Rafał A. Ziemkiewicz PAJĘCZYNA Dopokądże dobrym nagrody, złym kary odkładasz, Boże? Wacław Potocki Ciemne, ciężkie jak ołów chmury zawisły nisko nad dachami wieżowców, nad Wzgórzem Czaszki, niemalże dotykając ich napęczniałymi brzuchami. W rozżarzony piec dnia wdarł się niespodziewanie chłodniejszy powiew. Zapachniało wilgocią. Nadciągała burza. Spod półprzymkniętych powiek dostrzegł na tle nieba zbliżającego się legionistę w wysokim hełmie. Żołnierz poruszał ustami, mówił coś, pochylony, ale wydobywające się spomiędzy warg oficera dźwięki były dla Rawana tylko szelestem. Nabrał głęboko powietrza; jego ciałem szarpnęły ostre nitki bólu, aż jęknął, a do oczu napłynęły mu łzy. Wszystko zaczęło się od filmu, przekazanego nocnej redakcji przez ludzi z zespołu reporterów telewizji. Rawan pamiętał, jak Jasekas, gdy przeglądali tę taśmę po raz pierwszy, nie odrywając wzroku od ekranu przełknął ciężko ślinę i drżącym z przejęcia przydechem oznajmił: - O, w mordę... Była głęboka noc, miasto chwytało oddech po upalnym dniu. W taki skwar, gdy pustynny wiatr strącał ptaki z nieba, nocny dyżur w redakcji przestawał być pańszczyzną, a stawał się dobrodziejstwem. Rawan milczał, zafascynowany. Wreszcie obiektyw kamery uciekł gdzieś w górę, obraz pociemniał i ustąpił miejsca bezładnemu śnieżeniu. Jasekas powoli, niczym dokonujący rytualnego mordu starożytny kapłan, wyciągnął przed siebie rękę z pilotem i ruchem palca jeszcze raz przywołał zmarłych na ekran. Poharatane trupy poderwały się gwałtownie i zaczęły tańczyć w śmiesznych podrygach wokół rozbitego samochodu, wsysając do brzuchów czerwone rozbrygi z jego karoserii i z asfaltu. Potem opuszczając lufy pistoletów maszynowych wskoczyły do wozu, który nie czekając nawet aż cudownie zmartwychwstali podomykają drzwi szarpnął się do tyłu i oderwał od burty policyjnego furgonu, wyskakując na chwilę z kadru. Jasekas leniwym ruchem palca przywrócił normalny bieg czasu. Znowu: limuzyna Barabasza wyjeżdża zza rogu, wbija się w blokujący przejazd furgon, wyskakuje obstawa, pierwszy strzał... Jak na filmie. Nie, różniło się to zasadniczo od najlepszych nawet filmów, i właśnie dlatego Jasekas i Rawan wpatrywali się w ekran z taką fascynacją. Ludzie koszeni seriami policyjnych karabinków umierali naprawdę. Na asfalt ulicy i połyskujące lakierem blachy tryskały krople prawdziwej krwi, a szarpane wielkokalibrowymi kulami ciała nie stanowiły popisu charakteryzatorów. Jakimś drobnym fragmentem świadomości zarejestrował Rawan myśl, że wysiłki wszystkich twórców kryminałów nigdy się na nic nie zdadzą, że tego po prostu nie można zagrać, nie można udać - tego konwulsyjnego trzepotu rąk, próbujących poniewczasie odpędzić nadlatujące pociski, rozpaczliwych skurczów mięśni, jakby konający człowiek już rozpadł się na nie powiązane ze sobą tusze, z których każda próbuje uczepić się życia, zatrzymać uciekającą krew, powstrzymać wszechogarniający chłód... Patrzył, przygryzając w przejęciu wargi, jak w smugach reflektorów jeden z zastrzelonych osuwa się po błotniku, pośród wykwitających na karoserii wianuszków blaszanych zadr. Jak smaruje wypolerowany lakier śluzowatą, krwistogównianą mazią; jak poruszają się jego usta - Rawan nieomal słyszał ten krzyk-charkot, choć ogłuszony gwałtowną palbą automatyczny mikrofon wideokamery nie zarejestrował niczego oprócz stłumionego gwizdu. Patrzył i robiło mu się coraz bardziej gorąco, ale nie potrafił oderwać wzroku. Nie umiał. Jak kiedyś, dawno, dawno temu, gdy pękła mu w ręku szklanka, tnąc głęboko skórę i mięśnie. Matka krzyczała, a on niezdolny drgnąć trzymał rozchlastaną dłoń przed twarzą i tylko poruszał palcami, wpatrując się we własne, odsłonięte nagle wnętrze, czerwone, śliskie i niesamowite - grzebał w nim paluchem i nie mógł przestać, póki się wreszcie nie zerzygał. Dokładnie tę samą niemożliwą do zwalczenia fascynację odczuwał teraz. - Ale jatka - powiedział wreszcie swoim normalnym (przynajmniej miał taką nadzieję) głosem, gdy spektakl ponownie dobiegł końca. Jasekas delikatnym uderzeniem palca w klawisz pilota zgasił ekran i okręciwszy się na fotelu sięgnął po swoje piwo. Upił przez zęby kilka łyków, po czym, przechylając na bok głowę, stwierdził: - Podobno taki jeden z drugiej strony wozu dostał dokładnie w oko. Urwało mu pokrywkę czerepu. Ale chłopcy się zgapili. - No - podjął Rawan, zastanawiając się nad czymś. - I tak mają niezły klip do programu. - Zdjęli im - Jasekas pokręcił głową, na jego nalanej twarzy pojawił się uśmieszek politowania. - Co ty, trochę to zbyt realistyczne, nie uważasz? - Przydałoby się trochę realizmu. Coś, żeby ludźmi naprawdę trząchnęło. Popatrz: ile lat ten gość zatruwał życie całemu miastu? Ile ma na sumieniu? Prawie każdy o nim słyszał. Teraz pokazujemy, albo robimy fotoreportaż z realistycznym opisem, jak jego krwawych bandziorów dosięga sprawiedliwa zemsta z ręki cesarskiej policji. Obywatele przeżywając normalną, relaksową porcję gwałtu i okropności zarazem rozładowują swój lęk, doznają nasycenia zemstą, utwierdzają się w szacunku dla sprawiedliwości i zaufaniu do Sanhedrynu... - Rawan - ściągnął go na ziemię Jasekas, wciąż uśmiechając się z politowaniem. - A ty jesteś pewien, czy aktualna linia "Gazety" to jest, że Sanhedryn cacy, czy już może że be? He? - No, trzeba by oczywiście uzgodnić z Hedanem - Rawan nie zamierzał się rozstawać z pomysłem. - Dobra, pouzgadniaj sobie. Co do mnie, to zaraz siadam do klawiatury i robię półtorej szpalty o zatrzymaniu Barabasza z jednym zdjęciem i bez żadnych cudów. - Posłuchaj - spróbował jeszcze raz.- Masz tyle świetnych stop-klatek z bebechami tych jego goryli. Wiesz, co się dzieje w mieście, w niektórych dzielnicach strach z domu wyjść. To jest jakaś metoda poprawiania nastrojów, a poza tym to by było coś nowego, rozumiesz? Gazety codzienne nigdy nie drukowały splatterowych kawałków. Spróbujmy, to może zaskoczyć! - Albo nie - wzruszył ramionami Jasekas. - Jeżeli chodzi o mnie, to żadnych eksperymentów. A Barabasz w szpiglu wisi na moim nazwisku i będzie zrobiony na full standard, zero cudów. Zresztą i tak nie ma czasu, żeby cokolwiek konsultować, za dwie godziny numer schodzi do składu... - Odstąp mi to - zaproponował bez nadziei. Jasekas nawet na niego nie spojrzał. - Za najbliższy reportaż - dodał po chwili. Jasekas podniósł na moment oczy. Tylko na moment. - Wiesz co, pająku? Zajmij się lepiej tym swoim Wielkim Cieślą i telefonami do redakcji. Za dwie godziny... - ...numer schodzi do składu. Nie bój żaby, j a ten szajs piszę w minutę osiem - przerwał mu Rawan, wciąż nie mogąc przeboleć, że taka okazja przechodzi mu koło nosa. Hedan, bezpośredni szef publicystów, wcisnął mu Galilejczyka głównie dlatego, że nikt inny nie miał chęci się tym zajmować. I pewnie; zbliżało się kilkudniowe święto Paschy, tradycyjny czas zamieszek i wrzenia przedmieść, policji udało się nakryć Barabasza, Partia Demokratyczna była w przededniu konwencji wyborczej, Partia Pluralistyczna leciała w sondażach na zbity pysk, aż huczało od pogłosek o tarciach między Procuratorem a Herodem, odwołanie Piłata i zastąpienie go kimś sensowniejszym zdawało się już tylko kwestią czasu... Było o czym myśleć i o czym pisać. I akurat w takim gorącym okresie wyskoczył nie wiadomo skąd jakiś nieszczęsny prostaczek, cieśla z Galilei, któremu nagle zwidziało się zostać prorokiem. Żeby jeszcze tylko prorokiem. Mesjaszem. Niby nic specjalnego; w Jeruzalem mesjasze pojawiali się z dużą regularnością co parę lat. Jak dotąd jednak nie było wśród nich persony równie absurdalnej i w pierwszej chwili Rawan uznał, że w ogóle nie powinno się zwracać na szaleńca uwagi. Zwłaszcza, że ośmieszając swą osobą różne miejscowe tradycje, działał raczej na szkodę Faryzeuszy z Partii Pluralistycznej, oni też zresztą stali się z miejsca jego głównymi przeciwnikami. W interesie "Gazety" było więc - uważał - jeśli nie okazywać Galilejczykowi sympatię, to przynajmniej zachowywać wobec niego życzliwą neutralność. Ale rada programowa redakcji uznała inaczej i zgodnie z redakcyjnym obyczajem kazała sekretariatowi zlecić komuś prowadzenie Galilejczyka. Sekretariat z kolei zlecił to Hedanowi, a Hedan wybrał do tej zaszczytnej funkcji redakcyjnego młodego-zdolnego, zapełniającego dział telefonów do redakcji. Redakcyjny młody- zdolny nie miał już niestety na kogo tej zaszczytnej funkcji przewalić. Późną nocą, gdy Noemi spała już ufnie, usiadł w swoim gabinecie, zapalił papierosa i zaczął przeglądać materiały o Galilejczyku. Takie było dla Rawana pierwsze poważne spotkanie z Joszuą, po którym musiał zmienić zdanie na jego temat. To, co potem mówił Jasekasowi, nie było kłamstwem. Naprawdę było mu tego cieśli żal. Ot, jakiś naiwny idealista, który wdał się, samemu o tym nie wiedząc, w wir politycznej walki. Walki, której oczywiście nie mógł rozumieć, i w której na dłuższą metę nie miał szans. Dla pospólstwa mógł być na krótki czas bohaterem, ale pospólstwo schodziło ze sceny dziejów nie pozostając w niczyjej pamięci. I ten sam los musiał spotkać Joszuę. Ale to, że było mu żal Galilejczyka, wcale nie oznaczało, żeby zamierzał się nad nim litować. Z pozoru nieszkodliwy wariat, opowiadający bajeczki o winnicach, pannach z lampami, marnotrawnych synach i kim tam jeszcze - gdy twierdził, że przynosi miecz, mówił prawdę. Rawan chciał, żeby jego i Noemi dzieci żyły już w Europie, a nie, jak on, w skansenie. Żeby dziedziczyły piękno posągów i heksametrów, potęgę greckiej filozofii oraz rzymskiego prawa - zamiast czosnkowego zaduchu świątyni. Galilejczyk zagrażał temu nie mniej, niż zapatrzeni w swe święte księgi faryzeusze z Partii Pluralistycznej. Może nawet bardziej; tamci, ortodoksyjni i wyniośli, mieli swoich wyznawców i nie zdobywali nowych. Galilejczyk mówił do biedoty jej językiem, litował się nad losem upośledzonych, chodził boso, w samodziałowej szacie i żywił się przaśnymi plackami... Taki facet jak on mógł porwać tłum, ledwie trzymany w posłuszeństwie przez cesarskie legie i rozgrzać nacjonalistyczne emocje. W zawsze skłonnej do niepokojów prowincji musiało się to fatalnie skończyć. Bez względu na intencje, z jakimi gromadził wyznawców, był dla Rawana wrogiem. Wrogów można darzyć pewnym sentymentem, ale trzeba z nimi walczyć. Jak z tobą walczyć, Galilejczyku? - zastanawiał się, przepatrując spisane kazania i przypowieści Joszui. W co uderzyć? Grać argumentami czy emocjami? Odwoływać się do zdrowego rozsądku, czy do instynktów? Przygnieść nawałą nienawiści, czy ośmieszyć z cienką ironią? Nigdy nie chodzić pod prąd, przypominał sobie jedno z mozolnie odkrywanych praw rządzących propagandą. Nie zawrócisz rzeki kijem, ale możesz pokierować nią tak, by wpadła w inne koryto. Galilejczyk mówił rzeczy nazbyt odmienne od tych, do których przyzwyczaili się mieszkańcy Palestyny. Odmienność może wywołać albo zainteresowanie, albo śmiech. Niech powoduje to drugie. Materiału było sporo; pojedyńcze zdania Joszui same w sobie brzmiały czasem jak dowcipy kogoś chorego na manię oryginalności. Wyszukiwał starannie takie kawałki, wynajdywał miejsca wieloznaczne, dające się odpowiednio skomentować, przygotowywał sobie - na wypadek, gdyby przyszła potrzeba rąbnąć z grubej rury - wypisy z różnych wejść Galilejczyka na śliskie tematy, gdzie w ostatecznej potrzebie można było coś przyciąć, przekłamać słowo albo dwa. Motłoch potrzebuje kogoś czcić, potrzebuje kogoś nienawidzieć - a już niczego nie uwielbia bardziej, niż poniżenia i skopania kogoś, kogo dopiero co kochał i słuchał jak samego Boga. Przy odrobinie szczęścia i zręczności Rawan miał szansę uzyskać ten sam efekt u wyznawców nowego mesjasza. Przelatywał wzrokiem kolejne wypowiedzi Joszui, zapisując wybrane fragmenty do różnych kartotek w programie katalogującym - machinalnie, rutynowo, nie przykładając do tej służbowej dłubaniny większej uwagi. Jego myśli błąkały się daleko, hen, pośród strzelistych budowli, rozległych amfiteatrów i kolorowych świateł odległego od Palestyny o całe dziesięciolecia Wiecznego Miasta. Wa-riat-Ra-wan-wa-riat-Ra-wan-wa-riat-Ra-wan - szeptały zegary. Ostatnie słowa Jasekasa znaczyły mniej więcej tyle, co "kaktus mi na ręku wyrośnie, zanim dostaniesz jakiś reportaż". Może nie byłoby to aż tak wkurzające, gdyby nie fakt, że stanowiło prawdę. Taka leniwa cielęcina jak Jasekas dostawała do samodzielnego rozpracowania brawurowe zatrzymanie krwawego gangstera, od paru lat terroryzującego całą prowincję; trupy, strzelanina, zasadzka - czysty samograj. A Rawan wystukiwał do numeru telefony od społeczeństwa. Wiedział, naturalnie, że Jasekas ten temat zarżnie. Jasekas zarzynał k a ż d y temat. Nie żeby nie potrafił, po prostu nie chciało mu się wysilać przy takich głupstwach jak polityka czy życie codzienne Jerozolimy. Był stworzony do wyższych celów i dziennikarskie bieżączki tłukł na odwal się, ani je czytając, byle zarobić na życie. Poza własną poezją interesowała go jedynie pornografia. Interesowało go także jeszcze piwo. Po wyjściu z "Gazety" zachodził przeważnie do pobliskiej kawiarni, zawinszować parę szklanic na wychodzącym w uliczny trotuar tarasie. Rawan też tam lubił zaglądać, jak zresztą prawie cała redakcja - oprócz szefów, szefowie mieli swoje lokale i odpowiednie do ich pozycji towarzystwo. Pod wieczór, gdy żar gasł, a po ciele rozlewało się wraz z napitkiem błogie rozleniwienie, prowadziło się tam przy piwie najlepsze rozmowy. Ciekawa rzecz, gdy Jasekas pisał, było to drewno i drętwota, ale mówić potrafił wspaniale. Chyba tym właśnie zdobył przyjaźń Rawana, na ile oczywiście coś takiego istniało. W świecie Rawana brakowało przestrzeni na przyjaciół, zbyt wiele jej zajmowali rywale. Jasekas nie należał przecież do wyjątków. Gdziekolwiek Rawan sięgał, wszystkie lepsze miejsca zapchane były różnymi zawalidrogami, różnymi zasłużonymi-ustosunkowanymi-rekomendowanymi, z których każdego bez trudu zawiązałby na supeł, gdyby tylko dano mu pokazać, co jest wart. - Jeżeli czujesz się sfrustrowany tempem swoich awansów - mówił Hedan - to lepiej się gdzieś przeprowadź. Tutaj potrzebni są ludzie, którzy porządnie pracują, dzień w dzień, metodycznie i rzetelnie, a nie tacy, którym roją się błyskotliwe kariery. Wbij sobie do głowy raz na zawsze: zanim zaczniesz na tyle dużo znaczyć w dziennikarstwie, żeby móc się wdać w dużą politykę, upłynie naprawdę mnóstwo czasu. Musisz go wykorzystać na naukę. Nie ma innej drogi. Czy to jest jasne? - Tak - burknął Rawan niechętnie, zastanawiając się intensywnie, która to swołocz obrobiła mu tyłek.- Jasne. Z kim rozmawiał nieopatrznie, idiota, o tych sprawach? Nie potrafił sobie w tej chwili przypomnieć. Hedan uśmiechnął się i nieoczekiwanie poklepał go po ramieniu. - W porządku - rzekł znacznie łagodniejszym tonem. - Niepotrzebnie się czujesz sfrustrowany. Jeżeli chcesz wiedzieć, to ja sam postanowiłem, że będziesz zajmować się telefonami. I ja zdecydowałem się przypisać właśnie tobie tego prostaczka z Galilei. Uważasz to za zepchnięcie na boczny tor, prawda? - Od tego jest w redakcji młodzież, żeby miał kto robić takie rzeczy - mruknął Rawan. Hedan sięgnął po papierosa, chociaż w pokoju publicystów i tak nie bardzo już było czym oddychać. - I tu się mylisz - twarz przełożonego rozpromieniła się powoli, jak zawsze, kiedy miał okazję do wygłoszenia kazania. - Te notki, które ci dałem, są w a ż n i e j s z e od artykułów. Rozumiesz? Artykuł może nawet trafić komuś do przekonania, ale na pewno nikt go nie zapamięta ani nie opowie drugiemu. A to, co ludzie biorą za wypowiedzi innych, podobnych im obywateli miasta, jest znacznie chętniej przyjmowane i powtarzane. Wiesz, co robisz w tym dziale? Obiegowe sądy, gówniarzu - ostatnie słowo zabrzmiało raczej pieszczotliwie, niż obelżywie. - A obiegowe sądy to właśnie to, na czym opiera się tak zwana opinia publiczna, która po odejściu Bogów zajęła ich miejsce. Robisz te telefony po to, żeby mądrzący się w biurze albo na targu półinteligent miał skąd czerpać przesłanki, wnioski i argumenty. Wystarczy tylko użyć odpowiednich sformułowań, takich właśnie, na jakich zasadza się jego sposób myślenia, a on to kupi jak swoje i będzie gotów zabić człowieka, którego zna tylko z twoich telefonów do "Gazety". Masz znacznie ważniejszą i trudniejszą robotę, niż młócenie zwykłych reportaży albo felietonów. - Pocieszasz mnie - westchnął Rawan. - A Joszua Ha-Nazri? Mam to też uważać za ważną sprawę? Hedan pokiwał głową. - Owszem. - Nowy mesjasz! W tym kraju mamy mesjaszy co kilka lat. - Ten jest inny. - Śmieszniejszy - Rawan wzruszył ramionami. - Rozumiem, gdyby nawoływał do gromadzenia broni, organizowania bojówek, ale on snuje jakieś głupawe opowiastki... - A biedota słucha tych głupawych opowiastek jak zauroczona - przerwał mu Hedan. - On potrafił dotrzeć do tych ludzi, którzy powinni zostać obojętni. Do najniższych warstw, całkowicie dotąd pasywnych i zneutralizowanych. Teraz może w dowolnej chwili pchnąć ich przeciwko każdemu, kogo będzie chciał zniszczyć. A my nawet nie wiemy, kto za nim stoi. - Hedan sięgnął po kolejnego papierosa. - Sanhedryn traktuje go bardzo poważnie. I patrzy nam na ręce. Z kierownictwa partii też są solidne naciski. Zniszcz go, Rawan, a bardziej ci się to przyda, niż pisanie dla naczelnego raportów o Barabaszu. W ogóle Barabasz to nie twoja sprawa, proces Barabasza robi Jasekas pod bezpośrednim nadzorem wicenaczelnego. Twoja sprawa to to, żeby każdy w tym mieście słysząc "Ha-Nazri" odpowiadał z irytacją: "panie, to idiota". - Przecież to jest idiota - odezwał się Rawan, scierając pot z czoła. Powiedział te słowa tak, że sam już nie pamiętał, czy były stwierdzeniem, czy pytaniem. Hedan popatrzył na ścienny zegar i wstał. - To co, sprawy mamy wyjaśnione? - zapytał. Rawan skinął głową, krzywiąc usta w czymś, co przypominać miało uśmiech. - Aha - Szef obrócił się od drzwi. - To co napisałeś o Barabaszu odbiega od ogólnej linii, ale kilka twoich pomysłów naczelnemu się bardzo spodobało. Nie upieraj się zanadto, że to ty na nie wpadłeś. Z tymi dwoma kartkami o Barabaszu to rzeczywiście nie był najlepszy pomysł. Napisał je tej samej nocy, której oglądał z Jasekasem film z policyjnej akcji. Pamiętał, dyszał wtedy po całym dniu jak ryba wyjęta z wody, spocony, wykończony upałem. Klimatyzacja w pokojach redakcji ledwie działała, a Jeruzalem co roku o tej porze stawało się nieznośnym bajorem pustynnego skwaru. Nagrzany do granic możliwości beton, stopiony od żaru asfalt i raniące boleśnie oczy refleksami słońca szyby. Nawet klimat w tym przeklętym kraju był nieznośny. Wiatr od morza przynosił gorącą, malaryczną wilgoć; od pustyni - bezlitosny skwar, zmieniający płuca w popiół. Nieznośna suchość i nieznośna wilgoć - nic ze śródziemnomorskiej łagodności cesarskich metropolii. Jeśli istnieje którykolwiek z Bogów - oznajmił kiedyś Rawan po pijaku - to musi on być obrzydliwym, garbatym karłem. Tylko tak dało się wytłumaczyć jego złośliwość i perfidię. Owszem, nie uczynił Rawana hermafrodytą, koniem ani niczym z flory lub fauny - ale dlaczego kazał mu się mordować w tym parszywym, zapyziałym kraiku na skraju świata?! Wtedy, wiosną, owiewał miasto gorący oddech chamsinu; żyć dało się tylko w nocy. Beton stygł wtedy powoli, nocne, zimne powietrze pustyni rozpędzało duchotę. W taką noc nie chciało się spać. Rawan siadał przy klawiaturze, stawiał przy sobie oszronioną puszkę piwa i słuchając monotonnego szeptu ściennego zegara, w bijącej z ekranu poświacie, przekładał rozniecierpliwione myśli na wersy i akapity nowych tekstów. Za oknami mrowiło się nocne życie miasta. Dopiero rankiem spłynąć miały na biurka działu miejskiego "Gazety" dokładniejsze o nim informacje - trupów wyłowionych z rzeki i znalezionych na ulicach sztuk tyle a tyle, mordobić z interwencją policji tyle a tyle, ze szkodami na łączną sumę taką a taką, tyle a tyle zatrzymanych i opatrzonych, rozbojów i gwałtów, włamań i pościgów, niepotrzebne skreślić, potrzebne dopisać. Cienka warstewka zachodniej cywilizacji, którą położyło Cesarstwo na dziki, tubylczy motłoch, trwała tylko za dnia. Nocą, gdy ci nadający ton pozostawali w swoich jasno oświetlonych i bezpiecznych dzielnicach, ze szczelin w betonie wypełzali przedstawiciele innego świata. Świata, dla którego w ogóle nie istniało Cesarstwo - chyba tylko w osobach jego żołnierzy, bo z tymi dawało się zahandlować lub nastręczyć im jakąś miejscową ślicznotkę. Świata, którego nic a nic nie obchodziły bezustanne zmagania Saduceuszy z Partii Demokratycznej z Partią Pluralistyczną Faryzeuszy. Który śmiał się z cywilizacji, kultury i etosu, jeśli w ogóle cokolwiek mu te słowa mówiły. Świata, który chciał tylko żreć, rosnąć i żeby pozostawiono go w spokoju. A pomiędzy blichtrem Cesarstwa i dnem nocnego życia, między intelektualnymi salonami a mordowniami, rozciągała się codzienna szarzyzna handlarza, pracownika i urzędnika. Ta niezauważalna na co dzień ludzka masa, o którą szła bezustanna walka w żmijowisku Sanhedrynu, w przedpokojach Procuratora oraz w korytarzach pałacu Heroda. I do której kierowane było wszystko, czym zajmował się Rawan. W przeciwieństwie do większości swych rywali z "Gazety" i Partii Demokratycznej, Rawan nigdy o tym nie zapominał. Milczał, krzywiąc ze złością usta, gdy tamci zachowywali się tak, jakby ich kawiarnia była całym światem, i jakby sympatię tłumu można było pozyskać zagraniami, których wyuczyli się na towarzyskich herbatkach. Gdy dawali upust swojemu zarozumialstwu i pysze, zrażając do siebie niepotrzebnie i Procuratora, i Heroda, i wyborców. Widział ich błędy, ale nie miał fizycznej możliwości skorzystać z tej wiedzy. Na razie więc, choć miał dla ulicznego tłumu tylko pogardę, starał się go poznać. Obserwował pilnie Hedana, rozgryzał w myślach polecenia, które od niego otrzymywał, szukał przyczyn. Oburzając się demonstracyjnie na poprawki i ingerencje, trawił wieczory na ich uważnym analizowaniu. Studiował uważnie wyniki wszystkich sondaży, usiłując dojść związków pomiędzy wydarzeniami, pomiędzy codzienną robotą prasy i telewizji, a zmieniającymi się gwałtownie nastrojami ulicy. W pokoju było gorąco. Za dnia zawsze pełen wrzawy i krzątaniny, teraz mógł stanowić azyl dla nocnych rozmyślań. Tej wiosennej nocy, gdy Jasekas strugał swoje drewniane sprawozdanie z zatrzymania Barabasza, Rawan mógł właściwie tylko machnąć te kilkanaście wierszy do rubryki telefonicznej i wracać do domu. Ale mimo to siedział z zagryzionymi wargami, wściekły na Jasekasa, na Joszuę Nazarejczyka, na Hedana i nawet na siebie samego. Naszedł go jeden z tych napadów, kiedy ma się już powyżej uszu całego zapoconego, cuchnącego świata, i kiedy najchętniej podłożyłoby się pod niego bombę. Redaktor Naczelny, drogą służbową - wystukał na ekranie i zaczął spokojnie, punkt po punkcie wyłuszczać swoje propozycję propagan... - zastanowił się chwilę, skasował i poprawił - dziennikarskiego wykorzystania materiałów o zatrzymanym przez policję "królu przestępców". Wa-riat-Ra-wan-wa-riat-Ra-wan - szemrały sekundy, przesypujące się przez elektryczny zegar na ścianie pokoju. Wa-riat-Ra-wan-wa-riat... Źle sypia, ciska się jak wesz na grzebieniu, zawiść go zżera, wa-riat-Ra-wan... Słowa spływały szybko z jego palców na lśniący w półmroku ekran. Skończył tekst i cofnąwszy go do początku uważnie obracał w myślach każde zdanie. Starał się wyobrazić sobie naczelnego, jak przerzuca kartki wydruku. W końcu doszedł do wniosku, że tekst jest za długi. Naczelny ani jego zastępcy nie mieli czasu na wnikliwe studiowanie czegokolwiek - bardziej niż "Gazeta" zaprzątały ich uwagę codzienne rozgrywki między Sanhedrynem a Herodem i przepychanki u Procuratora. Trzeba było inaczej. Zwięźle, krótko - jest tak a tak, gdybyśmy zrobili to a to, zyskalibyśmy na tym to a to, z takiego a takiego powodu. Dopił piwo i poszedł do lodówki po następne. Szarpnął metalowy klips na puszce, upił kilka długich, przejmująco zimnych łyków i odstawiwszy z westchnieniem piwo na blat zaczął z zagryzionymi wargami chlastać swój tekst - równie wściekle, jak wściekle go przedtem pisał. Wa-riat-Ra-wan-wa-riat-Ra-wan - szeleścił monotonnie zegar. Starał się nie zwracać na ten szyderczy szept uwagi. Po niebie przetoczył się pomruk. Odbił się łoskotem o wysokie ściany budynków, przetętnił w kanionach ulic. Rawan uchylił powieki; na moment znowu znalazł się na poboczu drogi, u stóp Wzgórza Czaszki, może o kilkadziesiąt metrów za przegradzającą drogę barierą, strzeżoną przez cesarskich legionistów. Nie mógł w to uwierzyć. Wciąż łudził się, że wkrótce wstanie z ciężkiego, pijackiego snu. Modliłby się o takie przebudzenie, gdyby nie fakt, że dawno już zapomniał wszystkich modlitw. Ale jego ręce poruszały się rozpaczliwie, same z siebie, jakby chciały poniewczasie odepchnąć nadlatujące kule, odpędzić nadpływający ich śladem chłód - i to było prawdziwe. Prawdziwe jak wiara Jasekasa, że życie jest jednym wielkim absurdem. Poczuł chłodny powiew wiatru na policzku, po którym z wolna spływała na miękki, rozgrzany asfalt łza bezsilnej wściekłości. - Słuchajcie! Czterech proroków, którzy się kończą na "l"? Jasekas uniósł tylko nieznacznie powieki, nie okazując ani odrobinę więcej zainteresowania, niż wymagało absolutne minimum przyzwoitości. - Ezechiel, Daniel, Joel i Głupol - dokończył mimo wszystko Gemachim, odczekawszy stosowną chwilę. - Taaa - Rawan pokiwał sennie głową. - To jest śmieszne. Naprawdę. Gdyby nie ten skwar, to bym się skręcał z radości. Gemachim, jeden z reporterów działu miejskiego, wzruszył ramionami. Opowiadał jeszcze chwilę coś zupełnie nieistotnego, wreszcie poszedł do innego stolika. Taras kawiarni zapełniał się z wolna znajomymi z "Gazety". Zbliżała się ta godzina, gdy numer przestawał być zmartwieniem autorów tekstów, walczyli z nim teraz techniczni, składacze i adiustatorzy, pilnujący zgodności tekstów z ogólną linią szybkie kolumny, przeznaczone na najbardziej aktualne sprawy zapełniała redakcja nocna. - To twoje, pająku? - zapytał Jasekas, unosząc swą nalaną twarz o ciężkich powiekach, spod których patrzyły przełajdaczone oczy. - Nie powiem, żeby to były szczyty humoru... - Nie moje - uciął Rawan. - Folklor salonów. Ja nie wymyślam kawałów o cieśli, tylko pilotuję go w gazecie. Przecież wiesz. Jasekas skinął głową. - A, przy okazji. Ktoś się skarżył, że mu ściachałeś tekst. - Linia jest taka - Rawan westchnął i wchłonął resztki piwa ze szklanki, zanim zdążyło się zagrzać - że facet sam w sobie jest po prostu wariat. Wiesz: każe nadstawiać drugi policzek, obiecuje ludziom, że ich nakarmi swoim ciałem i krwią, takie tam androny, mam tego całą teczkę. No więc, on sam jest tyle tylko że śmieszny. Ale za nim, zauważ, za nim, ciągną podejrzane typy, liczące na to, że się czegoś dochrapią. To oni robią z niego mesjasza, rozpuszczają pogłoski o cudach, i to oni są groźni, nie sam Galilejczyk. Tego pilnuję. Tamten artykuł, owszem, robił z niego szmatę, ale zupełnie nie pasował do założeń. Facet... Kto to pisał? - Niejaki Suza. Trochę się znamy. - Ten twój Suza wyciągnął Galilejczykowi taki tekst, że on niby przynosi miecz i chce, żeby brat powstał przeciwko bratu, a dzieci przeciwko rodzicom, że chce podpalić świat... Coś w tym stylu. No i właściwie cały artykuł leciał po tym grepsie. Owszem, nie zostawiał na Galilejczyku suchej nitki, ale robił z niego kogoś groźnego, mogącego poruszyć lud, wywołać bunt... Kogoś na poważnie, rozumiesz? - A on naprawdę tak powiedział? Z tym mieczem? - Powiedział, nie powiedział - Rawan wzruszył ramionami. - Pewnie. Nie masz pojęcia, co on wygaduje. - A ty masz? - No kurna żesz! - żachnął się Rawan. - Zresztą - stwierdził po chwili namysłu Jasekas - niechby i nie powiedział, gdzie sprostuje? Jak my wrzucimy tekst, to następnego dnia "Życie" powoła się na nas, telewizja na "Życie", po trzech dniach nikt nie będzie mógł wątpić, że powiedział, skoro wszyscy tak mówią. I co, na ścianie sobie nabazgroli "ludzie, nic nie mówiłem"?! - Schlałeś się, Jasekas? - Jeszcze nie - uśmiechnął się szeroko - zacny mój Rawanie. Jeżeli chodzi o alkohol, to dopiero zaczynam. Po prostu stwierdzam postęp cywilizacyjny. Tak, Cesarstwo nas ucywilizowało. To barbarzyństwo, zabraniać swobody wypowiedzi, karać, ścinać głowy, cenzurować... Fuj! Przecież wystarczy tylko odpowiednio pograć cłami na papier, drukarniami, kredytami... I nikomu nie musisz zamykać ust, w każdej chwili możesz go zakrzyczeć. Rawan wzruszył ramionami i poświęcił uwagę kolejnemu przyniesionemu przez kelnerkę piwu. Pustynny wiatr jakby odrobinę przycichał, słońce chowało się za dachem pobliskiego kina. - W każdym razie - ciągnął Jasekas - z ciachaniem tekstów to lepiej naprawdę uważaj. Widzisz, jak tnie Hedan, albo adiustatorzy w sekretariacie, to dopust boży, nikt się nie będzie rzucał. Ale ty jesteś tu trochę za krótko. - Co ja poradzę? Odpowiadam za wizerunek Galilejczyka w "Gazecie", nie? Muszę pilnować, żeby wszystkie publikacje o nim były zgodne z ogólną linią. Wcale się do tego nie paliłem, to był pomysł Hedana. - I to też ci nie przysparza sympatii. W końcu, samodzielna robota. I nawet wiem dlaczego Hedan dał ją właśnie tobie. - Zawsze mi daje ogony. - Nie. Ty się do tego najbardziej nadajesz. Ty się łatwo napalasz. Łatwo nienawidzisz. Jesteś w sam raz człowiekiem, jeśli trzeba kogoś zgnoić. - Bzdura - Rawan machnął ręką, przyglądając się spod coraz cięższego czoła, jak ruch na ulicy z wolna przybiera na sile. - Chrzanię taką robotę, Jasekas. Za miesiąc o tym facecie pies z kulawą nogą nie będzie pamiętać. Jak o innych mesjaszach. Te czasy się skończyły. Kto w Cesarstwie jeszcze wierzy w bogów? No, świątynie stoją. Filozofowie nawet przyznają, że istnieją jakieś tam boskie istoty, ale tak abstrakcyjne i odległe, że w zasadzie jakby ich nie było. No, jeszcze dla starych wariatek, żeby miały się czym zająć, sciąga się egzotyczne boginie ze wschodu, a cwaniacy zarabiają gruby szmalec na organizowaniu seansów z duchami zmarłych. Ja nie mam powodu tego głupka nienawidzieć, Jasekas. Mnie go nawet żal. Nie trafił w odpowiedni czas. - Z tego, co wiem, nie narzeka na brak słuchaczy. - A, weź się nie wygłupiaj. Jakaś hołota, wiocha, rybacy... Pewnie, to w końcu nie Rzym, tylko daleka prowincja. Mamy dość ciemnoty. Tych naszych stróżów świątyni... O - przerwał kontemplację resztek piany na dnie szklanki. - Dlaczego do nich nie poszedłeś, skoro cię tak uwiera w moralność, że wyślizgaliśmy tych świątobliwych bałwanów z mass-mediów? Wariaci, najchętniej by dziewczynom zapieczętowywali lakiem - perorował, coraz bardziej dając się ponieść własnym słowom. - I zagonili wszystkich na nabożeństwa. Wstyd przed cywilizowanym światem, żesz mać. Trzeba, rozumiesz, trzeba było im zabrać prasę i telewizję. Trzeba tę naszą ciemnotę wychować do cywilizacji. Ja wiesz, czego nienawidzę? Wstydzić się nienawidzę, że się tu urodziłem, o. A się ciągle muszę wstydzić. Tej naszej zapyziałości. Prowincji. Tych naszych powstań, szabelek... Naród wybrany, Mojżesz, babilońska niewola... Sranie w banię! Z czym my chcemy startować do Cesarstwa? Z historyjkami o Machabeuszach? Ten głupek z Nazaretu nasłuchał się bajęd o Mesjaszu i ot, pomieszało mu się w łepetynie. - Nagle parsknął śmiechem. - Najśmieszniejsze, że najbardziej się naraził Faryzeuszom. Wariat wariatom... Dotknął ustami brzegu kufla. W złocistym płynie zatańczyły światła zapalanych na tarasie lampionów. - Schlałeś się, Rawan - zawyrokował jego kompan. - Nic z tego, luby Jasekasie. Dopiero zaczynam. Wiesz - odetchnął po długim łyku piwa. - Wiesz, dlaczego Hedan mi daje same ogony? Bo on wie, że ja jestem za dobry. Mógłbym swobodnie przeskoczyć go i przejść stąd do dużej polityki. Dlatego tak pilnuje, żebym nie miał pola do popisu... - Pieprzysz. - Mówiłem ci, co trzeba było zrobić z Barabaszem? Mówiłem. A ty żeś to akurat sknocił. Wyszło, jak gdyby to był zupełnie fajny facet, prześladowany nie wiedzieć dlaczego... A nie, cholera, zwyrodniały bandzior! Po co żeś bazgrolił farmazony o jego rodzinie i o sierotkach po tych skasowanych gorylach? Trzeba było napisać, ilu ludzi pomordował... Zresztą - przyznał się Rawan po namyśle. - Napisałem na ten temat parę kartek dla naczelnego. Nie obrażaj się... - Nie obrażam się - oczy Jasekasa miały jeszcze bardziej łajdacki wyraz niż zwykle. - To właśnie naczelny kazał tak przerobić ten tekst o Barabaszu. - Przerobić? I co ty na to? Jasekas wzruszył tylko ramionami. Rawan odstawił opróżnioną szklankę i niemrawo sięgnął po jedną ze świeżo przyniesionych butelek. - Coś zrozumiałem - oznajmił triumfalnie. - Wreszcie coś zrozumiałem. Jak to jest, że gość, który tak się ochrzania jak ty, i tak kiepsko pisze, jest notowany u szefostwa wyżej ode mnie. I już wiem! - No - Jasekas trącił szklanką o szklankę. - To bierz dobry przykład, pająku. Olej wszystko i się śmiej, wtedy stresów będzie mniej. - Przez moment wpatrywał się w niego, wreszcie wykonał gest ręką, jakby coś wyrzucał. - Dobra, a teraz słuchaj - rzekł, zmieniając ton. - Zastanawiałem się, ale ci to sprzedam. Zrobisz mi w zamian notkę w telefonach, z pochwałą mojego zbiorku. Rawan zastygł nieruchomo, nieco otrzeżwiony propozycją interesu. - No? - Duża rzecz. Naprawdę. Jak wiesz, mnie z kobiet interesują jedynie dziwki... - Jasekas nieśpiesznie sięgnął po kolejną butelkę i zaczął nalewać sobie do szklanki, celebrując to i przeciągając. - No? - powtórzył Rawan. - Zwłaszcza taka jedna. Ma super cyc i bardzo rozległe kontakty. Gdyby w ogóle mnie coś obchodziło dziennikarstwo, miałbym dzięki niej kupę materiału. Mniejsza. Złapałem kontakt z używającym tych samych narządów facetem, który przez parę lat kręcił się po kraju z Joszuą. Trzymał u niego kasę. A teraz potrzebuje grosiwa i za drobną opłatą podsypie pełną garścią takiego materiału... Rawan wytrzeźwiał w jednej chwili. - Pieprzysz?! - I w dodatku nienawidzi tego poronionego mesjasza jak ostatniej zarazy. - Jasekas... - Rawan pokręcił z powagą głową. - Jeżeli to się uda, będziesz miał u mnie piwo aż po kres moich dni. - Zaprawdę, powiadam ci - Jasekas rozłożył ręce, małpując gest i sposób mówienia Joszui. - Nie znasz dnia ani godziny, synu człowieczy. Zarechotali obaj pijackim śmiechem, aż zaczęli się oglądać goście przy sąsiednich stolikach i mijający kawiarniany taras przechodnie. Te dwie spięte zszywaczem kartki znalazł nagle w poniedziałkowy poranek w swojej przegródce. Czerwony pisak naczelnego pozostawił tu i ówdzie zakreślenia oraz wykrzykniki i nagryzmolił w lewym górnym rogu na ukos: "propozycja nie do wykorzystania, ale sporo uwag interesujących. Z satysfakcją stwierdzam, że się rozwijasz". Rawan przez moment starał się wyłowić jakąś prawidłowość w rozkładzie podkreśleń, ale wydawał się on, jak zawsze, czysto przypadkowy. Złożył kartki na cztery i schował do kieszeni na piersi. Dzień w ogóle zapowiadał się jak najgorzej. Nadal pastwił się nad Jeruzalem suchy wiatr z pustyni; upał już rano wydawał się niemożliwy do zniesienia. Rawan spóźnił się do roboty, ugrzązłszy w korku na skrzyżowaniu z przelotówką z Gazy. Drogę zablokowała kolumna transporterów, przywożących do miasta żołnierzy z garnizonu Minoi - posiłki przed zaczynającą się za parę dni Paschą. Jechali wóz za wozem, dysząc we włazach, wykończeni palącym pancerne blachy skwarem. Zatrzymali cały ruch prawie na pół godziny. W dodatku Rawan spodziewał się niezłej awantury. Z Barabaszem popełnił błąd, zdążył się już o tym przekonać, czytając weekendowe wydanie "Gazety" i oglądając codzienne komentarze wieczorne w telewizji. Ze wszystkich artykułów i programów coraz bardziej przebijał obraz starego, złamanego człowieka, na którego oczach zginęli okrutną śmiercią najbliżsi przyjaciele - potem stwierdzono nawet, że także dwaj synowie - stanowiący tego feralnego dnia jego obstawę. Nie rozumiał, dlaczego. Być może Barabasz, kpiący sobie z kierowanego przez Faryzeuszy aparatu sprawiedliwości, był Partii Demokratycznej potrzebny. Choć przecież równocześnie podważał sprawność cesarskich służb śledczych. Chyba po prostu doszły do głosu względy humanitarne, współczucie dla człowieka, który, odrzucony przez społeczeństwo, zmuszony został w ten sposób do wstąpienia na drogę przestępstwa. Mniejsza o to. Obawy wynikały z czego innego. Wypite z Jasekasem piwo, a może otrzymana od niego wiadomość najwyraźniej osłabiły instynkt samozachowawczy Rawana. Dopiero w niedzielę, przeglądając swoje telefony od społeczeństwa w świątecznym, magazynowym wydaniu "Gazety", zauważył co palnął bezmyślnie, dopychając tekst jak zwykle w ostatniej chwili, na tempo. "Niedouczony cieśla usiłujący zagrać Mesjasza to widok raczej groteskowy i żałosny, niż bulwersujący. Ale naśmiewanie się z naszych przodków za to, że bici po mordzie nie nadstawiali drugiego policzka, przekracza już wszelkie granice. Pan Joszua z Nazaretu od dawna wyspecjalizował się w szarganiu świętości; teraz uczynił celem swojej nagonki bohaterów narodowych powstań. Nie wiem, jak w kraju pamiętającym przecież jeszcze Machabeuszów może on grasować równie bezkarnie..." - oznajmiało oburzone społeczeństwo za pośrednictwem Rawana. Przypominać Machabeuszów oraz powstania, zwłaszcza teraz, przed tradycyjnie niespokojną Paschą, mogło być, owszem, skutecznym uderzeniem w Joszuę - dla takich, co oczekiwali Mesjasza, to był argument. Zresztą, nie Rawan na niego wpadł, tylko Faryzeusze. To Partia Pluralistyczna pierwsza przyjęła strategię robienia z Nazarejczyka kolaboranta Cesarstwa, nawołującego, by płacić Tyberiuszowi podatki i grzecznie słuchać władzy. Rawan wcale nie był pewien, czy szeptana propaganda Faryzeuszów nie jest równie skuteczna, a może nawet skuteczniejsza od wszystkiego, co Saduceusze puszczali w "Gazecie", "Życiu" czy telewizji. Mogło to być skutecznym uderzeniem w Joszuę - i dlatego taki kawałek napisał. Ale przede wszystkim stanowiło głupotę. Zwłaszcza teraz, kiedy tak niejasne i niejednoznaczne było stanowisko Procuratora wobec Sanhedrynu i Heroda. Wolał o tym nie myśleć, ale gdyby ta głupia notka stała się przyczyną jakichś zadrażnień pomiędzy przedstawicielem Cesarstwa a Partią Demokratyczną... Dzień zatem zapowiadał się jak najgorzej i wszystko zdawało się to potwierdzać. W pokoju publicystów nie było Hedana. Gdy wchodził, siedząca przy swoim terminalu Haane popatrzyła na niego wzrokiem jakim spogląda się na dochodzącego do siebie rano pijaka, zanim zacznie mu się opowiadać, co wczoraj robił. - Cześć - mruknął, starając się zachowywać jak gdyby nigdy nic. Było to trudne; Haane miała oczy starej belfrzycy, kościstą twarz i wąskie wargi pustynnej żmiji oraz takiż sam charakter. - Ugrzęzłem w korku - rzekł wreszcie, jak zwykle nie wytrzymując przepalającego jego potylicę spojrzenia. - Idź do naczelnego - odparła. Odwrócił się, markując spokój. - Po co? - Kłopoty od samego rana, synu człowieczy - odzywki Joszui szerzyły się zastraszająco. - A czego się spodziewasz? Przede wszystkim nie dać się zagadać, powtarzał sobie, przemierzając pustawy jeszcze korytarz. W takiej rubryce, jaką są telefony, nie powinniśmy dokładnie trzymać się ogólnej linii, to uwiarygodnia przytaczane przez nas opinie społeczeństwa. Proszę bardzo - potępiamy antycesarskie awanturnictwo, ale dzwonią do nas tacy ludzie, więc ich drukujemy. Nikt nie może zaprzeczyć, że "Gazeta" jest niezależna i nie służy żadnej konkretnej opcji politycznej. Nawet nie najgorzej to brzmiało. Naczelny zrugał Hedana jak psa. W wypadku naczelnego ten zwrot nie był wcale retoryką. Ozdoba salonów, znawca rzymskiej i greckiej filozofii, cytujący z zamiłowaniem klasyków autor rozpraw o honorze i pięknie, w napadach furii zamieniał się w dzikiego azjatę. A to, co stało się w ostatnią niedzielę przed Paschą, doprowadziło go do furii. Joszua, mianowicie, uznał, że czas już przystąpić do podboju stolicy. Wjechał wprawdzie boczną drogą, od strony Hinnom, ale wcześniej puścił przodem swoich pomagierów, a ci spędzili wzdłuż ulicy hołotę ze slamsów i urządzili mu powitanie, jekiego mógłby pozazdrościć sam Herod. Sprawa nie była w sumie wielka, jak stwierdził Rawan, odetchnąwszy z ulgą, że jego tryknięcia z Machabeuszami najwyraźniej nikt nie zauważył. Wystarczyło przeczekać furię naczelnego, udać wstrząśniętego i zaproponować cokolwiek. Urządzenie aż takiego spędu - w gabinecie siedzieli już także dwaj zastępcy naczelnego i jakaś tłusta baba w grubych jak szkło butelki okularach - było niewyjętym dowodem, że naczelny stosuje wobec swoich przełożonych podobną taktykę. Ale Hedan popełnił błąd. Zamiast położyć uszy po sobie, argumentował, że biedota pozostaje poza bezpośrednim oddziaływaniem, bo prasy nie czyta, a i do telewizji podchodzi w dość szczególny sposób - więc trudno na podstawie jej zachowania wyrokować o klęsce lub powodzeniu przyjętej linii propagandowej. Zwłaszcza, że tego typu ludzie gotowi jednego dnia wiwatować, a drugiego rzucać kamieniami. Miał rację, więc jeszcze bardziej zirytował naczelnego. Gdy się to wreszcie skończyło, jedno rzucone w bok spojrzenie Hedana uświadomiło Rawanowi, że szef znienawidził go do końca życia. Hedan w końcu niewiele się różnił od innych kierowników działów czy członków Rady Redakcyjnej. Bardziej przystępny i bardziej cielęcinowaty, pozbawiony siły przebicia, nie miał dość wyczucia i zdecydowania, by w odpowiedniej chwili uderzyć z całą mocą. Ale tak samo jak oni wszyscy, zawsze gotów wskoczyć z butami na podwładnego - choć daleko mu było do maestrii, z jaką robił to naczelny - i grzecznie, z podkulonym ogonem słuchać rugania przełożonych. Gnojąc Hedana w obecności podwładnego naczelny złamał niepisaną zasadę. Ale naczelny bywał gościem Procuratora, doradzał Herodowi, brylował w Sanhedrynie... Znajdował się zbyt wysoko, żeby Hedan mógł się na niego obrazić. Cała wina spadała na Rawana, za to że był obecny i widział to, co widział. Znalazł się w sytuacji człowieka, który przypadkiem stał się świadkiem zbrodni i nie może już niczego zmienić, niczego cofnąć, może jedynie uciekać zanim poderżną mu gardło. Odczekał chwilę. Tłusta, która okazała się reprezentować jakiś komitet nadzorujący telewizję zażądała w jego imieniu zmiany ogólnej linii wobec Joszui. Nienawiść - powtarzała, jakby to słowo pieściło jej wargi. - Musimy obnażyć całą nienawiść, jaka tkwi w tym człowieku. Ośmieszanie, lekceważenie nie jest już dobrą strategią, sprawy zaszły za daleko. Społeczeństwo musi go zabaczyć takim, jakim naprawdę jest - groźnego, odrażającego i godnego pogardy. Ale przede wszystkim musi poczuć strach. I mamy na to kilka dni... - Mamy w ciągu kilku dni sprawić, żeby zaczęto się go bać i żeby go znienawidzono? - upewnił się z powątpiewaniem Hedan. Wtedy z głupia frant odezwał się Rawan, pytając przełożonego, czy może jednak w takim razie nie skorzystać by z Judy Kiriatczyka, no tego, co parę lat zajmował się finansami Joszui...? Zgoda, że to niezbyt elegancki chwyt, ale w takiej sytuacji... Zagrał to najlepiej jak umiał - gdy Hedan zdziwił się, że nigdy o tym nie słyszał, Rawan, czerwieniąc się na twarzy, zaczął się wycofywać i plątać w zeznaniach. Przyciskany przez naczelnego sprawiał wrażenie, jakby krył nieudolność Hedana. - Spisek - powtórzył naczelny w olśnieniu. Pokazać kogoś z najbliższego otoczenia nowego mesjasza, kto opowie o jego prawdziwych zamiarach i o zbrodniczych metodach... Ustalanie szczegółów zajęło prawie godzinę, w czasie której Rawan, jako odkrywca Kiriatczyka i autor pomysłu, coraz bardziej nabierał na znaczeniu. Starał się unikać wzroku Hedana. - Nic z niego nie będzie - rozmazane dźwięki ułożyły się wreszcie w coś zrozumiałego dla tonącego we mgle wspomnień mózgu Rawana. - Szkoda opatrunków. Miał wrażenie, że wypływa ku powierzchni, spomiędzy splątanych słów, barw i kształtów - chciał coś powiedzieć, ale z ust dobył mu się tylko bezładny charkot, na który żołnierze nawet nie zwróciłi uwagi. Niebo stało się już niemal czarne, a może to dopalało się światło w jego oczach; nie mógł się poruszyć, nie czuł nic, oprócz zimna wypełniającego żyły. "Dobra, chodź, przecież nie ucieknie..." Przed oczami zobaczył raz jeszcze krwistogównianą maź, smarująca postrzelaną blachę samochodu Barabasza. "Odwaliło wam, idioci, od tego upału..." Drwiący uśmieszek Jasekasa, Hedan, przeglądający jego telefony w nowym numerze "Gazety"... "Trzeba będzie zasunąć raport... Nie reagował na wezwanie..." Poczuł, że znowu zapada się gdzieś, zanurza, że nie leży już na rozgrzanym asfalcie, tylko rozpływa się pośród minionych, nieważnych zdarzeń... Ty durniu - chciał jeszcze powiedzieć do siebie samego, ale nie było już w tych słowach żadnej mocy ani treści. Przypomniał je sobie wreszcie, gdy już mu zaczynało szumieć w głowie - to pytanie, które zawsze chciał zadać Jasekasowi i zawsze o nim zapominał. - Dlaczego - zaczął, chwytając Jasekasa za ramię - dlaczego ty ciągle mnie tak nazywasz? Większość kolegów i koleżanek wyszła już dawno, złożywszy Rawanowi gratulacje. Uśmiechy, pełna życzliwość - trzęsło go z radości, kiedy sobie wyobrażał, jak go musieli pod tymi uśmiechniętymi maskami nienawidzieć i jak mu na pewno obrabiali za plecami siedzenie. Szkoda, cholera, że mesjasze nie zjawiali się częściej. Tylko pił trochę zbyt ochoczo jak na świętującego faceta, którego nic nie gryzie. - Jak, pająku? - Jasekas patrzył sennie na zdobiący ścianę elektryczny zegar, szemrzący rytmem przepływających w nicość sekund. Wzgardzone resztki kanapek, pety na papierowych tackach po jedzeniu, na pełniących chwilowo funkcję stołów biurkach publicystów tu i ówdzie plama z tłuszczu albo wina. Ktoś kręcił się jeszcze, zbierał papiery, ktoś inny przypalał papierosa. Impreza zdychała, mało kto miał ochotę zostawać w robocie po godzinach, nawet po to, żeby się napić za pieniądze Rawana. Zresztą, na solidnie picie było jeszcze za gorąco, trzeba by chyba potem czekać aż do wieczora. - Właśnie tak. Wyszczerzył się drwiąco. - Bo ty jesteś pająk. Dorywasz się do kogoś i od razu zaczynasz snuć dookoła niego nici. A kiedy już jest z tobą za bardzo zaprzyja�