OR�DZIE PREZYDENTA WIlSONA DO KONGRESU USA WYG�OSZONE 8 STYCZNIA 1918 r. ' (...) Naszym programem jest program pokoju �wiatowego, Program ten - naszym zdaniem jedynie mo�liwy -jest nast�puj�cy: 1. Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po kt�rych nie b�dzie ju� �adnych, bez wzgl�du na ich natur�, porozumie� tajnych, dyplomacja za� b�dzie dzia�a� jawnie i publicznie. 2. Ca�kowita wolno�� �eglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, z wyj�tkiem wypadk�w, w kt�rych morza te by�yby zamkni�te ca�kowicie lub cz�ciowo przez dzia�ania mi�dzynarodowe maj�ce na celu wykonanie mi�dzynarodowych porozumie�. 3. Zniesienie, na ile to b�dzie mo�liwe, wszelkich barier gospodarczych i ustalenie warunk�w handlu r�wnych dla wszystkich narod�w akceptuj�cych pok�j i stowarzyszonych dlajego utrzymania. 4. Wzajemna wymiana wystarczaj�cych gwarancji, tak, aby zbrojenia narodowe zosta�}' zredukowane do minimum odpowiadaj�cego bezpiecze�stwu wewn�trznemu kraju. 5. Za�atwienie wszystkich pretensji kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i ca�kowicie bezstronnej, a opartej na przestrzeganiu �cis�ym zasady, �e przy rozstrzyganiu wszystkich tych kwestii suwerenno�ci, interesy ludno�ci zainteresowanej mie� musz� wag� r�wn� s�usznym ��daniom Rz�du, kt�rego tytu� prawy ma by� okre�lony. 6. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytori�w i uregulowanie wszystkich problem�w wi���cych si� z Rosj� tak, aby zapewni� jak najlepsz� i najszersz� wsp�prac� innych narod�w �wiata, kt�ra by da�a Rosji stosown� okazj� do okre�lenia, bez przeszk�d i utrudnie�, w warunkach pe�nej niezale�no�ci, swej drogi politycznej i narodowej; aby zapewni� jej szczere przyj�cie do Ligi Wolnych Narod�w, z Rz�dem, kt�ry ona sama sobie wybierze; aby zapewni� jej, wreszcie, jak najwi�ksz�, pomoc jaka okaza�aby si� potrzebna i jakiej Ona sobie by �yczy�a. Spos�b, w jaki bratnie narody b�d� traktowa�y Rosj� w najbli�szych miesi�cach, b�dzie probierzem ich dobrej woli i zrozumienia potrzeb Rosji, niezale�nie ju� od ich w�asnych interes�w i ich rozumnej sympatii. 7. Ca�y �wiat zgodzi si� na to, i� Belgia musi by� ewakuowana i restytuowana bez �adnych pr�b ograniczenia jej suwerenno�ci, z kt�rej korzysta na r�wni z innymi wolnymi narodami. �aden akt bardziej, ni� ten w�a�nie, pomo�e w przywr�ceniu zaufania narod�w do praw ustalonych i okre�lonych, a maj�cych regulowa� ich wzajemne stosunki. Bez tego aktu zado��uczynienia, ca�y �wiat i moc wszystkich praw mi�dzynarodowych by�yby na zawsze os�abione. 8. Ca�e terytorium francuskie powinno zosta� uwolnione, a te jego cz�ci, kt�re uleg�y najazdowi powinny zosta� ca�kowicie odbudowane. Krzywda, kt�ra zosta�a wyrz�dzona Francji przez Prusy w 1871 r., w tym co dotyczy Alzacji i Lotaryngii, a kt�ra zak��ca�a pok�j �wiata przez blisko pi��dziesi�t lat, powinna zosta� naprawiona tak, aby pok�j m�g� zosta� przywr�cony raz na zawsze, w interesie wszystkich. 9. Pewne "poprawienie" granic w�oskich powinno zosta� przeprowadzone wzd�u�, daj�cej si� wyra�nie oznaczy�, linii narodowo�ci. 10. Co do lud�w Austro-W�gier, kt�rym pragniemy zapewni� miejsce w�r�d narod�w, powinna zosta� stworzona, najszybciej jak to tylko b�dzie mo�liwe, szansa autonomicznego rozwoju. 11. Rumunia. Serbia i Czarnog�ra musz� by� ewakuowane: zwr�cone im zostan� ich okupowane terytoria. Serbii zostanie przyznany wolny dost�p do morza, a stosunki mi�dzy r�nymi pa�stwami ba�ka�skimi musz� zosta� oparte na przyjacielskich porozumieniach uwzgl�dniaj�cych linie podzia�u wsp�lnot i narodowo�ci, tak jak zosta�y one ustalone przez histori�. 12. Co do tureckich cz�ci obecnego Imperium. Osma�skiego, to zostanie im zapewniona pe�na suwerenno�� i bezpiecze�stwo, lecz innym narodowo�ciom, kt�re �yj� obecnie pod rz�dami Imperium musi. z drugiej strony, zosta� zapewnione trwais bezpiecze�stwo istnienia i mo�liwo�� rozwoju bez przeszk�d: musi im by� nadana autonomia. Dardaneie zostan� otwarte na sta�e i b�d� stanowi�y wolne, dla wszystkich okr�t�w wojennych i handlu wszystkich narod�w, przej�cie zabezpieczone gwarancj� mi�dzynarodow�. 13. Musi zosta� stworzone, niepodleg�e pa�stwo polskie, obejmuj�ce terytoria zamieszka�e przez ludno�� niezaprzeczalnie polska i kt�remu musi zosta� zapewniony wolny dost�p do morza;