Recenzje

• Beata Igielska

  2018-03-20

  „Berezyna” to wciągająca opowiadanie o podróży śladami armii Napoleona, który zamierzał podbić Rosję. To też barwna historia męskiej przyjaźni i refleksje ponad historią a także jej powtarzalnością. Sylvain Tesson jest nietuzinkowym reporterem i podróżnikiem, który może pochwalić się paroma znaczącymi, nagradzanymi ebookami i licznymi publikacjami. Ma na koncie niebezpieczne wyprawy do miejsc, które niedzielnym turystom słynne są tylko z literatury i telewizyjnych reportaży. Pod koniec każdej włóczęgi twórca planuje kolejną podróż, co jest typowe dla ludzi żądnych mocnych wrażeń i prawdziwych przygód. Tak również było w wyprawą do Rosji w 2012 roku, czyli w dwusetną rocznicę odwrotu napoleońskiej armii spod Moskwy. Pomysł urodził się, gdy twórca przebywał z przyjaciółmi w pobliży Ziemi Baffina, czyli jednej z wysp Archipelagu Arktycznego. Luźno rzucona przez Tessona uwaga najpierw spotkała się z żartami kolegów. Dynamicznie jednak pojawiło się zainteresowanie, a zaraz później decyzja, by – trzymając fason – przemierzyć trasę, która pokonali żołnierze Napoleona. Jak przekuć militarną klęskę sprzed lat w duży podróżniczy sukces? Wydawać się to może niemożliwe, a jednak dla ludzi pozytywnie zakręconych, upartych i zdeterminowanych nie ma rzeczy niemożliwych. Nawet jeśli postanawia się przemierzyć trasę na …motocyklach. Wariactwo? Zuchwałość? A może następna wysoko postawiona poprzeczka? Prawdopodobnie wszystko po trochu. Wynikiem tej pełnej wrażeń i niebezpieczeństw podróży okazała się „Berezyna” – książka ebook łącząca fragmenty podróżniczego reportażu, eseju i historiozoficznych refleksji. Sylvain Tesson barwnie i ciekawie opowiada o poszczególnych etapach podróży, przeplatając je odniesieniami do wielkiej historii, czyli klęski militarnej Napoleona. Olbrzymią zaletą książki jest ukazywania świata przez pryzmat zwykłych ludzi. To spotykani po drodze i chętnie udzielających pomocy mieszkańcy byłego Związku Radzieckiego, Polski i Niemiec, gdyż przez te kraje wiódł odwrót armii, która miała być niezwyciężona, a dała się pokonać mrozowi, głodowi,wszom i wywoływanym przez nie chorobom. Przeplatanie bieżącej relacji z zdarzeniami sprzed dwóch wieków dodaje całości pikanterii, sprawia, że czyta się książkę jednym tchem, nawet jeśli nie jest się fanem historii. Liczne odniesienia do przeszłości stają się dla Tessona pretekstem do snucia refleksji ponad kondycją współczesnej Europy, i tej wschodnie, i zachodniej, a także relacji pomiędzy nimi. Twórca pisze barwnie, plastycznie, dynamicznie, sugestywnie oddziałując na zmysły odbiorcy – niemalże fizycznie odczuwa się zimny, paraliżujący wiatr, ból i porażkę pokonanych żołnierzy napoleońskich. Ma się też apetyt na więcej, który towarzyszy Telsonowi i jego towarzyszom podróży. Podziwiam ludzi, którzy podejmują ryzykowne wyzwania, wyruszają do miejsc niebezpiecznych, wrzucając do plecaka tylko niezbędne rzeczy. Gdyby Sylvain Tesson zobaczył moje bagaże na tygodniową (i pełną wygód) podróż pod Europie, pewnie tarzałby się ze śmiechu. A później napisałby jakąś zjadliwą satyrę na podróżniczkę, która nie znosi zimna, nie uznaje hotelowych pokoi bez łazienek i lubi mieć wszystko zaplanowane a także zapięte na ostatni guzik. Cóż, może gdybym znów miała dwadzieścia lat, pewnie zdecydowałabym się na podobną włóczęgę jak szlak śladami armii Napoleona, lecz teraz wolę czytać o ekstremalnych podróżach niż odbywać je osobiście. „Berezyna” podbiła moje serce odwagą i pasją ludzi, którzy odbyli dłuuugą podróż – nie tylko w sensie geograficznym, lecz i mistycznym. Zalecam z czystym sumieniem! BEATA IGIELSKA