Harry Harrison By the Falls NAD WODOSPADEM Ścieżka zarosła długą, śliską trawą i to przez nią, a nie przez stromiznę stoku, Carter przewracał się i zjeżdżał raz za razem, aż przemoczył cały przód płaszcza i zabłocił nogi aż do kolan. Im bliżej był szczytu, tym głośniej rozlegał się odległy wciąż ryk. Spocony i zziajany stanął wreszcie na grani i ledwo spojrzał na rozległą zatokę, zaraz zapomniał o wszelkim zmęczeniu. Tak jak wszyscy, po raz pierwszy usłyszał o Wodospadzie w dzieciństwie, widział niezliczone fotografie i filmy, ale te obrazki nijak nie przygotowywały na osobiste spotkanie z Wodospadem. Ujrzał rzekę przelewającą w pionie cały ocean. Jak to policzono? Ile to galonów wody spadało tu w każdej sekundzie? Wodospad rozciągał się na całą szerokość zatoki, jego drugi kraniec ginął w białej kurzawie. Powierzchnia zatoki zdawała się wrzeć, wstrząsana impetem strug rozbijających się o skaliste dno, fale spowijały kłęby wodnej mgiełki. Carter czuł wibrację wywołaną przez Wodospad, ale ginęła ona we wszechobecnym huku. Uszy zareagowały boleśnie na takie natężenie hałasu i nie mogąc zareagować inaczej, spróbowały uciec w głuchotę, ale wibrujące kości czaszki zdawały się wciąż przenosić dźwięk wprost do mózgu, maltretując i otępiając Cartera, który zakrył w końcu uszy dłońmi. Z przerażeniem stwierdził, że wciąż słyszy tak samo głośno. Jeden z wielu tworzących się nieustannie u podstawy Wodospadu prądów powietrznych cisnął nagle w jego stronę ścianę wodnej kurzawy, która zmoczyła go dokładniej niż oberwanie chmury. Gdy mgła opadła, Carter ciężko łapał powietrze, tak gęsty był wodny obłok. Nigdy nie doświadczył czegoś podobnego. Roztrzęsiony spojrzał wzdłuż grani na szary, pociemniały od wilgoci granit klifu. U stóp urwiska przytulił się przypominający kamienną narośl dom wzniesiony z tej samej skały i na oko równie solidny. Niepewnym krokiem Carter pobiegł w tamtym kierunku. Ani na chwilę nie oderwał dłoni od uszu. Wiatr porwał na chwilę wodną kurzawę i uniósł ją w stronę morza. Złociste, popołudniowe słońce rozjaśniło ściany domu, podświetliło strużkę dymu wznoszącą się ponad stromym dachem. To był naprawdę solidny dom, trwający równie pewnie jak skała, do której się przytulił. W frontowej ścianie naprzeciwko Wodospadu miał tylko dwa okna, oba niewielkie i głęboko osadzone, jak małe podejrzliwie ślepia. Drzwi nie było, ale Carter dojrzał wyłożoną kamiennymi płytami ścieżkę wiodącą za narożnik. Idąc jej tropem, znalazł wejście od strony przeciwnej Wodospadowi. Też niewielkie, głęboko osadzone i osłonięte szerokim na dwie stopy kamiennym nadprożem. Rozejrzał się za kołatką, ale drzwi z gładkiego, nabijanego ćwiekami drewna pozbawione były takiego urządzenia. Chociaż wciskający się i tutaj ryk Wodospadu prawie uniemożliwiał myślenie, Carter pojął w końcu, że w takich warunkach wszelkie kołatki, nawet najgłośniejsze, były całkiem bezużyteczne. Opuścił ręce i zmusił się do zastanowienia. Jednak musi być jakiś sposób, by obwieścić swoje przybycie. Dopiero gdy odstąpił krok od wnęki, ujrzał zardzewiały żelazny lewar wyłaniający się z muru o kilka stóp od wejścia. Carter ujął żelazo i spróbował przekręcić, ale bez skutku. Dopiero gdy pociągnął, wyszło z oporami na kilka cali z muru, ukazując natłuszczone ogniwa wcale nie przerdzewiałego łańcucha. Dobry znak. Puścił lewar dopiero wtedy, gdy widoczny był już z jard łańcucha, który za nic nie chciał się dalej wysuwać. Przez chwilę nic się nie działo, potem jakiś mechanizm wciągnął powolnym ruchem łańcuch do wnętrza domu i lewar sam wrócił na miejsce. Jakiekolwiek dziwne urządzenie udało się Carterowi uruchomić, działało ono należycie, gdyż nie minęła minuta, a ciężkie drzwi stanęły otworem i pojawił się w nich jakiś mężczyzna, który bez słów zmierzył przybysza spojrzeniem. Gospodarz dziwnie kojarzył się z domem i urwiskiem, też był solidnej budowy, poważny, sterany życiem, pomarszczony i posiwiały. Chociaż widać było po nim upływ lat, to nie dał się zwyciężyć czasowi. Trzymał się prosto jak młodzieniaszek i wyglądał na silnego. Miał błękitne oczy, które barwą przypominały spadającą nieustannie wodę. Nosił zdarte buty rybackie, proste portki i wytarty szary sweter. Nie zmieniając wyrazu twarzy, skinął na Cartera, zapraszając go do środka. Gdy grube drzwi zatrzasnęły się za nimi i rygle licznych zamków znalazły się na swoim miejscu, można było dosłyszeć, jak spokojnie jest we wnętrzu domu. Carter wiedział, czym jest brak dźwięków, ale ta cisza była szczególna, oznaczała bowiem brak ryku Wodospadu. Owszem, ogłuchł, ale nie na tyle, by nie zorientować się, że Wodospad został za drzwiami. Gospodarz musiał wyczuwać świetnie wrażenia gościa, kiwnął bowiem jedynie głową, biorąc płaszcz Cartera, i wskazał na wygodne krzesło przy sosnowym stoliku obok kominka. Carter przyjął propozycję z wdzięcznością i opadł na miękkie siedzenie. Gospodarz zniknął na chwilę i wrócił z tacą, na której widniała karafka i dwa kieliszki. Nalał wina i postawił jeden z kieliszków przed Carterem, który podziękował gestem i ujął szkło w obie dłonie, by nie rozchlapać zawartości. Pierwszy łyk ukoił dreszcze i uszy zaczęły z wolna reagować na dźwięki. Gospodarz wciąż kręcił się po pokoju, Carter zaś przychodził do siebie. W końcu spojrzał na swego dobroczyńcę. — Muszę podziękować panu za gościnę. Byłem wstrząśnięty… — Jak się pan czuje? Wino pomogło? — spytał głośno mężczyzna, niemal krzykiem, i Carter zrozumiał, że jego poprzednia kwestia nie została dosłyszana. Oczywiście, mieszkaniec tego domu musi być na wpół głuchy, to cud, że nie jest głuchy jak kłoda. — Bardzo dobrze, dziękuję — odkrzyknął Carter. — Bardzo miło z pana strony. Nazywam się Carter. Jestem dziennikarzem. Dlatego do pana przyszedłem. Mężczyzna przytaknął i uśmiechnął się lekko. — Nazywam się Bodum. Ale to pan chyba wie, jeśli przyszedł pan specjalnie, żeby ze mną porozmawiać. Pisze pan do gazet? — Przysłali mnie tutaj… — Carter zakaszlał, takie wydzieranie się nie robi dobrze na gardło. — Oczywiście, że wiem, kim pan jest, panie Bodum. To znaczy, słyszałem o panu. Nazywają pana Człowiekiem Wodospadu. — Już od czterdziestu trzech lat — stwierdził dumnie Bodum — mieszkam tutaj i ani jednej nocy nie spędziłem gdzie indziej. Nie, żeby życie było tu łatwe. Kiedy wiatr wieje w moją stronę, to niesie tyle wody, że nie ma czym oddychać, nawet ogień gaśnie. Sam zbudowałem komin, dałem zastawki i odpływy, tak że dym wylatuje, ale kiedy woda chce wlecieć, to zastawki ją zatrzymują, a jej ciężar otwiera odpływ i woda wylatuje rurką na zewnątrz. Mogę panu pokazać, gdzie wypływa, mur aż poczerniał w tym miejscu. Bodum gadał jak najęty, Carter zaś rozglądał się po pokoju. W migotliwym blasku kominka ledwo dawało się dojrzeć mroczne kształty mebli. Przez dwa okienka wpadało naprawdę niewiele światła. — A te okna, sam pan je wprawił? Czy mogę wyjrzeć? — Nad każdym pracowałem rok. Stojąc na tej ławie. Inaczej się ich nie dosięgnie. To pancerne szkło, specjalnie robione, twarde jak mur i dobrze wprawione. Nie ma się czego bać. Proszę wejść na ławę. Okna są bezpieczne. Niech pan tylko spojrzy, jak mocno siedzą we framugach. * * * Carter nie spoglądał na szkło, tylko na Wodospad. Nie zdawał sobie przedtem sprawy, jak mała odległość dzieli dom od wody. Tkwił tuż pod klifem i z okien widać było jedynie poczerniałą granitową ścianę po prawej i pienisty maelstrom zatoki poniżej, resztę miejsca wypełniał Wodospad. Nawet gruby mur i pancerne szkło nie tłumiły huku do końca. Kiedy dotykało się tafli opuszkami palców, można było wyczuć wyraźną wibrację. Nawet widziany przez małe okienko, Wodospad wciąż robi} potężne wrażenie. Przytłaczał, pozwalając tylko stać i patrzeć, nie dając wykluć się żadnej myśli, tak samo jak na zewnątrz. Oto był wziernik dający podejrzeć zimne, wodne piekło. Bezpieczny punkt obserwacyjny nie tłumiący wszakże strachu przed tym, co dzieje się po drugiej stronie. Coś czarnego mignęło w spadających strumieniach i zniknęło. — Tam… Widział pan — krzyknął Carter. — Coś spadło. Co to mogło być? Bodum pokiwał głową ze zrozumieniem. — Mieszkam tu od ponad czterdziestu lat i mogę panu pokazać, co przynosi Wodospad. — Wsunął szczapkę drewna do ognia i przypalił nią lampę. Potem skinął na Cartera, by poszedł za nim. Przeszli przez pokój i gospodarz podniósł lampę nad wielką szklaną banią. — Wyrzuciło go na brzeg ze dwadzieścia lat temu. Wszystkie kości miał połamane. Sam go wypchałem i tak ustawiłem. Carter przysunął się bliżej, wpatrzony w zrobione z guzików oczy i rozdziawioną paszczę pełną ostrych zębów. Nienaturalnie wygięte sztywne kończyny, ciało powybrzuszane w dziwnych miejscach. Bodum wyraźnie nie potrafił wypychać zwierząt, jednak przypadkiem dobrze uchwycił przerażenie malujące się na nieruchomym pysku. — To pies — powiedział Carter. — Taki sam jak inne psy. Bodum musiał poczuć się urażony. — Może i podobny, ale nie taki sam — odparł lodowatym głosem. — Mówię panu, wszystkie kości miał połamane. Skąd tu pies, jak nie z Wodospadu? — Przepraszam, nie to miałem na myśli, jasne, że Wodospad go przyniósł. Chciałem powiedzieć, że tak bardzo przypomina nasze psy, iż tam na górze musi być chyba cały świat. Taki z psami i wszystkim, taki jak nasz. —Nigdy się nad tym nie zastanawiam — mruknął Bodum. — Zrobię kawy. Zabrał lampę i podszedł do piecyka, a zostawiony w półmroku Carter wrócił do okna. Dziwnie go przyciągało. — Muszę zadać panu kilka pytań, żeby mieć co napisać w moim artykule — powiedział, jednak nie na tyle głośno, by Bodum go usłyszał. Wszystko zdawało się nieważne wobec ogromu Wodospadu. Wiatr znów rozerwał na chwilę kurtynę mgły i Wodospad pojawił się jako wielka rzeka spadająca prosto z nieba. Carter przechylił głowę i odniósł wrażenie, że istotnie patrzy na nurt rzeki. Nagle na rzece pojawił się statek, wielki liniowiec z rzędami bulajów. Mknął tak szybko, że Carter ledwo nadążał za nim spojrzeniem. Mignął ledwie kilkaset jardów od domu i dobrze było widać ludzi na jego pokładzie — wczepionych kurczowo w barierki, z ustami otwartymi jakby krzyczeli w wielkim strachu. Statek zniknął nagle i znów tylko woda huczała za oknem. — Widział pan? — krzyknął Carter, obracając się gwałtownie. — Kawa zaraz będzie gotowa. — Ale tam, na zewnątrz — krzyknął Carter, biorąc Boduma pod ramię. — W Wodospadzie. To był statek, przysięgam, spadł z góry. Byli na nim ludzie. Tam musi być cały świat, o którym nic nie wiemy. * * * Bodum uwolnił się od uścisku Cartera i sięgnął na półkę po filiżankę. — Mój pies przybył z Wodospadu. Sam go znalazłem i wypchałem. — Oczywiście. Nie twierdzę, że było inaczej. Ale przysięgam, że na tym statku byli ludzie. Nie jestem szalony, ale przysięgam, że ich skóra miała inny kolor niż nasza. — Skóra to skóra, zawsze ma kolor skóry. — Wiem. Tak jest z nami. Ale możliwe, że skóra może mieć też inną barwę, inną od naszej. — Cukru? — Tak, proszę, dwie łyżeczki. Carter siorbnął kawy, była mocna i gorąca. Mimo wszystko znów podszedł do okna. Popijał kawę drobnymi łyczkami i spoglądał na Wodospad. Wzdrygnął się, gdy coś czarnego i bezkształtnego spłynęło z góry. Potem pojawiły się jeszcze inne obiekty, których nie mógł rozpoznać, wiatr bowiem niósł teraz mgłę w kierunku domu. Carter poczuł, że kawa zawiera coraz więcej fusów i ostrożnie odstawił filiżankę. Niesiona powiewem mgła ustąpiła i znów było widać wszystko dokładnie. — To był dom! Zupełnie jak ten, tyle że z drewna, nie z kamienia, i mniejszy. Czarny, jakby częściowo spalony. Niech pan podejdzie, bo może poleci coś jeszcze. Bodum zadzwonił imbryczkiem, odstawiając go do zlewu. — Co gazety chcą o mnie wiedzieć? Mieszkam tu od ponad czterdziestu lat i mogę panu wiele opowiedzieć. — Co jest nad Wodospadem, na szczycie urwiska? Czy są tam ludzie? A może cały świat, o którego istnieniu nie mamy najmniejszego pojęcia? Bodum zawahał się i zmarszczył brwi, nim zdecydował się odpowiedzieć: — Ja wierzę, że tam są psy. — Owszem — odkrzyknął Carter, uderzając pięścią w ramę okna. Nie wiedział, czy ma śmiać się czy płakać. Woda wciąż huczała, podłoga i ściany wibrowały. — Coraz więcej rzeczy leci z góry — powiedział cicho, do siebie. — Dają się rozpoznać. To mogło być drzewo i kawałek ogrodzenia. Te mniejsze to mogą być ciała, zwierzęta, kłody drewna, wszystko… Nad Wodospadem jest inny świat i właśnie zdarzyło się tam coś strasznego. A my nic o tym nie wiemy. Nie wiemy nawet, że ten świat istnieje. Uderzał pięścią w kamień tak długo, aż go knykcie rozbolały. Słońce rozjaśniło wodę i ukazało dziwną zmianę. Wodospad zmienił barwę, z początku tylko tu i ówdzie, a po chwili całkowicie. — A to co? Woda różowieje… Nie, jest już czerwona. Coraz intensywniej. Tam chociażby, to intensywny szkarłat. Kolor krwi. Obrócił się do wnętrza pokoju i spróbował uśmiechnąć. Nie za bardzo mu to wyszło, wargi miał ściągnięte. — Krew? Niemożliwe. Na całym świecie nie ma tyle krwi. Ale co tam się dzieje? Co się dzieje? Jego krzyk nie poruszył Boduma, który tylko pokiwał głową na znak zgody. — Coś panu pokażę — powiedział. — Ale musi mi pan obiecać, że o tym nie napisze. Ludzie mogliby się ze mnie śmiać. Mieszkam tu już ponad czterdzieści lat i nie ma w tym nic śmiesznego. — Daję słowo, nawet słowo honoru. Proszę pokazać to coś, może podpowie nam, co tam się właściwie dzieje. Bodum zdjął z półki ciężką księgę, ułożył ją na stoliku obok lampy i otworzył. Druk był czarny, bardzo wyraźny. Gospodarz przewracał strony tak długo, aż znalazł kawałek najzwyczajniejszego papieru. — Znalazłem to na brzegu. Jeszcze zimą. Nikt nie zaglądał tu wtedy przez całe miesiące. Mógł spaść z góry. Z Wodospadem. Nie mówię, że tak było na pewno, ale mógł. Zgadza się pan, że to możliwe? — Oczywiście, całkiem możliwe. Bo i skąd niby mógłby się tu wziąć? — Carter dotknął kartki. — Owszem, zwykły papier. Podarty na brzegach, pomarszczony jakby zamókł i potem wysechł. Obrócił kartkę. — Po drugiej stronie coś jest napisane. — Tak, ale bez sensu. Nie znam tego słowa. — Ani ja, chociaż władam czterema językami. Czy to może w ogóle coś znaczyć? —Niby jak. Takie dziwaczne słowo. — Żaden ludzki język. — Carter odczytał każdą z liter z osobna: — Pe, o, em, o, ce, ygrek. — Co niby może znaczyć wyraz POMOCY?! — krzyknął Bodum głośniej niż zwykle. — Jakiś dzieciak musiał to nagryzmolić. Bez sensu. — Złapał kartkę, zmiął ją w kulkę i cisnął do kominka. — Napisze pan o mnie — powiedział zdecydowanie. — Mieszkam tu już ponad czterdzieści lat i wiem o Wodospadzie wszystko. Przełożył Radosław Kot