Strona 1 JACK LONDON ZEW KRWI Strona 2 Tęsknota za włóczęgą po nocy, po dniu Jak pies się na łańcuchu przyzwyczajeń miota, I oto znów się budzi z zimowego snu Zew zwierzęcy i dziki, co wabi za wrota. 1 Strona 3 I. NAWRÓT DO PRYMITYWU Gdyby Buck czytał gazety, byłby się dowiedział, że nie tylko jemu, ale w ogóle wszystkim silnym, długowłosym psom na przestrzeni od Puget Sound do San Diego zagraża niebezpieczeństwo. A to dlatego, że ludzie, błądząc po omacku w arktycznym mroku, znaleźli żółty metal i że tysiące mężczyzn pośpieszyło gorączkowo na Północ, gdy towarzystwa okrętowe i transportowe rozgłosiły na cały świat o tym odkryciu. Ludziom tym potrzebne były psy — duże psy o silnych mięśniach niezbędnych do pracy i puszystej sierści chroniącej je przed mrozem. Buck mieszkał w dużym domu położonym w słonecznej dolinie Santa Clara. Była to posiadłość sędziego Millera. Dom stał z dala od drogi na wpół ukryty wśród drzew, poprzez które dostrzec było można szeroką, przewiewną werandę, otaczającą go z czterech stron. Do domu prowadziły żwirowane alejki wijące się wśród rozległych trawników pod splecionymi gałęźmi wysokich topoli. Część gospodarcza, położona za domem, przedstawiała się jeszcze okazalej. Stały tam ogromne stajnie, gdzie rej wodziło kilkunastu chłopców stajennych, dalej rzędy obrośniętych winem domków dla służby i wiele porządnie utrzymanych zabudowań gospodarczych; na dużej przestrzeni ciągnęły się winnice, zielone pastwiska, sady i zagony truskawek. Dalej znajdowała się studnia artezyjska i duży ocementowany basen, gdzie synowie sędziego zażywali porannej kąpieli i chłodzili się w upalne popołudnia. A nad całym tym królestwem panował Buck. Tu się urodził i tu spędził cztery lata swego życia. Co prawda były tam jeszcze inne psy. Nie mogło być inaczej w tak wielkim gospodarstwie, ale psy te nie wchodziły w rachubę. Zjawiały się i znikały, mieszkały w zatłoczonej psiarni lub rezydowały ukryte w zakątkach domu, tak jak Toots, japoński mopsik, czy też Ysabel, bezwłosy meksykańczyk — dziwne stwory, które rzadko wysuwały nos poza dom lub stąpały po gołej ziemi. Ponadto było tam jeszcze co najmniej ze dwadzieścia foksterierów groźnie obszczekujących Tootsa i Ysabel, które pod opieką legionu pokojówek, uzbrojonych w szczotki i miotełki, przyglądały im się przez okno. Ale Buck nie był ani psem pokojowym, ani podwórzowym. Do niego należało całe królestwo. Pływał w basenie lub polował z synami sędziego, towarzyszył jego córkom, Mollie i Alice, podczas dalekich spacerów o zmroku lub wczesnym rankiem. W długie wieczory zimowe leżał w gabinecie u stóp swego pana, przed ogniem huczącym na kominku. Wnuków sędziego nosił na grzbiecie lub baraszkował z nimi na trawie i strzegł podczas 2 Strona 4 niebezpiecznych wypraw do studni na podwórzu stajennym, a nawet dalej, aż do okólnika i zagonów truskawek. Buck kroczył dumnie wśród sfory terierów, Tootsa zaś i Ysabel całkowicie ignorował, gdyż był królem — królem wszelkiego'' stworzenia. Wszystko, co pełzało, chodziło czy latało w posiadłości sędziego Millera, podlegało mu, nie wyłączając ludzi. Ojciec jego, Elmo, ogromny bernard, był nieodłącznym towarzyszem sędziego, a Buck wstępował w jego ślady. Buck nie dorównywał wzrostem ojcu— ważył tylko sto czterdzieści funtów, gdyż jego matka, Shep, była szkockim owczarkiem. Mimo to owe sto czterdzieści funtów, a także poczucie własnej godności, które wypływało z dostatniego życia i powszechnego szacunku, pozwalały Buckowi zachowywać się z iście królewskim dostojeństwem. W ciągu tych czterech lat, które upłynęły od jego szczenięctwa, Buck pędził życie sytego arystokraty. Nosił się dumnie i nie był pozbawiony odrobiny egoizmu, jaki cechuje niekiedy właścicieli ziemskich, żyjących w odosobnieniu. Nie stał się jednak zwykłym rozpieszczonym psem pokojowym i to go uratowało. Polowanie i temu podobne wiejskie rozrywki nie pozwalały mu obrosnąć tłuszczem i rozwijały mięśnie, a zamiłowanie do wody wzmacniało go i utrzymywało w zdrowiu, tak jak wszystkich zwolenników zimnej kąpieli. Takim więc psem był Buck jesienią 1897 roku, gdy na wieść o odkryciu złota w Klondike ludzie z całego świata zaczęli ściągać ku mroźnej Północy. Lecz Buck nie czytał gazet, a na domiar złego nie wiedział, że Manuel, jeden z pomocników ogrodnika, jest niepożądaną znajomością. Manuel miał jeden grzeszny nałóg — pasję do chińskiej loterii. Co gorsza, przy hazardzie miał jedną nałogową słabość — wierzył w system, co musiało go doprowadzić do zguby. Gra wedle systemu wymaga pieniędzy, a pensja pomocnika w ogrodzie ledwie wystarcza na utrzymanie żony i licznego potomstwa. Owego pamiętnego wieczoru zdrady Manuela sędzia był na zebraniu Towarzystwa Producentów Rodzynek, a chłopcy organizowali klub lekkoatletyczny. Nikt nie widział, jak Buck szedł z Manuelem przez sad, myśląc, że idzie sobie na zwykłą. przechadzkę. Z wyjątkiem jednego jedynego człowieka nikt nie widział ich przybycia na małą stacyjkę kolejową zwaną College Park. Człowiek ten zamienił kilka słów z Manuelem, po czym brzęknęły podawane z ręki do ręki pieniądze. — Trzeba było zapakować towar, zanim go dostarczyłeś — odezwał się ponuro nieznajomy, a wtedy Manuel podwójnie okręcił linką szyję Bucka poniżej obroży. — Zaciągnij tylko, a zdusisz go z łatwością — powiedział Manuel; nieznajomy mruknął potakująco. 3 Strona 5 Buck pozwolił założyć sobie linkę ze spokojem i godnością. Niewątpliwie był to niepożądany zabieg, ale pies przyzwyczaił się wierzyć znanym sobie ludziom i uznawać, że są mądrzejsi od niego. Gdy jednak końce linki znalazły się w rękach nieznajomego, warknął groźnie. Okazał tylko niezadowolenie, uważając w swej dumie, że okazać je znaczy tyle, do rozkazać. Lecz ku zdumieniu Bucka sznur zacisnął mu się na szyi, pozbawiając go tchu. W nagłym porywie wściekłości skoczył na człowieka, ale ten, nie czekając, chwycił go za gardło i zręcznym ruchem powalił na grzbiet. Sznur zaciskał się bezlitośnie, podczas gdy Buck walczył jak szalony, z wywalonym językiem, ciężko dysząc. Nigdy jeszcze w życiu nie potraktowano go tak niegodziwie i nigdy jeszcze nie był tak wściekły. Lecz opadł z sił, oczy zaszły mu mgłą i nie był świadom ani nadejścia pociągu, ani tego, że dwaj złoczyńcy wrzucili go do towarowego wagonu. Gdy odzyskał przytomność, poczuł, że boli go język i że wiozą go w jakimś wehikule. Ochrypły gwizd lokomotywy przed przejazdem wyjaśnił Buckowi, gdzie się znajduje. Tyle razy podróżował z sędzią Millerem, że wrażenie jazdy w wagonie bagażowym było mu dobrze znane. Otworzył oczy. Rozbłysł w nim niepohamowany gniew porwanego króla. Nieznajomy chciał szybkim ruchem chwycić go za gardło, ale Buck był jeszcze szybszy. Szczęki jego zwarły się na ręce człowieka i nie zwolniły chwytu, dopóki zaciśnięta linka ponownie nie pozbawiła psa przytomności. — Tak, on ma takie napady — powiedział nieznajomy, ukrywając pokrwawioną rękę przed konduktorem, który nadszedł zwabiony odgłosem walki. — Mój szef kazał go zawieźć do San Francisco. Jakiś nadzwyczajny psi doktor ma go podobno wyleczyć. O tej nocnej podróży nieznajomy opowiadał długo i szeroko w małej szopie za pewną knajpą w portowej dzielnicy San Francisco. — Dostanę tylko pięćdziesiątkę — mówił ze złością — a nie podjąłbym się tego po raz drugi za tysiąc żywą gotówką. Ręce miał owinięte zakrwawioną chustką, prawą zaś nogawkę rozdartą od kostki aż do kolana. — Ile dostał ten drugi cwaniak? — spytał oberżysta. — Sto — brzmiała odpowiedź. — Nie chciał wziąć ani grosza mniej, słowo daję. — To razem sto pięćdziesiąt —obliczał szynkarz. — A pies jest na pewno wart tyle — albo skończony dureń ze mnie. Złodziej rozwiązał zakrwawioną szmatę i obejrzał pokaleczoną rękę. — Żebym tylko nie dostał wścieklizny... 4 Strona 6 — Co ma wisieć, nie utonie — roześmiał się szynkarz. — No, pomóż mi teraz, zanim się stąd wyniesiesz. Oszołomiony, na wpół żywy, z obolałą szyją i językiem, Buck próbował stawić opór dręczycielom. Lecz ci powalili go na ziemię i przy dusili, aby potem spokojnie przepiłować grubą mosiężną obrożę. Po czym zdjęli mu linkę z szyi i wepchnęli go do małej klatki. Tam przeleżał pozostałe godziny posępnej nocy. Zraniona duma podsycała w nim wściekłość. Nie mógł zrozumieć, co to wszystko znaczy. Czego chcą od niego ci obcy ludzie? Dlaczego trzymają go w tej ciasnej skrzyni? Podświadomie dręczyło go przeczucie nadciągającego nieszczęścia. Buck zrywał się kilkakrotnie w ciągu nocy na skrzypnięcie otwieranych drzwi w nadziei, że zobaczy sędziego lub przynajmniej jego synów. Lecz za każdym razem ukazywała się tylko nalana twarz szynkarza, który przyglądał mu się w słabym blasku łojowej świecy. I za każdym razem radosne szczeknięcie zamierało Buckowi w gardle, przeradzając się w groźny pomruk. Ale szynkarz pozostawił go w spokoju i dopiero z rana zjawili się czterej ludzie, którzy zabrali skrzynię. Nowi dręczyciele— pomyślał Buck. Wygląd tych brudnych i obdartych postaci wzbudził w nim odrazę. Toteż rzucił się z furią na kraty. Ale ludzie śmiali się tylko i drażnili go kijami, które pies chwytał w zęby, dopóki nie zrozumiał, że o to im właśnie chodziło. Wtedy położył się i bez dalszego oporu pozwolił wstawić skrzynię do wagonu. Od tej chwili dla uwięzionego w skrzyni Bucka rozpoczęła się wędrówka z rąk do rąk. O losach jego decydowali teraz urzędnicy kolejowi: z jednego wagonu przeniesiono go do drugiego, potem platforma przewiozła go wraz z ładunkiem skrzynek i paczek na prom parowy, stamtąd wozem dojechał do wielkiej stacji kolejowej i wreszcie znów załadowano go do wagonu pośpiesznych przesyłek. Przez dwa dni i dwie noce wagon ten ciągnęły przeraźliwie gwiżdżące lokomotywy i przez dwa dni. i dwie noce Buck nic nie jadł i nic nie pił. Rozgoryczony, groźnym warknięciem odpowiedział na pierwsze przyjazne odruchy obsługi pociągu, za co ludzie odpłacili mu dokuczaniem. Gdy rzucał się na kraty drżąc z wściekłości i tocząc pianę, śmiali się z niego i drażnili go. Warczeli i szczekali udając złe psy, miauczeli jak koty i piali jak koguty, uderzając rękami, po bokach. Buck wiedział, że ich zachowanie jest bardzo głupie, ale tym bardziej czuł się urażony w swojej dumie i tym gwałtowniejszy wzbierał w nim gniew. Głodu nie odczuwał tak dotkliwie, ale pragnienie dręczyło go okrutnie i wzmagało wściekłość. Nic dziwnego więc, że wrażliwy i nerwowy pies dostał na skutek złego traktowania gorączki, którą potęgowało zapalenie wyschniętego i spuchniętego gardła i języka. 5 Strona 7 Jedna rzecz go cieszyła: zdjęto mu linkę z szyi. Linka ta dawała jego oprawcom niesprawiedliwą przewagę, ale za to teraz im pokaże. Nigdy nie zdołają mu jej po raz drugi założyć. Buck przyrzekł to sobie. Przez dwa dni i dwie noce nic nie jadł ani nie pił i podczas tych dwóch dni i nocy męczarni nagromadził się w nim ogrom wściekłości, która nie wróżyła nic dobrego temu, kto by go pierwszy zaatakował. Oczy nabiegły mu krwią, przeistoczył się w rozjuszoną bestię. Tak się zmienił, że sam sędzia by go nie poznał. A obsługa kolejowa odetchnęła z ulgą, gdy w Seattle wyładowano go z pociągu. Czterej ludzie ostrożnie przenieśli skrzynię z wozu na jakieś małe podwórko otoczone wysokim murem. Po chwili zjawił się tam barczysty mężczyzna w czerwonym swetrze mocno rozciągniętym przy szyi i pokwitował w książce woźnicy odbiór przesyłki. Oto nowy oprawca — pomyślał Buck i rzucił się dziko na kraty skrzyni. Człowiek uśmiechnął się ponuro i poszedł po siekierę i pałkę. — Chyba go teraz nie wypuścisz? — zapytał woźnica. — Dlaczego nie — odpowiedział człowiek w czerwonym swetrze, podważając siekierą deski skrzyni. W okamgnieniu wszyscy czterej tragarze rzucili się do ucieczki i usadowili bezpiecznie na murze, aby stamtąd przyglądać się widowisku. Buck chwytał zębami trzaskające deski, szarpał i mocował się z nimi. Gdzie tylko wbijała się siekiera, tam od wewnątrz pojawiał się natychmiast pysk groźnie warczącego psa. Furia, z jaką pragnął się wydostać, dorównywała zimnej zaciętości, z jaką człowiek w czerwonym swetrze pracował nad uwolnieniem go ze skrzyni. — Wyłaź, czerwonooki diable — powiedział, wyrąbawszy otwór dostatecznie duży, aby Buck mógł się przez niego przecisnąć. Jednocześnie rzucił siekierę na ziemię, przekładając pałkę do prawej ręki. Buck wyglądał istotnie jak czerwonooki diabeł, gdy naprężył się do skoku, z najeżoną sierścią, z pianą na pysku, ze wściekłym błyskiem w nalanych krwią oczach. Nagle rzucił się na człowieka całym ciężarem swych stu czterdziestu funtów, naładowany wściekłością gromadzoną w ciągu dwóch dni i nocy. W chwili skoku, gdy jego szczęki już, już miały się zacisnąć na ręce człowieka, otrzymał straszliwy cios. Zawisnął jak gdyby w powietrzu, przejmujący ból zwarł mu szczęki, wreszcie zwalił się na ziemię padając na grzbiet. Nigdy jeszcze nie został uderzony pałką, nie mógł więc zrozumieć, co się stało. Z pomrukiem, w którym więcej było jęku niż gniewu, zerwał się znowu do skoku. I znowu otrzymał cios, który bezlitośnie zwalił go z nóg. Teraz wiedział, co to znaczy pałka, lecz wściekłość przeważała nad ostrożnością. Raz po raz atakował i za każdym razem padał pod ciosem pałki. 6 Strona 8 Po jednym szczególnie mocnym uderzeniu Buck podźwignął się z trudem, zbyt ogłuszony, aby dalej walczyć. Chwiał się osłabły, krew ciekła mu z nosa, pyska i uszu, całe jego piękne futro spryskane było krwawą śliną. Wtedy człowiek podszedł bliżej i z przerażającą siłą. uderzył go w nos. Wszystkie dotychczasowe cierpienia wydały się Buckowi niczym w porównaniu z tym potwornym bólem; ze straszliwym, nieomal lwim rykiem pies skoczył ponownie na swego oprawcę. Lecz ten, przerzuciwszy pałkę z prawej ręki do lewej, spokojnie chwycił psa za dolną szczękę i mocno szarpnął najpierw w dół, potem w górę. Buck zatoczył koło w powietrzu, potem półkole i zwalił się na piach. Po raz ostatni zaatakował. Lecz człowiek przyjął go najpotężniejszym ciosem, rozmyślnie zachowanym na ostatek. Pies zwinął się w skoku i padł bez czucia. — Co, nie mówiłem, że tresuje psy jak złoto? — zawołał entuzjastycznie jeden z widzów siedzących na murze. — Taką zabawę lubi mieć co dzień, a dwa razy przy święcie — odpowiedział woźnica włażąc na wóz i zacinając konie. Buck odzyskał przytomność, ale nie odzyskał sił. Leżał tam, gdzie padł, patrząc na człowieka w czerwonym swetrze. — Nazywa się Buck — mówił do siebie mężczyzna, odczytując list szynkarza, który donosił o wysłaniu skrzyni i jej zawartości. — No cóż,. Bucku, mój zuchu — ciągnął dalej dobrodusznym tonem — mieliśmy małą potyczkę i najlepiej zrobimy, jeśli na tym poprzestaniemy. Teraz już wiesz, jak się masz zachowywać, a ja wiem, coś ty za jeden. Jeśli będziesz dobrym pieskiem, to wszystko w porządku — będziemy żyli w zgodzie. Inaczej zatłukę cię na śmierć. Zrozumiałeś? Mówiąc to, odważnie głaskał łeb, który tak bezlitośnie przed chwilą katował, a choć sierść Bucka zjeżyła się mimo woli pod dotykiem tej ręki, znosił pieszczotę bez sprzeciwu. Gdy mężczyzna przyniósł mu wody, pies wypił chciwie, a później pożarł ogromną porcję surowego mięsa, biorąc kęs po kęsie z ręki człowieka. Został zwyciężony (wiedział o tym), ale nie został złamany. Zrozumiał raz na zawsze, że nie ma żadnych widoków zwycięstwa w walce z człowiekiem uzbrojonym w pałkę. Dostał nauczkę i nie zapomniał jej do końca życia. Pałka stała się dla niego objawieniem. Było to jego pierwsze zetknięcie z panowaniem prawa pięści i prawo to uznał. Przyszłość ukazywała mu się w groźnym świetle, a chociaż patrzył w życie nieustraszenie, postanowił stawić mu czoło z całą dotąd uśpioną, a teraz zbudzoną chytrością swojej pierwotnej natury. Mijał dzień za dniem i coraz to przybywały inne psy, w skrzyniach lub prowadzone na linach, niektóre łagodne, inne szalejące i warczące, tak jak kiedyś Buck. Widział, jak wszystkie psy bez wyjątku poddawały się władzy człowieka w czerwonym swetrze. Za 7 Strona 9 każdym razem, gdy patrzył na nowe brutalne widowisko, nauczka utrwalała mu się coraz lepiej w pamięci: człowiek z pałką w ręku jest prawodawcą, jest panem, którego należy słuchać, ale przed którym niekoniecznie należy się upokarzać. Buck nigdy się tym nie splamił, chociaż widział, jak inne zbite psy łasiły się do człowieka, machając ogonami i liżąc mu ręce. Ale widział też psa, który nie chciał się ani upokorzyć, ani usłuchać, toteż zabity został w walce o przewagę. Co pewien czas zjawiali się obcy ludzie, których rozmowy z człowiekiem w czerwonym swetrze przybierały różne tony — to podniecenia, to uniżoności. A w przypadku, gdy na zakończenie rozmowy pieniądze przechodziły z rąk do rąk, przybysze zabierali ze sobą jednego lub kilka psów. Buck zastanawiał się, gdzie one znikają, bo już nigdy nie zjawiały się z powrotem. Lecz lęk przed przyszłością był tak silny, że Buck cieszył się za każdym razem, gdy wybór nie padał na niego. Wreszcie jednak i na niego przyszła kolej. O losie Bucka zadecydował mały, zasuszony człowieczek, który mówił łamaną angielszczyzną i używał wielu dziwnych ordynarnych i niezrozumiałych wyrazów. — Sacredam! — zawołał ujrzawszy Bucka. — Co za cholernie byczy pies! Ha! Ile? — Trzysta, a i to jest darmo — szybko odpowiedział człowiek w czerwonym swetrze. — Masz przecie rządowe pieniądze, więc nie będziesz się chyba targował, co, Perrault? Perrault uśmiechnął się. Biorąc pod uwagę szaloną zwyżkę cen na psy wskutek nienasyconego popytu, była to niezbyt wygórowana suma za tak piękne zwierzę. Rząd kanadyjski nie straci na tej transakcji ani szybkość poczty rządowej na tym nie ucierpi. — Perrault znał się na psach i gdy tylko spojrzał na Bucka, poznał, że taki okaz zdarza się jeden na tysiąc. „Jeden na dziesięć tysięcy" — dodał w myśli. Buck zobaczył, że pieniądze przeszły z rąk do rąk i wcale się nie zdziwił, gdy mały, zasuszony człowieczek zabrał go ze sobą wraz z Curly, dobroduszną nowofunlandką. Wtedy po raz ostatni widział mężczyznę w czerwonym swetrze; a gdy razem z Curly patrzyli z pokładu „Narwala" na oddalające się miasto Seattle, po raz ostatni widział ciepłe południe. Perrault zabrał Curly i Bucka pod pokład i oddał pod opiekę olbrzymowi o ciemnej twarzy, imieniem François. Perrault był kanadyjskim Francuzem i miał śniadą cerę, ale François był Metysem o francusko-kanadyjskiej krwi i miał skórę znacznie ciemniejszą. Obaj należeli do typu ludzi nie znanych jeszcze Buckowi (miał w przyszłości poznać ich znacznie więcej) i chociaż nie darzył ich nigdy miłością, niemniej jednak nauczył się ich szanować. Zrozumiał szybko, że Perrault i François wymierzają sprawiedliwość uczciwie, spokojnie i bezstronnie oraz że za dobrze znają naturę psów, aby dać się im oszukać. 8 Strona 10 Pod pokładem „Narwala" Buck i Curly poznali jeszcze dwa psy. Jednym z nowych towarzyszy było wielkie, śnieżnobiałe zwierzę ze Szpicbergen. Przywieziony przez jakiegoś kapitana statku wielorybniczego, Szpic brał już poprzednio udział w wyprawie geologicznej w tundry północnej Kanady. Był przyjacielski, ale zdradliwy — uśmiechał się w oczy, knując jednocześnie podstęp, jak na przykład, gdy podczas pierwszego posiłku ukradł Buckowi kość. Gdy Buck skoczył, by go ukarać, bat François świsnął w powietrzu, wcześniej dosięgając złodzieja. A Buckowi nie pozostało nic innego, jak tylko podnieść porzuconą kość. Buck uznał, iż François postąpił sprawiedliwie, i od tej chwili zaczął rosnąć jego szacunek dla Metysa. Drugi z nowych towarzyszy ani nie przejawiał życzliwości, ani jej dla siebie nie żądał. Nie próbował także okradać nowoprzybyłych. Był to ponury, zgryźliwy osobnik, który wyraźnie dał Curly do zrozumienia, że życzy sobie, aby go pozostawiono w spokoju, bo w przeciwnym razie będzie źle. Nazywał się Dave i tylko jadł, spał, w przerwach ziewał, i nic go w ogóle nie obchodziło, nawet to, że „Narwal", płynąc przez cieśninę Queen Charlotte, zaczął się kołysać, chwiać z boku na; bok i podskakiwać na falach jak opętany. Gdy Buck i Curly denerwowali się, półprzytomni ze strachu, Dave podniósł głowę jakby znudzony, zaszczycił ich obojętnym spojrzeniem, ziewnął i znowu zapadł w sen. Dzień i noc statek dygotał w takt niezmordowanego terkotu śruby i chociaż jeden dzień nie różnił się niczym od drugiego, Buck zauważył, że robi się coraz zimniej. Wreszcie pewnego ranka śruba umilkła i na „Narwalu" zapanował nastrój pełen podniecenia. Buck odczuł to, podobnie jak inne psy, i poczuł, że wkrótce nastąpi jakaś zmiana. François wziął je wszystkie na smycz i wyprowadził na pokład. Przy pierwszym kroku na zimnej powierzchni pokładu łapy Bucka zagłębiły się w coś białego i puszystego, podobnego do błota. Odskoczył z warknięciem. Z góry także padało coś białego. Otrząsnął się, ale po chwili biały puch pokrył go znowu. Powąchał to coś z ciekawością, a potem polizał. Zapiekło jak ogień i w jednej sekundzie zniknęło. To go zadziwiło. Spróbował jeszcze raz, znowu z tym samym skutkiem. Ludzie wybuchnęli śmiechem, a Buck zawstydził się, sam nie wiedząc czemu. Po raz pierwszy zobaczył śnieg. 9 Strona 11 II. PRAWO PIĘŚCI I KŁÓW Pierwszy dzień pobytu na brzegu zatoki Dyea wydawał się Buckowi koszmarnym snem. Każda godzina pełna była wstrząsów i niespodzianek. Wyrwany z samego serca cywilizacji, znalazł się nagle w samym środku dzikości. Nie było to już leniwe, rozsłonecznione życie, na które składały się próżniactwo i nuda. Nie znano tu ani spokoju, ani odpoczynku, nie znano co to choćby krótka chwila bez lęku. Panował zamęt i nieustanny ruch, a życiu ciągle zagrażało niebezpieczeństwo. Należało się mieć stale na baczności, gdyż zarówno psy, jak ludzie nie byli psami i ludźmi z miasta. Były to wszystko bez wyjątku rozbestwione istoty, nie uznające innego prawa, jak prawo pięści i kłów. Buck nigdy nie widział psów walczących ze sobą tak, jak walczyły te dzikie bestie, i pierwsze doświadczenie stało się dla niego niezapomnianą lekcją. Co prawda doświadczenia tego nie zdobył własnym kosztem, gdyż wówczas nie pozostałby przy życiu, aby z tej nauki korzystać. Ofiarą padła Curly. Obóz znajdował się wtedy koło składu drzewa. Curly swoim zwyczajem zbliżyła się przyjaźnie do jednego z psów husky, wielkości dorosłego wilka, choć znacznie mniejszego od niej. Bez żadnego ostrzeżenia nastąpił błyskawiczny skok, głuche kłapnięcie zębami, równie szybki odskok i skóra na łbie Curly została rozdarta od oka aż po szczękę. Był to wilczy sposób walki — zadać cios i odskoczyć; ale na tym się nie skończyło. Ze czterdzieści husky zbiegło się ze wszystkich stron i otoczyło walczących zwartym kołem, stojąc w pełnym napięcia milczeniu. Buck nie rozumiał tego milczącego napięcia ani chciwego oblizywania się patrzących. Curly rzuciła się na przeciwnika, który ponownie szarpnął ją zębami i odskoczył w bok. Następny jej atak odbił w przedziwny sposób piersią, zwalając ją z nóg. Curly już więcej nie wstała. Na to właśnie czekały przyglądające się psy. Rzuciły się na nią warcząc i skowycząc, a wyjąca z bólu Curly zniknęła pod skłębioną masą ciał. Wszystko stało się tak nagle i niespodziewanie, że Buck osłupiał. Widział, że Szpic wywalił czerwony jęzor w sposób, który u niego oznaczał śmiech. Widział też, jak François, wymachując siekierą, skoczył w sam środek kłębowiska. Trzech ludzi z kijami pomagało mu rozpędzić psy. Nie trwało to długo. Zaledwie kilka minut minęło od upadku Curly, gdy ostatni z napastników został odpędzony. Lecz Curly leżała bezwładna, nieżywa, na skrwawionym, stratowanym śniegu, niemal dosłownie rozdarta na strzępy, a śniady Metys stał nad nią miotając przekleństwa. Obraz ten często nawiedzał Bucka w snach. 10 Strona 12 A więc tak się to odbywa! Nieczysta gra. Upadniesz i już po tobie. Cóż, trzeba będzie uważać, żeby nigdy nie upaść. Szpic wywalił jęzor i zaśmiał się znowu, i od tej chwili Buck zapałał do niego zajadłą, śmiertelną nienawiścią. Zanim zdołał się uspokoić po wstrząsie spowodowanym tragiczną śmiercią Curly, Buck przeżył nowy wstrząs. François włożył na niego jakąś kombinację pasków i klamer. Było to podobne do uprzęży, którą w domu sędziego chłopcy stajenni nakładali na konie. Buck musiał teraz pracować, tak jak pracowały konie, ciągnąć François na saniach do lasu otaczającego dolinę i wracać z ładunkiem drzewa na opał. Chociaż boleśnie dotknięty w swej godności rolą zwierzęcia pociągowego, za mądry był, żeby się buntować. Z energią zabrał się do pracy i starał się jak mógł, chociaż wszystko to było dla niego nowe i dziwne. François był surowy, wymagał natychmiastowego posłuszeństwa i osiągał je za pomocą bata. Dave, doświadczony dyszlowy, chwytał Bucka zębami za tylne łapy, ilekroć ten popełnił błąd. Szpic, nie mniej doświadczony przodownik, prowadził zaprzęg i chociaż nie zawsze mógł dosięgnąć Bucka, ostro karcił go od czasu do czasu warczeniem lub sprytnie przerzucał ciężar ciała w uprzęży, szarpiąc przy tym Bucka w odpowiednim kierunku. Buck był bardzo pojętny i pod wskazówkami swoich towarzyszy i François robił ogromne postępy. Zanim powrócili do obozu, umiał już zatrzymywać się na „stój" i ruszać na „idź", zataczać szeroki łuk na zakrętach i nie przeszkadzać dyszlowemu, gdy załadowane sanie najeżdżały na nich, pędząc z góry. — Trzy bardzo dobre psy — powiedział François do Perrault. — Ten Buck ciągnie jak szatan. W mig go nauczyłem. Po południu Perrault, któremu pilno było wyruszyć w drogą z pocztą, zjawił się z dwoma nowymi psami. Nazywał je Billy i Joe. Byli to dwaj bracia, oba prawdziwe husky. Chociaż z jednej matki, różnili się od siebie jak dzień od nocy. Jedyną wadą Billego była zbytnia dobroduszność. Natomiast Joe, wprost przeciwnie, był zgorzkniały i zamknięty w sobie, miał złośliwe spojrzenie i warczał przy lada okazji. Buck powitał nowe psy przyjaźnie. Dave zignorował je zupełnie, a Szpic postanowił dać nauczkę najpierw jednemu, potem drugiemu. Billy pomachał pojednawczo ogonem, a później, widząc, że z pojednania nic nie będzie, rzucił się do ucieczki i skomlał (wciąż jeszcze pojednawczo), gdy ostre zęby Szpica rozdarły mu bok. Ale Joe nie dał się' zaskoczyć. Szpic usiłował go podejść, lecz wszelkie jego próby spełzały na niczym, gdyż Joe błyskawicznie odwracał się do niego przodem, z najeżoną sierścią, położonymi po sobie uszami, obnażonymi kłami, warcząc, kłapiąc zębami, z szatańskim błyskiem w oczach — uosobienie desperackiej odwagi. Tak przerażający był ten widok, że Szpic musiał zrezygnować z próby podporządkowania go sobie. Ale chcąc pokryć 11 Strona 13 niepowodzenie, rzucił się na nieszkodliwego i skomlącego Billa i przepędził go aż na koniec obozu. Wieczorem Perrault przyprowadził jeszcze jednego psa. Był to stary husky, długi, chudy, wycieńczony, z bliznami na pysku świadczącymi o licznych walkach. Miał tylko jedno oko, z którego groźnie wyzierało męstwo nakazujące szacunek. Nazywał się Sol-leks, co oznacza „Ten Gniewny". Podobnie jak Dave, nie żądał niczego, nic z siebie nie dawał i niczego nie oczekiwał. A gdy wkroczył powoli i godnie do ich kręgu, nawet Szpic pozostawił go w spokoju. Miał jedno dziwactwo, które Buck odkrył na swoje nieszczęście. Nie mógł ścierpieć, gdy zbliżano się do niego od strony oka, na które nie widział. Buck niechcący popełnił ten błąd i po raz pierwszy zrozumiał, jak niewłaściwe było jego zachowanie, kiedy Sol-leks rzucił się na niego i rozdarł mu łopatkę, pozostawiając ranę długą na trzy cale. Od tej pory Buck unikał podchodzenia do Sol-leksa z niewłaściwej strony i nigdy więcej nie doznał od niego przykrości. Wydawało się, że podobnie jak Dave pragnie on jedynie, by go pozostawiono w spokoju. Chociaż, jak z czasem Buck miał się o tym przekonać, każdy z nich posiadał jeszcze inną, i to znacznie istotniejszą ambicję. Tego wieczora Buck stanął wobec wielkiego zagadnienia: jak przebyć noc. Namiot oświetlony świecą wabił ciepłem wśród białego pustkowia. Lecz gdy Buck, uważając to za rzecz naturalną, wszedł do środka, zarówno Perrault jak i François obsypali go przekleństwami i jęli rzucać weń naczynia kuchenne, dopóki ochłonąwszy ze zdumienia nie uciekł sromotnie w mroźną noc. Zimny wiatr przeszywał go na wskroś i ze szczególną zjadliwością wgryzał się w świeżą ranę. Buck położył się na śniegu drżąc cały i próbował zasnąć, ale mróz szybko poderwał go na nogi. Zrozpaczony i bezradny wędrował pośród licznych namiotów, ale wszędzie było tak samo zimno. Tu i ówdzie napadały na niego obce psy, lecz Buck jeżył wówczas sierść na karku warcząc groźnie (gdyż uczył się szybko) i napastnicy ustępowali mu z drogi. Wreszcie wpadł na pomysł: wróci i zobaczy, jak sobie poradzili jego towarzysze z zaprzęgu. Przekonał się ze zdziwieniem, że wszyscy znikli. Znowu przewędrował cały wielki obóz szukając ich i znowu powrócił w pobliże namiotu. Czyżby byli w namiocie? Nie, to niemożliwe, to w takim razie nie wypędzono by jego. Więc gdzież mogli się podziać? Z opuszczonym ogonem, drżąc na całym ciele, bardzo samotny i zagubiony krążył dokoła namiotu. Nagle śnieg osunął mu się spod przednich łap i Buck zapadł się w dół. Coś poruszyło się pod nim. Odskoczył, warcząc, z sierścią zjeżoną ze strachu przed czymś niewidzialnym i nieznanym. Lecz uspokojony cichutkim, przyjaznym szczeknięciem powrócił, aby sprawdzić, co to było. Powiew ciepłego powietrza uderzył go w nozdrza — a 12 Strona 14 tam, pod śniegiem, zwinięty w kłębek leżał Billy. Zaskomlał pojednawczo, pokręcił się przymilnie, aby wykazać swą życzliwość i dobre chęci, a nawet odważył się, na znak zgody, polizać pysk Bucka ciepłym, wilgotnym językiem. Nowa lekcja. A więc to tak sobie radzili! Nie zastanawiając się dłużej, Buck wybrał odpowiednie miejsce, po czym z wielkim przejęciem i niepotrzebnym wysiłkiem wygrzebał dołek. W okamgnieniu ogrzał go swoim ciałem i nareszcie zasnął. Dzień był długi i męczący, toteż Buck spał mocno i smacznie, chociaż od czasu do czasu warczał i szczekał, dręczony złymi snami. Otworzył oczy dopiero wtedy, gdy usłyszał odgłosy budzącego się obozowiska. Z początku nie wiedział, gdzie się znajduje. W nocy padał śnieg i zasypał go całkowicie. Zwały śniegu uciskały go ze wszystkich stron. Ogarnął go strach — przemożny strach dzikiego stworzenia przed pułapką. Był to znak, że życie jego zaczyna iść śladem dawnych przodków, był bowiem cywilizowanym psem, nawet zanadto cywilizowanym, i nie znając z własnego doświadczenia pułapki, nie mógł się jej przecież obawiać. Wszystkie mięśnie skurczyły mu się odruchowo, sierść zjeżyła na grzbiecie; z groźnym warknięciem wyskoczył wprost w oślepiające światło dnia, wzbijając dookoła iskrzący się obłok śniegu. Zanim jeszcze wylądował na ziemi, ujrzał biały obóz rozpościerający się przed nim i wtedy zrozumiał, gdzie się znajduje. Przypomniał sobie wszystko, co zaszło od chwili przechadzki z Manuelem aż do wygrzebania legowiska poprzedniego wieczoru. Powitał go okrzyk François. — A co, nie mówiłem? — zawołał Metys do Perrault. — Ten Buck uczy się piorunem. Perrault poważnie skinął głową. Jako kurierowi rządu kanadyjskiego, wiozącemu ważną pocztę, zależało mu na zdobyciu najlepszych psów i był bardzo zadowolony z posiadania Bucka. W ciągu godziny trzy nowe husky przybyły do obozu. Było teraz razem dziewięć psów. Zanim upłynął kwadrans, wszystkie zostały zaprzężone i podążały szlakiem ku kanionowi Dyea. Buck cieszył się, że już ruszyli, i chociaż praca była ciężka, spełniał ją bez szczególnej przykrości. Zdziwiło go podniecenie, ożywiające cały zaprzęg, które z kolei udzieliło się i jemu. Lecz jeszcze bardziej zadziwiająca wydała mu się przemiana, jaka zaszła w Davie i Sol-leksie. Były to inne psy, całkowicie zmienione z chwilą, gdy znalazły się w zaprzęgu. Opadła z nich bierność i obojętność. Stały się czujne i czynne; przejęte swoją pracą, irytowały się niepomiernie, gdy najmniejsze opóźnienie czy zamieszanie utrudniało ją. Ciężki trud w zaprzęgu zdawał się być najwyższym sensem ich istnienia, celem życia i jedyną rzeczą, która sprawiała im zadowolenie. 13 Strona 15 Dave był dyszlowym, czyli pierwszym psem przy saniach, przed nim był Buck, następnie Sol-leks, dalej szła reszta, również zaprzężona pojedynczo, aż do przodownika, którego godność piastował Szpic. Buck został umieszczony między Dave'em i Sol-leksem, aby mógł korzystać z ich nauk. Buck był równie pojętnym uczniem, jak tamci dwaj dobrymi nauczycielami; nigdy nie pozwalali mu popełniać błędów, wspomagając swe nauki ostrymi zębami. Dave był sprawiedliwy i bardzo mądry. Nigdy nie gryzł Bucka bez powodu i nigdy nie omieszkał ugryźć go, gdy na to zasłużył. A ponieważ bat François wspierał nauczki Dave'a, Buck doszedł do przekonania, że lepiej być posłusznym niż szukać odwetu. Pewnego razu, podczas krótkiego postoju, zaplątał się w uprząż i opóźnił odjazd. Dave i Sol-leks rzucili się na niego i wymierzyli mu surową karę. Wskutek tego uprząż poplątała się jeszcze bardziej; od tej pory Buck pilnie uważał, żeby się to więcej nie zdarzyło. I zanim upłynął dzień, tak dobrze przezwyciężył wszystkie trudności, że towarzysze prawie mu już nie dokuczali, bat François ciął coraz rzadziej, a nawet Perrault zaszczycił Bucka starannym przeglądem jego łap. Był to ciężki etap szlaku, gdyż droga wiodła w górę kanionu przez Owczy Obóz, ponad Scales i linię zasięgu drzew, poprzez lodowce i zaspy śnieżne na setki stóp głębokie i przez wielkie pasmo gór, zwane Chilcoot Divide, które rozdziela słone i słodkie wody oraz groźnie strzeże smutnej i pustej Północy. Szybko przebyli szlak biegnący w dół, wzdłuż łańcucha jezior wypełniających wygasłe kratery wulkanów, i późnym wieczorem dotarli do. ogromnego obozu nad jeziorem Bennett, gdzie tysiące poszukiwaczy złota budowało łodzie, czekając, aż lody ruszą z wiosną. Buck wyrył sobie legowisko w śniegu i wyczerpany usnął snem sprawiedliwego, lecz zbyt wcześnie zerwano go w mroźnych ciemnościach i zaprzężono' wraz z towarzyszami do sań. Tego dnia zrobili czterdzieści mil, ponieważ szlak był już przetarty. Ale nazajutrz i przez wiele następnych dni musieli w ciężkim trudzie sami przecierać ślad i przez to wolniej posuwali się naprzód. Zazwyczaj Perrault szedł przed zaprzęgiem, ubijając trasę śnieżnymi rakietami, aby ułatwić psom drogę. François przy hamowidle kierował saniami, rzadko zmieniając się z Perrault. Kurierowi zależało na pośpiechu, chlubił się przy tym swoją znajomością lodu wprost nieodzowną w tych warunkach, gdyż jesienny lód był bardzo cienki, a gdzie rwał silniejszy prąd, nie było go wcale. Dzień po dniu, przez wiele, wiele dni, Buck ciężko pracował w zaprzęgu. Zawsze rozbijano obóz po ciemku, a o szarym świcie byli już w drodze, mając kilka świeżo przebytych mil za sobą. I znowu zatrzymywano się o zmierzchu, psy zjadały swoją porcję 14 Strona 16 ryby i zagrzebywały się w śniegu. Buck stał się niezwykle żarłoczny. Jego dzienna porcja, wynosząca półtora funta suszonego na słońcu łososia, wydawała się niczym. Nigdy nie miał dość i cierpiał ustawiczny głód. Tymczasem inne psy, ważące mniej i nawykłe do tych warunków życia, utrzymywały się w dobrej formie, chociaż dostawały tylko funt ryby. Buck szybko stracił wybredność cechującą jego dawne życie. Zawsze jadł powoli, ale teraz przekonał się, że współtowarzysze po skończeniu swoich ryb zabierają się do jego porcji. Przeciwko temu nie mógł się obronić. Podczas gdy zajęty był odpędzaniem dwóch lub trzech psów, ryby znikały w gardzielach pozostałych kompanów. Aby temu zaradzić, zaczął jeść równie szybko jak tamci. A ponieważ głód dokuczał mu silnie, nie pogardzał i cudzą własnością. Przyglądał się i uczył. Gdy Buck zobaczył, jak Pikę, jeden z nowych psów, chytry symulant i złodziej, podstępnie ukradł kawałek słoniny za plecami Perrault, następnego dnia poszedł za jego przykładem i umknął z całym połciem. Podniósł się wielki gwałt, ale na Bucka nie padło podejrzenie. Za to niezdarny Dub, którego wiecznie przyłapywano na gorącym uczynku, został ukarany za cudze przewinienie. Ta pierwsza kradzież dowiodła, że Buck da sobie radę w nieprzyjaznym środowisku groźnej Północy. Dowiodła, że ma zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków życia, w których nieprzystosowanie oznacza szybką i straszną śmierć. Dowiodła dalej rozkładu i całkowitego upadku jego zasad moralnych, rzeczy czczych i stanowiących przeszkodę w bezwzględnej walce o byt. Szanować własność prywatną i uczucia przyjaźni to było dobre na Południu, gdzie panowało prawo miłości i braterstwa. Ale na Północy, gdzie panuje prawo pięści i kłów, ten, feto wyznaje takie zasady, jest głupcem, a jeżeli ich przestrzega, nigdy nie osiągnie powodzenia. Do tego Buck nie doszedł drogą rozumowania. Po prostu był pełen żywotności i podświadomie przystosowywał się do nowych warunków życia. Nigdy jeszcze, bez względu na posiadane szansę, nie uchylił się od walki. Lecz pałka człowieka w czerwonym swetrze wpoiła mu bardziej istotny i prymitywny sposób postępowania. Jako pies cywilizowany, gotów był zginąć w obronie pewnych zasad moralnych, powiedzmy w obronie szpicruty sędziego Millera. Obecnie zaś całkowite wyzbycie się cywilizacji w tym się przejawiało, że dla ratowania własnej skóry potrafił poniechać obrony zasad moralnych. Nie kradł dla przyjemności, ale ponieważ domagał się tego żołądek. Nie rabował otwarcie, lecz kradł chytrze i po kryjomu, w obawie pałki i kłów. Krótko mówiąc, robił to wszystko, gdyż łatwiej było to robić niż się od tego powstrzymać. Rozwój (lub też nawrót do. prymitywu) Bucka był szybki. Mięśnie miał teraz twarde jak żelazo, stał się odporny na ból. Osiągnął najwyższą umiejętność oszczędzania energii i 15 Strona 17 wysiłku. Mógł jeść wszystko, choćby nawet odrażające i ciężko strawne odpadki, jego soki żołądkowe wydobywały z takiej strawy wszystkie wartości odżywcze, a krew roznosiła je po całym ciele, przekształcając w najtwardsze i najmocniejsze tkanki. Wzrok i węch wyostrzyły mu się niezwykle, a słuch stał się tak doskonały, że Buck we śnie słyszał najlżejszy szmer i wiedział, czy zwiastuje on spokój czy niebezpieczeństwo. Nauczył się wygryzać zębami lód, który wbijał mu się między pazury. Gdy chciało mu się pić, a przerębla pokryta była skorupą lodu, rozbijał ją, uderzając mocno przednimi łapami. Najbardziej zdumiewającą cechą Bucka była umiejętność przeczuwania wiatru o całą noc wcześniej. Choćby powietrze było zupełnie nieruchome, gdy kopał sobie legowisko pod drzewem lub pagórkiem, wiatr, który zrywał się później, zastawał go zawsze w zacisznym, dobrze osłoniętym miejscu. I nie tylko uczyło go doświadczenie, ale także od dawna uśpione instynkty ożywały na nowo. Stopniowo opadały z niego naleciałości oswojonych pokoleń. Bezwiednie nawracał do okresu młodości swojej rasy, kiedy to dzikie psy stadami przebiegały odwieczne puszcze, polując na zwierzynę. Bez trudu nauczył się walczyć w sposób charakterystyczny dla wilków, niespodziewanie zadając szybkie ciosy. Tak walczyli jego przodkowie. Teraz dzięki nim przyswajał sobie szybciej dawny sposób życia i chwytał się dawnych forteli, które weszły dziedzicznie w krew jego rasy. Przychodziło mu to bez wysiłku, było dla niego (przyrodzone i naturalne. A gdy podczas cichych, mroźnych nocy wznosił pysk ku księżycowi i wył przeciągle jak wilk — dawno zmarli przodkowie odzywali się w nim poprzez minione stulecia. Głos Bucka wznosił się i opadał rytmicznie, tak jak ongiś ich głosy, i tak samo pełen był żałości i tego, czym dla wilka jest cisza i mróz, i ciemność. Tak więc kaprys losu zrządził, że odwieczna pieśń rozbrzmiewała w nim na nowo, że powrócił do swej pierwotnej natury. A powrócił dlatego, że ludzie znaleźli żółty metal na Północy, i dlatego, że Manuelowi, pomocnikowi ogrodnika, pensja nie wystarczała na utrzymanie żony i licznych małych Manuelątek. 16 Strona 18 III. ZWYCIĘSTWO PIERWOTNEJ BESTII Cechy pierwotnej bestii przejawiały się silnie u Bucka, a w ciężkich warunkach życia na szlaku stawały się coraz bardziej dominujące. Był to jednak rozwój utajony. Nowonarodzona chytrość nakazywała mu spokój i opanowanie. Był tak przejęty przystosowywaniem się do nowego życia, że nie czuł się jeszcze swobodnie i nie tylko nie szukał walki, ale jej w miarę możności unikał. Jego zachowanie cechowała rozwaga. Nie był porywczy i nie działał pochopnie. W swej gorącej nienawiści do Szpica nie okazywał zniecierpliwienia i unikał wszelkich zaczepnych kroków. Natomiast Szpic, przeczuwając zapewne w Bucku groźnego rywala, nigdy nie omieszkał go zaczepić. Starał się wszelkimi sposobami rozdrażnić Bucka, dążąc do wywołania walki, która mogła skończyć się tylko śmiercią jednego z nich. Doszłoby do tego już na początku podróży, gdyby nie pewne niezwykłe wydarzenie. Tego wieczoru zatrzymali się w nie osłoniętymi ponurym miejscu nad brzegiem jeziora Le Barge. Zadymka śnieżna, wicher tnący jak nóż i ciemna noc zmusiły ich do szukania po omacku miejsca pod obóz. Trudno było trafić gorzej. Z tyłu wznosiła się prostopadła ściana skalna, toteż Perrault i François musieli rozpalić ognisko i rozłożyć śpiwory na zamarzniętym jeziorze. Namiot pozostawili w Dyea, aby mieć jak najmniej rzeczy. Ognisko, rozpalone z kawałków drewna wyrzuconych na brzeg przez fale, roztopiło lód i zniknęło w wodzie, pozostawiając ich w ciemnościach przy wieczerzy. Buck wykopał sobie legowisko tuż przy osłaniającej od wiatru skale. Było tam tak ciepło i przytulnie, że niechętnie je opuścił, gdy François zaczął rozdzielać- ryby, które wpierw musiały odtajać przy ogniu. Kiedy zjadł swą porcję i powrócił do legowiska, zastał je już zajęte. Ostrzegawcze warknięcie oznajmiło mu, że zakradł się tam Szpic. Dotychczas Buck unikał z nim wszelkich starć, lecz tego już było za wiele. Odezwała się w nim dzika bestia. Rzucił się na Szpica z furią, która zaskoczyła ich obu, a zwłaszcza Szpica; dotychczasowe bowiem doświadczenie kazało mu przypuszczać, że jego rywal jest niezwykle łagodnym psem, któremu udało się zdobyć stanowisko tylko dzięki wielkości i wadze. François zdziwił także widok skłębionych ciał psów, gdy wypadły z legowiska, ale domyślił się, co spowodowało tę awanturę. — Hej! — zawołał do Bucka. — Bierz go, do licha! Bierz go, tego przeklętego złodzieja! Szpic gotów był do walki. Skowycząc z wściekłości i zajadłości krążył dookoła Bucka, aby rzucić się nań w odpowiedniej chwili. Buck, nie mniej zajadły i nie mniej ostrożny, tak 17 Strona 19 samo krążył, czyhając na odpowiedni moment. Lecz wtedy zaszło właśnie coś nieoczekiwanego, co przeniosło ich walkę o władzę w daleką przyszłość, o wiele mil przebytych na szlaku w ciężkim znoju. Przekleństwo z ust Perrault, odgłos razów kija spadających na kości i przeraźliwy skowyt bólu były sygnałem wybuchu straszliwego zamieszania. Cały obóz zaroił się nagle od skradających się, pokrytych sierścią stworzeń — było to kilkadziesiąt wygłodniałych husky, które z jakiejś indiańskiej wioski zwęszyły obóz, Podpełzły bliżej podczas walki Bucka ze Szpicem, a gdy dwaj mężczyźni skoczyli na nie z kijami, obnażyły kły i zaczęły się rozpaczliwie bronić. Zapach żywności doprowadzał je do szału. Perrault dopadł jednego psa, który wsadził łeb głęboko do skrzynki z zapasami. Kij spadł ciężko na sterczące żebra winowajcy, a skrzynka przewróciła się na bok. W jednej chwili ze dwadzieścia wygłodzonych zwierząt rzuciło się na chleb i słoninę. Psy nic sobie nie robiły z bicia. Skowyczały i wyły z bólu pod gradem ciosów, nie przestawały jednak walczyć wściekle, dopóki nie pożarły wszystkiego, aż do ostatniej okruszynki. Tymczasem zdumione psy zaprzęgowe wyskoczyły ze swoich legowisk, ale zostały natychmiast osaczone przez rozjuszonych napastników. Buck nigdy nie widział takich psów. Wydawało' się, że kości przebiją im skórę. Były to istne szkielety pokryte brudną sierścią, z płonącymi ślepiami, z pyskami ociekającymi śliną. Doprowadzone do szału głodem, stały się przerażające. Niesposób było je powstrzymać. Psy zaprzęgowe zostały odepchnięte do skały już przy pierwszym starciu. Bucka zaatakowały trzy husky, które w mgnieniu oka poszarpały mu skórę na łbie i grzbiecie. Wybuchła przerażająca wrzawa. Billy skomlał jak zwykle. Dave i So-leks, brocząc krwią z licznych ran, walczyły dzielnie obok siebie. Joe gryzł jak szatan: chwycił zębami przednią łapę jednego z wrogów i zmiażdżył kość. Podstępny Pikę skoczył z błyskiem kłów na okaleczonego i jednym potrząśnięciem zmiażdżył mu kark. Buck chwycił któregoś z rozwścieczonych napastników za gardło. Z przeciętej żyły trysnęła na niego krew. Smak ciepłej krwi pobudził go do jeszcze większego okrucieństwa. Rzucił się na innego husky, lecz jednocześnie poczuł, że jakieś zęby wpijają się w jego własną szyję. Był to Szpic atakujący zdradziecko z boku. Perrault i François, uporawszy się z napastnikami w obozie, pośpieszyli na pomoc psom zaprzęgowym. Dzika fala wygłodniałych zwierząt cofała się przed ludźmi i Buck zdołał oswobodzić się od wroga. Lecz tylko na chwilę. Obaj mężczyźni zmuszeni byli pobiec z powrotem, aby ratować żywność, ą wtedy husky ponownie rzuciły się na zaprzęg. Billy, niemal oszalały ze strachu, przesadził pierścień dzikich napastników i zaczął uciekać po lodzie. Pike i Dub poszli za jego przykładem, a za nimi reszta zaprzęgu. Buck miał już 18 Strona 20 skoczyć ich śladem, gdy kątem oka ujrzał Szpica pędzącego ku niemu z wyraźnym zamiarem zwalenia go z nóg. Gdyby upadł, nie byłoby już dla niego ratunku przed tą nawałą husky. Przygotowany, odparował atak Szpica, po czym przyłączył się do towarzyszów uciekających przez zamarznięte jezioro. Po jakimś czasie dziewięć psów zaprzęgu skupiło się i szukało schronienia w lesie. Chociaż nie groził im już pościg, położenie ich było opłakane. Każdy otrzymał po kilka ran, niektóre zaś były bardzo groźne. Dub miał ciężko pokaleczoną tylną łapę; Dolly, ostatnia husky dodana do zaprzęgu w Dyea — mocno poszarpane gardło. Joe stracił oko, a dobroduszny Billy, z uchem podartym na strzępy, skowycżał i jęczał żałośnie przez całą noc. O świcie cały zaprzęg dowlókł się, sunąc ostrożnie, do obozu oswobodzonego od napastników. Perrault i François byli w bardzo złych humorach. Przeszło połowa żywności przepadła. Husky poprzegryzały nawet rzemienie przy saniach i brezentowe pokrycia. Nic, co by się choć w najmniejszym stopniu nadawało do jedzenia, nie uszło ich żarłoczności. Zjadły parę mokasynów Perrault, z jeleniej skóry, skórzane części uprzęży, a nawet rzemienne zakończenie bata François. Metys przerwał ponure rozmyślania nad batem, by obejrzeć pokaleczone psy. — Ach, moi drodzy przyjaciele — powiedział łagodnie. — Może dostaniecie wścieklizny od tylu ran. Może wszyscy dostaniecie wścieklizny, do diabła! Jak myślisz, Perrault? Kurier pokiwał głową z niepokojem. Miał jeszcze przed sobą czterysta mil do Dawson, a wybuch wścieklizny Wśród psów uniemożliwiłby mu dalszą drogę. Po dwóch godzinach przekleństw i wysiłków uprząż została wreszcie doprowadzona do porządku i poranione psy ruszyły w drogę, z bólem przezwyciężając trudności najcięższego odcinka dotychczas przebytego szlaku, który był zresztą najcięższym odcinkiem drogi do Dawson.; Rzeka Trzydziestu Mil jeszcze nie zamarzła. Wartki prąd chronił ją przed mrozem i tylko wzdłuż brzegu w spokojnych zatoczkach była ścięta lodem. Przebycie tych strasznych trzydziestu mil wymagało sześciu dni ciężkiej pracy. A tym straszniejsze były te mile, że każdy krok zagrażał życiu psów i ludzi. Wiele razy pękał lód pod Perrault, badającym drogę. Perrault ratował się tylko dzięki temu, że długi kij, który trzymał poziomo w ręku, opierał się zawsze o krawędzie otworu wybitego ciężarem ciała w lodzie. Ale nastały już wielkie mrozy, termometr wskazywał pięćdziesiąt stopni poniżej zera , toteż Perrault, chcąc ratować życie, musiał po każdej lodowatej kąpieli rozpalać ogień i suszyć odzież. Ale Perrault był nieustraszony. A ponieważ był nieustraszony, wyznaczono go na kuriera rządowego. Nie bał się żadnego ryzyka. Jego drobna, zasuszona postać uparcie przebijała się przez mróz od szarego świtu aż do zmroku. Sunął wzdłuż poszarpanych brzegów po wąskim 19