Krystyna Stawinska Idiome Francuskie W ~wiczeniac n Wiedza Powszechna Warszaw a Recenzent KRYSTYNA ZALESKA Okladka i strony tytulowe wedlug projektu Ewy Dembe SPIS TRESCI WALDEMAR WERBANOWSKI Redaktor ~ Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . 7 EWA KIERSZYS ! Wykaz skr�t�w . . . . . . . . . . . . . . 9 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Redaktor techniczny ANNA MARKOWSKA Wyb�r idiom�w wraz z cwiczeniami Korektor KRYSTYNA WYSOCKA I. Ressemblances - diff�rences . . . . . . . 12 II. Apprenons les expressions familieres en retrou- vant le synonyme . . . . . . . . . . . 39 III. Quel substantif? . . . . . . . . . . . . 57 IV. Quel adjectif num�ral? . . . . . . . . . 73 � Copyright by wydawnictwo "Wiedza Powszechna" V. Quel verbe? . . . . . . . . . . . . . 74 Warszawa 1998 VI. Quelle pr�position? . . . . . . . . . . . 77 VII. Quel pays? Quelle province? . . . . . . . 81 VIII. De quelle nationalit�? . . . . . . . . . . 82 IX. Quelle ville? . . . . . . . . . . . . . 83 X. Quel nom? Quel pr�nom? . . . . . . . . 84 XI. Quel m�tier? . . . . . . . . . . . . . 87 XII. Quelle partie du corps? . . . . . . . . . 89 XIII. Quel accessoire d'habillement? . . . . . . . 102 XIV. De quelle couleur? . . . . . . . . . . . 106 ' XV. Quel animal? . . . . . . . . . . . . . 109 XVI. Quel insecte? . . . . . . . . . . . . . 115 XVII. Quel poisson? . . . . . . . . . . . . 117 Wydawnictwo Wiedza Powszechna" XVIII. . . _ . . _ . . . . _ _ . Quel Oiseau? 118 ul. Jasna 26, 00-054 Warszawa, tel./fax: 826-95-92 XIX. Quel arbre? . . . . . . . . . . . . . 120 Wydanie I 1998 r. Druk i oprawa: Pabianickie Zaklady Graficzne SA ! XX. Quelle herbe? Quelle mauvaise herbe? . . . . 121 w Pabianicach, ul. Piotra Skargi 40/42 XXI. Quelle fleur? 122 Zam. 39/1101/96 XXII. Quel fruit? . . . . . . . . . . . . . 124 XXIII. Quel l�gume? . . . . . . . . . . . . . 126 XXIV. Quel liquide? . . . . . . . . . . . . . 128 ISBN 83-214-1076-6 ~ ' XXV. Quel m�tal? . . . . . . . . . . . . . 130 5 XVI. Comment comparer? VII. Comment le dire en polonais? .VIII. Comment le dire en fran�ais? icz do cwiczen . eks hasel francuskich 1 3 2 1 3 5 1 3 8 1 4 1 2 2 4 PRZEDMOWA Juz saura defmicja idiomu: "zwiazek wyrazowy wlasciwy tylko danemu jezykowi, nieprzetlumaczalny doslownie na inny jezyk" wyjasnia gl�wna przyczyne trudnosci, jakie idiomy sprawiaja poznajacym jezyk obcy cudzoziemcom. A poznawanie jezyka to w duzym stopniu takze poznawanie idiom�w. Uczacy sie jezyka francuskiego styka sie z nimi niemal od pierwszej lekcji. Skutkiem ich nieznajomosci (i usilowan doslownego przekladu) sa nie tylko zabawne tlumaczenia typu: "dziekowac z g�ry" remercier de la montagne (zamiast prawidlowego remercier d'avance), lecz takze i przede wszystkim zakl�cenia w komunikacji jezykowej. Klopoty z prawidlowym tlumaczeniem idiom�w francuskich poteguje dodatkowo fakt, ze wystepuje wsr�d nich wiele wyrazen, kt�re - pozornie bardzo do siebie podobne - mafia zupelnie r�zne znaczenia, wynikajace np. ze zmiany lub pominiecia jednego drobnego elementu: rodzajnika lub zaimka (nie nalezy wiec mylic idiom�w "faire un saut" wyskoczyc gdzies i "faire le saut" podjcic zyciowg decyzje ani "prendre cong�" pozegnac sie i "prendre son cong�" podac sie do dymisji itp.). Celem tej ksiazki jest umozliwienie Czytelnikowi unikniecia takich bled�w przez przedstawienie mu wyboru popularnych idiom�w francuskich wystepujacych w jezyku potocznym i literackim oraz ulatwienie ich przyswojenia w mozliwie atrakcyjnej formie. Ma temu sluzyc podzial materialu na ulatwiajace orientacje przejrzyste dzialy (np. idiomy pozornie podobne 7 ~ r�znych znaczeniach, por�wnania, przyslowia, idiomy :awierajace nazwy roslin, zwierzat, kolor�w itd.) oraz trozmaicony zestaw cwiczen wdrazajacych i utrwalajacych np. wyb�r brakujacego elementu idiomu sposr�d kilku ~odanych mozliwosci, dopasowanie najwlasciwszego synoimu, tlumaczenia na jezyk polski i francuski). Umieszczony na koncu ksiazki szczeg�lowy Klucz umozwia sprawdzenie trafnosci dokonanego wyboru lub pra~idlowosci tlumaczenia oraz poznanie dokladnego znaczeia danego idiomu i jego synonim�w. W nadziei, ze ksiazka okaze sie pomocna w poglebieniu najomosci jezyka Moliera, a Czytelnik podzieli moja ~scynacje madroscia, ironia i humorem francuskich idiot�w, zycze wszystkim wiele przyjemnosci i satysfakcji przedzieraniu sie przez ich niezwykle barwny i obrazowy wiat. WYKAZ SKR�T�W adj. - adjectif przymiotnik arg. - argotique gwarowy dic. - dicton powiedzenie fam. - familier potoczny inf. - infinitif bezokolicznik litt. - litt�raire literacki mil. - militaire wojskowy �j, - p�joratif pejoratywny prou. - proverbe przyslowie qqch. - quelque chose cos qqn - quelqu'un ktos vx - vieux przestarzaly Autorka BIBLIOGRAFIA Dictionnaire des locutions fran�aises, Librairie Larousse 1977 . Robert m�thodique, Le Robert 1983 Dictionnaire dufran�ais argotique et populaire, Librairie Larousse 1977 Le Bouquet des expressions imag�es, Seuil 1990 Le Grand Robert de la langue fran�aise, Le Robert 1989 Dictionnaire des Expressions et Locutions, Les Usuels du Robert 1979 Slownik jezyka polskiego, PWN 1979 Slownik poprawnej polszczyzny, PWN 1973 Slownik frazeodogiczny jezyka polskiego - Stanislaw Skorupka, Wiedza Powszechna 1967 Nowa ksiega przysl�w i wyrazen przyslowiowych polskich, PIW 1969 W~bc~~ iciiomc~w wraz z ~wiczeniami I. RESSEMBLANCES - DIFF�RENCES abondance f. - obfitosc; zbytek; bogactwo parler avec abondance - m�wic swobodnie, ze swada; byc wygadanym parler d'abondance - m�wic bez przygotowania, improwizujac I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. II parlait d'abondance mais tres bien et la salle l'a appr�ci�. b. Lui, comme tous les membres de notre famille, parlait avec abondance. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Nie jest latwo m�wic bez przygotowania, zwlaszcza ludziom niesmialym. b. Jesli sie jest wsr�d przyjaci�l, latwo jest m�wic swobodnie. . air m. - powietrze; wyglad dans l'air - w powietrzu etre (seutir~ dans l'air - wisiec ~czuc cos) w powietrzu; zanosic sie na ... Il y a de l'orage dans l'air. - Burza wisi w powietrzu. Les changements sont dans l'air. - Zanosi sie na zmiany. en l'air - 1) do g�ry; w powietrze regarder sauter; tirera en l'air - patrzec (skakac; strzelac) do g�ry 2) do g�ry nogami mettre (la piece) en l'air - przewr�cic (pok�j) do g�ry nogami 3) banialuki; (wypowiedzi) nierealne, zmyslone, rzu cane na matr offres menaces; projets en l'air - oferty ~grozby; plany~ nierealne contes (paroles) en l'air - banialuki faire qqch. en l'air - zrobic cos nieporzadnie prendre l'air - 1) zaczerpnac swiezego powietrza, przewietrzyc sie 2) wzbic sie w powietrze (o samolocie) 3) wyparowac (o rzeczach) 4) zwiac prendre l'air du bureau - wpadac do Mura po nowinki prendre ose douuer~ des airs d'importance (de sup�riorit�; de princesses - zadzierac nosa, przybierac miny ksiezniczki prendre ose donnera de grands airs - nadymac ~pysznic) sie se donner de l'air ~fam.~ - zwi(ew)ac I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Elle est insupportable quand elle se donne des airs de princesse. b. Nous aimons bien prendre l'air le soir avant de nous coucher. c. Le petit gar�on regardait l'avion prendre l'air. d. Vu tous ces changements chez nous je pense que mes projets de vacances seront en l'air. e. N'y va pas maintenant; le chef est furieux, il y a de l'orage dans l'air. f. Ta mere n'en sera pas contente. Tu l'as fait en l'air. g. Le policier a d�cid� de tirer en l'air. h. Sophie est en cong� de maternit� mais elle prend l'air du bureau. i. Je vois que tous les bonbons ont pris l'air. j. Donnons-nous de l'air! - a cri� le plus grand, probablement leur chef. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Nie wiem, kiedy i jak wszystkie nasze oszczednosci wyparowaly. 1 3 b. Czy wiesz, dlaczego ci wszyscy ludzie patrza w niebo? c. Nie trac kontaktu i wpadaj do Mura po nowinki! d. Gliniarze otoczyli ich. Nie beda mogli zwiac. e. Ten dyrektor znany jest z tego, ze zadziera nosa wobec pracownik�w. f. Radze ci zaczerpnac swiezego powietrza, to ci dobrze zrobi. g. Nie licz na to. To sa obietnice rzucane na wiatr. h. Nie wyjezdzajcie teraz. Burza wisi w powietrzu. i. Dobrze, zostaniemy tam az do chwili, gdy samolot wzbije sie w powietrze. j. Musisz miec wiecej czasu, w przeciwnym razie zrobisz to nieporzadnie. . allure f. - ch�d, spos�b chodzenia; postawa; wyglad avoir l'allure (+ adj.) - wygladac, miec wyglad ... avoir de l'allure - miec klase ~imponujacy wyglad) I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Il inspirait du respect, il avait de l'allure. b. Malgr� son �ge elle a l'allure jeune. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Ona ma imponujacy wyglad, rzekloby sie - wielka gwiazda. b. Marie robi wszystko, aby zachowac mlody wyglad. . amiti� f. - przyjazn faire l'amiti� de (+ inf.) - wyswiadczyc uprzejmosc faire (toutes) ses amiti�s a qqn - przekazac komus uklony <(serdeczne) pozdrowienia~ I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Pouvez-vous nous faire l'amiti� de venir a cette c�r�monie familiale? b. Je vous demande de faire mes amiti�s a votre belle cousine. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Zr�b mi uprzejmosc i przyjdz w towarzystwie siostry. b. Prosze przekazac uklony panskiej malzonce. 5. arme f. - bron faire des armes - fechtowac sie faire ses premieres armes - przejsc chrzest bojowy; zadebiutowac I. Przetlumacz na jezyk polski: a. C'est dans un petit th��tre provincial que j'ai fait mes premieres armes. b. Il �tait fier que son fils fasse si bien des armes. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Jest malo chetnych do fechtowania sie. b. Marie zadebiutowala w teatrze "Od�on". 6. bord m. - krawedz; brzeg; poklad etre au bord sur le bords de qqch. - byc bliskim <na krawedzi~ czegos etre du bord de qqn - stac po czyjejs stronie, podzielac czyjes zdanie etre du meme bord - byc tego samego zdania ~z tego samego obozu~ I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Plusieurs firmes sont en ce moment au bord de la faillite. b. Et finalement, de quel bord etes-vous? II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. M�wi sie, ze oni stoja po stronie part� nacjonalistycznych. b. Nie mogla nic na to poradzic i dlatego byla bliska placzu. 1 5 7. classe f. - klasa; grupa; sfera; kategoria; lekcja; nauka faire la classe - prowadzic lekcje, uczyc faire ses classes - odbywac sluzbe wojskowa; zdobyc doswiadczenie I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Cette institutrice fait la classe a des enfants de sept ans. b. Mon fils a d�ja fait ses classes. c. On voit bien que notre ministre a fait ses classes. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Obecnie wielu mlodych zdobywa doswiadczenie pracujac w soboty i niedziele. b. Nie moze pan teraz z nia rozmawiac, poniewaz prowadzi lekcje. c. Mlodzi Francuzi moga odbywac sluzbe wojskowa za granica. 8. cong� m. - urlop; zezwolenie; zwolnienie, wym�wienie; pozegnanie demander son cong� - wym�wic prace, prosic o zwolnienie demander un cong� - prosic o urlop donner cong� a qqn - pozwolic lub kazac odejsc, zwolnic; wypowiedziec (np. mieszkanie) donner son cong� a qqn - odeslac <zwolnic~ kogos donner raccorder) un cong� a qqn - udzielic komus urlopu prendre cong� de qqn - pozegnac sie z kims prendre son cong� - podac sie do dymisji, zlozyc wym�wienie I. Przetlumacz na jezyk polski: a. L'artiste est d�sesp�r� car on lui a donn� cong� de l'atelier. b. Il y a peu d'ouvriers qui demandent maintenant leur cong�. c. Je regrette que cet homme ait pris son cong�. d. Je ne peux pas vous r�pondre d�Enitivement, d'abord je dois demander un cong�. e. Nous voudrions d'abord prendre cong� de votre femme. f. Le patron a donn� son cong� a mon mari aussi. g. Est-ce que le chef a finalement accord� un cong� a ta femme? h. Nous sommes tous �tonn�s que le patron ne lui ait pas encore donn� son cong�. II. Przetlumacz na jgzyk Jrancuski: a. To nie jest wlasciwy moment, by prosic o urlop. b. Zwalnia kazdego, kto osmiela sie miec inne zdanie niz on. c. Obecnie wlasciciele wymawiaja mieszkania swoim dawnym lokatorom. d. Odszedl bez pozegnania. e. Zwazywszy na bezrobocie w tym sektorze, balbym sie teraz wym�wic prace. f. Uwielbia wladze i nic nie zmusi go do podania sie do dymisji. g. To pod presja swojej zony pan Duval mnie zwolnil. h. Po ilu miesiacach pracy dadza ci urlop? 9. cour f. - dziedziniec, podw�rko; trybunal, sad; dw�r cours m. - bieg; przeplyw; dlugosc (rzeki); przebieg, tok; trwanie; obieg; kurs; lekcja; wyklad; promenada; korso court - kr�tki au cours de - podczas au cours du jour - po kursie dnia avoir cours - byc w kursie, w obiegu ~w uzyciu; w modzie~ avoir <donner; faire; professera un cours - miec lekcje ~wyglaszac wyklad~ 1 7 couper cours a qqch. (vx) - zapobiec rozpowszechnianiu sie czegos couper court (a un entretien) - uciac (rozmowe) I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Je voulais lui expliquer tout cela mais il a coup� court a la conversation. b. Tu ne sais pas que cette monnaie n'a plus cours? c. Je vous les calcule au cours du jour. d. Nous avons sign� ces deux contrats au cours de la Foire de Poznan. e. Cet �conomiste c�lebre donnera un cours dans notre �cole. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Wie pan, sala jest za mala, zeby wyglaszac w niej wyklad. b. Te systemy wartosci nie sa juz uznawane. c. Minister ucial pytania dziennikarzy i opuscil sale. d. Poruszylismy juz ten temat podczas naszego pierw szego spotkania. e. Oni chca nam je sprzedac po kursie gieldowym. 10. couvert m. - schronienie, dach nad glowa; oslona, ochrona; nakrycie, sztucce etre a couvert - miec zabezpieczenie ~pokrycie~ etre a couvert de - byc zabezpieczonym ~schronic sied przed czyms I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nous pouvons demander ce cr�dit car nous sommes a couvert. b. Nous sommes entr�s au caf� pour etre a couvert de la pluie. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Opinia publiczna jest zbulwersowana; kilka firm otrzymalo ogromne kredyty, nie majac niezbednych gwarancji. b. Zwiazek zawodowy staral sie zabezpieczyc przed oskarzeniami ze strony zwalnianych z pracy. 11. discr�tion f. - dyskrecja; takt; powsciagliwosc; delikatnosc a discr�tion - do woli, ile kto chce avec discr�tion - taktownie; z umiarem; dyskretnie I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nos professeurs avaient de la classe; ils agissaient toujours avec discr�tion. b. Nous en avons bien profit� mangeant et buvant a discr�tion. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. U tego Burgundczyka zawsze mozna napic sie wina do woli. b. Moje maluchy, nie kompromitujcie mnie i jedzcie z umiarem. 12. �cole f. - szkola faire �cole - stworzyc ~zalozyc~ szkole, miec nasladowc�w faire l'�cole - uczyc sie w szkole, studiowac faire l'�cole buissonniere - chodzic na wagary I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Il faisait �cole vers la fin du XIXe siecle. b. La mere est la derniere a apprendre que son fils fait l'�cole buissonniere. c. II a fait l'Ecole des Beaux-Arts. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. U nas dzieci zaczynaja uczyc sie w szkole, gdy mafia siedem lat. b. To byl bardzo dobry malarz, bardzo oryginalny, ale nie stworzyl szkoly. c. To niemozliwe, prosze pani, moja c�rka nigdy nie chodzi na wagary. 1 9 13. �paule f. - ramie, bark; lopatka avoir la tete enfonc�e <engonc�e~ dans les �paules - miec kr�tka szyje avoir la tete sur les �paules - miec glowe na karku I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Ce gar�on ira loin: il a la tete sur les �paules. b. II est petit et il a la tete enfonc�e dans les �paules. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Ubiera sie w ten spos�b, poniewaz ma kr�tka szyje. b. Bez jego pomocy nie doszloby do tego; on ma glowe na karku. 14. fete f. - imieniny; przyjecie; swieto; uroczystosc faire fete a qqn - zgotowac komus gorace przyjecie faire la fete (fam.) - uzywac zycia, zabawiac sie, hulac se faire une fete de qqch. - duzo sobie po czyms obiecywac, robic sobie na cos nadzieje, cieszyc sie na cos I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Apres mon retour toute la famille m'a fait fete. b. Il s'est fait une f�te de ce voyage. c. On dit qu'il a fui a l'�tranger et qu'il fait la f�te avec notre argent. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Paul ciagle powtarza, ze nalezy uzywac zycia. b. Jak zwykle, kibice zgotowali mu gorace przyjecie. c. Duzo sobie obiecuje po tym spotkaniu. 15. figure f. - figura, wazna osobistosc; postac; wyglad; mina; twarz faire figure (litt. ou style soutenu) - odgrywac wazna role, wyr�zniac sie faire figure de . . . - wygladac na, uchodzic za, sprawiac . . . wrazenie faire bonne figure a qqn - byc uprzejmym ~milym~ dla kogos I. Przetlumacz na jezyk polski: a. On dit que cet homme fait figure dans les milieux politiques. b. Je sais que tu ne l'aimes pas, mais fais lui pourtant bonne figure. C'est notre invit�. c. Tout de suite apres la guerre il faisait figure de h�ros. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. On ma wszystkie zalety, aby odgrywac wazna role w zyciu publicznym. b. Kowalski uchodzi za lokalnego potentata. c. Sprzedawcy w naszym sklepie sa uprzejmi wobec wszystkich klient�w, niezaleznie od wielkosci ich zakup�w. 16. flan m. - krem z jajek; ciasto z kremem (z jajek) flanc m. - bok a la flan (fam.) - byle jaki, bezwartosciowy; niepowazny (np. referat) au flanc) (arg.) - przypadkowo tirer au flanc (fam.) - wymigiwac sie od roboty I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Mais non, ma chere, tu l'as fait a la flan. Tout est a refaire. b. Je l'ai d�nich� au flan dans une petite boutique. c. II tire au flanc et nous laisse la corv�e de pommes de terre. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Weszlismy przypadkowo do tej kawiarni, nie wiedzac, ze to slynna kawiarnia artyst�w. 2 1 b. Mozesz byc pewna, ze on niczego nie zrobi byle jak. c. Udaje, ze pracuje, a w rzeczywistosci wymiguje sie od roboty. 17. foi f. - przyrzeczenie, zapewnienie, slowo; uczciwosc; wiara; zaufanie avoir foi en ~dans~ qqch./en qqn - miec do czegos/kogos zaufanie avoir la foi - wierzyc, byc wierzacym I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Ils d�clarent tous avoir la foi. b. Il est m�fiant et il n'a foi qu'en lui-meme. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Dobrze jest wierzyc. b. Ufa pan slowom pijaka, panie prokuratorze? - zapytal. 18. fond m. - dno; glebia; istota, sedno; sp�d; tlo a fond - w pelni, do konca, calkowicie; doskonale au fond dans le fonds - w gruncie rzeczy, w glebi I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Il s'est engag� a fond dans cette entreprise. b. Le patron l'a critiqu�e, mais au fond, elle avait raison. II. Przetlumacz na jezyk francuski.~ a. M�wi, ze trzeba zreorganizowac firme do konca. b. W gruncie rzeczy nie rozumiem, dlaczego musimy zaakceptowac ich warunki. 19. gaffe f. - niezrecznosc, nietakt; glupstwo; bosak faire gaffe (a qqch./qqn) (fam.) - uwazac (na cos/kogos), miec sie na bacznosci faire une gaffe - popelnic gafe ~nietakt, niezrecznosc~ I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Fais gaffe aux petits voleurs; il y en a plein. b. Maintenant je me rends compte que j'ai fait une gaffe. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Znasz go dobrze. To uroczy czlowiek, ale czesto popelnia gafy. b. Uwazaj, sa duze r�znice cen. 20. gr�ce f. - gracja; lekkosc; powab, urok, wdziek faire a qqn la gr�ce de (+ inf.) - zrobic komus uprzejmosc <zaszczyt~ faire gr�ce a qqn - ulaskawic kogos faire gr�ce a qqn de qqch. - wybawic ~uwolnic~ kogos od czegos; darowac cos komus (np. dlug); oszczedzic komus czegos I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Faites-nous la gr�ce de venir avec votre femme et votre fils. b. Je vous demande de me faire gr�ce de vos explications. c. Le pr�sident lui a fait gr�ce. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Oszczedzcie nam swoich wyrzut�w. b. Prosze zrobic mi zaszczyt i przedstawic mnie panskiej zonie. c. Mamy nadzieje, ze prezydent go ulaskawi. 21. honneur m. - honor; dobre unie, czesc; zaszczyt faire honneur a qqn/qqch. - przynosic komus/czemus zaszczyt faire honneur a qqch. - pozostac wiernym czemus; okazac sie godnym czegos faire honneur a ses engagements ~obligations~ - dotrzymac zobowiazan; wypelnic swoje obowiazki 2 3 faire honneur a une lettre de change - wykupic weksel ciagniony faire honneur a un repas Dun plats - jesc cos chetnie ~z apetytem~, docenic smaczne dame faire l'honneur de - uczynic zaszczyt (czyms) faire les honneurs de la maison - czynic honory domu I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. Cet enthousiasme vous fait honneur. b. Ils ne sont pas encore mari�s et elle n'ose pas faire les honneurs de la maison. c. Je lui ai demand� de me faire l'honneur d'etre mon t�moin. d. Nous sommes persuad�s que vous ferez honneur a vos engagements. e. Je suis tres contente que vous fassiez honneur a ma simple cuisine. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Prosze nam zrobic zaszczyt i uczestniczyc w tej malej uroczystosci. b. Filmowcy od dawna przynosza zaszczyt Polsce. c. I od tamtego czasu jego siostra czyni honory domu. d. Mam nadzieje, ze beda panstwu smakowac nasze narodowe potrawy. e. Nasi urzednicy z pewnoscia wypelnia swoje obowiazki. 22. intention f. - chec, intencja, zamiar; cel a l'intention de qqn - (z przeznaczeniem) dla kogos; na czyjas czesc dans l'intention de (+ inf.) - z zamiarem; w celu I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nous avons r�nov� cet appartement dans l'intention de le louer. b. Nous avons �labor� ces guides a l'intention de ceux qui font des �tudes par correspondance. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Dostarczyli te formularze dla zwiazkowc�w. b. Eksperci przybyli z zamiarem oceny stanu technicznego lin� montazowej. 23. libert� f. - wolnosc; swoboda; niezaleznosc prendre la libert� de (+ inf.) - pozwolic sobie na . . . (zw~aszcza w korespondencji urzedowe~~ prendre des libert�s avec qqn - zachowywac sie poufale wobec kogos prendre des libert�s avec qqch. - nie liczyc sie z czyms; naruszac ~znieksztalcac~ cos; czynic odstepstwa od czegos I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nous prenons la libert� de vous rappeler que nous avons du faire plusieurs fois preuve de patience a l'�gard de votre maison. b. A mon avis Morot prend des libert�s avec toutes les femmes au bureau. c. Je pense que le traducteur a pris des libert�s avec le texte original. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Pozwalam sobie przypomniec panu, ze wynajal pan mieszkanie tylko do 15 marca. b. Czy nie sadzisz, ze zachowujesz sie poufale wobec pana Pernot? c. Naszym zdaniem naruszyliscie paragraf 8. naszej umowy. 24. lieu m. - miejsce avoir lieu - miec miejsce, odbywac sie avoir lieu de (+ inf.) - miec pow�d <prawo~ do I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. La r�union n'aura pas lieu. b. Ces petits partis n'ont pas lieu de se prononcer au nom de toute la soci�t�. 2 5 r II. Przetlumacz na jgzyk francuski.~ a. Poinformowalismy juz wszystkich kandydat�w, ze ' spotkanie odbedzie sie o godz. 17 �� w sali nr 10. b. Nie matie powodu, aby sie uskarzac; wiele zyskacie dzieki temu kontraktowi. 25. ligne f. - lima, kreska; kierunek; szereg; trasa; wedka etre en ligne bavoir la lignes - byc na lin� etre dans la ligne d'un parti d'une religions - trzymac sie lin� part� ~byc ortodoksyjnym~ I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. Parlez! Vous etes en ligne. Nous avez la ligne. b. Il �tait toujours dans la ligne du parti. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Nie stawial sobie zadnych pytan, trzymal sie lin� part�. b. Zawolam cie, kiedy on bedzie na lin�. 26. mal m. - b�l, choroba; cierpienie, krzywda; trud; zlo faire mal - bolec faire du mal a qqn - zrobic komus cos zlego, wyrzadzic krzywde I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. Apres ce saut la jambe lui faisait mal. b. Il ne ferait pas de mal meme a une mouche. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Musze koniecznie isc do dentysty, zab mnie boli. b. On m�glby sobie zrobic krzywde. 27. march� m. - rynek; targ; transakcja faire le <son~ march� - robic zakupy faire �clore (vx); conclure; passera un march� - zawrzec transakcje faire du march� noir - operowac na czarnym rynku faire bon march� de qqch. - lekcewazyc cos, nie przywiazywac wagi do czegos I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. A l'occasion, je peux parfaitement faire le march� de la vieille dame. b. Je pense que nous ferons enfin un march� pour la fourniture de cent chevaux. c. Je pense que vous faites bon march� de mes conseils. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Nie przywiazuje wagi do krytycznych sl�w swoich wsp�lpracownik�w. b. Dzieci moga juz robic dla mnie zakupy. c. Zalezy nam na zawarciu transakcji z ta ferma. 28. m�nage m. - porzadki domowe; malzenstwo faire bon ~mauvais~ m�nage avec qqn - dobrze ~zle~ wsp�lzyc, zyc zgodnie ~niezgodnie~ z kims faire le Vison) m�nage - robic porzadki faire des m�nages - chodzic sprzatac u ludzi I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Comme son mari gagnait tres peu, et elle n'avait aucune formation, elle faisait des m�nages. b. Les samedis toute la famille faisait le m�nage. c. Imagine-toi qu'elle fait bon m�nage avec sa belle-mere. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Sama wychowala swoje dzieci chodzac sprzatac u ludzi. b. Mimo duzej r�znicy charakter�w zyja zgodnie. c. Czyja kolej robienia porzadk�w? 26 27 29. mouvement m. - ruch, cyrkulacja; poryw; postep etre en mouvement - ruszac sie, byc w ruchu etre dans le mouvement (fam.) - isc z postepem ~z duchem czasu~; byc w kursie I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Cet enfant est sans cesse en mouvement. b. Ils sont jeunes: ils sont dans le mouvement. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Ze wzgledu na te zmiany, wszyscy pracownicy sa w ciaglym ruchu. b. Mimo swego wieku wszystkim sie interesuje i chce byc w kursie. 30. note f. - notka, notatka; nuta; objasnienie; ocena; przypis; rachunek; stopien; streszczenie; wyciag, wykaz prendre (bonne) note de qqch. - przyjac cos do wiadomosci ~zanotowac w pamieci~ prendre des notes - robic notatki prendre qqch. en note - zanotowac cos I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nous pouvons nous pr�parer tres bien a l'examen puisque nous prenions des notes pendant tous les cours. b. Nous avons pris bonne note de votre r�clamation. c. J'ai pris en note votre adresse. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Przyjelismy do wiadomosci wasze sugestie. b. Czy zechce pan zanotowac numer telefonu firmy? c. Sluchal go uwaznie, robiac notatki. 31. occasion f. - okazja, sposobnosc a l'occasion - przy okazji a l'occasion de ... - z okazji .. . d'occasion - uzywany/-a I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Dites-lui a l'occasion, qu'une partie de sa commande est d�ja pr�par�e. b. J'ai achet� une voiture d'occasion. c. Ils m'ont envoy� des fleurs a l'occasion de ma f�te. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Z okazji slubu odbyli podr�z do Francji. b. On sprzedaje uzywane ksiazki. c. Przy okazji wpadnij do mnie. 32. aeuvre f. - czyn; dzielo; praca, robota (se) mettre a l'aeuvre - posadzic kogos <zabrac sied do roboty merire en aeuvre - zastosowac, wdrozyc, wprowadzic w czyn, zrealizowac I. Przetlumacz na jezyk polski: a. On m'a introduit dans le bureau et on m'a mis tout de suite a l'oeuvre. b. Ils mettent aussi en oeuvre l'�conomie de march�. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Mysle, ze mozecie zrealizowac moje projekty. b. Dal mu potrzebne dokumenty i posadzil go do pracy. 33. part f. - czesc, czastka; udzial parti m. - partia, stronnictwo, ob�z; postanowienie; stanowisko; partia (o malzenstwie) partie f. - czesc; dziedzina (zawodowa); gra, partia (w grze); specjalnosc, strona; walka 28 29 faire partie de qqch. - stanowic czesc <nalezec do; wchodzic w sklad~ czegos faire un mauvais parti a qqn - dawac sie komus we znaki, maltretowac, rozprawic sie z kims faire part de qqch. a qqn - poinformowac ~zawiadomic~ kogos o czyms faire la part de qqch. - brac cos pod uwage ~w rachube~, liczyc sie z czyms prendre qqn a partie - zaatakowac kogos (zwlaszcza werbalnie) prendre qqn a part - wziac kogos na strone prendre part a qqch. - wziac w czyms udzial, wniesc wklad, przyczynic sie do czegos prendre parti pour ~contre~ - opowiedziec sie za ~przeciwko~, wybrac ... prendre le parti de qqch. - wybrac ~postanowic~ cos, opowiedziec sie za czyms prendre le parti de (+ inf.) - postanowic cos uczynic prendre le parti de qqn �prendre parti pour qqn - wziac czyjas strone, poprzec kogos; stanac w czyjejs obronie prendre un parti - wybrac, zajac stanowisko, zdecydowac sie prendre son parti de qqch. - pogodzic sie z czyms I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. Vous pourriez au moins nous faire part de vos projets. b. Nous vous demandons de prendre part au mariage de notre fille. c. C'est bien �vident puisqu'ils font partie de la famille. d. Il ne voulait pas lui en parler en public, il l'a donc pris a part. e. Les nationalistes commencent a prendre les minorit�s a partie en toute occasion. f. Elle prenait toujours le parti des faibles. g. Nous avons pris le parti de moderniser la cha�ne de montage. h. Il est ch�meur mais il ne veut pas en prendre son parti. i. Il �tait �vident qu'il prendrait parti pour cette solution. j. L'arm�e a fait un mauvais parti aux rebelles. k. Vous devez faire la part de la chert� du cr�dit. 1. D�cidez-vous et prenez un parti! m. Nous avons pris le parti des solutions les plus simples. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Ci, kt�rzy zaatakowali go na zebraniu, nie pracuja juz w fabryce. b. Wzielismy aktywny udzial w seminarium na temat zatrudnienia. c. Postanowili zamknac swoje biuro w Dallas. d. Wedlug niego minister nie chcial zajac stanowiska. e. Zawsze bierze strone meza. f. Musial ostatecznie pogodzic sie ze spadkiem popularnosci. g. Oni wszyscy opowiadaja sie za wolnym rynkiem. h. Zrozumialem, ze chcial mnie wziac na strone. i. Powinniscie wziac pod uwage ryzyko, kt�re raczej jest nieuniknione podczas przechodzenia od gospodarki planowej do rynkowej. j. To bardzo mile z panskiej strony, ze zawiadamia nas Pan o narodzinach c�rki. k. Oni nie wchodza w sklad naszej delegacji. 1. Przewodniczacy tej part� obiecuje rozprawic sie ze wszystkimi bogaczami. m. Czy wybraliscie juz kt�ras z naszych ofert? 34. pied m. - stopa; noga; kopyto; pien; sadzonka mettre a pied - odeslac, odprawic, zwolnic mettre sur pied - zorganizowac; zalozyc; otworzyc I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Comme il a �t� licenci�, il voudrait bien mettre sur pied un petit commerce. 30 31 32 b. Dubois n'a pas meme eu le temps d'expliquer son id�e au chef, puisque ce dernier l'a vite mis a pied. ! II. Przetdumacz na jezyk francuski.' a. Zwolnil ja pod pretekstem reorganizacji. b. Poniewaz nasza ferma rozwija sie doskonale, zorganizujemy kilka fil�. 35. place f. - miejsce; plac; posada, stanowisko a la place de qqn - na czyims miejscu, w czyjejs sytuacji En place! ~A vos places! - Na miejsca! (tenir; laisser) en place - (usiedziec; zostawic) na miejscu sur place - na miejscu (tam wlasnie) sur la place - na placu; na gieldzie; tam, gdzie prowadzi sie interesy faire place a qqn - zrobic komus miejsce faire la place - zajmowac sie akwizycja tenir sa place - godnie sprawowac urzad se tenir ~rester~ a sa place - znac swoje miejsce I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. On va d�cider sur place. b. Nous n'avons pas encore de repr�sentant sur la place de Paris. c. Les enfants s'amusent sur la place. d. Faites-lui place. Il a une grosse valise. e. A sa place je prendrais des heures suppl�mentaires. f. Yvonne vient rerement chez nous avec son fils puisqu'il ne tient pas en place. On ne peut pas discuter s�rieusement. g. Les habitants du village sont fiers de leur �lu: il tient sa place. h. Marie sait qu'elle est une simple employ�e et se tient a sa place dans la hi�rarchie ministerielle. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Sadzimy, ze wyb�r jest wlasciwy i ze on bedzie godnie sprawowac sw�j urzad w naszej fil� we Francji. b. Mozemy je im rozdac na miejscu. c. Zaproponowano mi stanowisko lepsze od tego, kt�re mam, ale to bardzo daleko. Co zrobilbys na moim miej scu? d. Tlum zebral sie na placu. e. Prosze cie o pozostawienie wszystkiego na miejscu. f. To duzy samoch�d, siedzenie jest szerokie. Zrobimy miejsce dla jeszcze jednej osoby. g. Ona dobrze wie, ze to jej maz jest osoba publiczna. Zna swoje miejsce. h. Obecnie wielu mlodych ludzi zajmuje sie akwizycja. i. Na miejsca! - zawolal nauczyciel tanca. j. Dzisiejsze notowanie gieldowe tych akcji wynosi 200 frank�w. 36. poil m. - siersc; owlosienie, wlos(y) a poil (fam.) - nago au poil (fam.) - na medal I. Przet~umacz na jezyk polski: a. Elle a tres bien organis� 1a r�ception. Tout �tait au poil. b. N'ayant pas de maillot de bain elle s'est d�cid�e de nager a poil, d'autant plus qu'il n'y avait personne autour. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Nie moze wyjsc nago z lazienki, podaj jej szlafrok. b. Mysle, ze to jest zrobione na medal. 37. point m. - kropka; punkt; miejsce; kwestia; sprawa; uklucie a point - w odpowiednim ~dobrym; wlasciwym~ momencie, w pore; akurat, w sam raz; jak nalezy 3 3 (etre) au point - (byc) w dobrym stanie ~zdatnym do uzytku~ (mis) au point - dopracowany, wyregulowany au point de (+ inf:) - do tego stopnia ana tyle~, ze (by) I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Il ne veut rien dire, son invention n'est pas encore mise au point. b. Je pense que nous arrivons a point. c. Ce n'est pas cher au point d'y renoncer. d. D�sirez-vous votre steak saignant ou a point? II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Chcieli wystawic wszystkie modele, ale ostatni nie jest jeszcze calkowicie dopracowany. b. Sadze, ze sprzedaliscie mieszkanie we wlasciwym momencie. c. Czy on zna angielski na tyle, by m�c studiowac w Angl�? d. Zapewnil mnie, ze mieso jest (upieczone; usmazone) w sam raz. 38, preuve f. - dow�d; pr�ba; sprawdzenie faire preuve de qqch. - wykazac cos, dac dowody czegos faire la preuve que ... - udowodnic, ze . .. faire ses preuves - pokazac, co sie potraii; wykazac sie I. Przetlumacz na jgzyk polski: a. Je pense qu'ils ont fait preuve de tol�rance. b. Le directeur, a une fois de plus fait la preuve qu'il ferait tout pour le bien de l'entreprise. c. C'est justement la p�riode qui permet aux gens de faire leurs preuves. 34 II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Wykazal sie, zwlaszcza podczas stanu wojennego. b. Bardzo cenie jego goscinnosc, kt�rej dowody dal wielokrotnie. c. Te wydarzenia udowadniaja, ze istnieje wiele przeszk�d na drodze do zjednoczenia Europy. 39. saut m. - skok, przeskok; sus faire un saut a fichez qqn - wyskoczyc gdzies <wpasc do kogos~ faire le saut - podjac zyciowa decyzje I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Marie penche plut�t pour le journalisme. Elle sait qu'il est grand temps de faire le saut. b. Nous ne pouvons pas nous permettre d'aller en vacances cette ann�e. Nous ferons probablement un saut chez nos cousins qui habitent a la campagne. II. Przetlumacz na jgzyk francuski: a. Nie masz ochoty wyskoczyc do Powsina na caly dzien? b. Nie jest latwo podjac zyciowa decyzje, gdy ma sie 18 lat. 40. taille f. - wielkosc; wzrost; talia; rozmiar; numer; mura; szlifowanie; ciecie etre a la taille de qqch./qqn - byc na mure unie odstawac ode czegos/kogos; nie ustepowac w czyms czemus/komus etre de taille (fam.) - byc waznym ~znaczacym~; byc duzym (o rzeczy) etre de taille a (+ inf.) - byc w stanie cos zrobic ~podolac czemus~ 35 I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nous sommes persuad�s que Monsieur Dubois est de taille a mettre en aeuvre notre projet. b. Tous les chimistes sont d'accord que cette d�couverte est de taille. c. C'�tait un grand artiste, a la taille de son temps. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Minister Spraw Wewnetrznych nie podal jego oswiad-'~ czenia do wiadomosci publicznej, ale stwierdzil, ze jest wazne. b. Akcjonariusze byli przeciw tej kandydaturze, przekonani, ze on nie jest w stanie kierowac takim przedsiebiorstwem. c. Ta pomoc nie jest na miare naszych potrzeb. 41. tete f. - glowa, gl�wka; leb avoir de la tete - miec glowe na karku avoir la tete a qqch. - miec glowe do czegos; przykladac sie do czegos avoir la (unes tete de ... - byc podobnym do; wygladac jak ~na~ . avoir la tete chaude apres du bonnets - byc kapanym w goracej wodzie avoir la tete dure - byc upartym avoir (toute) sa tete; avoir sa tete a soi - zachowac przytomnosc ~sprawnosc~ umyslu; miec sprawny umysl avoir garder) la tete froide - byc flegmatycznym <zachowac zimna krew~ faire tete (a qqch.) - stawic czolo (czemus) faire la tete fila gueules - dasac sie, grymasic (n') en faire (qu') a sa tete - dzialac wedlug wlasnej woli ~po swojemu~ faire sa mauvaise tete - upierac sie monter la tete a qqn - podniecac ~draznic~ kogos, wzbudzac czyjs gniew ~czyjas zazdrosc~ monter a la tete - uderzac do glowy I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Elle n'a pas maintenant la tete aux distractions. b. Dans les conditions de concurrence il faut avoir de la tete. c. Je crois qu'il a la tete d'un honnete homme. d. N'en bois pas trop, ce vin monte a la tete. e. Le pilote a eu toute sa tete en cette circonstance et cela leur a sauv� la vie. f. Un chef ne doit pas avoir la tete chaude. g. Le succes de Jean monte la tete a son frere. h. Nous devons faire tete a la concurrence. i. Ne fais pas la tete, viens avec nous. j. J'ai beaucoup de difficult�s avec ce gar�on car i1 a la tete dure. k. Mon mari fait sa mauvaise tete et je n'y peux rien. 1. Il ne prend jamais en consid�ration l'opinion de son entourage et n'en fait qu'a sa tete. m. Lui? C'est impossible! Il avait toujours la tete froide. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Jesli to uczynisz, rozdraznisz ojca. b. Wszyscy na nia patrzyli, bo wygladala naprawde jak gwiazda filmowa. c. Rozdarta miedzy praca zawodowa a domem - nie miala glowy do polityki. d. Jestem zdziwiona, ze ten nap�j uderza do glowy. e. Nie jest zbyt piekny, ale ma glowe na karku. f. Zycie z nim nie jest latwe; jest kapany w goracej wodzie. g. Mimo swego wieku moja babcia zachowuje sprawnosc umyslu. h. Jego zona jest urocza kobieta, ale jest uparta. i. Musimy stawic czolo zlej koniunkturze. j. Bardzo go cenie. Umie zachowac zimna krew w kazdych okolicznosciach. k. Maly chyba jest chory - grymasi od rana. 36 37 1. Jesli pracuje sie u siebie, mozna dzialac wedlug wlasnej woli. m. Dyskutuje z nia od godziny, ale ona upiera sie. 42. tour m. - obw�d; objazd; przechadzka; przejazdzka; obr�t; kolej, kolejnosc; sztuczka; figiel, kawal faire le tour de qqch. - objechac ~obejsc~ cos dookola faire un tour - p�jsc na przechadzke, przejsc ~przejechac~ sie I. Przetlumacz na jezyk polski: a. Nos amis ont l'intention de passer quelques jours chez nous et ensuite faire le tour de la Pologne. b. Qu'est-ce que tu vas faire apres? Je te propose de faire un tour dans le parc. II. Przetlumacz na jezyk francuski: a. Jest ladna pogoda. Przejdzmy sie po ogrodzie. b. Marie objezdza swiat. Przyslala mi juz kilka poczt�wek. II. APPRENONS LES EXPRESSIONS FAMILIERES EN RETROUVANT LE SYNONYME Do kazdego idiomu z kolumny lewej dopasuj wyrazenie synonimiczne z kolumny prawej: I. 1. avoir qqn a la bonne 2. couler un regard 3. (en avoir) rien a secouer 4. se taper la cloche 5. boire dans son verre 6. �crire des tartines 7. avoir une ardoise 8. faire du millimetre 9. mettre (toute) la gamme 10. etre a la bourre a. rien a faire b. n'imiter personne c. manger beaucoup et agr�ablement d. �crire longuement e. avoir de la sympathie pour qqn f. regarder a la d�rob�e g, etre avare h. avoir un cr�dit i. forcer l'allure, acc�l�rer j. etre en retard II. 1. battre de l'aile une battre que d'une aile 2. avoir des vues sur qqn 3. ne pas manquer d'air 4. faire l'article 5. ne pas y aller par quatre chemins 6. nager dans l'encre 7. savoir nager 8. �a ne casse pas les vitres 9. s'en aller ~partir~ en brioche a. faire valoir qqch. (en le vantant) b. avoir du toupet c. agir <parler~ sans d�tour d. etre en difficult� e. choisir qqn dans une intention pr�cise f. savoir manoeuvrer, etre d�brouillard g. d�faillir, se laisser aller h. ne pas savoir se d�brouiller ose retrouvera; ne pas comprendre i. cela n'a rien de remarquable 3g 39 III. 1. ne pas y aller avec le dos de la cuillere 2. avoir du retard a l'allumage 3. mettre les voiles 4. conna�tre la coupure 5. prendre le virage 6. voler bas 7. (jouer) sur le velours 8. avoir du pain sur la planche 9. vendre la meche 10. bouffer des briques IV. 1. donner ~passer~ un tuyau 2. etre dans le tunnel 3. avoir le trouillometre a z�ro 4. les avoir sur l'alpague 5, appel au peuple 6. monter a l'arbre 7. sentir l'arriere-saison 8. manger le morceau 9. faire du p�tard 10. de premiere bourre V. 1. arrondir ses fins de mois 2. faire son trou 3. renvoyer l'ascenseur 4. l'assiette au beurre a. sans nsque b. ne pas etre d'un tres haut niveau c, s'en aller, s'enfuir d. op�rer sans m�nagement e. comprendre seulement apres un certain temps f. changer d'attitude (de fa�on d'agir g. conna�tre le moyen de r�soudre un probleme h. n'avoir rien a manger i, trahir <dire) un secret j. avoir beaucoup de travail a faire a. etre dans une mauvaise passe b. avoir les policiers sur le dos c. donner un renseignement confidentiel d. emprunt e, vieillir f. se mettre en colere g. avoir tres peur h. de premiere qualit� i. avouer, d�noncer; se mettre a table j. faire un scandale a. r�pondre a un service par une action comparable b. le pouvoir et ses avantages c. n'etre pas encore hors de danger d. augmenter son salaire par de petits jobs 5. n'etre pas sorti de l'auberge 6. Il faut faire avec. 7. dans tous les azimuts 8. attacher le grelot 9. avoir un p�pin 10. ramasser ~prendre~ une buche VI. 1. en etre rester) baba 2. ne pas se casser le tronc 3, jusqu'au trognon 4. etre plein aux as 5. il y a <�a faits un bail 6. �a ne vaut pas tripette 7. etre en plein baccara 8. donner ~jeter~ un os a ronger a qqn 9. casser la baraque 10. dire balancer; lancer un(e) vanne (des vannes VII. 1. envoyer au bain 2. il y a du monde au balcon 3. dire ~r�pondre~ raide comme balle 4. s'en payer une tranche 5. �a tra�ne les rues 6. il n'y a pas a tortiller 7. se renvoyer la balle e. dans toutes les directions; un peu partout f. Il faut se contenter de cela et de rien d'autre. g. r�ussir socialement h, avoir un ennui <une difficult� J i. faire le premier pas dans une affaire hasardeuse j, faire une chute a. jusqu'au bout b. avoir des soucis c. il y a longtemps d. �a ne vaut pas grand-chose e. ne pas r�fl�chir, ne pas se faire de souci f. etre �tonn� ~stup�fait~ g. avoir beaucoup d'argent h. remarques (allusions; pa- roles outrageantes a l'ad- resse de qqn i. faire �chouer un plan j, lui abandonner quelque pe- tit plaisir ou profit pour se le concilier ou apaiser ses exigences a. bien s'amuser b. ce n'est pas rare, on en trouve partout c. il n'y a pas a h�siter, on ne peut pas faire autrement d. envoyer promener; �conduire e. se rejeter mutuellement une responsabilit� f. poitrine d�bordante g. nettement; sans h�sitation 40 c 41 8. l'avoir dans l'os 9. faire peau neuve 10. ne pas faire un cadeau VIII. 1. faire du baratin 2. cracher au bassinet 3. et tout le bazar <bataclan; tremblement; tralala; bordel~ 4. monter un bateau a qqn 5. etre ~rester~ sur la touche 6. le torchon brule fil y a de l'eau dans le gaz) 7. se mettre en torche 8. il y a un os 9. etre du balai 10. faire le tour du cadran IX. 1. inconnu au bataillon 2. se faire une toile 3. c'est du toc 4. baver sur les rouleaux 5. ne pas manquer de toc 6. tailler une ~des~ bavettes) 7. marcher sous un toc 8. prendre ~avoir~ de la bouteille 9. gagner son bifteck 10. a tout casser h. changer completement de conduite ode maniere de vivre~ i. subir un �chec; ne pas obtenir ce qu'on voulait j. etre s�vere ~intransigeant~, corriger s�verement a. etre a l'�cart de l'activit�, ne pas agir ~intervenir~ b. il y a une brouille dans le m�nage c. faire une chute brutale erg,) d. s�duire par des propos flatteurs e. et tout le reste f. mystifier, raconter des betises ides mensonges g. payer sa part h. dormir douze heures ou plus i. etre le dernier j. il y a une difficult� impr�vue a. mure sous un faux nom b. avoir du culot ode l'ap lomb~ du courage c. bavarder d. agacer, irriter e. c'est faux ~imitation~ f. completement inconnu g. aller au cin�ma h. travailler pour avoir un moyen de subsistance i. acqu�rir de l'exp�rience en vieillissant j. sans frein X. 1. (finir) en beaut� 2. se la faire belle 3. allonger le tir 4. avoir la t�l�phonite 5. se faire la belle ose faire la paire; tricoter des pincettes 6. amuser le tapis 7. etre a la belle 8. donner un coup de balai 9. peau de balle et balai de crin 10. il n'y a pas meche XI. 1. taper dans l'oeil 2. avoir une sacr�e tapette 3. t�cher moyen de faire qqch. 4. se faire des berlues 5. (un alibi) en b�ton 6. taper ~courir~ sur le systeme sur le haricot 7. avoir le taf 8. avoir un grain 9. perdre la boule <la boussole~ 10. faire tout un plat de qqch. yen faire un plat/un fromage XII. 1. etre du b�timent 2. avoir des biscuits <ne pas partir sans biscuits 3. passer ~monter~ sur le billard 4. en avoir ras le bol <en avoir son bols a. etre a la belle �toile b. payer plus que pr�vu c. avoir manie de t�l�phoner d. s'�vader e. dire des choses plaisantes, divertir f. avoir la belle vie g. avec aisance; d'une maniere brillante h. rien i. licencier du personnel j. il n'y a pas moyen a. avoir peur b. agacer; �nerver; importuner c. se faire des illusions d. (un alibi) solide e. etre tres bavard f. plaire g. s'efforcer de faire qqch. h. perdre la tete i. en faire toute une affaire j. etre un peu fou a. ne pas supporter qqch., etre exc�d� b. etre op�r� c. etre du m�tier <de la partie d. se retirer d'une affaire d'une entreprise 42 43 5. en boucher une surface a qqn 6. avoir du bol 7. reprendre ses billes 8, faire du plat 9. faire le beau XIII. 1. ne pas se casser le bol 2. avoir de la surface 3, net et sans bavure 4. se mettre en boule 5, c'est du sport 6. etre boulot-boulot 7. en avoir pied 8. dur a cuire 9. passer l'arme a gauche XIV. 1. envoyer la soudure 2. jusqu'a plus soif 3. coucher dans les draps de soie 4. sonner les cloches a qqn 5. etre dans le sirop 6. couper le sifflet a qqn 7. serrer la pince 8. en boucher un coin a qqn 9. filer le train 10. conna�tre la musique fila chanson) e. avoir de la chance f, avoir des informations; ne pas s'engager sans etre renseign� g. �tonner qqn h. se pavaner i. faire la cour a. c'est difficile et dangereux ~d�licat~ b. etre ais� c. en avoir assez d. ne pas se faire de souci e. se mettre en colere f. nettement, clairement g. etre z�l� au travail h. mourir i. individu difficile a manoeuvrer (peu influen�able a. le r�primander b. payer c. avoir des ennuis d. mettre qqn hors d'�tat de r�pondre e. vivre dans l'opulence f. jusqu'au bout g. savoir s'y prendre; avoir de l'exp�rience h. suivre discretement i. �tonner, laisser coi j. serrer la main XV. 1. etre sci� a. etre �nergique 2. Mets-y ~mets~ un bou- b. dire ce qu'on a sur le cceur chon! 3. relever une sentinelle 4. Sois belle et tais toi! 5. avoir du sang dans les veines 6. C'est le bouquet! 7. vider son sac 8. faire un bide <un fours 9. attendre ~rattraper~ qqn au tournant 10. ne pas valoir un clou (rouill�) XVI. 1. rouler ~etre~ sur la jante ales jantes 2. etre au bout du rouleau 3. tourner rond 4. se monter le bourrichon 5. en conna�tre un bout (un rayon) 6. faire son beurre 7. si cela te wous~ chante 8. manier ~passer~ la brosse a reluire 9. avoir les jetons XVII. 1. d�m�nager a la cloche de bois 2. renverser la vapeur 3. en faire remonter 4. se faire coiffer au poteau 5. avoir garder; prendre) qqn dans son collimateur 6. en donner ficher) son billet (que) 7. le clou de la soir�e 8. passer les d�s c. boire un verre au comptoir d. C'est un peu fort ~exag�r�~! e. ce qu'on attend des femmes f. etre cong�di� ~�limin�~ g. Tais-toi! h. ne rien valoir i. subir un �chec en scene j. se venger de lui a la prochaine occasion a. etre a bout de forces b. si cela te wous~ pla�t c. avoir de l'exp�rience d. fonctionner <marcher~ par- faitement e. etre �puis� ~a plat) f. se faire des illusions g. r�ussir dans ses affaires, s'enrichir h. flatter qqn i. avoir peur a. se laisser d�passer a l'arriv�e ~g.) b. sans avoir pay� son loyer c. attraction principale d. changer completement d'opinion <de tactiques e. assurer; donner sa parole f. r�tablir sa situation financiere g. l'avoir a l'oeil; le surveiller h. renoncer; etre conciliant 44 ~ 45 9. vendre sa salade 10. tenir le crachoir XVIII. 1. bureau des pleurs 2, faire suer le burnous 3. (il n'y a) pas plus que de beurre en branche 4. a la carte 5. casser le bail 6. en catimini 7. river son clou a qqn 8. il ne l'a pas vol� 9. faire des salades 10. avoir la cote XIX. 1. aller au chagrin 2. Tu me cherches? 3. faire rideau passer au rideau 4, etre ~faire~ chocolat 5. point de chute 6. prendre qqch. pour son rhume 7. n'avoir rien sous le chignon 8. foutre ~ficher~ le camp 9. casser les vitres 10. avoir la cosse Mirer sa cosse~ i. soumettre un projet en cherchant a convaincre j. faire a soi seul les frais de la conversation a. il n'y a pas du tout b, au choix c. divorcer; quitter le conjoint d, en cachette, discretement e. le r�duire au silence par une riposte f, bureau des r�clamations g. exploiter des ouvriers h. avoir la r�putation i. faire des complications, faire un m�lange Maire confusion j. il a bien m�rit� ce qui lui arrive a. etre born� ~imb�cile~ b. etre priv� d'un b�n�fice d'un avantage pr�vu c. subir de vifs reproches; recevoir une bonne correction d, lieu de rendez-vous e. se rendre au travail f. Tu veux me provoquer? g. etre dup� croul�; priv�; frustr� h. faire du scandale ~s'emporter~ i. partir; s'enfuir j. ne pas avoir envie de travailler ' XX. 1. ne pas se fouler (la rate) 2. Tous les combien? 3. c'est du billard 4. laisser en rade 5. sur la corde raide 6. filer un mauvais coton 7. avoir un physique de radio 8. faire du <le~ b�ton 9. sac de noeuds (d'embrouil- les~ 10. ne pas cracher sur qqch. XXI. 1. etre a la c�te 2. laisser