Zbigniew Izdebski Agnieszka Konarkowska-Lecyk ZACHOWANIA SEKSUALNE KOBIET �WIADCZ�CYCH US�UGI SEKSUALNE Cz�sto m�wi si�, �e prostytucja jest najstarszym zawodem �wiata. Niekt�rzy twierdz�, �e istnieje od pocz�tku ludzko�ci. Twierdzenie to nie do ko�ca jest prawdziwe. Istniej� przes�anki, �e we wczesnej epoce wsp�lnoty pierwotnej, w czasach promiskuityzmu seksualnego, prostytucja nie by�a znana. Nie nale�y r�wnie� do najstarszych zawod�w �wiata, jak to zwyk�o si� potocznie m�wi�. Za takie nale�y uwa�a� zaw�d my�liwego, zbieracza owoc�w le�nych. Prostytucja rzeczywi�cie wyst�puje w najdawniejszych czasach i spotykana jest we wszystkich kulturach historycznych, jednak dopiero od momentu, gdy utworzy�o si� pierwsze, pierwotne spo�ecze�stwo klasowe, w kt�rym wyr�ni� mo�na ludzi wolnych i niewolnik�w. Frankowie i Gallowie uprawiali proceder podobny do prostytucji, lecz z kobietami nie nale��cymi do ich plemion ale z angielskimi niewolnicami. Najdawniejsz� prostytucj� mo�emy raczej por�wna� z wymian� dar�w, woln� mi�o�ci� ni� prostytucj� rozumian� we wsp�czesnym �wiecie. W tamtych kulturach rzecz� normaln� by�o dawanie prezent�w, uprzejmo�ci za stosunek p�ciowy. Stosowano to nawet w ma��e�stwie. W�r�d badaczy zjawiska istniej� rozbie�no�ci co do okre�lenia pierwotnego czynnika, kt�ry doprowadzi� do powstania prostytucji. M. Schelsky uwa�a, �e by�o to powstanie patriarchalnej, monogamicznej formy ma��e�stwa. Wed�ug J. Bernsdorfa najistotniejsz� rol� w rozwoju prostytucji mia�o powstanie ustroju opartego na ucisku cz�owieka przez cz�owieka i niska pozycja kobiety. D. Wiese przyk�ada du�� wag� do d��no�ci cz�owieka do zmian w sferze seksualnej. Wed�ug K. Imieli�skiego wszystkie te czynniki mia�y pewien wp�yw na pojawienie si� prostytucji1. Prostytucja jest zjawiskiem wyst�puj�cym w r�nych formach, w ka�dej warstwie spo�ecznej od wielu wiek�w. Wydawa�oby si�, �e powinna by� doskonale zbadana i przede wszystkim precyzyjnie zdefiniowana. Tak jednak nie jest. Bardzo zr�nicowane s� jej uj�cia podawane przez poszczeg�lnych badaczy, poniewa� �aden z nich nie mo�e prowadzi� swoich bada� w oderwaniu od uwarunkowa� w jakich �yje. Definicja utworzona w jednej epoce, w innej mo�e ju� nie odzwierciedla� wsp�czesno�ci zjawiska. Przemiany, jakie zachodz� w obr�bie zjawiska jakim jest prostytucja, mo�na zrozumie� jedynie w oparciu o analiz� ca�okszta�tu transformacji zachodz�cych w spo�ecze�stwach: struktur klasowych, politycznych, ustrojowych, ekonomicznych. Prawo a prostytucja M�wi�c o regulacjach prawnych dotycz�cych prostytucji nale�y podkre�li�, �e w Polsce obowi�zuje abolicjonizm2 wynikaj�cy z faktu podpisania przez Polsk� w 1952 r. Mi�dzynarodowej Konwencji w sprawie handlu i eksploatacji prostytucji. Karane przez prawo jest nak�anianie innej osoby do uprawiania prostytucji � str�czycielstwo, czerpanie korzy�ci z cudzego prostytuowania si� � sutenerstwo oraz u�atwianie komu� uprawiania prostytucji celem osi�gni�cia korzy�ci maj�tkowej � kuplerstwo. M�wi o tym artyku� 204 Kodeksu Karnego: �( 1. Kto, w celu osi�gni�cia korzy�ci maj�tkowej, nak�ania inn� osob� do uprawiania prostytucji lub jej to u�atwia, podlega karze pozbawienia wolno�ci do lat 3. ( 2. Karze okre�lonej w � 1 podlega, kto czerpie korzy�ci maj�tkowe z uprawiania prostytucji przez inn� osob�.�3 Aby uzna� przest�pstwo za dokonane, nie jest konieczne nak�onienie do zawodowego uprawiania prostytucji; wystarczy sama pr�ba nak�aniania. Dzia�anie przest�pcze polega r�wnie� na doprowadzaniu do os�b trudni�cych si� prostytucj�, wskazywaniu ich adres�w, utrzymywaniu dom�w schadzek, pobieraniu wynagrodzenia za oddanie pomieszczenia, po�redniczeniu, nam�wieniu, sprowadzeniu, u�atwieniu spotkania itp. Warunkiem karalno�ci jest, aby dzia�ania te by�y podj�te w celu osi�gni�cia korzy�ci maj�tkowych. Jednak dostarczanie osobie �wiadcz�cej us�ugi seksualne jakichkolwiek �wiadcze� dozwolonych za normaln� op�at� nie mo�e by� uwa�ane za kuplerstwo; samo wynaj�cie mieszkania nie jest przest�pstwem, je�eli pobierana zap�ata jest tylko wynagrodzeniem za dozwolone �wiadczenie, wynajmowanie lokalu na rzeczywiste zamieszkanie za normalnym czynszem. Nie jest konieczne, aby sutenerstwo czy kuplerstwo by�o sta�ym lub g��wnym �r�d�em dochodu sprawcy. Do uznania pope�nienia przest�pstwa wystarczy, aby cho� jeden raz sprawca dopu�ci� si� kt�rego� z tych czyn�w. Obowi�zuj�ce prawo odr�nia od poj�cia prostytucji poj�cie obcowania p�ciowego i innych czynno�ci seksualnych, kt�re s� znamieniem ustawodawczym przest�pstw wymienionych w kodeksie karnym w artyku�ach 197, 198, 199. Istotnym czynnikiem tych przest�pstw jest u�ycie przemocy4, gro�by bezprawnej5 albo podst�pu6. Przyj�to zasad�, �e �wiadczenie us�ug seksualnych nie jest karalne. Karze si� tego �kto natarczywie narzucaj�c si� lub w inny spos�b naruszaj�c porz�dek publiczny, proponuje innej osobie dokonanie z ni� czynu nierz�dnego, maj�c na celu uzyskanie korzy�ci materialnej.�7 Taka osoba podlega karze aresztu, ograniczenia wolno�ci lub grzywny (art. 142 KW). Ze zjawiskiem prostytucji wi��e si� r�wnie� handel �ywym towarem, kt�re to przest�pstwo okre�la art. 204 � 4. Czyn ten pope�nia, kto zwabia lub uprowadza inn� osob� w celu uprawiania prostytucji za granic�. Podlega w�wczas karze pozbawienia wolno�ci od roku do 10 lat. Z dzia�alno�ci� os�b prostytuuj�cych si� niew�tpliwie ��czy si� fakt mo�liwo�ci zaka�enia si� chorob� przenoszon� drog� p�ciow�. W obowi�zuj�cym Kodeksie Karnym traktuje o tym art.161: �� 1 Kto, wiedz�c �e jest zara�ony wirusem HIV, nara�a bezpo�rednio osob� na takie zara�enie, podlega karze pozbawienia wolno�ci do lat 3. ( 2. Kto, wiedz�c �e jest dotkni�ty chorob� weneryczn� lub zaka�n�, ci�k� chorob� nieuleczaln� lub realnie zagra�aj�c� �yciu, nara�a bezpo�rednio inn� osob� na zara�enie tak� chorob�, podlega karze ograniczenia wolno�ci, albo pozbawienia wolno�ci do roku.�8 Przest�pstwo jest dokonane w�wczas, gdy sprawca, maj�c �wiadomo��, �e jest dotkni�ty chorobami wymienionymi w powy�szym artykule lub jest zaka�ony wirusem HIV, pomimo to wsp�yje seksualnie z innym cz�owiekiem. Nie jest konieczne, aby zara�enie rzeczywi�cie nast�pi�o. �ciganie przest�pstwa nast�puje na wniosek pokrzywdzonego. Zagadnienia prostytucji w �wietle bada� polskich Niewielki jest polski dorobek badawczy dotycz�cy zjawiska prostytucji. Do po�owy lat siedemdziesi�tych opublikowano oko�o trzydziestu opracowa�, z kt�rych tylko kilka opiera si� na empirycznych sonda�ach badaczy. M. Jasi�ska spr�bowa�a odpowiedzie� na pytanie, z jakich kr�g�w spo�ecznych rekrutuj� si� m�odociane prostytutki i jakie czynniki �rodowiskowe oraz osobowo�ciowe prowadz� do prostytucji. Badania przeprowadzone zosta�y w po�owie lat pi��dziesi�tych9. Dziesi�� lat p�niej J. Giza i W. Morasiewicz pisali o prostytucji homoseksualnej nieletnich i m�odocianych. Badania te dotyczy�y jednak bardzo w�skiego zakresu zjawiska prostytucji10. Uzupe�nieniem danych zebranych przez M. Jasi�sk� s� badania J. Pabian nad prostytutkami krakowskimi. Przeprowadzone zosta�y w latach 1969 � 1971 na losowo dobranej pr�bie 100 kobiet prostytuuj�cych si�. Badania te dowiod�y, �e systematyczne uprawianie prostytucji rozpoczyna si� przewa�nie w 21 roku �ycia. Wynika z tego, �e wi�ksza cz�� prostytutek rekrutuje si� z m�odych kobiet, a nie, jak dot�d s�dzono, z grupy nieletnich dziewcz�t11. Na podstawie bada� przeprowadzonych w latach pi��dziesi�tych w Warszawie J. Bielecki wyr�ni� dwie kategorie prostytutek: lokal�wki i gruzinki, czyli te pracuj�ce w lokalach i gruzach12. W blisko 10 lat p�niej, po przeprowadzeniu bada� na terenie Tr�jmiasta, K. Matysiak proponuje inny podzia�. Dzieli on prostytutki na: * lokalowe, * dzia�aj�ce na ulicach i dworcach, * przy kioskach z piwem, * pod bramami port�w. �wczesne badania wykaza�y, �e prostytutki lokalowe obejmowa�y 55% populacji kobiet �wiadcz�cych us�ugi seksualne13. W opisie zjawiska prostytucji w Polsce cz�sto dominuj� stereotypy i uproszczenia. P�niejsze publikacje nie oparte na empirycznych badaniach nawi�zuj� do nieistniej�cej ju� rzeczywisto�ci i przez to zniekszta�caj� prawdziwy, �wczesny obraz tego zjawiska. W 1978 r. wydano podr�cznik, w kt�rym L. Lernell zamieszcza opis uprawiania tego procederu w gruzach, piwnicach, klatkach schodowych, parkach. W tych latach o gruzy by�o ju� coraz trudniej, a i prostytucja w innych wymienionych miejscach nale�a�a do rzadko�ci. Lernell uwa�a, �e prostytutki pochodz� najcz�ciej ze �rodowisk patologicznych � ok. 80% ca�ej populacji. Pozosta�e 20% to tzw. elita pracuj�ca w lokalach i hotelach14. Wydaje si�, �e w omawianym okresie proporcje te nale�a�oby zmodyfikowa� i nie uto�samia� wi�kszo�ci kobiet prostytuuj�cych si� z alkoholiczkami, degeneratkami i osobami oci�a�ymi umys�owo jak przytacza omawiany autor. Badania najcz�ciej dotyczy�y prostytutek wymienionych w rejestrach policyjnych, a wi�c os�b karanych. Rzeczywista liczba kobiet �wiadcz�cych us�ugi seksualne by�a o wiele wi�ksza. Obraz prostytucji przedstawiony w tych opracowaniach by� zniekszta�cony przez to, �e nie obejmowa� wszystkich grup os�b prostytuuj�cych si�. W. Syrek podkre�la konieczno�� rozszerzenia stosowanych technik o �obserwacj� bezpo�redni�, wywiad ukryty, wywiad jawny � nieformalny oraz metod� analizy dokument�w osobistych�15. Na podstawie analizy wynik�w bada� zawartych w literaturze polskiej S. Akoli�ski twierdzi, i� problem prostytucji dotyczy jedynie wielkich miast takich jak Warszawa, Krak�w, ��d�, Katowice oraz o�rodk�w wypoczynkowych16. Nie jest to wyliczenie kompletne. Brakuje w nim miast np. o charakterze portowym (Szczecin, Tr�jmiasto), przygranicznym i targowym. Obecnie zjawisko prostytucji wyst�puje we wszystkich wi�kszych miastach. Pr�ba opisu zjawiska wsp�czesnej prostytucji w Polsce Prostytucja, jak wszystkie zjawiska spo�eczne, zale�na jest od przemian obyczajowych, prawnych, czynnik�w spo�eczno-ekonomicznych. Nie mo�na prowadzi� bada� w oderwaniu od charakteru �rodowiska, w jakim wyst�puje. Najbardziej oczywistym podzia�em w prostytucji jest prostytucja m�ska i �e�ska. Zar�wno kobiety jak i m�czy�ni �wiadcz� us�ugi seksualne. M�czyzna uprawiaj�cy prostytucj�, zar�wno homo- jak i heteroseksualn�, nazywany jest cz�sto call�boy. Nazwa ta obejmuje wszystkich m�czyzn uprawiaj�cych prostytucj� a nie tylko ich ekskluzywn� grup�, jak ma to miejsce u kobiet. Gigolo to m�ody m�czyzna, p�atny partner do ta�ca w nocnych lokalach rozrywkowych, b�d�cy na us�ugach przede wszystkim kobiet. Cieszy si� ogromnym powodzeniem w�r�d starszych, zamo�nych kobiet. W zale�no�ci od p�ci i orientacji seksualnej rozr�niamy prostytucj� homoseksualn� (utrzymywanie odp�atnych stosunk�w seksualnych z osobami tej samej p�ci), heteroseksualn� (utrzymywanie odp�atnych stosunk�w seksualnych z osobami p�ci przeciwnej) i biseksualn� (�wiadczenie odp�atnie us�ug seksualnych osobom obojga p�ci). W 1969 roku polskie prawo karne znosi karalno�� prostytucji homoseksualnej, kt�r� przewidywa� kodeks karny z 1932 r. Artyku� 207 okre�la� j� jako �ofiarowanie si� osobie tej samej p�ci do czynu nierz�dnego z ch�ci zysku�. Ze zjawiskiem prostytucji spotykamy si� r�wnie� w grupie transwestyt�w. Zdecydowanie nowym zjawiskiem w Polsce jest problem prostytucji transseksualnej. Niekt�re z tych os�b sk�adaj� ofert� pracy w agencji towarzyskiej, jednak niejednokrotnie spotykaj� si� z brakiem zainteresowania. T� form� zarobkowania podejmuj� nieraz we Francji czy W�oszech. Wiod�cym motywem w grupie polskich transseksualist�w �wiadcz�cych us�ugi seksualne na Zachodzie jest ch�� zdobycia pieni�dzy na przeprowadzenie operacji zmiany p�ci. Podzia� os�b �wiadcz�cych us�ugi seksualne na kategorie mo�e by� dokonany wed�ug r�nych kryteri�w. Pr�ba klasyfikacji typ�w prostytucji jest wypadkow� zjawisk opisanych w literaturze wcze�niej, obecnie wyst�puj�cych w mniejszym zakresie, typ�w ju� nie istniej�cych (np. mewki) oraz zupe�nie nowych form (np. dyskotekowe, agentki). Bior�c pod uwag� miejsce pracy wyr�nimy prostytutki: * uliczne � inaczej: rog�wki, czekaj� na klient�w na ulicach w mie�cie, rang� ich okre�la ulica, na jakiej pracuj�; przy ekskluzywnych hotelach, na znanych placach spotkamy te o wy�szej pozycji17. Ta forma prostytucji uleg�a zmniejszeniu w momencie pojawienia si� agencji towarzyskich i otwarcia granic dla ruchu turystycznego; * dworc�wki � zdobywaj� klient�w na dworcach18; w grupie tej znajduj� si� kobiety i m�czy�ni doro�li ale tak�e dzieci, kt�re cz�sto uciekaj� z dom�w rodzinnych lub plac�wek opieku�czo-wychowawczych do wi�kszych miast; nie mog�c znale�� noclegu zgadzaj� si� na propozycje spotkanych na dworcach os�b doros�ych i w zamian za utrzymanie b�d� pieni�dze decyduj� si� na �wiadczenie us�ug seksualnych; * mewki � to osoby prostytuuj�ce si� ko�o port�w, czasami nazywa si� tak cudzoziemki pracuj�ce na terenie Polski19; * lokalowe � inaczej: lokal�wki, wyczekuj� klient�w w kawiarniach, restauracjach, drink-barach, klubach nocnych20; w ci�gu ostatnich dziesi�ciu lat ten typ prostytucji wyra�nie si� zmniejszy�; * dyskotekowe � sta�ym miejscem pozyskiwania klient�w s� dyskoteki, szczeg�lnie dotyczy to dyskotek organizowanych na wysokim poziomie profesjonalnym; * hotelowe � szukaj� klient�w w holu, restauracji, przy barze, najch�tniej obcokrajowc�w, ze wzgl�du na pozycj� finansow� niekt�rzy Polacy r�wnie� s� w sferze zainteresowa� tych kobiet; w ostatnich dziesi�ciu latach wyra�nie zmala�a liczba kobiet poszukuj�cych klient�w w tych miejscach; cz�ciej zdarza si�, �e klient wynajmuje pok�j w hotelu, natomiast kobiety nie mieszkaj� tam na sta�e; * tir�wki � pracuj� na autostradach, trasach mi�dzynarodowych, parkingach, przy stacjach benzynowych, w miejscowo�ciach przygranicznych; ich klientami w pocz�tkowej fazie wyst�pienia tego typu prostytucji byli kierowcy samochod�w TIR; sama nazwa ma ju� bardziej charakter historyczny � obecnie poza wymienion� grup�, klientami s� tak�e kierowcy prywatnych samochod�w osobowych; tego typu zjawisko wyst�puje ju� w r�nych regionach Polski; nowe okre�lenie kobiet z Bu�garii pracuj�cych na drogach to jagodowe � ze wzgl�du na �niad� karnacje; * agentki � inaczej: towarzyskie, towarzyszki, pracownice agencji towarzyskich, cz�sto opr�cz �wiadczenia us�ug seksualnych zabawiaj� klient�w przy barze, bior� udzia� w pokazach ta�ca erotycznego; * call-girls � najbardziej wytworne prostytutki; posiadaj� wille b�d� w�asne mieszkania, w kt�rych przyjmuj� tylko wybranych klient�w; cz�sto posiadaj� �swoich� taks�wkarzy i po�rednik�w � same nie szukaj� klient�w lecz wynajmuj� do tego celu m�czyzn, kt�rzy znaj�c wymagania swoich pracodawczy�, staraj� si� wyszuka� odpowiednich dla nich m�czyzn; call-girls cz�sto s� okre�lane jako dziewczyny na telefon � z t� kategori� kobiet �wiadcz�cych us�ugi seksualne nie nale�y uto�samia� tych, kt�re coraz cz�ciej w Polsce pozyskuj� klient�w poprzez og�oszenia prasowe, w kt�rych podane s� numery telefon�w, najcz�ciej kom�rkowych. W zale�no�ci od narodowo�ci klient�w spotykali�my si� z nast�puj�cym podzia�em prostytutek w Polsce: * dewizowe � szukaj�ce kontakt�w z cudzoziemcami21; * arabeski � �wiadcz�ce us�ugi seksualne Arabom22; * makaroniary � �wiadcz�ce us�ugi W�ochom23; * blondyny � �wiadcz�ce us�ugi seksualne m�czyznom ze Skandynawii, szczeg�lnie tym, kt�rzy przebywali w Polsce na kontraktach; Wydaje si�, i� obecnie podzia� ten jest ju� nieaktualny ze wzgl�du na przemiany spo�eczno-gospodarcze. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji dokonujemy podzia�u prostytutek ze wzgl�du na wiek: * m�odociane � poni�ej 15 roku �ycia, cz�sto okre�lane jako ma�olaty; * stara malutka � tak okre�la si� dziewczyny, cz�sto nieletnie, pr�buj�ce strojem i wyzywaj�cym stylem bycia doda� sobie lat i zwr�ci� na siebie uwag�; * na topie � kobiety w wieku od 19 do 25 lat, ciesz�ce si� najwi�kszym powodzeniem w�r�d klient�w; * wiekowe � (w �rodowisku okre�lane jako tzw. �stare rury�) kobiety prostytuuj�ce si� powy�ej 35 roku �ycia, niejednokrotnie spotka� si� mo�na z tym okre�leniem w stosunku do kobiet trzydziestoletnich; * na wylocie � osoby, kt�re z racji wieku i wygl�du musz� zrezygnowa� ze �wiadczenia us�ug seksualnych w agencjach towarzyskich, mog� liczy� na zainteresowanie klient�w pracuj�c na w�asn� r�k� np. na ulicy; * ros�wki � (zwane w �rodowisku: schrott) starsze prostytutki, kt�re pracuj� pod os�on� nocy �eby zdoby� klienta; m�wi�c o ros�wkach nie mamy na my�li tych m�odych kobiet, kt�re zmuszane s� do pracy w nocy z powodu menstruacji lub wyra�nych �lad�w pobicia na twarzy (z tym zjawiskiem spotkali�my si� w grupie kobiet bu�garskich prostytuuj�cych si� na pograniczu, a zmuszanych do pracy w takich sytuacjach przez swoich sutener�w). W zale�no�ci od d�ugo�ci czasu �wiadczenia us�ug seksualnych dzielimy osoby na: * weteranki � to te, kt�re od wielu lat uprawiaj� t� form� zarobkowania; * debiutantki � od niedawna w zawodzie; * �wie�a krew � w �argonie w�a�cicieli agencji towarzyskich i ich sta�ych klient�w okre�lenie to oznacza nowo zatrudnione kobiety w ich agencjach; klienci cz�sto u�ywaj� okre�lenia �dostawa�, ��wie�y towar�. W zale�no�ci od rodzaju �rodka p�atniczego mo�na wyr�ni� nast�puj�ce grupy os�b prostytuuj�cych si�: * towar�wki � dajlerki, dziewczyny, m�ode kobiety, kt�re za �wiadczone us�ugi seksualne otrzymuj� wynagrodzenie w postaci towaru, np. markowe kosmetyki, odzie�, obuwie; najcz�ciej nie uwa�aj� tego sposobu zdobywania towaru jako prostytucji; * razy � nowa forma zap�aty za dany towar (ile razy trzeba si� odda�, aby ten towar otrzyma�), np. spodnie Levi�s � dwa razy, markowe perfumy w zale�no�ci od firmy � od 1 do 3 razy, sk�rzana kurtka � 4 do 5 razy. Najcz�stszymi klientami oferuj�cych op�at� w formie �razy�, s� osoby wywodz�ce si� z tego samego �rodowiska lokalnego. Dziewcz�ta i m�ode kobiety, kt�re preferuj� t� form� zap�aty nigdy nie uto�samiaj� si� z prostytutkami. W �rodowisku okre�lane s� jako raz�wki (jednorazowki, wieloraz�wki); * dewiz�wki � osoby, kt�re za �wiadczone us�ugi seksualne przyjmuj� zap�at� jedynie w obcej walucie. Nowe formy prostytucji w Polsce: * dajlerzy � ch�opcy i m�odzi m�czy�ni, najcz�ciej heteroseksualni �wiadcz�cy p�atne us�ugi seksualne dla zagranicznych homoseksualist�w na Zachodzie (szczeg�lnie w Berlinie); jest pewien typ dajler�w, kt�rzy sprzedaj� swoje cia�o za okre�lony towar; Yuma � zjawisko specyficzne dla pogranicza zachodniego, okre�lenie kradzie�y rozmaitych towar�w w Niemczech i innych pa�stw zachodnich; ostatnio obserwuje si� nowe zjawisko w�r�d os�b zajmuj�cych si� yum� (yumacze): niekt�rzy rezygnuj�c z procederu kradzie�y na Zachodzie, ze wzgl�du na zaostrzone sankcje prawne w Niemczech, zaczynaj� uprawia� prostytucj�, najcz�ciej homoseksualn�; cz�sto osoby te okre�lane s� tak�e jako dajlerzy. * Eros Center � nowocze�nie zorganizowane domy publiczne z szerok� gam� us�ug; * Dominas � miejsca, gdzie oferowane s� specjalistyczne us�ugi np. sadomasochistyczne; * Peep-shows � oznacza miejsce, w kt�rym najcz�ciej kobiety ta�cz� nago lub rozbieraj� si� na obrotowej scenie w celu pobudzenia seksualnego ogl�daj�cych je przez szyb� os�b. Okienko ods�ania si� po wrzuceniu monety lub zap�aceniu odpowiedniej sumy pieni�dzy. W niekt�rych typach peep-show w Polsce istnieje mo�liwo�� odbycia stosunku seksualnego z tancerk�; * Seks-Video � organizowane jest przy niekt�rych typach sex shop�w, gdzie po obejrzeniu filmu pornograficznego mo�liwy jest kontakt seksualny z zatrudnionymi kobietami lub m�czyznami, po uiszczeniu dodatkowej op�aty; * Seks na telefon � w ostatnim czasie coraz cz�stsz� form� pozyskiwania klienta jest zamieszczanie w prasie ofert typu: �uwodzicielka, atrakcyjna studentka, flecistka, nastolatka, seksowna dyskretnie zaprosi� wraz z podaniem numeru telefonu, najcz�ciej kom�rkowego; bardzo cz�sto dla tych dziewcz�t i kobiet jest dorywcza forma pracy; decyduj�c si� na og�aszanie w prasie licz� na to, �e b�d� ca�kowicie niezale�ne � czasami bywaj� jednak w��czone do sieci agencji towarzyskich; * Seks telefon � forma us�ugi polegaj�ca na prowadzeniu rozmowy o zabarwieniu erotycznym, numery telefon�w rozpoczynaj�ce si� od 0-700 najcz�ciej reklamowane s� w prasie i komercyjnych stacjach telewizyjnych, koszt rozmowy pokrywa w ca�o�ci dzwoni�cy; (z za�o�enia osoby pracuj�ce w seks-telefonie nie powinny umawia� si� z rozm�wcami na �wiadczenie us�ugi seksualnej; zaliczanie tej formy do typologii prostytucji uzale�nione jest od tego czy osoba zatrudniona w seks-telefonie umawia si� z klientem); * Agencje towarzyskie � opisane dok�adnie poni�ej. Agencje towarzyskie w Polsce s� prawnie zarejestrowan� form� dzia�alno�ci gospodarczej; instytucj� wynajmuj�c� za odpowiedni� op�at� osoby do towarzystwa, �wiadcz�c� m.in. us�ugi w zakresie masa�u erotycznego. W agencji towarzyskiej zatrudnia si� osoby narodowo�ci polskiej i obcej, kt�re w umowie o prac� deklaruj�, �e nie b�d� �wiadczy�y us�ug seksualnych klientom. Istniej� jednak przes�anki, �e tego typu dzia�alno�� jest prowadzona. Us�ugi mog� by� �wiadczone na miejscu w agencji towarzyskiej lub pod wskazanym przez klienta adresem. Bywa, �e agencje powi�zane s� w sie� zarz�dzan� przez jedn� osob� lub grup� os�b. Wtedy zatrudnione w nich osoby co jaki� czas przechodz� do innej agencji z sieci, aby klienci mogli skorzysta� z us�ug coraz to innych prostytutek. �Prostytutka, jak ka�dy inny towar, po jakim� czasie si� nudzi� � tak to zjawisko skomentowa� jeden z w�a�cicieli agencji. Ci�g�a rotacja dziewcz�t zapewnia agencjom wi�ksz� popularno�� i konkurencyjno�� oraz zwi�kszenie dochod�w. W�r�d os�b zatrudnionych w agencji ogromna wi�kszo�� to kobiety. Agencje te �wiadcz� us�ugi m�czyznom. Zdarza si�, �e z takich agencji korzystaj� r�wnie� kobiety, ale rzadko s� to lesbijki, cz�ciej pary chc�ce spr�bowa� nieznanego dot�d urozmaiconego seksu. Niewiele jest agencji towarzyskich, w kt�rych us�ugi �wiadczone s� wy��cznie przez m�czyzn dla kobiet. Ceny w nich s� �rednio dwa razy wy�sze ni� w tych, w kt�rych pracuj� kobiety. Wzrasta liczba agencji przeznaczonych jedynie dla m�czyzn homoseksualnych. Agencj� zak�ada si� w ci�gu kilkunastu minut. Wystarczy wype�ni� odr�cznie poni�szy wniosek i z�o�y� go w Wydziale Dzia�alno�ci Gospodarczej Urz�du Miasta. ................................ miejsce i data ZG�OSZENIE DO EWIDENCJI DZIA�ALNO�CI GOSPODARCZEJ ( 1. ..................................................................................................................................... oznaczenie podmiotu gospodarczego - imi� i nazwisko, nazwa 2. ..................................................................................................................................... miejsce zamieszkania - adres sta�y 3. ..................................................................................................................................... pe�nomocnicy - imiona i nazwiska 4. ..................................................................................................................................... okre�lenie przedmiotu dzia�alno�ci gospodarczej ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ...................................................................................................................................... miejsce wykonywania dzia�alno�ci gospodarczej 6. ...................................................................................................................................... data rozpocz�cia dzia�alno�ci gospodarczej UWAGA! Przy zmianach poda� numer ewidencyjny posiadanego za�wiadczenia. UWAGA! Odbi�r za�wiadczenia w ci�gu 14 dni od dnia z�o�enia wniosku. .......................................................... podpis - podpisy przy sp�kach W�a�cicielem agencji mo�e by� osoba pe�noletnia. Wymagany kapita� w�asny to pieni�dze, potrzebne na znaczki skarbowe do��czane do podania. Adres agencji mo�e by� adresem zamieszkania w�a�ciciela. Je�eli agencja nie posiada sta�ego miejsca dzia�alno�ci, �wiadczy us�ugi w domach klient�w lub innych miejscach przez nich wskazanych, w�wczas w�a�ciciele w punkcie 5 wniosku wpisuj�: �obszar kraju�. Najwi�cej emocji wzbudza punkt 4, w kt�rym w�a�ciciele opisuj� dzia�alno�� agencji. Oto kilka autentycznych przyk�ad�w opis�w dzia�alno�ci agencji towarzyskich: * �Taks�wka osobowa. Eksport � Import, handel hurtowy, detaliczny, skup i sprzeda� art. przemys�owych i u�ywanych, cz�ci i akcesoria samochodowe, samochody. Dzia�alno�� kulturalno-rozrywkowa.� * �Handel okr�ny i hurtowy � art. spo�ywcze, przemys�owe, kasety magnetofonowe czyste i nagrane oraz kasety magnetowidowe czyste. Przew�z os�b samochodem osobowym. Lombard � udzielanie po�yczek pod zastaw. Dzia�alno�� kulturalno � rozrywkowa.� * �Us�ugi matrymonialno-kulturalne. Przepisywanie poda�, prowadzenie ksi�g.� * �Stolarstwo � produkcja i us�ugi. Transport samochodowy. Eksport � Import, handel detaliczny, hurtowy, sprzeda� artyku��w przemys�owych, spo�ywczych, wyrob�w tytoniowych pochodzenia krajowego i zagranicznego. Skup opakowa� szklanych. Dzia�alno�� rozrywkowa � us�ugi towarzyskie.� * �Ma�a gastronomia obwo�na. Dzia�alno�� kulturalno-rozrywkowa. Po�rednictwo handlowe.� * �Wszystkie us�ugi w zakresie rob�t budowlanych. Us�ugi towarzyskie. Dzia�alno�� kulturalno-rozrywkowa.� * �Dzia�alno�� kulturalno-rozrywkowa. Masa�, bilard, gastronomia. Handel samochodami, pomoc drogowa, blacharstwo � lakiernictwo, handel okr�ny, kasety video.� * �Us�ugi towarzyskie, reklamowe, elektroniczne, handel okr�ny.� Wi�kszo�� w�a�cicieli ogranicza opis jedynie do kr�tkiego okre�lenia: �Dzia�alno�� kulturalno-rozrywkowa� lub ��wiadczenie us�ug towarzyskich.� Je�eli chodzi o oznaczenia podmiotu gospodarczego, to jedynie po�owa agencji tytu�uje si� kobiecym imieniem i jasnym sformu�owaniem: agencja towarzyska. Pozostali w�a�ciciele nazywaj� swoj� dzia�alno�� salonami masa�u, restauracjami, drink-barami, klubami nocnymi, klubami Go-Go (nazwa pochodzi od ta�ca Go-Go, kt�ry tancerka wykonuje przy rurze). Spotka� si� r�wnie� mo�na ze znanymi ze swej rzeczywistej dzia�alno�ci agencjami, kt�re w urz�dowych dokumentach mia�y nazwy: Przedsi�biorstwo handlowo-us�ugowe, Przedsi�biorstwo budowlano-us�ugowe, Hurtownia wielobran�owa. Liczba agencji kszta�tuje si� w zale�no�ci od wielko�ci i charakteru miasta. Wi�cej ich jest w du�ych miastach wojew�dzkich, miastach portowych, miastach, w kt�rych przebiegaj� szlaki turystyczne, miejscowo�ciach przygranicznych i wynosi od 20 do 80. W ka�dej lokalnej gazecie znale�� mo�na od kilkunastu do kilkadziesi�t adres�w. Agencje zak�adane s� w wynaj�tych mieszkaniach, w domkach jednorodzinnych, s� cz�ci� klubu nocnego, restauracji. R�ni� si� mi�dzy sob� form� dzia�alno�ci. Do tych za�o�onych w mieszkaniach klienci dostaj� si� po uprzednim kontakcie telefonicznym. Te prowadzone w domkach jednorodzinnych najcz�ciej posiadaj� na parterze ma�y bar, mo�na przyj�� na drinka bez wcze�niejszego umawiania si�. Je�eli s� prowadzone jako dodatkowa dzia�alno�� restauracji, czy klubu nocnego, o dziewczyn� trzeba pyta� kelnera, barmana lub czeka� na inwencj� kobiet. Pokoje, w kt�rych przyjmowani s� klienci, cz�sto wyposa�one s� jedynie w ��ko. Czasami do dyspozycji klient�w udost�pnione s� r�ne gad�ety (wibratory, prezerwatywy z wypustkami, sk�rzana odzie�). W ekskluzywnych agencjach s� doskonale wyposa�one, przestronne �azienki z du�ymi, okr�g�ymi wannami. Agencje dysponuj� tak�e saun�, si�owni� a nawet basenem. W�a�ciciele agencji coraz wi�ksz� uwag� skupiaj� na aran�acji wn�trz. Erotyczna atmosfera spowodowana kolorystyk� �cian i po�cieli, woni� kadzide�, specyficznym urz�dzeniem wn�trz przysporzy agencji wielu sta�ych klient�w. Nie jest regu��, �e kobiety zatrudnione w agencjach towarzyskich w godzinach otwarcia chodz� wyzywaj�co, erotycznie ubrane, najcz�ciej w wysokich butach, w kusych, obcis�ych sp�dniczkach (czasem bez), obowi�zkowo w po�czochach, koronkowych stanikach lub topless. S� agencje, w kt�rych kobiety prezentuj� si� w sukniach wieczorowych. Staraj� si� zach�ci� klient�w do udania si� do pokoju, proponuj� alkohol. Klient, je�li zdecyduje si� na kt�r�� z pracownic, za us�ug� p�aci przed udaniem si� do pokoju w�a�cicielowi agencji. Czasami nale�no�� pobiera barman albo sama kobieta. Op�ata z g�ry jest najcz�ciej sta�� zasad� w agencjach. W ten spos�b w�a�ciciele staraj� si� ustrzec przed sytuacjami, w kt�rych klient nie chcia�by zap�aci�, gdy� nie czu�by si� usatysfakcjonowany jako�ci� us�ug. Wszystkie osoby �wiadcz�ce us�ugi seksualne musz� rozliczy� si� z zarobionych pieni�dzy z w�a�cicielem. Napiwki i prezenty mog� zostawi� sobie, cho� w niekt�rych agencjach r�wnie� i t� cz�ci� zarobku dziel� si� z opiekunem. Prezentami s� cz�sto perfumy, drogie alkohole, odzie�, bi�uteria. Ze wzgl�du na to, �e niekt�rzy klienci agencji towarzyskich prowadz� nielegalne interesy, artyku�y te pochodz� z przemytu. Zdarza si�, �e osobie sprzedaj�cej us�ugi seksualne spodoba si� samoch�d klienta, je�eli dojdzie do transakcji, raty sp�acane s� w razach. Cennik us�ug �wiadczonych w agencji towarzyskiej wzbudza wiele emocji. Za godzin� sp�dzon� w towarzystwie �nami�tnej, bezpruderyjnej pani� nale�y zap�aci� minimum 150 z�. Nie ma znaczenia fakt, czy w tym czasie dojdzie do seksualnego zaspokojenia klienta. Liczy si� czas. Noc z profesjonalistk� to cz�sto wydatek rz�du 1000 z�. Opr�cz �wiadczenia klasycznych us�ug kobieta spe�ni mniej lub bardziej wyrafinowane pragnienia klienta: bicie, udawanie uczennicy. Za towarzystwo luksusowej prostytutki oraz ekskluzywn� opraw� klienci p�ac� w �twardej walucie�, a ceny nie odbiegaj� od �wiatowych standard�w � od 1000 USD w g�r�. W agencjach du�y nacisk k�adzie si� na anonimowo�� zar�wno klient�w jak i pracownic. Powsta�y salony masa�u, w kt�rych kobiety pracuj� maj�c zakryte twarze. W�a�cicielka salonu w jednym z wywiad�w w TV m�wi o tym, i� metoda ta spotka�a si� z du�� aprobat� ze strony klient�w. Jest r�wnie� doskona�ym rozwi�zaniem dla pracownic. �wiadomo��, �e nie zostan� rozpoznane, daje im niew�tpliwie wi�kszy komfort pracy. W�a�ciciele pozyskuj� personel poprzez zamieszczanie og�osze� w lokalnej prasie. Szukaj� bezpruderyjnych pa� lub modelek do pracy w agencji reklamowej. M�wi�, �e ch�tnych nie brakuje. Ze wszystkich pa�, kt�re odpowiedz� na og�oszenie, 2 do 5 zdecyduje si� na prac�. Zanim rozpoczn� � po�owa jeszcze zrezygnuje. Je�eli chodzi o narodowo�� pracownik�w, w agencji raczej nie ujrzy si�, jak w kalejdoskopie, wielu ras i narodowo�ci. Czasami rzeczywi�cie mo�na spotka� Murzynk�, Mulatk�, Azjatk�, ale zdecydowanie prym wiod� obywatelki by�ego ZSRR. Zarabiaj� mniej ni� Polki. Cz�sto na naszych drogach spotka� mo�na kobiety �wiadcz�ce us�ugi seksualne pochodz�ce z Bu�garii ale kobiety tej narodowo�ci rzadko zatrudniane s� w agencjach towarzyskich. W wi�kszo�ci agencji zatrudnionych jest od 3 do 6 kobiet, kilka pracuje dorywczo, jedna czy dwie nielegalnie. Obywatelki by�ego ZSRR najcz�ciej nie posiadaj� sta�ej wizy pobytu. Bywa, �e zatrudniane s� dziewcz�ta ma�oletnie. Oczywi�cie nie podpisuj� �adnych um�w o prac�. Ten rozdzia� w dzia�alno�ci agencji jest bardzo interesuj�cy. Kobiety zatrudniane s� jako masa�ystki, kosmetyczki, kelnerki. Ich praca rzeczywi�cie posiada pewne elementy wymienionych zawod�w, ale umowa nigdy nie traktuje o rzeczywistych obowi�zkach pracownic. Bywa, �e w�a�ciciele wr�cz ��daj� pisemnych o�wiadcze� pracownic, �e te nie b�d� �wiadczy�y us�ug seksualnych klientom. A w gruncie rzeczy o to tylko chodzi. M�wi�, �e nie wtr�caj� si� do tego co dzieje si� w pokojach. Agencje z regu�y dzia�aj� ca�� dob�, cho� �ycie w nich t�tni dopiero po 21. Niekt�re z kobiet na sta�e zamieszkuj� w lokalach wynajmowanych przez agencje. Spowodowane jest to tym, i� z regu�y nie pochodz� z miast, w kt�rych pracuj�. W obcym mie�cie czuj� si� bardziej anonimowo. Nie dochodzi r�wnie� do niemi�ych niespodzianek, kiedy to tatu� przychodzi do agencji i widzi ta�cz�c� przy rurze c�rk�. A takie przypadki niestety si� zdarzaj�. Je�eli agencja jest drugim domem pracownic, wtedy pracuj� ca�� dob�. Ustalaj� z w�a�cicielem dni wolne od pracy, albo mi�dzy sob� dy�ury. W�a�ciciele lepszych agencji zatrudniaj� ochraniarzy, aby strzegli bezpiecze�stwa dziewcz�t i spokoju w interesie. Zdarzy�o si�, �e by� nim m�� jednej z pracownic. Agencje reklamuj� si� w codziennych gazetach, posiadaj� swoje wizyt�wki, kt�re rozdaj� taks�wkarzom, rozprowadzaj� w hotelach. Coraz rzadziej obs�uguj� klient�w w ich domach, ze wzgl�du na bezpiecze�stwo kobiet. Je�eli jednak klient �yczy sobie skorzysta� z us�ug agencji w miejscu przez siebie wyznaczonym, w�wczas na miejsce spotkania dowozi kobiet� zatrudniony kierowca, kt�ry przed us�ug� pobierze op�at�, osobi�cie sprawdzi miejsce (najcz�ciej mieszkanie klienta lub pok�j hotelowy), poczeka na ni� i zabierze w okre�lonym czasie. ANALIZA WYNIK�W BADA� Przed podj�ciem krok�w badawczych w agencjach towarzyskich bardzo d�ugo wahali�my si�. Obawiali�my si� przebiegu bada� ze wzgl�du na kr���ce opinie o agencjach towarzyskich (cz�sto s�yszymy o ich powi�zaniach ze �wiatem przest�pczym). Zachowuj�c wszelkie �rodki ostro�no�ci postanowili�my podj�� to zadanie. Celem naszych bada� mia�a by� odpowied� na pytanie kim s� i w jaki spos�b funkcjonuj� kobiety pracuj�ce w agencjach towarzyskich � nowo powsta�ej formy prostytucji w Polsce. Na podstawie sformu�owanych problem�w badawczych skonstruowali�my kwestionariusz ankiety i postanowili�my przeprowadzi� badania pilota�owe. Obj�y one grup� o�miu kobiet pracuj�cych w zielonog�rskich agencjach towarzyskich. Badania te mia�y na celu nie tylko zmodyfikowanie narz�dzia badawczego, ale r�wnie� mia�y pozwoli� nam dokona� ostatecznej decyzji zaj�cia si� tym tematem. Badania w�a�ciwe przebiega�y w niekt�rych miastach nale��cych do by�ych wojew�dztw: szczeci�skiego, gorzowskiego, zielonog�rskiego, legnickiego i wroc�awskiego. Trwa�y od po�owy lutego 1996 do ko�ca sierpnia 1998 roku. Kwestionariusz ankiety, kt�rym pos�ugiwali�my si� podczas bada�, sk�ada� si� z 130 pyta� � 23 otwartych, 19 p�otwartych, 88 zamkni�tych. Respondentki odpowiada�y na pytania zamkni�te w podane ni�ej bloki tematyczne: * cechy spo�eczno � demograficzne, * sytuacja rodzinna, * u�wiadomienie seksualne i inicjacja seksualna, * aktywno�� seksualna, * wcze�niejsze do�wiadczenia zawodowe, * motywy wyboru zarobkowania poprzez �wiadczenie us�ug seksualnych, * warunki pracy w agencji towarzyskiej, * korzystanie z opieki lekarskiej, * klienci agencji towarzyskich, * plany na przysz�o��, * wiedza z zakresu HIV/AIDS � test z podstawowych wiadomo�ci. Ankiety by�y anonimowe. Ze wzgl�du na to, i� w naszej grupie badawczej znalaz�y si� osoby z Ukrainy, Litwy, Bia�orusi, Rosji, Bu�garii, dla nich kwestionariusz ankiety przygotowali�my w j�zyku rosyjskim. Technik� badania ankietowego wspierali�my technik� obserwacji uczestnicz�cej i wywiadu ukrytego. Og�em przebadano oko�o 300 kobiet zatrudnionych w agencjach towarzyskich. Po weryfikacji do dalszej analizy zakwalifikowali�my 240 ankiet. Badania prowadzone by�y w mieszkaniach kobiet, w agencjach towarzyskich. By�y bardzo czasoch�onne, gdy� wype�nienie jednego kwestionariusza zabiera�o respondentce czasami wi�cej ni� godzin� (nie licz�c czasu potrzebnego na nam�wienie jej do tego). W zdobywaniu informacji bardzo pomocni okazali si� kierowcy taks�wek. Znaj�c w�a�cicieli agencji odradzali nam przeprowadzanie bada� w agencjach z r�nych wzgl�d�w �niebezpiecznych�. Wiele czasu po�wi�cili�my na przemy�lenie, przedyskutowanie, opracowanie takich technik dotarcia i zach�cenia w�a�cicieli do wyra�enia zgody na przeprowadzenie bada� w ich agencjach, aby nie czuj�c si� zagro�onymi nie stwarzali zagro�enia badaczom. Wiele zawdzi�czamy policjantom na co dzie� zawodowo stykaj�cymi si� ze zjawiskiem prostytucji. Bez ich pomocy niniejsze opracowanie nie dosz�oby do skutku. W prezentowanym opracowaniu niejednokrotnie u�ywamy poj�cia: prostytutki, powo�uj�c si� na innych autor�w, a niejednokrotnie sami tak piszemy. Mamy jednak �wiadomo��, �e poj�cie �prostytutka� ma charakter pejoratywny i dzia�a stygmatyzuj�co. Dlatego te� opowiadamy si� za tym, aby u�ywa� okre�lenia osoby �wiadcz�ce us�ugi seksualne. W wielu krajach i programach UNAIDS obecnie u�ywa si� zamiennie okre�le� �osoba sprzedaj�ca us�ugi seksualne�, �osoba �wiadcz�ca us�ugi seksualne�, �seks-worker�, �seksarbeiter(in), �pracownik seksualny�, nawet je�eli te trzy ostatnie wydaj� si� kontrowersyjne. W naszym uj�ciu prostytucj� jest zjawisko o skali spo�ecznej polegaj�ce na tym, �e pewna cz�� spo�ecze�stwa �wiadczy us�ugi seksualne bez zaanga�owania emocjonalnego, w zamian za korzy�ci materialne. Osob� prostytuuj�c� si� b�dzie osoba, kt�ra �wiadczy us�ugi seksualne bez zaanga�owania emocjonalnego, w zamian za korzy�ci materialne. Cechy spo�eczno-demograficzne badanych W�r�d kobiet zatrudnionych w agencjach towarzyskich zdecydowan� wi�kszo�� stanowi� Polki. Pozosta�e s� obywatelkami by�ego ZSRR � 19,17%. W�r�d badanych 3 to obywatelki Bu�garii (tabela 5). Prowadz�c obserwacje na trasach autostrad i drogach przygranicznych zauwa�yli�my, �e Bu�garki stanowi� du�y odsetek kobiet �wiadcz�cych us�ugi seksualne dla kierowc�w, cho� ostatnio jest coraz wi�cej kobiet z Ukrainy. Tabela 5. Narodowo�� badanych Narodowo�� N=240 % Polska 191 79,58 Rosja 21 8,75 Ukraina 22 9,16 Bia�oru� 2 0,84 Litwa 1 0,42 Bu�garia 3 1,25 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00 Wiek badanych zawarli�my w przedzia�ach. Udzia� respondentek w przyj�tych kategoriach wiekowych przedstawia� si� nast�puj�co (tabela 6): Tabela 6. Wiek respondentek w momencie bada� Przedzia� wiekowy N=240 % 13 - 15 lat 3 1,25 16 � 18 lat 13 5,42 19 - 25 lat 123 51,25 26 � 30 lat 80 33,33 31 - 37 lat 21 8,75 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00Najm�odsza respondentka mia�a 13 lat, najstarsza 37. Najliczniejsz� grup� kobiet stanowi� osoby mi�dzy 19 a 25 rokiem �ycia (51,25%). Jedna trzecia badanej populacji to kobiety w wieku od 26 do 30 lat. Niewiele jest kobiet pracuj�cych w agencjach towarzyskich po 30 roku �ycia. �adna z zatrudnionych w agencjach towarzyskich kobiet nie przekroczy�a 37 roku �ycia. Tabela 7. Stan cywilny badanych Stan cywilny N=240 % Panna 142 59,17 M�atka 1 raz 27 11,25 M�atka 2 razy i wi�cej 8 3,33 Rozw�dka 34 14,17 W separacji 20 8,33 Wdowa 0 0,00 Zwi�zek nieformalny 9 3,75 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00 Najliczniejsz� grup� stanowi� panny � 59,17%. W zwi�zku z m�czyzn� �yj� 44 kobiety. M�atkami jest 35 kobiet, co stanowi 14,58% badanej grupy. S� r�wnie� rozw�dki i kobiety �yj�ce w separacji � razem 22,5%. Reasumuj�c: kobiety stanu wolnego stanowi� 81,67% badanej grupy (tabela 7). Tabela 8. Poziom wykszta�cenia badanych Wykszta�cenie N=240 % Niepe�ne podstawowe 6 2,50 Podstawowe 45 18,75 Zawodowe 84 35,00 Niepe�ne �rednie 25 10,41 �rednie 54 22,50 Policealne 13 5,42 Wy�sze 13 5,42 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00W tabeli 8 przedstawiono podzia� badanych ze wzgl�du na wykszta�cenie. Wi�kszo�� kobiet podj�a nauk� w szko�ach �rednich: 35% uko�czy�o szko�y zawodowe, 22,5% - szko�y �rednie. 10,41% zakwalifikowa�o swoje wykszta�cenie jako niepe�ne �rednie, z czego 35,7% kszta�ci si� nadal. 10,84% badanych legitymuje si� wykszta�ceniem wy�szym ni� �rednie, Cztery kobiety spo�r�d nich jeszcze studiuj�. Najni�sze wykszta�cenie ma 51 spo�r�d przebadanych przez nas os�b: 6 nie uko�czy�o szko�y podstawowej, 45 przerwa�o nauk� po jej uko�czeniu. Tabela 9. Zaw�d wyuczony Zaw�d N=240 % Bez zawodu 47 19,58 Technik ekonomista 42 17,50 Krawcowa 24 10,00 Sprzedawca 22 9,16 Kucharz 18 7,50 Piel�gniarka 18 7,50 Fryzjer 14 5,83 Ucze� 7 2,91 Nauczycielka 6 2,50 Tancerka 5 2,10 Studentka 4 1,67 Pracownik biura 3 1,25 Magister* 3 1,25 Technik rolnik 3 1,25 Plastyk 2 0,83 Barmanka 2 0,83 Chemik 1 0,42 Technik budowlany 1 0,42 Kontroler towar�w 1 0,42 Brak danych 17 7,08 Og�em 240 100 *w ten spos�b okre�lili�my osoby, kt�re zadeklarowa�y uko�czenie studi�w wy�szych, nie podaj�c jednak specjalizacji Jedna pi�ta badanych zadeklarowa�a brak kwalifikacji zawodowych. Nauczycielki i piel�gniarki stanowi� ��cznie 10% badanych, 42 spo�r�d badanych ma �rednie wykszta�cenie ekonomiczne, 24 jest krawcowymi, 22 sprzedawczyniami. Liczn� grup� zawodow� stanowi� kucharki, fryzjerki (tabela 9). Tabela 10. Miejsce pochodzenia badanych Miejsce pochodzenia N=240 % Miasto do 50 tys. mieszka�c�w 38 15,83 Miasto 50 � 100 tys. mieszka�c�w 55 22,92 Miasto 100 � 250 tys. mieszka�c�w 63 26,25 Miasto powy�ej 250 tys. mieszka�c�w 43 17,92 Wie� tu� przy wojew�dzkim mie�cie 17 7,08 Wie� blisko �redniego miasta 9 3,75 Wie� z dala od miast 14 5,83 Brak danych 1 0,42 Og�em 240 100,00Badane osoby wywodz� si� z du�ych miast, w kt�rych jest wi�ksza anonimowo�� i mniejsza kontrola spo�eczna, kt�re prawdopodobnie sprzyjaj� podj�ciu decyzji o uprawianiu prostytucji. 17 spo�r�d mieszkanek wsi zamieszkiwa�o blisko wojew�dzkiego miasta. Ponad 70% badanych przez nas kobiet pochodzi z du�ych miast (tabela 10). Tabela 11. Stosunek respondentek do religii Stosunek do religii N=240 % Wierz�ca, praktykuj�ca (chodzi do ko�cio�a, spowiada si�) 13 5,41 Wierz�ca, ale nie praktykuj�ca 154 64,17 Niewierz�ca 51 21,25 Chodzi do ko�cio�a z innych powod�w ni� religijne 18 7,50 Brak danych 4 1,67 Og�em 60 100,00 Stosunek do religii prezentuje tabela 11. Osobami wierz�cymi okre�li�o si� 69,58% badanych, lecz tylko 5,41% badanej populacji deklaruje uczestnictwo we mszy, spowiedzi. Prawie dwie trzecie respondentek to osoby nie chodz�ce do ko�cio�a b�d� ucz�szczaj�ce sporadycznie, okazjonalnie, zw�aszcza za� nie spowiadaj�ce si�, nie przyjmuj�ce sakramentu komunii. Jako niewierz�ce okre�li�o si� 51 (21,25%) spo�r�d badanych. Ze wzgl�du na inne powody ni� religijne ucz�szcza do ko�cio�a 7,5% kobiet zatrudnionych w agencjach towarzyskich. Sytuacja rodzinna badanych Tabela 12. Poziom wykszta�cenia rodzic�w respondentek MATKA OJCIEC Wykszta�cenie N=240 % N=240 % Niepe�ne podstawowe 11 4,59 7 2,91 Podstawowe 57 23,75 42 17,50 Zawodowe 74 30,83 97 40,41 Niepe�ne �rednie 18 7,50 5 2,10 �rednie 42 17,50 34 14,16 Policealne 14 5,83 16 6,67 Wy�sze 12 5,00 17 7,08 Dom dziecka 3 1,25 3 1,25 Brak danych 9 3,75 19 7,92 Og�em 240 100,00 240 100,00Wykszta�cenie rodzic�w respondentek przedstawia tabela 12. Rodzice kobiet zatrudnionych w agencjach towarzyskich najcz�ciej posiadaj� wykszta�cenie zawodowe (matki � 30,83%, ojcowie � 40,41%). W�r�d os�b z wykszta�ceniem niepe�nym podstawowym i podstawowym zdecydowan� wi�kszo�� stanowi� matki. Trzy spo�r�d przebadanych kobiet wychowywa�y si� w domach dziecka, nie znaj�c rodzic�w nie odpowiedzia�y na te i inne pytania analizowane w p�niejszych tabelach. Dlatego, w podobnych sytuacjach, ich odpowiedzi b�d� zamieszczane osobno, aby nie ��czy� ich z tymi osobami, kt�re z innych wzgl�d�w nie odpowiedzia�y na dane pytania. W procesie wychowania istotn� rol� odgrywa struktura rodziny pochodzenia. Dla potrzeb bada� podzielili�my j� na nast�puj�ce typy: * niepe�na, w kt�rej brakuje ojca, * niepe�na, w kt�rej brakuje matki, * pe�na, z obojgiem rodzic�w, liczba rodze�stwa od 0 do 3, * wielodzietna, oboje rodzic�w, liczba rodze�stwa wi�ksza ni� 3, * wielopokoleniowa: w jednym gospodarstwie domowym zamieszkuj� 3 pokolenia, (w �adnej z rodzin wielopokoleniowych przebadanych kobiet nie by�o wi�cej ni� 3 dzieci, dlatego nie zaistnia�a sytuacja, w kt�rej jedn� rodzin� mo�na by�o zakwalifikowa� do dw�ch typ�w), * zrekonstruowana, ma��e�stwo po rozwodzie, obecno�� ojczyma b�d� macochy, * Dom Dziecka, wychowanie w domu dziecka. Tabela 13. Typ rodziny pochodzenia badanych Typ rodziny N=240 % Niepe�na, brak ojca 33 13,76 Niepe�na, brak matki 4 1,67 Pe�na 80 33,33 Wielodzietna 26 10,83 Wielopokoleniowa 49 20,42 Zrekonstruowana 41 17,08 Dom dziecka 7 2,91 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00 Tabela 13 zawiera dane na temat rodziny pochodzenia badanych. Wi�kszo�� kobiet wywodzi�a si� z rodzin pe�nych, w kt�rych liczba rodze�stwa by�a r�wna lub mniejsza 3 (33,33%). W domach o du�ej liczbie domownik�w wychowywa�o si� 31,25% badanych, z tego 65,33% zamieszkiwa�o wsp�lnie z dziadkami. W rodzinach niepe�nych wychowa�o si� 37 os�b (15,43%), tylko w 4 brakowa�o matki. W rodzinach po rozwodzie rodzic�w zamieszkiwa�o 41 os�b, bez biologicznego ojca, lecz wsp�lnie z ojczymem. W domu dziecka wychowywa�o si� 7 spo�r�d badanych. Wynika z tego, �e prawie jedna trzecia respondentek wychowywa�a si� bez biologicznego ojca. Wyniki dotychczasowych bada� zdaj� si� zaprzecza� stereotypowi, �e wi�kszo�� kobiet �wiadcz�cych us�ugi seksualne wywodzi si� z rodzin patologicznych, niepe�nych, kt�rych rodzice legitymuj� si� bardzo niskim poziomem wykszta�cenia. Tabela 14. Poziom warunk�w materialnych w ocenie badanych Poziom warunk�w materialnych N=240 % Dobrobyt 18 7,50 Przeci�tne 110 45,83 Skromne 86 35,83 W�a�ciwie bieda 22 9,17 Dom dziecka 3 1,25 Brak danych 1 0,42 Og�em 240 100,00Wi�kszo�� badanych okre�li�a warunki materialne w domu rodzinnym jako przeci�tne (tabela 14). Tylko 7,5% uzna�a, �e wychowywa�a si� w dobrobycie. Poni�ej przeci�tnej okre�li�a zamo�no�� domu rodzinnego jedna trzecia badanych. 9,17% respondentek �y�o w biedzie. Problem niewystarczaj�cych �rodk�w do �ycia nadal istnieje i w naszej grupie badawczej odgrywa istotn� rol�. Dla wi�kszo�ci ankietowanych decyduj�cym czynnikiem pracy w seks biznesie sta�o si� zaspokojenie potrzeb materialnych b�d� te� podwy�szenie standardu �ycia. Atmosfera panuj�ca w domu rodzinnym i wynikaj�ce z niej samopoczucie domownik�w, s� bardzo istotnymi czynnikami je�li chodzi o budow� wi�zi mi�dzyludzkich w rodzinie. Wa�nym jest, czy domownicy czuj� si� w domu bezpiecznie, czy zaspokojona jest potrzeba blisko�ci i mi�o�ci drugiego cz�owieka. Wyniki bada� w tym zakresie prezentuje tabela 15. Tabela 15. Atmosfera w domu rodzinnym Atmosfera w rodzinie N=240 % Zgodna 101 42,09 Niespokojna 83 34,58 K��tnie 20 8,33 Oboj�tno�� 33 13,75 Dom dziecka 3 1,25 Brak danych 0 0,00 Og�em 240 100,00 42,1% badanych oceni�o atmosfer� domu rodzinnego jako zgodn�, 56,66% ma negatywne wspomnienia zwi�zane z nastrojem panuj�cym w domu. Tabela 16. Samopoczucie badanych w domu rodzinnym Samopoczucie badanych w domu rodzinnym N=240 % Dobre 39 16,25 W zasadzie dobre 71 29,58 Czasem dobre, czasem z�e 37 15,42 W zasadzie z�e 60 25,00 Z�e 24 10,00 Dom dziecka 3 1,25 Brak danych 6 2,50 Og�em 240 100,00 Zdecydowanie dobrze w domu czu�o si� 16,25 % badanych kobiet. Najliczniejsz� grup� stanowi� kobiety, kt�re oceniaj� jako w �zasadzie dobre� swoje samopoczucie w domu rodzinnym (29,58%) (tabela 16). Po dokonaniu zestawienia powy�szych zmiennych spostrzegamy, i� wi�kszo�� stanowi� kobiety, kt�rych dobre samopoczucie wynika z pozytywnej atmosfery w domu rodzinnym. Niespokojna atmosfera, bardziej ni� k��tnie i oboj�tno��, wp�ywa�a na negatywne odczucia badanych kobiet. Tabela 17. Obdarzanie mi�o�ci� dzieci przez rodzic�w Czy respondentka czu�a si� w domu kochanym dzieckiem ? N=240 % Tak 124 51,67 Nie 100 41,66 Brak danych 16 6,67 Og�em 240 100,00 Tabela 18. Akty przemocy w rodzinie Badane zagadnienie N=240 % Stosowanie przemocy Stosowanie przemocy cz�sto bez powodu 94 39,15 Stosowanie przemocy gdy dziecko zawini�o 60 25,00 Brak przemocy 81 33,75 Brak danych 5 2,10 Og�em 240 100,00 Czy by�a w dzieci�stwie wykorzystywana seksualnie ? Tak 17 7,08 Nie 217 90,42 Brak danych 6 2,50 Og�em 240 100,00 Wed�ug danych z tabeli 17 kochanym dzieckiem czu�o si� 51,67% kobiet. 87,5% z nich wychowywanych by�o w zgodnej atmosferze. Cieszy�y si� r�wnie� dobrym samopoczuciem. W�r�d obdarzonych w dzieci�stwie przez rodzic�w uczuciem mi�o�ci bitych, kiedy zawini�y, by�o 52,9%; bitych bez powodu � 14,7%. W grupie tej znajduj� si� r�wnie� te kobiety, kt�re w dzieci�stwie wykorzystywano seksualnie (co trzecia z wykorzystywanych kobiet). Brak mi�o�ci rodzic�w dotyka� kobiety wychowane w niespokojnej i k��tliwej atmosferze. Najcz�ciej grupa ta ocenia�a swoje samopoczucie jako z�e lub w�a�ciwie z�e. W�r�d niekochanych przez rodzic�w kobiet 52,1% by�o bitych, kiedy zawini�y. 43,4% kobiet rodzice bili bez powodu. Tylko jedn� z kobiet, kt�ra nie czu�a si� kochanym dzieckiem, rodzice nie karali fizycznie. Do wykorzystania seksualnego przyzna�a si� w tej grupie badanych najwi�ksza liczba kobiet (tabela 18). W badanej grupie karanie fizyczne dzieci przyj�te jest w domach gdzie matka posiada wykszta�cenie �rednie lub podstawowe oraz w domach, w kt�rych o