Andrew M GREELEY
Grzechy kardynalne
Z angielskiego przełożyłPiotr Kuś
ŚWIAT KSIĄŻKI
Tytułoryginału THE CARDINAL SINS
Obwolutę, okładkęi strony tytułowe projektowała
Cecylia Staniszewska
Redaktor Justyna Grzegorczyk
Licencyjne wydanie klubu „Świat Książki" za zgodąWydawnictwa REBIS
Copyright © 1981 by Andrew M. Greeley
Copyright © for the Polish translation by REBIS Publishing House Ltd., Poznań1994
Ali rights reserved
„B.M." Sp. z o.o. VI O/Warszawa - Świat Książki Warszawa 1994
Druk i oprawa:
Drukarnia Naukowo-Techniczna Warszawa, ul. Mińska 65
ISBN 83-7129-058-6 Nr 1061
Pamięci Hildy Lindley
...bo jak śmierćpotężna jest miłość, a zazdrośćjej nieprzejednana jak Szeol, żar jej to 
żar 
ognia, płomieńPański.
Wody wielkie nie zdołająugasićmiłości, nie zatopiąjej rzeki.
Pieśńnad pieśniami 8, 6-7
Nota o grzechach kardynalnych
Grzechy „kardynalne" (zwane „śmiertelnymi" czy „głównymi") wcale grzechami nie 
są. Jest to 
natomiast siedem niepożądanych skłonności osobowości ludzkiej, wiodących do 
grzesznego 
zachowania. Pycha, chciwość, nieczystość, gniew, nieumiarkowanie w jedzeniu i 
piciu, zazdrośći 
lenistwo wypierajączyste i zdrowe ludzkie cechy: szacunek wobec siebie i bliźniego, 
powściągliwość, poczucie łączności z innym człowiekiem, umiejętnośćswobodnego 
myślenia, 
okazywanie radości. Grzechy kardynalne nie sąrezultatem fundamentalnego zła, lecz 
fundamentalnego dobra, które wymknęło sięspod kontroli, sąrezultatem miłości 
pogmatwanej, 
obarczonej poczuciem winy i niewiary w nią. Grzechy kardynalne nie mająnic 
wspólnego, 
oczywiście, z członkami Świętego Kolegium, którzy, jak wszyscy dobrze wiemy, 
grzechów 
niemalże nie popełniają.
Tradycyjna wiara katolicka przyjmuje, że każdy z nas przychodzi na świat ze 
szczególną
indywidualnąskłonnościądo jakiegośgrzechu — z grzechem kardynalnym, 
silniejszym w danej 
osobowości od wszystkich innych. Gdyby ktośzechciałzastanowićsięnad 
„szczególnymi 
skłonnościami" czterech głównych postaci tej historii, mógłby dojśćdo wniosku, że 
słabością
Kevina jest pycha, Patricka — chciwość, Ellen — gniew (z wybijającym sięod czasu 
do czasu 
obżarstwem), a Maureen — lenistwo (czasami nazywane apatią). Wszystkich ich 
gnębi, jak — 
przyznajmy — każdego z nas, całkiem spora dawka zazdrości.
A. M. G.
Od autora
Niestety, nie istnieje człowiek, który byłby rzeczywistym odpowiednikiem 
wymyślonego przeze 
mnie Patricka kardynała Donahue. Mimo wszystkich swoich wad i słabości, Patrick 
jest o wiele 
bardziej skuteczny w działaniu niżwielu purpurowych książąt Kościoła, których w 
ostatnim 
czasie ażtylu sięnamnożyło. Ktoś, kto uważnie zbadałby historię Świętego 
Kolegium, z całą
pewnościądoszedłby do wniosku, że przez ostatni tysiąc lat w skład tego grona 
wchodziło całe 
mnóstwo znacznie mniej od niego godnych osobistości.
Patrick jest wytworem mojej wyobraźni, człowiekiem, który w rzeczywistości nigdy 
nie istniał, 
jak zresztąwszyscy bohaterowie tej książki (z wyjątkiem tych, których nazwisk nie 
oznaczono 
gwiazdkami w spisie postaci duchownych, znajdującym sięna następnych dwóch 
stronach). 
Podobnie wymyślone sąwydarzenia w archidiecezji chicagowskiej po roku 1965.
Książka niniejsza, co bardzo ważne, jest tylko powieścią, a nie autentycznąhistorią, 
biografiączy 
(stwierdzam to z pewnym smutkiem) autobiografią. A jednak jest bardzo prawdziwa.
ANDREW M. GREELEY
Chicago wiosna 1981
Lista postaci duchownych występujących na kartach powieści
(Gwiazdka przy nazwisku oznacza postaćfikcyjną)
monsinior Adolpho, hiszpański kurialista*
Sebastiano Baggio, przewodniczący Kongregacji do Spraw Biskupów, 
„umiarkowany" kandydat 
na tron papieski
Giovanni Benelli, szef rady papieskiej, później arcybiskup Florencji
ojciec Carter, amerykański jezuita nauczający w Rzymie*
Agostino Casaroli, watykański oficjałzajmujący sięsprawami Europy Wschodniej, 
później 
sekretarz stanu
Raffaelo Crespi, delegat apostolski*
Richard Cushing, arcybiskup Bostonu
Partick Henry Donahue, siódmy arcybiskup Chicago*
Pericle Felici, sekretarz generalny Rady Watykańskiej, lider konserwatystów w kurii
Marcel Flambeau, arcybiskup Luksemburga*
John Król, arcybiskup Filadelfii
Hans Kiing, szwajcarski teolog
Albino Luciani, Salvatore Pappalardo, Giovanni Colombo, Ugo Poletti, Corrado Ursi; 
włoscy 
arcybiskupi, „kompromisowi" kandydaci na tron papieski
Antonio Martinelli, arcybiskup Perugii* (z Piacenzy)
Albert Gregory Meyer, piąty arcybiskup Chicago
Dermot McCarthy, irlandzki kurialista*
John Courtney Murray, amerykański teolog i ekspert w sprawach wolności religijnej
11
Daniel O'Neil, szósty arcybiskup Chicago*
Alfredo Ottaviani, starszy wiekiem reakcyjny kurialista
Sergio Pignedoli, „umiarkowany" kandydat na tron papieski
John Quinn, prawnik z Chicago, specjalizujący sięw prawie kanonicznym
Opilio Rossi, Sylvio Oddi, konserwatywni kurialiści (z Pia-cenzy)
Giuseppe Siri, arcybiskup Genui, „konserwatywny" kandydat na tron papieski
Samuel Stritch, czwarty arcybiskup Chicago
Leo Josef Suenens, arcybiskup Mechelen — Brukseli
Jean Yillot, papieski sekretarz stanu
Karol Wojtyła, arcybiskup Krakowa
John Wright, biskup Pittsburgha (później kardynał)
KSIĘGA PIERWSZA
Lata czterdzieste
1948
Patrick Donahue byłmoim najlepszym przyjacielem od niepamiętnych czasów. 
Byliśmy 
nierozłączni jużwtedy, gdy uczęszczaliśmy do szkoły średniej i potem, kiedy 
kontynuowaliśmy 
naukęu jezuitów. Byłwówczas niewielkiego wzrostu (znacznie niższy ode mnie), ale 
gdy 
weszliśmy w okres dojrzewania, wystrzeliłwysoko w góręniemalże w ciągu dwóch 
tygodni. Gdy 
byłmałym chłopcem, dorośli uważali, że jest uroczy. Później czarowałich swoim 
spokojnym 
charakterem i wyszukanągrzecznością. Pewnego razu starsze dziewczyny 
powiedziały, że jest 
sexy, ze swoimi jasnymi włosami, długimi rzęsami i srebrnobłękitnymi oczyma. Gdy 
skończył
siedemnaście lat, podobałsięwszystkim kobietom bez względu na ich wiek.
Jeszcze dwa lata wcześniej, gdy miałlat piętnaście, Pat na widok dziewczyn zwykł
sięjąkaći 
czerwienić. Obecnie sprawiałwrażenie, że tylko one zaprzątająmu głowę, nawet tak 
młode i 
ledwo dojrzałe jak moja „kuzynka", Maureen Cunningham.
Wszyscy uważali, że Pat wygląda jak Guy Madison; to porównanie ma sens tylko dla 
tych, którzy 
pamiętająówczesnąamerykańskątelewizjęalbo obecnie oglądająnadawane w niej 
bardzo późno 
powtórki starych filmów. W każdym razie, niezależnie od tego, czy byłpodobny do 
Guya 
Madisona, czy teżnie, miałbardzo zaraźliwy uśmiech, a ogromne poczucie humoru 
sprawiało, że 
w krótkim czasie stawałsiędusząkażdego towarzystwa, w którym akurat dane mu 
było 
przebywać.
Pat nie byłtak dobrym uczniem jak ja ani nie miałzdolności przywódcy. Nie byłteż, 
co 
koniecznie muszę
podkreślić, tak pobożny jak ja. Błądził, cofałsięw swej wierze, powracając ku Bogu 
poprzez 
codzienne uczestnictwo we mszy świętej, odmawianie różańca, krótkotrwałą
przemianę, aby 
później znów skierowaćsięku alkoholowi i łatwym dziewczętom; irlandzka droga do 
zbawienia 
— jak zapewniłmnie mój ojciec, który z pewnym niepokojem spoglądałna moje 
ostrożne, pełne 
szacunku podejście do wszystkiego co boskie.
W którąśsobotęgorącego lipca 1948 roku, bardzo wcześnie, szedłem szosąz Patem, 
który bez 
przerwy mówiło mojej kuzynce Maureen. W pewnym momencie minąłnas szary 
packard, który 
po chwili zjechałz drogi do rowu, przekoziołkował, a potem eksplodował. Tylko 
odwaga i 
błyskawiczny refleks Pata ocaliły jego pasażerów. A ja stałem tam, w kurzu 
wysuszonej na pieprz 
drogi, obserwując, jak pomarańczowa kula ognia i dymu pochłania samochód. Wciąż
mam przed 
oczyma tęscenę.
Tego dnia schodziłem powoli ze wzgórza, zmierzając do kościoła stojącego na krańcu 
wsi. Pat 
szedłakurat w przeciwnym kierunku, a jego radosnego uśmiechu na przystojnej 
twarzy w żadnym 
stopniu nie mąciło zmęczenie po zabawie na plaży ostatniej nocy. Zaoferowałmi 
swoje 
towarzystwo, decydując, że zawróci i pójdziemy razem do kościoła.
Wiedział, że moi rodzice, widząc go ze mną, nie zapytają, gdzie spędziłnoc. 
Powinienem byćzły 
na niego; byłmoim gościem i czułem sięodpowiedzialny za jego kondycjęfizycznąi 
duchową, 
jednak śmiech i doskonały humor Pata powodowały, że nie można siębyło na niego 
złościć.
— To były takie niewinne pieszczoty — mówił, uśmiechając sięz zadowoleniem — 
że nie widzę
powodu, aby nie przyjąćkomunii dzisiaj na mszy.
— Piwo, które piłeśpo północy, naruszyło post przed przyjęciem sakramentu — 
stwierdziłem 
sucho.
— Mówisz, jakbyśbyłjużmonsiniorem. — Pat z zadowoleniem walnąłmnie w 
plecy. — A 
jeszcze nim przecieżnie jesteś.
— Będęco najmniej biskupem — powiedziałem. — A może nawet kardynałem.
_ Kevin kardynałBrennan. — Roześmiałsię. — To brzmi całkiem nieźle. Mógłbyś
uczynićmnie 
rycerzem papieża albo kimśw tym rodzaju?
Asfalt na szosie byłmiękki od niesamowitego gorąca. Ażmnąwstrząsnęło na myśl o 
drodze 
powrotnej, po mszy. Zanosiło sięna kolejny nieznośnie gorący dzień.
— A Maureen damąpapieskiego dworu — dodałem.
— Ona jużtutaj jest damą— stwierdziłPat, potrząsając głowąz aprobatą. — Wiem, 
że jest twoją
kuzynką, ale, wybacz, nikt tak nie potrafi całowaćjak ona.
— Wcale nie jest mojąkuzynką— zaprzeczyłem. — Po prostu jej i mój ojciec sąod 
tak dawna 
partnerami we wspólnej kancelarii prawniczej, że nazwaliśmy siękuzynami. 
Pamiętaj, że jej 
słodkie pocałunki wcale nie sądla mnie zabronione.
— To będzie dzień! Kevin Brennan, wzór pobożności, całujący sięz dziewczynąna 
plaży.
Myśl o słodkich wargach Maureen, przyciśniętych do moich ust, była wizjąbardziej 
nęcącą, niż
byłbym skłonny to przyznać.
— A gdzie Maureen? — zapytałem. — Czyżby zbyt wielki kac nie pozwalałjej 
wybraćsięz 
nami na wzgórze? A może zwyczajnie nie ma na to ochoty?
Pat wzruszyłramionami.
— Marty Delaney podwiezie dziewczęta z powrotem swoim packardem. Ja 
postanowiłem odbyć
mały spacer. Powiedziałem im, że będziesz zły, jeśli zlekceważękonieczność
utrzymania 
kondycji przed kolejnym sezonem koszykarskim.
— Chodzi o twoje stypedium, a nie o moje.
To przypomnienie jakby po nim spłynęło. A przecieżpotrzebowałtego stypendium, 
aby 
uczęszczaćdo college'u. My, Brennanowie, byliśmy na tyle bogaci, że pieniądze nie 
stanowiły dla 
nas problemu. Podejrzewałem, iżPat uważa to za wielkąniesprawiedliwość. Dla 
mnie zaś
niesprawiedliwościąbyło to, że Pat posiadało wiele więcej uroku osobistego i 
wdzięku niżja.
Zanim zdążyliśmy jeszcze cokolwiek powiedzieć, packard Delaneyów wypadłzza 
ostatniego 
zakrętu oddzielającego
wzgórze od wioski. Marty musiałpędzićz szybkościąco najmniej sześćdziesięciu mil 
na godzinę. 
Choćz trudem, ale zmieściłby sięna szosie, gdyby z przeciwnego kierunku nie 
nadjechałstary 
buick doktora Crawforda, właśnie zmierzającego do yacht dubu. Delaney zakręcił
kierownicą, jak 
sądzęinstynktownie, aby uniknąćzderzenia z wielką, czerwonąmaszyną, przez co 
packard 
zjechałna pobocze, kilkanaście jardów od nas, a następnie przechyliłsiędo rowu. 
Dalej już
poturlałsiębezwładnie niczym żółw po kopulacji, kilkanaście razy koziołkując. Gdy 
wreszcie 
zatrzymałsię, koła obracały sięw powietrzu.
Pat, ani na chwilęnie straciwszy przytomności umysłu, krzyknął:
— Wyciągniemy ich stamtąd! — I ruszyłw kierunku samochodu.
Ja natomiast czułem siętak, jakby mi nagle nogi wrosły w ziemię. W końcu ruszyłem 
za nim, ale 
każdy mój krok zdawałsiętrwaćwieczność.
Wewnątrz rozbitej maszyny krzyczeli i jęczeli ludzie. Pat szarpnąłza drzwiczki.
— Pomóżmi, Kevin! — wrzasnął.
Wyciągnęliśmy Marty Delaneya zza kierownicy. Cała jego twarz pokryta była lepką
krwią. Obok 
niego znajdowała sięSue Hanlon, nieprzytomna, z pięknymi, smukłymi nogami, 
wykręconymi 
pod nienaturalnym kątem. Poprowadziłem zszokowanego, lecz przytomnego 
Delaneya do rowu 
przy drodze, podczas gdy Pat delikatnie ułożyłSue na trawie.
Właśnie wyciągnęliśmy Joan Ryan i Joe Heeneya z tylnych foteli, gdy eksplodował
zbiornik z 
paliwem. Siła eksplozji odrzuciła nas wszystkich do rowu. Sukienka Joan natychmiast 
zajęła się
ogniem, a po chwili płomienie dotarły do jej długich, jasnych włosów. Dziewczyna 
jęczała i wyła 
histerycznie. Joe, straciwszy przytomność, leżałbez ruchu. Na moment dopadła mnie 
myśl, że 
zaraz wszyscy umrzemy. Ale Pat i teraz nie straciłzimnej krwi. Przewrócił
dziewczynęna ziemię
i zacząłobsypywaćjąpiaskiem, by zadusićpłomienie. Przeniosłem Sue w bezpieczne 
miejsce, 
dalej od
samochodu. I stałem tam, trzymając jąna rękach, otumaniony, podczas gdy Joan, 
nagle 
uspokojona, z okopconąi pokrwawionąpiegowatątwarzą, oraz Pat odciągali dwóch 
chłopaków 
od płomieni.
Nagle pojawiłsięprzy mnie doktor Crawford; udało mu sięzatrzymaćsamochód 
kilkanaście 
jardów od miejsca wypadku. Mówiłcośdo mnie, ale go nie słyszałem. Zapewne 
chciał, żebym 
położyłSue na ziemię. Uczyniłem to po chwili wahania. Usiadłem obok, a doktor 
dotknąłjej ręki, 
odchrząknąłi pokręciłgłową. Kwaśny dym z płonącego pojazdu drażniłmoje 
nozdrza i sprawiał, 
że piekły mnie oczy.
Ambulans policji stanowej przyjechałpo czasie, który wydawałsięwiecznością. Ted 
Smith, 
porucznik policji, i ojciec O'Rourke, zbyt często zaglądający do kieliszka proboszcz z 
naszego 
wiejskiego kościoła, stanęli nad dogasającym wrakiem i potrząsali głowami.
— Gdybyśmy tu sięznaleźli choćkilka sekund później — mówiłPat, oddychając 
ciężko — 
wszyscy by spłonęli. — Twarz i włosy Pata były czarne od sadzy, a jego biała 
koszula i spodnie 
brudne i podarte.
— I my z nimi — dodałem. I dopiero w tym momencie zdałem sobie sprawę, że 
Maureen nie było 
w samochodzie.
— Żadne z nich nie miało prawa przeżyć— powiedziałporucznik jakby przez nos, 
przeciągając 
sylaby. Akcent typowy dla najrzadziej zaludnionych obszarów Wiscon-sin. — 
Pieprzone bachory, 
całąnoc chleją, a potem pędząz szybkościąsześćdziesięciu mil tam, gdzie jest 
ograniczenie do 
dwudziestu. Mieli szczęście, że siętu znalazłeś, Kevin.
— Uratowałeśim życie, ale zapewne i dusze — dodałniechlujny stary ksiądz, 
podciągając 
purpurowąstułę, której koniec ciągnąłsiępo ziemi. — Gdyby umarli bez ostatniego 
namaszczenia po tym, co wyprawiali w nocy na plaży, poszliby prosto do piekła.
— Skąd ksiądz wie? — zapytałem. Zdaje się, że nikt mnie nie usłyszał. Ujrzałem 
spazm bólu, 
przecinający twarz Pata.
— Dwoje z nich wygląda, jakby dogorywali, szczególnie ta dziewczyna — 
powiedziałTed, 
przygładzając swoje po-tężne wąsy. — Jeśli jednak przeżyją, Kevin, będąto zawdzięczaćtylko tobie.
Ciągle oszołomiony powlokłem siędo naszego domu na wzgórzu. Po drodze 
kilkakrotnie 
wymiotowałem, a znalazłszy sięw swoim pokoju, rzuciłem sięna łóżko i przespałem 
resztędnia.
— Wszyscy sięwyliżąz ran, z wyjątkiem tej Hanlon — powiedziała moja matka, 
budząc mnie na 
kolację. Jej rude włosy lśniły w promieniach zachodzącego słońca. — Sue Hanlon 
najprawdopodobniej będzie kalekądo końca życia.
Jeszcze przez wiele lat prześladowałmnie w snach widok nienaturalnie wykręconych 
nóg Sue. 
Teraz nie odróżniam ich jużod poharatanych nóg innej kobiety, których wspomnienie 
również
mnie prześladuje.
Pat powróciłdo naszego letniego domu nad jeziorem w ostatnim tygodniu sierpnia, 
gdy emocje 
związane z wypadkiem jużopadły. Pewnego popołudnia zaproponowałmecz w 
baseball 
przeciwko chłopakom ze wsi. Z powodu jego gapiostwa przegraliśmy z kretesem. 
Wieczorem 
więc, podczas kolacji, byłem na niego zły i nadąsany. Pat, nic sobie z tego nie robiąc, 
żartował
wesoło z resztąrodziny. Po kolacji poprosiłmnie o pożyczenie studebakera. 
Powiedział, że chce 
zobaczyć, co siędzieje w mieście. Wiedziałem, oczywiście, że pojedzie do Maureen. 
Pani 
Cunningham uważała Pata za czarującego młodzieńca i nie widziała nic złego w tym, 
że jej córka 
wałęsała siępo południowym Wisconsin z synem hydraulika.
W milczeniu podałem mu kluczyki.
— Chcesz jechaćze mną? — zapytałkusząco, a jego twarz przybrała ten sam 
promienny wyraz, 
którym tak czarowałkobiety. — Moglibyśmy poszukaćpanien Cunningham i Foley.
Ellen Foley, do której uczucie Maureen i Pat wmawiali mi od tygodnia, była małą, 
zagubioną
istotką. Maureen wzięła niebożępod swoje skrzydła i tak oto przypadła mi w udziale 
na mocy 
zaocznego wyroku.
— Zapomnij o tym — powiedziałem ponuro. Usadowiłem
sie w bujanym fotelu na frontowym ganku, skąd rozpościerał•g piękny widok na 
wioskęi jezioro. 
Mój dziadek i dziadek Maureen zakupili kilkanaście mil kwadratowych na wzgórzach 
za jeziorem 
jeszcze przed pierwsząwojną światową, przedkładając spokój i oddalenie nad to, co 
mój ojciec 
nazwał„letniskiem slumsów" ciągnącym sięwzdłużplaży.
W okresie wychodzenia z zapaści spowodowanej Wielkim Kryzysem mojego ojca 
często 
kuszono, aby pozbyłsięswojej części ziemi. W końcu jednak, krótko przed 
powołaniem do 
służby wojskowej, Tom Cunningham przekonałgo, że ich firma prawnicza już
wystarczająco 
dobrze prosperuje, aby funkcjonowaći dbaćo interesy rodziny podczas jego 
nieobecności. Ojciec 
powróciłz wojny po blisko czterech latach z białymi jak śnieg włosami, piersiąpełną
medali i z 
orłem na ramieniu, po to tylko, aby stwierdzić, że firma prawnicza upadła. Tom był
bardziej 
zainteresowany swoją śliczną, małądziewczynkąniżprowadzeniem firmy. Ojciec, 
teraz 
„pułkownik", pozwoliłsobie jedynie na komentarz, że takie sąwłaśnie konsekwencje 
zbyt 
późnego ożenku i rzuciłsięw wir pracy z takąsamązaciekłością, z jakąwiódł
żołnierzy do ataku 
pod Monte Cassino i Bastogne.
Jużtrzy lata później powodziło sięnam lepiej, niżmogliśmy przypuszczaćw 
najśmielszych 
snach, a Cun-ninghamowie, nie wkładając w to zbytniego wysiłku, wieźli się
wygodnie na 
naszych plecach. Ojciec snułplany zbudowania basenu nad jeziorem oraz domu 
zimowego na 
Florydzie; i on, i matka z wielkąprzyjemnościąwydawali pieniądze. W tamtych 
latach marzenia 
nas wszystkich rosły i wzlatywały w niebo jak napełniony gorącym powietrzem 
balon. Jużnigdy 
nie miałsiępowtórzyćWielki Kryzys. Nie było granic nie do przekroczenia.
Jednakże wśród naszych sąsiadów w Chicago kilka powojennych lat wytworzyło 
sytuację, która, 
jak wydawało sięw 1948 roku, miała trwaćjużzawsze. Cunninghamowie i Bren-nanowie, 
którym tylko odrobinęlepiej wiodło sięw czasach powszechnych wyrzeczeńod 
Donahue'ów i 
Foleyów, teraz byli bogaci. Natomiast ojciec Pata ciągle byłhydraulikiem, a ojciec 
Ellen — 
biednym irlandzkim gliniarzem.
Obserwowałem, jak jezioro pode mnąrobi sięcoraz bardziej purpurowe w ostatnich 
promieniach 
zachodzącego słońca, jak motorówki przecinająje we wszystkie strony, tworząc białe 
smugi, a 
kolorowe żagle zwisająbezwładnie w bezwietrznym powietrzu. Samochody mknęły 
szosą
opasującąbrzeg, wożąc ludzi na wieczorne piątkowe koktajle i przyjęcia. Martwiłem 
sięo Pata 
Donahue. Jeśli w przyszłym roku nie zdobędziemy pierwszego miejsca w mieście, 
najprawdopodobniej straci stypendium. Jeżeli w trakcie sezonu będzie tak uganiałsię
za 
dziewczętami jak przez całe wakacje, ten scenariusz jest niemal pewien.
Ojciec usiadłw bujanym fotelu obok mnie.
— Piękny widok, prawda? — rzucił.
Mruknąłem coś, potakując głową. Cóż, ojciec nie znałmnie za dobrze. Byłem małym 
chłopakiem, 
kiedy pojechałna wojnę. Po powrocie do domu zastałswoją żonępięknąjak zawsze, 
młodsze 
dzieci szalejące z okazji przyjazdu tatusia i tylko najstarszy, czternastoletni syn 
okazałsiękimś
zupełnie innym, niżbyłprzed czterema laty. Jak to ojciec później określił, byłem 
„wysokim jak 
sosna młodzieńcem, o ponurej twarzy, gęstych, rudych włosach i ciemnozielonych 
oczach". Jakby 
tego było mało, na „dzieńdobry" zakomunikowałem mu, że mam zamiar zostać
księdzem.
— Przypomina mi wiele ślicznych miejsc we Włoszech i w Szwajcarii — powiedział
w 
zamyśleniu. Rzadko wracałpamięciądo lat spędzonych na wojnie. — Kilka razy 
zdawało mi się
już, że nigdy tutaj nie powrócę.
Milczałem.
— Ciężko przeżywasz dzisiejsząporażkę? — Byłnieustępliwy.
— Głupia gra — odparłem.
— Nie lubisz przegrywać.
— A po kim to mam, Pułkowniku? — zapytałem sucho. Jego oczy błyszczały w 
półmroku.
— Byćmoże wygrywanie nie jest tak ważne dla Pata jak dla ciebie.
— Teżtak myślę— odparłem. — Kiedy więc wróci samochodem z dziewczynami, i 
ja zapomnę
o wszystkim.
Klepnąłmnie w kolano i zniknąłza drzwiami w poszukiwaniu mojej matki, unosząc 
wraz z sobą
miły aromat tureckiej tabaki.
Kiedy na podjeździe pojawiłsięstudebaker z Patem i Maureen Cunningham na 
przednich 
siedzeniach, momentalnie zapomniawszy o urazie, szybko przerwałem przeprosiny 
Pata i 
wcisnąłem sięna tylny fotel obok Ellen Foley. Pomyślałem, że wygląda ze swym 
długim końskim 
ogonem jak przestraszona licealistka, która właśnie podpadła w czymśpolicjantowi 
patrolującemu ulicę.
Pat zjeżdżałdo wioski z przesadnąostrożnością. W pewnym momencie Maureen 
powiedziała mu, 
że to przecieżmój samochód, więc nie ma powodu, aby jechaćtak powoli.
— Oczywiście, Pat — rzuciłem. — Nie mam nic przeciwko temu. Auto jest dobrze 
ubezpieczone. 
Nawet jeśli ojciec Maureen zabije cięw ataku szału, O'Rourke zdąży ci udzielić
rozgrzeszenia, o 
ile, oczywiście, będzie dośćtrzeźwy. My natomiast możemy przecieżpograćsobie w 
szpitalu w 
karty z Sue Hanlon.
— Jużtrzy lata temu powinieneśiśćdo seminarium — odezwała sięMaureen 
lekceważąco. — 
Tylko tam wszystkie zakazy i nakazy sąprzestrzegane przez dwadzieścia cztery 
godziny na dobę.
— I nie ma zepsutych kociaków, którym zdaje się, że pojadły wszystkie rozumy — 
odparłem.
Do Sugar Bowl jechaliśmy jużw ciszy. Szóstym zmysłem wyczułem, że mała osóbka 
obok mnie 
zaakceptowała moje słowa.
Sugar Bowl była dużąkawiarniąz szafągrającą, jaskrawymi światłami, 
wszechobecnym 
zapachem kwaśnego mleka i drewnianymi stołami, które pochodziły chyba jeszcze 
sprzed wojny 
secesyjnej. Kiedy do środka wchodziła Maureen, zwróciły sięw jej kierunku 
wszystkie głowy 
męskie i większość żeńskich. Oczywiście, zdawała sobie sprawęz zainteresowania, 
które 
wywołała, i nic przeciwko niemu nie miała.
Maureen wyglądała po prostu wspaniale. Nosiła nieskazitelnie biały kostium, miała 
długie, czarne 
włosy, figuręmodelki i piękne, ciemne oczy. Była nastoletnim ideałem
kobiety. Po obejrzeniu w kinie State Fair na początku lata, wszyscy byliśmy zgodni, 
że Maureen 
jest o wiele piękniejsza od Jeanne Crain.
Manewrowała tak, że gdy znaleźliśmy sięw małym boksie, Pat musiałusiąśćobok 
niej. Ja 
siadłem naprzeciwko i co jakiśczas trącała mnie nagimi kolanami.
— Czy pójdziemy na zabawętanecznądo klubu, z okazji Święta Pracy*? — zwróciła 
siędo mnie. 
Byłem członkiem klubu, więc mogłem tam wprowadzićzarówno ją, jak i Pata.
Nie zdążyłem odpowiedzieć, gdy zjawiła siękelnerka. Zaskoczony niespodziewanym 
pytaniem 
zdołałem jednak złożyćzamówienie: dwa razy lody bananowe, raz czekoladowe i 
potężny deser 
lodowy dla „mojej" dziewczyny.
Opanowawszy się, odpowiedziałem na pytanie Maureen.
— Wątpię. Wiesz, jak moja matka nie cierpi pijaństwa. Raczej będziemy piekli hot-dogi nad 
stawem. Ojciec go trochęoczyścił, i nawet można popływać.
— Och, Boże, przecieżto wspaniałe! Pójdziemy tam wszyscy razem?
— I znów będziesz miała okazjęzaprezentowaćktóryśze swoich niemoralnych 
kostiumów? — 
zapytałem. Chciałem, aby w moim głosie zabrzmiała nagana.
— Raczej nie zauważyłam, żebyśodwracałwzrok, kiedy prezentujęte stroje — 
odpowiedziała 
kwaśnym tonem. — Jak na kogoś, kto zamierza zostaćksiędzem, gapisz sięażnazbyt 
nachalnie.
Szafa grająca zakończyła piosenkęIi Might as Well Be Spring i ponownie zabrzmiały 
skoczne 
takty.
— Chodź, Pat — powiedziała Maureen, ciągnąc go za rękę. — Zatańczymy. A Kevin 
niech 
spokojnie wytłumaczy Ellen, dlaczego ja jestem jedynąosobą, która ośmiela sięz 
niego żartować.
Przyglądałem się, jak tańczą. Dwoje wysokich, przystojnych młodych ludzi — 
ciemnowłosa, 
magiczna księżniczka i jasnowłosy, wspaniały rycerz. Para z najbardziej 
romantycznych snów.
* Święto Pracy obchodzone jest w Stanach Zjednoczonych 2 września.
_ Dlaczego mu to dziśzrobiłeś?
Rozejrzałem się, aby dowiedziećsię, do kogo należy ten głos brzmiący jak dźwięk 
odległych 
dzwoneczków i stwierdziłem, że pytanie zadała Ellen. Tego wieczoru odezwała siędo 
mnie po 
raz pierwszy.
_ O co ci chodzi?
Jej oczy były łagodne, duże i niemal przezroczyste.
— O dzisiejszy mecz. Mieliście jużzaklepany remis, a ty kazałeśmu...
— Stanąłprzed wielkąszansą. Gdyby zdobyłpunkty, bylibyśmy zwycięzcami. Nadal 
przyglądała 
mi się, nie mrugając powiekami.
— Nie miałszans pokonaćTima Currana. — Jej zadarty, opalony nosek nieznacznie 
się
zmarszczył.
— Dziewczyny nie znająsięna baseballu — powiedziałem niepewnym tonem. Od 
razu poczułem 
niesmak z powodu użycia tak bezsensownego argumentu.
— Pat nie miałwystarczającej woli zwycięstwa, a ty za bardzo chciałeśwygrać— 
stwierdziła 
kategorycznym tonem. — W każdym razie — dodała łagodniej — to bardzo miło, że 
siętak nim 
opiekujecie. — Odwróciła wzrok od mojej twarzy.
— Kiedy dorośniesz, Ellen Foley, będziesz bardzo niebezpiecznąosóbką.
Jej twarz zrobiła sięczerwona ażpo cebulki włosów związanych w koński ogon. 
Patrzyłem, jak 
nerwowo grzebie łyżeczkąw swoim deserze lodowym. Było cośniesłychanie 
ujmującego w jej 
wąskiej szyi, czystej cerze i lekko wypukłych policzkach.
— Czy dostrzegasz cośszczególnie interesującego w sposobie, w jaki jem lody, 
Kevinie 
Brennan? — zapytała, a jej wielkie oczy spoczęły znów na mnie badawczo.
— Obserwujęz ciekawościąi zdziwieniem, jak szybko topnieje ta góra lodowa.
Słowa wyrwały mi sięz gardła, zanim zdołałem temu zapobiec. Usta Ellen 
wykrzywiły sięw 
kwaśnym uśmiechu.
— Maureen powiedziała mi, że bywasz miły tylko dwa razy w roku.
— Możesz teraz wstrzymaćoddech i czekaćna ten drugi raz.
Moje palce, tak impulsywne jak język, sięgnęły po jej rękęna stole. Cofnęła ją
błyskawicznie. 
Poczułem jednak, jak przez krótki moment przebiegałpomiędzy nami prąd 
elektryczny.
— Dobrze, że ty i twój niewyparzony język udajecie siędo seminarium.
Od konieczności dalszej wymiany tych uprzejmości wybawiło nas przybycie Tima 
Currana. Jego 
oczy lśniły; nieomylny znak, że wypiłco najmniej dwa piwa.
— Cześć, szefie — przywitałmnie. — Cześć, mała. — PogłaskałEllen po głowie, 
jakby była 
małym pieskiem. — Czy macie cośprzeciwko temu, że sięprzysiądę, skoro ci dwoje 
wciąż
tańczą?
— Nawet cięnie zauważą, kiedy wrócą— stwierdziła Ellen. — Co nowego w 
bandzie Czarnego 
Wędrowca?
Tim odgarnąłniesforny kosmyk włosów, opadający mu na oko.
— Pracujęteraz nad schematem organizacji „Październik" — zacząłz zapałem. — 
Kevin uważa 
sięchyba za zbyt dorosłego na takie zabawy, ale, do diabła, czy wszyscy musimy się
starzeć? 
Prawda, Kevin?
Ellen była jednąz wielu niczym nie wyróżniających siędziewcząt, ale tego wieczoru 
była tu w 
końcu ze mną! Nie spodobałmi sięgłupi uśmiech, jaki Tim jej posłał.
— Wszyscy sięstarzejemy — oznajmiłem głucho.
— Czy jej schemat jest skomplikowany? — zapytała Ellen, ignorując ton mojego 
głosu.
— Nie mogęci jeszcze powiedzieć, ale z pewnościąrozgryzienie organizacji jest o 
wiele 
trudniejsze niżzadanie starego Honnikara, który rano otworzyłswój sklep i 
stwierdził, że ma 
poprzekładane wszystkie towary na półkach. Długo sięmęczył, biedaczek, żeby 
wszystko ułożyć
z powrotem.
— A pamiętacie McGinitysów? Wrócili do domu i zobaczyli, że wszystkie meble z 
jadalni stoją
w salonie i na odwrót — dodała Ellen.
— Jesteśzbyt młoda, żeby to pamiętać— skarciłem ją.
Potrząsnęła głowąprzecząco. Akurat połykała ostatni kęs deseru.
_ Nie jestem teżzbyt młoda, żeby pamiętać, że to właśnie ty położyłeśstatuetkę
Najświętszego 
Serca na pokrywie toalety w łazience siostry Pauliny.
Moja twarz, która w miarę, jak rosła temperatura dyskusji, nabierała rumieńców, 
zaczerwieniła się
jeszcze bardziej.
_ To byłpomysłTima.
— Ale Kevin nigdy nikomu nie zdradzi, w jaki sposób dostałsięze statuetkądo tej 
łazienki.
— To było proste. Zwyczajnie... — urwałem w półzdania, kiedy uświadomiłem 
sobie, że próbuję
zrobićwrażenie na Ellen Foley jako członek bandy Czarnego Wędrowca.
— O mały włos sięwygadałeś— stwierdziłTim z drwiącym uśmiechem. — Masz na 
niego duży 
wpływ, mała. — Uderzyłmnie w ramię. — Ale, ale. W tej wiosce jest dziśtak dużo 
piwa, że 
wstyd byłoby jeszcze sięnie napić. Do zobaczenia.
Wstałi zwinnie zacząłprzeciskaćsiędo wyjścia, pomiędzy tańczącymi parami. Jakby 
rzeczywiście byłtajemniczym, niewidzialnym Czarnym Wędrowca naszego 
dzieciństwa.
— Miły jest — stwierdziła Ellen.
— Pija za dużo piwa.
Na szczęście dla mnie, Pat i Maureen, zziajani, z trudem łapiący oddech, lecz 
zadowoleni, ten 
właśnie moment wybrali na powrót do stolika. Dobrze, bo jeszcze chwila i zacząłbym 
robićz 
siebie durnia.
Następnego ranka, kiedy po śniadaniu znosiłem brudne talerze do kuchni, moja matka 
zapytała:
— Czy to nie ta dziewczyna od Foleyów siedziała obok ciebie w samochodzie 
wczoraj 
wieczorem?
— Matki wszystko zauważają— stwierdziłem, wstawiając naczynia do zlewu i 
zdejmując ręcznik 
z haczyka.
— Po to sąmatkami — odparła. — Zdaje się, że Ellen wyrasta na urocządziewczynę, 
prawda?
— Nie zauważyłem.
— Nie? — W zamyśleniu płukała szklankę. — Może powinieneśprzyjrzećsięjej 
trochę
uważniej?
— Podobnie jak ojcu, nie podobająmi sięniewielkie kobiety.
— Gdyby tak było, nie przyglądałbyśsięwszystkim, bez wyjątku, dziewczynom w 
strojach 
kąpielowych.
— Nie widziałem Ellen w stroju kąpielowym, jeśli o to chodzi. Ale nawet gdybym ją
w nim 
ujrzał, nie wzrosłoby mi ciśnienie krwi.
— Martwięsięo dziewczyny takie jak ona. Matka robi z niej niewolnicę, każąc 
opiekowaćsię
całym licznym rodzeństwem. Tak jakby to Ellen była winna temu, że tylu ich jest. 
Dorośnie, 
wyjdzie za mążi nie zazna w życiu niczego poza ciężkąpracą. Ażdziw, że Kate 
Foley wypuściła 
jąna kilka tygodni na wakacje.
— Ellen była chora w zeszłym miesiącu. Lekarze zastanawiali się, czy to nie 
heinemedina. 
Maureen twierdzi, że wszystkiemu winne jest wyczerpanie Ellen. W każdym razie nie 
martw sięo 
nią. Jest wystarczająco inteligentna, żeby daćsobie radę.
Matka rozszerzyła oczy ze zdziwienia.
— To ty odnotowujesz jej inteligencję, a nie zauważasz urody? Kevin, a może ty już
chodzisz do 
seminarium? Oboje roześmieliśmy się.
— Czego to młodzi ludzie pragnąod życia? — rzuciła pytanie. Wyraźnie starała się, 
aby 
zabrzmiało to zdawkowo i nie patrzyła na mnie w tym momencie.
— Szukamy w nim sprzeczności — odparłem w ten sam sposób. — Pat chce mieć
władzęi być
wielbiony przez tłumy. Maureen chce byćmalarką, ale zarazem uwielbia politykę. A 
Ellen... nie 
jestem pewien, co jej chodzi po głowie, ale myślę, że chce zostaćpisarkąi założyć
szczęśliwą
rodzinę. A ja... Ja chcębyćksiędzem.
1948
Pat Donahue bal się. W gardle mu zaschło, ręce miałmokre od potu. Im dalej 
zagłębiali się
pomiędzy ciemne, wilgotne drzewa, tym bardziej rosła jego niepewność. Szła przed 
nim, kołysząc 
na boki biodrami, co chwilęzgrabnie omijając wystające gałęzie, aby uniknąć
poszarpania 
sukienki i bluzki, specjalnie włożonych na tęniedzielę. Ani razu nie odwróciła siędo 
niego, gdy 
tak powoli poruszali sięstarą, zarośniętą ścieżką.
Wyszli na polanę. Czy słyszała, jak łomocze mu serce w piersiach?
Teraz dopiero popatrzyła na niego z zapraszającym uśmiechem.
— Kiedyśbyłto letni domek, w którym mój dziadek i babcia popijali sobie herbatęi 
lemoniadę. 
Pułkownik kazałgo unowocześnići pomalować, kiedy budowałstaw. To bardzo miło 
z jego 
strony, prawda?
Ruszyłza niąpo trzech skrzypiących schodach i wszedłdo niewielkiego, 
okratowanego, 
ośmiokątnego pomieszczenia. W środku było ciemno i pachniało świeżąfarbą. Przez 
ten zapach 
przebijałsięjednak wyraźnie smród stęchlizny, niespodziewany w tym miejscu.
Znów popatrzyła na niego wzrokiem, który zdradzałtęskne oczekiwanie. Gwałtownie 
wziąłjąw 
ramiona i zacząłcałowaćjej usta. Przycisnęła do niego swoje ciało, po czym 
odchyliła do tyłu 
głowę.
— Nieźle, Pat, całkiem nieźle. Podoba mi sięsposób, w jaki mnie całujesz — 
roześmiała się.
Znów zacząłcałować. Tym razem z większym opanowaniem, czule. Ich nienasycone 
wargi 
stykały się, poszukując, próbując.
Pozwoliła mu, aby przejąłcałkowitąkontrolęnad sytuacją, poddała sięjego męskiej 
sile.
Przewróciłjąna podłogę. Jego ręce powędrowały po udach pod sukienkę. Dotykałjej 
czule, niemal 
muskałpowierzchnięskóry, mimo że krew prawie w nim wrzała. Byt delikatny, jakby 
natchniony, a 
ona poddała sięwrażeniom, jakie niosły ruchy jego ręki, wzdychając tylko co chwilę
z rozkoszą.
Odrobinępomogła mu, gdy jąrozbierał. Później była jużcałkowicie pasywna w jego 
objęciach. 
Oddychała ciężko. A więc on to zrobi. Mimo wszystko nie spodziewała się. 
Przypuszczała, że 
zatrzyma sięw którymśmomencie. Może jednak...
Nieco opierała się, potem zrezygnowała, całkiem świadoma chwili, w której decyduje 
sięna utratę
dziewictwa.
Lecz nagle jego pożądanie opadło, przemieniło sięw niespodziewany strach. Zerwał
sięz niej i 
unikając jej wzroku, zacząłsięubierać.
— Lepiej poszukajmy Kevina i Ełlen — powiedziałdrżącym głosem.
Powoli podniosła sięi stanęła na nogach.
— Tak, nie każmy im czekać— powiedziała niepewnie, ubierając się.
Wyszli z domku na chłodną, zacienionąpolankę. Pat czul sięoszukany. A więc tak to 
wygląda?
Próbowałprzeprosićjąza to, co sięwydarzyło. Zdawała sięnie przywiązywaćdo 
tego wagi.
— Będziemy musieli to kiedyśpowtórzyć— powiedziałwięc. — To jest o wiele 
ciekawsze niżgra w 
koszykówkę.
— Co powiedziałaś? — zapytałem Ellen. Myślami byłem gdzie indziej. Nawet jeśli 
raziła jąmoja 
nieuwaga, jej oczy tego nie zdradzały.
— Powiedziałam, że my raczej nie będziemy robićtego co oni.
— A co oni takiego robią? — Uwagi mojej matki na temat jej figury wciążnie 
wydawały mi się
trafne, chociażluźne, białe szorty i bluzka podkreślały tym razem te fragmenty jej 
ciała, które 
zdawały sięnajdoskonalsze.
_ Mówiąc wprost, najprawdopodobniej spółkują— odparła sucho.
_ A może ty właśnie tego chcesz?
_ Nie. — Nawet na mnie nie spojrzała. — A ty?
_ Nie z kimś, kto niedawno jeszcze sypiałw kołysce.
Zadrwiwszy z niej, natychmiast zapomniałem, że znajduje sięprzy mnie. Problemem 
byli teraz 
Pat i Maureen. Modliłem sięza nich, nie bardzo wierząc, że Bóg przejmie opiekęnad 
nimi, kiedy 
ja przestanęsięo nich troszczyć.
Tego dnia ujrzałem staw po raz pierwszy od czasu, gdy ojciec go wyczyścił. Byłdługi 
na mniej 
więcej trzydzieści pięćjardów, początek dawało mu naturalne źródełko, a z drugiej 
strony małym, 
cichym wodospadzikiem woda opadała do jeziorka, kawałek jeszcze szerokim 
strumieniem wijąc 
sięprzez las. W wąskiej kotlinie pomiędzy dwoma wzgórzami, prawdopodobnie 
utworzonej przez 
lodowiec, staw otoczony byłze wszystkich stron płaczącymi wierzbami. Z wyjątkiem 
bardzo 
suchych i słonecznych okresów, woda płynęła zbyt szybko, aby mogły siętu żywić
moskity czy 
insekty. Skały, które uformowały tęnaturalnąnieckę, powoli wietrzały i kamienne 
płyty, jak 
mówiłmój ojciec, nie potrwająwiecznie — kiedyśten piękny zakątek zniknie. Na 
razie jednak 
było to urocze miejsce do kąpieli. Woda była głęboka i przezroczysta, więc wspaniale 
sięw niej 
nurkowało.
Byłgorący, wilgotny dzień, jaki w niedzielne popołudnie na Środkowym Zachodzie 
potrafią
znosićjedynie mojego pokroju wielbiciele słońca. Zapraszająca, srebrzysta fala 
zawsze stanowiła 
dla mnie dziwnązagadkę. Wyobrażałem sobie, że głębiny zamieszkane sąprzez 
wodne duszki, 
tak ciemne jak wierzby, gdy słońce jużschowa sięza horyzontem, i jednocześnie tak 
jasne jak 
srebrzyste iskierki tańczące na powierzchni wody. Wpatrując sięw sadzawkę, 
rozmyślałem o 
Maureen i Pacie. Ojcze Niebieski, proszę, ustrzeżich...
— Ale tu pięknie — westchnęła Ellen, przez cały czas stojąc obok mnie. — Jak to 
głupio z naszej 
strony, że nie zabraliśmy kostiumów kąpielowych.
Rozzłościła mnie tym nagłym zakłóceniem wspaniałej ciszy.
— Nie potrzeba stroju, żeby tutaj popływać— powiedziałem, łapiąc za górny guzik 
jej bluzeczki.
Do dzisiaj nie potrafięzrozumiećtego, co nastąpiło. Mimo że nakazywałem sobie 
zatrzymaćsię
po pierwszym guziku, wpadłem, zresztąElłen też, w sidła mocy, których nie byłem w 
stanie 
zrozumiećani pokonać.
Mój palec ścisnąłdrugi guzik z takąsiłą, że ten pękł. Wyraz twarzy Ellen nie zmienił
sięani 
odrobinkę. Jej oczy były wciążzimne i czyste. Sięgnąłem do kolejnego guzika, potem 
do 
następnego, z chłodem, pewnymi, powolnymi ruchami, jakby w transie. Kiedy 
ściągałem z Ellen 
bluzkę, mówiłem sobie, że chcęjedynie zobaczyćjąw bieliźnie. | Możemy przecież
oboje 
popływaćw swojej bieliźnie.
A jednak w moje dłonie wstąpiła energia tak nieodwołal-1 na, nieuchronna jak ta, 
którąniosła z 
sobąwoda opadająca do jeziora. Rozpiąłem zapinki stanika Ellen, cały czas | mając 
wrażenie, że 
to ktośinny kieruje moimi palcami. Mimo że pierwszy raz dotykałem biustonosza, 
ściągnięcie go 
z dziewczyny nie sprawiło mi żadnego problemu.
Moja matka miała rację. Ellen Foley naprawdębyła jużkobietą. Jej piersi, bladobiałe, 
nie miały 
najmniejszej skazy. Były niewielkie, lecz cudownie sterczące i sprężyste.
Ani trochęnie poruszyła się, kiedy jąrozbierałem. Nie drgnąłjej żaden mięsień, a 
jednak 
gwałtownie westchnęła i miotające niąuczucia uwidoczniły sięna twarzy, kiedy moje 
palce 
wśliznęły siępod gumkęjej majteczek i zaczęły ściągaćje w dół.
Ująłem jąza rękęi zacząłem przyglądaćsięjej pełnemu, pięknemu ciału. Nie 
odczuwałem 
pożądania, w gruncie rzeczy nawet o tym nie pomyślałem. A jednak w mojej 
postawie było coś
zupełnie innego niżprosty podziw dla piękna. To, co w tej chwili czułem, znacznie 
odbiegało od 
fizycznych i psychicznych wrażeń, jakich zaznałem do tej pory.
Wysunęła swojądłońz mojej, zebrała swoje rzeczy i starannie ułożyła je na skałce. 
Następnie 
zaczęła rozpinaćmojąkoszulę.
To, co mnie w tej chwili ogarnęło, można nazwaćmieszaninąwstydu, radości, bólu, 
egzaltacji, 
uczucia uwięzienia, a jednocześnie ogromnego wyzwolenia. Kiedy klęcząc przede 
mnątak, jak ja 
przed chwiląklęczałem przed nią, ściągała moje szorty, poczułem to samo ukłucie 
niepewności i 
radości, jakie rozbierając ją, zauważyłem na jej twarzy. Zebrała moje ubranie i 
starannie ułożyła 
obok swojego. Następnie wyciągnęła do mnie ręce i chwyciła moje dłonie. Przy 
każdym ruchu jej 
piersi lekko drżały.
Staliśmy tak, nieruchomo, niczym kamienne posągi, przez długi czas. Żadne z nas nie 
powiedziało ani słowa. Oboje uśmiechaliśmy się. Potem poprowadziłem ją
opiekuńczo do ciepłej 
wody naszego stawu. Weszła, zanurzając siępo szyję, po czym zanurkowała i 
wypłynęła przy 
skale. Skinęła na mnie, abym uczyniłto samo. Popłynąłem do niej, a potem 
pływaliśmy razem, 
najpierw powoli, jakby z ostrożnością. W pewnej chwili, gdy gwałtownie wepchnęła 
mojągłowę
pod wodę, zaczęliśmy zabawę. Goniliśmy się, chlapaliśmy, jakbyśmy odgrywali 
ostatni akt baletu 
wyreżyserowanego przez nieznane moce, w których rękach byliśmy instrumentami.
Później siedzieliśmy na skale, a nasze ciała schły w promieniach słońca. Nie 
dotykaliśmy się, nie 
musieliśmy. Jestem pewien, że to dzięki Ellen te chwile były tak magiczne i 
tajemnicze. Naga, 
była elegancka i pełna gracji, doskonalsza i wytworniejsza niżw ubraniu.
W pewnym momencie musiałem przerwaćciszę.
— Lepiej wracajmy. Maureen zapewne użyje naszej nieobecności jako wymówki, by 
uciec z rąk 
mojego zaborczego przyjaciela.
Uśmiechnęła sięi rzuciła mi moje ubranie. Po raz pierwszy zdałem sobie sprawę, jaki 
piękny jest 
jej uśmiech.
Zaledwie w chwilępo tym, jak sięubraliśmy, nadeszli Maureen i Pat. Pat 
pogwizdywałcicho, 
jakiśniepewny siebie, spięty.
— Co robiliście? — zapytała Maureen łobuzerskim tonem, przypatrując się
wymownie mokrym 
włosom Ellen.
— Rozmawialiśmy o bogach, książkach i innych rzeczach — odparłem.
Jeszcze cztery razy tego gorącego sierpnia chodziliśmy z Ellen nad staw i 
powtarzaliśmy nasz 
milczący, poważny rytuał. Ostatniego razu pod ciemnymi burzowymi chmurami, 
groźnie 
formującymi sięna popołudniowym niebie, Ellen stanęła przed nasząwerandąw 
luźnej, białej 
bluzce i spodenkach. Niczym w transie, powstałem z bujanego fotela i pociągnąłem ją
do lasu. Po 
kąpieli w ciepłej wodzie, siedząc na skałach, zaczęliśmy nawzajem dotykaćswoich 
ciał, 
jakbyśmy dotykali świętych naczyńw tajemniczej, starożytnej świątyni. Potem 
objąłem Ellen 
rękami, a ona złożyła głowęna moich piersiach. Zdawało nam się, że trwa to 
wieczność.
W niedzielny wieczór, kończący długi weekend po Święcie Pracy, w wiosce zgodnie 
z tradycją
rozpalono ognisko. Skrzynki, kartony, papiery, połamane meble, jednym słowem 
wszystko, co 
tylko siędo tego nadawało, układano na wielki stos w parku nad jeziorem i 
podpalono.
Tego roku było bardzo zimno. Wpatrywałem sięmelancholijnie w płomienie i 
rozmyślałem o 
tym, że lato siękończy, a ja znów jestem trochęstarszy. Refleksy ognia nadawały 
obserwującym 
je młodym ludziom dziwne i tajemnicze kolory; przypominali złe duchy przed 
nieuchronnym 
powrotem do piekła.
Tim Curran, z entuzjazmem spotęgowanym przez kilka kufli piwa, bezlitośnie szarpał
struny 
hawajskiej gitary. Pat śpiewałgłośno swym głębokim tenorem zdecydowanie 
górującym nad 
chórem młodych ludzi. Maureen, starannie owinięta w gruby szal i sweter, tuliła się
do Pata co 
najmniej tak, jakby za chwilęmiałwyruszyćna wojnę.
Milczałem. Nie miałem nastroju na chóralne, sprośne śpiewy. Wraz z Ellen staliśmy 
w pewnym 
oddaleniu od innych zahipnotyzowani ogniem.
— Pat nadaje siędo przewodzenia takim imprezom — odezwała się. — A ty do 
wszystkiego 
innego.
— Zamknij buzię— powiedziałem delikatnie. — Bo zepsujesz nastrój.
_ To ognisko — mówiła Ellen, ignorując moje polece-nje — przypomina ci o 
płonącym 
samochodzie, prawda? >jie powinieneśo tym zdarzeniu myślećze smutkiem, Kevin. 
Uratowałeś
ich. — Ujęła mojąrękęi przysunęła siębliżej do mnie.
_ To Pat ich uratował— mruknąłem.
— Pat i ty, wy obaj — oznajmiła tonem nauczycielki poprawiającej niezbyt 
rozgarniętego ucznia.
Otoczyłem jąramieniem i przycisnąłem do siebie.
1949
Maureen napełniła mojąszklankęciepławym szampanem. Jej nastrój byłdzisiaj tak 
doskonały jak 
wesoło strzelające bąbelki w szampanie. Zadowolona ze spojrzenia, jakim ją
obdarzyłem w 
przytłumionym blasku świec, wstała, wysoka na całe pięćstóp i dziewięćcali, tylko o 
kilka cali 
niższa ode mnie.
— Za rok 1949, kuzynie — powiedziała. Za oknami błysnąłpiorun, a w szyby 
zaczęły uderzać
ciężkie krople deszczu.
— Za zakończenie blokady Berlina i za drugąkadencjęHarry'ego Trumana — 
odparłem tak 
grobowym głosem, na jaki tylko potrafiłem sięzdobyć.
— Och, do diabła! — Niecierpliwie tupnęła w podłogę. — Nie bądźtak cholernie 
poważny. 
Wypijmy za to, czego naprawdęoczekujesz po nowym roku: za tytułmistrza miasta 
w 
koszykówce i za udany start w seminarium. — Wypiła połowęzawartości swojej 
szklanki.
Ostrożnie sączyłem musujący płyn. Moi rodzice, działając pod wpływem nagłego 
impulsu, 
wynajęli stary dom na Florydzie, na skraju rozległych moczarów. Chcieli wiedzieć, 
czego mogą
sięspodziewać, jeśli zapragnąw przyszłości zamieszkaćw tym stanie. Teraz bawili 
sięw hotelu 
na balu sylwestrowym, a ja zostałem w domu w roli opiekuna młodszego rodzeństwa 
i Maureen. 
Dzieci okazały sięniespodziewanie grzeczne, chociażmoja czternastoletnia siostra, 
Mary Ann, 
była na nogach ażdo wpółdo dwunastej. Dopiero wówczas, z oczami zamykającymi 
sięze 
zmęczenia, poszła do łóżka — o półtora zaledwie roku młodsza od
Maureen, a jakby ustępowała jej wiekiem o całe pokolenie. Wreszcie dom należał
tylko do nas. 
Kiedy zegar nad kominkiem wybiłpółnoc, otworzyliśmy butelkęszampana, którą
Maureen 
przeszmuglowała po południu.
— Szczęśliwego Nowego Roku 1949, kuzynko. Oby przyniósłci spełnienie 
wszystkich pragnień.
Zmarszczyła czoło i ponownie napełniła szklaneczkę, nerwowo strząsając do 
popielniczki popiół
z papierosa.
_ Hej, chrześcijaninie — powiedziałem. — Dlaczego zabierasz dla siebie całąwodę
ognistą? — 
Tego popołudnia po raz trzeci obejrzeliśmy Skarby Sierra Mądre. Zdania z tego 
filmu, które 
zapamiętaliśmy, stały sięczęściąnaszej rozmowy.
— Seminarzysto, skosztuj i ty mojego magicznego napoju — odezwała się, nalewając 
szampana 
do mojej szklanki. — Wypijmy za naszych przyjaciół. Wypijmy za Pata Donahue, za 
jego 
stypendium w Notre Damęi jego pierwsze porządne walenie.
— Maureen! — Udawałem zgorszonego.
— Och, pieprzyćto, Kevin. Pat jest takim facetem jak wszyscy. Wciążbędzie musiał
udowadniać
swojąmęskość. — Najwyraźniej zdenerwowała się, ale zaraz powróciłjej spokój. — 
Cholera, 
Kevin. Wycofujęten drugi toast. Wypijmy za stypendium Pata i za mistrzostwo 
miasta, co się
przecieżz tym wiąże. — Znów sięuśmiechała. Jej urodzie, podkreślonej przez 
jasnobrązowe 
spodnie i sweter, nikt nie mógłby sięoprzeć. Wypiłem szampana i pocałowałem ją.
— Szczęśliwego Nowego Roku, Maureen — powiedziałem. Bardzo pragnąłem, żeby 
nie 
zauważyła mojego przyśpieszonego oddechu.
— Hej, Kevin, jak na opiekunów do dzieci mamy niezły wieczór — powiedziała 
wesoło. — Teraz 
posiedźtutaj, włącz jakąśpłytę, a ja przygotujęcośdo jedzenia. Jeśli będziesz mnie 
potrzebował, 
po prostu zagwiżdż.
To ostatnie zdanie pochodziło z filmu Mieći nie mieć, który obejrzeliśmy dzień
wcześniej.
Zrobiłem to, o co mnie poprosiła. Mój ostatni sylwester przed wstąpieniem do 
seminarium, wśród 
blasku świec, sam
na sam z pięknądziewczynąw pustym domu w samym sercu Florydy; krew w moich 
żyłach 
krążyła coraz szybciej.
— Naprawdęzdobędziecie mistrzostwo miasta, Kevin? — zapytała, stawiając przede 
mnąprecle. 
Usiadła obok mnie, a wysłużona kanapa jęknęła głosem starych sprężyn. Pamiętałem 
przestrogi 
księży, iżtakich sytuacji, jako okazji do grzechu, należy sięwystrzegać. Ale przecież, 
cokolwiek 
zrobiętej nocy, mogęsięz tego wyspowiadać, chociażtaka postawa sama w sobie już
jest 
grzechem.
— To zależy od Pata. Będąc w formie, jest niewątpliwie najlepszym strzelcem Ligi 
Katolickiej. 
Gdy on gra dobrze, jesteśmy doskonali, a kiedy gra słabo, stanowimy zupełnie 
przeciętny zespół. 
Naszym najpoważniejszym przeciwnikiem sąLeo. Ostatnio udało sięnam ich 
pokonaći jeśli w 
rewanżu, w marcu, Pat znów wrzuci im dwadzieścia osiem punktów, mecz będzie po 
prostu 
spacerkiem.
Przez chwilęoboje łapczywie siorbaliśmy szampana. Maureen zamyśliła się.
— Strasznie miły z niego chłopak, Kevin — powiedziała. Oparła głowęna moim 
ramieniu i 
głośno westchnęła. — Kiedy jestem z tobą, zaczynam, tak jak ty, czućsię
odpowiedzialna za 
innych ludzi. Wypijmy teraz za biednąEllen... Cholera, wypiłeścałego szampana!
— Wcale nie! — wykrzyknąłem. — Piłaśdwa razy tyle co ja! Jej czarne oczy 
błysnęły.
— Ha, a więc liczysz mi! Wiesz co, opiekunie do dzieci? Mam cięgdzieś! Czy 
uwierzysz, że w 
kuchni schowałam jeszcze jednąbutelkę? Przeszmuglowałam jąwczoraj, kiedy 
nikogo nie było. I 
zamierzam jąteraz otworzyć!
Zerwała sięz miejsca, pobiegła do kuchni i po chwili była jużz powrotem z nową
butelką.
— Za Ellen — powiedziałem rozmarzonym głosem, gdy Maureen otworzyła butelkęi 
rozlała 
płyn do szklanek. — Czego pragniemy dla Ellen?
Jedna ze świeczek wypaliła sięi z trudem dostrzegłem teraz twarz Maureen. 
Przerwała długie 
milczenie, które zapadło po moich słowach, mówiąc:
_. Myślę, że chciałabym, żeby uwolniła sięod tej strasznej rodziny. Jest dla nich 
tylko taniąsiłą
robocząalbo kimśjeszcze gorszym. Nawet służące majączasami wychodne. Chce w 
przyszłości 
pisaćksiążki. Czy mówiła ci o tym?
Zawahałem się.
— Wiele ze sobąrozmawialiśmy...
Zdaje się, że moja odpowiedźusatysfakcjonowała Mau-reen. Odstawiła szklankęna 
stół, 
przyciągnęła mnie do siebie i pocałowała. Tym razem było to zaproszenie do czegoś
więcej.
_ Cholera jasna, Kevin! — wybuchnęła. — Usiłujęcięuwieść. Przecieżmożemy 
sprawićsobie 
trochęrozkoszy!
Jej usta były dokładnie takie, jak opisywałPat: ciepłe, słodkie, ruchliwe. Takie, 
jakimi je sobie 
wyobrażałem przed tąnocą.
Wsunąłem palce pod jej sweter i dotknąłem gładkiego brzucha. Na gramofonie 
obracała siępłyta 
z The Tennessee Waltz. Maureen westchnęła głęboko, wydobywając z gardła niemal 
charkot, gdy 
dotknąłem jej stanika. Pomyślałem o piersiach Ellen i zatrzymałem się. Szybko 
wycofałem dłonie 
i poprawiłem jej sweter, chcąc zasłonićtalię.
Odsunęliśmy sięod siebie, oboje zawstydzeni.
— Kuzynie najdroższy — powiedziała po chwili Maureen. — Co by nie powiedzieć, 
zupełnie 
poważnie traktujesz swoje zadania na dzisiejsząnoc. Ja przynajmniej jestem z twojej 
opieki 
zadowolona. Całujesz o wiele lepiej, niżsięspodziewałam. Masz za to precla.
Stojąca przed nami butelka była wciążdo połowy wypełniona szampanem. Maureen 
nalała sobie, 
spojrzała na mnie pytająco i z dezaprobatąpotrząsnęła głową, kiedy przykryłem 
dłoniąmoją
szklankę.
Bez entuzjazmu jeszcze bardziej odsunęła sięode mnie i usiadła na drugim końcu 
kanapy.
— Nie mam zamiaru rywalizowaćz Bogiem — odezwała się— ale czy byłbyś
skłonny 
powiedziećmi dlaczego? Dlaczego zamierzasz resztę życia spędzićw celibacie? Czy 
nie uważasz, 
że je w ten sposób zmarnujesz?
Powoli dogasała druga świeca.
— Nie zmarnujęgo, nie obawiaj się. Kapłaństwo to wielkie posłannictwo naszych 
czasów. Spójrz 
na ojca Con-roya. Codziennie przemierza ulice naszej parafii. Wie niemal wszystko o 
nas i o 
naszych problemach. Możesz pójśćdo niego, kiedy potrzebujesz pomocy, a czasami 
on sam 
przyjdzie do ciebie, gdy potrzebny ci jest potężny... kop w dupę. — Maureen 
zachichotała i nalała 
sobie kolejnąporcjęszampana. — To księża stanowiąo Kościele. Tak... bardzo chcę
być
księdzem. — Na moment umilkłem. Alkohol sprawił, że zacząłem mówićna ten 
temat. W 
zasadzie motywy mojej decyzji chciałem na zawsze pozostawićdla siebie. — Nie 
wiem, czy to 
ma sens, Maureen.
Przez chwilęmilczała, a potem rzekła:
— Im lepiej dla Boga, tym gorzej dla mnie. Urodziłeśsię, żeby byćksiędzem, Kevin. 
Mam 
nadzieję, że będziesz w pobliżu, gdy potrzebny mi będzie duchowny. I mam nadzieję, 
że jako 
ksiądz będziesz równie delikatny jak wówczas, kiedy robisz... te rzeczy.
Cisza, która zapadła, trwała bardzo długo. Pozostaliśmy sami ze swoimi zmąconymi 
przez 
szampana myślami. Ostatnia świeczka wypaliła się. Maureen zasnęła z głowąna 
twardej poręczy 
kanapy. Znów była małądziewczynką, niewiele większąod Mary Ann. Wstałem i 
wylałem do 
zlewu resztki szampana, a puste butelki wrzuciłem do metalowego kubła stojącego za 
płotem. 
Deszcz wciążsiąpiłdrobnym kapuśniaczkiem; w wilgotnym powietrzu unosiłsię
intensywny 
zapach kwiatów. Otworzyłem okno w hallu, aby wywietrzyćzapach szampana i dymu 
z 
papierosów. Zawartośćpopielniczki, w której Maureen gasiła niedopałki, spłukałem 
w toalecie. 
Nie powinna palić, chociażzdawałem sobie sprawę, iżmoi rodzice tylko udają, że o 
niczym nie 
wiedzą. Wyłączyłem gramofon, na którym ciągle obracała siępłyta.
Spróbowałem obudzićMaureen, ale ona, westchnąwszy głęboko, jedynie skuliła się
w kłębek, 
pogrążona w głębokim śnie. Nabrałem więc w płuca powietrza, dźwignąłem jąi 
zaniosłem na 
rękach do sypialni, którądzieliła z Mary Ann.
Mary Ann spała jak suseł. W tej chwili nie usłyszałaby nawet wezwania na Sąd 
Ostateczny. Z 
ogromnym wysiłkiem udało sięułożyćMaureen obok niej, od ściany. Zebrałem siły 
tylko dlatego, 
iżpomyślałem, ile czasu stracęna tłumaczenie się, jeśli upuszczęjąw 
nieodpowiednim 
momencie.
Położywszy Maureen na łóżku, zdjąłem jej buty i przykryłem cienkąkołdrą. Cóż
więcej mogłem 
zrobić?
Pocałowałem jąw czoło, zmówiłem za niąkrótkąmodlitwęi na palcach wyszedłem z 
sypialni. Po 
omacku musiałem dotrzećkorytarzem do mojego pokoju. Moi bracia, Mikęi Joe, 
chrapali 
pogrążeni w zdrowym śnie.
Przy śniadaniu zastanawiałem się, dlaczego moja głowa jest taka wielka i co z 
wydarzeńtej nocy 
powinienem wyznać, a co zatrzymaćwyłącznie dla siebie.
— Czy dobrze sięczujesz, Kevin? — zapytała matka. — Maureen, zdaje się, ma 
jakieśkłopoty z 
żołądkiem.
Ach, kłopoty z żołądkiem. Cóżza wygodna wymówka, pomyślałem.
— Wszystko w porządku, mamo. Chyba nie sądzisz, że postąpiłem wobec Maureen 
tak, że to 
właśnie ja jestem przyczynąjej... choroby?
Matka westchnęła.
— Nie, najdroższy. Nie wyobrażam sobie tego.
Piłka rzucona przez Pata szerokim hakiem zmierzała do kosza. Dotknęła obręczy, 
przez chwilę
tańczyła na niej, po czym, jakby pchnięta czyjąśniewidzialnąręką, wyleciała na 
zewnątrz. 
Willewski, wielki napastnik z Leo, natychmiast zebrałjąz tablicy i długim podaniem 
uruchomił
jednego z partnerów. Popędziłem w kierunku własnego kosza, ale sam przeciwko 
dwóm 
przeciwnikom nie miałem szans i po chwili przegrywaliśmy jużczternastoma 
punktami. 
Zmęczonym ruchem dałem sędziemu znak, że chcemy wziąćczas.
Zbierało mi sięna wymioty. Moje nogi były jak z waty, każdy oddech sprawiałból, a 
pozbawione 
wilgoci usta piekły. Trener nie będzie chciałz nami rozmawiać. Zawsze, gdy 
przegrywaliśmy tak 
wysoko, traciłna to ochotę.
Leo's Lions punktowali nas z precyzjądoskonałej maszyny. W turnieju 
bożonarodzeniowym 
wygraliśmy z nimi, ponieważPat zdobyłdwadzieścia osiem punktów. Teraz, w 
połowie trzeciej 
kwarty, miałich na koncie zaledwie sześć. Publiczność, kibicująca przeciwnikom, 
wrzeszczała i 
wyła nienawistnie za każdym razem, gdy dostawałpiłkę. Zdawało się, że tym jednym 
meczem 
zmarnujemy cały wysiłek, jaki włożyliśmy dotąd w walkęo mistrzostwo. Co się
działo z Patem? 
Kiedy byłw formie mógłbez pudła rzucićnawet dwanaście razy z rzędu. Kiedy był
w formie...
— Nie wiem, co jest, Kevin — powiedziałdo mnie, dysząc równie ciężko jak ja. — 
Ta cholerna 
piłka nie chce po prostu przeleciećpomiędzy obręczami.
Zanim rozpocząłsięmecz, przez tydzieńbyliśmy na pierwszych stronach 
chicagowskich gazet. 
Stypendium Pata na Notre Damęzdawało sięzaklepane, pilnie obserwowali go 
trenerzy, oblegali 
dziennikarze. I teraz nagle zawalił. Nikogo by to nie obeszło, gdyby chodziło o mnie. 
Byłem 
jednym z wielu i w każdej chwili ktośmnie mógłzastąpić. Pat zaśbyłgwiazdą. Kiedy
as atutowy 
zespołu zawodzi, widzi to i komentuje każdy kibic.
— Spokojnie, Pat, jeszcze sięwstrzelisz. — Poklepałem go po ramieniu. — Tylko 
żeby nam do 
tej chwili za daleko nie odskoczyli. Tim ruszaj trochęszybciej. Dwóch ludzi kryje 
stale Pata, więc 
masz dużo swobody. Wykorzystaj to.
Kudłaty Czarny Wędrowca tylko pokiwałgłową, aby nie tracićcennego oddechu. Pod
względem 
skuteczności byłw drużynie drugi, zaraz po Pacie.
Sędzia odgwizdałkoniec przerwy. Zagrałem piłkęz boku, podając do Larry'ego 
Ryana, naszego 
rozgrywającego. Ten oddałjąTimowi, który popędziłw kierunku kosza. Rzut 
uniemożliwiło mu 
dwóch rosłych Lionsów, oddałwięc piłkędo tyłu, do mnie. Nie przymierzając 
rzuciłem i piłka 
wpadła do kosza, nie ocierając sięnawet o obręcz. Przegrywaliśmy jużtylko 
dwunastoma 
punktami.
— Kryjemy na całym boisku! — krzyknąłem, chociaż,
prawdęmówiąc, nie mieliśmy jużsił, żeby graćw ten sposób dłużej niżkilkanaście 
sekund. 
Przejąłem zbyt wolne i sygnalizowane podanie obrońcy Leo do partnera i natychmiast 
podałem 
piłkęPatowi, który stałpod koszem. Powinien byłoddaćjądo mnie, ale odruchowo 
rzucił. Przez 
chwilępiłka tańczyła po obręczy, ale wpadła do kosza. Jużtylko minus dziesięć. 
Kibice nagle 
zmienili front i teraz nas zaczęli dopingować.
Jakiekolwiek demony wiązały ręce Pata, ten jeden fuksiar-ski rzut je przepłoszył. 
Teraz do kosza 
wpadło jego siedem rzutów z rzędu, a ósmy byłniecelny. Pat osobiście dobił. Leo nie 
dawali 
jednak za wygraną. Willewski odpowiadałcelnym rzutem niemal na każdy kosz Pata, 
ale powoli, 
nieubłaganie zbliżaliśmy siędo przeciwników. Na minutęprzed zakończeniem meczu 
przegrywaliśmy czterema punktami. W pewnym momencie, gdy atakowałem kosz, 
zostałem 
sfaulowany. Sędzia zarządziłjeden rzut, a moje pretensje, że przecieżsfaulowano 
mnie, gdy 
atakowałem kosz i przysługująmi dwa osobiste, po prostu wyśmiał.
Wśród nieprzyjaznego pomruku tłumu mimo wszystko trafiłem.
Chłopcy z Leo poruszali sięjużresztkami sił. Tim wykonałniemalże robinsonadęi 
trąciłpiłkę, 
którąWillewski podawałdo swojego rozgrywającego. Dopadłem jej i ruszyłem w 
kierunku kosza, 
rozglądając sięza Patem. Nie było go tam, gdzie byćpowinien. Ale i tak razem z 
Timem 
atakowaliśmy dwóch na jednego. W odpowiednim momencie, wykonawszy sprytny 
zwód, 
podałem piłkęTimowi, który znalazłsięna czystej pozycji. Przygotowałem sięna 
zbiórkęz 
tablicy i dobitkę, ale jego rzut byłbezbłędny. Przez cały mecz Tim rzuciłzaledwie za 
pięć
punktów, ale teraz przybliżyłnas na dwa punkty do zwycięstwa. Leo poprosili o czas. 
W 
chaotycznej naradzie z trenerem omawiali plan przetrwania dwudziestu pięciu 
sekund, które 
pozostały do końca meczu. Nasz trener siedziałkołkiem na ławce, nie bardzo 
wiedząc, o czym ma 
do nas mówić.
— Gdzie byłeśprzed chwilą? — zapytałem Pata chrapliwie.
Pat, zgięty w pasie, z trudem oddychał.
— Jużnie mogę— wystękał.
— Możesz, do cholery! Nawet gdybyśmiałsięza chwilęwykrwawić, w ciągu tych 
dwudziestu 
pięciu sekund odbierzemy im piłkę, a ty jąwrzucisz do kosza.
Leo dokładnie wykalkulowali sobie przebieg końcówki i teraz z zimnąkrwią
realizowali swój 
plan. Opanowani, spokojni, rzucali piłkęmiędzy sobąna środku boiska, jakby 
ignorując nasze 
szaleńcze wysiłki, aby im jąodebrać. Na dziesięćsekund przed końcem wiedziałem, 
że będę
musiałktóregośsfaulować, aby zatrzymaćczas. Wybrałem Willew-skiego.
Gdy tylko złapałpiłkę, uderzyłem w niąi niespodziewanie wypadła mu z rąk. 
Niewiarygodne, ale 
sędzia nie zagwizdał. Może to jednak nie byłfaul?
Znów dwóch na jednego. Cztery albo pięćsekund mojej szansy, żeby zostać
bohaterem. 
Zwątpiłem w siebie i podałem do Pata. Spudłował. Walcząc w powietrzu z Willews-kim, który 
wyrósłnagle obok mnie jak spod ziemi, skierowałem do Pata piłkęodbitąod obręczy. 
Znów 
rzucił. Właśnie rozległa siękońcowa syrena, gdy piłka przelatywała pomiędzy 
obręczami. 
Byliśmy mistrzami!
Jakieśdwie godziny później siedziałam na ławce w pustej szatni. Żołądek miałem 
ściśnięty, a 
serce wciążwaliło mi jak oszalałe. Razem ze mnąw szatni byłjedynie pan Martin, 
młody 
nauczyciel od jezuitów, który opiekowałsięsportowcami.
— Co mu sięstało, Kevin? — zapytał. Popatrzyłem na niego.
— Nie wiem, panie Martin. Nigdy go takim nie widziałem.
— Dlaczego przez tyle minut grałjak nowicjusz? — Jego twarz wyrażała ogromne 
zdziwienie.
— Nie zastanawiałem sięnad tym — mruknąłem, zawiązując but. — Przez cały czas 
grałem tak, 
żeby miałjak najwięcej pozycji do rzutów.
— I zbierałeśpiłki po jego niecelnych rzutach. Naciągnąłem koszulkęprzez głowę.
_ Właśnie dlatego idędo seminarium, panie Martin. Żeby nigdy niczego jużnie 
poprawiaćpo 
Patricku Do-nahue.
Żebym wówczas wiedział, jak bardzo sięmylę...
Piasek pod gołymi stopami Ellen byłdelikatny i chłodny. Niewielkie fale jeziora od 
czasu do 
czasu podmywały jej stopy. Pani Cunningham osobiście zatelefonowała, aby uzyskać
dla niej 
zgodęna wyjazd z domu w ten weekend. Mimo to matka Ellen miała wielkie 
obiekcje. Jest tyle 
do zrobienia w domu. Dwoje małych dzieci jest chorych, przypomniała córce, a 
Margaret 
Cunningham to przecieżi tak zwykła snobka. Poza tym Cunninghamowie to nie są
dobrzy 
katolicy, majątylko jedno dziecko. Ojciec Ellen, który od czasu do czasu brałjej 
stronę, nalegał
jednak, aby matka jąpuściła. W końcu Ellen wsiadła w autobus z mocnym 
postanowieniem, że 
przez ten weekend dobrze wypocznie.
— A więc uważasz, że Jeanne Crain nie jest dobrąaktorką—powiedziała do Pata, 
wciągając 
głęboko w płuca mieszankęoparów benzyny, dymu z ognisk, woni olejku do 
opalania, sprayów 
przeciwko insektom; wszystkich zapachów, jakie panujązazwyczaj w publicznych 
miejscach 
letniego wypoczynku.
Ścisnąłjej ramięi roześmiałsię.
— Ona nie musi byćdobrąaktorką, Ellen. Wystarczy, że jest śliczna.
Ellen dzielnie broniła swojej bohaterki.
— W Pinky musiała naprawdęgrać, a nie tylko ładnie wyglądać.
Pat znów sięroześmiał, chociażbez szyderstwa. Z uwagąwysłuchałopinii Ellen o 
filmach i 
toczyłz niąna ten temat całkiem poważne dyskusje. Nie mogli rozmawiaćo 
książkach, ponieważ
Pat w ogóle ich nie czytał.
— Oczywiście — powiedział— Pinky była lepsza od Listu do trzech żon, ale mała 
Jeannie wcale 
nie wyglądała na Murzynkę.
Wyraźnie była zadowolona, że nie powiedział,,czarną". Siostry od św. Moniki 
uważały to słowo 
za niemoralne.
— Możesz miećw sobie murzyńskąkrew i w ogóle nie przypominaćMurzyna — 
powiedziała. — 
Niektórzy uczeni mówią, że jakieśdwadzieścia procent osób, które miały 
murzyńskich przodków, 
może spokojnie uchodzićza białych. — Pomyślała, że tęwłaśnie liczbępodała siostra 
Karolina.
— Gdybym byłMurzynem i mógłuchodzićza białego, skorzystałbym z tego z 
entuzjazmem — 
powiedziałPat zupełnie serio. — Nie wiem, jak oni potrafią żyćz tąswojączarną
skórą. Chyba nie 
zniósłbym... — nie dokończyłzdania.
— Założęsię, że spodoba ci sięNotre Damę— odezwała sięEllen, przenosząc 
konwersacjęna 
bezpiecznąpłaszczyznę.
— Nie wiem — odparł, pociągnąwszy uprzednio spory łyk piwa z butelki. — Ale z 
tego, co 
słyszałem, miejsce, do którego w tym roku wybiera sięKevin, jest niemalże więzie-nim. A ty, dokąd 
pójdziesz?
— Myślę, że do szkoły pielęgniarek przy parafii świętej Anny — odpowiedziała 
niepewnie.
— A więc będziesz pielęgniarką— stwierdził, zdmuchując pianęz ust. — Miałem 
trochędo czynienia 
z tymi pielęgniarkami... Poczekaj chwilę. Skoczęna drugąstronęszosy po jeszcze 
dwa piwa.
Zaczęła rozmyślaćo tym, jakie spokojne musi być życie w klasztorze. Po okropnym 
hałasie w domu 
przyniosłoby jej ogromnąulgę. Miała jeszcze całe dwa lata na podjęcie ostatecznej 
decyzji. Na razie 
rodzice wbijali jej do głowy, że musi zostaćpielęgniarkąi szybko zacząćspłacaćto, 
co jest im winna 
za to, że zapewnili jej wykształcenie.
Pat, z butelkami w rękach, powróciłnachmurzony, zagłębiony we własnych myślach.
— Co sięstało, Pat? — zapytała.
— Nic — odparłponuro.
— Nie zbywaj mnie —powiedziała ostro. — Cościęprzed chwiląbardzo zabolało i 
chcęwiedziećco. 
Dotknąłjej ręki.
— Jakąty jesteśdomyślnąkobietką, Ellen — powiedział. — W porządku. Przed 
chwiląjakiśchłopak 
z klubu oznajmiłgłośno przy mnie, że Notre Damę, której sam jest
studentem, schodzi na psy, skoro zaczyna przyjmowaćbyle chłystków z marginesu.
_ Och, Pat, nie zwracaj uwagi na pijackie bredzenie. To jasne, że nie jesteśod nich 
gorszy, ale nawet 
lepszy!
_ Nie jestem tego wcale taki pewien — odparł, w zamyśleniu głaszcząc jąpo ręce 
swojąwielką
dłonią. — Napij siętrochępiwa. To łagodzi ból.
Nigdy dotąd nie piła piwa. Ku jej przeplatanemu z poczuciem winy zdziwieniu, nawet 
nieźle 
smakowało. Nie oddała jużbutelki Patowi. Siostra Karolina mówiła, że alkoholizm 
nie jest 
dziedziczny.
— Ellen, ty na wszystko znajdujesz wytłumaczenie — powiedziałPat bardzo cicho. 
— Czy możesz 
mi więc powiedzieć, dlaczego ludzie bywajątak nienawistni?
Zastanowiła sięprzez chwilę.
— Przede wszystkim kieruje nimi zazdrość, jak myślę. Ktoś, kogo nikt nie 
nienawidzi, najwidoczniej 
nie dysponuje niczym, czego by mu można zazdrościć. Gdybyśnie stal sięsławny, 
zdobywając tytuł
mistrzowski w koszykówce, ten facet nigdy by cięnie zaczepił.
Pat szybko opróżniłbutelkę.
— Niech sięwypchajątym swoim stypendium. Ale pewnego dnia ja im jeszcze 
pokażę. Pokażęim, 
Ellen. I zobaczymy, czyje będzie na wierzchu.
Powoli sączyła piwo ze swojej butelki. Stwierdziła po chwili, że woli jednak desery 
owocowe.
Wstali i zaczęli spacerować. Wkrótce zostawili za sobąwioskęi jej jasne światła 
odbijające się
matowo na ciemniejącej z każdąchwiląpowierzchni jeziora. Żólte, ciepłe światła 
nadbrzeżnych 
domów rzucały dookoła jasny blask. Za wioskąi na okolicznych wzgórzach stały 
domy bogatych: 
Brennanów, Cunninghamów i im równych.
Wkrótce znaleźli sięna otoczonej drzewami plaży parku stanowego. W ciągu dnia 
plaża ażroiła sięod 
ludzi. W nocy park byłzamknięty i w zasadzie nie wolno było w nim przebywać. 
Ellen i Pat przeszli 
przez plot w zupełnym milczeniu, mimo że strażnicy bardziej strzegli parku od strony 
szosy niżod 
jeziora i na spacerujące tutaj pary raczej nie zwracali uwagi.
— Jesteśwspaniałądziewczyną, Ellen — powiedziałPat, niespodziewanie 
przerywając ciszę.
— Dziękujęci.
Ująłjej rękęi pocałowałjąz uczuciem. Ellen pomyślała, że bardzo to lubi.
Niespodziewanie zmieniłsię. Wyrwałjej butelkęi odrzuciłdaleko do wody. 
Następnie przewrócił
Ellen na piasek. Była zbyt zaskoczona, aby siębronić, i zbyt przestraszona, by 
krzyczeć. Zdarłz niej 
sukienkęi zacząłbłądzićrękami po jej ciele. Teraz dopiero krzyknęła i spróbowała 
sięoswobodzić.
— Nikt ciętutaj nie usłyszy! — warknąłi z jeszcze większąsiłąprzy gwoździłjądo 
ziemi. Poddała 
sięi jużbez przeszkód mógłsięniązabawiać.
Łzy, które pojawiły sięw jej oczach, przerwały zaklęty krąg przemocy. Pat zerwałsię
z niej i 
niepewnym krokiem ruszyłku brzegowi jeziora. Ellen zebrała swoje rzeczy i pobiegła 
do lasu. 
Potykała się, przewracała, raniła i wreszcie padła na ziemię, uderzywszy głowąw 
grubągałąź. 
Oddychając ciężko, gwałtownie jak przerażony królik, usłyszała, że Pat znów 
nadchodzi. Zerwała się
na nogi i znów ruszyła przed siebie poprzez ciemność. Dopiero przebiegłszy szosę, 
wilgotna od potu, 
z płucami pracującymi tak głośno jak wielkie miechy, padła na ziemiękompletnie 
wyczerpana. 
Palcami zaczęła rozrywaćwilgotny mech.
— Och, Boże, pomóżmi — jęknęła. Pełne gwiazd letnie niebo milczało.
Las za jej plecami byłtak cichy jak niebo nad głową. Nagle jej sylwetka znalazła się
w snopie światła. 
Zamarła instynktownie. Przesunąłsiętylko po niej niczym zimny promień śmierci i 
po chwili zniknął, 
gdyżbyły to tylko reflektory szybko przejeżdżającego samochodu. Ellen stoczyła się
do przydrożnego 
rowu. Dzwoniła zębami ze strachu, jej nogi i ręce drżały. Leżała w trawie, łkając, gdy 
ujrzała światła 
kolejnego pojazdu.
Jeszcze raz zmusiła sięi zamarła bez ruchu. Za chwilęwstanie i ruszy w drogę
powrotną. Przed nią
półtorej mili do domu Cunninghamów. Wśród zmiętych rzeczy znalazła sandały, 
które ściągnęła, gdy 
wraz z Patem rozpoczęli spacer
brzegiem jeziora. Założyła je na nogi. Stopy bolały ją, poranione podczas panicznej 
ucieczki przez 
gęsty, ciemny park. Od zderzenia z parkową ławkąmiała poobijane nogi. Pomyślała, 
że musi ukryć
swoje siniaki przed matkąMaureen i wymyślećjakąśhistorięw związku z 
kompletnie zniszczoną
sukienką.
Znów ujrzała reflektory zbliżającego sięsamochodu. Jak ścigane zwierzęjeszcze raz 
sztywno 
przywarła do ziemi. Gdy wielki packard minąłją, rozpoznała samochód pana Bren-nana. Czy 
Brennanowie zauważyli jąw podartej odzieży, z pokrwawionątwarzą, 
posiniaczonymi nogami? Czy 
powiedząKevinowi?
Pat rzuciłsiędo wody, rozdzierając spokojnąpowierzchnięjeziora. Boże, przebacz 
mi... proszę, 
proszę, wybacz mi!
ZacząłszukaćEllen w parku, pragnąc błagaćjąo przebaczenie. Uwielbiałją. Nie 
zamierzałjej 
przestraszyć. Nie mogąc jej odnaleźć, ruszyłz powrotem nad jezioro. Znalazłszy się
na brzegu, zrzucił
ubranie i zanurkował. Miałnadzieję, że woda zmyje z niego wstręt, jaki odczuwałdo 
siebie po 
popełnionym grzechu. Po kilkudziesięciu sekundach znalazłsiędaleko od brzegu, 
coraz bardziej 
zmęczony. Dało o sobie znaćpiwo, które piłniemal przez cały dzień. Niech to szlag 
trafi, pomyślał. 
Zaraz sięutopię. Nikt nie będzie mnie żałował. Obiecałem w zeszłym roku, w 
sierpniu podczas 
spowiedzi, że nigdy jużnie powtórzętego grzechu. Ksiądz wymógłto na mnie, zanim 
udzieliłmi 
rozgrzeszenia.
Płynąłpod wodą. W płucach zaczynało brakowaćmu powietrza. Bolały go, jakby 
płonąłw nich ogień. 
Uczyniłinstynktowny wysiłek, aby znów wynurzyćsięna powierzchnię. Nagle 
poczułcośw dłoni, 
schwyciłto kurczowo i stwierdził, że trzyma linę. Ostatnia więź łącząca go z życiem.
Postanowiłskorzystaćz tego nieoczekiwanego wybawienia. Postanowił żyć.
Była to lina kotwiczna całkiem pokaźnej żaglówki. Ciężko oddychając, Pat złapałza 
burtę. Na łodzi 
paliło się światło i rozlegały sięczyjeśgłosy. Pat postanowił, że uspokoi jedynie 
oddech i zaraz 
popłynie do brzegu.
Na lodzi znajdowali sięmężczyzna i kobieta. Ani starzy, ani bardzo młodzi, 
niekompletnie ubrani, 
leżeli obok siebie obejmując się. Nie rozumial, co mówią. Kolejna pokusa. Powinien 
odpłynąćstąd, 
zanim uslyszy coś, co wypełni go jeszcze większym poczuciem winy.
A jednak nie odplynąl. Zafascynowała go zażywająca pełnego relaksu para. Jakim 
cudem potrafili być
tak spokojni w sytuacji, która doprowadzała jego krew do wrzenia? Kobieta co jakiś
czas wybuchała 
prostym, radosnym śmiechem.
Starając sięnie robićhałasu, Pat puściłburtę łodzi i popłynąłw kierunku parkowej 
plaży. Gdy sięna 
niej znalazł, leżałdługo na piasku, nagi, wyczerpany, z trudem łapiąc oddech. Potem 
przewróciłsięna 
plecy i długo patrzyłw gwiazdy. Która mogła byćgodzina? Światła w wiosce już
dawno pogasły. 
Może jest druga albo trzecia nad ranem? Jęknąłzdesperowany. Dlaczego Bóg, mimo 
wszystko, nie 
pokarałgo śmiercią?
Zupełnie nagle ujrzałdziwne światło, niesamowitym łukiem wznoszące sięponad 
powierzchnią
jeziora, płynące łagodnie ku plaży. Otoczyło go kołem i zamknęło w wąskim kręgu. 
Czas jakby się
zatrzymał. Spokój, radość, otucha i miłośćogarnęły ciało i duszęPata. Światło 
ogrzało go. Oczyściło 
go i odnowiło. W tym świetle była Ellen i kobieta z łodzi; Maureen także. Wszystkie 
kobiety świata 
znalazły sięprzy Pacie, pieszcząc go, ogrzewając, lecząc, kochając.
A potem przekształciły sięw sylwetkęjednej kobiety. Kobiety w bialo-złotej szacie. 
Powiedziała mu, 
co powinien uczynić, jeśli chce raz na zawsze uwolnićsięod pokusy, która drąży jego 
duszę.
Szary, nerwowy dyrektor Quigley Seminary ostrzegałmnie, że będęmusiał
zapomniećo 
znajomych ze średniej szkoły.
— O mężczyznach i kobietach — dodał, silnie akcentując to drugie słowo.
Właśnie rozpoczynałem podróżzupełnie inną ścieżkąniżoni. Powinienem 
wyeliminowaćich 
wszystkich z mojego życia. Powinienem zerwaćwszystkie moje z nimi związki.
Im dłużej będęje podtrzymywał, tym zerwanie będzie trudniejsze.
Po roku Quigley trafiędo siedmioletniego, głównego seminarium w Mundelein, na 
północ od 
Chicago, i tam zostanęwyświęcony. „Z boskąpomocą", dodawałmój ojciec; w jego 
głosie 
wyraźnie brzmiała nutka wątpliwości. W przerwie wakacyjnej po pierwszym roku 
odbędęletni 
kurs greki, której, niestety, nie nauczali u jezuitów.
Wszystko odbyło sięzgodnie ze scenariuszem. Rok później dzieńw dzień
opuszczałem brudne 
gotyckie mury Ouigley i miejskim autobusem (seminarzystom nie było wolno 
prowadzić
samochodów) dojeżdżałem na kurs. Pamiętam ten okres jako najbardziej ponure i 
najnieznośniej 
gorące miesiące w moim życiu. Tęskniłem za jeziorem i przyjaciółmi. Ślęcząc nad 
okropnągreką
świętego Jana, wmawiałem sobie, że ta tęsknota prędko przejdzie i szybko przywyknę
do swojej 
sytuacji.
Maureen zatelefonowała do mnie na tydzieńprzed Świętem Pracy, kiedy powróciłem 
właśnie do 
gorącego, pustego domu po ostatnich zajęciach.
— Cześć, kochasiu — powiedziała. — Czy wyświadczysz przysługęswojej starej 
kochance?
Dźwięk jej głosu sprawił, że zapomniałem o wszelkich zmartwieniach.
— Zależy, która to kochanka — odparłem, starając sięnie zdradzićbrzmieniem 
głosu, że na 
moich ustach pojawia sięszeroki uśmiech.
— Zdaje się, że zamierzasz zostaćw mieście przez cały weekend, co? Trzy wesołe 
dni chyba nie 
zachwiejątwoim powołaniem.
— Wyjeżdżam stąd za półgodziny. O jakąprzysługęci chodzi?
— ŻebyśzabrałEllen Foley do kina w czwartek wieczorem, a w piątek na zabawędo 
klubu.
— A co siędzieje z Patem? — zapytałem. Zdaje się, że próbowałem wylaćtroszeczkę
zimnej 
wody na mózg ucieszony z tego, że zatelefonowała Maureen.
— Och, wyjechałdo Mayslake modlićsię. Wciążjeszcze
rozpamiętuje swojąwizję. Poza tym, zdaje się, że między nim a Ellen zaszło coś
nieprzyjemnego. 
Wiesz, jaki on bywa porywczy.
Zacisnąłem odruchowo wolnąrękęw pięść, a palce ściskające słuchawkętelefonu aż
mi zbielały.
— Jakąwizję? — zapytałem. Roześmiała sięserdecznie.
— Biedny, zwariowany Pat jest przekonany, że zobaczyłMatkęBoską, a ona 
objawiła mu, jak ma 
sobie radzićw życiu. No, w każdym razie, zajmiesz sięmałąEllen, zrobisz to dla 
mnie? Nie 
sądzę, aby mogła stanąćna drodze czyjegokolwiek cholernego powołania.
Gdyby mogła usłyszeć, jak szalenie zaczęło walićserce w mojej piersi, doceniłaby 
bardziej sex 
appeal Ellen.
— Chcesz, żebym jązabrałdziś, jak będęjechałsamochodem? — zapytałem, sam 
zaskoczony 
swojązuchwałością.
— No, niestety, ta cholerna baba, jej matka, och, jak nienawidzętej kobiety, nie puści 
jej z domu 
wcześniej niżw środęwieczorem.
Dopiero gdy odwiesiłem słuchawkę, zdałem sobie sprawę, że Maureen nigdy dotąd 
nie używała 
słów „cholera, cholerny". Cóż, dorastaliśmy bardzo szybko.
W każdym razie w czwartkowy wieczór siedziałem naprzeciwko Ellen w Sugar Bowl, 
obserwując, jak dokładnie oczyszcza puchar po kolejnej porcji deseru lodowego i 
słuchając jej 
porównania Wszystkich ludzi króla, filmu, który niedawno obejrzała, z bohaterami 
Strażnika 
honoru Coz-zensa.
Była o wiele ładniejsza niżwówczas, gdy widziałem jąostatni raz. Miała żywy 
uśmiech, 
błyszczące oczy i miły głos. Odkrywała dopiero swoje ciało i umysł, ciesząc sięi 
jednym, i 
drugim.
— Czy mogęprosićcięo przysługę, Kevin? — zapytała nieśmiało, wbijając 
spojrzenie w stojącą
przed niąszklankę. Grająca szafa zaczęła trzeszczećpłytąRiders in the Sky.
— Uczyniędla ciebie wszystko, a nawet więcej, piękna damo — odparłem.
Pasemko krótkich, jasnych włosów opadło na jej czoło. Odgarnęła je niecierpliwym 
ruchem.
— Cóż, nie będzie to częśćtwojej umowy z Maureen na mój temat — jej policzki 
zaróżowiły się
— i będziesz mógł, oczywiście, odmówić. Czy mógłbyśjutro... nauczyćmnie jeździć
na nartach 
wodnych? Bardzo cięproszę...
Położyłem palec wskazujący pod jej podbródek i delikatnie, lecz stanowczo uniosłem 
jej głowę.
— Będęu ciebie o dziesiątej trzydzieści... I chcę, żebyświedziała, że umowa z 
Maureen sprawiła 
mi wielkąradość.
A potem oboje siedzieliśmy zażenowani, przypomniawszy sobie związki między 
nami, o których 
nie powinniśmy jużteraz wspominać.
Następnego ranka o dziesiątej trzydzieści cała wieczorna magia wyparowała. Byłem 
zły na Ellen, 
a ona chyba mnie nienawidziła.
— Jestem przemarznięta! — krzyczała. — Proszęwpuśćmnie do łodzi!
Była nie tylko przemarznięta. Była małą, zmokłą, głupiąmyszą, zbyt tępą, aby 
poprawnie 
wykonywaćmoje nawet najprostsze instrukcje.
— Jesteśtchórzem! — wrzasnąłem do niej. — Jeśli przyznasz, że jesteśtchórzem, 
wpuszczęcię 
do łodzi. Jeśli tego nie powiesz, zostaniesz w wodzie.
Ze złościązaczęła mnie ochlapywać.
— A ty jesteśaroganckim, głupim snobem! Chcęwrócićdo łodzi! Zignorowałem 
zarówno 
obelgę, jak i prośbę.
— Trzymaj tęcholernąlinępomiędzy nartami. Ich czubki musząodrobinęwystawać
z wody. 
Kolana złącz razem. Nie panikuj, kiedy ruszę.
Wcale nie tak źle koordynowała ruchy. Jednak fale, ruch łodzi i warkot silnika 
przerażały ją. 
Obok mnie siedziałw łodzi Nick McAuliff, seminarzysta, który tego dnia przyłączył
siędo mnie. 
Śmiałsięwesoło. Właściwie to śmiałsiębez przerwy od chwili, gdy powiedziałem do 
Ellen:
— Utrzymuj tędolnączęśćciała ponad nartami. Ellen wrzasnęła na mnie w 
odpowiedzi:
— To nie grzech mówić„dupa", ty tępy świętoszku.
Zareagowałem w ten sposób, że zatoczyłem łodziąszerokie koło. Byłem tak zły na 
Ellen, że zbyt 
gwałtownie dodałem gazu. Nie było możliwe, aby teraz utrzymała linę.
— Trzyma się! — wykrzyknąłNick.
Odwróciłem się. Mała, przemoczona myszka zamieniła sięw ślicznego ptaka. Ellen 
nie była 
dziewczyną, która łatwo siępoddawała. Pozbierała się, wysunęła kolana przed siebie i
przybrawszy 
wreszcie prawidłowąpostawę, sunęła po wodzie, krzycząc z radości w niemal 
zwierzęcej ekstazie.
W ten sposób zrobiliśmy pełnąrundęwokółjeziora. I dopiero wtedy Ellen wykonała 
jakiśfałszywy 
ruch, puściła linęi wyleciała w powietrze, aby po chwili swoją śliczną, krągłąpupą
trzasnąćo 
powierzchnięjeziora.
Potem trzykrotnie próbowała samodzielnie wspiąćsiędo łodzi i trzykrotnie wpadała z 
powrotem do 
wody. Ale tym razem jużnie była zła, lecz wesoło się śmiała.
— Chodźcie, potańczymy sobie w jeziorze! — nawoływała, plując wodą.
Wreszcie stanąłem przy burcie, ująłem jąpod ramiona i wciągnąłem na pokład. Nasze 
ciała na 
moment zetknęły się. Poczułem spazm pożądania tak potężny, że o mało sięnie 
przewróciłem.
— Ważysz trochęwięcej niżpoprzedniego lata — zauważyłem.
— Dokładnie o cztery i półfunta — roześmiała sięwesoło. — Ale zdaje się, że 
większośćwłaśnie 
straciłam w wodzie.
Okryłem jąopiekuńczo dużym ręcznikiem, otoczyłem na chwilęramieniem, a potem 
posadziłem na 
ławeczce na rufie.
— Widzisz teraz, jak Kevin traktuje dziewczyny od czasu, gdy poszedłdo 
seminarium — powiedziała 
do Nicka, dzwoniąc zębami. — Wykańcza je nad ranem w dniu największej zabawy, 
tak że 
wieczorem sąbez siłi nie musi z nimi tańczyć.
— Oboje powariowaliście — stwierdziłNick.
O Ellen można by powiedziećwiele, ale nie, że nie miała tego wieczoru sił. Jej 
rozpuszczone 
włosy delikatnie powiewały. Buty na wysokich obcasach i cytrynowa sukienka bez 
rękawów 
dodawały jej co najmniej pięćalbo sześćlat. Ten wieczór spędzałem jużz młodą
kobietą. W 
tańcu pod jej sukienkąwyczuwałem jędrne ciało. Obok nas tańczyli moi rodzice.
— Widzę, że masz doskonały gust, jeśli chodzi o kobiety — zawołałdo mnie ojciec.
— Kochanie, wyglądasz przeuroczo — matka powiedziała do Ellen.
Ellen przyjęła te pochwały, tylko trochęsięrumieniąc. Przyciągnąłem jąbliżej do 
siebie. Była 
doskonałątancerką.
— Chcęci powiedziećdwie rzeczy, Kevin — odezwała siętonem matki przełożonej 
udzielającej 
nauk młodszym siostrom.
— Powiedz choćby i sto.
— Tylko dwie. Pierwsza: myślę, że będziesz doskonałym księdzem, i będęsię
modliła, żebyś
przetrwałwszystkie trudne chwile na drodze do kapłaństwa.
Och, mój Boże! Przetrwaćto! Po cóżmi ta myśl podczas tańca z urocządziewczyną?
— A druga rzecz? — zapytałem cicho.
Oparła swoją śliczną, jasnowłosągłówkęna mojej piersi.
— Druga rzecz to moje najszczersze podziękowania, Kevinie Brennan, za to, że byłeś
dla mnie 
tak dobry wtedy podczas ostatnich wakacji. Wiem, że jesteśmiły dla wszystkich, za 
których 
czujesz sięodpowiedzialny. Ja... — Teraz słowa zaczęły wystrzelaćz niej z 
szybkościąpocisków 
z broni maszynowej. — Ja myślę, że wcale nie czujesz sięodpowiedzialny za mnie. 
Jesteśdobry 
dla mnie, bo mnie lubisz i... i... cóż, jestem ci za to bardzo wdzięczna.
Moja dłońzaczęła błądzićpo jej plecach.
— Naprawdęcięlubię, Ellen Foley. Ale źle to ujęłaś. To ty jesteśdla mnie dobra...
Później, kiedy całowałem jąna dobranoc, zmarszczyła czoło.
— Czy seminarzyście wolno całowaćw ten sposób?
— Grzechem śmiertelnym byłoby, gdybym cięnie pocałował— zapewniłem ją. I 
żeby to 
potwierdzić, pocałowałem jąjeszcze raz.
Przez życie wędruje się, cały czas ciągnąc za sobąrany z przeszłości. Tak powiedział
do mnie 
dyrektor seminarium. Kiedy zapadałem tej nocy w niespokojny sen, wiedziałem; już, 
że Ellen 
Foley i krótkie zetknięcie sięnaszych ciałna pokładzie łodzi to rana, która będzie 
sprawiała mi 
ból jeszcze przez długi czas.
Próbowałem byćspokojny.
— Pat, to najgłupsza rzecz, jakąmożesz zrobić. W ogóle nie czujesz powołania!
Tak jak i ja, byłzdenerwowany. Mięśnie drżały na jego szyi. Dłonie ażdo bólu 
zaciskałw pięści.
— Skąd, do cholery, możesz wiedzieć, co czuję, a czego nie czuję? Czy uważasz, że 
tylko ty 
możesz byćksiędzem?
Działo sięto w środowy wieczór po Święcie Pracy. Rozmawiałem z Patem w 
słonecznym pokoju 
naszego starego domu przy Mason Avenue. Jezioro było puste. Dzieciaki z okolicy 
miały wkrótce 
pójśćdo szkoły. Zajęcia w Quigley Seminary rozpoczynały sięo dziewiątej 
następnego ranka. Pat 
trzymałw ręce rekomendujący go list od naszego proboszcza. Chciał, żeby mój ojciec 
zatelefonowałdo wicekanclerza. W końcu wybierałtęsamądrogęi miału jezuitów 
prawie tak 
dobre oceny jak ja. Ojciec zgodziłsięna ten telefon i właśnie rozmawiałz aparatu w 
swoim 
gabinecie.
— A co z Notre Damę? — zapytałem.
— Pieprzyćto — odparł. — Moja nieśmiertelna dusza jest ważniejsza od 
koszykówki.
— Tyle innych dróg prowadzi do zbawienia.
— Dla mnie nie ma innej drogi! — wykrzyknął, czerwony ze złości. — Nie ma! 
Matka Boża 
powiedziała mi, że jeśli pragnęzbawienia, muszęzostaćksiędzem. — Jego doskonałe 
rysy 
wyostrzyły się, a jasnoniebieskie oczy lśniły, świadcząc o determinacji. — Poza tym 
ojciec Placid 
uważa, że mam powołanie. Gdybym mu sięprzeciwstawił, popełniłbym śmiertelny 
grzech.
_ A twoja rodzina? — zacząłem drążyćz drugiej strony.
_ Sąwściekli na mnie, tak jak ty. Ale mnie to nie obchodzi. Uczynięto, czego żąda 
ode mnie 
Bóg. Kevin, proszęcię... potrzebujętwojej pomocy.
Trudno było złościćsięna Pata. Byłtaki otwarty, taki
szczery.
— Oczywiście, że ci pomogę— powiedziałem. — Bardzo sięcieszę, że znów wiele 
czasu 
będziemy spędzaćrazem.
Słowa te tak go ucieszyły, że nie zwróciłuwagi, jak grobowym tonem zostały 
wypowiedziane.
Gdy sobie poszedł, długo wpatrywałem siętępym wzrokiem w ogrodowy trawnik. 
Słońce, z 
każdym dniem zachodzące coraz wcześniej, zapowiadało zbliżającąsięzimę. Czy 
powinienem 
powiedziećrektorowi o szaleństwie Pata? W Quigley nie lubiano ludzi, którzy zbyt 
do serca brali 
sobie nauki, jakich udzielałojciec Placid. Nie, będęmilczał, zdecydowałem. To ich 
sprawa, aby 
przejrzećPata, a nie moja, by go zadenuncjowaći uniemożliwićdostanie siędo 
seminarium. Albo 
uniemożliwićprzyjęcie święceńkapłańskich.
Maureen podsumowała wszystko latem 1949 roku, kiedy spotkałem jązmierzającąw 
butach na 
wysokich obcasach na niedzielnąmszęo godzinie jedenastej:
— Ja jeszcze nie powiedziałam ostatniego słowa, kuzynie.
W jej oczach skrzyły sięfiglarne ogniki.
Biedna Maureen. Zapłaci za „powołanie" Patricka cenęo wiele wyższą, niżbyłem w 
stanie sobie 
wyobrazić.
KSIĘGA DRUGA
Lata pięćdziesiąte
1953
— Cholera jasna, Kevin, nie próbuj ze mnie robićidiotki. — Maureen strząsnęła 
popiółz 
papierosa. — Tak bardzo chcesz wyjechaćdo Rzymu, że czujesz jużw ustach smak 
spaghetti.
Próbowałem nie patrzećna Ellen Foley siedzącąobok Maureen. Zmuszałem siędo 
tego, aby 
gapićsięprzez okno na świeżo opadły śnieg, kryształowo czysty w świetle księżyca 
zalewającym 
ogród Cunninghamów. Ich nowy dom w River Forest, sąsiadujący z posiadłością
należącądo 
słynnego włoskiego gangstera, byłniemal pałacem, chociażmoja matka twierdziła, że 
nawet jeśli 
to jest pałac, to urządzony wulgarnie i zupełnie bez smaku.
— Byłem jużw Rzymie z rodzinąi jestem pewien, że kiedyśznajdęsiętam znowu — 
powiedziałem, próbując panowaćnad swoim głosem. — Nie widzęnatomiast 
powodu, żeby 
akurat tam studiowaćteologię.
— Gówno prawda — warknęła Maureen i pociągnęła spory łyk koniaku. — Jesteś
bardzo 
ambitny i z pewnościąchcesz zostaćbiskupem. Jeśli teraz do Rzymu pojedzie Pat, to 
on będzie 
biskupem, a nie ty. — Jej nerwowy śmiech byłefektem Chateau Lafite, podanego do 
obiadu.
— Nie chcębyćbiskupem — powiedziałem zmęczonym głosem. — A od czasu, gdy 
na 
Janiculum zbudowano Kolegium Północnoamerykańskie, nie ma mowy o tym, aby 
każdy 
kształcony tam Amerykanin mógłzostaćbiskupem. To jest zwyczajne, duże 
amerykańskie 
seminarium.
— Kevin nie chce zostaćbiskupem. — Ellen Foley wtrąciła łagodnym tonem. Jej 
wielkie, 
okrągłe, szare oczy
przez cały czas uważnie obserwowały mojątwarz, pragnąc odnotowaćkażdązmianę, 
jaka na niej 
zachodziła. — Chce jedynie wygraćrywalizację. Czy tego chcesz, Kevin?
— Nie wiem — odparłem i westchnąłem. Minęło trzy i półroku, kiedy ostatni raz 
rozmawiałem z 
Ellen Foley.
Nasze zimowe wakacje przypadały na koniec stycznia. KardynałMundelein był
przekonany, że 
jego seminarium, kilkanaście budynków z czerwonej cegły w LakęCounty, 
zbudowanych w stylu 
georgiańskim, to leśny raj. Nie potrafiłzrozumieć, dlaczego jego seminarzyści tak 
bardzo pragną
spędzać święta Bożego Narodzenia w domu. I chociażMundelein nie żyłjużprawie 
od piętnastu 
lat, sprawy w archidiecezji wciąższły torem, który on wytyczył. Władze seminarium 
z uporem 
stosowały siędo regułMundeleina, gdyżzależało im, abyśmy nie znajdowali sięw 
naszych 
parafiach wówczas, gdy nasi koledzy i koleżanki ze szkółbędąkorzystaćz 
bożonarodzeniowych 
wakacji. Jakośnigdy nie przychodziło im do głowy, że okazjądo takich spotkań
mogąbyćz 
równym powodzeniem, o wiele dłuższe, wakacje letnie.
Rozmawiając z dwoma pięknymi młodymi kobietami, naruszałem jednocześnie kilka 
surowych 
zakazów. Ellen i Maureen były ażzbyt wyzywająco kobiece w krótkich, obcisłych 
sukienkach. 
Wzbudzały dokładnie te emocje, przed którymi ojciec Meisterhorst, nasz przewodnik 
duchowy, 
ostrzegałwszystkich seminarzystów dokładnie na trzy tygodnie przed rozpoczęciem 
każdych 
wakacji.
Obie były studentkami drugiego roku i obie były nieprawdopodobnie piękne. Po 
czterech długich 
miesiącach spędzonych w seminarium, podczas których jedynymi widywanymi 
kobietami były 
zakonnice i siostry seminarzystów, przychodzące w odwiedziny w specjalnie 
wyznaczone trzy 
niedziele każdego miesiąca (zawsze tylko na dwie godziny), wszystkie dziewczęta 
musiały 
wydawaćsiępiękne.
O dziwo, z tej dwójki piękniejsza wydawała sięEllen. Była wciążtym samym 
kruchym 
dziewczęciem, ale na jej bladej twarzy głęboka mądrośćzastąpiła ciągłąpogodę
ducha i naiwną
radość. Niepewnie poruszyłem sięna krześle.
_. Chcesz tego i wygrasz! — wybuchnęła Maureen. Przytknęła koniec kolejnego 
papierosa do 
tego, który paliła Ellen. Gdy głowy dziewcząt przybliżyły siędo siebie, odniosłem 
wrażenie, że to 
flirtujące ze sobądwa piękne ptaki. — Masz lepsze oceny, jesteśo wiele bardziej 
lubiany wśród 
seminarzystów i urodziłeśsięprzywódcą.
_ To wszystko nie ma znaczenia. I jezuici, i księża woląraczej Pata. Jest dowcipny i 
ujmujący. 
Mnie uważająza zbyt ponurego i — wino rozluźniło mój język i powiedziałem coś, 
czego 
natychmiast pożałowałem — za zbyt sprytnego i bogatego. Z powodu podróży z 
rodzinądo 
Rzymu ostatniego lata przeszedłem wręcz piekło!
To było głupie! Mówićtakie rzeczy tylko po to, żeby zyskaćwspółczucie dwóch 
kobiet. Nawet 
jeśli byłem popularny wśród kolegów z klasy — do tego stopnia, że w Quigley 
zostałem jej 
przewodniczącym na ostatnim roku — nie byłem ulubieńcem, trzeba to jasno 
stwierdzić, władz 
seminarium. Przestrzegałem wszystkich nakazów i zakazów, wykonywałem 
sumiennie swoją
pracęi modliłem sięw czasie do tego przeznaczonym. Jednak władzom nie podobały 
się
pieniądze mojej rodziny. Pata wyznaczano na najbardziej odpowiedzialne funkcje, jak 
na przykład 
obecnie na przełożonego grupy. Sprawowałswoje rządy z radosnym uśmiechem na 
twarzy, 
sprawnie i wesoło. Mnie przypadło w udziale jedynie podrzędne stanowisko 
odpowiedzialnego za 
sport Pat zwracałsięczasami do mnie z tak „ważnymi" sprawami, jak prośba o zgodę
na palenie 
papierosów w budynku w wyjątkowo paskudny dzień; w seminarium mogliśmy w 
ciągu pół
godziny po każdym posiłku palićpapierosy.
— To najgłupsza rzecz, jakąkiedykolwiek słyszałam — oznajmiła Maureen. — Och, 
cholera, 
Kevin, usiądź. Nie zamierzamy cięzgwałcić. — Ujęła mnie za ramięi posadziła obok 
Ellen na 
wygodnej, stylizowanej nieudolnie na osiem-nastowieczną, kanapie. Zupełnie nie 
pasowała do 
urządzo-Qego bardzo nowocześnie pokoju. — Czy Kościółma wreszcie zamiar 
przyznać, że 
żyjemy w dwudziestym wieku? Czy wszyscy będziemy musieli opuścićgo, zanim się
zmieni?
Dlaczego, do cholery, Kościółmiałby zazdrościćci tego, że twoja rodzina jest 
bogata?
— Kościółzmienia się— powiedziałem. Wstałem jednak i wybrałem sobie krzesło 
stojące jak 
najdalej od dziewcząt. — Na przykład nowa liturgia wielkanocna...
— Kevinie Brennan, tylko seminarzysta może wpaśćna pomysł, że młodych ludzi 
obchodzi 
cokolwiek liturgia wielkanocna! — zawołała Maureen ze złością. Wstała z kanapy i 
podeszła do 
gramofonu.
— Jak wy sięczujecie, ty i Pat, w rywalizacji, którąseminarium wam narzuciło? — 
zapytała 
Ellen łagodnym głosem, niemal szeptem. W przeciwieństwie do Manhattan-ville, 
gdzie Maureen 
pobierała nauki w towarzystwie potomków arystokracji Wschodniego Wybrzeża, 
Szkoła 
Pielęgniarek im. św. Anny nie wypuszczała w świat rozpuszczonych, hałaśliwych 
panienek.
— Nie rozmawiamy o tym ze sobą— wymamrotałem.
— Dlaczego nie? — nalegała Ellen.
— Ponieważjesteśmy mężczyznami, a mężczyźni nie potrafiąradzićsobie tak jak 
kobiety z 
trudnościami, o które potyka sięprzyjaźń.
— Widzisz, Kevin, to wcale nie ma wielkiego znaczenia, czy oni ciętam lubiączy 
nie — 
kontynuowała Ellen. — Nie ma teżznaczenia, czy pokonasz Pata.
— Masz rację, Ellen. To tylko głupia gra.
Gdybym przegrałwyścig z Patem do Rzymu, musiałbym męczyćsięw tym 
seminarium przez 
kolejne cztery lata, prowadzićmonotonne i pełne rygorów życie, z każdąsekundą
wypełnioną, od 
godziny piątej dwadzieścia pięćnad ranem do dziewiątej czterdzieści pięć
wieczorem. Każdy mój 
ruch byłby obserwowany, w poszukiwaniu najmniejszego choćby sygnału 
„nieposłuszeństwa". 
Ponieważposłuszeństwo, przede wszystkim posłuszeństwo, a nie zapałczy miłość, 
uważane było 
w seminarium za najważniejsząz księżowskich cnót. Surowa seminaryjna dyscyplina 
była 
fatalnym przygotowaniem do kapłaństwa w dwudziestym
wieku. A wykuwanie na pamięć łacińskich tekstów, które z trudem pojmowaliśmy, 
nie mogło nas 
dobrze przygotowaćdo pracy wśród ludzi, którzy posiadali uniwersyteckie 
wykształcenie.
Ponieważbyliśmy w seminarium, ominąłnas obowiązek uczestniczenia w wojnie 
koreańskiej, 
która wybuchła zaraz po tym, jak schroniliśmy siępod skrzydła kardynała Mun-deleina. Larry 
Ryan, nasz rozgrywający u jezuitów, zginąłpodczas odwrotu znad rzeki Yalu. 
Wspominając go, 
w pewnym momencie miałem nawet zamiar opuścićseminarium i zaciągnąćsiędo 
wojska. Po 
wielkiej awanturze wybiłmi to w końcu z głowy ojciec, wrzeszcząc, że powinienem 
raz a dobrze 
zdecydowaćsię, jaki rodzaj służby ma dla mnie znaczenie. A front w Korei 
ustabilizowałsięi 
właściwie nie było potrzeby, abym tam jechałi broniłdemokracji na przedmieściach 
Seulu.
Eisenhower byłprezydentem, w seminarium dyskutowano o postępowaniu Joe 
McCarthy'ego, a 
kraj pogrążałsięw długim śnie lat pięćdziesiątych. Wydawało się, że Pius XII będzie 
papieżem 
po wsze czasy, podobnie jak kardynałStritch — naszym arcybiskupem.
— Co, do cholery, dzieje sięz twoim przyjacielem Dona-hue? — Tony O'Malley, 
otwarty, 
szczery seminarzysta o czerwonej twarzy, zadałmi to pytanie pewnego chłodnego 
wiosennego 
wieczoru, gdy spacerowaliśmy dookoła jeziora.
— Co masz na myśli? — zapytałem, podświadomie przechodząc do obrony.
— Do czego on dąży? — naciskałTony.
— Jakie to ma znaczenie? — Przeszliśmy mostek nad śmierdzącym strumieniem, 
który 
poprzednie generacje seminarzystów nazwały RzekąStritcha, od nazwiska 
arcybiskupa.
— Nikt tobie tego nie mówi, bo przecieżrazem z Patem dorastaliście i znacie sięod 
długiego 
czasu, ale przełożeni sątutaj dla nas, w dużym uproszczeniu, jakby wrogami, a on 
stoi po ich 
stronie. Usprawiedliwia ich głupie decyzje, włazi im w tyłki bez wazeliny. Wielu 
wręcz sądzi, że 
im donosi.
— Wątpię— powiedziałem szybko. — Pat ma jużtaki charakter, że musi być
doceniany.
— Przez nich — stwierdziłTony. — Dlaczego jednak nie przez nas?
Milczałem, czekając na dalsze słowa Tony'ego.
— Wielu uważa, że konkuruje z tobąw wyścigu o dalsze studia w Rzymie — 
powiedziałcicho, 
nie patrząc na mnie.
— Jeśli tak bardzo pragnie tego Rzymu, nie będęmu przeszkadzał.
— To ty powinieneśtam pojechać. — Tony przyjąłton adwokata żarliwie broniącego 
sprawy. — 
Od bardzo dawna wysyłająstąd do Rzymu kogośo naturalnych cechach 
przywódczych. 
Przygotowujągo do wyjazdu przez prawie dwa lata, udzielając mu szczególnie 
intensywnych 
lekcji włoskiego. Ty jesteśnaszym przywódcą, i to właśnie ciebie nauczają
włoskiego. A jednak, 
zdaje się, że Pat wchodzi ci w drogę.
— To „od bardzo dawna" trwa zaledwie trzy lata — powiedziałem. Dopiero po 
wybudowaniu 
kolegium w Rzymie polityka kardynała Mundeleina, polegająca na zatrzymywaniu 
najlepszych 
studentów w jego własnym seminarium, została naruszona; jedna z niewielu zmian, w 
przeprowadzenie których kardynałStritch włożyłbardzo wiele energii.
— Czy nie zauważyłeś, że Pat bez wazeliny wchodzi w dupętemu przeklętemu, 
głupiemu 
Vandy'emu? — kontynuowałO'Malley.
Profesor Harold F. X. Yandenberghe SJ byłzgrzybiałym wykładowcąfilozofii i 
zanudzałnas 
swoimi wykładami przez cztery długie popołudnia w tygodniu. Musieliśmy 
wysłuchiwaćgo, 
siedząc sztywno na twardych krzesłach, w wielkiej sali wykładowej, udekorowanej 
obrzydliwymi 
renesansowymi malowidłami, przedstawiającymi nagich mężczyzn. Ktośpowiedział, 
że znajdują
siętutaj, ponieważkardynałMundelein wierzył, że sąoryginałami Paola Vero-nesego. Yandy 
nigdy nie spoglądałna nas podczas wykładu, raczej byłzainteresowany widokiem 
tego, co dzieje 
sięza oknami. Jego wykłady były nie kończącymi się, monotonnymi łacińskimi 
komentarzami na 
temat różnic w postawach Tomasza z Akwinu i Francisca Suareza. Zawsze trzymał
stronętego 
drugiego.
— No i co z tego? — zapytałem. Powoli zaczynałdenerwowaćmnie i Pat, i 
O'Malley.
_ Doskonale wiesz, że w seminarium hołduje siębzdurnemu przeświadczeniu, iż
Yandy to 
wykrywacz talentów. Donahue ma oko na wzgórze Janiculum, a ty wydajesz się
jedynym 
człowiekiem w całym seminarium, który tego nie zauważa! — O'Malley popatrzyłna 
mnie ostro. 
— A co sądzisz o związku pomiędzy nim a Stanem Kokoleckiem? — zapytał. — 
Podnosząsię
głosy o ich „szczególnej przyjaźni". Zdziwiłbym się, gdyby sięnie pieprzyli.
Słowo „homoseksualizm" nie było wówczas przez seminarzystów w ogóle 
wymawiane. 
Udawaliśmy, że nie istnieje. Nie miało to jednak specjalnego sensu. Wśród kilku 
setek skazanych 
wyłącznie na siebie mężczyzn „szczególne przyjaźnie" musiały byćproblemem, tym 
bardziej, że i 
nasi przełożeni zwykli faworyzowaćprzystojnych studentów, takich chociażby jak 
Pat Donahue.
— Nie zajmuj siętym — powiedziałem z nadzieją, że mój głos zabrzmi szczerze. — 
Jeśli Patrick 
nigdy nie będzie kimś, nie będzie... — zawahałem sięw poszukiwaniu 
odpowiedniego słowa — 
tym właśnie. Wiele dziewczyn z West Side mogłoby ci to potwierdzić.
Kilka dni później Pat złapałmnie na korytarzu i zaproponowałspotkanie w kantorku 
przy sali 
gimnastycznej, podczas krótkiego wolnego czasu wieczorem. Chciałomówićplan 
rozgrywek w 
koszykówkę, które miały rozpocząćsięza sześćtygodni. Jako przełożony grupy 
dysponował
większąliczbąkluczy i mógłprzebywaćw sali gimnastycznej nawet w tych 
godzinach, kiedy 
nikogo do niej nie wpuszczano. Jużw chwili, gdy znaleźliśmy sięw kantorku, zdałem 
sobie 
sprawę, że powróciły dni, kiedy musiałem pomagaćmu przebrnąćprzez różne 
najdziwniejsze i 
najtrudniejsze sytuacje.
— Kevin, chyba oszaleję— zacząłbez wstępu roztrzę-sionym głosem. — Potrzebujępomocy. Jużwystaczy to, że go utraciłem. Ale nie 
zniosętego, że 
on jest z kimśinnym. Kątem oka dostrzegłem śnieg padający za oknem: pierwsza 
wielka śnieżyca 
tego roku. Ponieważbyło ciepło, od razu siętopił. Kałuże na ziemi zdawały sięw tej 
chwili moim 
jedynym związkiem z realnym światem.
— O czym ty mówisz? — zapytałem, starając sięzyskaćna czasie.
— Ja... och — przerwałna chwilę, zmieszany. — Pod-1 czas wakacji spędziłem z 
Koko wiele 
czasu, ale pewnego | dnia, cholera, trochęza dużo wypiłem i... och, byłem chyba ! 
zbyt nachalny i 
on jużmnie nie lubi... Powiedział, że woli Marty'ego Fitzpatricka.
— Dwóch małych, wstrętnych pedałów... — wykrztusiłem.
— Koko nie jest pedałem — powiedziałPat żałośnie. — Jest bardzo inteligentny i 
wrażliwy. Nie 
przetrwam tu bez jego pomocy. Potrzebujęgo!
Przez głowęprzebiegła mi myśl, aby zainteresowaćsię, czy zamierza zabraćze sobą
Koko 
równieżdo Rzymu. Powstrzymałem sięjednak i zapytałem:
— Co ty i Stanley robiliście ze sobą, Pat? Jeśli mam ci w czymkolwiek pomóc, muszę
to 
wiedzieć.
— Nic grzesznego — odparł. Byłw tej chwili żałosny i mizerny. Zdruzgotany 
bohater, wsparty o 
zdezelowane biurko w pokoju o betonowych ścianach, skąd nikt jużnigdy nie usunie 
smrodu 
męskiego potu. — Naprawdęnic grzesznego. Nic takiego, co sięrobi z dziewczyną.
— Między mężczyznami to znacznie większy grzech — powiedziałem ostro.
— Nie, nie, wcale nie. Nic złego nie robiliśmy. Uwierzysz mi, gdy zrozumiesz nasze 
wzajemne 
uczucia. Gdyby nie Koko, dawno jużbym stąd odszedł. Czujęsiętu taki samotny... 
— zaczął
łkać. — Tęsknięza rodzicami i braćmi.
Moja złośći gniew zaczęły przeradzaćsięwe współczucie. Może, mimo wszystko, to 
wina tego 
seminarium. Każdemu, kto przekroczy progi tego dziwacznego przybytku, pada na 
głowę.
— Co chcesz, żebym zrobił? — zapytałem.
__ Porozmawiaj z Koko. Powiedz mu, jak bardzo mi przykro, że go uderzyłem. 
Powiedz mu, że 
ma przerwaćswojąprzyjaźńz Martym. Oszaleję, jeśli jeszcze choćraz zobaczęich 
razem.
— Weźsięw garść, Pat. Wyspowiadaj się, zapomnij o tym. co było.
— Nie mogęiśćdo spowiedzi. Wyrzucąmnie stąd, jeśli sięo wszystkim dowiedzą! 
— Próbował
zapanowaćnad sobą, lecz mimo to jego przystojna twarz wyrażała drążące go 
desperackie myśli.
— Potrzeba ci specjalnego spowiednika. Nasze reguły zezwalająna to. Wszystko 
będzie dobrze, 
jeśli potrafisz zapomniećo Koko.
Pat pokiwałprzecząco głową.
— Wiem, że muszęz nim skończyć, Kevin. Jużprzed kilkoma miesiącami chciałem 
cięprosićo 
pomoc, ale jakośtak wyszło... Zrób to dla mnie, porozmawiaj z Koko, a ja potem 
zrobię, co 
zechcesz.
Opuściliśmy salęgimnastycznąi brodząc przez zimne bajora, udaliśmy siędo 
budynku 
mieszkalnego. Lekka mgiełka zaczęła przeradzaćsięw ciężkąmgłę. Pat zapytałmnie 
wesoło o 
moje wakacje i o nowy dom Cunninghamów. Jeszcze nie minęło pięćminut od jego 
żałosnych 
wyznań, a jużdomagałsięode mnie, abym mówiło Maureen i Ellen.
Przez cały następny dzieńobserwowałem Marty'ego i Koko. Rzeczywiście, byli dla 
siebie kimś
więcej niż„przyjaciółmi". W końcu powiedziałem ojcu Meisterhors-towi w zaciszu 
jego 
udekorowanego świętymi obrazami gabinetu, iżbardzo martwiąmnie stosunki, jakie 
wytworzyły 
siępomiędzy Martinem Fitzpatrickiem i Stanleyem Kokoleckim. Jezuita 
prześwidrowałmnie 
spojrzeniem.
— Czy jesteśpewien, synu, że wiesz, o czym mówisz?
— Tak, ojcze. Dokładnie wiem, o czym mówię.
Obydwu nie było na wykładach następnego ranka. Kiedy powróciłem z sal 
wykładowych do 
budynku mieszkalnego, nie było tam jużich rzeczy. Gdy razem z Patem szliśmy do 
stołówki na 
lunch, zastanawialiśmy się, co takiego się
wydarzyło. To jednak najwyraźniej nie zmąciło dobrego humoru Pata.
Tydzieńpóźniej powitałmnie szerokim uśmiechem, gdy razem wchodziliśmy na 
zajęcia do 
Vandy'ego. (Zawsze siadało sięw ławce obok osoby, na którąnatknęło sięprzy 
wejściu — 
jeszcze jeden środek przeciwko „szczególnym przyjaźniom".)
— Jak dobrze, że wówczas sięzdecydowałem z tobąporozmawiać, Kevin — odezwał
się. — 
Dziśczujęsięo sto procent lepiej.
Na tym nie wyczerpałsięjednak tegoroczny limit pomocy, jakiej musiałem udzielać
Patowi.
Jakośtak w połowie kwietnia, gdy wiosna powoli i nieśmiało zdobywała panowanie 
nad naszym 
światem, pewnego czwartkowego poranka (w czwartki nie było wykładów, bo tak 
przyjęto w 
rzymskim kolegium) spacerowałem samotnie wąskądróżkąnad brudnym jeziorem. 
Takie 
samotne spacery nie były zbyt życzliwie widziane w seminarium. Zakładano, iżrodzą
brudne albo 
zbyt przenikliwe myśli, które niszcząwysiłki wychowawcze podejmowane przez 
ojców.
Usiadłem na ławeczce przed małym molo i próbowałem w myślach uporządkować
cały problem 
związany z wyjazdem do Rzymu. W pewnej chwili usłyszałem głosy dwóch 
mężczyzn, którzy nie 
mogli mnie zauważyćze względu na rosnące tu krzaki. W tonie ich głosów było coś, 
co sprawiło, 
że poczułem siębardzo niepewnie. Jednym z rozmawiających byłTony O'Malley.
— Dwa razy w tygodniu? — zapytałgo drugi głos. — Dlaczego?
— Bo dwa razy w tygodniu spotyka sięz dziewczynąw mieście — powiedział
O'Malley. — 
Zabrali mu Koko, to przerzuciłsięna kobiety.
— Czy jesteśpewien? — Właściciel drugiego głosu byłnajwyraźniej dumny z 
zaufania, jakim 
obdarzyłgo O'Malley, jednak żądałdowodów.
— Jerry, fryzjer, powiedziałmi, że widział, jak Donahue spotykałsięz niąw 
zajeździe, w którym 
pracuje. Ona jest uczennicąprzedostatniej klasy w szkole średniej w Liber-tyville. 
Jerry 
powiedział, że spotykająsiętam w każdy wtorek i czwartek o dziesiątej trzydzieści 
wieczorem i 
odjeżdżająjej gruchotem.
— Ale dlaczego Jerry o tym ci opowiedział?
W drugim głosie rozpoznałem wreszcie Teda Froelicha, jednego z 
najsympatyczniejszych i 
najrozsądniejszych seminarzystów.
— Nie wiem. Ważne sąfakty oraz to, iżnie możemy pozwolić, żeby facet taki jak 
Donahue 
reprezentowałChicago w Rzymie. Musimy poinformowaćo wszystkim Maca. Jeśli 
mi nie 
wierzysz, obserwuj pokój Donahue dziśw nocy. A w następny wtorek będziesz mógł
z czystym 
sumieniem pójśćdo Maca.
Po chwili rozmówcy oddalili sięna tyle, że nie słyszałem jużich głosów.
Siedziałem bez ruchu na ławce. Mój mózg i całe nioje ciało zdawały się
sparaliżowane. Patrick 
Donahue nigdy nie powinien byłznaleźćsięw tym seminarium. Wkrótce pozbędęsię
go stąd, raz 
na zawsze. Nie muszęnic robićw tym celu. A walkęo Rzym wygram przez 
dyskwalifikację
przeciwnika.
Dziewczyna ostrożnie prowadziła samochód drogąw kierunku terenów seminarium, 
modląc się, aby 
pojazdu nie zauważyli policjanci z patrolu. Przy końcu drogi zatrzymała siępod 
transformatorownią, 
przechyliła sięna prawąstronęi mocno objęła swojego pasażera.
Obdarzyłjązdawkowym pocałunkiem w czoło, wyśliznąłsięz samochodu i powoli, 
ostrożnie 
pospieszyłw kierunku budynku mieszkalnego seminarium. Powrót do pokoju był
najbardziej 
niebezpiecznym fragmentem tej wyprawy.
Niemal na palcach dotarłdo frontowych drzwi. Wychodząc stąd, zostawiłje otwarte i 
byłpewien, że 
nikt ich nie zamknął, były używane i zapewne nawet Mac nie wiedział, że
istnieje do nich klucz. Znalazłszy sięw środku, ruszyłkorytarzem, oświetlonym 
jedynie bladą
lampąna odległym końcu. Teraz musiałprzebiec dwa piętra w góręwąską, ciemną
klatką
schodowąi jużbędzie u siebie. DziękowałBogu za pomysłkardynała Mundeleina, 
aby każdy 
seminarzysta miałosobny pokój. Nadchodziłnajbardziej ryzykowny moment 
wspinaczki po 
schodach. Na chwilębędzie musiałukazaćsięw świetle korytarza pierwszego piętra. 
Jeśli Mac 
akurat otworzy drzwi swojego pokoju, zobaczy go...
Te kilka sekund było dla niego chwiląekscytującego napięcia. Uwielbiałto uczucie, 
ten fragment 
gry, bardziej nawet niżchwile, gdy pieściłciało dziewczyny.
Mac nie pojawiłsię. Z mieszaninąulgi i irracjonalnego zawodu pokonałostatnie 
stopnie. 
Pozostało jużtylko kilkanaście kroków korytarzem do azylu własnego pokoju. 
Przeszedłgo 
dreszcz, niczym w ostatnich sekundach przed zdobyciem kobiety. Otwierając drzwi, 
myślało 
tym, co zrobi z niąnastępnym razem. Ostatniego lata czytało kilku ciekawych 
pozycjach...
W połowie drogi do łóżka zamarłz przerażenia. Ktośsiedziałprzy jego biurku.
Jak z katapulty wyskoczyłem z półmroku kaplicy zaraz po wieczornej modlitwie, 
chcąc wziąć
prysznic przed dziewiątączterdzieści pięć, godzinągaszenia świateł. Mundelein było 
zapewne 
jedynym seminarium na świecie, w którym każdy seminarzysta miał łazienkęw 
swoim pokoju.
Kiedy ujrzałem Teda Froelicha, jak idzie korytarzem i puka do drzwi Maca, szybko 
pobiegłem na 
drugie piętro, do pokoju Pata. Zapukałem, najpierw cicho, delikatnie, a potem bardzo 
głośno. 
Żadnej odpowiedzi. Otworzyłem drzwi i zajrzałem do środka. Ciemno. Włączyłem na 
moment 
światło i szybko je zgasiłem. Łóżko było równo, starannie zasłane. Pat nawet nie 
próbował
stworzyćpozorów, że go używałtej nocy.
Jeśli Mac tutaj wejdzie i zastanie puste łóżko, usiądzie i będzie czekałdo powrotu 
Pata.
Szybko ściągnąłem sutannęi resztęgarderoby, znalazłem pidżamęPata, wiszącąna 
drzwiach 
łazienki, ubrałem sięw niąi wśliznąłem siędo łóżka. Głowęnakryłem poduszką, 
gestem 
sugerującym, że chcęodseparowaćsięod wszelkich dźwięków dochodzących z 
zewnętrznego 
świata.
Ledwo dosłyszałem, jak otworzyły siędrzwi. Nie poruszyłem się. Czy ta poduszka 
spełni swoje 
zadanie?
Przez jeden straszny moment przygotowywałem siędo tego, że będęmusiał
naśladowaćgłos 
Pata. Oczy miałem kurczowo zaciśnięte. Usłyszałem ciężki oddech Maca. Krążyłpo 
całym 
pokoju. Ostrożnie otworzywszy jedno oko, ujrzałem wąski strumień światła z małej 
elektrycznej 
latarki. Po chwili światło zatrzymało sięna łóżku. Powoli poruszając latarką, Mac 
upewniałsię, 
czy pod kołdrąznajduje sięludzka istota. Jeszcze kilka sekund i światło zgasło. 
Bezszelestnie 
Mac wycofałsięw kierunku nie domkniętych drzwi, wyszedłna korytarz i zamknąłje 
za sobą. 
Cicho szczęknęła klamka, gdy odchodząc, puściłją.
Uff...
Jeszcze długo leżałem bez ruchu. W końcu wstałem. Starannie zaścieliłem łóżko; na 
tyle 
dokładnie, na ile pozwalały na to ciemności — nie odważyłem sięzapalić światła. 
Odwiesiłem na 
miejsce pidżamęPata i ubrałem sięw własne rzeczy.
Usiadłem na twardym krześle przy metalowym biurku. Na półkach nie stało zbyt 
wiele książek. 
Mój przyjaciel Pat nie byłzawołanym intelektualistą. W miaręjak mijałczas, w 
pokoju robiło się
coraz chłodniej, gdyżna noc w seminarium wyłączano ogrzewanie. Kaloryfery ożyją
znowu, gdy 
o godzinie piątej czterdzieści pięćtrzy długie, szarpiące nerwy dzwonki obwieszczą
pobudkę. 
Zastanawiałem sięjuż, czy nie opuścićstanowiska u Pata i nie schronićsięw cieple 
własnego 
łóżka. Namówiłem dobrąsiostręzawiadującąnaszym piętrem, aby wydała mi dwa 
dodatkowe 
koce — to tylko niewielkie, „techniczne" naruszenie obowiązujących w seminarium 
reguł.
I wówczas usłyszałem odgłos czyichśkroków w korytarzu. Z pewnościąnie należały 
do Maca. 
Wstrzymałem oddech,
kiedy zbliżyły siędo drzwi, za którymi sięznajdowałem. Będzie mi bardzo głupio, 
jeśli ktośz 
kadry znajdzie mnie siedzącego o tej porze za biurkiem w pokoju Pata.
Drzwi otworzyły sięi ktoś, ciężko oddychając, wszedłdo środka. W świetle lamp z 
korytarza 
zdążyłem zobaczyćjego twarz, zanim zamknąłdrzwi. A więc tak wygląda mężczyzna 
po 
seksualnej zabawie z kobietą...
— Jak siębawiłeś, Patrick? — odezwałem się.
Pytanie, którego sięzupełnie nie spodziewał, zachwiało nim. Jak pijany zatoczyłsię 
na biurko. 
Obie dłonie oparłna jego płaskiej, zimnej powierzchni, głowęzwiesiłmiędzy 
ramionami.
— Co?... — wykrztusił, z trudem łapiąc oddech.
— Jeden z twoich przyjaciółdowiedziałsięo dziewczynie i nasłałMaca. Mac 
przyszedłtu, chcąc 
sięupewnić, że ciebie nie ma. Przypadkiem leżałem w twoim łóżku. Cholera, Pat, 
znowu miałeś
szczęście.
Nogi ugięły siępod nim, głowęoparło biurko.
— Jak...
— Nieważne. — Nie dałem mu dokończyć. — Dowiedziałem się. Nie zacierasz zbyt 
dobrze za 
sobą śladów.
— Nie powinieneśbyłtego robić, Kevin — odezwałsięchrapliwym tonem. — Nigdy 
więcej nie 
ryzykuj dla mnie swego powołania. Nie jestem tego wart.
— Może to właśnie częśćmojego powołania. Wyciągaćcięz kłopotów.
Otworzyłem drzwi i rozejrzałem sięuważnie w lewo i w prawo po korytarzu. Do 
swojego pokoju 
miałem zaledwie sześćkroków. Chciałem cośjeszcze powiedziećPatowi, ale nie 
potrafiłem 
znaleźćwłaściwych słów. Ostrożnie wysunęłem sięw półmrok korytarza.
Pat nigdy nie wspomniało tym nocnym spotkaniu. Froelich nie powróciłdo 
seminarium po 
letnich wakacjach. Myślę, że nie pasowałtutaj ze swoim zamiłowaniem do krętactwa 
i 
szpiegowania. Ukończyłjednak inne seminarium i jest teraz biskupem w stanie 
Kansas.
Trzy tygodnie później moje współzawodnictwo z Patem dobiegło końca.
Kiedy wychodziliśmy z kaplicy, zakończywszy cichąmodlitwępoobiednią, McNulty 
skinąłna 
mnie głową, a gdy podszedłem, powiedziałoschle:
— Chodźdo mojego gabinetu.
Udałem sięza nim do zagraconego, śmierdzącego cygarami pokoju i czekałem około 
dwudziestu 
minut; wystarczająco długo, abym poczułsięspięty i niepewny co do jego zamiarów.
Mac byłwysokim, szczupłym mężczyzną, mniej więcej mojego wzrostu i zaledwie 
jakieś
dwanaście lat starszym ode mnie; według moich obecnych kryteriów byłmłodym 
księdzem. Miał
rzadkie, jasne włosy i duży nos, który nadawałmu wyglądu wyniosłego orła. (Wciąż
jeszcze jest 
księdzem, umiarkowanie dobrym proboszczem. I wciążgo nie lubię.)
— Jesteśbardzo dumnym młodzieńcem, Brennan, bardzo dumnym — powiedział
wreszcie, 
wyciągając w moim kierunku palec wskazujący.
W tym momencie zdałem sobie sprawę, że przegrałem. W tej strasznej chwili bałem 
sięnawet, iż
usunąmnie z seminarium; byłby to jedyny, w moim pojęciu, sposób pozwalający im 
usprawiedliwićto, co zamierzali zrobić. Wiele lat później dowiedziałem się, że 
Yandy i kilku 
innych jezuitów miało właśnie taki zamiar, ale Mac ich przed tym powstrzymał.
— Sądzę, że muszęjeszcze dużo nad sobąpopracować— powiedziałem bez 
przekonania.
— Powinieneśpojechaćdo Rzymu, powinieneś... Nie możemy jednak posłaćtam 
kogośtak 
dumnego jak ty. Pat Donahue nie jest ani tak inteligentny jak ty, ani nie ma takiego 
wpływu na 
innych, ale ty jesteśzimny i arogancki. Głupio postępujesz z ludźmi...
— Dlaczego mam więc na nich taki wpływ? — wtrąciłem, pragnąc zdobyćchoć
jeden punkt, 
zanim zostanęstąd wyrzucony.
Mac pochyliłsięku mnie w swoim krześle, obserwując mnie wyniośle.
— Jeśli masz zamiar ze mnąsiękłócić, możemy zakończyćrozmowęjużw tej chwili 
— 
powiedział.
— Nie, nie, ojcze — powstrzymałem się. — Oczywiście, nie zamierzam siękłócić. 
Próbujętylko 
zrozumieć. Niespodziewanie złagodniał.
— Twój problem polega na tym, że uważasz sięza lepszego od innych, a to dlatego, 
iżtwoja 
rodzina jest bardzo bogata.
— Nie wiodło sięnam dobrze, gdy mój ojciec walczyłprzeciwko hitlerowcom — 
powiedziałem, 
przekonany, że ten patriotyczny wstęp przysporzy mi plusów.
— Niestety, ta lekcja niczego cięnie nauczyła. Będziesz więc miałjeszcze cztery lata 
nauki w 
tym seminarium, żeby zrozumieć, iżpieniądze z nikogo nie robiąlepszego od innych.
— Tak, ojcze — przytaknąłem posłusznie. — Spróbuję. Chciałem wykrzyczećmu w 
twarz swoją
pogardę, tak głośno, aby słyszało mnie całe seminarium.
— Rzym to nie wszystko — kontynuował. — Powinieneśspojrzećna najbliższe 
cztery lata jako 
okres pokuty, czas opamiętania się, czas refleksji nad tym, jak mało znaczącąrzeczą
sąpieniądze.
— Tak, ojcze — powiedziałem. Nie mogłem sięjednak powstrzymać, żeby nie 
dorzucić: — 
Jednak lubięto seminarium i pobytu tutaj przenigdy nie będęuważałza pokutę.
— Jesteśbardzo inteligentnym młodym człowiekiem, Brennan — rzuciłMac z 
namysłem, 
niepewnie. — Wcale nie jestem pewien, czy ukrywając swoje rozczarowanie, nie 
drwisz ze mnie.
— Nie, ojcze — rzekłem hardo. — Może to niewiarygodne, ale wcale nie jestem 
rozczarowany.
Pat czekałza drzwiami. Jego twarz, wyrażająca skrajny niepokój, była niemal szara.
Potrząsnąłem jego ręką.
— Gratuluję— powiedziałem. — Sprzedam ci słownik angielsko-włoski.
Przez jego twarz przebiegłgrymas bólu, a nie radości.
— Nie pojadętam, Kevin — wyszeptał. — To ciebie powinni tam posłać. Powiem im 
to. Moja 
rodzina potrzebuje ode mnie pomocy tutaj, w kraju.
Mówiłto szczerze, szczere było każde jego słowo. Ale wiedziałteż, co mu 
odpowiem.
— Nie jesteśtu ani odrobinębardziej użyteczny dla rodziny niżw Rzymie. A mnie i 
tak tam nie 
wyślą, nie mam żadnych szans. Po co więc zostawiaćto miejsce komuśinnemu? 
Musisz 
pojechać, bez dwóch zdań.
Mógłnalegać, upieraćsię. Zapewne w końcu wysłaliby mnie. Wiedziało tym i ja 
doskonale 
wiedziałem. Tego dnia, wówczas, w tym seminaryjnym ciemnym korytarzu, nasze 
ścieżki zaczęły 
sięrozchodzić.
R1955
Nie mogłem zapomniećtych kłujących iskierek, jakie pojawiły sięw oczach Pata 
Donahue. Czy 
były tam równieżprzedtem, zanim w ogóle zaświtała mu myśl, że pojedzie do 
Rzymu? Skąd 
wziąłsiędziwny strach w spojrzeniu miłego, dojrzałego rzymianina, jakim Pat stałsię
przez te 
dwa lata? Dlaczego byłtaki nerwowy, kiedy rozmawiałze mną? Nie straciłnic ze 
swego wdzięku 
i uroku osobistego, widocznych zwłaszcza wtedy, gdy opowiadałzabawne, 
ośmieszające 
Watykan historie. A jednak jego śmiech i radośćzdawały sięwymuszone. Co sięz 
nim stało w 
tym Rzymie?
Nasz rozklekotany furgon, pożyczony z willi Clearwater Lakę, gdzie wypoczywałem 
razem z 
Nickiem McAuliffem, trząsłsięgłośno podczas całej drogi do „letniego domu" 
Tanseyów. Z całą
mocąnakazałem sobie wyrzucićPata z myśli w chwili, gdy samochód wjechałna 
podjazd. Na 
ławce przed domem siedziały cztery kobiety. W skupieniu czytały książki, sprawiając 
wrażenie, 
jakby były mieszkankami dużego i drogiego domu starców. W gruncie rzeczy 
posiadłość
Tanseyów przywodziła na myśl taki przybytek. Moja matka marszczyła czoło nad 
The Quiet 
American. Mary Tansey z krzywym uśmiechem na twarzy wpatrywała sięw kartki 
Andersonville. 
Jej mała, ostra twarz wydawała sięjeszcze bardziej ściągnięta niżzwykle. A 
„zwykle" oznaczało 
grymas niechęci wobec wszelkich wysiłków, jakie należy wkładaćw życie. Maureen, 
wprost 
uderzająco śliczna, leniwie przewracała karty The Mańin the Gray Flannel Suit, a 
Georgina 
Carrey, ciemnowłosa, dobrze zbudowana kobieta, siedem albo osiem lat starsza od 
Maureen, 
nudziła
sięnad tygodnikiem z Eagle River. Wszystkie ubrane były dośćskąpo; wyglądały, 
jakby miały iść
na plażęalbo do łóżka. Jeśli chodzi o paniąCarrey, to chyba znajdowała szczególne 
upodobanie 
w noszeniu strojów tak skąpych, jak to tylko możliwe. Na stojącym przy ławce 
stoliku walały się
pozostałości po śniadaniu: okruchy po grzankach, puste szklanki po soku 
pomarańczowym i dwie 
do połowy tylko pełne filiżanki z kawą.
Obszerny i doskonale utrzymany trawnik opadałnieskazitelnązieleniądo samego 
brzegu jeziora. 
Błękitne wody LakęMinocąua lśniły zwodniczo, nie zdradzając, iżsąo wiele 
zimniejsze niż
wody naszego małego jeziorka na drugim końcu stanu.
— Za późno, Kevin — zakomunikowała Maureen, całując mnie na powitanie z takim 
zapałem, że 
zrobiło mi sięnieznośnie gorąco. — Golfiarze wyszli jużna pole.
Miała fryzurkęa la Audrey Hepburn z Rzymskich wakacji.
Matka powitała mnie bardziej macierzyńskim pocałunkiem. Mary Tansey ledwie 
zauważyła moje 
przybycie, a Georgina Carrey obdarzyła uważnym, taksującym spojrzeniem, po czym 
powróciła 
do swojego tygodnika. Przedstawiłem im Nicka.
Nick przyjąłzaoferowanąmu kawę. Ja zdecydowałem sięna herbatę. Golfiarze — 
Arnold 
Tansey, Pułkownik, Pat Donahue, chłopak Maureen (niejaki BurkęHaggarty z 
Bostonu) oraz 
John Carrey — rzeczywiście zaczęli bardzo wcześnie. Byłem pewien, że zarządziłtak 
Arnold, 
twardy jak skała były footballowy gwiazdor z Notre Damęi jeden ze stu 
pięćdziesięciu czterech 
tegorocznych amerykańskich milionerów. Nie pomyliłem się.
To Tanseyowie byli odpowiedzialni za tępielgrzymkędo północnego Wisconsin. 
Spotkali Pata w 
czasie podróży do Rzymu i, naturalnie, z miejsca ich oczarował. Zapłacili mu koszty 
podróży 
samolotem tylko po to, aby gościłu nich przez dwa tygodnie pod koniec lipca. 
Przybyłwięc, 
niczym zwycięski bohater, przywożąc z sobąpowiew doskonałej rzymskiej ogłady. 
Ponieważmój 
ojciec byłprawnikiem
Tanseyów, zaprosili go równieżrazem z matką, podobnie zresztąMaureen oraz pana 
Burke'a; 
tego ostatniego ze względu na jego bliżej mi nie znane koneksje polityczne. John i 
Georgina 
Carreyowie przebywali tu jużod paru tygodni z kilkuletnim synem. Nie 
dowiedziałem się, 
jakiego rodzaju związek jest pomiędzy Carreyami a Tanseyami. Zorientowałem się 
jedynie, że 
obie rodziny pochodząz tej samej bogatej parafii z South Side w Chicago.
— Jaki film oglądałeśwczoraj wieczorem? — zapytała mnie matka, z niesmakiem 
zatrzaskując 
powieśćGrahama Greene'a.
— Wczoraj wieczorem On the Waterfront, przedwczoraj Rzymskie wakacje, a dzień
wcześniej 
High Noon.
— A co sądzisz o Audrey Hepburn? — wtrąciła sięMaureen.
— Ta fryzura lepiej wygląda na tobie niżna niej — odparłem.
— Hmm... — westchnęła. — I co będziesz tutaj robił? Jedynie grałw golfa i oglądał
filmy?
— Przynajmniej nadrobięzaległości i obejrzęto, co straciłem w seminarium.
— Dlaczego zamknęli was tam na całąpołowęlata? — zapytała Maureen, tupiąc w 
podłogęz 
dezaprobatą.
— Ponieważwładze kościelne chroniąseminarzystów przed niebezpieczeństwami 
czyhającymi 
na tym świecie, Maureen — odparła moja matka, która absolutnie nie zgadzała sięz 
dyscypliną, 
jakiej byłem poddawany. — Według nich takim niebezpieczeństwem sąkobiety jak 
ty, moja 
droga, w kostiumach kąpielowych nie lepszych od bielizny. Przecieżnie wypada, aby 
księża znali 
sięna tych sprawach, prawda?
— Nie jest to rzecz, o której powinni rozmyślaćksięża — odezwała sięGeorgina 
Carrey 
nabożnym tonem. — Wystarczy im taki problem jak pijaństwo... Za dużo piją.
Odniosłem wrażenie, że wtrąciła się, ponieważkoniecznie chciała cośpowiedzieć, a 
nie dlatego, 
że wierzyła w to, co mówi. Nadal natomiast milczała Mary Tansey, skupiona nad 
Andersonville.
_ \V oczekiwaniu na tych zapalonych golfiarzy popływajmy trochę— powiedziała 
Maureen. — 
Woda w jeziorze jest wystarczająco zimna, aby oczyścićnas z wszelkich pokus. 
Chodź, Nick.
Powiedziałem, że wątpię, czy zwykła woda jest w stanie tego dokonać, ale po 
kilkunastu 
sekundach pływania musiałem przyznaćMaureen rację. Nawet ona, w 
dwuczęściowym, 
seksownym kostiumie kąpielowym, nie stanowiła pokusy w wodzie o temperaturze 
około 
szesnastu stopni Celsjusza. Po krótkiej kąpieli wybiegliśmy na nowiutkie drewniane 
molo. Tam 
położyliśmy sięi wygrzewaliśmy w promieniach słońca, wdychając wspaniały, ostry 
zapach 
okolicznych młodych sosen.
— Cholera, jak ci nieprzyzwoicie bogaci kapitaliści sobie żyją, kosztem nas, 
proletariuszy — 
odezwałsięw końcu Nick. — Do diabła, idęo zakład, że na noc włączają 
ogrzewanie.
Maureen z uśmiechem pokiwała głową.
— Georgina, oprócz tego, że jest nieprzyzwoicie bogata, jest na dodatek bardzo 
męcząca — 
stwierdziła. — Mary jest nudna, Arnold tępy. John jest tak cichy, jakby go w ogóle 
nie było. 
Dzięki Bogu przynajmniej za twojego ojca i matkę, Kevin. — Ułożyła sięwygodniej 
na ręczniku. 
— A co myślisz o Burke'u?
— Całkiem miły facet jak na Irlandczyka z Bostonu — skłamałem. BurkęHaggarty 
był
przystojnym, ale pustym bufonem i nawet fakt, że nie wymawiał„r", nie mógł
pasowaćgo na 
inteligenta.
Maureen gwałtownie usiadła i pochyliła sięku mnie.
— W zeszłym miesiącu zabrałmnie do posiadłości Ken-nedych — powiedziała. — 
Grałam z 
nimi wszystkimi w football. To zabawni i mili ludzie. Kiedy Jack zostanie 
prezydentem w 1960, 
Burkęodziedziczy jego fotel w senacie. Wszystko jużpostanowione. — Jej nagie 
ramiona 
falowały, gdy mówiła z nie ukrywanym entuzjazmem.
— Wątpię, czy katolik może zostaćprezydentem — stwierdziłNick z 
powątpiewaniem.
— Jack Kennedy może — stwierdziła Maureen z prze-konaniem w głosie. — Hej, patrzcie, kto nadchodzi. Jeśli nie przestanie flirtowaćz 
Burke'em, 
wydrapięjej oczy — warknęła, patrząc w kierunku Georginy Carrey zbliżającej sięw 
naszym 
kierunku. Przy Georginie, ubranej w obcisły kostium kąpielowy, odsłaniający całe 
plecy, 
Maureen wyglądała jak uosobienie cnoty.
— Mogęsiędo was przyłączyć? — zapytała Georgina ochrypłym głosem.
— Dlaczego nie? — odparła Maureen bez śladu entuzjazmu w głosie. Po chwili 
zwróciła siędo 
mnie: — Hej, co sądzisz o naszym rzymianinie? Czy nabrałtam klasy, czy teżją
stracił?
— Cały czas jestem pod wrażeniem — odparłem zgodnie z prawdą. — Sądzę, że 
wyniesie z 
Rzymu wszystko to, co najwartościowsze. Pewnie kiedyśbędzie biskupem.
— Wyglądamy przy nim jak chłopi małorolni — powiedziałNick z odrobiną
goryczy. Na jego 
okrągłej, piegowatej twarzy wyraźnie malowała sięzazdrość. — Nie jestem pewien, 
czy mam 
ochotęna sielankowe wakacje z dystyngowanymi osobami.
Maureen uniosła brwi.
— Czyżby tłuszcza miała cośprzeciwko naszemu bohaterowi? Hej, Kevin, 
powinieneścośz tym 
zrobić.
— Zazdrośćwobec osoby duchownej to straszna i bezsensowna rzecz — 
powiedziałem, próbując 
rozsmarowaćsobie na plecach trochęolejku do opalania. — Wszyscy lubimy Pata, a 
odległośćod 
Clearwater Lakędo Via Yeneto nie ma na to żadnego wpływu.
Ale Maureen nie ustępowała.
— Zdaje się, że Pat prowadzi w Rzymie zupełnie inne życie niżwy w swoim 
seminarium. Ma o 
wiele więcej swobody.
— Nie wstaje o piątej dwadzieścia pięć— Nick wpatrywałsiępustym wzrokiem w 
jezioro, a w 
jego głosie czućbyło napięcie. — Nie musi modlićsięprzez półtorej godziny, zanim 
zezwoląmu 
pomaszerowaćpółmili na śniadanie. Nie ma wyznaczonych trzech krótkich przerw 
na zapalenie 
papierosa w ciągu dnia. Nie mieszka w warunkach podob-nych do tych, jakie panująna łodziach podwodnych. Nie pj sjęprzez większośćdnia 
w cztery 
puste ściany. I nikt mu nie zabrania przebywaćmiędzy ludźmi dłużej niżkilka 
tygodni w roku. My 
jesteśmy więźniami, podczas gdy on uczy się, i cokolwiek by powiedzieć, smakuje 
życia w 
Rzymie. _ Nie jest ażtak źle — mruknąłem. Bezmyślnie wpatrywałem sięw sosny 
rosnące po 
drugiej stronie jeziora. Georgina Carrey wcale nie zamierzała wskoczyćdo jeziora, jej 
doskonały 
strój byłna pokaz, a nie do kąpieli.
— Pat jest Patem i nie powiedziałem, że go nie lubię— stwierdziłNick. — Nie 
można sięna 
niego złościć, cholera, niech nawet zostanie papieżem. Mówięto wszystko dlatego, że 
przetrwałem cholerne pięćlat w bezsensownym, głupim systemie i zazdroszczę
człowiekowi, 
który tego uniknął.
— A więc przyznajesz, że nienawidzisz tego swojego seminarium! —wykrzyknęła 
Maureen 
triumfalnym głosem. Ażwstała z podniecenia.
— Dlatego my, seminarzyści, jesteśmy sobie tak bliscy — odezwałem sięspokojnym 
głosem, 
widząc, że za chwilęmogąpaśćniebezpieczne stwierdzenia. — Stanowimy jedność
wobec 
wspólnego przeciwnika, czyli władców wielkiego muzeum rozciągającego sięna 
setkach akrów w 
północnym Illinois. Władcy ci próbująprodukowaćksięży w taki sam sposób, w jaki 
pierwsza 
lepsza fabryka produkuje salami.
— I udaje im sięto — stwierdziłNick gorzko. — Tylko po to, żebyśmy nie poznali, 
czym 
naprawdęjest życie, każąnam w tym bezdusznym miejscu spędzaćwiększośćlata.
— Pat Donahue byłdla nas bardzo miły, kiedy wraz z Tanseyami zwiedzaliśmy 
Rzym — 
odezwała sięGeorgina nijakim tonem. — Nawet zaprowadziłnas do katakumb pod 
kaplicą
świętego Piotra.
— Och, to z pewnościąbardzo podniecające miejsce — powiedziała Maureen ze 
złośliwym 
błyskiem w oczach.
— Chyba jużpora na lunch — przerwałem w poręi zaczęliśmy siępodnosić.
Kiedy wróciliśmy, rzeczywiście wszyscy jużjedli, chociażw bardzo posępnym 
nastroju. Arnold 
Tansey, potężny mężczyzna o ramionach szerokich niczym słupy wysokiego
napięcia, łysej czaszce okolonej koronkączarnych włosów i szczęce wielkiej jak młot 
parowy, był
najwyraźniej nie w humorze. Przeciwników takich jak on Pułkownik bez większego 
problemu 
ogrywałna polu golfowym. Tansey zrobiłpieniądze w przemyśle budowlanym; 
kapitał
początkowy dałmu spadek po ojcu. Byłdośćtępym facetem, o wielkiej byczej 
głowie; miał
jednak siłęczołgu. W wieku czterdziestu pięciu lat zostałmilionerem. Nie miał
dzieci, posiadał
natomiast żonę, która go ignorowała, oraz głębokie przekonanie, że pozjadał
wszystkie rozumy. A 
jednak, w swojej tępej prostocie, byłdośćatrakcyjnym człowiekiem, szczególnie na 
tle 
uprzejmego, cichego Johna Carreya, który na dodatek nosiłzupełnie nie pasujące do 
niego 
okulary. Kobiety na zmianędopilnowywały przyrządzania lunchu. Z tej umowy 
wyłamywała się
jedynie Maureen, która nie uznawała zwyczaju formalnych i niemalże oficjalnych 
lunchów w 
domu Tansey ów.
— Dowiedziałem się, że kiedy mnie nie było, Chicago otrzymało nowego burmistrza 
— odezwał
sięPat, próbując przerwaćniezręcznąciszę, która panowała przy stole jużod 
dłuższego czasu.
— Dick Daley nie przetrwa dłużej niżjednąkadencję— stwierdziłArnold Tansey, 
chcąc 
podtrzymaćrozmowę. — Martin Kenelly byłdoskonałym burmistrzem i uczciwym 
biznesmenem. 
Dick Daley jest marionetkązwiązków zawodowych. Jemu i Billowi Lee wydaje się, 
że potrafią
rządzićmiastem. Jeśli AFL i CIO połącząsiętej zimy, Chicago stanie siępierwszym 
miastem 
rządzonym przez robotników. Dick Daley i George Meany planująwalkęo Biały 
Dom. 
PoprowadząkampanięprezydenckąWaltera Reuthera, zobaczycie. A przecież
pierwszym 
zadaniem biznesmenów jest w tej chwili zastopowanie ekspansji związków. Oni 
jednak chcą
wykorzystaćatak serca prezydenta i nie wątpiąw swoje zwycięstwo. Cóż, w tej 
sytuacji musimy 
zjednoczyćsiępod skrzydłami senatora Goldwatera.
— Zawsze myślałem, że senator Daley jest socjalistą— powiedziałmój ojciec. — 
Podobnie jak 
niegdyśjego ojciec, Wielki Mikę.
_ Zobaczycie — Arnold zniżyłgłos do konfidencjonalnego szeptu. — Ten cały 
socjalizm zrówna 
cały kraj z ziemią- Musimy przypomniećsobie stare czasy i najważniejsze zasady 
skutecznego 
działania w interesach, żeby się
nie dać.
_ Jak rok 1933 — powiedziałPat.
Moja matka i Maureen w tej samej chwili zakrztusiły sięsałatkąz tuńczyka, 
serwowanąna 
nieskazitelnej porcelanie przez dwóch służących.
— Powiedz nam cośo senatorze Kennedym — zwróciła sięMaureen do 
towarzyszącego jej 
młodego człowieka.
BurkęHaggarty piłwłaśnie drugie piwo. Ziewnąłszeroko. W jego bladoniebieskich 
oczach 
widniało wyraźne znudzenie, a ostry orli nos zmarszczyłsięlekceważąco.
— Jack jest doskonałym politykiem — wycedził. — Bardzo dobrze sobie radzi. 
Chociaż, szczerze 
mówiąc, Bobby, z którym chodziłem do Harwardu, jest o wiele lepszy od Jacka. Ma 
nadzwyczajny zmysłpolityczny. Razem zrewolucjonizujemy amerykańskąpolitykę.
Haggarty miałjakieśdziesięćdo piętnastu funtów nadwagi, jego wzrok przywodziłna 
myśl 
nałogowego alkoholika, a włosy, siwiejące na skroniach, mimo oczywistych 
wysiłków z jego 
strony, bezustannie sprawiały wrażenie niechlujnie potarganych. Och, dobry Boże, 
Maureen, 
niech to nie będzie on, nie on, nawet gdyby miałzostaćprezydentem Stanów 
Zjednoczonych.
— Katolik nigdy nie będzie prezydentem — powiedziałArnold Tansey.
— Do diabła, dlaczego nie? — wykrzyknąłem gorąco. Wpatrywałem sięw powabne 
ciało 
Georginy Carrey wystarczająco długo, aby moja krew zawrzała. — Nie wiem, czy już
teraz, ale z 
całąpewnościąprzed końcem lat sześćdziesiątych prezydentem będzie katolik.
— Obyśmiałrację, młody człowieku — powiedziałTansey chłodno. — Widzę, że w 
twoich 
żyłach płynie krew równie gorąca jak u twojego ojca.
— O nie, to raczej temperament matki, a poglądy ojca — stwierdziłPat.
Kiedy przebrzmiał śmiech, swoje trzy grosze do rozmowy postanowiła wtrącić
Georgina Carrey.
— Czy mógłbyśpodaćmi szynkę, Arnoldzie? — zapytała takim tonem, jakby to było 
zaproszenie 
na randkę.
Po lunchu Pat odwiózłnas odkrytym wozem terenowym z powrotem do willi. 
Zamierzaliśmy 
pograćw tenisa, a potem przygotowaćsiędo wieczornej imprezy — dzikiej 
satyrycznej rewii 
opartej na Showboat, na którązaproszono rodziny wszystkich seminarzystów 
przebywających w 
okolicy; rzecz, o której lepiej, żeby w Mundelein sięnie dowiedziano.
— Opowiedz nam wreszcie o Rzymie — odezwałsięNick do Pata, gdy wąską, 
zakurzonądrogą, 
wijącąsięprzez sosnowy las, jechaliśmy w kierunku autostrady stanowej.
— Miałem wielkie szczęście — zacząłPat. — Moi nauczyciele to najwspanialsze 
umysły w 
Kościele, moi koledzy zjechali do Rzymu z całego świata; studiujemy w sercu 
chrześcijaństwa i 
znajdujemy sięw Rzymie w czasie największego, najważniejszego pontyfikatu 
ostatnich kilku 
stuleci. Pius jest z pewnością świętym.
— I nie szkodzi mu to, że współpracowałz Hitlerem i Mussolinim? — zapytałem 
głosem 
niewiniątka.
— Och, przestań, Kevin — westchnąłPat. Akurat wjeżdżaliśmy na autostradę. — To 
nieuczciwe.
Jego młodzieńczy czar podlegałteraz świadomej i pełnej dyscypliny kontroli. 
Szybkie, celne 
wypowiedzi układały sięw rozwinięte, logiczne zdania. Ciepły uśmiech pojawiałsię
na ustach 
Pata zawsze w odpowiednim momencie. Tylko te jego oczy... wciążjakby sięczegoś
bał. 
Dziwne... przez wiele lat z trudem to do mnie docierało, teraz jego strach widziałem 
bardzo 
wyraźnie.
— Zazdroszczęci wolności — powiedziałNick. Ażzatrząsłsięze złości na system 
seminaryjny, 
którego wszyscy z głębi serca nienawidziliśmy. — Żyjesz w jednym z 
najsłynniejszych miast na 
świecie, a my w LakęCounty. Lato spędzasz, wędrując po Europie, a my zjeżdżamy 
się, ku 
chwale boskiej, nad Clearwater Lakę.
Pat roześmiałsiębeztrosko.
_ Wcale nie ma pomiędzy nami tak wielkiej różnicy, naprawdę, Nick. A poza tym, 
czy 
pomyślałeśo tych wszystkich pokusach, które wiążąsięz przebywaniem w Rzymie?
_ W Mundelein teżbywająpokusy.
_ Skoro o tym mowa — powiedziałPat — ta Carrey ma niezgorsze ciało, co? Chyba 
wiele głów 
tu sięza niąogląda.
_ Nie wiem — odparłNick. — Raczej wolępatrzećna twojąprzyjaciółkę, Maureen.
_ I nie jesteśw tym odosobniony. Chociaż, prawdęmówiąc, chciałbym, żeby w tym 
tłumie nie 
było tego snoba z Bostonu.
— Cholera, chłopaki, zawsze otaczająnas piękne dziewczyny — westchnąłNick. — 
Kevin, 
powiedz, co sięstało z tąmałąblondynką, którąuczyłeśjeździćna nartach wodnych? 
Pamiętasz 
ją?
— Dośćmgliście — odparłem.
— Ukończyła college świętej Anny w czerwcu — powiedziałPat szybko. — Pracuje 
na oddziale 
psychiatrycznym szpitala Loretto.
— Dałeśsobie z niąspokój, co? — zapytałem.
— Tak, dałem sobie z niąspokój. Zdaje się, że spotyka sięz Timem Curranem, 
wiesz...
— Ostatni z bandy Czarnego Wędrowca — zauważyłem.
— Przestałnawet pić. Sprzedaje buty w Marshall Field i chodzi do szkoły 
wieczorowej. Chce być
prawnikiem.
— Czy to wszystko robi dla Ellen?
— Chyba nie. Myślę, że ona go bardzo pilnuje i jest swego rodzaju surowym 
nadzorcątej 
„przemiany". Chociaż, może i Tim na poważnie chce sięzmienić? Jużnie jest tym 
samym starym 
komediantem.
Pomyślałem, że jeśli ktokolwiek mógłby podtrzymaćw Timie Curranie ochotędo 
żartów, to 
osobątąjest jedynie Ellen Foley.
Po gorącym dniu, wieczorem, odbyło się„lodowe party" na drewnianej ławeczce 
przed głównym 
wejściem do willi. Ponad Clearwater Lakę świeciłpełny sierpniowy księżyc.
— Czy będziesz miałkłopoty, jeśli zobaczą, że razem rozmawiamy? — zapytała 
Maureen, 
odstawiając pustączarkępo lodach czekoladowych.
— Przypadnąmi w udziale jedynie wyrazy uznania za J dobry gust, Maureen. Co 
sądzisz o naszej 
willi? To kardynałMundelein kazałjądla nas zbudować, jak zresztąi wszyst- f ko 
inne wokół
tego jeziora; drewniane domki, które mająskrywaćprzyszłych księży podczas tych 
długich, 
grzesznych letnich miesięcy.
— Jakażgorycz przez ciebie przemawia — westchnęła. Jej serdeczny uśmiech i 
wesołe oczy 
sprawiły, że poczułem wewnątrz przyjemne ciepło. — Uważam, że jest to bardzo 
miłe miejsce i w 
rzeczywistości podoba sięrównieżtobie. J Możesz tu czytaći wypoczywać, a od 
czasu do czasu 
pogapićsiętrochęna figurkęGeorginy Carrey. Czego jeszcze przyszły ksiądz może 
chciećod 
życia?
— O wiele więcej, zapewniam cię.
Ubrana była w białąsukienkęz krótkimi rękawami, jednak ramiona otuliła lekkim 
swetrem, 
mającym chronićjąprzed chłodnym północnym wiatrem.
— Jesteśromantykiem, Kevin, a nawet gorzej, bo ab| solutnie niewinnym 
marzycielem — 
odrzekła. Skrzyżowałramiona na piersiach, jakby wpływ niewinnego romantyz-j mu 
mógłbyć
bardziej niebezpieczny od chłodu nocnegc powietrza. — Mam nadzieję, że twój 
Kościółcięz 
tego niej wyleczy.
— Zapewne wyleczy — odparłem ponuro.
— Czy przegrałeśz nim dziśpo południu? — zapytała| pochylając w bok głowę.
— Dołożyłem mu sześćdo dwóch i sześćdo zera — po-l wiedziałem z 
przygnębieniem. — Ale to 
była głupia za-1 bawa. Pat doskonale opanowałsztukęwdzięcznego przegrywania.
— A ty ciągle nie potrafisz udawaćradosnego zwycięzcy, 
____ Nadejdzie taki dzień— stwierdziłem i roześmiałem się
razem z nią.
pojawiłsięPułkownik, niosąc znów lody czekoladowe.
_ Jerome Kern udusi was za to, co zrobiliście z jego Showboat — powiedział.
Tej nocy, trzęsąc sięz zimna mimo kilku warstw okrywających mnie kocy, modliłem 
sięza 
Czarnego Wędrowca i jego damę. A potem, gdy skończyłem, odmówiłem jeszcze 
modlitwęza to, 
aby Bóg usunąłten dziwny strach z pięknych oczu Pata Donahue.
Dwa dni później Maureen i Pat wypłynęli kajakiem na jezioro Minocąua. 
Temperatura znacznie 
przekroczyła trzydzieści stopni Celsjusza, a niebo bylo bezchmurne. Przepłynęli 
jezioro wszerz i 
wylądowali po drugiej stronie, na malej plaży w ustronnej zatoczce.
— Dziewiczy las! — wykrzyknęła Maureen i w radosnym geście rozłożyła szeroko 
ręce.
— Nie całkiem — poprawiłjąPat. — Nie ma najpiękniejszych sosen, które wycięto 
na początku 
wieku.
— Ale jest tu i tak o wiele przyjemniej niżpo drugiej stronie. — Maureen ściągnęła 
koszulkę, którą
miała założonąna kostium kąpielowy. Po chwili zanurzyła sięw chłodnej wodzie.
—- Powałęsam siętrochępo lesie — powiedziałPat.
Byłjużo wiele spokojniejszy niżpodczas pierwszych dwóch dni po swoim 
przyjeździe. Swoboda w 
zachowaniu Maureen dobrze na niego wpływała.
Znalazłwąską ścieżkęi zagłębiłsięw las. Po około dziesięciu minutach znalazłstarą, 
pięknąsosnę, 
tak szeroką, że byłw stanie objąćramionami jedynie trzeciączęśćjej obwodu. Aż
dziwne, że 
pozostała tutaj tak długo nie zauważona. Przecieżod szerokiego traktu, używanego 
dawniej przez 
drwali, dzieliło jązaledwie kilkanaście jardów. W pewnej chwili Pat uslyszal jakieś
głosy i ukryłsię
za drzewem, nie chcąc zostaćprzez nikogo spostrzeżonym.
Ukryty za sosnązorientowałsię, że glosy należądo Arnolda Tanseya i Georginy 
Carrey. Jużmiał
opuścićswojąkryjówkęi powiedziećcośwesołego, ale zawahałsię. Niech sobie idą. 
Przed nimi 
daleka droga do domu.
Podczas gdy Pat zastanawiałsię, co powinien zrobić, Tansey wziąłdziewczynęw 
ramiona i pocałował
ją. Zdawała sięopierać, ale nie miała szansy, aby wyrwaćsięz jego stalowego 
uścisku. Pat z 
satysfakcjąprzyglądałsiętemu niby-gwałtowi. Pamiętałażza dobrze, że Georgina 
niby to podrywała 
go w Rzymie, a przecieżw gruncie rzeczy sobie z niego drwiła.
Wkrótce protesty Georginy przerodziły sięw aktywne uczestnictwo w zabawie. Pat 
przypatrywałsię
baraszkującej parze do samego końca. Dopiero wtedy, z nagłym poczuciem winy 
wycofałsięi szybko 
ruszyłw kierunku jeziora. ZnalazłMaureen na plaży, opalającąsię, ale pogrążonąw 
drzemce.
To jużtyle czasu minęło od dni, kiedy sięze sobązabawiali. Jak niewinne były to 
igraszki w 
porównaniu z żądzami, które atakujągo teraz.
W drodze powrotnej, kiedy oboje intensywnie machali wiosłami, Pat nie mógł
wyrzucićz pamięci 
widoku ciała Georginy, obejmowanego przez Tanseya.
Następnego dnia Pułkownik i Pat nie dali nawet najmniejszej szansy parze Tansey-Burke w golfa. 
Gospodarz nie byłzadowolony z takiego obrotu sprawy i przez kilka godzin chodził
nadąsany po 
domu. Widząc to, Pat, zamiast znosićciężkąatmosferęmilczącego koktajlu, wyniósł
leżak na trawnik 
i postanowiłudzielić„wypoczynku oczom". Było ciepłe, lecz parne popołudnie. 
Zasnąwszy śniło 
tym, że zostałsam na sam z Maureen na bezludnej wyspie. Okazało sięjednak, że 
wyspa leży za 
kolem podbiegunowym.
Obudziłsięnagle, drżąc z zimna. Pogoda gwałtownie sięzmieniła. Słyszał
dobiegające z oddali 
grzmoty; niebo przecinały błyskawice. Deszcz padałjużna taflęjeziora.
Pat wstałi podniósłz trawnika sweter. Akurat, kiedy odwracałsięw kierunku domu, 
dostrzegłna 
jeziorze samotny kajak.
Siedzieli w nim kilkuletnia dziewczynka i chłopiec. Ich słowy stanowiły małe 
punkciki na groźnym 
teraz jeziorze. Pat przypatrywałsiętemu z uczuciem, że ogląda jakiśhorror w kinie. 
W pewnej chwili 
kajak zaczai kręcićsiędookoła własnej osi, a wysiłki dzieci, aby nad nim zapanować, 
nie dawały 
rezultatów. Znajdowali sięponad pięćdziesiąt jardów od brzegu. Zapewne bali się
porzucićkajak i 
popłynąćwpław. A może nie potrafili pływać? Pat stałjak wryty. Nagle zobaczył, że 
ktośrzuca sięw 
fale i płynie ku dzieciom. Nie byłw stanie tej osoby rozpoznać. Dopiero po chwili 
uświadomiłsobie, 
że to Maureen.
Teraz, jakby ktośgo popchnął, popędziłdo domu. Akurat w drzwiach ukazałsię
Kevin, z gazetą, którą
miałzamiar czytaćna ławeczce.
— Maureen ratuje jakieśdzieciaki na jeziorze! — krzyknąłPat. — Szybko, zaalarmuj 
kogoś.
Nie czekając na odpowiedź, Pat ruszyłpędem do jeziora. Gdy znalazłsięna plaży, 
padały jużciężkie, 
gęste krople deszczu. Mała dziewczynka była jużbezpieczna na śliskim molo i łkała 
histerycznie. 
Burza zalewała wszystko kurtynąwody, a ciężkie fale z wściekłościąwaliły o 
pomost.
Na chwilęjednak kurtyna uniosła się. Pat ujrzałprzewrócony kajak podskakujący na 
falach. Na 
powierzchni wody widoczna była czyjaśgłowa. Krótkie, czarne włosy. Głowa 
zniknęła. To Maureen 
zanurkowała po raz kolejny w poszukiwaniu chłopca. Pat ściągnąłz nóg buty i już
miałruszyćw 
kipiel, gdy Maureen wynurzyła się. Trzymając chłopca, powoli płynęła w kierunku 
brzegu.
Pat rzuciłsięjednak w fale i ruszyłjej na spotkanie. Dotarłszy do niej, przejąłod niej 
chłopca. 
Maureen z trudem łapała oddech, a dziecko sprawiało wrażenie, że w ogóle nie 
oddycha. Gdy tylko 
Pat ułożyłje na deskach, nagle zjawiłsięPułkownik i rozpocząłsztuczne oddychanie. 
Pani Brennan 
otuliła ramionami łkającądziewczynkę. Wkrótce na molo znaleźli sięi Tanseyowie, 
próbujący 
przekrzyczećwiatr ' grzmoty.
Po chwili chłopiec mógłjużoddychać— krztusiłsię, charczał, jęczał, plułwodą, ale 
oddychał, żył.
Maureen nie było na molo. Gdzie siępodziała? Po krótkich poszukiwaniach Pat 
znalazljąi Kevina w 
hangarze. Siedziała na podlodze, z głowąopartąo twardą ławkę, i łkała.
— Z nim wszystko w porządku — mówiłKevin, otaczając dziewczynęramieniem. — 
Wszystko w 
porządku. Chyba nie sądzisz, że ten mały śmiałsięoprzećzabiegom Pułkownika?
Przez szloch Maureen rozległsię śmiech.
— W porządku, Maureen, w porządku — mówiłKevin. — Ocaliłaśich oboje.
Stopniowo szloch ucichłi Maureen uspokoiła sięw ramionach Kevina. Pat zostawił
ich, czując sięjak 
intruz, który przypadkiem wszedłdo małżeńskiej sypialni.
Wędrując później bez celu po wzgórzach, obserwując tęczę, która pozostała jedynym 
wspomnieniem 
po szalejącej burzy, bezsilnie zaciskałpięści. Wściekła furia ogarniała go coraz 
bardziej. Nienawiść, 
pożądanie, wrażenie ogromnej samotności — to uczucia, które walczyły w jego duszy 
o 
pierwszeństwo. Kevin, Maureen, Ellen, ludzie, którzy mieli dla niego największe 
znaczenie, zdawali 
sięzupełnie go lekceważyć.
Następnego ranka symulowałból żołądka, chcąc uniknąćgry w golfa. Demon drążący 
jego umyśl 
stawal sięcoraz gwałtowniejszy.
Wkrótce usłyszał, jak samochody jeden po drugim opuszczająpodjazd. Służba miała 
wolne tego dnia. 
W domu pozostałtylko on i Georgina, która do tej pory nie opuściła swojej sypialni; 
nie pojawiła się
nawet na śniadaniu.
Wmówiłsobie, że musi pójśćnad jezior o i trochępopływać. Założyłspodenki 
kąpielowe i wyszedłz 
pokoju jakby w transie. Śmiało postąpiłpierwsze dwa kroki w kierunku klatki 
schodowej i plaży. 
Nagłe jednak przystanął, zawróciłi ruszyłw kierunku jej pokoju. Skronie mu 
pulsowały.
Gwałtownie pchnąłdrzwi. Pokój byłduży, jasny, tonąłw promieniach słonecznych 
przebijających 
przez cienkie firanki. Leżała na łóżku w luźnej, białej sukience.
— Wyjdźstąd — powiedziała. Zamknąłdrzwi na klucz.
— Prosisz sięo to od dnia, kiedy spotkaliśmy sięw Rzymie.
— Powiem mojemu mężowi — rzuciła bez przekonania.
._ Nie sądzę. — Jego podniecenie stało sięażnadto widoczne, gdy ściągał
kąpielówki. — Widziałem 
cięz Tan-seyem. Chyba nie chcesz, żeby John dowiedziałsię, że dajesz wszystkim 
dookoła.
— Skurwysyn — warknęła ze złością.
Wziąłjądziko i brutalnie. Tak jak sięspodziewał, bardzo jej sięto podobało.
Powróciwszy do swojego pokoju, żałośnie łkałw bezsilnym żalu wobec tego, co 
zrobił, w nienawiści 
do samego siebie. Uspokoiwszy siętrochę, zacząłpowtarzaćakt skruchy.
Kilka dni później Pat znajdowałsięw drodze powrotnej do Rzymu. Tanseyowie i 
Carreyowie 
zamknęli letni dom i powrócili do św. Praksedy. Moi rodzice pojechali nad swoje 
jezioro, gdzie 
temperatura była co najmniej o kilka stopni wyższa. Maureen wróciła do Chicago. 
BurkęHag-garty, niemal śmiertelnie znudzony, uratowałswoje życie, odlatując do domu, do 
Bostonu.
Kiedy Pat wyjeżdżał, razem ruszyliśmy drogąw kierunku stacji kolejowej i wioski 
Clearwater 
Lakę. Znajdowałsiętam, w sklepie, telefon, z którego czasami dzwoniliśmy do 
naszych rodzin w 
Chicago. Tylko w nagłych wypadkach wolno nam było telefonowaćz willi. Po jednej 
stronie 
drogi trenowała drużyna baseballowa, a po drugiej znajdowały siępola golfowe, 
całkowicie 
zatłoczone. Na niebie kłębiły sięwielkie chmury w kolorze lodów waniliowych. 
Natarczywy 
gwizd lokomotywy kazałnam przyśpieszyć.
Szliśmy w zupełnym milczeniu.
— Cholera, Kevin, w tym Rzymie brakuje jednego... — Pat przerwałwreszcie 
krępującąciszę. 
Ręce trzymałw kieszeniach nieskazitelnie białych spodni. — Rzym jest wspaniały, 
ale tęsknięza 
kumplami z Mundelein. I za tobą, oczywiście. Ty teżpowinieneśtam być. To 
niesprawiedliwe, że 
zaczęli wysyłaćdo Rzymu po dwóch akurat rok po nas.
— Zdaje się, że chcąuniknąćpodobnego współzawodnictwa jak między nami — 
powiedziałem, 
nie chcąc kontynuowaćtego tematu.
— Jeśli o mnie chodzi, to nie było to żadne współzawodnictwo. — Jego szczera twarz 
ożywiła 
się. — To oni tego chcieli, nie my.
— Tak.
Wkrótce ujrzeliśmy pociąg. Niespodziewanie nie miał żadnego opóźnienia.
Pat wzruszyłramionami, westchnąłgłęboko i wyciągnąłdo mnie rękę.
— A jednak wciążza tobątęsknię, Kevin. Na szczęście to jeszcze tylko dwa lata. 
Mam nadzieję, 
że wyśląciędo Rzymu na studia podyplomowe.
Potrząsnąłem jego dłonią, starając sięwłożyćw ten gest przynajmniej tyle ciepła co 
on.
— Nie sądzę. W gruncie rzeczy mam jużdośćnauki — odparłem.
Zawahałsię, jakby chciałpowiedziećcośjeszcze. Małe iskierki strachu znów 
pojawiły sięw jego 
oczach. Milczał, ale jeszcze raz uścisnąłmojąrękę.
Pociąg stanął. Pat szybko pobiegłw kierunku wagonu i wspiąłsięna schodki. 
Wręczyłem mu 
jego elegancką, czerwonątorbępodróżną.
— Przekażode mnie ukłony dla całej twojej rodziny — powiedziałem.
— Och... tak, z pewnością. Spędzęjeszcze z nimi ze dwa, trzy dni, zanim odlecędo 
Rzymu.
Tydzieńz Tanseyami i dwa dni z rodzicami. Nieźle. I ja jako jedyny seminarzysta, 
który sięz nim 
tutaj żegna.
Znalazłmiejsce przy oknie po mojej stronie i machałmi długo, wychylony na 
zewnątrz, podczas 
gdy żółto-zielony pociąg coraz bardziej sięoddalał. Patrzyłem za nim, dopóki ostatni 
wagon nie 
stałsięmałym, czarnym punkcikiem na horyzoncie.
Sezon w willi nieubłaganie dobiegałkońca, który miałnastąpićpiętnastego sierpnia. 
Z 
niepokojem myślałem o konieczności powrotu do seminarium. Pocieszała mnie myśl, 
że jeszcze 
tylko dwa lata i walka z systemem zostanie
zakończona. Za dwa lata rozpocznę życie księdza i będęrobiłto, czego pragnąłem od 
dnia, gdy 
zacząłem — jako mały chłopiec — obserwowaćksięży w mojej parafii.
Ósmego sierpnia, na tydzieńprzed zakończeniem sezonu, ojciec Desmon, stary, 
schorowany 
jezuita, który sprawowałopiekęnad willą, wywołałmnie z codziennej mszy. 
Powiedział, że 
telefonuje do mnie matka. Jego zatroskana twarz zdradzała więcej, niżchciałby 
powiedzieć, 
okulary o malutkich szkiełkach zsunęły mu sięna czubek nosa.
Byłem przerażony. Zbyt wielu spośród moich kolegów dowiedziało sięo śmierci 
kogośbliskiego 
w ten właśnie sposób. Czy chodzi o ojca? O któreśz rodzeństwa?
Mama nie traciła czasu na wstęp.
— Dom Cunninghamów w River Forest doszczętnie spłonąłostatniej nocy.
— A Maureen?! — wykrzyknąłem.
— Nie było jej tam. — Głos matki drżał. — Oboje Cunninghamowie nawdychali się
jednak 
tlenku węgla. Umarli wkrótce po przybyciu do szpitala. Ellen była przy nich, kiedy... 
Och, Kevin, 
musisz tutaj przyjechać, przynajmniej na pogrzeb, pojutrze. Maureen ciępotrzebuje.
Czy mnie potrzebowała, czy nie, nie miała mnie jednak zobaczyć. Spokojnie 
wyjaśniłem ojcu 
Desmonowi, że Tom Cunningham i mój ojciec byli partnerami i wspólnikami przez 
dwadzieścia 
pięćlat, że wspólnikami byli równieżich ojcowie, że Cunninghamowie opiekowali 
sięmoją
rodzinąpodczas wojny, że Maureen jest dla mnie niemal siostrą.
Smutno potrząsnąłgłową.
— Gdyby to zależało ode mnie, Kevin — powiedział, wbiwszy wzrok w posadzkę— 
za pięć
minut byłbyśjużw pociągu. Niestety, nie ja ustalam tu reguły. Wiesz, co 
powiedziałby rektor, 
gdyby dowiedziałsię, że wyjechałeśna ten pogrzeb. Jeśli raz pozwolimy wyjechać
komuśz 
powodów osobistych, będziemy jużmusieli pozwalaćna to wszystkim. Przykro mi, 
Kevin, 
naprawdę.
I naprawdębyło mu przykro, biednemu starcowi. Od-dzwoniłem do mojej matki.
Gdy jej powiedziałem, wpadła w rzadko jej sięprzydarzający antykościelny ton.
— Bezlitosne sukinsyny — wycedziła. — Zapomnieli, czego nauczałJezus.
Mama miała rację. Mimo to pozostałem w willi.
Maureen nie zginęła w płomieniach, ponieważdopiero o trzeciej nad ranem 
powróciła ze 
spotkania; z dzikiej, pijackiej imprezy, jak siępóźniej dowiedziałem. Przed domem 
zobaczyła 
wozy straży pożarnej i dogasające zgliszcza w miejscu okazałego budynku. Mama 
powiedziała mi 
później, że Maureen obwiniała siebie za śmierćrodziców, twierdząc, że gdyby była w 
domu, 
odpowiednio wcześnie wyczułaby dym. Pożar spowodowałojciec, który zasnąłw 
łóżku z 
zapalonym papierosem w ręce.
— Biedne dziecko, o mało nie umarło z rozpaczy — mówiła mi matka, nie 
dopuszczając w ogóle 
myśli o jakiejkolwiek winie Maureen.
Maureen nie mogła sobie jednak wybaczyćtej nocy. Tego lata przeczytałem dość
podręczników 
psychologicznych, aby wiedzieć, że dzieci będące oczkiem w głowie rodziców sądla 
nich 
największym utrapieniem, ale teżczująsięnajbardziej winne, gdy rodzice umierają.
Złożyłem Maureen wizytęw dzieńpo powrocie z willi. Znalazłem jąnad brzegiem 
nowego 
basenu za letnim domem Cunninghamów. W ręce trzymała puszkępiwa. Jeszcze 
dwie, puste, 
stały na trawie obok jej fotela. Obserwowała jakiśpunkt na zasnutym cienkimi 
chmurami niebie, 
wysoko ponad wierzbami rosnącymi po drugiej stronie basenu. Jak zwykle gdzieśw 
domu 
nastawiony byłgramofon. Zdaje się, że odtwarzałRock Around the Clock — muzykę
raczej nie 
żałobną.
— Cześć, Maureen — zacząłem niepewnie.
— Kevin! Kevin! Kevin! — Przewróciwszy fotel, wyrwała siędo mnie, chcąc jak 
najszybciej 
paśćw moje ramiona.
— Przepraszam, że nie mogłem byćtu wcześniej — powiedziałem. Z trudem 
znajdowałem słowa.
._ Lepiej, że jesteśdopiero dzisiaj — stwierdziła. Miała na sobie białe bikini, na tyle 
śmiałe, że 
raczej trudno byłoby sobie wyobrazićjąw tym stroju na publicznej plaży. Maureen 
nie była już
świeżą, kwitnącądziewczyną, lecz pełnąwdzięku, eleganckąkobietą. — Potrzebuję
właśnie 
silnego męskiego ramienia, żeby sięwypłakać... — jej słowa przerodziły sięw 
szloch. Po chwili 
oderwała sięode mnie. — Założęsię, że przenigdy nie obejmowałeśEllen Foley w 
bikini tak 
długo — uśmiechnęła sięuwodzicielsko, ocierając łzy papierowąchusteczką.
— Ellen Foley jest zbyt skromnądziewczyną, żeby tak sięobnażaćprzed 
pożądliwymi oczami 
mężczyzny — odpowiedziałem zadowolony, że wróciliśmy do poufałego tonu.
— Wciążten sam Kevin — stwierdziła. Starłszy z twarzy ostatnią łzę, podniosła 
krzesło i znów 
na nim usiadła. — Opowiedz mi, co robisz. W Eagle River w ogóle nie mieliśmy 
czasu dla siebie.
Usiadłem przy niej na krześle, które musiałem sobie przynieśćz drugiej strony 
basenu.
— Chyba nie mam wiele do powiedzenia. Wyrastam w spokoju i cnocie na 
katolickiego księdza. 
Ale to w końcu o tobie powinniśmy dzisiaj porozmawiać.
— No cóż, za kilka tygodni wrócędo tej zasranej dziury, Purchase, i znów będę
musiała znosić
tych głupich snobów ze wschodu, licząc dni do absolutorium. A potem... — 
Wzruszyła uroczymi 
ramionami. — Nie wiem, Kevin. Mam mały basen, którego moi rodzice nigdy nie 
używali — 
wskazała ruchem ręki — więcej pieniędzy niżkiedykolwiek będęw stanie wydaći 
żadnego celu 
w życiu. Czy modląc sięza mnie, przypuszczałeś, że znajdęsięw takiej sytuacji?
— Nie obwiniaj sięza śmierćrodziców — poprosiłem.
— Nie mam sięobwiniać? — Mrugnęła do mnie. — Do cholery, wcale mi to nie w 
głowie, 
Kevin. Tylko nie mów mi przypadkiem, że oboje trafili do nieba. W jaki sposób 
ludzie bez energii 
mogązajśćtak daleko? Nie rozumiem, jak oni byli w stanie zebraćw sobie dośćsiły, 
żeby mnie 
począć?
Słuchałem w milczeniu.
— Ale z pewnościąnie pójdąteżdo piekła. RanoJ odmawiam w ich intencji litaniędo 
Matki 
Boskiej, a wie-j czorem różaniec. Może Bóg znajdzie jakieśmiejsce dla ludzi, którzy 
nie mieli 
dość żaru i do grzechów, i do cnót. Ucieszyliby się, gdyby znalazło siędla nich takie 
osobne, 
specjalne miejsce. — Niepewnie poruszała sięw fotelu. — Jeśli chodzi o mnie, z 
pewnościątrafię
do piekła, Kevin. Wiem to jużteraz. Jestem bardzo płytka, a talenty, które posiadam, 
bez 
wątpienia zmarnuję. Pożyjęjeszcze kilka lat, a potem zacznęcierpiećtak, że stanie 
sięto nie do 
zniesienia. Nic wspaniałego, dobrego, nie czeka mnie w życiu.
Jej śliczna twarz upodobniła siędo pustej maski.
— Nie, mylisz się— powiedziałem, chcąc przerwaćjej desperackie myśli. — Gdy 
będziesz szła 
do nieba, powiedz tylko świętemu Piotrowi, że znasz mojego ojca. On wszędzie ma 
wpływy.
Roześmiała się, wstała z krzesła i wskoczyła do wody. Przepłynąwszy kilka długości 
basenu, 
wyszła na zewnątrz, otrząsnęła swoje czarne włosy z wody i okryła ramiona dużym 
ręcznikiem 
kąpielowym.
— Dzięki ci, że wyrwałeśmnie z tego ponurego nastroju — powiedziała. — 
Przyniosęci piwo, 
drogi kuzynie.
Kiedy powróciła z butelkązimnego heinekena, znów była poważna.
— Czy uważasz, że jest dla mnie jakaśnadzieja? — zapytała.
— Tak samo jak śmiertelnicy, i Bóg ci sięnie oprze, gdy zbliżysz siędo niego w 
bikini.
— Och, do diabła. Przecież, jeśli tylko zechce, może oglądaćmnie nagąi rozmawiać
ze mną, gdy 
bioręprysznic — powiedziała z uśmiechem. — Czy myślisz, że On mnie podgląda, 
Kevin? Czy 
podobająMu sięnasze ciała? Myślę, że tak. To On w końcu je stworzył.
O mało nie ostrzegłem jej przed bezsensownym humanizowaniem Boga, ale jakośsię
powstrzymałem.
— Gdyby wybrałdla siebie płeć żeńską, z pewnościąbyłby zazdrosny o twoje ciało, 
Maureen.
Kiedy wróciłem do domu, matka siedziała na werandzie. Zerknęła na mnie sponad 
okularów do 
czytania.
._ Pocieszyłeśją? — zapytała.
_ Przez półgodziny śmialiśmy się— odpowiedziałem, niezbyt zadowolony z siebie. 
— Tego 
chyba Maureen potrzebowała, chociażzapewne jeszcze czegoświęcej.
_ Będziesz z pewnościądobrym księdzem — stwierdziła matka i powróciła do swojej 
powieści 
szpiegowskiej.
Jeszcze długo zamartwiałem sięstanem Maureen. Co można powiedziećo osobie, 
która jest 
przekonana, że nie pójdzie do nieba? Na to pytanie nie udzielono odpowiedzi w 
seminarium, 
ostrzegano jedynie, że takie myślenie to niewybaczalny grzech.
W następny piątek wieczorem byłem w Chicago. Jechałem Austin Boulevard, 
wracając z 
księgarni przy Oak Park, gdzie kupiłem wszystkie dostępne tam książki 
psychologiczne. W 
pewnej chwili zauważyłem znajomąsylwetkęjasnej blondynki, cierpliwie stojącej na 
przystanku 
autobusowym. Ubrana była w bluzeczkęz krótkimi rękawkami i spódnicęo 
krzykliwym wzorze. 
Zatrzymałem mojego nowego chery. Używanie samochodów przez seminarzystów 
było 
właściwie zakazane, lecz władze seminaruim przymykały jużoczy, gdy korzystało się
z nich w 
mieście.
— Czy pani na kogośczeka?! — zawołałem. Jej twarz zesztywniała, a potem pojawił
sięna niej 
wyraz ulgi.
— Och, tak mi przykro, Kevin, że robisz sobie przeze mnie kłopot — powiedziała, 
wsiadając do 
auta. — Raczej nie przywykłam do tak wspaniałomyślnych gestów.
— Nie rozumiem dlaczego. Przecieżwyglądasz uroczo. Dokąd ciępodwieźć? Do 
szpitala?
— Nie, jadędo Loyoli na zajęcia — odparła nerwowo. — To dosyćdaleko. Wyrzuć
mnie przy El. 
Serce zabiło mi mocniej. Boże drogi, ona jest wspaniała.
— Nigdy w życiu. Czego sięuczysz, biologii? Zaczerwieniła się.
— Literatury, uwierzyłbyś?
— Myślałem, że chcesz zostaćpielęgniarką.
— A czy pielęgniarkom nie wolno pisać? — zapytała ze złością.
Przełknąłem to.
— Czy zawsze ubierasz sięw ten sposób na zajęcia? A może masz potem randkęz 
Timem 
Curranem i to nie moja sprawa?
Uśmiechnęła się.
— Oczywiście, że to twoja sprawa. Tim jest kochany. Pracuje do dziesiątej, ale potem 
się
spotkamy.
Skręciłem w Chicago Avenue, nie bardzo zwracając uwagęna inne samochody. Na 
moment 
uchwyciłem spojrzenie jej poważnych, szarych oczu, taksujących mnie z niejaką
adoracją. Och, 
Boże!
— Wspaniale zachowałeśsięwobec Maureen — powiedziała Ellen. — Wszystko mi 
powtórzyła. 
Kevin, chyba przywróciłeśjądo życia.
Poczułem siębardzo dumny z siebie.
Palcami delikatnie dotknęła mojej ręki.
— Parafia, do której trafisz, ojcze Kevinie, będzie miała wielkie szczęście.
Mimo Pata Donahue i Burke'a Haggarty'ego, i Georginy Carrey, i Arnolda Tanseya, 
świat wydał
mi sięw jednej chwili całkiem przytulnym miejscem.
— Czy zauważyłaśten dziwny wyraz w oczach Pata? — zapytałem impulsywnie.
— Oczywiście. — Jej delikatna twarz przybrała znów surowy, poważny wyraz.
— Czego on sięboi? — Zwolniłem nieco, a przecinając Cicero Avenue, pragnąłem, 
żeby podróż
do Loyoli trwała całąnoc.
— Cóż, ciebie, kiedy przebywa z tobą. I innych, w zależności od sytuacji.
— Dlaczego?
— Chce, żeby ludzie go lubili.
— Wszyscy tego chcemy. — Uważnie patrzyłem przed siebie.
— Nie w ten sposób — stwierdziła. — Nie tak desperacko. Cości poradzę, Kevin. 
Nie przejmuj 
siętym strachem. I tak go od niego nie uwolnisz.
Zatrzymałem samochód pomiędzy Rush Street a Pearson Street, dokładnie pod 
znakiem zakazu 
postoju. Brudny gotycki budynek Quigley Seminary stałnaprzeciwko ciemnych, 
ceglanych 
murów Loyoli. Lewis Towers przypomniałmi, że nie powinienem byćwidziany z 
piękną
dziewczynąw samochodzie.
— Zmieniasz sięz wiekiem, Kevin — powiedziała Ellen.
— Nie jestem jużtym złośliwym fanatykiem czy przemądrzałym pedantem?
— Nie, ale wciążudajesz takiego, ponieważbyłbyśbezbronny, gdyby ludzie 
zorientowali się, że 
naprawdęjesteśmiły i subtelny. — Na jeden krótki moment przywarła ustami do 
moich warg, a ja 
odniosłem wrażenie, że świat zapłonął. — Jesteśtak zimny jak deser lodowy.
Szybko wyskoczyła z auta, zatrzasnęła drzwiczki i ruszyła przed siebie. Po chwili 
odwróciła się.
— Jak czekoladowy deser lodowy! — krzyknęła i odeszła na dobre.
Patrzyłem za niądługo, dopóki nie zniknęła mi z oczu w tłumie młodych ludzi 
śpieszących do 
Loyoli.
Ale to nie Ellen nawiedzała moje sny tej jesieni w Mun-delein, lecz Pat Donahue i 
ogniki strachu, 
które widziałem w jego oczach.
1958
— Ojcze, za drzwiami czeka jakaśdziewczyna, która twierdzi, że ojca zna! — 
krzyknąłHarry 
Fagan, tylko częściowo przekrzykując Yolare, grane przez dziewiętnaście niezbyt 
zestrojonych 
instrumentów orkiestry „Melody Knights", działającej przy gimnazjum jezuitów.
— Powiedz jej, że zobaczęsięz niąjutro przed meczem! — odkrzyknąłem. Zespół
muzyczny 
wkładałwięcej entuzjazmu w gręniżten, który istniałza moich czasów, ale cóż, byli 
o wiele 
słabsi. Jednak pięciuset nastolatkom, tłoczącym sięw sali koncertowej naszej parafii, 
wcale to nie 
przeszkadzało. Z niezrozumiałych powodów występy „Melody Knights" cieszyły się
ogromnym 
powodzeniem. Lou Carmody, błękitnooka nauczycielka, bardzo sięstarała, żeby ta 
właśnie 
orkiestra zagrała na naszym balu. Ja, porządny, nowy ksiądz (według oceny 
miejscowych 
nastolatków), nie miałem w tej sprawie nic do powiedzenia.
— Powiedziała, że ma na imięEllen! — znów krzyknąłHarry. Jego kompletnie łysa 
głowa 
śmiesznie lśniła w sztucznym świetle.
— W takim razie porozmawiam z niąteraz! — odkrzyknąłem. Ruszyłem w kierunku 
drzwi, 
próbując przebićsiępomiędzy kołyszącymi siętancerzami, chłopakami 
podpierającymi wszelkie 
możliwe ściany i filary oraz dziewczętami tańczącymi ze sobąw parach.
— Pamiętaj o zasadzie, że wprowadzamy tu tylko członków! — zawołałza mną
Harry. Nowy 
ksiądz u św. Praksedy miałnie jednego, ale setki proboszczów. Każ-dernu w parafii zdawało się, że jego obowiązkiem jest nauczyćmłodego duchownego 
porządnych 
zachowań. Nawet ci, którzy wiedzieli, kim jest mój ojciec, nie mogli pozbyćsię
przekonania, że 
wszyscy księża pochodząz ubogich rodzin.
Niektórzy parafianie, nie mający nastoletnich dzieci, przyszli do klubu tylko po to, 
aby sprawdzić, 
jak sięzachowuję. Leonard Kaspar, nasz kościelny, ubrany w nieskazitelny garnitur, 
krzywił
swojąprzystojnątwarz i podkręcałwypielęgnowanego wąsa, cienkiego jak ołówek. 
Patrzyłna 
tańczące pary z wyraźnym niesmakiem.
— Czy ksiądz nie uważa, że mężczyźni powinni przychodzićw marynarkach i 
krawatach, a 
kobiety w spódnicach? — zapytałmnie, wskazując na młodzieżw swetrach i krótkich 
szortach.
— Proszęz nimi porozmawiaćna ten temat, panie Kaspar — warknąłem do niego i 
odwróciłem 
siętyłem, przekonany, że mam pełne poparcie ludzi, których proponowana przez 
Kaspara reforma 
z pewnościąwymiotłaby z sali.
Ellen czekała u dołu schodów wiodących do sali koncertowej.
— Nie mam karty członkowskiej, proszęksiędza — powiedziała z leciutkim 
uśmiechem na 
ustach.
— Nastolatek nie wpuszcza sięna dółbez karty — stwierdziła Georgina Carrey 
stanowczo. 
Georgina poświęciła wiele czasu dla parafii św. Praksedy, chcąc, jak przypuszczałem, 
przez cały 
czas miećna oku swojego kilkunastoletniego syna. — Nie możemy robićwyjątków, 
ojcze. — 
Pogroziła mi palcem.
Mogłem zrozumiećjej pomyłkę. Ellen w prostych spodniach i białej bluzeczce, w 
lekko 
przybrudzonym płaszczyku, z włosami spiętymi w prosty koński ogon i z twarząnie 
noszącą
śladu makijażu, rzeczywiście sprawiała wrażenie co najwyżej licealistki z ostatniej 
klasy.
— Oto moje prawo jazdy — powiedziała Ellen, wyciągając przed siebie dokument.
— Georgino — odezwałem się— to jest Ellen Foley. Na nastolatkębędzie wyglądała 
jeszcze co 
najmniej przez dwadzieścia lat. Obecnie jest wykwalifikowanąpielęgniarkąo 
specjalności 
psychiatrycznej.
Georgina zawahała się, nie wiedząc, czy powinna mi uwierzyć. Ale spojrzawszy na 
pierścionek 
zaręczynowy Ellen, podjęła decyzjęi uśmiechnęła się.
— Przepraszam — powiedziała z wdziękiem. Uciekliśmy od Georginy w zgiełk sali 
balowej.
— Och, ojcze Kevinie! — wykrzyknęła Ellen z entuzjazmem. — Ty będziesz 
nastolatkiem do 
końca życia!
Byłem spocony, zmęczony i trochęzdenerwowany tym hałasem.
— Przyszłaśtu ot tak, z wizytą, czy chcesz o czymśważnym porozmawiać?
Jej duże, szare oczy w jednej chwili spoważniały.
— Od wielu dni przymierzam siędo tej rozmowy. W końcu Tim dałmi dzisiaj 
samochód i 
powiedział, że mam to z siebie wyrzucić.
Zadrżałem. Bałem się, że zamierza poprosićmnie, abym udzieliłim ślubu. Ojciec 
Rafferty, mój 
proboszcz, przenigdy nie zgodzi się, abym w sobotęudzielał ślubu poza parafią.
— Zrobięwyjątek, mój synu, tylko wówczas, kiedy będzie chodziło o członków 
twojej najbliższej 
rodziny. O brata, o siostrę. Dla kuzynki jużnie — odparł, gdy zadałem mu pytanie na 
ten temat.
— Czy możemy poczekać, ażwszyscy pójdądo domu? — zapytałem Ellen.
— Nie ma pośpiechu. Przed nami cała noc.
Zawołałem MonikęKelly, jednąz lepszych uczennic drugiej klasy. Jej śliczne, złote, 
kręcone 
włosy wyróżniały jąw tłumie dziewcząt. Przedstawiłem jąEllen.
— Cześć! — zawołała Monika po prostu. — Do której szkoły chodzisz?
— Do Sienny — odparła Ellen, nawet nie mrugnąwszy okiem.
Powróciłem do najmłodszych członków klubu. Wyrzucałem podpitych, przerywałem 
zbyt głośne, 
grożące bójkąsprzeczki, zbierałem szkło po porozbijanych butelkach coca-coli i 
ogólnie 
pilnowałem dobytku św. Praksedy przed
zniszczeniem. Jutro i tak usłyszęswoje od proboszcza, siostry przełożonej, głównego 
inżyniera, 
głównego kościelnego i jeszcze kilku innych funkcjonariuszy parafialnych, 
zainteresowanych 
wykurzeniem stąd nastolatków. Lubiłem to. Istnienie takiej młodzieży było jednąz 
przyczyn, dla 
których zostałem księdzem.
W seminarium nauczono mnie postawy, która teraz przydawała sięw parafii: 
cynizmu. Kościółw 
najbliższym czasie sięnie zmieni. Przywództwo pozostanie w rękach takich mężów, 
jak ojciec 
Rafferty, przynajmniej do końca mojego życia. Jeżeli chciałem uczynićcokolwiek dla 
ludzi — a 
naprawdęchciałem — musiałem sięnauczyć, jak przechytrzyćpodobne osoby. Nie 
sprawiało mi 
to specjalnych trudności. Należało byćmałomównym, trzymaćich z daleka od tego, 
co się
samemu robiło, robićjak najwięcej rzeczy za ich plecami i miećnadzieję, że nie będą
siętym 
zanadto interesować.
Leo Mark Rafferty niezbyt przychylnym wzrokiem patrzyłna młodzieżprzychodzącą
tutaj w 
piątkowe wieczory. W gruncie rzeczy nieprzychylnie patrzyłna wszystkich 
przebywających w 
zabudowaniach parafii, no, z wyjątkiem niedzielnych poranków, ale i wówczas 
odpowiadali mu 
jedynie ci, którzy przybywali na msze z grubymi kopertami. Nigdy nie sprzeciwiałsię
Georginie 
Carrey, której fortuna mu imponowała. Ilekroćpragnęła wynająćklub dla swojego 
czternastoletniego Johna-juniora, uzyskiwała zgodę.
Sprzątanie skończyliśmy półgodziny przed północą. Wysłałem do domu sprzątaczki, 
zapłaciłem 
orkiestrze, pożegnałem sięz Georginą, jej synkiem i mężem i dopiero wtedy usiadłem 
z Ellen 
przy stoliku. Oboje znaleźliśmy gdzieśpo butelce coli, a Ellen dodatkowo wyszperała 
paczkę
czekoladowych ciasteczek.
— Czy ta kobieta jużpróbowała cięuwieść? — zapytała, zapalając papierosa.
— Nie, ale z pewnościąjeszcze spróbuje.
— To dobrze, że zdajesz sobie z tego sprawę.
— Nie uda sięjej to — obiecałem.
— Nie wątpię. Masz zupełnie inny gust. — Popatrzyła na paczkęz ciastkami. Wciąż
uwielbiała 
czekoladępod wszelkimi postaciami, choćjak dotąd tych kalorii nie było po niej 
widać.
— Co cięgnębi, Ellen? W głębi twoich oczu widzęwielkie zatroskanie.
Piękne oczy powoli skupiły sięna mojej twarzy.
— Chodzi o Maureen. Nie powinna za niego wychodzić— powiedziała po prostu.
— Teżtak myślę— stwierdziłem. — Jest od niej ponad dziesięćlat starszy i wygląda 
jak 
wiecznie pijany playboy.
— No właśnie. Maureen wychodzi za mąż, bo ja wychodzęza mąż.
— Uważasz to za kaprys Maureen?
— Od czasu śmierci rodziców ona po prostu wariuje. Och, ojcze Kevinie, musisz ją
powstrzymać.
— Jeśli nie chcesz, żebym zwracałsiędo ciebie „siostro Ellen", daj sobie spokój z 
tym ojcem. Jej 
uśmiech zdawałsięrozjaśniaćciemnąsalę.
— W porządku. A przy okazji, kim jest ten mężczyzna z purpurowymi guzikami, 
kręcący sięprzy 
drzwiach i zerkający na mnie, jakbym była kobietąlekkich obyczajów?
— To nie jest mężczyzna. To nasz proboszcz — powiedziałem z westchnieniem. — 
Przepraszam 
cięna chwilę.
Leo Mark Rafferty, który przypominałmi złego, tłustego krasnala nawet wtedy, gdy 
byłw 
dobrym humorze, właśnie pojawiłsięw drzwiach. Byłwyraźnie w złym nastroju.
— Co tutaj robisz, młody człowieku? — zapytałmnie. Twarz miałczerwonąze 
złości.
— Rozmawiam z młodąkobietą— odpowiedziałem nonszalancko. Podbudowany 
obecnością
Ellen, zdecydowałem siępozbyćwszelkiej uniżoności. Nawet wikariusz — 
najdrobniejszy pionek 
w Kościele — nie powinien byćponiżany w obecności kochającej go kobiety.
— Czy uważasz to za właściwe zachowanie? — Niewiarygodne, ale twarz 
Rafferty'ego zrobiła się
jeszcze bardziej czerwona, a policzki nadęły się, jakby za chwilęmiały eksplodować.
— Ta kobieta jest bardzo bliskąprzyjaciółkąmojej rodziny i zaręczona jest z jednym 
z moich 
szkolnych kolegów. Rozmawiamy o problemach, z jakimi boryka sięinna nasza 
wspólna 
przyjaciółka.
— A może by tak ksiądz odbyłtęrozmowęo bardziej stosownej porze? Proszę
pożegnaćsięz 
kobietąi wrócićna probostwo. Chyba ksiądz pamięta, że w tej diecezji od godziny 
dwudziestej 
trzeciej obowiązuje cisza nocna.
— Cośksiędzu powiem — zacząłem chłodnym tonem. — Może ksiądz wezwaćjutro 
wikariusza 
generalnego i zadaćmu pytanie, czy kapłan rozmawiający z kimśw szkolnej sali po 
zabawie 
tanecznej łamie zasadęciszy po godzinie dwudziestej trzeciej. Może teżksiądz 
zażądać, aby mnie 
przeniesiono do innej parafii. Mało mnie obchodzi, co ksiądz zrobi. Ja natomiast 
zostanętutaj tak 
długo, jak długo będzie trzeba, po prostu dopóki nie dokończęrozmowy z moim 
gościem.
Zaskoczony Leo Mark nagle pobladł. Zacząłprzebieraćnogami i zupełnie 
niespodziewanie 
zmieniłton.
— Och, nie wiedziałem, że to takie ważne, Kevin. Zostańtutaj tak długo, jak chcesz. 
Mógłbyś
zaproponowaćkawęswojemu gościowi.
Wycofałsięgrzecznie. W duchu dziękowałem Bogu za zesłanie mi Ellen. 
Przypadkiem 
nauczyłem siędzięki niej, jak rozmawiaćz Leo Markiem.
— Kevin znów górą— powiedziała z uśmiechem.
— Nie byłbym taki pewien — westchnąłem. Zabrałem jej jedno ciasteczko. — A 
teraz o 
Maureen.
— Wyperswaduj jej to małżeństwo. Westchnąłem i odłożyłem ciasteczko na talerzyk.
— A czy mógłbym wyperswadowaćto tobie?
— Oczywiście, że nie, kochamy sięz Timem.
— Nie sądzisz, że odpowiedźMaureen będzie taka sama?
— Czy Tim i ja jesteśmy tak ślepi jak ona? — westchnęła, odsuwając od siebie talerz 
z ciastkami. 
Poczułem siębardzo stary i zmęczony.
— Posłuchaj, Ellen, tak krótko jestem księdzem, że nawet nie znam jeszcze na 
pamięćtekstu 
ceremonii ślubnej. Ale jednego jużzdążyłem sięnauczyć. Jeśli dwoje młodych ludzi 
uważa, że są
w sobie zakochani, nikt nie jest w stanie przekonaćich, że jest inaczej.
— Czy nawet nie porozmawiasz z Maureen? — zaniej pokoiła się.
— Jeśli zechce... Byćmoże będzie chciała porozmawiaćJ żeby upewnićsięw 
słuszności swojej 
decyzji. Cóż, wówczas porozmawiam z nią. Twoje doświadczenie w klinice psyJ 
chiatrycznej 
powinno podpowiedziećci, że jest to jedyna rzecz, jakąmogęuczynić.
Zmarszczyła czoło.
— Jesteśkapłanem, a nie psychiatrą...
— Skoro Maureen czuje sięwinna śmierci swoich rodzi-) ców i chce za to 
odpokutować, niszcząc 
samąsiebie, nar pozostaje bardzo niewiele do zrobienia.
— A więc nic nie zrobisz?
— Jeśli wymyślęcoś, co może miećsens, bądźpewna, to uczynię.
— Wiedziałam, że mogęna ciebie liczyć. — Ellen wstał; i zaczęła zapinaćguziki 
lekkiego 
ortalionu. — Pójdęjuż. Z przyjemnościąrozmawiałbym z niądo białego świtu, l
Nastawiłem budzik na piątączterdzieści pięć. Proboszcz ukarałmnie za klub, 
wyznaczając mi 
najwcześniejsząmszęw sobotęrano. Po mszy natychmiast wróciłem do łóżka, tylko 
po to, żeby 
za piętnaście minut zerwaćsiędo telefonu. DzwoniłPat Donahue.
— Cześć, Kevin! — Byłw zadziwiająco dobrym nastroju jak na wczesne sobotnie 
godziny. — 
Masz chwilęczasu dla mnie?
Ciężko opadłem na fotel przy stoliku.
— Gadaj.
Nasza przyjaźńzaczęła nabieraćwłaściwych kształtów, od kiedy powróciłz Rzymu. 
Obaj ciężko 
pracowaliśmy i obaj lubiliśmy tępracę. We wspólnym oddaniu służbie kapłańskiej 
znaleźliśmy, 
jak mi sięwydawało, podstawędo „dojrzałej przyjaźni" — to określenie znalazłem w 
jednym z 
podręczników psychologicznych. Pat byłciągle bardzo nieśmiały wobec mnie, ale 
błysk strachu 
w jego oczach pojawiałsięcoraz rzadziej.
wiem... jak wiele znacządla ciebie Maureen
Bardzo wiele, ale nie mogęudzielićim ślubów. _ Czy będziesz miałwięc coś 
przeciwko temu, 
jeśli ja ich
im udzielę?
_ Dobry Boże, oczywiście, że nie, Pat! Dlaczego? Dlaczego miałbym miećcoś
przeciwko? Udziel 
im sakramentów z całąrzymskąelegancją. Naprawdęna to zasługują.
Natychmiast powróciłmu dobry chumor.
_ Dziękujęci, Kevin, bardzo ci dziękuję. Musiałem sięupewnić. Zobaczymy sięw 
czwartek, jeśli 
ci to pasuje.
Gdy sięrozłączył, popatrzyłem pustym wzrokiem na telefon. Potem szpetnie 
zakląłem i 
położyłem sięz powrotem do łóżka.
W czwartek, mój wolny dzień, popołudnie spędziłem w słabo oświetlonych 
podziemiach kościoła 
przy North Avenue, siedząc na twardym, trzeszczącym krześle i słuchając wykładu na 
temat 
powinności Kościoła wobec miasta. Spotkanie zorganizowałCatholic Action Clergy, 
organizacja 
liberalnych księży diecezji chicagowskiej, lojalnych wobec monsiniora Reynolda 
Hillenbrada, 
charyzmatycznego i bardzo stanowczego rektora seminarium, zesłanego przez 
kardynała Stritcha 
do małej parafii kilka lat przed moim pojawieniem sięw Mundelein. Większość
intelektualnego i 
organizacyjnego fermentu w diecezji powodowali sympatycy wciążpopularnego 
„Hilly'ego". 
KardynałStritch byłna tyle pobłażliwy — lub na tyle leniwy — że ich działalność
coraz bardziej 
kwitła, przyczyniając siędo podtrzymania powszechnie panującego przekonania, że 
gdyby Hilly 
postępowałbardziej dyplomatycznie wobec proboszczów z miasta i jezuickiego 
wydziału w 
Mundelein, nic podobnego by mu sięnie przytrafiło.
Nie byłem członkiem Catholic Action Clergy. Miałem zbyt wiele pracy w parafii, a 
ponadto 
ojciec Rafferty odwodziłswoich księży od myśli uczestnictwa w „tej przeklętej 
antykościelnej 
działalności". Uczestniczyłem w wykładzie, ponieważjednym z mówców miałbyć
Pat Do-nahue.
Pat, przystojny i promieniejący szerokim uśmiechem, stałw drzwiach i ściskałręce 
każdemu, kto 
wchodziłdo środka.
— Och, cześć, Kevin! — wykrzyknął, gdy mnie zobaczył. — Jak wspaniale, że 
przyszedłeś! 
Mam nadzieję, że cięnie zanudzę.
Pat cieszyłsięwprost niewiarygodnąpopularnością, pracując w kościele Czterdziestu 
Świętych 
Męczenników na niedalekiej South Side. W niemal magiczny sposób potrafił
znajdowaćwspólny 
język z Murzynami. Dziesiątki z nich zapisywało siękażdego semestru na jego lekcje 
i większość
po zakończeniu nauk przyjmowała chrzest. Osobiście ochrzciłponad dwieście 
dorosłych osób, w 
większości rodziców, którzy postanowili posłaćswoje dzieci do szkoły przy parafii 
Czterdziestu 
Świętych Męczenników zamiast do którejśz chylących sięku upadkowi, 
zaniedbanych szkół
publicznych. Słuchałem kiedyśjednej z jego mów w sali pełnej nie ochrzczonych 
dorosłych 
Murzynów i muszęprzyznać, że byłem pod wrażeniem prostych, ale trafiających do 
wyobraźni 
słów.
— Ten chłopak jest wspaniały — szepnąłmi do ucha stary Hugh Mulcahey, jego 
proboszcz, po 
takich zajęciach. Cóż, zapewne nigdy nie usłyszęczegośpodobnego o sobie.
Większośćpubliczności zgromadzonej tego popołudnia w kościelnej piwnicy 
pragnęła, aby Pat 
mówiło technikach, które stosuje do nawracania Murzynów na katolicyzm, a także o 
tym, jak 
postępuje wobec rodziców niekatolickich dzieci, że słuchajągo i posyłająje do 
przyparafialnej 
szkoły. Rozczarowali się— Pat opowiadało „społecznych problemach śródmieścia". 
Muszę
przyznać, że byłto mistrzowski występ, a sposób prowadzenia wykładu był
doskonale 
dostosowany do mentalności odbiorców — liberalnych księży.
Rzucałostrymi przykładami świadczącymi o ubóstwie, niesprawiedliwości i 
krzywdzie dziejącej 
sięMurzynom w parafii Czterdziestu Świętych Męczenników. Opisywałzagrożenia 
nieustannie 
towarzyszące życiu w slumsach.
falowałczarny obraz niebezpiecznych pokus, które czyhająna najbardziej nawet 
niewinnych 
młodych Murzynów, powodził, że Kościółma obowiązek dostrzeżenia obok 
religijnycn' również
ludzkich i społecznych potrzeb Murzynów. (Słowo „czarni" było wówczas 
niemodne.)
Nie traktowałprotekcjonalnie „wiernych", jak zwykło czynićwielu księży w swojej 
„pracy". W 
gruncie rzeczy słowa tego nawet nie używał.
— Musimy staćsiękościołem biednych! — wołał, kończąc swojądynamicznąorację. 
— 
Powinniśmy skorzystaćz niezwykłej sposobności, aby ich wyzwolić, nauczaći 
uświadamiać. 
Musimy staćsiędla Murzynów przyjaciółmi, tymi, których będąutożsamiaćz 
dążeniem do 
poprawy ich bytu! Obecnie wkładamy zbyt wiele pieniędzy i zbyt wiele wysiłku w 
bogate parafie 
z przedmieścia, gdzie ludzkie problemy w porównaniu z tymi ze śródmieścia są
znikome i kapłan 
nie jest tam tak rozpaczliwie potrzebny. Musimy zaprzestaćbudowy szkół, 
kościołów, budynków 
parafialnych i sal sportowych dla bogatych, a zająćsiębudowaniem domów dla 
biednych!
Wybuchnąłgromki aplauz, do którego i ja bez wahania dołączyłem. Wręcz 
grubiaństwem z mojej 
strony była myśl, która teraz przyszła mi do głowy: czy garnitur za dwieście dolarów 
i drogie 
francuskie spinki do mankietów pasujądo słów, które Pat właśnie wypowiedziałz 
katedry! W 
jaki sposób, mając wynagrodzenie w wysokości siedemdziesięciu pięciu dolarów 
miesięcznie, 
zdołałsiętak wystroić? W gruncie rzeczy, skoro miałhojnych przyjaciół, była to jego 
sprawa.
Jakieśdwa tygodnie później w drzwiach mojego pokoju pojawiłsięLeo Mark.
— W biurze na dole jest jakaśmłoda kobieta. Twierdzi, że jest twojąsiostrą— 
wymamrotał.
— Cóż, pewnie niąjest — odparłem. — Czy przedstawiła sięjako Mary Ann? 
Brązowe, kręcone 
włosy i zielone oczy, piegowata jak ja? Słuszna sylwetka, jakby uprawiała 
lekkoatletykę?
Pokiwałtylko głową, nie do końca pewien, czy z niego niej żartuję.
— Lepiej sam zobaczę— powiedziałem, zapinając sutannęi przeciskając sięna 
zewnątrz 
pomiędzy nim a framugądrzwi. (W biurach parafii św. Praksedy nie było wolno 
pokazywaćsię
bez sutanny nawet własnej siostrze.)
— Cześć, kapłanie! — zawołała Mary Ann, kiedy wszedłem do biura. Ubrana była w 
luźny 
żakiecik i krótkie szorty.
— Ksiądz proboszcz powiedział, że podałaśsięza mojąsiostrę.
— Co to za facet? — Uszczypnęła mnie w policzek. — I co to za plebania? — Z 
niesmakiem 
rozejrzała siępo prostych, ale nowoczesnych duńskich meblach i surowych twarzach 
trzech 
dwudziestowiecznych papieży — Piusów X, XI, i XII, spoglądających z oficjalnych 
portretów.
— Musisz wiedzieć, że wszystko to zostało starannie zaprojektowane. Nie mogłem 
nawet kupić
sobie lampy na biurko bez zgody oficjalnego dekoratora parafii.
— Macie tutaj dekoratora wnętrz? — zapytała z niedowierzaniem. — Myślałam, że 
cośtakiego 
może powstaćtylko przez głupi przypadek.
— Z czym przychodzisz? — Byłem bardzo zmęczony i chciałem jak najszybciej 
znaleźćsięw 
łóżku. Rano miałem w planie roznoszenie komunii po mieszkaniach obłożnie 
chorych. Proboszcz 
stwierdził, że nie powinienem do tego celu używaćsamochodu. — Czy w domu 
wszystko w 
porządku?
— Och, nie o dom chodzi — powiedziała, machając f ręką. — O Ellen. Powinieneś
zapobiec jej 
małżeństwu.
— Dlaczego?! — zawołałem, a serce niemal zamarło | w moich piersiach. — Przecież
oni oboje 
tak do siebie pasują.
— Tak, oboje sąspokojnymi, poważnymi, rozumnymi ludźmi — powiedziała Mary 
Ann 
sardonicznie. — Bracie, nie wiem, co działo siępomiędzy tobąa Ellen, ale jeśli 
chociażtrocheja 
rozumiesz, musisz zdawaćsobie sprawę, że | jest inteligentna, dowcipna i zawsze 
bardzo 
przekorna.
_ Nie mogępowiedzieć, że o tym nie wiem.
_ Posłuchaj, nie mam nic przeciwko twojemu przyjacielowi Timowi, ale on wydaje 
sięchodzącą
powagą. Nigdy sięnie śmieje, nie żartuje, nie robi dowcipów jak dawniej. Trwa to już
od pięciu 
lat. To Ellen zabije! Szybko urodzi mu kilka dzieciaków i wkręci sięw kierat, w który 
matka 
zagnała jąniemal od urodzenia.
Ellen i Mary Ann były bliskimi przyjaciółkami. Diagnozy mojej siostry musiały być
właściwe. W 
starannie zaplanowanym i wykalkulowanym życiu Tima Currana nie było widać
miejsca dla 
impulsywnej Ellen.
— Mary Ann, zostały jużtylko dwa tygodnie, poza tym nie wiem, jak mógłbym nie 
dopuścićdo 
tego małżeństwa. Nie jestem Panem Bogiem, a poza tym nie chcęgraćroli Pana Boga 
w życiu 
Ellen.
Siostra popatrzyła na mnie uważnie, jakbym byłjakimśzłym stworem pod soczewką
jej 
mikroskopu.
— Wiesz, jesteśbardzo interesującym typem księdza, bracie — powiedziała powoli. 
— Masz 
wiele entuzjazmu i energii, a bardzo mało współczucia i dobroci.
— Może i to przyjdzie z biegiem czasu? Speszyła się.
— Przepraszam za mojązłośliwość. Ale przecieżmusi cięobchodzić, co siędzieje z 
Ellen. 
Przecieżnie możesz ot tak, po prostu pozwolićjej, żeby zmarnowała sobie życie!
— Nie jestem przekonany, że ślub z Timem oznacza dla niej zmarnowanie życia — 
zaoponowałem. — A poza tym, ona i tak mnie nie posłucha.
— Z pewnościąposłucha — napierała Mary Ann. — Pewnie nie byłbyśw stanie 
powstrzymać
Maureen, ale Ellen możesz. Zadzwońdo niej rano i umów sięna rozmowę.
Wciążsięwahałem.
— Nawet jeśli jąprzekonam, ingerowanie w jej życie nie będzie zbyt dobrym 
posunięciem.
Ciężkim westchnieniem moja siostra potwierdziła, że przypuszczała, iżto właśnie 
powiem. Jej 
misja zakończyła sięniepowodzeniem. Opuściła probostwo i powróciła na West Side.
W gardle miałem sucho, gdy powoli wchodziłem po schodach do swojego pokoju. 
Gdy dotarłem 
na piętro, gwałtownie otworzyły siędrzwi do pokoju proboszcza. Sprawdzał, czy 
młody ksiądz 
nie chce przypadkiem wymknąćsięna noc.
I Ellen, i Maureen wyszły za mążzgodnie z ustalonym terminem. Za każdym razem 
pisałem 
grzeczny list, wyjaśniający przyczyny mojej nieobecności na ślubie i na przyjęciu 
weselnym. 
Maureen przeprowadziła sięz mężem do Bostonu; powiedziano mi, że była wściekła 
na mnie, że 
nie byłem na uroczystościach.
Wiosnąi latem tego roku wiele wydarzyło sięna świecie. Charles de Gaulle znów 
stanąłna czele 
francuskiego rządu, Robert Welch założyłJohn Birch Society, a w Rzymie zmarł
kardynałStritch.
Pius XII, sam bliski już śmierci, storpedowałwysiłki Kurii, aby do Chicago wysłać
Leo Binza i 
przeforsowaćosobę„świętego człowieka", jak o nim mówił, arcybiskupa Alberta 
Gregory'ego 
Meyera. Na początku października Pius zmarł. Jego następcą25 października został
Angelo 
Giuseppe Roncalli.
Pat byłz nami na probostwie, kiedy CBS nadawało przez telewizjęwiadomości z 
Rzymu. Nie 
było transmisji na żywo, nie słyszano przecieżwówczas jeszcze o satelitach, ale i tak, 
„z 
poślizgiem", głos Winstona Burdette'a poinformowałnas, że nowy papieżjest 
siedemdziesięciosiedmiolet-nim patriarchąWenecji.
— Och, Boże — powiedziałPat, przerażony. — Chyba im padło na mózgi. Roncalli 
to dyplomata 
drugiego garnituru; nigdy w życiu nie osiągnąłniczego poważnego. To katastrofa... 
— powiedział
do Leo Marka, który c/ul sięzaszczycony, że może gościć„eks-rzymianina" w czasie 
wyborów 
papieskich.
I wówczas usłyszeliśmy niespodziewanie silny głos papieża Roncalliego 
udzielającego 
błogosławieństwa Urbi et orbi — miastu i światu. Nie minie dwadzieścia lat, a kar-dynałowie wybiorąnastępnego papieża. Trzech spośród tych, którzy wybierali 
Roncalliego — 
Wyszyński, Leger i Siri — znów znajdąsięw składzie Świętego Kolegium. A wśród 
nich — Pat 
Donahue.
Lecz tego złotego październikowego poranka na South Side w Chicago Pat mógł
tylko z przerażeniem 
potrząsnąćgłową.
_ To przejściowy papież, wkrótce będzie nowe konklawe — powiedział, utkwiwszy 
ręce głęboko w 
kieszeniach spodni.
25 stycznia 1959 roku Jan XXIII zapowiedziałDrugi Sobór Watykański.
R 1959
Dokładnie pamiętam moment, kiedy nabrałem przekonania, że Leonard Kaspar, nasz 
kościelny, 
kradnie pieniądze zbierane co niedzielęod wiernych parafii św. Praksedy. Było to w 
październiku, w roku, w którym Chicago White Sox po raz pierwszy od 1919 roku 
awansowali do 
World Series — i tam, oczywiście, z kretesem wszystko przegrali. Pat, Nick McAuliff 
i ja 
siedzieliśmy w pokoju proboszcza, słuchając The Sound of Musie z gramofonu hi-fi 
za sześćset 
dolarów, należącego do Leo Marka; właściciel nigdy tego sprzętu nie używał. Leo 
Mark byłna 
wakacjach, a więc po dokończeniu wszystkich obowiązków mogłem właśnie tutaj 
zjeśćkolacjęz 
przyjaciółmi. Pat byłbardzo przejęty Janem XXIII i jego ostatniąencyklikąo 
łacińskiej liturgii, 
która jednoznacznie zakazywała nawet wszelkich dyskusji o odprawianiu mszy 
świętej w języku 
angielskim.
— Ta bzdura będzie sięciągnąćtak długo, jak długo on pozostanie u władzy — 
lamentowałPat 
nad drugim mar-tini; używką, której zabraniały mi śluby powstrzymywa-; niąsięod 
picia 
alkoholu przez najbliższe pięćlat. Ta! przyjemnośćnie była wzbroniona Patowi jako 
alumnowi 
Północnoamerykańskiego Kolegium. — Roncalli to hierarcha trzeciego garnituru. 
Wszyscy 
zgadzająsię, że ten sobór jest katastrofą. Tylko Bóg wie, w jaki sposób będzie 
przebiegać. Mój 
przyjaciel, Tonio Martinelli, napisałdo mnie, że sobór najprawdopodobniej nigdy się
nie zbierze.
— Czy ten papieżnaprawdęuważa, że encyklikąutnie rozważania o angielskiej 
liturgii? — 
zapytałNick.
_ Najprawdopodobniej wszystko mu jedno. — Pat niechętnie popatrzyłna swój pusty 
kieliszek. 
— Szkic tej encykliki napisałjego stary przyjaciel, Tonio, który wszem • wobec 
głosił, że trzeba 
utrzymać łacinę, aby możliwe było centralne sterowanie Kościołem. Ot, taka 
przyjacielska 
przysługa.
__ Pułkownik by chyba to zrozumiał— zauważyłem.
_ Może twoi parafianie nie mająnic przeciwko łacinie — powiedziałPat ze smutnym 
uśmiechem 
na ustach — ale na 35. Ulicy msze można by równie dobrze odprawiaćw języku 
suahili.
Słuchaliśmy muzyki, pragnąc choćna chwilęzapomniećo Kościele, który każe 
uczestniczyćw 
łacińskich mszach ludziom mieszkającym przy 35. Ulicy.
W połowie Edelweiss doznałem natchnienia. To byłgramofon Leo Marka, ale... 
Leonard Kaspar 
miałtaki sam. Pamiętam, jak zapytałem proboszcza, kiedy dumnie ogłosiłpodczas 
kolacji, że 
„Len" (dla wikarych pan Kaspar oczywiście) postanowiłrównieżkupićcośtakiego, 
w jaki sposób 
człowiek o jego dochodach, co najmniej średnich, może sobie pozwolićna taki 
wydatek.
— To pytanie nie na miejscu, młody człowieku — odparłLeo Mark. — Powinieneś
skoncentrowaćsięna kapłańskiej posłudze dla wiernych, zamiast wypowiadaćsięna 
temat ich 
dochodów. Musisz wiedzieć, że pani Kaspar i pani Tansey sąsiostrami.
Ta odpowiedźnie miała sensu. Arnold Tansey nigdy nie szastałpieniędzmi.
Moje rozmyślania przerwane zostały przez dzwonek telefonu. To była Georgina 
Carrey; z 
przejęciem pytała o orkiestrę, która powinna zagraćpodczas majówki Towarzystwa 
Ołtarzowego. 
Nawet pod nieobecnośćproboszcza trzeba podejmowaćdecyzje. Czy wiem, gdzie go 
można 
złapać?
— Nigdy nie mówi nam, dokąd sięudaje, Georgino — odparłem zmęczonym tonem 
— ani kiedy 
wróci. Może pan Kaspar cośbędzie wiedział?
— Och, Leonard i Martha sąna Florydzie — powiedziała. — Jestem pewna, że nie 
ma z nimi 
ojca Rafferty'ego.
— Jak może funkcjonowaćparafia bez proboszcza i kc cielnego? — westchnąłem. — 
W każdym 
razie, jutro spre bujęcośdla ciebie zrobić.
— Kto dzwonił? — zapytałz uśmiechem Pat, gdy od łożyłem słuchawkę. — Byłeś
bardzo 
grzeczny i troskliv Założęsię, że kobieta.
— Nie w twoim typie — odburknąłem. — Zbyt poboż-f na. Codziennie jest w 
kościele.
— Zawsze można spróbować— stwierdziłNick, zupeł-f nie nie interesujący się
kobietami z 
parafii.
— Mam trochępracy — stwierdziłem. — Bawcie siędalej beze mnie.
Odprowadziłem ich do nowego falcona Pata. Samochód byłzaparkowany za 
probostwem. 
Młodym księżom nie f było wolno posiadaćwłasnego auta przez pięćlat po 
wyświęceniu, ale 
najwidoczniej w Rzymie nikt Patowi o tym nie powiedział.
— Boże, to miejsce oświetlone jest jak choinka bożonarodzeniowa. — Pat zatoczył
rękami 
szeroki okrąg, wskazując na budynki parafialne wokółprobostwa. — Co tu się
dzieje?
— Normalny jesienny wieczór w takiej parafii, niby--podmiejskiej — 
odpowiedziałem. — Chór 
ma próbęw kościele, w sali gimnastycznej ćwicząkoszykarze ze szkoły średniej, w 
salach 
wykładowych dzieci ze szkółpublicznych ucząsięreligii, Marty Herlihy prowadzi 
kurs 
przedmałżeński, rada parafialna obraduje w biurze, w bibliotece trwa | turniej 
brydżowy, w 
piwnicy probostwa naradza sięTowarzystwo Świętego Wincentego i tak dalej... 
Wszystkiego nie 
pamiętam. Ale tak jest co wieczór.
Pat z niedowierzaniem potrząsnąłgłową.
— Czy po to cięwyświęcono, Kevin? Czy tak właśnie = naucza sięewangelii w tej 
parafii?
— Cóż, nie umiem ci odpowiedzieć— westchnąłem. —| Większośćtych ludzi dobrze 
siębawi i 
nie potrzebuje mojej J pomocy. Zresztąsam widzisz. Cholera, oni w końcu utrzyj 
mująte 
budynki. Skoro chcątu graćw koszykówkf i brydża, to ich sprawa.
_ Pewnie masz rację. Tak powinien myślećmłody ksiądz. — Pat uśmiechnąłsię
jednak 
lekceważąco. — Tak właśnie: to, co ja robię, jest najważniejsząrzecząna świecie.
Gdy tylko jego samochód ruszył, popędziłem do pokoju, wyciągnąłem z teczki 
koperty i 
dokładnie przyjrzałem sięliczbom znajdującym sięna raporcie, który niemal 
wyszarpnąłem z 
koperty. Leo Mark bezustannie narzekał. Twierdził, że koszty utrzymania parafii 
wciążrosną, a 
wpływy nie wystarczająna ich pokrycie. Jego roczny raport byłwprost doskonałym 
przykładem 
wodolejstwa, aby nie było można wyciągnąćz raportu niczego konkretnego. 
Stopniowo jednak 
liczby zawarte w sprawozdaniu uzmysłowiły mi, że jest naprawdę źle. Nasza parafia z 
trudem 
wiązała koniec z końcem.
A ksiądz proboszcz nigdy głośno nie poprosi o więcej pieniędzy, bo w takim 
wypadku musiałby 
sporządzićszczegółowy raport finansowy dla parafian. Byłby to, jak powiedziałmi 
wyniośle, 
pierwszy krok ku dopuszczeniu parafian do kontroli finansowej jego parafii. Zapewne 
powodem 
jego wahańbyło także to, że nie bardzo potrafiłdociec przyczyny finansowego 
upadku i mógłby 
zostaćuznany za nie nadającego siędo prowadzenia parafii, zamieszkanej przez 
biznesmenów, 
ludzi, dla których umiejętnośćobchodzenia sięz pieniędzmi i finansami jest 
najważniejszym 
elementem oceny człowieka.
Podsumowałem dochody z pierwszych czterech mszy niedzielnych z ostatnich trzech 
miesięcy. 
Wikariusze regularnie liczyli pieniądze po każdej mszy w piwnicy probostwa, gdzie 
byłskarbiec, 
nie mieli jednak polecenia sumowaćich ani porównywać.
Od kilku miesięcy otwierałem nad parąwyciągi z naszego banku, przychodzące w 
poniedziałkowej poczcie, i spisywałem cotygodniowe „zastrzyki" parafii do 
amerykańskiego 
systemu bankowego. Wolno mi było jedynie wpłacaćpieniądze, a po drodze z banku 
odbieraćz 
pralni świeżo wyczyszczone sutanny, nie mogłem natomiast oficjalnie czytać
wyciągów; to 
zadanie spoczywało na o wiele bardziej godnym zaufania Leonardzie Kasparze.
Nasza tygodniowa wpłata wynosiła zwykle około dwóch
tysięcy czterystu dolarów, z czego tysiąc czterysta pochodziło z pierwszych czterech 
niedzielnych 
mszy. O siódmej rano kościółbyłniemal pusty, o ósmej zapełniony do połowy, a 
zatłoczony o 
dziewiątej, lecz głównie przez dzieci, które wrzucały do koszyków zwykle drobny 
bilon. Nigdy 
nie było pełno o dziesiątej na sumie. Ponad połowa parafian, w tym ci najbogatsi, 
przychodziła na 
dwie ostatnie msze. A jednak mieliśmy z nich co niedzielętylko ponad tysiąc 
dolarów. Z tego 
tysiąca jakieśpięćset było zawsze w czekach. Pozostawało więc zaledwie pięćset 
dolarów 
gotówkąod ponad dwóch tysięcy ludzi!
Datki z ostatnich dwóch mszy Kaspar zabierałdo domu, tam je liczył, po czym 
późnym 
popołudniem wracałz nimi na probostwo, wypełniałprzekaz bankowy na następny 
dzieńi 
zamykałgotówkęw naszym wielkim, archaicznym sejfie. Proboszcz twierdził, że nie 
ma obawy, 
iżnastąpi jakaśkradzież, bo tylko kilka osób wie, że Kaspar liczy pieniądze w domu. 
A ja 
zaczynałem rozumieć, dlaczego Leonard przylatywałna każdąniedzielędo domu, 
nawet gdy był
na wakacjach; to poświęcenie ze strony kościelnego proboszcz corocznie wychwalał
na pasterce.
Udałem siędo pokoju jedynego wikariusza, młodszego ode mnie.
— Marty — powiedziałem. — Czy mógłbyśwpaśćdo mnie na chwilę? Chciałbym ci 
coś
pokazać.
Marty Herlihy byłniskim, krępym młodym człowiekiem, o płonącym wzroku, 
jasnych włosach i 
wielkim zamiłowaniu do spędzania długich godzin na modlitwie w pozycji klęczącej. 
Miałjednak 
wesołe usposobienie i byłbardzo ufny. Gdyby moje dowody przekonały go, stałby się
moim 
nieocenionym sojusznikiem.
Opowiedziałem mu o swoich podejrzeniach, obserwując, jak jego oczy rozszerzająsię
ze 
zdziwienia, które przeradza sięw złość. Po chwili pokazałem mu liczby.
— Dobry Boże, Kevin —jęknąłcicho. — To może trwaćjużcałe lata.
— I będzie jeszcze trwało, jeżeli tego nie powstrzymamy — odparłem gorzkim 
tonem.
Pokiwałgłową.
__ Proboszcz nigdy ci nie uwierzy. Mój brat jest
w Kurii...
_ Nie chcęiśćtądrogą. To ostateczność. Teraz najważniejsza rzecz to zebraćniezbite 
dowody.
— Ale jak udowodnićtękradzież? — zapytał, pocierając policzki. — To znaczy, 
nawet jeśli to 
wszystko jest absolutnąprawdą, jak przekonamy proboszcza.
— To łatwe. Po prostu musimy potajemnie zsumowaćzawartośćkopert z ostatnich 
dwóch mszy. 
Odejmiemy to, co Kaspar wykaże jako wpływy z tych mszy w zestawieniu dziennym 
i już
będziemy wiedzieli, ile zabrał.
Marty zmarszczyłczoło. Zdawało się, że niechętnie podąża za tokiem mojego 
rozumowania.
— Ale Kaspar miesza koperty. Skąd będziesz wiedział, która pochodzi z której mszy?
— Nie ma problemu. Kiedy będziemy liczyli pieniądze z czterech pierwszych mszy, 
na kopertach 
zrobimy małe, niezauważalne dla Kaspara znaczki. Następnego ranka wydzielimy nie 
oznaczone 
koperty i policzymy, ile jest w nich pieniędzy.
— W ten sposób przyłapiemy złodzieja.
— Właśnie.
Przez chwilęmilczeliśmy.
— Chyba to ci siępodoba, Kevin, prawda? — usłyszałem. Marty nie oceniałmnie, po 
prostu 
pytał.
Wykorzystałem nieobecnośćproboszcza, aby zatelefonowaćdo Ellen Curran i 
umówićsięz niąi 
Timem na obiad u nich w mieszkaniu.
Ellen, która powitała mnie w progu, miała niezdrowąceręi wyraźnie przybrała na 
wadze. Jej 
włosy były proste jak druty i straciły połysk. Co gorsza, zniknąłgdzieśblask jej 
dużych, szarych 
oczu. Zdołała uśmiechnąćsiędo mnie, ale wiele jąto kosztowało.
— Kevin — przynajmniej uścisk jej dłoni byłciepły, szczery, serdeczny — to 
wspaniale, że cię
znów widzę. Zdaje
się, że praca w parafii pochłonęła ciębez reszty, prawda? Co ty na to, Tim?
Uśmiech Tima byłszeroki i niewymuszony, ale sam Tir wyglądałna przemęczonego, 
zestresowanego i byłstraszni) wychudzony. Uczęszczanie na kursy wieczorowe i 
prac przez cały 
dzieńzrobiły swoje. Co chwilętarłdłoniąo dłor jakby obcierałje z wilgoci.
— Na Boga, ojcze Kevinie, tyle czasu sięnie widzieliśmj Ostatni raz chyba na twojej 
pierwszej 
mszy. Wejdźdd pokoju, usiądź, poznaj naszącóreczkę. Jest naprawdę1 piękna.
Karolina była rzeczywiście śliczna, żywa, tryskająca niespożytąenergią
sześciomiesięcznego 
bobasa.
— Bardzo udane dziecko — pochwaliłem.
— Ta mała cipka zawsze stawia na swoim — powiedziała Ellen, patrząc na swoją
córeczkę
wzrokiem pełnym uwielbienia. — A spania w nocy w ogóle nie uznaje.
— Nie powinnaśtak mówićo swojej córce, Ellen. — Tim łagodnie zwróciłjej uwagę.
— To nie 
przystoi chrześcijańskiej matce.
Ellen nawet nie zareagowała; jakby Tim nic nie powiedział.
— Ma szare, piękne oczy swojej matki — odezwałem się, j aby przerwaćciszę, jaka 
zapadła po 
słowach Tima. — Nie i mogęoderwaćod nich wzroku.
— A wiosnąbędzie miała braciszka — obwieściłTim • z dumą. — Proszę, jaką
jesteśmy 
przykładnąkatolickąj rodziną. Dwoje dzieci w ciągu dwóch lat.
— I dziesięcioro w dziesięćlat — dodała Ellen bez-] namiętnym tonem. — Ale, na 
razie 
porównamy Karolinęz córkąMaureen, Sheilą, gdy jąujrzymy w przyszłym' 
miesiącu.
Zanim zaczęliśmy rozmawiaćo Haggartych, mała Karolina, ku wielkiemu 
zawstydzeniu swoich 
rodziców, zabrudziła mojąmarynarkęsporądawkąswego ostatniego posiłku. 
Wydawała się
ogromnie zadowolona, gdy Ellen i Tim skakali wokółmnie, chcąc jak najdokładniej 
usunąć
wszelkie plamy. Stanowczo teżodmówiła opuszczenia wygodnego miejsca w moich 
ramionach, 
gdy Ellen starała siępołożyćjąw łóżeczku.
Przed obiadem nic nie piliśmy, ponieważTim wyrzekłsięalkoholu i nie wyraził
entuzjazmu 
wobec mojej propozycji, aby otworzyćbutelkębiałego wina, którąze sobą
przyniosłem do 
piątkowej ryby.
— Cholera, ale z ciebie teraz abstynent! — roześmiałem sięgłośno, chcąc ukryć
coraz bardziej 
ogarniającąmnie złość. W mieszkaniu czućbyło przypalonym mięsem. Meble robiły 
wrażenie 
zniszczonych, a dywany brudnych. — Dawniej nie darowałeś żadnej puszce piwa.
Tim pochyliłsięw mojąstronęi znów potarłręce.
— Wówczas ani mi do głowy nie przyszło, jak wielkie pieniądze tracęna alkohol. 
Nie mogęteraz 
sobie tego wybaczyć. — Z rezygnacjąrozłożyłramiona.
Timmy, pomyślałem, co sięz tobąstało?
— Czy oglądałeśostatnio jakieśdobre filmy, Kevin? — zapytała Ellen, gwałtownie 
zmieniając 
temat rozmowy.
— Powinnaśzwracaćsiędo niego „ojcze Kevinie". — Znów ta cicha, łagodna 
reprymenda. — 
Przecieżjest księdzem. I ponownie Ellen nie zareagowała.
— Porozmawiajcie sobie o starych czasach — rzuciła — a ja pójdędo kuchni 
przygotowaćnaszą
rybę. Ojcze Kevinie, jeśli ta mała psotnica będzie sprawiała ci jakiekolwiek kłopoty, 
połóżjądo 
łóżeczka. Zareaguje wrzaskiem, ale to jej dobrze zrobi na płuca.
Wychodząc do kuchni, dłoniąpotarła policzek Tima.
— Kochanie, nie pozwól mu zjeśćzbyt dużo krakersów, bo straci apetyt.
Tim uśmiechnąłsięszeroko i zaczai wspominaćnasządrużynękoszykówki z 
gimnazjum 
jezuitów. Ser i krakersy nie mogły odebraćmi apetytu na rybę. Ten pierwszy, 
niedawno 
wyciągnięty z lodówki, byłtwardy jak kamień, a ciasteczka suche i stare.
Okońi ziemniaki nie były lepsze; wszystko gotowało sięzbyt długo, głównie dlatego, 
że Karolina 
zrobiła kupkęw najmniej odpowiedniej chwili. Jedynie wino smakowało normalnie. 
Jedliśmy w 
kuchni — w tym mieszkaniu nie było
jadalni. Rozmawialiśmy o Chruszczowie i Castro, którzy wystąpili na forum 
Zgromadzenia 
Ogólnego ONZ; Tirn uważał, że Stany Zjednoczone powinny opuścićtęorganizację. 
Oboje 
Curranowie zgodzili się, że Maureen miała racjęi w przyszłym roku John Kennedy 
powinien 
uzyskaćnominacjęswojej partii.
W końcu rozmowa zeszła na śmiałe plany Tima.
— Zamierzamy kupićdom w River Forest, no i letni domek nad jeziorem, niedaleko 
rezydencji 
twojej rodziny. Ellen niedługo będzie najlepiej ubranąkobietąw całej parafii. Ma 
gust, a wkrótce 
będzie miała i pieniądze.
— Najważniejsze — dodałem — że ma wspaniałąrodzinęi córkę, która z pewnością
wyrośnie na 
pięknąksiężniczkę.
Powtórzyłbym to jeszcze z tysiąc razy, żeby jeszcze tysiąc razy zobaczyćte jasne 
ogniki, które na 
chwilębłysnęły w jej pięknych oczach.
— To samo mówięTimowi, ojcze Kevinie. Nie ma nic piękniejszego niżrodzina. 
Tim zatarłręce.
— Będziesz miała i inne rzeczy, kochanie — powiedział.
— Jakąpracęzamierzasz podjąć, gdy skończysz prawo? — zapytałem Tima.
— Mam nadziejędostaćsiędo jakiejśfirmy prawniczej o powiązaniach politycznych 
— odparł
szczerze. — Może moglibyśmy zrobićcośdla Chicago? Dla dobrego prawnika to nic 
trudnego.
Rozmowęprzerwałdzwonek telefonu. OdebrałTim, lecz wkrótce powróciłdo nas 
wyraźnie 
przygnębiony. Jutro, zamiast malowaćkuchnię, będzie musiałpójśćdo pracy.
— Ale w końcu — pocieszałsię— bardziej potrzebujemy pieniędzy niżeleganckiej 
kuchni, 
prawda, kochanie? Gdy ojciec Kevin odwiedzi nas następnym razem, będziemy już
mieli nową, 
lśniącą, świeżo wymalowanąkuchnię.
Wyszedłem od nich wcześnie, wymawiając siękoniecznościąodprawienia mszy o 
osiemnastej 
trzydzieści, a później odmówieniem brewiarza. Faktycznie mszęmiałem o 
dwudziestej 
czterdzieści pięć: po prostu zabrakło jużtematów do rozmów z Timem i Ellen.
Tim z szacunkiem poprosiłmnie o błogosławieństwo dla jego rodziny. Ellen 
wyciągnęła z 
łóżeczka spokojnie śpiącąKarolinkę. Matka i ojciec uklękli obok siebie, ramięprzy 
ramieniu. 
Pobłogosławiłem ich, prosząc w duchu Boga, żeby uczyniłdla nich to, czego ja nie 
jestem w 
stanie zrobić. Po „amen" rodziców Karolina zaczęła płakać.
Jużw drzwiach Tim objął żonęwokółtalii i powiedział:
— Mam nadzieję, że szybko znów cięujrzymy, ojcze Kevinie. To wielki dla nas 
zaszczyt gościć
cięw tym domu. Przyrzeknij nam, że wkrótce siętu znów pojawisz.
— Przyrzekam — skłamałem. Smutny wyraz twarzy Ellen powiedziałmi, że mnie 
rozszyfrowała.
— Najgorsze w tym wszystkim jest to — mówiłem następnego dnia przez telefon do 
matki — że 
ona wie, iżdokonała złego wyboru. Widziałem łzy w jej oczach, gdy od nich 
wychodziłem. Jeśli 
długo będzie oszukiwaćsamąsiebie, że wszystko sięułoży...
— Dlaczego wszystko widzisz tak czarno? — zapytała moja matka z 
niecierpliwością, której 
zwykle nie ujawniała wobec swego pierworodnego syna. — Daj im trochęczasu. 
Będzie dobrze...
— Wczoraj wieczorem nic na to nie wskazywało.
— Ich małżeństwo przeżywa po prostu trudne chwile, mój drogi. Wiele kłopotów z 
jednym 
dzieckiem, drugie w drodze... Jestem pewna, że bardzo siękochają.
— Ellen jest przykro z powodu Tima...
— To częśćuczucia, to miłość. Ellen jest bardzo silnąkobietąi łatwo sięnie podda. 
Poczekaj, 
niech tylko zakosztujątrochęswobody, niech zrzucąz siebie trochękłopotów, ich 
małżeństwo 
odżyje.
Mimo wszystko byłem innego zdania.
— Co mam robić? — zapytałem.
— Bądźich dobrym przyjacielem. Często ich odwiedzaj, jadaj z nimi obiady albo 
kolacje, 
doradzaj, pocieszaj.
Zamierzałem posłuchaćrady matki. A jednak telefon do Curranów odłożyłem na 
później.
Po południu w najbliższą środę, przy dokładnie zamkniętych drzwiach do mojego 
pokoju, żeby 
siostra proboszcza, która była gosposią, nie mogła podsłuchać, razem z Martym 
podsumowaliśmy 
niedzielne ofiary. Dużąpomocąokazała sięstara maszyna do liczenia.
— Tysiąc pięćset dolarów, nie licząc czeków i drobnych monet — powiedziałem.
— To równieżda przynajmniej pięćset dolarów — odrzekłMarty głosem drżącym z 
przejęcia.
— A więc tysiąc dolarów co niedzielę, pięćdziesiąt tysięcy każdego roku, od jak 
dawna? — 
zapytałem, zaciskając pięści.
— To jest warte coniedzielnych, nawet lotniczych powrotów do domu, prawda? A 
one ze 
złodzieja robiąbohatera! — Marty byłjeszcze bardziej wściekły niżja. — Jak sięza 
to 
zabierzemy?
— Będziemy powtarzaćnasząrobotęco niedzielę, ażdo Bożego Narodzenia. W Boże 
Narodzenie 
teżpopracujemy, żeby dowiedziećsię, ile bierze wtedy. A potem pójdziemy z tym do 
Leo. Jeśli 
nam nie uwierzy, w co jednak wątpię, będziemy musieli zwrócićsiędo twojego brata.
— W porządku, Kevin, ale jeśli po mieście rozniesie się, że zrobiłeścośtakiego Leo 
Markowi, 
nigdy nie zostanie ci to wybaczone. Wiesz, jak bardzo jest szanowany.
— Jeśli ta historia wyjdzie na jaw, jużnie będzie — odparłem. — Poza tym, co mnie 
obchodzi, co 
inni o mnie powiedzą? Czyżnie ważniejsze jest moje sumienie?
Przez pierwsze dwa tygodnie listopada gościliśmy w parafii misjonarzy, dwóch 
wysokich, krzywo 
uśmiechających sięfacetów w błękitnych habitach i czarnych płaszczach. Codziennie 
wieczorem, 
a w niedzielęnad ranem grzmieli z ambony o grzechu, śmierci i piekle, poruszając co 
wrażliwsze 
sumienia i czyniąc małżeńskie łoża zimnymi jak lód w reakcji na surowe oskarżenia o 
„cielesne 
uciechy" i „świntuszenie". Dwóch wikarych musiało misjonarzom ustąpićmiejsca w 
swoich 
pokojach w pierwszym tygodniu
ich rekolekcji, a dwóch kolejnych w drugim. Marty postarałsię, aby wziąćwolne w 
pierwszym 
tygodniu, ja miałem wolny drugi tydzień, a więc przez cały czas jeden z nas miałoko 
na 
niedzielne koperty.
pierwszy tydzieńprzeminąłniczym jakiśsurrealistyczny horror. Co dziwne, ofiarami 
misjonarzy 
stali sięprzede wszystkim mężczyźni; każdego wieczoru po kazaniu i każdego 
poranka podczas 
mszy wysłuchiwałem grzechów, które popełnili od samego urodzenia. Wiele potu i sił
straciłem, 
przekonując z ciasnego pudła konfesjonału, że Bóg nie jest bynajmniej surowym 
prokuratorem 
ścigającym ich za wszystko, co tylko czynią. Zadanie było utrudnione, głównie 
dlatego, iż
misjonarze z miejsca zyskali opinięludzi świętych i mądrych; bardziej świętych i 
mądrzejszych 
od jakiegośtam młodego, rudego wikarego, do którego jużzdążyła przylgnąćopinia 
radykała.
Mimo że mężczyźni z parafii byli przeważnie biznesmenami i dobrze prosperującymi, 
inteligentnymi urzędnikami, wychowanie religijne sprawiło, że ich podejście do 
problemu 
grzechu i Boga przesycone było zabobonami i wiarąw magię. Zresztątego właśnie 
misjonarze 
sobie życzyli.
— Zdarzająsiętutaj bardzo złe spowiedzi — powiedziałdo mnie jeden z nich, o 
długich siwych 
włosach, upijający sięco wieczór na probostwie. — Poprzedniego wieczoru 
słuchałem 
mężczyzny, który nie odbyłdobrej spowiedzi od pięćdziesięciu lat. Cóżza 
świętokradztwo! — 
Wykrzyknąwszy, pociągnąłspory łyk taniego bourbona.
Ja upiłem tyleżpepsi.
— Zdaje mi się, że to wstyd, iżnie dajemy Bogu radości, jakąby mu sprawiło karanie 
tych 
wszystkich świętokradców — stwierdziłem.
— A mnie sięzdaje — burknąłmisjonarz — że stwierdziwszy, iżw parafii mają
miejsce tak 
fatalne spowiedzi, nie sposób nie zastanawiaćsięnad kompetencjąpracujących tu 
księży.
Leo ażpobladł.
— To dotyczy wikariuszy, nie proboszcza — rzuciłem, wstając, aby odebraćtelefon, 
który 
właśnie zadzwonił. —
To oni wysłuchujątych świętokradczych spowiedzi od pięćdziesięciu lat. 
Telefonowała Monika 
Kelly.
— Czy ci faceci poupadali na głowy, ojcze? — zapytała. —-Pete powiedziałmi, że 
nie może 
pocałowaćmnie na dobranoc, bo jeśli to zrobi, jego wargi będąpłonęły przez całą
wieczność. 
Hej, ojcze, ażtaki namiętny to on nie jest!
Pete byłprezydentem Klubu Nastolatków i aktualnym chłopakiem Moniki.
— Przekażkoleżankom i kolegom, Moniko, że nie powinni wierzyćw ani jedno 
słowo z tego, co 
wygaduje tych dwóch, szczególnie, gdy twierdzą, że aby kochaćBoga, trzeba być
księdzem albo 
zakonnicą. Mów, że tylko ojca Herlihy'ego i mnie należy słuchać. Jesteśmy 
nieomylni, tak jak 
papież. Czy mnie zrozumiałaś?
— Tak, ojcze — odparła z powątpiewaniem. — ciężko przestraszyli naszych 
chłopaków.
— Powiedz chłopakom, żeby przyszli do mnie jutro szkole. O piątej. Spotkamy sięw 
bibliotece. 
Dziewczęta niech nie przychodzą. Wami zajmęsięnastępnego dnia. W porządku?
— Tak, w porządku. Powiem wszystkim. Ojcze, czy naprawdęcałowanie nie jest 
grzechem? No, 
przynajmniej jeśli siętego nie robi zbyt długo?
— Moniko, możesz całowaćPete'a całymi godzinami i nie popełnisz nawet lekkiego 
grzechu. 
Zachichotała.
— Nie byłabym tego taka pewna.
Pat zaproponował, że zawiezie mnie na lotnisko, na samolot do Nowego Jorku. 
Oszczędziło to 
Mary Ann i Pułkownikowi długiej jazdy na South Side.
Wyglądałjednak nieszczególnie.
— Kevin, jestem twoim dłużnikiem i wiem, że nie zdążęci sięodwdzięczyćprzez 
całe życie. 
Chociażw części chciałbym ci sięodpłacićtym, co teraz powiem. Byćmoże zabrzmi 
to wręcz 
odwrotnie... — zawahałsię.
— Strzelaj.
_ Cóż, pewni ludzie z twojej parafii, orientując się, że Jesteśmy przyjaciółmi, zwrócili 
siędo 
mnie, żebym z tobąnorozmawiał... o twojej postawie, podejściu do obowiązków... 
Chcieliby to 
zmienić, więc poprosili mnie o pomoc.
_ Kasparowie, Tanseyowie i Carreyowie — powiedziałem. W nagłym olśnieniu 
uświadomiłem 
sobie, skąd mogąpochodzićnowe spinki do mankietów Pata i samochód, którym 
właśnie 
jedziemy.
— Tak, a w szczególności Len Kaspar, który jest nam, wikariuszom, bardzo 
życzliwy. Ostatnio 
pokryłczęśćwydatków związanych z naszymi spotkaniami. A przecieżnie ma nawet 
połowy tych 
pieniędzy, co Arnold albo John.
— Jak miło z jego strony! — zawołałem z sarkazmem, którego Pat nie mógł
zrozumieć. Nasze 
pieniądze idąna wykłady o nawracaniu Murzynów i na samochód dla Pata.
— Jeśli chcesz, żebym przestał...
— Mów dalej.
Podrapałsiępo głowie, wykrzywiłtwarz i zatrzymałsamochód przed światłami na 
67. Ulicy.
— To bardzo szerokie oskarżenie. Nie będęwydawał żadnych sądów...
— Wiem, że nie będziesz.
— Uważają, że nie darzysz szacunkiem Leo Marka, że z pogardąodnosisz siędo 
bogatszych 
parafian, że forsujesz radykalne zmiany w liturgii, że zbyt wiele modlisz sięw 
intencji zrównania 
praw wszystkich ras, że chciałbyśzawładnąćparafiąi kierowaćniąwedług swoich 
pomysłów.
— Jestem winny na całej linii — stwierdziłem. — Idźdo nich i powiedz im, że 
przyznałem siędo 
wszystkiego i że absolutnie nie mam zamiaru zmienićswojego postępowania.
Zatrzymaliśmy sięprzed terminalem United Airlines. Wysiadłem z samochodu i 
zabrałem torbęz 
tylnego siedzenia.
— Czy to prezent od Kaspara? — Wskazałem na auto.
— Tak, od niego. Mój stary samochód kompletnie sięrozsypałi nie miałem dość
pieniędzy...
— Tak myślałem. — Trzasnąłem drzwiczkami i ruszyłem w kierunku terminalu.
Przed powrotem z Nowego Jorku po tygodniowych wakacjach wsiadłem w pociąg do 
Bostonu, by 
odwiedzićMaureen.
Sheila jest uroczą, małądziewczynką, zupełnym przeciwieństwem żywej i ruchliwej 
Karoliny. 
Gdy jużjądokładnie obejrzałem, bez protestów pozwoliła, abym zwróciłjądo rąk 
dostojnej i 
bardzo otyłej niani, która odprowadziła jądo jakiegośspokojnego i cichego zakątka 
domu, skąd 
jej f ewentualne krzyki, płacze i ataki złego humoru nie będą| słyszalne dla 
dorosłych, 
pragnących w spokoju porozmawiać. Matka Sheili równieżstanowiła ogromny 
kontrast wobec 
matki Karoliny: zadbana, szykowna, wyglądała wręcz uroczo w dwuczęściowej 
sukni. Maureen, 
która nie \ ukrywała swej ekscytacji nabierającącoraz większego roz- j pędu 
kampaniąpolityczną, 
zasiadła przy pięknym antycznym stoliku w swym eleganckim mieszkaniu w Back 
Bay, 
przybierając pozę, jakby co najmniej ćwiczyła rolęwaszyngtońskiej hostessy.
— Uda nam się, Kevin! — Trzasnęła pięściąw stół. — Jack Kennedy uzyska 
nominacjęi wygra 
wybory. Burkęza dwa lata zasiądzie w Kongresie, otrzymamy największy procent 
głosów, jaki 
dotąd zanotowała historia wyborów. W wyborach uzupełniających miejsce Jacka 
wygra Burkęi 
zostanie nowym senatorem Stanów Zjednoczonych z okręgu Massachusetts.
— A ty przeniesiesz siędo Waszyngtonu. Jak Burkęj radzi sobie podczas kampanii? 
Zmarszczyła 
czoło.
— Nie jest w tym najlepszy na świecie. Oczywiście, mai! tutaj wiele 
niedoścignionych 
przykładów do naśladowania: Jacka albo Bobby'ego. Liczy sięjednak dopiero to, co 
będzie robił, 
kiedy zostanie wybrany.
Nie zapytałem, ile alkoholu jużdzisiaj wypiła, chociażmiałem na to wielkąochotę.
— Zdaje się, że uczestniczysz w kampanii, podobnie jak < kobiety od Kennedych.
— Oczywiście. To jest niezwykle przyjemne. — Roz-j promieniła sięna chwilę. — 
Niektórzy 
mężczyźni mówią, że
nawet jestem lepsza od Jean czy Eunice, a jużz pewnościąnie można zachowywać
sięgorzej od 
Jackie.
—- A co ty sama sądzisz o swoim zachowaniu?
_ Mówięwszystkim, że jestem dobra, ponieważpochodzęz Chicago. To ucina 
dyskusję. Czy 
myślisz, że burmistrz Daley zdobędzie Chicago dla Jacka? Niektórzy doradcy Burke'a 
mówią, że 
Daley nieco obawia sięanty-katolickiej rewolty...
— W Cook County — roześmiałem się. — Oczywiście, że Daley wygra w Chicago... 
dla Jacka, 
jeśli będzie pewien, że Kennedy nie przegra. My w Chicago nie popieramy 
straceńców. Mój 
ojciec mówi, że Daley jest tak katolicki jak sam papież, a może jeszcze bardziej. 
Oczywiście, że 
poprze Kennedy'ego.
— Skoro jużwspomnieliśmy papieża — powiedziała, a jej anielska twarz 
niespodziewanie 
zmieniła wyraz. Palcami zaczęła nerwowo bębnićpo stoliku. — Co siędzieje z moim 
przyjacielem, papieżem z West Side? Nie należy do ludzi, którzy lubiąpisaćlisty.
— Jest bardzo zajęty. Naprawia Kościółi ostrzega wszystkich przed niekompetencją
papieża 
Roncallego — odparłem, uważnie przypatrując sięMaureen. — Myślę, że zajdzie 
bardzo daleko. 
Powiem ci jeszcze coś: od czasu, gdy powróciłz Rzymu, odnowiłkontakty ze 
wszystkimi 
przyjaciółmi ze szkoły. Jest znów jednym z nas.
— I zastąpiłcięna pozycji lidera, Kevin? — rzuciła, zabawnie poruszając brwiami.
— Ustąpiłem z niej, gdy miałem dziewiętnaście lat. Oparłszy łokcie na stoliku, 
Maureen pochyliła 
sięku mnie.
— Czy przypuszczasz, że on chce zostaćbiskupem? Pamiętam, kiedy przyjechałtu 
latem, byłw 
swoim żywiole. — Gwałtownie odsunęła krzesło i zaczęła nerwowo spacerowaćpo 
pokoju, 
niczym lew w klatce. — Musiałbyśgo widzieć, jaki byłczarujący w Hyannis. A 
przecieżrodzina 
Kennedych przyzwyczajona jest do takich złotous-tych księży. Kilka uśmiechów, 
chłopięcy 
śmiech, parędowcipów i wszyscy jedli księżulkowi z ręki. A on to bardzo lubi. Lubi 
przebywać
w towarzystwie bogatych i potężnych.
— A któżtego nie lubi? Nie słuchała mnie.
— Kocham tego chłopaka, ale zdaje się, że on nie potrafi przeciwstawiaćsię
pokusom. Pieniądze, 
władza, przyjemności budząw nim mroczne demony. Albo te demony opuszczągo 
wśród jego 
ubogich parafian, albo go zniszczą.
— Mroczne demony? Obawiam się, że nie...
— Daj spokój, Kevin, one trapiąnas wszystkich. Patj znajduje sięobecnie w punkcie 
zwrotnym 
swojego życia, S w połowie drogi do całkowitego skorumpowania... No, nie f patrz na 
mnie w ten 
sposób. Naprawdętak jest. Jeśli go nie i powstrzymasz, zapomni o swojej parafii i 
pójdzie za 
bogaty- i mi, ku władzy. Wówczas wszyscy będziemy mieli kłopoty, | a on sam, 
największe.
— Myślę, że przesadzasz.
Jakby zmęczyła sięrozmowąo Patricku Donahue, nagle'! zmieniła temat.
— A co słychaću Ellen? Jej listy wiele mi nie mówią.
— Znów jest w ciąży, ale to im chyba nie pomoże...
— Ja teżuważam, że to małżeństwo długo nie potrwa — stwierdziła przerywając mi.
— Mimo że oboje bardzo siękochają, zdaje się, iżczegośjakby między nimi brakuje.
— Myślisz, że problemem jest seks? — Usiadła przyj stoliku. Kucharka właśnie 
podawała nam 
obiad. — Och,; Ellen nie wspomniała mi o tym, ale to może byćwłaśnie seks. Ellen 
jest 
romantycznąmarzycielką, a oni oboje sątacy niewinni... To znaczy, tak niewiele 
wiedząo seksie. 
Myślę, że kiedy Tim Curran po raz pierwszy zobaczyłjej małą, biednącipkę, nie 
bardzo wiedział, 
jak sięza niązabrać.
— Mam nadzieję, że czas będzie jednak pracowałna ich korzyść. Potrzebujątrochę
spokoju i 
szczęścia — powiedziałem.
— Czyżmy wszyscy tego nie potrzebujemy? — zapy-1 tała Maureen, odsuwając 
talerz i sięgając 
po kieliszek,! z winem.
W Logan Airport, oczekując na samolot do Chicago, rozmyślałem o tych wszystkich 
rzeczach, 
które oprócz seksu decydują, że małżeństwo bywa nieudane. W samolocie 
skoncentrowałem się
jużna prostszej rzeczy: konieczności ujawnienia oszustw Leonarda Kaspara.
Dopiero w samochodzie jadącym na probostwo przypomniałem sobie, że 
zapomniałem 
pobłogosławićSheilęHag-garty, kiedy opuszczałem mieszkanie jej matki w 
Bostonie. Maleństwo 
przypuszczalnie potrzebowało wszelkich możliwych błogosławieństw.
1959
Wielkie zimowe burze objęły Chicago w posiadanie, i Twarze przechodniów 
śpieszących 
Michigan Avenue były j ściągnięte mrozem i zatroskane. Nikt nie zadawałsobie] 
trudu, aby 
unieśćwzrok i popatrzećna niedawno ukoń-j czonąwieżęHancock ze stali i szkła, 
wbijającąsię
w chmury j niczym Wieża Babel. Oba lotniska były zamknięte: zarówno l Midway, 
jak i nowo 
otwarte O'Hare. Len Kaspar nie będzie l mógłpowrócićdo Chicago z Florydy. Byłem 
pewien, że 
go' mamy. Schemat jego kradzieży był śmiały, lecz niezbyt inteligentny. Tylko taki 
tępak jak Leo 
mógłsiędaćnabrać. Ale wcale nie było pewne, że następcąLeo nie zostanie również
ktoś
ograniczony.
Pierwsze trzy msze z powodzeniem odbyły siębez kościelnego. O dziesiątej, akurat 
podczas 
pięknych chóralnych śpiewów, słońce przebiło sięprzez chmury.
Ostatnia msza rozpoczęła sięo dwunastej piętnaście, a Lena Kaspara wciążnie było 
na 
stanowisku przy głównym wejściu do kościoła.
— Szef ma poważny problem. Zastanawia się, kto policzy pieniądze — powiedział
Marty. — 
Wystarczy więc, że zgłosimy sięna ochotnika.
— Nie ma pośpiechu — odparłem. — Jeśli będziemy .j działali zbyt gorączkowo, 
możemy 
wszystko popsuć.
Pięćminut po pierwszej pojawiłsięLeonard Kaspar;! spokojny, uprzejmy i 
rozluźniony. 
Przeprosiłproboszcza, tłumacząc swoje spóźnienie fatalnąpogodą, a po chwili ze 
skromnie 
spuszczonągłowąprzyjąłpochwałęLeo Marka za pełnąoddania, wiernąsłużbę.
Jeszcze tego samego popołudnia znalazłem sięw gabinecie mojego ojca. Patrzeliśmy 
przez okno 
na śnieg gromadzący sięna trawniku przed domem.
— Niewiarygodne — stwierdził, gwałtownie zaciągając sięaromatycznym dymem z 
fajki. — 
Absolutnie nieprawdopodobne. Jakim doskonałym policjantem mógłbyśbyć, K.evin. 
Chociaż, w 
gruncie rzeczy, jesteśrównie doskonałym księdzem — dodał. Te ostatnie słowa 
przyszły mu na 
usta raczej z trudem.
— Prokuratorze, na czym stoimy? — zapytałem. Zmarszczyłczoło i zmierzwiłswoje 
siwe włosy.
— Twoje dowody sądośćsłabe, synu. Masz podstawy, aby sądzić, że w czasie kiedy 
to 
sprawdzałeś, pieniądze bywały kradzione. Jeśli zaśchodzi o minione dziewięćlat, 
wszystko 
ogranicza siędo mglistych analogii i przypuszczeń. Ława przysięgłych 
prawdopodobnie 
wydałaby wyrok skazujący na podstawie dowodów, które posiadasz, pod warunkiem, 
że byłbyśw 
stanie doprowadzićdo procesu przed ławąprzysięgłych. Jeśli pójdziesz na policję, z 
pewnością
zechcąwszystko sprawdzić, ale od razu na początku cała sprawa wymknie ci sięz 
rąk. Może 
przerodzićsięw wielce ambarasujący skandal, który przyniesie wiele zła parafii i 
Kościołowi. 
Prawdopodobnie pogrzebałoby to twojego proboszcza, a tego chyba nie chcesz.
— A więc mamy nastraszyćKaspara, odkryćkarty i potem jużsiedziećcicho? — 
zacząłem 
nerwowo krążyćpo pokoju.
— Tak — odparłojciec. — Jeśli w sprawęwmieszany jest Tansey, pamiętaj, że 
walczysz z 
bardzo silnym mężczyzną. Doskonale sięchyba orientujesz, że jego i moje interesy są
potencjalnie sprzeczne.
— Czy nie można pokonaćTanseya?
— Można, myślę, że można. Nie ma człowieka, którego by nie można pokonać. 
Skandal z 
pewnościąnim wstrząśnie, a facet na razie chełpi się, że jest pobożny i czysty jak łza.
Pułkownik zatelefonowałdo mnie następnego popo-hidnia.
— Inwestycje i nieruchomości Kaspara na Florydzie warte sąco najmniej dwa 
miliony dolarów 
— usłyszałem. —-Facet ma dośćpieniędzy, żeby porzucićparafięchociażby jutro i 
żyćw 
dostatku przez długie lata.
— A to drań— jęknąłem.
Właśnie przebierałem siępo zajęciach z piłki siatkowi z dziewczętami, gdy do 
mojego pokoju 
wpadłMarty Hej lihy.
— Przeliczyłem kopertęz niedzieli — powiedziałpocj ekscytowanym głosem. — 
Wczoraj wziął 
tysiąc dwieśc dolarów. Jak długo jeszcze będziemy na to pozwalać?
— Dopóki nie popełni błędu — odpowiedziałem chłc no. — Wszystko odzyskamy, 
bądź
spokojny. Kaspar jeśwłaścicielem wielu nieruchomości na Florydzie.
— A co będzie, jeśli nie odda pieniędzy?
— Odda — odparłem z przekonaniem. — Wystarczy, że | pogrozimy mu widmem 
kontroli 
skarbowej.
— Ale to będzie szantaż! — Oczy Marty'ego ażroz-j szerzyły się, taki był
zaskoczony.
— Co z tego, grunt, żebyśmy odzyskali z powrotem | pieniądze — stwierdziłem.
Boże Narodzenie to koszmar dla wikarego. Oznaczałprzede wszystkim blisko 
dwunastogodzinne 
posiedzenia:! w konfesjonale, polegające na zwalczaniu lęków, które i zdążyli 
zaszczepić
parafianom listopadowi misjonarze. Kuł-1 minacjąwszystkiego jest pasterka, 
przeciągająca siędo 
drugiej w nocy. W tym roku ażczterdzieści pięćminut zajęła | gromka homilia Leo 
Marka, w 
której głównie dziękowałwszystkim za współpracęi modlitwy. Wszystkim, z wyjąt- | 
kiem 
wikariuszy i Dzieciątka Jezus. W dzieńBożego Narodzenia musieliśmy byćna 
nogach od szóstej 
i wzajemnie l pomagaćsobie w rozdawaniu komunii podczas porannych J mszy, a 
potem liczyć
pieniądze z bożonarodzeniowej zbiórki. Corocznie proboszcz traktowałBoże 
Narodzenie jako 
referendum, w którym parafianie wyrażali swoje poparcie dla niego i jego 
administracji. Jeśli 
kwota pieniędzy
była wyższa w stosunku do poprzedniego roku, stwierdzał, że parafianie go aprobują. 
Jeśli 
utrzymałaby sięna tym samym poziomie lub zmniejszyła, uważałby, że stracił
zaufanie. Co roku 
przed Bożym Narodzeniem bywałbardzo nerwowy w obawie przed negatywnym 
„werdyktem".
Oczywiście, co roku zebrana kwota była wyższa.
Tego dnia Len Kaspar liczyłpieniądze tylko z ostatniej mszy.
O trzeciej po południu zebraliśmy sięw piwnicy probostwa. Podczas gdy 
chrześcijańskie rodziny 
jadły obiad, my liczyliśmy ich pieniądze. Leo Mark wyglądał, jakby za chwilęmiał
go dopaść
atak serca; spisywałliczby, które podawałmu Len Kaspar — grzeczny, elegancki, 
opalony, w 
nowych butach i w nowym garniturze.
Leo Mark szybko dodawałkwoty. W końcu zacząłtrząśćgłowąz niedowierzaniem. 
Otrzymany 
wynik sprawdziłjeszcze raz i z wielkąotuchąuniósłdo góry wyraźnie zadowoloną
twarz.
— Sześćtysięcy dolarów! Dwa i półtysiąca więcej niżw ubiegłym roku — 
wyrecytowałz dumą.
— Gratulacje. — Len równieżbyłszczęśliwy. — Ludzie znów obdarzyli księdza 
zaufaniem.
Tym razem na mnie przypadła kolej przeniesienia pieniędzy do banku. Nie mogliśmy 
ryzykować
pozostawienia ich na święta w parafialnym sejfie. Jakiśnieszczęsny urzędnik czekał
jużna mnie. 
Musiałzrezygnowaćze wspólnego bożonarodzeniowego posiłku z rodziną, aby 
przyjąćdepozyt 
parafii. W drodze szczególnego wyjątku młodemu wikariuszowi, odpowiedzialnemu 
za cenny 
depozyt, pozwolono skorzystaćz cadillaca należącego do Leo Marka; alternatywąbył
półtoramilowy marsz przez zaspy, z kilkoma tysiącami dolarów w torbie zawieszonej 
na szyi.
Następnego dnia Marty zdałmi relacjęze swoich obliczeń.
— Atmosfera Bożego Narodzenia musiała rozmiękczyćserce Kaspara. Ukradł
wczoraj zaledwie 
pięćset dolarów.
— Z trudem wystarczy mu na zapłacenie tego szytego na miaręgarnituru — 
zauważyłem.
W niedzielępo Nowym Roku miałem odprawićdopiero sumęo godzinie dziesiątej. 
Mogłem 
pospaćdo dziewiąt gdyżmoim pierwszym obowiązkiem była pomoc pr rozdawaniu 
komunii o 
dziewiątej trzydzieści. CośtakiegJ martwiło proboszcza, jednak mimo widocznych 
wysiłkóv nie 
potrafiłwynaleźć żadnych obowiązków przed dziewiąt rano dla kapłana 
odprawiającego sumę. 
Zwykle nie sypiaćdługo, jednak w takiej sytuacji za punkt honoru przyjąłe 
pozostanie w łóżku aż
do ostatniej chwili.
O dziewiątej czterdzieści pięć, kiedy Marty zdążyłjużskończyćswojąmszę, ja 
jeszcze szeroko 
ziewałem. Bóg mnie pokara, pomyślałem. Na zewnątrz, wśród spokojnego, mroźnego 
powietrza, 
wysoko w góręstrzelały białe dymy z okolicznych kominów; przypominały dymy z 
indiańskich 
ognisk palonych na preriach.
— Nie ma go — powiedziałMarty, wpadając do mnie bez tchu.
— Kogo nie ma?
— Kaspara. Znów zostałna Florydzie. Telefonował. Lotnisko w Miami jest 
zamknięte i Kaspar 
prawdopodobnie wróci dopiero późnym popołudniem. ZapewniłLeo Marka, że 
policzy pieniądze 
wieczorem.
— A więc?
— Cóż, Leo Mark zdenerwowałsię. Jeśli forsa nie zostanie policzona do trzeciej, 
będzie to 
poważne naruszenie planu dnia. Jest szansa, że my będziemy musieli dziśto zrobić.
— Dzisiaj musimy policzyćpieniądze sami. — Proboszcz spojrzałna swój złoty 
zegarek i 
powstałzza stołu. Dwóch starszych wikariuszy wymówiło sięod tego obowiązku. W 
pokoiku 
zostałtylko Leo Mark, Marty i ja. Powoli zaczęliśmy otwieraćkoperty.
Ręce mi siętrzęsły.
O trzeciej liczenie było skończone.
— Dwa tysiące trzydzieści pięćdolarów — oświadczyłem, układając małe zielone 
papierki w 
równe kupki. — W tym czeki.
_ Mniej niżw zeszłąniedzielę— stwierdziłproboszcz. — Cóż, ludzie sąna 
zimowych urlopach. 
Nie zdająsobie sprawy* że Kościółcierpi z powodu ich dobrobytu.
_ To była kwota tylko z dwóch ostatnich mszy — oznajmiłem głucho.
Marty byłblady jak kreda. Palcami wyrysowywałprzedziwne kompozycje na stole.
._ To pomyłka — stwierdziłproboszcz. — Musiałeścośpomieszaćz porannymi 
mszami.
Postawiłem torbęz pieniędzmi na stole.
— Niestety, nie. Pieniądze z czterech pierwszych mszy sątutaj — stwierdziłem.
Niczym z rogu obfitości wysypałem na stółzielone banknoty i stos czeków.
Leo sam przeliczyłwszystko jeszcze raz na maszynie do liczenia, osobno dodając 
wszystkie czeki 
i osobno gotówkę.
— To musi byćjakaśpomyłka — mruczał. Jego twarz była szara jak popiół. — 
Przecieżtutaj są
ponad trzy tysiące dolarów, a w Kościele było mniej ludzi niżzazwyczaj. To przecież
wakacyjna 
niedziela.
— Także pierwsza niedziela, od ilu lat, od dziesięciu? kiedy Len Kaspar nie liczył
pieniędzy, 
jakie otrzymaliśmy na dwóch ostatnich mszach. — Powiedziawszy to, zacząłem 
pilnie wpatrywać
sięw fabrycznąnalepkęurządzenia klimatyzacyjnego umiejscowionego w jednym z 
okien.
— To sązuchwałe słowa — stwierdziłLeo Mark Raffer-ty. W tęwypowiedźnie 
włożyłani 
odrobiny serca. Słyszałjużwiele o zaufanych kościelnych, którzy okazywali się
złodziejami.
— Proszęspojrzećna nasze zapiski. — Wyciągnąłem notatki z ostatnich czterech 
miesięcy. — 
Proszęzauważyć, że z naszych wpłat do banku wynika, iżz dwóch ostatnich mszy 
uzyskujemy 
mniej pieniędzy niżz pierwszych czterech. Nie potrafiłem sobie wyjaśnić, dlaczego 
tak siędzieje. 
Myślę, że teraz odpowiedźjest oczywista.
Byłtak przejęty, że nie zapytałmnie, skąd mam te dane.
— Co powiedząmoi przyjaciele, kiedy sięo tym dowiedzą? — jęknąłLeo. — Moja 
reputacja 
jako administratora
parafii będzie zrujnowana. Musimy to zachowaćw tajernJ nicy. — Niemalże się
trząsł. — Nigdy 
nie odzyskamy tychf pieniędzy. WyrzucęLena na zbity pysk i... musimy milczeć. 
Nikt sięnie 
może dowiedzieć.
— Oczywiście, nie odzyskamy wszystkiego — wtrąciłem się. — Ale przynajmniej 
część. Myślę, 
że możemy utrzymaćsprawęw sekrecie. Ale jeśli Kaspar nie zechce zwrócić
pieniędzy, o sprawie 
dowie sięKuria Arcybiskupia i proku-, rator stanowy. W przeciwnym wypadku 
gryzłoby mnie i 
sumienie. A ciebie, Marty?
Marty tylko pokiwałgłową.
Leo Mark zacząłkaszleć. Kaszlałtak gwałtownie, że jużzacząłem sięo niego 
obawiać, gdy nagle 
do pokoju wszedłLeonard Kaspar. Zatrzymałsięo kilka kroków od drzwi.
— Co siętu dzieje? — zapytałz fałszywąsłodycząw głosie.
— Od tej chwili nie jesteśjużkościelnym w mojej parafii — wyszeptałproboszcz, 
dopinając 
guziki swojej sutanny w rozpaczliwym wysiłku zachowania resztek godności.
Chociażwypielęgnowane wąsy zadrżały mu na twarzy, Kaspar zachowałspokój.
— To była pierwsza niedziela od dwunastu lat, której nie spędziłem w parafii. Czy 
jest to 
dostateczny powód, aby; mnie wyrzucić? — zapytałurażonym tonem.
W drzwiach pojawiła siępani Kaspar, otulona w futro | z norek. Była, młodsza, i 
ładniejsza od 
Mary Tansey. Tak] jak jej siostra, wydawała sięjakby wycięta z obrazka.
— Kiedy my policzyliśmy pieniądze, po raz pierwszy od dwunastu lat nie byłto pan, 
okazało się, 
że dochód z niedzielnych mszy jest o tysiąc dolarów wyższy niżzazwyczaj — 
odezwałem się, 
ucieszony, że zbliża sięchwila konfrontacji.
Kaspar popatrzyłna mnie z wściekłością.
— Ty cholerny gówniarzu! Co ty mi, do diabła, chcesz wmówić?
— Chcępanu wmówić, panie Kaspar, że cośdziwnego działo sięw ciągu ostatnich 
lat z 
pieniędzmi, które zbierano podczas ostatnich dwóch mszy. Mam tutaj dokładne danej
z czterech minionych miesięcy. — Popchnąłem w jego kierunku kartki leżące na 
stole. — W tym 
czasie, jak mi sięwydaje, parafia utraciła około osiemnastu tysięcy dolarów.
_ Czy pozwolisz, żeby ten arogancki drańtak mnie oczerniał?! — zawołałKaspar, 
zwracając się
do proboszcza. — To jakiśgłupi przypadek. Za tydzieńwszystko wróci do normy.
Wyraz twarzy Marthy Kaspar powiedziałmi, że nie jest niewinna. Siedziała w tym 
bagnie ażpo 
sznury swoich pięknych pereł.
— Jeśli to przypadek, przeproszępana — powiedziałem sucho. — Wspólnie 
policzymy pieniądze 
za tydzień, prawda, księże proboszczu?
Leo byłw rozterce. Bałsięgniewu Kaspara, bałsięskandalu, obawiałsięo swoją
reputację. Ale, 
dziwne, najbardziej bałsięmnie.
— Tak, Kevin — odrzekłsłabym głosem. Kaspar porwałpapiery ze stołu, podarłje 
na strzępy i 
rzuciłw moim kierunku.
— Te twoje liczby to kupa gówna, Brennan. Nie znacząnic, kurwa, nic.
— Mam kopie w swoim pokoju — powiedziałem. — I dla pana jestem ojcem 
Brennanem.
— Chodź, Martho — złapał żonęza rękę. — Nie będziemy wysłuchiwaćtych 
oszczerstw.
— Pański proceder trwa od dziesięciu lat — kułem żelazo póki gorące. — Winien jest 
pan parafii 
przynajmniej półmiliona dolarów. Obawiam się, że będzie pan musiałsprzedać
większośćswoich 
gruntów na Florydzie. Damy panu dziesięćdni. Po tym czasie do akcji wkroczy 
prokurator 
okręgowy i władze skarbowe.
Po raz pierwszy jakby strach pojawiłsięna jego przystojnej twarzy. Zacząłcoś
mówić, ale żona 
szarpnęła go za ramię. Odwrócili sięi wyszli z pokoju. Wkrótce przez małe okienko 
zobaczyliśmy, jak brnąprzez sypki śnieg.
Leo ukryłtwarz w dłoniach.
— Co teraz będzie, Kevin? — zapytał, nagle postarzały, zrezygnowany.
— To zależy, jak zachowająsięTanseyowie. Niech sięszef nie martwi — 
uspokajająco 
poklepałem go po ramieniu. — Nie możemy przegraćtej batalii.
Gdy znalazłem sięw swoim pokoju, zasiadłem w wygodnym fotelu z brązowej skóry 
i 
zatelefonowałem do Pułkownika, aby zameldowaćpełen sukces. Ojciec odparł, że 
spodziewałsię
czegośtakiego od dnia, kiedy przestałbj adwokatem Tanseya.
— Jednak nie wyobrażałem sobie ażtakiej bezczelności zauważył.
Smak zwycięstwa byłsłodki, chociażzakłócały go jego gorzkie okoliczności: łkania 
proboszcza, 
trzęsący sięwąs Kaspara, nienawiśćna twarzy jego żony, pogryzione wargi 
Marty'ego. Nie 
miałem z kim porozmawiać.
W nagłym impulsie chwyciłem książkętelefoniczną, odnalazłem nazwisko „Curran" 
na West 
Jackson Boulevard i zacząłem wykręcaćnumer. Przy piątej czy szóstej cyferce jednak 
zrezygnowałem.
W czwartek po południu proboszcz wszedłdo mojego pokoju.
— Kevin, hm... właśnie zadzwoniłtwój przyjaciel, Pat Donahue. Pan Tansey poprosił
go, żeby 
porozmawiałze mnąo naszym problemie.
— Drań.
— Kevin, proszęcię. Patrick stwierdził, że nie będzie opowiadałsiępo żadnej ze 
stron, po prostu 
chce pomóc w chrześcijańskim rozwikłaniu problemu. Czy spotkamy sięz nim? 
Powiedział, że 
może przyjśćnawet dzisiaj wieczorem.
— Niech przyjdzie. Dlaczego nie?
Pat zdenerwowałmnie. Byćmoże potrzebowaliśmy uczciwego mediatora. Jego nie 
potrzebowaliśmy.
Po kolacji Pat podjechałpod probostwo kolejnym nowym oldsmobilem. Zapewne 
nagroda za 
przysługi od Arnolda Tanseya.
Marty Herlihy, Leo Mark Rafferty, Patrick Donahue i ja zasiedliśmy w gabinecie 
proboszcza. 
Szef postawiłnam po szklaneczce irlandzkiej whisky — pięcioletniej — nie sposób 
było 
odmówić.
__ A zatem, panowie — zacząłPat cichym głosem — muszępowiedzieć, że nie 
pochwalam tego, 
co tutaj zaszło. \Vrecz przeciwnie, uważam, że wasz kościelny okazałsię
nikczemnikiem. Tak jak 
i wy, pragnęuchronićKościółprzed skandalem. Podobnie stawia sprawępan Tansey. 
Zobowiązał
siędo wpłaty po pięćdziesiąt tysięcy dolarów rocznie przez najbliższe dwa lata na 
rzecz parafii, 
pod warunkiem, że otrzyma od was słowo, iżcała sprawa zostanie zapomniana. Czy 
ksiądz 
proboszcz zechce wyrazićzgodęna takie rozwiązanie?
— Cóż, to bardzo wielkoduszna propozycja ze strony Arnolda — powiedziałLeo 
Mark, 
zacierając ręce. — Myślę, że bez wątpienia...
— Nasze wyliczenia wskazują, że ukradziono półmiliona — przerwałem mu głucho.
Pat niepewnie poruszyłsięw fotelu i odstawiłna stółszklaneczkęz whisky.
— Pan Tansey wątpił, czy tej kradzieży będzie można dowieść; jest przekonany, że 
dowody, 
które zebraliście, nie okażąsięwystarczające, aby doprowadzićdo procesu przed 
ławą
przysięgłych. Uważa jednak, że to, co sięwydarzyło, jest niewybaczalne; powinniśmy 
zresztą
wszyscy spodziewaćsiętakiej postawy ze strony pana Tanseya. Przede wszystkim 
jednak pan 
Tansey nie może pozwolićna to, aby Kościółcierpiałz powodu zaistniałej kradzieży. 
Nie jest w 
stanie, oczywiście, pokryćcałości strat.
— A więc niech te straty pokryje pan Kaspar — zażądałem. — Niech sprzeda część
swoich 
gruntów na Florydzie. Mam nadzieję, że pan Tansey jest świadomy tego, co władze 
skarbowe 
mogązafundowaćjego krewnym.
Pat pobladłna twarzy.
— Zdaje sobie z tego sprawę, Kevin, jest jednak przekonany, że Kościółwolałby 
uniknąć
skandalu, do którego doprowadziłoby tego rodzaju śledztwo.
— On chyba najbardziej jest zainteresowany uniknięciem śledztwa władz 
skarbowych i skandalu 
wokółjego krewnych — odparłem. — Przypomnij sobie o gruntach na Florydzie.
Pat przygryzłna chwilęwargi.
— Te ziemie sąwłasnościąpani Kaspar. Ani pan Tan-sey, ani pan Kaspar nie mogą
zgodzićsię
na to, by pani Kaspar została ukarana za coś, z czego w ogóle nie zdawała sobie 
sprawy.
— Akurat! — krzyknąłem.
— Czy mam przekazaćpanu Tanseyowi, że jego oferta nie satysfakcjonuje parafii 
świętej 
Praksedy? — Pat po-patrzyłnerwowo na mnie, na Leo i znowu na mnie. Skurwysyn. 
Cholerny, 
sprzedajny skurwysyn.
— Cóż, czy nie uważasz, Kevin... — zacząłLeo.
— Zadzwońdo niego — powiedziałem do Pata. — Zadzwońdo niego i powiedz, że 
zgadzamy się
na trzysta pięćdziesiąt tysięcy dolarów.
— Nie mogętego zrobić. — Pat, przed chwiląblady, nagle poczerwieniałna twarzy.
— Cholera jasna, zadzwoń, bo za chwilęja to zrobię.
Pat niechętnie podszedłdo telefonu. Słyszeliśmy, jak rozmawia przyciszonym 
głosem. Po chwili 
powróciłdo nas, odłożywszy słuchawkęna biurko.
— Pan Tansey jest właśnie na linii — powiedziałtakim głosem, jakby rozmawiałz 
papieżem. — 
Jest bardzo zdenerwowany tym, co spotkało parafię. Skłania sięku temu, aby 
podnieśćswoją
ofertędo wysokości dwustu pięćdziesięciu tysięcy dolarów.
— Interes ubity — powiedziałem.
— Co takiego? — Pat otworzyłusta ze zdziwienia.
— Powiedziałem, że interes ubity — powtórzyłem, wychylając do dna mojąwhisky.
— Po pięćdziesiąt tysięcy dolarów przez pięćlat.
— Osiemdziesiąt trzy przez trzy lata. Pat znów podszedłdo telefonu.
— Pan Tansey wyraziłzgodę— powiedziałz uśmiechem, powróciwszy. — Zanim 
odłoży 
słuchawkę, chciałby za moim pośrednictwem przekazać, że rezultat naszych rozmów 
uważa za 
porozumienie dżentelmenów.
— Jesteśmy bardziej dżentelmenami niżon — odparłem. Patrick po raz ostatni 
podniósł
słuchawkę. Po chwili powróciłdo nas.
__ Wszystko uzgodnione — powiedział. — Pierwszy czek wpłynie w przyszłym 
tygodniu.
__ Czy pan Tansey zechce go antydatować, żeby zmniejszyćswoje ubiegłoroczne 
podatki? — 
zapytałem gorzko.
Na długąchwilęzapadła grobowa cisza.
_ Lepiej jużpójdę— powiedziałPat niepewnie.
_ Do zobaczenia, Pat.
Nie podałem mu ręki.
Kobieta miała na sobie ciężki, czerwony płaszcz kąpielowy, gdy otwierała drzwi. Bez 
wątpienia 
byłto prezent na Boże Narodzenie.
Walczyłz pokusąod przeszło pięciu lat. Teraz nie byłjużw stanie sięjej oprzeć; tak 
jak kobieta 
nie będzie opieraćsięjemu.
Uśmiechnęła sięz satysfakcją. Wiedziała, czego on chce. Ręce położyła na pasku 
swojego 
płaszcza. Na dworze było zimno. Tutaj, w domu, nastąpi zaraz kilka ciepłych chwil. 
Płaszcz 
zsunąłsięjej z ramion na podłogę.
We wtorek wieczorem zastałem nieoczekiwanie Pata w moim pokoju. Nerwowo 
bawiłsięswoimi 
palcami.
— Winien ci jestem przeprosiny — powiedziałdrżącym głosem.
— Zapomnij o tym — odparłem. — Nawet mnie trudno jest uwierzyćw to, co się
stało.
— Byłem pewien...
— Bogaci ludzie niczym nie różniąsięod biednych, Pat, chyba że biedni uzależnią
sięod 
bogatych. Wtedy robiąsięsprzedajni.
— Łatwo ci mówić— westchnąłgorzko.
— Wiem, Patrick, wiem.
— Potrzebujęich pomocy, aby kontynuowaćnasze spotkania i utrzymywaćszkołę
parafialną. 
Mulcahey to miły człowiek, ale zupełnie niekompetentny.
— Zamierzam teraz lepiej sięzająćsprawami admini-stracyjnymi parafii. Spróbuję
teżutrzymać
jaŁmiędzyparafialną, żeby pomóc tobie w pracy sądzisz?
Jakby poprawiła mu sięmina.
— Boże, jakie to wspaniałomyślne z twojej vin. Nie zasługujęna to.
— Nieważne. Twoja parafia zasługuje. Iskierki strachu nie zniknęły jednak z jego i i 
wyciągnął
do mnie rękę.
— Znów będziemy razem pracowaćjak dav wiedział.
Podałem mu dłoń.
— Jak dawniej.
:ąśfundacjj . Co o tyr
oczu. Wsta miej — pc
KSIĘGA TRZECIA
Lata sześćdziesiąte
1961
Byłciepły kwietniowy wieczór. Niedawno utworzono Korpusy Pokoju. Chruszczow 
robiłhałas 
wokółBerlina. John Kennedy zasiadałw Białym Domu, a Jan XXIII — w Pałacu 
Apostolskim. 
Kry lodowe rozpuszczały się, wiosenna odwilżbyła faktem.
Marty Herlihy wetknąłgłowędo pokoju, w którym pisałem zaległe listy.
— Hej, Kevin, telefon do ciebie.
— Oddzwoniępóźniej, Marty. Powiedz, żeby zostawiono mi wiadomość. Marty 
potrząsnął
głową.
— Z głosu rozmówcy wnioskuję, że to pilna sprawa.
— Czy podałci nazwisko?
— Tim Curran. Mówi ci to coś?
— Cośnieprzyjemnego.
Podniosłem słuchawkęw pokoiku, w którym zwykle liczyliśmy pieniądze. Proboszcz 
wciąż
uważałto pomieszczenie za najważniejsze miejsce na plebanii.
— Słyszałem, że masz jużsyna, który dotrzymuje towarzystwa uroczej księżniczce. 
Mam 
nadzieję, że w domu wszystko w porządku — powiedziałem.
— Och, wielkie dzięki, ojcze Kevinie. — Jego cienki głos zdradzałzniechęcenie i 
wyczerpanie. 
— Ellen jest trochęzmęczona, a ja sam uczęsiędo sierpniowych egzaminów. Ale 
myślę, że 
najgorsze za nami.
— Pozdrów ode mnie Ellen.
Brendan Curran chodziłpo świecie jużprawie rok, a mi to jakośuniknęło. Ellen, Tim 
i ich dzieci 
nie zaprzątały mojej głowy.
— Musisz kiedyśwpaśćdo nas i zobaczyćje obie... ja^ zdam egzaminy. — Jego głos 
nie wyrażał
nadmiernego entuzjazmu. — Karolina to chodzący cud.
A więc dwuletnia córeczka zapewne terroryzuje młodszego braciszka.
— Słyszałem, że Brendan ma oczy po mamie — powiedziałem. Mary Ann i jej 
chłopak, Steve 
McNeil, byli rodzicami chrzestnymi. Chrztu udzieliłPat.
— Tak, ojcze. Bardzo go kochamy. — Mówiłtakim tonem, jakby miłośćdo syna 
wymagała 
ogromnego wysiłku. — Ojcze, chciałbym zadaćci pytanie. Takie... dośćosobiste, 
jeśli nie masz 
nic przeciwko temu.
— Noo, cóż... — westchnąłem niepewnie.
— Chodzi mi o kontrolęurodzeń. Widzisz, doktor powiedział, że byłoby lepiej, 
gdyby Ellen przez 
kilka najbliższych lat nie rodziła. Jesteśmy małżeństwem od trzech lat, w tym czasie 
Ellen przez 
osiemnaście miesięcy była w ciąży i... ojcze Kevinie, to bardzo trudne...
Po co komu żona, skoro nie można miećz niej uciechy? Na pamięćjużznałem dalszą
część
konwersacji na ten temat.
— Czy próbowaliście stosowaćkalendarzyk małżeński? Ellen to przecież
pielęgniarka i jestem 
przekonany... — Ksiądz zawsze musi robićz siebie głupka w takiej rozmowie.
— Hm, cóż, Ellen ma regularny okres, ale zdaje się, że ten sposób nic nam nie dał. W 
słuchawce 
zapadła głucha cisza.
— Ellen chciałaby używaćtych nowych pigułek. — Tim wreszcie przystąpiłdo 
sedna, 
zdobywszy sięna odwagę. — Mówi, że Kościółzmienia sięi nie ma sensu czekaćdo 
roku 1965, 
albo i dłużej, ażzmieni sięjego stanowisko w sprawie antykoncepcji. Czy nastąpi 
jakaśzmiana, 
ojcze? Nie chciałbym popełnićgrzechu śmiertelnego.
— Tim, myślę, że nie ma żadnych przesłanek, aby oczekiwaćzmiany w stanowisku 
Kościoła — 
powiedziałem ostrożnie. Jeśli jeden z partnerów w małżeństwie nalega na stosowanie 
sztucznych 
środków antykoncepcyjnych, byłem zawsze gotów udzielićdrugiemu rozgrzeszenia w
konfe-sjonale. Może takie stanowisko powinienem zająćteraz? Och, Boże, westchnąłem, 
jak bardzo 
chciałbym...
_ Chcęwiedzieć, czy jeśli Ellen zacznie używaćtych pigułek, oboje popełnimy 
śmiertelny 
grzech? — zapytałTim błagalnym tonem.
_. Jestem pewien, że Ellen nie zechce uczynićniczego, co według jej sumienia byłoby 
grzechem 
— odparłem. — Musi postępowaćzgodnie z tym, co jej dyktuje sumienie. — 
Zdawało mi się, że 
zaraz zatrzęsie sięcały budynek probostwa z powodu mojej wykrętnej 
nieortodoksyjnej 
odpowiedzi.
— Ale przecieżnasze sumienia kształtuje nauka Kościoła, czyżnie? — Tim miał
poważne 
wątpliwości. A może byłzbyt zmęczony, aby dostrzec możliwość, którąmu 
proponowałem.
— Jestem pewien, że Ellen nie uczyni niczego wbrew nauce Kościoła — dodałem z 
desperacją.
— Myślę, że masz rację, ojcze Kevinie. Wiedziałem, że nie powinniśmy tego robić. 
Po prostu 
chciałem sięupewnić.
Podjąłem jeszcze jednąpróbę, ale po chwili zrezygnowałem. Tim nie byłna tyle 
silny, aby 
udźwignąćciężar tak trudnej moralnie decyzji. Za rok na świecie pojawi siękolejny 
mały Curran. 
A wówczas Ellen zacznie stosowaćpigułki, nie bacząc już, że postępuje wbrew 
Kościołowi. 
Trochępóźniej oboje zostanądopadnięci przez wyrzuty sumienia, przejdąznów na 
kalendarzyk i 
zanim osiągnątrzydzieści pięćlat, dochowająsięjeszcze paru dzieciaków. W św. 
Praksedzie żyły 
setki podobnych rodzin.
— Chciałbym wam pomóc, Tim — powiedziałem z westchnieniem.
— Jużnam bardzo pomogłeś, ojcze. — Słyszałem głos człowieka, który tak długo 
przebywałw 
ciemnej grocie, że nie jest w stanie reagowaćna światło. — Módl sięza nas, proszę.
Siedziałem później długo z głowąukrytąw dłoniach, niczym w szpitalnej poczekalni 
po śmierci 
kogośbliskiego.
Wracając zapukałem do Leo Marka.
— Jest cośdo roboty? — zapytałem. Spojrzałna mnie rozbieganym wzrokiem. 
Trochę
niedowidział, a ponadto ostatnie wydarzenia sprawiły, że czułsię
coraz mniej pewny siebie; tęniepewnośćzdradzały jego oczy.
— Tak, Kevin — mruknął, szukając kartki papieru. _ GinąCarrey dzwoniła. Prosiła, 
żebyśdo 
niej wpadł, jeśli ci to nie sprawi kłopotu, i przyniósłraport o zrealizowanych czekach. 
Jutro 
wieczorem chce przekazaćinformacjęradzie parafialnej. Zrobisz to?
— Nie ma problemu.
GeorginęCarrey trudno było nazwaćinaczej niż„kobietąniebezpieczną". Gdy 
pewnego dnia 
zjawiłem sięu niej, okazało się, że John Carrey jest akurat w jednej ze swoich 
licznych podróży, a 
John junior już śpi. Georgina ubrana była w lekką, czarnąszatkę, cośpośredniego 
między suknią
a bielizną, lecz o wiele bliższego tej drugiej. Z trudem ukryłem zdziwienie.
— Czy możemy porozmawiaćkilka minut, ojcze? — zapytała niespokojnie.
Miała wówczas niewiele ponad trzydzieści lat. Ciemne włosy spadały jej swobodnie 
na ramiona. 
Jej twarz była przystojna, choćodrobinę„końska", jak czasami sięmówi.
Kiedy roztaczała przede mną„wizje", które dopadły jąw nocy, węże, anioły i tym 
podobne 
dziwa, ja zastanawiałem sięnad sytuacją. Byłem silniejszy od niej. Nie zaciągnie 
mnie do łóżka 
ani do niczego nie zmusi. To raczej ja będęgórą. Pięści same mi sięzacisnęły, a serce 
zaczęło bić
szybciej. Cholera, dlaczego nie? Kevin, udziel jej lekcji uwodzenia mężczyzn, jakiej 
jużnigdy nie 
zapomni.
— John jest wspaniałym mężczyzną— szepnęła chryp-liwie. Cienki pasek przy jej 
sukience 
poluźniłsię; zobaczyłem pas do podwiązek, góręnylonowych pończoch i fragment 
nagiego uda. 
— Ale zupełnie nie interesuje sięmoimi problemami duchowymi. Za dużo podróżuje.
Machnęła rękąz rezygnacjąi zniechęceniem. Szeroka wersalka, na której 
spoczywała, stanowiła 
doskonałe miejsce na seks. Wyobraziłem sobie smak skóry Georginy, całowanej 
przez moje usta. 
Czy nie nadszedłczas, abym i ja doświadczyłrozkoszy posiadania kobiety? Wówczas 
pomyślałem o Ellen i w jednej chwili oddaliłem od siebie pokusę. Rozwarłem dłonie 
zaciśnięte 
dotąd w pięści.
._ Byćmoże powinnaśpoważnie porozmawiaćz Joh-tiern i nakłonićgo, żeby 
ograniczyłpodróże. 
— To powiedziawszy, wstałem z głębokiego, wygodnego fotela. — Z przyjemnością
ułatwięci 
zadanie, jeśli uważasz mojąpomoc za potrzebną.
Ginąwstała również, porządkując nieco suknię.
— Ojcze, skoro sądzisz, że to pomoże, będęci wdzięczna za rozmowęz nim. — 
Zawahała się. — 
Przykro mi, że zmarnowałam tyle twojego czasu.
Nie miało to byćmoje ostatnie tego typu spotkanie z Georginą. Minęły dwa lata i dziś
znowu 
wybierałem siędo domu Carreyów swoim samochodem, a właściwie samochodem 
parafii, który 
zakupiłdla mnie Leo Mark. Miałem w pamięci fakt, że przed dwoma laty pokusę
odegnała ode 
mnie nie moja cnota, lecz wizja kobiety, którązaledwie przed kilkoma godzinami 
pośrednio 
zmusiłem do zajścia po raz kolejny w ciążę.
Głęboko westchnąłem, wcisnąłem guzik otwierający garażi wyjechałem w 
kwietniowąciemność. 
Jadąc do domu Georginy Carrey, wyrzucałem z umysłu wszystkie myśli o Ellen. 
Zmuszałem się
do skupienia uwagi na decyzji, którąbędęmusiałwkrótce podjąć. Joe Herlihy, brat 
Marty'ego, 
pracowałw Kurii Arcybiskupiej. Przekazałmu informację, że latem dwóch ludzi z 
Chicago 
zostanie wysłanych do Rzymu na trzyletnie studia prawa kanonicznego. Byćmoże 
wezmąteż
udziałw pracach Drugiego Soboru Watykańskiego. Moje nazwisko było na liście 
kandydatów do 
wyjazdu.
Według Joego nazwisko Pata Donahue równieżznajdowało sięna tej liście. Cóż, już
raz z Patem 
rywalizowałem i nie zamierzałem po raz drugi przeżywaćtego samego.
Drugi Sobór Watykański z pewnościąokaże sięnajważniejszym wydarzeniem w 
Kościele 
katolickim na przestrzeni wielu wieków. Miałem szansęw nim uczestniczyć. A 
jednak nie 
chciałem opuszczać św. Praksedy, tym bardziej że praca tutaj coraz bardziej mnie 
pochłaniała.
Działania Pata w parafii Czterdziestu Świętych Męczenników odbiły sięechem w 
całym kraju. 
Trzy katolickie
magazyny zamieściły duże materiały na jego temat. Zapraszano go na wykłady, 
spotkania i 
rekolekcje na całym Środkowym Zachodzie. Może zasługiwałna te dodatkowe lata 
nauki w 
Rzymie? A może pojechalibyśmy tam razem? (Nie była to dla mnie zbyt atrakcyjna 
perspektywa.)
Wiedziałem, że znalazłem sięna liście kandydatów do wyjazdu, gdyżlubiłmnie 
kardynałMeyer. 
Kiedyś, p0 jakiejśmszy pogrzebowej, wziąłmnie na bok i powiedział że czytałmoje 
wystąpienia 
w Instytucie Edukacji Małżeńskiej; bardzo mu siępodobały. Wielki Holender z 
Milwaukee umiał
rozmawiaćz ludźmi. Stawiałcelne, rzeczowe pytania i bardzo uważnie słuchał
odpowiedzi. Jego 
końcowa uwaga: „Proszękontynuowaćtęrobotę" była raczej komplementem niż
poleceniem.
Zajechawszy pod dom Carreyów, myślałem przez chwilę, co Holender powiedziałby 
o Georginie. 
Nacisnąłem na dzwonek, usłyszałem gong w środku i grzecznie zaczekałem na 
gospodynię. Jak 
zwykle, John byłw podróży, a John junior bawiłsięz rówieśnikami gdzieśpoza 
domem.
Karteczkęz odcinkami czeków rzuciłem na kanapę.
— Nawet nie wiesz, jak sięz tym śpieszyłem, Gino — powiedziałem, pocałowawszy 
jąw 
policzek. — Lecz cóż, twoje słowo to dla mnie rozkaz.
Miała na sobie czarne spodnie, białąbluzeczkęi bardzo drogąbiżuterię. Była trochę 
zbyt 
intensywnie wyperfumowana.
— Chciałam z tobąporozmawiać— rzuciła krótko. Jej wzrok byłzimny, a twarz 
nieprzenikniona. Usiadłem na skraju kanapy.
— Mów, piękna damo, mów. ||
— Jestem w ciąży — powiedziała. M
— Och, wspaniale! Gratulacje!
— Nie udawaj głupiego — warknęła. — Nie sypiam z Johnem od pięciu lat.
— Kiedy to sięstało? — zapytałem.
— No... niedawno. Pięćtygodni temu.
— Chcesz urodzić?
Zacisnęła szczęki. Wyglądała o wiele starzej niżna swoje trzydzieści pięćlat.
— Ksiądz sugeruje aborcję? — Niemal sięprzeraziła.
— Niczego ci nie sugeruję— odparłem. — Po prostu pytam. Muszęznaćwszystkie 
szczegóły, jeżeli 
mam ci pomóc.
— Nie usunęciąży — stwierdziła stanowczo.
— Czy chcesz rozwieśćsięz Johnem i ożenićz tamtym mężczyzną? Nie czułem ani 
odrobiny 
współczucia dla niej.
— On sięze mnąnie ożeni — odparła, a jej oczy zaszkliły się.
— A więc najlepiej zrobisz, jeśli wskoczysz Johnowi do łóżka, jak tylko wróci z 
podróży, i spędzisz z 
nim trochęczasu.
Jej twarz wykrzywiłzłośliwy grymas.
— Chcesz, żebym oszukała Johna? To jest twoja księżo-wska rada?
— John będzie prawdopodobnie tak szczęśliwy, że niczego nie zauważy, a nawet jeśli 
nabierze jakichś
podejrzeń, będzie mu to obojętne.
— Jakie to dla ciebie proste — powiedziała gorzko. Podeszła do barku pod ścianą.
— Musisz cośpostanowić. I nie masz zbyt wiele czasu — kontynuowałem. — Twoje 
serce rwie siędo 
macierzyństwa. Gdyby tak nie było, zdecydowałabyśsięprzerwaćciążę, nie 
przejmując siętym, czy 
Kościółto aprobuje, czy teżnie. Nie masz żadnej pewności, jak zareaguje John, kiedy 
otrzyma 
oczywisty dowód, że sypiasz z kimśinnym. Albo więc skorzystasz z mojej rady i 
prześpisz siękilka 
razy z Johnem, albo wkrótce okaże się, że musisz iśćdo pracy i zarabiaćna swoje 
utrzymanie. A taka 
perspektywa chyba ci nie odpowiada.
Nalała sobie pełnąszklankędżinu.
— Poniżanie mnie sprawia ci przyjemność— stwierdziła.
— Niespecjalnie — skłamałem.
Usiadła w fotelu po przeciwnej stronie stolika.
— Napijesz sięczegoś? — zapytała niespodziewanie. — Przepraszam, że wcześniej 
ci nie 
zaproponowałam.
— Nie, dziękuję. Czy John prześpi sięz tobą?
Prychnęła, jakby uważała mnie za idiotę.
— Oczywiście.
— Kiedy wraca do domu? Wzruszyła ramionami.
— Za kilka godzin.
— A więc lepiej jużpójdę. Musisz sięchyba przygotc wać. — Wstałem. Ruszyła za 
mną, aby 
otworzyćmi drzwi
— Któregośdnia podziękujęci za to, że jesteśtakir przeklętym draniem — oznajmiła 
lodowato.
Otoczyłem jąramieniem i przycisnąłem do siebie. Pocało| wałem jąw czoło. Miłe 
ciepło ogarnęło 
moje ciało. Znóv pokusa, ostrzegłmnie jakiśgłos dobiegający z zakamarków! mózgu.
— Dziękujęci, ojcze — wyszeptała. Po chwili dodała: —\ Módl sięza mnie.
W czerwcu ogłoszono nominację: Patrick H. Donahue z parafii Czterdziestu Świętych 
Męczenników skierowany \ zostałna studia podyplomowe do Rzymu. Zadzwoniłem 
do | niego z 
gratulacjami. Mój telefon wyraźnie go ucieszył.! Poza tym powiedział, że nominacja 
jest dla 
niego kompletnym zaskoczeniem. Typowa postawa faceta z Rzymu. Ucząsiętam 
tego chyba od 
pierwszego dnia zajęć. \
Rozmawiając z nim, stwierdziłem, że Sobór wyrasta na nadzwyczajne wydarzenie. 
Kościół
wkracza w nowąepokę. Nie chciało tym dyskutować. Zaprosiłmnie natomiast na l 
kolacjęna 
następny wieczór. Czy zechcęprzyjść? Będzie sam na probostwie; wówczas będzie 
okazja 
porozmawiaćo wszystkim.
Mimo że parafia Czterdziestu Świętych Męczenników leżała w ubogiej dzielnicy, 
jedzenie, 
którym mnie poczęstował, było doskonałe. Ja wyciągnąłem butelkę„Bardo' gdy 
zasiedliśmy w 
starej, dyskretnie oświetlonej jadalni f o wysokim suficie.
Pat uśmiechnąłsię.
— Nie mów mi, że znowu złamiesz regułęi będziesz ze j mnąpił.
_ Cóż, okazja zmusza mnie do tego.
Pat otworzyłbutelkęi napełniłdwa kieliszki.
_ Ad multos annos — wzniosłem toast.
— Boże, Kevin, że teżnie mieliśmy czasu na więcej takich spotkańprzez ostatnie 
trzy lata. — Pat 
wyglądałna kompletnie wykończonego. Zmęczonątwarz przecinały jużzmarszczki. 
W oczach 
nie było życia. — Czy widziałeśostatnio Ellen lub Tima? — spytałnagle.
— Nie — odparłem, niezbyt zadowolony z tego rzeczowego pytania. — Jak im się
wiedzie?
— Obawiam się, że nie najlepiej. Ellen znów jest w ciąży. Tim traci wzrok, czytając 
te swoje 
książki prawnicze. Całe ich mieszkanie cuchnie pieluchami. Ellen wygląda okropnie: 
brudna, 
otyła, dzieciaki wciążpłaczą. Jest bardzo zgorzkniała. Nie chodzi do Kościoła. 
Wyobrażasz sobie, 
jak biedny Tim przez to cierpi. Robiłem, co mogłem. — Pat dolałmi wina i podał
talerz z 
pieczenia. — Ale Ellen mnie nie posłuchała. Myślę, że Tim nie potrafi wyrwaćjej z 
apatii — 
uśmiechnąłsięlekko. — Przepraszam cięza te wynurzenia, czytałem ostatnio kilka 
podręczników 
psychologicznych. Więc Tim nie ma jużwpływu na swoją żonę, ale nie mógłby jej 
zostawić. Jest 
przekonany, że odpowiada za jej duszę. Myślę, że tych dwoje nigdy nie miało 
szansy... — 
zawahałsię. — Zresztą, może ty byśz nimi porozmawiał? — zapytałznienacka.
— Ja? — zdziwiłem się. — A dlaczego niby akurat mnie mieliby posłuchać? Przez 
ostatni rok nie 
znalazłem dla nich ani chwili. Ellen chyba nie wpuściłaby mnie za próg.
— Nie, nie sądzę, żeby było ażtak źle. W każdym razie pomyśl o tym. Biedna Ellen 
— westchnął
ze smutkiem. — Z każdym dniem coraz bardziej przypomina swojąmatkę, i 
zachowaniem, i 
wyglądem.
— Zastanowięsię— obiecałem. — A teraz porozmawiajmy o czymśprostszym, na 
przykład o 
Rzymie. Grymas niepewności przemknąłprzez twarz Pata.
— Nie jestem pewien, czy zaakceptowaćtęnominację, czy teżnie. Kuria dała mi 
tydzieńdo 
namysłu. Nałożyłem sobie na talerz trochęziemniaków.
— Cóżciępowstrzymuje?
— Szkoda mi tego, co tutaj robię. — Wykonałszeroki ruch ręką. — A poza tym 
byłem jużw Rzymie. 
Cztery lata to ażnadto.
— Pojedziesz.
— Myślę, że tak — przyznał. — Ale z mieszanymi "uczuciami. Zastanawiam się, 
dlaczego nie posłali 
ciebie.
— Ponieważjestem niezbędny, aby dbaćo zbawienie duszy Leo Marka Rafferty'ego, 
ponieważnie 
znam włoskiego, ponieważnie jestem materiałem na biskupa. Mógł-bym podaćci 
jeszcze z dziesięć
innych powodów, ale te w zupełności wystarczą.
— Jestem pewien, że byłeśna liście kandydatów — mruknął.
— Wiem, że byłem, ale wątpię, czy byłem na niej numerem drugim, wątpięteż, czy 
ktośnaprawdę
chciał, abym znalazłsięw Rzymie. Gdyby tak było, z pewnościąpadłoby na mnie. W 
zeszłym roku 
wysłano dwóch ledwo upieczonych księży...
— Tutaj nas brakuje. — Pat chciał, abym go przekonywał, że powinien wyjechać.
— Posłuchaj, Pat. Znasz mnie? Kevina Brennana? Chicagowskiego Irlandczyka w 
trzecim pokoleniu? 
PogromcęLeo Marka Rafferty'ego? Gdybym chciałcośdla siebie załatwićw Kurii, 
poszedłbym i to 
załatwił. Albo bym poprosiłojca, żeby pociągnąłza jakieśsznurki. Zapomniałeś, że 
Pułkownik 
wszędzie wszystkich zna.
Pat popatrzyłna mnie z ulgą.
— A więc pojadę, jeśli mam tam jechać.
Pod koniec sierpnia otrzymałem telefon z sekretariatu kardynała. Chciałzobaczyć
mnie jeszcze tego 
samego dnia o drugiej trzydzieści po południu. Czy mi pasuje? Oczywiście, że tak. 
Jak śmiałbym 
odpowiedziećinaczej?
Ozdobna dębowa boazeria i czerwony jaskrawy dywan w gabinecie onieśmielały 
mnie bardziej niż
sam Albert Meyer.
,_ Cośostatnio nic nie piszesz, Kevin — zaczai.
___ Mani bardzo pracowite lato, wasza eminencjo — od-P Zmarszczyłczoło i sięgnąłpo cygaro.
__ Zapalisz? — zapytał.
_ Wezmęjedno dla ojca, jeśli eminencja pozwoli.
Roześmiałsięi podałmi cygaro.
_ Znam, oczywiście, twojego ojca. Poważny człowiek. Gdy rozmawialiśmy, nie 
wspomniało 
tobie tak długo, dopóki sam nie powiedziałem, że wiem, iżjego syn jest księdzem. — 
Uniósł
brwi.
— Cóż, jestem czarnąowcąw rodzinie.
_ A może szarą? — odparłkardynał. Wbrew opinii, iżkompletnie brak mu poczucia 
humoru, 
lubiłtakie gry słów. — No, w każdym razie, niektórzy ludzie chcieliby tej wiosny 
wysłaćciędo 
Rzymu; inni temu sięsprzeciwili. Musiałem osobiście siętym zainteresować. Cóż, 
wyszło na to, 
że zmarnowałbyśsię, studiując prawo kanoniczne. Chcę, żebyśstudia podyplomowe 
ukończyłw 
Ameryce. Sądzę, że wybierzesz psychologię...
Bardzo pragnąłem, przerwaćten potok słów. Musiałem zebraćmyśli.
— Tak, to mi bardzo odpowiada — stwierdziłem, próbując przybraćjego obojętny 
ton.
— No właśnie. Rzym byłby nieodpowiednim miejscem dla takich studiów. 
Pozostaniesz w parafii 
świętej Praksedy i jednocześnie będziesz uczęszczałna zajęcia na uniwersytecie.
— Tak, wasza eminencjo. Zanotowałcośna skrawku papieru.
— W porządku, Kevin. Uzgodniliśmy więc. Jestem przekonany, że w niedalekiej 
przyszłości 
biskupi będąpotrzebowali wykształcenia przede wszystkim z zakresu nauk 
społecznych. Przyjmij 
do wiadomości, że do takiej posługi właśnie sięprzygotowujesz. Kuria będzie płaciła 
za twoją
naukę.
— Moja rodzina... — zacząłem. Skóra na poręczy fotela stała sięwilgotna pod moimi 
palcami. 
Żałowałem, że nie
palęcygar; mógłbym zrobićcośrozsądnego ze swoimi drżącymi rękami.
— Nie — przerwałmi. — To nasz obowiązek. -_ Wstał. — Chcęna bieżąco śledzić
twoje 
postępy w nauce Kevin. Przesyłaj mi wszystko, co uważasz, że powinienem czytać. 
Twoje własne 
prace, ale teżi inne. — Wyprowadzając mnie z gabinetu, otoczyłmnie na chwilę
swojąciężką
ręką. Kiedy schodziłem schodami na Wabash Avenue jeszcze do końca nie zdawałem 
sobie 
sprawy, że skończyliśmy rozmowę. Albert Gregory Meyer w ciągu dwudziestu minut 
i — 
spojrzałem na zegarek — dwudziestu dziewięciu sekund — wywróciłmoje życie do 
góry nogami.
Nie powiedziałem o tym nikomu, nawet swojej rodzinie, dopóki wiadomośćnie 
ukazała sięw 
„New World", diecezjalnej gazecie. Oto rozpoczynałem zupełnie nowe życie.
Pat zatelefonowałw tydzieńpo informacji w „New World". Spodziewałem się
gratulacji.
— Potrzebujętwojej pomocy, Kevin — usłyszałem w zamian pełen udręki głos. 
Westchnąłem. A 
więc znów kłopoty.
— O co chodzi? — zapytałem.
— Czy... możemy swobodnie rozmawiać? Nikt nie podsłuchuje? — Pat był
najwyraźniej 
przerażony.
— Nasze gosposie nie podsłuchują, Pat — odparłem niegrzecznie. — Mów, o co 
chodzi?
— Mam kłopoty z pewnąkobietą.
— Jakiego rodzaju kłopoty?
— Ona... Ona... cholera, jest w ciąży z mojego powodu i grozi, że napisze do 
kardynała.
— Teraz, przed twoim wyjazdem do Rzymu?
— Tak, właśnie. Przed samym wyjazdem chce mi to zrobić. Nie potrafięjej 
powstrzymać. To ma 
byćprywatny list, o którym nie dowie sięjej mąż. Kevin, może ty byśna nią
wpłynął?
Cichy dzwoneczek alarmowy zabrzmiałw mojej głowie.
— Dlaczego ja? — zapytałem.
_ Ona cięszanuje. To Georgina Carrey — dodałniby
od niechcenia.
Powinienem byłwiedzieć.
_ Zajmęsiętym. Nie musisz przerywaćpakowania. — Odłożyłem słuchawkę.
Długo siedziałem na krześle, gapiąc sięw słońce, powoli chowające sięza murami 
szkoły 
parafialnej św. Praksedy. Gorący, wilgotny letni wieczór. Jeśli nie porozmawiam z 
Georgina, 
zrobi to. A Patrick do końca życia pozostanie księdzem gdzieśna południu Stanów — 
o ile 
wytrwa w kapłaństwie po ciosie, który go spotka.
Włożyłem koloratkęi ruszyłem do garażu.
Georgina, w luźnej, zielonej sukience, siedziała przy biurku. Drzwi balkonowe były 
szeroko 
otwarte.
— Wspaniale wyglądasz — zauważyłem. — Powinnaśbyćczęściej w ciąży.
— Zgodnie z twojącholernąpsychologiąchcębyćw ciąży — odparła beznamiętnym 
tonem, 
zaszczycając mnie jedynie przelotnym spojrzeniem.
Przysiadłem na poręczy fotela.
— Nie rób tego, Georgino.
Cała złośćkryjąca sięw niej wypełzła na jej twarz.
— Zniszczęgo. Tak go załatwię, że jużnigdzie i nigdy nie będzie księdzem. 
Okłamywałmnie, 
bawiłsięmną. Prędzej znajdzie sięw piekle niżw Rzymie. — Zacisnęła dłonie w 
malutkie 
piąstki. Ażtrzęsła sięz nienawiści.
— Uspokój się— zażądałem. — Skąd ci sięnagle wzięła ta złość? Wiosnąbyłaś
zupełnie inna.
Opadła ciężko na oparcie fotela. Jej złośćzniknęła, a przynajmniej widoczne jej 
objawy.
— On nie odpowiada na moje telefony, nie chce mnie widzieć, nie przyjmuje moich 
zaproszeńna 
obiady. W ogóle go nie obchodzę.
Biedny, głupi Patrick. Trochęelementarnej grzeczności i nie miałby tego kłopotu.
— Wiesz, jaki jest Pat, Georgino. Powinnaśbyła siętego
spodziewać, kiedy z nim zaczynałaś. Oczekujesz ze strony Pata Donahue? Nie bądź
niemądra.
— Rozgniotęgo! — zawołała, a w jej oczach znów pojawiła sięnienawiść. — 
Kłamliwy, 
wstrętny, mały drań.
— Wystarczy, że raz postąpiłaśgłupio, nie musisz tego robićpo raz drugi. Chyba nie 
myślisz, że 
twój list do kardynała zostanie przeczytany tylko przez niego? — Nie wiedziałem, 
czy może na to 
liczyć, czy teżnie, ale grałem swojąjedynąkartą. — Jak będziesz wyglądała, kiedy 
Chicago 
dowie sięo twoim bękarcie z księdzem?
— Nie obchodzi mnie to — powiedziała ponuro.
— Wręcz przeciwnie, obchodzi cię. Udało ci sięz Joh-nem?
— Oczywiście.
— Zapewne spodobało mu się, że znów siędo siebie tulicie, prawda?
Widziałem dokładnie, jak jej nienawiśćz Patricka przechodzi na mnie. No cóż, 
trudno. Duma 
zmusiła jądo odpowiedzi.
— Tak.
— Założęsię, że i tobie to siępodoba od czasu do czasu. Poza tym masz syna, 
dziecko, które się
wkrótce narodzi, no i żyjesz w luksusowych warunkach. Czy warto przekreślaćto 
wszystko dla 
głupiej zemsty?
Gdy mówiłem, jej ręce znów zacisnęły się, tym razem na fałdach sukni. Po chwili 
jednak 
rozpostarła dłonie i w geście rezygnacji zwiesiła ręce wzdłużfotela.
— Nienawidzęcię, Kevinie Brennan. Idźstąd i niech cięwięcej nie oglądam na oczy. 
Wstałem.
— Jeśli tego pragniesz, Gino, będziesz musiała sięstąd wyprowadzić. Bo ja nie 
zamierzam 
opuścićswojej parafii.
Wyszedłem na ulicę, w gorącąsierpniowąnoc.
Carreyowie wyprowadzili siędo LakęForest na kilka tygodni przed przyjściem na 
świat ich 
córki, uroczej blondynki, Patrycji, z której John Carrey byłszczególnie dumny.
Razem z Patem spacerowaliśmy przez leśny park. We wtorkowy poranek było tu 
pusto; jedynie 
puszki po piwie . sterty śmieci świadczyły o bliskiej obecności ludzi.
_ Nie jest tu jużtak jak dawniej — stwierdziłPat z żalem. — Chyba tęsknisz za 
sierpniami, które 
tutaj spędzaliśmy.
— Mam nadzieję, że przyjadętu na krótki wypoczynek po pikniku mojego Klubu 
Nastolatków — 
odparłem.
_ Widzę, że las jest dla ciebie tym, czym dla mnie jezioro — zauważył. Palcami 
przeczesałswoją
fryzurę. — Cieszęsię, że znalazłeśdla mnie czas. Chyba jesteśteraz bardzo zajęty. 
Wkrótce 
rozpoczynasz te studia podyplomowe.
— Ażtak zajęty to nie jestem.
— To byłdzieńpodobny do dzisiejszego, kiedy uratowaliśmy te dzieciaki z 
samochodu 
Delaneya, pamiętasz?
— To ty ich uratowałeś. Poza tym działo sięto w niedzielę, było o wiele wcześniej, 
no i bardziej 
gorąco.
— Nie wiem, co sięze mnądzieje, Kevin. — Wepchnąłręce do kieszeni i przybrał
grobową
minę. — To nie biologia, przynajmniej nie do końca, a jednak... To... nie wiem, 
jakiego słowa 
użyć, nie napięcie, ale jakaśsiła... zdaje się, że mnie ogarnia. Nie potrafięsię
powstrzymać.
— Dopiero zaczynam podyplomowe studia z psychologii, Pat, nie jestem terapeutą.
Zatrzymaliśmy sięw przesiece, wystawiając twarze ku słońcu.
— Wiem. I jestem ci bardzo wdzięczny za pomoc z Geor-giną... Nie mogęuwierzyć, 
że będę
ojcem.
— Prawie nie będziesz — znów ruszyłem.
— Cieszęsię, że jadędo Rzymu. To mnie oczyści, zacznęod nowa. — Ruszyłza 
mną. Lekkie, 
drogie spodnie i modna koszula, rozpięta pod szyją, nadawały mu wygląd playboya z 
dużym 
kontem w banku.
— Może nie powinieneśwyjeżdżać? Zmarszczyłczoło, ogromnie zdziwiony.
— Dlaczego nie? Przecieżzapisałeśsięna uniwersytet. Nie możesz jużzająćmojego 
miejsca.
— W każdym z nas siedzi jakiśdemon, Pat. — Niema] dosłownie cytowałem 
Maureen. — Jeśli 
pojedziesz do Rzymy zapragniesz władzy. Częśćciebie chce jej jużteraz, część
jeszcze nie. Ta 
część, której na władzy nie zależy, to prawdziwy ty
— Aha, boisz się, że jeśli znajdęsięw Rzymie, władza dobrobyt, wszelkie 
przyjemności i inne 
tego typu rzeczy skorumpująmnie? — wyszczerzyłzęby w uśmiechu, oczekując, że 
zaprzeczę.
— Tak. — Nie musiałem patrzećmu w oczy, żeby sięupewnić, iżpojawiłsięw nich 
strach. — 
Powiedz Meyerowi, że z powodów, których należy szukaćw twoim życiu 
duchowym, wolisz 
pozostaću Czterdziestu Świętych Męczenników. Nie pomyśli źle o tobie. Wręcz 
przeciwnie.
— Nie uważasz, że powinienem znaleźćsięjak najdalej od Georginy?
— Powiedziałem ci, co myślę.
Roześmiałsięniepewnie i klepnąłmnie w plecy.
— Stary, dobry Kevin. Zawsze uczciwy, prostolinijny. Prawdopodobnie masz rację. 
Wiesz, sama 
myśl, że mógłbym pozostaću Męczenników, czyni mnie szczęśliwym. Zastanowięsię
nad tym i 
dam ci znać.
Trzy tygodnie później, nie skontaktowawszy sięze mną, wyjechałdo Rzymu.
Jeszcze tego samego popołudnia, po spacerze z Patem, po raz pierwszy pokonałem 
Calvina Ohirę
w pojedynku na pistolety. Ohira byłamerykańskim Japończykiem w trzecim 
pokoleniu, tak 
gorącym metodystą, jak ja katolikiem. Prowadziłeleganckąszkołękarate przy 95. 
Ulicy. Było to 
doskonałe miejsce, aby zrzucićz siebie wszelkie napięcia. Miałem czarny pas, ale 
nigdy nie 
wygrałem z Calvinem.
Pewnego dnia wyciągnąłz szuflady wielki klucz — „magiczny klucz", jak go 
nazywał— i 
zaprowadziłmnie do piwnicy, gdzie w wygłuszonym pomieszczeniu urządził
nowoczesną
strzelnicę.
— Musisz byćgotów, gdy żółtki znów nas napadną—^ powiedziałz uśmiechem, 
ukrywającym 
zgorzknienie sj
odowane zamknięciem w obozie dla internowanych w roku 1940.
pułkownik, cokolwiek by powiedzieć— bohater wojenny nie tolerowałpistoletów i 
rewolwerów, 
mnie więc one fascynowały. Z dnia na dzieńcoraz lepiej posługiwałem się
trzydziestkąósemką, 
ale Calvin byłwciążlepszy ode mnie. Ażdo tego wtorku.
_ Wolałbym nigdy nie narazićci się, gdy będziesz miałbroń— powiedział.
— Mam nadzieję, że nigdy naprawdęnie będęjej potrzebował— odrzekłem.
Myliłem sięjednak. Miała nadejśćchwila, gdy na małej morskiej wysepce u 
wybrzeży Włoch 
moje umiejętności będąbardzo przydatne.
2 października
Droga Ellen,
Ten list będzie jeszcze bardziej niezręczny i mniej uporządkowany niżwszystkie 
dotychczasowe. 
Zawsze wstydzęsięprzelewaćswoje myśli na papier. Ty piszesz tak doskonale, tak 
prosto i jasno 
układasz zdania, a ja tworzępotworki, skomplikowane jak wszystko inne w moim 
życiu.
Nawet nie wiem, jak Ci napisaćto, co sięwydarzyło. Właściwie powinnam 
zadzwonićalbo 
przyjechaćdo Ciebie. Wstyd nie pozwala mi jednak osobiście powiedziećCi, jaką
jestem idiotką.
W przeciwieństwie do Ciebie, od kiedy tylko odkryłam swojąpłeć, zabawiałam się, a 
później na 
serio pieprzyłam z każdym atrakcyjnym chłopakiem, który sięnawinął. Próbowałam 
zerwaćz 
tym, och, Boże, jak bardzo chciałam. Spowiadałam się, obiecywałam, że jużnigdy 
więcej, 
błagałam MatkęBoskąo pomoc, a potem spotykałam jakiegośprzystojniaczka i 
rozpoczynałam 
wszystko od nowa.
Zdawało mi się, że wiem wszystko, co należy wiedziećo mężczyznach. Wyobrażałam
sobie, że 
mogęmiećkażdego, którego zapragnę— no, może z wyjątkiem Kevina.
Naprawdękochałam Burke'a. To poniżające. Ja, wyrachowana uwodzicielka, 
zakochałam się. Był
inteligentny,
165
pogodny, zabawny, kiedy byłna to czas, no i należałdo irlandzkiej śmietanki 
towarzyskiej. 
Uwielbiałam byćz nim Uwielbiałam letnie miesiące z nim na Cape.
Gdy pił, martwiłam się. Wmawiałam sobie, że to minie a i on próbowałodstawić
alkohol. Ale 
kiedy padłw prawyborach w zeszłym roku, a rodzina Kennedych zaczęła g0 unikać
(chociaż
wciążnie gardzili jego pieniędzmi), na dobre dobrałsiędo alkoholu; czasami przez 
trzy-cztery 
dni bez przerwy byłpijany i nie pracował. Zdawałam sobie sprawę, że poślubiam 
słabego 
człowieka, bogate, zepsute dziecko. Pragnęłam daćz siebie wszystko, całkowicie się
mu 
poświęcić, chociaż, prawdęmówiąc, nie chciałam, żeby ktokolwiek wiedział, jak 
głupio zrobiłam, 
wychodząc za niego.
Seks między nami nie byłnajistotniejszy, nawet na początku. Myślę, że nikt w to nie 
uwierzy, ale 
przed ślubem prawie nie zbliżyliśmy siędo siebie, chyba głównie dlatego, że on nie 
próbował... 
no, może kilka razy, ale bez większego przekonania. Oczywiście, niemal natychmiast 
po ślubie 
postaraliśmy sięo Sheilę. Dobierałsiędo mnie głównie wtedy, gdy byłtrochę
podpity.
Byłam gotowa żyći z tym. Seks, mówiłam sobie, to rzecz bez znaczenia. Bóg wie, ile 
miałam z 
tego rozkoszy jako nastolatka. Byćmoże wyczerpałam swój limit.
Wszystko to tylko wstęp. Teraz dopiero zacznęprzerażającąhistorię. W połowie 
sierpnia 
wyjechałam na weekend na Cape. Nic interesującego, tym bardziej że nie 
otrzymaliśmy z 
Burkie'em spodziewanego zaproszenia od Kennedych. Jedna z moich studenckich 
koleżanek z 
Purchase poślubiła Hindusa, którego rodzina żyje w Ameryce dłużej, niżmogą
pamiętaćnasi 
dziadkowie. Wypoczywali na Północnym Brzegu, tam, gdzie normalnie bywają
rodziny białych 
protestantów, sięgające rodowodem amerykańskim XVIII wieku. Postanowiła 
wyprawićparty 
(może za duże słowo) dla dawnych studenckich przyjaciół. Burkęobiecałpopilnować
w domu 
Sheili, a poza tym i Nanny zgodziła siępracowaćw ten weekend.
Doba z arystokratami była wszystkim, co mogłam znieść.
\V tym towarzystwie Burkętraktowany byłby wyłącznie jak góra muskułów. W 
sobotę
wieczorem powróciłam do domu.
Paliły sięwszystkie światła. Sheila chodziła między kratami łóżeczka, brudna, głodna 
i zapłakana. 
Nanny nigdzie nie było. (Później dowiedziałam się, że Burkędałjej wolne na 
wieczór.) Na 
piętrze jacyśludzie śmiali sięi wrzeszczeli. \V naszym małżeńskim łóżku znalazłam 
Burke'a, 
jeszcze jednego faceta w jego wieku oraz dwoje nastolatków: chłopaka i dziewczynę. 
Byli pijani i 
zabawiali sięze sobątak, że każde z nich miało zajęte wszystkie swoje otwory.
Kiedy weszłam do sypialni, Burkęzaprosiłmnie do wspólnej zabawy. Odmówiłam, a 
on zaczął
krzyczeć, obrzucaćmnie przekleństwami i tak dalej. Obwiniałmnie teżza swój 
alkoholizm.
Domyślasz się, co zrobiłam. Zabrałam Sheilędo samochodu i pojechałyśmy do 
motelu. 
Następnego dnia wróciłam do Bostonu i, nie bacząc, że to niedziela, zadzwoniłam do 
adwokata. 
W poniedziałek wynajęłam dom w New-buryport, tam, gdzie jest ta słynna szkoła 
plastyczna. 
Burkęzadzwoniłz przeprosinami. Nie chciałam z nim rozmawiać.
Nie chcęniczego od Burke'a po rozwodzie, tylko Sheili i tego, co sama wniosłam do 
małżeństwa. 
Rozmawiałam z księdzem z parafii Newburyport o ewentualnym anulowaniu naszego 
związku. 
Nie wykazałzbyt wielkiego optymizmu. Biseksualiści, powiedział, to nie to samo co 
homoseksualiści.
Burkępedałem? No cóż, przynajmniej trochę. Niestety, niewystarczająco dla 
Kościoła. W 
każdym razie ja z pewnościąnie będędalej ciągnęła tego małżeństwa.
Modlęsięza Burke'a każdego wieczoru wówczas, kiedy modlęsięza rodziców. Jest 
dla mnie tak 
samo umarły jak oni. Początkowo myślałam, że w ten sposób grzebięgo żywcem. 
Teraz wiem, że 
grzebięjedynie siebie.
I prawdopodobnie nic mnie przed tym nie uchroni.
Pozdrawiam CięMaureen
PS. Przekażteżmoje pozdrowienia Timowi. Kiedy tylko będąznane, poinformuj 
mnie o 
wynikach jego egzaminów.
5 października
Najdroższa Maureen,
Kocham Cię, kocham Cię, kocham, kochani.
Chciałabym zabićBurke'a własnymi rękami.
Gdybym wciążwierzyła w Boga, pragnęłabym, aby Bóg go przeklął.
Wszystko dobrze sięułoży, Maureen, ja wiem, że wszystko dobrze sięułoży. 
Naprawdę.
Czujęsięnie najlepiej (cholera, trzecie dziecko w drodze), jestem wciążzmęczona i, 
co najgorsze, 
płaczęnad swoim losem. ProszęCię, zadzwońdo mnie, popłaczemy razem
Ellen
PS. Bądździelna.
Podczas pierwszego semestru nauki przeczytałem Con-traception Johna Noonana i 
stałem się
jednym z tych księży, którzy skłonni byli zmieniaćpostawęKościoła wobec kontroli 
urodzin. Dla 
Ellen Foley Curran było jednak i tak za późno. Mary Ann szykowała siędo ślubu (na 
Boże 
Narodzenie), a Ellen spodziewała sięrozwiązania w marcu.
— To jużtrzecie dziecko, a ona nie ma jeszcze dwudziestu ośmiu lat — zauważyła 
moja siostra. 
— Jak dużo będzie ich miała, kiedy osiągnie czterdziestkę?
— Tak — westchnąłem. — Jak ona daje sobie radę?
— Tylko opieka nad dzieciakami utrzymuje jąna nogach. A Tim ślęczy nad 
książkami czasami 
do drugiej nad ranem. Prawie wcale ze sobąnie rozmawiają. No, ale przynajmniej się
nie kłócą. 
Wciążsiękochają, tylko że nie mająw ogóle czasu dla siebie.
— Czy Tim zdałlatem końcowe egzaminy?
— Oblał— odrzekła Mary Ann ponuro. — Tata uważa, że nigdy ich nie zda. Jest za 
słaby 
psychicznie.
1 O
1963 — 1964
— Kiedy Pat wróci z Rzymu na wakacje? — zapytała moja matka. Akurat 
wychodziłem z basenu.
Włożyłem na siebie płaszcz kąpielowy. Jak na początek sierpnia było bardzo chłodno. 
Tak bardzo 
jednak potrzebowałem odpoczynku, że opuściłem parafię św. Prak-sedy, nie zważając 
na fatalną
pogodę.
— Pod koniec tygodnia, przypuszczam — odpowiedziałem. — Dlaczego pytasz?
Spojrzała na mnie znad listu, który akurat czytała. Jej płowe włosy poprzetykane już
były siwizną.
— Maureen wyjeżdża do Europy — powiedziała w zamyśleniu. — Chce studiować
malarstwo w 
Rzymie. Twierdzi, że ma zamiar rozpocząćnowe życie.
— Nie poślubi tego chłopaka z Newburyport? — zapytałem. Za każdym razem, kiedy 
rozmawiałem z kimśo Maureen, odzywało sięwe mnie to samo głębokie poczucie 
winy.
Matka potrząsnęła przecząco głową.
— Mówiłam jużci, że on i jego rodzina to dewoci, a trybunałw Bostonie w końcu 
odrzuciłjej 
wniosek o unieważnienie małżeństwa.
— Dranie — mruknąłem. Dwa lata obcowania z psychologiąspołecznąupewniły 
mnie, że 
polityka Kościoła wobec rozwodów jest bezsensowna. Połowa ludzi w tym kraju w 
momencie 
zawierania małżeństwa nie jest zdolna do współżycia w związku, który byłby 
odzwierciedleniem 
miłości Chrystusa i Kościoła; a przecieżtakąmiłośćmałżonkowie przyrzekają, 
decydując sięna 
miłośćdozgonnąi nierozerwalną. Byćmoże Kościółzmieni stanowisko, może
169
będziemy nagradzaćwiernych anulowaniem małżeństw, tak jak stan Nevada nagradza 
rozwodami. Dla Maureen i je; Toma Murraya jest jużjednak za późno.
— Czy Pat może cośdla niej zrobićw Rzymie? — zapytała matka konspiratorskim 
tonem.
— Sądzę, że mógłby spróbować— odparłem. — p0. czekajmy. Zobaczymy, co 
powie w 
przyszłym tygodniu.
Każdego miesiąca, regularnie, podczas gdy zmagałem sięz wiedząna studiach 
podyplomowych, 
a z życiem — w parafii św. Praksedy, otrzymałem długi list od Pata. Bardzo ciepło 
wyrażałsięo 
nowym papieżu, Pawle VI („największy sługa Kościoła w XX wieku"), a wręcz 
entuzjastycznie o 
Drugim Soborze Watykańskim. „Następna sesja zmieni bieg historii katolicyzmu", 
pisał. Listy 
były bogate w szczegóły, które nie mogły ukazaćsięw gazetach. Pat pisało tym, co 
kardynał
Suenens powiedziałdo Pawła VI następnego poranka po jego wyborze. Pisało 
nienawiści 
kardynała Mclntyre wobec czarnych biskupów, i tak dalej.
Mimo tych soczystych szczegółów, listy Pata nie były kompletne. Najwyraźniej nie 
zauważałon 
różnicy w postawach, jaka zaczyna krystalizowaćsiępomiędzy postępowymi 
kardynałami z 
północnej Europy a jego rzymskimi przyjaciółmi i patronami.
— Czy gdybyśbyłksiędzem w parafii Toma Murraya, nakazałbyśmu zerwać
zaręczyny z 
Maureen? — matka znów zadała mi pytanie. Jej łagodne, podobne do moich oczy tym 
razem 
wpatrywały sięwe mnie ostro, uważnie.
— Ha, chcesz sprawdzić, czy nie zmienia sięmoja ideologia! — zawołałem i 
roześmiałem się. — 
Nie znam Toma Murraya. Ty i tata ciepło sięo nim wyrażacie. Cóż, skoro Maureen 
jest w nim 
zakochana, musi byćw porządku.
— Unikasz odpowiedzi — stwierdziła matka. — Jak twój ojciec, a przecieżnie jesteś
prawnikiem. Tak, Maureen bardzo go kocha, ale teraz zabrania jej tego nawet 
Kościół.
Patrzyłem na niebo. Przez moment między chmurami ukazałsięskrawek jasnego 
błękitu, ale 
zaraz znikł. Wiatr chwiałdrzewami rosnącymi dookoła.
— Powinien sięz niąożenić, bez względu na opinię
Kościoła — powiedziałem. — Wkrótce stanowisko Kościoła wobec anulowania 
małżeństw 
ulegnie zmianie. Maure-n może wyjśćza mąż, mimo że trybunałz Bostonu uważa 
inaczej. Po 
prostu poczekaliby oboje kilka lat na błogosławieństwo Kościoła — w moim głosie 
pojawiało się
coraz wiecej goryczy. — Jeśli ten Tom nie chce dla niej trochęzaryzykować, nie 
zasługuje na nią.
_ Ryzykowaćwieczne potępienie nieśmiertelnej duszy? — zdziwiła sięmoja matka; 
wymawiając 
ostatnie dwa słowa, zmarszczyła czoło.
— Mądry spowiednik utwierdziłby go w takim postanowieniu — powiedziałem ze 
złością.
— Ty możesz im to powiedzieć— odrzekła matka. W jej głosie zdziwienie mieszało 
sięz 
rozczarowaniem. Powstałem.
— Nikt mnie o to nie pytał. Chcesz piwa? Potrząsnęła przecząco głową.
— Tylko nie obudźMary Ann — poprosiła. — Jest bardzo zmęczona.
Mary Ann, która za dwa miesiące spodziewała siędziecka, była okazem zdrowia i 
kipiała 
radością. Matka martwiła sięo swoje pierwsze wnuczątko o wiele bardziej niżsama 
Mary Ann.
Usłyszałem dzwonek telefonu i pomyślałem, że powinienem podnieśćsłuchawkę, 
jednak zanim 
ruszyłem w kierunku aparatu, dzwonienie urwało się. Zapewne Mary Ann jużwstała. 
Najprawdopodobniej to Steve telefonowałze swojego biura w Chicago. Razem z 
ojcem mieli 
przyjechaćwieczorem na długi weekend. Zabrałem z lodówki dwie puszki piwa i 
jednąpodałem 
swojemu bratu, Mike'owi, ślęczącemu nad podręcznikiem anatomii.
Do pokoju weszła Mary Ann, ubrana w szorty i szerokąbluzkęciążową. Miała 
niesamowicie 
bladątwarz i szeroko otwarte oczy. Poruszała sięjak w transie, jak zahipnotyzowana.
— Co ci sięstało? — zapytałMikę. Błyskawicznie poderwałsięz krzesła; student 
medycyny, w 
połowie przestraszony, a w połowie mający nadzieję, że za chwilębędzie odbierał
poród.
— Co, och, mi nic, Mikę— odpowiedziała Mary Ąnn i opadła na kanapę. Na 
zewnątrz wiatr hulał
w najlepsze
Przerażenie ścisnęło mi gardło. Jużkiedyświdziałem swojąsiostręw takim stanie.
— Kto umarł, Mary Ann? — zapytałem, z trudem rozpoznając własny głos.
— Tim Curran — odpowiedziała, jakby nie dowierzała jeszcze swoim własnym 
słowom. — 
Zmarłpółtorej godziny temu. To byłojciec Conroy. Ellen poprosiła go, żeby do nas 
zatelefonował. Tim zmarłw szpitalu świętej Anny — w jej szpitalu. Zator mózgu. — 
Popatrzyła 
na Mike'a, niepewna znaczenia tych słów.
W głębi duszy doznałem irracjonalnego uczucia, że to ja zabiłem Tima, tak jak i ja 
skazałem 
Maureen na utratęukochanego Toma Murraya.
— To wszystko przez tęnieustannąciężkąpracęi ciągłe zmartwienia — powiedziała 
Mary Ann, 
pragnąc zapłakać łzami, które nie chciały napłynąćdo oczu. — Dzieci, stresy, ciągłe 
napięcie...
— Stres nie wywołuje zatoru — powiedziałem, przerywając jej. — Zmarłby nawet 
wówczas, 
gdyby byłsamotny i bogaty.
— Masz rację, Kevin — odezwałsięMikę. — Nikt nie byłw stanie mu pomóc.
— Jestem pewna, że to pocieszy Ellen — powiedziała Mary Ann gorzko. W jej 
oczach wreszcie 
pojawiły się łzy.
10 sierpnia
Droga Ellen,
Jak przypuszczam, myślałaś, że jużnigdy do Ciebie nie napiszę. A jednak stara, 
dobra Maureen 
znów sięodzywa. Zdziwisz się, ale jestem w Rzymie, chociażmogłabym byćw 
Chicago, 
Bostonie, w Newburyport — gdziekolwiek. Wynajęłam tutaj mieszkanie. Sheila 
uczęszcza do 
angielskiej szkoły, a ja bioręlekcje malarstwa. Tym razem na serio bioręsiędo 
malowania, 
naprawdę. Mój nauczyciel w Newburyport byłdobry... potem pojawiłsięw moim 
życiu Tom 
Murray, znów sięzakochałam, znów wszystko siępopiep-rzyło..- Ale to nie było to samo co z Burke'em. Tom byłna pewno heteroseksualistą. I 
nie pił. Jego 
słabąstronąhyła religia; jak sięokazuje, religia może doprowadzićdo tego samego, 
co skłonność
do młodych chłopców. Tom kochałmnie, podobnie jak jego rodzina, nie kochałmnie 
tylko ten 
cholerny trybunałz Bostonu. Teraz Tom ma kogośinnego, jak słyszałam.
Przykro mi, że brzmi to tak gorzko. Naprawdęgo kochałam. Nie tak jak Burke'a. To 
była szczera, 
uczciwa miłość.
Rzym jest miłym miastem, choćprzeraźliwie gorącym. Gdy siętu tylko rozgościłam, 
udałam się
na poszukiwanie Pata Donahue. Jest młodym księdzem, który nie może usiedziećw 
miejscu. 
Jedna z szacowniejszych tutejszych rodzin, Martinelli, jakby zaadoptowała go, 
podobnie jak 
Tanseyowie w Chicago. Majądużo pieniędzy i dużo kontaktów w Watykanie. Chwalą
sięPatem 
na wszystkich swoich dekadenckich przyjęciach —jakby żywcem wziętych z La 
Dolce Vita, no, 
jedynie kobiety nie sątak piękne; chwaląsię^chludnym amerykańskim duchownym o 
szerokich 
barkach, w doskonale skrojonej sutannie.
Pat zapewne sprzedałby duszęswojej babki, byleby tylko awansowaćw hierarchii 
Kościoła. Źle 
wpływa na niego świadomośćcierpieńinnych ludzi, na serio traktuje hasła o 
sprawiedliwości 
społecznej i naprawdęuważa, że Bóg powołałgo, aby mu służył. Dzieli swoje życie 
na ściśle 
przedzielone części i nie pozwala, aby jedna zakłócała funkcjonowanie drugiej.
Pewnego dnia spacerowaliśmy razem; uśmiechałsiędo wszystkich i zagadywał
życzliwie niemal 
każdego przechodnia, który nas mijał. Mieszkańcy Rzymu nie przepadająza księżmi 
(i z 
wzajemnością); w gręwchodzi ciągle pamięćo starych sporach z papiestwem. 
Większośćksięży 
jednak mimo wszystko próbuje uśmiechaćsiędo świeckich, bez wzajemności. 
Wszyscy 
obdarowani uśmiechem przez Pata, odwzajemniali mu tym samym! Wydaje mi się
teraz bardziej 
przystojny niżkiedykolwiek, mimo że żywi sięwyłącznie włoskimi, okropnymi 
potrawami. 
Skoro jużprzy tym jesteś-my, znów stosujędietę. Jestem jeszcze zbyt młoda, aby bez sensu tracićfigurę.
Pat nie jest złym chłopakiem, naprawdę. Jest w stanie wykorzystaćkażdego, kogo 
potrzebuje, w 
swoim parciu naprzód, ale gdy to nie wpływa negatywnie na jego karierę, bywa 
uprzejmy i 
szczery. Wprost uwielbia Sheilę, udziela mi mądrych wykładów z historii Rzymu i 
jest czarujący 
wobec Martinellich (monsinior i jego kuzyn, Alfredo Delucia, to oczywiste pedały).
Pozdrowienia dla Tima. Mam nadzieję, że u Ciebie wszystko w porządku.
Ściskam CięMaureen
Dom pogrzebowy Conelly'ego zatłoczony byłmłodymi ludźmi, którzy pragnęli oddać
hołd 
pamięci Tima Currana, skrycie ciesząc się, że śmierćdopadła właśnie jego, a nie ich. 
Budynek 
wypełniony byłzapachem mocnych perfum i więdnących kwiatów.
— Zapomniałem już, jak wyglądająirlandzkie pogrzeby — powiedziałPat Donahue 
przyciszonym głosem. Zaledwie przed kilkoma godzinami przyleciałz Rzymu. — 
Boże, jak się
cieszę, że znów jestem w domu.
Ellen trzymała sięz daleka od rodziny Tima. Według Mary Ann i Steve'a, którzy 
czuwali przy 
zwłokach w nocy, jego rodzice poszukująkogoświnnego śmierci syna; jako kozła 
ofiarnego 
upatrzyli sobie Ellen. Jej własnej rodziny nie było; nie wybaczyli jej małżeństwa i 
straty 
pieniędzy, które mogłaby przynieśćjej niewolnicza praca dla matki i ojca.
Ellen była gruba nie tylko z powodu piątego miesiąca ciąży. Kalorie zawarte w 
czekoladzie i 
słodkich cukierkach zaczęły o sobie dawaćznać. Miała opuchniętą, okrągłątwarz, 
włosy bez 
połysku. Wyglądała strasznie, nawet z dużej odległości. Blasku nie straciły tylko jej 
oczy. Byłem 
zdruzgotany.
— Jak ona teraz będzie żyć? — zapytałPat, gdy tak staliśmy w tłumie żałobników, 
bez 
powodzenia pragnąc nie
wyróżniaćsięswoimi sutannami. Zwracano na nas uwagę, oczywiście, jednak 
większośćosób 
prowadziła przyciszone, chociażbardzo żywe dyskusje. Taki pogrzeb to okazja do 
spotkania 
dawno nie widzianych krewnych i nie wolno zmarnowaćani chwili, nawet wówczas, 
gdy sięstoi 
w długiej kolejce do pogrążonej w bólu wdowy, aby zapewnićjąo swym 
współczuciu.
Wzruszyłem ramionami. Nie cisnęły mi sięna usta żadne słowa. Patrzyłem na oczy 
Ellen; na 
wpółprzymknięte penetrowały ciemnąi chłodnąpustkędookoła niej. A jednak, mimo 
otyłości, 
wyglądała młodo w czarnej żałobnej sukni — przytłustawa nastolatka.
— To dopiero początek jego życia, Ellen — powiedziałem nieśmiało, gdy znalazłem 
sięprzy niej. 
Dotknąłem jej ręki. Była zimna jak lód.
Błyszczące oczy na moment skupiły sięna mnie. Cofnęła rękę.
— Musiałeśpowiedziećcośtakiego. Och, niedobrze, pomyślałem.
— Jestem zdziwiona, ojcze Brennan, że znalazłeśczas, aby tu przyjść. Bez wątpienia, 
Tim byłby 
zadowolony, gdyby wiedział, że tu jesteś.
— Przykro mi, Ellen... Przepraszam.
— Z całąpewnością. Zawsze przepraszasz, prawda, ojcze? Przepraszałeś, że nie 
możesz przyjść
na jego ślub, przepraszałeś, że nie możesz chrzcić.jego dzieci, przepraszałeś, że nie 
możesz z nim 
porozmawiaćo jego problemach, przepraszałeś, że nie możesz przyjąćzaproszenia na 
obiad, 
przepraszałeś, że nie możesz go odwiedzić. Nie było u niego tak miło jak w domach 
twoich 
bogatych przyjaciół, prawda? — W jej głosie nie było ani śladu histerii czy smutku. 
Nie zmienił
sięwyraz jej twarzy. Te surowe słowa ubodły mnie tym mocniej, że zostały 
wypowiedziane z tak 
ogromnym spokojem. W domu pogrzebowym nagle zapadła cisza. Ucieszyłem się, że 
nie ma 
akurat moich rodziców.
— Przepraszam, Ellen — powiedziałem.
— Cóżsięstało z niewyparzonym językiem Kevina
Brennana? — zapytała szyderczo. — Nie mów, że nic błyskotliwego nie przychodzi 
ci do głowy!
— Nic.
— Czy ty wiesz, jak on ciękochał? — kontynuowała. Je; oczy płonęły złością. — 
Byłeśdla niego 
ideałem! Czytałnawet te bezsensowne artykuły psychologiczne, które wypj. sywałeś
w 
uniwersyteckich broszurach. Cytowałcięczasami, jakbyśbyłsamąBiblią! Jak bardzo 
czekałna 
chociażjedno dobre słowo od ciebie! Nigdy sięnie doczekał! Co cięw gruncie rzeczy 
obchodzi, 
czy on żyje, czy nie? Nie dbasz o to, prawda?
Nie mogłem zrobićnic więcej, jak tylko przeczekaćten atak. Popatrzyłem na dzieci 
Ellen, 
chłopaka i dziewczynkę; oboje mieli te same duże, szare oczy swojej matki i zadarte 
noski. 
Dziewczynka miała jużnawet włosy zaczesane w koński ogon. Oczy tych dzieci 
obserwowały 
mnie, poważne, nieświadome tego, co dzieje siędookoła, lecz przerażone.
— Mylisz się, Ellen.
— Nie, wcale nie. Poza tym nie kłopocz sięi nie przychodźjutro na pogrzeb, nawet 
jeśli będziesz 
miałna to czas. Tim Curran musiał żyćbez twojej pomocy, więc niech bez twojej 
asysty zostanie 
złożony do grobu.
— Będęsięmodliłza niego i za ciebie, Ellen — powiedziałem łagodnie.
— Oszczędźsobie tego — warknęła z niechętnym grymasem na ustach. — Ani Tim, 
ani ja nie 
potrzebujemy twoich modlitw.
Opuszczając dom pogrzebowy, widziałem, jak Ellen szlocha w objęciach Pata.
15 sierpnia
Droga Ellen,
Och, mój dobry Boże, właśnie siędowiedziałam. Co mogęnapisać? Tak mi przykro. 
Tak bardzo 
chciałabym byćteraz przy Tobie. Tak bardzo chciałabym cośdla Ciebie zrobić. 
Cokolwiek.
Moja biedna, wspaniała, ukochana Ellen. Wszystko będzie dobrze, wkrótce ból 
przeminie. Wierzę
w to. Musi
•gszcze upłynąćtrochęczasu, ale Bóg Cięnie opuści.
* Jeszcze jedno. Wiem, jak zła jesteśna Kevina. Wybacz mu, proszęCię.
Cóż, taki jest Kevin. Bynajmniej nie zależy mu na Twoim orzebaczeniu. Uczyńwięc 
to dla siebie, 
nie dla niego.
proszęCię, pisz do mnie
Maureen
Siedzieliśmy z Patem w moim pokoju w św. Praksedzie, powoli sącząc martini. Marty 
i Leo Mark 
od dawna jużspali.
— A więc — powiedziałPat, pociągnąwszy spory łyk — miałeśrację, Kevin. Chyba 
powinienem 
byłzostaću Czterdziestu Świętych Męczenników. Rzym jest naszpikowany pokusami 
i wprost 
przeżarty przez korupcję. Myślę, że dajęsobie radęw zmaganiach z pokusami, ale 
bardzo żałuję, 
że ciebie nie ma ze mną. Pomógłbyśmi, gdybym tego potrzebował.
— Kobiety?
Mrugnąłdo mnie jednym okiem.
— Na szczęście nie. Panujęnad sobą, jeśli o to chodzi, chociażulice wprost pełne są
wspaniałych 
dziewcząt. Jak to dobrze, że Maureen jest w Rzymie. Pilnuje mnie. — Jego twarz 
ozdobiłjeden z 
najwspanialszych uśmiechów, na jakie było go stać.
— A więc, co ciętak kusi?
— Władza, pieniądze; sam pobyt w towarzystwie, które niedostępne jest dla 
zwykłych 
śmiertelników, to okazja do ciężkiego grzechu pychy. No i Sobór. To fascynująca gra 
polityczna. 
Spodobałaby ci się. Na mnie działa jak narkotyk, mimo że bardzo bronięsięprzed 
uzależnieniem. 
Ci ludzie... jacy wytworni, elokwentni, chociaż... sam nie wiem, jak to powiedzieć. 
Jakby w ogóle 
nie byli ludźmi, nie mieli w sobie żadnych hormonów. Takie wrażenie sprawiają
niektórzy 
biskupi. To nie jest, na szczęście, mój problem. — Znów sięuśmiechnął.
— Wciążnie wiesz, czy iśćtądrogą?
— Tak, wciążnie wiem, czy uczestniczyćw tej grze o rząd nad duszami. Chociaż
wiem, że jest to 
gra, w której można uczynićwiele dobrego.
— Ależteżwiele złego.
Ponownie nalałsobie martini do szklanki i poki\va} głową.
— Prawdopodobnie masz rację... Powiedz, czy widziałeśostatnio mojącórkę? Czy 
nie jest 
śliczna? Teżmusiałem łyknąćalkohol. Spory haust.
— Patrick, nie jesteś...
— Nie martw się, Kevin. Nie powiem ci, w jaki sposób udało mi sięjązobaczyć, 
możesz być
jednak pewien, że to nie ma nic wspólnego z Giną. Jestem naprawdędumny z tego 
małego 
szkraba. Nie ma jeszcze dwóch lat, a szczebiocze jak sześciolatek.
— Jesteśszalony, Patrick. Po co to? Po co sięzadręczasz? Czy chcesz zostaćmężem 
Georginy?
— Och, Boże, nie — powiedziałi wzruszyłramionami. — Ale jestem ojcem małej 
Patsy. Nie 
uczyniłem wiele dobrego na tym świecie, lecz dzięki niej pozostawiępo sobie coś
pięknego.
Znów nerwowo pociągnąłem łyk alkoholu.
— Uważaj, bo wszystko zniszczysz. Życie swoje, Georginy, Carreyów.
— Widziałem jątylko raz, Kevin. I najprawdopodobniej nie zobaczęjej znów tak 
szybko, jeśli w 
ogóle. A jednak jestem z niej dumny. Chciałem z tobąpodzielićsięswojądumą. — 
Po raz 
pierwszy od przyjazdu na pogrzeb Tima w oczach Pata zabłysnąłstary strach, tak 
dobrze mi 
znany. — Przepraszam, jeśli cięuraziłem.
— Nie uraziłeś. Przeraziłeś— odparłem.
W listopadzie na ulicach Dallas zginąłJohn Kennedy. Bóg zabrałpapieża, prezydenta 
i Tima 
Currana.
Lecz życie toczyło siędalej. Tydzieńpo śmierci prezydenta na świat przyszedłSteven 
Kevin 
McNeil, kolejny rudzielec o zielonych, bystrych oczach. W dzieńBożego Narodzenia 
urodziłsię
Timothy Curran junior, dołączając do Brendana, Karoliny i półtorarocznej 
dziewczynki, której 
imienia jeszcze nie znałem.
Rzymie biskupi przytłaczającąwiększościągłosów „Owiedzieli sięza liturgiąw 
językach 
narodowych; o trzy-Hrjeści siedem lat wcześniej niżprzypuszczałPat. Siły dążące do 
zmian w 
Kościele wzięły góręna Soborze, mimo wyraźnej rezerwy Pawła VI wobec parcia ku 
szybkim 
nrzernianom. Dokumenty o wolności religijnej i stosunku katolików do Żydów nie 
ujrzały światła 
dziennego. Albert Gregory Meyer, obecnie jeden z dziesięciu przewodniczących 
Soboru, zrobił
ogromne wrażenie swymi śmiałymi wystąpieniami, pisanymi głównie przez dwóch 
błyskotliwych 
i postępowych uczonych w Piśmie — Franka McCo-Ola i BarnabęAherna. Sukcesy 
kardynała w 
Rzymie uczyniły go, ku jego zaskoczeniu, popularnym w Chicago. Martwiłsię
bardzo o skutki, 
jakie przyniesie Sobór.
— Nikt tam nie gra fair — powiedziałdo mnie, gdy przybyłem z krótkąwizytądo 
jego siedziby 
w Chicago. Opowiedziałem mu o ofercie, jakąmi złożono: po obronie pracy 
doktorskiej miałem 
pracowaćw instytucie. Po krótkim namyśle kardynałwyraziłna to zgodę. — 
Świątobliwi 
mężowie wykorzystująaparat Soboru w dążeniu do własnych celów. To jest nie fair. 
— 
Zaproponowałmi cygaro, znów zapominając, że nie palę.
W pierwsząniedzielęnajbliższego Wielkiego Postu wszystkie ołtarze skierowano 
frontem do 
wiernych — po raz pierwszy od piętnastu wieków. W Chicago msze zaczęto 
odprawiaćw języku 
angielskim. Proboszczowie obawiali sięmasowych protestów. Żadne jednak nie 
nastąpiły.
Ellen mówiła bardzo niewiele podczas przyjęcia. Poszła na nie, ponieważktośz jej 
przyjaciół
stwierdził, że przydałby jej sięrelaks. Przyjęcie wydawałeks-ksiądz wraz z żoną, a 
uczestniczyli w 
nim równieżinni byli księża z żonami oraz seminarzyści z przyjaciółkami. W 
pewnym momencie 
Ellen odezwała siędo żony eks-księdza „siostro"; łatwo było o takąpomyłkę, gdyż
większośćkobiet 
wyglądała jak zakonnice. Wyjątek stanowiła grupka spokojnych i atrakcyjnych 
dziew-cząt, które akurat 
zamierzały wstąpićdo klasztoru.
Ellen stwierdziła w duchu, że gdyby była księdzem, którv porzuciłkapłaństwo, nie 
chciałaby miećnic 
wspólnego z Koś, dołem. A jednak wszyscy ci faceci wymieniali między sobąplotki z 
tego kręgu: kto 
zastąpi Spellmana w Nowym Jorku jaki jest nowy arcybiskup Filadelfii, co 
powiedziałMichciel 
Novak i Daniel Callahan.
Spożywano zbyt dużo alkoholu, opowiadano zbyt dużo świńskich dowcipów, a 
powietrze naladowane 
było erotycznymi niedomówieniami i sprośnymi półsłówkami. Ellen nienawidziła 
Kościoła za to, co 
jej uczynił. A teraz ci głupcy czyniąten znienawidzony Kościółobiektem sprośnych 
żartów. 
Pomyślała o siostrze Karolinie i zastanowiła sięprzez chwilę, czy ta dobra kobieta 
nosi teraz 
stylonowe majteczki. Ażotrząsnęła się, stwierdziwszy, że i w niąuderza atmosfera 
wieczoru.
Młody człowiek o nazwisku Tim Prindeville, spędzający wieczór w towarzystwie 
wysokiej, kościstej i 
o wiele od niego starszej kobiety, mówiłwłaśnie o Patricku Donahue. Ten temat 
interesował
wszystkich.
— Pat ssie kutasy połowie kardynałów z Kurii — opowiadał. — Wie, co robi. 
Pewnego dnia zostanie 
arcybiskupem Chicago. A to będzie oznaczaćkłopoty dla nas wszystkich.
— I żadna kobieta w Chicago nie będzie jużbezpieczna — zawtórowałmu partner 
Ellen. — Pat 
zawsze byłskory do rozpinania rozporka.
Przestała ich słuchać. Poczuła się, jakby nie było jej tutaj z nimi, jakby obserwowała 
ich wszystkich z 
ogromnego dystansu. Takie chwile zdarzały sięjej ostatnio bardzo często.
Jej partner próbowałzafundowaćsobie seksualne igraszki na koniec wieczoru. 
Odepchnęła go 
zdecydowanie. Zdziwiłsię.
— Otwórz drzwi do mieszkania, niech chociażwejdędo ciebie na dobranoc — 
powiedział. — Nic ci 
nie zrobię.
— Nie, chociażbym miała sterczećpod drzwiami przez całąnoc — odparła chłodno.
Zrezygnowałw końcu i poszedłsobie. Później przez długi czas siedziała przy oknie, 
obserwując świat 
za szybą. Dom byłcichy, spokojny, dzieci równo oddychały, śpiąc snem 
sprawiedliwego. Noc była 
zimna, a gwiazdy na niebie zdawały siębardziej odległe niżzazwyczaj.
Ojciec rozparłsięwygodnie we wprost niewyobrażalnie wielkim fotelu w swym 
gabinecie i 
westchnąłciężko, otwierając dwudziestoczteroletniąbutelkęJamesona ze specjalnych 
zapasów. 
Dobiegałsześćdziesiątki, choćwcale nie wydawałsięstarszy niżw dniu, w którym 
powróciłz 
Niemiec.
— A więc kończysz w czerwcu — powiedziałwesoło. — Wcale młody wiek jak na 
doktora.
_ Jestem, jak to mówią, dojrzałym studentem — odparłem. — Mam ogromną
motywację, żeby 
pozostawićto wszystko jużza sobą, nie mam rodziny, o którąmusiałbym się
martwić, lecz mam 
Kościół, który mnie pogania. — Ja-meson jak grom uderzyłw moje gardło. 
Zastanawiałem się, 
jak wielu klientów mój ojciec raczy tak wspaniałym trunkiem.
— I co dalej? — zapytał.
— Nie wiem. Będękontynuowałbadania. Pewne kręgi sązainteresowane moim 
piśmiennictwem 
na temat wpływu społeczności lokalnych na rozwój jednostki. Pozostanęw świętej 
Praksedzie. 
Poczekam, ażskończy sięSobór i Wielki Holender zadecyduje, co mam dalej robić
— 
wzruszyłem ramionami.
— Jesteśszczęśliwy? — Bawiłsięnożem do otwierania listów.
— Oczywiście — odpowiedziałem. — A dlaczego nie? Zawahałsię, odłożyłnóżi z 
kolei zaczął
bawićsięmałąkopertą.
— Mój drogi, normalnie nie prosimy cięo żadne przysługi... Uśmiechnąłem się, aby 
dodaćmu 
odwagi.
— Jestem ci jednak coświnien — powiedziałem. Ojciec teżuśmiechnąłsię.
— Ta przysługa byłaby jednak czymśspecjalnym — powiedziałi przystąpiłdo 
rzeczy: — 
Podczas obiadu w ostatniąniedzielęodbyliśmy takąrodzinnąnaradę. Zdaje się, że 
byłeśwówczas 
zajęty ze swoimi nastolatkami, więc...
— Tak — przyznałem ze skruchą. — Żałuję, że nie mogłem przyjść.
— Cóż, ustaliliśmy i bez ciebie, że Ellen potrzebuj pomocy. — Jego łagodne oczy 
obserwowały 
mnie uważnie
— Pomocy?
— Tak. Utrzymuje sięz zasiłku, czy wiesz? — NJ wiedziałem. — Tim nie był
ubezpieczony, jej 
własna rodzina wciążnie wybaczyła jej tego małżeństwa, a rodzina Tima gotowa jest 
pomóc, jeśli 
Ellen odda im dzieci. Ona musi wrócićdo pracy, chociażw niepełnym wymiarze, aby 
odzyskać
szacunek do samej siebie. Będzie potrzebowała opiekunki do dzieci, pieniędzy na 
ubrania i tego 
typu rzeczy. Stwierdziliśmy, że jeśli my jej nie pomożemy, nie uczyni tego nikt. A 
więc — 
popchnąłkopertęprzez biurko w moim kierunku — postanowiliśmy, że jej to damy.
Dopiłem Jamesona i wyciągnąłem rękępo kopertę. Nie była zalepiona. W środku 
znajdowałsię
czek dla Ellen Foley Curran na dwanaście tysięcy pięćset dolarów. Obejrzawszy go, 
wsunąłem 
czek z powrotem do koperty i odłożyłem jąna biurko.
— Ona tego nie przyjmie — powiedziałem, żałując, że nie znajdujęsięteraz w jakimś
spokojnym 
miejscu, na przykład na Saharze, gdzie takie problemy nie występują.
— To była jednomyślna decyzja — kontynuowałojciec, nie zwróciwszy uwagi na 
mój 
komentarz. — Przyjęta bez specjalnej dyskusji. Kwota jest kompromisem. Twoja 
matka i Mary 
Ann chciały, aby to było piętnaście tysięcy dolarów. Ja przekonałem je, że Ellen z 
pewnościąnie 
weźmie więcej niżdziesięćtysięcy — położyłdłonie na biurku. — Twoja matka i ja 
zawsze 
twierdziliśmy, że rodzinne spory trzeba rozstrzygaćna drodze kompromisów.
— Ona nie weźmie ani centa — powiedziałem.
— Ale nie wnosisz sprzeciwu wobec naszej... troski o Ellen? Bo jeśli tak, 
musielibyśmy losować, 
kto ma jej wręczyćkopertę.
— Sprzeciwu? — zdziwiłem się. — Nie, oczywiście, że nie. Czujęsiędumny, że 
jestem 
członkiem takiej rodziny. Ale i tak Ellen nic nie weźmie. Chyba masz pojęcie o 
irlandzkiej dumie.
Głęboko wciągnąłi wypuściłpowietrze z płuc.
__ Dlatego posyłamy ciebie. Ty jądo tego możesz namówić.
Popatrzyłem przez okno. Z drugiej strony ulicy wznoszono kolejny drapacz chmur 
przeznaczony 
na biura. Przez grube szyby wpadałdo pokoju hałas pracujących młotów 
pneumatycznych. 
Późnomarcowy śnieg dopiero co przestał
padać.
_ Powinieneśbyłsłyszeć, co mi powiedziała przy zwłokach Tima — powiedziałem, 
nie chcąc 
teraz patrzećna ojca.
— Słyszałem. I właśnie dlatego chcemy, żebyśto ty wręczyłjej kopertę— odparł
zdecydowanym, mocnym głosem. — Ellen będzie tak bardzo zdruzgotana z powodu 
swego 
wybuchu, że dojdzie do wniosku, iżjest ci winna przysługę.
Nic dziwnego, że byłjednym z najlepszych prawników w Chicago.
Po raz trzeci nacisnąłem dzwonek przy drzwiach. Może nikogo nie ma w domu, 
pomyślałem z 
nadzieją. Ale wówczas usłyszałem w głośniku domofonu znajomy głos, słaby i jakby 
bardzo 
odległy:
— Kto tam? Zaczerpnąłem powietrza.
— Kevin.
Po ciszy, zdającej siętrwaćwieczność, zabrzmiałcichy brzęczyk. Pchnąłem drzwi i 
otworzyły 
się. Wcześniej miałem poważne wątpliwości, czy przejdętępierwsząprzeszkodę.
Budynek śmierdziałzjełczałąkapustą. Ściany klatki schodowej po raz ostatni 
malowano chyba 
przed Wielkim Kryzysem. Na drugim półpiętrze bawiły sięjakieśdzieciaki. Na 
trzecim piętrze 
czekały na mnie otwarte drzwi.
Spodziewałem siębałaganu w mieszkaniu — płaczących dzieciaków, śmierdzących 
pieluch, 
podartych dywanów i brudnych mebli. Było tu jednak nadspodziewanie schludnie, 
czysto, 
kolorowo i jasno, gdyżprzez kuchenne okno wpadały wesoło promienie słoneczne. 
Brendan i 
Karolina
183
uśmiechnęli siędo mnie i powrócili do zabawek. Maria spała w łóżeczku, a Timmy, 
w ramionach 
Ellen, ssałbutelkęz mlekiem.
Nieporządna w tym mieszkaniu była jedynie matka — otyła i niestarannie ubrana, w 
podartych 
pończochach, bez obuwia. Na prostym stoliku przy jej fotelu leżała paczka 
papierosów, obok, na 
podłodze, porozrzucane były jakieśtanie książki. Na innym stoliku, w zasięgu ręki, 
stałtalerzyk z 
cukierkami.
Była jużstarąkobietą, po jej pięknej figurze pozostało wspomnienie, jej dłonie były 
żółte od 
nikotyny, oczy zdradzały zmęczenie. Głos miała słaby, a ruchy powolne, ociężałe.
— Jak sięmasz, Ellen? — zapytałem, nie potrafiąc w żaden inny sposób rozpocząć
rozmowy. 
Koperta w wewnętrznej kieszeni marynarki zdawała sięwypalaćdziuręna sercu.
— Nie cofam ani jednego słowa z tego, co powiedziałam w domu pogrzebowym.
— Nie miałem wielkiej nadziei, że cokolwiek cofniesz — odparłem. — Pomyślałem, 
że możemy 
jednak mimo to porozmawiać.
Kołysała maleńkiego Timmy'ego z czułościąodwrotnie proporcjonalnądo 
zacietrzewienia, z 
jakim rozrywała mi serce.
— Czy dotrze w końcu do twojego chłodnego, prymitywnego mózgu, że ja go 
naprawdę
kochałam? Nie, z pewnościąnie. Ty nie wiesz, co to jest miłość. Oczywiście, zbyt 
udane to 
małżeństwo nie było, ale to nie jego wina. Kochałam go, kochałam go ze wszystkich 
sił, całą
mocąswojej miłości. A jednak nie uczyniłam go szczęśliwym, nie zapewniłam mu 
ani odrobiny 
spokoju, właściwie nie dałam mu żadnej przyjemności. Ty i ci twoi przeklęci księża 
wpoiliście 
mu tyle strachu i poczucia winy, że bałsiękochać. — Mówiła głosem spokojnym, 
bez emocji, 
zdawałoby się, że pozbawionym jakiegokolwiek uczucia. — To ty mówiłeś, że nie 
może być
między nami nic, dopóki nie weźmiemy ślubu, więc siępobraliśmy, nie mając 
żadnego
pojęcia o seksie. Zaszłam w ciążęw zasadzie podczas nocy poślubnej. Mogępoliczyć
na palcach 
obu rąk, ile razy kochaliśmy siępodczas ostatnich dwóch lat naszego małżeństwa. A 
jednak 
byliśmy w sobie zakochani. Teraz Tim nie żyje i wszystko sięskończyło.
Zaczynałem zmieniaćopinięo sprycie Pułkownika. A jednak nie chciałem Ellen 
przerywać. 
Niech wszystko z siebie wyrzuci. Popatrzyłem na książki leżące na podłodze. Nic 
wielkiego, 
zwykłe romansidła; a moja Ellen chciała zostaćpisarką, przeczytała całego Dickensa i 
Scotta już
w pierwszej klasie gimnazjum.
— Masz prawo byćzła, Ellen — powiedziałem.
— Nie podlizuj się, ty nędzny draniu. — Ton jej głosu nie zmieniłsięani trochę. — 
Czy jesteśw 
stanie wyobrazićsobie z tej twojej klatki celibatu, że kobieta może mieć żądze i 
namiętności, 
które nie ograniczająsiędo zbożnego urodzenia czwórki dzieci w ciągu pięciu lat, że 
sąrzeczy 
bardziej pociągające niżbezustanne zmienianie pieluch?
— „Klatka celibatu". Całkiem miła jesteś. Jej policzki jakby zaróżowiły się.
— Czy zawsze ostatnie słowo musi należećdo ciebie? — warknęła.
Usłyszałem głosy dzieciaków, grających na podwórku w koszykówkę. Wstałem.
— A teraz posłuchaj mnie, Ellen. Nie wdałem sięw pys-kówkęz tobąna pogrzebie, 
gdyżtakie 
zachowanie nie przystoi księdzu w obecności tłumu ludzi. Za to przyszedłem teraz, 
żeby pewne 
sprawy wbićci do głowy. Nie zamierzam pozwolićtakiej ociężałej krowie iśćdalej 
przez życie ze 
świadomością, że pokonała Kevina Brennana w potyczce na słowa.
— „Ociężałej krowie"! Co ty, do diabła, sobie wyobrażasz?
— Zamknij sięi wysłuchaj kilku słów prawdy! — krzyknąłem. — Wysłuchaj, bo 
jestem jedynym 
człowiekiem, który ci je może powiedzieć. Jesteśgrubą, zdziwaczałąneurotyczką, 
poprzez 
bezustanne żarcie i palenie papierosów wpędzasz siędo grobu. Całe twoje 
zainteresowania to 
prymitywne programy reklamowe! — Zgadywałem, ale,
zdaje się, strzeliłem celnie. — I głupie romansidła. To nie wróci Timowi życia, nie 
pomoże tym 
dzieciom dorosnąći wreszcie nie pomoże w niczym tobie. Biedna Ellen, cierpiące, 
żałosne 
popychadło. Jesteśidiotkąi będęci to wciążpowtarzał, o ile sięnie zmienisz.
Kiedy tak maszerowałem dookoła pokoju, wydzierając sięna nią, przez cały czas 
śledziła mnie 
wyblakłymi, szarymi oczami.
— A co mam zrobić? — wrzasnęła do mnie.
— Przede wszystkim przestańpalić! — Nachyliłem sięi wrzuciłem paczkę
papierosów do kosza 
stojącego w kącie pokoju. — Przestań żreć! — Cukierki poleciały za papierosami. — 
Pozbądźsię
tego! — Kopnąłem stertęksiążek. — I schudnij ze dwadzieścia funtów.
Wstała, podeszła do pustego łóżeczka, obok tego, w którym spała niezakłóconym 
snem Maria. 
Delikatnie ułożyła Timmy'ego i powróciła na swoje miejsce.
— Może i trzydzieści — powiedziała. — A potem, ojcze? Co potem?
— Wróćdo pracy w świętej Annie lub Loretto. Użyj wszystkich sił, aby znów nabrać
wiary w 
siebie. A potem znajdźsobie jakiegośmężczyznę.
— Jużmiałam mężczyznęi nie chcęinnego. — Ellen walczyła ze łzami.
— Chcesz czy nie chcesz, lepiej siępostaraj! — krzyknąłem. — Twoje dzieci 
potrzebująojca, ty 
potrzebujesz męża, a na świecie sąmiliony facetów, którym potrzebna jest taka 
kobieta jak ty! — 
Z wściekłości zabrakło mi tchu. Spróbowałem sięuspokoić. — I, na miłośćboską, 
przestańw 
końcu użalaćsięnad swoim losem. Wiesz co, Ellen? Wkrótce twoja żałoba gówno 
będzie 
kogokolwiek obchodzić, więc szybko o niej zapomnij.
— Czy w ogóle jest we mnie coś, czego nie powinnam zmienić, Kevin? — zapytała, 
wpatrując się
w podłogę.
— Tak, twoje szare oczy powinny błyszczećtak samo jak teraz, kiedy jesteśna mnie 
wściekła.
Uniosła głowę. Na jej ustach błąkałsięcieńuśmiechu.
— Założęsię, że zrobiłeśkawałdrogi tylko po to, żeby obdarzyćmnie tym 
komplementem.
W tym momencie przypomniałem sobie, po co naprawdętu przyszedłem. Cały 
płomieńzłości, 
który we mnie płonął, w jednej chwili wygasł. Usiadłem ciężko na kanapie.
— Czy to wszystko, Kevin? — zapytała cicho.
— Och, Boże, Ellen. Tak nakrzyczałem na ciebie... — nie wiedziałem, jak przejśćdo 
rzeczy. — 
Cóż, chciałbym, żebyśwyświadczyła mi przysługę.
Znów cieńuśmiechu na ustach. Dalej, śmiało, Kevinie Brennan.
— Nieczęsto sięzdarza, żeby Pułkownik czegośode mnie żądał. Zapragnął, abym coś
zrobiłi... i 
potrzebujętwojej pomocy.
Zmarszczyła czoło, a ja wyciągnąłem z kieszeni kopertęi wyciągnąłem jąw kierunku 
Ellen.
— Musisz przyrzec mi, że tego nie podrzesz.
— Nie bądździeckiem, Kevin. Oczywiście, przyrzekam, że nie podrę— powiedziała 
niecierpliwie.
Wzięła ode mnie kopertę, otworzyła ją, popatrzyła na czek i rzuciła kopertęwraz z 
czekiem na 
podłogę.
— Nie zależy mi na łasce twojej rodziny! Podniosłem czek i kopertę; czek włożyłem 
na miejsce i 
położyłem wszystko na stoliku.
— A czy zależy ci na naszej miłości? Przez jej twarz przebiegłgrymas bólu; jakbym 
wbiłnóżw 
jej klatkępiersiową.
— Dlaczego, Kevin? — zapytała. Walczyła ze łzami napływającymi jej do oczu.
— W ubiegłym tygodniu odbyła sięnarada rodzinna. Nie uczestniczyłem w niej — 
dodałem 
szybko, aby Ellen nie pomyślała, że czek to mój pomysł. — Ale, gdy Pułkownik 
powiedziałmi, 
zgodziłem się...
— I prawdopodobnie gryzłeśsię, że sam wcześniej o tym nie pomyślałeś. Mówiłem 
dalej, 
zignorowawszy jej słowa.
— Uważamy, że musisz wrócićdo pracy, chociażby w niepełnym wymiarze, a to 
oznacza 
koniecznośćzatrudniania gospodyni, kupienia czegośporządnego do ubrania i jeszcze
mnóstwa 
innych rzeczy. Wszyscy ciękochamy —
mówiłem, zdając sobie sprawę, iżtwarz Ellen wykrzywia sięw coraz większym bólu 
— a więc stąd 
ten czek.
— Nie dostanępracy na półetatu w Loretto. Potrzebująsióstr na oddział
psychiatryczny tylko w 
pełnym wymiarze — powiedziała, widząc, jak zamyka siępułapka przygotowana 
przez Brennanów.
— Chyba nie sądzisz, że Pułkownik pozostawi cośtakiego przypadkowi? 
Oczywiście, przyjmącięw 
Loretto z powrotem na półetatu.
— Jakie stawiacie warunki? Co będęmusiała robić?
— Gdyby to zależało ode mnie, przeszłabyściężkąszkołę. Kilka dni pracy w 
tygodniu, kilka funtów 
do zrzucenia obowiązkowo co miesiąc i co jakiśczas jakaśdobra książka, którą
musiałabyś
przeczytać, żeby zapomniećo tej makulaturze. Szczęśliwie sięskłada, że moja 
rodzina to ludzie 
łagodni jak baranki. Nie stawiamy żadnych warunków. Taki czek będziesz 
otrzymywaćco roku, 
dopóki nie uznamy, że jużwięcej ci nie potrzeba.
— Czy to pożyczka?
— Nie, nie jesteśmy bankiem. Natomiast sprawiamy prezenty tym, których kochamy.
Wstałem i ruszyłem w kierunku drzwi. Ramiona Ellen zwisały bezładnie, nieruchawe 
ciało niechętnie 
poddawało sięrozkazom wypływającym z mózgu. Patrzyła na kopertę, jakby 
zrzucona została do jej 
mieszkania z latającego talerza.
— Kevin, ja nie chcęwybierać— powiedziała głosem, który byłpełen bólu.
— Wybieraćmiędzy życiem a śmiercią? — zapytałem z rękąna klamce. Pokiwała 
głową.
— Ellen, my wybraliśmy za ciebie. — Otworzyłem drzwi. Gdy je za sobądelikatnie 
zamykałem, Ellen 
wciążwpatrywała sięw kopertę.
1965
12 lipca
Droga Ellen,
Znów jestem w Rzymie, po nudnym niedzielnym popołudniu niedaleko Tivoli. To 
górski region, 
gdzie zmęczeni rzymscy arystokraci wypoczywająw gorące niedziele od czasów 
Romulusa i 
Remusa. Rosnątu wspaniałe drzewa, w cieniu jest zawsze chłodno i nie ma 
okropnego 
rzymskiego smogu. Miejsce wprost idealne dla pałacu przyjemności takiego, jak Casa 
Martinelli.
Kobiety sątu cholernie piękne, że ażchce sięwyćz zazdrości. Mężczyźni to 
chodzące imitacje 
Rudolfa Valen-tino. Przez całe popołudnie rozmawialiśmy leniwie o rzeczach 
zupełnie 
nieistotnych, ale czasami śmialiśmy sięi cynicznie komentowaliśmy finansowe 
posunięcia 
niektórych ważniejszych osób z Kurii.
Naszymi gospodarzami byli: monsinior Martinelli, patron Pata i znany pederasta, oraz 
jego matka, 
księżna Martinelli, która zapewne przekroczyła niedawno pięćdziesiątkę, ale wygląda 
przynajmniej o piętnaście lat młodziej. Ma dwie piękne „służące", które nonszalancko 
klepie po 
pupach, kiedy biegająw tęi z powrotem z kawąi trunkami. Sąrównie urodziwe jak 
dwaj młodzi 
klerycy z otoczenia monsiniora Martinellego. I oni, i jeszcze kilka innych, starannie 
dobranych 
postaci, składająsięna obraz jakby domu Borgiów, z tym, że Martinelli uważają
Borgiów za 
parweniuszy. Marmurowe łuki i wspaniałe tarasy pałacyku zbudowano, kiedy 
Borgiowie jeszcze 
uprawiali ziemięw Hiszpanii.
Nikt nie wydaje sięw najmniejszym stopniu zaszokowany perwersyjnościątego 
miejsca. Jak 
powiedziała mi księżna swoim modulowanym głosem, kardynałRodrigo Marti-nelli, 
założyciel 
klanu, wybudowałten pałac w XV wieku, każąc go złożyćz dwóch skrzydeł: jednego 
dla 
swojego bambini, a drugiego dla swojej bambinae. Nie miała bynajmniej na myśli 
dzieci.
— Jesteśmy jedynymi normalnymi ludźmi w tym miejscu — szepnęłam do Pata. — 
Ciii — 
syknął. — To bardzo stara rodzina, uważana za jednąz najbardziej oddanych 
papiestwu.
Później Tonio — monsinior — przyłączyłdo nas, ucałowawszy mojądłoń, jednak 
jego silne, 
brązowe oczy spoczywały na Patricku nawet wtedy, gdy mówił:
— Nasz górski domek to doskonałe tło dla twojej dzikiej urody, siniora. — Jego 
cienkie wargi, 
nadające mu wyraz okrucieństwa, wyginały sięwówczas w nawet miłym uśmiechu.
Później, gdy jużpo zmroku wracaliśmy do Rzymu, Pat jakby zacząłsiębronić:
— Oni sąo wiele mądrzejsi i sprytniejsi od nas, Mau-reen — powiedział. — Są
bardziej cyniczni 
i bezwzględni. A seks? Nie ma w Kurii takiego znaczenia jak w ubiegłym stuleciu, 
kiedy 
niektórzy mężczyźni obejmujący tron papieski mieli dzieci. Większośćz nas 
dotrzymuje swych 
ślubów. Nie miewamy kochanek ani ślicznych chłopczyków.
— Byćmoże — odparłam. — Ale nie zmieni to faktu, że Tonio jest pedałem i ma na 
ciebie oko.
— Wcale nie! — krzyknął. Zezłościłsię. — Poza tym nie chcę, Maureen, żebyś
myślała, że robię
karieręw Kościele, podstawiając swój tyłek monsiniorom.
Poprosiłam go, mówiąc, że nie wątpięani w jego niewinność, ani w 
heteroseksualizm. Lecz wciąż
jestem niespokojna. Patowi zdaje się, że jest bardzo sprytny i potrafi wykorzystać
Martinellego. A 
ja jestem pewna, że wkłada głowęw paszczękrokodyla.
Masz wykształcenie psychiatryczne. Proszę, doradźmi coś.
Ą^MJfe&Sl
Sheila właśnie przeszła letniągrypę. Mam nadzieję, że Twoje dzieci trzymająsię
dobrze, a z 
pracy jesteśzadowolona.
Ściskam CięMaureen
30 lipca
Droga Maureen,
UdzielęCi rady, skoro o to prosisz.
Trzymaj Pata z daleka od tych kanalii. On wciążjest dzieciakiem z West Side.
Spodobałmi sięTwój opis pałacyku. Chciałabym widziećK.evina Brennana w twoim 
towarzystwie. Założęsię, że potraktowałby Martinellich z otwartąpogardą— 
jedynym uczuciem, 
jakiego oni nie tolerująwobec siebie. Bren-nanowie, nawet Mary Ann, którąkocham 
z całego 
serca, nie ulegają, tak jak ja, ty, Patrick czy Martinelli, zmysłowym grzechom 
kardynalnym. 
Irlandzka tradycja opiera sięraczej na dumie, gniewie, nienawiści i zemście.
W gruncie rzeczy wahałabym się, czy powinnam przyjąćich postawę.
Z dzieciakami w porządku. To dobrze, że z Sheila jest lepiej. Jestem zmęczona i 
samotna. 
DziękujęCi za modlitwy. Nie mogąprzynajmniej zranić.
Twoja Ellen
— Żaden z nich nie ma nic przeciwko twoim Żydom — powiedziałbrodaty 
franciszkanin o 
łagodnym głosie i akcencie Irlandczyka z Wexfordu, wskazując brodąpurpurowy 
strumień
biskupów, wynurzający sięspod portalu św. Piotra. — To tylko chrześcijańscy 
Arabowie 
występująprzeciw temu dokumentowi.
Byłem w Rzymie zaledwie od tygodnia. Niebo nad bazylikąbyło wprost kryształowo 
błękitne. 
Sama kopuła zdawała sięwręcz biała w oślepiającej jasności poranka. Biskupi 
Kościoła 
Rzymskokatolickiego w wielokolorowym splendorze przemieszczali siępowoli przez 
plac św. 
Piotra, zmierzając ku samochodom i autobusom.
— Chcesz powiedzieć— odezwałem sięzaczepnie, odstawiając filiżankęz herbatą, 
aby jej nie 
rozlać— że papieżwstrzymuje tędeklaracjęz przyczyn politycznych?
— Potępienie antysemityzmu — wtrąciła sięMaureen — nie przysporzy mu 
popularności i 
wykończy chrześcijańskich Arabów. — Wstała z krzesła. — Zamówięsobie jeszcze 
kawy.
Patrzyłem za niązbliżającąsiędo barowego kontuaru. Jej figura zaokrągliła się. Dla 
kogoś
gustującego w dobrze zbudowanych kobietach kilka funtów wagi więcej u Maureen 
zdawało się
czymśwręcz pożądanym. Niepożądane było natomiast z pewnościązmęczenie, 
wyraźnie 
widoczne w jej oczach.
— Powiedz mi, ojcze Kevinie — zacząłDermot McCarthy — czy twój człowiek, 
Holender, 
poparłby tędeklarację? Mój szef nieustannie zastanawia sięnad tym.
— Zdałby sięna Spellmana, który jako kardynałjest członkiem Komitetu 
Amerykańsko-Żydowskiego. — Nie zamierzałem mówićwszystkowiedzącemu Dermotowi 
McCarthy'emu, że 
„mojego człowieka", Meyera, podczas naszej jedynej dłuższej rozmowy w Rzymie 
nurtował
wyłącznie problem aktualnej pogody w Chicago.
— Kuria wypowie sięwkrótce na temat Żydów, ojcze Kevinie — westchnąłDermot. 
— Na razie 
chyba świadomie podgrzewająnastroje. Z pewnościąnie będzie w tej deklaracji nic o 
wolności 
religijnej.
Maureen powróciła do stolika z herbatądla mnie, a kawami dla siebie i Dermota. 
Dermot 
bezmyślnie grzebałwidelcem w ciastku kremowym.
— Cóż, powiem wam coś— zdecydowałsięwreszcie. — W tej zabawie stawkąsą
ogromne 
pieniądze. — Znów ten uśmiech św. Franciszka. Po chwili Dermot byłna nogach i 
szybkim 
krokiem zmierzałw kierunku Watykanu.
— Nie wierz temu fałszywemu irlandzkiemu uśmiechowi, Kevin — powiedziała 
Maureen do 
mnie. — Czasami wydaje mi się, że jest mu zbyt trudno zakreślićgranicęmiędzy 
tym, co jest 
rzeczywistością, a tym, co chciałby, żeby niąbyło. — Bawiła siękosmykiem swoich 
krótko 
przyciętych, ciemnych włosów. Rzeczywiście, wyglądała na bardzo zmęczoną.
_ Maureen, co możemy dla ciebie zrobić? Mimo ślubu Toma, unieważnienie 
małżeństwa... 
Natychmiast przerwała mi.
—— Do cholery, Kevin, o co ci chodzi? Czy nie potrafisz bawićsięgrą, która 
odbywa siętutaj? 
Jakąprzyjemnośćsprawia ci grzebanie sięw zawiłościach mojego małżeństwa, w 
przygodach 
miłosnych Pata czy w samotnym wdowieństwie Ellen? Założęsię, że na tym polegała 
również
twoja praca w parafii. Czy nie sprawia ci radości praca naukowa? Dlaczego na siłę
szukasz 
zmartwień? Dlaczego martwisz sięmną? Przecieżdla mnie i tak wszystko jest już
stracone.
— Nie jest stracone, Maureen, a poza tym lubięmartwićsięo ciebie. Ten zmęczony 
wyraz twoich 
oczu rozdziera mi serce. Dlaczego tak jest? Bądźprzez chwilępsychologiem. Mały 
chłopiec 
dorasta, podczas gdy jego wspaniały ojciec gdzieśdaleko bije sięza swój kraj. Uczy 
się, jak 
opiekowaćsięmatkąi młodszym rodzeństwem. A potem, przez resztę życia pomaga 
innym 
ludziom. I czasami bywa w tym bardzo dobry.
— Och, Boże, Kevin — krzyknęła przerażona. — I na tym polegały twoje śluby 
kapłańskie? 
Wycofaj sięz tego jak najszybciej.
— Niby dlaczego? Lubięmartwićsięza innych ludzi. Uniosła filiżankęz kawą, a 
potem 
nietkniętąodstawiła na mały podstawek.
— I jesteśszczęśliwy?
— A dlaczego nie?
Przechyliła sięnad stołem i pocałowała mnie. Pocałowała mnie w cieniu bazyliki św. 
Piotra, nie 
dbając o skandal, który mogłaby w ten sposób wywołać.
— To za to, że jesteśtaki kochany i tak bardzo sięmnąprzejmujesz. I nie martw się
Tomem 
Murrayem. To świnia. Nie wiem, co kiedykolwiek w nim widziałam.
Bardzo późno powróciłem do Villanova House, gdzie mieszkałem, i prawie 
natychmiast 
poszedłem do łóżka. Śniłem nie o Maureen, ale o Ellen. Znów byłem w Loretto
Hospital, tak jak wówczas, w kilka dni po wręczeniu Ellen tej koperty. W moim śnie 
Ellen goniła 
mnie z ostrym nożem. Jakiśhałas za oknem obudziłmnie na chwilęprzedtem, zanim 
zaczęła 
mnie kastrować.
Minęły dwa miesiące od mojej wizyty w szpitalu, a ja wciążczułem sięponiżony. 
Odwiedziłem 
wtedy Mary Tan-sey; biedna kobieta nie zasługiwała na takąkarę, jakąbj rak płuc. 
Jeden z moich 
parafian leżałna oddziale psychiat| rycznym. Przez chwilęzastanawiałem się, czy go 
odwiedzić
Bardziej bałem się, że nie zobaczętam Ellen, niżtego, że j^ zobaczę.
Moja niepewnośćtrwała bardzo krótko. Jużpo chwil) ujrzałem Ellen z dużym 
notesem w ręce, 
otoczonąprz grupępielęgniarek i praktykantek.
— Cześć— powiedziałem niepewnie, gdy spojrzała n^ mnie chłodnym wzrokiem.
— Dzieńdobry, ojcze — odparła. — Pan McClutche jest w pokoju 417, jeśli ojciec 
chciałby go 
odwiedzić. Jeg<| stan siępoprawia.
— Zdaje się, że i ty masz sięcoraz lepiej — stwierdziłem. Widzę, że zrzuciłaśjużco 
najmniej 
połowęnadwagi. Cz przeczytałaśostatnio jakąśdobrąksiążkę?
Nastąpiła grobowa cisza. Wargi Ellen zbielały, a ócz zapłonęły wrogością.
— Przepraszam cię— powiedziałem. — Robięz siebie idiotę. Tak bardzo bałem się, 
że kiedy cię
zobaczę, nie będęwiedział, co powiedzieć. Znów spieprzyłem sprawę.
— Rzeczywiście — przytaknęła zimno. — I bardzo cięproszę, przyjmij do 
wiadomości, że 
niezależnie od tego, jak bardzo powinnam byćwdzięczna twojej rodzinie za jej 
szczodrość, wcale 
nie muszępodlegaćnadzorowi z twojej strony.
Ellen odwróciła sięi sztywnym krokiem zaczęła oddalaćsięode mnie długim 
korytarzem. 
Poszedłem do pokoju Joe McClutcheya. Kiedy wychodziłem, nigdzie jużnie 
zauważyłem Ellen.
Po przebudzeniu wziąłem prysznic i poszedłem do wspólnego pokoju, znajdującego 
sięna końcu 
amerykańskiego
korytarza w Villanova. John Quinn, chicagowski ekspert od prawa kanonicznego, z 
oddaniem 
godnym większej sprawy pilnował, aby zawsze znajdowały siętam co najmniej dwie 
butelki 
Jamesona. W duchu chwaląc tęjego postawę(w duchu — gdyżw pokoju nie było 
akurat nikogo, 
do kogo mógłby01 sięgłośno odezwać), nalałem sobie do szklanki całkiem sporą
porcję, 
uzupełniając jąkostkami lodu z maszynki, którąrównieżQuinn tu dostarczył. W tym 
czasie w 
Rzymie znajdowały sięjedynie dwie maszynki do lodu: druga stała w Chicago House 
i była 
prezentem Quinna dla kardynała.
— Czyżbyśraczyłsiętutaj Jamesonem? — niespodziewanie usłyszałem miły, 
sympatyczny 
męski głos. — Cholera, Kevin, zdaje się, że tylko my dwaj w całym mieście 
doceniamy walory 
tego trunku.
John Courtney Murray byłwysokim i chudym facetem; miałprzynajmniej sześćstóp 
wzrostu. 
Łysy, nosiłgrube szkła i znany byłz błyskotliwego pióra. Jużprzed wielu laty 
zakazano mu pisać
na temat stosunku Kościoła do swobód religijnych. Podczas pierwszej sesji Drugiego 
Soboru 
Watykańskiego wyklęto jego teksty, jednak w następnych sesjach uczestniczyłjako 
ekspert, na 
zaproszenie kardynała Spel-Imana. Obecnie pracowałnad tekstem dotyczącym jego 
ulubionego 
zagadnienia, tekstem, który z powodzeniem mógłby wywołaćrewolucjęw katolickim 
pojmowaniu wolności.
Usiedliśmy na twardych krzesłach i powoli zaczęliśmy sączyćtrunek.
— Nie muszęci chyba mówić, Kevin — odezwałsię— że będzie ogromnąkatastrofą
dla 
Kościoła, jeżeli deklaracja o wolności religijnej nie ujrzy światła dziennego. Czy 
wyobrażasz 
sobie katolicki kraj, w którym Kościółdopuszcza, a wręcz zachęca do prześladowania 
mniejszości wyznaniowych? — Opróżniłszklankędo dna. Jak zauważyłem, nie 
skaziłswojego 
trunku lodem.
— Teraz — kontynuował— nie zdziwięsię, jeżeli przeciwnicy deklaracji zechcą
wykorzystać
ojca Donahue, który, jak mi wiadomo, jest twoim przyjacielem. To błyskot-liwy, młody mężczyzna, czarujący i inteligentny. Ale może łatwo ulec wpływom tych 
dwulicowców. Musimy 'byćczujni. Czy możemy na ciebie liczyć? — Zajmęsięnim 
— 
powiedziałem z szerokim uśmiechem
l października
Droga Ellen,
Dziświeczorem czeka mnie kolejne wielkie party, chcęjednak skończyćten list, 
zanim zacznęsię
przygotowywaćdo wyjścia. Nie wiem, co począćz Patem. Rodzina zupełnie straciła 
go z oczu, 
jakby sięich wyrzekł. Zaczęło sięto, kiedy pracowałw parafii Czterdziestu Świętych 
Męczenników. Liczyli na to, że będzie spędzałz nimi każdy niedzielny wieczór, a on 
nie miałdla 
nich czasu. Jego matka planowała chyba jużpodczas jego seminaryjnych lat, że co 
tydzieńbędzie 
go pokazywaćznajomym. Nic z tego; rzadko bywałw domu, parafia była dla niego 
wszystkim. 
Ściśle związałsięz ludźmi, którzy dawali mu duże pieniądze, na przykład na 
utrzymanie parafii, 
jak Tanseyowie (Boże, świećnad jej duszą) i Carreyowie. Myślęzresztą, że zawsze 
uważał
rodziców za nudziarzy. Nie usprawiedliwiam go, chociażrodzina go nie rozumiała. 
Krewni nie 
mogli pojąćco robi, i niezbyt chętnie patrzyli na jego pracęw murzyńskiej parafii. 
Poza tym byli 
bardzo źli, że nie znalazłdla rodziny ani chwili czasu przed dwoma laty. Wczorajszy 
list od jego 
matki wprost rozdarłmi serce — nie mająod Pata wiadomości, zdradziłich, o wiele 
bardziej 
interesuje sięswojąkarierąniżrodziną. Obawiam się, że to prawda, ale chyba sami są
sobie 
winni. Ich wizja dobrego księdza sprowadza siędo tego, co ojciec Conroy robiłw 
naszej parafii 
dokładnie dwadzieścia lat temu.
Czasami Pat mówi, że chciałby zrezygnowaćz tego wszystkiego, powrócićdo 
Czterdziestu 
Świętych Męczenników i spędzaćniedziele z rodziną. Gdyby miałchoćodrobinę
więcej odwagi i 
odrobinęmniej ambicji, podążyłby za tym impulsem i byłby szczęśliwym księdzem.
Nie zamierzam namawiaćgo jednak do tego. Sam musi podjąćdecyzję.
uej, zabrzmiało to, jakbyśsłyszała Kevina, prawda? vtoże jego sposób myślenia jest 
zaraźliwy? W 
każdym razie dzisiaj rano wypiłam z Kevinem kawę. Wiem, że go nienawidzisz, a ty 
wiesz, że ja 
uważam, iżnie powinnaśgo nienawidzić, nie napiszęwięc o tym nic więcej.
Założęsię, że chciałabyświedzieć, jak działa on na mnie, będąc w tym samym wieku, 
w którym 
Chrystus umarłna krzyżu. Raczej trudno mi jest odpowiedzieć. W pewnym sensie 
mniej go lubię, 
a w pewnym lubięgo coraz bardziej.
Chcępowiedzieć, że Kevin jest obecnie jeszcze bardziej cynicznym, bezwzględnym i 
zimnokrwistym facetem niżdotąd. A jednak... jednak... nie ulega wątpliwości, że 
jednocześnie 
posiada dużąinteligencjęi wrażliwość. Chyba pamiętasz, jak smutne potrafiąbyć
jego zielone 
oczy.
Pat pragnie zostaćbiskupem. Ja chcęzrobićcośpożytecznego w życiu. Ty chcesz 
zostaćpisarką, 
nie mam wątpliwości. A czego chce Kevin? Nie wiem.
Powinnaśzawrzećz nim pokój. Wiesz, że w końcu i tak to zrobisz. Dlaczego już
teraz nie mieć
tego z głowy?
A więc do dzieła.
Ściskam cięMaureen
Jak wszystkie przyjęcia u Maureen, i to odniosło wielki sukces. Pat dziwiłsię, że 
Maureen tak 
przekonywająco potrafi udawaćzainteresowanie sprawami Soboru, w rzeczywistości 
zupełnie o 
nie nie dbając. Jej nie dokończone obrazy, niedbałe porozrzucane po starym pałacu 
przy Piazza 
Farnese, z tygodnia na tydzieńpozostawały w coraz większym zapomnieniu. 
Maureen 
zaniedbywała sztukędla polityki.
Pat czułsięwinny tego stanu rzeczy. Szkice zdradzały duży talent drzemiący w 
Maureen. Jeden z 
jego włoskich przyjaciół, Fredo DeLucca, kuzyn Antonia Martinełłego, uznałtalent 
Maureen za 
wart starannego pielęgnowania.
Dermot McCarthy krążyłpo pokoju, jak zwykłe uroczy i czarujący. Właśnie wdałsię
w poważną
konwersacjęze szczupłą, jasnowłosą żonąangielskiego reportera. McCarthy, we 
franciszkańskiej 
sutannie, poświęcałsporo
uwagi kobietom podczas spotkańu Maureen. Trudno odgadnąć, co ma zamiar zrobić, 
jednak wzrok 
nieuchronni zdradzałogarniające go pożądanie. A Angielka była zmęczona Rzymem i 
z łatwością
ulegała czarowi sympatycznego Irlandczyka.
Maureen postanowiła już, że swój czas i energiępoświęci dla kariery Pata. Byli 
starymi przyjaciółmi, 
którzy po latach znów spotkali sięw pięknym, ale bezdusznym mieście. Razem 
wybierali mieszkanie 
dla Maureen, razem przyjmowali nianiędla Sheiłi, nauczycielkę. Pat nie prosił
Maureen o wydawanie 
wieczornych przyjęć, ona sama wyczuła, że Pat potrzebuje jakiegośmiejsca poza 
Chicago House, aby 
spotykaćludzi i samemu byćwidywanym. Flegmatyczny Meyer nie pasowałdo tych 
spotkań, toteż
wpadałtylko na chwilkę, dodając im blasku, i natychmiast znikał.
Rzymianie stawali siębardzo tolerancyjni wobec wszelkich związków 
międzyludzkich. Amerykańscy 
dziennikarze zdawali sięnie dostrzegaćniczego niestosownego w bliskich kontaktach 
pomiędzy 
młodym duchownym a jego bogatąpatronką. Od czasu do czasu Pat próbował
wyjaśniać, że oboje 
znająsięjużod dzieciństwa, bojąc się, aby nikt nie potraktowałopacznie ich 
znajomości.
Teraz i Kevin byłw Rzymie. W jednym z pokojów potakiwałspokojnie głową, 
słuchając wywodów 
Antonia. Na jego twarzy jak zwykle malowało sięledwo widoczne zniechęcenie.
Do innego pokoju Pat wniósłpółmisek z salami, po drodze mijając Hansa Kunga, 
pogrążonego w 
poważnej rozmowie z innym teologiem. Jednąz przyczyn, dla których należało 
organizowaćtakie 
spotkania, wyjaśniłPat, było to, że gromadziły razem członków opozycyjnych frakcji. 
Podczas nich 
mogli sięwzajemnie poznawaći nabieraćwobec siebie respektu.
W pokoju tłoczyli sięważni i znani dziennikarze, ludzie, którzy kształtowali obraz 
Soboru, jaki 
wychodziłw świat. Przyjęcia Maureen były jużsłynne w całym Rzymie. To tutaj 
ćwiczono swoje 
zdolności kształtowania sposobu myślenia całego świata. I Pat z zadowoleniem 
korzystałz tej 
możliwości.
Pat zauważył, że Kevin uważnie słucha monsiniora Mar-—nellego. Górując nad wytwornym kurialistąco najmniej dwie trzecie stopy, Kevin 
wydawałsię
niewzruszony wobec . 0 argumentacji. Cóż, obaj byli pragmatykami, obaj po-tzukiwali 
kompromisowych rozwiązań, obaj rozumieli ludzkie zachowania. Pat pomyślał, że 
Kevin 
powinien przywiązywaćwiększąwagędo stroju. Czarne marynarki i czarne swetry 
mogły być
dobre na uniwersytecie, ale nie na modnym party w centrum Rzymu.
_ Twój przyjaciel opowiada mi ciekawe rzeczy o psychologii Amerykanów — 
powiedziałTonio, 
a jego białe zęby zalśniły w szerokim uśmiechu. — Tak wiele jeszcze musimy się
nauczyć. 
Uważam, że powinien zostaćbiegłym Soboru. Może kardynałMeyer mógłby 
doprowadzićdo 
tego jużod następnej sesji, co?
— Kardynałuważa, za zanim Kościółzacznie braćpod uwagęsłowa psychologów, 
nastąpi 
kolejny Sobór — stwierdziłKevin.
— Kevin, czy mógłbyśjutro zjeśćlunch U Sabatiniego ze mnąi z Maureen? — 
zapytałPat 
niespodziewanie. A na boku dodał, zwracając siędo Tonią: — Monsinior, we troje 
bawiliśmy się
w piasku jako małe dzieci, a w tym mieście nie znaleźliśmy jeszcze czasu, żeby 
spokojnie 
porozmawiać.
— Ależrozumiem cię, oczywiście. — Tonio łaskawym gestem rozłożyłręce. — 
Zobaczymy, 
może Felici wypuści biednych ojców kongresowych dziesięćminut wcześniej, 
będziesz mógł
więc złożyćzamówienie przed popołudniowym tłokiem.
— Lunch? Dlaczego nie? — dopiero teraz zareagowałKevin. Ażnadto wyraźnie 
widaćbyło, że 
nie jest zachwycony tąperspektywą.
Pat ruszyłdalej. Całe mieszkanie było jużw tej chwili zatłoczone: siedemdziesięcioro 
pięcioro 
gości, wszyscy „bardzo ważni".
Żona angielskiego reportera, tylko trochępijana, wciążrozmawiała z Dermotem 
McCarthym, 
który dyskretnie ujmowałjąpod ramię, odrobinęnaruszając granice dobrego 
wychowania. Na 
zmianępalili jednego papierosa. Nie było
199 wątpliwości co do zaproszenia lśniącego w oczach kobiety Dermot jeszcze nie 
wiedział, czy je 
odrzucić, czy przyjąćZdawałsobie sprawę, że wspólna noc, o ile do niej dojdzie 
zobowiąże go do 
czegośwobec tej Angielki.
A jednak w mieszkaniu znalazły sięspokojne miejsca dla śpiącej Sheili, jednego ze 
służących oraz Pata i Maureen. Pat ustawiałw barku do połowy opróżnione butelki 
alkoholu uratowane z przyjęcia, a Maureen usiadła wygodnie na niskiej, szarej 
osiemnastowiecznej kanapie, wypoczywając.
— Nic na to nie poradzę, lubiętakie przyjęcia. Mogłabym byćpostaciąz filmu 
Felliniego. 
Co o tym sądzisz, Patricku? Zamknąłdrzwiczki od przestronnego barku.
— Zapewne najbardziej lubisz w tym wytworne konwersacje, prawda?
Sięgnęła po papierosy.
— Co myślisz o Kevinie? — zapytała, nagle zmieniaj^ temat.
Odpowiedziałpowoli, starannie dobierając słowa:
— Byćmoże wciążnie przystosowałsiędo czasu europejskiego, ale zdaje sięjeszcze 
bardziej ponury niżdawniej. Chociażjest bardzo bystry, prawda? — Pochyliłsię, 
zapalił
jej papierosa i pomyślało Dermocie i angielskiej dziewczynie. — Czy zauważyłaś, 
jak 
przyglądałsięPionie i jej przyjacielowi, franciszkaninowi?
Maureen uśmiechnęła się.
— Traktuje Dermota jako laboratoryjnąciekawostkę. A Dermot, który równieżjest 
dość
bystry, doskonale zdaje sobie z tego sprawę.
Bliskośćnagiego ramienia Maureen wstrząsnęła Patem. Zapaliłpapierosa dla siebie, 
chcąc uspokoićnerwy. Czułsiębardzo lekki. Zbyt wiele campari i wody sodowej. 
Powinien jak najszybciej stąd wyjść.
— Czy Kevina nie zżera zazdrość? — zapytałlekkim tonem, walcząc z napięciem, 
jakie 
zaczynało ogarniaćjego ciało.
Maureen ziewnęła i przeciągnęła sięsennie.
— Właśnie. Dlatego tak rzadko sięuśmiecha. Ale cóż, biednemu Kevinowi raczej nie 
można pomóc.
Każdy ruch jej ciała drażniłzmysły Pata.
— Zaprosiłem go na lunch, na jutro — powiedział.
_— Jeśli o mnie chodzi, cieszęsięz tego. —- Maureen wstała i podeszła do drzwi. — 
A teraz 
wracaj na Via Sardegna. Czy ten twój kardynałnie sprawdza łóżek w nocy?
—- Przedtem cośjeszcze muszęzrobić— odparł, świadomy jej smukłych ramion, 
gładkich 
pleców, zapraszającego zapachu kobiety i piersi, które ażsięprosiły, by ich dotknąć.
Maureen odwróciła sięw progu, zaciekawiona tonem jego ghsu.
— Co masz na myśli, Pat? Dlaczego tak na mnie patrzysz? Och, proszę, nie...
Zdusiłjej krzyk, przytykając dłońdo jej ust. Przycisnąłdo niej całe swoje ciało. 
Walczyła ze 
wszystkich sił, pragnąc wyzwolićsięz jego uścisku.
Pociągnąłją, rzuciłna sofęi zerwałz niej sukienkę, obnażając jądo pasa. Nagle 
zapragnął
przerwać. Odezwało sięsumienie, przypominając o złożonych ślubach. Zabrałdłonie 
z piersi 
Maureen.
Oddychałciężko i głęboko. Tak, jużmógłprzestać. Boże, ona mu nigdy tego nie 
wybaczy. 
Muszęprzeprosićjąi iśćstąd. Nie spotkam sięjużz nią. Znajdęjakiśzapomniany 
klasztor... 
Nie dotykałjużjej ciała, tylko koronek przy kosztownej bieliżnie; to było o wiele 
mniej 
niebezpieczne.
Niespodziewanie Maureen otoczyła go ramieniem i pociągnęła na siebie.
Kochali siędziko, gwałtownie, bezmyślnie. A później leżeli przytuleni do siebie, 
oblani 
gorącymi kroplami potu, które zdawały się łączyćich ciała. Ani Pat, ani Maureen nie 
wyrzekli 
słowa.
Moja taksówka ugrzęzła w głośnym, cuchnącym korku ulicznym wczesnego 
popołudnia. 
Przeklinałem głupotękultury, która stworzyła cztery godziny szczytu ulicznego 
zamiast 
dwóch. Moja złośćjednak nie posunęła mnie ani o krok bliżej na trasie z Piazza 
Hungaria w Parioli przez rzekędo Trastevere. Kierowca, dramatycznie przeklinając
i jeszcze bardziej dramatycznie gestykulując, torowałsobie drogęprzez Tybr ku 
późnośredniowiecznemu kościołowi Najświętszej Marii Panny w Trastevere. Byłem 
już
prawie dwadzieścia minut spóźniony. Uroczy rzymski budynek i jego śliczna mozaika
nie 
radowały mojego serca; nie uradowałmnie teżwidok Pata ani jego zbyt ostentacyjnie 
eksponowane zaniepokojenie, gdy wstawałzza stolika stojącego przed Sabatinim.
— Chciałbyśzjeśćw środku, Kevin? — zapytał. — A może...
— Tu jest doskonale — odparłem automatycznie. — Przepraszam za spóźnienie. To 
ten 
ruch uliczny.
— Chicago to przy tym oaza spokoju, prawda? — Pat wyraźnie sięuspokoił, gdy 
siadłem 
przy stoliku. Nalałmi szklaneczkęfrascati.
— Czy monsinior Martinelli wypuściłwas dziesięćminut wcześniej? — zapytałem, 
jednocześnie wskazując kelnerowi, żeby mi podałmasło. Moje nerwy wciążbyły 
rozkołatane rajdem przez Rzym.
— W gruncie rzeczy, tak. Ale to chyba przypadek. Mam nadzieję, że ty i Tonio 
dobrze 
poznaliście siępoprzedniego wieczoru.
— Myślę, że miałby trudności z porozumieniem sięz kimśtakim jak ja — odparłem 
ostrożnie.
— A czy Fredo DeLucca wydałci sięinteresujący? — oczy Pata pozostawały w 
cieniu.
— Perwersyjny Rudolf Yalentino ze skłonnościami sa-domasochistycznymi — 
odpowiedziałem. Jakby rumieniec przemknąłprzez twarz Pata.
— Jesteśniemiły, Kevin.
— Wiem. Ale co ja poradzę, że te rzymskie rodziny wywołująu mnie zgrzytanie 
zębami.
— To jeden z najbardziej szanowanych rzymskich dziennikarzy. „La Voce" to bardzo 
wpływowa gazeta. Czytająjąwszyscy w Kurii. Fredo ma dostojnych czytelników.
Powstrzymałem cisnące mi sięna usta słowa o skłonnościach seksualnych dostojnych 
czytelników Fredo. Powiedziałem natomiast:
— Przypuszczam, że Maureen ugrzęzła w tym samym jcorku co ja.
— Tak, prawdopodobnie... — przerwałna chwile, a potem zaczął: — Tak naprawdę
to 
właśnie o niej chciałem porozmawiać, Kevin. Nie wiem, co sądzisz o tym, że 
Maureen 
wydaje dla mnie te przyjęcia. Wiesz, ona chce to robić, uważa, że w ten sposób 
pomaga 
mi w karierze — wyszczerzyłzęby w uśmiechu. — Tak jakbym sam pragnąłjedynie 
ciepłej posadki w Kancelarii, by do końca życia odbieraćtelefony. W każdym razie 
uważam, że powinienem zapewnićcię, że pomiędzy Maureen a mnąnic nie ma.
— Mój Boże, Pat! — wykrzyknąłem szczerze zdziwiony. — Nigdy nawet nie 
pomyślałem 
o czymśtakim.
— Ale chyba pamiętasz, że w średniej szkole... no cóż, mieliśmy sięku sobie.
— Dziecięca miłość— westchnąłem. — Szesnaście lat temu. Nie, siedemnaście. . 
Pat 
pokiwałgłową.
— To miasto ażtętni od plotek. Pomyślałem, że najlepiej będzie, jeśli porozmawiam 
z 
tobą, zanim je usłyszysz. Wyszedłem na prostądrogęi bardzo chcęci podziękowaćza
pomoc.
To brzmiało tak sztucznie. Oczy Pata były niespokojne, stary strach znów do nich 
powrócił; patrzyły na mnie z nadzieją, że powiem cośuspokajającego, że powiem 
coś, 
co dowiedzie mojego zaufania. Nagle jakby chmura przecięła mój umysł. Dlaczego 
on 
siętak we mnie wpatruje? Czyżbym tym razem ja miałodgrywaćrolęKoko? W 
końcu w 
Kurii jest tak wielu homoseksualistów... Z trudem pozbyłem siętej natarczywej 
myśli. 
Postanowiłem zapewnićPata o swoim zaufaniu.
— Nigdy nie wątpiłem w ciebie, Pat, ale cieszęsię, że mnie uprzedzasz. Jeśli 
ktokolwiek 
powie cośniestosownego o tobie i Maureen, dostanie ode mnie w szczękę.
— Czy widziałeśostatnio Patsy? — zapytałniespodziewanie.
— Carreyowie zabrali jąna pogrzeb Mary Tansey — odpowiedziałem.
— Jak ona teraz wygląda? — pochyliłsięku mnie.
— Jest bardzo ładnączteroletniąblondynkąo błękit| nych oczach — powiedziałem 
ostrożnie.
Wyprostowałsięna krześle, pokiwałgłowąi pociągną łyk wina.
W tym momencie koło nas zaparkowałsamochód. Prze wąskie drzwiczki zaczęła 
wysiadaćMaureen. Ubrana byłJ w jasnozielonąmini-sukienkę, o wiele więcej 
odkrywającąniżskrywającą. Wyglądała jednak ślicznie.
Nad spaghetti oboje zażądali ode mnie wieści od Ellen.
— W sumie nie wiem zbyt wiele — odparłem bez przekonania. — Przez jakiśczas 
było z 
niąkiepsko. Ale niedawno powróciła do pracy i nawet zdążyła jużzrzucićpiętnaście 
funtów nadwagi.
— Musi ładnie wyglądać— stwierdziła Maureen zazdrosnym tonem.
— Nie jestem ekspertem, ale mogłaby pozbyćsięjeszc z dziesięćfuntów — 
powiedziałem. — W każdym razid powoli staje sięznów sobą. My, Irlandczycy, 
przywykliśmy do rocznej żałoby i do tego, że życie potem i tak musi iśswojądrogą.
— Napisałem do niej długi list na ostatnie Boże Narc dzenie — powiedziałPat. — 
Zdaje 
się, że odniósłefektj
— Z całąpewnością— rzuciłem, starając sięnie okazy| waćironii.
— Wyślijmy teraz kartkęz Rzymu! — zawołała Maure en z entuzjazmem.
Napisaliśmy więc cośniezbyt mądrego na pocztówce i zaadresowaliśmy jądo Ellen. 
Zaoferowałem się, że wrzucęjądo skrzynki pocztowej w Parioli.
Po lunchu razem pojechaliśmy taksówkąna skrzyżowanie Via Yeneto i Via Sardegna. 
Pat trochęchwiejnym krokiem, z powodu nadmiaru wypitego wina, udałsiędo 
Chicago 
House, natomiast ja i Maureen powoli ruszyliśmy w kierunku fontanny di Trevi.
— Czy nie jestem zbyt szorstki w stosunku do Pata? — zapytałem jąnagle; wypite 
wino i 
radośćze spaceru Via Veneto u boku kobiety, której nogi każąodwracaćw jej
kierunku głowy wszystkim mijającym nas mężczyznom, wprawiły mnie w błogi 
nastrój. 
Maureen popatrzyła na mnie zaskoczona.
— Och, Kevin, ty jesteśniemożliwy. Oczywiście, że nie jesteśdla niego zbyt 
szorstki. — 
Ujęła mnie za rękę. — Poza tym w ciągu dwóch tygodni poznałeśto miasto lepiej, niż
jemu sięto udało przez trzy i półroku. Ale niech cięnie zmyli pozorna naiwność
Pata, 
kochanie. Pracuje bardzo ciężko i ma coraz lepsze efekty. Jest tu jednym z najbardziej 
znanych Amerykanów. Zobaczysz, wkrótce będzie bardzo ważny.
Powiedziałem Maureen o swojej obawie, że Martinelli użyje Pata, aby jednak 
postawić
na swoim w kwestii wolności religijnej.
Pokiwała głowąw zamyśleniu.
— Tak, Patowi można wiele wmówić, a wówczas jest w stanie zrobićcoś
katastrofalnego. Będęmiała uszy i oczy otwarte. Przypuszczam — spojrzała mi na 
chwilęw oczy i mocniej ścisnęła mojąrękę— że będziesz wiedział, co robićw razie 
kłopotów.
— Cośwymyślę— odparłem z zakłopotaniem. W tym momencie zdałem sobie 
sprawę, 
że Maureen zupełnie nie interesowało, kto zwycięży w konflikcie o wolnośćreligijną. 
W 
ogóle nie obchodziłjej Kościółjako instytucja. Troszczyła siętylko o to, aby Patrick 
Donahue miałjak najmniej kłopotów.
Pat uklęknąłprzed ołtarzem maleńkiej kaplicy Chicago House. Chciałwyć, płakać, 
ale łzy nie 
nadchodziły. Ból ściskałmu klatkępiersiową.
Nie chciałem tego zrobić. Nieomal siępowstrzymałem. A ona... pragnęła mnie 
bardziej niżja 
jej... Tak mi przykro. Och, Boże, tak strasznie mi przykro... po tylu latach. Myślałem, 
że już
zapanowałem nad sobą. Wiedziałem, że zwalczylem to. A tymczasem... Wybacz mi, 
wybacz 
mi, proszęcię, wybacz mi.
Samotna lampka nad tabernakulum drżała czerwonym światełkiem.
Nie zrobiętego więcej. Ale dodaj mi sił. Pragnętylko Tobie służyć. Wiem, że mogę
uczynić
wiele dobra dla Kościoła^ Zrezygnowałem z małżeństwa, aby żyćdla Kościoła. 
Twoja matka 
kazała mi tak postąpićw dniu, w którym ukazała sięnad jeziorem.
Z tyłu kaplicy rozległsięcichy szmer. To Albert Meye\ wszedł, aby sięmodlić. Co 
stałoby się, 
gdyby siędowiedziałĄPatrick zadrżałna samąmyśl. Zaledwie przed kilkon 
godzinami włoski 
ksiądz udzieliłmu rozgrzeszenia: rutynowol mechanicznie, jakby księża sypiający z 
kobietami nie byli kimśnadzwyczajnym.
Pat znów skupiłwzrok na tabernakulum, wciążna ołtarzu\ mimo liturgicznych zmian. 
Czy 
Boga to obchodzi? Czy Bóg mnie słucha?
Tak bardzo Cięprzepraszam, tak bardzo, I za to, że okłamałem Kevina. Iza wszelkie 
inne 
zło, które czyniłem. Da\ mi jeszcze jednąszansę, chociażjednąszansę. ProszęCię\ A 
ja 
swojego błędu nigdy więcej jużnie powtórzę.
Poczuł, że Bóg go wysłuchał, wybaczył; zrozumiał, że ma szansę, aby zacząćjeszcze 
raz od 
nowa. Zapłakałby teraz\ gdyby nie kardynał, klęczący w ławce kilka rzędów za nimi 
Wychodząc z kaplicy i czyniąc znak krzyża na swej piersi\ spojrzałna niego i 
dostrzegł, że 
Meyer jest tak bardzo pogrążony w modlitwie, że na pewno nie usłyszałby łkania.
John Murray czekałprzy wejściu do Villanova House.J Skinąłna mnie i poprowadził
do 
wspólnego pokoju.
— Krążąjakieśplotki — zaczął— że Kuria zamierza nakłonićkardynała Cushinga, 
aby 
przekonałOjca Święte go, w imieniu stu amerykańskich biskupów, że obecnyl 
dokument 
powinien dla dobra Kościoła zostaćwycofany! i zastąpiony czymśw starym stylu, 
czymś, 
co nikogo niel urazi. Nie byłoby to najszczęśliwsze, gdyżwówczas grupal 
Ottavianiego 
mogłaby zdobyćwpływ na papieża i temat| wolności religijnej zostałby odłożony ad 
acta.
— A jaka jest w tym wszystkim rola Ottavianiego? zapytałem, nie bardzo rozumiejąc, 
jak 
ponury i ortodoksyj-l
ny przewodniczący Świętego Kolegium może wejśćw przymierze z liberałami i 
podobnymi do Johna Quinna, wybit-nego znawcy prawa kanonicznego z Chicago.
Pochodzący z Trastevere Ottaviani nieomal oślepłz powodu choroby oczu panującej 
wśród biednych rzymskich rodzin, gdy jeszcze byłdzieckiem. Teraz mówiono o nim, 
że 
ma malocchio, diabelskie oko. Wielu księży w Kurii było na tyle przesądnych, że bali 
się
jego spojrzenia.
— Ottaviani nie jest złym człowiekiem. Chętnie stosowałby metody cesarza 
Justyniana, 
rozumiesz, ale to człowiek o poglądach zdecydowanie różniących sięod innych. — 
Murray starannie przetarłgrube szkła okularów. — Jest przekonany, że grzeszni nie 
mająracji.
Pomyślałem, że miły facet, przekonany, że grzeszni nie mająracji, jest o wiele 
bardziej 
niebezpieczny niżktośgwałtowny, wyrażający te same przekonania.
— Ta gra wciąga ludzi — powiedziałem i westchnąłem.
— Masz rację. — Murray z powrotem założyłokulary na swój arystokratyczny nos. 
— 
Ludzie w Rzymie robiązakłady, kto wygra.
Maureen rzuciła pakunki na łóżko i przeszła do pokoju Sheili, aby sprawdzić, czy 
dziewczynka śpi. Obudziła sięjużi leżała uśmiechnięta, ale spokojna. Maureen 
pocałowała 
jąi dziecko spróbowało objąćjąza szyjęmałymi rączkami. Ona mnie potrzebuje, 
pomyślała 
Maureen. Czy będępotrafiła daćjej z siebie wszystko?
Zawołała nianię, żeby ubrała Sheilęna wieczorny posiłek; w duchu wyrzucała sobie, 
że jest 
złąmatką, skoro ma służącądo takich czynności.
Rozpakowała paczuszki z nowąbieliznąi starannie wszystko poukładała w szafie. 
Jeśli się
chce miećmężczyznęw domu, trzeba miećdużo dobrej bielizny. Roześmiała się
wesoło. Pat 
musi sięjeszcze wiele nauczyć, jeśli chodzi o łóżko. Jest jednak silny i namiętny... Od 
dawna 
jużkogośtakiego jej brakowało. Cale ciało przypominało Maureen o 
przyjemnościach, jakich 
zaznała poprzedniego wieczoru.
Czy dzisiaj Patrick przyjdzie znowu? Nie, raczej ten dzieńpoświęci gnębiącemu go 
sumieniu.
Przeszła do salonu i zapaliła papierosa. Pewnie niedługo i tak Kościółzmieni 
stanowisko 
w sprawie celibatu. Dlaczego mieliby z tym zwlekać?
Powoli wróciła do sypialni, rozpinając jednocześnie sukienkę. Bóg nie może 
pozwolić, 
aby było inaczej. Stworzyłich w ten sposób, że sąsobie nawzajem niezbędni, Ona, 
Maureen, zaopiekuje sięPatem i nie pozwoli, żeby robiłidiotęz siebie i z Kościoła. 
Kiedyśpewnie zostanie kardynałem, i to, cholera, dobrym kardynałem.
Przebrała sięniespiesznie i poszła do kuchni, żeby sobie nalaćdużąszkłankęfrascati. 
Wbrew włoskiemu zwyczajowi, wrzuciła do wina kilka kostek lodu i wróciła do 
sypialni.
Odkręcając kurek z gorącąwodąw łazience, zastanawiała sięnad swojądecyzją. Co 
powiedziałbyś, najdroższy Kevinie, gdybyświedział, że gram o kapelusz kardynalski 
dla 
Patricka Donahue? Zrzuciła bieliznęna podlogęi dłoniąsprawdziła temperaturę
wody. 
Cholerni włoscy hydraulicy nie potrafiąuregulowaćpiecyka. Odkręciła kran z zimną
wodą.
Z gracjąweszła do wanny i z wielkąprzyjemnościązaczęła sączyćzimne wino. 
Miłość
byłaby tu niewskazana. Pat zapragnąłby odejść. To prawda. Ale jednak... jeszcze 
kilka 
podobnych nocy i nie będzie w stanie sięz tego wyzwolić. Maureen westchnęła ze 
szczęścia. Jedynym problemem jest Kevin. Jeśli kiedykolwiek siędowie... 
zmarszczyła 
czoło. I ciebie kocham, najdroższy Kevinie, ale jesteśmoim wrogiem. Znów włączyła 
gorącąwodę. W łazience było niemal ciepło. W październiku zmierzch w Rzymie 
zapada 
szybko.