Wiera Iwanowna Krzyżanowska

Pięcioksiąg ezotoryczny
dziewięciotomowy
GNIEW BOŻY Tom I

wydane przez
POWRÓT DO NATURY
Katolickie publikacje
80-345 Gdańsk-Oliwa ul. Pomorska 86/d
tel/fax. (058) 556-33-32
Spis rozdziałów
Rozdział I str - 2
Rozdział II str - 10
Rozdział III str - 16
Rozdział VI str - 24
Rozdział V str - 29
Rozdział VI str - 37
Rozdział VII str - 44
Rozdział VIII str - 51
Rozdział IX str - 61
Rozdział X str - 69
Rozdział XI str - 75
Rozdział XII str - 81
Rozdział XIII str -85
Rozdział XIV str - 94
»mih
ROZDZIAŁ I
Pierwsze promienie wschodzącego słońca zalewały złotem i purpurą wieczne śniegi 
himalajskich
szczytów, a życiodajne światło okryło blaskiem głęboką dolinę, otoczoną 
sterczącymi, szpiczastymi ska-
łami i poprzecinaną, zdawałoby się, bezdennymi przepaściami.
Krętą ścieżką, wijącą się nad krawędzią skał, dostępną zaledwie dla górskich kóz, 
wolnym lecz pew-
nym krokiem szło trzech ludzi w stroju Hindusów. Na przodzie szedł człowiek 
wysokiego wzrostu, chudy,
0 brązowej twarzy. Był to mężczyzna w średnim wieku, lecz w jego dużych, 
czarnych oczach świeciła
nieugięta wola i potężna siła.
Obaj jego towarzysze podróży to piękni, młodzi ludzie, poważni i zamyśleni. 
Kiedy niebezpieczna
ścieżka wyprowadziła ich na niewielką płaszczyznę skalną, wszyscy trzej 
zatrzymali się, aby odpocząć.
Nad czym się tak zadumałeś Supramati?- z uśmiechem zapytał człowiek o brązowej 
twarzy. Zapatrzy-
łem się na te dziwnie wspaniałe i dzikie okolice, tą ponurą, wąską rozpadlinę 
czyniącą wrażenie bezden-
nej przepaści. Doprawdy można by sądzić, że to jedno z wejść do piekła, które 
opisywał Dante. Nawet
ołówek Dore nie potrafiłby stworzyć czegoś bardziej fantastycznego jak ta 
uderzająca rzeczywistość.
1 przez takie diabelskie miejsca, prawdziwe uosobienie bezpłodności i śmierci, 
idziemy do źródła życia
naszej planety?... Czy daleko do niego Ebramarze?
- O! Czeka nas jeszcze spory szmat drogi - odpowiedział zapytany. Ominiemy zrąb 
widniejącej tam
skały, a za nią dopiero znajduje się rozpadlina otwierająca wejście w podziemny 
świat, dokąd mamy
dojść. A więc w drogę, przyjaciele! Widzę, że Dachir płonie z niecierpliwości.
Ten, którego dotyczyły te słowa lekko się zarumienił, lecz nie protestował. Ze 
zwinnością i pewno-
ścią górskich kóz wszyscy trzej przebyli zrąb skalny i weszli w znajdującą się 
po drugiej stronie wąską
i ciemną rozpadlinę. Znaleźli się w ciasnym, krętym przejściu, które się 
stopniowo rozszerzało. Kiedy
szerokość drogi pozwalała im już swobodnie poruszać się i stać, podróżni 
zapalili wiszące u pasów po-
chodnie i śmiało ruszyli w dalszą drogę.
Czytelnicy nasi, którym znane są dwie pierwsze części tej powieści: „Eliksir 
życia" i „Magowie", po-
znali niewątpliwie hinduskiego maga Ebramara i dwóch jego uczniów, członków 
Bractwa Nieśmiertel-
nych; młodego lekarza Ralfa Morgana, będącego od czasu wstąpienia do tajemnej 
społeczności, księ-
ciem Supramati i Dachira, legendarnego kapitana widmowego okrętu. Skończywszy 
pierwszy okres
2
swego wtajemniczenia, ludzie ci powrócili do Indii dla prowadzenia dalszych nauk 
pod kierownictwem
Ebramara. Szybko posuwali się przejściem, które stopniowo stawało się coraz 
szersze i bardzej sklepio-
ne, a przy blasku pochodni sprawiało fascynujący widok. Wszędzie wisiały 
dziwacznego kształtu stalak-
tyty; grube i świecące jak brylanty krople zastygłe po ścianach i powoli 
wszystko przyjmowało zielonka-
wy odcień. Nagle za zakrętem znaleźli się w niewielkiej jaskini, która przy 
blasku pochodni zajaśniała jak
olbrzymi szmaragd. Młodzi ludzie wydali okrzyk zachwytu.
- Boże! Jaka wspaniałość! Stokroć piękniejsza od błękitnej groty na Capri! - 
zachwycał się Dachir.
Skoro wam się to miejsce podoba, to zatrzymamy się tutaj, żeby odpocząć i 
pokrzepić swoje siły - rzekł
Ebramar, zatykając pochodnię w szczelinę skalną i siadł na dużym kamieniu. 
Towarzysze poszli za jego
przykładem. Następnie wyjęli z woreczków okrągłe chlebki i maleńkie buteleczki z 
mlekiem, zaś Ebra-
mar wydostał zza pasa kryształowe pudełko zawierające kulkę z różowego, 
pachnącego ciasta i połknął
ją.
- Ciekawym byłoby dowiedzieć się w jaki sposób i przez kogo została odkryta ta 
droga do źródła
„eliksiru życia"? Trudno znaleźć ją śmiertelnemu i nie łatwo iść po niej nawet 
„nieśmiertelnemu" - zauwa-
żył Supramati.
- Jeżeli chcecie, opowiem wam legendę o tym jak została odkryta pierwotna 
materia - rzekł Ebramar.
Zauważywszy ciekawość uczniów, mag rozpoczął swoje opowiadanie.
W bardzo odległych czasach, o których w historii nie zachowało się nawet 
wspomnienie, w pewnym
wielkim mieście, na miejscu którego od wieków już rosną dziewicze lasy żył 
uczony Hindus imieniem
Ugrazena. Był to święty starzec o przykładnym życiu i wielkiej mądrości, lecz 
nie był lubiany w rodzin-
nym mieście, a wielu nawet nienawidziło go dlatego, że surowo sądził występki 
swoich współobywateli,
nie oszczędzając nikogo i bezlitośnie potępiał ich przestępstwa i wykroczenia. 
Mieszkał samotnie
w skromnym domku w pobliżu jednej z większych świątyń; ludzie uciekali od niego 
obawiając się suro-
wych napomnień. Lubiła i szanowała świętego starca jedna tylko młodziutka 
bajadera przy świątyni. Od-
wiedzała go, przynosiła pożywienie, czystą odzież i w miarę możliwości 
przychodząc mu z pomocą,
a szczególnie od tej pory kiedy Ugrazena, od wielu lat cierpiący na oczy - 
zupełnie oślepł. Lecz wrogo-
wie świętego starca wybrali ten właśnie czas jako najodpowiedniejszy dla 
dokonania zemsty i postano-
wili najpierw wypędzić go z miasta, a następnie zabić.
Przypadkowo bajadera dowiedziała się o tym niecnym zamiarze, uprzedziła starca i 
uciekła z nim,
postanawiając poświęcić się dla niego. Chociaż ślepiec i dziewczyna ukryli się w 
górach, wrogowie spo-
strzegli ich ucieczkę, wpadli na ślad i rozpoczęli pościg. Uciekinierzy doszli 
do najbardziej niedostęp-
nych miejsc, a starzec bezustannie wysławiał Brahmę i wzywał jego pomocy. Bóg 
przyprowadził ich do
rozpadliny w pewnej skale, gdzie się ukryli trafiając na tę podziemną drogę, 
którą my teraz idziemy.
Lecz szli oni po ciemku, nie wiedząc dokąd droga prowadzi.
Starzec był spokojny, a dziewczyna płakała z żalu, aż oczy jej zapuchły od łez. 
Nagle usłyszeli głu-
chy szum wodospadu i kiedy bajadera wyciągnęła rękę poczuła jakiś płyn, który 
pociekł jej po palcach.
Ponieważ oboje umierali z pragnienia, dziewczyna zaczerpnęła swoim kamiennym 
kubkiem to, co uwa-
żała za wodę: napoiła Ugrazenę i napiła się sama. W tejże chwili poczuła jakby 
uderzenie w głowę,
a ciało jej pożerał ogień. Pomyślała, że już umiera i padła bez zmysłów na 
ziemię. Ile czasu upłynęło,
bajadera nie była w stanie odpowiedzieć. Kiedy się ocknęła zdawało się jej, że 
śni czarowny sen. Leża-
ła obok strumienia płynnego ognia, a w odległości kilku kroków widniała obszerna, 
zalana światłem gro-
ta i w niej kaskadą spływał potok tego ognistego płynu. Nie zdążyła jeszcze 
przyjść do siebie ze zdumie-
nia, gdy nagle ujrzała schylonego nad sobą nieznajomego, pięknego młodzieńca. 
Krzyknęła i skoczyła
na nogi w wielkim strachu, lecz on rzekł do niej: ja jestem Ugrazena i nie 
rozumiem jaki cudem wróciła
mi młodość.
Początkowo bajadera nie chciała wierzyć, lecz kiedy zobaczyła utkaną przez 
siebie odzież i usłysza-
ła o tym, co dotyczyło ich obojga: przekonała się wreszcie, że mówił prawdę. 
Weszli oboje do groty, że-
by z bliska ujrzeć to bajeczne widowisko i wówczas we wgłębieniu zauważyli 
sędziwego starca, który ich
zapytał czego potrzebują. W odpowiedzi wyjawili wszystko, a wtedy stróż źródła 
rzekł im:
- Jak mam nazwać was, których Brahma przyprowadził tutaj, szczęśliwymi czy też 
nieszczęśliwymi?
Skosztowaliście pierwotnej materii, która jest eliksirem życia i nie umrzecie; 
będziecie żyć bardzo
długo, prawie wiecznie. Napełnijcie więc czarę drogocennym płynem i dawajcie go 
tylko tym, kogo poko-
3
chacie całym sercem.
Bajadera zaczerpnęła pełny kubek ognistego płynu, po czym oboje opuścili grotę i 
powrócili między
ludzi. Nikt nie poznał Ugrazeny, który ze swoją żoną zamieszkał w górach i to 
oni stali się pierwszymi
założycielami „Bractwa Nieśmiertelnych".
Ebramar zamilkł i smętnym wzrokiem popatrzył na swoich uczniów, którzy słuchali 
go w skupieniu.
Szczęśliwi my jesteśmy w istocie, czy też nieszczęśliwi? - zapytał Supramati. - 
Nieszczęśliwi! - odrzekł
Dachir. Tak jest nieszczęśliwi dlatego, że już krótkie stosunkowo życie, jakieś 
60 - 70 lat może rozczaro-
wać człowieka i wywołać pragnienie śmierci. Jakież męki przechodzimy my, 
zmuszeni wieść nieskoń-
czone życie wśród tępych, podstępnych, fałszywych i występnych ludzi, nie mając 
przy tym nic wspólne-
go z tym społeczeństwem, w którym od czasu do czasu zmuszeni jesteśmy żyć i 
widzieć jak wszystko
wokoło nas umiera. Żywe zagadki, ludzie innego świata chowający w znużonej duszy 
wspomnienia
i wrażenia tylu wieków, tylu różnych cywilizacji, wiecznie samotni i obcy pośród 
rojącego się wkoło
i szybko zmieniającego się człowieczeństwa - jesteśmy potrójnie nieszczęśliwi! W 
głosie jego taiła się
niewypowiedziana gorycz, zaś w oczach Supramatiego pokazały się łzy.
- Ażeby rozjaśnić wasze długie życie moje dzieci i wskazać tego życia cel, dano 
wam naukę; czystą
i wielką naukę, która wywyższa was ponad ludzkość nieokrzesaną i występną, 
oczywiście na skutek
swej ciemnoty. Wam udostępniono jaśniejsze i doskonalsze pojmowanie Bóstwa; 
zasłona skrywająca
dla innych świat niewidzialny, dla was jest odsłonięta; i wreszcie macie otwarty 
dostęp do najniezwyklej-
szych wielkich tajemnic natury, którą na przykład za chwilę będziecie się upajać. 
Głos Ebramara dźwię-
czał surowo, a jednocześnie zachęcająco. Słowa jego wywołały natychmiastowy 
skutek.
- Wybacz nam nauczycielu naszą słabość niegodną tej wiedzy, jaką już zdobyliśmy 
- rzekł Suprama-
ti. A także i naszą niewdzięczność, za wszystkie darowane nam przez los 
dobrodziejstwa - dodał Dachir.
- Widzę, że już zwyciężyliście mimowolną słabość, a to, co zobaczycie mam 
nadzieję, zupełnie was
uspokoi i pogodzi z waszym położeniem „nieśmiertelnych".
Tymczasem w drogę moi przyjaciele! - rzekł Ebramar z dobrodusznym uśmiechem 
wstając z miej-
sca. Wszyscy trzej wyruszyli w dalszą drogę. Podziemne przejście, którym szli 
coraz bardziej się roz-
szerzało, sklepienia były coraz wyższe, spadek coraz bardziej pochyły; po bokach 
otwierały się przej-
ścia, a pochodnie okazały się wkrótce niepotrzebne, gdyż pojawił się półblask 
jakiegoś nieokreślonego
koloru. I nagle przed nimi otwarło się tak czarowne i niezwykłe zjawisko, że 
Dachir i Supramati oniemie-
li ze zdziwienia i zatrzymali się.
Na pierwszym planie widać było olbrzymi łuk, wykuty w sklepieniu przez samą 
naturę, na podobień-
stwo bramy gotyckiej świątyni. Za tym wejściem rozciągała się olbrzymia grota ze 
sklepieniem, ginącym
gdzieś w niedosięgłej dla oka wysokości. Oślepiające, lecz zarazem dziwnie 
delikatne światło opromie-
niało wszystko dokoła; stalaktyty i stalagmity lśniły jak diamenty. Powierzchnia 
dna groty wznosiła się ła-
godnie szerokimi stopniami i za najwyższym z nich pysznił się w swej 
wspaniałości olbrzymi, na kilka
metrów szeroki, ognisty strumień, początek którego znikał w nieprzejrzanej 
wysokości sklepienia.
Otoczony iskrzącym i migotliwym obłokiem, tajemny strumień bił ognistą fontanną 
ze złotymi i purpu-
rowymi odcieniami. Bulgocące fale staczały się po stopniach, u podnóża których 
mieścił się wielki, natu-
ralny basen, a nadmiar, ognistymi strugami spływał w liczne boczne galerie, z 
których jedne były wyso-
kie i szerokie, drugie znów niskie i wąskie, jak rozpadliny. Nad basenem i wyżej 
w całej grocie, na podo-
bieństwo obłoku, unosiła się złocista mgła.
Supramati i Dachir jakby zastygli, zachwyceni bajeczną pięknością obrazu. 
Oczarowany ich wzrok
błądził od ognistego wodospadu do dziwacznych koronek pokrywających ściany, 
zwieszających się gir-
land i przechodził z nisz na kolumienki. A wszystko to jaśniało, migotało i 
mieniło się różnymi barwami:
ciemnoniebieską jak szafir, czerwoną jak rubin, zieloną jak szmaragd, wreszcie 
fioletową, jak ametyst.
- Boże Ojcze Wszechmogący, jakież cuda stworzyła Twoja bezgraniczna mądrość, a 
dobroć Twoja
obdarzyła nas szczęściem zachwycania się nimi! - przemówił Supramati, 
przyciskając obie ręce do pier-
si.
- Tak, moje drogie dzieci, wielką jest łaska Stworzyciela, który dał nam możność 
zbliżenia się do jed-
nej z najwyższych tajemnic tworzenia. Wasz zachwyt i wzruszenie są zupełnie 
naturalne, ponieważ wi-
dzicie przed sobą źródło życia, istotny pokarm planety, ognisko zachowania i 
odnawiania czynnych
i twórczych sił przyrody. Dawniej dziewięć podobnych źródeł nasycało planetę; 
obecnie sześć z nich zu-
4
pełnie wyschło, a trzy pozostałe również utraciły już część swojej siły. Kiedy 
zniknie ostatnie z nich,
chłód i śmierć obejmą naszą ziemię.
- A wtedy? - przemówił z trudem Supramati.
- Wtedy opuścimy skazaną na śmierć ziemię i poszukamy przystani na nowej 
planecie, żeby tam
spłacić nasz ostatni dług „wtajemniczonych" i złożyć wreszcie cielesne brzemię; 
po czym wrócimy
w świat pozagrobowy. Lecz do tego jeszcze daleko, że tymczasem nie warto nawet 
myśleć o tym - do-
dał Ebramar spostrzegłszy, że jego towarzysze zadrżeli i pobledli.
- A teraz moje drogie dzieci pomódlmy się! Dopiero w tej chwili Dachir i 
Supramati zauważyli, że
przed basenem wznosił się jak gdyby ołtarz. Był to szeroki, w kształcie 
sześcianu przezroczysty kamień,
a na nim na podstawie z tego materiału stał kryształowy kielich napełniony 
pierwotną materią, z której
wypływała jakby ognista mgła. Nad kielichem unosił się przeźroczysty, jaśniejący 
krzyż.
Wszyscy trzej padli na kolana i z dusz ich popłynęła gorąca modlitwa ku Stwórcy 
wszechrzeczy, naj-
wyższej niepojętej Istocie, z której wypływa cała miłość, mądrość i wszelka siła. 
Pocałowawszy ołtarz
i kielich Supramati i Dachir powstali.
- A zatem drogie dzieci widzieliście to, czego ludzie całe wieki daremnie 
szukali i szukają: „kamień fi-
lozoficzny" „eliksir życia", „źródło wiecznej młodości". Instynkt i przeczucia 
podpowiadają ludziom, że
skarby te istnieją, lecz nie mogą oni znaleźć ku nim drogi.
- Nauczycielu, wszak ten ołtarz i kielich jest dziełem ludzkich rąk? - zapytał 
Supramati.
- Tak, wykonane zostały przez adeptów, kolejno mieszkających tutaj przez 
określony czas. Oni
strzegą źródła i mają obowiązek obserwować siłę fontanny oraz dokładnie mierzyć 
jej obniżanie się, po-
wolne wprawdzie lecz stałe.
Praca ta jest bardzo męcząca i wymaga tyle wiedzy, ile najwyższej dokładności, 
lecz czyni ona wiel-
kie dobrodziejstwo pod względem oczyszczania ich ciał. Przez cały czas pobytu 
tutaj adepci nie potrze-
bują pożywienia, gdyż aromat źródła w zupełności go zastępuje. A teraz dalej w 
drogę. Po raz ostatni
Supramati i Dachir z niemą czcią spojrzeli na czarowny obraz źródła życia i 
poszli w ślad za Ebrama-
rem, który wszedł w jedno z bocznych przejść groty.
Droga teraz wznosiła się stromo i miejscami spotykali nawet wykute w skale 
schodki. Niebezpieczny
korytarz był oświetlony lampami zawieszonymi u sklepień, lub umocowanymi w 
szczelinach skał. Po kil-
ku godzinach uciążliwej drogi doszli wreszcie do obszernej groty, rozjaśnionej 
błękitnawym światłem.
Przed nimi rozpościerała się gładka powierzchnia podziemnego jeziora. Na słupie 
stojącym przy brzegu
zawieszony był metalowy dzwon.
Ebramar uderzył w niego trzy razy i po kilku chwilach ukazała się maleńka łódka 
z wioślarzem w bia-
łym ubraniu. Kiedy przybiła do brzegu, wszyscy trzej weszli do niej; Supramati i 
Dachir zaczęli wiosło-
wać, a przybyły wioślarz usiadł przy sterze. Był to piękny, młody człowiek o 
zamyślonym obliczu,
a w oczach jego świecił ten sam dziwny blask, który wyróżnia „nieśmiertelnych". 
Łódka jak strzała pędzi-
ła po jeziorze; a następnie ślizgała się przez kanały, to wąskie, to szerokie 
wijące się dziwacznie. Nagle
podziemny kanał uczynił raptowny skręt, prawie pod prostym kątem i Supramati 
omal nie krzyknął ze
zdumienia. Łódka wślizgnęła się w wąski otwór w skale i jak jaskółka lekko 
wypłynęła na średniej wielko-
ści jezioro, zalane promieniami słońca. Jezioro to leżało pośrodku głębokiej i 
widocznie nie mającej wyj-
ścia doliny. Ze wszystkich stron wznosiły się strome, skaliste góry, których 
szczyty wybielone wiecznym
śniegiem ginęły w obłokach, jedynie tylko wzdłuż samego brzegu jeziora, 
wznoszący się tarasami pas
ziemi pokryty był pyszną roślinnością. W jednym miejscu pas znacznie się 
rozszerzał i tam, na wzgórku
widoczny był, oparty o skałę niewielki, biały pałac wyglądający jak perła na tle 
otaczającej go zieleni. Po
kilku chwilach ostatnie stopnie wchodziły w wodę. Dachir i Supramati serdecznie 
uścisnęli rękę swemu
sternikowi, po czym wszyscy trzej skierowali się do pałacu, który teraz zdawał 
się być jeszcze bardziej
czarujący niż z oddali. Zbudowany był w zupełnie nieznanym stylu i z jakiegoś 
niewiadomego kamienia,
bielszego od marmuru. Cienka jak koronka rzeźba upiększała ściany, wysmukłe 
kolumienki podtrzymy-
wały dach szerokiego tarasu i sufit dość obszernej sali, mieszczącej się za 
przedsionkiem. Poprzez wie-
le pokoi Ebramar wyprowadził ich na otwarty taras, przed którym rozciągał się 
ogród.
Po szmaragdowo-zielonej polanie brodziły, skubały trawę, skakały lub leżały 
wyciągnięte w w słońcu
najróżnorodniejsze zwierzęta: wielki tygrys, niedźwiedź razem z owcami, gazelami, 
psami, wielkimi pta-
kami itd.
5
Supramati ze zdumieniem patrzył na tą dziwną gromadę, a tak bliskie sąsiedztwo 
strasznych dra-
pieżców, prawdę mówiąc przejmowało go trochę strachem.
- Nie obawiaj się - rzekł Ebramar, odpowiadając na jego myśli.
- Zwierzęta te nie znają człowieka w roli kata lub wroga, one widzą w nim tylko 
przyjaciela, jak rów-
nież nie wyrządzają sobie wzajemnie szkody, zaś obecność ich tutaj jest 
konieczna i przewidziana.
- Mieszkanie to, moi przyjaciele będzie służyło dla waszego przygotowania. Tutaj 
przede wszystkim
upoicie się głębokim, rozlanym wszędzie spokojem; następnie nauczycie się żyć w 
skupieniu, uczynicie
waszą myśl i wolę bystrą i zwinną jak udoskonalony instrument. Wreszcie 
przyswoicie sobie język niż-
szych istot, co dla was jest konieczne; a osiągnąć to można jedynie tylko wśród 
bezwzględnej ciszy
i harmonii. Tutaj dusze wasze uwolnią się od cielesnych ograniczeń i zaczerpną 
nowych sił. Ja was
opuszczam, ponieważ potrzebujecie odpoczynku. Dzień dzisiejszy był pełen 
wzruszeń i nużący nawet
dla waszej niezwykłej natury. Odwiedzę was znów kiedy będzie potrzeba, aby dać 
wytyczne waszym
zajęciom i sam będę nimi kierował.
Tymczasem dam wam jeszcze jedną ostatnią wskazówkę. W sali przylegającej do tego 
tarasu, co-
dziennie znajdziecie gotowy obiad; w drugiej sali, przeznaczonej na umywalnię 
każdego rana będziecie
brać kąpiel i zmieniać przygotowaną tam odzież. A teraz odprowadźcie mnie, gdyż 
nie mogę dłużej za-
trzymywać wioślarza.
Na brzegu jeziora Ebramar serdecznie pożegnał się ze swoimi uczniami i lekko 
wskoczył do oczeku-
jącej go łódki. Tym razem on usiadł przy sterze, a łódka z szybkością ptaka 
sunęła po wodzie i po chwi-
li zniknęła w oddali.
Wróciwszy na taras Supramati z Dachirem, oparci o balustradę w zamyśleniu 
upajali się czarującym
obrazem pełnym głębokiej ciszy. Nawet najmniejszy wiaterek nie mącił 
przeźroczystej i gładkiej jak
zwierciadło powierzchni jeziora. Czarne, białe, błękitne jak szafir łabędzie bez 
szmeru, a dumnie ślizga-
ły się po równi wód i tylko świergot ptasząt latających wokół tarasu, podobnych 
do żywych i jasnych,
drogocennych kamieni - naruszał uroczystą ciszę.
Ocknąwszy się wreszcie z zadumy, młodzi ludzie obeszli nowe mieszkanie i 
obejrzeli je szczegóło-
wo.
Pałac był niewielkich rozmiarów i jednocześnie stanowił prawdziwe dzieło sztuki, 
zupełnie nieznanej
i niespotykanej. Bogate lecz proste umeblowanie odpowiadało stylowi, a jedwabna 
materia upiększają-
ca drzwi, okna i upiększająca tapczany była trwale utkana.
- Jakaż to nieznana rasa wykuła w kamieniu takie koronki w tej zapadłej i 
niedostępnej dolinie?- Za-
uważył Supramati, z ciekawością oglądając okienne nisze.
- Kiedy będziemy w stanie przenikać odległą przeszłość i roztrząsać archiwa 
naszej planety, wów-
czas i to poznamy - z uśmiechem odrzekł Dachir.
Prawdziwą radość sprawiło im odkrycie biblioteki, gdzie w dużej ilości zebrane 
były zwoje papirusów
i drewnianej kory, deszczułki, gliniane tabliczki, stare foliały, a nawet 
współczesne książki.
- Jak widać zebrano tutaj literaturę prawie od stworzenia świata i wystarczy jej 
na całe wieki dla za-
spokojenia umysłowych potrzeb - zauważył Dachir.
- Dzięki Bogu czasu nam nigdy nie zabraknie- odrzekł śmiejąc się Supramati. - A 
teraz - dodał - przy-
jacielu Dachirze pójdziemy poszukać obiadu. Wobec tego estetycznego urządzenia 
odczuwam zupełnie
nieprzyzwoity apetyt, a krnąbrne ciało nie chce przyzwyczajać się do pożywienia 
składającego się wy-
łącznie z astralnych prądów.
Obaj serdecznie się roześmieli i przeszli do wskazanej przez Ebramara jadalni. W 
sali jadalnej stół
był już przygotowany. Przy każdym nakryciu leżał średniej wielkości okrągły 
chleb, stało naczynie z mle-
kiem oraz dwa talerze z ryżem i jarzynami oblanymi oliwą.
- Niezbyt zachęcające - zauważył z grymasem Supramati. Mimowoli przypomina mi 
się mój paryski
kucharz i jego obiady.
-1 mnie Pierreta? - żartował Dachir. Lecz bądź spokojny. Na deser narwiemy 
owoców w ogrodzie.
Zauważyłem tutaj drzewa wszystkich krajów, a nawet zupełnie nieznanych gatunków 
i wszystkie uginają
się pod ciężarem owoców.
Przyznaję, że Pierrety najmniej ze wszystkiego żałuję, jednak wolałbym zobaczyć 
tu dobry pasztet.
Chociaż, mimo wszystko myśl twoja o deserze - znakomita - dobrodusznie odrzekł 
Supramati siadając
e
przy stole.
Przy końcu tego skromnego obiadu Supramati zauważył obok kredensu kilka dużych 
koszy z kawał-
kami chleba, ryżem i różnymi ziarnami.
- Co to znaczy? Trudno przypuścić, żeby i to przeznaczone było dla nas, lecz 
nawet kilku zdrowych
robotników nie mogłoby spożyć tych zapasów - powiedział, spoglądając pytająco na 
Dachira.
- Ja sądzę, że kosze te przeznaczone są dla zwierząt. Idźmy i zanieśmy je na 
taras. Jeżeli zwierzęta
przyzwyczajone są do przyjmowania pokarmów z rąk mieszkańców tego domu, to 
niezawodnie zbiegną
się na widok koszy - odpowiedział Dachir.
Przypuszczenie jego całkowicie się sprawdziło, gdyż zaledwie obaj ukazali się ze 
swoim ciężarem,
zwierzęta obserwujące prawdopodobnie taras zbiegły się gromadnie: nawet biały 
słoń wyszedł z gęstwi-
ny leśnej. Widocznie pomiędzy zwierzętami panowała zgoda i posłuch, ponieważ nie 
cisnęły się wcale,
nie wydzierały sobie wzajemnie pożywienia, a cierpliwie oczekiwały na swoją 
kolej.
Szczególne zadowolenie sprawiało Supramatiemu i Dachirowi zaufanie, jakim 
darzyły ich te różno-
rodne zwierzęta. Ptaki bez obawy siadały im na ramiona; inne zatrzymywały się w 
pobliżu i nawet
w oczach starych drapieżców - Iwa, niedźwiedzia i tygrysa - nie widać było 
właściwego im dzikiego i wro-
giego wyrazu. Lew również zbliżył się po swoją porcję i Supramati zachęcony jego 
łagodnością, pogła-
skał go po grzywie, a zwierzę liznęło go w rękę.
- Prawdopodobnie dobry geniusz, który troszczy się o pożywienie dla nas, karmi i 
naszych czworo-
nożnych braci. A to, cośmy im dali, stanowi deser dla podtrzymania towarzyskich 
stosunków, - wesoło
odrzekł Dachir.
- A teraz, dodał - pójdziemy zdobyć swój własny deser.
Zeszli do pięknego ogrodu, który rzeczywiście obfitował w najwspanialsze i 
niezwykle smaczne owo-
ce wszystkich krajów; niektóre gatunki wydały im się nawet zupełnie nieznane. 
Nasyciwszy się, przyja-
ciele wrócili do pałacu, aby odpocząć. Na sypialnię wybrali niewielką salę z 
dwoma miękkimi tapczana-
mi. Wśród głębokiej, wszechobejmującej ciszy słychać było jedynie szmer fontanny 
w onyksowym base-
nie. Supramati i Dachir położyli się i wkrótce zasnęli głębokim pokrzepiającym 
snem.
Gdy przebudzili się, było już dość późno, lecz pamiętając wskazówki Ebramara, 
wzięli kąpiel i zmie-
nili odzież na lekkie płócienne ubrania, które były dla nich przygotowane.
Następnie, spożywszy skromną wieczerzę, przyjaciele usiedli na tarasie, 
wychodzącym na jezioro.
Początkowo rozmawiali ze sobą lecz powoli każdy z nich pogrążał się w zadumie. W 
pamięci Suprama-
tiego uporczywie budziły się wspomnienia z przeszłości. Widział siebie biednym, 
suchotniczym leka-
rzem, w maleńkim londyńskim mieszkanku, gdzie wówczas znalazł go Narajana i 
uczynił mu niezwykłą
propozycję.
Następnie zaczęły przed nim kolejno przesuwać się pierwsze obrazy tej dziwnej i 
tajemnej egzy-
stencji, na którą dobrowolnie się skazał. Jak w kalejdoskopie migały różne sceny 
z jego życia: w Paryżu,
Wenecji i Indiach; ożywiały zapomniane obrazy Pierrety, Lormoeila i innych 
spotykanych po drodze
osób. Potem nastąpiło jego pierwsze wtajemniczenie, które skończyło się 
przybyciem tutaj i wreszcie,
rozłąka z Narą, czarującą kobietą, która była mu żoną i pozostała przyjacielem, 
wierną, prawdziwą towa-
rzyszką w czasie ich długiej wędrówki życiowej i ciężkiego wznoszenia się ku 
doskonałości. Jak żywy,
stał przed nim obraz młodej kobiety, a palące uczucie tęsknoty i samotności 
ścisnęło mu serce.
Lecz w tejże chwili owiało mu twarz pachnące tchnienie i na czole odczuł miłe 
dotknięcie atłasowej
rączki, a znajomy, kochany głos wyszeptał:
- Odpędź precz wzruszające wspomnienia przeszłości. Otwórz oczy i upajaj się; 
oddaj pokłon i dzię-
kuj niepojętej Istocie, która pozwoliła ci oglądać cuda stworzone Jego mądrością. 
Widzisz - że dusze na-
sze złączone są po dawnemu i moje serce odczuwa każde poruszenie twojego. Głos 
umilkł i Suprama-
tiemu powrócił spokój. Przesunął ręką po czole, wyprostował się i drgnął. Jak 
zaczarowany nie mógł
oderwać wzroku od roztaczającego się przed nim czarownego widoku.
Zagłębiwszy się myślą w dawne wspomnienia, Supramati zatracił świadomość 
zewnętrznego świata
i nie zauważył, że zapadła noc. Księżyc zalał wszystko swoim delikatnym, a 
jednocześnie oślepiającym
światłem. W blaskach królowej nocy, nieruchoma tafla jeziora jaśniała jak 
srebrna tarcza; pośród ciem-
nej zieleni drzew fantastycznie wyglądały białe kolumny pałacu; migotały i 
skrzyły się tysiące rozprysku-
jących kropel fontanny. Głęboki spokój objął uśpioną przyrodę i nagle pośród 
tego milczenia dała się sły-
7
szeć cicha, delikatna melodia, zupełnie jakby oddalony dźwięk harfy Eola.
Dachir również powstał, milcząc objął przyjaciela i obaj w zadumie patrzyli w 
niebo słuchając dziw-
nej, cudownej muzyki jakiej nigdy dotychczas nie słyszeli. Powoli w duszach ich 
zapanował jasny spo-
kój. Odczuwane dotychczas zwątpienie i tęsknota zniknęły; zatarło się nawet 
wszelkie wspomnienie
0 przeszłości i zniknął strach przed przyszłością. Jedna tylko teraźniejszość 
napełniała ich istoty. Ach,
jakże wszystko tutaj było cudownie piękne i wspaniale spokojne; z dala od ludzi, 
od gorączkowego,
zgiełkliwego ich życia, intryg i dzikiego egoizmu!....
Gdyby ten ślepy, nieświadomy tłum, pijany zwierzęcymi namiętnościami, 
napiętnowany występkami,
trawiony różnymi chorobami - mógł chociaż przez chwilę doświadczyć tego 
błogosławieństwa, jakie daje
duchowy spokój i badanie przyrody, a z nim czynna i zdrowa egzystencja, - być 
może - ocknąłby się
z brzydkiego koszmaru, który nazywa „życiem1.
W tej chwili, olbrzymie stolice i rojąca się w nich ludność z jej marnymi 
kłopotami, plotkami i hanieb-
nym upadkiem, zdawały się Supramatiemu rodzajem piekła, gdzie ludzie skazani są 
wieść życie za ka-
rę.
Żywo przypominały mu się słowa, wypowiedziane pewnego razu przez Narę jeszcze 
przed jego wta-
jemniczeniem.
Nie możesz sobie wyobrazić i pojąć tego stanu błogosławieństwa, jakiego 
doświadcza człowiek, któ-
ry osiągnął pewien stopień oczyszczenia dlatego, że dotychczas cała twoja istota 
przepełniona jest jesz-
cze chaotycznymi i nieczystymi prądami, jakie panują tutaj.
Gdy wychodzimy ze świątyni, przybytku światła, gdzie panuje harmonia, otaczający 
nas ludzie czy-
nią wrażenie stada dzikich zwierząt, gotowych rozszarpać jeden drugiego. I nic 
ich nie zatrzyma w obłą-
kanym pędzie. Wiedzą oni, że śmierć czeka ich na każdym kroku, że co chwila 
zabiera im kochaną i bli-
ską istotę, a mimo wszystko nie budzi się w nich świadomość marności wszystkiego 
co ziemskie. Rano
płaczą na pogrzebach, a wieczorem śmieją się, ucztują i tańczą. Są to zwierzęta 
w ludzkiej postaci,
a mag bezradnie staje przed nimi, nie wiedząc czym ująć i jak orzeźwić ciała, 
ciągnące ich ku nieuchron-
nej zgubie.
Teraz Supramati zrozumiał ją. Czuł, że z ciała jego spadał jakiś ciężar, że 
duszy wyrastały skrzydła
i opanował go wstręt na wspomnienie vice-hrabiego de Lormoeila, Pierrety.
O! Jakiż on szczęśliwy i hojnie obdarzony przez los w porównaniu z innymi! Nagle 
opanowała go po-
trzeba modlenia się, wysławiania i dziękczynienia Wielkiemu Stwórcy wszystkich 
dziwów, które mu dane
było zbadać. Prawie mimowoli, obaj z Dachirem opuścili się na kolana. Nie była 
to określona, wyrażona
słowami modlitwa, lecz z całej ich istoty uniósł się ekstatyczny, namiętny wylew 
dziękczynienia. Po tym
porywie ku nieskończoności, kiedy znów poczuli się na ziemi, zauważyli, że 
zaszła w nich jakaś dziwna
zmiana. Czuli się jakby lżejszymi, zręczniejszymi, a wzrok i słuch nabyły 
znacznie większej ostrości.
Uświadamiali sobie, że zaszła w nich niepojęta reakcja i przypuszczenie to, 
prawie w tej samej chwi-
li potwierdziło się. Spojrzawszy mimowoli na ogród Supramati drgnął; zobaczył 
teraz to, czego przedtem
nigdy nie dostrzegał.
Z każdej rośliny wychodziła różowawa, jaśniejąca mgła, zaś w kielichach kwiatów 
rosnących w pobli-
żu pnących się roślin, owijających balustradę i kolumny tarasu migały ogniki.
- Spójrz Dachirze - rzekł - na ogniki świecące w kielichach kwiatów. Wszak jest 
to dusza rośliny, bo-
ska i niezniszczalna iskra, która z nieświadomego stanu pójdzie z czasem po tej 
samej drodze doskona-
lenia się, po której i my idziemy.
Dachir ostrożnie podniósł duży, biały kwiat leżący na balustradzie i przez 
chwilę oglądał go uważnie.
- Tak. Być może to - dusza przyszłego maga spoczywa w różowym kielichu, nie 
uświadamiając so-
bie swego przyszłego wielkiego przeznaczenia - zauważył w zamyśleniu, lekko 
opuszczając kwiatek.
1 znów usiedli nie mogąc oderwać się od zachwycającego obrazu czarownej nocy; 
gdy nagle wydało im
się, że w kryształowo czystym powietrzu, w długich powiewnych szatach poruszają 
się fantastyczne
istoty, które unosiły się w przestrzeni nie dotykając ziemi, a wypłynąwszy na 
niedosięgłą wysokość lodo-
wych szczytów - znikały zupełnie, jakby rozpływając się w białawej mgle.
Byliż to aniołowie czy magowie wyższych stopni, ciała, których osiągnęły 
dostateczną lekkość, aże-
by unosić się w przestrzeni i tylko siłą woli dosięgać żądanego celu?
Kiedy pierwsze promienie wschodzącego słońca zbudziły śpiącą przyrodę, wtedy 
dopiero Supramati
8
z Dachirem zeszli z tarasu.
- Mój Boże, ileż my jeszcze nie wiemy, ile rzeczy pozostaje jeszcze dla nas 
niezrozumiałych, a tych
okruchów zdobytej przez nas wiedzy, z której wyznaję ze wstydem, byłem tak dumny, 
nie wiem nawet
jak je zużytkować - z westchnieniem wyrzekł Supramati.
- Wszystko nadejdzie we właściwym czasie. Nie zapomnij, że pośpiech bywa dowodem 
niedoskona-
łości - odrzekł z uśmiechem Dachir.
ROZDZIAŁU
Wiele tygodni upłynęło od czasu przybycia Dachira i Supramatiego do czarownej 
doliny, a dotych-
czas nie widzieli jeszcze ani Ebramara, ani żadnej żywej ludzkiej duszy. 
Jednakże nie nudzili się i nic nie
mąciło ich jasnego, spokojnego nastroju. Czynili ciągłe wycieczki i z 
ciekawością studiowali nieznaną
faunę i florę, które ich otaczały; pracowali w bibliotece, zawierającej istne 
skarby nauki i wiele zagadek
zupełnie dla nich niepojętych.
Pewnego razu Supramati przesiedziawszy długi czas nad starożytnym rękopisem, a 
nie mogąc opa-
nować jego treści - w zniecierpliwieniu zawołał: - To już zaczyna być 
denerwujące. Siedzę nad tym sta-
rym szpargałem i w żaden sposób nie mogę dociec ukrytego w nim sensu, a 
równocześnie sądząc po
kabalistycznych znakach, które na nim widzę, powinno to być coś nadzwyczajnie 
ciekawego. Tak bym
chciał pracować, a Ebramar nie zjawia się i nikogo nie przysyła, aby kierował 
naszymi zajęciami.
Dlaczego nie wystarcza ci poznawanie tego, co jest dla nas dostępne? - odrzekł 
Dachir. - Dzięki Bo-
gu, na brak materiału narzekać nie możemy, a Ebramar przywiózł nas tutaj, 
oczywiście nie dlatego, że-
by skazać na bezczynność; kiedy nadejdzie czas niezawodnie zjawi się sam, lub 
przyśle kierownika.
Tymczasem będziemy upajali się szczęśliwą teraźniejszością - ciągnął dalej. 
Wszystko mamy co nam
potrzeba; niewidzialne ręce zaspakajają nasze potrzeby, a czworonożni 
przyjaciele przywiązali się do
tego stopnia, że przychodzą z pozdrowieniem na dzień dobry i bez żadnej ujmy 
zastępują starych, pary-
skich znajomych. Dla mnie na przykład bardzo zajmujące jest studiowanie 
różnorodności ich charakte-
rów i zdolności. A następnie, czy nie zauważyłeś, że od czasu naszego przybycia 
tutaj, zachodzą w nas
jakieś dziwne zjawiska? Ja przynajmniej widzę, że z twego ciała wydziela się 
jakiś ciemny pot.
- Masz rację - wtrącił Supramati. I ja zauważyłem podobne parowanie u ciebie; a 
tuniki, które co rano
znajdujemy w pokoju kąpielowym również się zmieniły. Początkowo były lniane, a 
teraz - patrz, takiej
tkaniny nigdy jeszcze nie widziałem; one są jakby fosforyzujące. Rano, kiedy ją 
nakładam na siebie sre-
brzy się, a wieczorem, gdy zdejmuję jest ciemna, zmięta i pokryta czarnymi 
plamami. To samo błękitno-
przeźroczysta woda w basenie, po każdej mojej kąpieli staje się mętna i szara. 
Widocznie nasze ciała
przesycone są jeszcze nieczystymi emanacjami i nie możemy rozpocząć nowego 
wtajemniczenia dopó-
ki się nie oczyścimy.
- To znaczy, że powinniśmy być cierpliwi i spokojnie żyć w naszym raju - z 
uśmiechem zakończył
Dachir. Wreszcie ku wielkiej ich radości zjawił się Ebramar.
- Z zadowoleniem widzę, kochani przyjaciele, że cierpliwie mnie oczekiwaliście, 
a to jest dobrą wróż-
bą dla naszych zajęć - zauważył mag z uśmiechem. Równocześnie mam zamiar 
obarczyć was nieła-
twym zadaniem, a mianowicie studiowaniem nieskończoności w celach praktycznych. 
Z czasem będzie
nam potrzebna umiejętność zużytkowania sił natury, aby móc przychodzić z pomocą 
ludzkości i wspie-
rać ją w cierpieniach, które sama sobie przygotowuje w swym bezmyślnym 
zaślepieniu. A jeszcze bar-
dziej będą potrzebne nasze wiadomości, kiedy wylądujemy na nowej planecie, gdzie 
mamy być nauczy-
cielami i krzewicielami oświaty. Wszystko co teraz zbieramy, podobnie jak 
pszczoły, wszelkie owoce na-
szych trudów zmuszeni będziemy oddać na pożytek rodzącej się ludzkości. 
Ustanowić tam porządek,
stworzyć prawa, nauczyć ludzi rozumnie zaspakajać materialne i duchowe potrzeby, 
wszczepić w nich
zasady postąpu i pojmowania Bóstwa. Zadanie wielkie i niełatwe.....
- Nie wywołuj przede mną tej przyszłości, nauczycielu. Wydaje mi się ona tak 
trudna, że doznaję sła-
bości i czuję zawrót głowy, a bolesna tęsknota ściska mi serce! - drżącym głosem 
przemówił cicho Su-
pramati. Ebramar położył rękę na jego schylonej głowie i jasnym wzrokiem 
spojrzał w bladą twarz
9
ucznia.
- Nie wywoływałbym obrazów przyszłości, gdybym nie był pewien, że ty i Dachir 
jesteście w stanie
wytrzymać świadomość tego, co was oczekuje. Uczcie się odważnie patrzeć w 
oczekującą was przy-
szłość, oceńcie całą jej wielkość, a niepotrzebny i małoduszny strach zniknie.
Przede wszystkim ten ostateczny cel naszej egzystencji jest jeszcze bardzo 
daleki, a w obecnej
chwili mamy o wiele skromniejsze zadanie, które - mam nadzieję zupełnie was 
pochłonie.
Supramati wyprostował się, twarz rozjaśnił mu jasny uśmiech, a w pięknych, 
wyrazistych oczach
znów zapłonęła spokojna siła i stanowczość.
- Dziękuję ci nauczycielu i wybacz, proszę, moją chwilową słabość. Czegóż mam 
się obawiać przy-
szłości przy twojej pomocy i kierownictwie? A i Bóg z pewnością doda mi sił do 
wypełnienia oczekujące-
go zadania. Oto takim cię lubię. Wierz, bądź czynnym, pokornym, a będziesz silny. 
A teraz, nakreślę
program waszych zajęć do następnego mojego przybycia. Supramati z Dachirem 
usiedli, a Ebramar
otworzył ukrytą w ścianie szafkę, wyjął kilka zwojów pergaminu i rozłożył na 
stole.
- Pierwsze wasze zajęcia będą poświęcone poznaniu języka zwierząt. Oto są 
objaśniające uwagi
i klucze, które dadzą wam pojęcie o mowie istot, stojących niżej od nas. Jest to 
niezbędne dla maga,
gdyż inaczej nie moglibyście ukształtować sobie pełnej wiedzy o wszystkich 
fazach rozwoju i przecho-
dzenia niezniszczalnej iskry przez trzy niższe państwa, o korporacjach 
pierwszych, młodzieńczych du-
chów, ich pracach, wychowaniu, przygotowaniu się do przyszłej roli, jak również 
i tej, którą one odrywa-
ją w przyrodzie. Następnie będziecie rozwijali wasze zmysły w ten sposób, aby 
każdy mógł działać
w państwie czwartego wymiaru. To znaczy, że wasze oczy powinny z jednakową 
łatwością widzieć ma-
terialny i nadziemski świat; uszy winny jednakowo słyszeć tak śpiew ptaków w 
ogrodzie, jak i ruch soku
w gałązce rośliny, lub też falowanie powietrza przy przelocie ducha. Niezależnie 
od wskazówek, których
wam udzielę, znajdziecie w tych rękopisach wszystkie niezbędne dla was rady.
- Wreszcie - tu rozwinął stary papirus pokryty dziwnymi literami i 
kabalistycznymi znakami - tutaj
mieszczą się niektóre zasady i formuły białej magii; przy ich pomocy będziecie 
mogli dysponować czą-
steczkami przestrzeni, zespalać je w całość, lub rozpraszać zależnie od potrzeby.
Trzy dni spędził Ebramar ze swoimi uczniami, tłumacząc i udzielając pierwszych 
objaśnień w trud-
nym ich zadaniu. Po czym poleciwszy im pracować wytrwale, lecz bez pośpiechu, 
gdyż nie ma obawy,
aby mogło zabraknąć czasu - odjechał.
Z właściwą sobie energią Supramati i Dachir wzięli się do pracy. Niełatwą dla 
nich sprawą było zro-
zumieć skomplikowane pismo starożytnych rękopisów, uczyć się rozróżniać i 
stosować liczne kabali-
styczne znaki wyższej magii, lecz gorliwość i dobra wola pomagały pokonywać 
trudności. Od czasu do
czasu zjawiał się Ebramar, aby sprawdzać ich wiadomości; udzielał dalszych rad i 
wskazówek, zachęcał
i cieszył się ich postępami. Najszybciej postępowała i najwięcej zadowolenia 
dawała im nauka języka
niższych istot i doskonalenie własnych zmysłów. Mogli już rozmawiać ze swoimi 
czworonożnymi przyja-
ciółmi, rozumieli śpiew ptaków, brzęczenie owadów, nieuchwytny szmer jaki czynią 
mrówki itp. zdumieni
i oczarowani, obserwowali i poznawali nowy, otwierający się przed nimi świat, 
odnajdując w nim już
mocno ugruntowane zasady „przyszłego człowieka".
Przygniatała ich wielkość Boskiej mądrości, która prowadziła niezniszczalną 
iskrę poprzez łańcuch
kolejnego doskonalenia się, zaczynając od nieczułego snu w minerale, przez 
drzemkę w roślinie i już ku
świadomemu życiu w świecie zwierzęcym. I im bardziej pojmowali dusze niższych 
istot, tym więcej od-
krywali w nich zagadkowych głębin i rasowych nienawiści, których korzenie 
najwidoczniej brały początek
w roślinnym, a może nawet aż w mineralnym świecie. Poznawali u samych podstaw 
antagonizmu - wal-
kę, w których dwie potągi „dobro" i „zło", jakby już ścierały się między sobą i 
doświadczały wzajemnie
swych sił.
Pewnego razu podczas odwiedzin, po dokładnym sprawdzeniu ich postępów, Ebramar 
oznajmił, że
nadszedł czas dołączenia do ich zajęć nowej nauki: badaniu zasad eliksiru życia.
- Chodźcie ze mną, zaprowadzę was do laboratorium. Niezwykle zainteresowani 
młodzi ludzie poszli
za magiem do bocznej galerii wykutej w skale i wspartej na kolumnach, gdzie w 
jednej z nisz znajdowa-
ła się płaskorzeźba, wyobrażająca ludzką głowę z zamkniętymi oczami. Już 
niejednokrotnie zachwycali
się obaj tym kunsztownym dziełem sztuki snycerskiej, nie podejrzewając w nim 
specjalnego przezna-
czenia. Ze zdziwieniem zobaczyli teraz, że gdy Ebramar dotknął rękami oczu 
płaskorzeźby, kamienne
40
powieki podniosły się i z pod nich wyjrzało na chwilę dwoje szmaragdowych oczu, 
po czym tylna ściana
niszy obróciła się na niewidzialnych zawiasach i odsłoniła schody. Wszyscy trzej 
weszli po tych scho-
dach, następnie znów szli w dół, minęli niewielki sklepiony korytarz, w końcu 
którego Ebramar podniósł
ciężką, ciemną zasłonę i wprowadził ich do maleńkiej groty, przylegającej do 
niewielkiego dziedzińca, ze
wszystkich stron zamkniętego skalnymi ścianami. W głębi groty były żelazne drzwi 
bogato ozdobione
rzeźbą, które Ebramar otworzył złotym kluczem. Znaleźli się w drugiej grocie, 
dużej i wysokiej jak wnę-
trze katedry. Ściany w niej były pokryte zielonymi stalaktytami, a panujące tam 
oświetlenie pozwalało
z łatwością czytać nawet najdrobniejsze pismo. W zagłębieniu z rozpadliny w 
ścianie wypływał cienki,
złocisty i migocący strumyk, który spadał do basenu z kryształu, rubinowej barwy 
i następnie znikał
w drugiej rozpadlinie widocznej na powierzchni ziemi. Po środku groty stały dwa 
duże, kryształowe stoły
i dwa takież krzesła, zaś wzdłuż ścian znajdowało się kilka stołów i półek, 
zastawionych instrumentami
dziwnych kształtów i niewiadomego przeznaczenia. Między nimi były lupy różnej 
wielkości, coś w rodza-
ju latarni czarnoksięskiej, duży biały ekran i kilka astronomicznych 
instrumentów, znanych już obu
uczniom.
- Tutaj moi przyjaciele powinniście spędzać codziennie po kilka godzin - rzekł 
Ebramar, specjalnie
w tym celu, aby zbadać pierwotną materię tę boską i straszną esencję, która z 
jednakową siłą przebudo-
wuje, daje życie lub je burzy.
Przede wszystkim musicie poznać ją w ogólnych zarysach, a następnie nauczyć się 
analizować ją
w szczegółach, aby móc wyprowadzać z niej pierwotne cząsteczki, inaczej mówiąc 
zaczątki minerałów,
roślin i zwierząt.
Początkowo trzeba oddzielić elementy jedne od drugich, a potem poszczególne 
gatunki oddzielnie;
umieć rozróżniać je i stosować, łączyć i rozłączać. Nie przeczę, że jest to 
bardzo długa i ciężka praca,
lecz w rezultacie - odda wam ona wielką usługę.
- Powiedziałeś nauczycielu, że pierwotna materia zarówno może dać życie, jak i 
burzyć. Sądziłem
zawsze, że istotnym jej przeznaczeniem jest wyłącznie dawać życie i podtrzymywać 
je - rzekł Suprama-
ti.
- Bez wątpienia. Będąc rozlaną w całym organizmie planety i we wszystkim, co na 
niej żyje, pierwot-
na materia wszędzie podtrzymuje życie; i odwrotnie, zniszczy każdy organizm, 
który wejdzie w bezpo-
średnie, a zbyteczne zetknięcie z potęgą tego groźnego żywiołu. Organizm taki, 
rozpadnie się na swoje
atomy.
Oprócz tego eliksir życia, spełniając swoje przeznaczenie, może burzyć i zabijać 
jeszcze innym spo-
sobem.
Przypomnijcie sobie wypadek z nieszczęsną Lorenca; kiedy Narajana powziął 
występny zamiar
wskrzeszenia jej prawie po trzech stuleciach od czasu jej śmierci.
Pamiętasz, Supramati, z jaką nieprawdopodobną szybkością został przywrócony i 
ożywiony orga-
nizm i ściągnięty duch żyjący w nim poprzednio. Dla osiągnięcia jednak takiego 
rezultatu, zostało zabite
ciało zamieszkiwane w danej chwili przez duszę Lorency i cała rodzina pogrążona 
została w rozpaczy,
opłakując tę niewyjaśnioną śmierć.
Eliksir życia jest obosieczną bronią i jeżeli mag w interesie nauki ma czynić 
najróżniejsze doświad-
czenia, to jednak powinien wystrzegać się nadużywania swej wiedzy i 
praktykowania okrutnych do-
świadczeń bez koniecznej potrzeby.
- Supramati opowiadał mi o tym wypadku i znam sposób jakiego użył Narajana. 
Jednak nie bacząc
na gorące pragnienie i ciekawość zobaczenia podobnego zjawiska, mimo wszystko 
wstrzymałbym się
od takiego doświadczenia - rzekł Dachir.
- Ciekawość twoja jest zupełnie naturalna, a wykazana ostrożność czyni ci 
zaszczyt - odpowiedział
Ebramar.
A teraz chodźcie ze mną na dziedziniec, pokażę wam doświadczenie tego rodzaju. 
Na dziedzińcu
mag otworzył szafę, wmurowaną w ścianę i wydobył z niej bardzo stary ul. Otwory 
w nim były pozatyka-
ne, a kiedy Ebramar odkrył je, to wewnątrz ukazały się wyschnięte ciała pszczół, 
zmarłych tam wskutek
uduszenia.
Ebramar polecił przynieść z laboratorium rozpylacz i ze wskazanego stołu 
porcelanowy garnuszek
z jakąś szarawą, galaretowatą materią, po czym wydostał z zza pasa flakon z 
eliksirem życia i wlał kilka
//
kropel do tegoż naczynia. Galaretowata materia stała się natychmiast płynną, 
przyjęła różowy odcień
i zabłysła fosforyzującym światłem. Wówczas Ebramar wlał część płynu do 
rozpylacza i skropił nim wnę-
trze ula. Z trzaskiem posypał się ognisty deszcz i w okamgnieniu wzniósł się 
obłok dymu, poprzecinany
ognistymi zygzakami jakby błyskawicą. Z niesłabnącą uwagą Dachir i Supramati 
obserwowali ten dziw-
ny obraz przemiany. Po upływie kilku chwil dym zniknął i dało się słyszeć głuche 
brzęczenie, a ożywio-
ne, pełne sił pszczoły zaczęły wydobywać się z ula; jedne z nich poleciały 
szukać pracy, inne znów peł-
zały i latały po swoim opustoszałym mieszkaniu, starając się prawdopodobnie 
przywrócić w nim porzą-
dek.
- Teraz pokażę wam jeszcze podobne wskrzeszenie w świecie roślinnym - ciągnął 
Ebramar. Widzi-
cie tam, w kącie to stare, uschłe drzewo; martwe korzenie jego podobne są do łap 
olbrzymiego pająka.
Trzeba wyciągnąć go na środek podwórza. Tym razem Ebramar wylał kilka kropel 
tajemnego płynu
wprost na pień, w miejscu gdzie zaczynały się korzenie. Wówczas z trzaskiem i 
świstem, kłębami wy-
buchł gęsty, czarny dym, zupełnie zakrywając sobą martwe drzewo. Po upływie 
kilku chwil czarny dym
zamienił się na szary, a następnie przyjął zielonkawy odcień.
Dziwny świst trwał dalej, powiał gwałtowny wiatr, potem rozległ się silny trzask 
i kiedy dym się roz-
wiał, oczom zdziwionych uczniów ukazało się olbrzymie drzewo. Wspaniałe, gęste 
jego uliścienie pokry-
wało cieniem cały dziedziniec; silne korzenie przebiły kamienne płyty podwórza i 
głęboko wryły się
w ziemię. Co za cudotwórcza, a jednocześnie jaka straszna siła! Takie cuda 
wywołują zdumienie, a za-
razem napełniają strachem! - rzekł Supramati.
Dachir zakrył twarz rękami, zupełnie jakby oślepiony.
- Tak - rzekł Ebramar - działanie tej materii jest równie różnorodne jak i 
cudowne. Działa ona nie tyl-
ko na organizmy, lecz nawet i na odbicia pozostawione w atmosferze przez 
człowieka lub przez jakiekol-
wiek zdarzenie. Wrócimy do groty, pokażę wam podobny obraz.
Kiedy powrócili do laboratorium, mag zmieszał krople eliksiru życia z kilkoma 
innymi materiami i wy-
jaśniał: - Wiele już wieków upłynęło od tego czasu, kiedy jeden z naszych braci 
przyprowadził tutaj gru-
pę hinduskich pielgrzymów. Oni jednak niezupełnie pojmowali tajemnicę, której 
oddawali pokłon i nie
przypuszczali nawet, że na odległość ich ręki znajduje się eliksir życia. 
Odeszli stąd i następnie pomarli,
podobnie jak wszyscy zwykli śmiertelnicy, lecz do końca swego bardzo długiego 
życia byli wolni od
wszelkich chorób. A ślady ich pobytu tutaj pozostały i zaraz wam je pokażę.
- Zapalił na trójnogu węgle, rzucił na nie czarną materię ze smolnym zapachem i 
na to nalał trochę
przygotowanej uprzednio mieszaniny. Znów wzniósł się dym, a kiedy znikł ukazało 
się dziwne widowi-
sko. Około dziesięciu ludzi w płóciennych ubraniach cisnęło się przy źródle 
około basenu; jedni na kola-
nach, drudzy stojąc w niemym zachwycie z podniesionymi ku niebu rękami. Oczy 
wszystkich były zwró-
cone na cudowne źródło. Grupa zdawała się być żywą, lecz cała pokryta była 
żółtawym odcieniem,
przypominającym terakotę. Po kilku chwilach wszystko zbladło i rozwiało się w 
powietrzu.
- Widzicie więc, że idąc tą samą drogą, lecz z innym, przystosowanym do każdego 
oddzielnego wy-
padku sposobem, można pierwotną materią ożywić proch zgasłej planety i powrócić 
do życia narody,
które już zniknęły - ciągnął Ebramar.
- Niedaleko stąd, pogrzebane niegdyś w czasie jednej z wielkich katastrof, leży 
martwe miasto, nad
którym już dawno wyrósł dziewiczy las. Jednakże wiadomymi mi podziemnymi drogami, 
można tam do-
trzeć i być może kiedyś wam go pokażę. Na żądanie mógłbym przywrócić do życia 
mieszkańców tego
nieszczęsnego miasta. Byłoby to wspaniałe widowisko, lecz nie można czynić tak 
strasznego doświad-
czenia.
- Ciekawe, że wspomnienia o eliksirze życia i jego niezwykłej sile zachowały się 
nawet pośród nie-
wtajemniczonych. To pod postacią źródła wiecznej młodości w czarownych bajkach, 
to znów w kielichu
św. Graala napełnionego jakoby krwią Chrystusa; wszędzie opiewano i szukano 
nieznanego pierwiast-
ka, za pomocą którego powinno się oddalać śmierć i zamieniać choćby najgorszy 
metal w złoto.
Pewien uczony Europejczyk, o ile się nie mylę - Paracelsus, również chciał 
znaleźć pierwotną mate-
rię i przy pomocy choćby jej kropli, stworzyć człowieka; wprost przez zbieranie 
wysiłkiem umysłu. Wy-
obrażał on sobie, że wytrwałą pracą będzie mógł zastąpić wielką twórczą siłę, 
która niewidzialnie i nie-
uchwytnie stwarza najdoskonalsze ze wszystkich stworzeń - ludzką istotę.
Wszak dziecko, jak również i małe zwierzę, zjawiają się jako najkunsztowniejsze 
twory laboratorium
42
przyrody, z rozwoju których człowiek nie zdaje sobie nawet sprawy. Lecz 
Paracelsus nie miał klucza od
tej tajemnicy i pragnienia jego pozostały utopią.
Na drugi dzień, przed wieczorem, wszyscy trzej gawędzili jeszcze na tarasie, 
kiedy niebo zaczęło już
zaciągać się nocnymi cieniami.
- Gdy ukażą się pierwsze gwiazdy - rzekł Ebramar - weźmiecie kąpiel, wlawszy 
uprzednio do wody
zawartość tego oto flakonu, a następnie odbędziemy maleńką podróż powietrzną. 
Chcę wam pokazać
niektóre sfery otaczające ziemię, a po drodze korporacje niższych duchów i ich 
wychowywanie, jednym
słowem przygotowywanie przyszłej ludzkości.
Uradowani Supramati i Dachir nie wiedzieli jak dziękować Ebramowi; zawiązała się 
ożywiona rozmo-
wa na tamat tak interesującego, a mało komu znanego zagadnienia o bycie i 
wszystkich fazach rozwoju,
jakie przechodzi niezniszczalna duchowa iskra na drodze jej ewolucji.
- Dawno już chciałem cię zapytać nauczycielu w jaki sposób pierwotne duchy 
przechodzą ze stanu
mineralnego w roślinę? Jakim sposobem kończy się ich życie w nieorganicznym 
środowisku i następuje
przejście do drugiego królestwa przyrody, niezależnie od tego, że istnienie 
kamiennych gatunków zdaje
się być nieskończone? - pytał Supramati.
- Wszystko dokonywuje się prosto, według powszechnego prawa - odrzekł Ebramar.
- Wiadomo wam, że w jądrze każdej komórki lub grupy biernych atomów jest jedna z 
tych nieświado-
mych indywidualności, całe zadanie której ogranicza się początkowo do roli 
reprezentowania życiowego
prądu, tj. odpychania lub przyciągania rozmaitych fluidów szkodliwych, albo 
niezbędnych dla podtrzy-
mania i ożywiania tego światka.
Taka nieświadoma egzystencja, chociaż wydaje się nieskończoną z punktu widzenia 
człowieka, tym
nie mniej, jest nadzwyczajnie krucha; i bardzo mało potrzeba, żeby oderwać 
indywidualność od jądra,
gdy tylko pierwsze więzy z materią zostały naruszone, przez duchy przeznaczone 
do tego na mocy pra-
wa.
Często więc, silne wstrząsy atmosferyczne, jak: trzęsienia ziemi, itp., bywają 
niejako sygnałem ma-
sowego przesiedlenia pośród tych niewidzialnych obywateli. Miliardy ich, 
gotowych już do drogi, wydzie-
lają się z materii i unoszą się w postaci wichrów; zaś inne, stojące jeszcze na 
pierwszym stopniu rozwo-
ju, zajmują ich miejsce. W naturze bowiem nie ma spoczynku i wszystko odnawia 
się w określonym cza-
sie, chociaż w sposób niewidzialny dla człowieka, lecz na podstawie nieomylnych 
praw.
Tutaj działa to samo prawo, co i w waszej krwi, która również całkowicie odnawia 
się w określonym
czasie, a wcale nie spostrzegacie tego i wasz zewnętrzny wygląd zupełnie się nie 
zmienia. Oprócz tego,
przechodzenie niezniszczalnej, psychicznej iskry poprzez mineralne państwo 
odgrywa pierwszoplano-
wą rolę i stwarza podstawy dalszych istnień. Połączone komórkami, które w 
niezliczonych masach two-
rzyły jakąkolwiek warstwę ziemi, skałę, itd., te miliardy pierwotnych dusz 
zostały jednocześnie opanowa-
ne fluidycznymi prądami, wysyłanymi przez duchów - pracowników. Wszystkie 
doznawały jednakowych
wrażeń, przesycane były tego samego składu fluidami, wydzielały te same emanacje. 
I takim sposobem
cała ich masa z biegiem czasu, otrzymała jednakowość cząsteczek, która tworzy 
istotę organizmu i roz-
wijając się, oddziaływują na ich przyszłe organizmy.
Z tej początkowej fazy życia, zaczyna się różnorodność ras, która już od 
pierwszej chwili daje okre-
ślony właściwy im skład chemiczny, odróżniający od innych organizmów.
Jednakowość ta pozostaje w przyszłości jako zasada; trwa w rodzinach roślin, w 
zwierzęcych gatun-
kach i wreszcie, pośród rodu ludzkiego; zaczynając od rasowych różnic, 
wyrażających się w barwie skó-
ry, kształcie czaszek, itd., do podziału narodów jednej rasy, jak naprzykład: 
Słowianie, Germanie i ludy
romańskie. Nie jest to czczą paplaniną, że każdy naród posiada odmienny zapach. 
Tak jest w istocie,
ponieważ w zasadzie każdy posiada inny chemiczny skład. Tworzy się nowego 
rodzaju przyciąganie,
które skupia szczególnie mało rozwiniąte duchy przy ich wcieleniach; lecz i 
duchy doskonalsze starają
się przede wszystkim wcielać wśród narodu, którego chemiczna zasada odpowiada 
ich astralowi, na za-
sadzie: podobne przyciąga podobne!
- Nauka o zapachu pozwala dotrzeć do pierwotnego źródła pochodzenia narodów i 
poszczególnych
osób, bowiem zapach zachowuje się w roślinie jak i w zwierzęciu.
Was, kochani moi uczniowie, oczekuje jeszcze w przyszłości wyższa nauka o 
zapachu. Tymczasem,
pora już wam się wykąpać i odpowiednio przebrać do naszej podróży, - 
dobrodusznie zakończył Ebra-
/J
mar.
Supramati i Dachir, prawie jednocześnie powstali i poszli spełnić polecenie. W 
pokoju kąpielowym
znaleźli dwa ubrania, w rodzaju trykotów z jedwabistej, bardzo oryginalnej, 
szarej materii, nadzwyczaj-
nie cienkiej i z lekka fosforyzującej. Ubrania te, tak ściśle przylegały do 
ciała, że wprost jakby zlewały się
ze skórą i zakrywały całą postać.
Wróciwszy do Ebramara, zobaczyli go w identycznym ubraniu, lecz o wiele 
jaśniejszym.
Przed nim stały dwa kubki z czerwonym, parującym płynem, który polecił uczniom 
wypić. Po wypiciu,
Supramati uczuł lekki zawrót głowy, lecz gdy tylko to nieprzyjemne oczucie 
minęło, zauważył że ciało je-
go jak gdyby zupełnie utraciło wagę i bez najmniejszego wysiłku, wzleciał w 
powietrze, wraz z Ebrama-
rem, który bardzo szybko wznosił się w górę. Oprócz tego spostrzegł także, że 
ciało jego posłusznie pły-
nęło w tym kierunku, jaki mu nadawał myślą.
Przestrzeń, przez którą przelatywali, rozjaśniona była teraz szarawym 
półświatłem, a powietrze
przepojone zgniłymi oparami; słychać było bezładny szum, a od czasu do czasu, w 
różnych miejscach
wybuchało i momentalnie gasło krwawoczerwone światło. Różnobarwne ognie, 
wszystkich odcieni tę-
czy, migały i jakby pędzone przez wicher, przelatywały we wszystkich kierunkach, 
to wznosząc się, to
znów opadając.
Wpatrując się uważniej, wokół tych ogni, lecący dostrzegali sylwetki ludzi i 
zwierząt, a gdzieniegdzie
płynęły w powietrzu oddzielnie lub grupami, także kontury roślin.
Pośród tego chaosu, zręcznie i lekko, jakby kłęby pary, ślizgały się świetlane 
cienie, z wyraźnie zary-
sowanymi głowami. Miały one duże, fosforyzujące oczy i posiadały wyróżniające je 
znaki, odpowiadają-
ce ich stanowi w duchowej hierarchii; jedne nosiły obraz ognia, drugie krzyża, 
inne znów gwiazdy lub
kwiatów; były to duchy - nauczyciele, opiekunowie, naczelnicy grup, itd.
Miejscami, lecz oddalone od siebie, widoczne były ogniska oślepiającego światła. 
W ich ośrodkach
również dawały się zauważyć zarysy fantastycznych, ludzkich postaci, z których 
snopami spływały pro-
mienie i gubiły się nad ziemią.
- Widzicie te podobieństwa słońc, rozsypane w przestrzeni ? To są szafarze 
dobrych sił - objaśniał
Ebramar.
- Zaś jasne, widoczne tam istoty, - to wyższe duchy, opiekunowie jakiegoś kraju. 
Siłą swoich modlitw
i woli, gromadzą one i skierowują do oznaczonego celu odnawiający materiał, 
który wspiera i krzepi
biedną ludzkość, tonącą w występkach i cierpieniach. Ludzie nazywają ich 
świętymi i instyktownie pro-
szą ich o pomoc. Jutro zaprowadzę was do którejkolwiek świątyni i pokażę 
panujące tam fluidyczne prą-
dy, jak również i odbicie jasnego fluidu na ludziach, święconych przedmiotach, 
itp. Rozmawiając w ten
sposób, nie przestawali wznosić się coraz wyżej.
Powoli cichł bezładny chaos rozdzierających duszę wibracji. Krwawy opar i 
zaraźliwe emanacje wy-
stępków, wszystko to stopniowo bladło i pozostawało pod nimi.
Przestrzeń wokoło stawała się błękitnawa, przeźroczysta i przesycona ostrym, 
lecz ożywiającym
aromatem.
Nagle rozległ się dziwny szum, jakby wywołany poruszaniem wielkiej liczby 
skrzydeł, lub maszyno-
wych kół.
- Teraz zbliżamy się do bardzo ciekawego i tajemniczego miejsca, - szkół 
niższych duchów - zauwa-
żył uśmiechając się Ebramar.
Mocno zaciekawieni obaj uczniowie płynęli za nauczycielem, który szybkim lotem 
kierował się ku ja-
snej i zdawało się, nieskończonej przestrzeni.
Supramati ze zdziwieniem zauważył otoczone czerwonawą aurą, szarawe figury z 
wyraźnie zaryso-
wanymi głowami, które wyrażały rozum i energię. Wokół każdej z tych postaci 
unosiły się i roiły chmura-
mi fosforyzujące iskry, którymi figury te kierowały, ucząc ich naśladować 
fluidyczne modele, ognistymi
rysami zaznaczane w powietrzu.
- Tutaj widzicie przygotowujące się kadry mieszkańców ziemi: pszczół, mrówek, 
pająków, jedwabni-
ków, itp., a tam dalej znów gromady wyższych zwierząt. Wszystkie pracują pod 
nadzorem swoich prze-
wodników; uczą się w instynkcie zastosowania rzemiosł i nabierają wiadomości 
niezbędnych przy ich
zastosowaniu.
Wszyscy trzej adepci poruszali się teraz powoli, z trudem rozróżniając, 
mikroskopijnych niekiedy
M
pracowników.
Pośród owych nauczycieli, Supramati dostrzegł jednakże i ciemne figury z 
demonicznymi oczami;
nie uszło także uwadze, że pomiędzy uczniami panowała niezgoda.
Chmury rojących się iskierek napadały jedne na drugie, wypuszczając czarne kłęby, 
a pośród du-
chów wyższych stworzeń wynikały prawdziwe zażarte walki. Wrogie, pełne 
nienawiści prądy, które kie-
rowały się na siebie wzajemnie; gdzieniegdzie przebiegały nawet krwawe, ogniste 
zygzaki.
Supramati chciał już zapytać o objaśnienie tego dziwnego zjawiska, gdy Ebramar 
dał znak do po-
wrotu.
Opuszczanie dokonało się z zawrotną prędkością.
Znalazłszy się znów na tarasie swego domu, młodzi ludzie już zamierzali zadać 
nauczycielowi sze-
reg nurtujących ich pytań, lecz Ebramar ubiegł ich ciekawość, - mówiąc: Idźcie 
zaraz wykąpać się i poło-
żyć się spać, dlatego że nawet wasze nieśmiertelne ciała, po takiej podróży, 
potrzebują odpoczynku. Ju-
tro pomówimy o tym, gdyż jeszcze was nie opuszczam.
ROZDZIAŁ III
Następnego dnia, po skończeniu zajęć, gdy wszyscy trzej zajęli swoje miejsca na 
tarasie, Ebramar
rzekł: - Teraz, moje dzieci, stawiajcie pytania, które zamierzaliście zadać mi 
wczoraj.
- Ten nowy świat, który oglądaliśmy wczoraj jest tak ciekawy, że niewiadomo od 
czego zacząć - Od-
rzekł Supramati. - Ach, jakże wdzięczny ci jestem, Ebramarze, że pokazałeś nam 
astralne szkoły. Nigdy
nie mogłem sobie objaśnić zdolności stworzeń do robót prawdziwie artystycznych, 
lub tak praktycznie
pożytecznych i przystosowanych do celu, że i człowiek by się ich nie powstydził.
- Niewątpliwie. Jakiż inny doradca, oprócz rozumu, mógłby uczynić wszystko, co 
czyni niższe stwo-
rzenie, odpowiedział Ebramar.
Słowo "instynkt,,, człowiek wymyślił w swej dumie, ażeby ochronić osobistą 
wielkość. Gdyby ludzie,
zapomnieli o swojej głupiej chełpliwości, a zechcieli otworzyć oczy i widzieć 
rzeczywistość, to same tyl-
ko prace zwierząt stałyby się już dla nich dowodem pochodzenia człowieka z 
najniższych szczebli drabi-
ny istot.
Pośród zwierząt znalazłby wszystko to, co dumnie uważa za przywilej swego 
boskiego pochodzenia.
Gdyby zechciał widzieć, to przekonałby się, że jest tylko bardziej udoskonalonym 
plagiatem, czy klo-
nem. Pośród tych niższych pogardzanych braci są rolnicy, chemicy, architekci, 
tkacze, rybołówcy, żegla-
rze, grabarze, matematycy, śpiewacy, muzykanci, żołnierze, itp.; wszystkie 
sztuki i rzemiosła mają
w nich swoich przedstawicieli.
Tak samo pod względem społecznych organizacji i form rządzenia, znajdziecie u 
nich monarchie, re-
publiki, pracownicze asocjacje, królów, królowe, oraz haremy.
W mniejszym rozmiarze, wśród nich, dają się zauważyć te same fazy rozwoju, 
poprzez które prze-
chodzą narody: kasty, wojska, lub wojenne ekspedycje dla porywania jeńców. 
Słowem, nasze społe-
czeństwo ludzkie posiada pełne odbicie w świecie zwierzęcym.
- Zapominasz, nauczycielu, o kłótniach, rywalizacji i nienawiści, - wtrącił 
Supramati.
- Widziałem wczoraj istne walki staczane przez tych mikroskopijnych uczniów i 
zadania ich nauczy-
cieli nie należą pewnie do łatwych.
- O, oczywiście, misja ich jest jedną z trudniejszych. Czym niżej stoi gatunek, 
tym łatwiej wpływać na
niego i wpajać posłuszeństwo, lecz w miarę rozwoju istoty rozkwita w niej 
lenistwo, niezadowolenie
i upór.
Te drobne istoty - leniwe, kapryśne i egoistyczne, uważają swego nauczyciela za 
ciemiężcę zmusza-
jącego ich do pracy, która im się nie podoba. Lecz najbardziej trudnym do 
zdyscyplinowania elementem
okazują się duchy zwierząt, które przy wcieleniu były w bezpośrednim zetknięciu 
z człowiekiem i do-
świadczyły na sobie jego okrucieństwa. Zwierzęta te wstępują w świat pozagrobowy 
pełne nienawiści
i żądzy zemsty.
Człowiek popełnia wielkie przestępstwa wobec niższych i bezbronnych istot; 
samowolnie przyswoiw-
45
szy sobie nad nimi prawo życia i śmierci - zabija je, tępi i męczy z 
bezprzykładnym okrucieństwem.
Ślepy i bezlitosny w swej zarozumiałości, człowiek nie zdaje sobie sprawy, że 
stwarza dla siebie
okrutnych nieprzyjaciół. Duch zwierzęcia zaczyna patrzeć na ducha człowieka, jak 
na swego najzacięt-
szego wroga i w miarę posiadanych sił, odpłaca mu złem za wycierpiane męki.
Nie darmo mówią: „zwierzę czuje, kto je kocha", lecz w ogóle ucieka ono od 
człowieka. Tylko już
oczyszczone i wysokie dusze, starają się pozyskać sympatię niższych istot; z 
miłością nimi kierując i ro-
zumnie postępując, wychowują sobie przyjaciół w tym środowisku. Ci zaś, którzy 
brutalnie obchodzą się
ze zwierzętami i dręczą je, stwarzają tym nieposłusznych, nienawistnych i złych 
mieszkańców sfery
astralnej. Na podstawie nieomylnego prawa postępu, miliardy tych duchów 
przyjmują na siebie czasowo
ciało; lecz kiedy powracają w świat pozagrobowy, wszystkie ich niskie 
namiętności wybuchają i powta-
rzam, - bardzo trudno kierować tymi masami.
- Zrozumiałą jest nienawiść zwierzęcia do człowieka, lecz z jakiego powodu one 
walczą między so-
bą, jakżeśmy to widzieli wczoraj? - zapytał Dachir.
- Wiele osobistych i ogólnych przyczyn zmusza ich do tego, aby rzucać się wzajem 
na siebie - od-
rzekł Ebramar.
U tych niższych narodów istnieje rasowa nienawiść, zupełnie tak samo, jak u ich 
braci - ludzi. Oprócz
tego, działa tutaj jeszcze jedna wielka zasada. Dwie wrogie siły, - dobro i zło, 
- panujące we wszech-
świecie i wypierające się wzajemnie, dają o sobie znać od samego początku 
człowieczeństwa. Świat po-
zagrobowy rozbity jest na dwa obozy: niebieską - jasną armię i armię piekła, 
która usiłuje wziąść sztur-
mem ściany nieba skrywające najwyższą tajemnicę.
Każda z tych dwóch wrogich sobie stron, stara się zwerbować sprzymierzeńców i 
stworzyć narzę-
dzia walki; z tej więc przyczyny, widzicie w całej uduchowionej przyrodzie 
czynnych agentów dobra i zła.
Już pośród minerałów są takie, które zawierają w sobie śmiertelne trucizny, a z 
innymi jakgdyby nie-
rozłącznie związane jest nieszczęście. Także i w świecie roślinnym, ileż jest 
piekielnych ziół, szczegól-
nie sprzyjającym szatańskim wyczynom i ponurym obrzędom czarnej magii. Zioła te 
są zawsze szkodli-
we dla dobroczynnego człowieka, pożytecznego zwierzęcia i jadalnej rośliny.
Pomiędzy zwierzętami podział na dwa obozy jest jeszcze widoczniejszy. Istnieje 
wielka liczba szko-
dliwych gatunków zwierząt, o które, nie bez podstawy zapytujemy, w jakim celu 
istnieją. Chociaż to niż-
sze istoty, lecz obdarzone już subtelną nienawiścią. Celem ich życia - 
zniszczenie; szkodzić ludziom
i zwierzętom przeciwnego obzu - to główny przedmiot ich zajęcia.
W świecie istot wyższych obdarzonych wolną i nieprzymuszoną wolą, takimi sługami 
zła jest naród
żydowski, który odrzucił Chrystusa jako Boga i Jego naukę, która tłumi w istocie 
człowieka pierwiastek
dobra.
Jednak pośród tych piekielnych gatunków, między innymi zwracają także uwagę 
śmiercionośne ro-
śliny, które owijają się wokół drzewa i duszą je; lub też nieczyste owady, jak: 
pluskwy, pchły wszy roba-
ki, gryzonie szczury, hieny i inne zwierzęta żywiące się padliną. Wszystkie one 
kryją się w szczelinach,
rozpadlinach, norach, pełzają w mroku, uciekając od światła i jeżeli 
obserwujecie je uważniej, to przeko-
nacie się, że wszystkie wyższe gatunki i pożyteczne człowiekowi zwierzęta - 
uciekają, boją się i nienawi-
dzą tych potomków piekła.
- To znaczy, że te ciemne duchy z demonicznym wzrokiem to nauczyciele zła? - 
spytał Dachir. -
Oczywiście!
Szatańska armia bezustannie pracuje nad rozszerzeniem swojego pola działania i 
podobnie jak pio-
nierzy światła wpajają w swoich uczniów dobro, piękno i pożytek, tak przewodnicy 
zła uczą swoich i do-
skonalą ich w sztuce szkodzenia, niszczenia i sprawiania cierpień.
Mówiłem już, że swoim niesłychanym okrucieństwem w stosunku do zwierząt, ludzie 
wypędzają
w niewidzialny świat miliony istot, trawionych nienawiścią i żądzą zemsty, które 
łatwo stają się zdobyczą
złych duchów.
Zapomniawszy o naukach nauczycieli dobra, istoty te wciskają się w spokojne 
środowiska swoich
braci, gorszą ich, szerzą nienawiść i jeszcze bardziej utrudniają pracę dobrym 
przewodnikom. Z biegiem
czasu, owe niższe duchy przeradzają się w legiony demonów, w upartych 
przeciwników wszystkiego co
czyste, pożyteczne i jasne.
Człowiek jest ślepy i nie pojmuje tego, co się dokonuje wokół, w tej przestrzeni 
wydającej się pustą
/ćf
i przeźroczystą; nawet nie podejrzewa jakie piekło kipi dokoła niego w 
niewidzialnym dla jego oczu świe-
cie astralnym.
Przeświadczony o swej rzekomej nieomylności, drwiąco śmieje się kiedy przeczyta 
w księdze magii,
że ten lub inny demon rozporządza tyloma legionami innych demonów; dla 
„wtajemniczonego" oznacza
to, że taki, czy inny duch włada armiami niższych duchów, duchów zwierząt i 
skierowuje ich działania
stosownie do swej woli, lub według ożywionych, mściwych uczuć. Nikt jeszcze 
dotąd nie objaśnił nauko-
wo przyczyny nagłego pojawiania się milionów myszy, niewiadomo skąd przybyłych i 
niszczących pola,
lub chmury szarańczy, pożerającej zasiewy i płody.
Jakie niewiadome tchnienie kieruje ich, a i mnóstwo innych wrogów niszczących i 
sprowadzających
do zera pracę człowieka? Człowiek pyszni się okruchami swej wiedzy, chociaż mimo 
wszystko, niewąt-
pliwie idzie po drodze postępu i z mozolnym trudem odkrywa niejedną pożyteczną 
prawdę. Prawdziwy
uczony, który rzeczywiście godzien jest tego imienia uświadamia sobie, że jest 
jeszcze prostaczkiem,
a pod skalpelem i w cyfrach szuka „nieskończonego" wówczas, gdy inni z pogardą 
głoszą, że w świecie
niewidzialnym nie ma niczego. I tymczasem obserwują tylko pochodne tego świata 
przyczyn.
Kto na przykład zna prawdziwe pochodzenie epidemicznych i nieuleczalnych chorób, 
epidemii, sa-
mobójstw, zabójstw, obłąkania, które jak huragan opanowują nagle ludzkość? Skąd 
biorą się miliardy
mikroorganizmów zakażających powietrze, które tworzą nieznane choroby, szczepią 
się na ludzkim or-
ganizmie i zabijają go, pożerając tkanki, lub wreszcie oślepiają człowieka i 
zarażają jego duszę?
I dlaczego tak często bywa, że nieuleczalne choroby, nie poddające się nauce 
medycyny - uzdrawia-
ne bywają przez cuda, modlitwę, święconą wodę? Czyż nie dowiedziono niezbitymi 
faktami, że epide-
mie, posucha i inne katastrofy ustępowały po religijnych procesjach i 
powszechnej modlitwie? Szczegól-
nie w epoce, kiedy zanika wiara, rozpada się rodzina, a rozpusta i występek 
opanowują społeczeństwo,
wtedy to z największą siłą szaleją straszne epidemie, pojawiają się nieuleczalne 
choroby na które stoso-
wana medycyna rozkłada bezradnie ręce, gdyż nie chce w grzesznym i występnym 
postępowaniu czło-
wieka dopatrzeć się przyczyn duchowych tych wszystkich nieszczęść.
Zapora stworzona splotem czystych i jasnych fluidów załamuje się, a wszelkiego 
rodzaju zło i rozpa-
sanie rodzą śmiercionośne mikroby epidemicznych chorób tak fizycznych jak i 
duchowych, wypływają-
cych z występnych czynów.
I te mikroorganizmy chmurami unoszą się w przestrzeni, odnajdują sprzyjające 
środowiska dla swe-
go rozwoju; albowiem zaraza nie bywa tam, gdzie występek nie znajduje dla siebie 
odpowiedniego ma-
teriału. Człowiek występny przyciąga ku sobie jadowite bakcyle, które przenikają 
początkowo w jego au-
rę, następnie wsysają się w pory organizmu i skierowują szczególnie na tę część 
ciała, która jest narzę-
dziem panującej namiętności człowieka.
Jeżeli człowiek jest żarłoczny, rozpustny i zmysłowy, to i zaraza pożera 
odpowiednie temu organy.
Gdy pierwotny mózg rozwija same tylko występne myśli, nieczyste żądze, cyniczne 
obrazy, wówczas
niszczycielskie stado przyczepia się do tego głównego sługi rozumu, opanowuje go, 
ujarzmia, wytwarza
śmiercionośne fluidy zła, dopóki wreszcie ofiara nie zwali się w przepaść 
obłąkania, samobójstwa, lub
zabójstwa. A kiedy już cielesne narzędzie złej myśli zostaje rozbite, podobnie 
jak naczynie, które pęka
od zbyt silnego nacisku pary, wówczas zgraja niewidzialnych wrogów na 
rozkładającego się trupa, po-
żera go i sama umiera, żeby się odrodzić znów w innym świecie i posunąć dalej w 
hierarchii zła.
Ach moi przyjaciele! Gdybyśmy mogli przekonać ludzi, jak wielkie znaczenie ma 
zwracanie uwagi na
ich myśli, które częstokroć przesyłają nam struktury demoniczne a człowiek zwykł 
je rozwijać negatyw-
nie; że trzeba nie rozwijać żadnych negatywnych myśli pochodzących od zła, 
wsłuchać się w głos na-
szych jasnych, duchowych opiekunów i przy ich pomocy tylko dobre, piękne i 
czyste obrazy stwarzać
tak, aby do rozsadnika myślenia wpływały tylko strumienie światła, wznoszące 
dokoła człowieka mur po-
święcony, którego nie są w stanie pokonać te straszne wyrzutki przestrzeni! 
Gdybyż posłuchano nasze-
go wołania: zachowajcie czystość serca i duszy a będziecie nietykalni!
Chrystus rozporządzał tym ogniem i światłem, które uzdrawiały trędowatych, 
przywracały wzrok śle-
pym i odpędzały złe duchy. On znał tajemnicę ludzkich cierpień i wiedział, że 
modlitwą można osłabić,
a nawet oddalić epidemie. Im więcej mieszkańcy planety przesiąkają fluidem 
piekielnym, tym prędzej
dosięga ich zniszczenie i następuje częściowy lub całkowity kataklizm. Gdy 
równowaga zostaje naru-
szona, wpływy zła stają się wszechwładnym elementem, przeładowują atmosferę, 
przeszkadzają prawi-
47
dłowej wymianie tlenu i azotu i wywołują atmosferyczne zaburzenia. 
Nieumiarkowana eksploatacja, pro-
ściej mówiąc rabunek wszystkich ziemskich bogactw, wyczerpuje ziemię; klimat się 
zmienia, zimno, po-
sucha lub nadmiar wilgoci niszczą urodzajność gleby i powodują głód.
Soki żywotne wysychają i ustaje prawidłowa wymiana niezbędnych materii pośród 
różnych warstw
przyrody.
Roślinność staje się nikła i słaba, a ludzie rodzą się coraz bardziej wątli, 
nerwowi, chorowici, przed-
wcześnie starzejący się, skłonni do występków i chorób, które ludzkość sama 
przez swe postępowanie
ściągnęła na siebie.
Ostatecznie planeta umiera i piekło triumfuje, ciesząc się, że zostało 
zniszczone piękno boskiego
dzieła „Ziemia" ta niepowatarzalna planeta na, której urodził się Jednorodzony 
Syn Boga.
Dlatego to, kiedy nowa planeta wstępuje w życie, prawodawcy, duchy wybrane 
znając zasady i pra-
wa tworzenia, ustanawiają surowe reguły umacniające cnoty.
Utwierdzają kult Bóstwa aureolą świętości otaczają rolnictwo i w ogóle wszystko, 
co rośnie i rodzi się
na ziemi, ażeby odgrodzić ją w miarę możności od wpływów piekła, którego głównym 
celem jest, ażeby
nauka i emanacje Chrystusa, Odkupiciela światów nie przedostała się do innych 
cywilizacji nieskończo-
nego świata.
Człowiek posiada wrodzoną potrzebę modlenia się, ubóstwiania Najwyższej Istoty i 
niewiadomych,
tajemnych sił, rządzących jego losem dla uczczenia, których przeznacza osobne 
miejsce. Stworzenie
nieświadomie odczuwa, że modlitwa służy nie tylko jako łącznik ze Stwórcą, lecz 
jest formą dużego wa-
chlarza energi, zbawiennym łańcuchem, który jednoczy go z niebem, chroni od 
wielu niebezpieczeństw
i przyciąga na pomoc niewidzialnych opiekunów.
Tenże nieomylny instynkt nakazywał początkowo ludziom poświęcać pola, stada, 
płody, mieszkania,
itp., ażeby ściągnąć na nie dobroczynne strumienie oraz jasne i czyste fluidy 
odpędzające złe duchy.
Największym, jaki może być błędem jest przypuszczać, że człowiek uczynił wygodę 
Bogu i jego słu-
gom, budując na Ich cześć świątynie i modląc się w nich!
Ani najwyższa, niewypowiedziana Istota, ani wykonawcy Jego woli, tego nie 
potrzebują. Człowiek
wznosi świątynie dla siebie, żeby mieć miejsce odosobnione - niejako święty 
ogród - twierdzę, przeciw
wkroczeniu duchów zła.
Stawia tam ołtarz, żeby w jednym miejscu ześrodkować Boski strumień 
przyciągnięty przez modli-
twę; święte pienia napełniające kościół tworzą wibracje, które podtrzymują 
przypływ Boskiego ognia,
tworzą siłę energetyczną i zbierają promieniste, niesplugawione przez czartów 
materie, skąd człowiek
czerpie siły duchowe i cielesne.
Od zarania ludzkości, wszędzie i we wszystkich kultach zawsze towarzyszyły 
służbie Bożej kadze-
nia, rozprzestrzeniające aromaty, które odpędzają i rozpraszają nieczyste fluidy 
przynoszone przez lu-
dzi do kościoła. W starożytności wszystkie te zagadnienia były dokładnie 
wystudiowane i stosowane
z pełną znajomością sprawy.
Mojżesz na przykład szczegółowo wylicza materiały niezbędne przy budowie 
świętego miejsca
i przedmiotów nabożeństwa: złoto, srebro, kość słoniowa, cedrowe i sandałowe 
drzewo; dla kadzenia -
ambra, kadzidło (żywica, benzoes, waleriana), tłuszcz z drzewa oliwnego, czysty 
wyrabiany wosk przez
pszczoły jako czyste owady, które wykonywują pracę ze śpiewem modlitw w ich 
języku.
Kapłani pod względem czystości podlegali drakońskim prawom; musieli nosić lnianą 
odzież, a dia-
menty, rubiny, szmaragdy, szafiry i inne drogocenne kamienie, upiększające 
piersi najwyższych kapła-
nów, wszystkie miały magiczne, mistyczne i symboliczne znaczenie. Zaś perła, na 
którą jest tak wielki
popyt u ludzi, nie wchodzi w skład tych drogocenności; pomimo swych zalet 
uważana jest za nieczystą
i nie przynoszącą szczęścia. Z wszystkich punktów widzenia, człowiek sam 
potrzebuje Boga, wielkich
opiekunów planety i tych, których nazywa świętymi; to jest konieczny atrybut 
prawdziwych religii jako
dziedzictwo wielkich poświęconych i wysłanników Bożych. Wszystkie wierzenia 
uznawały niewidzial-
nych opiekunów, a nowo narodzone dziecko poświęcano zawsze bóstwu, lub też 
oddawano pod opiekę
jakiemuś świętemu.
Wierzenia te - w obecnym czasie wyszydzone i uważane za nierozsądek - jak 
widzicie mają swoje
głębokie i sprawiedliwe podstawy; źródło ich gubi się w mroku najgłębszej 
starożytności i tworzy jedną
z wielkich tajemnic kultu.
48
Imię wiąże człowieka z wyższym duchem, a także całą grupą duchów, którymi tenże 
kieruje i opie-
kuje się nimi; głos ludu nazywa go aniołem stróżem - aniołem imienia człowieka. 
Podobizny świętych,
statuy, relikwie, nawet posągi bożków dla rozsądnego są ogniskami światła; 
albowiem wszelka modli-
twa, wszelka pobożna myśl, wszelkie gorące i szczere wezwanie - wysyła promień 
świetlistej materii,
która przylega do tego symbolicznego wyobrażenia, przenika na wskroś i jakby 
ożywia go. Miejsca po-
święcone kultowi, - Kościoły P świątynie -jako ciągle napełnione wyobrażeniami 
bóstwa, dobroczynnymi
aromatami, harmonijnymi wibracjami i oświetlone nigdy niegasnącymi lampami, są 
prawdziwym schroni-
skiem dla człowieka.
Tam, przed każdym z ognisk promienistego światła, w zespoleniu z niewiadomymi i 
potężnymi siła-
mi, znajduje się skarbiec moralnej i fizycznej pomocy, gotowej na usługi każdego, 
kto godny jest takiego
wsparcia.
Im więcej w kościele takich ognisk światła, tym są one potężniejsze; im bardziej 
czyste są wydziela-
ne przez promienie - a modlitwa człowieka szczersza, - tym prędzej przynosi ulgę 
ulecza i oczyszcza
go. Stąd właśnie, wypływa wiara w pomoc cudownych obrazów i posągów jak na 
przykład, święte miej-
sce kultu Matki Boskiej w Lourdes i innych miejscach objawień, gdzie studnie i 
źródła, posiadają nie-
uchwytne i niewiadome lecznicze własności, uzdrawiają choroby uznane przez 
„naukę" za nieuleczalne
i przywracają żywotną materię organizmowi.
Ebramar ożywił się w czasie tej rozmowy. Gorąca, płomienna wiara dźwięczała w 
głosie maga,
a w cieniu nocy jego śnieżnobiała odzież świeciła, jakby obsypana brylantową 
rosą. Wokół jego pięknej
głowy utworzyło się szerokie, świetliste koło; trzy oślepiające promienie 
jaśniały nad czołem w formie
gwiazd, a z całego ciała promieniowało fosforyzujące światło.
I on cały wydawał się jakby z ognia i światła; nawet głos dźwięczał dziwnie i 
podniośle, a w jaśnieją-
cych oczach odbijały się cuda innego świata, które dane mu było oglądać.
Uczucie głębokiej czci i lęku opanowało Dachira i Supramatiego. Prawie 
nieświadomie opuścili się
na kolana i skłonili przed dziwnym nauczycielem, który stopniowo odkrywał im 
cudowne, boskie tajemni-
ce tworzenia.
Ebramar drgnął i wyprostował się.
- Co wy czynicie, przyjaciele? Nie zasłużyłem na okazywanie mi takiej czci, - 
zauważył surowo i pod-
niósł ich.
- Jestem jeszcze znikomym pyłkiem w porównaniu z wielkimi światłościami 
niebieskiej przestrzeni!
Lecz aby zilustrowć to, co przed chwilą opowiedziałem, pokażę wam niektóre 
miejsca poświęcone mo-
dlitwie. Najpierw, odwiedzimy tutaj w Indiach starożytną pagodę, a potem udamy 
się do dalekiego pół-
nocnego kraju. Tam wiara zachowała się jeszcze silniej niż gdzieindziej, lecz 
równocześnie rozszalała
armia diabelska uderzyła do szturmu, dławiąc sumienia i szczodrą ręką siejąc zło, 
występki i zgorszenie.
- Czy udamy się w podróż, nauczycielu? - ze zdziwieniem zapytał Supramati.
- Astralnie, mój synu. Godni politowania byliby z nas magowie, jeżeli dla zmiany 
miejsca potrzebo-
walibyśmy wiele czasu i środków lokomocji - odrzekł z uśmiechem Ebramar.
- Lecz tymczasem, kiedyśmy znów wspomnieli o diabelskich zastępach, dodał 
jeszcze jedną uwagę.
Spośród wielu przyczyn pomagających złemu duchowi łatwo przenikać w ludzkie 
ciało i powodujących
zwyrodnienie człowieczeństwa, wymienię jedną, która zawiera się w szczególności 
ospy; można rzec
śmiało, że to dziwne lekarstwo gorsze jest od samej choroby, którą ma za zadanie 
oddalić.
W zdrowe ciało dorosłego lub dziecka, wprowadza się zepsutą, rozkładającą się 
materię i do tego
jeszcze wziętą ze zwierzęcia. Operacja ta, zbyt często nadużywana, wprowadza w 
ludzki organizm nie
tylko zgniłą materię, lecz razem z nią fluidy i cząsteczki zwierzęcia; co w 
następstwie powoli zwyradnia
rasę, czyniąc ją ordynarną i brzydką; wszczepia bydlęce instynkty, nadaje 
zwierzęcy wyraz twarzy i na-
wet często zatrzymuje umysłowy rozwój, na skutek wprowadzenia niższych elementów. 
W każdym wy-
padku oddziaływuje to na ciało fizyczne i astralne, stając się źródłem różnych 
chorób, tak cielesnych jak
i duchowych. Twierdzę, że ten barbarzyński wynalazek okazuje się najlepszym 
środkiem spychania ro-
du ludzkiego z powrotem w stan zwierzęcy i udostępnia piekielnej zgniliźnie 
szerokie pole działania -
mówił Ebramar.
- A teraz moje dzieci wrócimy do naszej podróży.
Weźcie kąpiel, włóżcie odzież, którą mieliście na sobie zeszłej nocy i wracajcie 
do mnie. Kiedy obaj
49
uczniowie powrócili, wówczas Ebramar polecił im usiąść, uczynił nad nimi kilka 
passów magnetycznych,
potem dotknął ich oczu i tchnął na nich ze słowami:
- Otwieram wasze cielesne oczy na wspaniałości niebieskie. A teraz w drogę! 
Lekko, zupełnie jakby
płatki śniegu unieśli się w przestrzeń i szybko opuścili się przy wejściu do 
starożytnej pagody. Była jesz-
cze noc. Obchodzono jakieś uroczyste święto i mnóstwo pobożnych wchodziło do 
świątyni, nad którą ja-
śniał szeroki krąg złocistego światła.
- Nie obawiaj się, w obecnej chwili jesteśmy niewidzialni dla oczu zwykłych 
śmiertelników - rzekł
Ebramar, odpowiadając na myśl przesłaną od Supramatiego.
Zmieszawszy się z tłumem, wszyscy trzej weszli do świątyni. W głębi pagody, 
gdzie stała statua
Brahmy płonęło coś jakby ognisko oślepiająco jasne i rozprzestrzeniające gorąco. 
Z trzaskiem wylaty-
wały z niego różnobarwne iskry i chwilami rozjaśniały ledwie dostrzegalne 
oblicze człowieka.
Fale cudownego i upajającego aromatu wypływały ze środka ogniska i owiewały tych, 
którzy z pełną
wiarą zbliżali się i zginali kolana. I w miarę tego jak modlitwa, w formie 
promienia, więcej lub mniej ja-
snego, wznosiła się z serca wierzącego, deszcz iskier obsypywał jego ciało i 
srebrzysta, woniejąca mgła
okrywała je, wywołując obfity pot; czarne otaczające go cienie bladły, oddech 
stawał się lżejszy, a jego
wyraz twarzy oczyszczał się i uduchawiał.
Niektórzy, szczególnie gorąco modlący się długo pozostawali na kolanach, upojeni 
przenikającym
ich niebieskim prądem, który uspakajał i pokrzepiał, przywracając im duchowe i 
cielesne siły.
- Chodźmy. Teraz odwiedzimy drugie ognisko światła - rzekł Ebramar dając uczniom 
znak, aby szli
za nim.
Znów unieśli się w przestrzeń i jak gdyby podchwyceni wiatrem, polecieli z 
szybkością myśli. Wkrót-
ce oczom ich ukazała się górzysta miejscowość. W dole zobaczyli dziwny, 
fosoryczny półblask rozlany
nad doliną, zupełnie jakby lazurowa kopuła. Znajdujemy się teraz w Lourdes, 
gdzie dokonywuje się wie-
le cudów - rzekł Ebramar. Opuścili się na ziemię i przyłączyli do procesji, 
która śpiewając modlitwy szła
do cudownej groty. Przy źródle tłum rzucił się na kolana i gorące modły wielu 
serc, jasnymi falami popły-
nęły ku niebu.
Obraz był naprawdę czarujący. Złociste i srebrzyste promienie płynęły we 
wszystkich kierunkach; ze
źródła wypływała fosforyczna mgła, a statuę Najświętszej Dziewicy otaczały, 
zdawało się snopy płomie-
ni rozprzestrzeniające ciepło. W powietrzu dźwięczała dziwna harmonia: to 
subtelna i cicha, to potężna
jak huragan, lecz zawsze bez najmniejszej niezgody w melodii. Nagle z 
przestrzeni zaczęły padać ogni-
ste krople, potem z trzaskiem rozwinęła się szeroka płomienna i złocista wstęga 
i upadła na sparaliżo-
waną kobietę leżącą na noszach. Ogniste zygzaki przebiegały po ciele chorej, 
wybuchły kłęby czarnego
dymu, rozsiewając się w powietrzu jak ziarna pereł i kobieta z krzykiem 
wyprostowała się. Po chwili sta-
ła już na nogach jaśniejąca ze szczęścia, po czym upadła na kolana i zawołała w 
zachwyceniu: - Zosta-
łam uzdrowiona!
Widzieliście przed chwilą okultystyczny przebieg tego uzdrowienia: zejście 
świętego ognia, wywoła-
nego siłą natężonej modlitwy o zdrowie - wyrzekł Ebramar.
- A teraz w drogę moi przyjaciele. Chcę wam jeszcze pokazać dwa miejsca 
niebieskiej łaski; oba
w wysokim stopniu interesujące. Mówiąc to wydostał z za pasa magiczną pałeczkę i 
gdy nakreślił kilka
znaków w powietrzu, posypały się z niej snopami iskry. Nagle powiał gwałtowny 
wiatr, a ciepły, ognisto-
czerwony prąd podchwycił ich wszystkich i poniósł z taką zawrotną szybkością, iż 
Supramati miał wraże-
nie, że wprost się zadusi. Jak długo tak lecieli, nie byłby w stanie określić 
lecz, kiedy ten zawrotny lot
zmniejszył swą siłę, Supramati zobaczył pod sobą szeroko rozrzucone miasto. 
Ulice i dachy domów po-
kryte były śniegiem; wielka liczba kościołów podnosiła ku niebu złocone kopuły 
zakończone krzyżami,
zaś szerokie pasy światła odróżniały te święcone schroniska ludzkie od 
otaczających je gmachów. Po-
wietrzni podróżnicy opuścili się na ziemię przy niewielkiej kaplicy, zapełnionej 
pobożnymi i otoczonej tak
jasnym blaskiem, że wydawała się jakby objęta płomieniem. W wysokich, srebrnych 
lichtarzach płonęła
niezliczona ilość woskowych świec. Niektóre z nich otaczał szeroki, złocisty pas 
i świeca paliła się jasno,
a płomień jej wydłużał się jakby zlewał ze źródłem ognia i światła, płonącym w 
głębi kaplicy; inne świece
paliły się ciemno jakby we mgle, dymiły, trzeszczały i spływał z nich wosk.
Pośród tego źródła oślepiających blasków widniał wielki obraz; spod złotej, 
przystrojonej drogimi ka-
mieniami szaty i po przez starożytne malowidło przeglądało oblicze niebiańskiej 
piękności, tchnące bo-
20
skim miłosierdziem i skupionym smutkiem. Oczy dziwnie żywe, smętnie patrzyły na 
klęczący tłum z nie-
dającym się opisać wyrazem miłości i współczucia. I każdy kto się zbliżył ku 
obrazowi był obdarowany
jasnym spojrzeniem rzucającym ognisty promień, który przenikał, ogrzewał i 
wzmacniał modlące się
w tym przybytku światła, ciepła i harmonii.
- Widzicie tutaj jedno z wyobrażeń Najświętszej Dziewicy ! *) - rzekł Ebramar 
padając na twarz przed
obrazem. *) Należy przypuszczać, że autorka miała na myśli cudowny obraz Matki 
Boskiej Ostrobramskiej (przyp. ttum.)
Obaj uczniowie poszli za jego przykładem i z dusz ich popłynąła gorąca modlitwa 
ku Pocieszycielce
wszystkich strapionych, płaczących, zmagających się z losem na tym padole 
ziemskim i wzywających
Jej miłosierdzia.
Kiedy się podnieśli nowy tłum mężczyzn, kobiet i dzieci, bogatych i biednych, 
bez różnicy stanu za-
pełnił kaplicę; wkrótce przyszedł kapłan i rozpoczęło się ogólne nabożeństwo.
W miarę tego jak modlitwa - zależnie od stopnia czystości modlącego się - 
wypływała z jego duszy
mniej lub więcej jasnymi, złocistymi spiralami, następowało dziwne widowisko. W 
samym środku ognia
otaczającego obraz z trzaskiem wrzała, jak gdyby rozpalona lawa, z której 
wybuchały szerokie fale róż-
nobarwnego światła, padały na pobożnie pochylone głowy, pozostawiając na nich i 
na piersiach modlą-
cych się fosforyczne, jasne znamiona.
Cała kaplica drżała od potężnych wibracji zadziwiającej harmonii, która nie 
miała wprawdzie określo-
nej melodii, lecz była dziwnym zbiorem przeróżnych akordów, zlewających się w 
jeden potężny organ
cudownych dźwięków; były to wibracje zbiorowej modlitwy.
- Widzicie moi przyjaciele, wielką tajemnicę boskiej siły wywołanej i 
przyciągniętej przez modlitwę
człowieka. Ona uzdrawia, wzmacnia, odnawia, zwalcza niskie namiętności i gorycze 
ziemskie. Patrzcie,
jedni płaczą, drudzy nagle pokrywają się jakby mgłą; to ciepłe i czyste emanacje 
wypędzają z ich orga-
nizmów szkodliwe miazmaty - zauważył Ebramar, kiedy już wychodzili z kaplicy. 
Przy wyjściu Ebramar
nagle się zatrzymał i wskazał ręką na człowieka jeszcze młodego, lecz bardzo 
wyczerpanego. Szedł on
z pochyloną głową i wzrokiem utkwionym w ziemię, a na śmiertelnie bladej twarzy 
zastygł wyraz roz-
paczliwej nienawiści i żalu.
- Spójrzcie na tego człowieka. Zamierza on popełnić samobójstwo i już nosi w 
kieszeni truciznę. Za-
brakło mu sił do dalszej wędrówki życiowej, nie ma chęci walczyć ze światowymi 
przeciwnościami i opie-
rać się dręczącej go szatańskiej sforze. Popatrzcie: czarne cienie kręcą się 
wokół niego, szczepią w nim
niezadowolenie, rozpalają gorycz i budzą odrazę do życia.
Lecz nie na próżno nieszczęśliwcze twój duch - opiekun przyprowadził cię do tego 
źródła zbawienia.
Mag podniósł rękę i z niej błysnął jasny, świecący promień.
Człowiek ów nagle przystanął, zupełnie jakby otrzymał uderzenie; zaś piekielne 
stado zaczęło odstę-
pować, sycząc i kurcząc się. Złoty promień, jak wąż owinął się wkoło 
nieznajomego, pociągając go ku
kaplicy gdzie wszedł prawie nieświadomie i jak gdyby dławiąc się od czystych, 
ostrych i przenikliwych
prądów, ciężko upadł na kolana.
Przez kilka chwil klęczał bezmyślnie i jakby zastygły w niemocy, lecz Matka Boża 
już wejrzała na
nieszczęśliwca z niewypowiedzianym współczuciem. Polały się strumienie światła i 
ciepła; ogniste wę-
żyki przebiegały po nim i przenikały go; następnie z ciała jego wypłynął czarny 
dym, bryznęły deszczem
różnobarwne kuleczki, które z trzaskiem pękając rozsiewały nieprzyjemny zapach, 
pochłaniany natych-
miast przez czystą i harmonijną atmosferę kaplicy. W miarę tego jak się 
oczyszczał jego organizm, ustę-
powała śmiertelna apatia, a mętny, znużony wzrok niedoszłego samobójcy zwrócił 
się na oblicze Bo-
skiej Dziewicy.
Powoli z wysiłkiem wyszeptał modlitwę i prawie machinalnie podniósł rękę, 
żegnając się trzy razy.
W oka mgnieniu z przodu i po bokach zjawiły się trzy fosforyczne krzyże i biała, 
jaśniejąca mgła okryła
całą jego postać.
Zobaczywszy to, stłoczone u wejścia złe duchy zadrżały gniewem i z wściekłym 
sykiem zaczęły wy-
rzucać nieprzyjemne w zapachu fluidy. Zrozumiały one, że ofiara wymyka im się z 
rąk i kiedy nieszczę-
śliwy opuścił kaplicę, z zajadłością rzuciły się na niego. Lecz natychmiast 
odpadły bezsilne. Bowiem nad
nieszczęsnym pojawił się czysty duch, a jaśniejące krzyże otoczyły go i wskazały 
drogę.
Czarna, szatańska chmara odstąpiła, a po chwili nieznajomy wyjął z kieszeni 
flakon z trucizną i roz-
bił go o bruk. Nad jego czołem zawisł migający ognik.
24
- Ten już nie zginie. Odzyskał wiarę, a broń taka czyni człowieka nietykalnym - 
rzekł Ebramar. I po
chwili trzej niewidzialni podróżni unieśli się w przestrzeń. Błogosławiony 
uśmiech rozjaśnił oblicze maga:
uratował duszę człowieka.
- Dokąd udamy się teraz nauczycielu? - zapytał Supramati.
- Do jednego z największych i dziwnych opiekunów tego nieszczęśliwego kraju 
przeciwko, któremu
w obecnej chwili piekło występuje z najokrutniejszą siłą. Wystarczyło teraz 
kilka sekund i podróżni sta-
nęli u celu. Oczom ich ukazały się zębate ściany i złote kopuły starego 
klasztoru.
Po chwili weszli do obszernej świątyni z masywnymi ścianami, gdzie na lewo od 
cesarskich wrót, na
podwyższeniu stał sarkofag świętego, u wezgłowia którego pełniło straż kilku 
zakonników.
Lecz tam spoczywał nie umarły, którego relikwiom oddawali cześć. Nad trumną 
wznosiła się wysoka,
wspaniała figura starca. Wielka jasność otaczała jego głowę i z całej postaci 
spływały snopy światła;
dwa szerokie promienie oślepiającej białości i migocące, jak śnieg na słońcu 
podnosiły się u ramion jak-
by dwa olbrzymie świetliste skrzydła i znikały w górze sklepienia. Stojąc z 
rozpostartymi rękoma,
wszystkich zbliżających się doń, duch oblewał srebrzystym światłem. Ebramar z 
czcią zgiął kolana i pra-
wie jednocześnie otrzymał strumień złocistych iskier, które w oka mgnieniu 
zostały wessane przez czy-
ste i jasne ciało maga.
- Ciężka i trudna jest misja tego wielkiego ducha - zauważył Ebramar.
Dzięki swej czystości i mocy, mógłby wznieść się w promieniste sfery, lecz 
dobrowolnie pozostaje
przykuty do ziemi; i w tej oślizgłej, przepełnionej nieczystymi miazmatami 
atmosferze, w każdej chwili
zmuszony jest dotykać wszystkich ludzkich ran.
Lecz wielkie umiłowanie narodu pośród, którego żył przejmuje go tak głębokim 
współczuciem, takim
niewyczerpanym zapasem miłosierdzia, że brzemię, które dźwiga nie wydaje mu się 
zbyt ciężkim.
Spójrzcie: jak nieznużony bezustannie rozlewa żywotne, uzdrawiające tchnienia na 
wszystkich przycho-
dzących ku niemu. Siła jego jest przeogromna i wszystko wokół rozjaśnia światłem; 
nawet oliwa paląca
się w lampionach przy trumnie, przesycona jest promieniami światła i 
uzdrawiającymi aromatami.
Jacy my doprawdy jesteśmy szczęśliwi w porównaniu z nim! Uciekamy od mroku i 
zetknięcia się ze
wszystkim co nieczyste.
W spokoju i ciszy swoich pałaców, studiujemy i poznajemy cuda nauki podczas gdy 
on, który mógłby
rozkoszować się wspaniałością wyższych sfer, harmonią i pełnym błogosławieństwem 
Sprawiedliwego -
pozostaje tutaj.
Nic nie może osłabić jego nieskończonego miłosierdzia; on uzdrawia i wzmacnia, a 
ucho jak i serce
jego zawsze jednakowo otwarte dla wszystkich, kto przynosi i wyznaje mu swoje 
grzechy, zwątpienia,
smutki i nadzieje.
On płacze i modli się z nimi, podtrzymuje i daje siłę życia, ażeby cnotliwie 
doprowadzić do końca ich
ziemską próbę. Jakże mizerni jesteśmy wobec tych wielkich duchów, które czynią z 
siebie ofiarę dla
człowieczeństwa broniąc go przed podstępem i złością szatanów, z wściekłością 
nań napadających.
Gdyby ludzie znali ogrom pomocy jaką mogą okazać im ci przyjaciele i opiekunowie 
nazywani świę-
tymi, gdyby widzieli siłę zawierającą się w modlitwie - to nie byłoby tylu 
nieszczęśliwie ginących.
- Nauczycielu, a czyż pokuta i modlitwa po śmierci nie mogą zbawić duszy? - 
zapytał Dachir.
- Oczywiście, że mogą. Modlitwą i pokutą zbawiono niezliczoną liczbę dusz. Lecz 
wiele potrzeba siły
upadłemu w otchłań zła, żeby wydobyć się z niej, a nie wszyscy są na tyle silni. 
Na te, właśnie załamu-
jące się, grzeszne i często wpadające w rozpacz dusze, rzucają się z 
okrucieństwem złe duchy, przycią-
gają je ku sobie, kuszą upojeniem, rozkoszą życia, bezkarnością zbrodni i 
nasyceniem wszystkim tym,
co stanowi najwyższą rozkosz dla występnej duszy. Często, nawet bardzo często, 
dusze te stają się
adeptami piekła i na długie wieki schodzą ze światłej drogi postępu. Wyjaśnia to 
znaczenie jednego
z ustępów w Ewangelii, który profanowi wydaje się niesprawiedliwym: „... 
albowiem, więcej będzie rado-
ści w niebie z jednego pokutującego grzesznika, niż z dziewięćdziesięciu 
dziewięciu sprawiedliwych, nie
mających potrzeby pokutowania".
- W czasie ostatniego mego pobytu pomiędzy ludźmi zauważyłem, że duch religijny 
przygasał coraz
więcej; co się stanie, jeżeli tak niezbędne uczucie jak wiara - zupełnie zniknie 
w człowieczeństwie? - za-
pytał Supramati.
- Zrozumiałe jest, że pierwsze następstwo takiego stanu rzeczy przejawi się w 
olbrzymim wzroście
22
przestępczości; a w miarę tego jak ludzkość będzie posuwać się dalej po drodze 
występku, rozpusty
i innych bezeceństw, ród ludzki będzie tracił rozum, wyradzał się i szybko malał.
Natomiast w zastraszających rozmiarach zwiększy się ta rana niewidzialnego 
świata, która i teraz
pierwszą sferę otaczającą ziemię, zamienia w prawdziwy czyściec, jeżeli już nie 
w piekło dla każdego
ducha opuszczającego ciało.
Mówię tu o tych nieszczęsnych duchach, które są przygwożdżone do ziemskiej 
atmosfery.
Wtrącone w materię kosmicznym prawem wcielenia i następnie, będąc przemocą 
wyrwane z tego
środowiska w czasie formowania ziemskiego ciała, zjawiają się oni w przestrzeni 
z powłoką astralną, po-
krytą zupełnie jakby grubą skórą, żywotnymi fluidami zebranymi na dużą liczbę 
lat.
Wtedy zachodzi dziwne i przykre dla ducha zjawisko: astralne ciało karmi się 
tymi życiowymi zapa-
sami, które pozostały bez potrzeby; rośnie, rozwija się w nienaturalny sposób i 
tworzy się jakiś płaz -
półczłowiek, półduch, przygwożdżony jednakże do ziemi i doświadczający wszelkich 
potrzeb ziemskich.
Istoty te najczęściej stają się biesami, które nieustannie śledzą ludzi i 
zwierzęta, żeby wysysać z nich
żywotną siłę. Niekiedy wdzierają się one nawet w ciało żywego człowieka w celu 
upajania się z nim
wspólnie cielesnymi rozkoszami. Będąc duchami posiadają przewagę nad ciałem i 
popychają człowieka
do występku, lub wprowadzają go w nieszczęścia, katastrofy itp., aby nasycić się 
przelaną krwią, której
zapach upaja ich i sprawia niewypowiedzianą rozkosz.
Lud swoim nieomylnym instynktem nazywa ich „pokusą", lecz ludzie nawet nie 
podejrzewają strasz-
nej siły tych larwicznych, wampirycznych istot.
- No, a teraz moje dzieci w drogę. Czas już powrócić do domu - dodał Ebramar.
I lekko, swobodnie jak kłęby pary niesione przez wiatr, wszyscy trzej skierowali 
się do swego samot-
nego pałacu w Himalajach.
ROZDZIAŁ IV
Ebramar odjechał, a uczniowie jego z nowym zapałem wzięli się do pracy. Głównym 
przedmiotem
ich zajęć była praca nad rozwojem zmysłów: wzroku, powonienia, słuchu i dotyku; 
z zachwytem stwier-
dzali, jak stopniowo rozwijały się nieznane im dotychczas właściwości zmysłów.
Ukryte życie istot i rzeczy otwierało się przed ich „oczyszczonym" wzrokiem. 
Teraz swobodnie wi-
dzieli już w przestrzeni, jak korporacje duchów - pracowników wdychały - w 
formie pożywienia - roślinne
emanacje; mogli już obserwować więdnięcie i śmierć roślin i oko ich dostrzegało 
ciemne plamy pochła-
niające ostatnią kroplę pierwotnej materii, która wydziela się z roślinnego 
organizmu.
Z niemniejszym zaciekawieniem obserwowali wszystkie fazy reinkarnacji zwierzęcia, 
tego niższego
brata człowieka, którego język już rozumieli. I wreszcie, poznanie niezliczonych 
własności eliksiru życia
i różnorodne metody jego zastosowania, przedstawiały dla nich nieskończone pole 
dla studiów.
Ta umysłowa praca, porywająco ciekawa, do tego stopnia pochłaniała obu uczniów, 
że osobiste ży-
cie prawie dla nich nie istniało. Pewnego razu, kiedy spoczywali na tarasie, po 
męczącym zajęciu, Da-
chir nieoczekiwanie zapytał:
- Jak ty myślisz? Ile czasu mogło upłynąć od naszego przybycia tutaj? Powinna 
być chyba niemała
liczba lat.
- O, oczywiście! Lecz po co liczyć czas!
Wszak tylko świeckie człowieczeństwo liczy znikome lata powszedniego życia, z 
którego jeszcze po-
łowę spędza we śnie, na jedzeniu i grzechach. My czasowi nie podlegamy - 
odpowiedział Supramati.
- Podczas ostatnich odwiedzin Ebramar powiedział, że nasze wiadomości 
dostatecznie już pogłębili-
śmy i możemy zastosować je praktycznie, - zauważył Dachir po chwili milczenia.
- Ale, przyznam się, iż odczuwam lęk przed tą chwilą. Czego on od nas jeszcze 
zażąda? Jakiej pró-
bie zechce nas znów poddać? Być może, że uczucia i namiętności, które uważamy za 
pokonane, na no-
wo rozbudzą się i będą nas szarpać.
Supramati westchnął.
- Masz rację. Prawdopodobnie oczekuje nas niejedna jeszcze moralna walka. W 
każdym z nas
23
ziemski człowiek jest głęboko zakorzeniony, lecz dlaczego dręczyć się 
przedwcześnie? Straszna tajem-
nica naszego dziwnego losu rozkazuje nam iść naprzód i dlatego pójdziemy.
Mówiąc to, wyciągnął rękę do swego towarzysza niedoli i pracy, a ten milcząc 
uścisnął ją.
Po upływie dwóch dni od tej rozmowy, kiedy kończyli swój skromny obiad, 
zobaczyli zbliżającą się
łódkę. W pierwszej chwili pomyśleli, że to Ebramar, lecz wkrótce dostrzegli w 
niej dwóch uczniów.
Przybiwszy do brzegu, przybysze weszli na taras i uścisnęli ręce obu wygnańcom, 
a ci życzliwie ich
powitali.
Byli to piękni młodzi ludzie, lecz w zamyślonych bystrych oczach krył się wyraz 
świadczący, że na
ich barkach spoczywało brzemię wieków.
- Przybyliśmy po was bracia, - rzekł jeden z przybyszów.
- Włóżcie prędzej waszą najlepszą odzież i w ciągu godziny musimy odjechać.
- A dokąd jedziemy? - zapytał Supramati.
- Na zebranie braci - odpowiedział drugi.
Po upływie godziny, Dachir i jego przyjaciel wchodzili do łódki. Byli teraz w 
białych, oficjalnych sza-
tach, na szyjach mieli zawieszone medaliony z pierwotną materią, zaś na palcach 
pierścienie Graala. Tą
samą drogą, którą kiedyś przywiózł ich Ebramar, doszli do groty ze źródłem 
wiecznego życia. Tym ra-
zem był tam zebrany bardzo liczny tłum, zgrupowany półkołem dokoła kamienia, na 
którym stał kielich.
Z jednej strony stali mężczyźni, z drugiej zawoalowane kobiety, zaś pośrodku 
stał Ebramar, który skinie-
niem ręki przywołał do siebie Dachira i Supramatiego, stawiając ich obok siebie. 
W tejże chwili wszyscy
obecni zaśpiewali chórem pieśń i dziwna, po raz pierwszy słyszana melodia 
uczyniła na przyjacielach
głębokie wrażenie.
Kiedy ucichły ostatnie potężne akordy, przemówił Ebramar i odczytał modlitwę, 
prosząc Najwyższą
Istotę o siłę, męstwo, cierpliwość i opiekę dla wszystkich zebranych, aby mogli 
niezachwianie przejść
ciernistą drogę swego dziwnego losu jaki przeznaczył im Ojciec Niebieski.
Gdy skończył Ebramar, wszyscy uklękli i odmówili krótkie dziękczynienie; po czym 
oddawszy pokłon
źródłu wiecznego życia - przeszli do wielkiej przylegającej groty, w głębi 
której stał nakryty długi stół oto-
czony krzesłami.
Lecz za nim zasiedli do stołu, wszyscy z radością odnaleźli starych, dawno 
niewidzianych znajo-
mych.
Supramati poznał wielu rycerzy Graala, gdy wtem serce jego mocno zabiło. Jedna z 
kobiet odrzuciła
woal i szła ku niemu szczęśliwa i uśmiechnięta. Była to Nara.
Drżąc ze wzruszenia Supramati przycisnął ją do siebie i mocno pocałował. Młoda 
kobieta wydawała
się teraz jeszcze piękniejsza. W swojej białej, lekkiej i fosforycznie świecącej 
tunice, jakby płaszczem
okryta złocistymi włosami, przypominała anielską postać; oczy jej wyrażały taką 
gorącą, głęboką i czystą
miłość, że niewypowiedziane uczucie radości opanowało serce Supramatiego.
Jakże jestem szczęśliwy, widząc cię znów droga Naro - szeptał.
Tak nieoczekiwane szczęście wynagradza mi wszystkie moje trudy i długą rozłąkę.
- Niewdzięczny - odpowiedziała Nara z uśmiechem.
- Czyś nie słyszał często mego głosu, nie czułeś mojego tchnienia na twarzy, nie 
zamieniałeś ze
mną myśli?
Wszak dusze nasze nie rozłączały się nigdy. Lecz przyznaję, że i ja doznaję 
wielkiej radości widząc
cię osobiście. Poczekaj, po obiedzie nagadamy się do woli, a teraz powinieneś 
jeszcze przywitać Nur-
wadi i swego syna. Patrz, oto oni idą ku nam.
Wzruszony Supramati skierował się na spotkanie pięknej Hinduski, która szła ku 
niemu w towarzy-
stwie młodzieńca lat 17 lub 18; duże, czarne jego oczy patrzały na ojca radośnie 
i z miłością. Supramati
ucałował Nurvadi i przyciągnął do siebie syna.
- Sandira, drogie moje dziecko.
Z radością spostrzegam, że skutki mej karygodnej niewiedzy coraz bardziej się 
wygładzają. Stałeś
się już prawie dorosłym człowiekiem - przemówił Supramati z radosnym wzruszeniem.
- O, tak, rosnę coraz szybciej i szybciej i już za dziesięć lat zaczną mi się 
sypać wąsy - odpowiedział
wesoło Sandira.
- Nie czyń sobie wyrzutów drogi ojcze - dodał całując w rękę Supramatiego. Wszak 
uczyniłeś to z mi-
24
łości ku mnie; obawiając się, aby nie stracić syna, napoiłeś mnie eliksirem 
życia.
Nie przewidziałeś, że doza była zbyt duża dla małego dziecięcia; lecz to jest 
wybaczalne i broń mnie
Boże, abym miał czynić ci z tego powodu wyrzuty.
Dzięki Bogu ta twoja nieostrożność dała mi nieocenione dobro: opiekę i miłość 
Ebramara. On kieruje
mną, uczy, leczy i strzeże jak własnego syna, a sam rozumiesz ojcze, jakie to 
szczęście być pod opieką
tego wysokiego ducha.
Rozmowę ich przerwało zaproszenie do obiadu. Ze zrozumiałą ciekawością Supramati 
oglądał towa-
rzystwo i zastawę stołu, który był nakryty z olśniewającym przepychem, 
najwidoczniej lubianym przez
tajemne bractwo.
Naczynia, przybory stołowe i koszyki, wszystko to było z drogocennego metalu, 
rzeźbione, inkrusto-
wane i ozdobione emalią; lecz te królewskie wzory sztuki posiadały szczególne 
znamię: - były one nie-
wiadomego stylu i najwidoczniej pochodziły z zamierzchłej starożytności.
Co się tyczy gości, to należeli oni prawdopodobnie do wszystkich sfer tajemnego 
społeczeństwa i na
tej braterskiej uczcie nie dało się zaobserwować hierarchicznej różnicy.
Zwyczajni rycerze Graala siedzieli razem z magami wyższych stopni, z których 
spływało silne, trud-
ne do wytrzymania światło.
Nie bez zdziwienia przekonał się Supramati, że głowy adeptów, nie wyłączając 
Dachira otaczał wię-
cej lub mniej świecący blask. Swojej głowy nie widział lecz sądził, że i jego 
oczyszczony i rozwinięty ro-
zum wydziela również podobne światło i ta świadomość sprawiała mu głęboką radość.
Sam obiad, pomimo przewspaniałej zastawy był bardzo skromny. Składał się z ryżu 
i jarzyn, maleń-
kich, nadzwyczajnie lekkich chlebków oblanych miodem i czegoś w rodzaju bardzo 
pachnącej, szarej
galarety, jakiej Supramati nigdy jeszcze nie kosztował. Tę dziwną potrawę podano 
w maleńkich, złotych
wazkach, przy czym w każdej było po jednej kuleczce wielkości orzecha. Zjadłszy 
ją, Supramati poczuł
ożywiające ciepło; cała istota jego jakby się rozszerzyła, napełniła nieznaną 
siłą, dziwnym napięciem
woli i pragnieniem czynu.
Po skończonym obiedzie wszyscy chórem odśpiewali modlitwę, a następnie grupami 
rozeszli się po
sąsiednich grotach. W jednej z nich znalazł się Supramati z Narą, Nurwadi i 
Sandirą.
Teraz dopiero Supramati przypatrzył się uważnie młodej Hindusce. Wypiękniała 
bardzo, a jej duże,
czarne oczy ze słodkim i delikatnym wyrazem jaśniały teraz ogniem wyższego 
rozumu.
- Czy nie doświadczasz rozczarowania w twoim nowym życiu Nurwadi i nie żałujesz 
przeszłości? -
zapytał serdecznym tonem.
Młoda kobieta lekko się zarumieniła.
- O, nie, jestem szczęśliwa. Pracuję, zaczynam pojmować piękno tworzenia i żyjąc 
nauką, nie od-
czuwam więcej pożerającej nudy. Sandira często mnie odwiedza i są to dni pełne 
radości; a o tobie, któ-
remu zawdzięczam całe swoje szczęście - myślę bezustannie. Lecz teraz miłość 
moja ku tobie jest inna.
Zazdrosna namiętność i ziemskie żądze nie szarpią mnie już więcej, spokój i 
harmonia przepełniają mo-
je serce, a ciebie ubóstwiam jak dobrego opiekuna i geniusza - zakończyła, 
przyciskając do ust rękę Su-
pramatiego. Sandira również opisał szczegółowo swoje życie i zawiązali między 
sobą rozmowę, w której
Nara także podzieliła się z mężem swoimi uwagami.
- Słyszysz, dzwon dzwoni - zauważyła Nara.
- To znak, że widzenie nasze już się kończy i na długo znów musimy się rozstać 
cieleśnie. Dość
skomplikowane zadanie będzie nałożone na ciebie i Dachira, jak mi to 
zakomunikował Ebramar. Lecz
kiedy próba się skończy, prawdopodobnie będziemy musieli zejść między ludzi i 
wtedy, panie magu sta-
niemy się znów zwykłymi śmiertelnikami; będziemy się bawić i bywać w 
towarzystwie. Tylko nie pozwo-
lę ci odszukiwać Pierrety - dodała żartobliwie i pociągnęła go za ucho.
Supramati serdecznie się roześmiał. Myśl zobaczenia znów Pierrety wydała mu się 
niezwykle ko-
miczną.
- Zazdrość kobiety okazuje się także nieśmiertelna.
- Rzekł z lekkim uśmiechem. Jednakże żart przyszedł bardzo w porę, ażeby 
przerwać i rozproszyć
ciężkie wzruszenie, jakie opanowało Supramatiego na myśl o długotrwałej rozłące 
z Narą, stwierdził ze
smutkiem, jak wiele jeszcze było w nim ziemskich uczuć ku żonie. W tejże chwili 
przy wejściu do groty
zjawił się Ebramar i gestem przywołał swego ucznia.
25
Supramati spiesznie pocałował Nurwadi i syna, przycisnął do piersi Narę i 
pożegnawszy ich po raz
ostatni udał się za magiem.
W sąsiedniej grocie spotkali oczekującego Dachira.
Całym labiryntem podziemnych przejść doszli do kanału, gdzie już czekała łódka z 
wioślarzem
i Ebramar usiadł przy sterze.
W miarę tego, jak płynęli pod niskim i ciemnym sklepieniem kamiennej galerii, 
rozjaśnionej niewiado-
mo skąd spływającym blado-zielonawym światłem - męczące uczucie tęsknoty i 
znużenia opanowało
obu uczniów - magów; wkrótce, niepostrzeżenie powieki ich zamknęły się i twardo 
zasnęli. Niewiadomo
jak długo trwał ten sen, lecz zbudził ich dopiero powiew chłodnego wiatru 
przenikającego dreszczem;
obaj wyprostowali się i ze zdziwieniem obejrzeli wokoło.
Zobaczyli, że zewsząd otaczała ich wodna przestrzeń, lecz nie mogli określić czy 
było to morze, czy
też wielkie jezioro. Powietrze wydawało się znacznie chłodniejsze od tego, do 
jakiego przywykli; po za-
chmurzonym niebie sunęły gęste chmury, zielonkawa woda była mętna i pieniste 
fale mocno kołysały
lekką łódką.
W pewnej chwili na horyzoncie spostrzegli szeroki pas ziemi, do którego szybko 
się zbliżyli. Przed
nimi ciągnął się pustynny, kamienisty brzeg, a w oddali widniały gołe 
grzebieniaste skały.
Dachir z przyjacielem zamienili trwożliwe spojrzenia, a jeszcze mocniej zabiły 
ich serca, kiedy łódka
przybiła do kamiennych stopni i mogli już z bliska popatrzeć na smutny, 
rozciągający się przed nimi ob-
raz.
Grunt był bezpłodny i usiany kamieniami; w oddali ciągnął się łańcuch skał, a na 
całej widocznej
przestrzeni nie było ani jednego drzewka, lub choćby jakiejkolwiek zieleni.
Zdawało się, że była to prawdziwa pustynia. Ebramar wyszedł na brzeg i dał znak 
uczniom, aby po-
szli za nim. Przywykli do milczącego posłuszeństwa, obaj przyjaciele również 
wyszli, lecz w miarę tego,
jak się posuwali za nauczycielem opanowywała ich dręcząca tęsknota.
Nigdzie nie zauważyli żadnego śladu roślinności; ani źdźbła mchu nie było widać 
nigdzie, który by
choć trochę ożywił piaszczysty, szary grunt, lub czarne rozpadliny skał; ani 
najmniejszy strumyk nie
szemrał między kamieniami. Niewątpliwie była to pustynia.
A Ebramar wciąż szedł i szedł naprzód. Doszedłszy wreszcie do najbliższych skał, 
zatrzymał się na
chwilę i następnie przez szeroką rozpadlinę wszedł do wysokiej i obszernej groty, 
słabo oświetlonej za-
tkniętą w ścianie pochodnią. Czerwony, dymiący płomień odbijał się na ciemnych 
stalaktytach wiszą-
cych u sklepienia i pozwalał widzieć w półmroku dwa posłania, kamienny stół i 
dwa stołki.
Zdumieni Supramati i Dachir oglądali przeznaczoną im jakoby na mieszkanie ponurą 
i pustą jaskinię
z dwoma tylko nędznymi legowiskami. Serce się ściskało i odczuwali zawrót głowy 
na myśl, że muszą
żyć w pustyni i w tak okropnej jamie, właśnie teraz, kiedy przywykli do rozkoszy 
i komfortu ich himalaj-
skiego pałacu i bogatej, cudownej przyrody stanowiącej dla nich kącik raju.
Obserwujący ich Ebramar nieznacznie się uśmiechnął. Widzę moi przyjaciele, że 
jesteście bardzo
zafrasowani, lecz zupełnie niepotrzebnie.
Przywiozłem was tutaj nie na wygnanie za jakąś karę, lecz żeby dać wam pole 
działania, przygoto-
wane dla zatrudnienia i wyćwiczenia waszych zdolności. Nadszedł czas 
zastosowania w praktyce naby-
tej przez was nauki.
Nie macie żadnego obowiązku żyć w takim nieprzyjemnym życiu i od was wyłącznie 
zależy, aby za-
mienić go w rajski zakątek. W tym celu rozporządzacie już wszystkimi potrzebnymi 
środkami. Zdyscypli-
nowana wola wasza może rozkazywać żywiołom, wysubtelnione zmysły - pozwalają 
widzieć i słyszeć
wiele niedostępnych rzeczy dla zwykłego człowieka; nauczyliście się analizować 
pierwotną materię, wy-
ciągać utajone w niej ziarna życia i wreszcie dysponujecie formułami białej 
magii, która pozwala wam
zbierać i rozsiewać molekuły przestrzeni.
Słowem jesteście uzbrojeni w siłę niezbędną do tego, żeby zapłodnić to pustynne 
miejsce. Zastosuj-
cie więc wasze wiadomości do tak wielkiego dzieła. Ze zwykłych, nieświadomych 
nieśmiertelników, pra-
ca i energia uczyniła was magami, a zatem okażcie się godnymi wtajemniczenia i 
mężnie wypełnijcie
przeznaczone wam zadanie.
Jest ono wielkie, szlachetne i pożyteczne. Spieszyć się nie potrzebujecie, gdyż 
czasu macie dosyć.
A teraz kochani uczniowie ja was opuszczę i powrócę dopiero wtedy, kiedy to 
dzikie miejsce pokryje
2G
się roślinnością, drzewa dadzą przyjemny cień dla odpoczynku, soczyste owoce 
dojrzeją, żeby mnie po-
krzepić, a kwiaty nasycą moje oko i nozdrza powonienie.
Niedaleko od tej groty, we wgłębieniu skały wisi dzwon; został on odlany z 
mieszniny pewnych meta-
li w odpowiedniej mistycznej godzinie i posiada tajemną siłę.
Kiedy zakreślony przeze mnie program już ostatecznie wypełnicie i dusze wasze 
będą mnie przyzy-
wać, wówczas dzwon sam zacznie dzwonić; tajemne jego dźwięki dojdą do naszego 
słuchu i wtedy
przybędę tu z innymi jeszcze braćmi - magami, aby powitać was i dokonać 
przeglądu waszej pracy.
Bądźcie zdrowi moje dzieci! Niechaj wesprą i pomogą wam dobre duchy! Mag 
uściskał ich, pobłogo-
sławił i opuścił grotę. Przez chwilę Supramati i Dachir stali w milczeniu, 
zupełnie jakby oniemieli, lecz
kiedy wysiłkiem woli otrząsnęli się z tego odrętwienia i wybiegli, aby 
odprowadzić Ebramara - maga już
nie było.
Milcząc z ociężałą głową, ze ściśniętym sercem powrócili do groty, usiedli na 
kamiennych stołkach
i wsparłszy głowę na rękach, pogrążyli się w smutnych rozmyślaniach.
Nigdy jeszcze obaj śmiali pracownicy nie doświadczali takiej słabości jak w owej 
chwili. Pozostawio-
ny przez nauczyciela program zdawał im się niepokonaną trudnością; zadanie 
zamienienia pustyni w raj
- przygniatało ich.
Słowem była to niedobra godzina, godzina duchowej słabości, kiedy zwątpili we 
własną wiedzę,
a strach przed niepowodzeniem ściskał kleszczami ich serca.
Supramatiemu wydało się nagle, że nic nie umie, że wszystkie jego wiadomości 
ulotniły się; staje
bezbronny i bezradny przed niewykonalnym zadaniem i oczy jego zasłoniły się 
łzami. Była chwila, że ża-
łował nawet swego pokoiku w Londynie i niewiedzy biednego lekarza - Ralfa 
Morgana.
W tym momencie czoła jego dotknęła atłasowa rączka i dobrze znany głos wyszeptał:
- Ach Supramati! Czyż można się poddawać podobnej słabości!
Pozostając Morganem nigdy nie znałbyś Nary, a ja pochlebiam sobie, że żałowałbyś 
tego.
Jak ukąszony zerwał się z miejsca i rumieniec wstydu oblał mu twarz. W dużych, 
jasnych oczach mi-
gnęła zwykła mu energia. Zbliżywszy się szybko do Dachira siedzącego jeszcze ze 
spuszczoną głową,
uderzył go po ramieniu mówiąc:
- Podnieś głowę przyjacielu. Nara w tej chwili zawstydziła moją słabość i ona ma 
rację! Zachowuje-
my się jak dwaj żacy, a nie jak adepci pragnący zdobyć koronę magów. Odczuwam 
wstyd już na samą
myśl o Ebramarze.
Dachir wyprostował się i spiesznie otarł swoje wilgotne czoło.
Dziękuję ci, żeś przywołał mnie do opamiętania - rzekł stanowczym tonem. 
Szlochaniem nie polep-
szymy swej sytuacji, a jeżeli nie chcemy cierpieć nędzy to powinniśmy pracować. 
Supramatiemu powró-
cił już dobry nastrój.
- Przede wszystkim pójdziemy przejść się po naszych posiadłościach i obejrzymy 
przeznaczone
nam wspaniałomyślnie pole działania. Powietrze orzeźwi nas, bo ta wstrętna jama 
z kopcącym knotem
tylko drażni nerwy.
Śmiejąc się wziął rękę Dachira i obaj wyszli z groty.
Idąc wzdłuż skał, nie opodal zobaczyli tajemny dzwon, który miał oznajmić o 
końcu ich trudnego za-
dania. Był on wykonany z metalu mieniącego się wszystkimi barwami tęczy i 
umieszczony wysoko nad
zrębem skalnym, lecz jak i na czym wisiał, trudno było pojąć.
- Ach czarodziejski dzwonie, jakżeż będę się cieszył kiedy zadzwonisz 
oznajmiając nasz odjazd z te-
go cudnego miejsca - rzekł Supramati, wzdychając.
Przegląd posiadłości trwał kilka godzin.
Stwierdzili oni, że znajdują się na wyspie posiadającej nie więcej, niż dwa 
kilometry w obwodzie
i przedzielonej na połowę łańcuchem skał.
- Jak widać nie ma ani źródła, ani najmniejszego śladu roślinności. Ta martwa 
przyroda wydaje się
wstrętną i aby ją ożywić trzeba jak najprędzej wziąć się do dzieła.
Ebramar miał rację: pod tą szarą, piaszczystą skorupą płynie pierwotna krew 
tworzenia i słyszę
szum podziemnych źródeł - zauważył Dachir.
Znużeni tym spacerem powrócili wreszcie do groty i położyli się na niewygodnych 
i twardych posła-
niach, lecz po upływie kilku chwil Supramati zerwał się nagle na nogi.
27
- Denerwuje mnie ta pochodnia, która teraz dymi gorzej jeszcze, niż poprzednio i 
przy tym prawie nic
nie widać. Chce mi się pić i niemożliwe jest, aby na pierwszy raz nie 
przygotowali nam jakiegoś napoju.
Byłoby wprost okrucieństwem zmusić nas do spania na tym barłogu i to z pustym 
żołądkiem.
- Dachir się roześmiał.
- Prawda i ja jestem głodny i również drażni mnie ten mrok. A może by tak 
urządzić oświetlenie
zgęszczoną elektrycznością?
- Eureka! Czasami i ty dajesz dobrą radę Dachirze.
Weźmy się więc w tej chwili do dzieła. Obaj stanęli w znacznej od siebie 
odległości i podniósłszy
swoje magiczne berła, z zawrotną szybkością zaczęli wirować nimi nad głową. 
Wkrótce na końcu każde-
go berła ukazało się błękitne światło. Światło to wchłaniało w siebie migające 
wokół ogniste zygzaki, po-
większało się i zgęszczało oraz przyjmowało wolno kulistą formę i stawało się 
matowe.
Kiedy już owa kulka osiągnęła wielkość pomarańczy, Supramati zdjął ją z berła, 
które wetknął za
pas - pogniótł z lekka w rękach tak, że wyglądała teraz jakby zrobiona z 
błękitnego ciasta. Wtedy przyło-
żył ją do ściany i podniósł rękę. Z palców jego mignął strumień ognia i zapalił 
kulkę tak, że w okamgnie-
niu zapłonęła oślepiającym światłem.
Dachir uczynił również to samo i po chwili grota zalana była takim blaskiem, że 
stały się widoczne
nawet najdalsze jej kąty. Supramati natychmiast wyrwał kopcącą pochodnię, zgasił 
ją i z obrzydzeniem
wyrzucił z groty. Teraz widać było, że w głębi jej stały dwie szafy, dwa 
drewniane kufry, a na nich dwie
duże, bogato rzeźbione skrzynie z czarnego drzewa, w których mieściły się ich 
magiczne instrumenty.
W kufrach znajdowała się odzież i bielizna, zaś w szafach - kilka książek i 
papirusów, dwa duże naczy-
nia z winem i dwa pudełka z ciemnym, bardzo pachnącym proszkiem.
- Wino i proszek odżywczy?...
Wprawdzie żołądka tym nie zepsuje - z kwaśną miną przemówił Supramati.
W tym czasie Dachir zdjął odzież, którą miał na sobie i włożył ciemną, wełnianą 
tunikę ze skórzanym
pasem.
Supramati poszedł za jego przykładem. Następnie wypili obaj po kubku wina i 
zjedli po łyżeczce od-
żywczego proszku.
- Na dzisiaj musi nam wystarczyć ta pustelnicza uczta, a jutro postaramy się 
zdobyć coś lepszego -
rzekł półszeptem Supramati wyciągając się na posłaniu.
ROZDZIAŁ V
Następnego dnia przyjaciele zbudzili się z brzaskiem, orzeźwieni, pewni siebie i 
w pięknym nastroju
ducha. Podczas skromnego śniadania, składającego się z kubka wina i łyżki 
odżywczego proszku, Su-
pramati zauważył:
- Wyspa nasza podzielona jest na dwie części łańcuchem skał; weźmy więc po 
połowie i ty będziesz
pracował na jednej, a ja zaś na drugiej. W czasie obiadu będziemy schodzili się 
tutaj i dzielili rezultatami
naszych prób.
- Znakomicie. Myśl twoja bardzo dobra. A więc rozstajemy się. Którą połowę ty 
bierzesz?
- Tę, która otacza naszą grotę, jeżeli ci to nie robi różnicy.
- Ależ oczywiście. Rozmawiając dalej, obaj wyszli ze swego mieszkania.

- Od czego myślisz zacząć? - spytał Dachir.
- Chcę wywołać ulewny deszcz, żeby zwilżyć i oczyścić powietrze, które jest 
ciężkie i gęste jak przed
burzą.
Wszak nie widziliśmy jeszcze tutaj słonecznego promienia. A ty co zamierzasz 
robić?
- Ja pójdę szukać podziemnych źródeł i próbuję wywołać je na powierzchnię ziemi. 
Oba pomysły są
bardzo dobre i pomogą nam ożywić naszą pustynię. Zamieniwszy serdeczny uścisk 
dłoni, przyjaciele ro-
zeszli się. Dachir przeprawił się przez skałę tworzącą granicę jego posiadłości, 
wydobył swoje magiczne
berło i opuściwszy je ku ziemi, poszedł wzdłuż skał w stronę tego miejsca gdzie 
wczoraj słyszał szum
podziemnych wód. Nagle berło zaczęło lekko drgać jak różdżka, pochylając się 
naprzód i pociągając go
28
za sobą, aż wreszcie zatrzymało się na rozpadlinie jednej ze skał.
Dachir wytężył słuch i do jego delikatnego ucha doszło bulgotanie niewidzialnego, 
wodnego strumie-
nia. Najwidoczniej przepływało tam duże, podziemne źródło. Zatknąwszy za pas 
berło, Dachir obnażył
magiczny miecz. Błyszczącym ostrzem zakreślił w powietrzu ognisty trójkąt, 
następnie kilka kabalistycz-
nych znaków i wymówił równocześnie formuły wywołujące duchy żywiołów. Kiedy na 
ostrzu miecza mi-
gnął błękitny płomień, Dachir szybko zanurzył tajemną broń w rozpadlinie skały. 
W tejże chwili rozległ
się głośny huk; w okamgnieniu otwór w skale rozszerzył się i zaczęły z niego 
wylatywać kamienie i zie-
mia. Po chwili wyrwała się szeroka fala wody, która trysnęła z taką siłą, że 
zalała nogi młodego maga
i z pewnością powaliłaby go na ziemię, gdyby natychmiast nie zatknął przed sobą 
swego miecza. Pieni-
ste fale rozdzieliły się na dwie odnogi i zaczęły napełniać rów, który kręto 
opuszczał się w dolinę.
Zadowolony z siebie Dachir szedł wzdłuż nowego strumienia, a następnie skręcił w 
prawo i obejrzał
dolinę.
Wkrótce odkrył obszerne wgłębienie podobne do wyschłego jeziora. Doświadczenie z 
magicznym
berłem przekonało go, że wody zniknąwszy wskutek jakiejś katastrofy, zapełniały 
sobą podziemne groty
i należało tylko wywołać je na powierzchnię. Nie tracąc czasu wyjął magiczny 
miecz, zakreślił nim w po-
wietrzu koło i wymówił niezbędne formuły. Wskutek napięcia woli żyły na jego 
czole zaczęły nabrzmie-
wać, a oczy miotały płomienne błyski.
Nagle z atmosfery mignęło coś w rodzaju strzały czerwonej jak rozpalony metal i 
z ostrym świstem
upadło w sam środek nakreślonego przez Dachira koła. Ziemia zadrżała i zaczęła 
rozstępować się
z trzaskiem, tworząc szerokie rozpadliny; potem ze wszystkich stron trysnęła 
woda i mętne fale zaczęły
napełniać wyschnięte łożysko.
Zatopiony w pracy Dachir nie zauważył, że niebo pokryło się gęstymi, błękitnymi 
chmurami; dopiero
gdy silny wiatr podniósł słup pyłu i rozległo się silne uderzenie pioruna - 
spojrzał w górę i zobaczył, że
ciemne niebo przecinały migające błyskawice.
- Acha! Supramati wziął się za burzę - wyrzekł szeptem, uśmiechając się. I nie 
zwracając więcej
uwagi na pracę przyjaciela, znów zaczął obserwować jak szybko napełnia się basen 
jeziora i wiatr
wznosi pieniące, strzępiaste fale. Burza stopniowo zaczęła przechodzić w huragan; 
uderzenia porunów
wstrząsały ziemią, a błyskawice oślepiającym blaskiem złowieszczo rozjaśniały 
bezpłodną dolinę i dzi-
waczne, zębate kontury ponurych skał. Wiatr wył, świszczał i wreszcie bluznął 
ulewnym deszczem.
- Wybacz, ale tego już za wiele - mruknął Dachir otrząsając swoje, w jednej 
chwili przemoczone
ubranie. Trzeba pójść do Supramatiego i powinszować mu wspaniałego huraganu, a 
następnie wrócić
z nim do groty - pomyślał, po czym spiesznie skierował się ku górzystej 
przegrodzie, przedzielającej ich
posiadłości.
Po chwili zobaczył Supramatiego, który stał na zrębie skały z podniesionym 
berłem; wzrok jego ci-
skał błyskawice i zdawało się, że kierował burzą. W kilku skokach Dachir znalazł 
się przy nim i ze śmie-
chem potrząsnął jego ręką:
- Winszuję! Burza zrobiona po mistrzowsku. Lecz mnie się zdaje, że może ona już 
sama trwać dalej,
a my chodźmy do groty. Stworzyłeś istny potop.
- Być może, iż użyłem zbyt silnej formuły; gdyż jest to moje pierwsze 
doświadczenie w tym rodzaju.
Jednakże popatrz jak pracują duchy żywiołów.
Dachir podniósł oczy na ciemne niebo i obaj z upodobaniem przyglądali się 
wrzącej tam olbrzymiej
pracy.
Falangi szarawych cieni gęstymi szeregami przecinały powietrze we wszystkich 
kierunkach. Drogi
swoje znaczyły miliardami iskier, które się zlewały ze sobą i ognistymi 
zygzakami przecinały czarno-sine
niebo. Inne znów kolumny duchów popychały skupiające się chmury, zupełnie jakby 
coś lepiły i zgęsz-
czały w przestrzeni.
- Niech sobie pracują. Wszystko idzie tak, jak im rozkazałem - rzekł Supramati.
Chodźmy zatem do groty, gdyż naprawdę tutaj zbyt mokro. Prawdę powiedziawszy, 
rozkazywać ży-
wiołom to niełatwa sprawa. Śmiejąc się serdecznie obaj pędem pobiegli do swego 
mieszkania.
Kiedy przebrali się w suchą odzież i otarli mokre włosy, stanęli przy wejściu do 
groty obserwując jak
powoli burza ucichała, ustawał deszcz i wiatr rozpędzał chmury. W końcu wyjrzał 
kawałeczek błękitnego
nieba i nagle zajaśniał szeroki promień słońca, oblewając ziemię ciepłem i 
światłem. W radosnym za-
29
chwycie Supramati wzniósł ręce ku Niebu.
- Witaj, królewska latarnio, pomocniku wszystkich sił twórczych, życiodajne 
ognisko światła, ciepła
i nadziei.
Jak wiadomo najmędrsi z narodów Egipcianie, oddawali ci pokłon na kolanach! 
Gdzie tylko się zja-
wisz serce ludzkie ożywia się i odradza nadzieją w duszy; człowiek podnosi swoją 
opuszczoną głowę
i wzmocniony przez ciebie, śmiało się bierze znów do pracy.
Nam również Dachirze niebieski dobroczyńca raczył pobłogosławić, źródło życia i 
dostatku zsyła
swoje promienie i z uśmiechem wita nasze trudy. Pełnym radości wzrokiem Dachir 
patrzał na ożywione
i wzruszone oblicze swego przyjaciela.
- Tak, pierwszy dzień naszej pracy był dość owocny - rzekł z uśmiechem. Mamy już 
jezioro, źródło,
błękitne niebo i słońce. Miiejmy nadzieję, że przy pomocy Ra*) w przy szłości 
będziemy jeszcze mieć
trawę i inne piękne rzeczy.
*) Bóg słońca u Egipcjan.
- Ach, jakże chciałbym mieć dynię, gruszę lub jakiś soczysty owoc! Taki jestem 
głodny, jakbym był
wciąż jeszcze biednym, śmiertelnym Ralfem Morganem! - zawołał Supramati 
przechodząc nagle do rze-
czywistości.
- Cierpliwości przyjacielu! Jak tylko ukażą się u nas rośliny, zaczniemy hodować 
w przyśpieszonym
tempie owoce; a tymczasem zadowalaj się odżywczym proszkiem.
- Ani myślę. W tej chwili zdobędę bardzo smaczny i pożywny obiad - rzekł 
Supramati wyciągając
swoje berło.
- Czy zamierzasz ściągnąć sobie obiad z powietrza?
- zapytał śmiejąc się Dachir.
- Nie. Jak na takiego dzielnego i sławnego rozbójnika jakim byłeś, toś 
nieszczególnie pomysłowy
przyjacielu Dachirze.
- Wprawdzie trochę już odwykłem od mego starego rzemiosła, lecz tym nie mniej 
zaczynam pojmo-
wać. Ty po prostu chcesz ukraść komuś obiad - żartobliwie odrzekł Dachir.
- Phi, co za niewłaściwe wyrażenie jak na nieśmiertelnego maga!
- W formie doświadczenia chcę rozkazać pierwotnym duchom, aby z naszego 
himalajskiego pałacu
po prostu przyniosły nam bardziej realny obiad. Ebramar powiedział, że 
stworzenie sobie dostatku zale-
ży wyłącznie od nas i wcale nie zabronił posługiwać się siłą magiczną i 
kabalistycznymi formułami.
A więc chodźże prędzej i stań obok mnie.
Opisał berłem wielkie koło i zamknął w nim siebie i Dachira; pokłonił się na 
północ i południe, na
wschód i na zachód wymawiając przy tym formuły przywołujące pierwotnych duchów i 
rozkazał im speł-
nić jego polecenie. Wkrótce rozległ się w grocie głuchy szum i zewsząd słychać 
było suche uderzenia;
zaczęły ukazywać się szare, mgliste cienie obsypane fosforycznymi znakami. Za 
granicami koła, w sza-
lonym tańcu zawirowały różnobarwne ogniki i dał się słyszeć bezładny dźwięk, 
krzyki i świst, zmieszane
jakby z wichrem podczas burzy.
Supramati podniósł rękę, wymówił formułę i nastąpiła cisza. Po chwili ściana 
jakby się rozstąpiła;
błysnął szeroki promień i w tym błękitnawym, fosforycznym świetle pokazały się 
one z zawrotną szybko-
ścią, ciągnąc i pchając jakiś mglisty przedmiot, bezbarwny i lekki jak pajęczyna, 
który drżał i kołysał się,
lecz kształtem przypominał zastawiony jedzeniem stół. Nagle ognisty zygzak 
przeciął powietrze, ziemia
zadrżała jakby od uderzenia pioruna i dziwny przedmiot z suchym trzaskiem 
opuścił się do groty, owe
fantastyczne legiony niższych istot rozwiały się w powietrzu, na podobieństwo 
lekkiej mgły.
Supramati opuścił rękę, schował berło za pas i otarł pot ściekający mu z czoła.
- Brawo! Stół przygotowany i może zaspokoić nawet apetyt żarłoka! Ty jednak 
świetnie wyjaśniłeś
słowa Ebramara, że życie w dostatku zależy tylko od nas - zaśmiał się Dachir.
- Zobaczymy co nam podali - rzekł bardzo zadowolony Supramati oglądając stół, z 
którego unosił się
przyjemny zapach. Po środku pyszniła się wspaniała dynia i pieróg oblany 
konfiturami; zaś wokoło stało
kilka półmisków z jarzynami, świeże masło, chleb, ser, miód i dzbanek z mlekiem.
- Hm, oni prawdopodobnie ściągnęli tę luksusową ucztę z kuchni jekiegoś radży - 
dodał Supramati
zachwycając się nie tyle samym obiadem, ile sposobem jakim go zdobył.
Z dużym apetytem przyjaciele zabrali się do jedzenia i zaspokoiwszy głód, resztę 
posiłku zostawili
na kolację.
30
Równocześnie postanowili, że na przyszłość będą dostarczać obiad kolejno.
Następne dni schodziły im na wyszukiwaniu i ściąganiu na powierzchnie nowych 
podziemnych źró-
deł, których wody popłynęły w doliny. Wkrótce zobaczyli, że w wielu miejscach 
woda i ulewny deszcz
zmyły już piasek i obnażyły grunt zdatny do uprawy. Korzystając ze zdolności 
duchowego wzroku, naby-
tej długotrwałą pracą przy ćwiczeniach nad zaostrzeniem zmysłów, odkryli 
niewidzialne dla niepoświę-
conego jasno-czerwone podziemne arterie, które ostro przeszywały ziemię we 
wszystkich kierunkach.
Była to pierwotna materia - krew planety, która płynęła szukając sobie ujścia 
pod twardą i suchą sko-
rupą.
Wówczas zajęli się wydobyciem potrzebnej ilości pierwotnej materii, żeby 
wydzielić z niej nasiona
fauny i flory, czyli zarodki życia zawarte w tajemnej esencji i oczekujące, aby 
wilgotne ziemskie opary
przesyciły się nimi i wywołały na powierzchnię.
Nauka przyśpieszała długotrwałą pracę przyrody.
Potężna wola adeptów szybko ściągała na powierzchnię ziemi utajone w niej 
bogactwo i następnie
życiowe pierwiastki, wydzielane bezpośrednio z pierwotnej materii gatunkowały 
się i rozchodziły po po-
wierzchni gleby.
Supramati nakreślił plan swej posiadłości i każde miejsce na nim oznaczył 
imieniem rośliny, którą
chciał wyhodować, a następnie podzielił ziemię na części i kolejno na nich 
pracował. Z wyciągniętymi rę-
kami i nabrzmiałymi z ogromnego wysiłku woli żyłami na czole, stojąc po środku 
takiej działki - jakby się
przemieniał. Z całej jego istoty spływało fosforyczne światło i fale ciepła. Z 
palców wychodziły długie,
ogniste strumienie wsiąkające w ziemię, lub lały się promienie białego, 
srebrzystego światła, które za-
ścielało powierzchnię i pokrywało ziemię, zupełnie jak mgłą.
Wysiłki jego wkrótce zostały uwieńczone oczekiwanym rezultatem. Pewnego ranka 
wyszedłszy na
pole, Supramati spostrzegł z radością, że ziemia pokryła się delikatnym, 
zielonkawym puchem i nawet
kamienie zaczęły pokrywać się mchem.
Nie będziemy śledzić codziennego życia obu adeptów i opisywać szczegółowo ich 
pracy. Dość po-
wiedzieć, że powoli wypełniał się pozostawiony im przez Ebramara program i 
kamienista, bezpłodna pu-
stynia zamieniała się w kwitnącą, urodzajną dolinę.
Najwięcej radości sprawiło młodym magom pojawienie się gości. W gęstych już 
gałązkach drzew za-
częły wić gniazdka pierwsze śpiewające ptaki; w szczelinach skał ukazały się 
przybyłe skądś gołębie,
w jeziorze zamigotały srebrzystą łuską ryby, a pośród kwiatów przelatywały 
motyle i pszczoły. Niezmor-
dowanie pracowali obaj, aby upiększyć i wzbogacić ten kącik raju, który 
zawdzięczał im swoje istnienie.
Z gorliwą troskliwością niejednokrotnie uciszali burzę, rozpędzając chmury 
grożące gradem, lub też
osłabiali niszczycielską siłę burzliwego wiatru. I za każdym razem, kiedy 
żywioły posłusznie podporząd-
kowywały się ich woli, przyroda działała zgodnie z ich życzeniem, a niewidzialne 
duchy były im posłusz-
ne - niewypowiedziane uczucie dumy i świadomości swej władzy budziło się w duszy 
młodych magów.
Na myśl, że rozporządzają tajemną nauką, dającą im cudotwórczą nieomal boską moc. 
Prawie nieskoń-
czone ich życie nie wydawało się już ciężarem, a przeciwnie w takich chwilach 
było ono nieocenionym
dobrodziejstwem. W miarę tego jak rozwijało się naturalne działanie przyrody 
Supramati i Dachir mieli
więcej swobodnego czasu, lecz przywyknąwszy do bezustannej pracy zapragnęli 
wypróbować swoje ar-
tystyczne zdolności.
Zaczęli od ulepienia kolumienki, wyobrażającej gałązkę lotosu, a na niej z 
rozchylonego kwiatu
wznosiło się popiersie Ebramara, zadziwiając swoim podobieństwem i dokładnością 
wykonania. Na-
stępnie, z niemniejszą doskonałością Supramati wykonał statuę Nary: obie te 
statuy były umieszczone
w grocie i ubrane świeżymi kwiatami.
Niejednokrotnie, kiedy artyści zachwycali się swoim dziełem, doznawali wrażenie 
jak gdyby marmu-
rowe głowy ożywały, witały ich uśmiechem i kochającym wzrokiem.
Zajmowali się także wytapianiem metali: złota, srebra i robili z nich koszyki, 
naczynia i kielichy.
- Aby przyjąć i ugościć magów, nawet w naczyniach własnej roboty - mówił śmiejąc 
się Supramati.
W końcu wszystko było już przygotowane.
Pod wpływem ich woli i magicznej sztuki pustynia zamieniła się w rozkoszny ogród. 
Na urodzajnych
polach falowało złociste morze dojrzałych kłosów, szmaragdowa trawa była 
przystrojona barwnymi
kwiatami, drzewa uginały się pod ciężarem różnych owoców, kryształowe wodospady 
bulgotały pośród
jy
omszonych kamieni, a na krzewach i w kwietnikach - rzadkie kwiaty z jasnymi 
listkami rozlewały cudne
aromaty. W powietrzu rozlegał się śpiew ptaków, a po jeziorze spokojnie i 
wyniośle pływały białe i czar-
ne łabędzie. Zbudzone jakby z martwego snu, wszystko żyło, oddychało i pracowało.
Pewnego dnia rano, obejrzawszy stworzony przez nich kącik raju, przyjaciele 
stanęli przed tajem-
nym dzwonem i w zamyśleniu spoglądali na niego. Dzika przedtem równina 
rozciągająca się u podnóża
stromej skały, teraz była pokryta olbrzymimi palmami; potężne ulistnienie ich 
tworzyło zieloną kopułę,
która migotała jak szmaragd pod działaniem słonecznych blasków.
- Sądzę, żeśmy rozwiązali już nasze zadanie i dziwi mnie dlaczego nie rozlega 
się jeszcze sygnał,
mający przywołać Ebramara i innych magów dla przeglądu ukończonej przez nas 
pracy - zdumiewał się
Supramati.
- Mnie też się zdaje, iż w całej rozciągłości zastosowaliśmy przekazaną nam 
naukę. A być może, że-
śmy coś zapomnieli lub opuścili? Przy całej naszej wiedzy, pomimo wszystko 
dotychczas jesteśmy tylko
mizernymi nieukami w porównaniu z wielkimi nauczycielami prawdy i nieskończonych, 
nieodgadniętych
tajemnic tworzenia.
- Masz słuszność przyjacielu - rzekł półszeptem Supramati i nerwowym ruchem 
powiódł ręką po twa-
rzy.
Gdzie szczyt tej fali, która podchwyciła i niesie nas?
Obaj umilkli i pospuszczali głowy.
Ponieważ dzwon milczał dalej, powrócili do groty zdecydowawszy, że w pracy ich 
coś zostało pomi-
nięte.
Szczegółowo obejrzeli każdą cząsteczkę swego maleńkiego państwa, upiększając i 
ożywiając każdy
kącik wydający się im niedoskonałym, po czym znów przyszli pod wiszący dzwon, 
lecz ten trwał dalej
nieruchomo.
Strwożeni i zdumieni spoglądali na siebie obaj adepci.
- Boże! Czegóż tu jeszcze brakuje dla zadowolenia naszych nauczycieli? - 
przemówił Supramati.
- Już wiem, - odpowiedział Dachir, po chwili głębokiego namysłu.
- Brak jeszcze ołtarza na cześć Boga.
- Ach! Jak mogliśmy zapomnieć o koronie naszego dzieła! - zawołał Supramati, a 
oczy jego błysnęły.
Nie tracąc ani chwili, przyjaciele wzięli się do pracy.
Wkrótce przy stromej skale, zjawiły się dwa marmurowe stopnie; następnie, 
posłuszny potężnej woli
magów, którzy używając energii panowania nad materią od skały oddzielili 
olbrzymi sześcienny kamień,
który legł na szczycie owych stopni. W tejże chwili, z kamiennej, bryły błysnął 
jasny płomień, zmateriali-
zował się i przyjął formę promiennego, świecącego jak brylant krzyża.
Obaj magowie ze czcią upadli na kolana przed mistycznym symbolem wieczności i 
zbawienia; z serc
ich popłynęła gorąca modlitwa ku Ojcu wszechrzeczy, niedosięgłemu Stwórcy 
wszystkich cudów, który-
mi obdarzył wszechświat.
Prawie równocześnie dzwon zaczął dzwonić i jego dziwne dźwięki, potężne jak 
piorun i jednocześnie
delikatne, jak powietrzna muzyka, wstrząsnęły wszystkimi nerwami człowieka.
Pogodni i spokojni, przyjaciele powstali. Żadne pióro nie byłoby w stanie opisać 
tego, co odczuwali
obaj w tej chwili. Napełniająca ich duszę harmonia, wygaładziła i rozwiała 
wszystkie cienie, zwątpienia
i cierpienia, pożerające serce człowieka - profana, którego cielesne instynkty 
trzymają w swoich ostrych
pazurach.
Dzwon umilkł, a w oddali dał się słyszeć delikatny, melodyjny dźwięk, jakby 
harfy Eola.
- Ebramar jedzie, - zawołali jednocześnie Dachir i Supramati i obaj spiesznie 
skierowali się do brze-
gu.
Tylko co przybiła tam łódka, z której wysiadł Ebramar, trzymający w rękach małą, 
złotą szkatułkę,
a z nim jeszcze dwaj inni magowie w białych szatach, niosący coś na czerwonych 
poduszkach.
Przybyli, szli poważnie i uroczyście i zatrzymali się przed młodymi ludźmi, 
którzy stojąc, patrzeli na
nich zmieszani i niezdecydowani.
- Pozdrawiamy was mężni pracownicy, którzyście godnie zastosowali naukę i dane 
wam siły. Nie
przestawajcie iść tą drogą. Przyjmijcie należną wam nagrodę i dary od braci 
magów - rzekł Ebramar,
otwierając szkatułkę.
32
Dachir i Supramati uklęknęli, a Ebramar maczając palce w błękitnawym płynie, 
znajdującym się
w szkatułce i nakreślił im znaki na czołach. W tejże chwili na głowach młodych 
magów zabłysnął pło-
mień.
- To pierwszy listek korony magów; po nim poznają was wszyscy adepci, a siły zła 
ulękną się. Po
czym z jednej poduszki wziął dwa duże, złote znaki migające drogimi kamieniami i 
zawiesił każdemu na
szyi, zaś z drugiej, dwa magiczne kielichy, które dał im do ręki. Następnie 
podniósł i uściskał ich; dwaj
inni magowie uczynili to samo.
Pomodliwszy się przy ołtarzu wszyscy przeszli do groty, gdzie młodzi gospodarze 
podali gościom
obiad składający się wyłącznie z produktów ich wyspy. Zawiązała się ożywiona 
rozmowa, podczas któ-
rej Ebramar zakomunikował uczniom, że towarzyszący mu magowie postanowili 
osiedlić się na wyspie
użyźnionej dzięki ich trudom i zbudować tutaj dom dla specjalnych naukowych prac. 
Oni mieli odjechać
tego samego wieczoru i wrócić po kilku dniach. Zaś Ebramar zamierzał spędzić na 
wyspie cały, następ-
ny dzień dla szczegółowego przeglądu ich posiadłości, a wieczoerm - odjechać 
razem z nimi do jednego
z himalajskich pałaców.
Na drugi dzień Ebramar z uczniami zwiedził wyspę. Wszystko zostało dokładnie i 
szczegółowo przej-
rzane, przy czym Supramati z Dachirem zdawali relację jakich sposobów używali do 
tego, aby uczynić
urodzajnym i ożywić powierzony im pustynny skrawek ziemi.
Ebramar chwalił, sądził i objaśniał dopełniając swój przegląd teoretycznymi i 
praktycznymi wskazów-
kami w dziedzinie nauki zastosowanej przez obu adeptów.
Po powrocie do groty, w dalszym ciągu rozmowa dotyczyła tego samego tematu. 
Supramati pokazy-
wał elektryczne baterie z pomocą, których przyśpieszał rozwój zarodków zwierząt 
i roślin, wydzielonych
z pierwotnej materii, dodając przy tym, że nie jeden raz żałował, iż nie mógł 
bezpośrednio posługiwać
się tajemną esencją, która mogłaby w okamgnieniu przywrócić, lub w pełni 
stworzyć organizm jak na
przykład: drzewo, lub nawet ludzkie ciało.
- Lecz poleciłeś nam iść powolną, naukową drogą, przeto staraliśmy się nie 
odstępować od tego pro-
gramu - oświadczył.
- Takie ograniczenie było niezbędne, aby wtajemniczyć was we wszystkie szczegóły 
pracy mechani-
zmu przyrody. Bo posługiwanie się pierwotną materią jest stosunkowo łatwe - 
odrzekł z uśmiechem
Ebramar.
- Ależ ja nie mam zamiaru protestować przeciwko takiemu rozporządzeniu, mądremu 
i pożyteczne-
mu, jak w ogóle każda z twoich wskazówek - odpowiedział wesoło Supramati.
Chciałem ci zadać inne pytanie nauczycielu. Wiedząc, że pierwotna materia ma 
własność ożywienia
i przywracania życia, czyż nie można byłoby przy jej współdziałaniu oddalić 
śmierci planety i zasilić wy-
czerpane soki naszej ziemi? Ta niezwykła esencja jest do tego stopnia 
płodotwórcza, że wystarczy nie-
skończenie małej cząsteczki, aby dokonywać prawdziwych cudów. Czyż nie można by 
zrobić zapasów
eliksiru życia w niedostępnych miejscach i kiedy osłabną, lub wyschną naturalne 
jego źródła, innym spo-
sobem tchnąć życie; jak na przykład: zlewając nim ziemię, wyhodować lasy, 
odrodzić zanikła roślinność,
lub zboże dla wyżywienia biednych w czasie głodu?
- Na całej planecie, - powiedział Ebramar - nie można byłoby tego zastosować; 
jednakże w wielu
miejscach, pomoc taka jest możliwa. Lecz w każdym wypadku będzie to sztuczne 
użyźnianie - i jak tylko
zapas pierwotnej materii, - założony lub rozpylony w danym miejscu, - wyczerpie 
się, a odnowić go nie
będzie czym, - wszystko zostanie obrócone w proch i znów zamieni się w pustynię. 
Byłaby to tylko gal-
wanizacja, nie zaś wskrzeszenie. Wszak to nie ludzkie ciało; organizm planety ma 
bardziej skompliko-
wane potrzeby. A i my, wypijając eliksir życia, czyż nie umieramy w pierwszej 
chwili porażeni, jakby pio-
runem, straszną siłą połkniętego przez nas żywiołu? Dopiero później dokonuje się 
wskrzeszenie i odno-
wiony organizm gotów jest służyć nam w ciągu prawie nieskończonego czasu.
Pamiętasz Lilianę, ofiarę Narajany, ciało której zanurzył on w płynie 
zawierającym pierwotną esen-
cję?
Przypomnij sobie jak później odnowił się jej organizm.
- Tak, nauczycielu. W ciągu kilku miesięcy doszła ona do stanu zupełnej niemocy 
i myślała, że umie-
ra na skutek porażenia, a kiedy się ocknęła, to znów była młodą i silną.
- Naturalnie. Otóż taką właśnie niezupełną śmierć i wskrzeszenie, przeżywają 
planety. W indyjskich
33
tradycjach, nazywa się to - „ nocą Brahmy".
Geologiczne przewroty wstrząsają planetą i życie na niej zatrzymuje się; a po 
pewnym czasie odpo-
czynku, wzmocniwszy swoje siły, odrodzona ziemia powraca do poprzedniej pracy.
I tak, aż do ostatecznej katastrofy, która nastąpić może wcześniej lub później, 
zależnie od tego, czy
mieszkańcy planety zachowują, czy też marnują siły matki - karmicielki - 
zakończył Ebramar.
- Wszystko to rozumiem, lecz zdaje mi się, że ustanowiony na naszej planecie 
porządek nie jest ra-
cjonalny i przyczynia się do jej zguby. Dlaczego ludzkość zamieszkująca naszą 
planetę nie może być
nieśmiertelną, żyć jej życiem i w odpowiednich okresach, tutaj, otrzymywać swoje 
duchowe wychowa-
nie?
Dając niemowlętom odpowiednią dozę eliksiru, można byłoby stworzyć nowe 
pokolenie ludzi i wy-
chowywać je w potrzebnych warunkach; wówczas i doskonalenie jego postępowałoby 
szybciej.
Wszak smutno i przykro jest patrzeć, jak pokolenia następują po sobie, jedno od 
drugiego słabsze,
nikczemniejsze i bardziej zepsute. Ile istnień ludzkich przechodzi 
bezpożytecznie i szkodliwie; ile smut-
ków i cierpień, ciężkich i strasznych przejść, - przeżywają ludzie, zanim umrą; 
a i potem, zamieniają się
na takież bezpożyteczne i złe istoty.
Jeżeli przeznaczono planecie żyć długie tysiące lat, dlaczegóż nie pozwolić, 
żeby ją zamieszkiwali
mieszkańcy zdrowi, silni, piękni i uczeni? Jednego flakonu pierwotnej materii 
wystarczyłoby dla milionów
ludzi, a miejsca wszędzie jest pod dostatkiem.
Weźmy za przykład naszą ziemię. Ile setek milionów, ponad ilość obecnych 
mieszkańców, mogłaby
ona jeszcze wyżywić!
- Ile leżącej nieużytkiem ziemi dałoby się obrobić; ile wysp, nawet maleńkich 
lądów można by jesz-
cze stworzyć w miarę wzrostu ludności. Wszak obszar zajęty przez oceany jest 
olbrzymi.
Supramati mówił z ożywieniem, a Ebramar słuchał go uważnie nie przerywając. 
Kiedy młody czło-
wiek umilkł, mag uśmiechnął się i odpowiedział, gładząc swoją czarną brodę.
- Wszystko co powiedziałeś, zdaje się być sprawiedliwym i logicznym, a jednakże, 
projekt twój kule-
je pod wieloma względami.
- Po pierwsze, załamuje się na tym, że miejsca nie wystarczy dla wszystkich. Po 
drugie, zapomi-
nasz, że nasza ziemia jest szkołą, - mówiąc nawiasem dość niskiego rzędu - dokąd 
duchy przychodzą ,
aby walczyć, pracować i doskonalić swe skłonności, tak dobre jak i złe. Jak i w 
każdej szkole ludność na
planecie zmienia się dlatego, że musi ustępować miejsca dla idących z dołu. Po 
trzecie nie bierzesz pod
uwagę, jak różnorodną jest indywidualność jednostek i że nie każdy zdolny jest 
przejść „wtajemniczenie"
w rodzaju naszego, a jak trudnym jest ono - wiecie sami z doświadczenia.
Żeby pożytecznie zastosować wiedzę i siłę, jaką rozporządzacie trzeba być 
doskonałym pod każ-
dym względem. Wyobraź sobie, co uczyniłby człowiek występny obdarzony 
nieśmiertelnością i straszną
mocą, jaką daje nauka?
- Masz słuszność nauczycielu, mój piękny plan okazał się po prostu nieosiągalną 
utopią - rzekł zmie-
szany Supramati.
- Dlaczego nieosiągalną? Skąd możesz wiedzieć, że sposób o którym mówiłeś nie 
był wypróbowany
gdzieś w nieskończonej przestrzeni? Pozwól mi dodać, że myśl nie może znaleźć 
czegokolwiek nieist-
niejącego i nieosiągalnego. Niemożliwe nie może zrodzić się w myśli; to znaczy, 
że wszelka idea, choć-
by najdziwniejsza i najfantastyczniejsza - gdzieś już istnieje, inaczej mózg nie 
byłaby w stanie przechwy-
cić myślokształtu i uformować go.
A więc to o czym ty mówiłeś - istnieje; i czym więcej dusza i myśl rozwinięte, 
wyszkolone i bystre,
tym różnorodniejsze będzie wyobrażenie o możliwym; gdyż dla niemożliwego nie 
istnieje w ogóle ani
wyrażenie, ani porównanie.
To co można stworzyć, wyrazić i uformować w postaci czystej idei - jest rzeczą 
istniejącą.
Nie tutaj być może, lecz gdzieśkolwiek w innym miejscu wszechświata i jak już 
powiedziałem - im
wyższy i bardziej rozwinięty jest rozum, tym szersze są jego pojęcia o 
prawdopodobnym i możliwym,
które on wyraża jak artysta w fantastycznym obrazie.
- Ach! - westchnął Supramati. Gdyby można było pojąć cały mechanizm tworzenia; 
pojąć i zobaczyć
cel tego wstępowania zdającego się być nieskończonym; zrozumieć wielkość, która 
wydaje się dziwną,
nawet niesprawiedliwą i pokonać zwątpienie i strach, jakiego doznajemy na myśl o 
ostatecznym celu
34
wciąż dla nas niewiadomym. A jeżeli ta droga do doskonałości nie ma granicy? 
Jeżeli to jest - prawo ob-
rotu koła nie przerywającego nigdy swego ruchu; umierać, by zmartwychwstać i żyć 
- aby umierać?
- Nie, mój przyjacielu - z ożywieniem odpowiedział Ebramar. Boska mądrość 
najwyższej i nieodgad-
nionej Istoty, z której wszystko wypływa i do której wszystko powraca - nie może 
być nielogiczną. Nie-
wątpliwie, wszystko postępuje według doskonałego planu, a tylko my nie jesteśmy 
jeszcze w stanie
umysłem, objąć wszechświata w całości. Nie zapominaj, że przed nami jest 
niskończoność we wszyst-
kich kierunkach. Czy ktoś może powiedzieć, gdzie się kończy powietrzny ocean, w 
którym pływają mi-
liardy planetarnych systemów i mgławic? O ile nam wiadomo, nikt nigdy nie 
docierał do jego granic
i choć dla nas dostępna jest wielka przestrzeń - jest ona jeszcze niczym w 
porównaniu z całością.
W tym bezmiarze nasza niedoskonała myśl wszędzie napotyka na niewiadome, mąci 
się i lękliwie
zapytuje:„Czy jest gdzieś koniec"?
Lecz logika odpowiada, że tam, gdzie króluje i rządzi mądra i miłosierna boska 
siła, panuje i dosko-
nała sprawiedliwość, a kiedy pokonamy ostatnie zwątpienie i przejdziemy ostatni 
stopień, wtedy siła na-
sza i nauka znajdą niewątpliwie godne zastosowanie.
Tymczasem nie będziemy szukać tego, czego nie można znaleźć, nie będziemy starać 
się posiąść
niedościgłe, lecz dalej śmiało pracować w naszym maleńkim świecie.
I dlatego też teraz oczekuje was zejście między zwykłych ludzi. Ale czas już 
jechać moi przyjaciele!
Pożegnajcie się z kącikiem, który winien wam życie i w drogę.
Obaj uczniowie w milczeniu posłuchali i w kilka minut złożyli do skrzynek 
flakony z pierwotną esen-
cją oraz różne drobiazgi, które chcieli zachować sobie na pamiątkę.
Obrzuciwszy pożegnalnym wzrokiem grotę, gdzie upływało ich dziwne życie, poszli 
pomodlić się po
raz ostatni przed ołtarzem wzniesionym siłą ich woli, ponad którym tajemnym 
ogniem jaśniał promienisty
krzyż - wyłoniony z jądra skały mocą ich czystego pragnienia. Po krótkiej, lecz 
gorącej modlitwie wolnym
krokiem skierowali się ku piaszczystemu brzegowi. Nigdy jeszcze serca ich nie 
odczuwały tak wielkiego
smutku; nigdy ani jedno drzewo, krzak, czy kwiatek nie wydały im się tak bliskie 
i drogie jak teraz, kiedy
opuszczali je już na zawsze.
- Nie wiem, dlaczego tak mi ciężko rozstać się z tym miejscem? Zdawałoby się, że 
to po prostu zwy-
kłe miejsce badań i doświadczeń, a pomimo to doznaję wrażenia, jak gdyby 
niewidzialne łańcuchy przy-
kuwały mnie do każdego przedmiotu - ze łzami w oczach zauważył Supramati. Lecz i 
Dachir skwapliwie
otarł swoje wilgotne od łez oczy.
- Uczucia wasze moi przyjaciele są zupełnie naturalne i czyż nie domyślacie się 
sami skąd one po-
chodzą? - rzekł Ebramar.
- Łańcuchy jakie odczuwacie odlane są z waszej własnej siły, z emanacji i 
astralnego ognia waszych
istot. Do każdej rośliny, do każdego przedmiotu jesteście przywiązani jasną 
nicią swej woli; dlatego zna-
leźliście się jakby w pajęczynie i przerwanie tej fluidycznej sieci jest dla was 
tak ciężkie.
W miarę przybliżania się do brzegu wokół adeptów zbierała się coraz liczniejsza 
gromada stworzeń.
Byli to mieszkańcy wyspy, przybyli pożegnać się z nauczycielami i opiekunami, 
którzy rozumieli ich i za-
wsze okazywali miłość i troskliwość. W rozumnych oczach zwierząt odbijały się: 
wdzięczność i smutek
z powodu rozłąki.
Dachir i Supramati głaskali cisnące się ku nim zwierzęta i całowali jedwabiste 
głowy ptasząt siadają-
cych im na rękach. Potem weszli do łódki, która na zawsze unosiła ich z tego 
miejsca, gdzie nad ich
czołem zajaśniała pierwsza gwiazda magów - pierwszy kwiatek mistycznej korony 
wyższego wtajemni-
czenia.
ROZDZIAŁ VI
35
Dla odpoczynku Ebramar odwiózł uczniów do tego himalajskiego pałacu, gdzie 
Supramati po raz
pierwszy ujrzał swego nauczyciela i opiekuna. Mag oznajmił im, że teraz muszą 
się trochę przygotować
do światowego życia, oswoić z ubraniem, które przyjdzie im nosić w Europie, 
nauczyć powszechnego
języka - coś w rodzaju wolopika, lub esperanto - przyjętego obecnie jako 
międzynarodowy; jednym sło-
wem mają być gotowi do zmieszania się z ludzkim tłumem, aby nie zwracać na 
siebie uwagi. Program
ten wyraźnie zasmucał młodych ludzi. Tak już odwykli od świeckiej próżności i 
szumu, było im tak do-
brze w samotności na łonie przepięknej przyrody, w ciągłej umysłowej pracy 
zmuszającej ich zapominać
o czasie, że świadomość obowiązkowego porzucenia tego spokojnego i rozkosznego 
schroniska - była
dla nich niewypowiedzianie ciężka.
- Powiedz nam nauczycielu dlaczego nieodwołalnie musimy znów wejść w środowisko 
zwykłych lu-
dzi?
Bylibyśmy bardzo szczęśliwi pozostając tutaj z tobą i przyznaje się, że już sama 
myśl o zmieszaniu
się znów z nieświadomym, występnym i ordynarnym tłumem - budzi we mnie wstręt - 
rzekł Supramati,
gdy pewnego razu siedząc na tarasie gawędzili o oczekującym ich odjeździe.
- Mówiąc prawdę opuściliśmy dosyć dawno Europę i tam wszystko powinno się już 
zmienić, i charak-
tery, i zwyczaje; nie wiedząc jak się zachować, siłą rzeczy będziemy zwracać na 
siebie uwagę - dodał
Dachir.
- Tobie Dachirze wypadałoby być rozsądniejszym, gdyż ty już przeżywałeś podobne 
doświadczenia,
przechodząc z XV w XIX wiek i zawsze jednakowo potrafiłeś orientować się. 
Zamiast zachęcić przyja-
ciela, najmłodszego z nas - ty podtrzymujesz jego nieufność - surowo odrzekł 
Ebramar.
- Zrozumcie moje dzieci, że elastyczna dusza maga powinna umieć naginać się i 
przystosowywać
do wszelkich warunków, a oprócz tego nie może stawać się zupełnie obcą ludzkości. 
Oczekująca nas
rola w przyszłości stawia za konieczny warunek, abyśmy zawsze pozostawali do 
pewnego stopnia,
w stosunkach i bezpośrednim zetknięciu ze zmieniającymi się ziemskimi 
pokoleniami. To jest podstawo-
wym prawem naszego bractwa, ściśle przestrzeganym i w pełni zachowywanym.
Członkowie nasi zjawiali się w społeczeństwie jako zwykli śmiertelnicy i 
zmieszani z tłumem obser-
wowali jego fizyczny i umysłowy rozwój. To jest właśnie owa przyczyna, dla 
której nieodwołalnie powin-
niście wypełnić włożony na was obowiązek i jestem przekonany - wypełnicie go 
równie sumiennie, jak
ożywiliście bezpłodną wyspę - zakończył z uśmiechem Ebramar.
- Masz rację nauczycielu, teraz rozumiem konieczność przebywania od czasu do 
czasu w społe-
czeństwie ludzkim; przeciwny jestem tylko codziennemu stykaniu się z tą 
hałaśliwą gawiedzią - odrzekł
Supramati. Dachir mocno zawstydzony uwagą Ebramara - milczał pochyliwszy głowę.
- Ach jakiż dzisiaj niepomyślny dzień! Czyż ja doprawdy zawsze powinienem 
przypominać magowi
wyższego stopnia, że w każdym swoim zamierzeniu powinien przecie wszystkim 
odpędzać od siebie
wstręt i zwątpienie - te dwa mikroby, które w zarodku przekreślają wszelką 
pomyślność w przedsięwzię-
ciu.
Widząc, że Supramati również się zarumienił i opuścił głowę Ebramar dodał z 
uśmiechem:
- Ech, moi przyjaciele, po co tak tragicznie patrzeć na tę ekskursję w świat 
powszedni, ludzkiego
społeczeństwa? Spróbujmy wybrać jej dobre strony. Przede wszystkim sprawa 
moralna. Odczuwany
przez was wstręt wypływa po części ze świadomości waszej naukowej wyższości, 
wysoko wynoszącej
was ponad tłum i dlatego doznajecie wewnętrznego sprzeciwu na myśl o zetknięciu 
się z masą głupstw
i wszelkiej gnuśności. Lecz moje dzieci, sama nauka jest rzeczą względną.
- Ja wiem więcej od was i wobec profana - jestem prawie półbogiem, a 
równocześnie - jestem ni-
czym - ślepy i nędzny atom w porównaniu z archaniołem. Takie porównanie z 
wyższymi szczeblami dra-
biny wiedzy, świetnie ochładza naszą dumę i chełpliwość. Lecz człowiek jest tak 
stworzony, że czasem
jest mu przyjemnie stać w pierwszym szeregu, pośród niższych. To podnosi w nim 
szacunek dla same-
go siebie. Człowiek przekonuje się, że przedstawia sobą coś nie coś i upaja się 
skromnym uczuciem
osobistej godności. Takie zadowolenie oczekuje i was - z waszą wiedzą i 
eliksirem życia.
Wy również okażecie się półbogami. Jesteście w stanie czynić „cuda", a nimi 
wiele dobra; nikt nie
przeszkodzi wam, stać się dobroczyńcami rodu ludzkiego, a wtedy będziecie mieli 
swoje obszerne karty
3&
w dziejach świata.
Imiona wasze byłyby oczywiście i tu również nieśmiertelne, gdyby planeta nie 
taiła zdradliwego za-
miaru rozsypania się, ponieważ z resztkami jej w niewidzialnej przestrzeni, 
znikną i imiona wszystkich
bohaterów tworzących dumę narodów.
Młodzi ludzie, słuchający z natężoną dumą wesoło się roześmiali.
- Ach nauczycielu! Czy ty rzucasz cienie na swój złudny obraz dlatego, żeby 
nasza chełpliwość nie
za bardzo wzrosła i aby nas nie oślepiła krótkotrwała sława i nieśmiertelność? - 
powiedział Supramati,
któremu nagle powróciła wesołość i dobry nastrój ducha.
- Obaj jesteście niewdzięczni i chcecie się ze mną posprzeczać - śmiejąc się 
dobrodusznie - odrzekł
Ebramar.
Jeżeli nawet wasza sława okaże się krótkotrwałą tutaj na ziemi, tym dłuższą 
będzie ona w innym
miejscu.
Zapomnieliście chyba, że my przeżyjemy naszą ziemię i że na nowej planecie 
będziemy twórcami
nowej cywilizacji, zaś imiona nasze będą czczone na równi z Hermesem, Ramą, 
Zarathustrą i innymi
wielkimi nauczycielami ludzkości, o których zachowały się podania między ludźmi, 
jak o boskich królach
współczesnych złotemu wiekowi.
Słowa Ebramara do reszty rozproszyły smutny nastrój uczniów. Rozmowa przeciągała 
się i młodzi
magowie wesoło żartowali ze swego przyszłego debiutu w świecie i oczekujących 
ich tam zdarzeń.
W ostatnich czasach Supramati zaczął spostrzegać, że podawane im pożywienie było 
coraz bardziej
materialne i czuł, że ciało jego stawało się cięższe. Zapytany o to Ebramar 
odpowiedział, iż koniecznym
jest już teraz doprowadzić ich organizm do takiego stanu, który pozwoli im żyć i 
swobodnie obracać się
w tłumie, nie zwracając na siebie uwagi.
- Wszak tam nie możecie żyć odżywczym proszkiem. Będziecie obracać się pomiędzy 
zwykłymi
śmiertelnymi i dlatego powinniście pić i jeść jak oni wszyscy, lecz oczywiście 
wegetariańskie pokarmy.
A po powrocie - bądźcie spokojni - znów was oczyścimy - dodał Ebramar.
Mag wręczył im także podręcznik i słownik powszechnie używanego wówczas języka, 
stworzonego
z mieszaniny wszystkich europejskich narzeczy i języków, a także i chińskiego. 
Przywykłszy do innych,
bardziej trudnych i oderwanych zajęć, adepci bez specjalnego trudu nauczyli się 
nowego języka, który
mówiąc szczerze wydawał się im najbardziej nieharmonijnym i szorstkim.
- Co za dzika mowa - zauważył Supramati.
Zdecydowano wreszcie, że odjadą do pałacu położonego koło Benaresu, w którym 
kiedyś mieszkała
Nurwadi; tam spotkają się z młodym wtajemniczonym niższego stopnia, który będzie 
przewodnikiem
i przewiezie ich do miejsca przeznaczenia. Pozostanie on przy nich w roli 
sekretarza, wypełniając rozka-
zy i polecenia niezrozumiałe dla profana. Natomiast co do daty bieżącego roku, 
zmian zaszłych w świe-
cie w czasie przebywania z dala od ludzi, jak również co do miejsca 
przeznaczonego im do zamieszka-
nia, Ebramar uparcie nie chciał udzielić żadnych wiadomości.
- Ja nie chcę wam psuć świeżości wrażeń, niech to dla was będzie niespodzianką. 
Sama nazwa, jak
również liczba roku i miesiąca nie przedstawiają jeszcze nic bez żywej 
rzeczywistości, będącej dla nich
ilustracją - w tonie przyjacielskim odpowiedział nauczyciel.
W końcu nadszedł czas rozłąki. Ebramar pobłogosławił ich, długo trzymał w swoich 
objęciach, po
czym dał im jeszcze niektóre ostatnie wskazówki i odprowadził do wyjścia.
- Nie żegnam się z wami, gdyż w razie potrzeby zawsze możemy porozumiewać się 
osobiście.
Szczęśliwej podróży moje dzieci! Przy bramie za ogrodem oczekują was konie i 
świta. Do Benaresu
przyjedziecie po dawnemu; bowiem u nas tu jeszcze mało zmian, a tam znajdziecie 
się już we władzy
najnowszej cywilizacji.
Zupełnie jakby fala nowego życia owionęła Supramatiego i Dachira, kiedy złocona 
brama zamknęła
się za nimi.
Wsiedli na wspaniałe konie w bogatej uprzęży i w towarzystwie kilku Hindusów 
ruszyli do Benaresu.
Była już noc, kiedy przybyli do pałacu, który okazał się nietknięty i w takim 
stanie, jak gdyby go wczo-
raj opuścili.
Z głębokim szacunkiem, lecz o wiele mniejsza liczna służba powitała przybyłych, 
a w poczekalni
oczekiwał ich młody człowiek z tym dziwnym spojrzeniem, jakie wyróżnia 
nieśmiertelnych i przedstawił
37
się jako sekretarz jego książęcej mości - Leonjusz Niwara.
Z ciekawością przyglądali się przyjaciele swemu nowemu sekretarzowi, który nie 
miał hinduskiego
ubrania, lecz miał na sobie coś w rodzaju długiego fraka, jasnoszarego koloru z 
błękitnymi wyłogami i je-
dwabną koszulę, białą w niebieskie paski; zamiast kamizelki nosił szeroki 
skórzany pas.
- To nowa moda! - pomyślał Supramati wstrzymując się od śmiechu na widok 
kostiumu i uczesania
swego sekretarza. Boże miłościwy i ja muszę tak samo się wystroić - westchnął z 
głębokim żalem na
myśl, że przyjdzie mu porzucić lnianą lub wełnianą odzież, lekką i wygodną, do 
której tak przywykł. Po
obfitym śniadaniu, jakiego dawno już nie spożywali, sekretarz zaprosił ich do 
sypialni celem przebrania
się. Przede wszystkim Niwara zaproponował im kąpiel w przyległym pokoju, gdzie 
stały dwie wanny
z różową, bardzo pachnącą wodą. Następnie sekretarz sam pomógł się im przebrać. 
Z wielkiego, plecio-
nego kosza wydobył on dwa kompletne garnitury składające się z: batystowych 
koszul z drobnymi fałda-
mi na piersiach, wąskich czarnych spodni, skórzanych bucików, szerokiego, 
czarnego atłasowego pasa
zastępującego dawną kamizelkę i długiego, czarnego aksamitnego surduta z 
szerokimi wyłogami, boga-
to haftowanymi różnobarwnym jedwabiem rękawami.
Pod kołnierzem na błękitnej wstążce Supramati zawiesił swoją gwiazdę maga; 
jaśniała ona, jak ma-
łe, elektryczne słońce i dlatego ukrył ją pod szerokim pasem. Zapiął wykładany 
kołnierz koszuli, a szyję
owinął miękkim szalikiem z czarnego jedwabiu i przypiął do niego szpilkę z 
szafirem, podaną przez Ni-
warę; następnie zaczął oglądać się w lustrze. Garnitur był gustowny i świetnie 
dopasowany, lecz nie po-
dobało mu się jego uczesanie. Niwara krótko ostrzygł im włosy z tyłu, a tylko na 
czubku i po bokach po-
zostawił gęste kędziory, które swobodnie opadały na czoło.
Dachir również był gotowy i zbliżywszy się poklepał przyjaciela po ramieniu.
- No dosyć tego zachwycania się.
Jesteś bardzo piękny i bądź spokojny - w zdobywaniu serc niewieścich nie będzie 
niepowodzeń...
Nikt nawet nie przypuści, żeś ty już wiekowy hultaj - zażartował.
Supramati odwrócił się i obejrzał go również. - A i ty jesteś tak piękny, jak ja; 
uczesanie a'la żyrafa
pasuje ci jeszcze bardziej niż mnie. Nikt nie pomyśli, że jesteś o czterysta lat 
ode mnie starszy - śmiejąc
się odciął Supramati.
- No, a co się tyczy podbijania serc, to ty z pewnością będziesz ich miał więcej 
ode mnie dlatego, że
ja jestem żonatym i statecznym człowiekiem.
Przyjaciele narzucili na ramiona czarne płaszcze na jedwabnej podszewce, włożyli 
filcowe kapelu-
sze z szerokimi rondami, wzięli rękawiczki z różowej skóry i poszli za 
sekretarzem, który wstępował po
krętych schodach, wiodących na taras wysokiej wieży otoczonej balustradą.
Supramati z ciekawością obejrzał się wokół i pomyślał, że widocznie nie pojadą 
koleją. Nagle zoba-
czył w powietrzu wielką gwiazdę, zbliżającą się z zawrotną szybkością.
- Sądzę, że chyba nie pojedziemy na tej gwieździe?
-Zapytał, śmiejąc się.
- Ależ przeciwnie. To jest samolot, który stanowi własność panów - odrzekł z 
uśmiechem sekretarz.
Po chwili długa, cylindryczna skrzynia w kształcie cygara, z dwoma wielkimi 
umieszczonymi na koń-
cach okrągłymi i jasno oświetlonymi oknami - zatrzymała się na wysokości tarasu 
wieży. Niwara otwo-
rzył drzwiczki w balustradzie, drugie otworzyły się z boku owego dziwnego cygara 
skąd wyrzucono po-
most i umocowano go do żelaznych kółek wmurowanych w ścianę. Aparat świszczał i 
drżał jak elek-
tryczny motor. Dachir i Supramati przeszli na statek, a za nimi Niwara, zaś 
sługa Hindus przeniósł dwie
skrzynie.
Swoim wewnętrznym urządzeniem samolot przypominał wagon z trzema przedziałami. 
Dwa z nich
były przeznaczone na salon i sypialnię, a trzeci - na pokój dla sekretarza; zaś 
po obu końcach znajdo-
wały się pomieszczenia dla pilota, obsługi i bagażu.
W sypialni mniejszej od salonu były dwa niskie, wąskie tapczany i umywalnia z 
toaletowym stolikiem,
wszystko lakierowane; w obiciach i wykończeniu przeważał kolor biały i błękitny 
ze złotym. Każdy z tych
pokoi miał jedno okrągłe okno, zasłonięte w tej chwili jedwabną storą.
W okamgnieniu został zdjęty mostek, drzwi się zatrzasnęły i lekkie stuknięcie 
oznajmiło, że samolot
ruszył w drogę. Po chwili sługa przyniósł herbatę z biszkoptami i w milczeniu 
się oddalił. Niwara również
nie pokazywał się więcej. Po krótkiej pogawędce Dachir zaproponował udanie się 
na spoczynek.
38
- Późno już, więc odczuwam znużenie; najwidoczniej wiozą nas dokąd należy i 
rozbudzą, kiedy bę-
dzie potrzeba.
Ciekawość i nerwowe podniecenie nie dały im długo spać; zaledwie zaczęło świtać 
obudzili się i Su-
pramati podniósł okienną zasłonę. Daleko, w dole pod nimi widniała ziemia; gdzie 
niegdzie dawały się
zauważyć budowle i wodne przestrzenie, lecz wysokość lotu nie pozwalała na 
rozpoznanie szczegółów.
Stwierdzili również, że ich powietrzny statek miał wielu towarzyszy: czarne roje 
samolotów, wszelkich
rozmiarów migały w powietrzu we wszystkich kierunkach. Znudziwszy się patrzeniem 
przez okno, Su-
pramati usiadł; wkrótce zjawił się Niwara, a nstępnie i sługa ze śniadaniem. 
Zaraz po śniadaniu przyja-
ciele szczegółowo obejrzeli interesujący ich mechanizm powietrznego statku. W 
ogóle nowy sposób
przenoszenia się z miejsca na miejsce podobał im się; urządzenie czyniło zadość 
wszelkim wymaga-
niom wygód; jazda szybka i nie męcząca, jak to bywało na kolejach żelaznych. 
Nastał dzień i słońce
świeciło tak jasno, że trzeba było opuścić żaluzje.
- Czy daleko jeszcze jesteśmy od celu naszej podróży? A propos, czy nie jedziemy 
przypadkiem do
Paryża?
- zapytał Supramati wyciągając się w fotelu.
- O nie, Paryż dawno już nie istnieje; został zniszczony przez ogień. Supramati 
lekko pobladł.
- Czyż to możliwe? Alboż pożar mógł zniszczyć tak wielkie miasto? Prawdopodobnie 
spaliła się ja-
kaś część.
- Zniszczone zostało do gruntu wszystko. Była to bowiem skomplikowana katastrofa; 
najpierw z zie-
mi wybuchnęły duszące gazy zarażające powietrze, następnie potworzyły się 
rozpadliny i wiele budowli
zapadło się; wreszcie z ziemi buchnął ogień i wszystkie gazowe i elektryczne 
przewody - zapłonęły. By-
ło to prawdziwe morze ognia, pożerające wszystko.
Ja wiozę waszą książęcą mość do Carogrodu, czyli dawnego Konstantynopola - dodał 
Niwara,
chcąc widocznie rozproszyć przygnębiające wrażenie odbijające się na twarzach 
podróżnych - i wkrótce
tam przybędziemy.
- Czy Konstantynopol należy jeszcze do ottomańskiego imperium? - spytał Dachir.
- Nie. Muzułmanie już dawno wypędzeni są do Azji, gdzie utworzyli własne, nawet 
bardzo silne
w obecnej chwili państwo, mimo konkurencji Chin, które również rozwinęły się i 
opanowały Amerykę, za-
lewając ją żółtą rasą.
Co się tyczy Carogrodu, to jest on obecnie stolicą cesarstwa rosyjskiego, 
jednego z najsilniejszych
państw świata, które stoi na czele wielkiego, wszechsłowiańskiego związku. 
Austria już nie istnieje; roz-
padła się na składające ją narodowości, z których jedna część - czysto niemiecka, 
przyłączyła się do
Niemiec, a pozostałe, w tej liczbie także Węgry - zlały się ze słowianami.
- Oto już dolatujemy - rzekł sekretarz spoglądając w okno. Samolot ląduje. 
Dachir i Supramati ze
zdziwieniem spojrzeli na siebie. Musimy przestudiować całą nową geografię i 
porządny kawał historii,
ażeby przyzwoicie znaleźć się w towarzystwie - zauważył z westchnieniem 
Supramati.
Po czym zbliżywszy się do okna podniósł zasłonę, a Dachir stanął obok niego. 
Statek powietrzny
znacznie opuścił i zwolnił lot. Teraz można było wyraźnie dojrzeć rozciągający 
się pod nimi obraz.
Złoty Róg mało się zmienił, a na wybrzeżu morza spokojnego i gładkiego, jak 
zwierciadło rozpostar-
ło się olbrzymich rozmiarów miasto, nad którym w wielu miejscach wznosiły się 
gmachy niezwykłej wy-
sokości, panujące nad innymi domami, zupełnie jak latarnie morskie. Wokół tych 
budowli, jak pszczoły
koło ula przylatując i odlatując - roiły się całe powietrzne flotylle wszelkich 
rozmiarów. Po kilku chwilach
samolot ich również przybił do obszernej platformy zapełnionej ludźmi. Podróżni 
nasi zobaczyli teraz, że
znajdują się na dachu olbrzymiego budynku, wysokiego jak wieża Eiffel; wieża ta 
z drugim gmachem
tych samych rozmiarów połączona była długim mostem, po którym tam i z powrotem 
przebiegały wago-
niki a pasażerami. Niwara objaśnił magom, że te dwa gmachy to przystanie: jedna 
dla odjeżdżających,
druga dla przybywających; ale ponieważ w obu były hotele i restauracje, to i 
ruch między nimi był bardzo
ożywiony. Chociaż ubiorem swoim Supramati i Dachir nie różnili się od innych 
ludzi, to jednak coś przy-
ciągało ku nim uwagę; i liczne, ciekawe spojrzenia zatrzymywały się na 
podróżnych, gdy w towarzystwie
Niwary i sługi powoli szli po platformie, a potem opuszczali się do salo- 
dźwigów. Wyszedłszy z klatki
dźwigowej, znaleźli się w dużej, okrągłej sali, gdzie po środku w basenie bił w 
górę srebrzysty snop wo-
dy; wokół zaś widoczne były sklepione drzwi, wiodące do innych dźwigów i wind. 
Wzdłuż ścian prze-
je
strzeń pomiędzy drzwiami zajmowały drzewa i różne rośliny, pośród których 
rozstawione były fotele
i otomany pokryte czerwoną skórą oraz stoły i etażerki, pełne książek i 
czasopism.
Zdecydowano, że Dachir wystąpi w świecie pod imieniem księcia Dachira, młodszego 
brata Supra-
matiego.
Rzeczywiście bowiem, obaj tak byli przywiązani do siebie, że uważali się za 
braci.
Przez jedne z licznych drzwi, podróżni nasi wyszli na szeroki dziedziniec, gdzie 
oczekiwał ich pojazd
podobny do samochodu, lecz o wiele lżejszy i piękniejszy.
Kiedy magowie i sekretarz wsiedli do niego, Supramati zapytał:
- Dokąd teraz jedziemy?
- Do pałacu waszej książęcej mości, gdzie wszystko już przygotowane dla 
przyjęcia i zamieszkania
pana wraz z jego bratem. Rozkazałem jechać bezpośrednio, aby panowie mogli 
zobaczyć miasto - do-
dał Niwara.
Widocznie umyślnie pojazd toczył się wolno długimi, zadrzewionymi ulicami, mijał 
skwery upiększo-
ne kwietnikami i fontannami; w ogóle całe miasto odznaczało się obfitością 
zieleni. Zewnętrzny wygląd
domów mało się zmienił, tylko fasady były nadzwyczaj dziwacznie upiększone w 
jakimś nowym stylu,
który wydawał się Supramatiemu mało ozdobny i pretensjonalny. Poprzez brązową, 
rzeźbioną bramę
z napisem „Galerie Handloweę, wjechali do wspaniałego ogrodu. W cienistych jego 
alejach wznosiły się
altany, kioski i galerie z magazynami, w których zebrane były najrożnorodniejsze 
i najbogatsze wytwory
wszystkich krajów świata. Setki pojazdów poruszały się w różnych kierunkach; zaś 
w alejach przezna-
czonych dla pieszych, stało mnóstwo zajętych przez odwiedzającą ogród 
publiczność.
Nowy Konstantynopol stał się bezsprzecznie najwspanialszym miastem; starych 
dzielnic wschodnie-
go typu z wąskimi ulicami, bazarami i dawnymi, typowymi ich mieszkańcami - 
nigdzie już nie było widać.
Na pytanie Supramatiego Niwara odrzekł, że na krańcu miasta pozostała jeszcze 
jedna wschodnia
dzielnica; zachowała się również i część starych bizantyjskich ścian, 
ochranianych i podtrzymywanych
jako historyczny pomnik zamierzchłej przeszłości.
Żywe zainteresowanie widokiem miasta kipiącego życiem, od którego Supramati i 
Dachir zupełnie
już odwykli, tak pochłonęło obu, że nie wiedzieli w końcu, gdzie patrzeć i co 
wpierw oglądać, skutkiem
czego wrażenia ich rozpraszały się. Tym nie mniej widok kilku osób pośród 
snującego się tłumu tak ich
uderzył, że Supramatiemu wyrwał się okrzyk zdumienia.
- Spójrz Dachirze na tych troje. Być może, że ja mam kurzą ślepotę, bo czyż 
możliwym jest, aby tole-
rowano obecnie podobny bezwstyd na ulicy?
W tej chwili samochód przecinał ulicę i kilku przechodniów zatrzymało się, aby 
dać wolną drogę po-
jazdowi.
Uwagę Supramatiego zwróciły dwie damy i mężczyzna, którzy - na pierwszy rzut oka 
ludzi przesiąk-
niętych jeszcze starymi zasadami przyzwoitości - byli ubrani, lub raczej 
rozebrani w najbardziej nieprzy-
zwoity sposób.
Damy miały na sobie coś w rodzaju gazowej tuniki sięgającej zaledwie do kolan, 
lecz tak przezroczy-
stej, że całe ciało widoczne było z najdrobniejszymi szczegółami.
Na barwnych jedwabnych pasach wisiały z ich boku duże, koronkowe, haftowane 
woreczki; na no-
gach miały sandałki ze złoconej skóry z pierścieniami na palcach, zaś na rękach 
skórzane rękawiczki
sięgające do łokci; parasol i słomiany kapelusz na wysoko upiętych włosach - 
dopełniały toalety. Ko-
stium mężczyzny był nie mniej swobodny; krótka koszula była z takiej samej 
przezroczystej materii,
ściągnięta w pasie rzemieniem z przyczepionymi do niego po obu stronach dużymi, 
skórzanymi torebka-
mi; na szyi miał zawieszony złoty łańcuch z zegarkiem i maleńkim notatnikiem; 
zaś na głowie kapelusz
z szerokim rondem, podobnie jak Supramati. Trzymając pod pachą teczkę, palił on 
cygaro i wesoło roz-
mawiał z towarzyszkami.
- Co za bezwstydnicy! Czy to obłąkańcy, czy maniacy? I pozwalają im chodzić po 
ulicy i obrażać mo-
ralność publiczną! - z oburzeniem rzekł Supramati.
- Ja widziałem już podobnych modnisiów na przystani, a także w handlowej galerii 
i byłem mocno
przerażony - zauważył Dachir.
Młody sekretarz obojętnym spojrzeniem obrzucił dziwnych przechodniów, 
najwidoczniej ani trochę
nie zdziwił go ich wygląd.
40
- To są członkowie towarzystwa „Piękno i natura".- odpowiedział. Według ich 
przekonań, ciało ludz-
kie jako wyższy twór natury, nie może być nieprzyzwoitym i tylko obłuda i 
fałszywy wstyd wymagają
przykrycia go. Jeżeli można pokazywać twarz, ręce, szyję itp. - mówią oni - to 
śmiesznym jest zakrywać
pozostałe części równie piękne, doskonałe i pożyteczne. Nagość jak i piękność - 
są „poświęcone" we-
gług ich pojęć, a ponieważ teraz panuje zupełna swoboda przekonań, to 
pozostawiają ich w spokoju
i nikt nie zwraca na to uwagi.
- Czy dużo jest takich czcicieli świętej nagości? No, a zimą czy oni chodzą po 
ulicy również rozebra-
ni? - żartobliwie spytał Dachir.
- Szczególnie jest ich dużo we Francji i Hiszpanii, lecz w ogóle - spotykani są 
wszędzie. W XX wieku
były robione pierwsze próby, aby zdobyć dla nagości prawo obywatelstwa w 
towarzyskim życiu; począt-
kowo spotkały się z silną opozycją, która powoli słabła, a ponieważ adepci stali 
twardo przy swoich prze-
konaniach, to w końcu zyskali swoje prawa. Początkowo ukazywali się na scenie w 
żywych obrazach;
następnie urządzali osobne kółka, a kiedy nastała era nieograniczonej swobody 
osobistej, zaczęli cho-
dzić i po ulicach. Teraz już do nich wszyscy przywykli, mają swoje kluby, kasyna, 
zebrania, teatr, itd. Zi-
mą zaś i w czasie niepogody noszą oni zwykłą odzież, lecz w innych miejscach 
pozostają wierni swoim
przekonaniom.
- Piękne przekonania - mruknął Supramati, a zobaczywszy przechodzącego drogą w 
tej chwili nowe-
go członka towarzystwa „Piękno i natura" - odwrócił się ze wstrętem.
Jechali teraz wzdłuż Bosforu ulicą wysadzaną pięknymi drzewami; następnie pojazd 
skręcił na dzie-
dziniec wyłożony marmurowymi płytami i zatrzymał się pod kolumnami pałacu. Dwóch 
służących szybko
podbiegło, aby pomóc wysiąść przybyłym panom; w poczekalni zebrał się pozostały 
służbowy personel,
a wytwornie ubrany i okazale wyglądający administrator wypowiedziawszy słowa 
powitania, przeprowa-
dził ich do wewnętrznych apartamentów na pierwszym piętrze. Zwolniwszy służbę 
mówiąc, że do obiadu
chce pozostać sam, aby odpocząć, Supramati obejrzał swoje nowe, osobiste 
pomieszczenie: sypialnię,
pracownię, gabinet, bibliotekę, salon i jadalnię. Wszystko było urządzone z 
królewskim przepychem,
lecz najbardziej podobała mu się sypialnia. Ściany były z prawdziwej kości 
słoniowej, nie zaś z jakiegoś
imitującego ją materiału; a pokrycia meblowe i draperie były z jedwabiu koloru 
malinowego. Lecz nagle,
całe to umeblowanie przestało go ciekawić, kiedy na stole w gabinecie zobaczył 
paczkę dzienników.
Niecierpliwie chwycił pierwszą z brzegu gazetę i gdy otworzył ją, wzrok jego 
padł na datę: „14 lipca
2284r."
Gazeta zadrżała w jego ręku i oczy zaszły mgłą.
Opanowany nagłą słabością opuścił się na fotel stojący przy stole i wsparłszy 
się na łokciach - ści-
snął głowę rękami.
Upłynęły trzy wieki jego życia, a on nawet tego nie zauważył... Serce mu się 
ścisnęło i nieznane do-
tychczas uczucie strachu, rozpaczy i świadomość osamotnienia opanowały jego 
duszę. Lecz słabość ta
nie trwała długo; silna wola pokonała ją i przywróciła mu zwykły spokój.
Cóż znaczył czas? Nieuchwytny mocarz, z którym liczy się tylko szybko 
przechodzące ziemskie
człowieczeństwo, stara się regulować go. Pochłonięty umysłową pracą - zapomniał 
o czasie. A czy
wreszcie nie wszystko jedno, czy dwa, trzy, czy dziesięć pokoleń zeszło z 
życiowej sceny w czasie jego
nieobecności? Wszak wszyscy oni jednakowo mu obcy... Supramati ciężko westchnął, 
powiódł ręką po
twarzy jakby chciał odpędzić dokuczliwe myśli i wyprostował się. Znów wziął 
gazetę i w tej chwili wzrok
jego zatrzymał się na własnej ręce, białej i delikatnej - ręce młodego człowieka, 
najwyżej trzydziestolet-
niego... Gorzki, ironiczny uśmiech przemknął po jego twarzy. Otworzywszy gazetę 
zatytułowaną „Praw-
da" zaczął czytać.
Przed zetknięciem z ludźmi, chciał trochę zorientować się w nowym życiu. 
Przejrzawszy gazety roz-
trząsające małoznaczące zagadnienia codziennych wypadków, Supramati odszukał w 
bibliotece ency-
klopedię i zaczął ją wertować. Przede wszystkim chciał się zaznajomić z 
dziedziną finansową i poznać
system monetarny. Było to niezbędne dla potrzeb codziennego życia, aby nie 
okazać się śmiesznym
wobec ludzi i nie zwracać na siebie ich uwagi niezrozumiałą niewiedzą. Oprócz 
tego chciał stwierdzić,
co posiadał wówczas w Europie i przejrzeć rachunki administratorów swoich 
posiadłości.
Cały był jeszcze pogrążony w rozpoznawaniu monet, kiedy zaproszono go na obiad. 
Dachir był już
w jadalni i przedstawił mu swojego osobistego sekretarza.
M
Obiad chociaż wegetariański, był jednak wyborny.
Przy stole gawędzili o różnych drobiazgach, a po obiedzie przeszli do 
apartamentów Supramatiego.
Usiedli w gabinecie i Supramati w milczeniu podał Dachirowi gazetę wskazując na 
datę.
- Ja już się dowiedziałem, żeśmy się postarzeli o trzy wieki. Taka sama gazeta 
oczekiwała w pokoju
i na mnie - odrzekł śmiejąc się Dachir. Miałem już niejedną niespodziankę w tym 
rodzaju. Lecz nie dlate-
go przyszedłem do ciebie - dodał. Zamierzam jutro odjechać...
- Jak to!? Chcesz mnie opuścić? - przerwał mu Supramati.
- Tak. Będziemy się zabawiać, każdy po swojemu - rzekł śmiejąc się Dachir. Po 
naradzie z moim se-
kretarzem - mówiąc nawiasem, jest to zachwycający młodzieniec, postanowiłem 
przede wszystkim poje-
chać do pałacu Graala i odwiedzić niektórych przyjaciół. Następnie pojadę z Nebo 
- moim sekretarzem -
do Francji i Hiszpanii, gdzie mam nadzieję spotkamy się ze sobą, gdy ci się 
sprzykrzy Carogród.
- Czy będziesz może w miejscu, gdzie stał niegdyś Paryż? - posępnie zapytał 
Supramati.
- Nie, to dla mnie mniej ciekawe. Lecz dowiedziałem się, że oba te kraje 
złączone razem, utworzyły
jedno żydowskie państwo i ciekaw jestem zobaczyć, jak urządzili się u siebie 
żydzi, ci niezmordowani
burzyciele wszelkich, państwowych ustroi. Poza tym jeszcze jedna nowość, która 
może cię zasmucić,
jeżeli pod powłoką maga żyje jeszcze Anglik!
- Czyż i Londyn ucierpiał od katastrofy, która zniszczyła Paryż? - z ożywieniem 
spytał Supramati.
- Niestety, jeszcze gorzej! Straszna katastrofa zniszczyła dużą część Anglii, 
którą następnie pochło-
nął ocean.
Supramati pobladł, drgnął i oparł się o stół. W tej chwili zapomniał o swojej 
nieśmiertelności, o ma-
gicznej wiedzy i minionych wiekach; teraz był tylko Ralfem Morganem, angielskim 
patriotą zdruzgota-
nym niesłychanym nieszczęściem jakie nawiedziło jego ojczyznę.
Nastąpiło krótkie milczenie.
- Czy dowiedziałeś się jakich szczegółów o tym nieszczęściu i kiedy ono miało 
miejsce? - zapytał po
chwili ze zwykłą już zimną krwią.
- Sto osiemdziesiąt, czy dwieście lat temu, nie pamiętam dokładnie daty, 
nastąpiło straszne trzęsie-
nie ziemi; angielska część wyspy zapadła się, a pozostała tylko górzysta część 
Szkocji, utworzyła nie-
wielką wyspę. I wyobraź sobie Nebo mówił mi, że nasz stary zamek, w którym 
przechodziłeś pierwsze
wtajemniczenie - ocalał na swoim urwisku. Wprawdzie trzeba w nim było dokonać 
poprawek, lecz bar-
dzo nieznacznych - odpowiedział Dachir.
- To, co przeżywał świat w czasie naszej nieobecności jest wprost okropne i 
muszę poważnie zająć
się historią zaszłych w nim zmian. Wprawdzie powierzchnia ziemi wiele razy 
zmieniała już swój kształt;
ginęły całe lądy, lecz w porównaniu ze zbliżającym się ostatecznym zburzeniem 
planety, te częściowe
nieszczęścia - są drobnostkami.
Jednakże, pomimo wszystko „dawny człowiek" tak twardo w nas siedzi, że 
zniszczenie mojej starej
Anglii uderzyło mnie zbyt boleśnie i nie mogę jeszcze pogodzić się z myślą, iż 
Londyn z wielomilionową
ludnością, ze wszystkimi jego historycznymi i naukowymi skarbami spoczywa na 
dnie oceanu!...
- Trzeba się przyzwyczaić do wszystkiego; jest to jakby przygotowanie do innego 
rodzaju ciężkich
doświadczeń, oczekujących nas przy śmierci naszej planety - wtrącił z 
westchnieniem Dachir. Po czym
zanurzywszy palce w swoich gęstych, czarnych włosach dodał:
- Jednakże w obecnej chwili jesteśmy tutaj w tym celu, żeby żyć pośród ludzi; 
dlatego też będziemy
ludźmi i zaczniemy żyć jak szczęśliwi śmiertelnicy. Czy zamierzasz dzisiaj 
gdzieś wyjść?
- Nie, dzisiejszy wieczór chcę spędzić na czytaniu tej encyklopedii, aby trochę 
zorientować się w hi-
storii i geografii; jeżeli chcesz, to zostań dla towarzystwa. Zaś jutro z rana 
pomówię z administratorem
i Niwarą, aby doprowadzić do porządku moje finansowe sprawy - rzekł Supramati.
- Znakomicie, będziemy dziś studiować współczesną historię, a jutro po południu 
odjadę. Oprócz te-
go, wypadałoby pójść spać wcześnie i postarać się zaraz zasnąć, żeby uspokoić 
nerwy - odpowiedział
Dachir.
- O, tak! Spać, spać! Każdego dnia dziękuję Bogu, że nasza nieśmiertelność nie 
pozbawiła nas tego
boskiego daru ...snu.
ROZDZIAŁ VII
42
Na drugi dzień po śniadaniu - Dachir odjechał.
Podczas śniadania i obiadu, piękna muzyka i wspaniały śpiew rozweselały 
towarzystwo; Niwara ob-
jaśnił, że są to instrumenty w rodzaju dawnych gramofonów, tylko bardziej 
elektronicznie udoskonalone.

Po odjeździe przyjaciela Supramati jeszcze bardziej odczuł swoją samotność.
Od samego rana przy pomocy Niwary pracował z całym tuzinem administratorów i 
przekonał się, że
w dalszym ciągu rozporządzał jeszcze majątkami, pałacami i kapitałami niemal we 
wszystkich krajach.
Wydawało mu się prawie cudem, że niektóre z dawnych dóbr znajdowały się teraz w 
jego posiadaniu
i postanowił nieodwołalnie je obejrzeć. Jednakże to zetknięcie z materialnym 
światem, od którego zupeł-
nie już odwykł zmęczyło go więcej niż najbardziej zawiła magiczna praca.
Pożegnawszy się z Dachirem, znużony Supramati odszedł do swego gabinetu, usiadł 
przy otwartym
oknie i przesiedział tak kilka godzin; zatopiony w marzeniach o przeszłości i 
roztrząsając stare wspo-
mnienia, równocześnie upajał się wspaniałym widokiem Bosforu ze ślizgającymi się 
po nim motorówka-
mi. Z nadejściem wieczornego chłodu, postanowił przejść się po mieście. Był to 
najlepszy środek, aby
móc przyjrzeć się z bliska ludziom i wejść z nimi w bliższy kontakt. Zadzwonił i 
natychmiast zjawił się
sługa Hindus przywieziony z Benaresu, który pomógł mu się ubrać. Tym razem 
Supramati włożył rów-
nież czarne ubranie, lecz nie aksamitne, a z nadzwyczajnie delikatnej i 
jedwabistej materii, przypomina-
jącej cienkie sukno; wierzchnie okrycie było na ciemnoczerwonym jedwabiu z 
wyłogami obszytymi tym
samym kolorem. Supramati włożył do kieszeni plan miasta i zamierzał wziąć 
rękawiczki i kapelusz, gdy
w tej chwili wszedł Niwara.
Sekretarz z uśmiechem wręczył mu zegarek i puligares z pieniędzmi.
- Wasza książęca mość zamierza wyjść, a zapomniał zażądać zegarka i portfela. 
Supramati się ro-
ześmiał.
- Masz rację mój przyjacielu. Co bym ja robił na ulicy bez zegarka i pieniędzy? 
Lecz nie przywykłem
jeszcze do liczenia godzin i płacenia za to, co mi się podoba.
Oglądając domy i magazyny, a szczególnie tłum, wolnym krokiem Supramati chodził 
po ulicach. Do-
szedłszy do ogrodu, w którym widać było wspaniałą restaurację wszedł do niej, 
usiadł przy pierwszym
niezajętym stoliku w cieniu drzew i porosił o wino, owoce i ciastka. Podano mu 
mrożone wino, ciastka,
owoce i kilka ilustrowanych czasopism.
Pijąc powoli wino i zajadając owoce, które wydawały się o wiele mniej soczyste 
od zbieranych na je-
go pustynnej wyspie - Supramati bacznie obserwował wszystko, co działo się wokół 
niego. Przede
wszystkim zauważył, że w ogóle ludność była o wiele wątlejsza, niż za jego 
czasów; lękliwa nerwowość
wyraźnie zaznaczała się tak u mężczyzn, jak i u kobiet o nikłej i słabej budowie 
ciała, z bladymi i przed-
wcześnie zestarzałymi twarzami.
Jeszcze bardziej uderzyła go znikoma liczba dzieci. Liczne, żwawe i wesołe 
gromady dzieci różnego
wieku, które ożywiały ogrody w dawnych czasach, teraz prawie zupełnie były 
niewidoczne.
Dla niego, jako człowieka z wysubtelnionymi zmysłami, astralne obrazy ludzi były 
tak odrażające, że
emanacje tłumu wywoływały mdłości i tamowały oddech. Lecz Supramati starał się 
pokonać w sobie te
nieprzyjemne wrażenia; chcąc bowiem wejść do tego chaotycznego społeczeństwa, 
trzeba było do nie-
go przywyknąć.
Zamierzał już przywołać kelnera, żeby zapłacić rachunek i wyjść z restauracji, 
gdy wtem czyjaś ręka
opuściła się na jego ramię i dźwięczny, żartobliwy głos rzekł:
- Dobry wieczór Ralfie Morganie, bardzo się cieszę, że cię spotkałem; już 
trzysta lat nie widzieliśmy
się ze sobą.
Zmieszany Supramati odwrócił się i ujrzał przed sobą Narajanę, który z uśmiechem 
wpatrywał się
w niego swoimi czarnymi oczami. Nic nie stracił ze swojej demonicznej piękności; 
ubrany był według
ostatniej mody z wyszukaną wytwornością i oczywiście nikt by się nie domyślił w 
nim dziwnej, tajemni-
czej istoty - pół-człowieka, pół-ducha.
Położył na stole kapelusz i usiadł.
- No, zbudźże się ze swego osłupienia mój przyjacielu, bo zwrócisz na siebie 
uwagę... Równocze-
śnie pozwól sobie powinszować: widzę błyszczącą poprzez ubranie - gwiazdę maga. 
To znaczy, że do-
43
brze pracowałeś i ja szczerze się raduję, że tak trafnie wybrałem sobie następcę.
- Na miły Bóg, nie paplaj tak nieostrożnie Narajano; mogą ciebie usłyszeć! 
Chodźmy proszę gdzie-
kolwiek, gdzie moglibyśmy porozmawiać bez świadków. Jeżeli chcesz to może do 
mnie, o ile tutaj nie
masz swego domu.
- Ja nie mam domu? Za kogo ty mnie bierzesz? Z pewnością nie gorzej żyję od 
ciebie! Dziękować
Bogu, w jaskini Monte-Roza złota nie brakuje. Chodźmy zatem, zaprowadzę ciebie 
do mego skromnego
mieszkania. Kiedy Supramati zapłacił, Narajana wziął go pod rękę i obaj 
skierowali się do wyjścia, lecz
w tej chwili grupa wchodzących młodych ludzi - zauważyła ich i spiesznie 
podeszła ku nim.
- Jakże jesteśmy szczęśliwi książę, że spotkaliśmy ciebie - rzekł jeden, 
ściskając rękę Narajany. szu-
kamy pana wszędzie, gdyż chcemy prosić, abyś raczył pójść z nami do teatru - 
dodał drugi.
- Przede wszystkim pozwólcie panowie przedstawić sobie mojego ciotecznego brata, 
księcia Supra-
mati.
Najwytworniejszy na świecie młody człowiek i do tego uczony. Polecam go waszym 
łaskawym
względom. I Narajana szybko wymienił Supramatiemu kilka nazwisk o słowiańskim 
brzmieniu. Po wza-
jemnych uściskach rąk, jeden z tych panów - hrabia Minin objaśnił, że szukali 
Narajany chcąc zaprosić
go do teatru na nową sztukę i że będą szczęśliwi, jeżeli i jego cioteczny brat 
zaszczyci ich swoim towa-
rzystwem i przyłączy się do nich.
- Szczerze żałuję moi panowie, że nie mogę skorzystać z waszego miłego 
zaproszenia - odpowie-
dział Narajana - lecz dzisiejszy wieczór mam zajęty. Mój cioteczny brat, który 
przyjechał z Benaresu,
a że dawno nie widzieliśmy się, musimy omówić wiele rodzinnych i innych spraw 
niecierpiących zwłoki.
Jutro możemy obaj być całkowicie do dyspozycji panów. Muszę was jeszcze 
uprzedzić, że Supramati
nie jest hulaką, jak ja. To prawdziwy uczony, a przy tym skromny i cnotliwszy od 
niejednej panienki; cho-
ciaż mam nadzieję, że go oswoimy i trochę zgorszymy - dodał Narajana, chytrze i 
znacząco mrugając
okiem. Z wesołymi uśmiechem wszyscy się pożegnali.
Jesteś niepoprawny Narajano! Widzę, że głowę masz nabitą głupstwami tak samo, 
jak i 300 lat temu
przed twoją cielesną śmiercią.
- Oczywiście! Moja dewiza: „kobiety, wino, karty" - nigdy się nie zmieni. 
Przyznam ci się, że dzięki
boskiemu eliksirowi doprowadziłem swoje ciało do takiego stopnia materializacji, 
że mogę używać
wszelkiego rodzaju rozkoszy. Zawsze byłem dość dobrym chemikiem i pod tym 
względem lekcje Ebra-
mara nie poszły na marne - odrzekł zadowolony z siebie Narajana.
- A ty, czy zamierzasz żyć dalej w roli mnicha? Uprzedzam cię, że w czasie 
waszych wycieczek
w świat jesteś zupełnie swobodny i możesz czynić co ci się podoba, byleby tylko 
dobrze zżyć się ze spo-
łeczeństwem ludzkim i dokładnie je wystudiować; nawet żenić się można i sama 
Nara nie ma prawa
sprzeciwić się temu! - dodał żartobliwie.
- W każdym razie nie spotkałem dotąd jeszcze ani jednej kobiety, która 
wzbudziłaby we mnie chęć
do małżeństwa - odrzekł z obrzydzeniem Supramati. W tejże chwili Narajana 
zatrzymał się przy wyso-
kiej, złoconej kracie, wyjął z kieszeni klucz i otworzył furtkę, przez którą 
weszli do obszernego ogrodu.
W głębi ogrodu wznosił się niewielki, lecz wspaniały biały pałacyk. Wszedłszy na 
taras przez otwarte
drzwi, przeszli do rozkosznego, różowego saloniku ubranego kwiatami, a stąd do 
jadalni, gdzie stał bo-
gato zastawiony stół, a na nim w srebrnych wiadrach z lodem kilka butelek 
pieniącego się szampana.
- Czy żyjesz w ogóle bez obsługi? - zapytał Supramati nie widząc żywej duszy w 
całej amfiladzie pu-
stych pokojów.
W tej chwili wzrok jego zatrzymał się na przygotowanych na stole potrawach i ze 
zdziwieniem zapy-
tał:
- Czy i ty jesz mięso, czy to tylko dla odwrócenia uwagi otoczenia?
- Ależ bynamniej. Jest to raczej pewien szyk wyróżniający zamożny dom, gdyż 
mięso jedzą tylko
bardzo bogaci ludzie z powodu jego niesłychanie wysokich cen. Co się zaś tyczy 
pierwszego pytania, to
niestety! Mam kilku lokajów, lecz nie lubię, żeby sterczeli mi ciągle przed 
oczami.
Zresztą pojmujesz, że przy mojej trochę... zagadkowej egzystencji, niewygodnie 
jest być niepokojo-
nym w nieodpowiednim czasie. Dlatego to wszystko zawsze musi być przygotowane, a 
służba zjawia się
tylko na zawołanie.
A więc jesteśmy sami, nikt nam nie przeszkodzi i możemy mówić o czym ci się 
podoba.
U
- Chciałem się u ciebie poinformować o wielu rzeczach tym więcej, że jak widzę 
masz obszerne zna-
jomości, a ja właśnie jestem zmuszony wejść w społeczeństwo.
- Oo! to najłatwiejsze. Bywam w wyższych sferach towarzyskich nie tylko tutaj, 
lecz i w innych stoli-
cach i dlatego mogę cię wszędzie wprowadzić. Jestem również przedstawiony i na 
dworze cesarskim,
ponieważ u Rosjan znowu panuje car. Bardzo mile bywam przyjmowany w cesarskiej 
rodzinie i mogę
powiedzieć, że jestem beniaminkiem wielkoświatowego towarzystwa. Szczególnie 
darzą mnie względa-
mi kobiety, oczywiście te, które jeszcze oddają pierwszeństwo mężczyznom. Mam 
wśród nich przyja-
ciółki wszędzie, nawet pośród tych, które nas nie lubią, to jest między 
„amazonkami". Obawiam się tylko,
że ty będziesz moim poważnym konkurentem. Jesteś piękny, bogaty jak cesarz i 
wyposażony w naukę,
która czyni cię pół-bogiem.
Będziesz tworzył cuda i porywał mi serca kobiet, które oczywiście ani się 
domyśla twego szanowne-
go wieku, melancholijnie zakończył Narajana, krojąc sobie kawałeczek ciasta. 
Supramati nie mógł się
wstrzymać od śmiechu.
- Co się tyczy wieku, to ty bardziej ode mnie oszukujesz kobiety, gdyż w 
porównaniu z tobą - jestem
niemowlęciem. Lecz uspokój się, nie myślę z nikim konkurować wobec płci pięknej, 
ja - jestem wiernym
mężem.
- Osioł jesteś!
- Niech będzie i tak przypuśćmy, że jestem osioł.
Mówiąc jednak poważnie Narajano, czyż mogę weselić się i bawić jak zwykli ludzie, 
wobec tego
wszystkiego co mi jest wiadome?
Czyż mamy wreszcie prawo, my wtajemniczeni, oddawać się pospolitym rozrywkom, 
kiedy zbliżają
się takie straszne katastrofy i kiedy jeszcze tyle nieszczęść i cierpień 
oczekuje ludzkość? My jesteśmy
powołani nie dla tego, żeby się bawić i popełniać głupstwa, lecz, aby pracować 
pożytecznie, stosując
naszą wiedzę dla ulżenia i wspierania bliźnich - odrzekł Supramati.
Narajana odsunął talerz z kawałkiem ciasta i wsparł się łokciami na stole.
- Prawda. Nasza planeta trzeszczy już miejscami, a poczciwi obywatele wszystkimi 
siłami pomagają,
aby ją zniszczyć. Ogólna temperatura obniżyła się już tam, gdzie dawniej były 
wielkie upały, teraz zado-
woleni są i z 30 stopni C. W ogóle w czasie najbardziej upalnych miesięcy, 
temperatura nie przewyższa
20 stopni C; wielkie przestrzenie ziemi zostały zamienione w pustynie, a 
geologiczne katastrofy stały się
coraz częstsze. Tutaj to jeszcze oaza wspaniałej roślinności i bogactwa przyrody, 
bo w ogóle roślinność
również zubożała, o czym sam się wkrótce przekonasz.
- Jak już powiedziałem przed chwilą, mięso dostępne jest tylko dla bogatych, 
gdyż niesłychane epi-
demie kilkakrotnie nawiedziły i bardzo zniszczyły stada zwierząt, a przyczyn 
tego powszechnego pomo-
ru „nauka" - tu on ironicznie się uśmiechnął - nie potrafiła zbadać. W ogóle 
trzoda zmniejsza się w za-
straszających rozmiarach.
Liczne gatunki zwierząt, bardzo pospolite w twoich czasach, teraz zupełnie 
zginęły. Dawno już nie
istnieją wieloryby, psy morskie, wydry, słonie, bizony, renifery itd.
Niektóre gatunki ptaków zachowywane są jako rzadkość w ogrodach zoologicznych. 
Nie jestem
w stanie nawet wyliczyć tego wszystkiego, co zgasło i zniknęło w świecie wodnym, 
powietrznym i na zie-
mi.
Tak, tak, nasza matka - ziemia doprowadza do porządku swoje gospodarstwo i 
przygotowuje się do
śmierci.
Mówiąc szczerze to mnie ogromnie smuci, gdyż bardzo lubię naszą staruszkę, 
chociaż nie miałem
szczęścia być obecnym przy jej formowaniu i pomagać w cywilizacji. Mam tu wiele 
pięknych i przyjem-
nych wspomnień, lecz... Przesunął ręką po twarzy, jakby odpędzając ciężkie myśli.
- Eh, po co opłakiwać nieuniknione! Wszak my, nieśmiertelni przeżyjemy planetę i 
mnie powinniście
zabrać ze sobą! Tam będę bardzo pożyteczny przy kolonizacji nowej ziemi i 
rozkrzewieniu poczucia
piękna. A tymczasem będziemy upajać się teraźniejszością. Niech żyje życie i 
pierwotna materia! Tu
Narajana znów przysunął sobie talerz i nalawszy dwie szklanki wina, wypił za 
zdrowie Supramatiego,
który z żartobliwym półuśmiechem wypił również swoją porcję.
- A teraz Narajano, porzuć żarty i odpowiedz mi poważnie przede wszystkim o 
religii. Jakie wyznanie
tu panuje? Chrześcijaństwo widać jeszcze egzystuje, gdyż widziałem w Carogrodzie 
wiele kościołów
45
z krzyżami.
- Tak - odpowiedział Narajana. Chrześcijaństwo trzyma się jeszcze w Rosji i 
wszystkie słowiańskie
narody wyznają je teraz, lecz jest strasznie sprofanowane.
Konieczność politycznego zjednoczenia wytworzyła i jedność religii. Mówiąc 
prawdę, w tym wielkim
morzu mianującym się Wszechsłowiańskim Związkiem, są jeszcze niezliczone ilości 
kościołów, świę-
tych miejsc, klasztorów itd. W znacznej mierze zachowały się także obrzędy i 
sakramenty podobne do
dawniejszych.
Co się tyczy chrześcijaństwa rzymsko-katolickiego, które mocno zachwiało się 
jeszcze w XX wieku,
to upadło ono wskutek zobojętnienia jego wyznawców i nienawiści odszczepiencow. 
Już przeszło dwa
wieki jak zniesiono papiestwo. Watykan obecnie jest zamieniony na muzeum; w 
danych katolickich kra-
jach, najpiękniejsze godne uwagi i historyczne kościoły obrócone zostały na 
muzea i to, co się nazywa-
ło boskim kultem w ogóle już nie istnieje.
Germania stała się całkowicie racjonalistyczna i ateistyczna, zupełnie kasując u 
siebie kult Boga.
Istnieją jeszcze pewne sekty, których niemało jest także i w słowiańszczyźnie; 
mają one swoje ta-
jemne chramy i wywołują duchy, lecz oczywiście pośledniejszego gatunku.
Żydzi od czasu, kiedy stworzyli własne państwo rządzone przez masonów, porzucili 
swego starego
Jahwe!
Przywrócili oni kult Bafometa, którego czcili Templariusze tak, że teraz 
oficjalnie czczą diabelskiego
kozła i publicznie sprawują „zachwycające" obrzędy, za które kapłani ich, ci 
biedni rycerze Chramu -
warci są czasem śmierci na stosie. Tak więc jak widzisz, wiek do wieku 
niepodobny!
Azjatyckie narody są bardziej stałe w swoich przekonaniach. Chińska republika po 
dawnemu czci
Konfucjusza i Buddę, a świat muzułmański i teraz jeszcze śpiewa: „Allach i 
Mahomet jego prorok"!
Zdaje się, że powiedziałem ci już najważniejsze co dotyczy religii. Dodam tylko, 
że jeżeli nawet ist-
nieją jeszcze i fanatycy, to jednak religijny indyferentyzm, rozprzestrzenia się 
coraz bardziej.
- Dziękuję. Teraz, kiedy mam już ogólny pogląd nie trudno będzie uzupełnić go 
szczegółami. A na-
stępnie; Jeśli pozwolisz, pomówimy o moralności i jej wpływach na byt.
Narajana uśmiechnął się i w zakłopotaniu podrapał się za uchem.
- Moralność?.... Hm! Ta, nigdy nie była szczególnie mocna na naszej ziemi; 
miałem sposobność coś
niecoś zaobserwować od czasów wielkiego Macedończyka. Że ona kulała w twoich 
czasach... ty sam
wiesz, a teraz po tylu przewrotach poglądy całkowicie się zmieniły.
Na przykład małżeństwo! W Rosji istnieje jeszcze jako sakrament i kościół go 
uświęca; jednakże ce-
remoniał kościelny nie jest obowiązkowy. Rozwód jest dopuszczalny, lecz dopiero 
po upływie dziesięciu
lat, ze względu na zbyt częste nadużycia. Oprócz tego, kościół i społeczeństwo 
uczyniły ustępstwa du-
chowi czasu.
I tak: Cudzołóstwa - jak je nazywali dawniej są obecnie tolerowane i nikt nie 
jest za nie karany, jed-
nakże surowo ograniczone; wszystko robi się jawnie i umacnia notarialną umową. 
Na przykład, jeżeli żo-
naty mężczyzna zapragnie żyć z inną kobietą, zawiadamia on o tym swoją prawną 
żonę i na okres dzie-
sięciu miesięcy zawiera kontrakt z tą, która mu się podoba; przy czym obowiązany 
jest wnieść odpo-
wiednią sumę na utrzymanie matki i dziecka w razie, jeżeli ich związek będzie 
miał jakieś następstwa.
Gdyby zaś ta sama kobieta, przez nieostrożność zawarła w ciągu umówionych 
dziesięciu miesięcy -
drugi kontrakt, to pierwszy uważa się za nieistniejący, a wszystkie straty i 
szkody ponosi drugi kocha-
nek. Tak samo zamężna kobieta również nie może mieć kochanka, jeżeli nie otrzyma 
od męża dziesię-
ciomiesięcznego małżeńskiego urlopu, w ciągu którego mąż wyrzeka się wszystkich 
do niej praw.
Dziecko urodzone w takich warunkach, nosi panieńskie nazwisko swojej matki, 
która łącznie z przyjacie-
lem swego serca składa kapitał na jego utrzymanie i wychowanie. Nieprawne 
dziecko wychowuje się
w rodzinie, nie inaczej jak za zgodą męża. Kobieta korzysta w czasie zwolnienia 
z prawa odwiedzania
swego kochanka, lecz jemu nie wolno bywać w tym domu, gdzie ona mieszka z mężem.
Jak widzisz, wszystko robi się otwarcie według umowy i zabezpiecza pieniędzmi. W 
ten sposób nie
ma już zdradzonych mężów, ani też niewiernych żon.
Jeżeli mężczyzna spodobał się kobiecie i wyznał jej swoją miłość, wówczas żąda 
ona od męża zwol-
nienia na kilka miesięcy, nie porzucając jednak małżeńskiego domu, o ile sama 
nie zechce; mąż nie ma
prawa odmówić żonie, ponieważ i sam nie jest krępowany w zawieraniu umów tego 
rodzaju. To orygi-
M
nalne, nieprawdaż?
A jaki bogaty materiał dla poetów i powieściopisarzy!
Zupełnie nowa literatura - rzekł Narajana, śmiejąc się.
Lecz to fakt - dodał z miną poważną. Teraz mniej rozwodów i stosunkowo, nawet 
mniej cudzołóstw,
ponieważ wszystkie te umowy są zbyt kosztowne i wielu oszczędnych ludzi woli 
raczej cieszyć się praw-
nym szczęściem.
Nie wyczerpali jednak całkowicie zagadnień małżeństwa. W krajach bezwyznaniowych 
umowy za-
wierają na 5,10,15 i 20 lat. Po upływie 20 lat związek taki automatycznie 
przerywa się, lecz jeżeli stro-
ny chcą go przedłużyć, małżeństwo odnawia się nowym kontraktem. Przeciwko 
wybrykom „les coups de
canif" istnieją również specjalne ustawy w rodzaju wyżej wymienionych.
- A czy nigdy nie bywa kłótni z powodu zazdrości?
Czyżby to uczucie właściwe nawet zwierzęciu, uległo teraz zupełnemu zanikowi? - 
zapytał Suprama-
ti.
- O, nie bywają kłótnie, a nawet rodzinne katastrofy, tylko rzadziej niż 
poprzednio. Po pierwsze dlate-
go, że ludzka rasa cofnęła się wstecz i będąc apatyczną, małoduszną i tchórzliwą 
- nie jest zdolna do
bardziej płomiennych, heroicznych i wzniosłych uczuć; po wtóre przyzwyczajenie 
to - druga natura
i wreszcie, takie przestępstwa jak: zaduszenie żony lub poderżnięcie gardła 
mężowi, czy kochankowi są
karane bardzo surowo. To nie wyklucza jednakże morderstw i w ogóle nawiasem 
mówiąc, przestęp-
czość wzrosła obecnie w zastraszający sposób. Lecz powracam do dam. Nie mówiłem 
ci jeszcze o jed-
nej kategorii niewiast zwanych „amazonkami".
Jest to zupełnie niezależna klasa kobiet, które nie życzą sobie wiązać się, ani 
małżeństwem, ani
umową, lecz zachowują prawo posiadania dzieci, nie zdając z tego nikomu żadnego 
rachunku. To zu-
pełnie odrębny świat!
- Alboż w chrześcijańskim kraju, gdzie jeszcze zachowały się jakieś pojęcia o 
moralności, podobna
swoboda obyczajów jest dozwolona i tolerowana? - zapytał Supramati.
- Swoboda taka została narzucona żywiołową siłą: zupełnie tak samo, jak kobietom 
pozwolono za-
kładać własne uniwersytety, kluby, schroniska, szpitale, itd.
Pomiędzy uczonymi wszelkich kategorii są członkowie - kobiety, nawet 
wyróżniające się. Cóż
chcesz, żeby i one jako niezależne rozumem i stanowiskiem, a zarobkujące nie 
mniej od mężczyzn - nie
otrzymały prawa życia według swego uznania? One wychowują dzieci, jeżeli są, 
dają im swoje nazwiska
i nie potrzebują niczego na ich utrzymanie.
- O, kobieta uczyniła wielki krok na polu swej emancypacji. Zobaczysz ją teraz 
nawet jako kapłankę.
Tutaj w Rosji pośród prawosławnych, nie ma kobiet między duchownymi; lecz w 
większości sekt służbę
Bożą sprawują młode dziewczęta. Jednak muszą one być prawdziwymi westalkami, 
gdyż wierzący su-
rowo przestrzegają tego i czeka je straszna kara, jeżeli złamią śluby czystości.
Supramati westchnął.
- Wobec tego wszystkiego - zupełnie jak uchodźcom z innego świata - ciężko nam 
będzie ukazywać
się w nowym społeczeństwie i potykać o zmiany przeciwne wszystkim przekonaniom, 
głęboko zakorze-
nionym w naszej duszy.
- Ja wiem o tym. Pamiętam jak mnie buntowało i martwiło, kiedy zastałem 
niewolników, a potem kie-
dy znów wasale zamienili się w szlachtę - zaśmiał się Narajana.
- Porozmawiamy teraz o czym innym, co będzie dla ciebie mniej wzruszające. 
Trzeba ci wynaleźć ja-
kąś rozrywkę mój przyjacielu! Jeżeli chcesz zaprowadzę cię do moich przyjaciółek 
- amazonek? Są mię-
dzy nimi bardzo ładne. A może wolisz pójść do teatru?
- A czyż są jeszcze teatry? - Pójdę tam niezawodnie, lecz nie dzisiaj; 
odwiedziny amazonek również
mogę wytrzymać. Lecz kiedyśmy dotknęli już raz tego tematu, powiedz mi jak się 
rozwinęły sztuki?
Wszak ty zawsze byłeś znawcą tej dziedziny! - zapytał Supramati nalewając sobie 
wina.
Narajana uśmiechnął się.
- Ja mam duszę Helleńczyka i zawsze lubiłem piękno we wszystkich formach. Co się 
tyczy sztuki
pod względem praktycznym, to uczyniła ona olbrzymie postępy; maszyny pracują z 
taką doskonałością,
że wydają się zupełnie jak żywe. Człowiek ujarzmił wszystkie żywioły i 
eksploatuje je z gorączkową chci-
wością; bogactwo ludzkie rośnie, a naturalne bogactwa wyczerpują się. Pasza jest 
tak droga, że ilość
47
bydła zmniejsza się z każdym dniem; ludzkość zmuszona do wegetarianizmu, mniej 
zapada na epide-
mie, które stały się teraz nadzwyczaj rzadkie. Lecz w zamian za to, strasznie 
wzrosły epidemie fluidycz-
ne. Od obłąkania, samobójstw, marazmu i przedwczesnego wyczerpania - ludzie giną 
w niemniejszej
liczbie, niż dawniej od cholery lub dżumy.
- Rozumiem, fizyczna higiena poszła naprzód, natomiast duchowa upadła - zauważył 
Supramati.
- Oczywiście. I ten duchowy upadek przede wszystkim odbił się na sztuce. Sztuki 
w ścisłym znacze-
niu jak: malarstwo, rzeźbiarstwo i muzyka - przesiąknięte są cynizmem, który 
charakteryzuje epokę.
- A więc i teatr zamienił się w szkołę cynizmu?
- Jak zawsze jest on wiernym odbiciem społeczeństwa.
- A artyści, czy tak samo są dumni i wymagający, tak samo łakomi i nieznośni, 
jak było i w naszych
czasach? - zapytał śmiejąc się Supramati.
- O, ci dygnitarze nigdy się nie zmieniają - odpowiedział ironicznie Narajana. 
Tylko, że teraźniejsi ar-
tyści posiadają o wiele lepsze warunki. Teatr stał się taką samą koniecznością, 
jak jedzenie i dlatego
liczba aktorów znacznie wzrosła. Nie ma nawet najmniejszego miasteczka, gdzie by 
ich nie było; w du-
żych miastach i stolicach liczą się na tysiące, gdyż każdy obywatel bogaty czy 
biedny chce mieć swoje
przedstawienie w teatrze, lub u siebie w domu. Wszystkie prywatne domy połączone 
są z różnorodnymi
świątyniami sztuki i dzięki odpowiednim urządzeniom pozwalają ich mieszkańcom 
widzieć i słyszeć
wszystkie ciekawe przedstawienia, bez potrzeby opuszczania swych salonów.
Wyobraź sobie, jak liczny personel potrzebny jest dla zaspokojenia takich 
potrzeb. Dlatego utrzymu-
je się niezliczone mnóstwo szkół teatralnych, prawdziwych uniwersytetów, w 
stosunku do liczby uczniów
i różnorodności kursów; jest również wiele schronisk dla artystów, którzy z 
powodu starości, lub choroby
nie mogą pracować. Te osobliwe domy są bardzo bogato utrzymane i dostarczają do 
samej śmierci
swoim pensjonariuszom wszelkich wygód i komfortu, do jakiego przywykli.
W ogóle - jest to arcymilionowa korporacja, pozwalająca sobie na przepych nie do 
uwierzenia. Na
przykład, tutaj w Carogrodzie znani artyści utworzyli towarzystwo w celu 
zbudowania własnego pałacu,
gdzie każdy ma oddzielne, rozkoszne pomieszczenie; oprócz tego zą tam osobne 
sale dla zebrań, uczt,
zabaw, biblioteki i dwanaście teatralnych scen specjalnie dla repetycji, żeby do 
teatru przychodzić tylko
na generalną próbę i przedstawienia. Jak widzisz obecnie lubią wygody. Co się 
zaś tyczy spraw admini-
stracyjnych, to te całkowicie spoczywają w rękach państwa; specjalnie utworzonym 
ministerstwie. Mia-
nowania na stanowiska odbywają się w zależności od stopnia talentu i opinii, na 
jaką artysta zdążył za-
służyć u publiczności. A wynagrodzenie ich - olbrzymie!
- Widzę, że związki artystów znacznie zyskały pod względem środków materialnych, 
przywilejów
i społecznego położenia - zauważył Supramati z uśmiechem. Szkoda tylko, że 
zbliża się koniec świata,
czego ani oni, ani reszta biednej ludzkości nawet nie podejrzewa - dodał 
poważnym tonem.
- W tym wypadku mylisz się przyjacielu. Instynkt podpowiada ludziom, że zbliża 
się coś niemiłego.
Ze wszystkich stron słychać głosy proroków przepowiadających koniec naszej 
planety; jedynie tylko pro-
roctwa te nie zgadzają się ze sobą, co do rodzaju mającej nastąpić katastrofy.
Jedni mówią, że zniszczy nas kometa, drudzy - że zamarzniemy, a inni znów, że 
wulkaniczne
wstrząsy rozerwą ziemię. Jednym słowem przepowiadane są najrożnorodniejsze 
rodzaje śmierci; lecz
najuporczywiej ze wszystkich utrzymuje się mniemanie o nowym potopie, który 
zniszczy ludzkość, lecz
nie zgubi zupełnie ziemi. W przewidywaniu katastrofy, naiwni przedsiębiorcy 
projektują nawet zbudować
gmachy, mogące oprzeć się potopowi, a ja proponuję w tym celu zbudować arkę w 
rodzaju Noego - ze
śmiechem zakończył Narajana.
Supramati również szczerze się roześmiał.
- Tak ja myślę, że katastrofa przygotowuje im wiele niespodzianek - dodał znów 
poważnie. Nawet
nie domyślają się w jakim stopniu już wyczerpana jest ziemia i nie rozumieją, 
jak bardzo poważnie nale-
ży brać wymowne ostrzeżenie natury.
Obaj umilkli i przez chwilę pogrążyli się w zamyśleniu.
Supramati w roztargnieniu patrząc na stół nagle zauważył stojący w pobliżu 
koszyk z owocami,
w którym leżała pośrodku wprost olbrzymia grusza, zaś po bokach jej - dwie 
śliwki wielkości dużej po-
marańczy. Inne koszyki napełnione były winogronami, przypominającymi duże śliwki, 
a nie opdal na
kryształowym talerzu leżała poziomka wielkości średniego jabłka.
48
- Czyż teraz hodują tylko takie olbrzymie owoce? Ja już u siebie w domu 
zauważyłem, że nam obu
z Dachirem podano na deser cztery wiśnie, które początkowo uważałem za granaty, 
a później znów
w restauracji podali porzeczkę fenomenalnej, lub raczej anormalnej wielkości - 
zapytał Supramati.
- Oczywiście, że „anormalnej". Owoce, płody i rośliny zbożowe dosięgają teraz 
niesłychanej wielko-
ści; to po prostu olbrzymy, a wszystko zawdzięcza się nowemu sposobowi uprawy 
przy pomocy elek-
tryczności i jonizowanej żywej wody - odpowiedział Narajana.
- Mówiłem ci już - ciągnął dalej, że ziemia zubożała; wielkie obszary zamieniły 
się w pustynie,
a uprawa płodów i owoców prowadzona jest obecnie w ogromnych cieplarniach...
- Lecz wszak zboża, owsa itp. nie można uprawiać w cieplarniach? - przerwał 
Supramati.
Zagadkowy uśmiech pojawił się na ustach Narajany.
- Jeżeli pozwolisz, zawiozę cię jutro do miasteczka amazonek i pokażę ich 
cieplarnię; słyną one ze
swoich dziwnych produktów, stanowiących nawet jedno z głównych źródeł, bogatych 
dochodów gminy
emancypowanych dam. Tymczasem nadmieniam, że tylko dzięki elektryczności 
otrzymuje się takie ol-
brzymie okazy, które w zupełności przystosowane są do obecnych warunków życia i 
potrzeb ludzkości.
W ciągu tego czasu, kiedy ty wypracowywałeś sobie gwiazdę maga, warunki uległy 
poważnej zmianie;
lecz bądź spokojny, wkrótce ze wszystkim się oswoisz.
- Miejmy nadzieję, tymczasem jednak czuję się zupełnie na niewłaściwym miejscu - 
odpowiedział
z westchnieniem Supramati. Jednakże już późno - dodał spojrzawszy na zegar - 
czas wracać do domu.
Jestem tak znużony i spracowany, jakbym ze dwanaście godzin bez przerwy kopał 
ziemię, a wszak ja
dziś jeszcze mam zamiar poczytać encyklopedię, żeby zorientować się w historii. 
Nie mogę być nie-
ukiem wobec ludzi, pośród których sądzono mi przebywać.
- Jesteś znużony i rozbity dlatego, że odwykłeś od fluidów tłumu i materialnych, 
występnych otacza-
jących cię ludzi, a ... niestety dzisiejsi są o wiele gorsi od znanych nam w 
przeszłości - zakończył Nara-
jana.
- Ale poczekaj dam ci książkę, w której bardzo krótko, lecz jasno wyłożona jest 
historia ostatnich
trzech wieków, czytając, zaznajomisz się z nią w ogólnych zarysach.
Narajana powstał i po chwili powrócił z książką, którą wręczył przyjacielowi. A 
teraz pójdziemy; od-
wiozę cię swoim latawcem, zaś jutro przyjadę zabrać na nasz pierwszy spacer - 
zakończył śmiejąc się.
Obaj przeszli do sąsiedniego pokoju i po krętych schodach wyszli na dach 
niewielkiej wieżyczki. Zu-
pełnie jak łódka na lince był tam przywiązany do balustrady niewielki, 
powietrzny statek z elektronicz-
nym, podobnym do zegara aparatem, wyposażonym w kompas i sterownicę. Miękkie, 
dwuosobowe sie-
dzenie obite było ciemnym jedwabiem, a z przodu urządzona była niziutka 
pilotówka.
Lekki skórzany wierzch był podniesiony, lecz Narajana opuścił go i pomógł zająć 
miejsce Suprama-
tiemu; następnie sam usiadł obok i odczepiwszy linkę, puścił w ruch maszynę. 
Lekko jak ptak, powietrz-
na łódka uniosła się w przestrzeń i przyjęła potrzebny kierunek.
- Nie zatrudniasz mechanika pilota? - spytał Supramati
- Utrzymuję dwóch: jednego dla lądowych pojazdów, drugiego dla powietrznych; 
lecz to nie prze-
szkadza mi bardzo często wyjeżdżać samemu. W ogóle zaś muszę ci powiedzieć, że 
obsługa coraz bar-
dziej się zmniejsza i bajecznie drogo kosztuje! Tylko bardzo bogaci ludzie 
pozwalają sobie na taki zby-
tek, jak utrzymywanie kucharza, lokaja, czy kamerdynera; i nie są to już ci 
dawni słudzy. Ja znam bar-
dzo liczne i bogate rodziny, gdzie kontentują się jedną służącą - rzadko dwiema 
i mówiąc prawdę to zu-
pełnie wystarcza dlatego, że w domu wszystko przygotowuje się za pomocą maszyn. 
Ty jeszcze nie wi-
działeś takich udoskonalonych gospodarstw i przyszła mi nawet myśl, aby cię 
zawieźć do mojego przy-
jaciela, doktora Rancewa. To bardzo interesujący człowiek; w obecnej chwili jest 
sam, gdyż żona jego -
na małżeńskim urlopie i będziesz mógł szczegółowo obejrzeć urządzenie jego 
lokalu.
Narajana podniósł pokrywę pudełka, w którym była cała seria metalowych guzików.
- Spójrz Supramati: ten aparacik to udoskonalony prawnuk radiotelegrafu systemu 
Marconi; za po-
mocą niego można rozmawiać z kim się tylko podoba. W tej chwili zapytam doktora, 
kiedy może nas
przyjąć?
Narajana nacisnął kilka guzików i po chwili, w środku pudełka ukazał się 
zwinięty pasek cienkiego
papieru, na którym widać było fosforyczne znaki.
49
- A więc doktor jutro czeka na nas z obiadem.
Znakomicie, w takim razie ja przyjadę po ciebie i odwiedzimy doktora, a potem 
pojedziemy do ama-
zonek.
Otóż i jesteśmy u celu.
Samolot dolatywał do celu cicho opuścił się na wieżyczkę z taką samą platformą, 
jak i przy domu
Narajany; Supramati wysiadł, przyjaciele serdecznie się pożegnali i po chwili 
powietrzny statek znikł
w ciemnościach.
Wszedłszy do swego pokoju, Supramati kazał podać piżamę i zwolnił kamerdynera. 
Usiadł i zamie-
rzał czytać książkę otrzymaną od Narajany, lecz czytając o wkroczeniu żółtej 
rasy, która zalała Europę
w XX wieku, odczuł znużenie, że odrzucił książkę i położył się spać. Widocznie 
nieczyste miazmaty,
ciężkie i cuchnące fliudy wydalone przez tłum i zarażające atmosferę, boleśnie 
odbijały się na oczysz-
czonym organizmie maga, że męczyły go bardziej aniżeli ciężka, umysłowa praca i 
magiczne doświad-
czenia.
ROZDZIAŁ VIII
Na drugi dzień wziąwszy kąpiel Supramati poczuł się zupełnie świeży i rześki, 
jeżeli nie brać pod
uwagę lekkiej ociężałości, której nie mógł się pozbyć od samego przyjazdu do 
Carogrodu. Nie miał
ochoty wyjść z domu i cały ranek spędził na czytaniu historii, wyszukując 
jednocześnie w encyklopedii
biografie znakomitych ludzi, których imiona spotykał w opisach. Następnie 
przyjął sprawozdanie admini-
stratora jednego z oddalonych majątków, który wręczył mu znaczną sumę pieniędzy 
i wreszcie zajął się
toaletą, żeby być gotowym na przybycie przyjaciela.
Około trzeciej godziny po południu przybył Narajana - świeży, uśmiechający się i 
wytworny jak za-
wsze.
- Czy nie za wcześnie na obiad? - zapytał Supramati.
- Oczywiście, że godzina dla zwykłego obiadu jest nieodpowiednia, ale ponieważ 
mamy jeszcze od-
wiedzić amazonki, to doktor, z którym rozmawiałem rano - zaprasza nas na 
dejeuner - dinatoire. Uprze-
dziłem go, że jesteś po raz pierwszy w Europie i chcesz poznać ostatni wyraz 
współczesnego komfortu,
wobec czego obiecał pokazać ci swoje mieszkanie. Tym razem Narajana przyjechał 
samochodem w ro-
dzaju tego, jaki przywiózł magów z przystani.
Po upływie pół godziny auto zatrzymało się w ogrodzie, przed wielkim domem o 
kilkudziesięciu pię-
trach.
Był to prawdziwy pałac, lecz pod względem architektonicznym zbudowany był w 
dziwnym i nieszcze-
gólnie pięknym stylu ostatnich czasów. Na piętrach były ukwiecone, szerokie 
balkony z rzeźbionymi ba-
lustradami, a przy niektórych kołysały się przywiązane powietrzne statki.
- Dlaczego nie przyjechaliśmy samolotem? To byłoby wygodniej, zwłaszcza jeżeli 
doktor mieszka
wysoko - zauważył Supramati.
- Mieszka na dziesiątym piętrze i szwajcar zawiezie nas tam dźwigiem, lecz przed 
tym chcę ci poka-
zać poczekalnię domu.
- Co! Alboż jeszcze istnieją szwajcarzy? - zapytał, śmiejąc się Supramati.
- Tak, lecz są oni bardzo mało podobni do dawnych. Jest to niezbędny sługa w 
każdym domu i nie-
zmiernie zajęty swoją osobą. Otrzymuje on 15 tysięcy rubli rocznego 
wynagrodzenia i mieszkanie; po-
siada czterech pomocników z płacą po 6 tys. rubli również z mieszkaniem; każdy z 
nich obsługuje jedno
z pięciu wejść tego domu, z których to - jest główne.
Tak rozmawiając weszli po schodach i znaleźli się w poczekalni. Przystosowana do 
wymagań epoki,
przejawiającej we wszystkim skłonności do przepychu i okazałości - poczekalnia 
była obszerną salą
z emaliowanymi kolumnami; po środku sufit dosięgał szczytu domu i kończył się 
szklaną kopułą z różno-
barwnymi witrażami. W tej jakby studni, cztery dźwigowe maszyny przesuwały się 
do góry i na dół, lecz
nigdzie nie było widać, aby ktoś kierował urządzeniem. Wysokie okna z kolorowymi 
szkłami rozjaśniały
50
salę; dwie fontanny bijące w marmurowych basenach rozsiewały przyjemny chłód, a 
tu i ówdzie, pośród
kwiatów i zieleni rozrzucone były ławki i fotele, zaś na stolikach stertami 
leżały gazety i czasopisma.
Z jednej strony sali na ladach i półkach widoczne były różne jadalne produkty: 
owoce i płody niebywa-
łych rozmiarów oraz masło, sery itp.; wszystko to rozmieszczone z wielkim 
smakiem, apetycznie wyglą-
dało z koszyków przybranych zielonymi liśćmi i wyciętymi z papieru koronkami.
- Co to jest, bazar? - zapytał Supramati.
- Produkty te wystawiają każdego rana, żeby mieszkańcy mogli naocznie przekonać 
się o ich dobro-
ci i świeżości, zaopatrywać się według życzenia. A tam oto na prawo, ten 
szykowny pan, siedzący na
estradzie za biurkiem zawalonym księgami rachunkowymi i innymi papierami - to 
jest właśnie szwajcar -
półgłosem odpowiedział Narajana, podchodząc ku estradzie. Zobaczywszy ich 
szwajcar powstał i skłonił
się.
- Książę prawdopodobnie życzy sobie dostać się na dziesiąte piętro, mieszkanie 
nr 102? Proszę ła-
skawie pozwolić i zająć miejsce w windzie Nr 2. Podziękowawszy mu przyjaciele 
wsiedli do klatki dźwi-
gowej. Narajana nacisnął guzik i aparat szybko wzniósł się do góry, a kiedy 
wprawił w ruch drugi mecha-
nizm, dźwig momentalnie zatrzymał się. Wysiedli w niewielkim lustrzanym 
korytarzu przybranym kwiata-
mi, gdzie znajdowało się dwoje drzwi z porcelanowymi tabliczkami, na których 
widniały nazwiska miesz-
kańców.
Narajana nacisnął jedną z tabliczek i w tej chwili bez szmeru otworzyły się 
drzwi; weszli obaj do nie-
wielkiego przedpokoju, gdzie była wmurowana szafa zamknięta kryształowymi 
drzwiami, których po-
wierzchnia równała się ze ścianą. Do szafy tej goście schowali swoje płaszcze, 
kapelusze i laski; w tejże
chwili wszedł doktor i wesoło przywitał się z nimi.
Był to młody człowiek, lat około trzydziestu, chudy i trochę wątły jak większość 
ludzi, lecz powierz-
chowność jego była inteligentna, przyjemna i dobroduszna.
- Jak się masz Pawle Pawłowiczu. Jak widzisz jesteśmy punktualni; a oto mój 
cioteczny brat, książę
Supramati, o którym ci mówiłem. Polecam go twoim łaskawym względom, lecz 
uprzedzam, że to na-
miętny miłośnik nauk - powiem nawet - chciwy na wszelkie nowości, ponieważ 
przyjechał ze starego hi-
malajskiego pałacu, gdzie zazdrosna mamusia chowała go w zamknięciu.
- Ładna rekomendacja! Gotów pan jeszcze, doktorze wziąć mnie za natrętnego i 
ciekawego dzikusa
- wtrącił Supramati, uśmiechając się. Muszę się jednak przyznać, że do pałacu, 
gdzie się chowałem nie
przeniknął jeszcze ostatni wyraz cywilizacji i najnowszego komfortu; pragnąłbym 
więc zaznajomić się
z nimi dlatego mianowicie, że chcę wprowadzić u siebie wszystkie najświeższe 
udoskonalenia.
- Chętnie pokażę wszystko, co może pana zainteresować, lecz obawiam się, że 
skromny komfort
mojego kącika nie uczyni zadość wymaganiom człowieka twego stanu i wysokiego 
pochodzenia -
z uprzejmą szczerością odrzekł doktor, wprowadzając gości do niewielkiego, 
umeblowanego z wyszu-
kanym smakiem salonu, do którego przylegał obszerny balkon służący za przystań 
dla samolotów.
Jeżeli goście nie życzą sobie patrzeć na balkon - wyciąga się ten parawan - 
objaśnił, naciskając
przycisk. Natychmiast ze ściany wysunęła się przegroda i zakryła drzwi od 
balkonu tak szczelnie, że
ściana wydawała się jednolita.
- Oto mój gabinet, lecz w nim stanowczo nie ma nic ciekawego; a to sypialnia - 
ciągnął gospodarz,
wprowadzając ich do dużego, bardzo jasnego pokoju z lakierowanymi, błyszczącymi 
jak atłas ścianami.
Całe umeblowanie pokoju składało się z: kilku foteli i otomany obitych skórą, 
dwóch drewnianych toalet
z okrągłymi lustrami i licznymi szkatułkami, inkrustowanymi perłową macicą dla 
przechowywania drob-
nych przedmiotów.
- A gdzież pościel? - nie widząc łóżek spytał z ciekawością Supramati. U mnie 
zajmuje ona dość du-
żo miejsca.
- To zupełnie co innego. Książe zajmuje sam cały pałac, a ja posiadam mieszkanie, 
w którym miej-
sce jest bardzo ograniczone - z uśmiechem odrzekł doktor.
Poruszył deską w ścianie i w okamgnieniu ukazała się wspaniała pościel w 
metalowym obramowa-
niu, pokryta czerwoną, jedwabną kołdrą.
- Spójrz Supramati, materac i poduszka z kauczuku i tylko pokryte jedwabnymi 
powłoczkami - za-
uważył Narajana.
- O tak, puch cenią teraz na wagę złota, odkąd ptak stał się rzadkością - rzekł 
doktor. A oto nasza
54
bielizna - dodał, otwierając szeroką szafę również wmurowaną w ścianę. Leżała 
tam ułożona w kostki
bielizna - cały niezbędny zapas w codziennym życiu kulturalnego człowieka. 
Doktor wyjął koszulę, ręcz-
nik, chustkę do nosa i dał Supramatiemu do obejrzenia.
- Nieprawdaż, że tkanina cienka, miękka i jedwabista, jak najlepszy batyst? A w 
istocie jest to zwy-
czajny chiński, lub japoński papier, jednakże wszystko wygodne i higieniczne! 
Teraz nie piorą bielizny
jak dawniej; kto by to robiłł? Zresztą nie ma już praczek, a zużytą bieliznę, po 
prostu wyrzuca się; nie ma
czego żałować, gdyż np.1000 chustek kosztuje zaledwie dziesięć rubli.
- W takim razie, z czegóż jest nasza bielizna, z płótna, czy z jedwabiu? - 
przemówił Supramati. Dok-
tor uśmiechnął się.
- To tylko kaprys miliarderów, którzy mogą pozwolić sobie na utrzymanie własnej 
pralni; zwykli
śmiertelnicy noszą bieliznę plastikowo-papierową. Panowie pozwolą, że pokaże im 
jeszcze pokój kąpie-
lowy i kuchnię, a następnie poproszę do stołu.
Pokój kąpielowy był średnich rozmiarów, który rozjaśnił się przy otwarciu drzwi; 
w głębi mieściła się
niska porcelanowa wanna, a obok niej stały trzcinowe meble.
Gospodarz objaśnił, że do kąpieli przez całą dobę można mieć gorącą wodę, po 
czym pokazał im
kuchnię.
To, co nosiło tak szumną nazwę, okazało się maleńkim pokoikiem z elektrycznym 
piecykiem wielko-
ści spodka od herbaty.
- Używa go się tylko w nadzwyczajnych wypadkach, jeśli wyjątkowo trzeba coś 
ugotować lub od-
grzać w nocy, zaś obiad podają nam już gotowy - objaśnił Paweł Pawłowicz.
- O! Dawno nie znamy już kłopotliwych gospodarstw naszych przodków i żony nasze 
są o wiele swo-
bodniejsze niż dawniej; nie denerwują ich niechlujne i leniwe pokojówki, lub 
pijane i kradnące kucharki.
Wszystko przyrządza się i podaje już gotowe; nawet sprzątanie i zamiatanie 
dokonuje się przy pomocy
udoskonalonych maszyn, które zbierają, pochłaniają pył i natychmiast spalają go. 
Teraz przejdziemy do
jadalni i każę podać obiad.
Jadalnia był to duży pokój, którego ściany wyłożone były boazerią z polerowanego 
drzewa. Stały
w nim dwa kredensy z drogim srebrem i porcelaną, a po środku wokoło pustej 
przestrzeni kilka krzeseł.
Rozkaz podawania obiadu ograniczył się do naciśnięcia metalowego guziczka na 
jednej z kolumie-
nek; po czym wszyscy usiedli i w rozmowie doktor zauważył:
- Często zapytuje się, jak nasi biedni przodkowie mogli żyć przy takim zupełnym 
braku komfortu? Na
przykład przeprowadzka do nowego mieszkania. Wszak to okropne przewozić z sobą 
całe swoje mienie
z jednego domu do drugiego, lub jeszcze gorzej - z jednego miasta do drugiego.
- Pan nigdy się nie przeprowadza? - spytał, uśmiechając się Supramati.
- Uchowaj Boże, bym miał robić to tak, jak czynili moi przodkowie. Dla mnie 
zmiana mieszkania nie
znaczy prawie nic; pozostawiam całe urządzenie, które pan tu widzi i otrzymuje 
gdzie indziej wszystko,
co mi potrzebne.
Znajdujące się w mieszkaniu - meble, srebro, naczynia, kwiaty, drobiazgi itd.- 
należą do tego domu;
ja odpowiadam tylko za rozbite i zepsute przedmioty. Wypadnie więc przewieźć 
zaledwie drobne rzeczy,
stanowiące moją osobistą własność. A otóż i obiad! Dzwonią!
W podłodze ukazał się szeroki otwór, z którego wysunął się wspaniale zastawiony 
stół, przybrany
kwiatami i kryształami.
W pierwszej kolejności zjedli zupę jarzynową z pierożkami, po czym doktor 
postawił puste naczynia
na kolumnie z lewej strony, wprawił w ruch mechanizm i ta zniknęła pod podłogą, 
a poprzez prawą ko-
lumnę zjawił się drugi półmisek. Tym sposobem szły następne dania, aż do deseru 
złożonego z owoców
i pieniącego się wina.
Podczas obiadu, który okazał się wspaniały, przygrywała przyjemna i harmonijna 
muzyka, lecz tak
cicho, że mogli swobodnie rozmawiać.
Po skończonym obiedzie stół zniknął zupełnie jakby w czarodziejski sposób. 
Wszyscy przeszli do
salonu, siedli przy otwartym balkonie i gawędzili popijając kawę, a doktor z 
Narajaną zapalili cygara.
- Pozwoli pan, doktorze, że zadam mu niedyskretne pytanie: ile kosztuje pana 
mieszkanie, włączając
w to utrzymanie, obsługę itd.? Sądząc po otaczającym cię przepychu przypuszczam, 
że to musi być bar-
dzo drogo - rzekł Supramati.
52
- Nie, płacę nawet stosunkowo nie drogo. Wszystko, co pan tu widzi kosztuje mnie 
30.000 rubli rocz-
nie, a ponieważ mój roczny zarobek równa się 60.000 rubli, to znaczy, że połowa 
pozostaje mi jeszcze
na inne potrzeby i przyjemności.
- Czy pan posiada dużą praktykę?
- Poniekąd tak. Jestem lekarzem mieszkańców tego domu, który jest stosunkowo 
nieduży, bowiem
posiada 3.000 lokatorów, gdy inne domy mają po 15 i 20 tys. ludzi.
Lecz w takich gmachach porządek jest wszędzie jednakowy; każdy dom ma swoich 
lekarzy, apteka-
rzy, dentystów, mechaników itd., którzy związani są z nimi dożywotnimi, lub 
długotrwałymi kontraktami.
W tym domu jest nas trzech lekarzy. Ja jestem zobowiązany o każdej porze dnia i 
nocy być do dyspozy-
cji lokatorów kilku pięter, znajdujących się pod moim dozorem.
Pod tym względem jesteśmy o wiele szczęśliwsi od naszych kolegów z przeszłych 
wieków, którzy
zmuszeni byli polować na pacjentów, przy czym jeden tonął w złocie, a drugi 
umierał z głodu. W dzisiej-
szych czasach, będąc uzależnionym od przypadkowej klienteli, nikt nie mógłby 
egzystować; a tak każdy
znajduje trwałe zajęcie, zabezpieczające mu potrzebny dostatek. Oczywiście jest 
i u nas różnica w za-
robkach lekarzy, lecz w każdym razie; jest to stały i pewny dochód.
A zapomniałem jeszcze dodać, że obiad mój jest obliczony na trzy osoby: na mnie, 
moją żonę i cór-
kę. Chociaż żona moja jest teraz nieobecna, a córka bawi u babci, to jednakże, 
mimo wszystko podają
na troje i dlatego mogę zapraszać przyjaciół. Jeżeli zaś zaproszę więcej gości, 
wówczas muszę płacić
oddzielnie. Kiedy doktor wymienił żonę, Supramati z ciekawością popatrzył na 
niego.

Wiedział on już od Narajany, że pani była na urlopie małżeńskim z kochankiem. 
Lecz daremnie szu-
kał na twarzy swego amfitriona, a nawet w jego myślach, które widział - choćby 
cienia smutku, zazdro-
ści, lub moralnego cierpienia. Na wesołym obliczu doktora rozlany był beztroski 
spokój, a myśli jego od-
bijały tylko chciwą ciekawość, jaką budziła w nim osoba Supramatiego. Wyczuwał 
on instynktownie
w swoim gościu coś niezwykłego.
- U nas w Indiach ludzie są jeszcze bardzo konserwatywni; przekonywuje się o tym 
w każdej chwili.
Istotnie, myśmy pozostali w tyle przynajmniej o stulecie - zauważył z uśmiechem 
Supramati. Mam odwa-
gę rzec, że pan drogi Pawle Pawłowiczu, weźmie mnie za zbiega z zeszłego wieku i 
pozwolę sobie za-
dać mu jeszcze kilka pytań ze względu na to, że zamierzam je wykorzystać w celu 
zaprowadzenia u sie-
bie najnowszych urządzeń, według ostatnich wzorów europejskiej cywilizacji.
- Bądź łaskaw książę i pytaj; będę szczęśliwy, jeżeli potrafię objaśnić wszystko, 
co cię interesuje.
- Dziękuje. Pragnąłbym mianowicie uświadomić się w dziedzinie medycyny, na 
przykład: co do urzą-
dzenia szpitali, walki z epidemiami, ze śmiertelnością itd. Wiem, że w 
lecznictwie nastąpił ogromny prze-
wrót, że dawne epidemie ustąpiły miejsca innym, lecz wszystkie moje wiadomości 
są zbyt powierzchow-
ne.
- To zupełnie zrozumiałe, książę. Pan jeszcze jest zbyt młody na to, ażeby 
poznać wszystkie spe-
cjalności nauki. Postaram się odpowiedzieć panu kolejno. A więc przede wszystkim 
o medycynie. Ta
rozwinęła się i zmieniła, co było konieczne dlatego, że i ludzkość uległa 
ogromnej zmianie i stała się ma-
ło podobną do dawnej - sądząc po naszej literaturze. Jeżeli ty, książę 
studiowałeś historię ubiegłych
wieków z tego mianowicie punktu widzenia to...
- Ależ tak - przerwał Supramati - zapomniałem panu powiedzieć, że namiętnie 
lubię studiować ar-
cheologię i tak wżyłem się w przeszłość, że nawet czuje się nie na miejscu w 
teraźniejszości.
- W tym wypadku bardzo panu współczuję, gdyż i ja również lubię grzebać się w 
przeszłości, czytać
stare medyczne dzieła, porównywać dawne obyczaje z obecnymi, dawne prawa z 
nowymi - westchnął -
zdaje mi się, że pomimo bardziej ciężkiego, biednego i pozbawionego wygód życia 
- przeszłe pokolenia
były szczęśliwsze od nas.
Wreszcie wszystko to - marzenia fantasty. Oczywiście i w naszej rzeczywistości 
jest także dosyć
piękna i dobra, żeby nie żałować przeszłości. Lecz powracam do pytania. 
Dzisiejsze nasze pokolenie
jest wątłe i słabe; wszystko mamy sztuczne, gdyż prawdziwego, słonecznego ciepła 
brakuje ludziom
i roślinom. Owoce i płody pozbawione są naturalnego impulsu do wyrastania; 
wszystko rośnie i dojrzewa
przy pomocy elektryczności, a nasze organizmy również przesycone elektrycznością, 
stały się nadzwy-
czajnie słabe i nerwowe. Jednym słowem, obecna rasa ludzi nigdzie nie znajduje 
sobie miejsca; gorącz-
kowo podniecona i jednocześnie namiętna, pozbawiona dawnej siły i odporności - 
zrodziła choroby zu-
53
pełnie nieznane w wiekach przeszłych. Jest teraz znacznie mniej chorób; cholera, 
dżuma, dyfteryt i za-
kaźne choroby zupełnie zginęły; nauka potrafiła zbadać i zwalczyć świat bakterii, 
szczególnie po zupeł-
nym wytępieniu szczurów i myszy w końcu XX-go wieku. Lecz choroby nerwowe 
wzrosły w zastraszają-
cych rozmiarach. Na przykład meningut staje się obecnie plagą ludzkości, gdyż 
zabija w ciągu kilku go-
dzin. Jest jeszcze dziwna, straszna i bezwzględnie nieuleczalna choroba - św. 
Elma. Chory zaczyna wy-
dzielać ogień, początkowo z końców palców, potem z ust i nozdrzy. Do takiego 
pacjenta niebezpiecznie
jest zbliżać się; gdyż choroba ta jest bardzo zaraźliwa. Po dwóch lub trzech 
dniach okropnych męczarni,
człowiek umiera; na pozór ciało wydaje się nietknięte, lecz wewnętrzne organa 
zupełnie są spalone.
Niestety! Nasze anormalne życie mści się! Talenty są coraz rzadsze, gdyż nerwowy 
mózg tylko
z wielkim trudem znosi praktyczną i długotrwałą pracę umysłową. Urodzenia 
również zmniejszają się
w zastraszający sposób; ludzie żyją już nie sercem, a zmysłami; to, co było 
dawniej miłością, zamieniło
się w zmysłowość. Lenistwo i niemoc opanowały ród ludzki. Uczeni, zbyt gorliwie 
pracujący nierzadko
wpadają w letarg i dopiero po kilku miesiącach zupełnego odpoczynku, są znów w 
stanie wziąć się do
pracy.
Są i tacy ludzie, którzy spędzają połowę życia w drzemce i w ten sposób wegetują, 
nie mogąc ock-
nąć się i pracować. Takich ludzi umieszcza się w specjalnych schroniskach. 
Choroby stały się rzadsze,
lecz za to bardziej skomplikowane, a ze względu na zaszłe w ludzkim organizmie 
zmiany, dawne meto-
dy leczenia, są już niemożliwe do zastosowania! Allo patyczne środki, które 
stosowano dawniej, podzia-
łałyby teraz oszałamiająco, a nawet zabiłyby chorego. Zapytuję siebie czasem, 
jakimi olbrzymami mu-
sieli być ludzie jeszcze dwa, lub trzy wieki temu, żeby nie tylko zażywszy te 
środki nie umrzeć, lecz na-
wet wyleczyć się takimi barabarzyńskimi lekarstwami.
- To znaczy, że allopatia w ogóle nie jest teraz stosowana w lecznictwie i 
prawdopodobnie daje się
pierwszeństwo indyjskiej, roślinnej medycynie i magnetyzmowi - zauważył, 
uśmiechając się Supramati.
- O! Sądzę, że nikt już nie leczy się więcej allopatia. Homeopatia zupełnie 
zajęła jej miejsce; zaś le-
czenie magnetyzmem - jest najbardziej aktualne. Teraźniejszy lekarz nie może 
otrzymać dyplomu, do-
póki nie przejdzie kursu magnetyzmu. Są magnetyzerzy-specjaliści posiadający 
wyjątkową siłę. Tacy
uzdrawiacze podlegają szczególnemu regimentowi i prowadzą specjalny tryb życia w 
medycznych insty-
tutach, skąd bywają wzywani w poważnych i niebezpiecznych wypadkach.
- Powiedział pan doktorze, że liczba urodzeń zmniejsza się w zastraszających 
rozmiarach? To wyja-
śnia mi, dlaczego na ulicach i w ogrodach spotyka się tak mało dzieci. Smutna 
perspektywa dla ludzko-
ści! - zauważył Supramati.
- Niestety! Przyszłość przedstawia mi się nie tylko smutnie, lecz nawet 
złowieszczo - wtrącił doktor
z głębokim westchnieniem. Statystycznie potwierdza się fakt, że śmiertelność 
przewyższa urodzenia,
dlatego państwo dążąc do ochrony dorastającego pokolenia, zabezpiecza je od 
możliwych wypadków.
Z tej przyczyny dzieci zaraz po urodzeniu umieszcza się w specjalnych zakładach.
- Jest to poniekąd przemoc w stosunku do rodziców! - zauważył Supramati.
- Wcale nie. Bardzo czułym rodzicom pozwala się pozostawiać u siebie niemowlę, 
lecz jak tylko
ukończy sześć lat, obowiązani są posyłać je do szkoły. Autobus szkolny, ze 
szczególnie zaufaną osobą
przyjeżdża po dzieci o dziewiątej godzinie rano i odwozi je z powrotem o piątej.
W czasie rekreacji dzieci są wprowadzane do higienicznie urządzonego ogrodu, 
gdzie otrzymują cie-
płe mleko, świeże jajka i owoce. Pomimo to, licznych rodzin w ogóle już nie ma 
jak również nie istnieje
„rodzina" w dawnym znaczeniu. Do tego stopnia warunki życia stają się ciężkie, 
że jeden Bóg tylko wie,
do czego to wreszcie doprowadzi. W ciepłych krajach, jak na przykład tutaj, to 
jeszcze nic, ale na półno-
cy, gdzie są wielkie mrozy i nie każdy może stamtąd wyjechać - egzystencja staje 
się zupełnie anormal-
na. Nieszczęśliwi zmuszeni żyć w takim klimacie, podlegają napadom śpiączki lub 
odrętwienia w takim
stopniu, że często przychodzą do siebie dopiero po pięciu lub sześciu dniach, 
żeby się trochę pożywić.
Co się tyczy stref polarnych, to ci już zupełnie zniknęli.
W tej chwili rozległ się drżący i melodyjny dźwięk, lecz tak głośny, że było go 
słychać w całym miesz-
kaniu.
Doktor natychmiast powstał i odszedł do dużej ramy z metalową tabliczką, na 
której ukazały się fos-
foryczne znaki.
- Przepraszam panów, lecz wzywają mnie do chorego - rzekł Paweł Pawłowicz 
zwracając się do go-
54
ści. Mówiąc szczerze bardzo mi przykro, ale jeżeli panowie zechcą łaskawie 
chwilę zaczekać, to posta-
ram się jak najprędzej wrócić. Lecz goście podziękowali mówiąc, że mają w 
programie jeszcze jedną wi-
zytę u amazonek.
Supramati zaprosił doktora na obiad na jeden z najbliższych dni, po czym 
rozstali się. Doktor pobiegł
do samolotu, żeby przelecieć na balkon pacjenta, a przyjaciele zeszli do swego 
pojazdu.
ROZD ZIAŁ IX
Siedziba amazonek leżała za miastem w odległości blisko godziny drogi. Świetnie 
utrzymana i gład-
ka, jak posadzka droga wiła się pomiędzy zielonymi polami i ogrodami, które 
rozciągały się na wszystkie
strony. Gdzie tylko mogło sięgnąć oko, wszędzie widniały ogromne cieplarnie i 
oranżerie z migającymi
w słońcu szklanymi kopułami.
Przejeżdżając obok wielkiego gmachu stojącego na wzgórzu, Narajana rzekł:
- Spójrz, to jest fabryka jajek. Tutaj zamknięto kilka milionów kur, które niosą 
się dzień i noc. Towa-
rzystwo robi świetne interesy dlatego, że każde jajko już z góry zakupione przez 
zakłady, podobne do
tego w jakim mieszka doktor, a jest ich w mieście przeszło 200.000, przy ogólnym 
zaludnieniu wynoszą-
cym kilka milionów. Ale otóż i zbliżamy się do miasteczka pięknych amazonek.
Droga tutaj wiodła trochę pod górę i ze szczytu pagórka widniały w oddali białe 
ściany ogrodzenia,
malownicze, różnobarwne domy i wielkie ogrody oryginalnej gminy.
Po upływie kilku chwil auto zatrzymało się przy bramie wjazdowej.
Był to wysoki portyk z kolumnami z białego marmuru, zakończony olbrzymich 
rozmiarów rzeźbą rów-
nież marmurową. Wyobrażała ona mężczyznę leżącego na wznak i trzymającego w 
zębach połowę bi-
blijnego jabłka, oraz kobietę z dumnie podniesioną głową, która wsparła nogę na 
piersi leżącego męż-
czyzny, a w podniesionej ręce trzymała godło z napisem, czerwonymi literami: 
„Ewa zwycięska". - Ewa,
która zrzuciła jarzmo mężczyzny i wypędziła męża.
Ani jeden mężczyzna nie ma prawa żyć tutaj - objaśnił Narajana żartobliwie, 
przeczytawszy napis.
- A pomimo tego my zamierzamy wejść i ty jak widzę spodziewasz się być przyjętym 
- uśmiechnął
się Supramati.
- O! Gości to one przyjmują, lecz skusić je trudno ze względu na to, że wiele z 
nich należy do „trze-
ciej płci".
Tym nie mniej, jeżeli spodobasz się takiej damie, to ona łaskawie wynagrodzi cię 
chwilową miłością,
co jednakże nie da ci żadnych dalszych praw. To jest coś w rodzaju filiżanki 
herbaty podanej gościowi,
która również do niczego nie zobowiązuje.
- A czy podarunki przyjmują takie gościnne gospodynie? - nie bez ironii zapytał 
Supramati.
- To jest dozwolone, chociaż nieobowiązkowe. Ale, jeżeli kto chce zdobyć ich 
łaskę i być mile tutaj
przyjmowany, to musi ofiarować pewną sumę na cel gminy. To się nazywa „znosić 
drwa na własny
stos". Mnie na przykład bardzo dobrze przyjmują. Ofiarowałem im już milion na 
swój „stos", no i oczywi-
ście po drodze wypiłem niejedną „filiżankę herbaty"....
- Niepoprawny hultaj z ciebie! - rzekł Supramati
Narajana mrugnął znacząco okiem. Przyzwyczajenie mój drogi. Do tego zaś kobiety 
tutaj są prze-
śliczne i przeważnie artystki; najlepsze dzieła sztuki bywają zwykle na 
wystawach amazonek. Ale za-
dzwonię, żeby nam otworzyli drzwi tego raju. Podszedł do kraty i nacisnął 
metalowy guzik. Po upływie
kilku chwil, drzwi otworzyły się i ukazała się wysoka, chuda nieokreślonego 
wieku kobieta, ubrana bar-
dzo kokieteryjnie.
Na nogach miała żółte, lakierowane pantofle i błękitne, jedwabne pończochy; 
ubrana była w krótką
spódniczkę i ciemne, również jedwabne, bufiaste spodnie, tegoż koloru bluzę, a 
pleciona czapeczka
z niebieskim piórem okrywała jej głowę.
55
- A! To ty, książę? Kogo jeszcze przywiozłeś ze sobą? - spytała, wyciągając rękę 
do Narajany.
Kiedy ten przedstawił jej swojego ciotecznego brata, Supramatiego również 
zaszczyciła podaniem
ręki.
- Wejdźcie panowie, a samochód, już pan wie gdzie zostawić, mr. Narajana - 
dodała.
Wtoczywszy auto do garażu znajdującego się przy bramie, wszyscy troje skierowali 
się usypaną pia-
skiem aleją do wielkiego gmachu z obszernym dziedzińcem.
Weszli do okrągłej poczekalni, zakończonej u wierzchu kopułą z kolorowego szkła, 
z niej zaś do kró-
lestwa amazonek. Stąd otwierał się wspaniały widok na wielki park poprzecinany 
szerokimi alejami;
w oddali jaśniała gładka powierzchnia jeziora, a tu i ówdzie z gęstej zieleni 
drzew wyglądały wieżyczki
altanek i ściany domów, rozrzuconych w głębi całego parku.
Białe ściany sali pokryte były lekką siatką ze złotego drutu, po której wiły się 
pnące rośliny z dużymi
kwiatami i gęstymi liśćmi; przeważały wspaniałe kwiaty róży, rozsiewające 
odurzający aromat; pośrodku
marmurowego basenu wysoko w górę biła fontanna, mieniąc się wszystkimi barwami 
tęczy.
- Czy nie życzylibyście sobie, panowie, pospacerować po ogrodzie? Nasze damy są 
jeszcze zajęte
przy pracy, później znów zajmą się toaletą, gdyż dzisiaj dajemy koncert. Dopiero 
za półtorej godziny
zbiorą się w wielkim pawilonie, dokąd i wy raczcie przybyć. Ja również muszę 
panów przeprosić, ponie-
waż mam jeszcze robotę, a następnie będę musiała się przebrać.
- Ależ, proszę bardzo, Iraido Piotrowno, niech pani nie przerywa swoich spraw z 
naszego powodu.
My tymczasem zwiedzimy wasz wspaniały park, gdzie tak dużo pięknych i ciekawych 
rzeczy i za ła-
skawym pozwoleniem, pójddziemy zobaczyć cieplarnie i oranżerie.
- Bardzo proszę, wszystko jest do waszej dyspozycji. Do zobaczenia. Skinęła na 
pożegnanie i jak
cień, zniknęła w bocznej alei.
- W każdym jednak razie, te panienki świetnie się urządziły, - zauważył 
Supramati, oglądając piękne
widoki.
- Tak, one są bardzo bogate, przy tym lubią sztukę i stale upiększają to swoje 
państewko. Chodźmy
pokażę ci groty, a następnie udamy się do cieplarń, które rzeczywiście są godne 
uwagi - odpowiedział
Narajana. I nie spiesząc, skierowali się w cienistą aleję.
Park był utrzymany nadzwyczaj starannie. Wszędzie pośród wspaniałych kwietników 
stały maleńkie
pawilony i statuy, jakby wyrzeźbione z koralu, perłowej macicy, lub z lapis-
lazuli; w ogromnych ptaszni-
kach latały rzadkie ptaki, a na trawie całe stada białych i ciemnych pawi 
mieniły się różnobarwnym upie-
rzeniem.
Po kwadransie takiego spaceru, podeszli do grupy skał w rozpadlinach, których 
rosły różne krzewy,
a z wierzchołka jednej z nich szeroką kaskadą spadała woda, tworząc na dole 
strumyk, znikający w głę-
bi gęstego parku.
Weszli w wąską lecz wysoką rozpadlinę w rodzaju drzwi i ku zdziwieniu 
Supramatiego, znaleźli się
we wspaniałej grocie ze stalaktytami szafirowej barwy. Delikatne, błękitnawe 
światło napełniało wnętrze
groty, zaś przy jej końcu we wgłębieniu stała statua kobiety z niebieskiego 
kryształu. W jednej ręce trzy-
mała dzban, z którego z cichym szmerem wylewał się srebrzysty strumień wody do 
kryształowego base-
nu, drugą ręką podnosiła kulę w rodzaju lampy.
W innych niszach rozrzucone były miękkie ławki ze złoconego brązu, a na nich 
leżały błękitne, je-
dwabne poduszki, ozdobione złotymi frędzlami; na stolikach stały porcelanowe 
podstawy z kielichami
i kryształowymi dzbanami, napełnionymi jakimś ciemnym płynem. Nieopodal 
znajdowały się jeszcze
dwie groty w kształcie trójkąta, zupełnie tak samo urządzone; Tylko statua, 
światło i poduszki były w jed-
nej szmaragdowego, a w drugiej rubinowego koloru.
- Możemy trochę odpocząć, gdyż jest tu bardzo pięknie, a dla tego, kto nie 
widział grot otaczających
źródło pierwotnej materii, obraz ten może okazać się zupełnie czarujący - rzekł 
Supramati siadając na
jednej z ławek.
- To prawda, że tu jest dosyć ładnie. A najciekawsze to, że prawie wszystko 
dokoła - własnoręczna
robota amazonek. Na przykład posągi wykonane są z materiału wynalezionego przed 
pięćdziesięciu la-
ty. Blaskiem i grą światła jest on podobny do górskiego kryształu, lecz daje się 
barwić według życzenia
i można wszystko wykuwać z niego jak z marmuru. A do lamp używają gazu - znanego 
ci dobrze, który
pali się wiecznie, ale ponieważ daje światło zbyt oślepiające, dlatego 
umieszczają go w barwnych ku-
56
lach. To daje wspaniały efekt, ale wszak i u ciebie muszą być takie same lampy?
- Tak widziałem je w jednej z sal i w biblitece.
- Przy sposobności dodam jeszcze - zauważył Narajana, że na ostatniej wystawie 
jeden z artystów
wystawił kilka posągów, w źrenice których wprowadził maleńkie kuleczki z takim 
światłem, skutkiem
czego twarze ich otrzymały zadziwiająco żywy, lecz mówiąc prawdę równocześnie i 
demoniczny wyraz.
Jednakże czas nam już iść, jeżeli życzysz sobie obejrzeć cieplarnie.
Narajana widocznie świetnie znał topografię miejscowości, gdyż bez wahania 
zaprowadził swego
przyjaciela wprost do wysokich obszernych budynków ze szklanymi dachami.
Weszli do pierwszego z tych gmachów, który był bardzo szeroką i niezmiernie 
długą galerią. Wzdłuż
obu ścian trzema piętrami, jakby zawieszone na brązowych kolumnach ciągnęły się 
długie, szerokie
skrzynie w rodzaju balkonów, w których mieściły się wazony i grzędy ziemi 
pokryte roślinnością.
- Tutaj uprawiają zboża: żyto, pszenicę itd.- objaśnił Narajana wchodząc na 
metalowe schody, pro-
wadzące na pierwsze piętro. Tam w skrzynakach i kadziach całymi pękami rosło 
żyto; ogromne kłosy
zginały się pod ciężarem mnóstwa ziaren, wielkości dużego grochu; każdy krzak 
przedstawiał sobą cały
snop takich potwornych kłosów.
- Kiedy kłosy dojrzeją, mielą ziarno w elektrycznej maszynie, podobnej do 
dawnych młynków do ka-
wy. Teraz w mieście większość niebogatych rodzin w ten sposób wyhodowuje żyto w 
wazonach i miele
go w domu. To kosztuje znacznie taniej.
- Czyż może cała rodzina wyżywić się mąką z żyta dojrzałego na jej balkonie? - 
zapytał śmiejąc się
Supramati.
Narajana również się roześmiał.
- Prawdopodobnie może dlatego, że teraz ludzie jedzą bardzo mało. Pamiętam 
ileśmy zjadali w XIX
wieku i porównywując ile potrzebuje teraz człowiek, żeby być sytym to się 
doprawdy dziwię. Wówczas
zdrowy człowiek, szczególnie zwykły proletariusz łatwo zjadał trzy funty chleba 
dziennie; teraz nie znaj-
dziesz takiego, który by zjadł jeden funt. Jeden ziemniak wystarcza na całą 
rodzinę; jedna lub dwie po-
ziomki - to największa porcja. Zauważyłeś co jadł dzisiaj doktor? Trzy, czy 
cztery łyżki zupy, pierożek
wielkości orzecha, jednego szparaga - prawda, że grubości dawnego ogórka - 
ryżowy kotlecik i jedną
poziomkę; chleba ani dotknął. Podaj taki obiad Lormoeilowi lub nawet Pierrecie, 
to umarliby z głodu już
po trzech dniach. Cha, cha, cha!...
- z całej duszy zaśmiał się Narajana.
Supramati uśmiechnął się także.
- Prawda, że według naszych dawnych pojęć jest tego za mało, lecz nie jest to 
nowością, że apetyt
człowieka zmniejsza się. Ty, który widziałeś apetyty średniowiecznych rycerzy i 
brałeś udział w ich ho-
meryckich ucztach, podczas których podawano całe dziki, mogłeś porównać jakim 
pigmejem przy tych
zakutych w żelazo olbrzymach, okazał się człowiek XX wieku nie mogący uporać się 
z jednym piero-
giem. A teraz, kiedy już się zbliża koniec, wsteczność będzie się pogłębiała. 
Produktów zacznie coraz
bardziej ubywać i ubywać i będą one znacznie droższe; a człowiek stając się 
coraz bardziej nerwowym,
wskutek ciągłego przesycania się elektrycznością, przy zepsutym i występnym 
życiu, będzie jadł jesz-
cze mniej, gdyż jego mizerny i wątły organizm będzie potrzebował coraz lżejszego 
pożywienia. Zresztą
krok uczyniony już w tym kierunku - jest olbrzymi i widok tej roślinności, tak 
samo anormalnej jak i jej ho-
dowcy, budzi we mnie szczególne zainteresowanie.
- Rzeczywiście, iż wszystko jest anormalne. Spójrz na ten kłos, mieści się w nim 
około 1.000 ziaren
wielkości bobu i waży co najmniej kilka funtów. Lecz w każdym wypadku zwiększył 
się także komfort i lu-
dzie ograniczyli swoją pracę do minimum. Popatrz, na przykład na to sito 
rozciągnięte wzdłuż wszyst-
kich sadzonek; trzy razy dziennie poruszają się dźwignie przy wejściu do galerii 
i wówczas przez niezli-
czone mnóstwo otworów w nim, woda spływa drobnym deszczem skrapiając rośliny w 
ciągu dziesięciu
minut, lub kwadransa zależnie od potrzeby, po czym automatyczny mechanizm zamyka 
dźwig. Żniwa
przeprowadza się również przy pomocy maszyn. Jednakże ziemia w skrzyniach i 
wazonach bywa odna-
wiana nie częściej, jak co pięć lub sześć lat, ze względu na to, że jest 
bezustannie użyźniana przez po-
lewanie galaretowatą masą, mieszaniną ekstraktu nafty i różnych mikroelementów, 
których w tej chwili
nie umiem nazwać; materia ta natychmiast wsiąka i podtrzymuje urodzajność gleby.
- A co uprawiają w innych cieplarniach i w tym okrągłym, olbrzymim pawilonie? - 
spytał zaciekawiony
57
Supramati, wskazując na oddalone budowle.
- W innych cieplarniach-galehach hodowane są owoce i płody olbrzymich rozmiarów, 
jakie już wi-
działeś; tam znów cały las drzew, z których wyciskają roślinne mleko, obecnie 
bardzo rozpowszechnio-
ne z powodu niesłychanie wysokiej ceny mleka krowiego. Jak widzisz, wszystko to 
mieści się pod ochro-
ną szklanych dachów i nie boi się deszczu, posuchy, gradu i innych nieszczęść w 
tym rodzaju, jakie spo-
tykały dawnego rolnika; w obecnym czasie możliwość głodu jest wykluczona. Zaś ta 
okrągła wieża - to
młyn zbożowy; za nim znajdują się składy i spichrze dla przechowywania konserw, 
suchych płodów,
owoców, itd.
- Cały dzień amazonki zajmują się sadzeniem, zbieraniem i innymi robotami; a że 
są bardzo bogate,
to najmują jeszcze pomocnice, utrzymują służące i kilka kucharek.
Sądzę jednak, że już dość napatrzyłeś się na to i pójdziemy teraz do łabędziego 
jeziora, gdzie mie-
ści się główny gmach i inne jeszcze zakłady.
Aleją obramowaną kwietnikami i krzewami obaj skierowali się w stronę dużego 
jeziora. Po gładkiej
jego powierzchni pływały białe i czarne łabędzie; po środku wody, na malutkiej 
szmaragdowo-zielonej
wysepce wznosił się domek dla łabędzi i wielki ptasznik, a przy brzegu była 
uwiązana łódka, która błysz-
cząc emalią i pozłotą - migotała, jak drogocenny kamień.
Wokół jeziora, pośród krzewów i wiekowych drzew rozrzucone były grupy budynków. 
Na pierwszym
planie wznosił się dom o 10, czy 12 piętrach cały z emaliowanej cegły; była to 
główna siedziba amazo-
nek. Dalej stał maleńki, różowy pałac naczelniczki gminy - „królowej amazonek" - 
tak ją nazywali; na-
stępnie widać było dwa, bardzo duże gmachy: błękitny i czerwony z galeriami, 
kolumnami i wysokimi
portykami, do których prowadziły monumentalne schody.
- To pałac błękitny - objaśnił Narajana. W nim są pracownie malarskie i 
rzeźbiarskie, biblioteka
i szkoły: muzyczna, deklamacji, itd. W czerwonym zaś - mieści się teatr, sala 
koncertowa, sale do ze-
brań, tańców, gimnastyki i różnych gier.
Kiedy wchodzili pod kolumnadę galerii czerwonego pałacu, usłyszeli oddalone 
dźwięki muzyki, a po
chwili znaleźli się w sali muzycznej, zapełnionej już publicznością.
W głębi sali na podwyższeniu znajdowała się scena obita czerwoną materią, na 
której stały zgrupo-
wane artystki; na ławkach pokrytych również czerwonym materiałem siedzieli 
słuchacze; zaś na wprost
sceny w półokrągłym zagłębieniu urządzona była wielka loża, także zdobiona 
czerwoną materią przety-
kana złotem.
W głębi loży na krzesłach z rzeźbionymi oparciami siedziało „zwierzchnictwo" 
gminy. Były tam bar-
dzo piękne kobiety w strojnych, lekkich sukniach, przeważnie białych; szyje i 
ręce miały ozdobione bry-
lantami, a w splecionych i rozpuszczonych włosach rzadkie kwiaty. Pośrodku 
siedziała „królowa" ama-
zonek, młoda i piękna kobieta z czarnymi włosami i takiegoż koloru oczami. Do 
loży tej Narajana wpro-
wadził Supramatiego. Po przedstawieniu „kuzyna", poproszono ich, aby zajęli 
miejsca w tyle za „królo-
wą", obok dwóch innych panów, o wybitnie semickich fizjonomiach. Byli to 
dyrektorzy jednego z teatrów,
przybyli w celu zaangażowania śpiewaczek, które dla dobra gminy godziły się 
wystąpić na scenie, oczy-
wiście za nieprawdopodobnie wysoką opłatą. Młode artystki śpiewały wprawdzie 
pięknie, lecz Suprama-
tiemu nie podobały się dziwne melodie, niekiedy zupełnie dzikie i tchnące jakąś 
bezładną i nieokreśloną
namiętnością. Zaś obaj dyrektorzy przeciwnie, byli bardzo zachwyceni i już 
podczas pierwszego antrak-
tu umówili się z naczelniczką gminy, że na drugi dzień z rana przyjadą podpisać 
kontrakt. Oprócz tego
Supramati zauważył jeszcze jedną dość dziwną nowość: mianowicie, że niektórym 
numerom śpiewu
akompaniowały niewidzialne instrumenty. Głębokie akordy ich z cichą modulacją, 
cudownie wtórowały
głosom śpiewaczek; zdawało się, że instrumenty te tak samo namiętnie unosiły się 
wykonywaną muzy-
ką, jak i żywe jej wyrazicielki.
Po skończonym koncercie „królowa" zaprosiła obecnych na kolację i wszyscy 
przeszli do obszernej,
czarownie oświetlonej sali, gdzie rozstawione były stoły przybrane srebrem, 
kryształem i pachnącymi
kwiatami. Supramati z Narajana i obaj dyrektorzy, jako dostojni goście, zostali 
posadzeni przy stole „kró-
lowej" i Supramati wkrótce się przekonał, że ta zupełnie otwarcie filtruje z 
Narajana.
- Uczta w sam raz dla maga - pomyślał - widząc, że podawane na półmiskach 
potrawy były nadzwy-
czaj lekkie, bowiem składały się wyłącznie z owoców, jarzyn i niemal eterycznych, 
rozpływających się
w ustach pierożków.
58
Wszystko było świetnie przyrządzone, lecz Supramati odczuwając dziwne 
niedomaganie, zaledwie
dotykał się potraw. Powietrze, którym oddychał wydawało mu się gęste, pierś 
przygniatał jakiś ciężar
i chwilami doznawał zawrotu głowy. Od czarnych cieni, które prześlizgiwały się 
pomiędzy obecnymi,
wiało na niego lodowym chłodem.
Ogarnął go głęboki smutek i ze zdziwieniem patrzył jak Narajana wesoło i 
beztrosko paplał ze swoją
piękną sąsiadką, jadł z apetytem i czuł się najwidoczniej świetnie.
Uczucie, że ktoś uporczywie wpatruje się w niego, zbudziło Supramatiego z zadumy. 
Obejrzał się
i zobaczył, że czarne oczy siedzącej naprzeciwko damy, wpatrzone były weń z taką 
chciwą ciekawością
i nieskrywanym zachwytem, że mimowolny uśmiech mignął na jego twarzy.
Schwytana na gorącym uczynku dama zmieszała się; czysta i jasna twarzyczka jej 
lekko pokraśnia-
ła i odwróciła głowę. Lecz po chwili, jakby zaczarowany wzrok znów spoczął na 
Supramatim; tym razem
i on uważniej przyjrzał się jej. Było to czarujące stworzenie, zupełnie 
młodziutkie z gęstymi, złocistymi
włosami i białą, jak porcelana twarzyczką, a na jej purpurowych wargach rysowała 
się wyraźnie ener-
giczna fałda. Po skończonej kolacji wszyscy wyszli na spacer do wspaniale 
oświetlonego parku; Naraja-
na prowadził pod rękę „królową" amazonek, która bynajmniej nie ukrywała tego, że 
jej się podobał.
Oczywiście ona, ani się nawet nie domyślała, że przystojny, młody człowiek 
nadskakujący jej jak zwykły
śmiertelnik, był zagadkową i dziwną istotą - amfibią między światami: widzialnym 
i niewidzialnym.
Kiedy Supramati schodził po marmurowych stopniach do parku, owa piękna dama 
uważnie obser-
wująca go przy stole, nagle znalazła się przy nim.
- Pozwól mi książę, pokazać sobie nasz ogród.
Nazywam się Olga Aleksandrówna Bołotowa i jestem siostrzenicą naczelniczki 
naszej gminy - po-
wiedziała bez najmniejszego zażenowania, lekko skłanając głowę.
- Jeżeli pani łaskawa, to będę jej bardzo wdzięczny, odpowiedział Supramati, 
kłaniając się uprzejmie
i podając jej rękę. Lecz zaledwie dotknęła jego ręki, gdy nagle drgnęła i 
podniosła na niego pytający
wzrok.
- Jaki dziwny prąd idzie od pana! Wywołał we mnie dreszcz, zupełnie jakby od 
dotknięcia elektrycz-
nej baterii - zauważyła po chwili.
- To tylko zdawało się pani - odrzekł Supramati, tłumiąc jednocześnie wysiłkiem 
woli odczute przez
młodą dziewczynę wrażenie.
- Prawda, teraz już nic nie odczuwam - i wziąwszy go pod rękę, zaczęła 
szczebiotać zasypując swe-
go towarzysza naiwnymi pytaniami: skąd się zjawił, kim on jest, itd.
Supramati słuchał jej dobrodusznie, lecz odpowiedzi jego były wstrzemięźliwe, 
bezbarwne, a nawet
trochę chłodne. Czcza paplanina zaczynała być nużącą, a zajmować się filtrem, 
podobnie jak Narajana
- nie potrafił.
Czuł jeszcze wielkość i powagę swego stanu, jako maga i myśliciela, który 
niedawno opuścił obszar
ciszy i nauki; harmonia i triumf zwycięstwa, osiągniętego nad cielesnymi 
namiętnościami odbijały się
w jego rysach szczególną duchową pięknością.
Doznał prawdziwej ulgi, kiedy do niego podszedł Narajana i oznajmił, że czas 
odjeżdżać. Gdy już
siedzieli w samochodzie, Narajana zaczął ironizować i żartobliwie drażnić 
Supramatiego.
- Winszuję ci sukcesu, zakochała się w tobie najpiękniejsza z amazonek; poprostu 
ona pożerała cię
oczami.
Zobaczysz, że w tych dniach złoży ci wizytę, później nastąpi zaproszenie do niej 
i skończy się na
tym, że ci zaproponują... „filiżankę herbaty!"
- Której ja nie mam zamiaru przyjąć - spokojnym tonem odrzekł Supramati.
- Dlaczego? Mówiłem ci już - zresztą ty sam wiesz lepiej ode mnie, że w czasie 
podróżowania po
świecie stosunki miłosne są dozwolone.
Nikt, nawet twoja wiekowa małżonka, Nara, nie może mieć nic przeciwko temu; 
dlatego, że dla maga
nawet koniecznym bywa zanurzyć się czasem w rzeczywiste życie.
Zatem, powtarzam, po co masz odrzucać miłość tego czarującego dziecka, 
ubóstwiającego cię? Do
tej pory jest ona zupełnie czysta, jeżeli można w obecnym czasie użyć jeszcze 
tego słowa; muszę nad-
mienić, że dotychczas ona nie ulegała miłości mężczyzn, ani kobiet, z których 
wiele straciło przez nią ro-
zum. A więc ty - jesteś pierwszą jej emocją; a jeżeli na pamiątkę swego pobytu, 
pozostawisz jej jeszcze
59
maleńkiego maga, to być może tym sposobem uratujesz ją nawet od innych 
niebezpieczeństw, gdyż
wtedy całą duszą odda się dziecku. Cha! Cha! Cha! Toć ty, - jeszcze zrobisz 
dobry uczynek....
Supramati uśmiechnął się ironicznie.
- Argumenty twoje są całkiem słuszne i w zupełności godne takiego, jak ty, 
niepoprawnego żartowni-
sia. Lecz dziwię się, że ty będąc wtajemniczonym, nie rozumiesz, iż stopień 
osiągniętego przeze mnie
oczyszczenia nie pozwala mi znajdować zadowolenia w podobnych wypadkach?
Już sama obecność tych ludzi, z ich wstrętnymi i nieczystymi emanacjami, ciężko 
i niemile namnie
oddziaływuje; co by się stało, gdybym tak jeszcze wstąpił w takie stosunki? 
Oprócz tego, jest ona jesz-
cze prawie półdzieckiem i wzbudza we mnie politowanie; jej fluidy i myśli 
dowodzą, że jest mniej zepsu-
ta, niż przyjaciółki i mniej zarażona otaczającym ją występkiem.
Bardzo wrażliwa, gdyż odrazu silnie odczuła schodzący ze mnie prąd, który nie 
przebił jednakże gru-
bego, materialnego pancerza innych. Dlatego też spróbuję, czy nie uda się mi się 
użyć wzbudzonego
uczucia w tym celu, żeby rozbudzić w niej bardziej szlachetne myśli i wyrwać ją 
z błota, w którym grzęź-
nie.
Wszak naszym celem i przeznaczeniem jest - zgłębiać serca i wybierać tych, 
których jeszcze można
zbawić i w dostatecznej mierze wtajemniczyć, aby można było zabrać ich na nową 
planetę, bardzo dużą
i zamieszkałą przez istoty zaledwie wyszłe ze stanu zwierzęcego. Oczekuje nas 
olbrzymia praca i do te-
go potrzebni nam będą pomocnicy i nauczyciele, natchnieni czystym porywem duszy. 
Pomyśl o tym,
Narajano, wszakże i ty zechcesz pójść tam z nami?
- Ach, nie przypominaj mi tej okropnej perspektywy! zawołał Narajana. Ja omal 
nie płaczę, kiedy po-
myślę, że nasza biedna staruszka jest osądzona na śmierć i przeżywa już ostatnie 
dni. Trzeba korzystać
z pozostałych nam jeszcze możności rozkoszowania się kulturalnym życiem, weselić 
się i okazując sza-
cunek naszej umierającej karmicielce - lubować się i smakować we wszystkim co 
ona nam daje.
Na nowej planecie czeka nas tyle ciężkiej pracy! Nie ma co mówić, ładna będzie 
przyjemność cywili-
zować taki zwierzyniec; toć ja będę tam miał wrażenie, że jestem gladiatorem, 
lub poskramiaczem dzi-
kich zwierząt. Ale dopóki nie oswoimy się trochę z tymi niższymi istotami ja nie 
pojmuję wprost, jak bę-
dziemy się obchodzić bez teatrów, restauracji, koleji żelaznych, samochodów, 
statków powietrznych itd.
Nic oprócz tej dziczy! W głosie jego dźwięczała zabawna rozpacz, że Supramati 
roześmiał się z ca-
łej duszy, lecz nie zdążył już odpowiedzieć, gdyż samochód zatrzymał się przed 
pałacem i jeden ze słu-
żących pośpieszył pomóc mu wysiąść.
ROZDZIAŁ IX
Na drugi dzień, kiedy Supramati spożywał śniadanie na otwartym tarasie 
wychodzącym na ogród,
zobaczył lądujący na wieżyczce samolot, z którego po chwili wyskoczył Dachir w 
towarzystwie swego
sekretarza; nie upłynęło pięć minut, gdy przyjaciel wesoło uśmiechając się 
wszedł na taras.
- Co, w ciągu trzech dni skończyłeś swoją podróż dookoła świata? - z 
niedowierzaniem zauważył
Supramati.
- Byłem tylko w świątyni Graala i na krótko przyjechałem do Szkocji - odrzekł 
wesoło Dachir. Przy-
wiozłem ci pozdrowienia od bractwa i wszystkich przyjaciół. Oni bardzo pragną 
zobaczyć cię - dodał.
Gorąca miłość z jaką zostałem przez nich przyjęty, mocno wzruszyła mnie i dodała 
sił, gdyż byłem głę-
boko zmartwiony, szczególnie po tym co usłyszałem od nich o maralnym i fizycznym 
zwyrodnieniu świa-
ta.
- Zresztą - dodał z westchnieniem - samemu trochę mi się przykrzyło. Tak 
przywykłem dzielić się
z tobą wszystkimi myślami i wrażeniami, że czułem niewypowiedzianą tęsknotę 
podróżując sam po tym
nowym świecie. A ponieważ i w Carogrodzie też wiele jest ciekawego i twoje 
towarzystwo, dlatego więc
powróciłem.
Supramati wyciągnął do niego rękę, a spojrzenia jakie ze sobą zamienili 
dowodziły jak silną i nieza-
chwianą była łącząca ich przyjaźń.
- Lecz cóż pociągnęło cię do Szkocji? - zapytał z ciekawością Supramati.
eo
Nic szczególnego; po prostu zapragnąłem zobaczyć znowu to miejsce, gdzie 
odbyliśmy obaj nasze
pierwsze wtajemniczenie. Ach przyznam się, że doznawałem uczucia głębokiego 
smutku, kiedy zoba-
czyłem, że miejsce gdzie rozpościerały się urodzajne równiny, miasta i port 
największej w świecie floty -
nowej Kartaginy - pokrywają obecnie fale oceanu. Górzysta część Szkocji również 
przeżyła straszną ka-
tastrofę, lecz jednakże nasze stare gniazdo wciąż jeszcze zachowuje się na skale; 
jest ono zdaje się tak
samo niezniszczalne jak i my. Chcę ci nawet zaproponować Supramati przejechać 
się tam, aby spędzić
w nim kilka tygodni; odpocząć i wzmocnić nerwy znużone stykaniem się z 
działającym na nie występ-
nym i zepsutym towarzystwem, w którym zmuszeni jesteśmy przebywać.
Tam, w ciszy starego zamku łatwo nauczymy się historii ubiegłych trzech wieków, 
które przeszły ko-
ło nas prawie niepostrzeżenie; a ten milczący spokój z widokiem na ocean 
niezawodnie przyniesie nam
pożytek. Supramati słuchał pochyliwszy głowę i czuł jak serce boleśnie mu 
ścisnęło, lecz energicznie
pokonał swoją chwilową słabość i pochwalił propozycję Dachira mówiąc, że przy 
najbliższej okazji wpro-
wadzą ją w czyn.
Następnie, opowiedział przyjacielowi o spotkaniu z Narajaną i wszystko, co 
widział i słyszał w cza-
sie ich rozłąki. W chwili, gdy opisywał swoją wizytę u amazonek, zjawił się 
Narajaną, jak zwykle w naj-
lepszym nastroju.
- Aha, Kastor i Polluks znów razem, - zawołał, śmiejąc się i ściskając rękę 
Dachira. -1 cóż, opowiada
ci o swoich sukcesach u amazonek? Mów dalej, Supramati, a jeżeli opuścisz jakiś 
ciekawy szczegół, to
ja uzupełnię twoje opowiadanie. Założę się, że on nic nie wspomniał o swoim 
świetnym powodzeniu.
Najpiękniejsza z amazonek - u jego stóp; spala się z miłości ku niemu, a ten, - 
bez uczucia, głuchy
jak pień i okrywa się swoją wielkością maga.
- Ładny byłby ze mnie mag, gdybym się kierował pychą, lub jeszcze lepiej, - dał 
się uwodzić namięt-
nościom, - zauważył Supramati, wzruszając ramionami.
- On się poprostu boi, żeby zazdrosna Nara nie spadła mu jak śnieg na głowę i 
nie urządziła sceny,
pomimo ich wzajemnej wielkości! - żartował Narajaną, znacząco pomrugując okiem.
- Supramati nie mógł się powstrzymać od śmiechu.
- Ten twój argument dowodzi tylko, jakiego strachu napędziła ci Nara, że 
dotychczas tak dobrze pa-
miętasz o małżeńskiej dyscyplinie.
- Brr! Kiedy pomyślę o jakichś scenach zazdrości, przekleństwach i kłótniach, - 
zaraz przypomina mi
się potwór! Pomówimy lepiej o czym innym. Wyjął z kieszeni kilka drukowanych 
arkuszy i rozwinął je.
- Przyniosłem kilka ogłoszeń, które powinny was zainteresować. Są tu tak ciekawe 
miejsca, że wy-
padałoby wam koniecznie je zobaczyć; na przykład: „Neutralny, Spirytualistyczny 
Chram". Tam nie wy-
znają Boga, ani szatana, a uznają tylko czystą naukę i siłę formuł. Posiadają 
różne oddziały, jak: wywo-
ływania duchów, przepowiedni, astrologii, jasnowidzenia, itp.; w zwierciadle 
maficznym pokazują prze-
szłość, przyrządzają magiczne zioła, czary na miłość, lub nienawiść i zestawiają 
horoskopy; w ogóle, są
tam specjaliści ze wszystkich pożytecznych gałęzi nauk.
Aha, omal nie zapomniałem. Otóż, tam wywołują także zmarłych, lecz tylko z 
pierwszej sfery i jeżeli
śmierć nastąpiła nie dawniej, niż przed 50 laty.

- O, to rzeczywiście ciekawe. Pójdziemy jeszcze dziś do tego chramu, Supramati! 
- rzekł Dachir.
- Pójdziemy. Ja również jestem ciekawy zobaczyć, jak oni przepowiadają, jakie 
mają czrodziejskie
zwierciadła i jakiego też rodzaju zioła fabrykują, - odpowiedział Supramati.
- Zamówcie sobie u nich swoje horoskopy, niechaj rozgryzą ten orzeszek, - 
wtrącił Narajaną.
- Dachir odrzekł, że postara się skorzystać z jego rady.
- Znakomicie! A teraz przejdźmy do drugiego numeru mojego programu. Ten jest 
jeszcze ciekawszy
dlatego, że o ile będziecie razem, znajdzie się w nim praktyczna rola dla was 
obu, jako równych stop-
niem.
- Czy nie zamierzasz czasem pokazywać nas za pieniądze? - spytał Supramati.
- Nie mój przyjacielu, przeznaczam wam wdzięczniejszą rolę i dając zajęcie chcę 
dać wam i rozryw-
kę, ponieważ ty w swoich himalajskich jaskiniach, stałeś się prawdziwie starym 
Anglikiem opanowanym
przez spleen - odpowiedział wesoło Narajaną.
- A teraz słuchajcie! Są tu w Carogrodzie dwie loże satanistów i mają nie mało 
wyznawców. Wpraw-
dzie główna rezydencja satanizmu jest we Francji, lecz loże ich rozrzucone są po 
wszystkich krajach. Za
ĆY
kilka dni będą tam obchodzone uroczystości i oto nadzwyczajnie nęcący program.
Narajana rozłożył duży czarny arkusz z nagłówkiem wydrukowanym krwawo-czerwonymi 
literami.
„Program zebrania braci loży Lucyfera, takiego to dnia i miesiąca: 1). Czarna 
msza, sprawowana
przez samego Lucyfera. 2). Pohańbienie bóstwa. 3). Krwawy kielich szatana. 4). 
Piekielny taniec. 5).
Ofiarowanie dziecka z rozdaniem krwi i mięsa. 6). Wielka uczta z larwami 
bliskimi obecnych, czynnych
i nowo-wtajemniczonych członków klubu. 7). wywoływanie zmarłych".
- A co, czy nie wspaniały program? Czyż to niegodna ciebie, lub Dachira rola być 
tam obecnym
i swoją magiczną władzą uratować nieszczęśliwe, kupione od biednych rodziców 
dzieci, które zamierza-
ją udusić szanowni mistrze lóż: Lucyfera i Baala? - dodał Narajana, zwijając 
program z wyrazem zado-
wolenia.
- Hm! Przyznam się, że perspektywa wpadnięcia do tej występnej i szyderskiej 
jamy jest dla mnie
nieszczególnie nęcąca, lecz mimo wszystko, masz rację Narajano.
Kiedyśmy już weszli w ludzki tłum, obowiązkiem naszym jest walczyć z mrokiem i 
występkami przy
pomocy czystej i jasnej siły jaką posiadamy. Tylko jakim sposobem dostaniemy się 
na to szanowne ze-
branie? - dodał Supramati po chwili namysłu. Wszak, jeżeli oni przewąchają naszą 
godność, to nawet
nie pozwolą nam podejść bliżej do tego diabelskiego gniazdka.
- O to nie miejcie obawy, ja dostanę dla was wejściowe bilety. Jutro jest 
proszony wieczór u barona
Morgenszylda, jednego z moich przyjaciół, nawiasem mówiąc bardzo miłego 
człowieka. Obiecałem mu
przedstawić moich kuzynów przybyłych z Indii. Spotkacie tam cały kwiat 
carogrodzkiego towarzystwa.
Ale ponieważ baron jest zawziętym satanistą i członkiem loży Lucyfera, a stryj 
jego - jednym z naczelni-
ków loży Baala, to pojmujecie teraz jaką im sprawi przyjemność wprowadzenie was 
na swoje zebranie.
Oczywiście, z miłą nadzieją nawrócenia takich jak wy, bogaczy na swoją wiarę. 
Rozumie się, że obaj
kochani sataniści nawet nie będą przypuszczać jaki kawał im urządzamy.
Omówiwszy wszystkie szczegóły, przyjaciele rozeszli się. Narajana pojechał, jak 
mówił składać wi-
zyty, a obaj magowie przebrali się i pojechali do chramu Neutralnego 
Spirytualizmu.
Był to wielki gmach zbudowany z szarego bazaltu w najbardziej dziwacznym stylu. 
Szerokie schody
prowadziły do wejścia, które podtrzymywały kolumny; obok monumentalnych 
brązowych drzwi na wyso-
kich trójnogach paliły się zioła, rozprzestrzeniające ostry i silny aromat. Na 
drzwiach były narysowane
ognisto-czerwone, wielkie fosforyzujące w mroku - pentagramy.
Kiedy Dachir nacisnął metalową klamkę, drzwi otworzyły się bez szelestu i weszli 
obaj do sklepionej
sali ze szklanym, szafirowego koloru sufitem.
Po środku sali mieścił się kiosk z kasą biletową, a w nim dwie kasjerki.
- A do jakiego oddziału chcą panowie otrzymać bilety? - zapytała pierwsza, do 
której zwrócili się
przyjaciele.
- Jeżeli panowie są zupełnymi profanami to mogę nadmienić, że najciekawsze są 
sale: zwierciadła
magicznego, horoskopów i wywoływania zmarłych. Przede wszystkim proszę przyjąć 
program i panowie
zechcą łaskawie wybrać sobie.
- Wprawdzie, niezupełnie jesteśmy profanami, - skromnie odrzekł Supramati. - 
Lecz chcielibyśmy
zobaczyć wszystko, co tylko jest ciekawego w tym Chramie nauki i dlatego prosimy 
uprzejmie o bilety do
wszystkich oddziałów.
Kiedy zapłacili dość pokaźną sumę, kasjerka krzyknęła do słuchawki: - przysłać 
przewodnika dla
dwóch cudzoziemców, którzy nabyli bilety do wszystkich oddziałów.
Po chwili wszedł wytworny, młody człowiek i przedstawił się w charakterze 
przewodnika, a spojrzaw-
szy na bilety wizytowe gości, - złożył im głęboki ukłon.
- Jaśnie panowie przybyli z Indii, kolebki naszych tajemnych nauk, zatem nie 
mogą być profanami
w całym tego słowa znaczeniu. Od jakiego oddziału życzą sobie panowie rozpocząć 
zwiedzanie? - za-
pytał protekcjonalnie.
- Wprawdzie posiadamy jakieś tam nikłe strzępki wiedzy okultystycznej, lecz 
życzyłbym sobie zoba-
czyć, przede wszystkim wywoływanie, - odrzekł Dachir z ledwie dostrzegalnym 
śmiechem.
- W takim razie opuścimy się do podziemnej sali i panowie wywołają sobie, według 
życzenia duszę
zmarłych krewnych.
Po dość długich schodach zeszli do podziemi; następnie przewodnik wprowadził ich 
do okrągłej,
G2
czarno obitej sali, oświetlonej płynącym nie wiadomo skąd bladym półświatłem, w 
której czuć było ostry
i gryzący zapach.
Tuż przy drzwiach stało kilku młodych ludzi w długich, białych chałatach, którzy 
prowadzili dość gło-
śny spór z młodą kobietą w żałobie.
Widocznie chciała ona wywołać dwie osoby, gdyż jeden z owych ludzi opryskliwie 
odpowiedział jej,
że w takim razie powinna zapłacić podwójnie, ponieważ za jednym biletem nie 
można wywoływać
dwóch dusz.
Po wejściu Supramatiego i Dachira, wywoływacze pokłonili się im z uszanowaniem, 
a przewodnik
wprowadził do niszy, w której stały dwa fotele i zapytał kogo życzą sobie 
wywołać.
Damie w żałobie kazano zaczekać, dopóki nie skończy się seans dla dwóch 
znakomitych cudzo-
ziemców.
- Ależ nie, bądźcie łaskawi panowie i zajmijcie się proszę tą panią - wmieszał 
się Supramati.
My, osobiście nie chcemy i nie mamy zamiaru nikogo wywoływać, pragnęlibyśmy 
tylko być obecni
przy tym zjawisku. Widzę, że pani ta pragnie wywołać męża i syna, którzy zginęli 
podczas rozbicia okrę-
tu. I my, również jesteśmy bardzo ciekawi zobaczyć to.
Zdziwieni wywoływacze spojrzeli po sobie, nie rozumiejąc, jakim sposobem 
cudzoziemiec wiedział
o wypadku, o którym oni sami nie mieli jeszcze pojęcia; jednakże z ich strony, 
nikt się temu nie sprzeci-
wił.
Damę ową posadzono na krześle w sąsiedniej niszy, a jeden z młodych ludzi, 
wyróżniający się pa-
sem przybranym gwiazdami, jako główny wywoływacz, zajął miejsce po środku 
wielkiego, metalowego
koła, w rodzaju dywanu.
Pomocnicy przynieśli trzy trójnogi i ustawili je w trójkąt, poczym wywoływacz 
wyjął za pasem zatknię-
tą kartkę z wydrukowanymi formułami i pałeczkę, którą zaczął czynić w powietrzu 
kabalistyczne znaki,
wymawiając jednocześnie zaklęcia.
Wkrótce sala utonęła w lekkim półmroku. Rozległ się oddalony grzmot, a następnie 
zawył wiatr i dał
się słyszeć gwałtowny plusk fal. Z metalowego koła wystąpił czarny dym i zakrył 
wywoływacza. Z sufitu
mignęła oślepiająca błyskawica i dym zniknął, a oczom widzów ukazało się otwarte 
morze.
Po niebie sunęły skłębione, ciężkie ołowiane chmury, a u nóg przewalały się, 
pieniste fale i znikały
w mglistej dali. Rozszalałe fale uderzały i zalewały resztki rozbitego okrętu, a 
nieopodal młody człowiek
i chłopiec, lat około dziesięciu, przyczepieni do deski, zmagali się z burzą, w 
nadziei dotarcia do brzegu,
smutnie widniejącego na horyzoncie.
Dama w żałobie rozpaczliwie krzyknęła i chciała rzucić się do wody, lecz jeden z 
pomocników na-
tychmiast powstrzymał ją. Chwilę jeszcze obrazy były widoczne, lecz potem 
rozpłynęły się w sinych fa-
lach i wszystko zniknęło. Dama leżała w omdleniu.
Widocznie zadowolony z siebie wywoływacz wyszedł z koła i zbliżył się do 
Supramatiego, oczekując
prawdopodobnie pochwały swej uczoności i siły.
- Szanowny pokazał nam nie duchów zmarłych, - spokojnie zauważył Supramati, - a 
jedynie tylko
odbicie wypadku z przeszłości i martwe, nieosobowe powłoki.
- Wywoływacz mocno się zarumienił.
- Jaśnie panie, nam tylko w rzadkich wypadkach udaje się wywołać samego ducha.
- A więc, w takim razie należałoby nazwać rzeczy po imieniu. Wasze postępowanie 
niezupełnie jest
przyzwoite, - rzekł Dachir, skierowując się z przyjacielem ku wyjściu.
- Skonfudowany „hierofant" odprowadzał ich gniewnym, podejrzliwym wzrokiem, a i 
przewodnik mil-
czał i spode łba spoglądał na cudzoziemców.
W oddziale magicznego zwierciadła powiodło im się trochę lepiej, gdyż przez 
chwilę mogli upajać się
widokiem tarasu i kącikiem ogrodu, jednego z ich himalajskich pałaców. Natomiast 
w sali horoskopów,
znowu nie zostali zrozumiani. Astrolog kilka razy zapytywał o różne szczegóły, 
oglądał ich ręce, mieszał
alfabet, posługiwał się cyfrowymi tablicami i wreszcie, - wszystko rzucił.
- Los wasz, panowie, jest dla mnie niezrozumiały, rzekł zrozpaczony.
- Zdarzenia przedstawiają taką plątaninę, że stanowczo gubię się w nich; ani 
początku, ani końca
waszego życia nie widać, a linie rąk również wydają się nieskończone. Nie mogę 
zestawić waszego ho-
roskopu. Kimże, wreszcie, panowie jesteście?
es
- Jesteśmy, równie jak i pan, zwykłymi i prostymi ludźmi i zupełnie nie rozumiem, 
co może przeszka-
dzać panu w zestawieniu naszych horoskopów? - niewinnym tonem zauważył Dachir, 
wzruszając ramio-
nami.
- Do diabła! Jeszcze nigdy nie zdarzyło mi się widzieć, że życie zakończone 
jakby jakąś katastrofą
znów odrodziło się, co jest niemożliwe! - usprawiedliwiał się zrozpaczony 
astrolog.
- Ech, w takim razie zaniechajmy tego. Widocznie fluidy nasze przeciwstawne i 
niepomyślnie reagu-
ją na pańskie jasnowidzenie! - rzekł Supramati. I z tym mglistym wytłumaczeniem 
rozstali się.
U snambuliczek wypadło jeszcze gorzej. Będące w transie kobiety upadły na twarz 
i krzyczały, że
nie mogą znieść oślepiającego światła, bijącego od tych dwóch ludzi.
Wypadek ten był szczególnie nieprzyjemny dla magów. Zrozumieli oni, że nie łatwo 
im ukryć swoją
siłę i stan wtajemniczenia. Ponieważ wyrobili sobie pojęcie o kierunku 
współczesnego spirytualizmu,
więc Supramati chciał już odejść, lecz Dachir zapragnął koniecznie widzieć swoją 
przyszłość. Pozosta-
wiwszy go zatem samego, Supramati skierował się ku wyjściu.
Kiedy przechodził korytarzem, nieoczekiwanie otworzyły się drzwi i stanął w nich 
wysoki, młody czło-
wiek w białym, obcisłym ubraniu i czarnym płaszczu. Na szyi miał zawieszony 
przybrany kamieniami
złoty łańcuch z pentagramem, spadającym na piersi w kształcie medalionu.
Długim badawczym wzrokiem popatrzył na Supramatiego, po czym nisko się skłonił i 
uprzejmym ge-
stem zaprosił go do środka. Gdy tylko drzwi się zamknęły i pozostali sami, ów 
człowiek - a był to naczel-
nik zakładu - zgiął przed nim kolano.
- Pozdrawiam cię nauczycielu! Witaj nam pod tym dachem i nie odmów swojej łaski 
- ze czcią prze-
mówił klęczący. Tobie należy się wszelki szacunek i duchy sfer niechaj chronią 
każdy krok twój.
- Supramati zrozumiał, że został poznany.
- Synu mój, tyś naprawdę wtajemniczony, albowiem poznałeś mnie - rzekł kładąc mu 
rękę na głowie.
Lecz zachowaj milczenie, gdyż taki jest nakaz z góry. Ja jestem niczym więcej, 
jak tylko skromnym słu-
gą wyższej nauki i rozkazano nam iść tutaj. Gotów będę przyjąć cię w poczet 
tajemnych uczniów moich,
kiedy znowu powrócę, lecz nigdy i nikomu nie powinieneś zdradzać tajemnicy mego 
stanu.
- Dziękuję ci nauczycielu za darowaną mi łaskę; nakaz twój - jest dla mnie 
najwyższym prawem - od-
powiedział adept, ze czcią całując rękę Supramatiego.
Wracając do domu, po drodze opowiedział Dachirowi o tej rozmowie.
- Widocznie - zauważył Dachir z powątpiewaniem kiwając głową - służba wzbudziła 
w nim podejrze-
nie, że w chramie zjawili się niezwyczajni goście; jednakże spodziewam się, że w 
przyszłości jeszcze
niejedno takie niebezpieczeństwo grozi naszemu incognito.
Cały następny dzień przyjaciele zajęci byli składaniem wizyt.
Narajana pozostawił im spis znakomitych osób i bogatych rodzin, urządzających u 
siebie gościnne
przyjęcia, z którymi według niego wypadało zawrzeć znajomości.
Znużeni tymi wizytami, bardziej niż gdyby stworzyli cały szereg burz, powrócili 
obaj do domu i na-
tychmiast wzięli kąpiel. Odzyskawszy znów poprzednie siły, przebrali się w 
lekkie, domowe ubrania
z miękkiej, jedwabnej tkaniny; zjedli obiad i przeszli na taras wychodzący na 
ogród, który stał się już ulu-
bionym miejscem odpoczynku Supramatiego.
Krzaki róż i innych kwiatów przesycały powietrze swoim aromatem; w gęstej 
zieleni skrzyły się fon-
tanny, a ten prawdziwy obraz ciszy i to milczenie przyrody uspakajały nerwy 
znużone przez zetknięcie
z tłumem. Rozciągnąwszy się wygodnie w jedwabnych hamakach, przyjaciele 
gawędzili popijając kawę
i wzajemnie opowiadali swoje wrażenia. Nagle rozległ się szum i dość duży, 
czarny przedmiot opuścił
się z powietrza na niewielki plac w pobliżu tarasu.
Był to maleńki, jednoosobowy samolot, z którego ku zdziwieniu przyjaciół, 
wysiadła piękna amazon-
ka Olga Aleksandrowna Bołotowa.
Weszła na stopnie tarasu i wyciągnęła do nich rękę na powitanie. Supramati był 
zmieszany i nieza-
dowolony, a Dachir ledwie się wstrzymywał, aby nie wybuchnąć śmiechem.
- Pan zdaje się nie bardzo zadowolony z mojej wizyty, książę? - przemówiła 
prostodusznie. Lecz tak
pragnęłam dziś pana zobaczyć!
Supramati zaprzeczył temu przypuszczeniu dodając tylko, że spodziewał się, iż 
zostanie uprzedzo-
nym wcześniej o jej zaszczytnej wizycie, aby mógł ją przyjąć w bardziej godny 
sposób. Następnie przed-
G4
stawił jej swego brata, księcia Dachira.
Na dźwięk tego imienia młoda dziewczyna drgnęła i jakiś nieokreślony wyraz 
prześlizgnął się po jej
twarzy, lecz niewiele myśląc wesoło zwróciła się do Supramatiego:
- Nie lubię uprzykrzonych wizyt z ceremonialnymi przyjęciami i dlatego 
przychodzę zawsze niespo-
dzianie.
Zastałam pana w domu i cóż mi więcej potrzeba? A jeżeli pan chce koniecznie 
ugościć mnie, to pro-
szę mi podać filiżankę kawy i ciastko. A następnie bądźcie panowie łaskawi i z 
powrotem połóżcie się
proszę w swoich hamakach. Przyjechałam nie po to, aby was krępować, lecz chcę z 
wami pogawędzić
i chińskie ceremonie, są po prostu śmieszne w naszym oświeconym wieku swobody.
Przysunęła sobie trzcinowy fotel do stolika, który stał obok hamaku Supramatiego 
i z zadowoleniem
wypiła maleńką filiżankę kawy, chrupiąc podany jej na polecenie gospodarza 
sucharek. Zawiązała się
ożywiona rozmowa.
Olga była dowcipna i na swój wiek dość wykształcona. Między innymi opowiadała, 
że przyjechała od
pewnej przyjaciółki, której rodzicom obaj książęta składali rano wizytę.
- Wszyscy są zachwyceni i chcą was jeszcze widzieć. A propos, czy będziecie 
panowie na uroczy-
stości u barona Morgenszylda?
- Tak, otrzymaliśmy bardzo miłe zaproszenie - odpowiedział Dachir.
- A więc to jest prawdą. Zawiadomił on już o tym fakcie wszystkim swoim 
przyjaciołom i będzie tłum
gości.
- To dla nas wielki zaszczyt, tylko nie pojmuję przyczyny, tak żywego 
zainteresowania się nami - za-
uważył Supramati.
- Widocznie widzą w was coś niezwykłego - z odcieniem chytrości rzekła Olga. 
Cioteczny brat mojej
przyjaciółki, który jest wywoływaczem w Neutralnym Chramie Spirytualizmu mówił, 
że panowie byli w ich
zakładzie i wywołali tam niesłychany popłoch. Podobno w okropny sposób 
skrytykowaliście świetnie
udane, według nich wywołania; somnambuliczki krzyczały, że od was bije blask jak 
od słońca, a astrolog
nawet zachorował z rozpaczy, po wstydliwym niepowodzeniu z waszymi horoskopami.
- To dowodzi tylko, że panowie ci liczyli głównie na zupełnie nieświadomych i 
łatwowiernych gości,
którym można mówić i przepowiadać niestworzone rzeczy; my zaś przyjechaliśmy z 
Indii, gdzie okulty-
styczne nauki są bardzo rozwinięte i gdzie potrafią odróżnić zwykły cień od 
psychicznej indywidualności.
Tym nie mniej bardzo żałujemy, że sprawiliśmy przykrość biednemu wywoływaczowi.
I obaj serdecznie się roześmieli.
Tymczasem Supramati zręcznie nadał rozmowie inny kierunek i na jego pytania Olga 
odpowiadała
z naiwną szczerością. Dowiedzieli się od niej, że była sierotą, pochodziła ze 
znakomitej rodziny, lecz
uciekła do gminy amazonek, żeby mieć zupełną swobodę.
- U ciotki jest mi bardzo dobrze - dodała Olga. Ciocia nigdy nie wtrąca się w 
moje sprawy; jeżdżę,
gdzie sama chcę, przyjmuję kogo mi się podoba, a ponieważ namiętnie lubię czytać 
i studiować, to też
mam do dyspozycji jedną z pierwszorzędnych bibliotek świata, a także sale zajęć 
i najpiękniejsze pra-
cownie; jednym słowem, pełny komfort i swobodę.
Podczas rozmowy kilkakrotnie z ciekawością spoglądała na leżącą na stoliku 
książkę, lecz w końcu
nie mogąc wytrzymać spytała:
- Czy można zobaczyć co pan czyta, książę?
- Ależ proszę bardzo. Książkę tę znalazłem dziś w swojej bibliotece i wydaje mi 
się dosyć ciekawą -
odpowiedział Supramati, podając jej ową książkę.
- A! „Przeszłość i przyszłość" - przeczytała. To istotnie ciekawe, chociaż autor 
przepowiada w przy-
szłości nieszczęścia i widzi wszystko w czarnych kolorach. Prorokuje koniec 
świata, straszne przewroty
i drugie przyjście Antychrysta; jednym słowem - same okropności. Lecz dziełko to 
ma i swoje jasne kar-
ty; jednakże on w ogóle nie mówi nic o pierwszym przyjściu Antychrysta, a 
przecież jest to bardzo cieka-
wa legenda.
- Wiem, iż według przepowiedni Antychryst zjawiał się już kilka wieków temu i 
wyrządził dużo złego,
lecz nie wiedziałem, że istnieje jakaś specjalna opowieść o tym. Nie pamiętam 
tylko w jaki sposób za-
kończył on swoją misję - rzekł Supramati.
- Jeżeli panowie chcecie, to opowiem wam tę legendę. Interesuje mnie ona 
szczególnie dlatego, że
65
liczni poważni ludzie przewidują bliskie, powtórne przyjście Antychrysta.
Przyjaciele zapewnili swego pięknego gościa, że będą bardzo wdzięczni i ona 
rozpoczęła swoje
opowiadanie.
- Było to w końcu XX wieku. Czasy były bardzo ciężkie. Odbywały się wtedy 
wielkie burzenia tronów,
gdyż wszystkich poddanych opanowała powszechna zaraza obłąkania. Zdrady i bunty 
podkopywały bo-
gactwa i siły krajów; narody objął szał niszczenia, bezprawia i zgorszenia. 
Nienawiść do Boga i Chrystu-
sa przyjęła po prostu niesłychane rozmiary. Wtedy to właśnie zjawił się ów 
Antychryst.
Przybył on z Ameryki i okazał się synem Żydówki, kochanki katolickiego biskupa - 
niedowiarka. We-
dług legendy był to człowiek czarującej, lecz demonicznej piękności; z kim tylko 
się stykał, nad wszystki-
mi zdobywał niezwykłą władzę. Umiał wzbudzać namiętności, kierował tłumem według 
swej woli i wszę-
dzie, gdzie wstąpił w ślad za nim powstawała burza nienawiści, krwawej anarchii 
i bratobójczej wojny.
Satanizm urósł do takiej siły, że każdy ośmielający się jeszcze wierzyć w Boga i 
przekraczać próg
kościoła, podlegał prześladowaniu. Lecz pomimo wielkich sukcesów Antychrysta, 
pozostawało jeszcze
wielu szlachetnych i wierzących ludzi, dlatego że chrześcijaństwo było zbyt 
głęboko zakorzenione; po-
tworzyły się partie i różne sekty i każdy z zajadłością bronił swoich przekonań.
Na drzwiach swoich mieszkań chrześcijanie przytwierdzali tarcze, na których był 
wyrzeźbiony kie-
lich, a nad nim znak krzyża; przed kościołami na trójnogach bez przerwy paliły 
się kadzidła; przy wej-
ściach stały duże czary napełnione święconą wodą, a próg kościoła można było 
przestąpić tylko bosymi
nogami, odmawiając jednocześnie modlitwy odpędzające złe duchy. Wierni, dla 
wzmocnienia swoich sił
zbierali się na wspólne modlitwy i codziennie przystępowali do komunii; 
utworzyli chrześcijańską milicję,
która ochraniała ich zebrania, jak również nabożeństwa i procesję, jeżeli 
wypadało im wychodzić poza
mury kościelne. Wreszcie, jako odróżniający chrześcijanina znak, każdy wierzący 
w Boga, tatuował so-
bie na dłoni krzyż i wchodząc na jakikolwiek zebranie, podnosił otwartą rękę, 
żeby udowodnić i jawnie
ukazać, do jakiej należy wiary.
Zwolennicy szatana również nie pozostawali za nimi w tyle. Ci znów, na swoich 
domach i na rękach,
rysowali rogatego kozła, lub jakikolwiek inny diabelski znak. W owych czasach 
krwawe potyczki z wie-
rzącymi i zabójstwa ich, stały się zwykłym zjawiskiem.
W tym czasie, kiedy potęga jego dosięgała już szczytu i pozostawało mu tylko 
uczynić kilka kroków,
aby zawładnąć berłem świata, - on nagle zniknął, a oszołomiony naród na próżno 
dociekał tego, co się
z nim stało.
Początkowo nikt nic nie wiedział jaki koniec spotka Antychrysta, lecz później 
zaczęła krążyć o tym
następująca opowieść:
Pośród chrześcijan znajdowała się młoda dziewczyna anielskiej piękności. Jej 
liliowo-białe ciało,
włosy jak złote nici i piękne niebieskie oczy tak oczarowały Antychrysta, że 
zakochał się w niej do sza-
leństwa i za wszelką cenę zapragnął ją posiąść. Używał wszelkich sposobów, aby 
ją zdobyć i zhańbić;
początkowo było daremne, lecz potem w głowie jej dojrzał plan, aby zniszczyć 
geniusza zła.
Udała, że jakoby godzi się na jego miłość, lecz z obawy przed swoją sektą nie 
może jawnie połączyć
się z nim i tym sposobem zaciągnęła go do ustronnej jaskini w Alpach. Tam, 
pomimo nienawiści i wstrę-
tu jaki budził w niej Antychryst, zmuszona była oddać mu się, lecz za to wlała 
do wina usypiającej truci-
zny i kiedy zasnął - dziewczyna ukrzyżowała go.
Z tego powodu oszalałe z wściekłości wszystkie demony rzuciły się na jego 
ratunek, lecz mężna
dziewczyna broniła się znakiem krzyża, wzywając na pomoc Jezusa Chrystusa, 
świętych i niebieskich
opiekunów. Wówczas krzyż, do którego był przygwożdżony Antychryst, wrył się 
głęboko w skałę; wej-
ście do jaskini zakrył głaz skalny i na nim również zjawił się kamienny krzyż.
Rozwścieczone demony podobno odstąpiły, lecz następnie pochwyciły młodą 
chrześcijankę i rzuci-
ły ją w lodową przepaść. Chrystus, do którego modliła się i wzywała umierając, 
zamienił ją w turkawkę
i od tej pory unosi się ona nad wejściem do jaskini strzegąc ciemnicy 
Antychrysta. Lecz kiedy wyrokiem
przeznaczenia nadejdzie godzina triumfu szatana, demony rzucą się i szturmem 
zdobędą jaskinię; tur-
kawka uleci do nieba, skała się rozpadnie i oswobodzony Antychryst wyjdzie z 
powrotem. Zgubi on
wszystkich pozostałych, wierzących w Boga i zaleje ziemię krwią ze swoich ran; i 
krew ta zamieni się
w wielki potop, w którym zatonie cała ludzkość; zaś ziemia, porzucona nawet i 
przez demony - zginie.
- To bardzo ciekawa legenda. Lecz na czym opiera się przypuszczenie, że 
Antychryst w krótkim cza-
ee
sie zostanie uwolniony ze swej ciemnicy? - zapytał Supramati, podziękowawszy 
uprzednio dziewczynie
za opowiedzianą legendę.
- Dokładnie nie wiem, lecz tak przepowiadają ze wszystkich stron. To jest w 
powietrzu, jeżeli można
się tak wyrazić. Szczególnie silne wrażenie uczyniły na mnie słowa starego 
księdza, naszego krewnego,
którego bardzo lubię i szanuję. To doprawdy dziwny człowiek, zupełnie jakby z 
innego wieku; prowadzi
on pustelnicze życie, pości i modli się dzień i noc; jego wiara jest tak wielka, 
że kiedy jestem z nim, to
również zaczynam wierzyć i próbuje się modlić; prawda, że to bywa krótkotrwałe, 
gdyż rzeczywistość
występuje o swoje prawa.
- Olga się roześmiała.
- Lecz mimo wszystko - ciągnęła dalej - słowa świątobliwego Filareta mają dla 
mnie wielkie znacze-
nie. Uważam za wskazane dodać, że ten pobożny starzec szczególnie czci jednego 
ze świętych, który
żył jeszcze w początkach XX wieku i nosił imię ojca Jana, przezwanego 
Kronsztackim; przydomek ten
otrzymał od wyspy, obecnie już nie istniejącej, gdzie przez wiele lat był 
kapłanem. Poza tym ojciec Fila-
ret miewa widzenia; ukazuje mu się ojciec Jan i, prawdopodobnie udziela 
przepowiedni, ponieważ pew-
nego razu powiedział do mnie:
- O! Jakże ludzie są zaślepieni! Tańczą na wulkanie i nie widzą, że moc szatana 
rośnie z każdym
dniem i powoli zagarnia on w swoje łapy całą ludzkość; że Antychryst poruszył 
się już w swojej ciemnicy
i odrywają się przytrzymujące go gwoździe. Niedługo wybije godzina, kiedy 
oszalały z nienawiści i pychy
wyjdzie znów, żeby zadusić wszystko co jeszcze pozostało dobrego i czystego. 
Lecz kara nie ominie tej
orgii, zła ręka Boża tak ciężko uderzy w to niegodziwe gniazdo, że ono się 
rozpadnie.
- Ach! Początkowo przeraziły mnie te jego słowa, lecz potem pomyślałam sobie, że 
ojciec Filaret eg-
zaltuje się. Wszak teraz świat już nie jest taki głupi jak dawniej; mamy dziś 
tak dużo swobody, dobroby-
tu i wiedzy, że żyjemy o wiele lepiej, aniżeli ludzie ubiegłych wieków; 
dlaczegóż więc to wszystko ma
być występne? Być może, że ów Antychryst i przyjdzie, a z nim i wszystkie 
przepowiadane nieszczę-
ścia, lecz to dopiero za kilka stuleci.
- Miejmy nadzieję - przemówił, uśmiechając się Supramati. W każdym jednak razie 
macie teraz tak
dużo satanistów, że powtórzenie wszystkiego, co miało miejsce w XX wieku - jest 
zupełnie możliwe.
- Wprawdzie jest ich nie mało, lecz wszakże to takie samo wyznanie, jak i każde 
inne i mają oni jed-
nakowe prawo oddawać pokłon Lucyferowi jak ci, którzy chcą czcić Boga i 
Chrystusa; duszy nie można
rozkazywać. A czyż panowie jesteście innego zdania?
- Nie, bynajmniej nie mam zamiaru zwalczać wolności sumienia, lecz przyznam się, 
że czciciele sza-
tana w ogóle nie budzą we mnie sympatii. Oczywiście, że są między nimi i 
wstrętne osoby. Szczególnie
na jednego z nich nie mogę po prostu patrzeć! - zawołała Olga z żywością.
- Czyż ten biedny Lucyferanin skrzywdził panią w czymkolwiek, że tak 
nieprzychylnie usposobiona
jest pani do niego? - nie bez cienia chytrości zapytał Dachir.
Olga zarumieniła się. Niedoczekanie jego, aby mógł mnie skrzywdzić! Ale on po 
prostu dokuczył
mi...
Gospodarze uśmiechnęli się, roześmiała się i Olga.
- Widzicie panowie, to jest taka sprawa - dodała Olga rezolutnym tonem. On 
zakochał się we mnie
i chce, abym została jego kochanką, lecz ja będę kochać tylko tego, kto mi się 
spodoba. Jednakże gnie-
wa mnie to, że wszędzie włóczy się za mną i ciągle niepokoi. To zepsuje mi nawet 
przyjemność oczeki-
wanego balu u barona Morgenszylda. Jest on ciotecznym bratem gospodarza, no i 
oczywiście będzie
zaproszony, a to znaczy, że mi się naprzykrzy swoim nadskakiwaniem. Lecz na mnie 
już czas, gdyż dzi-
siaj u cioci jest przyjęcie - zakończyła wstając.
Uścisnęła ręce gospodarzom i zręcznie wsiadła do swego poduszkowego samolotu; a 
po chwili lekki
aparat wzniósł się w górę i szybko, jak jaskółka zniknął z oczu. Gdy tylko 
przyjaciele pozostali sami, Da-
chir serdecznie się roześmiał.
- Winszuje ci Supramati! Sukces twój - zachwycający i jeżeli oprzesz się tej 
kusicielce, podwójnie
niebezpiecznej przez swoją naiwność, to okażesz się twardszym od św. Antoniego.
- Eh, daj ty mi spokój; nic głupszego nie mogło mi się zdarzyć, jak właśnie ten 
sukces! Jakie nie-
szczęście, że nie ty pierwszy znalazłeś się u amazonek; zdobycz ta dostałaby się 
tobie i niewiadomo,
być może okazałbyś się bardziej uległym.
67
- Dlaczego właśnie ja? Nie bądź zarozumiały. Zapominasz, że jeżeli już wchodzimy 
w tłum ludzi, to
i fliudy ich oddziaływują na nas i bez względu na naszą wiedzę, pozostajemy 
ludźmi, do tego jeszcze
„nieśmiertelnymi", w których życie bije źródłem i ani lata, ani choroby nie 
zabijają cielesnych instynktów
organizmu. Dla poskromienia tych namiętności, tających się jeszcze w głębi 
ludzkiej istoty i podnieca-
nych namiętną, otaczającą atmosferę - posiadamy tylko wolę. Dlatego też nie 
darmo w czasie naszych
wycieczek w świat, wszystko jest nam dozwolone.
- To prawda, lecz wola jest na tyle silna, że może odgrodzić nas od płaskich 
uniesień. Pewnym jest
tylko to, że ta mała wietrznica do tej pory nie obudziła we mnie najmniejszej 
pokusy; jednakże bardzo
pragnąłbym wyrwać ją z otaczającego błota, gdyż instynkty posiada niebrzydkie - 
pół-żartem, pół-serio
powiedział Supramati.
ROZDZIAŁ X
Dom barona Morgenszylda leżał przy jednej z pierwszoplanowych ulic Carogrodu. 
Był to wielki
gmach zbudowany w najnowszym stylu, z monumentalnym zajazdem i dwiema wieżami 
dla samolotów.
Na dziedzińcu i przy wieżach cisnęły się różnego rodzaju pojazdy, z których 
wysiadali coraz to nowi go-
ście.
Kiedy Dachir i Supramati weszli, sale były już zapełnione gośćmi. Setki oczu 
zwróciły się na nich,
gdy witali się z gospodarzem domu i jego krewną, staruszką pełniącą rolę 
gospodyni, ponieważ baron
nie był żonaty. Dla magów był to pierwszy wieczór, na którym występowali 
oficjalnie; dlatego też z cieka-
wością przyglądali się otoczeniu.
Szczególne zainteresowanie wzbudziła w nich wielka sala z bufetami i stołami, na 
których automa-
tyczne przyrządy dostarczały gościom herbatę, bulion, wino i wszelkie żądane 
napoje oraz lody. Służby
było bardzo mało i Narajana objaśnił to tym, że obecnie jest przyjęte podawanie 
gościom kolacji, lecz
każdy bierze w bufecie sam to, co mu się podoba.
Następnie - czego należało oczekiwać - uwagę magów zwróciło zebrane towarzystwo; 
z ciekawo-
ścią też oglądali otaczający ich krzykliwy, ożywiony i wesoły tłum.
Oczywiście nie brakowało tam ładnych kobiecych twarzyczek i nie mało też było 
przystojnych, inteli-
gentnych mężczyzn; lecz w ogóle na całym tym wątłym, chorobliwym i nerwowym 
pokoleniu zaznaczało
się niewątpliwie odbicie zwyrodnienia. Wszystkich cechowały gorączkowe 
spojrzenia i gwałtowne ruchy;
wzrost również się zmniejszył i wysokie figury: Dachira i Supramatiego znacznie 
wyróżniały się w tłumie.
Toalety były wspaniałe; damy jaśniały bogactwem klejnotów, nawet kostiumy 
mężczyzn odznaczały się
świetnością i różnorodnością barw.
Lecz najbardziej oburzały magów stroje licznych członków towarzystwa „Piękno i 
Natura". Damy
w swoich gazowych tunikach były obwieszone ogromnymi naszyjnikami i miały 
szerokie pasy usiane
drogocennymi kamieniami; na głowach niektórych powiewały i lśniły pióropusze, a 
inne znów przybrane
były girlandami z kwiatów i diademami.
Kostiumy mężczyzn stanowiły: koszule wyszywane różnobarwnym jedwabiem, a pasy, 
łańcuszki
i portfele były kunsztownej, jubilerskiej roboty. Obecność tych bezwstydników i 
cyniczna duma, z jaką
oni demonstrowali swoją bezwstydną nagość, oburzała i drażniła Supramatiego.
Grupa młodych ludzi odciągnęła Dachira do swego towarzystwa, a Supramati 
pozostał z Narajana
i gawędząc z nim w towarzystwie dam, zauważył w drugim końcu sali Olgę siedzącą 
z młodym człowie-
kiem, który z ożywieniem rozmawiał z nią.
Pan ów - cały w czarnym stroju - był bezsprzecznie przystojnym mężczyzną. Dość 
wysoki i kształtny,
cokolwiek szczupły z prawidłowymi, charakterystycznymi rysami twarzy, gęstymi 
włosami i maleńką, spi-
castą sinawo-czarną bródką. Wcale przyjemnie wyróżniał się on spośród innych, 
lecz śmiertelna bla-
dość twarzy i ponury wyraz dużych, czarnych oczu - oszpecały jego sympatyczną 
powierzchowność.
Olga była naprawdę śliczna. Biała, przejrzysta haftowana srebrem suknia 
uwydatniała jej gibką
i kształtną figurę; cudne włosy spięte perłowymi nićmi i różami były 
rospuszczone i spadały poniżej ko-
lan; sznur białych pereł zdobił jej szyję. W obciągniętych białymi rękawiczkami 
rękach trzymała koronko-
ćf^
wy wachlarz i niecierpliwie otwierała i składała go; najwidoczniej jednym uchem 
słuchała swego sąsia-
da, a oczy jej chciwie szukały kogoś w tłumie.
Najwyraźniej zdawało się zauważyć, że ów młodzian jest w niej zakochany; 
gwałtowna namiętność
wyraźnie paliła się w jego oczach, utkwionych w dziewczynie. Nagle twarz Olgi 
rozjaśniła się, kiedy zo-
baczyła Supramatiego; lecz gdy zauważyła, że on wesoło rozmawia z jakąś damą, w 
oczach jej mignął
wyraz gniewu i zazdrości. Odwróciła się od swego towarzysza i skierowała się 
wprost ku Supramatiemu.
Wielbiciel jej pozieleniał ze złości i ponurym złośliwym wzrokiem obrzucił Olgę 
i Supramatiego; po chwi-
li i on zniknął w tłumie. Supramati dobrze widział całą tę scenę, ale ponieważ w 
ogóle nie życzył sobie,
aby Olga tak otwarcie okazywała mu swoją sympatię, dlatego też powitał ją 
uprzejmie lecz chłodno
i prowadził dalej rozmowę.
Olga zmieszała się i zmartwiła; po jej dumnej i nagle pobladłej twarzyczce 
wyraźnie przebiegło nie-
zadowolenie; po czym przyjęła znużony, obojętny wyraz, odwróciła się i poszła ku 
innym znajomym.
W tej chwili wielbiciel Olgi przechodził przez salę i Supramati zapytał swej 
towarzyszki o jego imię.
- To jest Chiram de-Riszwill, Francuz, który przed kilku laty osiedlił się w 
Carogrodzie; bogaty czło-
wiek i bardzo lubiany w towarzystwie - odrzekła dama.
W tej chwili podeszło do nich jeszcze kilka innych osób i rozmowa przeszła na 
inny temat. Upłynęło
około pół godziny, jednak w tej atmosferze Supramati odczuwał już zmęczenie, 
które powoli przeszło
w niedomaganie, jakiego zwykle doznawał na liczniejszych zebraniach. Chcąc 
zaczerpnąć świeżego
powietrza wyszedł a sali i przeszedł do dużego zimowego ogrodu, zajmującego całą 
tylną fasadę domu.
Ogród zdawał się być pusty i tylko plusk fontanny mącił głęboką ciszę. Wszedłszy 
w głąb wąskiej alei
Supramati usiadł pod pomarańczowym drzewem, na ławce pokrytej - na podobieństwo 
darni - zielonym
pluszem i z ulgą odetchnął.
Lecz zaledwie upłynęło kilka chwil, gdy usłyszał czyjeś kroki, następnie szelest 
jedwabnej sukni
i rozgniewany głos Olgi: proszę mnie zostawić w spokoju! Powiedziałam już panu, 
że chcę pozostać sa-
ma, ponieważ czuję ból głowy.
- To zwykła wymówka, Olgo Aleksandrowno! - wtrącił dźwięczny głos. Pani ode mnie 
ucieka, lecz je-
żeli pod tym pretekstem myśli pani uwolnić się od ostatecznej odpowiedzi - to 
się grubo myli. Sprzykrzy-
ły mi się już te dziwactwa, nie mające zresztą żadnych rozumnych podstaw. Pani 
się bawiła, drażniła
mnie rozbudzając moje uczucia, aż dosięgnęły one swego szczytu. Ja panią kocham 
i chcę ją posiadać;
dlatego też proszę porzucić tę okrutną grę - tę bezcelową komedię. Pani jest 
wolną amazonką, której
nikt i nic nie przeszkadza nagrodzić miłością - kogo jej się podoba, dlaczegóż 
więc odmawia pani mnie?
- Dlatego, że ja pana nienawidzę! To kłamstwo, jako bym kokietowała, wzbudzała, 
lub zaostrzała je-
go miłość; zawsze uciekałam od pana dlatego powtarzam, że go nienawidzę. Tak, 
mnie wolno kochać
kogo mi się podoba; mieć kochanków tylu, ilu sama zechcę - chociaż do tej pory 
nie miałam żadnego -
lecz nie pan będzie pierwszym!...
Dał się słyszeć głuchy okrzyk:
- Co! Pani mnie odpycha dlatego, że zakochała się w tym hinduskim przybłędzie, 
który niewiadomo
skąd się wziął? I pani sądzi, że ja ustąpię jemu, to szczęście być jej pierwszym 
kochankiem!? - ochry-
płym, zdławionym ze złości głosem przemówił Chiram.
O! Ty jeszcze mnie nie znasz! Do mnie i tylko do mnie, a do nikogo innego 
będziesz należeć i to za-
raz!
Supramati powstał, obrócił do wewnątrz dłoni kamień pierścienia Graala i wymówił 
kabalistyczną for-
mułę. Prawie w tej chwili postać maga okryła się mgłą, pobladła i zupełnie jakby 
rozwiała sią w powie-
trzu.
Nieopodal w sztucznej grocie zimowego ogrodu rozgrywała się dalej burzliwa scena 
pomiędzy Olgą
i Chiranem.
- Coo! Pan jeszcze śmie grozić mi przemocą? Chyba pan oszalał! - gniewnie 
krzyknęła młoda dziew-
czyna, dławiąc strach i przerażenie, które ją nagle opanowały.
Miejsce gdzie przyprowadził ją Chiram zdawało się zupełnie ustronne i trzeba 
było bardzo dobrze
znać topografię ogrodu, żeby w tej chwili, panującej w nim zupełnej pustki od 
razu znaleźć wyjście do
sali. Jakże była nieostrożna, że pozwoliła przyprowadzić się tutaj! Odwróciła 
się chcąc uciekać, lecz na-
gle uczuła zupełnie jakby uderzenie młotem w głowę i zastygła na miejscu.
G9
Na ostatnią uwagę Olgi, Chiram zaśmiał się szyderczo i podniósł obie ręce. Z 
pierścienia z czerwo-
nym kamieniem, który nosił na palcu mignęło jasne, zielonawe światło, a w chwili 
kiedy dotknęło głowy
Olgi, ta głucho krzyknęła, szarpnęła się, a następnie wyprostowała; ręce jej 
zwisły, głowa bezwładnie
opadła w tył i jak automat osunęła się na ławkę.
Chiram podszedł bliżej i nie spuszczając wzroku wlepionego w twarz Olgi, prosto 
w oczy skierował
jej zielony blask swego pierścienia.
- Rozkazuję ci - wymówił głośno - pokochać mnie i dobrowolnie oddać mi się, zaś 
Hindusa zapo-
mnisz i znienawidzisz! Nachylił się, schwycił pyszne włosy młodej dziewczyny i 
przycisnął je do ust.
A teraz zdejm swoją suknię - rozkazywał, wyprostowując się. - Chcę upajać się 
widokiem boskiej pięk-
ności twoich kształtów, przedtem zanim posiądę twoje ciało.
Kiedy wargi Chirama dotknęły włosów nieprzytomnej Olgi, ona cicho jęknęła i 
poruszyła się. W tej
chwili twarz jej rozjaśnił uśmiech szczęścia i wyciągając błagalnie ręce do 
czegoś niewidzialnego - wy-
szeptała ledwie słyszalnie.
- Nauczycielu ratuj! Obroń mnie!
Między nią, a Chiramem nagle błysnęło światło i gorący prąd powietrza z siłą 
odrzucił go. Szeroko
rozwartymi oczyma satanista z nienawiścią i strachem patrzył na wysoką figurę 
człowieka w bieli, która
pojawiła się w powietrzu i zasłoniła sobą Olgę.
Jasny obłok okrywał jego rysy, na piersiach świeciła gwiazda, a nad czołem 
migotał oślepiający pło-
mień. Ręka widma była podniesiona i z niej snopami sypały się iskry.
- Precz obmierzły niewolniku ciała! - zawołał rozkazujący głos. Nigdy więcej nie 
ośmielisz się pluga-
wić tej dziewczyny swoim zaraźliwym oddechem. Ja otaczam ją kołem niedostępnym 
dla ciebie - nik-
czemny pohańbicielu prawdy i światła.
Zobaczywszy, że wokół Olgi zapalił się fosforyczny krąg Chiram odskoczył z pianą 
na ustach; lecz
następnie groźnie podniósł obie ręce, nakreślił w powietrzu magiczny znak i 
wymówił szatańską formu-
łę; w tejże chwili jasna błyskawica padła na niego i powaliła na ziemię.
- Na kolana przed twoim panem, który włada i rozkazuje takim jak ty, niższym 
tworom! - zagrzmiał
głos.
- Wypełzaj stąd na czworakach, jak ci przystoi diabelski potworze!
Pokonany, zupełnie jakby przygwożdżony do ziemi Chiram zawył żałośnie i 
poczołgał się ku wyjściu.
Miał wrażenie, że uderzenia sztyletu porażają go w plecy, a było to właśnie nic 
innego, jak tylko jasne
promienie spływające z ręki maga.
Następnie Supramati zwrócił się do dziewczyny, która opuściła się na kolana i 
położył rękę na jej
schylonej głowie.
- Śpij spokojnie, a po kwadransie zbudź się - rzekł i wyszedł z groty.
Po upływie kilku chwil w domu podniosła się wrzawa. W wielkiej sali, 
przylegającej do zimowego
ogrodu powstał gorączkowy ruch: goście biegali i krzyczeli w zakłopotaniu. 
Przyczyną tego niezwykłego
podniecenia było oczywiście pojawienie się Chirama, który z wykrzywioną twarzą, 
żałośnie jęcząc przy-
czołgał się do wyjścia.
Rzucili mu się na pomoc, lecz postawić go na nogi - nie było można; był on 
zupełnie jakby przygwoż-
dżony do ziemi, a przy każdym dotknięciu wił się i kurczył z bólu.
Pośród ciekawych, przybiegłych na krzyk z sąsiednich pokojów znalazł się 
Narajana. On - jeden -
w mig odgadł przyczynę dziwnego zjawiska od razu zorientował się jak temu 
zaradzić
- Pan de-Riszwill cierpi na chorobę zwaną paciernikiem, którą spotykałem często 
w Indiach, lecz
mam nadzieję, że będę mógł mu pomóc - zawołał Narajana.
Pozwólcie mi państwo przez chwilę pozostać sam na sam z chorym.
Chociaż z widoczną niechęcią, lecz mimo wszystko ciekawy tłum usunął się w głąb 
sali. Wówczas
Narajana pochylił się nad nim i zrobił kilka passów magnetycznych; następnie 
wydostał metalowy przed-
miot w formie krzyża, który nosił zawieszony na piersiach i przyłożył go 
Chiramowi do czoła, pleców
i splotu słonecznego.
- Teraz niech pan wstanie, odejdzie i nic nie rozpowiada. A przede wszystkim 
niech pan nie popisuje
się wyższymi siłami! - połszeptem powiedział do ucha sataniście. Pomógł mu 
powstać, lecz ten chwiał
się i Narajana podtrzymując, powiódł go ku wyjściu. Teraz zbliżyli się i 
pozostali goście, a przyjaciele od-
70
prowadzili Chirama do pojazdu.
W tym czasie Narajana tłumaczył ciekawym, że chory miał napad nerwowego skurczu 
paciernika
i że choroba ta, ustępuje czasem po przyłożeniu przedmiotu z pewnego stopu 
metali.
Jak należało oczekiwać, wypadek z Chiramem stał się tematem wszystkich rozmów; 
wkrótce dowie-
dział się o tym Dachir, który grał w szachy w sąsiedniej sali. Nie wątpił on, że 
była to kara, jaką wymie-
rzył Supramati sataniście schwytanemu prawdopodobnie na jakimś niecnym występku. 
Narajana zaś
zupełnie był o tym przekonany, a chcąc poznać szczegóły, wyszedł na poszukiwanie 
Supramatiego, któ-
rego nie widział jeszcze po wypadku. Ponieważ Chiram wypełzł z zimowego ogrodu, 
więc i Narajana
skierował się tam.
Jednakże nie znalazł tego, kogo szukał pomimo, że dla niego Supramati był 
widzialny i wtedy, kiedy
inni nie mogli go widzieć.
Zamiast przyjaciela natknął się przy końcu ogrodu na Olgę. Blada i zakłopotana z 
pełnymi łez ocza-
mi stała ona pod drzewem.
- Acha! Nie omyliłem się - pomyślał Narajana. - Dziewczyna także zamieszana w tę 
historię. Mój
przyjaciel Morgan bronił jej i nawet srogo ukarał krzywdziciela.
Zbliżył się do dziewczyny i udając, że o niczym nie wie obojętnie zapytał: - Czy 
pani nie widziała
gdzieś mojego ciotecznego brata? Ale, co ja widzę? Oczy pełne łez, twarz blada! 
Co pani jest, miła pa-
nienko? Proszę mówić szczerze; zapewniam panią, że jestem jej przyjacielem i nie 
nadużyję zaufania.
Narajana wziął ją za rękę i przyjacielsko uścisnął. Olga z niedowierzaniem 
spojrzała na niego, lecz wi-
docznie jej siedemnastoletnie serduszko było już przepełnione i tylko czekała 
komu by się zwierzyć.
Szybko objaśniła, że nie rozumie w jaki sposób udało się Chiramowi zaciągnąć ją 
do samotnej groty,
o istnieniu której nawet nie wiedziała; że tam on zrobił jej najokropniejszą 
scenę i nawet ośmielił się gro-
zić.
- Potem - ciągnęła dalej - uczułam jak gdyby mnie uderzono obuchem w głowę i nie 
wiem, co się sta-
ło dalej. Kiedy oprzytomniałam Chirama już nie było, zaś grota napełniona była 
tym dziwnie przyjemnym
aromatem, jaki czuję w obecności księcia Supramatiego; i zawsze mam wrażenie jak 
gdyby zapach ten
wypływał z niego. Jestem bezwzględnie pewna, że to on uratował mnie od 
wstrętnego Riszwilla i na-
stępnie oddalił się. On gardzi nawet moją wdzięcznością, gdy ja, Bóg jeden wie, 
jak ja...
- Olga zmieszała się i zapłoniła jak piwonia.
- Ja go kocham - dokończył za nią Narajana, uśmiechając się filuternie.
- Nie, chciałam powiedzieć, że szanuję go i zachwycam się nim. Mało tego, ja 
czuję, wiem, że on -
nie jest zwykłym człowiekiem; przede wszystkim i pan, i książę Dachir również 
nie jesteście tymi, za ja-
kich się przedstawiacie; lecz z was trzech zagadkowych ludzi, nikt tak nie 
oddziaływuje na mnie jak Su-
pramati. Z niego wypływa prąd wywołujący we mnie dreszcz, dech mi zapiera, a 
równocześnie coś po-
ciąga ku niemu, podobnie jak magnes przyciąga żelazo. W jego oczach spokojnych i 
głębokich jak ciche
morze tai się coś nieskończonego i zdaje mi się, że mogłabym nieustannie, nawet 
całą wieczność upa-
jać się nimi. O! Jakże muszą być szczęśliwi ci, których on darzy swoją 
przyjaźnią!
Olga się egzaltowała, policzki jej płonęły, zaś oczy jaśniały takim zapałem i 
tak wyraźnie wypowiada-
ły miłość, że Narajana mimo woli się uśmiechnął.
- Klnę się na moją brodę, że pani, piękna amazonko zakochała się w moim kuzynie; 
i jasnym jest, że
gdyby w jego zagadkowych oczach zobaczyła pani trochę uczucia, to nie byłoby jej 
tak przykro.
- O! Ja bym oddała życie za jego miłość! - zawołała naiwnie Olga. Lecz 
zobaczywszy, że jej rozmów-
ca się serdecznie roześmiał, pobladła i spuściła oczy.
- Hm, ciężka sprawa; mój piękny przyjaciel Supramati to - niestety - pozbawiony 
uczuć i uparty dzi-
wak. Jakież nieszczęście, że pani nie zakochała się we mnie, gdyż ja jestem o 
wiel skłonniejszy do prze-
konania i.... łatwiej się zapalam.
- Ach, książę pan jest piękny jak przepiękny grecki posąg, nawet piękniejszy 
może od swego kuzy-
na; ja wiem o tym, lecz pana kocha ciocia i ja nie chcę jej krzywdzić. Cóż robić? 
Każdy posiada właści-
wy sobie smak i ja właśnie oddaje pierwszeństwo jemu. Drogi książę, pan - jesteś 
moim przyjacielem -
masz dobre serce, a więc powiedz mi proszę, co mam czynić, aby być godną jego 
miłości?
- Hm! Doprawdy nie wiem jak pani pomóc. Z nim trudno dojść do ładu, gdyż jest 
bardzo nieprzejed-
nany .. A być może nie jest wolny?......
7/
- Ach! - wyrwało się Oldze i oburącz chwyciła się za głowę. - Jak ja mogłam 
zapomnieć o tym?
Wszak on jest mężem Nary!
Było to tak nieoczekiwane, że nawet Narajana przez chwilę stał zmieszany.
- Ach, więc to taka sprawa! Tego już zanadto! - zawołał Narajana z komicznym 
strachem. - Co pani
poruszyła, nieostrożna! Czy pani wie, że powinienem jednym uderzeniem zmusić ją 
by zamilknęła na
zawsze, żeby nie mogła paplać nadal o rzeczach ukrytych przed śmiertelnymi. A 
teraz, niech się pani
przyzna, kto jej opowiedział te bzdury?
Olga lękliwie i z niedowierzaniem spojrzała na niego.
- Nikt nic mi nie opowiadał, lecz po prostu czytałam całą waszą historię......
- Coraz gorzej - zdumiewał się Narajana.
- Ale, kiedym już raz zdradziła panu to, co wiem - opowiem skąd zaczerpnęłam te 
wiadomości - nie
namyślając się rzekła Olga.
- Cały zamieniam się w słuch - powiedział Narajana, podprowadzając ją do ławki i 
sam siadając
obok.
- Jeden z moich przodków był namiętnym okultystą i zebrał wielką, drogocenną 
bibliotekę najbardziej
rzadkich dzieł z tej gałęzi nauki. W czasie „najazdu żółtych" udało mu się 
uratować i to tak szczęśliwie,
że zabrał ze sobą część biblioteki i rzeczy, które najwięcej cenił. Wszak pan 
wie, jakie to były wtedy
okropne czasy, ile skarbów sztuki i nauki zostało wówczas zniszczonych; lecz 
jemu się powiodło i jak już
powiedziałam, z częścią swoich skarbów schronił się na samolocie. W owym czasie 
lotnictwo nie było
jeszcze tak rozpowszechnione jak obecnie, lecz w ogóle używano już powietrznych 
statków, które mo-
gły przewozić po 40 - 50 ludzi i znaczną ilość bagażu.
Mój pradziad ukrył się na Kaukazie w samotnym górskim ustroniu, gdzie posiadał 
ziemię i dom. Tam
też pozostał; lecz po jego śmierci nie znaleziono ani jednej książki z tej 
biblioteki i nikt nie wiedział, gdzie
one zniknęły.
Pomimo różnych przewrotów i zmiennych kolei losu, posiadłość ta pozostała 
własnością naszego ro-
du; w ubiegłym roku nieoczekiwanie dostała mi się w spadku po ciotecznym bracie 
i pojechałyśmy
z ciotką obejrzeć ją. Dom spodobał mi się; a chociaż bardzo stary, zachowany 
jest w całości, gdyż jest
kamienny i mocny; jedną stroną przylega do wysokiej skały. Według opowiadań 
jeden z pokoi tej części
domu był gabinetem „Czarownika", jak nazywano mego uczonego dziada. Ten właśnie 
pokój szczegól-
nie zwracał moją uwagę. Wydawał mi się jakby już znany i ciągle szukałam w nim 
czegoś. Lecz czego?
- nigdy nie mogłam jasno zdać sobie z tego sprawy. Pewnego razu z zadowoleniem 
oglądając już chyba
po raz setny starą drewnianą rzeźbę upiększającą ściany, przypadkowo trafiłam na 
sprężynową dźwi-
gnię; mimo woli nacisnęłam ją i niech pan sobie wyobrazi - w ścianie otworzły 
się drzwi; były one tak
szczelnie ukryte, że nikt nawet nie przypuszczałby o możliwości ich istnienia.
Weszłam do sklepionej, wykutej w skale sali i tam, proszę sobie wyobrazić moją 
radość - odkryłam
nietkniętą i w zupełnym porządku zaginioną bibliotekę. Pośród znajdujących się w 
niej skarbów znala-
złam między innymi dwie książki z XX stulecia, z opisem trzech zagadkowych osób: 
Narajany, Dachira
i Supramatiego.
Co każde sto lat, lub po upływie kilku stuleci ukazują się oni w świecie 
całkowicie przekonani, że no-
we pokolenie nic o nich nie wie.
Teraz niech pan osądzi, czy to nie dziwny zbieg okoliczności, że w obecnym 
czasie w Carogrodzie
zjawili się trzej właściciele tych samych imion, zupełnie odpowiadający opisowi 
z tej niezwykłej książki.
- To bardzo ciekawe, lecz zapewniam panią, że to po prostu przypadek - wtrącił 
Narajana.
- O! Nie! Takie przypadki nie są możliwe; do tego zaś istnieje wszak podanie, że 
w górach himalaj-
skich żyją tajemniczy uczeni, którzy czasami pojawiają się w świecie...
- Widzę, że pani obstaje przy swoim; lecz proszę mi powiedzieć kim był ten 
niegodziwiec, pisarz XX
wieku, któremu zachciało się - wszystko jedno, w dobrym czy złym celu - 
przedstawić w podejrzanej sy-
tuacji ludzi, tak bardzo podobnych do nas?
- W tej chwili nie mogę sobie przypomnieć nazwiska autora ... lecz zdaje mi się, 
że to kobieta.
- Kobieta? Tak i ja przypuszczałem. Język ich stworzony na zgubę ludzkości! - 
Lecz myśmy odbiegli
od głównego przedmiotu naszej rozmowy - od Supramatiego, którego pani kocha nie 
dociekając czy to
stary Supramati, czy też nowy - rzekł Narajana śmiejąc się.
72
- Och, jakże bym pragnęła, aby to był nowy. W tym wypadku nic by mu nie 
przeszkodziło kochać
mnie, gdyby mi się udało podbić jego serce z westchnieniem powiedziała Olga. 
Lecz na nieszczęście to
- stary mag, mąż Nary.
- Ale, jeżeli to - dawny, niech pani pomyśli jak on musi być już stary. Pani 
powinna obawiać się go
kochać - chytrze zauważył Narajana.
- Co on stary? A toż pan jeszcze starszy od niego i do tego - wskrzeszony trup - 
gniewnie odrzekła
Olga rumieniąc się.
- Ja jestem trup? Stanowczo protestuję przeciw temu, jak również i wiele dam 
może udowodnić, że
jestem „żywy", zaś moja osoba dowodzi, że owa pani autorka z XX w. okazała się 
tylko prorokinią, która
po prostu przepowiedziała nasze istnienie - zawołał Narajana, udając poważnie 
obrażonego. Olga moc-
no pobladła.
- Błagam pana, niech mi pan wybaczy moje głupie słowa. Teraz pan się na mnie 
gniewa i nie zechce
pomóc. Była bliska płaczu.
- Nie, ja zawsze bywam uległy wobec pięknych kobiet i gotów zapomnieć o tych 
ubliżających mi sło-
wach. - Lecz jak w rzeczy samej, mogę pani pomóc?
- Niech pan powie mi proszę, czy Nara jest bardzo zazdrosna?
- Hm! Która kobieta nie jest zazdrosna!
- Lecz przecież ona nie może odmówić urlopu, jeżeli Supramati tego zażąda? - 
Wszak takie jest pra-
wo - z ożywieniem zawołała Olga.
- Do diabła świetna myśl! - zawołał Narajana, ciesząc się z takiego wybiegu. - 
Niech pani zaczeka
moja miła panienko, mnie również wpadł do głowy doskonały pomysł. Otóż widzi 
pani, Supramati ma
jeszcze swego zwierzchnika - maga Ebramara...
- Ebramar? - przerwała mu Olga. Czy to nie ten, co uratował Narę, kiedy była 
westalką i żywcem ją
zamurowali? Wszak i to również jest opisane w tej książce.
- No wie pani, ta jej dama z XX wieku była przerażająco dokładna. Tak, to ten 
sam Ebramar; wów-
czas on nie widział w miłości śmiertelnego grzechu, a jestem pewien, że i teraz 
- pomimo swej wysokiej
godności maga, po trzykroć koronowanego - nie odmówi prośbie pani.
- A więc, jeżeli pani sobie życzy tego, pomogę jej wywołać Ebramara. Dam pani 
magiczne zwiercia-
dło, młotek, tarczę i płaszcz z magiczną girlandą - konieczne przy wywoływaniu, 
oraz nauczę potrzeb-
nych formuł. Co będzie, to będzie!
Ebramar jest jedynym, który może udzielić Supramatiemu zwolnienia, a wówczas być 
może on panią
i pokocha ... Wszak w rzeczy samej posiada on przecież jakieś obowiązki względem 
swoich współcze-
snych ...
- O, jakże jestem panu wdzięczna i sama nie wiem jak mam dziękować za tak wielką 
przysługę - mó-
wiła Olga, gorąco ściskając rękę Narajany.
- A kiedy pan mi dostarczy te przedmioty i kiedy nauczy mnie owych formuł do 
wywoływania? - do-
dała, drżąc z niecierpliwości.
- Jak tylko przygotuje wszystko co potrzeba. A czy znajdzie pani ustronne 
miejsce, gdzie mogłaby
w samotności i poście przygotować się do tak ważnej ceremonii?
- Niedaleko od miasta posiadam mały domek z ogrodem, miejsce zupełnie 
osamotnione; mieszka
w nim tylko jeden staruszek - stróż tak, że mogę przebywać tam jak długo mi się 
podoba.
- Świetnie. Uprzedzę panią zatem, kiedy będzie potrzeba, a tymczasem - jeszcze 
ostatnia rada: pro-
szę nigdy i nikomu nie mówić nic o powziętych przez panią przypuszczeniach 
dotyczących nas, a opar-
tych na starej książce z XX wieku; z tego mogą wyniknąć poważne nieprzyjemności, 
które zmuszą nas
do natychmiastowego wyjazdu.
Komu to przyjemnie być przedmiotem niepohamowanej ludzkiej ciekawości i 
śmiesznych plotek?
Tym razem ton Narajany był poważny, a wzrok tak surowy i rozkazujący, że Olga 
zupełnie się zmie-
szała.
- Jeżeli milczałam do tej pory, to i nadal będę niema jak ryba - wyszeptała 
blednąc.
- W takim razie pozostaniemy dobrymi przyjaciółmi - rzekł Narajana i żeby 
rozweselić dziewczynę,
opowiedział jej o nieprzyjemnym wypadku z Chiramem i o jego niespodziewanym 
opuszczeniu balu.
Zadośćuczynienie dane Oldze takim zdumiewającym poniżeniem człowieka, który 
próbował ją
73
skrzywdzić - wróciło jej poprzedni nastrój, a ponieważ płonęła z niecierpliwości, 
aby pogawędzić z przy-
jaciółkami o tak nieprawdopodobnym wypadku, więc nowi przyjaciele opuścili 
zimowy ogród, który w tej
chwili zaczął już napełniać się gośćmi.
W jednej z sal Olga zobaczyła Supramatiego; lecz, że był on w towarzystwie 
mężczyzn i wszyscy
poważnie rozprawiali o polityce, więc też nie podeszła do niego, a przyłączyła 
się do swoich przyjaciółek
i całej grupy dam, prowadzących ożywioną rozmowę o dziwnej, nowej chorobie, jaka 
dotknęła biednego
Riszwilla.
ROZDZIAŁ XI
Na prośbę Narajany baron Morgenszyld wręczył obu książętom hinduskim bilety 
wejścia na zebrania
satanistów, przygotowywane w dwóch lucyferańskich lożach: Baala i Lucyfera.
Wieczorem, na drugi dzień po opisanej wyżej uroczystości przyjaciele nasi odbyli 
naradę ze swymi
sekretarzami, którym dali szczegółowe instrukcje; następnie odjechali każdy w 
swoją stronę, gdyż loże
znajdowały się w różnych częściach miasta.
W towarzystwie Niwary Supramati odleciał samolotem, który po kilku chwilach 
opuścił się na dużym
placu, gdzie po środku wznosił się okrągły, duży gmach z płaskim dachem otoczony 
kolumnami. Cały
ten budynek był czarny jak agat.
Supramati wysiadł i wszedł po schodach na galerię z kolumnami, otaczającą 
szatański chram, po
czym trzy razy zastukał w drzwi, przy których stały dwie statuy demonów z 
czarnego bazaltu.
Drzwi otworzyły się bez szelestu i wszedł on do obszernej, okrągłej sali z 
czarnymi ścianami, słabo
oświetlonej czerwonawym półświatłem.
Po środku na wysokim i olbrzymim cokole, wzniesiona była kolosalnych rozmiarów 
staua szatana,
siedzącego nie na skale, jak było dawniej, a na ziemskim globie. Kopytem swoim 
deptał obalony krzyż;
w jednej ręce trzymał worek z napisem fosforyzującymi literami : „Złoto zagłusza 
wszystkie cnoty",
a w drugiej - czarę z napisem: „Krew synów Bożych".
W cokole, pod nogami bałwana widniały wąskie drzwi, po bokach których siedziało 
dwóch rogatych
demonów z czarnego kamienia, z zapalonymi pochodniami w rękach.
Po wejściu Supramatiego podszedł do niego człowiek okryty płaszczem. Uważnie 
obejrzał jego bilet,
podał mu maskę i poprosił, aby szedł za nim. Kiedy drzwi w cokole się rozwarły i 
Supramati przestąpił
próg, rozległ się złowieszczy trzask i gdzieś w oddali zagrzmiało uderzenie 
pioruna.
- Włóżcie maskę - rzekł nieco zdziwiony i bacznie przyglądający mu się 
przewodnik. Supramati nało-
żył maskę, po czym zeszli po oświetlonych czerwonymi lampami czarnych, 
marmurowych schodach i po
chwili znaleźli się w wielkiej, podziemnej sali zapełnionej już publicznością.
Wszyscy obecni - tak mężczyźni, jak i kobiety - owinięci byli w długie, czarne 
płaszcze i cisnęli się
w pierwszej połowie sali tak, że druga część w głębi - pozostawała wolna.
Tam na wysokości kilku stopni, przed statuą Bafometa wznosił się ofiarnik z 
czerwonego porfiru, zaś
pięć elektrycznych lamp, rozmieszczonych w formie pentagramu nad głową 
diabelskiego kozła, zalewa-
ło salę krwawo-czerwonym światłem. Przed statuą, w ciężkim złoconym 
siedmioramiennym lichtarzu, ze
złowieszczym trzaskiem paliły się czarne woskowe świece.
W podłodze przed ofiarnikiem, wmurowany był wielki, metalowy krąg, a w około na 
trójnogach paliły
się zioła i trawy, które rozprzestrzeniały ostry zapach siarki i smoły.
Od zetknięcia się z zarażoną nieczystymi emanacjami atmosferą - w oczyszczonym 
ciele Suprama-
tiego drżał każdy nerw, lecz wysiłkiem woli w okamgnieniu pokonał słabość. Mocno 
ściskając w ręce
krzyż magów, który wyjął z za pasa, Supramati w milczeniu zajął miejsce w drugim 
rzędzie obecnych
i całą swoją uwagę skoncentrował na trzech lucyferańskich kapłanach, stojących w 
środku koła, obok
wielkiego, metalowego rezerwuaru, prawie po brzegi napełnionego krwią.
Zupełnie nadzy - kapłani - mieli na szyjach zawieszone czarne, emaliowane znaki, 
zaś włosy zakrę-
cone w górę i ściągnięte czerwonymi rzemieniami; ciała ich były wymazane krwią, 
zarżniętych przed
74
chwilą zwierząt, cielska których jeszcze tarzały się obok. W tej chwili kapłani 
wytaczali do rezerwuaru
krew ostatniej ofiary - czarnego koziołka. Następnie ustawili się w formie 
trójkąta wokoło rezerwuaru
i wrzaskliwie zaśpiewali dziki i bezładny hymn.
Po upływie kilku chwil krew w basenie zaczęła się burzyć, potem zawrzała i 
pokryła się czarną parą.
Wtedy i obecni na sali również zaczęli śpiewać, jeżeli można nazwać śpiewaniem 
ten dziki gwar, przery-
wany niekiedy okrzykami: „Hor! Hor! Sabbat"!
Jakiś szał opanował znajdujących się na sali; głosy stawały się coraz dziksze, 
płaszcze opadły obna-
żając nagość tego opętanego tłumu, a oczy wszystkich jak zaczarowane były 
przykute do rezerwuaru,
z którego teraz podnosiła się ludzka figura. Poprzez czarne, przeźroczyste ciało 
przeświecał zupełnie
jakby płynny ogień; w miarę zgęszczania się ciała - rysy twarzy stawały się 
złowieszczo piękne, lecz wy-
raz diabelskiej złości czynił je obmierzłymi.
Gdy tylko ta tajemnicza istota zaczęła się formować nad rezerwuarem, jeden z 
lucyferańskich kapła-
nów podniósł z ziemi i rozwinął czerwony pakunek, z którego wydobył i położył na 
ołtarzu kilkumiesięcz-
ne niemowlę, najwidoczniej śpiące. Dwaj inni kapłani stanęli na stopniach po obu 
stronach ofiarnika,
przy czym jeden z nich trzymał w rękach błyszczący nóż, a drugi złoconą czarę.
- Sława! Sława tobie Lucyferze - ryczeli zebrani.
Tymczasem duch mroku wyskoczył z basenu na stopnie ofiarnika; ciało jego 
wydawało się teraz
czerstwe, jak u żywego. Za nim z tegoż rezerwuaru wychodziły szarawe cienie, 
które szybko ucieleśnia-
ły się i ożywały. Były to kobiety - larwy: dziwnej, przejmującej grozą piękności 
z zielonymi oczami, krwa-
wo-czerwonymi wargami i lubieżnie przymilającymi się wężowymi ruchami.
Lecz widocznie coś niepodobało się i niepokoiło gości z piekła, gdyż gibkie ich 
ciała wstrząsały się
i kurczyły, a trwożliwe spojrzenia badawczo oglądały zebrany tłum.
Lucyfer schwycił ofiarny nóż i wymawiając zaklęcia podniósł go nad ciałem 
nieruchomego niemowlę-
cia.
Nagle drgnął, wypuścił z ręki nóż i gwałtownie odwrócił się. Twarz jego 
wykrzywił odrażający skurcz,
a z półotwartych ust spadała zielona piana.
- Zdrada! - zaryczał ochrypłym głosem, czepiając się ofiarnika.
Supramati zrzucił płaszcz i maskę, głowę jego otoczyło srebrzyste, błękitnawe 
światło, a nad czołem
zapłonął mistyczny płomień jego tajemnej siły; z wiszącej na piersiach gwiazdy 
biły oślepiające smugi
światła, okrywając całą figurę maga szeroką aureolą, zaś w podniesionej ręce 
trzymał jaśniejący krzyż.
Był to krzyż z czystego złota, poświęcony przez magów wyższych stopni; z ramion 
jego spływały snopy
świetlistych promieni, a w środku widniał kielich.
Podniósłszy wysoko tą świętą broń strasznej, niebieskiej siły i wymawiając 
formuły wyższego wta-
jemniczenia, Supramati stanowczym krokiem szedł wprost do diabelskiego ołtarza.
W tej chwili uderzenie pioruna wstrząsnęło całym gmachem i Lucyfer wijąc się w 
skurczach, zaryczał
jak dziki zwierz. Świece i ognie pogasły, trójnogi zostały powalone na ziemię i 
sala napełniła się rozdzie-
rającymi duszę krzykami. Tylko oślepiająco jasne światło spływające z maga 
rozjaśniło jak w dzień, ota-
czające go i budzące grozę widowisko.
Posuwając się Supramati pozostawiał za sobą szeroki pas światła, w którym 
widniały falujące armie
niższych, podległych mu duchów; twarze ich jaśniały głębokim rozumem, a na 
piersiach płonęły błękitne
ognie.
Przywołani przez swego naczelnika, zjawili się oni, aby wesprzeć go w walce z 
duchami piekła.
I walka ta rozszalała się ze straszną siłą. Szatańska swora, stłoczona u nóg 
ofiarnika otoczyła Lucyfera,
który z pianą na ustach, odrażający i okropny - miotał w maga snopy iskier i 
kłęby czarnego, smrodliwe-
go dymu; wszystko to padało na jasną odzież Supramatiego w postaci wielkich, 
ciemnych plam, które
momentalnie znikały. Także larwy i szatańscy kapłani rzucali w niego rozpalone 
do białości strzały.
Zupełnie jak słup światła, spokojny Supramati mężnie posuwał się naprzód, a 
doszedłszy do metalo-
wego koła podniósł rękę uzbrojoną w krzyż i jego dźwięczny i czysty głos, 
wymawiający głośno zaklęcia,
zagłuszył panujący w sali nie dający się opisać zgiełk.
Nagle z krzyża mignęła błyskawica i jak piorun uderzyła prosto w pierś Lucyfera. 
Diabelski duch za-
ryczał i w strasznych skurczach zwalił się ze stopni do nóg Supramatiego.
- Zgiń diabelskie ciało, przepadnij niegodziwy i występny potworze! Ja wypędzam 
cię z ziemskiej at-
75
mosfery! Błąkaj się w odbiciach przeszłości, upajaj się swoimi występkami, a 
następnie rozmyślaj nad
nimi w samotności.
W miarę tego jak mag mówił Lucyfer przestawał się bronić i rozciągnięty u stóp 
Supramatiego powo-
li znieruchomiał. Lecz nagle ciało jego rozpadło się z hukiem armatniego 
wystrzału i z tej okrawawionej,
niekształtnej masy wyleciała dziwaczna istota: coś w rodzaju pręgowatej, czarno-
żółtej, skrzydlatej żmji
z ludzką głową. Z przeraźliwym sykiem potwór przeleciał po sali i zniknął.
Kiedy Lucyfer padł pokonany, larwy zamieniły się w różnego rodzaju nieczyste 
zwierzęta, a wszyscy
zebrani z pianą na ustach i straszliwie wyjąc rzucali się na siebie wzajemnie. 
Larwy zmieszały się z tłu-
mem i zawrzała okrutna, niedająca się opisać walka. Widocznie były tylko 
zczepione ze sobą nagie cia-
ła, które tarzały się, szarpały zębami i dusiły wzajemnie, wyjąc nieludzkimi 
głosami; wszyscy trzej lucyfe-
rańscy kapłani leżeli martwi, a ciała ich poczerniały, jakby spalone piorunem i 
dymiły.
Nie zwracając wcale uwagi na rozgrywającą się przed nim najokropniejszą scenę, 
Supramati zabrał
z ołtarza wciąż jeszcze nieruchome, jakby pogrążone w letargu niemowlę, 
przyciskając je do piersi cofał
się ku wyjściu i nieprzestając wymawiać magicznych formuł - wyszedł. W 
poczekalni oczekiwał go blady
i oszołomiony Niwara. Supramati zauważył, że zwalona z cokołu statua szatana 
leżała na ziemi zupełnie
rozbita, zaś grube ściany chramu w trzech miejscach popękały na całej wysokości.
- Zabierz dziecko Niwaro. Ono pozostanie u nas, gdyż rodzice niegodni są nawet 
widzieć je i dla nich
zniknęło ono na zawsze! - rzekł Supramati owijając się podanym przez sekretarza 
płaszczem.
U wyjścia oczekiwał ich samolot, którym powrócili do pałacu.
Po powrocie do domu Supramati przeszedł z Niwarą do swego laboratorium i zajął 
się przywróce-
niem przytomności dziecku.
Była to piękna, sześciomiesięczna dziewczynka. Kiedy otworzyła swoje niebieskie 
oczy, Supramati
delikatnie pogładził kędzierzawą główkę niewinnego stworzenia, które uratował od 
haniebnej śmierci.
Prawie równocześnie przybył i Dachir z dzieckiem, które również wybawił od 
śmierci. Był to znów półto-
raroczny chłopczyk; kiedy oprzytomniał, Niwara zabrał oboje, aby na drugi dzień 
odwieźć je na wycho-
wanie do bractwa.
Obaj magowie byli nadzwyczaj zmęczeni. Spiesznie wzięli kąpiel i przebrali się; 
po czym przeszli do
jadalni, aby pokrzepić się szklanką wina i spożyć kolację. Przy stole wzajemnie 
opowiadali sobie wraże-
nia, jakie doznawali podczas przeżytych zdarzeń. W obu wypadkach sprawa odbywała 
się prawie w jed-
nakowy sposób.
- Jakże strasznie rozrosło się zło; jakiej siły nabrało od tego czasu, kiedy 
odsunęliśmy się od świato-
wego życia, tzn. w ciągu tych trzech wieków - zauważył z westchnieniem Supramati.
- Tak, wówczas publiczne zebrania w rodzaju tych, na jakich byliśmy dzisiaj - 
uważane byłyby za po-
tworne i niemożliwe - wtrącił Dachir.
- A jakież to wstrętne zajęcie - poskramianie tych potworów. Tfu! Trzęsę się z 
odrazy na samo wspo-
mnienie - dodał z obrzydzeniem.
- Tak, odwykliśmy już od takiego towarzystwa i podobnych, niezbyt przyjemnych 
wzruszeń - rzekł
z uśmiechem Supramati. - A i walka była niełatwa, pomimo mojej siły i posiadanej 
w ręku potężnej broni.
Była chwila, kiedy myślałem, że cuchnące fluidy zaduszą mnie i musiałem wytężyć 
całą siłę woli, żeby
móc odbijać diabelskie pociski; tak rozpaczliwie bronił się Lucyfer ze swoją 
zgrają.
- Tak, tak i ja doświadczyłem tego samego. Tam również czyniono wszystko, żeby 
mnie odrzucić
i zmusić do opuszczenia swego stanowiska. Lecz na szczęście to im się nie udało 
i Baal został tak samo
pokonany, jak i Lucyfer - wesoło zakończył Dachir.
Na drugi dzień zaledwie przyjaciele wypili kawę i odpoczywali na tarasie, gdy 
zjawił się jak zwykle
wesoły, lecz nieco zakłopotany Narajana.
- O, jacy z was bohaterowie! - zawołał ściskając ręce przyjaciołom. - Całe 
miasto trzęsie się z powo-
du wywołanych przez was zdarzeń, a wy tu najspokojniej popijacie sobie kawę!
- Jeżeli nazywasz „zdarzeniem" nasze odwiedziny lóż, to przyznaje się, że 
wypadek ten nie był wca-
le taki zabawny. Jeszcze do tej pory czuję się zupełnie, jakby rozbity po walce 
z diabelską sforą - dobro-
dusznie wtrącił Dachir.
- Wprawdzie ty już dawno wiesz o tej sprawie, lecz zadziwia mnie, że tak 
wcześnie mówią już o tym
w mieście! - zauważył Supramati.
7G
- Mówią? Nie mówią, a krzyczą, ryczą i drżą ze strachu. Wszak nic podobnego nie 
zdarzyło się jesz-
cze od czasu jak świat stoi! - z chichotem mówił Narajana.
- Dzisiaj rano - około ósmej - zjawia się u mnie baron Neindorf, siostrzeniec 
naszego kochanego am-
fitriona, który wam dał bilety wejścia - ciągnął, wycierając oczy, śmiejący się 
do łez Narajana. - Lecz, mój
ty Boże, do czego on był podobny! Cała twarz upstrzona sińcami i oblepiona 
plastrami: jedno oko podbi-
te, a ręka w bandażu i zwisająca na pasku. Widząc moje zdziwienie objaśnił, że 
przyszedł prosić mnie
o pomoc i radę, ze względu na niezwykłe zdolności, jakie wykazałem podczas 
wypadku z Riszwillem;
następnie opisał mi całe zajście ze swego punktu widzenia. Według jego mniemania 
w chramie zjawił
się czarownik o wiele silniejszy od nich, nauczony i nasłany przez kogoś w celu 
zemsty; i otóż ten wła-
śnie niegodziwiec urządził z ich spokojnego zebrania istne pobojowisko.
- To znaczy, że im jeszcze nie wiadomo, iż takie same „pobojowisko" zrobiono i w 
drugiej loży oraz,
że pracowało dwóch „niegodziwców"? - zapytał Supramati, śmiejąc się do rozpuku.
- Wiedzą. Tylko przypuszczają, że w obu wypadkach działał jeden i ten sam 
„obrzydliwiec".
- W takim razie, na nas nie padło jeszcze żadne podejrzenie? - zauważył Dachir.
- Żadne. A przynajmniej dotychczas. Lecz ze względu na to, że w obu wypadkach 
zastosowane były
jednakowe sposoby, więc powzięli przekonanie, że działała jedna i ta sama osoba.
- A jakiej rady oczekiwali od ciebie? - ciekawie spytał Dachir.
- Przede wszystkim prosili, aby im pomóc w odnalezieniu czarownika, któryby mógł 
załatwić się ze
szkodnikiem, zaśmiał się znów Narajana.
- Pałają oni żądzą zemsty, lecz nie wiedzą co robić, gdyż zginęli ich 
najznakomitsi członkowie. Mu-
szę wam dodać, że 20 ludzi w loży Lucyfera i 17 w loży Baala zostało zabitych, a 
poraniono - przeszło
stu. Taki przelew krwi zatrwożył całe miasto. Pozostali członkowie obu lóż 
odbyli już zebranie, w którym
brali udział wszyscy poszkodowani, mogący się jeszcze poruszać; zaproszony był 
także i naczelnik
chramu spirytualistów, któremu dali polecenie, aby odkrył osobę czarownika przy 
pomocy swoich jasno-
widzących, gdyż twarzy niegodziwca nikt nie mógł rozróżnić, wskutek 
oślepiającego światła jakie go
osłaniało. Lecz wyobraźcie sobie, że szanowny dyrektor stanowczo odmówił czynić 
cośkolwiek w tym
kierunku i nie pozwolił somnambuliczkom brać udziału i w ogóle mieszać się w tę 
historię; ani przestrogi,
ani pogróżki nie zachwiały jego oporu. Wówczas dopiero uroili oni sobie, aby się 
zwrócić do mnie.
- A ty co im odpowiedziałeś?
- Powiedziałem im, że istotnie znam coś niecoś z hinduskiej medycyny i 
powierzchownie jestem za-
znajominy z okultystycznymi naukami; lecz na nieszczęście jestem zupełnie 
niekompetentny w tak po-
ważnym i skomplikowanym wypadku. Wszyscy trzej głośno się roześmieli.
- A cóż, czy waleczny Chiram nie znajduje się czasem w liczbie zmarłych? - To 
byłoby nawet bardzo
w porę - zapytał Supramati.
- Oho! Jak ty jednak bierzesz do serca krzywdy twej wielbicielki - żartował 
Narajana. Lecz niestety
nie mogę cię pocieszyć tą miłą nowiną. Interesujący cię Chiram - żyje i wciąż 
jeszcze wije się z bólu, któ-
ry mu sprawiłeś i dlatego nie mógł być na zebraniu.
- Szkoda! - krótko zauważył Supramati.
Przyjaciele porozmawiali jeszcze chwilę o wypadkach ostatniej nocy, po czym 
Narajana zapropono-
wał spacer mówiąc, że wypada im wyjść i pokazać się w mieście, aby ostatecznie 
odwrócić od siebie
wszelkie podejrzenia i radził im zobaczyć gmach teatralny, którego jeszcze nie 
widzieli.
Dachir wyraził na to zgodę od razu, zaś Supramati z trudem dał się namówić. 
Dawno już nie czuł ta-
kiej odrazy do ludzi.
Przebrawszy się, wsiedli wszyscy do samolotu i szybko przybyli na miejsce. Pałac 
teatralny był to
gmach olbrzymich rozmiarów, który na pozór czynił wrażenie, jakby cała dzielnica 
mieściła się pod jed-
nym dachem.
- Otóż i gmach teatralny, lub raczej Labirynt - wskazał Narajana. Tutaj mieszczą 
się wszystkie naj-
bardziej znane teatry i jedynie tylko na oddalonych krańcach miasta pozostały 
jeszcze teatry dla tłumu.
Tam oto na lewo widać oddzielony ogrodem pałac artystów. Niezliczona liczba 
aktorów i aktorek miesz-
ka w nim, zajmując niewielkie mieszkanka, do których przychodzą po większej 
części tylko spać dlate-
go, że wszystko pozostałe otrzymują w samym teatrze, gdzie występują na scenie. 
Są tam restauracje,
czytelnie, salony, pokoje toaletowe itd.; tam też zawiązuje się większość intryg, 
wystawia na pokaz naj-
77
bogatsze toalety i sale są ciągle przepełnione. Pierwsze przedstawienie dla 
wybranej publiczności roz-
poczynają się o 2 godzinie po południu; grane są specjalnie dla ludzi bardzo 
bogatych, którzy nie pracu-
ją, lecz żyją z dochodów i chcą być zawsze w swojej sferze. Wieczorem zaś, na 
przedstawieniach bywa-
ją ludzie zajęci w dzień służbą, lub interesami i mogący korzystać z rozrywek po 
skończonych zajęciach.
W czasie ich rozmowy samolot opuścił się nad obszernym ogrodem, gdzie pośród 
gęstej zieleni roz-
rzucone były domki, bardzo różnorodne pod względem architektonicznym; nad główną 
bramą każdego
z nich widać było maleńkie, jedwabne chorągiewki różnych kolorów z nazwiskami 
właścicieli.
Wszystkie te pawilony - to oddzielne schroniska; należą one albo do artystów, 
albo do bogatych, pry-
watnych osób, chcących odpocząć przed przedstawieniem, które nawiasem mówiąc i 
stąd można oglą-
dać nie fatygując się chodzeniem do sali.
Przypatrz się teraźniejszym ludziom; nie są to już ludzie „końca wieku", a 
„końca świata": nerwowi,
chuderlawi, słabowici i bezsilni duszą i ciałem. Oni tylko marzą i szukają 
sposobów, jakby w najwyższym
stopniu powiększyć komfort i możliwie jak najmniej się fatygować. Ja również mam 
tutaj swoje pied-
a terre; pokaże go wam zanim rozpocznie się przedstawienie.
Samolot zatrzymał się przed niewielkim, hinduskim chramem z białego marmuru, 
przypominającym
ich himalajski pałac; przy wejściu alabastrowy słoń w podniesionej trąbie 
trzymał tarczę z napisem ^Na-
rajana, książę indyjski". Wysiedli na maleńkim dziedzińcu pośrodku, którego biła 
fontanna, a stąd weszli
na stopnie schodków wiodących do rzeźbionych drzwi; Narajana otworzył je i 
znaleźli się w niewielkiej
poczekalni, gdzie dwaj Hindusi w białych turbanach pokłonili się im do ziemi i 
podnieśli przetykaną zło-
tem ciężką zasłonę z indyjskiej materii. Wszyscy trzej weszli do okrągłej sali, 
w której zamiast sufitu by-
ła błękitna, szklana kopuła; jedyne okno w tej chwili pozostawało zasłonięte 
błękitnym muślinem i cała
sala tonęła w przyjemnym półświetle. Umeblowanie składało się z kilku miękkich 
kanap i krzeseł;
w kryształowym basenie szemrała fontanna, rozprzestrzeniając miły chłód.
- Raj Mahometa, chociaż bez hurysek! - zaśmiał się Dachir.
- Mogę dostarczyć i huryski, jeżeli sobie życzysz i... jeśli pozwoli nam 
cnotliwy i skromny Supramati
- żartował Narajana. Tymczasem zaś posilimy się - dodał - naciskając guzik w 
jednej z kolumn.
Z podłogi wysunął się stół zastawiony w najwyszukańczy sposób owej epoki, przy 
którym przyjaciele
usiedli.
- Nie mam nic przeciwko temu, żebyście zaprosili jeszcze i huryski - rzekł 
Supramati rozwijając ser-
wetę - byłem tylko ja nie potrzebował brać czynnego udziału w ich przyjęciu. A 
tymczasem powiedz Na-
rajano, co grają dzisiaj i co jest najbardziej ze wszystkiego w modzie?
- Jeżeli chcesz wiedzieć, to obecnie - wszystko modne: zaczynając od najbardziej 
cynicznego reali-
zmu, aż do rozpaczliwego mistycyzmu; dlatego, że pośród wielkiej liczby 
uczęszczających do teatru są
wyznawcy, a nawet fanatycy wszystkich odcieni - odpowiedział Narajana. Ale, 
poczekaj no, zanim zjemy
śniadanie pokażę ci jedną ze sztuk, która w tej chwili jest na scenie.
Mówiąc to, wstał i podszedł do wmurowanej w ścianie ramy, na której znajdowało 
się mnóstwo róż-
nokolorowych, emaliowanych guzików, rozmieszczonych pośrodku wokoło jednego 
dużego. Narajana
początkowo wprawił w ruch środkowy guzik i ściana rozsunęła się bez szelestu, 
odsłaniając wielkie, fos-
foryzujące płótno, cienkie jak pajęczynka; drgało ono i falowało, zupełnie jak 
powierzchnia wody przy
lekkim wietrze. Następnie Narajana nacisnął drugi guzik i po chwili płótno 
pociemniało; zarysowało się
wnętrze jakiegoś pomieszczenia, ukazały się grające osoby i wszystko przybrało 
naturalny wygląd;
przedstawienie odbywało się tak realnie, że w zupełności można się było czuć jak 
w sali teatralnej.
Wprawdzie akt pierwszy już się rozpoczął, jednak nie trudno było domyśleć się 
początku i śledzić
dalszy rozwój akcji nieskomplikowanej, lecz ze względu na swoją treść, 
zadziwiająco cynicznej sztuki.
Rzecz była osnuta na tle przygód żony znajdującej się „na urlopie".
Chociaż zgodnie z prawem mąż obowiązany był zezwolić jej używać szczęścia z 
innym, z powodu
zazdrości podstępnie urządzał kochankom same nieoczekiwane i nieprzyjemne 
niespodzianki. Przygo-
dy były bardzo wesołe, lecz większość tych scen była tak mocna, tak bezwstydnie 
realna, że Supramati
z Dachirem chwilami powątpiewali w nieomylność swoich oczu.
- To przechodzi wszelkie wyobrażenie! Nie rozumiem, jakie zadowolenie znajdują 
ludzie w takich
niedorzecznościach i do tego brudnych, aż do mdłości, - zauważył z odrazą 
Supramati.
- A jednakże uśmiałeś się, - rzekł Narajana, ubawiony szczerze widowiskiem.
78
- Oczywiście śmieszne sytuacje zawsze wzbudzają śmiech, lecz szczegóły są ohydne.
Kiedy powstali od stołu, Narajana zaproponował im pójście do któregoś z teatrów, 
gdzie o tej porze
zwykle rozpoczyna się przedstawienie.
- Tylko, proszę cię pokaż nam coś w innym rodzaju, na co mógłbym patrzeć z 
przyjemnością; a spo-
dziewam się, że i Dachir podziela moje zdanie - rzekł Supramati.
- Pokażę wam mistyczną feerie tak wysoko moralną, że będziesz miał wrażenie, iż 
jesteś w raju -
żartował Narajana.
Po chwili wszyscy trzej odjechali do teatru, sala była wspaniała, a loża ich 
przedstawiała jakby budu-
ar pięknej pani: obita była różowym jedwabiem i przybrana kwiatami, lustrami i 
statuami.

Co się tyczy samej sztuki, to chociaż nie odpowiadała ona w zupełności 
charakterystyce Narajany
i oczywiście dawnym pojęciom o raju - jednak była jeszcze w dostatecznej mierze 
przyzwoita, że móc
oglądać ją nie zanadto się rumieniąc.
Treść jej przedstawiała historię młodziutkiej amazonki, która doznawszy 
rozczarowania w życiu, na-
wróciła się na drogę pobożności; lecz złe duchy usiłowały zepchnąć ją z drogi 
cnoty i skłonić do grze-
chu; zaś po śmierci duszę jej wydzierały sobie wzajemnie dobre i złe siły. Lecz 
w całym tym przedsta-
wieniu główne zainteresowanie skupiało się na dekoracji scenicznej; pod tym 
względem technika te-
atralna istotnie dosięga takich doskonałości, że iluzja była zupełna. Nawet obaj 
magowie zachwycali się
obrazami, w których ze zdumiewającą dokładnością przedstawione były sceny 
„drugiego" świata, wi-
dziane przez nich w rzeczywistości.
Sala była przepełniona; jednak nie wszyscy widzowie jednakowo interesowali się 
przedstawieniem
i rozmowy nie milkły.
W sąsiedniej loży prowadzono głośną rozmowę i Supramati wkrótce przekonał się, 
że porażenie sa-
tanistów zajmowało wszystkie umysły. Plotki na ten temat rozprzestrzeniały się 
coraz bardziej i sprawa
przyjmowała potworne rozmiary.
Jakaś dama znająca jakoby wszystkie szczegóły z pierwszych źródeł opowiadała, że 
zginęło przy-
najmniej dwieście ludzi; że oba chramy zburzone; w ścianach potworzyły się 
ogromne dziury, przez któ-
re uciekły demony; i wreszcie, że szukanie czarownika byłoby daremne, gdyż to 
nie tylko czarownik,
lecz nawet nie człowiek - a Archanioł.
- Moja kuzynka Liii, która była tam wówczas widziała na własne oczy, jak on 
rozłożył ogniste, ogrom-
ne jakby orle skrzydła i wyleciał przez sufit - zakończyła w podnieceniu 
opowiadająca dama.
- A czy biedna Liii szczęśliwie wyszła z tego strasznego wypadku? - 
współczującym tonem spytała
zaciekawiona druga dama.
- Ona, Bogu dzięki wyszła żywa, lecz porządnie poturbowana - z westchnieniem 
odrzekła pierwsza.
Ma ślady ukąszeń na policzkach, a całe ciało posiniaczone i poranione, zupełnie 
jakby ją zsieczono ró-
zgami. W ogóle postanowiła ona zerwać z satanizmem i występuje z bractwa.
Podczas rozmowy sąsiadek, Narajana trącał to jednego, to drugiego z przyjaciół, 
a szczególnie wte-
dy, kiedy mówiły o Archaniele, który uleciał; Supramati z Dachirem z trudem 
wstrzymywali się od śmie-
chu.
W ciągu następnych dni przyjaciele prawie, wyłącznie słyszeli tylko podobne 
rozmowy. Wszędzie:
w towarzystwie, restauracjach i teatrze opowiadano im nowe szczegóły; wszyscy 
chcieli słyszeć ich opi-
nie i spierali się, co do przyczyn i następstw tego niesłychanego wypadku.
Pewnego razu wieczorem, po powrocie z jakiegoś uroczystego przyjęcia, 
rozgniewany tymi plotkami
Supramati rzucił na podłogę kapelusz.
- Nie, doprawdy już dłużej nie mogę wytrzymać - zawołał z goryczą w głosie. 
Jeżeli jeszcze raz usły-
szę o Lucyferze to dostanę spleenu. Jutro zaś ucieknę, wszystko jedno dokąd i 
powrócę dopiero wtedy,
gdy już ta historia zostanie zupełnie zapomniana.
- O, tak, masz rację! Ja omal spazmów nie dostaję, kiedy zaczynają wyliczać 
rozbite twarze, plecy
i nosy naszych ofiar; a ponieważ tylu żywych świadków widziało jak żeśmy 
odlecieli, to i rzeczywiście
odlecimy; lecz dokąd? - rzekł Dachir, serdecznie się śmiejąc.
Proponuję odwiedzić nasze stare gniazdo w Szkocji i tam zająć się studiowaniem 
historii - odpowie-
dział Supramati. Widzisz te książki na stole pod oknem? Dzieła te dopiero co się 
ukazały i przysłał mi je
mój księgarz. W nich jest zawarta historia ostatnich trzech wieków, czyli 
właśnie to, co nam potrzebne,
79
gdyż dawniejsze - znamy świetnie. Tam w samotności pełnej wspomnień o minionej 
przeszłości, ode-
tchniemy od tego zgiełku i popracujemy na swobodzie; a po upływie kilku tygodni 
możemy tu powrócić
nie ryzykując, że będą nas znów denerwować.
- Świetna myśl, jedziemy ! Natychmiast wydam polecenie, aby nam przygotowano 
samolot - wesoło
zawołał Dachir.
ROZDZIAŁ XII
0 świcie następnego dnia przyjaciele wsiedli do tegoż powietrznego statku, który 
przywiózł ich z In-
dii i opuścili Carogród. Sekretarzom swoim polecili zawiadomić znajomych, że 
niespodziewanie musieli
wyjechać na kilka tygodni w bardzo pilnych sprawach.
Supramati wyraził życzenie, aby samolot zniżył się i leciał powoli podczas 
przelotu nad miejscem,
gdzie stał kiedyś Paryż, jak również i nad tą częścią oceanu, gdzie pogrzebana 
była jego ojczyzna.
Po południu statek nagle zwolnił bieg i zaczął się opuszczać. Przyjaciele 
milcząc, do tej pory zato-
pieni w marzeniach od razu wyprostowali się i stanęli przy oknach.
Pod nimi rozpościerał się widok bardzo przypominający okolice Carogrodu. Pośród 
zieleniejących
łąk migały szerokie pasy bezpłodnej i pustynnej ziemi; dalej widniały cieplarnie, 
niektóre ciągnące się
nawet na przestrzeni kilku kilometrów. Potem zobaczyli wielki, smutny obszar 
nieuprawionej ziemi. Spa-
lony zupełnie jakby zryty olbrzymimi pocisakmi - grunt był pokryty 
niekształtnymi zwałami rumowisk, sło-
wem: - nowa Sodoma zniszczona przez niebieski ogień. Szczegółów nie można było 
dojrzeć, lecz wy-
starczyło i tego co widział, aby Supramatiemu serce się ścisnęło i falą 
napłynęły wspomnienia. Jednak
oczekiwanie zobaczenia mogiły starej Anglii pochłonęło go zupełnie.
1 oto ocean toczy swoje mętne, pieniste fale i bije nimi o nowe brzegi Francji, 
część której również
zniknęła pod wodą w czasie strasznego nieszczęścia. A hen w oddali widniały 
tylko dwie maleńkie wy-
sepki: okrojona i zniekształcona przez ocean Irlandia i strzęp Szkocji.
- Tak więc tu oto spoczywała okryta wodnym całunem dumna królowa mórz. W 
burzliwych falach
oceanu zostały pogrzebane urodzajne ziemie, wspaniałe pomniki i cała gorączkowa 
i zapobiegliwa, wie-
lowiekowa działalność drugiej Kartaginy.
Supramati miał wrażenie, że coś mu zapiera oddech, a melancholijny i zamyślony 
wzrok jego przy-
kuty był do oceanu, ponad którym wolno płynął powietrzny statek. W pamięci 
odżywały dawne obrazy
przeszłości i gorące łzy głębokiego żalu zaświeciły mu w oczach. W tej chwili 
był on tylko Ralfem Morga-
nem, Anglikiem gorzko opłakującym swoją ojczyznę.
Dachir w milczeniu obserwował wrażenia odbijające się na mężnym obliczu 
Supramatiego.
W oczach jego jaśniała miłość i współczucie dla smutku przyjaciela i dopiero 
wówczas, kiedy zbliżyli
się do celu podróży uścisnął mu rękę, jakby chcąc oderwać go od przeszłości i 
zbudzić do rzeczywisto-
ści.
Supramati drgnął i wyprostował się.
- Ciągle jeszcze pozostaję w mocy drobnych ziemskich spraw - ciężko wzdychając 
rzekł ze skruchą
w głosie.
Smucę się z powodu zniszczenia strzępa ziemi, gdy wkrótce cała planeta zamieni 
się w jedno wspo-
mnienie.
- I nie mniej gorzko będziemy opłakiwać naszą karmicielkę - ziemię. Fluidyczne 
nici wiążące nas
z nią, są zbyt mocne, aby się porwały nie sprawiwszy bólu; a najcięższym 
doświadczeniem będzie dla
nas oczywiście obowiązek pokochania nowego świata, do którego przejdziemy siać 
znów ziarna dobra
i oświecenia - smętnie powiedział Dachir.
Po chwili obaj przeszli do drugiego okna i patrzyli na widniejący w oddali 
starożytny zamek. Masyw-
ny, choć poczerniały od czasu posępnie wznosił się i trwał na swojej skale, 
niezniszczalny jak oni sa-
mi...
Po upływie dziesięciu minut, samolot opuszczał się na główny dziedziniec i 
zrozumiałym jest, że
trudno byłoby przedstawić bardziej dziwny kontrast, niż aparat ten uosabiający 
sobą najnowszy triumf
twórczości rozumu pośród grubych ścian feudalnej twierdzy.
80
Kilkoro starych sług powitało gospodarzy z szacunkiem. Byli to oczywiście nie ci, 
co usługiwali Su-
pramatiemu podczas jego pierwszego pobytu tutaj, lecz wygląd ich wskazywał na 
nie mniej poważny
wiek.
Wewnątrz zamku również nic się nie zmieniło. Na meblach z XII wieku nie 
zauważono ani śladu ze-
psucia; obicia, stare obrazy, starożytne ozdoby i sprzęty - wszystko było 
nietknięte. W tej samej sali,
gdzie Dachir spożywał kolację z Narą i jej mężem, kiedy przyjechał dla 
przygotowania Supramatiego do
pierwszego wtajemniczenia - i teraz obaj jedli kolację, a potem długo marzyli na 
balkonie, wiszącym nad
oceanem. W pamięci ich odżywała przeszłość naruszjąca tą czystą i jasną harmonię, 
która od dawna
już żyła w duszy magów. Później Supramati odszedł do dawnego pokoju Nary, gdzie 
mnóstwo drobia-
zgów przypominało mu młodą żonę.
Na drugi dzień rano przyjaciele obejrzeli wieżę wtajemniczenia, a po obiedzie 
zainstalowali się w bi-
bliotece, żeby rozpocząć naukę historii. Zewnętrznie byli spokojni jak zawsze.
Dziwne i nieokreślone uczucie zbudziło się i opanowało duszę Supramatiego, kiedy 
czytał pierwszy
tom przywiezionego dzieła; zdawało mu się, że przeżywał jakby swoje 
zmartwychwstanie. Był żywy
i równocześnie martwy dla przeszłego obok rzeczywistego życia. Gasły całe 
pokolenia, znikały całe kra-
je, upadały państwa i krwawe wojny kosiły ludzkość w tym samym czasie, kiedy on 
niczego nie podej-
rzewając spokojnie studiował w swoim niedostępnym himalajskim kąciku.
I znów odezwało się w jego duszy to ostre, gorzkie i burzliwe wzruszenie, 
jakiego doświadczał dnia
poprzedniego; żałosne wspomnienie z przeszłości znikłego kraju, gdzie się 
urodził, kochał i cierpiał
skromny Ralf Morgan... Ciężko westchnął i ścisnąwszy głowę oburącz skupił swoją 
potężną wolę, żeby
odpędzić nurtujące go wspomnienia. Po co te bezowocne żale? Wszak nieśmiertelny 
los wskazał mu in-
ne przeznaczenie. Ralf Morgan jako zwykły człowiek - umarł; zaś pozostał 
nieśmiertelny Supramati
i sferą jego obecnie - nieskończona nauka. Inna przyszłość oczekuje go w nowej 
ojczyźnie na nieznanej
planecie, której sądzono pochować jego kości wówczas, kiedy już odda jej cały 
kwiat posiadanej wie-
dzy, jaką wiekami zdobywał tutaj.
Supramati energicznie wyprostował się i z głębi jego wzruszonego serca popłynęła 
gorąca modlitwa
ku niepojętej Istocie rządzącej wszechświatem. Ten, Kto wskazał mu tak dziwny i 
zagadkowy los, bę-
dzie nim kierował nadal i dopomoże godnie nieść brzemię tego przeznaczenia.
Uspokojony i pokrzepiony modlitwą, powrócił do książki i zabrał się do czytania 
wstępu.
Autor jej widocznie był filozofem i myślicielem; człowiekiem zachowującym wiarę 
i zdrowo osądzają-
cym tak przeszłość, jak i swoich współczesnych. „Czym więcej badam przeszłość i 
rozwiązuję historycz-
ne zjawiska życia człowieka - pisał on - tym bardziej utwierdzam się w 
przekonaniu, że nasza epoka, to
epoka upadku; i że cywilizacja, którą się tak chełpimy - wiedzie nas do jakiejś 
katastrofy, być może gor-
szej niż ta, którą zakończył wiek XX; a może nawet i do geologicznego przewrotu. 
Jeszcze w końcu
XVIII wieku zaczęły wyraźnie dojrzewać nieszczęsne idee i powszechne prądy, 
które nieuchronnie mu-
siały wywołać historyczną katastrofę tj. najazd żółtych, o czym wspomniano wyżej.
Moralny rozkład bierze zawsze swój początek z dzieł tak zwanych „filozofów", 
głoszących jakoby no-
we prawdy, które w rzeczywistości okazały się wypowiedzeniem wojny Bóstwu i 
ustanowionym przez
Niego prawom; - prawom, które dotychczas prowadziły ludzkość od stopniowego 
postępu, do dobrobytu
i rozwijały przekonania regulujące prawidłowe stosunki między ludźmi, oparte na 
podstawach wzajem-
nego szacunku i obowiązku. Jednym słowem istniały zasady i prawidła życia, które 
jeżeli zostały nawet
naruszone to tylko przez słabość, lecz i na te wykroczenia patrzyli jak na 
haniebne występki.
Ale gdy tylko wypowiedzieli wojnę temu niewidzialnemu i niedosięgłemu, 
mianującemu się Bogiem,
wówczas została zdjęta ostatnia uzda powstrzymująca namiętności. Podkopana w 
samym korzeniu mo-
ralność, wyśmiana cnota, wzrastający wciąż i sławiony występek - wszystko to 
razem zrodziło pokolenie
bez sumienia, bez czci i zasad, podłe i chciwe, oddające pokłony jednemu tylko: 
złotemu cielcowi -jako
nowemu bożkowi, który zasiadł na ruinach dawnych, boskich ołtarzy. Dusza ludzka 
coraz bardziej na-
siąkała grubymi instynktami i zgubnymi namiętnościami; godność człowieka spadała 
coraz niżej, a zwie-
rzę w nim rosło bez przerwy i wreszcie całkowicie go opanowało.
Rozum nie szukający już więcej boskości - utonął w materii; ludzie wzajemnie 
szarpali się o okruchy
władzy i żadne przestępstwo nie stanowiło przeszkody dla tego, który dążył 
jedynie do zdobycia złota,
materialnych wygód i rozkoszy. Dzięki tej dzikiej żądzy i okrucieństwu, ludzkość 
istotnie stawała się po-
84
dobną do apokaliptycznego potwora, który w zaślepieniu swoim bluźnił i wyobrażał 
sobie, że wypierając
się Stwórcy - już Go zwyciężył.
Dla człowieka myślącego i historyka bolesnym i ciężkim jest zgłębianie tej 
przeszłości naznaczonej
pieczęcią nieprzerwanego upadku, który przywiódł najhojniej ze wszystkich 
obdarzoną, białą rasę do zu-
pełnego i niespotykanego w historii poniżenia.
Moralny rozkład w swoim następstwie sprowadził rozkład polityczny. Ponieważ 
zostało zatracone
pojęcie o czci i poszanowaniu wartości, więc każdy uważał za zupełnie naturalne 
kierować się tylko oso-
bistymi i materialnymi względami. Patriotyzm i uczciwość uważano za głupie i 
przestarzałe pojęcia; na-
czelnicy państw w nieprawdopodobny sposób rabowali kraje; nie było już więcej 
uczciwych urzędników;
każdy sprzedawał, zdradzał i kradł ile tylko mógł dlatego, że stan oceniany był 
stopniem posiadanych
bogactw.
Życie rodzinne upadło, a z nim i dawne wychowanie, które przed tym wykuwało 
wielkie charaktery.
Wszystko się splątało: dawna arystokracja zmieszała się z szumowinami narodu i 
poprzednia różnica
stanów, podtrzymująca czystość rasy zamieniła się w prawdziwy chaos.
Księżniczki szalały za błaznami, książęta żenili się z żydówkami lub ulicznicami; 
wielkie magnackie
posiadłości zmarnowano, a zbogaceni włóczędzy i obieżyświaty skupujący stare, 
rodowe „gniazda"
i ozdobione herbami zamki, bawili się poniżeniem i upadkiem ginących 
arystokratów i drwili z nich. Lecz
najdziwniejszym zjawiskiem epoki było to, że sami poszkodowani cieszyli się ze 
swego upadku; pokor-
nie i uniżenie przeciskali się przed nowymi „panami", którzy wszczepili w nich 
nienawiść do ojczyzny
i pogardę obowiązku; gwałcili moralność ich żon, córek i siejąc bezwstyd drwiąco 
wystawiali na pokaz
ordynarnemu, zwierzęcemu, lecz zwycięskiemu tłumowi wartości moralne tych 
starych „uprzywilejowa-
nych", kulturalnych warstw.
Ta moralna gangrena szybko zarażała wszystkie europejskie narody, a ludzi 
opanowała epidemia
obłąkania. Handlowali wszystkim: szacunkiem, powagą, narodową dumą i 
bezpieczeństwem ojczyzny.
Bogactwa narodowe sprzedawano z licytacji; wszystkie narodowości zlały się w 
jakąś dziwną mieszani-
nę; wszystkie zdrowe pojęcia zostały wypaczone i skażone. Równolegle z tym 
wzrastało lenistwo. Nikt
nie chciał już więcej uprawiać ziemi, po dawnemu pracować w polu, w fabryce lub 
zajmować się rzemio-
słem; w nieprawdopodobnej liczbie mnożyły się szkoły, uniwersytety i różne 
zakłady naukowe. Zabrakło
wieśniaków i robotników, a pozostali tylko „panowie", „damy", uczeni i artyści 
chcący żyć bogato. Na wy-
ścigi pracowali nad wynalazkami udoskonalonych maszyn, które by zastępowały 
osobiste trudy i pozwa-
lały każdemu być gospodarzem i sługą.
A tymczasen, kiedy rozgrywała się ta cała bachanalia z głębi piekielnych 
przepaści - pojawiły się złe
duchy; nie był to już dziwaczny owoc fantazji „zacofanego duchowieństwa", 
straszącego ludzi 17 i 18
wieku diabłem, z którego wszyscy się śmieli i nie wierzyli dlatego, że nie 
widzieli go nigdy. W końcu zaś
XX-go wieku szatan zjawił się już widoczny i osiągalny, wrogi, dziki i szyderski. 
Opanowując poprzez
swoich żydowskich agentów umysły tych, którzy oddali mu się nieświadomie sami we 
władzę opętań-
czą.
I oto, po 300 latach doszliśmy do tego, że teraz diabłów wywołują publicznie; 
wszyscy ich widzą, do-
sięgają i oddają pokłon; i szatan rozsiadł się na tronie, rządzi światem i w 
swej piekielnej złości prowadzi
nas niewątpliwie ku zgubie. Któż może powiedzieć, kiedy ostatecznie skończy się 
to szatańskie pano-
wanie? Lecz wielu, podobnie jak ja myśli, że zbliża się jakaś straszna 
katastrofa, bowiem planeta nasza
przestała już być moralną. Każde nowe odkrycie oddaje ulicy jakąś hermetyczną 
tajemnicę, którą tłum
wykorzystuje nie dla dobra ziemi, a tylko dlatego, żeby prędzej wyczerpać i 
zniszczyć ją - dźwięczy jak
echo piekielnego śmiechu z naszej ciemnoty.
Lecz odbiegłem od swego przedmiotu i powracam do ostatnich lat XX- go wieku. W 
tym czasie, kie-
dy w Europie szybko postępował moralny i fizyczny upadek białych narodów, w Azji 
budziła się, rozra-
stała i dojrzewała żółta rasa. Jeszcze zdrowa, wierząca i ożywiona gorącym 
patriotyzmem - tym wojow-
niczym zapałem, który stwarza bohaterów i uczy pogardzać śmiercią - ta stara, 
żółta rasa rozsądnie
przejęła od białych wszystko, co mogła zużytkować z korzyścią dla siebie: 
tworzyła i ćwiczyła wojska,
budowała flotę morską i powietrzną, ulepszała drogi komunikacyjne i kiedy 
wszystko było już gotowe -
ruszyła na zachód, żeby znaleźć miejsce dla nadmiaru swego zaludnienia.
Była to nowa wędrówka narodów; miliony żołtolicych, niewyczerpanym ludzkim 
strumieniem lądem
82
i morzem płynęły na terytoria białych. Europa i Ameryka zostały zupełnie przez 
nich zalane; lecz przede
wszystkim zajmiemy się losami Europy.
W owym czasie Chiny były jeszcze monarchią, której tron dzierżył młody, 
energiczny cesarz, mądry
i chytry jak prawdziwy Azjata. Zanim przedsięwziął swój olbrzymi pochód, zebrał 
on przed tym jak naj-
bardziej szczegółowe wiadomości. Cała armia dobrze zorganizowanych szpiegów 
obeszła wszystkie,
oznaczone przez zdobywcę kraje i przekonała go, że moment był szczególnie 
sprzyjający dla pomyślne-
go wkroczenia. Przede wszystkim szpiedzy przekonali się, że z powodu występków 
przeciw naturze,
wzrostu liczebnego „trzeciej płci" i nienawiści do dziecka - ludność Europy 
znacznie się zmniejszyła.
A w ogóle byli to ludzie słabi, nerwowi i prawie niezdolni do obrony, gdyż 
„militaryzm" uważany był za
niemoralny; godła narodowe wyrzucono do śmietnika, a armie chociaż nie zostały 
zupełnie zniesione,
jednak przedstawiały sobą źle uzbrojone ludzkie stada niezdyscyplinowane i 
nieprzeniknięte bohater-
skim duchem; jednym słowem byli to obywatele gardzący wojennym rzemiosłem i 
widzący w nim tylko
przeżytek barbarzyństwa, skazany na zupełną zagładę. Znaleźli się oczywiście 
także uparci i zacofani
ludzie, którzy próbowali protestować przeciwko takiemu kierunkowi myśli, lecz 
„pokojowe" kongresy
i konferencje ogłosiły ich wrogami ludzkości, chcącymi jakoby zalać ziemię krwią 
i do tego jeszcze w ta-
kim czasie, kiedy de facto wojna stała się niemożliwa ze względu na 
udoskonalenia śmiercionośnych
pocisków i narzędzi wojny, które mogły w jednej chwili burzyć całe państwa i 
zasłać kraj gruzami i ofiara-
mi hekatomb.
- Należy głosić nie zbrojenia, a braterstwo narodów - krzyczeli „pacyfiści". 
Albowiem któż odbuduje
zburzone miasta i naprawi powojenne szkody, kiedy prawie niemożliwą jest rzeczą 
znaleźć robotników;
a po drugie cywilizacja dosięgnęła wreszcie celu i wszyscy członkowie 
społeczeństwa są bogaci, szczę-
śliwi i równi.
I oto w czasie tej idylii niespodziewanie wtargnęły wojownicze hordy żółtych 
narodów i nastąpiło nie-
słychane poniżenie białych przez Azjatów, którymi Europejczycy tak długo 
pogardzali, eksploatowali ich
i męczyli. Nikczemna i tchórzliwa ludność, prawdziwe plemię zgniłej 
„cywilizacji", które sobą przedsta-
wiała - oszalała ze strachu. Każdy drżał tylko o swoje nędzne życie; o 
samoobronie nie było mowy i zwy-
ciężeni na kolanach spotykali zwycięzców, oczekując ich z trwogą i błagając o 
litość.
Nie ukrywając swojej pogardy dla tego stada tchórzów, rozpostartych na jego 
drodze młody cesarz
dokonywał objazdu podbitych krajów zatrzymując się tylko w stolicach, które 
będąc nadmiernie zalud-
nione stanowiły w dosłownym znaczeniu serca krajów i mieściły cały kwiat narodów.
Wszędzie, gdzie przechodził dumny „syn słońca" zaprowadzał nowy porządek: bogatą 
ludność wy-
pędzano z ich domów i pałaców; a majątki konfiskowano. Pozbawiony komfortu i 
rozkoszy cały ten tłum
darmozjadów i zdrajców, umiejący tylko wymieniać i zabijać, lub sprzedawać i 
poniżać swoją ojczyznę,
gardząc przy tym uczciwą pracą - był teraz pod odpowiednim konwojem, wypędzony z 
miast i wysłany
do obróbki pól, żeby dostarczyć zwycięzcom zapasów owsa, mąki i innych środków 
żywności. Tłumy
„uczonych" i bogaczy mozoliły się pod groźbą bata lub szubienicy. Ożywiły się 
zapomniane fabryki i róż-
ne zakłady i zaczęły pracować na korzyść zwycięzcy. Zapędzeni do nędznych chat, 
ci „wybawcy" ludzi
od wszelkiego obowiązku poszanowania zasad i wiary, doświadczali na sobie prawa 
zapłaty. Głoszoną
przez nich utopijną „równość" znaleźli teraz w powszechnej hańbie, nieszczęściu, 
ubóstwie i bezustan-
nym, ciężkim trudzie. Odrzucili Boga i sprofanowali religię, zniszczyli kult 
sakralny Mszy św. w kościo-
łach i skasowali pamiątkowe dni czczone w chrześcijaństwie, a w gorzkich 
chwilach poniżającego nie-
wolnictwa, pod żelaznym kułakiem nowego władcy - pożałowali przeszłości i 
zaczęli się znów modlić,
szukając pomocy u niewidzialnego Stwórcy, który jedynie może pomóc tam, gdzie 
bezsilny jest czło-
wiek. Poprzednia samowola była teraz ukrócona, oddawanie pokłonów szatanowi jak 
również i przeciw-
na naturze miłość - były wzbronine pod karą śmierci. Nie jeden z „wolnych 
obywateli" żałował w głębi du-
szy, że nie kochał w swoim czasie ojczyzny i nie bronił jej, a pięści groźnie 
zaciskały się na wspomnienie
o „pacyfistach" i ich zgubnej idei.
Dachir odłożył książkę i przeciągnął się w fotelu.
- Istotnie - zauważył - brzydkie rzeczy działy się na białym świecie podczas, 
gdy my ożywialiśmy pu-
stynną wyspę. Lecz mówiąc szczerze, czyż europejskie narody nie zasłużyły na tą 
ciężką lekcję? I ona
przyniosła im widoczny pożytek: znów nauczyła ich pracować, zbudziła resztki 
drzemiącej w nich energii
i dodała im siły do zrzucenia jarzma niewoli i wypędzenia żółtych do Azji. 
Niewątpliwie, że od tego czasu
83
bierze swój początek zmniejszenie się ludności Europy. Wprost nie do uwierzenia, 
ile zginęło narodu,
szczególnie kobiet i dzieci, lecz za to ci pozostali ożywili się nową energią, 
wiarą i drzemiącym w nich
poczuciem obowiązku. Dopiero co przeczytałem właśnie opis tego przebudzenia 
białej rasy. Był to
szczególny poryw jedności i zgody, chociaż na krótki czas, jednak 
urzeczywistniło się braterstwo naro-
dów. Oczywiście nie mogło to być długotrwałe, że obudzone, narodowe uczucie 
pobudzały plemiona do
zamknięcia się w swoim rasowym składzie.
Wówczas to zjednoczyły się słowiańskie narody: Germania zlała się z Holandią i 
Belgią, częścią
Francji i Szwajcarii; Włochy dopełniły swego zjednoczenia, a Turcy - zostali 
wyrzuceni do Azji. To jest
nadzwyczajnie ciekawe i wypadałoby nam przeczytać to razem.
- Tutaj są również bardzo ciekawe szczegóły o wkroczeniu żółtych i o żydowskiej 
hekatombie, która
była okropna ze względu na liczbę ofiar - rzekł Supramati.
- Zrozumiałym jest, że gwałtowne i prawie jednoczesne zamordowanie kilku 
milionów ludzi przedsta-
wia sobą fakt rzadko powtarzający się w historii - zauważył Dachir.
Lecz równocześnie dowodzi także, że ta uparta rasa - jest niezniszczalna; bowiem 
nawet taki upust
krwi nie przeszkodził żydom zespolić się znów i utworzyć nawet własne państwo, 
gdzie też i po dawne-
mu, ale już jawnie zaczęli czcić szatana i oczywiście nie mało zdziałali przy 
wskrzeszeniu wszystkich
występków, poprzedzających wkroczenie żółtych, które kwitną i teraz w naszych 
oczach.
- Wielka szkoda - dodał z wstchnieniem Dachir - że twojej starej Anglii nie było 
sądzone dożyć do te-
go czasu, aby brać udział w pamiętnym przebudzeniu się Europy.
Ona, która przywykła zawsze sama rozkazywać, nie mogła znieść swego upadku, a z 
nim i świado-
mości nieuchronnego niewolnictwa i ze wstydu zapadła się, grzebiąc w oceanie 
zwycięzców i zwyciężo-
nych. Supramati nic nie odrzekł, tylko westchnął i smętnie patrzył na sine, 
spienione fale rozbijające się
o skałę.
- Chociaż trzeba przyznać, - ciągnął po chwili Dachir, że dumna królowa mórz 
miała w sumie sporo
grzechów. Bez żadnych wyrzutów sumienia zawsze wyróżniała tylko swój osobisty 
interes, składając mu
w ofierze ludzi i całe narody; wyciskała soki ze sprzymierzeńców, zdradzała i 
kierowała światem, oplą-
tawszy go całą siecią intryg.
- TssL. De mortuis aut bene, aut nihil! *) Anglia kierowała się zasadą: „que la 
charite bien entendue
commence par soi memeę * *). I dlatego z punktu widzenia ludzkiego i 
politycznego, ona miała słusz-
ność, - wtrącił Supramati.
Dachir głośno się roześmiał i powstawszy z miejsca, poklepał przyjaciela po 
ramieniu.
- Brawo, Ralfie Morganie! Widzę, że w tobie Anglik - przewyższa maga i 
spodziewam się, że na no-
wej planecie założysz pierwsze imperium z dewizą: „La charite bien entendue" itd.
Obaj roześmiali się i znów powrócili do czytania.
*) O zmarłych mówią tylko dobrze, albo nie mówią wcale.
**) Rozumne miłosierdzie stosuje się naprzód do samego siebie.
ROZDZIAŁ XIII
Upłynęło już z górą trzy tygodnie od wyjazdu przyjaciół z Carogrodu, lecz tak 
dobrze się oni czuli
w starym zamku, że nawet nie myśleli opuszczać go. Znów odnaleźli ciszę, spokój 
i samotność, do któ-
rej tak przywykli. Nauka historii zajęła ich i uważali ją poniekąd za odpoczynek 
dlatego, że nie była tak
trudną i potrzebującą skupionej uwagi, jak zajęcia wymagane przy 
wtajemniczeniu ...
Pewnego razu Dachir zauważył, że zdaje się wypadałoby im już powrócić do świata, 
lecz Supramati
odpowiedział, iż dzięki Bogu czasu mają dość i zdążą nacieszyć się dowoli 
czarującym współczesnym
towarzystwem.
Upłynął blisko tydzień od czasu tej rozmowy. Pewnego dnia po południu siedząc 
przy kawie przyja-
ciele nagle zobaczyli kierujący się prosto do zamku samolot.
- Idę o zakład, że to Narajana leci do nas - rzekł śmiejąc się Supramati.
I nie omylił się. Po kilku chwilach samolot opuścił się na dziedzińcu zamkowym i 
Narajana wesoło
ściskał ręce przyjaciołom, którzy wyszli na jego spotkanie.
84
- Przyjechałem zobaczyć co wy porabiacie w tym starym, sowim gnieździe - rzekł 
Narajana, kiedy
wszyscy trzej znaleźli się na balkonie. Czy macie zamiar spędzić tutaj cały czas 
swego pobytu w świe-
cie?
- Nie. Chcemy tylko zakończyć naszą naukę historii, a tyś tak urządził ten zamek, 
że czujemy się
w nim świetnie; można się tu czuć swobodnie, dlatego więc przyjechałem, żeby 
przerwać wam to pustel-
nictwo dla odbycia spaceru, który mam nadzieję będzie dla was przyjemny i 
pożyteczny.
- W zupełności polegamy na twoim doświadczeniu, lecz dokądże znów chcesz nas 
zawieźć? - za-
śmiał się Dachir.
- Na Saharę.
- Alboż to będzie takie przyjemne?
- Nawet i bardzo dlatego, że jeszcze nie znacie wcale Sahary. Wielka pustynia 
zamieniła się w jedno
z najurodzajniejszych i najbogatszych miejsc na kuli ziemskiej. Jest tam teraz 
dość wody i wiele wielkich
miast, a mieszkańcy ich zarówno jak i wsi przedstawiają sobą mieszaninę 
wszystkich ras, co na ogół
stworzyło dość piękny typ.
Ten osobliwy naród jest czynny i przedsiębiorczy; jednakże jak i wszędzie, tam 
również tyle nadużyć
w eksploatacji sił przyrody, że już daje się zauważyć wyczerpanie.
- Przypomniało mi się dziwne i niepojęte zjawisko. W takim czasie jak obecny, 
kiedy już zbadany
i znany każdy kącik na ziemi, kiedy lotnictwo usuwa góry i wszelkie przeszkody, 
jednym słowem wszyst-
ko, co dawniej zatrzymywało badaczy i poszukiwaczy - nasze himalajskie pałace 
pozostają nieodkryte
i nieznane - zauważył w zamyśleniu Supramati.
-1 tak pozostanie, aż do śmierci planety - odpowiedział Narajana. Pamiętam, że 
nawet rozmawiałem
z Ebramarem na ten temat.
- Tak - rzekł on mi wtedy - pałace Mahatmy, szkoły magów i całe podziemne Indie 
z ich skarbami
i tajemnicami, nigdy nie będą splugawione przez niegodnych i ciekawych profanów. 
Niewątpliwie jakieś
tam okruchy tajemnic będą kradzione i sprzedawane, lecz to - bez znaczenia. Tłum 
będzie ich naduży-
wał, jednak skorzystać z nich nie potrafi; i mimo wszystko nikt nie przestąpi 
progu naszych chramów
wtajemniczenia.
Potężna wola wyższych magów uczyniła te miejsca na zawsze niewidzialnymi dla 
wzroku profana,
który nigdy nic nie ujrzy prócz dzikich, niedostępnych skał i przepaści i nigdy 
nie zamąci spokoju na-
szych szczęśliwych schronisk.
- Jest to najwyższy stopień hipnozy - dobrodusznie zauważył Dachir.
- Jednakże wróćmy do pytania - rzekł Narajana.
Po zwiedzeniu nowej Sahary zawiozę was do Egiptu. Tam również znajdziecie dawne, 
historyczne
miasta: Chiwę, Memfis i Heliopolis, odbudowane przez spekulantów w starożytnym 
stylu dla zwiedzają-
cych turystów - miłośników. I ja również posiadam pałac w Aleksandrii, zbudowany 
według modelu pała-
cu mego rodzonego ojca, przyjaciela i sojusznika Ptolomeusza Lagiosa.
- Zrobione! - odpowiedział wesoło Supramati. Pojedziemy na Saharę i do Egiptu i 
możemy wyruszyć,
kiedy tylko zechcesz. A potem dokąd nas powieziesz?
- Myślę, że powrócicie do Carogrodu, gdzie wam jeszcze pozostało wiele do 
obejrzenia.
- Byle tylko nie słyszeć więcej rozmów o Lucyferanach. Już sama myśl o tego 
rodzaju plotkach wy-
prowadza mnie z cierpliwości.
- Wprawdzie obecnie o tym jeszcze się trochę mówi, ze względu na liczne wypadki 
odstępstwa od
satanizmu, lecz należy się spodziewać, że do czasu naszego przyjazdu coś innego 
zajmie próżną, ludz-
ką ciekawość - odpowiedział Narajana.
- A propos kiedyśmy już wspomnieli o Carogrodzie - cóż tam nowego słychać? Co 
porabia ciekawy
Chiram i czarująca amazonka Olga?- uśmiechając się, nie bez cienia chytrości 
zapytał Dachir.
- Cnotliwy Chiram już się wreszcie wykurował ze swoich spazmów, lecz kipi 
bezsilną złością, gdyż
nie śmie zbliżać się do Olgi, w której zakochany jest do szaleństwa. Zazdrość 
czyni człowieka przenikli-
wym i on nie bez podstawy podejrzewa, że to ty Supramati jesteś sprawcą jego 
nieszczęścia i dlatego
też zamierza zemścić się na tobie.
- Niechaj popróbuje!
- Ja myślę, że on mimo wszystko będzie próbował zrealizować swoje zamiary 
przeciw tobie, a także
85
zawładnąć Olgą. Biedaczka marzy tylko o tym, jakby uzyskać od Nary „małżeński 
urlopę dla ciebie! -
rzekł Narajana i zaśmiał się widząc, że Supramati gwałtownie się wyprostował i 
utkwił w nim zdumiony
wzrok.
- Co ty takiego pleciesz?
Narajana opowiedział to samo, co Olga mówiła mu na temat starej książki sprzed 
trzystu lat, w któ-
rej pisano o nich.
- Co za głupia historia! - zauważył Dachir. Jeżeli ta dziewczyna zacznie paplać 
o tym, to nasze „inco-
gnito" szybko się odkryje i jeszcze jakiś „spekulant" zjawi się z propozycją 
pokazywania nas, niby uczo-
nych i tresowanych pudli z objaśnieniem: Oto prawdziwi nieśmiertelni!
- Postąpiliśmy nieroztropnie nie zmieniwszy imion. Ale czyż można było 
przypuszczać, że po upływie
trzech wieków ktoś o nas wspomni - posępnie rzekł Supramati, marszcząc brwi.
- Bądźcie spokojni - rzekł Narajana. Dziewczyna paplać nie będzie, gdyż ona sama 
obawia się tego,
a i głowę ma zajętą...
- Głupstwami - z urazą wtrącił Supramati.
- Phi! Czyż można gniewać się na takie śliczne dziecko? Ona cię ubóstwia i w 
swej naiwności chcia-
łaby zastosować do ciebie i Nary prawa, do których przywykła.
- Ja się wcale nie gniewam. I w rzeczy samej jest to nawet bardzo zabawne - 
odrzekł Supramati,
uśmiechając się mimowoli. Drażni mnie to dlatego tylko, że nic nie mogę uczynić 
w tej sprawie. Czas mi-
łosnych przygód dawno już minął dla mnie, a żenić się z nią, by użyć 
małżeńskiego szczęścia w Caro-
grodzie byłoby... inaczej mówiąc, szczególnie ciężkie i nudne! Ale tymczasem 
pozostawmy to zagadnie-
nie i przede wszystkim pomówmy o naszym odjeździe.
Omówiwszy tą sprawę przyjaciele postanowili bezwłocznie jechać na Saharę i do 
Egiptu i już na dru-
gi dzień powietrzny statek unosił ich ku brzegom Afryki. Olbrzymia niegdyś 
pustynia była teraz rzeczywi-
ście nie do poznania. Martwe dawniej piaszczyste przestrzenie pokryte były dziś 
palmowymi lasami
i przepiękną różnorodną florą gorących krajów. Pośród tego morza zieleni 
widniały wielkie miasta, któ-
rych architektura nie różniła się wcale od carogrodzkiej.
W jednym z tych miast przyjaciele spędzili trzy dni w celu bliższego zapoznania 
się z interesującą ich
ludnością. W istocie naród ten utworzony z mieszaniny wszystkich ziemskich ras, 
przedstawiał ciekawy,
lecz dziwny i dość niesympatyczny typ. Ludzie byli niskiego wzrostu, krępi i 
silni, o barwie twarzy od
czerwono-rudej do brudno-szarej, z dużymi, ciemnymi oczami i kasztanowatymi, 
rzadkimi lecz twardymi
włosami.
Wydawali się bardziej czynni i energiczni niż stare zachodnie narody - nerwowe i 
zniewieściałe; lecz
z kolei podlegali jakieś dziwnej i niebezpiecznej skórnej chorobie, która 
objawiała się osłabieniem, krwa-
wymi plamami na ciele, następnie sennością, szybko przechodzącą w letarg 
kończący się wreszcie
śmiercią. Środków zapobiegawczych przeciwko tej chorobie - jeszcze nie 
wynaleziono. Między innymi
w samym środku dawnej pustyni znajdowały się radioaktywne źródła o takiej sile, 
że podczas nocy
z wody promieniowało błękitnawe, fosforyzujące światło. Wody tych źródeł 
posiadały cudowne własno-
ści uzdrawiające, lecz przeciwko „czerwonej cholerze", jak przezwali tę swoją 
dziwną chorobę - i one by-
ły bezsilne.
Wreszcie pewnego poranku samolot przybił do wysokiego pylonu pełniącego rolę 
wieży - przystani
dla powietrznych statków i podróżni nasi wysiedli na staro-egipskiej ziemi.
Znaleźli się na miejscu dawnego Memfisu, który odbudowali pomysłowi 
przedsiębiorcy, zachowując
w miarę możności stary styl, lecz przystosowując go do potrzeb najnowszego 
komfortu, co stwarzało
niekiedy rażące kontrasty i dość zabawne skojarzenia, świadczące o upadku zmysłu 
i smaku artystycz-
nego. Egipcjanin z czasów Ramzesa poczuł by się oczywiście, obcym w tym „nowym 
Memfisie".
Spośród tych różnorodnych budowli mile wyróżniał się pałac Narajany, zbudowany 
na brzegu Nilu,
z olbrzymim tarasem i w ściśle historycznym stylu. Ozdobione sfinksami schody 
opuszczały się w wodę,
a u podnóża ich kołysała się prawdziwa egipska łódź z wysokim, szpiczastym 
dziobem zakończona zło-
tym kwiatem lotosu.
Wnętrze pałacu zupełnie odpowiadało jego zewnętrznemu wyglądowi. Wspaniłe pokoje 
z meblami
o drogocennej inkrustacji, ciężkie draperie z nieznanej tkaniny, wszystko to 
było zachwycające i oczywi-
ście niesłychanie kosztowne; lecz wszakże w swoim rozporządzeniu Narajana 
posiadał także niewy-
8G
czerpane bogactwa, podobnie jak samo życie „nieśmiertelnych", a jego wyszukany 
smak nie znosił nic
płaskiego i pospolitego.
Na niewielkim, zewnętrznym dziedzińcu, który przylegał do zajmowanego przezeń 
pokoju. W gąsz-
czu rozkosznej zieleni stały dwa posągi z białego marmuru, wyobrażające 
niezwykłe piękności greckie-
go rycerza z głową Apollina i wysoką wschodniego typu kobietą, z podobnymi do 
migdałów oczyma
- To są posągi moich rodziców, wyrzeźbione według wzorów z odbić z przeszłości, 
które wywołałem.
Matka moja była Persjanką, jedną z dam dworu Dariusza Kodomana; na krótko przed 
śmiercią Aleksan-
dra, wydali ją za mego ojca - objaśnił Narajana, patrząc smętnie na posągi i 
stając się nagle poważnym
i zamyślonym, co przytrafiało mu się dość rzadko.
Lecz szybko otrząsnął się ze smutnego nastroju i odprowadził przyjaciół pod 
pretekstem, że czas
już zjeść śniadanie, gdyż umiera z głodu.
Po południu, kiedy upał trochę się zmniejszył Narajana zaproponował magom 
obejrzenie piramid
i Sfinksa.
Supramati i Dachir z zadowoleniem przyjęli taką propozycję i wkrótce wytworny 
samochód wiózł ich
do piramidy Cheopsa, ciągle jeszcze stojącej niewzruszenie i jakby gardzącej 
czasem, podobnie jak
i myśl dziwnego narodu, który ją wzniósł, żeby unieśmiertelnić pamięć swego 
króla.
Lecz zamiast dawnej martwej pustyni przedstawiającej zupełnie odpowiadającą tym 
oryginalnym po-
mnikom ramę - teraz piramidy otaczał palmowy las, ciągnący się dalej wzdłuż 
rzeki, a w dolinie migotały
światła wielkiego miasta. Pod palmami rozrzucone były kioski i restauracje, 
prowadzone na otwartym
powietrzu i wszędzie widać było tłumy spacerujących ludzi. Zauważywszy smutne i 
niezadowolone spoj-
rzenia przyjaciół Narajana polecił kierowcy, aby zawiózł ich do Sfinksa.
- Martwi was zmiana jaka tu zaszła; a co byście powiedzieli widząc starożytną, 
stubramą Chiwę od-
budowaną częściowo we współczesnym, a częściowo w urojonym starożytnym stylu? W 
głosie i oczach
Narajany dała się zauważyć głęboka pogarda.
- Czy wiecie, jakie to sprawiło na mnie wrażenie? Oto zdawało mi się, że stara i 
poważna matrona,
którą przed tym wszyscy przywykli szanować, nagle zjawia się zarumieniona, 
obciśnięta gorsetem, wy-
malowana i wystrojona na współczesną megierę. A poprzez bielidła i szminki 
przeglądają szanowne
zmarszczki, jakby protestując przeciwko takiej niedorzecznej i śmiesznej 
maskaradzie. Kiedy to mówił
samochód wjechał w cienistą aleje i zatrzymał się przy wielkim placu, nieopodal 
Sfinksa otoczonego zło-
coną kratą.
Widać tam było kwietniki i cieniste aleje; zaś na głowie starożytnego kolosa, 
urządzono kawiarenkę-
restauracyjkę, do krórej wchodziło się po brązowych, kręconych schodach, 
zbudowanych po obu stro-
nach kamiennego klaffu. Do uszu ich dochodziły skądś dźwięki elektronicznego 
gramofonu, grającego
dziką bitową muzykę.
- Takiego urządzenia nawet nigdy nie mógłbym sobie wyobrazić. To rzeczywiście 
coś nieprawdopo-
dobnego!
- zauważył Supramati.
- Pójdźmy na górę. Stamtąd zobaczycie wspaniały widok; ujrzycie nawet kawałek 
pustyni, umyślnie
pozostawionej dla miłośników starożytności - objaśniał Narajana, wychodząc z 
samochodu. Przyjaciele
udali się za nim i po chwili wszyscy trzej siedzieli przy stole na głowie 
Sfinksa.
Słońce zachodziło obficie zalewając niebo tak zachwycającymi barwami, jakich się 
nigdzie więcej
nie widzi.
Supramati w milczeniu pił wino nie spuszczając oczu z piramid widniejących w 
oddali, w tej chwili za-
lanych złotem i purpurą zachodu.
- Powiedz mi Narajano, czy pokazują wnętrze piramid, to jest podziemi chciałem 
powiedzieć - zapy-
tał nieoczekiwanie.
- Wyobraź sobie, że dotąd nie udało się w żaden sposób zbadać ich - odpowiedział 
Narajana uśmie-
chając się porozumiewawczo - wejście do podziemi jest niedostępne. Wiele razy 
próbowali już przenik-
nąć tam, lecz trujące gazy dusiły śmiałków i w żaden sposób nie udało się 
oczyścić powietrza.
I dlatego też ciekawa publiczność musi ograniczyć się do obejrzenia starych 
ścian i jakiś tam niecie-
kawych galerii.
- Tak też i ja myślałem! - rzekł Dachir
87
- Ale dla rycerzy Graala powietrze prawdopodobnie oczyści się - rzekł Narajana 
szeptem, nachylając
się do przyjaciół. Jeżeli chcecie, to kiedyś nocą możemy złożyć wizytę kapłanom 
piramidy.
- Czyja chcę?! Ja po prostu koniecznie pragnę osobiście złożyć uszanowanie 
znakomitym przedsta-
wicielom starożytnej nauki. Uważam to nawet za swój obowiązek.
W tym czasie zapadła noc i w różnych miejscach zapaliły się elektryczne lampy. 
Supramatiego opa-
nowało nagle pragnienie ciszy i nieprzezwyciężona potrzeba medytacji w 
samotności. Powstał i zeszedł
na dół uprzedziwszy przyjaciół, że będzie oczekiwał ich przy wyjściu.
Cicho obszedł dookoła starożytny pomnik i zatrzymał się przy kamiennej płycie z 
napisem, leżącej
między łapami sfinksa. Oparty o drzewo Supramati pogrążył się w głębokiej 
zadumie i nie słyszał gło-
śnych dźwięków muzyki oraz szumu sprawianego przez tłum.
Wiedział od Ebramara, że w tajemnych podziemiach starej piramidy już od wielu 
wieków istnieje
szkoła magów i bractwo hierofantów, którzy jeszcze na własne oczy widzieli Egipt 
w najwyższym rozkwi-
cie; lecz do tej pory nie miał jeszcze okazji zwiedzenia tej wyższej szkoły 
nauki.
Szeroki promień zielonawego światła nagle oświecił twarz Supramatiego, budząc go 
z zamyślenia.
Drgnął, wyprostował się i wówczas zauważył, że jasny promień wychodzi z napisu 
kamiennej płyty,
o którą oparty stał człowiek w białej szacie, cały oblany zielonkawym światłem.
Był to chudy i wysoki starzec. Brązowej barwy twarz jego tchnęła jasnym spokojem, 
a w dużych,
ciemnych, głębokich oczach jaśniała energia i potężna wola. Głowę jego okrywał 
pasiasty klaff, nad czo-
łem świeciła gwiazda, zaś na szyi różnobarwnymi ogniami migotał szeroki 
naszyjnik z drogocennych ka-
mieni. Wyciągnął on rękę do Supramatiego i równocześnie dał się słyszeć 
dźwięczny, jakby z oddali do-
chodzący głos: - Pozdrawiam cię magu, rycerzu okrągłego stołu wieczności i św. 
Graala. Głos serca po-
wiedział nam, że znajdujesz się w pobliżu i pragniesz nas widzieć. W przyszłą 
noc będziemy oczekiwać
was obu z bratem.
Światło momentalnie zgasło i zjawa jakby rozpłynęła się w powietrzu.
Wzruszony Supramati pospieszył z powrotem na górę, lecz już przy wejściu na 
schody zetknął się
z idącymi na jego spotkanie przyjaciółmi i niezwłocznie zakomunikował im o swoim 
zdarzeniu.
- Co za prostak! Mnie to nie zaprosił. Widocznie jestem w ich oczach czymś w 
rodzaju larwy wyższe-
go stopnia - mruknął Narajana półżartem, a na pły z przykrością.
- Zresztą - pocieszał się - nie pragnę ich zaproszenia, gdyż zdarzyło mi się już 
odwiedzić szanowne
bractwo, a dla was zobaczenie staruszków - będzie i nowe i ciekawe.
- Dobrze, lecz jak my tam wejdziemy, żeby nas nie zauważono; wszędzie tak dużo 
ludzi! - zuważył
Supramati.
Bądź spokojny, ja was przeprowadzę - rzekł Narajana.
A zresztą zapomniałeś zapewne ze wzruszenia, że możesz według życzenia robić się 
niewidzial-
nym.
- To prawda! Ja rzeczywiście jestem naiwny! - dobrodusznie powiedział Supramati 
i wszyscy wesoło
się roześmieli.
W następną noc magowie ubrali się w srebrzyste chitony i białe płaszcze rycerzy 
Graala; zawiesili
gwiazdy i napierśne znaki swych godności i owinąwszy się w czarne płaszcze z 
kapturami, w towarzy-
stwie Narajany poszli ku wielkiej piramidzie.
O tej porze nocy palmowy las i restauracje były prawie puste i nikt nie zwrócił 
uwagi na czarne figu-
ry, które prędko zniknęły w cieniu piramidy. Cicho weszli w jedną z galerii i 
zaświecili elektryczną latar-
kę. Przed malowidłem wyobrażającym Ozyrysa z dwoma sędziami Amenthi, Narajana 
zatrzymał się
i zastukał w osobliwy sposób. Po chwili kamień przekręcił się bez szmaru na 
niewidzialnych zawiasach,
odkrywając wąski otwór, w którym ukazał się człowiek w białej szacie - jakie 
nosili kapłani egipscy -
z pochodnią w ręce.
Gdy tylko Supramati z Dachirem weszli, otwór szybko zamknął się za nimi. 
Postępując za swoim
przewodnikiem zeszli po wąskich i bardzo długich schodach, które wyprowadziły 
ich na brzeg podziem-
nego kanału, gdzie czekała przywiązana łódka z wysokim, złoconym dziobem, 
wyobrażającym kwiat lo-
tosu. Wszyscy trzej weszli do niej; przewodnik wprawił w ruch mechanizm i łódka 
pomknęła szybko po
ciemnej i gładkiej jak lustro wodzie. Wiszące pod sklepieniem lampy zalewały 
kanał delikatnym, błękit-
nawym światłem. Po obu stronach gdzieniegdzie ukazywały się obszerne, jasno 
oświetlone sale,
88
a w nich za stołami zawalonymi zwojami papirusów, książkami i instrumentami - 
siedzieli ludzie w bia-
łych ubraniach i tak byli zatopieni w pracy, że żaden z nich nawet nie podniósł 
oczu na płynącą łódź.
W miarę posuwania się, coraz wyraźniej słychać było muzykę i wreszcie mogli 
rozróżnić, że bardzo licz-
ny chór z niezrównaną doskonałością śpiewał potężny i wspaniały hymn.
Nagle podziemny kanał uczynił raptowny skręt, po czym łódka szybko podpłynęła do 
stopni tarasu
z białego marmuru.
Za tarasem rozciągał się wysypany piaskiem dziedziniec, który można byłoby wziąć 
za ogród, gdyby
zamiast kamiennego sklepienia było nad nim błękitne niebo. Rosły tam drzewa, 
krzewy, a nawet kwiaty;
lecz wszystka ta roślinność posiadała jakiś niezwykły odcień: to bladozielony i 
szary, to zupełnie biały
jak gdyby fosforyczny. Niektóre miejsca rozjaśnione były białym i błękitnym 
światłem. Dwie niewielkie
fontanny, przeźroczystej jak kryształ wody ożywiały obraz. Po obu stronach 
tarasu i dalej w ogrodzie
stali hierofanci wyższych stopni, w starożytnych szatach egipskich kapłanów. Z 
głów ich przybranych
klaffami spływało złociste, srebrzyste lub błękitnawe światło tak silne, że 
oblewało blaskiem całą figurę.
Brązowe ich twarze tchnęły jasnym spokojem, a z napierśnych znaków z 
drogocennymi kamieniami biły
różnobarwne blaski.
Za tymi dostojnikami tajemnego bractwa stały szeregi wtajemniczonych niższych 
stopni, ubranych
również na biało, zaś po środku zebranych stał wyniosły starzec - naczelny 
kapłan, trzymając w ręce
złoty kielich, z którego spływało oślepiające światło.
Zrzuciwszy płaszcze, Dachir i Supramati spiesznie skierowali się ku Naczelnemu 
kapłanowi, którego
głowa zdawała się być otoczona jakby słupem ognia. Zbliżywszy się do niego 
zgięli kolana. W srebrzy-
stych szatach, z gwiazdami magów na piersiach, z płomieniem wtajemniczenia nad 
czołem i świetlanie
spokojnymi, pięknymi obliczami - obaj rzeczywiście wydawali się nieziemskimi 
istotami.
- Pozdrawiam was, wybrani synowie świętej nauki! Znaki wasze wskazują, żeście 
ujarzmili zwierzę
w człowieku i dosięgli stopni magów; pijcie więc tę esencję, poświęconą emancją 
promieni Bóstwa -
rzekł Naczelny Hierofant dając im napić się z kielicha. Następnie podniósł ich, 
ucałował i rzekł:
- Jesteście uzbrojeni w duchowe zmysły i wyższą naukę, zatem wprowadzę was do 
naszej świątyni,
gdzie oddajemy pokłon Bóstwu według starych obrzędów, praktykowanych jeszcze w 
tych czasach, kie-
dy przyjęliśmy pierwsze wtajemniczenie i którym pozostaliśmy wierni dotychczas w 
naszym niedostęp-
nym schronisku.
Rozkazał on Dachirowi i Supramatiemu, aby jeden z nich zajął miejsce z lewego, 
drugi z prawego
boku i przeszedł z nimi do ogrodu. Tam wszyscy trzej zatrzymali się przed dwoma 
masywnymi pylona-
mi, za którymi zupełnie jakby płonęła ognista zasłona.
Na progu leżał olbrzymi wąż, który podniósł się z sykiem i dziko patrzał swoimi 
nieruchomymi, szma-
ragdowymi oczami na przybyszów. Lecz Supramati podniósł swój magiczny miecz i 
wymówił formułę
zaklęcia, wąż zwinął się i odpełzł na lewo od wejścia; w tej chwili ognista 
zasłona zgasła i Hierofant z to-
warzyszami weszli do świątyni.
Tam na kamiennym postumencie wznosiła się statua Ozyrysa cała opromieniona jasną, 
fosforyczną
mgłą. Przed nią na niskim ołtarzu przygotowane były do ofiarowania chleb, wino, 
olej i kadzidło.
- Oto drodzy bracia - tutaj oddajemy pokłon najwyższej Istocie pod posągiem 
Ozyrysa - objaśniał
Hierofant. W świecie, gdzie wy mieszkacie ta niewypowiedziana i niedocieczona 
Istota, która stworzyła
wszechświat i kieruje nim po wieki wieków - nosi różne imiona, w rzeczywistości 
pozostając zawsze
w Istocie swej bez zmiany. Tylko ludzie w ślepocie swej podzielili jedynego Boga 
i uczynili z Niego „bo-
gów; złośliwie i w dziki sposób wydzierają Go sobie wzajemnie, zalewając świat 
potokami krwi, rzeko-
mo w Jego imię. To jest odwiecznym powtarzaniem zabicia Ozyrysa przez Tyfona 
(wcielenie zła) - za-
rzucającego świat okrwawionymi członkami Jedynego, Miłosiernego Boga, wokół 
których morduje się
ślepy, głupi tłum i z wściekłą zajadłością wydziera je sobie wzajemnie.
Człowiek nie rozumie, że tylko ze spokojem w duszy, z szacunkiem, wiarą i 
miłością w sercu można
zbliżyć się do Bóstwa; że tylko wówczas, gdy pokona w sobie nieczyste i 
burzycielskie żądze ziemskie,
boska iskra znajdzie siłę, aby wznieść się i przywrócić na nowo łączność, która 
zjednoczy ją ze Stwórcą.
W przeciwnym razie, pomiędzy nimi wyrasta nieprzebyta ściana ciała i mroku, 
zasłaniająca sobą
wszystko i czysty, boski promień nie jest już w stanie przeniknąć poprzez tę 
burzę zwierzęcych namięt-
ności.
89
W skupieniu i pełni wiary obaj magowie uklękli, a następnie po gorącej modlitwie 
złożyli zwykłą ofia-
rę.
- Ponieważ posiadacie w sobie wiarę, pokorę i wiedzę - rzekł Hierofant, kiedy 
skończyli modlitwę -
uważam was za godnych zbliżenia się do tego wielkiego ducha, który był 
krzewicielem światła w pierw-
szych wiekach ludzkości, a o którym zachowało się zaledwie wspomnienie pod 
imieniem Hermesa Tre-
smegista.
Zauważywszy uradowane oblicza gości, Hierofant uśmiechnął się, postawił kielich 
na ołtarzu
i wziąwszy obu za ręce, poprowadził ich za statuę Ozyrysa; tam odsunął zasłonę 
ze złotych nici i zoba-
czyli długą galerię, a przeszedłszy nią, ze zdumieniem zaczęli oglądać to dziwne 
pomieszczenie, w któ-
rym się znaleźli. Była to sala czy grota? Błękitna mgła nie pozwalała rozróżnić 
szczegółów, lecz poprzez
jej fale mętnie zarysował się wielki sarkofag, stojący po środku. Supramati 
zauważył, że przesuwające
się mgliste obłoki osłaniały subtelne z niejasnymi rysami istoty, których 
idealnie piękne głowy to ukazy-
wały się, to znów znikały.
Z głębi owej groty, czy sali podszedł ku nim drugi kapłan i wszyscy czterej 
upadli na twarz, a Wielki
Hierofant zaintonował cichą i melodyjną modlitwę. Niewidoczne do tej pory 
trójnogi, po chwili zapaliły się
same i rozprzestrzeniał się delikatny i silny aromat; następnie szerokim 
promieniem błysnęło światło,
a w drżącym jego blasku pojawiła się ludzka postać zadziwiającej, lecz zarazem 
surowej piękności. Isto-
ta owa była zupełnie jakby utkana z błękitnawego światła, ze złocistymi 
odcieniami, a na głowie jej ja-
śniała siedmiopromienna gwiazda wyższych magów.
Głęboko wzruszeni Dachir i Supramati ze drżeniem przyglądali się legendarnej 
istocie - Hermesowi
Tresmegistowi, krzewicielowi światła ze starożytnego świata - świata, który już 
zupełnie zniknął i zacho-
wał się tylko w tym skromnym kąciku wiernych hierofantów z ich uczniami.
Patrząc na tę ludzką postać, wydającą się promieniem jasnego światła, ze 
smutkiem w duszy obaj
magowie przekonali się, jak wielka przepaść dzieliła ich jeszcze od tego adepta 
najwyższej nauki; jakże
długa droga czekała ich jeszcze do przebycia, żeby móc dosięgnąć podobnej 
duchowej piękności.
Ta przepastna różnica wydawała się im wprost przygniatająca; lecz w czystych 
duszach magów nie
było ani cienia zawiści; napełniło ich tylko uczucie radości, czci i 
dziękczynienia za niezliczone i niezwy-
kłe łaski, jakie darował im dziwny los w nagrodę za brzemię nieskończonego życia, 
jak również i za ła-
skę oglądania twarzą w twarz tego, którego księgę o siedmiu pieczęciach nauczyli 
się czytać i rozumieć.
Hermes, który czytał ich myśli łaskawie się do nich uśmiechnął.
- Dla nauki nie istnieje ani przyszłość, ani teraźniejszość, ani przyszłość - 
przemówił melodyjnym,
jakby z oddali dźwięczącym głosem. Bezwzględną wiedzą jest tajemnica, która 
istniała przed nami i któ-
ra będzie istnieć zawsze dlatego, że jest ona istotą samego Bóstwa, nie mającego 
ani przeszłości, ani
teraźniejszości, ani przyszłości, a którego wszechwiedza nigdy się nie zmienia, 
nie zmniejsza i nie po-
większa.
Lecz dla człowieka stworzonego przez przez tę niedosięgłą Boską Istotę wiedza ta 
jest gromadzona
atom za atomem.
Nauka - podobna jest do lampy; im doskonalsze jej urządzenie, tym więcej daje 
ona światła. Pierwsi
ludzie zadawalali się palącą gałązką; później ukazały się pochodnie, za nimi 
lampy oliwne, oliwa zamie-
niła się w gaz, gaz - na elektryczność, a przyszłość - przygotowuje jeszcze 
bardziej udoskonalone świa-
tło.
Tak też i ludzka dusza: - nieśmiertelna lampka, a przeznaczeniem jej - jest 
zapalić się w końcu do-
skonałym światłem.
Nie smućcie się synowie nauki, że nie osiągnęliście jeszcze pełnego światła; ale 
już jesteście na do-
brej drodze.
Żałujcie i litujcie się raczej nad biedną ludzkością, która brodzi w mrokach i 
zżerana przez zwierzęce
namiętności, niezdolna jest przejąć promieni oczyszczającego światła, ani też 
stworzyć i umocnić łańcu-
cha między Bogiem i Jego stworzeniem. Domyślacie się oczywiście, że mówię o 
modlitwie, o tym pory-
wie duszy wznoszącym się ponad ciało. Biada pokoleniu burzącym ołtarze, 
plugawiącym świątynie i zry-
wającym łączność z wieczną ojczyzną. Bóstwo nie potrzebuje ani ołtarzy, ani 
modlitw człowieka; samym
ludziom potrzebne jest światło, które spływając z niebios przenika atmosferę 
zarażoną miazmatami
wszelkich możliwych występków i oczyszcza ją.
90
Wy bracia moi, spełnić macie ciężką, lecz i zaszczytną misję: - ratować tych, 
których jeszcze można
uratować!
Ponieważ osiągnęliście już światło, nieście je niewierzącym, zaśpiewajcie święte 
hymny, rozdmu-
chajcie ogień na pogasłych ołtarzach i wzywajcie ludzi do pokuty i nawrócenia, 
albowiem szybko przybli-
ża się gniew Boży i bliska już godzina zniszczenia tej wyczerpanej ziemi.
Ciężką będzie zapłata, jaką przygotowuje sobie ten zarozumiały, nikczemny tłum, 
zaślepiony dziką
żądzą rozkoszy; trudnymi doświadczeniami i ciężką pracą będzie musiał zdobywać 
to światło, od które-
go obecnie odwraca się z pogardą. Tym sposobem wyświadczycie potrójne 
dobrodziejstwo tym, których
wybawicie z mroku.
Powtarzam wam, bracia moi śmiało idźcie naprzód! Bo chociaż dalekim jest jeszcze 
ostateczny cel,
to jednak - pierwsze kroki już zrobione; zwierzę w was jest już ujarzmione i 
bezsilne, a przed wami roz-
pościera się olbrzymie pole dobroczynnej pracy - nowy świat, w którym będziecie 
panami, kierownikami
i siewcami światła. Tam zastosujecie zdobytą wiedzę i pośród tego młodzieńczego 
jeszcze człowieczeń-
stwa zaszczepicie nową cywilizację, kosztując przy tym wiele nieznanych wam 
jeszcze radości. Będzie
was otaczał tłum uczniów i adeptów - prawdziwych przyjaciół złączonych z wami 
światłem prawdziwej
nauki, którą przelejecie w ich dusze. I wówczas pokochacie tych ślepców, którym 
dacie wzrok - głu-
chych, którzy dzięki wam usłyszą niebieską harmonię - i słabych, których 
zamienicie w atletów czystej
siły i woli. Tan jasny cel - wart jest walki! Dlatego też, bracia moi bez obawy 
zapuszczajcie się w mrocz-
ne otchłanie występku i grzechu, wyrywajcie demonom ich ofiary, a żadne 
nieczyste dotknięcie nie spla-
mi waszych białych szat. A teraz zbliżcie się i po bratersku ucałujcie mnie. 
Drżąc ze wzruszenia Supra-
mati i Dachir weszli w ogniste koło, które dotychczas oddzielało ich od 
najwyższego maga.
Kiedy Hermes zamknął ich w swoich świetlanych objęciach, wówczas cały zamienił 
się jakby w słup
płomieni, które zdawało się pochłonęły obu adeptów. W tej chwili delikatne i 
dźwięczne pienia rozległy
się pod sklepieniem.
Po chwili płomień raptownie zgasł, Hermes zniknął, a w otwartym sarkofagu - jak 
martwi - leżeli Da-
chir i Supramati.
Spoczywali oni snem magów, a złocista, świecąca mgła okrywała ich jak całun.
Zbudziwszy się obaj przyjaciele zobaczyli stojących obok sarkofagu dwóch młodych 
wtajemniczo-
nych, którzy pomogli im powstać i każdemu z nich podali kielich ciepłego, silnie 
aromatycznego wina;
a następnie skłoniwszy się głęboko, zaprowadzili ich do sali, gdzie byli już 
zebrani hierofanci.
W głębokiej zadumie szedł Supramati z przyjacielem za swoimi przewodnikami 
dziwiąc się, że ciała
ich, szczególnie głowa dawały jasne światło. Lecz myśli ich przyjęły inny 
kierunek, kiedy znaleźli się
w wielkiej podziemnej sali, gdzie przygotowany był wspaniale zastawiony stół i 
zebrani członkowie ta-
jemnego bractwa. Przy podobnej zastawie i dekoracji ucztowali prawdopodobnie 
Tutmesi i Ramzesi -
dumni faraonowie starożytnego Egiptu. Podtrzymujące dość niski sufit kolumny 
ozdobione były błysz-
czącą pozłotą i malowidłami, które miały tak świeży wygląd, jakby dopiero 
wczoraj artysta zakończył
swoją pracę przy ich wykonaniu. Wokoło stołu rozstawione były starożytne krzesła, 
purpurowego koloru
z przetykanymi złotem poduszkami, a drogocenna stołowa zastawa, mogła wprowadzić 
w zachwyt każ-
dego miłośnika archeologii, który miałby szczęście upajać się takim obrazem.
Najwyższy Hierofant posadził gości obok siebie na honorowych miejscach. Podczas 
podawanego na
złotych półmiskach obiadu słychać było cichą, delikatną muzykę; i ta nieznana, 
smętna i przemiła melo-
dia dziwnie oddziaływała. Pod jej porywającymi akordami zdawało się, że cielesny 
ciężar jakby zniknął,
a cała istota jak gdyby rozszerzała się, drżała i wyrywała w przestrzeń, w 
obszar spokoju i światła.
W atmosferze tej w którą nie przenikało zewnętrzne, ziemskie powietrze panował 
jakiś niewypowie-
dziany stan błogości. Supramatiemu zdawało się, że wystarczy tylko zechcieć, a 
uniesie się w prze-
strzeń, pogrąży się w czarownym śnie ukołysany harmonią sfer i zaczerpnie nowych 
sił od wyższych du-
chów, których obecność odczuwał.
- Znów nowe wrażenia, znów nieznane siły - myślał Supramati.
Zbudziło się w nim gorące pragnienie pozostania tutaj, aby zanurzyć się w tej 
atmosferze spokoju
i nauki.
- Nauczycielu - rzekł, zwracając się do Wielkiego Hierofanta - kiedy znów 
wstąpię w obszar ciszy,
czy pozwolisz mi powrócić tutaj, żeby spędzić pewien czas i popracować pod twoim 
kierownictwem?...
94
-1 ty i brat twój będziecie pożądanymi i miłymi gośćmi, drzwi nasze zawsze będą 
dla was otwarte -
Supramati podziękował, a potem się dodał:
- Nie jestem w stanie wypowiedzieć ci nauczycielu, jak bardzo pragnę tej chwili. 
Nigdy przedtem nie
pojmowałem do jakiego stopnia nęcącym jest czar ciszy!...
Hierofant uśmiechnął się.
- Mój synu, zupełnej ciszy nie ma nigdzie. Przyjmujesz za nią jedynie spokój 
twej duszy, dla której
obce są żądze. W mniemanej otaczającej cię ciszy, inaczej mówiąc panuje 
niewidzialny świat, pełen ży-
cia, czynności i ruchu; w tym samym milczeniu z poszukującym mówią siły natury i 
przed nim rozwija się
jej skomplikowany mechanizm. Wokoło nas wszędzie i wszystko - to życie; każdy 
unoszący się w prze-
strzeni atom tai w sobie swoje przeznaczenie; wszędzie wrze nieśmiertelna praca 
tworzenia i w całym
wszechświecie rozsiany jest materiał dla rodzących się światów.
Każda komórka przedstawia sobą świat; każdy świat jest komórką wielkiej całości 
i wszystko to ob-
darzone jest rozumem, wszystko postępuje ku światłu i przechodzi poprzez wielką, 
upartą i zaciekłą wal-
kę harmonii z dysharmonią - walkę sił twórczych z niszczycielskimi siłami chaosu.
Każda istota przedstawia oddzielny świat i stosowanie do jej polotu myśli, do 
kierunku pracy - stwa-
rza ziarna dobra lub zła, piękna lub brzydoty. Ach! Gdyby ludzie znali wielkie 
prawa tworzenia i kształto-
wania materii, wówczas baczniej zważaliby na swoje myśli i postępki...

Po obiedzie wszyscy adepci zebrali się na tarasie wychodzącym na dziwny, 
niewielki ogród i zawią-
zała się ożywiona przyjacielska rozmowa. Jeszcze w czasie obiadu Supramati 
zauważył, że jeden
z młodych wtajemniczonych szczupły i blady, uważnie przyglądał mu się dużymi, 
smętnymi oczami.
Widząc, że młodzieniec skromnie stoi w cieniu krzewu i tylko przysłuchuje się 
rozmowom wyższych
wtajemniczonych, Supramati podszedł doń, poprosił go, aby usiadł z nim na ławce 
i wszczął pogawęd-
kę, pytając o jego obowiązki, życie i prace. Między innymi zapytał jaki stopień 
wtajemniczenia już otrzy-
mał i dlaczego nie nosi przysługującego mu znaku. Pentaur, tak zwał się młody 
adept odpowiedział, że
niedawno zakończył trudną pracę nad rozwojem pięciu zmysłów i znak wyróżniający 
otrzyma dopiero po
praktycznym zastosowaniu swoich zdolności.
- A w jaki sposób to czynicie? - zapytał Supramati chcąc się przekonać, czy 
tutaj stosowana jest ta
sama metoda, co i u Ebramara.
- Oto, jaką drogą my przechodzimy: - odpowiedział Pentaur. Kiedy hierofant, na 
którego nałożono
obowiązek naszego wtajemniczenia uzna, że czas już nadszedł - umieszcza neofitę 
w pokoju, gdzie ten
w ciągu trzech lat zupełnej samotności, prowadzi przygotowawczy sposób życia w 
celu oczyszczenia
siebie przez post, obmywanie i okadzanie. Oprócz tego równocześnie uczy się on: 
magicznych formuł,
odczytywania rękopisów i kreślenia kabalistycznych znaków, rządzących siłami 
niewidzialnego świata.
Kiedy uczeń zadawalająco wytrzyma te próby, przechodzi następnie do kierowania 
pięcioma zmy-
słami. Początkowo Hierofant pozbawia go daru mowy, żeby nie rozpraszał sił na 
niepotrzebne słowa,
lecz by się uczył mówić myślami i uczynił je tak samo zrozumiałymi jak i ludzki 
głos; on powinien siłą
swej myśli jednakowo umieć nakreślić w powietrzu, lub na jakimkolwiek 
przedmiocie to, co chce wyrazić
słowami.
Kiedy to osiągnął zostaje pozbawiony słuchu, żeby dźwięki zewnętrzne nie 
rozpraszały jego uwagi.
Wtedy nabywa on zdolności i uczy się słyszeć i przejmować dźwięki myśli, 
zbliżanie się duchów, szelest
niewidzialnych sił, falowanie materii i muzykę sfer.
Następnie Hierofant odbiera mu powonienie, aby rozwinął zdolność rozpoznawania 
zapachów czy-
stych i nieczystych.
Wykształcone powonienie pozwala rozróżniać astralne aromaty i miazmaty 
przestrzeni i po emancji
roślin określać ich lecznicze własności: pożyteczne lub szkodliwe.
Za pośrednictwem smaku uczeń określa medykamenty itd., lecz ten zmysł odgrywa 
najmniejszą ro-
lę. Wreszcie uczeń zostaje pozbawiony wzroku i zostawszy ślepym, uczy się 
widzieć niewidzialne, do-
skonalić astralny wzrok do takiego stopnia, żeby śmiało móc chodzić po 
nieznanych miejscach i omijać
przeszkody. Wewnętrzne światło powinno wszystko mu rozjaśniać: emanacje i 
kolejne powstawanie
wszystkich trzech państw, ukazywać tajemny świat itd. Jednym słowem, kiedy taki 
kaleka stanie się już
panem wszystkich duchowych zmysłów i uczyni się zupełnie niezależnym od swego 
fizycznego organi-
zmu, wówczas odzuskuje na powrót swoje pięć zmysłów. Lecz prawdę mówiąc tak się 
przyzwyczaja ob-
92
chodzić bez nich, że w pierwszej chwili organa te jak: oczy, uszy, nos - tylko 
krępują - zakończył uśmie-
chając się Pentaur.
Supramati słuchał go z żywym zaciekawieniem.
- Pod tym względem moje wtajemniczenie odbywało się nieco inaczej. Nasz 
nauczyciel, mag Ebra-
mar stosuje inną metodę ... Lecz wiele dróg prowadzi do jednego i tego samego 
celu - zauważył Supra-
mati.
- Bez wątpienia byle go tylko osiągnąć, a szczególnie by zapomnieć o czasie - 
tym potworze prześla-
dującym ciągle śmiertelnych - westchnął Pentaur.
- Alboż wy się potrzebujecie go obawiać? myślę, że dla was wszystkich żyjących 
tutaj czas - to pusty
dźwięk - zauważył z uśmiechem Supramati.
- To prawda, lecz jednakże mimo wszystko ja czuję jeszcze jego wpływ, a to 
zapewne skutkiem mej
niedoskonałości. Raz mi się zdaje, że czas upływa zbyt prędko, to znów - że 
wlecze się aż nazbyt powo-
li. Niekiedy próbuje wyobrazić sobie zwykłego człowieka nie mogącego zapomnieć o 
czasie, którego
dławi przeszłość, szarpie teraźniejszość i przestrasza przyszłość dlatego, że na 
końcu niej oczekuje go
groźna zagadka: śmierć. Wówczas nasuwa mi się pytanie, kto z nas dwóch jest 
nieszczęśliwy: czy on -
lękliwie odliczający lata i dni swego życia, czy my - dla których przeszłość 
wydaje się bezdenną, a przy-
szłość rysuje się nieskończoną....
- My jesteśmy szczęśliwsi, ponieważ lepiej pojmujemy cel życia, nie ciał 
oczywiście, a duszy; jak
również dlatego, że dla nas śmierć nie jest już ani zagadką, ani straszydłem - z 
gorącą wiarą i nieza-
chwianą pewnością odpowiedział Supramati, ściskając rękę młodego adepta.
Kiedy po kilku godzinach przyjaciele powrócili, spotkali Narajanę oczekującego 
ich przy wyjściu.
- No jak tam wam podobało się u staruszków? - zapytał z niejasnym uśmiechem.
- Wspomnienie tego wieczoru będzie dla mnie bardzo drogocenne i niezmiernie 
wdzięczny ci jestem
za to, żeś nas tu przyprowadził - poważnie odpowiedział Supramati.
- Ech, Narajano! - rzekł ze współczuciem Dachir.
Dlaczegoś ty się zatrzymał w połowie drogi? Ileż radości pozbawiłeś się w ten 
sposób...
- Z łaski Bożej czasu to wszak, zdaje się wystarczy? Przede mną wieczność i to 
co straciłem, zdążę
jeszcze odrobić - rzekł prosto Narajana.
ROZDZIAŁ XIV
Upłynęło kilka dni i przyjaciele spokojnie spędzali czas w cudownym pałacu 
Narajany na brzegu Ni-
lu; gdzie zwiedzali pobliskie okolice, albo oddawali się marzeniom na tarasie.
Lecz niespokojną naturę Narajany taka bezczynność zaczynała już nudzić. Pewnego 
razu po połu-
dniu Dachir czytał na tarasie, Supramati zaś leżąc w hamaku w milczeniu upajał 
się widokiem rzeki,
a Narajana na dużym arkuszu kartonu rysował sfinksa z jego restauracją. 
Kilkakrotnie zerkał on na swo-
ich przyjaciół i nagle rzucił ołówek.
- Do diabła! Zaczynam przypuszczać, że macie zamiar osiedlić się tutaj. 
Słuchajcie przepiękni ksią-
żęta, a toż do prawdy stajecie się leniuchami. Całe dni wyłącznie tylko 
jesteście zajęci marzeniami na
tym tarasie zapomniawszy o tym, że przyjechaliście z Himalajów w tym celu, aby 
pożyć w świecie.
Powstał on z miejsca i lekko uderzył Supramatiego po ramieniu.
- A więc cóż z tego? Wszak urlpop mój nie jest ograniczony i odpoczywając tutaj 
nie ryzykuje zesta-
rzeniem się.Ty zaś wiercipięto znudziłeś się widzę i znów cię gdzieś pociągnęło, 
odrzekł Supramati,
podnosząc się.
- Istotnie tutaj porządne nudy, a i wy obejrzeliście już wszystko, co było godne 
uwagi.
- W takim razie pojedziemy, lecz dokąd?
- Ja myślę, że do Carogrodu. Miasto wspaniałe, mam w nim wielu przyjaciół i 
bardzo wesoło spę-
dzam tam czas.
Zauważywszy, że Supramati nachmurzył się Narajana zawołał ze śmiechem: - Spójrz 
Dachir, jak Su-
pramati się zatrwożył! - rzekł znacząco mrugając oczami. Mnie się wydaje, że on 
po prostu boi się tam
93
powrócić. Cha! cha! cha!
Supramati uczuł się dotknięty i lekko poczerwieniał; co dostrzegłszy na jego 
twarzy Narajana pośpie-
szył go pocieszyć.
- Bądź spokojny o ty, najwstydliwszy z nieśmiertelnych. Obmyśliłem zawieźć cię w 
o wiele bezpiecz-
niejsze miejsce. Czy nie życzylibyście sobie zobaczyć miasta uczonych? 
Dokonywane są w nim różne,
medyczne doświadczenia i będziesz się tam czuł w swoim żywiole.
- Czyż być może? Miasto doktorów? A toż to chyba najciekawsze ze wszystkiego, co 
może być! - za-
wołał zachwycony Supramati wyskakując z hamaka.
- Oprócz lekarzy są tam i inni specjaliści: chemicy, astronomowie, archeolodzy, 
słowem uczeni
wszelkiego rodzaju. A samo miasteczko - przeoryginalne! Widzisz w dzisiejszych 
czasach uczeni bada-
cze poświęcający siebie czystej nauce, nie mogą znieść życia w nazbyt nerwowej i 
krzykliwej atmosfe-
rze wielkich, zaludnionych centrów i dlatego założyli osobne miasto 
przystosowane do ich zajęć.
Opowiadanie Narajany wzbudziło na tyle żywe zainteresowanie, że postanowiono 
pojechać tam
jeszcze tego samego wieczoru.
Z nastaniem nocy, kiedy wschód księżyca rozjaśnił niebo, samolot Supramatiego 
szybował w kierun-
ku granic dawnej Sahary, gdzie się znajdowało miasto uczonych.
O wschodzie słońca statek zaczął lądować. Zbudzony ze snu Supramati wyjrzał 
przez okno i zoba-
czył wielkie miasto tonące w morzu zieleni.
W miarę zniżania się samolotu coraz wyraźniej rysowały się szerokie i proste 
ulice wysadzone ol-
brzymimi drzewami, których gęste ulistnienia zlewały się i tworzyły jakby 
sklepienia. Wielkie domy w ro-
dzaju pałaców oddzielone były od siebie ogrodami.
Wkrótce samolot przybił do wysokiej wieży, gdzie przyjaciele wysiedli i po 
szerokich schodach zeszli
do otwartej sali, przed którą rozciągał się duży skwer z bijącą pośrodku 
fontanną.
- Zaprowadzę was do mego przyjaciela, profesora Iwaresa dyrektora jednej z 
największych klinik,
w której pod jego kierownictwem pracuje około 2.000 studentów - rzekł Narajana 
skręcając z przyjaciół-
mi w boczną ulicę.
Dachir i Supramati z ciekawością oglądali okazałe gmachy, zbudowane w 
niespotykanym dotych-
czas stylu i dziwili się kolosalnym rozmiarom roślinności. Wody wszędzie było 
pod dostatkiem; wzdłuż
ulic ciągnęły się kanały i we wszystkich ogrodach tryskały fontanny.
A najbardziej ze wszystkiego uderzała naszych podróżnych głęboka cisza. Kłopoty 
codziennego ży-
cia były tutaj zupełnie niespotykane. Nie widać było ani magazynów, ani pojazdów, 
a rzadko spotykani
przechodnie przechodzili w milczeniu i jak cienie znikali gdzieś w ogrodzie, lub 
domach.
- A jaka jest specjalność profesora Iwaresa? - zapytał Dachir przerywając 
milczenie.
Narajana zwrócią się ku niemu i ironicznie się uśmiechnął.
- Uśmiejecie się, jeżeli określę specjalność mojego przyjaciela. Jakby tu 
powiedzieć?... No, on wy-
nalazł nowy sposób szczepienia cnoty, czy coś....
-1 cóż, czy środek działa skutecznie? - zapytał z uśmiechem Supramati.
- Zdaje mi się, że tak. Utrzymuje on, że może przemienić przestępcę z 
prostackimi namiętnościami -
w szlachetnego i cnotliwego człowieka.
- To po prostu cud! Pamiętam w XX wieku robili szczepienia przeciwko chorobom, 
lecz przeciwko
występkom?! To by mi nawet do głowy przyjść nie mogło - roześmiał się Dachir.
- Opowiadał mi doktor Iwares, że w końcu XXI-go wieku jakiś uczony odkrył 
mikroby występku i cno-
ty, a jednocześnie przekonał się, że u występnego człowieka zarodkom tym 
towarzyszy cuchnący za-
pach i ciemne zabarwienie; oprócz tego są oni pozbawieni zdolności 
promieniowania. Za pomocą szere-
gu doświadczeń dowiedziono, że mikroby te wstrzyknięte w krew psa, konia, lub 
innego zwierzęcia, za-
zwyczaj spokojnego i łagodnego, czyniły go dzikim i złym. Powtarzając te 
doświadczenia zauważono
nowe i ciekawe zjawisko, a mianowicie, że mikroby dobra wprowadzone do 
występnego organizmu,
chociaż w słabym stopniu, lecz zmieniały wreszcie takiego ujemnego pacjenta i to 
dopiero po dłuższym
czasie przy wielokrotnym powtarzaniu szczepienia. Z tego wynikło, że mikroby zła, 
inaczej mówiąc po-
chłaniają mikroby dobra i w celu zwalczenia ich siły, należało kilkakrotnie 
odnawiać szczepienie. Na
podstawie takich wyników uczeni słusznie orzekli, że w walce szlachetne mikroby 
okazywały się o wiele
słabsze od występnych... Otóż i przybyliśmy, a resztę lepiej ode mnie objaśni 
wam profesor.
M
Salon w klinice profesora Iwaresa wychodzący jedną stroną na ogród okazał się 
przepiękną salą,
przybraną mnóstwem rzadkich i pachnących kwiatów.
Wkrótce zjawił się i sam profesor i bardzo życzliwie powitał gości. Był to 
człowiek w średnim wieku,
niewysoki, chudy i łysy z dobrodusznym i sympatycznym obliczem; szare jego oczy 
patrzyły rozumnie
i badawczo.
Dowiedziawszy się, że goście interesują się jego doświadczeniami profesor ożywił 
się i szczegółowo
objaśnił im to, co opowiedział przed chwilą Narajana.
- Teraz - ciągnął dalej - uczyniliśmy duże postępy, a ponieważ liczne fakty 
potwierdziły, że dzieci
a nawet dorośli poprawiali się przy zastosowaniu wynalezionej przeze mnie metody, 
to ten sposób le-
czenia znacznie się rozprzestrzenił.
Kilka wieków temu uznano by nas oczywiście za szaleńców; wreszcie i obecnie 
znajdują się ludzie,
którzy uważają, że się egzaltujemy i nieufnie odnoszą się do naszych prac.
Niech sobie myślą co chcą, a my idziemy naprzód i bezsporne, wzrastające w 
wynikach potwierdze-
nia wskazanej przeze mnie metody, rozszerzają koło naszych zwolenników.
Odkrycie zrobione przeze mnie osobiście i któremu nadaje stanowczo ważne 
znaczenie polega na
tym, że dla rzeczywistego wyleczenia występnego pacjenta alkoholika, lub 
obłąkanego należy oczyścić
jego aurę, gdzie gnieżdżą się szkodliwe mikroorganizmy, tworzące sobą jakby 
rezerwową armię, którą
koniecznie należy zniszczyć przed tym, zanim przystąpi się do oczyszczenia 
cielesnego organizmu.
- Ze względu na przerażającą przewrotność naszego czasu pańska klinika, 
profesorze powinna być
przepełniona. A sądzę, że pan oczywiście nie mógłby leczyć tych milionów chorych, 
jeżeli nie ma tu ma-
sy pomocniczych oddziałów - zauważył Supramati.
- Nie, mój instytut nie posiada oddziałów i chociaż chorych w ogóle bardzo dużo, 
to jednak zadawala
on dotychczasowe potrzeby wszystkich moich pacjentów.
Wspomniałem już, że jest dużo sceptyków, a jeszcze więcej ludzi nie chcących się 
leczyć, choćby
na przykład lucyferanie. Oczywiście jeśli by nasze leczenie było obowiązkowe 
podobnie, jak w prze-
szłych wiekach szczepienie ospy, a szczególnie gdyby dzieci podlegały mu 
powszechnie, to sądzę, że
można byłoby przwrócić ludzkości pierwotną, moralną i fizyczną czystość. Lecz... 
wątpię, czy się nam
uda kiedyś to osiągnąć. Na razie robimy co się da, a reszta - zależy od woli 
Bożej. Muszę panu powie-
dzieć książę, że ja, moi pomocnicy także uczniowie, - wszyscy jesteśmy ludźmi 
wierzącymi.
Zawdzięczamy to niewątpliwie naszej nauce i doświadczeniu.
Lecz powracając do pytania pana, muszę nadmienić, ku memu żalowi, że do naszego 
instytutu przy-
wożą tylko pacjentów uważanych ostatecznie za straconych, - wisielców, jakby 
powiedziano dawniej, -
lub takich, z którymi rodziny nie wiedzą co zrobić i chcą się ich pozbyć, 
uwolnić od nich; pijaków, ludzi
gwałtownych, wariatów, opętańców, złodziei, jednym słowem - przestępców 
wszelkiego rodzaju.
- A jaką metodę leczenia stosuje pan, - i czy mogę mieć nadzieję, że pozwoli nam 
pan zobaczyć je-
go ciekawy zakład? - zapytał Supramati.
- Ależ bez wątpienia, proszę panów. Chcę tylko objaśnić dokładnie system, żeby 
ułatwić zrozumienie
tego, co następnie zobaczycie, kiedy pokażę panom cały szpital.
Powracam teraz do leczenia. Dla zbadania aury koniecznym jest widzieć ją, a więc 
oświecić ją, do
czego mamy specjalne przyrządy. Gdy tylko została określona: kolor, objętość, 
grubość, stopień czerni
i skład tej atmosfery, pacjent zostaje umieszczony w osobnej celi - błękitnej 
lub zielonej, w zależności od
potrzeby.
Cela ta bez przerwy jest oświetlona potrzebnym dla pacjenta światłem, a 
powietrze przesycone
w niej czystym aromatem. Oprócz tego, w jednej ze ścian znajduje się okno z 
kratką, wychodzące na
okrągłą salę, - błękitną lub zieloną, - w której rozlega się cicha, harmonijna 
muzyka, lub głęboko wzru-
szający, poważny, religijny śpiew. Sale nasze urządzone są na wzór teatralnych, 
cele zaś przypominają
piętra lóż teatralnych i z każdej z nich można widzieć scenę, na której kilka 
razy dziennie kinematograf
pokazuje: to malownicze widoki, to podniosłe sceny samozaparcia, ekstazy, itp.; 
obrazy, lub grupy ideal-
nej piękności, słowem obrazy, które mogą wzbudzić w chorym wyłącznie przyjemne i 
spokojne uczu-
cia.
Takim sposobem, pacjenci nasi pozostają otoczeni delikatnym światłem, 
harmonijnymi dźwiękami,
czystymi i orzeźwiającymi aromatami, a wszystko to razem wzięte, wstrząsa ich 
aurę, zabija i osłabia
95
mikroorganizmy, które dla swej egzystencji potrzebują ostrych, cuchnących oparów, 
rażących dyshar-
monijnych dźwięków, drażniącego zapachu krwi, obrazów zabójstwa i rzeźni, 
czerwonego światła na-
miętności i gniewu i ciężkiego, korzennego pokarmu, jako budzicieli występku.
Wtedy występuje podwójny efekt: aura przede wszystkim pustoszeje, a następnie 
mikroorganizmy
ciała, pozbawione zwykłych sprzyjających im warunków i odpowiedniego pożywienia, 
w ciągu kilku tygo-
dni wysiedlają się w powietrze, gdzie następnie giną. W ciągu tego czasu, pokarm 
chorego składa się
wyłącznie z mleka i owoców. Przy końcu sześciu tygodni, aura przyjmuje już 
zupełnie inny wygląd, cho-
ry zapada w przewlekłą senność i wtedy to właśnie następuje moment dawania 
zastrzyków, które po-
wtarzamy co drugi dzień.
- Skądże pan bierze, profesorze, tę oczyszczoną materię? - spytał Supramati.- Są 
ludzie dobrowol-
nie przynoszący siebie na ofiarę w tym celu. Prowadzą oni życie w poście i 
modlitwie, ofiarowując część
swojej krwi dla dobra swoich braci - ludzi. Inaczej mówiąc, są to „misjonarze" 
naszych czasów, odpowia-
dający potrzebom chwili.
W moim zakładzie znajduje się około 200 ascetów, żyjących jak prawdziwi 
pustelnicy we wstrze-
mięźliwości i gorącej modlitwie. Krew ich, będąc poświęconą, podobna jest do 
srebrzystej pary.
A teraz, jeżeli panowie sobie życzycie, to pokażę wam szpital i wszystkie jego 
oddziały; leczymy bo-
wiem również i choroby systemu nerwowego: tj. zanik woli, lenistwo, apatię... 
Lecz te cierpienia wyma-
gają innej metody leczenia.
Supramati i Dachir wdzięcznie przyjęli zaproszenie obejrzenia tej nowego rodzaju 
kliniki, zachwyca-
jąc się w głębi duszy tym, że w takim czasie, pełnym przewrotności, znaleźli się 
jednakże jeszcze ludzie
pragnący poświęcić się dla dobra bliźnich; a to było nowym zwycięstwem ludzkiego 
ducha nad występ-
kami i namiętnościami człowieka, dającym możność dokonywania prawdziwych cudów.
W towarzystwie profesora zaczęli zwiedzanie kliniki, na początku pokazano im 
jedną z sal, otoczoną
celami.
Sala była olbrzymia i okolona trzema piętrami lóż.
Scena w tej chwili była pusta i przedstawienia nie było, za to pośrodku, prawie 
do samego sufitu, bi-
ła fontanna wody szafirowego koloru i wszystko zalane było delikatnym, 
błękitnawym światłem. Powie-
trze było przepojone obfitym aromatem, - mieszaniną róży z kadzidłem, - a muzyka 
prawdziwie niebiań-
ska potężnymi akordami wstrząsała każdym nerwem.
Śpiewał zadziwiająco harmonijny chór i głosy jego, to silnie wzrastały, to 
zamierały w melodyjnym
szepcie. Te harmonijne, potężne fale, istotnie mogły wznieść dusze w górne sfery, 
a cielesne okowy
i niskie namiętności musiały opaść.
Obaj magowie z głębokim szacunkiem patrzeli na skromnego uczonego, który nie 
tylko odgadł, lecz
i zastosował w czynie, niewiadome jego współczesnym prawa astralnego 
oczyszczenia.
Zadowolony ze szczerego zaciekawienia swoich gości, profesor opowiadał im, że 
posiada w zakła-
dzie osiem takich sal, cztery niebieskie i cztery zielone, a następnie powiódł 
ich do cel.
Doszli do korytarza, po bokach którego były drzwi umieszczone w sporej 
odległości od siebie. Jedne
z drzwi były w tej chwili otwarte i obok nich skupili się młodzi ludzie w 
długich białych płaszczach, w ro-
dzaju koszul, wszyscy zajęci byli układaniem na długi, ręczny wózek, ciała 
owiniętego w prześcieradło.
Profesor zachmurzył się, na chwilę przystanął, a potem podbiegł do grupy uczniów.
- Zmarł? Nasza próba leczenia nie pomogła?
- Nie, panie profesorze, nic nie pomogło. Skonał pół godziny temu i ciało 
poczerniało, odpowiedział
jeden z młodych ludzi, ze współczuciem wzruszając ramionami.
- To już ostatni, którego zgodziłem się przyjąć do zakładu; nikt z nich nie 
będzie więcej dopuszczony
do naszej kliniki, - gniewnie oświadczył profesor, powracając do swoich gości.
- Jeden z chorych, zdaje się, nie wytrzymał oczyszczającego leczenia?
- Czy częste są podobne wypadki? - zapytał Dachir.
- O, nie! Ta śmierć w ogóle nie zjawia się skutkiem leczenia; to szczególny 
wypadek i odnosi się do
jednego z najbardziej niepojętych zjawisk. Ten zmarły, to- żyd i czy uwierzycie 
panowie, ani jeden czło-
wiek tego zagadkowego narodu nie poddaje się oczyszczeniu. Krew ich skażona jest, 
jakimś szczegól-
nym pierwiastkiem zła, którego nie można oczyścić. Dokonałem już bardzo wielu 
prób - wszystkie na-
próżno.
9G
Prześwietlając ich aurę naszymi aparatami, przekonaliśmy się, że posiada ona 
zupełnie inny skład
i przepełniona jest wyłącznie szkodliwymi i śmiercionośnymi wibracjami. Zarówno 
aura, jak i ciało astral-
ne - są kleiste, czarnawe i rozprzestrzeniają cuchnący, duszący zapach i 
równocześnie zawierają w so-
bie nadzwyczajnie silne, oszałamiające pierwiastki, które wzbudzają chaotyczne 
namiętności, niebez-
pieczne szaleństwo i w szczególności - lubieżność, dochodzącą prawie do 
wściekłości. Można rzec, że
jest tam wszystko: belladonna, chloroform, hiszpańskie muszki i różnego rodzaju 
podniety; a w całym
organizmie do trzech czwartych jest - żółci.
Kiedy się ich poddaje naszej metodzie leczenia, zaczynają oni wydzielać ciemną 
parę i trupią woń;
nasze środki nie działają, lub jeszcze gorzej, wywołują odwrotne zjawiska i 
pacjent umiera.
Na tym zmarłym próbowałem zupełnie nowej metody leczenia; lecz jak panowie 
widzicie, także na
próżno. Dowodzi to, że nie bez podstawy wszystkie narody nienawidzą tej upartej 
i istotnie tajemniczej
rasy, stronią i nie dowierzają jej. To też myślę nawet, że żydzi dlatego nie 
dają się leczyć, iż uosabiają
w człowieczeństwie zasadę zła. Ale dość o tym szatańskim plemieniu, proszę, 
pójdźcie panowie zoba-
czyć innych chorych.
Profesor otworzył jedne z drzwi i wprowadził gości do długiego i dość obszernego 
pokoju.
Obok kratki, na niskim posłaniu leżał człowiek w długiej, białej koszuli. Po 
twarzy jego spływały łzy,
chwilami wstrząsały nim kurczowe łkania i całe ciało kurczyło się, a twarz 
płonęła, jak w gorączce. Naj-
widoczniej cierpiał bardzo, oczy miał zamknięte i nie zauważył obcych osób.
Obok łóżka, na niskim stole stała karafka i szklanka, a w kącie zainstalowany 
był wentylator.
- Widzicie panowie teraz najbardziej ciężki dla chorego okres leczenia, - 
objaśnił profesor.
- Muzykalne wibracje wstrząsają ciałem i wypędzają mikroorganizmy. W czasie tego 
procesu chory
znajduje się w stanie gorączkowym i męczy go ogromne pragnienie; dość często 
wydziela obficie lepki
i gryzący pot, sprawiający silne swędzenie i dlatego wymagane są częste kąpiele. 
Nasi uczniowie i do-
zorcy bacznie śledzą i obserwują te zjawiska.
Teraz zaprowadzę panów na stację doświadczalną, gdzie badamy chorych i gdzie 
znajdują się do-
kładne przyrządy i instrumenty, - rzekł Iwares po wyjściu z celi.
Mają panowie szczęście, gdyż akurat dzisiaj znajduje się u nas trzech 
najciekawszych pacjentów: al-
koholik, obłąkany - choroba, którą oficjalnie nazywają nieuleczalnym paraliżem 
mózgu - i opętany.
Zeszedłszy na niższe piętro, weszli do dużej, okrągłej sali, w której znajdowało 
się około pięćdziesię-
ciu młodych ludzi i dwóch starszych wiekiem, a których profesor przedstawił jako 
swoich pomocników.
Po środku sali, na żelaznej siatce, z zamkniętymi oczami, leżał zupełnie nagi 
człowiek.
- Musimy zawsze usypiać chorego, gdyż inaczej nie można go zbadać, - objaśniał 
profesor, podpro-
wadzając gości do rzędu krzeseł stojących w głębi sali.
Kiedy zasiedli, jeden z lekarzy usiadł koło nich, a profesor polecił zaczynać
Młodzi uczniowie medycy pogasili światła, i nastała zupełna ciemność. Wszyscy 
studenci zgrupowa-
li się koło wielkich aparatów ustawionych w głębi sali.
Z początku dał się słyszeć lekki trzask, - po czym nagle błysnął szeroki płomień 
oślepiającego świa-
tła, który skoncentrował się na rozpostartym ciele i przyjął owalny kształt. Na 
tym śnieżnobiałym ekranie,
zakłębił się spiralnie czerwonawy dym, upstrzony czarnymi punktami; następnie 
dym ów rozsrzerzył się
i zupełnie jakby w kropli wody pod mikroskopem, ukazały się chmury 
mikroorganizmów.
Infusorie te posiadały najróżnorodniejsze kształty: długie, zupełnie jak pijawki, 
inne w rodzaju nici,
lub podobne do jaszczurek, much, pająków i skorpionów; a między tymi rojącymi 
się masami migały ma-
leńkie istoty z wężowymi ogonami, fosforyzującymi i jakby ożywione ludzkim 
wyrazem, oczami.
Cały organizm chorego był usiany tymi mikrociałami, które pełzały po nim, 
przyczepiały się i ssały
go. Ciało jego wydawało się przeźroczyste jak szkło i pasożyty szczególnie 
napadały na wewnętrzne or-
gany, gryzły je, pokrywając ranami, w które wdzierały się gromady 
mikroskopijnych potworów.
- A co, piękni obywatele mieszkają w ciele pijaka - nieprawdaż? - zauważył 
profesor.
Po chwili światło zapalono, uczniowie wynieśli człowieka wydającego się umarłym 
i powrócili z dru-
gim chorym, którego również położyli na tej samej siatce. Znów nastał mrok i 
zaznaczył się owalny krąg,
lecz ciało i aura miały inny wygląd.
- Tutaj widzicie panowie obłąkanego - objaśnił profesor Iwares.
- Jego aura jest ciemno-szara i czarne różnokształtne punkty, rojące się 
zupełnie jak pszczoły w ulu,
97
jakby siatką pokrywają jego organizm. Zwróćcie uwagę na wewnętrzne organa, 
pstrzące je czarne pasy
i wzdęte serce, a osobliwie na mózg. Jest on zupełnie okryty czarną parą, która 
przeszkadza wszelkiej
wymianie materii ciała z materiami zewnętrznymi; krwawe kuleczki zupełnie 
skurczyły się i ta szarawa
materia przeźroczysta, burzliwa lecz przenikliwa, którą owinięty jest cały 
organizm i jak kokon gąsienicy
zatrzymuje wszelką czynność astralnego ciała.
Przede wszystkim należy zniszczyć ten szary całun, ożywić komórki i przywrócić 
wymianę mózgo-
wych materii z zewnętrznym światem. Wszystko to osiągniemy za pośrednictwem 
trzech wielkich sił:
dźwięku, światła i aromatu - z zadowolonym i pewnym siebie wyrazem zakończył 
profesor.
Podczas tych objaśnień uczniowie zamienili chorego na nowego pacjenta. Był to 
jeszcze młody i sil-
ny człowiek, lecz jego trupia bladość i zupełna niemoc ciała czyniły wrażenie 
nieboszczyka.
W jaśniejącym kręgu zaznaczyła się aura zielonawo-żółtego koloru, bardziej 
rozszerzona niż
u pierwszych dwóch pacjentów i zupełnie innej gęstości. U pierwszych dwóch 
chorych astralne ciało -
ciężkie i wzdęte u pijaka, zmarszczone i zupełnie wyschnięte u obłąkańca - w 
ogóle było nieczynne, tu-
taj zaś było na odwrót.
Nad głowę fizycznego ciała wysunęło się do pasa ciało astralne - szaro-
zielonawego koloru,
upstrzone czarnymi zupełnie trupimi plamami; twarz była skażona, a szeroko 
otwarte oczy tępo patrzyły
w przestrzeń z wyrazem dzikiej złości i strachu. Ciało fizyczne chorego 
oblepione było wokoło dziwnymi
istotami: pół-ludźmi, pół-zwierzętami, które wysysały siłę życiową 
nieszczęśliwca i takież wstrętne istoty
wściekle rzucały się na przyczepione już larwy, starając się wyprzeć je, żeby 
móc samemu opanować
jakąkolwiek życiową arterię; między tymi potworami toczyła się trudna do 
opisania najokrutniejsza wal-
ka.
Za granicami aury unosił się otoczony krwawo-czerwoną parą odrażający duch, 
czysto diabelskiego
oblicza i fosforyzująca nić łączyła go z aurą. Duch ten najwidoczniej 
rozkoszował się cierpieniami czło-
wieka, którego nimi obdarzył; człowiek ten jęczał i kurczył się, a wróg jego 
skierowywał nań i podżegał
larwy, wywołując w jego mózgu obrazy lubieżności, swawoli, obżarstwa, itd.
Wreszcie elektryczne uderzenie wpędziło astralne ciało znów w organizm, a wraz z 
nim stoczył się
i jego dręczyciel.
- Tego pana trudno będzie wysiedlić. Opętani najtrudniej ze wszystkich poddają 
się leczeniu - za-
uważył profesor.
Bardzo ciekawa także jest aura zabójców - ciągnął profesor, lecz ku memu żalowi 
nie dysponuje te-
raz takim pacjentem, abym mógł panom pokazać. Ale na podstawie widzianych przed 
chwilą obrazów
panowie łatwo pojmiecie to, co wam opowiem.
Proszę sobie wyobrazić, że aura zabójców jest wielkich rozmiarów i krwawego 
koloru, a na tym tle
migają i przesuwają się wyraźne obrazy zbrodni i dokonanych przez nich 
przestępstw. Na zewnątrz gra-
nicy aury unosi się obraz ofiary lub ofiar, połączonych z przestępcą mocnymi, 
fosforycznymi nićmi i po
tych jakby kanałach w zabójcę wlewa się zielonawa masa, gęsta i na pozór kleista. 
Najwidoczniej gwał-
towna śmierć ofiary wyrywa również gwałtownie z jej organizmu różne materie, 
które wchodzą następ-
nie w aurę zabójcy i tam pozostają, odbijając wzruszenia chwili przedśmiertelnej 
i perypetie zabójstwa.
Zauważyłem również, że jeżeli ofiary znajdują się moralnie na jednym poziomie z 
zabójcą, to nienawiść
stanowczo przykuwa ich do siebie wzajemnie i położenie ich musi być okropne. 
Jestem przekonany, że
w tych właśnie okolicznościach kryje się istotna przyczyna spotykanego nierzadko 
zjawiska, że często
przestępcy wydają sami siebie. W podobnych wypadkach wyleczenie możliwe jest 
jedynie pod tym wa-
runkiem, że uda się oddzielić ofiarę od zabójcy.
Dachir i Supramati wiedzieli to oczywiście lepiej od samego profesora oglądając 
setki razy wszystko
własnymi oczami, które przenikały poprzez zasłonę okrywającą tajemnice 
zagrobowego świata, lecz
ciekawi byli wiedzieć do czego mianowicie doszli przysięgli uczeni, w sztuce 
czynienia widzialnymi zja-
wiska świata zwykle niewidzialnego; rezultaty przeszły ich oczekiwania. Gorąco 
podziękowawszy profe-
sorowi Iwaresowi, goście pożegnali się z miłym gospodarzem, a ponieważ prace 
uczonych innych gałę-
zi wiedzy mniej ich ciekawiły - postanowili opuścić miasto synów nauki i pustymi, 
cichymi ulicami poszli
prosto do wieży, gdzie oczekiwał ich pozostawiony samolot.
- Jasnym jest, że się zbliża koniec świata - zauważył Dachir. Niewidzialne 
obnaża się przy pomocy
aparatów współczesnej nauki i poddaje się człowiekowi; - przed profanem została 
otwarta wielka księga
98
o siedmiu pieczęciach i stały się wiadome zagrobowe tajemnice.
- O tak. Zamiast tego, żeby uszlachetniać i oczyszczać się ze względu na 
odkrycie strasznych tajem-
nic - ludzkość wyrodnieje. Dzika i niemoralna, zatraciwszy wiarę i ideały 
powraca do stanu zwierzęcości
- odpowiedział z westchnieniem Supramati.
- A dokąd nas teraz powieziesz? - zapytał Dachir zwracając się do Narajany.
- Doprawdy nie wiem ze względu na to, że Supramati nie chce wracać do Carogrodu 
- odrzekł Nara-
jana znacząco mrugając oczami.
- Ja nie mówiłem, że nie chcę tam powracać.
- No, nie tłumacz się. Ty po prostu boisz się o swoją cnotę.
- A więc, jeżeli o tym wiesz, w takim razie wypadałoby ci strzec się popychania 
mnie ku zgorszeniu -
spokojnie odrzekł Supramati.
- W ogóle to nie. Przyznaję się, że ze względu na moją osobistą niedoskonałość, 
twoje cnota kole
mnie w oczy tak, że tylko myślę o tym, jakby cię zwieść z moralnej drogi.
- Oto prawdziwy przyjaciel! - wesoło roześmiał się Supramati. Lecz dlaczegóż 
mianowicie moja cno-
ta, a nie Dachira, kole cię w oczy?
- Dlatego, że nie mogę znieść patrząc, jak piękna kobieta usycha z miłości do 
takiego bezdusznego
kloca!
Powiedz tak szczerze, czy Olga ci się nie podoba?
- Nie, podoba mi się. Jest czarująco ładne i jej miłość bardzo wzruszająca, a 
naiwność po prostu nie-
zrównana. Niech mnie weźmie jako nauczyciela, a nie na miłostki, to będę dla 
niej najoddańszym sługą.
- Boże i Panie mój! Jeżeli mi grozi niebezpieczeństwo stania się durniem, to 
wyrzekam się na za-
wsze gwiazdy maga, nie bacząc na wszystkie dowody Ebramara! - Z komiczną emfazą 
zawołał Naraja-
na. Obaj magowie serdecznie się roześmieli, lecz w tej chwili podeszli do wieży 
i znów zaczęli omawiać
cel podróży.
- Słuchajcie przyjaciele, zawiozę was do żydowskiego państwa do lucyferan, lecz 
bądźcie ostrożni,
gdyż jeżeli zechcecie zniszczyć ich chramy to wyniknie z tego skandal i nasze 
„incognito" szybko się od-
kryje.
- Więc jakże mamy się zachować w takim wypadku?
- Wszak nie możemy składać ofiary Lucyferowi! wtrącił śmiejąc się Dachir.
- Posłuchajcie przyjaciele, co ja wam opowiem - przerwał Supramati. Jasnym jest, 
że się nie osiedli-
my na stałe w tej pięknej krainie i dlatego niepotrzebne są triumfalne objazdy z 
biciem w bęben; najbar-
dziej pewne „incognito", to być niewidzialnym, a przecież nie trudno być nim dla 
ciężkich i ordynarnych
lucyferan. Możemy niespostrzeżenie zobaczyć wszystko co ciekawe, a potem tylko 
trzeba będzie do-
brze się oczyścić.
- Doskonała myśl - pochwalił Narajana. Tak postępując możemy bez przeszkód 
wszystko zobaczyć
i nawet świetnie uśmiać się z tych niegodziwców. W przyszłym tygodniu przypada u 
nich wielka uroczy-
stość z triumfalną procesją na cześć szatana, zabijanie chrześcijan, auto-da-fe 
religijnych symbolów
z orgiami, itd. Toż to będzie wspaniałe, jeżeli zepsujemy im te triumfy; a we 
trójkę możemy urządzić im
przecudowny skandal.
- Nie wątpię. Lecz tym nie mniej, przed puszczeniem się w taką „awanturę" ja 
sądzę, że wypadałoby
poradzić się Ebramara. A jeżeli on nas pochwali, to wówczas trzymajcie się 
sataniści! - rzekł Supramati.
- W takim razie wróćmy do Szkocji na kilka dni; tam wszystko przygotowane jest 
do wywoływań - za-
proponował Dachir.
Radę przyjęto jednogłośnie i po kilku minutach samolot leciał do starego zamku 
nad oceanem.
Koniec tomu pierwszego.
„Eliksir życia"
„Magowio"
„Gniow Boży" tom piorwszy
Ciąg dalszy w księgach:
„Gniew Boży" tom drugi
„Śmierć Planety" 2 tomy
„Prawodawcy" 3 tomy
99
400