Microsoft Corporation MS Access - Tworzenie Aplikacji W przypadku zastosowania si� do powy�szego sposobu post�powania przy tworzeniu obiekt�w aplikacji, aby osi�gn�� oczekiwany efekt, u�ytkownik b�dzie musia� pracowa� w otoczeniu wielu r�nych obiekt�w - zapyta�, makr, procedur zdarze� zwi�zanych z formularzem lub raportem i procedur w innych modu�ach. Kluczowa rola formularzy W aplikacjach Microsoft Access formularze nie s� jedynie ekranami do wprowadzania lub edycji danych - stanowi� one wi�kszo�� interfejsu aplikacji. Dla u�ytkownik�w formularze "s�" aplikacj�. Tworz�c aplikacj� wok� formularzy, mo�na sterowa� reakcjami na wydarzenia, kt�re zachodz� w formularzu. Formularze maj� dodatkow�, niewidoczn� z zewn�trz zalet�, ujawniaj�c� si� w przypadku wykorzystania makro do powi�zania obiekt�w ze sob�. Dodatkow� zalet� formularzy, poza rol� interfejsu aplikacji, jest mo�liwo�� wykorzystania p�l ukrytych formularzy do przechowywania i przekazywania warto�ci w makro z formularza do formularza lub z operacji do operacji. Przypu��my na przyk�ad, �e chcemy umo�liwi� u�ytkownikom wprowadzanie pewnego zakresu dat w polu dialogowym, a nast�pnie drukowania serii raport�w dotycz�cych tego zakresu. Pole dialogowe jest formularzem, kt�ry nale�y utworzy�. W chwili wybrania przycisku "OK" w polu dialogowym formularz nie zostaje zamkni�ty, lecz ukryty. Wobec tego, dane wprowadzone przez u�ytkownika s� teraz dost�pne dla makra drukuj�cego ka�dy z raport�w. Przyk�ad ukrywania pola dialogowego mo�na znale�� w rozdziale 4, "Wykorzystywanie formularzy do gromadzenia, wy�wietlania i filtrowania informacji". Integracja obiekt�w Utworzenie obiekt�w w aplikacji nie jest wystarczaj�ce do jej dzia�ania. Nale�y jeszcze zintegrowa� obiekty aplikacji w jeden sp�jny system, stworzony do wykonywania okre�lonych zada� stoj�cych przed u�ytkownikami. Integracja obiekt�w jest realizowana przez uruchamianie makr lub procedur zdarze�, w reakcji na zdarzenia zachodz�ce w formularzach lub raportach aplikacji. Na rysunkach przedstawiono spos�b integracji oddzielnych obiekt�w w system dostosowany do potrzeb u�ytkownika, przeznaczony do wprowadzania nowych zam�wie� i drukowania faktur. W przyk�adowej aplikacji formularz "Zam�wienia" jest formularzem g��wnym. Po uruchomieniu aplikacji formularz "Zam�wienia" otwiera si� automatycznie. Osoby przyjmuj�ce zam�wienia mog� wykona� wszystkie dalsze czynno�ci bezpo�rednio w tym formularzu. Rys. nr 5 Rysunek przedstawia fragment okna "Zam�wienia" ze wskazaniem na przycisk "Poka� szczeg�y produktu". Poni�ej okno "Szczeg�y produktu", jak na rysunku nr 2, a pod nim fragment okna "Przycisk polecenia: Detale", kt�re zawiera: - list� rozwijaln� z pozycj� "Wszystkie w�a�ciwo�ci", - list� wyboru z pozycjami: "Przy uzyskaniu fokusu", "Przy utracie fokusu", "Przy klikni�ciu" [Procedura zdarzenia], "Przy klikni�ciu dwukrotnym", "Przy naci�ni�tej myszy". Klikni�cie przycisku "Poka� szczeg�y produktu" powoduje zaj�cie zdarzenia Klikni�cie (Click) i uruchomienie procedury zdarzenia wy�wietlaj�cej rekord produktu w oddzielnym formularzu. (Szczeg�y produktu: Nr produktu; Dostawca; Kategoria; Nazwa produktu; Ilo�� jednostkowa; Cena jednostkowa; Stan magazynu; Ilo�� zam�wiona; Stan minimum; Wycofany) W�a�ciwo�� przycisku "Przy klikni�ciu" (OnClick) wskazuje, czy jest uruchamiane makro, czy procedura zdarzenia. Do integracji obiekt�w aplikacji mo�na tak�e wykorzysta� przyciski dostosowanych pask�w narz�dzi, jak przedstawiono poni�ej. Rys. nr 6 Rysunek przedstawia g�rny fragment okna "Zam�wienia". Nad paskiem tytu�u znajduje si� pasek narz�dzi z 17 przyciskami, w�r�d nich przycisk "Drukuj faktur�". Klikni�cie przycisku "Drukuj faktur�" na dostosowanym pasku narz�dzi powoduje uruchomienie makra otwieraj�cego pole dialogowe Drukuj faktur�, w kt�rym mo�na zaznaczy� odpowiednie zam�wienie. Rys. nr 7 Rysunek przedstawia okno o tytule "Drukuj faktur�". Zawiera ono: - list� wyboru "Zam�wienie" z pod�wietlon� pozycj� "Mere Paillarde 10376 02 XI 92", - 3 przyciski: "Podgl�d", "Drukuj", "Anuluj". Klikni�cie przycisku "Drukuj" powoduje ukrycie pola dialogowego i wydrukowanie faktury. Rys. nr 8 Rysunek przedstawia przyk�adow� faktur�: w jej lewym g�rnym rogu jest nazwa firmy, w prawym � data, w dolnej cz�ci pozycje: "Wysy�ka do", "Rachunek dla"; w dolnej cz�ci: "Nr zam.", "Kod klienta", "Sprzedawca", "Data zam.", "Data wysy�ki", "Nr spedytora". Automatyzacja masowej aktualizacji bez programowania W aplikacjach baz danych cz�sto zachodzi potrzeba automatyzacji masowej aktualizacji rekord�w - na przyk�ad, usuwania i archiwizacji rekord�w klient�w. Do�wiadczony projektant baz danych wie z praktyki, �e taka operacja mo�e wymaga� napisania poka�nego programu. Jednak w aplikacji Microsoft Access mo�na zwykle lepiej manipulowa� zestawami rekord�w za pomoc� zapyta� funkcjonalnych, ni� za pomoc� programu. Zapytania funkcjonalne - tworz�ce tabele, aktualizuj�ce, do��czaj�ce i usuwaj�ce - s� cz�sto najbardziej efektywnym sposobem zmiany danych. Na przyk�ad, uruchomienie wcze�niej utworzonego zapytania usuwaj�cego jest znacznie bardziej efektywn� metod� usuni�cia wielu rekord�w ni� wykonanie tego zadania za pomoc� procedury w j�zyku Access Basic. Zapytanie mo�na zdefiniowa� graficznie w widoku Projekt, a nast�pnie uruchomi� je z okna bazy danych. Mo�na tak�e napisa� makro, wykorzystuj�ce do uruchomienia zapytania tylko dwie akcje - -UstawOstrze�enia (SetWarnings) i Otw�rzZapytanie (OpenQuery). Makro mo�na do��czy� do menu polece�, do przycisku polecenia lub okre�li� je jako ustawienie w�a�ciwo�ci zdarzenia dla dowolnego zdarzenia zachodz�cego w formularzu. Informacje dodatkowe na temat tworzenia zapyta� funkcjonalnych, s�u��cych do manipulacji zestawami rekord�w, mo�na znale�� w rozdziale 13, "Modyfikacja danych za pomoc� zapyta� funkcjonalnych", w "Podr�czniku u�ytkownika Microsoft Access". Odwo�ywanie si� do obiekt�w i ich warto�ci W poprzednim paragrafie pokazano, �e obiekty mo�na ��czy� ze sob� nie tylko wykorzystuj�c jeden obiekt do otwarcia innego, lecz tak�e przekazuj�c dane z jednego obiektu do nast�pnego. Na przyk�ad, gdy jest otwierane pole dialogowe "Druk faktury", kt�re jest formularzem, u�ytkownik chce, aby w�a�ciwe zam�wienie zosta�o zaznaczone w polu dialogowym. Jak to zrobi�? Przez wykorzystanie makro lub procedury zdarzenia identyfikuje si� w otwartym obiekcie warto��, kt�ra ma by� przekazana - zwykle jest to warto�� elementu steruj�cego w formularzu. Poniewa� w aplikacji mo�e by� r�wnocze�nie otwartych wiele formularzy, do identyfikacji elementu steruj�cego, zawieraj�cego ��dan� warto��, wymagana jest specjalna struktura sk�adniowa. Rys. nr 9 Rysunek przedstawia, pod nag��wkiem "Formularze", u�o�one kaskadowo okna: "Szczeg�y produktu", "Zam�wienia", "Drukuj faktur�", oraz pod nag��wkiem "Elementy steruj�ce" nast�puj�ce dane: "Faktura dla:", "Kod klienta: Klienci.K", "Nr zam�wienia:", "Spedytor:", "Fracht:", "Og�em:", "Data wysy�ki:". Kolekcja Formularze zawiera otwarte formularze bazy danych. Mo�na ustawi� w�a�ciwo�ci ka�dego spo�r�d formularzy. Ka�dy formularz ma zbi�r element�w steruj�cych. Mo�na ustawi� w�a�ciwo�ci ka�dego z element�w steruj�cych. Aby odwo�a� si� do obiektu lub warto�ci, nale�y zacz�� od obiektu i identyfikowa� kolejno jego ka�dy element. Przed ka�dym elementem kolekcji nale�y umie�ci� operator ! (wykrzyknik) - obiekt jest zwykle nazywany przez u�ytkownika. Na przyk�ad, aby odwo�a� si� do formularza o nazwie "Zam�wienia", nale�y zastosowa� poni�sze wyra�enie: Forms![Zam�wienia) Na przyk�ad, aby si� odwo�a� do elementu steruj�cego "Nr zam�wienia" w formularzu "Zam�wienia", nale�y zastosowa� poni�sze wyra�enie: Forms![Zam�wienia]![Nr zam�wienia] Informacje dodatkowe na temat obiekt�w i akcji mo�na znale�� w rozdziale 7, "Obiekty i kolekcje". Odwo�anie do elementu steruj�cego ma miejsce w przypadku potrzeby uzyskania lub przekazania jego warto�ci. Rys. nr 10 Rysunek przedstawia fragment okna "Zam�wienia", jak na rysunku nr 3, lecz z innymi danymi w polach: "Nr zam�wienia" i "Sprzedawca". Aby si� odwo�a� do w�a�ciwo�ci, nale�y u�y� operatora . (kropka) przed nazw� w�a�ciwo�ci. Operator ten nale�y stosowa� przed nazwami w�a�ciwo�ci, metod i kolekcji (obiekty nazywane zwykle automatycznie). Na przyk�ad, aby odwo�a� si� do w�a�ciwo�ci "Szeroko��" (Width) formularza "Zam�wienia", nale�y zastosowa� nast�puj�ce wyra�enie: Forms![Zam�wienia].Width Aby si� odwo�a� do w�a�ciwo�ci "Szeroko��" (Width) elementu steruj�cego "Nr zam�wienia" w formularzu "Zam�wienia", nale�y zastosowa� nast�puj�ce wyra�enie: Forms![Zam�wienia]![Nr zam�wienia].Width Wskaz�wka. Naj�atwiejszym sposobem odwo�ania si� do obiektu lub w�a�ciwo�ci jest wykorzystanie Generatora wyra�e�. Za pomoc� Generatora wyra�e� mo�na po prostu zaznaczy� ��dany obiekt na li�cie, a wyra�enie zostanie napisane automatycznie, ze wszystkimi operatorami we w�a�ciwych miejscach. Aby wy�wietli� Generator wyra�e�, nale�y klikn�� prawym przyciskiem myszy w miejscu, w kt�rym ma by� wprowadzone wyra�enie, a nast�pnie wybra� polecenie "Buduj" z menu podr�cznego. "Metody" s� cz�ci� j�zyka Access Basic. Informacje na temat stosowania metod, mo�na znale�� w rozdziale 7 "Obiekty i kolekcje". Sterowanie sposobem uruchamiania aplikacji i tworzenie polece� dostosowanych Po uzyskaniu poprawnej pracy aplikacji jako systemu mo�na sterowa� sposobem jej uruchamiania, przypisa� polecenia do naci�ni�� klawiszy i utworzy� polecenia dostosowane do potrzeb u�ytkownika na paskach menu. Wykorzystaj makro AutoExec do sterowania sposobem uruchamiania aplikacji. Je�li jedno z makr zostanie nazwane AutoExec, b�dzie ono uruchamiane przy ka�dym otwarciu bazy danych. Makro AutoExec mo�e by� wykorzystane do ustawiania �rodowiska aplikacji - na przyk�ad, do ukrycia okna bazy danych i otwarcia formularza, kt�ry ma si� pojawi� jako pierwszy. Wykorzystaj makro AutoKlawisze do przypisania polece� do naci�ni�� klawiszy. Mo�na napisa� makro przypisuj�ce w�asne polecenia u�ytkownika do naci�ni�� klawiszy, co pozwala stosowa� skr�ty klawiatury. Makro nazwane AutoKlawisze jest tak�e uruchamiane przy ka�dym otwarciu bazy danych. Wykorzystaj Generator menu do tworzenia dostosowanych pask�w menu w formularzach. Mo�na utworzy� dostosowane paski menu i polecenia menu. Aby utworzy� dostosowany pasek menu dla formularza nale�y uruchomi� Generator menu. W arkuszu w�a�ciwo�ci formularza, obok pola w�a�ciwo�ci "Pasek menu" (MenuBar) nale�y klikn�� przycisk "Buduj". Informacje dodatkowe na temat stosowania dowolnego z tych specjalnych makr i tworzenia dostosowanych pask�w menu mo�na znale�� w rozdziale 2, "Tworzenie struktury interfejsu u�ytkownika". Oddzielanie tabel od innych obiekt�w aplikacji Je�li aplikacja jest rozprowadzana w�r�d pewnej liczby u�ytkownik�w lub je�li dane s� umieszczone na serwerze, mo�e si� okaza� wygodnym wykorzystywanie jednej bazy danych do przechowywania danych (tabel) a innej bazy danych do przechowywania zapyta�, formularzy, raport�w, makro i modu��w tej aplikacji. Dzi�ki temu do��czone tabele z pierwszej bazy danych mog� by� wykorzystane jako podstawa wszystkich obiekt�w. Rys. nr 11 Rysunek przedstawia baz� danych "Tabele" (DANE.MDB) z nast�puj�cymi pozycjami: "Dostawcy", "Kategorie", "Klienci", "Opisy zam�wie�", "Pracownicy", "Produkty", "Spedytorzy", "Zam�wienia". Poni�ej oddzielna baza danych aplikacji (APL.MDB), zawieraj�ca: "Tabele", "Zapytania", "Formularze", "Raporty", "Makra", "Modu�y" Baza danych przechowuj�ca dane zawiera tylko tabele. Wszystkie dane u�ytkownika s� przechowywane w tabelach w�r�d danych w bazie danych. Oddzielna baza danych aplikacji zawiera wszystkie zapytania, formularze, raporty, makra i modu�y aplikacji. Baza danych aplikacji zawiera tabele za��czone do tabel w bazie danych zawieraj�cej dane. U�ytkownicy otwieraj� i wykorzystuj� baz� danych aplikacji (APL.MDB). Poniewa� obiekty w bazie danych aplikacji wykorzystuj� przy��czone tabele jako podstaw�, zmiany danych wprowadzane przez u�ytkownik�w za pomoc� obiekt�w powoduj� zmiany w bazie danych przechowuj�cej dane (DANE.MDB). Dla wszystkich obiekt�w aplikacji mo�na zastosowa� zabezpieczenia, w��cznie z tabelami w bazie danych przechowuj�cej dane i obiektami w bazie danych aplikacji. Po oddzieleniu danych aplikacji od jej formularzy i innych obiekt�w mo�na z �atwo�ci� rozprowadza� udoskonalone wersje aplikacji. Mo�na rozprowadza� udoskonalone zapytania, formularze, raporty, makra i modu�y bez potrzeby dystrybucji danych aplikacji. Je�li dane s� umieszczone na serwerze, mo�na zmniejszy� obci��enie sieci przez uruchamianie aplikacji przez u�ytkownik�w ze stacji roboczych zamiast z serwera. Informacje dodatkowe na temat zabezpieczenia mo�na znale�� w rozdziale 14, "Zabezpieczenie aplikacji". Rys. nr 12 Rysunek przedstawia schemat po��cze� 3 u�ytkownik�w z baz� na serwerze. Oryginalna baza danych jest umieszczona na serwerze. Kopie bazy danych aplikacji rozprowadza si� w�r�d u�ytkownik�w. Je�li od samego pocz�tku wiadomo, �e aplikacja b�dzie podzielona na dwa pliki baz danych, nale�y od razu projektowa� aplikacj� z my�l� o takim podziale. Mo�na tak�e utworzy� aplikacj� ze wszystkimi obiektami w jednym pliku, a nast�pnie, po zako�czeniu projektowania, podzieli� j� na dwie cz�ci, tak aby by�a gotowa do dystrybucji. Aby podzieli� aplikacj� po utworzeniu jej obiekt�w: 1. Utw�rz i otw�rz drugi plik bazy danych. Now� baz� danych mo�na uczyni� baz� aplikacji albo baz� przechowuj�c� dane. 2. Aby nowa baza danych sta�a si� baz� aplikacji, nale�y do niej importowa� wszystkie obiekty z wyj�tkiem tabel, a nast�pnie przy��czy� tabele z oryginalnej bazy danych do nowej. - lub - Aby nowa baza danych sta�a si� baz� przechowuj�c� dane, nale�y do niej importowa� tabele, utworzy� relacje mi�dzy tabelami w nowej bazie, usun�� tabele z bazy oryginalnej i przy��czy� tabele z nowej bazy. Informacje dodatkowe na temat do��czania tabel mo�na znale�� w rozdziale 9, "Importowanie, eksportowanie i za��czanie", w "Podr�czniku u�ytkownika Microsoft Access". Po podzieleniu aplikacji mo�na j� rozprowadzi� w�r�d u�ytkownik�w. U�ytkownicy b�d� otwiera� i u�ytkowa� baz� danych aplikacji. Uwaga. Po��czenia wykorzystywane przez przy��czone tabele zale�� od �cie�ki bazy danych przechowuj�cej dane. Je�li u�ytkownik umie�ci baz� danych w innej �cie�ce, po��czenia nie b�d� dzia�a�. Proces przy��czania tabel przez u�ytkownik�w mo�na zautomatyzowa�, przez wy�wietlenie ��dania podania �cie�ki do bazy danych przechowuj�cej dane w trakcie uruchamiania aplikacji. Mo�e by� w�wczas wykorzystana metoda Access Basic RefreshLink, w celu od�wie�enia po��cze� aplikacji. Przyk�ad dzia�ania procesu od�wie�ania mo�na obejrze�, otwieraj�c aplikacj� przyk�adowych rozwi�za� (METODY.MDB) w katalogu programu Microsoft Access, w podkatalogu SAMPAPPS. W g�rnej cz�ci formularza "Metody" nale�y dwukrotnie klikn�� opcj� "U�ycie wielu baz danych". W dolnej cz�ci nale�y dwukrotnie klikn�� opcj� "Za��cz tabele przy uruchomieniu". Przyk�adowa aplikacja "Faktury" Aplikacja "Faktury", przedstawiona w tym rozdziale, znajduje si� w�r�d przyk�adowych plik�w programu Microsoft Access. Aby uruchomi� t� aplikacj�, nale�y otworzy� baz� danych FAKTURY.MDB w podkatalogu SAMPAPPS w katalogu programu Microsoft Access. Rys. nr 13 Rysunek przedstawia okno o tytule "Otw�rz baz� danych", kt�re zawiera: - list� rozwijaln� z pozycjami: "faktury.mdb", "metody.mdb", "nwind.mdb", - list� rozwijaln� "Katalogi", - 2 przyciski: "OK.", "Anuluj", - 2 pola wyboru: "Tylko-do-odczytu", "Wy��czno��" (zaznaczone), - 2 listy wyboru: "Wy�wietl pliki typu:", "Stacje dysk�w:". Aby uruchomi� aplikacj� "Faktury", nale�y otworzy� baz� danych FAKTURY.MDB. Wskaz�wka. Aplikacja "Faktury" ma makro AutoExec, kt�re ukrywa okno bazy danych i otwiera formularz "Zam�wienia". Aby wy�wietli� okno bazy danych po uruchomieniu aplikacji, nale�y nacisn�� klawisz F11. Aby ca�kowicie pomin�� makro AutoExec, nale�y w trakcie otwierania bazy danych trzyma� naci�ni�ty klawisz SHlFT. W pozosta�ych rozdzia�ach cz�ci 1 tej ksi��ki jest wyja�nione tworzenie funkcji przedstawionych w aplikacji "Faktury". Informacje dodatkowe na temat funkcji aplikacji mo�na szybko uzyska� klikaj�c przycisk "Poka�" na pasku narz�dzi formularza lub naciskaj�c klawisz F1. Rys. nr 14 Rysunek przedstawia przycisk "Poka�". Aby przeczyta� na temat mo�liwo�ci aplikacji "Faktury", nale�y klikn�� ten przycisk. Rozdzia� 2 Tworzenie struktury interfejsu u�ytkownika Im mniej zauwa�alny jest interfejs u�ytkownika, tym lepiej mo�na si� skupi� na wykonywanym zadaniu zamiast na funkcjonowaniu interfejsu. W tym rozdziale przedstawiono kilka koncepcji dotycz�cych tworzenia struktury intuicyjnego interfejsu u�ytkownika. Om�wiono sterowanie sposobem uruchamiania aplikacji oraz tworzenia polece� za pomoc� pask�w menu i przypisywania klawiszom pewnych akcji. Spis tre�ci rozdzia�u: - Realizacja przechodzenia do zada� i obiekt�w. - Projektowanie formularza g��wnego. - Uruchamianie aplikacji za pomoc� makra AutoExec. - Tworzenie paska menu. - Uruchamianie i wykorzystywanie Generatora menu. - Tworzenie podmenu. - Co to s� makra paska menu? - Edycja paska menu. - Powielanie dostosowanego paska menu w celu wykorzystania go w innym formularzu. - Wyb�r globalnego paska menu. - Uwagi dotycz�ce pracy w sieci. - Wykorzystywanie w aplikacji dostosowanych pask�w narz�dzi. - Zezwalanie u�ytkownikom na modyfikacj� pask�w narz�dzi aplikacji. - Przypisywanie klawiszom akcji. Realizacja przechodzenia do zada� i obiekt�w Tw�rca aplikacji okre�la dla u�ytkownik�w spos�b poruszania si�, czyli nawigacji, w obr�bie aplikacji oraz wykonywania przez nich zada�. Poruszanie si� w obr�bie aplikacji Microsoft Access zwykle oznacza przesuwanie si� od pola do pola w formularzu lub mi�dzy formularzami: Poruszanie si� w obr�bie formularza. Przemieszczanie si� od pola do pola w formularzu powinno na�ladowa� naturalne post�powanie w trakcie wykonywania zadania - u�ytkownicy nie powinni przeskakiwa� ze szczytu formularza na d� i z powrotem do g�ry, w celu realizacji jednego zadania. Elementy steruj�ce powinny by� zgrupowane logicznie, tak aby u�ytkownik m�g� si� skupi� na jednym obszarze formularza. Je�li elementy steruj�ce s� wykorzystywane do wyszukiwania lub filtrowania rekord�w, nale�y je umie�ci� w nag��wku lub w stopce formularza, aby wskaza�, �e s� one oddzielone od innych p�l bie��cego rekordu. Rys. nr 15 Rysunek przedstawia okno o tytule "Produkty i dostawcy". Zawiera ono: - list� rozwijaln� "Wybierz produkt do odnalezienia:" z pod�wietlon� pozycj� "Alice Mutton", pod ni� lista wyboru z pozycjami: "Alice Mutton", "Aniseed Syrup", "Boston Crab Meat", "Camembert Pierrot", "Carnarvon Tigers" - pola: "Nazwa produktu", "Nazwa angielska". Elementy steruj�ce u�ywane do wyszukiwania lub filtrowania rekord�w nale�y umie�ci� w nag��wku lub stopce formularza oddzielnie od p�l w bie��cym rekordzie. Przemieszczanie si� od jednego formularza do innego i wykonywanie zada�. Nie ma �adnych powod�w do uznania jednego sposobu nawigacji mi�dzy formularzami lub wykonywanymi zadaniami za lepszy od innego sposobu. Jest jednak dobrym pomys�em umo�liwienie u�ytkownikom przemieszczania si� sposobami znanymi z innych aplikacji Windows. Jest tak�e uzasadnione, aby zachowa� konsekwencj� w obr�bie aplikacji - aby podobne zadania w r�nych formularzach by�y wykonywane w podobny spos�b. Poni�ej przedstawiono niekt�re znane elementy nawigacyjne u�ywane w aplikacjach Windows: - Przyciski polece�. Przycisk polecenia mo�e by� wykorzystany w formularzu w celu wykonania zadania (na przyk�ad, zachowa� bie��cy rekord) lub do otwarcia innego formularza, wykorzystanego do zwi�zanego zadania. Zalet� przycisk�w polece� jest ich dobra widoczno��. Ponadto mo�na je skojarzy� wizualnie z konkretn� grup� element�w steruj�cych w formularzu. Rys. nr 16 Rysunek przedstawia fragment okna o tytule "Zam�wienia". Zawiera ono tabel� z nag��wkami: "Nr produktu:", "Produkt", "Cena jedn.". Pod tabel� � przycisk "Poka� szczeg�y produktu". Przycisk "Poka� szczeg�y produktu" w formularzu "Zam�wienia" otwiera formularz wyskakuj�cy, w kt�rym s� wy�wietlane szczeg�y na temat wybranego produktu. - Polecenia menu. Mo�na umie�ci� w�asne menu i polecenia na pasku menu formularza lub raportu. Polecenia w menu zajmuj� mniej miejsca ni� przyciski polece� w formularzach, lecz s� one mniej widoczne - u�ytkownik musi otworzy� menu aby je zobaczy�. Poniewa� nie s� one skojarzone wizualnie z �adnym konkretnym obszarem formularza, ich najlepszym zastosowaniem s� zadania zwi�zane z ca�ym formularzem, a nie z jego cz�ci�. Rys. nr 17 Rysunek przedstawia fragment okna o tytule "Microsoft Access" � na jego pasku menu jest pod�wietlona opcja "Plik", kt�ra zawiera pozycje: "Zachowaj rekord", "Zamknij", "Drukuj faktur�" (pod�wietlone), "Ustawienie wydruku", "Koniec". Za pomoc� polecenia menu "Drukuj faktur�" mo�na wydrukowa� faktur� dla bie��cego zam�wienia w formularzu "Zam�wienia". Wskaz�wka. Aby najcz�ciej u�ywane polecenia menu sta�y si� bardziej widoczne, mo�na je powt�rzy� w postaci przycisk�w na pasku narz�dzi. Informacje dodatkowe mo�na znale�� w paragrafie "Wykorzystywanie w aplikacji dostosowanych pask�w narz�dzi" dalej w tym rozdziale. - Przypisywanie akcji klawiszom. Makro mo�na skojarzy� z kombinacj� klawiszy w taki spos�b, �e jest ono uruchamiane za ka�dym razem, gdy u�ytkownik naci�nie te klawisze. To rozwi�zanie jest jeszcze mniej widoczne ni� polecenia menu - u�ytkownik musi zawczasu zna� przyporz�dkowanie klawisza, aby z niego korzysta�. Ma ono jednak zalet�, polegaj�c� na dost�pno�ci w ca�ej aplikacji, a nie tylko w jednym formularzu. Je�li jest jaka� akcja, kt�ra mo�e by� wykonywana w dowolnym miejscu aplikacji (na przyk�ad, drukowanie bie��cego rekordu), mo�na j� przypisa� do kombinacji klawiszy. Informacje dodatkowe mo�na znale�� w paragrafie "Przypisywanie klawiszom akcji", dalej w tym rozdziale. Projektowanie formularza g��wnego Jednym ze skutecznych sposob�w organizacji i prezentacji zada� w aplikacji jest zastosowanie "formularza g��wnego" jako centrum sterowania aplikacji. Formularz g��wny zapewnia mo�liwo�� przej�cia do ka�dego z zada�; jest to zwykle pierwszy formularz, jaki si� pojawia po uruchomieniu aplikacji. W trakcie projektowania formularza g��wnego nale�y d��y� do umieszczenia najwa�niejszych zada� mo�liwie blisko "powierzchni" aplikacji. Na przyk�ad, je�li aplikacja jest skupiona na jednym zadaniu, formularz tego zadania powinien by� wykorzystany jako formularz g��wny. Aplikacja "Faktury" jest dobrym przyk�adem takiego rozwi�zania. Jej formularzem g��wnym jest formularz "Zam�wienia". U�ytkownik mo�e w nim wykona� podstawowe zadania i przej�� z niego do zwi�zanych zada�. Rys. nr 18 Rysunek przedstawia okno "Zam�wienia", w kt�rym znajduj� si�: - lista rozwijalna "Faktura dla:", - pole "Kod klienta", - pola: "Kontakt:", "Tytu�:", "Telefon:", "Faks:", "Adres wysy�k.:", - pole "Spedytor:" z 3 polami wyboru: "Speedy", "Federal", "United", - pole "Nr zam�wienia", - tabela o nag��wkach: "Nr produktu", "Produkt", "Cena jedn.", "Ilo��", "Rabat", "Warto��". Po uruchomieniu aplikacji "Faktury" otwiera si� automatycznie formularz "Zam�wienia", gotowy do wprowadzenia pierwszego zam�wienia. Aby zobaczy� formularz "Zam�wienia", otw�rz plik FAKTURY.MDB w podkatalogu SAMPAPPS, w katalogu, w kt�rym jest przechowywany program Microsoft Access. Je�li, w przeciwie�stwie do poprzednio opisanego przyk�adu, aplikacja zawiera liczne formularze i raporty i nie mo�na przewidzie�, kt�ry z nich b�dzie u�yty jako pierwszy, mo�na uruchomi� aplikacj� wy�wietlaj�c formularz g��wny dzia�aj�cy podobnie jak tablica rozdzielcza. W formularzach tego rodzaju cz�sto stosuje si� przyciski polece�, w celu zgrupowania zwi�zanych obiekt�w i zada�. Formularz g��wny opisanego powy�ej typu oraz makra do��czone do jego przycisk�w, mo�na znale�� w pliku NWIND.MDB. Makra s� w grupie przycisk�w Panelu g��wnego. Rys. nr 19 Rysunek przedstawia okno o tytule "Panel g��wny", zawieraj�ce 5 przycisk�w: "Formularze", "Wydruk raport�w", "Zestawienia dzienne zam�wie�", "Okno bazy danych", "Koniec Microsoft Access". W g�rnej cz�ci okna nazwa firmy "Northwind Traders". Formularz "Panel g��wny" bazy danych Northwind umo�liwia pracownikowi �atwy dost�p do cz�sto u�ywanych formularzy i raport�w. Przycisk "Przegl�d formularzy" w formularzu "Panel g��wny" przedstawia jeden ze sposob�w grupowania obiekt�w. Po klikni�ciu tego przycisku zostaje wy�wietlony formularz "Panel formularzy", zawieraj�cy przycisk dla ka�dego cz�sto u�ywanego formularza w bazie danych. Aby otworzy� formularz nale�y klikn�� jego przycisk w formularzu "Panel formularzy". Inny spos�b projektowania formularza g��wnego jest przedstawiony w aplikacji "Metody". Projektant bazy danych mo�e tam znale�� r�ne znane rozwi�zania projekt�w aplikacji. Jej formularz g��wny jest narz�dziem pozwalaj�cym znale�� w�a�ciwe rozwi�zanie. Aby zobaczy� ten formularz, otw�rz plik METODY.MDB w pod katalogu SAMPAPPS, w katalogu, w kt�rym jest przechowywany program Microsoft Access. Rys. nr 20 Rysunek przedstawia okno o tytule "Metody", w kt�rym znajduj� si� : - pole "Wybierz kategori� przyk�ad�w" z pozycjami: "Tworzenie interfejsu Microsoft Windows", "Przyk�adowe formularze", "Praca z formularzami i elementami steruj�cymi", "Wykorzystywanie p�l edycji z list� wyboru, list, formularzy i podraport�w", "Zapytanie wed�ug formularza", "U�ycie zapyta� z formularzami i raportami", "Przyk�adowe raporty", "Tworzenie zaawansowanych raport�w", "Kontrola zawarto�ci wydruku w raportach", "Obliczanie podsumowa� na raportach", "U�ycie wielu baz danych", - pole "Wybierz przyk�ad", - 2 przyciski: "OK" i "Koniec" - pole wyboru "Automatycznie poka� temat Pomocy dla wybranego przyk�adu". G��wny formularz aplikacji "Metody" mo�na wykorzystywa� do przechodzenia od zagadnie� og�lnych do szczeg�owego przyk�adu. Te trzy formularze - "Zam�wienia", "Panel g��wny" i formularz g��wny aplikacji "Metody"- ilustruj� tylko kilka spo�r�d wielu mo�liwych rozwi�za�, kt�re mo�na zastosowa� w projekcie formularza g��wnego aplikacji. Po u�o�eniu planu przemieszczania si� mi�dzy formularzami i zadaniami w tworzonej aplikacji mo�na przyst�pi� do zdefiniowania sposobu jej uruchamiania. Uruchamianie aplikacji za pomoc� makra AutoExec Do uruchomienia aplikacji mo�na wykorzysta� specjalne makro o nazwie AutoExec. W trakcie otwierania bazy danych jest szukane makro o takiej nazwie i w przypadku znalezienia, automatycznie uruchomione. Makro AutoExec nale�y wykorzystywa� do wykonywania akcji, kt�re powinny mie� miejsce za ka�dym razem, gdy jest uruchamiana aplikacja. Na przyk�ad, makro mo�na wykorzysta� wyszukuj�c temat do ukrycia okna bazy danych, otwarcia formularza g��wnego i wydrukowania dziennego raportu. Aby automatycznie uruchomi� makro w momencie otwierania bazy danych: 1. Utw�rz makro zawieraj�ce akcje, kt�re maj� by� wykonywane w momencie otwierania bazy danych. 2. Zachowaj makro i nazwij je AutoExec. Nast�pnym razem, gdy b�dzie otwierana baza danych, to makro zostanie uruchomione automatycznie. Informacje dodatkowe dotycz�ce tworzenia i wykorzystywania makr mo�na znale�� w Pomocy, wyszukuj�c temat "macros". Uwaga. Je�li w trakcie otwierania bazy danych uruchomienie makra AutoExec ma by� omini�te, nale�y trzyma� naci�ni�ty klawisz SHIFT w momencie zaznaczania bazy, w polu dialogowym "Otw�rz baz� danych". Je�li baza zosta�a wcze�niej otwarta, w celu uruchomienia okre�lonego makra mo�na tak�e zastosowa� opcj� wiersza polecenia /x. Informacje dodatkowe mo�na znale�� w Pomocy, wyszukuj�c temat "command-line options". Przyk�ad. Wykorzystanie makra AutoExec do ukrycia okna bazy danych i otwarcia formularza Pracownicy firmy Northwind zaczynaj� ka�dy dzie� od wprowadzenia nowych zam�wie� do bazy danych. Zatem natychmiast po uruchomieniu aplikacji "Faktury" powinien zosta� otwarty formularz "Zam�wienia", w celu wprowadzenia zam�wie�. Ponadto powinno zosta� ukryte okno bazy danych, poniewa� nie ma potrzeby, aby pracownicy ogl�dali tabele, zapytania, makra i modu�y zawarte w aplikacji. Czynno�� pierwsza: Utworzenie makra AutoExec z dwiema akcjami. Nale�y wykorzysta� akcj� WykonajElementMenu (DoMenultem) do wykonania polecenia "Ukryj", z menu "Okno" w oknie bazy danych, a akcj� Otw�rzFormularz (OpenForm) do otwarcia formularza "Zam�wienia" w celu wprowadzenia danych. Rys. nr 21 Rysunek przedstawia okno o tytule "Makro: AutoExec". Zawiera ono: - pole "Akcja" z pozycjami: "WykonajElementMenu" (ze strza�k� z lewej strony), "Otw�rzFormularz", - list� wyboru "Komentarz" � w niej pozycje: "Uruchamia si� automatycznie przy otwieraniu bazy danych", "Ukrywa okno bazy danych", "Otwiera formularz Metody do wprowadzania danych", - pole "Argumenty akcji" z polami edycji: "Pasek menu" (wpis � "Baza danych"), "Nazwa menu" (wpis � "Okno"), "Polecenie" (wpis � "Ukryj"), "Polecenie podrz�dne". Poni�ej przedstawiono kluczowe argumenty i ich ustawienia dla akcji Otw�rzFormularz (OpenForm) (tabela): Argument, Ustawienie; Nazwa formularza, Zam�wienia; Widok, Formularz; Tryb danych, Dodawanie; Tryb okna, Normalny; Czynno�� druga: Zachowanie makra w pliku FAKTURY.MDB. W chwili gdy osoba przyjmuj�ca zam�wienie otwiera baz� danych (uruchamia aplikacj�), okno bazy danych jest ukryte, a formularz "Zam�wienia" jest automatycznie otwierany do wprowadzania zam�wie�. Wskaz�wka. Gdy aplikacja zawiera wiele formularzy, mo�na usprawni� jej dzia�anie przez zastosowanie makra AutoExec do otwierania i ukrywania wszystkich formularzy. W akcjach Otw�rzFormularz (OpenForm), u�ywanych do otwierania formularzy, nale�y ustawi� argument "Tryb okna" na Ukryte (Hidden). W�wczas, zamiast otwiera� formularz za ka�dym razem gdy u�ytkownik go potrzebuje, nale�y ustawi� w�a�ciwo�� formularza "Widoczny" (Visible) na warto�� "Tak". Po zako�czeniu pracy z formularzem, nale�y ustawi� jego w�a�ciwo�� "Widoczny" (Visible) na warto�� "Nie". Przy zastosowaniu tej techniki, uruchomienie aplikacji wymaga wi�cej czasu, poniewa� od razu s� otwierane wszystkie formularze. Jednak jej sprawno�� po uruchomieniu mo�e by� znacznie lepsza. Informacje dodatkowe na temat ustawiania w�a�ciwo�ci formularza w trakcie korzystania z niego mo�na znale�� w rozdziale 4, "Wykorzystywanie formularzy do gromadzenia, wy�wietlania i filtrowania informacji". Sterowanie �rodowiskiem aplikacji Makro AutoExec mo�na wykorzysta� do ustawienia �rodowiska aplikacji - na przyk�ad, uczyni� niedost�pnymi wbudowane paski narz�dzi lub ukry� pasek stanu. �rodowisko aplikacji ustawia si� przez ustawienie opcji systemowych. Nale�y jednak pami�ta�, �e ustawienia opcji, przechowywane w pliku SYSTEM.MDA, dotycz� ka�dej bazy danych otwartej w grupie roboczej Microsoft Access. Z tego powodu nale�y przywr�ci� oryginalne ustawienia opcji, z chwil� zako�czenia aplikacji przez u�ytkownik�w. Do wyszukania opcji systemowych w kodzie Access Basic mo�na wykorzysta� metod� GetOption, a nast�pnie wykona� ten kod w makro AutoExec, wykorzystuj�c akcj� UruchomKod (RunCode). Aby nast�pnie przywr�ci� oryginalne ustawienia opcji, mo�na wykorzysta� metod� SetOption, w kodzie wykonywanym w chwili zamykania przez u�ytkownika ostatniego formularza aplikacji. Informacje dodatkowe dotycz�ce wykorzystania tych metod mo�na znale�� w Pomocy, wyszukuj�c temat "GetOption" lub "SetOption". Tworzenie paska menu Menu jest wygodn� i logiczn� form� zestawu polece�, pogrupowanych w spos�b u�atwiaj�cy do nich dost�p u�ytkownik�w. Poni�ej przedstawiono elementy interfejsu menu aplikacji Microsoft Access. Rys. nr 22 Rysunek przedstawia okno o tytule "Microsoft Access". Na pasku menu pod�wietlona jest opcja "Plik", kt�ra zawiera polecenia: "Zachowaj rekord", "Zamknij", "Drukuj faktur�" (pod�wietlone), "Ustawienie wydruku", "Koniec". Mi�dzy poleceniami s� paski oddzielaj�ce. "Pasek menu" jest wy�wietlany tu� poni�ej paska tytu�u aplikacji i zawiera jedn� lub wi�cej "nazw menu", takich jak "Plik", "Edycja" i "Rekordy". Klikni�cie nazwy menu powoduje wy�wietlenie listy element�w menu. Elementy menu mog� zawiera� polecenia (takie jak "Zamknij" i "Koniec"), paski oddzielaj�ce i nazwy podmenu. Mo�na utworzy� dostosowany pasek menu, zwieraj�cy zar�wno wbudowane polecenia Microsoft Access, takie jak polecenie "Koniec" w menu "Plik", jak i polecenia zdefiniowane specjalnie dla konkretnej aplikacji, takie jak polecenie "Drukuj faktur�" w menu "Plik". Dostosowane paski menu mog� by� wykorzystywane w aplikacji w dwojaki spos�b: - Do��czone do formularza lub raportu. Menu dostosowane b�dzie wy�wietlane po ka�dym otwarciu formularza lub wy�wietleniu raportu za pomoc� polecenia "Podgl�d wydruku". - Globalne. Dostosowany pasek menu b�dzie wy�wietlany we wszystkich oknach "z wyj�tkiem" formularzy lub raport�w maj�cych w�asne dostosowane paski menu. (Dostosowany pasek menu formularza lub raportu jest nadrz�dny w stosunku do globalnego paska menu.) Informacje dodatkowe mo�na znale�� w paragrafie "Wyb�r globalnego menu", dalej w tym rozdziale. Uruchamianie i wykorzystywanie Generatora menu Menu tworzy si� za pomoc� Generatora menu, w kt�rym si� definiuje menu i polecenia, kt�re maj� si� pojawi� na pasku menu. Generator menu tworzy pewn� liczb� makr okre�laj�cych dostosowany pasek menu. Generator menu mo�e by� uruchomiony z widoku Projekt formularza lub raportu albo przez wybranie polecenia "Dodatki" z menu "Plik" w dowolnym oknie Microsoft Access. - Naj�atwiejszym sposobem utworzenia paska menu do��czonego do formularza lub raportu jest uruchomienie Generatora menu z widoku Projekt formularza lub raportu. Dzi�ki temu Generator menu automatycznie tworzy pasek menu i do��cza go do formularza lub raportu. - Mo�na tak�e utworzy� lub edytowa� pasek menu wybieraj�c polecenie "Dodatki" z menu "Plik", a nast�pnie wybieraj�c Generator menu. W przypadku takiego sposobu post�powania, tak�e mo�na do��czy� utworzony pasek menu do formularza lub raportu. Informacje dodatkowe na temat makr definiuj�cych pasek menu mo�na znale�� w paragrafie "Co to s� makra paska menu?" dalej w tym rozdziale., Aby wykorzysta� Generator menu do utworzenia dostosowanego paska menu dla formularza lub raportu: 1. W widoku Projekt formularza lub raportu wy�wietl arkusz w�a�ciwo�ci. (Kliknij dwukrotnie t�o okna projektu poza formularzem lub raportem, albo bia�e pole, w kt�rym stykaj� si� linijki.) 2. W arkuszu w�a�ciwo�ci kliknij w�a�ciwo�� "Pasek menu" (MenuBar), a nast�pnie kliknij przycisk "Buduj" po prawej stronie w�a�ciwo�ci. Zostanie wy�wietlone pierwsze pole dialogowe Generatora menu. W tym polu mo�na okre�li�, czy do utworzenia nowego paska menu ma by� wykorzystany jako wzorzec wbudowany pasek menu, czy te� nowe menu ma by� utworzone od samego pocz�tku. Wskaz�wka. �atwiej jest wykorzysta� wbudowane menu jako wzorzec. Wystarczy z niego usun�� niepotrzebne menu i polecenia, a nast�pnie doda� w�asne menu i polecenia. Jako wzorzec paska menu do��czonego do formularza, wygodnie jest u�y� paska menu "Widok Formularz" lub "Widok Arkusz danych". Jako wzorzec paska menu do��czonego do raportu, mo�na u�y� paska menu "Raport". 3. Zaznacz pasek menu, kt�ry ma by� wykorzystany jako wzorzec: - Aby jako wzorca u�y� paska menu "Widok Formularz", zaznacz "Formularz". - Aby jako wzorca u�y� paska menu "Widok Arkusz danych", zaznacz "Arkusz danych formularza". - Aby jako wzorca u�y� paska menu "Raport", zaznacz "Raport". - lub - Zaznacz <Pusty pasek menu> aby utworzy� pasek menu od samego pocz�tku. 4. Wybierz przycisk "OK". Informacje dodatkowe na temat edycji istniej�cego paska menu mo�na znale�� w paragrafie "Edycja paska menu", dalej w tym rozdziale. Aby uruchomi� Generator menu z dowolnego okna: 1. Z menu "Plik" wybierz polecenie "Dodatki", a nast�pnie wybierz polecenie "Generator menu". W efekcie uruchomienia Generatora menu jest wy�wietlane pole dialogowe, w kt�rym mo�na dokona� wyboru pomi�dzy edycja istniej�cego paska menu a utworzeniem nowego paska. 2. Wybierz przycisk "Nowy". Zostanie wy�wietlone pierwsze pole dialogowe Generatora menu. W tym polu mo�na okre�li�, czy istniej�cy pasek menu ma by� wykorzystany jako wzorzec, czy te� nowy pasek ma by� utworzony od pocz�tku. Wskaz�wka. �atwiej jest wykorzysta� wbudowane menu jako wzorzec. Wystarczy z niego usun�� niepotrzebne menu i polecenia, a nast�pnie doda� w�asne menu i polecenia. 3. Zaznacz pasek menu, kt�ry ma by� wykorzystany jako wzorzec. - lub - Zaznacz <Pusty pasek menu>, aby utworzy� pasek menu od samego pocz�tku. 4. Wybierz przycisk "OK". Zostanie wy�wietlone pole dialogowe Generatora menu, zawieraj�ce wype�nione ju� menu i polecenia wybranego paska menu. Je�li by�a wybrana opcja <Pusty pasek menu>, zostanie wy�wietlone pole dialogowe Generatora menu bez wype�nionych menu i polece�. Rys. nr 23 Rysunek przedstawia okno o tytule "Generator menu � [Nowy pasek menu]". Zawiera ono: - pole edycji "Tytu�:" z wpisem "&Plik", - lista rozwijalna "Akcja", - pola edycji: "Argument(y)" i "Tekst paska stanu", - przyciski: "OK", "Anuluj", "Pomoc", "Duplikat", "Nast�pny", "Wstaw", "Usu�" oraz 4 przyciski ze strza�kami: w lewo, w prawo, w g�r�, w d�, - list� wyboru z menu i poleceniami dla paska menu, na kt�r� sk�adaj� si�: - nazwa menu "&Plik", - nazwa podmenu "&Nowy", - nazwy polece�: "&Tabela", "&Zapytanie", "&Formularz", "&Raport", "&Makro", "Mo&du�", "&Zamknij", (pasek oddzielaj�cy), "Zacho&waj", "Zac&howaj jako". W dolnej po�owie pola dialogowego Generatora menu znajduje si� lista wszystkich menu, polece� i pask�w oddzielaj�cych w pasku menu. Po�o�enie menu lub polecenia okre�la, czy jest to nazwa menu, nazwa polecenia, nazwa podmenu czy nazwa polecenia podmenu: - Element listy wysuni�ty w lewo jest wy�wietlany na pasku menu jako nazwa menu. - Element listy z pojedynczym wci�ciem jest wy�wietlany w poprzedzaj�cym menu, gdy zostanie zaznaczona nazwa menu. Te elementy mog� by� poleceniami w menu, paskami oddzielaj�cymi lub nazwami podmenu. - Element listy z pojedynczym wci�ciem, po kt�rym nast�puj� elementy z wi�kszymi wci�ciami, staje si� nazw� podmenu. Elementy z wci�ciem, poni�ej nazwy podmenu, staj� si� poleceniami lub paskami oddzielaj�cymi w tym podmenu. - Element listy z jednym my�lnikiem (-) jako opisem jest wy�wietlany jako pasek oddzielaj�cy. "Pasek oddzielaj�cy" mo�na wykorzysta� do podzia�u element�w menu na logiczne grupy. Do menu lub polecenia mo�na przypisa� klawisz dost�pu przez dodanie znaku (&) bezpo�rednio przed znakiem, kt�ry ma by� klawiszem dost�pu. "Klawisz dost�pu" jest kombinacj� klawiszy, pozwalaj�c� otworzy� menu lub wybra� polecenie przez naci�ni�cie klawisza ALT plus klawisz przypisanego znaku (lub znak�w). Rys. nr 24 Rysunek przedstawia dolny fragment okna "Generator menu � [Nowy pasek menu]" z lista wyboru zawieraj�c�: nazw� menu "&Plik", nazwy polecenia "Zachowaj rek&ord", "&Zamknij", "Drukuj &faktur�", "&Ustawienie wydruku". Znak (&) s�u�y do wyznaczenia klawisza dost�pu do menu lub polecenia. Na przyk�ad klawisz P jest klawiszem dost�pu do menu Plik, za� Z - do polecenia Zamknij. Rys. nr 25 Rysunek przedstawia fragment okna z rozwini�tym menu "Plik", na kt�re sk�adaj� si�: "Zachowaj rekord", "Zamknij", "Drukuj faktur�..." (pod�wietlone), "Ustawienie wydruku...", "Koniec". Aby wykona� polecenie "Zamknij" z menu "Plik", mo�na nacisn�� klawisze ALT+P+Z. Aby zdefiniowa� pasek menu: 1. W dolnej po�owie pola dialogowego Generatora menu zaznacz element, kt�rego charakterystyk� zamierzasz zmieni�. W g�rnej po�owie pola dialogowego s� wy�wietlane informacje na temat elementu, kt�ry mo�na edytowa�. zmiany wielko�ci wci�cia zaznaczonego elementu. Przyciski "Strza�ka w g�r�" i "Strza�ka w d�" mo�na wykorzysta� do przeniesienia elementu w inne miejsce. 2. Do ka�dego polecenia przypisz akcj�, zaznaczaj�c odpowiedni� pozycj� w polu edycji z list� wyboru "Akcja" i wpisz jej argumenty w polu tekstowym "Argument". Rys. nr 26 Rysunek przedstawia okno o tytule "Generator menu � [Zam�wienia pasek menu]", jak na rysunku nr 23, lecz z innymi danymi: - w polu edycji "Tytu�" jest wpis: "Drukuj &faktur�", - w polu edycji "Argument(y)" � "Drukuj faktur�", - w polu edycji "Tekst paska stanu" � "Drukuj faktur� dla bie��cego zam�wienia", - w li�cie rozwijalnej "Akcja" � "RunMacro", - w li�cie z menu i poleceniem � pod�wietlona nazwa polecenia "Drukuj &faktur�". W celu zdefiniowania dzia�ania polecenia, mo�na zaznaczy� jedn� z nast�puj�cych akcji: - Do utworzenia polecenia menu nale�y wykorzysta� akcj� WykonajElementMenu DoMenuItem). Wykorzystanie tej akcji jest r�wnowa�ne z wybraniem polecenia z jednego z wbudowanych pask�w menu. Dla polece� WykonajElementMenu (DoMenuItem) jest wykorzystywany tekst z wbudowanych pask�w stanu, tote� nie ma potrzeby wprowadzania �adnego tekstu do pola "Tekst paska menu". Polecenie zostaje tak�e wy��czone automatycznie w takim samym kontek�cie, w jakim by�oby wy��czone we wbudowanym pasku menu. - Do wykonania samodzielnie napisanego makra nale�y wykorzysta� akcj� UruchomMakro. polu "Tekst paska stanu" wpisz komunikat, kt�ry ma si� pojawi� w pasku stanu. Komunikat ten jest wy�wietlany, gdy u�ytkownik zaznaczy polecenie. - Do wykonania samodzielnie napisanej w j�zyku Access Basic procedury typu "Function" nale�y wykorzysta� akcj� UruchomKod (RunCode). W polu "Tekst paska stanu" wpisz komunikat, kt�ry ma si� pojawi� w pasku stanu. Komunikat ten jest wy�wietlany, gdy u�ytkownik zaznaczy polecenie. Gdy ma by� wykonana akcja UruchomKod (RunCode), w pierwszej kolejno�ci jest wyszukiwana funkcja o okre�lonej nazwie w module formularza lub raportu, do kt�rego jest do��czony pasek menu. W przypadku istnienia takiej funkcji, jest ona wykonywana. Je�li modu� formularza lub raportu nie zawiera funkcji o takiej nazwie, jest ona poszukiwana w modu�ach globalnych. 3. Po zako�czeniu definiowania paska menu wybierz przycisk "OK". Zostanie wy�wietlone pole dialogowe "Zachowaj jako". 4. Wpisz nazw� utworzonego menu dostosowanego w polu "Nazwa paska menu", a nast�pnie wybierz przycisk "OK". Za pomoc� Generatora menu s� tworzone makra definiuj�ce pasek menu. Jedno z tych makr okre�la kt�re menu s� wy�wietlane na pasku - nosi ono nazw� wprowadzon� w polu dialogowym "Zachowaj jako". Za pomoc� Generatora menu jest tworzona grupa makr dla ka�dego menu na pasku menu. - Je�li Generator menu zosta� uruchomiony z w�a�ciwo�ci "Pasek menu" (MenuBar) formularza lub raportu, w�a�ciwo�� ta zostanie ustawiona na nazw� makra definiuj�cego pasek menu. - Je�li Generator menu zosta� uruchomiony za pomoc� polecenia "Generator menu" z podmenu "Dodatki", pasek menu nale�y do��czy� do formularza lub raportu przez ustawienie w�a�ciwo�ci "Pasek menu" (MenuBar) na nazw� makra definiuj�cego pasek menu. Informacje dodatkowe na temat makr definiuj�cych pasek menu mo�na znale�� w paragrafie "Co to s� makra paska menu?", dalej w tym rozdziale. Uwaga. Podmenu "Dodatki" wraz z list� dodatk�w zainstalowanych w programie Microsoft Access jest wy�wietlane w menu "Plik" ka�dego wbudowanego paska menu. Je�li wbudowany pasek menu jest wykorzystywany jako wzorzec dla dostosowanego paska menu, w Generatorze menu jest wy�wietlana nazwa podmenu "Dodatki", bez wykorzystanych w nim polece�. Lista dodatk�w jest automatycznie wype�niana gdy u�ytkownik wybierze polecenie "Dodatki" z menu "Plik". Je�li Generator menu jest wykorzystywany do dodania innych polece� do podmenu "Dodatki" (czego si� nie zaleca), polecenia te s� wy�wietlane przed dodatkami w podmenu "Dodatki". Wi�cej informacji na temat tworzenia i instalacji dodatk�w, tak aby by�y wy�wietlane w podmenu "Dodatki" mo�na znale�� w rozdziale 15, "Korzystanie z bibliotecznych baz danych oraz bibliotek do��czanych dynamicznie". Przyk�ad. Tworzenie dostosowanego paska menu dla formularza "Zam�wienia" bazy danych Northwind. Informacje dodatkowe na temat zapobiegania wprowadzaniu zmian projekt�w obiekt�w przez u�ytkownik�w mo�na znale�� w rozdziale 14, "Zabezpieczanie aplikacji". Pracownicy firmy Northwind chcieliby, aby formularz "Zam�wienia" by� wyposa�ony w dostosowany do ich potrzeb pasek menu. Niekt�re polecenia we wbudowanym pasku "Widok Formularz" s� niepotrzebne, natomiast potrzebne jest polecenie, za pomoc� kt�rego mo�na drukowa� faktur� bie��cego zam�wienia. Poni�ej s� przedstawione czynno�ci, kt�re nale�y wykona�, aby utworzy� dostosowany pasek menu i do��czy� go do formularza "Zam�wienia". Czynno�� pierwsza: Uruchomienie Generatora menu. Otw�rz formularz "Zam�wienia" w widoku Projekt, a nast�pnie wy�wietl jego w�a�ciwo�ci. Zaznacz w�a�ciwo�� "Pasek menu" (MenuBar), a nast�pnie kliknij przycisk "Buduj" po prawej stronie w�a�ciwo�ci. Aby wykorzysta� pasek menu "Widok Formularz" jako wzorzec dla dostosowanego paska, wybierz opcj� "Formularz" w pierwszym polu dialogowym Generatora menu. Czynno�� druga: Usuni�cie niepotrzebnych menu i polece�. Poniewa� pracownicy zawsze u�ywaj� formularza "Zam�wienia" w widoku Formularz, nie s� im potrzebne polecenia w menu "Widok", prze��czaj�ce widoki - a nawet nie jest wskazane, aby si� prze��czali do widoku Projekt. W dolnej po�owie okna Generatora menu, usu� wiersz menu "Widok" oraz wiersz ka�dego z polece� w tym menu, w��cznie z poleceniem "Opcje". (Polecenie Opcje zostanie p�niej dodane do menu "Edycja"). Rys. nr 27 Rysunek przedstawia doln� cz�� okna "Generator menu". W li�cie wyboru z menu i poleceniami pod�wietlony jest wiersz menu "&Widok". Ponad list� wyboru � przyciski: ze strza�kami w lewo, w prawo, w g�r�, w d�, oraz przyciski: "Nast�pny", "Wstaw", "Usu�". Aby usun�� wiersze menu i polece�, zaznacz ka�dy wiersz a nast�pnie wybierz przycisk "Usu�". Pracownicy tak�e nie potrzebuj� polece� w menu "Edycja", s�u��cych do tworzenia po��cze� lub wklejania obiekt�w OLE w pola, a tak�e nie potrzebuj� niekt�rych polece� z menu "Plik". Usu� nast�puj�ce polecenia: - Polecenie "Wstaw obiekt" i wszystkie dalsze polecenia w menu "Edycja". - Podmenu "Nowe" i wszystkie jego polecenia ("Tabele", "Zapytania" itd.), polecenia "Zachowaj formularz" i "Zachowaj formularz jako", "Podgl�d wydruku", "Drukuj" i "Uruchom makro" z menu "Plik". Czynno�� trzecia: Dodanie polecenia. Pracownicy uruchamiaj� aplikacj� "Faktury" ze swoich stacji roboczych, ka�dy z u�ytkownik�w mo�e ustawi� indywidualne opcje. Polecenie "Opcje" b�dzie dodane na ko�cu menu "Edycja". Najpierw wstaw nowy wiersz na dole listy polece� menu "Edycja", po ostatnim pasku oddzielaj�cym. Rys. nr 28 Rysunek przedstawia doln� cz�� okna "Generator menu", jak na rysunku nr 27. W li�cie wyboru z menu i poleceniami wstawiono nowy wiersz. Aby wstawi� wiersz na ko�cu menu Edycja, zaznacz &Rekordy (pierwszy wiersz nast�pnego menu po menu "Edycja"), a nast�pnie wybierz przycisk "Wstaw". W polu "Opis" wpisz "&Opcje..." w celu zdefiniowania nazwy polecenia. Wykorzystaj przycisk "Strza�ka w prawo" do wprowadzenia wci�cia. Nast�pnie zaznacz akcj� WykonajElementMenu (DoMenuItem) w polu "Akcja". Jest to akcja wykorzystywana do wykonania polecenia programu Microsoft Access. Ustaw jej argumenty na wykonanie polecenia "Opcje" z menu "Widok" z paska menu "Widok Formularz". Rys. nr 29 Rysunek przedstawia g�rn� cz�� okna "Generator menu � [Zam�wienia pasek menu]", kt�re zawiera: - pole edycji "Tytu�:" z wpisem "&Opcje...", - lista rozwijalna "Akcja:" z pozycj� "WykonajElementMenu", - pole edycji "Argument(y):" z pozycj� "Formularz;Widok;Opcje...". Obok znajduje si� przycisk z wielokropkiem. (Kliknij na ten przycisk, aby zaznaczy� argumenty na li�cie.), - 4 przyciski: "OK", "Anuluj", "Pomoc", "Duplikat", - pole edycji "Tekst paska stanu:" � bez wpisu. Dla polecenia Opcje jest wykorzystywany tekst wbudowanego paska stanu, tote� nie trzeba wprowadza� innego. (Je�li tekst paska stanu zostanie wprowadzony, to b�dzie zignorowany.) Wskaz�wka. Zgodnie z konwencj�, po nazwie polecenia "Opcje" nale�y doda� wielokropek (...), poniewa� wybranie tego polecenia powoduje wy�wietlenie pola dialogowego, w kt�rym u�ytkownicy zaznaczaj� opcje. Wielokropek jest wizualnym znakiem dla u�ytkownik�w, �e przed faktycznym wykonaniem polecenia b�d� jeszcze mieli szans� wprowadzenia dodatkowych informacji. Polecenia powoduj�ce natychmiastowe wykonanie akcji, takie jak polecenie "Kopiuj" z menu "Edycja", nie maj� na ko�cu wielokropka. Informacje dodatkowe na temat tworzenia dostosowanego pola dialogowego mo�na znale�� w rozdziale 4, "Wykorzystywanie formularzy do gromadzenia, wy�wietlania i filtrowania informacji". Czynno�� czwarta: Dodanie polecenia uruchamiaj�cego makro. Aplikacja "Faktury" zawiera makro o nazwie "Drukuj faktur�", kt�re powoduje wy�wietlenie dostosowanego pola dialogowego, wykorzystywanego do drukowania faktury dla bie��cego zam�wienia. Do menu "Plik" zostanie dodane polecenie uruchamiaj�ce to makro. Najpierw wstaw nowy wiersz w menu "Plik". W polu "Opis" wpisz "Drukuj &faktur�...", a nast�pnie kliknij przycisk "Strza�ka w prawo", aby wprowadzi� wci�cie. Zaznacz akcj� UruchomMakro (RunMacro) w polu "Akcje", a nast�pnie wprowad� argument uruchamiaj�cy makro "Drukuj faktur�". W polu "Tekst paska stanu" wpisz tekst, kt�ry ma by� wy�wietlany, gdy u�ytkownik zaznaczy polecenie. Rys. nr 30 Rysunek przedstawia g�rn� cz�� okna "Generator menu, podobnie jak na rysunku nr 29, z t� r�nic�, �e: - w polu edycji "Tytu�:" jest wpis: "Drukuj &faktur�...", - w li�cie rozwijalnej "Akcja:" � pozycja "UruchomMakro", - w polu edycji "Argument(y):" � wpis "Drukuj faktur�", - w polu edycji "Tekst paska stanu:" � wpis "Drukuj faktur� dla bie��cego zam�wienia". Obecnie pracownicy mog� drukowa