Recenzje

• Qulturasłowa

  2021-12-25

  Początek XX wieku to czasy niezmiernie barwne i dynamiczne i to tak naprawdę dla wszystkich. W tym dla różnego rodzaju kombinatorów, którzy nadawali lokalnego kolorytu, lecz i potrafili mocno przemieniać bieg historii. Niektórzy zresztą zapisali się na jej kartach, a mimo przestępczej działalności, patrzymy na nich przychylnie i traktujemy z wyraźną sympatią. Taką właśnie postacią jest Henryk Wcisło, alias Henry Haas, alias Heinrich Haas, facet o wielu twarzach i wcieleniach, a wszystko wskazuje, że w każdym z nich idealnie się odnajduje. Poznajemy go dzięki Grzegorzowi Kalinowskiemu i kolejnej już powieści autora z cyklu „Śmierć frajerom”, zatytułowanej „Wyrok”. Opublikowana nakładem Wydawnictwa Skarpa Warszawska opowieść łotrzykowska, kryjąca w sobie wyjątkowy klimat Warszawy lat 1905 do 1925, odsłania przed nami cienie i blaski funkcjonowania aparatu państwowego i szpiegowskiego (w tym funkcjonowania oficerów wywiadu) w ówczesnych warunkach, kulisy mniej albo bardziej udanych akcji, a także postaci samych członków siatki wywiadowczej, ich mocne strony a także słabości. To lektura nie tylko dla osób, które miały przyjemność sięgnąć po poprzednie tomy historii, lecz dla wszystkich, którzy lubią gangsterskie klimaty i kryminały retro, a także tych, którzy polubili Heńka i dali się porwać jego urokowi. Wraz z Wincentym Sokołowskim, oficerem Oddziału II Sztabu Głównego czyli wywiadu, zaglądamy w supertajnym archiwum do teczek osobowych. Facet odnalazł się w trudnej sytuacji, uczyniono go bowiem arbitrem w sprawie, która mogła kosztować nawet życie oficerów a także agentów wywiadu, lecz przede wszystkim – reputację państwa. Owo zadanie czeka na Sokołowskiego w pałacu Saskim, a chodzi o nielegalny w myśl międzynarodowych umów eksport polskiej broni do Hiszpanii. Odbiorcą ma być ponoć generał Franco, z którym – nawet nie ukrywając zbytnio tego faktu – sympatyzował polski rząd. Jedna z tych teczek należy właśnie do Heńka Wcisło, fascynującego mężczyzny, słynącego z brawury, lecz i brylowania na polskich salonach. O tym przystojnym młodym człowieku z pokaźnymi pieniędzmi krążą legendy. A on sam raczej podsyca niż dementuje zasłyszane plotki na własny temat. Ponoć był kasiarzem, ponoć pracował z samym Szpicbródką, na pewno również był współpracownikiem wywiadu. Ze Stanów Zjednoczonych wrócił jako bogaty człowiek sukcesu utrzymując, że pieniądze zarobił na łamaniu przepisów prohibicyjnych i współpracy z gangsterem Alem Capone. Co jednak wspólnego ma Wcisło z obecną sytuacją? Do czego może przydać się agencji wywiadu? Czy gangster i początkujący literat ma szansę ocalić honor państwa polskiego? Dowiemy się tego z lektury frapującej powieści, która zachwyca klimatem, dbałością o szczegóły. Mimo iż akcja toczy się wolno, a opisy są wyjątkowo szczegółowe, to ich plastyczność pobudza naszą wyobraźnię sprawiając, że czujemy się uczestnikami zdarzeń i ulegamy czarowi Heńka.