Justin Marozzi wiedzie czytelnika do miasta z baśni „tysiąca i jednej nocy”, przesyconego bogactwem, także duchowym i intelektualnym – Bagdadu. Powstały nad 1300 lat temu, stał się stolicą świeżych władców islamu – Abbasydów, którzy w bardzo mądry sposób pozbyli się potężnych Umajjadów z Damaszku. Drugi kalif z rodu Abbasydów, Al-Mansur postanowił stworzyć miasto, które przyćmi wszystkie pozostałe. Długo szukał właściwej lokalizacji, dzięki mądrym doradcom i własnemu osądowi założył je między rzekami Tygrys i Eufrat, a jego ród rządził Bagdadem niepodzielnie przez pięćset lat. Wspaniałość i potęga Bagdadu wynikały z jego idealnej lokalizacji a także zdolnych, choć czasami dość osobliwych władców. Niektórzy byli niewiarygodnie skąpi, inni – rozrzutni nad wszelkie granice. Otaczali się jednak ludźmi, którzy potrafili wspierać władców światłą poradą a także zarządzać tak skomplikowanym tworem, jakim jest potężne państwo. Mimo tego, że Bagdad zwany jest „Miastem Pokoju” (Madinat as-Salam) w swej historii często stawał się areną walk, także bratobójczych i to w sensie dosłownym gdyż do konfliktów o to, kto będzie kalifem dochodziło między rodzonymi braćmi. To tutaj powstała jedna z najbardziej słynnych historii w dziejach świata - "Tysiąc i jedna noc z Szeherezadą", której jednym z prominentnych bohaterów, prócz Ali Baby, Sindbada Żeglarza czy Aladyna był kalif Harun ar –Raszid, jeden z największych bon-vivantów w całej historii ludzkości. To właśnie w Bagdadzie, ówczesnej stolica islamu, padło następujące zdanie: „..Jeśli zapytać duchownych o dowód słuszności ich religii, unoszą się, wpadają w gniew i przelewają krew tych, którzy zadają to pytanie. Zabraniają racjonalnej spekulacji i próbują zamordować adwersarzy. Dlatego prawda jest tak dokładnie uciszana i ukrywana….” Słowa te w IX w wieku wypowiedział mądry medyk, Ar-Razi, w świecie zachodnim słynny jako Rhazes. W tej samej stolicy wino lało się strumieniami, a poezja erotyczna znajdowała rozlicznych mecenasów. Lecz to też miejsce, w którym jak w żadnym innym, dosłownego znaczenia nabierało przysłowie „o łasce pańskiej, co na pstrym koniu jeździ”. Dzisiejszy faworyt mógł stać się jutrzejszym bezgłowym trupem, gdy kamaryla dworska skutecznie sączyła jad obmowy do ucha władcy. Zniszczone dwukrotnie przez Tamerlana, było też (i pozostaje do dna dzisiejszego) areną bitew między sunnitami a szyitami. Jest to też miejsce, na którego przykładzie różnorakie ludy powinny sobie uświadomić, jak niebezpieczne jest ściąganie obcych, jako sił zbrojnych, mających wspierać tron. O ile Szwajcarzy, jako najemnicy robili własne i wyjeżdżali, tak Turcy zarówno tu, jak i w Egipcie czy szeroko rozumianym Bliskim Wschodzie raczej przyjmowali podejście zgoła odmienne. Niestety, tej nauki nie przyswoili sobie np. Niemcy albo Holendrzy i pewnego dnia mocno się zdziwią, o ile już się nie zaczęli dziwić. Zmienne były dzieje tego miasta. Okupacja turecka i brytyjska, a w czasach współczesnych trwające nad 30 lat rządy Saddama Husseina, doprowadziły do znacznego upadku prestiżu Bagdadu jako stolicy nauki, poezji czy kultury. O ataku wojsk sojuszniczych i ich dzisiejszych konsekwencjach nawet nie wspomnę. Jednak w dalszym ciągu jest w nim coś niesamowitego. Pozostaje mieć nadzieję, że obecne kłopoty stolicy Iraku przeminą, tak jak przemijały w dziejach wielokrotnie. Bagdadczycy potrafili odbudować własne miasto i utrzymać jego specyficzną tożsamość po najeździe Timura Chromego, więc i po rządach Paula Bremera będą potrafili się podnieść. Może nie za rok czy 10 lat, lecz się podniosą, ponieważ czas na Bliskim Wschodzie płynie wszak inaczej. I Bagdad ponownie stanie się jednym z najistotniejszych miast świata. http://niestatystycznypolak.blogspot.com/