Recenzje

• Erna Eltzner

  2018-03-21

  Od śmierci Stanisława Brzozowskiego minął już nad wiek. Jednak jego myśli są stale poddawane analizom, we współczesnym świecie, nie tracą na znaczeniu i wartości. Żył krótko, ale zdążył stworzyć dzieła, które zdecydowanie miały spory wpływ na innych autorów. Filozof, pisarz, krytyk teatralny i literacki. Narodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Przez pewien czas studiował na wydziale przyrodniczym, nie ukończył tego etapu, gdyż został relegowany z uczelni za współorganizację protestu. Przebywał w carskim więzieniu, to tam zachorował na gruźlicę, która ostatecznie nieustanna się przyczyną śmierci. W sanatorium poznał własną przyszłą żonę, Antoninę Kolberg. Oskarżano go o współpracę z carską policją polityczną, współczesne badania dowiodły, że była to zwykła intryga. Brzozowski przeszedł przez dużą ewolucję własnych poglądów, naginał filozofię Marksa, pod koniec życia nawrócił się na katolicyzm. Jego poglądy kształtowały samoświadomość narodowej inteligencji. Na ten temat, pomiędzy innymi, w swej książce pdf pisze Maciej Urbanowski, historyk literatury polskiej, od dawna ciekawy się Stanisławem Brzozowskim. Oto następny tom z serii „Projekt: Egzystencja i Literatura”. Dyskutuję o tym przedsięwzięciu z olbrzymią przyjemnością, każdy świeży wolumin wydaje mi się być jeszcze lepszy. Wspominałam niejednokrotnie, lecz ponownie muszę nadmienić, że najbardziej podoba mi się to zupełne zróżnicowanie w tematyce. Kolejna jest Julia Hartwig, mam olbrzymią nadzieję, iż wkrótce przeczytam poświęconą jej publikację. Ostatnio otrzymaliśmy w nasze ręce książkę o Jarosławie Marku Rymkiewiczu, teraz wybór padł na Stanisława Brzozowskiego. Postać autentycznie intrygującą, ze względu na bogatą biografię, olbrzymi talent, literacką karierę, którą przerwała przedwczesna śmierć. Przyznaję, moja wiedza w tym zakresie dopiero się rozwija, od niedawna lepiej poznaję Brzozowskiego, ale uznaję to za frapującą podróż. Sięgnęłam po tę pozycję właśnie z tego powodu. Chciałam odkryć coś nowego, odnaleźć bodziec do dalszych poszukiwań, spędzić czas ponad wciągającą lekturą. Zdecydowanie można zauważyć, że Maciej Urbanowski jest człowiekiem pełnym pasji. Pragnę zapewnić osoby pełne obaw, czy podołają tej książce pdf — zaręczam, iż warto spróbować. Nie została napisana suchym językiem, czysto naukowym. Sam twórca wyraźnie zaznaczył, nie mamy do czynienia z monografią Brzozowskiego. To dość indywidualne spojrzenie na jego postać, poparte latami doświadczeń, zgłębiania w przedmiot rozważań. Już we wstępie trafiamy na kluczowe stwierdzenie, dotyczące pisania o ulubionych twórcach. Bywa trudno, pojawiają się wątpliwości. Osobiście uważam, iż kłopoty może sprawiać pozostanie obiektywnym w ocenie, ewentualnie jej pominięcie, pozostawienie wolnego wyboru czytelnikowi. Urbanowski idealnie sobie poradził w tej sferze. Na całość składa się zestaw dziewięciu esejów. Publikowane na przestrzeni lat, zostały zebrane, odpowiednio przygotowane. Co najistotniejsze, na próżno szukać tam chaosu w jakiejkolwiek formie. To spójna publikacja, choć poruszająca dużo kluczowych wątków. Lecz, zgodnie z tytułem, głównym motywem jest stosunek Stanisława Brzozowskiego do szeroko pojmowanej nowoczesności. To bardzo zajmujące zagadnienie, zważywszy na rozwój pisarza, jego dualistyczne podejście do problematyki. Z jednej strony, zależało mu na unowocześnieniu Polski, własnych rodaków, lecz z drugiej odczuwał głębokie przerażenie względem pewnych idei. Nie wierzył, że postęp jest związany wyłącznie z kompletnym odcięciem od przeszłości. Najmocniej mnie przyciągnął epizod poświęcony Antoninie, żonie Stanisława. Ukłon dla Macieja Urbanowskiego za słuszne przyjrzenie się „Tonce”, jak zwykł nazywać ją mąż. To niesamowita kobieta, a jednak rzadko można znaleźć o niej dłuższe wzmianki. A szkoda, po cichu liczę, iż ktoś postanowi przeprowadzić śledztwo, stworzy o Antoninie całą książkę. Tymczasem, dużo światła rzuca esej. Kolejny, równie świetny, stara się odpowiedzieć na pytanie: czy myśli Brzozowskiego jest stale aktualny? Poprzez różnorakie opinie dochodzimy do meritum. Co przewrotne, on sam unikał słówka „aktualny”, zwłaszcza w kontekście literatury. Olbrzymim plusem są zamieszczone fotografie a także obszerna bibliografia — przyznam, że zawsze zwracam na to uwagę w takiego rodzaju pozycjach. Publikacja Macieja Urbanowskiego interesująco przedstawia poglądy Stanisława Brzozowskiego, rodzinę, maluje tło epoki. To książka, która z pewnością powinna trafić w ręce osób przepadających za twórczością tego autora, pragnących głębiej wniknąć w interpretację poszczególnych dzieł, przyjrzeć się jego życiu. To naprawdę interesujący materiał, idealnie skonstruowany.