Recenzje

• krytyk.com.pl

  2018-03-20

  http://krytyk.com.pl/literatura/recenzja-ksiazki-rudowlosa-autor-orhan-pamuk/ "Tajemnica studni jako symbolu nie jest w „Rudowłosej” sekretem. Czytelnik wie, że stanowi klucz do zrozumienia fabuły, więc kiedy nakłada na akcję kolejne stojące za nią sensy tak naprawdę przewiduje rozwój akcji. Zaskoczenia, które przeżywa Cem nie są zaskoczeniami czytelnika. Odbiorca zostaje postawiony raczej w pozycji wyroczni, bezsilnie śledzącej przewidywalną historię (tutaj uwydatnia się również motyw fatum). Przyjemność z lektury „Rudowłosej” nie płynie więc z niespodziewanych zwrotów akcji i suspensu, ale odnajdowania rozlicznych tropów, które należy traktować jak podstawę wróżby".

• Daria Kr

  2018-03-20

  Wydarzenia przedstawione w książce pdf mają miejsce w Turcji w 1980r. Cem i jego matka zostają sami, nie mają wielu środków do życia. Chłopak decyduje się na podjęcie pracy przy kopaniu studni, chce zarobić trochę pieniędzy na kursy przygotowawcze do studiów. Z czasem, podczas pracy w tym miejscu nawiązuje się bliższa relacja pomiędzy Cemem a mistrzem Mahmutem, można ją porównać do relacji ojca i syna. Jednak ta relacja może spowodować katastrofę. Mistrz opowiada chłopakowi historię, w której ojciec zabija własnego syna, Cem natomiast opowiada historię Edypa. Nadchodzi niepokój, proroctwa mają szansę się spełnić. Cem poznaje także piękną rudowłosą kobietę, która sprawia, że chłopak nie może się skupić na tym, co najważniejsze. Tragedia wisi w powietrzu, a finał zaskakuje. Relacje głównych bohaterów, czyli Cema i Mahmuta, to relacje mistrza z uczniem, lecz nie tylko... to także relacje, które są bardzo zbliżone do tych łączących syna z ojcem. Ojciec Cema nigdy nie nawiązał z nim tak najbliższej więzi, miał własne sekrety, a syn pozostawał na dalszym planie. Natomiast Mistrz u którego pracował chłopak stał się dynamicznie kimś bliskim dla niego. Zanim podjął decyzję, dzielił się własnymi myślami z Cemem, obdarzył go bliskością, której brakowało chłopakowi. W życiu Cema brakowało także zainteresowania, które dostał od Mahmuta, a jego mistrz ucząc go zaczął traktować go jak syna, któremu miałby przekazać własny zawód. "Rudowłosa" to opowieść którą trudno ocenić. To moje pierwsze spotkanie z autorem, lecz zdążyłam się już przekonać, że sposób w jaki opowiada historię jest wyjątkowy, nietypowy. Twórca wprowadził do własnej powieści dwie legendy, mit o Edypie, a także historię Abrahama. Idealnie zostały przedstawione uczucia bohaterów, poczucie winy, a wielkie wrażenie zrobiły także metafory użyte przez autora w tej powieści. Studnia, im głębiej się ją kopie, tym więcej rzeczy można z niej wydobyć. Tak samo jak dusza człowieka, może skrywać najczarniejsze myśli, wiele złych wspomnień, przeżyć. To książka ebook w której przeznaczenie gra główną rolę.

• dziewczynak

  2018-03-20

  Orhan Pamuk toczy na kartach swej powieści inteligentną, czytelniczą rozgrywkę, za jej podwaliny biorąc sobie opowieści zarówno biblijne, perskie, jak i greckie. Główne skrzypce gra jednak – dosłownie i w przenośni – edypowski dramat, naznaczając na zawsze życie Cema, który nieświadomie, nieomal od pierwszych kart powieści dąży ku miejscu przeznaczenia; miejscu, w którym wszystko się zaczęło – studni na wzgórze miasteczka, leżącego tuż pod Stambułem. Dzieło autorka przesiąkniętego jest erudycją, nie wynikającą z tematyki powieści, ale kunsztu autora a także jego zdolności do ukrywania metaforycznych znaczeń, ukrywanych nawet na samym dnie studni. Mimo, iż pozycja ta nie do końca spełniła moje oczekiwania, wobec powieści z tego gatunku, jej lekturę nie sądzę za stratę czasu. Wręcz przeciwnie – atmosfera skrywająca się pomiędzy kartami, a coraz silniej otaczająca czytelnika, uwalnia się wraz z każdym pokonywanym rozdziałem. Odbiorca jest osaczony, zarówno przez niekiedy dramatyczne wydarzenia występujące w powieści a także wiedzę na temat losu głównego bohatera, bo – nie oszukujmy się – jest on słynny czytelnikowi wraz z pojawieniem się pierwszej wzmianki o Edypie. Jednak nadchodząca, skrywana na dnie studni prawda, jest ciężka; czytelnik mimo domysłów (zna bowiem schemat, nie interpretację Pamuka), z coraz większym trudem pokonuje kolejne strony, czekając na nieuniknione a także wyżłobione przez autora schody, prowadzące do zakończenia owej misternie zbudowanej historii. Czytając Rudowłosą przez moje myśli przewijały się najczęściej dwa, naprzemiennie używane słowa – bajarz a także gawędziarz. Było to moje pierwsze spotkanie z tym wszech obecnie wychwalanym pisarzem, więc już od pierwszych rozdziałów, rzucił mi się w oczy specyficzny styl narracji, postrzegający odbiorcę jako partnera w rozmowie, słuchacza niezwykłej, niemogącej dłużej pozostać w ukryciu historii. Twórca poniekąd gawędzi z czytelnikiem, co jakiś czas zwracając się do niego wprost, przez co wrażenie osoby siedzącej tuż obok nas i opowiadającej nam własną historię, wzmacnia się. Dzięki temu zabiegowi przez książkę wręcz się płynie. Sam styl autora jest niejednoznaczny. Płynącą z niego erudycja, kunszt a także doświadczenie widać od razu, jednak nie jest to też sposób pisania ciężki, czy również zmuszający czytelnika do większego, intelektualnego wysiłku. Historia Cema to nie tylko opowiadanie dojrzewającego chłopca, a następnie mężczyzny, dochodzącego do prawdy, która powinna pozostać na dnie studni, ale też obraz podzielonego społeczeństwa tureckiego, skrajnych poglądów tam upowszechnionych. To wspaniały, ale też i zatrważający obraz wypierającej tradycje nowoczesności, mechanizmu cechującego prawidła współczesności; chociażby rozrastających się w okamgnieniu miast a także zmian obyczajowości. To opowiadanie o odkrywaniu męskości, o zbrodni i jej konsekwencjach. O winie a także o dyspucie ponad możliwością jej wyparcia. Jednak główną motywacją większości bohaterów i pierwszoplanowym fragmentem powieści jest relacja pomiędzy ojcami a także synami. Rozważania głównie skupione na jej istocie a także ponad konsekwencjami jej braku. Ponieważ każdy chłopczyk ostatecznie, według Pamuka poszukuje w kimś ojca. Wciągająca lektura, dla fanów literatury pięknej. Sama mam nadzieję sięgnąć w niedalekiej przyszłości po inne dzieła pana Pamuka, gdyż słyszałam, że istnieją pozycje znacznie przewyższające kunsztem Rudowłosą. Na pewno nie jest to opowieść dla pasjonatów naszpikowanych akcją książek. Opowieść Orhana Pamuka bowiem to powolna, dramatyczna a także cudowna zarazem podróż, podczas której śledzimy dekady z życia głównego bohatera. Nie wybitna, acz bardzo dobra. Nie zachwycająca, lecz na pewno pozostawi ślad, swego rodzaju rysę, która nie pozwoli o historii Cema zapomnieć. Co też ważne, to fakt naszpikowana przez autora, książki licznymi kulturowymi odniesieniami. To istne przenikanie się świata rzeczywistego a także motywów słynnych ludzkości od wieków. Sami bohaterowie książki są wyraziście wykreowani i mimo, iż nie zapałałam do żadnego z nich sympatią, czy również nie odczułam przywiązania, z niecierpliwością przerzucałam kolejne strony, chcieć poznać ich nie do końca odgórnie, przez tragedia Sofokolesa narzucone role. Czasem, podczas lektury, kwestionowałam poczynania bohaterów, ich moralność. Rozumiałam, ale nie popierałam motywacji nimi rządzących. Przez książkę przewija się wielokrotnie motyw zbrodni i winy. Tego, jak bardzo przeszłość potrafi człowieka dręczyć, jak nie wybacza i nie pozwala odejść w spokoju. Tego, jak destrukcyjną moc może mieć prawda, ale też jak bardzo potrafi oczyścić. Mogę Wam polecić tę pozycję, choć nie jest to najlepsza oferta z gatunku, jaką dane mi było czytać w moim dotychczasowym, czytelniczym życiu. Warta jednak uwagi, wieczoru bądź dwóch. Inteligentna gra autora z czytelnikiem dowodzi jego wielokrotnie nagradzanego zresztą kunsztu. Intrygująca, tragiczna, refleksyjna. Lektura zdecydowanie jednak nie dla każdego.

• Iwona_C_

  2018-03-20

  Rudowłosa jest powieścią, która z pozoru opowiada prostą historię życia jednego z mieszkańców Stambułu. Jest napisana prostym i zrozumiałym językiem, a jednocześnie jest wyjątkowo bogata i poetycka. Zachwyca tym, w jaki sposób twórca zinterpretował mity i opowieści traktujące o bezlitosnym przeznaczeniu, które i tak nas odnajdzie, niezależnie od tego, jak bardzo staramy się przed nim uciec. Ohran Pamuk opiera się głównie na opowieści Sofoklesa i micie greckim opowiadającym o królu Edypie, a także jednej z opowieści zawartej w Księdze królewskiej (opowieść o Rostamie i Sohrabie – ojcu, który nieświadomie zabija własnego syna). Obie te opowieści stają się obsesją głównego bohatera, cały czas szuka w nich powiązań ze swoim życiem, a także odniesień do nich w sztuce i kulturze… http://www.czytajac.pl/2017/09/rudowlosa-orhan-pamuk/

• Dominika Ławicka

  2018-03-20

  "Rudowłosa" Orhan Pamuk Stambuł, lato 1986 r. Chłopak o imieniu Cem, chcąc dostać się na studia, musi znaleźć nieźle płatną pracę, by pokryć koszty kursów przygotowujących do egzaminów wstępnych. Zatrudnia się w charakterze pomocnika mistrza studniarskiego, Mahmuta. Praca przy kopaniu studni jest wyczerpująca, lecz Cem stara się nie okazywać zmęczenia i robi wszystko, by mistrz był z niego zadowolony. Poza tym chce zaimponować ukochanej matce i sprawić, by przestała myśleć o przeszłości, zwłaszcza tej dotyczącej nieudanego związku z ojcem Cema, który aktualnie z powodów politycznych przebywa w więzieniu. Pomiędzy mistrzem i uczniem rodzi się więź przypominająca relację ojca i syna, zwłaszcza że temu drugiemu bardzo brakuje w życiu autorytetu. Co wieczór Mahmut opowiada nastolatkowi różnorakie historie. Cem, chcąc zrobić wrażenie na studniarzu, streszcza grecki mit o Edypie, lecz to posunięcie burzy spokojną atmosferę. Odpowiedzią Mahmuta jest perski mit o wojowniku Rostamie, który dopuścił się synobójstwa. Tak mijają kolejne dni. Studnia staje się coraz głębsza, a studniarze coraz bardziej zmęczeni panującym upałem i brakiem efektów. Cem zaczyna wątpić, że uda im się dostać do wody i nawet delikatnie sugeruje przerwanie pracy, co zostaje uznane przez Mahmuta za brak zaufania i podważanie kompetencji. Mimo wszystko Cem kontynuuje współpracę z mistrzem, zwłaszcza że ma dodatkowy powód, by nie rezygnować. W nieodległym miasteczku spotka Rudowłosą, piękną kobietę, która zawładnie jego myślami. Pewnego dnia dochodzi do wypadku. Cem okazuje się zbyt słaby i zbyt niedojrzały, przerasta go zaistniała sytuacja i wybiera najgorsze z możliwych rozwiązań. Mity o Edypie i Rostamie będą go prześladowały przez całe życie... Czytałam tę opowieść przez kilka dni dawkując sobie epizody i z premedytacją opóźniając dotarcie do finału. "Rudowłosa" Orhana Pamuka to wyjątkowo ciekawa historia, pełna życiowej mądrości, a co najistotniejsze cudownie napisana. Próżno szukać w niej wartkiej akcji, narracja jest stonowana, niespieszna, a jednak bardzo wciągająca. Orhan Pamuk mądrze stopniuje napięcie, lecz nie pozwala czytelnikowi na szybkie powiązanie faktów, co zdecydowanie zaostrza czytelniczy apetyt. Fascynujące jest w tej powieści zderzenie dwóch światów Zachodu i Wschodu, losy się to za sprawą wspomnianych wcześniej mitów, które idealnie uzupełniają się w kontekście zdarzeń przedstawionych w "Rudowłosej". Drugoplanowym bohaterem powieści tureckiego noblisty jest Stambuł, dostojna, wielokulturowa metropolia, pochłaniająca kolejne miasteczka i stale powiększająca własne terytorium. Tureckie miasto jest też niemym świadkiem dramatycznych wydarzeń, które rozegrają się na kartach powieści Orhana Pamuka. Twórca pozostawia czytelnikowi dużą przestrzeń interpretacyjną, pozwala przemyśleć poczynania głównego bohatera, zastanowić się ponad jego wyborami i dokonać ich analizy. Lecz to też opowieść o tym, że nie można uciec przed przeszłością, ponieważ ta prędzej, czy potem odnajdzie nas w najmniej oczekiwanym momencie. Boleśnie przypomni o tym, co desperacko tuszowaliśmy przez dużo lat, do czego nie potrafiliśmy się przyznać, za co nie chcieliśmy wziąć odpowiedzialności. Celowo nie zdradzam zbyt dużo z fabuły i moje wrażenia po lekturze mogą być uznane za nieco chaotyczne, lecz odkrywanie tej powieści epizod po rozdziale jest fascynujące i naprawdę warto się o tym przekonać. Wiele mówi się ostatnio o elitarności czytania, sięgania po książki ambitne, lektury z górnej półki, trochę niefortunnie i nie zawsze słusznie określane, jako trudne. To zdecydowanie zawęża grono ewentualnych czytelników i sprawia, że dużo świetnych ebooków ląduje na regale. "Rudowłosa" Orhana Pamuka to z całą pewnością wybitna proza, lecz jednocześnie książka, po którą może sięgnąć każdy. To literacka uczta, którą można kosztować słowo po słowie i stale odkrywać nowe smaki. Poruszająca, naszpikowana emocjami i symbolami "Rudowłosa" to jedna z najlepszych powieści, które przeczytałam w tym roku. Orhan Pamuk idealnie łączy realizm z baśniowością i następny raz udowadnia, że nie tworzy banalnych książek, o których zapomina się równie szybko, jak się je przeczytało. Dominika Ławicka http://matkapolkaczytajaca.blox.pl/

• Rafał Deszcz

  2018-03-20

  Orhan Pamuk następny raz łączy w sobie dwie tradycje – wschodu i zachodu. Tym razem przejawiają się one w dwóch dużych dziełach przenikających się kultur – mitu „Edypa” Sofoklesa a także „Księgę królewska” Ferdousiego. To właśnie te oba dzieła determinują lasy bohaterów powieści. Do ostatnich stron nie wiemy, która alegoria zwycięży – czy mit zachodni ojcobójcy Edypa czy również wschodni mit Rostana – synobójcy.

• Zielono Mi

  2018-03-20

  Ewangelista napisał: „Na początku było słowo…”. Ze słów rodzą się zdania, a za zdaniami kryją się opowieści. Nierzadko mądre, zabawne, inteligentne, przewrotne, intrygujące, niesamowite; o ludziach, zwierzętach, herosach; osadzone w miastach, wsiach, odmętach dzikiej przyrody. I towarzyszą one człowiekowi wcześniej niż alfabet. W zamierzchłych czasach ludzie tworzący wspólnotę, siedzieli przy ognisku i snuli długie opowieści, które miały moc kreowania fantazji i wpływania na los człowieka. W takiej scenerii – wieczorem, przy ognisku, z dala od gwarnej cywilizacji, zasłuchanych w słowa, skupionych na niesamowitych opowieściach – spotykamy wyjściowych bohaterów najwieższej powieści Pamuka: wchodzącego w dorosłość nastolatka Cema i mistrza-studniarza, którzy, odpoczywając po ciężkich dniach kopania studni dla wymagającego pana Hayriego, snują długie historie. Wszystkie te opowieści spaja jedna, nadrzędna - pierwszoosobowa - opowiadanie samego Cema, który przedstawia swe dzieje od momentu, kiedy jego ojciec opuścił rodzinę, a on sam, w celach zarobkowych, dołączył do studniarza, wdał się w romans z piękną Rudowłosą i przyczynił się do śmierci pryncypała, co zaważyło na jego dalszym losie, który miał być losem wziętego pisarza. Lecz opowieść Pamuka kryje w sobie coś więcej niż tylko historię skomplikowanego życia człowieka, mającego duże marzenia, któremu przyszło rozliczyć się z swoimi demonami i który musiał przeorganizować swoje plany. To książka ebook o sile słowa - mówionego, zapisanego, a nawet tego jeszcze niewybrzmiałego (jak powieści drzemiące w młodzieńczej głowie Cema, które miały mu przynieść sławę) i książka ebook o sile opowieści - czy to tyczących się snów, czy również pradawnego mitu o Edypie-ojcobójcy, o dawnej świetności ludzi Stambułu, o przebiegłości żył wodnych, o stworach z podziemnego świata, gór i trzęsień ziemi, o zmarłych ukrytych w obrazach i wielu innych. Każda z tych historii coś nowego mówiła, wnosiła, odsłaniała i pozwalała szerzej spojrzeć na rzeczywistość a także stać się samoświadomym. I prawdą jest, że Cem rozpaczał po potyczka ojca, nie mógł mu przebaczyć zdrady rodziny, że utracił głowę dla starszej od siebie kobiety, że wdał się w romans, że oszalał na punkcie cudzej żony, że jego przełożonego czekał tragiczny los, że arogancko czuł się lepszy od Alego, że starał się ulżyć matce. Lecz dopiero zmierzenie się z swoją historią, kiedy to plamy opowieści snutej jego życiem zaczęły się rozjaśniać, mógł stanąć w prawdzie z sobą i swoim swóim ojcostwem. A to już połowa drogi do odkrycia tajemnicy siebie samego. Nie jest to pierwsza czytana przeze mnie książka ebook Pamuka, lecz pierwsza, która aż tak oczarowała mnie konstrukcją narracyjną, aluzjami kulturowymi, rytmem fabuły (który przyspieszał, by wnet zwolnić, jak to ma miejsce w snutych przy ognisku opowieściach) i uniwersalizacją tematu. Ponieważ jak dla mnie, chodzi w niej o człowieka w ogóle – nie tyle Turka, mieszkańca Stambułu, człowieka rozdartego pomiędzy Azją a Europą (co bardzo było wyczuwalne w „Stambule”), co jednostkę próbującą odgadnąć tajemnicę siebie samego. A książki, które coś mówią są najbardziej warte przeczytania.

• Kasia Kulik

  2018-03-20

  „Rudowłosa” to opowieść pełna alegorii i aluzji do tak greckiego „Edypa”, jak tureckich opowieści, mitów, baśni. Pamuk po raz następny konfrontuje Wschód z Zachodem, przeciwstawiając sobie dwie postaci – ojca i syna. Tym samym opowiada o burzliwej młodości, o tureckiej rzeczywistości, latach 80′, zmianach w społeczeństwie i w prawie, o tureckim radykalizmie i europejskiej liberalności. To opowieść zupełnie łatwa przy jej płytkim odczytaniu – jako historii miłości i zbrodni, przez mnogość wątków i nawiązań do innych literackich dzieł staje się powieścią może w dalszym ciągu nie trudną, lecz z pewnością o dużo ambitniejszą i ciekawszą.

• Paweł Cybulski

  2018-03-20

  Pełna recenzja: http://przymuzyceoksiazkach.pl/2017/08/27/orhan-pamuk-rudowlosa-recenzja/ Trudno pisać o takiej książce, by nie powiedzieć zbyt wiele o fabule, lecz jednocześnie zachęcić do jej przeczytania. Niech najlepszą rekomendacją będzie dla Was fakt, że jeśli tylko znajdę na to czas, zamierzam do niej regularnie wracać. Prócz czystej przyjemności literackiej, daje również niezwykłą mądrość. Im więcej uda się jej zaczerpnąć, tym lepiej. Dla wszystkich – i dla czytelników i dla ich otoczenia. Co ja mogę więcej powiedzieć? Zalecam czytać Pamuka

• Aneta Mroczkowska

  2018-03-20

  Orhan Pamuk znów zaskakuje. Z początku łatwa historia młodzieńczego zakochania przybiera niespodziewany obrót. Kultywowana w Turcji tradycja skrywania uczuć i przemyśleń sprowadza nieszczęścia na całe rodziny. Ucieczka w świat sztuki a szczególnie literatury również nie jest rozwiązaniem problemów. Relacje rodzinne, a tak nierzadko ich brak, są znów głównym motywem twórczym pisarza. Już czekam na kolejną książkę tureckiego noblisty.

• monweg

  2018-03-20

  Niewielu znajdziemy słynnych i cenionych na świecie tureckich pisarzy. A jeśli tę listę zawęzić do tureckich laureatów Literackiej Nagrody Nobla, zestaw będzie wynosił jedną osobę. Język o autorze m. in. Śniegu, Nazywam się Czerwień czy Białego zamku, który w 2006 roku został uhonorowany najbardziej prestiżowym wyróżnieniem w literackim świecie. Pisarz ten jest także oficerem Orderu Narodowego Legii Honorowej. Wychował się w zamożnej rodzinie tureckich intelektualistów; studiował architekturę a także dziennikarstwo, chociaż w żadnym z tych zawodów nie pracował. Od kiedy skończył 23 lata, zajmował się tylko pisaniem. Przez wielu jest uznawany za komentatora społeczeństwa, lecz sam nie uważa, by specjalnie skupiał się na polityce i przemianach społecznych. Słynie z nieortodoksyjnego podejścia do religii; opowiada się za integracją Turcji z Zachodem i jako pierwszy muzułmański pisarz potępił fatwę nałożoną przez Ajatollaha Chomeiniego na Salmana Rushdiego. Orhan Pamuk narodził się w Stambule i właśnie w tym mieście i w jego zamierzchłych okolicach pisarz umieścił akcję swej najwieższej powieści zatytułowanej Rudowłosa. Głównym bohaterem opowieści a także jej narratorem jest Cem Çelik, chłopak pochodzący z inteligenckiej stambulskiej rodziny. Książka ebook rozpoczyna się w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku, kiedy to kilkunastoletni Cem decyduje się podjąć podczas wakacji pracę w roli pomocnika mistrza studniarza Mahmuta. Jak się okazuje, kilka tygodni spędzonych w podstambulskiej miejscowości Öngören wpłyną na całe przyszłe życie Cema. Chłopak dorastający bez obecności ojca, który przebywał w więzieniu jako więzień polityczny, a potem musiał ukrywać się przed władzami, dostrzega w mistrzu Mahmucie silny przystojny wzorzec. Studniarz staje się dla młodzieńca, „panicza” z inteligenckiego domu, nie tylko pracodawcą, lecz po trosze nauczycielem i ojcem. Przebywając w miasteczku, Cem przeżywa pierwszą olbrzymią namiętność, zakochując się w dwukrotnie od siebie starszej dziewczynie o cudownych rudych włosach. Wszystko zostaje jednak niespodziewanie i brutalnie przerwane, a chłopak wraca w pośpiechu do Stambułu i kontynuuje naukę. Rudowłosa została podzielona przez Pamuka na dwie części. W pierwszej poznajemy historię z młodości głównego bohatera. Element druga natomiast opowiada o jego dalszych losach i przemyśleniach, dotyczących tamtych kilku tygodni. Praca przy budowie studni, więź z mistrzem Mahmutem i silne uczucie do Rudowłosej naznaczyły całe późniejsze życie Cema. Mężczyzna, który odniósł sukces zawodowy i trwa w udanym związku, obsesyjnie wraca do zamierzchłych wydarzeń, rozmyślając ponad ich znaczeniem. Pamuk w swej powieści odwołuje się do motywów z tragedii antycznej i starodawnych podań i eposów Wschodu, łącząc te dwie tradycje i konfrontując je ze sobą. Całość historii została misternie wykuta, prowadząc czytelnika powoli, metr po metrze w głąb, aż do samego źródła; przypomina to budowanie studni, mozolne i niełatwe zadanie, które jednocześnie przynosi dużo satysfakcji i olbrzymią nagrodę w przypadku odnalezienia wody. Mistrz Mahmut powtarzał ciągle Cemowi, by ten zaufał swemu mistrzowi i pracował. Tak samo czytelnik powinien zaufać pisarzowi i czytać, by dotrwać do końca opowieści. Opowieść Pamuka przypomina mi książki w starym stylu, pozbawione efektownych zwrotów akcji i akrobacji językowych. Akcja rozwija się w Rudowłosej niespiesznie, a mowa pozostaje dostojny i piękny, a mimo to nie wydaje się sztuczny. Turecki noblista po mistrzowsku buduje napięcie, dając odbiorcy czas na oddech i rozmyślania. Dodatkowo w tle można dojrzeć zmiany, jakie zaszły na przestrzeni lat w Stambule, mieście na granicy Wschodu i Zachodu, które rozrosło się do niebotycznych rozmiarów, pochłaniając zamierzchłe prowincje. Czytanie prozy Pamuka jest erudycyjną przygodą, dzięki której możemy zajrzeć w głąb siebie. Zalecam wszystkim bardzo gorąco lekturę Rudowłosej, nie powinniście się czuć zawiedzeni.

• jeke5

  2018-03-20

  Turcja, okolice Stambułu, 1985 rok. Licealista Cem, żeby zarobić na czesne podejmuje pracę u mistrza Mahmuta, który zajmuje się kopaniem studni. Mahmut należy do ostatniego pokolenia przedstawicieli tego zawodu i cieszy się dużym uznaniem. Mężczyźni kopią z mozołem studnię, a w chwilach odpoczynku opowiadają sobie historie. Cem chcąc wprawić mistrza w zakłopotanie przedstawia mu opowiadanie o greckim królu Edypie, który zabił swojego ojca i ożenił się z matką nie będąc świadomy pokrewieństwa. Myśli ,,panicza" zaprząta Rudowłosa piękność, która jest aktorką w wędrownym teatrze. Podczas kopania studni w wyniku nieuwagi Cema dochodzi do wypadku. Przerażony chłopak zamiast sprowadzić pomoc pakuje się w pośpiechu i ucieka, by nie aresztowano go o nieumyślne spowodowanie śmierci. Relacje Mahmuta z Cemem przypominają relacje ojca z synem a także mistrza z uczniem. Ojciec Cema przyzwyczajony był do zachowywania politycznych tajemnic i nigdy nie wtajemniczał syna w kluczowe sprawy, a do tego nierzadko znikał bez słowa. Mistrz przeciwnie, zanim podjął decyzję dzielił się własnymi spostrzeżeniami i przemyśleniami z Cemem, dlatego od razu spodobał się młodzieńcowi. Podobały mu się czułość i bliskość, troska i zainteresowanie jakich nigdy nie zaznał od ojca. Mistrz miał własnego pomocnika edukować i chronić, gdyż ostatecznie miał mu przekazać własny zawód jakby w spadku. Uczeń miał słuchać mistrza i podporządkować mu się. Mahmut nauczył się fachu od własnego ojca i choć Cem był tylko jego pomocnikiem, to traktował go jak syna, którego nigdy nie miał. Mistrz Mahmut opowiada pouczające historie, uczy Cema różnorakich rzeczy i zwraca mu uwagę, że jeśli pomocnik studniarza nie jest uważny, to może doprowadzić do kalectwa albo śmierci tego, który schodzi do studni. Ostrzeżenia jednak nie zapobiegają tragedii. Orhan Pamuk idealnie pokazał, jak pierwsze młodzieńcze zauroczenia mogą wpłynąć na całe dorosłe życie. Cem zauważa na ulicy piękną rudowłosą dziewczynę, która roztacza wokół siebie niezwykłą, uwodzicielską aurę, a do tego czule się uśmiecha. Nie może o niej zapomnieć, fantazje o niej napawają go optymizmem. Choć niemal nic o niej nie wie, to czuje, że ją kocha. Rudowłosa sprawia, że Cem poznaje bardziej siebie i dowiaduje się, czym jest szczęście z kobietą. Twórca nieźle przedstawił uczucia targające Cemem. Po wypadku i ucieczce przepełnia go poczucie winy, lecz wmawia sobie, że nie ma w nim zła. Udaje, że nic się nie stało i powtarza to tak często, aż sam niemal w to wierzy. Wraca do matki, kumpli i nauki, lecz obrazy z wypadku powracają co jakiś czas. Jak mógł zostawić własnego mistrza na pewną śmierć na dnie studni? Powoli zaczyna zdawać sobie sprawę, że mistrz i studnia będą aż do śmierci powracać w jego myślach, a przez to uniemożliwią mu doznawanie szczęścia z przeżywania zwykłego życia. Studnia jest metaforą w powieści. Im głębiej ją się kopie, tym więcej można z niej wydobyć ukrytych pod ziemią rzeczy. Podobnie jest z duszą człowieka, która skrywa najczarniejsze myśli, przeżycia, czyny. Cem zachował się jak książę Edyp, który zabił swojego ojca, ożenił się z matką i miał z nią dzieci. Zamierzchłe opowieści, legendy i baśnie wpływają na dzieje bohaterów ,,Rudowłosej". Przeznaczenie wisi ponad ich głowami. Życie naśladuje legendę. ,,Rudowłosa" to opowieść mała objętościowo, lecz bogata w treści. Zdrada, poczucie winy, poszukiwanie sensu życia i odpowiedzi na nurtujące pytania, płomienny romans i historia rodzinna z zaskakującym finałem. To także opowieść o konsekwencjach puczu z 1980 roku w Turcji, jej skrajnościach i szybkim rozwoju cywilizacyjnym. Orhan Pamuk spisał kolejną wielowarstwową i uniwersalną powieść, w której każdy odnajdzie coś dla siebie. https://magiawkazdymdniu.blogspot.com

• Beata Igielska

  2018-03-20

  PRZEDPREMIEROWA RECENZJA powieści „Rudowłosa” Orhana Pamuka – książka ebook ukaże się 17. sierpnia 2017 r. nakładem Wydawnictwa Literackiego Na nową opowieść Orhana Pamuka czekałam z niecierpliwością. Lektura „Rudowłosej” okazała się ucztą duchową na najwyższym poziomie. I tylko o jedno mam żal do autora – 313 stron to zdecydowanie za mało! Akcja zaczyna się w latach 80. minionego stulecia i obejmuje kolejne trzy dekady. Niedaleko Stambułu kilkunastoletni Cem marzy o karierze pisarza. Postanawia zapracować na studia, pomagając przy kopaniu studni. Pracuje ze starym człowiekiem, zwanym Mistrzem, który zna dużo ciekawych historii. Opowieść ich urozmaica bohaterom czas i prowokuje do długich rozmów, które z czasem zamieniają się w dyskusje. Gdy młodzieniec przywołuje mit o Edypie, do spokojnej do tej pory atmosfery wkrada się niepokój. Potęguje go poznanie pięknej aktorki o rudych włosach. Jej postać sprawia, że chłopak nie potrafi na niczym się skupić, przez co staje się sprawcą tragedii. Tragiczne wydarzenia, do jakich doprowadza, ścigają go przez kolejne trzydzieści lat, by ostatecznie doprowadzić do wyjątkowo zaskakującego finału. To w dużym skrócie akcja powieści. Jej treść można interpretować na różnorakich poziomach. Na pewno jest to pełna emocji opowiadanie o wielkiej miłości i namiętności, pełnej tajemnic, niedopowiedzeń i niespodzianek. To też historia relacji pomiędzy uczniem i mistrzem, synem i ojcem. W kontekście opowieści o Edypie kwestia ta nabiera świeżych znaczeń, przewija się przez całą powieść, stale ukazując mit w różnorakim świetle. Dramat Sofoklesa pełni tu też rolę kulturotwórczą – bohater porównuje jej treść z innymi utworami o podobnej tematyce, przywołując przede wszystkim ważną dla Turków „Księgę królewską”, w której dzieje ojca i syna zostają odwrócone. Narrator dużo razy podkreśla, że zamierzchłe opowieści, legendy i mity stale żyją w zbiorowej pamięci, ale nabierają nowych, współczesnych znaczeń, jakby nakładały na siebie kostium dostosowany do danej epoki. W tradycji Orientu sztuka opowiadania pełni szczególną funkcję, która w „Rudowłosej” jest wyeksponowana i nobilitowana w różnorakich sytuacjach. Odgrywa ona też bardzo ważną rolę w zakończeniu powieści, każąc czytelnikowi spojrzeć na jej treść z zupełnie innej perspektywy. Tak jak w większości powieści Pamuka, do głosu dochodzą tu relacje pomiędzy Wschodem i Zachodem. Twórca nie skupia się jednak jedynie na kontrastach, różnicach kulturowych i religijnych, prezentuje także wzajemne inspiracje i uniwersalne problemy, które na przykład pojawiają się w literaturze a także pradawnych opowieściach. Bardzo oryginalnie ukazana została w powieści metafora studni. Bohaterowie kopiąc ją, dosłownie schodzą coraz niżej, pod ziemię, jednak im głębiej muszą się zapuszczać, tym bardziej zacieśniają się więzi pomiędzy nimi. Im ciemniej robi się na dole, tym bardziej komplikują się myśli dojrzewającego Cema, a jednocześnie dowiaduje się on coraz więcej o świecie i rządzących nim prawach. Niebagatelną rolę odgrywa tu także związany ze studnią motyw poszukiwania - mistrz i jego uczeń poszukują nie tylko wody, lecz i odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Tak jak wspomniałam, opowieść można odczytywać na różnorakich poziomach i w różnorakich kontekstach. Jest ona tak bogata i daje tak dużo do myślenia, że każdy ma szansę znaleźć w niej coś dla siebie. Każdy wrażliwy czytelnik na pewno doceni również urok i bogactwo języka, którym Pamuk posługuje się w mistrzowski sposób. BEATA IGIELSKA

• Wkp

  2018-03-20

  MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ Do słynnych w ostatnim okresie tworów tureckich podchodzę z olbrzymią ostrożnością. Nie ma się w końcu co oszukiwać, pozbawione wszelkich wartości seriale z tego kraju, które zalały nasz rynek, zapełniając lukę, jaka pozostała po słynnych niegdyś, acz równie beznadziejnych brazylijskich telenowelach, sprawiły, że księgarskie półki aż uginają się od tandetnych czytadeł stamtąd pochodzących. Na szczęście Orhan Pamuk „Rudowłosą” po raz następny pokazuje, że tureccy twórcy mają także do zaoferowania ambitne, poruszające emocjonalnie i intelektualnie, idealnie spisane dzieła warte polecenia każdemu. Lata 80. XX wieku. Nastoletni Cem mieszka samotnie z matką. Jego ojciec znikał już wcześniej, w opresyjnym świecie nie jest o to trudno, jednakże tym razem wszystko wskazuje na to, że zniknął już na dobre. Dlatego również chłopak chce dbać o własne życie i przyszłość i zanim pójdzie na studia, zarobić trochę pieniędzy. Zaczyna pracować w księgarni, później u wuja, dynamicznie jednak zostaje „podkupiony” przez mistrza Mahmuta zajmującego się kopaniem studni. U niego w dziesięć dni zarobi więcej, niż w dotychczasowym miejscu w dwa miesiące. Udaje mu się ubłagać matkę, dopełnić formalności i zaczyna nowe zajęcie. Nie wie jeszcze jak bardzo odmieni jego życie. Przekopując wraz z mistrzem jałową działkę, zaczyna nawiązywać z nim relację przypominającą tą, pomiędzy ojcem a synem. Opowiadają sobie różnorakie historie, poznają się, chłopak zaczyna uczyć się życia, dojrzewać. Wówczas na jego drodze pojawia się zagadkowa Rudowłosa. Zauważona przypadkiem cudowna dziewczyna staje się wręcz obsesją chłopaka, dominuje jego myśl, kiedy w końcu znów udaje mu się ją spotkać, a później ląduje z nią w łóżku, mimo iż ta jest mężatką, a ze względu na wiek mogłaby być także jego matką, świat chłopaka zmienia się nie do poznania. To wszystko jednak doprowadza do tragedii, przed którą Cem będzie musiał uciekać… „Rudowłosa” Orhana Pamuka to powieść, która pod wieloma względami przypomina mi tragikomiczne dzieła Johna Irvinga, w szczególności znakomitą „Ostatnią noc w Twisted River”, której wątkiem przewodnim staje się ucieczka od popełnionej przypadkiem zbrodni, a także „erotyczne” dokonania Philipa Rotha. Obaj autorzy rozliczają się z męską seksualnością i z sentymentalnym uwielbieniem zanurzają się w okres dojrzewania, kształtowania się charakteru i całego życia, jednocześnie nie zapominając o goryczy codzienności. Podobnie do tematu podchodzi Orhan Pamuk. To, co omawia jest proste, życiowe, wręcz szare. Życie bohaterów jest jak kopanie przez nich studni na jałowej ziemi, gdzie pozornie nie losy się nic. Cała siła „Rudowłosej” opiera się jednak nie na zdarzeniach, a tym, w jaki sposób zostały ukazane. I jakim stylem wszystko zostało podane. A właśnie sposób i styl są u Pamuka czymś wspaniałym. Niby proste, niby takie delikatne, wspomniany już Irving potrafił przecież praktycznie o niczym rozpisać się na kilkadziesiąt stron, a jednak pełne, treściwe i satysfakcjonujące każdego czytelnika spragnionego dobrej literatury. Szkoda jednak, że nie genialnej. „Rudowłosa” miała ku temu potencjał, powstała jednak opowieść dobra. Nawet bardzo. Tylko tyle i aż tyle. Cieszę się jednak, że ją przeczytałem i zalecam Waszej uwadze, ponieważ jest tego warta. Premiera już 17 sierpnia.