Darko Cvijetić powraca z książką, która jest jeszcze bardziej osobista, rozdzierająca i przejmująco uniwersalna. „Czemu na podłodze śpisz” to nie tylko kontynuacja tematyki wojennej i powojennej traumy, lecz także literackie zmaganie z tożsamością, pamięcią i ciałem – zarówno jednostkowym, jak i zbiorowym.Nie wpisuje się w klasyczne ramy gatunkowe; proza autora jest przesycona poetyckością, a jednocześnie brutalnie konkretna. Zmusza do pochylenia się ponad tym, czy śmierć jest końcem wszystkiego. Składa się z trzydziestu krótkich, fragmentarycznych mikropowieści – reminiscencji, przygniatających obrazów, urwanych wspomnień, koszmarów na jawie i pożogi emigracji. Nierzadko nie wiadomo, czy bohaterowie śpią, czy na nowo przeżywają graniczne chwile. Taka struktura odpowiada tematowi, bo trauma nie jest liniowa ani zamknięta w czasie. Cvijetić posługuje się mową ascetycznym, wręcz chirurgicznym, by chwilę potem przejść do lirycznych metafor – ukazując, jak wojna zniszczyła sens słów, lecz także, jak jedynie właściwe słowa mogą próbować ten sens odzyskać. Głównym tematem jest wojna w Bośni i Hercegowinie, a właściwie jej długie cienie, które bezwzględnie padają na współczesność. Omawia świat, w którym granice pomiędzy oprawcą a ofiarą są płynne, a spoglądanie w niebo może ukoić duszę albo zdmuchnąć świeczkę życia – pamięć bywa przekleństwem. Pisarz zmaga się z napięciem wynikającym z swojej narodowości, przynależności, winy zbiorowej i indywidualnej odpowiedzialności. To napięcie idealnie widać we wplecionej symbolice, powtórzeniach związanych z podłogą a także odwołaniach do Starego Testamentu i Medei. Pyta: „unde malum” – skąd zło. Kreśli zdania o przekazie transgeneracyjnym, zbrukanej krwią niewinnych ziemi i metodach dehumanizacji ciał astralnych. Peroruje o bliznach, które nie goi czas. Tytułowe „spanie na podłodze” to obraz zarówno fizyczny, jak i metaforyczny – przejaw lęku, bezbronności, traumy odziedziczonej po rodzicach.Bohaterowie to osoby rozdarte pomiędzy przeszłością a teraźniejszością, między podstawową komórką społeczną a narodem, pomiędzy scenami z pacholęcych lat, a obrazami rychłej śmierci i upadku. Nie ma tu dużych scen batalistycznych – jest raczej codzienność po apokalipsie: odbudowywanie relacji, domów i swojej tożsamości. „Czemu na podłodze śpisz” to książka ebook niesamowicie bolesna, lecz konieczna i bardzo aktualna. Nie proponuje łatwego katharsis – zmusza do pogłębionej refleksji ponad tym, że wojna nie kończy się w momencie, gdy milkną strzały. Cvijetić nie moralizuje, nie buduje oskarżeń – raczej pyta, jak żyć ze sobą i własną przeszłością, gdy wszystko, co znane, zostało zniszczone. To także opowiadanie o tym, jak literatura może być formą oporu – przeciwko zapomnieniu, przeciwko nacjonalistycznym narracjom, przeciwko zgodzie na spowszednienie przemocy i banalizację cierpienia. Cvijetić jest jednym z tych autorów, którzy wierzą, że mowa – nawet zraniony – stale może nieść prawdę i stanowić oręż.Stworzył dzieło poruszające do głębi, subtelne, czasem niepokojąco dosadne i głęboko ludzkie. „Czemu na podłodze śpisz” to książka, która osiada na powiekach, powoduje rzęsiste łzy. Traktuje o próbie odzyskania sensu w świecie bez fundamentów.Cvijetić tworzy literaturę nie tylko ważną, lecz i piękną – w własnej bolesnej szczerości i poetyckim szaleństwie. „Trzeba słyszeć, jak zegar oddzwania zabójcy, kiedy przenosi Milenka z grobu do grobu, bagrownicą, wsypując w niebo łyżkę ziemi. Ponieważ są krety, które nie wiedzą o istnieniu kwiatów ponad sobą, o cierniach, tylko je pokonują; zaraz by się chciały dostać do nieba. Lecz tak się nie da, bo ziemia między jest niczym trzustka – trawiennym gruczołem, który kwiatu dostarcza cukier, a pankreację świata sprawdza na jednej minucie żebra”.