Poul Anderson Ksi�yc �owcy Rzeczywisto�ci nie postrzegamy, rzeczywisto�� jest naszym zamys�em Odmienne przypuszczenia mog� doprowadzi� do katastrofalnych zaskocze� Ten powtarzany bez ko�ca b��d stanowi �r�d�o tragicznej natury historii Oskar Haeml Betrachtungen uber d/e menschliche Yerlegen heit Oba s�o�ca znikn�y JU� za horyzontem Widniej�ce na zachodzie g�ry sta�y si� JU� fal� czerni, nieruchom�, jak gdyby dotkn�� ich i zmrozi� ch��d Za�wiatu gdy jeszcze si� wznosi�y na pierwsz� morsk� przeszkod� po drodze ku Obietnicy, ale niebo nad nimi sta�o purpurowe, ukazuj�ce Jedynie pierwsze gwiazdy i dwa ma�e ksi�yce, srebrzyste sierpy w ochrowej obw�dce, niczym sama Obietnica Na wschodzie niebo pozosta�o Jeszcze b��kitne Tutaj, niewysoko ponad oceanem, Run ja�nia� nieoma! pe�nym blaskiem Jego pasy b�yszcza�y na tle karmazynowej po�wiaty Pod ni� dr�a�y wody - �wiadectwo wiatru AYach tez czu� wiatr, ch�odny i szemrz�cy Odpowiada� mu najdrobniejszym w�oskiem swego cia�a Potrzebowa� zaledwie niewielkiego popchni�cia, by utrzymywa� sta�y kurs, wysi�ek ten starcza�, by da� poczucie w�asnej si�y i jedno�ci ze swym Rojem oraz kierunkiem i celem drogi Otacza�y go kuliste cia�a towarzyszy, jarz�ce si� lekko, nieomal zas�aniaj�ce mu widok ziemi nad kt�r� p�yn�li by� spo�r�d nich najwy�ej Ich zapach �ycia st�umi� wszystkie inne niesione przez wiatr, s�odkie i mocne i brzmia� ich wsp�lny �piew, stug�osowego ch�ru aby dusze ich mog�y si� po��czy� i sta� jednym Duchem, przedsmakiem tego, co oczekiwa�o ich na dalekim zachodzie Dzi� wieczorem gdy P'a przejdzie przez tarcz� Run, powr�ci Czas Blasku Ju� si� wszyscy na to cieszyli Tylko AYach nie �piewa� ani si� nie zatraci� w marzeniach o ucztowaniu i mi�o�ci By� zbyt �wiadom tego, co niesie To co ludzie przyczepili do jego cia�a, wa�y�o bardzo niewiele, ale przepe�nia�o mu dusz� czym� ci�kim i surowym Ca�y R�J wiedzia� o niebezpiecze�stwie napa�ci i wielu �ciska�o bro� kamienie do rzucania lub zaostrzone ga��zie, kt�re opadaj� z drzew u - w mackach faluj�cych pod kulami ich cia� A'i'ach mia� stalowy n� - zap�at� ludzi za zgod� na obci��enie jego cia�a Jednak nie by�o to w naturzb LuJu, by obawia� si� czego�, co mo�e grozi� im w przysz�o�ci AYach czu� osobliwe zmiany spowodowane tym, co dzia�o si� wewn�trz niego Wiedza ta przysz�a, sam nie by� pewien jak, ale wystarczaj�co powoli, by go nie zaskoczy� Jednak zamiast tego przepe�ni�a go zawzi�to�� Gdzie� w tych g�rach i lasach znajdowa�a si� Bestia nosz�ca t� sam� bro� co on, znajduj�ca si� w nik�ym kontakcie typu rojowego - z cz�owiekiem Nie potrafi� odgadn��, co to mo�e zwiastowa�, z wyj�tkiem jednego jakie� k�opoty dla Ludu Pytanie ludzi o to mog�o by� nierozs�dne Dlatego tez postanowi� zrobi� rzecz obc� jego rasie postanowi�, ze sam usunie t� gro�b� Poniewa� oczy mia� umieszczone w dolnej po�owie cia�a, nie widzia� przedmiotu umocowanego na szczycie ani bij�cego z niego �wiat�a Jego towarzysze mogli to jednak zobaczy�, wi�c kaza� sobie wszystko pokaza�, nim zgodzi� si� to ponie�� �wiat�o by�o s�abe, widoczne tylko w nocy, a i to jedynie na ciemnym tle, b�dzie wi�c szuka� b�ysku w�r�d cieni na powierzchni ziemi Pr�dzej czy p�niej zobaczy go Okazja by�a po temu nie najgorsza teraz, o Czasie Blasku, gdy Bestie wyrusz�, by zabija� Lud, o czym wiedzia�y, licznie zgromadzony na rozkosze AYach za��da� no�a jako ciekawostki, kt�ra mo�e si� przyda� Chcia� schowa� go w ga��ziach drzewa, by z nim po�wiczy�, gdy przyjdzie mu na to ochota Czasem kt�ra� z Os�b wykorzystywa�a znaleziony przedmiot, na przyk�ad ostry kamie�, do jakich� dora�nych cel�w, aby na przyk�ad otworzy� str�k grzebienio-kwiatu i wypu�ci� przepyszne nasionka Mo�e za pomoc� no�a b�dzie m�g� robi� narz�dzia z drewna i mie� ich kilka w zapasie Zastanowiwszy si� nad tym, A'i'ach skonstatowa�, do czego naprawd� s�u�y ostrze M�g� uderza� z powietrza, p�ki Bestia nie zginie . nie, p�ki nie zginie ta bestia AYach polowa� *** Kilka godzin przed zachodem s�o�ca Hugh Brocket i jego �ona, Jannika Rezek, przygotowywali si� do nocnej pracy, gdy zjawi�a si� Chnsoula Grypans, mocno sp�niona Burza najpierw zmusi�a samolot do l�dowania w Ennque, a potem, z�o�liwie pr�c na zach�d, zmusi�a go do zatoczenia szerokiego �uku w czasie lotu do Hansonn Nawet me spostrzeg�a Oceanu Pier�cieniowatego i przelecia�a dobre tysi�c kilometr�w w g��b l�du, po czym musia�a skr�ci� na po�udnie i wr�ci� tyle samo, by dotrze� do ich wielkiej wyspy - Port Kato wygl�da ogromnie odludnie z powietrza - zauwa�y�a Cho� z silnym obcym akcentem, jej angielski - j�zyk uzgodniony jako wsp�lny na tej stacji - by� p�ynny, mi�dzy innymi dlatego znalaz�a si� tutaj, by zbada� mo�liwo�ci znalezienia jakiego� zaj�cia - Bo jest odludny - o�wiadczy�a Jannika, z w�asnym obcym akcentem - Kilkunastu naukowc�w, mo�e dwa razy tyki praktykant�w i par� os�b personelu pomocniczego Dlatego tez b�dziesz tu szczeg�lnie mile widziana - Co, czy�by�cie si� czuli osamotnieni? - zdziwi�a si� Chnsoula - Mo�na przecie� rozmawia� z ka�dym po stronie przyplanetarnej, kto ma holokom? - Owszem albo polecie� do miasta s�u�bowo lub na urlop czy prz^ innej okazji - w��czy� si� Hugh - Ale cho� obraz jest stereoskopowy, a d�wi�k plastyczny, jest to tylko obraz Nie mo�na go przecie� zabra� na drinka po rozmowie7 Co do wyjazd�w za�, to po nich zawsze si� jednak wraca do tych samych twarzy Plac�wki naukowe staj� si� coraz bardziej wyalienowane towarzysko Sama zobaczysz, gdy tu przyjedziesz Ale nie chcia�bym - doda� po�piesznie - by� odnios�a wra�enie, ze ci� zniech�cam Jan ma racj�, b�dziemy szcz�liwi, gdy zjawi si� tu kto� nowy Jego obcy akcent wynika� z �yciorysu J�zyk Ojczysty - angielski, Hugh jednak by� Medea�czykiem w trzecim pokoleniu, co oznacza�o, ze jego dziadkowie opu�cili Ameryk� P�nocn� tak dawno temu, i� j�zyk zmieni� si� podobnie jak wszystko inne Chnsoula zreszt� nie by�a w tym wszystkim zorientowana, skoro laserowa wi�zka bieg�a z Ziemi na Kolchid� prawie pi��dziesi�t lat, a statek, kt�rym tu przylecia�a, u�piona i nie starzej�ca si�, by� o wiele wolniejszy - Tak, z Ziemii - W g�osie Janniki s�ycha� by�o rado�� Chnsoula drgn�a - Gdy odlatywa�am, na Ziemi by�o nieciekawie Mo�e p�niej sytuacja si� polepszy�a Prosz� was, ch�tnie porozmawiam o tym p�niej, aleleraz chcia�abym si� zaj�� przysz�o�ci� Hugh poklepa� j� po ramieniu Pomy�la�, ze Chnsoula jest do�� �adna, z pewno�ci� nie dor�wnywa�a Jan (niewiele zreszt� kobiet mog�o si� z ni� r�wna�) ale gdyby ich znajomo�� mia�a rozwin�� si� w kierunku ��ka, nie mia�by nic przeciwko temu Zawsze jaka� odmiana - Dzi� jako� szczeg�lnie ci si� nie wiod�o, co? - mrukn�� - Najpierw to op�nienie, p�ki Roberto to znaczy dr Yenosta nie wr�ci z obserwacji w terenie a dr Feng z O�rodka, dok�d pojecha� z pr�bkami Mia� na my�li g��wnego biologa i g��wnego chemika Specjalno�ci� Chnsouli by�a biochemia, wszyscy mieli nadziej�, ze skoro dopiero co przyby�a, i to ostatnim z niecz�sto przylatuj�cych statk�w mi�dzygwiezdnych, przyczyni si� istotnie do wyja�nienia �ycia na Medei U�miechn�a si� - No, to zaczn� od zapoznawania si� z innymi, poczynaj�c od was - dwojga mi�ych os�b Jannika potrz�sn�a g�ow� - Przykro mi - rzek�a - ale sami jeste�my za�atani, wkr�tce wychodzimy i mo�emy nie wr�ci� przed �witem - To znaczy kiedy? Za oko�o trzydzie�ci sze�� godzin? Tak Czy to nie za d�ugo jak na wyprawy w jak to powiedzie�7 W tak niesamowitym otoczeniu? Hugh za�mia� si� - Taki jest los ksenologa, a oboje mamy t� specjalno�� - odpar� - Mmm my�l�, ze przynajmniej ja znajd� troch� czasu, by pokaza� ci to i owo, wprowadzi� ci� we wszystko i w og�le sprawi�, by� czu�a si� jak u siebie w domu Poniewa� Chnsoula przyby�a w tym punkcie cyklu dy�ur�w, gdy wi�kszo�� ludzi jeszcze spa�a, skierowano j� do kwatery Hugha i Janniki, kt�rzy wcze�nie wstali, by przygotowa� si� do wyprawy Jannika rzuci�a mu ci�kie spojrzenie Hugh by� pot�nie zbudowanym m�czyzn�, kt�ry oblicza� sw�j wiek na czterdzie�ci jeden lat ziemskich krzepkiej budowy cia�a, o troch� niezgrabnych ruchach, z zawi�zuj�cym si� brzuszkiem, ostre rysy twarzy, jasne w�osy, niebieskie oczy, ostrzy�ony na kr�tko, g�adko wygolony, ale niechlujnie ubrany w kurtk�, spodnie i wysokie buty, w stylu g�rnik�w, w�r�d kt�rych si� wychowa� - Ja nie mam czasu - o�wiadczy�a Hugh wykona� szeroki gest - Jasne, me przeszkadzaj sobie, kochanie - Uj�� Chnsoul� pod �okie� - Chod�my si� przej�� Oszo�omiona wysz�a z nim z zagraconego baraku Na podw�rzu zatrzyma�a si� i d�ugo rozgl�da�a dooko�a, jak gdyby po raz pierwszy zobaczy�a Mede� Port Kato by� faktycznie niewielki Aby nie zak��ca� tutejszej ekologu takimi urz�dzeniami, jak o�wietlenie ultrafioletowe nad poletkami uprawnymi, zaopatrywa� si� we wszystko, co mu potrzebne, w starszych i wi�kszych osadach po stronie przyplanetarnej Poza tym, cho� znajdowa� si� w pobli�u wschodniego skraju Hansonn, usytuowano go jednak kitka kilometr�w w g��b l�du, na wzniesieniu, by zabezpieczy� si� przeciwko przyp�ywom Oceanu Pier�cieniowatego, kt�re potrafi�y przybiera� potworne rozmiary W ten spos�b przyroda otacza�a i przygniata�a grup� budowli ze wszystkich stron, gdziekolwiek by spojrza�a czy tez s�ucha�a, odczuwa�a powonieniem, dotykiem, smakiem, poruszeniem Przy sile ci��enia nieco mniejszej ni� na Ziemi jej ch�d by� cokolwiek skoczny Wi�ksza zawarto�� tlenu tak�e dodawa�a energii, cho� nie pozby�a si� jeszcze zwi�zanego z tym podra�nienia b�on �luzowych Pomimo usytuowania w strefie tropikalnej powietrze by�o balsamiczne i niezbyt wilgotne, poniewa� wyspa le�a�a do�� blisko strony odplanetarnej Przesyca�y je najr�niejsze zapachy, z kt�rych tylko kilka z nich przypomina�o te, kt�re zna�a, w rodzaju pi�ma czy jodu D�wi�ki tez by�y obce szelesty, tryle, skrzypienia, mamrotania, kt�re g�sta atmosfera jeszcze bardziei wzmacnia�a Sama stacja mia�a obcy wygl�d Budynki wykonano z tutejszych materia��w, wed�ug tutejszych projekt�w, nawet przetwornik energii promienistej nie przypomina� niczego, co widzia�a na Ziemi Zwielokrotnione cienie mra�y dziwny kolor, w�a�ciwie to w tym czerwonym �wietle �aden kolor nie by� taki jak zawsze Drzewa wznosz�ce si� nad dachem mia�y niezwyk�e kszta�ty, a ich li�cie by�y zabarwione na r�ne odcienie oranzu, ��ci i br�zu Mi�dzy drzewami i w�r�d ga��zi �miga�y niewielkie stworzenia Pojawiaj�ce si� co jaki� czas w powietrzu �wiec�ce pasma nie wygl�da�y na zwyk�y kurz Niebo mia�o g��bokie barwy Nieliczne chmurki otacza� delikatny r� i z�ocisto�� Podw�jne s�o�ce Kolchida (nagle astronomiczna nazwa "Kastor C" wyda�a si� zbyt sucha) sk�ania�o si� ku zachodowi Oba sk�adniki gwiazdy �wieci�y tak nik�ym blaskiem, ze przez kr�tk� chwil� mog�a patrze� na me bezpiecznie go�ym okiem Fryksos znajdowa� si� bez ma�a w najwi�kszym k�towym odchyleniu od Helle Po przeciwnej stronie kr�lowa�a na niebie Argo, jak zawsze na stale skierowanej ku JCJ stronie Medei W tym miejscu planeta g��wna wisia�a nisko na niebie, wierzcho�ki drzew skrywa�y cz�ciowo sp�aszczon� tarcz� �wiat�o dnia rozja�nia�o nieco jej czerwony �ar, kt�ry z nadej�ciem nocy jeszcze si� wzmocni Mimo to Argo by�a olbrzymem, o wielko�ci pozornej pi�tna�cie czy szesna�cie razy wi�kszej ni� Luna nad Ziemi� Subtelnie zabarwione pasma i plamy na \e\ tarczy, nieustannie zmieniaj�ce si�, by�y chmurami wi�kszymi ni� ca�e kontynenty oraz tr�bami powietrznymi, z kt�rych ka�da mog�aby po�kn�� ca�y ten ksi�yc, na powierzchni kt�rego stali Chnsoula zadr�a�a - Tu uderza mnie - wyszepta�a - bardziej ni� gdziekolwiek, w Ennque czy podczas l�dowania, ze trafi�am do innego miejsca we Wszech�wiecie Hugh obj�� j� r�k� w talu G�adkie s�owa zawsze przychodzi�y mu z trudno�ci�, wi�c powiedzia� po prostu - Bo tu 001 jest inaczej W�a�nie dlatego istnieje Port Kato by bada� szczeg�owo obszar, kt�ry przez jaki� czas by� izolowany M�wi si�, ze przesmyk mi�dzy Hansoni� i reszt� l�du znikn�� dopiero pi�tna�cie tysi�cy lat temu W ka�dym razie tutejsi dromidzi nigdy nie s�yszeli o ludziach, zanim my si� tu zjawili�my Ouranidzi s�yszeli jakie� plotki, co mog�o mie� na nich pewien wp�yw, ale niewielki - Dromidzi ouranidzi och� - Jako Greczynka natychmiast zrozumia�a znaczenie tych termin�w - Fuksy i baloniki, prawda? Hugh zmarszczy� czo�o - Prosz� ci�, to niezbyt mi�e �arty, me uwa�asz? Wiem, ze w mie�cie cz�sto si� tak o nich m�wi, ale moim zdaniem obie rdsy zas�uguj� na godmejsze nazwy Pami�taj to istoty inteligentne - Przepraszam U�cisn�� j� lekko - Nic si� nie sta�o, Chns Jeste� tu nowa Kiedy po pytaniu zadanym Ziemi czeka si� sto lat na odpowied� - Tak Zastanawia�am si�, czy to warto rozmieszcza� kolonie tak daleko poza Uk�adem S�onecznym, po to, by otrzymywa� wiedz� naukow� z takim op�nieniem - Masz w tej sprawie aktualniejsze dane ni� ja - No wi�c planetologia, biologia, chemia - wszystkie te nauki wypiacowy-wa�y sobie nowe pogl�dy, gdy odlatywa�am, a to dotyczy�o ka�dej ga��zi wiedzy od medycyny po regulacj� sejsmiczn� - Chnsoula wyprostowa�a si� - Mo�e kolejnym etapem b�dzie wasz przedmiot, ksenologia? Je�li potrafimy zrozumie� m�zg niecz�owieka nie, dwa m�zgi na tym ksi�ycu, a mo�e nawet trzy, je�li naprawd� istniej� w dwa zupe�nie odmienne typy ouranid�w, jak s�ysza�am - nabra�a oddechu - no to wtedy mo�e zyskamy szans� zrozumienia nas samych - Wydawa�o mu si�, ze interesuje j� to naprawd�, ze nie tylko stara si� mu sprawie przyjemno��, gdy m�wi�a dalej. - Czym wy si� tu w�a�ciwie zajmujecie, ty i IWOJO �ona? W Ennque m�wili mi, ze to co� zupe�nie szczeg�lnego - W ka�dym razie jest to w stadium eksperymentalnym - Nie chc�c przedobrzy� zabra� r�k� z jej talu - To skomplikowana sprawa Mo�e raczej wola�aby� wycieczk� po naszej metropolii? - P�niej sama mog� si� tu rozejrze�, skoro musicie zaj�� si� prac� Ale zafascynowa�o mnie to, co s�ysza�am o waszej pracy Czytanie my�li meziemc�w' - To wcale nie tak - Chwytaj�c nadarzaj�c� si� okazj�, wskaza� jej �awk� przy baraku maszynowni - Je�li naprawd� chcesz pos�ucha�, to usi�d�my W tym momencie ze swego baraku wyszed� botanik. Pi�t Marais Ku uldze Hugha pozdrowi� ich tylko, po czym po�pieszy� dalej Niekt�re ro�liny w Hansonn o tej porze dnia zachowywa�y si� bardzo dziwacznie Pozostali uczeni znajdowali si� jeszcze w kwaterach, kucharz z pomocnikiem przygotowywali �niadanie, reszta za� my�a si� i przygotowywa�a do kolejnego okresu dziennego - My�l�, ze ci� to zdziwi�o - zacz�� Hugh - Technika elektronicznej neuroanalizy by�a na Ziemi dopiero w powijakach, gdy odlatywa� tw�j statek Wkr�tce potem nast�pi� jej gwa�towny rozw�j i oczywi�cie informacje na ten temat dotar�y do nas na d�ugo przed tob� Stosowano j� dot�d zar�wno na ni�szych zwierz�tach, jak i na ludziach, wi�c by�o nam niezbyt trudno - zwa�ywszy, ze w O�rodku mamy paru geniuszy - zaadaptowa� j� dla dromid�w i ouranid�w 10 W ko�cu oba te gatunki maj� r�wnie� systemy nerwowe, a sygna�y s� elektryczne Szczerze m�wi�c znacznie trudniej by�o opracowa� program ni� sam sprz�t Zajmujemy si� tym z Jannik�, zbieraj�c dane do�wiadczalne do wykorzystania prze? psycholog�w, semantyk�w i informatyk�w Hm, me chcia�bym, �eby� mnie �le zrozumia�a Dla nas na razie wszystko jest nieomal spraw� przypadku Mnemoskopia - nie�adne s�owo, ale jako� si� przyj�o - mnemoskopia b�dzie p�niej cennym narz�dziem w naszej w�a�ciwej pracy, polegaj�cej na badaniu �ycia tubylc�w, ich my�li i uczu�, s�owem wszystkiego na ich temat Niemniej jednak, na razie jest to narz�dzie bardzo nowe, bardzo ograniczone i bardzo nieobliczalne Chnsoula pog�adzi�a si� po podbr�dku - Powiem ci, co ja wiem, jak mi si� zdaje - zaproponowa�a - a ty mi powiesz, w czym si� pomyli�am - Jasne Zacz�a pedantycznie - Istnieje mo�liwo�� identyfikacji i zapisu wzor�w synaptycznych odpowiadaj�cych impulsom motorycznym, doznaniom zmys�owym, ich przetwarzaniu, i na koniec, teoretycznie, my�lom w�a�ciwym Badanie jednak polega na mozolnym zbieraniu danych, ich interpretacji i korelacji owej interpretacji z odruchami werbalnymi Wszelkie otrzymane wyniki mo�na zmagazynowa� w komputerze w postaci mapy n-wymiarowej, z kt�rej da si� robi� odczyty Dodatkowe odczyty mo�na uzyska� poprzez interpolacj� - Fiuu' - gwizdn�� Hugh - M�w dalej - Nie pomyli�am si� dot�d? Tego si� nie spodziewa�am - No wi�c oczywi�cie pr�bujesz w paru s�owach naszkicowa� to, co jest potrzebne cho�by do cz�ciowego w�a�ciwego opisu wielu tom�w matematyki i logiki symbolicznej Ale i tak idzie ci lepiej, ni� ja m�g�bym to zrobi� - No wi�c m�wi� dalej Ostatnio opracowano r�ne systemy pozwalaj�ce na dokonywanie odniesie� pomi�dzy poszczeg�lnymi mapami Mog� one przekszta�ca� wzory reprezentuj�ce my�li jednego m�zgu we wzory my�lowe innego R�wnie� mo�liwa jest bezpo�rednia transmisja mi�dzy uk�adami nerwowymi Wykrywa si� wz�r, t�umaczy w komputerze i indukuje elektromagnetycznie w m�zgu odbieraj�cym Czy� to nie jest telepatia? Hugh zacz�� kr�ci� g�ow�, ale ograniczy� si� do s��w - Mmmm w jakiej� wyj�tkowo prymitywnej postaci Nawet dwie istoty ludzkie, kt�re my�l� w tym samym j�zyku i znaj� siebie nawzajem na wylot, nawet one otrzymuj� tylko cz�� informacji proste komunikaty z wieloma zniekszta�ceniami, niskim odst�pem psofometrycznym i powolnym tempem transmisji A o ile gorzej rzecz si� ma w przypadku obcej formy zyciai We�my cho�by tylko inny j�zyk, pomijaj�c budow� neurologiczn�, metabolizm - Ale pr�bujecie tego nie bez sukces�w, jak s�ysza�am - No, uda�o si� nam uzyska� pewien post�p na kontynencie w przypadku zar�wno dromid�w, jak i ouranid�w Ale wierz mi, s�owo .pewien jest tu wielk� przesad� - A potem pr�bujecie tego na Hansonn, gdzie kultura miejscowa musi by� 11 wam ca�kowicie obca W�a�ciwie to gatunek "ouramd" Dlaczego? Czy przypadkiem nie dodajecie sobie zbytecznej pracy? - Tak to jest, dodajemy sobie pracy, ale nie jest ona zbyteczna Widzisz, wi�kszo�� ze wsp�pracuj�cych z nami tubylc�w sp�dzi�o ca�e swe �ycie w pobli�u ludzi Wielu z nich jest sta�ymi obiektami bada� dromidzi dla zap�aty, ouranidzi za� dla satysfakcji psychicznej, zabawy, mo�na by rzec S� rasowo wykorzenieni Czasem nawet nie maj� poj�cia, dlaczego ich .dzicy" krewniacy co� robi� Chcieli�my sprawdzi�, czy mnemoskopia mo�e sta� si� narz�dziem poznania czego� wi�cej poza neurologi� Do tego celu potrzebne by�y nam istoty, kt�re s� stosunkowo, hm, nieska�one Pan B�g jeden wie, ile jest obszar�w dziewiczych na ca�ej p�kuli przyplanetarnej Ale tu oto istnia� gotowy Port Kato, zaprojektowany do intensywnych bada� w terenie, kt�ry jest zar�wno izolowany, jak i �ci�le ograniczony Jan i ja postanowili�my, ze mo�emy z powodzeniem do naszych program�w bada� w��czy� mnemoskopi� Wzrok Hugha pow�drowa� ku ogromowi Argo i zatrzyma� si� na niej - Je�li o nas chodzi - doda� cicho - jest to sprawa przypadkowa jeden ze sposob�w wypr�bowywanych w celu stwierdzenia, dlaczego tutaj dromidzi i ouranidzi prowadz� ze sob� wojn� - Przecie� gdzie indziej tez si� nawzajem zabijaj�, prawda? - Tak, na wiele sposob�w, dla najr�niejszych przyczyn, o ile mo�emy to ustali� Dla �cis�o�ci, ja nie popieram pogl�du, ze na tej planecie tubylcy zdobywaj� informacje poprzez zjadanie tych, kt�rzy je posiadaj� Po pierwsze, m�g�bym ci pokaza� mn�stwo obszar�w, gdzie dromidzi i ouranidzi jak si� wydaje �yj� razem w pokoju - Wzruszy� ramionami - Ziemskie "narody nigdy nie by�y identyczne, dlaczego wi�c spodziewamy si�, ze na Medei wsz�dzie ma by� jednakowo? - Na Hansonn wszak�e m�wisz, wojna? - To najlepsze okre�lenie, jakie potrafi� wymy�li� Och, �adna ze stron nie ma jakiego� rz�du, kt�ry m�g�by j� wypowiedzie� Faktem jednak jest, ze przez ostatnie dwadzie�cia lat - czyli tyle, ile obserwuj� ich ludzie - dromidzi z tej wyspy odczuwaj� coraz silniejsz� ��dz� mordu wobec ouranid�w Chc� ich zniszczy�' Ouranidzi s� nastawieni pokojowo, ale potrafi� si� broni�, czasem aktywnymi �rodkami w rodzaju zastawiania pu�apek - Hugh skrzywi� si� - Widzia�em kilka takich star�, ogl�da�em tez skutki jeszcze wi�kszej liczby innych Nie jest to przyjemne Gdyby�my my tu w Port Kato, mogli po�redniczy� - przynie�� pok�j - s�dz�, ze ju� to samo usprawiedliwi�oby obecno�� cz�owieka na Medei Chocia� chcia� Uj�� j� sw� �yczliwo�ci� nie zamierza� jednak gra� �wi�toszka By� pragmatykiem, niemniej jednak czasem zastanawia� si�, czy cz�owiek ma prawo tu przebywa� D�ugoterminowe badania naukowe by�y niemo�liwe bez samodzielnie utrzymuj�cej si� kolonu, co z kolei narzuca�o jej odpowiedni� liczb� ludzi, kt�rzy w wi�kszo�ci nie byli uczonymi On na przyk�ad by� synem g�rnika i dzieci�stwo sp�dzi� na prowincji Prawda, osadnictwo ludzkie na Medei nie mia�o zwi�ksza� swej liczebno�ci ponad obecny poziom, a zreszt� na wi�kszo�ci powierzchni tego ogromnego ksi�yca panowa�y warunki nieodpowiednie dla ludzi, tak wi�c dalszy rozw�j kolonizacji by� ma�o prawdopodobny Ale i tak tylko 12 ze wzgl�du na sw� obecno�� Ziemianie wywarli nieodwracalny wp�yw na obie rasy tubylcze - Nie mo�ecie ich spyta�, dlaczego ze sob� walcz�? - zastanawia�a si� Chnsoula Hugh u�miechn�� si� krzywo - O, tak, mo�emy spyta� Do tej pory opanowali�my tutejsze j�zyki do cel�w praktycznych Pytanie tylko jak g��boko si�ga nasze zrozumienie? Pos�uchaj jestem specjalist� od dromid�w, Jannika za� od ouranid�w i oboje usilnie si� starali�my zdoby� przyja�� niekt�rych osobnik�w Mnie jest trudniej, bowiem dromidzi nie chc� przychodzi� do Port Kato, dop�ki nie maj� pewno�ci, ze nie natkn� si� tu na jakiego� ouranida Przyznaj�, ze byliby wtedy zmuszeni pr�bowa� go zabi� - i przy okazji r�wnie� zje�� to wa�ny akt symboliczny Dromidzi zgadzaj� si�, ze by�oby to pogwa�cenie naszej go�cinno�ci Dlatego tez ja musz� si� z nimi spotyka� w ich obozowiskach i schronieniach Pomimo tego utrudnienia Jannika jest przekonana, ze nie posun�a si� dalej ni� ja Oboje jeste�my na r�wni, w kropce - A co m�wi� tubylcy7 - No, przedstawiciele obu gatunk�w przyznaj�, ze kiedy� �yli ze sob� w zgodzie nie maj�c zbyt wielu bezpo�rednich kontakt�w, ale interesuj�c si� sob� nawzajem w znacznym stopniu Potem za�, dwadzie�cia-trzydzie�ci lat temu, coraz wi�cej dromid�w zacz�o tracie p�odno�� Coraz tez cz�ciej poszczeg�lni osobnicy umierali nie przechodz�c ca�ego cyklu Przyw�dcy zadecydowali, ze to wina ouranid�w i ze nale�y ich pozabija� - Dlaczego? - Kanon wiary Brak tu jakiegokolwiek uzasadnienia, kt�re m�g�bym rozpozna�, cho� potrafi� si� domy�li� motyw�w, w rodzaju potrzeby znalezienia koz�a ofiarnego Nasi patolodzy szukaj� prawdziwej przyczyny, ale mo�na sobie wyobrazi�, ile czasu to zajmie A tymczasem napa�ci i zab�jstwa si� mno�� Chnsoula popatrzy�a na pokryty py�em grunt - Mo�e ouranidzi tez si� jako� zmienili? W�wczas dromidzi mogliby wyci�gn�� po�pieszny wniosek o post hoc, propter hoc - H�? Gdy przet�umaczy�a, Hugh za�mia� si� - Boj� si�, ze brak mi og�ady - powiedzia� - Pionierzy i traperzy, w�r�d kt�rych si� wychowa�em, szanuj� wykszta�cenie - bez niego nie prze�yliby�my na Medei - ale sami zbyt wiele go nie maj� Zainteresowa�em si� ksenologi�, bo jako dzieciak zaprzyja�ni�em si� z jednym dromidem i trwa�o to przez jego ca�y cykl - od okresu �e�skiego, poprzez m�ski, do postseksualnego Tak egzotyczne �ycie poci�gn�o moj� wyobra�ni� Jego pr�ba skierowania rozmowy na tory bardziej osobiste nie powiod�a si� - Co zrobili ouranidzi? - nastawa�a Chnsoula - Och przyj�li now� nre, nie religi� To sugerowa�oby osobny przedzia� �ycia, prawda? A ouranidzi nie dziel� swego �ycia Mo�na to nazwa� now� drog�, nowym Tao Sk�ada si� na to ostatecznie lot ze wschodnim wiatrem poprzez ocean, by zgin�� w ch�odzie panuj�cym na stronie odplanetarnej To ma jakie� 13 transcendentalne znaczenie Nie pytaj mnie, jakie czy dlaczego Nie potrafi� tez zrozumie� - ani Jannika - dlaczego dromidzi uwa�aj� to, co robi� ouranidzi, za rzecz straszn� Mam pewne pomys�y, ale to tylko hipotezy Moja �ona �artuje, ze s� to urodzeni fanatycy Chnsoula skin�a g�ow� - Przepa�� kulturowa Powiedzmy, ze wsp�czesny materialista o niewielkiej empatii posiada� wehiku� czasu i uda� si� do czas�w �redniowiecza na Ziemi, by tam dowiedzie� si�, jakie by�y powody krucjat czy mahometa�skich �wi�tych wojen Wyda�yby mu si� bezsensowne Bez w�tpienia doszed�by do wniosku, ze wszyscy zainteresowani postradali zmys�y, a jedyn� mo�liw� drog� do pokoju by�o ca�kowite zwyci�stwo jednej strony nad drug� Co, jak si� okaza�o, nie by�o prawd� Hugh u�wiadomi� sobie, ze ta kobieta my�li bardzo podobnie do jego �ony Chnsoula m�wi�a za� dalej - Czy nie mog�aby by� taka mo�liwo��, ze powodem tych zmian jest cz�owiek, cho�by po�rednio? - Jest taka mo�liwo�� - przyzna� - Ouranidzi oczywi�cie lataj� daleko, wi�c te z Hansonn mog�y us�ysze�, z drugiej czy trzeciej r�ki, opowie�� o raju zwi�zanym z lud�mi S�dz�, ze to naturalne uwa�a�, i� raj le�y na zachodzie Nie to, z�by kto� z nas pr�bowa� nawraca� tubylca, ale oni czasem pytali, jakie s� nasze pogl�dy A ouranidzi to urodzeni mitotw�rcy, kt�rzy podchwytuj� ka�dy pogl�d S� r�wnie� sk�onni do ekstazy, nawet wzgl�dem �mierci - Podczas, gdy dromidzi, jak us�ysza�am, potrafi� w ci�gu nocy wymy�li� now�, wojownicz� religi� Tak wi�c na tej wyspie nowa religia okaza�a si� skierowana przeciwko ouranidom, co? To tragiczne cho� ma wiele wsp�lnego, jak s�dz�, z prze�ladowaniami religijnymi na Ziemi - W ka�dym razie nie mo�emy im pom�c, dop�ki nie zdob�dziemy wi�cej informacji Jan i ja pracujemy nad tym Przewa�nie przestrzegamy zwyk�ego sposobu post�powania badania polowe, obserwacje, wywiady i tak dalej Eksperymentujemy r�wnie� z mnemoskopi� Dzi� zostanie ona poddana najpowa�niejszej jak dot�d pr�bie Chnsoula usiad�a wyprostowana, spi�ta - Co b�dziecie robi�? - Prawdopodobnie sko�czy si� to niepowodzeniem Sama jeste� naukowcem, wi�c wiesz, jak rzadko zdarzaj� si� prawdziwe momenty prze�omowe My si� tylko wleczemy przed siebie Gdy Chnsoula milcza�a, Hugh nabra� oddechu do d�u�szej wypowiedzi - Dok�adnie m�wi�c - ci�gn�� - Jan wychowuje "dzikiego" ouranida, ja za� "dzikiego" dromida Nam�wili�my ich do pod��czenia im miniaturowych nadajnik�w mnemoskopowych i pracujemy nad nimi, by rozwin�� nasze w�asne mo�liwo�ci Tego, co odbieramy i t�umaczymy, nie ma zbyt wiele Nasze oczy i uszy daj� nam znacznie wi�cej informacji Ale s� to dane szczeg�lne, uzupe�niaj�ce Jak to wygl�da? Och, nasz tubylec ma przyklejony do g�owy aparat wielko�ci guzika - o ile w przypadku ouranida mo�na m�wi� o g�owie Energii dostarcza ogniwo rt�ciowe Aparat nadaje sygna� identyfikacyjny w pa�mie radiowym, jego 14 moc jest rz�du mikrowat�w, ale wystarczy, by mo�na by�o to odbiera� Transmisja danych potrzebuje oczywi�cie szerokiego pasma, nadajemy wi�c to wi�zk� ultrafioletow� - Co takiego? - To zaskoczy�o Chnsoul� - Czy to nie jest niebezpieczne dla dromid�w? Uczono mnie, ze oni, podobnie jak wi�kszo�� zwierz�t, musz� kry� si� podczas wybuch�w na s�o�cu - To promieniowanie ma moc bezpieczn�, cho�by z powodu ogranicze� energetycznych - odrzek� Hugh - Oczywi�cie przekaz mo�e si� odbywa� tylko w linii wzroku, na odleg�o�� kilku kilometr�w w powietrzu Przy tym tubylcy obu ras twierdz�, ze potrafi� wykry� fluorescencj� gazu wzd�u� toru promieni Cho� oczywi�cie nie ujmuj� tego w tych s�owach! Tak wi�c Jan i ja polecimy osobnymi grawitolotami Zawi�niemy tak wysoko, ze nie b�dzie nas wida�, drog� radiow� w��czymy nadajniki i "dostroimy si�" do naszych obiekt�w za pomoc� wzmacniaczy i komputer�w Jak ju� powiedzia�em, do tej pory uzyskiwali�my bardzo ograniczone rezultaty, jest to wyj�tkowo ma�o wydajna telepatia Dzi� wiecz�r planujemy zintensyfikowa� wysi�ki, poniewa� zdarzy si� co� wa�nego Nie zapyta�a od razu, co to b�dzie, ale zamiast tego powiedzia�a - A czy pr�bowali�cie nadawania do tubylca zamiast odbioru? - Co takiego? Nie, nikt jeszcze tego nie pr�bowa� Po pierwsze, nie chcemy, by wiedzieli, ze ich obserwujemy To prawdopodobnie wp�yn�oby na ich zachowanie Poza tym �adna z ras medea�skich nie dysponuje niczym, co cho� troch� przypomina�oby kultur� naukow� W�tpi�, czy zrozumieliby, o co chodzi - Naprawd�? Przy ich wysokim poziomie metabolizmu powiedzia�abym, ze powinni my�le� szybciej od nas - Wydaje si�, ze tak jest, cho� nie potrafimy tego zmierzy�, dop�ki nie ulepszymy mnemoskopu, tak by umia� odczytywa� my�li werbalnie Do tej pory zidentyfikowali�my tylko wra�enia zmys�owe Wr�� tu za sto lat, to mo�e kto� ci odpowie na twoje pytanie Rozmowa sta�a si� tak uczona, ze Hugh z rado�ci� przyj�� ukazanie si� ouranida, kt�re j� przerwa�o Rozpozna� tego osobnika - samic�, pomimo tego, ze by�a wi�ksza ni� zazwyczaj jej rozd�ta wodorem kula osi�gn�a pe�ne cztery metry �rednicy To spowodowa�o, ze pokrywaj�ca j� sier�� sta�a si� rzadka, trac�c sw�j per�owy po�ysk Mimo to jednak mi�o by�o na ni� patrze�, jak przelatywa�a nad wierzcho�kami drzew, w poprzek linii wiatru, a potem w d� Z chwytnymi wiciami powiewaj�cymi u do�u w r�nych konfiguracjach, by u�atwi� kierowanie odrzutowym poruszaniem si� w powietrzu, nie zas�ugiwa�a w�a�ciwie na nazw� "lataj�cej meduzy" - cho� Hugh widywa� zdj�cia ziemskich "�eglarzy portugalskich" i uwa�a�, ze s� pi�kne Potrafi� zrozumie� sympati�, jak� ta rasa budzi�a w Jannice Wsta� - Pozw�l, ze ci przedstawi� jedn� z tutejszych osobisto�ci - rzek� do Chnso-uli - Niallah m�wi troch� po angielsku Jednak�e nie spodziewaj si�, ze od razu zrozumiesz jej wymow� Prawdopodobnie przylecia�a na ma�y handfilek, zanim wr�ci do swej grupy na dzisiejsze wielkie wydarzenie Chnsoula unios�a si� z miejsca 16 - Handelek? Wymiana? - Aha. Niallah odpowiada na pytania, snuje opowie�ci, �piewa pie�ni, pokazuje manewry, cokolwiek zechcemy. W zamian za to musimy jej gra� ludzk� muzyk�. Zwykle Sch�nberga; szaleje za nim. -�� Przeskakuj�c przez ska�� Erakoum wyra�nie ujrza�a Sarhoutha na tle Mardudeka. Ksi�yc zbli�a� si� ku s�onecznej pe�ni przechodz�c przez czerwony �ar planety. Jego tarcza niewielka wobec jej ogromu zdawa�a si� mniejsza dla oczu ni� plama, kt�ra r�wnie� pojawi�a si� w polu widzenia, a jego zimne �wiat�o nieomal znikn�o jaki� czas temu, gdy ksi�yc przechodzi� ponad jednym z pas�w wyra�nie otaczaj�cych Mardudeka. Pasy owe po zmroku ja�nia�y; m�drcy, tacy jak Yasari, uwa�ali, �e odbijaj� one �wiat�o s�oneczne. Przez chwil� Erakoum zapatrzy�a si� w ten widok: kule poruszaj�ce si� w bezkresnej przestrzeni po okr�gach wewn�trz wi�kszych okr�g�w. Wierzy�a, �e sama zostanie m�drcom; ale nie b�dzie to wkr�tce. Czeka� j� jeszcze drugi okres rozrodczy, odrzucanie i pilnowanie drugiego segmentu, pomoc w opiece nad m�odymi, kt�re z niego wyjd�; a potem stanie si� samcem, kt�rego czeka�y obowi�zki w zakresie pocz��, dop�ki ta potrzeba tak samo nie zaniknie i nie nadejdzie czas spokoju. Z uk�uciem b�lu przypomnia�a sobie sw�j pierwszy, bezp�odny rozr�d. Segment chodzi� chwiejnie tu i tam przez jaki� czas, dop�ki nie upad� i nie umar�, jak wiele innych, tak wiele. To Latacze spowodowa�y t� kl�tw�. Musia�y to by� one, jak przepowiedzia� prorok llldamen. Ich nowa metoda lotu na zach�d, gdy si� zestarzej�, aby nigdy nie powr�ci�, zamiast opa�� na ziemi� i odda� jej, gnij�c, swe szcz�tki, jak tego sobie �yczy Mardudek, z pewno�ci� rozgniewa�a Czerwonego Stra�nika. Na Lud na�o�ony zosta� obowi�zek odwetu za ten grzech przeciwko naturalnemu porz�dkowi rzeczy. Dowodem by� fakt, �e samrce, kt�re na kr�tko przed zap�odnieniem zabi�y i zjad�y Latacza, zawsze wydawa�y zdrowe segmenty, kt�re przynosi�y^ �ywe potomstwo. Erakoum przysi�g�a sobie, �e dzi� wiecz�r ona b�dzie tak� w�a�nie samic�. Zatrzyma�a si�, by zaczerpn�� tchu i rozejrze� si� po okolicy. Tutaj urwiska stanowi�y granice fiordu, w kt�rym woda by�a o wiele spokojniejsza ni� znajduj�ce si� poza ni� morze, i jaskrawo odbija�a �wiat�o padaj�ce ze wschodu. Ciemna plama zdradza�a obecno�� masy p�ywaj�cych wodorost�w. Mo�e to w�a�nie ro�liny z tego rodzaju, w kt�rym p�czkuj� Latacze w swym ohydnym dzieci�stwie? Z tej odleg�o�ci Erakoum nie potrafi�a tego stwierdzi�. Czasem dzielni przedstawiciele jej rasy wyprawiali si� na k�odach drewna usi�uj�c dotrze� do tych wyl�garni i zniszczy� je, ale nie udawa�o si� im to i cz�sto gin�li w zdradliwych olbrzymich fa�ach. Na zachodzie wznosi�y si� poszarpane, pokryte lasem wzg�rza, gdzie czai�a si� ciemno��. Na tle ich cieni ta�czy�y b�yski z�ocistych iskier tysi�cami, milionami na ca�ym terenie. By�y to ogniste paj�czki. Przez ponad sto dni i nocy �y�y jako jaja, a potem robaczki g��boko ukryte w podszyciu le�nym. Teraz za� Sarhouth prze-^ chodzi� przez Mardudeka dok�adnie t� drog�, na kt�rej tajemniczo si� p^ Wype�za�y na powierzchni�, rozpo�ciera�y skrzyd�a, kt�re im wyros�y, �wiec�ce, by si� rozmna�a�. i 2 - Ksi�yc �owcy Kiedy� zdawa�y si� Ludowi tylko przyjemnym dla oczu widokiem Potem pojawi�a si� konieczno�� zabijania Lataczy a te gromadzi�y si� stadami, by zerowa� na chmarach paj�czk�w Nisko zawieszone, nieostro�ne w swych swawolach, dawa�y si� �atwiej zaskoczy� ni� zazwyczaj Erakoum unros�a w��czni� z grotem z obsydianu, pi�� innych mia�a przytroczonych do grzbietu Pewna liczba Os�b sp�dzi�a ten dzie� zastawiaj�c sieci i pu�apki, ale ona uwa�a�a to za niepraktyczne, Latacze to nie zwyk�y skrzydlaty �up W ka�dym razie ona chcia�a cisn�� w��czni�, str�ci� ofiar� i zatopi� k�y w jej drobnym ciele samal Noc wok� niej by�a pe�na szelest�w Napawa�a si� zapachem gleby,' ro�lin, gnicia, nektaru, krwi, d��e� Ciep�o, jakie dawa� Mardudek, przes�cza�o si� przez ch�odny wietrzyk, omywaj�c jej sier�� Na wp� dostrze�one przemykaj�ce si� kszta�ty, na wp� s�yszane szelesty w podszyciu to jej towarzysze Nie zebrali si� w jedn� grup�, ale poruszali si� wedle w�asnego uznania, trzymaj�c si� mniej wi�cej w zasi�gu s�uchu Ktokolwiek pierwszy zobaczy lub zwietrzy Latacza, da zna� gwizdem Erakoum znajdowa�a si� dalej od swoich towarzyszy ni� ktokolwiek inny Pozostali obawiali si�, ze promie� �wiat�� strzelaj�cy w g�r� z niewielkiej skorupy na jej grzbiecie zdradzi ich wszystkich Ona za� nie uwa�a�a tego za prawdopodobne, skoro niebieskawa po�wiata by�a tak nieznaczna Cz�owiek zwany Hughem dobrze jej zap�aci� w towarach wymiennych za noszenie tego talizmanu, gdy o to prosi�, oraz za p�niejsze omawianie z ni� jej prze�y� Co do niej, to odczuwa�a w�wczas mroczny dreszcz, nie przypominaj�cy niczego, z czymkolwiek dotychczas spotka�a si� na tym �wiecie, przychodzi�a do nie] wiedza, jakby we �nie, ale bardziej realna Korzy�ci warte by�y tej niewielkiej zawady podczas niekt�rych �ow�w nawet dzisiejszych �ow�w Poza tym by�o co�, czego nie powiedzia�a Hughowi, poniewa� on. tez wcze�niej co� przed ni� zatai� O tym czym� dowiedzia�a si� bez s��w ze �wiec�cej skorupy sn�w Oto pewien Latacz r�wnie� mia� tak� skorup�, przez co znajdowa� si� w szczeg�lnej wi�zi z cz�owiekiem Owe wielkie, groteskowe stworzenia szczerze zobowi�zywa�y si� do neutralno�ci w konflikcie mi�dzy Ludem i Lataczami Erakoum nie mia�a im tego za z�e Ten �wiat nie by� ich domem i nie mo�na by�o oczekiwa�, ze mo�liwo�� wymarcia tutejszych mieszka�c�w cokolwiek ich obchodzi Mimo to sprytnie wydedukowa-�a, ze b�d� chcieli zatai� jednoczesne kontakty z przedstawicielami obu ras Skoro Hugh tak chcia�, by tej nocy by�a zwi�zana z nim duchem, niew�tpliwie inny cz�owiek chcia� tego samego od jakiego� Latacza Tote� ze szczeg�ln� rado�ci� str�ci w�a�nie tego Latacza Poza tym szukanie bladego promienia po�r�d ognistych paj�czk�w i gwiazd mo�e naprowadzi� j� na trop ca�ej zgrai nieprzyjaci� Odpocz�wszy ruszy�a w g��b l�du Erakoum polowa�a ��� Przez ca�e �ycie Jannika Rezek t�skni�a za krajem, w kt�rym nigdy nie mieszka�a Jej rodzice dopu�cili si� politycznej obrazy rz�du Federacji Dunaiskie^, kt�ry poinformowa� ich, ze unikn� domu remdoktrynacyjnego, je�li zgodz� si� dobro- 18 wolnie reprezentowa� SW�J kraj w kolejnym transporcie osadnik�w na Mede� Nie mieli wi�c praktycznie wyboru Niemniej jednak Ojciec powiedzia� Jej p�niej, ze tuz przed zapadni�ciem w sen hibernacyjny my�la� o tej ironii, ze gdy si� obudzi, �aden z jego s�dzi�w nie b�dzie JU� �y� i nikomu JU� nie b�dzie zale�a�o, a nawet nikt nie b�dzie pami�ta�, o co w og�le sz�o w tej sprawie Ju� u celu podr�y Ojciec dowiedzia� si�, ze nawet Federacja Dunajska JU� nie istnieje Pozostawa�a w mocy zasada, ze z wyj�tkiem za��g statk�w �adna osoba nie mia�a drogi powrotu Zbyt drogo kosztowa�a podr�, by sprowadzi� na Ziemi� pasa�era - bezu�ytecznego wyrzutka z przesz�o�ci Rodzice Janmki starali si� swoje wygnanie uczyni� jak najmniej dotkliwym Oboje fizycy, spotkali si� z gor�cym przyj�ciem w Armstrong i jego rolniczym zapleczu Na ile to by�o mo�liwe w skromnych warunkach na Medei, powodzi�o im si� dobrze i w ko�cu zdobyli rzadki przywilej Liczba ludzi mieszkaj�cych na Medei osi�gn�a prawnie dopuszczaln� granic�, przekroczenie jej spowodowa�oby t�ok w tych ograniczonych miejscach, gdzie mo�na by�o �y�, jak r�wnie� zak��cenia w badanym �rodowisku Aby zr�wnowa�y� niepowodzenia rozrodcze, kilku parom na pokolenie zezwalano na posiadanie trojga dzieci W�r�d nich znale�li si� rodzice Janniki Tote� wszyscy, w��czaj�c w to przymusowo j� sam�, uwa�ali, ze ma szcz�liwe dzieci�stwo By�o ono r�wnie� wysoce cywilizowane, zapisy molekularne, jakie zgromadzi� O�rodek, obejmowa�y wi�kszo�� kultury wytworzonej przez ludzko�� Przemys� rozwin�� si� w ko�cu w takim stopnru, ze lepiej sytuowane rodziny mog�y sobie pozwoli� na aparatur� odtwarzaj�c� owe zapisy w takiej stereoskopu i ste-reofonn, jaka by�a potrzebna Jej rodzice korzystali z tej mo�liwo�ci, by z�agodzi� sw� t�sknot� za Ojczyzn�, me zastanawiaj�c si� nad tym, jakie skutki mo�e to wywrze� na m�odych sercach Jannika wychowywa�a si� w�r�d o�ywionych duch�w stare wie�e w Pradze, wiosna w Czeskim Lesie, Bo�e Narodzenie w wiosce, kt�rej minione wieki niemal nie tkn�y, sala koncertowa, gdzie muzyka triumfalnie falowa�a ponad �wi�tecznie ubranymi s�uchaczami, kt�rych by�o wi�cej ni� wszystkich osadnik�w w Armstrong, repliki wydarze�, kt�re ongi� wstrz�sa�y Ziemi�, pie�ni, wiersze, ksi��ki, legendy, ba�nie Czasem zastanawia�a si�, czy przypadkiem jej zainteresowanie ksenologi� nie zosta�o spowodowane przez ouramd�w, kt�rzy wygl�dali jak lekkie, jasne duszki z bajek Dzisiaj, gdy Hugh wyszed� z Chnsoul�, sta�a przez chwil� patrz�c za nimi Pok�j momentalnie zrobi� si� przyt�aczaj�cy, jakby chcia� j� st�amsi� Zrobi�a tyle, ile mog�a, by sta� si� bardziej przytulny, rozwieszaj�c zas�ony, obrazy, pami�tki Teraz jednak zawalony by� sprz�tem, a Jannika nie znosi�a ba�aganu Hughowi nie zale�a�o na porz�dku Znowu powr�ci�o pytanie czy w og�le mu na czym� jeszcze zale�a�o? Gdy si� pobierali, kochali si� oczywi�cie, ale nawet ona uzna�a, ze by�o to ma��e�stwo w znacznym stopniu z rozs�dku Oboje starali si� o wyznaczenie na odleg�� plac�wk�, gdzie b�d� mieli najwi�ksze szans� dokonania naprawd� znacz�cych, oryginalnych odkry� Preferowano ma��e�stwa, wedle teorii, ze mnie] b�d� ich rozprasza� sprawy pozanaukowe ni� samotnych Kiedy tym ma��e�stwom rodzi�y si� pierwsze dzieci, z zasady przenoszono je do miasta Oboje wielokrotnie si� o to spierali Nacisk spo�eczny - uwagi, aluzje, wstydliwe 19 unikanie tematu - coraz mocniej domaga� si�, by przyczynili si� do reprodukcji biologicznej kolonu W ramach zakre�lonych liczb� mieszka�c�w po��dane by�o stworzenie jak najwi�kszej puli genetycznej Poza tym troch� JU� Jannika robi�a si� za stara na macierzy�stwo Hugh bardzo chcia� zosta� Ojcem, ale z g�ry przes�dza�, ze ona zajmie si� domem, podczas gdy on pozostanie przy ich dyscyplinie Nie powinna robi� mu wym�wek, gdy wr�ci ze swego po�wi�conego umizgom spaceru Za cz�sto ostatnio traci�a spok�j ducha, robi�a si� z niej istna z�o�nica, a� Hugh jak huragan wybiega� z baraku lub chwyta� butelk� whisky i la� j� w siebie Nie by� z�ym cz�owiekiem - w g��bi ducha by� dobry, spiesznie si� poprawi�a - cz�sto bezmy�lny, ale z dobrymi intencjami W jej wieku nic lepszego si� nie trafi Chocia� Poczu�a gor�co na policzkach, wykona�a gest, jakby chcia�a odp�dzi� wspomnienie, i nie uda�o si� jej By�o to dwa dni temu Dowiedziawszy si� od AYacha o Czasie Blasku, postanowi�a zebra� okazy larw �wiec�cych zuczk�w Do tej pory ludzie wiedzieli po prostu, ze doros�e insektoidy roi�y si� mniej wi�cej co rok Skoro by�o to tak wa�ne dla mieszka�c�w Hansonn, powinna si� dowiedzie� czego� wi�cej o tym Zaobserwowa� sama, poprosi� o pomoc biolog�w, ekolog�w, chemik�w Zapyta�a Pi�ta Maraisa, dok�d ma p�j��, a on zaofiarowa� si�, ze j� tam zaprowadzi - Powinienem by� dawno o tym pomy�le� - rzek� - �yj�c w pr�chnicy larwy musz� stymulowa� wzrost ro�lin Potrzebna by�a wilgotniejsza gleba ni� ta, kt�ra otacza�a Port Kato Udali si� wi�c do odleg�ego o kilka kriometr�w jeziora Spacer by� �atwy, poniewa� podszycie, ma�o rozwini�te ze wzgl�du na g�ste listowie drzew, nie utrudnia�o marszu Mi�kkie pod�o�e t�umi�o odg�os krok�w, drzewa tworzy�y �ukowate nawy, liczne promienie �wiat�a s�onecznego przenika�y przez mrok i zapachy lasu, by si�gn�� ziemi lub odbi� si� od malutkich skrzyde�ek, d�wi�ki niczym lira dobywa�y si� z niewidzialnego gard�a - Jak cudownie - odezwa� si� po jakim� czasie Pi�t Patrzy� na ni�, nie przed siebie Sta�a si� nagle ostro �wiadoma jego jasnow�osej m�skiej urody l jego m�odo�ci, upomnia�a siebie sam� Ust�powa� jej wiekiem nieomal o dziesi�� lat, cho� by� to cz�owiek dojrza�y, rozwa�ny, wykszta�cony - m�czyzna w ka�dym calu - Tak - wyrwa�o si� jej - Szkoda, ze nie potrafi� tego doceni� tak jak ty - Nie jeste�my na Ziemi - zauwa�y� Zda�a sobie spraw�, ze jej odpowied� zabrzmia�a mniej wymijaj�co, ni� sobie tego �yczy�a - Nie u�ala�am si� nad sob� - rzuci�a szybko - Nie mysi tak prosz� ci� Widz� tu pi�kno i oczarowanie i swobod�, o tak jeste�my szcz�liwi na Medei - Pr�ba �miechu - No, wszak na Ziemi nie mog�abym nic zrobi� dla ouranid�w, nie? - Kochasz ich, prawda? - spyta� powa�nie Skin�a g�ow� Po�o�y� d�o� na jej obna�onym ramieniu - Wiele w tobie mi�o�ci, Janniko Zmieszana, usi�owa�a spojrze� na siebie z jego punktu widzenia Oto kobieta �redniego wzrostu, o figurze osza�amiaj�cej, doskonale o tym wiedzia�a, ciemne w�osy do ramion przetykane srebrnymi pasmami (tak by chcia�a, aby Hugh przekonywa� j�, ze zbyt wcze�nie zacz�a siwie�), wydatne ko�ci policzkowe, 20 r zadarty nos, ostry podbr�dek, cera o barwie ko�ci s�onrowej Cho� Pi�t by� kawalerem, m�czyzna tak atrakcyjny nie powinien mie� trudno�ci, m�g� spotyka� si� z dziewcz�tami podczas wyjazd�w do miasta i podtrzymywa� znajomo�ci przez holokom Nie powinien tak jej adorowa� Ona sama nie powinna si� na to zgadza� Pewnie, mia�a kilkakrotnie innych m�czyzn, zar�wno przed, jak i po �lubie Nigdy jednak w Port Kato - zbyt �atwo by�oby o komplikacje, a poza tym sama si� w�cieka�a, gdy Hugh mia� jaki� romans na miejscu Co gorsza, podejrzewa�a, ze Pi�t widzia� w niej nie tylko partnerk� do jednorazowej przygody Takie rzeczy mog� z�ama� �ycie - Och, sp�jrz - powiedzia�a i usun�a si� od dotyku, by wskaza� skupisko ostros�upowych nasiennik�w Jednocze�nie jej umys� przyszed� z pomoc� - Zapomnia�am ci powiedzie� dzi� rozmawia�am z profesorem al-Ghazim Wydaje nam si�, ze poznali�my pow�d metamorfozy i rojenia si� �wiec�cych zuczk�w - Co takiego? - zamruga� oczyma - Nie s�dzi�em, ze kto� si� tym zajmuje - No wi�c by� to pomys�, kt�ry przyszed� mi do g�owy, kiedy m�j ouranid zacz�� swoje rozwa�ania na temat zuczk�w On, to znaczy A'i'ach, powiedzia� mi, ze czas zjawiska nie zatezy �ci�le od pory roku Tu w tropikach to nie jest konieczne, ale wyznacza go Jason, ksi�yc - doda�a, poniewa� nazwa nadana przez ludzi najbardziej spo�r�d wielkich satelit�w zbli�onemu do planety, przypadkiem by�a podobna do s�owa przej�tego przez ludzi od dromid�w w regionie Ennque, kt�rym okre�lali oni wiatr podobny do sirocco - On m�wi, ze metamorfozy nast�puj� podczas pewnych tranzyt�w Jasona przez tarcz� Argo - ci�gn�a - W przybli�eniu co czterechsetny, dok�adnie za� nast�puje to co oko�o stu dwudziestu siedmiu dni medea�skich Tubylcy w tym regionie s� r�wnie �wiadomi istnienia i ruch�w cia� niebieskich jak gdziekolwiek indziej Ouranidzi maj� �wi�to w czasie rojenia si� zuczk�w, to ich przysmak No wi�c to podsun�o mi pomys� i po��czy�am si� z O�rodkiem z pro�b� o wyliczenia astronomiczne Okazuje si�, ze mia�am racj� - Wyja�nienie astronomiczne dla �yj�cego pod ziemi� robaka? - wykrzykn�� Marais - No, z pewno�ci� przypominasz sobie, ze Jason wzbudza aktywno�� elektryczn� w atmosferze Argo, podobnie jak lo w przypadku Jowisza w Uk�adzie S�onecznym, w kt�rym kr��y Ziemia i W naszym przypadku powstaje wi�zka radiowa na jednej z generowanych cz�stotliwo�ci, taki naturalny maser Dlatego do Medei docieraj� owe fale tylko wtedy, gdy oba ksi�yce znajduj� si� na liniach w�z��w A nast�puje to w�a�nie w takich odst�pach, o jakich wspomina� m�j znajomy l faza tez jest odpowiednia - Ale czy robaczki s� w stanie wykry� tak s�aby sygnaP - My�l�, ze jest to oczywiste Jak to si� dzieje, nie potrafi� odpowiedzie� bez pomocy specjalist�w Pami�taj jednak, ze Fryksos i Helle nie powoduj� zbyt wielu zak��ce� Organizmy bywaj� fantastycznie czu�e Czy wiesz, ze wystarczy mniej ni� pi�� foton�w, by pobudzi� czerwon� plamk� w twoim oku? S�dz�, ze fale z Argo przenikaj� do gleby na g��boko�� paru centymetr�w i zaczynaj� �a�cuch reakcji biochemicznych Nie ma w�tpliwo�ci, ze jest to pozosta�o�� ewolucyjna z czas�w, kiedy orbity Jasona i Medei dok�adnie odpowiada�y porom roku Za� perturbacje nieustannie powoduj� zmiany w ruchu ksi�yc�w, wiesz o tym Milcza� przez chwil�, nim si� odezwa� - Wiem, ze jeste� wyj�tkowym cz�owiekiem, Janniko Uda�o si� Jej odzyska� na tyle r�wnowag�, by panowa� nad przebiegiem rozmowy, dop�ki nie dotarli do jeziora Tam, przez chwil�, znowu odczu�a wstrz�s Jezioro le�a�o za zas�on� gaju bambusowego, tote� dopiero gdy go min�li, zatrzymali si� na brzegu wys�anym przypominaj�c� mech darni� o barwie bursztynu Nie tkni�ta przez cz�owieka w jej le�nym pucharze woda pieni�a si� bulgota�a, pachnia�a Delikatne kolory i zapach �ywych organizm�w nie dra�ni�y wzroku ni powonienia, tu by�y normalne ale teraz przypomnia�a sobie srebrzy stob��kitny po�ysk Jeziora Nezyderskiego w Federacji Dunajskiej Oddech za�wiszcza� Jej mi�dzy z�bami - Co si� sta�o? - Pi�t spojrza� tam, gdzie patrzy�a - Dromidzi? W pewnej odleg�o�ci pojawi�o si� kilka owych istot, kt�re przyby�y tu, by si� napi� Jannika wpatrywa�a si� w nie, jakby widzia�a je po raz pierwszy Najbli�ej by�a m�oda samica, zapewne jeszcze bezpotomna, mia�a bowiem sze�� n�g Ponad smuk�ym tu�owiem o d�ugim ogonie unosi� si� centaurowaty tors zako�czony dwoma ramionami, a nad nimi osobliwie lisia g�owa, kt�ra si�gn�aby Jannice do piersi Sier�� dromida po�yskiwa�a czarnoniebiesko w �wietle s�o�c, Argo skry�a si� za drzewami Tr�jka czworono�nych matek pilnowa�a znajduj�cej si� w�r�d nich �semki ma�ych Jedna para potomstwa wskazywa�a przez swe rozmiary, ze u ich matki wkr�tce znowu wyst�pi jajeczkowame, zap�odnienie w czasie god�w, a wkr�tce potem odrzucenie drugiego segmentu i opieka nad nim, a� do narodzin Kolejny dromid przeszed� JU� przez ten etap, chodzi� na dw�ch nogach i przesta� by� JU� funkcjonaln� samic�, ale m�skie gonady jeszcze si� u niego nie rozwin�y Nie by�o ani jednego samca w okresie rozrodczym Tych zbytnio porywa�y ��dze, niecierpliwo��, gwa�towno��, by szukali towarzystwa Natomiast w grupie znajdowali si� trzej osobnicy w wieku postseksualnym, posiwiali, ale mocni i opieku�czy Ich dwunogi ch�d, szybki wedle kategorii ludzkich, nie m�g� si� jednak r�wna� z b�yskawicznie p�ynnymi ruchami ich towarzyszy Wszystkie doros�e osobniki by�y uzbrojone w charakterystyczne dla epoki kamiennej w��cznie, toporki i no�e, uzbrojenia dope�nia�y ich w�asne z�by mi�sozerc�w Dromidzi znikn�li nieomal natychmiast, gdy Jannika ich zobaczy�a, nie ze strachu, ale dlatego, ze byli to mieszka�cy Medei, kt�rych metabolizm i �ycie by�y szybsze ni� jej - Dromidzi - wydoby�a z siebie Pi�t przygl�da� si� JCJ przez chwil�, nim powiedzia� cicho - Oni t�pi� twoich ukochanych ouranid�w M�wisz mi, ze to si� nasila tej nocy, gdy roj� si� �wiec�ce zuczki Ale nie wolno ci ich nienawidzi� Dotkn�a ich tragedia - Tak, problem bezp�odno�ci, wiem Ale czemu chc�, by razem z nimi gin�li ouranidzi? - Uderzy�a pi�ci� w rozwart� d�o� - Wracajmy do pracy, zbierajmy pr�bki i chod�my do domu Prosz� ci�, dobrze? 22 Rozumia� j� ca�kowicie Odrzuci�a wspomnienia i zaj�a si� przygotowaniami do nocnej wyprawy Hugh i Jannika wyruszyli nieco po zachodzie s�o�ca �migacze odlecia�y z szumem, osi�gn�y �redni� wysoko�� i przez chwil� kr��y�y, podczas gdy oboje wyszukiwali w�a�ciwy kierunek i wymieniali przez radio po�egnania Z do�u, w ostatnich promieniach Kolchidy odbijaj�cych si� od kad�ub�w, �mrgacze wygl�da�y jak dwie �zy - Dobrych �ow�w, Jan - Fel Nie m�w tak - Przepraszam - rzek� sztywno i wy��czy� nadajnik Jasne, zachowa� si� nietaktownie, ale czemu ona jest tak cholernie dra�liwa? Niewa�ne Ma wiele pracy Erakoum obieca�a zjawi� si� o tej porze na Wzg�rzach Katastrofy, jej grupa bowiem wybiera�a si� najpierw na p�noc, wzd�u� wybrze�a, nim skieruje si� w g��b l�du P�niej nie b�dzie mo�na przewidzie�, gdzie j� poniesie Trzeba szybko odszuka� jej nadajnik �migacz Janniki zgin�� z oczu, kieruj�c si� w swoj� stron� Hugh w��czy� pilota inercyjnego i odchyli� si� w pasach, by jeszcze raz sprawdzi� instrumenty Robi� to automatycznie, wiedzia� bowiem, ze wszystko jest w porz�dku Jego umys� b��dzi� swobodnie Widok z kopu�y kabiny by� tytaniczny W dole le�a�y wzg�rza skryte w poc�tkowanych masach cienia, tu i �wdzie przetykane srebrnymi nitkami rzek lub przerywane rozpadlinami i skarpami Dziel�cy planet� na dwie po�owy Ocean Pierscieniowaty zmienia� wschodni horyzont w mas� �ywego srebra Na zachodnim niebie podw�jne s�o�ce pozostawi�o po sobie purpurow� po�wiat� Nad g�ow� niebo by�o JU� aksamitnie ciemne, a z ka�dym uderzeniem serca pojawia�o si� na nim coraz wi�cej gwiazd Hugh dostrzeg� par� ksi�yc�w tak blisko, ze wida� by�o ich tarcze o�wietlone z jednej strony na rdzawo, z drugiej na bia�o, dostrzeg� tez inne, ukazuj�ce si� jego oczom jako punkty �wiat�a na niebosk�onie Rozpozna� je dzi�ki po�o�eniu na niebie, na kt�rym pe�ni�y sw� wart� w�r�d gwiazdozbior�w W dole, nisko nad morzem, �arzy�a si� Argo - nie, raczej �wieci�a jej wy�s