HARRY HARRISON I LEON STOVER Stonehenge Zag�ada Atlantydy KSI�GA PIERWSZA 1. Brytania, rok 1480 p.n.e. Wiatr gna� tumany �niegu zza poro�ni�tych lasem wzg�rz na p�nocy. Szamota� nagimi ga��ziami wysokich, mrocznych drzew, wygina� wierzcho�ki sosen. Je�li napotyka� ludzk� r�k� uczynione w bezkresnej puszczy polany, unosi� w�t�e pi�ropusze dymu s�cz�ce si� spod dach�w niskich, jakby przykucni�tych, dom�w. Przeczesywa� zamarzni�te r�yska, przemyka� nad grani�, by spa�� w otwart� z jednej strony i pozbawion� drzew dolin�. P�dz�c tu� nad ziemi�, poj�kiwa� wok� oblepionych darni� chat i zrywa� kawa�ki strzechy. Owini�ty ciasno bia�ym, we�nianym p�aszczem Lycos z Myken maszerowa� z nisko pochylon� g�ow�, byle tylko os�oni� twarz przed �niegiem. Spiczasty he�m wio�larza chroni� �wietnie przed ciosem wra�ego miecza, jednak wobec kaprys�w pogody nie zdawa� si� na nic. M�czyzna przystan�� pod niskim okapem ostatniego budynku i pchn�� drzwi. Powietrze wewn�trz by�o r�wnie zimne i wilgotne jak na dworze, na dodatek cuchn�o. - Co si� sta�o? - spyta� Lycos. - Nie wiemy - powiedzia� Koza, siwow�osy i oszpecony bliznami wojownik w zu�ytym p�pancerzu z br�zu i takim samym he�mie jak Lycosa. Skrzywi� si�, spogl�daj�c w md�ym �wietle na le��cego i j�cz�cego na klepisku m�czyzn� z zakrwawionymi ustami. - Jeden z ch�opc�w zauwa�y� go na skraju puszczy. By� nieprzytomny. Zaci�gn��em go tutaj. Obcy by� niski, w poplamionej, brunatnej odzie�y. Umiera�. A ci tu go nie znaj�? - spyta� Lycos od progu. Nie mia� ochoty wchodzi� do wype�nionej odorem chaty. - Nie jest od nich, to Albi - powiedzia� Koza. - Tyle tylko wiedz�. Jednemu si� zdaje, �e chyba ju� go kiedy� widzia�, ale nie pami�ta, jak si� nazywa. S� ci�ko wystraszeni, jeden g�upszy od drugiego. Mali ch�opcy spogl�dali spomi�dzy sk��bionych futer wype�niaj�cych legowisko. Pe�ne l�ku, okr�g�e oczy wyziera�y z brudnych twarzyczek. Poj�wszy, �e o nich mowa, skulili si� jeszcze bardziej. Kozie nijak si� to nie podoba�o. Szturchn�� stop� m�czyzn� w �ebra, ale bez efektu. Ranny nie otworzy� oczu. Zmieszana z krwi� �lina kapa�a mu z ust. �wie�y opatrunek z mchu nie m�g� zatamowa� ca�kowicie krwi p�yn�cej z wielkiej rany w boku. Koza bra� udzia� w niejednej bitwie i wielokrotnie widzia� ju� �mier�, zatem to nie obecno�� konaj�cego nape�nia�a go niepokojem. - Zostawi� go - rozkaza� Lycos i obr�ci� si�, by odej��, ale przystan�� jeszcze i wskaza� na ch�opc�w, kt�rzy a� si� skurczyli. - A oni czemu nie pracuj�? - Woda zala�a jedno z wyrobisk cyny. - Koza przesun�� si� w lewo, staj�c prawie za Lycosem. - Nie mo�emy kopa�, dop�ki nie sp�ynie. - No to niech pomog� wypala� w�giel drzewny albo kruszy� rud�. Jest masa roboty. Koza oboj�tnie skin�� g�ow�. To by�y tylko dzieciaki, przez w�asnych rodzic�w tanio sprzedane w niewol�. Wiatr wci�� ni�s� p�atki �niegu, zimna tarcza s�o�ca opada�a z wolna za horyzont. Wiosna sp�nia�a si� tego roku. Po na wp� zamarzni�tym b�ocie przeszli w zarzucon� bia�ym popio�em okolic�. Wok� usypanego w zag��bieniu ziemi pieca panowa�o mi�e ciep�o. Wymieszany z rud� p�on�cy w�giel drzewny potrzebowa� powietrza, kt�re dostarczano do stosu za pomoc� dw�ch miech�w zrobionych ze �wi�skiej sk�ry. Przyprowadzeni przez Lycosa ch�opcy wzi�li si� do roboty, a� iskry sypn�y wko�o. Miechy pisn�y, nogi z dawna martwych �wi� poruszy�y si�, jakby nagle o�y�y. - Ju� niewiele mu trzeba - powiedzia� Lycos, fachowym okiem oceniaj�c stan roz�arzonego stosu w�gla. - Nie podoba mi si� to wszystko. �eby Albi dotar� a� tutaj, ranny... Oni mieszkaj� do�� daleko. Czemu... - Czasem walcz� ze sob� i gin�. To nie nasza sprawa. Temat nale�a�o uzna� za zamkni�ty. Koza niech�tnie opu�ci� ciep�y zak�tek i wr�ci� do swojej kwatery po okut� br�zem tarcz� i miecz. Sztylet i p�pancerz wystarcza�y, gdy pozostawa�o si� w osadzie, ale wychodz�c poza ni�, pieszy winien zawsze uzbroi� si� nale�ycie i zachowywa� ostro�no��. Mo�na by�o napotka� niezadowolonego z przerwania drzemki nied�wiedzia, by�y te� wilki, cz�sto kr���ce stadami i uznaj�ce ludzi za wspania�e mi�sne danie, szczeg�lnie pod koniec d�ugiej zimy. W g�stych krzakach buszowa�y dziki. No i byli jeszcze ludzie, najgro�niejsi drapie�cy tego �wiata. Ka�dy obcy m�g� by� morderc�, a poza kr�giem wioski obcymi (i tym samym wrogami) byli wszyscy napotkani. Mirisati siedzia� w kucki tu� poni�ej szczytu obwa�owa�, kt�re usypano dla zamkni�cia wej�cia do doliny. Oparty na ci�kiej tarczy rysowa� czubkiem miecza k�ka na ziemi. - M�g�bym ci� zabi� - warkn�� Koza. - Kucasz, jakby� chcia� si� wysra�. - Niezupe�nie - odpar� Mirisati oboj�tnym tonem m�odzika ignoruj�cego uwagi starszych. Usiad� i przeci�gn�� si�, po czym wsta�. - S�ysza�em ci�, gdy by�e� jeszcze sto krok�w st�d. Stawy w kolanach ci skrzypia�y, a zbroja grzechota�a. - Widzia�e� co�? Koza spojrza� wymownie na g�st� zas�on� padaj�cego wci�� �niegu. Dolina przed nim by�a naga i pusta, poros�a martw� teraz traw�. Dalej stercza�y badyle wrzosowiska i majaczy�a czarna �ciana lasu, kt�ry porasta� wysp� Yern od wschodu do zachodu, od pla� po�udnia po mgliste mokrad�a p�nocy. W dolinie zalega�a cisza przerywana jedynie krakaniem wron, kt�re zerwa�y si� do lotu i szybko znikn�y w oddali. - Ca�y czas to samo. Nic. I nikogo. Ju� bym wola�, �eby kto� przyszed�. Zabi�bym dla rozrywki kilku barbarzy�c�w. - Nic? A ten z dziur� w piersi, co go ch�opak znalaz�? - Obecno�� konaj�cego nie dawa�a Kozie spokoju. - A bo to wiadomo? Co wi�cej, kogo to obchodzi? Mo�e lubi� wy�yna� si� wzajemnie. To mog� zrozumie�. No bo i co innego mo�na robi� na tym odludziu? - Albi nie walcz�. - Powiedz to temu, co rz�zi w chacie. Je�li ju� chcesz ze mn� gada�, to opowiedz lepiej o nagrzanych s�o�cem kamieniach Myken. Jak�e daleko jeste�my od domu! R�ce bol� na samo wspomnienie wiose�, ale gdybym jutro mia� wsi��� do �odzi i pop�yn�� z powrotem, to prosz� bardzo, mog� zn�w wios�owa�. Pi��dziesi�t dni w�r�d zielonych fal zimnego oceanu do S�up�w Heraklesa. Potem trzydzie�ci dni po b��kitnym morzu do Argos. Oliwki by�yby akurat gotowe do t�oczenia. - Odp�yniemy, kiedy dostaniemy taki rozkaz - mrukn�� Koza. Te� nie darzy� wyspy Yern ciep�ym uczuciem. Wiatr zmieni� na chwil� kierunek, przesuwaj�c �nie�n� zas�on� tak, i� mo�na by�o dostrzec ciemne sylwetki ptak�w sadowi�cych si� na ga��ziach. Szuka�y legowisk na noc, ale czemu w takim zamieszaniu? Co je zaniepokoi�o? - P�ki co wracaj i zap�d� ch�opak�w do pracy. Rozkaz Lycosa. A gdy go zobaczysz, powiedz, �e krzaki ju� tu podros�y i zn�w trzeba b�dzie je przyci��. - Zawsze znajdziesz co� do roboty... - Mirisati nie spieszy� si� z powrotem do obozu. - Ju� nas atakowali. Na razie Yerni trzymaj� si� z daleka, bo wszyscy, kt�rzy pr�bowali na nas napada�, zgin�li. Ale pewnego dnia zn�w spr�buj�. Krzaki poszycia daj� dobr� ochron�, by podpe�zn��. - Chyba zmora ci� dr�czy, staruszku. Ja marz� o gor�cym s�o�cu, oliwnych gajach i ch�odnym winie. Dobrym epidauryjskim winie, kt�re jest tak g�ste, �e musisz dolai a� dwadzie�cia cz�ci wody. A potem o dziewczynie, ni takiej jak tutejsze wie�niaczki, kt�re trzeba najpierw wytrzasn�� z �achman�w, by niechc�cy nie dobra� si� do ch�opaka czy dziadka, ale takiej o sk�rze jak mi�d, co pachnie kadzid�em. - Takich tu nie znajdziesz - powiedzia� Koza, wskazuj�c na mroczniej�c� puszcz�. - Tyle to sam wiem. Czy ca�a wyspa jest taka? - Te regiony, kt�re widzieli�my, to i owszem. Dwa lata temu zapu�cili�my si� nieco dalej, Lycos handlowa� troch� z r�nymi szczepami. Wsz�dzie puszcza, i to tak g�sta, �e przej�� przez ni� nie spos�b, tylko wy�sze g�ry wolne by�y od drzew. Pi�� dni marszu st�d �yj� szczepy, kt�re niczym wielkie krety sypi� kurhany, stawiaj� kamienne kr�gi. Szkaradzie�stwo. - A po co to robi�? - Ich spytaj. Jedno plemi�, zw� si� Uala, dotarli�my do nich swego czasu, ma du�y podw�jny kr�g. Niebieskie g�azy z wierzcho�kami pomalowanymi na czerwono. Zupe�nie jak wetkni�te pionowo w ziemi� gigantyczne kozie kutasy. Spro�ni s� ci tubylcy... - Co to by�o? - Mirisati wskaza� mieczem k�p� wrzos�w na skraju lasu. - Niczego nie widzia�em. - Koza wpatrzy� si� w to samo miejsce, ale zapadaj�cy mrok zaciera� kszta�ty. - A ja owszem. Lis, a mo�e i jele�. Przyda�oby si� troch� �wie�ego mi�sa. - Wspi�� si� na szczyt wa�u, aby si� lepiej przyjrze�. - Wracaj! To mog�o by� wszystko. - Nie ma si� co ba� cieni, staruszku. Nie zrobi� krzywdy. Mirisati roze�mia� si� i ju� mia� zeskoczy�, gdy nagle co� �wisn�o w powietrzu. Oszczep wbi� si� g��boko w szyj� wojownika, str�caj�c go z ha�asem na sam d�. Leg� z rozrzuconymi nogami i zdumieniem zastyg�ym w szklistych oczach. Obj�� jeszcze d�oni� drzewce i zmar�. - Alarm! - krzykn�� Koza. - Alarm! - powtarza� raz za razem, uderzaj�c mieczem o tarcz�. Nast�pne w��cznie nie nadlecia�y, ale kiedy Koza wychyli� si� ostro�nie ponad obwa�owanie, ujrza� biegn�cych od strony lasu ludzi. Poruszali si� szybko i cicho jak wilki. Pomimo zimy byli nadzy, mieli tylko kr�tkie sk�rzane sp�dniczki. Jeden, kt�ry bieg� na przedzie, usi�owa� trafi� w Koz� oszczepem, ale wojownik bez trudu wykona� unik. Widocznie tej broni napastnicy u�ywali g��wnie do polowa�, pozostali bowiem nie�li tylko okr�g�e tarcze i kamienne topory bojowe. Kilku mia�o zawieszone na szyi no�e. Wszyscy byli bia�ow�osi, z bujnymi, r�wnie bia�ymi w�sami. Nadci�gali w wielkiej liczbie. - Abuabu! - krzykn�li przenikliwie, docieraj�c pod wa�. Wrzask ten mia� nape�ni� serce wroga strachem i sk�oni� go do ucieczki. Koza ani drgn��. - Yerni! - zawy� i us�ysza�, jak w obozowisku podnios�a si� wrzawa. Nie dali si� zaskoczy�, b�d� walczy�. Serce zabi�o mu gwa�townie, gdy ujrza�, jak z lasu wysypuj� si� kolejne grupy nagus�w. �nieg przesta� pada�. Koza zobaczy� wyra�nie t�um wype�niaj�cy ca�� szeroko�� doliny. Nigdy jeszcze nie spotka� ich tylu naraz. To chyba ca�y szczep, mo�e nawet nie jeden. Z ty�u rozleg�y si� szybkie, ci�kie kroki. Nie by� ju� sam. Zatem czeka ich bitwa. Gdy pierwsi napastnicy zacz�li si� wspina� na wa�y, Koza skoczy� na szczyt i potrz�sn�� mieczem. - Chod�cie, kozi synowie! Zobaczcie, jak bij� si� Myke�czycy. Uni�s� tarcz�, odbijaj�c cios topora, i zatopi� miecz w trzewiach wroga. Nie za g��boko, by� do�wiadczonym wojownikiem. Lekko przekr�ci� i wyci�gn�� ostrze. Zanim jeszcze pierwszy Yerni pad�, Koza ci�� nast�pnego w kark, tarcz� os�aniaj�c si� z boku przed toporem. I kolejnego, i jeszcze jednego, a� krew pociek�a mu po mieczu i po d�oni. Co� bole�nie podci�o mu nogi, omal nie upad�. Kraw�dzi� tarczy odepchn�� napastnika, innych mia� ju� za plecami. Wielu, zbyt wielu jak na jednego Myke�czyka. Przemykali bokami, wyj�c przy tym jak wilki. Poranione nogi podda�y si�. Koza upad�, ale zaraz uni�s� bro�, by rani� przynajmniej co bli�szych wrog�w. Znieruchomia� dopiero wtedy, gdy zdarto mu he�m i top�r zmia�d�y� ko�ci czaszki. Ostry n� zag��bi� si� w szyj�, oddzielaj�c g�ow� od tu�owia. Obok przebiega�o coraz wi�cej wyj�cych tubylc�w. Zadeptany �nieg utraci� dziewicz� �wie�o��, rych�o okrywaj�c si� czerwieni�. 2. Mykeny W szarym przed�wicie miasto ostro odcina�o si� na tle nieba i mgie�ki spowijaj�cej odleg�e g�ry. Nadawa�o ton ca�ej dolinie, to do niego bieg�y wszystkie wij�ce si� mi�dzy drzewami i polami drogi. Wzg�rze, na kt�rym znajdowa�y si� skupiska dom�w, by�o u podstawy �agodnie zaokr�glone, potem jednak zbocza nabiera�y stromizny. U szczytu urwiska widnia�y grube mury niezdobytego grodu. Gdy tylko pierwsze promyki s�o�ca wydoby�y z szarego kamienia jasne barwy, niewidzialne d�onie otworzy�y wielk� bram� pod pos�gami stoj�cych na zadnich �apach lw�w. Nitki dymu i niezliczonych palenisk wspina�y si� z wolna w nieruchomym powietrzu prosto ku niebu. Pastuszek prowadzi� niespiesznie stadko k�z �cie�k� mi�dzy polami. Na drogach pojawili si� m�czy�ni i kobiety z pe�nymi r�nych d�br koszykami w r�kach. Zatrzymywali si�, s�ysz�c t�tent kopyt, ze zdumieniem patrzyli na dwukonny rydwan nadci�gaj�cy z grzechotem ku miastu. Stra�nicy z kordegardy te� zerkn�li z zaciekawieniem, gdy kopyta zastuka�y na kamiennym podje�dzie. Wo�nica wyra�nie si� spieszy�; jeden z koni po�lizn�� si� i bliski by� upadku, trzeba by�o dodatkowo go pogoni�. Skoro go�� zjawi� si� �witem, to znaczy, �e jecha� przez noc, co nie by�o bezpieczne. Nie uczyni�by tego bez wyra�nego powodu. Dziwne. W Mykenach nikt nigdy si� nie spieszy�, pory roku zmienia�y si� leniwie, deszcz zrasza� ziemi�, zbo�e wschodzi�o, m�ody inwentarz dorasta�, stary szed� na rze�. Po co si� spieszy�, szczeg�lnie po nocy, po co ryzykowa� okulawienie czy nawet strat� cennego konia. - Teraz go poznaj�! - zawo�a� stra�nik, wskazuj�c w��czni� z br�zowym ostrzem. - To Phoros, kuzyn kr�la. Odsun�li si� i unie�li bro� w pozdrowieniu. Bia�y p�aszcz Phorosa nosi� �lady pryskaj�cych spod ko�skich kopyt grud ziemi. Rumaki by�y wyczerpane, powo��cy nie by� w lepszym stanie. Nie ogl�daj�c si� na boki, przybysz wprowadzi� pojazd przez bram� i mijaj�c kr�lewskie grobowce, ruszy� na szczyt, ku sercu Myken. Niewolnicy podbiegli, by przytrzyma� konie. Phoros z trudem zeskoczy� na ziemi�. Zachwia� si� i musia� przystan�� oparty o kamienny mur. Upiorna podr�. Nie powozi� zbyt dobrze, na dodatek w g��bi ducha ba� si� tych szlachetnych zwierz�t. Mimo to przem�g� strach i wyruszy� w drog�. Tak jak poprzedniego dnia, kiedy to podczas rejsu wzd�u� wybrze�a wyciska� resztki si� z wyczerpanych wio�larzy. Kr�l musi wiedzie�. Przystan�� przy poidle dla koni, kilkakrotnie nabra� wody w z�o�one d�onie, obmy� twarz i ramiona. Woda by�a jeszcze zimna po nocy, usuwa�a kurz, mi�osiernie �agodzi�a zm�czenie. Otar� ociekaj�ce w�osy i brod� po�� p�aszcza i zacz�� si� wspina� stroni� �cie�k� ku mieszkalnej cz�ci pa�acu. Ledwo pow��cz�c nogami, mija� ogrody, warsztaty i domy, w kt�rych ludzie dopiero si� budzili. Stawali w progach dom�w i ze zdumieniem patrzyli na przybysza. W ko�cu Phoros stan�� przed samym pa�acem. Kute w br�zie drzwi u szczytu kamiennych schod�w by�y otwarte, w progu czeka� najstarszy niewolnik domostwa, Avull. Sk�oni� si� i spl�t� pokrzywione, trz�s�ce si� d�onie. Chwil� wcze�niej wys�a� pos�a�ca, by oznajmi� kr�lowi o przybyciu go�cia. *** Perimedes, kr�l i w�dz Argolidy i g�owa rodu Perseusza z Myken, nie by� w najlepszym humorze. Spa� �le, mo�e za spraw� wina, mo�e przez t�py b�l promieniuj�cy ze starych ran, a mo�e, co najbardziej prawdopodobne, gn�biony spraw� Atlantydy. - Och, to dranie - mrukn�� do siebie, rozpar� si� w wielkim fotelu i si�gn�� do stoj�cego przed nim koszyka po fig�. Prze�u� owoc, ale nawet jego s�odycz nie z�agodzi�a zgorzknienia. Atlantyda. Ju� sama nazwa stawa�a ko�ci� w gardle, k�u�a niczym ��d�o skorpiona. Megaron (w pa�acach myke�skich reprezentacyjny budynek) budzi� si� do �ycia. Wstanie kr�la znaczy�o koniec snu wszystkich domownik�w. Chwilami dobiega�y go przyt�umione g�osy, nikt nie mia� odwagi m�wi� zbyt g�o�no o tej porze. W okr�g�ym palenisku po�rodku pomieszczenia podsycano p�omienie, by przyrz�dzi� mi�so. Kiedy�, gdy zbudowano i pa�ac, i megaron, kr�l sam roznieci� tu po raz pierwszy ogie�. Nawet ten obraz z przesz�o�ci nie rozgrzewa� go dzisiaj, podobnie figi smakowa�y nijako. Pod pobliskim baldachimem jego dwie c�rki i kilka niewolnic czesa�y we�n� i prz�d�y nici. Ledwo spojrza� na nie, zwiesi�y g�owy nad warsztatami i umilk�y. Nawet z twarz� wykrzywion� gniewiem, Perimedes by� wci�� przystojnym m�czyzn�. Ci�kie brwi, w�ski nos, szerokie usta, czupryna i broda wci�� ciemne, jak w m�odo�ci, mimo up�ywu lat niezmiennie w�ska talia. Na opalonych ramionach biela�y blizny po wielu ranach, przy prawej d�oni, kt�r� si�ga� w�a�nie po nast�pn� fig�, brakowa�o dw�ch palc�w. Kr�lowanie w Argolidzie nigdy nie przychodzi�o �atwo. Niewolnik Avull wszed� do megaronu przez odleglejsze drzwi, pospieszy� ku w�adcy i sk�oni� si� nisko. - Co jest? - Tw�j kuzyn, panie, szlachetny Phoros, syn... - Dawaj go tu, synu koz�a z syfem. Czeka�em na niego. - Perimedes omal si� u�miechn��, gdy niewolnik poszed� po kapitana statku. - Potrzebujemy ci�, Phorosie. Siadaj obok, zaraz przynios� nam wina. Jak podr�? Phoros przysiad� na skraju �awy i wbi� spojrzenie w g�adki marmur sto�owego blatu. - Stryj Posejdon w swej pot�dze szybko przeprowadzi� nas przez odm�ty. - To mi nie nowina, ale nie o �eglug� chcia�bym ci� wypyta�. Wr�ci�e� z g�siami cyny? - Tak, ale nie mam ich wiele. Nieca�a jedna dziesi�ta �adowni. - Czemu tak ma�o? - spyta� Perimedes, tkni�ty z�ym przeczuciem. - Czemu tylko tyle? Phoros nie odrywa� oczu od sto�u. Nie zwr�ci� najmniejszej uwagi na postawiony przed nim z�oty puchar z winem. - Gdy przyp�yn�li�my mg�a zalega�a - rzek� - wko�o wyspy Yern zawsze jest wiele mg�y. Jak si� rozesz�a, wp�yn�li�my w uj�cie znanej nam rzeki. Oporz�dzili�my statek, potem wystawi�em przy nim stra�e i ruszy�em zaro�ni�t� �cie�k� do kopalni. Znale�li�my sk�ad g�si, ale cyny tam nie by�o. Przeszukali�my okolic�, odzyskuj�c to i owo, ale wi�kszo�� zgin�a. G�si trzyma si� zawsze blisko kopalni. - Phoros uni�s� g�ow� i spojrza� z ukosa na kr�la. - Kopalnia zosta�a zniszczona, nikt nie ocala�. W komnacie rozleg�y si� szepty, to bli�ej siedz�cy przekazywali nowin� dalej. Po chwili zn�w zaleg�a cisza. Perimedes tak�e milcza�, zacisn�� tylko mocno pi�ci, �y�y nabrzmia�y mu na czole. - A m�j brat Lycos, co z nim? - Nie wiem. Trudno orzec cokolwiek. Wszystkie cia�a pozostawiono bez zbroi i ubra� i le�a�y tak przez wiele miesi�cy, dzikie zwierz�ta i ptaki dokona�y reszty. Musieli stoczy� prawdziw� bitw� z tamtejszymi plemionami. Wszystkie g�owy znikn�y, nie znale�li�my ani jednej czaszki. Yerni maj� zwyczaj obcina� g�owy zabitym. - Znaczy to, �e Lycos nie �yje. Nigdy by si� nie podda� takim dzikusom, nie da�by si� porwa�. Gniew rozpali� na nowo b�l w kr�lewskiej piersi. Perimedes przycisn�� d�o� do przepony. �mier� brata, utrata cyny i wielu ludzi, i jeszcze statki Atlantyd�w, wszystko naraz w ci�gu kilku mrocznych dni. Chcia� wykrzycze� sw�j b�l, z�apa� za miecz, zabi� kogo�, wy�adowa� si�. Gdyby by� m�odszy, uczyni�by to bez wahania, jednak lata doda�y mu rozumu. Musi st�umi� gniew i zapanowa� nad sob�. Musi zacisn�� pi�ci i zastanowi� si�, co teraz uczyni�. - To prawda? M�j krewniak Mirisati nie �yje? Perimedes spojrza� na wzburzonego m�czyzn�. To Qurra, najznakomitszy spo�r�d kowali. Musia� przybiec od pieca, kiedy us�ysza� wie�ci, mia� bowiem na sobie i wci�� popalony niezliczonymi iskrami sk�rzany fartuch, pot perli� mu si� na ramionach, czo�o pokrywa�y sadze. W prawej d�oni �ciska� bezwiednie kr�tkie szczypce. - Niestety - odpar� Phoros. - Wszyscy w kopalni musieli zgin��. Myke�czycy nie id� w niewol�. - Zguba! - krzykn�� porywczy Qurra. - Kopalnia przepad�a, ludzie zabici, nasi bracia polegli... - Potrz�sn�� gniewnie szczypcami. - Mirisati nie �yje, a przecie� to jemu obieca�e� sw� najm�odsz� c�rk�, gdy doro�nie... - reszta s��w zgin�a w kaszlu, cz�stej przypad�o�ci kowali wdychaj�cych opary r�nych metali. Wielu umiera�o od tego. - Ja go nie zabi�em - powiedzia� Perimedes. - Nie zrobi� tego te� m�j brat, Lycos. Ale dopilnuj�, by zostali pomszczeni. Wracaj do warsztatu, Qurra, tam s�u�ysz mi najlepiej. Qurra ruszy� do wyj�cia. - Powiedz mi jeszcze, szlachetny Perimedesie - zawo�a� przez rami� - jak d�ugo czynny jeszcze b�dzie m�j warsztat, skoro stracili�my kopalni�?! Jak d�ugo? To w�a�nie najbardziej niepokoi�o Perime-desa. Czy�by nazbyt pofolgowa� ambicjom? Nie, nie mia� innego wyj�cia. W�adca my�la�. Dop�ki greckie miasta Ar-golidy wojowa�y ze sob�, pozostawa�y s�abe. Lerna walczy�a z Epidauros, Nemea topi�a statki Koryntu, za� w tym samym czasie jednostki Atlantydy �eglowa�y swobodnie, gdzie chcia�y, a ich kapitanowie nic, tylko si� bogacili. Dopiero zjednoczone si�y miast Argolidy mog�y stawi� czo�o pradawnej pot�dze. Kamieniste r�wniny ojczyzny dawa�y plony, ale plon�w tych by�o zawsze za ma�o. Zamorskie bogactwa kusi�y, na dodatek lud Argolidy zasmakowa� ju� w tych bogactwach. Odziani w br�z wojownicy z br�zowym or�em mogli je zdoby�. To w�a�nie br�z czyni� ich pot�nymi. Mi�kka, z�ocista mied� by�a wsz�dzie, ale to za ma�o. Znanymi sobie jedynie sposobami kowale potrafili tak zmiesza� mied� z szar� cyn�, by uzyska� szlachetny br�z. Z niego to Myke�czycy wykuwali bro�, kt�r� w prezencie przesy�ali r�wnie� i innym miastom Argolidy, by zwi�za� je pod wsp�lnym dow�dztwem. Bez br�zu ten lu�ny wci�� zwi�zek musia� si� rych�o rozpa��, owocuj�c kolejnymi wojnami, jak dawniej, jak zwykle. Mocarstwo Atlantydy zn�w b�dzie rz�dzi�, jak zawsze. Atlantyda mia�a w�asn� cyn�, jej kopalnie ci�gn�y si� wzd�u� rzeki Danube. Myke�czycy te� j� mieli, niewiele, ale jednak. Musieli �eglowa� po ni� przez ciep�e morze do zimnego oceanu, a nim jeszcze dalej, na pewn� wysp�. Potem pozostawa�o pokona� ca�� t� drog� z powrotem, ale w ten spos�b Mykeny mia�y br�z. Do teraz. - Musimy na nowo uruchomi� kopalni�. Perimedes wypowiedzia� te s�owa g�o�no, nie zauwa�ywszy, �e w komnacie pojawi�a si� jeszcze jedna osoba. Niski i ogorza�y Inteb, Egipcjanin w szacie z cienkiego, bia�ego lnu (miast zwyk�ego stroju roboczego). Brzeg tuniki zdobi�a z�ota nitka, ko�nierz mieni� si� drogimi kamieniami. Czarne w�osy l�ni�y od oliwy. Perimedes przypomnia� sobie natychmiast, w czym rzecz. - Wyje�d�asz. - Niebawem. Ju� sko�czy�em. - Dobrze si� spisa�e�, nie kryj tego przed swym faraonem. Siadaj, zjedz co� z nami, nim odjedziesz. Kobiety przynios�y szybko talerze z ma�ymi rybkami sma�onymi na oliwce, ciasteczkami z miodem i bielutkim solonym kozim serem. Inteb doby� z sakwy z�oty widelec i si�gn�� nim ostro�nie po ryb�. Dziwny cz�ek, za m�ody na sw�j fach, chocia� bieg�y w rzemio�le. Pochodzi� ze znakomitej rodziny, by� zatem poniek�d nie tylko budowniczym, ale i ambasadorem Tutmozisa III. Zna� si� te� na gwiazdach, potrafi� czyta� i pisa�. Dogl�da� budowy nowych, masywnych zewn�trznych mur�w miasta, a jakby tego jeszcze by�o ma�o, jakby nie do�� si� wykaza� mistrzostwem, to wzni�s� jeszcze wielk� bram�. Ponad ni� ustawi� kr�lewskie lwy Myken. Dobra robota, na dodatek wcale nie taka kosztowna, wynik porozumienia zawartego przez obu kr�l�w. Zaj�ty wojnami na po�udniu Tutmozis III do�� mia� wa�ni z �eglarzami Argolidy, do�� mia� tracenia w�asnych jednostek i najazd�w na nadmorskie miasta. - Wygl�dasz na zaniepokojonego - stwierdzi� Inteb tonem pytania. Jego twarz pozosta�a nieruchoma, nie zwyk� okazywa� emocji. Wyci�gn�� spomi�dzy z�b�w szkielet ryby i cisn�� go na pod�og�. Perimedes upi� wina. Ciekawe, czy Egipcjanin s�ysza� ju� o kopalni? Ile wiedzia�? Lepiej, aby nie zani�s� faraonowi wie�ci o os�abieniu Myken. - Kr�l zawsze ma k�opoty, tak jak �ycie faraona nigdy nie jest wolne od trosk. Los w�adc�w. Je�li nawet por�wnanie pana jednego miasta z boskim kr�lem ca�ego Egiptu urazi�o Inteba, nie pokaza� tego po sobie. Koniuszkami palc�w si�gn�� po ciasteczko. - Martwi mnie to atlantydzkie robactwo, od kt�rego wsz�dzie si� roi - powiedzia� Perimedes. - Nie do�� im w�asnych wybrze�y, kr�c� si� a� tutaj, siej� zam�t mi�dzy nami. Ich statki przybijaj� gdzie popadnie, oferuj� bro� na sprzeda�, a nasze ksi���tka kupuj�, a� furczy. Nie wiedz�, co to lojalno��. Zapominaj�, �e to Mykeny s� zbrojowni� Argolidy. Dopiero co statek z Atlantydy pojawi� si� w Asine na po�udniu, ca�y p�ywaj�cy sklep p�atnerski. Handluj� sobie na naszych wodach, ale ju� nied�ugo. Ci akurat nie wr�c� na Atlantyd�. M�j syn, Ason, zebra� ludzi i ruszy� na obcych ledwo o nich us�ysza�. Mo�esz opowiedzie� o tym faraonowi. Czy masz moje dary? - S� ju� na pok�adzie statku. Pewien jestem, �e faraon b�dzie kontent. W tej ostatniej kwestii Perimedes �ywi� uzasadnione w�tpliwo�ci. G�osi� wprawdzie, �e kr�l r�wny jest kr�lowi, ale w g��bi duszy wiedzia� dobrze, jak si� sprawy maj�. Widzia� Egipt, miasta �ywych i umar�ych, roje ludzi i �o�nierzy. Gdyby ta pot�ga zwr�ci�a si� kiedykolwiek przeciwko Mykenom, miasto znikn�oby z powierzchni ziemi. Jednak�e z wysoko�ci tronu faraona ma�o�� Myken nie by�a zbyt dobrze widoczna. Ostatecznie uchodzi�y one za pierwsze i najsilniejsze miasto Argolidy. By� to dostateczny pow�d do dumy. - Przejd�my si� jeszcze - zaproponowa� Perimedes, wstaj�c i przypinaj�c kr�lewski sztylet. Na d�ugim i w�skim ostrzu widnia� wizerunek poluj�cego lwa, ozdobiony z�otem, srebrem i czarn� emali�. Kanciasta r�koje�� by�a ze z�ota, wie�czy�a j� z�ota kula, jeszcze jeden znak nadwer�onej kr�lewskiej godno�ci. Szli obok siebie poprzedzani przez otwieraj�cych br�zowe drzwi niewolnik�w. Niezupe�nie przypadkiem droga wypad�a im przez kryt� pieczarkarni�. Perimedes przystan�� i spojrza� krytycznie na ogrodnik�w przygotowuj�cych �wie�y podk�ad z krowiego nawozu obrzucanego ga��zkami. Gdy ruszali, kr�l schyli� si� i zerwa� pieczark�. Obraca� jaw palcach, bia�y grzyb z jasnym trzonem i postrz�pionymi brzegami. Od�ama� kawa�ek i spr�bowa�, podaj�c te� k�s Intebowi. Egipcjanin zjad�, chocia� nie przepada� za posmakiem ple�ni. Wiedzia� jednak, �e w�r�d tubylc�w grzyby uchodz� za przysmak. - To historia - powiedzia� Perimedes, wskazuj�c na naw�z i pieczarki, a Inteb, jako �e naprawd� by� dyplomat�, nawet si� nie u�miechn��. Wiedzia� przecie�, �e to w�a�nie Myke�czycy nadali nazwy grzybom, �e ci�gle jeszcze zdobili w ich kszta�ty jelce mieczy i sztylet�w. Nawet miasto swe nazwali od nich: Mycenae. Chocia� czemu, tego Egipcjanin nie pojmowa�, got�w uzna�, �e to za spraw� prostych skojarze�. Jakkolwiek by spojrze�, kszta�t grzyba kojarzy� si� z m�sko�ci�, a ta by�a w�r�d tubylc�w w wielkiej cenie. - Kr�lewskie grzyby - powiedzia� Perimedes. - Perseusz znalaz� je tutaj i nazwa� od nich miasto. Nasza historia jest r�wnie d�uga, jak historia Egiptu. Jak w Egipcie, tak i u nas �yj� ludzie pi�mienni, kt�rzy zapisuj� dzieje. Perimedes przystan�� przed drewnianymi drzwiami i ko�ata� w nie, a� otworzy�y si� z piskiem. Stary niewolnik stan�� w progu i zmru�y� oczy od s�o�ca. W d�oni trzyma� tabliczk� z mi�kkiej gliny. Na pierwszy rzut oka pozna� mo�na by�o w nim mieszka�ca Atlantydy, bez w�tpienia porwanego niegdy�. To by by�o na tyle, je�li chodzi o kultur� myke�sk�, pomy�la� Inteb, kt�ry nie raz i nie dwa odwiedza� bibliotek� w Tebach, widzia� zwoje papirus�w zgromadzone we wn�trzach rozleg�ej szych ni� ca�y ten pa�ac. Uda� zainteresowanie pi�trz�cymi si� w koszach tabliczkami, zignorowa� za�cielaj�ce pod�og� st�uczki i zastanowi� si�, czego mog� dotyczy� tutejsze zapiski. Pewnie dzban�w, kocio�k�w, szczypc�w do w�gla, mebli... Lepiej b�dzie chyba nie wspomina� faraonowi o czym� tak przyziemnym. Zanim jednak weszli do �rodka, rozleg� si� przenikliwy krzyk. Obr�cili si�. Dw�ch ludzi nios�o niemal lec�cego im przez r�ce wojownika w pokrytej kurzem i krwi� zbroi. Usta mia� otwarte jak kto� skrajnie wyczerpany. - Znale�li�my go na drodze - wyja�ni� jeden. - Ma co� do powiedzenia. To jeden z tych, kt�rzy poszli z Asonem. Perimedes zdr�twia�. Wiedzia� ju�, co nieszcz�nik powie, i wcale nie pragn�� tego us�ysze�. Paskudny dzie�, gdyby tak da�o si� go wymaza� z �ycia. Chwyci� rannego za w�osy i tak d�ugo uderza� nim o �cian� archiwum, a� ten oprzytomnia�. - Gadaj. Co ze statkiem? M�czyzna tylko szerzej otworzy� usta, jak wyrzucona na brzeg ryba. Niewolnik podbieg� z dzbanem wina. Perimedes wydar� mu naczynie i chlusn�� zawarto�ci� w twarz m�a. - Gadaj! - Zaatakowali�my statek, ale mieszka�cy Asine... - Zliza� z warg kilka kropli wina. - Co z Asine? Przy��czyli si� do was, prawda? Przecie� te� s� z Argolidy. Ale co z Atlantydami? - Walczyli�my... - ranny cedzi� s�owa jedno po drugim. - Walczyli�my ze wszystkimi... Ci z Asine walczyli... rami� w rami� z Atlantydami... przeciwko nam. By�o ich zbyt wielu. - A m�j syn, co z nim? - Zosta� ranny, widzia�em, jak pada... Zgin�� lub jest w niewoli... - A ty wr�ci�e�? �eby mi to powiedzie�? Tym razem kr�l nie zdo�a� opanowa� gniewu. Jednym ruchem doby� sztyletu i zatopi� ostrze w piersi m�czyzny. 3 Tyryns nikn�� ju� w dali, znacz�c sw� obecno�� jedynie szczytami najwy�szych budynk�w wystaj�cych zza dominuj�cego ponad widocznym jeszcze portem wzg�rza. Zatoka Argos by�a spokojna i statek posuwa� si� z wolna w takt powolnego rytmu b�bna punktuj�cego ka�dy ruch wiose�. Po prawej burcie przesuwa�o si� zielone od m�odych li�ci wybrze�e. Poranne s�o�ce �agodzi�o ch��d bryzy. Inteb opar� si� o reling i wbi� oczy w wod�, nie dostrzegaj�c jednak pienistego �ladu za ruf�, nie�wiadom te� obecno�ci stoj�cego zaledwie o kilka krok�w dalej muskularnego sternika. Wiosna zakwita�a nad �wiatem, w dolinie Nilu klekota�y bociany... Nied�ugo b�dzie ju� w domu, po trzech latach wygnania wr�ci wreszcie do cywilizacji. Byle dalej od tych brudnych barbarzy�c�w, k��tliwych Myke�czyk�w. Wype�ni� swoje zadanie, taka rola mu przypad�a w �yciu. Ka�dy s�u�y faraonowi tak, jak potrafi. Inni zostaj� dow�dcami i wygrywaj� wojny i chocia� zwykle ko�cz� m�odo, to jednak im �yje si� �atwiej. �o�nierze to pro�ci ludzie, ale te� nie trzeba im rozumu. Nieco brutalno�ci, co naturalne, gdy we�mie si� pod uwag�, �e fach ich bliski jest rze�niczemu. Tutmozis III potrzebowa� takich m��w, ale potrzebowa� te� Inteba. Czasem mo�na zwyci�y� bez wojny, obaj dobrze to wiedzieli. W�a�nie dlatego Inteb st�umi� pos�usznie obrzydzenie i zgodnie z wol� swego kr�la zawita� do �wiata barbarzy�c�w. Nie by�o mu �atwo, ale Tutmozis III odni�s� w ten spos�b tanim kosztem kolejne zwyci�stwo. Inteb nie zazdro�ci� mu tego. Za spraw� jednego szlachetnie urodzonego i dzi�ki kilku darowanym niewolnikom oraz paru gar�ciom z�ota unikni�to wojny i powstrzymano zbrojne napa�ci na Egipt. Myke�czycy przy okazji te� umocnili sw� pozycj�, jednak Inteb nie potrafi� tych trzech lat nazwa� inaczej, jak czasem wyrwanym z �yciorysu i straconym. Wszelako nie tak zupe�nie. Przez d�ugie miesi�ce, gdy przysz�o mu s�czy� zat�ch�e wino, znosi� zimowe deszcze i letnie pal�ce s�o�ce, pozna� jednego cz�owieka, kt�rego m�g� �mia�o nazwa� przyjacielem. Jego te� pragn�� zachowa� w pami�ci. By�a to zapewne przyja�� jednostronna, dla Asona bowiem by� tylko jednym z wielu mieszka�c�w pa�acu, wcale zreszt� nie najznamienitszym. Dziwne, ale to akurat Intebowi nie przeszkadza�o, ostatecznie g��bokie uczucie, nawet nie odwzajemnione, pozostaje uczuciem. Z przyjemno�ci� siada� obok m�odego cz�owieka podczas uczt i s�czy� wino, patrz�c, jak inni upijaj� si� na um�r. Szlachetnie urodzeni w Mykenach byli gwa�townikami i prostakami. Ason dor�wnywa� ka�demu z nich z osobna, jednak przeznaczony by� do wi�kszych zada�, mia� zosta� kr�lem. Po ojcu, kt�ry by� kim� wi�cej ni� tylko wulgarnym barbarzy�c�, odziedziczy� bystry umys�. By� mo�e Inteb wyidealizowa� nieco posta� nast�pcy tronu, ale to akurat nie by�o takie wa�ne; obecno�� m�odzie�ca uczyni�a lata wygnania mo�liwymi do zniesienia. Chocia� nie wypowiedzia� ni s�owa, to jednak wiadomo�� o �mierci Asona wstrz�sn�a nim do g��bi, r�wnie silnie jak Perimedesem. Pot�ga Atlantydy zmia�d�y�a wielkiego wojownika niczym mr�wk�. Przykre, �e niebawem przyjdzie Intebowi postawi� stop� w kraju morderc�w jego przyjaciela. Poruszony t� my�l� ockn�� si� i stwierdzi�, �e Tyryns znikn�� ju� zupe�nie za ruf� i statek wyp�yn�� na otwarte morze, gdzie wzi�y go w obj�cia o wiele wy�sze fale. Kapitan wy�oni� si� z kajuty i Inteb skin�� na niego. - Gdzie p�yniemy? - Zmieniamy kurs na wschodni, panie, prosto w poranne s�o�ce. Kierujemy si� w stron� wyspy, kt�r� wida�. Za ni� jest nast�pna. Wyspy te nazywaj� Cykladami, chocia� jakie kt�ra nosi miano, tego nie wiem. Biegn� �a�cuchem a� do wybrze�a Anatolii, przez co nie stracimy ani na chwil� l�du z zasi�gu wzroku, cho� pozostaniemy na g��bokiej wodzie. Potem pop�yniemy wzd�u� wybrze�a. Nie ryzykujemy zbytnio, dop�ki pogoda nam sprzyja. Gdyby szykowa� si� sztorm, do�� b�dzie po drodze przyjaznych port�w, by do nich zawin��. - Nie kwestionuj� ani waszej troski o moje bezpiecze�stwo, ani wyg�d na tym statku, kapitanie. Sam troch� �eglowa�em i nawet d�ugie rejsy mnie nie przera�aj�. - Nie chcia�em... prosz� o wybaczenie... - D�onie kapitana okrywa�y blizny, sk�ra by�a zrogowacia�a. Ca�a za�oga dr�a�a ze strachu przed ciosem jego pi�ci, jednak teraz to kapitan a� si� przygarbi�, niepewny wyroku tego szlachcica, przyjaciela faraona. - Chc� tylko wiedzie�, czy p�yn�c tym kursem, b�dziemy mija� nale��c� do Atlantydy wysp� Thera? - Tak, oczywi�cie, pojawi si� po prawej burcie, gdy tylko miniemy los, to jedno z naszych ewentualnych miejsc schronienia. - Chc� przybi� tam do brzegu. - Ale� dopiero co us�ysza�em, �e p�yniemy do Egiptu, wedle rozkaz�w... - Tamte rozkazy przeznaczone by�y dla uszu mieszka�c�w Argolidy, kt�rzy bez w�tpienia przekazali ka�de me s�owo Perimedesowi. Twoj� spraw� jest wie�� statek, kapitanie, moj� dogadywa� si� z kr�lami. P�yniemy na There. Statek min�� Spetse i skr�ci�, zostawiaj�c na b��kitnych wodach pienisty, bia�y �lad. Perimedes by�by w�ciek�y, gdyby si� dowiedzia�, �e jego niedawny go�� udaje si� na atlantydzki dw�r. Lata stara� na nic, przyja�� Myken z Egiptem zagro�ona. Pozostawa� skromny podst�p, tym bardziej �e Atlas, morski kr�l Atlantydy, z pewno�ci� poczu�by si� ura�ony gdyby us�ysza�, �e egipski wys�annik dopiero co ucztowa� z wrogami mocarstwa. Taki pokaz z�ego smaku... Wszystkie te wojownicze pa�stewka by�y dla Atlantydy niczym buszuj�ce w g�stej sier�ci pch�y i zawsze pozostawa�o pytanie: zignorowa� uk�szenie czy jednak si� podrapa�? Ani z osobna, ani razem nie stanowi�y �adnego zagro�enia dla ojczystych wysp Atlantydy, kt�rej statki p�ywa�y, gdzie chcia�y, po okolicznych morzach, docieraj�c a� do Egiptu. Powiadano nawet, �e blask dworu Atlantydy dor�wnuje przepychowi Egiptu, jednak w to ostatnie Inteb got�w by� uwierzy� dopiero wtedy, gdy ujrzy to wszystko na w�asne oczy. Wprawdzie bardzo chcia� ju� wr�ci� do domu, ale z przyjemno�ci� przyj�� nowe zadanie przekazane mu za po�rednictwem kapitana, kt�ry wr�czy� mu zw�j opatrzony osobist� piecz�ci� Tutmozisa III, pi�tego kr�la XVIII dynastii. Rozkazy by�y proste: z�o�y� oficjaln� wizyt� na dworze kr�la Atlasa, odnowi� wi�zy przyja�ni. Statek wi�z� te� prezenty dla kr�la, w�r�d nich przepyszne d�ugie k�y s�oniowe, tkaniny, przyprawy, z�ote ozdoby i skarabeusze, niedu�e bloki bia�ego, �y�kowanego alabastru, z kt�rego wycinano urz�dowe piecz�cie. Tych ostatnich rozro�ni�ta pot�nie machina biurokratyczna Atlantydy potrzebowa�a z ka�dym rokiem wi�cej. Najwa�niejsze jednak dla Atlasa (i dla Egiptu) by�y bele g�adkiego i bia�ego papirusu. Ledwo rok wcze�niej papirus po raz pierwszy trafi� na Atlantyd� wraz z pisarzami, kt�rzy mieli nauczy� miejscowych pos�ugiwa� si� pi�rami z trzciny i atramentem. Rok starczy�, aby Atlantydzi uznali wy�szo�� papirusu nad kruchymi glinianymi tabliczkami i niecierpliwie wypatrywali nowej dostawy materia��w pi�miennych. Jednak podarunki zobowi�zuj� do rewan�u; Inteb otrzyma� instrukcje, by wspomnie� we w�a�ciwej chwili, jakim to po��danym surowcem jest w pozbawionym drzew Egipcie tarcica, szczeg�lnie drewno cyprys�w. To da si� zrobi�. *** Trzeciego ranka ob�y masyw wyspy Thera wy�oni� si� zza horyzontu. Inteb wystroi� si� w najlepsz� lnian� szat�, na�o�y� z�ote bransolety i przysiad� spokojnie, gdy stary niewolnik namaszcza� mu oliw� i rozczesywa� w�osy. Ostatecznie mia�a to by� oficjalna wizyta. Nawet kapitan ubra� czyst� tunik� i spr�bowa� si� ogoli�, skutkiem czego spor� cz�� jego oblicza pokrywa�y zaschni�te �lady krwi. - Przybija�e� ju� tutaj? - spyta� Inteb. - Raz, wiele lat temu. W ca�ym �wiecie nie znajdzie si� niczego podobnego. - W to mog� uwierzy�. Je�li raporty m�wi�y prawd�... Wyspa niczym zielony klejnot wyrasta�a z morza, gaje oliwne i palmy daktylowe zst�powa�y szereg za szeregiem ze wzg�rz ku wybrze�u, mi�dzy nimi widnia�y �aty �wie�o obsianych p�l. Nad sam� wod�, w zatoczce, przycupn�a wioska rybacka. Na czerwonym piasku pla�y le�a�y niedu�e �odzie. Przez chwil� w luce pomi�dzy wzg�rzami mign�o le��ce w g��bi wyspy miasto z wznosz�cymi si� tarasowo kolorowymi budynkami. Zaraz zbocze przes�oni�o widok, a statek skierowa� si� na zach�d, by op�yn�� wysp�. - Zwin�� �agiel - rozkaza� kapitan. Pok�ad zaroi� si� od marynarzy, kt�rzy odwi�zali od relingu liny podtrzymuj�ce od do�u kwadratowy �agiel. Inni zwolnili zrobion� z w�osia ko�skiego i konopi lin�, biegn�c� przez nat�uszczon� dziur� w szczycie masztu, i �agiel opad� powoli wielkimi fa�dami na pok�ad. Zaraz te� obwi�zano go mocno i z�o�ono wzd�u� burty, a kapitan nakaza� opu�ci� tak�e sam maszt. - A to po co? - spyta� Inteb. Nigdy nie s�ysza�, by robiono takie rzeczy jeszcze na morzu. - No bo ta wyspa... Sam zobaczysz, panie - odpar� tylko, nader zaj�ty. Inteb pow�ci�gn�� ciekawo��. Nie nale�y przeszkadza� marynarzom w ich robocie. Maszt siedzia� w gnie�dzie blokowany masywnymi klinami, kt�re trzeba by�o wybi� uderzeniami ci�kich, drewnianych m�ot�w. By�o przy tym du�o krzyku i przeklinania w wielu j�zykach, a� w ko�cu maszt leg� obok �agla. Tymczasem statek ko�ysa� si� bezw�adnie na falach i Inteb zm�wi� w my�lach kr�tk� modlitw� dzi�kczynn� do Horusa, gdy ujrza�, jak wio�larze zajmuj� wreszcie swoje miejsca przy wios�ach. Ruszyli z wolna dalej, docieraj�c do ostro w�ynaj�cej si� w skalisty l�d zatoki. �ciany d�ugiego kana�u wznosi�y si� pionowo od poziomu wody. Kapitan sam stan�� przy pi�rze sterowym, by wprowadzi� statek w cie�nin�. Gdzie� z g�ry dochodzi� czysty g�os rogu. Inteb przys�oni� oczy d�oni�. Na tle nieba dojrza� kilka sylwetek �o�nierzy w he�mach. Stali na szczycie urwiska, zapewne nadzoruj�c wej�cie do portu i obwieszczaj�c przybycie ka�dego statku. A mo�e i wi�cej. Nie trzeba by�o bujnej wyobra�ni, by ujrze� zgromadzone na g�rze stosy g�az�w, kt�re w ka�dej chwili mo�na by�o stoczy� na nieproszonego go�cia. Mo�e mieli tam i wiadra z gotow� do podpalenia smo��. �wietne miejsce do obrony. Jeszcze jeden zakr�t i strome zbocza odsun�y si�, zmala�y, a kana� zw�zi� si� jeszcze bardziej. Prosto jak strzeli� bieg� przez tarasy p�l. Wie�niacy odrywali si� na chwil� od pracy, by spojrze� na mijaj�cy ich z wolna statek. - To sztuczny kana�? - spyta� Inteb, a kapitan przytakn��. Nie odrywa� oczu od dziobu, a d�oni od steru. - S�ysza�em o nim. Wprawdzie Atlantydzi uwielbiaj� snu� bajdy, jednak to chyba prawda. Przej�cie przez ska�y to nie ich robota, ale taki kana� mo�na wykopa� z �atwo�ci�, je�li ma si� do�� ludzi i czasu. Prosty jak strza�a kana� kierowa� si� ku wzg�rzom w g��bi wyspy. Jak na razie nie by�o wida� ani �ladu miasta, ale z przodu pojawi� si� inny statek. Widz�c to, kapitan rozkaza� wio�larzom skierowa� si� w stron� brzegu. Obcy statek zbli�a� si� szybko i ju� po paru chwilach ujrzeli stercz�ce ponad dziobem rogi i wymalowane pod nimi gorej�ce �lepia. By�a to triera Atlantyd�w, d�uga na czterdzie�ci krok�w, z rz�dami zgranych bia�ych wiose�, opadaj�cych i wznosz�cych si� niczym skrzyd�a wielkiego morskiego ptaka. Przesun�a si� obok, g�ruj�c nad pok�adem egipskiego statku, rytm b�bna zabrzmia� niczym uderzenia serca. Po ka�dej burcie by�o przynajmniej pi�tna�cie wiose�, zbyt wiele, by policzy� je w kr�tkiej chwili mijania. Marynarz na dziobie zerkn�� z ciekawo�ci� w d�, po chwili jeszcze dw�ch innych wyjrza�o przez reling. A ilu nie da�o si� dostrzec? Oficerowie nosili br�zowe zbroje zdobne klejnotami i malunkami, he�my z pi�rami. Oni zignorowali go�ci, podobnie jak siedz�cy z nimi gruby kupiec. �miali si� z czego�, unosz�c upier�cienionymi d�o�mi z�ote pucharki. Obraz si�y i bogactwa. Wysoka rufa i ster przesun�y si� obok, zostawiaj�c pian� i fale, kt�re przez d�u�sz� chwil� ko�ysa�y egipskim statkiem. - Od brzegu! - krzykn�� kapitan i jednostka zn�w pop�yn�a �rodkiem kana�u. Wskaza� przed dzi�b. - Tam, panie, wida� ju�, czemu kaza�em po�o�y� maszt. Kana� nikn�� w mrocznym otworze w zboczu wzg�rza. Wio�larze te� go zauwa�yli. Zacz�li si� trwo�nie rozgl�da� i szemra�, a� stracili rytm. Kapitan uni�s� obie pi�ci i rykn�� na za�og� g�osem tak donios�ym, �e nawet podczas ci�kiego sztormu by�oby s�ycha� go na ca�ym pok�adzie: - O wy, syny beznosych kurw, o trupie wszy! Pilnowa� wiose� albo �ycie z was wych�ostam, ze sk�ry obedr� i na �agiel przerobi�! To tylko tunel, nic wi�cej. P�yn��em ju� nim, biegnie prosto, ale jest w�ski. Uwa�a� na wios�a i nie z�ama� mi �adnego. Je�li nie boicie si� ciemno�ci, to szybko b�dziemy po drugiej stronie. Poch�on�a ich ciemno��. Dla wio�larzy by�o to nieciekawe do�wiadczenie, siedz�c bowiem plecami do dziobu, widzieli tylko malej�ce coraz bardziej wej�cie i mog�o im si� zdawa�, �e oto trzewia ziemi otwar�y si�, by po�kn�� statek. D�wi�k b�bna odbija� si� echem od ska� sklepienia, przetacza� si� przez tunel z hukiem gromu. Gdy oczy przywyk�y ju� do mroku, z tylnego pok�adu dostrzec mo�na by�o wylot tunelu, coraz bli�szy kr�g �wiat�a. Kapitan trzyma� kurs i zach�ca� ludzi do wzmo�onego wysi�ku, jednak zamilk�, gdy jego g�os wr�ci� echem przypominaj�cym dziki �miech szale�ca. Ca�a przeprawa przez podziemia nie trwa�a d�ugo i statek p�yn�� zn�w w blasku s�o�ca. Wraz ze �wiat�em pierzch�y l�ki. Inteb zamruga� i a� otworzy� usta, tak by� zdumiony tym, co ujrza�. Wp�yn�li do kolistego basenu i Inteb po raz pierwszy u�wiadomi� sobie, jak du�a i r�norodna jest ta wyspa, b�d�ca w gruncie rzeczy dawnym wulkanem. Lawa sp�yn�a i ostyg�a, a woda wype�ni�a wn�trze krateru, tworz�c lagun� otoczon� jeszcze jednym, ni�szym obwa�owaniem. Basen po�rodku wyspy okala�y �agodnie nachylone zbocza wzg�rz, na kt�rych ros�y os�oni�te przed wiatrami winogrona, kie�kowa�y z wolna zbo�a. Domy, zar�wno proste chaty, jak i wspania�e rezydencje, przycupn�y w cieniu drzew. W centrum laguny znajdowa�a si� wyspa po��czona z reszt� l�du licznymi mostami. Tam cumowa�y niezliczone szeregi atlantydzkich statk�w. Triery i dziobate okr�ty wojenne, p�kate statki handlowe i szybkie galery. Dalej widnia�y zat�oczone przystanie i magazyny, jeszcze dalej za� wyrasta�o wzg�rze zwie�czone cytadel�. To j� w�a�nie Inteb widzia� jeszcze z morza. Oto by�a metropolia, kr�lewskie miasto Atlantydy. Wio�larze zamarli w bezruchu, podobnie jak Inteb wpatrzeni w cuda tego �wiata. Statek dryfowa� po lagunie. Na zboczach wko�o mieni�y si� kolorami kopu�y dom�w i dwupi�trowych rezydencji, wszystkie przystrojone b��kitnymi, czerwonymi i bia�ymi kafelkami przetykanymi poziomymi pasmami cennych metali. Na szczycie sta� pa�ac. B�yska� w s�o�cu czerwonymi kolumnami w stylu atlantydzkim, zw�aj�cymi si� ku do�owi, pi�trzy� si� loggiami. Szczyt dachu i g��wne wej�cie przyozdobiono nadnaturalnej wielko�ci byczymi rogami, po�yskuj�cymi metaliczn� czerwieni�, charakterystycznym kolorem stopu z�ota i miedzi. - Kim jeste�cie i czego tu szukacie? - odezwa� si� kto� chropawym g�osem, usi�uj�c przem�wi� w j�zyku przybyszy. - M�wcie! Inteb wyjrza� przez reling i ujrza� ��d� stra�nika, kt�ry podp�yn�� milczkiem, gdy za�oga podziwia�a widoki. Tuzin wio�larzy siedzia� przy burtach, a na rufowym pok�adzie sta�o kilku wojownik�w w pancerzach i z marsowymi minami oraz jaki� urz�dnik na s�u�bie. Jego szata musia�a by� niegdy� bia�a. Na szyi nosi� niemal zupe�nie zas�oni�ty przez bujn� siw� brod� znak swej godno�ci. By� �ysy, sk�ra na g�owie poczernia�a od s�o�ca. Mia� tylko jedno oko, w miejscu drugiego widnia�a tylko zabli�niona rana. Otwiera� ju� usta, �eby zn�w co� powiedzie�, ale Inteb go ubieg�. Opar� si� o reling w taki spos�b, by ukaza� wyra�nie swe bransolety i klejnoty na ko�nierzu. S�ysza� ju� kiedy� mow� Atlantyd�w. Nie r�ni�a si� ona zbytnio od j�zyka myke�skiego. Postanowi� wi�c pos�u�y� si� tym w�a�nie j�zykiem. - Jestem Inteb, wys�annik Tutmozisa III, faraona G�rnego i Dolnego Egiptu. Przyby�em tu, by przekaza� jego s�owa twemu panu. Teraz ty m�w, kim jeste� i czego chcesz. Ostatnie zdanie zawiera�o wiele gniewnych ton�w, co przynios�o zamierzony efekt. M�czyzna spr�bowa� na ciasnym pok�adzie przybra� jak najbardziej uni�on� poz�, nie opuszczaj�c jednocze�nie g�owy. - Witaj, witaj, panie, na tych wodach, w tym �wi�tym miejscu i na dworze Atlasa, kr�la Atlantydy, w�adcy Krety, Melos, los, Astypalaji i wszystkich wysp le��cych w odleg�o�ci dnia �eglugi, i wszystkich statk�w na tym akwenie. Je�li zechcecie pod��a� za mn�, poprowadz� was ku przystani przystojnej waszemu statkowi. Warkn�� na wio�larzy i ��d� ruszy�a, wiod�c za sob� powoli egipski statek. Op�yn�li wysp� i skierowali si� do nast�pnego tunelu, tak�e kana�u, kt�rego strop wzmocniono drewnianymi d�wigarami. Przez kwadratowe wywietrzniki w dachu wpada�y promienie s�o�ca. Kapitan wskaza� na te otwory. - I to te� dostosowali do obrony. Na g�rze trzymaj� g�azy, kt�rymi mo�na zatopi� statek. Ten tunel by� kr�tszy ni� pierwszy. Z g�ry dobiega� zwyk�y zgie�k miasta. P�yn�li kolejnym otwartym kana�em, kt�ry niczym pier�cie� wodny otacza� wysepk�, serce Thery. Zacumowali przy wielkich schodach z czarnego i czerwonego kamienia. Od s�o�ca chroni� przysta� wielki, drewniany baldachim pomalowany na jasny szkar�at i ozdobiony byczymi rogami, prawie takimi samymi jak te widniej�ce na pa�acu. Inteb dojrza� czekaj�cych na brzegu wojownik�w i lektyk�; wie�ci o przybyciu go�cia musia�y sporo wyprzedzi� jego statek. Poczeka� jeszcze na zamocowanie cum i zwr�ci� si� do kapitana. - Przygotuj dary od faraona i ka� niewolnikom zanie�� je moim �ladem. Nie pozwalaj, �eby wi�cej ni� po�owa za�ogi schodzi�a r�wnocze�nie na l�d. Gdyby� sam zechcia� si� upi� czy p�j�� si� zabawi�, zostaw wiadomo��, gdzie ci� szuka�. - Kiedy wyp�yniemy, panie? - Nie wiem. Zabawi� tu co najmniej dzie�. Gdy przyjdzie pora, dam ci zna�. Rogi zagra�y zn�w, gdy Inteb schodzi� na l�d. Komitet powitalny sk�oni� si� i poprowadzi� wys�annika do lektyki. Ledwie usiad�, o�miu niewolnik�w podnios�o palankin. Na ramionach, w miejscach gdzie opierali �erdzie, mieli ropiej�ce rany, sk�ra ich sp�ywa�a potem, gdy wspinali si� na strome wzg�rze. Tego jednak Inteb nie zauwa�y�, podziwia� miasto i jego mieszka�c�w. To by�o zupe�nie inne miejsce ni� te, kt�re dot�d ogl�da�. Owszem, Teby uros�y wi�ksze, ale inaczej. Atlantyda uderza�a bogactwem kolor�w tak intensywnych, a� oczy bola�y. Istna d�ungla pe�na fantastycznych ptak�w i ro�lin. I tutaj by�y te dziwne, przypominaj�ce ludzi stworzenia wspinaj�ce si� swobodnie na szczyty dach�w i �erdzi. Inteb widzia� ju� wcze�niej te zwierzaki, ale nigdy tak kolorowe. Sk�d ci ludzie je sprowadzali? By�y te� juczne os�y, a nawet spogl�daj�ce z otwartych okien na ulic� koty. Najbardziej zainteresowa�y go jednak s�onie, najwyra�niej pos�uszne woli powo��cych. Niepodobne zupe�nie do wielkich, afryka�skich s�oni bojowych, ma�e jak konie, o ja�niejszej znacznie sk�rze. Piesi rozst�powali si� przed nimi, czasem si�gaj�c r�k�, by dotkn�� bok�w bestii, jakby na szcz�cie. Dotarli na szczyt akropolu, gdzie biela�y otynkowane mury pa�acu. Majestat, kt�ry m�g� si� r�wna� z dostoje�stwem Egiptu. Gdy lektyka spocz�a na ziemi, otwar�y si� br�zowe wrota g��wnego wej�cia i od progu sk�onili si� s�udzy w b��kitnych, kr�lewskich szatach. Pod arkadami sta�y dwa szeregi czarnych jak heban Nubijczyk�w sprowadzonych tu w swoim czasie z Egiptu. Ubrani byli w sk�ry lampart�w, w d�oniach trzymali w��cznie. Dalej rozci�ga�a si� olbrzymia sala zako�czona szerokimi schodami. Wszystko to pogr��one by�o w p�mroku, rozpraszanym jedynie przez mi�kki blask �wiat�a padaj�cego przez rz�d okienek umieszczonych ponad bocznymi "nawami". Z dali dobiega�o �piewne zawodzenie i wo� kadzid�a, poza tym panowa�a cisza przerywana jedynie odg�osem ci�kich krok�w pod��aj�cych za Egipcjaninem niewolnik�w. Czasem mijali ich m�czy�ni o w�skich biodrach, w ciasno dopasowanych, kr�tkich szatach. Niezmiennie obdarzali go�cia zdumionymi spojrzeniami. Na �cianach widnia�y freski przedstawiaj�ce podobnych im m�odzie�c�w, ta�cuj�cych, zmagaj�cych si� z uj�tymi za rogi bykami. Na malunkach pojawia�y si� te� osobliwe ryby, wywijaj�ce licznymi ramionami g�owonogi i pow��czyste podwodne ro�liny, a nawet ptaki i kwiaty. Spotykali tak�e kobiety, kt�re by�y r�wnie niebezpiecznie urodziwe jak m�czy�ni. Nosi�y wielowarstwowe sp�dnice i ma�e kapelusiki umocowane na czubkach misternie upi�tych w�os�w, piersi zwykle mia�y obna�one, pe�ne przy tym, z sutkami pomalowanymi na niebiesko. Niekt�re stroi�y si� jak na polowanie, kt�re tutaj odbywa�o si� zawsze w nale��cym do kr�la rezerwacie. Wida� tam si� w�a�nie udawa�y. Mia�y wysokie do p� �ydki buty i kr�tkie, zielone sp�dniczki ko�cz�ce si� ponad kolanem, spi�te w pasie szerokim, nabijanym br�zem, sk�rzanym pasem. Podtrzymuj�ce go paski krzy�owa�y si� na mostku, podkre�laj�c lini� niczym nie przes�oni�tych piersi. Niew�tpliwie kobiety te przyci�ga�y uwag�, chocia� Inteb uzna� je za nazbyt wyzywaj�ce, w z�ym gu�cie. Wyszli na pozbawiony dachu dziedziniec, stan�li zn�w w blasku s�o�ca. To by�o samo serce pa�acu. Kr�l Atlas musia� ju� otrzyma� wiadomo�� o przybyciu Egipcjanina, siedzia� bowiem na alabastrowym tronie z wysokim oparciem, w otoczeniu dworzan. Odprawia� w�a�nie jakich� urz�dnik�w �ciskaj�cych w