EWA ZBONIKOWSKA Chomik PO CO NAM CHOMIK? �Chc� mie� jakie� zwierz� w domu, a chomik jest najmniej k�opotliwy" - to najcz�stsza odpowied�, jak� otrzymujemy od w�a�cicieli chomik�w na zadane w tytule pytanie. Ci, kt�rzy nie po raz pierwszy maj� w domu tego �miesznego gryzonia odpowiadaj�, �e po prostu lubi� chomiki. Trudno si� dziwi�. Chomik jest nie tylko urodziwy, pe�en wdzi�ku, �atwo oswajalny, ale faktycznie jest r�wnie� ma�o k�opotliwy. Nie trzeba wychodzi� z nim na spacer, nic specjalnego gotowa�, a utrzymany w czysto�ci dom chomika nigdy nie wydziela nieprzyjemnych zapach�w. Mo�na te� chomika zostawi� na kr�tki okres samego w domu, nie wyrz�dzaj�c mu tym wcale krzywdy. Czasami ch�� posiadania chomika wywo�uje ironiczny u�miech u ludzi. �wiadczy to o zupe�nym niezrozumieniu, jak� rol� odgrywa� mo�e zwierz� w �yciu cz�owieka. I wszystko jedno, czy tym zwierz�ciem b�dzie wielki rasowy dog, czy te� ma�y, tani chomik. Od wielu lat prowadzone s� badania nad wp�ywem zwierz�t domowych na rozw�j dzieci. Stwierdzono, �e dzieci z dom�w, w kt�rych s� zwierz�ta wykazuj� bardziej spo�eczne postawy, a nawet poprawiaj� si� ich zdolno�ci poznawcze, tzn. inteligencja. Kszta�tuje si� w nich poczucie odpowiedzialno�ci i postawa opieku�czo�ci. Powstaje te� wiele reakcji emocjonalnych sprzyjaj�cych roz�adowaniu nagromadzonych napi�� i stresotw�rczych prze�y�. Trudno przeceni� wp�yw zwierz�t na dziecko - jedynaka. Ogromn� krzywd� czyni� rodzice takiemu dziecku, odmawiaj�c mu posiadania w domu zwierz�t. Testy przeprowadzone w Holandii w�r�d dzieci-jedynak�w wykaza�y, �e 80% nie posiadaj�cych zwierz�t odczuwa�o codziennie samotno��, a tylko 20% tych, kt�rym rodzice zapewnili czworono�nego przyjaciela. Nie s�d�my jednak, �e dziecku wychowuj�cym si� z rodze�stwem zwierz� w domu nie jest potrzebne. W obcowaniu z nim uczy si� ono sprawiedliwego traktowania istot s�abszych (zawsze kt�re� z rodze�stwa jest tym najs�abszym) i nie nab�dzie tej cechy obcuj�c jedynie ze starszym i silniejszym bratem lub siostr�. Warto te� pami�ta�, �e prawie ka�de dziecko odczuwa l�k i napi�cie nerwowe przed pozostaniem samotnie w domu, a przecie� sytuacje takie zdarzaj� si�. Okazuje si�, �e wystarczy nawet ma�y chomik, by dziecko nie odczuwa�o strachu. Mo�liwo�� przytulenia kogo� �ywego, powiedzenia do niego paru s��w, a przede wszystkim poczucie, �e jest si� opiekunem dla istoty s�abszej powoduje, �e m�ody cz�owiek czuje si� silniejszy i komu� potrzebny. Ogromne znaczenie maj� zwierz�ta dla rozwoju dzieci niepe�nosprawnych, zar�wno upo�ledzonych fizycznie jak i psychicznie. Zapewniaj� im prze�amywanie niewiary w siebie, niepewno�ci, s� istotami dla kt�rych ich opiekun-dziecko jest wa�ny, a nawet niezb�dny. Nawet upo�ledzone umys�owo dziecko czuje t� relacj� i w ten spos�b dowarto�ciowuje si�. Dziecko obserwuje swego podopiecznego i rejestruje w jaki spos�b si� on uczy i na czym polega zdobywanie do�wiadczenia. Wiele z tych obserwacji u�atwia mu zrozumienie otaczaj�cego �wiata. Trudno przeceni� rol� zwierz�t dla dzieci g�uchych i niewidomych. Bezpo�redni kontakt ze zwierz�ciem - pog�askanie, przytulenie, pow�chanie wzbogaca w istotny spos�b �wiat, kt�ry przecie� w stosunku do �wiata dzieci zdrowych jest bardzo ubogi. Wszystkie powy�sze rozwa�ania prowadz� nas do jednego wniosku - chc�c stworzy� prawdziwy, pe�ny dom nie zapominajmy, �e powinno w nim mieszka� te� jakie� zwierz�. Niech b�dzie nim maty, uroczy, pe�en temperamentu chomik! KUPUJEMY Wiemy ju�, dlaczego chcemy mie� chomika a nawet dlaczego powinni�my go mie�. Decyzj� podj�li�my, mo�emy dokona� zakupu. Gdzie? Najlepiej w sklepie zoologicznym lub bezpo�rednio u hodowcy. W sklepach ceny s� zazwyczaj wy�sze, ale mo�na tu kupi� od razu pomieszczenie dla naszego wybra�ca a nawet ca�kowicie je wyposa�y�. Z kolei u hodowcy �atwiej jest zdoby� m�ode chomiki, co bior�c pod uwag� ich kr�tkie �ycie, jest bardzo po��dane. Chcieliby�my przecie� si� cieszy� naszym podopiecznym jak najd�u�ej. Dodatkowym argumentem jest r�wnie� fakt, �e m�ode zwierz�ta �atwiej jest oswoi�. Wybrany przez nas chomik powinien by� nie tylko m�ody i �agodny, ale r�wnie� zdrowy i dobrze utrzymany. Musimy zwr�ci� uwag�, czy pomieszczenie, z kt�rego go wyj�to nie by�o zat�oczone i czy by�o regularnie sprz�tane. Wskazuje na to �wie�e pod�o�e, czyste karmide�ka, poid�a itp. Powinni�my przyjrze� si� odchodom na pod�odze klatki. Je�eli s� one lu�ne, cuchn�ce, mamy prawo podejrzewa�, �e zwierz�ta znajduj�ce si� wewn�trz nie s� zdrowe. Najwi�ksz� uwag� powinni�my zwr�ci� na samo zwierz�. Zdrowy chomik ma mi�kkie, aksamitne i g�ste futerko, b�yszcz�ce, bystre oczy. Powinien by� �wawy, ruchliwy i ciekawski. Ogl�dzinom poddajemy te� z�by chomika. Siekacze u gryzoni (a wi�c r�wnie� u chomika) rosn� przez ca�e �ycie. Chomik �ciera je jedz�c twarde ziarna i obgryzaj�c ga��zki lub kor� drzew. Przero�ni�te siekacze �wiadcz� o tym, �e chomik nie dostawa� odpowiedniego dla niego po�ywienia. Powinni�my sprawdzi� kondycj� chomika, to znaczy stan jego od�ywienia. W tym celu wystarczy pomaca� go w okolicy klatki piersiowej, aby stwierdzi�, czy mi�nie s� dobrze rozwini�te i czy nasz wybraniec nie jest wychudzony. Nie b�jmy si� podda� chomika d�u�szym ogl�dzinom. Zale�y nam przecie�, aby nasz nowy lokator cieszy� si� dobrym zdrowiem i jak najd�u�ej z nami mieszka�. Nie znaczy to, �e nigdy nie powinni�my zaopiekowa� si� chomikiem starym lub chorym. Mo�e si� zdarzy�, �e kto� nam takiego w�a�nie zaproponuje, a my si� zdecydujemy. Decyzja taka powinna by� w pe�ni przemy�lana, gdy� poci�ga za sob� pewne konsekwencje. Jak ka�de chore zwierz�, r�wnie� chomik b�dzie wymaga� wi�kszej uwagi, innej piel�gnacji, a cz�sto te� wydatk�w zwi�zanych z wizytami u lekarza. Musimy sobie z tego wszystkiego zdawa� spraw�, zanim przyniesiemy go do domu. Szlachetna decyzja powinna by� w pe�ni odpowiedzialna. PODRO� DO DOMU Wybranego przez nas chomika sprzedawca powinien umie�ci� w specjalnym pude�eczku lub pojemniku transportowym. Na pewno lepiej zniesie w nim podr� ni� w du�ej klatce, gdzie m�g�by by� nara�ony na dodatkowe stresy podczas ko�ysania samochodu. Mo�e si� zdarzy�, �e sami b�dziemy musieli zorganizowa� transport�wk�. Nie powinno ni� by� pude�ko tekturowe, gdy� najprawdopodobniej b�dzie ono po kilkunastu minutach zniszczone i... puste! Chomik zniknie w zakamarkach samochodu. Mo�emy natomiast u�y� s�oika. W pokrywce robimy kilka otwor�w, aby umo�liwi� dop�yw powietrza, a dno wy�cielamy sianem lub suchymi li��mi. Po przyje�dzie do domu umieszczamy chomika w przygotowanym ju� znacznie wcze�niej terrarium lub klatce i na pewien czas zostawiamy go w spokoju. Musimy zrozumie�, �e tego dnia du�o si� w jego �yciu wydarzy�o i zmieni�o. Najprawdopodobniej pierwszy raz w �yciu odby� podr� samochodem. Teraz powinien zapozna� si� ze swoim domem i zaakceptowa� go. Musi te� oswoi� si� z nowymi dla niego g�osami i d�wi�kami. Mo�e po raz pierwszy w �yciu us�yszy np. szczekanie psa, czy p�acz dziecka, albo dzwonek telefonu. W ten spos�b wyjmujemy chomika z terrarium; nie sprawia mu to b�lu a wyklucza mo�liwo�� uk�szenia W pierwszych dniach nie powinni�my �narzuca�" si� chomikowi. Dajmy mu czas na polubienie nowego miejsca, w kt�rym przyjdzie mu najprawdopodobniej prze�y� ca�e �ycie. CO POWINNI�MY WIEDZIE� O CHOMIKU Aby stworzy� chomikowi odpowiednie warunki �ycia i zaspokoi� jego potrzeby, powinni�my wiedzie� o nim jak najwi�cej. Tylko wtedy uda nam si� urz�dzi� mu w�a�ciwe pomieszczenie, karmi� go tak, jak nale�y, piel�gnowa� i takie mie� oczekiwania w stosunku do niego, jakie jest on w stanie spe�ni�. Chomiki s� gryzoniami nale��cymi do rodziny chomikowatych. Maj� niewielkie rozmiary, kr�p� budow� cia�a, kr�tkie ogony i mi�kk�, g�st� sier��. Wi�kszo�� prowadzi naziemny tryb �ycia, cho� s� chomiki �yj�ce na drzewach, pod ziemi�, a nawet cz�ciowo w wodzie. Chomiki wyst�puj� nieomal na ca�ej kuli ziemskiej. Nie ma ich tylko w Australii i oczywi�cie na Antarktydzie. W uz�bieniu chomik�w brak jest k��w i drugiej pary siekaczy. Pierwsza para siekaczy pozbawiona jest korzeni i ro�nie przez ca�e �ycie. S�u�y chomikom do ci�cia pokarmu i do walki z wrogami. Chomiki aktywne s� po zmierzchu i w nocy. Ze zmys��w najlepiej rozwini�ty jest u nich w�ch i s�uch. Wzrok maj� znacznie s�abszy i ze wzgl�du na sw�j tryb �ycia lepiej widz� w ciemno�ci. Charakterystyczne dla chomika jest bezustanne poruszanie wibrysami tj. w�sami na pyszczku. Pe�ni� one rol� organ�w czuciowych. Zanim chomik zacznie je��, zawsze dotyka najpierw pokarmu swymi wra�liwymi w�sami. Po�ywieniem chomik�w jest przede wszystkim pokarm ro�linny uzupe�niany niewielkimi ilo�ciami bezkr�gowc�w (owady, d�d�ownice itp.). �o��dek u chomik�w jest dwukomorowy. Sk�ada si� z cz�ci wpustowej i cz�ci gruczo�owej. Chomiki wydalaj� dwa rodzaje ka�u - uformowany, prawie suchy oraz lu�ny. Ten drugi pochodzi z jelita �lepego i zawiera du�e ilo�ci witamin oraz bia�ka. Z tego powodu zjadany jest przez chomiki i ponownie trawiony w przewodzie pokarmowym. Nory chomik�w zbudowane s� w niezwykle przemy�lany spos�b i ka�da z nich jest inna. 1) legowisko 2) spichlerz 3) nieczynny korytarz 4) wej�cie 5) WC Jama ustna rozszerza si� pod policzkami w dwie zatoki tworz�c torby policzkowe. S�u�� one chomikowi do przenoszenia pokarmu. Znosi go do swych podziemnych spi�arni. Zaopatrzeniem zajmuje si� g��wnie w nocy. Potrafi na raz przenie�� kilkadziesi�t gram�w ziarna w torbach. W ten spos�b gromadzi kilkana�cie kilogram�w zapas�w na zim�. Nie ma obawy, �e zim� b�dzie g�odny. Tym bardziej, �e miesi�ce zimowe przesypia, aby przetrwa� niekorzystne warunki. Zasypia, gdy temperatura otoczenia spadnie poni�ej 6�C. Do snu uk�ada si� w g��bokiej norze, gdzie wy�ciela sobie wygodne legowisko. Nora sk�ada si� z korytarzy - tuneli i przynajmniej jednej komory mieszkalnej z magazynem �ywno�ci oraz �lepego odga��zienia pe�ni�cego rol� toalety. Chomik �pi zwini�ty w k��bek. Nogi, ogon i g�ow� podgarnia pod siebie. Temperatura cia�a �pi�cego zwierz�tka spada a� do 5�C, oczy s� mocno zamkni�te, ko�czyny lodowate. Nie wyczuwa si� ani oddech�w ani bicia serca. Chomik robi wra�enie martwego. Budzi si� na kr�tko co 5-7 dni. Zjada niewielk� ilo�� ziaren i z powrotem zasypia. Czasami w �rodku zimy otwiera nor� i biega po polach, by si� rozgrza�. Na dobre budzi si� ze snu zimowego, gdy ziemia odtaje. Pocz�tkowo siedzi w norze �ywi�c si� zapasami. Dopiero gdy magazyn pustoszeje, otwiera zatkane wyloty nory i wychodzi w poszukiwaniu po�ywienia. Szuka przede wszystkim zbo�a, zielska, bulw i korzeni. Nie gardzi jednak piskl�tami, myszami, padalcami i owadami. Sen zimowy chomika nazywamy hibernacj� za� sen letni estymacj�. Latem zasypia gdy temperatura wzrasta powy�ej 37-38�C. Nora letnia jest p�ytsza od zimowej i si�ga do 30-60 cm wg��b. Wi�kszo�� chomik�w prowadzi samotny tryb �ycia. Samiec toleruje jedynie towarzystwo samicy i tylko w okresie jej rui. Partnerzy przez kilka dni �yj� razem w mieszkaniu samicy. Zdarza si�, �e 2 samce pr�buj� wprowadzi� si� do tej samej wybranki. Dochodzi wtedy do gro�nych walk i pokonany, ranny zalotnik musi ucieka�. Zdenerwowany chomik parska, warczy, zgrzyta z�bami. Wobec zbli�aj�cego si� wroga przybiera postaw� odstraszaj�c� - nadyma policzki, prostuje si� i rzuca si� na przeciwnika. Z r�wn� odwag� atakuje innego chomika-rywala, jak i znacznie wi�ksze od niego zwierz�ta. Broni si� z determinacj�, godn� podziwu. Walczy do ko�ca. Wrogami chomik�w s� przede wszystkim ptaki drapie�ne, myszo�owy, wrony, sowy oraz �asice i tch�rze. Chomik jest zwierz�ciem bardzo zwinnym, chodzi drobnymi kroczkami, w razie potrzeby wykonuje wysokie i dalekie skoki. Doskonale kopie w ziemi. Z�bami i przednimi ko�czynami zagarnia grudki ziemi pod brzuch, sk�d tylnymi nogami wyrzuca za siebie. Przednie n�ki s�u�� mu te� do podnoszenia i trzymania po�ywienia. Wi�kszo�� chomik�w nie lubi wody, chocia� potrafi p�ywa�. CHOMICZY DOM Nie ma pomieszczenia za du�ego dla chomika. Im wi�cej dla niego przeznaczymy miejsca, tym lepiej b�dzie on si� w nim czu�. Wa�ne jest, aby chomik nie odczuwa� nudy, tym bardziej, �e najcz�ciej sp�dza on �ycie samotnie. Metra� mieszkania chomika musi wi�c umo�liwia� atrakcyjne urz�dzenie wn�trza. Aby m�c to zrealizowa�, d�ugo�� pomieszczenia powinna wynosi� conajmniej 5 razy wi�cej od d�ugo�ci cia�a chomika a szeroko�� 3 razy wi�cej. Wysoko�� za� ok. 30 cm. Przy wyborze materia�u na dom chomika pami�tajmy, �e swymi silnymi, ostrymi siekaczami jest on w stanie wykona� otw�r nie tylko w tekturze ale nawet w drewnie. Wykazuje przy tym wyj�tkow� cierpliwo�� i up�r. Tak d�ugo b�dzie gryz�, a� uda mu si� uciec. W tak urz�dzonym terrarium chomik z pewno�ci� nie b�dzie si� nudzi� I nie znaczy to wcale, �e czuje si� on �le w klatce. Po prostu jego du�y temperament i �ywio�owo�� ka�e mu zasmakowa� wolno�ci, by pozna� co� nowego. Ma�y uciekinier cz�sto sam z w�asnej woli wraca do swego domu. Nie powinni�my mu jednak pozwoli� na samodzielne wycieczki po mieszkaniu. Ciekawski chomik lubi zagl�da� wsz�dzie, gdzie mu si� uda i mo�e wej�� np. do naczynia, z kt�rego nie b�dzie m�g� wyj�� lub mo�e niechc�cy przykry� si� czym� ci�kim. Je�eli go nie znajdziemy w odpowiednim czasie, umrze �mierci� g�odow�. Musimy zrobi� wszystko co mo�liwe, by chomik dobrze czu� si� w pomieszczeniu, kt�re mu przeznaczymy i dla niego urz�dzimy. Do wyboru mamy klatk� lub terrarium szklane, przykryte siatk�. Szk�o ma t� zalet�, �e jest �atwe do mycia, nie nagrzewa si� szybko i jest bardzo trwa�e. Wad� pomieszczenia szklanego jest uniemo�liwienie chomikowi wspinania si� po �cianach, co jest jego prawdziw� pasj� i potrzeb�. Mo�emy jednak ten problem rozwi�za� urz�dzaj�c odpowiednio wn�trze - du�o �erdek, ga��zek, drabinek. Klatki maj� z kolei inn� wad� - zbyt szybko nagrzewaj� si�. A chomiki nie znosz� upa��w. O tym, �e chomikowi jest zbyt ciep�o, mo�emy wnioskowa� z jego zachowania. Zaczyna on nerwowo kopa� w pod�o�u, usi�uje dosta� si� do g��bszych ch�odniejszych warstw, kt�rych jednak w jego pomieszczeniu nie ma. Miejsce ustawienia domu chomika ma ogromne znaczenie dla dobrego samopoczucia lokatora. Nie powinien sta� on w miejscu zbyt intensywnie nas�onecznionym ale te� nie w ca�kowicie zaciemnionym. Szkodliwe dla chomika mog� by� te� przeci�gi i du�e skoki temperatury. Unikajmy wi�c ustawienia klatki w pobli�u okna lub kaloryfer�w i w miejscu, gdzie mog�yby mie� do niej dost�p inni zwierz�cy mieszka�cy naszego domu. Pies czy kot m�g�by bardzo przestraszy� ma�ego chomika. Bez wzgl�du na to, czy przeznaczyli�my dla naszego chomika klatk� czy terrarium, musimy spe�ni� 3 warunki: - dom chomika musi mie� zapewniony dost�p �wie�ego powietrza oraz odpowiedni� ilo�� �wiat�a; - musi by� w nim utrzymana jak najwi�ksza czysto�� - mieszkaniec tego domu musi czu� si� w nim dobrze tzn. musi mie� mo�liwo�� zaspokojenia swych potrzeb �yciowych i nie mo�e si� nudzi�. Podczas samodzielnych spacer�w po mieszkaniu, mog� chomika spotka� niespodzianki Pod�og� w pomieszczeniu wy�cielamy trocinami, wi�rkami drewnianymi, sianem lub mchem. Niekt�rzy hodowcy preferuj� torf. Nie nale�y jednak zapomina�, �e chomik koniecznie potrzebuje materia�u do umoszczenia legowiska, w kt�rym b�dzie odpoczywa�, spa�, ewentualnie te� odchowywa� m�ode. Je�eli u�yjemy torfu, to musimy r�wnie� dorzuci� do wn�trza garstk� siana. Nie powinni�my u�ywa� gazet do wy�cielania klatki, gdy� farba drukarska jest truj�ca. Odradzam r�wnie� s�om�, gdy� mo�e kaleczy� delikatn� b�on� �luzow� work�w policzkowych chomika. Nasz ma�y gryzo� powinien mie� mo�liwo�� umoszczenia sobie gniazda w jakiej� przytulnej kryj�wce (a nie bezpo�rednio na pod�odze). Do tego celu s�u�y najlepiej pude�ko z twardego drewna, z otworem wej�ciowym i z pokrywk�, aby�my w razie potrzeby mogli sprawdzi� co dzieje si� w �rodku. W pobli�u legowiska wstawiamy drugie pude�ko, kt�re ma pe�ni� rol� magazynu �ywno�ci. Po przeciwnej stronie klatki lub na specjalnym tarasie ustawiamy poide�ko i karmniki. Naczy�ka powinny by� ci�kie, by chomik nie m�g� ich przewraca�. Do jednego karmnika podajemy pokarm suchy tj. ziarna, kasze, do drugiego - owoce, warzywa i sery. W mieszkaniu chomika musi te� by� koniecznie toaleta. Chomik jest zwierz�ciem czystym i dbaj�cym o higien�. Nie za�atwia swych potrzeb fizjologicznych �byle gdzie". Dajemy mu wi�c do dyspozycji s�oik. Powinien on le�e� lekko uniesiony ku g�rze, by mocz nie m�g� si� z niego wylewa�. Je�eli trzymamy par� chomik�w, ka�dy z nich powinien mie� w�asne naczy�ko na odchody, l wreszcie ustawiamy elementy do zabawy i ruchu. Chomik lubi biega�, wspina� si� i gimnastykowa�. Mo�emy mu zaproponowa� drabink�, ko�owrotek, pochylni�, ga��zki do wspinaczki a czasem pojemnik z piaskiem do k�pieli (piaskowych oczywi�cie). Od czasu do czasu mo�emy wyposa�enie wn�trza zmienia�, tym bardziej, �e po pewnym czasie doskonale wiemy z jakiego sprz�tu nasz podopieczny korzysta i co sprawia mu najwi�ksz� przyjemno��. JAK PIEL�GNOWA� Chomik jest zwierz�ciem bardzo witalnym, odpornym i nie�atwo poddaj�cym si� chorobom. Jest taki jednak tylko wtedy, gdy o niego dbamy tzn. zapewniamy mu odpowiednie warunki �ycia i w�a�ciwe �ywienie. S� zasady, od kt�rych nam nie wolno odst�pi�. Pierwsza z nich - to utrzymanie pomieszczenia chomika w jak najwi�kszej czysto�ci. Codziennie musimy sprz�ta� toalet� tzn. opr�nia� i przep�ukiwa� pe�ni�cy t� rol� s�oik. Co kilka dni karmide�ka i pojemniki wyparzamy, gdy� w temperaturze pokojowej nast�puje bardzo szybki rozw�j bakterii. Chomiki bardzo du�o czasu po�wi�caj� na higien� osobist� Cz�sto wietrzymy pok�j, w kt�rym znajduje si� dom naszego podopiecznego. Unikamy przy tym przeci�g�w. Raz na 2 tygodnie wymieniamy ca�� �ci�k�. Mog� w niej znajdowa� si� resztki po�ywienia, kt�re bardzo szybko ple�niej�. Konieczne jest te� wyszorowanie �erdek, ga��zek i ca�ego sprz�tu znajduj�cego si� w pomieszczeniu. Na czas porz�dk�w mo�emy przetrzyma� chomika w s�oiku. Oczywi�cie w pokrywce wykonujemy kilka otwor�w, by zapewni� dop�yw powietrza. Powinni�my unika� robienia generalnych porz�dk�w przed i tu� po porodzie. Mog�yby by� one zbyt du�ym stresem dla chomiczej matki. JAK �YWI� Chomik jest zwierz�ciem wszystko�ernym. Jest ma�o wybredny. Bardzo wiele rzeczy mu smakuje. Tylko od niekt�rych odwraca si� z niech�ci�. Nie zadowala si� jednak jednym rodzajem pokarmu. Potrzebuje zdecydowanie urozmaiconego jad�ospisu. Powinien dostawa� przede wszystkim pokarm ro�linny ale jest mu r�wnie� niezb�dny dodatek produkt�w pochodzenia zwierz�cego. Podstawowym daniem chomika s� ziarna. Najbardziej smakuj� mu ziarna pszenicy, �yta, owsa i prosa. Gotowe mieszanki ziaren sprzedawane w sklepach zoologicznych maj� taki sk�ad i s� godne polecenia, tym bardziej, �e wzbogacone bywaj� w potrzebne chomikowi witaminy, przede wszystkim witamin� D i witamin� E. Zwracamy jednak zawsze uwag� na dat� produkcji mieszanki, a je�eli daty nie ma na opakowaniu, nie kr�pujmy si� otworzy� torebk� i sprawdzi� jej zawarto��. Ziarna musz� �adnie pachnie� i mie� po�ysk. Ple�� i st�ch�y zapach �wiadcz� o ich niew�a�ciwym przechowywaniu. Poza ziarnem chomikowi niezb�dne s� warzywa i owoce. Mo�e to by� marchew, kalarepa, burak, kalafior, sa�ata, pomidor, jab�ko. Nigdy nie zapominajmy ich umy�. Zaniedbanie tego mo�e spowodowa� chorob� naszego pupila, czasem nawet �mier�. Warzywa i owoce podajemy pokrojone. Gdy tylko mamy okazj�, przynosimy chomikowi �wie�� traw�, zio�a, siano. Nie wolno zapomina� o ga��zkach do obgryzania. Najlepsze s� z wierzby, topoli, klonu. Nie tylko zaopatruj� one organizm chomika w mikroelementy i celuloz�, ale umo�liwiaj� �cieranie stale i szybko rosn�cych siekaczy. Chomiki bardzo ch�tnie zjadaj� kasze, p�atki owsiane, orzechy. Z pokarm�w pochodzenia zwierz�cego podajemy chomikowi co kilka dni odrobin� surowego lub gotowanego mi�sa, bia�y i ��ty ser, jajko na twardo. Wielkim przysmakiem s� dla chomik�w owady. Warto czasem spr�bowa� je z�apa�, by sprawi� ogromn� rado�� naszemu podopiecznemu. Ju� po kilku dniach od zakupu chomika powinni�my wiedzie�, co lubi on najbardziej. Ka�dy osobnik ma swoje indywidualne preferencje. Niekoniecznie te� chomik od razu polubi to co nowe. Nie powinni�my si� jednak zra�a�, gdy odm�wi np. zjedzenia serka lub buraka. Dobrze jest spr�bowa� ponownie za kilka dni mu poda� to samo. Trudno jest okre�li�, jak� dok�adnie ilo�� karmy powinien otrzymywa� dziennie jeden chomik. Ma�a gar�� mieszanki dla chomik�w i �y�ka warzyw powinna wystarczy�. Podawana ilo�� powinna jednak umo�liwia� chomikowi robienie zapas�w. Uniemo�liwienie mu tego mo�e bardzo niekorzystnie wp�ywa� na jego kondycj� i samopoczucie, bowiem magazynowanie pokarmu to czynno�� fizjologiczna dla chomika. Co kilka dni musimy przejrze� spi�arni� naszego podopiecznego. Je�eli oka�e si�, �e magazynowany pokarm ple�nieje, znaczy to, �e za du�o go podajemy. Musimy nadwy�k� usun�� i ograniczy� ilo�ciowo jad�ospis ma�ego magazyniera. Ci�arna i karmi�ca samica powinna dostawa� pokarm wzbogacony w wi�ksze ilo�ci bia�ka, fosforu i wapnia. Podajemy jej wi�cej bia�ego sera, mleka w proszku oraz larwy m�czniak�w. A co z piciem? Bardzo wielu hodowc�w twierdzi, �e chomik jedz�c odpowiedni� ilo�� zieleniny pokrywa w ten spos�b zapotrzebowanie na wod�. Faktem jest jednak, �e bardzo wiele chomik�w z ogromn� przyjemno�ci� pije podan� im wod�, bez wzgl�du na zjadan� ilo�� owoc�w i traw. Uwa�am, �e nale�y pozwoli� chomikowi samemu zdecydowa�. Jak chce, niech pije. Na pewno mu nie zaszkodzi. Od czasu do czasu mo�emy zaproponowa� chomikowi do picia mleko - rzadko nim wzgardzi. Do da� �okazjonalnych" mo�emy zaliczy� bardzo zdrowe i wspomagaj�ce trawienie pestki dyni, drobne ko�ci, kor� drzew. Trzeba przyzna�, �e wi�kszo�� z zawarto�ci naszej lod�wki nadaje si� na po�ywienie dla chomika. Nie jest k�opotliwym zwierz�tkiem do wykarmienia! W przypadku chwilowych niedyspozycji chomika i w okresach rekonwalescencji po chorobie podajemy mu preparaty witaminowe np. Vibovit. Robimy to jednak wg wskaza� lekarza, aby witamin nie przedawkowa�. KONTAKT Z CHOMIKIEM Obserwowanie zachowania powabnego chomika mo�e przysporzy� nam wielu przyjemno�ci. Chcia�oby si� jednak te� wzi�� go czasem do r�k, pog�aska� zabawnego zwierzaczka, a przede wszystkim widzie�, �e on nas poznaje i cieszy si�, gdy si� nim zajmujemy. Oswojenie chomika nie jest trudne. Wymaga jednak cierpliwo�ci. Najbardziej komunikatywnym gatunkiem jest chomik syryjski i st�d mi�dzy innymi jego wielka popularno��. Im m�odsze zwierz�ta, tym �atwiejsze do oswojenia. Najpierw musimy przyzwyczai� chomika do naszego g�osu i zapachu r�k. Przemawiamy do niego spokojnie i nie za g�o�no. Nie wykonujemy �adnych gwa�townych gest�w. Pocz�tkowo chomik b�dzie si� ba�, stroszy� si�, robi� gro�ne miny, a nawet ucieka�. Ju� wkr�tce jednak jego du�y temperament i ciekawo�� wezm� g�r� i b�dzie on przygl�da� nam si�, a� w ko�cu pozwoli wzi�� si� do r�k. Mo�emy go wtedy delikatnie drapa� i �agodnie przemawia�. Po kilku dniach zauwa�ymy, �e nasz nowy podopieczny na nasz widok wybiega rado�nie ze swego legowiska, staje i wyra�nie domaga si�, by go wzi�� na r�ce. Cieszy si�, �e nas widzi! Nie �ud�my si� jednak, �e uda nam si� chomika d�u�szy czas trzyma� na r�kach lub te� mie� go na kolanach i spokojnie posiedzie�. Szybko si� tym znudzi i zapragnie pow�drowa� po mieszkaniu. Mo�emy si� na to zgodzi� i pozwoli� mu pod nasz� kontrol� pobuszowa� po pokoju. Ale tylko wtedy, gdy w pomieszczeniu nie ma �adnych szczelin, szpar, ci�kich szaf przystawionych do �ciany itp. Nasz pe�en ciekawo�ci �wiata i energii chomik b�dzie chcia� z pewno�ci� zajrze� wsz�dzie, wszystko zbada�. Mo�e wej�� tam, sk�d nie b�dzie m�g� si� sam wydosta�, a my nie b�dziemy mogli go znale��. Potrafi te� ma�y spryciarz wdrapa� si� wsz�dzie tam, gdzie b�dzie m�g� si� zaczepi� pazurkami. Pok�j, w kt�rym chomik b�dzie odbywa� spacer musi by� na ten czas zamkni�ty. Mogliby�my nie zauwa�y�, �e zr�czny zwierzak przemkn�� mi�dzy naszymi nogami i przepad� gdzie� w innych pomieszczeniach. B�d�my bardzo ostro�ni! Je�eli nie mamy pustego pokoju, to nie wypuszczajmy chomika na spacery. Skoncentrujmy si� na tym, aby mia� on najbardziej urozmaicone �ycie w swoim domu. Zmieniajmy mu cz�sto uk�ad ga��zek, �erdek, drabinek itp. Niekt�rzy w�a�ciciele dokupuj� drugiego chomika. R�nie to mo�e si� sko�czy�. Chomik jest z natury samotnikiem i sta�e towarzystwo nie jest mu do szcz�cia niezb�dne. Najbardziej towarzysko nastawione s� chomiki kar�owate. Trzyma si� je zazwyczaj w parach lub grupkach rodzinnych. Nie znaczy to, �e w�r�d chomik�w nie zdarzaj� si� zgodne pary. Czasami tak bywa, �e 2 chomiki mog� sp�dzi� ze sob� szcz�liwie ca�e �ycie, t�skni�c po utracie partnera. Zdarza si�, �e chomiki zaprzyja�niaj� si� z innymi zwierz�tami w domu np. z psem lub kotem. Najcz�ciej jednak si� ich boj�. Jedno jest pewne - samotny chomik nie jest nieszcz�liwy. B�d�c sam czuje si� bezpieczny - �aden rywal nie zagra�a jego domostwu. A to dla chomika najwa�niejsze. A CO Z URLOPEM? Musimy podj�� decyzj�. Zabieramy chomika ze sob� lub pozostawiamy go pod opiek� zaufanej osoby. Drugie rozwi�zanie jest lepsze. Chomik mo�e wprawdzie przywi�za� si� silnie do w�a�ciciela, to jednak zwi�zany jest przede wszystkim ze swoim domem. Zmiana miejsca, niespokojna podr� mog� by� dla niego i stresuj�ce i m�cz�ce. Nale�y przestrzec zast�pczego opiekuna o �turystycznych" sk�onno�ciach naszego podopiecznego. Kr�tki urlop nie jest �adnym problemem w wypadku chomika. Mo�emy go na kilka dni pozostawi� samego. Musimy tylko udost�pni� mu odpowiedni� ilo�� jedzenia - niewielk� ilo�� owoc�w i warzyw, tyle, by nie zd��y�y si� zepsu�, a przede wszystkim ziarna i kasze. D�u�szy urlop wymaga powierzenia chomika czyjej� opiece. Najlepiej s�siadowi, kt�remu zostawiamy klucze. Nie trzeba wtedy przenosi� pomieszczenia chomika i zmienia� mu jego otoczenia. Je�eli nie mo�emy powierzy� chomika osobie, co do kt�rej jeste�my pewni, �e zaopiekuje si� odpowiedzialnie naszym ulubie�cem, to lepiej jednak zabierzmy go ze sob�. Nie powinni�my przewozi� go w jego terrarium, gdy� m�g�by on by� nara�ony na urazy podczas ko�ysania samochodu. Najlepiej przewozi� chomika albo w specjalnej transportowce, albo w wy�o�onym sianem plastykowym pude�ku. Do �rodka wk�adamy kawa�eczki marchewki, jab�uszka, listek sa�aty. KILKA S��W O ROZMNA�ANIU Zrozumia�e jest, �e posiadaj�c jakie� zwierz� w domu, chcieliby�my obserwowa� je w r�nych sytuacjach �yciowych. Nigdy wiedza czerpana z ksi��ek czy relacji innych, nie da nam tyle satysfakcji, co nasze w�asne do�wiadczenia. Obserwowanie zalot�w chomik�w, przebieg ci��y, macierzy�stwo, usamodzielnianie si� m�odych - to pasjonuj�ce zaj�cie dla mi�o�nik�w zwierz�t. Musimy dobrze dobra� odpowiedni� par� chomik�w. Powinny by� to zwierz�ta zdrowe i w dobrej kondycji. Przede wszystkim nale�y upewni� si�, czy nasze chomiki faktycznie s� przedstawicielami r�nych p�ci. samiec samica Tak rozpoznajemy ple� chomika Nie jest to na pierwszy rzut oka takie oczywiste. Oba osobniki musimy odwr�ci� na plecy i dok�adnie por�wna�. R�nica polega na umiejscowieniu uj�cia dr�g moczowych. U samicy le�y ono blisko odbytu, u samca za� znacznie dalej w stron� p�pka (rysunek). Drug� cech� rozpoznawcz� s� 2 zgrubienia u samca w okolicy ogona. S� to nabrzmia�e j�dra. Jednak stan taki zwi�zany jest z aktywno�ci� rozrodcz� samca, kt�ra wyst�puje u niego przede wszystkim w czasie letnim. Dojrza�o�� p�ciow� czyli zdolno�� do rozrodu osi�gaj� chomiki w wieku: 6-7 tygodni (chomiki syryjskie) 10-12 tygodni (chomiki europ.) W okresie rozrodczym okolica ogona u samca jest wyra�nie zgrubia�a Samce s� ca�y rok zdolne do kopulacji. Samice tylko w okresie rui. Wyra�a si� ona poza pop�dem p�ciowym wydzielaniem specyficznego zapachu, kt�ry dla nas jest nie do uchwycenia, za� dla chomika-samca wyczuwalny jest z daleka. Ruja u samic wyst�puje co kilka dni. Chc�c sprawdzi�, czy akurat ma miejsce, musimy dokona� pr�by ��czenia pary. Chomiki w pierwszym momencie �spotkania" przygl�daj� si� sobie uwa�nie, obw�chuj� si� tr�caj�c si� noskami by ju� po chwili... albo nastroszy� si� i rozpocz�� b�jk�, albo te� rozpocz�� mi�e zaloty zako�czone kopulacj�. Trwa ona kilkana�cie minut, po czym nast�puje przerwa i po chwili nast�pne zbli�enie. Sytuacja taka powtarza si� kilkakrotnie. Powoli pop�d p�ciowy zmniejsza si�, a� wreszcie zwierz�tka zaczynaj� wobec siebie zachowywa� si� agresywnie. Stron� bardziej nerwow� w tym rozpoczynaj�cym si� konflikcie bywa zazwyczaj samica. ��czenie pary lepiej jest przeprowadza� w pomieszczeniu samca. Jest on bowiem bardziej go�cinny ni� samica nie b�d�ca w rui. A pocz�tkowo nie mamy przecie� pewno�ci, czy dobrze wybrali�my dzie� na �schadzk�". Po sko�czonej kopulacji samic� przenosimy do jej w�asnego pomieszczenia. D�ugo�� ci��y wynosi: u chomika syryjskiego - 16 dni u chomika europejskiego - 20 dni u chomika kar�owatego - 20-22 dni W okresie ci��y przysz�a matka powinna otrzymywa� wzbogacone po�ywienie tj. wi�cej produkt�w bia�kowych oraz zawieraj�cych fosfor i wap�. Nie mo�e jej te� zabrakn�� wody. Og�lnie ilo�� po�ywienia musi by� wi�ksza, gdy� samica w tym okresie wykazuje wi�ksze tendencje do magazynowania zapas�w. Nie mo�emy samicy niepokoi�. Lepiej nie wyjmowa� jej z pomieszczenia, nie zmienia� miejsca ustawienia jej domu, nie ha�asowa� w pobli�u itp. Oczekuj�cy potomstwa chomik jest niezmiernie wra�liwy, �eby nie powiedzie� przewra�liwiony. Ka�da nietypowa sytuacja mo�e by� dla niego stresem. Je�eli para chomik�w zamieszkuje na sta�e razem, nie mo�emy zmienia� tego uk�adu. Warunkiem jednak jest, �e samica nie wykazuje �adnych objaw�w agresji w stosunku do partnera. W przeciwnym wypadku musimy samca zabra� na czas porodu i odchowu m�odych. Samica szykuj�ca si� do porodu wy�ciela gniazdo. Musi w tym celu dysponowa� odpowiednim materia�em. Kilka dni przed spodziewanym porodem robimy gruntowne porz�dki w chomiczym domu i wk�adamy wi�cej ni� zwykle �ci�ki. Na �wiat przychodz� chomiki!! Samica rodzi od 6 do 12 m�odych. S� one nagie, �lepe i g�uche. Ci�ar cia�a noworodka (chomika syryjskiego) wynosi ok. 3 gram�w. Od pierwszego dnia chomicze potomstwo g�o�no popiskuje - po tym orientujemy si�, �e rodzinka si� powi�kszy�a. M�ode rosn� i rozwijaj� si� bardzo szybko. Po 3-6 dniach pojawia si� u nich wyra�ne ow�osienie, a po 12-16 dniach otwieraj� si� oczy. Chomiki rodz� si� �lepe, nagie i ca�kowicie bezradne Po kilku dniach �ycia pojawia si� u chomika ow�osienie Nie powinni�my w celu zaspokojenia naszej ciekawo�ci niepokoi� ich w tym okresie. Przyjrzyjmy si� im dopiero, gdy zaczn� wychodzi� z gniazda tj. mniej wi�cej po 2 tygodniach. Wychodz�, aby ju� na zewn�trz za�atwi� swe potrzeby fizjologiczne oraz by popr�bowa� jedzenia z karmnik�w. Ssa� mleko matki przestaj� po 20 dniach. Ca�ymi godzinami bawi� si� i niegro�nie ze sob� walcz�. Gdy staj� si� ju� ca�kowicie samodzielne, matka przestaje si� nimi interesowa� i przep�dza je z gniazda. Dla nas jest to znak, �e dzieci�stwo chomik�w sko�czy�o si� i �e musimy zabra� je z rodzinnego domu. Jest to najcz�ciej 24-ty dzie� �ycia. K�OPOTY ZE ZDROWIEM Nawet najlepiej piel�gnowany chomik czasami mo�e zachorowa�. Wczesne rozpoznanie choroby u�atwia leczenie. Musimy wi�c naszego podopiecznego stale obserwowa� i kontrolowa� jego zachowanie. Zdrowy chomik jest weso�y, �wawy, skory do zabawy, ma l�ni�ce, czyste futerko, wykazuje du�y apetyt. Ciep�ota jego cia�a wynosi 36,3-37,5�C. T�tno - 380-412/min. Liczba oddech�w � 100/min. Osowia�o��, brak �aknienia, ma�a ruchliwo��, wyciek z nosa lub oczu, biegunka, utrata r�wnowagi - to z ca�� pewno�ci� pierwsze symptomy choroby. Im wcze�niej wkroczymy z odpowiednim leczeniem, tym rokowania b�d� pomy�lniejsze. Ze wzgl�du na sw� ruchliwo�� i temperament chomik cz�ciej ni� inne zwierz�ta nara�ony jest na doznanie URAZ�W MECHANICZNYCH. Wypuszczony swobodnie w mieszkaniu, wspina si� na szafy, z kt�rych mo�e spa��, wchodzi pod przedmioty, kt�re mog� go przycisn�� itd. Najcz�stsze urazy to z�amanie ko�czyn. Dotycz� one przewa�nie ko�ci �r�dstopia, podudzia, nadgarstka i przedramienia. Wielu hodowc�w czy lekarzy po zdiagnozowaniu z�amania zak�ada opatrunki usztywniaj�ce na chor� ko�czyn�. W 35% przypadk�w pr�by takiego leczenia skazane s� na niepowodzenia. Chomik zawsze b�dzie pr�bowa� usun�� opatrunek i nie do��, �e to mu si� prawdopodobnie uda, ale jeszcze dodatkowo swymi ostrymi z�bami pog��bi uraz. Jedyne co mo�emy zrobi�, to ograniczy� maksymalnie mo�liwo�� ruchu ma�ego pacjenta. Im wcze�niej zorientujemy si�, �e nasz chomik jest chory, tym wi�ksz� mamy szans� na jego wyleczenie W tym celu umieszczamy go w pojemniku o ma�ej powierzchni i g�adkich �cianach. Zwierz� nie mo�e mie� mo�liwo�ci wspinania si�. R�wnie� nie powinno mie� �adnego sprz�tu do zabawy. Pozostawiamy mu tylko poide�ko i karmnik. Po 7-10 dniach powinno doj�� do zro�ni�cia si� ko�ci i chomika mo�emy przenie�� do jego w�a�ciwego pomieszczenia. Zdarza si�, �e elementy z waty lub siana, kt�rymi wys�ane jest terrarium oplataj� ko�czyny chomika tak mocno, �e mo�e doj�� do ZADZIERZGNIECIA OBWODOWYCH CZʌCI KO�CZYN. Pojawia si� obrz�k. Przy braku odpowiednio wczesnej interwencji mo�e doj�� do martwicy a w konsekwencji cz�sto do autoamputacji. Je�eli uda nam si� w ci�gu kilku godzin od momentu zadzierzgni�cia usun�� oplataj�ce ko�czyn� nitki, to wystarczy zastosowa� masa� i ma�ci rozgrzewaj�ce, by po �wypadku" nie zosta�o ani �ladu. Jednak, gdy wyst�pi ju� martwica, konieczne jest wtedy dokonanie amputacji obumar�ego odcinka ko�czyny. Cz�sto przyczyn� s�abej kondycji chomika jest PRZEROST Z�B�W. Mo�e on spowodowa� zupe�ne wyg�odzenie zwierz�cia. Doros�y chomik powinien mie� g�rne siekacze d�. 2-3 mm, dolne za� 6-9 mm. Przerost z�b�w powoduje, �e zwierz� pomimo zachowanego apetytu nie mo�e je��, staje si� nerwowe a nawet agresywne. Nale�y jak najszybciej skr�ci� przero�ni�te z�by do po��danej d�ugo�ci. Zabieg wykonujemy no�yczkami chirurgicznymi, trzymaj�c pacjenta za sk�r� na g�owie. Za z�e samopoczucie chomika na skutek przerostu z�b�w mo�emy wini� wy��cznie siebie. Od nas bowiem zale�y, czy chomik ma mo�liwo�� �cierania siekaczy. Powinien w tym celu otrzymywa� odpowiedni� ilo�� twardego pokarmu w postaci ziaren oraz do gryzienia ga��zki drzew li�ciastych. Najlepsze s� ga��zki z akacji, topoli, brzozy, lipy i wierzby. Zdarza si�, �e kupuj�c chomika nie do�� dok�adnie obejrzeli�my jego futerko i dopiero w domu oka�e si�, �e zaatakowany jest on przez PASO�YTY. Musimy przenie�� chomika na chwil� do innego pomieszczenia i w tym czasie dok�adnie wysprz�ta� i zdezynfekowa� jego klatk�. Ca�a �ci�k� oczywi�cie wyrzucamy. Je�eli mamy do czynienia z pch�ami lub wszami to myjemy chomika szamponem owadob�jczym (przy pomocy wacika) i osuszonego k�adziemy z powrotem do klatki lub posypujemy go Pularylem. Zabieg powtarzamy jeszcze 2 razy co 7 dni. W przypadku �WIERZBOWCA stosujemy Novoscabin. Przemywamy nim co 2-3 dni zmienione miejsca na sk�rze. Najcz�ciej s� to ropiej�ce strupy na brzegach ma��owin usznych. Cz�sto wyst�puj�c� u chomik�w chorob� jest ATROPOWE ZAPALENIE SK�RY. Objawia si� rozleg�ymi wy�ysieniami, przede wszystkim w okolicy g�owy i szyi. Naga sk�ra pokryta jest przeczerwienionymi grudkami i fa�dkami. Leczenie polega na smarowaniu zmienionych miejsc Oksycortem. Niegro�n� ale dokuczliw� chorob� u chomik�w jest do�� cz�sto wyst�puj�ce ZAPALENIE TRZECIEJ POWIEKI. Powieka jest obrz�kni�ta i znacznie wysuni�ta z k�ta przy�rodkowego oka. Mo�e przes�ania� cz�� rog�wki a nawet spowodowa� wytrzeszcz oka. Stosowa� nale�y krople i ma�ci antybiotykowe. W zapaleniu przewlek�ym zaleca si� stosowa� roztw�r kortyzonu o przed�u�onym dzia�aniu. Gdy chomiki niedok�adnie opr�niaj� worki policzkowe mo�e dochodzi� do stan�w zapalnych b�ony �luzowej work�w, nad�erek, owrzodze� i ropni z przetokami otwieraj�cymi si� do jamy ustnej lub na sk�rze policzk�w. ROPNIE mog� osi�ga� bardzo du�e rozmiary i prowadzi� do znacznej deformacji g�owy. Po wykonaniu szerokiego naci�cia ropnia, nale�y jego zawarto�� wyp�uka� 0,5% nadmanganianem potasu KMnO4. P�ukanie powinno si� wykonywa� przez kilka kolejnych dni a� do wyleczenia. Objawy ze strony uk�adu oddechowego - wyciek z nosa oraz wyra�na duszno�� wskazuje cz�sto na ZAPALENIE P�UC. Potwierdzeniem diagnozy jest stwierdzenie przy os�uchaniu zaostrzenia szmeru oskrzelowego. Podajemy antybiotyk. Chorobie towarzyszy prawie ca�kowita utrata apetytu i szybkie wyniszczenie. Musimy w pocz�tkowym stadium leczenia sztucznie dokarmia� chorego. Nieprawid�owe trzymanie g�owy, gor�czka oraz wyra�ne zaburzenia r�wnowagi s� objawami ZAPALENIA M�ZGU. Rokowania s� niepomy�lne. Aby skr�ci� cierpienie biednego zwierz�cia nale�y go u�pi�. Nagminn� chorob� u samic chomik�w jest ROPOMACICZE. W okolicy uj�cia dr�g rodnych mo�na zauwa�y� krople ropy, a futerko w tych miejscach jest stale wilgotne. Wskazany jest codzienny masa� podbrzusza oraz stosowanie antybiotyku. Dwa chomiki rzadko zgadzaj� si� ze sob� - Skutkiem walk mog� by� bolesne i trudno goj�ce si� rany Nie maj�c du�ego do�wiadczenia w hodowli chomik�w cz�sto pope�niamy b��dy �ywieniowe. Wynikiem ich mog� by� wyst�puj�ce u zwierz�t OBSTRUKCJE lub ROZWOLNIENIA. Je�eli nasz podopieczny ma wzd�cia i napina stale brzuszek, znak to dla nas, �e musimy zmieni� mu diet�. Eliminujemy takie warzywa jak kapusta, a zwi�kszamy ilo�� jab�ek. Mo�emy zaaplikowa� doustnie kilka kropli oleju parafinowego i wywar z siemienia lnianego. Przy rozwolnieniu podajemy suchary i rozgotowany ry�, ewentualnie 1/4 tabletki w�gla lekarskiego 3 razy dziennie. Przy braku efekt�w mo�emy podejrzewa� chorob� bakteryjn� i wkraczamy wtedy z leczeniem antybiotykowym. Zawsze przy zaburzeniach ze strony uk�adu pokarmowego dobrze jest zbada� ka� zwierz�cia na obecno�� PASO�YT�W WEWN�TRZNYCH. Najcz�ciej wyst�puj�ce u chomik�w to nicienie i kokcydia, czasami tasiemce. Zdarza si�, �e w�a�ciciele chomik�w niepokoi obecno�� dw�ch �brodawek" wyst�puj�cych po bokach cia�a chomika. S� to boczne gruczo�y zapachowe - cecha fizjologiczna. KR�TKIE OPISY NIEKT�RYCH GATUNK�W CHOMIK�W Przez wiele lat jedynym chomikiem hodowanym przez amator�w by� chomik syryjski. W ostatnich latach coraz cz�ciej pojawiaj� si� na gie�dach lub w sklepach zoologicznych inne gatunki bardzo licznej rodziny chomikowatych. Najpopularniejszym jednak w dalszym ci�gu pozostaje CHOMIK SYRYJSKI - Mesocricetus auratus. W pocz�tkach naszego stulecia uznany zosta� za gatunek wymar�y. W 1930 r. cz�onkowie angielskiej ekspedycji archeologicznej prowadz�c prace wykopaliskowe w okolicach Aleppo w Syrii, znale�li samiczk� z 12 m�odymi. Od tej w�a�nie rodziny pochodz� wszystkie chomiki syryjskie, �yj�ce dzi� na �wiecie. Hodowla tych gryzoni najszybciej rozwin�a si� w Stanach Zjednoczonych. W Europie rozwin�a si� po wojnie. Chomiki syryjskie zrobi�y prawdziw� karier� w laboratoriach naukowych, w szkolnych pracowniach dydaktycznych i w domach mi�o�nik�w zwierz�t. Istnieje bardzo wiele odmian barwnych chomik�w w hodowli. Spotykamy chomiki z�ociste, kremowe, be�owe, br�zowe, popielate. Zdarzaj� si� te� chomiki albinotyczne tzn. bia�e z czerwonymi oczami. Bardzo lubianymi i poszukiwanymi odmianami chomik�w syryjskich s� chomiki angorskie o d�ugich, jedwabistych w�osach. Wyst�puj� w wielu odmianach barwnych. D�. cia�a - 10-17 cm; d�. ogona - 1-2 cm; wysoko�� - ok. 6 cm; ci�ar cia�a - 100-220 g; dojrza�o�� p�ciowa - 6-7 tygodni; d�ugo�� ci��y - 16 dni (samica rodzi od 6 do 12 m�odych); tryb �ycia - samotny, aktywny po zmierzchu; d�ugo�� �ycia - 2-3 lata. Istnieje wiele odmian barwnych chomik�w syryjskich Chomik d�ungarski Ostatnio coraz cz�ciej pojawiaj� si� w sklepach zoologicznych CHOMIKI KAR�OWATE pochodz�ce z Azji. Maj� one t� zalet�, �e mo�na, a nawet wskazane jest trzyma� je w ma�ych grupach. S� bardzo �agodne i �atwe do oswojenia. CHOMIK D�UNGARSKI - Phodopus sungorus Kolor grzbietu - szarobrunatny z czarn� pr�g�, ci�gn�c� si� od g�owy do ogona. Brzuch koloru bia�ego. Po bokach cia�a bia�e plamy. D�. cia�a - 7-9 cm; d�. ogona - 1-1,5 cm; ci�ar cia�a - 20-25 g; d�. ci��y - 20-28 dni; d�. �ycia - 2-3 lata. CHOMIK ROBOROWSKIEGO - Phodopus roborovski Jest bardzo podobny do chomika d�ungarskiego. Odr�ni� go mo�na po kr�tszym ogonku, z�otym odcieniu grzbietu i bia�ych obramowaniach na ciemnych uszach. Cricetulus barabensis, Cricetulus griseus oraz Cricetulus longicaudatus s� przedstawicielami kar�owatych chomik�w d�ogoogonowych. D�ugo�� ogona przedstawicieli tych grup si�ga wprawdzie tylko 3 cm, ale jest to jednak znacznie wi�cej ni� u poprzednio omawianych gatunk�w. Chomiki azjatyckie s� znacznie gorszymi kopaczami ni� nasz chomik europejski. Wol� korzysta� z naturalnych jam lub z gotowych nor wykopanych przez inne gryzonie. W USA popularnymi zwierz�tami terraryjnymi sta�y si� ostatnio CHOMIKI TAYLORA (Baiomys taylori) nazywane te� myszami Taylora. S� zwierz�tami bardzo po�ytecznymi w przyrodzie. Ich pokarm sk�ada si� w 90% z owad�w - szkodnik�w p�l uprawnych. U tego gatunku po przyj�ciu ma �wiat m�odych, samiec pozostaje w gnie�dzie i nawet opiekuje si� swym potomstwem, co jest ewenementem w�r�d chomikowatych. Chomiki te doskonale znosz� niewol� i bardzo szybko si� oswajaj�. Zamieszkuj� Arizon�, Teksas do centralnego Meksyku. Opisuj�c r�ne gatunki chomik�w, nie wolno nam pomin�� chomika europejskiego Cricetus cricetus - jedynego chomika �yj�cego na wolno�ci w Polsce. Mo�e zdarzy� si�, �e kto� nam zaoferuje z�apanego na polu albo znalezionego chomika. Powinni�my wiedzie�, �e zupe�nie nie nadaje si� on do trzymania w domu. Nie uda nam si� go ob�askawi� ani z pewno�ci� uczyni� zadowolonym z �ycia. Jego niezale�no�� i wojownicza natura nie pozwoli na kontakt z cz�owiekiem i ka�e mu traktowa� nas jak wrog�w. Je�eli wi�c zdarzy si�, �e trafi w nasze r�ce nasz rodzimy chomik, powinni�my o ile stwierdzimy, �e jest zdrowy, zwr�ci� mu wolno��. Chomik europejski �yje na obszarach od Francji do Syberii. W Polsce najwi�ksze ilo�ci chomik�w zamieszkuj� regiony �rodkowe i po�udniowe a� do Karpat. Barwa grzbietu - br�zowa; barwa brzucha - czarna; po bokach cia�a i za uszami bia�e plamy; nos i stopy - bia�e; d�ugo�� cia�a - 20-34 cm; d�ugo�� ogona - 3-4cm; ci�ar cia�a - 400-700 g; d�ugo�� ci��y - 19-20 dni (3 mioty rocznie); w miocie - 6-12 m�odych; d�ugo�� �ycia - 6-8 lat. Ka�demu, kto zdecyduje si� na kupno chomika, �ycz� udanej hodowli, wielu interesuj�cych obserwacji i rado�ci z posiadania jednego domownika wi�cej.