Ellis Peters

Kroniki brata Cadfaela
Wyprawa w śniegi

ROZDZIAŁ PIERWSZY 
W pierwszych dniach listopada roku pańskiego 1139 fala wojny domowej, 
ostatnimi czasy mniej zajadłej, przybrała na sile i przetoczyła się przez miasto 
Worcester, porywając znaczną część żywego i martwego inwentarza, a także kobiet. 
Wszyscy jego mieszkańcy, którzy zdołali unieść głowy z pogromu, podążyli na 
północ 
- uciekli przed maruderami, szukając schronienia po dworach, klasztorach, 
warownych 
grodach czy zamkach silnych na tyle, by zapewnić im bezpieczeństwo. W połowie 
miesiąca garstka uciekinierów dotarła do Shrewsbury i oddała się z wdzięcznością 
pod 
gościnną opiekę miasta lub zakonników, by leczyć rany i zanosić żale do Boga i 
ludzi.
Nie byli w najgorszej kondycji, jeśli nie liczyć starych i chorych, gdyż zima 
nie 
zaczęła się jeszcze na dobre. Doświadczeni przepowiadali nadejście złośliwego 
zimna, 
obfitego śniegu i ciężkich, przedłużających się mrozów, jak dotąd jednak pod 
surowym, zachmurzonym niebem błądziły tylko kapryśne wiatry.
— I Bogu niech będą dzięki! — westchnął pobożnie brat Edmund w swojej 
infirmerii. 
— Bo w przeciwnym wypadku mielibyśmy więcej niż trzy pogrzeby, przy sześciu 
tuzinach przybyłych tu nieszczęśników.
Niemniej jednak nie był w stanie zapewnić łóżka w szpitaliku każdemu, kto 
tego potrzebował; i na tych, którzy się nie zmieścili, czekała słonia rozłożona 
na 
kamiennej posadzce w sieni. Przeżyją i zdążą powrócić do splądrowanego miasta 
przed Wigilią Bożego Narodzenia; ale teraz, wyczerpani i apatyczni po 
straszliwych 
przejściach, potrzebowali jego troskliwej opieki - a zapasy opactwa mocno były 
już 
nadwerężone. Ci z wygnańców, którzy mieli szczęście posiadać w Shrewsbury choćby 
odległych krewnych, znaleźli dach nad głową w domach swojej rodziny. Sam Hugo 
Beringar, zastępca szeryfa hrabstwa, przyjął do siebie pewną ciężarną, bliską 
rozwiązania kobietę, a także jej męża i dobytek. Uczynił to, uległszy prośbom 
swojej 
żony, którą dla pełnego bezpieczeństwa sprowadził do miasta wraz ze służącymi, 
akuszerkami i lekarzem, jako że i ona miała wydać na świat dziecko jeszcze przed 
Bożym Narodzeniem i skłonna była udzielić pomocy niewieście w podobnym stanie, 
jak też każdemu, kto znalazłby się w potrzebie.
- Najświętsza Panienka - skonstatował brat Cadfael z pewną goryczą, zwracając 
się do 
swojego starego przyjaciela Hugona - nie miała takiej protektorki.
- Ach, bo też nie ma takiej drugiej jak moja pani! Alinę, gdyby mogła, 
przygarnęłaby 
nawet bezdomnego psa z ulicy. Ta biedna dziewczyna z Worcester przyjdzie teraz 
do 
siebie, wszystko, czego jej potrzeba, to solidny odpoczynek. Najpewniej przed 
Gwiazdką będziemy mieli podwójne narodziny, bo nie powinna się ruszać z miejsca, 
póki nie minie okres połogu. Ale nie wątpię, że większość twoich gości wkrótce 
otrząśnie się z przerażenia i wyruszy do swoich domów.
- Część z nich już wyjechała - rzekł Cadfael - i na dniach można się spodziewać, 
że 
opuści nas następna grupa rekonwalescentów. To naturalne, że chcą wrócić w 
domowe 
pielesze i próbować odbudować co się da. Podobno król ze znacznymi siłami 
zmierza 
do Worcester. Jeżeli umocni tamtejszy garnizon, powinni bezpiecznie przetrwać 
zimę. 
Ale zmuszeni będą sprowadzić dodatkowy prowiant ze wschodu, bo ich własne zapasy 
rychło ulegną wyczerpaniu.
Cadfael z doświadczenia znał obraz, odór i pustkę zniszczonego miasta: za 
młodu był zarówno żołnierzem, jak i żeglarzem, walczył w dalekich krajach.
— A poza chęcią odzyskania jeszcze przed Gwiazdką choć resztek majątku - 
powiedział - przynagla ich myśl o nadchodzącej zimie. Drogi powinny być teraz 
wolne od złoczyńców i przynajmniej można podróżować suchą stopą, nie marznąc 
nadmiernie... a w przyszłym miesiącu, może już w przyszłym tygodniu, Bóg raczy 
wiedzieć, jak głęboki będzie śnieg.
— Ze drogi są wolne od złoczyńców — zauważył Beringar ostrożnie - nie 
ośmieliłbym się zagwarantować. Tu, w Shropshire, kontrolujemy sytuację - w tym 
hrabstwie! Ale oprócz wieści o zamieszkach na granicy dochodzą nas niepokojące 
informacje ze wschodu i z północy. Król bowiem zbyt zajęty jest na południu, 
zaabsorbowany swoimi Flamandczykami, 1 marnuje energię, miotając się od jednego 
celu do drugiego, podczas gdy ambitni ludzie w bardziej oddalonych częściach 
kraju 
sięgają po tytuły palatynów, radzi stworzyć własne udzielne państwa. A za ich 
przykładem postępują inni tchórzliwi nikczemnicy.
- W kraju rozdartym wewnętrzną wojną - zgodził się Cadfael ponuro - prawo zawsze 
jest łamane, a jego miejsce zajmuje barbarzyństwo.
- Nie tutaj, tutaj tak się nie stanie - odparł Hugo z mocą. - Prestcote rządził 
twardą 
ręką, a co się tyczy mnie, to jako jego podwładny postąpię podobnie.
Gilbert Prestcote, szeryf Shropshire z woli króla Stefana, planował spożyć 
wigilijną wieczerzę w swojej głównej rezydencji w dobrach na północy hrabstwa i 
dowództwo garnizonu zamkowego oraz czuwanie nad przestrzeganiem prawa w 
południowej części krainy przekazał w ręce Beringara. Ów atak na Worcester mógł 
być tylko przygrywką do dalszych najazdów. Wszystkim granicznym miastom groziło 
niebezpieczeństwo; zarówno z powodu wątpliwej lojalności konstablów i 
garnizonów, 
jak i przedsiębiorczości wroga. Niejeden z wasali w tym znękanym kraju zdążył 
już 
zmienić pana, niejeden postąpi tak w przyszłości, niektórzy, być może, po raz 
drugi 
lub trzeci. Dostojnicy kościelni, baronowie i inni - wszyscy zaczynali troszczyć 
się 
przede wszystkim o własne interesy, ofiarowując swoje służby tam, gdzie węszyli 
najwięcej korzyści. I już niebawem część z nich dojdzie do wniosku, że 
najbardziej 
opłaca im się zlekceważyć obu pretendentów do korony i zdobyć niezależność.
- Doszły mnie słuchy, że twój kasztelan w Ludlow nie jest całkowicie godzien 
zaufania — rzekł Cadfael powoli. — Chociaż król Stefan nadał mu w lenno Lacy i 
powierzył mu zamek w Ludlow, powiadają, że skłania się on ku cesarzowej. Nie 
wiadomo, jak potoczyłyby się sprawy, gdyby król bacznie go nie pilnował. Tak 
przynajmniej słyszałem.
Cokolwiek słyszał Cadfael, z pewnością doszło i do Hugona. Nie było wówczas w 
kraju szeryfa, który by nie zatrudniał wszystkich swoich wywiadowców i sam 
pilnie 
nie nastawiał uszu. Jeśli nawet Josce de Dinan w Ludlow "rzeczywiście planował 
zdradę i myślał o tym poważnie, Hugo skłonny był zaakceptować jego dotychczasową 
lojalność, choć z rezerwą i mając go stale pod obserwacją. Brak zaufania 
stanowił 
tylko jedną z najmniej potwornych okoliczności wojny domowej, acz okoliczność 
nader smutną. Dobrze, że pomiędzy wypróbowanymi przyjaciółmi mogła wciąż być 
mowa o absolutnym zaufaniu. Czasy były takie, że każdy człowiek mógł odczuć 
nagłą 
potrzebę wsparcia i pomocnego ramienia.
- No cóż, póki król Stefan ze swoją armią jest w drodze do Worcester, nikt nie 
ośmieli 
się podeptać prawa, zanim się stamtąd nie wycofa. Ale tak czy inaczej, nie będę 
lekceważył swoich obowiązków. - Hugo podniósł się z ławy pod ścianą pracowni 
Cadfaela, małej wysepki spokoju w tym niespokojnym świecie. - Pójdę już do domu, 
położyć się przynajmniej do łóżka - skoro z alkowy żony wyrzucił mnie bezczelnie 
mój własny dzieciak. Ale co taka pobożna figura jak ty może wiedzieć o 
rozterkach 
przyszłego ojca!
I rzeczywiście, cóż brat Cadfael mógł wiedzieć?
- Wszyscy musicie przez to przejść - pocieszył Hugona - wy, żonaci mężczyźni. 
Trzeci 
i nie chciany pomiędzy uwielbiającą się parą. Udam się na kompletę i pomodlę się 
za 
ciebie.
Najpierw jednak skierował swoje kroki do infirmerii, aby z bratem Edmundem 
zajrzeć 
do paru pacjentów, którzy, osłabieni z przyczyny wieku, głodu czy biedy, zbyt 
wolno 
wracali do zdrowia po trudach tułaczki, i by zmienić opatrunek na nie najlepiej 
gojącej 
się ranie od noża. Dopiero wtedy podążył na kompletę, gdzie zmówił modlitwę za 
wielu, nie tylko za swego przyjaciela, jego żonę i dziecko, które tej zimy miało 
przyjść 
na świat.
Myślał o tym, że Anglię od wielu lat nękały nieszczęścia sroższe niż zimowe 
mrozy. 
Król Stefan zdobył tron i władał, choć niepewną ręką, większością kraju. 
Cesarzowa 
Matylda, jego rywalka w zmaganiach o koronę, zagarnęła zachodnie ziemie i 
zgłaszała 
podobne do królewskich pretensje. Krewniacy, jak zażarci wrogowie, szarpali się 
nawzajem, rozdzierając na dwoje nieszczęsną Anglię. A jednak życie musiało 
toczyć 
się dalej; wiara musiała trwać, gospodarz -uparcie na przekór losowi - musiał 
rok po 
roku orać, siać i zbierać plony. I podobnie w klasztorze i w kościele - sianie 
ziarna 
cnoty, a potem żniwo nadziei i miłości. Brat Cadfael nie lękał się o rodzaj 
ludzki, 
cokolwiek by mu nie groziło. Dziecko Hugona było zapowiedzią nowej generacji, 
nowego początku, wiosny w środku zimy.
Ostatniego dnia listopada w kapitule bractwa Św. Pawła i Piotra w Shrewsbury 
pojawił się brat Herward, zastępca przeora klasztoru benedyktynów w Worcester, 
który przybył poprzedniego wieczora i podejmowany był przez samego opata Radulfa 
jako honorowy gość. Większość mnichów nie wiedziała nic o jego wizycie i 
zachodziła w głowę, usiłując dociec, kim też mógł być - wprowadzony tak 
uprzejmie 
przez opata i usadzony po jego prawej ręce. Wyjątkowo tym razem brat Cadfael był 
równie nie doinformowany, jak pozostali współbracia.
Opat i jego gość stanowili parę dziwacznie kontrastującą. Radulfus był mężczyzną 
wysokim, wyprostowanym, energicznym, o rysach zdecydowanych i surowych, 
niezwykle spokojnym i opanowanym. Umiał w razie potrzeby ciskać gromy i 
roztropnie było unikać jego gniewu, chociaż nie zdarzyło się, by stracił 
kontrolę nad 
namiętnościami. Człowiek siedzący obok niego był chudy i mizernej postury, z 
siwymi włosami wokół tonsury; znać było po nim wyczerpanie podróżą, jego oczy 
patrzyły jednak bystro, a usta zaciśnięte były w grymasie pokory i cierpliwości.
- Brat nasz, Herward, subprzeor w Worcester - rzekł opat — przybył do nas w 
sprawie, w której nie mogłem mu pomóc. Jako że wielu z was tu obecnych udzieliło 
posługi poszkodowanym, którzy zbiegli z tego miasta, możliwe, że usłyszeliście 
od 
nich coś, co może okazać się użyteczne. Dlatego też poprosiłem go, by 
przedstawił 
wam wszystkim swoją misję.
Gość wstał, by być lepiej słyszanym przez audytorium.
- Wysłano mnie, bym odnalazł dwoje szlachetnie urodzonych dzieci, które 
znajdowały się pod opieką benedyktynów w naszym mieście, lecz uciekły, kiedy nas 
napadnięto. Nie powróciły; udało nam się dotrzeć ich śladem aż do granic tego 
hrabstwa, tu jednak ten ślad zgubiliśmy. Uciekinierzy kierowali się do 
Shrewsbury, 
dlatego też - jako że nasz zakon jest za nich odpowiedzialny — przybyłem 
sprawdzić, 
czy tu dotarli. Ojciec opat twierdzi, że o ile mu wiadomo, tak się nie stało; 
być może 
jednak wśród innych zbiegów są tacy, którzy ich widzieli bądź z nimi rozmawiali 
w 
podróży i podzielili się z wami tą informacją. Będę wdzięczny za każdy okruch 
wiadomości, który przyczyni się do ich odnalezienia. Co do ich imion: dziewczyna 
nazywa się Ermina Hugonin, ma niecałe osiemnaście lat i przebywała w klasztorze 
żeńskim w Worcester; jej brat, Yves Hugonin, znajdował się pod naszą opieką, a 
lat 
ma zaledwie trzynaście. Rodzice osierocili ich dawno, a ich wuj i naturalny 
opiekun 
spędził długie lata za morzem, w Ziemi Świętej, skąd właśnie powrócił — 
niestety, by 
się dowiedzieć o ich zaginięciu. Zbędnym byłoby dodawać - podkreślił brat 
Herward 
sucho - że czujemy się winni niedopełnienia obowiązku opieki nad tymi dwojgiem; 
chociaż, prawdę powiedziawszy, niezupełnie można nas potępić. Na to, co się 
stało, 
nie mieliśmy wielkiego wpływu.
— Wśród takiego zamieszania i popłochu — zgodził się Radulfus - trudno byłoby 
żądać od kogokolwiek, żeby dopilnował wszystkiego. Ale te dzieci, tak młode i 
bezbronne...
- Czy mamy przez to rozumieć, że same wyruszyły z Worcester? - spytał brat 
Edmund 
z wahaniem.
Chociaż w jego głosie nie było śladu niedowierzania czy krytyki, brat Herward z 
pokorą pochylił głowę, przyjmując to jako wyrzut.
- Nie chcę usprawiedliwiać siebie ani nikogo z naszego zgromadzenia. Jednak 
sprawy 
miały się, być może, trochę inaczej, niż to sobie przedstawiacie. Atak zaskoczył 
nas o 
świcie, lecz od południowej strony i nie zdawaliśmy sobie sprawy z powagi 
sytuacji 
ani z siły wroga — dopóki nie wdarli się do miasta od północy. Yves składał 
właśnie 
wizytę swojej siostrze, oboje byli więc od nas odcięci. Lady Ermina jest, 
os'mielę się 
twierdzić, dość upartą młodą damą. Wobec tego, choć według sióstr najrozumniej 
było 
schronić się w kościele i tam przeczekać najgorsze, w nadziei, że nawet owi ma-
ruderzy - a powinniście wiedzieć, że wielu z nich było już pijanych i 
podnieconych do 
szaleństwa - uszanują ich habit i nie uczynią im większej krzywdy niż, w 
najgorszym 
wypadku, obrabowanie klasztoru z cenniejszych elementów wyposażenia - siostry, 
jak 
powiadam, utrzymywały, że wiara zobowiązuje je do pozostania, lecz Lady Ermina 
była przeciwnego zdania; postanowiła, podobnie jak większos'ć mieszkańców, 
potajemnie przekraść się poza bramy miasta i poszukać schronienia w jakimś 
odległym a bezpiecznym miejscu. Skoro nie sposób było odwieść jej od tego 
zamiaru 
— i wobec lojalnego poparcia brata — pewna młoda zakonnica, jej opiekunka, 
zaofiarowała się wyruszyć z nimi i dopilnować, by nic złego ich po drodze nie 
spotkało. Dopiero, kiedy najeźdźcy wycofali się, pozwalając nam ugasić pożary, 
opatrzyć rannych i zająć się zmarłymi, dowiedzieliśmy się, że brat z siostrą 
wymknęli 
się z miasta, zmierzając do Shrewsbury. Nie byli najgorzej zaopatrzeni na drogę, 
chociaż z pewnością przydałyby im się konie, które niestety co do jednego 
dostały się 
napastnikom. Dziewczyna miała klejnoty i pieniądze, jak również dosyć oleju w 
głowie, by starać się nie zwracać na siebie uwagi. I z prawdziwym bólem 
przyznaję, 
że dobrze zrobiła, upierając się przy wyjeździe, gdyż owi nikczemnicy z 
Gloucester 
nie uszanowali sióstr, jak na to liczyły, lecz splądrowali i spalili święty 
przybytek, 
uprowadzili ze sobą co powabniejsze i młodsze nowicjusz-ki, a przeoryszę, która 
usiłowała ich powstrzymać, skatowali niemal na śmierć. Dziewczyna słusznie 
poważyła się na tę podróż i modlę się, by wszyscy troje razem z siostrą Hilarią 
znajdowali się teraz z woli Boga w jakimś bezpiecznym miejscu. Niestety, nie mam 
takiej pewności.
Brat Denis, szpitalnik, który wiedział o każdym z przybyszów przekraczających 
bramy 
klasztoru, rzekł z żalem:
- Ogromnie mi przykro, ale jestem prawie pewien, że ich tu nie było. Nie 
gościliśmy 
takich podróżników. Chodź jednak ze mną porozmawiać z uciekinierami, którzy 
jeszcze chronią się pod naszym dachem, być może od nich czegoś się dowiesz. 
Gdyż, 
rzecz jasna, nie wiedząc nic do tej pory o tych młodych osobach, nie 
rozpytywaliśmy o 
nie.
- Może też być - podsunął brat Mateusz, piwniczy - że zatrzymali się tu w 
mieście u 
jakiegoś krewnego, dzierżawcy czy starego sługi i są tam teraz, choć my, w 
klasztorze, 
nic o tym nie wiemy.
- Możliwe - zgodził się Herward, nabierając trochę otuchy. -Myślę jednak, że 
siostra 
Hilarią wolałaby przyprowadzić swoich podopiecznych tu, do klasztoru.
- Jeśli od nikogo nie uda wam się uzyskać informacji -rzekł stanowczo opat - 
następnym waszym posunięciem powinno być naradzenie się z szeryfem. Na pewno 
będzie wiedział, kogo wpuszczono do miasta. Wspomniałeś, bracie, że dopiero co 
przybył z Palestyny wuj tych młodych ludzi. Może użyć swoich wpływów, by 
skontaktować się z tutejszymi władzami. I dlaczego właściwie osobiście nie 
zajmuje 
się poszukiwaniami? Bo przecież nie może zrzucać winy wyłącznie na was.
Brat Herward westchnął ciężko, prostując na chwilę swoją drobną postać i garbiąc 
się 
znowu z widocznym przygnębieniem.
- Ich wuj jest szlachcicem z rodu Angevinów - są to dzieci jego siostry - a 
mieni się 
Laurence d'Angers. Niedawno powrócił z wyprawy krzyżowej i natychmiast ruszył do 
Gloucester, wesprzeć wojska cesarzowej. Prawdą jest, że dotarł tam dopiero po 
owej 
napaści i w żadnej mierze za nią nie odpowiada. Jednak w naszym mieście nie śmie 
pokazać się teraz nikt z Gloucester, kimkolwiek by nie był. Król ze znacznymi 
siłami 
stoi w Worcester, a wzburzenie ciężko doświadczonych mieszczan wciąż jest 
ogromne. Z konieczności sami musieliśmy zająć się poszukiwaniami zaginionych, są 
to jednak stworzenia całkowicie niewinne i tak też przedstawię to szeryfowi.
- I będziesz miał moje poparcie - zapewnił go Radulfus.
- Na początek jednak, skoro nikt nie ma nam nic do zakomunikowania.. . — 
rozejrzał 
się pytająco po zgromadzonych w kapitule, ale napotkał jedynie gesty przeczenia. 
- 
Dobrze więc, musimy zasięgnąć języka u naszych gości. Być może komuśzapadły w 
pamięć ich imiona lub młody wiek, czy też fakt, że podróżowali w towarzystwie 
zakonnicy.
Cadfael, drepcząc w szeregu wysypujących się z kapituły mnichów, wątpił jednakże 
w 
pozytywne rezultaty podobnych wypytywań. Ostatnio spędził wiele czasu, pomagając 
bratu Edmundowi w rozlokowaniu i doglądaniu wyczerpanych przybyszów, niemniej 
żaden z nich nie wspominał o równie egzotycznym trio. Podróżni opowiadali dużo i 
chętnie, znalazłszy wdzięcznego słuchacza; nikt jednak nie zająknął się nawet o 
przemierzających trakty dwojgu szlachetnie urodzonych dzieci, za jedyną eskortę 
mających benedyktynkę.
A wuj, jak się zdawało, oddany był ciałem i duszą cesarzowej, podobnie jak 
Gilbert 
Prestcote królowi - i nienawiść między dwiema partiami gorzała wściekłym 
płomieniem, owiewając swym żarem również i Worcester. Nie wróżyło to dobrze. 
Opat Radulfus jeszcze dziś poprze apel wysłannika, ale można było mieć 
wątpliwości, 
czy uda im się uzyskać cokolwiek dla Laurence'a d'Angers.
Szeryf przyjął petentów z powagą, acz bardzo uprzejmie - i z nieruchomą twarzą 
wysłuchał wszystkiego, co Herward miał mu do powiedzenia. Z wyglądu dosyć 
ponury, o czarnych brwiach i czarnej brodzie, wyrazem twarzy raczej odpychał niż 
budził zaufanie, pomimo to, jako sprawiedliwy, choć surowy przełożony, nigdy nie 
złamał danego słowa ani nie zawiódł swych ludzi, pod warunkiem, że odpłacali mu 
się 
tym samym.
- Z przykrością dowiaduję się - powiedział, kiedy Herward umilkł - że zaginęli; 
z 
jeszcze większą muszę was zapewnić, że na próżno będziecie ich szukać tu, w 
Shrewsbu-ry. Doniesiono mi o każdym uciekinierze z Worcester, który przekroczył 
bramy miasta, ale tej trójki z pewnością wśród nich nie było. Wielu wyruszyło 
już w 
drogę powrotną do domu, jako że Jego Wysokość umocnił garnizon w Worcester. 
Jeśli 
więc, jak powiadasz, wuj tego rodzeństwa znowu jest teraz w Anglii i dysponuje 
majątkiem, czemu sam nie podejmie poszukiwań?
Herward aż do tej pory nie zdecydował się wyjawić miana owego rycerza, odsuwając 
najgorsze na sam koniec. Dotychczas zresztą imię nie miało znaczenia, 
przyćmiewane 
blaskiem chwały krzyżowca, który właśnie powrócił z Ziemi Świętej, gdzie 
nareszcie 
zapanował pokój. Nie można jednak było dłużej zwlekać.
- Panie - przyznał Herward z westchnieniem. - Lauren-ce d'Angers niczego więcej 
nie 
pragnie, niż udać się na poszukiwania swojej siostrzenicy i siostrzeńca, lecz w 
tym 
celu niezbędne jest mu twoje zezwolenie lub list żelazny od Jego Wysokości 
Króla. 
Bowiem będąc przedstawicielem rodu Angevinów i tym samym - wasalem cesarzowej 
Matyldy, po swoim powrocie dołączył wraz z ludźmi do jej armii w Gloucester. - 
Spieszył się, by wszystko zostało powiedziane, nim mu przerwą, gdyż szeryf 
wpatrywał się w niego spod ściągniętych brwi oczyma, które zwęziły się i 
rozbłysły 
zrozumieniem. - Przybył do Gloucester dopiero w tydzień po ataku, nie brał w nim 
udziału, nic o nim nie wiedział i żadną miarą nie jest zań odpowiedzialny. 
Przekonał 
się jedynie, że jego krewniacy zaginęli, z całego serca więc pragnie ich 
odszukać i 
otoczyć opieką. Jednak człowiek z Glou cester nie może obecnie przebywać w 
okolicach Worcester ani też na ziemiach króla - chyba że posiada specjalny 
glejt.
- A zatem - stwierdził Prestcote po złowróżbnej pauzie -przyszedłeś tu wstawić 
się za 
niego — za wroga króla.
- Z całym należnym szacunkiem, panie — odparł śmiało Herward - wstawiam się za 
młodą dziewczyną i chłopcem w wiośnie lat, którzy nie zawinili niczym ani wobec 
króla, ani cesarzowej. Nie interesuje mnie polityka, tylko los dwojga dzieci, 
którymi 
opiekował się nasz zakon, póki nie wydarzyło się nieszczęście. Czyż to nie 
naturalne, 
że sumienie każe nam uczynić wszystko co w ludzkiej mocy, by je odnaleźć?
- Dość naturalne - przyznał sucho szeryf - a poza tym, jako mieszkaniec 
Worcester, z 
pewnością nie masz powodów do sympatyzowania z wrogami króla ani też do 
wspomagania ich czy popierania.
- Wiele z ich strony wycierpieliśmy, panie, podobnie jak reszta Worcester. 
Uznajemy 
króla Stefana za naszego jedynego suwerena. Poczuwamy się jedynie do obowiązku 
względem tych dzieci. Rozważ, proszę, jaka rozpacz, jaki niepokój musi targać 
ich 
naturalnym opiekunem! Wszystko, o co prosi — o co my prosimy w jego imieniu — 
to zezwolenie na przekroczenie granic królewskich włości, bez broni, i swobodne 
przeprowadzenie poszukiwań. Nie twierdzę, że taki człowiek - jakkolwiek nie 
mający 
nic wspólnego z tym zbrodniczym najazdem — nawet dysponując oficjalną zgodą i 
listem żelaznym przyznanym mu przez króla, będzie całkowicie bezpieczny wśród 
mieszkańców naszego — czy też waszego — hrabstwa; ryzyko to jednak gotów jest 
podjąć. Jeśli wydasz mu ów glejt, przysięga ograniczyć się jedynie do 
wypełnienia 
swojej misji. Wyruszy nie uzbrojony, z jednym lub dwoma giermkami do pomocy. 
Nie podejmie żadnych innych działań, prócz tych, które zmierzałyby do 
odnalezienia 
jego podopiecznych. Usilnie cię o to proszę, ze względu na ich dobro.
Opat Radulfus powściągliwie poparł prośbę.
— Jestem przekonany, że podobna przysięga w ustach krzyżowca o nieskazitelnej 
reputacji nie budzi najmniejszych wątpliwości.
Szeryf na kilka minut pogrążył się w rozważaniach, marszcząc posępnie brwi, po 
czym chłodno zadecydował:
- Nie. Nie dam mu listu; i gdyby sam król był tutaj i zamierzał mu go przyznać, 
usiłowałbym go od tego odwieść. Po tym, co się wydarzyło, każdy członek ich 
frakcji, 
napotkany na podległym mi terytorium, uznany zostanie za jeńca, jeśli nie 
szpiega. 
Jeśli okoliczności będą świadczyły przeciwko niemu, może utracić głowę, a w 
każdym 
razie, nawet jeśli nie uczynił niczego złego - wolność. Nie chodzi tylko o jego 
intencje. Nawet człowiek zaprzysiężony i wierny swojemu ślubowi może, 
powróciwszy, podzielić się swoją wiedzą o rozmieszczeniu warownych zamków i 
garnizonów, co dałoby wrogowi przewagę. A ponadto - i przede wszystkim — mam 
obowiązek zwalczać wrogów króla i zmniejszać ich liczebność, kiedy tylko nadarza 
się okazja — i jeśli będę miał możliwość pozbawić ich dzielnego rycerza, na 
pewno to 
zrobię. Nie ujmuję nic sir J_^iurence'owi d'Angers, którego honoru, o ile wiem, 
nie 
plami żadna skaza - lecz nie dostanie on listu żelaznego, a jeśli zechce 
ryzykować bez 
niego -niech dobrze pilnuje głowy. Bez wątpienia nie po to wracał do domu z 
Palestyny, by zgnić w więzieniu. Od niego samego zależy, czy poważy się wyzwać 
los.
— Ależ to dziewczę, Ermina — zaczął Herward skonsternowany - i jej braciszek, 
dziecko jeszcze - czyż mają pozostać bez pomocy?
- Czy kiedykolwiek tak twierdziłem? Poszukiwania zostaną zarządzone, na miarę 
naszych możliwości; ale przeprowadzą je moi ludzie. A jeśli dzieci się znajdą, 
zostaną 
bezpiecznie przekazane opiekunowi. Poślę wszystkim moim kasztelanom i dowódcom 
rozkaz zwrócenia bacznej uwagi na wszelki trop, mogący doprowadzić do miejsca 
ich 
pobytu. Ale nie zezwolę rycerzowi cesarzowej na wstęp na teren, którym zarządzam 
w 
imieniu króla.
Wiedzieli z tonu jego głosu i wyrazu twarzy, że decyzja była ostateczna, i 
postarali się 
wyciągnąć z niej jak największą korzyść.
— Użyteczne byłoby — zasugerował Radulfus ostrożnie — gdyby brat Herward 
posłużył ci rysopisami tej trójki. Choć nie wiem, na ile dobrze znał dziewczynę 
czy też 
zakonnicę, jej opiekunkę...
— Parę razy przyszły do chłopca w odwiedziny — powiedział Herward. - Mogę 
opisać wygląd każdego z nich. Twoi oficerowie winni zasięgać informacji na temat 
Yvesa Hugo-nina, lat trzynaście, dziedzica znacznych nadziałów ziemi po ojcu; 
nie 
jest zbyt wysoki jak na swój wiek, jednak krzepki i dobrze zbudowany, o twarzy 
okrągłej, różowej oraz ciemnobrązowych włosach i oczach. Rankiem, gdy rozpoczęło 
się owo zamieszanie, widziałem go ubranego w jasnoniebieski kubrak, takiż 
płaszcz z 
kapturem oraz szare rajtuzy. Co do kobiet — siostrę Hilarię najłatwiej będzie 
rozpoznać po habicie, ale dodam, że jest młoda, liczy nie więcej niż dwadzieścia 
pięć 
lat, wdzięcznej postawy, szczupła i Zgrabna. A Ermina... - brat Herward zawahał 
się, 
patrząc gdzieś ponad ramieniem szeryfa, jakby usiłując dokładniej sobie 
przypomnieć 
osobę, która, choć rzadko widywana, żywo odcisnęła się w jego pamięci. - 
Wkrótce, 
nie znam dokładnej daty, skończy osiemnaście lat. Włosy i oczy ciemniejsze niż u 
brata, niemal czarne; wysoka, energiczna... Jak twierdzą, cechuje ją 
inteligencja i 
bystrość umysłu, nie brakuje jej też silnej woli.
Z trudem można to było uznać za wyczerpujący opis jej wyglądu, a jednak 
określiło ją 
zaskakująco wyraźnie. Zwłaszcza, kiedy brat Herward zakończył prawie z 
roztargnieniem, jakby do siebie:
— Można by ją uznać za piękność.
Brat Cadfael dowiedział się o tym wszystkim od Hugona Beringara po tym, jak 
kurierzy rozjechali się do zamków, dworów i do miast, gdzie zarządzenie miało 
zostać 
ogłoszone publicznie. Prestcote wypełnił swoje przyrzeczenie co do joty, nim 
wyruszył spędzić Święta Bożego Narodzenia w zaciszu swojej własnej rezydencji. A 
już sam fakt, że zaginionymi dziećmi interesuje się szeryf, powinien zapewnić im 
bezpieczeństwo, przynajmniej w tym hrabstwie. Herward zmuszony był udać się z 
powrotem do Worcester, w części tylko wypełniwszy zadanie.
- Piękność - powtórzył Hugo i uśmiechnął się. Był to jednak zafrasowany i 
niewesoły 
uśmiech. Takie stworzenie, samowolne, śliczne, śmiałe, błąkające się po kraju 
zagrożonym srogą zimą i rozdartym niezgodą, wydane było na pastwę licznych 
niebezpieczeństw.
- Nawet subprzeorzy - rzekł Cadfael miękko, mieszając gotujący się syrop na 
kaszel, 
który podgrzewał nad paleniskiem w swojej pracowni - mają oczy. Ale nawet gdyby 
była szpetna i tak dzięki swojej młodości stanowiłaby łakomy kąsek. No cóż, być 
może znajdują się teraz gdzieś w bezpiecznym schronieniu. Wielka szkoda, że ten 
ich 
wuj należy do innego stronnictwa i nie można dla niego uzyskać zezwolenia na 
osobiste poszukiwania.
— A do tego zaledwie powrócił z Jeruzalem — zadumał się Hugo - nie przyłożył 
przecież ręki do tego, co jego frakcja uczyniła mieszkańcom Worcester. Nie 
przypuszczam, żebyś go znał, chyba niezbyt dawno odbywał służbę?
- To już inna generacja, chłopcze. Minęło dwadzieścia sześć lat, odkąd opuściłem 
Ziemię Świętą.
Cadfael uniósł kociołek znad ognia i zestawił go na po dłoge, by przez noc 
ostygnął. 
Wyprostował się ostrożnie. Zbliżał się już do sześćdziesiątki, chociaż wyglądał 
o 
dziesięć łat młodziej.
- Wszystko tam się teraz zmieniło, jak sądzę. Blask świetności zmatowiał. Mówią, 
że 
z którego portu wypłynął?
— Herward twierdzi, że z Trypolis. Pewnie znałeś dobrze to miasto w dniach 
swojej 
szumnej młodości? Odnoszę wrażenie, że na tym wybrzeżu niewiele jest miejsc, o 
które się w swoim czasie nie otarłeś.
- Moim ulubionym było St Symeon. Dobrzy rzemieślnicy w stoczniach, piękny port, 
no i zaledwie parę mil rzeką do Antiochii.
Nie bez przyczyny zapamiętał Antiochię. To tam rozpoczął i zakończył swoją 
wieloletnią karierę krzyżowca - jak również swój romans z Palestyną: piękną, 
niegościnną, okrutną krainą złota, piasku i gorąca. W tej cichej, pracowitej 
przystani, 
którą sobie upatrzył, by wreszcie rzucić kotwicę, niewiele miał czasu na wyprawy 
w 
odległe, choć wciąż żywe w pamięci czasy burzliwej młodości. Teraz znów zobaczył 
miasto, jakby je miał przed sobą: bujna zieleń doliny rzecznej, skąpy, chłodny 
cień 
ulic, wielojęzyczny zgiełk rynku. I Mariam, sprzedająca owoce i warzywa na ulicy 
Żaglomistrzów; jej młoda twarz o rysach jak wyrzeźbionych w złocie i srebrze 
przez 
ostre słońce południa, czarne, namaszczone oliwą włosy lśniące spod zawoju. 
Przydawała wschodowi nieporównanego uroku, zarówno w oczach świeżo przybyłego 
osiemnastolatka, jak i doświadczonego żołnierza i żeglarza, którym był 
opuszczając 
Palestynę w wieku trzydziestu trzech lat. Była wdową, młodą, żarliwie namiętną i 
samotną; córką tego narodu, w której nie każdy znalazłby upodobanie: zbyt była 
chłodna, zbyt silna, zbyt dumna. Pustka, którą pozostawił w jej sercu zmarły 
mąż, 
sprawiała jej nieznośny ból, który uśmierzył dopiero młody cudzoziemiec. 
Przylgnęła 
do niego ciałem i duszą i byli ze sobą przez rok, póki wojska krzyżowców nie 
ruszyły 
na Jeruzalem.
Miał inne kobiety — przed nią i po niej. Wspominał je z uczuciem wdzięczności, 
nigdy winy. Dawał i otrzymywał w zamian rozkosz i życzliwość, nie przyczynił 
żadnej z nich zgryzoty. Jeżeli nawet z formalnego punktu widzenia nie 
rozgrzeszało 
go to w najmniejszym stopniu, świadomość owa dodawała mu jednak otuchy - byłoby 
przeniewier-stwem żałować, że się kochało taką kobietę jak Mariam.
- Sojusze ostatnio zawarte powinny zapewnić pokój - na jakiś czas - powiedział w 
zadumie. - Nie dziwi mnie, że lord Angevin uznał za bardziej pilne pośpieszyć 
teraz z 
pomocą swej lennej władczyni. A z tego co słyszę, godny z niego mąż. Jaka 
szkoda, że 
przybywa w czas nienawiści.
- Szkoda, że przyzwoici ludzie znajdują przyczyny, by się nienawidzić - zgodził 
się 
Hugo cokolwiek sarkastycznie. — Jestem człowiekiem króla, wybrałem go, mając 
oczy otwarte. Lubię Stefana i za nic go nie zdradzę. A jednocześnie doskonale 
rozumiem barona Anjou, który rzuca wszystko, by wesprzeć w potrzebie swoją 
panią, 
służąc jej równie lojalnie jak ja Stefanowi. Jakże ta wojna domowa sponiewierała 
najświętsze wartości, Cadfaelu!
— Bynajmniej — odrzekł mnich stanowczo. — Nigdy, na ile wiedza pozwala mi 
stwierdzić, nie żyło się ludziom łatwo ani spokojnie. Ale świat, w którym 
dorośnie 
twój chłopak, będzie bardziej prawy. No, skończyłem na dzisiaj; już chyba 
zresztą 
pora na dzwony.
Wyszli razem do ogrodu, w mrok i przenikliwe zimno, czując na twarzach płatki 
pierwszego zimowego śniegu. Nie było to przyjemne wrażenie, ale przynajmniej 
opad 
był na razie niezbyt obfity. Co innego na południu; tam śnieg, gęsty, suchy, 
przyniesiony północno-zachodnim wiatrem, rozpadał się na dobre, zmieniając noc w 
białą, wirującą mgłę, rozmywając kontury, grzebiąc ścieżki, kładąc się gładkimi, 
wzburzonymi falami, które po chwili unosiły się gnane podmuchem i przybierały 
nowe kształty. Doliny wypełniły się zdradziecko, a zbocza wzgórz zostały 
ogołocone. 
Rozumni ludzie ryglowali w swoich domach drzwi i okiennice, zatykali szpary, 
przez 
które wciskały się lodowate, białe palce. Pierwszy śnieg - i pierwszy prawdziwy 
mróz. 
Dzięki Bogu —pomyślał Cadfael, przyspieszając kroku przy wtórze dzwonu 
wzywającego na kompletę - Herward i jego współtowarzysze powinni być już prawie 
w domu; jakoś przetrzymają tę pogodę.
Ale jak sobie poradzą Ermina i Yves Hugonin, zagubieni gdzieś na drodze stąd do 
Worcester, i ta młoda siostra benedyktynka, która z naiwną odwagą zaofiarowała 
się 
towarzyszyć im i doprowadzić w miejsce, gdzie znajdą bezpieczny azyl?
ROZDZIAŁ DRUGI 
W południe piątego dnia grudnia przybył podróżnik z południowych stron 
hrabstwa, który przenocował był w opactwie Bromfield odległym o jakieś 
dwadzieścia 
parę mil i trafił na drogę, szczęśliwym przypadkiem przejezdną; przyniósł on do 
opactwa Shrewsbury pilną wiadomość. Przeor Leonard z Bromfield przed swoją 
nominacją był mnichem w Shrewsbury i jako stary przyjaciel brata Cadfae-la 
zaznajomiony był z jego umiejętnościami.
- W nocy - zdawał sprawę posłaniec - kilku dobrych ludzi zamieszkujących naszą 
okolicę przyniosło do klasztoru rannego mężczyznę, którego znaleziono na skraju 
drogi obdartego i pobitego, i pozostawionego na pewną śmierć. I w istocie jest 
na wpół 
żywy, a jego szansę wyglądają nader marnie. Gdyby leżał tak całą noc, do rana 
zamarzłby z pewnością. Ojciec Leonard zatem nakazał mi przynieść wam tę 
wiadomość, gdyż choć posiadamy pewną wiedzę o uzdrawianiu, w tym wypadku jest 
ona niedostateczna, a ty, jak mówił przeor, masz duże doświadczenie z czasów 
wojny i 
może będziesz w stanie ocalić tego nieszczęśnika. Gdybyś mógł przybyć do nas i 
pozostać do chwili jego uzdrowienia - lub do końca jego trudów na tym ziemskim 
padole! - byłoby to użyteczne i wielce z twej strony uprzejme.
— Jeżeli opat i przeor udzielą mi pozwolenia — odparł Cadfael poruszony - z 
największą ochotą. Rzezimieszki gra sujące na drogach tak blisko Ludlow? Do 
czego 
to doszło tu, na południu?
- A nieszczęśnik sam jest mnichem, co widać po jego tonsurze.
— Chodź ze mną — rzekł Cadfael. — Przedstawimy sprawę ojcu Robertowi.
Przeor Robert wysłuchał pros'by ze współczuciem i nie stawiał żadnych przeszkód, 
jako że to nie on miał jechać w pośpiechu wszystkie te mile w mroźnych objęciach 
zimy. Poszedł z kolei przedstawić sprawę opatowi i powrócił z jego zgodą.
- Ojciec opat nakazuje ci wybrać ze stajni dobrego konia, bo będziesz takiego 
potrzebował. Masz permisję na pozostanie w Bromfield tak długo, jak będzie to 
konieczne, a my poślemy na ten czas do Saint Giles po brata Marka, gdyż obawiam 
się, że brat Oswin nie ma jeszcze na tyle doświadczenia, aby mógł sam zajmować 
się 
szpitalem.
Cadfael przystał na to z zapałem, ale i z pewną rezerwą. Zostawiał tu człowieka 
pełnego dobrej woli i oddanego sprawie, nie dosyć jednak doświadczonego, aby 
podołać wszystkim problemom, które zima przynieść mogła pod nieobecność jego 
przełożonego. Marek niewątpliwie z żalem opuści swoich trędowatych podopiecznych 
z odludnych przedmieść, ale z bożą pomocą niespodziewana misja Cad-faela nie 
potrwa długo.
- Jak wyglądają drogi? - zapytał Cadfael posłańca, który oporządzał swego konia, 
kiedy mnich wybierał rumaka dla siebie. - Pokonałeś odległość w krótkim czasie, 
a i 
mnie się spieszy.
- Najuciążliwszy jest wiatr, bracie, ale z drugiej strony jego dzikie podmuchy 
wymiotły gościniec niemal do czysta. Za to boczne drogi całkiem są zasypane. 
Jeżeli 
wyruszysz teraz, nie powinieneś mieć większych problemów. Masz szczęście, że 
jedziesz na południe, bo przynajmniej będziesz miał wiatr w plecy.
Cadfael rozważnie pakował swój tobołek - niektórych bowiem leków, maści i ziół 
próżno było szukać w apteczce w szpitalu w Bromfield, zaopatrzonej tylko w 
najniezbęd-niejsze medykamenty. Nie zastanawiał się jednak długo, albowiem 
najważniejszy był pośpiech. Przywdział mocne trzewiki i narzucił na habit gruby 
płaszcz podróżny, skrupulatnie dopinając pas wokół bioder. Gdyby powód jego 
podróży nie był tak ponury, cieszyłby się z perspektywy usprawiedliwionego 
wypadu 
w świat wolności i nieczęsto otrzymywanego pozwolenia na wybór konia ze stajni. 
Cadfael odbywał żołnierską służbę zarówno w zimowych warunkach, jak i pod 
palącym słońcem, śnieżyca nie przerażała go, ale miał dosyć oleju w głowie, żeby 
jej 
nie lekceważyć.
Przez kolejne cztery dni, począwszy od tego, w którym spadł pierwszy śnieg, 
zmiany 
pogody następowały wedle określonego schematu: południe przynosiło krótkotrwałe 
słońce, zaraz potem zbierały się chmury, a późnym wieczorem zaczynał padać śnieg 
i 
sypał długo w noc. Razem z nim przychodził srogi mróz. W pobliżu Shrewsbury 
śnieg 
był lekki i sypki, a wiejący wiatr na przemian to odsłaniał czarną ziemię, to 
zakrywał 
ją białym płaszczem. W miarę jednak jak Cadfael jechał na południe, pola były 
coraz 
bielsze, a każde zagłębienie wypełnione było po brzegi. Gałęzie drzew chyliły 
się 
ciężko do ziemi i tak samo ciężko wisiały nad ziemią granatowoczarne strzępy 
chmur 
na ołowianym niebie. Jeszcze parę dni takiej pogody, a głodne wilki zejdą ze 
wzgórz i 
siać będą spustoszenie wśród zwierzyny z pańskich lasów. Bezpieczniejszy był 
bodaj 
przesypiający zimę pod żywopłotem jeż czy schowana w ciepłej dziupli wiewiórka, 
chrupiąca nagromadzone jesienią zapasy, a tegoroczna jesień obfitowała w orzechy 
i 
żołędzie.
Przejażdżka stanowiła przyjemność, nawet pomimo sa motności i dokuczliwego 
zimna. Okazja, żeby dosiąść konia, rzadko się ostatnio Cadfaelowi zdarzała; z 
podobnych rozrywek dawno już zrezygnował na rzecz klasztornego spokoju i 
pewności, że odnalazł swoje miejsce. Ale każda decyzja pociąga za sobą jakieś 
wyrzeczenia. Porywisty wiatr zmusił go do przygarbienia pleców i wtedy zobaczył 
pierwsze płatki, drobne niby kurz, wirujące wokół mego w nieustannym wyścigu z 
wierzchowcem. Jednakże jeździec, owinięty w płaszcz, nie czuł zimna. Myślał o 
nieszczęśniku czekającym na niego u kresu podróży.
To także był mnich, jak mówił posłaniec. Z Bromfield? Na pewno nie. Gdyby 
należał 
do ich klasztoru, wymieniliby go z imienia. Mnich, błądzący w pojedynkę po tym 
pustkowiu, w środku nocy? Dokąd zmierzał? Lub skąd uciekał, zanim wpadł w łapy 
rabusiów i morderców? Z pewnością wielu mu podobnych tułało się po okolicy - 
wszak nie wszyscy uciekinierzy z pogromu w Worcester znaleźli bezpieczne 
schronienie. Być może ów tajemniczy wędrowiec również wyrwał się z tamtego 
piekła.
Śnieg padał coraz większymi płatami; zawieja kłębiła się po obu stronach jeźdźca 
niby 
biała kurtyna, rozcinana przez jego krzepkie ciało na dwie gazowe szarfy, 
których 
końce falując ciągnęły go w przód. Najwyżej cztery razy miał okazję wymienić 
pozdrowienia z jakąś ludzką istotą, i to nim zdołał oddalić się od klasztoru. W 
taką 
pogodę podróż była desperackim przedsięwzięciem.
Zanim dotarł pod bramę opactwa w Bromfield, przekroczywszy uprzednio mostek na 
rzeczce Onny, zdążyło się już ściemnić. Z nozdrzy jego zmęczonego konia buchały 
kłęby pary, zwierzę silnie robiło bokami. Znalazłszy się w zasięgu świateł 
pochodni, 
Cadfael z ulgą zsunął się na ziemię i przekazał lejce jednemu ze świeckich 
braciszków. Przed nim rozpościerał się dziedziniec podobny do tego w Shrewsbury, 
lecz szerszy; zarysy masywnych budynków klasztornych obwiedzione były złotym 
konturem światła. Z ciemności wyłaniała się sylwetka kościoła Najświętszej Marii 
Panny, wielka i potężna zważywszy na tak skromną fundację. A z naprzeciwka 
nadchodził sam przeor Leonard, chudy i długonogi jak czapla, z ostrym, podobnym 
do 
dzioba nosem, machając ramionami, jakby zrywał się do lotu. Dziedziniec, po 
którym 
stąpał, z pewnością kilkakrotnie zamiatany za dnia, pokryty był już cienką 
warstewką 
białego puchu. Do rana zmieni się w twardą, chrzęszczącą pod stopami skorupę, 
chyba 
że zerwie się wiatr, którego gwałtowne podmuchy skutecznie oczyszczą podwórze.
— Cadfael? — krótkowzroczny przeor nawet przy świetle dziennym niewiele mógł 
zobaczyć, o ile nie zmrużył oczu; wystarczyło mu jednak uchwycić rękę, która do 
niego się wyciągnęła, aby rozpoznać jej właściciela. - Jesteś, dzięki Bogu! Boję 
się o 
niego... Ale taka podróż... Wchodź czym prędzej, czeka na ciebie posiłek i 
łóżko. 
Musisz być równie głodny, jak zmęczony.
- Najpierw chciałbym go zobaczyć - rzekł Cadfael żwawo i energicznie ruszył w 
górę 
po pochyłym dziedzińcu, zostawiając na dziewiczej bieli wyraźne, ciemne ślady. 
Przeor Leonard człapał obok niego, dostosowując swój czapli krok do możliwości 
bardziej przysadzistego przyjaciela i mówiąc bez przerwy:
- Zapewniliśmy mu osobny pokój - gdyż potrzebuje ciszy - i stałą opiekę. 
Oddycha, 
lecz charcząc, jak człowiek z pękniętą czaszką. Od czasu, kiedy go przyniesiono, 
nie 
przemówił ani nie otworzył oczu. Całe ciało pokryte ma sińcami, ale z tego się 
wyliże. 
Prawdziwe niebezpieczeństwo stanowią rany od noża, bo choć zasklepiają się już, 
utracił wiele krwi. Tędy, proszę, wewnątrz nie jest tak zimno.
Infirmeria znajdowała się nieco na uboczu, osłonięta od wiatru masywną bryłą 
kościoła. Weszli do środka, zatrzaskując za sobą ciężkie drzwi - zimno było 
dokuczliwe -
i Leonard poprowadził go do wąskiej, nagiej celi, oświetlonej jedynie przez 
stojącą 
obok łóżka maleńką oliwną lampkę. Na ich wejście młody braciszek podniósł się z 
klęczek i odsunął od wezgłowia, czyniąc miejsce dla przybyłych.
Pacjent leżał otulony w koce, wyciągnięty na wznak jak w trumnie. Z pewnością 
oddychał, z jękliwym wysiłkiem, ale koc przykrywający jego pierś ledwie się 
unosił, a 
odwrócona od poduszki twarz zdawała się być nieruchoma, z zamkniętymi oczyma i 
zapadniętymi policzkami o błękitnawym odcieniu. Tonsurę na jego głowie zasłaniał 
bandaż, a czoło pod opatrunkiem było posiniaczone i tak spuchnięte, że fałdy 
zmaltretowanego ciała całkiem zasłaniały jedno oko. Trudno było domyślić się, 
jak 
wyglądał przed napadem, ale Cadfael osądził, że mógł być przystojny i z 
pewnością 
niestary, prawdopodobnie liczył nie więcej niż jakieś trzydzieści pięć lat.
- To istny cud - zaszeptał Leonard - że kości pozostały nietknięte. Z wyjątkiem, 
oczywiście, czaszki... Ale sam dokładnie go zbadasz, później...
- Nie znajdzie się odpowiedniejsza chwila niż obecna -rzekł Cadfael rezolutnie, 
zrzucił płaszcz i odłożywszy swój podróżny tobołek na kamienną podłogę, zabrał 
się 
do pracy. W kominku w kącie płonął niewielki ogień, ale pomimo to, kiedy mnich 
wsunął ręce pod przykrycia i zręcznymi palcami przebiegł od barków poprzez 
biodra 
aż do stóp, uczuł, że nieruchome ciało jest śmiertelnie zimne. Owinięto go 
dokładnie, 
ale to nie wystarczało.
- Połóżcie kamienie do ognia w kuchni - zarządził Cadfael — a kiedy się 
rozgrzeją, 
zawińcie je we flanelę. Obłożymy go ciepłymi cegłami i wymienimy je, gdy 
ostygną. 
To nie skutek mroźnej zimy, ale chłód nielitościwego uczynku, musimy co rychlej 
wyrwać go z tego odrętwienia albo nieborak nigdy się nie obudzi. Widziałem ludzi 
tak 
zmrożonych strachem lub okrucieństwem, że odwracali się plecami od świata i 
umierali, choć nie było po temu żadnej widomej przyczyny. Czy próbowaliście 
podać 
mu coś do jedzenia albo picia?
— Czyniliśmy takie wysiłki, ale nie może połykać. Nawet odrobina wina spłynęła 
tylko z kącika jego ust.
Zmaltretowane usta, zmiażdżone pięścią lub pałką. Prawdopodobnie stracił zęby. 
Lecz 
nie: Cadfael delikatnie uniósł górną wargę rannego i wtedy ukazały się mocne, 
białe 
zęby, duże i równe.
Młodziutki brat wyśliznął się po cichu dopilnować rozgrzewania w kuchni kamieni 
czy cegieł. Cadfael odrzucił przykrycia i obejrzał nagie ciało od stóp do głów. 
Bo 
nagim go pozostawiono pod płóciennym prześcieradłem, żeby niezliczonej ilości 
sińców i obrażeń dotykała tylko czysta, gładka materia. Rana od noża w okolicy 
serca 
była ciasno zabandażowana. Cadfael nie odkrywał jej — nie miał powodu, by 
wątpić, 
że każda rana została skrupulatnie obmyta i opatrzona. Wsunął jednak palce pod 
górne 
zawoje i pomacał kości.
- To pchnięcie miało być ostateczne. Ale nóż uderzył w żebro, a oni nie czekali, 
aby 
się upewnić co do śmierci ofiary. Musiał być z niego tęgi mężczyzna — spójrz, 
jak 
jest zbudowany. Napastników było co najmniej trzech lub czterech.
Zajął się jak mógł najlepiej licznymi jątrzącymi się obrażeniami, używając 
wypróbowanej od lat maści, ale pomniejsze, czyste pozostawił, aby goiły się 
same. 
Przyniesiono rozgrzane kamienie - dwóch czy trzech gorliwych młodych braciszków 
dreptało niespokojnie, ustawiając całą ich baterię, blisko, lecz tak, by nie 
dotykały 
chorego, i wybiegło truchcikiem przygotować następne. Sporą gorącą cegłę 
umieszczono przy drugich, kościstych stopach; bo jeśli stopy pozostaną zimne, 
jak 
rzekł Cadfael, chłód nie opuści całej reszty. Osobny problem stanowiła poraniona 
głowa. Leonard podtrzymał bezwładne ciało za ramiona, aby ułatwić odwinięcie 
bandaży, spomiędzy których ukazała się tonsura - przecięty kilkoma krwawymi 
bruzdami, wygolony owal otoczony był pierścieniem gęstych, ciemnych włosów. Tak 
grubych i mocnych, że mogły ocalić czaszkę przed strzaskaniem. Cadfael 
delikatnie 
przesunął dłonią wzdłuż krzywizny i z ulgą stwierdził, że kość nie poddaje się 
pod 
jego dotknięciem. Odetchnął głęboko.
— Z pewnością nie od razu odzyska zmysły, ale zdaje mi się, że czaszka jest 
cała. 
Obandażujemy ją na powrót — dla większej wygody i aby zapewnić mu ciepło. Nie 
znalazłem żadnego pęknięcia.
Kiedy skończyli, nieme ciało leżało jak wprzódy; trudno było zauważyć 
jakąkolwiek 
zmianę. Niemniej jednak gorące kamienie, wymieniane bezzwłocznie, gdy tylko 
poczynały stygnąć, spełniły swoje zadanie. Przy ostrożnym dotknięciu członki 
chorego zdawały się miększe i bardziej ludzkie, budząc nadzieję na ozdrowienie.
- Możemy go teraz opuścić - zawyrokował Cadfael. Spojrzał w dół, marszcząc z 
namysłem brwi. - Tej nocy ja będę przy nim czuwał, wyśpię się, gdy nadejdzie 
ranek i 
będzie można powiedzieć coś bliższego. Sądzę jednak, że przeżyje. Za 
pozwoleniem, 
ojcze przeorze, myślę, że nadszedł czas na przyobiecaną kolację. Lecz najpierw 
przyślij mi tu któregoś z młodzików. Stawy mam tak zesztywniałe, że sam nie dam 
rady ściągnąć butów.
Przeor Leonard osobiście usługiwał gościowi przy kolacji i nie ukrywał, jak 
wielką 
ulgą było dla niego przybycie znamienitego medyka.
- Nigdy nie miałem takiej wiedzy jak ty ani takiego doświadczenia. I nigdy, Bóg 
mi 
świadkiem, nie miałem do czynienia z pacjentem w podobnej kondycji. Myślałem 
już, 
że przyniesiono mi trupa - zanim nie ułożyliśmy go w cieple i nie przewiązaliśmy 
jego 
ran, aby powstrzymać krwawienie. I być może nigdy się nie dowiemy, co przywiodło 
go do tak żałosnego stanu.
- Kto go tu przyniósł? - zapytał Cadfael.
- Nasz dzierżawca spod Henley, Reyner Dutton - uczciwy gospodarz. Zdarzyło się 
to 
pierwszej nocy, której spadł śnieg: Reyner nie upilnował jałówki - 
wszędobylskiego, 
żądnego przygód stworzenia - i wybrał się na poszukiwania, zabierając ze sobą 
kilku 
parobków. Niespodzianie natrafili na tego biedaka porzuconego przy drodze i 
zostawili wszystko, żeby jak najszybciej zanieść go tam, gdzie znajdzie opiekę. 
To 
była straszna noc: dotarli pod naszą bramę przy wtórze wichru, cudem odnajdując 
drogę. Wątpię, iżby leżał tam długo, gdyż z pewnością nie przeżyłby takiego 
zimna.
- A ci, którzy go znaleźli - czy nie widzieli nic podejrzanego? Ani śladu 
złoczyńców?
- Nie. Ale wzrok nie sięgał dalej niż na dziesięć kroków, ludzie mogli minąć się 
na 
wyciągnięcie ręki i nigdy się o tym nie dowiedzieć. Być może mieli szczęście, że 
uniknęli podobnego losu, chociaż z nimi opryszkom z pewnością nie poszłoby tak 
łatwo. Znają okolicę jak własną kieszeń. Obcy w tych stronach musiałby zaszyć 
się 
gdzieś i czekać, aż trochę się przejaśni. Przy takiej pogodzie, podobnym wietrze 
i tak 
sypkim śniegu, ścieżki pojawiają się i znikają parokrotnie w ciągu dnia. Możesz 
przejść milę, myśląc, że zapamiętałeś każdy szczegół krajobrazu, a w drodze 
powrotnej nie zauważysz nic znajomego.
- A ten poturbowany - czy jest tu obcy? Przeor Leonard wytrzeszczył oczy w 
osłupieniu.
- Ależ skąd! Czy nie wiedziałeś? No tak, mój posłaniec wyruszał w najwyższym 
pośpiechu i nie było czasu na długie opowieści. Tak, to brat od benedyktynów z 
Pershore, który przybył z misją zleconą przez swojego opata. Pertraktowaliśmy z 
nimi 
w sprawie cennej relikwii: palca świętego Eadburga i temu właśnie mnichowi 
powierzono starożyt ny szczątek wraz z relikwiarzem, aby go nam dostarczył. 
Dotarł 
tu bezpiecznie kilka dni temu. Było to pierwszego tego miesiąca, niezwłocznie 
odprawiliśmy nabożeństwo, aby uczcić tę radosną okazję, a gość również wziął w 
nim 
udział.
- Więc jak to się stało - zdziwił się Cadfael - że po dwóch dniach znaleziono go 
w 
śniegu, i to w tak rozpaczliwym stanie? Widzi mi się, że ostatnio staliście się 
mniej 
gościnni, Leonardzie!
- Ależ pożegnaliśmy się z nim jak należy! Przedwczoraj oznajmił nam, że wyrusza 
następnego ranka. I rzeczywiście, wczoraj zaraz po śniadaniu wybrał się w drogę, 
i 
mogę cię zapewnić, że suto go zaopatrzyliśmy na pierwszą część podróży. Mamy nie 
większe niż ty pojęcie, kto mógł go napaść tak blisko klasztoru; a miałeś okazję 
się 
przekonać, że on sam na razie nic nie może wyjaśnić. Trudno zgadnąć, gdzie się 
podziewał wczoraj od świtu do zmroku, ale z pewnością nie przeleżał całego dnia 
w 
miejscu, gdzie go znaleziono, bo gdyby tak było, doczekałby się podzwonnego, a 
nie 
lekarza.
- Tak czy owak, znasz go. Ile o nim wiesz? Podał ci chociaż swoje imię?
Przeor wzruszył kościstymi ramionami. Cóż imię może powiedzieć o człowieku?
— Nazywa się Eliasz. I zdaje mi się, chociaż się nie zwierzał, że w zakonie jest 
od 
niedawna. Niewiele mówił, a szczególnie na swój temat. Śledził narastającą 
wichurę z 
widocznym niepokojem. Nie dziwiło nas to, jako że miał przed sobą dobry kawał 
drogi. Tak to sobie wtedy tłumaczyliśmy; ale teraz podejrzewam, że mogła istnieć 
inna 
przyczyna. Wspominał bowiem coś o grupce podróżników, z którymi rozstał siew 
Foxwood. Przyłączyli się do niego w Cleobury -jedni z tych, co umknęli z pogromu 
w 
Worcester - lecz nie dali się namówić na dalszą wspólną wędrówkę, zdecydowani 
przedzierać się do Shrewsbury przez wzgórza. Dziewczyna, jak powiadał, była 
rezolutna i potrafiła postawić na swoim.
— Dziewczyna? — Cadfael zesztywniał i nastawił uszu. — To dziewczyna grała 
pierwsze skrzypce?
- Na to wygląda - Leonard zamrugał niepewnie, zaskoczony nagłym 
zainteresowaniem rozmówcy.
- Czy określił bliżej jej towarzyszy? Czy była mowa o chłopcu? Albo opiekującej 
się 
nimi zakonnicy?
Uświadomił sobie niedorzeczność podobnego sformułowania. To dziewczyna grała 
pierwsze skrzypce!
- Nie, nie powiedział nic więcej. Ale chyba niepokoił się o nich, kiedy tuż 
przed jego 
wyjazdem zaczął padać śnieg, bo wiesz, wśród tych nagich wzgórz... Miał powód do 
niepokoju.
- Sądzisz, że chciał ich odszukać? Upewnić się, że pokonali najgorsze i są już 
na w 
miarę przetartej drodze do Shrewsbury? Niewiele musiałby zbaczać z drogi.
- To całkiem prawdopodobne - odparł Leonard i zamilkł wyczekująco, uporczywie 
wpatrując się w twarz Cadfaela.
- Takem ciekaw, takem ciekaw, czy ich odnalazł - czy prowadził ich, aby tu 
znaleźli 
schronienie! - mówił do siebie, bo przeor, zbity z tropu, obserwował go bez 
słowa. A 
jeśli tak się stało - dodał w myśli -jakiż los, na Boga, spotkał ich teraz? Ich 
jedyny 
sprzymierzeniec i opiekun pobity do nieprzytomności i porzucony na śmierć — a 
gdzie podziewa się ta trójka? Lecz, jak dotąd, nie ma dowodu, że Eliasz spotkał 
właśnie nieszczęsnych Hugoninów i ową młodą zakonnicę. Wielu mieszkańców - a 
między nimi również i dziewczęta - musiało uciekać ze zrujnowanego Worcester.
Ale rezolutne dziewczęta, potrafiące grać pierwsze skrzypce? No cóż, spotykał 
takie 
na wsi nie rzadziej niż na zamku: w zagrodzie i na gospodarstwie, a także wśród 
rodzin przywiązanych do ziemi pańszczyźnianych chłopów. Różnorodnością 
charakterów kobiety dorównują mężczyznom.
- Leonardzie - powiedział otwarcie, przechylając się przez stół — czy nie doszła 
cię 
wiadomość od szeryfa 0 dwojgu młodych uciekinierów z Worcester, podróżujących 
w towarzystwie benedyktyńskiej zakonnicy?
Przeor niepewnie pokręcił głową.
- Nie przypominam sobie takiej wiadomości, nie. Czy chcesz przez to powiedzieć, 
że 
tamci... Brat Eliasz na pewno czegoś się obawiał. Przypuszczasz, że ci, o 
których 
wspomniał, mogą być poszukiwani?
Cadfael opowiedział mu o wszystkim: o ich zniknięciu 1 o sytuacji wuja tej pary, 
o 
grożącym mu więzieniu, w razie gdyby odważył się przekroczyć królewskie granice. 
Leonard słuchał z rosnącym przerażeniem.
- To nader prawdopodobne, rzeczywiście. Gdybyż ten nieszczęsny mnich mógł 
przemówić!
- Ależ przemówił. Oznajmił ci, że rozstał się z nimi w Foxwood i że podążali 
przez 
wzgórza w kierunku Shre-wsbury. To oznacza, że jeśli przeprawią się przez 
grzbiet 
Clee, znajdą się w Godstoke, na ziemiach opactwa Wenlock — a więc w dobrych 
rękach.
- Lecz ten straszliwy, beznadziejny szlak! - wymamrotał przeor żałobnie. -I 
szalejąca 
następnej nocy śnieżyca.
- Nie mamy żadnej pewności -przypomniał mu Cadfael.
— Ledwo podejrzenie. Jedna czwarta mieszkańców Worcester tułała się tymi 
drogami, 
żeby uniknąć niewoli. Lepiej pójdę zajrzeć do naszego pacjenta, zamiast tracić 
czas na 
daremne domysły. Bo tylko on może wyjaśnić nam tę zagadkę - a poza tym jest już 
pod naszą opieką, znaleźliśmy go pod drzwiami i musimy się nim zająć. Idź na 
kompletę, Leonardzie, i módl się za niego, a ja czynić będę to samo u jego 
wezgłowia. 
A jeśli przemówi — nie obawiaj się, będę dostatecznie przytomny, żeby zrozumieć 
jego słowa, jakem Cadfael.
Tej nocy zaszła pierwsza nagła, choć nader nieznaczna zmiana. Brat Cadfael dawno 
już nauczył się spać z otwartym jednym okiem i obydwojgiem uszu. Tak właśnie 
drzemał, kiwając się na małym stołeczku przy łóżku chorego, z założonymi rękoma, 
spuszczoną głową i jednym łokciem opartym o drewnianą ramę pryczy, gotów zerwać 
się na najmniejsze poruszenie. Ale to słuch zaalarmował go, obudził i kazał 
nachylić 
się, wstrzymując oddech. Eliasz bowiem zaczerpnął pierwszego głębszego, 
dłuższego, 
bardziej swobodnego oddechu, aż dreszcz przeszedł jego ciało od gardła po 
kościste 
stopy -biedne ciało wstrząsane bólem przeszywającym niby sztylet. Okropny 
charkot 
ucichł nieco, ranny łapczywie, choć nie bez przeszkód wciągnął powietrze, jak 
zgłodniałe zwierzę łykające kęs pożywienia. Cadfael ujrzał, jak drżą jego 
pokiereszowane policzki i opuchnięte usta. Czubek suchego języka ukazał się na 
moment i zaraz cofnął, usta jednak pozostały rozchylone. Mocne zęby rozwarły 
się, a 
spomiędzy nich wydarł się długi, zbliżony do westchnienia jęk.
Cadfael miał pod ręką wino z miodem, stojące w dzbanku między cegłami, aby 
zachować ciepło. Wlał kilka kropel między spuchnięte wargi i z satysfakcją 
zobaczył, 
że nieprzytomną twarz wykrzywia potężny grymas, a gardło porusza się łykając. 
Gdy 
dotknął znów palcem zaciśniętych ust, otworzyły się w niemej prośbie. Powoli, 
kropla 
po kropli, ranny wypił sporą porcję. Wreszcie usta przestały się otwierać i 
Cadfael 
odstawił dzbanek. Zimna, nieczuła nieobecność przeszła stopniowo w sen - po tym 
jak 
zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz dostarczono mu odrobinę ciepła. Jeszcze 
parę 
dni leżenia w spokoju, żeby zmysły mogły powrócić do dawnego porządku — 
pomyślał Cadfael — a dojdzie do siebie i będzie można z nim się porozumieć. Inna 
rzecz, ile będzie pamiętał z tego, co się wydarzyło. Widział ludzi z podobnymi 
obrażeniami głowy, którzy mogli przytoczyć każdy szczegół ze swojego dzieciństwa 
i 
minionych lat, lecz nie przypominali sobie okoliczności wypadku.
Wyciągnął cegłę stygnącą w nogach łóżka, przyniósł nową z kuchni i usiadł znowu, 
gotów do dalszego czuwania. Tak, to można już było nazwać snem. Choć bardzo 
niespokojnym snem, przerywanym przez westchnienia, jęki i nagłe wzdrygnięcia 
wstrząsające całym jego długim ciałem. Raz czy dwa Eliasz dokonywał wyraźnego 
wysiłku, pracując gardłem, wargami i językiem i próbując dobyć głosu; wydawał 
jednak tylko głuche, nieartykułowane dźwięki. Cadfael przysunął się bliżej, żeby 
uchwycić pierwsze słowa, mające jakieś znaczenie. Ale nadszedł świt i nie 
doczekał 
się niczego.
Być może znajome odgłosy powszedniego klasztornego dnia mogły wpłynąć kojąco 
nawet na udręczone zmysły cierpiącego mnicha, gdyż na dźwięk dzwonów na prymę 
uspokoił się nagle, a jego powieki zatrzepotały i uniosły się na chwilę. Zaraz 
jednak 
zacisnął je boles'nie, porażony przyćmionym nawet światłem. Jego gardło 
zadrgało; 
rozchylił wargi, usiłując przemówić. Cadfael pochylił się niżej, przysuwając 
ucho do 
drżących ust.
- ... szaleństwo... - wymówił Eliasz; tak w każdym razie zrozumiał Cadfael. - 
Przez 
Clee - jęknął. - W taki śnieg... - Odwrócił twarz do poduszki i skręcił się z 
bólu. -Taka 
młoda... pełna życia... - Zapadał znów w głębszy sen, niepokój opuszczał go. I 
nagle 
głosem zdławionym, lecz niespodziewanie wyraźnym:
- Chłopiec powinien iść ze mną.
To było wszystko. Leżał jak poprzednio, nieruchomy i cichy.
- Zwrócił się ku światu żyjących - rzekł Cadfael do przeora Leonarda, który 
zaraz po 
skończonej prymie pospieszył wypytać o stan pacjenta. — Ale nie popędzajmy go. — 
Jeden z gorliwych młodych braciszków stał wyczekująco, gotów zająć jego miejsce. 
- 
Kiedy się ocknie, możesz napoić go winem i miodem, przekonasz się, że przyjmie 
płyn. Siądź przy nim blisko i bacz na każde słowo, które padnie z jego ust. 
Wątpię, czy 
będziesz miał przy nim coś do roboty, podczas gdy ja utnę sobie drzemkę, ale w 
razie 
czego: tu stoi dzban. A jeśli zacznie się pocić, nie zdejmuj z niego okryć, 
obmywaj 
tylko jego twarz, aby mu ulżyć. Dałby Bóg, aby zasnął! Nic nie jest w stanie 
pomóc 
mu tak, jak zrobi to sen.
- Co powiesz o jego stanie? - dopytywał się Leonard niespokojnie, gdy wyszli z 
komnatki. - Wygrzebie się z tego?
- Z pewnością, potrzebuje tylko trochę czasu i spokoju -ziewnął Cadfael. Życzył 
sobie 
teraz przede wszystkim śniadania, a zaraz potem wygodnego łóżka. Dopiero potem, 
kiedy jeszcze raz sprawdzi opatrunki na głowie i żebrach, tudzież na wszystkich 
pomniejszych paskudzących się obrażeniach, będzie mógł zastanowić się porządnie 
zarówno nad dalszą kuracją dla brata Eliasza, jak i poszukiwaniami zagubionych 
dzieci.
— Czy się odezwał? Choć jednym sensownym słowem? — niecierpliwił się Leonard.
- Wspomniał coś o chłopcu i o tym, jakim szaleństwem jest próba pokonania wzgórz 
przy podobnej pogodzie. Tak, sądzę, że spotkał się z Hugoninami i towarzyszącą 
im 
zakonnicą — i próbował nakłonić ich, aby podążyli wraz z nim i schronili się w 
tutejszym klasztorze. Jednakowoż dziewczyna obstawała przy swoim planie -odparł 
Cadfael, zadumany nad dolą nieznanego dziewczęcia, zdecydowanego przedzierać się 
przez góry, nie zważając na śnieg ni szalejącą anarchię. „Młoda i pełna życia", 
jak 
powiedział mnich. Jakkolwiek by jednak cała trójka nie była szalona, ile 
kłopotów by 
nie przyniosła, niewinni nie mogą pozostać opuszczeni.
- Daj mi coś do jedzenia - zażądał, znów przypomniawszy sobie swoje pierwsze 
potrzeby - a potem wskaż mi jakieś łoże. Pomyślimy nad tym później. Zostanę przy 
bracie Eliaszu, jak długo będzie mnie potrzebował. Ale jedno można zrobić teraz, 
Leonardzie, jeśli tylko znajdziesz wśród swoich gości kogoś, kto wybiera się 
dziś do 
Shrewsbury. Możesz poprosić go o przekazanie Hugonowi Beringarowi, że 
usłyszeliśmy tu coś, co -jak sądzę -jest pierwszą wieścią o losach 
poszukiwanych.
- Tak z pewnością uczynię - ucieszył się przeor Leonard - gdyż nocował tu 
wędrowny 
handlarz, wracający do Shrewsbury na wigilijną wieczerzę. Wyruszy zaraz po 
śniadaniu, żeby nie marnować dnia. Już idę zawiadomić go o sprawie; a na ciebie 
czeka zasłużony odpoczynek.
Zanim nadeszła noc, brat Eliasz otworzył oczy po raz wtóry; i tym razem światło 
poraziło go, nie zacisnął jednak powiek, tylko zamrugał gwałtownie, a po chwili 
spojrzał prawie przytomnie, jakby niepomiernie zdziwiony wszystkim, co go 
otaczało. 
Dopiero gdy przeor wychylił się zza ramienia Cadfaela, w oczach chorego pojawił 
się 
błysk zrozumienia. Tę twarz, jak się zdało, rozpoznał. Rozchylił wargi i wydał 
ochrypły szept, pytający, lecz pełen nadziei:
- Ojciec przeor...?
- Tak, bracie - uspokoił go Leonard. - Jesteś między swoimi, bezpieczny w 
Bromfield. 
Musisz odpocząć i nabrać sił. Zostałeś brutalnie pobity, ale teraz jesteś wśród 
przyjaciół. Nie troszcz się o nic... proś, jeśli czegoś potrzebujesz.
- Bromfield... - wyszeptał Eliasz, marszcząc brwi. - Moja misja... —jęknął 
poruszony 
i spróbował unieść głowę, z poduszki. — Relikwia... och, wszak nie przepadła...?
- Udało ci się ją dostarczyć - rzekł szybko Leonard. -Jest już na ołtarzu w 
naszym 
kościele, brałeś udział w nabożeństwie dziękczynnym. Nie pamiętasz? Twoja misja 
została wypełniona. Dokonałeś tego, co zostało ci zlecone.
- Więc jak...? Co z moją głową...? - głos mu zadrżał, ciemne brwi ściągnęły się 
ze 
wzruszenia i bólu. - Co to znaczy? Jak doszedłem do takiego stanu?
Opowiedziano mu, z należytą ostrożnością, o tym, jak wyruszył z powrotem do 
rodzimego opactwa Pershore, i jak znaleziono go w śniegu pobitego i porzuconego 
na 
śmierć. Usłyszawszy nazwę „Pershore", uśmiechnął się z ulgą. Wiedział, że tam 
należy i że stamtąd wysłano go, aby dostarczył palec świętego Eadburga do 
Bromfield, 
unikając niebezpiecznego szlaku obok Worcester. Stopniowo powróciło do niego 
nawet wspomnienie samego Bromfield. Nie miał jednak pojęcia, co zdarzyło się po 
jego odjeździe. Kimkolwiek byli ci, którzy go skrzywdzili, nie było dla nich 
miejsca w 
jego udręczonym umyśle. Cadfael nachylił się nad nim, naciskając delikatnie:
- Nie spotkałeś ich ponownie? Dziewczyny i chłopca, którzy chcieli przedzierać 
się 
przez wzgórza do Godstoke? Pomysł nierozważny, ale dziewczyna uparła się, a jej 
młodszy brat nie mógł przekonać...
- O kim mówisz? - zdumiał się Eliasz, jeszcze mocniej ściągając brwi.
- I zakonnica - nie pamiętasz towarzyszącej im zakonnicy?
Nie pamiętał. Wysiłek umysłu spowodował silne podniecenie; szperał w pamięci, 
ale 
nic nie odnajdując, poczuł się winny. Jego oczy wyraziły poczucie nie 
spełnionego 
obowiązku. Na czoło wystąpił pot; Cadfael otarł je delikatnie.
— Spokojnie. Leż spokojnie, zostawiając wszystko Bogu i nam. Spełniłeś swoje 
zadanie, teraz należy ci się odpoczynek.
Zajęli się potrzeba mi jego ciała: namaścili jego rany i sińce, napoili go 
rosołem 
sporządzonym ze skromnych szpitalnych zapasów mięsa, ziół i mąki owsianej, 
czytali 
ustępy z Pisma Świętego - a brat Eliasz nadal, ściągając brwi, gonił 
wspomnienia, 
które krążyły wokół niego i nie dawały się złapać. W nocy, w tej tajemnej 
godzinie, 
kiedy duch człowieczy zstępuje niżej progów tego świata, śpiący wstrząsany był 
zarówno wspomnieniami, jak i sennymi koszmarami.
Lecz słowa, które mu się wydzierały, były urywane i bełkotliwe i w tak oczywisty 
sposób dla niego bolesne, że Cadfael, który wziął na siebie czuwanie o tej 
najbardziej 
niebezpiecznej porze, skierował wszystkie wysiłki na to, aby złagodzić udrękę 
swego 
pacjenta i umożliwić mu przynoszący zdrowie sen. Cadfael został zmieniony przed 
świtem i Eliasz zasnął. Ciało wracało do zdrowia. Umysł błądził i uciekał od 
dręczących wspomnień.
Cadfael spał do południa, a gdy wstał i udał się do infir-merii, jego pacjent 
był już 
zupełnie rozbudzony, nadto bardzo spokojny, nie uskarżający się na ból, a jego 
rany 
opatrzone zostały jak należy przez jednego ze starszych braci o dużym 
doświadczeniu 
w pielęgnacji chorych. Dzień był jasny i nieprędko miało się zachmurzyć. Chociaż 
mróz nie zelżał ani trochę i bez wątpienia na wieczór zapowiadał się śnieg, jak 
na razie 
jednak słońce świeciło w pełnej krasie.
- Widzę, że pacjent jest pod dobrą opieką - powiedział Cadfael do przeora. — 
Mogę ze 
spokojnym sercem zostawić go na parę godzin. Mój koń zdążył już wypocząć, a 
drogi 
są w nie najgorszym stanie - póki nie spadnie śnieg albo nie zerwie się wiatr. 
Wybieram się do Godstoke i tam wypytam się, czy nasi zagubieni w ogóle tam 
dotarli, 
a jes'li tak, to kiedy i w jakim kierunku wyruszyli ponownie. Minęło już sześć 
dni od 
czasu, kiedy Eliasz rozstał się z nimi w Foxwood. Jeżeli bezpiecznie dotarli na 
ziemie 
opactwa Wenlock, mogą w tej chwili znajdować się już w samym Wenlock albo nawet 
w Shrewsbury, i skończyło się całe to zamieszanie. Wtedy wszyscy będziemy mogli 
odetchnąć swobodnie.
ROZDZIAŁ TRZECI 
Crodstoke, położone w głębokiej, osłoniętej lasem kotlinie pomiędzy 
wzgórzami, należało do klasztoru w Wenlock; kościół zadowalał się jednak 
gospodarowaniem na trzeciej części gruntów, resztę oddając w dzierżawę. Była to 
kwitnąca posiadłość, znakomicie zaopatrzona na zimę; zabłąkana grupka 
uciekinierów 
po pokonaniu niegościnnych skalistych szczytów nie mogłaby wymarzyć sobie 
lepszej 
i bezpieczniejszej okolicy - domostwa rozsiane tu były gęsto, dogodnie dla 
podróżników posuwających się własnym tempem od dworu do dworu.
lyiko że tacy podróżnicy do Godstoke nie trafili. Rządca przeora był tego 
pewien.
- Słyszeliśmy już, że zarządzono poszukiwania, dlatego też - aczkolwiek nie 
mieliśmy 
specjalnych powodów przypuszczać, że będą zdążać akurat tędy, a nie na przykład 
drogą na Ludlow czy jeszcze inną — poleciłem zebrać na ten temat wszelkie 
informacje. Zapewniam cię, bracie, że do nas nie dotarli.
- Po raz ostatni - rzekł brat Cadfael - widziano ich w Foxwood. Drogę z Cleobury 
odbyli w towarzystwie mnicha z naszego zakonu, który chciał ich zabrać ze sobą 
do 
Bromfield, nie przekonał ich jednak, by porzucili zamiar dalszej wędrówki na 
północ, 
przez wzgórza. Sądziłem, że ich droga prowadzić będzie właśnie tędy.
- Tak by się i mnie wydawało — zgodził się rządca. — Ale nie było ich tutaj.
Cadfael zastanowił się. Nie znał być może okolicy najlepiej, ale z pewnością 
wystarczająco, by sobie poradzić. Skoro ci, których szukał, nie minęli po drodze 
Godstoke, dalsze poszukiwania tym tropem nie miały sensu. Można było ewentualnie 
cofnąć się aż do Foxwood, w nadziei odnalezienia jakichś śladów wzdłuż drogi, 
którą 
musieliby obrać kierując się do jego obecnego miejsca pobytu — ale na pewno nie 
teraz, kiedy dzień już miał się ku końcowi. W rzeczy samej, nadchodził zmierzch 
i 
Cadfael musiał się spieszyć z powrotem, i to jak najkrótszą drogą.
— Cóż, w każdym razie miej oczy i uszy otwarte. A ja wracam do Broinfield. - 
Drogi, 
którymi przybył, należały co prawda do głównych, ale raczej niezupełnie 
bezpośrednich; przy tym miał dobrze rozwinięty zmysł orientacji. - Zakładam, że 
jeśli 
ruszę stąd w kierunku południowo-zachodnim, powinienem dotrzeć do Broinfield 
prosto jak strzelił. Czy mam się spodziewać jakichś trudności na szlaku?
— Będziesz musiał po drodze zawadzić o Las Clee, ale wystarczy, że dopilnujesz, 
by 
mieć słońce z lekka po prawej stronie. Na pewno nie zabłądzisz. Strumienie też, 
odkąd 
zamarzły, nie stanowią żadnej przeszkody.
Rządca wskazał mu właściwy kierunek, jak również wyprowadził z zadrzewionej 
kotliny na wąską, prostą ścieżkę wiodącą między wzgórza. Z tyłu za nim wznosił 
się 
przygarbiony masyw Brown Clee, po lewej ręce miał niesamowite, poszarpane zbocza 
Titterstone Clee. Słońce jeszcze nie zaszło, ale przygasło znacznie, wisząc 
ciemnoczerwoną kulą poza welonem przejrzystych, szarych chmur. Pozostała jeszcze 
jakaś godzina lub dwie do nocnego opadu śniegu, który nieuchronnie nadchodził 
wraz 
ze zmrokiem. Powietrze było nieruchome i mroźne.
Po przebyciu mili znalazł się w lesie. Gałęzie uginały się pod ciężarem 
zmarzniętej 
śnieżnej pokrywy; w miejscach, gdzie dotarło słońce, zwieszały się z nich długie 
sople 
lodu, a ziemia, zasłana butwiejącymi liśćmi i igłami, stanowiła dobre oparcie 
dla kopyt 
końskich. Między drzewami było nawet trochę cieplej. Las Clee należał do dóbr 
królewskich, ale — podobnie jak większość Anglii — leżał teraz w opuszczeniu i 
zaniedbaniu, podczas gdy król i cesarzowa ścierali się w walkach o koronę, a 
lokalni 
wielmoża przywłaszczali sobie to, co jeszcze nie popadło w całkowitą ruinę. Nie 
było 
tu bezpiecznie, nawet w obrębie dziesięciu mil od zamku i miasta. W tej głuszy 
tylko z 
rzadka można było napotkać karczowiska i ludzkie sadyby, w większości stanowiła 
ona królestwo dzikiej zwierzyny; gdy zima jednak srożyła się tak jak tego roku, 
ani 
jeden jeleń nie przetrwałby bez dokarmiania. Ubogi chłop nie mógł sobie pozwolić 
na 
marnotrawienie cennej paszy, niemniej jednak skłonny był to czynić właściciel 
majątku, by zapewnić sobie rozrywkę i łowy w przyszłym sezonie. Cadfael 
przejechał 
obok takiego karmnika -porozrzucane, stratowane siano, poznaczony racicami 
śnieg. 
Leśniczy, dziedziczący urząd z pokolenia na pokolenie, wciąż wypełniał swoje 
obowiązki, niezależnie od tego, komu winien był w danym momencie lojalność.
Słońce, z rzadka prześwitujące między drzewami, wisiało już bardzo nisko; 
zmierzch 
nadciągał ciemną chmurą, choć wciąż jeszcze było dość widno. Gasnący dzień na 
moment znów zajaśniał i Cadfael znalazł się nagle na polanie, przed niską chatą 
otoczoną niewielkim wykarczowanym spłach-ciem pola i ogrodu. Jakiś człowiek 
zaganiał do zagrody stadko kóz, liczące dwie czy trzy sztuki. Na skrzyp śniegu i 
zmarzłych liści pod kopytem konia spojrzał bystro w kierunku nadjeżdżającego. 
Był 
krzepki i przysadzisty, lat około czterdziestu, odziany w brązowy samodział i 
spodnie 
z domowym sposobem garbowanej skóry. Znać było po nim dobrego gospodarza, 
kiedy tak stał, zapędziwszy już swoje kozy, i wyprostowany bacznie lustrował 
każdy 
szczegół: habit mnisi, rosłego, żywego konia i szeroką, ogorzałą twarz 
wyglądającą 
spod kaptura.
- Niech Bóg ma w swojej opiece tę ziemię i tego, co ją uprawia - rzekł Cadfael, 
ściągając cugle przed zagrodą.
- Bóg niech będzie z tobą, bracie - głos obcego był spokojny i donośny, ale w 
oczach 
czaiła się nieufność. — Dokąd-że zmierzasz?
- Do Bromfield, przyjacielu. Czy to dobry kierunek?
- Jak najbardziej. Trzymaj się go jeszcze pół mili, póki nie natrafisz na 
strumień 
Hopton. Przekroczywszy go, skręć trochę w lewo, przejedź dwa mniejsze potoki, 
jego 
dopływy, i przy rozwidleniu szlaku skieruj się w prawo, drogą wzdłuż zbocza. 
Wyjedziesz na główny trakt nieco poniżej Ludlow, jakąś milę od klasztoru.
Nie zapytał, czemuż to benedyktyński mnich błądzi po głuchych ostępach o tak 
dziwnej porze. Nie zapytał o nic. Zastawił swoim masywnym ciałem furtkę, jakby 
spuścił kratę, choć zachowywał się uprzejmie i przemawiał grzecznie. Tylko oczy 
zdradzały, że coś ukrywa i że stara się skrzętnie przechować każdy szczegół, 
każde 
słowo, by potem je gdzieś jak najwierniej przekazać. A jednak ktoś, kto wyrąbał 
z 
puszczy podobne gospodarstwo, z pewnością musiał być pracowitym, uczciwym 
człowiekiem.
- Jestem ci wdzięczny za wskazówki - powiedział Cadfael. - A teraz, jeśli 
możesz, 
udziel mi pomocy w innej sprawie. Jestem mnichem ze Shrewsbury, ale obecnie w 
infirme-rii klasztoru w Bromfield opiekuję się chorym bratem z naszego zakonu w 
Pershire. Zakonnik ów niepokoi się o los paru osób zbiegłych z osaczonego 
Worcester, 
które napotkał zmierzające do Shrewsbury. Podróżni ci, choć ich namawiał, by 
skręcili 
z nim na zachód do Bromfield, postanowili iść dalej na północ. Może coś wiesz o 
takich wędrowcach? -Podał ich opis, sam nie dowierzając swojej intuicji, póki 
nie 
zauważył, jak mężczyzna rzuca ponad ramieniem szybkie spojrzenie w stronę chaty, 
po czym znowu przybiera nieprzenikniony wyraz twarzy.
- Nikt taki się tu nie zabłąkał - odparł stanowczo i bez mrugnięcia okiem. - Nic 
zresztą 
dziwnego. To zupełne odludzie i nikomu nie po drodze.
- Wędrowcy przemierzający w śniegu obcy kraj łatwo mogą się zgubić i zajść tam, 
gdzie im zupełnie nie po drodze - zauważył Cadfael. - Godstoke jest niedaleko 
stąd, a 
tam już rozpytywałem się o nich. W każdym razie, gdybyś się natknął na któreś z 
nich, 
przekaż, proszę, że poszukuje ich całe hrabstwo i opactwa w Worcester oraz w 
Shrewsbury, i że przydzielona im zostanie specjalna eskorta, gdziekolwiek by się 
nie 
znajdowali. Garnizon w Worcester został umocniony, a miasto niepokoi się o 
uciekinierów. Powiedz im to, jeśli ich spotkasz.
Spojrzenie czujnych oczu spoczęło na jego twarzy. Mężczyzna z namysłem skinął 
głową.
- Powiem. Jeśli ich spotkam.
Nie ruszył się ze swojego posterunku przed furtką, póki Cadfael nie pociągnął za 
cugle 
i nie ruszył dalej drogą; jednak kiedy jeździec dotarł do pierwszej kępy drzew i 
odwrócił się, zobaczył, jak dzierżawca w pośpiechu znika w drzwiach chałupy, 
jakby 
miał do załatwienia sprawę nie cierpiącą zwłoki. Cadfael zwolnił tempa, 
pozwalając 
koniowi na swobodny krok, a kiedy osądził, że znajduje się poza zasięgiem 
wzroku, 
zatrzymał wierzchowca i siedział przez chwilę nasłuchując. Wkrótce został 
nagrodzony dobiegającym z tyłu ostrożnym szelestem. Ktoś — nieduży i płochliwy — 
skradał się za nim, spiesząc się, ale usiłując się nie zdradzić. Ukradkowe 
spojrzenie 
przez ramię pozwoliło mu na mgnienie dostrzec niebieski płaszcz, który znowu 
zapadł 
gdzieś w ukrycie. Gdy odgłosy dochodziły już całkiem z bliska, Cadfael raptownie 
ściągnął lejce i odwrócił się. Dźwięk zamarł, ale nisko zwieszone gałązki brzozy 
kołysały się, prósząc śniegiem.
- Możesz wyjść - powiedział Cadfael uspokajająco. -Jestem mnichem ze Shrewsbury, 
nie musisz się mnie bać. Gospodarz powiedział ci prawdę.
Chłopiec wynurzył się z kryjówki i stanął na otwartej przestrzeni na szeroko 
rozstawionych nogach, w każdej chwili gotów rzucić się do ucieczki, lub - gdyby 
zaszła potrzeba — mężnie stawić czoła prześladowcy. Niewysoki, krępy chłopiec o 
dużych, brązowych oczach śmiało spoglądających spod czupryny potarganych 
ciemnych włosów i o niespodziewanie stanowczym wyrazie ust, dziwnie 
kontrastującym z dziecinną okrągłością policzków. Przybrudzony, pomięty 
jasnoniebieski kaptur i płaszcz zdradzały, że właściciel mógł mieć za sobą kilka 
nocy 
spędzonych w lesie, szczególnie że jedna z nogawek szarych spodni rozdarta była 
na 
kolanie; pomimo to jednak nosił je z godnością, jak przystało dobrze urodzonemu. 
W 
nabijanej srebrem pochwie u pasa zwisał sztylet -jeszcze jedno świadectwo 
szlacheckiego rodowodu - który stanowiłby dla niejednego pokusę nie lada. 
Niezależnie od tego, przez co przeszedł wcześniej, ostatnio przebywał w dobrych 
rękach.
- Powiedział... - chłopiec postąpił krok w przód, nabrawszy pewności siebie. — 
Nazywa się Thurstan. Oboje z żoną byli dla mnie bardzo dobrzy. Powiedział, że 
jesteś 
kimś, komu mogę zaufać, zakonnikiem benedyktyńskim. I że nas szukałeś.
- To prawda. Gdyż, jak sądzę, to ty jesteś Yves Hugonin.
— Tak — odparł chłopiec. — Czy mogę pojechać z tobą do Bromfield?
— Jak najbardziej, Yves, i z pewnością serdecznie cię tam powitają wszyscy ci, 
którzy poruszyli niebo i ziemię, by was odnaleźć. Wasz wuj d'Angers wrócił z 
Ziemi 
Świętej tuż po waszej ucieczce z Worcester i kiedy dotarłszy do Gloucester, 
dowiedział się, że zaginęliście, rozesłał ludzi na poszukiwania po całym 
hrabstwie. 
Jakże będzie szczęśliwy, że wracasz cały i zdrowy!
- Mój wuj d'Angers? - na twarzy chłopca radość walczyła z powątpiewaniem. - W 
Gloucester? Ale... ale to właśnie ludzie z Gloucester...
- Owszem, wiem - nie on jednak. Nie zastanawiaj się nad przyczynami, które nie 
pozwalają mu zająć się osobiście poszukiwaniami, ani ty, ani ja nie możemy nic 
ha to 
poradzić. Przyrzekliśmy mu jednak, że odeślemy was bezpiecznie do niego, i bądź 
pewien, że tak zrobimy. Jednakowoż z trójki zaginionych odnalazłeś się tylko ty 
jeden. 
Gdzie są twoja siostra i jej przewodniczka?
- Nie wiem! - odpowiedź była zduszona, niemal jak jęk. Rezolutny podbródek 
chłopca zadrgał na chwilę. - Rozstałem się z siostrą Hilarią w Cleeton, gdzie 
nic jej nie 
groziło, mam nadzieję, że nadal tam przebywa, ale nie wiem, co zrobiła po tym, 
jak 
została sama... A moja siostra... To wszystko przez nią! Odeszła w nocy ze swoim 
kochankiem. Przyjechał po nią, z pewnością posłała mu wiadomość, skąd ma ją 
zabrać. Próbowałem iść ich śladem, ale spadł śnieg...
Cadfael zaczerpnął głęboko powietrza, doświadczając jednocześnie zdumienia, 
rozpaczy i ulgi. W każdym razie przynajmniej jedno z tej trójki było już 
bezpieczne, 
drugie - to w Cleeton - być może również, nawet jeśli w stanie dalekim od 
beztroski, a 
trzecie, choćby i popełniło wielkie głupstwo, przebywało w towarzystwie osoby co 
najmniej życzliwej. Wszystko mogło się jeszcze dobrze skończyć. Zanosiło się 
jednak 
na dłuższą i pogmatwaną opowieść, lecz zaczęło już zmierzchać, ostatni rąbek 
słońca 
skrył się za horyzontem, a do Bromfield było jeszcze ładnych parę mil; 
najlepsze, co 
można było zrobić, to zaprowadzić tego podróżnika do klasztoru, pilnując, by po 
drodze znowu gdzieś się nie zawieruszył.
- Chodź, musimy dotrzeć do domu, zanim noc nas zaskoczy. Usiądź przede mną, 
jesteś taki lekki, że nie sprawisz kłopotu zwierzęciu. Oprzyj stopę o moją, 
właśnie 
tak...
Chłopiec musiał się podciągnąć. Silną, energiczną ręką złapał dłoń Cadfaela, 
podskoczył i usadowił się wygodnie. Z westchnieniem rozluźnił napięte mięśnie.
- Podziękowałem Thurstanowi i pożegnałem się z nim -odezwał się, rozważając 
skrupulatnie swoje postępowanie. — Dałem mu połowę pieniędzy, które miałem w 
sakiewce, ale nie było tego wiele. Twierdził, że nie chce ich ani nie potrzebuje 
i że nie 
ma o czym mówić, ale nie miałem mu nic więcej do zaofiarowania, a przecież nie 
mogłem okazać się niewdzięcznikiem.
- Być może któregoś dnia jeszcze go spotkasz - pocieszył go Cadfael.
Chłopiec otrzymał dobre wychowanie, był świadom swojej pozycji i obowiązków. 
Niewątpliwie korzystnie to świadczyło o edukacji w klasztorze. 
">
- Chciałbym. - Dziecko umościło się wygodnie w ciepłym schronieniu Cadfaelowych 
ramion. — Dałbym mu swój sztylet, ale powiedział, że będzie mi potrzebny - a on 
sam 
nie mógłby nawet używać równie cennego przedmiotu ze strachu, że ktoś go posądzi 
o 
kradzież.
Zdawało się, że doznał takiej ulgi, mogąc wreszcie pozbyć się ciężaru 
odpowiedzialności, iż na chwilę zapomniał 0 dwóch zaginionych pośród śniegów 
kobietach. Trzynasto-latek - czy nie tyle mu dawali? Nic dziwnego, że był 
szczęśliwy, 
kiedy ktoś się nim zaopiekował.
- Jak długo u nich mieszkałeś?
— Cztery dni. Thurstan uważał, że powinienem zaczekać, aż zjawi się ktoś 
naprawdę 
godny zaufania, ponieważ w okolicy krążą pogłoski o rzezimieszkach grasujących w 
lesie 1 na stokach, a gdybym wyruszył w taki śnieg samotnie, znowu mógłbym się 
zgubić. Już się raz zgubiłem, na całe dwa dni - Yves wywołał z pamięci te 
okropne 
chwile. - Spałem na drzewie, żeby nie dostały mnie wilki.
Nie dopraszał się współczucia, raczej z całych sił powstrzymywał się od 
przechwałek. 
To dobrze, niech mówi, zrzuci z serca ciężar samotności i strachu, jak człowiek, 
który 
po powrocie z niebezpiecznej podróży prostuje nogi przed kominkiem. Wysłuchanie 
wyczerpującego sprawozdania trzeba było jednak odłożyć na sposobniejszą chwilę. 
Przy odrobinie szczęścia można było liczyć na odnalezienie obu jego towarzyszek 
dzięki wskazówkom, których mógł udzielić, teraz jednak należało przede wszystkim 
znaleźć się w Bromfield nim zapadną zupełne ciemności.
Jechali całkiem żwawo, zwłaszcza gdy las przerzedzał się i resztki dziennego 
światła 
pozwalały rozróżnić drogę. Kiedy przekraczali potok Hopton i Cadfael zsunął się 
z 
konia, l by przeprowadzić go po lodzie, w powietrzu pojawiły się pierwsze, 
leniwie 
opadające płatki śniegu. Skręcając potem nieco w lewo, choć oddalając się 
stopniowo 
od łożyska strumienia, wyjechali na pierwszy z dopływów, łączący się z głównym 
potokiem po odbyciu podróży w dół wznoszącego się po prawej łagodnego zbocza. 
Wszystkie strumienie od wielu dni były skute lodem i nieruchome. Słońca nie było 
już 
widać, tylko na zachodzie gorzał jeszcze słaby poblask, mknący wśród ołowianych 
szarości. Wiatr wzmógł się, a śnieg zaczynał kąsać policzki. Las w tym miejscu 
ustępował od czasu do czasu poletkom uprawnym i gospodarstwom lub skleconym 
nieporządnie szałasom dla owiec, odwróconym od wiatru. Kształty i kontury 
zaczynały gubić się w plątaninie cieni, w której uchwycić można było tylko 
przelotne 
błyski światła odbijane od powierzchni lodu i niebieskawe zarysy śnieżnych zasp 
dziewiczego śniegu.
Następny potok, dość płytki, zamarły i cichy jak poprzednie, wił się pośród kęp 
trzciny 
jak srebrny wąż. Koń wzdry-gał się niespokojnie, wstępując na lód, i Cadfael 
zsiadł 
zno wu, by przeprowadzić zwierzę. Rozległa, lśniąca powierzchnia połyskiwała 
matowo i raziła oczy, jeżeli nie patrzyło się na nią dokładnie prostopadle z 
góry; 
zakonnik uważnie stawiał na niej każdy krok, buty miał bowiem znoszone i 
śliskie. 
Tylko dlatego wydało mu się przez moment, że z lewej strony'dostrzega pod lodem 
coś białawego, w tym momencie jednak koń potknął się i zboczył w ośnieżoną trawę 
na przeciwnym brzegu.
Cadfael nie od razu zdał sobie sprawę z tego, co zobaczył. Jeszcze trudniej 
przyszło 
mu w to uwierzyć. Jeszcze pół godziny - i podobne odkrycie byłoby niemożliwe. 
Przebywszy pięćdziesiąt kroków, zatrzymał się za gąszczem krzewów i zamiast 
wspiąć się na konia, jak tego oczekiwał Yves, wręczył chłopcu lejce i polecił z 
udawanym spokojem:
— Poczekaj na mnie chwilę. Nie, jeszcze nie skręcamy, to nie tu szlak się 
rozwidla. 
Coś po drodze zauważyłem. Zaczekaj!
Yves zdziwił się, ale posłusznie zaczekał na Cadfaela,"7 podczas gdy ten 
zawrócił w 
stronę zamarzniętego strumienia. Białawy kształt nie był złudzeniem, błyskiem 
odbitym od powierzchni lodu. Spoczywał tam, nieruchomy, jakby zastygły. Mnich 
przyklęknął i przyjrzał się dokładniej.
Krótkie włosy na karku zjeżyły mu się ze zgrozy. Nie miał, jak się przez chwilę 
łudził, 
do czynienia z jednorocznym jagnięciem. Kształt był dłuższy, reguła rniejszy, 
smu-
klejszy i bielszy. Zza połyskliwej tafli patrzył na niego szeroko otwartymi 
oczyma 
bladoperłowy owal twarzy. Drobne, delikatne dłonie wyniesione zostały trochę ku 
powierzchni, zanim lód zamarzł na dobre i teraz wydawały się o coś błagać. 
Alabastrowa biel skóry i biel poszarpanej koszuli -jedynego odzienia, które 
miała na 
sobie - skalane były tylko brunatnym śladem na piersi, tak niewyraźnym, że 
rozpłynął 
się i zniknął pod wytężonym wzrokiem Cadfaela. Twarz miała delikatną, młodą.
A jednak jagnię. Baranek Boży, zabłąkana owieczka, odarta ze wszystkiego, 
zbezczeszczona i zamordowana. Osiemnastoletnia? Mogła mieć i tyle.
Co świadczyłoby o tym, że Ermina Hugonin została w tym samym momencie 
odnaleziona i utracona.
ROZDZIAŁ CZWARTY 
O tej porze nic już nie mógł zdziałać, zwłaszcza że był sam; a gdyby się ociągał 
z powrotem, chłopiec z pewnos'cią podszedłby sprawdzić, co go zatrzymało. 
Podniósł 
się z klęczek i wrócił do przestępującego nerwowo z nogi na nogę konia, któremu 
s'pieszno było do stajni. Chłopiec wypatrywał go raczej z zaciekawieniem niż z 
niepokojem.
- Co tam znalazłeś'? Czy coś się stało?
- Nic, czym byś' się musiał kłopotać.
W każdym razie - pomyślał z nagłym bólem - i tak się dowiesz, w swoim czasie. 
Niech cię chociaż nakarmimy, ogrzejemy i nabierzemy pewności, że przynajmniej 
tobie nic nie zagraża - nim będziesz musiał stawić temu czoła.
— Miałem wrażenie, że widziałem uwięzione w lodzie jagnię, ale omyliłem się. — 
Wspiął się na konia i otoczył chłopca ramionami, sięgając po lejce. - Powinniśmy 
się 
pospieszyć. Ściemni się zupełnie, nim dotrzemy do Bromfield.
W miejscu, gdzie szlak się rozwidlał, skręcili w prawo, podług wskazówek 
Thurstana, 
jadąc łatwym traktem wzdłuż zbocza. Ciało chłopca robiło się coraz cięższe i 
bardziej 
bezwładne, ciemna głowa opadła na ramię Cadfaela. Trzeba, żebyśmy chociaż ciebie 
uchronili od zguby - z niemym żalem i wściekłością powtarzał sobie mnich -jeśli 
nie 
udało nam się uratować twojej siostry.
- Nie powiedziałeś mi, jak się nazywasz - odezwał się Yves. - Nie wiem, jak się 
mam 
do ciebie zwracać.
- Jestem Cadfael, Walijczyk z Trefriw, obecnie z opactwa w Shrewsbury. Dokąd, 
jak 
sądzę, zamierzaliście się udać.
— Taki mieliśmy zamiar. Ale Ermina, moja siostra, postępuje zawsze, jak jej się 
podoba. Ja nie jestem taki nierozsądny! Gdyby mnie była posłuchała, nie 
rozdzielilibyśmy się i teraz wszyscy bylibyśmy już w Shrewsbury, cali i zdrowi. 
Chciałem iść do Shrewsbury razem z bratem Eliaszem — znasz brata Eliasza? - i 
siostra Hilaria też, ale Ennina miała inne plany. To wszystko jej wina!
Nie ulega, niestety, wątpliwości, że masz słuszność - pomyślał Cadfael ze 
smutkiem, 
przytulając do siebie małego sędziego, który, nieświadomy okrucieństwa wyroku, 
spoczywał ufnie w jego ciepłych objęciach. — Ale czyż nasze drobne przewiny 
zasługują na podobną kaźń? Bez szansy na żal, pokutę, poprawę? A tu zniszczono 
młode życie za jeden szalony postępek, kiedy przecież przywilejem młodości jest 
popełniać szaleństwa, nim człowiek nie nabędzie dojrzałości i rozsądku.
Zjeżdżali już na dobry, ubity trakt wiodący z Ludlow do Bromfield.
- Chwała Bogu! -westchnął Cadfael, wyśledziwszy zapalone przed bramą pochodnie, 
złote ziemskie gwiazdy przeświecające przez gęstniejącą zasłonę śniegu. - 
Jesteśmy na 
miejscu!
Podjechali do furty. Na dziedzińcu panowało niezwykłe poruszenie. Stratowany 
śnieg 
poznaczony był śladami kopyt, a koło stajni kilku parobków, z pewnością nie 
należących do służby klasztornej, zajętych było wycieraniem koni i 
odprowadzaniem 
ich do boksów. Przed wejściem do głównej sali stał przeor Leonard, pogrążony w 
rozmowie z młodym, niewysokim, szczupłym mężczyzną, którego plecy, choć 
owinięte w płaszcz z kapturem, były już Cadfaelowi dobrze znajome. Hugo Beringar 
przybył osobiście zapoznać się z najnowszymi wieściami na temat zaginionych 
Hugoni-nów, wyglądało również na to, że przywiózł ze sobą dwóch czy trzech 
oficerów do pomocy.
Dzięki niezwykle wyostrzonemu zmysłowi słuchu natychmiast zwrócił uwagę na 
nowo przybyłych i ruszył ku nim, zanim jeszcze koń miał czas się zatrzymać. 
Przeor 
deptał mu po piętach, ożywiony nadzieją na widok dwójki powracającej z wyprawy, 
na którą wybrał się jeden.
Cadfael zsiadł już na ziemię w momencie, w którym się zbliżyli, a Yves, 
oszołomiony 
i podniecony, rozbudził się zupełnie i pozbierał na tyle, by z godnością, jak 
przystało 
na szlachcica, przywitać nieznajomych. Uchwycił w obie pulchne łapki łęk siodła 
i 
zeskoczył na ziemię. Dla jego drobnego ciała była to spora odległość, ale 
akrobatycznym wysiłkiem utrzymał się na nogach i wyprostował się, czując na 
sobie 
rozbawione i aprobujące spojrzenie Hugona.
- Ukłoń się, Yves, Hugonowi Beringarowi, zastępcy szeryfa w tym hrabstwie - 
rzekł 
Cadfael. -1 przeorowi klasztoru w Bromfield, Leonardowi - twojemu gospodarzowi. 
-I 
gdy chłopiec z powagą składał im swoje uszanowanie, dodał na stronie do Hugona: 
- 
O nic go teraz nie pytaj, mech wejdzie do środka!
Od dawna rozumieli się w pół słowa, Yves zatem już wkrótce oddalał się w 
opiekuńczych, choć kościstych, objęciach Leonarda ku ciepłu i kolacji. Mieli 
nadzieję 
wydobyć z niego wszystko, nim padnie na posłanie. Na pewno będzie dobrze spał, 
taki 
młody i zmęczony; nawet dźwięk dzwonów na mszę, chociaż go obudzi, uspokoi go 
tylko i pozwoli znowu smacznie zasnąć — przecież wychowywał się w klasztorze.
- Na litość boską - rzekł Cadfael z głębokim westchnieniem, gdy tylko chłopiec 
zniknął im z oczu - wejdźmy do środka i znajdźmy jakiś spokojny kąt, gdzie można 
porozmawiać. Nie spodziewałem się ciebie tutaj, zważywszy na twoje rodzinne 
zobowiązania... - Beringar wziął go po przyjacielsku pod ramię i poprowadził do 
drzwi wiodących do kwatery przeora, cały czas nie spuszczając z niego wzroku, 
nawet 
kiedy stali na progu i otrząsali śmeg z butów i płaszczy. - Dopiero co 
dowiedzieliśmy 
się czegoś o naszych zaginionych. Nie sądziłem, że to cię oderwie od twoich 
spraw, na 
szczęście się myliłem.
- Zostawiłem wszystko w jak najlepszym porządku -powiedział ostrożnie Hugo. 
Spodziewał się zastać przyjaciela sypiącego jak z rękawa dobrymi wieściami, a 
zamiast tego napotkał powagę, która nie zwiastowała nic dobrego. -O nas 
przynajmniej możesz się nie martwić, jeśli już gryziesz się czymś tutaj. Tego 
samego 
dnia, kiedy wyjechałeś, urodził mi się syn, zdrowy, śliczny chłopak, płowowłosy 
jak 
matka. Oboje czują się świetnie. Do tego ta dziewczyna z Wor-cester również 
obdarzyła męża synem, zaraz następnego dnia. W domu roi się od podnieconych 
kobiet i myślę, że nikt przez tych parę dni nie będzie za mną tęsknił.
- Och, Hugo, jaka wspaniała wiadomość! Tak się cieszę! - Jak pomyślał Cadfael, 
była 
w tym jakaś sprawiedliwość: życie nie dawało się pokonać śmierci. -1 czy 
wszystko 
dobrze poszło? Nie miała ciężkiego porodu?
- Ach, nic podobnego. Alinę nie przyszłoby do głowy, że można cierpieć przy tak 
radosnej okazji jak narodziny, więc nie czuła bólu. Na honor, gdyby nie to, że 
miałem 
tu coś do zrobienia, czułbym się wyrzucony z domu. Wieść od twego przeora 
przyszła 
jak najbardziej w porę. Jest tu ze mną troje moich ludzi, a w zamku w Ludlow, u 
Josce'a de Dinan, zostawiłem jeszcze dwudziestu dwóch chłopa — żeby mieć w razie 
czego posiłki pod ręką i żeby zabezpieczyć się na wypadek, gdyby kasztelan 
rzeczywiście chciał zmienić front. Nie może wątpić, że bacznie go obserwuję. A 
teraz 
- zażądał Hugo, przysuwając do ognia krzesło - wydaje mi się, że masz mi cos'do 
opowiedzenia; i, dalibóg, nie wiem zupełnie, czego oczekiwać. Zjawiasz się 
niespodziewanie z chłopcem, którego tak szukalis'my, i zamiast promienieć 
zadowoleniem, wyglądasz jak chmura gradowa. I nie chcesz pisnąć ani słowa, póki 
chłopiec jest w zasięgu słuchu. Gdzie go znalazłeś?
Cadfael z lekkim westchnieniem usadowił się wygodnie, czując jeszcze w kościach 
zmęczenie i sztywność po długiej jeździe. Na razie nie było konieczności 
podejmowania żadnego działania. W nocy nigdy nie udałoby im się odnaleźć tego 
miejsca, szczególnie że szalała wichura, a świeży śnieg odmienił krajobraz, 
pozostawiając wzgórza nagimi, wypełniając kotliny, grzebiąc to, co jeszcze 
wczoraj 
było odkryte. Mógł z czystym sumieniem siedzieć spokojnie i wyciągając nogi, 
napawać się ciepłem ognia; mógł opowiedzieć wszystko po swojemu, nie spiesząc 
się, 
jako że aż do świtu nie było nic do roboty.
- Na polanie w Lesie Clee, w chacie przyzwoitego gospodarza, który nie dopuścił, 
by 
dziecko samo wędrowało przez to odludzie bez jakiejś przyzwoitej kompanii. 
Uznał, 
że odpowiadam wymogom, a i chłopiec poszedł ze mną chętnie.
- Ale był tam sam? Szkoda - rzekł Hugo z posępną ironią - że nie znalazłeś też 
przy 
okazji jego siostry.
- Niestety - Cadfael przymknął oczy, czując na powiekach ciepło płomienia - 
obawiam się, że ją znalazłem.
Cisza, która zapadła, trwała krócej, niż im się zdawało. Nie można było pomylić 
się co 
do znaczenia ostatniego zdania.
— Martwą? — spytał Hugo szorstko.
- I zimną jak lód. Zastygłą w lodzie. Pierwszy mróz zamknął ją w szklistej 
trumnie, 
zachowując jej ciało, by oskarżało zabójcę.
- Mów - powiedział Hugo pełen napięcia.
Cadfael powiedział mu. Będzie musiał opowiedzieć całą historię jeszcze raz, gdy 
przyjdzie przeor Leonard -gdyż ten ostatni również powinien wziąć udział w 
złagodzeniu brutalnej prawdy, która czekała chłopca. Do tego czasu jednak z ulgą 
zrzucił ciężar z serca - dobrze było wiedzieć, że teraz Hugo również jest za 
wszystko 
odpowiedzialny.
- Czy odnajdziesz to miejsce?
- Tak, za dnia trafię. W ciemnościach nie mam nawet co próbować. Czeka nas 
okropne zadanie... Będziemy musieli zaopatrzyć się w topory do wyrąbania jej z 
lodu - 
chyba że przyjdzie odwilż. - Była to próżna nadzieja, nic nie zwiastowało 
roztopów.
- Na razie nie mówmy o tym - rzekł Hugo. - Musimy dzisiaj dowiedzieć się od 
chłopca wszystkiego, co nam ma do powiedzenia. Być może uzyskamy jakieś 
wskazówki co do tego, jak mogła się znaleźć w miejscu, gdzie się na nią 
natknąłeś. A 
gdzież, na Boga, podziewa się ta zakonnica, z którą uciekli?
- Yves twierdzi, że pozostawił ją w Cleeton, gdzie powinna być względnie 
bezpieczna. A dziewczyna... mówi, że ta nieszczęsna uciekła z amantem. Nie 
dopytywałem się jednak o szczegóły; dzień już się kończył i najpilniejszą sprawą 
było 
przynajmniej jednemu z nich zapewnić bezpieczeństwo.
- To prawda, i postąpiłeś właściwie. Zaczekamy na przeora, a kiedy chłopiec już 
odpocznie, ogrzeje się i naje do syta, dowiemy się od niego szczegółów. Być może 
nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, co wie - i uda nam się to z niego wydobyć, 
oszczędzając mu informacji o śmierci siostry. Chociaż prędzej czy później i tak 
musi 
się o tym dowiedzieć. -W głosie Hugona zabrzmiało współczucie. -Tylko on zna 
twarz 
dziewczyny.
- Ale nie dzisiejszego wieczora. Niech śpi spokojnie. Ma jeszcze czas do chwili, 
kiedy ją tu przywieziemy i stosownie przygotujemy, by ją mógł zobaczyć.
Yves przyszedł do siebie zupełnie: ciepła kolacja, poczucie bezpieczeństwa i 
naturalna 
odporność organizmu zdziałały cuda. Przed kompletą zasiadł z Hugonem Beringarem 
— przy czujnej asyście brata Cadfaela i przeora Leonarda — w komnacie tego 
ostatniego, by szczerze i zwięźle opowiedzieć całą historię.
- Jest niebywale odważna - przyznał, oddając siostrze sprawiedliwość - ale 
bardzo 
uparta i samowolna. Przez całą drogę z Worcester przeczuwałem, że szykuje jakąś 
niespodziankę i że nasza ucieczka była jej na rękę. Musieliśmy z początku iść 
okrężną 
drogą, powoli, bo wszędzie wokół miasta grasowały bandy żołnierzy, sporo czasu 
więc zajęło nam, nim dotarliśmy do Cleobury, gdzie zatrzymaliśmy się na noc; a 
właśnie tej nocy zjawił się tam również brat Eliasz, i szedł z nami aż do 
Foxwood, i 
chciał, żebyśmy udali się z nim do Bromfield, gdzie było bezpiecznie; chciałem 
też 
tego ja i siostra Hilaria. Mogliby nam tam dać eskortę na podróż do Shrewsbury, 
zresztą oznaczało to niewiele dłuższą drogę. Ale Ermina nie chciała o tym 
słyszeć! 
Zawsze musi postawić na swoim; i uparła się, że pójdzie do Godstoke przez 
wzgórza. 
Nie mogłem jej przekonać - nigdy mnie nie słucha, twierdzi, że jest starsza i 
mądrzejsza. A gdybyśmy z siostrą Hilaria zdecydowali się towarzyszyć bratu 
Eliaszowi, i tak poszłaby sama w góry, więc cóż innego nam zostało, niż wybrać 
się z 
nią razem? — sapnął z oburzeniem.
— Naturalnie, że nie mogliście jej opuścić — zgodził się Beringar. - Więc 
następną 
noc też spędziliście w Cleeton?
— Niedaleko Cleeton, w samotnej sadybie. Ermina miała kiedyś nianię, która 
wyszła 
za dzierżawcę, i wiedzieliśmy, że z pewnością znajdzie się tam dla nas łóżko. 
Człowiek ten nazywa się John Druel. Dotarliśmy tam późnym popołud niem i 
pamiętam, że Ermina rozmawiała o czymś na osobności z synem gospodarzy, on 
potem się oddalił i do wieczora go nie widzieliśmy. Wtedy nie zwróciłem na to 
uwagi, 
ale teraz jestem przekonany, że wysłała go z wiadomością. Przez cały czas miała 
taki 
plan. Późno w nocy zjawił się bowiem jakiś mężczyzna z końmi i zabrał ją ze 
sobą. 
Usłyszałem jakieś hałasy na podwórku, więc wyjrzałem... Stały tam dwa konie, a 
on 
pomagał jej wspiąć się na siodło...
- Kto? - spytał Hugo. - Znasz go?
— Nie wiem, jak się nazywa, ale pamiętam go. Za życia mojego ojca składał nam 
czasami wizyty -z okazji polowań czy Bożego Narodzenia, albo Wielkiejnocy. 
Bywało 
u nas wtedy dużo gości, mieliśmy wielu znajomych. Z pewnością był synem albo 
bratankiem któregoś z przyjaciół ojca. Nigdy szczególnie się nim nie 
interesowałem - 
ani on mną, byłem jeszcze dzieckiem. Ale pamiętam jego twarz i zdaje mi się... z 
d a j 
e mi s i ę, że odwiedzał też Erminę w Worcester.
Jeśli rzeczywiście tak było, musiały to być bardzo formalne wizyty, pod czujnym 
nadzorem siostry dyżurnej.
— Uważasz, że to ona posłała po niego, żeby przyjechał i ją zabrał? To nie było 
porwanie? Pojechała dobrowolnie?
- Nawet z radością- zapewnił go Yves żywo. - Słyszałem, jak się śmiała. Tak, 
posłała 
po niego — i przyjechał. To dlatego uparła się iść tą drogą, bo myślę, że gdzieś 
w 
pobliżu znajduje się jego posiadłość, i wiedziała, że może go przywołać. 
Dostanie 
bogate wiano - oznajmił z powagą dziedzic barona, oblewając się rumieńcem 
oburzenia. -A moja siostra nigdy nie ścierpiałaby zaaranżowanego sto-* sownie 
małżeństwa, jeśli nie byłoby ono po jej myśli. Nie ma reguły, której by nie 
podeptała...
Podbródek zadrżał mu lekko, ale chłopiec zaraz zapanował nad chwilą słabości. W 
tej 
drobnej figurce mieściła się cała wyniosła duma feudalnego rodu Anjou i baronów 
an 
gielskich; kochał siostrę równie mocno, jak jej nienawidził, albo nawet bardziej 
- i 
nigdy, przenigdy nie powinien zobaczyć jej niemej i zbezczeszczonej, odartej do 
koszuli. Hugo podjął śledztwo, starając się zachować spokój.
- I co zrobiłeś'? - Należało przywrócić chłopca do sfery faktów.
- Nikt inny nic nie usłyszał - powiedział Yves z ukrytym szyderstwem w głosie - 
oprócz być może chłopaka, który przyniósł wiadomość, a ten z pewnością miał 
zalecenie niesłuchania. Byłem jeszcze ubrany, bo jedyne łóżko zajęły kobiety, 
więc 
wyskoczyłem na dwór, żeby próbować ich zatrzymać. Może i jest starsza, ale to j 
a 
jestem dziedzicem rodu! Jestem teraz głową rodziny.
- Lecz na piechotę - wtrącił Hugo, ściągając go z tych rozważań na ziemię - nie 
bardzo miałeś szansę dotrzymać im kroku. I oddalili się, zanim zdążyłeś do nich 
zawołać.
— Nie, nie doścignąłem ich, ale przynajmniej szedłem ich tropem. Zaczął padać 
śnieg, 
zostawiali ślady i wiedziałem, że na pewno nie jadą daleko. Dość daleko, co 
prawda, 
bym ich zgubił! - przyznał, przygryzając wargę. - Szedłem ich śladami tak długo, 
jak 
tylko mogłem, ale było pod górę i zaczął wiać wiatr, i wkrótce śnieg wszystko 
zasypał. 
Nie mogłem znaleźć żadnej drogi, ani dalszej, ani z powrotem. Starałem się 
zachować 
kierunek, w którym według mnie zmierzali, ale sam nie wiem, jak długo się 
błąkałem i 
gdzie. Zupełnie straciłem orientację. Całą noc spędziłem w lesie, a następnego 
wieczora znalazł mnie Thurstan i zabrał ze sobą do domu. Brat Cadfael wie o tym. 
Thurstan powiedział mi, że w okolicy włóczy się mnóstwo złoczyńców, i że 
powinienem zostać u niego, póki nie nadarzy się jakiś godny zaufania towarzysz 
podróży. Więc zostałem. A teraz nie mam pojęcia - stwierdził bezradnie, znowu 
stając 
się małym chłopcem — gdzie podziewa się Ermina ze swoim kochankiem ani co się 
dzieje z siostrą Hilarią. Obudziwszy się nie zastała już żadnego z nas - i nie 
wiem, co 
uczyniła. Ale miała obok siebie Johna i jego żonę, na pewno dopilnowali, by nic 
jej się 
złego nie stało.
- Aten człowiek, który uprowadził twoją siostrę? - naciskał Hugo. - Nie wiesz, 
jak się 
nazywa, ale pamiętasz, że przyjmowano go u ciebie w domu. Jeśli ma tu gdzieś w 
górach dwór, z dogodnym dostępem od strony Cleeton, bez wątpienia go 
odnajdziemy. 
Zdaje mi się, że za życia twego ojca mógł być kandydatem do ręki twej siostry, w 
bardziej wtedy stosownych okolicznościach?
- Ależ tak - przytaknął chłopiec z powagą - nie zdziwiłbym się. Odwiedzało nas 
wielu 
młodych ludzi, a Ennina, nawet kiedy miała czternaście czy piętnaście lat, 
często 
wybierała się z nimi na przejażdżki albo polowania. Wszyscy byli ludźmi 
majętnymi, 
mieli dziedziczyć rozległe posiadłości. Nigdy nie zauważyłem, by któregoś 
wyróżniała. -W owym czasie z pewnością zbyt był pochłonięty zabawą z żołnierzami 
i 
utrzymaniem się na grzbiecie swojego pierwszego kucyka, by zwracać uwagę na 
adoratorów siostry. - A ten jest bardzo przystojny - przyznał wielkodusznie. - 
Ma 
włosy o wiele jaśniejsze niż ja. I jest wyższy od ciebie, parne. - Nie musiało 
to 
oznaczać wyjątkowego wzrostu, Beringar często bywał nie doceniany z powodu mało 
okazałej postury, pod którą niewielu domyślało się stalowych mięśni i ścięgien. 
-
Sądzę, że ma jakieś dwadzieścia pięć, dwadzieścia sześć lat. Ale nie znam jego 
nazwiska. Tylu ich składało nam wizyty...
- Jest jeszcze jedna sprawa - odezwał się Cadfael -w której Yves może nam pomóc, 
naturalnie jeśli nie pada z nóg. Mówiłeś coś, Yves, o bracie Eliaszu, który 
rozstał się z 
wami w Foxwood.
Yves skinął głową i uważnie wysłuchał prośby.
- Brat Eliasz przebywa w tutejszej infirmerii. Po wykonaniu misji wybrał się do 
domu, lecz po drodze napadli na niego nocą złoczyńcy i mocno poturbowali, więc 
dobry człowiek, który go znalazł, przywiózł go tu, byśmy spróbowali go 
wykurować. 
Myślę, że jego życiu nic już nie grozi, niemniej jednak nie jest w stanie 
opowiedzieć 
nam, co się stało. Nic nie pamięta z ostatnich kilku dni, tylko podczas snu 
dręczy go 
jakiś na wpół uświadamiany koszmar. Kiedy się budzi, nie wie, o co chodzi, ale 
we 
śnie wspomina o tobie, chociaż nie z imienia. „Chłopiec byłby ze mną poszedł" - 
to 
jego słowa. Gdy teraz będzie cię miał, całego i zdrowego, przed oczyma, być może 
pamięć mu wróci. Czy spróbowałbyś ze mną?
Yves poderwał się skwapliwie, spoglądając na Beringara, by upewnić się, czy już 
nie 
będzie go potrzebował.
- Bardzo mi przykro, że stała mu się krzywda. Był taki dla nas dobry... Tak, 
jeśli 
mogę coś dla niego zrobić...
W drodze do infirmerii, ukradkiem, jak przestraszone dziecko, wsunął rękę w 
szeroką 
dłoń Cadfaela i mocno ją uścisnął.
- Niech cię nie przestraszy, że jest taki poraniony i spuchnięty. To minie, 
przyrzekam 
ci.
Brat Eliasz leżał cicho i spokojnie, a młodszy braciszek czytał mu na głos żywot 
świętego Remigiusza. Sińce i zniekształcenia powoli znikały, ból również; chory 
przyjął dziś posiłek i na dźwięk dzwonu wzywającego na nabożeństwo zaczynał 
poruszać ustami, formując słowa liturgii. Jego oczy jednak spoczęły obojętnie na 
stającym w drzwiach chłopcu i powędrowały znów leniwie w ciemny kąt pokoju. 
Yves przysunął się na palcach do łóżka, szeroko otwierając oczy.
- Bracie Eliaszu, oto Yves, który przyszedł cię odwie-,dzić. Pamiętasz Yvesa? 
Spotkałeś go w Cleobury i rozstałeś się z nim w Foxwood.
Nie, nic prócz lekkiego drżenia i wyrazu rozpaczliwego niepokoju nie pojawiło 
się na 
twarzy pacjenta. Yves ośmielił się podejść bliżej i lękliwie położył dłoń na 
kościstej, 
bez władnej ręce spoczywającej na pościeli, ale ciało pozostało zimne i nie 
zareagowało na dotyk.
- Tak mi przykro, że cię skrzywdzono. Szliśmy razem tych parę mil. Żałuję, że 
nie 
zostaliśmy w twojej kompanii...
Brat Eliasz wlepił w niego wzrok, drżąc i potrząsając bezradnie głową.
- Nie, to na nic -powiedział Cadfael wzdychając. - Jeśli będziemy naciskać, za 
bardzo 
się zdenerwuje. Nie szkodzi, ma czas. Przede wszystkim trzeba, żeby przyszedł do 
zdrowia na ciele, wszystko jest na najlepszej drodze, pamięć może poczekać. 
Warto 
było popróbować, ale nie jest jeszcze na to gotowy. Chodź, zasypiasz na stojąco, 
czas 
do łóżka.
Wstali o świcie: Cadfael, Hugo i jego ludzie - i znaleźli się w świecie, który 
przybrał 
przez noc zupełnie odmienne kształty: pagórki spłaszczyły się, jary wypełniły, a 
znad 
każdego szczytu unosiła się, jak wolno powiewający pióropusz, kurzawa drobnego 
śniegu. Zabrali ze sobą topory, nosze z rzemieni oplecionych wokół dwóch żerdzi 
i 
płótno, w które mieli ją zawinąć. Szli w milczeniu, żaden z nich nie znajdował 
słów; 
oszczędzał je na później, gdy będą potrzebne przy wykonywaniu strasznego 
zadania, 
które ich czekało. Z nadejściem świtu śnieg jak zwykle przestał padać; działo 
się tak, 
począwszy od tego wieczora, którego Yves z determinacją zabrał się do 
poszukiwania 
swojej, nie wiedzieć gdzie zbiegłej siostry. Pierwszy mróz ścisnął tej właśnie 
nocy - i 
wtedy to, korzystając z jej zdradliwej osłony, jakaś' dzika bestia dokonała 
gwałtu na 
dziewczynie i pozbawiła ją życia. Szli teraz wyrwać ją z lodowego uścisku 
strumienia, 
który w momencie, gdy zwłoki zostały weń wrzucone, zaczynał już zamarzać. Co do 
tego Cadfael nie miał wątpliwości.
Musieli przetrząsnąć spory obszar pokryty świeżo spadłym śniegiem, zanim 
znaleźli 
ciało. Odgarnęli sypką pokry we i spojrzeli w dół — na dziewczynę w lustrze, 
jakby 
wyrżniętą w szkle.
— Dobry Boże! — wykrzyknął Hugo w pomieszaniu. — Jest młodsza od chłopca! - 
Tak wiotkim i dziecinnym jawił się ten mglisty kształt.
Przybyli tu jednak, by zakłócić jej spoczynek i przygotować do chrześcijańskiego 
pochówku, choć wydawało się niemal świętokradztwem naruszyć jej gładką lodową 
trumnę. Uczynili to bardzo ostrożnie, starając się nie kaleczyć delikatnego 
ciała - a 
okazało się to nadzwyczaj trudnym zadaniem. Pomimo kąsającego mrozu spływali 
potem, wyciągając dziewczynę zamkniętą w jej chłodnym sarkofagu, układając ją na 
noszach jak posąg owinięty w płótno i dźwigając na własnych plecach przez całą 
drogę do Brom-field. Dopiero tam, w chłodnej, pustej kaplicy, ls'niące krawędzie 
lodu 
zaczęły rozpływać się i odrywać kroplami, spiekając do kanału odprowadzającego 
wodę podczas obmywania zwłok.
Dziewczyna, odległa i niemal bezcielesna, spoczywała w swojej jaśniejącej 
szkatule, a 
jednak z każdą chwilą wydawała się bardziej ludzka, narażona na ból, 
nieszczęście i 
gwałt - i to wszystko, co jest udziałem istoty śmiertelnej. Cadfael postanowił 
czuwać 
przy ciele, gdyż Yves był już na nogach i z ciekawością zaglądał w każdy kąt. 
Był, 
rzecz jasna, bardzo dobrze wychowany i miał czarujące maniery, jednak jako 
energiczny trzy nastolatek, obdarzony w dodatku poczuciem wyższości wynikającym 
ze szlachetnego urodzenia, mógł złożyć w kaplicy nieoczekiwaną wizytę.
Dobrze po dziesiątej, gdy trwała już suma, skorupa lodu stopniała na tyle, że 
dziewczyna poczęła się z niej wyłaniać: najpierw pokazały się czubki szczupłych, 
przezroczystych palców, drobna perełka nosa, i wreszcie - skręcone w loki pasma 
jedwabistych włosów, okalające jej czoło. Ich widok zastanowił Cadfaela -były 
bowiem krótkie. Mógł owinąć je niecałe dwa razy wokół palca. I były ciemnozłote, 
a 
wysychając na pewno zjaśniałyby jeszcze bardziej. Pochylił się, by spojrzeć w 
jej 
otwarte oczy, nieruchomo wpatrujące się w niego spod cienkiego, szklistego 
welonu. 
Kolor ich przypominał mu łagodny fiolet irysów lub ciemny odcień szarości 
właściwy 
kwiatom lawendy.
Z końcem sumy ukazała się cała twarz. Na policzkach i wargach, przy pierwszym 
kontakcie z powietrzem, zaczęły występować sine plamy po zadrapaniach. Gdy spod 
gładkiej powierzchni wyłoniły się czubki jej drobnych piersi, Cadfael mógł 
dokładnie 
przyjrzeć się ciemnej smudze, która znaczyła z prawej strony jej koszulę i 
fragment 
ramienia. Wiedział już, gdzie krew zostawiła ślady: ciało zamarzło w tężejącym 
strumieniu, nim woda zdążyła zmyć plamę, która bladła teraz, spływając z 
topniejącym lodem, Cadfael jednak zapamiętał jej położenie i przypuszczalne 
miejsce 
zadania rany.
Jeszcze przed południem smukły, młody, wiotki kształt uwolnił się ze swego 
pancerza. 
Drobna, proporcjonalna głowa w aureoli krótkich jasnych włosów mogłaby należeć 
do 
anioła ze Zwiastowania. Cadfael sprowadził przeora Leonarda i razem oddali 
zmarłej 
ostatnią posługę - ponieważ nie mogli obmyć jej ciała, póki nie obejrzy go Hugo 
Beringar, ułożyli je tylko jak należy. Aż po szyję przykryli ją białym płótnem i 
przygotowali na oględziny.
Gdy nadszedł Hugo, przez chwilę przyglądał jej się w milczeniu. Można było jej 
dać 
osiemnas'cie lat, tej bladej, smukłej, jakby nierzeczywistej istocie. „Bardzo 
pięknej" -
jak uważano... W rzeczy samej, była piękna. Ale czy naprawdę była to owa 
ciemnowłosa, uparta, rozpieszczona szlachcianka, która postępowała według swoich 
zachcianek, nie zważając na okoliczności, pomimo zimy, wojny i niebezpieczeństw?
- Spójrz! - Cadfael odrzucił płótno, odsłaniając zmiętą koszulę, której nie 
próbował 
poprawiać od momentu, kiedy wychynęła spod lodu. Na fragmencie tkaniny ponad 
prawą piersią i na ramieniu rysowała się niewyraźna czerwonawa plama.
- Użyto noża? - poddał Hugo, patrząc Cadfaelowi w twarz.
- Nie ma rany. Przyjrzyj się! - zakonnik zsunął koszulę z ramienia dziewczyny i 
zademonstrował nietkniętą białą skórę, przybrudzoną jedynie brunatną smugą, 
którą 
starł delikatnie - zniknęła, nie pozostawiając s'ladu.
- Z pewnos'cią nie zginęła od noża. Potok, w którym była zanurzona, ściął się na 
tyle 
szybko, że plamy pozostały. Ona jednak nie krwawiła. W każdym razie - dodał 
gorzko 
- nie od ran zadanych nożem i nie w tym miejscu. Za to najprawdopodobniej z nim 
walczyła - z nim lub z nimi, gdyż takie wilki zwykle atakują w stadach - i 
zraniła. 
Zadrapała twarz lub dłoń czy nadgarstek, kiedy próbowała go odepchnąć. Rozważ 
to, 
Hugo.
Znowu ją przykrył, bardzo delikatnie. Alabastrowa twarz patrzyła w mrok krypty 
zamglonym spojrzeniem, nieporu-szona, okolona krótkimi kędziorkami świetlistych, 
jasnych, teraz już suchych włosów.
- Pojawiają się sińce - rzekł Hugo, przeciągając czubkiem palca po jej policzku 
i 
dookoła warg. — Ale nie widzę żadnych śladów na szyi. Nie dławili jej za gardło.
- Udusiła się najpewniej w trakcie aktu przemocy. Wszyscy troje byli tak zajęci 
zmarłą, że nie zarejestrowali kroków zbliżających się do zamkniętych drzwi, 
stąpania 
tak lekkiego, że trudno byłoby je usłyszeć nawet przy napiętej uwadze, pomimo że 
nadchodzący wcale nie usiłował się ukryć. Pierwsze, co zobaczyli, to jaskrawy 
błysk 
światła odbitego od śniegu, gdy otworzyły się drzwi. Stał w nich Yves, który 
otworzył 
je szeroko, po czym bez wahania przekroczył próg. Nie byłby zdolny do szukania 
pokrętnych dróg i wejść, w które mógłby się wśliznąć, nie posługiwał się 
półśrodka 
mi. Zaskoczyła go i uraziła gwałtowność ich reakcji, zmarszczone brwi, 
skonsternowane twarze. Hugo i Leonard pospieszyli zasłonić przed nim widok 
katafalku i leżącego na nim ciała.
- Nie powinieneś był tu wchodzić, chłopcze - rzekł przeor, nie mogąc opanować 
wzburzenia.
- Dlaczego, ojcze? Nikt mnie o tym nie uprzedził. A ja szukałem brata Cadfaela.
- Brat Cadfael wyjdzie do ciebie za chwilę. Wracaj do głównej sali i poczekaj 
tam na 
niego...
Za późno było go odsyłać, zobaczył już ponad obronnym murem ich ramion to, co 
tak 
chcieli przed nim ukryć. Pośpiesznie naciągnięte prześcieradło nie dość 
maskowało 
wydłużony kształt, a spod zmarszczonego brzegu wyłaniały się kosmyki jasnych 
włosów. Yves zamilkł nagle, twarz mu pobladła, a oczy robiły się coraz większe.
Przeor delikatnie położył mu rękę na ramieniu i spróbował obrócić go ku drzwiom.
- Chodź, pójdę z tobą. Dowiesz się wszystkiego w swoim czasie, ale teraz daj już 
spokój.
Yves nie ruszał się z miejsca, wlepiając wzrok w głąb krypty.
- Nie - rzekł nieoczekiwanie Cadfael - niech podejdzie.
- Obszedł katafalk i postąpił kilka kroków w stronę chłopca.
- Yves, jesteś już prawie dorosły; widziałeś dosyć, by nie trzeba było przed 
tobą 
udawać, że nie istnieją takie rzeczy jak przemoc, niebezpieczeństwo czy 
okrucieństwo 
i że ludzie nigdy nie umierają. Znaleźliśmy zwłoki, których nie potrafimy 
zidentyfikować. Chciałbym, żebyś im się przyjrzał i powiedział nam, czy ta twarz 
jest 
ci znajoma. Nie obawiaj się, nie zobaczysz nic przerażającego.
Chłopiec zbliżył się z wyrazem determinacji na twarzy i przyjrzał się owiniętej 
w 
płótno rzeczy wzrokiem, w którym malowało się oszołomienie, ale nie ból. Cadfael 
był pe wien, że Yves ani przez chwilę nie kojarzy tego białego przedmiotu z 
ciałem 
swojej siostry, ani nawet w ogóle z ciałem kobiety. Widział jego rozszerzone 
źrenice, 
utkwione w krótkich kędziorach — Yves brał je za włosy mężczyzny. Pomimo to 
Cadfael byłby rozegrał tę sytuację inaczej, gdyby nie fakt, że miał już pewność, 
że 
zmarła nie mogła być Erminą Hugonin. Co do jej tożsamos'ci żywił pewne 
podejrzenie 
.i mógł je potwierdzić jedynie Yves.
Odsłonił twarz dziewczyny. Ręce chłopca, złożone na plecach, zacisnęły się 
gwałtownie. Yves zaczerpnął głęboko powietrza, ale poza tym nie wydał dźwięku 
przez dłuższą chwilę. Zadygotał lekko i podniósł na Cadfaela osłupiały, 
niedowierzający wzrok:
- Ale jak to możliwe? Myślałem... Nic nie rozumiem! Miała... - nie dokończył, 
potrząsając głową, i znowu pochylił się nad ciałem, ogarnięty żalem i 
zdumieniem. -
Znam ją, oczywis'cie, że tak, ale skąd się tu wzięła, martwa? To siostra 
Hilaria, która 
towarzyszyła nam z Worcester.
ROZDZIAŁ PIĄTY 
Z trudem przyszło im nakłonić Yvesa do wyjścia na zaśnieżony podwórzec. 
Szedł jak zamroczony, podczas gdy jego umysł usiłował pogodzić się z faktem 
nieoczekiwanego napotkania w takim miejscu i okolicznościach osoby, którą 
pozostawił daleko stąd pod opieką życzliwych ludzi. Z początku, wstrząśnięty i 
zaskoczony, niezupełnie zdawał sobie sprawę z tego, co naprawdę zaszło. Dopiero 
w 
połowie drogi do komnaty dla gości - zrozumiał; przystanął jak uderzony obuchem 
w 
skroń, konwulsyjnie wciągnął w płuca powietrze i, ku swemu własnemu zdumieniu, 
wybuchnął nieopanowanym płaczem. Przeor Leonard nieomal rozgdakał się nad nim 
jak przerażona kwoka, ale Cadfael, uprzedziwszy go, poklepał chłopca po ramieniu 
i 
zaapelował:
- Postaraj się wziąć w garść, bo będziesz nam potrzebny. Musimy teraz wytropić 
złoczyńcę i pomścić krzywdę, a kto, jeśli nie ty, zaprowadzi nas w miejsce, 
gdzie 
zostawiłeś siostrę Hilarię? Czyż nie stąd właśnie powinniśmy zacząć?
Yves uspokoił się równie gwałtownie, jak przedtem wybuchnął. Pośpiesznie wytarł 
mokre policzki rękawem i rozejrzał się na tyle bystro, by odczytać wyraz twarzy 
Hugona Beringara. To Hugo reprezentował władzę. Rolą zakonników było chronić, 
doradzać i odmawiać modlitwy, ale sprawiedliwość i prawo spoczywały w ręku 
szeryfa. Yves nie na darmo był synem barona, w sprawach hierarchii orientował 
się 
doskonale.
- To prawda, mogę zaprowadzić was z Foxwood prosto do chaty Johna Druela. To 
powyżej wsi Cleeton - złapał Hugona za rękaw i poprosił, wiedząc, że nie należy 
żądać: -Czy mogę pojechać z wami i wskazać wam drogę?
- Możesz, pod warunkiem, że będziesz się trzymał blisko i słuchał poleceń - Hugo 
został już przekonany przez Cad-faela. Niewątpliwie dla chłopca lepiej było 
czymś się 
zająć i mieć ludzi dookoła siebie, niż w samotnos'ci dręczyć się myślami. - 
Znajdziemy ci odpowiedniego wierzchowca. A teraz biegnij po płaszcz. Spotkamy 
się 
przy stajni.
Yves wybiegł, podniesiony na duchu perspektywą podjęcia jakiegoś działania. 
Beringar powiódł za nim pełnym troski wzrokiem.
- Idź za nim, ojcze, dopilnuj, by wziął na drogę coś do jedzenia, bo możemy nie 
wrócić tak szybko; a niezależnie od tego, że zjadł dziś posilny obiad, do 
wieczora na 
pewno zgłodnieje. - I dodał w stronę Cadfaela, który towarzyszył mu do stajni: - 
Zrobisz oczywiście to, co uważasz za słuszne, zresztą wiesz, że zawsze rad 
jestem z 
twojej kompanii, o ile nie wzywają cię obowiązki wobec żywych czy umarłych. Ale 
sporo się najeździłeś ostatnimi dniami...
- Jak na starego człowieka -dokończył za niego Cadfael.
- Tego bym nie powiedział! Mys'lę, że jeszcze mnie przeżyjesz, mimo tych 
krzyżyków, które dźwigasz na karku. Co jednak z bratem Eliaszem?
- Jedyne, czego mu jeszcze trzeba, to wizyta czy dwie dziennie, po prostu dla 
upewnienia się, że wszystko idzie dobrze. Odzyskuje już siły, a co się tyczy 
zaburzeń 
umysłu, moja obecność ich nie wyleczy. Albo odzyska pamięć tych zagubionych 
chwil, albo też zapomni, że coś go dręczyło. Jest pod dobrą opieką. Na 
nieszczęście 
ona takiej nie miała — stwierdził z goryczą.
- Skąd wiedziałeś - spytał Hugo - że to nie jego siostra?
- Przede wszystkim z powodu tych krótkich włosów. Od czasu, kiedy opuścili 
Worcester, upłynął miesiąc, w sam raz, by wyhodować taką czuprynkę. Dlaczego 
Ermina miałaby obcinać swoje loki? Poza tym ich kolor. Według Herwarda, panna 
Hugonin ma ciemne włosy i oczy, nawet w porównaniu z bratem. Czego nie można 
powiedzieć o znalezionej dziewczynie. No i zakonnica też miała być młoda, 
najwyżej 
dwudziestopięcioletnia. Nie, byłem pewien, że ten najgorszy cios mu nie grozi. 
Przynajmniej na razie! — zreflektował się trzeźwo. - Musimy teraz ją odszukać i 
na 
zawsze oszczędzić mu rozpoznawania w podobnych znaleziskach znajomych twarzy. 
Poczuwam się do tego obowiązku w równej mierze co ty - i pojadę z tobą.
- Zatem idź przygotować się do drogi - rzekł bynajmniej nie zaskoczony Hugo - a 
ja 
osiodłam ci jednego ze swoich koni. Przybywając tu, dobrze wiedziałem, że 
niejednego mogę się spodziewać. Znam cię od dawna.
Nie mieli kłopotów z dotarciem do Foxwood - droga była łatwa, uczęszczana, 
dopiero 
kiedy zaczęli wspinać się wyżej, szlaki zrobiły się strome i niebezpieczne. Z 
lewej 
strony wznosił się ponury masyw Titterstone Clee. Jego nagi, płaski grzbiet 
niknął w 
ciemnych chmurach, zwisających ciężko nad skalnym pustkowiem. Yves jechał u 
boku Hugona, przejęty i ważny.
- Możemy ominąć wioskę z prawej strony, chata stoi tam, wyżej. Za tą granią John 
ma swoje pola i zagrodę dla owiec.
Hugo ściągnął nagle lejce i wyprostował się, węsząc w powietrzu.
- Czy nie czujecie tego zapachu? Dziwne, co rolnik mógłby wypalać o tej porze 
roku?
W powietrzu unosił się niewyraźny, acz złowróżbny swąd, rozwiewany podmuchami 
wiatru. Jeden ze zbrojnych jadących za Beringarem zawyrokował:
- Sprzed jakichś trzech, czterech dni, i to przyprószone śniegiem — ale czuję 
woń 
spalonego drzewa.
Hugo spiął konia i pocwałował w górę szlakiem pomiędzy ośnieżonymi krzakami, 
wiodącym do krawędzi i opadającym w kotlinę. Osłonięte zagłębienie porastały 
drzewa, chroniąc chatę i budynki gospodarcze przed wściekłymi atakami wichru i 
niepożądanym okiem. Rozróżnili kamienny mur zagrody, wznoszący się na odległym 
pagórku, sama jednak farma pozostała ukryta przed ich wzrokiem, póki nie 
wyjechali 
spoza gęstej ściany drzew. Na jej widok Yves wydał zduszony okrzyk przerażenia i 
mocno chwycił Cadfaela za ramię.
Z zasp śnieżnych wystawały tylko poczerniałe narożne słupy budynków, wśród 
zwęglonych ruin walały się resztki dachówek i desek stodoły. W .tym krajobrazie 
nieszczęścia i opuszczenia królowała absolutna martwota, nawet drzewa wokoło 
były 
skurczone i osmalone. Gospodarstwo Druela przestało istnieć, zniknęli ludzie i 
inwentarz, pozostały tylko zgliszcza.
Przetrząsali spopielałe szczątki w ponurym milczeniu, czujni jednak na każdą 
wskazówkę. Gdyby nie mróz, w powietrzu czuć byłoby nie tylko spalenizną: na 
zarzuconym zwęglonymi resztkami zagrody podwórku leżały rozsiekane ciała dwóch 
gospodarskich psów. Pomimo że kilkakrotnie spadły od czasu najazdu śnieg zdążył 
przykryć ślady, wyglądało na to, że napadu dokonała banda w sile przynajmniej 
dziesięciu -dwunastu ludzi, którzy uprowadzili owce i krowy i ogołocili chatę z 
wszelkiego dobytku, jaki zdołali unieść. Musieli również zabrać ptactwo domowe, 
powiązawszy je za nogi - gdyż dookoła wciąż jeszcze unosiły się pióra, odrywając 
się 
od poczerniałych desek.
Hugo zsiadł z konia i wspiął się na stos ruin. Jego ludzie, kopiąc w zaspach, 
przeszukiwali każdy jard przestrzeni od wewnątrz i na zewnątrz kamiennego 
ogrodzenia.
- Zabili ich - rzekł Yves głosem bez wyrazu. - Johna, jego żonę i Petera, i 
owczarza - 
wszystkich zabili albo powieźli ze sobą, tak jak siostrę Hilarię.
- Szszsz! - zmitygował go Cadfael. - Nigdy nie wyciągaj pochopnych wniosków, 
zanim nie zbadasz sytuacji należycie. Wiesz, czego tamci szukają? — wskazał na 
mężczyzn rozgrzebujących zgliszcza i wymieniających między sobą 
porozumiewawcze spojrzenia. - Ciał! I nie znaleźli żadnego. Tylko te nieszczęsne 
psie 
zwłoki. Zwierzęta spełniły, co do nich należało, i podniosły alarm — miejmy 
nadzieję, 
że w porę.
Hugo nadszedł od strony stodoły, otrzepując uwalane dłonie.
— Nie ma tu żadnych trupów. Albo Druelowie zdołali uciec, albo uwieźli ich ze 
sobą 
rabusie. Chociaż wątpię, czy banda wyrzutków zawracałaby sobie głowę braniem 
jeńców. Owszem, nie cofnęliby się przed morderstwem, ale porywać prostych ludzi? 
Wątpię w to. Niemniej jednak zastanawia mnie, którędy tu przybyli. Naszą drogą 
czy 
może swoim własnym szlakiem wzdłuż tego zbocza! Jeśli nie było ich więcej niż 
dziesięciu, atakowanie wioski mogli uznać za zbyt ryzykowne.
- Koło owczarni znaleźliśmy zarżniętą owcę - zameldował jeden z jego ludzi, 
powróciwszy po zbadaniu zboczy. -Wzdłuż stoku trawersem ciągnie się ścieżka, 
której 
mogli użyć, chcąc ominąć Cleeton i zaopatrzyć się w żywność łatwiejszą do 
zdobycia.
- Może więc Druel wraz z rodziną schronił się w wiosce. — Hugo zastanawiał się, 
marszcząc brwi i przyglądając się zwałom śniegu, które skutecznie pokryły 
wszelkie 
ślady. — Jeśli psy podniosły ujadanie z powodu owiec, mogli zdążyć uciec. 
Najlepiej 
zejdźmy do wioski i postarajmy się czegoś dowiedzieć. Jest nadzieja, że 
znajdziemy 
ich wszystkich całych i zdrowych - rzekł, poklepując Yvesa po ramieniu - nawet 
jeśli 
stracili dach nad głową i dobytek.
- Ale nie siostrę Hilarię - chłopiec uparcie nie chciał pogodzić się z 
nieodwracalnością 
śmierci. - Jeżeli mieli dość czasu, by się uratować, dlaczego nie zatroszczyli 
się o 
siostrę Hilarię?
- O to sam ich zapytasz, jeśli Bóg da, że ich znajdziemy. Nie zapomniałem o 
siostrze 
Hilarii. Chodź, nie mamy już tu nic więcej do roboty.
- Jeszcze tylko jedno - wtrącił Cadfael. - Kiedy w ciemnościach usłyszałeś konie 
i 
wybiegłeś za siostrą, w którą stronę odjechała?
Yves odwrócił się w stronę żałosnych szczątków domu, z którego rzucił siew 
pościg 
owych kilka dni temu.
- Szlakiem na prawo, za chatą; płynie tam strumyk, który wtedy nie był jeszcze 
zamarznięty — w jego pobliżu zaczęli się wspinać zboczem, nie wprost na szczyt, 
ale 
dookoła.
— Rozumiem. Spróbujemy potem tam się wybrać. To już wszystko, Hugo, możemy 
jechać.
Dosiedli kom i zawrócili tą samą drogą, którą tu przybyli,, pozostawiając za 
sobą 
opuszczone ruiny. Przez gąszcz drzew i krawędź skalnego grzbietu dotarli do 
traktu 
wiodącego w dół, do wsi Cleeton. Teren był raczej niegościnny, nieszczególnie 
zdatny 
pod uprawę, ale za to idealny dla hodowli owiec-tej wysokogórskiej odmiany, 
która 
nie dostarczała wiele mięsa, ale miała najdłuższe futro. Od strony zbocza osadę 
otaczała prymitywnie sklecona, lecz mocna palisada i z pewnością wyznaczony 
strażnik miał oko na nadjeżdżających, gdyż zbliżając się posłyszeli przenikliwy, 
donośny gwizd. Gdy wjeżdżali pomiędzy chaty, na spotkanie wyszło im kilku 
krzepkich chłopa, gotowych śmiało odeprzeć każdą napaść. Hugo uśmiechnął się. 
Bandyci, którzy grasowali w tej okolicy, mieli powód obawiać się Cleeton — chyba 
że rzeczywiście byli bardzo liczni i doskonale uzbrojeni.
Pozdrowił mieszkańców wioski i ujawnił swoją funkcję. Wątpliwe, czy w takich 
samotnych osadach spodziewano się wiele po protekcji króla czy cesarzowej, 
niemniej 
taka osoba jak szeryf hrabstwa mogła zapewnić pomoc w walce o przetrwanie. 
Sprowadzono głównego sędziego, który chętnie odpowiadał na pytania. Tak, wiedzą 
o 
spaleniu gospodarstwa Druela; tak, John jest tutaj, wieś żywi go i daje 
schronienie, 
przynajmniej uszedł z życiem, jeżeli nawet stracił wszystko, co miał. I jego 
żona, i 
syn, i owczarz, którego zatrudniał -wszyscy się uratowali. Długonogi chłopak 
żwawo 
skoczył przyprowadzić Druela, żeby ten osobiście zdał sprawę z tego, co mu się 
przydarzyło.
Na widok chudego, żylastego wieśniaka Yves, zapominając o wcześniejszych 
pretensjach, rzucił mu się na spotkanie. Podeszli razem, mężczyzna z ręką na 
ramieniu 
chłopca.
- Panie, słyszę, że byłeś tam... gdzie stał mój dom. Bóg widzi, że wdzięczny 
jestem za 
życzliwość i opiekę dobrych ludzi, którzy nie dali nam umrzeć z głodu, kiedy 
straciliśmy nasz cały inwentarz, ale jak przyjdzie nam żyć, jeśli naszą krwawicę 
wydziera nam nocą rabuś i pali dach nad głową? Ciężko jest przetrwać w górach - 
mówił z desperacją. - Ale takiego barbarzyństwa nigdyśmy się nie spodziewali.
- Wierz mi, przyjacielu - rzekł Hugo szczerze - że i mnie to zaskoczyło. 
Niestety, nie 
mogę ci zaofiarować odszkodowania za twoje straty, ale być może odzyskasz część 
swojego majątku, jeśli tylko uda się nam wytropić twoich krzywdzicieli. Ten tu 
chłopiec, który nocował u ciebie parę dni temu, i jego siostra...
— ...którzy uciekli w nocy — powiedział Druel i rzucił Yvesovi spojrzenie 
nabrzmiałe urazą.
— Wiemy o tym, chłopiec nam wyjaśnił i w rzeczy samej, jeśli o niego chodzi, 
miał 
powody, by tak postąpić, ryzyko wał zresztą wiele. Chcielibyśmy jednak 
dowiedzieć 
się od ciebie szczegółów ataku... Kiedy nastąpił?
— Drugiej nocy po ucieczce młodej pani i chłopca. Czwartego tego miesiąca, lecz 
późno, prawie o brzasku. Obudziliśmy się na wściekłe ujadanie psów i wybiegliśmy 
na 
dwór, sądząc, że to wilki podchodzą pod zagrodę w ten mróz. A psy były uwiązane 
— 
i rzeczywiście, napadły nas wilki, ale dwunożne! Stojąc przed chatą, słyszeliśmy 
dobiegające z góry beczenie owiec i widzieliśmy migające światła pochodni. 
Wiedzieli, że psy podniosły alarm, i ruszyli na nas w dół zbocza. Nie mam 
pojęcia, ilu 
ich było, może tuzin albo więcej. Nie mieliśmy żadnych szans, mogliśmy tylko 
uciekać. Przed zejściem w dół obejrzeliśmy się na stodołę — już się zajęła 
ogniem. 
Wiatr dął porywisty, wiedzieliśmy, że spłonie do szczętu. I oto jesteśmy, panie, 
bezdomni nędzarze, którzy muszą teraz zaprzedać się w poddaństwo - jeśli w ogóle 
jakiś właściciel ziemski odda nam kawałek pola pod uprawę. Ale, dzięki Bogu, 
ocaliliśmy życie!
- Więc zbliżyli się od strony owczarni -stwierdził Hugo. - Którędy zjeżdżali po 
zboczu?
— Od południa —odpowiedział bez namysłu John —ale nie drogą, sponad mej, ze 
wzgórza. Spadli na nas jak jastrzębie.
- I nie domyślasz się, kim byli ani skąd? Nie doszły cię żadne pogłoski o 
przyczajonych tu gdzieś w pobliżu złoczyńcach?
- Nie, nic podobnego dotychczas się nie wydarzyło. Uderzyli jak grom z jasnego 
nieba, pomiędzy północą, czwartego, i świtem następnego dnia.
- Jeszcze jedno pytanie-rzekł Hugo.-Skoro cała twoja rodzina wyszła z opresji 
bez 
szwanku, co stało się wobec tego z zakonnicą z Worcester, która drugiego 
nocowała u 
was w chacie wraz z tym młodym człowiekiem i jego siostrą? Wiemy, że tych dwoje 
wyjechało tej samej nocy. A zakonnica? "'
- Och, na szczęście ominęła ją ta próba - rzekł Druel z westchnieniem ulgi. - 
Przynajmniej o nią nie musiałem się martwić, gdy wydarzyło się to nieszczęście. 
Poprzedniego dnia wyjechała. Nieco późno, dobrze już po południu, ale za to pod 
dobrą opieką; pewien jestem, że sobie poradziła. Jakże się, biedactwo, 
przeraziła, gdy 
jej podopieczni zginęli bez śladu. Cóż miała robić?
- Ktoś się po nią zjawił? - spytał Hugo.
- Zakonnik benedyktyński. Znała go, mówiła, że jakiś czas towarzyszył im w 
drodze i 
namawiał, by szli z nim do Bromfield. Tak przekonywał wówczas, a gdy teraz 
przedstawiła mu sytuację, w jakiej się znalazła, uznał, że tym bardziej powinna 
pozwolić innym na zajęcie się poszukiwaniami i otoczenie jej samej opieką. 
Myślę, że 
trafił tu aż z Fox-wood, całą drogę rozpytując się o nią - rzekł John, próbując 
wytłumaczyć fakt, że zakonnik przybył dość późną porą. — Nigdy nie widziałem, by 
ktoś był równie wdzięczny za pomoc okazaną w potrzebie jak ta benedyktynka. 
Przyjęła jego opiekę i bez wątpienia bezpiecznie dotarła do Bromfield.
Yves nie potrafił wydobyć głosu.
— Dotarła, tak — rzekł Hugo ochryple, raczej do siebie niż do kogokolwiek. 
Bezpiecznie? Rzeczywiście, z pewnego punktu widzenia siostra Hilaria była już 
bezpieczna. Bez grzechu, troskliwa, odważna - któż w tej chwili mógł się obawiać 
mniej niż ta dziewica przed obliczem Boga?
— Wydarzyła się jednak dziwna rzecz — ciągnął Druel — gdyż następnego dnia, 
kiedy opowiadaliśmy tutaj naszą historię, a poczciwi chrześcijanie szykowali dla 
nas 
miejsca w swoich domach, pojawił się niespodziewanie we wsi młody człowiek, 
który 
przybył na piechotę traktem i wypytywał 0 właśnie takich podróżników, jakich 
przyjęliśmy na noc. Czy nic nam nie wiadomo o młodej zakonnicy z Worcester 1 
dwojgu szlachetnie urodzonych, bracie i siostrze, udających się w kierunku 
Shrewsbury? Byliśmy zdruzgotani cio sem, który na nas spadł, jednak postaraliśmy 
się 
udzielić mu wszelkich informacji na ich temat, nie zatajając faktu, że wszyscy 
zdążyli 
wyjechać, zanim wydarzyło się nieszczęście. A on wysłuchał i odszedł. Najpierw w 
stronę mojego spalonego gospodarstwa, a później - nie wiem dokąd.
- Obcy? - spytał Hugo, rozglądając się wśród kręgu gapiów, gdyż do tego czasu 
zebrało się wokół nich spore grono ciekawych, nawet kobiety wyjrzały zza progów.
— Nikt nigdy go tu nie widział — zawyrokował sędzia zdecydowanie.
- Jak wobec tego wyglądał?
— Jak jeden z nas, zwykły chłop czy owczarz, w koszuli i spodniach z brązowego 
sukna. Z pewnością nie miał trzydziestu lat, może dwadzieścia pięć czy 
dwadzieścia 
sześć. Wyższy od was, panie, ale podobnie zbudowany: szczupły i długi. Ciemnej 
cery, czarnej oprawy oczu: w źrenicach żółte błyski jak u jastrzębia. I czarne 
włosy 
pod kapturem.
Kobiety w milczeniu przysunęły się bliżej, przysłuchując się z napiętą uwagą. 
Wyraźnie były zafascynowane obcym, tym widoczniej, że nawet tego nie 
wypowiedziały ani nie zaofiarowały się z żadną informacją na jego temat. 
Kimkolwiek 
by nie był, niewątpliwie zrobił wrażenie na kobietach z Cleeton i nie zamierzały 
one 
teraz uronić nic z tego, co go dotyczyło, ani też podzielić się skarbem własnych 
spostrzeżeń.
- Ciemnolicy - przypominał sobie Druel - i z nosem jak dziób jastrzębia. Bardzo 
urodziwy. - Spojrzenia kobiet mówiły to samo. - Coś w jego mowie mnie uderzyło; 
wymawiał słowa powoli...
Hugo zareagował błyskawicznie:
— Jak gdyby niezupełnie biegle władał angielskim? John przemyślał to.
— Bardzo być może. Albo jak gdyby lekko się jąkał. Jeśli nie angielski stanowił 
jego 
ojczysty język -jakim zatem posługiwał się normalnie? Walijskim? Całkiem to 
możliwe, zważywszy na bliskość granicy, ale czemuż to jakikolwiek Walijczyk 
miałby 
interesować się uciekinierami z Worcester? Zatem Angevin? To była już zupełnie 
inna 
sprawa.
— Gdybyście coś o nim jeszcze usłyszeli — rzekł Hugo — prześlijcie mi wiadomość 
do Ludlow lub Bromfield, a nie pożałujecie. A co do ciebie, przyjacielu, 
szczerze 
przyznaję, że nikła jest szansa, byś odzyskał swój majątek w całości, ale część 
być 
może wróci do ciebie, jeśli uda nam się zdybać zwierza w jego legowisku. I 
możesz 
być pewien, że bardzo nam na tym zależy.
Zawrócił konia i poprowadził całą kawalkadę szlakiem wiodącym w dół, 
niespiesznie, 
gdyż w oddali zobaczył jedną z młodszych kobiet, wyraźnie oczekującą, aż 
podjedzie. 
Wyglądało na to, że chciała porozmawiać z nim na osobności. Kiedy się do niej 
zbliżył, chwyciła za rzemień uprzęży i podniosła na mego bystre, błękitne oczy.
— Panie... — przemówiła ściszonym głosem. — Mogę powiedzieć wam jeszcze coś o 
owym smagłym obcym, czego nikt nie zauważył. Nie rzekłam ani słowa, gdyż bałam 
się, że to mu może zaszkodzić. To bardzo piękny mężczyzna i sprawiedliwy mąż, 
choć 
może nie jest tym, na kogo wygląda...
- To znaczy? - spytał Hugo rzeczowo.
- Był szczelnie owinięty płaszczem, panie, i nic w tym dziwnego - w taki mróz. 
Ale 
szłam za nim kawałek, kiedy już opuścił wioskę, i widziałam, jak układają się 
fałdy na 
jego lewym boku. Nie wiem, czy jest wieśniakiem czy nie, ale na pewno nosi przy 
sobie miecz.
— Więc stąd wyruszyli razem — powiedział Yves, kiedy zjeżdżali ku gościńcowi, 
zaczynając się spieszyć, gdyż zostało już niewiele dnia. Dotychczas w milczeniu 
przetrawiał wszystkie rewelacje, które zdawały się jedynie kompliko wać i tak 
już 
zagmatwany obraz wypadków. - Wrócił po nas i zastał tylko siostrę Hilarię. 
Wieczór 
już zapadał, więc znaleźli się pośród ciemności i śniegu. I wtedy napadła na 
nich ta 
sama szajka rabusi i morderców, która spaliła zagrodę biednego Johna i porzuciła 
na 
pewną śmierć.
— Na to by wyglądało — przyznał Hugo, marszcząc brwi. - Mamy tu gniazdo zarazy, 
które trzeba wypalić, by się nie rozpleniła. Nie wiem jednak, co myśleć o owym 
prostym wieśniaku, który nosi miecz pod płaszczem?
— I rozpytuje o nas! — przypomniał sobie Yves, zastanawiając się. - Aleja nikogo 
takiego nie znam.
- A jak wyglądał ten młody szlachcic, który odjechał z twoją siostrą?
— Nie był ciemny ani podobny do jastrzębia, raczej jasnej cery i jasnych włosów. 
A 
poza tym, nawet jeśli przybył odszukać nas, których zostawił owej nocy, nie 
nadjechałby od strony gościńca, obrałby wówczas zupełnie inną drogę. I nie 
zjawiłby 
siew odzieniu prostego chłopa. Ani też samotnie.
Co brzmiało logicznie. Oczywiście, istniało wiele innych ewentualności. 
Niewykluczone, że ludzie z Gloucester, rozochoceni sukcesem, wysyłali w te 
rejony 
swoich szpiegów, którzy, w przebraniu, mieli za zadanie wyśledzić słabe punkty 
obrony. Tacy agenci - pomyślał Cadfael - mogli jednocześnie przeprowadzać dla 
Laurence'a d'Angers poszukiwania jego zaginionych po pogromie w Worcester 
krewniaków.
- Odłóżmy to na jakiś czas - zadecydował Beringar, na poły ze 
zniecierpliwieniem, a 
na poły jakby oczekując rychłych interesujących wydarzeń. - Pewien jestem, że 
usłyszymy jeszcze o tajemniczym obcym z Cleeton, a na razie musimy uzbroić się w 
cierpliwość i czekać.
Śnieg, jak zwykle, zaczął padać o zmierzchu; byli już wtedy około dwóch mil od 
Ludlow. Naciągnęli głębiej kap tury i parli nieustępliwie przez zawieję — ze 
spuszczonymi głowami, ale na tyle blisko domu, że niepodobieństwem było zgubić 
drogę. Pod murami Ludlow rozstali się z Hugonem, który miał dołączyć do 
stacjonującego tam oddziału; pozostawił jednak Cadfaelowi i chłopcu dwóch swoich 
ludzi do eskorty w drodze do Bromfield. O tej porze już nawet niespożyty Yves 
walił 
się z nóg, lekko oszołomiony świeżym powietrzem i wysiłkiem fizycznym i coraz 
bardziej głodny, gdyż dawno już uporał się ze swoją pajdą chleba i plastrem 
twardego 
bekonu. Siedział w siodle sztywny i otępiały, skulony pod kapturem, ale wychynął 
z 
niego z twarzą jak rumiane jabłuszko, gdy tylko dotknął stopami klasztornego 
dziedzińca. Było już po nieszporach. Przeor Leonard miotał się niespokojnie w 
oczekiwaniu na swoje pisklątko i wybiegł teraz na oślep w śnieżycę, by wziąć je 
pod 
skrzydła i zaprowadzić na gorącą kolację.
Po komplecie przyjechał Hugo Beringar. Zostawiwszy swojego zmęczonego 
wierzchowca pod opieką stajennych, udał się na poszukiwania Cadfaela, który 
czuwał 
przy łożu brata Eliasza, pogrążonego w swoich tajemniczych i niespokojnych 
snach. 
Na widok twarzy Hugona, mrocznej od złych wieści, mnich położył palec na ustach 
i 
ostrożnie wysunął się z izby do przedpokoju, w którym mogli porozmawiać bez 
przeszkód.
- Nasz przyjaciel znad Cleeton - zaczął Hugo, z westchnieniem opierając się o 
wykładaną boazerią ścianę - nie okazał się jedyną ofiarą, Cadfaelu. Pomiędzy nas 
wkradł się jakiś szatan wcielony. Żebyś widział, jakie wzburzenie panuje w 
Ludlow! 
Jeden z łuczników Dinana ma ojca gospodarującego w niewielkiej osadzie na północ 
od Henley, majątku Mortimera, i wybrał się dzisiaj, żeby sprawdzić, czy staremu 
nic 
nie potrzeba w ten ciężki czas. Chata stoi samotnie, chociaż zaledwie jakieś 
dwie mile 
od Ludlow. Teraz jest w podobnym stanie, co zagroda Druela - acz nie tknięta 
pożogą:
ogień czy dym widoczny byłby z daleka i Dinan natychmiast spadłby na złoczyńców 
całym garnizonem, na podobieństwo roju rozjuszonych szerszeni. Nie ostało się 
jednak nic — ani żywy, ani martwy inwentarz. I nie oszczędzono nikogo: 
zaszlachtowano wszystkich oprócz nieszczęsnego idioty, głupka wiejskiego, 
którego 
łucznik znalazł wałęsającego się od domu do domu i wypraszającego okruchy 
pożywienia.
Brat Cadfael patrzył na niego wstrząśnięty.
— Że też ośmielili się zaatakować tak blisko grodu!
- Wypróbowali pazury, lekceważąc uzbrojony garnizon. A ów człowiek, który uszedł 
z życiem, schroniwszy się w lesie aż do odjazdu napastników, jakkolwiek 
niezupełnie 
zdrowy na umyśle, widział wszystko i był w stanie zdać całkiem sensowną relację; 
w 
mojej opinii to wiarygodny świadek. Twierdzi, że było ich około dwudziestu, 
mieli 
sztylety, topory i miecze. Trzech dosiadało koni. Pojawili się o północy i przez 
kilka 
godzin spustoszyli gospodarstwo i odjechali w noc. Nie umiał określić liczby 
dni, 
podczas których błąkał się samotnie, przymierając głodem, ale rozumie doskonale 
takie rzeczy jak zmiany pogody i twierdzi stanowczo, że zdarzyło się to owej 
nocy, 
gdy ścisnął pierwszy mróz i zamarzły strumienie.
- Rozumiem, co masz na myśli - powiedział Cadfael, gwałtownie zaciskając pięści 
aż 
pobielały mu knykcie. — Te same dwunożne wilki? Tej samej nocy, niewątpliwie. 
Pierwszy mróz! O północy rzeź i rabunek w pobliżu Henley... Jak gdyby umyślnie, 
by 
natrząsać się z Dinana!
— Albo ze mnie — odrzekł Hugo ponuro.
- Albo z króla Stefana. Dobrze więc, zatem dokonawszy tej zbrodni, odjechali, 
może 
dwie godziny po północy. Nie mogli poruszać się szybko, jako że wieźli żywność i 
zboże, pędzili też bydło. Na krótko przed świtem ograbili i spalili zagrodę 
Johna 
Druela, wysoko na skałach Clee. A wcześniej - co ty na to, Hugo? - wcześniej 
napotkali brata Eliasza i siostrę Hilarię, którzy posłużyli za jeszcze jedną 
rozrywkę dla 
ich znieprawionych apetytów i zostali porzuceni, martwi czy umierający, po 
drodze. 
Czy to możliwe, żeby w taką noc grasowały dwie podobne bandy? W czas wichury i 
śnieżycy, która nawet złodziei i włóczęgów skłoniłaby do trzymania się blisko 
domu? 
Mamy tu do czynienia z ludźmi, którzy znają te okolice jak własną kieszeń, Hugo, 
których nie powstrzyma żaden śnieg ani mróz.
- Dwie takie bandy? - powtórzył Hugo z niedowierzaniem. - Nie, to wykluczone. I 
weź pod uwagę szlak, który przeszli owej nocy. Swoją nocną wyprawę zaczęli tuż 
pod 
naszym nosem — i wyznacza to granicę zasięgu ich łupie-skich napaści. Wracali w 
kierunku wschodnim, przecinając główny gościniec — tam bowiem znaleziono brata 
Eliasza — i przed świtem okrążali wysoki masyw Titterstone Clee, gdzie puścili z 
dymem gospodarstwo Druela. Być może nawet tego nie planowali, po prostu 
dotychczasowy sukces uderzył im do głowy. Musieli być już jednak w drodze do 
domu, gdyż z pewnością zależało im na tym, by jeszcze przed świtem dobrze się 
ukryć. Mam słuszność?
- Tak. I czy rozumujesz tak samo jak ja, Hugo? Yves wypada z chaty, by odwieść 
siostrę od jej szalonego zamiaru, i wyrusza z miejsca, które być może nie leży 
na tym 
samym poziomie, ale za to niewątpliwie na linii, wzdłuż której dwa dni później 
posuwali się nasi rzezimieszkowie w drodze do domu. Gdzieś w tych górach 
znajduje 
się posiadłość, do której umknęli dziewczyna i jej kochanek. Czyż nie wygląda na 
to, 
że owo miejsce, do którego się udali, położone jest nader blisko piekielnego 
gniazda i 
może okazać się niebezpieczne?
- Już wydałem rozkazy - zapewnił Hugo z grymasem ponurej satysfakcji —w tym 
względzie. Powyżej rozciąga się ogromna połać ziemi, częściowo porośnięta lasem, 
a 
czę-
ściowo skalista i naga, zbyt jałowa nawet do wypasu owiec. Nie znajduje się w 
tym 
rejonie gospodarstw założonych powyżej poziomu, na którym stała zagroda Druela, 
a i 
te schowane są po zacisznych, osłoniętych kotlinkach. Jutro o pierwszym brzasku 
wyruszamy z Dinanem tą samą drogą, którą podążał chłopiec, i zobaczymy, czy uda 
nam się natrafić na to, czego on szukał bezskutecznie: dworu, do którego zabrano 
dziewczynę. Przede wszystkim, jeśli to tylko możliwe, należy wyrwać ją poza 
zasięg 
niebezpieczeństwa. Potem możemy się zająć tymi zuchwalcami, którzy w żywe oczy 
szydzą ze sprawiedliwości, bez obaw o życie zakładników.
— Zostaw jednak chłopca tutaj! — rzekł spiesznie Cadfael, bardziej może ostro 
niż 
zamierzał.
Hugo spojrzał na mego z gorzkim, drwiącym uśmiechem.
— Będziemy w drodze, zanim otworzy oczy. Czy przypuszczasz, że ośmieliłbym się 
ryzykować następną konfrontację, tym razem z jeszcze droższym mu martwym 
ciałem? Zdejmij ze mnie to surowe spojrzenie. Nie, jeśli nam szczęście dopisze, 
przyprowadzimy mu jego siostrę, nie tkniętą lub nieodwołalnie zaślubioną, i 
niech 
dalej rozstrzygają to pomiędzy sobą: on, ona i jej mąż. Jeśli natomiast nam się 
nie 
powiedzie - cóż, wtedy być może znowu będę cię potrzebował. Na razie jednak ja 
zajmę się tą sprawą, a ty możesz doglądać swego pacjenta i siedzieć spokojnie w 
domu.
Cadfael spędził całą noc u wezgłowia brata Eliasza i nie doczekał się za swoje 
trudy 
niczego nowego. Bariera pozostawała niewzruszona. Zwolniony z obowiązku przez 
sumiennego braciszka udał się prosto do łóżka i zasnął kamiennym snem. Zawsze 
tak 
robił. Gdy nie pozostawało już nic innego do zrobienia, jaki byłby pożytek z 
czuwania 
i bezsennych jałowych rozważań na temat tego, co i tak człowieka czekało po 
przebudzeniu? Dawno już nauczył się strząsać z siebie bezużyteczne myśli, 
czerpały z 
niego zbyt wiele sił i energii, których mógł jeszcze potrzebować.
Obudził się dopiero późnym popołudniem, niezupełnie jak sobie zamierzył, 
potrząsany 
przez przeora Leonarda. W jadalni spotkał Hugona, który powrócił już był ze 
swojej 
wyprawy zwiadowczej i z ponurą twarzą oczekiwał go, by zdać mu sprawozdanie z 
wyników wycieczki.
- Na tej samej wysokości co sadyba Druela, jakąś jedną czwartą drogi po okręgu 
wokół zbocza Clee, leży posiadłość zwana Callowleas. —Hugo urwał, zmarszczywszy 
się na dobór słów. - L e ż a ł a taka posiadłość! Została zmieciona z 
powierzchni 
ziemi, unicestwiona, wypatroszona jak ryba. To, co tam zastaliśmy, przypominało 
ruiny gospodarstwa Druela, tylko że w znacznie większej skali. Kiedyś były to 
kwitnące dobra, teraz - to śnieżna pustynia, martwe ciała porozrzucane wokół i 
zmarzłe na kamień, żadnego żywego świadka. Przywieźliśmy do Ludlow pierwszych 
zmarłych, resztę - nie wiadomo, ilu ich jeszcze znajdą - moi pozostali ludzie 
jeszcze 
wciąż wykopują spod zwałów śniegu. Pokrywa wskazywałaby na to, że tego najazdu 
dokonano jeszcze zanim nastały pierwsze mrozy.
- Co mówisz!? - Cadfael wyprostował się, jak dźgnięty szydłem. - Jeszcze zanim 
popełniono te niegodziwości, o których już wiemy, zanim zabito naszą 
benedyktyńską 
siostrzyczkę i doprowadzono ,brata Eliasza do pożałowania godnego stanu, w jakim 
się teraz znajduje? Czy teraz, kiedy już znasz konkretne miejsce, wiesz również, 
jak 
nazywa się jego mieszkaniec? Dinan z pewnością pamięta wszystkich swoich 
dzierżawców - a ten obszar musi należeć do jego dóbr lennych, do J^acy.
- Owszem. Dobra w Callowleas dzierżawi od niego pewien młody człowiek, który 
odziedziczył tytuł dopiero dwa lata temu. Fortuny, postaci i wieku zgodnych z 
oczekiwaniami. Nazywa się Evrard Boterel. Ród to niezbyt znaczny, ale cieszący 
się 
poważaniem. Sądząc z wielu oznak, Boterel może być tym, którego szukamy.
— A to miejsce znajduje się we właściwym kierunku? W tym, w którym dziewczyna 
uciekła z kochankiem?
Oznaczałoby to potwierdzenie raczej ponurego faktu. Hugo jednak energicznie 
odżegnał się od czarnych myśli.
- Poczekaj! Nic jeszcze nie jest pewne, Yves nie przypominał sobie nazwiska tego 
kawalera. A nawet jeśli to rzeczywiście on - co, jak mi się zdaje, jest nader 
prawdopodobne -nie ma jeszcze potrzeby grzebać dziewczyny. Dinan bowiem 
twierdzi, że Boterel dzierżawi również dobra w Ledwyche, w dolinie potoku 
Dogditch. 
Wiedzie do nich z Callowleas dobry górski szlak. Trochę powyżej trzech mil 
lasem, i 
to dość gęstym. Zapuściliśmy się w niego, chociaż przyznaję, że niewielką miałem 
nadzieję znaleźć jakieś ślady, nawet przyjąwszy, iż komuś udało się tą drogą 
uciec 
przed rzezią. Mieliśmy nadspodziewanie dużo szczęścia - i spójrz, oto co 
znalazłem!
Sięgnął za pazuchę i wydobył coś połyskliwego, wyciągnął to na otwartej dłoni: 
siateczkę uplecioną ze złotych, delikatnych nici, przytwierdzonych do haftowanej 
wstążki, która miała opasywać głowę i związana nad czołem przytrzymywać włosy. 
Kokarda, zawiązana trochę krzywo, rozluźmła się nieco, ale nie rozwiązała, 
wstążka 
była trochę naderwana.
- Zaczepiła się w gęstym poszyciu, dość daleko od pierwszej posiadłości. 
Śpieszyli się 
- owi jeźdźcy - skracali sobie drogę w dół zbocza, przedzierając się przez zbitą 
gęstwinę. Znalazłem sporo połamanych gałązek, które o tym świadczyły. 
Powiedziałem: „jeźdźcy", ale przypuszczam, że było ich tylko dwoje, na jednym 
koniu. Zwisająca gałąź musiała zedrzeć jej to z włosów. A ponieważ daje nam to 
prawo spodziewać się, że właścicielce udało się ujść cało, możemy rzecz, ze 
spokojnym sumieniem pokazać Yvesowi i wyjaśnić, gdzie znaleźliśmy. Jeśli 
rozpozna 
ten przedmiot jako należący do siostry, ruszam do Ledwyche, nim szczęście 
odwróci 
się od nas.
Yves nie wahał się ani minuty. Gdy pokazano mu garść złotej pajęczyny, otworzył 
szeroko oczy, błyszczące nadzieją i nowym zapałem:
- To należy do mojej siostry! -wykrzyknął, promieniejąc z radości. - Za strojna 
jak na 
podróż, ale wiedziałem, że ją ze sobą zabrała. Dla niego mogła ją włożyć! Gdzie 
to 
znaleźliście?
ROZDZIAŁ SZÓSTY 
Tym razem Yves pojechał z nimi, po części dlatego, że choć najpewniej 
posłusznie zastosowałby się do polecenia Hugona, czekanie przygnębiłoby go i 
wytrąciło z równowagi, po części zaś dlatego, gdyż oprócz faktu, że był jedyną 
osobą 
będącą w stanie rozpoznać i potwierdzić tożsamość amanta Erminy, był przecież 
dziedzicem tytułu, głową rodu i miał wszelkie prawo uczestniczyć w 
poszukiwaniach 
zaginionej siostry, zwłaszcza gdy istniała nadzieja, że dziewczyna żyje.
- Przecież to ta sama droga, którą tu dotarliśmy z polany Thurstana — zauważył, 
kiedy skręcili z gościńca, przeprawiając się przez most na rzece Corve. — Czy 
musimy tędy jechać?
— Przez jakiś czas niestety tak. I miniemy miejsce, którego zarówno ja jak i ty 
wolelibyśmy więcej nie oglądać -rzekł Cadfael, domyślając się przyczyn jego 
zdenerwowania. - Nie musimy jednak odwracać oczu. To nie natura jest zła. Woda, 
ziemia czy wiatr nie biorą udziału w podłych postępkach ludzi. -1 dodał, 
utkwiwszy w 
nachmurzonej twarzy chłopca baczne spojrzenie: -Wolno ci ją opłakiwać, ale nie 
rozpaczać z powodu jej odejścia. Nie wątpisz chyba, że Pan wziął ją do siebie?
- To ona była najlepsza z nas wszystkich! - wybuchnął Yves, wyrzucając z siebie 
nagle potok słów. - Ty nic nie wiesz! Zawsze pogodna, zawsze cierpliwa i taka 
odważna. I o wiele piękniejsza niż Ermina!
Miał tylko trzynaście lat, ale edukacją i bystrością przewyższał większość 
chłopców w 
swoim wieku, spędził poza tym wiele dni w bliskim i kojącym towarzystwie siostry 
Hi-larii, mając okazję wiele się nauczyć. A jeśli po raz pierwszy dane mu było 
wejrzeć 
w naturę bardziej dojrzałego uczucia, było ono z pewnością cennym 
doświadczeniem, 
choć teraz zaprawionym dojmującą świadomością straty. Yves nie poniósł szkody. W 
ciągu ostatnich dwóch dni jakby urósł i oddalił się od swego dzieciństwa.
Nie odwrócił wzroku, kiedy przekraczali potok, ale milczał, również wtedy gdy 
pokonywali drugi strumień, wówczas jednak skręcili w prawo i wjechali w las 
szlakiem jeszcze mu nie znanym; z nowo obudzoną ciekawością począł rozglądać się 
po okolicy oczyma, które nagle pojaśniały. Skąpe zimowe słońce już się schowało, 
pozostawiając na gałęziach długie, cienkie sople, wciąż jeszcze jednak było 
jasno, 
powietrze stało nieruchomo, a przeplatający się wzór czerni, bieli i 
przytłumionych 
zieleni miał w sobie jakieś ponure piękno.
Przekroczyli zastygły w srebrną wstęgę potok Hopton o pół mili poniżej miejsca, 
w 
którym przeprawiali się razem, wracając z Godstoke.
- Ależ musieliśmy wtedy być blisko - Yves nie mógł powstrzymać okrzyku 
zdziwienia na myśl, że minęli się tego dnia z siostrą niemal na wyciągnięcie 
ręki.
- Została nam jeszcze jakaś mila drogi.
- Mam nadzieję, że tam będzie!
- Wszyscy na to liczymy - rzekł Hugo.
Podjeżdżając do majątku, musieli najpierw pokonać lekkie wzniesienie, po czym 
stanęli u skraju lasu, patrząc w dół na równie łagodne zbocze opadające ku 
potokowi 
Leclwy-che, zbierającemu wszystkie inne dopływy po drodze do le żącej na 
południu 
rzeki Teme. Po drugiej stronie wąwozu teren wznosił się znowu, a w oddali widać 
było potężny, skalisty masyw Titterstone Clee, ze szczytem ukrytym w ciemnych 
chmurach. Dolina rozciągająca się pośrodku była jednak z każdej strony osłonięta 
od 
wichru. Drzewa wokoło dworu zostały wykarczowane, prócz tych, które stanowiły 
wiatrochronny pas dla plonów i inwentarza. Podróżnicy spoglądali na imponujące 
zabudowania, na dwór, wydłużony, pokryty stromym dachem, solidnie 
podpiwniczony, na stodołę, oborę i spichrze, otoczone mocną palisadą. Była to 
piękna 
posiadłość, i niewątpliwie łakomy łup dla chciwego rozbójnika tuczącego się na 
bezprawiu, niełatwa jednak do zdobycia siłą.
Mimo to wydawało się, że właściciel nie czuje się tu zupełnie bezpiecznie, gdyż 
zbliżając się ujrzeli na wąskim moście przerzuconym u głównego wjazdu ponad 
potokiem grupę ludzi, zajętych wznoszęniem barykady z drewnianych bali. Zaś 
palisadę, zwłaszcza od wschodu, wieńczyło białe, nowe drewno, jaskrawo 
odcinające 
się od starych, ściemniałych pni. Pan na dworze, jak widać, umacniał mury 
obronne.
- Na pewno tu są - orzekł Hugo przyjrzawszy się. - To dom człowieka, który wziął 
sobie do serca ostrzeżenie i nie zamierza dać się zaskoczyć po raz drugi.
Podniesieni na duchu, puścili się w dół stoku ku bramie otwierającej się w 
palisadzie, 
która tutaj, po zachodniej stronie, wznosiła się tylko na wysokość piersi. 
Niemniej 
jednak u bramy przywitał ich uzbrojony łucznik z kołczanem strzał w pogotowiu. 
Był 
to bystry chłopak i w lot ocenił wyposażenie ludzi Hugona, w związku z czym 
zdecydował się zmienić nieufny wyraz twarzy na uśmiech ulgi; i zanim jeszcze 
Beringar zdążył wyrecytować swoje nazwisko i tytuły, odezwał się:
- Cieszymy się z waszego przybycia, panie. Zastępca szeryfa nie mógł wybrać 
sobie 
odpowiedniejszej pory na wi zytę. Gdyby nasz pan wiedział, że przebywacie tu w 
okolicy posłałby po was. Sam bowiem nie mógłby się do was udać.., Zresztą, 
proszę 
do środka, zaraz popędzę chłopaka po zarządcę.
Chłopiec już sadził długimi susami przez zdeptany śnieg podwórca. Kiedy znaleźli 
się 
przed kamiennymi stopniami wiodącymi do wielkiego holu, z naprzeciwka pojawił 
się 
zarządca, tęgi, starszawy, rudobrody i łysy - i pośpieszył ich przywitać.
- Szukam Evrarda Boterela -oznajmiłHugo, zeskakując z konia w kurzawę śniegu. — 
Czy go zastałem?
- Tak, panie, choć w nie najlepszym zdrowiu. Miał wysoką gorączkę, ale już mu 
się 
poprawiło. Zaprowadzę was do niego.
Poszedł przodem, stąpając sztywno po stromych schodach, a Hugo szedł za nim krok 
w krok, z Cadfaelem i Yve-sem depczącymi mu po piętach. W głównej sali, 
opustoszałej i skąpo oświetlonej, panował zwykły o tej porze gęsty, zimowy, 
ciemny 
półmrok, rozpraszany jedynie przez wątły, nie-przytulny płomień kamiennego 
paleniska. Wszyscy mężczyźni pracowali przy wznoszeniu umocnień. W głębi 
korytarza przechodziła, pobrzękując kluczami, starsza matrona, w kuchni 
naszeptywały służące.
Zarządca z szerokim gestem wprowadził ich do małego pokoju, gdzie w ogromnym, 
wymoszczonym poduszkami fotelu spoczywał jakiś człowiek, obok niego na małym 
stoliku stał kielich z winem i kopcąca łojowa lampka. Jedno z okien, odsłonięte, 
przepuszczało gasnące światło dnia, nie na tyle jednak, by rozróżnili coś więcej 
poza 
zarysem obróconej ku nim twarzy, po której tańczyły blaski rzucane przez drżący 
płomień knota.
- Panie, oto szeryf i jego ludzie, którzy przybyli z południa, z Ludlow - 
zarządca 
ściszył swój tubalny głos do przymilnego gruchania, jakby przemawiał do dziecka 
lub 
do ciężko chorego. - Sam Hugo Beringar złożył wizytę waszej lordowskiej mości. 
Gdyby zdarzyła się potrzeba, mamy zapewnione wsparcie.
Długa, muskularna, choć nieznacznie drżąca ręka wysunęła się po lampę, by lepiej 
oświetlić zarówno gospodarza jak i gości. Niski, urywany głos odezwał się:
- Panie, witam was z całego serca. Bóg widzi, że potrzebujemy waszej pomocy. - 
Tu 
wydał dyspozycję zarządcy: -Przynieś więcej światła i trunków. - Po czym 
gospodarz 
wychylił się z fotela, z widocznym wysiłkiem wspierając się 0 poręcze. - 
Wybaczcie, 
że przyjmuję was w tak niedbałej pozie. Podobno przez ostatnich kilka dni 
bredziłem 
w gorączce. Teraz czuję się lepiej, ale osłabiło mnie to bardziej, niż bym się 
spodziewał.
— Istotnie, wierzę, i bardzo mi przykro. Właściwie sprowadziłem tu zbrojnych w 
zgoła innej sprawie, ale przypadkowo trafiłem do waszego, panie, majątku w 
Callowleas. Widziałem, co się tam wydarzyło. Cieszę się, że wy przynajmniej i 
niektórzy z waszych ludzi umknęliście masakry, 1 nie spocznę, nim nie odnajdę i 
nie 
puszczę z dymem gniazda tych sępów, które szarpią nasze trzewia. Widzę, że nie 
marnując czasu, umocniliście palisady.
- Na ile się dało.
Do sali weszła kobieta, umies'ciła w lichtarzach na ścianach świece i wycofała 
siew 
milczeniu. Nagły blask zbliżył ich wszystkich raptownie, aż zamrugali 
zaskoczeni. 
Yves, który sztywno i niezłomnie stał u boku Cadfaela — młode lwiątko gotowe 
zmierzyć się z przeciwnikiem - niespodziewanie chwycił mnicha za rękaw i zawahał 
się.
Mężczyzna w fotelu nie wyglądał na więcej niż dwadzieścia cztery, dwadzieścia 
pięć 
lat. Podany był ciałem naprzód i poduszki ześliznęły mu się z oparcia. Uniesiona 
ku 
światłu twarz była blada i mizerna, o ogromnych i mrocznych oczach, zapadłych i 
podsinionych, wciąż jeszcze błyszczących gorą-
czka. Gęste, jasne włosy sterczały w nieładzie, zmierzwione od poduszek. Mimo 
wszystko był to jednak bardzo przystojny i pociągający młody człowiek, wysoki i 
dobrze zbudowany. Miał na sobie ubranie i buty, mokre i pociemniałe od 
topniejącego 
śniegu, z czego można było wnioskować, że na przekór rozsądkowi wychodził dziś 
do 
swoich ludzi. Marszczył brwi i spoglądał uważnie na trójkę gości, zatrzymując 
wzrok 
dłużej na chłopcu. Nie był zupełnie pewien. Potrząsnął głową, przyjrzał się 
znowu i na 
jego twarzy odbiło się zastanowienie.
- Czy znacie tego chłopca? - spytał Hugo niewinnie. -To Yves Hugonin, poszukuje 
zaginionej siostry. Gdybyście byli skłonni nam pomóc, bylibyśmy bardzo 
wdzięczni, 
on i ja. Myślę bowiem, że ktoś jeszcze oprócz was opuścił Callowleas. 
Znaleźliśmy to 
zaczepione o drzewo przy leśnym trakcie, który stamtąd wiedzie. - Wyjął i ukazał 
mu 
na dłoni motek złotych nici. — Czy wiecie, co to jest?
- Aż za dobrze! - rzekł gwałtownie Evrard Boterel i przymknął na moment ciężkie, 
lekko obrzmiałe powieki. Kiedy je otworzył, spojrzał płonącym wzrokiem prosto w 
oczy Yvesa: - Jesteś jej młodszym bratem? Wybacz, że cię nie poznaję, od tak 
dawna 
cię nie widziałem. Byłeś jeszcze dzieckiem... Tak, to należy do niej.
— Przywieźliście ją tu — rzekł Hugo; było to stwierdzenie, nie pytanie. - 
Uratowaliście przed atakiem.
- Tak, uratowałem. Tak, przywiozłem ją tutaj. - Na czole Evrarda pojawiły się 
krople 
potu, ale oczy pozostały szeroko otwarte i czujne.
- Od dawna poszukujemy jej i jej towarzyszy - wyjaśnił Hugo. — Odkąd zastępca 
przeora w Worcester przybył do Shrewsbury, pytając o nich, jako że zaginęli bez 
śladu. Jeśli dziewczyna jest tutaj, poślij po nią.
- Nie ma jej tu - rzekł Evrard ochryple. - I nie wiem, gdzie jest. Przez te 
wszystkie dni 
ja albo moi ludzie usiłowa liśmy ją odszukać. - Wparł swoje wychudłe łokcie w 
oparcia fotela i chwiejnie stanął na równe nogi. - Opowiem wam, jak to było.
Mówiąc kroczył po pokoju od ściany do ściany, chudy, wymizerowany, trawiony 
niespokojną energią, ale osłabiony chorobą.
— Byłem w domu jej ojca częstym i mile widzianym gościem. Chłopiec z pewnością 
to potwierdzi. Wyrosła na piękną dziewczynę i pokochałem ją. Kochałem ją i nadal 
kocham! Odkąd straciła ojca, trzy razy byłem odwiedzić ją w Worce-ster i 
zachowywałem się wobec niej, jak przystało, i nigdy nie zamierzałem nic 
niegodziwego, lecz miałem ją prosić o rękę, kiedy tylko nadarzy się sposobność. 
Jej 
opiekunem jest bowiem wuj, który przebywa obecnie w Ziemi Świętej. Nie 
pozostawało nam nic innego, jak tylko czekać na jego powrót. Kiedy dotarła do 
mnie 
wieść o zajęciu Worcester, modliłem się tylko o to, by udało jej się zbiec 
szczęśliwie. 
Nie przyszło mi do głowy, że mógłbym wyciągnąć z tego korzyść dla siebie ani że 
będzie tędy uciekać, póki nie przysłała posłańca z Cleeton...
- Kiedy to było? - spytał ostro Hugo.
- Drugiego tego miesiąca. Przyjedź w nocy, prosiła, i zabierz mnie, gdyż czekam 
tu na 
ciebie. Nawet nie wspomniała o innych. Wiedziałem tylko to, co mi powiedziała, i 
pojechałem, tak jak prosiła, zabierając dla niej konia, i przywiozłem ją do 
Callowleas. 
Zaskoczyła mnie - podrzucił głową, jakby usiłował się bronić - ale niczego 
bardziej 
nie pragnąłem, jak poślubić ją, ona zaś - mnie. I sprowadziłem ją do siebie, i 
traktowałem z szacunkiem, i za jej zgodą posłałem po księdza, żeby nas zaślubił. 
Ale 
następnej nocy, zanim zdążył przyjechać, wydarzyło się to nieszczęście.
- Widziałem pogorzelisko - przerwał Hugo. - Z jakiego kierunku się zjawili? Ilu 
ich 
było?
- Zbyt wielu! Nim zorientowaliśmy się, co się dzieje, przedarli się przez 
ogrodzenie i 
włamali do dworu. Nie umiem powiedzieć, czy podjechali zboczem od wschodu, czy 
też zjechali ze szczytu, gdyż natarli na nas, obalając palisadę na przestrzeni 
całego 
półkola. Niech mi Bóg wybaczy, zbyt może byłem zajęty Erminą, by dopilnować 
należytej czujności straży, ale nikt dotychczas nie słyszał w tych stronach 0 
podobnie 
zuchwałej napaści. To było jak grom z jasnego nieba. Ich liczby mogę się tylko 
domyślać, ale sądzę, że zaatakowali co najmniej w trzydziestu, uzbrojeni po 
zęby. Nas 
było dwa razy mniej, przy tym nic nie podejrzewających i na wpół śpiących po 
obfitej 
kolacji. Broniliśmy się ze wszystkich sił... zostałem ranny... - Cadfael już 
wcześniej 
zauważył, jak przyciska do boku ramię, lewe, gdzie godziłby praworęczny 
przeciwnik, 
mierząc w serce. - Musiałem myśleć o Erminie, nie ważyłem się dalej walczyć. 
Zabrałem ją 1 ruszyliśmy drogą w dół. Nie ścigali nas. Byli zajęci. —Twarz 
wykrzywiła mu się w bolesnym grymasie. - Dostaliśmy się tutaj bezpiecznie.
- A potem? Jak to się stało, że znowu zginęła?
- Sam wyrzucam to sobie nie mniej od was - rzekł Ev-rard znękanym głosem. - 
Wstyd 
mi spojrzeć w twarz temu chłopcu i przyznać, że pozwoliłem jej wymknąć mi się z 
rąk. Nie usprawiedliwia mnie, że straciłem sporo krwi, choć prawdą jest, że 
upadłem 
do łoża zupełnie bez sił. Mój medyk będzie wiedział, co o tym powiedzieć. Ale 
następnego dnia rana się zaogniła i wdała się gorączka. Wieczorem dopiero, kiedy 
wróciłem na chwilę do przytomności, zapytałem o nią i powiedziano mi, że płakała 
i 
rozpaczała z niepokoju o brata, którego zostawiła w chacie, skąd ją zabrałem. 
Wiedząc, że w okolicy grasują bezlitosne łotry, nie uspokoiłaby się, póki nie 
miałaby 
pewności, że nic mu nie grozi; wzięła zatem konia i w południe wyjechała do 
Cleeton, 
by się o niego wywiedzieć. I dotychczas nie wróciła.
- A ty za nią nie pojechałeś! - oskarżycielsko krzyknął Yves, zesztywniały i 
drżący u 
boku Cadfaela. - Pozwoliłeś, żeby jechała sama, i zostałeś leczyć swoje 
zadrapania!
— Ani jedno, ani drugie — rzekł Boterel, spokojnie i z bólem w głosie. - Nie 
pozwoliłem jej jechać, gdyż nawet nie wiedziałem, że ma taki zamiar. I kiedy mi 
o 
tym powiedziano — moi ludzie mogą potwierdzić — porwałem się z pościeli i 
wyruszyłem jej szukać. Myślę, że to mróz owej nocy i tarcie ubrania o ranę 
podczas 
męczącej jazdy spray/iły, że zaniemogłem na tak długo. Nie ma co ukrywać: 
zemdlałem i spadłem z siodła, musiano zanieść mnie z powrotem do domu. W ogóle 
nie dotarłem do Cleeton.
- Można to nazwać szczęściem - sucho stwierdził Hugo. - Owej nocy chata, do 
której 
się wybrała Ermina, została obrócona w perzynę, a jej mieszkańcy cudem się 
uratowali.
- Wiem o tym. Czyż myślicie, że tak łatwo poniechałbym poszukiwań? Ale nie było 
jej tam, gdy nastąpił atak. Jeśli dowiadywaliście się o nią u tych, co jej 
udzielili 
schronienia, powiedzieli wam to samo. Nawet tam nie dotarła. W czasie, gdy 
bezsilnie 
miotałem się w gorączce, moi ludzie przetrząsnęli całą okolicę. A teraz, skoro 
znowu 
trzymam się na nogach, sam podejmę poszukiwania. Póki jej nie odnajdę! - 
zakończył 
porywczo i gwałtowiue zwarł szczęki.
Nie mieli tu już wiele do roboty; nic więcej nie można się było spodziewać, ani 
też nie 
bardzo było kogo oskarżać: wyglądało na to, że dziewczyna sprowokowała całą 
lawinę 
nieszczęść swoim ślepym uporem — najpierw wykradając się z kochankiem, później 
porzucając go złożonego niemocą, wystawiając się na następne niebezpieczeństwo, 
by 
próbować naprawić szkodę.
- Gdyby coś wam o niej było wiadomo - rzekł Hugo -wyślijcie wiadomość do 
Bromfield, gdzie się zatrzymałem, lub do Ludlow, a moi ludzie już mnie znajdą.
- Tak uczynię, panie, bądźcie spokojni. - Evrard opadł z powrotem na poduszki i 
wykrzywił twarz w grymasie bólu, ostrożnie układając chore ramię.
- Przed odjazdem - zaproponował brat Cadfael - może zmieniłbym wam opatrunek? 
Jak widzę, rana wciąż przyczynia wam cierpień, z czego wnioskuję, że nie 
zagojona 
powierzchnia jeszcze sączy i przykleja się do bandaży, a to może być 
niebezpieczne. 
Czy dogląda was tu jakiś konsy-liarz?
Młody człowiek przyjrzał mu się, zaskoczony jego troskliwością.
- Ach tak, ten zielarz, o którym wspominałem. Właściwie nie jest medykiem, ale 
trochę zna się na leczeniu, z praktyki. Sądzę, że całkiem dobrze się mną zajął. 
Rozumiesz się na tym, bracie?
- Podobnie jak ten wasz medyk, czerpię umiejętności z doświadczenia. Często 
zdarzało mi się zajmować ranami, które się jątrzyły. Czego użył w waszym 
przypadku? - Cadfael był ciekawy recept kolegi po fachu - a na półce pod ścianą 
wypatrzył czyste bandaże i mały gliniany słoiczek z maścią. Podniósł przykrywkę 
i 
powąchał zielonawy balsam. - Centuria, jak sądzę, oraz żółta łagodna pokrzywa, 
obie 
jak najbardziej wskazane. Zna się na ziołach. Wątpię, czy moglibyście trafić 
lepiej. 
Ale skoro go nie ma, a rana wam dokucza, może spróbuję?
Evrard ułożył się na wznak i poddał zabiegom Cadfaela. Mnich rozluźnił taśmy 
kaftana i delikatnie wysunął lewe ramię chorego z obszernego rękawa, po czym 
uwolnił je również z koszuli.
- Nie leżeliście dziś w łóżku, opatrunek rozjątrzył i przy-sechł do rany, nic 
dziwnego, 
że doskwiera. Powinniście wypocząć jakieś dwa dni i dać jej się zagoić.
Brat Cadfael użył swojego tonu medyka, rozsądnego, pewnego, nawet nieco 
surowego. Pacjent słuchał go potulnie, dając się rozwinąć z bandaży, w które 
spowite 
były jego ramię i bark. Ostatnie zwoje poznaczone były długą linią, biegnącą 
znad 
serca aż do wewnętrznej strony ramienia -cienkim, brązowawym s'ladem krwi, 
zaschłej na końcach. W tych miejscach Cadfael odwijał płótno szczególnie 
ostrożnie, 
starając się nie naruszyć brzegów rany. Zesztyw-niały materiał poddawał się 
opornie.
Długie cięcie, które miało go zabić, lecz zamiast tego poszło bokiem, rozorując 
ramię. 
Niespecjalnie głębokie ani niebezpieczne, choć przypuszczalnie mocno krwawił, 
nim 
je przewiązano, jechał zresztą kawał drogi tej samej nocy, nic więc dziwnego, że 
tak 
opadł z sił. Rana zabliźniała się już na obu krawędziach, czysto i prawidłowo, 
ale 
poprzednio musiała zostać zabrudzona lub zaogniona pocieraniem, bo nawet teraz 
jej 
s'rodkowy wycinek ukazywał różową, podrażnioną, jątrzącą powierzchnię. Cadfael 
oczyścił ją strzępem płótna i przyłożył nowy plaster pokryty maścią ziołową. 
Młody 
człowiek, blady, skupiony i milczący, nie zdejmował z mego spojrzenia.
- Czy to wszystko, na co się uskarżacie? - spytał zakonnik, owijając opatrunek 
czystym bandażem. — No cóż, należy wam się dzień czy dwa odpoczynku od 
wysiłku, jak również i od zbędnej troski, gdyż wszyscy gorąco pragniemy tego 
samego. W ciągu dnia, gdy wyjdzie słońce, możecie zażyć trochę świeżego 
powietrza, 
lecz unikajcie mrozu i nie przemęczajcie się. Teraz rękaw, o tak... 
Najrozsądniej 
zresztą byłoby zdjąć buty, zawinąć się w ciepłe okrycie i spocząć wygodnie.
Podbite ciemnymi sińcami oczy śledziły go, pełne zdziwienia, gdy się odsuwał. 
Dopiero przy wyjściu dobiegł ich zdławiony głos:
- Masz niebywałą rękę, bracie. Ból się uśmierzył. Niech cię Bóg prowadzi!
Podążyli na dwór, do swoich koni i niknącej poświaty dnia. Yves był jak 
ogłuszony. 
Przyjechał tu, szukając wroga, a znalazł bezradną, budzącą współczucie cierpiącą 
istotę. Nie był przyzwyczajony do podobnych widoków, aż do wydarzeń w Worcester 
był małym dzieckiem, które otaczano opieką i któremu pobłażano. A teraz niepokój 
o 
siostrę dawał mu posmakować goryczy rozczarowania i nie pozwalał na przyjęcie 
pomocy.
- Prawdą jest, na co się uskarża -stwierdził Cadfael bez zbędnych słów, kiedy po 
pokonaniu krawędzi skalnej zjeżdżali w las. — Pchnięcie wymierzone w serce, 
rozjątrzone później i zanieczyszczone brudem, który dostał się do rany. 
Niewątpliwie 
miał gorączkę i zwalczył zakażenie. Wszystko przemawia za tym, że mówił prawdę.
- A my nie jesteśmy ani o cal bliżej znalezienia dziewczyny - odparł Hugo.
Nocne chmury zbierały się, niebo zawisło ciężko nad głowami, w powietrzu 
wzbierał 
gwałtowny poszum wiatru. Musieli się bardzo śpieszyć, żeby zdążyć do Bromficld 
przed śniegiem.
ROZDZIAŁ SIÓDMY 
Po nieszporach wiatr wzmógł się jeszcze, tnąc śniegiem poziomo po ścianach 
jak cienkim, ostrym biczem, piętrząc góry bieli na każdej przeszkodzie. Kiedy po 
kolacji brat Cadfael spieszył przez wielki dziedziniec do infinnerii rzucić 
okiem na 
swojego pacjenta, świat na zewnątrz stanowił jedną zwartą, nieprzeniknioną, 
oślepiającą masę śnieżną, która gęstniała z każdą chwilą. Tej nocy rozszaleje 
się 
zamieć; wilki wyruszą na łowy. Znają teren doskonale i zuchwale urągają 
niebezpieczeństwu, które spędza sen z oczu ludziom bogobojnym.
Bratu Eliaszowi pozwolono po raz pierwszy podnieść się z łóżka. Teraz 
odpoczywał, 
wsparty o poduszki: wychudły i zabiedzony, w zbyt dużym habicie. Rany na głowie 
wygoiły się, nabrał nieco sił, ale nie odzyskał dawnej żywości umysłu. Z pokorą 
wykonywał, cokolwiek mu polecono, dziękował cichym, bezbarwnym głosem za 
wszelkie przysługi, a jednocześnie zapadniętymi oczyma wpatrywał się spod 
ściągniętych brwi w ściany swojej celi, jak gdyby próbując odnaleźć tam tę 
cząstkę 
siebie, z której go obrabowano. Jedynie podczas snu, zwłaszcza w momencie 
zasypiania bądź przebudzenia, targał nim jakiś dręczący niepokój, jak gdyby na 
tej 
wąskiej kładce pomiędzy życiem i śmiercią ocierał się o tajemnicę swojej 
zagubionej i 
nieuchwytnej pamięci.
Kiedy Cadfael wychodził z pokoju chorego, natknął się w korytarzu na Yvesa.
- Czy nie powinieneś już leżeć w łóżku? -spytał. -Masz za sobą ciężki dzień!
— Nie chcę jeszcze spać — błagalnie zaprotestował chłopiec. — Nie jestem 
zmęczony. Pozwól mi czuwać nad nim, póki nie skończy się kompleta. Chciałbym się 
czymś zająć. — I rzeczywiście, być może najlepszym dla niego lekarstwem byłoby 
poczuć się potrzebnym. Pojąc brata Eliasza naparem z ziół, mógł jednocześnie 
ulżyć 
nieco swojej włas-. nej zbolałej duszy. — Nie powiedział nic, co mogłoby nam 
pomóc? Nadal sobie nas nie przypomina?
— Na razie nie. Co prawda czasami we śnie wzywa czyjeś imię, ale nie jest to 
ktoś, 
kogo byśmy znali. - Przyzywa jej jak kogoś na wieki utraconego, kto pozostawił 
nieukojony ból, ale znajduje się już poza niebezpieczeństwem, cierpieniem, 
trwogą. - 
Hunydd. Z najgłębszej otchłani snu woła Hunydd.
- Dziwne imię - zastanowił się Yves. - To mężczyzna czy kobieta?
- Kobieta, Walijka. Przypuszczam, chociaż to tylko domysł, że była jego żoną. I 
kochał ją, tak bardzo, że choć umarła, tych kilka miesięcy, które upłynęło od 
jej 
śmierci, nie przyniosło mu zapomnienia. Przeor Leonard powiedział o nim: „Od 
niedawna w klasztorze". Zapewne szukał ucieczki przed udręką samotności, a 
przekonał się, że wśród zakonników wcale nie łatwiej ją znieść.
Yves przyglądał mu się poważnym, nieruchomym wzrokiem dorosłego mężczyzny. 
Pojmował już teraz wiele spraw będących poza zasięgiem jego doświadczenia. 
Cadfael poklepał go łagodnie po ramieniu.
- Dobrze już, posiedź przy nim. Po komplecie przyślę kogoś, kto cię zastąpi. A 
gdybyś mnie potrzebował, wiesz, gdzie mnie znaleźć.
Eliasz zapadł w drzemkę, otworzył oczy i znowu przysnął. Yves siedział przy 
łóżku 
cicho i bez ruchu, czujny na każde drgnienie wymizerowanej, lecz przystojnej 
twarzy, 
szczęśliwy, kiedy mógł podać choremu coś do picia lub pomóc mu obrócić się czy 
ułożyć wygodniej. W takich momentach próbował porozumieć się jakoś z biedakiem, 
nieśmiało napomykając o pogodzie, zimie i o codziennej rutynie życia w tych 
murach. 
Zapadłe oczy patrzyły na niego z bardzo daleka, lecz z uwagą.
- To dziwne -rzekł nieoczekiwanie Eliasz niskim i ochrypłym od nieużywania 
głosem. 
— Zdaje mi się, że cię znam. Ale przecież nie jesteś tu zakonnikiem.
- Poznałeś mnie jakiś czas temu. Podróżowaliśmy razem, chociaż krótko, 
pamiętasz? 
Jechaliśmy z Cleobury aż do Foxwood. Nazywam się Yves Hugonin.
Nie, imię nic mu nie mówiło. Tylko twarz budziła jakieś zapomniane skojarzenia.
- Nadciągała śnieżyca - przypominał sobie. - Miałem przekazać relikwiarz i mówią 
mi, że dotarł bezpiecznie. Mówią mi! Wiem tylko to, co mi powiedzieli!
— Ale sobie przypomnisz — zapewnił go Yves z przekonaniem. - Znowu wszystko 
będzie jasne. Możesz uwierzyć w to, co ci mówią, nikt nie próbuje cię oszukać. 
Czy 
chcesz dowiedzieć się więcej ode mnie? Powiem ci tylko prawdę.
Na znękanej twarzy malowało się powątpiewanie, ale nie sprzeciw. Yves pochylił 
się 
ku niej i, przejęty i skrupulatny, rozpoczął swoją opowieść.
— Szedłeś z Pershore, ale okrężną drogą, żeby ominąć zamieszanie w Worcester. A 
my uciekliśmy stamtąd i kierowaliśmy się do Shrewsbury. Spotkaliśmy się wszyscy 
wieczorem w Cleobury, a ty zaproponowałeś, że zabierzesz nas do Bromfield, gdzie 
było bezpiecznie, i ja też pragnąłem iść tam z tobą, tylko że moja siostra nie 
chciała o 
tym słyszeć i uparła się iść przez wzgórza. Rozstaliśmy się w Foxwood. Twarz 
spoczywająca na poduszkach nie wykazywała śladu reakcji, zdawała się wyczekiwać 
czegoś cierpliwie, choć bez większej nadziei. Wiatr łomotał wściekle grubą 
okiennicą 
i nawiewał do pokoju drobniutkie pyłki śniegu, które momentalnie znikały w 
ciepłym 
powietrzu. Świeca migotała. Skowyt wichru przejmował grozą do szpiku kości.
- Ty jednak jesteś tutaj - rzekł nagle Eliasz - daleko od Shrewsbury. I w 
dodatku sam! 
Jak to się stało, że jesteś sam?
- Rozdzieliliśmy się.
Yves czuł się trochę niepewnie, ale chory zaczynał zadawać pytania tak rozumnie, 
że 
prawdopodobnie był na najlepszej drodze do poskładania w całość potrzaskanych 
szczątków wspomnień i - być może - odzyskania pamięci i przeszłości. Powinien 
znać 
całą prawdę, choćby bolesną—w końcu w niczym nie zawinił, był tylko niewinną 
ofiarą - mogło go to uleczyć.
- Zaopiekowali się mną dobrzy ludzie, a brat Cadfael przyprowadził mnie tutaj. 
Ale 
moja siostra... Wciąż jej szukamy. Samowolnie nas porzuciła! - Nie udało mu się 
pohamować tego wybuchu, ale nie pozwolił sobie na dalsze oskarżenia. — Pewien 
jestem, że znajdziemy ją całą i zdrową - oświadczył dzielnie.
— Ale przecież była też trzecia — powiedział brat Eliasz cicho i miękko, jakby 
do 
siebie. -Zakonnica... -I teraz nie patrzył już na Yvesa, tylko rozszerzonymi 
źrenicami 
wpatrywał się w sklepienie, poruszając niespokojnie wargami.
- Siostra Hilaria - podsunął Yves, drżąc ze wzruszenia.
— Siostra z naszego zakonu... — Eliasz wsparł się obiema rękami o brzegi łóżka i 
usiadł. Coś zamigotało w niespokojnych głębiach jego oczu; żółty, szalony błysk, 
zbyt 
wyraźny jak na odbicie płomienia świecy. - Siostra Hilaria... - powtórzył. Tym 
razem 
znalazł imię, które coś dla niego zna czyło, było to jednak coś tak strasznego, 
że Yves 
musiał użyć obu rąk, by skłonić go do położenia się na wznak.
- Nie obawiaj się -jest tutaj, zajęto się nią z szacunkiem i ułożono do trumny. 
Nie 
wolno rozpaczać, że odeszła, teraz jest z Bogiem.
Z pewnością powiedziano mu to już, ale być może nie zrozumiał. Nie da się 
ukrywać 
śmierci. Będzie ją opłakiwał, ale to nie grzech. Nie wolno tylko rozpaczać, tak 
powiedział brat Cadfael.
Brat Eliasz wydał przerażający jęk bólu, tak jednak zdławiony, że wycie 
szalejącej za 
oknem burzy niemal go zagłuszyło. Zacisnął w pięści kościste duże dłonie i 
uderzył 
się nimi w pierś.
- Martwa! Martwa? Taka młoda, piękna - taka ufająca! Martwa! Och, niech ściany 
tego domostwa runą i pogrzebią mnie nieszczęsnego! Na zawsze ukryją przed 
wzrokiem ludzkim...
Blisko połowa tych okrzyków była niezrozumiała, słowa cisnęły mu się do gardła i 
dusiły go niemal, a Yves był zbyt przerażony, by uważnie go słuchać, przede 
wszystkim próbując uciszyć burzę, którą niechcący wywołał. Z całej siły 
przypierał 
Eliasza z powrotem do poduszek, próbując opanować jego konwulsyjne ruchy.
- Och, cicho, cicho, proszę, nie wolno ci się tak denerwować. Połóż się, jesteś 
za 
słaby, żeby wstawać... Och nie, przerażasz mnie! Połóż się!
Brat Eliasz usiadł sztywno wyprostowany, wpatrzony w s'cianę, z obiema rękami 
przyciśniętymi do serca, szepcząc jakieś modlitwy czy samooskarżenia, czy też 
przywołując niezrozumiałe strzępy dawnych wspomnień. Yves nie miał najmniejszego 
wpływu na tego jakby zahipnotyzowanego mężczyznę. Eliasz nie był już nawet 
świadomy jego obecności. Zwracał się do Boga czy do jakiejś niewidzialnej 
istoty.
Yves odwrócił się i wybiegł szukać pomocy, zamykając za sobą drzwi. Przemknął 
pędem przez korytarz, a potem przez wirujące kłęby zamieci na podwórzu 
przedostał 
się do klasztornej sieni, gdzie spodziewał się znaleźć braci czekających na 
kompletę. 
Po drodze upadł i dygocąc wygramolił się z zaspy, zwolniwszy, by przetrzeć oczy. 
Noc była pełna spadających gęsich piór, tylko że pióra te były zimne i cięły 
jego twarz 
jak nożem. Potykał siei ślizgał, aż w końcu dotarł pod drzwi kościoła i tam 
zatrzymał 
się, słysząc dźwięki psalmów. Było później niż sądził: nabożeństwo już się 
rozpoczęło.
Nie na darmo wychowano go w poszanowaniu reguł i przestrzegania obrządku; nie do 
pomyślenia było dla niego, przerywając mszę, wedrzeć się do środka i krzyczeć o 
pomoc. Przez chwilę postał pod drzwiami, ciężko dysząc i otrząsając śnieg z 
włosów i 
rzęs. Kornpleta nie potrwa długo - na pewno poradzi sobie ze swoim niesfornym 
podopiecznym, póki nie nadejdzie pomoc. Będzie miał jej pod dostatkiem, musi 
tylko 
uspokoić brata Eliasza na piętnaście minut.
Porzucił swoje tymczasowe schronienie i oślepiony po-brnął z powrotem przez 
zaspy, 
z wysiłkiem wyciągając z nich swoje krótkie, krzepkie nóżki, w obronie przed 
wiatrem 
pochylając nisko głowę niczym szarżujący byk.
Zewnętrzne wierzeje do infirmerii stały otwarte na oścież, skłonny był jednak 
przypuścić, że w pośpiechu zapomniał je zamknąć. Powlókł się korytarzem, 
wycierając twarz ze śniegu i obijając się o ściany. Drzwi do pokoju chorego 
stały 
również otworem i to zmroziło mu krew w żyłach.
Pokój był pusty, pościel i koce zwisały do ziemi. Sandały brata Eliasza, 
ustawione 
przedtem porządnie pod łóżkiem, zniknęły. A wraz z nimi i brat Eliasz, tak jak 
stał, 
prosto z łoża boleści, odziany w habit, ale bez płaszcza czy jakiegokolwiek 
okrycia. 
Zginął, przepadł w nocy dziewiątego grudnia, w śnieżycy takiej jak ta, która 
szalała, 
gdy nabawił się swo ich niemal śmiertelnych obrażeń, a siostra Hilaria znalazła 
przedwczesną śmierć. Jedyne imię, które naruszyło powłokę jego odrętwienia.
Yves pośpieszył z powrotem do wyjścia i wypadł w zamieć. Tak, nawet widać było 
ślady, których nie zauważył przy wejściu, po prostu dlatego, że się ich nie 
spodziewał. 
Zresztą bardzo prędko wypełniały się świeżym śniegiem, wciąż jednak czytelne - 
odciski dużych stóp, wiodące po schodach i przez podwórze, nie do kościoła -
prosto 
do bramy. A fur-tian zwolniony był z obowiązków na czas komplety.
Z kaplicy wciąż dobiegały chóralne modły, więc Eliasz nie mógł jeszcze zabrnąć 
daleko. Yves rzucił się do przedsionka sali audiencyjnej, chwycił swój płaszcz i 
wyprysnął niczym spłoszony zając, długimi susami, w kierunku bramy. Śnieg 
zasypywał ślady, były już tylko płytkimi zagłębieniami, wydobywanymi z cienia 
przez 
światło jarzących się pochodni. Wyraźnie prowadziły jednak za furtę. Świat poza 
nią 
niknął we wściekłym kłębowisku bieli, małe nogi chłopca grzęzły w głębokich 
śnieżnych wydmach, ale nie dawały za wygraną. Trop skręcał w prawo. To samo 
uczynił Yves.
Błądząc po omacku gościńcem, straciwszy zupełnie orientację wśród zamieci, która 
osaczała go ze wszystkich stron, lecz rozpaczliwie trzymając się koleiny 
wyoranej w 
śniegu, ujrzał w pewnej chwili, w kapryśnym ułamku sekundy, w którym burza nagle 
ucichła na moment, przemykający przed nim czarny cień. Wbił w niego uporczywy 
wzrok i podążył w jego kierunku.
Wiele czasu zajęło mu dopędzenie zbiega. Brat Eliasz kroczył naprzód z 
niewiarygodną szybkością, przedzierając się przez zaspy, rozgarniając śnieg i 
znacząc 
go długą, poszarpaną bruzdą. W sandałach, z gołą głową, w gorączce - tylko jakaś 
przerażająca determinacja - pasja czy rozpacz mogła utrzymać go na nogach. A 
przy 
tym, jak zauważył strwożony Yves, wydawał się wiedzieć, dokąd zmierza, albo też 
da 
wał się wlec jakiejś tajemniczej sile na wyznaczone spotkanie. Linia, którą 
wyorywał 
w śniegu, prowadziła prosto jak strzała.
Jednakowoż Yves zdołał go w końcu dogonić. Z każdym krokiem zmniejszał 
odległość, aż w końcu wyciągnąwszy rękę, uchwycił szeroki rękaw czarnego habitu. 
Brat Eliasz szarpnął ramieniem, jakby nieświadomy uczepionego ciężaru, i niemal 
strząsnął go z siebie. Yves jednak złapał go obiema rękami mocno w pasie i 
przywarł 
do jego piersi, zagradzając mu drogę i usiłując spojrzeć poprzez gęstą zasłonę 
s'niegu 
w nieruchomą twarz, zastygłą w śmiertelną maskę.
- Bracie Eliaszu, wracaj! Musisz wrócić - inaczej umrzesz tutaj!
Brat Eliasz nieubłaganie parł naprzód, nie zwracając uwagi na stworzenie, które 
uwiesiło się na nim całym ciężarem. Yves czepiał się go w dalszym ciągu i 
pozwalał 
się wlec, bez ustanku zaklinając go:
- Jesteś chory, powinieneś leżeć w łóżku. Wracaj ze inną! Dokąd chcesz iść? 
Wracaj, 
zaprowadzę cię do domu...
Być może zresztą w ogóle nie zmierzał dokądkolwiek, tylko próbował uciec od 
czegoś, od kogoś, od siebie, od tego, co powróciło, by uderzyć jak piorun i 
doprowadzić go do szaleństwa. Yves bez tchu ponawiał wciąż swoje błagania, ale 
na 
próżno. Nie był w stanie go przekonać, by zawrócił. Jedyne, co mu zostało, to 
uchwycić się mocno czarnego rękawa i starać się dotrzymać kroku swojemu 
towarzyszowi. Jeśli natrafią na jakąś chatę albo napotkają jakiegoś zapóźnio-
nego 
podróżnika, będzie mógł zwrócić się o ratunek. Brat Eliasz niechybnie opadnie w 
końcu z sił i da się nakłonić do przyjęcia pomocy, jeśli by się taka nadarzyła. 
Któż 
jednak wypuszczałby się w taką burzę? Chyba tylko biedny szaleniec i jego 
nieszczęsny opiekun! Ale sam podjął się pilnować brata Eliasza i nie odejdzie od 
niego ani na krok, a jeśli nie umiał ustrzec go przed jego własnym obłędem, 
przynaj 
mniej powinien dzielić z nim karę. I, co dziwne, wkrótce ich kroki zrównały się, 
a brat 
Eliasz, choć twarz zachował nieprzeniknioną i nadal nie zdradził się 
najmniejszym 
gestem co do celu przedsięwziętej wyprawy -położył rękę na ramieniu Yvesa i 
przyciągnął go bliżej do siebie. Poruszali się teraz wspólnie, wspierając się 
wzajemnie 
przeciwko wichurze i zimnu, i samotnos'ci.
Yves od dawna już nie miał pojęcia, gdzie są, chociaż wiedział, że z pewnos'cią 
odbili 
od głównej drogi. Miał wrażenie, że przechodzili przez most, co oznaczałoby, że 
przecięli rzekę Corve. Zatem znajdowali się gdzieś na wyżynnym terenie, na 
północ 
od gościńca. Mała szansa, że uda im się natknąć tu na jakąś ludzką siedzibę, 
gdyby 
nawet przejaśniło się trochę i mogli cokolwiek zobaczyć.
Wydawało się jednak, że brat Eliasz zna drogę, a przynajmniej zmuszony jest 
podążać 
do jakiegoś naznaczonego miejsca, w sobie tylko wiadomych, przerażających, 
pokutnych celach. Coś szarpnęło Yvesa za ubranie i niespodziewanie znalazł się 
przed 
gęstwą kolczastych krzaków, osłaniających płytką kotlinkę. Potknął się, natrafił 
ciałem 
na twardą, chropawą ścianę i poczuł ból w zdartych do krwi kostkach palców. 
Stali 
przed niską, ale solidnie zbudowaną drewnianą chatą, służącą za schronienie dla 
pasterzy, magazyn paszy i słomy. Drzwi zaparte były ciężką, drewnianą kłodą, ale 
brat 
Eliasz odsunął ją bez widocznego wysiłku i pchnął wrota. Skłonił głowę, by nie 
uderzyć o belkę, kiedy wpadali w objęcia błogosławionego mroku, po czym 
zatrzasnął 
drzwi, które szczelnie zamknęły się za nimi. Dookoła panowała ciemność, spokój i 
względna cisza. W porównaniu z pogodą na dworze było tu niemal ciepło, a zapach 
starego, ale dobrze przesuszonego siana obiecywał posłanie i przykrycie. Yves 
otrzepał się ze śniegu i nabrał nieco otuchy. Tutaj brat Eliasz miał szansę 
przetrzymać 
noc. „A przed świtem, nim się obudzi - pomyślał chłopiec - po cichu się stąd 
wykradnę, zarygluję drzwi i poszukam pomocy albo kogoś, kto zaniesie wiadomość. 
Tak długo za nim goniłem, nie pozwolę mu się teraz wymknąć".
Brat Eliasz odsunął się gdzieś w mrok. Yves usłyszał, jak zaszeleściło pod nim 
siano. 
Ryk szalejącej na zewnątrz wichury zamienił się w żałośliwe zawodzenie. Yves z 
wyciągniętą ręką podczołgał się, póki nie natrafił na zgarbione, pokryte grubą 
warstwą 
śniegu plecy. Pielgrzym przybył do swojej świątyni i padł na kolana. Yves 
strząsnął 
śnieg z fałd czarnego habitu i poczuł, jak Eliasz dygocze pod jego dotknięciem, 
jakby 
siłą powstrzymywał głębokie gorzkie łkanie. Teraz, w zupełnych ciemnościach, 
zdawało się, że łączy ich jakaś niewidzialna, lecz mocna nić. Klęczący mężczyzna 
szeptał coś niezrozumiale, prawie bezgłośnie, za to z bezbrzeżną rozpaczą.
Yves wymacał przed sobą stos siana i spróbował łagodnie zmusić Eliasza, żeby się 
położył. Przez dłuższy czas sztywne ciało stawiało opór, aż wreszcie rozluźniło 
się i 
opadło ze zdławionym jękiem na miękką podściółkę — ulegając błaganiom chłopca, 
bądź też po prostu omdlewając z wyczerpania. Mnich leżał wyciągnięty jak długi, 
z 
głową schowaną w ramionach; Yves, jak mógł, narzucił na mego siano, by choć 
trochę 
się ogrzał, po czym ułożył się obok.
Wkrótce wywnioskował z miarowego rytmu jego oddechu, że Eliasz zasnął.
Yves leżał ciasno przytulony do jego boku, z mocnym postanowieniem oparcia się 
senności. Był zziębnięty i zmęczony, potrzebował się skupić i zastanowić, ale 
umysł 
nie chciał go słuchać. Nie miał sił rozpamiętywać słów, które wyrzekł brat 
Eliasz, ani 
też dociekać ich sensu; cokolwiek by znaczyły, musiało to być coś okropnego. 
Jedyne, 
co mógł teraz uczynić dla tego złamanego nieszczęściem człowieka, który tak 
szczególne zajął miejsce w jego sercu od chwili, gdy dał mu odczuć gorycz i 
ciężar 
odpowiedzialności, to nie pozwolić mu na ponowną ucieczkę i z pierwszym świtem 
sprowadzić pomoc. Dlatego nie wolno mu było zasnąć.
Niemniej jednak powoli zaczął zapadać w półsen, gdy nagle poderwał go już nie 
szept, 
lecz żałosna skarga zduszona ramieniem.
— Siostro... Siostro moja... Wybacz mi słabość, mój grzech śmiertelny — mnie, 
który 
zgotowałem ci śmierć! — A po dłuższej chwili jęknął: -Hunydd była jak ty, równie 
ciepła i ufna w moich ramionach... Po sześciu miesiącach postu nagle taki 
straszliwy 
głód — nie mogłem tego znieść, ciała i duszy w ogniu!
Yves leżał jak skamieniały, przywierając do niego całym ciałem, niezdolny 
poruszyć 
się, niezdolny zamknąć na to uszu.
— Nie, nie możesz mi wybaczyć! Nie wolno mi o to prosić! Niech ziemia mnie 
pochłonie i niech odejdę od zmysłów... Nikczemny, słaby, niegodny.
Znowu cisza, jeszcze dłuższa. Brat Eliasz wciąż spał i z głębi swojej udręczonej 
istoty 
krzyczał teraz głosem, w którym bezlitośnie dźwięczało ostre jak nóż 
przypomnienie. 
Śnił i skręcał się z bólu. Nigdy tak dojmująco nie doświadczał Yves podobnego 
przestrachu, ani równie gwałtownego współczucia.
— Przylgnęła do mnie... nie bała się ze mną niczego! Boże miłosierny, jestem 
mężczyzną z krwi i kości, trawionym cielesną żądzą! -wykrzyknął brat Eliasz 
strasznym głosem. - Lecz nie żyje, ona, która mi zaufała...
ROZDZIAŁ ÓSMY 
Brat Cadfael zaraz po komplecie poszedł zajrzeć do brata Eliasza, prowadząc ze 
sobą młodego braciszka, który miał zmienić Yvesa, czuwającego u łoża chorego. 
Zastali drzwi otwarte na oścież, a w pokoju ani żywej duszy; w pustym łóżku 
kłębiły 
się zmięte prześcieradła.
Rzecz jasna, mogły istnieć imię wytłumaczenia prócz tego, które natychmiast się 
nasuwało, jednakowoż brat Cadfael rzucił się z powrotem prosto do drzwi, w 
nadziei 
natrafienia na ślady, które wchodząc przeoczył. Dziedziniec co prawda z końcem 
komplety pokrył się siatką niezliczonych odcisków stóp, które zresztą padający 
śnieg 
poczynał już zacierać, niemniej jednak wciąż jeszcze można było odczytać na nim 
niewyraźny trop, wiodący do furtki. Do tego chłopiec również zniknął! Co takiego 
mogło wydarzyć się w szpitali-ku? Co wyrwało Eliasza z apatii i skłoniło do 
podjęcia 
równie niedorzecznego i ryzykownego kroku? Nie ulegało wątpliwości, że -jeśli w 
jego chorym umyśle zrodził się jakiś szalony pomysł - ktoś taki jak mały 
chłopiec nie 
byłby w stanie go powstrzymać, przy tym można było przypuszczać, że duma nie 
pozwoliłaby Yvesovi porzucić kogoś, nad kim podjął się opieki. Cadfael zaczynał 
coraz lepiej poznawać chłopca.
— Pędź do sali audiencyjnej — nakazał braciszkowi — opowiedz Hugonowi 
Beringarowi, co tu się wydarzyło, i sprawdź, czy przypadkiem nie kręcą się 
gdzieś w 
pobliżu. Ja zawiadomię przeora Leonarda i poproszę, by kazał dokładnie 
przetrząsnąć 
wszystkie budynki klasztorne.
Leonard wielce się strapił hiobową wieścią i natychmiast wysłał zakonników na 
poszukiwania, obejmujące nawet budynki gospodarcze, stajnię i stodołę. Hugo 
Beringa r pojawił się odziany w płaszcz i wysokie buty, z miną, która wskazywała 
na 
to, że spodziewa się najgorszego, i beształ każdego, kto mu się tylko nawinął. 
Całe 
przedsięwzięcie, któremu patronował zarówno świecki, jak i kościelny autorytet, 
przeprowadzono niezwykle szybko i sprawnie — niestety, bez rezultatu.
- To wyłącznie moja wina - oskarżał się brat Cadfael. -Złożyłem odpowiedzialność 
za 
tego nieszczęśnika w ręce biednego, ledwo odrosłego od ziemi dziecka. Powinienem 
był wykazać więcej rozsądku. Chociaż Bóg mi świadkiem, że nie pojmuję, jak 
doszło 
do tego wypadku. A jednak nie miałem prawa wystawiać żadnego z nich na 
najmniejszą bodaj próbę. A teraz, przez moją głupotę, straciliśmy ich obu, parę 
najbardziej bezradnych istot, jakie można sobie wyobrazić, których mieliśmy 
obowiązek strzec jak oka w głowie. Hugo wydawał już polecenia swoim ludziom. - 
Jeden do Ludlow, pod bramę; albo już tamtędy przechodzili, albo też uda się ich 
zatrzymać, gdy nadejdą. A ty pojedziesz do zamku, skrzykniesz dziesięciu zuchów 
i 
poczekasz z nimi u wrót, aż do mego przybycia. Obudź Dina-na, niech też się 
ruszy, w 
końcu chodzi o syna człowieka, którego z pewnością znał, nie mówiąc już o tym, 
że 
już niedługo może mu zacząć zależeć na kontaktach z jego wujem. Nie zaryzykuję 
wysyłania ludzi w to piekło dalej niż na milę — a i to przynajmniej parami — nie 
spodziewam się jednak, żeby nasza dwójka zawędrowała w bardzo odległe rejony. -
Odwrócił się gwałtownie do Cadfaela i wymierzył mu w plecy solidnego 
szturchańca. 
— A ty, serce moje, przestań pleść głupstwa! Pacjent wyglądał na spokojnego i 
potulnego, a chłopca trzeba było czymś zająć; i doskonale wiesz, że każdy z 
czystym 
sumieniem powierzyłby mu to zadanie. Nie możesz się obwiniać za ich zniknięcie. 
Nie 
próbuj uzurpować sobie prawa do ferowania wyroków, które należne jest Bogu 
jedynie; jego rzeczą jest potępiać bądź pochwalać, a człowiek nie powinien 
okazywać 
zbytniej zuchwałości. Skończmy na tym i zabierzmy się za poszukiwania naszych 
zabłąkanych owieczek. Pamiętaj jednak — i to samo będę powtarzał załodze w 
Ludlow - nie oddalajcie się od domu dalej niż na godzinę drogi, trzymajcie się 
razem i 
wracajcie na umówioną porę. Nie życzę sobie już tej nocy żadnych kłopotów. A o 
świcie, o ile wcześniej ich nie znajdziemy, rozpoczniemy prawdziwe łowy.
Postępując podług tych instrukcji, kolejno wyruszali w zawieję po dwie osoby i 
targany niepokojem Cadfael z niejaką ulgą zdał sobie sprawę z tego, że 
poszukiwanych również jest dwoje. Samotny człowiek o wiele prędzej się załamie, 
zrezygnuje z walki z zimnem i umrze, niż taki, który ma kogoś, kto go wesprze, 
kto go 
podtrzyma i ze swojej strony też wyzwoli poczucie odpowiedzialności za wspólne 
ocalenie. W sytuacji krytycznej obecność drugiego człowieka jest największym 
możliwym błogosławieństwem.
Mnich wziął sobie do serca szorstkie napomnienie, którego udzielił mu Hugo, i to 
również natchnęło go pewną otuchą. W każdym razie zbyt łatwo przychodzi 
człowiekowi, który nie bez racji niepokoi się o los drogiej mu osoby, popadanie 
w 
egzaltację nad swoimi obowiązkami opiekuna i przypisywanie sobie ni mniej ni 
więcej 
tylko roli Boga. Śmiertelny, ' który oskarża się o to, że nie jest nieomylny, 
bluźni, 
gdyż rości sobie pretensje do czegoś, co jest atrybutem bóstwa. No cóż — 
pomyślał 
Cadfael, zawsze skory czegoś się nauczyć — trochę to może pokrętny argument, ale 
może się przydać w swoim czasie. Warto go zapamiętać!
Potykając się parł naprzód przez białą lodowatą substancję, unoszącą się w 
powietrzu, 
zalepiającą oczy jemu i młodemu, krępemu nowicjuszowi, z którym przemierzali 
tereny na północ od rzeki Corve - i wiedział, że podobnie jak reszta, traci 
tylko czas. 
Równie dobrze mogliby szukać igły w stogu siana; padający bez ustanku śnieg 
pokrył 
wszystko jednolitym białym całunem.
Jako też i wszyscy powrócili do Bromfield z niczym, strwoniwszy wyznaczony im 
czas na miotaniu się na oślep, i przeświadczeni, że sprawa jest beznadziejna. 
Brat 
furtian umieścił pod łukiem bramy świeże smołowe pochodnie, żeby poszukiwacze 
mogli się kierować zbawczym światłem w drodze do domu, i od czasu do czasu 
uderzał w dzwony. Z zamieci wyłaniały się jedna po drugiej przygarbione, 
oblepione 
śniegiem postacie. Brat Cadfael udał się kolejno na jutrznię i laudę i dopiero 
ułożył się 
do snu. Nie powinno się naruszać reguły zakonnej, nawet jeśli chodziłoby o 
ratowanie 
od śmierci niewinnych istot. Zresztą przed świtem nie było w ludzkiej mocy 
dokonać 
czegokolwiek. Bóg jednak bez wątpienia wiedział, gdzie odnaleźć zaginionych, i 
nadszedł czas, by polecić się jego miłosierdziu i pogodzić ze znikomością 
ludzkich 
wysiłków.
Wstał równo z dzwonami na prymę i razem z innymi zagłębił się w zimowy mrok, 
spiesząc do chłodnej kaplicy. Śnieg jak zwykle ustał z nadejściem pierwszych 
zwiastunów nowego dnia i - choć nie świtało jeszcze - biała, niepokalana 
powierzchnia rozsiewała dziwną, nieziemską poświatę. Po mszy Cadfael samotnie 
pobrnął przez zaspy do bramy. Wokół niego rozpościerała się biała pustka, 
poszarpana 
posępnymi cieniami budynków i murów; jednak pod sklepieniem bramy wciąż płonęły 
światła pochodni, rzucając ciepły, czerwony poblask na furtę i rozpraszając 
ciemności 
po drugiej stronie. Kiedy Cadfael się zbliżył, furtian właśnie skończył 
wymieniać 
smolne szczapy. Aby to zrobić, musiał najpierw przejść przez furtkę i dojść do 
końca 
sklepionego korytarza, a teraz wracał - i nim ponownie zamknął za sobą drzwi, 
zatrzymał się na moment, by przed progiem stróżówki otrząsnąć śnieg z butów.
Zdarzyło się zatem tak, że gdy zwrócony był w stronę podwórza, Cadfael, 
przeciwnie, 
skierowany był twarzą ku stronie zewnętrznej, i w związku z tym jedynie ten 
ostatni 
zaobserwował mającą się właśnie rozegrać scenę.
Furta w bramie była wysoka — dostatecznie, aby zmieścił się w niej człowiek na 
koniu - a furtian, mały i chudy braciszek, schylił się, żeby otrzepać habit. Za 
nim, w 
niewielkiej odległości, z mgły wyłoniły się dwie twarze, oświetlone zrazu 
drgającym 
światłem pochodni, a potem całkiem już wyraźne. Ich niespodziewane pojawienie, a 
także wyjątkowe piękno zaparło na moment Cadfaelowi dech w piersiach, jak gdyby 
to cud sprawił, że zmaterializowali się w powietrzu. Nie byli to jednak goście z 
niebios, lecz ludzie z krwi i kości.
Kaptur opadał na plecy dziewczyny i czerwonawe światło igrało wśród bezładnej 
burzy czarnych włosów, na jej wysokim, jasnym czole i dumnie uniesionych 
brwiach, 
pod którymi błyszczały wielkie, ciemne oczy, zbyt pełne życia, aby można 
określić je 
jako czarne. Miała na sobie zwyczajną wiejską odzież, ale sposobu, w jaki 
trzymała 
głowę, i powagi spojrzenia pozazdrościć mogłaby jej królowa. Obserwując miękką 
linię łączącą kości policzkowe z zarysem pełnych ust i zdecydowanym podbródkiem, 
Cadfael w wyobraźni przesunął dłonią od brwi do szyi i poczuł ciarki w 
koniuszkach 
palców, niegdyś nawykłych do podobnych pieszczot. Zadrżał na to odległe 
wspomnienie.
Zza lewego ramienia nieznajomej wyglądała druga twarz. Dziewczyna była wysoka, 
ale stojący za nią mężczyzna znacznie nad nią górował i nachylał się opiekuńczo, 
zbliżywszy policzek do jej lic. Długa, szczupła, szerokobrewa twarz, o szablasto 
zakrzywionym nosie, śmiałym łuku ust i nieco wyłupiastych, nie znających strachu 
oczach jastrzębia. Nie nosił nakrycia głowy, chronionej jedynie gęstą czupryną 
kruczoczarnych włosów, kłębiących się na skroniach i grubą, lśniącą czapą 
okalających czaszkę. Imaginacja Cadfaela domalowała tej twarzy krótką brodę i 
długie 
wąsy zwisające nad niecierpliwie wygiętymi wargami. Takie właśnie oblicza 
widywał 
u dumnych, zakutych w kolczugi Syryjczyków, szarżujących pod Antiochią. Tak samo 
ciemne i o ciosanych rysach, jak rzeźba z brązu. Tajemniczy mężczyzna był jednak 
gładko wygolony na normandzką modłę, krótko ostrzyżony i odziany w szorstki 
samodział o nieokreślonym kolorze.
Zdarzają się tacy ludzie - boskie błyskawice, wybrańcy czy też może 
nieszczęśliwcy, 
urodzeni w świecie, do którego nie należą; święci albo uczeni, którzy osiągnęli 
wiek 
męski nie rozpoznani, pilnując świń na leśnych pastwiskach; nieprawi synowie 
wojowników książęcej krwi lub najmłodsi z rodu, dla których nie wystarczyło 
dziedzictwa, wysyłani na świeżo obsiane pole, by odstraszać wrony. I odwrotnie — 
czasem w królewskich pałacach rodzą się istoty o umysłach niewolników i, choć to 
sprzeczne z rozsądkiem, dochodzą do władzy, panując nad ludźmi tysiące razy 
więcej 
wartymi od nich samych.
Ale ternu, który się tu pojawił, nie była pisana klęska. Wystarczyło pochwycić 
ostry 
błysk czarnorzęsych, złotych oczu, aby upewnić się, że wypalą drogę przed ich 
właścicielem, dokądkolwiek by nie dążył.
Wszystko to przemknęło Cadfaelowi przez głowę w tym krótkim momencie, gdy 
furtian strzepywał śnieg przylepiony do jego habitu. W chwilę później był już 
wewnątrz i zatrzasnął za sobą furtę - tuż przed nosem młodych, zamierzających 
najwidoczniej prosić o wpuszczenie.
Brat Cadfael zamknął oczy, otworzył je jakby z nadzieją i zacisnął powtórnie, 
oślepiony wspomnieniem, które właściwie mogło być tylko iluzją. W przyćmionym 
świetle świtu, w mroźnej mgle i kłamliwym, rozedrganym blasku pochodni, zmęczone 
oczy łacno mogły dać się omamić.
Nie zdążył jednak wyżłobić w śniegu śladu więcej niż trzech kroków, furtian zaś 
dopiero doszedł do drzwi stróżówki, kiedy rozległ się dźwięk dzwonka.
Furtian odwrócił się zaskoczony. Początkowo całkowicie zaabsorbowany wspinaniem 
się ku kinkietom, w których umieszczał pochodnie, potem zaś spiesząc z powrotem 
do 
schronienia, nie zauważył nic niezwykłego w panujących wokół ciemnościach. 
Tajemnicza para — zakładając, że istniała naprawdę! — wstąpiła w krąg światła, 
dopiero gdy odwrócił się tyłem. Bezradnie wzniósł w górę ramiona i po-brnął 
przez 
śnieg z powrotem, żeby otworzyć małe okienko w bramie i zobaczyć, kto stoi na 
zewnątrz. To, co ujrzał, bez wątpienia zadziwiło go jeszcze bardziej, a 
równocześnie 
sprowokowało do natychmiastowego działania. Zaskrzypiała zasuwa i wysoka furta 
uchyliła się z wolna.
A za furtą stała ona - wysoka, spokojna i dumna, odziana w zbyt obszerną suknię 
ze 
spłowiałego, brązowego samodziału i prosty, krótki płaszcz; postrzępiony kaptur 
opadał na plecy i pęk ciemnych włosów sypał się na jej ramiona. Siarczysty mróz 
przywołał na jej policzki delikatny rumieniec, reszta twarzy była kremowobiała i 
gładka jak kość słoniowa.
- Czy pozwolicie mi wejść? Użyczycie schronienia? -spytała głosem niezwykle 
łagodnym i prawie pokornym, lecz ze spokojem i niezachwianą pewnością siebie. - 
Jestem tu sama, wydana na pastwę mrozu, nieszczęścia i okropności wojny. 
Słyszałam, że mnie poszukujecie. Nazywam się Er-mina Hugonin.
Kiedy furtian wprowadził ją z szacunkiem do swej stróżówki i pospieszył 
powiadomić 
przeora Leonarda i Hugona Beringara o niespodzianym przybyciu zaginionej damy, 
brat Cadfael nie tracił czasu: czym prędzej wyśliznął się na drogę i bystro 
rozejrzał po 
całej okolicy. Ani żywej duszy. Za to mnóstwo zasp, krzaków i załomów, z których 
każdy z powodzeniem mógł posłużyć za schronienie młodemu i zwinnemu 
człowiekowi; chyba że jastrząb rzeczywiście rozwinął skrzydła i odleciał. Nieco 
więcej zdradzić mógłby śnieg -lecz kilku wcześnie wstających pasterzy owiec 
zdążyło 
już przemaszerować tam i z powrotem przed bramą i w labiryncie ich śladów któż 
byłby w stanie odnaleźć te właściwe? W pewnym sensie dziewczyna powiedziała 
prawdę: weszła tu sama. Lecz do bramy zbliżyło się dwoje, choć tylko jedno 
sięgnęło 
do dzwonka.
Z jakiej przyczyny mężczyzna, który przyprowadził zagubione dziewczę w 
bezpieczne 
miejsce, nie chciał ukazać swej twarzy? I dlaczego - zastanowił się Cadfael - 
jedyny 
człowiek, który świadomy był tego oszustwa,- miałby zachować swoje odkrycie dla 
siebie? Z drugiej strony jednak, póki nie poznał wszystkich okoliczności, 
dlaczego 
miał je zdradzić? Najpierw wysłuchajmy, co ma do powiedzenia nasza dama - i 
weźmy to pod uwagę.
W zamyśleniu skierował się do stróżówki, gdzie furtian zdążył już rozpalić ogień 
i 
usadowić przed nim nieoczekiwanego gościa. Siedziała w skupieniu i ciszy, a znad 
jej 
mokrych butów i spódnic zaczynała unosić się delikatna mgiełka pary.
- Czy ty również należysz do tego zakonu? - spytała, podnosząc ciemne oczy i 
przyglądając się mu uważnie.
- Nie, jestem mnichem ze Shrewsbury. Przybyłem tu, aby pielęgnować leżącego tu 
chorego brata.
Zastanawiał się, czy doszła do niej jakaś wiadomość o losie brata Eliasza, 
dziewczyna 
jednak nie zdradzała żadnego poruszenia; na razie więc nie ujawnił imienia 
mnicha. 
Najpierw pozwoli jej opowiedzieć swoją wersję - zanim przybędą tu Hugo i przeor 
- a 
wtedy może będzie wiedział, na czym może się oprzeć.
- Czy wiesz, jak usilnie poszukiwano cię, pani, po twojej ucieczce z Worcester? 
Hugo 
Beringar, zastępca szeryfa stanu, przybył tu, do Bromfield, częściowo z twojego 
powodu.
- Słyszałam o tym - odparła - od leśnika, który udzielił mi pomocy. Powiedziano 
mi 
również, że jest tu u was mój brat. A teraz, kiedy wreszcie udało mi się tu 
dotrzeć, 
dowiaduję się, że przepadł znowu i wasi ludzie szukali go przez pół nocy. Mówi o 
tym 
cała okolica. Obawiam się, że zrobiliście kiepską zamianę - dodała z nagłą 
goryczą - 
zyskując mnie i tracąc Yvesa. Bo to ja jestem przyczyną całego zamieszania.
- Widziałem twego brata, pani, bezpiecznego i w znakomitym zdrowiu - ozwał się 
Cadfael z mocą - nie dalej niż podczas wczorajszej komplety. Nie ma powodu 
wątpić, 
że odnajdziemy go znowu, nie mógł bowiem zajść daleko. Ludzie szeryfa z Ludlow z 
pewnością otrzymali już rozkazy i lada chwila wyruszą na poszukiwania. Podobnie 
uczyni Hugo Beringar - gdy tylko upewni się, że jesteś bezpieczna, i usłyszy 
twoją 
historię.
Hugo stanął właśnie w drzwiach, a kilku braciszków w pośpiechu wymiatało ścieżkę 
wśród zasp, żeby dziewczyna mogła bez trudu przejść do pokojów gościnnych. 
Przeor 
Leonard sam zaprowadził ją do ciepłej jadalni, a potem usadowił przy kominku. 
Sumitował się bardzo, że na miejscu nie było żadnej kobiety, która mogłaby 
użyczyć 
przybyłej suchego ubrania.
- Postaram się temu zaradzić - obiecał Beringar. - W gospodarstwie Josce'a de 
Dinan 
jest sporo kobiet i myślę, że bez trudu uda mi się uzyskać potrzebną odzież. 
Jednakowoż już teraz musisz zdjąć te mokre suknie, nawet jeśli na razie możemy 
zaproponować ci tylko habit i sandały. Chyba że masz ze sobą coś oprócz tych 
zgrzebnych spódnic?
- Wszystko, co miałam, oddałam w zamian za te zgrzebne spódnice - odparła z 
godnością - i w podzięce za gościnę, którą ofiarowano mi, nie oczekując nagrody. 
Ale 
mam jeszcze trochę pieniędzy. Mogę zapłacić za ubranie.
Opuścili ją, by mogła się przebrać, dostarczywszy jej uprzednio habit i buty 
jednego z 
nowicjuszy. Kiedy otworzyła drzwi i dała im znak, że mogą wejść, uczyniła to z 
gracją 
księżnej przyjmującej gości. Rozpuszczone, dobrze rozczesane włosy schły, wijąc 
się 
w pierścionki na jej ramionach, i okalały jej drobną twarz, ciężkie i lśniące. 
Odziana w 
czarny habit i ciasno przewiązana w talii, powróciła na swoje krzesło i 
wpatrzyła się w 
nich jasnym spojrzeniem -najpiękniejszy nowicjusz, jakiego kiedykolwiek gościło 
Bromfield. Mokre ubrania rozpostarte były na ławeczce przed kominkiem.
- Panie - zaczęła - i ojcze przeorze! Postawmy sprawę jasno: stałam się dla was 
i dla 
wielu innych przyczyną ogromnych kłopotów i kosztów i zdaję sobie z tego sprawę. 
Nie było to zamierzone, ale wina leży po mojej stronie. Teraz, gdy przybyłam 
próbować naprawić, co się jeszcze da, dowiaduję się, że mój brat, przebywający 
tu w 
bezpiecznym miejscu, a do którego miałam nadzieję dołączyć, opuścił klasztor 
zeszłej 
nocy i zniknął znowu. Zdarzenie owo dodatkowo obarcza moje sumienie i przyczynia 
mi jeszcze większego bólu. Jeśli w jakiś sposób mogłabym okazać się pomocną w 
poszukiwaniach...
— Jest tylko jedna rzecz, w której mogłabyś być nam wszystkim pomocna - oznajmił 
Hugo stanowczo - i zdjąć nam z głowy chociaż jeden kłopot. Po prostu pozostać na 
miejscu, nie wychylając nosa spoza tych ścian, dopóki nie odnajdziemy i nie 
przyprowadzimy twego brata. Będziemy wówczas pewni, że przynajmniej ty jesteś 
bezpieczna i nigdzie nam nie zginiesz.
- Nie zachwyca mnie taki projekt, ale uczynię, jak każesz. W tej sytuacji - 
dodała, 
wysuwając podbródek.
— Oprócz tego są rzeczy, których chciałbym się od ciebie dowiedzieć teraz, w 
skrócie, szczegóły zostawiając na później. Nie jesteście jedynym powodem, dla 
którego przybyłem w te strony. Do moich obowiązków należy również czuwanie nad 
spokojem w królewskich włościach, a sama wiesz najlepiej, jak zagrożony jest on 
w 
tej okolicy. Yves opowiedział nam o tym, jak zostawiłaś go z siostrą Hilarią w 
Cleeton 
i posłałaś po Evrarda Boterela, aby przybył i zabrał cię do swej posiadłości w 
Callowleas. Kiedy zobaczyliśmy, co pozostało z jego zamku, udaliśmy się do 
Ledwyche, aby cię szukać - i dowiedzieliśmy się od Boterela, że dotarłaś tam 
wraz z 
nim, lecz wymknęłaś się, gdy leżał w gorączce od ran otrzymanych w walce, i 
pojechałaś na poszukiwanie swoich towarzyszy. Nieszczęście, które spotkało 
Callowleas, równie dobrze mogło spaść na każde inne miejsce, nic dziwnego więc, 
że 
targał tobą szalony niepokój.
Siedziała, przygryzając dolną wargę i wpatrując się w niego nieruchomym 
spojrzeniem spod ściągniętych brwi.
- Skoro Evrard zwierzył się wam już ze wszystkiego, nie pozostaje mi nic innego, 
jak 
potwierdzić jego słowa. Mam nadzieję, iż wrócił już do zdrowia? Tak, bałam się o 
nich. Przyznacie chyba, że nie bez powodu.
- Lecz cóż się z tobą działo? Boterel opowiedział nam, że nie powróciłaś i że od 
czasu, gdy odzyskał zmysły i uświadomił sobie twoje zniknięcie, szukał cię bez 
wytchnienia. Szaleństwem było przedsiębrać samotnie taką wyprawę.
Niespodzianie usta jej wykrzywił gorzki uśmiech. Przyznała się już do błędu.
- Tak, nie wątpię, że poruszył niebo i ziemię, by mnie odnaleźć. Teraz będzie 
można 
go uspokoić. Nie, nie dotar łam do Cleeton. Nie znam tamtych dróg, a to był 
środek 
nocy; potem przyszedł śnieg... W ciemności zgubiłam się zupełnie, wreszcie koń 
mój 
upadł i okulał. Na szczęście znalazł mnie leśnik i wraz z żoną otoczyli mnie 
opieką, za 
co wdzięczna im będę do końca swoich dni. Zwierzyłam im się ze swego strachu o 
Yvesa; leśnik obiecał, że pośle do Cleeton zasięgnąć o nim wies'ci, i tak też 
uczynił. 
Dowiedziałam się wtedy o zniszczeniu sadyby nieszczęsnego Johna następnej nocy 
po 
napaści na Callowleas i o tym, że Yves przepadł jeszcze wcześniej - tej samej 
doby, 
gdy popełniłam swój największy błąd i szaleństwo.
Wyznając swoją winę, uniosła dumnie głowę i wyprostowała szczupłe plecy; nikt z 
obecnych nie odważyłby się ani zawtórować jej samooskarżeniu, ani próbować mu 
zaprzeczyć.
- Dzięki Bogu, John i jego rodzina uszli z życiem. A jeśli chodzi o straty, 
jakie 
ponieśli, postaram sieje im wynagrodzić. Jedna wszakże wiadomość z Cleeton 
przyniosła mi niejaką ulgę — ciągnęła i rysy jej złagodniały nagle. — Doniesiono 
mi 
bowiem, że siostra Hilaria opuściła owo nieszczęsne miejsce długo przed 
przybyciem 
najeźdźców, gdyż zacny mnich z Pershore powrócił i zabrał ją ze sobą.
Nie zwróciła uwagi na pełną napięcia ciszę, jaka zapanowała po jej oświadczeniu 
- tak 
radowała się tą jedyną pociechą. Oto choć jedna niewinna dusza ocalała z pogromu 
spowodowanego jej lekkomyślną eskapadą.
— Cały czas, gdy mieszkałam w domostwie leśnika, usiłowaliśmy dowiedzieć się 
czegoś o Yvesie - jakże bowiem mogłabym podjąć jakiekolwiek działanie, póki nie 
znałam jego losu? I dopiero wczoraj rano przyszła wieść, że znajduje się 
bezpieczny w 
waszym klasztorze. Przybyłam więc.
— Akurat na czas — przyznał Hugo — żeby dowiedzieć się, że zaginął znowu. Cóż, 
mam nadzieję, że nie na długo; a je śli teraz opuszczę cię, pani, cokolwiek 
bezceremonialnie, to po to, aby go odnaleźć.
- Przybyłaś tu sama? - wtrącił Cadfael łagodnie.
Gwałtownie szarpnęła głowę w jego kierunku i obrzuciła go badawczym spojrzeniem; 
twarz jej jednak pozostała spokojna i pełna rezerwy.
- Drogę pokazał mi Robert - syn leśnika.
— Moim zadaniem — odezwał się znów Hugo — jest również zająć się sprawą tych 
rabusiów, którzy mają swą siedzibę gdzieś wśród wzgórz. Oni to spalili 
Callowleas i 
posiadłość Druela. Zabiorę ze sobą najlepszych ludzi i w razie konieczności 
wypalę 
każdą piędź okolicznych ziem. Najpierw jednak musimy znaleźć dwóch zaginionych.
Podniósł się energicznym ruchem; uniósł brwi i znaczącym gestem czarnej głowy 
nakazał Cadfaelowi razem z nim opuścić komnatę.
- Z tego, co widzę, dziewczyna nie ma pojęcia o tym, co spotkało siostrę Hilarię 
i 
brata Eliasza. Zebrałem już swoich ludzi, a także podwładnych Dinana i mam zbyt 
mało czasu, żeby łamać sobie głowę nad tym, jakby tu w delikatny sposób 
przekazać 
nieprzyjemne wiadomości. Zostań z nią, Cad-faelu, musimy mieć pewność, że znów 
się nam nie wymknie. I powiedz jej! Powinna o tym usłyszeć. Im więcej prawdy 
poznamy, tym szybciej uda mi się zniszczyć gniazdo tych diabłów - i powrócić na 
święta do Alinę i mojego synka.
Była głodna, a —jak osądził Cadfael — miała zdrowy apetyt bez względu na 
okoliczności. Tylko dzięki niespotykanej aktywności była smukła jak młoda łania. 
Jadła z przyjemnością, chociaż na twarzy jej malowała się ostrożność i 
nadzwyczajne 
skupienie. Cadfael nie przerywał jej, póki nie skończyła z westchnieniem czysto 
fizycznego zadowolenia. Ale jej brwi były nadal ściągnięte, a oczy spoglądały 
raczej 
do wewnątrz niż na zewnątrz. Nagle utkwiła w nim ostry wzrok.
- To ty odnalazłeś Yvesa i przyprowadziłeś go tutaj? Tak twierdził ojciec 
przeor.
— Przypadkiem tak się stało — odparł Cadfael lekceważąco.
— Niezupełnie przypadkiem. Wyruszyłeś specjalnie, aby go odnaleźć. — To 
podnosiło go w jej oczach, tchnących teraz ciepłem. - W jakim był stanie? Bardzo 
zmarznięty i wynędzniały?
- Okazał się dżentelmenem w każdym calu, nadzwyczaj opanowanym. I on, podobnie 
jak ty, miał okazję przekonać się, że prości, wiejscy ludzie mogą być gościnni i 
przyjaźni, nie oczekując na nagrodę.
— I od tego czasu oboje szukaliście mnie! Podczas gdy ja tropiłam jego ślady! O, 
Boże! -szepnęła cicho, z pełną przerażenia czcią. -Ja rozpętałam to wszystko. 
Taka 
pomyłka! Nie znałam nawet siebie. Teraz jestem zupełnie inną kobietą.
— Czy nadal trwasz w zamiarze poślubienia Evrarda Bo-terela? -spytał Cadfael 
rzeczowo.
- Nie - odparła po prostu. - To skończone. Myślałam, że go kocham. Tak myślałam! 
Lecz to była dziecinna igraszka, a rzeczywistością jest sroga zima. I te 
drapieżne ptaki, 
gnieżdżące się gdzieś w górach są prawdziwe, i śmierć jest prawdziwa, i czyha na 
każdym kroku; swoim szaleństwem naraziłam własnego brata na niebezpieczeństwo, a 
teraz wiem, że Yves stokroć jest mi droższy niż Evrard. Ale nie powtarzajcie mu 
tego 
- zastrzegła - kiedy wróci. I bez tego jest dostatecznie próżny. To on 
opowiedział wam 
o moim postępku?
- Tak. I o tym, jak próbował za tobą gonić i sam zgubił drogę, i znalazł 
schronienie w 
chacie na porębie, gdzie go odnalazłem.
- Czy ma do mnie żal? - szepnęła.
- A co ty byś czuła na jego miejscu?
- Wydaje mi się, że to zdarzyło się tak dawno - zaczęła z pewnym zdziwieniem — i 
że tak bardzo się już zmieniłam. Jak to możliwe: wyrządziłam tyle zła, a wcale 
tego 
nie zamierzałam. Wdzięczna jestem Bogu, że przynajmniej ten dobry brat z 
Pershore - 
jakżeż żałuję, że go nie usłuchałam! -wrócił po nas i zabrał ze sobą siostrę 
Hilarię. Czy 
gościli tu jeszcze, gdy przybyłeś z Shrewsbury? Czy siostra wyruszyła dalej, czy 
zawróciła do Worcester?
Zadała to - proste dla niej - pytanie, zanim zdążył się przygotować; zapadła 
ciężka, 
męcząca cisza. Ermina była szybka. Tych kilka sekund, których potrzebował, żeby 
zebrać myśli, trwało zbyt długo. Zesztywniała i wpatrzyła się w niego bystro.
- O czym nie wiem?
Nie miał innego wyjścia, jak powiedzieć jej całą prawdę.
- O czymś, czego wysłuchasz z bólem, a i ja mówić będę z przykrością— odparł. —
Tej samej nocy, której ludzie o wilczych sercach spustoszyli dom Druela, napadli 
również na pobliską wioskę, leżącą ledwo dwie mile od Ludlow. Kiedy wracali w 
swoje leże, najprawdopodobniej natknęli się, okropnym zbiegiem okoliczności, na 
tych dwoje, o których pytasz. Opuścili oni sadybę Druela wieczorem, potem 
przyszła 
okrutna, wietrzna i śnieżna noc. Być może zboczyli z drogi. Być może próbowali 
znaleźć jakieś schronienie, żeby przeczekać najgorsze. Wtedy wpadli w ręce 
złodziei i 
morderców.
Jej twarz była jak z kamienia. Zaciskała rozpaczliwie ręce na poręczach krzesła, 
aż 
zbielały jej kostki. Ale jej głos nie zadrżał, gdy zapytała:
- Nie żyją?
— Brat Eliasz był o krok od śmierci, gdy go tu przyniesiono. Twój brat opiekował 
się 
nim zeszłej nocy i z niewiado mej przyczyny obaj wyruszyli w śnieżną zawieruchę. 
Siostrę Hilarię znaleziono martwą.
Nie wydała żadnego dźwięku — nie było łez, krzyku, protestu. Siedziała, dławiąc 
w 
sobie żal, poczucie winy i bezsilnej wściekłości, nie okazując żadnego z tych 
uczuć. 
Po dłuższej chwili zapytała dziwnie niskim głosem:
- Gdzie ona jest?
— Tu, w kościele, złożona w trumnie w oczekiwaniu na pochówek. Straszliwy mróz 
uniemożliwia wykopanie grobu, poza tym być może siostry z Worcester będą chciały 
zabrać ją do siebie, gdy drogi staną się już przejezdne. Do tego czasu ojciec 
przeor 
wyznaczy jej grobowiec w kaplicy.
- Opowiedz mi - nalegała Ermina spokojnie - o wszystkim, co jej się przydarzyło. 
Lepiej znać prawdę, niż snuć domysły.
W prostych i jasnych słowach opisał okoliczności tej śmierci. Kiedy skończył, 
poprosiła:
— Zabierz mnie do niej. Chciałabym się z nią pożegnać.
Nie odzywając się ani słowem, bez wahania wstał i poprowadził. Z wdzięcznością 
przyjęła jego gotowość; wiedziała, że wynika ona z sympatii. Nie cofnie się, nie 
będzie uciekać przed tym, co jest jej obowiązkiem.
Siostra Hilaria leżała w nowej trumnie, wykonanej w klasztornym warsztacie. W 
kaplicy było niemal tak zimno jak na zewnątrz, i pięknego ciała nie zdążyła 
zeszpecić 
żadna skaza. Nie opuszczono jeszcze wieka. Ermina długo stała nieruchomo przy 
katafalku, a potem przykryła delikatną twarz białą, płócienną chusteczką.
— Tak bardzo ją kochałam — wyszeptała — i to ja stałam się przyczyną jej 
śmierci. 
To moje dzieło.
— Nic podobnego — obruszył się Cadfael. — Nie bierz na swoje sumienie więcej, 
niż jest to uzasadnione. Tego, co zawiniłaś, możesz żałować i wyznawać skruchę, 
nawet odpokutować dla spokoju duszy, ale nie rozgrzeszaj zbrodniarza z jego 
uczynku, ani nie uzurpuj sobie praw Boga -jedynego sędziego. Zrobił to człowiek, 
gwałciciel i morderca, i tylko on jest za to odpowiedzialny. Jakiekolwiek 
okoliczności 
rzuciły naszą siostrę na jego pastwę, o n miał władzę nad rękoma, które 
zamordowały 
ją i zniewoliły, on i nikt inny. I to na jego głowę spada krew.
Zadrżała po raz pierwszy, a kiedy usiłowała przemówić, głos odmówił jej 
posłuszeństwa: zmuszona była poczekać, zwalczyć wzruszenie.
- Lecz gdybym nie uparła się przy obłąkanym planie małżeństwa, gdybym zgodziła 
się iść za bratem Eliaszem prosto do Bromfield, żyłaby teraz...
- Czy możemy być tego pewni? Równie dobrze mogliście wszyscy wpaść w ich ręce. 
Dziecko, gdyby ludzie nie robili tak, jak robili przez ostatnie pięć wieków, 
wszystko 
oczywiście działoby się inaczej, ale czy na pewno lepiej? Nie ma żadnej korzyści 
w 
mówieniu „gdyby". W miejscu, gdzie się znaleźliśmy, zaczynamy na nowo, 
odpowiadamy tylko za popełnione zło i oddajemy Bogu prawe uczynki.
Ermina zaszlochała, nagle i niepowstrzymanie; nie chciała jednak, by widziano 
jej łzy. 
Odwróciła się od niego, drżąc uklękła przed ołtarzem i pozostała tam długo. Nie 
podszedł do niej, czekając cierpliwie, aż sama zechce powrócić. Kiedy się 
zbliżyła, jej 
oczy były suche, a twarz spokojna. Wyglądała na bardzo zmęczoną, a przy tym 
młodą 
i bezbronną.
- Chodźmy z powrotem do ognia - poradził Cadfael. -Tutaj możesz się przeziębić.
Poszła za nim potulnie, rada, że znów siądzie w cieple. Nie drżała już, oparła 
się 
wygodnie i przymknęła oczy, ale kiedy zrobił ruch, jakby chciał ją opuścić, 
szybko 
podniosła powieki.
- Bracie Cadfaelu, kiedy przysłano do was z Worcester, pytając o nas - czy były 
jakieś 
wieści o tym, że wuj d'An-gers przebywa w Anglii?
— Tak. Nie tylko w Anglii, ale dokładniej: w Gloucester, u boku cesarzowej.
Tego właśnie chciała się dowiedzieć, chociaż nie pytała wprost.
- Otwarcie i uczciwie poprosił o pozwolenie na wjazd na terytorium króla, aby 
móc 
was szukać, lecz odmówiono mu. Szeryf obiecał, że wyśle własnych ludzi, ale nie 
pozwoli wkroczyć tu nikomu z otoczenia cesarzowej.
— A gdyby jeden z nich znalazł się tutaj — szukając nas -i został ujęty? Jak 
potoczyłyby się jego losy?
- Zostałby zatrzymany jako jeniec wojenny. Obowiązkiem szeryfa jest skorzystać z 
każdej sposobności, przy której uszczupli zastępy wrogów króla. Na czym jej 
cesarska 
mość traci, na tym zyskuje król.
Dostrzegł jej pełne zwątpienia i niepokoju spojrzenie i uśmiechnął się.
— To obowiązek szeryfa. Nie mój. Nie widzę wrogów pomiędzy ludźmi honoru i 
obyczajnymi chrześcijanami. Moje zasady są trochę inne. Człowieka, który 
przybył, 
aby ocalić dzieci i odwieźć je do ich prawowitego opiekuna, nie oskarżam o nic.
Zesztywniała na moment na dźwięk słowa „dzieci", a po chwili, choć 
rozzłoszczona, 
wybuchnęła śmiechem; przyznając uczciwie, że ten właśnie odruch dowodził, jak 
bardzo była jeszcze dzieckiem.
- Więc nie zdradzisz takiego człowieka nawet przed swoim przyjacielem?
Cadfael usiadł naprzeciwko niej i umościł się wygodnie; wyglądało na to, że 
dziewczyna ma duży problem, i szczerze pragnął podzielić jej ciężar.
- Powiedziałem ci już: nie stoję po niczyjej stronie, a Hugo Beringar wcale nie 
żąda 
ode mnie, abym w każdej sprawie postępował jak on. Hugo ma swoje zadanie i ja 
mam swoje. Muszę jednak uprzedzić cię, że powszechnie wiado -'.'.-...
mo o obcym, który w Cleeton wypytywał o waszą trójkę. Ubrany jak wieśniak, 
powiadają, młody, wysoki i ciemny, z oczu i haczykowatego nosa podobny do 
jastrzębia, czarnowłosy i ciemnoskóry.
Słuchała uważnie, przygryzając dolną wargę, i każdy kolejno wymieniany szczegół 
pogłębiał rumieniec na jej policzkach.
— A pod płaszczem ukryty miał miecz — dodał Cadfael.
Siedziała, milcząc i usiłując zebrać myśli. Wyobraźnia podsunęła Cadfaelowi 
obraz tej 
drugiej twarzy, majaczącej w mdłym blasku pochodni przy bramie — a z pewnością 
dla Erminy wspomnienie tych rysów było jeszcze bardziej natarczywe. Przez chwilę 
miał wrażenie, że dziewczyna będzie się wykręcać, upierać, że jej opiekunem był 
tylko - jak twierdziła wcześniej - syn leśnika. Ale nagle pochyliła się i 
zaczęła mówić, 
gwałtownie i z zapałem.
- Powiem ci! Powiem, i nie wymagam żadnej obietnicy, bo wiem, że nie potrzebuję. 
Ty go nie wydasz. Mówiłam prawdę, znalazł mnie i otoczył opieką leśniczy wraz z 
żoną. Ale następnego dnia po moim przybyciu zjawił się młodzieniec, wypytując o 
grupę, jaką stanowiliśmy przed moją ucieczką. Pomimo mego przebrania poznał, kim 
jestem - i tak samo ja poznałam się na nim, bo nic nie mogło ukryć jego 
szlachetnej 
postawy. Biegle władał francuskim, lecz jego angielski nie był tak swobodny. 
Powiadomił mnie o powrocie mego wuja i o jego pobycie w Gloucester w świcie 
cesarzowej, i o tym, że został wysłany, aby nas odnaleźć i bezpiecznie wywieźć. 
Taka 
jest jego misja - i nic poza tym! - ale narażony jest na okropne 
niebezpieczeństwo, jeśli 
wpadnie w ręce szeryfa.
- Jak dotąd zdołał tego uniknąć - rzekł Cadfael łagodnie. — Równie dobrze może 
wymykać się nam aż do końca i zabrać cię razem z sobą do Gloucester.
- Ale nie bez Yvesa. Nigdzie nie ruszę się bez brata, on zdaje sobie z tego 
sprawę. 
Nie chciałam tu przychodzić, to on tego żądał. „Chcę mieć pewność — powiedział — 
że przynajmniej ty jesteś bezpieczna, a poszukiwaniami zajmę się sam". 
Usłuchałam 
go i zrobię wszystko, czego ode mnie oczekuje. Ale nie zniosę, jeśli z naszego 
powodu 
wpadnie w ręce króla i przyjdzie mu zgnić w więzieniu.
— Nie martw się na zapas — pocieszył ją Cadfael serdecznie. - Oczekuj 
najlepszego i 
zgodnie z tym postępuj, a resztę zostaw Bogu. Nie wymieniłaś imienia swego 
paladyna. - Nie znał go, ale jego twarz głęboko zapadła mu w pamięć.
Ermina była pełna właściwego młodości optymizmu. Żywo odczuwała żal, lecz tak 
samo nadzieję, radość, podziw dla bohaterów. Sama myśl ojej herosie podzwignęła 
ją 
z mroku winy i śmierci, promieniała, mówiąc o swym wybawcy.
— Nazywa się Olivier de Bretagne — takie imię nadano mu w jego kraju, ze względu 
na pochodzenie. Jako że przyszedł na świat w Syrii, tam też narodziła się jego 
matka, a 
ojcem był frankoński rycerz wyprawy krzyżowej z Anglii. Nawrócił się na wiarę 
swego ojca i ruszył do Jeruzalem dołączyć do jego ludzi; tam, sześć lat temu, 
oddał 
swe usługi memu wujowi. Jest jego ulubionym paladynem. Teraz, gdy przebył morze 
i 
stanął na angielskiej ziemi, komu innemu mógł wuj bardziej zaufać?
- Ale nie znając tutejszych warunków i mając trudności z językiem - zapytał 
Cadfael z 
podziwem - czyż nie obawiał się zapuścić w te śnieżne okolice, pomiędzy wrogów 
swego pana?
- On nie boi się niczego! Jest wcieleniem odwagi! Och, bracie Cadfaelu, nie 
wiesz, 
jaki jest wyjątkowy! Gdybyś tylko mógł go zobaczyć choć na chwilę, na pewno 
zostałbyś jego przyjacielem!
Cadfael nie przyznał się, że już go widział, że stał się ten wymagany pierwszy 
raz - 
krótki, jak płomienne wspomnienie snu. Pomyślał z nostalgicznym wzruszeniem o 
bratnim samotnym krzyżowcu, który spotkał gdzieś, w tym spalonym kraju słońca, 
morza i piasku, kobietę, w której znalazł upodobanie, która musiała kochać go 
nie 
mniej, skoro urodziła mu takiego syna. Wschód pełen był szlachetnych ba-stardów. 
To, że jeden z nich wrócił do kraju swego ojca i przyjął jego wiarę, nie było 
niczym 
zdumiewającym. Nie warto doszukiwać się cudów tam, gdzie ich nie ma.
- Składam ci tę obietnicę, o którą mnie prosiłaś - rzekł brat Cadfael. - Jeżeli 
chodzi o 
mnie, Olivier jest bezpieczny. Nie uczynię nic, żeby mu zaszkodzić. Będę waszym 
przyjacielem.
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY 
Yves ocknął się się z drzemki, przed którą nie umiał się obronić, i natychmiast 
uświadomił sobie, że na zewnątrz słychać ruch i głosy, choć odległe i słabe, 
mogące 
być tylko zanikającym echem jego snu. Brat Eliasz, oparty o jego ramię, spał 
snem 
człowieka całkowicie wyczerpanego - zbyt głębokim na marzenia - przynoszącym 
krótkotrwałe ukojenie. Oddech mnicha był równy i spokojny. Chłopiec wyczuwał 
raczej, niż słyszał ten rytm; miał też świadomość, że Eliasz dzielnie przetrwał 
tę noc, 
która równie dobrze mogła go zabić - wytrzymał wszystko, mimo tortur, jakie 
zadawało mu życie.
Ale Yves był pewien, że dźwięki, które go obudziły, oznaczały obecność 
człowieka. 
To nie był wiatr, bo ten uciszył się teraz i chłopiec siedział spięty, 
nastawiając uszu, w 
zupełnej ciszy. Nie ma nic bardziej milczącego niż głęboki śnieg, póki człowiek 
nie 
przerwie jego martwoty. I wtedy usłyszał je znowu, ciche i odległe, lecz 
rzeczywiste: 
słaby pomruk głosów, strzęp rozmowy, który ucichł, zanim chłopiec zdążył 
pomys'leć. 
I po paru pełnych napięcia chwilach raz jeszcze -nikły brzęk metalu, potrząsana 
końska uprząż. Yves podniósł się ostrożnie, aby nie obudzić swego towarzysza, i 
pod-
kradł się do drzwi. Na zewnątrz panowała głęboka ciemność, jaka przychodzi przed 
zapowiedzią świtu, i tylko rozciągająca się przed nim śnieżna płaszczyzna lśniła 
niesamowitą bla dością. Noc była w pełni, a gdzieś tam, poza zasięgiem wzroku, 
jechali ludzie. Ludzie na koniach! Yves zamknął za sobą drzwi - nie ryglując ich 
jednak - i pobrnął przez zaspy w szaleńczym pośpiechu, żeby pomoc nie minęła 
ich, 
zanim on zdąży zawołać.
Z dołu zbocza, zza gęstych, ośnieżonych krzaków, zza kępy drzew, białogłowych i 
pochylonych nisko jak zmęczeni starcy, dobiegł go śmiech i dzwonienie wędzideł. 
Podróżnicy, jak się tego spodziewał, przybywali od strony Ludlow i Bromfield. W 
obawie, że przejadą obok, w ogóle nie zauważywszy chatki, Yves rzucił się w dół, 
potykając się i szamocąc, a dotarłszy do miejsca częściowo wymiecionego przez 
wiatr, 
puścił się pędem. Minąwszy krzaki, począł przedzierać się przez zagajnik, 
wyciągniętymi rękoma odpychając gałęzie gęstych drzew. Głosy zbliżały się, 
donośne 
i nieopanowane; nadal nie można było rozróżnić słów, ale w uszach nieszczęsnego 
tułacza brzmiały jak muzyka. Ktoś zaintonował piosenkę, inny zawtórował mu pełną 
piersią i śmiech rozległ się znowu. Yves, słysząc to, poczuł się zażenowany, 
nawet 
oburzony. Jeśli byli to ludzie wysłani na poszukiwanie zaginionych, nie bardzo 
przejmowali się swoim zadaniem. Lecz nawet jeśli nie stanowili załogi Hugona 
Beringa-ra -jakież miało to znaczenie? Zawsze to przecież ludzie, od których 
można 
spodziewać się pomocy.
Gdy dotarł do skraju zagajnika i jego oczy przywykły nieco do ciemności, 
dostrzegł 
poruszające się między drzewami kształty. Wypadł na otwartą przestrzeń prosto 
przed 
ich grupę, liczniejszą niż się spodziewał; było ich co najmniej dziesięciu lub 
dwunastu. 
Trzy konie i cztery juczne kucyki, dobrze obładowane, wypuszczały nozdrzami 
białe 
kłęby pary. Nawet we mgle rozróżnił zarysy mieczy, toporów i łuków. Mężczyźni 
ci, 
uzbrojeni po zęby, jechali przez kończącą się noc; nie przypominali jednak 
zdyscyplinowanego oddziału Hugona Beringara - byli niechlujni, rozbawieni i 
przesiąk nieci dymem. Unoszący się od nich swąd spalenizny był słaby, ale 
wyraźny, a 
kucyki dźwigały wory ze zbożem, bukłaki z winem, naczynia, stosy ubrań i tuszki 
zarżniętych owiec. Serce podeszło mu do gardła. Pospiesznie usiłował cofnąć się 
pod 
osłonę drzew, ale został już zauważony i jeden z pieszych, wydając okrzyk jak 
przy 
nagonce, popędził w stronę zagajnika, żeby odciąć mu drogę. Wołanie zaalarmowało 
jego towarzysza i po chwili już dwóch drabów wyciągało po niego łapy, szczerząc 
zęby w radosnym grymasie. Jeszcze moment i otaczało go pięciu. Próbował 
prześliznąć się między nimi, biegnąc w kierunku przeciwnym do tego, w którym 
znajdowała się chata — instynktownie przekonany, że cokolwiek by się nie 
zdarzyło, 
nie wolno mu zdradzić obecności brata Eliasza. Ale długie ramię niemal leniwie 
wyciągnęło się po niego, złapało za skraj kaptura, po czym brutalnie szarpnęło 
za 
włosy.
- No, no - zakrakał jego prześladowca, o mało nie skręcając mu karku. - Czego 
szuka 
na tym pustkowiu mały nocny ptaszek?
Yves szarpnął się, ale szybko zdał sobie sprawę z daremności swoich wysiłków. 
Duma 
nie pozwalała mu wić się czy błagać o wypuszczenie. Próbował wyprostować się pod 
ściskającą go wielką łapą i odparł z godnym podziwu opanowaniem:
- Puść mnie! Sprawiasz mi ból. Nie zrobiłem nic złego.
- Nieostrożne nocne ptaszki mogą skręcić sobie karczek - zachrypiał jeden z 
pozostałych, a jego kościste, brudne ręce uczyniły wymowny gest. - Szczególnie 
jeśli 
dziobią.
Mężczyzna na koniu jadący na czele bandy zatrzymał się i obejrzał. Rozległ się 
wysoki, rozkazujący głos:
- Czym się tam zabawiacie? Przynieść go tu, niech no zobaczę. Nie życzę sobie 
szpiegów rozpowiadających różne historyjki.
Ochoczo wyciągnęli ręce po Yvesa i powlekli go w miej sce, gdzie stał największy 
koń. Zwierzę, prawie białe, było ledwo widoczne, a wielki cień jeźdźca majaczył 
ponuro na tle nieba. Kiedy ten pochylił się w siodle, aby przyjrzeć się jeńcowi, 
jakiś 
zabłąkany błysk migotliwego światła odbił się od ogniwa jego stalowej kolczugi i 
zalśnił jak zagubiona błyskawica. Być może, gdy stał na własnych nogach, nie był 
bardzo wysoki, ale jego szerokie ramiona, potężna pierś, lwia grzywa gęstych 
włosów 
i długa broda sprawiały imponujące wrażenie. Wraz ze swym koniem stanowili jakby 
jedno potężne ciało. Był tym bardziej przerażający, że twarz ukryta była w 
cieniu i 
niemożliwością było cokolwiek z niej wyczytać.
— Bliżej! — rozkazał niecierpliwie. — Tu, do kolan. Chcę mu się przyjrzeć.
Ktoś szarpnął Yvesa za włosy, odsłaniając jego twarz. Zaciął usta i milcząc 
spoglądał 
w górę.
- Kim jesteś, chłopcze? Jak się nazywasz?
To nie był głos zwykłego wieśniaka, ale kogoś nawykłego do panowania i posłuchu.
- Zwą mnie Jehan - skłamał Yves, sposobem mówienia usiłując nie zdradzić swojego 
pochodzenia.
- Co robisz tu o tej porze? Jesteś tu sam?
- Tak, panie. Ojciec strzegą tam owiec - wskazał w kierunku dokładnie przeciwnym 
od chatki, gdzie Eliasz, jak miał nadzieję, nadal pogrążony był we śnie. - 
Wczoraj 
kilka z nich uciekło, wstali my wcześnie, by ich szukać. Ojciec poszli tamtą 
drogą, a 
mnie posłali tędy. Ja nie szpieg, zaśby tam -co bym miał szpiegować? Martwiliśmy 
się 
tylko o owce.
— Ach, tak! Pasterz? I to bardzo ładniutki mały pastuszek -padło z wysoka. -W 
ubraniu, które nieźle musiało kosztować, kiedy było nowe. A teraz nabierz tchu w 
płuca i zacznij od początku: kim jesteś?
- Panie, powiedziałem wam prawdę! Jestem tylko Jehan, chłopak od pasterza z 
Whitbache... - było to jedyne gospo darstwo, które pamiętał, leżące na zachód i 
po tej 
stronie rzeki Corve. Nie mógł zrozumieć, dlaczego jego słowa wywołały ryk 
śmiechu 
u wszystkich słuchających go drabów; krótki, podobny do szczeknięcia odgłos 
wydany przez dowódcę zmroził mu krew w żyłach. Własny strach doprowadził go do 
furii. Wysunął szczękę i wpił się wzrokiem w ukrytą w cieniu twarz.
- Nie masz prawa tak mnie traktować. Jestem w zgodzie z prawem i nie zrobiłem 
nic 
złego. Powiedz swoim ludziom, żeby mnie puścili.
Wykazujący pewne zainteresowanie, ale bynajmniej nie poruszony głos nakazał 
krótko:
- Dajcie mi tę zabawkę, którą nosi u pasa. Chcę zobaczyć, czym nasi pasterze 
bronią 
się w tym roku przed wilkami.
Wstrętne łapy zagmerały pod płaszczem Yvesa i odsłoniły pas z wiszącym u niego 
małym sztyletem. Broń została odpięta i podana dowódcy.
- A więc preferują srebro - rzekł ten sarkastycznie - i lubią, żeby rękojes'ć 
wysadzana 
była drogimi kamieniami. Bardzo dobrze! - spojrzał w górę, obserwując jaśniejące 
na 
wschodzie niebo. - Za mało czasu, żeby tutaj ciągnąć go za język; i zimno mi w 
nogi. 
Brać go! Żywego! Możecie się zabawić, jeśli musicie, ale uważajcie. Może być 
sporo 
wart.
Natychmiast odwrócił się i pognał przed siebie; dwóch konnych jechało w ślad za 
nim. 
Yves zdany został na łaskę sługusów. Nie miał najmniejszej szansy wyrwania się z 
ich 
łap. Cenili go - albo rozkazy swego pana - tak wysoko, że za każdym razem trzech 
z 
nich trzymało go za kołnierz. Zabrali jego własny pas i spięli go tuż nad 
łokciami, 
całkowicie unieruchamiając mu ramiona; i chociaż pas był luźny, gdy nosił go na 
biodrach, teraz opinał go ciasno, sprawiając ból. Krótkim sznurem spętali mu z 
przodu 
ręce w napięstkach, dłońmi do siebie, na szyję zaś zarzucili mu pętlę z długiej 
liny, 
której drugi koniec umocowany był do siodła ostatniego z kucyków. Jeśli nie 
nadążał, 
pętla zaciskała się. Jeżeli się pospieszył, mógł unieść związane ręce na tyle 
wysoko, 
żeby złapać za linę, poluźnić ją i tym samym złapać głębszy oddech, nie był w 
stanie 
jednak pochwycić i poluzować samej pętli. Yves był dość bystry, żeby zdawać 
sobie 
sprawę z tego, że jeśli upadnie, jego strażnicy zatrzymają się i podniosą go. 
Rozkazano 
im dostarczyć chłopca - gdziekolwiek by miało to być - żywego i w dobrym stanie. 
Ale nie mając zamiaru go zabijać, nie omieszkali skorzystać z danego im 
pozwolenia 
na „zabawienie się".
Kiedy zarzucano mu pętlę na szyję, usiłował wsunąć pod sznur fałdę płaszcza; 
któryś 
ze zbirów zarechotał, pociągnął go za ucho i brutalnie szarpnął za połę. W tym 
właśnie 
momencie Yves uświadomił sobie, że pod kołnierzem płaszcza ukryta jest brosza, 
która spinała okrycie. Stara, saksońska robota z ogromną szpilą- jedyną bronią, 
jaka 
mu pozostała, a którą bandyci przeoczyli.
- A teraz, ptaszku, fruwaj! - ryknął pierwszy z jego prześladowców, trzęsąc się 
ze 
śmiechu. - Ale pamiętaj, że latasz na uwięzi. Nie wyrwiesz się w niebo.
I oddalił się wielkimi krokami, dołączając do reszty, podążającej za swym panem. 
Nękany zmęczeniem, strachem i gniewem Yves stał drżący i oszołomiony tak długo, 
że pierwsze szarpnięcie liny omal go nie udławiło. Rozpaczliwie chwytał 
powietrze, 
podbiegając i łapiąc za powróz, a wokół niego rozbrzmiewał gromki śmiech.
Wkrótce jednak przekonał się, że nie jest całkiem bezradny. Bandyci ze swymi 
łupami 
poruszali się w tak żółwim tempie, że nie miał żadnych trudności z dotrzymaniem 
im 
kroku. Ich ładunki były ciężkie i niewygodne, Yves nie miał żadnego, a ponadto, 
kiedy już się rozbudził, wróciła cała jego zwinność. Przez pierwsze minuty 
kilkakrotnie pozwolił im się pośmiać, celowo potykając się i chwiejąc, a potem 
podbiegając, żeby ocalić szyję. Powtarzanie tego manewru pozwoliło mu dobrze 
przyjrzeć się kucykowi, do którego był przywiązany, a także jego bagażowi, który 
stanowiły dwa wielkie wory ze zbożem, zwisające po obu bokach, tudzież dwa 
dorównujące im rozmiarami bukłaki z koźlej skóry, zapewne z winem — a na tym 
wszystkim spiętrzone stosy ubrań i naczyń. Kiedy zrównał się z konikiem, 
policzkiem 
dotykał niemal krótkiej koziej sierści. Płynna zawartos'ć bukłaka bulgotała i 
przelewała się. Co więcej, gdy się tak zbliżał, od czasu do czasu znajdował się 
na 
samym końcu ociężałej procesji, a wówczas wysoka sterta łupów zasłaniała go 
przed 
wzrokiem tych, którzy kroczyli przed nim. A droga -choć najwyraźniej znali ją 
zbyt 
dobrze, żeby zaspy sprawiały im poważniejszy kłopot - wymagała jednak 
poświęcenia 
pewnej uwagi, tak że szybko przestali oglądać się na swego jeńca.
Ukryty za stosem ładunków, Yves podniósł związane ręce jak mógł najwyżej i pod 
kołnierzem płaszcza wymacał swoją broszę. Nikt nie mógł go dostrzec, skulonego 
za 
zadem cierpliwego, pracowitego zwierzęcia. Zesztywniałe palce dotknęły krawędzi 
metalu, przesunął je, szukając szpili, aby pociągnąć ją w przód. Ciasno spętane 
ramiona bolały przy tym wysiłku, a koniuszki palców drętwiały coraz bardziej. 
Uparcie ciągnął zapinkę, obluzowując ją ostrożnie i powoli, bojąc się, że kiedy 
uda mu 
się wydobyć ją z fałdów płaszcza, zmęczone palce odmówią posłuszeństwa i upuści 
swą zdobycz w śnieg. Wiedział, że jeśli uda mu się odpiąć broszę i utrzymać ją, 
póki 
krew nie napłynie z powrotem do jego dłoni, będzie mógł uczynić z niej użytek.
Zapięcie puściło nagle i okrągły przedmiot o mało nie wyśliznął mu się z rąk. 
Rozpaczliwie zacisnął pięść i czubek szpili wbił mu się w palec. Nie zważając na 
ból, 
opuścił ręce i krew powoli poczęła napływać do jego zdrętwiałych ramion i dłoni; 
pozwolił, żeby cienka strużka sącząca się z je go rany spływała po palcu, póki 
nie 
odzyskał czucia. Zdobył teraz bezcenną broń, ostrą jak sztylet. Przez pierwszych 
parę 
minut jednak nie odważył się jej wykorzystać i tylko ściskał ją w garści, 
pocierając 
palcami, dopóki nie stały się zręczne i sprawne jak zwykle.
Wypełniony winem bukłak kolebał się tuż przy policzku Yvesa, mdłe światło świtu 
stanowiło wystarczającą osłonę. Skórę, chociaż miejscami wyłysiała i wytartą ze 
starości, cechowała znaczna grubość, ale szpila była mocna i sterczała poza 
krawędź 
broszy na długość małego palca. Niełatwo było wbić ją w najniższy punkt 
kołyszącej 
się torby, ciężka masa ślizgała się i ustępowała pod naciskiem w nader irytujący 
sposób, chłopak jednak podparł ją mocno ramieniem i ostrze przeszło na wylot.
Kiedy wyciągnął je z powrotem, z dziury trysnęła fontanna ciemnoczerwonej 
cieczy. 
Z nadzieją, a nawet z podnieceniem spojrzał w dół i z satysfakcją zobaczył na 
białym 
śniegu pod stopami plamę czerwoną jak krew. Potem otwór zasklepił się nieco, ale 
ciężar płynu nie pozwolił mu zamknąć się zupełnie i — tak, jak się tego 
spodziewał — 
wino znaczyło ich szlak wąską, barwną ścieżką. Yves pomyślał, że ciecz nie zdąży 
wsiąknąć w śnieg, mróz bowiem był tak silny, że ścinał ją niemal w powietrzu. I 
jeśli 
wino kapać będzie tak powoli, starczy go na długo. Miał nadzieję, że 
dostatecznie 
długo. Ale na wypadek, gdyby strużka zrobiła się zbyt wąska i trudna do 
zauważenia, 
od czasu do czasu nakłuwał skórę -za każdym razem na śniegu pozostawała mała, 
czerwona kałuża, jako potwierdzenie danego wcześniej sygnału.
Dawno już wstał świt - szary, spokojny i przechodzący teraz w białą, zdradliwą 
mgłę. 
Kilka zmarzniętych ptaków beznadziejnie kołowało nad ich głowami. Powrót 
złoczyńców do legowiska zaplanowany był tak, żeby zdążyli, zanim zrobi się 
zupełnie 
jasno. Yves miał nadzieję, że kiedy dotrą na miejsce, dziura w bukłaku 
potraktowana 
zostanie jako przy padkowe uszkodzenie. Wspinali się już bardzo długo. Witał ich 
wyniosły, nagi i niegościnny szczyt Titterstone Clee. Pomimo gęstej mgły rabusie 
rozpoznawali drogę i wiedzieli, że są już coraz bliżej; zaczęli popędzać 
obładowane 
zwierzęta i sami przyspieszać kroku, złaknieni dachu nad głową, pożywienia i 
odpoczynku.
Yves pomyślał o mogącej się jeszcze przydać broszy i postarał się ją wpiąć za 
skraj 
swojej krótkiej tuniki, tak żeby nie można było jej dostrzec. Dzięki temu miał 
teraz 
wolne ręce i mógł złapać za linę, która, w miarę jak się męczył, niebezpiecznie 
zaciskała się wokół jego szyi. Cel był już blisko. Ludzi ogarnęło podniecenie.
Wspinali się po jałowym, mglistym pustkowiu, wśród którego nie majaczyły żadne 
kształty, na których można by zaczepić oko. I nagle znaleźli się między gęstymi, 
niskimi drzewami, zza których wyłaniały się skały. Potem znów wyszli na otwartą 
przestrzeń, a po chwili wyrósł przed nimi wysoki ostrokół z wąską bramą i 
wznoszącą 
się nad mm ciemną, masywną, potężną wieżą. Straże czuwały, gdyż bramę otwarto, 
gdy tylko się pojawili.
Wewnątrz, wzdłuż całej palisady stały niskie, prymitywne zabudowania, a między 
nimi kręciło się mnóstwo ludzi. Pod wieżą stał główny budynek. Yves usłyszał 
ryczeme krów i smętne zawodzenie owiec. Wszystko było nowe, z surowego, nie 
heblowanego drzewa, ale solidne i mocne. Nic dziw- . nego, że tak śmiało 
wypuszczali 
się na nocne eskapady, ufni w siłę ludzi i potęgę swej sekretnej fortecy.
Yves miał na tyle rozumu, żeby, zanim weszli przez bramę, odsunąć się na całą 
długość swej uwięzi, jak najdalej od pokiereszowanego bukłaka, a przy tym 
potykać 
się i zataczać jak ktoś podduszony i zastraszony. Gdy tylko ujrzał ostrokół, 
przestał 
nakłuwać skórę, tak że kiedy zatrzymali się na zas'nieżonym dziedzińcu, z na 
poły 
próżnego wora ściekały leniwie tylko pojedyncze kropelki. Dziura w bukła ku nie 
była 
niczym nadzwyczajnym, a przynajmniej ten drugi był pełen. Zresztą Yves miał 
szczęście, bo człowiek, który go pojmał, pospiesznie rozwiązał go i wziąwszy za 
kark, 
pociągnął do środka. Uczynił to, zanim ktokolwiek zdążył zauważyć czerwone ślady 
i 
zakląć, że połowa wina została stracona podczas podróży.
Yves powleczony został do głównego budynku, gdzie po stromych schodach dostał 
się 
do podłużnej sali, ciepłej, pełnej dymu i gwaru. Na ścianach paliły się 
pochodnie, a na 
środku, na kamiennym palenisku płonął wielki ogień; co najmniej dwadzieścia 
głosów 
przekrzykiwało się nawzajem: donośnych, wesołych i pewnych własnego 
bezpieczeństwa. Mebli było niewiele — kilka grubo ciosanych ław i wielkich 
stołów 
opartych na zwykłych drewnianych balach. Tłoczący się przy nich ludzie odwracali 
się 
i szczerzyli zęby na widok małego więźnia.
Na końcu długiej sali stało niskie podium; tu na ścianie wisiały w wysokich 
kinkietach 
świece, a przy zastawionym jedzeniem i napitkiem stole siedziało na ozdobnych 
krzesłach trzech mężczyzn. Yves został bezceremonialnie pochwycony za kark, 
powleczony do podwyższenia i rzucony na kolana u stóp człowieka siedzącego u 
szczytu stołu. Mało brakowało, a poleciałby prosto na twarz, zdołał jednak 
podeprzeć 
się — nadal związanymi — rękoma i dłuższą chwilę bezskutecznie starał się 
podnieść 
z klęczek.
- Panie, oto twój pasterz, jak rozkazałeś, cały i zdrowy. Rozpakowaliśmy zdobycz 
- i 
wszystko jest w porządku. Po drodze ani żywej duszy.
Yves pozbierał się jakoś i stanął na nogi. Chwilę trwało, zanim odzyskał oddech 
i 
opanował drżenie kolan; potem spojrzał w górę, w twarz przywódcy tego 
podejrzanego towarzystwa.
W mroku i siedząc na koniu, mężczyzna wydawał się ogromny. Teraz, gdy rozparł 
się 
na krześle, widać było, że wzrostu jest najwyżej przeciętnego, lecz potężnej 
budowy: 
o szerokich ramionach i masywnej piersi. Z wyglądu barbarzyńca - ale na swój 
sposób 
przystojny. W blasku świec jeszcze bardziej niż przedtem przypominał lwa —gęsta 
grzywa wijących się włosów i lśniąca, nie strzyżona broda były zło-tobrązowe, i 
tymże 
kolorem świeciły wielkie, wąskie jak u kota oczy. Usta, ukryte w gęstwinie 
matowego 
złota, były szlachetnie wykrojone i dumne. Milcząc obejrzał Yvesa od stóp do 
głów; 
chłopiec odpowiedział mu tak samo twardym spojrzeniem, raczej rozsądek niż 
strach 
skłamał go do trzymania języka za zębami. Nie wiadomo było jeszcze, jak potoczą 
się 
sprawy. Ale teraz przynajmniej wrócili z kolejnej udanej wyprawy, obładowani 
dobytkiem, jedzeniem i piciem, i bardzo zadowoleni z siebie. Lew też wydawał się 
być 
w dobrym humorze. Nawet jeśli jego uśmiech był złośliwy - ostatecznie pozostawał 
uśmiechem.
- Puśćcie go - rzekł wreszcie.
Czyjeś ręce odpięły pas z ramion Yvesa i Odsupłały krępujący jego napięstki 
sznurek. 
Stał, rozcierając zdrętwiałe ramiona, nie spuszczając wzroku z twarzy lwa — i 
czekał. 
Część rzezimieszków zebrała się za jego plecami i krzywiąc się niemiłosiernie, 
obserwowała scenę.
- Zgubiłeś po drodze język? - zapytał brodacz przyjaźnie.
- Nie, panie. Odzywam się wówczas, gdy mam coś do powiedzenia.
- Radzę ci zastanowić się nad czymś do powiedzenia, i to zaraz. Nad czymś 
bliższym 
prawdy niż bajeczka, którą poczęstowałeś mnie tam, obok zagajnika.
Yves zorientował się, że śmiałość nie może mu zaszkodzić, a wypływająca ze 
strachu 
rozwaga nie przyniesie mu nic dobrego. Wypalił bez ogródek:
- Jestem głodny, panie. Nie znajduję żadnych bliższych prawdy słów. A wśród 
szlachetnie urodzonych panuje przecież zwyczaj częstowania gości.
Lew odrzucił do tyłu złotą głowę i wybuchnął gromkim śmiechem, który echo 
poniosło przez całą długość sali.
- I to jest właśnie wyznanie prawdy. Szlachetnie urodzony, tak? Teraz powiedz 
wszystko do końca, a wtedy dostaniesz strawę. Koniec z historyjkami o szukaniu 
zagubionych owiec. Kim jesteś?
Naprawdę chciał się dowiedzieć. I chociaż w tej chwili był w dobrym humorze, nie 
można było lekceważyć jego żądania. Yves o parę sekund za długo zastanawiał się, 
co 
powiedzieć, i dane mu było poczuć przedsmak tego, co mogło nastąpić. Długa ręka 
wyciągnęła się, złapała go za ramię i obróciwszy przyciągnęła do kolan. Druga 
szarpnęła go za włosy i odchyliła mu głowę do tylu, zmuszając do spojrzenia w - 
wciąż uśmiechającą się - twarz.
- Kiedy pytam, mądrze jest odpowiedzieć. Kim jesteś?
- Puść mnie, a odpowiem - warknął Yves przez zaciśnięte zęby.
— Mów, szczeniaku, a może cię puszczę. Może nawet dam ci jeść. Zadziorny z 
ciebie 
dumny kogucik, ale wiele już kogutów zapłaciło głową za zbyt głośne pianie.
Yves skulił się z bólu, wziął głęboki oddech, żeby głos mu nie zadrżał - i 
wymówił 
swoje imię. To nie była pora na bezsensowny heroizm, ani nawet na upieranie się 
przy 
zachowaniu resztek godności.
- Nazywam się Yves Hugonin. Jestem szlachetnie urodzony.
Ręce puściły go. Brodaty mężczyzna swobodnie wyciągnął się na krześle. Jego 
twarz 
była spokojna, bez śladu złości; złość miała niewielki wpływ na jego czyny, 
którymi 
kierowało głównie wyrachowanie. Drapieżne zwierzęta nie czują nienawiści do 
swoich ofiar - ani też skruchy.
— Hugonin, tak? A co robiłeś, Yvesle Hugoninie, kiedy cię znaleźliśmy, samego, 
nocą wśród śniegu?
- Próbowałem znaleźć drogę do Ludlow - odparł Yves. Wstał z klęczek i strząsnął 
z 
twarzy potargane włosy. Nie może pisnąć słówka o swym towarzyszu; ostrożnie 
lawirował między prawdą a kłamstwem. - Uczyłem się u mnichów w Worcester. 
Kiedy miasto zostało zaatakowane, wysłano mnie, żebym uciekał przed wojną i 
niewolą. Podróżowałem z kilkoma osobami i razem próbowaliśmy dotrzeć do jakiegoś 
bezpiecznego miasta, ale burza rozdzieliła nas. Nocowałem i żywiłem się u 
wieśniaków, próbując jak najszybciej dostać się do Ludlow.
Miał nadzieję, że zabrzmiało to przekonywająco. Nie chciał wdawać się w 
szczegóły. 
Cały czas pamiętał wybuch śmiechu, który wywołał, wymieniając nazwę 
gospodarstwa Whitbache jako swej rodzinnej miejscowości, i z niepokojem 
zastanawiał się nad przyczyną.
- W takim razie, gdzie spędziłeś ostatnią noc? Chyba nie na tym szczerym 
pustkowiu!
- W chacie wśród pól. Liczyłem na to, że zdążę dotrzeć do Ludlow przed nocą, ale 
przyszedł śnieg i zgubiłem drogę. Kiedy wiatr ucichł, a śnieg przestał padać — 
ciągnął, żeby uniknąć bardziej gruntownych pytań - wyruszyłem znowu. Wtedy 
usłyszałem was i pomyślałem, że możecie mi pomóc.
Brodaty mężczyzna zamyślił się, spoglądając na chłopca z nieprzyjemnym 
uśmiechem, który wyrażał tylko rozbawienie, bez cienia sympatii.
- Tak więc znalazłeś się tutaj, masz dach nad głową i porządny ogień za plecami, 
a 
jeśli będziesz zachowywał się jak należy, dostaniesz też jedzenie i picie. 
Oczywiście, 
nic za darmo. Hugonin! Z Worcester... Jesteś może synem Geof-freya Hugonina, 
zmarłego przed paru laty? Większość należących do niego dóbr leży, o ile sobie 
przypominam, w tym hrabstwie.
— Jestem jego synem i, w odpowiednim czasie, spadkobiercą.
- Ach! W takim razie nie będziesz miał kłopotów z zapłatą za gościnę — w wąskich 
oczach pojawił się błysk satysfakcji. — Kto jest teraz twoim prawnym opiekunem? 
I 
dlaczego pozwolił ci tułać się samotnie wśród śnieżycy i to sa-mopas?
— Mój opiekun dopiero co wrócił do Anglii z Ziemi Świętej, wcześniej o niczym 
nie 
było mu wiadomo. Możesz posłać po niego do Gloucester, gdzie przebywa w 
towarzystwie cesarzowej.
Lew obojętnie wzruszył ramionami. W wojnie domowej nie popierał nikogo i nie 
obchodziły go poglądy innych. Stworzył swoje własne stronnictwo i nie myślał o 
polityce. Ale z pewnością równie chętnie przyjąłby okup od jednej jak i drugiej 
strony.
- Nazywa się Laurence d'Angers - rzekł Yves - i jest bratem mojej matki.
Imię było znane, przyjęto je z zadowoleniem.
- Dobrze zapłaci za uwolnienie mnie - dodał Yves.
- Jesteś pewien? - zaśmiał się brodacz. - Wujowie nie zawsze są tacy chętni do 
płacenia okupu za bratanków, którzy pewnego dnia dojdą do wielkich zaszczytów. 
Słyszałem o takim, który wolał zostawić krewniaka w rękach porywaczy, żeby 
usunąć 
go z drogi i samemu zaganiać jego dziedzictwo.
- Nikt nie zagarnie mojego dziedzictwa - odparował Yves. - Mam siostrę, a ona 
nie 
znajduje się w takich jak ja opałach.
Nagle uświadomił sobie z przerażeniem, że nie ma pojęcia, gdzie mianowicie 
znajduje 
się jego siostra i że jej sytuacja może być tak samo rozpaczliwa, jak jego; 
opanował 
jednak drżenie głosu i zachował kamienną twarz.
- Poza tym mój wuj jest człowiekiem honoru - dodał pewnie. — Zapłaci za mnie i 
nie 
będzie tego żałował. Tak więc lepiej, żebym wrócił do niego zdrów i cały - 
dorzucił. - 
Nie spadnie ci włos z głowy - rzekł brodacz ze śmiechem -jeśli cena będzie 
odpowiednia. - Skinął na stojącego za Yvesem giermka. - Zostawiam go pod twoją 
opieką. Nakarm go i pozwól mu ogrzać się przy ogniu, ale uważaj: jeśli go 
wypuścisz, 
skręcę ci kark. Kiedy się naje, zamknij go w wieży. Może być wart znacznie 
więcej, 
niż wszystkie te łupy, które przywieźliśmy z Whitbache.
Brat Eliasz przebudził się z przynoszącego mu ukojenie snu bez marzeń i powrócił 
do 
koszmaru jawy. Było już jasno, blade i chłodne pasma porannego światła 
przeciskały 
się pomiędzy belkami chaty. Był sam. Ale przedtem ktoś tu jeszcze był, pamiętał 
dobrze. Mały chłopiec, który towarzyszył mu uparcie, a potem leżał obok niego w 
sianie i ogrzewał ciepłem własnego ciała. Teraz zniknął. Brat Eliasz zatęsknił 
za nim 
nagle. Podczas śnieżycy wspierali się nawzajem, walcząc z czymś więcej niż 
chłodem 
i okrucieństwem zimy. Cokowiek by się nie działo, musi znaleźć chłopca i upewnić 
się, że nie dzieje się mu nic złego. Dzieci mają prawo żyć -prawo, które wielu 
dorosłych utraciło przez głupotę, przez błędy czy grzechy. On sam był 
wyrzutkiem, 
ale chłopiec był niewinny i czysty i nie mógł być narażony na niebezpieczeństwo 
i 
śmierć.
Eliasz wstał i podszedł do otwartych drzwi. Pod okapem, skąd wiatr wywiał śnieg, 
pozostawiając tylko cienką warstwę, widać było wyraźnie ślady małych stóp, 
nieznacznie przysypane białym pyłem. Skręcały w prawo, w dół zbocza, gdzie 
czyjeś 
meduzę, ale żwawe ciało wyorało postrzępioną bruzdę, wiodącą wokół kępy krzaków 
i 
dalej w dół, między drzewa.
Eliasz podążał tym tropem. Zza linii drzew przezierał ubity szlak, prawie 
poziomy, 
jedynie nieznacznie wspinając się w kierunku wschodnim. Przechodziły tędy konie, 
a 
także piesi i było ich dostatecznie wielu, żeby wydeptać szeroką drogę. Przybyli 
z 
zachodu. Czy zabrali chłopca ze sobą na wschód? Nie było śladów wskazujących, że 
mały przeszedł tędy, ale z pewnością pobiegł w dół, żeby do nich dołączyć.
W przedziwnym stanie półsnu, nieczuły na zimno i ból, zaabsorbowany wyłącznie 
myślą o chłopcu, brat Eliasz zwrócił się na wschód i ruszył szlakiem nieznanej 
kompanii. Nietrudno było go śledzić, chociaż ślad przysypany był nieco świeżym 
opadem i śniegiem naniesionym przez wiatr; wijąca się pod nim kamienna droga 
była 
starsza niż wszystkie okoliczne ścieżki, szeroka i ułatwiająca wspinaczkę. 
Opasywała 
zbocze szerokim zakrętem. Eliasz uszedł jakieś trzysta kroków, kiedy zobaczył na 
białej płaszczyźnie pierwszą czerwoną plamę.
Ktoś krwawił. Plama nie była duża, ale odchodząca od niej cienka rubinowa 
strużka 
ciągnęła się dalej, a w niewielkiej odległości widniała na śniegu następna 
kałuża. 
Właśnie wschodziło słońce, śląc blade promienie przez opadającą wraz z 
nadejściem 
dnia mgłę. Czerwień błyszczała zamarznięta na powierzchni śniegu. Nie roztopi 
jej 
nawet jasne południowe słońce, chociaż wiatr może ją przysypać. Brat Eliasz 
spieszył 
wzdłuż krwawego szlaku. Krew żąda krwi. Jeżeli ktoś porwał i skrzywdził chłopca, 
człowiek, którego dotknęła już rozpacz i śmierć, może za niego umrzeć.
Nie myśląc o chłodzie, bólu i strachu, obuty tylko w sandały, brat Eliasz 
podążał na 
poszukiwanie Yvesa.
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY 
Po sumie brat Cadfael razem z przeorem Leonardem wyszli w jasne i surowe 
południowe słońce; krótkie błyski odbijały się od krągłych śnieżnych zasp. Wielu 
dzierżawców ziem należących do klasztoru zaangażowanych zostało teraz do 
poszukiwań zaginionej pary, jako że było jasno i nie padał s'nieg. Przeor 
Leonard 
wskazał na jednego z nich - dużego, potężnego mężczyznę o rudych, przyprószonych 
siwizną włosach, ogorzałej twarzy i przywykłych do patrzenia w dal oczach 
górala.
- To Reyner Dutton, człowiek, który przyniósł rannego brata Eliasza. Wstyd mi na 
myśl, co on czuje teraz, kiedy po wszystkich tych kłopotach nieszczęśnik znowu 
wyśliznął nam się z rąk.
- Nie masz się o co obwiniać -powiedział Cadfael ponuro. -Jeżeli ktoś ponosi za 
to 
odpowiedzialność, to tylko ja.
W zadumie przyglądał się masywnej sylwetce Reynera.
- Wiesz, Leonardzie, dużo myślałem o ich ucieczce. Któż z nas się nie 
zastanawiał! 
Wygląda na to, że Eliasz przypomniał sobie coś i wybiegł w wielkiej desperacji. 
Z 
pewnością nie wstał, żeby tak po prostu powędrować w nieznane. Przecież już po 
piętnastu minutach byli bardzo daleko. I najwidoczniej chłopiec nie potrafił go-
zatrzymać ani nic mu wyperswadować i pobiegł za nim. A Eliasz miał jakiś cel. To 
nie 
musiał być sensowny cel, ale z jakiejś przyczyny dla nie go istotny. Być może 
przypomniała mu się napaść, podczas której omal nie zginął, i wyruszył w 
miejsce, 
gdzie rzecz się stała? Ostatnie zdarzenie, zanim stracił pamięć, a niewiele 
brakowało, 
żeby stracił także życie. W takim mrocznym stanie umysłu mógł poczuć nieodpartą 
potrzebę powrotu.
— Mogło tak być — zgodził się przeor Leonard z wahaniem. — Albo na przykład 
przypominał sobie o Pershore i wybrał się do swego rodzinnego klasztoru? To 
prawdopodobne, jeśli wziąć pod uwagę jego szaleństwo.
- Przyszło mi teraz do głowy - rzekł Cadfael - że nigdy nie byłem w miejscu, 
gdzie 
Eliasz został napadnięty, chociaż musi to być niedaleko okolicy, gdzie 
zamordowano 
naszą siostrę. Nie daje mi to spokoju.
Nie powiedział jednak głośno, co go tak uderzyło - Leonard oddany został do 
klasztoru będąc jeszcze chłopięciem, czystym i błogo niewinnym — i nie było 
potrzeby mącić jego spokoju refleksją, że w noc śmierci Hilarii zadymka była 
równie 
gwałtowna jak wczoraj, tak że nawet człowiek targany namiętnością rozejrzałby 
się za 
choćby najskromniejszym schronieniem; a nie widział takowego w pobliżu jej 
lodowego grobu. Łoże ze śniegu i kołdra z wyjącego wiatru nie stwarzały 
najbardziej 
dogodnych warunków dla gwałtu.
- Zamierzam wybrać się na poszukiwanie razem z innymi - odezwał się wreszcie -
jak 
tylko zdążę coś przekąsić. -Byłbym wdzięczny, gdybyś pozwolił Reynerowi 
zaprowadzić mnie tam, gdzie znalazł brata Eliasza. Równie dobrze można zacząć 
stamtąd, jak z każdego innego miejsca.
— Oczywiście, że pozwolę — zgodził się przeor — jeżeli jesteś pewien, że 
dziewczyna będzie tu spokojnie siedzieć, nie podejmując na własną rękę żadnych 
akcji.
- Zostanie tu - obiecał mu Cadfael - i nie stanie się przyczyną żadnych 
kłopotów.
Był pewien, że Ennina będzie posłuszna, chociaż bynajmniej nie dlatego, że on ją 
o to 
poprosił. Będzie czekała tu cierpliwie, gdyż nakazał jej to pewien Olivier, 
rycerz bez 
skazy.
- Chodźmy więc zapytać Reynera, czy zgodzi się być moim przewodnikiem.
Przeor wyłowił swego dzierżawcę z mrowiącego się przed bramą tłumu i przedstawił 
mu Cadfaela. Nietrudno było zauważyć, że Reyner żywi w stosunku do swego pana 
jak najlepsze uczucia i bez namysłu zgodzi się na wszystko, czego zażąda 
Leonard.
- Chętnie cię tam zaprowadzę, bracie. Nieszczęsny człowiek, znowu przyszło mu 
tułać się ws'ród zadymki; a przecież niedawno tak bliski był s'mierci. Ale 
zdrowiał 
szybko. Chyba postradał zmysły, że wyruszył gdzieś w taką noc.
- Przydałyby się wam chyba muły - zasugerował Leonard. — Samo miejsce może być 
blisko, ale nie wiadomo, jak daleko zaprowadzą was s'lady, których można się tam 
spodziewać. A twój koń jest jeszcze bardzo zmęczony, Cadfae-lu. Nasze zwierzęta 
są 
wypoczęte i wytrzymałe.
Była to propozycja nie do odrzucenia. Konna czy piesza, wycieczka nie będzie 
łatwa, 
lepsza jednak konna. Cadfael udał się do refektarza, gdzie pospiesznie przełknął 
obiad, 
a potem do stajni, pomóc Reynerowi osiodłać muły. Ruszyli dobrze już do tej pory 
udepta natrasą. Wiedzieli, że przychylna pogoda nie potrwa dłużej niż jakieś 
cztery 
godziny; potem musieli przygotować się na opad śniegu i postępujące ciemności. Z 
prawej minęli Ludlow, zostawiając je daleko za sobą, i podążali dalej ubitym 
szlakiem. Nad ich głowami wisiało ciężkie, szare niebo, chociaż na tym odcinku 
słońce jeszcze przezierało zza chmur.
- Przypuszczałem, że nie znaleźliście go na samej drodze - zdziwił się Cadfael, 
bo 
Reyner najwidoczniej nie miał zamiaru skręcić w bok.
- Bardzo blisko traktu, bracie, odrobinę na północ. Zjechaliśmy w dół zbocza 
poniżej 
lasu Lacy i wtedy natknęli śmy się na niego, jak leżał całkiem nagi na śniegu. 
Coś ci 
powiem — ciągnął Reyner, nie przebierając w słowach. — Wezmą mnie diabli, jeżeli 
stracimy go znowu po tym, jak znaleźliśmy go na pół martwego i udało nam się go 
ocalić. Wyrwać poczciwego człowieka z łap śmierci i pokrzyżować plany tym 
szatanom, co go tak urządziły - o tak, to raduje moje serce. Oby dobry Bóg 
pozwolił 
znów zatrzymać go na skraju przepaści. Ponoć jest z nim chłopiec — tu spojrzał 
na 
Cadfaela swymi błękitnymi oczyma. —Ten, który był już poszukiwany, a teraz 
przepadł znowu. To pięknie, że taki malec, nie mogąc powstrzymać szaleńca, 
przyczepił się do niego jak rzep. Będziemy szukać obydwóch, każdy rolnik czy 
pasterz 
z tej okolicy. No, jesteśmy już blisko, bracie. Tu zjechaliśmy z drogi i 
skręciliśmy w 
lewo.
Nie zajechali daleko. Już po paru minutach dotarli do małej kotlinki otoczonej 
krzakami głogu.
- Tu oto leżał - rzekł Reyner.
. Warto było przyjechać w owo miejsce, gdyż wnosiło do sytuacji wiele nowych 
elementów. Pasowało jak brakujący klocek do układanki. Bandyci jechali z 
południa i 
skręcili gdzieś tutaj, żeby zjechać na sobie tylko znany szlak, który pozwoliłby 
im 
wrócić niepostrzeżenie do ich gniazda na Tit-terstone Clee. Tu przypadkowo 
spotkali 
brata Eliasza i -podług własnego mniemania - uśmiercili, raczej dla zabawy, niż 
żeby 
zdobyć jego habit i bieliznę, chociaż nie pogardzili skromnym łupem zdartym z 
ciała, 
które uważali za martwe. Wszystko się zgadza, tylko gdzie była wtedy siostra 
Hilaria?
Cadfael odwrócił się i spojrzał na północ, na łagodne wyżyny, które przemierzał 
konno, trzymając przed sobą Yvesa. Strumień, w którym znalazł siostrę Hilarię, 
leżał 
gdzieś tam, wysoko, spory kawałek od traktu. Jak osądził, co najmniej o imię 
stąd na 
południowy wschód.
— Reyner, teraz pojedziemy w górę przez te pola. Jest pewne miejsce, które 
chciałbym zobaczyć raz jeszcze.
Muły bez wysiłku pokonywały wzniesienie, gdyż wiatr zmiótł z niego większos'ć 
śniegu, który spadł tej nocy. Cad-fael jechał na wyczucie, ale nie pomylił się 
wiele. 
Pod kopytami zadźwięczał lód; mały strumyk leżał w niewielkim zagłębieniu, 
rosnące 
nad nim krzaki i nieliczne drzewa pokryte były miękką, śnieżną poduszką. Coraz 
bardziej oddalali się od drogi przesłanianej przez pagórki, w miarę jak wspinali 
się 
coraz wyżej i wyżej. Kiedy dotarli do zamarzniętego strumienia, jednego z 
dopływów 
potoku Ledwyche, znaleźli się nieco poniżej miejsca, w którym odnaleziono ciało 
siostry Hilarii. Szlak wzdłuż koryta strumienia doprowadził ich wreszcie do 
wyrąbanego w lodzie, wciąż jeszcze wyraźnego otworu w kształcie trumny. Nawet 
śnieg, który spadł zeszłej nocy, choć wygładził ostre jak brzytwa krawędzie 
ziejącej 
wyrwy, nie mógł ukryć dowodu tej straszliwej zbrodni. To było miejsce, gdzie 
mordercy porzucili jej ciało.
Ponad milę od okolicy, w której napadnięto na brata Eliasza!
Nie tutaj - pomyślał Cadfael, rozglądając się po terenie nagim i niegościnnym, 
przypominającym łysy, niedostępny grzbiet Clee. To nie stało się tutaj. 
Przyniesiono ją 
tu już po fakcie. Ale dlaczego? W innych wypadkach bandyci zostawiali swoje 
ofiary 
na miejscu zbrodni, nie troszcząc się o ukrycie ich. I jeżeli została tu 
przyniesiona, to 
skąd? Nikt nie taszczyłby martwego ciała bardzo daleko. Gdzieś w pobliżu musi 
być 
jakieś schronienie.
— Tak wysoko hoduje się raczej owce niż krowy — powiedział, obserwując 
wznoszące się nad nimi zbocza.
- To prawda, ale teraz większość zamknięta jest w owczarniach. Od dziesięciu lat 
nie 
było takiej zimy jak ta.
- A więc niedaleko musi być chatka czy dwie na użytek pasterzy. Nie wiesz, gdzie 
jest 
najbliższa?
- Kawałek drogi stąd, z powrotem w kierunku Brom-field. Będzie jakieś pół mili.
Musiało to być wzdłuż tego samego szlaku, którym jechał Cadfael do Bromfield, 
wioząc Yvesa z sadyby Thurstana. Nie przypominał sobie, żeby po drodze widział 
jakąś chatkę, ale wtedy zapadał już wieczór.
- Pojedziemy tam - zdecydował, zawracając muła. Przejechali dobre pół mili, 
zanim 
Reyner wyciągnął rękę w lewo, wskazując na małe wzniesieiue poniżej szlaku. Dach 
chatki był niemal całkowicie przysypany śniegiem. Tylko czarny cień pod okapem 
zdradzał, że pod białym całunem coś się kryje. Zjechali po łagodnym zboczu i 
okrążyli 
szałas od strony południowej, gdzie znajdowały się drzwi. Były otwarte; 
domyślili się, 
że zostawiono je tak nie dalej niż przed paru godzinami, gdyż wewnątrz nie było 
śniegu poza cieniutką warstwą białego pyłu.
Cadfael zatrzymał się w progu. W dwóch miejscach, blisko siebie, czyjeś stopy 
udeptały kupkę śniegu, usypaną kiedy drzwi były jeszcze zamknięte. Z okapu 
zwisał 
rząd sopli — w południe słońce świeciło dostatecznie mocno, żeby stopić śnieg, 
który 
zamarzał znowu, zanim nadszedł wieczór; przód chatki zwrócony był bowiem na 
południe, a od północy osłonięty przez spadek terenu. Na oczach Cadfaela od 
sopla 
oderwała się powoli mała kropelka; kiedy spojrzał w dół, zobaczył pod okapem 
równą 
linię małych, czarnych otwor-ków znaczących biel w miejscu, gdzie śnieg był 
częściowo zmieciony przez wiatr. W rogu krople wyżłobiły niewielką jamkę, 
odsłaniając brązowy krążek czegoś, co nie było torfem ani ziemią. Cadfael 
rozgrzebał 
śnieg czubkiem buta.
Mróz dobrze konserwuje. Przez wszystkie te dni słońce nieznacznie tylko 
naruszyło 
wierzchnią warstwę kupki końskiego nawozu. Następny opad śniegu przykryłby ją 
znowu, a mróz przypieczętowałby tajemnicę. Ale dziura, którą wyżłobiły krople, 
sięgała zbyt głęboko, żeby mogła powstać w efekcie jednego słonecznego południa. 
Trudno ocenić, ile dni minęło od czasu, kiedy koń tu stał, ale Cadfael osądził, 
że 
mogło ich upłynąć pięć lub sześć. Czy zwierzę ktoś tu uwiązał? Chata zbudowana 
była 
z grubo ciosanego drzewa i spod niskiego okapu wystawało sporo pali, do których 
łatwo przywiązać wierzchowca.
Prawdopodobnie nigdy nie zauważyłby włosów, jasnych prawie do bieli i 
przyczepionych do narożnej belki, gdyby nagły powiew wiatru nie zatrzepotał nimi 
znienacka dokładnie na poziomie jego oczu. Kiedy były nieruchome, zlewały się w 
jedno z oblepiającym drewno śniegiem. To wiatr oderwał jeden koniec pasma od 
zlodowaciałej warstwy, do której przymarzły i igrając nimi, zwrócił na nie uwagę 
Cadfae-la. Ostrożnie zdjął je z drzazgi, o którą się zaczepiły, i wygładził na 
dłoni 
pasmo grubych, sztywnych włosów żółtawego koloru. Uwiązany tu koń pocierał 
ramieniem i grzywą o róg chaty i zostawił tego dowód.
A to jest schronienie leżące najbliżej strumienia, w którym znalazł siostrę 
Hilarię. I 
przy pomocy konia przeniesienie ciała zamordowanej dziewczyny nie wymagałoby 
specjalnego wysiłku. Ale nie należało wyciągać zbyt pochopnych wniosków. Cadfael 
uznał, że zanim wda się w tak wątpliwe spekulacje, powinien zobaczyć, co jeszcze 
może zdradzić mu to miejsce.
Pieczołowicie schował za pazuchę swoją zdobycz i wszedł do chatki. Poczuł 
delikatny 
zapach suchego siana. Reyner obserwował go w ciszy, stojąc za nim.
Właściciel w tym sezonie miał nie najgorsze zbiory siana i nadal został mu tu 
bogaty 
zapas. Łóżko i zarazem pościel, solidny dach nad głową-tak, ktokolwiek trafiłby 
tu w 
nocy, byłby zachwycony takim schronieniem. I ktoś skorzystał z niego zeszłej 
nocy - 
siano zgniecione było pod ciężarem jakiegoś długiego ciała. To samo mogło się 
zdarzyć podczas poprzednich nocy. I równie dobrze mogły to być dwa ciała.
Tak, to prawdopodobnie było miejsce, którego szukał. Tylko że nawet ta chatka 
znajdowała się ponad pół mili od drogi, przy której napadnięto brata Eliasza, i 
szlaku, 
którym bandyci wracali do domu; całe pół mili drogi przez te pustynne okolice.
- Czy myślisz - spytał Reyner, przyglądając się Cadfae-lowi — że nocowała tu ta 
dwójka, której szukamy? Bo ktoś tu był na pewno, a na progu widać ślady dwóch 
osób.
— Być może — potwierdził Cadfael z roztargnieniem. — Miejmy nadzieję, że to oni, 
bo ten, kto tu spał, opuścił to miejsce dziś rano cały i zdrowy, a ponadto 
zostawił 
ślady, którymi za chwilę możemy się udać. Kiedy znajdziemy już wszystko, czego 
szukamy.
- Czego jeszcze można się tu spodziewać, jeśli tamci stąd poszli? - zdziwił się 
Reyner, 
ale z szacunkiem obserwował skupienie Cadfaela, a nawet postanowił mu pomóc. 
Wszedł do środka, rozejrzał się bystro, po czym energicznie kopnął duży kłąb 
siana.
- Nie było im źle, jeśli tu trafili. Mimo wszystko, może nie przydarzyło im się 
nic 
naprawdę złego.
Z rozsypanego jego nogą siana uniosła się chmura pyłu, a pomiędzy źdźbłami 
ukazał 
się rąbek głęboko zagrzebanego czarnego materiału. Reyner schylił się i szarpnął 
za 
wystający skrawek, wyciągając długą, czarną szatę, zgniecioną i zakurzoną. 
Przyglądał się jej całkowicie zaskoczony.
- A co to znowu? Kto wyrzuca porządne ubranie? Cadfael wziął materiał do ręki i 
rozpostarł je przed sobą. Prosty płaszcz podróżny, taki, jakie noszą 
benedyktyni.
Męski płaszcz, płaszcz mnicha. Czyżby należał do brata Eliasza?
Odrzucił go bez słowa i zanurzył w sianie obie ręce, przekopując się przez nie 
jak 
polujący na szczura terrier. Następne czarne ubranie, zwinięte i schowane 
głęboko; 
ukryte przed oczami ludzi. Wyciągnął zawiniątko, strzepnął je roz prostowując i 
wtedy 
wypadł z niego kłąb czegoś białego. Podniósł go i wygładził w rękach - skromny, 
płócienny bar-bet zakonnicy, teraz podarty i ubrudzony ziemią. A tamto czarne 
okazało się wąskim habitem związanym pasem i krótkim płaszczykiem z tego samego 
materiału. I wszystko to schowane tak dokładnie, że nie było szans, by jakiś 
pasterz 
mógł to znaleźć, zanim nadejdzie wiosna.
Cadfael chwycił habit i wymacał prawe ramię, rękaw i pierś, szukając śladów, 
niewidocznych wśród żałobnej czerni, ale powierzających jego dotykowi to, co 
było 
niedostępne dla oczu. Na wysokości prawej piersi wyczuł sztywną zakrzepłą plamę 
wielkości męskiej dłoni; zeskorupiałe włókna kruszyły się pod jego dotknięciem. 
W 
fałdach ramienia i rękawa doszukał się podobnych smug i plamek.
- Krew? - wyszeptał Reyner w osłupieniu.
Cadfael nie odpowiedział. W ponurym milczeniu zwijał habit i płaszcze, barbet 
umieszczając w środku, i wsadził tobołek pod pachę.
— Chodźmy teraz zobaczyć, dokąd udali się ci, którzy tu nocowali.
Nie było żadnych wątpliwości, co do kierunku, w którym udali się ostatni 
lokatorzy 
chatki. Na cienkiej warstwie śniegu przed drzwiami widniały wyraźne ślady dużych 
i 
małych stóp; dalej trop prowadził w dół zbocza, gdzie jacyś ludzie najwidoczniej 
biegali bezładnie po dosyć płytkim śniegu, a potem wyorali głęboką bruzdę w 
zaspach 
sięgających kolan, a nawet bioder, prowadzącą w dół do kępy krzewów i 
uginającego 
się pod białym ciężarem zagajnika. Tropiciele szli dalej, prowadząc muły i 
trzymając 
się wąskiej ścieżki wydeptanej przez tych, których ścigali. Omijała ona krzaki, 
ale 
przebijała się między drzewami, których gałęzie przyjęły na siebie większość 
opadu. 
Wreszcie dotarli do miejsca, gdzie łączyła się z szerokim traktem, udeptanym 
przez 
sporą liczbę ludzi i koni podążających z zachodu na wschód. Cadfael popatrzył w 
kierunku wschodnim, śledząc wzrokiem linię śladów, póki nie zniknęła w oddali, 
opuszczając się w koryto wyschłego strumienia i prawdopodobnie zachowując ten 
sam 
kierunek po wspięciu się znowu w górę, zdążając prosto w dzikie ostępy 
Titterstone 
Clee.
- Czy przecinaliśmy taki trakt po zjechaniu z drogi? Widzisz chyba, w jakim 
kierunku 
prowadzi. Musieliśmy go przeciąć.
- Wtedy nie rozglądaliśmy się za czymś takim - wytłumaczył Reyner rozsądnie. - 
Poza tym wiatr mógł zatrzeć ślady tu i tam.
- Hm, mogło być i tak - Cadfael przyznał w duchu, że zaabsorbowany sprawą 
lodowej 
trumny nie zwracał uwagi na ziemię. — Zobaczmy więc, co tu mamy. Kimkolwiek 
byli, zatrzymali się tu i zawrócili w miejscu, gdzie ślady prowadzące z chatki 
wychodzą spomiędzy drzew.
- A tu zawrócił i zatrzymał się koń - wykrzyknął Reyner, który zdążył posunąć 
się do 
przodu. — Potem obrócił się znowu i ruszył dalej. A za nim reszta. Jedźmy 
krótszą 
drogą.
Pierwszy purpurowy kwiat wykwitł pod ich stopami, kiedy uszli jakieś trzysta 
kroków. 
Wysnuwał się z niego łańcuszek rubinowych kropelek; po jakimś czasie zauważyli 
następną krwawą plamę, a łańcuszek ciągnął się dalej, cienki, lecz wyraźny. Jego 
barwa ostro kontrastowała ze zmarzniętym śniegiem. Dzień był w pełni; wiedzieli, 
że 
jego blask nie potrwa długo, ale póki słońce było w zenicie, dostrzegali przed 
sobą 
groźny zarys Clee, stanowiącego cel tego przed wiekami wytyczonego traktu. 
Odległy, 
dziki i samotny, najlepsze miejsce dla wilków.
- Przyjacielu - odezwał się Cadfael, zatrzymując wzrok na złowieszczej linii 
horyzontu. — Myślę, że tu się rozstaniemy. Z tego, co widzę, ten trop wydeptany 
został ostatniej nocy i można z niego wywnioskować, że szło tędy kilka koni i 
wielu 
ludzi oraz coś, co krwawiło. Zarżnięta owca? A mo że ranny człowiek? Tę bandę 
trzeba wykurzyć z jej legowiska; siady dowodzą, że zeszłej nocy rabusie znowu 
przystąpili do swej ohydnej pracy. Gdzieś jest wioska, gdzie ludzie leczą się z 
ran i 
opłakują śmierć swoich bliskich — mniejsza o stratę dobytku i zapasów. Zawróć, 
Reynerze, i jedź tam, skąd prowadzą s'lady, do obrabowanej i spalonej tej nocy 
osady, 
a potem zanieś wiadomość Hugonowi Beringarowi, żeby ocalić to, co jeszcze nie 
uległo zniszczeniu. Jeżeli Hugo nie wrócił jeszcze do Bromfield, jedź do Ludlow 
— 
Josce de Dinan ma do stracenia bardzo wiele.
— A ty, bracie? — zawahał się Reyner.
— Ja jadę dalej, śledzić drogę, którą jechali. Jeśli nawet nie porwali tych, 
których 
szukamy, to jest to najlepsza okazja, aby wytropić ich legowisko. Och, nie 
obawiaj 
się! —dodał pospiesznie, widząc, jak jego to warzysz spogląda na niego z 
powątpiewaniem. — Wiem, co robię. Podobna wyprawa to dla mnie nie pierwszyzna. 
Zabierz tylko to i oddaj przeorowi Leonardowi na przechowanie aż do mojego 
powrotu — wyciągnął zza pazuchy pęk jasnych włosów i umieścił je ostrożnie 
wewnątrz zawiniątka z ubraniem. - Powiedz mu, że wrócę przed zmrokiem.
Nie ujechał więcej niż ćwierć mili, kiedy natknął się na przecinające szlak 
ślady 
dwóch mułów. Były to ślady, które zostawił wraz z Reynerem jadąc do strumienia. 
Wiatr zdążył już zasypać lekkim, drobnym śniegiem drogę, którą teraz podążał, 
ale 
gdyby wówczas miał oczy otwarte, musiałby zauważyć, że przeszła tędy spora grupa 
podróżników — chociaż niekoniecznie przywiązywałby do tego wagę, gdyż śnieżny 
pył zakrył już częściowo przerywaną czerwoną linię.
Od tego miejsca szlak schodził łagodnie w dół, przecinając strumień Ledwyche i 
Dogditch, jego dopływ z północnego wschodu, a potem stopniowo piął się w górę. 
Stara, pra stara droga, ułatwiająca jak tylko było to możliwe podróż przez 
górzystą 
krainę. Potem i ona pięła się bardziej stromo, jak każde górskie podejście, i 
wspinała 
się na ten niegościnny szczyt, wiodąc przez nie kończące się mile nagich skał, 
zmarniałej darni, urwisk i zdradliwych torfowisk.
Od tej strony zbocze Clee jawiło się jako nagi klif, oświetlany na mgnienie 
krótkimi 
błyskami słońca. Ścieżka z pewnością nie mogła piąć się tędy, a jednak biegła w 
tym 
kierunku prosto jak strzała. Wkrótce musi skręcić w prawo lub w lewo, okrążając 
wzgórze; Cadfael - przypomniawszy sobie położenie spustoszonej sadyby Johna 
Druela - osądził, że powinna skręcić w prawo. Tamtej nocy złoczyńcy z pewnością 
wracali do domu tą drogą, omijając z daleka leżącą poniżej wioskę Cleeton, zbyt 
dobrze pilnowaną, żeby mogli pokusić się o atak na nią tak późnym świtem.
W parę minut później przekonał się, że jego przypuszczenie było słuszne: ścieżka 
zboczyła w prawo i biegła korytem ściętego teraz lodem małego strumyczka, 
płynącego w dół po zboczu. W wyższych partiach potok był coraz węższy, aż zanikł 
zupełnie wśród leżącego na dmę kotliny torfowiska, omijanego przez drogę. Po 
lewej 
Cadfael miał teraz skalisty masyw, co chwilę zasłaniany przez nierówności terenu 
lub 
nawet nieliczne kępy skarłowaciałych drzew. Giły czas okrążając Clee, piął się w 
górę, aż zobaczył daleko w dole opuszczone pozostałości gospodarstwa Druela. 
Następny zakręt spirali wyniósł go jeszcze wyżej i ruina zniknęła z pola 
widzenia.
W skalnej ścianie po lewej ujrzał nagle szczelinę, tak wąską, że prawdopodobnie 
przegapiłby ją, gdyby nie skręcała tam strużka czerwonych kropek. Kotlina, do 
której 
wjechał, była głęboka i ciemna, odcięta od światła, jak również od wiatru. 
Osłona ta 
sprzyjała rozrostowi ziół, które umocniły glebę na tyle, że utrzymywała ona 
teraz 
dorodne, mocne drzewa. Szczyt z pewnością był już niedaleko, bo przez ten czas 
Cadfael zrobił ponad pół okrążenia. Jeśli na końcu drogi znajdowała się siedziba 
bandytów, od strony południowo-zachodniej dostęp do niej uniemożliwiał niemal 
pionowy klif, a jedyne dojście stanowiła ścieżka, którą jechał.
W rozrzedzonym górskim powietrzu głos niesie się daleko. Cadfael przemierzył 
znaczny odcinek dnem parowu i właśnie zastanawiał się, w którą stronę jechać 
dalej, 
kiedy z góry dobiegły go rytmiczne metaliczne dźwięki, świadczące niezbicie o 
wykonywanej pracy. Później usłyszał słabe, ale wyraźne beczenie owiec.
Jeżeli jar stanowił dla nich rodzaj bramy wjazdowej, mógł być dobrze pilnowany, 
a 
ponieważ słychać już było odgłosy życia, Cadfael znajdował się już 
prawdopodobnie 
bardzo blisko. Zsiadł z muła, zaprowadził go między drzewa i uwiązał tam. Nie 
miał 
najmniejszej wątpliwości, że odnalazł drogę do siedziby rzezimieszków 
grasujących 
po całej okolicy aż do bram Ludlow. Któż inny trudziłby się szukaniem tak 
niedostępnej kryjówki?
Nie mógł ryzykować wyjścia na otwartą przestrzeń, ale nic nie przeszkadzało mu 
pomyszkować trochę, oczywiście z zachowaniem najwyższej ostrożności. Z wolna 
posuwał się naprzód pod osłoną drzew, obserwując między ich wierzchołkami blade, 
szarawe niebo. Na jego tle zarysował się nagle przysadzisty ciemny kształt - 
szczyt 
drewnianej wieży. Podpełzł bliżej, aż do źródełka, z którego wypływał głęboki 
potok; 
spomiędzy drzew wyłoniła się przed nim skalista, pokryta śniegiem płaszczyzna. 
Wtedy zobaczył długą linię wysokiej palisady, a za nią szczyty dachów i długi 
grzbiet 
głównego budynku, na końcu którego wyrastała wieża. Nie była bardzo wyniosła, 
raczej niska i na tyle masywna, aby móc oprzeć się wiatrom; dostatecznie jednak 
wysoka, żeby umożliwić mieszkańcom warowni widok na całą okolicę. Tak więc od 
przodu byli dobrze zabezpieczeni. Nie potrzebowali pilnować tyłów - chyba że 
przed 
napaścią sokołów.
Za zamkiem bowiem skała opadała pionowo w dół. Cadfael doszedł do wniosku, że z 
większej odległości na tle czarnych skał nie można było rozróżnić nawet zarysów 
wieży.
Stał przez chwilę bez ruchu, usiłując zapamiętać wszystko, co zobaczył i 
usłyszał - 
Hugonowi przyda się każdy najdrobniejszy szczegół. Ostrokół był wysoki, 
zakończony osadzonymi blisko siebie zaostrzonymi palami. Widział za nim 
pojawiające się i znikające głowy, z czego wywnioskował, że musiał być 
zaopatrzony 
w dużą ilość platform obserwacyjnych; kto wie, może jedna platforma ciągnęła się 
przez całą długość palisady. Zza drewnianego muru dobiegały głosy; nie można 
było 
rozróżnić słów, ale wyraźnie słychać było krzyki, śmiechy, nawet śpiewy. 
Płatnerz nie 
przestawał pracowicie uderzać młotem, bydło ryczało, owce beczały i wszystkie te 
odgłosy zlewały siew beztroski zgiełk. Tu, na górze, czuli się zupełnie 
bezpieczni i nie 
obawiali się niczego: cóż mogło im zrobić głupie, nikomu niepotrzebne prawo. 
Ktokolwiek był ich dowódcą, zgromadził wokół siebie wyjętych spod prawa 
bezpańskich wyrzutków z co najmniej trzech hrabstw, którzy radowali się widokiem 
rozdartej na dwoje Anglii i wbijali kły w jej otwarte rany.
Na horyzoncie zbierały się chmury. Cadfael odwrócił się i przekradł z powrotem 
do 
swojego muła, po czym z najwyższą ostrożnością, cały czas kryjąc się za 
drzewami, 
poprowadził go do znajomego parowu. Chwilę stał nadsłuchując i dopiero wtedy 
dosiadł wierzchowca i ruszył w dół. Jechał cały czas tą samą trasą, którą 
uprzednio 
przemierzył, nie napotykając po drodze żywej duszy. Kiedy znalazł się 
dostatecznie 
nisko, mógł z powodzeniem skręcić w lewo i dotrzeć do prowadzącego z Cleobury 
gościńca; nie uczynił jednak tego, chcąc przebyć do końca szlak, którego używali 
rozbójnicy. Wiedział, że musi poznać go dokładnie, bo śnieg, który 
prawdopodobnie 
jak zwykle spadnie tej nocy, może jutro go zmylić.
Było już zupełnie ciemno, kiedy wreszcie wydostał się na drogę o milę od 
Bromfield i 
bezpiecznie wrócił do domu.
Hugo Beringar wrócił dopiero na kompletę. Przybył zmęczony, głodny i pomimo 
mrozu spocony z wysiłku. Cadfael zaraz po wyjściu z kościoła dołączył do 
jedzącego 
swą spóźnioną kolację przyjaciela.
- Znalazłeś tę nieszczęsną wioskę? Czy Rey ner powiadomił cię, skąd zaczynały 
się 
ślady tych wilków w ludzkiej skórze?
Twarz Hugona wykrzywił grymas.
- Owszem, powiadomił mnie. I powiedział mi też, że wybierasz się tam, gdzie się 
one 
kończą. Nie przypuszczałem, że wrócisz przede mną - szczerze mówiąc, wątpiłem, 
czy 
w ogóle wrócisz. Czy naprawdę musisz zawsze pchać się prosto w paszczę lwa?
- Gdzie grasowali tej nocy?
- W Whitbache. Zaledwie dwie mile od Ludlow, a dotarli tam i potem odjechali tak 
swobodnie, jakby były to ich własne tereny.
Wszystko się zgadzało. Wracając z Whitbache, musieli przejechać obok chatki z 
sianem, zanim dostali się na stary trakt.
- Byłem w Ludlow, kiedy ten twój człowiek przyniósł mi wiadomość. Wziąłem ze 
sobą Dinana i pojechałem tam. Wszystkie domy zrównane z ziemią, wszyscy ludzie 
wymordowani. Dwie kobiety uciekły z dziećmi do lasu - te są tylko zmarznięte i 
wystraszone, ale reszta... Oszczędzili jednego mężczyznę - żeby opowiedział - i 
dwóch 
młodzików, ale wszyscy są ranni. A pozostali nie żyją. Zabraliśmy ich do miasta 
- 
żywych i umarłych. To byli ludzie Dinana, on już dopilnuje, żeby o nich zadbano. 
I 
chciałby ich pomścić, gdyby tylko miał okazję.
- I on, i ty będziecie mieli taką okazję - rzekł Cadfael. -Reyner odnalazł to, 
czego 
szukał; i ja również.
Hugo gwałtownie poderwał opartą o ścianę głowę, a jego oczy zabłysły.
- Znalazłeś jaskinię wilków? Mów!
Cadfael opowiedział mu, nie pomijając żadnego szczegółu. Im dokładniejszy plan 
ataku przygotują, tym większa szansa, że poradzą sobie bez większych strat. Bo z 
pewnością nie było to łatwe zadanie.
— Z tego, co wiem, wynika, że prowadzi do nich tylko jedna droga. Za fortecą 
teren 
podnosi się nieznacznie, a potem opada pionowo w dół. Niestety, nie widziałem, 
czy 
ostrokół ciągnie się także z tyłu. Być może uznali to za niepotrzebne -biorąc 
pod 
uwagę tę przepaść. Zaryzykowałbym twierdzenie, że w innej porze roku skały te 
byłyby do pokonania - ale nikt nie ośmieli się próbować wspinaczki wśród lodu i 
śniegu. Poza tym, znając tych ludzi, możemy być pewni, że przygotowali zapas 
kamieni na powitanie każdego, kto podjąłby takie ryzyko.
— A czy warownia rzeczywiście jest silna? Zdumiewa mnie, jak zdołali w sekrecie 
wznieść taką budowlę.
- Któż odwiedza tak dzikie i bezludne miejsce? W niższych partiach kilka małych 
wiosek tuli się do zbocza, ale czego uczciwy człowiek może szukać wyżej? Te 
tereny 
nie nadają się nawet na pastwiska. A w tej twierdzy rezyduje prawdziwa armia, 
najemnicy z nie wiedzieć jak rozległych terenów środkowej Anglii. Było komu 
zabrać 
się do pracy. U stóp góry rośnie Las Clee, a wszędzie wokół siebie mają pod 
dostatkiem kamieni -jedynych owoców, jakie rodzi ten szczyt. Obaj dobrze wiemy, 
jak 
szybko można zbudować zamek, jeżeli jest drzewo i potrzeba.
- Ale zbiegli chłopi pańszczyźniani, którzy zasmakowali w rabunku, pomniejsi 
złodziejaszkowie, którzy czmychnęli z miast i podobne płotki nie są w stanie 
budować 
na taką skalę; zadowalają się byle szopą w lesie — oburzył się Hugo. - Musiał w 
tym 
maczać palce ktoś znaczniejszy. Zastanawia mnie, kto! Kto?
- Jeśli Bóg pozwoli -powiedział Cadfael -być może już jutro się dowiemy.
- M y? - Hugo us'miechnął się na moment. - Myślałem, bracie, że przestałeś już 
używać brom. Czy sądzisz, że tych dwoje, których poszukujemy, jest tam razem z 
nimi?
- Na to wskazywałyby ślady. Rzecz jasna, nie mamy żadnej pewności, że to właśnie 
Yves i Eliasz byli tymi, którzy nocowali w chatce, a potem pobiegli na spotkanie 
szajki, ale tropy zdradziły obecność mężczyzny i chłopca - a czy słyszałeś o 
drugiej 
takiej parze błąkającej się nocą po okolicy? Tak, myślę, że to oni wpadli w ręce 
bandytów. Z'bronią czy bez, Hugo, zdecydowany jestem jechać z tobą.
Beringar przez chwilę przyglądał mu się w milczeniu, a potem wypowiedział głośno 
to, co ciążyło mu na sercu:
- Czy myślisz, że zawracaliby sobie głowę Eliaszem? Co innego chłopiec -jego 
ubranie wskazuje, że może być wart zachodu. Ale ubogi, pomieszany na umyśle 
mnich? Już raz sponiewierali go prawie na śmierć. Myślisz, że zawahaliby się 
przy 
następnej okazji?
— Gdyby się go pozbyli — odparł Cadfael stanowczo -znalazłbym jego ciało. A nie 
znalazłem. Nie ma innego sposobu, Hugo, żeby dowiedzieć się prawdy, jak pojechać 
i 
zapytać tych, którzy wiedzą.
- Tak też uczynimy - zgodził się Hugo. -Jutro skoro świt pojadę do miasta i w 
imieniu 
króla zwołam wszystkich ludzi Josce'a de Dinan, żeby stawili się razem z moimi. 
Dinan winien jest posłuszeństwo — a zresztą, anarchia na jego własnym podwórku 
jest mu potrzebna nie więcej niż samemu królowi Stefanowi.
- Szkoda - rzekł Cadfael - że nie możemy zaatakować ich wczesnym rankiem, ale 
wtedy stracilibyśmy cały dzień.
Poza tym światło dzienne bardziej jest potrzebne, nam niż im, wszak o wiele 
lepiej 
znają ten teren.
Umysł jego całkowicie zaprzątnięty był planami ataku, choć bynajmniej nie 
wchodziło 
to w zakres jego obecnych obowiązków — i od wielu lat nie miał do czynienia z 
podobnymi problemami; ale dawny entuzjazm powrócił na samą myśl o walce. 
Zauważył uśmiech Hugona i poczuł się zawstydzony.
- Przepraszam, zapomniałem się. Jestem niepoprawny -powrócił do bardziej 
odpowiednich dla niego kłopotów: sprawy zbłąkanych dusz. — Chciałbym pokazać ci 
jeszcze coś, choć nie ma to może bezpośredniego związku z siedzibą tych 
morderców.
Wziął był wcześniej ze sobą ów czarny tłumoczek. Rozwinął go teraz na stole i 
wyciągnął ze środka biały barbet i kosmyk kremowej grzywy.
— Znalazłem to w sianie, w tej chatce, zagrzebane tak głęboko, że gdyby Reyner 
przypadkowo nie kopnął tej sterty, nigdy nie zostałoby odnalezione. Sam zobacz, 
co 
leżało w tej kryjówce. A to — to było na zewnątrz, zahaczone na nierównej belce 
na 
rogu. Pod spodem zaś leżała kupka koń-'skich odchodów.
Opowiedział wszystko z tą samą dokładnością, w nadziei, że we dwójkę łatwiej 
rozwiązać będzie tajemnicę tych odkryć. Hugo patrzył i słuchał z coraz większą 
uwagą, zupełnie zapomniawszy o zmęczeniu i czujny na każdy szczegół.
- Ona i on? - odezwał się w końcu. - W takim razie byli razem.
- I ja tak sądzę.
- Lecz przecież znaleziono go w pewnej odległości od chatki. Nagiego, obdartego 
z 
habitu - ale płaszcz został w miejscu, w którym nocowali. I jeżeli się nie 
pomyliłeś, 
Eliasz w szalonym pos'piechu pognał właśnie do tego szałasu. Dlaczego? Co go tam 
ciągnęło?
— Tego właśnie — odpowiedział Cadfael — nie mogę dociec. Nie wątpię jednak, że z 
bożą pomocą wkrótce się dowiemy.
- I ubrania były schowane, z tego, co mówisz, głęboko schowane. Mogły leżeć w 
sianie aż do wiosny, a wtedy nikt nie byłby w statuę rozwiązać zagadki. 
Cadfaelu, czy 
ci niegodziwcy starali się ukryć choć jeden ze swych podłych uczynków? Nie. 
Nigdy 
nie dbali o to, że ślady ich zbrodni pozostały na widoku.
- Oczywiście, tak postępują diabły - mruknął Cadfael -bowiem nie znają wstydu.
- Ale być może znają strach? Nie, wszystko to nie składa się w żadną całość. 
Zupełnie 
nie widzę w tym sensu. Co wcale mnie nie bawi - przyznał Hugo ponuro.
— Ani mnie — uświadomił go Cadfael. — Ale poczekajmy. Znajdziemy w tym sens, 
kiedy zbierzemy więcej informacji. A rozwiązanie - dodał z mocą - wcale nie musi 
być tak przerażające. Nie wierzę, że zło i dobro mogą być tak straszliwie 
poplątane, 
żeby nie można było ich rozdzielić.
Żaden z nich nie usłyszał skrzypienia otwierających się drzwi do małej salki 
poprzedzającej refektarz, w którym Hugo spożywał kolację. Lecz kiedy Cadfael 
wyszedł stamtąd ze swym zawiniątkiem pod pachą, dziewczyna stała na kamiennej 
posadzce korytarza - wysoka, ciemna, z szeroko rozwartymi, ogromnymi w jej 
bladej 
twarzyczce oczyma, pełnymi dumy i niepokoju. Poznał po nich, że przyszła tu 
nieświadoma niczego, po prostu usłyszawszy głosy; lecz cofnęła się w 
przerażeniu, 
gdy tylko zajrzała do środka. Czekała na niego ukryta w cieniu; czuł, jak 
drżała, kiedy 
w pośpiechu prowadził ją, wspartą na jego ramieniu, do dużej sali, gdzie w 
kominku 
tliły się jeszcze jakieś resztki - wspo mnienie po płonącym w ciągu dnia ogniu — 
które miały żarzyć się tak aż do rana. Pomimo ich smętnego blasku, sala 
pogrążona 
była w mroku. Cadfael usłyszał, jak Ermina nabiera głębszego oddechu i rozluźnia 
się 
odrobinę. Ostrożnie poruszył żar i płomienie zamigotały żywo.
- Usiądź tu, dziecko, i ogrzej się trochę. Spokojnie. Usiądź i nie bój się o 
nic. Mogę ci 
przysiąc, że jeszcze dziś rano Yves był żyw i pełen energii. I już jutro, jeśli 
Bóg 
pozwoli, będzie tu z nami.
Powoli wypuściła z ręki kurczowo ściskany rękaw jego habitu. Oparła głowę o 
ścianę i 
przysunęła do ognia bose stopy. Odziana była w ten sam wieśniaczy strój, w 
którym 
zobaczył ją po raz pierwszy.
- Dziecino, dlaczego jeszcze nie śpisz? Czy naprawdę nie możesz zdać się na nas 
— i 
na bożą łaskę?
— To Bóg pozwolił jej umrzeć — szepnęła Ermina i wzdrygnęła się. - A tamto 
należało do niej - wiem, widziałam! Barbet i habit należały do siostry Hilarii. 
Gdzie 
był Bóg, kiedy znieważono ją i zamordowano?
— Bóg jest sprawiedliwy — tłumaczył Cadfael — i ma obok siebie miejsce dla 
bezgrzesznych męczenników. Czy chciałabyś, żeby stamtąd wróciła?
Siedział tuż obok, świadom jej żalu i skruchy. Któż mógłby bardziej dręczyć się 
wyrzutami sumienia? I któż bardziej od niej potrzebował pociechy i ulgi?
- Należały do niej, czyż nie? Nie mogłam spać, wstałam, żeby dowiedzieć się, czy 
nie 
ma jakichś nowych wieści, i usłyszałam wasze głosy. Nie podsłuchiwałam, 
otworzyłam tylko drzwi... i wtedy zobaczyłam.
- Nie zrobiłaś nic złego - uspokajał ją Cadfael. - I tak powiedziałbym ci 
wszystko, co 
wiem; należało ci się to. Ale powtarzam ci raz jeszcze: nie bierz na siebie winy 
za zło, 
które uczynili inni. Za własne grzechy — tak, wtedy żal jest słuszny. Ale z tą 
śmiercią 
-jak by nie patrzeć - nie masz nic wspólnego. Rozumiesz?
— Tak — odparła, zarazem potulna i bezkompromisowa. -Lecz jeśli nawet nie ja 
jestem za to odpowiedzialna, pochodzę ze szlachetnego rodu. I będę domagać się 
zemsty.
- Zemsta również należy do Boga, tak nas uczono.
- Ale tego żąda moja krew; bo tak uczono mnie.
Jej twierdzenie było równie dobrze uzasadnione jak zdanie Cadfaela, gdyż 
rzeczywiście - tak była wychowana. Siedząc obok dziewczyny i widząc jej pełne 
pasji 
zaangażowanie, właściwie nie był pewien, czy nie myśli podobnie. Nawet jeśli 
była tu 
jakaś różnica, to nie taka wielka. Cadfael Zdał sobie sprawę, że łączył ich głód 
sprawiedliwości, którą Ermina, pochodząc z innego stanu, nazywała zemstą. 
Dlatego 
też zachował milczenie. Owo namiętne pragnienie mogło tkwić w niej tak długo, że 
przysłoniłoby wszelkie inne uczucia, mogło jednak z czasem złagodnieć i stracić 
na 
sile. Trzeba pozwolić jej iść własną drogą; kiedy wyrośnie ze swoich osiemnastu 
lat, 
być może jej gniew ostygnie i Ermina stanie się bardziej wyrozumiała dla rodzaju 
ludzkiego.
- Czy zechcesz mi je pokazać? - spytała niemal z pokorą. - Chciałabym dotknąć 
jej 
szat; wiem, że masz je ze sobą.
Tak, niemal z pokorą - bo Cadfael wyczuwał, że owa po-tulność miała ją 
zaprowadzić 
do jakiegoś jej tylko wiadomego celu. Pokora i posłuszeństwo mogły u Enniny 
oznaczać jedynie chęć uzyskania czegoś za wszelką cenę. Nie było jednak 
wątpliwości 
co do jej szczerego przywiązania do Hilarii.
- Proszę- rzekł Cadfael i rozwiązał tłumoczek, odkładając jednak na bok należący 
do 
brata Eliasza płaszcz. Spomiędzy fałd materiału wypadł pęk kremowej sierści i 
ułożył 
się u jej stóp jak żywe stworzenie. Podniosła go i długą chwilę przyglądała się 
mu ze 
zmarszczonymi brwiami, po czym podniosła na Cadfaela pytający wzrok.
- A to?
— Przy wejściu do tamtej chatki uwiązano konia, który zostawił na śniegu swoje 
odchody, a na wystającej z rogu belce - strzęp swej grzywy.
- Tamtej nocy? -spytała.
- Czy ja wiem? Ale odchody były przykryte grubą warstwą śniegu. Mogło to się 
zdarzyć tamtej nocy.
- A miejsce, w którym znalazłeś jej ciało - nalegała Ermina - czy było blisko?
- Nie tak blisko, żeby człowiek miał trudzić się, żeby przenieść tam trupa, 
nawet jeśli 
chciał zatrzeć ślady zbrodni. Chyba że miał konia, który dźwigałby ciężar.
- Tak - zgodziła się. - Tak właśnie myślałam. Ostrożnie odłożyła na bok kosmyk 
włosów i wzięła do rąk habit. Obserwował, jak rozkłada go na kolanach i 
delikatnie 
gładzi jego fałdy. Jej palce natrafiły na zesztywniałe miejsce, zatrzymały się 
na plamie 
na prawej piersi, przebiegły wzdłuż przylegających do niej zmarszczek i 
powróciły 
znów na plamę.
- Czy to krew? -szepnęła zaskoczona. -Przecież Hilaria nie krwawiła. 
Powiedziałeś 
mi, w jaki sposób ją zamordowano.
- To prawda. To nie ona nią broczyła. Ale na ciele jej były nieznaczne ślady 
krwi, 
choć nie można było znaleźć ran.
- Nieznaczne ślady! -wykrzyknęła Ennina, rzucając mu krótkie, pełne zgrozy 
spojrzenie. Przyłożyła dłoń do zbruka-nego miejsca na habicie, rozstawiając 
szeroko 
palce, aby objąć plamę stanowiącą coś więcej niż nieznaczny ślad. -Czyżby to 
była 
jego posoka? Człowieka, który ją zabił? Radowałabym się, gdyby zdołała upuścić 
mu 
trochę krwi! A jednak. ..Ja wydrapałabym mu oczy, ale ona? Tak krucha i 
delikatna...
Nagle znieruchomiała, zadumana, obiema rękami przyciskając habit do piersi, jak 
gdyby go przymierzała; czerwony blask ognia padał na jej twarz i odbijał się w 
jej 
oczach. Po chwili poruszyła się, powoli wstała i strzepnęła czarny materiał, a 
potem 
złożyła go dokładnie, starannie wygładzając brzegi.
- Czy mogę go zachować? Dopóki - ciągnęła z przejęciem - dopóki nie będzie 
potrzebny do konfrontacji z mordercą?
ROZDZIAŁ JEDENASTY 
Wczesnym rankiem Hugo Beringar udał się z Bromfield do Ludlow, aby zebrać 
ludzi; brat Cadfael wciągnął buty, podkasał habit, włożył płaszcz i ruszył wraz 
z 
szeryfem. Miał być nie tylko strażnikiem - zabrał ze sobą swoją torbę z 
opatrunkami i 
medykamentami, jako że tego dnia mogły okazać się wyjątkowo potrzebne.
Przed odjazdem nie zauważył nigdzie Enniny i z zadowoleniem pomyślał, że 
dziewczyna śpi, zażywając nareszcie nieco spokoju. Dostrzegł w niej pewne 
niezdrowe napięcie, które bardzo go niepokoiło, choć nie bardzo wiedział 
dlaczego. 
Był jednak przekonany, że na jej sercu ciążyło coś więcej niż strach o brata 
oraz żal i 
poczucie winy, którą już wyznała i gotowa była odpokutować. Ów dziwny, 
złowróżbny spokój, z jakim opuściła go zeszłej nocy, unosząc ze sobą habit 
siostry 
Hilarii, niebezpiecznie przypominał mu nastrój dopiero co pasowanego rycerza 
zbrojącego się w przeddzień swojej pierwszej bitwy.
Błogosławiony niech będzie Olivier de Bretagne, który sobie tylko znanym 
sposobem 
zdołał poskromić tę dziewczynę i wygnał z jej serca niedojrzałe uczucie, które 
pochopnie nazwała miłością. Dzięki jego zakazowi pozostanie cicha i bierna, 
pozostawiając innym działanie, choć było to całkowicie sprzeczne z jej naturą. 
Tak, 
ale w takim razie dla czego zrobiła na Cadfaelu wrażenie uzbrojonej, czujnej i 
gotowej 
do walki?
Mieli wszakże też do rozegrania inną bitwę. W Ludlow Josce de Dinan wyprowadził 
z 
zamku zbrojny oddział, którego zażądał od niego Hugo, i sam stanął na jego czele 
- 
wielki, potężny, czerstwy mężczyzna na pięknym koniu. Beringar położył 
szczególny 
nacisk na liczbę strzelców i życzenie jego zostało spełnione. W granicznych 
miastach 
było wielu ludzi umiejących obchodzić się z łukiem, a Cadfael ocenił, że jeśli 
staną za 
drzewami obok źródełka, ostrokół będzie akurat w zasięgu strzału. Kryjąc się 
między 
gałęziami, będą mogli zapewnić osłonę atakującemu oddziałowi czołowemu, celując 
w każdego z obrońców, który ośmieli się wspiąć na platformę obserwacyjną. 
Niedobrze, że drzewa sięgały ledwie czwartej części długości otwartej 
przestrzeni, 
jedynie do tego miejsca, gdzie parów dawał im jeszcze osłonę przed lodowatym 
wichrem; i nawet tam me dorastały do normalnych rozmiarów, skurczone jak 
karzełki. 
Ta naga płaszczyzna niepokoiła Cadfaela. Wraży łucznicy znajdować się będą 
zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz warowni, ponadto w palisadzie znajdowały się 
otwory strzelnicze, umożliwiające obronę bez narażania się na strzały 
napastników. 
Nie miał złudzeń co do możliwości wroga. Ten, kto wzniósł fortecę w tym 
niedostępnym miejscu, wiedział, co robi, a sądząc po zgiełku, jaki słychać było 
zza 
palisady, znajdować tam się musiał spory garnizon.
Marsz okazał się łatwiejszy, niż przewidywali. Ostatniej nocy śnieg zaczął padać 
wyjątkowo późno, a i przestał wcześniej niż zwykle; wiatr nie był najsilniejszy, 
a 
ponadto Cadfael dobrze zapamiętał drogę. Powietrze, mroźne i spokojne, było 
zupełnie czyste, póki znajdowali się na nizinie, szczyty gór jednakowoż zasnute 
były 
mgłą. Mogło to przynieść im korzyść, kiedy już dotrą do celu, i zasłonić ich 
ruchy 
przed oczami wroga.
Tego ranka - pomyślał Cadfael - nawet jeśli wyjeżdżali w nocy, z pewnością 
wrócili 
do domu, i to wcześniej niż zwykle. Mróz zelżał i z tego względu wieśniacy lada 
moment mogą zacząć kręcić się po okolicy. Te nocne ptaszki nie kłopoczą się 
zacieraniem za sobą śladów, lecz jak dotąd unikały raczej pokazywania się 
ludziom - z 
wyjątkiem swoich ofiar. Ci, którzy przypadkowo wejdą im w drogę, są zabijani, 
chyba 
że życie ich może mieć jakąś wartość. AJe ponieważ poprzednią noc złoczyńcy 
spędzili na wykonywaniu swej ponurej profesji, być może teraz woleli pozostać w 
domu. Jeśli tak było, zastaniemy wszystkich na miejscu, niestety. W dodatku 
wypoczętych i mniej pijanych niż po udanym wypadzie.
Jechał na czele oddziału, mając po jednej stronie Hugona, po drugiej zaś Josce'a 
de 
Dinan, który beztrosko pozwolił swemu koniowi pozostać nieco z tyłu. Dinan był 
zbyt 
wielkim człowiekiem - w każdym tego słowa znaczeniu - by wysilać się, żeby 
czubek 
nosa jego wierzchowca był dokładnie na poziomie nozdrzy konia należącego do 
Hugona, czy aby czuć się dotkniętym faktem, że służy pod wodzą człowieka 
młodszego i mniej doświadczonego. Nie miał powodu, żeby czuć się nie 
dowartościowanym. Cadfael poczuł do niego sympatię. Po raz pierwszy widział tego 
podejrzewanego o zdradę sojusznika, ale ocenił go jako cennego sprzymierzeńca, 
którego strata byłaby bardzo niekorzystna.
— Na drodze mogli wystawić straże — odezwał się Hugo. Cadfael zastanowił się 
chwilę, zanim odparł z powątpiewaniem:
— U stóp góry czy nawet w połowie wysokości ich ludzie byliby w zbyt wielkiej 
odległości, żeby dać sygnał, a sami znajdowaliby się w dużym niebezpieczeństwie. 
Najlepszą obroną tego wąwozu jest fakt, że wygląda na wąski i ślepo zakończony, 
tak 
więc większość ludzi przejechałaby obok, nawet go nie zauważywszy. Ja podążałem 
za wyraźnym czer wonym tropem, dlatego nie minąłem przejścia. A gdy już się tam 
wjedzie, wszystko jest jasne. Przypuszczam, że liczą na tajemnicę parowu; a 
jeśli już 
ktoś ją odkryje - na swoją siłę.
Kraina przed nimi leżała naga i wyludniona, jak wyrosły na ziemi garb, spowity w 
turban z chmur. Cadfael spojrzał w dal, zmrużył oczy i poprowadził zapamiętanym 
szlakiem. Śnieg, który spadł tej nocy, w wielu miejscach zakrył wczorajsze 
ślady, a 
jednak tu i tam na gładkiej powierzchni zaznaczały się słabo jako płytkie 
wgłębienia. 
Kiedy zbliżyli się do skalistego kolosa, Cadfael zwolnił i jechał z wysoko 
podniesioną 
głową, próbując przewiercić wzrokiem obłok skrywający wierzchołek. Chociaż zarys 
samej skały lekko prześwitywał przez mgłę, nad kamiennym masywem nie było widać 
ciemnego, kwadratowego kształtu. Jeśli nie mógł dostrzec wieży, istniała 
nadzieja, że 
czuwający na niej strażnik nie zauważył jeszcze podchodzącego oddziału, chociaż 
ludzi Hugona i Dinana było wielu i nie kryli się podczas marszu. Rozsądnie 
byłoby 
teraz jak najszybciej przebyć ostatni płaski odcinek i wkroczyć na pierwszy 
zakręt 
spiralnej ścieżki.
Kiedy po długiej, żmudnej wspinaczce wydostali się na nagi, pustynny szczyt, a 
po 
lewej otworzyła się znajoma szczelina, Hugo zatrzymał swoich ludzi i wysłał 
najpierw 
zwiadowców. Jednakowoż nie zauważyli oni żadnego ruchu, żadnego znaku życia 
oprócz kilku krążących nad ich głowami ptaków. Przejście było tak wąskie, iż z 
trudem przychodziło im uwierzyć, że parów nie kończy się po paru krokach i że 
dokądkolwiek prowadzi.
- Zaraz po przejściu jar rozszerza się - oznajmił Cadfael - i otwiera się coraz 
bardziej, 
dążąc z biegiem strumienia do źródła. Po drodze jest sporo drzew, ale te, które 
rosną 
wyżej, są mocno skarłowaciałe.
Wkroczyli w wąwóz i rozwinęli się w dwie kolumny, wspinające się między drzewami 
po obu stronach. Do mo mentu, kiedy Hugo stanął pod osłoną najwyższych drzew i 
ponad otwartą niecką wypełnioną zmarniałą trawą, kamieniami i śniegiem zobaczył 
palisadę, mgła zdążyła podnieść się zupełnie. Jeden krok na odsłoniętej 
przestrzeni, a 
natychmiast podniesiony zostanie alarm. Te bowiem drzewa, które rosły nieco 
dalej, 
były tak rzadkie i niskie, że nie mogły chrome oddziału przed wzrokiem 
strażnika. A 
odległość, jak zauważył Cadfael z zaniepokojeniem, była większa, niż 
przypuszczał. 
Dostatecznie duża, żeby zdziesiątkować szeregi atakujących, jeśli tylko za 
ostrokołem 
znajduje się bystry obserwator i wyszkoleni łucznicy.
Josce de Dinan zmierzył wzrokiem dhigość palisady i przyjrzał się górującej nad 
nią 
wieży.
- Nie zamierzacie chyba oficjalnie zażądać od nich poddania się? - zasugerował. 
- Nie 
widzę takiej potrzeby; przeciwnie, widzę sporo powodów, żeby tego nie czynić.
Podobnie myślał Hugo. Po co rezygnować z przewagi, jaką dawało zaskoczenie, 
jeśli 
jego łucznikom i zbrojnym udało się dotrzeć niepostrzeżenie na sam szczyt? Jeśli 
zdołają przebyć chociaż pół drogi przez otwartą przestrzeń, zanim wraży łucznicy 
ustawią się na pozycjach obronnych wzdłuż palisady, mogą ocalić życie.
- Nie - rzekł twardo. - Ci ludzie grabili i mordowali bez litości. Nie mamy 
wobec nich 
żadych zobowiązań. Teraz przygotujemy się do ataku i uderzymy, póki jeszcze o 
nas 
nie wiedzą.
Jego łucznicy otoczyli szczyt. Piechurzy rozstawieni byli w trzech grupach 
wzdłuż 
granicy, jaką wyznaczały drzewa, a garstka konnych została rozdzielona na dwie 
części i rozlokowana między tymi grupami po to, aby połączyć się później przed 
bramą i utorować drogę pozostałym.
Kiedy wszystko było gotowe, zapanowała kompletna cisza. Wówczas Hugo, stojący 
na czele jednej grupy konnych, spiął swego wierzchowca i pomknął w przód z ręką 
wznie sioną w górę na znak rozpoczęcia. Beringar atakował z lewej flanki, Dinan 
zaś z 
prawej; wszyscy jeźdźcy wyskoczyli z ukrycia, szarżując w kierunku bramy, a za 
nimi 
ruszyła piechota. Stojący za drzewami łucznicy jednocześnie wypuścili strzały, a 
potem znów napięli cięciwy, wypatrując jakiejś głowy pojawiającej się nad palami 
ostrokołu. Cadfael, który pozostał wraz nimi, zdumiał się, że początek ataku 
przebiegał niemal w ciszy, zakłócanej tylko tętnieniem kopyt, a i ten odgłos 
tłumiony 
był przez śnieg. W tym momencie za palisadą dały się słyszeć krzyki i 
zamieszanie; 
wróg gorączkowo rzucił się do otworów strzelniczych i po chwili na atakujących 
spadł 
deszcz strzał. Ale pierwsza szarża nieomal zakończyła się sukcesem, brama bowiem 
nie była zaryglowana i zanim strażnicy zdążyli do niej dopaść, Hugo i Dinan wraz 
z 
pięcioma swoimi ludźmi znaleźli się tuż pod ścianą, ukryci przed strzałami 
obrońców, 
i siłowali się z furtą, próbując wedrzeć się do środka.
Od wewnątrz tłum ludzi starał się przytrzymać i zaryglować bramę; hannider 
powstały 
w wyniku bezładnego miotania się i wykrzykiwane rozkazy podobne były do wrzawy 
na tonącym okręcie. Brama trzęsła się i uchylała z wolna - piesi żołnierze 
nacierali na 
nią taranem, aby rozewrzeć ją szerzej i dostać się do twierdzy.
Nagle ponad ich głowami zagrzmiał potężny głos: - Stać, wy tam, na dole! 
Kimkolwiek jesteście, stać! Popatrzcie w górę! Patrzcie, powiedziałem! Cofnąć 
się od 
bramy albo rzucę wam ścierwo tego dzieciaka!
Wszystkie głowy, zarówno zewnątrz, jak i wewnątrz bramy, uniosły się i spojrzały 
na 
szczyt wieży - i po obu stronach łucznicy zwolnili cięciwy, a walczący opuścili 
dzidy i 
miecze. Między dwiema grubo ciosanymi blankami ujrzeli chwiejącego się Yvesa. 
Wielka ręka trzymała go za ubranie, a ponad jedną z sąsiadujących blanek 
pojawiła się 
rozwścieczona twarz, okolona długimi, złotobrązowymi włosami roz wiewanymi 
przez wiatr, którego podmuchów nie było prawie czuć na dole. Druga ręka trzymała 
przy gardle chłopca nagi sztylet.
- Widzicie go? - zaryczał lew, spoglądając w dół płonącymi z furii złotymi 
oczyma. - 
Chcecie go dostać? Żywego? Więc odstąpcie! Cofnijcie się poza zasięg strzału, 
albo 
poderżnę mu gardło i rzucę wam trupa.
Hugo zatrzymał się, ściskając w ręku miecz, który podniósł, aby wsunąć go w 
szparę 
między wierzeje, i patrzył w górę ze zbielałą, pełną napięcia twarzą. Yves był 
sztywny 
jak kawał drewna i wlepiał niewidzący wzrok prosto przed siebie. Nie wydał 
żadnego 
dźwięku.
- Nie znam cię, panie - zaczął Hugo powoli i ostrożnie -ale reprezentuję tu 
króla i 
powiadam ci, że nie ma dla ciebie schronienia — tu czy gdziekolwiek indziej. 
Spróbuj 
zrobić mu krzywdę, a jesteś martwy. Radzę ci, zejdź na dół i odwołaj swoich 
ludzi, a 
wtedy możesz mieć nadzieję na jakąś łaskę. W przeciwnym razie nie możesz liczyć 
na 
nic.
- A ja ci powiadam, przedstawicielu króla: zabierz mi z oczu swoją hałastrę, i 
to 
zaraz, bez gadania, bo inaczej wasz prosiak wykrwawi się na śmierć. Powiedziałem 
- 
zaraz! Zawracacie i już was nie ma! Chcecie się przekonać?
Zalśnił sztylet; w przezroczystym powietrzu widać było wyraźnie rosnącą czerwoną 
kroplę, która oderwała się i sporym strumyczkiem spłynąła w dół.
Hugo bez słowa schował miecz do pochwy, wsiadł na koma i dał znak wszystkim 
ludziom, żeby wrócili między drzewa, poza zasięg wzroku. Za sobą usłyszał 
chrapliwy 
śmiech, jeszcze bardziej przypominający ryk zgłodniałego, polującego lwa.
Razem z łucznikami skryli się za drzewami, obserwując wieżę. Sytuacja 
rzeczywiście 
była bez wyjścia. Wiedzieli, że nie mogą poważyć się na powtórny atak, a wróg 
wiedział z taką samą pewnością, że nie odejdą ze szczytu.
— Znam go — mówił Josce de Dinan. — To nieślubny potomek młodszego dziedzica 
rodu Lacy. Jego brat z prawego łoża jest moim dzierżawcą. Ten tutaj służył kilka 
lat 
we Francji, dla Normandii przeciwko Anjou. Zwą go Alain de Gaucher, gdyż jest 
leworęczny.
Nawet ci, którzy widzieli go po raz pierwszy, nie mogli mieć wątpliwos'ci. To 
lewa 
ręka przyłożyła ostrze do gardła chłopca, a potem spokojnie wbiła sztylet w 
ciało.
Yves poczuł, jak trzymająca go ręka chwyta mocniej za ubranie, twardymi 
kłykciami 
boleśnie wpijając się mu w kręgosłup, a potem rzuca brutalnie na deski dachu. 
Całe 
jego ciało przeszył dotkliwy ból. Żeby nie wydać jęku, przygryzł język; z dolnej 
wargi 
popłynęła krew. Zlizał ją i chwiejnie stanął na nogi. Nie zwracał uwagi na 
spływającą 
mu po szyi strużkę krwi, zresztą wysychała już powoli.
Nigdy przedtem nie był tak przerażony. Bo też nigdy przedtem nie potraktowano go 
tak brutalnie — nagle złapano go za kark, powleczono po stromych schodach do 
ciemnego, pozbawionego okien pomieszczenia na wieży, a wreszcie wciągnięto po 
drabinie przez zasłonięty klapą otwór na dach, gdzie oślepiło go światło 
dzienne. Ryk 
lwa ranił mu uszy, a jego ręka wypchnęła go na parapet gwałtownym ruchem, omal 
nie zrzucając w dół. Wiedziony instynktem zacisnął usta, nie wydając żadnego 
dźwięku. Teraz, kiedy go wypuszczono, poczuł, że kolana uginają się pod nim; ze 
złością usiłował opanować ich drżenie. Wciąż nie pozwalał sobie na jęk ani 
krzyk; 
zaciął zęby, czekając, aż serce przestanie kołatać mu w piersi. Dziwiło go, że w 
ogóle 
trzyma się na nogach.
Alain de Gaucher stał, opierając się o blanki, z ponurym uśmiechem obserwując 
oddalających się napastników. Trzech jego ludzi, których zabrał ze sobą na górę, 
czekało na rozka zy. Czekał i Yves, próbując opanować strach, kiedy krępy, mocny 
mężczyzna stanął nad nim i wbił w jego twarz płonący wzrok.
- A więc ten szczeniak jest sporo wart, nawet jeśli nie w brzęczącej monecie! 
Dostateczny powód, żeby dobrze go pilnować, na pewno jeszcze nam się przyda. 
Tamci nie odeszli daleko, wiem o tym dobrze. Będą próbować każdego sposobu, żeby 
się tu dostać - i za każdym razem cofną się na widok małego nożyka przy małym 
gardziołku. Teraz będą tańczyć, jak im zagramy. Ty, mały, jesteś dla nas wa rt 
więcej 
niż armia.
Yves nie znalazł w tym żadnego pocieszenia. Nie zażądają za niego nawet okupu, 
bo 
teraz, kiedy odkryto ich fortecę, dużo więcej liczył się jako zakładnik. Nie 
będą już 
mogli tak jak kiedyś cieszyć się bezkarnością podczas nocnych wypadów, mordując 
każdego przypadkowego świadka. Ale przynajmniej przez jakiś czas mogą powtarzać 
swą groźbę zabicia więźnia, a nawet przehandlować jego życie w zamian za wolność 
i 
gwarancję bezpiecznego odejścia w jakieś miejsce, gdzie znowu powrócą do swego 
zbrodniczego procederu. Nie! Hugo Beringar nie podda się tak łatwo! T wyrwie 
zakładnika z łap zbójców, kiedy tylko będzie to możliwe. Znajdzie jakiś sposób, 
żeby 
po kryjomu albo otwarcie wedrzeć się do warowni. Yves starał się przekonać o tym 
samego siebie, zachowując kamienną twarz.
— Guarin, ty zostaniesz tu razem z nim. Przed zmrokiem ktoś cię zmieni, zresztą 
nie 
będziesz miał z nim kłopotów. Co on może zrobić? Nic, chyba że wyskoczy za 
parapet 
i rozwali sobie na dole łeb. A myślę, że jeszcze nie zwariował ze strachu na 
tyle, żeby 
się na to zdecydować. Kto wie, może z czasem spodoba mu się u nas - co, 
kurczaczku? 
-dźgnął Yvesa twardym paluchem między żebra i zarechotał. — Sztylet trzymaj w 
pogotowiu. Jeżeli ośmielą się tu zbliżyć, jeśli zobaczysz choć jednego 
skradającego się 
tu człowieka, powtórz groźbę. A jeśli nie usłuchają — ciągnął, szczerząc zęby -
upuść 
mu trochę krwi! W ostatecznym wypadku sam chwycę za nóż. Mnie uwierzą!
Człowiek nazwany Guarinem kiwnął głową, wykrzywił twarz w uśmiechu i 
wymownie poklepał wiszący u jego boku sztylet.
— Reszta na dół, tam wydam rozkazy. Chcę, żeby obserwowano każdą piędź ziemi na 
naszym terenie. Tamci będą się bardzo starać, póki nie wypędzi ich stąd mróz. 
Nie 
urodził się jeszcze taki szeryf, który chciałby rozbijać obóz podczas takiej 
zimy. Nie 
wytrzymają dłużej niż jedną noc.
Klapa zasłaniająca otwór, przez który wychodziło się na dach, zaopatrzona była w 
metalowe kółko służące do podnoszenia. De Gaucher chwycił krążek w swoją wielką 
dłoń, podniósł ją lekko jak piórko i rzucił z powrotem na deski, aż zadudniło. 
Prawdopodobnie pod spodem zabezpieczona była specjalnymi bolcami, jako że dało 
się słyszeć brzęk metalu.
- Na wszelki wypadek zostaniecie tutaj. Nie bój się, przyniosą ci tu jedzenie, a 
przed 
nocą przyjdzie twój zmiennik. Ale zostaniecie tutaj. Dzieciak jest zbyt cenny, 
żeby 
ryzykować.
Przechodząc obok Yvesa, klepnął go w ramię z taką samą swobodą, z jaką trzymał 
mu 
nóż przy gardle, i zniknął za klapą, zsuwając się po długiej drabinie na niższe 
piętro. 
Jego ludzie pospieszyli za nim. Guarin opuścił za nimi klapę i oboje znów 
usłyszeli, 
jak bolce wskakują w gniazdka.
Zostali we dwójkę w owym nieprzytulnym drewnianym gnieździe i przypatrywali się 
sobie bacznie. Pod stopami mieli śnieg i wdychali mroźne powietrze. Yves zlizał 
z 
wargi zaschniętą krew i rozejrzał się za jakimś bardziej zacisznym kącikiem. 
Wieża 
była na tyle wysoka, żeby zapewnić możliwie największy widok na okolicę, a 
jednocześnie nie wystawać zbyt wyraźnie ponad linię skał. Otaczająca go ściana 
sięgała mu do piersi, za nim zaczynały się blanki, mógł więc, stanąwszy między 
nimi, 
obserwować całą okolicę. Z tyłu jednak, ponad poszarpanymi skałami, zobaczyć 
mógł 
tylko krawędź skarpy, a dalej odległe niziny. Przestrzeń na górze była zbyt 
płaska i 
otwarta, żeby mogło tu być przyjemnie -wiatr i śnieg nie umilały pobytu, chociaż 
tego 
dnia było dużo spokojniej niż przez ostatni tydzień.
W zasięgu jego wzroku nie było widać żadnego ruchu z wyjątkiem gorączkowej 
krzątaniny wewnątrz twierdzy, gdzie ustawiano ludzi przy każdym punkcie 
obserwacyjnym i otworze strzelniczym. Ludzie króla jakby zapadli się pod ziemię. 
Yves wyszukał sobie najbardziej suchy i osłonięty od wiatru kąt i usiadł na 
deskach, 
opierając się plecami o ścianę i rękoma obejmując kolana. W tej pozycji było mu 
najcieplej, a zimno było tym, co najbardziej mu teraz dokuczało. To samo jednak 
dotyczyło Guarina.
Nie należał on do najgorszych z szajki. Yves zdążył już wyrobić sobie zdanie o 
wielu 
bandytach podobnych do swojego szefa; wiedział, którzy znajdują przyjemność w 
krzywdzeniu, znieważaniu i upokarzaniu innych. Było ich wielu, ale Guarin do 
nich 
nie należał. Chłopiec dowiedział się nawet, w jaki sposób niektórzy z nich 
znaleźli się 
pod wodzą Alaina de Gaucher, i potrafił odróżnić ziarno od plew. Niektórzy byli 
rzezimieszkami, mordercami czy złodziejami z wyboru. Inni byli drobnymi 
oszustami 
z miast, którzy uciekli przed karzącym ramieniem sprawiedliwości i znaleźli 
schronienie tam, gdzie nawet ich skromne umiejętności były pożądane. Jeszcze 
inni 
byli zbiegłymi chłopami, ośmielili się zbuntować przeciwko tyranii i stanęli 
przeciwko 
prawu. Było tam też kilku lepiej urodzonych, wywyższających się ponad 
pozostałych. 
A byli i tacy, którzy stracili zdrowie, służąc słusznej sprawie, i gdy przestali 
być 
przydatni, zostali odstawieni. Tych ostatnich było jednak niewielu. Nie nale 
żeli do 
garnizonu - zostali w to wplątani nieszczęśliwym trafem i nie umieli się 
wyzwolić.
Guarin był wielkim, niezbyt szybko myślącym człowiekiem, w którego naturze nie 
leżało okrucieństwo. Z tego, co widział Yves, nie miał on nic przeciwko 
rabowaniu, 
plądrowaniu i paleniu, jeżeli ktoś inny zajął się morderstwem. Szedł zawsze z 
tłumem 
i dostosowywał się do okoliczności, ale wolał nie plamić krwią własnych rąk, 
jeśli 
mógł tego uniknąć. Pomimo to zawsze słuchał rozkazów. Była to dla niego jedyna 
droga, żeby zapewnić sobie to, czego potrzebował - jedzenie, picie, dach nad 
głową i 
ogień. Gdyby jego pan zażądał od niego wprost, żeby zabił - zrobiłby to bez 
wahania.
W miarę jak mijały godziny, robiło się coraz jaśniej. Chociaż na razie jeszcze 
się nie 
ociepliło, wszystko wskazywało na to, że zbliża się odwilż. Około południa 
usłyszeli 
dziarski tupot nóg na schodach; klapa otworzyła się z hałasem i z ciemnego 
otworu 
wyłonił się tłuściutki człowieczek dzierżący w garści torbę z chlebem i mięsem 
oraz 
dzban gorącego piwa dla strażnika. Jedzenia starczyło dla dwóch i Guarin chętnie 
podzielił się ze swoim więźniem. Bandyci nie musieli wyliczać sobie porcji. 
Dysponowali zapasami z co najmniej czterech okolicznych gospodarstw.
Jedzenie i picie rozgrzało ich na chwilę, ale dzień kończył się powoli i zimno 
stawało 
się coraz bardziej dokuczliwe. Guarin przytupywał na deskach, nieustannie 
lustrując 
wzrokiem okolicę. Nie zwracał specjalnej uwagi na swego więźnia, od czasu do 
czasu 
rzucał mu tylko ostre spojrzenie, przypominając, że jest bezsilny i nie powinien 
próbować żadnych sztuczek. Yves zapadł na chwilę w niespokojną drzemkę i ocknął 
się tak zmarznięty i odrętwiały, że uznał za konieczne wstać i rozruszać się 
trochę, 
przytupując i wywijając rękoma. Guarin, widząc to, wybuchnął śmiechem, ale 
pozwolił mu skakać do woli. Co mu tam szkodziło?
Zaczęło się ściemniać. Yves spacerował po wieży kilka kroków za swoim 
strażnikiem, zerkając przez każdy otwór strzelniczy na świat cały czas pełen 
tylko 
wrogów. Szczególnie zależało mu, żeby zobaczyć, co jest na dole od strony 
przepaści, 
ale widział tylko nagą krawędź klifu, a dalej pustkę. Cała ta strona kwadratowej 
wieży 
wychodziła... po prostu w niebo. Ale kiedy Guarin odwrócił się plecami, w 
ścianie 
wychodzącej na wschód Yves znalazł występ, który stanowił oparcie dla stóp, 
pozwalając mu wywiesić się do połowy na zewnątrz i zyskać tym samym szerszy 
widok. Pod nim majaczył brzeg skały; dopiero gdy przechylił się jak najdalej, 
ryzykując skręcenie karku, zobaczył wreszcie, że palisada nie otacza całego 
zamku, 
lecz kończy się na krawędzi klifu. W jednym miejscu spadek terenu nie był tak 
gwałtowny — Yves widział pierwsze poszczerbione skalne stopnie; każdy występ 
pokryty był gładką, grubą warstwą śniegu. A wszystko to było obojętne i 
nieruchome - 
przed oczyma chłopca rozciągała się biała pustka, jak gdyby ci, na których 
polegał, 
zapomnieli o nim.
Ale... Czy naprawdę przestrzeń była pusta i nieruchoma? Yves z niedowierzaniem 
zamrugał oczyma. Jedna z pokrytych śniegiem skał przesunęła się nieco, spoza 
niej 
wyłoniła się na moment uniesiona głowa i mglisty cień przesunął się szybko, 
pokonując następny etap samotnej i niebezpiecznej wspinaczki. Po chwili na 
dziesięć 
jardów w dół od najbardziej wysuniętego do przodu końca palisady nie było widać 
nic 
oprócz śnieżnych zasp. Na próżno Yves wytrzeszczał oczy - nie dostrzegł już 
żadnego 
ruchu.
Usłyszawszy za plecami groźny okrzyk, pospiesznie ześliznął się ze swojego 
stanowiska, zanim jeszcze Guarin złapał go za kołnierz i mocno nim potrząsnął.
- Co ty wyprawiasz? Głupcze, tędy nie zejdziesz!
Roześmiał się na samą myśl; na szczęście nie spojrzał w dół.
- Co za różnica, czy poderżną ci gardło, czy wyskoczysz i połamiesz gnaty.
Wciąż trzymając chłopca za ramię, odciągnął go od ściany, jak gdyby naprawdę 
wierzył, że jego więzień może wymknąć mu się z rąk. Yves dał się powlec bez 
protestu, uznał jednak, że rozsądnie będzie pojęczeć trochę na użytek Guari-na, 
żeby 
rozbawić go i odwrócić jego uwagę.
Teraz bowiem wiedział już, że nie został opuszczony. Tam, na dole, ws'ród skał, 
przedzierał się człowiek, który zakrywał swoje czarne ubranie białym, płóciennym 
prześcieradłem, który wspinał się, narażając własne życie. Z pewnością nie 
zaczął 
wędrówki u stóp góry, ale niepostrzeżenie przekradł się wzdłuż granicy drzew, 
aby 
dostać się na skalną ścianę pod ostrokołem, a z niej do miejsca, którego nikt 
nie 
obserwował, które uważano za niemożliwe do przebycia. Człowiek pełen 
samozaparcia, poruszający się powoli, pomimo lodowatego zimna, ryzykując, że sam 
zamarznie na lód i na zawsze pozostanie wśród skał. Teraz czekał na nadejście 
ciemności, żeby pokonać ostatni etap swej niebezpiecznej wędrówki.
Yves dreptał posłusznie tam, gdzie prowadziła go potężna łapa; i karmił swe 
serce 
przekonaniem, że nie jest sam, że bohater spieszy mu na ratunek i wobec tego i 
chłopiec musi zdobyć się na bohaterstwo. Dopóki nie przyjdzie zwycięstwo, nie 
wolno 
mu się załamać.
Zapadł zmierzch i Guarin zaczął już narzekać, kiedy drabina zaskrzypiała pod 
czyimś 
ciężarem, klapa podniosła się ze zgrzytaniem bolców i na dachu pojawił się długo 
oczekiwany zmiennik.
Ten z pewnością nie należał do najmniej agresywnych. Jego krostowate oblicze 
porastała udająca brodę szczecina, nos był spłaszczony, a paznokcie brudne i zda 
się 
stworzone do szczypania. Yves zdążył się już z nimi zapoznać i poczuł się trochę 
niepewnie, widząc, jak oprych wyłania się z mro cznej czeluści. Nie znał jego 
imienia. 
Być może rzezimieszek nie posiadał takowego, a tylko jakieś przezwisko. Nie 
wyglądał na człowieka ślubnego pochodzenia ani nawet na ochrzczonego.
Guarin również za nim nie przepadał i przed odejściem wymruczał coś gniewnie na 
temat opieszałości zmiennika. Ten nie pozostał mu dłużny i podczas gdy warczeli 
na 
siebie jak wilki, Yves skulił się w swoim kąciku, prawie niewidoczny i prawie 
zapomniany. Sytuacja wyglądała ponuro. Ale gdzieś tam w ciemnościach, wcale nie 
tak daleko, był człowiek, który chciał mu pomóc. Guarin rzucił ostatnie 
przekleństwo i 
zaczął schodzić po drabinie; Yves usłyszał dźwięk zatrzaskujących się bolców. 
Został 
sam na sam ze złośliwym zbirem, którego powstrzymać mógł tylko rozkaz jego pana. 
Nie odważyłby się zabić czy okaleczyć chłopca. Pomimo to zapewne z przyjemnością 
zechce mu dokuczyć.
Yves siedział oparty o solidną, drewnianą ścianę, skurczony w kącie plecami do 
wiatru. Było dla niego jasne, że nowy strażnik nie żywi wobec mego życzliwych 
uczuć, jako że to z jego powodu musiał opuścić ciepłe miejsce przy ogniu i tkwić 
tu na 
mrozie.
- Sukinsyn - burknął i przechodząc boleśnie kopnął chłopca w kostki - powinniśmy 
byli poderżnąć ci gardło na drodze, gdzie cię znaleźliśmy. Gdyby ludzie króla 
znaleźli 
twojego trupa, nie wyprawiliby się na dalsze poszukiwania, byłoby nam dobrze i 
wesoło.
Yves, podwijając pod siebie nogi i garbiąc się w kąciku, musiał przyznać, że 
jest w 
tym sporo słuszności. Próbował zrobić się jak najmniejszy i trzymać język za 
zębami, 
cisza jednak nie ułagodziła jego prześladowcy, wyglądało na to, że jeszcze 
bardziej go 
irytuje.
— Gdyby to ode mnie zależało, zawisłbyś na jednej z tych belek. I nie myśl 
sobie, że 
cię to w końcu ominie. Czegokolwiek byśmy nie obiecali, możemy tę obietnicę 
złamać, kiedy już się stąd zwiniemy. Co nam przeszkodzi obiecać, że cię oddamy w 
zamian za pozwolenie odejścia, a potem i tak cię ukatrupić? Niech cię diabli, 
odpowiadaj!
Kopnął go znowu, celując w pachwinę. Yves nie zdołał usunąć się w porę, z bólu i 
gniewu zaparło mu dech.
- Co was powstrzyma?! - krzyknął czerwony ze złości. -Tylko to, że twój pan 
zachował jeszcze resztki przyzwoitości i przywiązuje jakąś wagę do swojego 
słowa. A 
tobie radzę słuchać jego rozkazów, bo w tej chwili bardziej dla niego jestem 
przydatny 
niż ty. Bez mrugnięcia okiem powiesiłby c i e b i e - i nic by nie stracił.
Wiedział, że było to najgłupsze, co mógł zrobić, ale nie potrafił przez cały 
czas 
zachowywać się rozsądiue; było to całkowicie przeciwne jego naturze. Dostrzegł 
zbliżającą się pięść, zanurkował pod nią i wymknął się swemu przeciwnikowi. Na 
tej 
ograniczonej przestrzeni mógł zostać przyparty do muru, ale był znacznie lżejszy 
i 
zwinniejszy od bandyty. Mężczyzna, który za nim gonił, był na tyle przebiegły, 
żeby 
przeklinając zniżyć głos, gdyż jakiekolwiek zamieszanie na górze mogło 
sprowadzić 
tu niewygodnych świadków. Biegnąc z wyciągniętymi ramionami, mruczał pod nosem 
pogróżki.
— Ty nie opierzony kurczaku, zapłacisz za swoje zuchwalstwo i nie wyparzony 
pysk, 
u szczeniaka, któremu mogę jedną ręką skręcić kark. Może ten twój kark jest 
bezpieczny, ale nie skóra. Możesz też stracić kilka zębów.
Yves miał właśnie po raz kolejny zanurkować pod ręką swego wroga, kiedy ponad 
jego ramieniem zobaczył, jak ciężka, drewniana klapa z wolna zaczyna się unosić. 
Obaj byli zbyt zajęci, żeby usłyszeć zgrzytanie bolców, nawet gdyby klapa nie 
była 
otwierana ze szczególną ostrożnością. Mimo pogłębiającego się zmroku, Yves był 
pewien, że twarz wyłaniającego się z otworu człowieka nie jest mu znana. 
Zauważył 
też, że porusza się on bardzo cicho i ostrożnie, i ser cem jego targnęła 
rozpaczliwa 
nadzieja. W jaki sposób rozpoznaje się kogoś, kto żadną miarą nie może być 
członkiem bandy złodziei i morderców? Jeżeli strażnik Yvesa odwróci się teraz, 
zobaczy nowo przybyłego, który właśnie stawiał stopę na deskach dachu. Ta podła, 
ohydna kreatura nie może się odwrócić! A jeśli chłopiec wymknie mu się znowu, 
zrobi 
to, żądny zemsty.
Yves pośliznął się na zmarzniętym śniegu — a przynajmniej tak to wyglądało - i 
zaciśnięta pięść trafiła go w pierś, rzucając na drewnianą ścianę. Złoczyńca 
chwycił go 
za włosy i przyciągnął, plując w twarz chłopca i rechocząc triumfalnie. 
Wykręcając się 
na wszystkie strony i nie mogąc podnieść ręki, żeby zetrzeć obrzydliwy śluz, 
Yves 
zobaczył, jak nieznajomy niespiesznie i bezszelestnie wyprostowuje się i 
delikatnie 
opuszcza klapę, nie spuszczając wzroku z kotłującej się pod ścianą dwójki. Nie 
rzucił 
się nierozsądnie na pomoc dręczonemu. Była to najsłodsza nagroda i serce Yve-sa 
wypełniła wdzięczność i podziw. Bo obcy okazał tym samym, że rozumie i docenia 
jego fortel, że chłopiec nie jest po prostu ofiarą, ale partnerem w tej 
sekretnej i 
chwalebnej walce.
Zdążył jeszcze dostrzec pierwszy szybki i cichy ruch i wtedy wymierzony mu 
solidny 
policzek odwrócił jego głowę w bok; za pierwszym ciosem nastąpił drugi, aż 
poczuł 
się oszołomiony i bliski omdlenia. Zachował jednak dosyć przytomności, by 
zaskomleć błagalnie i to dostatecznie głośno, żeby zagłuszyć kroki tego, kto 
musiał 
być już bardzo blisko:
- Nie! To boli! Puść mnie! Przepraszam, przepraszam... Nie bij mnie...
W jego głosie brzmiał triumf i duma, opryszek jednak nie zauważył żadnej 
różnicy, 
chichocząc i śliniąc się z radości.
Ciągle jeszcze się śmiał, kiedy długie ramię chwyciło go za twarz, zaciskając 
się na 
ustach, i cisnęło na deski. Długonogi, zwinny młodzieniec usiadł na nim okrakiem 
i 
wtłoczył mu kolano w brzuch, wyciskając z niego powietrze, a potem jednym ruchem 
zerwał mu hełm i uniósłszy głowę bandyty, uderzył nią o podłogę. Wróg leżał 
teraz 
bezsilny i niemy jak wyjęta z wody ryba.
Yves przypadł do nich jak świeżo wyszkolony jastrząb rzucający się na zdobycz i 
drżącymi dłońmi począł rozpinać pas, przy którym jego strażnik nosił miecz i 
sztylet. 
Podał pas nieznajomemu, który czekał na to z pogodnym spokojem, a otrzymawszy 
pas, związał nim sprawnie ręce nieprzytomnego, wykręciwszy je uprzednio do tyłu. 
Dopiero potem odwrócił się i spojrzał na swego pomocnika. Us'miechał się. Oprócz 
blasku gwiazd nie było tu innego światła, ale Yves wiedział, że się nie myli.
Jego wybawca sięgnął między sute fałdy brązowego samodziału na piersi, wyciągnął 
długi zwój białego płótna i podał go chłopcu.
- Otrzyj twarz - odezwał się cichym, niskim głosem, w którym dźwięczało 
rozbawienie i uznanie - zanim zatkam tym gębę tego rzezimieszka.
ROZDZIAŁ DWUNASTY 
Yves przejechał materiałem po policzkach i czole w milczeniu pełnym na poły 
zgrozy, na poły podziwu, nie spuszczając wzroku z pochylonej nad bezwładnym 
ciałem twarzy. W słabym świetle gwiazd lśniły białe zęby i jasne, bursztynowe 
oczy. 
Kaptur nieznajomego zsunął mu się na plecy, odsłaniając czarne, przytrzymywane 
czapką włosy. Jego wygląd i ruchy wyrażały młodość i odwagę. Yves patrzył i 
czuł, że 
oddaje mu swoje serce. Wielbił już kiedyś innych bohaterów, ale ten był całkiem 
nowy, młody i — przede wszystkim - obecny.
- Daj - rzekł krótko obiekt jego adoracji, wyciągając rękę po kawałek płótna.
Yves wzdrygnął się i pospiesznie oddał mu je. Młodzieniec szybko wetknął jeden 
koniec materiału w otwarte usta strażnika, owijając resztę wokół jego głowy, 
dzięki 
czemu nieszczęśnik stał się nie tylko niemy, ale i ślepy. Wolny koniec 
podwiązany 
został do pętającego ręce pasa. Z braku powroza, ze skórzanego kaftana ofiary 
wyciągnięte zostały sznurówki, którymi fachowo oplatano jego kostki, a następnie 
przywiązano stopy do nadgarstków. Bandzior przypominał teraz pakunek, który 
można by załadować na koński grzbiet. Yves obserwował wszystko okrągłymi z 
podziwu oczyma.
Kiedy praca została zakończona, przez chwilę patrzyli na siebie nawzajem, bardzo 
zadowoleni. Yves otwierał już usta, ale zamknął je zaraz, ujrzawszy palec 
przyłożony 
do wciąż uśmiechających się ust.
- Poczekaj - powiedział nieznajomy niemal szeptem. Szept jest pozornie 
bezbarwny, 
ale zawsze brzmi alarmująco. Cichych słów nie usłyszał nikt oprócz chłopca. — 
Najpierw sprawdźmy, czy uda się nam odejść tą samą drogą, którą tu przybyłem.
Yves przykucnął i zamienił się w słuch. Drżał ze strachu i podniecenia. Jego 
towarzysz położył się na klapie i przyłożył ucho do desek. Po chwili ostrożnie 
uchylił 
ją i zerknął w pachnącą drewnem ciemność. Z zewnątrz, z okolicy głównego budynku 
i palisady, dobiegały pokrzykiwania i odgłosy ruchu, świadczące o tym, że 
garnizon 
jest w pogotowiu; ale pod nimi, wśród majaczących w mroku belek panowała cisza i 
spokój.
- Możemy spróbować. Idź tuż za mną i rób to, co ja.
Podniósł klapę i ześliznął się w dół, zwinny jak kot. Yves pospieszył za nim. Po 
zejściu piętro niżej znów zamarli w bezruchu, ale nic nie zapowiadało 
niebezpieczeństwa. W kącie majaczyły w ciemnościach prymitywne, lecz solidne 
schody. Kiedy osiągnęli połowę kondygnacji, usłyszeli dobiegający z głównego 
budynku harmider. Przez szparę pod wielkimi drzwiami poniżej wpadało migoczące 
światło pochodni. Jeszcze kilka schodów i będą na samym dole, na tym poziomie, 
co 
główny budynek — i tylko jedne drzwi dzielić ich będą od Alaina de Gaucher i 
jego 
bandy. Stali blisko siebie, patrząc i słuchając.
Najniższy poziom, czyli podstawę wieży, stanowiła po części skała, po części zaś 
ubita ziemia; docierające stamtąd do zbiegów powietrze było znacznie 
chłodniejsze 
niż na wyższych piętrach. Zerkając bojaźliwie w dół, Yves zobaczył w 
przeciwległym 
kącie otwór strzelniczy i poczuł idący od niego przeciąg. Było to okno do 
wolności, z 
pewnością tędy właśnie dostał się do wieży jego wybawca - i jeśli tylko zdołają 
niepostrzeżenie przemknąć się obok drzwi, mogą tą samą drogą wydostać się z 
warowni. Z takim opiekunem odważy się nawet na ryzykowną wspinaczkę wśród skał 
w całkowitej ciemności.
r Zgubił ich pierwszy krok na ostatnim etapie schodów. Aż do tego miejsca były 
one 
solidne i nie skrzypiały pod ich stopami. Ale gdy tylko pierwszy z nich postawił 
stopę 
na owej feralnej, spaczonej desce, wygięła się, a potem znów wyprostowała z 
głośnym 
trzaskiem, który, zwielokrotniony przez echo, rozległ się w całej wieży. W 
głównym 
budynku ktoś krzyknął alarmująco; dał się słyszeć tupot wielu biegnących nóg, 
potem 
drzwi otworzyły się gwałtownie, a ze środka wysypał się tłum uzbrojonych ludzi.
- Z powrotem! - warknął natychmiast nieznajomy i bez wahania pociągnął za sobą 
chłopca na piętro, z którego właśnie zeszli. - Na dach, szybko!
Nie było innej drogi ucieczki, a zamieszanie na dole, zanim wzrok bandytów 
zdążył 
przyzwyczaić się do ciemności, nie mogło trwać w nieskończoność. I rzeczywiście, 
po 
chwili skończyło się i oto pierwszy drab wydał głośny ryk wściekłości i rzucił 
się na 
schody. Za nim podążyło trzech czy czterech następnych. Wrzask, jaki podnieśli, 
omal 
nie zrzucił uciekających ze schodów.
Kiedy skończyły się stopnie, a przed zbiegami pojawiła się drabina, Yves poczuł, 
jak 
silne ręce podnoszą go i podsadzają na wysokość rosłego mężczyzny, co stanowiło 
pół 
drogi do nie zasłoniętego klapą otworu. Złapał drabinę i jął piąć się po 
szczeblach, ale 
spojrzawszy przez ramię, zawahał się, nie chcąc zostawiać swego towarzysza na 
pastwę wroga. Dopiero usłyszawszy ostre „Na górę, szybko!", dokończył 
wspinaczki, 
a potem rzucił się na brzuch obok klapy, niespokojnie zaglądając za krawędź 
otworu. 
Pomimo kłębiących się cieni, jeszcze bardziej rozedrganych w mdłym świetle 
gwiazd, 
zobaczył pierwszego z napastników, pędzącego po drewnianych schodach i 
błyskającego nagim mieczem. Ogromny, podobny do byka mężczyzna zasłaniał swym 
potężnym cielskiem tych, którzy biegli za nim.
Aż do tego momentu chłopiec nie zauważył, że jego sprzymierzeniec nosi miecz. 
Ten, 
który odebrali strażnikowi, wciąż jeszcze leżał na dachu, chociaż Yves 
przywłaszczył 
sobie sztylet i z dumą przypiął u boku jako odszkodowanie za odebraną mu broń. 
Bandzior wydał ochrypły okrzyk, a jego krótki miecz wyśliznął mu się z rąk i 
upadł na 
deski. W następnej chwili silny kopniak trafił go w pierś, mężczyzna stracił 
równowagę i potoczył się w dół, zmiatając po drodze swoich kamratów. Dwóch czy 
trzech zgniecionych zostało przez ogromne cielsko, jeden wypadł nawet ze schodów 
i 
poleciał bezpośrednio na najniższy poziom wieży.
Młodzieniec nie zerknął nawet na skutki swego działania, odwrócił się, jednym 
susem 
znalazł się w połowie wysokości drabiny i po chwili stał już obok Yvesa. 
Odrzucił 
nagi miecz, pochylił się i muskularnymi ramionami chwycił górny koniec drabiny, 
wciągając ją za sobą. Yves, odzyskawszy zmysły, przysunął się i szczebel po 
szczeblu 
pomagał unieść ciężar. Drabina górnym i dolnym końcem opierała się o specjalne 
drewniane progi, nie była wszakże do nich przymocowana. Wyciągnęli ją poza 
zasięg 
rąk najwyższego człowieka, na długo zanim pierwszy z atakujących dotarł na 
najwyższe piętro.
Ostatni szczebel wychynął z otworu i dolny koniec zabrzęczał, uderzając o dach 
rozkruszanym lodem. Z dołu dobiegał ich chór rozwścieczonych głosów. Yves 
pochylił się, żeby zatrzasnąć klapę i odciąć się od dzikiej wrzawy, ale jego 
towarzysz 
zamachał przecząco ręką i chłopiec natychmiast odstąpił od swego zamiaru. 
Cokolwiek uczyni jego bohater, będzie to słuszne i mądre.
Ów bohater zaś, uśmiechając się lekko, podźwignął ich jeńca, złapawszy za 
sznurek 
łączący jego stopy z nadgarstkami, przywlókł go do otworu, odwrócił tak, żeby 
nie 
roztrzaskał sobie czaszki i spuścił go niemal delikatnie na głowy jego 
przyjaciół, 
przewracając kilku z nich na deski.
- Szybko! - głos, choć łagodny, zabrzmiał strofująco. --Bierzmy tę drabinę, tu, 
na 
klapę. Teraz kładź się na tamtym końcu, a ja na tym - i kto nas ruszy?
Yves, jak mu kazano, położył się płasko na brzuchu, zasłaniając twarz rękoma. 
Długi 
czas dyszał ciężko, dygocąc na całym ciele. Deski pod nim drżały od zgiełku - 
klapa 
znajdowała się o sześć stóp za wysoko dla rozsierdzonych ludzi. A nawet jeśli 
przystawią coś, co umożliwi im dostanie się na górę, nie będą w stanie unieść 
ani 
przebić klapy. Pokrywę dopasowano dokładnie, nie było szczeliny, w którą można 
by 
wcisnąć lancę czy miecz. Nawet gdyby wspięli się i wyrąbali otwór toporem, 
musieliby wchodzić na dach pojedynczo, a na górze czekało dwóch uzbrojonych, 
gotowych na wszystko ludzi. Yves leżał z wyciągniętymi ramionami i nogami, 
wstrzymując oddech i żałując, że nie jest dwa razy cięższy. Pomimo mrozu zlany 
był 
potem.
— Popatrz na mnie, serdeńko — usłyszał dobiegający z drugiego końca drabiny, 
niemal wesoły głos. -I pokaż mi swoją śliczną buzię - siniaki, brud i tak dalej. 
Niech 
no zobaczę swój łup!
Yves oderwał ręce od twarzy i nieprzytomnie spojrzał ponad drabiną w jasne, 
lśniące 
złotem oczy. W okolonej gęstymi czarnymi włosami twarzy zaznaczały się wystające 
kości policzkowe, wąskie, czarne brwi i zakrzywiony jak szabla turecka nos. 
Wygolony jak Normandczyk, gładki jak dziewczyna - lśniącą, oliwkową gładkością.
- Weź głęboki oddech i pozwól im wrzeszczeć, w końcu się zmęczą. Nie udało nam 
się wymknąć, ale i tak nie mogą nam nic zrobić. Mamy czas, żeby się zastanowić. 
Tylko nie wychylaj się za parapet. Tamci mają dosyć oleju w głowach i mogli 
wpaść 
na to, że warto by wystawić łuczników wypatrujących nieostrożnej głowy.
- A jeśli podłożą ogień pod wieżę i spalą nas? - zapytał Yves, szczękając 
zębami.
- Nie są tacy głupi. Gdyby to zrobili, główny budynek również stanąłby w 
płomieniach. Zresztą nie będą się spieszyli z jakimś działaniem-wiedzą, że nie 
możemy im uciec. TU, na zimnie, czy w lochu — tak czy inaczej jesteśmy 
uwięzieni. 
Ja i ty, Messire Yves Hugonin, mamy parę rzeczy do przemyślenia.
Zadarł głowę, podniósł rękę na znak ciszy i wsłuchał się w głosy na dole, 
przechodzące teraz w konspiracyjne mamrotanie.
- Uspokoili się. Jesteśmy w pułapce i pozwolą nam tu zamarznąć. Zejdą na dół i 
zostawią tu tylko kilku ludzi, żeby nas pilnowali. Mogą zaczekać z obdzieraniem 
nas 
ze skóry.
Perspektywa ta zdawała się go bynajmniej nie przerażać, mówił to całkiem 
pogodnie. 
Szemrzące pod nimi głosy cichły stopniowo, aż umilkły zupełnie - tak, jak to 
przewidział. Alain de Gaucher potrafił ocenić, co jest najważniejsze, i zabrał 
ludzi, 
żeby obstawili palisadę. Niech jego więźniowie, władcy przestrzeni szerokiej na 
dziesięć stóp, cieszą się swoją władzą, zanim nie zamarzną na śmierć. Czego by 
nie 
próbowali, nie mogą uciec.
Na dole zapanowała ostrożna, podejrzliwa cisza. Zimno niewątpliwie było bardzo 
dokuczliwe, noc dookoła nich tężała, biorąc ich w lodowate uściski.
Młodzieniec przestał wytężać słuch i wyciągnął rękę do chłopca.
- Chodź tu, będziemy ogrzewać się własnymi ciałami. Chodź! Za chwilę znowu damy 
im popalić, ale na razie przytrzymajmy tę klapę, póki nie wymyślimy, co robić 
dalej.
Yves z ulgą podpełzł wzdłuż drabiny, na końcu której przygarnęło go opiekuńcze 
ramię. Powiercili się trochę, za nim znaleźli najwygodniejszą dla nich obu 
pozycję i 
przytulili się ciasno. Yves wziął głęboki oddech i nieśmiało oparł policzek na 
uwielbianym i gościnnym ramieniu.
- Ty mnie znasz, panie - zaczął niepewnie. - Ale ja ciebie nie znam.
— Poznasz, Yves, poznasz. Jak dotąd nie miałem możliwości przedstawić się, jak 
tego wymaga dobry obyczaj. Dla wszystkich oprócz ciebie jestem Robert, syn 
jednego 
z leśników w Lesie Clee. Dla ciebie... - przechylił głową, żeby spojrzeć w 
okrągłe, 
pełne oczekiwania oczy. - Dla ciebie mogę być tym, kim jestem naprawdę. Jeżeli 
potrafisz trzymać język za zębami. Jestem jednym z najmłodszych i najmniejszych 
rangą paladynów twojego wuja, Laurence'a d'Angers, i nazywam się Olivier de 
Bretagne. Mój pan czeka niecierpliwie w Gloucester na wieści o was. Zostałem 
wysłany, żeby was znaleźć - i znalazłem. I możesz być pewien, że nie zgubię.
Yves przez chwilę nie mógł wymówić słowa, miotając się między oszołomieniem, 
radością i niedowierzaniem.
- Naprawdę? - wykrztusił wreszcie. - Mój wuj wysłał cię, żebyś nas znalazł i 
zawiózł 
do niego? W Bromfield powiedziano mi, że wuj nas poszukiwał - mnie i mojej 
siostry.
Na myśl o Erminie zadrżał i zająknął się. Co z tego, że został odnaleziony, 
jeżeli ona 
przepadła?
- Ona... moja siostra... Uciekła od nas! Nie wiem, gdzie jest!
— Cóż, w takim razie jestem lepszy od ciebie, bo ja wiem. Nie martw się o 
Erminę. 
Dotarła bezpiecznie do Bromfield.. . które ty opuściłeś. Naprawdę, uwierz mi. Po 
co 
miałbym kłamać? Przywiozłem ją tam osobiście. Miała do ciebie dołączyć, ale 
zanim 
jeszcze doszliśmy do bram klasztoru, dowiedziałem się, że znowu wybrałeś się na 
wycieczkę.
— To nie moja wina, musiałem pójść...
Wszystko zdarzyło się tak nagle, że trudno było w to uwierzyć. Yves przełknął 
zdumienie i postarał się pozbierać myśli. Teraz, kiedy nie musiał już martwić 
się o los 
Erminy, jego serdeczny niepokój zamienił się w gniew, że z jej powodu cierpiał 
on 
sam i wielu innych.
- Nie znasz jej! Ona nie słucha nikogo - ostrzegł go z oburzeniem. -Kiedy dowie 
się, 
że mnie nie ma, może zrobić wszystko! To ona spowodowała całe to zamieszanie i 
jeśli znowu coś strzeli jej do głowy, może zrobić jeszcze większe głupstwo. Nie 
znasz 
jej tak dobrze jak ja!
Kiedy Olivier zaśmiał się, chociaż miękko i przyjaźnie, Yves uznał, że — 
nieświadomy prawdy — jest zbyt pewien siebie.
— Posłucha zakazu! Nie bój się, będzie czekać w Brom-field. Sądzę jednak, że 
masz 
mi do opowiedzenia własną historię, zanim ja opowiem moją. Ulżyj swemu sercu! 
Możesz zrobić to teraz, bo lepiej, żebyśmy na razie się stąd nie ruszali. Słyszę 
na dole 
jakieś zamieszanie.
Yves nic nie słyszał.
- Uciekliście z Worcester, o tym wiem. Potem twoja siostra opuściła cię, i wiem 
dlaczego. Powiedziała mi, nie robiąc z tego żadnego sekretu. A jeśli cię to 
interesuje: 
nie, nie wyszła za mąż i na razie nie zamierza. Co więcej, przyznaje, że 
popełniła 
głupstwo. A co działo się z tobą, kiedy ona odeszła?
Yves przylgnął do obleczonego w gruby samodział ramienia i wyrzucił z siebie 
wszystko: od pierwszej tułaczki po lesie po schronienie, jakiego udzielili mu 
ojciec 
Leonard i brat Cadfael, o tragedii siostry Hilarii i rozpaczliwej pogoni za 
nieszczęsnym, pomieszanym na umyśle Eliaszem.
- I zostawiłem go tam, nie przypuszczając... - Yves drgnął, przypomniawszy sobie 
słowa wypowiedziane tamtej nocy przez Eliasza. Tego nie mógł powiedzieć nawet 
temu cudownemu człowiekowi. - Boję się o niego. Ale drzwi zo stawiłem nie 
zaryglowane. Myślisz, że go odnajdą? Dostatecznie szybko?
- Tak szybko, jak Bóg pozwoli - odparł Olivier stanowczo. - Czyli w odpowiednim 
czasie. Twój Bóg ma pieczę nad chorymi na umyśle i dbpilnuje, żeby zagubieni 
odnaleźli się.
- Yves natychmiast zwrócił uwagę na wypowiedziane przez niego słowa.
- M ó j Bóg? - zapytał z naciskiem, wpatrując się natarczywie w ciemną twarz.
— Och, mój również. Ale zanim zostałem chrześcijaninem, przeszedłem długą drogę. 
Moja matka była muzułman-ką i Syryjką, a ojciec rycerzem krucjaty Roberta 
Nonnand-czyka. Pochodził z Anglii i pożeglował do domu jeszcze przed moim 
urodzeniem. Kiedy tylko stałem się mężczyzną, przyjąłem jego wiarę i dołączyłem 
do 
jego ludzi w Jeruzalem. Tam dostałem się w służbę twojego wuja i podążyłem za 
nim, 
kiedy tu wrócił. Jestem chrześcijaninem tak jak ty, z tą różnicą, że ja wybrałem 
tę 
wiarę, podczas gdy ty się w niej urodziłeś. I czuję przez skórę, Yves, że 
wkrótce 
spotkasz swojego brata Eliasza. Teraz raczej zastanówmy się, jak możemy 
bezpiecznie 
wydostać się z tej twierdzy.
— A jak ty się do niej dostałeś? — dziwił się Yves. — Skąd wiedziałeś, że tutaj 
jestem?
- Nie miałem o tym pojęcia, zanim ten rozjuszony dowódca nie wystawił cię na 
parapet z nożem przy gardle. Ale widziałem ich, jak przejeżdżali ze swym łupem, 
i 
pomyślałem, że warto by przekonać się, gdzie jest ich gniazdo. Bo jeśli włóczyli 
się 
nocą po okolicy, a ty właśnie się zgubiłeś... Było prawdopodobne, że biorą 
jeńców, 
jeśli może im się to opłacić.
- I wtedy zobaczyłeś całą armię naszych przyjaciół -ucieszył się Yves, któremu 
przyszedł nagle do głowy pewien pomysł.
- Twoich przyjaciół na pewno. Ale moich? Takich przy jaciół wolałbym unikać - 
bez 
obrazy! Czy nie dotarło do ciebie, że jestem człowiekiem twojego wuja, a twój 
wuj 
jest wasalem cesarzowej Matyldy? Nie mam ochoty wpaść w ręce szeryfa i zgnić w 
więzieniu Shropshire. Chociaż właściwie powinienem być im wdzięczny, bo dzięki 
zamieszaniu, jakiego narobili, zdołałem niepostrzeżenie okrążyć fortecę i 
dotrzeć do 
skał na dole. Gdyby nie ich działania, nigdy by mi się to nie udało. A kiedy 
byłem już 
wewnątrz, kto w ciemnościach odróżni jednego zaniedbanego łotra od drugiego? 
Wiedziałem, gdzie cię uwięzili. Widziałem zmianę straży.
- W takim razie widziałeś też, że jedynym powodem, dla którego Hugo Beringar 
odwołał swoich ludzi, była groźba, że mnie zamordują. I nie odszedł daleko, 
jestem 
pewien, że tak łatwo nie ustąpi. A teraz przecież nikt nie trzyma mi noża na 
gardle i 
nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zaatakowali!
Olivier zrozumiał i popatrzył na niego z nie pozbawionym szacunku rozbawieniem. 
Wzrok jego powędrował na leżący pod ścianą miecz strażnika, a potem przesunął 
się 
na stożkowaty hełm, który potoczył siew ten sam kąt. Wreszcie bursztynowe oczy 
spojrzały znów na Yvesa.
- Szkoda, że nie mamy rogu, żeby ogłosić alarm; ale możemy zmajstrować sobie 
bardzo słuszny bęben. Weź to i stań pod ścianą, i hałasuj jak tylko możesz, a ja 
będę 
pilnował przejścia. Przedarcie się do nas zajmie tym łotrom trochę czasu, a 
potem 
będą bardzo zajęci na dole -jeśli twoi przyjaciele dorównują ci bystrością.
ROZDZIAŁ TRZYNASTY 
Brat Cadfael spędził cały dzień myszkując między drzewami, od jednego końca 
wyznaczanego przez nie półkola do drugiego - i z powrotem, przyglądając się 
uważnie 
każdemu wzgórkowi na przestrzeni dzielącej ich od ostrokołu, rozpaczliwie 
szukając 
choćby najmniejszej osłony, pod którą -gdy nadejdzie ciemność - można by 
spróbować podkraść się bliżej. Hugo nie pozwolił nikomu wysunąć nosa zza drzew i 
dołożył wszelkich starań, żeby rozstawić swoich ludzi możliwie najszerzej, a 
jednocześnie zachować ich w ukryciu. Alain de Gaucher nie mógł wyjść, zaś siły 
szeryfa nie mogły wtargnąć do twierdzy; utknęli w martwym punkcie i Hugo gryzł 
palce z bezsilnej wściekłości. Bez wątpienia bandyci posiadali zapasy 
zrabowanego 
mięsa i zboża, dostatecznie obfite, aby forteca trzymała się dłuższy czas. Wziąć 
ich 
głodem? To trwałoby zbyt długo, a przy tym zagłodziliby również nieszczęsnego 
chłopca. Prawdopodobnie de Gaucher zaproponuje, że odda go w zamian za 
puszczenie wolno jego wraz z resztą szajki, ale w takim wypadku inna kraina 
cierpieć 
będzie od tej samej plagi. W żadnym razie nie można się było na to zgodzić. 
Obowiązkiem Hugona było pilnowanie w tym hrabstwie porządku i prawa i szeryf 
stanowczo chciał się z niego wywiązać.
Wybrał z szeregów swego oddziału kilku ludzi, którzy urodzili się i wychowali w 
górach i stąd obeznani byli ze •t wspinaczką, po czym kazał im cofnąć się aż za 
wąwóz i okrążając szczyt, sprawdzić, czy istnieje możliwość zajścia budowli od 
tyłu, 
tam, gdzie nie było straży. Za twierdzą teren podnosił się lekko, co mogłoby 
stanowić 
jakąś osłonę, ale od dołu widać było, że za wzniesieniem znajduje się niemal 
pionowy 
spadek, gdzie tylko ptak znalazłby dla siebie oparcie. Jedyne możliwe do 
przejścia 
miejsce było zupełnie odsłonięte i próba wspinaczki z pewnością skończyłaby się 
na 
przyłożeniu sztyletu do gardła chłopca. Tuż pod palisadą zbocze było mniej 
strome i 
człowiek nie mający lęku wysokości mógłby - cal po calu - dostać się na tyły 
wroga. 
Lecz żeby podjąć taką próbę, musiałby najpierw przeciąć nagą, skalistą 
płaszczyznę, a 
tym samym skazałby na śmierć siebie i Yvesa.
Mogli mieć pewną szansę po zapadnięciu zmroku. Zdradziecka biel śniegu 
utrudniała 
zadanie, ale i ona poprzerywana była ciemnymi plamami nagich skał. Ale jak na 
złość 
noc przyszła cicha i spokojna, rozjaśniona odbitym od śniegu blaskiem gwiazd. 
Tej 
jednej nocy, kiedy śnieg i porywisty wicher były pożądane jako osłona przed 
wzrokiem strażników, nie spadł ani jeden płatek, a powietrze było nieruchome. 
Nic nie 
mąciło spokoju, tak więc nawet trzask łamanej pod stopą gałązki mógł nieść się 
aż do 
palisady.
Cadfael siedział w ponurej zadumie nad ową tak niekorzystną ciszą, kiedy nagle 
została ona przerwana, zniweczona z taką gwałtownością, że na moment zabrakło mu 
oddechu. Ze strony warowni dochodził ogłuszający, metaliczny hałas, jakby jakiś 
szaleniec targał za sznur gigantycznego dzwonu, wydającego zgrzytliwe, 
świdrujące, 
raniące ucho dźwięki. Z tyłu, za drzewami wszyscy zerwali się na równe nogi i 
zbliżywszy się na ile tylko było można do otwartej przestrzeni, gapili się na 
zamek. Za 
ostrokołem również podniosły się krzyki, wycie i wrzawa i Cadfael domyślił się, 
że to 
nie oni zaczęli tę obłąkaną muzykę, że ani jej nie plano wali, ani nie 
rozumieli. Jeśli 
wewnątrz dzieje się coś złego, to ci, którzy są na zewnątrz, będą być może w 
stanie 
obrócić to na swoją korzyść.
Hałas dobiegał ze szczytu wieży. Ktoś tam, na górze, uderzał niezmordowanie w 
tarczę albo jakiś inny zaimprowizowany gong. Po co ktokolwiek z garnizonu miałby 
tak wściekle uderzać na alarm, jeśli nie było żadnego ataku? I rejwach ten 
prowokował 
inny harmider, stłumiony, ale niewątpliwie pełen złości i żądzy zemsty. Donośny 
głos, 
mogący należeć tylko do de Gauchera, wydawał rozkazy. Z pewnością cała uwaga 
wroga zwrócona została teraz na atak od wewnątrz.
Cadfael ruszył bez chwili zastanowienia. W połowie drogi do ostrokołu znajdowało 
się 
wzniesienie, wąski, czarny pas przerywający bezlitosną biel. Cadfael wyskoczył 
spomiędzy drzew i popędził w kierunku skały, gdzie jego czarny habit mógł zlać 
się z 
ciemnnym podłożem i stać się niewidocznym dla ewentualnego obserwatora. 
Nieznany sprawca dzikiego łoskotu wciąż walił w gong, chociaż do tego czasu 
musiała mu już zdrętwieć ręka. Cadfael ostrożnie podniósł głowę i spojrzał na 
rysujące 
się na tle nieba zębate blanki. Dziki rytm ucichł na chwilę i wtedy mnich 
zobaczył 
między blankami ostrożnie wychylającą się głowę. Teraz słychać było stłumione 
przez 
grubą ścianę wieży odgłosy miażdżenia i roztrzaskiwania, przywodzące na myśl 
rąbanie siekierą. Głowa pojawiła się po raz drugi. Cadfael zamachał ręką i 
zawołał:
- Yves!
Wątpliwe, czy został usłyszany, choć czyste powietrze niosło głos daleko. Z 
pewnością jednak został zauważony. Yves, do tego czasu ledwo wystawiający głowę 
za parapet, teraz - nie zważając na ryzyko - wyciągnął szyję i krzyknął w 
najwyższym 
podnieceniu:
- Na nich! Atakujcie! Trzymamy wieżę! Jest nas dwóch i mamy broń!
Potem cofnął się za blankę, i to w samą porę, bo co najmniej jeden łucznik 
obserwował zębaty kontur szczytu wieży: jego strzała trafiła w krawędź otworu 
strzelniczego i zadrżała utkwiwszy w drewnie. Yves wyzywająco wznowił 
ogłuszającą 
muzykę.
Cadfael, niepomny niebezpieczeństwa, podniósł się ze skalnej niecki i pobiegł w 
kierunku drzew. Wysłano za nim strzałę, która jednak go nie dosięgła i 
przyprawiając 
go o niemałe zdumienie, z głośnym świstem upadła tuż za nim w śnieg. Był 
szybszy, 
niż sam się spodziewał, przynajmniej w okolicznościach, w których od jego nóg 
zależało życie wielu ludzi. Bez tchu wpadł między drzewa, prosto w ramiona 
Hugona 
Beringara. Zauważył ogólne poruszenie i domyślił się, że Hugo również nie 
zmarnował tych kilku minut, bo szeregi jego ludzi były gotowe do ataku, czekając 
tylko na rozkaz.
- Na nich! - wysapał Cadfael. - To Yves nas wzywa, mówi, że zdobył wieżę. Ktoś 
się 
do niego dostał, Bóg raczy wiedzieć jak. Teraz jedyne niebezpieczeństwo to nasza 
opieszałość.
Nie zwlekali więc dłużej. Nim przebrzmiały te słowa, Hugo był już w siodle. 
Wyskoczyli zza drzew - Hugo z lewej, Josce de Dinan z prawej strony - i 
popędzili do 
bramy zamku Alaina de Gaucher. Za nimi ruszyli żołnierze; część z nich trzymała 
pochodnie, żeby podpalić drewniane zabudowania.
Cadfael, tak bezceremonialnie opuszczony, stał przez chwilę, usiłując złapać 
oddech, a 
potem - niemal z oburzeniem - przypomniał sobie, że dawno temu zaprzysiągł nie 
tykać broni. Nieważne, w jego ślubach nie było nic, co zabroniłoby mu iść z 
gołymi 
rękoma między uzbrojonych ludzi. Kroczył zdecydowanie poprzez otwartą, 
zaśnieżoną pła szczyznę, znaczoną teraz śladami kopyt i wielu stóp, podczas gdy 
atakujący skupili się i niby ostrze dzidy uderzyli w bramę, wdzierając się do 
środka.
Pomimo przeraźliwego łomotu, którego sam był sprawcą, •Yves usłyszał, że ludzie 
szeryfa przystąpili do ataku, i poczuł, jak wieża zatrzęsła się, gdy napastnicy 
szturmowali bramę. Ich natarcie było jak uderzenie młota - bale podpierające 
furtę 
poszły w drzazgi i wnętrze palisady wypełniły odgłosy walki wręcz. Mógł jednak 
tylko przypatrywać się bezradnie; deski pod nimi dygotały i jęczały pod ciosami 
siekiery, a Olivier stał na rozstawionych nogach, z wyciągniętym mieczem i mimo 
zajadłej napaści od dołu, przytrzymywał drabinę na klapie. Drabina podskakiwała 
za 
każdym uderzeniem siekiery, ale póki leżała na swoim miejscu, podniesienie klapy 
było niemożliwe. A jeśli nawet wrogowi udałoby się wyrąbać przejście, na 
początek 
musiałby wystawić rękę albo głowę, a tym samym pozostać na łasce Oliviera. W 
tych 
zaś okolicznościach Olivier byłby bezlitosny. Kiedy z nagim mieczem czyhał na 
mogącego pojawić się w każdej chwili wroga, napięty był każdy jego muskuł.
Yves odłożył miecz i wypuścił ściskany między nogami hełm, pozwalając mu 
potoczyć się do kąta; za chwilę jednak schylił się po niego i wcisnął na głowę. 
Czemu 
by nie skorzystać z takiej ochrony? Pamiętał nawet o tym, żeby pochylić głowę, 
kiedy 
schwyciwszy ponownie miecz, rzucił się do Oliviera, żeby go uściskać, a potem 
samemu również stanąć na szczeblach drabiny. W deskach, z których zbita była 
klapa, 
zaczęły rysować się wyraźne pęknięcia; później sypały się nawet drzazgi, ale 
ostrze 
siekiery nie zdążyło jeszcze przebić się przez drewno.
— I nie zdąży — oznajmił Olivier ze spokojną pewnością siebie. — Słyszysz?
Donośny głos samego Alaina de Gaucher rozbrzmiewał głuchym echem w ciemnych 
czeluściach wieży.
- Zwołuje swoje psy, bo teraz bardziej potrzebni są na dole.
Siekiera uderzyła raz jeszcze - silny cios przebił przez mocno już nadwerężone 
deski i 
między szczeblami drabiny pojawił się groźny trójkąt lśniącego metalu. Był to 
jednak 
cios ostatni. Wróg, przeklinając głośno, usiłował wyciągnąć topór, ale bez 
rezultatu. 
Więźniowie na wieży usłyszeli jeszcze wielki harmider na schodach, a potem 
zapanowała cisza. Na dole, między budynkami wrzała zajadła walka, ale oni stali 
pod 
spokojnym, gwiaździstym niebem i patrzyli na siebie z ulgą. Niebezpieczeństwo 
minęło.
- Z pewnością znów zagroziłby, że cię zamorduje - stwierdził Olivier, chowając 
miecz 
- gdyby tylko mógł dostać cię w swoje ręce. Ale gdyby dłużej usiłował dostać się 
do 
nas, już w tej chwili straciłby to, co udało mu się zyskać. Będzie się starał 
odeprzeć 
atak, zanim znowu spróbuje się do nas dobrać.
- To mu się nie uda! - zawołał Yves radośnie. - Posłuchaj tylko! Opanowali 
fortecę. 
Teraz nie dadzą się już wykurzyć, zwycięstwo jest pewne.
Zerknął zza blanki na kotłujący się tłum. Wszędzie roiło się od walczących 
ludzi, 
których sylwetki zlewały się w mroczną, rozedrganą kipiel niby burzliwe morze 
nocą; 
tylko gdzieniegdzie rozświetlały ją migające ogniki wciąż pałających pochodni.
- Podpalono główny budynek. Wyprowadzają wszystkie konie i bydło — i zestrzelili 
już większość łuczników... Czy nie powinniśmy zejść tam i pomóc im?
— Nie — rzekł Olivier stanowczo. — Zostaniemy tu tak długo, jak to tylko 
możliwe. 
Gdybyś teraz dostał się w ich łapy, przepadłoby wszystko, co dotąd osiągnęliśmy. 
Najlepsze co możesz zrobić dla swoich przyjaciół, to trzymać się z daleka od 
tego 
szemranego dowódcy i pozbawić go tym samym jedynej broni, która mogłaby go 
ocalić.
Słowa te brzmiały rozsądnie, chociaż rozczarowały podnieconego chłopca, 
pragnącego 
dokonywać wielkich zwycięstw. Ale to Olivier tak rozkazał i chłopiec nie 
zaprotestował.
— Bohaterem zostaniesz innym razem — dodał Olivier sucho. - Wtedy, gdy gra 
będzie szła o inną stawkę i będziesz nadstawiał tylko swojego karku. Teraz twoim 
zadaniem jest cierpliwie czekać, nawet jeśli dużo cię to kosztuje. I ponieważ 
mamy 
teraz chwilę czasu - a prawdopodobnie już niedługo bardzo będzie go nam 
brakowało 
- słuchaj uważnie. Kiedy się stąd wydostaniemy i przeciwnik zostanie pokonany, 
odejdę. Wtedy wrócisz do Bromfield, gdzie spotkasz się ze swoją siostrą; niech 
twoi 
przyjaciele mają satysfakcję, że jesteście razem i bezpieczni. Nie mam 
wątpliwości, że 
- tak jak obiecali - wyślą was do Gloucester pod dobrą eskortą, ale chciałbym 
wypełnić swoje zadanie i doprowadzić was tam osobiście, bo taki miałem rozkaz. 
Taka była moja misja i pragnę jej dopełnić.
— Ale jak tego dokonasz? — zaniepokoił się Yves.
- Z waszą pomocą - i oczywiście z pomocą innych ludzi, 0 których wiem, gdzie ich 
szukać. Daj mi dwa dni, a konie 1 prowiant będą dla was gotowe. Jeśli wszystko 
pójdzie dobrze, za dwa dni, licząc od tej nocy, która właśnie się kończy, 
pojawię się w 
Bromfield. Przekaż to swojej siostrze. Po komplecie, kiedy bracia udadzą się na 
spoczynek. Nie pytaj o nic więcej, tylko powiedz jej, że przyjadę. A jeśli tak 
się stanie, 
że będę musiał rozmawiać z ludźmi szeryfa, albo jeżeli zapytają ciebie - 
powiedz, 
Yves, kto dostał się do ciebie na wieżę?
Yves zrozumiał i odparł bez namysłu:
- To był Robert, syn leśnika; ten sam, który przyprowa dził Erminę do Bromfield 
i 
przypadkowo trafił tu, podczas gdy mnie poszukiwano.
Po czym dodał sceptycznie:
- Ale wszyscy będą się bardzo dziwić, że syn les'nika poważył się na taki czyn. 
Chyba 
że - dodał chytrze - pomyślą, że każdy mężczyzna zaryzykuje życie dla Erminy, 
tylko 
dlatego, że jest ładna. Ona zresztą jest ładna - przyznał niechętnie - ale wie o 
tym aż za 
dobrze i robi z tego użytek. Nigdy nie pozwól, żeby z ciebie zrobiła głupca!
Olivier patrzył w dół i obserwował pole bitwy, gdzie długi, czerwony jęzor ognia 
przeskoczył z płonącej bramy na dach jednej z obór. Chłopiec nie widział, jak 
uśmiecha się do własnych myśli.
- Niech myślą, że jestem jej ślepym niewolnikiem, jeśli tak się im podoba - 
rzucił. - 
Powiedz im cokolwiek, byleby brzmiało to prawdopodobnie. Ale zapamiętaj, co ci 
mówiłem, i bądź gotowy, kiedy przybędę.
- Będę! - gorączkowo zapewnił go Yves. - Zrobię dokładnie tak, jak mi 
powiedziałeś.
Patrzyli, jak ogień rozprzestrzenia się wzdłuż ostrokołu, podczas gdy walka 
toczyła się 
wciąż dziko i bezładnie. Obrońców było znacznie więcej, niż Hugo mógł się 
spodziewać, ponadto większość z nich była naprawdę doświadczonymi i walecznymi 
żołnierzami. Yves i Olivier z niepokojem zauważyli, że pożoga dochodzi 
niebezpiecznie blisko głównego budynku. Jeżeli ogień choćby dotknie wieży, to 
cała 
ta pełna przeciągów, zbudowana z belek konstrukcja zadziała jak komin i zostaną 
odcięci wśród szalejącego żywiołu. Już teraz trzask płonących belek zagłuszał 
bitewny 
zgiełk.
- Robi się gorąco - zmarszczył brwi Olivier. - Lepiej stawić czoła 
niebezpieczeństwu, 
które czyha na nas na dole, niż czekać, aż usmażymy się tu żywcem.
Odsunęli drabinę i podźwignęli zmaltretowaną klapę. Po sypały się drzazgi i z 
wnętrza 
wieży uniosła się cienka smużka dymu. Olivier nie tracił czasu na opuszczenie 
drabiny, ale ześliznął się i zawisł na rękach, po czym lekko zeskoczył na 
ziemię. Yves 
odważnie podążył za nim; w połowie drogi silne ręce złapały go w pasie i 
delikatnie 
postawiły na ziemię. Olivier ruszył schodami w dół, prowadząc za sobą chłopca. 
Powietrze było jeszcze chłodne, ale od dołu wciąż napływały kłęby dymu, 
zasłaniając 
krawędź schodów tak, że zmuszeni byli ostrożnie wymacywać stopą każdy krok. 
Odgłosy bitwy stały się bardziej odległe, przez grube ściany przebijało tylko 
nieustanne brzęczenie. Nawet gdy osiągnęli kamienne podnóże wieży i w słabym 
świetle dopalających się pochodni zobaczyli zarys wielkich wrót prowadzących do 
głównego budynku, nie dobiegł ich stamtąd tupot nóg ni dźwięk głosów. Wszyscy 
zapewne rzucili się w wir walki, usiłując odeprzeć żołnierzy szeryfa albo - co 
stawało 
się coraz bardziej prawdopodobne — pragnąc przedrzeć się przez szeregi 
napastników 
i ratować się ucieczką.
Olivier zbliżył się do wąskich drzwi - tych, którymi poprzednio dostał się do 
środka - 
nacisnął ciężką klamkę i pociągnął; jednakże nie ustąpiły. Zaparł się stopą o 
ścianę i 
spróbował raz jeszcze, ale bez skutku.
- Przeklęte łotry! Zaryglowali drzwi od zewnątrz, kiedy nas tu zapędzili. 
Spróbujemy 
przez główny budynek - trzymaj się blisko mnie.
I właśnie otwarcie wielkich wierzei - na tyle szeroko, żeby mogli się przedostać 
i 
możliwie najciszej, w obawie, że może czaić się za nimi jakiś przezorny albo 
ranny 
bandyta -otwarcie tychże wrót spowodowało przeciąg; i jęzor tlącego się w 
przeciwległym kącie ognia przeskoczył na sufit, przeszedł wzdłuż podtrzymujących 
strop belek, plunął płonącymi drzazgami na wyściełane krzesła Alaina de Gaucher 
i 
ożywił trzy czy cztery nowe pączki płomieni, rozkwitające w ogromne purpurowe 
kwiaty. Szkarłatne i złote płomienie były wyraźnie widoczne mimo gęstniejącego 
gwałtownie dymu. Szli po omacku, potykając się o przewrócone ławy i stoły, 
rozbite i 
podeptane naczynia, zdarte zasłony, a dym z dopalających się pochodni łączył się 
z 
tym, który i tak gryzł ich już w oczy i dławił w gardle. Przed nimi, za mglistym 
i 
niebezpiecznym terenem opuszczonej komnaty, zamajaczyły półotwarte drzwi, a 
przez 
nie wraz z podmuchem lodowatego powietrza wtargnęły odgłosy przemocy i gwałtu. 
Na tle odsłoniętego skrawka nieba świeciła gwiazda, nieprawdopodobnie czysta i 
odległa. Szli ku niej, zakrywając usta i nozdrza, z oczami pełnymi łez od 
gryzących 
wyziewów.
Byli już prawie w przejściu, kiedy fala ognia przepłynęła nagle wzdłuż nie 
heblowanej 
sufitowej belki, spuszczając na nich deszcz iskier i sięgając grubej, 
samodziałowej 
zasłony, zawieszonej nad drzwiami, żeby chronić przed dokuczliwymi wiatrami. 
Suchy, włochaty materiał natychmiast zajął się ogniem i upadł, odcinając im 
drogę. 
Olivier kopnął go na bok i popchnął Yvesa przed siebie, w kierunku drzwi.
- Biegnij! Uciekaj stąd i ukryj się!
Gdyby Yves usłuchał go wtedy, mógłby umknąć nie zauważony; ale po wyjściu na 
otwartą przestrzeń, w zamieszanie i tumult zajadłej walki, obejrzał się 
niespokojnie w 
obawie, że płomienie, buchające teraz na wysokos'ć człowieka, zagrodziły drogę 
Olivierowi. Chwila wahania kosztowała jego sprzymierzeńców wszystko, co dotąd 
osiągnęli. Ponad połowa twierdzy była już w rękach Beringara, a resztki 
garnizonu 
broniły się jeszcze wokół głównego budynku. Kiedy jednak Yves odwrócił się 
plecami 
do swoich wrogów i zastanawiał się, czy nie pobiec z powrotem i podać 
przyjacielowi 
ręki, Alain de Gaucher, osaczony u stóp schodów do swej własnej rezydencji, 
machnął 
mieczem na odlew i cofnął się po szerokich, drewnianych schodach. Uderzyli o 
siebie 
plecami. Yves zerwał się do ucieczki, ale było już za późno; ogromna ręka 
złapała go 
za włosy, a ryk triumfu przedarł się nawet przez bitewną wrzawę i trzask 
łamiących 
się, popalonych belek. Nie minęła chwila, a de Gaucher stał oparty o framugę 
drzwi, 
bezpieczny od tyłu, jedną ręką przyciskając przed sobą chłopca, a drugą 
trzymając na 
jego gardle nagi nóż.
- Stać, wy wszyscy! Odrzucić broń! — ryknął; w jego brązowozłotej, zjeżonej 
grzywie 
tańczył odbijany blask płomieni. - Do tyłu! Szybciej! Przede mną ma być pusto. 
Jeżeli 
ktoś" się na mnie zamierzy, najpierw zginie ten szczeniak. Znowu mam swoją 
gwarancję! No, przedstawicielu króla, gdzie jesteś? Ile zapłacisz za jego życie? 
Wypoczętego konia, wolną drogę i żadnego pościgu, pod przysięgą, albo poderżnę 
mu 
gardło, a jego krew spadnie na wasze głowy!
Hugo Beringar wystąpił z tłumu i stanął z oczyma utkwionymi w de Gauchera.
— Cofnijcie się — powiedział, nie odwracając głowy. — Róbcie, co mówi.
Wszyscy zebrani, zarówno żołnierze szeryfa, jak i obrońcy cofnęli się cal po 
calu, 
zostawiając przed schodami szeroką przestrzeń zdeptanego i pokrwawionego śniegu. 
Hugo cofnął się również, ale pozostał wysunięty przed nimi do przodu. Cóż mu 
innego 
pozostało? De Gaucher przyciskał do piersi głowę chłopca, na gardle którego 
lśniło 
ostrze. Jeden fałszywy ruch i Yves zginie. Niektórzy rozbójnicy przemykali się 
chyłkiem w kierunku palisady i bramy, w nadziei, że uda im się uciec, podczas 
gdy 
oczy wszystkich zwrócone były na tych dwoje na schodach. Postawiona przy bramie 
straż da sobie z nimi radę, ale kto poradzi sobie z tą bezwzględną i 
zdeterminowaną 
bestią? Przed nią cofali się wszyscy.
Nie wszyscy! Poprzez tłum, nie zauważona przez nikogo, dopóki nie znalazła się 
na 
otwartej przestrzeni, szła chwiejnie dziwaczna, samotna postać, kulejąc i 
zataczając 
się, ale przepychając się między odrętwiałymi ludźmi prosto w kierunku schodów. 
Był to wysoki, wychudzony mężczyzna w czarnym habicie z opadającym na plecy 
kapturem. Wygoloną czaszkę przecinały dwie grube blizny. Jego obute w sandały 
stopy były pokrwawione i idąc zostawiał na śniegu czerwone s'lady. Krew znaczyła 
również jego brew, gdyż wspinając się upadł i uderzył o ścianę. W sinej twarzy 
czerniały ogromne, puste oczy. Wpatrzone były w Alaina de Gau-cher, w niego też 
wycelowany był oskarżające palec. Zagrzmiał donośny, rozkazujący głos:
— Puść chłopca! Przyszedłem po niego, jest mój! Pochłonięty rozmową z Hugonem 
de Gaucher aż do tej chwili nie zauważył nowo przybyłego. Poderwał głowę, 
zdziwiony, że ktoś ośmielił się przerwać nakazaną ciszę czy też wtargnąć na 
neutralny 
teren, który wyznaczył.
Szok był krótki, ale uderzył jak grom z jasnego nieba, i nawet ta krótka chwila 
wystarczyła. Alain de Gaucher zobaczył trupa człowieka, którego zamordował 
własnymi rękami; trupa, który kroczył w jego kierunku - straszny, nieosiągalny 
dla 
ciosów i nie znający trwogi. Zobaczył wciąż krwawiące rany na głowie i sinobladą 
twarz. Na moment zapomniał o swoim zakładniku i opuścił miecz. W następnej 
chwili 
uświadomił sobie, że zabity nie może zmartwychwstać, i wrócił do siebie z 
głośnym 
okrzykiem gniewu i pogardy; ale było już za późno. Yves jak piskorz wyśliznął 
się z 
jego rąk i puścił pędem po schodach w dół. Biegnąc na oślep, zderzył się z czymś 
mocnym i ciepłym i przywarł doń, zdyszany i wyczerpany. Brat Cadfael szepnął mu 
do ucha: \
- Spokojnie, jesteś już bezpieczny. Pomożesz mi poradzić sobie z bratem 
Eliaszem, bo 
teraz, kiedy cię odnalazł, nigdzie się bez ciebie nie ruszy. Chodź, wyprowadzimy 
go 
stąd razem.
Yves otworzył oczy, nadal sapiąc i drżąc, po czym odwrócił się, żeby spojrzeć na 
drzwi do głównego budynku.
- W środku jest mój przyjaciel... Przyjaciel, który mi pomógł!
Przerwał, by wydać głębokie, pełne nadziei, ale i trwogi westchnienie. Z chwilą 
gdy 
zakładnik wyrwał się z rąk wroga, Hugo Beringar z obnażonym mieczem rzucił się w 
kierunku schodów; został jednak uprzedzony. Z pełnego dymu i płomieni wnętrza 
budynku wyłonił się Olivier, brudny i usmolony. Przemknął obok de Gauchera, żeby 
znaleźć wolną przestrzeń, a mijając uderzył go płazem w policzek, niedwuznacznie 
dając do zrozumienia, jakie mA intencje. De Gaucher odwrócił się, odrzucając 
brązową grzywę. Okrzyki zdumienia wywołane nagłym pojawieniem się brata Eliasza 
umilkły i zapanowała ciężka, napięta cisza, w której zabrzmiał pogardliwy głos:
- Teraz zmierzysz się z mężczyzną!
Yves stał jak skamieniały. Cadfael wciąż trzymał go za ramię, chociaż całkiem 
niepotrzebnie, bo chłopiec obiema rękami kurczowo ściskał rękaw jego habitu. 
Brat 
Eliasz, na którego przestano już zwracać uwagę, poszukał wzrokiem swojego 
chłopca 
i utykając boleśnie, podszedł do niego, aby go pocieszyć i samemu znaleźć 
pocieszenie. Yves, ani na chwilę nie spuszczając wzroku z Oliviera, oderwał 
jedną 
rękę od rękawa Cadfaela, żeby. uchwycić skraj habitu Eliasza i gnieść go z równą 
siłą. 
Dla drżącego z emocji chłopca wszystko zależało teraz od pojedynku tych dwóch 
mężczyzn. Cadfael i Eliasz czuli jego napięcie i byli nim niejako zarażeni - i 
tak jak on 
wpatrywali się w wysoką, zwinną, smukłą sylwetkę stojącego na szczycie schodów 
mężczyzny. Pomimo usmolonej twarzy i prostego, wieśniaczego stroju Cadfael 
rozpoznał go.
I nikt nie próbował się wtrącać. Nawet Hugo, który mógłby zainterweniować z 
racji 
swego urzędu. I wiadomo było, że przerwana bitwa nie rozpocznie się, póki nie 
skończy się pojedynek. W wyzwaniu było cos' szczególnego, cos', co nie 
dopuszczało 
do ingerencji.
Nie wyglądało na to, żeby siły były wyrównane: de Gau-cher był dwa razy starszy 
wiekiem, dwa razy cięższy i bardziej doświadczony, nawet jeśli nie przewyższał 
przeciwnika wzrostem i zręcznością. I walka nie trwała długo. De Gaucher, 
zobaczywszy swego przeciwnika, z wielką pewnością siebie ruszył do zaciekłego 
ataku, pragnąc zmusić młodzieńca do cofnięcia się i zepchnąć go ze schodów. Ale 
pomimo wzrastającej furii herszta, chłopiec - niedouczony wieśniak! - tylko 
nieznacznie zmienił pozycję, nie robiąc ani kroku w tył, i gdziekolwiek de 
Gaucher 
skierował tnące ostrze, natrafiał na odbijający cios miecz. Olivier stał 
swobodnie, 
podczas gdy jego przeciwnik miotał się, tracąc energię. Yves patrzył na nich 
wielkimi, 
pełnymi grozy oczami. Eliasz zacisnął rękę na ramieniu chłopca i zadrżał. 
Cadfael 
obserwował Oliviera i przypominał sobie dawno zapomniane umiejętności - sposób 
walki mieczem, który powstał z zetknięcia się szkoły wschodniej i zachodniej, i 
czerpał z nich obu to, co najlepsze.
Młodzieniec nie ustępował ani kroku i jeśli cofnął się o cal, w następnym 
momencie 
wynagradzał to sobie w dwójnasób. To de Gaucher cofał się aż do szczytu schodów, 
na próżno marnując siły.
Lew pchnął raz jeszcze, wkładając w ten cios całą energię. Stał jednak zbyt 
blisko 
krawędzi oblodzonego stopnia, a jego cios zbyt był brawurowy. Wystawiona do tyłu 
stopa pośliznęła się, a on sam stracił równowagę i rozpaczliwie zamachał rękoma. 
Olivier rzucił się na niego jak polujący leopard i całym ciężarem wbił siew 
odsłoniętą 
pierś. Miecz wszedł do połowy długości i Olivier musiał zaprzeć się obiema 
stopami, 
żeby go wyciągnąć.
Alain de Gaucher rozpostarł ramiona i padł na plecy; jego ciało wylądowało trzy 
stopnie niżej i stoczyło się powoli, z przerażającą godnością, prosto pod nogi 
Hugona 
Beringara, gdzie resztki życia wyciekły z niego razem z plamiącą śnieg krwią.
ROZDZIAŁ CZTERNASTY 
A o był koniec - z chwilą, gdy ich przywódca zginął na oczach wszystkich. 
Rozproszyli się we wszystkich kierunkach: niektórzy rzucili się do ucieczki, 
inni 
walczyli do śmierci, a pozostali mieli na tyle rozumu, żeby poddać się z 
nadzieją na 
znośną przyszłość. Teraz trzeba było zająć się ponad sześcioma dziesiątkami 
jeńców, 
nie licząc zabitych; poza tym wyciągnąć z płonących budynków i magazynów 
ogromne ilości zrabowanego mienia, a także zająć się sporym stadem owiec i krów 
- 
nakarmić je i napoić przed długą drogą. Dinan wziął na siebie pilnowanie jeńców 
schwytanych na jego ziemi. Nie było wątpliwości, że dobrze się z tego wywiąże — 
działał we własnym interesie.
Ogień rozprzestrzeniał się; kiedy wyniesiono już wszystko, co można było 
uratować, 
celowo podsycano płomienie. Zamek stał samotnie, z dala od drzew, na solidnej 
skale 
- mógł spalić się do szczętu bez szkody dla otoczenia. Podczas swego krótkiego i 
niegodnego istnienia szpecił tę okolicę; i lepiej, żeby pamięć o tych 
podłościach 
umarła wraz z jego śmiercią.
Jedno było bardzo dziwne, chociaż w ogólnym rozgardiaszu mało kto zwrócił na to 
uwagę. Otóż nieznany zwycięzca zniknął w parę minut po pokonaniu pana zamku. 
Wszystkie oczy śledziły upadek de Gauchera — zanim jednak obecni zdążyli 
otrząsnąć się z oszołomienia i rozejrzeć, co się dzie je, powstało zamieszanie: 
walka, 
ucieczki, bramę jeńców. Nikt nie zauważył, jak młody wieśniak cicho znika w 
ciemnościach.
- Przepadł jak cień - sumitował się Hugo - kiedy chciałem poznać go lepiej. I 
nie 
wiadomo, gdzie go znaleźć, a Jego Królewska Wysokość ma wobec niego dług, 
którym nie pogardziłby żaden rozsądny człowiek. Ty jeden z nim rozmawiałeś, 
Yves. 
Kim on jest?
Choć półprzytomny ze zmęczenia, pijany nagłym poczuciem ulgi po długim napięciu 
i 
poczuciem bezpieczeństwa po długim strachu, Yves wyrecytował to, czego został 
nauczony, i to z jasnym spojrzeniem i szczerą, otwartą twarzą:
— To był syn leśnika, który zaopiekował się Enniną i przyprowadził ją do 
Bromfield. 
To on powiedział mi, że moja siostra jest bezpieczna. Wcześniej nic o tym nie 
wiedziałem. Ona naprawdę tam jest?
- Tak, zupełnie bezpieczna. A jak nazywa się ten syn leśnika? A przede wszystkim 
- 
dodał Hugo w zamyśleniu -gdzie nauczył się tak władać mieczem?
- Nazywa się Robert. Powiedział, że szukał mnie, bo tak obiecał Erminie, że 
zobaczył 
tych opryszków, kiedy tu wracali, i szedł ich śladem. Nic więcej o nim nie wiem 
- 
zakończył Yves stanowczo. I jeśli nawet mówiąc to, zaczerwienił się, noc 
litościwie 
ukryła rumieniec.
- Wygląda na to, że leśnicy w naszej okolicy są niebezpieczni - rzekł Hugo 
sucho, ale 
nie pytał więcej.
- A teraz- wtrącił się brat Cadfael- prosiłbym cię, żebyś dał mi czterech 
krzepkich 
ludzi i pozwolił zabrać wszystkie wypoczęte konie, bo teraz, kiedy zwierzęta nie 
mają 
dachu nad głową, lepiej, żeby ruszyły już do stajni Bromfield. Zabrałbym też 
naszych 
dwóch odnalezionych, żeby jak najszybciej położyć ich do łóżka. Dla brata 
Eliasza 
przygotujemy nosze i owiniemy go dokładnie wszystkimi kocami i derkami, które 
się 
jeszcze nie spaliły.
- Weź wszystko, czego potrzebujesz - zgodził się Hugo. Ze stajen wyprowadzono 
siedem koni, a oprócz nich zwykłe górskie kucyki, używane do dźwigania łupów.
- Kradzione. Wszystkie albo większość. - ocenił Hugo, przyglądając się im. - 
Powiem 
Dinanowi, żeby ogłosił, że wszyscy, którzy ponieśli straty, mogą zgłosić się do 
Brom-
field i upomnieć o swoją własność. Bydło i owce przypędzimy do Bromfield 
później, 
kiedy chłopi w Cleeton odszukają swoje sztuki. Ale jak najszybciej zabieraj stąd 
brata 
Eliasza, jeśli chcesz, żeby przeżył. To cud, że jeszcze nie skonał.
Cadfael pomusztrował swoich pomocników dla dobrego efektu, po czym z całego 
uratowanego z ognia wyposażenia nakazał sporządzić rodzaj kokonu, w którym brat 
Eliasz mógłby bezpiecznie odbyć drogę zawieszony między dwoma końmi. Pomyślał 
również o tym, żeby wziąć dwa wory zboża ze splądrowanych magazynów, na 
wypadek gdyby nagłe przybycie siedmiu koni miało okazać się niewygodne dla i tak 
już obciążonego Bromfield. Cała energia i stanowczość, która popychała brata 
Eliasza 
do czynu, kiedy było to najbardziej potrzebne, opuściła go, gdy spełnił już 
swoje 
zadanie i odzyskał chłopca. Bezwolnie oddał się w ich ręce i pozwolił im czynić 
ze 
sobą, co zechcą - apatyczny, wyczerpany i na pół żywy z zimna. Cadfael 
przyglądał 
mu się z niepokojem. Jeśli nie zdarzy się nic, co wywołałoby w nim silną emocję 
- tak 
jak zdarzyło się, kiedy zobaczył niebezpieczeństwo grożące Yvesowi - Eliasz 
umrze.
Cadfael, tak jak kiedyś, posadził Yvesa przed sobą, chłopiec bowiem tak był 
zmęczony, że ledwo trzymał się na nogach; i gdyby dano mu prowadzić konia, 
prawdopodobnie zasnąłby w siodle. Mnich otulił go grubą walijską derką i zanim 
przemierzyli krętą ścieżkę, jadąc tak szybko, na ile pozwalały ciemności, 
podbródek 
Yvesa opadł na pierś, a jego oddech powoli się uspokoił. Cadfael przesunął go 
delikatnie i oparł o własne ramię; chłopiec przecknął się na chwilę, wtulił 
twarz w 
habit i przespał całą drogę do Bromfield.
Kiedy znaleźli się już na nizinie, Cadfael obejrzał się. W ciemnościach majaczył 
czarny kolos z ognistą koroną na szczycie. Beringar i Dinan będą zajęci aż do 
świtu - 
trzeba było pilnować jeńców i zagnać bydło do Cleeton, gdzie John Druel rozpozna 
swoje sztuki, a potem poprowadzić je do Ludlow. Czas przemocy skończył się. Na 
razie się skończył - dodał w myśli Cadfael. Skończył się być może dla tego 
hrabstwa, 
jeśli Prestcote i Hugo również i w przyszłości żelazną ręką utrzymywać będą 
porządek. Kiedy jednak królewscy krewniacy szarpią się nawzajem o koronę, zawsze 
znajdą się ludzie, którzy wykorzystają sytuację i zrobią z niej użytek -bez 
skrupułów 
ni litości.
I każde przestępstwo - dumał - popełnione na terenie, gdzie grasują złoczyńcy, 
im 
właśnie będzie przypisane. I zapewne niektórymi zbrodniami obciążeni będą 
niesprawiedliwie. Nawet bandyta powinien cierpieć tylko za własne winy. A teraz 
Ąlain de Gaucher nie może przemówić we własnej obronie: „Zrobiłem to i to, i 
jeszcze 
tamto, ale tego nie. Nie znieważyłem i nie zamordowałem młodej zakonnicy".
Przybyli do Bromfield w porze prymy i wjechali przez bramę na czysto wymiecione 
podwórko. Tej nocy nie spadł świeży śnieg. Zanosiło się na zmianę pogody; być 
może 
w południe pojawią się pierwsze oznaki odwilży. Yves otworzył oczy, ziewnął, 
przeciągnął się i -* przypomniał sobie. W następnej chwili był już zupełnie 
przytomny, wyplątał się z derki i zeskoczył na ziemię, żeby pomóc zanieść brata 
Eliasza do opuszczonego przez niego łóżka. Żołnierze Hugona odprowadzili konie 
do 
stajni. Brat Cadfael zaś, zerkając^ kierunku refektarza, spostrzegł, że drzwi 
uchylają 
się i Ennina spogląda na oblane szarym światłem świtu podwórko.
Płonąca nad drzwiami pochodnia oświetliła jej bezbronną twarz, na której 
malowała 
się nadzieja i przerażenie. Usłyszała konie i wybiegła tak jak stała - boso, z 
rozpuszczonymi włosami. Wzrok jej padł na Yvesa, zajętego przy bracie Eliaszu, i 
nagle jej rysy złagodniały, a twarz rozpromieniła taka rados'ć i wdzięczność, że 
Cadfael nie mógł oderwać od niej oczu. Spełniło się jej najgorętsze pragnienie. 
Nadal 
miała brata.
Yves — być może na szczęście — tak bardzo był zajęty swoim chorym podopiecznym 
i zarazem opiekunem, że ani razu nie spojrzał w jej kierunku. I Cadfael wcale 
się nie 
zdziwił, że Ermina nie pobiegła uściskać brata, ale cicho wycofała się do 
refektarza, 
zamykając za sobą drzwi.
Nie wyganiał przeto chłopca zbyt pospiesznie z małej salki szpitalnej, gdzie 
przyniesiono brata Eliasza. Yves również nie kwapił się do uścisków. Wiedział, 
gdyż 
wielokrotnie mu powtarzano, że siostra jest tu i czeka na niego. Oboje jednak 
potrzebowali trochę czasu, żeby przygotować się do spotkania. Pomagał 
obandażować 
poranione i odmrożone stopy brata Eliasza i owinąć je miękką wełną, obmyć jego 
twarz i dłonie, napoić go grzanym winem z miodem i okryć go jak najlżejszym 
kocem. 
Kiedy już skończyli, Cadfael stanowczo wziął chłopca za ramię i poprowadził do 
refektarza.
Zastali ją siedzącą przy ogniu, zajętą przerabianiem sprowadzonej z Ludlow 
sukienki i 
- sądząc z wyrazu twarzy -wcale nie zachwyconą tą czynnością. Na ich widok 
odłożyła robótkę i wstała. W oczach brata ujrzała zapowiedź ataku, toteż szybko 
do 
niego podeszła i obojętnie pocałowała w policzek.
— Ależ t y narobiłeś zamieszania! — zaczęła surowo. -Żeby tak, nic nikomu nie 
mówiąc, wyjść w taką śnieżycę.
— I to t y to mówisz! Ty, która spowodowałaś wszystkie te nieszczęścia! — 
oburzył 
się Yves. — J a wypełniłem swoje zadanie. T y uciekłaś w nocy, nic nikomu nie 
mówiąc, a wróciłaś z pustymi rękami i tak samo jak zawsze arogancka. Lepiej 
jednak 
spuść z tonu, jeżeli chcesz z nami rozmawiać. M y mamy na głowie ważniejsze 
sprawy.
— Będziecie mieli sobie dużo do powiedzenia — wtrącił Cadfael, jakby nie słysząc 
kłótni - i będziecie mieli na to czas. Ale teraz Yves powinien położyć się do 
łóżka, bo 
przeżył kilka nocy, które wykończyłyby dorosłego mężczyznę. Potrzebuje długiego 
dnia i ja jako lekarz nakazuję mu udać się na spoczynek.
Ermina wstała ochoczo, choć wciąż z marsową miną. Przygotowała już dla niego 
łóżko, prawdopodobnie własnoręcznie wygładzając prześcieradła; zagoni go tam jak 
kwoka dbająca o kurczęta, a kiedy zaśnie, ona będzie nad nim czuwać i dopilnuje, 
żeby otrzymał strawę, kiedy tylko się obudzi. Ale nigdy, przenigdy nie przyzna 
się, że 
tak bardzo się 0 niego bała, nawet płakała. Ani do tego, że gorzko żałuje swojej 
nie 
przemyślanej eskapady. I tak jest dobrze, bo chłopiec byłby przerażony i 
zawstydzony, 
gdyby ugięła hardy kark i prosiła go o przebaczenie.
- Do zobaczenia wieczorem - rzekł Cadfael z zadowoleniem i wyszedł, 
pozostawiając 
im problem, jak - nie tracąc twarzy - doprowadzić do zawieszenia broni. Wrócił 
do 
brata Eliasza, posiedział przy nim chwilę i upewniwszy się, że pacjent śpi jak 
kamień, 
poszedł położyć się do własnego łóżka. Nawet lekarze od czasu do czasu 
potrzebują 
tego najprostszego z lekarstw.
Ennina zajrzała do niego przed nieszporami, gdyż prosił przeora Leonarda, aby 
obudzono go na to nabożeństwo. Hugo Beringar nie powrócił jeszcze. Niewątpliwie 
zatrzymały go w Ludlow obowiązki — ktoś musiał zająć się jeńcami 1 dopilnować 
zmagazynowania zniesionych z Clee zapasów. Dzisiejszy dzień stanowił 
interludium: 
należało dziękować Stwórcy, że jedno niebezpieczeństwo minęło, a zarazem ze brać 
siły i przygotować się do spełnienia jeszcze jednego zadania.
- Bracie Cadfaelu -odezwała się Ennina, stojąc w drzwiach infirmerii. Była 
bardzo 
poważna i cicha. - Yves pytał o ciebie. Coś cały czas leży mu na sercu, a ja 
jestem 
ostatnią osobą, której by się zwierzył. Ale powie to tobie. Czy wstąpisz do 
niego po 
nieszporach? Będzie już po kolacji, gotów do rozmowy.
- Przyjdę - obiecał Cadfael.
- I zastanawiałam się jeszcze - zaczęła i zawahała się. -Te konie, które dziś 
przyprowadziliście... czy zabraliście je tym złodziejom?
— Tak. Zostały ukradzione z napadniętych gospodarstw. Hugo Beringar posłał do 
wszystkich, którzy ponieśli straty, żeby przyszli po swoją własność. Bydło i 
owce 
pognano do Ludlow. Prawdopodobnie John Druel zdążył już odszukać wśród nich 
swoje. Konie, którymi przyjechaliśmy, były wypoczęte i gotowe do pracy. Czemu 
pytasz? Co cię niepokoi?
- Sądzę, że jeden z nich należy do Evrarda - wymówiła to imię po długiej 
przerwie i 
zrobiła to z trudem, jakby przypominała je sobie po wielu latach zapomnienia. — 
Czy 
poślecie również po niego?
— Oczywiście. Callowleas było doszczętnie złupione, być może znajdą się i inne 
należące do niego dobra.
- Jeżeli nie wie jeszcze, że jestem tutaj -powiedziała Er-inina - mam nadzieję, 
że nikt 
mu nie powie. Nie żebym nie chciała, by dowiedział się, iż jestem zdrowa i 
bezpieczna. Ale nie chcę, żeby spodziewał się, że mnie tu zobaczy.
W jej prośbie nie było nic zaskakującego. Ten etap w jej życiu był już 
zakończony, nic 
dziwnego, że wolała uniknąć spotkania, które przyniosłoby tylko wstyd i ból.
- Wątpię, żeby przekazano mu inną wiadomość niż ta, którą posyłamy do wszystkich 
- 
uspokoił ją Cadfael. -„Przybądź i upomnij się o swoje skradzione mienie". I przy 
będzie wielu. Niestety - są straty, których nie da się wynagrodzić.
- Tak - kiwnęła głową. - Są takie straty. Nie możemy zwrócić im ich bliskich - 
tylko 
bydło.
Po długim śnie Yves obudził się spokojny o los siostry i swój własny i z 
niezachwianą 
wiarą w to, że Olivier dokona wszystkiego, co zamierzy. Umył się i uczesał 
starannie 
jak na święto dziękczynienia. Z miłym zaskoczeniem przekonał się, że podczas gdy 
spał, Ennina załatała dziurę na kolanie w jego spodniach oraz wyprała i 
wysuszyła 
przy ogniu jego jedyną koszulę. Jej uczynki bardzo często zaprzeczały słowom, 
chociaż nigdy wcześniej tego nie zauważył.
I wtedy myśl - nie zapomniana, ale odsunięta na drugi plan podczas ostatnich 
przerażających wypadków - myśl o bracie Eliaszu zawładnęła całym jego umysłem. 
Stała się tak bolesna i tak natarczywa, że nie mógł już dłużej pozostawać z nią 
sam na 
sam. Hugo Beringar był uczciwy i godny zaufania, ale Hugo Beringar był także 
prawem. A brat Cadfael nie miał z prawem nic wspólnego i na pewno wysłucha go 
uważnie i ze współczuciem.
Kiedy Cadfael przybył, Yves skończył już kolację, a Er-mina wycofała się 
dyskretnie, 
zabierając ze sobą swoją robótkę.
Yves zaczął bez osłonek, od razu wyrzucając z siebie okropne wspomnienie.
- Bracie Cadfaelu - jęknął żałośnie. - Boję się o brata Eliasza." Chcę ci o 
czymś 
powiedzieć. Nie wiem, co robić. Nikomu jeszcze o tym nie mówiłem. On powiedział 
mi coś - nie, nie rozmawiał ze mną, nie powiedział mi, ale słyszałem. Nie mogłem 
tego nie słyszeć!
- Jak dotąd nie było czasu, żebyś mógł opowiedzieć, co zdarzyło się, kiedy 
wędrowaliście przez noc — rzekł Cadfael rzeczowo. -Ale możesz zwierzyć mi się 
teraz. Przede wszy stkim jednak: są rzeczy, których jeszcze nie wiesz. I jeśli 
najpierw 
cię z nimi zaznajomię, może ci to pomóc. Wiem, gdzie cię zaprowadził, i wiem, że 
zostawiłeś go w chatce, szukając pomocy, i sam wpadłeś w ręce tych morderców. 
Czy 
to właśnie w tej chatce powiedział to, co tak bardzo cię gnębi?
- Przez sen - wymamrotał Yves. - Nie powinno się słuchać tego, co człowiek mówi 
przez sen, ale ja nie mogłem nic na to poradzić. Tak bardzo się o niego bałem, 
chciałem jakoś mu pomóc... Nawet wcześniej, kiedy siedziałem przy jego łóżku... 
To 
dlatego, że mówiłem o siostrze Hilarii i powiedziałem mu o jej śmierci. Nic go 
wcześniej nie obchodziło, ale jej imię... To było straszne! Tak jakby do tej 
pory nie 
wiedział, że ona nie żyje, jednak winił siebie o tę śmierć. Wykrzyknął coś o 
kamieniach — żeby spadły i pogrzebały go. I wstał... Nie mogłem go zatrzymać ani 
słowem, ani siłą. Pobiegłem po was, ale wszyscy byli na komplecie.
- A kiedy do niego wróciłeś - dokończył Cadfael łagodnie - już go nie było. Tak 
więc 
poszedłeś za nim.
- Musiałem, miałem przecież nim się opiekować. Pomyślałem, że wkrótce się 
zmęczy, 
a wtedy będę mógł zawrócić go i zaprowadzić z powrotem - ale nie mogłem. Cóż 
więc 
mogłem zrobić, jak nie iść za nim?
- I zaprowadził cię do szałasu - tak, to wyczytaliśmy ze śladów. I tam padły te 
słowa, 
które są dla ciebie tak bolesne. Nie bój się ich powtórzyć. Wszystko, co 
zrobiłeś, 
uczyniłeś dla jego bezpieczeństwa. Być może i to będzie dla jego dobra.
— Ale on oskarżał siebie — szepnął Yves, drżąc na samo wspomnienie. - 
Powiedział... powiedział, że to on zabił siostrę Hilarię!
Cisza, która zapadła po jego słowach, doprowadziła go do łez rozpaczy.
- Był tak udręczony... Jak możemy wydać go jako mordercę? Ale jak możemy 
ukrywać prawdę? Sam to powie dział. A jednak pewien jestem, że nie ma w nim zła. 
On jest dobry. Och, bracie Cadfaelu, co my zrobimy?
Cadfael przechylił się przez wąski stół i pewną ręką przyciągnął do siebie 
zaciśnięte 
piąstki chłopca.
- Spójrz na mnie, Yves, a powiem ci, co zrobimy. To co ty powinieneś zrobić, to 
przemóc strach i spróbować przypomnieć sobie dokładnie jego słowa. Każde jego 
słowo. Powiedział, że to on zabił siostrę Hilarię. Czy naprawdę tak powiedział? 
Czy 
może tak wywnioskowałeś z jego słów? Przypomnij sobie jego własne słowa, a to, 
co 
ja powinienem zrobić, to słuchać ich uważnie i tylko ich - i zastanowić się, co 
naprawdę znaczą. Dobrze! Wróć pamięcią do tej nocy w chatce. Zacznij od tego. 
Nie 
musisz się spieszyć, czasu jest dość.
Yves potarł wilgotnym policzkiem o jego ramię i podniósł do jego twarzy 
niepewne, 
ale ufne spojrzenie. Spróbował zebrać myśli, przygryzł wargi i zaczął z 
wahaniem:
- Chyba zasnąłem, chociaż starałem się nie spać. Leżał na brzuchu, ale wyraźnie 
słyszałem jego głos. Powiedział: „Siostro — przebacz mi mój grzech, moją 
słabość. 
Mnie, który zgotowałem ci śmierć!" - tak powiedział. Słowo w słowo, jestem 
pewien. 
„Mnie, który zgotowałem ci śmierć!" Zadrżał i przerwał w obawie, że już to samo 
wystarczy. Ale Cadfael trzymał go za ręce, kiwając głową i czekając na więcej.
- Tak, a potem?
- Potem... czy pamiętasz, jak wzywał Hunydd? Powiedziałeś, że być może to jego 
zmarła żona. Więc powiedział: „Hunydd! Była jak ty, ciepła i ufna w moich 
ramionach. Po sześciu miesiącach postu — powiedział — taki głód. Nie mogłem tego 
znieść- mówił-ciała i duszy w ogniu..."
Przypominał sobie teraz każde słowo, jakby wyryto je w jego umyśle. Do tej pory 
chciał raczej zapomnieć o nich, a teraz, kiedy postarał sieje odtworzyć, 
pamiętał 
wyraźnie.
- Dalej. Czy mówił coś jeszcze?
- Tak. Powiedział: „Nie, nie możesz mi wybaczyć, niech ziemia mnie pochłonie. 
Jestem niegodny — mówił — słaby, nikczemny..." - Yves zamilkł na długo, tak jak 
zamilkł brat Eliasz tamtej nocy, zanim wyznał swą słabość. — Powiedział: 
„Przylgnęła do mnie, nie bała się niczego". A potem: „Boże miłosierny, jestem 
mężczyzną z krwi i kości, trawionym cielesną żądzą. I nie żyje - mówił - ona, 
która mi 
ufała!"
Ze zbielałą twarzą wpatrywał się w brata Cadfaela, zdumiony, że jego słuchacz 
nie jest 
wstrząśnięty, lecz zamyślony i spokojny i spogląda na niego ponad stołem z 
łagodnym 
uśmiechem.
- Nie wierzysz mi? Powiedziałem prawdę. Mówił to wszystko.
— Wierzę ci. Z pewnością mówił to wszystko. Ale pomyśl - jego podróżny płaszcz 
schowany był w chatce, razem z płaszczem i habitem siostry Hilarii. Schowany 
głęboko! A ciało zakonnicy znaleźliśmy przecież daleko od szałasu, wrzucone do 
strumienia; Eliasza zaś znaleziono jeszcze dalej. Gdyby nie zaprowadził cię do 
tej 
chatki, nie dowiedzielibyśmy się ani połowy tego wszystkiego. Wierzę oczywiście 
w 
to, co mi powiedziałeś, ale ty też musisz uwierzyć i wziąć pod uwagę to, co ja 
mogę ci 
powiedzieć. Nie wystarczy stwierdzić, że coś się stało, bo wskazuje na to jeden 
szczegół - nawet tak przekonujący jak wyznanie - i odrzucić wszystkie inne 
szczegóły 
tylko dlatego, że nie umiemy ich wytłumaczyć. A odpowiedź w sprawie życia lub 
śmierci musi wyjaśniać wszystko.
Yves patrzył na niego bezmyślnie, rozumiejąc słowa, ale nie widząc w nich 
nadziei ani 
pocieszenia.
- Ale jak znaleźć taką odpowiedź? I jeśli ją znajdziemy, i będzie to straszna 
odpowiedź... - przerwał i zadrżał znowu.
- Prawda nigdy nie jest straszna. Znajdziemy ją, pytając jedynego człowieka, 
który 
wie. - Cadfael wstał i skinął na chłopca. - Uszy do góry, nic nigdy nie jest 
takie, jak 
się wydaje. Chodźmy porozmawiać z bratem Eliaszem.
Brat Eliasz leżał wciąż słaby i niemy, ale otworzył oczy, inteligentne i 
przytomne 
oczy, w których widniało cierpienie. Ogromne cierpienie, na które nie było 
lekarstwa. 
Odzyskał już pamięć, chociaż nie dało mu to nic prócz bólu. Poznał ich, kiedy 
usiedli 
po obu stronach łóżka - Yves beznadziejnie zagubiony i przerażony tym, co może 
tu 
usłyszeć, Cadfael zaś pogodny i usłużny; zajął się najpierw przygotowaniem 
napoju 
dla chorego i zmianą opatrunków na jego odmrożonych nogach. Niespożyta siła 
mężczyzny w kwiecie wieku utrzymywała brata Eliasza — przynajmniej fizycznie — 
w znośnym stanie: nie straci nawet palców u stóp, a i płuca były w porządku. 
Leczenia 
wymagał tylko jego umysł.
- Chłopiec powiedział mi - rzekł Cadfael po prostu - że przypomniałeś sobie 
niektóre 
wydarzenia. To dobrze. Człowiek powinien pamiętać całą swoją przeszłość, 
marnotrawstwem jest gubienie choćby jej fragmentów. Teraz, kiedy pamiętasz 
wszystko, co działo się tej nocy, gdy znaleziono cię pobitego — teraz wyrwałeś 
się z 
objęć śmierci jako prawdziwy człowiek, a nie szaleniec. Ten oto chłopiec jest 
żywym 
dowodem, że świat potrzebował cię zeszłej nocy i potrzebuje nadal.
Oczy chorego nie zmieniły wyrazu, a twarz jego wykrzywił skurcz bólu.
- Byłem w tamtej chatce - ciągnął Cadfael. - Wiem, że schroniłeś się tam z 
siostrą 
Hilarią podczas największej burzy. To była okropna noc, jedna z najgorszych w 
tym 
miesiącu. Teraz ociepliło się trochę, będziemy mieli odwilż. Ale tamtej nocy 
mróz był 
dojmujący. Nieszczęśnicy, których tylko cienkie deski pasterskiego szałasu 
chroniły 
przed nielito-ściwym wichrem i śniegiem, musieli tulić się do siebie na wzajem, 
żeby 
przeżyć. Tak więc wziąłeś ją w ramiona, żeby nie zamarzła na śmierć.
W ciemnych oczach pojawił się gwałtowny płomień, a błądzący umysł począł 
pojmować.
- Ja także - rzekł Cadfael z rozwagą - swego czasu znałem kobiety. Nigdy wbrew 
ich 
woli, nigdy bez miłos'ci. Wiem, co mówię.
Rozległ się głos, szorstki, bo dawno nie używany, ale rozumny i przytomny:
- Ona nie żyje. Chłopiec powiedział mi. Ja się do tego przyczyniłem. Pozwól mi 
odejść w ślad za nią, by upaść jej do stóp. Była taka piękna i ufała mi. Drobna 
i 
miękka w moich ramionach, przytuliła siei powierzyła mi siebie... O, Boże! - 
zakrzyknął brat Eliasz - czyż musiałeś mnie wystawiać na tak okrutną próbę? 
Kiedy 
byłem tak spragniony? Nie mogłem znieść tego ognia...
- Rozumiem to - powiedział Cadfael. - Ja również nie zniósłbym tego. I byłbym 
zmuszony postąpić, jak ty postąpiłeś. Obawiając się o jej spokój i o zbawienie 
własnej 
duszy, co jest mniej szlachetnym motywem, opuściłbym ją, gdyby zasnęła, i uciekł 
w 
śnieżną i mroźną noc, jak najdalej od niej, żeby wrócić o świcie, kiedy 
moglibyśmy 
ruszyć w dalszą podróż. Tak jak ty uczyniłeś.
Yves pochylił się w przód, zaczynając rozumieć i z zapartym tchem czekając na 
odpowiedź. A brat Eliasz, rzucając się niespokojnie na łóżku, oskarżał siebie:
- Boże, że też ją opuściłem! Że też nie miałem dość siły i wiary, żeby znieść 
pragnienie. Gdzie jest ten spokój, który mi obiecywano? Uciekłem i zostawiłem ją 
samą. A teraz ona nie żyje!
- Umarli są obok Boga - oświadczył Cadfael. - Zarówno Hunydd, jak i Hilaria. Nie 
powinieneś życzyć sobie ich powrotu. Masz w niebie obrońcę. Czy myślisz, iż 
zapomniała, że zanim wyszedłeś na mróz, otuliłeś ją własnym płaszczem i uciekłeś 
od 
niej odziany tylko w habit? To była straszna noc.
- To było za mało. Powinienem był być na tyle silny w wierze, aby zwalczyć 
pokusę i 
zostać z nią, mimo tego ognia...
- To możesz powiedzieć swojemu spowiednikowi -uciął Cadfael - kiedy 
wydobrzejesz na tyle, że będziesz mógł wrócić do Pershore. Ale wystrzegaj się 
potępiania swych czynów poza tymi, które on uzna za grzeszne. Wszystko, co 
robiłeś, 
robiłeś dla jej dobra. To, co było dobre, będzie docenione. Nie ma pewności, czy 
mógłbyś obronić ją, gdybyś tam został.
-' W najgorszym razie zginąłbym razem z nią - szepnął brat Eliasz.
- I prawie do tego doszło. Widmo śmierci z ręki łotra było blisko ciebie tamtej 
nocy, 
tak samo zresztą jak śmierć z zimna, na którą sam się skazałeś. A jeśli 
uniknąłeś obu i 
będziesz musiał jeszcze wiele lat cierpieć na tym ziemskim padole - ciągnął 
Cadfael - 
to znaczy, że Bóg chciał, abyś przeżył i tak się męczył. Nie buntuj się 
przeciwko 
losowi, który ci wyznaczono. Powiedz to teraz* powiedz przed Bogiem i nami, 
którzy 
cię słuchamy, powiedz, że zostawiłeś ją żywą i chciałeś wrócić do niej rano - 
gdybyś 
przeżył tę noc - i doprowadzić ją do bezpiecznego miejsca. Czego jeszcze można 
było 
od ciebie żądać?
- Więcej odwagi - szepnął Eliasz, a na jego wymizero-wanej, przypominającej 
maskę 
twarzy pojawił się gorzki, ale szczery uśmiech. — Wszystko było tak, jak mówisz. 
Chciałem dobrze. Bóg przebaczy mi to, co zrobiłem źle.
Jego rysy złagodniały, a w szorstkim, pełnym napięcia głosie zabrzmiała nuta 
pokory. 
Nie musiał sobie już nic przypominać i wyznawać, wszystko zostało powiedziane i 
zrozumiane. Brat Eliasz rozluźnił swoje długie ciało i zadrżał, a potem spłynął 
na 
niego spokój. Fizyczne osłabienie przyszło mu z pomocą i Eliasz zasnął. Powieki 
opadły, a twarz wygładziła się. Pogrążył się w cudowną przepaść skruchy i 
przebaczenia.
- Czy to prawda? - spytał Yves przerażonym szeptem, kiedy cicho zamknęli za sobą 
drzwi.
- Oczywiście. To zapalczywa dusza, która żąda od siebie zbyt wiele i nie docenia 
tego, co sama daje. Wolał odejść na mróz i śnieżną zawieję, niż zhańbić siostrę 
Hilarię 
choćby nawet myślą. Będzie żyć, ozdrowieje na ciele i duszy. Potrzebuje tylko 
czasu - 
zapewnił chłopca Cadfael.
Jeśli wszystko to przerastało pojęcie trzynastoletniego chłopca albo zrozumiane 
zostało w sposób czysto akademicki, przez kogoś zaznajomionego teoretycznie z 
nigdy nie praktykowaną sztuką, Yves nie dał tego po sobie poznać. Utkwione w 
twarzy Cadfaela oczy błyszczały inteligencją. Zrzucił z serca ostatni ciężar; 
był 
wdzięczny, ufny i - szczęśliwy.
- A więc to jednak te wyrzutki na nią napadły - odezwał się po chwili - kiedy po 
odejściu brata Eliasza została sama.
Cadfael potrząsnął głową.
- Spotkali i nieomal zabili brata Eliasza, jako że mieli zwyczaj mordować 
każdego, 
kto przypadkiem stanął na ich drodze i mógłby ewentualnie być świadkiem ich 
zbrodni. Ale ją - nie, nie sądzę. Tej samej nocy przed świtem zdążyli splądrować 
sadybę Druela. Nie wierzę, żeby zboczyli z drogi aż pół mili, żeby dostać się do 
szałasu. Po co mieliby to robić? Przecież nie mogli wiedzieć, że ktoś tam jest. 
Poza 
tym z pewnością nie trudziliby się, żeby przewozić gdzieś jej ciało i zabraliby 
ze sobą 
jej szaty. Nie, ktoś natrafił na chatkę, gdyż była na jego drodze i wszedł 
prawdopodobnie dlatego, że rozpętała się straszliwa śnieżyca i chciał przeczekać 
najgorszą pogodę.
- W takim razie mógł być to ktokolwiek- osądził Yves, oburzony i skosternowany 
na 
taki afront czyniony sprawiedliwości. -1 nigdy nie dowiemy się kto.
Wtedy Cadfaelowi przemknęło przez głowę, że była już jedna osoba, która 
wiedziała, i 
jutrzejszy dzień może potwierdzić słuszność jego przypuszczenia. Nie powiedział 
tego 
jednak.
- W każdym razie - rzekł zamiast tego - nie musisz już więcej kłopotać się o 
brata 
Eliasza. Jego serce jest czyste, będzie żył, działał i stanie się chlubą naszego 
zakonu. A 
jeśli nie jesteś jeszcze śpiący, możesz posiedzieć przy nim trochę. Nazywając 
cię 
swoim chłopcem, uratował ci życie - i póki tu jesteś, możesz mu pomagać.
Ennina siedziała przy kominku, niestrudzenie pracując igłą. Pracując, żeby zabić 
czas, 
jak pomyślał Cadfael, kiedy zerknęła na niego i natychmiast powróciła do 
zajęcia, do 
którego ani nie przywykła, ani go nie lubiła.
- Jeżeli chodzi o Yvesa, wszystko jest w porządku - powiedział Cadfael po 
prostu. - 
Przerażały go słowa, które brat Eliasz wymówił przez sen i które brzmiały jak 
przyznanie się do morderstwa -ale naprawdę znaczyły co innego.
Opowiedział jej o wszystkim. Czemu nie? Stawała się kobietą, skrępowaną 
obowiązkami, z których nagle zdała sobie sprawę i odważnie podjęła się ich.
- Teraz nie trapi się niczym - poza obawą, że nie odnajdziemy mordercy.
- Tego nie musi się obawiać - uśmiech Erminy był jednocześnie tajemniczy i pełen 
ufności. - Sprawiedliwość boska jest nieomylna i grzechem byłoby w nią wątpić.
- No cóż - bąknął Cadfael mimochodem. - W każdym razie Yves będzie chętny i 
gotowy, żeby iść razem z tobą. A nawet bardzo będzie tego pragnął. Twój Olivier 
ma 
wielbiciela, który poszedłby za nim na koniec świata.
W odpowiedzi otrzymał jasne, dumne spojrzenie. Blask ognia odbijał się w jej 
oczach 
czerwonymi iskierkami.
— Wielbicieli jest dwoje — odparła wreszcie.
- Kiedy ma to nastąpić?
- Skąd wiedziałeś? - zapytała z pewną ciekawością, ale bez zdziwienia czy 
zmieszania.
- Czyż taki człowiek porzuciłby swoją pracę, nie dokończywszy jej? Czy 
pozwoliłby 
innym wysłać do domu swoich podopiecznych? Oczywistym jest, iż będzie chciał 
dopełnić swej misji. Cóż więcej?
- Nie będziesz starał się mu przeszkodzić? - i sama sobie zaprzeczyła, machając 
dzierżącą igłę dłonią. - Przepraszam! Wiem, że nie będziesz. Widziałeś go już - 
a ty 
wiesz, jak poznać się na człowieku. Przesłał mi wiadomość przez Yvesa. 
Przybędzie 
tu jutro, po komplecie, kiedy wszyscy gotować się będą na spoczynek.
Cadfael przemyślał to i rzekł ostrożnie:
- Osobiście odłożyłbym wyjazd do godziny, kiedy bracia wstają na jutrznię i 
laudę - 
furtian jest wówczas w kościele wraz z innymi i brama jest pusta. I aż do prymy 
nikt 
nie zauważy waszej nieobecności. A ty i twój brat prześpicie się parę godzin 
przed 
jazdą. Mógłbym obudzić was i odprowadzić do bramy. A jeżeli Olivier przybędzie 
podczas komplety, ukryłbym go aż do rana. Czy zaufacie mi na tyle?
- I podziękujemy - odparła bez wahania. - Zrobimy tak, jak nam radzisz.
- Chciałbym cię jeszcze zapytać - dodał brat Cadfael, obserwując jej pracowite 
palce - 
czy tak jak Yves gotowa będziesz jutrzejszej nocy opuścić klasztor?
Spojrzała na niego znowu, bez pośpiechu czy zmieszania, ale i bez naiwnej 
ufności, a 
w oczach jej znów zabłysły czerwone iskierki.
- Tak, będę gotowa - oświadczyła i spuściwszy wzrok na leżący na jej podołku 
materiał, dodała: - Moje zadanie będzie już wypełnione.
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY 
Noc nastała pogodna, gwiaździsta i cicha, a mróz nie dokuczał mocno. Ze 
świtem pojawiło się słońce i była to już druga z rzędu noc, której nie padał 
świeży 
śnieg. Zaspy zmniejszyły się nawet jeszcze zanim przyszła powolna, spokojna 
odwilż 
- z rodzaju tych, które odsłaniają drogi stopniowo, niemalże ukradkiem, i nigdy 
nie 
powodują powodzi.
Hugo Beringar wrócił późnym wieczorem, dopiero gdy dopilnował całkowitego 
zniszczenia tego, co ogień oszczędził, i zniesienia na dół całego zrabowanego 
dobytku. 
W dobudowanych wzdłuż ostrokołu celach odnaleziono szczątki dwóch 
zamordowanych więźniów, torturowanych przed śmiercią, póki nie oddali 
wszystkiego, co miało jakąkolwiek wartość, oraz trzech jeszcze żywych 
nieszczęśników, którzy przeszli przez podobne piekło. Zaopiekowano się nimi w 
Lud-
low; tam też Josce de Dinan zakuł w kajdany wszystkich jeńców. Po stronie 
napastników było około osiemnastu rannych; wielu innych odniosło mniejsze 
obrażenia, nikt jednak nie zginął. Straty mogły być znacznie większe.
Przeor Leonard przechadzał się po chłodnym, ale słonecznym podwórzu, z ulgą 
rozmyślając, że oto ziemie jego uwolnione zostały od nękającej je zarazy, 
poszukiwane rodzeństwo bezpiecznie znalazło się w murach klasztoru, a brat 
Eliasz 
cudem został ocalony i przywrócony do życia - czy to błogiego, czy 
nieszczęsnego. 
Spoglądał na nich teraz przytomnymi, pełnymi cierpliwości oczyma i z pokorą 
przyjmował zarówno egzorty, jak i nagany. Jego umysł oz-drowiał, a ciało było 
coraz 
bliższe zdrowia.
Niedługo po sumie zaczęli pojawiać się pierwsi interesanci, aby upomnieć się o 
swoje 
konie; w tym samym czasie zapewne inni przybywali do Ludlow odszukać swoje 
krowy i owce. Jeżeli chodzi o te ostatnie, to niewątpliwie co do niektórych 
sztuk 
zgłaszać może pretensje więcej niż jedna osoba, co stanie się przyczyną kłótni i 
w 
efekcie wzywani będą sąsiedzi, żeby zidentyfikować sporne zwierzę. W Bromfield 
jednakże była tylko garstka koni, co stanowiło małe pole dla ludzkiej chciwości. 
Konie 
znają swoich właścicieli równie dobrze, jak właściciele znają konie. Nawet krowy 
w 
Ludlow będą miały sporo do powiedzenia o tym, do kogo należą.
John Druel przybył jako jeden z pierwszych, pieszo pokonawszy całą drogę z 
Cleeton. 
Nie musiał udowadniać swego prawa własności, bo krzepki, brązowy kucyk począł 
szarpać się i rżeć, gdy tylko Druel wszedł do stajni - i spotkanie ich było 
bardzo 
serdeczne. Kucyk pieszczotliwie dmuchnął Joh-nowi w ucho, a John objął go za 
szyję, 
obejrzał od głowy do kopyt i zaszlochał, opierając się czołem o aksamitny pysk. 
Górski kucyk był jego jedynym koniem, wartym dla niego fortunę. Yves zauważył 
jego przybycie, pobiegł po Erminę i oboje zmusili go do przyjęcia tego, co im 
jeszcze 
z mizernego dobytku pozostało.
Mieszkanka Whitbache przywędrowała, aby upomnieć się o należącą do jej 
zamordowanego męża klacz. Z tejże wioski pojawił się też chudy, poważny 
chłopiec, 
który nieśmiało i pokornie zawołał wielkiego roboczego konia. Zwierzę zbliżyło 
się do 
niego z wahaniem, przyzwyczajone znać bardziej do swego pana, jednak z niemal 
ludzkim westchnieniem rozpoznało dziecko tej samej krwi.
Dopiero gdy skończył się obiad i brat Cadfael stanął w drzwiach refektarza w 
słońcu 
południa, przez bramę wjechał Evrard Boterel. Zsiadł z koma i rozejrzał się za 
kimś', 
do kogo mógłby się zwrócić. Był jeszcze cokolwiek blady i wymi-zerowany od 
gorączki, ale ruchy miał żwawe, a wzrok jasny. Stał z podniesioną głową i 
władczym 
spojrzeniem, nawet marszcząc się nieco, że żaden giermek nie odebrał jeszcze od 
niego uzdy. Młody mężczyzna, jasnowłosy jak grzywa jego wierzchowca, wyglądał 
imponująco i doskonale zdawał sobie sprawę ze swej urody i pańskiej godności. 
Taka 
powierzchowność pociągać by mogła wiele kobiet. Co takiego uczynił młody 
człowiek z takimi zaletami, że stracił serce jednej z nich? „Rzeczywistość - 
powiedziała Ennina -brutalnie zburzyła naiwne marzenie". Być może. Ale czy to 
było 
dostateczne wyjaśnienie?
Przeor Leonard, pełen dobrej woli i cały rozpromieniony, przemierzył podwórko, 
aby 
jak należy powitać gościa i zaprowadzić go do stajni. Jeden z ludzi Hugona, 
zauważywszy nie uwiązanego konia, a mając akurat wolną chwilę, podszedł odebrać 
wodze. Boterel potraktował go jak służącego: lekceważąco rzucił cugle i nawet na 
niego nie spojrzawszy, ruszył za przeorem.
Przyjechał sam. Jeśli odnajdzie tu swego konia, będzie musiał prowadzić go 
luzem.
Brat Cadfael, zamyślony, rozejrzał się wokół i zobaczył jak Ermina, przyodziana 
w 
swój wieśniaczy strój i niosąc pod pachą jakieś zawiniątko, przemknęła przez 
podwórze, zmierzając w kierunku kościoła. Zniknęła w cieniu ganku, tak jak jej 
niegdysiejszy konkurent zniknął w ciemnym wnętrzu stajni. Yves z pewnością 
siedział 
teraz przy bracie Eliaszu - zazdrośnie strzeżonym podopiecznym i pacjentem. Poza 
zasięgiem wzroku i poza zasięgiem niebezpieczeństwa. Nie trafi go żadna 
przypadkowa strzała.
Cadfael niespiesznie wszedł na czyste podwórze i skierował swe kroki do 
kościoła, ale 
rozmyślnie zwolnił tak, aby przeciąć drogę Boterelowi i Hugonowi, wychodzącym 
właśnie ze stajni i podążającym do bramy. Im również się nie spieszyło - Evrard 
tryskał uprzejmością i rozpływał się w uśmiechach; dla zastępcy szeryfa warto 
było się 
postarać. Za nimi świecki giermek prowadził piękną gniadą klacz.
Cadfael doszedł do miejsca, gdzie krzyżowały się ich drogi, i zatrzymał się 
przed 
uchylonymi drzwiami kościoła; tamci zmuszeni byli zatrzymać się również. Boterel 
rozpoznał mnicha, który kiedyś w Ledwyche opatrywał jego ranę, i zwrócił się do 
niego z uprzejmym podziękowaniem.
- Mam nadzieję, że w pełni już powróciliście do zdrowia - rzekł Cadfael 
grzecznie. 
Spojrzał na Hugona, chcąc przekonać się, czy zwrócił on uwagę na czekającego na 
Boterela konia, prowadzanego tam i z powrotem przez żołnierza, który z podziwem 
obserwował wdzięczny chód i pieszczotliwie dotykał ręką drugiej szyi. Niewiele 
ujść 
mogło oczom Beringara, ale jego twarz pozostawała nieprzenikniona. Cadfael 
poczuł 
łaskotanie w czubkach palców. Właściwie nie miał powodów, żeby podejmować 
jakąkolwiek akcję, ale instynkt nakazał mu wziąć udział w grze, której reguł 
jeszcze 
do końca nie rozumiał.
- Dziękuję ci, bracie. Istotnie wracam do zdrowia, jeżeli jeszcze nie powróciłem 
— 
odparł Evrard pogodnie.
— Mnie nie ma za co dziękować — uśmiechnął się Cadfael.
- Ale czy podziękowaliście już Bogu? Należałoby chyba, w zamian za łaskę, którą 
was 
obdarzył: najpierw wróciwszy do życia i zdrowia, a potem oddając utraconą 
własność 
- tę piękną klacz. A pomyśleć o strasznych zajściach, w których zginęło tak 
wielu, a 
wśród nich uczciwi mężczyźni i niewinne dziewice.
Stojąc twarzą do otwartych drzwi kościoła, dostrzegł w ciemnościach jakiś ruch, 
który 
po chwili znów zamarł.
— Na znak wdzięczności wejdźcie teraz do świątyni i zmówcie modlitwę za tych, 
którzy mniej mieli szczęścia -choćby i za tę, która leży tu w trumnie i czeka na 
pogrzeb.
Przez chwilę obawiał się, że powiedział zbyt wiele, ale z ulgą zobaczył, że 
Boterel 
skręca do kościoła z pobłażliwym uśmiechem człowieka ustępującego gorliwemu 
klesze i godzącego się na nieszkodliwy gest bez żadnego znaczenia.
- Uczynię to z ochotą, bracie!
Czemu nie? Wielu było zabitych podczas łotrowskich najazdów z Clee, zmarłych, o 
których ktoś przecież musiał zadbać; nic dziwnego, że jedna z ofiar leży tu, 
dopiero co 
położona do trumny. Beztrosko wszedł po kamiennych schodach i wkroczył do słabo 
oświetlonego, chłodnego wnętrza. Cadfael szedł tuż za nim, a Hugo Beringar, 
marszcząc czoło, podążał za nimi tylko do progu, gdzie zatrzymał się, blokując 
przejście.
Wejście ze słonecznego podwórza w mroczne wnętrze budynku oślepiło ich na 
moment. Otaczały ich wysokie, chłodne ściany, stojąca na głównym ołtarzu lampa 
była maleńka i odległa, a przez wąskie okna wpadało tylko tyle światła, żeby na 
kamiennej podłodze zarysować blade prostokąty.
Czerwone oko lampki nagle zniknęło. Musiała dość szybko pokonać te kilka jardów 
od kaplicy, w której stała trumna, żeby stanąć, zasłaniając ołtarz, ale teraz 
ruchy jej 
były spokojne i prawie niewidoczne. Sunęła bezszelestnie w kierunku Evrarda 
Boterela z ręką wyciągniętą w daremnym błaganiu, które nagle zamieniło się w 
bezlitosne oskarżenie. Nie od razu zorientował się, co porusza się w 
ciemnościach, 
dopóki nie znalazła się w pierwszym prostokącie bladego światła - kaptur 
zasłaniał 
twarz smukłej benedyktyńskiej zakonnicy w pomiętym i powalanym słomą habicie. 
Na prawej piersi i ramieniu widniały zastarzałe plamy zakrzepłej krwi. W szarym 
świetle widać było każdą fałdkę, nawet krew, która splamiła jej rękaw, kiedy 
walcząc 
z nim, leżą-
cym na niej, rozdrapała świeże rany. Nie wydała żadnego dźwięku; cicho płynęła w 
jego kierunku po kamiennej posadzce.
Odchylił się do tyłu, opierając się o ramię Cadfaela, i wydał stłumiony okrzyk 
przerażenia, obiema rękami zasłaniając się przed niewiarygodnym zjawiskiem. Ale 
spod kaptura wpatrywały siew niego ogromne oczy; była coraz bliżej.
- Nie! Nie! Odejdź! Ty nie żyjesz...
Był to tylko zdławiony szept - tak jak zdławiony jego rękami mógł być jej głos - 
ale 
Cadfael usłyszał. I to mu wystarczyło, chociaż Evrard opanował się w następnym 
momencie, wyprostował się i stanął pierś w pierś ze zjawą, która w lepszym 
oświetleniu stawała się ciałem, dotykalym i rzeczywistym, — Co to za głupia 
zabawa? 
Trzymacie tu szaleńców? Kim jest ta kobieta?
Odrzuciła kaptur na plecy i zerwała barbet; na habit siostry Hilarii posypało 
się 
bogactwo czarnych włosów, a spod nich wyjrzała blada twarz i płonące oczy Erminy 
Hugonin.
Tej twarzy równie mało się spodziewał. Prawdopodobnie myślał, że ciało Erminy 
leży 
zagrzebane pod jakąś zaspą w lesie, skoro nie miał o niej żadnych wiadomości. 
Prawdopodobnie doszedł do wniosku, że teraz nie musi się bać niczego z jej 
strony - w 
każdym razie na tym świecie, a wątpił w istnienie tego drugiego. Cofnął się 
pospiesznie, ale tylko o jeden krok, gdyż Cadfael i Hugo stali pomiędzy nim a 
otwartymi drzwiami. Wtedy opanował się znowu i przybrawszy na poły zranioną, na 
poły oszołomioną minę, zaprotestował przeciwko niezasłużonemu okrucieństwu:
- Ennina! Cóż to znaczy? Jeśli żyjesz, dlaczego nie otrzymałem od ciebie żadnej 
wieści? Do czego ty zmierzasz? Czyż na to zasłużyłem? Domyślasz się chyba, że 
wychodziłem ze skóry, żeby cię odnaleźć?
- Domyślam się - odparła głosem cichym, ale twardym i zimnym jak lód, który 
uwięził i przechował siostrę Hilarię. -1 gdybyś mnie znalazł - samotną - 
podzieliłabym 
los mojej najdroższej przyjaciółki, bo wtedy wiedziałeś już, że nigdy cię nie 
poślubię. 
Małżeństwo albo grób - i nie było dla mnie trzeciego wyjścia, bo moje słowa 
mogłyby 
pozbawić cię dobrej sławy. Odkąd tu przybyłam, nie powiedziałam przeciwko tobie 
ani słowa, bo sama do tego doprowadziłam i byłam tak samo winna jak ty. Ale 
wiedząc to, co wiem teraz, i dla niej... Tak, tak, tak, tysiąc razy oskarżam 
cię, 
morderco, gwałcicielu! Nazywam cię, Evrardzie Boterelu, zabójcą mojej słodkiej 
Hilarii...
- Chyba straciłaś rozum! - krzyknął, udając oburzenie. -
0 jakiej kobiecie ty mówisz? Skąd miałbym ją znać? Od dnia, w którym mnie 
opuściłaś, leżałem w gorączce, chory. Poświadczyć może cała służba...
- O nie! O nie! Nie tamtej nocy! Pojechałeś wtedy za mną, odzyskać mnie w obawie 
o 
swój honor; uciszyć mnie przez małżeństwo albo morderstwo. Nie wyprzesz się 
tego! 
Widziałam, jak wyjeżdżałeś! Myślisz, że byłam tak głupia, żeby wierzyć, że 
zdołam 
umknąć ci pieszo? Albo tak przerażona, żeby przestać myśleć i biec jak spłoszony 
zając - zygzakiem, zostawiając ci czytelny trop? Zostawiłam ślady prowadzące do 
drzew, w kierunku drogi do Ludlow, gdzie przypuszczałeś, że będę uciekać, a 
potem 
wróciłam naokoło 1 ukryłam się na pół nocy wśród drewnianych bali, które kazałeś 
zgromadzić na swoją tchórzliwą obronę. Widziałam, jak wyruszałeś, Evrardzie, i 
widziałam twój powrót, i twoje na nowo otwarte rany, ociekające krwią. Nie 
wyszłam 
ze swego schronienia, póki nie zabrano cię do łóżka i nie minęła najgorsza 
zawieja. 
Wtedy mogłam iść spokojnie, zbliżał się już świt. A podczas gdy ja chowałam się 
przed tobą, ty zabiłeś ją! Wracając z nieudanego polowania, znalazłeś samotną 
kobietę 
i wziąłeś odwet za to, co ja ci zrobiłam, i to wszystko, czego ty mi zrobić nie 
mogłeś. 
Zabiliśmy ją! -
krzyknęła Ermina. - Ty i ja wspólnie! Jestem równie winna jak ty!
- O czym ty mówisz? - nabrał trochę odwagi i pewności siebie. Ona szalała z 
rozpaczy, a on powinien uspokajać ją, być cierpliwy i pewny siebie, a może uda 
mu 
się uczynić wyłom w jej straszliwej pewności. - Oczywiście, że pojechałem cię 
szukać; jak mogłem pozwolić ci umrzeć na mrozie? Byłem osłabiony od ran i 
upadłem, a rany otworzyły się i krwawiłem — tak, to prawda. Ale reszta? 
Jeździłem 
za tobą całą noc, dopóki starczyło mi sił — i ani razu nie ustałem w 
poszukiwaniach. 
Przybyłem z pustymi rękoma i broczący krwią - i dlatego mnie oskarżasz? Nic nie 
wiem o kobiecie, 0 której mówisz...
- Nic? - zabrzmiał zza jego ramienia głos Cadfaela. -
1 nic o pasterskiej chatce położonej blisko szlaku, którym jechałeś, wracając z 
Ludlow 
do Ledwyche? Ja wiem, bo jechałem akurat w odwrotną stronę. I nic o młodej 
zakonnicy śpiącej na sianie i przykrytej męskim podróżnym płaszczem? Nic o 
dogodnym zamarzającym strumieniu po drodze do domu, kiedy było już po 
wszystkim? To nie przez upadek otworzyły się twoje rany, to przez rozpaczliwą 
walkę, jaką stoczyła w obronie swego honoru tamtej mroźnej nocy, kiedy 
wyładowałeś na niej swą wściekłość i żądzę z braku innej zdobyczy, bardziej 
zaspokajającej twoje ambicje. Nic o płaszczach i habicie ukrytych pod sianem, 
aby 
występek przypisany został tym, którzy byli sprawcami wszystkich innych zbrodni 
w 
tej okolicy? Wszystkich innych-ale nie tej!
W chłodnym, bladym świetle wszystkie kształty rysowały się ostro jak rzeźby z 
marmuru. Na zewnątrz świeciło południowe, jasne słońce. W środku panował 
księżycowy chłód. Ermina stała niby obrócona w kamień, w milczeniu wpatrując się 
w 
trzech mężczyzn. Spełniła swój obowiązek.
- Wszystko to bzdura - pokręcił głową Evrard Boterel, jakby w największym 
zdumieniu. - Kiedy wyjeżdżałem, rany, które odniosłem w Callowleas były 
zabandażowane; wróciłem, brocząc krwią poprzez opatrunki - i co z tego? To była 
straszna noc - mróz, zadymka. Koń zrzucił mnie. Ale ta kobieta, zakonnica, 
chatka 
owczarzy - nie wiem, o co wam chodzi, nigdy tam nie byłem, nawet nie wiem, gdzie 
to jest...
- A ja tam byłem - przerwał mu brat Cadfael - i znalazłem pod śniegiem końskie 
odchody. To był wysoki koń, który zostawił na chropowatej, sterczącej pod okapem 
belce pęk włosów ze swej grzywy. Oto one! - Wyciągnął przed siebie jasny kosmyk. 
- 
Czy mam je porównać z grzywą twojego wałacha? Czy mam położyć cię na tym oto 
habicie i sprawdzić, czy twoje rany pokrywają się z plamami na materiale? 
Siostra 
Hilaria nie krwawiła. A twoje rany widziałem i wiem.
Evrard na długą chwilę zamarł bez ruchu, wysoki i wyprostowany, osaczony z obu 
stron przez dwie nielitościwe postacie. Potem skulił się i z długim, 
rozpaczliwym 
jękiem upadł na kolana, przyciskając ręce do serca. W prostokącie światła, w 
którym 
klęczał, jego włosy były najjaśniejszym punktem.
- Och, Boże przebacz, Boże przebacz... Chciałem tylko ją uciszyć, nie zabić... 
nie 
zabić...
- Może to nawet i prawda - osądziła Ermina, siedząc przy kominku. Burza łez 
minęła i 
pozostał tylko głęboki smutek. -Może i nie chciał jej zabić. To, co mówił, nie 
musi być 
kłamstwem.
A co mówił, rozpaczliwie usiłując usprawiedliwić swoją zbrodnię? Że przerwał 
poszukiwania z powodu zadymki, a kiedy wracał do domu, natrafił na chatkę i 
wszedł 
tam, żeby przeczekać najgorszą zawieję, nie spodziewając się, że może tam kogoś 
zastać. Lecz ujrzawszy bezbronną, młodą kobietę, wziął ją z wściekłości i 
nienawiści 
do wszystkich kobiet - ze względu na Enninę. A kiedy obudziła się i zaczęła 
walczyć 
- tak, przyznał, że nie był delikatny. Ale nie chciał jej zabić! "tylko uciszyć 
ją, 
przyciskając do jej twarzy jej własny habit: A kiedy leżała bez sił i bez życia 
i nie 
mógł jej ocucić, zerwał z niej szaty i schował wszystko pod sianem, i zawiózł ją 
aż do 
strumienia, żeby wzięto ją za jeszcze jedną ofiarę łotrów, którzy napadli na 
Callowleas.
— Callowleas, gdzie wcześniej zadano mu rany, będące ostatecznym dowodem - 
podsumował Cadfael, obserwując jej bladą twarz, która wykrzywiła się na moment w 
gorzkim uśmiechu, przechodzącym w grymas bólu.
- Wiem - tak ci powiedział. A ja nie zaprzeczyłam. W bohaterskiej obronie swej 
posiadłości i swych ludzi! Mogę ci powiedzieć - nawet nie wyciągnął miecza. 
Zostawił swoich ludzi na rzeź, a sam uciekł jak szczur. I zmusił mnie, żebym 
pojechała z nim! Nigdy jeszcze żaden mężczyzna z mego rodu nie odwrócił się 
plecami, pozwalając mordować swoich ludzi. A on mi to zrobił i nie mogłam mu 
tego 
przebaczyć. I ja myślałam, że go kocham! Powiem ci - ciągnęła -gdzie otrzymał te 
rany, które w końcu zdradziły go. Pierwszego dmą w Ledwyche zatrudnił wszystkich 
ludzi przy ścinaniu drzew i budowaniu barykady -wtedy nie miał jeszcze nawet 
zadraśnięcia. I cały ten dzień dręczyłam się i wstydziłam; i wieczorem 
oznajmiłam 
mu, że za niego nie wyjdę, że nigdy nie poślubię tchórza. Wcześniej nawet mnie 
nie 
dotknął, był opiekuńczy i pełen szacunku, ale kiedy okazało się, że straci mnie 
i moje 
ziemie - wtedy sytuacja się zmieniła.
Cadfael zrozumiał. Małżeństwo przez gwałt: kiedy rzecz się stała, wśród czterech 
ścian, ślub był zazwyczaj akceptowany przez rodzinę jako zło mniejsze od 
skandalu i 
wojny między familiami. To zdarzało się często - wziąć najpierw, a ożenić się 
później.
- Miałam sztylet - ciągnęła ponuro. - Nadal go mam. To ja go zraniłam: mierzyłam 
w 
serce, ale sztylet obsunął się i ześliznął z piersi na ramię. Sam widziałeś... —
spojrzała 
na złożony habit, leżący obok niej na ławie. - A kiedy szalał i klął, i wszyscy 
zbiegli 
się, by zatamować krew i opatrzyć ranę, wymknęłam się i uciekłam. Wiedziałam, że 
będą mnie ścigać. Nie mógł pozwolić mi uciec po czymś takim. Spodziewał się, że 
pobiegnę w kierunku drogi do miasta. Bo gdzież indziej? Tak też zrobiłam, ale 
dotarłam tylko do drzew, które zasłaniały moje ślady, a potem okrążyłam drogę 
dużym 
hikiem i ukryłam się. Mówiłam już, że widziałam, jak wyruszył — w wielkim 
gniewie, chociaż taki słaby — w kierunku drogi, tak jak myślałam.
- Był sam?
— Oczywiście, że sam. Nie chciał mieć świadków czy to gwałtu, czy to morderstwa. 
Zostawił odpowiednie rozkazy. I widziałam, jak wracał, silnie krwawiąc, chociaż 
wtedy myślałam, że po prostu za bardzo się wysilił - wzdrygnęła się na myśl o 
tym 
wysiłku. -Kiedy wyprowadziłam go w pole, wziął odwet na pierwszej napotkanej 
kobiecie - to była jego zemsta. Nigdy nie oskarżyłabym go ze względu na siebie. 
Znałam go, i sama to na siebie sprowadziłam. Ale co o n a była winna?
Było to odwieczne pytanie, na które nikt nie umie odpowiedzieć. Za co cierpią 
niewinni?
- I myślę- dodała z wahaniem - że mówił prawdę. Nigdy wcześniej nie spotkało go 
niepowodzenie, i to doprowadziło go do szaleństwa... Ma nieokiełznany 
temperament. 
Mój Boże, niegdyś prawie go za to podziwiałam...
Tak, być może rzeczywiście nie chciał jej zabić i wpadłszy w panikę, zacierał 
ślady. 
Lecz mogło być i tak, że wy kalkulował chłodno, iż martwa kobieta nigdy go nie 
oskarży, i chciał zapewnić sobie jej milczenie. Niech rozsądzą to ci, którzy 
mają 
prawo sądzenia - tu, na tym świecie.
- Nie mów nic Yvesowi! - poprosiła jeszcze. - Powiem mu sama, gdy nadejdzie 
pora. 
Ale nie tu. Nie teraz!
Nie, nie było potrzeby opowiadać chłopcu o walce, która już się skończyła. 
Evrard 
Boterel odprowadzony został do Ludlow pod silną eskortą i nie było znaku, że w 
obrębie klasztoru odkryty został morderca. Spokój powrócił do Brom-field 
łagodnie i 
niemal niedostrzegalnie. Jeszcze pół godziny i przyjdzie pora na nieszpory.
- Po wieczerzy - zarządził Cadfael - powinnaś' pójść do łóżka i przespać się 
trochę. I 
chłopiec także. Ja będę czuwał i wpuszczę twojego bohatera.
Użył odpowiednich słów. Spowodowały odwilż, taką, jaka zaczynała się za oknem. 
Podniosła ku niemu twarz, a cały wypisany na niej smutek i wyrzuty sumienia 
zastąpiła taka radość, że Cadfael zamrugał oczyma. Ennina pozostawiła za sobą 
śmierć 
i przeszłość, sięgając po życie i przyszłość. Jego zdaniem tym razem nie 
popełniała 
błędu; zresztą nie było siły, która mogłaby ostudzić jej zapał.
Tej nocy nawet podczas komplety w kościele zebrała się mała grupka wiernych; 
chyba 
z tuzin mieszkańców tej okolicy przyszło złożyć konie dzięki za uwolnienie od 
bandy 
złoczyńców. Nawet pogoda wzięła udział w ogólnym dziękczynieniu, gdyż mróz był 
nieznaczny, a niebo czyste i rozgwieżdżone. Nie najgorsza noc na podróż.
Cadfael wiedział, czego szuka, ale mimo wszystko potrzebował trochę czasu, żeby 
wśród pochylonych głów odnaleźć tę jedną, czarną. Zadziwiające, że tak rzucająca 
się 
w oczy istota potrafiła stać się prawie niezauważalna. Po skończonej komplecie 
policzył wychodzących wieśniaków i nie zdziwiło go, że do równego rachunku 
zabrakło mu jednej osoby. Olivier potrafił nie tylko wyglądać na wiejskiego 
chłopaka, 
umiał także bezszelestnie znikać w cieniu i pozostawać tam nieruchomy jak 
otaczające 
go kamienie.
Wyszli już wszyscy: wieśniacy udali się do swoich domów, a bracia do wspólnej 
sali 
na półgodzinny odpoczynek przed snem. W chłodnych, ciemnych murach kościoła 
panowała zupełna cisza.
- Olivierze - przerwał ją Cadfael. - Możesz wyjść z ukrycia i czuć się 
bezpiecznym. 
Twoi podopieczni będą spać do północy, zaufali mi.
Cienie zadrgały, a po chwili wyłoniła się z nich smukła, giętka, młodzieńcza 
postać. 
Nie uważał za rozsądne czy stosowne wziąć miecz do świętego miejsca. Poruszał 
się 
miękko i cicho jak kot.
- Znasz mnie?
- Dzięki niej. Jeśli chłopiec przyrzekł milczeć, możesz być zadowolony, 
dotrzymał 
słowa. To ona mi zaufała.
- A więc i ja mogę ci zaufać - stwierdził młodzieniec i przysunął się bliżej. - 
Czy 
masz tu specjalne przywileje? Bo jak widzę, chodzisz, gdzie ci się podoba.
- Jestem bratem nie z tego zakonu, lecz z Shrewsbury. Opiekuję się tu jednym 
pacjentem - i on usprawiedliwia mój nieregularny tryb życia. Widziałeś go 
podczas 
tamtej bitwy na szczycie. To ten szalony mnich, który narażając życie, dał 
Yvesowi 
szansę ucieczki.
- Wiele jestem mu dłużny - jego głos był niski, szczery i pewny. — I tobie 
także, 
gdyż, jak sądzę, jesteś tym bratem, do którego chłopiec pobiegł, do którego 
przemawiał, który za pierwszym razem przywiózł go do klasztoru. Ale imienia 
twego 
nie pamiętam.
- Nazywam się Cadfael. Ale poczekaj chwilę, niech wyjrzę i zobaczę, czy wszyscy 
już poszli...
Gasnąca, ostatnia już tego wieczora pochodnia oświetliła labirynt czarnych 
ścieżek na 
białym śniegu; podwórze było puste, ciche i spokojne.
— Idziemy — zdecydował Cadfael. — Możemy zaoferować ci miejsce nieco 
cieplejsze -jeżeli nie bardziej święte. Ra dziłem wyruszyć, kiedy bracia 
zbierają się na 
jutrznie i lau-dę, gdyż furtian również bierze udział w nabożeństwie i mogę 
swobodnie 
was wypuścić. Ale twoje konie...?
- Są niedaleko i w bezpiecznym schronieniu - uspokoił go Olivier. — Jest ze inną 
chłopiec, sierota z Whitebache — to on sprawuje nad nimi pieczę. Będzie czekał 
aż do 
mojego powrotu. Pójdę z tobą, bracie Cadfaelu.
Wymówił jego imię powoli i niezbyt poprawnie, brzmiało dla niego obco. Zaśmiał 
się 
miękko i wyciągnął rękę, zdając się na łaskę swego przewodnika. I tak - ręka w 
rękę - 
wyszli ze świątyni i skierowali swe kroki do infirmerii.
Brat Eliasz leżał pogrążony w głębokim śnie, jego długie ciało spoczywało 
spokojnie 
na plecach, wychudzone ręce splecione były na piersiach, a przystojna twarz była 
pogodna. Wyglądał jak figura na sarkofagu, wyrzeźbiona, by uhonorować leżącego 
pod nią człowieka; ale ten mężczyzna żył, oddychał równomiernie i spał jak 
niewinne 
dziecię. Brat Eliasz dostąpił łaski, która uzdrowiła jego ciało i duszę, i 
odrzucił 
niegodny żal za cudze winy.
O brata Eliasza nie trzeba się już niepokoić. Cadfael zamknął za sobą drzwi i 
usiadł ze 
swoim gościem w małym i ciemnym pokoju przechodnim. Do północy i jutrzni 
brakowało im jeszcze jakichś dwóch godzin.
W małym pokoju o nagich, kamiennych ścianach paliła się tylko jedna świeca; o 
tak 
późnej godzinie panowała tu atmosfera tajemniczej intymności. Obaj mężczyźni - 
młody i stary - milczeli, obserwując się nawzajem z nieskrywaną i życzliwą 
ciekawością. Nie wadziła im długa cisza, a kiedy wreszcie przemówili, ich głosy 
były 
poważne, pełne zadumy i spokoju. Zdawało się, że znali się całe życie. Całe 
życie? 
Jeden z nich miał nie więcej niż dwadzieścia pięć czy sześć lat, przybysz z 
obcego 
kraju.
- Podróż będziecie mieli dość ryzykowną - mówił Cad fael. — Na waszym miejscu 
zjechałbym z gościńca za Leo-minster i ominąłbym Hereford.
Jął tłumaczyć z coraz większym zaangażowaniem, wdał się w szczegóły dotyczące 
korzystniejszych dróg, a nawet narysował węglem na podłodze plan szlaków, które 
pamiętał. Chłopiec pochylił się i przyjrzał uważnie, a potem szybko poderwał 
głowę i 
z uśmiechem wpatrzył się z bliska w twarz Cadfaela. Wszystko w nim było 
niepokojące i dziwne; a jednak od czasu do czasu Cadfael doznawał przelotnego 
wrażenia, że jest w nim coś znajomego, ale wrażenie umykało, zanim mógł 
zastanowić 
się i poszukać w pamięci miejsca i czasu, z którym się kojarzyło.
- Wszystko to robisz z czystej życzliwości - uśmiech Oliviera był trochę 
prowokujący, 
a trochę rozbawiony -a przecież nic o mnie nie wiesz! Skąd masz pewność, że 
możesz 
mi zaufać, że nie będę próbować się mścić w imieniu mojego pana i cesarzowej?
- Ach, trochę o tobie wiem, chyba więcej, niż myślisz. Wiem, że nazywasz się 
Olivier 
de Bretagne i przybyłeś z Trypolisu z Laurence'em d'Angers. Wiem, że służysz mu 
od 
sześciu lat i jesteś jego najbardziej zaufanym paladynem. Wiem, że urodziłeś się 
w 
Syrii, z syryjskiej matki i frankońskiego rycerza, i że wybrałeś się do 
Jeruzalem, aby 
dołączyć do narodu twego ojca i przyjąć jego wiarę.
I wiem więcej - pomyślał, przypominając sobie zachwyt na twarzy Erminy i pełen 
oddania głos, kiedy wspominała o swym bohaterze. Wiem, że Ermina Hugonin, która 
jest nie najłatwiejszą zdobyczą, oddała ci swoje serce, i tak łatwo się nie 
podda; a 
twoje bursztynowe spojrzenie i rumieniec mówią mi, że też nie jest ci obojętna, 
i że 
porównując się z nią, nie zaniżysz własnej wartości, ani też nie pozwolisz 
nikomu, 
żeby was rozdzielił - obojętnie w jaki sposób przyszedłeś na świat. Pomiędzy 
wami 
stanąć może tylko pyszny wuj.
- Ona rzeczywiście ci ufa! - oświadczył Olivier z przekonaniem.
- Bo może ufać - i ty także możesz. Przybyłeś tu w zaszczytnej misji i dobrze 
się z 
niej wywiązałeś. Jestem po twojej stronie, i po stronie tego rodzeństwa. 
Poznałem ich 
charaktery. I twój również.
- A jednak - przyznał Olivier z ponurym uśmiechem -Ennina oszukała trochę ciebie 
i 
siebie samą. Dla niej każdy frankoński krzyżowiec musiał być wysoko urodzonym 
rycerzem. A większość z nich stanowili szukający przygód młodsi synowie rodu, 
romantyczni chłopcy ze stajni czy z pola, hul-taje ścigani przez prawo za 
złodziejstwo 
albo rabunek. Nie gorsi od większości zwykłych ludzi, ale i nie lepsi. Zresztą 
nawet 
pan na komu i z kopią nie musiał być drugim Godfre-yem de Bouillon czy Guimarem 
de Massard. A ojciec mój nie był rycerzem, ale zwykłym żołnierzem Roberta Nor-
mandczyka. Matka zaś była biedną wdową, posiadającą stragan na rynku w 
Antiochii. 
Jestem bastardem, rzuconym pomiędzy dwie wiary i dwa różne narody - mieszańcem 
narodzonym, kiedy już się rozstali. Ale jednak ona była piękna i kochająca, a on 
odważny i czuły; jestem dumny ze swoich rodziców i nie uważam się za gorszego od 
innych. Tak przedstawię to krewniakom Erminy, a oni będą musieli uznać to i 
oddać 
mi ją!
Jego głęboki, miły głos stwardniał nagle, a jastrzębia twarz wyrażała żarliwy 
zapał. 
Potem odetchnął głęboko i uśmiechnął się.
— Nie mam pojęcia, dlaczego ci to mówię. Ale widzę, że dobrze jej życzysz i 
chciałbyś dla niej przyszłości, na jaką zasługuje. Pragnąłbym, żebyś dobrze o 
mnie 
myślał.
- Sam jestem zwykłym człowiekiem - pocieszył go Cadfael - i z niejednego pieca 
chleb już jadłem. Czy twoja matka nie żyje?
- Gdyby żyła, nie opuściłbym jej. Zmarła, kiedy miałem czternaście lat.
— A ojciec?
- Nigdy go nie widziałem, ani on mnie. Popłynął do Anglii z St Symeon zaraz po 
ich 
ostatnim spotkaniu i nigdy nie dowiedział się, że zostawił jej syna. Zostali 
kochankami 
na długo przedtem, od razu, kiedy przybył do Syrii. Nigdy nie powiedziała mi 
jego 
imienia, choć często go chwaliła. Nie mogło być wiele złego — dodał Olivier w 
zamyśleniu — w związku, który przyniósł jej tyle miłości i dumy.
- Połowa ludzkości żyje ze sobą bez oficjalnego błogosławieństwa - poparł go 
Cadfael, zaskoczony kierunkiem swoich myśli. — I to niekoniecznie ta gorsza 
połowa. 
Przynajmniej nie ma wtedy mowy o pieniądzach i dobrach, które są ceną za 
kobietę.
Olivier zerknął na niego, uświadamiając sobie nagle oryginalność tej wymiany 
zdań, i 
roześmiał się cicho, uważając na śpiącego za drzwiami.
— Bracie, te ściany słuchają szczególnych spowiedzi; a ja dowiaduję się, jak 
szeroka 
jest benedyktyńska swoboda. Przysiągłbym, że mówisz z własnego doświadczenia.
- Chodziłem po świecie przez czterdzieści lat - wyjaśnił Cadfael po prostu - 
zanim 
zdecydowałem, że życie w klasztorze mnie uleczy. Byłem żołnierzem, żeglarzem i 
grzesznikiem. Nawet krzyżowcem! Przynajmniej wtedy miałem wzniosły cel, chociaż 
nie okazał się potem tak szlachetny. Byłem wówczas bardzo młody. Poznałem 
Trypolis i Antio-chię. Poznałem Jeruzalem. Z pewnością wszystko się tam teraz 
zmieniło, to było tak dawno temu.
Dawno temu - tak, minęło dwadzieścia siedem lat odkąd pożegnał tamte brzegi!
Znalazłszy tak doświadczonego towarzysza, młodzieniec stał się nadzwyczaj 
rozmowny. Mimo swych rycerskich ambicji i szczerego oddania dla nowej wiary, 
część jego duszy tęskniła za ojczyzną. Nawiązywał do królewskiego miasta i 
dawnych wypraw, wypytując dokładnie o zdarzenia, które działy się przed jego 
urodzeniem, i podnosząc zalety pamiętanych miejsc.
- Dziwi mnie jednak - rzucił Cadfael sucho, przypominając sobie, jak niegodny 
wydawał mu się często jego cel, i jak często poganin, z którym miał walczyć, 
okazywał się szlachetniejszy i odważniejszy od niejednego chrześcijani-na. — 
Dziwi 
mnie, że ty, wychowany w innej wierze, tak łatwo z niej zrezygnowałeś, nawet dla 
swego ojca - kończąc słowa, wstał, uświadomiwszy sobie, że musiało już minąć 
sporo 
czasu. - Muszę iść ich obudzić. Niedługo zadzwonią na jutrznię.
— To wcale nie było łatwe — zaprzeczył Olivier, zauważywszy z pewnym 
zdumieniem, jak rzadko się teraz nad tym zastanawiał. - Długi czas walczyłem ze 
sobą. Właściwie szalę przeważył znak od mojej matki. Pomijając różnicę naszych 
języków, moja matka nazywała się tak jak wasza Maria Panna...
Za plecami Cadfaela cicho otworzyły się drzwi od małego pokoju. Odwróciwszy 
głowę, zobaczył stojącą w nich, zaróżowioną od snu Enninę.
- .. .nazywała się Mariam - dokończył Olivier.
- Obudziłam Yvesa - oznajmiła Ermina prawie szeptem. — Jestem gotowa.
Wszystkie męczarnie wczorajszego dnia odgonił zdrowy sen; spojrzenie jej 
wielkich, 
wolnych od udręki oczu zawisło na twarzy OIiviera, który na dźwięk jej głosu 
podniósł głowę i odpowiedział jej wzrokiem tak bezpośrednim, jakby rzucili się 
sobie 
w ramiona. Brat Cadfael stał zadziwiony i olśniony. Nieważne było imię, które 
wymienił młodzieniec, wyjaśnieniem był surowy wdzięk, z jakim uniósł głowę, 
miękka linia policzków i brwi, zdradziecki, nie do opanowania blask miłości, 
który w 
jednej chwili zmienił dumne męskie oblicze w twarz kobiecą, niegdyś znaną i 
pamiętaną po dwudziestu siedmiu latach.
Cadfael odwrócił się jak we śnie i zostawiając ich samych, poszedł pomóc Yvesowi 
ubrać się i przygotować do podróży.
Wyprowadził ich przez furtę, kiedy bracia byli na jutrzni. Dziewczyna żegnała 
się 
poważnie i z godnością, prosząc 0 modlitwę. Chłopiec, na poły śpiący, nadstawił 
twarz do pocałunku, stosownego w sytuacji, kiedy szanowany dorosły żegna 
wyjeżdżające dziecko, a Olivier, zupełnie niewinnie i zdając sobie sprawę z 
tego, że 
rozstają się prawdopodobnie na całe życie, powtórzył ten gest i podstawił 
oliwkowy 
policzek. Nie dziwiło go milczenie Cadfaela, nocna wyprawa wymagała wszak ciszy 
i 
dyskrecji.
Cadfael nie patrzył za odchodzącymi, ale zamknął furtę 1 wrócił do infirmerii, 
gdzie 
usiadł przy bracie Eliaszu i oddał się całkowicie zdumieniu, poczuciu triumfu i 
radości. Nunc dimittis! Lepiej nic nie mówić, lepiej nie czynić żadnych wyznań, 
czy w 
jakikolwiek sposób komplikować Oli-vierowi drogi, którą sam wybrał. Jaką korzyść 
miałby teraz z ojca? Ale zobaczyłem go - radował się Cadfael. Prowadziłem go za 
rękę przez ciemność, siedziałem z nim i rozmawiałem o przeszłości, pocałowałem 
go, 
miałem powód, żeby być z niego zadowolony i będę zadowolony do końca życia. Po 
ziemi chodzi cudowna istota, w żyłach której płynie krew moja i Mariam, i jakie 
znaczenie ma to, czy te oczy jeszcze go zobaczą? A przecież mogą, nawet na tym 
świecie! Kto wie?
Była to dla niego jedna z najszczęśliwszych nocy. Zasnął na siedząco i śnił o 
niewyobrażalnych i nie zasłużonych łaskach, póki nie zbudziły go dzwony na 
prymę.
Po zastanowieniu doszedł do wniosku, że roztropnym bę-
dzie, jeśli to on pierwszy odkryje zdradę i podniesie umiarkowany alarm. 
Zarządzono 
poszukiwania, ale goście znik-nęli, i nie było sprawą braci, aby więzić ich czy 
ścigać; 
prze-, or Leonard niepokoił się tylko o dobro samych zbiegów: żeby mogli 
podróżować bezpiecznie i bezpiecznie dotrzeć do swego prawowitego opiekuna. 
Istotnie, przeor Leonard potraktował całe zdarzenie ze spokojem tak błogim, że 
Cadfael uznał to za nieco podejrzane, chociaż mogło to być tylko odbiciem jego 
szalonego uniesienia, które nie bardzo umiał ukryć. Odkrycie, że Ermina zdjęła z 
palców wszystkie pierścionki i zostawiła je jako ofiarę - wraz ze starannie 
złożonym 
habitem — na zamkniętej trumnie siostry Hilarii, oczyściło uciekinierów z 
oskarżenia 
o niewdzięczność.
- Ale inna sprawa, co powie zastępca szeryfa - zauważył przeor Leonard, z obawą 
potrząsając głową.
Hugo pojawił się dopiero na sumę i wysłuchał wieści z należytym i bardzo 
oficjalnym 
niezadowoleniem, po czym wzruszył ramionami, jako że była to sprawa mniejszej 
wagi, biorąc pod uwagę problemy, których rozwiązanie zakończyło się powodzeniem.
— No cóż, przynajmniej nie musieliśmy wysyłać eskorty, a jeśli mają dojechać 
bezpiecznie do d'Angersa, lepiej, że odbędzie się to na jego koszt. Rozbiliśmy 
tę 
zbójecką szajkę, a morderca został dziś rano odesłany do Shrewsbury; i to przede 
wszystkim było moim obowiązkiem. Za godzinę wyruszam z moimi ludźmi, a ty, 
Cadfaelu, możesz do nas dołączyć, gdyż sądzę, że twoje zadanie zostało 
wypełnione 
równie dobrze, jak moje.
Cadfael też tak uważał. Eliasz już go nie potrzebował, a opóźnianie wyjazdu z 
miejsca, 
gdzie przedtem przebywało tamtych troje, nie miało teraz sensu. W południe 
osiodłał 
konia i pożegnawszy przeora Leonarda, wyruszył wraz z Hugonem Beringarem do 
Shrewsbury.
Na niebie kłębiło się kilka niegroźnych chmur, a powietrze było chłodne, ale 
spokojne 
i przejrzyste; odpowiedni dzień, żeby wracać do domu w pełni zadowolenia. Jakiś 
czas 
jechali obok siebie w ciszy i bez pośpiechu, gdyż towarzystwo było dobre i do 
rozmowy, i do milczenia.
— Tak więc bez problemów wyprawiłeś swoje dzieci — odezwał się Hugon 
niewinnie. — Wiedziałem, że w tej mierze mogę zdać się na ciebie.
Cadfael usiłował spojrzeć na niego z oburzeniem; nie był specjalnie zaskoczony.
- Powinienem był się domyślić! Tak sobie myślałem, że wczorajszego wieczora 
dziwnie mało cię było widać. Jakże mógłby zastępca szeryfa z twoją reputacją 
spać 
beztrosko, podczas gdy jego zakładnicy wymykają się po cichu do Gloucester?
Nie mówiąc już o ich eskorcie — dodał w myśli, ale nie powiedział tego. Hugon z 
pewnością zauważył zalety domniemanego syna leśnika i prawdopodobnie domyślał 
się jego intencji; nie znał jednak jego imienia ani pochodzenia. Kiedyś, kiedy 
skończy 
się wojna i Anglia znów się zjednoczy, kiedyś Hugon być może dowie się tego, co 
Cadfael pieścił teraz w sercu jako słodką tajemnicę. Ale jeszcze nie teraz! To 
zdarzyło 
się tak niedawno, nie chciał dzielić z nikim tego cudownego, zdumiewającego 
sekretu.
- Z Ludlow - powiedział - trudno było ci chyba usłyszeć, jak w Bromfield o 
północy 
otwiera się i zamyka furta. A więc nie zostawiłeś Boterela pod opieką Dinana?
- Obawiałem się, że tej nocy może dojść do innego wyjazdu. Boterel jest 
dzierżawcą 
Dinana. Przyznał się do winy, ale wolę raczej mieć go bezpiecznie pod kluczem w 
zamku Shrewsbury.
- Jak myślisz, będzie wisiał?
- Wątpię. Ale to już kłopot tych, którzy będą go sądzili. Moim zadaniem jest 
dbać o 
bezpieczeństwo na drogach i aresztować morderców. I zapewnić spokój uczciwym 
mężczyznom, kobietom i dzieciom.
Prsbyli już ponad pół drogi do Shrewsbury; Hugon zaczął popędzać swego konia, a 
wzrok utkwił daleko przed siebie, z niecierpliwością wypatrując znajomych 
szczytów 
wież. Czekała na niego Alinę, szczęśliwa i dumna, a przygotowania do wieczerzy 
wigilijnej musiały być już w toku.
- Przez ten czas, kiedy mnie nie było, mój syn musiał nieprawdopodobnie 
wyrosnąć. 
Z pewnością oboje czują się dobrze, bo inaczej Konstancja przysłałaby po mnie. A 
ty, 
Cadfaelu, nie widziałeś jeszcze mojego syna!
Ale ty widziałeś mojego - pomyślał Cadfael, który jechał obok niego w ciszy i 
skupieniu. Chociaż tego nie wiesz.
- Długonogi i silny - będzie wyższy od swojego ojca 0 głowę...
On j e s t wyższy o głowę - cieszył się Cadfael. O głowę 1 jeszcze trochę. A co 
za 
piękne i mądre dzieci mogą urodzić się z jego związku z tą wspaniałą dziewczyną!
- Czekaj tylko, aż go zobaczysz! Z takiego syna można być dumnym!
Cadfael jechał milczący i szczęśliwy, wciąż jeszcze pełen zdumienia, cały 
zamieniony 
w dumę — i pokorę. Jeszcze jedenaście dni do Gwiazdki, i nie wiszą nad nią żadne 
chmury, tylko wielkie światło. Czas narodzin, triumfalnego przyjścia na świat, a 
tego 
roku szczególnie celebrowany — syn tej młodej kobiety z Worcester, syn Alinę i 
Hugona, syn Mariam, Syn Człowieczy...
Z takiego syna można być dumnym! Tak, amen!