Maksymilian Grab-Grabczyc

Spełnienie 

Motto: Czy ktoś myślał przed wiekiem
o upadku dwóch przynajmniej, potężnych tronów?
Ludziom odważnym i niestereotypowo 
wyprzedzającym współczesne im czasy 
wizje swe prospołeczne poświęcam 
autor 
Ogromny, czerwony i łysy łeb żarzącego się słońca, jak owo zdrowe 
oblicze gospodarza kończącego dzisiejszy trud rolniczy, zdawało się, że 
tonie w spokojnej wodzie Wołgi. Rzeki sięgającej horyzontu od lewego do 
prawego skraju spojrzenia popychanego półobrotem głowy. Dalej był już 
tylko Twer i Dubna. Zatapiając się ściągało kurtynę lekkiej szarości, 
która balsamem koiła rozdygotane serce Sergieja Władymirowicza i mgłą 
spowijała jego wizje potiomkinowskich wsi. 
Rzadko kazał się tu przywozić. Śmigłowiec siadał wtedy w odległości 
około kilometra od prawego brzegu, a on tuż przy wodzie po pokonaniu tego 
odcinka powolnym, posuwistym krokiem. Powodował takim marszem łaskotanie 
swych kostek i pęcin falującymi spod stóp trawami. Lubił te dotyki; 
podciągał nawet nogawki spodni, aby były lepiej odczuwalne. Siadał potem 
na tej żywej, soczystej trawie ograniczając sobie pole widzenia i 
przybliżając horyzont, ale w tym ukojeniu rozszerzał pole manewru 
intelektualnego. Potrzeba takiego stanu powodowała właśnie przybywanie nad 
tę bezkresną wodę. Chciał, by poczucie podniecenia z bliskości natury i 
rozległości dziewiczego obszaru wtapiało go w ziemski wszechświat przyrody 
niepoddającej się prawom społecznym: serwilizmowi, bezinteresownej 
zawiści, niesprawdzalnej przyjaźni, jawnej wrogości i wszystkim pozostałym 
– czasem nawet propaństwowym. Analizował wtedy i trawił cały ładunek 
spraw, a wszyscy wiedzieli, że są to sprawy niezwykłej wagi, choć treści 
ich nigdy nie znali. W tej scenerii i transie spokoju rodziły się też 
przewodniczącemu Nurtimowi poważne pomysły autorskie, spokojnie i 
niepostrzeżenie wtapiane później w działalność najwyższego komitetu. 
Przewodniczący generalny postanowił dziś zastanowić się nad 
enigmatyczną wypowiedzią jednego ze swych doradców. Wyjątkowo mocno 
mianowicie utrwaliło mu się twierdzenie tamtego, że demokracja w Rosji nie 
zrodzi się w niej samej, lecz poza granicami kraju. 
Wtopił wzrok najpierw w toń, po chwili spojrzał na półtarczę ognia i 
trwał tak aż do załzawienia oczu. Osłonił je potem ciemnymi okularami i 
znów wyraźnie, pusto, prosto widział złotą kulę więdniejącą niemal w 
odległości wyciągniętej ręki i drgający, poszarpany na wodzie, piekący 
zdawało się ozór płynnego ognia, kłującego już szkła, a nie źrenice. 
Zafalowała jeszcze ta kula, wciągnęła język i zasunęła za sobą woal na 
dotychczasowej jasności. I zdawało się, że ta żaluzja ciągle się zsuwa, a 
gęstniejąc z każdą chwilą przywołuje więcej szarości. On patrzył nadal w 
punkt zniknięcia, aż szarość wody przestała się odcinać od nieba i zrobiło 
się nieco chłodniej. Ołowiana płyta od góry do dołu stawała się coraz 
ciemniejsza, ale trawa nie wilgotniała. Wstał wreszcie, schował okulary i 
znów omiatał stopami ciężką, acz suchą trawę. Depcząc tak nie myślał 
chwilowo o niczym. Czekał, aż zacznie myśleć. Bał się, że ta brzemienna 
zagranica zjawić się może za oceanem; a może po drugiej stronie 
kontynentu... Pomyślał wreszcie: - A może gdzieś bliżej...? 
Pochodził jeszcze tam i z powrotem, aż zdeptana trawa przestała mu 
włazić pod opuszczone już nogawki, a kolejne stąpnięcia zaczęły wyduszać z 
niej resztki wilgoci. 
- Tą drogą pójdziemy – pomyślał znowu i powziął taką decyzję. 
Pewnie mu się spodobała, bo nic więcej nie wymyśliwszy, skierował się 
ku maszynie. Obsługa zaś, widząc w lornetkach zmianę kierunku spaceru 
samotnika, włączyła wirniki. Piloci wiedzieli, że Nurtim nie lubi czekać. 
Szkoda mu jest czasu. 
Warkot i gwizd silników oraz drgania śmigłowca były trochę dokuczliwe 
po dwugodzinnej ciszy i delektowania się naturą. Nie wyhuczały, ani nie 
wytrząsnęły jednak z głowy Sergieja Władymirowicza rodzącego się pomysłu. 
Wpłynęły nawet mobilizująco na pracę szarych jego komórek i to wcale nie 
poprzez sytuacje sprzyjające pogłębianiu bruzd czy rozszerzaniu ich 
meandrów, ale uklepywanie, a tym samym scalanie w monolit przekonania o 
udanym ze wszach miar pomyśle. 
- Trzeba będzie teraz porozczłonkowywać problem na najdrobniejsze 
części i konsekwentnie pieścić każdy element, prowadząc w kierunku 
doskonałości. Realizacja musi być delikatna i absolutnie bezbłędna – 
pomyślał i zdecydował. 
Spojrzał przez bulaj. Byli już dość wysoko. Nie do końca ściemniała 
ciemność panowała na zewnątrz, przeszkadzana wstydliwą poświatą 
chowającego się za małymi chmurkami księżyca. W zasadzie nic już widać nie 
było. Bardziej odbicie twarzy w szybie niż to, co za nią. Rozsiadł się 
przewodniczący wygodniej na kanapie–fotelu i przycisnął guzik 
sygnalizacji. Po chwili do małego saloniku weszła stewardesa. Poprosił o 
whisky z mlekiem i zaczął przeglądać ostatnie depesze przesłane mu drogą 
radiową. Niektóre przerzucił, kilka przeczytał uważniej, gdzieś 
podkreślił, indziej poczynił uwagi na marginesie lub między wierszami; nad 
jedną zatrzymał się dłużej. Agencja donosiła, powołując się na 
nieoficjalną informację z Polski, o zdecydowanym zwycięstwie i to w 
pierwszej turze wyborów – dotychczasowego pierwszego przewodniczącego, 
Albina Zasadowicza. 
- Mołodiec – mruknął Sergiej Władymirowicz i wyciągnął się na 
siedzisku podkładając dłonie pod głowę. Nogi też wyciągnął głębiej pod 
biurko i nieruchomo wpatrywał się w sufit. 
- Niewiele to zmieni, ale wybory parlamentarne u nich niezadługo. Pół 
kroku zrobiliśmy... Sytuacja gospodarcza w Polsce nienajlepsza, więc chyba 
lewica zwycięży. Będzie to następne pół kroku; razem cały krok. A to już 
dużo – deliberował dalej. 
I tak myśl po myśli, fragment po fragmencie wypełnił generalnemu 
przewodniczącemu prawie całą podróż do Moskwy. Kontent opuścił statek 
powietrzny i udał się w równie dobrym nastroju samochodem na kolację. 
Rutynowe spotkanie najwęższego grona przewodniczących zaczęło się od 
przymilnych żartów pod adresem generalnego. Udawali (co zresztą z trudem 
przychodziło) ciekawość co też nowego wymyślił Nurtim, ponieważ dawno nad 
Wołgą nie był, więc tym szybciej rozeszła się wieść o takim wojażu. 
- Potrzebowałem odpocząć trochę, oderwać się od tego zgiełku i 
ostatecznie zrzucić z siebie gorycz ostatniego zamachu terrorystycznego. 
- I udało się? – zapytał ktoś z prawej strony. 
- Nie wiem – szczerze odpowiedział generalny. 
- No to pewnie układaliście puzzle odwetu Sergieju Władymirowiczu – 
zaskowyczał serwilizmem ten sam, a wszyscy byli mu za to wdzięczni, bo 
ciekawość ich rozsadzała. 
- Przykro mi, ale nie mamy możliwości się mścić. Poza tym to już nie 
te czasy. Ile razy mam powtarzać, że budujemy wielką Rosję, ale nową 
Rosję, Rosję jutra, a nie odbudowujemy imperium. 
- To dzisiejszy dzień będzie zajebiście długi – zauważył Jefim 
Smugajew uchodzący za najbliższego współpracownika Nurtima. 
- Masz rację Jefimie Jefimowiczu. Polacy powiedzieliby, że będzie 
trwał on ruski miesiąc – odbił generalny. 
- Co wam raptem Polacy przyszli do głowy? – zdziwił się Jefim. – Inni 
są ważniejsi. 
- Ale inni nie mają takiego powiedzenia... 
- No to co, że nie mają, ale za to mają więcej do powiedzenia – 
wtrącił ktoś trzeci przychodząc w sukurs Jefimowi. 
- Panowie, nie o to chodzi – próbował uciąć najważniejszy w tym 
gronie, ponieważ poczuł, że mogą go rozszyfrować. – Tak tylko 
powiedziałem, bo wczoraj odbyły się tam wybory. Nie wiecie? 
- A niech się wybierają. Nie nasza to już sprawa. Ich sprawa – już 
raźniej kontynuował Smugajew. 
- Nie oni się wybierali, tylko wybierali pierwszego przewodniczącego – 
sprostował generalny. – Wybrali ponownie Zasadowicza. Myślę, że to dla nas 
korzystne. 
- Nowoczesny internacjonał prozachodni – wtrącił milczący dotąd 
dyrektor gabinetu. 
- I w tym rzecz Romanie Iliczu – dokończył Nurtim. – Przygotujcie już 
ciepły list gratulacyjny. Wyślemy, jak tylko ogłoszą oficjalne wyniki. A 
teraz do rzeczy, panowie. Mamy wiele ważnych spraw do rozstrzygnięcia. 
Usiedli w przypisanych sobie miejscach. Omówili kilka kwestii 
zatrzymując się najdłużej nad ciągle niezakończoną sprawą geopolityki 
kaliningradzkiej w jej militarnym kontekście, przygotowali listę 
kandydatów na niektóre stanowiska dyplomatyczne i po trzeciej herbacie 
rozeszli się. Na życzenie przewodniczącego generalnego pozostali jeszcze 
Jefim Smugajew i Roman Irkuszyn. 
- Wiem, że już południe dochodzi – zaczął Nurtim spoglądając na 
zegarek – ale poświęcicie mi jeszcze z pół godziny. Musimy ruszyć trochę 
zaniedbaną sprawę państw nadbałtyckich. Prą one do paktu atlantyckiego i 
pewnie Zasadowicz będzie im w tym pomagał ze zdwojoną siłą. 
- Masz rację – zgodził się Smugajew. – Obrósł w piórka, przytył, to 
teraz będzie się chciał pokazać jeszcze z lepszej strony na Zachodzie. 
- Właśnie! I przypodoba się prawicy wytrącając im monopol na 
antyrosyjskość – dorzucił Irkuszyn. 
- I o to chodzi. Będziemy musieli to odpowiednio zdyskontować – w 
formie nakazu dokończył generalny. 
- Nie rozumiem, choć pewnie każdy z nas by to jakoś zdyskontował – 
pospieszył dyrektor gabinetu chcąc wymóc na swym szefie jakieś wskazówki. 
- No właśnie: pomyślcie trochę i przedstawcie mi za tydzień swoje 
pomysły; mogą być w zarysach. 
Było im teraz jasne, że Nurtim planował nad Wołgą jakieś innowacje 
wobec Polski. Tylko dlaczego wobec tego państwa...? Było przecież wiele 
ważniejszych spraw lokowanych zupełnie gdzieś indziej... 
- Zaskoczyliście nas Sergieju Władymirowiczu tym zadaniem – zodważnił 
doradca ekonomiczny zakładając, że o jego „podwórko” chodzi. Miał przecież 
dane o bardzo złej sytuacji gospodarczej zachodnich zasąsiadów. 
- Na wszystko trzeba być przygotowanym. Nieraz sprawy na pozór błahe 
są w pewnych momentach istotniejsze od tych ważnych – pouczył Nurtim i 
ugryzł się w język, ponieważ uświadomił sobie, że już za wiele powiedział: 
znów mogli go rozszyfrować, jeśli dotąd jeszcze tego nie zrobili. – 
Zresztą sygnał (a ten z pewnością został odebrany) nie zaszkodzi – 
pomyślał – przecież i tak będziemy go wspólnie realizować. Tylko jak?, 
kiedy?, jakimi sposobami? 
I znów się zreflektował. Tym razem, że się zamyślił i długo nic nie 
mówił. 
- Dziękuję panom. Do zobaczenia jutro – zakończył. 
Wyszli. Ktoś zatrzymał się w sekretariacie. Nie był to ani Smugajew, 
ani Irkuszyn. Ci szybko znaleźli się w korytarzu myśląc pewnie o tym 
samym: - Trzeba się wspólnie zastanowić o co chodzi generalnemu. Trzeba 
też przygotować w miarę zbieżne propozycje i to w kilku wariantach; 
wychodzące z dotychczasowych kierunków działań, ale sprawniejsze, 
innowacyjne, bo o to chyba chodzi. 
Irkuszyn chwycił Smugajewa za rękaw marynarki i szepnął do ucha: 
- Wejdź do mnie z czymkolwiek za jakieś pół godziny. 
- Jasne – zrozumiał dyrektor i odpłynął ku swoim drzwiom. 
Upewnił się jeszcze, czy ktoś nie widział ich szepczących. Właśnie 
otwierały się drzwi sekretariatu przewodniczącego generalnego, więc 
ktokolwiek by wychodził, nie mógł jeszcze ich widzieć; inni wcześniej 
odeszli w przeciwnym kierunku – tam akurat były ich gabinety. 
Sergiej Władymirowicz Nurtim został sam w pomieszczeniu czelustnym 
lecz eleganckim. Zbliżył się do okna. Odsunął lekko firankę i tak 
trzymając ręką poglądał na zewnątrz. Widział tylko mury i jakiś dach, a i 
to niezbyt wyraźnie. Tak, jakby tej gęstej firany wcale nie uchylił. Obraz 
zza czystej szyby woalowała mu myśl fantastyczna: rekonstrukcji nowej – 
starej matki Rosji, nadal tak źle odbieranej przez zagranicę, wręcz 
postponowanej i wyśmiewanej. 
- Prawda, że zrodziła się z ruskiej kultury osadzonej pierwotnie nad 
Dnieprem i wchłonęła ją z wszechdobytkiem; prawda, że wdzierała się w 
inne, innym przynależne tereny i nieproszona stawiała ciężkie kroki na 
północy oraz wschodzie, nigdy nie mogąc znieść zachodniego sąsiada, który 
również chciwym okiem zerkał na wschód – retrospektował. – Dobrze choć, że 
ci megalomańscy Polacy nigdy nie mogli się dobrze i na długo zorganizować, 
bo pewnie by nas dawno nie było i to kilka razy. Chwała ci przede 
wszystkim Jarosławie Mądry – księciu kijowski. 
- Kijowski, kijowski – huknęło mu kilka razy w głowie wywołując dziwny 
niesmak. – Nawet Kijów się odłączył – znów huknęło, aż szarpnął firankę z 
powrotem i rzucił się na fotel. 
Z jeszcze większym żaloniesmakiem samotności państwa odniesionej na 
siebie samego wstydliwie schował głowę w dłonie i oparł się łokciami o 
blat biurka. Pozostał tak dłuższą chwilę spodziewając się jakiejś nowej 
myśli frustrującej go nadal zaczynem nowego pomysłu lub jakiegoś antidotum 
pozwalającego choćby na próby nieinnowacyjnych napraw czegokolwiek w 
państwie. I nie wiedział też, czy trzeba spokojnie wyjść poza ramy 
rzeczywistości i schematycznych standardów, czy też ramy te rozsadzić 
zadziwiając świat jak przed wiekiem, tylko bardziej pozytywnie. Zawsze 
miał wielką ochotę znalezienia swych pięciu minut, które by znów 
wstrząsnęły tym światem. 
- Przecież siłą tego nie zrobię. Dziś nie tak bardzo dywizje się liczą 
– mamrotał w myśli rozsądnie (rozsądku mu nigdy nie brakowało). – Nie o 
zagładę chodzi, ale o pozytywną skuteczność ratującą Rosję. A może nie 
tylko ją samą...? Nowoczesnymi zmianami, takimż myśleniem i działaniem, 
nowatorskimi sposobami. Wszystko przecież ma swój początek i koniec. Żeby 
tylko przekształcenia zbieżne były z ogólnym oczekiwaniem, żeby te zmiany 
były też ciągłością, trwaniem, rozwojem i korzyścią wcześnie 
uświadomioną... 
Pewnie jeszcze tak filozofowałby, ale tok tej zadumy przerwał mu 
buczek telefonu z sekretariatu. Informacja płynąca ze słuchawki dotyczyła 
przybycia doradcy do spraw bezpieczeństwa, którego nie było na 
dopołudniowym spotkaniu. 
- Prosić! – zgodził się generalny. 
Po chwili wszedł do gabinetu szczupły, szpakowaty mężczyzna, wyraźnie 
wyższy od gospodarza. Słowiańska jego uroda rzucała się w oczy 
natychmiast: okrągła głowa przyozdobiona z przodu czerstwą, roześmianą 
prawie zawsze twarzą, sprawiała wrażenie przyjaznej, ciepłej 
powierzchowności. Tylko niebieskie, prawie granatowe, delikatnie zbieżne 
oczy świeciły jakimiś dziwnymi promieniami kłującymi wszystkich vis â vis. 
Nawet przewodniczącego generalnego, choć ich właściciel chętny byłby je 
wyłączyć na ten czas, gdyby tylko mógł. Nurtim zaś najchętniej 
zastosowałby jakiś chwyt neutralizująco-obalający, ale zawsze miał 
wrażenie, że ogromnie długie stopy, jak podstawa kolumny utrzymują 
„przeciwnika”, więc po co? 
- Witaj Igorze. Siadaj! – umilił dość nieszczerze Nurtim, ale nie 
można powiedzieć, że Kałłaja nie lubił; nie znosił tylko tego wzroku. 
Wydawało mu się zawsze, że przebija on czaszkę interlokutora (a co dopiero 
mówić o adwersarzu) i przez te otwory uwalnia myśli odtajniając system 
koncepcyjny. 
- Wybacz, że nie mogłem być na porannej herbacie. Miałem trochę roboty 
z „Kurskiem”. Te Wikingi za dużo chcą wiedzieć... – wyjaśniał. – 
Rozmawialiście pewnie o czymś ważnym... 
- Skąd wiesz? – udawał („dla porządku”) zdziwienie Nurtim. 
- Trudno się nie zorientować, gdy wszyscy od godziny tylko piszą i 
konsultują między sobą. 
- Istotnie – przyznał generalny. – Poleciłem przedstawić mi koncepcję 
nowego spojrzenia na Polskę. Idzie mi głównie o nowy wymiar współpracy, 
nawet zbliżenia z nimi. Nie pojadę tam przecież na wycieczkę. Trzeba 
rozpocząć wreszcie kolejny, nowy, zupełnie inny rozdział koegzystencji. U 
nich nie jest najlepiej pod każdym niemal względem; nasza droga też 
jeszcze bardzo długa. Trzeba coś próbować. Twoja pomoc będzie mi bardzo 
potrzebna. 
Kałłaj wiedział, ze Nurtim ceni jego profesjonalizm i rzeczowe, oparte 
na prawdzie analizy i propozycje. Wbił się jeszcze wygodniej w fotel, bo 
każde potwierdzenie go radowało, ale w sprawie Polski...? 
- O co tak naprawdę chodzi? – zdziwił się. – Mamy autentycznie 
ważniejsze sprawy, a tu taki pryszcz. Czyżby Sergiej zadziałał pod 
natchnieniem chwili, czy też czyni już rutynowe przygotowania do wizyty? 
Chwila milczenia–zadumy odnotowana została przez generalnego. Ucieszył 
się, że zaskoczył Igora. Postanowił więc jeszcze go „dobić” : 
- Tylko nie idź utartymi szlakami. Nie raportuj mi, że wzmogli 
penetrację, że chodzą za naszymi i takie inne duperele. Spróbuj 
przewidzieć konsekwencje spuścizny po odejściu obecnego rządu, bo prawica 
z pewnością padnie po jesiennych wyborach. Pokaż mi skalę uzależnienia od 
Zachodu i społeczne na nich zapatrzenie. Może o gazie coś bliżej... A 
przede wszystkim o przewidywanych kierunkach ich współpracy z Ukrainą, 
stosunku ludności do Białorusi i naszych z obwodu kaliningradzkiego do 
Polaków. 
Kałłaj nie musiał notować. Spamiętał. Tym bardziej, że były to niby 
bieżące, ale jakieś nowe zadania. Czuł, iż generalny istotnie szykuje 
szczególną akcję i że jego wizyta w Warszawie ma nadać stosunkom z Polską 
inne kształty. Tylko czy ma spodwójnić kurtynę na Bugu, czy ją usunąć? 
Idąc do swego gabinetu doszedł do podobnych wniosków co tamci rano: trzeba 
przygotować przynajmniej dwa warianty... Do gabinetu też doszedł, choć 
skręcił do drzwi w ostatniej chwili, prawie pod kątem prostym, jak na 
defiladzie, tak zapamiętał się w niedawnej rozmowie i otrzymanych 
zadaniach. 
Nurtim tymczasem kazał się połączyć z ministrem obrony. Złapano go na 
komórce, gdyż inspekcjonował ćwiczenia dywizji tamańskiej. 
- Pozdrawiam Wiktorze Lwowiczu. Mówi Nurtim. 
- Melduję się panie przewodniczący generalny – wcisnął regulaminowo 
generał armii Suchorczew. 
- Wybaczcie, że przeszkadzam wam w takiej chwili, ale chciałem 
zapytać, czy przyjęlibyście moją propozycję zamiany stanowiskami z Igorem 
Kałłajem? 
- Żołnierz wykonuje rozkazy – odparł generał natychmiast. – Będzie to 
dla mnie zaszczyt podporządkować się takiej woli zwierzchnika sił 
zbrojnych Rosji. Tylko czy podołam waszym nadziejom i wymaganiom?! 
- Myślę, że tak. Inaczej nie proponowałbym wam tego stanowiska – 
odciął generalny na to zabarwienie serwilizmu. Nie zmieniło to jednak jego 
stosunku do Wiktora Suchorczewa, którego cenił przede wszystkim za ogromną 
wiedzę wojskową i obycie dyplomatyczne oraz znajomość operacji wojskowych 
z autopsji i niekonwencjonalne, skuteczne w nich działania. 
- Dziękuję za tę decyzję. Wpadnijcie do mnie na koniaczek po 
zakończeniu inspekcji. Porozmawiamy – zakończył Nurtim. 
Małżeństwo Zasadowiczów od kilku już dni czuło się ponownie raźniej w 
„swoich” ze dwudziestu pokojach. Jakoś pewniej i prawie nonszalancko 
poruszali się oboje po pałacu wcale nie ślizgając się na mozaikowych 
parkietach oraz mocno stąpając po dziwnie miększych dywanach. Ich radość, 
choć nieco skrywana dostojeństwem urzędu, była mimo to wyraźna, ale nie 
przesadna. Odwrotnie u syna. Maturzysta Adam, chłopak wyrośnięty, 
wysportowany, nawet ją różnorako manifestował. Najdobitniej: odbywając 
niewymuszoną kościelnie nowennę dziękczynną, bardziej w swojej niż ojca 
intencji. Dostał wprost szału radości, że prawie do usamodzielnienia się 
zostanie pod kloszem wszechkomfortu. 
Pani Joanna Zasadowiczowa rada była też z wielu powodów, wśród których 
najistotniejszym pozostawała możliwość ugruntowania pozycji „ first lady ” 
z nadzieją na przejęcie pałeczki po mężu. Od kilku dni przeróżne myśli 
usprawnień na nowo ciskały jej się po głowie, aż prostowały grzywkę skąpo 
pokrywającą niewysokie czoło. 
- Widzisz, jak dobrze, ze przymilałam się ojcu świętemu podczas jego 
pielgrzymek do ojczyzny... Jemu tylko zawdzięczasz ponowny wybór – orzekła 
pewnego ranka podczas śniadania. 
- Dlaczego t y l k o j e m u ? – zapytał Albin podkreślając cytat. 
- Bo wziął cię do papamobilu – odpowiedziała z naciskiem. – Który z 
polityków jechał z papieżem w tej jego gablocie? 
- To prawda. Nikt więcej – przyznał. 
- No widzisz! To przesądziło. Naród odnotował i zapamiętał. Odebrał to 
jako poparcie dla ciebie. 
- Z pewnością pomogło – zgodził się. 
- Nawet bardziej niż myślisz. Wzrosła twoja pozycja również i na 
arenie międzynarodowej. Zobaczysz jak cię będą hołubili i respekt przed 
tobą czuli. Nawet wybaczą ci błędy, a przemilczą przynajmniej udając, że 
nie zauważyli. 
Albin zamyślił się czule. Uświadomił sobie właśnie po raz któryś, że 
żona ma rację. Tylko wyobrażenie to było obecnie bardziej wyraziste – 
podkreślone rozpoczętą właśnie kadencją drugą. Ale też uzmysłowił sobie od 
razu, iż zasięg splendoru dotyczy głównie kraju; za granicą wcale tak nie 
musi być jak życzyłaby sobie Joanna w swym zafascynowaniu. Zachodni 
przywódcy nie są aż tak zamroczeni, na wschodzie zaś odczucie może być 
wręcz odwrotne. A właśnie o ten kierunek będzie teraz najbardziej zabiegał 
pierwszy przewodniczący. Od dawna bowiem, spokojny sytuacją na zachodzie, 
myślał o ociepleniu stosunków z Moskwą i stolicami nadbałtyckimi. Miał 
nowy czas, spotęgowany animusz, świadomość konieczności, a przede 
wszystkim zdwojone ambicje spotykające się z koniunkturą. Jak tylko 
rozegrać tę kwestię? Jak przekonać innych decydentów wewnętrznych krusząc 
ich uprzedzenia? Jak dotrzeć z argumentami na zewnątrz? Jak...? Jak...? 
Pytania nie miały końca, ale nie zniechęcały Zasadowicza. Pewnie nawet 
mobilizowały go do działania – prawie skracały czas rozszerzając pozornie 
pole manewru. 
- Zaniemówiłeś? – spytała pani Joanna widząc, że mąż od kilku chwil 
nie konsumuje. – O czym myślisz? O zmianie zasad kadencyjności z dwóch na 
trzy? Jeśli tak, to masz rację. A jeśli się nie uda, to ja cię zastąpię... 
Może się uda. Naród mnie lubi. A jeszcze mogę popracować nad ugruntowaniem 
popularności. 
- Albin przemilczał i wykręcając się od głównych wątków myśli i 
rozmów, przesunął temat na część oboczności: 
- Niebawem zjawi się tu Darek Myśliwiec. Wpadł mi pewien pomysł do 
głowy doskonale pasujący do wątku spotkania. Zastanawiam się nad 
kompozycją całości. 
- Ale skończ spokojnie śniadanie – łagodniła przewodniczącowa. 
Zasadowicz pewnie nie usłyszał tej rady, bo był znów daleko myślami; 
znacznie dalej niż przed minutą. Widział jednak dżdżystą pogodę za oknem 
znieostrzejącą ten widok na ruchliwą już ulicę. Patrzył więc w sine niebo; 
tam nieostrość nie przeszkadzała. Skubnął jeszcze ze trzy kęsy. Wstał, 
podszedł do Joanny i cmoknął ją za uchem, potem klepnął w ramię Adama 
dziwnie dziś milczącego (pewnie skutkiem niechęci wywołania jakowegoś 
grzechu w ostatnim dniu nowenny) i udał się do garderoby myśląc po drodze 
nad doborem garnituru. Niepotrzebnie. Dzisiejszy dzień bowiem był jałowy w 
wykonywaniu obowiązków państwowych; jedynie spotkania ze swymi ludźmi z 
urzędu. Dariusz natomiast nie wymagał szczególnej toalety. Znali się i 
przyjaźnili od młodzieńczych lat, rozumieli doskonale, mogli rozmawiać z 
sobą poważnie nawet w saunie. Konwenanse im nawet przeszkadzały. Mimo to 
Albin włożył elegancki garnitur, w który ubierał się dość rzadko – nie 
bardzo go lubił. 
- Coś się tak wystroił? – rzucił Myśliwiec na „dzień dobry” 
autentycznie zdziwiony, bo sam miał na sobie zwykły, codzienny 
jasnozielonkawy strój; schludny, ale nie aż tak wytworny; wiszący na 
szczupłym właścicielu spełniał wymogi mijającej już mody i sprawiał 
wrażenie niezupełnie wyprasowanego. 
- Bo muszę omówić z tobą niecodzienną sprawę – wyjaśnił gospodarz 
krótko i tajemniczo. 
- No nie wiem, czy analiza dotychczasowej pracy w nowych warunkach, a 
niebawem jeszcze nowszych, to taka niespodzianka i niecodzienność. Chyba, 
że idzie o jakieś szczegóły, o których nie wiem, to wtedy może... 
- Żebyś wiedział, że idzie o nowe szczegóły. Tylko, że te szczegóły 
mają rozmiary słonia. 
- ... 
Dziwny wyraz twarzy szefa bezpieczeństwa państwowego i głównego 
doradcy politycznego pana przewodniczącego, podkreślony lekkim uśmieszkiem 
spod mysich wąsiczków wypełnił milczenie zdradzając intencję lekceważenia 
Albina, którego Dariusz zawsze uważał za szczęściarza i niżej sytuował niż 
siebie. Był jednak mu szczerze oddany 0i lojalny; zawsze starał się 
wprzęgać całe swe możliwości w pomoc przyjacielowi i służyć tym samym 
państwu. Ale teraz zeźlił się nawet trochę z powodu zapowiedzi 
wprowadzenia nowych spraw bez uprzedzenia go, by mógł wcześniej wszystko 
przemyśleć i przygotować. 
Pierwszy przewodniczący zauważył grymas Myśliwca, ale nie zmartwił się 
tym wcale. Potwierdził swe plany pozytywności zaskoczenia. Chciał bowiem 
rozbić kierunkowanie standardów interlokutora wiedząc, że Darek jest fanem 
Ukrainy i uprzedzony mógłby przygotować „stosowne” analizy oraz 
wyeksponować nieco subiektywne propozycje. A tu chodziło o obiektywizm i 
znalezienie się bliżej rozwiązań optymalnych. Chwycił przyjaciela pod rękę 
i podprowadził do fotela. Usiedli. Na stole–ławie stała karafka z whisky i 
kilka butelek różnych wód. Gospodarz napełnił dwie szklanki. Sącząc przez 
kilkanaście minut rozprawiali o wielu sprawach, które były przewidziane na 
to spotkanie, omówili kilka innych kwestii, w których Myśliwiec nie 
dostrzegał owych niespodzianek, ale nie zdradzał ciekawości. Zawsze był 
opanowany i jak pokerzysta nie demaskował się nawet skurczem mięśni pod 
zawsze potarganymi tymi rzadkimi wąsikami koloru blond. 
- Może kawę jakąś wypijemy – zaproponował pierwszy przewodniczący. - 
Powinienem już iść do siebie. Za godzinę spotykam się z pułkownikiem 
Talarskim 
- Zdążysz – przerwał gospodarz. – A przy okazji: już przygotowujecie 
reformę służb? Do wyborów jeszcze trochę... – skojarzył słysząc nazwisko 
jednego z doradców. 
- Może jeszcze nie reformę, ale trzeba omówić wstępnie zakres i plan, 
bo potrzebny już materiał przed ogłoszeniem programu wyborczego. 
- Zdążysz – powtórzył pierwszy. – Chcę ci pokazać te słonie... 
- Słucham. 
- Zasadowicz wyczuł podrażnienie. Nie chciał dłużej denerwować 
Dariusza. 
- Nie sądzisz, że powinniśmy bardziej znacząco zmienić politykę wobec 
Rosji? 
- Przecież oni nie są skorzy – zauważył wyjaśniająco Myśliwiec. 
- A nie wiesz przypadkiem z jakich powodów? – spytał Albin. – Z 
naszych – odpowiedział na swoje pytanie równie wyjaśniająco i dalej 
rozwinął: - Nie przejawiamy aktywności wobec nich, zaś zanadtą wobec 
Ukrainy; zaplątaliśmy się w biegu do Unii nie starając się o poparcie 
gościa najbogatszych tego świata, a to byłoby pewnie mile widziane przez 
Zachód; gramy im na nosie z pribałtyką. Mam jeszcze mówić...? 
- Chcesz wyjść im naprzeciw? Z czym? 
- Z otwartą dłonią przyjaźni. Trzeba już zacząć, aby przygotować 
przedpole dla nowego rządu. Później będzie trudno przede wszystkim 
dlatego, że wszyscy pomyślą, iż lewica przymila się Rosjanom. 
- A ty się nie będziesz czasem przymilał? – skontrował Myśliwiec. 
- Pewnie trochę będę musiał, ale zamaskuję oczekiwaniem Zachodu. 
Musimy to zrobić, bo bez Rosji nie ruszymy; widzisz, jak nas faktycznie 
olewają. Jeśli więc uda się dobre zbliżenie, Zachód zmieni się wobec nas: 
będą nas doceniać. Przecież tylko ślepiec nie dostrzega, że cały czas o 
Rosję boje idą. 
- To prawda – przyznał Dariusz. – Tracimy nie tylko rynek zbytu, ale 
też coraz częściej jesteśmy pomijani jako państwo, które powinno 
uczestniczyć. I ja mam czasem wrażenie, że zachodni traktują nas jak tego 
bękarta sprzed niemal wieku. 
- Chyba przesadzasz – wtrącił Albin. 
- Niedosadzam – sprostował Darek. 
- Tym bardziej musimy poprawiać stosunki jeszcze mocniej akcentując 
nasze oddanie Zachodowi. 
- Jak chcesz to zrobić? Robimy przecież dużo. 
- Ale pewnie trochę w gwizdek – przerwał Albin. 
- I w ten gwizdek będzie szło tak długo, jak długo będziemy się boczyć 
na Rosję. Rozumiem – potwierdził Myśliwiec. – A nie sądzisz, że trzeba te 
wysiłki podjąć wspólnie i korelować z Kijowem? Razem będzie skuteczniej – 
dokończył swoje. 
- Nie wspólnie, lecz równolegle – poprawił pierwszy. – Równolegle z 
Kijowem oddziaływać na Moskwę i równolegle nam oddziaływać na Kijów i 
Moskwę. Też na stolice nadbałtyckie, głównie na Wilno. 
Ta ostatnia kwestia została właściwie odebrana przez Myśliwca. 
Zrozumiał, że Zasadowicz kierunkuje jego wysiłki korygując dotychczasową 
działalność. Nadal jednak nie wiedział o co właściwie pierwszemu chodziło. 
Postanowił więc przynajmniej rozpocząć drogę dociekań. Założył, że jeśli 
Albin nie mówi wprost, to i on sam nie może wprost zapytać. Zbędny trud. 
- Rozumiem, że chcesz jak najszybciej ściągnąć Nurtima do Warszawy... 
On chyba też chce tu przyjechać. Tylko, że obaj zachowujecie się jak ta 
czapla z żurawiem w rosyjskiej baśni ludowej... 
Zasadowicz uśmiechnął się. Potwierdził tym samym domysły przyjaciela, 
zaś ten utwierdził się w przekonaniu, że wszedł na właściwą ścieżkę. 
- Trzeba będzie dać sygnał przez kogoś trzeciego, na przykład przez 
Niemca albo Francuza – wyłuszczał patrząc niby w sufit, co miało oznaczać, 
że głośno myśli. – Ten drugi byłby łatwiejszy i strawniejszy. On przede 
wszystkim lansuje godność kultur i wolę wzajemnego, wzbogacającego 
przenikania. Jest zdania, że dialog nie istnieje, jeśli faworyzować się 
będzie podobieństwa, a ukrywać odmienności. Jest przeciwnikiem arogancji i 
zwolennikiem pokory w stosunkach międzynarodowych i cywilizacyjnych. 
- Niezły pomysł, ale może udałoby się bardziej bezpośrednio – 
pochwalił pierwszy wyrażając sugestię innych też poszukiwań. – Dawno 
wprawdzie nikogo z Francji nie było w Moskwie, więc pewnie doczekamy się 
niebawem. Ale chcę przypomnieć, że Paryż zawsze najostrzej krytykował 
wojnę w Afganistanie i w Czeczenii. Nawet nie współczuł, jak i my zresztą, 
z powodu zamachów terrorystycznych w Rosji. 
- To może by się dało pojechać do Moskwy pod pozorem pomocniczym, na 
przykład kulturalnym. Pewnie znajdzie się jaka rocznica literacka...? Albo 
może zorganizować dni naszej kultury coś tam wykorzystując... – rzucił 
natychmiast Myśliwiec. 
- Dobrze, tylko spowoduj wpierw wyjazd ministra spraw zagranicznych; 
oczywiście bez większych wtajemniczeń. On powinien być bardzo tym 
zainteresowany: wzmocni pozycję rządu. Powód jakiś wymyślisz. Pogadaj też 
z nuncjuszem. Powinien ci pomóc. To w ich interesie też leży. Lansują 
przecież ekumenizm, choć nasi hierarchowie nie są chętni. Można by 
spróbować ten ekumenizm od zbliżenia Polski i Rosji czyli katolicyzmu z 
prawosławiem. Raba jest nam przyjazny i najbliższy patriarchatowi 
moskiewskiemu. Dobrze też współpracuje z patriarchą kościoła 
grekokatolickiego. Mogą to być nasze aktywa. 
- Ja i nuncjusz... Dobre sobie! 
- Nie musisz do niego jechać. Wykorzystaj spotkanie oficjalne. Z 
pewnością poprze wizytę połączoną z pielgrzymką do nowo odbudowanego 
kościoła w Moskwie. Zwiedzi też monastyr i wszyscy będą radzi. My tym 
bardziej, bo ruszy on wreszcie swoją... i sprawę wizyty Nurtima. 
- Do konszachtów z nuncjuszem może lepsza byłaby Joanna – uszczypnął 
Myśliwiec. – Co zaś dotyczy przewodniczącego generalnego, to istotnie: 
trzeba się na jego przyjazd przygotować szczególnie – zauważył 
powtarzając, bo nadal czuł niedosyt informacji. Szczególnie tych, które 
miały go słoniem nadepnąć. Spróbował więc. 
- Do tego zmierzam. 
- Nie zauważam – odciął gość udając, że zbiera się do wyjścia. 
- No wiesz?! Mówiąc o wyjątkowym znaczeniu naszej polityki w nowych 
warunkach właśnie wskazuję Rosję, planuję szybszą wizytę, sugeruję 
sposoby, poddaję argumenty... – wywinął się jeszcze pierwszy. – Od ciebie 
teraz oczekuję konkretności i jeszcze innych pomysłów, śródpomysłów, 
korekt. A jeśli już tak bardzo chcesz, to pomyśl jeszcze o współpracy 
wywiadów; też wojskowych. Moglibyśmy może być tu atrakcyjni dla NATO. Bo 
pod wszystkimi innymi względami przecież leżymy i nikt nas nie dźwignie. 
- Co? 
- Przeciw fundamentalistom – wyjaśnił prawie już obnażony ze swej 
tajemnicy Zasadowicz. – Ci groźni są dla obu stron. Nie wiesz...? A my 
mamy delegaturę Czeczenii... 
Myśliwiec nadal nie mógł uwierzyć w zasłyszane słowa. Rzeczywiście 
czuł się zwalony uderzeniem trąby słoniowej. Nie odniósł tego jednak do 
osoby rozmówcy, ale też nie bardzo teraz wiedział jak się podnieść, by 
zadanie wykonać. Podszedł do okna, poprawił ze dwa razy okulary, bo 
zdawało mu się, że umknęły z osi źrenic. A to dżdżyło nadal, więc dlatego 
obraz nie był zbyt przejrzysty. Tak samo nieprzejrzyste były jego 
rozbiegane myśli, które z autentycznego zaskoczenia rodziły się nie tylko 
niepełne, rwane, ale też zbite w kołtun: niemożliwe do rozczesania. 
Jedynie co teraz postanowił, to odciąć tę mierzwę i zlikwidować chaos. 
Skupić się na nowym kierunku i podjąć rozmyślne, skuteczne działanie. 
Dobrze, że jeszcze sporo minut zostało do spotkania z Marianem Talarskim. 
Z nim powinien omówić wiele spraw wyprowadzonych z dopiero co odbytej 
rozmowy, która na dziś została chyba zakończona. 
- Dałeś mi do myślenia – podkreślił Dariusz ten koniec odwracając się 
od okna w kierunku Albina. 
- Wiem, że podołasz i nie muszę wspominać o dyskrecji. 
- Czy mam rozumieć, że zaczynamy etap wprowadzający nas w okres 
powyborczy? 
- Można tak przyjąć – potwierdził Zasadowicz. 
- Mogę wprowadzić pułkownika w temat? 
- Wprowadzić i przygotowywać. Sam mówiłeś, że będziecie dziś nakreślać 
wstępne dane do reformy służb. Sądzę, że jest on najlepszym kandydatem na 
miejsce generała Niemca. Niemc zresztą już wcześniej zapowiadał dymisję, 
ale chyba się tego nie doczekamy. 
- No to czemu go awansowałeś?! 
- Po to, żeby to zrobił. Ale były też inne powody... Tylko nie pytaj 
jakie! 
Myśliwiec o nic już nie pytał. Wyszedł z pokoju podnosząc delikatnie 
rękę w geście półpożegnania. 
Pułkownik Talarski przybył punktualnie. Był przygotowany do rozmowy. 
Słuchając generaliów, wypełniał je szczegółami kompetentnie i 
profesjonalnie. Znał bowiem specyfikę służb specjalnych, szczególnie 
wojskowych, dostrzegał ich mankamenty, notował pozytywy sugerując 
wykorzystanie niektórych. Dążył do zachowania ciągłości w już nowych i 
jeszcze przyszłych warunkach. Zdecydowanie akcentował wszystkie błędy 
personalne: i te z poprzedniego okresu, u podstawy których leżało 
nepotyczne koleżeństwo, i te niedawno obecne, promujące półkompetentnych 
nuworyszy, weteranów kierunku rozliczeniowo-roszczeniowego. Z entuzjazmem 
odnosił się do kreślonych przewartościowań. 
Z przebiegu rozmowy oficer wyczuł, że Myśliwiec ma w podtekście 
jeszcze inne sprawy, które chciał z nim przedyskutować. Poczuł się 
dowartościowany, a chcąc zamaskować satysfakcję, zasugerował pomoc 
eksperta w sprawach wewnętrznych, gdzie również specsłużby funkcjonują. 
Gospodarz tylko czekał na to. Nie chciał urazić gościa, ale wobec 
rozmowy z pierwszym przewodniczącym, był wręcz zobligowany. I choć miał 
dziś sprawy do omówienia tylko z obecnym rozmówcą, liczył że 
niespodziewanie zaproszony Zenon Siemaszko nie będzie miał zbyt wiele 
czasu na dłuższy pobyt. Jeśli zaś przybędzie nieco później, to w obu 
przypadkach znajdzie się miejsce na dalszą rozmowę z Talarskim tęte-á-tęte 
. 
Shobbyzowanego eksperta Siemaszkę rzeczywiście sekretariat szukał 
dłuższą chwilę. Obiecał przybyć jak tylko będzie mógł najszybciej, ale nie 
wcześniej niż za godzinę. Ucieszyło to nawet Myśliwca, ponieważ ciągłość 
rozmowy z pułkownikiem bardziej mu odpowiadała. Ponadto mogła wprowadzić 
pewne elementy dodatkowe do rozmów potem już w trójkę. 
- Ma pan jakieś zupełnie pewne pozostałości „we WSI” ? – zapytał niby 
szyfrem. 
- Fabryka odnowiona, ludzie w niej młodsi i niezupełnie z tego 
poboru... – odparł zagadnięty starając się dopasować do nowego od chwili 
tonu gospodarza. – Ale jeśli rzeczywiście trzeba, to powinienem coś 
znaleźć. Dużo tego? 
- Oczywiście, że trzeba. Przynajmniej kilku. Ale konkretnie pan 
zdecyduje poznawszy sprawę. 
- Umieram z ciekawości – chciał być miły, a jednocześnie podkreślić 
gotowość i oddanie. 
- Skąd ta niecierpliwość? Znam pana z innej strony, jakby złajał 
Myśliwiec. 
- Czegoś takiego jeszcze nie było, stąd i inna reakcja – znalazł się 
Talarski, ale trochę głupio mu się zrobiło. Poprawił odruchowo ufryzowane 
w treskę włosy na czubku głowy i postanowił potwierdzić swe zachowanie 
żartobliwym zagrożeniem: 
- Zaraz pęknę jeśli nie usłyszę. 
Dariusz Myśliwiec uśmiechnął się. Taktyka Talarskiego okazała się 
skuteczna. Zrozumiał, że to on popełnił rodzaj faux-pas. Więc bez gry już 
żadnej przedstawił rozmówcy plan dotarcia do Czeczeńców z absolutnie 
zamaskowaną intencją ewentualnego źródła informacji dla Moskwy, zaś 
delikatnie wskazanym w kierunku zupełnie innym. 
Rozmowa rozwijała się płynnie i rzeczowo. Nie zauważyli nawet jak 
szybko czas minął do przybycia Siemaszki. Kilka zdawkowych, przyjaznych 
złośliwości szybko zmieniło się w poważna rozmowę o przygotowywanym 
zarysie reformy służb specjalnych na wzór amerykański. Wszyscy zgodnie 
zachwycali się takim rozwiązaniem i przykładem, prześcigając się przed 
samymi sobą serwilizmem wobec nowego, wymarzonego protektora, który w swej 
łaskawości udaje, że nie o przedmurze, lecz o dobro wasala mu idzie. 
Pożywne wszak były i smakowały im wypluwane pestki. Łykali je z 
nabożeństwem. I żaden nie zreflektował się, że ich – jak i całego narodu – 
polonijna, mocarstwowa fantazja jest spóźniona o co najmniej trzysta lat. 
Pewnie dlatego owymi pestkami gotowi byli podkarmiać też wielu sąsiadów 
odejmując sobie od ust tak pożywny i smaczny pokarm. 
Przegrodzony meblami ogromny gabinet generała Niemca cały przepełniony 
już był dymem papierosowym, mimo że zbliżała się dopiero godzina 
dziewiąta. Nie wywietrzał jeszcze wczorajszy smród, a już dziś gospodarz 
dorzucił kolejną niemałą dawkę. Uchylone okno niewiele dawało. Inne 
pozostawały zamknięte. 
Generał siedział przy biurku ćmiąc, ale w pewnej chwili przygasił 
peta, podniósł się i popędził – za przepierzenie, do drugiej części, jakby 
szukając czyściejszego powietrza. Położył się na wersalce nie dbając o 
swój nowy jeszcze mundur. Najczęściej tak chodził, bo nie lubił swetra, a 
przy bluzie nie było orzełków na kołnierzu – te mu imponowały. 
Bał się nadal spotkania z prezesem, gdyż przewidywał ewentualną 
kontrolę, choć zbliżające się spotkanie miało dotyczyć zupełnie czego 
innego. Bał się też ewentualnych uwag (i bez kontroli), gdyż przełożony, 
koordynując cywilną i wojskową specsłużbę, znał sprawy i mógł – nawet 
profilaktycznie – mu coś zarzucić poprzez wspomnienie osiągnięć tamtych. W 
ogóle niechętnie spotykał się z kimś, nad kim nie miał władzy. Zdawał 
sobie bowiem sprawę, że jest dość cienki i z konfrontacji zawsze wyjść 
może zdemaskowany brakiem kompetencji. W jakimś jednak zakresie 
kompetentny to on był – w montowaniu intryg i skrupulatnym wypełnianiu 
życzeń przełożonych. I tak było to dla niego za wiele. Wiedział o tym i 
dlatego chciał przetrwać tylko. Zdziwił się zatem niezmiernie, gdy przed 
kilku dniami prezes mu zakomunikował, iż właśnie u niego zwołuje na dziś 
spotkanie. 
- Samotrzeć usiądziemy u pana. Będzie jeszcze pułkownik Staroń. 
Porozmawiamy o dalszych naszych losach i zadaniach wobec tego, co się 
stało i jeszcze stać może – dotąd brzmiał generałowi głos Swetrowicza. 
Zrozumiał szefa doskonale i tym bardziej dziwił się, że taka narada ma 
się odbyć właśnie u niego. Czyżby tu tylko był spokój...? Takie 
zaufanie...?! Po raz pierwszy zjawią się tu obaj... Wielkiego zagrożenia 
Niemc jednak nie przewidywał. Przyjął nawet taktykę: wysłuchania i 
przyjęcia poleceń. Obawiał się tylko nierównego podziału zadań. Znał 
bowiem napastliwość Staronia i jego upór jako kamuflaż niedociągnięć 
własnych. Wcale go wyżej od siebie nie stawiał, a był dość 
samokrytyczny... W tym samokrytycyzmie przewidywał nawet wcześniejszą 
dymisję, ale ostry sprzeciw Swetrowicza uspokoił go również w zakresie 
ewentualnej ochrony i wybaczenia błędów kończącej się przyszłości. 
- Chyba zadba o nas i wielu naszych, którzy będą musieli odejść – 
pomyślał. – Mam pełną wysługę, ale gdzieś się pewnie nadam. Jaka fundacja 
lub członkostwo w zarządzie gdzieś indziej... – fantazjował dalej. 
Z różnych takich rozmyślań wywołał generała buczek telefonu. Adiutant 
poinformował, że pan prezes właśnie wyjechał ze swego biura. Niemc kazał 
przygotować się adiutantowi do podania koniaku i zszedł na parter, by 
oczekiwać gościa. Nie czekał długo. Swetrowicz przybył razem ze Staroniem. 
- No właśnie, zawsze ten jednorodny desant pozostaje nierozłączny – 
zauważył w myśli. – Ja będę musiał sam zadbać o siebie i o swoich. Chyba, 
że premier... 
Ale nie okazał swej chwilowej złości. Przeciwnie: ubrał radosną maskę 
gospodarza oczekującego stęsknionych gości. Poprowadził do gabinetu. Tam 
nie tracili czasu. Po kilku zdawkowych uprzejmościach przystąpili do sedna 
sprawy. 
- Panie generale! – zaakcentował najważniejszy z trójki. – Musimy 
przewertować pańskie archiwa. Cel poszukiwań: ewentualni kandydaci na 
miejsca nasze i naszych najbliższych współpracowników; ponadto 
przygotowanie niezbędnego archiwum na nasze późniejsze potrzeby. Biuro 
analiz natychmiast niech przedstawi kierunki ewentualnych zmian pracy 
służb. Ciebie też to dotyczy Krzysztofie – zwrócił się prezes do Staronia. 
– Proszę ponadto przygotować opinie pod kątem operacyjnym o wszystkich 
oficerach do szczebla szefa zespołu. Wertując archiwum proszę odnotować 
ciekawsze sprawy i ludzi, którzy zajmują znaczące stanowiska. 
- Ile czasu na to mamy? – spytał dość bezwiednie gospodarz. 
- Mało – usłyszał w odpowiedzi. – Nie można go zatem marnować, a 
robotę wykonać dokładnie. 
- Trzeba będzie wyznaczyć bardziej zaufanych; nawet z terenu – 
pomyślał głośno Staroń. 
- Wasza sprawa. Za dwa miesiące koniec akcji. Za miesiąc natomiast 
spotkamy się u pułkownika Krzysztofa i podejmiemy kolejne decyzje. Proszę 
być przygotowanym na wstępne relacje. One będą podstawą tych decyzji. Ale 
to nie wszystko, panowie – stajemniczył Swetrowicz. – Równolegle musimy 
zająć się jeszcze jedną sprawą. 
Przerwał na chwilę sięgając po kieliszek, a właściwie po alkohol i 
tylko po to, by upływem czasu wzmóc ciekawość podwładnych. Spokojnie więc 
przechylił lampkę, potem jeszcze (równie wolno) chłepnął trochę kawy, aż 
przemówił: 
- Panie generale, kilka dni temu Zasadowicz rozmawiał z Myśliwcem. 
Spotkanie odbyło się w trybie raczej mało planowym i wiele oznak wskazuje 
na to, że mówili o czymś niezwykłym. Potem Myśliwiec spotkał się 
natychmiast z Talarskim i Siemaszką. Myślę, że chcą nas zneutralizować na 
linii z Moskwą: wyprzedzić nasze rozważne działania. Obu panom więc trzeba 
będzie odpowiednio uruchomić tam rezydentury. Osobiście będę rozmawiał z 
ministrem spraw zagranicznych. Pan Bartłomiejczyk mnie szanuje i z 
pewnością uwzględni moje sugestie. Sprawy przedłożę też premierowi 
Wuskowi. 
- Rozumiem, że powinniśmy wiedzieć, jak Ruscy podchodzą do sprawy i 
wpłynąć na nich by zgodzili się już teraz rozmawiać, a także odbyć 
oczekiwaną wizytę przewodniczącego generalnego, a nie po wyborach – 
upewnił się Staroń. 
- Nie tylko. Obaj zastanówcie się, jak spenetrować delegaturę 
Czeczenii. Boję się, że mogą coś wywinąć podczas tej wizyty. W przypadku 
ich oporu wyłożyć trzeba będzie naszego gryzipiórka. On przerzuca z nimi 
różne rzeczy przez Polskę. O tym porozmawiam z ministrem Lubelskim. Musimy 
przecież mieć wiele atutów w dłoni. Choćby i po to, aby móc wygłuszać 
Nurtima. Ten przecież realizuje skutecznie swe imperialne cele owinięte w 
złoty papierek. Trzeba być cholernie czujnym, panowie. Żebyśmy się 
przypadkiem nie struli czymś poczęstowani w tym papierku. Przecież jeśli 
on do nas przyjedzie, to pewnie z czymś ekstra... 
I gadał tak jeszcze Swetrowicz „gdybając” , wizjonując i filozofując. 
Oficerowie odzywali się z rzadka przytakując częściej głowami. Jeszcze nie 
mieli czasu myśleć o sposobie realizacji postawionych zadań. Myśleli o 
„debacie” na temat ich przyszłości w pokrętnych pewnie losach. Ale się nie 
doczekali: Swetrowicz otrzymał sygnał na komórkę, że wzywa go premier do 
siebie. Nie wiedział w jakim celu, ale natychmiast urwał swe wywody, nie 
dokończył koniaku i pojechał. Ze Staroniem. Zostawił go po drodze i 
niebawem był już w Alejach. Drobny deszcz wzmógł się gdy dojeżdżał do 
wejścia. Kierowca jednak wprowadził samochód wyjątkowo blisko drzwi. Mimo 
ulewy nie zmókł więc. Czyste, ozonowe powietrze wpadło mu wyraźnie do nosa 
po tych kilkudziesięciu minutach pobytu w zadymionym gabinecie Niemca. 
Nieprzyjemny ten zapach przywołał nawet obraz generała, którego Swetrowicz 
szanował za umiejętność wykorzystywania sytuacji i osobowość bez reszty 
oddaną obecnej sprawie. Osobę o jakimś wyglądzie, ale w zasadzie bez 
twarzy do której się mówiło, ale z którą się nie rozmawiało. Wygodny był. 
I za to go lubiono. 
W bocznym pokoiku recepcyjnym przygotowane były już jakieś ciasteczka 
i owoce na półpaterze oraz niezwykły ruch panował wokół. Na kanapie 
siedział szef Stowarzyszenia „Polonia” i – jak zwykle – nie wypuszczał 
laski z dłoni; obok niego przycupnął był minister kultury. Zajęli całą. Po 
drugiej stronie stołu–ławy, w przyokiennym narożniku, minister finansów 
prawił coś rzecznikowi. Właśnie skądś podszedł do nich minister 
Bartłomiejczyk. Od razu zawrzało w tym kącie jak w ulu, a obroty 
wszystkich trzech następowały wokół bliżej niewytyczonej i niewidzialnej 
osi. 
Swetrowicz nie lubił harmideru. Stanął więc z boku, bliżej 
przeciwległego rogu pomieszczenia i udawał, ze czegoś szuka w swej torbie 
przewieszonej przez ramię. Dla niepoznaki coś z niej w końcu wyciągnął, 
ale szybko musiał schować, bo wszedł pan premier, a wszyscy się uspokoili. 
Tacy cisi się zrobili, że Swetrowiczowi znów przedstawił się Niemc, 
którego zasługą było jedynie to, że pozostawał powinowatym posła Boruty; i 
w każdym z nich dostrzegł onego fisis. Dostrzegł ludzi, którym wydawało 
się, że wielką sprawę czynią i dumni są z tego, a duma ich rozpiera, jakby 
w swym grajdołku decydowali o losach galaktyk. I on do nich należał, choć 
od dawna widział marność swych wysiłków, dławionych granicą zakreśloną 
sięgnięciem niezupełnie rozwartego cyrkla. 
- Witam panów i dziękuję za przyjęcie niespodziewanego zaproszenia – 
przerwał premier tę głuszę uśmiechając się do wszystkich i po kolei 
wyciągając dłoń do każdego. 
Ci z kanapy zdążyli się podnieść nim do nich doszedł, ale ponownie 
zajęli miejsca, gdy gospodarz – siadając na jednym z foteli – poprosił, 
aby usiedli wszyscy. 
- Poprosiłem panów, ponieważ chciałbym omówić rzecz istotną dla kraju 
i nie tylko... Nadarza się otóż okazja zaakcentowania polskości w Rosji; 
konkretnie w jej stolicy: Moskwie. Jeśli to dobrze zdyskontujemy, 
poprawimy nasze stosunki z tym państwem i uszlachetnimy wizerunek rządu 
polskiego nie tylko u nich, ale i na arenie międzynarodowej. Nie muszę 
chyba wspominać, że też w społeczeństwie polskim. Ale najważniejsze jest 
to, że wzmocnimy poczucie polskości i katolicyzmu wśród naszej Polonii. 
Jak więc panowie widzą, wszystko jest do wygrania. 
- Chwalebne, ale nie wiemy o co konkretnie chodzi – wtrącił na wydechu 
szef „Polonii”. 
- Pan powinien wiedzieć najlepiej – odciął premier, bo nie lubił, gdy 
mu się przeszkadzało; nawet ten jeden, który mógł. – Pańskie 
stowarzyszenie przecież finansowało odbudowę polskiej świątyni katolickiej 
w Moskwie. Niebawem nastąpi ponowna konsekracja. Proszę zatem pana 
ministra Bartłomiejczyka o jak najszybsze przygotowanie wizyty w Rosji, 
zbieżnej z datą tej konsekracji. Myślę, że nieźle byłoby zaproponować 
stronie rosyjskiej zwiedzenie jakiejś świątyni prawosławnej. Będzie to 
dobrze przyjęte i zbytnio Rosjan nie zdenerwuje. Trzeci cel podróży to 
wstępne omówienie wizyty generalnego przewodniczącego w Polsce, albo może 
wpierw premiera. Tylko, że to wydłuży czas. A nam na tym czasie zależy. 
- Oczywiście panie premierze, jesteśmy do tego przygotowani. Delikatne 
zabiegi poczyniliśmy już po usunięciu dyplomatów przez ministra 
Swetrowicza. Teraz ponowimy wysiłki natychmiast, uwzględniając pańską 
sugestię. 
- Zechce pan minister włączyć do składu delegacji pana profesora 
Kołodziejaka. Jako szef „Polonii” powinien tam się znaleźć. Proszę też 
przewidzieć ministra kultury. 
- I może kogoś z episkopatu – wtrącił zwycięski Kołodziejak. 
- Nie, to byłoby zbyt agresywne – odciął natychmiast Wusek, a 
spojrzawszy na zegarek dodał: - Za chwilę przybędzie tu nuncjusz, ksiądz 
kardynał Ślusarski. Stolica apostolska też ma pewne plany z tym związane. 
Delikatny szmer przeszedł między obecnymi. Nie spodziewali się takiego 
gościa. Poczuli zatem, że jest to istotnie ważne spotkanie i pewnie będą 
współautorami doniosłego wydarzenia, które może być czegoś początkiem. 
Tylko Swetrowicz głupio się poczuł, gdyż obecność swą odczuł jako 
napomnienie o niedawnym incydencie dyplomatycznym, którego był 
inicjatorem. Nawet mu się wstyd zrobiło, że kurs rozliczeniowy pchnął go 
do działań w niekorzystnym okresie czyniąc zeń słonia w składzie rzeczy 
kruchych. W odpowiedniej chwili jednak o tym pomyślał i pożałował, gdyż 
właśnie premier zwrócił się do niego: 
- Panie ministrze Swetrowicz! Będę wdzięczny, jeśli przynajmniej do 
tego czasu nie zdarzą się nieprzyjemne historie na pańskim odcinku. 
Rozumiem pańską rolę, ale ta cezura, o której mówię, niech bardziej 
wzbogaca biura analityczne i archiwa, niż absorbuje Okęcie czy inne 
przejścia graniczne. 
Swetrowicz poczuł razy. Spąsowiał, ale się nie odezwał. I choć nieco 
wcześniej miał pewne wyrzuty w sprawie, tak teraz jeszcze bardziej 
zhardział i ugruntował w przekonaniu o przymierzalnym i jednorodnym licu 
większości podobnych sobie dawniejszych dysydentów, a dzisiejszych 
decydentów. Widział w nich nie tylko generała Niemca, ale też polityków 
mimo woli, a może nawet z wielkiej ich woli. I nie pierwszy też raz 
dotarło do niego potwierdzenie szczęśliwości osadzonej na szczeblach 
władzy. Nawet w odmiennej sylwetce wchodzącego właśnie nuncjusza nie mógł 
wyodrębnić czegoś szczególnego. Może tylko kapelusz, spod którego 
przezierała ostrość prostego awansu, potwierdzona aneksją tytułu dziekana 
korpusu dyplomatycznego. A to również obciążało tych jednotwarzowców. Ale 
dostrzegł też coś (jego zdaniem) niezwykłego: osunięcie się na podłogę nie 
całkiem sprawnego fizycznie Kołodziejaka, wyjątkowo sprawnie pomagającego 
sobie laską, by nie minąć się ustami z ręką dostojnego przybysza. 
Zauważył, że i rzecznik czyni to samo, choć bez dodatkowych pomocy. Uznał 
w tym momencie, że i on sam musi to zrobić dając dowód oddania „polskiej” 
sprawie z podtekstem pokajania za niestosowność działań niedawnych, 
podjętych z dobrych, „polskich” chęci. I aż jęknął w głębi duszy 
potwierdzając sobie co tymi dobrymi chęciami jest wybrukowane. 
Gdy już purpurat przywitał się ze wszystkimi, przetarł niezauważalnie 
zewnętrzną część dłoni o miękkie oparcie fotela niby go odsuwając i 
usiadł. Usiedli pozostali. 
- Szczęść Boże panom! – pozdrowił ogólnie i przyjaźnie unosząc dłoń 
nieco w górę symulując znak krzyża. 
Ktoś się przeżegnał puściwszy laskę z uścisku. Ale ona zsunęła się 
tylko bezszelestnie po oparciu w kierunku pionowej części kanapy. Hałasu 
nie narobiła. Zaraz potem zresztą powróciła do pełnienia swej funkcji. 
- Dziękuję, że zechcieliście przybyć na tak niespodziewane zaproszenie 
pana premiera, o co ja go prosiłem zresztą. Teraz ja chcę panów poprosić o 
przedyskutowanie pewnej sprawy – kontynuował. – Otóż, jak wiecie, ojciec 
święty, nasz rodak i najbliższy sercu brat w Chrystusie, przykłada wielką 
wagę do znaczenia ekumenizmu. Upatrując zaś najlepszą szansę w tej fazie 
działań na obszarze Europy z centrum w Polsce. Najbliższe nam: 
chrześcijanom–katolikom jest prawosławie. Czynimy starania o przyjazd 
metropolity Achimedasa na obchody zbliżających się szczególnych świąt 
prawosławnych do Polski. Metropolita Raba jest zachwycony tym pomysłem i 
ze swej strony również poczynił stosowne działania. Jutro, szanowni 
panowie, udaję się do Rzymu. Chciałbym poznać panów opinię na temat 
wybudowania w Moskwie (może w Petersburgu) ekumenicznej świątyni 
katolicko-prawosławnej, jako daru narodu polskiego dla narodów Rosji. Tak, 
jak pewną budowlę otrzymaliśmy od narodów sowieckich; tylko że teraz byłby 
to autentyczny dar, do którego Rosjanie mogliby się dołożyć, ale z 
własnego, dobrego serca. Na wsparcie stolicy apostolskiej też moglibyśmy 
liczyć. Chciałbym więc poznać również opinie Wschodu na ten temat panie 
ministrze Swetrowicz. 
- Wreszcie coś poważniejszego – wewnętrznie rozpromieniał wywołany i 
od razu ubezpieczył się przed ewentualną wpadką, bo nuncjusz na sekundę 
przerwał: - Eminencjo! Aż tak rozbudowanych sieci to my nie mamy, ale 
postaram się dać prawdziwą odpowiedź. 
- Oczywiście, ze będzie to później – zgodził się dyplomata. 
- Razem z opiniami Polonii – ubezpieczył się Kołodziejak. 
- Bóg zapłać! Ale co panowie sądzą o tym pomyśle i o jego realizacji 
już teraz? 
Zrazu niechętnie ktokolwiek chciał się wypowiedzieć. Uciekali wzrokiem 
od Ślusarskiego, na którego dotąd patrzyli z nabożeństwem. Spoglądali 
ukradkiem po sobie, a jeden drugiego próbował zagadnąć – bez rezultatu. 
Wusek jedynie poczuł się w obowiązku zabrania głosu: 
- Pomysł jak najbardziej słuszny i godny szacunku, nie mówiąc o 
pozytywnym odzewie. Nie możemy jednak oficjalnie przystąpić do jego 
realizacji. Finanse państwa są raczej złe. Społeczeństwo nie byłoby zbyt 
zadowolone. Ale może to uczynić Kościół, a my zwiększymy budżet 
Stowarzyszenia „Polonia”, który podejmie ten wysiłek, tak jak sfinansował 
odbudowę kościoła obecnie. Odpowiednią pracę muszą jednak wykonać księża z 
ambon. Od nich społeczeństwo powinno się dowiedzieć i przyjąć komentarz. 
Jak dotąd Polacy chętnie budowali kościoły, więc można przewidzieć, że i 
tę propozycję również przyjmą z zadowoleniem i wesprą tę godną i świętą 
sprawę. 
- Rosjanie powinni też być radzi. Wspólna chwała Boga zbliży 
prawdziwie narody, a nie na rozkaz – pospieszył z domysłami szef 
stowarzyszenia, ale zaraz przedstawił zagrożenie: - Wiele jednak wskazuje 
na to, że lewica wygra wybory... 
- Tym bardziej przeznaczy stosowne kwoty na ten cel, żeby się 
zalegitymizować i jeszcze w mediach rozpropaguje, a my odpowiednio 
ubierzemy – włączył się milczący dotąd rzecznik. – Oni muszą się 
przymilać; tym bardziej Kościołowi. Zasadowicz im każe. W razie jednak 
jakichś trudności, my stworzymy jednolity front opozycji... 
- Ryzykowne stwierdzenie, a tym bardziej deklaracja – zdenerwował się 
premier, bo więcej wiedział od głoszącego te teorie. 
Rzecznik nie protestował – „z urzędu” . Był do bólu lojalny, bo też i 
wiedział za co ma być i wiedział co go może czekać, gdyby polemizował. 
Wytrzymał afront i zamilkł do końca spotkania. Nie trwało zresztą długo. 
Bo i nuncjusz się spieszył i rozmowa się już nie bardzo kleiła. Radość z 
deklaracji właściwie bez pokrycia nie cieszyła go wcale; przekonał się 
jednak, że chęć będzie. Nawet ze strony lewicy. Zakładał to zresztą. Nie 
bardzo wiedział jednak co zrobić, żeby te chęci w czyn rzeczywisty 
przekuć. Tak się zapamiętał w poszukiwaniu pomysłu, że niezupełnie 
rejestrował fakty go otaczające. Nie zauważył gestów hołdowniczych ze 
strony funkcjonariuszy nuncjatury, ani informacji przekazywanych przez 
sekretarza. 
Ogromny pokój w pałacyku, zawsze dotąd służącego jako przybytek 
kultury, nawet już nie dychał historią – przypominał salonik plebanijny. 
Kardynał Ślusarski nie był jednak u siebie w domu, choć od dawna poruszał 
się tylko po ekskluzywnych, jednorodnie wystrojonych wnętrzach. Zawsze 
były mu one obce: dzieciństwo wszak, z którego uciekł, pozostało w pamięci 
na stałe i ono było jego, i uwierało go. A ta negatywna retrospekcja 
zwykle wywoływała w nim potrzebę manifestacji zdolności pokonania 
przepastnej różnicy między owymi dwoma różnymi światami: wcześniejszą 
prostotą i ubóstwem przynależnymi maluczkim, a przepychem zbędnie 
wypełniającym ludzką próżność dozwalanego samozwaństwa użytkowników. I 
teraz te kontrasty znów podziałały. Gospodarz w swym uwielbieniu i 
karności wobec... wpadł na pomysł superwywyższenia swego szefa, któremu 
niemal wszystko zawdzięczał. Wpasował się w klęcznik, pomodlił w intencji, 
potem wyciągnął się wygodnie na szezlągu i przemyślał: 
1. Autentyczny kult papieża-Polaka istnieje tylko na wschodzie Europy 
i trwać będzie jedynie czas jakiś po nim. W innych katolickich rejonach 
pozaeuropejskich kultur ten dotyczy tylko urzędującego piotrowego 
następcy; po obecnym czczony będzie następny. Pozostałe katolickie kraje 
europejskie w najlepszym wypadku tylko tolerują obecnego. 
2. "Nasz” Paweł Jan III, oprócz zachowawczej polityki otwarcia, 
forsuje kult maryjny oddalając się od protestantyzmu. Z wyjątkową estymą 
odnosi się do Częstochowy. 
3. Po zakończeniu pontyfikatu, mimo napastliwości Willsa i Cornwella, 
z pewnością zostanie konsekrowany. Polska coś z tego musi mieć! Najlepiej 
relikwie. Trzeba więc namówić jego świątobliwość, aby kazał się pochować 
na Jasnej Górze. Częstochowę wtedy będzie można obwołać drugim Rzymem, 
czym zapobiegnie się zapomnieniu o tym przedmurzu katolicyzmu w przypadku, 
gdyby na stolcu piotrowym zasiąść miał jakiś reformator, albo (co nie daj 
Boże) jaki Murzyn, czy Latynos. 
4. Mając takie relikwie współczesności można pokusić się na 
wyodrębnienie katolicyzmu słowiańskiego z Kościoła Powszechnego pozostając 
z nim w ścisłej symbiozie. Powstaną wtedy najlepsze warunki zjednoczenia z 
autokefalicznym prawosławiem; unici powinni w tym pomóc. Kościół nasz 
zatem wniesie swój poważny wkład w jednoczenie religii i narodów nadążając 
za świadomością ludzką – przestanie być hamulcem społecznym. Testament 
Pawła Jana III spełni się dając zaczyn jednej owczarni i jednego pasterza. 
5. Nasz Największy Autorytet, bohater trzeciej tajemnicy fatimskiej, 
nie zginie za spiżową bramą, a ja mam szansę zostać wielkim 
wicepapieżem... No, może nie tak od razu, choć dobrze byłoby być 
pierwszym. Zaproponuję Machockiego dla niepoznaki. On nie przejdzie, jeśli 
wcześniej nie zejdzie. Klomp też nie powinien się załapać. A więc ja 
dostanę namaszczenie. Tak, Polici ma rację: „obserwujemy bardzo ważną 
bitwę o przyszłość Kościoła”. 
I z tak przygotowanym „materiałem” był gotów do jutrzejszej podróży. 
Przed obiadem jeszcze zdrzemnął się. Śnił, że wielka, promieniejąca, choć 
pochylona postać z radością przyjęła te wymyślenia i nakazała rozpocząć 
postępowanie oraz budowę świątyni w Moskwie. 
Wyjątkowo skwarny, suchy dzień dokuczał wszystkim. Generalny 
przewodniczący nie poddawał się jednak zmęczeniu, mimo że wyczerpująca 
podróż z drugiej półkuli dała mu się we znaki. Cieszył się z jej efektów. 
Wiele zyskał w stosunkach dwustronnych, znowu błysnął na arenie 
międzynarodowej, ale najbardziej cieszył się zapewnieniem nietorpedowania 
żadnych wysiłków zmierzających ogólnie do wygaszania wewnętrznych ognisk i 
demokratyzacji państwa. Minęła już prawie doba od powrotu, a on jakby był 
jeszcze tam hen w swej radości. Dotąd nie spotkał się z nikim poza 
najbliższymi współpracownikami gabinetu. Spotkania przygotowane zostały na 
późne popołudnie. Czynił więc mało znaczące niektóre popowrotne porządki, 
ale nie mógł jakoś odbiec od tłoczących się myśli o uciekającym Bałtyku. 
Odpływało mu ono, jak płynęła w dal Wołga oglądana czasem między Twerem, a 
Dubną. Zdecydował więc poprosić do siebie doradcę do spraw bezpieczeństwa. 
Wezwany zjawił się niebawem. 
- Wiktorze Lwowiczu, mimo że długo rozmawialiśmy w samolocie, 
podjęliśmy kilka wstępnych decyzji, wyznaczyliśmy niektóre kierunki, to 
chciałem jeszcze zapytać pana o wasz stosunek do wejścia NATO na teren 
Bałtów, bo wydaje mi się, że musimy to w końcu odpuścić. 
- Przygotuję wam analizę Sergieju Władymirowiczu – zapewnił generał. 
- Chcę z wami porozmawiać; nie o kwity mi chodzi – uspokoił generalny. 
Suchorczew też o tym bardzo często myślał, nawet intensywniej przez 
minione dwa dni, mimo że wprost temat ten nie był poruszony. Nie zaskoczył 
go więc Nurtim, a nawet usatysfakcjonował pytaniem, czasową zbieżnością 
pytania i wreszcie możliwością podzielenia się z nim nurtującym, niby 
mniej ważnym zagadnieniem. 
- Cieszę się, że mnie pan o to zapytał właśnie teraz, bezpośrednio po 
wizycie. Ja też o tym myślę intensywnie. Akwen niby mało znaczący, prawie 
zamknięty, ale dostęp do niego skurczy się nam i pozostanie taki bez mała, 
jak Polsce po Wersalu. 
- Polskę wywołujecie? – zdziwił się satysfakcjonująco. 
- No bo całe południowe wybrzeże będzie atlantyckie... Z północy 
prawie neutralna i spokojna Skandynawia może jedynie trochę pocieszać. Ale 
trzeba mieć warunki... 
- Właśnie to mnie niepokoi – zaszemrał generalny. – To nas może 
prowadzić na zatracenie, mówiąc językiem Reagana. 
- Powinniśmy więc rozegrać partię na tej szachownicy... 
- Tak panie generale – zgodził się gospodarz. 
- W takim razie będzie to duża szachownica. Musi sięgnąć po Karpaty i 
Sudety – planował strateg. 
- Oczywiście. Powinniśmy jeszcze inaczej myśleć. Europa jest nam 
potrzebna i chyba my Europie też, jak zawsze w trudnych chwilach historii. 
Niech więc spłaci dług. A zatem ani kroku w tył! Musimy odkryć w sobie 
nowe zdolności do ruchu w przód, ku Europie. 
- I ja tak myślę – ujawnił Suchorczew. Powinniśmy wykonać pierwszy 
ruch na tej szachownicy. 
- Ku Polsce – wtrącił Nurtim. – Pozytywny, przyjazny ruch. W kilku 
płaszczyznach. Jest okazja. Niebawem przyjedzie do nas pierwszy 
przewodniczący Zasadowicz. On wcale nie jest mniej proamerykański niż 
Blair. On może sobie na wiele pozwolić. I jemu pozwolą. Zresztą on się 
zbytnio i pytać nie będzie. Jest ambitny, mierzy wysoko. Mam nadzieję, że 
zdaje sobie jednak sprawę z tego, iż nie jest przywódcą Niemiec czy 
Francji, a Polska niewiele znaczy mimo ich hałaśliwego megalomaństwa i że 
ktoś powinien mu pomóc w tych aspiracjach. Dla dobra Rosji jestem gotów. 
Suchorczew słuchał w skupieniu, gdyż czegoś takiego jeszcze nie 
słyszał. Był zaskoczony. Skojarzył sobie te treści z nie tak dawnym 
reformowaniem spraw polskich przez wszystkich najważniejszych w urzędzie 
przewodniczącego, włącznie ze swym poprzednikiem. Zrozumiał, że 
autentycznie trzeba w innym wymiarze traktować tych zza Bugu i Niemna. 
Podniósł się z krzesła sugerując chęć wyjścia. 
- Pomyślcie Wiktorze Lwowiczu jak by tu zneutralizować Polaków, aby i 
nam byli w końcu przyjaźni – zakończył spotkanie generalny. 
Wychodząc, generał Suchorczew spotkał się w drzwiach z wychodzącym 
znienacka głównym ekonomistą Smugajewem. 
- O, Jefim!? – powitał gospodarz. – Dobrze, że wpadłeś. – Niech pan 
jeszcze zostanie chwilę – zwrócił się wtedy do wychodzącego. 
Obaj podeszli do stołu, ale nie usiedli. Smugajew bardzo chciał; w 
końcu nie przyszedł tu postać sobie. 
- Masz coś ważnego Jefimie? – spytał Nurtim. – Jeśli tak, to siadaj. 
Pan generał także, proszę. 
- Myślę, że mam i powinieneś się o tym szybko dowiedzieć. 
- Wnioskuję, że faktycznie masz coś istotnego. Słuchamy. Tylko nie 
doprowadź mnie do zawału. Dopiero wróciłem z podróży. Jutro zacznę 
urzędowanie, więc mnie oszczędź – próbował żartować. 
- Prawdopodobnie wykiwają Krzaczastego – usłyszał. 
Nurtim stracił uśmiech, ściągnął usta, przeklął w duchu siarczyście i 
zapytał: 
- Pewne? 
- Już nawet wyliczyłem jakie będziemy mieli straty. 
- Wezmą inni; ropa zawsze pójdzie – wtrącił Suchorczew pocieszająco. 
- Ale konkretnie! – wrócił generalny jakby nie słysząc oboczności. 
- Proste. Zawzięli się Polaczki, że nie pozwolą na odnogę, jeśli 
rurociąg w kierunku południowo-zachodnim ominie Ukrainę. 
- No to w ogóle nie będziemy szli przez Polskę, tylko dnem Bałtyku. 
Zachód sfinansuje, a my będziemy rurociąg ochraniać. Okrętami wojennymi... 
– rzucił podniecony już Nurtim i kazał podać koniak. I kawę. 
- A ja mam wobec tego pewien pomysł – wtrącił znów generał i zaczekał 
na odzew. 
- Co pan proponuje? – wyręczył Smugajew generalnego przewodniczącego. 
- Nie przyjąć ministra Bartłomiejczyka na Kremlu, gdy przyjedzie do 
Moskwy. Nawet się z nim nie spotkać. Niech go przyjmie tylko minister nasz 
i też nie w ministerstwie, ale gdzieś indziej, na przykład w siedzibie 
metropolity, albo tylko w odbudowanym kościele. 
- To będzie chwilówka. Potem zapomną po mojej wizycie w Polsce. 
- To w takim razie odrównajmy granice. Te, które wyrównano w latach 
pięćdziesiątych. Będzie to szok dla Polaków – zaproponował znów generał, 
ale teraz trochę na przekór. 
- Pewnie i Lwów by pan im oddał – uszczypnął generalny. 
- Już nie nasz, więc tym bardziej bym im oddał; ale wcześniej trzeba 
było o tym myśleć. Mielibyśmy już wtedy w nich przyjaciół. 
- I wrogów w Ukrainie – dokończył Smugajew. 
- A kim są? – spytał z żalem Suchorczew. 
- Jeszcze nie wiadomo... – odciął Nurtim. 
Uspokoili się, ale ziarno rzucone przez generała armii znowu padło na 
glebę – będącą przynajmniej w posiadaniu przewodniczącego generalnego. 
Wstający dzień lenił się okropnie nie przepuszczając słońca przez 
grube warstwy chmur wiszące niemal w zasięgu ręki. Szarość zdawała się być 
niekończącym pomostem między nocą a dniem udając, że nie dopuszcza ludzi 
do dziennej aktywności. A i oni niechętnie zbierali się do wysiłków 
przypisanych „porządkiem dnia” . Po wielodniowych upałach może i cieszyli 
się odmiennością, ale jakoś sennie i bez entuzjazmu. 
Podobnie rzecz miała się na pokojach rządowych, gdzie wszyscy czekali 
przybycia przewodniczącego generalnego. Czekali tym niecierpliwiej, ze 
dawno nie mieli podobnej okazji, zaś dzisiejsza była szczególna, bo mająca 
być wypełniona treściami pobytu głowy państwa w siedzibie ONZ i pierwszego 
spotkania z najwyższym przewodniczącym tamtego terenu. Rozszerzone grono 
uczestników pomrukiwało w grupkach, jakby wtórując aurze przygotowującej 
się do zroszenia deszczem wysuszonej i spękanej ziemi nawet na miejskich 
trawnikach i w balkonowych donicach. 
Nurtim zjawił się punktualnie, jak miał w zwyczaju. Był wypoczęty już 
i chyba radosny – tak go postrzeżono. Skierował się wprost do wysuniętego 
lekko stołu, jakby prezydialnego, przy którym stało kilka tylko 
krzeseł–foteli. I kilka tylko osób obok niego usiadło: premier, 
ministrowie obrony, gospodarki, spraw zagranicznych i wewnętrznych oraz 
rzecznik i szef parlamentu. Na sali, wydłużonym półkolem rozmieścili się 
pozostali zaproszeni z gubernatorami prowincji włącznie. 
Powitanie przewodniczącego generalnego i przybyłych na spotkanie przez 
premiera rządu było dość krótkie i dość serdeczne, ale poważne. Sytuacja 
tego wymagała, z czego zresztą zdawano sobie sprawę doskonale. Wielu 
przecież było na sali takich, którzy instynktownie wprost wierzyli, że 
obecne czasy dla Rosji to tylko potknięcie w jej mocarstwowości i przerwa 
w przypisanej historią misji dziejowej. Oczekiwali więc pozytywnych 
relacji z owej podróży za ocean i nie byli osamotnieni w tych 
optymistycznych oczekiwaniach. 
- Szanowni panowie – rozpoczął spokojnie i dość cicho (wszak mówił do 
mikrofonu) przewodniczący generalny – podróż moja była bardzo owocna, ale 
nie wszystkie te owoce były smaczne. Przysporzą nam one wielu kłopotów na 
wytyczonej drodze w przyszłość. Wprawdzie możemy być spokojni w realizacji 
bardzo wielu przedsięwzięć, bo nikt nam nie będzie w nich przeszkadzał, 
ale musimy się wykazać konsekwencją i skutecznością działań przede 
wszystkim w procesie demokratyzacji życia społecznego i podźwignięcia 
gospodarki. A tu widzę ogromne kłopoty. Oddzielnym problemem pozostaje 
sfera militarna, którą też trzeba będzie ustawić na inne tory: węższe..., 
ale mocniejsze. Nie wiem jak to będzie się miało wobec fundamentalizmu 
islamskiego oraz ich ciemnych interesów. To sprawa kompetencji sił 
mundurowych i dyplomatycznych. Z tego wszystkiego wynikać będzie 
oczywiście odpowiednia współpraca z potęgami Zachodu, a pewnie i Chin oraz 
Japonii. Wiem natomiast, że musimy opracować i wdrożyć nowe zasady 
bezpieczeństwa wobec Europy, zalewnej coraz bardziej przez związek 
atlantycki. Nie muszę tłumaczyć jak mocno jesteśmy wyparci ze starego 
kontynentu, a wkrótce ograniczony nam zostanie jeszcze dostęp do rześkiego 
powietrza bałtyckiego. Będzie nam trudniej oddychać. Jestem jednak 
przekonany, ze przez najbliższe ćwierćwiecze żaden system militarny nie 
jest nam w stanie zagrozić, szczególnie w aspekcie odwetu. Przygotujemy 
się zatem do redukcji pewnej liczby głowic. Będzie to przyjęte zachęcająco 
i otworzy nową, korzystną nam erę współpracy międzynarodowej. A to z kolei 
będzie sprzyjało możliwościom przeciwstawienia się wspólnemu zagrożeniu, 
jakim jest wspomniany fundamentalny islam. 
- A wtedy tamci wejdą jeszcze na nasze dawniejsze tereny – mruknął 
jeden dość blisko siedzący. 
- I z tym się musimy liczyć i temu przeciwdziałać – dokończył 
wyjaśniająco Nurtim. – Obecnie jednak naszym pierwszoplanowym zadaniem na 
arenie międzynarodowej jest p o z o s t a ć w E u r o p i e ! Nie 
wyłuszczając problemu, sugerowałem rozmówcom ewentualność naszego akcesu i 
ich strukturach atlantyckich określając realne osiąganie kolejnych 
poprzeczek w naszej wewnętrznej ewolucji. Najgorzej było z gospodarką. 
(Mam pewne plany, ale nie teraz.) Tamci jednak Rosji nie bardzo 
dowierzają. Może nie wprost, ale bredzili o ewentualnym niebezpieczeństwie 
naszych interwencji w różnych, uwierających nas punktach. Mieli pewnie na 
myśli utracone przez nas tereny, które już dziś należą do nich, bądź 
należeć będą. Związek atlantycki nie daje bowiem gwarancji bezpieczeństwa 
w przypadku ataku jednego ze swych członków na innego. A bardziej im 
zależy na innych niż na Rosji. Uważają więc, zachowując pozory 
chrześcijańskiej miłości, że co najwyżej można nas włączyć do 
atlantyckiego systemu politycznego, odraczając (pewnie ad kalendas grecas) 
nasze członkostwo w strukturach militarnych; spodobały im się widać dawne 
fanaberie francuskie... A w ogóle, to solą w oku są im nasze traktaty z 
Chinami i Koreą Północną. 
- No właśnie – znowu wyksztusił ktoś siedzący nieco dalej. 
- Jak panowie wiedzą – kontynuował generalny – moje przekonanie o 
potrzebie zdecydowanego wejścia w Europę jest słuszne i to trzeba będzie 
nam realizować. Zaczniemy tę drogę od Polski. Niebawem dojdzie tam z 
pewnością do zmiany ekipy rządowej i na pewno do mojej wizyty w Warszawie. 
Wbrew pozorom będą to ważne rozmowy dla obu stron i chciałbym, aby 
nastąpiły jeszcze ważniejsze ustalenia oraz podobne decyzje. Poświęcę 
wiele uwagi na temat unii w Europie i stworzenia w niej wspólnej 
europejskiej armii. Tu upatruję szans i satysfakcji gospodarczej oraz 
geopolitycznej. Będzie to zarazem asekuracja przed ewentualnymi 
niepowodzeniami w tworzeniu nowych podstaw naszych stosunków z dzisiejszym 
zaoceanicznym hegemonem. A one są nam bardzo, niestety, potrzebne. 
Skończywszy monolog Nurtim zaprosił uczestników spotkania do wymiany 
poglądów, komentarzy i innych propozycji. Obiecał, że wszystkie je weźmie 
pod uwagę i postara się wykorzystać w dalszej pracy. Rozgadali się 
niespodziewanie mocno, ale i zasadnie. A najbardziej ucieszył go pozytywny 
na ogół stosunek mówców do Polski i Polaków. Korespondował z jego planami 
– szczególnie tymi najskrytszymi. 
Późne popołudnie i wieczór były już pogodne. Oczyszczone powietrze aż 
zapraszało do jego wdychania podczas spaceru, czy też odpoczynku na 
zewnątrz. Zaproszenie to przyjął generalny przewodniczący i udał się na 
jedną z rządowych daczy zabierając z sobą Kałłaja, Ubiłowa – ministra 
spraw wewnętrznych, Borysowa – ministra spraw zagranicznych i Smolinskiego 
– szefa parlamentu. W oczekiwaniu na kolację usiedli w ogrodowej altanie 
istotnie delektując się miłym, pachnącym i ciepłym powietrzem. 
- No, trochę oddechu i luzu – ucieszył się Ubiłow. 
- Niezupełnie Borysie – przywołał Nurtim. 
- To nie zaprosiłeś nas na piknik? – zdziwił się żartobliwie Kałłaj, 
gdyż wiedział doskonale, że nie o to chodziło generalnemu. 
- W takiej scenerii czasem lepiej się obraduje niż w zamkniętych 
salonach – próbował ułagodzić Smolinski. 
- Masz rację Aleksandrze – przytaknął gospodarz. – Muszę tu z wami 
uszczegółowić poważne plany, jakie mam wobec wielu spraw, a przede 
wszystkim na linii Rosja – Europa. 
- I każdemu coś przydzielisz... – wybiegł Kałłaj. 
- Najpierw pogadamy – sprostował i odczekawszy chwilę zwrócił się do 
Aleksandra Smolinskiego... – Sasza, czy deputowani są w stanie wybić się 
na niecodzienność i ratyfikować pozornie antyrosyjski układ, a w 
rzeczywistości wyjątkowo patriotyczną, dalekosiężną decyzję 
przewodniczącego generalnego? 
- Zaskakujące pytanie. Mów jaśniej! 
- Odpowiedz na takie! 
- Reprezentanci narodu są mądrzy – rozpoczął Smolinski. – Jeśli im się 
dobrze wytłumaczy, powinni poprzeć. Mogą być kłopoty z ugrupowaniem 
Kompasowicza. Ludzie Brockiego też mogą się sprzeciwiać (dla zasady), ale 
nie są tacy zacietrzewieni. 
- Za to ich najwięcej po stronie opozycji – zauważył Borysow. 
- Musisz więc już nad nimi zacząć pracować – nakazał Nurtim. – Masz na 
to kwartał. Ty też Aleksy włączysz się operacyjnie, ale z poszczególnymi 
oddzielnie. Powinieneś objąć prawie wszystkich. 
Nikt z gości nadal nie pojmował do czego zmierza generalny. Kałłaj 
jedynie, uczestnik wszystkich niemal służbowych konwentykli, domyślał się, 
że plany Nurtima pewnie dotyczą bezpośrednio Polski. Wielu zresztą od 
dawna czuło, ze stosunki z tym zachodnim sąsiadem wymagają niezbędnej 
poprawy, a przecież niezadługo Sergiej powinien tam pojechać. Zapytał więc 
wprost... 
- Co chcesz przedsięwziąć wobec Polski? 
Nurtima zaskoczyło pytanie. Zaniemówił, mimo że akurat nic nie mówił. 
Poczuł pąsy na policzkach. Pomyślał, że jego najskrytsze plany zostały 
zdemaskowane. Postanowił jednak trwać w tajemnicy i odsunąć manifestację 
problemu od głównego jego nurtu: 
- Istotnie, już czas jakiś myślę o tym państwie i przygotowuję się do 
wizyty nad Wisłą – wiecie przecież; nie ukrywam sprawy, a nawet ją 
nagłaśniam. Bo to musi być przełomowa chwila. Historia i obecne czasy tego 
wymagają. Wiele już podróży odbyłem, a każda wzbogacała wiedzę w zakresie 
różnych uwarunkowań. Ostatnia wizyta jakby potwierdziła wiele prawd. Dziś, 
po wielu przemianach w świecie, wiemy dokładnie, iż żaden naród nie 
akceptuje hegemona, a w związku z tym świat nie chce policjanta. My 
zresztą chyba najlepiej o tym wiedzieć powinniśmy... Ale mówię w tej 
chwili o coraz wyraźniej rysującej się aroganckiej samotności szeryfa 
uprawiającego przymus do współpracy z nim. Wschodni nasz sąsiad nazwał to 
wręcz hegemonizmem i polityką przemocy. Tylko my możemy, a przynajmniej 
powinniśmy próbować, przeciwstawić się temu. 
- Dopóki świat, a głównie Europa, nie będą wystarczająco silne i to 
nie tylko militarnie, tak długo będziemy zmuszeni tolerować i przyjmować 
objawy tego zarogancenia – wsunął żałośliwie minister spraw zagranicznych. 
- Otóż to – potwierdził Nurtim. – Ty Borysie najlepiej to znasz: po 
tak chlubnie zakończonej II wojnie światowej Europa nie potrafiła się 
zjednoczyć (prawie z naszej winy), więc teraz odczuwa tego skutki, a miód 
spija ktoś inny. My też musimy znaleźć barć dla siebie, a zapach i smak 
tego miodu rozniosą się za ocean. Będzie to trudne zadanie, bo do tandemu 
USA – Wielka Brytania dołącza się wyjątkowo nachalnie Polska. I tu właśnie 
powinniśmy „uderzyć” . Wzmocnienie tej frakcji bowiem godzi w nasze 
interesy podstawowe, zaś jej rozbicie osłabi dodatkowo umizgi Zachodu 
wobec Ukrainy. 
- I trzeba coś znaczącego uczynić przed owymi ciężkimi czasami próby 
przewidywanego kryzysu i naszego problemu 2003 – jakby dokończył Ubiłow. 
- Właśnie chcę – krzyknął Nurtim, aby mieć pewność, że dotarło do nich 
i nadać rangę deklaracji. Ale ten ton jakby ich sparaliżował. Zamilkli 
wszyscy na dłuższą chwilę. Ktoś łyknął napój stojący już w szklankach, 
inny zapalił papierosa, trzeci udawał, że odgania muchę krążącą mu nad 
nosem. Nurtim też zapatrzył się w drzewa kontemplując biel pobliskich 
brzózek; ale też uznał, ze przestraszył towarzystwo, więc musi załagodzić 
niepotrzebnie napiętą sytuację. Spokojnie więc i dość cicho, miękkim 
głosem zapytał siląc się na żart: 
- Coście się tak rozgadali? Do słowa dojść nie można. 
Wszyscy na to czekali i niemal jednocześnie się uśmiechnęli wyrażając 
satysfakcję i zrzucając z siebie utkany naprędce płaszcz strachu. 
- No teraz już lepiej, bo nie skończyliśmy jeszcze ani spotkania, ani 
tematu – ucieszył się Nurtim. 
- Teraz będą szczegóły, czy kolacja? – spytał któryś bardziej 
niecierpliwy. 
- I jedno i drugie – usłyszał w odpowiedzi. 
- No to mów, bo jesteśmy głodni – poinstruował inny. 
- Dobrze, tylko mi nie rozkazuj. Ja to będę robił... 
Goście znów nieco spotulnieli i pochwycając strząśnięte przed chwilą 
płaszcze, nakryli sobie nimi nogi, by im kolan nie pogruchotało. Gospodarz 
to spostrzegł. Lekko więc usatysfakcjonowany kontynuował: 
- Z światowego systemu dwubiegunowego, który zrodził się po tej 
nieszczęsnej wojnie, weszliśmy w system wielobiegunowy. Nie trwał on 
długo. Potężniejące Stany Zjednoczone wygenerowały w swym łonie pomysł 
jedno-wielobiegunowy i od co najmniej dwóch dekad dopięli swego. 
Równocześnie pojawił się na nim polip mający ambicje transformacji w 
system jednobiegunowy. Tendencja ta jak pasożyt rozlazła się nie 
napotykając na żaden prawie opór. Wielobiegunowość przestała istnieć. Jej 
zagłada, to nasze nieistnienie. A przecież niekonfliktowa walka 
przeciwieństw jest przyszłością świata. Musimy zatem stać się jednym z 
tych biegunów nieniszczących, a jedynie osłabiającym lub wzmacniającym 
inne. My Rosjanie, choć zawsze przygniatani do ziemi, nosimy głowy wysoko 
i dlatego widzimy dalej. Polacy też są takimi ludźmi. Myślę, że zrozumieją 
wreszcie, iż tylko wspólne nasze działanie będzie korzystne dla obu stron. 
- A jak chcesz ich o tym przekonać i zmienić ich podły do nas 
stosunek? – spytał podniecony już Borysow. 
- Znajdę lekarstwo, ale przede wszystkim to twoja rola. Moja też. I 
twoja Aleksandrze Matwiejewiczu. Nas wszystkich. Wielowiekowe podsycanie 
nienawiści do Polaków, podkreślone powojenną indoktrynacją, zrobiło swoje. 
Nie zlikwidujemy tego pociągnięciem czarodziejskiej różdżki. Ale kiedyś 
zacząć trzeba, a wtedy może i ta różdżka się znajdzie... 
- Chyba nie kolejna wojna i powtórzenie historii – wtrącił domniemując 
Ubiłow. 
- Borys, ty nie żartuj – złajał Smolinski. 
- Takie wysiłki wobec Polaków z pewnością nie zostaną przez nich 
przyjęte. Oni odwrócili się teraz od nas zupełnie. I, jak wszystkie chyba 
narody ostatnio „wyzwolone” , pragną amerykańskiego przywództwa i 
internalizują tamtą kulturę – wymądrzył Kałłaj. 
- Masz rację, ale też coraz częściej wygłaszają tezę, że intruzowate 
Stany Zjednoczone stosują podwójne standardy ocen i tresury, uprawiają 
imperializm finansowy oraz rozszerzają kolonializm intelektualny – 
przytaknął Ubiłow. 
- I to trzeba nam wykorzystać. To pożywka dla naszych planów i 
przyszłych działań na rzecz budowania nowych stosunków. Polecenia właśnie 
w tym zakresie otrzymaliście przed chwilą. Ale nie wszystkie: Aleksy, 
nakieruj spokojnie premiera; Igor, ty też; na łaskawsze spojrzenie w 
Słowację. Trzeba zaproponować Słowakom sowitą zapłatę za udostępnienie nam 
południowych zboczy Karpat na przeprowadzenie tam ćwiczeń wojskowych. 
Będzie to sygnał dla Jankesów i Zachodu w ogóle, że my się interesujemy 
tym terenem, podczas gdy oni zaniedbują Słowację. Wtedy ja w Warszawie 
będę mógł pośmiać się z opieszałości pierwszego przewodniczącego, mało 
skutecznie dążącego do stworzenia pasa izolacyjnego wzdłuż naszej granicy 
zachodniej. I pamiętajcie wszyscy: od jutra jednostronnie manifestujemy 
ocieplenie stosunków z Polską – przede wszystkim w każdych kontaktach 
zagranicznych i w naszej prasie oraz w eterze. 
Przy kolacji w eleganckim salonie, przypominającym bardziej wnętrze 
pałacu niż daczy, czterej najważniejsi i najbliżsi rozmawiali ze swym 
szefem już o innych sprawach – głównie międzynarodowych. Była to niejako 
kontynuacja spotkania dziennego, zachowana w proporcjach szczegółowości do 
liczby uczestników. Rozjechali się około północy. 
Pewnie już z miesiąc minął od innowacyjnego zburzenia dwóch 
najwyższych budynków świata. Wszędzie udawano, iż tragedia ta dotąd 
wyciska łzy nawet z oczu pigmejów i nadal nie ujawniono koszmarnej 
rzeczywistości panicznego strachu najważniejszego przewodniczącego, 
uciekającego ciągle przed niewiadomo kim. Ciągle ścigający tropiciel, sam 
stał się obiektem domniemanych łowów, manifestującym myśliwego. 
O wiele spokojniejsi i niedający się zwieść pozorom byli dwaj inni 
przewodniczący, którzy postanowili spotkać się niby przypadkiem i przy 
okazji, a którym obu bardzo na spotkaniu zależało. Gospodarz gotów był już 
od samego rana: częściej niż zwykle spoglądał na zegarek, z lekkim 
podnieceniem wertował po raz któryś potrzebne dane, odwołał jakąś krótką i 
mniej znaczącą rozmowę, bez celu łaził po kilku salonach niby doglądając 
przygotowania, nawet w toalecie był już ze dwa razy. 
Gość w tym czasie uczestniczył w specjalnie zorganizowanej konferencji 
naukowców, ale – uwzględniając różność sytuacji - zachowywał się podobnie. 
Wreszcie obaj doczekali się wzajemnego uścisku dłoni. I nim cokolwiek 
powiedzieli, już poczuli między tymi dłońmi pył zniszczonych budowli. I 
nie była to bynajmniej warstwa izolacyjna, kłująca te dłonie bagnetami 
barykady; była raczej lepikiem scalającym interesy bilateralne, wplecione 
różnymi sposobami w krąg znacznie szerszego wymiaru. 
- Witam pana szczególnie serdecznie panie pierwszy przewodniczący – 
rzucił się Nurtim na Zasadowicza w Zielonej Komnacie, która bardziej 
złotem kapała niż łagodziła zielenią. – Jestem bardzo wdzięczny, że 
przyjął pan tak niespodziewane zaproszenie. 
- Bo i mój przyjazd był zaplanowany raczej niedawno. Zatem podwójne 
dzięki dla pana przewodniczącego generalnego, że wydrążył czas dla mnie w 
swym porządku dnia – oduprzejmił Zasadowicz. 
Podane z rozmachem dłonie, wsparte uchwytem drugiej ręki powyżej 
przegubu interlokutora w potrząsach aż się zatarły tym pyłem, ale naskórki 
nie zostały zniszczone. Została jedynie zasygnalizowana długość trwania 
uścisku, który był dzisiejszym substytutem dawniejszych serdeczności. 
Kolejne powitania z osobami towarzyszącymi przewodniczącym 
nie trwały długo. Tak samo, jak i pierwsze wspólne rozmowy. Tym 
bardziej, że od razu zapowiedziano przerwę, podczas której panowie 
przewodniczący porozmawiają w „cztery oczy” . 
Przeszli wówczas do niewielkiego gabineciku, raczej buduaru bez 
typowego umeblowania, tym bardziej siedemnasto - czy osiemnastowiecznego. 
Sprzęty były tu raczej nowoczesne, przygotowane „na zamówienie” i 
wyjątkowo gustownie zgrane z dodatkami. Zasadowicz starał się nawet 
zapamiętać niektóre rozwiązania, a w nich drobiazgi – tak mu się 
spodobały. Ale zachwyt nie trwał długo. Gospodarz bowiem poprowadził 
gościa do stolika w przeciwległym narożniku i wyjątkowo tak usadził, aby 
ten nie rozpraszał się pięknem wnętrza, a był raczej skupiony na rozmówcy 
taką przemyślną blokadą. 
- Cieszę się Albinie Zenonowiczu, że się wreszcie spotkaliśmy i 
spotykamy u pana poza trzecimi parami oczu. Chyba, że pan chciałby w 
obecności delegata najwyższego przewodniczącego – rozpoczął Nurtim. 
Zasadowicz zdziwił się tą uszczypliwością tak na wstępie żądłem 
wstrzykniętą, ale nie dał po sobie poznać zirytowania. Odparł jednak 
natychmiast równie ostro: 
- Minęły tamte czasy kontrolowanej wspólnoty. 
- Pozostała co najwyżej sprawozdawczość...?! – trzymał nadal 
gospodarz. 
- A tego już gość się nie spodziewał. Nie powie przecież, że nie wie 
co to takiego... Uśmiechnął się więc, czyli potwierdził i próbował przejąć 
inicjatywę: 
- Nie sądziłem, że tak rozpoczniemy to sympatyczne (mam nadal 
nadzieję) spotkanie. 
- Mnie też sympatii do pana i Polaków nie brakuje. Długo się nie 
kontaktowaliśmy. Mamy więc wiele sobie do powiedzenia; szczególnie teraz: 
po terrorystycznym wybryku w USA i zmianie ekipy rządowej w Polsce. 
Zasadowicz znów się uśmiechnął, ale jakby z rezerwą. Nie zrezygnował 
jednak z powagi spotkania, które traktował jako początek przełomowych 
rozmów, jakie będą kontynuowali w Warszawie. Absolutnie odrzucał 
ewentualność nieprzyjęcia zaproszenia i to w dość krótkim czasie. 
- Tak, wiele mamy osobie wreszcie do powiedzenia. I w nowych warunkach 
i w nowym niemal świecie. 
- Wiele jeszcze brakuje, aby ten świat był inny – wszedł gospodarz. – 
Możemy się do tego obaj przyczynić. 
- Interesująca propozycja, ale czy jesteśmy w stanie? Rosja może o 
wielu sprawach globalnych decydować, ale Polska miałaby raczej kłopoty 
nawet ze współdecydowaniem. 
- Szczery pan jest Albinie Zenonowiczu i cieszy, że pan to rozumie. 
- Ale teraz współdecydowanie nasze jest znacznie większe niż dawniej i 
głos bardziej słyszalny – odciął się wreszcie pierwszy przewodniczący. 
- Czyżby...? – niedowierzył generalny. 
- Jestem przekonany. 
- Iluzja. Ale na swoim, małym podwórku rzeczywiście można więcej. 
Sądzę, że nawet powinniście móc najwięcej i znacznie szerzej. 
- Czy mam to rozumieć jako deklarację nieprzeszkadzania nam w 
przyjacielskiej ekspansji na tereny środkowej i częściowo wschodniej 
Europy? 
- Nawet więcej. Sugeruję panu zorganizowanie konferencji 
antyterrorystycznej w waszej stolicy z udziałem przywódców państw Europy 
Środkowowschodniej. Będzie to dobry wkład we wspólny front przeciw tym 
łobuzom, choć znaczenie będzie miała tylko propagandowe. Panu natomiast 
podniesie zaufanie w senioracie atlantyckim. Ja tymczasem wybieram się do 
USA, by wspólnie z najwyższym przewodniczącym omówić sprawy ważkie i 
zaoferować pomoc w zaleczeniu ran naszego podbrzusza. Jak pan widzi, 
nieoczekiwanie działam na pańską korzyść. Niebezinteresownie. Chcę 
autentycznego zbliżenia miedzy naszymi państwami i narodami, wręcz 
jedności..., co w wymiarze gospodarczym mieć będzie kapitalnie korzystne 
znaczenie – szczególnie dla was, a w wymiarze politycznym wcale nie 
mniejsze – szczególnie dla nas: my także jesteśmy cywilizacją europejską. 
- Chcecie kandydować do struktur atlantyckich, czy do europejskiego 
stowarzyszenia? A może tu i tu? 
- Panie przewodniczący, Amerykanie nie wykluczają naszego 
atlantyckiego uczestnictwa. Leży to w ich interesie, bo ewentualny 
konflikt przyszłości nie mieści się wcale w dotychczasowych standardach. 
Ale my się jeszcze zastanowimy. Jesteśmy natomiast już w światowej grupie 
państw najbardziej rozwiniętych. Nie ma nas tylko w ogólnej organizacji 
handlowej. Chiny zostaną przyjęte do niej niebawem, a my nieco później. Do 
stowarzyszenia europejskiego tak bardzo więc się spieszyć nie musimy, ale 
wcale nie byłoby to złe, oczywiście dla Europy i, jak mówiłem, przede 
wszystkim dla Polski. Bo nasze zbliżenie z Polską stworzy pomost między 
Zachodem i Wschodem i to w każdym wymiarze. Nie chcąc naciągać, czy też 
wykrzywiać zbytnio paraleli pojęciowej, powiedziałbym że nasze wzajemne 
położenie, to nie pomost między Wschodem a Zachodem, lecz między Północą a 
Południem... 
- I wybrał pan ten czas uważając go za korzystny sobie! 
- Nie kryję. Tragedia zbliżyła nas tworząc wręcz koalicję. Ale 
koalicję krótkotrwałą. Umrze ona wraz ze śmiercią rozrabiackiej 
organizacji, czyli jej mózgu. Potem, jak zwykle, interesy wezmą górę. 
- A jakie to są interesy? – zadrążył Zasadowicz. 
- Różne: na osi Moskwa – Waszyngton wyjątkowo rozbieżne. Oni pozostaną 
w postradzieckiej Azji Środkowej, a my w tym nie będziemy mogli im 
przeszkodzić. Zdobędą więc przyczółki do dalszej batalii o kontrolę nad 
ropą kaspijską, gazem i przyszłymi ropociągami. Wy zaś już im w tym 
pomagacie na kierunku europejskim torpedując plany Zachodu – wcale nie 
nasze – sprzeciwem poprowadzenia nitki prosto przez Polskę z pominięciem 
Ukrainy. 
- Pomożemy i panu – wtrącił z niespyszna przygnieciony nieco 
Zasadowicz, gdyż uznał że nastąpiła chwila. 
- Wycofanie sprzeciwu? 
- Już go zawiesiliśmy. Ale chcę o czymś innym. O czeczeńskich szlakach 
narkotykowych i tych najnowszych: werbunkowych... 
- Wiele wiemy, ale każda nowa wiadomość się przyda, jak pod Grunwaldem 
te dwa miecze. Wtedy też byliśmy razem i się opłaciło. Zwyciężyliśmy. 
- Mam rozumieć, że odciąga nas pan mimo wszystko od jedności z 
Zachodem? 
- Albinie Zenonowiczu, ja nie odciągam; ja się staram was popychać w 
ich ramiona skoro tak do nich lgniecie przewidując udział w 
jednobiegunowym wymiarze hegemonistycznym. Nie będę przecież odwracać 
biegu historii. Chcę go nawet napędzać korygując nieco i przystosować się 
oczywiście do niego. Powiem więcej: chcę go pozytywnie przyspieszać. Dość 
złego już narobiliśmy dawniejszymi czasy i na nas się to odbiło. Moją ideą 
jest więc czynienie dobra, tylko że świat nam nie bardzo dowierza. 
Gdybyśmy tak razem czynili wysiłki, byłoby zupełnie inaczej. Nasz delegat 
na warszawskie forum w sprawie nowych granic Europy wniesie konstruktywny 
głos. Będą wszyscy zadowoleni. Jeśli więc zorganizuje pan tę konferencję, 
o której mówiliśmy i uda się owo forum, może wreszcie Warszawa stanie się 
szczęśliwym miastem. Jak dotąd bowiem, od kiedy jest stolicą Polski, 
odwróciła się wasza historia – państwo staczało się ku upadkowi. I upadło. 
I się jeszcze nie podniosło. I nieprędko się podniesie. 
- Sergieju Władymirowiczu, ja chyba tu nie przyjechałem wysłuchiwać 
impertynencji – przerwał Zasadowicz siląc się na uprzejmą poufałość, kiedy 
i Nurtim tak się do niego zwracał. 
- Przyjacielu – wykorzystał gospodarz – to nie są impertynencje. To 
szczera rozmowa dwóch przyjaciół, a ci zawsze mówią sobie prawdę i nie 
wartościują uprzejmości. 
- Ale jesteśmy reprezentantami narodów. 
- Nie szkodzi i nie przeszkadza. My nadajmy ton, a za nami pójdą nasze 
narody. Zresztą nie muszą się zbytnio wysilać. Narody nasze w gruncie 
rzeczy się lubią, a ponadto my was szanujemy i podziwiamy. 
- Miło to słyszeć, ale chyba nie jest aż tak dobrze do końca. 
- Nigdy nie będzie. A czy Amerykanie, Niemcy, Hiszpanie, Francuzi 
miłują was wszyscy? Nawet nie wszyscy wiedzą, gdzie ta Polska leży i jakim 
językiem się tam mówi. Zobaczy pan zresztą co będzie po jeszcze większym 
rozszerzeniu stowarzyszenia europejskiego... Wtedy zaczną się dopiero 
problemy. To będzie początek jego końca. A nam wcale to nie jest na rękę. 
Chcemy pomóc Europie, bo i Europa tego chce – ta zachodnia. 
- Pan żartuje. Raczej chce was wykorzystać jako ogromny rynek zbytu i 
rynek inwestycyjny oraz producenta wyrobów nieprzetworzonych – 
uprawdopodobnił gość wyjątkowo szczerze. 
- Znowu ma pan rację. Ale to tylko do czasu tak będzie. Gdy 
usunęliście się z naszego rynku rozpoczynając swój taniec obłąkańczy, 
zrobiliście nam dużą przysługę. Na wasze miejsce wepchnęli się producenci 
zachodni z bardzo atrakcyjnymi i dobrymi towarami. My od tej pory staliśmy 
się wymagającym odbiorcą, gdyż zorientowaliśmy się jakie powinny być 
dzieła rąk i umysłów ludzkich. Uczymy się im dorównać. Wkrótce będziemy i 
my konkurencyjni i my będziemy dyktować ceny. 
- Nie wiem, czy tak wkrótce – zwątpił Zasadowicz. 
- Tak, to pojęcie względne, ale jeśli Polska nam pomoże, to wkrótce. 
- Wysoko nas cenicie – znów wtrącił. 
- Od dawna przecież wiadomo, choć praktyka czasem płatała figla, że 
bardziej prawdopodobne i trwałe są sojusze między krajami o wspólnych 
cechach kulturowych. A czy można w innych kategoriach nas postrzegać? 
- Panie przewodniczący generalny, my naprawdę nie jesteśmy wam wrodzy, 
– prawie oświadczając odetchnął Zasadowicz - ale takie zbliżenie musi być 
procesem ewolucyjnym. 
- Nie zawsze musi – przerwał Nurtim. – Gdy ta ewolucja jest zbyt 
powolna, trzeba ją popędzić. Z pozytywnym skutkiem tak zrobili Francuzi i 
Anglicy po drugiej wojnie światowej. Spróbujmy i my. Mamy obecnie inne, 
korzystniejsze warunki. 
- My to robimy – wszedł w słowo gość kontynuując: - Chcemy przede 
wszystkim przyczynić się do wstąpienia Rosji w struktury atlantyckie, by 
przyciągnąć was do Zachodu. Ale pomóżcie nam w tym: niech pan publicznie 
zaaprobuje wejście Litwy, Łotwy i Estonii do tych struktur; niech pan 
zlikwiduje też na przykład niektóre wasze bazy wojskowe, przede wszystkim 
na Kubie. Po tragedii terrorystycznej notuje się eksplozję polityczną 
Rosji. Podkreślcie ją mocniej, a działalność wasza będzie bardziej 
przekonująca. 
- Wyjątkowo forsuje pan, Albinie Zenonowiczu, swój subiektywny 
protektorat nad Bałtami i podkreśla serwilizm wobec USA, jakby nam na 
złość. Powiedzmy, że się zgodzimy i zgłoszę to, o czym pan mówi 
najwyższemu przewodniczącemu. Co pan może mi w zamian zaoferować? – zagrał 
Nurtim va banque. 
- Pomyślimy o korekcie trasy rurociągu. 
- Do tego was Zachód zmusi, albo pociągnie dnem Bałtyku. 
- Przeanalizujemy jeszcze raz kontrakt naftowy z Norwegią i Danią. 
- Do tego to was ekonomia zmusi. Macie przecież katastrofę budżetową 
co może doprowadzić do bankructwa waszych finansów publicznych. Długo się 
z tego nie wyliżecie. Wasza produkcja przemysłowa jest żadna prawie i do 
tego niekonkurencyjna. Mizerne dochody prawie w połowie oddajecie 
zagranicy. W hipnotycznym letargu wyprzedajecie państwo trując się 
pseudowolnością. Coraz bardziej dochodzę do wniosku, że tylko my, 
Rosjanie, możemy was uratować. 
- Jak? 
- Przecież od początku mówię: wszechzbliżeniem. 
- Co pan przez to rozumie? 
- Konieczność poszukiwań wzajemnej pomocy i współdziałania. Wam są 
potrzebne przede wszystkim pieniądze. Dlaczego nie sprzedajecie nam swoich 
płodów rolnych? Przecież na zachodnie rynki nie wepchniecie się, a ziemia 
u was leży ugorem. Dlaczego nie pozwalacie na handel przygraniczny; a może 
strefa bezcłowa...? Dlaczego nie inwestujecie w obwodzie kaliningradzkim? 
Dlaczego przeciwstawiacie się...? Dlaczego...? 
Zasadowicz już nie słyszał dalszej lawiny pytań. Przysypała go swym 
ogromem i ciężarem. Ujrzał dopiero fragmenty lazurowego nieba słysząc 
dźwięk monet: 
- My mamy pieniądze. Dużo pieniędzy. Możemy podzielić się z wami... 
- Czym? – wyskoczył jeszcze nie całkiem wyciągnięty z uwierających go 
zasp. 
- Pieniędzmi – usłyszał znów brzęczenie. 
- Za co? 
- Na przykład za podjęcie produkcji niektórych elementów najnowszego 
uzbrojenia. 
- Czy ja dobrze słyszę? – autentycznie niedowierzał. 
- Tak, dobrze. Niech pan więc wybiera: stare „efy”, czy supernowe 
„migi”; za pieniądze od nich, czy za darmo od nas; wyprzedaż majątku 
narodowego, czy wspólny rozwój z niemieckim udziałem...? 
- ... 
- Jeszcze raz powtarzam: dobrze pan słyszy. Sugeruję więc spokojną, 
rzeczową analizę. A tymczasem proponuję kontrakt na udostępnienie zimą 
waszych poligonów w Drawsku i Wędrzynie. Mamy pewne kłopoty z transportem 
wojsk spod Kaliningradu w głąb Rosji. Dobrze zapłacimy i nie będziemy 
naruszać polskiej przestrzeni powietrznej. 
- To jest chyba najtrudniejsza sprawa – jęknął Zasadowicz. 
- Myślę, że najłatwiejsza. My wykonamy kilka dobrych, spektakularnych 
ruchów, a wy, w ramach potwierdzenia zmiany frontu wobec Rosji, wykażecie 
dobrą wolę. Wasz nowy protektor z pewnością się zgodzi. 
- Ma pan rację – zgodził się i gość po chwili. 
- No i słusznie. Nie pozostaniecie przynajmniej w tyle za waszym 
episkopatem, który już dość dawno buduje z naszym kościołem pomosty 
ekumeniczne. Chcą nam nawet zafundować wspólną świątynię. Myślę, że jeśli 
się pan zgodzi, to pierwszy krok w zbliżeniu Rosji do stowarzyszenia 
atlantyckiego – o które tak pan zabiega – będzie poczyniony. Chcę tu przy 
okazji przywołać jednego z waszych rodaków, który wysunął dość głośną 
tezę, iż sytuacja w Europie już od dawna nie przesądza o kondycji świata. 
Decyduje o tym coraz wyraźniej sytuacja w Eurazji, a Rosja jest dość dużą 
częścią obu tych kontynentów. Chyba nie powinniśmy dać się zdominować na 
przykład przez islam... Z tego wynika swego rodzaju posłannictwo Rosji w 
pojednaniu Wschodu z Zachodem. Wasz papież to rozumie, bo Polska leży na 
szlaku i powinna się do tej misji włączyć. Wspólnie rozpoczniemy dzieło 
budowy jednolitego oblicza politycznego staronowego świata, jednolitej i 
efektywnej jego polityki obronnej. Konieczność taką my tu w Rosji 
dostrzegamy dziś szczególnie wyraźnie. 
- To czemu nie zapraszacie papieża do siebie, do Rosji? – wychwycił 
jego rodak. 
- Zaprosimy, ale to dość złożona sprawa. Tu też pewnie oczekiwać 
będziemy waszej, polskiej pomocy. Zaproście go może najpierw wy i 
porozmawiajcie szczegółowo na każdy temat związany z naszymi przyszłymi 
stosunkami; przede wszystkim perspektyw i rzeczywistej budowy jedności. 
- Aż tak? 
- Tylko to nas (nie wskazując, że Polskę) może uratować i nadać nowy 
impuls rozwojowi oraz znaczeniu Polski w świecie. Sugeruję panu 
przewodniczącemu dalszą jeszcze, niezwykle korzystną perspektywę: 
zaproszenie w przyszłości Pawła Jana III do Polski na stałe... 
Ta ostatnia kwestia tak poraziła Zasadowicza, że mgłą mu okryła 
dotychczasowe rozmowy. Poruszył się w fotelu jakoś niepewnie, ale 
satysfakcjonująco i postanowił ten problem rozwiązać z żoną. Podobała mu 
się propozycja i aż zaczął mieć pretensje do siebie, że sam na to nie 
wpadł. Tylko jak to zaprezentować białemu, najwyższemu kapłanowi?... 
- Spróbuję dostać się do Watykanu – nakreślił w pierwszym pomyśle. – 
Albo wyślę kogoś – skorygował. – O, mam! Pod koniec roku odbędzie się w 
Rzymie sesja centralnego biura pojednań narodowych. Będzie to tuż przed 
okrągłą rocznicą naszego poruszenia narodowego. Wyślę więc Jarulowicza z 
porządnym prezentem i na sesję i do Watykanu; powinien zostać przyjęty na 
swoją i moją prośbę. 
Nurtim zauważył, ze gość się zamyślił i wszedł jakby w inny wymiar. 
Wstał, sięgnął po butelkę i znów nalał odrobinę do kieliszków; zaordynował 
też świeżą kawę. Ruch w saloniku przywrócił Zasadowicza do rzeczywistości. 
Przeprosił gospodarza za chwilowe zamyślenie się: 
- Pańska propozycja była tak ciekawa i niecodzienna, że natychmiast 
pomyślałem, iżby zasugerować świętemu ojcu dwuetapową pielgrzymkę: do 
Polski i stąd do Rosji. 
- Znakomity pomysł. Dziękuję – teraz Nurtim rozradośniał przeczuwając 
kolejny sukces rozmowy. Postanowił „pójść za ciosem” : 
- Może jeszcze coś wspólnie wymyślimy korzystnego nam wszystkim. 
Wybiera się pan do Gruzji. To teren naszego wymuszonego zainteresowania. 
Dobrze będzie, gdyby pan w Tbilisi nie zdradzał się zbytnio naszymi 
układami. Myślę, że nawet powinien pan występować lekko przeciw Moskwie. 
Zyska pan wtedy większą wiarygodność i sympatię. W przyszłości będziemy 
mieli kolejny wspólny temat... Temat Czeczenii... 
- Wezmę to pod uwagę – obiecał Zasadowicz, ale powrócił do tamtego 
tematu: - Myślę jeszcze o naszym episkopacie, bo nie wszyscy są chętni do 
ekumenizmu w Rosji. 
- O tym później pomówimy – odłożył Nurtim. – Sądzę, że teraz wasz 
kościół powinien włączyć się w nurt przygotowań do waszego wejścia w 
stowarzyszenie europejskie. Macie przecież dużo niechęci w narodzie, 
przede wszystkim wśród ultrakatolików. Tylko księża mogą na tych ludzi 
wpłynąć. 
- U nas nie jest tak, jak w Rosji – pospieszył z wytłumaczeniem Albin 
Zenonowicz. – Prawosławie zawsze wspierało rząd; katolicyzm (szczególnie w 
Polsce) rzadko. Ale faktycznie, będę musiał porozmawiać z prezesem akcji 
katolickiej w naszym kraju. Może zwołają jaki stosowny kongres, przyjmą 
deklarację i oświadczą. 
- I bardzo dobrze – pochwalił Sergiej Władymirowicz. 
Poruszyli jeszcze kilka drobniejszych spraw proceduralnych, ustalili 
termin wizyty Nurtima w Warszawie, zgodzili się na wcześniejszy jeszcze, 
„zapoznawczy” przyjazd nowego polskiego premiera do Moskwy i 
rozpromienieni wyszli na inne pokoje. W jednym czekała na nich niezliczona 
wprost rzesza przyjaźnie nastawionych dziennikarzy i reporterów. 
Dość ostry mróz trzymał już od nowego roku, ale pogoda była przyjemna. 
Słońce świeciło niemal każdego dnia przedłużając wszystkim radosny, 
świąteczny i jakby beztroski nastrój. Restrykcje podatkowe i żadna 
nadzieja na poprawę gospodarki państwa, a co za tym idzie i budżetów 
domowych przytłaczającej części społeczeństwa, jak gdyby nie były 
zauważalne. Polacy radowali się zakończeniem kłótni i przepychanek 
sejmowych infekujących rząd i parlament, które przez to mniej zajmowały 
się sprawami państwa, a bardziej leczeniem tego schorzenia. 
Od wczoraj ulice Warszawy powiewały kępkami polskich i rosyjskich 
chorągiewek – nawet te, którymi goście zapewne poruszać się nie mieli. Na 
wietrze proporce przeplatały się wzajemnie tworząc niejako dłuższą całość. 
Sinoszare od mrozu nawierzchnie konweniowały z odgarniętym na boki 
przykurzonym śniegiem. Ruch kołowy odbywał się normalnie, służby policyjne 
nie rzucały się zbytnio w oczy dyskretnie pełniąc swe obowiązki. Okęcie 
tylko wrzało dość sporą grupą gości przybyłych powitać oczekiwanego od 
dawna generalnego przewodniczącego z całą delegacją. Orkiestra wojskowa 
zajmowała już swój plac, kompania honorowa wyrównywała szeregi, kamerzyści 
planowali najlepsze ujęcia, świta państwowa opuściła domek wyczekiwań. Bo 
właśnie wschodni samolot „namber łan” kołował ku centralnemu miejscu. 
Powitanie wypadło imponująco – z prawdziwie polską gościnnością. 
Serdeczność i przyjaźń manifestowane były jak za dwóch poprzednich 
przewodniczących generalnych. Nawet na trasie przejazdu się potwierdziły. 
Belweder też lśnił pełnym blaskiem i wydawał się uroczyście piękniejszy, 
przyozdobiony żołnierzami w paradnym rynsztunku. 
Etap dyplomatycznego rozruchu i aklimatyzacji przebiegł sprawnie i 
sympatycznie. Niewymuszone ruchy, gesty i słowa sprawiały dodatkowo miłe 
wrażenie. Wszystko zapraszało do czucia się tu, jak u siebie w domu. 
Wreszcie obaj przewodniczący postanowili zamknąć się razem w dawnym 
gabinecie Przewodnika. 
- Tu będzie nas otaczał duch prawdziwej przyjaźni – oświecił 
gospodarz. 
- Ale atmosfera owionie nas w duchu dzisiejszych czasów – przewidział 
gość. 
- Właśnie, w trosce o koegzystencję obydwu wielkich i starych narodów 
już bez kordonu sanitarnego – zadeklarował Zasadowicz Albin Zenonowicz. 
- Właśnie, w trosce o egzystencję i rozwój wielkiego, starego narodu 
słowiańskiego – echem sparafrazował Nurtim Sergiej Władymirowicz. 
- Dlaczego w liczbie pojedynczej? Mówimy wszakże o więcej nawet niż 
dwóch narodach – zaniepokoił się Polak. 
- Powinniśmy mówić od tej chwili o jednym narodzie, a przynajmniej o 
jednym państwie – narzucił Rosjanin. 
- Nie rozumiem. O jakim? 
- O wielkim państwie polskim, które obejmuje pas od Odry po krańce 
Azji. 
- O czym pan mówi? – zaniepokoił się znów Albin. 
- O Polsce od morza do morza i w drugim kierunku jeszcze raz od morza 
do morza i aż po ocean – objaśnił Sergiej Władymirowicz. 
- Co to znaczy? 
- To znaczy, że Rosja dobrowolnie włącza się w skład państwa 
polskiego. 
- Jak to jest możliwe? 
- Normalnie: polityka to sztuka możliwości. Zaraz podpiszemy stosowną 
deklarację i ogłosimy światu o stworzeniu nowego państwa, które – jak 
dotąd – nazywać się będzie Polska (Rzeczpospolita Polska) i która stolicę 
swoją mieć będzie w Moskwie. Warszawa bowiem jest nieszczęśliwym miastem; 
Moskwa natomiast jest bardzo szczęśliwym i z pewnością więcej znaczy. 
Spełnione zatem zostanie odwieczne parcie Polaków do mocarstwowości i w 
kierunku wschodniej przestrzeni. Myślę, że jest to uczciwy układ. 
- Nie mogę i nie jestem władny zgodzić się na to. 
- Jak to nie Albinie Zenonowiczu. Przywódca wreszcie suwerennego 
państwa nie ma prawa pomnażać jego dóbr? Ma obowiązek to czynić! 
- Pan natomiast uszczupla te dobra swemu państwu... 
- Niezupełnie – sprzeciwił się Nurtim i spojrzał na zegarek. – Właśnie 
jakiś kwadrans temu Duma zatwierdziła akt przekazania swego państwa Polsce 
tworząc jeden wielki organizm polityczny pod nazwą P o l s k a ze stolicą 
w Moskwie. Czy nie pamięta pan tez jakie ciągle głosił Jerzy 
Senoszpadziec? Przewidywał przecież konieczność korzystnych naszych 
stosunków przy świadomym udziale samych Rosjan, bez których zmienić Rosji 
się nie da; który oczekiwał włączenia Rosji do kontynentalnych struktur 
gospodarczych, co anachronizmem uczyni wszelką agresję; który przekonywał, 
że stanie się to dopiero, gdy będzie korespondowało z życiowymi interesami 
Rosji i Polski. Czy przypadkiem wszystko to nie zostało spełnione? Rosja 
podejmuje więc wyzwanie nowej swej roli w Europie, a otwierając się na 
Polskę, składa siebie w ofierze na ołtarzu szczęścia społecznego. Przerywa 
też polskie dzieje głupoty i próbuje urzeczywistnić zwrot w dziejach 
polskiej myśli politycznej. Myśmy, jak pan widzi, zwrot ten już zrobili 
zdejmując nasze serca z bagnetów. Przynosimy je wam na dłoni w prezencie i 
sądzimy, że przyjmując nie będziecie ich lancami nakłuwać. 
- Piękny, niespodziewany i zaskakujący to prezent. Prawie modyfikacja 
filozofii Sołowiowa – warknął Zasadowicz, bo też się przygotował. – Ale 
nie możemy go przyjąć: Polacy nie przyjmą. 
- Przyjmą. Muszą przyjąć. Jutro przyjedzie tu wasz najważniejszy rodak 
i nasz moskiewski wszechruski metropolita. Pobłogosławią fuzję państw i 
Paweł Jan III wybierze się oficjalnie do Moskwy. Uzgodniliśmy to. 
Zasadowiczowi przypadła do gustu ta aranżacja i pomyślał, że jeszcze 
bardziej spodoba się Joannie, ale musiał mruknąć: 
- Pakt Ribbentrop-Mołotow dwa? Nasi sojusznicy się sprzeciwią. 
- Niech pan będzie poważny Albinie Zenonowiczu i nie porównuje Pawła 
Jana III z Ribbentropem. A wasi sojusznicy będą zadowoleni. Wreszcie 
odpadnie im problem rosyjski, polski i jakże wiele innych. 
- Albo nabrzmieją. 
- Przed tym też się ubezpieczyliśmy. Właśnie potężna flotylla 
chińskich okrętów płynie ku zachodnim wybrzeżom Ameryki Północnej na 
ćwiczenia z naszym lotnictwem strategicznym. Jankesi są o tym 
poinformowani. Ponadto nie będą rozpalali drugiego ogniska, a może i 
trzeciego, bo drugie się roznieca na Bliskim Wschodzie. A jeszcze do tego 
panu powiem, że nasze okręty podwodne w podwójnej liczbie harcują sobie 
między dennymi szczytami trójkąta bermudzkiego. 
- Niemcy się nie zgodzą – wtrącił gospodarz. 
- Niemcy nie tak dawno ledwie uniknęły kryzysu rządowego z powodu 
wysłania żołnierzy do Afganistanu w słusznej zresztą sprawie. Myśli pan, 
że teraz posuną się choć o milimetr? Poza tym Moskwa z Berlinem zawsze 
doskonale współpracowała. Są to dwa wielkie kamienie młyńskie, które 
obracają się zgodnie, a swą wielkością i ciężarem miażdżą wszystko co się 
między nimi znajduje. Teraz między nimi nie będzie niczego, co trzeba 
ścierać. 
- Ruszą nasze wojska – rzucił Zasadowicz wszystko na ostatnią szalę. 
- Dokąd? Przypominam, że zgodził się pan na ćwiczenia i nasze dwa 
pułki rozlokowane są aktualnie na Drawsku i pod Świętoszowem. W słowackich 
Karpatach ćwiczą inne stosowne nasze siły, a na Bałtyku pływamy sobie 
prawie wszystkimi okrętami z Bałtijska. Jesteśmy bliżej Bornholmu. O 
rozwiniętych siłach w obwodzie kaliningradzkim nie będę wspominał. A 
zresztą po co ja to wszystko mówię? My przecież wcale na was nie napadamy. 
My pomagamy wam zdobyć godne miejsce w gronie narodów Europy i świata. 
Czyż nie to podkreślał pan jako niezwykłą wzniosłość życia w pośmiertnym 
słowie wstępnym do książki denata? Pewnie i ta książka tego dotyczyła i 
pewnie była wykładnią dążeń Polaków, jeśli tak wielkie osoby owo 
podkreślają. 
Przygłuszony Albin Zasadowicz niewiele więc miał do powiedzenia. 
Resztkami woli jęknął tylko: 
- Czy świątobliwość jego naprawdę akceptuje związek naszych państw? Ja 
nic o tym nie wiem. 
- Zezwolił na bezpośredni kontakt internetowy. Proszę się połączyć. 
Myślę jednak, że istotniejszą akceptację da naród już teraz, a co dopiero 
jutro, po przybyciu tu papieża. 
- Pozostaje zatem ogłosić światu nasze przymierze i jedność. Ale kto 
będzie przewodniczącym? 
- Jakiś czas będzie to triumwirat, bo dołączy do nas Białoruś dziś 
wieczorem. Wśród nas, z roczną lub dwuletnią kadencją, będzie primus inter 
pares; pan rozpocznie. Potem zostanie pan sekretarzem generalnym ONZ, albo 
przewodniczącym olimpijskiego komitetu. To omówimy później. Tomaszenko 
będzie kierował wschodnią organizacją gospodarczą, do której wejdą, oprócz 
wspólnoty, jeszcze inne kraje azjatyckie. Indie i Chiny już o tym myślą 
widząc globalizację od tej strony. 
- Rozumiem pański szeroki ogląd spraw, ale czy tym razem nie za 
szeroki? 
- Przyjacielu – ugruntował się Nurtim w pozycji zwycięzcy – pan też 
musi już myśleć takimi kategoriami. Co zaś dotyczy tej za dużej, pańskim 
zdaniem, perspektywy czasowej, czy też terytorialnej, to niech mi pan 
wierzy, że „na wiatr” nie mówię; wy w staropolszczyźnie powiedzielibyście 
„po próżnicy” . Niedługo przemówią kontynenty między sobą, a nie wsobnie 
izolować się będą. My dzisiejszym aktem jedności wyprzedzamy czas zyskując 
przewagę. Do nas będą równali, a nie nami pomiatać. Niech pan to wreszcie 
zrozumie i wyjdzie z tego megalomańskiego grajdołka. Od dziś już nie 
będziecie ani pawiem narodów, ani papugą; będziemy autentycznym dwugłowym, 
ale p o l s k i m orłem w koronach, który z głowy postawi na nogi obraz 
Polaka przecząc wizerunkowi przerośniętego harcerzyka. A ziemia nasza nie 
będzie już Nieludzką ziemią, lecz pozytywnie innym światem, na którym nie 
stawia się kolumn chwały królowi wpędzającemu naród w co najmniej trzy 
niepotrzebne mu wojny. Dobrze, że chociaż macie wiele pomników papieża, 
tak jak my dawniej generalissimusa... Papież Wojtyła jest rzeczywiście 
wielkim człowiekiem: niszcząc nas, to znaczy Związek Radziecki, uwolnił i 
odnowił naród rosyjski. A my poszliśmy dalej: stworzyliśmy klamrę 
cywilizacji. 
- To prawda – przytaknął gospodarz. – Wszyscy czekaliśmy rozsadzenia 
imperium sowieckiego oczekując w konsekwencji zmian gospodarczych i 
geopolitycznych naszych krajów; innych też. Sądziliśmy, że taka dopiero 
sytuacja pozwoli na osiągnięcie rzetelnych porozumień. No i się nie 
przeliczyliśmy – potwierdził znajomość teorii wielkiego polskiego 
redaktora ze Szwajcarii. – Ale, żeby pójść tak daleko, to nawet sam 
Senoszpadziec nie przewidywał. 
- Ponieważ odrzucając determinizm, zostawił dla niego pewien margines. 
Nie mógł więc przyjąć całości tezy swojej, mówiącej o tym, iż charakter 
władzy za czasów carskich i radzieckich nie jest tożsamy z charakterem 
Rosjan, nawet tych zindoktrynowanych. Jest to tym dziwniejsze w sytuacji, 
gdy zawsze podkreślał, ze nie Rosja jest wrogiem Polski, lecz imperium. I 
miał rację: każde imperium jest wrogiem Polski... 
- Zatem ogłośmy światu nasze nowe państwo – ponaglił Zasadowicz teraz 
już kontent z niespodziewanego splendoru osobistego i państwowego. 
- Skąd pan wie, że mam tekst dokumentu? – spytał Nurtim w geście 
uprzejmości. 
- Domyślam się znając pański perfekcjonizm w działaniu – oduprzejmił. 
– Ale chciałbym go najpierw sam przeczytać... 
- Oczywiście Albinie Zenonowiczu. Czy mogę jednak wcześniej 
zaproponować panu zwracanie się między nami po imieniu? 
- Oczywiście Sergieju Władymirowiczu – odpapugował. – Najwyższy 
czas... 
Utradycyjnili ten akt koleżeństwa, przeczytali wspólnie tekst 
notyfikacji, zgodzili się na drobne poprawki, poczynili je na bieżąco i 
wyszli do sali konferencyjnej. Oczekiwali ich, uprzedzeni już wcześniej 
dziennikarze i reporterzy. Sala rozbłysła światłami – niezbyt potrzebnie 
zresztą, bo słońce w tych godzinach popołudniowych raziło kłującymi 
promieniami, wdzierającymi się nie tylko przez szyby okienne; zdawało się, 
że też przez ściany i sufit – tak się odbijało od bieli owych płaszczyzn. 
Szum bardzo szybko zanikał i nim najdostojniejsi doszli do mikrofonów, 
cisza zapanowała taka, jakby nikogo tu nie było. 
- Witamy państwa w chwili szczególnej dla Polski i Rosji, dla naszych 
narodów – rozpoczął polski przewodniczący. – Za chwilę przedstawimy 
państwu i światu tekst doniosłego komunikatu, jaki przed chwilą 
parafowaliśmy wspólnie z panem przewodniczącym generalnym. Za niespełna 
godzinę tekst ten zostanie nadany przez wszystkie rozgłośnie radiowe 
Polski i Rosji oraz nasze stacje telewizyjne, a także dostarczony na 
piśmie wszystkim ambasadorom akredytowanym w Warszawie i Moskwie. 
Delikatny szmer przeszedł przez salę, ale gdy Zasadowicz poprosił 
Nurtima o odczytanie, cicho się zrobiło jeszcze bardziej niż przed chwilą. 
Przewodniczący generalny rozchylił skórzane okładki i spokojnym, 
uroczystym głosem przedstawił: 
Do pana sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. 
- Do wszystkich cesarzy, królów i przywódców państw Europy, Azji, obu 
Ameryk, Afryki i Australii. 
Jako przewodniczący dwóch wielkich państw: Rosji i Polski, pragniemy 
notyfikować wszystkim rządom i narodom powstanie nowej Rzeczypospolitej 
Polskiej, obejmującej wszystkie ziemie Polski i Federacji Rosyjskiej. 
Światowa sytuacja polityczna i gospodarcza, a szczególnie europejska, 
dotychczasowe jarzma wszechhegemonii, nie sprzyjały, a nawet nie pozwały 
dotąd obu naszym narodom decydować swobodnie o swych losach. Dzięki 
zmianom, które nastąpiły wskutek świetlanych zwycięstw demokracji 
spełniających odwieczne oczekiwania naszych narodów – ustanowienie IV 
Rzeczypospolitej staje się odtąd faktem dokonanym. 
Takie Państwo Polskie ze stolicą w Moskwie powstaje z woli całych 
naszych narodów i opiera się na podstawach demokratycznych. Nowy rząd 
Rzeczypospolitej Polskiej zastąpi panowanie protektorów, którzy od lat 
wywierali nacisk nad naszymi losami – przez ustrój, zbudowany na 
prawdziwym porządku humanistycznym i ogólnoludzkiej wewnętrznej 
sprawiedliwości. 
Opierając się na polskich siłach zbrojnych pod polską komendą, 
wspieranych przez siły sojusznicze, mamy nadzieję, że żadna armia obca lub 
obcy blok militarny nie wkroczy do Polski, ze potężne demokracje Zachodu 
udzielą swej pomocy i braterskiego wsparcia Polskiej Rzeczypospolitej 
Zrodzonej i Niepodległej. 
Pierwszy Przewodniczący Przewodniczący 
Generalny 
Rzeczypospolitej Polskiej Federacji Rosyjskiej 
Albin Zasadowicz Sergiej Władymirowicz 
Nurtim 
Warszawa, 16 I 2002r. 
- Szanowni państwo, - kontynuował gość poza protokołem – dziś w 
południe czasu moskiewskiego Duma Federacji Rosyjskiej ratyfikowała ten 
dokument. Jutro natomiast przywitamy w Warszawie Jego Majestat Pawła Jana 
III i Metropolitę Wszechrusi, którzy pobłogosławią Rzeczpospolitą tu 
zrodzoną i przeniosą w aprobującej pielgrzymce stolicę nowej WszechPolski 
– Moskwy. 
Teraz dopiero huknęła wrzawa. Tłum zafalował, ale ziarno rzucone na 
glebę dusz i sumień padło bliżej piachu podraszanego z rzadka życiodajnym 
deszczem łez szczęśliwości, nieco dalej zaś od urodzajnej ziemi 
ukraińskiej. 
powrót