Strona 1 Strona 2 Strona 3 Tytuł oryginału: TROISIÈME HUMANITÉ (1) Copyright © Editions Albin Michel et Bernard Werber - Paris 2012 Copyright © 2016 for the Polish edition by Wydawnictwo Sonia Draga Copyright © 2016 for the Polish translation by Wydawnictwo Sonia Draga Projekt graficzny okładki: Mariusz Banachowicz Redakcja: Marcin Grabski i Olga Rutkowska Korekta: Edyta Antoniak-Kiedos, Agnieszka Majewska, Grzegorz Krzymianowski ISBN: 978-83-7999-802-9 Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione i wiąże się z sankcjami karnymi. Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli Strona 4 cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując ją, rób to jedynie na użytek osobisty. Szanujmy cudzą własność i prawo! Polska Izba Książki Więcej o prawie autorskim na www.legalnakultura.pl WYDAWNICTWO SONIA DRAGA Sp. z o.o. Pl. Grunwaldzki 8-10, 40-127 Katowice tel. 32 782 64 77, fax 32 253 77 28 e-mail: [email protected] www.soniadraga.pl www.facebook.com/wydawnictwoSoniaDraga E-wydanie 2016 Skład wersji elektronicznej: konwersja.virtualo.pl Strona 5 Spis treści Dedykacja Akt pierwszy. Wiek oślepienia Ekspedycja na Antarktykę Rocznik „Ewolucja” Pigmeje i Amazonki Apocalypse Night Fazy rozwoju Akt drugi. Wiek zmiany Zielony jeździec W szklanym sześcianie Misja „Ladies of the Rings” Homo metamorphosis Podziękowania Przypisy Strona 6 Dla Benjamina Strona 7 OSTRZEŻENIE Niniejsza historia toczy się w czasie względnym, a nie w absolutnym. Rozgrywa się dokładnie dziesięć lat – co do dnia – po tym, jak otworzycie tę książkę i zaczniecie ją czytać. Strona 8 Wszystko nieustannie ewoluuje. Nadchodzi jednak czas, w którym zmiana następuje szybciej, gwałtowniej, bardziej spektakularnie. Zwarty pąk przekształca się w rozwinięty kwiat. Gąsienica wydostaje się z ciemnej otoczki i przeobraża się w lekkiego kolorowego motyla. Nastolatek staje się dorosły. Plemię żyjące wśród strachu, egoizmu i przemocy zmienia się w świadomą i solidarną cywilizację. Metamorfoza ta dokonuje się często w spazmach, skurczach i bólu. Pozostawia po sobie starą pustą powłokę na gałęzi drzewa, przykre wspomnienia związane z pożółkłymi zdjęciami, tragedie spisane na kartach podręczników historii, ruiny i muzea nic nieznaczących szczątków archaicznego świata. Przeobrażona istota może pofrunąć ku słońcu i osuszyć nowe skrzydła. Niemniej w miarę zbliżania się momentu metamorfozy wyłaniają się siły mające na celu uniemożliwienie jej wystąpienia. Emanują one ze wszystkich osób, które obawiają się transformacji w nieznane i wolą stagnację albo nawet powrót do tego, co było. Nie można nie doceniać hamujących sił. Przede wszystkim dlatego, że często mają one przewagę, a także z tego powodu, że są potężniejsze i lepiej zakorzenione niż siły ewolucyjne. Chęć pozostania w dawnym świecie budzi zaufanie. Obawa przed postępem jest naturalna. Mimo to organizm, jeśli odmawia zmiany, ulega skostnieniu, dusi się w starej skórze, nie mogąc ujawnić prawdziwego potencjału. Kiedy danemu osobnikowi udaje się poszerzyć pole widzenia w czasie i przestrzeni, naturalnie zaczyna go pociągać Strona 9 metamorfoza zarówno własna, jak i dotycząca otaczających go istot. Edmund Wells Encyklopedia wiedzy względnej i absolutnej, tom VII Strona 10 AKT PIERWSZY Wiek oślepienia 1. Czy istoty ludzkie potrafią ewoluować? Czasami mnie niepokoją. Powinnam im pomóc czy zostawić je na łaskę losu? Nie mogę jednak ich porzucić, zaplanowałam bowiem ich udział w wielkim projekcie. Do tej konkretnej misji muszę wybrać kilka osób spośród najbardziej pomysłowych i najmniej lękliwych. Jak je znaleźć? Jest ich tak dużo. A jeśli się pomylę i trafię na nieudaczników? Znam ich szkodliwość. Choćby dziś rano jacyś nieprzytomni ludzie doprowadzili do eksplozji jednej z bomb atomowych pod moją skórą! Była potężniejsza niż zazwyczaj. Nie zdają sobie sprawy ze szkód, jakie mi wyrządzają. A potem się dziwią, że reaguję. 2. WIADOMOŚCI SPECJALNE: Dziś rano o godzinie 9.23 popękały płyty kontynentalne na dnie Oceanu Indyjskiego. Tarcie spowodowało na powierzchni trzęsienie ziemi o sile 9,1 stopnia w skali Richtera. W następstwie wstrząsów powstała trzydziestometrowa fala, która wdarła się dziesięć kilometrów w głąb lądu. Łączymy się natychmiast z naszym korespondentem na miejscu zdarzenia, Georges’em Charasem. – Georges, wszystko widziałeś. Czy możesz nam opowiedzieć, co dokładnie się wydarzyło? Strona 11 – Istotnie, oglądałem tragedię z helikoptera. Wyglądało to tak, jakby morski potwór zaatakował pakistańskie wybrzeże. Ciemnozielona ściana wody zwieńczona srebrzystą pianą runęła niczym wściekły potok na Karaczi, ekonomiczną stolicę Pakistanu, zmywając budynki i małe domy, jak gdyby były zrobione z masy papierowej. Zapewniam cię, Lucienne, że było to straszliwe widowisko. Ludzie dosłownie wylewali się na ulice, pędzili do samochodów. Nieszczęśni, nie zajechali za daleko. Pojazdy stanęły w korkach. Pasażerowie opuszczali w pośpiechu swoje nieprzydatne stalowe muszle. Biegli. Zastępy uciekinierów z bagażami i dziećmi lawirowały między unieruchomionymi samochodami. Wodna lawina postępowała niepowstrzymanie. Okropny widok. Dopadła tysiące osób – zatopiła, zmiażdżyła, zalała. Unoszące się na wodzie pojazdy zderzały się z wirującymi statkami, zgniecionymi autobusami, zniszczonymi pociągami, połamanymi latarniami, kawałkami dachów. Karaczi jest już tylko miastem zatopionym w błotnistych wodach. – Dziękuję, Georges. Właśnie się dowiedziałam, że jest organizowana międzynarodowa pomoc dla poszkodowanych. Przedstawiciele władz pakistańskich szacują liczbę ofiar na dziesięć do dwudziestu tysięcy osób. Będziemy państwa informować w miarę rozwoju sytuacji. 3. Proszę, już po wszystkim. Wciąż ulepszam moje „dreszcze”. Nadal jednak brakuje mi precyzji. Nie celowałam wcale w ludzi z tych terenów. Trzeba było uderzyć znacznie dalej na północnym zachodzie, tam, gdzie nastąpiła ostatnia podziemna eksplozja Strona 12 jądrowa. Cóż, powinno im to mimo wszystko dać do myślenia. Czy jestem wobec nich zbyt surowa? Muszę wybrać jednego lub dwoje i zainspirować ich moim wielkim projektem. Jak ich znaleźć wśród tej mrowiącej się masy osobników? Przede wszystkim muszę się uspokoić, zapomnieć chwilowo o misji, jaką powierzę kilku istotom ludzkim. Muszę odpocząć. Co się jednak dzieje? Coś mnie kłuje w biegun południowy. Czy to możliwe, że już usiłują się zemścić? Nie. Nawet jeszcze nie uświadomili sobie mojej egzystencji jako żywej istoty, jak więc mogliby chcieć mnie ukarać? Strona 13 Ekspedycja na Antarktykę 4. Głowica z węglika wolframu z osadzonym diamentem przebiła właśnie twardą powłokę skorupy ziemskiej. Końcówka świdra wiertniczego, nie napotkawszy już oporu, zanurza się dalej swobodnie niczym śrubokręt zagłębiany w miękkie drewno. Na powierzchni – w białym i lodowatym piekle Antarktyki, chłostani przenikliwymi wiatrami – troje członków ekspedycji Charlesa Wellsa zgromadziło się w pobliżu dziesięciometrowej wieży wiertniczej, którą cierpliwie złożyło. Silniki, stękając, wyciągają ciężkie stalowe pręty, które przebiły się przez wszystkie warstwy osadowe podłoża. Na ekranach maszyny wiertniczej wyświetlają się wyniki pierwszych pomiarów. Na głębokości dokładnie trzech tysięcy sześciuset dwudziestu trzech metrów zauważono kieszeń powietrzną. Pod obojętnymi spojrzeniami grupy pingwinów troje ludzi demontuje po kolei wciągniki urządzenia i nachyla się nad ziejącym otworem. Głowica wywierciła otwór średnicy jednego metra, wystarczający, aby członkowie ekspedycji mogli się przezeń przedostać. Spuszczają w głąb otworu długie, miękkie drabiny ze stalowej linki. Opatuleni w grube pomarańczowe skafandry, trzej badacze zanurzają się w ciemnościach. Rozjaśnione białym światłem latarek elektrycznych, a także przytłumionymi żółtymi promieniami lampek na kaskach, ukazują się ich oczom wnętrzności ziemi – lśniące i pełne zakamarków. Strona 14 Celem badaczy jest weryfikacja hipotezy najstarszego spośród nich, profesora Charlesa Wellsa, od którego wzięła się nazwa tej ekspedycji. Jego zdaniem, na biegunie południowym utrzymywała się niegdyś znacznie łagodniejsza temperatura i rósł tu rozległy las iglasty, prawdopodobnie zamieszkiwany przez dinozaury. Hipoteza ta została zresztą umocniona odkryciem dokonanym dzięki satelicie Radarsat w latach osiemdziesiątych w pobliżu rosyjskiej stacji Wostok – na głębokości trzech kilometrów miało się znajdować podlodowcowe jezioro długości dwustu pięćdziesięciu kilometrów i szerokości pięćdziesięciu kilometrów. W lutym 2012 roku rosyjska sonda zdołała przebić się aż do samego jeziora, otwór jednak, ledwie kilkucentymetrowy, umożliwił wyłącznie wydobycie próbek minerałów i lodu. Dziś dziura jest wystarczająco szeroka, by pozwolić trzem osobom zapuścić się pod skorupę ziemską. Profesor Wells jest przekonany, że jeśli na Antarktyce kiedykolwiek kwitło życie, to – zgodnie z zasadami logiki – w jeziorze powinny się zachować skamieliny. Po bezskutecznych staraniach o uzyskanie subwencji od instytucji publicznych słynny naukowiec znalazł w końcu prywatnego sponsora, który zgodził się sfinansować odważną ekspedycję. Na pomarańczowym skafandrze widnieje więc, zapisana dużymi czarno-białymi literami, nazwa marki należącej do przemysłowca związanego z produkcją mrożonek: Mrożonki GELUX, tuż nad hasłem przedsiębiorstwa: „Najlepsze przechowywane w chłodzie mięsa w najniższych cenach”. Pewna stacja telewizyjna zamówiła film dokumentalny i przydzieliła kamerzystkę, pod warunkiem, że na kasku i rękawicach szefa ekspedycji pojawi się napis: „CANAL 13 – Strona 15 program ekstremalnych podróży”. Dziennikarka Vanessa Biton z kamerą zawsze trzyma się z tyłu, żeby filmować Charlesa Wellsa i jego asystentkę, młodą badaczkę Mélanie Tesquet. Wszyscy troje schodzą ostrożnie pod ziemię po miękkich drabinach spuszczonych w głąb ciemności. Trzy tysiące sześćset dwadzieścia trzy metry do pokonania pionowo w dół wymagają odpoczynku co tysiąc metrów. Wreszcie podeszwy ich butów dotykają płaskiej powierzchni. Snopy światła przeszukują ciemność, odsłaniając powoli przestronną jaskinię. – Jezioro Wostok... – szepcze Vanessa Biton. W blasku latarek migoce wodne rozlewisko. – Miał pan rację, profesorze. To nie legenda, pod ławicą lodową Antarktyki rzeczywiście znajduje się podziemne jezioro – przyznaje Mélanie Tesquet. Posuwają się naprzód brzegiem jeziora migoczącego turkusem i fiołkowym różem. Temperatura jest niewiele wyższa niż na powierzchni i ich oddechy zamieniają się w słupy białej pary. Stalaktyty i stalagmity otaczają doskonały owal jeziora w odcieniach granatu i fioletu. – Można by pomyśleć, że znajdujemy się w czyichś ustach – zauważa młoda dziennikarka, oświetlając długie wypustki białego lodu przypominające zęby. – Sklepienie wygląda jak podniebienie. A to jezioro mogłoby być śliną – przyznaje asystentka naukowca. Stawiają duże kroki. Na ścianach zauważają ślady roślinnych skamielin – mchów i paproci. – Tu naprawdę istniało życie – potwierdza Mélanie. Kontynuują badanie terenu i trafiają na skamieliny Strona 16 zwierząt: ślimaków i małży dwuskorupowych. Mélanie Tesquet odrywa kilka z nich za pomocą dłuta. Fotografuje je, po czym ogląda pod przenośnym mikroskopem elektronicznym. – To gatunek trylobitów, które są znajdowane w strefach umiarkowanych. To potwierdza pana hipotezę, profesorze: swego czasu panowała tutaj łagodna temperatura. W miarę jak poruszają się naprzód, odkrywają jeszcze inne mięczaki wrośnięte w ściany, głównie ślimaki wodne, skorupiaki i robaki. – Są olbrzymie – stwierdza Mélanie. – Nigdy nie widziałam amonitów o takich rozmiarach. Idą brzegiem jeziora, oświetlają otoczenie, fotografują, nagrywają, pobierają próbki skał i natychmiast je analizują. Profesor Wells z kolei daje pierwszeństwo swojemu drogiemu notesowi, w którym gorączkowo coś zapisuje. – Cóż, nie przybyliśmy tu na próżno, profesorze – oznajmia asystentka. – Możemy wydostać się na powierzchnię i ogłosić nasze odkrycie światu. Dziennikarka podchodzi do profesora i kręci ujęcie notesu w zbliżeniu. – Papier i ołówek, jak za czasów dawnych naukowców – zauważa młoda kobieta. – Dość staroświeckie. Nie wiedziałam, że światowej sławy badacz, taki jak pan, korzysta jeszcze z tego typu narzędzi. Uczony nie odpowiada, notuje kilka zdań, po czym chowa notes i rusza naprzód. – Profesorze! Profesorze! Proszę się zanadto nie oddalać, nigdy nie zdołamy zbadać całego brzegu. Musimy wrócić ze sprzętem – woła asystentka. Mężczyzna w pomarańczowym skafandrze nieruchomieje z latarką wycelowaną w konkretnym kierunku. Strona 17 – Tędy! – rzuca. 5. Co ich napadło, żeby nakłuwać mnie na biegunie południowym, tak daleko od zgrupowań jakichkolwiek populacji? 6. Tunel biegnie prostopadle do osi jeziora. W świetle latarek skała zdaje się miejscami pożyłkowana ochrą, czerwienią i różem. Troje członków ekspedycji przemierza kilometr łagodnej pochyłości, która kończy się drugą pieczarą, równie wysoką, jak pierwsza, lecz nieco węższą. Nad podłożem unosi się cienka warstwa szarej mgły. Snopy światła rzucane przez lampy wydobywają z matowych oparów spiczaste skały. – Po jamie ustnej jama brzuszna? – sugeruje Vanessa Biton, cały czas filmując. – Albo serce – dodaje Mélanie Tesquet, oświetlając fragment sklepienia poprzecinany skomplikowanymi czarnymi i lśniącymi żyłkami. Charles Wells wodzi wokoło snopem światła latarki, aż nagle zatrzymuje go na nietypowym elemencie: białej i wąskiej wypukłości wyłaniającej się z mgły. Lekko zaokrąglona, wznosi się na kilka metrów. – Co to? – pyta zaintrygowana dziennikarka. – Zbyt krzywe, żeby mogło być stalagmitem – stwierdza asystentka. Podchodzą bliżej i oświetlają osobliwy kształt otoczony aureolą oparów. Strona 18 – To nie jest minerał, roślina zresztą też nie – zauważa Mélanie. Głos zabiera profesor Wells: – To nie stalagmit, to zwierzęca kość. Jakby... żebro. Wielometrowe żebro. Słychać przyspieszone oddechy. – Żebro? – Należące, moim zdaniem, do szkieletu dinozaura – oznajmia uczony z nieumiejętnie powstrzymywanym podnieceniem. Pociera rękawicą warstwę szronu i wyjaśnia swoją hipotezę. – Załóżmy, że żyły tutaj dinozaury. Znalazły pod ziemią schronienie przed nieprzyjaznymi warunkami środowiska, jakie zapanowały na zewnątrz. Być może po zmianie temperatury lub grawitacji. Asystentka profesora Wellsa opuszcza krąg światła latarki na podłoże i stwierdza, że olbrzymie żebro jest jednym z wielu równie olbrzymich, tworzących mostek zespolony z kręgami kręgosłupa połączonego z kościstą kulą przypominającą czaszkę. – Wydaje mi się, że to nie dinozaur – oświadcza. Ruchomy snop światła ślizgający się wśród cieni zdaje się ożywiać oczodoły wielkiej głowy. – Prawdę mówiąc, to mi nie wygląda nawet na gada – szepcze Mélanie. – Mam wrażenie, że to raczej... olbrzymia małpa albo inne zwierzę naczelne. – To człowiek, ale gigantycznych rozmiarów – uzupełnia profesor Wells. 7. Tym razem wwiercili się naprawdę bardzo głęboko. Strona 19 Znajdują się dobre trzy kilometry pod moją skórą. Co zamierzają zrobić? 8. Dziennikarka Vanessa Biton filmuje półkulę, na którą składa się wierzchołek, czoło i łuki brwiowe prehistorycznej czaszki. Dwoje badaczy fotografuje osobliwy szkielet pod wszystkimi kątami, po czym postanawia kontynuować przerwaną eksplorację podziemnej jaskini. Trafiają na drugi człekokształtny szkielet, tej samej wielkości co pierwszy. Tu również wszystkie kości są nienaruszone, doskonale zakonserwowane w chłodzie, pokryte cienką warstwą szronu. Usta Charlesa Wellsa wykrzywiają się teraz nerwowo, wyrażając z trudem powstrzymywaną radość. Ociera wierzchem dłoni białe wąsy i brodę. – Jeśli moje przypuszczenia się sprawdzą, być może wpadł nam w ręce dowód na to, że w zamierzchłych czasach istniał na naszej planecie inny gatunek ludzi o tytanicznych rozmiarach. Mélanie wyciąga miernik laserowy i odczytuje liczbę, która wyświetla się na ekranie. – Od stóp aż po głowę mierzy on siedemnaście koma dziesięć metra długości – oznajmia. – Wysokość budynku – wtrąca Vanessa. – Jak to możliwe, by istoty człekokształtne były dziesięć razy większe od nas? Dziennikarka filmuje odkrycie, podczas gdy naukowiec fotografuje scenę pod różnymi kątami własnym aparatem. Profesor Wells zapełnia karnet znakami, notatkami, niewielkimi szkicami i pytajnikami. Podchodzi do niego Mélanie. – O czym pan myśli, profesorze Wells? Strona 20 – Nie mogę się doczekać, aż mój syn dowie się o tym odkryciu. – Syn? Jest pan na Antarktyce i myśli o synu? – David ma dwadzieścia siedem lat i pasjonuje się biologią. Jesteśmy rodziną badaczy, mój dziadek był specjalistą od mrówek. David zajmuje się głównie redukowaniem roślin, bonsai, ale teraz, w świetle tego odkrycia... – Wskazuje czaszkę końcem długopisu. – Trudno będzie przebić tę naukową stawkę. Mélanie Tesquet nie podoba się zarozumiały ton uczonego. Odkąd wyruszyli w podróż, wciąż słyszy z jego ust superlatywy, jak gdyby musiał bezustannie wychwalać swoją śmiałość, swoje szczęście i talent. – Przed każdym pokoleniem stoi to samo wyzwanie: przewyższyć dzieło poprzedniej generacji – mówi asystentka profesora. – Ten olbrzym stanowi zapewne pozostałość zaginionej ludzkości, my stanowimy teraźniejszość, a pana syn jest przyszłością. Na pewno poradzi sobie lepiej od nas. Zawsze można być lepszym od swoich rodziców. Charles Wells ociera czoło i ciągnie, jak gdyby niczego nie usłyszał: – David wreszcie pozna ignorowaną do tej pory prawdę. Odtąd on, całe jego pokolenie, a także przyszłe generacje będą dowiadywać się z podręczników historii, że przed współczesnym człowiekiem istniały te siedemnastometrowe kolosy. Wypowiedział te słowa uroczyście, po czym wyjaśnił swoim towarzyszkom: – Właśnie odkryliśmy, że przed Homo sapiens istniał nieznany nam dotąd gatunek ludzki. Charles Wells waha się, notuje kilka zdań w notesie, żeby nie zapomnieć, przekreśla kilka innych, z których nie jest zadowolony, i mówi: