10404
Szczegóły |
Tytuł |
10404 |
Rozszerzenie: |
PDF |
Jesteś autorem/wydawcą tego dokumentu/książki i zauważyłeś że ktoś wgrał ją bez Twojej zgody? Nie życzysz sobie, aby podgląd był dostępny w naszym serwisie? Napisz na adres
[email protected] a my odpowiemy na skargę i usuniemy zabroniony dokument w ciągu 24 godzin.
10404 PDF - Pobierz:
Pobierz PDF
Zobacz podgląd pliku o nazwie 10404 PDF poniżej lub pobierz go na swoje urządzenie za darmo bez rejestracji. Możesz również pozostać na naszej stronie i czytać dokument online bez limitów.
10404 - podejrzyj 20 pierwszych stron:
Powstawanie[ Arystoteles (384-322) | Wypisy filozoficzne | Towarzystwo im.
Ludwiga Wittgensteina ]
Powstawanie
To, co powstaje, powstaje albo z natury, albo przez sztukę, albo spontanicznie;
mianowicie, wszystko powstaje dzięki czemuś, z czegoś i staje się czymś. Przez
"coś" rozumiem kolejne kategorie: substancję, ilość, jakość lub miejsce.
Naturalny będzie rodzaj powstawania dokonującego się dzięki przyrodzie.
Wyróżnimy tutaj to, z czego coś powstaje, a co nazywamy materią, to, z powodu
czego coś powstaje, a co istnieje naturalnie, i wreszcie to coś, czym jest
człowiek, albo roślina, a co najczęściej nazywamy substancją. To wszystko, co
powstaje, czy to z natury, czy przez sztukę, zawiera materię; każda bowiem rzecz
może istnieć lub nie istnieć, a zdolność ta jest materią w każdej. W ogóle,
zarówno to, z czego rzeczy są wytworzone, jest naturą, jak również forma, według
której są wytworzone, jest naturą (bo to, co jest wytworzone, na przykład
roślina lub zwierzę, ma naturę); wreszcie to, dzięki czemu coś powstaje, jest
również naturą, ale naturą w sensie formy i gatunkowo identyczną (chociaż
znajdującą się w innym bycie); bo człowiek płodzi człowieka.
Takie jest więc powstawanie tworów naturalnych. Wszystkie inne rodzaje
powstawania nazywają się wytwarzaniem. Wszelkie wytwarzanie jest albo dziełem
kunsztu, albo zdolności, albo myśli. (...)
Jak się więc rzekło, nic nie może powstać, jeżeli czegoś przedtem nie było. Jest
więc jasne, że część rzeczy musiała już przedtem istnieć; tą częścią jest
materia, istnieje bowiem w rzeczach i jest tym, co staje się czymś. Ale czy
materia występuje też jako element w definicji rzeczy? Zapewne, wszak na dwa
sposoby określamy naturę kół spiżowych; na przykład określamy ich materię
twierdząc, że jest nią spiż, oraz ich formę twierdząc, że jest to taka a taka
figura; i figura jest najbliższym rodzajem, w którym koło jest umieszczone. W
definicji koła spiżowego występuje zatem także materia. Jeżeli pewne rzeczy
powstały z czegoś jako ze swej materii, wówczas nie powie się, że są one tym
materiałem, lecz że są z tego materiału. Na przykład, posąg nie jest kamieniem,
lecz jest z kamienia, a człowieka, który wyzdrowiał, nie będziemy nazywać według
stanu, w którym się jako chory znajdował i z którego wyszedł. Przyczyna leży w
tym; że mimo iż coś powstaje zarówno z braku, jak i z substratu, który nazywamy
materią (na przykład to, co się staje zdrowe, jest zarówno człowiekiem jak i
chorym), to jednak mówi się, że raczej powstaje z braku (na przykład, z chorego
raczej niż z człowieka powstaje zdrowy). Dlatego też zdrowego nie nazwie się
chorym, lecz nazwie się człowiekiem, i to człowiekiem zdrowym. Atoli w
przypadku, gdy brak nie jest oczywisty i jest trudny do nazwania, na przykład w
przypadku spiżu brak jakiegoś kształtu, albo w przypadku cegieł i drzewa brak
formy domu, powstawanie jest tutaj rozumiane jak stawanie się zdrowym po jakiejś
chorobie. A zatem ponieważ to, co powstało, nie jest nigdy nazwane według tego,
z czego powstało, przeto również nie nazwiemy pomnika drzewem, lecz drewnianym,
nie spiżem, lecz spiżowym, nie kamieniem, lecz kamiennym, a dom nazwiemy budowlą
z cegieł, a nie cegłami. (Jednakże dokładniejszy wgląd w tę sprawę przekona nas,
że nie można powiedzieć, iż posąg jest po prostu z drzewa albo, że dom jest z
cegieł, ponieważ powstawanie implikuje zmianę tego, z czego coś powstaje, a nie
niezmienność). Z tego przeto względu posługujemy się takim sposobem mówienia.
Źródło: Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1983
[ Arystoteles (384-322) | Wypisy filozoficzne | Towarzystwo im. Ludwiga
Wittgensteina ]