Strona 1 PISMO ŚWIĘTE STARY I NOWY TESTAMENT Pilnie i wiernie przetłumaczone w 1632 roku z języka greckiego i hebrajskiego na język polski, z uwspółcześnioną gramatyką i uaktualnionym słownictwem WFN Fundacja Wrota Nadziei Toruń 2017 Strona 2 © 2017 Fundacja Wrota Nadziei Wydawca wyraża zgodę na kopiowanie i rozpowszechnianie całości lub części publikacji, jednak bez czerpania z tego korzyści finansowych i bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Powielanie do celów komercyjnych wymaga pisemnej zgody Fundacji. ISBN: 978-83-928953-4-3 standardowa czcionka w oprawie ekoskóra ISBN: 978-83-928953-5-0 powiększona czcionka w oprawie ekoskóra ISBN: 978-83-928953-6-7 szerokie marginesy w oprawie ekoskóra ISBN: 978-83-928953-7-4 standardowa czcionka w oprawie skórzanej ISBN: 978-83-928953-8-1 powiększona czcionka w oprawie skórzanej ISBN: 978-83-928953-9-8 szerokie marginesy w oprawie skórzanej Wydawca: Fundacja Wrota Nadziei ul. Armii Ludowej 71b lok. 26 87-100 Toruń www.wrotanadziei.org Strona 3 Z dedykacją od w dniu z okazji Strona 4 Cztery rzeczy, które Bóg chce Ci powiedzieć 1. Potrzebujesz zbawienia Jak jest napisane: Nie ma sprawiedliwego, ani jednego. Rz 3,10 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i są pozbawieni chwały Boga. Rz 3,23 Jest postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sąd. Hbr 9,27 Czy nie wiecie, że niesprawiedliwi nie odziedziczą królestwa Bożego? Nie łudźcie się: ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani zniewieściali, ani mężczyźni współżyjący ze sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani złorzeczący, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa Bożego. 1Kor 6,9-10 Ale bojaźliwi, niewierzący, obrzydliwi, mordercy, rozpustnicy, czarownicy, bałwochwalcy i wszyscy kłamcy będą mieli udział w jeziorze płonącym ogniem i siarką. To jest druga śmierć. Obj 21,8 Wszyscy jak owce zbłądziliśmy, każdy z nas zboczył na swą drogę. Iz 53,6 2. Nie możesz sam siebie zbawić Kto bowiem przestrzega całego prawa, a przekroczy jedno przykazanie, staje się winnym wszystkich. Jk 2,10 Dlatego z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało w jego oczach, gdyż przez prawo jest poznanie grzechu. Rz 3,20 Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie jest z was, jest to dar Boga. Nie z uczynków, aby nikt się nie chlubił. Ef 2,8-9 I nie ma w nikim innym zbawienia. Nie ma bowiem pod niebem żadnego innego imienia danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni. Dz 4,12 My wszyscy jednak jesteśmy jak nieczyści, a wszystkie nasze sprawiedliwości są jak szata splugawiona. Iz 64,6 3. Bóg przygotował już dla Ciebie zbawienie Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. J 3,16 Gdyż i Chrystus raz za grzechy cierpiał, sprawiedliwy za niesprawiedli- wych, aby nas przyprowadzić do Boga. 1P 3,18 Chrystus odkupił nas z przekleństwa prawa, stając się za nas przekleństwem (bo jest napisane: Przeklęty każdy, kto wisi na drzewie). Ga 3,13 Zapłatą bowiem za grzech jest śmierć, ale darem łaski Boga jest życie wieczne w Jezusie Chrystusie, naszym Panu. Rz 6,23 4. Pan Jezus ma moc, aby Cię zbawić i strzec Dlatego też całkowicie może zbawić tych, którzy przez niego przychodzą do Boga, bo zawsze żyje, aby wstawiać się za nimi. Hbr 7,25 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który przyjdzie do mnie, nie wyrzucę precz. J 6,37 Lecz wszystkim tym, którzy go przyjęli, dał moc, aby się stali synami Bożymi, to jest tym, którzy wierzą w jego imię. J 1,12 Strona 5 Wobec tego... 1. Odwróć się od grzechu Jeśli nie będziecie pokutować, wszyscy tak samo zginiecie. Łk 13,3 Bóg wprawdzie pomijał czasy tej nieświadomości, teraz jednak nakazuje wszędzie wszystkim ludziom pokutować. Dz 17,31 Szukajcie PANA, póki może być znaleziony; wzywajcie go, póki jest blisko. Niech bezbożny opuści swoją drogę, a człowiek nieprawy swoje myśli i niech wróci do PANA, a ten się zlituje; niech wróci do naszego Boga, gdyż jest hojny w przebaczeniu. Iz 55,6-7 2. Uwierz w Jezusa Jeśli ustami wyznasz Pana Jezusa i uwierzysz w swoim sercu, że Bóg wskrzesił go z martwych, będziesz zbawiony. Rz 10,9 A wyprowadziwszy ich z więzienia, powiedział: Panowie, co mam czynić, abym był zbawiony? A oni odpowiedzieli: Uwierz w Pana Jezusa Chrystusa, a będziesz zbawiony, ty i twój dom. Dz 16,30-31 3. Wyznaj Bogu swoje grzechy Jeden bowiem jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus. ITm 2,5 Jeśli wyznajemy nasze grzechy, Bóg jest wierny i sprawiedliwy, aby nam przebaczyć grzechy i oczyścić nas z wszelkiej nieprawości. 1J 1,9 Moje dzieci, piszę wam to, abyście nie grzeszyli. Jeśli jednak ktoś zgrze- szy, mamy orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego. 1J 2,1 4. Poproś Boga o zbawienie Każdy bowiem, kto wezwie imienia Pana, będzie zbawiony. Rz 10,13 I powiedział do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa. A Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę powiadam ci: Dziś będziesz ze mną w raju. Łk 23,42-43 A celnik, stojąc z daleka, nie chciał nawet oczu podnieść ku niebu, ale bił się w piersi, mówiąc: Boże, bądź miłosierny mnie grzesznemu. Łk 18,13 Czy jesteś gotowy przyjąć dar Boga? Jeśli tak, to zwróć się do Boga w modlitwie. Możesz modlić się własnymi słowa- mi lub też niżej podanymi słowami, jeśli są one rzeczywiście twoim wyznaniem. „Panie Jezu, wiem, że jestem grzesznikiem i że potrzebuję Twojego przebaczenia. Wiem też, że Ty umarłeś za mnie na krzyżu. Odwracam się teraz od moich grze- chów i błagam Cię o przebaczenie. Ufam Ci jako mojemu Zbawicielowi i pragnę odtąd podążać za Tobą jako za moim Panem. Dziękuję Ci za Twoją łaskę i zba- wienie. Amen!” Strona 6 Wykaz skrótów 1J........I List Jana J..........Ewangelia Jana 1Kor....I List do Koryntian Jud.....List Judy 1Krl....I Księga Królewska Jk........List Jakuba 1Krn...I Księga Kronik Jl........Księga Joela 1P.......I List Piotra Jon.....Księga Jonasza 1Sm....I Księga Samuela Joz......Księga Jozuego 1Tes....I List do Tesaloniczan Jr........Księga Jeremiasza 1Tm....I List do Tymoteusza Kaz.....Księga Kaznodziei 2J........II List Jana Kol......List do Kolosan 2Kor....II List do Koryntian Kpł......Księga Kapłańska 2Krl....II Księga Królewska Lb.......Księga Liczb 2Krn...II Księga Kronik Lm......Lamentacje 2P.......II List Piotra Łk.......Ewangelia Łukasza 2Sm....II Księga Samuela Mi.......Księga Micheasza 2Tes....II List do Tesaloniczan Mk......Ewangelia Marka 2Tm....II List do Tymoteusza Ml.......Księga Malachiasza 3J........III List Jana Mt.......Ewangelia Mateusza Ab.......Księga Abdiasza Na.......Księga Nahuma Ag.......Księga Aggeusza Ne.......Księga Nehemiasza Am......Księga Amosa Obj......Objawienie Jana Dn.......Księga Daniela Oz.......Księga Ozeasza Dz.......Dzieje Apostolskie Pnp.....Pieśń nad Pieśniami Ef........List do Efezjan Prz......Księga Przysłów Est......Księga Estery Ps........Księga Psalmów Ez.......Księga Ezechiela Pwt.....Księga Powtórzonego Prawa Ezd.....Księga Ezdrasza Rdz.....Księga Rodzaju Flm.....List do Filemona Rt........Księga Rut Flp......List do Filipian Rz.......List do Rzymian Ga.......List do Galacjan So.......Księga Sofoniasza Ha.......Księga Habakuka Szd......Księga Sędziów Hbr.....List do Hebrajczyków Tt........List do Tytusa Hi........Księga Hioba Wj.......Księga Wyjścia Iz........Księga Izajasza Za.......Księga Zachariasza Strona 7 Pomoc w czasie potrzeby Droga zbawienia-------------------------------- Rz 3,10-12; 3,23; 6,23; 5,8; 10,9-13; J 3,16; 3,36; 5,24; 6,37; 14,6. Pocieszenie w smutku------------------------ Ps 30,5; 56,8; Kaz 7,2; Iz 51,11; Mt 5,4; 2Kor 1,3-5; 1Tes 4,13; 1P 5,7; Obj 21,4. Pocieszenie w samotności------------------ Ps 23; Ps 27,10; Iz 43,1-2; J 14,16; Hbr 13,5. Ulga w cierpieniu------------------------------- Hi 1,21; Ps 34,1; 56,8; Iz 43,1-2; Mt 5,11; Rz 8,18; 2Kor 4,17-18; Hbr 12,3-13. Mądrość na czas podejmowania decyzji-Ps 37,4-5; Prz 3,5-7; 21,30; 23,4; 28,26; Mt 6,33; Rz 14,12; 1Kor 10,31; Jk 1,5-6. Ps 23,4; 27,1-3; 91,1; 121,1-8; Prz 21,31; Ochrona w niebezpieczeństwie---------- Mt 8,26; Rz 8,35; 2Tes 3,1-2; 2Tm 4,18. Joz 1,8; Ps 27,1; Iz 12,2; 43,1-2; Mt 8,26; Odwaga w czasie lęku------------------------- 2Tm 1,7. Ps 23; Iz 26,3-4; Mk 4,37-39; J 14,27; Pokój podczas prób---------------------------- Flp 4,6-7; Jk 1,2-4; 1P 1,6-7. Ps 23; Iz 48,17-18; Jr 6,16; Mt 11,28; Odpoczynek w czasie znużenia------------ J 6,37; 7,37. Rdz 18,14; Iz 40,27-31; Rz 8,28-39; Wiara w czasie zwątpienia------------------ 10,17; Hbr 11,1-40. Ne 8,10; Ps 27,13-14; 28,7-8; Siła w słabości----------------------------------- 2Kor 4,16; 12,9; Hbr 4,16. Ps 1; 101,3; 119,11; Prz 2,1-5; 16,6; Zwycięstwo nad pokusami------------------ Mt 4,3-10; 26,41; 1Kor 10,13; Hbr 4,14-16; 12,2-4. Radość w czasie przygnębienia----------- Ne 8,10; Ps 31,7; Ps 34,1-2; Mi 7,8; Mt 5,11-12; Flp 4,4; Jk 1,2. Nadzieja w czasie rozpaczy----------------- Pwt 4,29; Ps 61; Iz 55,6-7; Rz 8,35-37; 2Kor 1,8-10; 4,8-9; Hbr 12,1-2. Strona 8 Stary Testament Strona Strona Księga Rodzaju.................................. 9 Księga Kaznodziei......................... 736 Księga Wyjścia................................. 72 Pieśń nad Pieśniami..................... 746 Księga Kapłańska.......................... 123 Księga Izajasza.............................. 751 Księga Liczb.................................. 162 Księga Jeremiasza........................ 811 Księga Powtórzonego Prawa.......... 215 Księga Lamentacji........................ 878 Księga Jozuego.............................. 260 Księga Ezechiela........................... 884 Księga Sędziów.............................. 290 Księga Daniela.............................. 946 Księga Rut..................................... 320 Księga Ozeasza.............................. 965 I Księga Samuela.......................... 325 Księga Joela.................................. 974 II Księga Samuela......................... 365 Księga Amosa................................ 978 I Księga Królewska....................... 398 Księga Abdiasza............................ 985 II Księga Królewska...................... 438 Księga Jonasza.............................. 987 I Księga Kronik............................. 475 Księga Micheasza.......................... 990 II Księga Kronik............................ 511 Księga Nahuma............................. 995 Księga Ezdrasza............................ 554 Księga Habakuka........................... 998 Księga Nehemiasza....................... 567 Księga Sofoniasza....................... 1001 Księga Estery................................. 585 Księga Aggeusza.......................... 1004 Księga Hioba.................................. 595 Księga Zachariasza..................... 1006 Księga Psalmów............................ 628 Księga Malachiasza..................... 1017 Księga Przysłów............................. 709 Nowy Testament Strona Strona Ewangelia Mateusza................... 1023 I List do Tymoteusza................... 1279 Ewangelia Marka........................ 1063 II List do Tymoteusza................. 1284 Ewangelia Łukasza..................... 1089 List do Tytusa.............................. 1288 Ewangelia Jana........................... 1132 List do Filemona......................... 1290 Dzieje Apostolskie........................ 1165 List do Hebrajczyków.................. 1291 List do Rzyman............................ 1206 List Jakuba.................................. 1304 I List do Koryntian...................... 1224 I List Piotra................................. 1309 II List do Koryntian.................... 1241 II List Piotra................................ 1314 List do Galacjan.......................... 1253 I List Jana.................................... 1317 List do Efezjan............................ 1259 II List Jana.................................. 1322 List do Filipian............................ 1265 III List Jana................................. 1323 List do Kolosan............................ 1269 List Judy...................................... 1324 I List do Tesaloniczan................. 1273 Księga Objawienia....................... 1326 II List do Tesaloniczan............... 1277 Mapy............................................. 1346 Strona 9 Księga Rodzaju Rozdział 1 a Iz 55,10; 61,11; w którym było nasienie według swe- go rodzajua. I Bóg widział, że to było Na b Mk 4,28. początku Bóg stworzył nie- b Ps 96,5; dobre. bo i ziemięc. Ml 2,10; 13 I  nastał wieczór i  poranek, 2 A ziemia była bezkształtna i pu- Mk 13,19; dzień trzeci. stad i  ciemność była nad głębią, J 1,1-3; 14 Potem Bóg powiedział: Niech Ef 3,9; a  Duch Bożye unosił się nad wo- Kol 1,16-17; się staną światłaf na firmamencie dami. Hbr 11,3. nieba, by oddzielały dzień od nocy, 3 I  Bóg powiedział: Niech stanie c Ne 9,6; i niech stanowią znakig, pory roku, się światłośćh. I stała się światłość. Ps 33,6; dni i lata. 102,25; 4 Bóg widział, że światłość była Iz 42,5; 15 I  niech będą światłami na fir- dobra. I oddzielił Bóg światłość od Jr 32,17; mamencie nieba, aby świeciły nad ciemności. Dz 14,15; ziemią. I tak się stało. 5 I  nazwał Bóg światłość dniemi, 17,24. 16 I Bóg uczynił dwa wielkie świa- a  ciemność nazwał nocą. I  nastał d Hi 26,7; Iz 45,18; tła: światło większe, aby rządziło wieczór i poranek, dzień pierwszyj. Jr 4,23. dniem, i światło mniejsze, aby rzą- 6 Potem Bóg powiedział: Niech e Ps 104,30. dziło nocą, oraz gwiazdy. stanie się firmamentk pośrodku f Ps 136,5-9. 17 I Bóg umieścił je na firmamen- wód i niech oddzieli wody od wód. g Ps 104,19; Łk 21,11.25. cie nieba, aby świeciły nad ziemią; 7 I  uczynił Bóg firmament, i  od- h Hi 38,19; 18 I  żeby rządziły dniem i  nocą, dzielił wody, które są pod firma- Ps 33,9; mentem, od wód, które są nad fir- Iz 45,7; i oddzielały światłość od ciemności. mamentem. I tak się stało. 2Kor 4,6. I Bóg widział, że to było dobre. 8 I Bóg nazwał firmament niebem. i J 9,4; 11,9; 19 I  nastał wieczór i  poranek, I  nastał wieczór i  poranek, dzień 2Kor 11,25. dzień czwarty. j Kpł 23,32. drugi. k Hi 26,7-13; 20 Potem Bóg powiedział: Niech 9 Potem Bóg powiedział: Niech się 37,18; wody hojnie wydadzą żywe istoty, zbiorą w jednym miejscu wody, któ- Ps 19,1; a  ptactwo niech lata nad ziemią, re są pod niebem, i niech się uka- 104,2. pod firmamentem nieba. że sucha powierzchnial. I  tak się l Ps 95,5. 21 I Bóg stworzył wielkie wielory- stało. by i  wszelkie pływające istoty ży- 10 I Bóg nazwał suchą powierzch- m 1Tm 4,4. wem, które hojnie wydały wody, we- n Pwt 10,14; nię ziemiąn, a  zbiorowisko wód – Hi 26,7; dług ich rodzaju oraz wszelkie ptac- morzami. I  Bóg widział, że to było Ps 24,1; 47,7; two skrzydlate według jego rodzaju. dobre. 102,25. I Bóg widział, że to było dobre. 11 Potem Bóg powiedział: Niech 22 Bóg błogosławił je, mówiąc: ziemia zrodzi trawę, rośliny wy- o Rdz 9,1; Bądźcie płodne i  rozmnażajcie dające nasiona i  drzewo urodzaj- 35,11. sięo, i  wypełniajcie wody morskie, nep przynoszące owoc według swe- p Ps 104,14; a  ptactwo niech się rozmnaża na go rodzaju, którego nasienie będzie Mt 6,30; ziemi. Hbr 6,7. w nim na ziemi. I tak się stało. 23 I  nastał wieczór i  poranek, 12 I  ziemia wydała trawę, rośliny dzień piąty. wydające nasienie według swego 24 Bóg powiedział też: Niech zie- rodzaju i drzewo przynoszące owoc, mia wyda istoty żywe według swego 9 Strona 10 Stworzenie człowieka Księga Rodzaju 1. 2. Zakończenie stworzenia rodzajua: bydło, zwierzęta pełzające a Rdz 7,14. 2 W  siódmym dniu Bóg ukończył b Wj 20,11; i zwierzęta ziemi według swego ro- 31,17; swe dzieło, które uczynił; i  odpo- dzaju. I tak się stało. Hbr 4,4. czął siódmego dniab od wszelkiego 25 I  Bóg uczynił zwierzęta ziemi c Kpł 23,3; swego dzieła, które stworzył. według swego rodzaju i  bydło we- Pwt 5,12-14; 3 I Bóg błogosławił siódmy dzieńc, Mk 2,27. i  poświęcił go, bo w  nim odpoczął dług swego rodzaju, i wszelkie zwie- d Ml 1,10; rzęta, które pełzają po ziemi we- J 1,1.3; od wszelkiego swego dzieła, które dług swego rodzaju. I  Bóg widział, Kol 1,15-16. Bóg stworzył i uczynił. że to było dobre. e Rdz 3,22; 4 Takie są dzieje stworzenia nie- 11,7; J 5,17; bios i ziemi w dniu, w którym PAN 26 Potem Bóg powiedział: Uczyń- Rz 1,3; myd człowieka na nasze obrazf według Kol 2,9; Bóg uczynił ziemięg i niebiosa; naszego podobieństwa; niech panu- 1J 5,7. 5 Wszelkie krzewy polne, zanim je nad rybami morskimi i  ptactwem f Rdz 5,1; 9,6; były na ziemi, i wszelkie rośliny po- niebieskim, nad bydłem i całą ziemią 1Kor 11,7; lne, nim wzeszły. Bo PAN Bóg jesz- Kol 1,15. oraz nad wszelkimi zwierzętami peł- g Hbr 1,10. cze nie spuścił deszczuh na ziemię zającymi, które pełzają po ziemi. h Jr 14,22; i nie było człowieka, który by upra- 27 Stworzył więc Bóg człowieka na Mt 5,45. wiał ziemię. swój obraz, na obraz Bogai go stwo- i Rdz 9,6; 6 Ale z  ziemi wychodziła para, Kol 1,15; rzył; stworzył ich mężczyzną i  ko- 2Kor 4,4. która nawilżała całą powierzchnię bietąj. j Mt 19,4; ziemi. 28 I Bóg błogosławił im. Potem Bóg Mk 10,6; 7 Wtedy PAN Bóg ukształtował powiedział do nich: Bądźcie płodni 1Kor 11,8-9. człowieka z prochu ziemik i tchnął i rozmnażajcie się, napełniajcie zie- k Hi 33,6. w  jego nozdrza tchnienie życial. l Hi 27,3; mię i czyńcie ją sobie poddaną; pa- Dz 17,25; I człowiek stał się żywą duszą. nujcie nad rybami morskimi i  nad 1Kor 15,45. 8 PAN Bóg zasadził też ogród ptactwem niebieskim, i nad wszel- w  Edenie, na wschodzie, i  umie- kimi zwierzętami, które poruszają m Iz 45,18; ścił tam człowieka, którego ukształ- się po ziemi. Jr 33,2. towałm. 29 I  Bóg powiedział: Oto dałem n Prz 3,18; 9 I wywiódł PAN Bóg z ziemi wszel- 11,30; 13,12; wam wszelkie rośliny wydające 15,4; kie drzewa miłe dla oka i  których z  siebie nasienie, które są na po- Obj 2,7; owoce były dobre do jedzenia oraz 22,2.14. drzewo życian pośrodku ogrodu wierzchni całej ziemi, i  wszelkie o Pwt 1,39; i drzewo poznania dobra i złao. drzewo mające owoc drzewa, wy- Hbr 5,14. 10 A z Edenu wypływała rzeka, aby dające z siebie nasienie – będą one nawadniać ogród; i stamtąd dzieliła dla was pokarmemp. p Ps 115,16; się na cztery główne rzeki. 30 I  wszelkim zwierzętom ziemi, 1Tm 4,4. 11 Nazwa pierwszej – Piszon; to ta, i  wszelkiemu ptactwu niebieskie- która okrąża całą ziemię Chawila, mu, i wszystkiemu, co pełza po zie- gdzie znajduje się złoto. mi i  ma w  sobie życie, pokarmem 12 A  złoto tej ziemi jest wybor- będą wszelkie rośliny zielone. I tak ne. Tam też jest bdellium i kamień się stało. onyksowy. 31 I Bóg widział wszystko, co uczy- 13 Nazwa drugiej rzeki – Gichon; nił, a było to bardzo dobre. I nastał 1 Etiopia ta okrąża całą ziemię Kusz1. wieczór i poranek, dzień szóstyq. q Wj 20,11. 14 Nazwa zaś trzeciej rzeki – Chid- Rozdział 2 dekel; płynie ona na wschód ku Asy- rii. A czwarta rzeka to Eufrat. Tak ukończone zostały niebiosa i  ziemia oraz wszystkie ich za- stępy. 15 PAN Bóg wziął więc człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby go uprawiał i strzegł. 10 Strona 11 Stworzenie Ewy Księga Rodzaju 2. 3. Upadek człowieka 16 I  rozkazał PAN Bóg człowieko- 2 I  kobieta odpowiedziała wężo- a 1Tm 4,4. wi: Możesz jeść do woli z  każdego b Rdz 2,16-17. wi: Możemy jeść owoce z drzew tego drzewa ogrodua; c Ez 18,4; ogrodu; 17 Ale z  drzewa poznania do- Rz 1,32; 3 Ale o  owocu drzewa, które jest bra i zła jeść nie będziesz, bo tego 5,12-14; pośrodku ogrodu, Bóg powiedziałb: 7,11-13; dnia, kiedy zjesz z niego, na pewno 1Kor 15,22; Nie będziecie z niego jeść ani go do- umrzeszc. Ef 2,1-6; tykać, abyście nie umarli. 18 PAN Bóg powiedział też: Niedo- Kol 2,13; 4 I wąż powiedział do kobiety: Na brze, by człowiek był sam; uczynię 1Tm 5,6. pewno nie umrzecie; d Prz 18,22; mu odpowiednią dla niego pomocd. Kaz 4,10-12; 5 Ale Bóg wie, że tego dnia, gdy 19 I ukształtował PAN Bóg z ziemi 1Kor 11,7-12; z  niego zjecie, otworzą się wasze wszelkie zwierzęta polne i wszelkie 1Tm 2,11-13; oczy i będziecie jak bogowie znają- 1P 3,7. cy dobro i zło. ptactwo niebieskie, i  przyprowa- e Rdz 6,2; dził je do Adama, aby zobaczyć, jak Joz 7,21; 6 A  gdy kobieta spostrzegłae, że je nazwie; a  jak Adam nazwał każ- Mt 5,28; owoc drzewa był dobry do jedzenia dą istotę żywą, taka była jej nazwa. 1J 2,16. i miły dla oka, a drzewo godne po- 20 I  Adam nadał nazwy wszelkie- żądania dla zdobycia wiedzy, wzię- mu bydłu i  ptactwu niebieskiemu, ła z  niego owoc i  zjadła; dała też i wszelkim zwierzętom polnym. Dla swemu mężowi, który był z nią; i on Adama jednak nie znalazła się po- f Hi 31,9; zjadłf. 1Tm 2,14. moc odpowiednia dla niego. g Rz 7,8-9. 7 I  otworzyły się im obojgu oczyg 21 Wtedy PAN Bóg zesłał głęboki i  poznali, że są nadzy. Spletli więc sen na Adama; a  gdy zasnął, wyjął liście figowe i  zrobili sobie prze- jedno z jego żeber i zapełnił ciałem h Wj 15,26; paski. miejsce po nim. Pwt 13,18; 8 Wtedy usłyszeli głos PANA Bogah Ps 29,3-9; 22 I  z  tego żebra, które PAN Bóg Iz 6,8; chodzącego po ogrodzie w  powie- wyjął z  Adama, utworzył kobietę Dz 7,31. wie dziennym. I Adam, i jego żona i przyprowadził ją do Adama. i 1Krl 19,9; ukryli się przed obliczem PANA 23 I Adam powiedział: To teraz jest Hi 38,4. Boga wśród drzew ogrodu. 1 BG mężatką kość z  moich kości i  ciało z  moje- 2 BG męża 9 I  PAN Bóg zawołał na Adama, go ciała; dlatego będzie nazwana j Hi 31,33. i zapytał go: Gdzie jesteśi? kobietą1, bo z  mężczyzny2 została k Ml 2,14-16; 10 On odpowiedział: Usłyszałem wzięta. Mt 19,4-6; twój głos w  ogrodzie i  zląkłem się, Mk 10,6-9; 24 Dlatego opuści mężczyzna swo- 1Kor 6,16-17; gdyż jestem nagi, i ukryłem sięj. jego ojca i swoją matkę i połączy się 7,1-4; 11 Bóg zapytał: Kto ci powiedział, ze swoją żoną, i  będą jednym cia- Ef 5,28-31; że jesteś nagi? Czy zjadłeś z drzewa, Hbr 13,4. z którego zakazałem ci jeść? łemk. l Łk 10,29; 12 Adam odpowiedział: Kobieta, 25 I oboje, Adam i jego żona, byli 14,18; którą mi dałeśl, aby była ze mną, Rz 1,20; nadzy, a nie wstydzili się. Jk 1,13-15. ona dała mi z  tego drzewa i  zja- m Rdz 4,10; dłem. Rozdział 3 1Sm 13,11. 13 PAN Bóg zapytał kobietę: Co n Iz 27,1; zrobiłaśm? I odpowiedziała kobieta: A 2Kor 11,3;   wążn był bardziej przebiegły Obj 12,9; 20,2. Wąż mnie zwiódło i zjadłam. niż wszystkie zwierzęta polne, o 2Kor 11,3; 14 Wtedy PAN Bóg powiedział do 1Tm 2,14. które PAN Bóg uczynił. Powiedział p Mt 4,1-11. węża: Ponieważ to uczyniłeś, bę- on do kobietyp: Czy Bóg rzeczywiście q Mt 25,41; dziesz przeklętyq wśród wszelkie- powiedział: Nie wolno wam jeść ze Ga 3,10-13; go bydła i  wśród wszelkich zwie- 2P 2,14. wszystkich drzew tego ogrodu? rząt polnych. Na brzuchu będziesz 11 Strona 12 Przekleństwo po upadku Księga Rodzaju 3. 4. Ofiary Kaina i Abla się czołgać i proch będziesz jeść po a J 8,44; 1J 3,8-10. Rozdział 4 wszystkie dni swego życia. b Ps 132,11; Potem 15 I  wprowadzę nieprzyjaźń mię- Iz 7,14; Adam obcował ze swoją dzy tobą a  kobietą, między twoim Rz 16,20; żoną Ewą, a ta poczęła i urodzi- potomstwema a  jej potomstwemb. Ga 3,16; 4,4; 1J 3,9. ła Kainac. I  powiedziała: Otrzyma- Ono zrani ci głowę, a ty zranisz mu c 1J 3,12; łam mężczyznę od PANA. piętę. Jud 1,11. 2 I  urodziła jeszcze jego brata 16 A  do kobiety powiedział: Wiel- d Mt 23,25; Ablad. Abel był pasterzem owiec, Hbr 11,4; ce pomnożę twoje cierpienia i two- 12,24. a Kain był rolnikiem. je poczęcia, w bólu będziesz rodzić e J 16,21. 3 Z biegiem czasu zdarzyło się, że dziecie. Twoje pragnienie będzie ku f 1Kor 7,4. Kain przyniósł PANU ofiarę z  plo- twemu mężowif, a  on będzie nad g 1Kor 11,3; Ef 5,22-24; nów ziemi. tobą panowaćg. Kol 3,18; 4 Także Abel przyniósł z  pierwo- 17 Do Adama zaś powiedział: Po- Tt 2,5; rodnych swej trzody i z ich tłuszczu. nieważ usłuchałeś głosu swojej 1P 3,1-6. A PAN wejrzał na Abla i jego ofiaręh. h Hbr 11,4. żony i zjadłeś z drzewa, o którym ci 5 Lecz na Kaina i  jego ofiarę nie przykazałem, mówiąc: Nie będziesz wejrzał. Kain rozgniewał się bardzo z niego jadł – przeklęta będzie zie- i Iz 24,5; i spochmurniała jego twarz. miai z twego powodu, w trudzie bę- Rz 8,20-22. 6 Wtedy PAN zapytał Kaina: Dla- dziesz z niej spożywać po wszystkie czego się rozgniewałeś? Czemu spo- dni twego życia. chmurniała twoja twarz? 18 Ona będzie ci rodzić ciernie 7 Jeśli będziesz dobrze czynił, czy i  oset i  będziesz spożywał rośliny nie zostaniesz wywyższonyj? A jeśli polne. j Rz 2,7-10. nie będziesz dobrze czynił, grzech 19 W  pocie czoła będziesz spoży- leży u drzwi; a do ciebie będzie jego wał chleb, aż wrócisz do ziemi, gdyż k Rdz 18,27; pragnienie, a  ty będziesz nad nim z niej zostałeś wzięty. Bo jesteś pro- Hi 19,26; 21,26; 34,15; panować. chem i w proch się obróciszk. Kaz 3,20; 12,7. 8 I Kain rozmawiał ze swoim bra- 20 I Adam nadał swojej żonie imię l Ga 4,26. tem Ablem. A gdy byli na polu, Kain Ewa, bo ona była matką wszystkich m Mt 23,35; powstał przeciwko swemu bratu Łk 11,51; żyjącychl. 1J 3,12; Ablowi i zabił gom. 21 I PAN Bóg sporządził dla Adama Jud 1,11. 9 Wtedy PAN zapytał Kaina: Gdzie i jego żony odzienie ze skór i przy- n Iz 61,10; jest twój brat Abel? On odpowie- odział ichn. 2Kor 5,2-3.21; dział: Nie wiem. Czy ja jestem stró- Obj 19,8. 22 Wtedy PAN Bóg powiedział: Oto o Rdz 11,7; żem mego brata? człowiek stał się jak jeden z  naso, Kol 2,9; 10 Bóg zapytał: Cóż uczyniłeś? znający dobro i  zło. Wygnajmy go 1J 5,7. Głos krwi twego brata woła do mnie p Rdz 2,9; więc, aby nie wyciągnął swej ręki Obj 22,2.14. z ziemi. i nie wziął z drzewa życiap, by jeść 11 Teraz więc przeklęty będziesz i żyć na wieki. q Wj 25,19-22; na ziemi, która otworzyła swe usta, Ps 80,1; 99,1; 23 PAN Bóg wydalił go więc z ogro- Iz 37,16; aby przyjąć krew twego brata prze- du Eden, aby uprawiał ziemię, Ez 10,1-20; laną przez twoją rękę. z której został wzięty. Hbr 9,5. 12 Gdy będziesz uprawiał ziemię, 1 BG 24 Tak wygnał człowieka i  posta- Większa jest nie da ci już swego plonu. Tułaczem wił na wschód od ogrodu Eden che- nieprawość i zbiegiem będziesz na ziemi. rubinówq i płomienisty miecz obra- moja, niżby 13 Wtedy Kain powiedział do ją mi odpu- cający się we wszystkie strony, aby ścić miano PANA: Zbyt ciężka jest moja kara, strzegły drogi do drzewa życia. bym mógł ją znieść1. 12 Strona 13 Potomstwo Kaina Księga Rodzaju 4. 5. Potomstwo Seta 14 Oto wyganiasz mnie dziś z  po- 26 Setowi też urodził się syn wierzchni ziemi, a przed twoją twa- a 1Krl 18,24; i  nadał mu imię Enosz. Wtedy za- rzą będę ukryty. Będę tułaczem Ps 116,17; częto wzywać imienia PANAa. i  zbiegiem na ziemi, a  stanie się Dz 2,21; tak, że ktokolwiek mnie spotka, za- Rz 10,13. Rozdział 5 bije mnie. T b Łk 3,38; 15 PAN mu odpowiedział: Zapraw- Rz 5,14; o jest księga rodu Adamab. dę, ktokolwiek zabije Kaina, ponie- 1Kor 15,21-22; W  dniu, w  którym Bóg stworzył 1Kor 15,45-47. człowieka, uczynił go na podobień- sie siedmiokrotną zemstę. I nałożył c Rdz 1,26-27; PAN na Kaina piętnod, aby nie zabił 1Kor 11,7; stwo Bogac. go nikt, kto by go spotkał. Kol 3,10. 2 Stworzył ich mężczyzną i  ko- 16 Wtedy odszedł Kain sprzed obli- d Obj 14,9. bietąe; błogosławił ich i  nadał im e Mt 19,4; imię Adam w dniu, w którym zosta- cza PANA i zamieszkał w ziemi Nod, Mk 10,6. na wschód od Edenu. li stworzeni. 17 I Kain obcował ze swoją żonąf, f Rdz 5,4. 3 Adam żył sto trzydzieści lat a  ona poczęła i  urodziła Henocha. i spłodził syna na swoje podobień- Zbudował też miasto i  nazwał je stwo, na swój obraz, i  nadał mu g Rdz 4,25. imię Setg. imieniem swego syna – Henoch. 18 Henochowi urodził się Irad, 4 A dni Adama po spłodzeniu Seta a  Irad spłodził Mechujaela, a  Me- było osiemset lat i  spłodził synów i córki. chujael spłodził Matuszaela, a  Ma- 5 A  tak wszystkich dni, które żył tuszael spłodził Lameka. Adam, było dziewięćset trzydzieści 19 I Lamek pojął sobie dwie żony. lat i umarłh. h Hi 20,23; Imię jednej było Ada, a  drugiej – Ps 89,48; 6 Set żył sto pięć lat i spłodził Eno- Silla. Rz 5,12-14; sza. 20 Ada urodziła Jabala, który był 1Kor 15,21-22; 7 Po spłodzeniu Enosza Set żył ojcem mieszkających w  namiotach Hbr 9,27. osiemset siedem lat i  spłodził sy- i pasterzy. nów i córki. 21 Jego brat miał na imię Jubal, 8 Wszystkich dni Seta było dzie- a  był on ojcem wszystkich grają- więćset dwanaście lat i umarł. cych na harfie i na flecie. 9 Enosz żył dziewięćdziesiąt lat 22 Silla urodziła Tubalkaina, który i spłodził Kenana. był rzemieślnikiem wszelkiej robo- 10 Po spłodzeniu Kenana Enosz ty od miedzi i żelaza. Siostrą Tubal- żył osiemset piętnaście lat i  spło- kaina była Noema. dził synów i córki. 23 I  Lamek powiedział swym żo- 11 Wszystkich dni Enosza było nom, Adzie i Silli: Słuchajcie mego dziewięćset pięć lat i umarł. głosu, żony Lameka, posłuchajcie 12 Kenan żył siedemdziesiąt lat moich słów; zabiłem mężczyznę za i spłodził Mahalaleela. zranienie mnie i młodzieńca za si- 13 Po spłodzeniu Mahalaleela Ke- niec. nan żył osiemset czterdzieści lat 24 Jeśli Kain ma być pomszczony i spłodził synów i córki. siedem razy, to Lamek siedemdzie- 14 Wszystkich dni Kenana było siąt siedem razy. dziewięćset dziesięć lat i umarł. 25 I  Adam znów obcował ze swo- 15 Mahalaleel żył sześćdziesiąt ją żoną, a ona urodziła syna i nada- pięć lat i spłodził Jareda. ła mu imię Set, mówiąc: Dał mi Bóg 16 Po spłodzeniu Jareda Maha- inne potomstwo za Abla, którego laleel żył osiemset trzydzieści lat zabił Kain. i spłodził synów i córki. 13 Strona 14 Potomstwo Seta Księga Rodzaju 5. 6. Bóg każe zbudować arkę 17 Wszystkich dni Mahalaleela a Ne 9,30; żony wszystkie, które sobie upodo- Prz 1,24-33; było osiemset dziewięćdziesiąt pięć Iz 63,10; bali. lat i umarł. Dz 7,51; 3 I  powiedział PAN: Mój duch nie 18 Jared żył sto sześćdziesiąt dwa Ga 5,17. będzie na zawsze się spierał z czło- lata i spłodził Henocha. b Lb 13,33; wiekiema, bo jest on ciałem. Będzie Pwt 2,20; więc jego dni sto dwadzieścia lat. 19 Po spłodzeniu Henocha Jared 1Sm 17,4. żył osiemset lat i  spłodził synów c Lb 16,2. 4 A w tych dniach byli na ziemi ol- i córki. d Rdz 13,13; brzymib; nawet i  potem, gdy syno- 20 Wszystkich dni Jareda było Ps 14,1-4; 53,2. wie Boży zbliżali się do córek ludz- dziewięćset sześćdziesiąt dwa lata e Hi 15,16; kich, a  one rodziły im synów. To Prz 6,18; i umarł. Jr 17,9; są mocarze, którzy od dawna byli 21 Henoch żył sześćdziesiąt pięć Mt 5,19; sławnymi mężczyznamic. lat i spłodził Matuzalema. Rz 1,28-31; 5 A  gdy PAN widziałd, że wielka 22 Po spłodzeniu Matuzalema He- 3,10-13. jest niegodziwośće ludzi na ziemi f Wj 32,14; noch chodził z  Bogiem trzysta lat 1Sm 15,11; i wszystkie zamysły i myśli ich ser- i spłodził synów i córki. Ps 106,45; ca były tylko złe po wszystkie dni; 23 Wszystkich dni Henocha było Jr 18,8-10; 6 Żałował PANf, że uczynił człowie- trzysta sześćdziesiąt pięć lat. Jon 3,10. ka na ziemi, i ubolewał nad tym ca- g Rdz 6,9; 24 Henoch chodził z  Bogiemg, 17,1; łym sercem. a potem już go nie było, bo Bóg go Am 3,3; 7 I  PAN powiedział: Zgładzę z  po- zabrałh. Rz 8,1; wierzchni ziemi człowieka, które- 25 Matuzalem żył sto osiemdzie- 2Kor 5,7; go stworzyłemi, zarówno człowie- 1J 1,7. ka, jak i bydło, zwierzęta pełzające siąt siedem lat i spłodził Lameka. h Łk 23,43; 26 Po spłodzeniu Lameka Matu- Hbr 11,5-6. i ptactwo niebieskie, bo żałujęj, że zalem żył siedemset osiemdziesiąt i Pwt 4,32; ich uczyniłem. dwa lata i spłodził synów i córki. Prz 16,4; 8 Ale Noe znalazł łaskę w  oczach 27 Wszystkich dni Matuzalema Iz 41,20; 45,21. PANAk. j 1Sm 15,11. było dziewięćset sześćdziesiąt dzie- k Rdz 19,19; 9 To są dzieje rodu Noego: Noe był więć lat i umarł. Wj 33,12-17; człowiekiem sprawiedliwyml i  do- 28 Lamek żył sto osiemdziesiąt Prz 3,4; skonałymm w swoich czasach. I Noe dwa lata i spłodził syna. Łk 1,30; chodził z Bogiemn. Rz 11,6. 29 I nadał mu imię Noeo, mówiąc: l Hi 1,1; 10 A  Noe spłodził trzech synów: Ten nas pocieszy w  naszej pracy Mt 1,19; Sema, Chama i Jafeta. i  w  trudzie naszych rąk, z  powodu Mk 6,20; 11 Ale ziemia zepsuła się w oczach ziemi, którą PAN przeklął. Łk 2,25; 23,50; Boga i napełniła się nieprawością. 30 Po spłodzeniu Noego Lamek żył Dz 10,22. m Rdz 17,1; 12 Wtedy Bóg wejrzałp na ziemię, pięćset dziewięćdziesiąt pięć lat Ps 37,37; a oto była zepsuta, bo wszelkie cia- i spłodził synów i córki. Mt 5,48; ło wypaczyło swoją drogę na ziemi. 31 Wszystkich dni Lameka było 2Tm 3,17; 13 I  Bóg powiedział do Noego: siedemset siedemdziesiąt siedem Jk 1,4. Nadszedł koniecq wszelkiego cia- n Rdz 5,24. lat i umarł. o Ez 14,14.20; ła przed moim obliczem, bo ziemia 32 A gdy Noe miał pięćset lat, spło- Łk 3,36. przez nie jest pełna nieprawości; dził Sema, Chama i Jafeta. p Ps 14,2-3; wytracę je więc wraz z ziemią. Prz 15,3. 14 Zbuduj sobie arkę z drewna go- q Jr 51,13; Rozdział 6 1P 4,7. fer, zrobisz w  arce przegrody i  ob- lejesz ją wewnątrz i  na zewnątrz Gdy r Rdz 1,28. ludzie zaczęli się mnożyć s Hi 1,6; 38,7; smołą. na ziemir i rodziły im się córki; Ps 82,6-7; 15 A  zbudujesz ją w  ten sposób: 2 Synowie Bożys, widząc, że córki J 1,12; 1J 3,1-2. Długość arki będzie na trzysta łok- ludzkie były piękne, brali sobie za ci, pięćdziesiąt łokci – jej szero- 14 Strona 15 Wejście do arki Księga Rodzaju 6. 7. Wielki potop kość, a trzydzieści łokci – jej wyso- 4 Pozostaje bowiem jeszcze sie- kość. dem dni, a  potem spuszczę deszcz 16 Zrobisz okno w  arce, a  zakoń- a J 10,1-9. na ziemię, na czterdzieści dni czysz je na łokieć od góry. Drzwia i  czterdzieści nocy, i  zgładzę z  po- umieścisz z  boku arki, zrobisz wierzchni ziemi wszelkie stworze- w niej dolne, drugie i trzecie piętro. nie, które uczyniłem. 17 A  ja, oto ja sprowadzę potop 5 Noe uczynił więc wszystko, co wód na ziemię, aby wytracić wszel- b Rdz 6,22; mu PAN rozkazałb. kie ciało, w  którym jest tchnienie Wj 40,16; 6 Noe miał sześćset lat, gdy przy- J 8,29. życia pod niebem. Wszystko, co jest szedł potop wód na ziemię. na ziemi, zginiec. c Hbr 9,27. 7 I wszedł Noe, a z nim jego syno- 18 Ale z tobą zawrę moje przymie- d Rdz 9,9-11; wie, jego żona i żony jego synów do 17,4-7; rzed; i wejdziesz do arki, ty i twoi sy- Rz 11,27; arki ze względu na wody potopu. nowie, i  twoja żona, i  żony twoich Hbr 13,20. 8 Ze zwierząt czystych i  nieczy- synów z tobą. stych i z ptactwa, i ze wszystkiego, 19 I ze wszystkich zwierząt wszel- co pełza po ziemi; kiego ciała po jednej parze wpro- 9 Po parze weszło do Noego do wadzisz do arki, aby uchowały się arki, samiec i samica, jak Bóg roz- z  tobą żywe, będą to samiec i  sa- kazał Noemu. mica. 10 A po siedmiu dniach wody poto- 20 Z  ptactwa według jego rodzaju pu spadły na ziemię. i  z  bydła według jego rodzaju, 11 W  sześćsetnym roku życia No- i  z  wszelkich ziemskich zwierząt ego, w  drugim miesiącu, siedem- pełzających według ich rodzaju, nastego dnia tego miesiąca, w  tym po parze z  każdego rodzaju wejdą e Mt 24,38; właśnie dniue, przerwały się wszyst- Łk 17,26-27; z tobą, aby żywe zostały. 1Tes 5,3; kie źródła wielkiej głębi i otworzyły 21 A  ty weźmiesz ze sobą wszelki 2P 2,5; się okna nieba. pokarm, który się nadaje do jedze- 2P 3,6. 12 I deszcz padał na ziemię czter- nia, i zabierzesz do siebie, i będzie dzieści dni i czterdzieści nocy. tobie i im na pokarm. 13 W  tym właśnie dniu weszli do 22 I Noe tak uczynił. Zrobił wszyst- arki Noe oraz jego synowie – Sem, ko tak, jak mu Bóg rozkazałf. f Rdz 17,23; Cham i Jafet, a z nimi żona Noego Wj 40,16; J 2,5; 15,14; i trzy żony jego synów. Rozdział 7 Hbr 11,7-8. 14 Oni i  wszelkie zwierzęta we- dług swego rodzaju, wszelkie by- Potem PAN powiedział do No- ego: Wejdź ty wraz z całym two- im domem do arki, gdyż widziałem dło według swego rodzaju, wszelkie zwierzęta pełzające, które pełza- ją po ziemi według swego rodzaju, cię, że jesteś sprawiedliwyg przede g Hi 1,1; wszelkie ptaki według swego rodza- Mt 10,41; mną w tym pokoleniu. 1Tm 1,9; ju i wszelkie stworzenia skrzydlate. 2 Z  każdego zwierzęcia czyste- Jk 5,16; 15 I  tak weszły do Noego do arki, go weź sobie po siedem par, samca 2P 2,8. po parze z każdego ciała, w którym i  samicę jego; ale ze zwierząt nie- było tchnienie życia. czystych – po jednej parze, samca 16 A te, które weszły, samiec i sa- i samicę jego. mica z każdego ciała weszły, jak mu 3 Także z ptactwa niebieskiego po Bóg rozkazał. I zamknął PAN za nim siedem par, samca i samicę, aby za- h Pwt 33,27. drzwih. chować przy życiu ich potomstwo Ps 91,1-10. 17 A  potop trwał na ziemi czter- na całej powierzchni ziemi. dzieści dni i  wody wezbrały, i  pod- 15 Strona 16 Skutki potopu Księga Rodzaju 7. 8. Wyschnięcie wód potopu niosły arkę, i  unosiła się nad zie- 6 Po upływie czterdziestu dni Noe mią. a Kpł 11,13-15; otworzył okno arki, które zrobił. 18 Wody wzmogły się i  wezbrały 1Krl 17,4-6; 7 I  wypuścił krukaa, który wylaty- bardzo nad ziemią, i  pływała arka Hi 38,41; wał i  wracał, aż wyschły wody na Ps 147,9. po wodach. b Pnp 2,14; ziemi. 19 I wody bardzo się wzmogły nad Mt 10,16; 8 Potem wypuścił gołębicęb, aby ziemią, i zakryły wszystkie wysokie Mk 1,10. zobaczyć, czy wody opadły z  po- góry, które były pod całym niebem. wierzchni ziemi. 20 Wody wezbrały na piętnaście 9 A  gdy gołębica nie znalazła dla łokci wzwyż i góry zostały zakryte. siebie miejsca spoczynku, wróciła 21 Zginęło więc wszelkie ciało po- do niego do arki, bo wody były jesz- ruszające się na ziemi: ptactwo, by- cze na całej powierzchni ziemi. Wy- dło, zwierzęta i wszelkie zwierzęta ciągnął więc swoją rękę, pochwycił pełzające, które pełzają po ziemi, ją i wziął do siebie do arki. i wszyscy ludzie. 10 A  gdy odczekał jeszcze drugie 22 Wszystko, co miało w  noz- siedem dni, ponownie wypuścił go- drzach tchnienie życiac, wszystko, c Rdz 2,7. łębicę z arki. co żyło na suchym lądzie, zginęło. 11 I gołębica wróciła do niego pod 23 Tak zostało zgładzone wszel- wieczór, a  oto w  dziobie zerwa- d Ne 8,15; ny liść oliwnyd. Tak Noe poznał, że kie stworzenie, które było na po- Za 4,12-14; wierzchni ziemi, od człowieka aż do Rz 11,17.24. wody opadły z powierzchni ziemi. bydła, zwierząt pełzających i  ptac- 12 Odczekał jeszcze drugie siedem twa niebieskiego. Wszystko to zo- dni i  wypuścił gołębicę, ale już do stało zgładzone z  ziemi. Pozostał niego nie wróciła. tylko Noe i  ci, którzy z  nim byli 13 W  sześćset pierwszym roku, w arce. w  pierwszym miesiącu, pierwszego 24 A wody wezbrały nad ziemią sto dnia, wyschły wody na ziemi. Wtedy pięćdziesiąt dni. Noe zdjął przykrycie arki i zobaczył, że powierzchnia ziemi była sucha. Rozdział 8 14 A w drugim miesiącu, dwudzie- stego siódmego dnia tego miesiąca, B e Rdz 19,29; óg pamiętałe jednak o  Noem Wj 2,24. wyschła ziemia. i  wszystkich zwierzętach, f Wj 6,2. 15 I Bóg powiedziałf do Noego: i wszelkim bydle, które było z nim 16 Wyjdź z  arki, ty i  z  tobą twoja w  arce, i  sprowadził Bóg wiatr na żona, twoi synowie i  żony twoich ziemię, a wody zaczęły opadać. synów. 2 I  źródła głębi i  okna nieba za- 17 Wyprowadź ze sobą wszystkie mknęły się, i deszcz z nieba został g Rdz 1,28; zwierzętag, które są z tobą, z wszel- zatrzymany. 6,19; kiego ciała, ptactwa, bydła i wszel- Hi 12,10; 3 Wody stopniowo ustępowały z po- Ps 145,16. kich zwierząt pełzających, które wierzchni ziemi, a  po upływie stu pełzają po ziemi, i  niech się roz- pięćdziesięciu dni wody opadły. rodzą na ziemi, niech będą płodne 4 I  arka osiadła na górach Ararat i niech się rozmnażają na ziemi. w siódmym miesiącu, siedemnaste- 18 Wyszedł więc Noe i  z  nim jego go dnia tego miesiąca. synowie, jego żona i  żony jego sy- 5 A wody opadały nadal aż do dzie- nów. siątego miesiąca. I  w  dziesiątym 19 Wyszły także z arki wszelkie by- miesiącu, pierwszego dnia, ukazały dlęta, wszelkie zwierzęta pełzają- się szczyty gór. ce, wszelkie ptactwo oraz wszyst- 16 Strona 17 Ofiara Noego Księga Rodzaju 8. 9. Przymierze po potopie ko, co pełza po ziemi, według swo- a Rdz 46,2; 8 Potem Bóg powiedziała do Noego Wj 6,2; 20,1; ich rodzajów. Pwt 1,6. i do jego synów z nim: 20 Potem Noe zbudował ołtarz b Rdz 12,7-8; 9 A  ja, oto ja ustanawiam moje dla PANAb i wziął z każdego czyste- 26,28; przymierzec z wami i z waszym po- go zwierzęcia i  z  każdego czystego Wj 20,24. tomstwem po was; c Pwt 5,2-3; ptactwa, i złożył całopalenia na tym Hbr 8,13. 10 I  z  wszelką żywą istotą, która ołtarzu. jest z  wami, z  ptactwem, bydłem 21 I  PAN poczuł miłą wońd, i  PAN d Kpł 1,9.13.17; oraz z wszelkim zwierzęciem ziemi, powiedział w swoim sercu: Nie będę 2Kor 2,15; które jest z  wami, od wszystkich, Ef 5,2; więcej przeklinał ziemi z  powodu Flp 4,18. które wyszły z  arki, aż do każdego człowieka, bo myśl serca człowieka e Rdz 6,5; zwierzęcia ziemi. jest zła od jego młodoście. Nie wy- Ps 58,3; 11 Ustanowię moje przymierze tracę więcej wszystkiego, co żyje, Jr 17,9; z wami. Nie będzie już więcej zgła- Mt 15,19. jak teraz uczyniłemf. f Rdz 9,15; dzone wszelkie ciało wodami poto- 22 Póki ziemia będzie trwać, nie Iz 54,9-10. pu ani nie będzie już więcej potopu, ustaną siew i  żniwo, zimno i  gorą- który miałby zniszczyć ziemię. co, lato i zima, dzień i noc. 12 I  Bóg powiedział: To jest znak przymierza, które ja ustanawiam Rozdział 9 między mną a wami i między wszel- ką żywą istotą, która jest z wami, na I   Bóg błogosławił Noego i  jego synów, i  powiedział im: Bądźcie płodni i rozmnażajcie sięg, i napeł- g Rdz 1,22.28; wieczne pokolenia. 13 Kładę na obłoku mój łuk, który będzie na znak przymierza między 24,60. niajcie ziemię. mną a ziemią. 2 A strach i lęk przed wami będzie 14 I stanie się, gdy wzbudzę obłok nad wszelkim zwierzęciem ziemi, nad ziemią, że ukaże się łuk na ob- nad wszelkim ptactwem nieba, nad łoku; wszystkim, co się porusza na ziemi, h Łk 1,72. 15 I wspomnę na moje przymierzeh, i  nad wszelkimi rybami morza; od- które jest między mną a  wami oraz dane są w wasze ręce. wszelką żywą istotą cielesną. Nie 3 Wszystko, co się porusza i  żyje, będzie już więcej wód potopu, który będzie dla was pokarmemi, podob- i Rdz 1,29-30; miałby zniszczyć wszelkie ciało. nie jak rośliny zielone, daję wam to Dz 10,12-15; Rz 14,3.14.17; 16 Będzie więc ten łuk na obłoku wszystko. 1Kor 10,23-31; i spojrzę na niego, aby przypomnieć 4 Lecz nie będziecie jeść mięsa 1Tm 4,3-15. sobie wieczne przymierze między z jego życiem, to jest z jego krwiąj. j Kpł 17,10-14; Bogiem a wszelką żywą istotą ciele- 5 A  ja będę żądał waszej krwi, 19,26; Dz 15,20.29; sną, która jest na ziemi. to jest waszego życia; od każde- 1Tm 4,4. 17 I  Bóg powiedział do Noego: To go zwierzęcia będę jej żądał, jak jest znak przymierza, które ustano- i od ręki człowieka; od ręki każde- wiłem między mną a wszelkim cia- go brata jego będę żądał życia czło- łem, które jest na ziemi. wieka. 18 A  synami Noego, którzy wy- 6 Kto przeleje krew człowieka, szli z arki, byli: Sem, Cham i Jafet. przez człowieka będzie przelana Cham jest ojcem Kanaana. k Wj 21,12-14; jego krewk, bo na obraz Boga czło- Kpł 24,17; 19 To są trzej synowie Noego, wiek został stworzonyl. Rz 13,4.10. przez których napełniła się ludem 7 Wy zaś bądźcie płodni i rozmna- l Rdz 1,26-27; cała ziemia. żajcie się; rozradzajcie się na ziemi Jk 3,9. 20 Wtedy Noe zaczął uprawiać zie- i rozmnażajcie się na niej. mię i zasadził winnicę. 17 Strona 18 Śmierć Noego Księga Rodzaju 9. 10. Rody synów Noego 21 Potem pił wino i upił sięa; i leżał a Prz 20,1; 7 Synowie zaś Kusza: Seba, Chawi- 23,31-32; odkryty w swoim namiocie. Ef 5,18. la, Sabta, Rama i Sabteka. Synowie 22 A  Cham, ojciec Kanaana, zo- Ramy: Szeba i Dedan. baczył nagość swego ojca i opowie- 8 Kusz spłodził Nimroda, który za- dział o  tym dwom swoim braciom czął być mocarzem na ziemi. na dworze. 9 Ten był mocarnym myśliwym 23 Wtedy Sem i Jafet wzięli szatę, przed PANEM. Dlatego mówi się: założyli ją sobie na ramiona, weszli Tak jak Nimrod, mocarny myśliwy tyłem i  zakryli nagość swego ojca; przed PANEM. a ich twarze były odwrócone, tak że 10 Początkiem jego królestwa były nie widzieli nagości swego ojca. b Rdz 11,9. Babelb, Erek, Akkad i Kalne w zie- 24 A gdy Noe obudził się po winie, mi Szinear. dowiedział się, co mu zrobił jego c Jon 1,2; 11 Z tej ziemi wyszedł Assur i zbu- młodszy syn; Na 1,1; dował Niniwęc i  miasto Rechobot, 25 I powiedział: Niech będzie prze- Mt 12,41. i Kalach. klęty Kanaan, będzie sługą sług 12 Także wielkie miasto Resan po- swoich braci. między Niniwą i Kalach. 26 Potem dodał: Niech będzie bło- 13 Misraim zaś spłodził Ludima, gosławiony PAN Bóg Sema, a niech Ananima, Lahabima i Naftuchima; Kanaan będzie jego sługą. 14 Oraz Patrusyma, Kasluchima 27 Niech Bóg rozprzestrzeni Jafe- (z których pochodzą Filistyni) i Ka- ta i niech mieszka on w namiotach ftoryma. Sema, a  niech będzie Kanaan jego 15 Kanaan zaś spłodził Sydona, sługą. swego pierworodnego, i Cheta; 28 I  Noe żył po potopie trzysta 16 I Jebusytów, Amorytów, i Girga- pięćdziesiąt lat. szytów; 29 I  wszystkich dni Noego było 17 I Chiwwitów, Arkitów, i Sinitów; dziewięćset pięćdziesiąt lat i umarł. 18 I Arwadytów, Semarytów, i Cha- matytów. A  potem rozproszyły się Rozdział 10 rody Kananejczyków. 19 A  granica Kananejczyków bie- gła od Sydonu w  kierunku Gera- Oto dzieje rodu synów Noego: Sema, Chama i  Jafeta, którym po potopie urodzili się synowie. d Rdz 13,10; 14,2; 19,24; ry aż do Gazy, w  kierunku Sodomy i Gomoryd, Adamy i Seboima aż do Leszy. 2 Synowie Jafeta: Gomer, Magog, Pwt 29,23; 20 To są synowie Chama według Jr 49,18; Madaj, Jawan, Tubal, Meszek i  Ti- Mt 10,15; ich rodów i języków, w ich ziemiach ras. 2P 2,6; i narodach. 3 Synowie Gomera: Aszkenaz, Ri- Jud 1,7. 21 A  Semowi, ojcu wszystkich sy- fat i Togarma. nów Ebera, starszemu bratu Jafeta, 4 Synowie Jawana: Elisza, Tar- urodzili się synowie. szisz, Kittim i Dodanim. 22 Synowie Sema: Elam, Assur, Ar- 5 Od nich rozdzielone zostały wy- pachszad, Lud i Aram. spy narodów po swych ziemiach; 23 Synowie Arama: Us, Chul, Ge- każdy według swojego języka i  we- ter i Masz. dług swoich rodów, w swoich naro- 24 Arpachszad zaś spłodził Szela- dache. e Dz 17,26. cha, a Szelach spłodził Ebera. 6 A  synowie Chama: Kusz, Misra- 25 Eberowi urodzili się dwaj syno- im, Put i Kanaan. wie: imię jednego – Peleg, gdyż za 18 Strona 19 Wieża Babel Księga Rodzaju 10. 11. Pomieszanie języków jego dni ziemia została rozdzielona; 8 I tak PAN rozproszył ich stamtąd a imię jego brata – Joktan. po całej powierzchni ziemi; i prze- 26 Joktan spłodził Almodada, Sze- stali budować miasto. lefa, Chasarmaweta i Jeracha; a Rdz 10,10. 9 Dlatego nazwano je Babela, bo 27 Hadorama, Uzala i Diklę; tam PAN pomieszał język całej zie- 28 Obala, Abimaela i Szeba; mi. I stamtąd PAN rozproszył ich po 29 Ofira, Chawilę i Jobaba; ci wszy- całej powierzchni ziemi. scy byli synami Joktana. 10 To są dzieje rodu Sema: Gdy 30 A obszar ich zamieszkania cią- Sem miał sto lat, spłodził Arpach- gnął się od Meszy w kierunku Sefar, szada, dwa lata po potopie. wschodniej góry. 11 Po spłodzeniu Arpachszada 31 To są synowie Sema według ich Sem żył pięćset lat i spłodził synów rodów i  języków, w  ich ziemiach i córki. i narodach. 12 Arpachszad żył trzydzieści pięć 32 To są rody synów Noego we- lat i spłodził Szelacha. dług ich pokoleń i w ich narodach. 13 Po spłodzeniu Szelacha Ar- Od nich wywodzą się narody, któ- pachszad żył czterysta trzy lata re rozprzestrzeniły sięb na ziemi po b Dz 17,26 i spłodził synów i córki. potopie. 14 Szelach żył trzydzieści lat i spłodził Ebera. Rozdział 11 15 Po spłodzeniu Ebera Szelach Na całej ziemi był jeden język żył czterysta trzy lata i spłodził sy- i jedna mowa. nów i córki. 2 A  gdy wędrowali od wschodu, 16 Eber żył trzydzieści cztery lata znaleźli równinę w  ziemi Szinear i spłodził Pelega. i tam mieszkali. 17 Po spłodzeniu Pelega Eber żył 3 I  mówili jeden do drugiego: czterysta trzydzieści lat i  spłodził Chodźcie, zróbmy cegły i  wypalmy synów i córki. je w ogniu; i mieli cegłę zamiast ka- 18 Peleg żył trzydzieści lat i spło- mienia, a smołę zamiast zaprawy. dził Reu. 4 Potem powiedzieli: Chodź- 19 Po spłodzeniu Reu Peleg żył cie, zbudujmy sobie miasto i  wie- dwieście dziewięć lat i spłodził sy- żę, której szczyt sięgałby do nieba, c 2Sm 7,23; nów i córki. i  uczyńmy sobie imięc, abyśmy się Prz 10,7; 20 Reu żył trzydzieści dwa lata nie rozproszyli po powierzchni ca- 22,1; i spłodził Seruga. J 5,44; łej ziemi. Obj 3,1. 21 Po spłodzeniu Seruga Reu żył 5 A  PAN zstąpił, aby zobaczyćd d Rdz 18,1; dwieście siedem lat i  spłodził sy- miasto i wieżę, które synowie ludz- Ps 11,4; nów i córki. cy budowali. 33,13-14; 22 Serug żył trzydzieści lat i spło- Hbr 4,13. 6 I  PAN powiedział: Oto lud jest e Rdz 3,22. dził Nachora. jedene i  wszyscy mają jeden język, 23 Po spłodzeniu Nachora Serug a jest to dopiero początek ich dzie- żył dwieście lat i  spłodził synów ła. Teraz nic nie powstrzyma ich i córki. od wykonania tego, co zamierzają 24 Nachor żył dwadzieścia dzie- f Ps 2,1-4; uczynićf. Łk 1,51. więć lat i spłodził Teracha. 7 Zstąpmy więc i pomieszajmy tam g Pwt 28,49; 25 Po spłodzeniu Teracha Nachor ich język, aby jeden nie zrozumiałg Ps 55,9; żył sto dziewiętnaście lat i spłodził języka drugiego. Jr 5,15. synów i córki. 19 Strona 20 Powołanie Abrama Księga Rodzaju 11. 12. Abram w Egipcie 26 Terach żył siedemdziesiąt lat udać się do ziemi Kanaan; i przyby- i  spłodził Abrama, Nachora i  Ha- li do ziemi Kanaan. rana. 6 Abram przeszedł tę ziemię aż do 27 A  to są rody Teracha: Terach miejsca Sychem, do równiny More. spłodził Abramaa, Nachora i  Hara- a Joz 24,2; Na tej ziemi byli wówczas Kananej- 1Krn 1,26-27. na. Haran zaś spłodził Lota. czycy. 28 I  Haran umarł za życia swego b Rdz 17,1; 7 I PAN ukazałb się Abramowi, i po- 18,1; 26,1.24; wiedział: Twemu potomstwu dam tę ojca Teracha w ziemi swego urodze- Wj 3,2; nia, w Ur chaldejskim. Sdz 6,12; ziemię. I  Abram zbudował tam oł- 29 I  Abram, i  Nachor pojęli sobie Mt 1,20; tarz dla PANA, który mu się ukazał. żony: imię żony Abrama było Sa- Łk 1,11. 8 A stamtąd przeniósł się do góry c Rdz 24,15. raj, a  imię żony Nachora – Milkac. d Rdz 25,19; na wschód od Beteld i  tam rozbił Była ona córką Harana, ojca Milki 35,15. swój namiot między Betel od za- i Jeski. chodu i  Aj od wschodu. Tam rów- e Rdz 15,2; 30 A Saraj była niepłodna, nie mia- 16,1. nież zbudował ołtarz dla PANA ła dziecie. f Rdz 4,26; i wzywał imienia PANAf. 31 I Terach wziął swego syna Abra- 13,4; 16,13; 9 Potem Abram wyruszył, idąc ku ma i swego wnuka Lota, syna Hara- Ps 116,4; południu. Rz 10,13. na, i swoją synową Saraj, żonę swe- 10 A  nastał głód na tej ziemi. go syna Abrama; i wyruszyli razem Abram zstąpił więc do Egiptu, aby g Ne 9,7. z Ur chaldejskiegog, aby udać się do tam gościć; ciężki bowiem był głód ziemi Kanaan. Gdy przybyli do Cha- na ziemi. ranu, zamieszkali tam. 11 A gdy zbliżał się do Egiptu, po- 32 I dni Teracha było dwieście pięć wiedział do swej żony Saraj: Oto lat, i umarł w Charanie. wiem, że jesteś piękną kobietą. 12 Gdy Egipcjanie cię zobaczą, po- Rozdział 12 h Rdz 15,7; wiedzą: To jego żona; i zabiją mnie, a ciebie zostawią przy życiu. I Iz 51,2;   PAN powiedział do Abramah: Joz 24,2-3; 13 Mów, proszę, że jesteś moją sio- Wyjdź z  twojej ziemi i  od twojej Dz 7,2-6; strąi, aby mi się dobrze wiodło ze rodziny, i z domu twego ojca do zie- Hbr 11,8. względu na ciebie i abym dzięki to- i Rdz 20,2.5.12. mi, którą ci pokażę. j Rdz 18,18; bie pozostał przy życiu. 2 A uczynię z ciebie wielki naródj, 22,17-18. 14 Gdy Abram wszedł do Egiptu, będę ci błogosławił i rozsławię two- Egipcjanie zobaczyli, że ta kobieta je imię, i  będziesz błogosławień- jest bardzo piękna. stwemk. k Rdz 28,4; 15 Ujrzeli ją też dostojnicy faraona 3 I będę błogosławił tym, którzy to- Ga 3,14. i chwalili ją przed nim. I zabrano tę bie będą błogosławićl; a  tych, któ- l Rdz 27,29. kobietę do domu faraona. rzy przeklinają ciebie, będę prze- 16 Ten dobrze traktował Abra- klinać. W tobie będą błogosławione ma ze względu na nią. Abram miał wszystkie narody ziemim. m Dz 3,25; więc owce, woły, osły, służących Rz 4,11. 4 Wyszedł więc Abram, jak mu PAN i służące, oślice i wielbłądy. rozkazał, poszedł z  nim też Lot. 17 PAN jednak dotknął faraona Abram miał siedemdziesiąt pięć n 1Krn 16,21; i jego dom wielkimi plagamin z po- Ps 105,14-15. lat, gdy wyszedł z Charanu. wodu Saraj, żony Abrama. 5 I Abram wziął swoją żonę Saraj, 18 Faraon wezwał więc Abrama Lota, syna brata swego, i cały doby- i powiedział: Coś ty mi zrobił? Cze- tek, który zgromadzili, i dusze, któ- mu mi nie powiedziałeś, że ona jest re nabyli w  Charanie, i  wyszli, aby twoją żoną? 20