Strona 1 Strona 2 Ortograffiti już 10 lat sprawdza się w praktyce Co roku prawie 40 tysięcy uczniów zwań, ale i satysfakcji. Tak ogrom- uczy się czytać i pisać Metodą Orto- ny sukces Metody nie byłby możli- graffiti! Dziesiątki tysięcy nauczycieli wy, gdyby nie merytoryczna pomoc wykorzystuje tę Metodę w praktyce. i życzliwe wsparcie Polskiego Towarzy- stwa Dysleksji. Największy autorytet Ten niewątpliwy sukces zawdzięcza- w dziedzinie dysleksji – prof. my wielu ludziom. Przede wszystkim Marta Bogdanowicz – oraz w zakre- nic by nie powstało, gdyby nie wspa- sie diagnozy i terapii pedagogicznej niali, twórczy Autorzy Ortograffiti. – mgr Renata Czabaj – współtworzyły Współpraca z nimi była pełna wy- Ortograffiti. Ich wiedza i doświadcze- strona 2 Metoda Ortograffiti Strona 3 nie znalazły odzwierciedlenie zarówno zaangażowaniu wielu uczniów uniknęło w samej koncepcji, jak i konkretnych dramatu wielkich i małych porażek. ćwiczeniach. Pragniemy podziękować za współpracę. To prawdziwa przyjemność i zaszczyt pracować z ludźmi, dla których dobro Jednak żadna metoda, nawet najlepsza, ucznia jest wartością najwyższą. nic nie znaczy, jeśli nie zacznie być wyko- rzystywana. To właśnie nauczyciele dali jej życie. Dziękujemy Państwu za uwagi, Z wyrazami szacunku podziękowania i prośby. Dzięki Państwa Zespół Ortograffiti strona Metoda Ortograffiti 3 Strona 4 Trudności można pokonać! strona 4 Metoda Ortograffiti Strona 5 Metoda Ortograffiti 1. zalecana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do indywidualizacji pracy z ucznia- mi ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się 2. rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Dysleksji 3. konsultowana przez prof. Martę Bogdanowicz – wybitny autorytet w dziedzinie dysleksji 4. umożliwia realizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej najpopularniejsza, najczęściej wybierana, najwyżej oceniana, skuteczność potwierdzona w praktyce Nauczyciele o Metodzie Ortograffiti „ Sylwia Linek Małgorzata Agata Okuła Witam! Kończę pierwszy rok pracy z serią „Or- „Ortograffiti” to naprawdę świetne, gotowe tograffiti z Bratkiem”. Jestem zachwycona! Co narzędzie do pracy, szczególnie z dziećmi najważniejsze – doczekałam się wspaniałych mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. efektów.  Może to dziwne, ale z przyjemnością Mam już 2-letnie doświadczenie w korzysta- oczekuję na kolejny rok pracy. Zajęcia z BRAT- niu, rok z uczniami i rok z własnym dzieckiem. KIEM są naprawdę profesjonalne. Polecam ćwiczenia indywidualnie rodzicom do pracy z dzieckiem w domu. Elżbieta Trzaskowska „Ortograffiti” to naprawdę duża pomoc dla Marzena Jankowska „ nauczyciela w pracy z uczniem z dysleksją roz- Trzeba powiedzieć, że cała seria „Ortograffiti” wojową. Pozwala na pracę podczas zajęć i na moim zdaniem jest REWELACYJNA. Pracę samodzielną pracę uczniów w domu. Z tym zaczynałam kilka lat temu i uważam, że seria programem pracuję już kilka lat, w zasadzie jest skonstruowana bardzo dobrze i bardzo od początku jego istnienia i nie zamierzam ułatwia nam, terapeutom pracę. Mogłabym przestać. dużo o tym pisać… strona Metoda Ortograffiti 5 Strona 6 Indywidualizacja z Ortograffiti Wzorzec postępowania wobec uczniów ze SPE Wyłonienie uczniów ze specyficznymi trudnościami Rozpoznanie Zadanie 1. w uczeniu się Rozpoznanie indywidualnych potrzeb uczniów – ocena umiejętności uczniów objętych wsparciem Zakwalifikowanie do odpowiedniej formy pomocy Zadanie 2. Pomoc Prowadzenie zajęć dodatkowych Dokumentowanie zajęć Zadanie 3. Ocena Ocena efektywności udzielonej pomocy – osiągnięcia ucznia strona 6 Metoda Ortograffiti Strona 7 Realizacja Metodą Ortograffiti Ortograffiti Ortograffiti Ortograffiti klasy I–III klasy IV–VI gimnazjum, liceum Kwestionariusze rozpoznawiania specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu I–III IV–VI gimnazjum, liceum Pomiar pedagogiczny – testy czytania i pisania. Ocena wstępna I–III IV–VI gimnazjum, liceum KIPU – karta indywidualnych potrzeb ucznia PDW – plan działań wspierających Ortograffiti Ortograffiti Ortograffiti gimnazjum, z Bratkiem IV–VI liceum Dziennik zajęć korekcyjno-kompensacyjnych Pomiar pedagogiczny – testy czytania i pisania. Ocena końcowa I–III IV–VI gimnazjum, liceum strona Metoda Ortograffiti 7 Strona 8 Podstawowe założenia i cele metody Ortograffiti Metoda ORTOGRAFFITI pozwala indywidualizować pracę z uczniami z trudnościami w nauce czytania i pisania na wszystkich etapach edukacji. Realizuje wzorzec postępowania wobec uczniów ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi (SPE), który przebiega w trzech etapach (patrz wykres na stronach 6–7): Rozpoznanie Pomoc Ocena Można ją również zaliczyć do metod prak- dotykowo-kinestetycznych i motorycznych tycznych. Zakłada systematyczne i wielokrot- oraz ich korelacja, a także kształtowanie ne powtarzanie danej czynności według orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. określonego schematu. Takie podejście po- Można ją także zaliczyć do metod psycho- zwala na wykształcenie konkretnej umie- dydaktycznych (nauka czytania i pisania), jętności, a następnie wyrobienie nawyku, ponieważ zastosowane ćwiczenia eliminują szczególnie u uczniów ze specyficznymi trud- trudności w czytaniu i pisaniu oraz liczeniu. nościami w uczeniu się. Powtarzaniu czyn- ności zawsze towarzyszy świadomość celu. Ze względu na charakter trudności dyslek- tycznych najbardziej skuteczne jest uczenie Metoda Ortograffiti należy do metod psy- się wielozmysłowe, zwane również polisen- chomotorycznych z uwagi na zastosowanie sorycznym. Metoda Ortograffiti angażuje ćwiczeń, których celem jest jednoczesne roz- w procesie uczenia się wzrok, słuch, ruch, do- wijanie funkcji wzrokowo-przestrzennych, tyk, a także smak i węch. słuchowo-językowych, Zastosowanie metody Ortograffiti w edukacji i terapii Jednym z podstawowych założeń metody Ortograffiti jest jej uniwersalność: 1. dla wszyst- kich dzieci z trudno- 2. dla każdego nauczyciela – dla specjali- 3. na każde zajęcia – korekcyjno- 4. do pracy w szkole i w domu - ściami w nauce stów i nieposiada- -kompensacyjne, umożliwia podjęcie czytania i pisania, jących kwalifikacji dydaktyczno-wy- pracy samokształ- niezależnie od tego, terapeutycznych równawcze, rewali- ceniowej w domu skąd ich trudności nauczycieli dacyjne i inne się biorą strona 8 Metoda Ortograffiti Strona 9 Cele ogólne Metody Ortograffiti 1. Sprawność funkcji ważnych w procesie uczenia się czytania i pisania: wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych, motorycznych 2. Płynne czytanie, zwłaszcza w zakresie: techniki czytania, rozumienia czytanego tekstu 3. Postępy w pisaniu w zakresie: poprawności ortograficznej, poziomu graficznego pisma 4. Rozwój sprawności językowej w zakresie: form wypowiedzi pisemnej, konstruowania wypowiedzi ustnej 5. Sprawność liczenia Metoda Ortograffiti jest w pełni dostosowana do polskiego systemu edukacyjnego – odpowiada jego wymaganiom formalno-prawnym oraz praktycznym. Zależnie od etapu edukacji, zmienia swoją specyfikę, dostosowując się do zróżnicowanych i zmieniających się potrzeb uczniów. Metoda Ortograffiti • Czytam, rozu- • Ortograffiti miem, piszę • Ortograffiti szkoły ponadgimnazjalne z Bratkiem • Matematyka bez trudności wczesnoszkolna Gimnazjum, Klasy IV–VI • Od dysgrafii Edukacja do kaligrafii strona Metoda Ortograffiti 9 Strona 10 Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej strona 10 Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej Strona 11 Realizacja Ortograffiti z Bratkiem dla klasy I Autorki: Izabela Mańkowska, Małgorzata Rożyńska Ortograffiti z Bratkiem dla klasy II Autorki: Izabela Mańkowska, Małgorzata Rożyńska Ortograffiti z Bratkiem dla klasy III Autorki: Izabela Mańkowska, Małgorzata Rożyńska strona Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej 11 Strona 12 Jakie cele realizuje Metoda Ortograffiti w pracy z uczniami z klas I–III? • wspomaganie rozwoju emocjonalnego • wypracowanie motywacji do nauki • stymulowanie ogólnego rozwoju ucznia • usprawnianie funkcji ważnych w procesie uczenia się czytania i pisania: • wzrokowo-przestrzennych • słuchowo-językowych • motorycznych • poprawa umiejętności czytania i pisania • podniesienie kompetencji społecznych • uzupełnienie wiadomości i umiejętności • wzmacnianie mocnych stron dziecka Na czym polega specyfika Metody Ortograffiti w klasach I–III? W edukacji wczesnoszkolnej warunkiem jętności czytania i pisania. W drodze do postępów w nauce jest odpowiedni rozwój realizacji tego celu uczeń ma możliwość rozwi- emocjonalno-społeczny dziecka i jego mo- jania szeregu różnych funkcji i umiejętności. tywacja. Dlatego właśnie tym aspektom poświęca się najwięcej uwagi w Metodzie Na szczególną uwagę zasługuje nowatorskie Ortograffiti. Dzięki temu możliwe jest osią- wykorzystanie stymulacji zmysłowo-rucho- gnięcie głównego celu, którym jest kształ- wej. towanie gotowości i doskonalenie umie- strona 12 Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej Strona 13 Metoda integruje w jeden spójny system następujące rodzaje aktywności terapeutycznych: • ćwiczenia kształcące umiejętność roz- • ćwiczenia kształcące wrażliwość, spo- poznawania i wyrażania emocji (bajka strzegawczość i pamięć wzrokową oraz terapeutyczna) funkcje wzrokowo-przestrzenne • ćwiczenia integrujące grupę (drama, • ćwiczenia kształcące sferę manualną pedagogika zabawy) i grafomotoryczną, • ćwiczenia kształcące umiejętność • nauka czytania i pisania (oparta na słuchania ze zrozumieniem i wypowia- technikach czytania: „ślizgania” się na dania się literach i metodzie sylabowej) • ćwiczenia ruchowo-zmysłowe (wsparcie • ćwiczenia rozwijające myślenie mate- zmysłowo-ruchowe: integracja senso- matyczne ryczna, zabawy rytmiczno-ruchowe) • ćwiczenia relaksacyjne • ćwiczenia kształcące wrażliwość, spo- strzegawczość i pamięć słuchową oraz funkcje słuchowo-językowe Jakie podejście charakteryzuje Metodę Ortograffiti w klasach I–III? Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej prezentuje ujęcie objawowe, czyli koncen- truje się na objawach trudności, a nie na ich przyczynach. Niesie to za sobą konsekwencje praktyczne takie, jak: 1. oddziaływanie w kierunku usuwania objawów trudności w nauce czytania i pisania, a nie ich przyczyn 2. koncentracja na optymalnym wykorzystaniu potencjału uczniów 3. rozbudzanie gotowości i motywacji do uczenia się 4. doskonalenie sposobów kompensowania trudności strona Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej 13 Strona 14 Jakie innowacyjne rozwiązania proponuje Metoda Ortograffiti dla uczniów klas I–III? 1. zaangażowanie wszystkich zmysłów biorących udział w nauce czytania i pisania – wzroku, słuchu, dotyku, a także smaku i zapachu DZIECKO, KTÓRE UŚWIADAMIA SOBIE ZNACZENIE ZMYSŁÓW, KORZYSTA Z NICH W PEŁNI, CO UŁATWIA PRAWIDŁOWY ROZWÓJ. 2. czytanie z syntezą (metoda ślizgania się na literach, metoda sylabowa) wspieranie rozwoju emocjonalno-społecz- nego dziecka za pomocą bajek terapeu- 3. tycznych w wersji książki i nagranych słuchowisk 4. systematyczna ocena postępów dziecka strona 14 Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej Strona 15 oryginalne autorskie pomoce dla uczniów i nauczycieli AM Page 1 1 9/1/10 9:16 domek uczuc_Layout 5. 6. nadanie zajęciom korekcyjno-kompensa- cyjnym nazwy „Klub Przyjaciół Bratka” , co zapobiega etykietowaniu i zaniżaniu poczucia własnej wartości wśród dzieci uczęszczających na zajęcia Dla których uczniów z klas I–III Metoda Ortograffiti będzie skuteczna? Metoda Ortograffiti pozwala indywidualizować pracę z uczniami z trudnościami w nauce czytania i pisania na pierwszym etapie edukacji, w tym: • ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się • ryzyka dysleksji • niedostymulowanymi dydaktycznie (środowiskowo) • nadpobudliwymi, z obniżoną koncentracją uwagi • z problemami wychowawczymi Podsumowanie Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej sprowadza się do systematycznej sty- mulacji funkcji percepcyjno-motorycznych, a także wspomagania rozwoju emocjonal- no-motywacyjnego, co zapobiega występowaniu trudności w nauce i pojawianiu się zaburzeń wtórnych. strona Metoda Ortograffiti w edukacji wczesnoszkolnej 15 Strona 16 Metoda Ortograffiti w klasach IV–VI szkoły podstawowej strona 16 Metoda Ortograffiti w klasach IV–VI szkoły podstawowej Strona 17 Realizacja Ortograffiti. Czytam, rozumiem, piszę Autorki: Danuta Chwastniewska, Renata Czabaj, Aleksandra Piechnik-Kaszuba Ortograffiti. Matematyka bez trudności Autorka: Celina Tuszyńska-Skubiszewska, Anna Walerzak-Więckowska Ortograffiti. Od dysgrafii do kaligrafii Autorki: Marta Bogdanowicz, Małgorzata Rożyńska strona Metoda Ortograffiti w klasach IV–VI szkoły podstawowej 17 Strona 18 Jakie cele realizuje Metoda Ortograffiti w pracy z uczniami klas IV–VI szkoły podstawowej? Rezultatem systematycznej pracy Metodą Ortograffiti jest poprawa w zakresie: • funkcji słuchowo-językowych • koncentracji i pamięci • tempa i techniki czytania • poprawności ortograficznej • jakości graficznej pisma • konstruowania różnorodnych form wypowiedzi • wzbogacania słownika czynnego ucznia • rozumienie czytanego tekstu • sprawnego liczenia Głównym celem stosowania Metody Ortograffiti w klasach IV–VI jest stymulowanie funkcji percepcyjno-motorycznych ważnych w procesie nauki czytania i pisania oraz prawidłowym przebiegu edukacji matematycznej. Na czym polega specyfika Metody Ortograffiti w klasach IV–VI? Symptomy dysleksji zmieniają się w zależ- mienie czytanej treści. Utrzymuje się ogólna ności od wieku ucznia i rodzaju zadań. Nie- niechęć do czytania. W pisaniu błędy spe- które z objawów ustępują, inne przybierają cyficzne występują już rzadziej, natomiast zmienioną formę. Na drugim etapie edukacji błędy typowo ortograficzne, mimo znajomo- uczniowie rzadziej mają trudności z techniką ści reguł pisowni, są nadal widoczne. Trudno- czytania, pozostaje natomiast wolne tempo. ści dyslektyczne zaczynają się też ujawniać Częściej pojawiają się trudności z rozumie- w nauce takich przedmiotów, jak przyroda, niem czytanego tekstu. Zbytnia koncentracja matematyka, historia, języki obce, muzyka. na jakości czytania oraz coraz dłuższe i bar- dziej skomplikowane teksty utrudniają rozu- W odpowiedzi na zmieniające się potrzeby uczniów klas IV–VI Metoda Ortograffiti, oprócz stymulowania funkcji percepcyjno-motorycznych ważnych w procesie nauki czytania i pisania, koncentruje się na: • przypomnieniu i utrwalaniu zasad ortograficznych (ó-u, rz-ż, ch-h) • kształceniu i sprawdzaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem • poprawie tempa i techniki czytania • rozwijaniu form wypowiedzi pisemnej i ustnej strona 18 Metoda Ortograffiti w klasach IV–VI szkoły podstawowej Strona 19 Na tym etapie edukacji wciąż istotnym obszarem oddziaływania Metody Ortograffiti pozo- staje poziom graficzny pisma. Dodatkowej stymulacji wymagają szczególnie uczniowie ze stwierdzoną dysgrafią. Innowacyjnym rozwiązaniem jest zastosowanie nowego kroju pisma, innego niż proponowany dotąd w edukacji wczesnoszkolnej. Nowy krój pisma Zaproponowany wzór liter wyróżnia się większą czytelnością i prostotą. Połączenia liter w wyrazach są łatwe i zrozumiałe, wyłącznie naturalne, nie stanowią więc problemu tech- nicznego. Zastosowanie takiego wzoru pisma przez uczniów, którzy dotąd nie opanowali obowiązującego w klasach I–III kroju pisma, piszą brzydko i nieczytelnie daje im szanse na znaczną poprawę czytelności i estetyki pisma. Metoda Ortograffiti może być stosowana że czas spędzony na nauce może być czasem także do rozwijania umiejętności matema- ciekawym? Jednym z najbardziej skutecz- tycznych u uczniów z trudnościami. Ogrom- nych sposobów przezwyciężania niechęci, ne znaczenie ma przełamanie zniechęcenia a co za tym idzie również trudności z popraw- uczniów, wywołanego dotychczasowymi nym liczeniem, jest zastosowanie gier ma- niepowodzeniami. Jak zachęcić dziecko do tematycznych. W metodzie Ortograffiti gry nauki matematyki? Jak udowodnić, że licz- służą utrwalaniu wiadomości i umiejętności bami można się bawić? Jak przekonać dzieci matematycznych, aktywizują, inspirują. z trudnościami w uczeniu się matematyki, Dla których uczniów klas IV–VI Metoda Ortograffiti będzie skuteczna? Metoda Ortograffiti pozwala indywidualizować pracę z uczniami z trudnościami w nauce czytania, pisania i liczenia na II etapie edukacyjnym, w tym: • ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (z dysleksją) • ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki • z dysgrafią • niedostymulowanymi dydaktycznie (środowiskowo) strona Metoda Ortograffiti w klasach IV–VI szkoły podstawowej 19 Strona 20 Metoda Ortograffiti w gimnazjach, i szkołach ponadgimnazjalnych strona 20 Metoda Ortograffiti w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych