Irena Tarska "Przewodnik baletowy", Pa�stwowe Wydawnictwo Muzyczne 1989 Abraxas. Balet w 5 obrazach, libretto(wg poematu tanecznego DoAror Faust HeinrichaM�tnego)i muzyka: Wemer Egk: choreografa: Marcel Luipart: scenografie Wolfgang Znamenacek-dekoracje, i Bi�y Ohms-kostiumy Prapremiera: Monachium 6 VI 1948, Bayerische Staatsoper. Osoby: Faust Marcel Luipart: diablica Bellastriga, wcielenie szatana-Solange Schwarzdiablica Archisposa, kochanka szatana-lrina Klawdiwowa: Ma�gorzata, @o-chana Fausta-Sika Nilanowa: Szatan. Tygrys. �mija, kr�l Hiszpanii Karol IV, kr�lowa Hiszpanii, dw�rki i dworzanie, go�cie, Hektor, Achilles, Europa, J@elena troja�ska, czarownice, dziewcz�ta greckie, bachantki, mieszczanie i mieszczki. O b raz 1. PaAr. Komnata Fausta. Faust przywo�uje duch), b)pozna� tajemne si�y rz�dz�ce �wiatem. Na jego wezwanie zjawia si� Tygrys, symbol brutalnej si�y, oraz �mija, symbol chytro�ci nie mog� jednak zaspokoi� ��dzy wiedzy starego magika Na ponowne wezwanie przybywa wys�anniczka szatana, pi�kna Bellastriga, i proponuje podpisanie paktu(taniec Bellastrigi)Gdy zabiegi jej nie odnosz� skutku. Szatan wzywa na pomoc bieg�� w sprawach mi�o�ci Archispos�. Faust ulega urokom pi�knej kusicielki, kt�ra wk�ada mu na palec magiczny pier�cie�, posiadaj�cy cudown� moc odm�adzania(pas de deux). Odm�odzony Faust przysi�ga Archisposie wieczn� mi�o�� i podpisuje pakt W�wczas Bellastriga uprowadza go z sob� na poszukiwanie prawdy Obraz 2. Kurzenie. Sala w pa�acu kr�la Hiszpanii, Karola 4 Y Odbywa si� festyn. Podczas gdy go�cie ta�cz� pawan�, Wellasrriga wprowadza Fausta, kt�ry rozpoznaje Archispos� w I I. Praski dzibrzQ(8 fdOnikJ�� 8 Sran 08 f 8 fZO Ot 10018 SZ 018 G(0)8 O TO Wy sra O akr �el W dat prajskiabas sr ta SCBI 0101 ba 1+JBQ(fOW 08*o*Pr�O l 8 � T 9 S�. A braxas. osobie kr�lowej. Aby odwr�ci� uwag� kr�la od Fausta i kr�lowej, Bellastriga pokazuje magiczne sztuki. Z kolei Faust wyczarowuje przed oczami go�ci r�ne zjawy: walk� Hektora z Achillesem i porwanie Europy przez Jowisza Wreszcie zamienia siebie i kr�low�-Archispos� w dwa odbicia w lustrze, a ich scenie mi�osnej przygl�da si� ca�e towarzystwo. Gdy oszustwo zostaje wykryte, Faust i Archisposa uciekaj�. Obraz 3. Pandemonium. Nagi szczyt wzg�rza. Szatan w towarzystwie Bellastrigi, z Tygrysem i �mij� u boku, przygl�da si� dzikim harcom czarownic. Archisposa przyprowadza Fausta i oboje przy��czaj� si� do szale�czej orgii sabatu. W wirze ta�ca Faust zaczyna zdawa� sobie spraw� �e zamiast zg��bia� wiedz� i szuka� prawdy, ulega niskim instynktom. Zawstydzony ucieka. Lecz Bellastriga nie zamierza wypu�ci� z r�k ofiary: rusza w po�cig za Faustem. O b r a z 4. Mira�. Bellastriga wyczarowuje przed uciekaj�cym wizj� staro�ytnego �wiata gdzie Faust spodziewa si� znale�� pi�kno, �ad i spok�j. Z zachwytem patrzy on na dziewcz�ta greckie, krocz�ce w powa�nym korowodzie, i sam o�miela si� r�wnie� zata�czy� z pi�kn� Helen�(adagio). Cecz nagle wpadaj� bachantki z Archispos� na czele(taniec bachantek)i cudowny mira� znika. Helena zamienia si� w ko�ciotrupa, a jej towarzyszki wiod� makabryczny korow�d. Przera�ony Faust widzi, �e �w wymarzony �wiat jest w istocie zgnilizn�. Obraz 5. Zap�ata. Plac w �redniowiecznym miasteczku, t�tni�cy �yciem i zabaw�: ta�cz� starsi mieszczanie, m�odzi ch�opcy i dziewcz�ta, lNadchodzi Faust, zwabiony tu przez Bellastrig�: ma on nadziej�, �e w�r�d ludu odnajdzie prost� rado�� �ycia, jest tak�e Ma�gorzata, dziewczyna, kt�r� niegdy� kocha�(pas de deux Ma�gorzaty i Fausta). Cecz Bellastrigaczuwa i w odpowiedniej chwili przypomina o zawartym pakcie. Gdy Faust stawia op�r, zjawia si� Archisposa i odbiera mu magiczny pier�cie�. Faust staje si� zn�w starym, niedo��nym i ubogim cz�owiekiem, a Ma�gorzata nie poznaje w nim ukochanego m�odzie�ca. Bellastriga i Archisposa wci�gaj� ca�y t�um w szale�czy taniec. Faust i Ma�gorzata gin� pod stopami ta�cz�cych. S�owo, abraxas"oznacza w kabalistyce magiczny symbol w�adzy, i rak t�umaczy si� tytu� baletu, kt�rego tre�ci� jest w�adza szatana nad Faustem. Akcja przedstawia tragiczne dzieje cz�o. Abraxas. wieka, kt�ry w d��eniu do poznania prawdy przekracza normy wsp�ycia i obowi�zuj�ce konwenanse swej epoki, wskutek czego zostaje skazany na zag�ad�. libretto zosta�o opracowane na podstawie napisanego w 1847 scenariusza M�tnego do poematu tanecznego DoAror Fant. Bok diab�a wyst�puj�cego w scenariuszu przejmuje w balecie wys�anniczka szatana-Bellastriga. Symboliczna akcja rozgrywa si� na pograniczu snu i rzeczywisto�ci. Przyst�pna i �atwa w odbiorze muzyka, napisana z du�� znajomo�ci� wymog�w teatru dostosowana jest do sytuacji dramatycznych i kompozycji choreograficznej. X�nxas jest pierwszym pe�nospektaklowym baletem niemieckim w okre-s po wojennym. Po premierze w Monachium(1948 r.)wybuch� skandal i wskutek protest�w kleru, zgorszonego jaskraw� erotyk� kilku scen, zakazano dalszych przedstawie�. Dopiero pocz�wszy od premiery w Berlinie(21 X 1949, StiJOscheOper, ch�r, j. Charrat, sc. T. Fernecker), balet zaj�� poczesne miejsce W repertuarze teatr�w niemieckich i by� wystawiany mar. : Lipsk 1962 Staarsoper. ch�r. K�hler-Richter, sc. 8.Schrner i E. Kleiber, w obs. N. Thiel Faust), BHurrer(Bellastriga). U. Cain(Archisposa): w tej wersji balet X�raxar pokazaW by� w Polsce w wykonaniu zespo�u Opery Lipskiej w czerwcu 1968 Buenos A(es 26 V 1962, featro Galon, ch�r. T. Gsowska, sc. R. Oswald z udz, solist�w niemieckich G. Reinholma i J. Cadzow Hamburg 9 li 1965. Opera, ch�r. �@oDyk, sc. E Grubler, sol. P.van �yk, M. Burr i N. Wyrubowa Hanower W 8441976, Niedersachsisches Thearer, ch�r. J. Charrat, sc. R. Schulz, sol. P. Kapust�. 8 Schwaarz, 1. Theis Berlin 9 V 1982, Staarsoper ch�r. T. SchWi@gdek. M. Mili, kast. Ob. Stromberg, w obs. W. Ginku�ow M. Lubhz, S. Scherzer. Kroniki baletowe notuj� powstanie innych wersji baletowych znanej legeo� o Fau**ie w uj�ciu Goethegn, mara Faust, balet w 3 akrach, libr, i ch�r J. Ferrot, muz G. Panizza, M?. Costa i G. Bajetti, sc. G. Fontana, Mediolan 13 U 4848 Tcatro alfa Scala, w obs. E. Carte. (Faust), P. Elssler(Ma�gorzata), J. PerrotMefistofeles). Odmienn� wersj� tego baletu(w 5 aktach)opracowa� s�awny w�os�ichoreograf, G. Blasis, i wystawi� j� w Warszawie 16 XII 1856, w Teatrze Wielkim, se A Sacchetti, w obs. Antoni Tarnowski, K. Straus i R. Puchals�iNatomiasr�ci�le wg scenariusza M�tnego komponowa� sw�j balet DoAtor Faust czeski kompozytor, P. Skvor. Premiera odby�a si� w Pradze 19 VU P 48 P 4 rodnim diyadle, ch�r. R. Remislavsky, sc. LM. Gottlieb. W�asn� Wersj� shoreograficzn� tego baletu opracowa� w 1958 j. B�a�ek dla Narodniho dwaQa w p@dze, gdzie rol� tytu�ow� kreowa� K. M Bejart wykorzysta� dowolnie wybrane w�tki Goethowskiego Fawsta'cyBayPesBowane w j�zyku francuskim i niemieckim)w swym spektaklu Wasz(B�s(��o(re Fawst. *ohPrziO �G� TBS k. Ad hominern. choreograficzna: Faustowskie d��enie do pe�ni szcz�cia jest niezniszczalne, wsp�lne nam wszystkim. Bejart kreowa� role Fausta i Mefsrofelesa, a towarzyszyli mu trzej, upadli archanio�owie': Lucyfer(). Donn). Szatan(8. Piej i Belzebub(P. Touron), niwecz�cy jego pr�by osi�gni�cia pe�nej szczp�liwo�ci. Premiera odby�a si� w Brukseli 12 XII 1975, Te�tre de la Moruaie, sc. T. Bos�uet, Ballet dn XX siecle. Do Swmmifmnerei�y P. Liszta powsta� balet Faun, ch�r, i sc. G. Casado, Karlsruhe 5 III 1981, Badisches Sraatsthearer, zesp�, Danza Viya", w obs. J. Makarowski, G. Lagunilla, M. Andrzejczak, Ob. Sarn. W Polsce notujemy r�wnie� przeniesienie tej realizacji. Przedstawi� j� T. Makarowski w balecie Faun Nrory w ��dzkim Teatrze Wielkim, w sc. W. Wigury, 23 V 1981. Postacie tragedii Goethego potraktowane zosta�y symbolicznie: Faust(J. Pi�tka)jako uosobienie �ycia, Ma�gorzata(8. Wycichowska)-mi�o�ci, Mefisto(K. Kulik)-nie�miertelno�ci. W. Egk skomponowa� kilka innych balet�w, mJn. : Chinki s�onik Uje chineuche Nachtigall)wg bajsi YLCn. Andersena, cbot. T. Gsowska, sc. M. Jurgens, Monachium 7 V 1953. Opera, z N. Trofimowi w roli S�owika. tom om Zarina, balet w 4 aktach do w�asnego libretta. Akcja rozgrywa si� w XIV w.na dworze ksi���t burgundzkich i jest w�a�ciwie niemieck� wersj� dziej�w Don Juana: rycerz Joan van Zarissa uwodzi �on� �elaznego Ksi�cia-Izabel�, zabija w pojedynku m�a, po�lubia wdow�, kt�r� opuszcza dla aktorki Florencj� z kolei j� przegrywa w ko�ci i ginie w starciu z widmem �elaznego Ksi�cia. Premiera odby�a si� w Berlinie 20 I 1940, Deutsches Op-ernhaus, ch�r. G. Maudrik, sc. T. Fennecker, 7 om ton Zarirsa, uwa�any na og� za reprezentatywny balet okresu hitlerowskiego, doczeka� si� nast�pnej premiery w Monachium dopiero 16 li 1960. Opera, ch�r. M. Rosen, dek. M. Jurgens, kast. Ch. Flemming, w obs. N. Trofmowa, M. Hallhuber i M. Kuni. Balet ten wystawi�a r�wnie� Staatsoperw Berlinie w 1976, w ch�r. D. Parlicia. �@@JrmcusAd(Franz�zioe aime), na motywach utwor�w klawesynowych J. Fh. Rameau, ch�r. M. Swedlund, sc. A. -Sierke, Hamburg I li 1952. Opera. Nin� yrmasA pod zmienionym tytu�em Lnz ft galant wystawi� re� J. Cranko w Operze w Monachium 28 XI l 969 Danza, sze�� wariacji na tematy karaibskie, ch�r. M. Rosen, dek. M. Jurgens, kast. Ob. Flemming, Monachium 16 li 1960. Opera. Cgimoaa a Lmdwm, baletowa operetka w 10 obrazach wg libretta kompozytora, ch�r. J. Charrat, sc. 0.Meyer, Monachium 28 XI 1969. Opera: w roli g��wnej M. Bosi. Ad hornineni. Impresja baletowa w I akcie. Libretto: Marek Tadeusz Nowakowskk muzyka: Zbigniew Wiszniewski: choreografa: Witold Gruca: scenografia: Krzysztof Pankiewicz. Prapremiera: Warszawa 7 X 1964. Pa�stwowa Opera 14. Ad hominern. Wykonawcy: I Solista-Stanis�aw Szyma�skk Dziewczyna A-Oksana Kowal�wna: Dziewczyna B-Barbara W�odarczyk: trzej soli�ci-Roman Kerson, Ryszard Krawucki i Zygmunt Sid�o: trzy solistki-Izabela Owoc�wna, Maria Borowiak i Krystyna/i�kowska: zesp�. Balet rozpoczyna scena statyczna, w kt�rej I Solista i zesp� stoj� nieruchomo. Z wolna sylwetki ich o�ywaj�. Taniec I Solisty. Jego spotkanie z Dziewczyn� A i ich duet. Wej�cie Dziewczyny B i taniec obu Dziewczyn, kt�re przejmuj� wzajemnie swe tematy ruchowe. Na znak Solisty obie osuwaj� si� na ziemi�. Taniec zespo�u. Adagio solist�w i zespo�u w duetach na tle. wokalizy. Odej�cie Dziewczyn i zespo�u. Taniec I Solisty. Powr�t Dziewczyn i zespo�u. Taniec Solisty na tle ich ewolucji, zako�czonych ustawieniem si� zespo�u w rz�dzie za Solist�. Po kr�tkim jego ta�cu fina�owym wszyscy zamieraj� bez ruchu, jak w pierwszej scenie. �aci�ski tytu� baletu ad �ominem-Do cz(ouie�a-jest inwokacj� do osamotnionej w dumie jednostki ludzkiej. W tym balecie, nie posiadaj�cym tradycyjnego libretta, prze�ycia dramatyczne przekazuje ruch taneczny, nie przedstawiaj�cy �adnych konkretnych czynno�ci lub uczu�, a �ci�le zwi�zany z przebiegiem muzyki, pe�en dynamicznych kontrast�w, narastania i nag�ych zmian. Czo�ow� postaci� jest Solista, kt�rego zindywidualizowane ruchy przeciwstawiaj� si� jednolitym ewolucjom t�umu, wchodz�cego do akcji w momentach tutti w orkiestrze Innym elementem tej uog�lnionej egzystencji ludzkiej s� postacie dw�ch Dziewczyn, kt�rych ruchy odpowiadaj� dw�m tematom melodycznym. W ko�cowej cz�ci baletu ruchy Solisty przejmuje zesp�, sugeruj�c powstaj�c� wi� z otoczeniem. W kt�rym jednostka, cho� wci�� jeszcze samotna, zaczyna by�*zu*ana. Balet stanowi jednolite, zwarte formalnie dzie�o, z�o�one z trzech r�wnorz�dnych element�w: muzyki, ta�ca i plastyki(ruchome formy przestrzenne, gra �wiate�). Scenariusz i muzyka powsta�y jednocze�nie, na gruncie wsp�lnych za�o�e� autor�w Muzyka gwa�towna, motoryczna, pe�na dynamiczynch spi�� i Kulminacji, bazuje na skali dwunastotonowej i pos�uguje si� do�� 15. Adagio Harnrnerklavier. i��. cz�sto technik� permuracyjn�. Zesp� orkiestry symfonicznej wzbogacony jest chorem �piewaj�cym wokaliz�. Inn� wersj� choreograficzn� tego baletu opracowa� J. Makarowski, sc. 1. Dobiecki�-�d� 25 V 197-4. Teatr Wielki. W rym utworze choreograficznym, nie zawieraj�cym odniesie� literackich, jako soli�ci wyst�pili roJn. K Wrzosek, L. Kowalska i E Wycichowska. Adagio Harnrnerklavier. Balet w I akcie. Muzyka: Ludwig van Beethoven, zldagio z �omwy W-dar, YammerAaaier"op, 106: choreografia: Hans van Manen: kostiumy: Jean-Paul Vroorn. Prapremiera: Amsterdam-4 X 1973, Stadsschouwburg. Het Narionale Haller. Wykonawcy: Alesandra Radius-Hm Ebbelaar: Bonia Marchiolli-Francis Smceretti: Moni�ue Sand-Henny Jurriens. Balet ta�czony jest przez trzy pary solist�w. Pierwszy duet przedstawia konflikt uczuciowy, nacechowany zmienno�ci� nastroj�w, a wyra�ony zbli�aniem si� i oddalaniem dw�ch istot, przyci�ganych wsp�lnot� marze� lub roz��czanych ich niespe�nieniem. W drugim duecie konflikt narasta, w trzecim za� nast�puje harmonijne pojednanie. W Polsce adagio HammerAlaaier prezentowa� Het Nationale BaUet w czasie swych wyst�p�w w listopadzie 1980. Oryginaln� wersj� van Manena wystawi�y r�wnie� inne teatry, ma�. : Berlin 6 IV 1976, Stidtische Oper, w obs. S. �yJokimova, M. Shwaarz, D. Beli, L. Rhodes, R. Shera, K. Beelitz Londyn 23 XI 1976, Thc Royal Ballet, w obs. N. MakarowaM. Mason, T. Penney, 1. Wali. W. Eagling M. Siber Wiede� 3 VI 1977. Opera w obs. G. Scheuermann, G. Maar, G Cech, H Heidenreich, K. Musil, �Birkmeyer Budapeszt 20 XI 1982. Opera, w obs. L. Partay, E. Szabadi, 1. Pongor, G. Kevehazi, G. Szakily, S. Jezerniczky. W tw�rczo�ci symfonicznej Beethovena poci�ga�y choreograf�w przede wszystkim zawarte w niej przekazy og�lnoludzkich idea��w i prze�y�, g��boki tragizm i emocjonalna �arliwo��, tote� jego symfonie by�y cz�sto inscenizowane w formie balet�w, i to pocz�wszy ju� od roku 1892, gdy francuski baletmistrz A. Deshayespos�u�y� si� w tym celu IY Symfoni� F-dar. Pastora�u"w londy�skim His Maiesty's Theatre, lyast�pne inscenizacje to: 06 Symfonia B-dur jako, taneczna symfonia'pt Ogrom*zechitiata**e, ameuupowums), ch�r. P. �opuch�w, kast. P. Gonczarow, Piotrogr�d 7 III 1923 Teatr Opery i Baletu: , taneczna symfonia"sk�ada�a si� z 5 alegorycznych obraz�w: � 3 zta�totarw iuiata. �ycie u �mierci i �mier� w �yciu. Energia. Nadoi� istnienia. Wieczny ruch. 16. Agon kh**onia z�-dur mia�a dwie wersje baletowe: ch�r. L. Miasin, sc. ChBerard, Monte Carlo 5 V 1938, Ballet Russe de Monte Carlo: poszczeg�lne cz�-et symfonii opatrzone zosta�y tytu�ami: Taorzmie. Ziemia. Niebo. Bachanalie ch�r. V. Biagi, sc. 8.Dayde, Lyon 12 X 1971, Ballet de Lyon. W Symfonia@-moll ch�r. M. Bejart(zob. BAuAtP-inne balety Bejarta). 4 Jwertury Lematu, Koriolan, Leonard Zh jako balet La Gloire �S'�mu 7, ch�r BTudur, kast. R. Fletcher. Sowy Jork 26 li 1952 New York City Ballet: tematem baletu by� ostani wyst�p starzej�cej si� aktorki w jej s�awnych rolach. Z innych utwor�w 1, van Beethovena inscenizowano: wybrane fragmenty kwartet�w smyczkowych op, 127, 130, 133 jako balet Onr(Cia�a niebiesAie), ch�r. P. Taylor, sc. A. Karz. Nowy Jork 26 XII 1966, Paul Taylor Dance Company. WielAa ywga op, 133 i Caaatna z Kaartn myczeouego op, 130 jako balet Wjelka Aga(�rose Fug�), ch�r, i kast. M.van Manen, dek. ).-P. Vroom, Schevcningen 8 TV 1971, Nederlands Dans Theater: WYelAa fuga by�a wielokrotnie wznawiana, mJr, : przez mniejszy zesp� The Royal Haller w Condyoe 1971. Oper� w Diisseldorfie 1973. Oper� w Monachium 1973. Het NationaleHaller w Amsterdamie 1982, �asice Ballett 1982. Sonata fortepianoua cis-moll jako, Kn�yonia sonata"\Moonlight Sonata\ch�r. G. Miasta, sc. S. Sudiejkin, Chicago 24 XI 1944, Ballet Theatre, w obs. TTumanowa(Dziewczyna)i L. Miasin(Poeta). G. Drzewiecki wybra� z tej SowaOadagio rosremuo jako t�o baletu dla trzech tancerzy(A. Duch, 2. Szyde�ko, MS�arups�O, symbolicznych trzech walcz�cych z sob� or��w. Prapremiera odby�a si� w Polskim Teatrze Ta�ca 21 li 1981, na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu �onata na skrzypce i fortepian op, 24, ch�r. E. Walter, dek. M. Mack, tost@Kappel, Dusseldorf 25 IV 1968. Opera. Trio fortepianoee D-dur op, 70, ch�r. E. Walter, dek. M. Wendel, kast JSkalicky, Dusseldorf 16 VII 1975. Opera. Agon. Balet dla dwunastu tancerzy w 3 cz�ciach. Muzyka: Igor Strawi�ski: choreogra@a*George Balanchine: �wiat�a: llananne Porcher. Prapremiera: Nowy Jork I XII 1957. City Center Theatre, NewYork City B-aBe*WyKonawcy: osiem tancerek i czterech tancerzy: solistki: Diana Adarns, MelissaHayden, Barbara Milberg, janet Reed, Violerte Verdy. Patriota Wilde, YyoOBeMounsey, Barbara Walczak: soli�ci: Arthur Mitchell, Todd Holender, �ona(DO Watts i Roy Tobias.. Cz�� 1. Po ods�oni�ciu kurtyny czterech tancerzy wykonuje pas de �uatre, po czym tancerze ust�puj� miejsca osnuutancerkom(podwome pas de �uarre*, nast�pnie tancerze wraca 3 �i ta�cz� razem z tancerkami potr�jne pas de �uatre. Gz�� 3, rozpoczyna Preludium, ta�czone przez dwie tan. 2-Przewodnik baletowy. Agor. ceiki i jednego tancerza-pas de trois. W dalszym ci�gu powtarza si� zn�w poprzedni schemat: tancerki zatrzymuj� si�, o 94 ai�c pierwsze�stwo soli�cie ta�cz�cemu saraband�, po czym powracaj� do niego w weso�ej gaillarde. Podobna zmiana nast�puje w trzech branles: branie simple ta�czone jest przez 4 w 6 ch tancerzy, branie gai-jako solo tancerki, i branie doublez Wzi��em dw�ch tancerzy i jednej tancerki. Cz�� t� ko�czy pas Je deux tancerki i tancerza. Cze� � 3 sk�ada si� z czterech duet�w i czterech pas de trois. Na zako�czenie w kodzie tancerze �egnaj� widz�w wymownym gestem, oznaczaj�cym �e przedstawienie jest sko�czone. W�yte w tytule greckie s�owo, agon"oznacza zawody wsp�zawodnictwo. W ko�cu XVII w.u�ywano te�-jako jego francuskiego odpowiednika-s�owa, combar"na oznaczenie nas�pstwa okre�lonych rytm�w tanecznych W wypadku baletu 4 go 8 mog� by� zastosowane oba znaczenia. Jest to bowiem wsp�zawodnictwo tancerzy z tancerkami w popisach zr�czno�ci technicznej, rozgrywane ze sportowym niemal zaci�ciem i pewn� doz� agresywno�ci we wzajemnej rywalizacji 4 go@jest r�wnie� uszeregowaniem barokowych form tanecznych w nowoczesnej interpretacji, a ich nast�pstwo i proporcje rozplanowane s� symetrycznie z matematyczn� niemal dok�adOo�ci�. Rz�dzi tu liczba dwana�cie i jej sk�adowe: tr�jki, czw�rki i dw�jki. Balet, przeznaczony dla dwunastu wykonawc�w, ssa�a si� z dwunastu fragment�w pisanych cz�ciowo seryjn� technik� dwunastotonow�, przy czym ka�dy utw�r powierzony test innemu zespo�owi instrument�w i wykonywany przez inn� grup� tancerzy, zlew wynik do�wiadcze� zebranych w ci�gu wieloletniej wsp�pracy Strawi�skiego z Balanchine em, stanowi kwintesencj� stylu neoklasycznego Bealizacja sceniczna agawa w wersji Balanchine a wymaga Jobrego zespo�u baletowego, posiadaj�cego dog��bn� znajomo�� Rrm ta�ca neoklasycznego oraz umiej�tno�� rygorystycznego przestrzegania balanchinowskiego stylu ich interpretacji. Naroioiastchoreograf pragn�cy realizowa� w�asn� wersj� 4 g@@@usi odznacza� si� nieprzeci�tn� muzykalno�ci� oraz uniei�@o*ci�analizowania partytury: dlatego te� agon nie osi�gn�� na razie takiej popularno�ci, jak inne balety Strawi�skiego. y(ga� w.wersji Balanchine a wystawiono rn 3 n. : Srurtg�rr 6 VI 1970, StruttgarterBallett Londyn 25 I 1973, The Royal. Ballet, z uda. V. Derman, L. Connor, ADowell, D. Wali Amsterdam 7 li 1974. Het Nationale Haller, z udz SMarchiolli. A. Radius, P. Sin�eretti, M. Ebbelaar Pary� li III 1974. Opera, z udz. G. Thesrnar. W. Piollet, M. Denard, J. Guizerix Hamburg 12 IX 197%Opera, z udz. L. Charles, D. Kuter, K. Haigen, T. Tuzer Berlin 5 XI 1976 Stidtische Oper, z udz. 8.Ewdokimovej, M. Schwaarz, V. Gewan, 1. Kasat Budapeszt 31 V 1979. Opera, z udz, b(. Szeryf, M. Merzger, 1. D�zsa, S. Erdelyi. Spo�r�d inscenizacji innych choreograf�w wymieni� mo�na: Dusseldorf 27 I 1958. Opera, ch�r. 0.Kriiger, sc. D. Harunann Berlin 3 V 1958, StadeischeOper, ch�r. T. Gsowska, sc. 1.8.Ponelle Londyn 20 VII 1958, The Royal Ballet, ch�r. K. MacMillan, sc. X. Georgiadis, soli�ci: A. Linden, 1. Blair Wiede� 24. Willumsen, soli�ci: N. Kehlet, 1. Madsen, M. Honningen. Anna Karenina. Anna Karenina. Balet w 3 aktach, 17 obrazach. Libretto wg powie�ci Lwa To�stoja: Boris Lw�w-Anochin, muzyku Radian Szczedrin, choreografa: Maja Plisiecka, b(atalia By �enko. Wiktor Smirnow-Go�owanow(Krystyna Gruszk�wna): scenografa: Wa-lertm Lewental(Marian Sta�czak). Prapremiera: Moskwa 10 VI 1972. Teatr Wielki. Premiera polska: Bydgoszcz 25 VI 1979. Opera i Operetka. Osoby: Anna-Maja Plisiecka(Anna Rutkowska): Wro�ski-Maris liepa(Krzysztof Zakrzewicz), Karenir-Niko�aj Fadiejeczew(Henryk Ka�ciak), KiOyNina Sorokina(Maria Fia�kowska), Dro�nin, Betsy Twerska, ksi��� Tw�risi�ierio�a-synek Anny. Niania, Tuszkiewicz, Korsu�ski, Machotin, ksR�naPorosn�. Zjawa, Julia i Romeo, go�cie, oficerowie, mieszczanie. Bkcja rozgrywa si� w Perersburgu i we W�oszech w XIX w. Akt 1. Prolq�. Na dworcu petersburskim Wro�ski spotyka powracaj�c� z podr�y matk� i przy tej okazji poznaje Ann��ado��powitania zak��ca tragiczny wypadek �mierci nieznanego osobnika pod ko�ami poci�gu. Wal. Wro�ski ta�czy z Kitty, gdy wchodzi Anna. Oczarowanie Wro�skiego Ann� pogr��a Kit� w smutku. Zamie�. Przypadkowe spotkanie Anny i Wro�skiego na ulicy W czasie �nie�nej zamieci. Zbli�a si� Karenin, obaj panowie B�mieniaj� ch�odne uk�ony, Anna odchodzi z m�em Salw Bety. Przyj�cie w domu Twerskich. Pani domu Fomansuje z'Vuszkiewiczem co jest starannie zamaskowane, a Wi�c tolerowane przez petersburskie towarzystwo. Przybywaj�. 'F". Zna KareninaKareninowie. Wro�ski wyznaje mi�o�� Annie, kt�ra ulegaj�c jego urokowi, odmawia m�owi opuszczenia z nim przyj�cia. Ga�mer Karminu. Powr�t Anny do domu. M�� zarzuca jej nieodpowiednie zachowanie na przyj�ciu u Twerskich. Sen lFrotisAi�o. W sennych marzeniach jawi� si� Wro�skiemu r�ne kobiety jego �ycia, kt�re teraz sta�y si� niewa�ne, gdy� marzy on tylko o jedynej ukochanej Annie. amia i WrwuAi. Ich mi�osny duet jest spe�nieniem upragnionego szcz�cia, a zarazem przejawem dr�cz�cej Ann� rozpaczy. Akt I 1, l�yicqi �owne. W gronie oficer�w, bior�cych udzia� w gonitwach, znajduje si� Wro�ski, na trybunach za�-Karem nowie. Upadek Wro�skiego budzi przera�enie Anny i jej gwa�town� reakcj� na zachowanie si� m�a. Gabinet Karenina-Podw�jne �ycie Anny, �arerm peszucamy�l o pojedynku z Wro�skim i oznajmia Annie, �e ich wsp�ycie winno zachowa� pozory przyk�adnego ma��e�stwa. Anna pojmuje, �e jej zwi�zek z Wro�skim musi pozosta� w ukryciu. CWon�a i sen anwy. W gor�czkowych majaczeniach wydaje si� Annie, �e obaj-Karenin i Wro�ski, s� jej m�ami. Z�owieszcza zjawa zapami�tana z wypadku na dworcu niesie zapowied� zguby. Po�y zimy. Nie dbaj�c o zachowanie ostro�no�ci, Wro�ski przychodzi do domu Karenin�w. Po nami�tnym wyznaniu wzajemnej mi�o�ci Anna opuszcza z Wro�skim dom Akt I I 1. WYocln. W ma�ym w�oskim miasteczku Anna i Wro�ski prze�ywaj� swe szcz�cie, zm�cone jednak t�sknot� Anny za synkiem. Ceremoma paaoaa. Tymczasem w Petersburgu Karenmotrzymuje wysokie odznaczenie NpotAame zbny z rmem. Anna przychodzi ukradkiem do domu Karenina. Jej spotkanie z �ierio�� przepe�nione jest tkliwo�ci� i smutkiem. Przerywa je Karenin, rozkazuj�c �onie opu�ci� dom. W(orAz opera. Anna decyduje si� na odwa�ny w jej sytuacji krok: zjawia si� w Operze, sraj�c si� przedmiotem zainteresowania wytwornej i ciekawskiej publiczno�ci Rozpacz Xzmy. Ann� dr�cz� podejrzenia, �e mi�o�� Wro�skiego traci sw� si��, w wyobra�ni widzi jego �lub z nieznan� dziewczyn�. �mier� zimy. Wspominaj�c tragiczny wypadek na dworcu w 20. Anna Karenina. dniu poznania Wro�skiego Anna decyduje si� ponie�� �mier� pod ko�ami poci�gu. Wybieraj�c kluczowe w�tki i sytuacje z powie�ci To�stoja, autor libretta oraz inscenizatorzy baletu d��yli do podkre�lenia konfliktu Anny Kareniny z ob�udnym arystokratycznym i urz�dniczym �rodowiskiem w �wczesnym Petersburgu. Na tym tle przedstawiono ponadczasow� ludzk� tragedi�, rozgrywaj�c� si� mi�dzy trojgiem nieszcz�liwych ludzi: Ann�, Wro�skim i Kareninem. Muzyka utrzymana jest w klimacie lirycznych i dramatycznych utwor�w XIX w.i nawi�zuje g��wnie do stylu tw�rczo�ci P. Czajkowskiego, przy czym Szczedrin pos�uguje si� bardziej nowoczesn� technika kompozytorsk�. Wkr�tce po premierze wystawi�y ann� Karemn� inne teatry w ZSRR, mJ@Tallina 28 IX 1973. Esto�ski Teatr Pa�stwowy, Estonia", ch�r. 8. SuuveNowosybirsk 30 XII 1973, w wersji oryginalnej. Odby�o si� r�wnie� kilka premier zbmy �areniny za granic�, nLin, w Belgradzie 1972. Opera, ch�r. 1.Tarlic Pilzno 1977, ch�r. G. Vobornik Bratys�awa 18977 ch�r. J. Sabov�ik Liberec 1978, ch�r. P. Pokorny. Inn� wersj� zimy Karminy opracowa� w 1979 A. Prokovsky do zebranych utwor�w P. Czajkowskiego, dla Australian Ballet w Melbourne. S�awna tancerka Maja Plisiecka jest r�wnie� autork� choreografii baletu Me@a*Winy wg sztuki A. Czechowa, muz. R. Szczedrin, sc. W. Lewental, Moskwa 47 Y 18980. Teatr Wielki, w obs. M. Plisiecka(Nina). A. Bogatynow(Triep�ow*, M. Gabowicz(Trigorin). Do tw�rczo�ci R. Szczedrina si�gn�� w Polsce). Graczyk, wybieraj�c jego �wwert na orkiestr� symfoniczn�, Suatolne czatuzki"(Oiupwie uacmywsu)IsoBo groteski choreograficznej w I akcie Za�o�y, libr, wg komedii IN. Gogola-88 a 9 icz, sc. L. Jankowska. Warszawa 21 III 1979. Teatr Wielki, w ob-JFWarska(Agafia), T. Matacz(Stiepan), 8. W�odarczyk(ciotka). Bzeroko rozbudowana problematyka spo�eczna, filozoficzna, psychologiczna i Bbszawwa w tw�rczo�ci L. To�stoja onie�miela�a choreograf�w w podejmowaniu p� adaptacji baletowych jego powie�ci. Do nielicznych wyj�tk�w nale�y wis Pa 88 uwa adaptacja powie�ci Zmarnychastmie, libr. P. Medecin, muz Z'Vansman, Nicea 17 III 1962. Opera, ch�r. P. Adret, sc. V. Jedrinsky, w obs G 4 o 8 ei J. Algaroff. Przyk�adem nastr�czaj�cych si� trudno�ci by� natomiast, PP 8 a@c 9 na premierze prawie 4 godziny(skr�cony nast�pnie do 2 go 4 zi@). Pale(WoP@i jok� do muz. P. Czajkowskiego li cz. I Koncertu fortepianowego b-@o 8 Y� X 8@onia h-moll. Patetyczna", iragmerty IV i V Symfonii. Uwertura. Fot ����'*ehor. W. Pan�w, , dek. G. Schneider-Siemssen, kast. L. Biel, Berlin 27 Vk 4898@dtische Oper, w obs. G. Papowa(Natasza: . W. Pan�w(Bezuchow*TYB Cauwenbergh(Wo�ko�ski), M. Sehwaarz(Helena), S. Nernethy(Napolee�. Apollo i Dziewczyna. Apollo i Dziewczyna Balet w 6 obrazach. Libretto: �wiatope�k Karpi�ski: muzyka: Ludomir R�yck� choreografa: Bronis�awa lNi�y�ska: scenografia: W�adys�aw Daszewski. Prapremiera: Pary� 26 XI 1937, The�tre Mogador. Balet Polski. Premiera polska: Warszawa 8 IV 1938. Teatr Wielki. Balet Polski. Osoby: Apollo Kart Kamakoski: Bachantka-Olga i�awska: /akonnik-Stuus�aw Cywi�ssiMniszka-Zofia Gromwna: Kr�l w roli Apollina-Stanis�aw Cywi�skiPasterka-Henryka Kami�ska: Amor-Stanis�aw Miszczyk. Poeta-Zbigniew Kili�ski: Primabalerina Opery Wiede�skiej-Nina Juszkiewicz: Sportowiec Jan Spor: Sportsmenka-Olga S�awska: Tancerz kabaretowy-J�zef Marciniak: @iuzy, bachantki, satyry, fauny, mniszki, zakonnicy, anio�owie, damy i kawalerowie na dworze kr�lewskim, go�cie w foyer Opery, marynarze, tancerki, publiczno�� na pla�y. O b r a z 1. Staro�ytna Grecja. Balet rozpoczyna si� ta�cem muz: ka�da z nich wykonuje wariacj� kt�ra symbolizuje sztuk� jej przynale�n�. Muzy witaj� wchodz�cego Apollina, lecz uwag� pi�knego boga przyci�ga weso�y poch�d ku czci Bachusa. W t�umie ta�cz�cych bachantek, faun�w i satyr�w Apollo dostrzega jedn� urodziw� i zalotn� Bachantk�: urzeczony jej wdzi�kiem, przy��cza si� do rozbawionej gromady i wyznaje Bachantce mi�o��(pas de deux Apollina i Bachantki). Obraz 2. �redniowiecze. W.surowym wn�trzu klasztoru Zakonnik maluje kolorowe witra�e(grupa tancerek). Nagle spostrzega trzy pogr��one w modlitwie mniszki Zachwycony urod� jednej z nich, porzuca sw� prac�, by wielbi� ziemskie pi�kno w postaci m�odej istoty(pas de deux Zakonnika i Mniszki). Obraz 3. Wiek XVIII. Teatr na dworze kr�lewskim. W dworskim przedstawieniu baletowym wyst�puje Kr�l w roli Apollina(menuet). Z coko�u zst�puje Amor i wprowadza urocz� Pasterk�. Zniewolony jej urod� Kr�l zwraca si� do niej z wyrazami mi�o�ci(pas de deux Kr�la i Pasterki): zbli�a si� Amor(pas de trois)i ��czy ich d�onie. Obraz 4. Wiede�, rok 1840. W foyer Opery Wiede�skiej t�ocz� si� wielbiciele artystek baletu. Romantyczny Poeta sk�ada w ho�dzie Primabalerinie swe wiersze, a ona roztacza przed nim kusz�c� wizj� mi�o�ci(adagio Primabaleriny i Poety*Doko�a nich wiruj� w walcu zakochane pary. Obraz 5. Wiek XX. Na nadmorskiej pla�y popisuj� si� 22. Apollo i Dziewczyna. **ym rn i s trz o w sk im kunsztem Tancerz kabaretowy(wariacja Tancerza), kt�remu dzielnie sekunduj� dwie tancerki(pas de trois). O br a z 6. T�um wielbicieli wnosi na ramionach Sportowca, zwyci�zc� olimpijskiego. Porzuca on jednak rozkosze s�awy dla m�odej, urodziwej Sportsmenki. Ich taniec(pas de deux)jest hymnem na cze�� pi�kna, mi�o�ci i rado�ci �ycia. Balet Xpollo i Dzieuxzyna(opatrzony na zagranicznych wyst�-, pach Baletu Polskiego tytu�em 4 poWon er laBeYe)sk�ada si� z oddzielnych obraz�w z kt�rych ka�dy stanowi odr�bn�, zamkni�t� ca�o��. ��czy je wsp�lna my�l przewodnia: ukazanie wra�liwo�ci m�czyzny na pi�kno kobiety, niezale�nie od epoki i miejsca. Z koncepcji tej wynika r�norodno�� choreograficzna baletu b�d�cego przegl�dem rozmaitych styl�w ta�ca i muzyk. od greckich korowod�w i bachanalii a� do ta�c�w towarzyskich spod znaku jazzu. Z�o(@i Dzicwzwa stanowi� jedn� z pozycji pierwszego programu Baletu Polskiego i przedstawiany by� w czasie jego wyst�p�w w kraju i za granic�. Palet Be�yckiego wystawi� tak�e w skr�conej wersji Polski Zesp� Ta�ca, ch�r PFapli�ski, sc. 1.Corenrowicz. Warszawa 27 III 1961. Teatr Polski, w obs W@(osa(Apollo), K. Mazur�wna(Dziewczyna). Pr�b� cz�ciowego odtworze�(a z pami�ci oryginalnej wersji 8. Ni�y�skiej podj�� dawny solista Baletu Polskiego, ZKili�ski, sc. 1.Konarzewska. ��d� 25 IV 1978. Teatr Wielki, w obs. T. Pi�FaWpoi�o. Zakonnik. On, i, h�opiec), L. Kowalska(Bogini. Dziewczyna), E W: O ehowska(Mniszka. Ona), 8, jankowski(Bachus), 2. Sobis(Amorek)Program premierowego wyst�pu Baletu Polskiego w Pary�u z okazji Mi� 4 zy 8 aJodowej Wystawy Techniki i Sztuki zawiera� r�wnie�, opr�cz Bumi kra�o@i�WKwierw z-mol Chopina?i Fi�on o ziezn?, jedno�krowy obrazek baletow�WVzeame(z francuskim tytu�em �e Rappe()do Conezrnna 8. Woytowicza: chore bjzyrska, sc. W. Bacowski. W �wczesnej prasie polskiej balet ten wyst�puje nie�iedy pod tytu�em Ponr�t, jest to bowiem historia m�odego szlachcica pobOegPA 8 Vl@w, kt�ry wraca do kraju przesi�kni�ty mod� francusk�, a pod wp�yweBpo 4 patrzonej sceny zalot�w m�odej pary wie�niak�w zmienia upodobania i Ba 98 asnym weselu z Polk� wyra�cowauje �wawo mazura. Tre�� ta podbudoyanaWsta�a muzyk�, kt�rej polski charakter kszta�tuje si� stopniowo: w ostdtne)cz�sc(JeOaJ, nie maj�ce pocz�tkowo charakteru polskiego, powracaj� ju� w lu 89 eiBacie rytmicznej. Jako para szlachecka wyst�pili IN. Juszkiewicz i J �pW 3889 para ch�opska-0. Glink�wna i 2. Kili�ssi. PP@Kompozytorzy, R�ycki i Woytowicz, otrzymali przyznawane na WystayBe z�ote medale za muzyk� baletow�. Apollo i muzy. Apollo i muzy\ApoUon Mieagete)Balet w 2 obrazach. Libretto i muzyka: Igor Strawi�ski: choreografa: Adolf Bolm: scenografia: Niko�aj Fi emizow. Prapremiera: Waszyngton 27 IV 1928. Biblioteka Kongresu, zesp� zaanga�owany na Festiwal Muzyki Kameralnej. OsobB: Apollo, przewodnik muz-Adolf Bolrm Terpsychora, muza ta�ca-RuthPage: Kaliope, muza poezji epicznej-Elise Retman: Polihymnia muza sztuki mimicznej-Berenice Holmes: dwie s�u�ebne Apollina. Scena przedstawia krajobraz z wyspy DelosOb r a z 1. Prolog-Varodzny Xpollina. W ciemno�ciach nocy, ukryta w�r�d ska�, wydaje Leta na �wiat dzieci�. Apollina. S�u�ebne pomagaj� mu uwolni� si� z powijak�w i Apollo stawia pierwsze nieporadne kroki, uderzaj�c nie�mia�o w struny podanej mu liry. Obraz 2. X�wib i miy. W blasku s�o�ca stoi m�ody b�g z lir� w r�ku. Ostro�nie, a porem coraz �mielej pr�buje ta�czy�*wariacja Apollina). Ukazuj� si� trzy muzy. Apollo ujmuje je za r�ce i przyci�ga do siebie(taniec Apollina i muz). Nast�pnie wrscza im symboliczne insygnia sztuk, kt�rymi maj� si� opiekowa� Kaliope otrzymuje tabliczk� do pisania, Polihymnia mask�, a Terpsychora lir� i ka�da ta�czy kolejno sw� wariacj�. Pe�en, deklamatorskich"gest�w taniec Kaliope oparty jest na metrum XVIII-wiecznego aleksandrynu. Kipi�ca temperamentem Polihymnia nie umie zachowa� narzuconej przez mask� powagi, u�miecha si� i otwiera usta, jakby przemawia�a. Obie muzy nie zyskuj� aprobaty Apollina, zachwyca go natomiast szlachetny, nacechowany klasycznym umiarem i prostot� taniec Terpsychom. Pragn�c pokaza� muzom, jakimi cechami powinna si� odznacza� prawdziwa sztuka. Apollo ta�czy mistrzowsk� wariacj�, po czym wybiera ulubienic� Terpsychor�, by towarzyszy�a mu w pas de deux(adagio wariacje i koda*. Na wezwanie Zeusa Apollo opuszcza ziemi� i trzymaj�c muzy za r�ce, wst�puje na Olimp. Mit o Apollinie, synu Zeusa i ��ty, greckim bogu �wiat�a, opiekunie sztuk i nauczycielu muz, nasun�� Strawi�skiemupomys� stworzenia tej poetyckiej wizji baletowej. Jednak�e pierwsze wystawienie baletu, napisanego na zam�wienie Towarzystwa Muzyki Kameralnej w Waszyngtonie, nie przynios�o 04. Apollo i muzy. sukcesu. Dopiero prapremiera europejska nowej wersji choreograficznej Goerg*a Balanchine a, przygotowana dla Balet�w Rosyjskich Diagilewa, ukaza�a wszystkie walory dzie�a i sra�a si� wzorem dla nast�pnych inscenizacji. Przedstawienie to odby�o si� w Pary�u 12 VI 1928 w The�tre Sarah Bernhardt, sc Alauchant, w obs. S. Litr(Apollo). A. Nikitina(Terpsychora), L. Czernyszowa(Polihymnia), P. Dubrowska(Kaliope). Wzorowana na muzyce baletowej z epoki �oi�y'ego i napisana na orkiestr� smyczkow� partytura Xpolhna i nnc zbudowana jest na tradycyjnym schemacie klasycznych pas de deux, wariacji i pas*acdon, narzuca wi�c choreografowi konieczno�� podporz�dkowania si� surowej dyscyplinie ta�ca klasycznego i oddania wielkiej prostoty, przejrzysto�ci i precyzji muzyki. W osobie Balanchine a Strawi�ski znalaz� idealnego jej interpretatora, z kt�rym po��czy�a go przyja�� i dalsza wsp�praca w nast�pnych latach. Praca nad tym baletem sta�a si� te� punktem zwrotnym w tw�rczo�ci choreografa pierwszym krokiem w kierunku baje(u, abstrakcyjnego", gdy� w�tek narracyjny w Xpollinie i m@z@hby� ju� tylko lekko naszkicowany i nie by� rozbudowany dramatycznie. Wprowadzaj�c swobodn� interpretacj� element�w ta�ca klasycznego, Balanchine stworzy� sw�j pierwszy balet neoklasyczny. Wersj� t� wznawia� wielokrotnie w teatrach Bmeryki P�nocnej i Po�udniowej oraz Europy, ma� Ba American Ballet. Nowy Jork 27 IV 1937, w roli tytu�owej L�hristensendla Haller Theatre. Nowy Jork 25 IV 1945-f-Sgleysky dla Opery Paryskiej 21 V 1947-A. Ka�u�ny dla �ongelige Danske Haller 18 I 1931 i 9 I 1957-M. Kronstam dla New York City Haller 1951-N. Magallanes. FasBpnie przywilej wznawiania wersji balanchinowskiej otrzymali asys(eWchoreografa, T. Taras i P. I(cary, kt�rzy przekazywali balet 4 poWo i muzy r 6 �W@teatrom, tote� liczba jego premier stale wzrasta�a. By�y to mJn. : Londyn 458-44996 The Boyal Ballet-1. MacLeary Berlin 31 X 1969, Stidtische Oper-JpBeonefous Mediolan 10 XII 1971. La Scala-R. Nuriejew Antwerpia 444974 Baller van Vlaanderen-P. Bortoluzzi Monachium 18 IV 1974. Opera 8 Bosi G�teborg 25 III 1977. Stora Teatern-U. Gadd Wiede� 10 IX 1967(884977. Opera-R. Nuriejew Budapeszt 10 XII 1977. Opera-1. D�zsa�poir�dinnych, odmiennych wersji apollina i waz wymieni� nale�y insceniBacisA. Millossa dla Teatro delie Arti w Rzymie, 1941, T. Gsowskiej Ba �@4 Osche Oper w Berlinie 1951 i 1958, Y. Georgi dla Landestheater 6 Wanowcrze 1955, S. Gitara dla Piccola Scala w Mediolanie 1956. E. Waltera 44 a Wupperrale Biihnen 1956, M. Clausa dla Opery w Hamburgu 1906. Bajka. Bajka Feeria baletowa w 4 obrazach. Libretto i muzyka: Ludomir Micha� Rogowskichoreografia: Piotr Zailich: scenografa: Wincenty DrabikPrapremiera: Warszawa-4 V 1923. Teatr Wielki. Osoby: Kr�lewicz-Piotr Zailich: Kr�lewna-Mila Kami�ska: Motyl Zakl�ty. Pszcz�ka. Dziewica Wschodu-Halina Szrnolc�wna: Czarodziej-Jen Szer: Trefni� Kr�lewicza-Aleksander Sobiszewskc Baba Jaga-Adam Blancard�Le�ny Dziad-Micha� Kulesza: Ma�pa. Konik Polny. Szynkarz. Cyganka, lalki go�cie Kr�lewicza, s�u�ba dworska, stwory le�ne, driady, gnomy, koboldy, salamandry, ba�wany �nie�ne, muzykanci, wie�niaczki i wie�niacy. Obraz 1. Sala w bogatym polskim dworze, gdzie odbywa si� bal. Przy d�wi�kach poloneza za Kr�lewiczem i Kr�lewn� wkracza orszak go�ci, na ko�cu paraduje Trefni� z Ma�p�. Na bab zjawia si� te� Czarodziej i ze swej skrzynki wyczarowuje lalki, kt�re ta�cz� krakowiaka i ludowego walczyka. W pewnej chwili Czarodziej rzuca zakl�cie i wszyscy zastygaj� w pozach przerwanego ruchu. Opasawszy ich ogromn� wst�g�. Czarodziej porywa Kr�lewn�, zamyka w skrzynce i ucieka. Pierwszy budzi si� z odr�twienia Kr�lewicz, zrywa wst�g�, uwalnia pozosta�ych go�ci z mocy czarodziejskiego uroku, po czym ca�e towarzystwo wraz z**efrisiem i Ma�p� rusza w pogo� za Czarodziejem i porwan� Kr�lewn�. Obraz 2. Polana w lesie, w g��bi wida� chatk� Baby Jagi. Na polanie ta�czy Konik Polny w gronie le�nych ganie�. XadchodziCzarodziej, nios�c na plecach sw� cudown� skrzynk�. Baba Jaga zaprasza go na pocz�stunek i przywo�uje le�ne stwory, rozkazuj�c zabawi� go�cia ta�cem. Jako zap�aty za go�cin� Baba Jaga ��da od Czarodzieja poca�unku, lecz on odsuwa j� ze wstr�tem. Tymczasem wie�� o zbli�aj�cym si� po�cigu zmusza Czarodzieja do ucieczki. Orszak Kr�lewicza nie znajduje ju� u Baby Jagi z�odzieja, rusza wi�c dalej. Po namy�le Baba Jaga r�wnie� przy��cza si� do nich Obraz 3. Wn�trze karczmy. Bawi� si� tu po pracy w polu wie�niaczki i wie�riacy, ta�cz� krakowiaka i oberka. Jest te� Czarodziej, kt�ry hojnie funduje wszystkim wino i z lubo�ci� przygl�da si� ta�cz�cej specjalnie dla niego Cygance. Aby jeszcze bardziej o�ywi� zabaw�. Czarodziej wyczarowuje ze swej skrzynki muzykant�w i wnet ca�y t�um wiruje----w tanecznym zapami�taniu, nie widz�c nawet przybycia niespodziewanych 26. Bajka. go�ci-Kr�lewicza. Baby Jagi. Ma�py i Trefnisia. Ale dostrzega ich Czarodziej, ucieka wi�c przez okno. O b raz 4. Sala w pa�acu Czarodzieja. Czarodziej wprowadza porwan� Kr�lewn�, sadza na tronie i zapewnia o swej mi�o�ci Na jej cze�� ta�cz� r�ne fantastyczne postacie: gnomy, koboldy, driady, salamandry(taniec ziemi, taniec ognia, taniec w�d, taniec powietrza). Wbiega Kr�lewicz: szcz�liwy z odnalezienia ukochanej, zbli�a si� do niej, lecz z�o�liwe gnomy broni� mu dost�pu. W�wczas rusza na pomoc Baba Jaga, przyzywa ba�wany �nie�ne, kt�re rozprawiaj� si� z gnomami, nast�pnie hipnotyzuje Czarodzieja i rozkazuje mu, by j� poca�owa�. Poca�unek sprawia, �e Czarodziej pada martwy. Baba jaga odzyskuje m�odo�� i urod�. Kr�lewicz bierze w ramiona Kr�lewn�, a wszyscy ciesz� si� ze szcz�liwego zako�czenia przygody Og�lnikowy tytu� BgAr wyja�nia zamierzenia autora, kt�remu zami�owanie do dawnych wierze�, legend i ba�ni nasun�o pomys� zebrania r�nych w�tk�w ba�niowych i po��czenia ich w jednolit� ca�o��. Akcja rozgrywa si� wi�c w nieokre�lonym miejscu i czasie, a jej nik�y w�tek jest raczej pretekstem do rozbudowania malowniczych obraz�w. Balet �w, imponuj�cy bogactwem efekt�w dekoracyjnych, stanowi przyk�ad fantastyki, gdzie r�norodno�� pomys��w inscenizacyjnych i m 668 go�� drugorz�dnych postaci(kilkuset statyst�w()g�ruje nad logicznym rozwojem akcji. Muzyka podkre�la elementy fan(astykiodpowiednim zastosowaniem r�nych grup instrument�w, zawiera tak�e formy muzyczne r�nych ta�c�w, a w�r�d nich motywy i rytmy polskich ta�c�w ludowych. Za skomponowan� muzyk� do By: i Ludomir Micha� Rogowski otrzyma� nagrod� Ministerstwa Wyzna� Religijnych i O�wiecenia Publicznego. W trzy lata p�niej Rogowski dokona� znacznego skr�tu Bg�i, i t� now 4, jednoaktow� wersj� pt. Kupa�a wystawiono r�wnie� w Teatrze Wielki(88 Warszawie, 14 XII 1926, ch�r. P. Zailich, sc, j. Wody�ski, z niewiels@zioianami w obsadzie: rol� Kr�lewicza przej�� 2. D�browski, a rol� Kr�lewO� 48 zyrna�ska. Bardzo �pi�ca kr�lewna. Bardzo �pi�ca kr�lewna. Bajka muzyczna w I akcie, 7 obrazach. Libretto(wg bajki Ob. Perraulta)i muzyka: Augustyn Blach: choreografa: Witold Gruca: scenografa: Liliana/ankowska. Prapremiera: Warszawa 29 IX 1974. Teatr Wielki. V-oby: Kr�lewna-Zofia Rudnicka: Kr�lewicz-Mi�osz Andrzejczak: Kr�lowa Bo�ena Brun-Bara�ska(mezzosopran): Kr�l-W�adys�aw Skoraczewski(bas): Babcia-J�zef Woitan(baryton): wr�ka Filutka-Agnieszka Kossakowska(sopran): wr�ka j�dzunia-Zbigniew Juchnowskk wr�ka Piruetka-Janina Galikowska: wr�ka M�drusia-Barbara Giera�towska: Ochmistrzyni-Alina Bolechowska(soprank Pies Pudel-Janusz Subicz: wr�ka Koloraturka wr�ka Szarmantka, wr�ka Szpinetka, wr�ka �licznotka. Starowinka, stra� po�arna stra� kr�lewska, dajny dworu. Obraz 1. Vczta Ar�lear�a. Z okazji narodzin d�ugo oczekiwanej c�reczki Kr�l i Kr�lowa wydaj� wspania�e przyj�cie. Przybywaj� wr�ki, obdarzaj� dziecin� swymi darami: wr�ka �licznotka-urod�, M�drusia-rozumem. Piruetka-talentem do ta�ca, Koloraturka-pi�knym g�osem, Szarmantka-wdzi�kiem, Szpinetka-talentem muzycznym. Zjawia si� tak�e nie zaproszona przez pomy�k� j�dzunia i obwieszcza, �e gdy Kr�lewna sko�czy pi�tna�cie lat, skaleczy si� wrzecionem i umrze. Dobra wr�ka Filutka prostuje jednak z�owr�bn� zapowied� J�dzom: Kr�lewna nie umrze, lecz zapadnie w stuletni sen, z kt�rego zbudzi j� pi�kny Kr�lewicz. Obraz 2. Or�dzie Ar�leus�ie. Kr�l zwo�uje konferencj� i og�asza, �e wszystkie wrzeciona w jego pa�stwie maj� by� wyrzucone. Rozkaz kr�lewski zostaje skwapliwie spe�niony, nie dos�ysza�a go tylko mieszkaj�ca pod zamkow� wie�� g�ucha Starowinka. O b raz 3 Krwetna: onc�y pi�tna�cie lat. Kr�lewna wyros�a na dorodn� dziewczyn�, a wszyscy zapomnieli ju� o z�ej wr�bie J�dzuni. Pewnego dnia Kr�l i Kr�lowa wyje�d�aj� na spacer, damy dworu rozchodz� si� do swych komnat. Ochmistrzyni, zamiast opiekowa� si� Kr�lewn� ucina sobie drzemk�. Kr�lewna za� korzystaj�c ze swobody, biegnie do izby Starowinki, a zauwa�ywszy tan nie znany przedmiot-wrzeciono, bierze je do r�ki, zak�uwa, si� w d�o� i pada martwa. Starowinka uderza w dzwon na alarm. Zbiega si� ca�y przera�ony dw�r, przybywa te� wr�ka Filutka. Obraz 4, iwlezm sen. Filutka oznajmia, �e oto spe�ni�a si�. Bardzo �pi�ca kr�lewna. przepowiednia i Kr�lewna zapad�a w stuletni sen. Poniewa� rucnie powinno go zak��ca�. Filutka usypia za pomoc� czarodziejskiej r�d�ki wszystkich i wszystko, pocz�wszy od kr�lewskiej pary, a sko�czywszy na ogniu w piecu. O b raz 5. Krileaicz. Min�o sto lat. W okolicach u�pionego zamku poluje m�ody, pi�kny Kr�lewicz: z zaciekawieniem ogl�da dziwny zamek. O b raz 6. Prze�udzmie. O wschodzie s�o�ca budzi si� ze snu Kr�lewna, a wraz z ni� ca�y dw�r, wszystkie u�pione osoby i przedmioty. Kr�lewicz prosi rodzic�w Kr�lewny o jej r�k� Odbywa si� wspania�y �lub. Obraz 7. �czta ieelna. Po ceremonii �lubnej odbywa si� wielka uczta, w kt�rej bierze udzia� ca�y dw�r oraz wszystkie wr�ki. 3 Nic ju� nie zak��ca og�lnej rado�ci i szcz�cia m�odej D 3 TyBajka muzyczna, baletowa-wokalna Bardzo jiqca Aro(eawa, test swobodn� adaptacj� g��wnego w�tku tre�ciowego znanej bajki Ob. Perraulta, na kt�rej oparte jest r�wnie� libretto S�iqcyo�leany 8 P. Czajkowskiego. W uj�ciu A. Blacha oraz inscenizator�w jego baletu temat �w potraktowany zosta� w spos�b komediowy, pe�en akcent�w parodii, szablonowych sytuacji 1 form tanecznych obowi�zuj�cych w tradycyjnych baletach klasycznych. Partie wokalne, b�d�ce r�wnie� parodi� szablonowych arii operowych, oraz recytowany tekst stanowi� dowcipny komentarz akcji, w muzyce za� liryzm przeplata si� z grotesk� i sarkastycznym �artem. Balet Bardzo �pi�ca Ar�(cuma zosta� wznowiony w warszawskim'Veatrze Wielkim 2 XII 1976, z udz. 1. G�owackiej i Mudrzejczakaw g��wnych rolach tanecznych, oraz przekazany przez W. Gruc� dw�m teatrom: Operze w Poznaniu 8 IN 1979 w obs. M. Poiyrczuk(Kr�lewna), ). Sta�da(Kr�lewicz), i Operze w Bydgoszczy 13 IV 1981, w obs. A. Rutkowska i MD�browski. Wraz z baletem Namomof�(Oczeeiaame?-inne wersje tego baletu)Wstawiono na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego inny jednoaktowy balet A Blacha pr Pa/G�oy/, libr. R. Lindenbergh i W. Gruca, ch�r. W. Gruca, sc. X. Zaniewska: �ona(M. Connpe)odchodzi od M�a(W. Gruca), gdy zjawia si� On(SSzyma�ski), posta� ze �wiata natury, symbol swobody i �ywio�owych uczu�: Zona, pot�piona przez otoczenie, zyskuje jedynie wybaczenie M�a. 29. Ba�� krakowska. A Blach jest re� autorem muzyki do mimodram�w, realizowanych przez Wroc�awski Teatr Pantomimy, w ch�r. M. Tomaszewskiego: Wv� i S'en, kt�re wystawione by�y w sc. K. Pankiewicza w Amsterdamie przez Het Nationale B-allet: Wy� 15 III 1965, . Sen 17 VIII 1967. Natomiast dwa inne mimodramy wykona� zesp� Sceny Mim�w Warszawskiej Opery Kameralnej: �@erc@d(o 12 VI 1975*poKazane podczas tournee zespo�u w USA w 1976)i O(os milczema I X 1977. Z tw�rczo�ci A. Blacha nie przeznaczonej do realizacji scenicznej W. Grucawybra� Salwo gioioso na sopran i pi�� flet�w. Premiera baletu Swmo giowso(Psalm radosiy)w sc. 1. Dobieckiego odby�a si� 21 XII 1972 na scenie kameralnej Teatru Wielkiego w Warszawie, w obs. 8.Kocio�kowska(Liza Woka), J. Graczyk(Pan Flet, R. Krawucki(Pan Oboi), R. Kerson(pan Klarnet, ). Koz�owski(pan Fagotk solo wokalne: U. Trawi�ska-Moroz. Balet ten pokazany by� przez zesp� warszawski na wyst�pach w Bratys�awie(X 1970, Berlinie(XII 1970. Brnie(IX l 975), Wilnie i Leningradzie tli 19773. 8 Blach napisa� r�wnie� muzyk� do balet�w: Gileamcsz?i OczeAiaanie?. Ba�� krakowska. Balet w 2 obrazach z prologiem i apoteoz�. Libretto: Ludwik Hieronim Morstin*wg polskiej legendy z XVIII w.o mistrzu Twardowskim): muzyka: Micha� Kondracki: choreografa: Bronis�awa Ni�y�ska: scenografa: Teresa Roszkowska. Prapremiera: Pary� 19 XI 1937, The�tre Mogador. Balet Polski. Premiera polska: Warszawa 6 IV 1938. Teatr Wielki. Balet Polski. Osoby: Twardowski-Czes�aw Konarskk Diabe� kulawy-J�zef Marciniak: Diablica-Olga Glink�wna: Ober�ysta-Miko�aj Kopi�skq diab�y, diablice rycerze, dziewice, przekupki krakowskie, mieszczanie, �acy, czarownice, anio�owie. Rzecz dzieje si� w Krakowie. Prolog. Na Rynku krakowskim, ton�cym w mrokach nocy, stary czarnoksi�nik Twardowski spotyka Diab�a kulawego. �w za� ukazuje mistrzowi kusz�c� wizj� dziewic i rycerzy, obiecuj�c wprowadzi� go w ren pi�kny �wiat za cen� zaprzedania duszy. Twardowski podpisuje cyrograf, zrzuca p�aszcz i staje odm�odzony, strojny w pi�kny kontusz O b raz 1. W blasku s�onecznego dnia Rynek krakowski t�tni �yciem(taniec przekupek). Wchodzi Twardowski z Diab�em, kt�ry ma tu ju� swego sprzymierze�ca w postaci Diablicy, wcielonej w przekupk�. Diablica kusi Twardowskiego. Ober�ysta wytacza bary�k� wina i rozpoczyna si� og�lna pijatyka, a nast�pnie, weselisko Twardowskiego z Diablic� zako�czone hucznym oberkiem. Obraz 2. W piekle odbywa si� dziki sabat czarownic. Twardowski, wci�gni�ty przemoc� przez Diab�a, wszczyna raz. Ba�� krakowska. paczliw� walk� z diab�ami. W�wczas czarownice otaczaj� go xzalonym kr�giem tanecznym, w kt�rym ginie jakby w olbrzymim kotle. Ale na pomoc spiesz� anio�owie i przy d�wi�kach godzinek wyzwalaj� dusz� Twardowskiego z czartowskiej IDOCVA p o 1 e z a przedstawia wizj� duszy Twardowskiego na Ksi�ZyC�JBalet Bum kra�ousAz(kt�rej francuski tytu�u La L�ende Je Cracoaie pojawia si� niekiedy w �wczesnej prasie polskiej w dos�ownym t�umaczeniu jako Legenda Ara�oai�a)jest skr�con� wersj� znanej legendy o pakcie Twardowskiego z diab�em, ulubionego tematu polskiej tw�rczo�ci baletowej(zob.balety Pan TYmdoarAP L. R�yckiego i A. Sonnenfelda)Bst�pstwemod tradycji jest tu odmienne zako�czenie, w kt�rym Twardowski ulega fizycznej przemocy diab��w. Capidarnieuj�ta akcja rozwija si� w szybkim tempie przy sta�ym udziale t�umu na scenie. Barwna, �ywa i j�drna muzyka oddaje nastr�j niezwyk�o�ci, zwi�zany z t� legend�, i tworzy zwarte obrazy symfoniczne, odpowiadaj�ce sytuacjom scenicznym. Scenariusz i partytura Bawi Araba, sAiy sp�on�y w Warszawie w czasie powstania 1944. Przebywaj�cy po wojnie w Nowym Jorku kompozytor zrekonstruowa� partytur� z pami�ci w 1945 W 8 sako oceniany przez �wczesn� krytyk� polsk� balet Wam �rakouskastanowi� jedn� z kluczowych pozycji zar�wno pierwszego, jak i drugiego sezonu Baletu Polskiego. Wraz z Marianami? i Piemiq o ziemi?figurowa� te� w spektaklu baletowym w T�-atrze Wielkim 19 IV 1939 z okazji XVII Mi�dzynarodowego Festiwalu Towarzystwa Muzyki Wsp�czesnej. Przy wznowieniu Bum Ara: ousAiy w drugim sezonie Baletu Polskiego JCieplmskiwprowadzi� niewielkie zmiany w choreografii Bbi�y�skiej. M Kondracki otrzyma� za Ba�� AraAuskq z�oty medal na Mi�dzynarodowej Wystawie Techniki i Sztuki w Pary�u w 1937. Beau Danube, le. Beau Danube leUNaJ pi�knym Dunajem)Balet komiczny w I akcie. Libretto i choreografia: Ceorid Miasir: muzyka: Johann Strauss, oprac. Roger Desormiere: scenografia: Elizabeth i W�adimir Po�uninowiedekoracje(wg szkic�w Constantina Guysa): Etienne Beaumont-kosduPrapremiera: Monte Carlo 15 IV 1933, Ballers Russes de Monte Carlo Osoby: Huzar-Leonid Miasin: uliczna Tancerka-Aleksandra Darniowa: b(arzeczonia Huzara-Tatiana Riabuszynska: Dandys-Dawid Laszin: Szwaczka lrina Baronowa: Malarz. Zapowiadacz ulicznych wyst�p�w. Atleta. Ogrodnik, modystki, rodzice narzeczonej Huzara, kupcy, mieszczki i mieszczanie wiede�scy. Scena przedstawia wiede�ski Prater w latach �O-ych XIX w. Przy d�wi�kach wiede�skiego walca spaceruje w parku niedzielny t�um, nawi�zuj� si� przelotne znajomo�ci i flirty. Przygodny Malarz maluje portret �adnej Szwaczki, kt�ra nie jest oboj�tna na jego zaloty, lecz odci�ga j� elegancki Huzar, by po c�wiiiopu�ci� dziewczyn� dla swej Narzeczonej, id�cej na spacer pod czujn� opiek� rodzic�w. Huzar ta�czy z Narzeczon�(mazurka)i wydaje si� bardzo zakochany, lecz nie trwa to d�ugo. Uwag� wszystkich przyci�ga grupa ulicznych artyst�w: Zapowiadacz. Atleta i Tancerka, w kt�rej Huzar poznaje sw� dawn� kochank�. Rozpoczynaj� si� wyst�py. M�oda panienka, widz�c poufa�y stosunek Tancerki do Huzara, mdleje i rodzice musz� j� wyprowadzi�. Rozbrzmiewa melodia walca Mad pi�Awww modrym Dunajem, o�ywiaj�c mi�osne wspomnienia Huzara i Tancerki(pas de deux). Ale oto wraca Narzeczona i ni