Zajdel Janusz - Limes Inferior - Limes Inferior Na szukanie lepszego �wiata nie jest jeszcze za p�no. Alfred Tennyson Sponad wody wstawa�a subtelna mgie�ka - delikatny woal daj�cy mi�kko�� zarysowi miasta, kt�rego panorama wygl�da�a st�d jak w�ska, szara wst��ka, u g�ry postrz�piona w fantazyjne z�bki i rozpostarta wzd�u� granicy wody i nieba. ��d� ko�ysa�a si� lekko na ma�ej fali uderzaj�cej miarowo o burt�. Rytm ko�ysania i plusk wody dzia�a�y rozleniwiaj�co. Ludzie stanowczo zbyt wiele wymagaj� od �ycia - medytowa� Sneer, wyci�gni�ty na dziobie �odzi. - Prawie wszyscy, w pocie czo�a i na og� bezskutecznie, staraj� si� osi�gn�� to, co mo�na zdoby� pro�ciej i �atwiej. Szukaj� szcz�cia i zadowolenia, nie pr�buj�c wcze�niej dociec, co w istocie znacz� te poj�cia... Dla mnie, na przyk�ad, zupe�nie niez�� realizacj� idei szcz�cia jest taka chwila, kiedy si� le�y na wznak ko�ysany falami, ogrzewany promieniami s�o�ca... Kiedy naprawd� czuje si� p�yn�cy czas. Rytm fali daje z�udzenie, �e jedynym tocz�cym si� wok� ciebie procesem jest bieg czasu; czystego, wyabstrahowanego czasu, nie wype�nionego niczym opr�cz plusku fal o burt�. Je�li mo�esz pozwoli� sobie na to, by nie liczy� uderze� fali i up�ywaj�cych chwil, je�li up�yw czasu nie wywo�uje paniki w twoim umy�le - jeste� naprawd� szcz�liwy. Uni�s� powieki i nie poruszaj�c g�ow� powi�d� spojrzeniem po jeziorze. Wygl�da�o na to, �e tylko nieliczni spo�r�d milion�w mieszka�c�w Argolandu podzielali jego pogl�d na zagadnienie szcz�cia. W polu widzenia Sneera ko�ysa�o si� tylko par� �agli i dwie motor�wki, dryfuj�ce leniwie bez nap�du. Reszta �owc�w szcz�cia kot�owa�a si� w obszarze tamtego postrz�pionego paska szaro�ci, co oddziela ciemny b��kit w�d jeziora Tibigan od jasnego b��kitu bezchmurnego nieba nad zachodnim horyzontem. Szcz�liwi czasu nie licz� - przypomnia� sobie stare porzekad�o. - Co� w tym musi by�, skoro ju� dawniej tak m�wiono. Ale ja uj��bym to inaczej: szcz�liwi, kt�rzy nie musz� liczy� czasu. W sytuacji, gdy nie brak nikomu po�ywienia, odzienia, mieszkania, a nawet rozrywek - czas staje si� warto�ci� sam� w sobie i nie jest ju� tylko ruchomym t�em �ycia, pejza�em drugiego planu, umykaj�cym bezpowrotnie za oknem p�dz�cego poci�gu. Czas jest g��wnym elementem rzeczywisto�ci, nieodzownym sk�adnikiem istnienia, trwania... A jednak ludzie jak gdyby nie dostrzegaj� tego, nie doceniaj� znaczenia i warto�ci czasu. �yje wci�� jeszcze staro�ytna maksyma: "czas to pieni�dz". "Pieni�dz" sta� si� pustym s�owem, zmar� w procesie przemian spo�ecznych, a owo bezmy�lne, prymitywne podej�cie do zagadnienia czasu wci�� pokutuje w powszechnej �wiadomo�ci. Dlaczego? Dlatego zapewne - odpowiada� sobie Sneer w swych rozwa�aniach - �e przyt�aczaj�ca wi�kszo�� ludzi, to w istocie rzeczy indywidua bezmy�lne i prymitywne. Czy� bowiem tak trudno dociec oczywistej prawdy, kt�r� on, Sneer, wykoncypowa� dawno temu, jeszcze jako student: przecie� czas to po prostu �ycie. �ycie jest sko�czonym kawa�kiem czasu, kt�ry zosta� ci podarowany jak czysta kartka do pokolorowania, zabazgrania albo zmi�cia i wyrzucenia do kosza na �mieci. Czas to �ycie. A �ycie jest dla ludzkiej jednostki warto�ci� tak cenn� i unikaln�, �e g�upot� by�oby przeliczanie go na jakiekolwiek inne dobra materialne... Skoro za� oba te poj�cia - czas i �ycie - sprz�one s� tak nierozerwalnie, �e w skali jednego ludzkiego bytu oznaczaj� wr�cz to samo, wynika st�d, i� "wolny czas" oznacza "wolne �ycie". Wolny czas to ten, kt�rym mo�emy dysponowa� wedle w�asnego uznania. Najwi�kszym bogactwem cz�owieka jest czas, kt�ry pozostaje z �ycia po odliczeniu wszystkich godzin wype�nionych obowi�zkami wobec spo�ecze�stwa i koniecznymi staraniami o zapewnienie sobie mo�liwo�ci materialnego istnienia. Idea�em wolno�ci by�aby zatem sytuacja, w kt�rej cz�owiek rozporz�dza ca�ym swym czasem. Sneer konsekwentnie zbli�a� si� do tego idea�u: ze �wiadcze� na rzecz og�u zwolniony by� na mocy praw obowi�zuj�cych w Argolandzie. Jego klasa nie predysponowa�a go do otrzymania obowi�zkowego zaj�cia; osobista inwencja i talent natomiast pozwala�y mu ogranicza� do minimum krz�tanin� przy zdobywaniu �rodk�w niezb�dnych do przyjemnego sp�dzania czasu wolnego lub, inaczej m�wi�c, wolnego �ycia. Faktu, i� powodzi mu si� w tym �wiecie lepiej i �yje znacznie wygodniej ni� innym posiadaczom tej�e klasy, Sneer nie uwa�a� za rzecz zdro�n�: wedle bowiem za�o�e� systemu spo�ecznego, w kt�rym przysz�o mu narodzi� si� i istnie�, idea "maksimum wygody i wolno�ci przy minimum wysi�ku i obowi�zk�w" by�a perspektywicznym celem, stanem przewidywanym na przysz�o�� dla obywateli wszystkich klas. Sneer uwa�a�, �e jedynie o krok... no, mo�e o dwa wyprzedza rozw�j sytuacji spo�ecznej, dystansuj�c nieco przeci�tnego statystycznie czwartaka, zd��aj�cego - aczkolwiek wolniej, lecz w tym samym kierunku. A przecie�, jak wiadomo, historia szanuje prekursor�w wyprzedzaj�cych w�asn� epok�, cho�by nawet nie cieszyli si� oni uznaniem wsp�czesnych. Boczny podmuch silniej zako�ysa� �odzi�. Sneer, le��c na wznak, odruchowo rozpostar� ramiona, by nie znale�� si� w ch�odnej wodzie jeziora. D�o� natrafi�a na rozgrzane s�o�cem cia�o dziewczyny, o kt�rej prawie zapomnia�, snuj�c swoje rozwa�ania. W og�le to dziewczyna by�a zb�dnym rekwizytem na jachcie. Sneer nie zamierza� nikogo zabiera� na dzisiejsz� przeja�d�k�. Up�ywu szcz�liwego czasu pragnie si� niekiedy do�wiadcza� w samotno�ci. Towarzystwa ludzi, a zw�aszcza dziewczyn, Sneer mia� dosy� - tam, na l�dzie, w kolorowo-krzykliwej d�ungli Argolandu, w zat�oczonych barach, na ulicach, w kabinach hotelowych... Tylko z nawyku skin�� by� d�oni�, widz�c �akome spojrzenia dziewczyny �ledz�cej jego ruchy, gdy dzi� w po�udnie odcumowywa� ��d� od boi w basenie jachtowym. Ju� po chwili �a�owa� tego gestu, lecz by�o za p�no: dziewczyna w po�piechu upchn�a sw� pla�ow� torb� w skrytce baga�owej, pi�knym skokiem z nabrze�a szurn�a do wody i po kilku sekundach wynurzy�a si� przy burcie jachtu. By�a do�� atrakcyjnym egzemplarzem - m�oda, najwy�ej dwudziestoletnia, o pi�knie opalonej sk�rze i w miar� pe�nych kszta�tach - ale Sneer zna� zbyt wiele podobnych, by specjalnie zapala� si� do tej w�a�nie, samotnie przechadzaj�cej si� po przystani. Na szcz�cie, nie okaza�a si� uci��liw� pasa�erk�. Wprawdzie bez �adnej zach�ty ze strony Sneera �ci�gn�a g�rn� cz�� kostiumu, gdy tylko ��d� znalaz�a si� za falochronem - traktuj�c to zapewne jako minimum rewan�u nale�nego fundatorowi przeja�d�ki - ale potem, opalaj�c si� na dziobie jachtu, tu� Obok Sneera, niczym nie zak��ca�a toku jego my�li, mo�e tylko interesuj�cym kszta�tem swego du�ego biustu, gdy wkracza� w pole jego widzenia przy wi�kszych przechy�ach. Z niewielu zda�, jakie zamienili w czasie kilku godzin leniwego ko�ysania si� na wodzie, Sneer dowiedzia� si�, �e dziewczyna ma na imi� Gracja, �e studiuje nauki historyczne i specjalizuje si� w historii my�li etycznej ery nowo�ytnej. Prezentowanie w�asnych, do�� oryginalnych i �mia�ych pogl�d�w etycznych dwakro� m�odszej od niego studentce wydawa�o si� Sneerowi rzecz� nieodpowiedni�. Rozmowa na inne tematy nie klei�a si� jako� i wkr�tce Sneer zaton�� w swoich rozwa�aniach. Kontemplacja czystego, nie ska�onego niczym czasu poch�on�a go tak dalece, �e dopiero przypadkowe dotkni�cie ramienia dziewczyny u�wiadomi�o mu, i� nie jest sam na �odzi. Dziewczyna potraktowa�a to dotkniecie jako rodzaj wst�pu do dalszych poufa�o�ci i odpowiedzia�a u�ciskiem d�oni, jednak�e Sneer nie podj�� dalszej gry. - Wracamy - powiedzia� ch�odno. - Zg�odnia�em troch�. Ju� w nast�pnej chwili po�a�owa� tego wyznania, bo dziewczyna - zupe�nie bez skr�powania - spyta�a, dok�d p�jd� na kolacj�. Sneer nie by� sk�py, lubi� nawet czasem s�ono p�aci� w dobrej restauracji za kolacj� z atrakcyjn� m�od� dziewczyn� - to dodawa�o mu blasku w oczach koleg�w z jego �rodowiska i nale�a�o do koszt�w reklamy. Wiedzia� jednak, czym to si� sko�czy: dziewczyna najwyra�niej zwyk�a stosowa� fair play i a� pali�a si� do rewan�u, przy czym - z uwagi na jej studenckie dochody - rewan� �w m�g� wyrazi� si� tylko w jeden �ci�le okre�lony spos�b. A w�a�nie dzi� Sneer nie mia� specjalnej ochoty na damskie towarzystwo w hotelowej kabinie. - C�... - mrukn��, obracaj�c w d�oni Klucz, niby przypadkiem w taki spos�b, by mog�a dostrzec symbol klasy. - Wst�pimy gdzie�, na bulwarze... Nie zrazi�a si� jego czw�rk�. Wr�cz przeciwnie. - My�la�am, �e jeste� co najmniej dwojakiem. W �yciu nie widzia�am czwartaka, kt�ry wynajmuje jacht na sze�� godzin - powiedzia�a z u�miechem, a Sneer teraz dopiero spostrzeg�, �e dziewczyna ma wspania�e, szarozielone oczy. - Musisz by� bardzo zaradnym czwartakiem, je�li ci� sta� na takie wydatki! By�a wida� przygotowana na wszelkie warianty rozwoju znajomo�ci z przypadkowo poznanym m�czyzn�, bo gdy na brzegu wyci�ga�a ze swej pla�owej torby wytarte d�insy i sk�p� trykotow� bluzk�, z wn�trza wypad�a szczoteczka do z�b�w. - Dla mnie - m�wi�a, ubieraj�c si� na nabrze�u - klasa nie ma znaczenia. Przy mojej specjalno�ci, mog�abym zosta� nauczycielk�... No, mo�e dziennikark� telewizyjn�, ale to ju� wymaga�oby bardzo wysokiej klasy... Wi�c najch�tniej... chcia�abym dosta� czw�rk� i mie� du�o czasu... - Uhm... - mrukn�� Sneer kpi�co. - Kiedy si� jest �adn� i m�od� dziewczyn�, wystarczy czw�rka i troch� tupetu. - Nigdy nie mia�am wielkich aspiracji - powiedzia�a ze wzruszeniem ramion, a potem, przygl�daj�c si� uwa�nie twarzy Sneera doda�a: - Co� mi si� zdaje, �e nie bardzo ci si� podobam? Wolisz pewnie intelektualistki. Sneer wyczu� w jej g�osie nut� zawodu, a poniewa� mia� mi�kkie serce, obj�� dziewczyn� i poszli razem w stron� centrum. Wiedzia� od pocz�tku, �e tak si� to sko�czy. Jako czwartak, nie m�g�by nawet t�umaczy� si� konieczno�ci� wczesnego wstawania do pracy... Dziewczyna by�a w sumie zupe�nie niez�a i by� mo�e naprawd� nie mia�a punkt�w na kolacj�. Sneer dobrze pami�ta� w�asne problemy finansowe z czas�w studenckich, a do m�odzie�y - zw�aszcza p�ci �e�skiej - mia� zawsze bardzo przychylny stosunek. * Filip zbudzi� si� znacznie p�niej ni� zwykle, spojrza� odruchowo na zegarek i w jednej chwili obla� si� ch�odnym potem. Zawsze tak by�o, gdy stwierdza�, �e nic nie uratuje go przed sp�nieniem si� do pracy. Towarzyszy�y temu lekkie md�o�ci na my�l o kolejnym t�umaczeniu si� przed szefem personalnym. Pozycja Filipa nie by�a najlepsza, coraz cz�ciej s�ysza�o si� o zwolnieniach, o trudno�ciach w uzyskaniu pracy przez takich jak on. Kiedy ko�czy� studia, nie by�o z tym �adnych problem�w: nawet niekt�rych czwartak�w powo�ywano do pracy. Teraz tr�jka nie dawa�a �adnej pewno�ci. Jego wewn�trzne poczucie czasu m�wi�o mu, �e dzisiejszy dzie� nie jest dniem wolnym od pracy. Umys� pracowa� jako� opornie, na zwolnionych obrotach, g�owa ci��y�a podejrzanie. Dopiero po d�u�szej chwili, gdy w wyobra�ni prze�y� ju� swoje strachliwe skradanie si� do pokoju personalnika, gdy ju� mia� prawie obmy�lone zupe�nie oryginalne wyt�umaczenie sp�nienia... przypomnia� sobie nagle, �e mo�e spokojnie odwr�ci� si� twarz� do �ciany kabiny i zdrzemn�� si� jeszcze kilka minut - tych kilka minut, kt�re s� najmilsze z ca�ego spania, kiedy to mo�na, zacisn�wszy powieki, utrwali� w pami�ci najciekawsze epizody z prze�nionego snu... Filip by� od kilku dni na urlopie. Sp�dza� go wprawdzie na miejscu, w Argolandzie, bo wyjazd dok�dkolwiek przekracza� jego mo�liwo�ci finansowe, ale i tak by�o przyjemnie: m�g� wysypia� si� do syta, a potem przez ca�y dzie� w��czy� si� po aglomeracji, odwiedza� dzielnice, w kt�rych nie by� od lat, spacerowa� w po�udnie wzd�u� brzegu jeziora Tibigan i z pewn� zazdro�ci� spogl�da� na tych, co wynajmowali wspania�e �agl�wki i �odzie motorowe, by p�ywa� na nich w towarzystwie �licznie opalonych dziewczyn. �wiadomo��, �e nie czeka go dzi� spotkanie z szefem, pozwoli�a Filipowi na powr�t zag��bi� si� spokojnie w p�sennych marzeniach. Niemi�e odczucia fizyczne ust�pi�y, mi�nie �o��dka rozlu�ni�y si� i tylko lekki ucisk w skroniach zak��ca� przyjemno�� tej chwili. Co m�g� oznacza� ten lekki b�l g�owy? Filip pr�bowa� przypomnie� sobie wydarzenia wczorajszego wieczoru, lecz sen ogarn�� go ponownie, wype�niaj�c luk� w pami�ci fantastycznymi wizjami. Musia�o by� jakie� piwo. Du�o piwa - przebieg�o mu przez my�l, nim zupe�nie zaton�� w drzemce. Oko�o dziewi�tej obudzi� si� .na dobre, przeskakuj�c ze snu w jaw� tak gwa�townie, jak zanurzona pi�ka wyskakuje na powierzchni� wody. Pr�bowa� jeszcze ca�� si�� woli czepia� si� �nionego w�tku, lecz sen wyrzuca� go z siebie zdecydowanie i nieodwo�alnie. Oprzytomnia� z dziwnym uczuciem �alu i zawodu, �e nie dane mu by�o do�ni� do ko�ca pi�knej historii, kt�r� prze�ywa� niezwykle realistycznie jako jej g��wny bohater. Zawsze tak jest! - pomy�la� z pretensj� do losu, le��c z zamkni�tymi oczami. - Sen ucieka w najciekawszym miejscu, a cz�owiek, cho� wie, �e to tylko sen, bezskutecznie pr�buje przed�u�y� go jeszcze cho� o jedn� chwil�... i nigdy si� to nie udaje. A potem, cho�by� nawet zasn��, �nisz ju� co� zupe�nie innego. Sen Filipa by� naprawd� pi�kny. Odtwarza� go teraz, upajaj�c si� jego tre�ci�, tak �e nawet nie czu� trwaj�cego wci�� b�lu g�owy. Nagle otworzy� oczy i przytomnie rozejrza� si� po pokoju. Jego ubranie by�o niezwykle porz�dnie u�o�one na krze�le, pantofle sta�y r�wniutko... Tak, musia�o by� sporo tego piwa. Tylko ono wyzwala�o w Filipie tak� pedanteri�. By� to nawyk z czas�w studenckich, kiedy ojciec miewa� do niego pretensje o picie piwa z kolegami i p�ne powroty do domu. R�wniutko u�o�one ubranie mia�o �wiadczy�, �e Filip jest idealnie trze�wy... Teraz ojciec nie zwraca� ju� uwagi na owe, rzadkie zreszt�, wieczorne powroty doros�ego syna z baru, lecz odruch pozosta�, tym silniejszy, im wi�cej kufli Filip opr�ni�. Przecie� to by�o... naprawd�! - Uni�s� si� na �okciu i pocieraj�c czo�o d�oni�, mozolnie pr�bowa� oddzieli� prawd� od sennych zwid�w. - Ten cz�owiek, ten automat... W jednej chwili przypomnia� sobie wszystko. Nie by�o tego wiele, ale... jak�e cudowna by�a jawa, kt�rej reminiscencje powr�ci�y w snach! Wczoraj... Wczoraj... Wraca� wi�c do domu, po ca�ym dniu sp�dzonym na pla�y, gdzie ukradkiem, spod p�zamkni�tych powiek, ogl�da� zgrabne sylwetki przechodz�cych dziewczyn. Zacz�y si� wakacje akademickie, pla�a pe�na by�a studentek - radosnych, odpr�onych po napi�ciach letniej sesji egzaminacyjnej, wystawiaj�cych na s�o�ce i wiatr wszystko, co da�o si� odkry�... a Filip, przes�aniaj�c koszul� swoje jasne, piegowate ramiona, pokryte nie�adn�, r�owaw� opalenizn�, marzy� o tym, by by� jednym z tych wysokich, �niadych, ciemnow�osych ch�opak�w, szalej�cych jachtami po zatoce. Albo... �eby chocia� m�c wynajmowa� �odzie, przynajmniej raz na par� dni, na godzin�, dwie... Wiedzia�, �e to zupe�nie nierealne - przy jego zarobkach, na jego skromnym stanowisku... W wyobra�ni tworzy� sposoby osi�gni�cia wy�szych dochod�w i lepszej pozycji w pracy, to zn�w wymy�la� r�nego rodzaju nadzwyczajne wydarzenia, przynosz�ce mu niespodziewane zyski... Wiedzia� doskonale, �e nic takiego nie mo�e si� zdarzy�. Po pierwsze dlatego, �e nikt jeszcze nie zdoby� fortuny le��c na pla�y i wymy�laj�c najbardziej nierealne warianty swojej przysz�o�ci... A po drugie - zdawa� sobie z tego spraw� - zwykle brakowa�o mu odwagi, by wprowadzi� w czyn kt�rykolwiek ze swych pomys��w. Filip ba� si� wszystkiego - nawet tego, co przynosi�a codzienno��. W tym bezpiecznym sk�din�d �wiecie ba� si� odezwa� g�o�niej, by nikt przypadkiem nie us�ysza� jego g�osu wybijaj�cego si� ponad �redni poziom szumu zbiorowo�ci, kt�rej by� elementem. Ba� si� szefa personalnego i to by�o przyczyn� porannych md�o�ci, gdy musia� w my�lach uk�ada� przekonywaj�c� historyjk� t�umacz�c� przyczyn� parominutowego sp�nienia do pracy; historyjk� absolutnie r�n� od wszystkich wymy�lonych poprzednio... Filip cz�sto nienawidzi� samego siebie za sw�j l�k. Nieraz postanawia�, i� kt�rego� dnia odwa�nie przyzna si�, �e po prostu zaspa�... lecz ba� si� nadal, mimo tej �wiadomo�ci i tych postanowie�... Tam, na pla�y, te� odczuwa� dotkliwie ten brak odwagi. Nie umia�by przy��czy� si� do student�w graj�cych w pi�k�, zagadn�� kt�r�� z dziewczyn... Czu� si� ma�y, niewa�ny, niegodny niczyjego zainteresowania. Gdyby tak mie� jedynk�. No, niechby chocia� dw�jk�! - my�la�, widz�c w marzeniach siebie za sterem motor�wki, z Kluczem uwieszonym niedbale na tasiemce przy k�piel�wkach, aby wszyscy mogli widzie�, z kim maj� do czynienia... Wierzy�, �e nawet dw�jka robi wra�enie, jakiego ze swoj� tr�jk� nigdy nie by�by w stanie wywo�a�... Kiedy s�o�ce skry�o si� za �cian� wysokich budynk�w okalaj�cych �uk pla�y nad zatok�, ubra� si� i powl�k� ulicami, bez celu, w nadziei, �e wydarzy si� jedna z tych niezwyk�ych przyg�d, kt�re zmy�li� - przygoda nios�ca odmian� w jego �yciu. Piwo dawa�o namiastk� takiej odmiany. U�yte w wi�kszej ilo�ci sprawia�o, �e na pewien czas potrafi� zapomnie� o swoich l�kach. Po paru kuflach czu� si� jak w�wczas, gdy by� studentem. Z rozrzewnieniem wspomina� sw�j studencki, ubo�uchny Klucz zawieraj�cy tylko skromn� kwot� stypendium, wyp�acanego w samych czerwonych... Ten Klucz, z pustym miejscem zamiast oznaczenia klasy, wydawa� si� kluczem do prawdziwego, szcz�liwego �ycia: dawa� potencjalnie nieograniczone mo�liwo�ci... Puste miejsce mog�o - teoretycznie - zape�ni� si� symbolem najwy�szej klasy, a puste rejestry kont - okr�g�ymi kwotami zielonych i ��tych punkt�w... Wtedy, jako student, nie docenia� tej cudownej w�a�ciwo�ci studenckiego Klucza. Marzy�, by jak najpr�dzej uko�czy� nauk�, uzyska� klas� (oczywi�cie wysok� - to w�wczas nie podlega�o w�tpliwo�ciom), dysponowa� licznymi punktami w mi�ych barwach zieleni i ��ci... Ile� da�by teraz za tamto b�ogie poczucie pewno�ci siebie... Na testach dosta� ledwie trzeci� klas� i to by�o pocz�tkiem jego fobii... Reszty dokonywa�a powoli �wiadomo�� ci�g�ego pozostawania na granicy dziel�cej zatrudnionych od rezerwowych. Dzi� ju� tr�jka nie dawa�a �adnej pewno�ci pracy, a za zielone punkty coraz mniej rzeczy mo�na by�o dosta�... Znikoma liczba ��tych, jak� otrzymywa� co miesi�c, topnia�a b�yskawicznie... Powiedzia�bym szefowi, co o nim my�l� - usprawiedliwia� si� sam przed sob�, mijaj�c witryn� baru - ale w�wczas on skorzysta�by z pierwszej okazji, by mnie wyla�... A wtedy... Wiedzia�, co to znaczy. Bez pracy nie ma ��tych punkt�w. Niewiele mo�na zdzia�a� z samymi zielonymi i czerwonymi. Ostatnio nawet automaty z przyzwoitym piwem przestawiono na ��te punkty. Za zielone mo�na dosta� tylko jaki� obrzydliwy, gorzkawy p�yn, pewnie syntetyk... Pomin�wszy ju� nawet luksusy takie jak kanapka z pol�dwic�, czy wreszcie te cudowne �agl�wki na jeziorze Tibigan, brak ��tych uniemo�liwia� korzystanie z normalnych, ludzkich przyjemno�ci, oferowanych przez Argoland jego zarabiaj�cym ��te punkty mieszka�com. Jak�e tu zaprosi� dziewczyn� do baru na pla�y, nie maj�c ��tych? Je�li zechce co� zje��, napi� si�, trudno przecie� oferowa� jej sandwicze z serem czy mi�tow� herbat� - jedyne, co by�o dost�pne za zielone punkty w ekskluzywnych barach na przystani... By�aby to pewnie pierwsza i ostatnia randka... Tak, posiadanie drugiej klasy dawa�oby Filipowi ten niezb�dny dla dobrego samopoczucia margines bezpiecze�stwa. Dw�jka gwarantuje stabilizacj� i niepr�dko jeszcze dojdzie do tego, by dwojacy mieli si� obawia� braku zaj�cia... Snuj�c tego rodzaju refleksje, Filip znalaz� si� we wn�trzu baru, na wprost automatu z importowanym piwem. Z determinacj� podstawi� kufel pod dozownik i wsun�� Klucz do szczeliny. Pal diabli tych kilka n�dznych ��tych. I tak przez sto lat nie uzbieram ich tyle, by wystarczy�o na najmniejsz� z rzeczy, o jakich si� maarzy - rozgrzeszy� si� patrz�c, jak bursztynowy p�yn wype�nia szklane naczynie. Wypi� �apczywie, du�ymi �ykami, a potem nape�ni� kufel jeszcze raz i usiad�, przy bufecie, obok automatu do gier. Ma�y, okr�g�y na twarzy i mocno przy�ysia�y cz�owieczek sta� przed automatem i przygl�da� si� migaj�cym �wietlnym napisom, kt�re zaprasza�y do gry. "Sprawd� swoje szcz�cie - pomn� swoje punkty" - odczyta� Filip. �ysy zerka� z ukosa na Filipa i wyra�nie szuka� sposobu rozpocz�cia rozmowy. - Trzydzie�ci za jeden! - powiedzia� na wp� do siebie. - Gdybym mia� par� ��tych... Widzia�em dzi�, jak facet postawi� dych� i zarobi� trzy setki... - ��tych? - zainteresowa� si� Filip. - Stawia� ��te, to i wygra� ��tymi. To si� rzadko zdarza, ale te�, bym postawi�, gdybym mia�. - Niech pan zagra zielonymi - poradzi� Filip, popijaj�c powoli piwo. - E, tam! Po co kusi� los? Zostawi� sobie t� szans� do czasu, jak mi par� ��tych wpadnie. Dziesi�� ��tych! - skalkulowa� Filip - przecie� to tyle, ile mi p�ac� za miesi�c pracy... Niepewnie si�gn�� po Klucz, obejrza� go uwa�nie, jakby widzia� go po raz pierwszy. Szare cyferki wskazuj�ce czas przeskakiwa�y w leniwym rytmie mijaj�cych sekund. Palcami prawej d�oni uj�� g��wk� Klucza i wskazuj�cym palcem lewej dotkn�� ��tej kropki na p�ytce. W okienku wska�nika zajarzy�y si� ��te cyferki. - No, no! Sporo pan uzbiera�! - powiedzia� �ysawy, patrz�c przez rami� Filipa. - Pi��dziesi�t ��tych, to ju� jest co�. Przyjrza� si� uwa�nie Kluczowi i doda�: - Oszcz�dny pan jest. Maj�c tr�jk�, nie�atwo uzbiera� p� setki ��tych... Na pana miejscu zagra�bym kilkoma. Punkty id� do punkt�w! - Spr�buj� - b�kn�� Filip, chocia� �al mu by�o ryzykowa�. - Ale najwy�ej jednym punktem! W�o�y� Klucz do szczeliny automatu, wcisn�� przycisk i poci�gn�� za d�wigni�. - No, prosz�! - ucieszy� si� �ysawy jegomo��. - Wygra� pan trzy za jeden. Te� nie�le. Warto postawi� jeszcze raz. - Niech tam! - mrukn�� Filip i zagra� za trzy punkty. Dalej by�o ju� jak w marzeniach. Automat rozdzwoni� si�, roziskrzy� �wiate�kami. - Sto za jeden! - zapia� w zachwycie przygodny kibic, a pozostali go�cie baru odwr�cili g�owy w stron� automatu. Filip wpatrywa� si� w ��te cyferki na liczniku, jakby chc�c si� upewni�, czy nie znikn�, jak to cz�sto bywa�o w snach o wielkiej wygranej. Trzysta ��tych! - powtarza� gor�czkowo w my�lach. - Dwa i p� roku pracy! W ci�gu ostatnich pi�ciu lat uda�o mu si� zaoszcz�dzi� zaledwie pi��dziesi�t... Trzysta ��tych to by�a fortuna dla tak m�odego cz�owieka Jednak Filip zdawa� sobie doskonale spraw�, �e najwi�ksza fortuna znike bez �ladu, je�li nie jest poparta sta�ymi wp�ywami. Zdarzy�o mu si� ju? ze dwa razy wyda� dziesi�tk� w ci�gu jednego popo�udnia i wiedzia� �e to nic trudnego... Kilka os�b obecnych w barze sta�o teraz wok� niego, patrz�c z podziwem i zazdro�ci� to na niego, to zn�w na automat, kt�ry wci�� jeszcze pobrz�kiwa� i b�yska� napisem: "Odwa�nemu sprzyja szcz�cie - uwierz w to i pr�buj cz�ciej!" - No, panie kolego... My�l�, �e zas�u�y�em sobie na co najmniej jeden kufelek! - przym�wi� si� �ysawy, gramol�c si� na sto�ek przy barze. - Nawet na dwa! - u�miechn�� si� Filip, a potem pomy�la�, �e wypada�oby jako� uczci� to niezwyk�e wydarzenie i podszed�szy do automatu z piwem nape�ni� od razu kilkana�cie kufli. - Prosz� bardzo! - powiedzia� w stron� gapi�w, otaczaj�cych automat do gier. - Piwo dla wszystkich. Odpowiedzia� mu zbiorowy pomruk uznania, wszyscy pili za pomy�lno�� szcz�liwego gracza, a Filipowi by�o bardzo przyjemnie, tym bardziej �e ca�y pocz�stunek kosztowa� go zaledwie jeden ��ty punkt - akurat ten, kt�ry przeznaczy� by� na stracenie, rozpoczynaj�c gr�... Przy trzecim kuflu byli ju� po imieniu z �ysawym facetem, kt�ry powiedzia�, �e nazywa si� Karl, traktowa� Filipa bardzo serdecznie i wcale nie robi� wra�enia naci�gacza. To raczej Filip namawia� go na kolejne kufle, a� tamten zacz�� go powstrzymywa� przed zbytni� rozrzutno�ci�. To co by�o p�niej, Filip przypomina� sobie z pewnym trudem. Siedz�c na tapczanie, usi�owa� uporz�dkowa� fakty. Potem si�gn�� do kieszeni kurtki wisz�cej na oparciu krzes�a i wydoby� Klucz. Wszystko si� zgadza�o. Z trzystu pi��dziesi�ciu czterech ��tych punkt�w, kt�re mia� w chwili podj�cia wygranej, brakowa�o nieca�ych siedmiu. Prawie dwa wyda� w barze, a pozosta�e pi��... Si�gn�� jeszcze raz do kieszeni i namaca� prostok�tny kartonik. "Karl Pron, hotel "Kosmos", Argoland, TI." - odczyta� i odwr�ci� wizyt�wk� na drug� stron�, gdzie chwiejnym odr�cznym pismem zanotowano: "wtorek godz. 14". Odruchowo spojrza� na cyfry zegarka na Kluczu. By� wtorek, godzina dziewi�ta dziesi��. Wi�c to wszystko prawda - zastanawia� si�. - Chyba �e ten Karl jest zwyk�ym oszustem. Ale, je�li nawet... to niewiele zainwestowa�em. C� to jest: pi�� ��tych! Jeszcze wczoraj nie my�la�by w ten spos�b, przeliczaj�c t� kwot� na przeja�d�ki motor�wk� albo wynaj�cie samochodu. Teraz wszystko si� zmieni - my�la�, przypominaj�c sobie te urywki rozmowy z Karlem, kt�re najbardziej utkwi�y w jego pami�ci. Kim by� ten niepozorny cz�owieczek, do�� grzeczny i og�adzony, lecz wygl�daj�cy co najwy�ej na czwartaka? Czy naprawd� m�g�by pom�c Filipowi? Musia� by� niez�ym psychologiem, skoro tak celnie odgad� potrzeby m�odego cz�owieka, sp�dzaj�c z nim zaledwie trzy godziny przy piwie. - Znam faceta - powiedzia� ni st�d, ni zow�d, gdy byli ju� jako tako zaprzyja�nieni - kt�ry potrafi za�atwi� ka�d� klas�. Filip zdziwi� si� troch�, cho� s�ysza�, �e s� tacy faceci. Z drugiej jednak�e strony, powszechnie by�o wiadomo, �e klasyfikacja podlega �cis�ej kontroli Syskomu i �aden cz�owiek nie ma na ni� wp�ywu. - Jak to si� robi? - spyta�, konfidencjonalnie schylaj�c si� do ucha Karla. - Tajemnica zawodowa - u�miechn�� si� tamten. - Ale gdyby� chcia�, to... da si� za�atwi�. - Nie by�oby �le... - b�kn�� Filip, czerwieniej�c nieco na twarzy, i upi� dwa �yki z kufla. - Z tr�jk� wysoko nie zajdziesz. - Wiem, cholera. - Zastan�w si�. - Nad czym tu si� zastanawia�? - S�usznie. Nie ma nad czym. Tylko p�aci� trzeba sporo... - Ile? - No... bo ja wiem? Fachowiec wzi��by ze dwie setki... - ��tych? - Dobry specjalista najch�tniej pracuje za ��te. Chyba �e... przeliczaj�c po najwy�szym kursie, to znaczy... no, z pi�tna�cie za jeden... to by by�o... trzy tysi�ce czerwonych. Albo osiemset zielonych. - Cholernie du�o... - zasmuci� si� Filip, ale zaraz sobie przypomnia� o wygranej i powesela�. Nape�ni� nast�pne dwa kufle. - Dwie setki. Ale trudno o kontakt z dobrym fachowcem. Oni s� ostro�ni, nie ryzykuj�. Sam nie dotrzesz do takiego, nie b�dzie z tob� gada�, je�li kto� ci� nie poleci. A z byle p�takiem nie warto w og�le zaczyna�. Pe�no teraz takich pod Stacjami Testowymi: zachwala swoje us�ugi, a potem znika z zaliczk�... Albo palcem nie kiwnie, tylko udaje, �e co� za�atwia, a jak si� komu� przypadkiem uda przej�� bez jego pomocy, to zg�asza si� po honorarium... Ostrzegam ci� przed tymi, co zaczepiaj� na ulicy. - M�g�by� mnie... skontaktowa�? - Gdyby� chcia�, mog� spr�bowa�. Niczego nie obiecuj�, bo ci najlepsi rzadko podejmuj� si� mniejszej roboty. Czekaj� na trudniejsze operacje. Sta� ich na to, zrobi� jeden albo dwa lifty na miesi�c i wystarczy. Ka�dej robocie towarzyszy takie samo ryzyko wpadki, wi�c wol� te lepiej p�atne... - Zorganizuj mi... spotkanie z dobrym fachowcem - powiedzia� Filip, nie�le ju� podchmielony. - Je�li chcesz... Ale musz� mie� z tego prowizj�. - Jasne. Musisz i ty zarobi�... - zgodzi� si� Filip. - Pewnie. Z czego� trzeba �y�, kiedy si� nie ma dobrej klasy. Zwykle bior� dwadzie�cia procent za kontakt. Je�li dasz pi�tk� na koszty, to postaram si� jutro ci odpowiedzie�. Wtedy w�a�nie Karl wr�czy� Filipowi wizyt�wk�. Wzbudza�a zaufanie. Takie wizyt�wki mo�na by�o dosta� tylko w�wczas, gdy mia�o si� zap�acony hotel za miesi�c z g�ry. W "Kosmosie" musia�o to kosztowa� z pi��dziesi�t ��tych. Karl nie wygl�da� na takiego, kt�rego sta� na podobne luksusy, nie ukrywa� braku punkt�w i wci�� napomyka�, �e ledwo wi��e koniec z ko�cem, ale wida� chwilami miewa� wi�ksze wp�ywy. Filip nie pyta� go oczywi�cie, co robi poza po�redniczeniem pomi�dzy lifterami a ich klientami. Mo�e Karl sam by� lifterem - takim od mniejszych, �atwiejszych spraw? Wszystko jedno - pomy�la� Filip. - Nie pos�dzam go, by chcia� tylko wy�udzi� ode mnie tych pi�� punkt�w. Karl rzeczywi�cie nie by� nachalny i robi� niez�e wra�enie. Pi�� punkt�w, kt�re Filip przela� na jego Klucz, gdy wychodzili z baru, potraktowa� jako zaliczk� prowizji, reszt� mia� otrzyma� po sfinalizowaniu ca�ej sprawy. Wszystko wygl�da�o do�� klarownie, przynajmniej wczorajszego wieczora, kiedy piwo szumia�o w g�owie i �wiat wydawa� si� prostszy i weselszy. Teraz, rankiem, wracaj�c my�l� do wczorajszej rozmowy z Karlem, Filip zaczyna� zn�w odczuwa� swoje zwyk�e, codzienne l�ki, z�agodzone nieco �wiadomo�ci� posiadania na Kluczu trzystu kilkudziesi�ciu ��tych punkt�w. Dwie�cie, plus czterdzie�ci dla Karla - liczy�, ju� w �azience pod natryskiem. - Straszna suma... Ale i tak rozesz�aby si� bez �ladu. Jeszcze raz wspomnia� sobie s�owa ojca, powtarzane wielokrotnie, gdy Filip by� uczniem, i p�niej, gdy by� studentem: "Jedyne, co daje pewno�� bytu w dzisiejszym �wiecie, to wysoka klasa. Nie jest wa�ne, ile punkt�w masz na Kluczu. Najwa�niejsze, �eby� pracowa�, i to dobrze pracowa�, bo liczy si� przede wszystkim to, co ci wp�ywa miesi�cznie". Filip niezupe�nie zgadza� si� z ojcem w ocenie tego zagadnienia. Rzeczywisto�� zaprzecza�a cz�sto tym maksymom. Filip zna� wielu m�odych ludzi, kt�rym niska klasa i brak pracy nie przeszkadza�y w wydawaniu ��tych setkami. Zdawa� sobie jednak spraw�, �e dochody tych "��tych m�odzie�c�w", jak ich powszechnie nazywano, pochodz� z dotacji wysoko ustawionych tatusi�w - zerowc�w, albo te� z innych, niejasnych �r�de�. Rodzice Filipa mieli tylko tr�jki, a to nie pozwala�o na zbyt wystawny tryb �ycia. Jako student Filip dostawa� od nich co najwy�ej po jednym, czasem po dwa ��te na miesi�c i to musia�o mu wystarczy� na wszystkie przyjemno�ci niedost�pne za czerwone ze studenckiego stypendium i za tych par� zielonych, kt�re udawa�o si� czasem dorywczo zarobi�... Wizja wy�szej klasy, lepszego stanowiska i co najmniej trzydziestu ��tych na miesi�c poprawi�a mu humor i doda�a odwagi. Wkr�tce te� przesta� my�le� o kosztach, jakie poci�gnie za sob� zamierzona operacja. Ostatecznie te punkty i tak spad�y mu jak z nieba... O to, czy poradzi sobie w pracy jako dwojak, wcale si� nie martwi�. By� przekonany, �e w pe�ni zas�uguje na drug� klas� inteligencji. * Karl wsta� sporo po dziewi�tej. Dziewczyny ju� nie by�o, widocznie wymkn�a si� po cichu, gdy jeszcze spa�. Zap�aci� jej wczoraj wieczorem, zanim posz�a z nim do kabiny. Kosztowa�a dok�adnie ca�e pi�� punkt�w, kt�re dosta� od tego m�odego szcz�ciarza z baru. Wsta� i rozejrza� si� po kabinie hotelowej. Jak to dobrze, �e op�aci�em z g�ry t� kabin� - pomy�la� i westchn��. Sprawdzi� Klucz. By�o na nim troch� zielonych - wystarczaj�co, by prze�y� par� kolejnych dni. Czerwonych punkt�w nie mia� w og�le. Zwykle od razu wymienia� je u handlarzy na zielone wed�ug aktualnego czarnorynkowego kursu. W jego �rodowisku nie nale�a�o do dobrego tonu jadanie w podrz�dnych knajpach i mieszkanie w tanich blokach. Do diab�a! - zakl�� w duchu, chowaj�c Klucz. - Kto mi kaza� wik�a� si� w t� afer�? Uprawiaj�c do niedawna drobny lifting, nie miewa� problem�w materialnych. Odk�d jednak�e da� si� nam�wi� do udzia�u w pewnym podejrzanym przedsi�wzi�ciu, musia� zaniecha� swych zwyk�ych zaj��. Korci�o go, by po cichu spr�bowa� zarobi� troch� liftem. Z przyjemno�ci� wykreowa�by jakiego� czwartaka, pi�taka cho�by, za tych kilkana�cie ��tych... Zawsze to lepsze ni� nic... Wiedzia� jednak, �e nie wolno mu teraz ryzykowa�. Musia� wygl�da� na przyzwoitego obywatela i nie m�g� pozwoli� sobie na �adn� podejrzan� dzia�alno��. Za to przecie� wzi�� tych dwie�cie ��tych i spodziewa� si� dosta� jeszcze o wiele wi�cej... Punkty rozesz�y si� w ci�gu niespe�na tygodnia. Luksusowy hotel, porz�dne restauracje, dziewczyny bior�ce po pi�� i wi�cej... Tego wymagali ludzie, kt�rych plan�w nie pr�bowa� nawet zg��bia�. Decyduj�c si� na wsp�prac� z nimi wiedzia�, �e sprawa jest wyj�tkowo cuchn�ca, lecz pociesza� si� my�l� o tym, �e uprawiaj�c dotychczasowy proceder te� ociera� si� codziennie o krymina�, cho� ryzyko wi�za�o si� ze znacznie mniejszym zyskiem. Obiecywano tysi�ce, wi�c zgodzi� si� bez d�u�szych waha�. Ze swoj� rzeczywist� klas� nie m�g� liczy� na du�e zyski z liftingu. Pi�tacy i sz�stacy nie s� klientel�, na kt�rej mo�na zbi� maj�tek. Ciu�aj� swoje ��te, skupuj�c je po horrendalnym kursie, a potem trudno im rozsta� si� z ka�dym punktem... Szczeg�lnie teraz, gdy czw�rka nie zapewnia�a realnej szansy zatrudnienia, ma�o kto inwestowa� w awans do tej klasy dla dodatkowych paru zielonych. - Drobny lifting na niskim poziomie ko�czy si� nieodwo�alnie - powiedzia� do siebie, zaczesuj�c przed lustrem rzadkie kosmyki na �ysiej�cy czubek swej kulistej czaszki. - Na rynku pozostan� tylko wielkie rekiny, spece od wysokiej roboty... Zrobienie zerowca kosztuje pewnie z tysi�c ��tych, mo�na za to po�y� beztrosko �adny kawa� czasu... A konkurencja te� niewielka... Ilu mo�e by� w Argolandzie lifter�w z rzeczywistym zerem? Trzech, czterech? Przypomnia� sobie o Filipie, pi�tce wydanej na dziewczyn� i mo�liwo�ci zarobienia dalszych trzydziestu pi�ciu ��tych. Spojrza� na zegarek. Dochodzi�a dziesi�ta. Najlepszy czas, �eby z�apa� kt�rego� na mie�cie - pomy�la� ko�cz�c toalet�. Zadzwoni� telefon. Karl podni�s� s�uchawk� i przez minut� s�ucha� pilnie instrukcji przekazywanej damskim g�osem. - Dobrze. B�d� o pierwszej - powiedzia� i od�o�y� s�uchawk�. Poczu� dziwny dreszczyk emocji. Wi�c to ju�! Trzeba b�dzie zabra� si� do dzie�a, czyli, innymi s�owy, zacz�� nadstawia� karku za tych, kt�rzy obiecali p�aci� tysi�ce... Poczu� si� niepewnie, usiad� w fotelu przy stoliku z telefonem i nie podnosz�c s�uchawki, nerwowo przebiera� palcami po klawiszach aparatu. Mia� ogromn� ochot� zadzwoni� pod numer kontaktowy, kt�ry mu podano, i powiedzie�, �e rezygnuje z udzia�u w tej aferze. Czu� jednak, �e to na nic. Zbyt wiele wiedzia�, a ponadto nie mia� ju� ani punktu z tego, co mu z g�ry zap�acono. Nie by�o odwrotu. Karl wydoby� z kieszeni sw�j Klucz i przyjrza� mu si� dok�adnie, jakby po raz pierwszy widzia� t� cienk�, prostok�tn� p�ytk� z plastyku, z okienkiem, w kt�rym miga�y cyferki odmierzaj�ce czas, zako�czon� p�askim kolistym uchwytem. Do tej pory nie pr�bowa� nawet zrozumie� dok�adnie, jak dzia�a Klucz - podobnie, jak nigdy nie zastanawia� si� nad dzia�aniem telefonu czy kalkulatora. Przypuszcza�, �e nikt w tym kraju - z wyj�tkiem paru jajog�owych zerowc�w - nie wie i nie rozumie, co dzieje si� we wn�trzu teflonowej p�ytki, b�d�cej r�wnocze�nie dowodem to�samo�ci, kart� kredytow�, zegarkiem, kalkulatorem, dyplomem, certyfikatem klasy intelektu i licho wie, czym jeszcze... Mimowolnie zacz�� sobie przypomina�, co s�ysza� kiedykolwiek o konstrukcji i w�a�ciwo�ciach Klucza. Jakie� p�przewodniki, elementy zintegrowane, domeny cylindryczne, dipola, ciek�e kryszta�y... Nie, to by�o zbyt m�dre dla Karla. A jednak znale�li si� spryciarze - pewnie te� zerowcy - kt�rzy rozgry�li to skomplikowane urz�dzenie... Karl wiedzia�, �e do wn�trza Klucza nie nale�y zagl�da�. Zniszczony lub uszkodzony Klucz to zawsze kupa k�opot�w i strata ca�ego stanu konta... A czasem tak�e ponowna weryfikacja klasy... Strata punkt�w akurat mu nie grozi�a; swoj� formaln�, niewysok� klas� te� by zapewne bez trudu obroni� - par� lat praktyki w liftingu pozwala�o mu zrobi� bez trudu ka�dy test na czwartaka, ale Karl nie mia� nigdy zamiaru ni ochoty zagl�da� do wn�trza Klucza, bo wiedzia�, �e nie zobaczy tam niczego ciekawego... Patrzy� na plastykow� p�ytk� z okr�g�� tarczk� identyfikatora linii papilarnych, kt�ry czyni� Klucz przedmiotem �ci�le osobistym, z pewnym sentymentem i odrobin� �alu. Wiedzia�, �e b�dzie musia� rozsta� si� dzi� z tym poczciwym przedmiotem, otrzymuj�c w zamian inny, spreparowany przez tajemniczych kombinator�w, kt�rzy sami nie chcieli ryzykowa� pr�b swego produktu... - To jest cudowna rzecz! - zachwyca� si� facet, kt�ry tydzie� temu wci�gn�� Karla do tej roboty. - Pami�tasz bajk� Stoliczku, nakryj si�!... albo t� drug�, o takiej sakiewce, co to tylko wystarczy�o ni� potrz�sn�� i same rodzi�y si� w niej dukaty? No, to w�a�nie ma by� co� takiego! Karl nie potrafi� wyobrazi� sobie, jak to mo�liwe. Fa�szywy Klucz? Owszem, zdarza�y si� ca�kiem zr�cznie zrobione wytryszki, lecz zwykle s�u�y�y one co najwy�ej do uruchamiania jakich� prostych automat�w z piwem albo bramki w wej�ciu do metra. Ale �eby normalny Klucz, ze wszystkim? Pami�ta� dobrze r�ne pr�by, kt�re jeszcze jako student przeprowadza� z kolegami, gdy dostali swoje pierwsze studenckie Klucze. Cudzy Klucz, w�o�ony do automatu, powodowa� od razu dzikie wycie urz�dze� alarmowych, a o wy�udzeniu czegokolwiek, co przekracza�o stan konta, nie mog�o by� nawet mowy: automat zawsze odpowiada� czerwonym napisem informuj�cym, ilu i jakich punkt�w brakuje, �eby spe�ni� �yczenie klienta... Karl zna� z grubsza zasady rozlicze� punktowych. Studiowa� nawet, cho� niezbyt pilnie, ekonomik� handlu. Wiedzia� wi�c, �e s� r�nego rodzaju automaty: handlowe, kasowe, rozliczeniowe. Wszystkie one dzia�a�y na Klucze znajduj�ce si� w r�kach obywateli. Warunkiem uruchomienia automat�w by�a zgodno�� linii papilarnych posiadacza Klucza z tymi, kt�re by�y z nim zakodowane, i oczywi�cie odpowiednia suma punkt�w. Nigdy nie zdarzy�o mu si� oszuka� automatu i wierzy�, �e jest to niemo�liwe. Niekt�rzy pr�bowali - udawa�o si� czasem jakimi� wytrychami... Ale mo�na by�o przy okazji brzydko wpa�� za g�upi� paczk� papieros�w... Musi by� jednak jaki� s�aby punkt w systemie kontroli, jaka� achillesowa pi�ta, pozwalaj�ca oszuka� Bank - rozwa�a� Karl, w zamy�leniu gapi�c si� w migaj�ce cyferki zegarka. - A ci cwaniacy znale�li wida� spos�b wpisania czego� dodatkowo na konto i na Klucz... Dobrze wiedzia�, �e samo sfa�szowanie zapisu w Kluczu - cho�by nawet by�o mo�liwe - niczego nie rozwi�zuje. Syskom jest za m�dry, by tolerowa� takie naiwne oszustwa. Kt� by zreszt� odwa�y� si� eksperymentowa� z w�asnym Kluczem. Przecie� do tego potrzebna jest znajomo�� kodu wewn�trznego automat�w, a ten zmienia si� samoczynnie co pewien czas... Jeden niew�a�ciwy impuls magnetyczny mo�e zupe�nie zniekszta�ci� zapis w pami�ci Klucza, a wyjd� z tego jakie� bzdury i wpadka gotowa! Karl przypomnia� sobie swego dawnego koleg� majsterklepk�, kt�ry usi�uj�c kombinowa� co� z podmagnesowaniem Klucza, napyta� sobie k�opot�w z policj�. Westchn�� ci�ko i leniwie podni�s� si� z fotela. - Pozostaje mie� nadziej�, �e to fachowcy, nie jacy� amatorzy partacze - powiedzia� do siebie. O wp� do jedenastej wyszed� z kabiny. Zatrzaskuj�c za sob� drzwi zatrzyma� si� nagle. Do licha! - zastanowi� si� - przecie� zamek w drzwiach dzia�a na Klucz, z kt�rego op�acono nale�no�� za pok�j! Kiedy dostan� od nich ten nowy Klucz, to... mo�e nie pasowa�! Zaraz jednak przypomnia� sobie, �e nowy Klucz b�dzie pe�en ��tych, wi�c mo�na przecie� zrezygnowa� cz�ciowo z rezerwacji i odebra� w automacie recepcyjnym pozosta�e punkty po potr�ceniu koszt�w manipulacyjnych. Ucieszy� si�, bo w ten spos�b odzyskiwa� ponad trzydzie�ci ��tych, co oznacza�o mi�dzy innymi mo�liwo�� zjedzenia �niadania w luksusowym automatycznym barze hotelowym, gdzie sz�y tylko ��te! Kiedy dostan� ten nowy Klucz, b�d� m�g� od razu wypr�bowa� go w automacie recepcyjnym - pomy�la�, odbieraj�c swoje punkty i kieruj�c si� w stron� baru. - Wezm� sobie jeszcze lepsz� kabin�! To ca�kiem dobry pomys� z t� sakiewk� bez dna - zaczyna� z uznaniem my�le� o swych zleceniodawcach. - Byle tylko nie wp�dzi� si� w jakie� k�opoty... Przed drzwiami baru dostrzeg� zielony mundur. Odruchowo zwr�ci� twarz w drug� stron� i skr�ci� w kierunku foteli ustawionych w hallu. Usiad� ty�em do policjanta i przez chwil� obserwowa� go w lustrzanej wyk�adzinie �ciany. Czu�, �e t�tno wali mu w skroniach, s�ysza� je w obu uszach, d�onie mu si� spoci�y. Nerwy, do diab�a! - stwierdzi� z�y na siebie. Policjant patrzy� w g��b baru, gdzie przed automatami kr�ci�y si� dziewczyny - te same, kt�re zawsze tu �a�� w poszukiwaniu hojnych go�ci. Policjant sta� tu zapewne po to, by wprawnym okiem odcedzi� znane sobie sta�e bywalczynie hotelowego baru od tych, kt�re przysz�y przypadkiem w poszukiwaniu kogo�, kto zap�aci za �niadanie. Karl dostrzeg�, jak znikn�� na chwil� we wn�trzu lokalu i wyprowadzi� dwie, m�odziutkie, pewnie ma�olatki. Wysz�y potulnie, policjant rozejrza� si� jeszcze woko�o, a potem powoli ruszy� ku wyj�ciu. Pewnie dostaje punkty od tutejszych panienek za t�pienie nieuczciwej konkurencji - pomy�la� Karl, wchodz�c do baru. - Ka�dy orze, jak mo�e. By� z�y na siebie, �e pozwoli� si� wytr�ci� z r�wnowagi widokiem jednego spokojnego gliny, w dodatku dorabiaj�cego na boku w godzinach s�u�by. Czego si� boisz, stary durniu! - strofowa� sam siebie. - Jeszcze nie ma powod�w. Masz w kieszeni w�asny, legalny, najuczciwszy Klucz. W dodatku, z minimaln� sum� punkt�w, co w tym spo�ecze�stwie jest najlepszym dowodem twojej uczciwo�ci! Wsta� z fotela i leniwie wkroczy� do wn�trza baru. Dziewczyny, ubrane kolorowo jak manekiny z magazynu najlepszej konfekcji sprzedawanej tylko za ��te punkty, obsiad�y wysokie sto�ki wok� �cian. Kilka z nich odwr�ci�o twarze omiataj�c Karla bystrymi, taksuj�cymi spojrzeniami, lecz widocznie nie wyda� im si� wystarczaj�co nadziany ��tymi. Trzeba b�dzie ubra� si� jako�... dro�ej - pomy�la� mimochodem - je�li mam tu d�u�ej mieszka�... Rozumia�, o co chodzi�o facetom, kt�rzy mieli mu da� do wypr�bowania sw�j fa�szywy Klucz... Tutaj, w przyzwoitym, do�� drogim hotelu, ludzie wydaj�cy znaczne sumy ��tych punkt�w nie budzili podejrze�. Trudno by�oby sprawdza� nieograniczone mo�liwo�ci Klucza w podrz�dnych hotelach i tanich knajpach, gdzie wi�kszo�� automat�w dzia�a�a na zielone. Karl rozejrza� si� po barze. Opr�cz pstrych i ha�a�liwych jak papugi dziewczyn, siedzia�o tu, jak zwykle o tej porze, sporo facet�w, kt�rych zawody mo�na by�o z g�ry i bez ryzyka pomy�ki zaliczy� do nielegalnych. Zauwa�y� dw�ch lifter�w, kt�rych zna� ledwie z widzenia, ale to nie wystarcza�o, by z nimi rozmawia� o sprawie Filipa. W k�cie dostrzeg� znajomego, starego keymakera, ale pomy�la�, �e z lud�mi tego zawodu nie nale�a�o si� teraz zadawa�. Skierowa� si� wi�c do przeciwleg�ego k�ta, wsun�� Klucz do automatu, wzi�� z podajnika tack� z kanapkami, spojrza� na ��te cyferki, kt�re ukaza�y si� w okienku, i zakl�� pod nosem. Cztery kanapki kosztowa�y prawie jeden ��ty. Przyjrza� si� im. Dwie by�y z czarnym kawiorem. Musz� si� przyzwyczai� - pomy�la�. - Trzeba b�dzie bez drgnienia powiek przyjmowa� takie wydatki. A najlepiej w og�le nie patrze� na cen�... Us�ysza�, czy mo�e poczu�, kogo� za swoimi plecami. Ostro�nie skr�ci� g�ow�, by k�tem oka zbada� sytuacj�. To by�a tylko jedna z dziewczyn. - Lubisz kawior? - zagadn�a. Przyjrza� si� jej i u�miechn�� si� p�g�bkiem. - Chcesz? - podsun�� jej tack�. - Mnie si� ju� przejad�. Usiad�a obok niego i przez chwil� �u�a w milczeniu. - S�ony - powiedzia�a. Gdy wr�ci� po chwili z dwiema puszkami ninedownu, poch�ania�a drug� kanapk�. - Zostawisz co� dla mnie? - spyta� cierpko. - Uhm. Jedz! - wskaza�a na tack�. - Szukasz kogo�? Mo�e ja j� zast�pi�. - Nie s�dz�. Potrzebny mi dobry lifter. - Nie znam - b�kn�a ostro�nie i otworzy�a puszk� z napojem. - Przypu��my... Widz� tu ze dw�ch, ale oni mnie nie znaj�... - Co chcesz sobie za�atwi�? Pi�tk�? - spyta�a ironicznie, mru��c oczy. - Jeste� mi winna za dwie kanapki - powiedzia� ch�odno. - Przepraszam! To by� g�upi �art. - Owszem. Czy�bym wygl�da� na sz�staka? - No... wi�c co chcesz za�atwi�? - Dw�jk�, ale nie dla siebie. - Znasz Sneera? - Znam - o�ywi� si� Karl. - On by mi pasowa�! - By� tu przed p�godzin�, z jedn� tak�... - Dok�d poszed�? - Nie wiem. P�aci� za ni�, a potem wyszed� sam. Chyba tutaj mieszka. Pewnie poszed� si� przej�� do centrum. On zwykle o tej porze spaceruje po okolicy. - Dzi�kuj�. Poszukam go. Chcesz jeszcze co�? - Napi�abym si� czego�. Co mu powiedzie�, gdyby tu przyszed�? - Nic. Sam go znajd�. Karl zeskoczy� ze sto�ka i przyni�s� dziewczynie kieliszek koniaku. Kosztowa�o go to p� ��tego, ale informacja by�a tego warta. �eby go tylko znale��... i �eby si� zgodzi� - pomy�la�, id�c ulic� i wypatruj�c w�r�d przechodni�w. Spojrza� na Klucz. By�a jedenasta pi��. Przypomnia� sobie o wyznaczonym spotkaniu i przyspieszy� kroku, nie przestaj�c rozgl�da� si� za Sneerem. Chodzi�o mu ju� teraz nawet nie o te pozosta�e trzydzie�ci pi�� ��tych od Filipa. W najbli�szym czasie nie b�dzie ich potrzebowa�, a potem... Potem ju� b�dzie mia� tyle, ile zapragnie... Je�li wszystko dobrze p�jdzie. Chodzi�o mu wy��cznie o zwyk�� uczciwo�� zawodow�. A ponadto czu� troch� sympatii dla tego m�odego, nieco zahukanego ch�opaka. * Jak zwykle przed po�udniem w barze by� t�ok i ha�as, ale prawie nikt nie przesiadywa� tu d�u�ej ni� potrzeba na wypicie kawy albo szklanki Piwa. Sneer zaczeka� kilka minut, a� zwolni si� jego sta�e miejsce w k�cie, wreszcie usiad� na wysokim sto�ku i zanurzy� w�sy w pianie. Prze�ykaj�c ten pierwszy dzisiaj �yk dobrego pilznera, uspokaja� si� powoli. Przyspieszone t�tno wraca�o do normy. Odrobina alkoholu przywraca�a klarowno�� jego my�lom. Tutaj w�a�nie, po�r�d szmeru wielu nak�adaj�cych si� rozm�w, brz�ku szklanek i gulgotu dozownik�w nalewaj�cych napoje, czu� si� znakomicie. Tu by� bezpieczny, dobrze ukryty po�r�d dziesi�tk�w zmieniaj�cych si� co chwila twarzy, w samym �rodku miasta Jak ma�y, m�dry w�� w tropikalnej d�ungli, wykorzystuj�cy zdolno�� mimikry, prze�lizgiwa� si�, nie dostrzegany ani przez wrog�w, ani przez tych, dzi�ki kt�rym m�g� egzystowa�. Zawsze wypija� tu swoje przedpo�udniowe piwo, spokojny o to, �e otrzyma�by drugie i trzecie, a nawet czwarte, gdyby zechcia�. Wypija� zreszt� zwykle nie wi�cej ni� dwa. Zbyt szanowa� sw�j jasny, bystry umys� (kt�remu zawdzi�cza� mi�dzy innymi tak�e to piwo), by m�ci� go sobie nadmiern� dawk� alkoholu. Jednak �wiadomo�� owej potencjalnej mo�liwo�ci ur�ni�cia si� w razie ch�ci, dawa�a mu szczeg�ln� satysfakcj�. �wiadomo�� ta by�a jednym z g��wnych element�w decyduj�cych o poczuciu bezpiecze�stwa w tym barze, w tym mie�cie i w og�le na tej planecie. Z doskonale odmierzon� powolno�ci� odwraca� czasem g�ow� na d�wi�k brz�czyka oznajmiaj�cego kt�remu� z klient�w, �e jego miesi�czny limit - piwa czy czego� tam innego - wyczerpa� si� na poprzedniej porcji. Czasem, gdy by� w szczeg�lnie dobrym nastroju, a go�� podoba� mu si� na oko, Sneer zsuwa� si� powoli z wysokiego sto�ka w k�cie (sta�e miejsce w k�cie te� nale�a�o do element�w poczucia bezpiecze�stwa: lubi� mie� zabezpieczone ty�y i jedn� flank�); a wi�c z�azi� z tego sto�ka i odsuwa� lekko na bok niedosz�ego konsumenta, kt�ry zazwyczaj z g�upaw� min� gapi� si� w automat. Potem wk�ada� sw�j Klucz do otworu i dysponowa� dwa du�e piwa. Otrzymywa� je niezawodnie - w poniedzia�ek czy w sobot�, bez r�nicy - i nonszalancko podsuwa� jedno pod nos zaskoczonego go�cia albo, tr�caj�c jednym kuflem o drugi, wznosi� jaki� toast, ni w pi��, ni w dziewi��. Dzi� nie trzyma�y si� go takie numery. Przy czwartym kuflu stwierdzi�, �e nawet piwo mu nie smakuje. Czu� ju� w g�owie lekki alkoholowy szmerek, a g�osy wok� niego zaczyna�y zlewa� si� w jednorodny szum. Odstawi� nie dopit� szklank� i patrzy� bezmy�lnie poprzez witryn� na przelewaj�cy si� potok przechodni�w mijaj�cych bar. By� rozdra�niony, rozkojarzony i w�ciek�y w najgorszy z mo�liwych sposob�w, w�ciek�y beznadziejnie, bo na siebie samego... O wiele �atwiej jest znie�� najwi�ksz� nawet przykro��, gdy win� obci��y� mo�na kogokolwiek opr�cz siebie... Jak ostatni kretyn! Jak skrajny sz�stak! - my�la� o sobie z obrzydzeniem. - Jak mo�na by�o na to pozwoli�, da� si� podebra� w tak prymitywny spos�b, z�apa� si� na taki trick! Odk�d uprawia� sw�j zaw�d, a raczej proceder, wiedzia� dobrze, �e od czasu do czasu kto� tam, gdzie� tam wpada z tego czy innego powodu. Ale, jak dotychczas, by�y to przypadki sporadyczne. W�r�d koleg�w z bran�y kr��y�y o tym r�ne legendy i anegdoty. Taka wpadka to zawsze by�o co�, o czym opowiada�o si� d�ugo potem. A tutaj - masz! G�upia, krety�ska sprawa... Sneer jeszcze raz przebieg� pami�ci� ca�y dzisiejszy ranek (je�li tak mo�na nazwa� czas mi�dzy dziesi�t�, kiedy to wygrzeba� si� z ��ka, a dwunast�). Dzie� zacz�� si� normalnie. Obudzi� si� w kabinie noclegowej �redniej kategorii (przy jego zaj�ciu, posiadanie sta�ego mieszkania by�o niewskazane, a korzystanie z najlepszych hoteli mog�o budzi� podejrzenia); potem ruszy� bez celu w ki