
C. N. Parkinson

TAJNA MISJA

(Devil to Pay)
Tłumaczył Juliusz Kydryński
Książka i Wiedza Warszawa 1978
©Northcote Parkinson 1973
Obwolutą i okładką projektował
Mieczysław Wasilewski
Przypisy do terminów morskich opracował
Jan Jackowicz
Redaktor
Maryla Siwkowska
©Copyright for the Polish edition by
Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza
„Prasa—Książka—Ruch"
Wydawnictwo „Książka i Wiedza"
Warszawa 1978
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział pierwszy
Tajna misja
W gospodzie George'a w Portsmouth panował ożywiony ruch. Powozy 
zajeżdżały i wyjeżdżały, bagaże zawalały wejście, uwijała się służba i nikt nie 
zwrócił 
uwagi na porucznika, który właśnie wszedł. Był dzień 3 czerwca 1794 i główna 
izba 
gospody pełna była starszych oficerów, ogorzałych, pewnych siebie mężczyzn 
w mundurach ze złotymi galonami, którzy wszyscy znali się między sobą i których 
znali kelnerzy. Dopiero po kilku minutach Ryszard Delancey zdołał zwrócić na 
siebie 
czyjąś uwagę, ale służący, którego zagadnął, znikł natychmiast.
— Admirał Macbride, sir? Tam na schodach stoi jego oficer flagowy. 
Chwileczkę, sir!
Idąc za wzrokiem chłopca, Delancey ujrzał starszego wiekiem oficera z teczką 
pod pachą, rozmawiającego z jeszcze starszym mężczyzną w cywilnym ubraniu — 
zapewne urzędnikiem ze stoczni. Z trudem przepychając się przez tłum, Delancey 
dotarł do stóp schodów w chwili, gdy dwaj mężczyźni skończyli rozmowę. Zanim 
porucznik zdążył wejść na górę, spytał, czy mógłby się zobaczyć z admirałem 
Macbride.
— A kim pan jest, sir? — usłyszał w odpowiedzi.
Zamiast podać swoje nazwisko, Ryszard Delancey pokazał dokument, pisemny 
rozkaz, który jego kapitan otrzymał dziś rano od komandora McTaggarta. Porucznik 
spojrzał na papier, a potem na jego oddawcę.
— Doskonale, panie Delancey, admirał przyjmie pana. Proszę za mną.
Poprowadził go na górę, a potem wzdłuż korytarza. W końcu zatrzymał się przy 
przedostatnich drzwiach.
— Zechce pan tu zaczekać; zobaczę, czy admirał nie jest zajęty.
Delancey czekał dziesięć minut w pokoju, który był zapewne sypialnią 
porucznika, zanim wezwano go przed admiralskie oblicze.
John Macbride miał wówczas niewiele ponad pięćdziesiąt lat, ale wyglądał 
na więcej. Właśnie otrzymał po długiej karierze, w której większą rolę odegrała 
praca 
niż błyskotliwe sukcesy w walce, awans na kontradmirała. Siwowłosy, solidny, 
zmęczony, pracował w tej chwili pilnie przy stole zarzuconym papierami, u boku 
miał 
sekretarza, a w głębi pokoju jakiś urzędnik manipulował sznurkami i woskiem 
do pieczętowania. Delancey go obserwował, a on podpisał jeszcze cztery listy, 
rzucił 
je midszypmenowi , po czym podniósł wzrok i stwierdził, że ma gościa. Porucznik 
pośpieszył z wyjaśnieniem:
— Pan Delancey, sir, z rozkazem zameldowania się u pana.
Delancey skłonił się sztywno i stanął na baczność, trzymając kapelusz pod 
lewym ramieniem. Macbride patrzył na niego w milczeniu, zastanawiając się, czy 
nie 
tracił czasu, posyłając po tego człowieka. Stojący przed nim oficer był 
średniego 
wzrostu, ciemnowłosy i silnie zbudowany, lecz poza tym wygląd miał dość 
nieokreślony. Jeśli było w nim coś szczególnego, to kontrast między czarnymi 
włosami i niebieskimi oczami. A może coś jeszcze? Wyglądał posępnie, czego 
oczywiście należało się spodziewać. Czy może być w nim coś z marzyciela, 
z romantyka? Na pierwszy rzut oka sprawiał raczej niekorzystne wrażenie, ale 
trzeba 
być sprawiedliwym. A zresztą, kogóż innego miał do dyspozycji?
— Proszę, niech pan siada, Delancey — powiedział kontradmirał, biorąc 
dokument, który położono mu pod ręką. Pod nagłówkiem: „Ryszard Andros Delancey 
— patent oficerski w r. 1783", było tam pół strony notatek.
Gdy Delancey usiadł, poczuł się jak przed straszną próbą. Czy wyniknie coś 
z tego spotkania? Powiedział sobie, że nie wolno mu niczego oczekiwać, a na 
pewno 
nie dzięki czyjemuś poparciu.
— Powiedziano mi, że pochodzi pan z Guernsey. Tam się pan urodził?
— Tak, sir.
— Czy pańska rodzina ma tam duże znaczenie?
— Nie, sir. Rodzina Andros — ze strony mojej matki — piastowała wysokie 
urzędy za króla Karola II, lecz teraz utraciła swoją pozycję i większość 
krewnych 
opuściło wyspę.
— Ile pan ma lat?
— Trzydzieści cztery, sir.
— I mówi pan po francusku jak Francuz?
— Zapewne jak Francuz z wybrzeża Normandii.
— Z wybrzeża, które jest panu znane?
— Tak sir. Jako chłopiec łowiłem tam ryby.
— Zna pan więc trudności nawigacyjne, skały, gwałtowne prądy... To niełatwe 
miejsce, nawet za dnia... Był pan ostatnio w Guernsey?
— Nie, sir.
Macbride wstał i zaczął chodzić po pokoju, jakby to był mostek okrętowy. 
W końcu zatrzymał się przy oknie i patrzył na port.
— Spodziewam się, że pan wie, iż Artemida zginęła rozbiwszy się na Siedmiu 
Siostrach?
— Tak, sir.
— Wie pan zatem także, że wśród tych, którzy zginęli, był kapitan Fletcher.
— Tak jest, sir.
— Przeprowadzono śledztwo i ma się odbyć sąd wojenny. Jest to w tym 
wypadku zwykła formalność i podsądni z pewnością zostaną uniewinnieni. Ale 
w związku z tą sprawą niektórzy z nas znów pomyśleli o zmarłym kapitanie 
Fletcherze. Niektórzy wyżsi oficerowie — nie mówię, że wszyscy — sądzą, że 
zeszłoroczny sąd wojenny powinien był ogłosić inny werdykt. Są oni — podobnie 
jak 
i ja — zdania, że oficerowie Artemidy postąpili niesłusznie. Ale mają oni 
przecież 
jakieś usprawiedliwienie. A należy szukać wszelkich możliwych usprawiedliwień, 
zwłaszcza dla młodszych rangą: na przykład dla czwartego porucznika. Moim 
zdaniem trzeba dać panu jeszcze jedną szansę. Dlatego posłałem po pana, Mr. 
Delancey.
— Dziękuję, sir.
— Od zakończenia sprawy przed sądem przebywał pan na okręcie-bazie 
Grafton?
— Tak, sir.
— Czas, żeby pan znów wyruszył w morze. Nie można posłać pana na okręt 
liniowy, a tym bardziej na fregatę . Jednakże można pana wyznaczyć do służby 
specjalnej, do której — jak się zdaje — posiada pan odpowiednie kwalifikacje. 
Odniesiony w niej sukces może panu przynieść lepsze stanowisko, a — kto wie — 
może nawet awans. Ale czy mam pana do niej wyznaczyć? O tym właśnie muszę 
zadecydować, a decyzji tej nie można odłożyć nawet do jutra. Dwie rzeczy muszę 
wyjaśnić na samym początku. Po pierwsze, nie mogę rozkazać panu przyjęcia misji, 
o której myślę. Po drugie, stanowisko, które mogę panu zaoferować, jest 
tymczasowe, do momentu, gdy zadanie zostanie wykonane.
— Czy mogę wiedzieć, sir, jakie to zadanie?
— Dowie się pan dopiero w przeddzień operacji.
— Wobec tego powiem tylko tyle: jeśli da mi pan tę szansę — skorzystam 
z niej.
— Doskonale, panie Delancey. Proszę teraz poczekać z godzinę w głównej 
izbie. Potem dowie się pan, co postanowiłem.
Gdy Delancey wyszedł, kontradmirał odwrócił się do adiutanta i spytał:
— I cóż, panie Rymer?
Oficer potrząsnął głową i odparł:
— Wątpię, sir, czy to jest człowiek, jakiego pan potrzebuje do przedsięwzięcia, 
które — jak przypuszczam — jest ryzykowne. Ostatnie osiem czy dziesięć miesięcy 
spędził na Grafton, to prawie tak, jakby je spędził na lądzie. A przedtem — ta 
sprawa 
Artemidy. Nie wywarł na mnie dobrego wrażenia, sir. Myślę, że nie można na nim 
polegać.
— A co pan myśli, Wainwright? — spytał Macbride, zwracając się 
do sekretarza.
— Cóż, sir, ja mogę tylko podziwiać jego odwagę. Zgodził się przyjąć misję, 
której — ze względu na tajemnicę — nie mógł mu pan wyjawić. Nie każdy by się 
na to zdobył.
— Rozumiem pana. Ale czy to nie dowód, że jest desperatem?
— A kogóż mamy innego? — spytał Wainwright. — Prosił pan o wyszukanie 
raczej młodszego porucznika, który mówi po francusku, zna nieprzyjacielskie 
wybrzeże, znajduje się teraz w Portsmouth i nie ma przydziału na okręt 
wychodzący 
w morze. Mieliśmy szczęście, że w ogóle znaleźliśmy kogoś odpowiadającego tym 
wymaganiom. Nikt inny nie przychodzi mi do głowy.
— Czy szukaliśmy dość pilnie? — spytał adiutant. — Czemu by nie dowiedzieć 
się w Admiralicji?
— Bo nie ma na to czasu — niecierpliwie odparł sekretarz. — Plan lorda Moira 
musi być wykonany natychmiast. Oficer, na którego padnie wybór, musi wyruszyć 
dziś w nocy.
— To prawda — rzekł kontradmirał. — Ja też mam wątpliwości co 
do Delanceya, ale mam tylko dwa wyjścia. Albo go wyślę, albo zawiadomię lorda 
Moira, że nie możemy mu udzielić żądanej pomocy. Z ciężkim sercem wyznam, że 
nie potrafiliśmy zdziałać niczego, aby misja została wykonana. Nie, powziąłem 
decyzję. Proszę przygotować odpowiednie rozkazy, Wainwright, a pan, Mr Rymer, 
dopilnuje, żeby Delancey odpłynął na Kormoranie dziś z wieczornym odpływem. 
Po przybyciu na miejsce ma się zameldować u kapitana księcia de Bouillon.
Podczas gdy przygotowywano i podpisywano rozkazy, Delancey siedział 
na dole w izbie. Spodziewał się, że znajdzie się wśród obcych, zbyt młody dla 
tego 
towarzystwa, które będzie nań patrzeć spode łba. Jednakże od chwili gdy wszedł 
do George'a, wielu starszych oficerów już wyszło i Delancey ze zdumieniem 
rozpoznał w starym poruczniku, którego znał trochę, jednonogiego mężczyznę 
nazwiskiem Harris, który był trzecim oficerem na Warspite, innym hulku , również 
zakotwiczonym na stałe. Harris był oficerem na swój sposób użytecznym, ale 
cynicznym, zgorzkniałym i rozczarowanym. Mimo to Delancey doznał ulgi, że 
znalazł 
tu kogoś, z kim mógł spędzie czas oczekiwania. Wymienili pozdrowienia i Harris 
posłał usługującego chłopca po dwa kufle porteru.
— Co pana tu sprowadziło, Mr Delancey?
— Admirał Macbride mnie wezwał, sir. Istnieje możliwość, że znów wyruszę 
w morze.
— Pan? Do diabła z taką możliwością. Skończył się pan po złożeniu w sądzie 
wojennym zeznań przeciwko Fletcherowi. Żaden kapitan pana nie weźmie. Będzie 
pan służył na Grafton, dopóki nie zatonie albo wojna się nie skończy, tak samo 
jak ja 
na Warspite. Mogło być gorzej, wie pan, mogło być gorzej! Pańskie zdrowie, sir, 
i na pohybel Francuzom!
— Ale ze mną to nie to samo co z panem, sir. Stracił pan nogę w bitwie i ma 
pan bardzo dobre stanowisko; nikt nie może pana spytać, czemu nie jest pan już 
w czynnej służbie.
— Powiem panu coś w sekrecie, młody człowieku, ale niech pan nie 
rozpowiada tego po wybrzeżu. Straciłem nogę w ładowni Norwich, zmiażdżyła mi ją 
beczka solonej wieprzowiny. Dwa razy tylko byłem w akcji — w ostatniej wojnie, 
uważa pan — i wyszedłem z nich nawet nie draśnięty. Ale niech pan to zatrzyma 
przy sobie.
— Dobrze, dobrze, sir.
— I dam panu jedną radę. Niech pan nie przyjmuje żadnej funkcji, jaką panu 
zaproponują. Jeśli pana wybrano do jakiejś misji, może pan być pewien, że 
admirał 
nie mógł znaleźć do tego nikogo innego. Będzie to jedno z tych przedsięwzięć, 
które 
nie mogą się udać. Cokolwiek pan zrobi, będzie źle i może być jeszcze gorzej. 
Gdyby 
były widoki powodzenia, posłano by jakiegoś ulubieńca, zięcia admirała albo 
młodszego brata komandora. Misję, którą panu zaproponują, odrzucili już — niech 
pan zapamięta moje słowa — wszyscy, którzy byli przed panem na liście. Może się 
ona skończyć tylko śmiercią albo hańbą, albo jednym i drugim. Na Graftonie 
zostanie 
pan przynajmniej przy życiu.
— Dopóki nie rozbijemy się na mieliźnie z wołowych kości, które wyrzucamy 
za burtę.
— Wtedy będzie pan bezpieczniejszy, bo okręt nie zatonie nawet na cumach.
— Zatem zdrowie bohaterów kotwicznej wachty. Kelner!
Ponad pół godziny upłynęło im na pogawędce. Delancey cieszył się 
z towarzystwa. Wiedział, że w tym, co mówił Harris, jest wiele prawdy. 
Szaleństwem 
było spodziewać się, że wyniknie coś z rozmowy, którą przeprowadził piętro 
wyżej. 
Nigdy nie okaże się żadnych względów komuś podejrzanemu o nielojalność. 
Uniewinnienie kapitana Fletchera zakładało potępienie wszystkich, którzy 
świadczyli 
przeciwko niemu jako żeglarzowi i oficerowi. Zatrzymanie Fletchera wbrew opinii 
jego 
oficerów kosztowało Jerzego III jeszcze jeden okręt i życie blisko dwustu ludzi. 
Fletcher był niezdarnym, bezużytecznym łajdakiem, a wszyscy jego oficerowie 
znaleźli się na brzegu za to, że powiedzieli o nim prawdę. Prawdę? Powiedzieli 
zaledwie ćwierć prawdy. To jednak wystarczyło, żeby doprowadzić ich do zguby. 
Jakimż był głupcem! Ale był wtedy młodszy i zbyt łatwo dał sobą powodować. 
Dostał 
za to nauczkę, ale teraz jest za późno, żeby wyciągnąć z niej wnioski. Dobrze 
Harrisowi mówić, żeby został na Graftonie albo zszedł na ląd. A cóż innego miał 
robić? Nie miał domu, do którego mógłby się udać, nie miał żadnego innego zawodu 
ani pieniędzy, aby móc założyć jakieś przedsiębiorstwo. Ojciec jego zmarł 
ze świadomością, że on, Ryszard, znalazł stanowisko oficerskie. Było to 
wszystko, 
na co rodzina mogła sobie pozwolić, a nawet więcej. Siostra wyszła za mąż i 
opuściła 
wyspę, a o obu braciach sądzono, że nie żyją; starszy na pewno, a młodszy 
najprawdopodobniej. Spośród tych, z którymi chodził do szkoły w Guernsey, nikogo 
nie mógł nazwać prawdziwym przyjacielem. Mogli go pamiętać niektórzy rybacy, 
lecz 
koledzy szkolni uważali go za chłopca trudnego i nieśmiałego, któremu raczej 
można 
było dokuczać niż go lubić.
— Wie pan — Harris przerwał jego zamyślenie — nie łudzę się, że admirałowie 
mają lekkie życie. Pracują ciężej niż pan i ja, a Macbride na przykład musi orać 
jak 
koń pociągowy. Kiedy zbierze wszystkie swoje transporty i załaduje wojska, 
chętnie 
zrezygnuje ze służby.
— Wiem coś o transportach — powiedział Delancey. — Ale gdzie są wojska?
— W obozie w Netley. Jest tam kilka pułków piechoty, a inne, jak słyszę, są 
w drodze. Wczoraj przybyło trochę kawalerii, a przedwczoraj jakaś artyleria.
— I oni jadą za morze?
— Krążą pogłoski, że mają iść do Flandrii. Bóg jeden wie, czy to prawda, ale 
może pan być pewien, iż przygotowuje się wielka wyprawa. Niech pan zwróci uwagę 
na tonaż, który zgromadził Macbride! Mówią, że ma nimi dowodzić lord Moira, ale 
zdaje się, że wyjechał; może wrócił do Londynu. Przed tygodniem był w Portsmouth 
— widziałem go tutaj z Macbride'em.
— Ostatnio słyszałem, że Francuzi też coś przygotowują; skoncentrowali 
wojska w St. Malo.
— Nie słyszałem o tym. Ale entuzjazm im przejdzie, jak wyjdą na morze 
i zobaczą, że czeka na nich lord Howe.
W tej chwili porucznik Rymer, śpiesznie zbiegłszy po schodach, przerwał im 
rozmowę.
— Delancey, mam dla pana rozkazy. Niech pan zabierze swoje rzeczy 
z Grafton i przeniesie się na pokład slupa Kormoran, który stoi teraz w 
Spithead, ale 
ma pożeglować z dzisiejszym wieczornym odpływem. Będzie pan nadliczbowym 
w załodze, tylko w podróży do Guernsey, gdzie zamelduje się pan u komandora 
księcia de Bouillon. Tutaj są dla pana rozkazy w tej sprawie i list wyjaśniający 
do admirała portu. Tutaj jest list do kapitana Grafton i drugi do kapitana 
Kormorana. 
Obydwa wymagają podpisu admirała portu. Proszę zapytać w kancelarii admirała 
o porucznika Watkinsa i oddać mu tę notę z pozdrowieniami ode mnie. I wreszcie 
tutaj, ten ostatni, to list do Jego Wysokości, który odda pan jemu do rąk 
własnych. 
Czy rozumie pan dokładnie, co ma pan robić?
— Tak jest, sir.
— A zatem żegnaj pan. I życzę powodzenia! — Adiutant odszedł, 
pozostawiając Harrisa wpatrzonego w Delanceya ze zdumieniem i niedowierzaniem.
— Zdarzają się jednak cuda! Więc wyrusza pan na morze! Ale proszę pamiętać, 
co panu mówiłem. Niech pan uważa, bo będzie źle! Gdyby pańska misja miała 
przynieść jakiś zaszczyt, powierzono by ją komu innemu. Niech się pan bardzo 
pilnuje! Niech pan będzie gotów do ucieczki!
Delancey stanął na pokładzie Kormorana przed zachodem słońca, pozornie 
spokojny, lecz wewnętrznie podniecony tym, że znów jest na morzu, w czynnej 
służbie.
Słup posiadał ożaglowanie rejowe, osiemnaście armat, był bliźniaczym okrętem 
Amazonki. Ten zgrabny statek o białych pokładach, świeżo wymalowany, miał każdą 
linę na swoim miejscu. Wszystko to świadczyło, że jego kapitan jest w swojej 
dziedzinie artystą. Wiatr śpiewał w olinowaniu, a okręt był pod stopami 
Delanceya tak 
żywy, jak koń wyścigowy, niecierpliwiący się przed startem. Ów przyjazd 
na Guernsey, rodzinną wyspę Delanceya, sam w sobie nie był niczym, lecz mógł 
otworzyć mu drogę do szczęścia. To, co mówił Harris, płynęło tylko z zazdrości. 
Do diabła z nim! Może było coś w jego wstrętnych podejrzeniach, lecz odsuwał 
od siebie tę myśl. Był oficerem wybranym do specjalnej misji, i to do takiej, z 
której 
mógł powrócić z ustaloną reputacją. Mogła to być — nie, to musiała być! — 
życiowa 
szansa, punkt zwrotny w jego karierze. Obejrzawszy hamak zawieszony 
w odstąpionej mu kabinie, wyszedł na pokład, żeby się zgłosić do służby. Gdy 
zjawił 
się kapitan Bastable, przeszedł na zawietrzną stronę mostku, zastanawiając się, 
czy 
i jakiej służby się od niego oczekuje.
— Dobry wieczór, Mr Delancey.
— Dobry wieczór, sir.
— Witam na pokładzie. Zdaje się, że ma pan rozkaz zameldować się u Filipa 
d'Auvergne. Znajdzie go pan na lądzie w St. Peter Port. Jeśli ten wiatr się 
utrzyma, 
powinniśmy tam być jutro przed południem. Nie będę od pana wymagał trzymania 
wachty, ale pan będzie pewnie chciał przyjrzeć się żegludze.
— Tak jest, sir.
Delancey doznał tajemnej ulgi. Obawiał się, że będzie musiał objąć służbę 
na pokładzie, a przecież wyszedł z wprawy, gdyż niemal rok przebywał w porcie. 
Ale 
Bastable musiał dbać o własną reputację i nie życzył sobie wypadku w Spithead, 
zwłaszcza w zapadającym zmroku. Sam wyprowadził okręt na morze.
Delancey uczuł, że wszystko do niego wróciło — kolejność rozkazów 
do podnoszenia kotwicy i stawiania żagli.
— Wszyscy do kotwicy! Gotowi tam na dziobie? Wybierać! Miarowo! — Potem 
rozległ się gwizdek i zgrzyt kabestanu , tupot wielu kroków i okrzyk:
— Kotwica w górze, sir!
Następnym zadaniem było postawienie żagli. Delancey widział, że marsowi 
byli gotowi wzdłuż rei górnych żagli.
— Opuść! — zabrzmiał rozkaz, a wielkie żagle opadły i natychmiast chwyciły 
wiatr z hukiem armatniego wystrzału, a potem, gdy wydęły się klasycznie, nastała 
nagła cisza.
— Wybrać szoty! Dociągnąć! Podbrasować na dziobie!
Kotwica była teraz zaczepiona na kotbelce i kapitan podał sternikowi kurs: 
„Południowy zachód — do zachodu — tak trzymać!" Rejs już naprawdę się zaczął 
i kapitan odesłał portową wachtę na dół, przekazując pokład porucznikowi 
Saundersowi. Okręt pochylił się pod naporem wiatru, fala spieniła się pod 
dziobem 
i wyjrzały gwiazdy, widoczne poprzez takielunek . Delancey, znów żeglarz, 
został, by 
zobaczyć wschodzący księżyc; chodził po mostku razem ze Saundersem.
— Był pan ostatnio w St. Peter Port? — spytał.
— Trzy tygodnie temu.
— Może mi pan coś powiedzieć o księciu de Bouillon? Czy to francuski 
emigrant?
— Nie, panie Delancey. Pochodzi ze znanej rodziny na Jersey. Wstąpił 
do marynarki i zdobył patent oficerski w wojnie z koloniami amerykańskimi. Gdy 
Aretusa rozbiła się pod Ushant w roku 1778, d'Auvergne dostał się do niewoli i 
został 
we Francji, dopóki go nie wymieniono.
— I wrócił jako książę?
— D'Auvergne to rodowe nazwisko książąt de Bouillon, a ostatni książę — który 
zmarł przed dwoma laty — nie miał syna. Usynowił więc tego brytyjskiego oficera.
— A czy naprawdę byli krewnymi?
— Och, dalekimi. Tak mówią znawcy.
— A księstwo de Bouillon jest, czy też było księstwem niezawisłym?
— Mniej więcej. Ale rodzina d'Auvergne ma, albo raczej miała większe jeszcze 
posiadłości we Francji. Ich ośrodkiem jest zamek w pobliżu Evreux. Marszałek 
Turenne za panowania Ludwika XIV był ich krewnym.
— Mam szczęście, że jest pan tak dobrze poinformowany.
— Rodzina d'Auvergne to popularny temat w Guernsey. Wszystko, co panu 
powiedziałem, można tam usłyszeć na rynku.
— A jakim okrętem dowodzi d'Auvergne?
— Tego nie wiem. Ma jakiś mały okręcik i kanonierkę, używane do zbierania 
informacji wywiadowczych i do pomocy francuskim emigrantom. Samego d'Auvergne 
można spotkać na lądzie.
Jestem panu ogromnie wdzięczny, sir. Myślę, że najlepiej będzie, jeśli teraz 
pójdę się położyć przed jutrzejszym spotkaniem z księciem.
— Dobranoc, panie Delancey.
Nazajutrz poranek był słoneczny, od wschodu wiał silny wiatr. Zobaczyli 
Alderney i Kormoran wszedł do Russel pod wszystkimi żaglami. Delancey 
obserwował z pokładu rufowego, jak ukazywało się wybrzeże Guernsey. Najpierw 
widać było płaską równinę na północ od mostu w St. Sampson, osobną wyspę, 
zwaną Vale. Potem ujrzeli zamek w Vale z flagą powiewającą nad działami. W końcu 
siup zatrzymał się naprzeciw zamku Cornet i oddał cześć fladze.
Echo armatniego wystrzału odbiło się od skał i wywołało wrzask mew, 
a Delancey patrzył na miasto, w którym się urodził. Na pierwszym planie były 
falochrony otaczające port, za nimi magazyny o czerwonych dachach, stojące 
szeregiem na brzegu, a jeszcze dalej dachy domów na stoku wzgórza ciągnącego 
się do Hauteville, wyższej i nowszej części miasta. Wznosiła się tam wieża 
miejskiego kościoła, a dalej na północ Delancey mógł rozpoznać mansardowe okno 
pokoju, który dzielił z dwoma braćmi, Mateuszem i Michałem (pokój Racheli 
znajdował się po drugiej stronie, od ulicy). Tak, znów był w domu. Gdy 
rozpoznawał 
dawne kąty, ogarnęła go fala ciepła i wspomnienia z dzieciństwa. Nikt z jego 
rodziny 
nie został na Guernsey i z trudem nawet przypomniano by tu sobie ich nazwiska, 
lecz 
był to jedyny dom, jaki posiadał. W porcie stały te same łodzie rybackie, to 
samo 
słońce oświetlało granitowe mury i nagle z lewej strony w odpowiedzi huknęły 
zamkowe działa. Gdy ucichł ponowny protest mew, slup rzucił już kotwicę na 
redzie 
St. Peter Port, zwinięto też żagle i opuszczono gig . Kormoran zatrzymał się 
tylko 
po to, żeby wysadzić pasażerów i skoro tylko gig powrócił, slup znowu odpłynął 
do Falmouth. Delancey rozejrzał się wokół i stwierdził, że nigdy jeszcze nie 
widział 
w St. Peter Port tak ożywionego ruchu. Wiele okrętów stało w porcie, jeszcze 
więcej 
na redzie, a łodzie pływały tam i z powrotem, zwożąc towary do magazynów. 
Robotnik portowy załadował rzeczy na wózek i Delancey poszedł za nim 
do wartowni) gdzie mógł bezpiecznie zostawić bagaż. Zaczął się dopytywać 
o miejsce pobytu księcia; wskazano mu drogę do magazynu, zwróconego frontem ku 
portowi. Gdy mijał kościół, przez High Street maszerował oddział piechoty; widać 
było, że Guernsey jest w stanie wojny.
Gdzie jest kwatera księcia de Bouillon, można było poznać tylko po tym, że przy 
wejściu strażnik trzymał wartę. Delanceyowi wskazano drabinę, po której dostał 
się 
na pierwsze piętro. Znalazł się przed drzwiami prowadzącymi do tymczasowego 
biura. Otwór ponad nabrzeżem, przez który zazwyczaj wciągano bale i beczki, 
został 
zabity deskami, zostawiono tylko prowizoryczne okno, przez które można było 
patrzeć na port. Twarzą do okna, przy kuchennym stole, siedział oficer równej 
Delanceyowi rangi. Oprócz kilku krzeseł, mapy przybitej do ściany, papieru 
i atramentu na stole oraz lunety umieszczonej na beczce nie było tu innych 
sprzętów. 
Delancey skłonił się i przedstawił:
— Mam tutaj list do Jego Wysokości — zameldował służbiście. — Muszę go 
oddać do rąk własnych.
Oficer sztabu księcia nazywał się Bassett. Robił wrażenie wesołego, młodego 
człowieka.
— Książę powinien tu być za kilka minut — zapewnił swego gościa. — Proszę, 
niech pan siada i powie, z czym pan przychodzi.
— Z przyjemnością bym panu powiedział, gdybym wiedział — odparł Delancey. 
— Mam tylko rozkaz, żeby się tu zameldować.
— Zdaje mi się — rzekł Bassett — że to pan ma objąć chwilowo dowództwo 
kutra Rojalista. Czy mam rację, sir, sądząc, że mówi pan po francusku i jest 
obznajmiony z tymi wodami?
— Pochodzę z Guernsey, sir, nie jestem tu obcy.
— A zatem jest pan człowiekiem, którego nam właśnie potrzeba. Jeżeli 
podejdzie pan do okna, pokażę panu okręt, którym będzie pan dowodził.
Kuter stał przy nabrzeżu i wydawał się być ośrodkiem ożywionej działalności.
— Jutro będzie gotów do żeglugi, otaklowany, uzbrojony i zaopatrzony 
w żywność na miesiąc. Będzie pan miał do pomocy pierwszego oficera, bosmana, 
midszypmena, kucharza i cieślę, a także kaprala piechoty morskiej. Nie jest to 
zwykła 
załoga kutra, to są ludzie specjalnie dobrani.
— A co ja mam tu robić?
— O tym powie panu raczej sam komandor. Zaraz tu będzie. Nawiasem 
mówiąc, jutro ma się odbyć konferencja, na której będzie pan musiał być obecny. 
Będzie gubernator — generał Small, a także generał lord Moira.
— Lord Moira? Tutaj?
— Przyjechał przedwczoraj.
— Naprawdę? Czy przyjechał incognito?
— Nie, będzie jutro na rewii wojskowej.
— Na rewii?
— Tak, są urodziny Jego Królewskiej Mości.
— Prawda. Zapomniałem o tym. A więc cały świat — z Robespierre'em 
włącznie — będzie wiedział, że lord Moira jest tutaj. Czy Francuzi nie 
zorientują się, 
że coś się tu przygotowuje?
— Mogą się tylko domyślać, ale nie będą wiedzieli, co. Tajemnica została 
zachowana.
Dał się słyszeć jakiś ruch piętro niżej. Bassett rzekł:
— Zdaje się, że to komandor.
W chwilę potem stanęli na baczność: wszedł d'Auvergne.
— Porucznik Delancey melduje się — powiedział Bassett i Delancey wręczył 
komandorowi zapieczętowany list z Portsmouth. D'Auvergne usiadł przy stole, 
złamał 
pieczęć i szybko przejrzał pismo. Był mężczyzną w średnim wieku, przystojnym, 
o surowym wyglądzie i nietolerancyjnym, ponurym spojrzeniu fanatyka.
— Proszę siadać — powiedział d'Auvergne. — Witam w moich oddziałach. 
Jestem zadowolony, że będę miał pana na pokładzie — uśmiechnął się i wtedy przez 
chwilę wyglądał bardziej przystępnie. Potem spytał: — Czy zna pan wybrzeże 
francuskie i odważy się pan zbliżyć do niego w ciemnościach?
— Tak, Wasza Wysokość.
— Na tym polega misja, do której pana wybrano.
— Tak jest, sir.
— Obejmie pan chwilowo dowództwo kutra Rojalista. Wejdzie pan na nim 
do małego francuskiego portu, który został opanowany przez naszych przyjaciół 
i wysadzi pan tam na ląd brytyjskiego agenta. Dalsze informacje jutro. Tymczasem 
przejmie pan komendę Rojalisty. Powiem kilka słów do załogi i wyjaśnię im, że 
będzie pan nimi dowodził podczas akcji specjalnej. Mr Burrows, pierwszy oficer, 
będzie na nas czekał na pokładzie z listą, załogi, żołnierzy i towarów. Gdzie 
jest 
pański bagaż?
— Na wartowni, sir.
— Dobrze. Panie Bassett, proszę dopilnować, żeby rzeczy pana Delanceya 
przewieziono na pokład Rojalisty.
— Tak jest, sir.
— A teraz, Mr Delancey, kiedy załatwiliśmy najpilniejsze sprawy, miło mi 
będzie, jeśli zje pan ze mną obiad w „Złotym Lwie". Są pewne sprawy, które 
musimy 
jeszcze omówić, chciałbym także, żeby pan tam poznał kilku oficerów. A więc 
o drugiej w gospodzie. Jutro w południe musi pan być tutaj na konferencji, na 
której 
ustali się szczegóły. Potem będzie pan miał kilka dni na przeszkolenie swoich 
ludzi. 
Być może, w przyszłości będzie się mówić o tej akcji, jako o punkcie zwrotnym 
wojny. 
Rola, którą pan ma do odegrania, jest wagi najwyższej i od niej może zależeć 
zwycięstwo albo klęska. Powiedzie się panu, Delancey, jestem tego pewien.
Rozdział drugi
„Rojalista"
Obiad w osobnym gabinecie w „Złotym Lwie" przebiegał miło i wesoło. 
Pozostałymi gośćmi byli: major Moncrieff z siódmego pułku, porucznik Bassett 
i francuski emigrant, wicehrabia Pierre de Mortemart. W pewnej chwili Moncrieff 
zapytał księcia o jego posiadłość we Francji. Nastąpił opis zamku Navarry 
i otaczających go lasów Evreux, stu tysięcy akrów drzewostanu z wielkimi 
jeziorami, 
wyspami i egzotycznym ptactwem. D'Auvergne mówił też o Elizjum, ogrodzie, 
rozplanowanym wokół jednej tylko pięknej rzeźby, mistrzowskiego aktu, 
przedstawiającego Boginię Młodości. Opisywał scenę, kiedy ogłoszono jego adopcję 
i prawo dziedziczenia, moment, w którym przypasano mu miecz Turenne'a, trąby 
zagrały fanfarę, a armaty oddały salut z tarasu. Wtedy to wszystko było takie 
realne! 
A teraz wydawało się baśniową opowiastką. Jeśli to była prawda, to odnosiła się 
ona 
— z pewnością — do jakiegoś innego, zapomnianego świata. Według wszelkiego 
prawdopodobieństwa zamek wraz z czarodziejskim ogrodem przestał już istnieć. 
Delancey nie spotkał dotąd nikogo takiego jak książę. Z aurą władczości łączyła 
się 
u niego niezwykła aura romantyzmu, a kiedy mówił, wszyscy byli nim oczarowani. 
Delancey, wstrząśnięty, zdawał sobie sprawę, że rewolucja musiała zniszczyć 
dziedzictwo księcia — może na całe lata, a nawet prawdopodobne, że na zawsze. 
Potem zmieniono temat i książę wystąpił w innej roli — jako zbawca francuskich 
arystokratów i główne ogniwo siatki wywiadowczej. W jakiś skomplikowany sposób 
prowadził on swoją własną wojnę, wojnę na mózgi, a nie na armaty, wojnę, która 
miała się zakończyć nie tyle zwycięstwem Brytyjczyków, ile przywróceniem 
monarchii 
we Francji.
Gdy Delancey wrócił na Rojalistę i próbował zasnąć, zaczął rozmyślać nad 
rozmową przy obiedzie. Jakież to wszystko wydawało się dziwne! I nawet St. Peter 
Port był już inny niż znany mu z czasów młodości. Miasto było teraz pełne życia 
i krzątaniny, pełne żołnierzy i żeglarzy, szlachty i księży, uciekinierów z 
Francji; 
odbywały się tu koncerty i bale, a nawet — tak... przedstawienia teatralne. 
Trudno 
byłoby znaleźć lepsze miejsce na ośrodek wywiadu brytyjskiego. Z tego samego 
powodu St. Peter Port musiał być również użyteczny dla wywiadu francuskiego. 
A czy wyspiarze, mówiący po francusku, byli lojalni wobec Jerzego III? Trudno 
powiedzieć. Łatwiej było zorientować się w ich stosunku do Robespierre'a. Wśród 
mieszkańców Guernsey było wielu żarliwych zwolenników Johna Wesleya. Mogli 
handlować z wrogiem, ale nie zrobiliby nic, żeby bezpośrednio pomóc sprawie 
bezbożników.
Po bezsennej nocy Delanceya obudziły trąbki grające pobudkę. Domyślił się, że 
ich dźwięk dobiega z zamku Cornet i że garnizon musiał o świcie być w pogotowiu. 
Gdy wszedł na pokład, było jeszcze ciemno. Ale za wyspą Herm niebo już 
pojaśniało. 
Wiedział, że jest to dzień urodzin króla i że ma się odbyć rewia. A potem 
powiedzą 
mu, co ma robić... Zadrżał, nie tylko z powodu zimna, i pomyślał, czy nie jest 
to 
ostatni tydzień jego życia. Czy nie powinien napisać testamentu? Odrzucił tę 
myśl, 
ponieważ nie miał właściwie niczego, co mógłby zostawić. Dobrze, że właśnie jego 
wybrano do niebezpiecznej misji, myślał, gdyż nikt nie będzie go opłakiwał. 
Wątpił, 
żeby to samo można było powiedzieć o Moncrieffie, rudowłosym Szkocie, 
pochodzącym — jak sądził — ze szlacheckiej rodziny. A przecież lubił Moncrieff'a 
i zazdrościł mu jego śmiałego i beztroskiego sposobu bycia. Ale nie mógł 
zrozumieć, 
dlaczego do tej zapewne niebezpiecznej misji wybrano wicehrabiego de Mortemart. 
Ten młody człowiek wydawał się nerwowy, niespokojny i jakby czekał tylko, żeby 
misję odwołano. On też mógłby czuć podobnie, lecz nigdy — miał nadzieję — nie 
pozwoliłby sobie na ujawnienie takich uczuć. Nauczył się tego jako midszypmen, 
a nawet wcześniej jeszcze, w szkole. Przechadzał się po pokładzie niemal do 
świtu, 
a potem zszedł do kabiny na śniadanie. Po raz pierwszy dowodził jednostką 
większą 
od okrętowej szalupy i postanowił robić to jak najlepiej. Przysługiwał mu 
przynajmniej 
ten przywilej, że śniadanie mógł jeść samotnie.
Miał teraz dość czasu, żeby dokładnie, od dziobu do rufy, obejrzeć Rojalistę. 
Była to piękna jednostka, zbudowana w Dover w r. 1778, początkowo nazwana 
Diligent, lecz potem przemianowana — widocznie przez księcia. Liczyła 151 ton, 
miała dziesięć sześciofuntówek i obliczona była na załogę składającą się 
z pięćdziesięciu pięciu ludzi. Linię miała piękną, maszt nachylony pod dużym 
kątem, 
żagle tak białe, jakby były nowe, a pomalowana została farbą czarną i kremową. 
Wyglądała raczej na rasowy statek pocztowy, a jedyną jej wadą — jak twierdził 
bosman — była nieco zbyt wielka skłonność do ostrzenia na wiatr. Cieśla mówił, 
że 
prawie w ogóle nie przepuszcza wody. Patrząc wzdłuż pokładu i widząc równy rząd 
armat, Delancey wzruszył się, że jest kapitanem. Na listwie uszczelniającej 
pokrywę 
luku złuszczyła się nieco farba, więc powiedział cieśli, żeby się tym zajął. 
Bandera 
owinęła się wokół drzewca, więc posłał chłopca, żeby ją odwinął. Zbadał gotowość 
kutra, który stał z drugiej strony portu i zanotował sobie w myśli, żeby rzucić 
okiem 
na kadłub w czasie odpływu. Powodzenie przyszłej akcji — i życie wszystkich jego 
ludzi — mogło zależeć od tego, co zrobi (lub o czym zapomni), gdy kuter stoi 
jeszcze 
w porcie. Podejrzewał, że wiele jeszcze jest do zrobienia, a pozostało zbyt mało 
czasu, żeby to wszystko wykonać.
Zegar na kościele wybił dwunastą, gdy Delancey wszedł do górującego nad 
portem biura d'Auvergne'a. Byli tam już: Bassett, Moncrieff i Mortemart, a 
wkrótce 
potem zjawił się d'Auvergne w towarzystwie niepozornego, źle ubranego cywila, 
którego przedstawił jako pana „A". Bez wstępów poprosił, żeby usiedli, i 
odsłonił 
przybitą do ściany mapę Francji. W przeciwieństwie do roli, w jakiej występował 
dnia 
poprzedniego, był teraz tylko komandorem i zachowywał się jak oficer na służbie.
— To, co warn powiem, panowie, jest ściśle tajne i żadna żywa dusza poza tym 
pokojem nie może się o tym dowiedzieć. Republikanie francuscy zebrali w St. Malo 
około dwudziestotysięczną armię, by — jak sądzimy — zaatakować Jersey. Lord 
Moira ma tutaj dziewięć tysięcy ludzi i drugie tyle w Portsmoth oraz flotę 
transportową 
pod rozkazami admirała Macbride'a. Francuskie wojska rojalistyczne na północ 
od Loary — możemy je nazwać wojskami ruchu oporu — liczą, jak się zdaje, około 
pięćdziesięciu pięciu tysięcy ludzi, zgromadzonych przeważnie w pobliżu 
Angers... — 
wskazał ten teren na mapie — ... Byłoby ich więcej, gdyby w grudniu nie poniosły 
klęski pod Saveney. Otóż nasi wrogowie mogą przypuszczać, że wzmocnimy 
garnizon na Jersey, pamiętając o tym, iż w czasie ostatniej wojny wyspa ta o 
mało 
nie wpadła w ręce Francuzów. Jednakże ministrowie królewscy zdecydowali się 
na śmielsze uderzenie — oczywiście za zgodą Jego Królewskiej Mości. Ich plan 
polega na zajęciu Cherbourga przy pomocy powstańców. Z chwilą kiedy ten port 
znajdzie się w naszych rękach, możemy dostarczyć tam armaty, muszkiety, proch 
i amunicję, której potrzebują rojaliści. Gdy ich siły połączą się z naszymi, co 
w rezultacie da — powiedzmy — armię stutysięczną, będziemy mogli odzyskać 
Francję i przywrócić monarchię. Powodzenie tego mistrzowskiego posunięcia — bo 
tak należałoby je określić — zależy przede wszystkim od nas, zebranych w tym 
pokoju. Musimy wykonać dwa zadania, a każde z nich jest wagi zasadniczej. 
Po pierwsze, musimy skontaktować się z francuskimi rojalistami i uzgodnić z nimi 
zajęcie Cherbourga. To zadanie przypadnie panu, majorze Moncrieff. Po drugie, 
musimy przeszkodzić w marszu nieprzyjacielskiej armii, o której wiemy, że 
znajduje 
się w St. Mało, a która — jak przypuszczamy — zostanie wysłana dla odbicia 
Cherbourga. To drugie zadanie zostawiamy naszym przyjaciołom z okolic St. Malo, 
którym wysłaliśmy już potrzebną broń i środki wybuchowe. Pan, panie Mortemart, 
powie im, co i kiedy mają robić. W oznaczonym dniu wysadzą mosty, zwalą drzewa 
na drogi i nawiążą walkę z nieprzyjacielem, gdy tylko będzie to możliwe. Marsz, 
który 
trwałby czternaście dni, gdyby go nie zakłócano, dzięki temu trwać będzie trzy 
tygodnie albo i więcej. Wtedy nasza baza w Cherbourgu będzie już bezpieczna.
— Czy możemy wiedzieć, sir — spytał Moncrieff — na kiedy przewidziane jest 
lądowanie?
— Na 12 czerwca. Mówię wam to, panowie, w najściślejszej tajemnicy.
— Zatem moje zadanie — rzekł Moncrieff — polega na tym, żeby zapewnić 
zajęcie Cherbourga przez powstańców przed 12 czerwca?
— Dokładnie w nocy z 11 na 12. Przekaże pan ten rozkaz — powiedział 
d'Auvergne, wręczając Moncrieffowi pismo — przywódcy rojalistów, zwanemu „C", 
i wyjaśni mu pan, jak ważne jest, żeby atak nastąpił dokładnie tego właśnie 
dnia. 
Następnie zostanie pan przy wojskach rojalistów, podczas gdy pan Delancey będzie 
utrzymywał kontakt między panem i mną.
— A ja, jak sądzę — rzekł Pierre de Mortemart — mam wylądować w pobliżu 
St. Malo?
— Tak — odparł d'Auvergne. — Dostanie się pan na Jersey na pokładzie 
szkunera Dafne. Do brzegu przybijecie razem z panem „A" na mniejszej jednostce. 
Ten rozkaz przekaże pan przywódcy rojalistów, zwanemu „B". Obydwa miejsca 
lądowania będą w rękach naszych rojalistycznych przyjaciół, którzy otrzymali już 
instrukcje od pana „A".
— Czy można wiedzieć — zapytał Delancey — w jakich miejscach mamy 
lądować?
— Majora Moncrieffa wysadzi pan na ląd w La Gravelle, zatoczce na połowie 
drogi między Carteret i Pointe du Rozel. Pan „A" poda panu dokładniejsze dane — 
powiedział d'Auvergne, po czym spytał: — Są jeszcze jakieś pytania? — A po 
chwili 
ciągnął dalej: — A więc doskonale. Dafne pożegluje z dzisiejszym wieczornym 
odpływem i pan „A" wyda dalsze rozkazy po wylądowaniu na Jersey. Rojalista 
popłynie jutro do Alderney, gdzie przećwiczy się drugą część operacji.
Następne pół godziny spędzono nad mapami, planami i wykresami, gdzie 
zaznaczono sygnały i hasła. Skończono tę pracę z przybyciem gubernatora, 
generała-majora Johna Small i generała-majora lorda Moira. Ci ludzie stanowili 
absolutne przeciwieństwo; Small był to stary żołnierz, prosty, życzliwy i bardzo 
sympatyczny; Moira, człowiek młody, bystry i wyniosły, urodzony arystokrata, był 
w równej mierze politykiem, co żołnierzem. Zmęczony po dokonaniu przeglądu 
garnizonu, Small mówił niewiele, mruczał tylko jakieś słowa zachęty. Moira 
natomiast 
zapewnił obecnych, że po sukcesie misji Moncrieffa nastąpi energiczne lądowanie 
wszystkimi siłami 12 czerwca. Operację wspierać będzie przy brzegu eskadra 
fregat 
pod komendą sir Jamesa Saumaraz, pochodzącego z Guernsey i dobrze znającego 
wybrzeże. Sir James krąży już między Guernsey i Jersey. Potem lord Moira 
poprosił 
o pytania.
— Mam jedno pytanie, milordzie — powiedział Moncrieff. — Co pan zrobi, jeśli 
nie uda mi się dotrzeć do powstańców, jeśli okaże się, że miejsce lądowania 
znajduje 
się w ręku nieprzyjaciela?
— Odwołam całe przedsięwzięcie — odparł lord Moira. — Żeby odnieść 
sukces, musimy opanować port. Jeśli nasi przyjaciele z Normandii nie będą mogli 
dać nam Cherbourga, my nie będziemy mogli dać im tego, czego potrzebują 
najbardziej — artylerii. Bóg wie, że mieliśmy dość kłopotu z naszymi połówkami 
i kanonierami. Ledwie dla nas ich wystarczy. Nigdy nie pokusimy się o to, żeby 
wyładować armaty i ludzi na otwartej plaży.
Na tym zakończyła się konferencja, ale lord Moira, wychodząc, powiedział, że 
chciałby jeszcze omówić swoje plany na wieczornym bankiecie. D'Auvergne 
zaprotestował przeciw tej nieostrożności, lecz powiedziano mu, że będą obecni 
tylko 
wyżsi oficerowie i że każe im się zachować tę informację przy sobie. Zdaje się, 
że 
zupełnie go to nie zadowoliło, ale nic już nie mówił. Zebranie zakończono, a 
major 
Moncrieff i Delancey wyszli razem. Ruszyli wzdłuż wybrzeża, rzekomo po to, by 
obejrzeć Rojalistę. Naprawdę jednak chcieli porozmawiać na osobności.
— W całej tej sprawie jest coś, czego nie rozumiem — powiedział Moncrieff. — 
Dlaczego do niebezpiecznej misji wybrano takiego Mortemarta? Przecież on jest 
wyraźnie przerażony. Dlaczego sprawy poufne ma się omawiać na bankiecie, 
ryzykując rozprzestrzenienie się plotek, zanim oficerowie wytrzeźwieją?
— Rzeczywiście, dlaczego? — zgodził się Delancey. — I dlaczego mamy mieć 
zaufanie do pana „A"? Ten facet wygląda dość podejrzanie, może być równie dobrze 
z nami jak i przeciw nam. Wszystkie posunięcia zależą od niego, a rzadko 
zdarzało 
mi się spotkać kogoś, kto by mi się od pierwszej chwili tak bardzo nie podobał.
— Ani trochę bym mu nie wierzył — stwierdził Moncrieff. — Mimo wszystko 
lubię d'Auvergne'a. Uważam, że to za dobry oficer, żeby go zatrudniać na lądzie.
— A jednak zrobiono chyba idealny wybór.
— To prawda. I cieszę się, że będziemy pracować razem, pan i ja. Powiedzie 
się nam w La Gravelle, gdyby nawet Mortemart zawiódł albo został zdradzony przez 
pana „A".
Delancey ochoczo się z tym zgodził, tym bardziej że z miejsca powziął 
do Moncrieffa sympatię. Instynktownie czuł, że mogą na sobie polegać.
— Powiedział pan przed chwilą, majorze — rzekł Delancey — że w całej tej 
operacji jest coś, czego pan nie rozumie. Chciałem właściwie powiedzieć to samo, 
niemal tymi samymi słowami. Proszę Boga, żeby już było po wszystkim.
— Ja też. Ale to dla nas szansa wyrobienia sobie opinii. Pan bez wątpienia jest 
w lepszej sytuacji, ale ja nie byłem jeszcze w walce.
— Sądzę, że nie będzie żadnej walki, jeśli wszystko pójdzie dobrze. Ale jeśli 
plan się nie powiedzie, prawdopodobnie obu nas złapią i stracą jako szpiegów.
— Chyba nie, skoro będziemy w mundurach...
— Niech pan nie będzie tego zbyt pewny, sir.
— Tak czy inaczej będzie to przygoda.
— Pomówmy teraz o tej próbie — powiedział Delancey. — Sądzę, że musimy ją 
przeprowadzić co najmniej trzy razy, raz za dnia i dwa razy po ciemku...
Delancey wyprowadził Rojalistę na morze z ostrożnością, która nie mogła nie 
zrobić wrażenia na znawcach, obserwujących go z falochronu. Odcumował 
z początkiem odpływu, minął molo pod samym kliwrem , w kilka minut później 
podniósł grot i opuścił prostokątny żagiel górny dopiero, gdy znalazł się na 
redzie. 
Kuter manewrował pięknie i Delancey wkrótce nabrał do siebie zaufania. Pod lekką 
bryzą minął powoli Herm i wziął kurs na Alderney, niewidoczną jeszcze z powodu 
mgły, która później rozproszyła się, pozwalając mu skierować się ku zachodniej 
stronie wyspy, ominąć Swinge i trzymać się w pobliżu Couque Lihou i Noire Roque. 
Przy zamierającym wietrze wprowadził kuter do Long Bay i rzucił tam kotwicę 
z umiarkowanym poczuciem sukcesu. Okazało się, że pamięta te wody dość dobrze; 
od razu rozpoznał Wiszącą Skałę. Czy udałoby mu się to w bezksiężycową noc? 
Może, ale nie był tego pewien.
Po odpowiednim uprzedzeniu garnizonu w Fort Essex i Raz Island Delancey 
rozpoczął ćwiczenia w pobliżu klasztoru. Podczas drugiej próby, która odbywała 
się 
w czasie dnia, założył, że nieprzyjaciel został ostrzeżony i przygotował 
zasadzkę. 
Ćwiczenie obejmowało więc odwrót pod ostrzałem. Ze względu na nieprzewidziane 
okoliczności barkas wyposażono w trzyfuntowe działo. Przeprowadzono specjalne 
ćwiczenie i próbę strzelania, podczas gdy łódź płynęła rufą do przodu. Później 
ćwiczenie powtórzono raz jeszcze, strzelając kartaczami z połową ładunku prochu, 
przy czym nieprzyjaciela markowało kilka pustych baryłek. Ćwiczenie powtórzono 
nocą, a wartownikom na lądzie kazano meldować o każdym hałasie, jaki usłyszą.
— Musimy wszystko robić w absolutnej ciszy — powtarzał Delancey. — 
Od tego może zależeć nasze życie.
Trudno było zadowolić Delanceya i Moncrieffa, lecz osiągnięto wreszcie stopień 
sprawności, z którego nawet oni byli zadowoleni. Delancey spostrzegł przy tym, 
że 
zaczyna mieć do siebie zaufanie jako do dowódcy. Przekonując ludzi o decydującym 
znaczeniu ich pracy, przestał zastanawiać się nad tym, co oni o nim myślą. 
Moncrieff 
w każdej sytuacji był jego podporą, szybko wszystko pojmował, był śmiały, 
zrównoważony, energiczny i nigdy nie wpadał w gniew. Delancey zdawał sobie 
sprawę, jak wiele miał szczęścia, że dostał takiego wojskowego kolegę. Miał 
także 
szczęście, że był samodzielnym dowódcą. Gdyby tu był starszy od niego oficer, 
w dodatku mający o nim złą opinię, Delancey mógłby się załamać, zanim jeszcze 
nastąpiłoby rzeczywiste lądowanie. A tak z każdym dniem nabierał zdecydowania. 
Ponieważ Moncrieff w niego wierzył, zaczął wierzyć sam w siebie. Zdobył też 
sobie 
autorytet u Burrowsa, pierwszego oficera, u bosmana Rankina i midszypmena 
Warrena. Po raz pierwszy w życiu czuł się naprawdę dowódcą.
Wieczorem 7 ukończono ostatnie przygotowania, sprawdzono broń i ładownie. 
Potem Delancey powiedział ludziom, co będą robić:
— Naszym zadaniem jest wysadzenie majora Moncrieffa w małym francuskim 
porcie La Gravelle. Port powinien być w rękach francuskich rojalistów, którzy są 
naszymi przyjaciółmi i oczekują nas. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, lnie 
będziemy 
strzelać. Ale nie możemy być tego całkiem 'pewni. Dlatego gdy nasze łodzie 
wpłyną 
do portu, działa będą gotowe do osłony odwrotu, a my będziemy uzbrojeni i gotowi 
do obrony. Ale nie wolno strzelać bez rozkazów. To, co mamy wykonać, powinniśmy 
wykonać w ciszy i przed świtem się wycofać.
Potem rozdano wszystkim podwójne porcje rumu, a po zapadnięciu ciemności 
wydano rozkaz podniesienia kotwicy. Skoro tylko ją podniesiono, Delancey 
zawołał:
— Stawiać grot!
Ludzie przypadli do lin, a żagiel uniósł się i wypełnił wiatrem.
— Stawiać kliwer! — brzmiał następny rozkaz, a po nim inny, do ludzi na rejach: 
— Opuścić! Wybrać szoty!
Z kolei rozpostarł się żagiel górny, kuter posłuchał steru wyszedł z zatoki; z 
obu 
jego stron fale rozbijały się skały. Alderney po kilku minutach znikła im z oczu 
znaleźli 
się w ciemności. Idąc prawie pełnym kursem przy lekkiej bryzie, Rojalista, 
holując 
barkas , łagodnie ślizgał się po wodzie. Noc była ciemna jak smoła i Delancey 
kazał 
sondować dno, skoro tylko przestali widzieć Alderney. Zbliżając się 
do nieprzyjacielskiego brzegu powinien być zdenerwowany, lecz trudność zadania 
sprawiła, że nie myślał o niczym poza niebezpieczeństwem nawigacji. Musiał 
przepłynąć około dwudziestu trzech mil. Obliczył, że zachodni wiatr i fala 
przypływu 
umożliwią mu przybicie do brzegu około drugiej nad ranem. Około północy bryza 
zdawała się zamierać, lecz później znów się ożywiła. Obserwator na dziobie 
zameldował teraz, że widzi ląd. Upłynęło jeszcze pół godziny, zanim Delancey 
mógł 
coś zobaczyć. Ciemny zarys istotnie wyglądał jak ląd, a woda — jak można było 
oczekiwać — stawała się coraz płytsza. To była La Gravelle — był tego pewien — 
a obniżenie się dna wskazywało na to, że znajdował się w portowym kanale.
— Falochron przed dziobem — spokojnie powiedział obserwator i Delancey 
wydał rozkaz rzucenia kotwicy. Pociągnęło to za sobą nieunikniony hałas; 
z pewnością na lądzie usłyszeli go wszyscy ci, którzy nie spali. Delancey 
rozkazał 
zatem człowiekowi z latarnią (dotychczas ukrytą), żeby dał sygnał, jak to było 
umówione. Nie odpowiedziano im żadnym sygnałem. Ale też nie podniesiono 
żadnego alarmu. Można było wystrzelić rakietę oświetlającą cel i oddać salwę 
z lekkiej broni. Jednakże Delancey nic spodziewał się ognia artyleryjskiego, 
ponieważ wieś nie leżała na torze pocisków. Gdy minęło pierwsze napięcie, 
rozkazał 
obsadzić barkas. Zrobiono to szybko i po cichu: sześciu marynarzy usiadło przy 
wiosłach, dwóch na przedzie przy trzyfuntówce. Było też czterech żołnierzy, 
dwóch 
z nich ulokowało się na przedzie. Na rufie znalazł się sam Delancey, major 
Moncrieff 
i dowódca łodzi — Warren. Z owiniętymi w dulkach wiosłami łódź cicho zbliżyła 
się 
do falochronu, popłynęła wzdłuż niego ku brzegowi i odnalazła schodki dokładnie 
tam, gdzie wskazywał je plan pana „A". W tej chwili z brzegu rozgległo się 
powitanie 
— nie wezwanie do zatrzymania się. Jakiś człowiek oświadczył, że jest 
przyjacielem 
i dodał: „Vive le Roi", żeby nie było nieporozumień. Delancey podał hasło: 
„Navarra", 
ale nie otrzymał poprawnej odpowiedzi. Trochę się tym zaniepokoił, wysiadł 
jednak 
na brzeg, a za nim major Moncrieff i dwaj żołnierze. Potem kazał Warrenowi odbić 
i czekać z łodzią o jakieś trzy sążnie od brzegu. Tymczasem Francuz powiedział 
Moncrieffowi, że go oczekiwano. Wymienił nazwisko lorda Moira i wyjaśnił, że 
jest 
przewodnikiem, który zaprowadzi ich tam, gdzie zebrali się przyjaciele. Nie 
zapalono 
świateł, lecz oddziałek dotarł bez wypadku do końca nabrzeża i ruszył ścieżką w 
głąb 
lądu. Mniej więcej sto jardów dalej ścieżka skręcała w lewo i wiodła w dół, 
do kamiennego mostu, przerzuconego widocznie nad strumieniem w niejakiej 
odległości od zatoki, do której strumień zapewne wpadał. Ścieżka prowadziła 
następnie stromo w górę i daleko w bok. Przewodnik podszedł do domu, stojącego 
samotnie na prawo od drogi. Zastukał do drzwi w sposób chyba poprzednio 
umówiony (stuk — stuk-stuk), a potem czekał, nieruchomy i milczący. W tym samym 
momencie Delancey usłyszał, że ktoś potknął się o kamień. Odgłos rozległ się nie 
od strony domku, lecz od mostu, przez który przeszli. Nie mieli odwrotu. W tym 
momencie Delancey zorientował się, że wraz ze swym oddziałkiem wpadł 
w zasadzkę. Ktoś cicho szedł za nimi, a teraz odcięto im drogę ucieczki. Lecz 
może 
obawy te były bezpodstawne? I on, i Moncrieff wyciągnęli pistolety i odwiedli 
kurki. 
Drzwi domku otwarły się i światło padło na ścieżkę. Człowiek, który ich tu 
przyprowadził, gestem zaprosił ich do wejścia. Delancey rozkazał żołnierzom, 
żeby 
zostali na zewnątrz, po czym wszedł. Wnętrze domku oświetlały świece. Było tam 
kilkunastu ludzi, uzbrojonych i ubranych w nieprzyjacielskie mundury. Jeden z 
nich, 
stojący pośrodku, widocznie dowódca, wymierzył do nich z pistoletu i rzekł:
— Anglicy, jesteście więźniami.
W tej samej chwili Moncrieff go zastrzelił. Delancey stojący w progu obrócił się 
i strzelił do stojącego w pobliżu przewodnika. Przewodnik upadł. Prawdopodobnie 
chciano ich wziąć do niewoli, gdyż nie od razu odpowiedziano na ogień. Kilka 
głosów 
wezwało ich do poddania się, lecz Moncrieff krzyknął:
— Sami się poddajcie!
Wystrzelił z drugiego pistoletu, a potem wyciągając szpadę, zawołał 
do Delanceya:
— Bierz nogi za pas!
W tym samym momencie Delancey dobył szpady, lecz Moncrieff padł, zanim 
zdążył przyjść mu z pomocą. Wówczas dwaj pozostawieni przed domkiem żołnierze 
strzelili w głąb pokoju, co Delanceyowi pozwoliło wycofać się pod osłoną dymu.
— Za mną! — krzyknął do żołnierzy i skoczył ku ścieżce. Minął ją, nie chcąc 
przedostawać się przez most, skręcił w lewo, w górę strumienia i biegł między 
drzewami, a dwaj żołnierze deptali mu po piętach. Słyszeli pościg, tupot nóg 
na ścieżce i wykrzykiwane rozkazy, lecz odgłosy te utonęły w huku wystrzałów 
z muszkietów — pewnie ludzie z domku wpadli w przygotowaną przez nich samych 
zasadzkę. Delancey przebył wpław strumień, ruszył w górę przez jakieś krzaki, 
skręcił w lewo, po czym skierował się ku nabrzeżu. Zamieszanie przy moście było 
tak 
wielkie, że zdążył dotrzeć do portu przed nieprzyjacielem. Odnalazł barkas. 
Na brzegu czekał Warren z połową załogi. Oddali salwę, która wstrzymała pościg 
tak 
długo, by zdołali wejść na pokład. Gdy łódź wycofała się rufą do przodu, z 
brzegu 
rozległa się strzelanina; jeden żołnierz został zabity, a trzech marynarzy 
rannych. 
Trzyfuntówka odpowiedziała kartaczami, które oczyściły nabrzeże. Łódź wyszła już 
spod ostrzału, lecz lugier z portu dał ze swych obrotowych dział ognia do 
Rojalisty, 
gdy okręt stawiał żagle. Ta salwa uszkodziła nieco takielunek i ciężko zraniła 
Burrowsa. Gdy zaczęło świtać, kuter okrążył Casquets i wszedł do Russel. Gdy 
rzucano kotwicę na redzie, zmarł Burrows i jeden z rannych marynarzy. Delancey 
płynąc gigiem na brzeg zauważył, że Dafne już wróciła i stoi przycumowana 
do falochronu. Zameldował się zaraz w kwaterze komandora d'Auvergne.
— Komandor będzie za chwilę — rzekł Bassett. — No i jak?
— Oczekiwał nas nieprzyjaciel. Major Moncrieff zginął, mnie udało się uciec. 
Mamy jeszcze trzech zabitych i dwóch rannych.
— Przestraszyłem się, kiedy zobaczyłem pański grot-żagiel podziurawiony 
kulami!
— Widzę, że Dafne wróciła...
— Powiodło się jej nie najlepiej. Pan „A" powiedział, że de Mortemarta 
aresztowano zaraz po wylądowaniu.
— On powie nieprzyjaciołom wszystko, co wie.
— Mają także jego rozkazy. Pan „A" powiada, że wojska francuskie z St. Malo 
maszerują na odsiecz Cherbourgowi. Lord Moira odwołał rozkazy lądowania.
— Więc nasza klęska jest zupełna.
— Tak zupełna, że Francuzi już oddają cios. Kierują na nas eskadrę fregat i sir 
James Saumarez właściwie przestał się liczyć.
W tej chwili szybko wszedł d'Auvergne. Rozmówcy stanęli na baczność.
— Cieszę się, że wrócił pan cało, Mr Delancey. Jak się powiodło?
— Wpadliśmy w pułapkę, Wasza Wysokość. Domek, w którym mieliśmy 
spotkać przyjaciół, był opanowany przez wrogów. Major Moncrieff nie chciał się 
poddać i poległ. Przedtem zabił dwóch nieprzyjaciół — jednego zastrzelił, 
drugiego 
przeszył szpadą. Poza tym mieliśmy trzech zabitych i dwóch rannych, Szczęście, 
że 
udało nam się uratować kuter.
— A rozkazy?
— Wpadły w ręce nieprzyjaciela.
— Myśli pan, że czekano na was?
— Tak, sir.
— Skąd mogli się dowiedzieć? Nie rozumiem tego, trudno mi w to uwierzyć. Ale 
na razie nie mówmy o tym Jest pan zmęczony.
— Od czterdziestu ośmiu godzin jestem na nogach, sir.
— Więc proszę trochę odpocząć. Niech pan się znowu zamelduje w południe. 
Będzie tu wtedy lord Moira i na pewno zechce posłuchać, co pan ma 
do powiedzenia.
Gdy Delancey wyszedł, d'Auvergne spytał Bassetta:
— Kto nas zdradził?
— Może ktoś w Londynie, sir.
— Ależ szczegółów planu nie znano nawet w Londynie.
— Więc może w La Gravelle. Ktoś się przestraszył i zdradził innych.
— A czy mogło się to zdarzyć w obu miejscach równocześnie?
— Muszę przyznać, sir, że to nieprawdopodobne. Pozostaje tylko jedna 
alternatywa. Zdradzono nas tutaj. Tutaj, gdzie plany znane były tylko lordowi 
Moira, 
gubernatorowi, panu i mnie, Moncrieffowi i Delanceyowi, panu „A" i wicehrabiemu 
de 
Mortemar. Jeden z tych ośmiu ludzi musi być zdrajcą.
— Czy pan sądzi, że to możliwe, żeby pan „A" był podwójnym agentem?
— Jeśli nim jest, to klęska. On tkwi w samym centrum naszego wywiadu. Wie 
wszystko, wie więcej niż ja.
— Nie wiem, kto spośród pozostałych siedmiu mógłby być zdrajcą. Choć 
przyznaję, że na bankiecie rozmawiało się nieostrożnie.
— Tak, ale nie omawiano żadnych szczegółów.
— A więc to musi być pan „A".
— Obawiam się, że ma pan słuszność. Zagraliśmy i przegraliśmy, a stawka 
była wysoka. Trzeba się tylko dowiedzieć, w jaki sposób sfałszowano kości.
W południe zebrano się w gronie mniejszym niż Delancey się spodziewał. Był 
tylko lord Moira, d'Auvergne i on sam. Nikt więcej. Lord był bardzo spokojny i 
okazał 
niewielkie zainteresowanie złożonym meldunkiem.
— A więc Francuzi mają oba rozkazy? — spytał w końcu.
— Obawiam się, że tak, milordzie — odparł d'Auvergne.
— A ich armia znajduje się w forsownym marszu z St. Malo do Cherbourga?
— Mam w tej sprawie wiarygodny raport.
— A teraz słyszę, że sir James Saumarez stoczył walkę z ich fregatami i dzięki 
znajomości tych wód udało mu się zwyciężyć Francuzów podstępem. Ostatnio 
widziano ich wracających do St. Malo z bardzo rzadkimi minami.
— Zdaje się, że tak, milordzie.
— Straciliśmy Alana Moncrieffa, młodego, dzielnego oficera. Napiszę do jego 
ojca. Szkoda, że nie mógł go pan uratować, Mr Delancey. Nie wątpię, że robił pan 
wszystko, co było w pańskiej mocy.
— Byłem u jego boku, milordzie, i chciałem zapobiec temu, żeby rozkazy 
wpadły w ręce nieprzyjaciela. Ale odpowiadałem też za bezpieczeństwo Rojalisty. 
Robiłem to, co wydawało mi się najsłuszniejsze, milordzie, i żałuję tylko, że 
moja 
misja się nie powiodła.
— Pańska misja się powiodła, Delancey.
Przez chwilę trwało milczenie. Przerwał je d'Auvergne.
— Wasza Lordowska Mość nie chce chyba powiedzieć, że zwyciężyliśmy?
— Posłuchajcie, panowie. To, co powiem, przeznaczone jest tylko dla waszych 
uszu. Nikt o tym nie wie, nawet gubernator. A więc po pierwsze, muszę was obu 
bardzo pokornie prosić o wybaczenie. Moim obowiązkiem było oszukiwać was 
od początku. Nigdy nie istniał żaden poważny plan lądowania pod Cherbourgiem. 
W Portsmouth rozeszła się pogłoska, że moje wojska mają wyruszyć do Flandrii. To 
rzeczywiście jest prawdą. Tam właśnie wyruszą.
— Więc dlaczego, milordzie — zapytał d'Auvergne — dlaczego, na Boga, 
w ogóle przyjechał pan tutaj?
— Żeby powstrzymać Francuzów od zajęcia Jersey. Ta groźba była dość 
realna. W odpowiedzi na to zainscenizowaliśmy akcję przeciwko Cherbourgowi. Szło 
nam o to, żeby nieprzyjaciel pomaszerował na pomoc portowi, którego ani nam się 
śniło atakować.
— Teraz rozumiem wszystko... — jęknął d'Auvergne.
— Chciałbym, panie Delancey, żeby i pan to zrozumiał. Myśli pan teraz, że 
ryzykował pan życie na próżno, że można było zmylić nieprzyjaciela w jakiś inny 
sposób. Ale chcę, żeby pan pojął teraz jedną z podstawowych zasad wojny. Brzmi 
ona: wierzymy tylko tym informacjom, które zdobywamy z trudem, własnym 
wysiłkiem. Przekonują nas tylko zdobyte dokumenty. A także wiadomości, wydobyte 
od jeńca pod groźbą egzekucji. Dałem Moncrieffowi rozkaz, adresowany 
do prawdziwego dowódcy rojalistów, lecz byłem niemal pewien, że wpadnie on 
w ręce wroga. De Mortemarta zapoznałem ustnie z planami inwazji, które on 
z pewnością wyjawi na przesłuchaniu. Rzeczą bardzo ważną było to, że Moncrieff 
i Mortemart wierzyli w inwazję, podobnie jak pan, komandora d'Auvergne, musiał 
sam w nią wierzyć. Dawało to pewność, że wszyscy agenci nieprzyjacielscy 
w Guernsey będą też o tym przeświadczeni.
— Ale w jaki sposób nieprzyjaciele zostali uprzedzeni o naszych dwóch 
misjach? Kto ich ostrzegł, milordzie?
— Nie domyśla się pan, komandorze d'Auvergne?
— Przypuszczam, że pan „A".
— Właśnie. Jean Prigent z St. Helier od początku pracował jako agent na rzecz 
obu stron.
— Mam nadzieję, że go zobaczę na szubienicy!
— Powoli, kapitanie! Nie powiesimy Prigenta. My go jeszcze wykorzystamy. 
A kiedy już przestanie być użyteczny, wydamy go Francuzom, którzy go postawią 
przed plutonem egzekucyjnym. Ale trzeba być cierpliwym. I to jeszcze przez kilka 
lat.
Gdy lord Moira wyszedł, d'Auvergne usiadł przy stole ogromnie przygnębiony.
— Oto koniec naszych prób inwazji na Francję! — powiedział gorzko. — 
Zrezygnowano z planu. Co więcej, plan taki nigdy nie istniał. Wszystko było 
udaniem, 
gestem, drobnym zdarzeniem wojny, incydentem zbyt błahym, żeby zasłużyć sobie 
bodaj na wzmiankę w książce historycznej. Wykorzystano nas, pana i mnie, a potem 
odtrącono.
— Czy nie na tym polega wojna, sir?
D'Auvergne nie odpowiedział, lecz wstał i skierował wzrok na wiszącą 
na ścianie mapę, której używał przy objaśnianiu kampanii. Patrzył na nią przez 
chwilę, jak gdyby rzeczywiście zaznaczony był na niej zamek Navarry. Delancey 
poszedł za jego wzrokiem i spytał:
— Czy mam zdjąć tę mapę, sir?
— Tak — powiedział d'Auvergne. — Proszę ją zdjąć. Proszę ją podrzeć! Spalić! 
Nie będziemy jej już potrzebowali. Straciliśmy naszą szansę!
Rozdział trzeci
Wybór broni
Po wylądowaniu w La Gravelle Delancey przez kilka dni pilnie pracował; trzeba 
było naprawić Rojalistę, urządzić pogrzeby, napisać do rodzin poległych, 
zatroszczyć 
się o rannych i zwrócić do magazynów wypożyczony ekwipunek. I właśnie meldując 
Bassettowi o tym wszystkim dowiedział się po raz pierwszy o jeszcze jednej 
konsekwencji swojej misji, której nigdy by się nie spodziewał.
— Czuję się w obowiązku ostrzec pana — mówił Bassett — że w wojsku wiele 
się mówi o śmierci Moncrieffa. Niektórzy oficerowie twierdzą, że powinno się 
było go 
uratować, że marynarka pozostawiła go własnemu losowi, że poświęcono jego życie.
— Muszę przyznać, że je poświęcono. Ale ratunek był niemożliwy. Widziałem, 
jak go zabito.
— Wiem, że to prawda, i wyjaśniałem to oficerowi 42 pułku, który mi opowiadał 
o nastrojach, jakie zapanowały w kasynie.
— Przecież Moncrieff służył w 7 pułku piechoty.
— Tak, ale przydzielono go do sztabu lorda Moira. Jako odkomenderowany 
z własnego pułku, jadał w kasynie 42 i zdobył sobie wielką popularność wśród 
kolegów-oficerów tej jednostki.
— Nie dziwi mnie to. Przypuszczam, że wszyscy musieli go lubić.
— Chyba tak. I właśnie dlatego padają pod pańskim adresem przykre słowa.
— Czy komandor d'Auvergne wie o tym?
— Tak, i mówił o tym z majorem Simmonsem, obecnym dowódcą 42 pułku. Ich 
pułkownika nie ma teraz na wyspie, a Simmons jest trochę za młody, żeby 
pozostawić go samemu sobie. Jego Wysokość ma wątpliwości, czy Simmons ma 
wystarczający autorytet wśród swoich kapitanów, z których wielu jest starszych 
od niego i brało już udział w bitwach.
— Rozumiem — powiedział Delancey powoli. — To dziwne, lecz Moncrieff, 
gdyby żył, byłby prawdopodobnie moim najlepszym przyjacielem. Nie mogło nam się 
lepiej współpracować... A teraz się mówi, że go opuściłem.
— Wiem, że to absurdalne oskarżenie.
— Mogłem wysadzić na ląd więcej ludzi i wyrządzić szkodę nieprzyjacielowi, ale 
wtedy prawdopodobnie utraciłbym Rojalistę. A rozkaz — jak pan wie — miałem 
wyraźny: wycofać się przed świtem.
— Wszystko to święta prawda. Myślę, że rozpowszechnianie tych plotek jest 
haniebne.
— Dziękuję za ostrzeżenie. Wierzę, że spotkamy się znów dzisiaj wieczorem...
— Pod „Złotym Lwem"? Tak, będę tam. Zdaje się, że gościem księcia na tej 
kolacji będzie też kapitan Bastable. Kormoran wrócił z Jersey i jutro po 
południu 
odpływa do Portsmouth.
Podczas kolacji książę de Bouillon wciąż jeszcze był przygnębiony utratą 
wszystkich swoich nadziei. Nie wspominając o swojej tajnej działalności, mówił 
ogólnie o sytuacji we Francji.
— Zaczynam mieć wątpliwości, żeby kiedykolwiek przywrócono monarchię. 
Nasza klasa społeczna została wydarta z korzeniami. Czy będzie mogła 
kiedykolwiek 
wrócić i znów zapuścić korzenie? A jakich nonsensów będą się uczyć przyszłe 
pokolenia! Będzie się im mówić, że biedni wieśniacy powstali przeciwko 
tyrańskiemu 
reżimowi. Któż będzie pamiętał o tysiącach biedaków, którzy walczyli i polegli 
za ten 
reżim? W walce brały udział armie rojalistyczne w liczbie około stu tysięcy 
żołnierzy, 
Republikanie ponosili klęskę po klęsce. W przyszłości nikt nie będzie o tym 
pamiętał. 
Chciałbym móc wierzyć, że zwyciężą. Chciałbym, żeby w mojej mocy było im pomóc.
Później rozmawiano na temat charakterystycznych obyczajów Guernsey, 
na temat umiejętności, z jaką ludzie tutejsi godzili przemytnictwo z religią. 
D'Auvergne, jako pochodzący z Jersey, interesował się antypatią, istniejącą 
między 
obiema wyspami, ale nie potrafił jej wyjaśnić.
Podczas tej rozmowy Delancey był na pół świadom tego, że w odległym kącie 
sali odbywa się dość hałaśliwe zebranie. Ponieważ mignęła mu barwa szkarłatna, 
zorientował się, że przeważają w nim oficerowie z wojska, a z hałasu 
wywnioskował, 
że są raczej niższej rangi. Spojrzawszy w tamtą stronę, i niemal spodziewając 
się 
czegoś takiego, spostrzegł, że od stołu podnosi się młody chorąży i niepewnym 
krokiem idzie w jego stronę. Był to jasnowłosy młodzieniec, najwyżej 
dziewiętnastoletni, o zarumienionych policzkach i czole zroszonym potem. Stanął, 
chwiejąc się, przy grupie marynarzy i wykonał coś w rodzaju ukłonu, na który 
d'Auvergne odpowiedział raczej chłodno.
— Chorąży Watkins, panowie — powiedział — do usług... — Urwał niepewnie, 
otarł czoło i dodał: — Z 42 pułku piechoty.
Przez chwilę panowała zupełna cisza — towarzystwo w kącie uspokoiło się 
teraz, nasłuchując — i wydało się, że to było wszystko, co miał do powiedzenia. 
Potem jakby przypomniał sobie ciąg dalszy i zaczął:
— Czy mam... mam... mam zaszczyt mó... mówić z porucznikiem... hm... 
Delanceyem?
— Ma pan — powiedział krótko Delancey, wstając.
— A więc, sir, mam je... jeszcze za... zaszczyt powiedzieć pa... panu, sir, że 
jest 
pan tchórzem!
Delancey, który się tego spodziewał, odparł głośno, tak aby usłyszeli go 
pozostali oficerowie:
— A pan, panie Watkins, jest pijanym szczeniakiem, mniej przynoszącym 
pożytku swemu pułkowi niż najgorszy rekrut. Hańbi pan mundur i martwi rodziców. 
Wracaj do niani, chłopcze, i naucz się wycierać sobie nos!
— Potrafię obchodzić się z pistoletem tak samo jak pan!
— Wątpię, czy potrafi pan obchodzić się z nocnikiem.
— To obelga! — wrzasnął chorąży.
— Może — odparł Delancey. — Ale proszę zwracać się do mnie „sir".
— Żądam satysfakcji, sir!
— Doskonale. Proszę wybrać sobie sekundantów i poprosić ich, żeby załatwili 
wszystko z obecnyjn tutaj panem Bassettem. Mam nadzieję, że zgodzi się pan, sir, 
występować w moim imieniu?
Bassett skinął głową. Delancey usiadł z powrotem i zwracając się 
do d'Auvergne'a podjął rozmowę w miejscu, w którym ją przerwano.
— Zawsze sądziłem, Wasza Wysokość, że Guernsey ze swoim portem jest 
w lepszej sytuacji niż Jersey.
— To prawda, panie Delancey. Ale nadchodzą czasy, kiedy St. Peter Port 
będzie za mały.
Podczas tej dyskusji Bassett przeprosił na chwilę towarzystwo. Wiedząc, o co 
chodzi, Delancey powiedział spokojnie:
— On mnie wyzwał. Wybieram: szpady. Bassett kiwnął głową i podszedł 
do tamtej grupy.
— ... ale St. Peter Port ma dobrą redę, osłoniętą przez Herm od wschodniego 
wiatru i przez samą Guernsey od zachodniego...
— Jestem całkowicie pańskiego zdania, Wasza Wysokość. Port St. Helier 
znajduje się po nieodpowiedniej stronie wyspy.
Bassett wrócił i rzekł Delanceyowi na stronie:
— Jutro o świcie na łące przy koszarach.
Znów zaczęto rozmawiać, lecz Delancey już nie pił. Obserwując jego 
zachowanie, wszyscy obecni mogliby przypuszczać, że jest człowiekiem bardzo 
odważnym i doświadczonym szermierzem. W gruncie rzeczy nie był ani jednym, ani 
drugim, nigdy dotąd nie miał sprawy honorowej i był tylko przeciętnie odważny. 
Serce 
zabiło mu nierówno, gdy okazało się, że został wyzwany i po prostu bał się 
spotkania, którego teraz nie można było uniknąć. Gdyby Watkins był cywilem, 
mógłby po wytrzeźwieniu zmienić zdanie i zdobyć się na jakieś przeprosiny. Ale 
oficer musiałby w takim wypadku zrezygnować ze służby. W pułku liniowym (jak też 
w marynarce) nie było żadnej przyszłości dla kogoś, kto odmówił stawienia się 
na wyzwanie. Jednakże Delancey, choć był zdenerwowany, okazał przytomność 
umysłu. Zwrócił uwagę, że Watkins mówił o pistoletach, i to naprowadziło go na 
myśl, 
żeby uznać Watkinsa za wyzywającego i zapewnić sobie wybór broni. Natychmiast 
więc wybrał szpady, domyślając się, że szermiercze zdolności jego przeciwnika są 
minimalne. Sam nie był biegłym szermierzem, brał jednak w młodości lekcje 
i pamiętał przynajmniej, jak należy stanąć w pozycji, jak zrobić wypad i fintę, 
zadać 
i odparować pchnięcie. Gdyby chodziło o cywila, sekundanci Watkinsa mogliby się 
sprzeciwić i oświadczyć, że ich zleceniodawca nie może dać satysfakcji tą 
bronią. Ale 
nie mogli sprzeciwić się temu w imieniu oficera. Jeśli oficer nie potrafi użyć 
szpady, 
nie powinien jej nosić. Jeśli Watkins nigdy nie brał lekcji szermierki — co 
wydawało 
się dość prawdopodobne — otrzyma taką lekcję teraz.
Drugim sekundantem Delanceya miał być porucznik Saunders z Kormorana, 
którego spotkali po kolacji w pobliżu kościoła. Saunders i Bassett poszli 
załatwić 
różne sprawy — znaleźć felczera i zmierzyć szpady — podczas gdy d'Auvergne 
i Bastable ruszyli z Delanceyem do portu.
— Nie będę ukrywał, że mi się to wszystko nie podoba — powiedział 
d'Auvergne. — Ten nieszczęsny chłopak został pchnięty do tego szalonego kroku 
przez innych oficerów. Zastanawiam się, czy nie dałoby się skłonić go do 
przeprosin.
— Mam nadzieję, że Wasza Wysokość nie ma mi za złe tego, co zrobiłem?
— Nie mógł pan zrobić nic innego. Ale martwi mnie to jutrzejsze spotkanie 
i jego prawdopodobne konsekwencje. Gdyby dowódca 42 pułku był na miejscu, 
posłałby Watkinsa na miesiąc na pikietę i sprawa byłaby załatwiona.
— Ja go nie zabiję, sir, a wątpię, żeby on potrafił mnie zranić.
— Przyjmując, że skończy się to tak, jak pan się spodziewa, wynik w każdym 
wypadku będzie niepomyślny. Ukaranie tego chłopaka nie przyniesie panu żadnego 
zaszczytu, a oficerowie 42 pułku w dalszym ciągu będą opowiadali uwłaczające 
panu 
historie. Gdyby pan został ranny, byłoby jeszcze gorzej — okaże się pan 
przeciwnikiem niegodnym zwykłego uczniaka. Spotkanie z oficerem w pańskim wieku 
mogłoby przynajmniej położyć kres tej sprawie.
— Bardzo słusznie, sir.
— Postaram się zapobiec temu spotkaniu, jeśli mi się uda. O, proszę pana, 
kapitanie Bastable, żeby pan był tam obecny i jako starszy rangą oficer wezwał 
obu 
przeciwników, by użyli swoich szpad przeciw Francuzom. Czy jeśli Watkins odwoła, 
co powiedział, zgodzi się pan, panie Delancey, zrobić to samo?
— Oczywiście, sir.
— Więc dobrze. A zatem użyje pan swego wpływu, kapitanie? Będę panu za to 
bardzo wdzięczny.
— Zrobię, co będę mógł, sir — powiedział Bastable. — Ale nie jestem pewien 
rezultatu. Gdyby młody Watkins walczył już w kilku kampaniach, miałbym więcej 
nadziei. Wtedy wszyscy by się zgodzili, że nie musi dawać dowodu odwagi. Ale 
podejrzewam, że dopiero co się zaciągnął i jeszcze nie wąchał prochu. On sam 
chce 
się sprawdzić, a przyjęcie przeprosin takiej okazji nie da.
— Mimo to niech pan się postara — nastawał d'Auvergne i Bastable raz jeszcze 
przyrzekł.
— Dobranoc i powodzenia! — powiedział d'Auvergne, kiedy się żegnali, 
i Delancey, podziękowawszy mu, wszedł na pokład Rojalisty. Źle spędził noc i nie 
spał, gdy służący przyszedł go zbudzić o czwartej.
Koszary piechoty, w których kwaterował 42 pułk, znajdowały się na północnym 
cyplu St. Peter Port. W piękny, letni poranek nietrudno było dojść ścieżką na 
łąkę 
przed budynkami. Spotkali się pośród drzew, u końca alei wiodącej ku morzu. Gdy 
stawiły się już obydwie grupy, kapitan Bastable odwołał czterech sekundantów, 
podczas gdy przeciwnicy stali na uboczu i nie mogli słyszeć tego, co mówią 
tamci.
— Jako starszy oficer chciałbym, panowie, nakłonić was do załatwienia tej 
sprawy bez odwoływania się do broni. Powtarzano tutaj historyjkę o tym, jakoby 
porucznik Delancey opuścił majora Moncrieffa i pozwolił, żeby go zabito, jakoby 
uciekł, ratując własne życie, a poświęcając życie towarzysza. Chciałbym, żeby 
wszyscy panowie wiedzieli, że jest to historia całkowicie nieprawdziwa. 
Porucznik 
Delancey był posłuszny rozkazom, jakie otrzymał od komandora d'Auvergne'a. 
Komandor upoważnił mnie do zapewnienia was, że pan Delancey dowodził kutrem, 
że nie było żadnego innego kompetentnego nawigatora i że bez niego kuter byłby 
najprawdopodobniej stracony. Muszę także wyjaśnić, że pan Delancey uciekł przed 
Francuzami dopiero wówczas, gdy majora Moncrieffa zabito w walce. Jeśli pan 
Watkins uwierzył historyjce o tchórzostwie porucznika Delanceya, to bardzo 
pobłądził. Daję wam na to moje słowo. Przechodzę teraz do wydarzeń wczorajszego 
wieczora. Uwierzywszy tej historyjce i wypiwszy, powiedziałbym, więcej niż 
powinien, 
pan Watkins publicznie oskarżył porucznika Delanceya o tchórzostwo. Doszło 
do gniewnej wymiany zdań i w rezultacie do spotkania, które nas tu przywiodło. 
Chcę 
powiedzieć, co następuje: jeśli pan Watkins, wiedząc o tym, że został 
wprowadzony 
w błąd, i o tym, że działał w chwili, gdy daleki był od trzeźwości, wycofa swoje 
oskarżenie, mogę was zapewnić, że wyjaśnienie to zostanie przyjęte. Czy muszę 
dodawać, że nikt z nas nie będzie o nim źle myślał? Opuści to pole z 
nienaruszoną 
reputacją i wszyscy uznamy, że postąpił jak oficer i dżentelmen.
Sekundantami Watkinsa byli: kapitan Henderson i porucznik John Huntley. 
Henderson, starszy już człowiek, odpowiedział:
— Przyjmujemy do wiadomości to wszystko, co pan powiedział, kapitanie 
Bastable, ale to nie ma znaczenia", jeśli chodzi o oficera, którego tu 
reprezentujemy. 
Gdyby przeprosił teraz przeciwnika, musiałby zrezygnować z wojska i zostałby 
na zawsze napiętnowany jako tchórz. Nie, sir, nie możemy mu radzić, żeby się 
wycofał. Czy zgadza się pan ze mną, panie Huntley?
— Na Boga, tak, sir! Pan Watkins musi podtrzymać swoje słowa albo wystąpić 
z armii.
— Proszę panów, byście pamiętali, że jest on w wieku, w którym łatwo się 
pomylić, a jeszcze łatwiej powiedzieć więcej, niżby się chciało. Myślałbym o tym 
inaczej, gdyby porucznik Delancey został wyzwany przez swego rówieśnika, przez 
oficera, który był już w bitwie.
— Jego następnym przeciwnikiem — odparł Huntley — będzie właśnie 
człowiek, o jakim pan mówi: kapitan Hilliard.
— Następnym przeciwnikiem? Co pan chce przez to powiedzieć, sir?
— Pan Huntley się wygadał — rzekł Henderson, marszcząc brwi. — Cóż, stało 
się. Całe nasze kasyno, dwudziestu trzech oficerów, postanowiło pomścić śmierć 
biednego Moncrieffa. Wszyscy będą kolejno walczyć z Delanceyem i ciągnęliśmy 
losy, kto z nas i kiedy będzie go wyzywał. Watkins jest pierwszy, a Milliard 
drugi. Ja 
będę trzeci.
— Ależ to morderstwo! Któż może przeżyć dwadzieścia trzy pojedynki!
— Nie wchodzę w to. Delancey nie przeżyje drugiego. Hilliard jest naszym 
instruktorem szermierki i wspaniale strzela z pistoletu. Jestem pewien, że 
zabije 
przeciwnika każdą bronią.
— Rozumie pan więc — mówił Huntley — dlaczego Watkins nie może się 
wycofać. Nie wyzwał Delanceya dlatego, że był pijany, tylko dlatego, że 
ciągnięto 
losy i on przegrał, chciałem powiedzieć: wygrał.
— Więc dobrze, panowie. O następnych spotkaniach zamelduję swemu 
przełożonemu. Czy mam przyjąć do wiadomości, że sekundanci są zgodni co 
do tego, że nie będzie przeprosin z żadnej strony?
— Żadnych przeprosin, sir — rzekł Henderson.
— Żadnych przeprosin, sir — powtórzył Bassett jak echo.
— Dobrze. Możecie zaczynać.
Gdy niebo pojaśniało, z szarego robiąc się różowe, sekundanci wybrali płaskie 
miejsce, powtórnie zbadali szpady i ustalili, że przeciwnicy zajmą miejsca po 
stronie 
północnej i południowej. Kapitan Bastable, felczer i jego ordynans stanęli w 
tyle, pod 
drzewem. Potem Delancey i Watkins zdjęli kurtki i oddali je sekundantom, wzięli 
podane im szpady i przeszli na wyznaczone pozycje, oddalone od siebie o jakieś 
pięć jardów.
Delancey zadrżał lekko, lecz miał nadzieję, że nikt tego nie zauważył. Potem 
spojrzał na przeciwnika. Watkins był blady, drżący i niemal absurdalnie zbolały. 
Może 
bolała go głowa po wczorajszym wieczorze? A może zaczął dzień, szukając otuchy 
w butelce? Gdy jego własne drżenie minęło, Delanceyowi zrobiło się żal 
nieszczęsnego chłopaka, z którym miał się potykać. Watkins miał pecha, bo 
spotkanie musiało się odbyć. Między sekundantami i kapitanem Bastable'em toczyła 
się jakaś dyskusja — wygadało na to, że nastąpią przeprosiny i cała sprawa 
zakończy się gładko. Ale wszyscy sekundanci widocznie byli zgodni co do tego, że 
to 
niemożliwe. Honoru należy bronić! Ale jak? Zabijając czy raniąc tego 
nieszczęśliwego i głupiego uczniaka? Przede wszystkim dlaczego ten dureń wywołał 
kłótnię? Czemu nie zaczął się awanturować z kim innym?
Wreszcie ukończono wstępne czynności. Dwaj sekundanci odeszli na bok, 
a dwaj starsi zajęli miejsca między przeciwnikami.
— Naprzód! — powiedział kapitan Henderson i pojedynkowicze zaczęli iść ku 
sobie, dopóki Bassett nie ujął końców obu szpad i nie połączył ich z sobą.
— Stanąć w pozycji! — powiedział Henderson i dwa ostrza znów się rozdzieliły.
— Nacierać! — powiedział Henderson i rozpoczęła się walka.
Ostrza dźwięczały ostrożnie. Delancey wypróbowywał przeciwnika. Od razu 
było widać, że chłopak nie jest szermierzem. Nauczono go, jak stanąć w pozycji, 
i powiedziano, jak wykonać pchnięcie. Na tym jednak kończyła się jego wiedza, a 
to 
nie mogło go uratować. Niebezpieczeństwo polegało na tym, że rozpacz pchała go 
do szaleńczego ataku... Delancey odbił ostrze i zrobił fintę, obserwując 
niezdarne 
odparowanie, odsłaniające przeciwnika z drugiej strony. Próbował przypomnieć 
sobie 
cięcie, wytrącające broń, ostre odparowanie słabego ciosu silniejszym. Ale 
zachował 
to na później. Co chłopak tymczasem spróbuje zrobić? Czy w ogóle ma jakiś plan? 
Wyglądało na to, że nie, gdyż bezcelowa gra toczyła się dalej ślamazarnie. 
Delancey 
patrzył na twarz przeciwnika i próbował zgadnąć, co zapowiada jej udręczony 
wyraz. 
Tak, ta mina zdawała się mówić o jakimś desperackim postanowieniu. Miał zamiar 
wykonać pchnięcie! W kilka sekund później wykonał niezdarną fintę, potem chwila 
wahania i konwulsyjny atak, który przeszedł daleko od celu i pozbawił chłopaka 
równowagi. Delancey przysunął lewą nogę do prawej, wyprostował rękę, trzymającą 
szpadę, i skierował ją ku prawemu ramieniu przeciwnika. To elementarne pchnięcie 
jest ruchem defensywnym, lecz nieostrożny antagonista może się nadziać na 
ostrze. 
Stojąc sztywno na baczność, Delancey wyczuł lekki zgrzyt na prawym ramieniu 
Watkinsa. Ostrze zagłębiło się na jakieś dwa cale w ciało tuż pod obojczykiem. 
Twarz 
Watkinsa zmieniła się, jej gniewny grymas przeszedł w dziecięce zdumienie. Na 
jego 
koszuli rozszerzała się czerwona plama, spojrzał na nią. W sekundę później 
opuścił 
szpadę, osłabł i runął jak skrwawiona kłoda. Podbiegł felczer, ukląkł i wyjął 
tampony 
i bandaże. Podeszli sekundanci. Bassett wziął szpadę Delanceya. Walka była 
skończona, trwała mniej więcej półtorej minuty.
— Nie chciałem zranić tego chłopca — powiedział Delancey do felczera, tak 
jakby wszystko zdarzyło się przypadkiem.
— Nic mu nie będzie — spokojnie odparł felczer. — Wybrał pan odpowiednie 
miejsce do zadania rany.
— Czysta robota — powiedział Saunders.
— Szybko się skończyło — rzekł Bassett.
Na boku Henderson spokojnie mówił do Huntleya:
— Watkins ledwie umiał trzymać szpadę, a co dopiero jej używać. Założyłbym 
się, że nigdy w życiu nie brał żadnej lekcji.
— I przegrałby pan, sir. Hilliard dał mu lekcję dziś rano. Przyznaję, że to była 
pierwsza.
— Ma szczęście, że żyje. Z pistoletem mógłby mieć jakąś szansę.
— Tak, zaczął się wprawiać, skoro tylko wyciągnął asa z talii. Hilliard zabrał 
go 
do L'Ancresse i potem mówił, że pięknie sobie dawał radę.
— Słyszałem o tym. Ale niełatwo stać spokojnie, gdy na czternaście kroków 
przed sobą widzi się wylot lufy przeciwnika.
— Słusznie, sir.
W tej chwili podszedł kapitan Bastable i powiedział:
— Mam słówko do pana, kapitanie Henderson. Nie może być mowy o żadnych 
dalszych konsekwencjach... To rozkaz. Zamelduję Jego Wysokości... — Bastable 
odszedł z Hendersonem i Huntleyem od leżącego Watkinsa i Delancey nie słyszał 
reszty rozmowy. Zorientował się, że nie chciano, żeby coś dotarło do jego uszu.
— Idziemy na śniadanie? — spytał Bassett, pewnie nie po raz pierwszy.
— Chciałbym najpierw zamienić kilka słów z Watkinsem.
— Nie może pan — rzekł Saunders trochę niecierpliwie. — Jest jeszcze 
nieprzytomny. Myślę, że pójdziemy.
Ordynans felczera, posłany do koszar, wrócił z czterema żołnierzami i z kocem.
— Dobrze — powiedział Delancey. — Chodźmy.
Rozdział czwarty
Na lądzie
Nieco później tego poranka Delancey złożył raport komandorowi d'Auvergne. 
Pojedynek się odbył i przeciwnik został ranny. Nie było to niespodzianką dla 
d'Auvergne'a, któremu już o tym doniesiono, lecz słuchał cierpliwie.
— Panu Watkinsowi nie grozi niebezpieczeństwo — zakończył Delancey. — 
Odniósł lekką ranę, z której wyliże się w ciągu dwóch, trzech tygodni.
— Wszystko składa się niezwykle pechowo — powiedział d'Auvergne. — Ale 
pan w żadnym wypadku nie ponosi za to winy. Powiedziałbym raczej, że zachował 
się pan znakomicie; także dlatego, że oszczędził pan wojowniczego Watkinsa. 
Wątpię, żeby mógł pan lepiej postąpić w tej nieszczęsnej sprawie. Lecz pozostaje 
faktem, że oficerowie 42 pułku są wciąż w niebezpiecznym nastroju. Nie zadowoli 
ich 
także wynik dzisiejszego spotkania. Muszę zrobić wszystko, co w mojej mocy, żeby 
naprawić stosunki między wojskiem i marynarką...
Nastąpiła przerwa, po czym d'Auvergne wstał. Przez chwilę chodził po pokoju, 
a następnie ciągnął dalej:
— Przyjmując tę ostatnią misję, wiedział pan, Delancey, że Rojalistą dowodzi 
inny oficer. Jest to człowiek starszy i doświadczony w służbie, ale moim zdaniem 
nie 
nadawał się do lądowania w ciemnościach na francuskim wybrzeżu. Posłałem go 
ze specjalnym rozkazem na Jersey i dałem panu czasowe dowództwo. Spisał się pan 
znakomicie i lord Moira zapewnił nas, że pańska misja była udana. Francuzi 
dokładają wszelkich wysiłków, żeby umocnić obronę Cherbourga. Jersey jest teraz 
bezpieczne i minie całe lato, zanim będą mogli na nowo zagrozić naszemu 
terytorium. Miałem nadzieję, że będę mógł wynagrodzić pana za dobrą służbę, 
oddając panu jakiś inny okręt w mojej eskadrze. Teraz nie jest to już wskazane, 
nie 
leżałoby to też w pańskim interesie. Baza moich okrętów będzie znajdować się 
na Jersey i tam przeniosę swoją główną kwaterę. Niestety na Jersey znajduje się 
kompania 42 pułku, więc zapanowałyby tam te same fatalne nastroje.
D'Auvergne znów usiadł przy stole; robił wrażenie, jakby przepraszał, gdy 
przystąpił do sedna sprawy:
— Moje rozkazy są takie: wróci pan do Portsmouth na słupie Kormoran. 
Odpływa dzisiaj po południu. Uda się pan na jego pokład natychmiast — to jest 
rozkaz — a Bassett prześle tam pańskie rzeczy z Rojalisty. Pozostanie pan 
na pokładzie, dopóki Kormoran nie odpłynie. Dam panu list polecający — leży 
tutaj 
przede mną — do admirała Macbride'a. Miał pan pecha, Delancey, ale wierzę, że 
czeka pana jeszcze pełna sukcesów kariera. Życzę panu więcej szczęścia 
na pańskim następnym okręcie.
D'Auvergne podpisał leżący przed nim list i kazał Bassettowi go zapieczętować. 
Delancey spostrzegł, że d'Auvergne zajął się już następną sprawą, raportem, 
który 
właśnie wpłynął, i wkrótce zapomni o jego istnieniu. Schował więc swoje 
świadectwo 
do kieszeni, ukłonił się i wyszedł. Bassett poszedł razem z nim na nabrzeże, 
do oczekującej na Delanceya łodzi z Kormorana.
— Powodzenia! — powiedział Bassett i sternik odbił od brzegu. Gdy gig oddalił 
się od schodków i skierował na pełne morze, przepływał obok południowego cypla 
wybrzeża, gdzie zebrały się portowe łaziki, jak tego można było się spodziewać 
w taki piękny poranek. Nieco dalej stała grupka dam, które wyszły na spacer, 
a pośród nich mignął Delanceyowi szkarłat wojskowych mundurów Gdy gig podpłynął 
bliżej, rozpoznał kapitana Hilliarda i pana Huntleya. W chwilę później poznali 
go 
i zagadali do siebie z wyraźnym rozbawieniem. Znajdowali się zbyt daleko 
od Delanceya, żeby mógł usłyszeć, co mówili, ale ich gesty były jednoznaczne. 
Widziano, że uciekał! W południe będzie już o tym mówił cały St. Peter Port, 
wieczorem cała wyspa, a w ciągu dwóch, trzech dni wieść o tym dotrze na Jersey 
i do kraju. Wprawdzie nie otrzymał żadnego innego wyzwania, ale rozejdzie się 
plotka, że odmówił walki. Było na to tylko jedno lekarstwo. Musi wrócić na brzeg 
i pokazać się publicznie pod „Złotym Lwem". Najlepiej będzie, jeśli zaprosi na 
obiad 
kapitana Bastable, zanim Kormoran odpłynie. Myśl o konsekwencjach tego kroku 
trochę go niepokoiła, ale nie było innej rady. Tym razem będą to pistolety...
Przy trapie powitał Delanceya Saunders:
— Witam na pokładzie.
Zdecydowany postąpić tak, jak uważał za słuszne, zanim opuści go odwaga, 
Delancey od razu poprosił o widzenie się z kapitanem Bastable. Skierowano go 
na dół. Bastable przyjął go uprzejmie. Delancey zaraz poprosił o łódź, która 
odwiozłaby go z powrotem na brzeg. Miał tam do załatwienia kilka wizyt, musiał 
zapłacić dług, odebrać bieliznę z pralni.
— Niestety, mam wyraźny rozkaz, żeby zatrzymać pana na pokładzie, dopóki 
nie odpłyniemy.
— Ale ja muszę załatwić parę spraw na brzegu, sir, miałem też nadzieję, że 
uczyni mi pan ten zaszczyt i zechce zjeść ze mną obiad.
— Może pan posłać midszypmena, żeby dopilnował pańskich spraw w St. Peter 
Port. Dam mu do dyspozycji gig. Co do miłego zaproszenia, nie wolno mi go 
przyjąć. 
Pójście z panem na brzeg nie byłoby zgodne z rozkazami, które otrzymałem.
— Jestem pewien, sir, że komandor d'Auvergne wybaczyłby małe odstępstwo 
od rozkazów. Zrozumiałby konieczność.
— Rozumie ją znakomicie. W wypadku, gdyby pan nie chciał posłuchać mego 
rozkazu, mam nałożyć na pana ścisły areszt. Czy to wystarczająco jasne? Mam 
nadzieję, że oszczędzi mi pan kłopotu i przykrości.
—Tak jest, sir.
— A zatem, czy mam pańskie słowo, że nie będzie pan próbował dostać się 
na brzeg?
— Tak, sir.
— Skoro to już załatwiliśmy, teraz ja mam zaszczyt zaprosić pana na obiad 
na pokładzie tego okrętu. Może jedzenie nie będzie tak dobre jak to, które 
dostalibyśmy pod „Złotym Lwem", ale lepsze niż mógłbym panu zaproponować 
po trzymiesięcznym pobycie na morzu.
— Z przyjemnością, sir.
Obiad był doskonały i Bastable skorzystał z okazji, żeby wypić zdrowie gościa:
— Piję za znakomitego szermierza!
Delancey skłonił się, lecz zaprotestował, mówiąc, że toast powinien brzmieć: 
„Za ledwo znośnego instruktora fechtunku". Nie wspominano już więcej o porannym 
wydarzeniu i przyjęcie zakończyło się w atmosferze bardzo przyjacielskiej.
Wkrótce potem okręt odpłynął i Delancey był pełen podziwu dla tego manewru. 
Slup stał na kotwicy, ale w chwilę później kotwica była już podniesiona, a okręt 
pod 
żaglami i na właściwym kursie. Wiatr przybierał na sile, a fale wraz z nim. 
Kormoran 
szedł ostro do wiatru, bryzgi fal łamały się nad dziobowym pokładem. Guernsey 
prześliznęła się na nawietrzną, lecz jej kontury, które mógł rozpoznać, zniknęły 
zaraz 
we mgle, gdy slup jeszcze raz wziął kurs na Portsmouth.
Podobnie jak podczas poprzedniego rejsu Delancey spacerował po pokładzie 
z porucznikiem Saundersem. — Co będzie pan teraz robił? Wróci pan na Grafton?
— Nie mam już teraz przydziału ani na Grafton, ani na żaden inny okręt. Byłem 
tutaj odkomenderowany czasowo. Teraz mam tylko list polecający do admirała 
Macbride'a.
— Czyżby pan o tym nie wiedział? Macbride'a nie ma już w Portsmouth. 
Słyszałem, że pojechał za morze z przydziałem do stoczni.
— Jeśli tak, to ma pan przed sobą półetatowego porucznika. Gdzie 
stacjonowanego? Na lądzie.
— Jestem pewny, że pański los się odmieni.
— Z moją reputacją człowieka, który nie stanął na wyzwanie?
— Ależ to nonsens. Pan walczył, a ja byłem pańskim sekundantem. Kapitan 
Bastable był świadkiem spotkania, a powtórnie nie został pan wyzwany.
— Inny oficer był gotów mnie wyzwać, i wszyscy o tym wiedzieli.
— Ale przecież nie został pan wyzwany i opuścił pan wyspę na rozkaz 
przełożonego.
— Wszystko to prawda, ale czy żołnierze w to uwierzą? Wie pan równie dobrze 
jak ja, co się będzie o tym mówiło.
Tej nocy Delancey zastanawiał się w swojej kabinie, na czym polegał jego błąd. 
Może w La Gravelle powinien był wdać się w większą bitwę? Może w spotkaniu 
z młodym Watkinsem powinien był wybrać pistolety? Może powinien był zmusić 
bosmana Kormorana, żeby go zawiózł z powrotem na brzeg? To niesprawiedliwe, 
lecz będzie teraz żył z plamą na honorze. Ale czy będzie to tak zupełnie 
niesprawiedliwe? D'Auvergne rozkazał mu opuścić Guernsey natychmiast, lecz był 
to 
akt życzliwości. Wiedział, że Delancey tego chciał. Bóg wie, że wysłuchał tego 
rozkazu z westchnieniem ulgi. Któż by czuł inaczej. Ale prawdziwa próba miała 
nadejść, a on wiedział, że by jej nie sprostał. Zameldowawszy swój powrót 
Macbride'owi — nie, teraz już admirałowi portu — prawdziwy bohater na jego 
miejscu 
wsiadłby na najbliższy statek płynący do Guernsey. Byłby półetatowym 
porucznikiem, 
nie pozostającym już pod rozkazami d'Auvergne'a. Prawdziwy bohater wróciłby pod 
„Złotego Lwa" przygotowany na to, że zostanie obrażony przez kapitana Hilliarda, 
że 
będzie znów walczył na przylądku i w końcu zginie z opinią dzielnego rycerza. 
Lecz 
Delancey wiedział, że nie zrobi niczego w tym rodzaju. Raczej będzie żył ze 
swoją 
wciąż wątpliwą odwagą. Mógłby wystąpić z marynarki, lecz co wtedy? Istniały inne 
sposoby zarabiania na życie. Wciąż jeszcze o tym myśląc, zasnął.
Nazajutrz Kormoran, okrążywszy wyspę Wight, wszedł do Spithead. Stała tam 
flota handlowa, czekająca na konwój. Były to piękne jednostki kursujące do Indii 
Zachodnich, dumnych z tego, że zakupiły statki niewolników, wyglądające 
na zgrabne i szybkie.
Na kotwicy stały statki wszelkiego rodzaju, lecz wzrok Delanceya przyciągał 
kuter pocztowy, niemal bliźniak Rojalisty — na którym był dowódcą po raz 
pierwszy 
w swoim życiu i zapewne ostatni. Wychodził właśnie z portu, minął kotwicowisko, 
rozgarniając dziobem spienioną falę. Żagle miał skąpane w słońcu. Tak, tak 
właśnie 
wyglądał Rojalistą. Chciałby mieć jego wizerunek, na przykład namalowany 
akwarelą. W wolnej chwili sam mógłby go narysować, gdyż nauczył się używać 
ołówka i wierzył, że umiejętność utrwalenia tego, co widział, jest jego 
powołaniem. 
Ale nie było na to czasu. Delancey zorientował się, że chciałby cały epizod 
z Rojalistą mieć jeszcze przed sobą. Lecz czy mógłby postąpić inaczej? Wciąż 
myśląc o tym, co mógłby zrobić innego, pożegnał się z przyjaciółmi na pokładzie 
Kormorana i wkrótce po rzuceniu kotwicy popłynął na brzeg. Wynajął na noc pokój 
„Pod Gwiazdą i Podwiązką" i zostawił tam rzeczy, po czym poszedł zameldować się 
admirałowi portu Hewettowi. Admirała nie było w biurze, lecz jego adiutant, 
szorstki 
młody człowiek nazwiskiem Fothergill, bez ceremonii otworzył list polecający 
od księcia.
— Komandor d'Auvergne pisze o panu z wielkim uznaniem — zauważył, 
oddając list Delanceyowi. — Dziwię się, że nie zatrzymał pana przy swoim 
sztabie.
— Po naszym lądowaniu we Francji w wojsku zapanowały złe nastroje, sir.
— Rozumiem. Jaką pan pełnił funkcję na morzu, zanim skierowano pana do tej 
misji?
— Byłem czwartym oficerem na Artemidzie, sir.
— Na Artemidzie? Pod kapitanem Fletcherem?
— Tak, sir.
— Rozumiem. Teraz sobie przypominam... Cóż, myślę, że najlepiej pan zrobi, 
jeśli zwykłą drogą zwróci się pan do Admiralicji. Pańskie miejsce na Grafton 
zostało 
zajęte, a tutaj nie dysponujemy w tej chwili innym stanowiskiem.
Bez wielkiej nadziei na powodzenie, Delancey udał się dyliżansem do Londynu. 
Był już kiedyś w Admiralicji i bez trudu trafił do poczekalni, na prawo od 
wejścia 
do głównej klatki schodowej. Na drugi dzień po zgłoszeniu się odbył krótką 
rozmowę 
ze starszym urzędnikiem, który dość niechętnie obiecał, że da mu znać, gdy 
zdarzy 
się jakaś okazja. Najbardziej przygnębiającym wrażeniem, jakie wyniósł z tej 
wizyty, 
był widok innych petentów. Kraj prowadził wojnę, okręty co tydzień doprowadzano 
do gotowości bojowej, codziennie mianowano oficerów. Ci, którzy wysiadywali 
w Admiralicji, to byli ludzie nieprzystosowani, pijacy, ślepcy, kaleki, i 
chciało mu się 
płakać, gdy zdał sobie sprawę, że jest jednym z nich. Wróciwszy do Portsmouth 
znalazł pokój na poddaszu przy Ropewalk Lane. Dom należał do cieśli okrętowego 
nazwiskiem Finch, którego żona sprzątała mieszkanie, a mały synek Ned przynosił 
mu gorącą wodę do golenia. Portsmouth było odpowiednim miejscem dla 
półetatowego porucznika, nieomal jedynym miejscem, gdzie nie musiał wyjaśniać, 
kim jest i co robi.
Po kilku dniach spędzonych w tym stoczniowym mieście, Delancey spotkał 
przypadkiem Harrisa z Warspite, który zaprosił go do George'a, gdzie kapitanowie 
znów podejrzliwie patrzyli na dwóch poruczników, nie mających tu żadnych spraw 
do załatwienia.
— A więc, jak się powiodła pańska tajna misja? — spytał Harris. — Miałem 
wtedy słuszność, co?
— Miał pan zupełną słuszność, sir. Była na niej od samego początku wypisana 
klęska. Miałem szczęście, że wyszedłem z niej z życiem.
— A może był pan ostrożny, co? Kilka dni temu słyszałem coś niecoś o panu. 
Cóż to było? Jakiś kapitan z wojska wyzwał pana na pojedynek, a pan się nie 
stawił. 
Nie mam panu tego za złe. Sam bym tak postąpił.
— To nie było tak, panie Harris. Walczyłem z jednym z nich i zraniłem go, ale 
przyznaję, że nie byłem przygotowany na to, żeby walczyć z wszystkimi.
— Powinien był pan stłuc ich wszystkich drągiem od kabestanu. Kelner!
W ciągu następnych tygodni Delancey ustawicznie myślał o swojej karierze. 
Jeśli jeszcze jeden rok spędzi na lądzie, przestanie być marynarzem. Ale fortuna 
mogła się odmienić. Może dojdzie do jakiejś bitwy, w której będą duże straty 
w ludziach. Mógłby wtedy awansować. Ale to wszystko wydawało się 
nieprawdopodobne. Był oficerem w czasie wojny, ale bez żadnych widoków 
na przyszłość. Do plotki o tym, że winien był niemal buntu, doszła teraz plotka 
— 
niezupełnie fałszywa — że w dodatku brakowało mu odwagi. Gdy nadeszły wieści 
o zwycięstwie lorda Howe, jego nadzieje na kilka tygodni odżyły, lecz wakaty, 
spowodowane tą bitwą, uzupełniono raczej awansując młodych niż szukając 
na lądzie oficerów, których zasługi dotąd zapoznawano. Już samo to, że Delancey 
tak długi okres spędził na lądzie, przemawiało wyraźnie przeciw niemu.
W innych okolicznościach Delancey zrezygnowałby może z kariery 
w marynarce i wrócił na Guernsey. Jednakże takie rozwiązanie było niemożliwe 
ze względu na to, że stacjonował tam 42 pułk. Postanowił czekać, aż jego zła 
passa 
minie, a do tego postanowienia zachęciło go przypadkowe spotkanie z pewnym 
starszym oficerem nazwiskiem Fanshaw, należącym do jednej z małych grup 
weteranów, grywających w wista.
— Niech pan studiuje życiorysy wielkich admirałów — powiedział Fanshaw. — 
Niech pan czyta książki o budowie okrętów i taktyce morskiej. Niech pan się 
uczy, 
czego tylko można — mówił z naciskiem. — Niech pan czyta gazety, słucha plotek 
i studiuje bieżące wiadomości. Musi pan być gotów wykorzystać okazję, gdy się 
nadarzy.
Delancey postępował zgodnie z tą radą, pożyczał książki, dyskutował 
o problemach technicznych i znał nazwę każdego okrętu w porcie. Grywał też jako 
czwarty w wista, ilekroć go o to poproszono, i ze zdumieniem zauważył, że ta gra 
zaczęła go fascynować. Nadszedł dzień, gdy Fanshaw musiał przyznać, że Delancey 
jest równie dobrym graczem jak wszyscy inni w jego gronie.
Zorientował się, że zależało to od zdolności skupienia się i od pamięci, 
i wyobrażał sobie, że te same właściwości umysłu muszą być często potrzebne 
starszym oficerom. W tym okresie rozwinął też swój niewielki talent malowania 
akwarelą. Zaczął od kopiowania ołówkiem ilustracji z książek podróżniczych. 
Potem 
zabrał się do ich kolorowania i wykańczania konturów piórem i atramentem. 
Postanowił, że gdy pogoda się poprawi, będzie malował obrazki z natury. 
Tymczasem zrobił z pamięci kilka szkiców Rojalisty. W tym okresie zaczął też 
nosić 
cywilne ubranie, żeby nie niszczyć munduru. W pogodne dni chodził na nabrzeże 
i patrzył na okręty w porcie, dowiadując się o nich wszystkiego, czego tylko 
mógł. 
Dziwne to były dni owej zimy, gdy czuł się pewny siebie i był niemal wesoły, 
wierząc 
bez żadnego powodu, że czeka go jeszcze powodzenie. W inne dni — których 
z upływem miesięcy było coraz więcej — czuł, że jego sprawa jest beznadziejna. 
Nie 
pamiętał już, od kiedy pozostawał na lądzie. Wyglądało na to, że pozostanie na 
nim 
na zawsze.
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział piąty
Kuter służby celnej
Smukła fregata opuszczała port w Portsmouth, obserwowana przez małą 
grupkę zebranych na molo.
Jakiś przyzwoicie ubrany starszy pan pożyczył lunetę od stojącego obok 
jednonogiego marynarza i obserwował stawianie żagli.
— Cóż za wspaniały widok! — zawołał w końcu, zwracając lunetę właścicielowi. 
— Choć przypuszczam, że raczej powszedni podczas wojny.
Stojący obok powiedzieli mu, że port jest dość ruchliwy. Obserwowana fregata 
przechyliła się pod naporem silnej bryzy, z pianą u dziobu i proporcem, 
powiewającym ku zawietrznej. Gdy mijała Block House Fort, przelotny blask 
zimowego słońca rozświetlił przez chwilę jej żagle. Wkrótce zniknęła z oczu i 
drżący 
z zimna obserwatorzy zaczęli się rozchodzić. Było mroźne, lutowe popołudnie, 
a nadchodziła jeszcze mroźniejsza, burzliwa noc.
— Co to był za okręt? — spytał starszy pan, lecz jednonogi marynarz już 
odszedł. Zamiast niego na pytanie odpowiedział dużo młodszy, w cywilnym ubraniu, 
do ostatniej chwili odprowadzający fregatę wzrokiem.
— To Talia o trzydziestu sześciu armatach, dowodzona przez kapitana 
Manleya, wodowana w Bursledon w 1782 roku.
— Dokąd płynie? — zapytał starszy pan, gdy zeszli z mola.
— Na Jamajkę, o ile wiem, sir.
Było coś w wyglądzie młodego człowieka, a jeszcze bardziej w jego sposobie 
mówienia — stanowczym i precyzyjnym — co zainteresowało starszego pana.
— Zdaje się, że pan świetnie się orientuje w sprawach morskich.
— Jestem oficerem, sir.
— Ale pewnie bez przydziału?
Grymas na twarzy Delanceya wystarczył za odpowiedź i starszy pan próbował 
uratować sytuację, dodając szybko:
— Proszę się nie obrażać, sir. Nie chcę się wtrącać w nieswoje sprawy — 
proszę mi wybaczyć moją szczerość — lecz wiem coś niecoś o sprawach służby 
od mojego siostrzeńca. W pańskim zawodzie często trudno o awans, zwłaszcza tym, 
którzy nie mają poparcia.
Delancey przytaknął, a starszy pan przyjrzał mu się uważniej. To, co zobaczył, 
jeszcze bardziej go zaciekawiło. Młody człowiek, średniego wzrostu, ciemnowłosy, 
o ciemnoniebieskich oczach i raczej melancholijnym wyrazie twarzy, mógł mieć, 
jak 
odgadywał, trzydzieści, trzydzieści pięć lat. Był bardzo szczupły i raczej 
nędznie 
ubrany — płaszcz miał z kiepskiego materiału, buty lśniące szystością, lecz 
bardzo 
znoszone, fular wystrzępiony i pożółkły po brzegach. Starszy pan nagle 
zdecydował 
się przedstawić.
— Nazywam się Grindall, jestem kupcem winnym z Southampton. Mam się 
właśnie spotkać z moim siostrzeńcem na obiedzie pod „Gwiazdą i Podwiązką". Czy 
zrobi mi pan ten zaszczyt i zje razem z nami?
Przez chwilę mogło się wydawać, że zaproszenie to zostanie uznane za obelgę, 
i Mr Grindall pośpieszył uprzedzić pełną urazy odmowę.
— Będę z panem szczery, sir, i wyjaśnię, o co mi chodzi. Mojemu siostrzeńcowi 
zaproponowano posadę na kutrze straży celnej i problem polega na tym, czy ma ją 
przyjąć. Propozycję złożono za moim pośrednictwem, bo poborca podatkowy jest 
moim przyjacielem, znamy się od dzieciństwa. Jego uprzejma propozycja jest 
bardzo 
korzystna, naprawdę bardzo korzystna, ale obawiam się, że Henry mógłby stracić 
lepszą okazję w służbie zamorskiej! Pańskie rady, jeśli zechce ich pan udzielić, 
będą 
nader cenne i będę panu za nie bardzo wdziękczny. No, proszę, sir, nie przyjmuję 
odmowy!
Uzasadnienie to, obojętne czy prawdziwe, czy nie, osiągnęło pożądany skutek. 
Takt Mr Grindalla przełamał skrupuły oficera marynarki co do korzystania z 
czyjegoś 
miłosierdzia.
— W tej sytuacji, sir — odparł — mogę tylko powiedzieć, że jestem całkowicie 
do pańskiej dyspozycji i z największą przyjemnością przyjmuję pańskie miłe 
zaproszenie. Nazywam się Delancey i ostatnio służyłem na kutrze Rojalista.
Mr Grindall upewnił się wkrótce, zadając różne pytania, że jego pierwsze 
wrażenie było słuszne. Delancey był niezatrudnionym, półetatowym porucznikiem, 
nie mającym ani poparcia, ani prywatnego majątku, pozostawionym na lądzie 
z powodów, których nie miał ochoty wyjaśniać. Reszty mógł się tylko domyślać. 
Lecz 
była to sroga zima dla człowieka, który mógł być głodny. Mr Grindall zaczął 
rozmawiać na inne tematy: o ciężkiej chorobie i śmierci poprzedniego kapitana 
Talii i 
o skandalu, który wybuchł w związku z kontraktami morskimi w Plymouth. Czy 
Delancey sądzi, że z ostatnich zmian w Admiralicji wyniknie coś dobrego? 
Rozmawiali dość swobodnie, dopóki nie doszli do gospody. Zdjąwszy płaszcz, 
Delancey wyglądał jeszcze nędzniej, miał wytarte łokcie i mankiety. Jednakże 
cieszyła go uprzejmość gospodarza i zadowolony był, że znalazł się w lokalu. 
Przed 
nocą, zapowiadał, spadnie śnieg. W izbie siedziało czterech czy pięciu mężczyzn 
i wszyscy zgadzali się, że pogoda jest wyjątkowo paskudna jak na tę porę roku. 
Był 
23 lutego 1795 roku i zima — wszyscy tak uważali — potrwa jeszcze długo. Mr 
Grindall zamówił obiad dla trzech osób i przez chwilę przeglądał kartę win. 
Ledwie 
wybrał czerwone wytrawne, zobaczył na ulicy siostrzeńca i wyszedł mu naprzeciw.
— Jesteś w końcu! Delancey, pozwoli pan, że mu przedstawię swego 
siostrzeńca, midszypmena Fowlera. Henry, chciałbym, żebyś poznał pana 
Delanceya, porucznika, który służył ostatnio na Rojaliście.
Rozpromieniony, patrzył to na jednego, to na drugiego.
Nastąpił moment ciszy, pełnej napięcia, rozmowa urwała się. Było tak, jakby 
dwaj śmiertelni wrogowie stanęli z sobą nagle twarzą w twarz. Wreszcie Delancey 
wybrnął z sytuacji, mówiąc spokojnie:
— W tym wypadku niepotrzebna jest prezentacja, panie Grindall. Pan Fowler 
i ja jesteśmy dawnymi kolegami. Służyliśmy razem na Artemidzie.
— Jak pan się miewa, sir? — zapytał Fowler, a jego wuj zaraz zaczął mówić 
o dziwnym zbiegu okoliczności, który kazał tym dwóm spotkać się powtórnie.
— Gdybym przez przypadek nie zaczął z panem rozmawiać, Delancey, mój 
siostrzeniec z pewnością by się z panem nie spotkał. Jakaż by to była szkoda!
Uprzejmy starszy pan przeszedł do jadalni i posadził gości po obu swoich 
stronach przy końcu stołu. Z początku młody Fowler był zakłopotany i milczący, 
i Delancey, rozmawiając z gospodarzem, mógł obserwować młodzieńca. Był teraz 
o dwa lata starszy niż wówczas, w roku 1793, gdy zaciągnął się na Artemidą jako 
ochotnik. Ile lat mógł mieć wtedy? Chyba z piętnaście. Więc teraz miał 
siedemnaście, 
może wkrótce skończy osiemnaście i najprawdopodobniej od czasu katastrofy 
Artemidy pozostawał bez zajęcia. O ile Delancey pamiętał, jego rodzina nie miała 
żadnych wpływów, i przypuszczał, że rodzice chłopca nie żyją, co tłumaczyłoby 
to, że 
opiekuje się nim wuj. Fowler był teraz młodym człowiekiem, który zaledwie 
wyszedł 
z lat chłopięcych, i prezentował się zupełnie dobrze.
— Nie powinno się źle mówić o zmarłych — ciągnął Grindall — ale zawsze 
byłem zdania, że to, iż kapitan Fletcher zatonął ze swoim okrętem, było 
zrządzeniem 
opatrzności. Henry opowiadał mi trochę, co ten biedny szaleniec mówił i robił. 
Sytuacja pana i innych oficerów musiała być straszna. O ile znam tę sprawę, 
na Artemidzie brak było jakiejkolwiek dyscypliny, panował nieład i lęk, ten 
okręt szedł 
ku zgubie, która go rzeczywiście spotkała. Dziwne są zrządzenia opatrzności, 
panie 
Delancey. Ale przy poprzednim wejściu na mieliznę, pan i Henry mogliście zginąć. 
Jestem przekonany, że wasze ocalenie było wynikiem interwencji boskiej i 
skutkiem 
modlitw.
Fowler zajął się nożem i widelcem, lecz Delancey odparł, nie mrugnąwszy 
powieką:
— Ma pan słuszność, sir, i wielu moich dawnych kolegów zgodziłoby się 
z panem.
Młodzieniec uniósł głowę znad talerza i spotkał się ze wzrokiem Delanceya. 
Spojrzeli na siebie, lecz wyraz twarzy starszego pana nie uległ zmianie. Przez 
chwilę 
panowało milczenie, a potem Mr Grindall wzniósł toast za króla. Po tym akcie 
lojalności nastąpił toast za marynarzy i zaproponowany przez Delanceya — 
za handel winem. Fowler wzniósł toast za długotrwałą wojnę i szybki awans, lecz 
jego wuj był innego zdania.
— Piję za to tylko ze względu na ciebie, Henry. Każdy oficer marynarki musi 
tego pragnąć — pan także, Delancey. Ale my w handlu win musimy myśleć 
o własnych interesach. Wojna z Francją odcina nam najbliższe i najlepsze źródła 
zaopatrzenia. Nie można dostać żadnych francuskich win ani koniaków, a wkrótce 
nawet niemieckie wina będą bardzo drogie z powodu kosztów transporttu 
i ubezpieczeń. Wciąż jeszcze możemy mieć porto i mnóstwo madery; gdyby nie to, 
nasz handel by się skończył. Oczywiście, porobiliśmy zapasy, ale niech pan 
weźmie 
pod uwagę cło, jakie musieliśmy zapłacić.
— Niektórzy wolą go nie płacić — powiedział Delancey.
— Tak jest — odparł Grindall — ale ja do nich nie należę. Znają mnie jako 
wieloletniego spedytora win i uczciwego kupca. Nie mam może rozległych 
stosunków, ale do swoich przyjaciół zaliczam burmistrza Southampton, poborcę 
celnego, szeryfa i jego zastępcę, i dwunastu sędziów pokoju. Inni mogą się 
zajmować wolnym handlem — jak to nazywają — ale nie ja. Ale to wszystko wiąże 
się ze sprawą, co do której chciałem pana prosić o radę. Mogę zapewnić mojemu 
siostrzeńcowi miejsce na kutrze celnym w Southampton, ale czy mądrze zrobi 
przyjmując je?
— Proszę mi najpierw powiedzieć, jakie pan ma poparcie — powiedział 
Delancey. — Czy jest pan spokrewniony z jakimś admirałem albo komandorem? Czy 
ma pan prawo głosu jako obywatel Southampton? Co może pan zrobić, żeby 
zapewnić panu Fowlerowi patent oficerski?
— Prawda jest taka, panie Delancey, że nie mogę nic zrobić dla Henry'ego, 
o czym on już się przekonał. Gdy wybuchła wojna, miałem tyle poparcia, żeby go 
umieścić na okręcie. Nic więcej zrobić nie mogłem.
— Wobec tego lepiej, żeby pan Fowler był na morzu niż na lądzie. Zdobędzie 
większe doświadczenie, a kto wie, może też zarobi trochę pieniędzy. Podobno 
celnicy korzystnie sprzedają szmuglowane towary, które przechwycą. A co pan o 
tym 
myśli, Fowler?
— Jestem w zupełności pańskiego zdania, sir. Niewiele mam do stracenia, 
służąc na kutrze celnym, a małe nadzieje awansu, gdybym był w marynarce.
Z rozmowy przy stole wynikało, że młody Fowler mieszkał u jakichś krewnych 
w Portsmouth i próbował dostać się na fregatę, jak dotąd bez powodzenia. Jego 
wuj 
przyjechał z Southampton, żeby powiedzieć mu o wakansie na kutrze celnym Rapid. 
Ale — jak teraz wyjaśnił — nie była to jedyna możliwość.
— Tak się składa, że na tych wodach jest jeszcze jeden kuter, Róża, 
stacjonujący w Cowes. Zbudowano go dla Williama Agnew, poborcy z wyspy Wight, 
przebywającego teraz w Londynie. Jego zastępcą jest John Payne, którego nie 
znam. Ale znam trochę Rydera, dowódcę Róży, bardzo dobrego marynarza 
i uczciwego człowieka. Nie wiem, czy byłoby u niego jakieś miejsce, ale 
poprosiłem 
go listownie, żeby spotkał się tu z nami dzisiaj po południu. Gdyby mógł 
przyjść, jego 
rady byłyby bardzo cenne. Mr Grindall miał wiele do powiedzenia na temat 
wygórowanych ceł i sposobów, jakimi opłaty celne są omijane. Przyznał, że 
interesował się tym, gdyż jego własny towar konkurował z kontrabandą. Jakże 
można 
było oczekiwać, żeby sprzedawał po takiej samej jak oni cenie. Weźmy na przykład 
wino, które właśnie piją. Wolni handlarze mogą sprzedawać je za dwie trzecie 
ceny, 
raczej po kryjomu niż przy kontuarze. Celnicy robią, co mogą, ale żadna czujność 
nie 
powstrzyma przemytu. Jedyne, co można było zrobić, to zwiększyć wydatki 
przemytników i w ten sposób zmniejszyć różnicę między cenami oficjalnymi 
a pobieranymi po kryjomu. Gdy byli już przy serze, Mr Grindall zastanawiał się, 
czy 
Mr Ryder zdąży wypić z nimi przynajmniej szklaneczkę madery. Delancey zauważył, 
że pada już śnieg, który mógł odstraszyć gościa Mr Grindalla, zwłaszcza jeśli 
miał 
odbyć długą drogę. Widzieli przez okno, że śnieg sypie pionowo, a wozy i ludzie 
wyglądają jak poruszające się w pustce zjawy.
— Dobrze dziś siedzieć w domu! — powiedział Mr Grindall, nalewając drugą 
kolejkę madery i wołając chłopca, żeby podsycił ogień na kominku.
— Za zdrowie służby celnej!
Nawet młody Fowler rozochocił się na tyle, że wyznał, iż z wielką przyjemnością 
siedzi pod „Gwiazdą i Podwiązką". Nigdy nie ośmieliłby się przyjść tutaj w 
mundurze 
— to był lokal tylko dla oficerów.
— Wolno mi chodzić tylko pod „Niebieskie Słupki". Gdy młody Fowler to mówił, 
z ulicy dobiegł gwar pomieszanych głosów. Zajechał powóz — śnieg zagłuszył 
tętent 
kopyt — i usłyszeli, jak ktoś podniesionym głosem wołał lekarza. Przez okno 
niewiele 
można było zobaczyć, lecz wszedł kelner i Mr Grindall spytał go, co się stało.
— Jakiś dżentelmen został napadnięty przez rozbójników, którzy porzucili go 
rannego przy drodze. Zabrał go dyliżans, zdaje się z Chichester. Inaczej na 
pewno 
by umarł przy takiej pogodzie, sir.
Kelner wybiegł znowu z butelką koniaku, a Mr Grindall zawołał ze zdumieniem:
— Rozbójnicy na przedmieściach Portsmouth! Nigdy nie słyszałem o czymś 
podobnym!
— Ani ja, sir — odparł Delancey. — Wygląda mi to raczej na jakąś bójkę 
w tawernie.
— Idź i dowiedz się, Henry — powiedział Mr Grindall. — Może możemy 
w czymś pomóc.
Siostrzeniec wyszedł i nie było go przez kilka minut.
— Niedługo pewnie usłyszymy opowiastkę o rozbójnikach. Przypuszczam, że 
jest ich jeszcze trochę, ale nie w pobliżu garnizonowego miasta. Może pan być 
pewien, że ten kelner się pomylił!
— Zupełnie się z panem zgadzam — powiedział Delancey, podchodząc 
do kominka. Wrócił właśnie młody Fowler.
— Wiem już, jak było naprawdę — powiedział. — Czterech marynarzy wzięło 
tego pana przez pomyłkę za oficera żandarmerii z Royal Sovereign, który jest 
jednym 
z najbardziej nie lubianych ludzi w całej flocie i z którym mieli swoje 
porachunki.
— Słyszałem o nim — rzekł Delancey. — Jego kapitan jest pedantycznym 
służbistą.
— Ten pan został ciężko pobity, zanim ci ludzie spostrzegli pomyłkę i uciekli. 
Ale jeden z nich zatrzymał dyliżans i powiedział woźnicy, gdzie leży ranny. Ma 
szczęście, że nie zamarzł.
— Dokąd go zabiorą? — spytał Grindall.
— Gospodarz powiedział, żeby go przynieśli tutaj.
Usłyszawszy to, Mr Grindall podszedł do drzwi wejściowych, do których 
przyniosła teraz pobitego grupa przechodniów, między innymi także pasażerowie 
dyliżansu. Wszyscy głośno wyrażali swoje współczucie i komentowali wypadek.
— Mówię ci, Tom, że ma złamaną nogę.
— Nie dziwiłbym się, gdyby miał też połamane żebra.
— Najlepiej posłać po pana Cartwrighta.
— Słyszałem, jak mówili, że wyjechał.
— To może będzie Winthrop.
— Tak, niech ktoś pójdzie po Winthropa!
— Powiedzcie mu, że chodzi o złamanie nogi.
— A pewnie i żeber.
Rannego wniesiono do środka i położono na dębowej ławie, ktoś poszedł 
tymczasem po aptekarza. Grupka współczujących rozstąpiła się, co pozwoliło 
Grindallowi zobaczyć, kim jest ranny.
— Ależ to pan Ryder!
Mówił coś jeszcze, lecz jego słowa ponownie utonęły w zgiełku rozmów.
Mr Grindall uparł się, żeby Ryderowi przygotowano pokój w gospodzie. Nie było 
mowy o przewiezieniu go do domu w Cowes. Grindall wyjaśnił, że czuje się 
częściowo odpowiedzialny za ten wypadek, bo Mr Ryder szedł tutaj na jego 
zaproszenie. Gospodarz okazał współczucie i rannego ostrożnie przeniesiono 
na piętro. Ledwie się to stało, Delancey niespodziewanie postanowił opuścić 
gospodę.
— Przykro mi, że pana zostawiam, sir, ale mam pewne sprawy, których muszę 
dopilnować. Dziękuję za gościnność i mam nadzieję, że jeszcze się spotkamy. 
Jestem pewny, że pan Ryder znajduje się w dobrych rękach.
Po tych kilku pośpiesznych słowach pożegnania Delancey wyszedł. Mr Grindall 
był trochę zaskoczony nagłym odejściem swego gościa.
— To dziwne, że wyszedł tak raptownie. Ale ostatecznie, czego można 
wymagać od półetatowego porucznika!
Jego dalsze refleksje przerwało nadejście Mr Winthropa, aptekarza, małego 
człowieczka o przykrych manierach. Zawyrokował on, że Mr Ryder ma złamaną nie 
tylko nogę, lecz i żebro, że nie będzie mógł pracować przez kilka miesięcy, i że 
w ogóle ma szczęście, że żyje.
Opuściwszy „Gwiazdę i Podwiązkę", Delancey pośpieszył do Sally Port 
i rozejrzał się za łodzią. Ponieważ pogoda była fatalna, nie znalazł żadnej i 
wrócił 
na molo. Tym razem miał szczęście. Przy falochronie stała szalupa z okrętu 
wojennego i właśnie wsiadał do niej jakiś oficer. Porucznik Bentley z Venerable 
był 
nieco podchmielony, gdyż ucztował na lądzie z oficerami z wojska, ale w 
przyjaznym 
nastroju, zabrał więc do łodzi kolegę-oficera, Delanceya. Venerable stał w 
Spithead 
i oficer nie widział powodu, dla którego szalupa nie miałaby wysadzić Delanceya 
w Ryde. Cowes nie wchodziło w rachubę przy wschodnim wietrze — szalupa 
mogłaby wrócić dopiero nazajutrz. Lecz Ryde znajdowało się niemal naprzeciw 
miejsca, w którym Venerable stał na kotwicy.
Łódź ruszyła poprzez burzliwe wody i bosman sterował nią w ciemnościach, 
które rozjaśniała jedynie biała piana na wierzchołkach fal. Śnieżyca minęła, 
lecz 
bryzgi przelewały się przez dziób przy każdym zanurzeniu wioseł, uderzały w 
brezent 
i tworzyły kałuże pod kratą na dnie łodzi. Jednakże wioślarze wiosłowali 
sprawnie 
i Delancey w porę dotarł do Ryde, a nawet — szczęście wciąż mu dopisywało — 
znalazł wieśniaka, który zgodził się zawieźć go do Cowes. Przed dziesiątą 
wieczorem stukał już do drzwi domu Mr Johna Payne'a. Niecierpliwy głos zapytał 
go 
z okna pierwszego piętra, czego sobie życzy.
— Pan Ryder jest ciężko ranny i nie będzie mógł pełnić służby — krótko odparł 
Delancey. — Jestem oficerem marynarki i przyszedłem zaoferować swoje usługi jako 
tymczasowy dowódca Róży.
Minęło kilka minut, zanim Mr Payne uspokoił żonę, narzucił płaszcz na nocną 
koszulę, zapalił świecę i obudził służącego. Wreszcie rozległ się brzęk 
rozluźnianego 
łańcucha i odgłos odsuwanych rygli. Na koniec drzwi się otwarły, ukazując 
zastępcę 
poborcy celnego z pistoletem w dłoni i jego starego służącego uzbrojonego 
w pogrzebacz. Gdy upewnili się co do dobrych zamiarów gościa, Mr Payne wskazał 
Delanceyowi drogę do gabinetu i polecił służącemu podsycić wygasający ogień, 
a sam wyjął karafkę i dwie szklanki, w milczeniu wysłuchał relacji gościa i 
zanim 
pociągnął następny łyk porto, westchnął głośno.
— Miał pan trudną drogę, sir, i zmarzł pan — zauważył. — Dlaczego nie odłożył 
pan tego do jutra?
— Ponieważ człowiek, który odkłada sprawy do jutra, nie może być idealnym 
dowódcą Róży — odparł Delancey.
Mr Payne uśmiechnął się nieznacznie, kiwnął głową i po chwili milczenia rzekł:
— Róża nie miała idealnego dowódcy, odkąd została zbudowana. William 
Ryder nie jest człowiekiem tego kalibru co dawny dowódca Francis Buckley.
— Pan Buckley dowodził poprzednim kutrem o tej samej nazwie?
— Tak, sir, i to z wielkim powodzeniem. William radził sobie niemal równie 
dobrze na mniejszym kutrze Nancy. Ci dwaj prawie zwalczyli przemyt w tej 
okolicy. 
Buckley został zabity w akcji przeciwko francuskiemu korsarzowi w 1793 roku, 
a Ryder ostatnio został metodystą. Od tego czasu przemyt zaczął kwitnąć, sir; co 
prawda nie wokół wyspy Wight, lecz gdzie indziej wzdłuż wybrzeża. 
Na kontrabandzie zbito majątki, a my w ciągu ostatnich miesięcy nie zyskaliśmy 
nic.
— Ale dlaczego przemytnicy skorzystali na tym, że Ryder został metodystą? 
Myślę raczej, sir, że tym energiczniej powinien zacząć zwalczać szmugiel 
alkoholu.
— Z pewnością powinien, ale nie zbiera żadnych poufnych informacji. Buckley 
często bywał pod „Różą i Koroną" — czasami nawet pod „Świnią i Gwizdkiem". 
Spotykał się ze znanymi przemytnikami na lądzie i rozmawiał z nimi. Nieraz był 
przy 
tym, jak upijali się do nieprzytomności. Miał wśród nich kilkunastu 
informatorów. 
Opierał swoje plany na tym, co usłyszał. Od czasu nawrócenia Ryder przestał 
bywać 
w tych jaskiniach grzechu. Zaleca nawet swoim ludziom, żeby nie chodzili 
do piwiarni, w których zbierają się przemytnicy. Co do kobiet w tym mieście, to 
nigdy 
się z nimi nie zadawał, ani nie cenił sobie wiadomości pochodzących od nich. 
Inaczej 
było za czasów Buckleya. On wiedział, co robi.
— No cóż, sir — powiedział Delancey — czy powierzy mi pan dowództwo 
na czas nieobecności Rydera? Przemytnicy będą sądzili, że wybrzeże jest 
bezpieczne, że Róża stoi w porcie i wszystko im sprzyja. Będę więc miał 
sposobność 
ich zaskoczyć.
— A jak się pan do tego zabierze?
— Pójdę jako obcy pod „Różę i Koronę". Nikt mnie nigdy nie widział w Cowes. 
Nikt mnie nie widział dziś wieczorem, kiedy do pana wchodziłem. Zjawię się tam 
jako 
przemytnik, agent z Anglii.
— To jest plan do przyjęcia. Zdaje się, że istotnie może dać szansę 
powodzenia. Doskonale, sir, ma pan nominację. Zostanie pan zaprzysiężony jako 
kapitan, zanim Róża wyjdzie na morze. Tymczasem niech pan wybada teren. 
Odłożymy nasze pierwsze oficjalne spotkanie do — powiedzmy — najbliższego 
poniedziałku. Wydam instrukcje oficerowi pokładowemu, Thomasowi Lane, żeby 
przygotował kuter do żeglugi, a równocześnie udawał, że nie będzie pływał 
podczas 
nieobecności Rydera.
Rozmawiali przez chwilę o warunkach pracy, w końcu Delancey powiedział:
— Dziękuję panu, sir. Zrobię wszystko, żeby udowodnić, że nie popełnił pan 
błędu, okazując mi zaufanie. Czy mogę jeszcze o coś poprosić, zanim odejdę? 
Mógłby mi pan podać nazwisko jakiegoś wybitnego wolnego kupca w kraju — 
człowieka, którego mógłbym być agentem?
— To przynajmniej jest łatwe. Takim człowiekiem może być John Early z Milton 
Abbas w pobliżu Dorchester.
— Dziękuję. Czy on oficjalnie jest kupcem?
— Nie, sir. To adwokat.
— A może mi pan podać nazwisko któregoś z jego ludzi, kapitana statku, 
przewożącego towar?
— Tak. Jack Rattenbury z Lyme Regis. Był właścicielem kutra o nazwie 
Przyjaciele, dopóki nie przejęła go Nancy.
— Gdzie mógłbym spędzić noc, zanim spotkam się z ludźmi, którzy przypłyną 
porannym promem z Portsmouth?
— Na pańskim miejscu poszukałbym schronienia na pokładzie Nancy przy 
nabrzeżu centralnym. Kuter ma iść na rozbiórkę, ale na pokładzie można jeszcze 
się 
przespać.
— Dziękuję. I ostatnia prośba, sir. Przydałaby mi się jakaś flaszka koniaku.
— Dostanie pan, i to najlepszego gatunku. Galon kosztuje w Urzędzie Celnym 
zaledwie dziesięć szylingów.
Mr Payne dobył flaszkę i odprowadził Delanceya do drzwi. Kilka minut później 
wyjaśniał żonie, co go wyciągnęło z łóżka.
— To dziwny człowiek, kochanie. Przyszedł mi powiedzieć, że jacyś zbóje 
napadli i ciężko pobili Rydera. Przykra sprawa. Ryder pewnie przez pewien czas 
nie 
będzie mógł pływać. Przemytnicy od lat czekają na taką okazję.
— Skąd wiesz, że ten człowiek sam nie jest przemytnikiem?
— Szczerze mówiąc, nie wiem, ale chyba nie jest. Nic by mu z tego nie 
przyszło, gdyby mi powiedział nieprawdę o zranieniu Rydera. I tak rano bym się 
wszystkiego dowiedział. Zresztą wygląda na uczciwego człowieka. Chce służyć bez 
pensji, żeby nie pozbawiać biednego Rydera zarobków.
Gdy Mr Payne wrócił do łóżka, Delancey szedł w stronę portu. Śnieg przestał 
padać już wcześniej, lecz wiał zimny wiatr i było nieprzyjemnie. W czasie drogi 
rozmyślał o tym, jak mało wie o przemytnictwie. Słyszał coś niecoś o 
przemytnikach 
wokół Guernsey, lecz podejrzewał, że ci z Guernsey zajmowali się czym innym niż 
ci 
z Hampshire, i Dorset. Ich zadaniem było po prostu przewożenie towarów z Francji 
na Guernsey — handel, który nie był nielegalny, dopóki nie wybuchła wojna i nie 
oznaczało to handlowania z wrogiem. Handel między Guernsey a Anglią był czymś 
zupełnie innym. Przypomniał sobie, że słyszał, iż niektórzy wolni kupcy z Dorset 
— 
czy nazywano ich poszukiwaczami gwiazd? nie, księżycowymi szperaczami; 
cokolwiek by to znaczyło — pływają na wielkich, dobrze uzbrojonych okrętach 
i handlują z Roscoff. Przewożą alkohol i tytoń, ładunek szmuglują do kraju 
i rozprowadzają z jakiegoś odpowiedniego miasta — dlatego Mr Early mieszka 
w pobliżu Dorchester. Najprawdopodobniej jest właścicielem ziemskim, 
a równocześnie adwokatem, ma przyjaciół wśród szlachty, może nawet sam jest 
sędzią pokoju. Wystąpić przeciwko takiemu człowiekowi możliwe byłoby, gdyby 
udało 
się namówić kogoś, żeby wydał współwinnych. Mógłby to zrobić jedynie oficer tak 
doskonale znający arkana przemytu jak zmarły Mr Buckley. Delancey przeklinał się 
za swoją niewiedzę. Zdawał sobie sprawę, że widocznie zapomniał wszystko, o czym 
mu opowiadano. Jedno, co wiedział i o czym pamiętał: to, że przemytnicy należeli 
do najlepszych żeglarzy w kraju. Przyzwyczajeni byli do złej pogody i nocnych 
ciemności. Prawdopodobnie tacy sami byli ludzie ze służby celnej, ale i o nich 
nic nie 
wiedział. Co najwyżej to, że byli zwolnieni od przymusowego wcielenia do wojska, 
jak 
to tłumaczył wielu werbownikom, ale nic więcej. Sądził, że lubili nosić czerwone 
flanelowe koszule i niebieskie spodnie....
Wciąż jeszcze było bardzo zimno, lecz chmury się rozpierzchły i przy blasku 
gwiazd widział ulice, którymi szedł ku brzegowi. Świateł było niewiele, z oddali 
dobiegał hałas zabawy z jakiejś marynarskiej tawerny, pewnie spod „Świni 
i Gwizdka". Szedł szybko i teraz był już w stanie dojrzeć Urząd Celny. Z 
wysiłkiem 
przypominał sobie wszystko, co wiedział o przemytnictwie. Nie handlowano teraz 
herbatą, gdyż w czasie wojny nie "można było jej dostać, chyba tylko z samej 
Kompanii Wschodnio-Indyjskiej. Jedwabiem też się nie zajmowano, bo cło na ten 
towar zostało bardzo obniżone. Przemyt ograniczał się — myślał — do alkoholu 
i tytoniu, przy czym alkohol często przekraczał przepisową moc czterdziestu 
procent. 
Niejasno przypominał sobie opowieści o okrutnym Hawkhurst, który działał przed 
kilku laty. Obecnie — jak mu mówiono — przemytnicy unikali walki, ponieważ 
w czasie wojny wszędzie pełno było milicji. Posługiwali się raczej sprytem, nie 
siłą; 
gdy ich ścigano, zatapiali towar i wracali po niego, kiedy celnicy odpłynęli. 
Mówiono 
mu o jeszcze jednej sztuczce, o jakichś beczkach, umocowanych pod kilem lugra. 
Celnicy musieli być sprytni, gdyż większość ich zarobków pochodziła z prowizji 
od skonfiskowanego towaru. Jak dużo czasu upłynie, zanim nauczy się tego 
zawodu? Wciąż nad tym rozmyślając, znalazł się na nabrzeżu celnym, gdzie 
zobaczył pozbawiony takielunku kuter. Była to najwidoczniej Nancy. Na nabrzeżu 
panowała zupełna cisza, trap znajdował się na swoim miejscu. Delancey, nie 
sprawiając najmniejszego hałasu, wszedł na palcach na pokład kutra.
Powoli i cicho posuwał się w stronę rufy, by dotrzeć wreszcie do zejściówki. 
Zatrzymał się i nasłuchiwał przez chwilę, potem zszedł na dół. Dziwił się, że 
luk był 
otwarty, lecz przypomniał sobie, że kuter miał iść na rozbiórkę. Na pokładzie 
nie było 
nic, co warto byłoby ukraść, nawet kawałka liny ani starego żagla. U stóp 
drabinki 
przystanął, żeby przyzwyczaić oczy do ciemności. Spojrzał w górę i zobaczył 
przez 
luk gwiazdy nad głową. Spojrzał ku rufie w nadziei, że może dojrzy błysk światła 
przez okienko, lecz było zupełnie ciemno. Może rufa na kutrze o tym tonażu, o 
wiele 
mniejszym niż miały statki budowane zwykle dla Służby Celnej, w ogóle nie miała 
okienka? Mimo wszystko powinien być jakiś otwór, choćby świetlik, wychodzący 
na pokład. Nie było tu wiele miejsca do spania, ale nie lepiej było i na innych 
znanych 
mu kutrach. Zastanowił się, czy były tu szczury. Może uciekły na brzeg, kiedy 
się 
dowiedziały, że kuter idzie na rozbiórkę? Ostrożnie posuwał się ku rufie. 
Potrącił 
butem o mały sworzeń i w tej samej chwili ktoś potężnym chwytem przycisnął mu 
ramiona do ciała.
— Spokojnie, kolego — usłyszał ochrypły głos. — Piśniesz słówko, a przetnę ci 
tchawicę.
Groźba poparta była dotknięciem chłodnej stali, więc Delancey mądrze 
zastosował się do polecenia. Zorientował się, że było tu dwóch mężczyzn, z 
których 
jeden chwycił go od tyłu, a drugi — z nożem — stał przed nim. Trzymając ostrze 
na gardle wykręcono mu ręce do tyłu i związano liną. Dopiero wtedy opryszek 
odłożył 
nóż i mógł użyć hubki i krzesiwa. Zapalił latarnię i podniósł ją tak, że światło 
padało 
Delanceyowi na twarz.
— Kto to jest, Dan? — spytał głos z tyłu.
— Niech mnie diabli, jeśli wiem — odparł tamten. — Myślę, że najlepiej będzie 
poderżnąć mu gardło.
Rozdział szósty
Chwyty zawodowe
Delancey patrzył na nikczemne indywiduum; był to wyraźnie facet z lądu. 
Odgadywał, że drugi mężczyzna, którego nie widział, był rybakiem albo 
przewoźnikiem. Szczurek albo Dan — jak nazywał go ten drugi — mógł być 
urzędnikiem albo sprzedawcą, ale od dawna już wyrzuconym z pracy, pewnie 
za drobne kradzieże, za pijaństwo albo za to i za tamto razem. Mógł się uważać 
za wielkiego kryminalistę, ale z pewnością nie był ulepiony z tej samej gliny co 
mordercy. Gdyby nawet chciał zabić, zabrakłoby mu odwagi.
— Jeśli mnie zabijecie — powiedział Delancey — trudno warn będzie znaleźć 
złoto.
— Jakie złoto? — spytał Szczurek z nagłym zainteresowaniem.
— Do diabła ze złotem! — zawołał ten drugi. — Nie daj się wodzić za nos.
— Myślę o złocie, które było na pokładzie Przyjaciół. Jack mi o tym mówił. 
Ludzie Buckleya je schowali i nie zawiadomili Urzędu Celnego.
— Kto ci mówił?
— Jack Rattenbury.
— Znasz Jacka?
— Pewnie.
— I on ci mówił, że na tym statku było złoto?
— Kiedyś było. To nie jego złota szukacie?
— Nie Ale znaleźliśmy to! — Szczurek wskazał na małą beczułkę, stojącą 
na szafce, maskującej świetlik tego pomieszczenia. — Właśnie zabraliśmy się 
do otwierania, kiedy zacząłeś się pętać po pokładzie. Gdyby tu było złoto, to 
byśmy 
je znaleźli.
— Nawet przywiązane pod kilem?
— To miejsce wysycha przy odpływie.
Rozmawiając, otwierali beczułkę i Szczurek nabrawszy w dłoń skosztował 
zawartości. Ale zaraz wypluł przeklinając:
— Smierdziucha!
— Zepsute, co? — spytał Delancey, który nigdy dotąd nie słyszał tego 
określenia.
— Smierdziucha i tyle! Leżała w słonej wodzie od miesięcy, a może od lat. 
Smierdziucha!
— Mógłbym dać warn coś lepszego.
— Gdzie masz?
— Najpierw mnie rozwiążcie. Nie widzicie, że jestem księżycowym 
szperaczem?
— Czy dlatego, że znasz Jacka? To nic nie znaczy. Każdy może go znać, kto 
mieszkał w Christchurch.
— Znam jeszcze kogoś.
— No, kogo?
— Johna Early.
Nagle zmieniła się cała atmosfera i Delancey zorientował się, że to zrobiło 
na nich wielkie wrażenie.
— Znasz Johna Early? Czemuś od razu nie mówił? Nie chcemy obrazić 
dziedzica z Milton Abbas! Za nic! Rozwiąż mu ręce, Will. Ten pan zajmuje się 
handlem i żegluje przy księżycu. Założę się, że możemy mu ufać!
Will zrobił, co mu kazano, i koniecznie chciał uścisnąć dłoń Delanceya na znak, 
że nie żywi do niego wrogich uczuć. Był to mężczyzna wielki, silny jak koń i 
głupi jak 
but.
— No, gdzie to jest? — spytał Szczurek.
Delancey wyjął butelkę z kieszeni płaszcza i podał mu.
— Pamiętaj, zostaw i dla mnie.
Uwaga była słuszna, gdyż Will chyba urodził się już spragniony, a Dan — jak 
mówił — musiał spłukać smak śmierdziuchy. Wypili wszystko i ułożyli się do snu 
na podłodze kabiny.
Nazajutrz Delancey, nie ogolony, wyglądał niemal tak podle jak Szczurek. Pod 
żadnym względem nie budził podejrzeń, gdy rano poszli pod „Różę i Koronę", żeby 
spotkać się z przyjaciółmi, których przywódcą był — jak się zdawało — jednooki 
osobnik nazwiskiem Henry Stevens. Mówiono tam żargonem pełnym pseudonimów 
i lokalnych aluzji i Delancey dowiedział się bardzo niewiele. Lecz Henry był 
niezadowolony z wycofania się ich dawnego kolegi Izaaka Hartleya. Wciąż wracał 
do tego tematu, żałując, że Ike został metodystą — właśnie on! — i przestał być 
przemytnikiem. Potem opowiadało się, jak to Ike potrafił oszukiwać celników. 
Zdawało się, że był najzdolniejszy pod każdym względem — sam Stevens musiał 
przyznać — i nikt nie miał lepiej ukrytej piwnicy. To wszystko dlatego, że 
ożenił się 
z Hanną, córką Dawida Mercera. Dawid był czymś w rodzaju świeckiego kaznodziei 
— do diabła z nim! — a Hanna wychowała się w tym śpiewającym psalmy tłumie. 
Henry mówił o nawróceniu się Ike'a z takim samym smutkiem, z jakim wierzący mówi 
o tych, którzy utracili łaskę.
— Ale jedno muszę o nim powiedzieć — stwierdził. — Nigdy by nie zdradził 
starych przyjaciół. Przyrzekł mi, że tego nie zrobi, i nie zrobił.
Z dalszych uwag wynikało, że milczenie Ike'a podyktowane było ostrożnością.
— A z czego Ike teraz żyje? — spytał Delancey Dana.
— Jest dostawcą okrętowym na Hog Lane — usłyszał w odpowiedzi.
Ale Henry wciąż opłakiwał utratę przyjaciela.
— Dlaczego, pytam, dlaczego musiał od nas odejść i zostać kaznodzieją? 
Wolałbym już być sanitariuszem albo Francuzikiem! Nigdy się nie odezwę do tej 
ofermy! Zamówiono jeszcze więcej piwa i wszyscy się zgodzili, że Ike był 
nielojalnym 
niewdzięcznikiem, a to dlatego, że ożenił się z tą wymokłą Hanną.
W czasie tego ucztowania Delancey zorientował się tylko, że gang Henry'ego 
był raczej mało ważny, a wszystko, co robił, zależało od odwiedzin człowieka 
imieniem Sam, zapewne z kontynentu. Z tego, co mówiono, wywnioskował, że Izaak 
Hartley powinien być pożytecznym źródłem informacji i że Sam (którego nazwiska 
nikt nie wymienił) interesował się — jak się zdaje — miejscową dziewczyną Molly 
Brown. Wymówiwszy się nie określonymi bliżej interesami, lecz przyrzekłszy 
spotkać 
się znów z przyjaciółmi wieczorem po „Świnią i Gwizdkiem", Delancey wyśliznął 
się 
w chwili, gdy Henry był w trakcie wygłaszania nowej diatryby przeciwko 
kaznodziejom. Poszedł przede wszystkim do fryzjera, żeby się ogolić; poradził 
się 
przy tym, gdzie można zjeść obiad. Powiedziano mu, że dobrze karmią w jadłodajni 
przy Hog Lane. Tak było rzeczywiście i po ragout z kapustą Delancey poczuł się 
lepiej. Znalazł w pobliżu szyld: IZAAK HARTLEY, DOSTAWCA OKRĘTOWY. Śmiało 
wszedł do sklepu i zapytał, jakie bosaki są na składzie. Widać było, że Izaak 
prowadzi małe przedsiębiorstwo, zaopatruje głównie rybaków, a starzy towarzysze 
zapewne unikają jego sklepu. Nie był wielkim rywalem George'a Ratseya, szeroko 
znanego żaglomistrza. Miał czas na pogawędki, a Delancey przedstawił się jako 
pobożniś wychowany w szkółce niedzielnej w Surrey, ostatnio bardzo namawiany 
przez pewnych ludzi do zajęcia się kontrabandą. Zapytał Hartleya czy uważa 
przemyt 
za proceder grzeszny. Izaak bez trudu dał się wciągnąć w rozmowę, kazał chłopcu 
zająć się sklepem, a Delanćeya zabrał do siebie na poddasze, gdzie trzymał 
konopie, 
używane liny, łój i słomę. Usiadłszy na stercie płótna żaglowego, długo 
wyjaśniał, że 
przemyt rzeczywiście jest grzechem. Wątpiąc zapewne, czy jego argumenty są dość 
przekonywające, upierał się nawet, że to się nie opłaca. Fortunę można było 
zrobić 
w Hampshire, przynajmniej robili ją ludzie finansujący ten proceder — dla 
których 
ostateczną nagrodą będzie ogień piekielny — lecz tutaj, na wyspie Wight, gra 
była 
niewarta świeczki. Więcej można było zarobić uczciwie, mając w perspektywie 
zbawienie duszy.
Delancey wiele nauczył się tego popołudnia. Zauważył, że Izaak był 
w mniejszym stopniu kaznodzieją, niż to przypuszczali jego dawni towarzysze. Ale 
zdecydowanie siedział u Hanny pod pantoflem, a ona miała oczywiście określone 
poglądy. Gdy mówił o swoim dawnym zawodzie, w jego głosie brzmiała nuta 
nostalgii. To naprawdę były piękne dni! Wierny swemu przyrzeczeniu, nie 
wymieniał 
żadnych nazwisk, ale chętnie mówił o przemytnictwie w ogóle. Stopniowo wyłaniał 
się obraz znanego mu terenu. Bogacze, finansujący operacje, skupiali się 
w Dorchester; nie pozostawało żadnych wątpliwości, że John Early był ich szefem. 
Miejsca lądowania znajdowały się w ujściach rozmaitych rzek od Bridport do 
Portland 
i od Portland aż do Christchurch. Niezależnie od samego Christchurch 
najważniejszymi ośrodkami przemytu były Abbotsbury i Poole. Wszystkie 
szczegółowe informacje Izaaka dotyczyły w gruncie rzeczy Poole. Tam bazowały 
statki przemytnicze, a handlowały głównie z Alderney. Niewiele z nich zbliżało 
się 
do wyspy Wight, gdyż poborca cła miał tutaj dwa uzbrojone statki, jeden w 
Yarmouth 
do sprawdzania jednostek mijających Needles, drugi na św. Helenie do sprawdzania 
jednostek mijających Spithead. Dlatego statki idące do Poole zazwyczaj zatapiały 
towary przeznaczone dla wyspy w Zatoce Sandown. Jedna jednostka robiła to 
regularnie — Delancey pomyślał, że był to kuter Sama — a beczułki wyławiali 
miejscowi ludzie — z gangu Henry'ego powiedział sobie Delancey — używając tylko 
łodzi wiosłowych, którymi wypływali za Shanklin. Lugier kierował się potem do 
Cowes 
dla zebrania pieniędzy; działo się to przy jego następnym wyjściu w morze, gdy 
ładownia była pusta.
— Czy zmarły pan Buckley o tym wiedział? — spytał Delancey i powiedziano 
mu, że z pewnością tak. Ale nie mógł wiedzieć, której nocy odbędzie się akcja. 
Przeprowadzano też, oczywiście, wiele innych tajnych akcji, a obszar 
działalności 
Róży rozciągał się od Lyme Regis do Beachy Head. Delancey zapytał, czy zdarzyło 
się kiedyś, żeby Sam został ostrzeżony o planowanych manewrach Róży, lecz Izaak 
nic o tym nie wiedział. Minęło już kilka lat, od kiedy rozstał się z tym 
zajęciem. Ale 
możliwe, że niektórzy celnicy byli opłacani przez przemytników. Znane były takie 
wypadki i warto się zastanowić nad tym, że nigdy nie skonfiskowano żadnego 
towaru 
w Zatoce Sandown. Po długiej rozmowie, przerywanej wielu pobożnymi frazesami, 
Delancey podziękował Izaakowi za rady i przyrzekł prowadzić uczciwe życie.
Wieczorem Delancey poszedł pod „Świnię i Gwizdek". Początkowo myślał, że 
nie zbiera się tutaj starszyzna przemytnicza, tylko samo pospólstwo. Ale 
przekonał 
się, że był w błędzie. Przychodzili tu ci sami ludzie, których poznał pod „Różą 
i Koroną", tylko w innych nastrojach i o innej porze. Klientami „Róży i Korony" 
byli 
wyłącznie mężczyźni i odbywały się tam poważne dyskusje nad sposobami 
oszukiwania celników i akcyzy. Gdy przychodzili pod „Świnię i Gwizdek", byli już 
w bardziej romantycznych nastrojach. Były tutaj kobiety, o których gospodarz 
mówił, 
że są jego córkami i siostrzenicami, prowadziło się też raczej rubaszne niż 
zawodowe rozmowy. Śpiewano piosenki, fałszując straszliwie, albo gwałtownie się 
kłócono. Co pół godziny zjawiały się chichoczące dziewczęta i znowu znikały. 
Z początku nie było wśród nich Molly Brown, a Delancey nie miał ochoty tracić 
czasu 
na inne. Godzinami słuchał Dana, Willa i Henry'ego stawiając im kolejki za 
wszystkie 
niemal posiadane pieniądze, ale nie dowiedział się niczego interesującego. Jeśli 
nawet uznali go za człowieka swojego, nie był to ani czas, ani mieisce na 
mówienie 
o interesach. Opowiadali sobie różne historyjki i bawili się kosztem Willa, 
którego 
głupota czyniła pośmiewiskiem. Gdy zjawiła się Molly Brown, towarzyszył jej 
stary 
człowiek ze skrzypcami. Przy jego akompaniamencie zaśpiewała sentymentalną 
piosenkę o dziewczynie, która umarła z miłości. Aplauz był niewielki, więc 
wyczuwając nastrój chwili, natychmiast rozpoczęła balladę pod tytułem „Pływająca 
bańka". Była to popularna melodia, a Molly ilustrowała tekst odpowiednimi 
gestami, 
wyobrażającymi sondowanie dna i refowanie żagli. Każda zwrotka kończyła się 
refrenem, śpiewanym przez wszystkich:
Śpiewaj i śmiej się, i pracę klnij,
Kiedy cię gnębi, bo przecież,
Gdy masz beczułkę, a w beczce gin,
Nie jest najgorzej na świecie.
Molly, która śpiewając stanęła na ławce; była fascynująca. Czarnowłosa 
i jasnooka, o pełnych kształtach i białej skórze, mogła mieć najwyżej 
dwadzieścia 
pięć lat. Gdy energicznymi gestami markowała sprzątanie pokładu, odsłaniała się 
tu 
i ówdzie, wywołując olbrzymi entuzjazm przy ostatnich wierszach:
Niech nikt nie myśli, że ciężki los,
Gdy sztormy na morzu nas dręczą,
Bo po powrocie radości dość:
Wita nas uśmiech dziewczęcy.
Więc zdrowie milej trzeba pić,
Kiedyś już żagle zwinął,
Gdy pokład czysty, wtedy nic
Od ginu cię nie powstrzyma.
W tańcu dziewczyna kręci się,
Fruwają jej sukienki,
Nie jest, kolego, nie jest źle,
Gdy patrzysz na jej wdzięki.
Ostatnią linijkę tekstu śpiewała ze specjalnym naciskiem i zebrani mogli 
zobaczyć coś niecoś z wdzięków Molly, zanim włączyli się do finałowego chóru:
Śpiewaj i śmiej się, i pracę klnij,
Kiedy cię gnębi, bo przecież,
Gdy masz beczułkę, a w beczce gin,
Nie jest najgorzej na świecie.
Zarumieniona i zdyszana Molly zeskoczyła z ławki, posłała wielbicielom całusa 
i zniknęła. Delancey, który lubił muzykę, z trudem zniósł kakofonię chóralnego 
śpiewu i był zadowolony, gdy się to skończyło. Wszystkich innych uszczęśliwiała 
świadomość, że Molly będzie później jeszcze śpiewać i być może jeszcze bardziej 
żywiołowo. W kilka minut po jej występie Delancey znalazł wymówkę, żeby wyjść 
z sali. Wracając z podwórka, zaczął wchodzić po schodach, ale drogę zastąpiła mu 
groźna matrona, pytając, dokąd idzie.
— Mam wiadomość dla miss Molly — wyjaśnił. — Zdaje się, że tam jest jej 
pokój.
— Może tak — odparła gospodyni, marszcząc brwi — a może nie. Ale przekażę 
jej każdą wiadomość, jeśli zechce ją przyjąć.
Delancey wiedział, że była to chwila, w której pół gwinei rozwiązałoby problem. 
Ale w majątku miał teraz tylko pensy, a te na nic by się nie zdały.
— Przyszedłem w imieniu mojego pana — wyjaśnił. — Jest to szlachcic 
o wielkim majątku i wysokiej pozycji. Pragnie złożyć miss Molly swoje 
uszanowanie 
i pyta, czy mogłaby się z nim zobaczyć któregoś dnia w przyszłym tygodniu.
Wobec wyraźnie nieufnego spojrzenia matrony Delancey pośpiesznie wdał się 
w szczegóły, czyniąc swego pana baronetem i pułkownikiem, powiększając jeszcze 
jego majątek dodając mu rezydencję w mieście i własne stajnie w Newmarket. 
Szkoda tylko, że tak wspaniały mężzna jest jeszcze kawalerem. Jeśli chodziło 
o matronę, wszystko to mówił na próżno. Lecz usłyszano go na piętrze. Molly 
zjawiła 
się na ganku i zapytała, o czym mowa.
— Jest tutaj jakiś człowiek, miss, którego pan — jak powiada — chce cię 
zobaczyć w przyszłym tygodniu. Zaraz go odprawię, bo nie wierzę w ani jedno jego 
słowo.
— Zaczekaj, kuzynko — odparła Molly. — Może to gentelman, który tu już 
przychodził.
— Niestety, nie — powiedział Delancey. — Sir Edward nie miał dotychczas 
przyjemności poznać pani. Ale pragnąłby móc się pani przedstawić.
W czasie dłuższej rozmowy Molly dała się przekonać.
— Doskonale — powiedziała w końcu. — Zobaczę się z sir Edwardem 
w czwartek o czwartej po południu.
To oświadczenie zaalarmowało matronę, która poleciła Delanceyowi zaczekać, 
a sama pobiegła na górę. Kiedy wreszcie wróciła, okazało się, że czwartek i 
piątek 
nie wchodzi w rachubę, ale że Molly będzie mogła przyjąć sir Edwarda w następny 
poniedziałek. W ubiegłym tygodniu i jeszcze wcześniej była wolna codziennie, 
lecz 
w przyszłym tygodniu będzie jej trudno znaleźć czas. Delancey ustalił termin 
spotkania i wrócił do przyjaciół w szynku. Atmosfera wieczoru, urozmaicanego 
pieśnią, stawała się coraz bardziej rozwiązła i Delancey — mający za słabą głowę 
na takie hulanki — poczuł się znużony, zanim jeszcze zabawa się skończyła. Tę 
noc 
przespał na podłodze w knajpie.
Po grzechu następuje skrucha, a następny dzień — niedziela — bardzo się 
na nią nadawał. Dzwon kościelny zadzwonił na poranne modlitwy w kaplicy — 
Cowes było w owych czasach tylko filią parafii w Carisbrooke. Kilka powozów 
zmierzało w tym kierunku. Lecz ludzie, bardziej wyróżniający się pobożnością niż 
pozycją towarzyską, szli pieszo do jednej z dwóch kaplic nonkonformistycznych: 
do kongregacjonistów albo do metodystów. Delancey nie musiał się zastanawiać, 
do której pójdzie, gdyż Hartley był metodystą; miał nadzieję, że po nabożeństwie 
znów się z nim spotka. Atmosfera tego miejsca modlitwy w dużym stopniu skłaniała 
do żalu za grzechy, a Delancey, mający kaca po wczorajszym wieczorze, miał 
wygląd jeszcze żałośniejszy niż samopoczucie. Kazanie było długie i żarliwe, 
przerywane od czasu do czasu jękami grzeszników, przypominających sobie 
popełnione nieprawości. Delancey siedział w jednej z tylnych ławek kaplicy i 
starał 
się zachowywać tak samo jak starszy mężczyzna, który niegdyś, być może, 
zajmował się sprzedażą kradzionych towarów. Delancey wzdychając głośno 
w najodpowiedniejszych, jak mu się wydawało, momentach i wykrzykując: „Ach, żeby 
dostąpić światła!" albo „Jakaż to rozkosz być zbawionym!" naśladował żal za 
grzechy 
i pokutę mężczyzny i po nabożeństwie zagadnęło go uprzejmie kilkoro członków 
kongregacji. Po rozmowie, w czasie której Hanna zadawała mu dociekliwe pytania, 
Hartleyowie zaprosili go w końcu na obiad. Głodny i bez grosza, chętnie przyjął 
zaproszenie, i to z kilku powodów. Zastanawiał się, czy kiedykolwiek zdobywano 
jakieś informacje tak wielkim kosztem.
Obiad u Hartleyów rozpoczął się rozwlekłą modlitwą, po której nastąpiło 
szczegółowe wypytywanie Delanceya o jego życie duchowe, a skończył się jeszcze 
kilkoma modlitwami i odśpiewaniem psalmów. Dopiero potem, oglądając ogród, 
Delancey mógł znowu trochę wybadać Izaaka. Raz jeszcze poprosił go o radę. 
Zakładając, że przemyt jest grzechem — o czym teraz był już przekonany — 
zastanawiał się, czy jest również grzechem pośredni tylko udział w wolnym 
handlu. 
Wyjaśnił, że przyjaciele go namawiają, żeby po zapadnięciu ciemności umieścił 
w pewnych miejscach kilka latarni, zaświecił je o oznaczonej godzinie i zgasił 
przed 
świtem. Miały one być tylko pomocą w nawigacji, mówił z naciskiem, pomocą dla 
marynarzy wracających do domu. Nie wyobrażał sobie, żeby mogło być coś 
nielegalnego w umieszczeniu jednej latarni nad bramą, drugiej na skale, trzeciej 
pod 
drzewem, a czwartej przy moście. Czy to może być grzechem? Ostatecznie chodziło 
tylko o ratowanie życia ludzi przebywających na morzu. Ci, którym to miało 
pomóc, 
mogli być przemytnikami, ale mogli przecież utonąć tak jak inni, nie mając w 
dodatku 
czasu na skruchę.
Dyskusja, która potem nastąpiła, była głównie teologiczna, lecz Izaak dokładnie 
wiedział, w jaki sposób krzyżowe namiary mogą służyć wyznaczaniu pozycji 
na morzu. Nie zgadzał się, żeby miało to cokolwiek wspólnego z bezpieczeństwem 
żeglarzy. Twierdził stanowczo, że był to jedynie sposób oznaczania kryjówek 
kontrabandy. Branie w tym jakiegokolwiek udziału było grzechem, a niekiedy 
zbrodnią.
— Co by pan powiedział, gdyby strażnik zaskoczył pana podczas ustawiania 
latarni na Wroxhall Hill albo Culver Cliff?
— To tam miałbym je umieszczać? — spytał Delancey niewinnie.
Izaak wyjaśnił, że w Zatoce Sandown była dogodna mielizna. Między Wroxhall 
a Culver Cliff znajduje się jedna odpowiednia dla namiaru pozycja, a między Lake 
a Newchurch druga.
— Rozstawienie i zapalenie tych latami, zgaszenie ich i usunięcie, zajmie panu 
czas od północy do piątej rano, i po co to wszystko?
Tym razem Delancey był bardziej uparty i pytał, w jaki inny sposób mógłby 
zarobić pół gwinei. Nie byłoby to zresztą możliwe, gdyby na wyspie byli dragoni.
Tak Bóg patrzy na te sprawy! — powiedział w końu Izaak i Delancey musiał 
przyznać, że istotnie ostatnie łowo należy do Boga. Przyrzekł unikać nawet tak 
niewielkiego kontaktu ze zbrodnią. Tę noc pozwolono mu przespać w szopie 
Hartleyów; dano mu nawet materac i koc.
W poniedziałek Mr Payne przyjął go uprzejmie i z zainteresowaniem wysłuchał 
opowieści o tym, co wyszpiegował.
— Tak — powiedział w końcu. — Dowiedział się pan coś niecoś o tych 
sprawach i z pewnością nie stracił pan czasu. Mogę tylko dodać, że człowiekiem, 
którego oni nazywają Sam, jest prawie na pewno Samuel Carter, notoryczny 
przemytnik, pochodzący ze znanej rodziny przemytniczej w Kornwalii. Mieszka 
teraz 
w Poole i jest właścicielem dwustutonowego statku Gołębica. To najszybszy 
lugier, 
jaki mógłby pan kiedykolwiek zobaczyć.
— Zrobię wszystko, sir, żeby go oddać w ręce sprawiedliwości.
— Tego jestem pewien. Ale wątpię, czy to się panu uda.
— Czemuż to, panie Payne?
— Ponieważ Sam Carter wie o przemytnictwie więcej niż pan. Chociaż w innych 
sprawach jest zupełnym ignorantem. A więc podejrzewam, że dopóki niektóre towary 
będą obłożone wysokim cłem, handel będzie prosperował.
— Gdyby mi pan dał trzy kutry z dobrą załogą, sir, mógłbym się podjąć 
zlikwidowania przemytu w tym rejonie.
— Nie przeczę, że mógłby pan tego dokonać. Wówczas handel przeniósłby się 
na wschód i na zachód.
— Z pewnością nie, sir, gdyby inni byli równie czujni.
— Jest pan nowicjuszem w tej służbie, Delancey. Musi się pan jeszcze wiele 
nauczyć... — Mr Payne urwał i zażywając tabaki, jakby zastanawiał się, od czego 
ma 
zacząć i ile wypada mu powiedzieć. W końcu z wyraźną niechęcią przemówił znowu: 
— To, co teraz powiem, rozumie pan, jest nieoficjalne i powinno zostać między 
nami. 
Ludzie ze służby celnej, marynarze, wioślarze czy oficerowie muszą zarobić na 
życie 
i utrzymanie rodziny. Pensje mają skromne, ale od czasu do czasu powiększają je 
dzięki udziałowi w tym, co skonfiskują kontrabandzie Tak więc są zainteresowani 
w przejmowaniu ładunków przemytniczych, a nie w zlikwidowaniu nielegalnego 
handlu. Z czego by żyli, gdyby nie przemyt? Otrzymywaliby tylko codzienną płacę 
i to 
tylko dopóty, dopóki nie okazałoby się, że ich służba jest niepotrzebna.
— Moglibyśmy ich wykorzystać w marynarce wojennej, sir.
— Jak to, w czasie pokoju?
— No nie, sir. Ale w czasie wojny...
— W czasie wojny, panie Delancey, główną atrakcją służby celnej jest fakt, że 
celnicy są zwolnieni od poboru. Nie wolno nam bić ludzi, sir, za zuchwalstwo 
albo 
zaniedbywanie obowiązków, ale możemy im zagrozić zwolnieniem i przeniesieniem 
ich na okręt wojenny. A oni — proszę mi wybaczyć, że to mówię — śmiertelnie się 
tego boją. Nigdy nie przyszło im do głowy, że przemyt mógłby zostać 
zlikwidowany. 
Gdyby im wspomnieć o takiej możliwości, byliby przerażeni.
— Rozumiem, sir. Liczą na to, że ten proceder będzie trwał nadal, ale żądają 
swego udziału w zyskach.
— Nie, nie, panie Delancey. To zbyt brutalne określenie od dawna istniejącego 
i skomplikowanego stanu rzeczy. Moje stanowisko zobowiązuje mnie do ścigania 
nielegalnego handlu i tych wszystkich, którzy omijają przepisy celne. Niech Bóg 
broni, żebym nie spełniał swoich obowiązków! Jednakże moi oficerowie i ludzie — 
a proszę pamiętać, że mówię to panu w ścisłym zaufaniu — traktują swoją 
działalność jak pewnego rodzaju grę, jak krykieta; mają nadzieję wygrać, ale ta 
wygrana nie powinna oznaczać zniszczenia drużyny przeciwnika. To, czy tacy 
ludzie 
jak pan będą mieli pracę, zależy od Francuzów. Znajduje się pan bez zajęcia 
wówczas — proszę mi wybaczyć, że mówię bez osłonek — gdy Francuzi odmawiają 
gry. W taki sam sposób wszyscy ludzie ze służby celnej zależni są od 
przemytników.
— Czy wobec tego nie korci ich, by zawrzeć z nimi otwartą umowę, 
na podstawie której otrzymywaliby regularnie swój udział i dawaliby im spokój?
Ta sugestia naprawdę wstrząsnęła Mr Payne'em; w jego odpowiedzi zabrzmiało 
bolesne zdumienie:
— Doprawdy, sir, mam nadzieję, że nie uważa pan ludzi ze służby celnej 
za nieuczciwych? Nigdy nie słyszałem, żeby zawarto czy nawet proponowano 
zawarcie takiej haniebnej umowy. Muszę panu oznajmić, sir, że nasi ludzie mają 
głębokie poczucie obowiązku. Wypływają na morze nawet podczas burzy. Swoich 
przeciwników ścigają z wielką stanowczością. Wielu zginęło w akcjach, a inni, 
mający 
więcej szczęścia, otrzymali pochwały od władz za lojalność i odwagę. Mamy 
słuszne 
powody do dumy z ludzi zatrudnionych przez komisarzy celnych.
Delancey pośpieszył zapewnić Mr Payne'a, że jest pełen podziwu dla ludzi 
ze służby celnej i że z niecierpliwością czeka, żeby móc służyć wraz z nimi. 
Zdaje 
sobie sprawę, że ich służba jest ciężka i ryzykowna i że posiada wielkie 
znaczenie 
dla królestwa. Mr Payne złagodniał i zaczął go teraz wprowadzać w praktyczne 
szczegóły. Delancey zostanie zaprzysiężony od razu, adwokat już czeka. Po tej 
ceremonii postanowiono, że dowództwo obejmie w południe, a zaliczkę w wysokości 
dwudziestu gwinei otrzyma natychmiast; wystarczy mu to przynajmniej 
na ekwipunek. Ustalono na koniec, że zaraz popłynie do Portsmouth, żeby zabrać 
rzeczy i zlikwidować mieszkanie. Potem wyprowadzi kuter na morze i będzie krążył 
wokół Beachy Head. Delancey nawet poborcy nie wyjawił szczegółów swojego planu. 
Ogoliwszy się u fryzjera, wziął udział w zorganizowanym przez Mr Payne'a 
spotkaniu 
z Mr Robertem Edgellem, szefem konnych inspektorów. Dostojnik ten okazał się 
byłym kapralem dragonów gwardii; z początku był szorstki, lecz przejął się ideą 
zdobycia pewnej ilości pieniędzy. Delancey powiedział mu tylko to, co było 
konieczne, lecz nie ukrywał swoich źródeł informacji.
— Znakomicie pan to zrobił, sir, że tak powiem — rzekł w końcu Edgell. — 
Przypomina mi pan Buckleya, który zawsze wiedział, co w trawie piszczy. Ale jak 
się 
pan dostanie na kuter, i to tak, żeby pana nikt nie widział?
Delancey nie pomyślał dotąd o tym, że cały jego plan upadnie, jeśli Henry 
Stevens się dowie, że towarzysz jego pijatyki w sobotni wieczór został w 
poniedziałek 
po południu dowódcą Róży. Będzie miał jeszcze dość czasu, by ostrzec Sama 
Cartera i spowodować, żeby przeprowadził swą akcję w innym miejscu albo innej 
nocy. Edgell rozwiązał ten problem, pożyczając Delanceyowi rodzaj kostiumu, 
noszonego przez konnych inspektorów: ciemny płaszcz, jeździeckie buty z 
ostrogami 
i płaski kapelusz, który można było nasuwać na czoło.
Ruszyli na nabrzeże. Delancey niósł swój płaszcz zawinięty w papier. Wyglądał 
zupełnie jak jeden z ludzi Edgella. Przy Nabrzeżu Celnym Edgell dopilnował, żeby 
Delancey bezpiecznie wsiadł do łodzi, a gdy nieco później zjawił się Mr Payne, 
pomógł mu wejść na rufę. Łódź odbiła od brzegu i popłynęła przez port do 
miejsca, 
w którym na kotwicy stała JJóża zaprowiantowana na trzy tygodnie i gotowa 
do wyjścia w morze.
Mr Payne z godnością wszedł na pokład Róży, gdzie przyjął go pierwszy oficer, 
Mr Tom Lane z załogą zebraną na pokładzie. Delancey wszedł w chwilę później, 
pozostawiwszy w łodzi pożyczone od Edgella rzeczy. Trzymał się skromnie z tyłu, 
podczas gdy Mr Payne przemawiał do załogi:
— Wszyscy wiecie, że Mr Ryder został ranny w wypadku i przez pewien czas 
nie będzie mógł pełnić służby. Dlatego postanowiłem mianować tymczasowego 
dowódcę. Obejmuje on kuter od dzisiaj. Przedstawiam go wam: porucznik Ryszard 
Andros Delancey z Królewskiej Floty, oficer o wielkim doświadczeniu, ostatnio 
dowódca kutra Rojalista. Wykonujcie ściśle jego rozkazy, a rejs przyniesie wam 
sukces.
Nie uprzedzeni o tym ludzie z Róży byli zdumieni, a pierwszy oficer Lane 
wyglądał na obrażonego. Delancey postanowił nie tracić czasu.
— Wszyscy do kotwicy i fałów ! — zawołał. — Przygotować się do stawiania 
żagli!
Zleciwszy Mr Lane'owi dowództwo na pokładzie, odprowadził na bok Mr 
Payne'a i pożegnał się z nim. Gdy ujrzał wciągniętą kotwicę, rozwinięty grot i 
kliwer, 
doznał uczucia szczerej radości. Pokład ożył pod jego stopami. Wiatr śpiewał 
w olinowaniu. Znów był na morzu! Wiała ostra zachodnia bryza i było niemal 
mroźnie, 
lecz on nie czuł nawet bryzgów na twarzy. Wiedział aż nazbyt dobrze, że nie zna 
tego kutra i że może zawahać się lub popełnić błąd. Gdyby załoga wyczuła jego 
wątpliwości, od razu straciłaby do niego zaufanie.
— Sternik, kurs na Portsmouth! — powiedział do człowieka przy kole. — 
Zejdźmy na dół, panie Lane, pokaże mi pan mapę.
W kabinie pierwszy oficer rozłożył mapę, lecz Delancey ledwie na nią spojrzał.
— Proszę mi teraz szybko powiedzieć, jaki mamy tonaż, jakie zanurzenie, 
uzbrojenie i załogę?
Okazało się, że Róża miała sto pięćdziesiąt cztery tony i było na niej dwanaście 
czterofuntówek, dwie dziewięciofuntówki, skrzynia lekkiej broni, a załoga 
składała się 
z dwudziestu dwóch ludzi, łącznie z dowódcą, pierwszym oficerem, drugim oficerem 
i dwoma starszymi marynarzami.
— Doskonale — powiedział Delancey. — Jak się nazywa drugi oficer? John 
Torrin? A tamci dwaj? Netley i Wansbrough? Dobrze. A ten rudy, ten zezowaty, 
sternik i człowiek na oku?
Po kilku sekundach Delancey był już znów na pokładzie i podawał sternikowi 
dokładny kurs, żeby ominąć Gilkicker Point.
— Dobrze, Wilkins, tak trzymać. Co to za statek, Miller, przed dziobem 
na prawo? Jackson i Field, sklarować fały!
To, że znał ludzi po nazwisku, wywarło duże wrażenie, chociaż pytał potem 
Torrina o nazwiska innych. Postawił prostokątny grot idąc z wiatrem, a potem 
znów 
go opuścił, gdy zbliżali się do Portsmouth. Ludzie pracowali z zapałem, pragnąc 
pokazać oficerowi marynarki, że są dobrymi żeglarzami, a nawet lepszymi niż ci 
na fregatach. Z pewnością niewielu z nich mogłoby obsługiwać jednostkę wojenną 
o podobnym tonażu. Choć pod tym względem nie byli biegli, o czym Delancey 
wiedział, pracowali jednak szybko i spokojnie. Nie było żadnego śpiewania, które 
doprowadzało do rozpaczy oficerów marynarki, żadnego wywrzaskiwania piosenek, 
które można było słyszeć na pokładzie przeciętnego statku handlowego. Jacy będą 
ci 
ludzie w akcji? Postanowił odłożyć tę próbę do jutra. Na razie wystarczyło, że 
weszli 
do Portsmouth, stanęli na kotwicy i spuścili łódź. Zapadał już mrok, gdy 
Delancey 
zszedł na brzeg razem z Davisem, który miał być jego stewardem. Wynajął 
robotnika 
z wózkiem i ugodził się z nim za szylinga. Zadygotał z zimna — ubrany był w 
lichy 
płaszcz — więc ruszył szybko w stronę swego mieszkania przy Ropewalk Lane.
Stamtąd Delancey wysłał bagaż na pokład Róży i kazał sternikowi wrócić 
do Hard o czwartej. Wiedział, że jego obowiązkiem było odwiedzić Rydera.
Tak wiele zdarzyło się od czasu, gdy Delancey był po raz ostatni pod „Gwiazdą 
i Podwiązką", że zdziwił się " niemal, gdy się dowiedział, że Mr Ryder wciąż tu 
jest 
i nadal nie może się poruszać. Bez wahania i dyskusji wskazano mu drogę do 
pokoju 
chorego. Ryder był blady i daleko mu było do wyzdrowienia. Podziękował gościowi 
za odwiedziny i zadowolony był z wieści o Róży. O tymczasowej nominacji 
Delanceya dowiedział się z listu Payne'a.
— Jestem panu zobowiązany, sir, że przyjął pan to dowództwo bez poborów. 
Te pięćdziesiąt funtów rocznie, to wszystko, co teraz posiadam, ale pan nie 
będzie 
miał nic, dopóki nie zdobędzie pan pryzu . Ja nigdy nie miałem w tym względzie 
wiele szczęścia, ale będę się modlił, żeby panu się powiodło. Przemytników 
na morzu jest dużo. Trzeba ich tylko schwytać.
— Kiedy będzie pan mógł wrócić do domu?
— Winthrop powiada, że w przyszłym tygodniu.
— Jestem pewien, że wtedy szybciej wróci pan do zdrowia. Tymczasem bardzo 
by mi pan pomógł, gdyby zechciał pan powiedzieć mi coś o ludziach, którymi mam 
dowodzić. Chciałbym coś wiedzieć o panu Lane.
— Bob całe życie pracował w służbie celnej. To dobry, odpowiedzialny 
marynarz i nigdy nie naraził nas na złamanie masztu. Zna się na prawie i potrafi 
rozpoznać księżycowy fach nawet w najciemniejszą noc. Ale brakuje mu 
przedsiębiorczości i dlatego nigdy nie będzie nikim więcej niż pierwszym 
oficerem.
— A John Torrin?
— Nie jest taki ostrożny jak Bob, ale lepszy w akcji. Będzie kiedyś dowodził 
kutrem.
— Kto to jest starszy marynarz?
— To marynarz, który został zaprzysiężony jako zastępca oficera służby celnej. 
Na każdej łodzi powinien być taki jeden i on zazwyczaj jest sternikiem.
— Rozumiem. Czy wszyscy ludzie są lojalni?
— Nie zatrudnialibyśmy ich, gdyby ich lojalność była wątpliwa.
— Pozwoli pan, że inaczej sformułuję to pytanie. Gdyby ktoś z pańskiej załogi 
miał przekazać jakieś informacje przemytnikom, kto by mógł to zrobić?
— Drogi panie! Nie zniósłbym tego, by źle myślano o którymkolwiek marynarzu 
pod moim dowództwem. Nie ma żadnego powodu, żeby któregokolwiek z nich 
podejrzewać.
— Ale przypuśćmy, że Sam Carter dowie się o naszych planach? Przypuśćmy, 
że będziemy o tym wiedzieli i da się to udowodnić ponad wszelką wątpliwość?
— Doprawdy, sir, stawia mnie pan wobec problemu... Z wielkimi oporami, 
i tylko, dlatego, że mnie pan do tego zmusza... W pierwszym rzędzie 
podejrzewałbym 
Michaela Williamsa.
— Tego bez palca? Dlaczego?
— Jego siostra wyszła za Nicka O'Briena, a Nick jest kuzynem Dana Palmera.
— Aha.
— Ale proszę mnie źle nie zrozumieć. Nie mówię nic złego o Mike'u Williamsie, 
nic też złego o nim nie słyszałem.
— Miło mi to słyszeć i mam nadzieję, że będę mógł to samo o nim powiedzieć. 
— Delancey rozejrzał się szybko po pokoju i spytał, czy chory ma w gospodzie 
dobrą 
opiekę.
— Bardzo dobrą, dziękuję — powiedział Ryder. — I mam wielu gości. Pan 
Grindall jest niezwykle uprzejmy, a jego siostrzeniec zjawi się tu lada moment. 
Dostał 
się jako mat na kuter Rapid z bazą w Southampton. Kuter jest teraz w Spithead 
i zdaje się, że młody Fowler ma coś załatwić na lądzie dla pana Maddena. Będzie 
uradowany z okazji wypicia z nami szklanki wina.
Delancey zaczął tłumaczyć, że wpadł tylko na chwilę, gdy nadszedł Fowler. 
Przywitali się, znów z pewną rezerwą ze strony Fowlera, ale spod „Gwiazdy 
i Podwiązki" wyszli razem. Korzystając ze sposobności, Delancey poprosił Fowlera 
o przekazanie wiadomości Mr Maddenowi. Gdy szli w stronę Hard, wyjaśnił pokrótce 
swój plan.
— Wszystko to — zakończył — mówię panu w ścisłym zaufaniu. Dziś jest 
poniedziałek, a spodziewam się, że Gołąbka przeprowadzi akcję w środę albo 
w czwartek w nocy. Gdyby Rapid przez te dwie noce krążył między Foreland a Nab, 
miałby dogodną pozycję do przejęcia towaru. Za dnia nie powinno go być widać 
z wyspy Wight. Pieniądze za pryz podzielimy po połowie.
— A gdyby popłynął w innym kierunku, sir?
— Wtedy my weźmiemy pryz. Proszę powiedzieć Maddenowi, że plan oparłem 
na informacjach, które uzyskałem.
— Doskonale, sir, powiem mu. Myślę, że powinien się zgodzić.
Szli przez chwilę w milczeniu, a potem Fowler wyjawił to, co mu nie dawało 
spokoju.
— To dziwne, sir, że znów się spotykamy. Są rzeczy, o których wolałbym 
zapomnieć. Wciąż jeszcze miewam koszmarne sny i budzę się zlany potem, myśląc, 
że znów jestem na Artemidzie albo że staję jako świadek przed sądem wojennym.
Delancey spojrzał przenikliwie na młodego człowieka i spytał szorstko:
— Mówi pan przez sen?
— Skąd mogę wiedzieć, sir? Nikt mi tego nie powiedział.
— Ma pan osobną kabinę?
— Bardzo małą, sir.
— To na pewno dobrze. Ale byłoby jeszcze lepiej, gdyby pan pracował 
na lądzie, z dala od spraw przypominających wydarzenia, o których lepiej 
zapomnieć.
— Jakże bym mógł, sir? To jedyne rzemiosło, którego się nauczyłem.
— Wobec tego lepiej by panu było na statku handlowym.
— Nawet w czasie wojny, sir?
— Słuchaj, młody człowieku. Ma pan koszmarne sny o przeżyciach 
na Artemidzie i zgadzam, się, że były one naprawdę bardzo smutne. Ale ludzie 
wrażliwi nie nadają się do naszego zawodu. Gdyby myśl o tych dawnych wypadkach 
nie dawała mi spać, nie powinienem otrzymać patentu. W marynarce naszym 
rzemiosłem jest wojna. Czy powinien pan wykonywać to właśnie rzemiosło? 
Pozwalam sobie w to wątpić. Będzie pan szczęśliwy w handlu.
— Powinienem być szczęśliwszy na lądzie, wiem o tym. Dziękuję panu za radę, 
sir.
Doszli do Hard, gdzie łódź Delanceya czekała już; przybyła tu chyba z dziesięć 
minut wcześniej, niż powinna była. Tego zimowego dnia zmierzchało się już nawet 
o tej godzinie i Delanceyowi spieszno było wejść na pokład. Pożegnawszy się 
z młodym Fowlerem, którego łódź już nadpływała, Delancey zszedł do giga i kazał 
ludziom odbijać.
— Bardzo przepraszam, sir — powiedział sternik. — Jeden z ludzi zszedł na ląd 
po pieprz dla kucharza. Przyszedł pan trochę wcześniej, niż pana oczekiwaliśmy, 
sir.
— Wy także przybyliście tu wcześniej, niż wam kazano. Kto poszedł na brzeg?
— Williams, sir.
— Rozumiem. Daję mu pięć minut.
Delancey wyszedł z gigu i chodził tam i z powrotem po nabrzeżu. Musiał się 
zastanowić, jak potraktować to złamanie dyscypliny. Nie był teraz w marynarce. 
Nie 
mógł oczekiwać punktualności i ścisłego posłuszeństwa, którego by tam żądał. Nie 
znał też wymogów dyscypliny, do której ci ludzie ze służby celnej byli 
przyzwyczajeni.
Postanowił na razie tylko ich ostrzec. A jednak dziwne, że to był Williams. Jak 
łatwo być zbyt podejrzliwym, jak łatwo robić z igły widły... Minęło więcej niż 
pięć 
minut, zanim rozległ się odgłos spiesznych kroków. Człowiek, na którego czekano, 
nie mogąc jeszcze złapać oddechu, stanął twarzą w twarz ze swoim nowym 
kapitanem, którego zupełnie nie znał. Szybko postanowił się wyłgać.
— No? — zimno powiedział Delancey.
— Przepraszam, sir. Załatwiałem sprawunek dla kucharza. Nie traciłem czasu, 
sir, prawie całą powrotną drogę biegłem.
— Jaki to był sprawunek, Williams?
— Miałem kupić trochę pieprzu, sir.
— I kucharz ci to polecił?
— Tak, sir.
— Załatwiałeś coś jeszcze?
— Nie, sir.
— Dobrze. Do łodzi. I niech mi się to więcej nie powtórzy, sterniku. Załoga musi 
pozostawać w łodzi. Odbijać, Watson.
Gdy gig dobił do Róży, Delancey polecił załodze zostać na miejscach. 
Wszedłszy na pokład, posłał po kucharza i spytał, czy zabrakło mu pieprzu.
— Nie, sir.
— Nie posyłaliście na ląd po pieprz?
— Nie, sir.
— Nie posyłaliście Williamsa po żaden inny sprawunek?
— Nie, sir.
Delancey kazał zatem załodze łodzi zebrać się na pokładzie i przemówił:
— Nie wiem, jakiej dyscypliny przestrzegaliście na pokładzie tego kutra. Może 
to dla was nowość, że rozkazów należy słuchać. Dla niektórych z was z pewnością 
jest nowością to, że należy mówić prawdę. Chcę, żebyście wiedzieli i zapamiętali 
sobie, że szansa zdobycia przez was pieniędzy z pryzu zależy od tego, czy 
będziecie 
dokładnie wykonywać to, co się warn rozkaże. Nie będę dłużej dochodził, jaki to 
sprawunek Williams miał załatwić na lądzie. Ale to się nie może powtórzyć. Wy 
macie 
swoje obowiązki i ja mam swoje. Proszę wystawić wachtę kotwiczną, panie Lane. 
Reszta może iść spać. Odpływamy przed pierwszym brzaskiem.
W gruncie rzeczy Delancey nie był pewien, jak — i czy w ogóle — ma ukarać 
ludzi. W każdym razie lepiej było nie wyolbrzymiać postępku Williamsa. Według 
wszelkiego prawdopodobieństwa nie miał on żadnego znaczenia — może chodziło 
mu o tytoń, może o dziewczynę — ale nawet zakładając najgorsze, lepiej było 
utrzymać Williamsa w złudnym poczuciu bezpieczeństwa. Jak dotąd nie można mu 
było nic zarzucić, a zresztą jakież informacje miał do sprzedania? Mógł ostrzec 
Cartera, że Róża ma nowego, pełnego zapału kapitana. I co z tego? Cóż przeciętny 
porucznik marynarki mógł wiedzieć o wolnym handlu? Rozmyślając nad tym, 
Delancey doszedł do wniosku — co było dla niego niemal wstrząsem, że nie jest 
przeciętnym porucznikiem. Wymagał od siebie więcej niż od kogokolwiek innego. 
W jaki sposób? Snując swoje rozważania dalej, doszedł do wniosku, że większość 
ludzi uważałaby, iż wykonanie określonej pracy, czy to fizycznej, czy umysłowej 
„wystarczy". Pytanie, które on nauczył się sobie zadawać, brzmiało następująco: 
„Czy można zrobić coś więcej? Czy można zrobić coś więcej teraz?" No dobrze, 
a jaka była odpowiedź? Padła natychmiast, skoro tylko zadano pytanie. Powinno 
się 
coś zrobić, żeby zmylić czujność Sama Cartera. Jak? Należy dać mu znać, że 
w czwartek i piątek Róża nie będzie znajdowała się w pobliżu Beach Head. Trzeba 
rozpuścić tę wiadomość w Portsmouth w przeddzień wyjścia Gołębicy do Poole? Nie 
było na to czasu, Gołębica musiała już pożeglować do Alderney. Delancey rozwinął 
mapę i zaczął dokonywać obliczeń na kawałku papieru. Wkrótce podarł go, bo 
zorientował się, że zapomniał o zasadniczym fakcie, tym mianowicie, iż Gołębica 
będzie żeglować po zapadnięciu ciemności. Gdy zrobił obliczenia od nowa, okazało 
się, że kuter osiągnie Alderney we wtorek za dnia, następny dzień zajmie mu 
ładowanie towaru, odpłynie w środę z zapadnięciem nocy i znajdzie się przy 
Zatoce 
Sandown... Ależ to wszystko za późno. Sam miał odwiedzić Molly w czwartek lub 
w piątek, a to znaczyło, że musiał wyładować towar w pobliżu Poole w środę w 
nocy, 
po wcześniejszym zawiadomieniu Zatoki Sandown. Musiał więc odpłynąć z Poole 
raczej w niedzielę — czyli wczoraj — a nie dzisiaj... Użycie podstępu trzeba 
było 
odłożyć do następnego razu. Teraz nic nie można było zrobić.
Dalsze obliczenia przerwało mu nadejście Lane'a i Torrina, którzy mieli zjeść 
z nim kolację. Przekonał się, że . dowódca kutra nie może jadać samotnie, jak to 
czynił kapitan okrętu wojennego. Choć było to odkrycie niemiłe, niejaką 
rekompensatą było to, że jedzenie było świeże i podano chleb zamiast sucharów 
i piwo zamiast grogu. Posiłek był prosty, lecz Delancey mógł poczęstować swoich 
towarzyszy na deser szklanką wina. Wypili za zdrowie króla i za powodzenie Róży, 
a potem wdali się w dyskusję o planowanym rejsie kutra, o jego osprzęcie 
i uzbrojeniu. Okazało się, że załoga nigdy nie odbywała ćwiczeń w strzelaniu. 
Ministerstwo Skarbu nie przydzielało na to żadnych środków, tak że ćwiczeń, 
które 
winny odbywać się przynajmniej raz na tydzień, zaniechano z powodu braku 
amunicji. Delancey był wstrząśnięty tym odkryciem. Fakt ten stawiał ludzi ze 
służby 
celnej w przerażającej sytuacji. Mr Lane nie zgadzał się z tym, dowodząc, że 
przemytnicy jeszcze bardziej nie lubią zużywrać prochu dla zwykłych ćwiczeń. 
Hałas 
był ostatnią rzeczą, jakiej by sobie życzyli.
— Niezależnie od tego — powiedział Torrin — dzisiejsi przemytnicy już nie są 
tacy jak ci, którzy przywrócili niegdyś do życia gang Hawkhursta. Nie zabijają 
dla 
przyjemności zabijania. Nie walczą, jeśli mogą tego uniknąć. Tak jak my wszyscy 
chcą po prostu zarobić. W normalnych warunkach nie spodziewamy się więc walki. 
Wiemy że jest wojna i że istnieje możliwość spotkania z francuskim korsarzem. 
Tak 
właśnie straciliśmy Buckleya; nie musiał wcale przeciwnika ścigać, tak jak to 
zrobił. 
Ale Buckley zawsze lubił walkę i nie liczył się z przewagą przeciwnika.
Zaczęli opowiadać anegdoty o innych kutrach celnych, lecz Delancey wrócił 
do tematu ćwiczeń strzeleckich.
— Możemy chyba oddać strzał ostrzegawczy do podejrzanego statku?
— Tak — odparł Lane. — Ale nie ma zwyczaju strzelania z dział.
— Czasem jednak się strzela? Mogę to zapisać w dzienniku jako rachunek 
za proch?
— Tak, wiem, że tak się robiło, i nigdy o to nie pytano.
— Dobrze. Jutro zrobimy sobie strzelanie. Ale zmieniłem zdanie. Nie 
odpłyniemy podczas porannej wachty. Po namyśle wolałbym raczej, żeby nas 
widziano, jak odpływamy na wschód.
— Co na tym skorzystamy? — spytał Torrin.
— To, że nasz podwójny powrót będzie jeszcze większą niespodzianką.
Delancey nie powiedział już na ten temat nic więcej, ale rozeszła się wieść, że 
kapitan coś planuje. Mógł sobie być człowiekiem twardej ręki, wydawało się to 
bardzo 
prawdopodobne. Ale nikt nie zwracałby na to uwagi, gdyby udało im się dokonać 
jakichś konfiskat. Ludziom ze służby celnej, podobnie jak ich przeciwnikom, 
chodziło 
głównie o pieniądze.
Rozdział siódmy
Skrzydła „Gołębicy”
— Ognia! — wykrzyknął Delancey i strzelec z burty Róży posłał 
dziewięciofuntowy pocisk w kierunku pływającej beczki, służącej im za cel. 
Spudłował. Delancey zwrócił się do strzelca na dziobie i wydał komendę: „Ognia!" 
Raz jeszcze było pudło i Lane otrzymał polecenie zmniejszenia odległości. Był 
piękny, słoneczny poranek, zimny, lecz rześki, nad ich głowami krążyło 
wystraszone 
morskie ptactwo. Poziom strzelania był przerażający i statki rybackie, 
znajdujące się 
pomiędzy Różą a wybrzeżem Sussex, miały powody do alarmu. Fakt, że to nie one 
były celem strzałów, nie oznaczał jeszcze, że były bezpieczne. Nie czułyby się 
lepiej, 
gdyby wiedziały, że w dzienniku okrętowym Róży opisano je jako jednostki 
podejrzane, które odmówiły zatrzymania się, choć strzelano im przed dziobem. 
Zidentyfikowano je jako jednostki z Shoreham nienaruszające żadnego prawa, lecz 
dostarczyły one Delanceyowi potrzebnej wymówki. Gdy beczka, do której celowano, 
pozostała nietknięta, Róża podpłynęła bliżej, żeby ćwiczyć ludzi w używaniu 
lekkiej 
broni. Ten manewr przybliżył ich do rybaków, którzy zarzucili sieci i nie mogli 
uciekać. 
Gdyby kapitan któregoś z tych statków miał nieczyste sumienie, mógłby uważać 
poczynania Róży za przemyślany manewr, mający na celu schwytanie go przez 
zaskoczenie.
Zdarzyło się, że jednym statkiem z tej grupy istotnie dowodził kapitan 
o nieczystym sumieniu. Jego trzymasztowy lugier krył się wśród innych, ciągle 
manewrował tak żeby pomiędzy nim a Różą znajdował się jeszcze jakiś statek. 
W końcu jednak nerwy odmówiły mu posłuszeństwa i kazał swoim ludziom postawić 
wszystkie żagle. Zaczął uciekać na wschód przy południowym wietrze. Delancey 
zarządził natychmiastowy pościg. Lane ruszył na dziób z lunetą, Delancey za nim.
— Tak jest — rzekł Lane w końcu. — To są Czterej Bracia z Shoreham pod 
dowództwem Jonatana Battersby. Muszą mieć na pokładzie jakąś kontrabandę, bo 
by tak nie pędzili. Chcieli to pewnie wyładować w Rottingdean i czekali, aż 
zapadnie 
mrok.
— Czy przy tej szybkości możemy ich złapać?
— Nie z bocznym wiatrem, sir. Ledwie utrzymamy tę szybkość co teraz. Lepiej 
by było z wiatrem, z prostokątnym grotem i marslem, bo mamy większą od nich 
powierzchnię płócien. Podejdziemy do nich, gdy wiatr się zmieni.
— Bardziej prawdopodobne, że będzie przeciwny. Przy wschodnim wietrze 
moglibyśmy go przyprzeć do lądu.
— Myśli pan, sir, że na tym kursie nie będą mogli okrążyć Beachy Head?
— W tym cała nasza nadzieja, panie Lane.
Podczas pościgu wiatr zaczął wiać bardziej ze wschodu i obie jednostki, 
ścigająca i ścigana, szły maksymalnie ostrym bejdewindem . Znajdowały się 
od siebie mniej więcej o milę, a odległość między nimi zdawała się zwiększać. 
Po południu można było dostrzec Beachy Head, przy czym była to chyba ostatnia 
szansa pochwycenia lugra. Wiatr był południowo-wschodni, lecz zmieniał się wciąż 
na przeciwny, żagle kutra łopotały, gdy próbował utrzymać kurs. Wreszcie w 
pewnym 
momencie lugier nie mógł już bardziej ostrzyć i stanął pod wiatr, podczas gdy 
Róża, 
znajdująca się dalej na morzu, utrzymywała wiatr w żaglach i zaczynała 
zmniejszać 
odległość. Zwrot przez sztag przywiódłby lugier przed dziób jego prześladowcy 
i uczyniłby go dobrym celem dla armat. Jednakże Czterej Bracia opamiętali się 
i skierowali się ku lądowi, idąc wprost na zachód z wiatrem niemal od rufy. Róża 
straciła nieco czasu zmieniając kurs śladem lugra, a jeszcze więcej, stawiając 
prostokątny grot-żagiel. Delancey wiedział, że powinien postawić także marsel, 
lecz 
czuł, że nie ma na to czasu. Sterował zmiennym kursem prostokątnym grotem 
i gaflowym topslem i z zadowoleniem stwierdził, że Lane miał słuszność. Z 
wiatrem 
jego statek był szybszy i wkrótce już mniej niż pół mili dzieliło go od Czterech 
Braci. 
Delancey rozkazał ludziom przygotować działa dziobowe i baterie na burcie. 
Gdybyż 
tylko umieli lepiej strzelać! Ostatecznie już teraz odległość była 
wystarczająca, lecz 
Delancey sądził, że dla takiej obsługi dział, jaką dysponował, cel jest jeszcze 
zbyt 
daleki. Nie chciał też uszkodzić statku, który uważał już za swoją zdobycz.
Nagle lugier zmienił kurs, kierując się znów na wschód, i znalazł się w bliskiej 
odległości. Róża, cała w pianach, szła ku swojej zdobyczy. Delancey nie zmieniał 
kursu i odległość wciąż się zmniejszała.
— Proszę spojrzeć, sir — powiedział Torrin. — wyrzucają ładunek za burtę!
Podał lunetę Delanceyowi, który w mgnieniu oka zorientował się, co się dzieje. 
Musiał natychmiast podjąć decyzję. Jeśli utrzyma kurs, może przejąć ładunek, 
który 
— jak się zdawało — unosił się na fali. Jeśli zmieni kurs, może złapać 
przemytnika, 
lecz wówczas nie miałby żadnego materialnego dowodu na to, że istotnie uprawiał 
on 
przemyt. Jedyną szansą zabezpieczenia zarówno przestępcy, jak i ładunku, było 
uszkodzenie lugra, zanim zdąży uciec. Zmienił nieco kurs, tak aby móc oddać 
salwę 
z całej burty, i kazał Torrinowi otworzyć ogień.
— Celować wysoko! — krzyknął. — Znieść mu maszt!
Pomysł był dobry, lecz miał małe szansę powodzenia. Odległość i pozycja 
statków zmieniały się szybko, morze falowało i cel był nieuchwytny. Pierwsza 
rozproszona salwa narobiła dziur w płótnach i zniosła kilka want. Można było 
strzelać 
z sześciu dział. Następna salwa była niewiele skuteczniejsza, chociaż trzy 
działa 
nastawiał Torrin, a trzy pozostałe sam Delancey. Tym razem bezan lugra został 
podziurawiony jak rzeszoto, lecz maszt doznał tylko nieznacznego uszkodzenia. 
Zanim znów mogli wystrzelić, odległość się zwiększyła i akcja skończyła się 
kilkoma 
niecelnymi strzałami z dziobu. Gdy pływające beczki zostały wyłowione — w tym 
ludzie ze służby celnej byli ekspertami — Czterej Bracia zniknęli za Beachy 
Head. 
Zdobycz Delanceya umknęła.
— Za pozwoleniem, sir — powiedział Lane. — Miał pan zupełną słuszność, że 
wolał pan koniak od lugra. W ten sposób coś zyskaliśmy. W innym wypadku nic 
byśmy z tego nie mieli.
Delancey nie zachęcał go do kontynuowania rozmowy na ten temat, lecz nie 
mógł powstrzymać się od pytania, które go niepokoiło.
— Czemu nie odpowiedzieli nam ogniem?
— Co by im to dało? — odpowiedział Lane. — Gra była skończona. Gdyby nas 
uszkodzili, niczego by to nie zmieniło. I tak nie moglibyśmy kontynuować 
pościgu, 
mając do zabrania ten towar, a gdybyśmy kontynuowali, nic na tym byśmy nie 
skorzystali.
— Ale gdybyśmy ich trafili?
— Wtedy musieliby odpowiedzieć ogniem, żeby pokrzyżować nasze plany. Ale 
tak, jak się stało, też dobrze, nikt przecież nie został ranny. Oni na tym 
rejsie nic nie 
zarobią, a my teraz mamy towar do podziału.
— Świetna robota, sir — włączył się do rozmowy Torrin. — Wszyscy się dziwią, 
skąd pan wiedział, że ten lugier tam był?
Delancey uznał, że jego reputacja wzrośnie bardziej, jeśli nadal będą się 
dziwić.
— Nie urodziłem się wczoraj, panie Torrin.
Gdy wciągano na pokład ostatnią beczkę, Delancey wyznaczył kurs 
południowy, południo-zachód — do zachodu, i wyjaśnił, że chciałby przed zachodem 
słońca odwiedzić Zatokę Sandown. Przy tym wietrze mogli to zrobić bez trudu, 
trzymając się dość daleko od angielskiego brzegu.
— Niech sobie myślą w Hampshire, że wciąż jeszcze jesteśmy przed Beachy 
Head.
Nieco później tego popołudnia Róża przebyła z wiatrem swoje sześćdziesiąt mil 
i w końcu rzuciła kotwicę przed Shanklin. Znajdowała się tuż nad piaszczystą 
ławicą, 
zwaną Wąwozem Shanklin, i załoga Róży, już i tak zdumiona, zdziwiła się jeszcze 
bardziej, gdy jej ekscentryczny dowódca kazał wyrzucić jeszcze jedną beczkę 
za burtę i ogłosił zawody między dwoma działami dziobowymi. Każde miało oddać 
jeden strzał z odległości dwustu jardów, a zwycięska obsługa miała otrzymać 
nagrodę. Żadna jednak nie trafiła w cel, a wówczas sam Delancey nastawił działo 
burtowe i rozniósł beczułkę w drzazgi. Wyraźnie zadowolony z tego wyniku, zrobił 
kilka namiarów za pomocą sekstantu i — w pół godziny później — znów pożeglował 
na zachód, trzymając kurs tak, aby okrążyć Portland Bill. Nazajutrz znajdowali 
się 
przed Lyme Regis i Bridport i krążyli z wolna wzdłuż Chesil Nank. Tego wieczora, 
w środę, Delancey wyznaczył kurs z St. Alban's Head do St. Catherine's Point. 
Znów 
wiał wiatr zachodni, cieplejszy, noc była ciemna, lecz gwiazdy świeciły na tyle 
jasno, 
że można było dostrzec Needles.
Delancey przechadzał się po pokładzie, zastanawiając się, czy jego kalkulacje 
były słuszne. Jeśli tak, to lugier Sama Cartera, Gołębica, kierował się też ku 
Zatoce 
Sandown. Jeśli Madden zgodził się na propozycje Delanceya, to Rapid zbliżał się 
od zachodu, zamykając Gołębicą w pułapce. A jeśli kalkulacje jego były błędne? 
Wszystko opierało się na odkryciu, że Molly Brown nie miała dla niego czasu 
w najbliższy czwartek i piątek. Przypuszczał, że dni te były przeznaczone dla 
Sama 
Cartera; czwartek jako dzień po rejsie, a piątek w wypadku, gdyby rejs się 
opóźnił. 
Przypuszczał też, że ładunek zostanie zatopiony w Zatoce Sandown dobrze przed 
północą w środę, tak żeby większą część towaru można było dostarczyć do Poole 
nad ranem. Wiedział, że nie zrobią tego w samym Poole, lecz w jakiejś pobliskiej 
zatoce. Sądząc z mapy, było ich tam kilka. Lecz to nie miało znaczenia, jeśli 
idzie 
o rozplanowanie czynności. Słabość jego planu wynikała raczej ze śmiałych 
przypuszczeń, na których się opierał. A jeśli Molly przeznaczała czwartek dla 
kogoś 
innego? A jeśli Sam Carter zmienił zamiary i postanowił dotrzeć najpierw do 
Poole, 
a dopiero później do Zatoki Sandown? A jeśli zaalarmowały go wieści o 
działalności 
Róży? Wiele było możliwości, by dowódca Róży okazał się głupcem. Jednakże pod 
jednym względem był rozsądny — nie powiedział nic o swoich planach Lane'owi 
i Torrinowi. Gdyby jego próba zawiodła, załoga nie dowiedziałaby się, co chciał 
osiągnąć. Była w tym pewna pociecha... Róża zbliżała się z wolna do Zatoki 
Sandown. Była gotowa do akcji, działa zostały ustawione na pozycjach i 
załadowane. 
Przygotowano rakiety, żeby je w odpowiedniej chwili wystrzelić.
— Jakiś statek na kotwicy w pobliżu Shanklin, sir.
Był to głos Torrina, ochrypły z podniecenia. Delancey odetchnął z ulgą. Więc 
może ta ryzykowna gra udała się mimo wszystko! Sam nie mógł z początku niczego 
zobaczyć, lecz na lądzie, w miasteczku, świeciły się jakieś światła, które 
kolejno 
gasły, gdy zmieniało się położenie statku. Pomiędzy lądem a milczącymi 
strażnikami 
na kutrze służby celnej rysował się jakiś ciemny kształt. W gó rze, ponad 
światłami 
miasta, w głębi lądu i dalej na wschód, było widać jeszcze kilka rozproszonych 
świateł. Cztery z nich lśniły czerwono i Torrin, wskazując na nie, dziwił się 
temu.
— Wygląda to na jakiś sygnał, sir. Dziwne też, że statek stoi na kotwicy właśnie 
tutaj, daleko na południe od kotwicowiska. To bardzo blisko miejsca, gdzie 
wczoraj 
odbywaliśmy ćwiczenia w strzelaniu.
Delancey przyznał, że było to istotnie dziwne, po czym ; opuścił żagle Róży 
i postawił ją w dryf, czekając, co zrobi tamten statek. Wreszcie rozległ się 
nieomylny 
łoskot ; podnoszonej kotwicy. Widocznie miał zamiar odpłynąć. Róża, nie 
zauważona, skradała się o jakieś pół mili za nim. Nadszedł czas, żeby 
zidentyfikować 
nie znaną jednostkę; zrobiono to po wystrzeleniu niebieskiej rakiety, W jej 
świetle 
przez ułamek sekundy można było dostrzec każdy szczegół. I to wystarczyło, żeby 
Lane zawołał z dziobu, że jest to Gołębica z Poole.
Odpłynęła na południowy wschód, a za nią gotowa do żeglugi Róża. Gołębica 
popłynęła najpierw w kierunku lądu, następnie skierowała się w stronę obszaru, 
gdzie 
powinien był czekać na nią Rapid. Delancey strzelał rakiety jedną po drugiej, 
żeby 
Madden mógł dostrzec sylwetkę Gołębicy. W końcu odpowiedziano mu rakietą 
z północy, więc wiedział już, że przemytnik znalazł się w pułapce między dwoma 
kutrami i lądem. Gołębica szła kursem do Bembridge pod lekkimi żaglami, lecz 
w końcu zatrzymała się, podczas gdy Róża i Rapid zbliżały się do swojej 
zdobyczy. 
Po namyśle Delancey włożył mundur oficera marynarki wojennej i wsiadł do giga. 
Zabrał z sobą Torrina, a Lane'owi kazał trzymać lugier w zasięgu burtowych dział 
Róży. Właściwie powinien był posłać Lane'a, a sam zostać na pokładzie, ale 
chciał 
poznać Gołębicę i jej kapitana. Świeciło się na niej wiele latarń, więc mógł się 
przyjrzeć i statkowi, i dowódcy.
Sam Carter powitał ich na pokładzie Gołębicy z wyszukaną ironią. Był to niski, 
silnie zbudowany mężczyzna o siwiejących włosach, mówiący przyciszonym głosem 
z lekkim akcentem kornwalijskim.
— Dobry wieczór panu, panie Torrin. Mam nadzieję, że widzę pana w dobrym 
zdrowiu? A to pański nowy kapitan? Miło mi poznać pana, sir. Nie wiedziałem, że 
będziemy mieli zaszczyt zobaczyć tutaj królewski uniform. Kapitan Delancey, 
nieprawdaż? Pański, uniżony sługa, sir. Zechce pan może odwiedzić mnie w 
kajucie? 
Przypuszczam, że pan Torrin będzie zajęty ładownią. Może on sobie tam poszpera, 
a my tymczasem wypijemy szklaneczkę grogu? Tędy, kapitanie, i proszę uważać 
na głowę, jak będziemy schodzić w dół. Na tym lugrze mamy mało miejsca między 
pokładami.
Kajuta była mała, lecz czysta i starannie utrzymana. Na stole stały szlanki, 
przygotowano też cytrynę, cukier, flaszkę koniaku i dymiący dzbanek. Carter 
poprosił 
Delanceya, by usiadł. Pełnił obowiązki gospodarza ze swobodą i uprzejmością.
— Kiedy nalewam, muszę pamiętać, że ten alkohol jest całkiem legalny; 
kupiony, oczywiście, na aukcji Urzędu Celnego. Tu są szczypce do cukru, sir... 
Trochę cytryny? A teraz toast... Może wypijemy za wyzdrowienie kapitana Rydera?
Delancey ledwie tknął trunku, natomiast z zainteresowaniem rozglądał się 
dokoła. Nie był to wcale piracki statek z ballady czy z powieści. Był aż 
przygnębiająco 
zwyczajny.
— Doznałem wielkiej ulgi — ciągnął Carter — gdy rozpoznałem Różę. 
Początkowo obawiałem się, że jest pan francuskim korsarzem. Dlatego próbowałem 
uciekać, Będzie pan mnie może uważał za głupca... Jestem trochę nerwowy, 
przyznaję, ale zbyt często już bywałem ostrzeliwany, a czasem przez pomyłkę. 
Tak, 
sir, wziąłem pana niemal za wroga.
— Więc to jasne, że doznał pan ulgi, widząc się wśród przyjaciół i sąsiadów. 
Sądzę, że pan Torrin niczego nie znajdzie...
— Płynęliśmy, niestety z balastem.
— Z Alderney?
— Tak, z Alderney. Spodziewałem się tam ładunku wodorostów, ale się 
zawiodłem.
— Wodorostów?
— Tak. Powiedziano mi, że są w cenie u farmerów.
— Także tych wokół Zatoki Sandown?
— Nie, w te strony sprowadził mnie akt miłosierdzia. Jeden z moich przyjaciół 
niepokoił się stanem swojego chorego ojca, który mieszka na Alderney. Mogłem mu 
napisać, że staruszek wraca do zdrowia.
— Więc teraz zdąża pan do Poole?
— Nie, do Cowes.
— I może z powrotem do Alderney?
— To zależy od tego, jaki dostanę ładunek.
— Niewątpliwie. Niech pan mnie z kolei pozwoli wznieść toast. Za Gołębicą! 
Oby statkowi i załodze sprzyjało szczęście w tym stopniu, w jakim na nie 
zasługują!
— Za Gołębicę! Z pewnością chętnie za nią wypiję. A przydałoby się nieco 
więcej szczęścia, bo ten rejs będzie mało korzystny.
— Przykro mi to słyszeć, a jeszcze bardziej przykro myśleć o tym, że — jak się 
zdaje — może nie przynieść panu żadnej korzyści.
— Niech pan tak nie mówi, sir. Zyskałem przynajmniej wdzięczność przyjaciela 
z wyspy Wight.
— Ta myśl przynosi panu zaszczyt, kapitanie. O, zdaje się, że wraca Torrin.
Na schodkach rozległ się odgłos kroków i zjawił się Torrin, który przyjął 
szklaneczkę grogu i przeprosił, że sprawił kłopot. Zameldował Delanceyowi, że 
ładownia Gołębicy jest pusta.
— Zechce pan zrozumieć, sir, że muszę spełnić swój obowiązek — zwrócił się 
do Cartera — nawet wobec statku, który dobrze znamy.
Carter oświadczył, że nie żywi do nich żadnej urazy, i zaprosił swego zastępcę, 
żeby się do nich przyłączył. Zastępcą okazał się bardzo małomówny, drobny, 
ciemnowłosy mężczyzna, nazwiskiem Evans. Wkrótce przyjęcie się skończyło. Torrin 
wysączył wszystko ze swojej szklaneczki, lecz Delancey zostawił swoją prawie 
nietkniętą. Kiedy wyszli na pokład, Carter powiedział, że ma nadzieję, iż 
jeszcze się 
spotkają... na lądzie, może w Cowes.
Delancey odniósł dziwne wrażenie, że to zaproszenie było szczere. Poczuł 
do Cartera coś w rodzaju instynktownej sympatii i wydało mu się, że była to 
sympatia 
odwzajemniona. Delancey wygrał pierwszą rundę, ale częściowo dlatego, że 
nieoczekiwanie zastąpił kiepskiego gracza, że wziął karty, zanim jeszcze ocenił 
własne zdolności i zaglądnął po kryjomu w karty przeciwników, zanim jeszcze 
tamci 
się zorientowali, iż bierze udział w grze. Teraz owa przewaga, wynikająca 
z zaskoczenia, minęła. Następna runda rozegra się na bardziej wyrównanych 
warunkach. Delancey pamiętał o tym, co powiedział Mr Payne — że nigdy nie uda 
mu się oddać Sama Cartera w ręce sprawiedliwości.
Nazajutrz rano Róża wróciła do Zatoki Sandown. Dokonawszy powtórnie 
dokładnych namiarów sekstantem, Delancey zakotwiczył kuter w wąwozie Shanklin, 
dokładnie w tym miejscu, gdzie poprzedniej nocy po raz pierwszy zobaczono 
Gołębicę.
— Proszę spuścić łodzie, panie Lane, i kazać przeszukać dno drapaczami .
W tym momencie cierpliwy dotąd pierwszy oficer poczuł się zmuszony 
do protestu.
— Wybaczy pan, sir, ale co nam z tego przyjdzie? Wioślarze wyruszyli 
z Sandown, gdy my ścigaliśmy Gołębicę. Przeszukali tutaj wszystko, gdy my 
byliśmy 
koło Bambridge.
Delancey wyczuł w tych słowach wyrzut. Zgodnie z zasadami Lane'a powinien 
był zająć się ładunkiem koniaku, a lugier zostawić w spokoju. Przecież Gołębica 
z pewnością wyrzuciłaby za burtę resztę ładunku, zanim zostałaby złapana. Tak 
właśnie się stało i w forkasztelu kiwano głowami nad ignorancją oficera 
marynarki 
wojennej.
Jednakże Delancey był nieugięty.
— Mimo wszystko proszę szukać dokładnie. Do dna jest jakieś sześć sążni.
Minęła mniej więcej godzina nudnych poszukiwań, łodzie kręciły się tam 
i z powrotem, a marynarze mruczeli, że wszystko to na nic. Szukali jednak 
pilnie, 
a bosmani karcili wszelką niedbałość. Nagle z jednej łodzi rozległ się okrzyk:
— Drapacze o coś zaczepiły!
Zaczęto ciągnąć wśród przekleństw, sądzono bowiem, że drapacze zaczepiły 
o jakąś starą kotwicę. Lecz Delancey kazał wioślarzom przybić do kutra i oddać 
linę 
na pokład. Po użyciu kabestanu lina się poddała i na powierzchni pojawiła się 
pierwsza beczułka. Z łodzi rozległy się wiwaty, zaczęły się też pojawiać jedna 
po drugiej dalsze beczułki, powiązane ze sobą linami i obciążone kamieniami. 
Wyciągnięto ich na pokład aż czterdzieści. Na tym zakończyły się poszukiwania. 
Wciągnięto łodzie, podniesiono kotwicę i wyznaczono kurs na Needles, a więc 
z powrotem do bazy. Dotychczas reputacja Delanceya była niezachwiana.
Podczas obiadu Lane i Torrin wyrażali swoje zdumienie na przemian 
z gratulacjami.
— Nie mogę tego zrozumieć, sir — mówił Lane. — Banda z Sandown miała 
całą noc na znalezienie tego towaru, a rano on tam jeszcze był!
— Może szukali w nieodpowiednim miejscu — niewinnie odparł Delancey, 
zajęty jedzeniem.
— Ależ to miejsce musiało być poprzednio oznaczone. Oni je oznaczają 
namiarami, branymi za dnia, a potem w nocy ustawiają na brzegu latarnie, które 
dają 
dokładny krzyżowy namiar tego miejsca. Trzeba tylko potem krążyć, aż zobaczy się 
latarnie w linii, dwie po dwie. Dziecko potrafiłoby to zrobić, a to są ludzie, 
którzy od lat 
nie robią nic innego.
— Musieli się bardzo rozczarować — rzekł Delancey. — Ta grochówka jest 
doskonała.
— Ależ my widzieliśmy latarnie, sir! — zaprotestował Torrin. — Były tam nawet 
czerwone światła, żeby ich nie pomylić ze światłami lamp czy świec w oknach 
miasteczka.
— Sytuacja mogłaby się oczywiście zmienić — powiedział Delancey 
z namysłem — gdyby ktoś przestawił światła.
— Ale kto mógłby to zrobić?
— Cóż, nigdy nie wiadomo. Taka myśl mogła przyjść do głowy memu 
przyjacielowi, panu Edgell.
— Konnemu inspektorowi? Ale skąd mógłby wiedzieć, gdzie je umieścić?
— Przypuśćmy, że któregoś popołudnia wyprowadził psa i znalazł się 
na zboczu wzgórza za Shanklin. Stamtąd ku swemu zdumieniu zobaczył Różę 
w Zatoce Sandown. Gdy kuter oddał trzy salwy — prawie wszyscy zrozumieliby to 
jako sygnał — mógł przy pomocy przyjaciela, wbić cztery białe paliki, widoczne 
po ciemku.
— Boże Wszechmogący! — zawołał Torrin. — A ubiegłej nocy on i jego 
przyjaciele mogli tylko przesunąć latarnie stamtąd, gdzie były, w miejsca, gdzie 
wbił 
te paliki!
— Mógł to zrobić — przyznał Delancey — jeśli, powiedzmy, po zapadnięciu 
zmroku wybrał się na przechadzką. Mówiono mi, że robi to czasem, kiedy nie może 
spać. Musi to być przykre dla jego żony.
Nie ulega wątpliwości, że Delanceya bawiła ta scenka, która ostatecznie 
umacniała jego reputację w służbiecelnej. Lecz później poczuł dla siebie 
pogardę, że 
tak zagrał dla galerii. Jak łatwo było zdobyć opinię bohatera u tych prostych 
ludzi! 
Zagrał tylko tymi kilkoma kartami, które miał w ręku, a już uważali go za 
czarodzieja. 
Następnym razem nie pójdzie tak łatwo. Przypomniał sobie, nie bez złości, że 
karierę 
winien robić w marynarce wojennej i że jego prawdziwymi przeciwnikami są 
Francuzi. 
Miał w nich przeciwników zupełnie innego kalibru, równie bezwzględnych, co 
przebiegłych. Jego wojna z przemytnikami była tylko grą, ćwiczeniem umysłowym. 
W walce z Francuzami — przeciwnie — walczyłby o życie. Atmosfera wojny zmieniła 
się. Dawniej było w niej coś rycerskiego. Pamiętał, że w czasie ostatniej wojny 
rozmawiał z oficerami — albo raczej przysłuchiwał się im — którzy uważali 
Francuzów za przeciwników godnych szacunku, za dżentelmenów, którym wypadło 
walczyć po przeciwnej stronie. Stary lord Howe musiał być w owych czasach 
rycerski 
wobec nieprzyjaciela, a jeszcze bardziej może lord Rodney. Mówiono, że nawet sir 
Edwarda Pellewa w pewnym stopniu też to cechowało. Lecz teraz przyszli ludzie 
młodsi, którzy myśleli inaczej. Dla nich wojna stała się walką na śmierć i 
życie. Nie 
można było dyskutować z rewolucjonistami. Nie można było sądzić, że 
po zakończeniu wojny staną się przyjaciółmi. Byli to ludzie, których należało 
zabijać. 
W porównaniu z nimi ci przemytnicy byli nieomal niewiniątkami, które wykraczały 
tylko przeciw prawu. Co więcej, byli oni zapewne patriotami. Człowiek taki jak 
Sam 
Carter nigdy nie zostałby zdrajcą. Wtrącenie go do więzienia nie dałoby wiele 
satysfakcji. Któregoś dnia mógłby się może przydać w marynarce wojennej, gdzie 
z początku zostałby zastępcą kapitana, a prawdopodobnie w ciągu roku otrzymałby 
patent. Sam był człowiekiem, którego należało mieć po swojej stronie.
Przemierzając pokład kutra tam i z powrotem, Delancey wyrzucał sobie 
zadowolenie z siebie. Jakże łatwo było stać się zbyt pewnym siebie nawet 
po najmniejszym powodzeniu! Gdy zszedł na ląd w Cowes, był już w nastroju mniej 
euforycznym, a w piątek składał poborcy raport prawie nieśmiało.
— Zrobił pan dobrą robotę — powiedział w końcu Mr Payne. — Myślę, że 
zasługuje pan na pochwałę za aktywność i przedsiębiorczość. Jakie są pańskie 
dalsze plany?
— Myślałem, sir, że może odwiedziłbym Poole.
— Rozumiem... Wobec tego powinienem chyba powiedzieć panu, że ostatnio 
zdarzyło się tam coś, co dało mi wiele do myślenia. Pewien przemytnik, 
aresztowany 
tutaj w tym miesiącu, miał przy sobie — nie mam pojęcia skąd — list pisany przez 
niejakiego pana Jamesa Westona do Johna Early'ego. Nazwisko Early'ego znane 
jest powszechnie, ale nie ma tutaj żadnego Westona. Charakter pisma w tym liście 
jest podobny nieco do charakteru pisma Elishy Withersa, rewidenta ksiąg w Poole. 
List zawierał szczegółowe informacje o wojskach stacjonujących w Dorset dla 
zwalczania nielegalnego handlu. Być może będzie można jakoś wyjaśnić tę sprawę. 
Może Withers mógłby wytłumaczyć, dlaczego napisał taki nieroztropny list, jeśli 
rzeczywiście to zrobił. Tymczasem niech się pan ma na baczności. Nawet Urząd 
Celny w Poole może być przeciw panu. Tamtejszy poborca, Edwars Rogers, to mój 
przyjaciel, ale obawiam się, że jest już za stary do tej służby. Podejrzewam, że 
musi 
wyręczać się innymi.
— Dziękuję za ostrzeżenie, sir. Jeśli przemytnicy mają swoich szpiegów 
i informatorów nawet wśród urzędników służby celnej, to szkoda, że my nie mamy 
żadnych agentów wewnątrz organizacji przemytniczych. Jeden dobrze umieszczony 
szpieg, człowiek o dużych zdolnościach, wart byłby pięćdziesięciu celników 
portowych i inspektorów konnych. Mając tajną służbę, moglibyśmy wreszcie 
postawić 
Early'ego przed sądem przysięgłych.
— Czasami mamy informatorów. Przychodzą do nas po jakiejś kłótni w gronie 
samych przemytników. Na tle zazdrości o władzę albo o kobietę. Lecz ci 
informatorzy 
to najmniej inteligentni członkowie gangu i życie ich bywa krótkie. Na 
zorganizowanie 
odpowiedniego wywiadu brak nam pieniędzy. Przemytnicy przeprowadzają interesy 
tak korzystne, że ich straty w związku z działalnością służby celnej oblicza się 
na nie 
mniej niż dwieście tysięcy funtów rocznie. Zaledwie jeden procent tej sumy 
wystarcza, żeby przekupić ludzi wysoko postawionych. W porównaniu z tym nagrody, 
które my możemy proponować, są minimalne. Nie postawimy Johna Early'ego przed 
sądem, a gdybyśmy to zrobili, jego miejsce zajmie kto inny. Nie, panie Delancey, 
człowiek, którego chciałbym zdemaskować, jest zdrajcą w naszych szeregach, i ten 
człowiek, kimkolwiek on jest, działa przeciwko nam w Poole.
Z tej rozmowy Delancey wyniósł przeświadczenie, że przemytnicy i urzędnicy 
celni są do siebie podobni, jeśli zachodzą wśród nich podobne konflikty. Jeśli 
szperacze księżycowi zabijają kogoś, musi to być ktoś z ich własnego grona, 
zdrajca 
gangu. A ludzi ze służby celnej, równie chłodnych w interesach, gniew ogarnia 
tylko 
na myśl o zdradzie, dokonanej przez kogoś spośród nich. Payno okazał 
umiarkowane zainteresowanie sukcesami Delanceya. Po raz pierwszy ożywił się 
dopiero na myśl o ewentualnej zdradzie. Czyżby mimo wszystko chodziło mu 
o zyskanie okrężnymi drogami jakiegoś innego dochodu oprócz oficjalnego? 
Delancey odsuwał od siebie tę myśl, lecz postanowił nie robić żadnych zbyt 
ambitnych planów. O tym, żeby zlikwidować cały lokalny przemyt, nie było mowy, i 
to 
było najwidoczniej niepożądane; urzędnicy celni musieli także zarobić na życie. 
Nie 
było mowy także i o tym, żeby ukarać dla przykładu Johna Early'ego — pająka, 
tkwiącego w centrum siatki w Dorset. Nie było pieniędzy na opłacenie 
odpowiedniego 
informatora.
Róża wymagała pewnych niewielkich napraw i musiała przez dwa dni pozostać 
w porcie. Wobec tego Delancey postanowił złożyć ponownie wizytę pod „Różą 
i Koroną", lecz tym razem w mundurze. Gdy wszedł do szynku, przycichły wszystkie 
rozmowy. Milczenie przerwał Sam Carter, który pozdrowił go w sposób bardzo 
przyjacielski.
— Witam na pokładzie, kapitanie! Spodziewałem się, że się tu spotkamy, skoro 
obaj jesteśmy w porcie. Podobno Róża potrzebuje nowej rei do górnego żagla 
i nowej osłony dla działa dziobowego. Niech mi pan pozwoli postawić sobie 
szklaneczkę grogu, którego pan nie skończył, gdy widzieliśmy się ostatnio. 
Bardzo 
proszę, sir! George! Drinka dla pana kapitana! I nalewaj dobrze, bo patrzymy! 
Żadnych oszukaństw przy służbie celnej!
Barman usłuchał rozkazu i Delancey widział, że niczego nie dodał. Podziękował 
Samowi i zaproponował toast za króla.
— Niech go Bóg błogosławi! — powiedział Carter, podnosząc szklankę bez 
namysłu. — Chciałbym panu przedstawić kilku moich przyjaciół: pan Henry Stevens, 
pan Will Grubb i — chodź no tutaj, Dan! — pan Daniel Palmer.
Dan niepewnie wynurzył się z kąta i oświadczył, że dumny jest z zawarcia 
znajomości z kapitanem. Był jednak trochę zakłopotany i w końcu spytał:
— Czy myśmy się już kiedyś nie spotkali?
— Bardzo możliwe — odparł Delancey. — Był pan może kiedyś celnikiem?
To pytanie wywołało wybuch śmiechu. Nikt inny nie poznał Delanceya i pito 
dalej, choć z pewnym skrępowaniem.
— Zrobił mi pan przykrość, kapitanie — powiedział Sam — nie skończywszy 
grogu, na który pana zaprosiłem.
— Jeszcze wtedy nie znałem pana, kapitanie.
— To prawda. W tej grze idziemy na wszystkie sztuczki, ale na tę jedną bym nie 
poszedł.
— Dlaczego?
— Ależ dlatego, że będziemy się jeszcze spotykać. Teraz jesteśmy tu w Cowes. 
W przyszłym tygodniu może to być St. Peter Port albo Lyme Regis. Jakże by to 
było, 
gdybym nie mógł panu spojrzeć w oczy?
— Więc gramy fair?
— Czemu nie? Znamy reguły i nie musi być między nami urazy, nawet jeśli ktoś 
przesunie kilka latarń.
— Więc będziemy grali fair. Teraz ja stawiam. George! Jeszcze raz to samo. 
Ale chciałbym pana o coś spytać. Dopiero co wypił pan zdrowie króla. Czy wypiłby 
pan także zdrowie Robespierre'a? Oczywiście wtedy, gdy jeszcze żył.
— Robespierre'a? Nie. Nie wypiłbym. Widzi pan, mój handel zależy 
od Francuzów, trudno temu zaprzeczyć. Koniak można przywozić tylko z Francji. 
Więc znam francuskie wybrzeże całe aż do hiszpańskiej granicy, i mam tam 
przyjaciół w każdym porcie — przyjaciół od interesów, uważa pan. Ale popieram 
naszą flotę, nie ich. Chcę widzieć Francuzów pobitych! Co więcej, walczyłem już 
przeciw nim i jeszcze bym to zrobił.
— Służył pan kiedyś w marynarce?
— Ja? Nie! Ale coś panu opowiem — coś, o czym ci ludzie nigdy nie słyszeli. 
Spotkałem raz kuter celny w walce z francuskimi korsarzami. Było to koło Jersey 
w roku 1782. Cóż, kuter był w kiepskim stanie i wkrótce musiałby opuścić 
banderę. 
Widząc to, przyżeglowałem moim starym Sokołem — to był statek, którym wtedy 
dowodziłem — i pobiłem Francuzów. Uciekli do St. Malo z podwiniętymi ogonami, 
i cieszył mnie ten widok. Cóż, to było dawno, przed rewolucją — ale dziś 
zrobiłbym to 
samo. Nie lubię patrzeć, jak się wiedzie naszym nieprzyjaciołom.
Wieczór minął przyjemnie i Carter w końcu zaproponował, żeby poszli pod 
„Świnię i Gwizdek". Delancey powiedział sobie „dość", lecz poszedł z Samem 
w tamtym kierunku. Reszta gangu została na miejscu i Delancey, pożegnawszy się 
z Samem, wrócił jeszcze pod „Różę i Koronę". W knajpie było teraz hałaśliwiej i 
jakiś 
stary marynarz z okrętu wojennego śpiewał pieśń, której słowa Delancey mógł 
rozróżnić:
Deską ratunku żeglarza jest grog,
Choć wichry wokół i burze,
Jak igła kompasu, jak lina, jak log,
Jak wierny przyjaciel mu służy.
To ster nieomylny jest w każdej podróży,
To igła kompasu, to lina, to log,
Deską ratunku żeglarza jest grog.
Po tych słowach rozległ się głośny śmiech — może śpiewak spadł ze stołu. 
Lecz ostatnią strofę śpiewali już wszyscy:
Cóż poczniesz, żeglarzu, cóż poczniesz, kolego,
Jeżeli wróciwszy zastaniesz
Dziewczynę twą miłą w ramionach innego,
Gdy zdradzi cię twoje kochanie?
Cóż, dziewcząt nie braknie, a tyś się wzbogacił,
Więc innej poszukasz, niebożę,
I wtedy dopiero, gdy wszystko utracisz,
Znowu wyruszysz na morze.
Delancey wszedł do knajpy niezauważony i stanął przy drzwiach. Odgadł, że 
śpiewak był marynarzem z okrętu wojennego, nie najlepszym może żeglarzem, ale 
osobnikiem, który potrafi przyciągnąć uwagę sali. Wszystkie oczy były na niego 
skierowane i Delancey mógł spokojnie obserwować, sam nie będąc widzianym. 
Harry, Bill i Dan siedzieli przy stole z jakimiś dwoma ludźmi, znanymi 
Delanceyowi 
z widzenia, ale przyłączył do nich jeszcze ktoś... Tak, to był Mike Williams z 
Róży! 
Nie było wątpliwości, że to on i że przyjaźnił się z tamtymi. Siedział obok Dana 
i skoro tylko skończyła się pieśń i ucichły oklaski, podjął z nimi rozmowę. W 
jego 
zachowaniu było niewątpliwie coś konspiracyjnego. Oczywiście, nie było żadnego 
powodu, dla którego Williams nie powinien tu być. Dostał przepustkę na ląd, tak 
jak 
reszta jego wachty, a żaden przepis nie zabraniał mu odwiedzenia właśnie tego 
lokalu. Nie było też powodu, dla którego nie miałby rozmawiać z Danem — 
ostatecznie byli krewnymi. Lecz było coś osobliwego w tym całym spotkaniu 
i najlepiej je było określić właśnie „konspiracyjnym". Delancey wyszedł, cicho 
zamykając za sobą drzwi, pewien, że nikt nawet nie spojrzał w jego stronę. 
Wrócił 
na nabrzeże, okrzyknął Różą i wrócił na nią łodzią. Na pokładzie wszystko było 
w porządku, a człowiek z portowej wachty znajdował się na swoim stanowisku. 
Delancey zszedł na dół i zastał tam Torrina czytającego gazetę.
— Pod Plymouth była burza, sir. Kuter celny Sokół rozbił się prawie doszczętnie 
na zachodniej mieliźnie, ale Fraser ściągnął go z niej i teraz jest w doku.
— To wszystko?
— Nic więcej ciekawego.
— Niech no mi pan powie, czy pan Ryder wydał jakiś rozkaz, zabraniający 
załodze chodzić pod „Różę i Koronę"?
— Nie, sir. Dał tylko do zrozumienia, że tego miejsca należy unikać, i wszyscy 
przyjęli to do wiadomości. Chodzą przeważnie do „Worsley Arms", gdzie 
gospodarzem jest dawny celnik.
— Doskonale. Nowa reja nadeszła?
— Jest na pokładzie, sir. Jutro rano ją zawiesimy.
— Wobec tego idę spać. Dobranoc.
Nazajutrz na Róży stawiła się cała załoga. Niektórzy z prawoburtowej wachty 
byli nieco przepici, a zwłaszcza Williams. Delancey zagadnął go ostro, gdzie był 
poprzedniej nocy.
— W „Worsley Arms", sir.
— Nigdzie indziej?
— O nie, sir. Byłem z kolegami.
— Następnym razem postarajcie się nie upić.
— Tak jest, sir.
Delancey był teraz prawie pewien, że Williams jest na żołdzie przemytników. 
Ale jakież informacje mógł im zaoferować? Nie wiedział nic ważnego, więc cóż 
miał 
do sprzedania? Delancey zorientował się, że ma teraz sposobność dostarczyć 
miejscowej bandzie — a przez nią Samowi Carterowi — takich fałszywych 
informacji, 
które pomogłyby mu przeprowadzić własny plan. Ale jaki to ma być plan?
Musiał spędzić w Cowes jeszcze jeden dzień i popołudnie wykorzystał 
na odnowienie znajomości z Izaakiem Hartleyem. Przyszedł do sklepu, który wciąż 
kiepsko prosperował, i przyznał, że czuje się winny małego oszustwa. Jest 
tymczasowym dowódcą Róży i potrzebne mu były informacje o miejscowym gangu 
szperaczy księżycowych. Dzięki nim odniósł niewielki sukces: Gołębica straciła 
ładunek, z którego część znaleziono i skonfiskowano.
— Słyszałem o tym — powiedział Izaak — i zastanawiałem się, kto udzielił 
celnikom informacji. A więc pan był łapaczem i mnie pan zrobił informatorem! Czy 
pan sobie zdaje sprawę z niebezpieczeństwa, jakie teraz wisi nade mną? Banda 
będzie myślała, że złamałem słowo i zdradziłem ich. A ja sądziłem, że okazuję 
chrześcijańskie miłosierdzie umierającemu z głodu człowiekowi, który ujrzał 
światło 
wiary. Jeśli w ciągu tygodnia moja Hanna zostanie wdową, będzie to pańska wina, 
Delancey. I niech Bóg panu przebaczy!
— Muszę wyznać, panie Hartley, że nie jestem — tak jak pan to rozumie — 
jednym ze zbawionych. Jestem tylko oficerem, który usiłuje wykonywać swoje 
obowiązki, a jednym z moich obowiązków jest ochrona każdego, kto się zasłużył 
Koronie — świadomie czy nieświadomie.
— Ależ pan nie może tego zrobić! — zawołał Izaak, bardzo poruszony. — Nie 
może pan przecież postawić strażnika przed moimi drzwiami! Co by pan nie zrobił, 
gang i tak mnie zamorduje!
— Ci drobni przestępcy nie ryzykują tak łatwo galer. Mogę zapewnić Sama 
Cartera, że pan dotrzymał słowa. On mi uwierzy, a pan będzie bezpieczny.
— Czy Sam jest pańskim przyjacielem? Jak to możliwe?
— Gdy porozmawiam z nim, może pan spać spokojnie.
— A porozmawia pan?
— Tak, porozmawiam z Samem, ale najpierw musi mi pan pomóc. Chcę się 
dowiedzieć dwóch rzeczy...
— Posłuchaj pan, Delancey, dałem słowo. Nikogo nie zdradzę. Nie wymienię 
żadnego nazwiska. Bóg wie, że i tak już znalazłem się w niebezpieczeństwie. 
Proszę 
mnie o nic więcej nie pytać.
— Nie spytam pana o żadne nazwisko. To, o co chcę zapytać, nie dotyczy 
nawet wyspy Wight, tylko Poole. Chcę wiedzieć po pierwsze: czy przemytnicy 
z Dorset mają przyjaciela w Urzędzie Celnym w Poole wśród urzędników pana 
Rogersa? Nie pytam o jego nazwisko. Chcę wiedzieć tylko, czy mają tam kogoś, kto 
przy okazji mógłby im pomóc.
— Nie spyta mnie pan o nic więcej?
— Zadam panu tylko dwa pytania, z których to jest pierwsze. Przyrzekam, że 
więcej pytał nie będę.
— Proszę pamiętać, że mam pańskie słowo. A więc dobrze, odpowiedź brzmi: 
„tak", a przynajmniej tak sądzę. Nie powiem, żebym to wiedział na pewno, ale 
mówiono mi, że istnieje taki człowiek i mam powody wierzyć, że to prawda.
— Dziękuję, panie Hartley. Moje drugie pytanie brzmi: jak często przemytnicy 
z Poole odbywają swoje wyprawy?
— Skąd mogę wiedzieć? To zależy od pogody i od tego, gdzie krążą kutry 
służby celnej. Bywa chyba jakieś sześć do ośmiu ładunków miesięcznie, przeważnie 
w Zatoce Studland, która przy dobrej fali jest do tego najlepszym miejscem. 
Przemytnicy pływają wiosną w bezksiężycowe noce, a niektórzy z nich nie chcą 
pracować w niedziele.
— Raz jeszcze panu dziękuję. Może pan być pewien, że dotrzymam umowy. 
I lepiej, jeśli już więcej się nie spotkamy — tak będzie bezpieczniej dla pana.
Pod wieczór Delancey płynął w kierunku Róży sześciowiosłową łodzią. Polecił 
sternikowi podejść do Gołębicy i gdy znalazł się blisko niej, kazał wioślarzom 
zatrzymać łódź.
— Kapitanie Carter! — zawołał. — Czy mogę wejść na pokład?
W chwilę później pojawił się Sam i odkrzyknął:
— Proszę na pokład, kapitanie!
W ciągu dwóch minut Delancey znalazł się na pokładzie lugra.
— Chyba nie przybył pan znowu nas rewidować? — zapytał Sam.
— Nie, chciałbym tylko prywatnie zamienić z panem kilka słów.
Poszli na rufę, na tyle daleko, żeby nie mogli ich usłyszeć ludzie na pokładzie.
— Wie pan już, że zasięgałem tutaj pewnych informacji, zanim ktokolwiek się 
dowiedział, że zostałem dowódcą Róży.
— Dowiedziałem się o tym, kiedy było już za późno.
— Tak, miałem pewną rozmowę z Izaakiem Hartleyem i dzisiaj znowu się z nim 
widziałem.
— Słyszałem o tym. A więc?
— A więc chcę, żeby pan wiedział, że on dotrzymał słowa danego przyjaciołom. 
Nie wymienił żadnego nazwiska i jestem pewien, że nigdy tego nie zrobi. Ja też 
nie 
zobaczę się z nim już nigdy więcej.
— Biorę pana za słowo i dopilnuję, żeby Izaakowi nie stało się nic złego. Kiedyś 
może także będę pana prosił o przysługę.
— I nie będzie pan prosił na próżno.
Rozstali się znów po przyjacielsku i jeszcze tego wieczora Gołębica odpłynęła 
prawdopodobnie do Alderney. Róża miała nazajutrz płynąć do Poole i Delancey 
przechadzał się po pokładzie, myśląc o tym, jak mało wie o przemytnictwie, a jak 
wiele trzeba o nim wiedzieć. Co się stanie, jeśli będzie krążył koło Poole, 
dopóki nie 
nadejdzie najbliższy transport? Wówczas towar zostanie wyładowany — ale czy 
rzeczywiście zostanie? — w Lulworth lub Christchurch. Ale skąd się dowiedzą, 
gdzie 
on się znajduje? Z pewnością zostanie nadany jakiś sygnał, być może z przyczółka 
St. Alban's. Tam na wzgórzach musi istnieć jakieś miejsce, z którego rozciąga 
się 
widok na morze, a równocześnie w drugim kierunku — na Poole. To miejsce można 
by znaleźć, ale na nic się to nie przyda, jeśli równocześnie nie rozszyfruje się 
kodu 
sygnałowego. Na to trzeba by było informatora, a jaka jest szansa, że się go 
znajdzie? Jedyną nadzieję pokładał teraz Delancey w szpiegach przemytników. 
Mógłby przez nich rozpuścić pogłoskę, że chce coś zrobić, mając naprawdę zamiar 
zrobić coś wręcz przeciwnego.
Lecz cóż, poza pieniędzmi, osiągnie, jeśli rzeczywiście uda mu się ta sztuczka, 
a nawet jeśli wygra też partię? Jedyna odpowiedź to: będzie miał przekonanie, że 
zdobywa doświadczenie, które pozwoli mu rozwiązać bardziej skomplikowane 
problemy, z jakimi zwykle spotyka się młodszy oficer. Może kiedyś otrzyma 
samodzielne dowództwo albo powierzą mu jakąś inną tajną misję i będzie miał 
do czynienia z wątpliwymi sojusznikami i wciąż zmieniającą się sytuacją. Będzie 
umiał wtedy rozważyć szanse, ocenić wartość sprzecznych informacji, odgadnąć 
plan nieprzyjaciela i ostatecznie uzależnić swoją reputację od podjęcia 
jednostkowej 
decyzji. Wojna przeciw przemytnikom mogła sama w sobie nie mieć wielkiego 
znaczenia, lecz winien uważać ją za część swojej edukacji. Raz jeszcze złapał 
się 
na tym, że uważa się za kogoś wybijającego się ponad przeciętność, gdy jego 
dotychczasowe koleje losu mówiły raczej o czym innym. Czyż jego wiara w siebie 
nie 
była śmieszna? Był oto półetatowym porucznikiem i wcale nie było pewne — a nawet 
prawdopodobne — że kiedykolwiek znowu zostanie zatrudniony; i przy tym 
wszystkim obmyślał sytuacje taktyczne, w których ostateczna decyzja zależała 
od niego... Absurd! Zszedł na dół, do kajuty, przysunął krzesło do stołu, 
położył przed 
sobą oprawny w skórę tom i pod łagodnie kołyszącą się lampą czytał:
„W tych pierwszych, złotych latach panowania Nerona, ów książę powodowany 
żądzą popularności, a może ślepym, dobroczynnym odruchem, zapragnął znieść 
ucisk ceł i akcyzy. Najmądrzejsi senatorzy przyklasnęli jego wielkoduszności, 
lecz 
odwiedli go od wykonania tego planu, który unicestwiłby siły i zasoby 
republiki..."
Jeśli opłaty celne już wówczas były konieczne, nie można myśleć o zniesieniu 
ich teraz! Mr Pitt, niby drugi Trajan, obniżył je w swoim czasie, lecz potem 
przyszła 
wojna, a z nią potrzeba umocnienia siły republiki. Cła trzeba ściągać, trzeba 
też 
ścigać uchylanie się od nich. Muszą więc istnieć ludzie, wykonujący tę nie 
kończącą 
się i smutną, lecz konieczną pracę. Delancey westchnął na myśl, że jest jednym 
z nich i że to właśnie jest jego obowiązkiem.
Rozdział ósmy
Księżycowi szperacze w Poole
Bez wątpienia wielu kupców z Poole odznaczało się skrupulatną uczciwością, 
lecz topografia portu wcale nie przyczyniała się do tego, żeby tę uczciwość 
uczynić 
konieczną. Właściwe i normalne wejście do Poole prowadzi przez kanał Swash, 
biegnący pomiędzy North Haven Point i wyspą Brownsea, a potem skręcający 
na zachód pomiędzy błotnistymi mieliznami i doprowadzający wracający do domu 
statek aż do nabrzeża w Poole, nad którym wciąż jeszcze góruje Urząd Celny. Mało 
jest miejsc bardziej szacownych niż stare miasto Poole, zbudowane z czerwonej 
cegły i skupiające się wokół Domu Towarowego, wzniesionego w roku 1760 przez Mr 
Josepha Gulstona z wdzięczności za wybranie go po raz czwarty członkiem 
Parlamentu z ramienia miasta i okręgu. Z tego samego okresu pochodzą piękne 
domy miejskie; to z nich właściciele statków wyruszali codziennie załatwiać 
swoje 
interesy. Prowadzili korzystny handel dorszem z Nowej Funlandii, sprzedawanym 
w Hiszpanii albo w Portugalii, skąd w zamian — między innymi — przywożono wino. 
Wiele przywożonych towarów podlegało ocleniu i obowiązkiem poborcy było 
dopilnować, żeby płacono cło. Takie było Poole widziane z okien Urzędu Celnego. 
Lecz na port w Poole można też było spojrzeć z innego punktu widzenia. Był on i 
jest 
zbiorowiskiem kanałów i zatoczek dostępnych dla małych jednostek z załogami 
znającymi te miejsca.
Statek, który przypadkiem zawinął do portu nocą, mógł zboczyć z głównego 
kanału i wejść z przypływem w Głębię, wyładowując nielegalny towar w Goathorn 
Point albo na Green Island. Inny, śmielszy, mógł wpłynąć w kanał i pozbyć się 
ładunku na północnym wybrzeżu wyspy Brownsea. Można było też wykorzystać 
Zatokę Studland albo Swanage, Lulworth Cove albo Ringstead. Wyspa Brownsea 
znajduje siq właściwie między Zatoką Studland a Poole i wznosząc się dość wysoko 
osłania czynności, których mógłby dokonywać statek na Głębi Południowej. 
Zawodowy przemytnik, w przeciwieństwie do kapitana statku handlowego, który 
przez przypadek tylko uległ pokusie, uważał, że port w Poole niemal idealnie 
nadaje 
się do jego celów, zwłaszcza jeśli na Nine Barrow Down zainstalował stację 
sygnałową. Nie można powiedzieć, żeby wszyscy kupcy z Poole zajmowali się 
przemytem, ale większość z nich wiedziała, co się tu dzieje. Całkowite 
zlikwidowanie 
tego procederu przy pomocy ludzi, będących do dyspozycji, byłoby trudno 
wykonalne 
i wysoce niepopularne. Poborca prowadził więc strusią politykę — dokonywał 
czasem jakiejś konfiskaty, lecz wolał raczej nic nie wiedzieć o praktykach, ó 
których 
wiedzieli wszyscy inni.
W piękny dzień pod koniec lutego Róża weszła do Swash na fali przypływu. 
Przy wschodniej bryzie morze żywo falowało, a w blasku słońca wyraźnie widać 
było 
Needles. Delancey wprowadził kuter do głównego kanału i w końcu przycumował go 
przy nabrzeżu w Poole. Zszedł na brzeg i zameldował swoje przybycie w Urzędzie 
Celnym. Poborcy nie było, mówiono, że jest chory. Rewident przyjął go uprzejmie 
i pogratulował ostatnich sukcesów Róży. Panu Elishy Withers, wesołemu mężczyźnie 
o czerwonej twarzy, najwyraźniej lubiącemu zaglądać do butelki, asystował przy 
rozmowie Mr George Miller, człowiek trzeźwiejszy i bardziej powściągliwy. Miller 
był 
niski i chudy, miał szpiczasty nos, którym ustawicznie pociągał, mówił niewiele, 
lecz 
widział wszystko, łącznie z tanimi sprzączkami u butów Delanceya. Na nim, jako 
zastępcy rewidenta, spoczywał główny ciężar pracy w biurze, gdyż Mr Withers był 
nieudolny, a poborca, Mr Rogers, przeważnie nieobecny. Delancey przystąpił od 
razu 
do rzeczy, pytając, czy urzędnicy celni znają Sama Cartera.
— Carter? — powiedział Withers. — Carter? Tak, oczywiście. On prowadzi 
handel między tutejszym portem a wyspami w Kanale. Jego lugier, Gołębica, jest 
zarejestrowany tutaj, w Poole, a on sam, kiedy przebywa na lądzie, mieszka 
w gospodzie starego George'a, a raczej na jej tyłach, w domu należącym do Johna 
Scaplena. Chce się pan z nim widzieć?
— Nie, sir. Ale zdaje mi się, że to przemytnik.
— Samuel Carter? Z pewnością nie! Nigdy nie wniesiono przeciw niemu 
żadnego oskarżenia.
— Chce pan zatem powiedzieć, że ten port jest wolny od nielegalnego handlu?
— Niezupełnie — odparł Withers z wahaniem. — Lecz ten handel prowadzony 
jest na bardzo małą skalę w porównaniu z tym, który... powiedzmy... istnieje 
w Sussex. Czy słyszał pan, że urzędnicy celni z Newhaven i marynarze statku 
z Seaford złapali przed kilku dniami stu pięćdziesięciu przemytników? Stu 
pięćdziesięciu! Nic takiego nie może się zdarzyć w Poole. Od czasu do czasu 
rybacy 
wyładowują kilka beczek, lecz to się wkrótce ujawnia. Wszystkich naszych kupców 
znamy osobiście i wszyscy oni cieszą się dobrą opinią w okręgu. Ludzie 
prowadzący 
poważne interesy gardziliby drobnymi, nielegalnymi zarobkami. Co więcej, wielu 
z nich pełniło urząd szeryfa albo burmistrza.
— Cieszę się, że to słyszę — powiedział Delancey. — Ale mam powody, żeby 
przypuszczać, iż właśnie w tej chwili Gołębica załadowuje kontrabandę i że 
wyładuje 
ją w ciągu kilku dni.
— Gdzie? — spytał Miller, który przemówił po raz pierwszy.
— Powiedziano mi, że w Lulworth Cove.
— Chyba wprowadzono pana w błąd — powiedział Withers.
— Prawdziwym przestępcą, jeśli taki w ogóle istnieje, musi być ktoś inny i gdzie 
indziej wyładuje swój towar.
— Bardzo możliwe. Gdyby pan miał jakieś dokładniejsze informacje, chętnie 
włączyłbym się do akcji.
— Nie, nie słyszeliśmy nic na ten temat — odparł Withers. — Ale nigdy nie 
wymieniano w związku z przemytem nazwiska Cartera.
— Wobec tego, sir, Róża w odpowiednim czasie pojawi się w pobliżu Lulworth 
Cove. Chciałbym prosić, żeby współdziałał ze mną oddział kawalerii, a także żeby 
rozpuścił pan pogłoskę, iż spodziewam się przerzutu kontrabandy w Zatoce 
Studland.
— Świetny pomysł, panie Delancey, ale sądzę, że mógłbym go jeszcze 
ulepszyć. Jutro wieczorem w Domu Handlowym ma się odbyć bal, i cieszyłbym się, 
gdyby pan wziął w nim udział jako mój gość. Będzie wielu dżentelmentów, a wśród 
nich kapitan Molyneux z 4 pułku dragonów. Będzie pan mógł z nim porozmawiać tak, 
by nikt nie zwrócił na to uwagi. Znajdzie się też sposobność rozpuszczenia 
plotek 
na temat pańskich najbliższych planów. Pańskie nazwisko jest znane i wiele osób 
zechce zawrzeć z panem znajomość.
Delancey przyjął zaproszenie pełen wewnętrznych obaw. W innych 
okolicznościach chętnie przyszedłby na ten bal, lecz teraz obawiał się, by się 
komuś 
nie narazić. Z drugiej strony wiedział, że nie było lepszego sposobu, aby 
uzgodnić 
działania z kawalerią — ani lepszego towarzystwa dla zasiania plotek. Będzie 
musiał 
mieć głowę na karku i będzie zadowolony, gdy bal się już skończy Tymczasem 
chodził ulicami Poole i poznawał miasto. Dręczyły go niespokojne myśli. Wszedł 
do jaskini lwa, pragnąc lwa pokonać. Ale czy mógł przypuszczać, że lew spokojnie 
oczekuje jego ataku? Było przecież możliwe, że Mr John Early, dowiedziawszy się 
o jego działalności, od razu wyruszy przeciw niemu. Postawił się w sytuacji 
Early'ego 
i rozważał wszelkie posunięcia, jakich tamten mógł dokonać. Mógł wysłać kogoś, 
żeby wywołał z nim kłótnię i w ten sposób doprowadzić do pojedynku. Mógł 
dostarczyć Delanceyowi fałszywych informacji. Mógł doprowadzić do zderzenia 
z Różą i uszkodzenia kutra. Mógł wciągnąć Delanceya w jakiś proces albo 
przekupić 
jego ludzi, żeby się zbuntowali. Mógł go zaatakować na tuzin rozmaitych 
sposobów, 
lecz Delancey przypuszczał, że z początku nie będzie chciał działać zbyt 
drastycznie. 
Nie miał zamiaru wydawać mu wojny na śmierć i życie. Z pewnością pragnął tylko, 
żeby Delancey przyjął do wiadomości oficjalną teorię, że przemyt w Dorset 
właściwie 
nie istnieje.
Właśnie rozważając tę sytuację, Delancey zderzył się, i to nie na morzu, lecz 
pośrodku High Street. Młoda dama, którą potrącił, wydała okrzyk przestrachu 
i upuściła parasolkę i rękawiczki. Drugą ręką ściskała ramię innej, starszej 
kobiety, 
która wyglądała na tak przerażoną, jakby Delancey zaatakował je obydwie. 
Pośpieszył z przeprosinami, podniósł parasolkę i rękawiczki, próbując 
równocześnie 
znaleźć wytłumaczenie swojej nieuwagi. Młoda dama była bardzo przystojną 
brunetką lat około dwudziestu, a starsza zapewne była jej gospodynią. Wyraził 
ubolewanie z powodu swojej nieuwagi i nadzieję, że młodej damie nie stało się 
nic 
złego. Wybaczyła mu z wdziękiem i przyznała, że była równie nieuważna jak on. .
— Zdaje się, sir, że jest pan oficerem marynarki i tymczasowym dowódcą Róży.
Delancey przedstawił się, po czym okazało się, że młoda dama to Luiza Hill. 
Była bardziej chętna do rozmowy, niż Delancey oczekiwał, być może z ciekawości, 
i szybko wyjaśniła, że przyjechała z Dorchester, żeby być na jutrzejszym balu. 
Czy 
pan Delancey też przyjdzie? Odparł kłamliwie, że bardzo się na to cieszy, 
i wspomniał coś o tym, że chciałby ujrzeć ją znowu. Powiedziała, że zarezerwuje 
dla 
niego taniec, lecz ostrzegała, żeby nie był zazdrosny o jej innych adoratorów. 
Przyznała, że ma słabość do przystojnych mężczyzn w mundurach marynarki lub 
armii. Pozwoliła, żeby Delancey odprowadził ją do domu jej ciotki przy High 
Street 
pod numerem trzydziestym, który wyróżniał się drzwiami z półkolistym oknem w 
stylu 
charakterystycznym dla poprzedniego panowania. Po tym spotkaniu Delancey 
poszedł na, pokład Róży i wyjaśnił sytuację Lane'owi i Torrinowi. Gołębica 
spróbuje 
wyładować towar w Zatoce Studland, ale powinno się rozpowiadać, że wyładunek 
nastąpi w Lulworth. Niech każdy oficer przekaże tę plotkę w ścisłym zaufaniu 
jakiejś 
osobie na lądzie. Wyszedłszy na pokład, po krótkiej konferencji Delancey znów 
mówił 
o Lulworth Cove, tym razem tak, żeby mógł go słyszeć Mike Williams, a Lane 
przypominał o konieczności zachowania tajemnicy. Delancey zaklął i odszedł nieco 
dalej. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, grupa sygnałowa usłyszy tę samą historyjkę 
z Urzędu Celnego i od Williamsa, a inne plotki będą to potwierdzały. Gołębica 
zostanie ostrzeżona na czas i pożegluje do Poole, by tutaj wpaść w szpony Róży. 
Delancey był teraz przekonany, że przemytnicy mieli zaufanego człowieka 
w Urzędzie Celnym. Lecz kto nim był? Withers na takiego nie wyglądał, a Rogers 
był 
rzeczywiście stary i chory. Początkowo Delancey podejrzewał Withersa z powodu 
przejętego listu, lecz obecnie skłonny był przyjąć, że musiała to być niewinna, 
zwykła 
plotka, adresowana do miejscowego notabla, o którego zacności wszyscy byli 
przekonani. W obecnej sytuacji należało być pewnym, że wszystko, o czym dowiedzą 
się urzędnicy celni, będą wkrótce wiedzieli przemytnicy. Kiedy Sam Carter pojawi 
się 
w pobliżu Durlston Head, zostanie zawiadomiony sygnałem, że Róża znajduje się 
przy Lulworth Cove i że Zatoka Studland jest wolna. W ten sposób zastawi się 
pułapkę.
Delancey zadumał się nad mapą i nad tablicą pływów. Musiał teraz ustalić 
dokładną datę i godzinę. Carter znajdował się na Alderney lub na Guernsey. Jak 
długo będzie ładował towar? Wiele tu było niewiadomych, gdyż szybkość ładowania 
zależała od robotników, będących do dyspozycji na nabrzeżu i od ilości statków, 
jakie 
mogły się tam znajdować. Lecz wyprawa Cartera będzie mogła się odbyć tylko przy 
wysokim przypływie i w ciemną noc. Rozważywszy rozmaite okoliczności, Delancey 
zdecydował, że najprawdopodobniejszą datą będzie czwarty marca, a godziną — 
czas między pierwszą a trzecią nad ranem, co pozwoli Gołębicy o świcie znów 
znaleźć się poza horyzontem. Bal odbędzie się jutro, pierwszego marca, będzie 
więc 
dość czasu na wymarsz kawalerii, zakładając, oczywiście, że Molyneux zgodzi się 
na współpracę. Delancey musiał się liczyć też z tym, że konie mogą okuleć lub 
dostać nosacizny i że kawalerzyści nie lubią jeździć nocą.
Raz jeszcze zastanowił się, czy jego przypuszczenia są słuszne. Bo czy Sam 
Carter nie dokonał tych samych obliczeń, uznając czwarty marca za najlepszą 
datę, 
a potem nie zmienił zdania, pomyślawszy, że tej właśnie nocy będzie się go 
oczekiwać? Istniała taka możliwość, to prawda, ale nie warto było być za 
sprytnym. 
Starsi oficerowie przestrzegali go przed tym i on sam rozumiał, że spryt często 
gubi. 
Opracował już plan i będzie się go trzymał. Będzie to noc z czwartego marca i 
Zatoka 
Studland. Jeśli przemytnicy się nie zjawią, powtórzy tę samą akcję piątego i 
szóstego 
z tym, że w ciągu dnia Róża będzie poza zasięgiem widoczności. Jeśli ten plan 
zawiedzie, wówczas Delancey wymyśli coś innego.
Tego wieczoru, gdy miał się odbyć bal, Delancey ubrał się starannie, zszedł 
na ląd i udał się, jak było umówione, do domu Withersa przy Market Street. 
Został 
przedstawiony pani Withers, a także pani Rogers, której mąż wciąż jeszcze był 
niedysponowany. Zorientował się, że Mr Rogers musiał ożenić się powtórnie 
w późnym wieku, gdyż żona była od niego o wiele lat młodsza. Gospodyni miała 
wygląd nieokreślony i raczej nieciekawy, lecz pani Rogers była ożywiona i — jak 
mówiła — bardzo interesowała się grą w wista. Pytano Delanceya, czy zna już 
wiele 
osób z okolicy; musiał przyznać, że nie zna nikogo. Potem poprawił się i 
wymienił 
nazwisko Luizy Hill.
— Ach! To siostrzenica pana Johna Early! — powiedziała pani Rogers. — 
Słyszałam, że jest w mieście, ale nie widziałam jej jeszcze. Z pewnością 
przyjechała 
tutaj na bal i mieszka u ciotki, pani Waterford.
— Nie tracił pan czasu, Delancey — powiedział Withers. — Panna Hill jest 
adorowana przez wielu młodych ludzi w tym mieście. Ale ona nie jest siostrzenicą 
Early'ego, tylko jego kuzynką i — zdaje się — raczej ubogą krewną.
— Tak, ona nie ma majątku — przyznała pani Rogers. — A pan Early musi 
wyposażyć trzech synów i córkę. Ale Luiza to ładna i miła dziewczyna i jest 
ulubienicą ciotki.
— Czy pan Early będzie na balu? — spytał Delancey, lecz nikt tego nie 
wiedział. Mr Early to człowiek bardzo zajęty, aktywny jako sędzia, i niewiele 
czasu 
pozostaje mu na okazje towarzyskie. Jeśli znajdzie wolną chwilę, to przyjdzie 
na pewno, lecz należy do tych, którzy przychodzą późno, a wychodzą wcześnie. 
Swoje bogactwo zawdzięcza raczej własnej przedsiębiorczości niż dziedzictwu. 
Interesy dość często sprowadzają go do Poole.
Gdy towarzystwo wyszło na ulicę, Delancey zaczął intensywnie obmyślać 
taktykę, jaką należało zastosować. Zastanawiał się, jakie będzie pierwsze 
posunięcie 
Early'ego. Spotkanie z Luizą Hill nie było przypadkowe. Lecz jakie miała 
zadanie? 
Wciągnąć go w kłótnię z jakimś mężczyzną, znanym szermierzem i świetnym 
strzelcem? Czy może miała tylko poznać jego plany i zbadać charakter? Co się 
tyczy 
jego zdolności taktycznych, to możliwe, choć mało prawdopodobne, że Sam Carter 
złożył już na ten temat raport. Delancey postanowił przyjąć, że Early wie o nim 
niewiele, i w związku z tym będzie mógł robić wrażenie zupełnie innego człowieka 
niż 
jest w istocie.
— Nie mamy specjalnych pomieszczeń na takie spotkania — mówił Withers — 
ale pierwsze piętro w Domu Handlowym bardzo się na nie nadaje. Jest tam 
wydzielony kąt dla karciarzy i podium dla orkiestry.
Istotnie, dom wyglądał uroczyście. Kręte schody, prowadzące do głównego 
wejścia, były rzęsiście oświetlone. Przewijało się tam mnóstwo wykwintnego 
towarzystwa. Ulicznicy otrzymywali pensy za otwieranie drzwiczek powozów, 
a przygodni jeźdźcy zatrzymywali konie, gdy wysiadały damy. Większość miejskiego 
towarzystwa przyszła pieszo, tak jak towarzystwo Withersa; zajeżdżające powozy 
służyły raczej do podkreślenia pozycji ich właścicieli. Gdy weszli na Schody, 
z wnętrza rozlegały się dźwięki muzyki, przypominającej o romantycznym 
charakterze uroczystości.
Gdy zdjęli już płaszcze i pochwalili wygląd sali, Withersowie przedstawili 
Delanceya swoim licznym przyjaciołom. Niektórzy goście, jak Mr Rogers, 
natychmiast przeszli do pokoju karciarzy. Delancey przyłączyłby się do nich, 
lecz 
obawiał się, że może rozminąć się z kapitanem Molyneux. Zajął się rozmową z 
panią 
Hardcastle, wdową, interesującą się tylko obserwowaniem swojej córki, dla której 
ten 
bal był pierwszym balem w życiu. Delancey siedział z ową damą, podczas gdy 
Arabella tańczyła, i musiał wysłuchiwać uwag matki na temat popularności i urody 
jej 
dziecka.
— Wygląda dziś bardzo pięknie, nie sądzi pan? Bardzo jej do twarzy w tej 
niebieskiej sukni i wszyscy muszą przyznać, że tańczy doskonale. Ten młody 
człowiek, z którym tańczy, to Mr Samuels, młody wspólnik pewnej firmy handlowej, 
prowadzącej raczej skromne interesy. On też jest raczej niepozorny, choć 
powiedziałabym, że znakomicie wychowany. Ale zobaczy ją pan, Delancey, gdy 
będzie tańczyła z chorążym Wadsworthem z kawalerii — to bardzo piękny młody 
oficer, niemal elegancki, można by powiedzieć, a przy tym dziedzic bardzo 
pięknego 
majątku. Ach, grają teraz ulubioną melodię Arabelli. Widzi pan, że się uśmiecha 
i mówi partnerowi, że lubi tę melodię. Zapomniałam, jaki ma tytuł, lecz wiele 
razy 
słyszałam, jak Arabella o niej opowiadała. Zawsze mówiłam, że ona jest urodzoną 
tancerką.
Ten monolog pozwolił Delanceyowi grać łatwą rolę potakiwacza, gdy 
tymczasem błądził myślami gdzie indziej, obserwując nowo przybywających. Czuł 
się 
zwolniony od tańca — wiele musiałby się w tej dziedzinie nauczyć — dzięki temu, 
że 
dotrzymywał towarzystwa pani Hardcastle. To prawda, że równie dobrze mogła 
kierować swoje uwagi do damy siedzącej po drugiej stronie. Musiałaby jednak 
wysłuchać z kolei uwag tamtej o jej dwóch córkach, co oczywiście potrwałoby dwa 
razy dłużej. Więc tak już było lepiej. W końcu Delancey wiedział wszystko, co 
dotyczyło garderoby i uczesania Arabelli, jej upodobań muzycznych i osobistych 
antypatii. Z zamyślenia wyrwało go przybycie młodego oficera w kawaleryjskim 
uniformie.
— To... jest kapitan Molyneux — powiedział sobie.
Szybko potwierdziła to pani Hardcastle, dodając, że kapitan jest niezwykle 
dystyngowanym młodym człowiekiem, młodszym synem — jak mówiono — baroneta, 
i że takich właśnie tancerzy Arabella lubi najbardziej. Zwróciła uwagę, że 
mundur 
dodawał mu wiele elegancji — chyba Delancey się z tym zgadza? — chociaż, 
uzupełniła poniewczasie, mundur marynarki także wygląda pięknie; jest oczywiście 
w spokojniejszym stylu. Była pewna, że kapitan Molyneux poprosi Arabellę do 
tańca, 
a wtedy Mr Delancey zobaczy, jak piękną tworzą razem parę.
Mogli tworzyć piękną parę, lecz pierwszą partnerką Molyneux nie była Arabella, 
tylko Luiza Hill, która musiała przyjść w tym samym czasie. Gdy ukończono tańce, 
Molyneux poszedł po jakiś orzeźwiający napój dla panny Hill. Przeprosiwszy panią 
Hardcastle, Delancey podszedł do panny Hill i przypomniał, że już się znają. 
Po chwili uprzejmej konwersacji, zapytał, czy zjawi się tutaj Mr Early.
— Myślę, że wuj przyjdzie później, ale nie zobaczy go pan na parkiecie, 
Delancey. Jego interesują tylko karty.
Gdy kapitan Molyneux wrócił, Luiza z wdziękiem przedstawiła go Delanceyowi, 
zastanawiała się przy tym przez chwilę, który z nich jest starszy. W tym właśnie 
momencie Wadsworth poprosił ją do tańca i Delancey miał sposobność zapytać 
Molyneux, czy mógłby z nim zamienić kilka słów na osobności. Szybko i spokojnie 
wyjaśnił, że chce go poprosić o pomoc w akcji przeciwko bandzie przemytników. 
Czy 
mogliby porozmawiać tak, żeby ich nikt nie podsłuchał?
— Za dziesięć minut „Pod Aniołem", po prawej stronie, jak pan wyjdzie z tej 
sali. 
— Powiedziawszy to szeptem, Molyneux ciągnął głośniej: — Bardzo miły wieczór. 
Śliczne tutaj są dziewczęta, prawda? Poznał pan już pannę Hardcastle?
W kilka minut później, rozeszli się w różnych kierunkach. Delancey przyniósł 
pani Hardcastle szklankę grzanego wina, potem porozmawiał z Withersami. Gdy 
tańce znów się rozpoczęły, wyśliznął się niespostrzeżenie.
Przy szklance wina Delancey wyjaśnił kapitanowi Molyneux sytuację. Jak 
na syna baroneta, kawalerzysta okazywał zdumiewająco duże zainteresowanie 
zyskami.
— Zgódźmy się najpierw co do podziału zdobyczy. Jeśli lugier zostanie 
zagarnięty na morzu, da nam pan jedną czwartą wartości ładunku?
— Zgoda — powiedział Delancey. — Ale jeśli przejmie pan ładunek na plaży 
albo w głębi lądu, da nam pan połowę. Proszę pamiętać, że to ja przeprowadziłem 
wywiad, na podstawie którego mamy działać.
— Myślę, że tak będzie sprawiedliwie — westchnął Molyneux. — A co z samym 
lugrem?
— Jeśli wpadnie w nasze ręce, dam wam jedną czwartą jego wartości, a jeśli 
w wasze, co jest mało prawdopodobne, my dostaniemy też jedną czwartą.
— Zgoda. I piję za nasze powodzenie. Rzecz w tym, że ostatnio nie miałem 
szczęścia w kartach. Diabelnie nie mam pieniędzy. Więc pan chce, żebym był 
w Zatoce Studland w nocy na czwartego, za dwa dni?
— W nocy z czwartego na piątego, między północą a czwartą nad ranem.
— Czy jeden szwadron dragonów wystarczy?
— W zupełności. Nie sądzę, żeby walczyli. Załoga lugra liczy około dwudziestu 
ludzi, ale tylko połowa z nich zejdzie na ląd. Ludzi przejmujących ładunek na 
brzegu 
będzie może dwudziestu czterech i będą mieli z sobą tyleż jucznych koni. To jest 
tylko przypuszczenie.
— Aha! Zgadza się pan, że juczne konie będą nasze?
— Jedna czwarta dla nas, tak jak z lugrem.
— Dobrze. Chociaż stawia pan twarde warunki!
— Ja też nie miałem szczęścia.
— Miejmy nadzieję, że tym razem nam dopisze. Powiem panu teraz, co zrobię. 
Mam szwadron koni na kwaterze w Wareham, około piętnastu mil od Studland. Jest 
trochę niepełny, niektóre konie kuleją, ale myślę, że około dwudziestu dwóch 
będzie 
mogło wyruszyć.
— To powinno wystarczyć. Ale wszystko zależy od tego, czy zachowamy 
tajemnicę. Ja udaję, że wyprawy oczekuje się w Lulworth Cove. Byłby pan tak 
dobry 
wspomnieć o tym panie Luizie Hill w najściślejszym zaufaniu?
— Dlaczego Luizie?
— Ona może o tym wspomnieć swoim przyjaciołom.
— To dlaczego nie powiedzieć Cathy Nive? Ona powiedziałaby wszystkim 
na sali.
— Wtedy nic z naszego planu.
— Bo wyglądałoby na to, że to umyślnie rozpuszczona plotka? Wiem, co pan 
ma na myśli. Więc doskonale — słówko Luizie i nikomu więcej. Zdaje się, że pan 
ma 
dobrą głowę do takich intryg.
— Jeśli wolno panu coś zasugerować... Dobrze by było, gdyby pan wyjechał 
z Wareham drogą na Lulworth...
— To diabelnie dobry pomysł. Sądzi pan, żeby jechać przez East Holme? 
Droga będzie dłuższa o trzy mile, ale to się opłaci. Pomyślę o tym. A teraz 
sądzę, że 
powinniśmy wrócić na salę, zanim zaczną się zastanawiać, co się z nami stało.
Bal trwał i Molyneux tańczył z Luizą. Potem Delancey tańczył także, ale nie znał 
tego tańca i dziewczyna była zadowolona, gdy mogła usiąść.
— Myślę, sir — śmiała się — że więcej z pana pożytku na pokładzie!
Delancey usprawiedliwiał się, wyznając, że nigdy nie potrafił nauczyć się 
kroków.
— To głupstwo — odparła. — Na pewno lepiej pan wie, jakie kroki 
przedsięwziąć w Lulworth.
Ostatnie słowa wyszeptała spoza wachlarza, jak w rozmowie dwojga 
konspiratorów, lecz Delancey okazał tylko zakłopotanie. Nigdy nie słyszał o tej 
miejscowości. Czy może mieszka tam — pytał — jakaś młoda dama, którą pozna? 
Prosił Luizę, żeby pamiętała, iż w Dorset jest prawie obcy. Może dziewczyna 
powiedziałaby coś więcej, lecz dostrzegła jakichś nowo przybyłych i zawołała:
— Ach, nareszcie przyszedł wuj John! Chodźmy, panie Delancey. Musi go pan 
poznać. Wie pan, on jest sędzią pokoju i tak samo interesuje się przemytem jak 
pan!
Delancey pozwolił poprowadzić się przez parkiet i przedstawić Johnowi Early. 
Zdziwił się, że Early zupełnie nie wygląda na przestępcę. Jeśli był kiedyś 
adwokatem, 
jak Delanceyowi mówiono, zatracił wszelkie cechy profesjonalne. Był to wysoki, 
rumiany, starszy pan, w stylu miejscowego magnata i sędziego, przewodniczącego 
na pieniackich sesjach. Spojrzał na Delanceya łaskawie i protekcjonalnie i zaraz 
zapytał, czy grywa w wista.
— Tylko o niskie stawki, sir.
— Więc musi pan rozegrać ze mną po kolacji przyjacielską partię.
Delancey nie był pewien, czy nie jest to tylko zwrot grzecznościowy, lecz 
po kolacji zaproszenie ponowiono i Delancey został przedstawiony pułkownikowi 
Garlandowi i wielebnemu George Tory'emu. Wszyscy zgodzili się grać o stawki 
zaledwie symboliczne i gra się rozpoczęła.
Jeszcze przy kolacji Delancey obmyślał taktykę. Uznał,' że dobrze będzie, jeśli 
uda lekko podchmielonego. Chciał, żeby Early uważał go za nic nie znaczącego 
przeciwnika! słabego gracza, gadatliwego pod wpływem wina. Ale z drugiej strony 
nie 
mógł sobie pozwolić na przegrywanie pieniędzy, nawet drobnych sum. Tak więc, 
Delancey miał niełatwą rozgrywkę. Jego partnerem był pastor, lepszy — 
na szczęście — gracz od pułkownika. Delancey musiał zadać sobie wiele trudu, 
udawać beztroskiego i gadatliwego, żeby z początku grać źle i przegrywać, i żeby 
późniejsze odgrywanie się wyglądało na zwykły szczęśliwy przypadek. Zdawał sobie 
sprawę, że Early obserwuje go bacznie i z pełnym przekonaniem, że sam gra 
po mistrzowsku. W końcu manifestował swoją głupotę nie tyle przez sam sposób 
gry, 
ile przez uwagi po każdej rozgrywce.
— Mieliśmy najgorszą kartę, mój partnerze, a pułkownik przez cały czas miał 
asa kier! Świetnie zagrane," sir, nie miałem pojęcia, że jest pan tak mocny w 
pikach!
Po skończeniu robra, partnerzy zamienili się miejscami i Delancey miał teraz 
grać z Earlym. W zwykłych warunkach od razu ujawniłaby się ich wyższość nad 
tamtymi dwoma, lecz Delancey usiłował grać średnio, jeśli nie po prostu głupio. 
Tak 
czy owak był to wyczerpujący wieczór i Delancey był zadowolony, gdy pastor 
oświadczył, że czuje się zmęczony i musi odejść od stołu.
Gdy potem przez kilka minut rozmawiali, Early powiedział:
— Ma pan szczęście, Delancey, że po tym kiepskim starcie zostało panu 
jeszcze coś niecoś w kieszeni. Ale przypuszczam, że powetuje pan sobie na morzu 
to, co pan stracił na lądzie.
Delancey udał zaskoczonego i po chwili odparł, że niełatwo jest dopaść 
przemytników.
— Kto rano wstaje... — zaczął i urwał, wyraźnie zmieszany, podczas gdy jego 
rozmówca dokończył przysłowie.
— ... temu pan Bóg daje. Daje przemytnikom? Ale pan chyba ma nadzieję, że 
i panu coś da.
Nazajutrz Róża odpłynęła; Delancey wziął kurs na Lyme Regis. Długo walczyli 
z silnym zachodnim wiatrem i późnym popołudniem znajdowali się zaledwie 
w pobliżu Bridport. W tym miejscu Delancey zawrócił i spędził noc, krążąc powoli 
wzdłuż Chesil Bank. Następnego dnia — czwartego marca — zawinął do Weymouth, 
gdzie poszedł do poborcy, Mr Hayes'a, i otrzymał ponowne zapewnienie, że 
przemytem na tym wybrzeżu kierowano z ośrodka w Dorchester.
— Nie możemy zapobiec przemytowi — przyznał Hayes — ale możemy go 
trochę pohamować.
Nadeszła pora, żeby dać jakiś przykład, gdyż ostatnio omijano prawo w sposób 
zbyt rażący. Łatwo było złapać płotki, zwykłych rybaków i farmerów. Znacznie 
trudniej natomiast przechwycić ważny ładunek, należący do jakiejś miejscowej 
znanej osobistości; a przecież nawet takie przechwycenie nie oznaczałoby jeszcze 
zdemaskowania właściciela. W Dorchester stacjonowały oddziały wojska, ale nie 
chciały pomagać konnym inspektorom. Krążyły pogłoski, że mesa oficerska 
zaopatrywana jest w trunki po specjalnych cenach.
Tego wieczora po zapadnięciu zmroku Delancey odbił od brzegu i z lekkim 
wiatrem płynął powoli w kierunku St. Alban's Head. Dragoni powinni byli teraz 
wyruszyć z Wareham i znajdować się w drodze do Studland. Jeśli wszystko pójdzie 
zgodnie z planem, przed świtem Gołębica zostanie złapana na gorącym uczynku.
Róża tuż przed północą znalazła się opodal Old Harry'ego i Delancey rozpoczął 
powolne patrolowanie tam i z powrotem od tego miejsca aż do Canford Cliffs. 
Kuter 
był przygotowany Ho akcji — z naładowanymi działami i lekką bronią, gotową 
do użytku. Przy pierwszym zwrocie na południe Delancey utrzymywał kuter dość 
blisko brzegu. Nawet w tak ciemną noc mógł dostrzec linię falochronów i lśnienie 
białych skał przylądka. Z początku nie było nawet ani śladu żadnego statku, lecz 
w jakąś godzinę później zamigotało światło i okazało się, że znajduje się ono 
na dziobie sześciowiosłowej łodzi. Wioślarze, pochodzący — jak się okazało — 
ze Swanage, okrzyknęli Różą. Sternik przywiózł Delanceyowi list, noszący pieczęć 
Urzędu Celnego w Poole. Oddawszy go, zgasił latarnię i wrócił, skąd przybył. 
Delancey zszedł na dół i otworzył list w kajucie. Brzmiał on:
Urząd Celny
Poole
3 marca 1795
Szanowny Panie
Pilne
Poprosiłem Szanownego Pana Poborcę w Swanage o dopilnowanie, aby list ten 
dotarł do Pana bez zwłoki i, mam nadzieję, na tyle wcześnie, żeby ułatwić Panu 
przejęcie nielegalnego towaru, o którym sądził Pan początkowo, że wyładowany 
zostanie w Lulworth Cove w nocy z czwartego marca. Doszło do mej wiadomości, że 
zmienił Pan plany i spodziewa się Pan, iż wyładunek zostanie dokonany w 
Studland. 
Z załączonego listu, pisanego przez informatora, którego poprzednie informacje 
okazały się prawdziwe, zorientuje się Pan, że ani w Studland, ani w Lulworth 
Cove 
nie nastąpi żaden wyładunek. Dlatego muszę prosić, pod nieobecność Poborcy, żeby 
Pan przyjął do wiadomości tę ostatnią informację i dokonał wszystkiego, co 
możliwe, 
by jednak przejąć zarówno statek, jak i ładunek.
Mam zaszczyt pozostawać
Pańskim uniżonym sługą
George Miller
Załącznik adresowany był do poborcy w Poole, i datowany drugiego marca 
w Corfe Castele.
Szanowny Panie
Rozeszła się pogłoska, że za dwa dni, licząc od dzisiejszego, odbędzie się 
w Studland nielegalny wyładunek towaru i że Roża otrzymała odpowiednie rozkazy. 
Jako prawomyślny obywatel uważam za swój obowiązek zawiadomić Pana, że towar 
ów naprawdę zostanie wyładowany w Mudeford w pobliżu Christchurch. Mam też 
powody przypuszczać, że statek, który przywiezie ów towar, nie odpłynie z 
Mudeford 
przed czwartą rano dnia piątego marca, co pozwala mi mieć nadzieję, że kuter 
celny 
znajdzie się tam w odpowiednim czasie.
Mam zaszczyt pozostać
Pańskim uniżonym sługą
James Weston
Delancey odczytał te dokumenty po raz drugi, potem powoli raz jeszcze, a im 
dokładniej je studiował, tym mniej podobała mu się ich treść. Róża nie 
pozostawała 
oczywiście pod rozkazami Urzędu Celnego w Poole, mógł więc zignorować ten list, 
gdyby się na to zdecydował. Ale czy powinien się zdecydować? Z głową ukrytą 
w dłoniach rozważał to, co się stało. Przede wszystkim nie powiódł się jego plan 
wprowadzenia przemytników w błąd. Skoro informator wiedział, że miejscem, 
w którym oczekiwał ładunku, była Zatoka Studland, a nie Lulworth, musiało do 
niego 
dotrzeć to ostrzeżenie. Wobec tego było rzeczą prawdopodobną, że ostrzeżeni 
zostali także przemytnicy i że sygnał skierował Sama Cartera w jakieś inne 
miejsce, 
być może do Lulworth. Ale co z podpisem? Jeśli poprzednio sfałszowano podpis 
Withersa, czyż ten list nie mógł być także fałszerstwem, dziełem tej samej ręki? 
Jeśli 
tak, co było jego celem? Gołębica była prawdopodobnie w Lulworth i odpłynie, 
zanim 
będzie tam mogła dotrzeć Róża, lawirując pod wiatr. Lecz ktoś jeszcze chciał 
usunąć 
Różę z drogi, zapewne dlatego, że oczekiwano jeszcze jednego przemytniczego 
statku. Chciano zepchnąć Różę jak najdalej na zawietrzną od miejsca, w którym 
miano dokonać tego innego wyładunku. Gdzież więc to miało nastąpić? Zapewne 
w samym porcie Poole. Jednakże były to tylko domysły. Może wyprawa Gołębicy 
opóźniła się o jeden dzień i mimo wszystko zawinie do Studland... Cokolwiek by 
teraz 
zrobił, postąpi źle, a jeśli jego domysły okażą się słuszne, będzie to tylko 
szczęśliwy 
przypadek. Istniała możliwość, że rano okaże się postacią śmieszną — młodym, 
gorliwym oficerem marynarki, którego wiadomości nie dorównują zapałowi. Cała 
Market Street w Poole będzie plotkować o tym, jak próbował oszukać przemytników 
i jak sam został oszukany. Delancey wyszedł na pokład i spacerował przez pięć 
minut. Potem, nagle, powziął decyzję i zaczął wydawać rozkazy.
— Cała załoga na pokład! — brzmiała komenda i Róża skierowała się do portu 
w Poole.
— Panie Lane, będę potrzebował dwóch uzbrojonych łodzi z załogą i latarnią 
na sześciowiosłowym gigu. Chcę się dostać do Zatoki Studland. Potrzeba mi 
człowieka godnego zaufania.
— Tak jest, sir. Ale zaczął się odpływ.
— Wiem o tym... Torrin!
— Sir?
— Chciałbym, żeby pan popłynął gigiem do Zatoki Studland. Zapali pan 
latarnię, a wtedy opadną pana dragoni, którzy powinni tam stacjonować. Dam panu 
list do kapitana Molyneux, ale chcę, żeby się pan orientował w sytuacji na 
wypadek, 
gdyby panu zadawał pytania. Przypuszczam, że dziś wieczorem będzie 
wyładowywany towar na Głębi Południowej. Ja wezmę drugą łódź i popłynę 
do Goathorn Point. Byłbym zatem wielce zobowiązany kapitanowi Molyneux, gdyby 
zechciał zablokować wyjście z tego półwyspu na ląd, obsadzając ścieżki pomiędzy 
Newton i Newton Copse.
Gdy zeszli z mapą na dół, Delancey wyjaśnił swój plan szczegółowo, 
pozwalając Torrinowi sądzić, że działa na podstawie jakichś informacji, a nie 
samych 
domysłów. Po nawiązaniu kontaktu z dragonami, Torrin miał popłynąć gigiem 
do wejścia do portu i trzymać tam straż aż do północy, dopóki nie wypłynie druga 
łódź. Lane miał popłynąć na Róży aż do Christchurch i wrócić nazajutrz do Swash, 
żeby zabrać łodzie wraz z tym, co ewentualnie mogą skonfiskować.
Łódź Torrina popłynęła do Zatoki Studland, a Róża w pół godziny później 
znalazła się w pobliżu wejścia do portu w Poole. Tutaj spuszczono większą łódź 
z ośmioosobową załogą i sternikiem. Delancey opuścił Różą ostatni, pozostawiwszy 
Lane'a, który z bosmanem i czterema ludźmi miął pod lekkimi żaglami płynąć ku 
Christchurch. Lane niewiele mógł zdziałać, gdyby napotkał jakiś statek 
przemytniczy, 
lecz Delancey miał nadzieję, że wystarczy samo markowanie działania. Prąd 
odpływu był szybki, ale Delancey postawił na swojej łodzi lugrowy żagiel i w 
ciągu pół 
godziny był przy North Haven Point. Żeby wejść na Głębię Południową, należało 
zwinąć żagiel i wiosłować niemal równo pod wiatr. Należało przepłynąć ponad 
milę. 
Było już pół do trzeciej, gdy zrobiło się głębiej i kanał zaczął skręcać na 
północ. 
Praca wioślarzy była ciężka, a nawigacja najtrudniejsza, jaką Delancey pamiętał, 
ale 
Głębia Południowa oznaczona była palami, a sternik był tu kilkakrotnie za dnia. 
Z dulkami, owiniętymi szmatami, łódź poczęła ostrożnie zbliżać się do Goathorn 
Point. Wiatr od lądu — dzięki Bogu! — przynosił gwar głosów, skrzypienie 
takielunku 
i ledwie dosłyszalne rżenie konia.
— Cicho! — syknął Delancey.
Łódź skierowała się bezgłośnie ku małemu molo, od którego dochodził hałas 
beczek, toczonych po deskach. Na rozgwieżdżonym niebie Delancey mógł już 
rozróżnić dwa maszty statku. Był to być może lugier, ale z pewnością nie 
Gołębica. 
Powoli i łagodnie łódź podeszła do statku, osłonięta odgłosami wyładunku.
— Czterech ze mną! — szepnął Delancey. — Sterniku, weźcie łódź i wylądujcie 
z trzema ludźmi przy drugim końcu mola. Jednego człowieka zostawcie, niech 
pilnuje 
łodzi.
Gdy cicho podpłynął pod burtę lugra, zobaczył, że pokład jest słabo oświetlony 
latarnią, zaklinowaną w rogu tak żeby nie było widać światła z zewnątrz. 
Na pokładzie było pięciu ludzi, dwóch pracowało przy kołowrocie, a reszta na 
trapie. 
Kilku innych słychać było na molo, jeden z nich gwizdał.
— Cicho tam! — ktoś rozkazał i gwizdanie ustało.
—To wszystko, Ned? — spytał inny głos z mola.
— Jeszcze tylko sześć — odparł człowiek, który przedtem nakazał ciszę.
Delancey zrozumiał, że musi działać natychmiast. Obejrzał się, czy jego ludzie 
są za nim, po czym wystrzelił z pistoletu w powietrze i zawołał:
— W imieniu króla, zostać na swoich miejscach! Wszyscy jesteście 
aresztowani!
Przeszedł potem przez pokład i zatrzymał się na trapie, a wraz z nim jego ludzie 
z pistoletami gotowymi do strzału.
Działanie przemytników było tak natychmiastowe i tak sprawne, że widocznie je 
przećwiczono. Ktoś dał długi sygnał gwizdkiem. Zgaszono latarnię. Ludzie z mola 
pobiegli w głąb lądu, wiodąc juczne konie. Trzem ludziom z pokładu udało się 
przedrzeć na molo i pobiec za tamtymi. Dwóch zatrzymano, a trzeci znalazł się 
jak 
w pułapce w ładowni. Z końca mola od strony lądu dobiegał odgłos bójki: to 
sternik 
i jego ludzie próbowali zatrzymać uciekających. Słychać było, jak konie cwałują 
po półwyspie. Wkrótce rozległ się nagły, przeciągły dźwięk kawaleryjskiej 
trąbki. 
A więc byli tam dragoni.
Rozejrzawszy się wokół, Delancey stwierdził, że zdobył statek, którego nigdy 
przedtem nie widział.
— Jak się nazywa ten statek? — spytał człowieka z gwizdkiem, który odparł:
— Mary Ellen z Weymouth, niech cię diabli!
I jego, i innych umieszczono pod strażą w kajucie, a Delancey zszedł na ląd, 
żeby sprawdzić, jak się powiodło sternikowi. Zatrzymano tam dwa juczne konie 
i chłopca, który prowadził jednego z nich. Inni uciekli w ciemności, w których 
zapewne czatowali na nich dragoni. Delancey nie spodziewał się jednak wielkiego 
sukcesu na lądzie przemytnicy lepiej znali Newton Heath niż żołnierze.
Wrócił na lugier, rozmyślając nad ironią losu. Plan schwytania Sama Cartera 
zupełnie się nie powiódł. Wystrychnęli go na dudka bardziej doświadczeni 
przeciwnicy, lecz jeden z nich posunął się za daleko, najprawdopodobniej 
fałszując 
list, który miał usunąć Różę z drogi. To posunięcie było zupełnie niepotrzebne, 
gdyż 
Róża w Zatoce Studland nie byłaby żadnym istotnym zagrożeniem dla Mary Ellen 
na Głębi Południowej. Jedynym efektem tego listu było wzbudzenie podejrzeń 
Delanceya i sprowadzenie go z powrotem do portu w Poole. Cały jego starannie 
przygotowany plan zakończył się pozostawieniem w spokoju Gołębicy i zagarnięciem 
innego przemytniczego statku, o którym nigdy przedtem nie słyszał. 
Najważniejszym 
jego osiągnięciem było zachowanie opinii mądrego dowódcy.
O świcie można było zrobić inwentarz nocnej zdobyczy. Kapitan Molyneux 
zjawił się na czele swojego oddziału i zameldował o schwytaniu jeszcze czterech 
obładowanych jucznych koni i dwóch lądowych przemytników. Reszta rozproszyła się 
po wrzosowiskach i zniknęła. Co do Mary Ellen, była to piękna zdobycz, z resztą 
ładunku jeszcze na pokładzie, ale nie miała większej wartości; statek był stary, 
połatany, niewart solidnego remontu. Delancey zarobił dość, by móc żyć przez 
kilka 
następnych miesięcy. Molyneux mógł spłacić trochę swoich karcianych długów. 
Dragoni i celnicy promienieli szczęściem, ukrywszy z pewnością z połowę 
skonfiskowanych towarów. Przemytnicy przyjęli straty z rezygnacją; wiedzieli, że 
muszą się one zdarzać od czasu do czasu. Co do ludzi z Róży, to ci patrzyli 
na Delanceya niemal jak na legendarnego bohatera. Delancey był mniej zadowolony 
z siebie, niż inni mogliby przypuszczać; wyprowadził Róże i Mary Ellen do Poole 
z mieszanymi uczuciami. Miał teraz do załatwienia różne sprawy na lądzie.
Proszę spojrzeć, sir — powiedział Lane, gdy zbliżyli się do nabrzeża przy 
Urzędzie Celnym. — To jest Gołębica!
I rzeczywiście, Gołębica stała na kotwicy w odległości kilku kabli. Pierwszym 
człowiekiem, którego Delancey spotkał, gdy zszedł na ląd, był Sam Carter. Obaj 
się 
uśmiechnęli i Delancey spytał:
— Gdzie popełniłem błąd?
Sam był jeszcze bardziej ubawiony.
— Może za dobrze gra pan w wista!
A więc Early nie dał się oszukać. Zadowolony był, że Delancey okazał się 
naprawdę dobrym graczem, lecz równocześnie nie uwierzył w historyjkę o Lulworth 
Cove. Zakładając, że wszystko będzie na odwrót, kazał odpowiednio do tego 
ustawić 
sygnał. Smętne refleksje Delanceya na temat złego odegrania roli przerwał Sam 
Carter mówiąc:
— Mam nadzieję, że nie ma pan do mnie urazy?
Na co Delancey odparł:
— Chciałbym, żebyśmy byli po tej samej stronie.
W Urzędzie Celnym Delancey zażądał widzenia się sam na sam z Mr 
Withersem. Gdy Miller niechętnie opuścił pokój, Delancey wyjął otrzymany koło 
Swanage list wraz z załącznikiem.
— Czy zna pan ten list, sir?
— Nie, tego dnia nie było mnie na służbie.
— Ale z pewnością pokazano go panu następnego dnia i opowiedziano o akcji 
podjętej przez pana Millera?
— Zdaje się, że wspomniano mi o tym, ale nie widziałem samego listu.
— Mógłbym usłyszeć o nim pańską opinię?
Mr Withers raz jeszcze wziął list i przyjrzał się jego treści uważniej.
— No cóż — powiedział po dłuższej chwili. — Przypuszczam, że James 
Weston to fałszywe nazwisko. Słyszałem je już w związku z jakąś sprawą. Tego 
rodzaju listy dostajemy dość często. Autor sam uprawia nielegalny handel i 
pokłócił 
się z jakimś rywalem... Nie, to nie jest tak. On się interesuje statkiem, który 
pan zajął 
na Głębi Południowej i chce skierować pana do Christchurch.
— A charakter pisma, sir?
— Jest zmieniony.
— A teraz, jeśli pan ma ochotę, proszę go porównać z charakterem pisma 
w liście pana Millera.
Po długiej chwili Mr Withers spojrzał na Delanceya z osłupieniem i w końcu 
rzekł:
— Wiem, co pan ma na myśli...
— Podpis „James Weston" napisany jest, jak pan mówi, zmienionym 
charakterem, ale zanadto pośpiesznie. Te listy są jednak do siebie podobne — 
proszę porównać w jednym i drugim słowo „Studland". Proszę spojrzeć na duże „P" 
w słowie „Poborca" — o, tutaj — a potem na „C" w słowie „Christchurch". Uważam, 
sir, że James Weston — o którym wiemy, że prowadzi tajną korespondencję 
z Johnem Early — to George Miller.
Withers był wstrząśnięty tą rewelacją, którą musiał przyjąć do wiadomości. 
Zachował jednak stanowczość i godność. Posłał urzędnika po Mr Millera i nie 
powiedział nic, dopóki nie stanął przed nim zastępca rewidenta.
— Panie Miller — przemówił Withers z wolna — obecny dowódca Róży 
otrzymał wczoraj w pobliżu Swanage list od pana wraz z załącznikiem. Obydwa 
pisma pisane są, moim zdaniem, tą samą ręką. Ich celem było wprowadzenie w błąd 
urzędników celnych i mam powody, by podejrzewać, że autor pozostawał w stałym 
kontakcie z człowiekiem, od którego przemytnicy otrzymują instrukcje. — 
Nastąpiła 
pełna napięcia pauza, po czym Withers zakończył:
— Czy może mi pan w tej sprawie udzielić wyjaśnień?
— Mogę ich udzielić panu natychmiast, sir — odparł Miller wręczając 
Withersowi jakiś dokument. — Przez ostatnie dwadzieścia minut pisałem rezygnację 
i teraz wobec świadka stwierdzam, że z dniem dzisiejszym rezygnuję ze swojego 
urzędu.
Miller podszedł do drzwi, zatrzymał się jeszcze na chwilę i dodał:
— Chcę się wycofać sir. Na szczęście mogę sobie na to pozwolić.
CZĘŚĆ TRZECIA
Rozdział dziewiąty
Korsarz
Gdy Ryszard Delancey pojawił się teraz na High Street w Poole, doznał 
osobliwego uczucia. Ściśle mówiąc, nie był popularny, lecz nie był też kimś, na 
kogo 
można by nie zwrócić uwagi. Panie, oglądając się za nim, trącały się łokciami, 
a stateczni mężczyźni gapili się na niego bez żenady, mrucząc coś na temat 
młodych 
ludzi, którzy są za sprytni. Choć wiedział, że jest ośrodkiem zainteresowania, 
nie czuł 
się bynajmniej pewny siebie. Tak szybko odniósł sukces tylko dlatego, że nie 
znano 
i nie doceniano jego zdolności. Teraz, gdy wiedziano, że jest bystry i 
bezwzględny, 
jego przeciwnicy, w porę ostrzegani, będą ostrożni. Nie będzie już więcej takich 
przypadkowych spotkań jak z Czterema Braćmi z Shoreham. Po bezowocnym 
krążeniu po morzu wróci w czerwcu do Portsmouth, bezrobotny i biedny jak 
dawniej.
Wychodząc z księgarni z najnowszym nabytkiem — egzemplarzem Morskiej 
Atalanty, której autorem był Nauticus Junior, a którą wydano w roku 1788 — 
Delancey prawie wpadł na Mr Withersa.
— Ach, cieszę się, że pana widzę, kapitanie! Chyba zdaje pan sobie sprawę, że 
wszyscy o panu mówią i każdy plotkarz chciałby się jak najwięcej o panu 
dowiedzieć.
— Sądzę, sir, że przede wszystkim chcieliby się dowiedzieć, kiedy odpływam.
— Niektórzy są nieco lękliwi... Ale oto młoda dama, która chciałaby zwrócić 
na siebie pańską uwagę. Niech Bóg broni, żebym jej w tym przeszkodził. Dzień 
dobry, panno Hill! Można spytać, co panią sprowadza do Poole? Była to Luiza, 
śliczna jak zawsze i jak zawsze śmiała. — O, panie Withers, przyjechałam w 
nadziei, 
że pana spotkam. Ale muszę przyznać, że sklepy w Poole to także pewna atrakcja — 
są tu znacznie atrakcyjniejsze rzeczy niż w naszych, w Dorchester. Panie 
Delancey, 
jak to miło, że znów się spotykamy! Spodziewałam się pana zobaczyć, bo 
wiedziałam, że Róża jest w porcie. Chcę panu pogratulować ostatnich sukcesów.
— Jestem do usług pani, i dziękuję.
— Zostawiam was — powiedział Mr Withers — ale będę zazdrosny, jeśli 
będziecie zanadto flirtować.
— Będziemy wcieloną rozwagą — odparła Luiza — bo przecież wszyscy 
wiedzą, że pan Withers jest moją sympatią i nie ryzykowałabym utraty jego 
względów.
Gdy Mr Withers odszedł, Luiza wyjęła list, pochodzący, jak wyjaśniła, od pana 
Early'ego.
— Ponieważ wiedział, że będę dziś w Poole, prosił mnie, żebym się zabawiła 
w posłańca.
— Jestem pani ogromnie zobowiązany — powiedział Delancey, chowając list 
do kieszeni. — Jestem też zobowiązany panu Early, że zechciał powierzyć to pismo 
tak uroczemu oddawcy.
Luiza lekko dygnęła i dalej poszli razem. Miss Hill rozmawiała i rozglądała się 
bacznie; cieszyła się, że widzą ją w towarzystwie mężczyzny, o którym tak wiele 
się 
mówi.
— Przybywa pan z Guernsey, prawda? — zapytała Luiza pod drzwiami sklepu 
z pasmanterią. — Moja kuzynka Harriet zaręczyła się z oficerem, który był tam 
ostatnio. To Nash z 42 pułku. Ale zdaje się, że jego pułk ma wyruszyć za ocean. 
Ostatni list do niej pisał z transportu stojącego na kotwicy w Downs. Me 
rozwodził się 
nad tym, ale mam wrażenie, że pułk wyrusza do Indii Zachodnich. Harriet wciąż 
jeszcze ma nadzieję, że rozkaz zostanie odwołany, ale rozczaruje się. Jego 
służba 
w Indiach może spowodować zerwanie narzeczeństwa. Trudno wymagać, żeby 
Harriet, mając dwadzieścia cztery lata i piętnaście tysięcy funtów kapitału, 
czekała 
wiecznie.
Delancey przyznał, że długie narzeczeństwo jest godne ubolewania. Luiza 
spytała, jaką kupił książkę, i skrzywiła się lekko, gdy zobaczyła tytuł.
— Myślałam, że to powieść. Przeczytałam właśnie Tajemnice zamku Udolfo 
pani Radcliffe i ogromnie mi się to podobało. Czy pan w ogóle czytuje powieści, 
Delancey, czy tylko książki o podróżach i o nawigacji?
— Czytam trochę powieści, ale jak dotąd ani jednej pani Radcliffe. Lecz skoro 
pani ją poleca, to spiesznie postaram się o najnowszą.
— Koniecznie, panie Delancey. Muszę teraz kupić wstążkę dla cioci. 
Do widzenia i proszę wpaść do nas, gdy znów będzie pan na lądzie.
Rozstawszy się z Luizą, Delancey otworzył list, który mu oddała; zatrzymał się 
w drzwiach, żeby go przeczytać.
Dorchester 9 marca 1795
Szanowny Panie
Piszę, żeby przede wszystkim pogratulować panu sukcesów w zwalczaniu 
nielegalnego handlu u wybrzeży Dorset. Na swoim tymczasowym stanowisku okazał 
się pan dzielnym oficerem i dziwię się, że w marynarce nie otrzymał pan awansu, 
na który zasługuje pan ze względu na swoje zdolności. Nie wydaje mi się też, aby 
w służbie celnej czekała pana jakaś wielka przyszłość. Gdybym miał wpływy 
w Admiralicji, nie omieszkałbym wykorzystać ich dla pańskiego dobra. Ale choć 
nie 
mam takich wpływów, mogę przysłużyć się panu w inny sposób. Mam przyjaciół 
na Guernsey, a kilku z nich — to współwłaściciele prywatnego okrętu wojennego 
o nazwie Nemesis, specjalnie zbudowanego do tych celów, posiadającego 
czternaście dział i do niedawna dowodzonego przez Mr Perelle'a. Ponieważ panu 
Perelle poszczęściło się w ostatnim rejsie, pod presją żony osiadł na lądzie, na 
co 
teraz może sobie pozwolić. Powstał więc wakans na stanowisku kapitana i mam 
powody przypuszczać, że przyjaciele na Guernsey zaakceptują wysuniętą przeze 
mnie kandydaturę. Jeśli zgodzi się pan służyć jako' kapitan na Nemesis, to 
sądzę, że 
będzie pan miał widoki na sukcesy, bo okręt jest szybki, dobrze uzbrojony i ma 
dobrą 
załogę. Napisałem już do swoich przyjaciół w St. Peter Port w nadziei, że mogę 
liczyć 
na pańską zgodę. Proszę wsiąść na statek pocztowy idący z Weymouth i zgłosić się 
u Mr Elishy Jeremie — jeszcze jednego gracza w wista — w jego domu w St. 
Martin's. Zostanie pan mile przyjęty i spodziewam się usłyszeć, iż jest pan 
dobrego 
zdania o Nemesis. Powierzyłem ten list mojej ślicznej kuzynce Luizie Hill, więc 
może 
zechce pan zostawić odpowiedź na High Street pod nr 30. Wierząc, że przyjmie pan 
przychylnie moją propozycję
Pozostaję z szacunkiem John Early
Delancey przeczytał ten list raz, a potem drugi, pooV kreślając w myśli 
najbardziej znamienne słowa: „tymczasowe stanowisko", „niewielka przyszłość", 
„przyjaciele na Guernsey". Ten list doprawdy był dla niego wiel kim 
komplementem. 
Jako groźnego dla przemytników, należało go usunąć, a najprostszym tego 
sposobem było zaproponowanie mu lepszego stanowiska. Gdyby je odrzucił, 
załatwiono by się z nim inaczej, tym łatwiej, że jego obecne stanowisko było 
tylko 
tymczasowe. Gdyby tu pozostał, nie miałby z tego żadnych korzyści, gdyż towary 
wyładowywano by poza zasięgiem jego patrolowania Co do Nemesis, okręt 
najwyraźniej należał do Early'ego, choć zarządzali nim agenci z Guernsey. Był to 
zwyczajny okręt korsarski, zdobywający łupy na własny rachunek; oferta była 
godna 
zastanowienia. To jasne, że Early wiedział o Delanceyu wszystko i właściwie 
oceniał 
jego umiejętności jako gracza w wista. Co do jednego tylko punktu Delancey miał 
wątpliwości. Czy Luiza wspominała o powieści pani Radcliffe po to, aby przekazać 
mu jeszcze jakąś wiadomość, czy też miał jedynie sposobność poznać jej gusty 
literackie? Pod wpływem impulsu Delancey wrócił do księgarni i spytał o 
egzemplarz 
Tajemnic zamku Udolfo. Zaraz mu go wręczono, przy czym księgarz wspomniał, że 
jest to książka bardzo poczytna, i Delancey wrócił na Różę z książkami do 
czytania 
i świadomością, że musi podjąć decyzję. Bez większego wahania postanowił przyjąć 
ofertę Mr Early'ego.
W trzy dni później Róża popłynęła do Weymouth. Stamtąd, już bez Delanceya, 
wyruszyła do Cowes, wioząc list z rezygnacją dowódcy. Gdy kuter odbijał 
od nabrzeża, Robert Lane, sprawujący dowództwo, wzniósł wraz z.załogą 
trzykrotnie 
okrzyk: „Niech żyje!", a Delancey stał przez chwilę, salutując. Wiedział, że 
odniósł 
sukces, a nawet zdobył sobie popularność.
Poczuł ukłucie żalu, lecz gdy się już odwrócił, przypomniał sobie, że ma teraz 
wykonywać inne rzemiosło. Jego kariera w służbie celnej zakończyła się tak nagle 
nie dlatego, że był nieudolny, lecz dlatego, że okazał się zanadto kompetentny. 
Nic 
z tego, czego dokonał, nie podniosłoby jego reputacji jako oficera marynarki, 
lecz 
epizod ten wzmógł bardzo jego wiarę we własne siły. Dostrzegł teraz okazję 
i skorzystał z niej. Dowiódł, że potrafi być tajnym agentem, dowódcą i 
taktykiem. Nie 
odnosił samych sukcesów, traktowany był jednak przez przeciwników z szacunkiem. 
Uznali, że warto go podkupić. W rezultacie otrzymał nową atrakcyjną propozycję 
dowodzenia statkiem korsarskim Nemesis. Toteż nie tracąc czasu wsiadł na statek 
pocztowy, mający odpłynąć na Guernsey jeszcze tego popołudnia. Gdy patrzył, jak 
statek wychodzi z portu, mijając stare miasto z jednej, a zalesione wzgórza z 
drugiej 
strony, doznał osobliwego uczucia, że pozostawił sprawy żeglugi ludziom za to 
odpowiedzialnym. Przynajmniej raz mógł podziwiać blask słońca na żaglach 
przepływającego obok lugra, nie zastanawiając się nad jego ewentualną 
działalnością. Morze w słońcu było bladozielone, ocienione chmurami i popstrzone 
pianą. Stary statek pocztowy trzymany był ostro do południowego wiatru, lecz 
odpadł 
na zawietrzną. Gdyby tak wybrać grotżagiel... ale teraz nie była to jego sprawa.
Delancey chodził po pokładzie i próbował dokonać analizy tego, co wiedział 
o korsarstwie. Przypomniał sobie niejasno, że listy kaperskie wydawano statkom 
dwóch rodzajów. Do jednego należały zwyczajnie uzbrojone statki kupieckie 
z ładunkiem, które mogły pływać bez konwoju i zdobyć pryz, jeśli zdarzyła im się 
okazja. O wiele mniej liczne były prawdziwe statki korsarskie żeglujące bez 
ładunku, 
obsadzone odpowiednią załogą i specjalnie uzbrojone do walki. Niektóre z nich 
przeznaczano do handlu, a zwłaszcza do handlu niewolnikami, lecz inne były 
zawsze 
tylko okrętami wojennymi i niczym innym. Kilka z nich miało bazę na Guernsey, 
lecz 
jeszcze więcej — jak mu mówiono — było ich na Alderney. Właściciele i oficerowie 
statków korsarskich byli często, jeśli nie zawsze, wielce szanowanymi ludźmi. 
Delancey zdawał sobie sprawę, że w ich zawodzie nie było nic nielegalnego, lecz 
wiedział też, jak łatwo mogło to przerodzić się w piractwo. A zatem dowódca 
prywatnego okrętu wojennego mógł się pokusić o zaatakowanie statku płynącego 
pod banderą nieprzyjacielską, neutralnego lub — co najgorsze — pływającego pod 
banderą brytyjską. Jakkolwiek istniała taka pokusa, nie było oczywiście żadnego 
dowodu na to, że wielu jej ulegało. Większość oficerów okrętów korsarskich 
trzymam 
się litery prawa i uważała piractwo za sprawę hańbiącą — a w każdym razie wysoce 
niebezpieczną.
Podróż z Weymouth na Guernsey przedłużała się z powodu przeciwnych 
wiatrów i Delancey był zadowolony, że zabrał ze sobą kilka książek. Chciałby 
mieć 
jakąś książkę o korsarstwie, lecz, o ile wiedział, nic takiego nie opublikowano. 
Dostępne były tylko te książki, które ostatnio kupił w Poole. Morska Atalanta 
okazała 
się zbiorem krótkich biografii. Namalowano w nich jaskrawymi barwami portrety 
wielu 
admirałów i kapitanów. Inne postaci były usunięte w cień, być może bez 
specjalnego 
powodu, ale z pewnością bez szczególnej znajomości rzeczy. Niemniej należało 
przyznać, że niektóre szkice były przynajmniej zabawne. Musiał się uśmiechnąć, 
gdy 
czytał wzmiankę o admirale Digby, który przeszedł na emeryturę i mieszkał w 
swojej 
rezydencji w pobliżu Wyemouth. „I zostawmy go w jego zaciszu, tam, dokąd wycofał 
się ze swego zaszczytnego zawodu, w którym rozmyślenie nigdy nie położył żadnych 
zasług ani dla siebie, ani dla swego kraju". Zainteresowało go to, że przyszły 
admirał 
dowodził niegdyś okrętem Guernsey — jednostką, wojenną, o której istnieniu nigdy 
nie słyszał. Potem wyszukiwał nazwiska oficerów, z którymi niegdyś służył, 
choćby 
ich znał tylko z widzenia. Kontradmirałowi J. Leveson-Gowerowi poświęcono 
zaledwie nieco więcej niż stronę. „Wyniosła postawa, brak rozwagi w ocenie 
wydarzeń i tępa duma tego oficera przesłaniały pewne jego zalety..." To, jak 
sądził, 
mogło być bliskie prawdy. A cóż autor mówił o Macbride? Oczywiście był 
Irlandczykiem i posłem do parlamentu z Plymouth. Jego hobby była walka kogutów 
i... A cóż to? „Wyróżniający się zarówno pod znakiem Venus, jak Marsa, rycerski 
kapitan był zawsze mile widziany tam, gdzie królowało piękno i na tym polu 
odnosił 
sukcesy nie mniejsze niż na innym..." Na Boga! Ten opis nie zgadzał się z 
obrazem 
zapracowanego człowieka, którego Delancey widział przy zarzuconym papierami 
biurku. Wymieniano też — jak zauważył — pewnych oficerów, którzy odnieśli 
spóźnione sukcesy, gdyż całymi latami nie doceniano ich zdolności. Był na 
przykład 
wiceadmirał Milbanke; opis jego kariery to uderzający obraz „zasług, które 
wskutek 
uraz i uprzedzeń długo drzemały nie zauważone". Brzmiało to dość prawdziwie, ale 
czy — w jego przypadku — rzeczywiście istniały jakieś zasługi? Czy rzeczywiście 
pragnął odznaczyć się w walce, czy też pragnął tylko dorobić się majątku i żyć 
potem 
na lądzie? Gdyby miał wierzyć Nauticusowi Juniorowi, byli też oficerowie, którzy 
wzbogacili się w ciągu jednego dnia. Na przykład kapitan Finch z Jeżozwierza, 
wcale 
nie silniej uzbrojonego niż Nemesis, który zagarnął wracający do ojczyzny 
francuski 
statek z Indii Zachodnich „z tak bogatym ładunkiem, że później zawsze nazywano 
go 
Złotym Finchem dla odróżnienia od jego brata Seymoura, który również był 
kapitanem w marynarce". Równie szczęśliwym i chyba bardziej jeszcze zasłużonym 
okazał się inny oficer, i to taki, z którym Delancey się zetknął. Był nim 
kapitan Henry 
Trollope, dowodzący, jako porucznik, kutrem Latawiec. Gdy rozpoczęła się wojna 
z Niderlandami — pod koniec roku 1780 — Latawiec napadł na holenderskie okręty, 
z których wiele jeszcze nie wiedziało o rozpoczęciu działań wojennych, i dokonał 
całej serii cennych zdobyczy. Autor oddawał hołd przedsiębiorczości Trollope'a 
i dodawał, iż „jego postępowanie w życiu prywatnym było równie doskonałe jak 
jego 
wystąpienia publiczne, a po przejściu w stan spoczynku szafował majątkiem 
zdobytym pracą zawodową".
Odłożywszy książkę, Delancey zadał sobie pytanie, co właściwie ma zamiar 
robić. Dotychczas nie zdziałał nic poza zarabianiem na życie, a i to 
przychodziło mu 
z wielkim trudem. Teraz miał objąć dowództwo i otwierała się przed nim możliwość 
zrobienia fortuny. Czy zadowoli się tym, jeśli mu się powiedzie? Czy może będzie 
miał uczucie, że źle wykonywał swój zawód, że nie osiągnął tego, co powinien? W 
tej 
chwili wyobraził sobie siebie jako właściciela ziemskiego na Guernsey, 
posiadającego statek i jakiś dom w mieście, jako wyższego urzędnika dworskiego, 
człowieka, którego wszyscy z szacunkiem pozdrawiają w sądzie czy na rynku. A 
jeśli 
to osiągnie, czy mu to wystarczy?
Po lekturze Morskiej Atalanty i przemyśleniu losów" Latawca nasunął mu się 
pewien wniosek. Początkiem fortuny Trollope'a stał się nagły wybuch wojny 
przeciwko nowemu nieprzyjacielowi. Flota francuska została przystosowana 
do warunków wojennych, przyjęła taktykę konwojów, szybkiej żeglugi przy złej 
widzialności, system sygnałów ostrzegawczych z lądu i wszelkie inne środki 
ostrożności. Holendrzy byli neutralni — co przynosiło im wiele korzyści — gdyż 
przewozili towary, których nikt nie chciał powierzyć statkom pływającym pod 
banderą 
francuską. Natychmiast dowiedziano się o tym w ojczystych portach i szybko 
przekazano tę wiadomość krążownikom i korsarzom. Nic o tym nie wiedziały statki 
handlowe, płynące z ładunkiem z Indii do domu zwykłymi handlowymi szlakami bez 
specjalnej ostrożności. Ich działa, oczywiście nie naładowane, nie były nawet 
ustawione na pozycjach. Pokłady armatnie zastawione były beczkami i zarzucone 
belami towaru. Ich skrzynie z lekką bronią przywalone zostały innymi skrzyniami 
i pudłami. Potrzebowano by pół godziny, żeby przygotować się do akcji, 
a pozostawało na to zaledwie dziesięć minut albo i mniej.
Jeśli chodzi o wojnę z Niderlandami, Delancey wiedział, że historia się 
powtórzyła. Podbite przez Francję Niderlandy przekształciły się ostatnio w 
Republikę 
Batawską, a okręty holenderskie można było zagarniać od lutego, lecz wiele z 
nich 
zagarnięto już w poprzednim miesiącu. Z tym więc Delancey się spóźnił. Ale 
niezależnie od tego jego list kaperski nie obejmował operacji przeciwko 
Holendrom, 
których wciąż jeszcze uważano za naród zaprzyjaźniony, cierpiący pod uciskiem 
Francuzów. W tych sprawach zatem nic nie można było zrobić. Jednakże w Hiszpanii 
wciąż jeszcze panował pokój. Jeśliby więc ten kraj został wciągnięty do wojny 
po stronie Francuzów, co wydawało się całkiem prawdopodobne, statkowi 
korsarskiemu mogło się powieść u hiszpańskich wybrzeży, zwłaszcza gdyby jego 
dowódca znalazł się tam przed wypowiedzeniem wojny. Aby odnieść sukces 
wyjątkowy, trzeba było, po pierwsze, uprzedzić wybuch wojny, a po drugie, 
dowiedzieć się o nim jak najwcześniej. Tylko po spełnieniu tych warunków 
wszystko 
będzie możliwe, nawet zagarnięcie statku wiozącego z Ameryki skarb mogący 
stanowić majątek. W miłym śnie na jawie Delancey widział siebie już jako 
właściciela 
ziemskiego, bogacza, podniesionego przez małżeństwo do stanu szlacheckiego. 
Lecz potem musiał sobie uświadomić, że z równym prawdopodobieństwem może 
ponieść haniebną klęskę, może się skompromitować, może zostać ranny, a nawet 
dostać się do niewoli. Właściciele statków korsarskich czasami świetnie 
prosperowali, o tym słyszał, ale ilu kapitanów mogło sobie w końcu pozwolić 
na kupno wiejskiej posiadłości? Z pewnością takich było mniej niż tych, którzy 
polegli 
w akcji.
Po przeczytaniu Morskiej Atalanty Delancey zajrzał do Tajemnic zamku Udolfo. 
Pierwsze rozdziały przerzucił nieco niecierpliwie, szybko kartkując książkę aż 
do miejsca, w którym Emilia, główna bohaterka, przybywa do zamku Udolfo. Jeśli 
kryły się w nim jakieś tajemnice, to właśnie teraz miała się z nimi zetknąć. 
Musiał 
przyznać, że scena rozgrywająca się o zmroku była dobrze napisana i że Emilia 
miała powody do strachu. Pierwszą bramę zamku otaczały wieże porośnięte trawą 
i zielskiem, zapuszczającym korzenie między kruszącymi się kamieniami. Powóz 
przejechał przez ponury zewnętrzny dziedziniec.
Minęli następną bramę i wjechali na drugi dziedziniec, porośnięty trawą 
i jeszcze bardziej dziki niż pierwszy,'gdzie, gdy obserwowała poprzez mrok jego 
ruinę 
— wyniosłe mury pokrywał chwast, mech i cień nocy, a nad nim wznosiły się wieże 
— przyszły jej na myśl tortury i mordy. Ogarnęło ją na chwilę dziwne 
przerażenie, 
które czasami opanowuje nawet nieugięte umysły".
Wertując książkę, Delancey stwierdził, że nie brakowało w niej ani tajemnic, ani 
okropności. Pomyślał o zamku nawarskim D'Auvergne'a. Przypuszczał, że nie miał 
w sobie nic gotyckiego, a jednak zazdrościł temu, kto mógł żyć na tle tak 
romantycznym. Jego własne nazwisko było wystarczająco romantyczne, ale nigdy 
nie słyszał, żeby jakiś Delancey zyskał sławę i zaszczyty. Istnieli amerykańscy 
Delanceyowie, których nawet poznał w Nowym Jorku, ale niezbyt pragnął uważać ich 
za krewnych. Jeśli idzie o dumę z powodu pochodzenia, musiała się ona 
skoncentrować wokół rodziny matki. Jej nazwisko brzmiało Andros; otaczała je 
aura 
dawnej świetności. Jednakże na Guernsey rodzina Andros przestała niemal istnieć. 
Mimo to postanowił przy sposobności poszukać jakichś jej przedstawicieli. Nie 
okaże 
się, że jest jakimś pominiętym spadkobiercą — tego był pewien. Ale cieszył go 
rys 
romantyzmu tej historii.
Gdy znalazł się znów w St. Peter Port, pytał o Jego Wysokość księcia de 
Bouillon, ale dowiedział się tylko, że jego dawny przełożony kwateruje obecnie 
na Jersey. Gdy zapytał o Nemesis, powiedziano mu, że stoi w porcie. I 
rzeczywiście, 
stała tam widocznie w naprawie, bo na pokładzie nie było nikogo z wyjątkiem 
ludzi 
utykających szczeliny i specjalistów od takielunku. Był to piękny, mały okręt.
Okręt miał ożaglowanie fregaty i wysmukłe linie, był dobrze wyekwipowany 
i dobrze utrzymany. Mógłby to być okręt królewski, jeden z owych małych słupów, 
zbudowanych około roku 1780, lecz waga jego wynosiła tylko dwieście 
siedemdziesiąt ton. Gdyby natomiast miał mniejsze rozmiary, mógłby być 
bliźniaczym okrętem Savage lub Thorns, które miały po szesnaście dział. W jego 
wyglądzie nie było nic wymuskanego, lecz serce Delanceya od razu żywiej zabiło. 
Był pewien, że Nemesis będzie pięknie wyglądała pod żaglami. Ruszył dalej trochę 
się ociągając, a następnie dowiedział się, że Mr Elishy Jeremie'go nie ma w 
mieście, 
ale można go zastać w St. Martin's. Postanowił odłożyć tę wędrówkę do jutra, 
po czym wynajął pokój w gospodzie „Albion" i tragarza, żeby przyniósł mu jego 
marynarską skrzynię z pocztowego statku. W drodze do gospody pozdrowił go Sam 
Carter.
— Cieszę się, że znów pana widzę, kapitanie! — powiedział Sam. — Witam 
z powrotem na Guernsey. Słyszałem, że zmienił pan zawód.
Nie można było wątpić w szczerość tego powitania i Delancey uświadomił 
sobie, że Sam nie był już teraz jego przeciwnikiem. Tego wieczora spotkali się 
na kolacji i pili zdrowie Johna Early, który zatrudniał ich obu. Z 
przyjacielskiej 
rozmowy, którą prowadzili później, wynikło, że przemytnikowi powodzi się dobrze. 
We Francji panował chaos, temu nie można było zaprzeczyć, lecz ceny szły w górę 
i handel się bardzo ożywił. Sam był kopalnią informacji o żegludze w Kanale, 
lecz 
raczej wątpił, żeby Nemesis mogła odnieść jakieś sukcesy. Naokoło kręciło się 
zbyt 
wiele okrętów wojennych i za mało było wartościowych pryzów. Delancey i Carter 
postanowili działać wspólnie, jeśli tylko będzie to możliwe. Nieco później 
wieczorem 
zatrzymał Delanceya niejaki Mr Le Page, który pamiętał go jeszcze z czasów 
szkolnych.
— W ubiegłym roku cała wyspa o panu mówiła, Delancey. Opowiadano, że 
został pan wyzwany przez jakiegoś oficera z garnizonu i że przeszył go pan 
szpadą 
na tyle bezpiecznie, żeby go nie zabić, ale wystarczająco żeby dać mu nauczkę. 
A może to była tylko plotka?
— Odbyło się takie spotkanie, sir.
— Świetnie, więc o nim właśnie słyszeliśmy. Jest nas tu kilku, którzy pamiętają 
pana jako chłopca, i wszyscy byliśmy po pańskiej stronie. Ci młodzi oficerowie 
zachowują się tak, jakby wyspa była ich własnością. Pan pokazał jednemu z nich 
jego właściwe miejsce, i wszyscy cieszyliśmy się, gdy o tym opowiadano.
Delancey był zdziwiony, lecz i zadowolony, że stał się jak gdyby miejscowym 
bohaterem, że pamiętano o jego walce, a nic nie mówiono o tym, że później 
opuścił 
wyspę. Wkrótce zorientował się, że każdy dowódca statku korsarskiego jest w St. 
Peter Port bohaterem.
Nazajutrz Delancey wybrał się do St. Martin's i do Les Caches, gdzie — jak 
mówiono — mieszkał Mr Elisha Jeremie. Czy posiadłość ta była jego własnością, 
czy 
nie — a Delancey słyszał na ten temat sprzeczne informacje — Jeremie oczekiwał 
w tej rezydencji wizyty Delanceya.
Dom pochodził z początku stulecia i stał przy końcu alei, otoczony z dwóch 
stron łąkami; poza nim rozciągał się sad. Służący wskazał Delanceyowi drogę 
do salonu, gdzie zaraz zjawił się Mr Jeremie. Rozmowa toczyła się po francusku.
— Pan Delancey? Do pańskich usług, sir. Pan Early uprzedził mnie o pańskim 
przybyciu i cieszę się, że mogę pana powitać w tym domu.
Elisha Jeremie był starszym, okazałym dżentelmenem, niskim, pulchnym 
i czerwonym na twarzy. Wkrótce stało się jasne, że był głównym właścicielem 
Nemesis. Jak niemal każdy korsarski statek, Nemesis była własnością syndykatu, 
a jeden z bardziej aktywnych partnerów działał w imieniu wszystkich. W tym 
właśnie 
charakterze występował Mr Jeremie. Zachowywał się z całą powagą i robił 
wrażenie, 
jakby nominacja Delanceya była dopiero rozważana. Jakkolwiek osobiście 
przekonany, że John Early decyzję już podjął, Delancey przyjął rolę petenta 
i odpowiadał na pytania Mr Jeremie'go z odpowiednią skromnością.
— Zauważyłem, sir, że nazywa się pan Ryszard Andros Delancey. Sądząc 
z pierwszego członu nazwiska, przypuszczam, że jest pan spokrewniony z rodziną 
z Guernsey, która mieszkała tutaj, w Les Caches, za panowania Jerzego II?
— Moja matka była z domu Andros, sir, i — jak mi się zdaje — kuzynką Jamesa 
Andros, którego śmierć pamiętam.
— James mieszkał tutaj i był pułkownikiem Południowego Pułku Milicji. Ale 
przez znacznie dłuższy okres czasu rodzina Andros związana była z inną 
miejscowością na północy wyspy.
— Nigdy o tym nie słyszałem, sir.
— Nazwisko Delancey nie jest tak dobrze znane.
— Sądzę, że nie, sir.
— Tak, nie jest znane. A pan posiada stopień oficerski w marynarce i spędził 
pan kilka lat na morzu?
— Tak, sir.
— Brał pan udział w walce?
— Tak, sir.
— Ale nigdy nie służył pan na prywatnym okręcie, wojennym?
— Nie, sir.
— Więc musi pan wiedzieć, że okręt taki jak Nemesis to nie to samo, co okręt 
królewski, obowiązany do pogoni za nieprzyjacielem i wydawania mu bitwy. Jego 
rola 
jest inna i polega na tym, że powinien przynosić zyski. Jego właściciele 
ponieśli 
poważne koszty w związku z jego budową, uzbrojeniem, wyekwipowaniem 
i zaprowiantowaniem i chcą, żeby się one zwróciły.
— Rozumiem, sir. Ale z pewnością będę miał słuszność, gdy powiem, że 
pragnę także mieć swój udział w zwycięskiej wojnie?
Mr Jeremie odpowiedział dopiero po dłuższej chwili milczenia.
— Właściciele są lojalni wobec króla i jego wrogowie są ich wrogami. Jednakże 
musi pan pamiętać, że dysponują ograniczonymi środkami. Nie mogą przecież 
prowadzić wojny morskiej na własny koszt. Z zysków z każdego rejsu trzeba 
opłacić 
rejs następny.
— A skąd dowódca okrętu może być pewien takiego zysku?
— Musi to sobie dokładnie obliczyć, sir. Przypuśćmy, że zobaczył pan jakiś 
statek i rozpoznał w nim statek francuski. Oceniwszy jego siłę i jego wartość 
jako 
zdobyczy, musi pan ustalić trzy cyfry: wartość sprzedażną statku i ładunku razem 
wziętych, szkody, jakie pan może ponieść dokonując jego konfiskaty, i szkody, 
jakie 
on poniesie, zanim zostanie zdobyty. Jeśli dwie ostatnie cyfry będą większe 
od pierwszej, puści go pan wolno.
— Rozumiem, sir.
— Zdaję sobie oczywiście sprawę, że pańska ocena nie może być nieomylna. 
Jednakże może pan zorientować się, jaki jest port macierzysty statku i jaki 
rodzaj 
handlu on uprawia. Może pan policzyć jego armaty, a także zorientować się, czy 
płynie z ładunkiem czy balastem. A zatem sukces będzie zależał od precyzji 
pańskich obliczeń, a także od energii i zdecydowania, z jakim zaatakuje pan 
jednostkę, którą uzna pan za wartą zdobycia..
— Słusznie, panie Jeremie.
— Często zdarzają się pewne błędy, zwłaszcza ludziom młodym, nowicjuszom 
w tym zawodzie. Krążąc po morzu nieraz całymi miesiącami bez żadnej zdobyczy, 
dowódca statku korsarskiego traci czasem cierpliwość i niepotrzebnie usiłuje 
napaść 
na okręt silniejszy od siebie. Woli sobie wmówić, że słusznie robi, atakując go, 
zamiast wracać z pustymi rękami. I jakiż tego rezultat? Wraca i tak z pustymi 
rękami 
w dodatku z żaglami w strzępach, z poplątanym takielunkiem, z dziurami w burtach 
i z pompami, które ledwie są w stanie utrzymać go na powierzchni. Może pan być 
pewien, że właściciele okrętu jak najostrzej wyrażą mu wtedy swoją dezaprobatę.
— I muszę przyznać, że słusznie, sir.
— Dowódca musi także pamiętać, że odgłos strzałów armatnich bywa często 
niepożądany. Rzadko się zdarza, żeby miało się cały Kanał do swojej dyspozycji. 
Przedłużająca się walka może zwrócić uwagę nieprzyjacielskich krążowników. Może 
też, co gorsze, spowodować, że nadpłynie inny okręt korsarski pod własną banderą 
i zaproponuje pomoc, lecz zażąda za to połowy zdobyczy. Tam, gdzie to możliwe, 
należy zagarnąć statek przez zahaczenie, bez strzelania z dział i bez 
uszkodzenia 
jednostki.
— Rozumiem.
— Musi pan także pamiętać, że nawet jeśli pańska załoga sprawnie dokona 
pierwszych zdobyczy, to później, stopniowo, osłabiać pana będzie własne 
powodzenie; jedna próba ataku, przeprowadzona niedostatecznymi siłami, może 
doprowadzić do tego, że pański okręt zostanie zagarnięty, co przekreśli 
poprzednie 
sukcesy. Mądry dowódca powinien wiedzieć, kiedy trzeba sobie powiedzieć: „dość".
— Słusznie, sir, rozumiem, co pan ma na myśli. Delanceya raziło nieco tak 
bardzo handlowe podejście do zawodu, który — z dystansu — uważał 
za romantyczny. Niemniej pojmował, że wskazówki Mr Jeremie'go dyktował zdrowy 
rozsądek. Żadne zwycięstwo na morzu nie usprawiedliwi dowódcy, którego 
armatorzy zbankrutują. Gdy mógł zadawać pytania, zapytał, kim byli zaangażowani 
już oficerowie, jakie były ich kwalifikacje, jakie mieli doświadczenie. Jednakże 
z tymi 
pytaniami Mr Jeremie skierował go do Mr Perelle'a.
— Pewnie słyszał pan, że Nemesis w ostatnim rejsie odniosła poważne 
sukcesy. Właśnie zaczęła się wojna z Holandią i otwarły się wielkie możliwości. 
Pan 
Perelle większość z nich wykorzystał i postanowił rozstać się z morzem. Jest 
teraz 
jednym ze współwłaścicieli Nemesis i człowiekiem, który potrafi udzielić panu 
najlepszych informacji o samym okręcie i o jego załodze. Mieszka w Portinfer 
w okręgu Vale i proponuję, żeby pan zgłosił się do niego jutro.
Delancey posłuchał rady i nazajutrz znalazł się w tej części wyspy, która była 
mu obca. Znał drogę przez St. Martin's i St. Andrew's. Gorzej było w Catel i w 
Forest, 
lecz St. Sampson's, podobnie jak Torteval, było już obcym terytorium, gdzie 
mówiono 
po francusku z innym akcentem. Co do samej Vale, owej drugiej wyspy za mostem 
w St. Sampson's, nie był tam nigdy w życiu. Portinfer nie leżało zbyt daleko i 
widywał 
tę miejscowość z morza, gdy będąc chłopcem łowił ryby, ale miał słabe pojęcie 
o tym, jak się tam dostać z St. Peter Port. W końcu wóz farmerski podwiózł go 
do Cobo, a stamtąd ruszył brzegiem na piechotę.
Dzień był piękny, odpowiedni na pieszą przechadzkę, słoneczny, choć chwilami 
pojawiały się chmury, a nad morzem, na zachodzie, niebo było ciemne. Delancey 
szedł pięknym odcinkiem wybrzeża, płaskim i obramowanym skałami. Pamiętał, że 
granit z Cobo był koloru niebieskiego i ceniono go jako budulec na węgły domów, 
nadproża i słupy bram. Zobaczył kilka kamieniołomów, w których pracowano, lecz 
jedynymi budowlami mieszkalnymi były cztery kryte strzechą baraki. W końcu 
skierowano go do wiejskiego domu, którego wygląd świadczył o wyższym stopniu 
zamożności; dom ten — jak się dowiedział — stanowił rezydencję człowieka, 
którego 
szukał.
Mr Perelle był typowym mieszkańcem Guernsey: niski i silnie zbudowany, 
z początku podejrzliwy, później uczynny. Mówił przeważnie o Nemesis, na temat 
oficerów natomiast wypowiadał się raczej ostrożnie.
— Le Vallois, pierwszy oficer, jest dobrym marynarzem, ale choruje 
na reumatyzm i przeszedłby teraz na emeryturę, gdyby ostatnio nie poniósł strat, 
bo 
spalił mu się dom. Rouget, drugi oficer, jest dzielnym żołnierzem, a przy tym 
świetnym nawigatorem. Ale miał pewne kłopoty; nie tutaj, w Anglii. Wobec mnie, 
uważa pan, zawsze był uczciwy, ale raczej nie wystawiałbym go na pokusę. Hubert 
jest porucznikiem piechoty morskiej...
— Porucznikiem... czego? — spytał Delancey.
— Porucznikiem piechoty morskiej. Nadajemy czasem tę rangę młodemu 
człowiekowi, który lubi walczyć, ale nie ma pojęcia o żegludze. Dowodzi kilkoma 
szczurami lądowymi, którym dano muszkiety i bagnety. Hubert jest trochę dziki i 
boi 
się schodzić tutaj na ląd z powodu długów. Zostaje na pokładzie jako strażnik. 
Młody 
Duquemin, midszypmen, także woli, żeby go tu nie widziano, bo w St. Saviour's 
zrobił dziecko jakiejś dziewczynie. Gdyby go spotkano na lądzie, zmuszono by go, 
żeby się z nią ożenił.
— A bosman?
— Nazywamy go kanonierem. Will Carre to dobry człowiek, kiedy jest trzeźwy, 
ale tylko wtedy. Będzie pan musiał pilnować, żeby nie dostawał więcej rumu, niż 
wynosi jego przydział.
Po tej rozmowie Delancey doszedł do wniosku, że załoga statku składa się 
z ludzi, którzy mieli specjalne powody po temu, żeby iść na morze. Przeciwko 
wszystkim — nie wykluczając jego samego — można by wysunąć jakieś zarzuty.
Perelle dał Delanceyowi wskazówki, jak ma wracać piechotą, ale trudno było się 
ich trzymać. Zamiast iść wybrzeżem do Cobo, miał się skierować w głąb lądu przez 
Vingtaine de l'Epine — powiedziano mu, że skróci drogę. Ale dróżki i ścieżki 
były 
poplątane. Po drodze spotykał niewielu ludzi i wkrótce pobłądził, zachował tylko 
właściwy kierunek. Dzień zaczął się pięknie, lecz niebo zasnuwały chmury i już 
po południu zaczęło się ściemniać. Wreszcie napotkał jakiegoś starca, który mu 
powiedział, żeby szedł przez królikarnię. Ruszył we wskazaną stronę, choć 
określenie „królikarnia" wydało mu się dziwne. Doszedł wkrótce do miejsca 
porośniętego paprocią i janowcem, otoczonego sztucznym rowem, i odgadł, że to 
było tu: ten teren istotnie przeznaczony był na hodowlę królików. Pokrzepiony 
tym 
odkryciem, szedł dalej. Gdy minął małą ścieżkę, natrafił na przejście wśród 
drzew. 
Przeszedłszy przez nie, znalazł się na stoku wzgórza i poprzez leśne poszycie 
szedł 
w górę w stronę ruin jakiejś budowli. Słychać było krakanie gawronów, lecz nie 
odpowiadał mu ani ryk bydła, ani szczekanie psów — nic nie wskazywało na to, że 
ktoś tu mieszka. Lecz patrząc w górę z miejsca, które mogło być fosą, spostrzegł 
coś, co wyglądało na pokruszone flanki murów obronnych, zrujnowaną wieżę, 
gotyckie okno. Wszystko było porośnięte chwastami i opuszczone, kiedyś budynek 
ten był chyba zamkiem; nie, raczej ufortyfikowanym feudalnym dworem. Z jednej 
strony widać było pokryty bluszczem fragment starej kaplicy z cmentarzem, 
zarośniętym jeżyną i pokrzywą. W zapadającym półmroku ruina wyglądała groźnie 
i ponuro. Przypominała mu coś, co widział, a raczej chyba coś, o czym czytał. 
Gdy 
doszedł do gotyckiej bramy, zabitej surowymi deskami, wszędzie panowała cisza. 
Stał przez chwilę, mając nadzieję, że usłyszy dźwięk starego dzwonu, czy może 
pohukiwanie sowy? Nagle przypomniał sobie: Toż to zamek Udolfo! Gdy tak stał, 
dziwiąc się osobliwemu przypadkowi, przez który znalazł się w tym miejscu, niebo 
przecięła błyskawica i rozległ się daleki grzmot. Równocześnie zakołysały się 
drzewa 
i znów zakrakały gawrony. Najwyraźniej nadciągała burza. Porzuciwszy ruinę, 
skierował się na lewo i znalazł się teraz na ścieżce, która wiodła do wozowni i 
stajni, 
przybudówek jakiegoś folwarku. Gdy spadły pierwsze ciężkie krople deszczu, 
zszedł 
na bok, szukając schronienia. W wozowni zastał starego wieśniaka, który pracował 
na pobliskim polu i też tutaj się schronił. Pozdrowiwszy się nawzajem, zaczęli 
mówić 
o pogodzie i o tym, że burza z pewnością zaraz minie. Ponieważ deszcz bił w 
pokryty 
strzechą dach, Delancey postanowił tu zostać, dopóki się nie wypogodzi. Dla 
zabicia 
czasu jął wypytywać wieśniaka o widziane przed chwilą ruiny. Co to był za 
budynek?
— Który? Ten stary dwór? To dwór Anneville, sir. Widział pan starą bramę?
— Tak.
— No, więc tam wciąż jeszcze ludzie zbierają się na sądy. Tak, sir, to stary 
dwór z kaplicą św. Tomasza; ludzie mówią, że ma kilkaset lat.
— Do kogo teraz należy?
— No, cóż, sir, lenno należało zawsze do rodziny Andros. Oni tu byli seniorami, 
póki pamięć ludzka sięga. Ale już dawno temu sprzedali ziemię, a dwór należy 
teraz 
do pana Mahy — to znaczy nie do pana Eliasza Mahy z Le Valnord, tylko do jego 
ojca, starego pana Mahy, który był kiedyś kowalem. Ten dom musiał być potężny. 
Myślę, że zbudowano go tak, żeby mógł się oprzeć Francuzom.
— Więc według tradycji Anneville jest na Guernsey domem rodziny Andros?
— Tak, tak, sir. Musieli go już mieć od setek lat.
— Co za niezwykła historia!
— Dlaczego, sir?
— Żle się wyraziłem. Nie to jest niezwykłe, że istnieje to miejsce, znane tylko 
garstce sąsiadów, lecz przypadek — jeden na tysiąc — który mnie tu sprowadził. 
Andros — to jedno z moich nazwisk. Ten dwór mógł być moim domem rodzinnym!
Rozdział dziesiąty
Piechota morska
— Wszyscy na pokład! Ruszać się! Żywo! — Will Carrś, kanonier, zrobił zbiórkę 
załogi Nemesis i sprawdzał nazwiska ludzi według listy zamustrowania. Było ich 
wszystkich pięćdziesięciu dwóch mężczyzn i chłopców, razem z ośmioma piechurami 
morskimi pod dowództwem Mr Huberta, których ustawiono w szeregu poniżej 
nadbudówki. Marynarze zebrali się na śródokręciu i teraz meldowano panu 
Rougetowi ich obecność, a następnie obecność piechurów morskich. Pan Rouget 
z kolei złożył raport panu Le Vallois. Ten zaś zdjął kapelusz i skłonił się 
przed 
kapitanem, Ryszardem Delanceyem, stojącym przy relingu , twarzą do rufy.
— Cała załoga obecna, sir!
Delancey, w mundurze oficera marynarki, zwrócił się do pana Jeremie'go, który 
reprezentował właścicieli:
— Wszyscy obecni, sir. Okręt gotów do żeglugi. Teraz Mr Jeremie, w swoim 
najlepszym ubraniu i w peruce, przemówił do załogi. Wypowiedź jego była gładka, 
z czego Delancey wywnioskował, że musiał przemawiać często i nie zmieniał chyba 
nawet sformułowań.
— Oficerowie i marynarze, wiecie już, że właściciele tego okrętu mianowali jego 
kapitanem pana Ryszarda Delanceya. Jest on oficerem marynarki i zdobył wielkie 
doświadczenie w służbie królewskiej. Jest też rodakiem z Guernsey, wychowanym 
w St. Peter Port. Słuchajcie jego rozkazów, a zasłużycie na pochwałę 
właścicieli. Co 
więcej, będziecie mieli swój udział w każdej dokonanej przez was zdobyczy. Każdy 
z was dobrze wie, do jakiego działu jest uprawniony, i każdy z was wie, że o 
nikim się 
nie zapomina i nawet chłopiec okrętowy ma także swój udział w zyskach. 
Wypełniajcie więc swoje obowiązki, ludzie, i pilnujcie, żeby okręt był zawsze 
gotowy 
do akcji. Bądźcie też zawsze czujni, aby mieć pewność, że zobaczycie 
nieprzyjaciela, 
zanim on was zobaczy. Kiedy nadejdzie odpowiednia chwila, idźcie dzielnie w 
ślady 
swoich oficerów i niech tchórzliwi Francuzi biorą nogi za pas. Przyprowadzajcie 
do tego portu pryzy i słuchajcie wiwatów przy rzucaniu kotwicy. Idźcie potem na 
ląd, 
żeby się za swoje pieniądze zabawić i żeby się przekonać, że wszystkie ładne 
dziewczyny kochają marynarzy! Życzę warn szczęścia!
Delancey słuchał i patrzył po twarzach zebranych przed nim ludzi. Były to 
twarze nadbrzeżnej hołoty: głupie, z gruba ciosane, pijackie, występne. Należały 
do ludzi tkwiących po uszy w długach, niezdarnych, bezużytecznych, chorych. 
Nemesis stała na jednej kotwicy poza portem, a przy niej opuszczona łódź, mająca 
odwieźć Mr Jeremie'go na ląd. Nawet tutaj midszypmen Duquemin chował się 
za stosem lin, żeby go nie widziano na pokładzie. Delancey raz jeszcze obejrzał 
się 
na stojących za nim oficerów i stwierdził, że oni także nie sprawiają dobrego 
wrażenia. Nosili coś podobnego do mundurów i nie mieli szpad o mosiężnych 
rękojeściach, lecz podobni byli bardziej do rabusiów niż wojskowych. Piechurów 
morskich, wyglądających jeszcze gorzej niż marynarze, nie usiłowano nawet ubrać 
w żadne mundury. Muszkiety mieli brudne, a bagnety tępe.
Z kolei Delancey wystąpił naprzód; uczynił wszystko, żeby zrobić dobre 
wrażenie.
— Oficerowie i marynarze Nemesis. Nazywam się Ryszard Delancey, jestem 
waszym kapitanem. Podczas tego rejsu poznamy się lepiej. Na razie chciałbym 
powiedzieć trzy rzeczy. Po pierwsze, ten okręt jest okrętem wojennym i powinien 
na taki wyglądać. Im bardziej bojowo i sprawnie będziemy wyglądać, tym większe 
prawdopodobieństwo, że nieprzyjaciele poddadzą się bez walki. Po drugie, nasze 
życie może zależeć od tego, czy nasze działa i lekka broń będą zdatne do użytku. 
Po trzecie, dalsze nasze sukcesy mogą zależeć od sposobu, w jaki będziemy 
traktowali jeńców. Jeśli będą nas znali z tego, że zachowujemy się przyzwoicie, 
że 
nie stosujemy więcej gwałtu, niż jest to konieczne, że nie ograbiamy marynarzy z 
ich 
rzeczy osobistych, nieprzyjacielskie statki handlowe będą opuszczały banderę, 
zanim 
oddamy choćby jeden strzał. Ale jeśli będziemy się zachowywać jak piraci, każdy 
statek francuski będzie walczył do ostatka i będziemy mieli do czynienia z dwoma 
wrakami: własnym i pryzu. Musimy być sprawni. Musimy być gotowi. Musimy być 
zdyscyplinowani. Proszę zwolnić ludzi, panie Le Vallois. Łódź dla pana 
Jeremie'go, 
panie Rouget. Proszę obsadzić burtę, panie Hubert.
Delancey odprowadził Mr Jeremie'go do trapu i gdy łódź odbijała, salutował, 
a ludzie Huberta niezdarnie próbowali prezentować broń. Potem zszedł na dół, 
gdzie 
w głównej kajucie czekał na niego Sam Carter. Jemu i tylko jemu Delancey 
zwierzył 
się ze swojego planu.
Przeprosił, że kazał Samowi czekać, a potem zawołał stewarda.
— Wypijemy po szklance wina, Sam, za nasze powodzenie.
— Dziękuję, kapitanie. Nie powiem nie. Ale nie chciałbym opóźniać waszego 
wyjścia w morze.
— I tak musimy zaczekać, aż wróci łódź. Powiedz, co sądzisz o moim planie?
— Przykro mi, Ryszardzie. Nie mogłem nic mówić wczoraj wieczór w knajpie 
przy całym towarzystwie. Przykro mi, ale to się nie uda.
— Dlaczego?
— Przede wszystkim zakładam, że masz dobry wywiad i jeszcze lepiej 
rozumujesz. Jeśli przemytnicy z Guernsey przewożą koniak pochodzący, częściowo 
przynajmniej, z Cherbourga, to ten koniak musi najpierw w Cherbourgu wylądować. 
Nie produkuje się go w Normandii i trzeba go dostarczyć tam morzem. Nie możesz 
temu zaprzeczyć.
— Więc powinno się udać przechwycić statki, które go tam dostarczają.
— Posłuchaj, Ryszardzie. Gdyby to było możliwe, korsarze z Alderney by to 
robili. Ale te statki są dla nich za wielkie i za dobrze uzbrojone.
— Słusznie, Sam, ale Nemesis jest większa niż jednostki z Alderney.
— Nie jest wystarczająco wielka.
— Myślisz może, że chcę polować na twoim terytorium?
— Nie, Ryszardzie. Ja teraz handluję bardziej na południu. Jeśli zagarniesz 
Bonne Citoyenne, może to zirytować rozmaitych ludzi, ale mnie nie będzie to 
obchodziło. Tylko nie sądzę, żebyś mógł to zrobić.
— Myślisz, że tamten statek ma za wiele dział?
— Tak. A niezależnie od tego płynie wzdłuż brzegu. Przypuśćmy, że połączysz 
się z innym okrętem tej samej klasy co twój, na przykład z Księciem Richmondu, 
dowodzonym przez Piotra Normana...
— Nie, Sam! Nie miałbym do niego zaufania.
— No, dobrze. Więc przypuśćmy, że masz większy okręt, z dwudziestu 
czterema działami. Zobaczywszy cię, Bonne Citoyenne wejdzie do najbliższego 
portu, w którym była już setki razy i gdzie będą ją chroniły baterie nadbrzeżne. 
Nie 
znając tego miejsca, nie będziesz mógł jej ścigać.
— A gdybym próbował, zostanę pobity?
— Bardziej prawdopodobne, że zostaniesz wzięty do niewoli i skończysz 
we francuskim więzieniu.
— Ale mimo wszystko warto byłoby zdobyć Bonne Citoyenne, prawda?
— O tak, co do tego nie ma wątpliwości. Z pewnością byłaby dobrym pryzem, 
gdyby szła do Cherbourga z winem, koniakiem i innymi towarami. To samo odnosi 
się do innego statku, zdaje się, że nazywa się Liberation. Żaden z nich nie 
będzie 
miał jednak dużego ładunku, płynąc na południe. Więc zapomnij o nich, 
Ryszardzie, 
i postaraj się o coś mniejszego.
— Najprawdopodobniej postaram się, choćby po to, żeby wzbudzić w ludziach 
trochę zaufania. Ale oto steward z winem... Dziękuję, Nicolle. A więc — toast 
za Liberation tej Bonne Citoyenne!
— Piję, Ryszardzie, ale twój plan to zupełne szaleństwo!
— Czyżby? Jeśli uważasz, Sam, że jestem zbyt pewny siebie, to musisz 
wiedzieć, że dotychczas nie wiodło mi się dlatego, że miałem do siebie za mało 
zaufania. Byłem nieśmiały i roztargniony, byłem marzycielem, artystą. Ale dwie 
rzeczy spowodowały we mnie zmianę. Jedna z nich miała miejsce kilka minut temu.
— Jak to? Wstrząsnęły tobą słowa zachęty Jeremie'go?
— Nie, ale patrzyłem na swoich oficerów i na załogę. I wtedy nagle 
uświadomiłem sobie, że jestem najlepszym marynarzem na pokładzie Nemesis. 
Nigdy nie byłem o tym przekonany w marynarce i nie sądzę, żebym wtedy miał 
słuszność. A teraz czuję, że mam prawo być dowódcą.
— Z pewnością masz, Ryszardzie. Ale to mimo wszystko są małe ambicje. Twoi 
ludzie to męty, nie są nawet w połowie tak dobrzy jak moi. Być najlepszym wśród 
nich, to nic nie znaczy.
— Dla mnie, Sam, to znaczy wszystko.
— Co jeszcze zmieniło twoje samopoczucie?
— Widziałem ruiny dworu Anneville.
— No i co z tego, Ryszardzie?
— Ten dwór od wieków należał do rodziny Andros. Trafiłem do niego 
przypadkiem, wracając z Portinfer. Nagle wyłonił się przede mną niby ruiny zamku 
z romantycznej opowieści. Kiedyś go odbuduję. Tymczasem mam zamiar zrobić 
pieniądze.
— Ależ ty nie nazywasz się Andros!
— Tak nazywała się moja matka. Czuję, że to ja powinienem odbudować 
dwór... I co, Sam, uważasz mnie za romantycznego głupca?
— Nie, Ryszardzie, bynajmniej. Ale nie chciałbym, żebyś postradał życie, 
próbując zdobyć Liberation albo Bonne Citoyenne. Jedyną twoją nagrodą będzie 
wówczas tablica pamiątkowa w miejskim kościele, ufundowana przez właścicieli 
Nemesis. Zostań przy życiu ze względu na swoich przyjaciół. Nie, Ryszardzie, nie 
kręć głową, masz przyjaciół. A w każdym razie jednego.
— Dziękuję ci, Sam.
— Słyszę, że wraca twoja łódź. Musisz wyjść w morze, a ja muszę wrócić 
na ląd.
Dwaj przyjaciele rozstali się i wkrótce Nemesis była już w drodze. Skierowała 
się najpierw ku wybrzeżu bretońskiemu, poza Roscoff. Delancey czuł, że jego 
oficerowie są temu przeciwni, gdyż wiedzą, że nie warto zadawać sobie trudu 
ścigania ani zagarniania statków żeglarzy z tego wybrzeża. Nie zwracał uwagi na 
ich 
ponure spojrzenia, nic nie mówił na temat swoich planów i wszystkie wysiłki 
skoncentrował na ćwiczeniach z zakresu obsługi dział i muszkietów. Ćwiczenia te 
powtarzał z niezmienną cierpliwością, dopóki nie widać było poprawy. Potem 
rozpoczął zawody między obsługą dział i oddziałami muszkieterów; zwycięzcy 
otrzymywali dodatkowe porcje rumu. Oficerowie patrzyli na to sceptycznie, 
mówiąc, 
że walka jest ostatnią rzeczą, jakiej pragną. Delancey znów nie zwracał na nich 
uwagi; był grzeczny, lecz nieugięty i doprowadził do tego, że dwie obsługi dział 
potrafiły ładować i strzelać przynajmniej ze średnią szybkością i dokładnością. 
Co 
do szczurów lądowych Huberta, ćwiczono ich aż do upadłego.
Minęły tygodnie, zanim Nemesis zaczęła się rozglądać za zdobyczą, a nawet 
wówczas Delancey przeczesał tylko Baie de St. Brieux, najpierw za dnia, a potem 
w nocy. Rozmawiał z bretońskimi rybakami i czasem coś od nich kupił, nikogo nie 
napastując i tłumacząc, że nie interesują go małe jednostki. Ponieważ na tym 
odcinku wybrzeża nie pojawiło się nic większego, miejscowi rybacy uważali, że 
musi 
mieć źle w głowie. Teorię tę skłonni byli podzielać jego oficerowie. Drobni 
handlarze 
przybrzeżni prawie nie zwracali na niego uwagi, starali się tylko trzymać z 
daleka. 
Potem, zupełnie nagle, Delancey uderzył. Za dnia otworzył ogień do dwóch 
masztowych lugrów z Portrieux. Jeden z nich został uszkodzony, natomiast drugi 
uciekł. Delancey zabrał swoją małą pryzę na Jersey, a oficerowie wściekali się 
na jego głupotę. Coquette, wioząca ładunek mieszany, przedstawiała małą wartość, 
a skutek jej zagarnięcia był taki, że inne statki przestraszone, wróciły do 
portu. 
Jednakże Delancey zdawał się być zadowolony z tego pryzu i twierdził, że gdyby 
lepiej strzelano, zagarnąłby także drugi lugier.
Sprzedaż Coquette przyniosła sumę, z której załodze wypłacono coś niecoś 
w formie zaliczek. Swój własny dział i dział właścicieli Delancey przeznaczył 
na umundurowanie swoich oficerów i piechurów morskich. Miał zamiar kupić 
szkarłatny materiał i kazać krawcowi uszyć mundury, lecz wkrótce dowiedział się, 
że 
można kupić gotowe mundury milicji. Po wielu wysiłkach wyekwipował Huberta i 
jego 
ludzi w mundury marynarskie, w bandołety i nakrycia głowy. Porucznicy, kanonier 
i midszypmen otrzymali także mundury marynarskie z trójkątnymi lub okrągłymi 
kapeluszami, zgodnie z tym, co przewidywał regulamin. Wieści o jego działalności 
dotarły do d'Auvergne'a, co było nieuniknione. Delancey wezwany został 
na rozmowę.
— A więc to pan — zawołał książę. — Powinienem był się domyślić! Czy można 
spytać, jaki znów figiel pan przygotowuje?
Delancey zdradził częściowo swoje plany, a książę od razu zaofiarował pomoc.
— Będzie panu potrzebny wojskowy proporzec i piękna, nowa bandera. 
Zobaczę, co się da zrobić. A co z żaglami i z malowaniem?
Delancey przyjął pomoc w postaci materiału, ale wyjaśnił, że nie będzie 
malował statku w St. Helier. Musi znaleźć jakieś bardziej odosobnione miejsce.
— Takim miejscem mogłaby być wyspa Chausey — bez namysłu powiedział 
d'Auvergne. — I dodałbym do pańskiej listy jeszcze jeden przedmiot: bęben!
Rozstali się po przyjacielsku i wkrótce Nemesis znów była na morzu; płynęła ku 
wyspie Chausey, leżącej w połowie drogi do St. Malo.
Rzuciwszy kotwicę, Delancey zebrał swoich oficerów i wyjaśnił, co należy robić.
— Dziwiliście się pewnie, panowie, dlaczego tak bardzo zależało mi na tym, 
żebyście mieli mundury. Myśleliście może, że jest to kaprys oficera marynarki, 
jego 
konik, jak ludzie to nazywają. Jednakże było to częścią planu, mającego 
wprowadzić 
w błąd nieprzyjaciela. Przez cały — mniej więcej — następny tydzień Nemesis ma 
być okrętem królewskim; ściślej mówiąc słupem o dwudziestu działach, po osiem 
w każdej baterii i po dwa na dziobie i na rufie. Otóż musimy się postarać...
Wdał się w szczegóły na temat zmiany wyglądu okrętu, lecz nie powiedział nic 
o właściwym celu tej maskarady. Jego ludzie, nie wtajemniczeni, o co chodzi, 
i usposobieni krytycznie, musieli jednak przyznać, że ich kapitan z pewnością 
wie, 
czego chce. I gdy Nemesis znów pożeglowała, powiewając proporcem i banderą, 
wzywając ludzi na stanowiska dudnieniem bębna, z piechurami morskimi 
w mundurach i z oficerami o odpowiednim wyglądzie, trzeba się było zgodzić, że 
maskarada jest udana. Ale czemu miała ona służyć? Korsarze często udawali, że 
dysponują mniejszą siłą, żeby wyglądać nieszkodliwie i wprost zapraszać do 
ataku. 
Ale kto słyszał, żeby korsarz udawał, że jego okręt jest okrętem królewskim? 
Jednakże nie było czasu, żeby o tym dyskutować, gdyż znów rozpoczęły się 
wyczerpujące, uporczywie powtarzane ćwiczenia, tym razem w obsadzaniu 
i uzbrajaniu łodzi. Przed Sark znowu ćwiczyli, teraz dla odmiany zahaczanie 
i zagarnianie nieprzyjacielskiego statku, stojącego na kotwicy. Wyglądło na to, 
że 
w tym rejsie nie czeka ich nic oprócz pracy.
Było popołudnie dnia 22 maja 1795 roku, gdy statek handlowy Bonne Citoyenne 
mijał Pointe du Rozei na ostatnim etapie swego regularnego rejsu z Bordeaux 
do Cherbourga. Wiał ożywczy wiatr południowo-zachodni i statek mijał Passage de 
la 
Deroute prawie pełnym kursem, zwiększywszy czujność. Po nawietrznej znajdowała 
się Jersey, a przed statkiem Alderney. Kapitan, obywatel Carignan, człowiek 
ostrożny, mógł odetchnąć z ulgą dopiero okrążywszy Cap de la Hague. Lepiej 
byłoby 
niewątpliwie wziąć kurs prosto z Brest ku zachodniemu cyplowi Alderney, 
zostawiając Guernsey po prawej burcie. Lecz wtedy statek znalazłby się daleko 
od przyjaznych portów, znajdujących się po zawietrznej. Z drugiej strony, 
trzymając 
się linii wybrzeża, zawsze mógł bez trudu zawinąć do St. Brieux, St. Malo, 
Granville, 
Reynville, Havre de St. Germain czy La Gravelle. Dalej za tymi portami ciągnął 
się 
odcinek niegościnnego wybrzeża, kończący się w Cap de la Hague i w Cherbourgu 
poza tym cyplem. Przy tym wietrze nawet bardzo naładowany statek powinien 
bezpiecznie zawinąć wieczorem do Cherbourga. Słońce świeciło jaskrawo, 
widoczność była znakomita i obserwator na bocianim gnieździe bez trudu 
spostrzegł 
żagiel, który pojawił się dokładnie na wprost jego statku. Dał o tym znać na 
pokład 
i kapitan wspiął się z lunetą na wanty bezana. Gdy tylko wrócił na mostek, dał 
rozkaz 
przygotowania się do akcji, ponieważ obcy statek był z pewnością statkiem 
nieprzyjacielskim i zagradzał drogę. Obywatel Carignan musiał szybko dokonać 
wyboru między walką a ucieczką. Gdyby spotkał się z małym okrętem korsarskim, 
wywalczyłby sobie przejście między Alderney a Cap de la Hague. Ponieważ miał 
dwadzieścia dwa działa, a jego załoga liczyła siedemdziesięciu ludzi, mógł 
pokonać 
okręt korsarski przeciętnych rozmiarów, ale huk dział mógł sprowadzić krążownik 
z Cherbourga. Gdyby się spotkał z fregatą, musiałby uciekać na zawietrzną i 
szukać 
schronienia w La Gravelle. Był zdania, że gdyby chciał wracać szlakiem, którym 
tu 
przybył, skończyłoby się to dla niego fatalnie, gdyż fregata, płynąc bejdewindem 
z pewnością dopędziłaby go w ciągu kilku godzin.
— Co pan o tym sądzi? — spytał Carignan swego pierwszego zastępcę, 
podając mu lunetę.
— To na pewno nie fregata, kapitanie.
— Korweta ?
— Kto wie? Ma może ze dwadzieścia dział, zniszczone żagle... brak proporca... 
Wygląda jak... nie, nie mogę rozpoznać.
Oddał lunetę i kapitan znów zaczął obserwować. Odległość między dwoma 
okrętami zmniejszała się, lecz obcy statek, nawet podpłynąwszy bliżej, wciąż 
jeszcze 
był jakiś tajemniczy. Kapitan spostrzegł, że korweta — jeśli to była korweta — 
zrobiła 
zwrot przez dziób. Gdy ujrzał ją po raz pierwszy, szła lewym halsem , zwrócona 
była 
na północny zachód i nie miała dość wiatru w żaglach. Po kilku minutach jej 
maszty 
znalazły się w jednej linii. Potem przeszła na drugi hals, zwracając dziób ku 
francuskiemu brzegowi. Gdyby obydwa okręty trzymały się swojego obecnego kursu, 
nieprzyjacielski korsarz — albo korweta — odciąłby wkrótce Bonne Citoyenne drogę 
do najbliższego schronienia w La Gravelle. Carignan nie miałby wtedy żadnego 
wyboru i Cherbourg byłby dla niego jedynym bezpiecznym miejscem, a wtedy jego 
nieprzyjaciel znalazłby się po nawietrznej, a przed nim byłoby czterdzieści pięć 
mil 
do przebycia przed zachodem słońca. Obydwa okręty szybko zmierzały teraz ku 
sobie, lecz Carignan miał więcej żagli i był pewien, że wcześniej od przeciwnika 
dojdzie do punktu skrzyżowania ich szlaków. Choć statki znajdowały się w zasięgu 
dział, przez kilka minut żaden nie otwierał ognia. Potem huknęło działo z dziobu 
nieprzyjaciela, dym podniósł się i rozproszył, po czym korweta wciągnęła białą 
flagę 
i proporzec. Pocisk minął dziób statku, a po nim dano sygnał prawdopodobnie 
wzywający statek handlowy, żeby się przedstawił. Carignan wyzywająco podniósł 
trójkolorową banderę. Nie odpowiedział w żaden inny sposób i obserwował przez 
lunetę, jak okręt nieprzyjacielski przecina jego kilwater. Znajdował się w 
odległości 
około trzech kabli i był wyraźnie widoczny w południowym słońcu. Carignan 
widział 
na jego pokładzie rafowym niebieskie mundury, szkarłat i biel mundurów piechurów 
morskich, błysk ich bagnetów. Wiatr przyniósł łoskot bębna i słabo słyszalne 
odgłosy 
komendy. Nic innego nie było słychać. Wszyscy marynarze stali nieustępliwie przy 
działach. Korweta minąwszy rufę handlowca, przełożyła ster i weszła niemal 
dokładnie w kilwater Bonne Citoyenne. Przyjmując, że była szybsza i miała lepszą 
załogę, korweta — czy też slup, jak nazywają taki okręt Anglicy — znalazłaby się 
przy ich burcie za dwadzieścia minut i Carignan musiałby odpierać jej ataki tak 
długo, 
że mógłby w tym czasie przepłynąć dziesięć mil. Zwrócił na to uwagę swemu 
zastępcy i dodał:
— Mamy dwie szansę.
— Tak, kapitanie — odparł zastępca. — Ona ma mniej dział niż my. Ale czemu 
nie strzelała z burty, kiedy nas mijała?
Korweta nieprzyjacielska była zdyscyplinowana i manewrowała dobrze, lecz 
zdawało się, że była najpowolniejszym okrętem w swojej klasie. Niewiele zyskała 
na tej pogoni. Kapitan uciekł się do pomocy swoich dwóch kanonierów na dziobie, 
mając nadzieję, że uda im się uszkodzić okręt przeciwnika. Jednakże Brytyjczycy 
strzelali źle, a poza tym odległość między okrętami zaczęła się zwiększać. Bonne 
Citoyenne weszła nieuszkodzona do La Gravelle, a ścigająca ją korweta zawróciła 
jak niepyszna. Francuska załoga wiwatowała, gdy przycumowali do falochronu, 
a kapitan gratulował sobie zwycięstwa nad nieprzyjacielską fregatą.
— Fregatą, kapitanie? — zapytał drugi zastępca.
— Najmniejszej klasy — przyznał kapitan, postanawiając w duchu, że 
w raporcie napisze trochę inaczej.
— I najpowolniejszą — dodał zastępca ze zdziwieniem. Na pewno mniej by się 
dziwił, gdyby wiedział, że Nemesis holowała za rufą stary żagiel. Ale z drugiej 
strony, 
bardziej by się dziwił, gdyby o tym wiedział, gdyż ten osobliwy sposób 
żeglowania 
można by uznać za objaw szaleństwa. My też nie powinniśmy się dziwić, że 
cierpliwi 
ludzie z załogi Nemesis również doszli do wniosku, że ich kapitan musiał 
zwariować. 
Po wielu tygodniach ćwiczeń wzięli zdobycz prawie nic niewartą. Potem było całe 
to 
zawracanie głowy z mundurami i z malowaniem statku. A teraz, zaczaiwszy się 
na bogaty statek handlowy, kapitan kazał oddać kilka strzałów i zrezygnował z 
walki. 
Le Vallois irytował się, ale w głębi duszy był zadowolony, że nie doszło do 
bitwy. 
Rouget był wściekły, Hubert zdumiony, a młody Duquemin prawie nie ukrywał ulgi. 
Gdy Le Vallois pukał do drzwi kajuty, doznał ponurej satysfakcji, że miał 
zaanonsować, iż na rufie zebrała się grupa marynarzy, pragnących złożyć skargę.
— Proszę ich wpuścić — powiedział Delancey i pierwszy oficer wprowadził 
delegację, w której znajdowali się: Le Breton, Puteaux, Cluett, Tardif i 
Wetherall.
— A więc? — spytał Delancey, a Wetherall przemówił w imieniu wszystkich.
— Przypomina pan sobie, sir, że okazaliśmy się najlepszą obsadą działa 
na pokładzie tego okrętu?
— Tak, wiem o tym.
— A pan umieścił na dziobie obsadę najgorszą, jaką mamy. Oni nigdy nie trafili 
nawet blisko celu.
— Zdaję sobie z tego sprawę. Mieli teraz dobre ćwiczenia.
— Ale nam się zdaje, sir, że my moglibyśmy uszkodzić tę łajbę i zmusić ją 
do walki.
— Moglibyście, zapewne. Ale wcale tego nie chciałem.
— Sir, czuliśmy się zawstydzeni.
— Zapomnijcie o tym. Za kilka godzin będziecie mieli powody do dumy. Daję 
wam na to moje słowo. A kiedy chcę trafić do celu, wiem, jaką obsadę dać na 
dziób. 
Może w to nie wierzycie, ale wiem, co robię.
Gdy delegacja wyszła, stary Le Vallois założył formalny protest:
— Czuję się w obowiązku powiedzieć panu, sir, że ludzie są zniechęceni. Nie 
potrafią zrozumieć pańskiej taktyki, sir. Ja zresztą też nie rozumiem.
— Wkrótce wszystko pan zrozumie, Le Vallois. Proszę tu sprowadzić resztę 
oficerów — tak, Carrego też. Zostawcie Duquemina, niech dowodzi na pokładzie.
Delancey podszedł do rufowych okien i zobaczył, że wybrzeże francuskie znika 
w zapadającym zmroku. Nemesis znajdowała się na północ od Sark i kierowała 
z wolna na północny zachód, pod górnymi żaglami i kliwrem. Zapukano do drzwi 
i weszli czterej oficerowie, wszyscy z mniej lub więcej obrażonymi minami.
— Proszę, siadajcie, panowie — powiedział Delancey, sam dając im przykład. 
— Chciałbym opowiedzieć wara o wydarzeniach, jakie dzisiaj wieczorem będą miały 
miejsce w małym porcie La Gravelle. Bonne Citoyenne weszła do portu na fali 
rozpoczynającego się właśnie przypływu i zacumowała przy nabrzeżu. Kapitan jest 
z siebie zadowolony. Został odepchnięty od Cherbourga przez brytyjski siup, 
mający 
dwadzieścia dział, ale pozbył się go i dotarł do portu dzięki złej żegludze 
i tchórzostwu — albo obu tym wadom na raz — brytyjskiego kapitana. I cóż on 
teraz 
robi? Jak pan myśli, Le Vallois?
— Na razie pozostaje na miejscu.
— Właśnie. A potem, panie Rouget?
— Pozwala jednej wachcie zejść na ląd.
— Słusznie. Tak właśnie robi! A potem, panie Hubert?
— Idzie do knajpy i opowiada wszystkim o swoim zwycięstwie nad Marynarką 
Królewską. Wszyscy wrzeszczą: „Wolność, Równość, Braterstwo!"
— Chyba ma pan słuszność, Hubert. Ale jeszcze przedtem robi coś innego. 
A co, panie Carre?
Zapadło milczenie i Delancey musiał sam odpowiedzieć na swoje pytanie:
— Posyła lądem gońca do starszego oficera marynarki w Cherbourgu z prośbą, 
żeby jutro w okolicy Cap de la Hague wyszedł mu na spotkanie krążownik. Goniec 
wyjechał przed godziną i za trzy godziny znajdzie się na miejscu. Będzie musiał 
przejechać jakieś szesnaście mil, ale nie na próżno. Korweta wypłynie o świcie.
— Ale skąd my to wiemy? — zapytał Hubert.
— Stąd, że Bonne Citoyenne przewozi wino; i nie wyjdzie z La Gravelle, dopóki 
nie będzie miała zapewnionej eskorty. Ten przeklęty slup może się tu jeszcze 
kręcić, 
choć mógł się też zaczaić za Alderney. A więc Bonne Citoyenne nie wyjdzie w 
morze 
dzisiaj z odpływem, tak jakby mogła. Postanowiono, że zostanie tutaj do rana. 
Taki 
jest zamiar kapitana, panowie. Ale jeden fakt nie został wzięty pod uwagę — ten 
mianowicie, że my zagarniemy jego statek dziś w nocy.
Wszystkim aż dech zaparło ze zdumienia, a potem oficerowie zaczęli mówić 
równocześnie:
— Jak to, wejdziemy do francuskiego portu?
— Ale jak, sir?
— Na Boga, to niemożliwe!
— Przecież to szaleństwo!
Delancey spokojnie wysłuchał tych okrzyków i po chwili ciągnął dalej:
— Tak się składa, panowie, że byłem już kiedyś w tym porcie. Mój plan nie 
przewiduje specjalnych trudności, ale wszystko zależy od tego, czy uda nam się 
ich 
zaskoczyć.
— Czy chce pan powiedzieć, sir, że Nemesis ma wejść do portu La Gravelle? 
— głos Le Vallois drżał z oburzenia.
— Oczywiście, że nie, Mr Le Vallois. Dostaniemy się tam na łodziach.
— Jak to! Wszyscy?
— Nie. Pan zostanie na pokładzie, tak samo pan Carre. Rouget weźmie barkas, 
Hubert szalupę, a Duquemin popłynie ze mną gigiem. Później ustalimy szczegóły 
i wydamy ludziom broń. A na razie pomówmy o okręcie! Teraz jest pańska wachta, 
Rouget, prawda? Proszę wziąć kurs na La Gravelle. Panie Carre, proszę 
przygotować łodzie i pamiętać, że należy owinąć wiosła szmatami. Pokażę panu 
mapę, Le Vallois...
Wciągając ludzi w pośpieszne przygotowania, Delancey zapobiegł wszelkiej 
dyskusji nad swoim planem. Wiedział, że podczas popołudniowej potyczki marynarze 
doznali uczucia zawodu — co potwierdziła delegacja — i że wobec tego sama 
rozmowa o akcji będzie dobrze widziana. Ale wiedział też, że istniała opozycja, 
i Le 
Vallois dał jej pełny wyraz:
— Nie dopełniłbym swego obowiązku, sir, gdybym nie zaprotestował przeciw 
temu nocnemu atakowi na La Gravelle. Jestem przekonany, że właściciele nigdy by 
nie zaakceptowali tak ryzykownego przedsięwzięcia. Przypominam, że straciliśmy 
sposobność zagarnięcia tego statku za dnia. To, co pan teraz proponuje, ma 
jeszcze 
mniej widoków powodzenia.
— Czy to wszystko, co pan ma do powiedzenia, Le Vallois?
— Tak, sir. Z całym szacunkiem, sir.
— Zatem doskonale. Muszę zwrócić uwagę na trzy sprawy. Po pierwsze, jeśli 
chodzi o słowo: „proponuję". Ja nic nie proponowałem. Natomiast wydałem panu 
rozkazy i spodziewam się, że wykona je pan co do joty. Po drugie: sposobnością, 
jaką dziś utraciliśmy, była walka między dwoma okrętami o niemal równych siłach; 
walka, która doprowadziłaby do uszkodzenia obu jednostek. Natomiast dziś w nocy 
nasz przeciwnik zostanie zaskoczony, gdy połowa jego załogi będzie na lądzie. 
Po trzecie: pański protest uważam za oznakę tchórzostwa.
— Sir!
— Powtarzam: tchórzostwa! — Delancey okrążył stół, chwycił Le Vallois 
za chustkę na szyi i potrząsnął nim. — A jeśli pan twierdzi, że nie jest pan 
tchórzem, 
niech pan wyjmie szpadę i wyjdzie na pokład — zaraz! Posiekam pana na kawałki 
i rzucę rybom.
— przepraszam pana, kapitanie — wymamrotał Le Vallois. — Przysięgam, że 
będę słuchał rozkazów.
Delancey odepchnął go na drzwi kajuty i zakończył rozmowę, mówiąc 
spokojnie, ale z naciskiem:
— Jeśli nie będzie pan słuchał, zginie pan przed świtem... Proszę wyjść!
Zostawszy na chwilę sam, Delancey dostał niemal mdłości. Uważał się 
za dżentelmena, za człowieka kulturalnego, za artystę, a oto zachował się jak 
szalony pirat z ubiegłego wieku. Ale cóż innego mógł zrobić? Le Vallois musi bać 
się 
swego kapitana bardziej niż boi się nieprzyjaciela i ten strach musi udzielić 
się także 
innym tchórzom na pokładzie. Energicznie podszedł do drzwi i krzyknął:
— Dać tu Rougeta!
Oficer przybiegł bardzo wystraszony.
— Muszę pana zawiadomić, panie Rouget, o drobnej zmianie w moich 
rozkazach. Duquernin popłynie z Hubertem, a Le Vallois popłynie ze mną gigiem.
— Tak jest, sir. Ale kto obejmie dowództwo na okręcie?
— Stary Maindonal.
— Cieśla, sir?
— Tak — potwierdził Delancey. — Proszę powiadomić o tym ludzi i przysłać mi 
tu Maindonala.
Warunkiem powodzenia planu Delanceya było to, żeby wejść do portu 
na wysokiej fali tuż przed rozpoczęciem odpływu. W La Gravelle był już przedtem 
— 
zdawało mu się, jakby od tamtego czasu minęły wieki — lecz wówczas zagadnienie 
nawigacji było prostsze. Miał tylko wyprowadzić z portu Rojalistę. Tym razem 
musiał 
manewrować zagarniętym statkiem handlowym, licząc na odpływ. Ale czas 
przypływu i odpływu zmieniał się z dnia na dzień; różnica dochodziła do 
piętnastu 
minut... Zbyt był zajęty obliczeniami, żeby myśleć o ryzyku, lecz sądził, że 
szansę 
niepowodzenia były minimalne. Ponieważ jednak wszystko zależało od tego, czy 
zaskoczą przeciw nika, postanowił rzucić kotwicę daleko poza zasięgiem słuchu 
i płynąć z kotwicą gotową do schwytania dna, gdy zrobi się płytko. Utrudniało to 
sterowanie, lecz wiatr, na szczęście, nie zmieniał siły ani kierunku. Gdy 
kotwica 
chwyciła dno, Nemesis była bardzo blisko zaplanowanej pozycji. Łodzie, holowane 
na linach, szybko obsadzono i uzbrojono, zostawiając na pokładzie cieślę z 
załogą, 
liczącą dziewiętnastu ludzi. Noc była gwiaździsta, na niebie widniał półksiężyc, 
było 
wystarczająco jasno, żeby widzieć falochrony. Trzy łodzie, początkowo powiązane 
razem, z gigiem na przedzie, rozłączyły się dopiero przy wejściu do portu. Wtedy 
barkas ruszył przodem, za nim szalupa. Były już niemal przy burcie Bonne 
Citoyenne, gdy zawołano do nich z pokładu. A nawet wówczas odpowiedź Rougeta 
po francusku zapewniła im jeszcze trzy minuty czasu. Statek zagarnięto przy 
zdumiewająco, w gruncie rzeczy, słabym oporze i niemal bez hałasu. Co 
do Delanceya, podprowadził on gig do schodków nabrzeża i zostawił go tam pod 
opieką chłopca. Le Vallois z jednym marynarzem ruszył nabrzeżem do miejsca 
naprzeciw dziobu francuskiego statku, Delancey z drugim człowiekiem do miejsca 
naprzeciw jego rufy. Z dwóch pachołków zrzucono liny i Bonne Citoyenne zaczęła 
dryfować z odpływem. Delancey i Le Vallois wrócili do gigu i odbili od brzegu, 
zanim 
wszczęto alarm.
W oddali rozległ się dźwięk trąbki, po czym usłyszano czyjeś kroki. Na molo 
zjawił się młody podoficer, zobaczył, co się stało, i zaczął wzywać pomocy. 
Zaraz 
przybiegli dwaj ludzie z muszkietami, którzy zaczęli strzelać do sternika na 
Bonne 
Citoyenne, ale bez rezultatu. Następnie zjawił się oficer, który głośno 
przeklinając, 
rozkazał ludziom z muszkietami celować do gigu. Gdy ci znów chybili, podoficer 
pobiegł wezwać kogoś starszego rangą. Ostatecznie nadciągnął cały pluton 
i rozpoczął strzelaninę w stronę morza, ale bez żadnego określonego elu Potem 
znów rozległ się dźwięk trąbki i znów nastąpiła wielka, bezładna strzelanina, na 
tyle 
chaotyczna, że na nic się nie zdała. Gdy przybyli żołnierze, Bonne Citoyenne 
była już 
pod żaglami i poza zasięgiem strzałów.
Kiedy nazajutrz Nemesis zatrzymała się w Russel, holując za rufą swój pryz, 
wciąż jeszcze wyglądała na okręt królewski, nie mniej goźny niż siup Jego 
Królewskiej Mości Albatros, stojący na redzie. Delancey wiedział, że Albatros 
miał 
bazę na Jersey i trochę się zdziwił, że ani nie stoi na kotwicy, ani nie 
żegluje. Gdy 
zbliżali się do St. Peter Port, zorientował się nagle, na czym polega manewr 
Albatrosa. Jego barkas był spuszczony i właśnie doganiał lugier, kierujący się 
ku 
wejściu do portu. Lugrem tym była Gołębica, a jej załogę właśnie chciano 
przymusowo wcielić do marynarki. Delancey podjął szybką decyzję. Podprowadził 
Nemesis do miejsca, z którego mógł okrzyknąć Gołębicę i wmanewrował się 
pomiędzy nią i Albatrosa. Gdy stawiał pod wiatr górne żagle, zobaczył, że żagle 
lugra 
są opuszczone, a jego załoga zgromadzona na pokładzie. Przy sterze Sam Carter 
kłócił się z midszypmenem, którego zbrojna załoga przeszła już z barkasa na 
pokład. 
Delancey, w swoim imponującym mundurze, chwycił tubę i okrzyknął Gołębicę.
— Hawke do Albatrosa! Zostawcie ten lugier w spokoju i wracajcie na swój 
okręt!
Zdenerwowany midszypmen spojrzał w jego stronę i odkrzyknął:
— Spełniam tylko rozkazy, sir!
— Słyszycie mnie? Przyprowadźcie tutaj łódź!
Po chwili wahania midszypmen usłuchał, ale miał na tyle rozsądku, że zostawił 
na Gołębicy sternika i sześciu ludzi. Guzdrał się tak długo, że Delancey zdążył 
przypasać sobie szpadę i założyć trójkątny kapelusz, a także wydać rozkaz 
Hubertowi. Midszypmenowi nie kazał wejść na pokład, lecz zawołał na niego 
z mostku:
— Ten lugier spełnia tajną misję i nie wolno zabierać jego załogi. Proszę go 
zostawić i wrócić na swój okręt.
— Spełniam rozkazy mego kapitana, sir.
— Jestem starszy stopniem od pańskiego kapitana i teraz spełni pan moje 
rozkazy.
— Nie wiem, kim pan jest, sir. — Chłopcu drżał głos, jakby miał się za chwilę 
rozpłakać.
— Wkrótce się pan dowie, młody człowieku!
W tym momencie zameldował się Delanceyowi Hubert, także w mundurze; stało 
za nim pięciu ludzi, przybranych w szkarłat.
— Panie Hubert, proszę wziąć pluton piechoty morskiej na pokład tego lugra. 
A teraz, młodzieńcze, ma pan pięć minut na zabranie swoich ludzi z powrotem 
do łodzi. A może pan chce, żeby ich wynieść na bagnetach?! Zabieraj się pan 
stąd, 
sir, bo poczuje pan trzcinkę na grzbiecie!
Biedny chłopiec zrobił wreszcie to, co mu kazano, i Delancey obserwował, jak 
barkas niechlubnie wraca do Albatrosa, który zaraz wziął kurs na Jersey. Nemesis 
i Gołębica zbliżyły się do siebie na tyle, że Sam Carter mógł wyrazić swoją 
wdzięczność, nie wysilając głosu.
— Dziękuję ci, Ryszardzie. Gdyby mi zabrali tych ludzi, byłbym zrujnowany. 
Powinieneś występować na scenie. Przykro mi się robi na myśl, co się stanie z 
tym 
midszypmenem, gdy złoży raport pierwszemu oficerowi.
— Mnie też, Sam, ale zasłużył na to. Powinien już wiedzieć, że porucznik nie 
może być starszy od kapitana i dowódcy.
— Słusznie, ale musimy przyznać, że wie o czymś, o czym, zdaje się, ty 
zapomniałeś.
— O czym?
— O tym, że tylko okręt królewski ma na pokładzie piechotę morską...
Rozdział jedenasty
„Nemesis"
— Proszę wejść, proszę, kapitanie — powiedział Mr Jeremie. — Proszę, niech 
pan siada. Można panu służyć szklanką madery?
Delancey usiadł, przyjął wino i podziękował gospodarzowi za uprzejmość.
— Z satysfakcją stwierdzam, kapitanie, że pańskie zasługi przeszły wszelkie 
oczekiwania. Zeszłoroczna kampanią zakończyła się wielkim sukcesem i jesteśmy 
przekonani, że rok 1796 będzie równie pomyślny.
— Cieszy mnie to, że właścicielom z taką nadwyżką zwróciły się ich wydatki. 
Pańska cieplarnia jest tego dowodem.
— Tak, chcemy mieć własne wina. Ale mówiono mi niedawno, że został pan 
właścicielem ziemskim.
— Trudno to tak nazwać, sir. Kupiłem starą ruinę i otaczający ją kawałek 
gruntu.
— Sukcesy na Nemesis powinny kiedyś przynieść panu piękny majątek. Czy 
ochrzci pan swoją rezydencję nazwą okrętu?
— Zawsze nazywała się Anneville, sir, i nie chciałbym tego zmieniać.
— Głupiec ze mnie. Zapomniałem o pańskich powiązaniach rodzinnych 
ze strony matki. A więc świetnie, ma pan teraz ziemię i trzeba panu tylko 
pieniędzy 
na zbudowanie rezydencji. Posłałem po pana, kapitanie, żeby podzielić się z 
panem 
dobrymi nowinami w tej sprawie. Myślę, że ma pan szansę zdobycia fortuny.
— Doprawdy, sir?
— Fortuny, powtarzam, i to przed końcem roku. Proszę wypić, kapitanie, 
i pozwoli pan, że znów napełnię pańską szklankę.
— Dziękuję. Słucham pana uważnie.
Mr Jeremie napełnił obie szklanki i rozejrzał się wokół, żeby się upewnić, że 
nikt 
ich nie podsłuchuje, wyjrzał do hallu i ponownie zamknął drzwi. Lecz nawet po 
tych 
ostrożnościach przemówił szeptem:
— To, co panu powiem, jest ścisłą tajemnicą. Dostałem list od pana Early.
— Tak?
— Jak pan wie, jest on jednym z właścicieli Nemesis. A chociaż mieszka 
w Dorset, często bywa w Portsmouth i w Londynie, obraca się w najlepszym 
towarzystwie i cieszy się zaufaniem wysoko postawionych osób. A więc pan Early 
donosi mi, że w tych kołach mówi się o wojnie z Hiszpanią... Tylko nikomu o tym 
ani 
słowa.
— Może pan być pewien mojej dyskrecji, sir.
— Oczywiście, oczywiście... Hiszpanie, do niedawna nasi sojusznicy, mają 
teraz zawrzeć pokój z Francją i wkrótce staną się służalczymi sprzymierzeńcami 
francuskiego Dyrektoriatu. Taki bieg wydarzeń ma ogromne znaczenie dla 
właścicieli 
okrętów korsarskich, ale nie wszyscy oni są równie dobrze poinformowani. Mamy 
szczęście, że jednym z właścicieli jest pan Early. 
— Dobrze się nazywa, sir.
— Dobrze się nazywa? Ha, ha, rozumiem! Wcześnie znajdziemy się na pozycji, 
co? Bardzo zabawne. Muszę to zapamiętać... Ale proszę posłuchać: w tej 
wiadomości jest coś więcej, niż z początku mogłoby się wydawać. Gdy Hiszpania 
będzie naszym wrogiem, wystąpi przeciw nam, nowe trzydzieści liniowców. Zaczną 
nas gnieść tak jak podczas ostatniej wojny. Trudno będzie to wytrzymać. 
Zwyciężymy w końcu , sir, co do tego nie ma wątpliwości. Ale wojna może trwać 
kilka 
lat. A to będzie okazja dla korsarzy.
— Jak to... gdy będzie groziła nam klęska?
— Oczywiście! Gdy nasza flota oprze się na Kanale, żeby nas bronić przed 
inwazją, gdy wszystkie nasze fregaty będą potrzebne do ochrony naszego handlu, 
gdy flota nieprzyjacielska, niepokonana, wyjdzie na morze, i wszystkie 
krążowniki 
będą przy naszych brzegach — wtedy właśnie statki handlowe będą szły bez 
konwojów, po brzegi naładowane i niczego się nie obawiające! Wtedy dopiero 
będziemy prosperować tutaj, na Guernsey! A taka sytuacja zaistnieje — proszę 
zapamiętać moje słowa — jeszcze przed końcem roku.
— A zatem, sir, nie pragnie pan zwycięstwa?
— Naturalnie, że pragniemy zwycięstwa i zwyciężymy. Ale zwycięstwo przyjdzie 
później i wtedy wypłyną korsarze francuscy — nadejdzie ich kolej — a my będziemy 
mogli się rozbroić albo przestawić na inne rzemiosło.
— Sądzi pan, sir, że korsarzom wiedzie się najlepiej, gdy są po stronie 
przegrywającej?
— Właśnie; i takie mamy perspektywy. Jeśli flota hiszpańska pójdzie do Tulonu, 
nieprzyjaciel będzie miał przewagę na Morzu Śródziemnym, a wtedy będziemy 
musieli się stamtąd wycofać. Jeśli Hiszpanie pójdą do Brestu, zagrożona będzie 
Irlandia, a wtedy będziemy musieli o nią walczyć. Okręty królewskie zrobią 
wszystko, 
żeby zapobiec inwazji, a przejmowanie francuskich handlowców przypadnie nam, 
niewielkiej liczbie ludzi kochających ojczyznę, którzy będą wojować na własny 
koszt.
— Zdaje się, że patriotyzm jest naszą największą zasługą.
— Istotnie. Wychodzimy na morze, gdy sprawy stoją najgorzej.
— Ale nasuwa się pytanie, sir: kiedy Hiszpanie wypowiedzą nam wojnę?
— Wielu chciałoby to właśnie wiedzieć. Ale pan Early jest człowiekiem 
przewidującym, doprawdy przewidującym, a on twierdzi, że nie zrobią tego, zanim 
transport ich skarbów, jak co roku, nie dotrze do Hiszpanii, a więc zapewne pod 
koniec września. W stanie wojny z Hiszpanią, jak sądzi Early, znajdziemy się 
około 
pierwszego października.
— Czy dowódcy okrętu korsarskiego wolno również przewidywać?
— Ach, do tego właśnie zmierzam. Pryz wzięty podczas pokoju nie będzie 
uznany za nielegalny, jeżeli — proszę uważać — dotrze do brytyjskiego portu 
po wypowiedzeniu wojny. Słyszałem o pewnym korsarzu, który płynął z Ushant 
do Plymouth przez osiem tygodni.
— Z powodu przeciwnych wiatrów.
— Niewątpliwie. Chciałbym pana teraz spytać, kiedy Nemesis będzie mogła 
wyjść w morze?
— Około 25 maja, sir.
— Dopiero? Oczywiście, wiem, że w marcu okręt doznał pewnych uszkodzeń, 
nawet większych niż pan wówczas sądził. Rozumiemy, że nie zawsze może pan 
uniknąć armatniej strzelaniny. Ale na wybrzeżu wciąż jeszcze się mówi o 
zagarnięciu 
przez pana Bonne Citoyenne. To przedsięwzięcie pozostanie klasycznym, można by 
powiedzieć, przykładem korsarskiej taktyki. Na pewno ustaliła ona pańską 
reputację 
w St. Peter Port.
— To było tylko szczęście nowicjusza, sir. Ale dzięki temu pozyskałem kilku 
ochotników i mogłem nimi zastąpić starego Le Vallois i innych bezużytecznych 
ludzi.
— Rzeczywiście, ma pan teraz dobrą załogę. No, cóż, wie pan, jaka jest 
sytuacja i czego sobie życzą właściciele. Niech pan będzie u hiszpańskich 
wybrzeży 
w połowie sierpnia. Tymczasem proponujemy, żeby pan krążył przy brzegu 
francuskim między Rochefort a granicą hiszpańską. Proszę zbierać wiadomości 
z wszelkich możliwych źródeł, najnowsze wiadomości, o wojnie z Hiszpanią, 
i potężnie uderzyć, zanim Hiszpanie będą gotowi.
— Powierza mi pan wyjątkowo trudne zadanie, sir.
— Pan Early w swoim liście przyznaje, że jest to trudne zadanie. Jest to 
zadanie, jak pisze, dla wyjątkowego dowódcy.
Z takimi rozkazami Nemesis wyszła w morze. Misja Delanceya była 
rzeczywiście trudna, gdyż przedwczesne powodzenie mogło zmniejszyć szansę 
przetrwania okrętu. Każdy pryz należałoby obsadzić własnymi ludźmi, a to 
uszczupliłoby załogę pozostającą na pokładzie; bardziej jeszcze jeśli idzie o 
oficerów 
niż o marynarzy. Krążąc po Kanale Delancey mógł wracać co pewien czas do bazy, 
a wtedy odzyskiwał załogę z pryzu lub werbował nową — ludzie odsyłani do domu 
z Zatoki Gaskońskiej byli straceni raz na zawsze. Gdyby szczęście sprzyjało im 
jak 
dotąd, Nemesis cierpiałaby rozpaczliwie na brak załogi, zanim jeszcze doszłoby 
do wybuchu wojny z Hiszpanią. Delancey zwrócił na to uwagę przed opuszczeniem 
Guernsey i pozwolono mu zamustrować dwóch dodatkowych oficerów i dziesięciu 
ludzi. Zasilił więc załogę: jednym midszypmenem, jednym podporucznikiem piechoty 
morskiej, czterema marynarzami i sześcioma żołnierzami. Nie mógł wziąć na pokład 
nikogo więcej, gdyż wówczas nie udałoby się zaopatrzyć statku w żywność na sześć 
miesięcy, co było sprawą zasadniczą. Jedynym sposobem wyrównania 
nieuniknionych strat w ludziach było werbowanie marynarzy ze zdobytych statków, 
ale w ten sposób zasilało się załogę osobnikami, do których nie można było mieć 
zaufania.
Mr Jeremie wygłosił swoją — tę samą, co zawsze — mówkę do załogi 28 maja 
i tego samego wieczora Delancey wyruszył na morze. 16 czerwca znalazł się 
w pobliżu La Rochelle, a w kilka dni później wziął pierwszy pryz.
Ten pierwszy sukces odnieśli po długim pościgu. Francuz ugiął się dopiero pod 
ogniem armatnim. A nawet gdy zatrzymano już statek, napotkano jeszcze opór 
na pokładzie. Po krótkiej walce wręcz francuski kapitan poddał w końcu statek, 
który 
zresztą niewiele był wart. Delancey odesłał go do bazy z pewną obawą, 
zastanawiając się, czy w ogóle warto było ubiegać się o taką zdobycz. Z 
początkiem 
lipca wziął jeszcze dwa inne pryzy. Potem napotkał bryg o nazwie Tomasz 
Jefferson, który niósł trójkolorową banderę, gdy go spostrzeżono, natomiast 
po zajęciu go przez Delanceya wylegitymował się dumnie amerykańskimi papierami 
rejestracyjnymi. Jego rzeczywista funkcja pozostała niejasna, ale wśród załogi 
było 
kilku Anglików i dwóch oficerów — kapitan i jego zastępca — którzy twierdzili, 
że są 
Amerykanami i prawdopodobnie byli nimi rzeczywiście. Z niejakimi obawami 
Delancey zwerbował siedmiu ludzi — trzej z nich byli na pewno Anglikami. Ze 
swojej 
własnej załogi, liczącej sześćdziesięciu dwóch ludzi, stracił już ponad 
dwudziestu, 
a teraz, gdy załogę brygu zamknięto pod pokładem, odkomenderował jeszcze 
sześciu. Pozostało mu więc trzydziestu pięciu, którym dodał ową wątpliwą pomoc. 
Jedynymi oficerami, którymi jeszcze dysponował, byli: pierwszy oficer i 
podporucznik 
piechoty morskiej. Miał załogę niewystarczającą nawet do żeglugi, nie mógł więc 
myśleć o walce. Jednakże mógłby wziąć jeszcze jeden pryz, pod warunkiem, że jego 
załoga tylko udawałaby opór.
Z początkiem sierpnia na wysokości Bilbao Delancey napotkał brytyjski slup 
Skorpion pod dowództwem kapitana Manneringa, który zasygnalizował, że kapitan 
Nemesis proszony jest na pokład. Delancey usłuchał, ale nie wystąpił w mundurze. 
Znalazł się w obliczu poważnego, młodego oficera, który — to było widać — miał 
nie 
najlepszą opinię o korsarzach.
— Co pan zdobył, sir? — zainteresował się, gdy Delancey odpowiedział już 
na pierwsze formalne pytania.
Delancey wyjaśnił, po czym powiedział:
— Co do ostatniego pryzu, którym był Tomasz Jefferson, nie potrafiłem wyrobić 
sobie zdania o prawdziwym celu jego rejsu.
— Jaki miał ładunek?
— Sprzęt bosmański i zaopatrzenie, sir, żagle, liny, maź i dziegieć.
— Wobec tego szedł do Kadyksu. Znajduje się tam eskadra francuska, 
zablokowana przez nasze okręty. Pański pryz próbował dowieźć sprzęt Francuzom 
pod amerykańską flagą. To się często zdarza.
— Więc Francuzi i Hiszpanie są już sprzymierzeńcami, sir?
— O ile wiem, nie podpisano żadnego traktatu, ale w praktyce są nimi.
— Czy wobec tego możemy atakować okręty hiszpańskie?
— Z pewnością nie, sir. Nie ma stanu wojny.
— Ale lada chwila wojna może wybuchnąć.
— Niewątpliwie, sir. Jednakże gdyby się pan zbytnio pospieszył, ja sam 
zaaresztowałbym pana za piractwo. Dziwię się bardzo, że korsarstwo jest 
dozwolone. Stanowczo będę się przeciwstawiał każdej próbie naruszenia 
obowiązujących przepisów.
— Doskonale pana rozumiem, sir. Można zapytać, czy pan sam coś zdobył?
— Nie. Ścigaliśmy ostatnio pewien lugier, ale okazało się, że to statek 
brytyjski. 
Na pewno był przemytnikiem, ale puściłem go wolno.
— Czy nie była to przypadkiem Gołębica?
— Tak, tak się ten statek nazywał. Zna go pan?
— O tak, sir. To lugier Sama Cartera.
— Zobaczyliśmy go i mówiliśmy z nim w pobliżu Bayonne. Przemytnictwo, 
korsarstwo, handel z wrogiem! Czasami tracą nadzieję na zwycięstwo, gdy pomyślę, 
ilu moich rodaków nie bierze udziału w wojnie.
Po powrocie na Nemesis, Delancey, rozczarowany brakiem wiadomości 
o wojnie z Hiszpanią, postanowił znów ruszyć na północ. Wiedział, że konflikt, 
gdy 
już wybuchnie, będzie się rozwijał zgodnie z rozkazami wydawanymi hiszpańskiemu 
admirałowi w Kadyksie. Czy pożegluje on do Tulonu czy do Brestu? Czy Admiralicja 
brytyjska powiadomiłaby o tym? Wiedział, że między Francją i Hiszpanią muszą 
kursować kurierzy i że wiezione przez nich depesze mogą zawierać datę 
wypowiedzenia wojny, a także — być może — plan współpracy francuskiej 
i hiszpańskiej floty. Ci kurierzy w pobliżu hiszpańskiej granicy muszą jechać 
drogą 
nadbrzeżną. Gdyby to on, a nie Mannering, był kapitanem Skorpiona, wysadziłby 
kilku ludzi na ląd i schwytał najbliższego kuriera. Delancey spróbowałby to 
zrobić, 
gdyby jego załoga nie była tak osłabiona. Wiedzieć zawczasu o tym, kiedy 
rozpocznie się wojna z Hiszpanią! Toż taka wiadomość warta jest fortunę! Byłaby 
również warta fortunę dla admirała blokującego Kadyks, a nawet przyniosłaby 
chwilową korzyść Jerzemu III. Tę ostatnią myśl Delancey musiał odrzucić, 
pamiętając, że jego pracodawców mało interesował sam wynik wojny jako takiej. 
A przecież Mannering mógł czekać na taką właśnie okazję — i skorzystać z niej. 
Mannering nie był człowiekiem, który dyskutowałby na temat swoich przyszłych 
planów z jakimś przypadkowo spotkanym korsarzem. Tak czy inaczej istniała szansa 
okazania inicjatywy i osiągnięcia poważnego sukcesu. Jednakże kapitan Nemesis 
nie 
miał już po temu sposobności.
Było to 19 sierpnia. Tracey, młody pierwszy oficer wezwał nagle Delanceya 
na pokład. Bez słowa wskazał ręką na zachód i podał kapitanowi swoją lunetę. 
Delancey zobaczył żaglowiec; bez trudu rozpoznał typ statku.
— Francuska korweta — powiedział krótko, oddając teleskop i pytając Traceya, 
czemu nie wezwał go wcześniej.
— Zerwał się szkwał, sir, i dopiero teraz można ją było zobaczyć.
Delancey wiedział, że to była prawda. W stroną lądu wiał dość silny wiatr. 
Chmury wisiały nisko, morze było wzburzone. Jak na tę porę roku, pogoda była 
fatalna. Nemesis żeglowała prawie dokładnie na północ pod skróconymi żaglami. 
Po zawietrznej ciągnęła się płaska linia brzegu i lśniła biel załamujących się 
fal. 
Delancey postanowił utrzymać dotychczasowy kurs, wiedząc, że jeśli pójdzie 
w innym kierunku, zostanie przyparty do lądu i dostanie się w pułapkę. 
Największą 
nadzieję na udaną ucieczkę dawałoby nadejście ciemności, lecz do zachodu słońca 
zostało jeszcze wiele godzin. Co więcej, gdyby pogoda się poprawiła, w nocy 
świeciłby księżyc. Ale mogły też nadejść chmury deszczowe, a wraz z nimi szansa 
dokonania niedostrzeżonego manewru. Delancey namyślał się, czy przygotować 
okręt do walki. Postanowił jeszcze zaczekać. Przyjdzie jeszcze na to czas. Na 
razie 
najlepiej zrobi, gdy postawi więcej żagli. Po postawieniu bramsli Nemesis 
pochyliła 
się jeszcze bardziej w przód i wydawało się, że ujdzie pogoni. Niczego więcej 
nie 
można było oczekiwać, gdyż okręt francuski miał lepszą załogę. Wkrótce także i 
on 
postawił więcej żagli i zdawało się, że zyskał na szybkości.
Obserwując korwetę, Delancey zobaczył, że uderzył w nią następny szkwał. 
Przeciwnik zniknął mu z oczu w chmurze deszczu. Delancey rozkazał wykonać zwrot 
przez rufę. Zrobiono to szybko, kładąc Nemesis w kurs przeciwny, lecz ten manewr 
przybliżył ją do brzegu.
W każdym razie było to coś w rodzaju gry — skoro ucieczka na południe była 
niemożliwa, ścigający mógł być powstrzymany, a ścigany zyskać nieco na czasie. 
Gdy Delancey rozważał te możliwości, wyjący szkwał uderzył w jego własny okręt. 
Podczas przechyłu burta po zawietrznej znalazła się niemal pod wodą, ale okręt 
powoli odzyskał równowagę. W pięć minut później niebo od nawietrznej przejaśniło 
się i okazało się, że korweta jest na tym samym kursie! Jej kapitan prawidłowo 
odgadł manewr Delanceya i Nemesis, nic nie zyskawszy, znalazła się teraz w 
gorszej 
sytuacji. Delancey zaklął z cicha i zastanowił się, co robić dalej.
Chmury się rozproszyły i niebo na zachodzie zrobiło się jasne i czyste, 
przynosząc zapowiedź pięknego wieczoru. Delancey chciał nadal uciekać na północ, 
lecz ponowny zwrot okrętu jeszcze bardziej przybliżyłby go do brzegu. Wahał się, 
co 
zrobić, gdy nagle nastąpiła klęska. Stenga bezanmasztu złamała się nagle tuż nad 
salingiem i spadła w gmatwaninę lin i płócien. Delancey zrównoważył powierzchnię 
żagli, zwijając fokmarsel , i gdyby mógł poświęcić na to bodaj godzinę, zdążyłby 
prowizorycznie otaklować bezan. Ale nie miał na to czasu. Nemesis była 
uszkodzona, a przeciwnik zbliżał się, żeby ją dobić.
Delancey miał zdekompletowaną załogę, kazał więc odciąć wrak stengi 
bezanmasztu i wyrzucić całą plątaninę lin za burtę. Potem przygotował się do 
walki: 
starał się jak mógł, żeby dodać otuchy obsłudze dział. Młody Tracey robił, co w 
jego 
mocy, a dowódca piechurów morskich, Brehaut, był zdecydowany i dzielny, lecz 
Delancey wiedział, że ani jeden, ani drugi nigdy jeszcze nie byli w bitwie. 
Załoga 
osłabiona brakiem najlepszych marynarzy, wysłanych do obsługi pryzu, tworzyła 
zupełną zbieraninę. Nie było mowy o walce do ostatniego tchu; ci ludzie nigdy by 
się 
na to nie zdobyli. Wszystko, co można było zrobić w tej sytuacji, to zadać 
przeciwnikowi straty, a potem opuścić banderę. Delancey doszedł do wniosku, że 
lepiej by zrobił, gdyby rozbił Nemesis, niż dopuścił, żeby wpadła w ręce 
nieprzyjaciela. Podał sternikowi nowy kurs. Trzymając się tego kursu, można było 
doprowadzić tylko do rozbicia okrętu na mieliznach, otaczających nisko położony 
brzeg. Potem Delancey przygotował się do wydania bitwy wszystkimi działami, 
jakie 
można było obsadzić. Francuska korweta doganiała swoją zdobycz, skracając żagle 
w chwili, gdy znalazła się prawie na trawersie . W odległości strzału z 
muszkietu 
otwarła ogień, a Delancey odpowiedział salwą całej baterii z burty, po czym 
nastąpiła 
ciągła wymiana strzałów. Ogień okrętu korsarskiego nie był zbyt celny, ale 
potrafił 
utrzymać korwetę na odpowiedni dystans. Dla Francuza byłoby najlepiej, gdyby się 
zbliżył i zakończył walkę abordażem . Nie podjął jednak żadnej próby tego 
rodzaju 
i walka trwała jeszcze przez pół godziny. Tymczasem ogień Nemesis stopniowo 
słabł. Dwa działa zostały zniszczone, wielu ludzi poległo lub odniosło rany i w 
końcu 
strzelało tylko pięć armat. I wtedy akcja nagle się skończyła. Korweta postawiła 
górne 
żagle pod wiatr. Obydwa okręty przerwały ogień. W kilka minut później Nemesis 
weszła na mieliznę; przy zderzeniu z dnem jej przedni i główny maszt poszły 
za burtę. Delancey zrozumiał, że stracił okręt.
Morze wciąż było wzburzone i okręt korsarski uniósł się kilka razy na fali, 
głębiej 
wrzynając się w piasek i grzęznąc w nim z głuchym łoskotem. Rozsunęły się wręgi 
, 
okręt nabrał około pięciu stóp wody i zaczął się rozpadać. Fale potężnie biły 
w śródokręcie, które pogrążało się coraz głębiej, i widać było, że kadłub 
rozleci się 
w ciągu kilku godzin. Korweta zakotwiczyła w morzu w odległości pół mili 
i z gorączkowego ruchu na jej pokładzie można było poznać, że Francuz zaraz 
spuści łódź. Widząc to, Delancey zwołał swoich ludzi w forkasztelu, który był 
teraz 
najbardziej suchym miejscem, i podziękował im za dzielną walkę.
— Dobra robota, chłopcy — powiedział. — Pozbawiliśmy Francuzów pryzu. Nie 
będą mogli nam nic zabrać, nawet masztu, na którym nad brytyjskim proporcem 
mogliby wywiesić trójkolorową flagę. Teraz przyślą tu łódź i większość z nas 
zostanie 
jeńcami wojennymi. Bardzo możliwe, że jeńców wymieni się w ciągu dwunastu 
miesięcy, ale zależy to w dużej mierze od szczęścia. Jak widzicie, nasze dwie 
większe łodzie są roztrzaskane, ale gig nadaje się do użytku, tak przynajmniej 
sądzę. 
Chciałbym, jeśli się uda, popłynąć do brzegu i przedrzeć się lądem do 
Portugalii. 
Małe są szansę, żeby ta próba się udała. Mogę nie dotrzeć do brzegu, a nawet 
jeśli 
dotrę, zaraz po wylądowaniu 'mogę zostać aresztowany, mogą mnie też zastrzelić, 
zanim jeszcze wyląduję. Mogę zabrać do giga pięciu ludzi. Pierwszeństwo mają ci, 
którzy mówią po francusku albo po hiszpańsku. Są ochotnicy?
Wywiązała się pośpieszna dyskusja i z szeregu wystąpili ochotnicy — było ich 
siedmiu. Delancey odrzucił dwóch — jeden był za młody, a drugi za głupi. 
Pozostałym kazał przynieść swoje najlepsze ubrania i lekką broń. Opuszczono gig 
i Delancey wydał pierwszemu oficerowi ostatnie rozkazy.
— Proszę odwrócić uwagę Francuzów w łodzi; niech ich pan zmusi, żeby 
patrzyli gdzie indziej, aby nie zauważyli giga. My będziemy uważać, żeby Nemesis 
znajdowała się między nami i korwetą. Powodzenia!
Nie było czasu do stracenia, bo francuski barkas znajdował się już na wodzie. 
Ochotnicy najszybciej, jak mogli, gramolili się do giga. Delancey wszedł do 
łodzi 
ostatni i ujął ster. Odbijał od okrętu i prowadził łódź tak, żeby go nie 
widziano 
z korwety. Nawet bez tych dodatkowych trudności niełatwo było utrzymać się 
na powierzchni, bo fala była wysoka, a łódź przeciekała. Jednakże spojrzawszy 
za siebie, zobaczył, że Lacey i jego ludzie próbowali spuścić barkas. Oczywiście 
nie 
mogło to się udać, bo łódź była podziurawiona, ale z pewnością komplikowało to 
zadanie załogi barkasu z korwety. Barkas Nemesis zwisał krzywo, a Lacey 
wymachiwał rękami, okazując rozpacz z galickim niemal temperamentem. Francuski 
oficer próbował dobić do Nemesis; gestykulacja Laceya irytowała go. Po każdym 
uderzeniu fali Delancey coraz mniej wyraźnie widział tę scenę. Wkrótce jego łódź 
znalazła się na fali przybrzeżnej i dotknęła piasku. Wspólnym wysiłkiem 
wyciągnęli 
gig z wody na plażę. Ponieważ byli przemoczeni, Delancey kazał im zebrać drewno 
na podpałkę, żeby mogli przy ogniu wysuszyć odzież. Wśród rzeczy, o których 
zabraniu pamiętał, gdy po raz ostatni zajrzał do swej kajuty, znalazła się hubka 
i krzesiwo. Wybrał teraz na rozpalenie ogniska osłonięte miejsce i rozejrzał 
się, czy 
nie ma w pobliżu jakichś znaków życia. Na morzu można było jeszcze dostrzec wrak 
jego okrętu ze złamanym bezanmasztem, a za nim żagle francuskiej korwety. Brzeg 
był pokryty wrzosem i darnią, a nieco dalej widać było niewielki las. Wzdłuż 
brzegu 
ciągnęły się piaszczyste wydmy, zupełnie niezamieszkałe i nie zdradzające śladu 
ludzkiej działalności. Nikt nie zauważył ich lądowania. Znaleźli się w 
najbardziej 
opuszczonym miejscu, jakie można sobie było wyobrazić. Odgadywał, że wylądowali 
po francusskiej stronie granicy, gdzieś na północ od Bayonne. I gdzieś tutaj, w 
głębi 
lądu, musiała przebiegać droga z Bordeaux do Bayonne, a także do San Sebastian, 
droga zapewniająca łączność między francuskim rządem a jego flotą w Kadyksie. 
Jakiekolwiek byłyby ujemne strony jego obecnej sytuacji, to jednak Delancey 
znalazł 
się w świetnym miejscu do ewentualnego przejęcia poczty. Czyż nie byłoby to 
wspaniałe, gdyby wrócił do Anglii przez Portugalię, przywożąc informacje 
o najistotniejszym znaczeniu?
Gdy ludzie wrócili z drzewem i gdy wysuszono już przy ogniu ubrania, Delancey 
przyjrzał się małej grupie rozbitków z Nemesis. Kim byli i dlaczego zgłosili się 
na ochotnika? Prawda wyglądała tak: wszystko to byli ludzie, mający specjalne 
powody do uniknięcia niewoli i wymiany. Najlepszym marynarzem, właściwie 
podoficerem-sternikiem, był Pierre Rigault, zwerbowany w Guernsey. Był chyba 
dezerterem z marynarki, miał jakieś wykształcenie, mówił po francusku z dobrym 
akcentem. Następny to Andrś Bisson, pochodzący z Jersey — uciekał przed sądem, 
oskarżony, jak mówiono, o fałszerstwo. Martin Ramos twierdził, że jest Hiszpanem 
i rzeczywiście płynnie mówił po hiszpańsku, znał też kilka słów francuskich, ale 
ani 
jednego angielskiego. On i Tom Manning zostali zwerbowani z Tomasza Jeffersona. 
Co do Ramosa, to można było przypuszczać, że jest kryminalistą. Manning 
twierdził, 
że jest Amerykaninem i adeptem handlowym, lecz Delancey sądził, że jest on 
dezerterem, prawdopodobnie z armii brytyjskiej. Frederick Hodder, zamustrowany 
w St. Peter Port, mówił z akcentem londyńskiego przedmieścia i twierdził, że 
jest 
ślusarzem. W rzeczywistości zaś był zapewne włamywaczem i gdyby go złapano, 
czekały go galery. Żaden z tych ludzi nie chciał znaleźć się na liście jeńców 
wojennych, każdy z nich miał jakiś powód, żeby unikać zwracania na siebie 
publicznej uwagi w jakiejkolwiek formie. Mogli odznaczać się jakimiś 
pożytecznymi 
zdolnościami, lecz nie wiadomo, do jakiego stopnia można było mieć do nich 
zaufanie. Niewykluczone, że niektórzy chętnie uzyskaliby przebaczenie 
królewskie, 
lecz Delancey nie miał prawa przyrzekać im ani tej, ani żadnej innej nagrody. 
Sprawował dowództwo nad trudną pod każdym względem grupą ludzi.
— Słuchajcie, chłopcy — powiedział Delancey. — Wygraliśmy pierwszą rundę, 
bo bezpiecznie dotarliśmy do brzegu, a to lepsze, niż znaleźć się na dnie. 
Jesteśmy 
we Francji, ale blisko granicy hiszpańskiej. Wybuchnie zapewne wojna z 
Hiszpanią, 
ale póki co, musimy tam być traktowani jak obywatele kraju, z którym król 
hiszpański 
żyje w pokoju. Gdyby wojna wybuchła, możemy próbować dostać się do Portugalii, 
bo Portugalczycy nadal są naszymi sojusznikami. Jeśli dostaniemy się do 
Portugalii, 
będziemy zawdzięczać ten sukces przestrzeganiu dyscypliny. Rozkazuję warn 
przede wszystkim, żebyście uważali pana Rigaulta za bosmana, który wciąż jeszcze 
pełni swoje obowiązki. Gdy mnie z wami nie będzie, musicie go słuchać; od tego 
może zależeć wasze życie. Mam zamiar przejść przez granicę do Hiszpanii, a potem 
dalej, do Portugalii. Dopóki jesteśmy we Francji, będziemy maszerować tylko w 
nocy, 
a w dzień odpoczywać w ukryciu. Z pewnością będziemy mieli trudności 
ze zdobyciem żywności, ale do granicy mamy — jak się zdaje — nie więcej jak 
czterdzieści pięć mil, a może jest ich tylko trzydzieści pięć. Jeśli zdobędziemy 
jakieś 
pożyteczne informacje i przekażemy je do Anglii, możemy otrzymać nagrodę, 
a nawet może się zdarzyć, że król zapomni o niektórych sprawach z przeszłości, 
o których lepiej byłoby zapomnieć. A przede wszystkim pamiętajcie, że jeszcze 
nie 
jesteśmy pokonani!
To małe przemówienie Delanceya przyjęto dobrze, ale on sam nie miał złudzeń 
co do wartości swoich ludzi. Nawiasem mówiąc, wiedział też, że nie ma nad nimi 
żadnej władzy. Jego autorytet dowódcy okrętu korsarskiego był niewiele większy 
od autorytetu jakiegokolwiek kapitana statku i skończył się z chwilą, gdy okręt 
się 
rozbił. Jedyne, co mogło mu pomóc w wymuszeniu wykonywania rozkazów, to jego 
marynarski mundur, torba z pieniędzmi i para naładowanych pistoletów. Nawyk 
słuchania dowódcy na razie wystarczał, ale co będzie później? Przypuszczał, że 
Rigault, a także Manning byli ludźmi użytecznymi. Ale Bisson i Hodder? Na razie 
musiał przede wszystkim zdobyć ich zaufanie. W tym celu wydał wszystkim po 
porcji 
sucharów i rumu. Potem kazał im wypocząć, przypominając, że po zachodzie słońca 
czeka ich długa droga. Nie mogli marudzić na brzegu, musieli przede wszystkim 
starać się przekroczyć granicę. Ilekroć będą spać, jeden z nich musi trzymać 
wartę. 
On sam będzie pierwszym wartownikiem, Rigault drugim, Bisson trzecim, następnymi 
Ramos i Manning, a ostatnim Hodder. Zanim pójdą spać, muszą wysuszyć, 
ponownie naładować i naoliwić broń.
Noc była piękna i ciepła, wiatr uspokoił się, odkąd ukończono walkę. Księżyc 
wzeszedł wcześnie i Delancey obudził ludzi, mówiąc, że muszą ruszyć w drogę. 
Zanim opuścili miejsce lądowania, kazał im ściągnąć łódź dalej w głąb lądu i 
ukryć ją 
wśród drzew. Potem ruszyli na wschód, raczej ostrożnie niż szybko. Wybrzeże, 
na którym wylądowali, było okolicą pustą, właściwie niezamieszkałą, lecz kilka 
mil 
w głąb lądu leżały obszary uprawne, folwarki i miasteczka. Już pierwszej nocy 
udało 
im się dotrzeć do głównej drogi, po czym zmuszeni byli zatoczyć wielki krąg 
wokół 
miasta Bayonne. Rano — po drugiej nocy — znów wrócili na główną drogę, i to 
w miejscu odpowiednim, by przechwycić najbliższego kuriera z Paryża do Kadyksu. 
Tego dnia posłano Ramosa do przydrożnej tawerny; wrócił stamtąd z wiadomością, 
że kurierzy przejeżdżają tędy co drugi dzień. Aż dotąd jadą powozem, a dalej 
konno, 
bo drogi w Hiszpanii są fatalne. Kilku żołnierzy eskortuje ich do granicy, a 
tam, 
mówiono, czeka na nich oddział hiszpańskiej milicji. Grasują tutaj, zwłaszcza 
w Hiszpanii, bandyci — mówiono Ramosowi — a owszem, i przemytnicy także, 
a więc trudno się spodziewać, żeby oficer podróżował samotnie. Zebrawszy tak 
wiele 
informacji, Delancey zadecydował, że dotąd poruszali się zbyt wolno. Żeby 
dotrzeć 
do Portugalii przed wybuchem wojny z Hiszpanią, najlepiej byłoby schwytać 
kuriera 
i samemu zająć jego miejsce, a więc podróżować dalej powozem i konno. Należałoby 
to zrobić po francuskiej stronie granicy, po części dlatego, że pościg za 
bandytami 
odbywałby się na terenie Francji, a więc w kraju, który opuszczają, a po części 
dlatego, że zdobyte dokumenty podróżne ułatwiłyby im samo przekroczenie granicy. 
Oczywiście musieliby schwytać kuriera jadącego na południe, którego przybycia 
oczekiwano, a nie tego, którego powóz widziano ostatnio, gdy jechał w przeciwnym 
kierunku. Gdy ludzie Delanceya znajdą się już w Hiszpanii, będzie ich tam można 
brać za Francuzów. Natomiast we Francji krótko mogliby uchodzić za Hiszpanów. 
Delancey doszedł do wniosku, że najlepiej będzie przechwycić kuriera w pobliżu 
miejscowości Bidart.
W końcu wybrano na zasadzkę miejsce, gdzie droga przecinała wyschnięty 
potok, a po obu jej stronach rosły krzewy. W pobliżu pracowało kilku wieśniaków, 
a na samej drodze panował niewielki ruch. Gdyby wszystko przebiegało normalnie, 
kurier powinien przejeżdżać tędy tego popołudnia, może między pierwszą a drugą, 
żeby zdążyć na obiad w St. Jean-de-Luz, a do San Sebastian o zmroku.
Tymczasem trzeba było poczynić przygotowania, m. in. przeciągnąć dwa 
zwalone drzewa w odpowiednie miejsca przy drodze, gdzie można by je ustawić 
i podeprzeć tak, żeby pchnąwszy można je było później znów zwalić przed powozem. 
Trudno to było zrobić nie zwracając niczyjej uwagi i Ramos musiał opowiadać 
historyjki o zasadzce, przygotowywanej na bandytów. Opowiedział ją kilku 
wieśniakom, z których jeden z pewnością w nią nie uwierzył, ale żaden z nich nie 
mógł przerwać pracy, żeby podzielić się swymi podejrzeniami z jakimkolwiek 
przedstawicielem władzy. Przygotowania przerwał im też przejazd przypadkowego 
wozu wiejskiego oraz przegon bydła, ale mimo to ukończono je w porę. Zaraz 
po południu Pierre Rigault poszedł drogą w kierunku Bayonne na spotkanie 
z oczekiwanym powozem i jego eskortą.
Kwadrans po drugiej pojawiła się kareta pocztowa i stojący na drodze Rigault 
zatrzymał woźnicę. Podszedłszy do okna karety, ostrzegł kuriera płynną 
francuszczyzną, że w okolicy grasują bandyci i że nie dalej jak wczoraj 
obrabowano 
jakiś powóz. Komendant z St. Jean-de-Luz wysłał eskortę kawaleryjską na niektóre 
skrzyżowania dróg i posłał jego, Rigaulta, aby ostrzegł kuriera i przyprowadził 
go 
na spotkanie z nim. Kurier, kapitan Laffray, był starszym, tęgawym oficerem 
o czerwonej twarzy, który raczej lekceważył niebezpieczeństwo. Jego zdaniem 
bandyci woleliby łatwiejszą zdobycz. Sierżant, jadący z nim w karecie, bardziej 
się 
tym przejął i zaczął sprawdzać pistolety. Po dalszej krótkiej rozmowie kapitan 
niechętnie wpuścił Rigaulta do karety i podziękował mu za ostrzeżenie, które 
sierżant 
przekazał dwu żołnierzom, jadącym — jako eskorta — jakieś pięćdziesiąt jardów 
za nimi. Trzasnął bicz i kareta potoczyła się dalej.
W dziesięć minut później na drogę zwaliło się drzewo i cztery konie stanęły 
ze strachu dęba. Woźnica zbyt był zajęty ściąganiem cugli, żeby mógł wyciągnąć 
pistolet, lecz drugi woźnica, siedzący obok niego, miał broń w pogotowiu. Padło 
kilka 
strzałów, a Rigault wydobył swoje pistolety i zabił kuriera i sierżanta. 
Dwadzieścia 
jardów poza karetą padło na drogę drugie drzewo, zatrzymując dwóch dragonów. 
Strzelano do nich z bliskiej odległości, jednego raniąc śmiertelnie. Rozległ się 
jeszcze 
jeden strzał — dobijano rannego kawalerzystę — a następnie jeszcze dwa strzały 
wewnątrz karety. Strzelanina ustała, dym się rozpłynął i mała potyczka była 
zakończona.
— Do diabła! — klął Delancey. — Chciałem ich wziąć do niewoli. Dlaczego, 
na Boga...?
— A co mogliśmy zrobić? — odparł Manning. — Co byśmy z nimi zrobili?
— To był jedyny sposób — rzekł Hodder.
Tak Delancey poznał granice swojej władzy. Nie usłuchano jego rozkazów — 
był prawie pewien, że uzgodniono wszystko poza jego plecami, a poza tym 
wiedział, 
że ci ludzie mieli słuszność. Nienawidził zabijania z zimną krwią, ale nic już 
na ten 
temat nie powiedział.
— Ściągnijcie z nich mundury — rzekł. — I wykopcie tam grób. — Wskazał 
na kępę drzew, odległą o jakieś dwieście jardów. — W powozie jest łopata — 
dodał. 
Łopatę znalazł Ramos. Potem Delancey wziął skórzaną torbę kuriera i kazał 
Hodderowi otworzyć jej zamek.
— Czy on czasem nie ma klucza, sir? — zapytał ów ekspert, lecz powiedziano 
mu, że i bez klucza da sobie radę. Delancey wiedział, że nigdy nie powierzano 
klucza 
kurierowi, mieli go tylko oficerowie na początku i na końcu drogi. Minęło 
przerażające 
pół godziny, które spędzili na czyszczeniu splamionych krwią mundurów, lecz 
w końcu skończono robotę. Nie obeszło się bez pożyczenia z pobliskiego domku 
wiadra z wodą i ryżowej szczotki, ale nadal widoczne były plamy na źle leżących 
mundurach. W końcu ludzie byli gotowi do drogi. Manning miał pełnić rolę 
woźnicy, 
a Martin Ramos jego pomocnika. Bisson i Hodder przedzierzgnęli się 
w kawalerzystów, trochę niepewnie siedzących na koniach. Delancey zajął miejsce 
kuriera, a Pierre Rigault sierżanta. Z miejsca, gdzie pogrzebano zabitych, 
dochodziło 
wycie psa.
— Czy mam...? — spytał Rigault, ale Delancey przerwał:
— Dość już rozlaliśmy krwi. W drogę!
Gdy powóz ruszył, Delancey wciąż jeszcze czuł się nieswojo.
Zawartość torby kuriera przyniosła rozczarowanie. Nie znaleźli tam żadnych 
rozkazów z Paryża do francuskiego admirała w Kadyksie. Było dużo listów, ale 
wszystkie dotyczyły zwykłych spraw służbowych. Potwierdzono wyrok sądu 
wojennego, formalnie uznając raport, przedstawiony przez wydział śledczy, 
mianowano następcę zmarłego płatnika na okręcie Barras i zawiadamiano 
o wyznaczeniu nowego chirurga na Duquesne. Pewna korespondencja dotyczyła 
dostarczenia nowych żagli dla Censeur'a, a także kosztów naprawy steru Friponne. 
Były tam prywatne listy, niektóre nawet pisane przez urzędników Ministerstwa 
Marynarki, ale żaden nie rzucał światła na planowane posunięcia admirała Richery 
— 
a tym bardziej hiszpańskiego głównodowodzącego Don Juana de Langara. Czytając 
o wszystkich tych błahych sprawach, podczas gdy powóz mknął na południe, 
Delancey doznał uczucia porażki. Czyżby tych sześciu ludzi zabito niepotrzebnie? 
Nie, to nieprawda. W wyniku potyczki Delancey zdobył powóz i konie, a także 
pewną 
sumę w monecie francuskiej, dokumenty tożsamości i możliwość przebrania się. 
Jego grupa nie powinna mieć trudności z minięciem straży w St. Jean-de-Luz. 
Granica była tuż, a do San Sebastian było może jeszcze jakieś siedem mil. 
Przyjadą 
późno, ale zmrok powinien być dla nich korzystny... Teraz było późne popołudnie. 
Coraz częściej mijali domy i ludzi, i ruch na drodze był bardziej ożywiony. 
Powóz 
znajdował się na przedmieściach St. Jean-de-Luz.
W pewnej chwili Delancey uświadomił sobie jeden oroblem. Nie przewidywał 
trudności ze strażnikami ani z komendantem straży, lecz uświadomił sobie, że 
trzeba 
będzie przecież zmienić konie.
Prawdziwy woźnica zajechałby prosto do odpowiedniego zajazdu, ale Tom 
Manning nie miał pojęcia, gdzie taki zajazd się znajduje; nikt z całej grupy nie 
umiał 
inu tego powiedzieć. Rigault mógłby się zapytać, lecz wyglądałoby to 
podejrzanie. 
Może konie same znają drogę do stajni? Zmartwiony tym Delancey powiedział sobie 
jednak, że być może w ogóle nie będzie problemu. Może być przecież tylko jedna 
główna ulica i jeden zajazd, który z łatwością rozpoznają po czekających przed 
nim 
powozach. Gdy zastanawiał się nad tym, powóz zatrzymał się i przy oknie pojawił 
się 
żołnierz, który zasalutował na widok munduru Delanceya. Strażnik rzucił tylko 
okiem 
na dokumenty, którymi Delancey mignął, odstąpił od karety i kazał woźnicy 
jechać. 
Kareta jechała teraz wolniej z powodu panującego tu ruchu i Delancey miał 
nadzieję, 
że konie okażą się lepiej poinformowane niż woźnica. Tak jednak nie było i powóz 
w końcu stanął. Wysiadłszy na chwilę, Delancey zobaczył, że ulica się rozgałęzia 
i Manning nie wie, w którą stronę jechać. Delancey podszedł do niego i 
powiedział 
spokojnie:
— W prawo.
Po czym wrócił na swoje miejsce w powozie z pobożnym życzeniem, by 
okazało się, iż miał słuszność. Ale wyjrzawszy przez okno stwierdził, że rozkaz, 
wydany na chybił trafił, z pewnością był błędny. Ulica, którą jechali, zmierzała 
ku 
nabrzeżu i oddalała się od centrum miasta. Były tu sklepy dostawców okrętowych 
i marynarskie tawerny, panował brud i nędza. Młode kobiety i włóczący się 
chłopcy 
patrzyli na powóz ze zdumieniem, może też, z lekkim szyderstwem. Manning 
zatrzymał konie, a Delancey znów wysiadł, żeby z nim pomówić i nakłonić go, by 
wrócił do miejsca, gdzie skręcili w złą stronę. Ale zanim zdążył to zrobić, 
podszedł 
do niego jakiś człowiek o wyglądzie żeglarza i powiedział spokojnie po 
angielsku:
— Kapitan Delancey, prawda? Zdaje się, że zmylił pan drogę?
CZĘŚĆ CZWARTA
Rozdział dwunasty
Twierdza w Hiszpanii
Przez chwilę Delancey myślał, że jego misja — i życie — dobiegły końca. Przez 
jedną straszliwą chwilę poczuł ucisk kajdan, ujrzał świt, zaglądający przez 
więzienne 
kraty i usłyszał ciężkie kroki plutonu egzekucyjnego. Wpatrywał się w obcego, 
lecz 
nie mógł sobie przypomnieć, czy już go kiedyś widział. Po francusku 
odpowiedział, 
że to chyba jakaś pomyłka, że nigdy nie miał zaszczytu go poznać.
— Wobec tego nie ma po co przypominać panu Davida Evansa, zastępcy 
kapitana Gołębicy.
— Gołębica jest tutaj?!
Evans potrząsnął głową.
— Ma tu być za tydzień — odparł krótko. — Tymczasem załatwiam rozmaite 
interesy.
Zatem Evans gromadził tutaj ładunek, a Gołębica była gdzie indziej, może 
w Arcachon. Delanceyowi przyszedł do głowy pewien pomysł, ale odłożył go 
na później. Najpierw trzeba było rozwiązać najpilniejszy problem.
— Musimy tu gdzieś zmienić konie, panie Evans. Mógłby pan nam wskazać 
drogę?
Evans bez słowa podszedł do Manninga i wyjaśnił, jak ma jechać, a w końcu 
usiadł obok niego na koźle. Powóz zawrócił, skręcił w ulicę po prawej, skręcił w 
lewo, 
potem znów w prawo, dojechał do głównej ulicy i zatrzymał się przed „Pomme 
d'Or". 
Wybiegli stajenni, a Evans przeszedł razem z Delanceyem do salonu w gospodzie.
— Dziękuję panu, Evans. Czy byłby pan jeszcze tak uprzejmy, żeby oddać 
Samowi list ode mnie?
— Poprosić go, żeby pana wziął na pokład?
— Tak, gdzieś w pobliżu Kadyksu.
Evans przez chwilę rozważał tę możliwość, po czym odpowiedział:
— Oddam mu list, sir, ale nie jestem pewien, czy to się da zrobić. Tutaj 
uzupełniamy nasz ładunek. A kiedy już to zrobimy, ludzie będą chcieli wracać 
do domu.
— Muszę mieć nadzieję, że Sam potrafi ich przekonać. Czy koło Kadyksu jest 
jakiś mały, odpowiedni port, który pan zna ze względów handlowych?
— Tak, to Leon, kilka mil na południe. Mamy tam agenta nazwiskiem Davila, 
z którym od czasu do czasu robimy interesy.
— Gdyby Sam popłynął, kiedy mógłby być na miejscu?
— Za jakieś trzy tygodnie, powiedzmy, 15 września.
— Doskonale. Poślę kelnera po papier, atrament, pióro i trochę wina.
Podczas gdy Evans, do którego przyłączył się Rigault, pił wino, Delancey pisał:
23 sierpnia 1796
Drogi Mr Carter
Nemesis rozbiła się na francuskim wybrzeżu, a ja znajduję się teraz w drodze 
do Hiszpanii razem z pięcioma rozbitkami; resztę wzięto do niewoli. Mam nadzieję 
zebrać informacje o zamiarach flot francuskiej i hiszpańskiej, stacjonujących 
w Kadyksie. Dowiedziawszy się o nieprzyjacielu, czego tylko będę mógł, w samym 
Kadyksie, pojadę do portu Leon, gdzie będę — mam nadzieję — od 15 do 21 
września i nawiążę kontakt z seńorem Davila. Gdyby w tym czasie mógł się pan tam 
zjawić, byłbym bardziej niż wdzięczny za przewiezienie mnie na Guernsey. 
Ponieważ 
zebrane informacje prawdopodobnie będą miały dużą wartość, mam nadzieję, że 
będzie pan miał prawo poprosić brytyjski okręt wojenny o osłanianie naszego 
odwrotu. Jak dotąd nie ma stanu wojny między Brytanią a Hiszpanią, ale nie 
wątpię, 
że w niedalekiej przyszłości zostanie ona wypowiedziana, i to na pewno przed 
końcem października. W pełni zdaję sobie sprawę z niebezpieczeństwa, na jakie 
się 
pan naraża, biorąc udział w tej operacji, i nie prosiłbym o to, gdyby nie 
chodziło 
o służbę królewską.
Pozostaję z szacunkiem
Pański były wróg,
a obecny przyjaciel
Ryszard Delancey
David Evans schował podpisany list do kieszeni, skończył wino i odprowadził 
Delanceya do powozu.
— Dobrze byłoby, gdyby pan tu został — powiedział — dopóki nie zjawi się 
Gołębica.
— Jakże bym mógł? — spytał Delancey, a Evans, spojrzawszy na jego mundur, 
odgadł niebezpieczeństwa, jakie mu grożą, dopóki nie przekroczy granicy. 
Po pośpiesznym pożegnaniu powóz znów znalazł się na drodze; opuszczał St. Jean-
de-Luz w kierunku na południe. W dwie godziny później był na granicy i bez 
przeszkód wjechał do Hiszpanii.
W miarę jak zbliżali się do San Sebastian, ruch przybierał na sile. Nikt nie 
zwracał specjalnej uwagi na eskortowaną karetę pocztową — musiał to być tutaj 
zwykły widok. Powóz minął główną bramę miejską, gdy zapadł już zmrok, i strażnik 
ledwie spojrzał na pokazane mu dokumenty. Martin Ramos, który z nim przez chwilę 
rozmawiał, dowiedział się, że najlepszym zajazdem, w którym mieszkają wyżsi 
oficerowie, jest „Real". A gdyby tam nie było miejsca, kurier mógłby się udać 
do „Santa Trinidad". Delancey obawiał się, że kapitan Laffray może być znany 
w „Real" i że mogą go tam oczekiwać, zajechał więc do gorszej gospody. Woźnicę 
i jego pomocnika umieszczono razem z dwoma kawalerzystami na strychu nad 
stajnią, gdzie Ramos mógł podsłuchiwać gadaninę stajennych. Delancey i Rigault 
otrzymali sąsiadujące z sobą pokoje. Kolację, na prośbę Delanceya, przysłano im 
na górę, a potem rozpoczęły się trudne negocjacje w sprawie oczyszczenia 
i naprawy mundurów. Służący w gospodzie słabo znali francuski, lecz w końcu 
wytłumaczono im, żeby zabrali poplamione uniformy. Delancey i Rigault pozostali 
na wieczór w cywilnych ubraniach. Dwaj kawalerzyści zadbali o siebie w podobny 
sposób. Można się było spodziewać, że wszystko będzie gotowe dnia następnego 
po południu. Nazajutrz rano doszły do San Sebastian wieści o rozboju na drodze 
i wkrótce Ramos dowiedział się wszystkiego. Jakiś wieśniak znalazł obok drogi 
na północ od St. Jean-de-Luz dopiero co pogrzebane ciała. Ściągnęło go na to 
miejsce wycie psa. Znalazłszy trupy, pośpieszył zawiadomić żandarmerię. Śledztwo 
doprowadziło do odkrycia pięciu ciał; było jasne, że wszyscy ci ludzie zostali 
zamordowani. Uznano, że po francuskiej stronie granicy nie było bandytów 
i żandarmi doszli do wniosku, że zbrodnię popełnili Hiszpanie. Dali więc znać do 
San 
Sebastian, zarazem jednak także do Bayonne. Władze nic nie słyszały o żadnych 
podróżnych, którzy w takiej liczbie jechaliby poprzedniego dnia na południe, 
z wyjątkiem — oczywiście — francuskiego kuriera i jego grupy. Rozesłano oddziały 
kawalerzystów i obiecano nagrodę za informację. Posłańcy biegali tam i z 
powrotem. 
Rozeszła się pogłoska, że bandytami byli dezerterzy z armii francuskiej. Nikt 
nie 
potrafi powiedzieć, kim były ofiary, bo nie zginął nikt z ludzi miejscowych ani 
z podróżnych. A może bandyci walczyli między sobą? Słysząc to wszystko, Delancey 
zrozumiał, że będzie musiał poprosić wojskowego komendanta o eskortę. Wiedział, 
że taki jest zwyczaj, a przez całą tę gadaninę o bandytyzmie sprawa stawała się 
bardzo istotna. Wyjazd bez eskorty wyglądałby rzeczywiście podejrzanie. Dlatego 
Delancey postanowił zgłosić się do komendanta i tego samego popołudnia poszedł 
do cytadeli, gdy tylko jego mundur nadawał się do włożenia.
Delancey zameldował się na wartowni jako kapitan Rochambeau, po czym 
spytał, czy komendant zechciałby poświęcić mu kilka minut. Spodziewał się 
trudności 
językowych, lecz prawie natychmiast przyjął go wyższy oficer, płynnie mówiący 
po francusku.
Pułkownik Diego de Altamirano uprzejmie wysłuchał wyjaśnień Delanceya 
na temat jego pobytu tutaj i jego dalszych planów. Od razu zgodził się dać mu 
eskortę kawaleryjską na podróż do Vittorii. Dopiero kiedy wszystko już 
uzgodniono, 
nieśmiało zapytał:
— Z jaką eskortą pan tutaj przyjechał?
Delancey bez namysłu odpowiedział zgodnie z prawdą:
— Mam z sobą dwóch dragonów.
— Z St. Jean-de-Luz?
— Nie, z Bayonne.
— Więc zechce pan ich odesłać do jednostki. Mamy zwyczaj zbierać grupę 
sześciu czy ośmiu takich ludzi i odsyłać ich do Francji najbliższym dyliżansem. 
Mamy 
już czterech, a pańscy dwaj do nich dołączą.
— Miałem zamiar, pułkowniku, zatrzymać ich na razie przy sobie. Jeden z nich 
to mój służący, a drugi — tłumacz na hiszpański.
— Jakże żałuję! Na mocy naszego traktatu z Francją, zawartego 19 sierpnia, 
nie wolno francuskim wojskowym przejeżdżać przez Hiszpanię w mundurach. Może 
pan mieć tylko hiszpańską eskortę. Jednakże mogę pana zapewnić, że jej 
komendant zna trochę francuski, więc nie będzie pan potrzebował innego tłumacza. 
Proszę powiedzieć swoim ludziom, żeby zgłosili się tu jutro.
Delancey musiał szybko podjąć decyzję. Powinien albo zgodzić się na wszystko 
bez trudu, jak ktoś, komu na tym mało zależy, albo wpaść we wściekłość, jak 
przystało francuskiemu oficerowi, któremu sprzeciwia się byle Hiszpan. 
Postanowił 
łaskawie ustąpić.
— Dobrze, rozumiem. Nie życzy pan sobie na ziemi hiszpańskiej obcej armii, 
nawet armii, składającej się z dwóch osób!
— Ściślej mówiąc, z czterech — uprzejmie sprostował pułkownik. — Często się 
myśli, że my, Hiszpanie, jesteśmy uparci i dumni. Kiedy ma pan zamiar ruszyć 
w dalszą podróż, kapitanie?
— Jutro, pułkowniku, jeśli to panu odpowiada.
— Najzupełniej. Eskorta będzie jutro rano w pańskim zajeździe — zechce pan 
ustalić dokładną godzinę z moirn adiutantem. Mam nadzieję, że będzie miał pan 
dobrą podróż. Ostatnio zdarzył się na drodze pewien przykry incydent — może pan 
o tym słyszał — ale to było gdzie indziej, po francuskiej stronie. Ta sprawa 
wygląda 
trochę tajemniczo, ciekaw jestem, co się za tym kryje.
— Czyżby bandytyzm był czymś niezwykłym, pułkowniku?
— Nie, nie bandytyzm jako taki. Ale niezwykły jest bandyta, który uderza tylko 
raz, a potem znika.
— Cóż innego ma robić, skoro się go ściga?
— Musi przecież jeszcze żyć. No, ale to już ja muszę, nie pan, zajmować się 
tymi sprawami. Nie sądzę, żeby bandyci zaczepili pana na drodze do Vittorii.
Delancey pożegnał komendanta, ale odszedł z przeświadczeniem, że 
pułkownik jest dużo bystrzejszy, niż należałoby sobie życzyć. Wróciwszy do 
„Santa 
Trinidad", opowiedział Rigaultowi o spotkaniu i o sprawie dwóch dragonów.
— Świetnie — powiedział Rigault. — Bisson i Hodder włożą cywilne ubrania. 
Dragoni zdezerterowali, zostawiając konie.
Było to wyjście rozsądne i może najlepsze, ale kryło w sobie 
niebezpieczeństwo, poczynając od plotek, które zaczęłyby krążyć wśród służby 
w gospodzie. Lepsza byłaby może jakaś bardziej skomplikowana historia; może coś 
w rodzaju tajnej misji.
Grupa Delanceya miała wyruszyć nazajutrz rano, ale oddział konnej milicji nie 
zjawił się. Zamiast eskorty przyszedł do gospody adiutant komendanta i poprosił 
o rozmowę z kapitanem Rochambeau. Niezwykle uprzejmie i z żalem zawiadomił, że 
nastąpiła pewna zwłoka w przybyciu oddziału, odkomenderowanego do eskorty. 
Odjadą więc dopiero w południe, lecz komendant byłby wdzięczny, gdyby kapitan 
Rochambeau zechciał tymczasem przyjść do cytadeli i przyprowadzić ze sobą owych 
dwóch dragonów, którzy mają odjechać najbliższym dyliżansem do Bayonne. Cel 
wizyty jest czysto służbowy i komendant nie sądzi, żeby musiał zatrzymać 
kapitana 
dłużej niż kwadrans. Podczas gdy adiutant czekał na parterze, w pokoju Rigaulta 
odbyto pośpieszną konferencję. Bisson chciał uciec miejską bramą, lecz Delancey 
zwrócił uwagę, że bramy z pewnością będą zamknięte, a każda próba ucieczki może 
się skończyć aresztowaniem. Nie, jedyne wyjście to bluffować w dalszym ciągu. 
Wcale nie było pewne, że komendant odkrył ich oszustwo, a bardzo musiałby się 
namyślać, zanim popełniłby błąd, przez który mógłby się narazić Republice 
Francuskiej. Król hiszpański był służalcem Francji i chętnie poświęciłby 
jakiegoś 
pułkownika, gdyby Delancey zażądał jego głowy. Co innego wątpliwości, a co 
innego 
— ryzykowanie całej kariery. Delancey mógł stracić cierpliwość i przypomnieć 
pułkownikowi, o jaką stawkę toczy się gra. Pójdzie do niego z Rigaultem, ubranym 
w mundur sierżanta, oraz z Bissonem i Hodderem, ubranymi po cywilnemu, 
i przyzna, że przyjechali tu w przebraniu. Już jego głowa w tym jak to 
wytłumaczy.
W cytadeli Delanceya i jego grupę natychmiast skierowano do pokoju 
komendanta. Pułkownik gorąco przepraszał za opóźnienie w przybyciu eskorty. 
Żałował, że musi zabierać kapitanowi czas jakimiś drobnostkami. Miał jednak 
nadzieję, że kapitan zechce zrozumieć, iż sprawy służbowe muszą być załatwione, 
choćby były nudne. Czy nie zechciałby usiąść na chwilkę? Czy nie zechciałby 
rozebrać się? Ociągając się nieco, Delancey pozwolił adiutantowi pomóc sobie 
zdjąć 
płaszcz i powiesić go na wieszaku.
— Zwykła drobnostka, kapitanie. Ci dwaj dragoni... Czy przyprowadził ich pan 
z sobą?
— I tak, i nie — odparł Delancey. — Ci panowie byli tylko przebrani w mundury. 
Są nimi kapitan korwety Belanger i jego sekretarz, M. Le Cannelier. Dotychczas 
przebranie było potrzebne, ale w Hiszpanii już nie jest.
— Pozwoli pan, że poznam jego powód?
— W ścisłym zaufaniu, pułkowniku?
— Ależ oczywiście!
— Powiem panu zatem, że od dwóch lat opracowują oni pewne zagadnienie. 
Chodzi mianowicie o wysadzanie w powietrze nieprzyjacielskich okrętów wojennych 
przy pomocy tajnego mechanizmu.
— Aha!
— Dyrektoriat postanowił wykorzystać ten wynalazek przeciwko Brytyjczykom. 
W ciągu jednego dnia zmieniłoby to sytuację. Są ze mną eksperci, którzy 
doprowadzili ten wynalazek do obecnego stanu gotowości. Szpiedzy na żołdzie 
brytyjskim usiłowali spenetrować nasze warsztaty w Dunkierce. Przypuszczamy, że 
znają nasz projekt w ogólnych zarysach. Przypuszczamy, że znają nazwiska 
związanych z tą sprawą oficerów. Gdyby odkryli, że posłaliśmy ich do Kadyksu, 
mogliby domyśleć się prawdy — tej mianowicie, że ich flota pod Kadyksem znajduje 
się w największym niebezpieczeństwie. Podróżowali pod fałszywymi nazwiskami 
i w przebraniu, żeby nieprzyjaciel nie odgadł naszych zamiarów.
— To rzeczywiście dobry pomysł, drogi kapitanie Któżby podejrzewał tych 
dwóch ludzi w mundurach dragonów? Ale mnie interesuje także pański udział w tej 
sprawie, jeśli wolno mi tak powiedzieć. Jeśli pańscy dwaj dragoni nie są 
prawdziwymi 
żołnierzami, przychodzi mi na myśl, że pan może nie jest prawdziwym kurierem?
— Sądzę, pułkowniku, że udzieliłem wystarczającej odpowiedzi na pańskie 
pytania; powiedziałem może więcej, niżby sobie tego życzył mój rząd.
— Ależ oczywiście, kapitanie, oczywiście! 'Tysiąckrotnie przepraszam! Ale 
na tym odosobnionym posterunku człowiek ma tak mało sposobności do rozmowy, 
wszystko, co wygląda trochę niezwykle, staje się. od razu przedmiotem plotek. 
Oto, 
na przykład, historia tych dwóch dragonów...
— Dość o tym pułkowniku! Już pana ostrzegałem!
— Ależ proszę mnie źle nie zrozumieć! Nie mam na myśli pańskich dragonów. 
Myślę teraz o ludziach zabitych na drodze między Bayonne a St. Jean-de-Luz — 
zabitych, wydawałoby się, przez bandytów. Mówiliśmy wczoraj o tym incydencie, 
nieprawdaż? Otóż sądzi się, że dwaj z nich byli kawalerzystami; nawet ich 
rozpoznano. Obydwu zabrano mundury, konie, broń, czapki i buty. Wiemy więc 
z pewnością, że na drodze grasują dwaj bandyci, przebrani za kawalerzystów.
— To zupełnie możliwe.
— A pan przyjeżdża z dwoma towarzyszami w takim samym przebraniu! Musi 
pan przyznać, że to dziwny zbieg okoliczności.
— Istotnie dziwny. Pułkowniku, jeśli załatwiliśmy już wszystko, pozwolę sobie 
opuścić pana i wyruszyć do Vittorii, a potem do Madrytu.
— Naturalnie. Spieszno panu doręczyć depesze, które panu powierzono, a ja 
nie chciałbym być przyczyną zwłoki. Ale zanim pan odjedzie, proszę powiedzieć mi 
jedno: Dlaczego ma pan w swojej grupie jednego Anglika?
— Nie wiem, o czym pan mówi.
— A ja sądzę, że pan wie. Słyszano, jak pański woźnica rozmawiał 
po angielsku; on zupełnie nie zna francuskiego.
— Bo jest Amerykaninem.
— Jakiż ze mnie głupiec! I przypuszczam, że niższy z pańskich eks-dragonów 
jest również Amerykaninem...
— To Francuz, ale mieszkał w Stanach Zjednoczonych.
— Ach, oczywiście. Cóż bardziej naturalnego? Ale przychodzi mi do głowy 
jeszcze jedna możliwość. Przypuśćmy, że Brytyjczycy postanowili przechwycić 
kuriera, kursującego między Paryżem a Madrytem. Gdzie by tego próbowali 
dokonać? Ja sądzę, że ich agenci przypłynęliby morzem i wylądowali między 
Bayonne a San Sebastian. Znalezienie owych ciał nasunęło mi myśl, że takie 
lądowanie mogło rzeczywiście mieć miejsce. Gdy po raz pierwszy usłyszałem o tej 
sprawie, zadałem sobie pytanie: „Czy Brytyjczycy mogliby powziąć plan 
przechwycenia francuskich depesz z Paryża do Kadyksu? Czy nie interesowałoby 
ich, co minister marynarki pragnie przekazać admirałowi Richery?" Sądzę, że 
mogło 
ich to zainteresować. I sądzę, że ich zainteresowało. Zgadza się pan ze mną, 
kapitanie?
— Brytyjczycy mogli próbować czegoś w tym rodzaju, ale przejęcie zleceń dla 
Richery'ego wydaje mi siq pomysłem naciągniętym, niezgodnym z brytyjskimi 
metodami. Muszę już jechać pułkowniku, a pan zatrzymuje mnie tu na własne 
ryzyko!
— Ja pana zatrzymuję, drogi kapitanie? Ależ byłoby to nie do pomyślenia. 
Dobrze znam swoje obowiązki. Gdybym się na to odważył, to nie ze względu na tę 
mglistą możliwość, ani nawet nie ze względu na owych dwóch kawalerzystów. 
Gdybym ośmielił się pana zatrzymać, powtarzam: gdybym, to ze względu na tego 
kasztanowego konia, wałacha z białą strzałką na czole. Koń pańskiego forysia, 
drogi 
panie, został rozpoznany jako ten, na którym jechał jeden z owych tak tajemniczo 
zgładzonych dragonów... Nie, proszę nie sięgać po pistolet. Jest pan otoczony, 
ale 
proszę nie sądzić, że po to, abym chciał pana zatrzymać. Nigdy bym się na to nie 
odważył. Zamiast tego zaaresztuję pana i pańskich przyjaciół.
Rozejrzawszy się dookoła, Delancey zobaczył, że on i jego towarzysze stoją 
pod lufami pistoletów i że za drzwiami czeka straż. Nie było możliwości ucieczki 
ani 
stawiania oporu. Sami wpadli w pułapkę, a pułkownik, siedzący za stołem, 
spokojny 
lecz czujny, nic nie ryzykował. Adiutant rozbroił wszystkich, przeszukał, czy 
nie 
ukrywają jakiejś broni, a odebrane im szpady zamknął w szafie.
— Niech tylko Dyrektoriat się o tym dowie! — grzmiał Delancey. — Niech się 
tylko dowiedzą, że francuskiego oficera zaaresztowano na hiszpańskiej granicy! 
Co 
wtedy powie minister wojny królowi Ferdynandowi? I co król powie panu?! Będzie 
pan miał szczęście, jeśli tylko zwolnią pana ze służby i zdegradują!
— Może wówczas zostanę dragonem — powiedział pułkownik. — Zdaje się, że 
to teraz bardzo modne, a i mundur nic nie kosztuje. — Po krótkiej przerwie 
ciągnął 
dalej, leniwie patrząc w sufit: — Podszewka może być trochę poplamiona krwią, 
ale 
cóż z tego? Wojna to wojna, a bandyci nie zawsze są bandytami. Mam nadzieję, że 
przyjemnie tu spędzi pan czas, kapitanie, dopóki nie porozumiemy się z pańskimi 
zwierzchnikami. Zechce pan wybaczyć, że musimy gościć pana skromnie, nie 
w luksusie. Gdyby pan czegoś potrzebował, proszę nam dać znać.
Na dany znak więźniów wyprowadzono z pokoju i sprowadzono schodami; 
potem przeszli przez podwórze do drugiego budynku, którego główny korytarz 
ciągnął się między dwoma rzędami cel. Rigaulta wprowadzono do pierwszej z lewej 
strony i zamknięto za nim drzwi. Delanceya wepchnięto do drugiej celi po prawej. 
Sądząc po odgłosach, Ramosa umieszczono w trzeciej celi na prawo, a Bissona 
w celi naprzeciwko. Strażnik, maszerujący po korytarzu tam i z powrotem, 
pilnował, 
żeby ze sobą nie rozmawiali, lecz w drzwiach każdej celi znajdował się mały, 
zakratowany judasz, przez który można było patrzeć. Delancey zobaczył wiąc 
sprowadzonych pod eskortą Manninga i Hoddera. Był już kiedyś w 
nieprzyjacielskiej 
twierdzy, ale w innych okolicznościach. Wtedy był jeńcem wojennym. A teraz był 
szpiegiem schwytanym na gorącym uczynku i miał stanąć przed plutonem 
egzekucyjnym.
Pierwszym odruchem Rigaulta było poproszenie o papier, atrament i pióro. 
Chciał napisać do kapitana stoczni w Bayonne i prosić go o pomoc. Przyniesiono 
mu 
żądane przybory i zaczął pisać swoją skargę, w której styl urzędowy mieszał się 
z oburzeniem. To, że nie przyczyni się ona do jego zwolnienia, było pewne — ale 
wszyscy więźniowie mogli być lepiej traktowani, dopóki istniała jakakolwiek 
wątpliwość co do ich tożsamości. Ramos zareagował inaczej: spróbował nawiązać 
rozmowę ze strażnikiem w nadziei, że uda się go przekupić. Ale trudno mu było 
się 
z nim porozumieć. Żołnierz był Katalończykiem, mówiącym jakimś pirenejskim 
dialektem i kastylijski bvł dla niego nieomal obcym językiem. Potrząsnął więc 
tylko 
głową i podjął swój monotonny marsz po kamiennych płytach korytarza. Bisson, 
podobnie jak Rigault, zażądał materiałów piśmiennych i zasiadł do fałszowania 
rozkazu o swoim własnym zwolnieniu. Nie można go było wykorzystać natychmiast, 
ale należało wyrabiać sobie rękę. Nigdy nie wiadomo, co się może przydać. 
Manning 
podszedł do zakratowanego okna celi i przez chwilę badał kraty, które wydawały 
się 
przygnębiająco silne, oraz mur — niemal nowy. Co do Hoddera — zaczął 
manipulować przy zamku w drzwiach swojej celi. Kilkoma kawałkami drutu, które 
przez przypadek miał w wewnętrznej kieszeni, delikatnie badał skomplikowany 
mechanizm. Potrafił sobie wyobrazić klucz, jaki byłby potrzebny, ale nie miał 
możliwości sfabrykowania go.
Delancey popatrzył przez okno swojej celi, potem usiadł na łóżku i zaczął 
rozmyślać. W całej pełni uświadamiał sobie że jest dowódcą, którego plan 
doprowadził wszystkich do więzienia, a może i do egzekucji. Rozmyślnie podjął 
ryzyko, igrając z życiem własnym i swoich ludzi. W tym stanie rzeczy ich 
bezpieczeństwo zależało od ewentualnej głupoty hiszpańskiego komendanta. Trudno 
było sobie wyobrazić, żeby Hiszpanie powierzyli dowództwo małego garnizonu w San 
Sebastian jakiemuś wojskowemu geniuszowi. Ponieważ Hiszpania była uległym 
aliantem Francji, granica nie miała znaczenia strategicznego. Służbowe obowiązki 
komendanta garnizonu można było spokojnie powierzyć jakiemuś starszemu 
szlachcicowi, jakiemuś oficerowi, pominiętemu przy awansie, jakiemuś 
dworzaninowi, 
usuniętemu sprzed oczu króla za udział w pojedynku lub za karciarstwo. 
A tymczasem Delancey znalazł się w obliczu Diega de Altamirano, który nie był 
ani 
skompromitowany, ani głupi, ani stary. Był wystarczająco bystry, żeby dostrzec 
związek między dwoma incydentami. Odgadł, co się wydarzyło, a przecież oparł się 
pokusie pośpiesznego działania. Pozwolił przeciwnikowi czuć się bezpiecznie, 
podczas gdy sam zbierał informacje, a potem, w ostatniej chwili zatrzasnął 
pułapkę. 
Pułkownik nie był głupcem, to jasne. Delancey musiał przede wszystkim odgadnąć, 
jakie będzie jego następne posunięcie. Co zrobiłby on sam, gdyby był na jego 
miejscu? Napisałby do Bayonne i poprosił o pomoc jakiegoś oficera francuskiej 
marynarki, najlepiej o pewnym doświadczeniu w służbie wywiadowczej. Istniała 
możliwość, że pułkownik od dawna już był w kontakcie z Francuzami w Bayonne 
i w St. Jean-de-Luz i wiedział, do kogo i jak ma się zwrócić. Gdyby taki oficer 
był 
obecny przy przesłuchaniu, Rigault załamałby się od razu, nie mając żadnych 
wiadomości o armii francuskiej. W obecności tego samego oficera — czy nawet 
jakiegokolwiek Francuza — on sam by się załamał, gdyż rozpoznano by w nim 
cudzoziemca. Także Manning i Hodder nie mogliby uchodzić za Amerykanów, 
a w dodatku żaden z nich nie wiedział, że tego się od nich oczekuje. 
Podejrzewano 
ich, że są grupą szpiegów brytyjskich i niewiele więcej trzeba by dowodów, żeby 
zostali skazani przez sąd wojskowy. Jutro albo pojutrze pułkownik zakończy tę 
sprawę.
Jednakże czy należało się spodziewać, że pułkownik byłby zadowolony 
ze stracenia szpiegów? Przede wszystkim chciałby chyba najpierw dowiedzieć się, 
jakie były ich zamiary. Na razie wiedział tylko, że francuskie linie łączności 
nie są 
zabezpieczone. Domyślił się, że szpiedzy musieli przybyć morzem, nie odgadł 
jednak, że ich lądowanie było przypadkowe — nastąpiło wskutek rozbicia się 
okrętu. 
Kłopot polegał na tym, że każdy z ludzi Delanceya, przesłuchiwany oddzielnie, 
będzie mówił co innego. Teraz Delancey rozumiał, że przygotowując się do drogi 
przez Hiszpanię, popełnili błąd, a mianowicie nie uzgodnili zeznań na wypadek 
aresztowania. Zespół zawodowców uzgodniłby takie zeznania nie po to, żeby 
ratować życie, lecz żeby ukryć cele swojej misji. Teraz nie można już było tego 
zrobić. Byłoby najlepiej, żeby on sam mówił w imieniu wszystkich, a inni żeby 
milczeli. Czy będzie mógł przekazać im takie polecenie? I czy wypełnią jego 
rozkaz, 
jeśli zostaną przyciśnięci? Czy zastosuje się wobec nich tortury? Wszystko było 
możliwe... Ludzie, którzy przychodzą z dziećmi, żeby oglądać na arenie rozlew 
krwi 
w walce byków, są zapewne okrutni w innych sytuacjach. Delancey zadrżał na tę 
myśl i poczuł, że pot występuje mu na czoło. Do niego należało obmyślenie planu 
ucieczki. Ponieważ wprowadził ludzi w pułapkę, musi ich teraz z niej 
wyprowadzić. 
Ale jak?
Rozdział trzynasty
Bunt na morzu
24 sierpnia Gołębica, powiewając trójkolorową flagą, weszła do St. Jean-de-
Luz, znalazłszy sobie miejsce cumowania przy falochronie. Jej pierwsza wizyta 
była 
więcej niż pożądana z powodu towarów, które przywiozła, a także z powodu 
ładunku, 
który miała zabrać; były to towary, które po wybuchu wojny nie miały legalnego 
rynku 
zbytu. Mr Evans, jako nadzorca ładunku, wszedł na pokład z konosamentami. Oddał 
także Carterowi list od Delanceya, opowiedziawszy krótko o tym, jak się z nim 
spotkał.
— Był w mundurze francuskiego oficera? — pytał Sam, żeby się upewnić, czy 
wszystko dobrze zrozumiał.
— Tak, był w mundurze armii francuskiej, a tak samo ubrani byli jego trzej 
ludzie, jeden na koźle, a dwóch konno.
— Wygląda na to, że zabił francuskich żołnierzy.
— Chyba tak.
— Wobec tego musiał przekroczyć granicę, zanim rozpoczęto pościg.
— Tak przypuszczam.
— Lecz w Hiszpanii też nie będzie zupełnie bezpieczny.
— Na pawno nie. Ale nie jesteśmy jeszcze w stanie wojny, prawda, Sam?
— Ale niedługo będziemy. Za trzy do czterech tygodni, a może jeszcze 
wcześniej. David, ta podróż do Kadyksu nie będzie należała 
do najbezpieczniejszych.
— Ma pan zamiar mu pomóc, Sam?
— Tak, pomogę mu. Nie mam wyboru. Nie mogę dopuścić, żeby Ryszard 
Delancey zginął w Hiszpanii. Po tym, co zrobił tym Francuzom, nie traktowano by 
go 
jak jeńca wojennego. Jeśli go złapią w przebraniu, zostanie rozstrzelany. A 
Ryszard 
to porządny chłop i mój przyjaciel. Musimy go uratować. Nie przypuszczałby pan 
nawet, że jest takim dobrym marynarzem, prawda? Czasem zanadto przypominał 
dżentelmena, czytającego powieści lub piszącego wiersze i marzącego Bóg wie 
o czym. Ale jak go przycisnąć do muru, postawić w trudnej sytuacji, to Ryszard 
wie, 
co trzeba robić, i robi to. Niech pan pamięta, że raz mnie przechytrzył.
— Wiem o tym, Sam. Uratował też raz pańskich ludzi od przymusowego 
werbunku, tylko po to, żebyśmy ich w następnym tygodniu stracili. Na tych, 
których 
mamy teraz, zaokrętowanych w Guernsey, nie można polegać. Nie spodoba im się 
pomysł popłynięcia stąd na południe.
— Jest pan tego pewien, David?
— Jak tylko załadujemy statek, będą chcieli wracać do domu.
— Szkoda, bo nie będą mogli.
Następne kilka dni upłynęło im na ładowaniu. Stosunki z francuskimi kupcami 
na lądzie były znakomite i nie mieli żadnych kłopotów ani z celnikami, ani z 
policją. 
Wszyscy doskonale zdawali sobie sprawę z tego, jaki rodzaj handlu prowadzi 
Gołębica, ale wielu chciało, żeby jak najszybciej odpłynęła. Pewien stary 
kapitan 
wyjaśni: to tak: „Niektórzy oficerowie marynarki nie znają się na interesach. 
Gdyby tu 
zawinął jakiś nasz okręt wojenny, moglibyśmy mieć kłopoty". Jednakże aż do 
chwili 
odcumowania wszystko szło dobrze. Po ostatnich drinkach i życzeniach pomyślności 
Sam Carter wydał rozkaz odbi cia od brzegu i Gołębica postawiła żagle. Dzień był 
mgli sty, wiatr słaby i lugier powoli żeglował poza obrębem portu, gdy nagle z 
mgły 
wyłonił się jakiś duży okręt Nie zachodziło właściwie niebezpieczeństwo kolizji, 
lecz 
okręt znajdował się dość blisko i łatwo go było rozpoznać: to była francuska 
korweta. 
Oficer okrzyknął Gołębicę, rozkazując jej zapewne zatrzymać się. Carter nie 
posłuchał rozkazu, ale doszedł go odgłos spuszczanej łodzi, do której schodziła 
załoga. Stracił z oczu korwetę, lecz wiedział, że łódź go dogania. Za kilka 
minut była 
już przy burcie i na pokład weszło dwóch francuskich oficerów: porucznik 
i midszypmen. Kazali Carterowi rzucić kotwicę, żeby można było przeszukać 
statek. 
Carter postanowił udawać głuchego, cały czas licząc na pomyślny wiatr. Nadszedł 
wreszcie i gdy na pokładzie wciąż trwała dyskusja, jeden z marynarzy łagodnie 
odczepił łódź od statku. Gdy wiatr wypełnił żagle, łódź zdryfowała za rufą i w 
ciągu 
dwóch minut zniknęła z oczu. Potem rozległ się jakiś okrzyk i strzał z 
muszkietu. Lecz 
lugier szedł na morze. Dwóch Francuzów rozbrojono i umieszczono na dole 
w forpiku . W ten sposób, zupełnie mimo woli, Sam Carter wziął dwóch jeńców 
wojennych.
— No cóż, Evans — powiedział Sam. — Podam panu kurs na Cap Finisterre 
albo, jeszcze lepiej, oddalimy się od brzegu i weźmiemy ten kurs dopiero dalej 
na północy.
— Ludziom nie będzie się to podobało, kapitanie — powiedział Evans po cichu, 
żeby nie usłyszał go sternik. — A jeszcze mniej im się będzie podobało, gdy 
weźmiemy kurs na Kadyks. Na nieprzyjacielskim brzegu jest bardzo niebezpiecznie, 
a poza tym to daleko od miejsca, które znają.
— Nie powiem, żeby mnie samemu się to podobało, Evans. Ale cóż mam 
robić? Nie mogę opuścić Delanceya. Musimy go uratować.
— Wiem, sir, ale okrążając Finisterre, musimy uważać, bo może być źle. Ludzie 
chcą ujrzeć St. Peter Port, a nie Kadyks.
— Na ilu z nich można polegać?
— Sam chciałbym to wiedzieć. A na dodatek są tu więźniowie, którzy mogą 
podżegać do buntu. Daj Boże, żebyśmy ich mogli wysadzić na ląd!
— Czy po to, by opowiedzieli, jak ich więziliśmy?
— O, wiem, że musimy ich zatrzymać. Ale kłopot polega na tym, że trzech ludzi 
zdezerterowało, dwóch zachorowało i zostało nam tylko dziewięciu: pan i ja, 
bosman, 
kucharz i pięciu marynarzy — przemytników z zawodu, ale Francuzów 
z pochodzenia. Jeśli uwolnią więźniów, będziemy mieli małe szansę.
— Czy kucharzowi można ufać?
— Wątpię, sir.
— A młodemu Bennettowi?
— Nie wiem. Jeśli nie, byłoby ich ośmiu przeciwko nam trzem, a razem 
z więźniami dziesięciu przeciw trzem. Możemy nie dać rady, sir.
— Musimy chodzić zawsze uzbrojeni.
— Ja o tym pamiętam, sir, tak samo Tom Yates.
Gołębica płynęła kursem północno-zachodnim przy południowo-wschodnim 
wietrze i przy rozjaśniającym się w miarę, jak oddalali się od brzegów, niebie. 
Kurs 
wytyczony był dokładnie na Ushant albo przynajmniej wywystarczająco dokładnie, 
żeby ludzie byli zadowoleni. Następnej nocy Gołębica będzie musiała zmienić 
hals, 
rozpoznając pierwszy odcinek kursu na południe, i będzie to chwila 
niebezpieczna. 
Sam Carter postanowił porozmawiać z ludźmi, co do których posłuszeństwa miał 
wątpliwości, indywidualnie, a potem, gdy nadejdzie odpowiedni moment, przemówić 
do wszystkich razem. On też doznawał teraz mieszanych uczuć. Z jednej strony był 
zawodowym przemytnikiem i nie chciał się mieszać do wojny, a tylko bezpiecznie 
doprowadzić ładunek do portu. Dokładnie znał myśli ludzi z Guernsey, gdyż sam 
myślał tak gamo jak oni. Ale z drugiej strony Delancey, jego dawny przeciwnik, 
znajdował się teraz na lądzie w niebezpieczeństwie i prosił go o pomoc. Wiara 
w lojalność, jaką Delancey darzył przemytnika, zawierała w sobie jakiś 
straszliwy 
przymus; a może była to tylko lojalność przyjaciela? Gdyby chodziło o jakiegoś 
innego oficera, Sam Carter po prostu popłynąłby do domu. Jednakże w tym wypadku 
poza uczuciem przyjaźni było także przeświadczenie, że wiadomości, jakie zebrał 
Delancey, mogą być ważne. A interesy przemytników, podobnie jak wszystkie inne, 
zależały od panowania Brytanii na morzu. Któż mógłby cokolwiek przemycać, gdyby 
rewolucjoniści zapanowali w Brytanii tak jak we Francji? Co by się stało 
ze specjalnymi przywilejami wysp w Kanale? Zwycięstwo na morzu było ważne dla 
Jerzego III, lecz było ono równie istotne dla wolnych kupców w Guernsey i 
Alderney. 
Wyprawa Dełanceya przez Hiszpanię była przedsięwzięciem rozpaczliwym i mogła 
zakończyć się klęską, lecz Sam miał w niej swój udział i nie mógł się wycofać. 
Albo 
dotrzyma danego słowa, albo będzie gardził sobą do końca życia. Nie mógł 
zawrócić 
z tej drogi, nawet w obliczu buntu.
Nazajutrz na pół sztormowy wiatr wiał z tej samej strony. Gołębica trzymała się 
kursu, choć ciężkie fale przewalały się przez forkasztel i pompy pracowały bez 
przerwy, żeby usunąć wodę, przedostającą się przez szczeliny w pokładzie. Sam 
Carter podszedł do Luke'a Bennetta trzymającego wachtę na forkasztelu i spytał, 
czy 
dużo wody dostało się przez kluzy kotwiczne. Luke nie przypuszczał, żeby było 
jej 
dużo. Lugier kołysał się ostro i obaj musieli krzyczeć, żeby usłyszeć się 
poprzez 
szum wiatru i morza. Nie były to idealne warunki do rozmowy, lecz Sam odniósł 
wrażenie, że Luke, choć nie wskazywało na to jego imię, był typowym rodakiem 
Guernsey. Mówił po angielsku, bardzo silnie akcentując i czasem brakowało mu 
słów, może dlatego, że myślał w lokalnym dialekcie swojej wyspy. Jedyną ważną 
rzeczą, jakiej z tej rozmowy się dowiedział, było to, że Luke należał do 
zwolenników 
zmarłego Johna Wesleya, którego kazania — jak pcwiedział — przyczyniły się 
do zbawienia jego ojca. Przypuszczał, że Henri Nicolle jest tych samych 
przekonań, 
choć może należy do innej sekty. Sam zamienił potem kilka słów z Nicolle'em, 
któremu wygasł ogień pod kuchnią, i upewnił się co do jego poglądów religijnych. 
Reszta ludzi — jak sądził — była protestantami, ale rzadko widywano ich w 
kościele. 
Na Guernsey nigdy nie było partii interesującej się „Wolnością, Równością 
i Braterstwem" — choć była taka na Jersey — a jeszcze trudniej było znaleźć 
na jakiejś wyspie w Kanale wielbicieli Robespierre's, Zdrada była więc 
wykluczona, 
jak zapewnił go bosman, ludzie chcieli jedynie dowieźć swój ładunek do St. Peter 
Port. Sam zakończył swój obchód lugra wizytą u więźniów, którzy zmartwieni 
siedzieli 
na forpiku na zapasowych sztakslach . Nie chcieli być zwolnieni z aresztu na 
słowo, 
wołali „Vive la France!" i bardzo skarżyli się na jedzenie. Wobec tego Sam 
zamknął 
ich ponownie i wrócił na mostek. Sztorm już się uspokajał, a pod wieczór minął 
zupełnie, ustępując miejsca umiarkowanemu wiatrowi z południa i przelotnym 
deszczom.
Tuż przed zachodem słońca, podczas zmiany wachty, Sam Carter zebrał 
załogę i powiedział całą prawdę:
— Pewien oficer marynarki, nazwiskiem Delancey, rodak z Guernsey tak jak my 
wszyscy, dobrze nam znany jako dowódca Nemesis, znajduje się na lądzie 
w Hiszpanii i próbuje dowiedzieć się, jakie są zamiary Francuzów i Hiszpanów. 
Gdy 
już zbierze potrzebne wiadomości, spróbuje dostać się na pokład w porcie Leon, 
z którego korzystamy czasem i my, i inni wolni kupcy. Delancey prosił, żebym 
przypłynął i zabrał go stamtąd, a ja postanowiłem to zrobić. Pewnie znajduje się 
teraz 
w drodze do Kadyksu. Ponieważ Hiszpania nie jest jeszcze w stanie wojny, nie 
powinien mieć trudności w podróży przez ten kraj. Gdy przybędzie do Kadyksu, 
będziemy mogli uratować go, zboczywszy nieco na południe. Potem wrócimy 
na Guernsey i do Poole. Uratujemy dzielnego człowieka, wykonamy dobrą robotę 
i będziemy mieli swój udział w walce z nieprzyjacielem.
Sam zamilkł, podczas gdy marynarze, mówiący po angielsku — Nicolle 
i Bennett — tłumaczyli innym jego krótkie przemówienie na francuski. Potem 
ciągnął 
dalej:
— Wiem, że wolelibyście od razu bezpiecznie popłynąć do domu. Ja także! Ale 
nie mogę opuścić kapitana Delanceya, doskonałego marynarza i dzielnego 
człowieka. We Francji narażał się na straszliwe ryzyko, bo gdyby go złapali, 
rozstrzelaliby go jako szpiega. W porównaniu z tym nasze ryzyko jest niczym. 
Gdyby 
nas złapali Francuzi, traktowaliby nas jak przemytników, albo, w najgorszym 
razie, 
jak kupców morskich i zostalibyśmy przetrzymani do wymiany. Być może dziwicie 
się, że zajmuję się sprawami, które obchodzą Jerzego III. Zapewne uważacie, że 
przemytnik powinien myśleć tylko o swoim zawodzie. Czasem to robię. Ale co by 
się 
z nami stało, gdyby zwyciężyli Francuzi? Gdyby Anglia została pokonana? Gdyby 
zniesiono cła między Anglią a Francją? Z czego byśmy żyli? Wierzymy w wolny 
handel i utrzymamy go, gdybyśmy nawet mieli wybić we Francji wszystkich 
Francuzów!
Gdy przetłumaczono to, odpowiedział mu wybuch śmiechu. Sam Carter 
postanowił zakończyć:
— A więc dziś w nocy zmieniamy kurs i wszyscy już wiecie dlaczego. Wachta 
portowa i ci, którzy nie pełnią służby, mogą zejść na dół.
Był mile zdziwiony zachowaniem się ludzi. Żadnych pomruków, żadnego 
szemrania, żadnych oznak wrogości, nawet żadnych pytań. Być może porwał ich 
wszystkich swoją wymową? Bosman zapatrywał się na to mniej optymistycznie.
— Wolałbym usłyszeć pomruki, sir. Ci ludzie są powolni i potrzeba im czasu 
na rozważenie sytuacji. Kłopot w tym, że mamy świetny wiatr do Ushant.
Była to bolesna prawda. Lecz zmiana kursu przebiegła bez protestów i Gołębica 
skierowała się na południe. Sam przez całą noc nie zszedł z pokładu.
Pierwszy etap południowego kursu zaprowadził lugier daleko na Atlantyk. Nie 
było tu widać żadnego innego żaglowca. Przez cały dzień wiał południowy wiatr, 
lecz 
wieczorem zmienił się na zachodni. Teraz Sam mógł znów zrobić zwrot i wziąć 
dokładniejszy kurs na Kadyks. Wtedy wreszcie poszedł spać, przekazując 
dowództwo Evansowi. Piekielnie zmęczony, zasnął natychmiast, ale po kilku 
godzinach ocknął się nagle. Coś go obudziło — jakieś kroki czy skrzypnięcie 
drzwi 
od kajuty. Ale zanim poruszył się w ciemności, poczuł na czole dotknięcie 
zimnego 
żelaza i usłyszał:
— Spokojnie, panie, bo strzelam.
Usłuchał ostrzeżenia. Leżał bez ruchu, nasłuchując ciężkiego oddechu intruza. 
Potem usłyszał inne kroki i otwarły się drzwi. Wpadło przez nie światło latarni. 
Sam 
mógł rozpoznać Elishę Domaille'a, który trzymał pistolet, i Gilberta Le Page, 
stojącego u drzwi.
— Dość tych bzdur! — powiedział Sam. — Czeka was za to szubienica, głupcy, 
a wykonując swoje obowiązki, moglibyście zrobić majątek.
Marynarz nie odpowiedział mu, zapewne go nie zrozumiał. Ale rozległy się 
znów kroki i głosy i wprowadzono do kajuty Evansa, a za nim Yates'a. Zrewidowano 
kajutę w poszukiwaniu broni i zabrano pistolety Sama. Następnie Henry Nicolle 
powiedział więźniom, żeby niczego się nie obawiali.
— Teraz ja jestem kapitanem tego statku — wyjaśnił — I zaprowadzę go 
na Guernsey. Zostaniecie tutaj, dopóki nie wejdziemy do portu.
— Gdzie was powieszą za bunt! — powiedział Sam.
— Za bunt na statku przemytniczym? — spytał Nicolle ze szczerym 
zdziwieniem. — Możliwe, ale byłoby to z pewnością coś nowego!
— Nic nowego w tym, że kogoś wiesza się za zdradę. Przemyśl to sobie, 
Nicolle, popełniasz wielki błąd.
Nie dyskutowano dłużej i trzej oficerowie zostali zamknięci w kajucie.
— Powinienem stanąć przy panu, sir, gdyby doszło do walki — powiedział 
bosman. — Ale prawdę mówiąc, nie martwię się specjalnie tym buntem. Rejs 
do Kadyksu byłby najprawdopodobniej szukaniem wiatru w polu. Skąd możemy 
wiedzieć, że Delancey tam będzie? Skąd możemy wiedzieć, że nie siedzi w 
więzieniu 
w San Sebastian? I cóż może być bardziej ryzykownego niż przyczajenie się pod 
Kadyksem, pod nosem nieprzyjacielskiej floty? Chciał pan dotrzymać słowa danego 
Delanceyowi — rozumiem to, sir, i byłbym ostatnim, który by się temu 
sprzeciwiał. 
Zrobił pan też, co było w pańskiej mocy. Ale ludzie są zbuntowani i na to już 
nic nie 
może pan poradzić. Może temu buntowi będziemy zawdzięczali życie. Więc któż nas 
potępi za to?
— Doszedłem do tego samego wniosku — przyznał Evans. — Gdyby mnie pan 
pytał, poradziłbym trzymać się z dala od tej awantury z Kadyksem.
— Miałbym zostawić kapitana Delanceya własnemu losowi? — spytał Sam. — 
Nie mógłbym tak postąpić. W jakiś dziwny sposób zostaliśmy przyjaciółmi. 
Niewiele 
mogę teraz dla niego zrobić, ale o jedno chciałem pana prosić, Evans. Niech im 
pan 
nie proponuje, że podejmie się pan nawigacji.
— Oczywiście, sir. Żaden z nich nie wie, ani gdzie jesteśmy, ani jakim kursem 
powinniśmy płynąć.
— Więc będą musieli poprosić mnie o pomoc.
Jednakże buntownicy tego nie zrobili. Woleli wypuścić z aresztu francuskich 
jeńców, z których jeden znał się na nawigacji. Sam Carter wiedział teraz 
jedynie, że 
lugier żegluje z wiatrem i prawdopodobnie kieruje się w stronę francuskiego 
wybrzeża. W porze obiadowej uwięzionym oficerom przyniósł posiłek młody Bennett, 
w towarzystwie gburowatego Michela Vaudin, który trzymał w ręku pistolet.
— Kto prowadzi nawigację? — spytał Sam, a Bennett odparł:
— Francuzik.
— On was wprowadzi do bazy francuskiej marynarki wojennej — powiedział 
Sam.
— Dość tego! — wrzasnął Vaudin i wypchnął Bennetta z kajuty. Carter 
pomyślał, że dobrze się stało, iż zasiał wątpliwości w głowie Bennetta. Gdy 
przyszedł 
on zabrać brudne talerze, tym razem pod eskortą Le Page'a, Sam wyraził 
zdziwienie, 
że ludzie zaufali katolickiemu nawigatorowi. Metodyści nie mogli oczekiwać 
dobrego 
traktowania we francuskim więzieniu, to zrozumiałe. Następnym gościem Sama był 
Henri Nicolle we własnej osobie. Zapytał, czy Sam dałby mu słowo.
— Po co? — Sam udawał zdziwienie.
— Niech pan przyrzeknie, że nie wystąpi przeciwko nam, że nie spróbuje 
opanować lugra ani nic w tym rodzaju.
— No, a gdybym przyrzekł?
— To pan i pan Evans wyszlibyście na pokład.
— A po co miałbym wychodzić na pokład?
— Ostrzegłby nas pan, gdybyśmy się znaleźli w niebezpieczeństwie. Nasze 
ryzyko jest także pańskim ryzykiem.
— To prawda. Dam słowo do zachodu słońca dnia dzisiejszego i myślę, że pan 
Evans zrobi to samo. W tym czasie dopilnuję, żeby lugier szedł kursem na 
Guernsey. 
Zgoda?
Zawarto porozumienie i Sam razem z Francuzem dokonali w południe 
pomiarów, określając szerokość geograficzną i kurs. Znalazłszy się znów na dole 
z Evansem, Sam w ogólnych zarysach nakreślił swój plan.
— W załodze Nicolle'a nie ma jedności. Nicolle i ten młodzik Bennett to 
prawowierni wyznawcy Wesleya, nienawidzący hazardu i pijaństwa, ale chciwi 
na pieniądze. Inni ludzie to zwykli przemytnicy — dobrzy marynarze, ale lubiący 
się 
zabawić. Dwaj Francuzi chcą wrócić do Francji, a my trzej chcemy spełnić swój 
obowiązek. Te cztery grupy składają się z dwóch, czterech, dwóch i trzech osób. 
Gdybym sobie dał radę z Francuzami, byłoby nas pięciu przeciw sześciu. Gdybym 
przekonał zwolenników Wesleya, byłoby nas siedmiu przeciwko czterem.
Realizację planu dokonania rozłamu Sam Carter rozpoczął od dwóch 
Francuzów. Wyraził swoje współczucie porucznikowi Jean Berthierowi, że będąc tak 
blisko Francji znajduje się w niewoli. Okazało się, że zmartwienie Berthiera 
było tym 
większe, iż otrzymał właśnie awans. Jego przydział na Argonautą dawał mu 
pierwszą 
realną szansę odznaczenia się. Gdyby wyróżnił się na tym okręcie, z pewnością 
awansowałby. Niestety, został jeńcem, zanim korweta zdołała uczynić coś więcej 
poza wpędzeniem na ląd brytyjskiego korsarza. Nie było to jego winą — cóż mógł 
na to poradzić? — ale nie udało mu się uniknąć niewoli. Będą mu to długo 
pamiętać. 
Dostanie się do niewoli w bitwie było zgodne z honorem, ale uwięzienie przez 
jakiś 
zwykły statek przemytniczy zdyskredytuje go na zawsze. Drugi oficer, młody 
Etienne 
Bignon, midszypmen, był mniej przygnębiony, lecz i on nigdy nie spodziewał się, 
że 
zostanie brytyjskim jeńcem wojennym. Widoki na wymianę były dość odległe. Co 
więcej, kiedy już odzyska wolność, okaże się, że wszyscy jego rówieśnicy, a 
nawet 
młodsi od niego, wyprzedzili go w awansach, Sam Carter raz jeszcze wyraził swoje 
współczucie i rzekł:
— A gdybyśmy opanowali ten lugier i pożeglowali do Kadyksu? Moglibyście 
z honorem wrócić na swój statek. Wasz admirał zwolni mnie i moich przyjaciół 
za udzielenie warn pomocy. Byłoby nas pięciu przeciw sześciu. Jeśli ich 
zaskoczymy, 
może nam się udać. Co wybieracie — angielskie więzienie czy Legię Honorową? — 
Powiedziawszy to, Sam zszedł pod pokład, żeby nie wyglądało, iż zbytnio 
przyjaźni 
się z Francuzami. Następnie Evans porozmawiał z Nicolle'em.
— Słyszałeś kiedyś o Tomaszu Johnsonie?
— Tym słynnym przemytniku z Hampshire, który uciekł z ncwego więzienia 
w Borough?
— Tak, o nim. Służył kiedyś jako pilot Floty Kanału i podziękowano mu 
za usługi. Przez następne kilka lat celnicy przymykali na niego oczy i pozwolili 
mu 
zrobić majątek.
— I co z tego? Stracił wszystko, przepił i przegrał W karty. Ostatnio słyszałem, 
że siedział w więzieniu za długi.
— Człowiek ostrożniejszy i religijny zachowałby to, cc zdobył. A ty, gdybyś 
wykorzystał okazję, najprawdopodobniej też zostałbyś bogatym człowiekiem, bo 
celnicy byliby ślepi; straciłeś szansę, przyjacielu.
— Ależ ja byłem tylko kucharzem, panie Evans, i nie miałem możliwości 
robienia interesów na własny rachunek.
— Przy pomocy Sama Cartera dorobiłbyś się własnego statku, a celnicy nawet 
by go nie zauważyli. Straciłe; wielką szansę!
— Szansę obejrzenia od środka hiszpańskiego więzienia!
— Szansę odmawiania modlitwy w kaplicy swojegi własnego domu! Nigdy nie 
będziesz mógł tego robić, jeśli rozejdzie się wieść, że pozwoliłeś kapitanowi 
Delanceyowi umrzeć wśród Hiszpanów. Pomyśl nad tym, Nicolle! Możesz się jeszcze 
uratować.
Teraz przyszła kolej na Toma Yates'a, bosmana. Jego zadaniem było 
przeprowadzenie rozmowy z Luke Bennettem. Miał go spytać, co uczciwy wyznawca 
Wesleya ma wspólnego z tymi grzesznikami z nabrzeża St. Peter Port.
— Odważyłeś się na poważny krok, Luke, biorąc udział w buncie. Do czego to 
doprowadzi? Zaczyna się od buntu, kończy na piractwie. A do czego prowadzi 
piractwo? Do szubienicy, Luke! Pomyśl, jakim to będzie wstrząsem dla twojej 
matki! 
Pomyśl, co powie na to twoja rodzina i sąsiedzi! Pomyśl, co piszą w książkach 
o ohydzie grzechu! Byłeś na drodze do zbawienia, a teraz jesteś na drodze 
do potępienia. Żałuj za grzechy, póki czas!
— Ale co pan ma na myśli, panie Yates? Co mam robić?
— Musisz mi pomóc wyrzucić alkohol za burtę. Ci niegodziwcy, Domaille, 
Blondel i Vaudin, gotowi popełnić po pijanemu każdą zbrodnię. Od pijaństwa i 
kart 
tylko krok do piractwa, a od piractwa tylko krok do szubienicy! Czy wiesz, gdzie 
trzymane są trunki?
— O, tak, sir. Ale zostały zamknięte, a klucz ma pan Nicolle.
— Ale daje ci go, gdy rozdziela się rum?
— Tak, sir. Zamykam skrzynię i oddaję mu klucz z powrotem.
— Dziś zapomnisz ją zamknąć. Ja już postaram się uratować tych ludzi przed 
straszliwą pokusą grzechu. Gdy alkohol znajdzie się za burtą, wszyscy będziemy 
bezpieczniejsi.
— Z pewnością ma pan słuszność, panie Yates. Zrobię to! Ale niech pan 
nikomu nie powie, że zrobiłem to umyślnie.
Jednakże bosman nie wyrzucił rumu za burtę, tylko wziąl sześć butelek i dał 
ukradkiem po jednej Domaille'owi, Blondelowi, Le Page'owi i Vaudinowi, a dwie 
zachował w rezerwie. Wczesnym rankiem wszyscy oni byli pijani i skłonni do bójki 
o piątą butelkę, którą obiecał między nich podzielić. Bennettowi, który zostawił 
skrzynię otwartą, powiedziano, że Le Page zastał ją taką, zanim jeszcze 
spostrzegł 
to Yates. Wstrząsnął nim widok kolegów, którzy znajdowali się w okropnym stanie, 
i teraz tym bardziej był skłonny wystąpić przeciw nim. Vaudin bezczelnie odzywał 
się 
do Nicolle'a, podrywając w ten sposób jego autorytet. Pilnowano, żeby Carter, 
Evans 
i Yates byli zamknięci w swojej kajucie, lecz był to jedyny rozkaz, jakiego 
słuchano. 
Po zapadnięciu zmroku Luke Bennett otworzył kajutę i wpuścił do niej dwóch 
Francuzów. Po krótkiej, szeptem przeprowadzonej dyskusji, wszyscy uzbroili się 
w kołki do mocowania lin i dźwignie od kabestanu. Szybko załatwiono się 
na pokładzie z Nicolle'em, który próbował utrzymać statek na kursie. Pijanemu 
sternikowi, Le Page'owi, wystarczyło jedno stuknięcie w głowę, równie łatwo 
poradzono sobie z Blondelem w forkasztelu. Domaille i Vaudin leżeli pod pokładem 
w alkoholowym zamroczeniu, więc zostawiono ich w hamakach, żeby się przespali. 
W ciągu pięciu minut zawładnięto lugrem, a w ciągu następnych dziesięciu minut 
zmieniono kurs i podjęto rejs na południe. Gołębica znowu płynęła do Kadyksur.
Nazajutrz przywrócono normalną służbę na lugrze. Pijaków, ku ich zdumieniu, 
zapędzono do pracy bosmańską chłostą. Nicolle został uwięziony, lecz wkrótce 
przyznał, że należała mu się nauczka. Nigdy nie utrzymałby dyscypliny wśród tych 
bezbożników, którzy początkowo zgodzili się na jego dowództwo. Pozwolono mu 
wrócić do kuchni i zapowiedziano, że jeśli będzie się przyzwoicie zachowywał, 
przeszłość pójdzie w zapomnienie. Tego popołudnia Sam Carter przemówił do całej 
załogi. Odwoływał się do ich zdrowego rozsądku, lecz zapewnił równocześnie, że 
gdyby były jakiekolwiek kłopoty z nimi, zostaną zastosowane straszne kary.
— Spełniajcie swoje obowiązki jak dobrzy marynarze, a ja zapomnę 
o wydarzeniach ostatnich kilku dni. Tak samo postąpią pan Evans i pan Yates. 
Pomysł buntu podsunął wam prowodyr. Nie był nim Henri Nicolle, lecz kto inny. 
Wiem, kto to był. Do niego mówię: „Popraw się albo zawiśniesz na rei". Patrzył 
wprost w oczy Michela Vaudina. — Innych, których on zbałamucił, pytam: „Jak by 
się 
warn podobała służba na okręcie wojennym?" Jak by się warn podobała ta służba, 
gdyby powiedziano przedtem pierwszemu oficerowi, że jesteście zbuntowanymi 
łajdakami, którym należy wpoić poczucie dyscypliny? Łatwo was to może spotkać, 
a wtedy powiecie, że wolelibyście raczej pójść do piekła. Ale jak się to stało, 
że 
doszło do buntu? Jak ludzie rozsądni mogli posłuchać nicponia, szczura lądowego, 
najgorszego spośród was marynarza? Myślę, że daliście się zbałamucić, bo 
sądziliście, że na hiszpańskim wybrzeżu czekają nas niebezpieczeństwa. 
Myśleliście, 
że wszyscy skończymy we francuskim więzieniu. Cóż, nie przeczę, że istniała taka 
możliwość. Ale teraz zawarłem układ z tymi tutaj dwoma francuskimi oficerami 
i dżentelmenami, naszymi byłymi więźniami, lecz obecnie — towarzyszami. 
Popłyniemy na południe z francuską flagą, umieszczoną ponad flagą brytyjską, 
jako 
pryz francuskiej marynarki wojennej. To nas chroni tak przed Francuzami, jak 
i Hiszpanami. Gdybyśmy napotkali flotę brytyjską, co jest bardziej 
prawdopodobne, 
będziemy mieli przecież brytyjską banderę, a ja wyjaśnię, na czym polega nasza 
misja. Nigdy jeszcze nie byliśmy w mniejszym niebezpieczeństwie niż podczas tego 
rejsu i nigdy nie byliśmy bardziej pewni, że bezpiecznie dowieziemy nasz ładunek 
do portu. Wypełniajcie swoje obowiązki, ludzie, a wkrótce będziecie święcić w 
St. 
Peter Port zakończenie udanej wyprawy.
Przez bunt stracili masę czasu, lecz Sam Carter uznał, że może jeszcze zdążyć 
na spotkanie z Delanceyem. Dodał mu otuchy wiatr, który zmienił się z 
zachodniego 
na północno-zachodni, przyśpieszając żeglugę. Nazajutrz wiatr miał niemal siłę 
sztormu i kiedy lugier przedzierał się wśród pian przez atlantyckie fale, 
świstało 
w takielunku, a woda przelewała się przez rozkołysany pokład. Ponieważ Francuz 
pełnił wachtę, a załoga uspokoiła się, Sam mógł trochę wypocząć i obmyśleć plany 
na przyszłość. Dalsze etapy rejsu będą wymagały od niego delikatnych 
i przebiegłych posunięć. Już samo to, że nie mieli na pokładzie kogoś, kto 
znałby 
język hiszpański, powodowało wiele komplikacji. Sam znał ten język bardzo 
powierzchownie — tyle, ile liznął go w obcych portach. Nie mógłby uchodzić 
za Hiszpana. Więc kto miał wylądować w Leon? Gnębił go także problem francuskich 
oficerów. Powiedział im, że popłynie do Kadyksu, a tam Hiszpanie z pewnością 
zwolnią mu lugier. Powiedział załodze, że płynie na spotkanie w Leon, nieco 
na południe od Kadyksu, co było prawdą. Ale co miał w końcu zrobić z Francuzami? 
Po tym, jak posłużył się nimi do stłumienia buntu, nie mógł już traktować ich 
jak 
jeńców wojennych, Jak i gdzie ma ich odstawić na brzeg? I co ma zrobić, gdyby 
Delancey nie stawił się na spotkanie? Czy mógł zatrzymać się na wybrzeżu przez 
następny tydzień? A jeśli to zrobi, czy załoga nie zbuntuje się znowu? Najlepiej 
byłoby, gdyby uzupełnił ładunek w Leon, występując tam w charakterze 
przemytnika. 
Ale co mógłby im ofiarować w zamian za ich wino, jakiekolwiek by ono było? 
Pewnie 
byliby zadowoleni, gdyby dostali kawę, cukier, tytoń i rum, ale ni mógł się 
pozbyć 
większej ilości tych towarów. Śmiało mówił załodze, że jego misję poprze każdy 
brytyjski okręt wojenny, jaki spotkają, ale wcale nie był tego taki pewien. 
Admirał 
mógłby mu może uwierzyć, ale czy uwierzy mu dowódca slupa albo kutra? I czy go 
przypadkiem nie zaaresztuje?
Przy brzegach Portugalii dostrzeżono kilka statkov Gołębica znajdowała się 
na szerokości Lizbony, gdy spotkała się z francuskim brygiem korsarskim. Sam 
Carter uznał, że ucieczka będzie trudna i że dobrze byłoby pomówić z Francuzami. 
Gdy znaleźli się w zasięgu głosu, porucznik Berthier podał im przez tubę swoje 
nazwisko i wyjaśnił, że Gołębica jest pryzem, zdążającym do Tulanu. Okazało się, 
że 
korsarski bryg nazywał się Espirance, a dowodził nim kapitan Duval, który 
wypłynął 
z La Rochelle i krążył u wybrzeży portugalskich — jak dotąd bez żadnej zdobyczy. 
Berthier popłynął na Esperance gigiem i wrócił z wiadomością, że admirała Manna 
nie ma już w Kadyksie i że niektóre rzeczy wskazują na to, że flota hiszpańska 
ma 
wyruszyć na morze. Niektóre okręty Langary, jak Duvalowi mówiono, przesunęły się 
bliżej wyjścia z portu.
Po tej uprzejmej wymianie zdań dwa okręty pożegnały się i Esperance 
skierowała się do swego macierzystego portu, a Gołębica do Kadyksu. Nazajutrz 
o wschodzie słońca ujrzano inny żaglowiec. Tym razem była to brytyjska fregata 
w drodze do Gibraltaru. Nazywała się Penelopa (36), dowodził nią kapitan Moss 
i Sam Carter sądził początkowo, że spełniły się jego najgorsze przewidywania. 
Moss, 
człowiek surowy i zawistny, patrzył na niego i na lugier bardzo podejrzliwie i 
nie miał 
wielkiej ochoty wierzyć w opowiadanie o misji Delanceya. W końcu postanowił 
obsadzić Gołębicę załogą pryzową — sześcioma ludźmi pod komendą zastępcy 
kapitana. Gdy więc podjęto rejs na południe, lugier był właściwie obłożony 
aresztem, 
lecz Sam odnosił się do tego filozoficznie. Był pewien, że dowódca floty będzie 
bardziej skłonny mu uwierzyć.
10 września Penelopa wraz z towarzyszącą jej Gołębicą ujrzała eskadrę Floty 
Śródziemnomorskiej. Dzień był słoneczny, lecz przepływające chmury rzucały 
cienie 
na zielony obszar wzburzonych wód. Wiał ostry wiatr, panował chłód — zapowiedź 
zbliżającej się zimy. Eskadra krążyła wokół Gibraltaru na luźnych żaglach — pięć 
liniowców dwa lub trzy mniejsze okręty tworzyły piękny widok.
Formacja utrzymana była w szyku — niezapomniany i zapierający dech 
w piersiach był jej obraz, na który składały się: potęga, dyscyplina i piękno. 
Sygnał 
z okrętu flagowego, powtórzony przez okręty znajdujące się bliżej, nakazał 
Penelopie 
podpłynąć do Goliata. Moss wypełnił rozkaz, zrobiła to też Gołębica, płynąca w 
jego 
kilwaterze; potem kazano przysłać łódź. Po meldunku Mossa, następny sygnał 
wezwał na okręt flagowy komendanta Gołębicy. Gdy Carter podpłynął łodzią, 
przeraziła go wielkość Goliata (98). Widywał dość często Flotę Kanału, lecz 
nigdy 
jeszcze nie był na okręcie trój pokładowym. Czuł się przytłoczony, jak gdyby 
pomniejszony i zdenerwowany; ledwie zdobył się na oddanie ukłonu salutującemu go 
wartownikowi. Przy wejściu na statek czekał porucznik, który zaprowadził go na 
rufę, 
do kwatery admirała. Na przyjęcie Carter musiał czekać około dziesięciu minut. 
W końcu porucznik wprowadził go do admiralskiej kabiny, gdzie prawdopodobnie 
akurat odbywała się konferencja grupy oficerów. Sam zorientował się, że 
kontradmirałem Griffinem jest ów dystyngowany mężczyzna w surducie ze złotymi 
galonami, siedzący za biurkiem pośrodku zebranych. Podpisał właśnie jakiś 
dokument, sekretarz podał mu następny. Po drugiej stronie kontradmirała stał 
młody 
oficer w towarzystwie midszypmena. Byli tam jeszcze dwaj oficerowie, pogrążeni 
w cichej rozmowie. Po chwili porucznik, który przyprowadził Sama, zamienił parę 
słów z adiutantem, a ten szepnął coś admirałowi. Wówczas ten powstał i spojrzał 
wprost w oczy swojego gościa. Sam zasalutował, jak umiał najlepiej, a gdy 
admirał 
odpowiedział na jego ukłon, podszedł do biurka.
— Kapitan Moss powiedział mi — zaczął admirał — że pan twierdzi, iż jest 
kapitanem kutra z Poole i Guernsey i że jest pan w kontakcie z porucznikiem 
Delanceyem, znajdującym się gdzieś w Hiszpanii. Pan, zdaje się, wierzy w to, że 
Delancey zdobędzie jakieś informacje co do zamierzeń hiszpańskiej floty. Czy 
tak?
— Tak, sir.
— W jakim stopniu ta misja się powiodła?
— Nic o tym nie wiem, sir. Delancey wylądował w pobliżu Bayonne z zamiarem 
przedostania się do Kadyksu. Przypuszczam, sir, że wszelkie wiadomości, jakie 
zdobędzie, będą pochodziły właśnie z Kadyksu.
— Ma szczęście, jeśli jeszcze żyje. Nie możemy osądzać jego sukcesów, ale 
nasze przybrzeżne fregaty meldują o jakimś poruszeniu w Kadyksie. Może to 
oznaczać, że Langara ma zamiar wypłynąć z portu, ale może też nie znaczyć nic. 
Jestem przekonany, że za kilka dni będzierry posiadać trochę więcej informacji. 
A na razie chciałbym wiedzieć, w jaki sposób Delancey ma zamiar uciec z 
Hiszpanii? 
To za dobry oficer, żeby go stracić.
— Mam z nim umówione spotkanie, sir, na wybrzeżu, trochę na południe 
od Kadyksu. W tym miejscu Delancey chciałby wejść na mój statek.
— Zdumiewa mnie to, co on próbuje osiągnąć, sir. Jeśli to tylko możliwe, 
musimy go uratować. Wierzę, że zrobi pan wszystko, co w pańskiej mocy. 
Proponowałbym, żeby pozostał pan na miejscu spotkania albo wracał na nie co 
pewien czas przez trzy tygodnie po ustalonej przez was ostatecznej dacie. Żeby 
panu to umożliwić, odkomenderuję fregatę dla ochrony tej operacji. Kapitan 
Norris 
z Meluzy zna to wybrzeże. Wydam mu odpowiednie rozkazy.
— Dziękuję panu, sir. Byłbym jeszcze bardziej pewien powodzenia, gdybym 
miał hiszpańskiego tłumacza.
— Zobaczę, co się da zrobić. — Kontradmirał zwrócił się do sekretarza i kazał 
mu poszukać kogoś odpowiedniego. Potem podziękował Carterowi za trud, na co 
Sam odpowiedział podziękowaniem za admiralską pomoc.
— Mam nadzieję, sir, że kapitan Delancey będzie mógł podziękować panu 
osobiście po klęsce Langary.
— Nie wiem, czy będę miał sposobność poznać tego młodego oficera. Dlatego 
niech pan będzie tak dobry i przekaże mu ode mnie te słowa: „Jeśli będzie nadal 
pełnił służbę z takim poświęceniem i zdecydowaniem, jakie okazuje teraz, 
osiągnie 
kiedyś wysoką rangę w marynarce". Niestety, wiele powodów skłania 
do przypuszczeń, że Delancey już nie żyje. Gdyby jednak przeżył i wrócił cało z 
tej 
ryzykownej wyprawy, przepowiadam mu świetną karierę. Proszę mu to powiedzieć, 
panie Carter, i przekazać moje podziękowanie wraz z najlepszymi życzeniami.
W godzinę później na pokład Gołębicy wszedł osobnik nazwiskiem Jose 
Alvarez z Trinidad. Był to szeregowy marynarz z Ajaxa. Jego językiem ojczystym 
był 
z pewnością hiszpański, lecz angielski znał zupełnie wystarczająco, żeby móc się 
porozumieć. Powiedziano mu mniej więcej, czego się od niego oczekuje i bez 
oporów zgodził się zejść na ląd w Hiszpanii. W zamian za swoje usługi pragnął 
tylko, 
żeby go zwolniono z marynarki. Miał już najwyraźniej dość życia na dolnym 
pokładzie. Wyznał, że skoro się znajdzie na lądzie, chciałby tam pozostać.
Tego wieczora Gołębica odłączyła się od eskadry kontradmirała Griffina 
i rozpoczęła ostrożne, nocne podejście do rybackiej mieściny Leon. Fregata 
Meduza 
trzymała się w polu widzenia, gotowa — w razie potrzeby — do ratowania lugra. 
Delancey nie mógł jeszcze stawić się na spotkanie, lecz Carter chciał najpierw 
zainstalować się tutaj w charakterze przemytnika; miało to zasadnicze znaczenie 
dla 
ich ocalenia. Obawiał się tylko, że Jose Alvarez zaraz po wylądowaniu zniknie 
bez 
śladu. Posłał więc po niego i zaczął opowiadać, jaki majątek można zrobić, 
zajmując 
się przemytem. On, Jose, ma teraz sposobność zostać agentem przemytników 
w Leon. Gdyby się tu osiedlił — namawiał go Sam — przemytnicy z Guernsey 
i z Alderney przybywaliby w regularnych odstępach czasu i przywozili towary, 
których 
w Hiszpanii dostać nie można. Zadaniem agenta, współpracującego z seńorem 
Davila, byłoby ma gazynowanie towarów przeznaczonych dla Anglii i rozprowadzanie 
ładunku, przywożonego do Leon. I on, i Davila musieliby oczywiście utrzymywać 
przyjazne stosunki z miejscowymi władzami. Z początku praca byłaby ciężka 
i zupełnie możliwe, że czasami nawet niebezpieczna, lecz w końcu Jose Alvarez 
zostałby szanowanym i bogatym kupcem, a to lepsze, niż być tylko robotnikiem 
portowym, a o wiele lepsze, niż powiększyć szeregi bezrobotnych.
Początkowo Alvarez słuchał podejrzliwie i niełatwo go było przekonać. Każdego 
wyjaśnienia wysłuchał przynajmniej trzykrotnie i za każdym razem wysuwał 
w odpowiedzi te same obiekcje. Zgodził się wreszcie, gdy Sam napomknął, że źle 
by 
mu było na morzu, gdyby się dowiedziano, że odrzucił taką sposobność.
W gruncie rzeczy Sam wątpił, czy Alvarez posiada dość doświadczenia 
w interesach, żeby pełnić funkcje agenta. To jasne, że nigdy nie był nikim 
więcej niż 
subiektem u dostawcy okrętowego w Port of Spain. Ale przynajmniej umiał czytać 
i pisać, znał proste działania arytmetyczne, zatem otwierały się przed nim pewne 
możliwości. W ten sposób Alvarez zyskał powód, żeby nie tracić kontaktu z 
Gołębicą. 
Sam miał nadzieję, że teraz nie tylko nie zniknie, ale dokona w kraju 
przeszpiegów 
i doniesie o wszystkim, co Sam pragnął wiedzieć. Po przestudiowaniu mapy, Sam 
postanowił wysadzić Alvareza na ląd koło Leon, trochę na południe od portu, i 
zrobić 
to bezpośrednio przed świtem. Potem pożegluje na południe i wróci następnej 
nocy. 
Jeśli wszystko pójdzie dobrze, Alvarez da odpowiedni sygnał i Gołębica wejdzie 
do portu. Stanie się to 14 września, na dzień przed pierwszym umówionym 
spotkaniem z Delanceyem. Nie ustalono wcześniej żadnego planu nawiązania 
kontaktu, lecz było jasne, że Delancey rozpozna Gołębicę, jeśli będzie ona w 
porcie, 
a dopyta się o nią, gdyby jej tam nie było. Z rozmowy z admirałem Griffinem Sam 
wrócił z uczuciem, że bierze udział w wydarzeniu historycznym. Jeśli istniała 
jakakolwiek szansa wyratowania Delanceya z grożących mu niebezpieczeństw, Sam 
uznał, że powinien — i musi — ją wykorzystać.
Alvarez zszedł na ląd, podwieziony łodzią do skalistego brzegu tuż przed 
świtem 13 września. Morze na szczęście było spokojne, inaczej lądowanie mogłoby 
być ryzykowne. Potem Gołąbica powoli popłynęła dalej, chroniona z daleka przez 
fregatę. Gdy powróciła następnej nocy, w miejscu, gdzie wylądował Alvarez, 
znajdował się świetlny sygnał i Sam znów wysłał tam łódź: Alvarez powiedział Mr 
Evansowi, że nawiązał kontakt z seńorem Davila, że w Leon nie ma żadnego 
garnizonu i że miejscowi Hiszpanie palą się do robienia interesów. Trzeba będzie 
przekupić kilku celników i policjantów, ale poza tym nie będzie żadnych 
specjalnych 
trudności. Gołębica pod francuską flagą może spokojnie wejść do portu z porannym 
przypływem. To zadecydowało o dalszych posunięciach Sama, lecz równocześnie 
zrodził się inny problem. Co zrobić z dwoma francuskimi jeńcami? Carter 
postanowił 
szczerze powiedzieć im o swoich kłopotach.
— Zdaję sobie sprawę panowie, że chcecie powrócić do swoich obowiązków. 
Jest to słuszne i nie zamierzam zatrzymywać was jako jeńców. Z drugiej jednak 
strony, będziecie musieli wyjaśnić swoją nieobecność i opisać, w jaki sposób 
zostaliśce ujęci i jak zostaliście zwolnieni albo też jak doszło do waszej 
ucieczki. 
Wbrew temu, co obiecywałem, nie mogę was zawieźć do Kadyksu. Powiedzcie mi, 
co waszym zdaniem, powinienem zrobić.
Jean Berthier musiał spodziewać się tego pytania, gdyż zaproponował własne 
rozwiązanie. Niech Sam pozwoli im obu uciec, a oni przysięgają, iż zameldują, że 
Gołębico odpłynęła na Morze Śródziemne. Powodzenie planu zależało od tego, czy 
spotkają jakiś miejscowy statek, płynący do Kadyksu. Sam zaakceptował ten pomysł 
i kazał ludziom pilnie wypatrywać łodzi, która nadawałaby się do tego celu. 
Umówił 
się też z kapitanem Meduzy, że dwukrotne opuszczenie trójkolorowej flagi 
na Gołębicy będzie dla fregaty sygnałem, aby udała, że atakuje lugier, jak gdyby 
Gołębica była statkiem nieprzyjacielskim. Gdy dostrzeżono odpowiednią łódź 
rybacką, Gołębica podpłynęła, żeby ją przejąć. Znalazłszy się w pobliżu 
naładowanej 
łodzi, załoga Gołębicy odegrała całą pantomimę rokowań na temat okupu za swoją 
zdobycz. Ponieważ lugier płynął pod flagą francuską, hiszpańskich rybaków — było 
ich pięciu — traktowano jako aliantów. Podczas trwania targów, Sam dał Meduzie 
umówiony sygnał, niewidoczny dla Hiszpanów, zaaferowanych pokonywaniem 
trudności językowych. Rokowania, prowadzone przez jedną ze stron za pomocą 
francuszczyzny z Guernsey, przedłużano bez końca.
Wszyscy byli tak zajęci dyskusją, że najwyraźniej nie zauważono zbliżania się 
Meduzy od nawietrznej. W końcu fregata oddała strzał armatni, który na pokładzie 
Gołębicy wywołał panikę. Uwaga załogi, skupiona dotąd na łodzi rybackiej, 
przeniosła się teraz na fregatę. Zaczęto wykrzykiwać rozkazy bez związku, 
wydawano i odwoływano instrukcje i wszyscy gromadzili się po nawietrznej stronie 
lugra, bezładnie gadając i coś sobie pokazując. Dwaj francuscy oficerowie, 
na których w całym tym zamieszaniu nie zważano, wgramolili się ukradkiem wraz 
z bagażem na pokład rybackiej łodzi, oferując Hiszpanom pieniądze za odstawienie 
ich do Kadyksu. W tej samej chwili Gołębico postawiła wszystkie żagle, uciekając 
na południe, a następny strzał armatni sprawił, że jej załoga rzuciła się w 
gorączkowy 
wir pracy. Lugier uciekał przed fregatą nabierając szybkości i hiszpańskim 
rybakom 
mogło się wydawać, że to francuski okręt ucieka przed ślamazarnym pościgiem 
wroga. Podnieśli więc żagiel i popłynęli do Kadyksu, bardzo zadowoleni, że 
zapłacono im jeszcze za powrót do macierzystego portu, do którego przecież i tak 
wracali.
W odpowiednim momencie Meduza zaprzestała pościgu i pozwoliła Gołębicy 
podjąć rejs do Lepn. Oczekiwano tarn widać przybycia lugra, gdyż wypłynęła mu 
na spotkanie łódź z Alvarezem na pokładzie. Alvarez zapewnił Sama Cartera, iż 
może spokojnie zakotwiczyć w miejscu postoju przy małym molo. Davila i inni 
miejscowi kupcy byli zachwyceni perspektywą handlu i kontrabandy, a miejscowe 
władze nie były na tyle gorliwe, żeby zanadto dopytywać się o macierzysty port 
Gołębicy. Alvarez, który okazał się lepszym handlowcem niż Sam się spodziewał, 
dostarczył mnóstwo informacji o samej miejscowości i o towarach, których import 
byłby specjalnie pożądany. Zdaje się, że miejscowi kupcy byli więcej niż chętni 
dc 
prowadzenia handlu.
Pod wieczór 14 września Sam Carter pomyślał, że już prawie zrealizował swój 
plan. Jego statek znajdował się w miejscu umówionego spotkania i został tu 
dobrze 
przyjęty. Carter zainstalował w Lśon swego agenta, który starał się nawiązać 
kontakty z tutejszymi ważnymi osobistościami. Gdyby Delancey przybył nazajutrz, 
tak 
jak było umówione, nawet jako uciekinier i w przebraniu, Davila natychmiast by 
się 
o tym dowiedział. Delancey mógłby się zaraz zaokrętować i Gołębica pożeglowałaby 
z najbliższym odpływem. Gdyby wyłoniły się jakieś trudności albo zaistniała 
potrzeba 
użycia siły, w odwodzie była Meduza. Gdyby wreszcie Delancey się nie zjawił, 
Gołębica mogła tu zostać jeszcze przez tydzień albo i dłużej. Było mnóstwo 
możliwości prowadzenia rokowań, wymiany próbek towarów, a to było pretekstem 
do targowania się, plotkowania. Pozostawało pytanie, czy Delancey rzeczywiście 
stawi się na spotkanie. Sam musiał przyznać, że szanse były niewielkie.
I rzeczywiście, 15 września Delancey nie dał żadnego znaku życia, nie było 
żadnej wiadomości o jego wyczynach ani pogłosek o tym, że ma przybyć. O północy 
pierwszego umówionego dnia Sam doszedł do wniosku, że jego obawy były słuszne. 
Delancey został zabity lub uwięziony, najprawdopodobniej we Francji, czyli stało 
się 
właśnie to, co każdy rozsądny człowiek mógł przewidzieć. Ale w tym wypadku 
powinny nadejść wieści o aresztowaniu w pobliżu San Sebastian angielskich 
szpiegów. Pozostawała jeszcze niewielka możliwość, że Delancey spróbuje się 
uwolnić. A wtedy Delancey mógł zjawić się tu przebrany za Cygana lub za księdza. 
Tak więc Gołębica musiała na niego czekać. Tymczasem Davila przybył 
z wiadomościami z Kadyksu. Na wybrzeżu mówiło się tylko o tym, że flota 
hiszpańska ma wyjść w morze. Zapełniano luki okrętowe, ćwiczono załogi, okręty 
przeniosły się na nowe kotwicowiska i wszyscy byli zdania, że w każdej chwili 
może 
nadejść wiadomość o wybuchu wojny. A wtedy Langara odpłynie, lecz nikt nie 
wiedział, czy skieruje się na północ czy na południe. Sam Carter postanowił 
czekać.
Rozdział czternasty
Błędny rycerz
Wieczorem tego samego dnia, kiedy go aresztowano, Delancey został 
wezwany do pułkownika Diego de Altamirano. Znalazł się znowu w biurze 
komendanta pod eskortą adiutanta i czterech żołnierzy. Rozmowę prowadzono 
po francusku.
— Dzień dobry, kapitanie. Mam nadzieję, że spał pan dobrze. Jak to miło, że 
znalazł pan dla mnie chwilę czasu! Proszę, niech pan siada. Jeśli pan nie ma nic 
przeciwko temu, chciałbym sobie z panem uciąć małą pogawędkę. Zostań z nami, 
Pedro, ale ludziom powiedz, żeby zaczekali pod drzwiami.
Żołnierze wyszli, a Pedro stanął za krzesłem Delanceya.
— Grywa pan w szachy, kapitanie?
— Nie, pułkowniku. Ale grywam w karty.
— I nie wątpię, że znakomicie. A więc niestety muszę panu powiedzieć, że 
w wielu grach posunięcia partnerów można przewidzieć. Jeśli tylko mamy na to 
ochotę, możemy pracowicie prześledzić wszystkie fazy gry, pionek po pionku lub 
karta po karcie. Jednakże, jak pan wie, wśród dobrych graczy istnieje zwyczaj 
skracania gry za wzajemną zgodą. Nadchodzi taka chwila, kiedy gracz wykłada 
karty 
na stół i mówi: „Reszta jest moja". Tylko nowicjusz będzie się temu sprzeciwiał, 
żeby 
grę doprowadzić do końca. A ponieważ żaden z nas nie jest w tej grze 
nowicjuszem, 
proponuję, żebyśmy wyłożyli karty na stół.
Delancey skłonił się, lecz nie odpowiedział. Pułkownik więc mówił dalej, 
uważając, że osiągnięto porozumienie.
— Mógłbym w tej chwili posłać do Bayonne i poprosić kapitana Baudina, żeby 
odkomenderował tu swego kolegę, kapitana Micheleta. A on porozmawiałby 
z pańskim przyjacielem, który nosi mundur sierżanta, i natychmiast by się 
zorientował, że pański sierżant nie ma pojęcia o armii francuskiej. Mógłby też 
porozmawiać z panem i po pięciu minutach powiedziałby mi, że mówi pan 
po francusku jak cudzoziemiec, że naprawdę jest pan Anglikiem. Tymczasem ja 
mógłbym wywrzeć maleńki nacisk na resztę pańskich przyjaciół i jeden z nich — 
myślę, że niższy z tych dwóch, których pan zostawił w gospodzie — natychmiast by 
się załamał i powiedział mi, że pańska grupa zeszła na ląd z angielskiego okrętu 
wojennego w pobliżu Bayonne, że wdał się pan w potyczkę z kurierem i jego 
eskortą, 
że zdobył pan jego powóz i mundur, w który pan się przebrał, że wszyscy macie 
do wykonania pewną niebezpieczną misję, która mogłaby się nawet udać, gdybym ja 
był trochę lepszym pijakiem, a trochę gorszym żołnierzem. Nie sądzę, żeby ci 
dwaj 
Anglicy mogli powiedzieć mi coś ponadto, bo podejrzewam, że sami nic więcej nie 
wiedzą. Nie sądzę też, żeby dwaj Francuzi powiedzieli mi coś więcej, a tym 
bardziej 
ten pański Hiszpan z kolonialnym akcentem. W jednym punkcie zgodziliby się 
wszyscy, mianowicie w tym, że pan jest dowódcą i że jest pan oficerem 
brytyjskiej 
marynarki, prawdopodobnie w randze kapitana. Zadając sobie nieco trudu, przy 
odrobinie presji, mógłbym uzyskać wszystkie te informacje. A zatem, czy mogę 
przyjąć, że zadałem sobie już ten trud i wywarłem ową presję? Widzi pan, 
wykładam 
swoje karty na stół, oszczędzając sobie czasu, a pańskim przyjaciołom — jakby to 
powiedzieć? — przykrości.
— To prawdziwa przyjemność mieć do czynienia z oficerem o pańskim 
charakterze, inteligencji i poczuciu człowieczeństwa. Ja również kładę swoje 
karty 
na stół. Zgadzam się pułkowniku, że reszta należy do pana, i gotów jestem 
przyznać, 
że pańskie wnioski są na ogół słuszne.
— Cieszę się, kapitanie, że udało nam się osiągnąć porozumienie co 
do wstępnych posunięć. Pozostaje mi tylko zapytać, jaki był pański cel? Proszę 
pamiętać, że pańska misja się nie udała i że pańska odpowiedź będzie miała 
znaczenie jedynie historyczne. Gdyby cała akcja jeszcze trwała, gdyby niektórzy 
z pańskich towarzyszy byli jeszcze na wolności, nie oczekiwałbym odpowiedzi na 
to 
pytanie. Nie zdradziłby pan przecież swoich przyjaciół, a już w żadnym wypadku 
Hiszpanów, których miał pan zwerbować. Choć nie sądzę, żeby miał pan jakichś 
hiszpańskich współpracowników.
— Nie, nie miałem.
— Tak. A więc nadal się zgadzamy. Miał pan przy sobie najzupełniej prawdziwe 
osobiste dokumenty francuskiego oficera, kapitana Laffray. Sądzę, że przejął je 
pan 
razem z jego pocztą. Czy ten oficer zginął?
— Tak, zginął.
— Tak przypuszczałem. Pozwoli pan, że wrócę teraz do celu pańskiej misji. 
Interesuje mnie on tylko dlatego, że ta informacja uzupełni w jakiś sposób mój 
meldunek. Zastanawiam się czasem, czemu tak się staram, żeby moje raporty były 
dokładne — jestem przekonany, że i tak nikt ich nie czyta — ale nie mogę wyzbyć 
się 
tego nawyku. Nas, oficerów sztabowych, więcej obchodzą dokumenty niż fakty; 
pracujemy, według systemu, który wynalazł jeszcze, zdaje się, król Filip II. 
Dlatego 
byłbym wdzięczny, gdyby mi pan zechciał podać własną wersję swoich zamierzeń.
— Nie widzę powodu, pułkowniku, dla którego miałbym panu odmówić. Jestem 
tutaj, jak pan odgadł, w tajnej misji. Gdyby mi się udało, miałem się dowiedzieć 
o zamiarach hiszpańskiej floty. Ale nie prowadzimy jeszcze wojny i być może uda 
się 
jej uniknąć. Chciałbym zrobić wszystko, co w mojej mocy, dla polepszenia 
stosunków 
między Brytanią a Hiszpanią. Niektórzy z nas wierzą, że niedługo będziecie znowu 
naszymi sojusznikami. Chcielibyśmy więc, aby gdy nadejdzie ten dzień, wasza 
flota 
była nietknięta i mogła współpracować z naszą. Nie chcemy, żeby uległa 
zniszczeniu 
w bitwach. Nie chcemy, żeby Hiszpania została zaanektowana przez Francję. Wielka 
przyszłość czeka, pułkowniku, hiszpańskiego oficera, który już dzisiaj potrafi 
dostrzec, że niepodległość Hiszpanii jest zagrożona i że to Francja, a nie 
Anglia jest 
krajem, którego należy się obawiać.
— Oficer, który powiedziałby to zbyt głośno, zostałby zwolniony ze swego 
stanowiska. Nawiasem mówiąc, chciałem panu powiedzieć, że mój adiutant, 
doskonały oficer, zupełnie nie zna francuskiego. Może pan sądzić, że to się 
dobrze 
składa. Jednakże — wracając do tematu — nie jestem tu po to, żeby dyskutować 
na temat polityki prowadzonej przez mojego króla. Wszelka dyskusja byłaby 
w najwyższym stopniu niewłaściwa. Dodam też, że byłaby w najwyższym stopniu 
niemądra.
— Niewątpliwie. Ale najlepiej jest przygotować się na dwie możliwości. 
Dalekowzroczny oficer nie będzie mówił teraz nic przeciwko francuskim 
rewolucjonistom. Jednakże gdyby sytuacja się zmieniła, będzie już znany jako 
prawdziwy hiszpański patriota i uważany będzie za takiego przez nowych aliantów 
Hiszpanii. Gdyby mnie pan teraz zwolnił, zostałby pan wspaniałomyślnie 
wynagrodzony.
— Zachęca mnie pan, żebym wraz z panem wziął udział w spisku, który by 
zapobiegł zawartemu już sojuszowi między Francją a Hiszpanią. Ale ja nie mam 
żadnego wpływu na politykę mojego kraju. Ryzyko, mój przyjacielu, jest zbyt 
wielkie, 
a nagroda zbyt problematyczna.
— Nagroda, pułkowniku, jest pewna. Z rozmowy w gospodzie dowiedziałem się, 
że wskutek rozrzutności pańskiego ojca stracił pan swoją rodzinną posiadłość 
i ze jest pan najstarszym synem. Gdyby pan stanął po naszej stronie, mógłby pan 
tę 
posiadłość odzyskać.
— A więc pan wie o mojej posiadłości?
— Tylko tyle, że pański ojciec musiał ją sprzedać. Czy mógłby pan ją odkupić, 
gdyby pan miał pieniądze?
— O, tak... Gdybym... Wierzę, że pańska oferta jest szczera. Ale nie mam 
powodu wierzyć, że pański rząd uzna każdą obietnicę, którą pan da w jego 
imieniu. 
Nie mogę też wymyślić żadnego rozsądnego usprawiedliwienia dla siebie 
na wypadek, gdybym pana zwolnił.
— Co do tego ostatniego punktu, pułkowniku, mogę pana uspokoić. Otrzyma 
pan od Dyrektoriatu list zawiadamiający, że jestem agentem francuskiej tajnej 
służby. 
Minister wyjaśni to listem osobistym, skierowanym do pana i do innych dowódców 
garnizonu. Fatalnie się składa, że doręczenie tych listów nieco się opóźniło.
— To straszny błąd! Ale takie błędy się zdarzają, wiem to aż za dobrze 
z własnego doświadczenia. Potrzeba mi jednak pewności, że list ten będzie 
wystarczająco przekonujący, żeby mnie wywieść w pole, a także pewności, że 
pańska obietnica będzie respektowana przez pańskie ministerstwo skarbu. Mogę 
przyjąć słowo honoru dżentelmena, lecz nie mogę przyjąć obietnicy uczynionej 
przez 
— a tym bardziej w imieniu — jakiegoś tam rządu. Jednakże zrobię, co będę mógł, 
żeby spełnić pańskie życzenia. Pan przygotuje ten list, a ja zadecyduję, czy dam 
się 
nim oszukać. Sam pan rozumie, że fałszerstwo musi być doskonałe. Jeśli list 
będzie 
wiarygodny, wypuszczę pańskich towarzyszy, żeby sobie radzili na własną rękę, 
a pan zostanie tutaj na słowo, jako zakładnik, dopóki się nie dowiem, że pański 
rząd 
będzie honorował naszą umowę. Ale nawet wtedy będę miał wątpliwości, czy przyjąć 
obietnicę pańskiego rządu — nie jest to taka łatwa decyzja. W każdym razie nie 
mogę podejmować żadnej decyzji, dopóki nie otrzymam tego listu z Paryża. Ma pan 
przynajmniej jakieś szanse pisząc go.
— W tym celu muszę mieć przy sobie wszystkich moich towarzyszy i cały nasz 
bagaż.
— Doskonale. — Pułkownik wstał i po hiszpańsku powiedział do adiutanta: — 
Niech pan przeniesie wszystkich więźniów do celi numer sześć. Proszę im tam 
wstawić stół i krzesła, dać papier, atrament i wosk do pieczętowania. Proszę im 
zwrócić bagaż, ale bez broni. Należy zaryglować drzwi celi i postawić przed nimi 
dwóch strażników. Gdy ten oficer zamelduje, że skończyli pracę, proszę go tu 
znowu 
do mnie przyprowadzić.
W godzinę później Delancey razem z całą swoją grupą zasiadł przy stole. 
Z zewnątrz, z korytarza, słychać było kroki wartowników. Wewnątrz w widocznym 
miejscu na drzwiach umieszczono ostatni egzemplarz drukowanego regulaminu dla 
więźniów, podpisany przez adiutanta i parafowany przez komendanta. Cela była 
dwukrotnie większa niż normalna, zapewne używano jej do spotkań więźniów 
z adwokatami. Na stole stała latarnia, bardzo potrzebna w zapadającym zmroku; 
rzeczy więźniów umieszczono pod ścianą. Gdy tylko zamknięto drzwi, Hodder 
podszedł do bagażu i zaraz zakomunikował, że jego wytrychy są tam, gdzie były, 
w podwójnym dnie skórzanej torby podróżnej.
— Świetnie! — powiedział Delancey. — A teraz słuchajcie uważnie. Manning, 
oprzyj się plecami o drzwi, żeby nikt nie mógł zajrzeć do celi. Hodder, pan się 
zajmie 
zamkiem, ale tak, żeby nie sprawiać hałasu. Rigault i Bisson, proszę rozmawiać 
głośno, żeby zagłuszyć ewentualne odgłosy pracy Hoddera. Ramos, proszę 
przygotować po hiszpańsku rozkaz naszego zwolnienia i dostarczenia nam szybkich 
koni. Ja go podyktuję, a pan go przetłumaczy i napisze.
Pracowali szybko, ale dobrze, i wkrótce Delancey i Ramos przygotowali 
potrzebne rozkazy w odpowiedniej — jak im się zdawało — formie. Wtedy Delancey 
zastąpił Bissona, którego zadaniem było prowadzenie rozmowy, żeby ten mógł 
skopiować nagłówek i podpisy z egzemplarza regulaminu, wiszącego na drzwiach. 
Kiedy rozkazy były gotowe, rozmowę znów prowadzili Ramos i Bisson, podczas gdy 
Delancey i Rigault zasiedli za stołem. Napisali razem list od Barrasa, 
wyjaśniający, 
że kapitan Rochambeau jest oficerem francuskiej tajnej służby i władze 
hiszpańskie 
proszone są o okazanie mu pomocy, następnie znowu zamienili się rolami. Bisson 
sfałszował podpis jak poprzednio, a Rigault podjął głośną dyskusję, lecz tym 
razem 
z Ramosem. Zrobiło się już ciemno, gdy wreszcie skończono pracę nad 
dokumentami i właśnie wtedy Hodder odstąpił od drzwi, przyznając się 
do niepowodzenia.
— Robiłem, co mogłem — powiedział szeptem — i w pewnej chwili myślałem 
już nawet, że mi się udało. Ale nic z tego. Przysiągłbym, że już się 
przesunęło... Nie, 
nie potrafię tego powtórzyć. To jakiś zamek, na którym się nie znam.
Delancey, po krótkim namyśle, zdecydował:
— Manning i Bisson, chciałbym, żebyście zaczęli się kłócić, a potem wszczęli 
bójkę, robiąc przy tym tyle hałasu, by usłyszeli was strażnicy, ale nie tak znów 
wiele, 
żeby was usłyszano na wartowni. Potem Ramos krzyknie do strażników, że 
popełniono morderstwo. Będzie wołał o pomoc: szybko, szybko! Zrozumiano? A więc 
w porządku. Kłóćcie się!
Rozpoczęła się gwałtowna kłótnia, która przemieniła się w bójkę; tymczasem 
Delancey i Rigault ustawili się po obu stronach drzwi. Przez okienko zajrzał 
strażnik 
i kazał więźniom się uspokoić. Później spostrzegł, ku swemu przerażeniu, że 
Bisson 
został zaduszony prawie na śmierć.
— Morderstwo! — krzyknął Ramos po hiszpańsku. — Morderstwo! Szybko!
Strażnik wahał się przez chwilę; wiedział, że powinien wezwać sierżanta, ale 
bał się, że przybędą za późno. Więc podjął decyzję: otworzył drzwi i wycelował 
muszkiet w Manninga; drugi strażnik zrobił to samo. Zanim się zorientowali, co 
się 
dzieje, wyrwano im muszkiety i powalono uderzając krzesłami po głowach, po czym 
ściągnięto z nich mundury, a ręce i nogi związano im rzemieniami od bagażu. 
Minęło 
kilka minut pełnych napięcia. Wszyscy czekali, czy zostanie wszczęty alarm. Ale 
panował spokój. Na szczęście mury były grube.
— Patrzcie — szepnął Hodder żałośnie — te przeklęte drzwi były zaryglowane 
od zewnątrz!
Wkrótce Ramos i Manning byli już ubrani w wojskowe mundury, odpowiednio 
wyekwipowani i uzbrojeni. Delancey kazał Ramosowi zameldować adiutantowi 
w imieniu sierżanta, że więźniowie ukończyli swoje zadanie i ich dowódca gotów 
jest 
stawić się u komendanta. Istniało ryzyko, że Ramos zostanie rozpoznany, lecz 
na szczęście spotkał adiutanta w mroku korytarza. Złożył meldunek, trzymając 
latarnię tak, by być niewidocznym, po czym poszedł za adiutantem do celi numer 
sześć. Oficer był wściekły, widząc, że korytarz więzienny, nie licząc drugiego 
strażnika, jest pusty.
— Gdzie jest sierżant? — krzyknął. — Gdzie jest warta?
I w tym samym momencie ogłuszono go uderzeniem kolby od muszkietu 
i wciągnięto do celi numer sześć. Z niego także ściągnięto mundur. Teraz Ramos 
z prostego żołnierza awansował na kapitana, a mundur strażnika dano Bissonowi. 
Gdy adiutanta związano i zakneblowano tak samo jak przedtem dwóch żołnierzy, 
w korytarzu uformował się pochód. Na przodzie szedł Ramos, jako adiutant 
eskortujący Delanceya. Za nimi dwóch innych więźniów: Rigault i Hodder. Dwaj 
żołnierze: Manning i Bisson zamykali orszak. Gdy zaryglowano celę numer sześć, 
Delancey włożył klucz do kieszeni i cała grupa pomaszerowała w stronę biura 
komendanta. Ramos zastukał, kazano mu wejść. Pierwszy jednak wszedł Delancey. 
Ramos pozostał na progu, odwrócił się, by wydać rozkaz dwóm żołnierzom, 
stanowiącym eskortę.
— Proszę wejść, kapitanie. Proszę siadać. Szybko pan pracował wraz 
ze swoimi przyjaciółmi. Skończyliście panowie wcześniej niż przypuszczałem. Mam 
nadzieję, że zechce pan wypić ze mną szklankę wina. A tymczasem może pan 
pokaże mi ten list z Paryża.
— Oto on, pułkowniku — powiedział Delancey, wręczając dokument. — Nie 
zapieczętowałem go, oczywiście, zrobię to później.
— Dziękuję, kapitanie. Tak, zobaczymy, to dobrze wygląda... Tak, brzmi 
zupełnie nieźle... Świetnie! Po prostu dzieło sztuki! Nie oszukałoby może 
każdego, 
ale sądzę, że mnie może oszukać. Jestem naturalnie tylko zwykłym żołnierzem, a 
nie 
ekspertem graf ołogicznym. Chyba uznam go za prawdziwy.
— Miło mi to usłyszeć, pułkowniku. Byłoby mi przykro, gdyby nasza dyskusja 
zaczęła się od różnicy zdań.
W głosie Delanceya było coś, co kazało komendantowi spojrzeć nań ostro. 
Wtedy ujrzał przed sobą muszkę pistoletu, wycelowanego, w swoją pierś. Przeniósł 
wzrok z Delanceya w stronę drzwi, rozpoznał Ramosa w mundurze swego adiutanta 
i odgadł, co się stało.
— Plan, o którym mówiliśmy, wciąż jeszcze jest aktualny — powiedział 
Delancey — bo obaj jesteśmy ludźmi honoru. Jednakże wobec zmienionej sytuacji 
nie może pan oczekiwać tych samych warunków. Nawiasem mówiąc, jestem pewien, 
że nie uczyni pan jakiegoś nierozważnego ruchu i nie zmusi mnie do tego, żebym 
pana zastrzelił. Pańska śmierć nie zwiększyłaby wprawdzie podjętego przeze mnie 
ryzyka, ale nie znoszę niepotrzebnego rozlewu krwi; a poza tym wolałbym mieć 
w panu przyjaciela; może będzie mnie pan jeszcze kiedyś gościł na swoim zamku 
pod Sewillą. Musi pan jedynie uznać ten list za prawdziwy, wydać rozkaz 
uwolnienia 
nas i dać mi słowo, że nie zarządzi pan pościgu. Moja oferta jest wciąż 
aktualna, lecz 
alternatywa będzie teraz mniej przyjemna. Musi pan wybierać między możliwością 
odzyskania swojej posiadłości a utratą życia. Nie jest to wybór, nad którym 
można by 
się zastanawiać.
Komendant powoli potrząsnął głową.
— Zapomina pan, mój przyjacielu, że obezwładnił pan mojego adiutanta i jego 
straż. Co powiedzą ci ludzie, kiedy się ich uwolni? Sytuacja wygląda jeszcze 
gorzej, 
jeśli pan ich zabił.
— Nie, pułkowniku, nikt nie został zabity.
— A więc co powiemy? Chciałby pan, żebym zameldował, że jesteście 
francuskimi agentami. Będę potem musiał dodać, że rozbroiliście moich żołnierzy, 
ogłuszyliście mego adiutanta i uciekliście! Kto mi w to uwierzy! I co powiedzą 
na to 
inni moi oficerowie?
— Wobec tego, pułkowniku, będzie pan musiał pojechać z nami do pewnego 
punktu na drodze do Santander. Stąd do stajni, ze stajni do cytadeli i do bram 
miasta 
będę pana trzymał na muszce, kryjąc pistolet pod płaszczem. W przypadku 
najmniejszego podejrzanego ruchu poniesie pan natychmiastową śmierć od strzału 
w serce. Jeśli nie zmusi mnie pan do strzału, pańska późniejsza opowieść będzie 
zawierała czystą prawdę — powie panr że uciekając użyliśmy pana jako zakładnika.
— To wyjaśnienie nie najlepiej zabrzmi przed sądem wojennym.
— To kwestia czasu. Jeśli otrzyma pan naganę, już za rok zapomni się o całym 
incydencie.
— Czy zna pan nasze stare przysłowie: „Jeśli śmierć ma nadejść z Madrytu, 
wszyscy będziemy długo żyli"?
— Nigdy go nie słyszałem. Lecz pańska śmierć, jeśli ma nadejść w ciągu 
najbliższych godzin, nie będzie miała tak długiej drogi.
— A więc dobrze. Przyjmuję pańskie warunki, kapitanie. Nie chcę pana 
prowokować do strzału.
— Wspaniale. Gdybym musiał pana zabić, zrobiłbym to z ogromnym żalem.
— A teraz zechce pan zapieczętować ten list od Dyrektoriatu. Ja tymczasem 
napiszę panu glejt. Będzie panu potrzebny przy wyjeździe z miasta.
— Napisaliśmy go już za pana, pułkowniku.
Grupa Delanceya zabrała broń i bagaże i ruszyła do stajen. Delancey 
następował komendantowi na pięty i z aprobatą słuchał wydawanego przez niego 
rozkazu przygotowania siedmiu dobrych koni z siodłami i uprzężą oraz dwóch koni 
jucznych do wiezienia rzeczy. Ponieważ towarzyszył im komendant, nie mieli 
żadnych trudności ani w cytadeli, ani przy bramie miejskiej, i wkrótce wyjechali 
— 
jako ludzie wolni — na oświetloną księżycem drogę do Santander. Jechali nią 
około 
czterech mil, po czym na rozkaz Delanceya zatrzymali się. Delancey zsiadł z 
konia 
w pobliżu przydrożnej kaplicy, daleko jednak — jak się zdawało — od wszelkich 
ludzkich siedzib, powiedział pułkownikowi, że nadszedł czas rozstania. Delancey 
trzymając w pogotowiu pistolet, wraz z Rigaultem zaprowadził pułkownika do 
kaplicy. 
Przed ołtarzem świeciło się światełko, a w powietrzu unosił się lekki zapach 
kadzidła.
— Proszę usiąść, sir — powiedział Delancey, wskazując krzesło w pobliżu 
ołtarza. Pułkownik usłuchał, a Ri~ gault związał mu w tej pozycji ręce i nogi 
sznurami 
i pasami od sutann, zabranymi z małej zakrystii. Delancey przepraszał za te 
środki 
ostrożności.
— Zostawiam pana tutaj z bólem serca, pułkowniku Ale rano pana znajdą. 
A tymczasem jest pan w miejscu bezpiecznym, osłoniętym przynajmniej od wiatru 
i deszczu. Pańskiego konia weźmiemy z sobą, ale zostawimy go w Santander. Nic 
nie mogę zrobić dla odzyskania pańskiej posiadłości, ale któż wie, jak wojna się 
skończy? Być może nadarzy się jeszcze okazja, by ocenić pańskie zasługi jako 
alianta.
— Kto wie... Może kiedy spotkamy się następnym, razem, będzie pan znowu 
więźniem? Więc proszę mi po zwolić oddychać!
Po czym Rigault zakneblował pułkownika tylko na tyle, na ile to było konieczne, 
żeby zmusić go do milczenia. Delancey sądził, że opóźnili pościg o jakieś pięć 
do sześciu godzin. Po opuszczeniu kaplicy pojechali wiodącą w lewo górską 
ścieżką, 
robiąc okrążenie na południe. Po jakimś czasie znaleźli się na szosie 
prowadzącej 
do Vittorii. Nie odpoczywali ani przez chwilę; Delancey bezlitośnie ich 
popędzał, bo 
pragnął jak najszybciej zakończyć swoją misję. Gdyby udało mu się zdobyć jakieś 
ważne informacje i bezpiecznie dostać się na pokład statku, zdobyłby dobrą 
reputację. Wtedy mógłby znów zacząć myśleć o karierze w marynarce, a może 
nawet o awansie.
Przed świtem Delancey zarządził postój. Zjechali z szosy i znaleźli schronienie 
przed wiatrem w małym lasku. Noc była zimna, czuło się nadchodzącą jesień i tak 
ludziom, jak i koniom należał się odpoczynek. Delancey wezwał Rigaulta i Ramosa 
na naradę.
— Wątpię, żeby ruszył za nami jakiś pościg, ale nie wolno ryzykować. 
Proponuję, żebyśmy za wszelką cenę dziś wieczorem dotarli do Vittorii, a jutro, 
już 
bardziej swobodnie, jechali w stronę Burgos i Madrytu.
Tego wieczora grupa Delanceya stanęła w gospodzie w Vittorii. Delancey 
i Rigault byli w mundurach armii francuskiej, Ramos i Manning w hiszpańskich 
mundurach wojskowych, pozostali dwaj ubrani byli jak służący. Siedząc w 
gospodzie 
Delancey postanowił nie wjeżdżać do samego Madrytu. Co innego udawać 
Francuzów w Vittorii czy w Burgos, a zupełnie co innego odgrywać tę maskaradę 
w stolicy. Po pierwsze, wypadało, żeby oficer francuski, odwiedzający Madryt, 
złożył 
wizytę we francuskiej ambasadzie; gdyby tego zaniedbał, wywołałoby to 
niezadowolenie, a może nawet podejrzenia. Co więcej, było bardzo prawdopodobne, 
że w ambasadzie przebywa jakiś francuski oficer, a ten w ciągu pięciu minut 
zdemaskowałby oszusta. Dlatego Delancey postanowił, że ruszy trasą prowadzącą 
na zachód od Madrytu, drogą na Medinę i Avila. Tak nawet będzie bliżej do 
Kadyksu, 
choć ze względu na złe drogi nie zaoszczędzą wiele czasu. Z Avila jego grupa 
powinna jechać do Toledo w Nowej Kastylii i dalej do Ciudad Real, a potem przez 
Sierra Morena do Andaluzji.
I to tam, w dolinie Gwadalkwiwiru, musiałby się rozegrać dramat. Jeśli zechce 
przejąć kuriera jadącego z Madrytu do Kadyksu, tam właśnie powinien urządzić 
zasadzkę. Główna droga z Madrytu, którą kurier musi jechać, wiodła przez krainę, 
zwaną La Mancha, wsławioną przez Cervantesa. Czy Delancey znalazłby dla siebie 
inspirację w przygodach Don Kichota i Sancho Pansy? Czy byłyby do zaatakowania 
w Manzanares jakieś wiatraki? Gdzieś w tamtych stronach, koło Kordowy, na pewno 
można znaleźć miejsce do urządzenia zasadzki. Kurier jednak — myślał Delancey — 
nie da się łatwo sprowadzić z drogi. Gdy przejedzie większą część trasy i 
zobaczy już 
drogowskazy z nazwą Kadyksu, będzie mu pilno dotrzeć do celu i dostarczyć 
depesze. Gdy go zapewnią w Madrycie, że flota hiszpańska znajduje się jeszcze 
w porcie, będzie pędził z Baylon, nie zatrzymując się nawet z powodu braku 
powozu 
czy eskorty. Plan przejęcia trzeba było starannie przemyśleć.
Przez wysoką sierra wiał zimny, jesienny wiatr, krajobraz był niegościnny 
i posępny. Dni spędzali w siodle, a noce w niewygodnych hiszpańskich gospodach. 
Tych podróżnych nic nie zatrzymywało w drodze. Patrzono na nich, gdy 
przyjeżdżali, 
z zimną obojętnością, ale z pewnością nie podejrzliwie. W końcu 4 września 
dotarli 
dc Andujar i ujrzeli przed sobą krainę bardziej zieloną i żyzną. Zbliżali się do 
równiny 
andaluzyjskiej i następnym miastem, które mieli zobaczyć, była Kordowa.
Delancey wciąż jeszcze nie miał żadnego planu, lecz znalazł gdzieś 
egzemplarz arcydzieła Cervantesa i czytał je po trosze każdego wieczora. 
Niejasno 
pamiętał, że Cervantes służył na morzu i walczył w bitwie pod Lepanto, a 
przecież 
wszystkie przygody jego bohatera rozegrały się na lądzie. Jako jeszcze jeden 
żeglarz 
na koniu, Delancey miał nadzieję znaleźć jakieś natchnienie w starej księdze, 
doskonalił też na niej swoją hiszpańszczyznę. Z początku ta lektura bawiła go 
tylko; 
myślał, że Cervantes musiał wędrować tymi samymi drogami i odpoczywać w tych 
samych zapchlonych gospodach. Pracowicie tłumaczył niektóre opowiadania 
Rigaultowi, który uważał je za bezsensowne i nieprawdopodobne. Ramos znał je 
oczywiście, lecz w gruncie rzeczy niewiele obchodziła go literatura, więcej 
interesował się polityką, a zapewne i kryminalistyką. W końcu Delancey czytał 
książkę sam.
Gdy 9 września grupa dotarła do Kordowy, Delancey wciąż jeszcze nie miał 
żadnego planu działania. Całą noc chodził po pokoju, obmyślając i odrzucając 
jeden 
pomysł po drugim. W końcu gość, zajmujący pokój pod nim, zwrócił mu cierpko 
uwagę, więc Delancey musiał przeprosić go i usiąść. Na morzu rozmyślał zawsze, 
chodząc po mostku. W fotelu czuł się mniej pewnie, postanowił więc odłożyć 
dalsze 
myślenie do jutra. Jednakże wiedział, że nie będzie mógł zasnąć, jeśli 
natychmiast 
pójdzie do łóżka. Najlepiej było czytać, a jedyną książką, jaką miał pod ręką, 
był 
właśnie ów egzemplarz Don Kichota. Przewracał kartki na chybił trafił i 
zatrzymał się 
wreszcie na początku rozdziału IV:
„Dniało, gdy Don Kichot wyruszył z gospody tak zadowolony, tak pełen 
animuszu, tak ucieszony pasowaniem na rycerza, że od radości pękały na koniu 
popręgi. Przypomniawszy sobie jednak rady gospodarza co do zaopatrzenia się 
w niezbędne rzeczy, jakie miał wziąć ze sobą, a zwłaszcza w pieniądze i koszule, 
postanowił wrócić do domu, aby przygotować to wszystko i poszukać giermka…
Niedaleko ujechał, gdy mu się wydało, że na prawo, w gęstwinie gaju, dobywa 
się żałosny głos, jakby skarżącej się istoty. Zaledwie to usłyszał, rzekł:
— Dzięki niech będzie niebu... Te głosy, ani chybi, to jęki jakiegoś 
nieszczęśnika albo nieszczęsnej, która potrzebuje mojej opieki i pomocy.
I ściągnąwszy wodze, skierował Rosynanta tam, skąd owe głosy zdawały się 
wychodzić. O parę kroków od skraju lasu ujrzał klacz, przywiązaną do dębu, a 
przy 
drugim chłopak jakiś piętnastoletni, obnażony do pasa, wydawał owe okrzyki, a 
nie 
bez przyczyny. Stał tam bowiem, okładając go pasem co wlezie, jakiś rosły chłop 
i do każdej plagi dodawał naganę i radę:
— Trzymaj za zębami język, a oczy otwarte.
Chłopak zaś odpowiadał:
— Nie zrobię tego więcej, mój panie, na mękę Pańską, już tego drugi raz nie 
zrobię i obiecuję odtąd lepiej trzody pilnować.
Don Kichot, widząc, co się dzieje, krzyknął gniewnie:
— „Nieobyczajny rycerzu, nie godzi się znęcać nad tym, kto bronić się nie 
może..." 
W tym momencie Delancey przestał czytać i zakrzyknął zachwycony:
— Oczywiście! Oczywiście! Czemu nie pomyślałem o tym wcześniej?
Rozdział piętnasty
Cenne wiadomości
Nemesis rozbiła się przy brzegu w dniu, w którym Hiszpania zawarła sojusz 
z Francją na mocy traktatu, a to czyniło wojnę z Brytanią nieuniknioną. W 
praktyce 
wojna zaczęła się już we wrześniu, gdy hiszpańskie okręty zatrzymano w 
brytyjskich 
portach. Trzeba było jednak czasu, żeby wieści o tym dotarły do Hiszpanii. 
W Kordowie w dniu 9 września, a więc w dniu przybycia tam grupy Delanceya, 
wiedziano tylko, że traktat został podpisany: Jednakże liczono się tu z tym — o 
czym 
Ramos się upewnił — że wojna już właściwie wybuchła. Wobec tego grupa 
wydelegowała Rigaulta, żeby poprosił Delanceya, by przybył na spotkanie z nimi 
do stajni zajazdu „Santa Clara", w którym się zatrzymali. Tym, który przemówił, 
był 
Bisson; wyłożył prośbę, żeby udać się najkrótszą drogą do Portugalii.
— W Portugalii będziemy znowu wśród przyjaciół. Wiemy, że pańskim celem 
jest zebranie informacji o flocie hiszpańskiej — zapewne o jej sile i tym 
podobnych 
rzeczach. Gdy wylądowaliśmy, mówił pan o dotarciu do Portugalii i zebraniu tych 
informacji po drodze, ale nie poprowadził nas pan do Portugalii trasą 
najkrótszą. 
Droga, którą jedziemy teraz, prowadzi raczej na Sewillę i Kadyks. Nie obchodziło 
nas 
to, dopóki między Brytanią a Hiszpanią panował spokój. Ale wkrótce znajdziemy 
się 
w niebezpieczeństwie i powinniśmy opuścić Hiszpanię jak najprędzej. Stąd wiedzie 
droga do Badajos. Sir, chcielibyśmy właśnie nią pojechać.
— Czy wszyscy jesteście tego zdania? — zapytał Delancey.
— Nie, ja nie — nieoczekiwanie powiedział Hodder. — Ja myślę, że kapitan wie 
najlepiej, co robić. Powinniśmy, jak powiada, zebrać pewne informacje, wielce 
przydatne królowi Jerzemu. A jeśli przypadkiem zdobędziemy też — no cóż... łup 
w pieniądzach — nie będę od tego, żeby mieć w nim swój udział.
Poszeptali między sobą, po czym przemówił Manning:
— Zgadzam się z Hodderem, że jakieś pieniądze byłyby pożądane. Och, sir, nie 
powiedziałbym „nie", gdyby przyszło do podziału, w żadnym wypadku. Ale nie 
chciałbym, żeby mnie złapano w Hiszpanii z kieszeniami pełnymi złota. Wolałbym 
znaleźć się za granicą, zanim stracę to złoto.
— Czy ktoś ma jeszcze coś do powiedzenia? — spytał Delancey.
— Inni zgadzają się z Manningiem i Bissonem, sir — odparł Rigault. — Wolą 
raczej zobaczyć Lizbonę niż hiszpańskie więzienie od środka.
— A więc dobrze. Narysuję warn mapę. Niech mi ktoś da bat.
Delancey narysował mapę rękojeścią bata na brudnej posadzce.
— Jesteśmy tutaj, w Kordowie. Stąd wiedzie droga doliną do Sewilli. Tam się 
rozwidla i biegnie tędy do La Pallma, do Huelvy i do Portugalii, a na lewo do 
Sewilli 
i Kadyksu — albo inaczej, tak, do Kadyksu, omijając Sewillę. Miałem zamiar 
zaokrętować się pod Kadyksem, gdzie — mam nadzieję — będzie na mnie czekał 
Sam Carter. Zgadzam się, że to ryzykowne. Tymczasem może się rozpocząć wojna, 
a poza tym Sama może tam nie być Dlatego nie dziwiłbym się, gdyby niektórzy z 
was 
— a nawet wszyscy — chcieli ruszyć w prawo od Sewilli. Jeśli tak, będę wam 
życzył 
szczęścia i ruszę do Kadyksu, z niektórymi z was albo sam.
— Przepraszam pana, sir — powiedział Manning — ale my chcemy jechać 
do Portugalii już stąd, drogą na Badaj oz.
— Wiem, ale to nie miałoby sensu. Stąd do Portugalii jest niewiele bliżej, 
a podróż znacznie gorsza, bo po drodze są góry. Zabrałoby to wam tyle samo 
czasu, 
a prawdę mówiąc, jeszcze więcej. — Mówiąc rysował dalej na ziemi. — Jadąc stąd 
doliną, znajdziemy się na równinie.
Znowu poszeptali, drapiąc się po głowach, wreszcie przemówił Rigault:
— Więc pan myśli, że tak czy owak musimy jechać na Sewillę?
— Jestem tego pewien. Uważam także, że istnieje możliwość przejęcia kuriera 
właśnie na drodze do Sewilli, albo z informacjami, albo ze złotem, a może z 
jednym 
i drugim. Znajdujemy się na prostej drodze z Madrytu do Kadyksu. Hodder i ja 
chcielibyśmy wykorzystać każdą okazję. Inni są może tak bogaci, że nie muszą się 
tym interesować, ale my jesteśmy ludźmi ubogimi. A ja, w dodatku, jestem dowódcą 
okrętu korsarskiego bez okrętu!
Roześmieli się i zgodnie postanowili wędrować tymczasem razem. Mieli zamiar 
rozstać się w Sewilli. Wyjątkiem był Hodder i Delancey zastanawiał się, 
dlaczego. 
Jednakże wkrótce Hodder poinformował go o tym. Ten niepozorny, mały Londyńczyk 
był najwyraźniej lojalny do ostatniego tchu.
i — Może pan się dziwi, sir — powiedział — że tak się pana trzymam. Rzecz 
w tym, że chciałbym sobie zasłużyć na zmazanie win. Jeżeli je zdobędę — a przy 
tym jeszcze trochę pieniędzy — rzucę moją robotę i otworzę warsztat ślusarski 
w Cheapside. Zostanę także członkiem komitetu parafialnego, a jakże. Czy pomoże 
mi pan później, sir, jeśli teraz będę trzymał z panem?
— Pomogę, daję na to słowo!
— Dziękuję, sir. To będzie dla mnie wielki dzień, kiedy będę mógł wrzucić 
do Tamizy narzędzia mojego obecnego zawodu... i proszki nasenne także!
— Proszki? Zajmuje się pan także narkotykami?
— Tylko w małych dawkach, sir. W moim zawodzie nie można być całkiem 
pewnym, czy ludzie śpią głęboko. Toteż trochę im pomagamy, sir. Małe dawki 
zupełnie nie szkodzą, naprawdę. A wtedy — że tak powiem — można spokojnie 
pracować.
— Hodder, podsunął mi pan pewien pomysł. Myślę, że naprawdę ma pan 
widoki, żeby zostać szanowanym ślusarzem i mieć sklep, którego będę klientem. 
Środki nasenne to właśnie to, czego potrzeba do utrzymania spokoju; mam 
nadzieję, 
że zobaczę pana jeszcze jako radcę miejskiego!
Wróciwszy do swego pokoju, Delancey zaczął studiować mapę. Bankier czy 
kupiec, podróżujący z Kordowy, najprawdopodobniej jechałby do Sewilli, gdyby 
jego 
ostatecznym celem był Kadyks. Kurier z depeszami do Kadyksu, odwrotnie, ominąłby 
Sewillę, żegnając się z bankierem w Ecija. Przejęcie jednego lub drugiego, albo 
obydwóch, winno nastąpić mniej więcej w takim miejscu jak La Carlota, zaledwie 
o dwadzieścia pięć mil stąd. Jednakże tym razem nie będzie tyle zamieszania. 
Zarówno on, jak i Hodder pragnęli pracować w spokoju. Aż dziw bierze, że 
Delancey 
zakończy swoją misję w towarzystwie tego nędznego, małego złodziejaszka! 
A jednak było w Hodderze coś, co kazało wierzyć w jego patriotyzm. Można było 
życzyć sobie lepszego sojusznika, lecz los mógł mu równie dobrze zesłać 
gorszego.
Delancey nazajutrz wyjechał z Kordowy, polecając Ramosowi zebrać 
informacje o kurierach, jakich można by spotkać po drodze. Tego wieczora grupa 
wjechała do La Carlota i Ramos mógł już zameldować, że kurierzy do Kadyksu 
przejeżdżają tą drogą mniej więcej dwa razy na tydzień, przyczym następny ma 
przybyć około 10 tego miesiąca. Z pewnością zatrzyma się on w tej samej 
gospodzie 
co grupa Delanceya, tzn. w „Principe Heredero". Będzie podróżował w towarzystwie 
sierżanta i czterech żołnierzy. Delancey postanowił czekać i powrócił myślą do 
Don 
Kichota. W głowie jego rodził się pewien pomysł. Do" jego realizacji 
potrzebowałby 
przede wszystkim kilku dawek proszków nasennych...
Przed 9 dowiedziano się — niby przypadkiem — który pokój będzie zajmował 
kurier, ustalono też, że nocą pokój będzie zamknięty na klucz, że łóżko 
sierżanta 
będzie ustawione pod drzwiami, a na schodach, na górze, będzie stał wartownik. 
Z tego wszystkiego najłatwiej było sobie poradzić z zamkiem, ponieważ 
poprzedniego dnia klucz zostawiono w drzwiach, więc Hodder mógł dorobić jeszcze 
jeden. Jednakże drzwi zaopatrzone były od wewnątrz w dwa masywne drewniane 
rygle. Wyjęto je po kryjomu, przepiłowano od spodu i lekko powleczono oliwą. 
Choć 
wciąż wyglądały imponująco, bez trudu można je było teraz złamać. Nie było 
naturalnie możliwości powtórnego zabezpieczenia drzwi po złożeniu wizyty w 
pokoju, 
Delancey postanowił więc przekonać kuriera, że widocznie buszował u niego zwykły 
złodziej. Zabierze się pieniądze i przetrząśnie bagaż, natomiast torba z 
depeszami 
będzie wyglądała na nienaruszoną.
Kurier przyjechał w dniu, w którym go oczekiwano. Okazało się, że jest to 
porucznik w średnim wieku, jednooki, utykający na jedną nogę i lubiący wypić. 
Podczas gdy Rigault zabawiał go rozmową, Delancey poszedł po napoje, a wracając, 
zatrzymał się na chwilkę z Hodderem, który zręcznie wsypał proszki do szklanki 
kuriera, a potem do szklanek sierżanta i żołnierzy. Następnie Hodder otworzył 
drzwi 
swoim podrobionym kluczem, łagodnie złamał rygle i wszedł do ciemnego pokoju. 
Bisson ruszył za nim, a Ramos trzymał straż na korytarzu. Kurier spał głęboko i 
bez 
trudu wyciągnięto mu spod poduszki skórzaną torbę. W tym momencie rozległ się 
odgłos kroków. Zatrzeszczały schody, potem gdzieś zamknęły się drzwi. Ktoś 
po cichu schodził z górnego piętra. Blask świecy odbijał się w lśniącej podłodze 
klatki 
schodowej. Jeśli to gospodarz, to zobaczy, że łóżko sierżanta zostało odsunięte, 
że 
drzwi od pokoju kuriera stoją otworem, że w domu są złodzieje. Hałas obudzi 
kuriera 
i... Delancey wyszedł z pokoju, zamknął za sobą drzwi i... stanął twarzą w twarz 
z ładniutką dziewczyną, w której ręce drżała świeca. Wiedział, że jego jedyną 
szansą 
było zrobić z niej winowajczynię.
— Co ty tu robisz? — spytał po hiszpańsku, dając znak Ramosowi, żeby się 
zbliżył. Ramos powtórzył pytanie: — Co ty tu robisz? Dlaczego tu jesteś? Czemu 
nie 
śpisz?
Gdyby dziewczyna była starsza, mogłaby z kolei zapytać, co Ramos robi tutaj 
o tej porze nocy. Ta była na szczęście młoda i zmieszana, z czego Delancey 
natychmiast skorzystał.
— Jesteś złodziejką? — spytał, a Ramos powtórzył pytanie. — Zawołajmy lepiej 
gospodarza — dodał.
— Nie, nie! — jęknęła dziewczyna, miała jednak na tyle rozsądku, żeby płakać 
po cichu.
— No, to wracaj do łóżka — powiedział Delancey — i nie mówmy już o tym!
Ramos zaprowadził ją na górę, na poddasze, a Delancey zastanawiał się, co 
należy przedsięwziąć rano dnia następnego.
— Doradź jej, żeby udawała chorą — powiedział Ramosowi — i nie pokazywała 
się nikomu na oczy.
Ramos przekazał to polecenie, a Delancey zastanawiał się, co jeszcze trzeba 
zrobić. Przewidywał, że biedna dziewczyna opowie komuś o swojej przygodzie, może 
innej służącej, a może chłopcu, którego chciała odwiedzić. I co z tego wyniknie?
Podczas gdy odgrywano tę małą scenkę, Bisson dokonał prawdziwego 
rabunku, tnąc podszewki i rozrzucając po podłodze części ubrań. Zabrał kurierowi 
portfel, zegarek, pistolety i szpadę ze złoconą rękojeścią, po czym pusty 
portfel 
wyrzucił na ulicę, a resztę łupu — z wyjątkiem pieniędzy — ukrył za kominkiem. 
Tymczasem Hodder zabrał skórzaną torbę do swojego pokoju, gdzie przemyślnie ją 
otworzył. Następnie Rigault przeszukał ją i wyjął wszystkie bardziej 
interesujące listy 
— te z oficjalną pieczęcią — a resztę oddał Hodderowi. Ten włożył wszystko znów 
do torby, zamknął ją i wsunął z powrotem pod poduszkę kuriera. Potem wyszedł 
z pokoju i pomógł Manningowi przesunąć ponownie sierżanta wraz z łóżkiem pod 
drzwi. Cała ta operacja trwała zaledwie pół godziny, została zakłócona jedynie 
nadejściem dziewczyny. Potem znów zapanował zupełny spokój aż do rana. 
Obecnego strażnika mógłby już zmienić nowy, nie zauważyłby niczego niezwykłego 
i mógłby myśleć, że wszystko jest w porządku..
Skradzionych dokumentów było pięć i żaden z nich nie był interesujący sam 
w sobie. Przyjęto rezygnację jakiegoś porucznika. Formalnie uznano jakiś 
meldunek 
śledczy — dotyczył on ostatniego niedoboru towaru na pokładzie San Leandro. List 
do kapitana portu w Kadyksie zawierał oficjalną naganę — miała ona związek z 
jakąś 
kolizją w porcie między uzbrojonym kutrem a szalupą. Jakiś midszypmen został 
zwolniony z Neptuna, ponieważ podał fałszywą datę urodzenia i okazało się, że 
jest 
za młody do służby. Jedyny list, który zasługiwał na ponowne przeczytanie, 
skierowany był z ministerstwa do jakiegoś urzędnika stoczni w Kadyksie. Sens 
jego 
był niejasny, ponieważ stale powoływano się na poprzednią korespondencję, a 
także 
ze względu na dużą ilość technicznych szczegółów, które w nim omawiano. Pewne 
okręty, „te wymienione w paragrafie 17 poprzedniego listu", miano w jakiś sposób 
przebudować w związku z zabezpieczeniem przeciwpożarowym. Opis tych zmian 
ciągnął się przez kilka stron, były też wykresy i tabele ilościowe, i ani Ramos, 
który 
tłumaczył, ani Delancey, który słuchał, nie mogli zrozumieć, ani co miało być 
zrobione, ani przez kogo, ani kiedy. Było to bardziej niezrozumiałe niż 
jakikolwiek 
dokument z Ministerstwa Marynarki, z którym Delancey dotąd się zetknął. Gdy 
Ramos doszedł do ostatnich stron, zawierających tabelaryczne podsumowanie, 
Delancey odniósł wrażenie, że autor dokumentu sam stracił wszelką nadzieję 
wyjaśnienia czegokolwiek, sięgnął więc do innych i być może bardziej skutecznych 
środków porozumienia się. Uczynił to w końcowym, rozpaczliwym postscriptum, 
brzmiącym jak następuje:
„Żeby uniknąć wszelkich możliwych nieporozumień, kontradmirał de Grado, 
który doskonale orientuje się w całokształcie sprawy, w ciągu dwóch dni 
przybędzie 
do Kadyksu i wyjaśni wszelkie jej aspekty, które mogłyby jeszcze pozostać 
niezrozumiałe. Będzie zaopatrzony w środki do nabycia wszystkich materiałów, 
których może brakować w stoczni".
Było więc możliwe, że kontradmirał będzie wiózł nie tylko specjalistyczne 
porady, lecz także pieniądze. Delancey nie potrafił sobie wyobrazić, żeby w 
ogóle 
można było coś dostać w hiszpańskiej stoczni; zresztą w brytyjskiej także. 
Dlatego 
miał nadzieję, że będzie tu potrzebna większa suma. Chyba żeby owe „środki 
do nabycia" oznaczały tylko jakieś pisemne upoważnienia do zapłaty. Skończywszy 
tłumaczenie, Ramos oddał dokument Delanceyowi. Spojrzawszy na koniec ostatniej 
strony — tuż przed postscriptum — Delancey spostrzegł zdanie, którego Ramos nie 
pofatygował się przetłumaczyć:
„W wypadku, gdyby flota odpłynęła, kopię tego listu przesyła się do Tulonu".
A więc to był port przeznaczenia Langary! Nie wysyłano kopii ani do Brestu, ani 
do Rochefort, tylko do Tulonu! Powód tego mógł być tylko jeden. Misja zdobywania 
informacji przez Delanceya była zakończona. Musi je teraz jakoś przekazać 
do Gibraltaru.
Nazajutrz, 11, gdy odkryto kradzież, w gospodzie zawrzało. O świcie kurier 
wezwał gospodarza i zaczęto wypytywać służbę. Inni goście przyglądali się 
wszystkiemu ze schodów. Najbardziej pomocnym chciał być Rigault, który mówił, że 
słyszał nad ranem jakieś hałasy, ale przypuszczał, że to wraca ktoś zapóźniony. 
W świcie kuriera najbardziej zakłopotany był sierżant; musiał w jakiś sposób 
wyjaśnić, jak intruzi mogli dostać się przez drzwi, których pilnował. Strażnik 
znalazł 
na ulicy pusty portfel i urzędnicy z La Carlota wyrażali przekonanie, że 
złodzieje 
musieli być obcy, spoza miasta. Kurier nie miał pieniędzy, żeby zapłacić 
rachunek, 
i bardzo był wdzięczny za małą pożyczkę, ofiarowaną mu przez Delanceya. 
Dziewczyna nie pokazała się wcale i Ramos doniósł, że nie zeszła także do 
kuchni. 
Wciąż jeszcze klnąc, jednooki porucznik ruszył w dalszą drogę, przypisując swój 
ból 
głowy podłemu gatunkowi koniaku, który pił wczoraj wieczorem. Sierżant, który 
nie pił 
koniaku, miał taki sam ból głowy, ale wolał się na niego nie skarżyć. Pocieszał 
się 
tylko tym, że skórzana torba pozostała nietknięta. Więc, dzięki Bogu, ochrona 
jednak 
na coś się przydała.
Ludzie Delanceya ruszyli w tym samym kierunku. Minęli Ecija z lewej strony 
i nikt z tego powodu nie szemrał. Mając nadzieję — ale nie pewność — zdobycia 
łupu, grupa zjednoczyła się znowu. Delancey miał co najmniej dwa dni 
na przygotowanie zasadzki, a wybrał na nią miejsce na drodze do Kadyksu, nie 
do Sewilli. Za Marchena było niewielkie rozwidlenie, prowadzące do małego 
miasteczka o nazwie Paradas, leżącego może o dwie mile od głównej drogi, która 
wiodła do Utrery, miasta o sporym znaczeniu. To na tym terenie Delancey przez 
czterdzieści osiem godzin wypróbowywał przyszłą akcję, każdy jej etap, dokonując 
zakupów i badając każdy cal gruntu. Upewniwszy się, że każdy dokładnie wie, co 
ma 
robić, zebrał ich wszystkich w gospodzie w Paradas i udzielił ostatnich 
instrukcji. 
Zakończył tymi słowami:
— Jeśli mój plan się powiedzie i jeśli zdobyte informacje okażą się dobre, 
zakończymy tę akcję zdobyciem pieniędzy; nie będzie to bardzo duża suma, ale 
wystarczy, żeby wynagrodzić nasze trudy. Proponuję podzielić ją między nas równo 
i mam nadzieję, że nie będziemy nad tym dyskutować. Może się zdarzyć, że 
podziału 
pieniędzy trzeba będzie dokonać w pośpiechu. Może się zdarzyć, że zaraz potem 
będziemy musieli się rozstać, bo większość z was chce się dostać do Portugalii 
najkrótszą drogą, przez Sewillę i Huelva. Więc już teraz się z wami pożegnam. 
Dziękuję warn wszystkim za pomoc. Przeszliśmy razem przez wiele 
niebezpieczeństw. Odbyliśmy długą i męczącą podróż. Zdobyliśmy informacje, które 
mogą być cenne dla naszych admirałów. Mam nadzieję, że zdobędziemy także 
pieniądze. Wtedy, spodziewam się, opuścimy Hiszpanię bez zwłoki, większość z was 
uda się do Portugalii, a ja odpłynę z małego portu pod Kadyksem. Życzę szczęścia 
wszystkim! Wierzę, że jeszcze kiedyś się spotkamy i że wszyscy będziecie cieszyć 
się zdrowem i dobrobytem, wspominając nasze dziwne przygody, jakich 
doświadczyliśmy na morzu i na lądzie. Żegnajcie, życzę powodzenia!
Odezwały się chóralne pożegnania, potem ludzie zaczęli cisnąć się wokół 
Delanceya, żeby uścisnąć mu dłoń.
— Był pan dobrym szyprem — mówili.
Hodder nie żegnał się.
— Ja się trzymam pana, sir, tak jak powiedziałem — mruknął.
***
Powóz kontradmirała de Grado opuścił Marchena i jechał stokami wzgórz 
do miasta Utrera, gdzie admirał miał zamiar spędzić noc z 14 na 15 września. Był 
w dobrym nastroju, gdyż dzień był piękny, a droga we względnie dobrym stanie. 
Miał 
powody do satysfakcji, gdyż jego kariera, którą uważał już za zakończoną, stała 
się 
nagle znów realna. Pochlebiał sobie, że znany był jako znakomity administrator, 
jeśli 
już nie jako waleczny admirał. Niemniej jednak pozwolono mu przejść na 
emeryturę; 
widać nie potrzebowano jego usług. A przecież teraz powierzono mu ważną misję. 
Jeśli dobrze wykona to zadanie, otrzyma chyba następne, i to ważniejsze 
zlecenie, 
a może nawet — któż to może przewidzieć? — awans. Wędrując w ciągu ostatnich 
kilku dni przez Manczę, myślał często o Cervantesie, który służył przecież 
w hiszpańskiej flocie. Wkrótce po przybyciu na miejsce będzie musiał przemówić 
do urzędników stoczni. Zastanawiał się, czy powinien wspomnieć coś o bohaterze 
Cervantesa. Postanowił zapytać o to swego adiutanta, Pedro de Lares.
— Myślałem o tym, żeby w swoim przemówieniu w stoczni wspomnieć o naszej 
podróży przez Manczę i o przekroczeniu Sierra Morena. Mógłbym zakończyć jakąś 
wzmianką o Don Kichocie. Czy myślisz, że dobrze to przyjmą?
— Ależ oczywiście, admirale! — odparł de Lares. — Gdyby pan też wspomniał 
o Lope de Vega i o Calderonie, zrobiłoby to jeszcze większe wrażenie.
Pedro w głębi duszy nie był pewien, czy to mądrze, żeby stary admirał 
porównywał się w jakiś sposób z Don Kichotem, lecz bardzo rozsądnie zatrzymał tę 
wątpliwość dla siebie. Adiutant nie powinien dyskutować, lecz potakiwać i bić 
brawo.
— To dobrze, że jedziemy teraz szybciej — ciągnął admirał. — Ale też 
zjeżdżamy w dół. Niemal już czuję zapach morza! Znasz Kadyks, Pedro?
— Nie, sir.
— Nie byłem tam od kilku lat, ale pamiętam, że jest to piękne, stare miasto, 
zbudowane na czymś w rodzaju wyspy, dobrze ufortyfikowane, z katedrą, wznoszącą 
się nad umocnieniami. Ma trochę orientalny charakter, tak jak Wenecja.
— Ja tam raz byłem, sir — powiedział sekretarz admirała, Diego Escalante. — 
To było w lecie i pamiętam, jak tam było miło w porównaniu z upałem i kurzem 
Sewilli.
— Dla mnie może tam być za gorąco — powiedział admirał. — Chociaż nie o tej 
porze roku... Myślę, że nasza wizyta powinna upłynąć przyjemnie.
W tym momencie powóz zatrzymał się i adiutant wyjrzał, by zobaczyć, co się 
stało. Przed nimi, na skrzyżowaniu dróg, stał inny powóz i blokował drogę. 
Ponieważ 
wyglądało na to, że odbywa się tam jakaś dyskusja, adiutant postanowił to 
sprawdzić.
— Za pańskim pozwoleniem, sir — powiedział do admirała. — Zapytam 
woźnicę, czemu się zatrzymał.
Pedro de Lares podszedł do woźnicy, nie dowiedział się jednak nic ponad to, że 
kogoś aresztują.
Tymczasem nadjechały dwa inne powozy z eskortą kawaleryjską. Kapitan 
Garcia, komendant eskorty, podjechał do de Laresa. Obydwaj zdumieli się, widząc, 
że jakiś francuski oficer wyrywa się dwóm hiszpańskim żołnierzom.
— Jak śmiecie mnie aresztować! — wrzeszczał Francuz. — Precz ode mnie 
z brudnymi rękami!
— Jest pan aresztowany, seńor, bo nie zapłacił pan rachunku w Paradas. Mam 
rozkaz sprowadzić pana z powrotem na przesłuchanie.
— Co za zuchwalstwo! Zatrzymałem się tam, bo przy głównej drodze nie było 
innej gospody. Zapłaciłem rachunek i jadę służbowo do Madrytu. Zatrzymujecie 
mnie 
na własne ryzyko!
Kłócono się na przemian po francusku i po hiszpańsku. Francuz żądał, aby go 
zwolniono. Hiszpan powtarzał, że wykonuje tylko rozkazy. W końcu wtrącił się 
adiutant, prosząc Francuza o podanie nazwiska.
— Nazywam się Jean Pelletier — odparł tamten. — Jestem kapitanem armii 
Republiki Francuskiej, lecz ostatnio służę na morzu pod admirałem Richery, jako 
oficer na Intrepide. Jadę do ambasady w Madrycie.
Pedro de Lares zadał mu jeszcze kilka pytań, a potem zameldował admirałowi, 
że francuski oficer marynarki został aresztowany, ponieważ nie zapłacił 
rachunku. 
Jednak ów oficer twierdzi, że zapłacił.
— Nie możemy go zostawić w areszcie — powiedział admirał. — Francuzi są 
naszymi aliantami i mogłoby to spowodować fatalne konsekwencje. Może dojść 
do międzynarodowego incydentu! Proszę powiedzieć kapitanowi Garcia, żeby 
załatwił to z tymi ludźmi, a jeśli trzeba, żeby użył siły.
— Proponowałem to kapitanowi Garcia, ale on wolałby raczej, żeby pan 
odprowadził kapitana Pelletiera do Paradas. Sądzi, że dzięki pańskiemu 
autorytetowi 
na na pewno uwolniony zostanie ten oficer, a użycie siły w tym wypadku zrobiłoby 
z nas przestępców. On sądzi, że nastąpiła tu jakaś pomyłka i że kilka słów 
zamienionych z burmistrzem wyjaśni nieporozumienie. Paradas jest bardzo 
niedaleko od drogi — widać je stąd.
— Jeszcze kilka minut temu — rzekł admirał — powiedziałbym, że nic, ale to 
nic, nie powstrzyma mnie od dojechania do Kadyksu najkrótszą drogą. W stoczni 
czeka mnie zadanie wielkiej wagi. Niezbędna jest tam moja wiedza techniczna 
i oczywiście powinienem tam być jak najszybciej. Ale jeśli ktoś mnie wzywa 
na pomoc, nie mogę nie odpowiedzieć na to wezwanie — wezwanie oficera 
i sojusznika, niesłusznie oskarżonego i zagrożonego aresztem. Zapewne jestem 
urodzonym wyższym dowódcą. Kiedy wciągam swą flagę, chcę, żeby wiedziano, że 
oczekuję lojalności, ale ja także jestem lojalny wobec tych, którzy służą pod 
moją 
komendą. Jeśli człowiek wypada za burtę, nie stawiam wówczas wszystkich żagli. 
Nie! Ściągam górne żagle i spuszczam łódź. Teraz też to zrobię. Proszę 
powiedzieć 
temu oficerowi policji z Paradas, żeby wracał do miasta. Niech zabiera swojego 
więźnia. Proszę powiedzieć kapitanowi Garcia, żeby tam jechał z wojskiem — może 
trzeba będzie zademonstrować siłę. Co do mnie, pomówię z burmistrzem i pouczę 
go, na czym polegają jego obowiązki.
Zanim wysłuchano tych rozkazów, oficer hiszpański, odpowiedzialny 
za aresztowanie, podszedł do powozu admirała i przeprosił za kłopot, który 
sprawia. 
On tylko słucha rozkazów i całkiem możliwe, że zaszła tutaj jakaś pomyłka. Ma 
nadzieję, że cała sprawa wyjaśni się w ciągu najbliższej godziny. Następnie 
hiszpański oficer wystąpił z rozsądną propozycją. Ponieważ admirał miał zabawić 
w Paradas tylko przez godzinę — a może i krócej — z pewnością nie było sensu, 
żeby jego dwa pozostałe wozy zjeżdżały z głównej drogi. Gdyby jechały powoli 
w stronę Utrera, byłyby tam z nie rozpakowanym bagażem właśnie wtedy, gdy 
nadjedzie admirał. Co więcej, konie będą mniej zmęczone, a w gospodzie zdążą 
przygotować się na przyjęcie admirała. Admirał de Grado natychmiast przyjął tę 
sensowną sugestię, zwłaszcza że zapewniono go, iż główna droga jest zupełnie 
bezpieczna i często patrolowana. W rezultacie powóz kapitana Pelłetiera zawrócił 
w stronę Paradas, eskortowany przez hiszpańskiego oficera i jego podwładnego, 
obydwóch na koniach, a poprzedzany przez oddział kawaleryjski kapitana Garcia. 
Za powozem admiralskim podążał orszak. Dwa pozostałe powozy, jeden ze służbą, 
a drugi z bagażem, pozostały na głównej drodze i skierowały się w stronę Utrera. 
Miały tam dotrzeć mniej więcej za dwie godziny.
Główna kawalkada, podążająca boczną drogą, przejechała przez drewniany 
most nad głębokim wąwozem i wspiąwszy się nieco w górę, ujrzała wkrótce przed 
sobą Paradas. To właśnie wtedy podwładny hiszpańskiego oficera spostrzegł, że 
zgubił płaszcz, zrolowany pod siodłem. Kazano mu wrócić i znaleźć go, 
pogalopował 
więc z powrotem. Kawalkada wjechała do Paradas i zatrzymała się przed gospodą, 
gdzie dowiedziano się, że istotnie zaszła pomyłka. Francuski oficer zapłacił 
swój 
rachunek. Gospodarz nie miał do nikogo pretensji. Hiszpański oficer, zmieszany, 
usprawiedliwiał się. Źle odczytał nazwisko w otrzymanym rozkazie — teraz widzi, 
że 
brzmiało ono Pellisier. Najpokorniej przepraszał wszystkich, którym sprawił 
kłopot, 
a przede wszystkim admirała. Jego niedoszły więzień zdobył się na wielkoduszność 
i przyznał, że nazwisko w rozkazie, który pozwolono mu zobaczyć, mogło wyglądać 
na: Pelletier. Wraz ze swym byłym prześladowcą wszedł do gospody, aby zapytać, 
czy był tutaj oficer nazwiskiem Pellisier. Rozmowa — w ciągu której wyjaśniono 
admirałowi pomyłkę — przerwana została hukiem odległej eksplozji. Rozległ się on 
od strony drogi — jedynej drogi — która wiodła do Paradas. Garcia posłał kilku 
żołnierzy, żeby zobaczyli, co się stało. Wrócili za pół godziny meldując, że 
drewniany 
most wyleciał w powietrze. Zupełnie osłupiały, admirał zapytał kapitatana 
Garcia:
— Po cóż, na Boga, ktoś to zrobił? Kawalerzysta był równie zdumiony.
— Rzeczywiście, po co? — powiedział, wzruszywszy ramionami.
— Ale co ci zbrodniarze chcieli przez to zyskać? — nastawał admirał.
— Nie mam pojęcia, admirale. Może chcieli zyskać na czasie...
Tymczasem dwa powozy, pierwszy ze służbą, a drugi z bagażami, zdążały 
do Utrera. Wjechały do miasta, na którego wąskich i krętych uliczkach panował 
duży 
ruch. Jak to łatwo może się zdarzyć w takim miejscu, jakaś naładowana furmanka 
oddzieliła od siebie oba powozy, potem utknęła nieruchomo, a tymczasem pierwszy 
powóz zniknął za zakrętem. Dwaj ludzie w drugim powozie, woźnica i jego 
pomocnik, 
klęli właściciela furmanki, który wyglądał na pijanego, lecz nie mogli ominąć 
przeszkody. Uratował ich, jakby opatrznościowo, jakiś oficer, który zjawił się 
jak spod 
ziemi, wspiął się na kozioł obok woźnicy i stanowczym gestem polecił mu skręcić 
w lewo. Woźnica był pewien, że ten objazd doprowadzi ich do drogi sewilskiej, 
gdzie 
prawdopodobnie drugi powóz będzie już czekał. Jednakże objazd prowadził zgoła 
gdzie indziej, do biednych dzielnic miasteczka i wreszcie kończył się ślepą 
uliczką. 
Przewodnik, zbity z tropu, przepraszał, mówiąc, że musiał się pomylić skręcając. 
W miejscu, w którym się znajdowali, nie było nikogo, kogo mogliby spytać o 
drogę, 
postanowili więc wracać tym samym szlakiem, którym przyjechali. Jednakże nagle 
pojawił się jakiś człowiek. Gdy woźnica nachylił się z kozła, by go spytać o 
drogę, 
obcy uderzył go w głowę pończochą, napełnioną piachem. Woźnica upadł na drogę, 
a zaraz dołączył do niego jego równie nieprzytomny towarzysz, potraktowany 
podobnie przez oficera, który okazał się tak złym przewodnikiem. Dwaj ludzie 
leżeli 
jeszcze bez ruchu, gdy powóz odjechał, uwożąc dwóch napastników.
— Jazda! — krzyknął Delancey do Hoddera, gdy tylko zawrócili końmi. Wkrótce 
zostawili za sobą miasto i trzęśli się na wyboistej bocznej drodze, wiodącej 
do miejsca na przedmieściu, gdzie Bisson, teraz trzeźwy, przyłączył się do nich. 
Niebawem powóz dotarł do głównej drogi i zaraz usłyszeli dźwięk, na który 
Delancey 
zamarł — był to daleki dźwięk trąbki kawaleryjskiej. Nie można było myśleć 
o ucieczce — konie były zmęczone po całym dniu jazdy. Na prostej drodze, 
przecinającej płaską równinę, nie można też było marzyć o ukryciu się. Widać już 
było jeźdźców, zbliżających się w ruchliwym tumanie kurzu. Spotkało ich 
niepowodzenie pod koniec tego dnia, w którym — zdawało się — wszystko szło tak 
dobrze. Czyżby ten woźnica ocknął się i zawołał o pomoc, opisał napastników 
i jakimś cudem odgadł, którędy uciekali? Czy miał na to dość czasu? Albo może 
admirał przejrzał cały spisek i zawrócił sprzed mostu, wiodącego do Paradas? 
Jedno 
było pewne: teraz Delancey i jego ludzie nie zostaną potraktowani jako jeńcy 
wojenni. Będą mieli szczęście, jeśli ich rozstrzelają, zamiast powiesić. Poniosą 
śmierć o kilka mil od bezpiecznej przystani! Spojrzawszy poza siebie na drogę, 
Delancey mógł już rozróżnić sylwetki jeźdźców i słyszał dobiegający z daleka 
stuk 
kopyt. Czy mieli podjąć walkę? Czy miałoby to jakiś sens? Jeźdźców było 
przynajmniej dwudziestu. Cóż z tego, że zabiją trzech z nich? To na nic. 
Powodowany nagłym impulsem, Delancey kazał Hodderowi zawrócić. To mogło ich 
może uratować. Teraz widział już wyraźnie mundury, twarze, oficera na przedzie, 
za nim trębacza. Byli coraz bliżej... Jak to mówił pułkownik Altamirano? „Jeśli 
śmierć 
ma przyjść z Madrytu...?" Oto nadchodziła śmierć widoczna, nieunikniona i 
szybka. 
Nie wyciągnięto jeszcze szpad, lecz czas, pozostały im do życia, należało liczyć 
na sekundy, nie na godziny. Oficer wykrzyknął jakiś rozkaz i oddział zatrzymał 
się. 
Potem patrząc wprost na Delanceya oficer zwrócił się do niego z pytaniem. Słowa 
nie 
miały znaczenia, lecz ich sens był taki:
— Którędy?... Widzieliście ich?... — albo coś w tym rodzaju. Delancey 
odkrzyknął:
— Tam! — i wskazał kierunek, z którego przyjechał. Rozległ się ostry rozkaz 
i oddział pogalopował dalej, owiany kurzem, hałas był coraz mniejszy, aż 
wreszcie 
zapanowała cisza. Delancey otarł pot z czoła i kazał Hodderowi ruszać. Nigdy się 
nie 
dowiedział, o co właściwie chodziło. W małym lasku na południe od Utrera powóz 
spotkał się z trzema jeźdźcami. Operacja była skończona.
Okazało się, że admirałowi nie powierzono zbyt wielkiej sumy. Delancey 
w obecności wszystkich podzielił srebro na sześć równych części, dodał jeszcze 
parę 
wartościowych przedmiotów, a sobie zatrzymał najlepszą szpadę admirała.
— A więc? — spytał. — Czy tak jest sprawiedliwie?
Wszyscy przytaknęli, wyrażając wdzięczność — pamiętali o tym, że część 
dowódcy powinna być co najmniej podwójna.
— A więc doskonale. Rigault, proszę objąć dowództwo w grupie, która rusza 
do Portugalii. Pan pozostaje nadal ze mną, Hodder? Dobrze! Reszta — na koń 
i zmykać jak szatany! Macie do przebycia sto mil i powinniście je zrobić w ciągu 
trzech dni. Odjazd — i powodzenia!
— Powodzenia, sir! — odkrzyknęli chórem oddalający się jeźdźcy.
— Bierz pan cugle, Hodder, i ruszamy. Powinniśmy jechać drogą do Lebrija. 
Wątpię, żebyśmy zajechali dziś daleko. Kadyks leży tuż za Lebrija, a nasza 
podróż 
kończy się w miejscu położonym na południu od miasta. Miałem nadzieję, że będę 
tam jutro, 15 września, ale to niemożliwe. W każdym razie jeszcze kilka dni i 
nasze 
zadanie będzie skończone!
— No cóż, sir, pan wie, jaki był mój zawód. Nigdy nie przypuszczałem, że 
zostanę szpiegiem w nieprzyjacielskim kraju i że codziennie będę narażał się 
na śmierć. I nie sądzę, żeby pan przypuszczał, że zakończy pan podróż 
z towarzyszem takim jak ja. Dziwne jest życie, słowo daję!
— Czemu dziwne, panie Hodder?
— No, pan już wie.
Przejechawszy około siedemdziesięciu mil, Delancey i Hodder dotarli 
do Kadyksu bez przygód 17 września po południu. Ukryli powóz w lesie, pozostały 
odcinek drogi przebyli konno i znaleźli schronienie w małej gospodzie w porcie.
Patrząc na rysujące się w oddali morze, Delancey poczuł się dziwnie 
wzruszony. Ostatnie tygodnie spędził daleko od właściwego sobie żywiołu. Przed 
laty 
zastanawiał się czasem, czy został marynarzem z wyboru czy z przypadku. Ale tak 
długie oddalenie od morza przekonało go teraz ostatecznie, że nie mógłby obrać 
sobie innej kariery. A widok Kadyksu przypomniał mu w dodatku tę flotę, w której 
powinien był służyć. I oto miał przed sobą jak na dłoni flotę hiszpańską z flagą 
Langary na Principe de Asturias. Wspaniale wyglądały te wielkie okręty w 
jesiennym 
słońcu, ustawione jak gdyby w regularnym szyku i otoczone ruchliwymi łodziami 
i barkami. Francuskich okrętów nie było, widocznie już odpłynęły. Pożyczywszy 
teleskop od właściciela gospody, Delancey mógł stwierdzić, że flota była gotowa 
lub 
prawie gotowa do wyjścia w morze, gdyż stengi wszystkich masztów były 
podniesione i prawie wszystkie reje założone. Wiedział o tym brytyjski admirał 
w Gibraltarze, którego fregata czaiła się gdzieś poza portem. Lecz jak 
zawiadomić 
admirała, że Langara żegluje do Tuloriu?
Rozdział szesnasty
W służbie królewskiej
W dniu, w którym przybyli do Kadyksu — 17 września — wieczorem, po kolacji, 
Delancey powiedział Hodderowi, że teraz muszą zaokrętować się w porcie Leon. 
Zdobyte informacje, jeśli zostaną natychmiast przekazane do Gibraltaru, będą 
miały 
większą wartość niż jakiekolwiek inne, które mogliby jeszcze ewentualnie zdobyć 
w Kadyksie. Powinni więc — on i Hodder — jak najszybciej ruszyć w dalszą drogę, 
najlepiej nazajutrz.
— Bardzo słusznie, sir — powiedział Hodder. — Wyjaśnił pan wszystko 
dokładnie i najzupełniej podzielam pańskie zdanie.
— Miło mi to słyszeć. Ponieważ naszym celem jest teraz opuszczenie 
Hiszpanii, sądzę, że powinienem wiedzieć, jak pan to sobie wyobraża. Obydwaj 
ryzykujemy życie i przykro by mi było myśleć, że pan może stracić swoje z powodu 
błędu popełnionego przeze mnie. Miejsce naszego zaokrętowania znajduje się 
o jakieś dziesięć mil stąd i moglibyśmy być tam jutroj Proszę mi powiedzieć, co 
pańskim zdaniem, powinniśmy teraz zrobić.
— Serdecznie dziękuję, kapitanie, za pańską troskliwość. Sądzę, że przede 
wszystkim powinien pan się przebrać w cywilne ubranie. Ten francuski mundur 
dotychczas się przydawał, ale teraz zaczyna być niebezpieczny.
— Muszę przyznać, że o tym nie pomyślałem.
— Tak, sir, ten mundur zaczyna się rzucać w oczy. Do niedawna Kadyks 
z pewnością był pełen francuskich oficerów; niektórzy z nich przybyli tu lądem, 
żeby 
się dostać na swoje okręty. Mógłby pan doskonale uchodzić za takiego, który się 
spóźnił, a ja za pańskiego służącego. Naszemu tutejszemu gospodarzowi nie 
chciało 
się nawet zapytać, skąd pan przyjechał i jaki jest pański okręt. Ale gdy 
francuski 
oficer wyjedzie stąd na południe... To musi zwrócić uwagę. Ludzie będą się 
na pewno pytać, dlaczego on to robi...
— Ma pan zupełną słuszność? Byłem zbyt zajęty Langarą, żeby zwracać 
uwagę na jakieś podejrzliwe spojrzenia. Ale ma pan słuszność. Gdybym był 
francuskim oficerem z jakiegoś okrętu wojennego, który już odpłynął, jechałbym 
natychmiast do Madrytu.
— Właśnie, sir.
— Ale jeśli pokażę się teraz ludziom po cywilnemu, będzie to jeszcze bardziej 
podejrzane.
— Na to nie ma rady sir; a gospodarz za słabo mówi po francusku, żeby 
zadawać pytania.
— To prawda. Cóż dalej?
— Myślę, że potrzebujemy muszkietów. Gdyby doszło do walki, jesteśmy 
za słabo uzbrojeni. Mamy tylko pańską szpadę i dwa pistolety.
— Zgoda, ale przecież muszkiety zwrócą na nas uwagę?
— Pomyślałem o tym, kapitanie. Przypuśćmy, że sprzedamy jednego z naszych 
dwóch koni i za te pieniądze kupimy mały wóz. Możemy na niego załadować, co się 
nam spodoba. Nie wolno nam też zapominać o latarniach, którymi będziemy dawać 
sygnały lugrowi.
— Dobra myśl. A potem?
— Musimy wymyślić jakąś historię, którą moglibyśmy opowiadać. Na przykład, 
że wybieramy się na ryby i chcemy wynająć łódź.
— Na ryby z muszkietami?
— No to, jesteśmy łapaczami, ścigającymi zbiegłego więźnia.
— Zbiegłego skąd?
— Nie wiem, sir, ale jakąś historię musimy wymyślić.
— Rzeczywiście musimy, Hodder. Będziemy mówili, że jesteśmy francuskimi 
agentami, wyłapującymi dezerterów. Flota francuska już odpłynęła, ale niektórzy 
jej 
marynarze zostali na lądzie.
— Myśli pan, że gospodarz w to uwierzy, sir?
— Powinien uwierzyć. Dezerterzy w Kadyksie zostali już wyłapani, ale my 
przypuszczamy, że niektórzy z nich ukrywają się w okolicy. Będziemy o nich 
wypytywać w sąsiednich wsiach.
— Gospodarz będzie sądził, że bardziej przydalibyśmy się na morzu.
— Prawdopodobnie tak, ale musimy słuchać rozkazów.
— Tak jest, sir.
Nazajutrz Delancey przedsięwziął wszystkie środki ostrożności, sprzedając 
jednego konia i kupując mały wóz. Muszkietów nie można było dostać, ale wystarał 
się o dwie sportowe strzelby z amunicją, nie tak niebezpieczne dla wroga jak 
muszkiety, lecz bardziej celne — łatwiej też było wyjaśnić ich posiadanie. 
Latarnie 
kupili bez żadnych trudności, a Delancey zdobył także kilka drewnianych listw, 
z których trzeba było zbudować rusztowanie do zawieszenia latarń. Do tego 
ekwipunku dodał jeszcze dobrą lunetę, nóż, siekierę, piłę, młotek, gwoździe i 
kłębek 
bawełnianej przędzy. W końcu nabył używane ubranie z niebieskiego płótna, takie, 
jakie mógłby nosić kapitan małego statku handlowego, nie mundur, lecz coś 
w rodzaju kostiumu marynarskiego, i kapelusz, któr, mógłby służyć bosmanowi 
na lądzie. Wreszcie wtajemniczył gospodarza w swoją misję wyszukiwania 
dezerterów i zapowiedział, że razem ze służącym wrócą za dwa dni. W opowiedzeniu 
tej historii pomógł mu przypadkowy gość, gdyż jego znajomość hiszpańskiego — 
chociaż ostatnio się poprawiła — była za słaba, wystarczała jedynie na zapytanie 
o drogę lub zamówienie posiłku. Gospodarz, co było naturalne, interesował się 
głównie zapłaceniem rachunku, poza tym nie przejawiał specjalnego zaciekawienia 
planami Delanceya.
Właściwie Delancey nie zwróciłby na siebie niczyjej uwagi, gdyby nie zjawił się 
Pierre Marigny, płatnik z Duguay-Trouin. Marigny zatrzymał się w gospodzie 
we wtorek wieczorem, spóźniwszy się na swój okręt mniej więcej o tydzień. I 
podczas 
gdy gospodarz bez trudu uznał Delanceya za Francuza, Marigny był podejrzliwy 
od samego początku. Co kapitan armii miał tutaj do roboty? Łapać dezerterów? 
Ależ 
do takich zadań nigdy nie przydzielano kapitana. Była to robota w sam raz dla 
bosmana! Gdy zaczęły padać pytania, Delancey znalazł się w niebezpieczeństwie. 
Mógł uchodzić za Francuza wśród Hiszpanów, mógł nawet uchodzić za Hiszpana 
wśród Francuzów. Ale w mieszanym francusko-hiszpańskim towarzystwie był 
najwyraźniej obcy, a Hodder, który musiał udawać głuchego jak pień i niespełna 
rozumu, jeszcze gorzej wytrzymywał próbę. Spotkawszy Marigny'ego w salonie 
w obecności gospodarza, Delancey musiał usprawiedliwić swój akcent wieloletnim 
pobytem w Stanach Zjednoczonych. Potem oświadczył, że musi wyjechać wczesnym 
rankiem. Gdy wychodził z pokoju, wiedział, że biegną za nim ciekawe spojrzenia 
i postanowił wyjechać nawet wcześniej niż zamierzał.
Delancey opuścił gospodę o świcie, zapłaciwszy rachunek poprzedniego 
wieczora. Hodder zaprowadził ich jedynego konia do stajni wynajmu wozów, skąd 
mieli zabrać swój własny wóz i gdzie czasowo złożyli strzelby i latarnie. 
Sierżant przy 
miejskiej bramie nie kwestionował osobistych dokumentów Delanceya, owych 
dokumentów oficera armii francuskiej — i znaleźli się na drodze do Leon. Dzień 
był 
burzliwy, pochmurny, wiał zachodni porywisty wiatr. Delancey i Hodder 
z zadowoleniem zawinęli się szczelnie w płaszcze i nasunęli kapelusze na oczy.
— Cieszę się, że już wyjechaliśmy z Kadyksu — powiedział Hodder 
z westchnieniem ulgi. — Każdej chwili mogli nas aresztować. Przyznaję, 
kapitanie, 
że całą noc nie spałem, czekałem na dobijanie się do drzwi. Na dziedzińcu był 
jakiś 
facet, który wciąż zadawał mi pytania. Udawałem głuchego, jak zwykle, ale on 
pytał 
i pytał. Cieszę się, że mu się wymknąłem, ale mam niemiłe uczucie, że nas 
ścigają. 
Ten sierżant także nas zapamiętał. Będą nas gonić, sir, wspomni pan moje słowa.
— Dziękuję za ostrzeżenie. Myślę, że masz rację. Mamy nad nimi jedną 
do dwóch godzin przewagi — w sam raz, żeby zobaczyć, czy Gołębica jest w porcie. 
Jeśli jej nie ma, muszę się dowiedzieć, czy już była i czy wróci. Potem 
musielibyśmy 
wyjechać z miasta okrężną drogą, zostawić jakieś fałszywe ślady i ukryć się 
gdzieś 
na wybrzeżu, skąd moglibyśmy dawać sygnały na morze.
Podróż do miasteczka Leon, rozłożonego wokół portu, z kościołem i ratuszem, 
zbudowanym na wzgórzu od wschodu, zajęła im dwie godziny.
Port był niewielki, lecz z łatwym wejściem, dość głęboki dla statków o średnim 
zanurzeniu. Miał kształt nierównego prostokąta, zamkniętego od strony morza 
dwoma, falochronami. Pozostałe trzy strony otaczało kamienne nabrzeże z miejscem 
na wyładunek między wodą a magazynami czy jakimiś innymi budynkami. 
Od wschodu, domy i sklepy stały nieco dalej, w głębi lądu. Przy nabrzeżu było 
miejsce, na którym mogły się odbywać targi rybne lub jarmarki. Na razie nie 
ustawiono kramów, było tam zato mnóstwo łodzi, sprowadzonych zapewne 
na sprzedaż lub do naprawy. Na północ od miasta znajdowało się kilka zatoczek, 
na białej plaży jednej z nich leżało kilka małych łódek. Przy silnym wietrze od 
strony 
morza woda się marszczyła i fale rozbijały się na plaży. Lepiej wyglądające domy 
stały między kościołem a portem — dostać się można było do nich od północy czymś 
w rodzaju głównej ulicy. Delancey wjechał do miasta od tamtej strony, śmiało 
zajechał przed główną gospodę i dołączył do kilku osób, które siedziały już w 
środku 
przy kominku. Zamówił rum, co spowodowało małą konsternację; kelner powiedział, 
że rumu nie ma.
— Nie ma rumu? — powtórzył Delancey. — Na miłość boską, nie wypiliście 
chyba wszystkiego, co tu wyładowano z lugra!
Miejscowi obywatele i marynarze wymienili spojrzenia, a biedny kelner 
powiedział, że zawoła gospodarza.
— Jeśli coś mamy, gospodarz będzie wiedział.
Po czym w tylnym pokoju odbyła się narada. Wreszcie zjawił się gospodarz 
we własnej osobie, twierdząc, że zna kilka słów po francusku.
— Seńor zamawiał rum? Ale rumu, jak pan chyba wie, nie ma podczas wojny. 
Mamy za to koniak, który polelecam.
Jeden z marynarzy parsknął śmiechem, a gospodarz posłał mu surowe 
spojrzenie.
— To dziwne! — powiedział Delancey. — Wczoraj jeden z moich przyjaciół miał 
rum. Dopiero co wyładowano go z francuskiego statku Gołębica...
Zapadło pełne napięcia milczenie, przerwane ostatecznie przez gospodarza, 
który najpierw szybko rozejrzał się wokoło, jakby chciał sprawdzić, czy zna 
wszystkich obecnych.
— Jest pan może przyjacielem seńora Davila? — pytanie to zadał zduszonym 
szeptem.
— Przyjechałem właśnie, żeby się z nim zobaczyć. Napięcie minęło w sposób 
niemal widoczny, a gospodarz doznał wyraźnej ulgi.
— Dla każdego przyjaciela seńora Davila z przyjemnością przyrządzam 
zupełnie specjalny napój.
Gdy nalewał, towarzyszyły mu uśmiechy.
— A gdzie można znaleźć senora Davila? — spytał Delancey.
— O tej porze bywa w tawernie „Barco de Vela", na wybrzeżu. Tutaj przychodzi 
dopiero wieczorem. To mój dobry przyjaciel, seńor, i znany obywatel.
— Zdrowie seńora Davila! — powiedział Delancey, unosząc szklankę. — A czy 
Gołębica jest w porcie?
— Nie, seńor, dzisiaj nie. Może będzie tu jutro albo pojutrze. Kto to wie?
— Kto to wie? — powtórzył Delancey. — Może seńor Davila. Ja jestem jego 
przyjacielem, ale on ma także wrogów. Lepiej nie wspominać mego nazwiska 
nikomu, kto by tu przyszedł i zadawał pytania.
— Nie znam pańskiego nazwiska, seńor.
— Tym łatwiej będzie panu powiedzieć, że mnie pan wcale nie widział.
— Nic łatwiejszego, seńor. Jestem bardzo mało spostrzegawczy. Moja żona 
zawsze się na to skarży. Ale ze smutkiem słyszę, że seńor Davila ma wrogów. 
Wszyscy tutaj jesteśmy jego przyjaciółmi.
— Bez wątpienia. Ale zawsze zdarzają się ludzie zazdrośni.
— Niestety, to prawda.
Delancey pożegnał się i wrócił do Hoddera, który cierpliwie pilnował konia.
— Musimy jechać nabrzeżem i wstąpić do tawerny „Barco de Vela". Gołębica tu 
była i oczekują jej znowu Chcę wiedzieć, kiedy.
Wóz ruszył i zatrzymał się dopiero na ulicy handlarzy ryb. Widać było, jak fale 
rozbijają się o falochron, i Delancey wątpił, żeby Gołębica próbowała wejść do 
portu, 
zanim wiatr się nie uspokoi. Padał ulewny deszcz, gdy wszedł do tawerny „Barco 
de 
Vela" i śmiało zapytał o seńora Davila. Od grupy ludzi, stojących przy oknie, 
odłączył 
się niski zażywny brunet i Delancey szybko powitał go jak starego przyjaciela.
— Seńor Davila! Jakże się cieszę, że pana widzę w dobrym zdrowiu! Święci 
mają pana widać w swojej opiece.
Davila, z początku zaskoczony, szybko odgadł, jaką ma odegrać rolę.
— Drogi przyjacielu! Jak miło pana zobaczyć. Co za radosna niespodzianka! 
Proszę do kominka, niech pan osuszy płaszcz. Może szklaneczkę koniaku?
Davila powiódł Delanceya do kąta, gdzie mogli rozmawiać po francusku tak, 
żeby ich nikt nie słyszał.
— Kapitan Delancey? Jaka ulga, że pana widzę. Uważaliśmy już pana prawie 
za straconego!
— Pracuje pan z Samem Carterem, seńor?
— Robimy razem interesy i spodziewam się go jutro albo kiedy tylko ustanie ten 
wicher. Gołębica tu była, ale musiała znowu wyjść w morze. Seńor Carter 
dopytywał 
się o pana aż na północ od miasteczka. Zostawił u mnie seńora Alvareza — to 
bardzo użyteczny człowiek. I on, i ja szukamy pana. Powinienem dodać, że leży to 
bardzo w naszym interesie, żeby pan bezpiecznie dostał się na Gołębicą. Jedno 
chciałbym wiedzieć: czy pana ścigają?
— Myślę, że tak.
— Wobec tego musi się pan udać w pewne miejsce na wsi, zaraz na południe 
stąd. Musi pan tam jechać jak najprędzej i pozostać w ukryciu, dopóki Gołębica 
nie 
wróci — może jutro, a może pojutrze.
— Doskonale, ale jak się tam dostanę?
— Dam panu przewodnika.
Davila podszedł szybko do frontowych drzwi i wrócił z młodym człowiekiem, 
imieniem Marco.
— To mój służący, on zna drogę. Odwiedzę pana po zapadnięciu zmroku. 
Teraz proszę jechać. Szybko!
Delancey i Marco pośpieszyli do wozu i Hodder, zgodnie ze wskazówkami 
Marca wyjechał z Leon małą dróżką, która zakręcała pod górę na stoku wzgórza. 
Ruszyli w drogę w samą porę, gdyż Marco, odwróciwszy się mruknął: „Żołnierze!" 
Delancey dostrzegł oddział kawalerzystów, ciągnący nabrzeżem i oficera 
zsiadającego z konia przed tawerną „Barco de Vela". Wyglądało na to, że pościg 
trwał i że admirał musiał być w podłym nastroju po stracie bagażu. Mieszkańcy 
Leon 
niechętnie wydaliby przemytnika, z którym robili interesy. Ale nie byliby tak 
tolerancyjni w stosunku do angielskiego szpiega, a miejscowość była za mała, 
żeby 
przybycie Delanceya mogło pozostać nie zauważone.
Gdy znaleźli się na prostej drodze, Hodder batem ponaglił konia do galopu 
i w godzinę później wjechali we wskazaną dróżkę po prawej stronie; dróżka ta 
była 
tak mała, że wóz ledwie mógł się przecisnąć. Nie spotkali tu nikogo i Delancey 
czuł, 
że znajdują się na wyludnionej części wybrzeża. Szlak kończył się przy 
zrujnowanym 
i pozbawionym dachu domostwie; zaraz za nim skalny brzeg opadał stromo 
na omiataną falami gmatwaninę głazów. Wicher przynosił huk przybrzeżnych fal. 
Miejsce do ukrycia zostało wybrane dobrze, ale nie można się było stąd 
zaokrętować. Gdy wóz stanął, Marco powiedział Delanceyowi, że jest tu zupełnie 
bezpiecznie, że nikt tutaj nie zagląda. Nie można się tu było jednak czuć 
bezpiecznie 
zbyt długo, chociaż Delancey nie przypuszczał, żeby ktoś widział ich, jak 
jechali 
w tym kierunku. Gdyby przeszukano całą okolicę, odkryto by go tutaj w ciągu 
jednego 
dnia. Ale przeprowadzenie takiej akcji było raczej niemożliwe, gdyż dysponowano 
zbyt szczupłymi siłami. Delancey widział tylko jeden oddział, liczący niewiele 
ponad 
dwudziestu dragonów, wystarczający do ich aresztowania, lecz zbyt mały 
do przeszukiwania okolicy. Przynajmniej na razie i on, i Hodder byli bezpieczni 
i mogli się tutaj wygodnie urządzić.
Marco powiedział „adios" i ruszył w drogę powrotną, a Delancey zaczął 
przygotowywać dla nich schronienie na noc. Osłoniętą od wiatru część domu razem 
z Hodderem oczyścili z gruzów i kamieni. Rozebrali wóz i jego koła wykorzystali 
jako 
boczne ściany, z dna zrobili dach, a z obudowy prowizoryczną stajnię dla konia. 
W końcu z kilku desek Delancey przygotował rusztowanie dla latarni. Po 
zapadnięciu 
ciemności będą przynajmniej mogli dawać sygnały dla Gołębicy. Jakkolwiek nie 
było 
wiadomo, czy ów sygnał zostanie zrozumiany, gdyż Sam nie służył w marynarce 
wojennej, a wiadomości Evansa były pod tym względem także ograniczone. 
Spojrzawszy na morze, Delancey dostrzegł w oddali kilka żagli, lecz 
najprawdopodobniej należały one do jednostek rybackich albo żeglugi 
przybrzeżnej. 
Gdyby Gołębica wróciła, to tylko po zmroku. Jedno wszakże było pewne: że on 
i Hodder musieli zaokrętować się w Leon. Ale jak przedostać się przez miasto, 
po którym najprawdopodobniej krążyły już ich rysopisy i w którym szukało ich 
wojsko? Wieczorem zjawił się seńor Davila. Przyszedł z miasta na piechotę. 
Towarzyszył mu Josś Alvarez, którego przedstawił jako swego partnera w 
interesach. 
Przynieśli mięso, chleb, masło, ser i butelkę wina. Podczas gdy Delancey i 
Hodder 
jedli przy zamaskowanym obozowym ognisku, Davila pił wino i przekazywał im 
wiadomości. A więc ta kawaleria ścigała właśnie ich; był tam oficer i dwudziestu 
czterech żołnierzy. Ten porucznik to niedoświadczony młodzik i w gospodzie w 
Leon 
dowiedział się niewiele, a w tawernie „Barco de Vela" nie powiedziano mu nic. 
Mówił 
on ludziom, że kazano mu zaaresztować dwóch szpiegów, lecz ludek żeglarski mu 
nie uwierzył. Wszyscy uważali, że węszy za kontrabandą, której w mieście było 
mnóstwo. Jednakże na nieszczęście komendant garnizonu w ślad za tym oddziałem 
kawalerii wysłał całą kompanię piechoty pod dowództwem kapitana Miguela de 
Passamonte. Po przybyciu do miasta, późnym popołudniem, kapitan przejął 
kawalerię pod swoją komendę i wzmógł poszukiwania.
— A to już nie jest niedoświadczony młodzik, czy tak? — zapytał Delancey.
— Miguel de Passamonte? Tak, seńor, to stary żołnierz, który do tego stopnia 
awansował od szeregowca, człowiek znający swoje rzemiosło. Jego patrole 
sprawdzają wszystkich: kto jest tutejszy, a kto obcy. To fatalne, seńor. Aż do 
dziś 
było to spokojne miasteczko, żyło się w nim bez żadnych kłopotów. Człowiek mógł 
prowadzić interesy, nie obawiając się niczego. Teraz wszystko się popsuło 
i zaczynamy nie ufać sobie wzajemnie. Passamonte spędza dzisiejszy wieczór 
w tawernie „Barco de Vela", a kto wie, co mogą powiedzieć ludzie, jeśli za dużo 
wypiją. Proszę pamiętać, że widziano nas razem, pana i mnie. Doprawdy, seńor, 
nie 
wiem, co robić!
— Może byśmy rozważyli te problemy po kolei? Pierwszy, jak sądzę, dotyczy 
Gołąbicy. Czy możemy ją wprowadzić do portu? Przypuszczam, że ma pan sposób 
ostrzeżenia jej, żeby się trzymała z daleka?
— Tak, ustaliliśmy sygnał. Ale myślę, że może bezpiecznie zjawić się w porcie 
pod flagą francuską. Celnicy są moimi przyjaciółmi, a to ich Passamonte będzie 
wypytywał o Gołębicą. Lugier będzie bezpieczny, lecz trzeba pamiętać, że 
Passamonte wystawi straże na nabrzeżu. Będą obserwować statek, tego możemy 
być pewni.
— Doskonale. Następny problem dotyczy zakresu informacji zebranych przez 
kapitana Passamonte. Co on wie?
— Wie, że był pan w mieście. I, jak mi się wydaje, jest pewien, że teraz już 
pana nie ma. Z pewnością dojdzie do wniosku, że znajduje się pan gdzieś w 
okolicy 
i że Leon jest miejscem, w którym pragnie się pan zaokrętować. Będzie chyba 
czekał 
i obserwował.
— Ale skąd on wie, że chcę się tutaj zaokrętować? Mógłbym równie dobrze 
ruszyć brzegiem i starać się dostać do Gibraltaru. I być może rzeczywiście będę 
musiał to zrobić. Uważałbym to oczywiście za rozsądny plan.
— Zgadzam się, seńor, ale Passamonte nie interesuje się tym, co się zdarzy 
w Tarifa... Za to odpowiada już inny oficer. Rozkazy, które otrzymał, dotyczą 
tej 
miejscowości i musi zakładać, że właśnie stąd ma pan zamiar opuścić Hiszpanię.
— Więc najlepiej bym zrobił, gdybym ruszył dalej na południe?
— Ale inne garnizony także zostały ostrzeżone, a gdzie indziej nie będzie pan 
miał przyjaciół na brzegu.
— Myśli pan, że Passamonte będzie podejrzewał Gołębicą?
— Tak, ale nie odważy się interweniować. Ona będzie dla niego przynętą, a jej 
trap miejscem pułapki.
— Zastanawiam się, jak Gołębica może krążyć w pobliżu tego wybrzeża; 
przypuszczam, że odwiedzała port więcej niż raz?
— Była tutaj już trzy razy, a jej wizyty są bardzo korzystne dla mnie i moich 
przyjaciół. Na morzu ochrania ją wtedy brytyjska fregata Meduza, która trzyma 
się 
poza zasięgiem wzroku.
— Meduza? Kapitan Morris?
— Nie znam nazwiska kapitana.
— Jak fregata kontaktuje się z lugrem?
— Gołębicy wypożyczono zestaw flag sygnałowych i midszypmena, który zna 
kod. Mają także rakiety i błękitne flary do wystrzelenia w razie konieczności.
— Rozumiem! A czy są jeszcze jakieś inne interesujące jednostki w porcie?
— Tylko Aguila, rna to być dziesięciodziałowy okręt korsarski, ale właściciele 
nie mogą znaleźć do niego załogi.
— Jeszcze jedno pytanie: czy jest tu gdzieś poza samym portem jakieś inne 
miejsce, w którym można by wylądować?
— Jest tu, na północy, coś w rodzaju zatoczki, zwie się Playa Blanco. Można 
tam wylądować w pogodny dzień, ale przy choć trochę wzburzonym morzu to bardzo 
niebezpieczne — na przykład w taki dzień jak dzisiaj po prostu niemożliwe. 
Naprawia 
się tam czasem łodzie rybackie.
— Dobrze! Sądzę, że jeśli wiatr się uspokoi, to będziemy mogli opuścić 
Hiszpanię jutro w nocy. W ciągu najbliższych godzin spróbuję dać sygnał 
Gołębicy. 
Gdy seńor Carter się dowie, że tu jestem, wprowadzi jutro kuter do portu. 
Chciałbym 
prosić, żeby pan dostał się na Gołębicę, przekazał Carterowi moje serdeczne 
pozdrowienia, wyjaśnił sytuację i powiedział, żeby oczekiwał mnie na pokładzie 
tuż 
przed odpływem. O której to będzie godzinie?
— Pół do drugiej nad ranem.
— Chciałbym też, żeby potem przyprowadził pan tutaj tego midszypmena 
sygnalistę przebranego za Hiszpana i żeby przyniósł on z sobą rakiety, flagi i 
kod. 
Chciałbym nawiązać stąd łączność z Meduzą.
— Doskonale, seńor, to da się zrobić, nawet pod okiem strażnika.
— Dziękuję panu za wszystko, seńor Davila, a także za kolację. Kryzys minie 
w ciągu dwóch dni i będzie pan mógł wrócić do interesów.
— Ależ to drobiazg. Jeśli się dowiem, że pan jest bezpieczny, będzie to dla 
mnie nagrodą. Proszę mi wybaczyć, że teraz pana opuszczę.
— Czy po drodze do domu nie będą pana zaczepiać strażnicy?
— O, nie, seńor. Dobrze znam to miasto i mam tu przyjaciół na każdej ulicy.
— A więc dobranoc i dziękuję!
— Dobranoc, seńor, niech Bóg ma pana w swojej opiece!
Po odejściu Davili i Alvareza Hodder zapytał Delanceya, czy sądzi, że tym 
Hiszpanom można ufać. On sam miał poważne wątpliwości.
— Nie podoba mi się ten Davila, kapitanie. Wcale mi się nie podoba. Te typy są 
wszystkie takie same, sir, jeden nie lepszy od drugiego. On gotów zmieniać front 
codziennie, jeśli tylko mu się opłaci.
— Możliwe, ale w tym wypadku mu się nie opłaci. On tu robi interesy jako agent 
przemytniczy. I on, i Alvarez pracują z Samem Carterem. Dlatego nie ośmieliłby 
się 
zadrzeć z Samem, a Sam jest moim przyjacielem.
— Mam nadzieję, że się pan nie myli, ale również, że mnie także uważa pan 
za przyjaciela. Nie żyłem zbyt poczciwie, jak pan wie, ale nauczyłem się czegoś 
w ciągu tych ostatnich tygodni, choć nie wiem dokładnie czego. Ale chcę, żeby 
Anglia 
zwyciężyła, sir, i podziwiam to, że pan tak uparcie dąży do swego celu. Jest pan 
dżentelmenem, sir, i może mi pan ufać jak swemu bosmanowi albo artylerzyście. 
Jeśli będziemy musieli wywalczyć sobie wolną drogę, niełatwo im ze mną pójdzie.
— Wiem o tym, panie Hodder, i dziękuję panu. A teraz już czas dać sygnał 
Gołębicy. Bóg wie, czy nas zobaczą!
Delancey spodziewał się, że znajdzie drzewo, na którym mógłby zawiesić swój 
zestaw latarń, drzewo, którego, po oczyszczeniu z gałęzi, można by użyć jako 
masztu. Jednakże wokoło były tylko karłowate dęby. Wybrał w końcu silny krzew 
na samym szczycie skały. Jego urządzenie sygnałowe nie było idealne, lecz 
gwarantowało, że sygnał będzie widoczny tylko od strony morza. Wraz z Hodderem 
zestawili teraz sześć ze swoich ośmiu latarń w układ, który był sygnałem 
rozpoznawczym Floty Kanału. Zapalili latarnie i całe niezdarne urządzenie 
ostrożnie 
opuścili po skale do miejsca, w którym skalny występ zasłaniał je ze wszystkich 
stron. Przez następne kilka godzin Delan. cey co parę minut podciągał 
rusztowanie. 
Sygnał mógł być zrozumiany lub nie, lecz w każdym razie powinien zostać 
rozpoznany jako sygnał. Mijały godziny bez odpowiedzi i dopiero tuż przed świtem 
Hodder zawołał:
— Proszę spojrzeć, sir! — i wskazał na odległą niebieską flarę, która ukazała 
się na chwilę i znikła.
Delancey podciągnął rusztowanie i przestawił latarnie, dodając dalsze dwie 
i z wszystkich ośmiu sformułował literę „D". Miał nadzieję, że to powie Samowi 
wszystko. Znów błysnęła flara w odpowiedzi, a potem obie strony zaprzestały 
sygnalizacji. Delancey i Hodder położyli się spać.
Zbudzili się późno i zjedli na śniadanie to, co zostało z wczorajszej kolacji. 
Potem poszli w kierunku północnym przylądka, z którego otwierał się lepszy widok 
na Leon. Wiatr ucichł i oto.r. Ależ tak! Była tam Gołębica! Wchodziła właśnie do 
portu 
przy świetle dziennym. Dalej na morzu widać było jeszcze inny żaglowiec — 
z pewnością była to Meduza. Widok tych dalekich żagli ogromnie wzruszył 
Delanceya. Wymiana sygnałów w ciemności natchnęła go nadzieją, ale gdy teraz 
ujrzał Gołębicę, łzy napłynęły mu do oczu. Otarł je niecierpliwie. Gdy unosił 
lunetę, 
spostrzegł, że ręce mu drżą. Doznał wstrząsu, gdy uświadomił sobie, że w gruncie 
rzeczy nie miał już nadziei na ucieczkę z Hiszpanii. Bóg wie, jakie jeszcze 
przeszkody będzie musiał pokonać, żeby uratować życie. Ale oto była tu Gołębica. 
Przez lunetę, gdy ją wreszcie odpowiednio nastawił, Delancey zobaczył, że na 
lugrze 
zwijano żagle. Mógł już dostrzec linę mocowaną do pachołka w północno-wschodnim 
zakątku portu. A ta plamka na forkasztelu to chyba Evans. Z tej odległości nie 
można 
go rozpoznać, lecz stoi tam, gdzie powinien stać zastępca kapitana podczas 
cumowania statku. A więc ci drobni kryminaliści ryzykują swój statek i swoje 
życie, 
żeby ocalić przyjaciela... Zorientował się, że Hodder coś mówi.
— Ten widok, sir, bardzo dodaje mi ducha. Jak pan wie, nie jestem 
marynarzem, ale mogę powiedzieć, że to krzepi człowieka, gdy znów widzi starą 
Gołębicę.
Delancey nie mógł zdobyć się na odpowiedź, lecz skierował lunetę na Meduzę. 
Niewiele mógł dostrzec, lecz pamiętał co to za fregata. Była okrętem piątej 
kategorii 
o trzydziestu sześciu działach, miała nieco ponad dziewięćset ton wyporności i 
liczyła 
mniej więcej sto czterdzieści pięć stóp długości na pokładzie armatnim. Miała 
osiemnastofuntówki i była chyba zbudowana w Buckler's Hard. A może zdobyto ją 
na Francuzach? Słyszał, że poprzednim kapitanem na tym okręcie był Morris; był 
to 
bliźniaczy okręt Calypso. Przez chwilę wyobraził sobie tok zajęć na pokładzie. 
Załoga 
liczyła dwieście sześćdziesiąt cztery osoby. Morris z pewnością zrobił już z 
nich 
marynarzy. Ukończyli właśnie szorowanie i mycie pokładu. Wypolerowano wszystkie 
metalowe części takielunku i sklarowano liny. Teraz gwizdki wydadzą rozkazy: 
„Zwinąć hamaki", i wkrótce dzwon wybije osiem szklanek — czas na śniadanie. 
Przed laty miał taki okres, gdy nie znosił sztywnego rozkładu dnia pracy 
w marynarce. A teraz na sam widok owych odległych żagli wydawało mu się, że 
wraca do domu. Tak długo brakowało mu owego poczucia bezpieczeństwa, jakie 
daje pobyt wśród innych ludzi, znających swoje zadania i wykonujących swoje 
obowiązki! Po raz pierwszy, od kiedy zszedł z pokładu. Rojalisty, doznał uczucia 
nostalgii.
Ponieważ nie mieli już nic do roboty, wrócili do swego obowiązki! Po raz 
pierwszy, od kiedy zszedł z pokładu i Jose Alvarez; przynieśli z sobą obiad. 
Przyprowadzili też — w przebraniu — midszypmena-sygnałistę z Gołębicy, który 
przyszedł z naręczem flag. Był to rudowłosy młodzieniec nazwiskiem O'Keefe. 
W jego obecności Delancey znów poczuł się wygnańcem. Czy tygodnie, czy całe 
miesiące minęły już od czasu, gdy po raz ostatni rozmawiał z marynarzem z okrętu 
wojennego? Zmusił się do skupienia uwagi na tym, co mówił Davila. Wydrukowano 
już listy gończe z rysopisem obu szpiegów i wyznaczono nagrodę za informacje, 
które mogłyby doprowadzić do ich ujęcia. Wszędzie roiło się od żołnierzy, a 
Gołębica 
była pod ścisłą obserwacją. Sam Carter przesyłał pozdrowienia i powiedział, że 
lugier 
będzie gotów do wyjścia w morze po zapadnięciu zmroku w ciągu jednej minuty. 
O'Keefe dobrze się orientował w aktualnym systemie sygnałów liczbowych. 
Do naręcza flag, które niósł wraz z Alvarezem, dorzucił kilka rakiet.
— Jedna to za mało — wyjaśniał — żeby przekazać jakąś wiadomość. Bez 
następstwa kolorów one nic nie znaczą.
— Proszę zwracać się do mnie: „sir" — powiedział Delancey.
— Przepraszam, sir — odparł O'Keefe. — Ale sygnał proszący o pomoc 
wymaga rakiety czerwonej i niebieskiej. Ten sygnał podprowadzi Meduzą 
na odległość, na którą będzie można sygnalizować flagami.
— Doskonale, panie O'Keefe. Proszę przygotować rakiety do wystrzelenia 
i niech pan potem użyje tego krzewu jako masztu. — Delancey wyjaśnił, że 
rusztowanie winno zwisać na licu skały, obciążone kamieniem.
Słysząc to Davila podniósł alarm:
— Ależ te rakiety zostaną dostrzeżone w Leon, seńor! Za godzinę będziemy 
tutaj mieli kawalerię!
— Nie dojdzie do tego, jeśli Alvarez dobrze odegra swoją rolę. Nadeszła pora, 
seńor Alvarez, żeby przekazał pan informacje kapitanowi Passamonte. Gdy wróci 
pan do Leon, proszę mu powiedzieć, że ludzie, których on poszukuje, znajdują się 
w ukryciu za miastem, w głębi lądu — nie wie pan dokładnie, gdzie. Kiedy ich 
przyjaciele, obozujący tutaj, zobaczą statek, który ma ich ocalić — szkuner 
znajdujący się teraz na pełnym morzu — wystrzelą kilka rakiet. Będzie to sygnał 
dla 
uciekinierów, żeby zjawili się tutaj po zapadnięciu zmroku. Będzie to także 
sygnał dla 
szkunera, który podpłynie nocą i wyśle łódź do Playa Blanco, zatoczki na północ 
od portu. Proszę powiedzieć kapitanowi Passamonte, że najlepiej zrobi, jeśli to 
miejsce otoczy tuż przed zachodem słońca, a o drugiej nad ranem zablokuje ten 
zrujnowany dom i schwyta nie tylko szpiegów, lecz także ich pomocników z lądu. 
Równocześnie powinien urządzić zasadzkę w zatoce Playa Blanco i otworzyć ogień 
do łodzi, która przybędzie z ostatnimi falami przypływu. Jeśli szpiedzy zQstaną 
złapani, otrzyma pan nagrodę. Jeśli nie złapią ich tutaj, złapią ich w miejscu 
lądowania.
— Ale co stanie się ze mną, jeśli ten plan zawiedzie?
— Nie zawiedzie. Żołnierze znajdą dowody, że było tutaj obozowisko, popiół 
z ogniska będzie jeszcze ciepły, a liny sygnałowe pozostaną przywiązane do tego 
drzewa. I łódź rzeczywiście spróbuje wylądować w miejscu, które pan wskaże. 
Będzie dość dowodów na to, że pańskie informacje były prawdziwe.
— Skąd ja mam to wszystko wiedzieć?
— Od jakiegoś informatora. A to miejsce pan zna i może pan tu przyprowadzić 
wojsko.
— A co pan naprawdę zamierza?
— Myślę, że przyjdzie mi do głowy jakiś plan. W każdym razie nie będzie mnie 
tu po zachodzie słońca!
Gdy Davila i Alvarez odeszli, zabierając z sobą konia jako pożegnalny prezent, 
Delancey omówił z O'Keefe'em wiadomości, jakie chciał przekazać Meduzie. Przede 
wszystkim chciał prosić, żeby fregata była tej nocy obecna przy wejściu do 
portu, 
po drugie zawiadomić ją o statku Aguila, po trzecie prosić o rzekome lądowanie 
w zatoce Playa Blanco o drugiej w nocy.
— Proszę zacząć od słowa „melduję" — powiedział Delancey — bo Morris jest 
ode mnie starszy rangą.
Postawiwszy Hoddera na straży na skraju wybrzeża, zaczął omawiać problemy 
sygnalizacji. Rozwiązano je — choć nie bez pewnych trudności — przesylabizowano 
słowa i w końcu, w półtorej godziny po odejściu Davili, wystrzelono dwie 
rakiety. Wiał 
teraz umiarkowany wiatr i początkowo Meduza wcale nie zareagowała. Jednak 
okazało się, że fregata zbliża się do lądu pod pełnymi żaglami i za następne pół 
godziny będzie mogła odebrać sygnał.
— Proszę podnieść teraz pierwszy zestaw flag, panie O'Keefe — powiedział 
Delancey. — W ten sposób dowiedzą się, że tu jesteśmy.
Chodził niecierpliwie tam i z powrotem, podczas gdy O'Keefe wypatrywał przez 
jego lunetę odpowiedzi. Wydawało się, że minęły całe godziny, gdy wreszcie młody 
człowiek zawołał w podnieceniu:
— Potwierdzili odbiór sygnału, sir!
Gdy ukończono sygnalizację, Delancey kazał O'Keefe'owi wrócić na Gołębicą 
i wyjaśnić sytuację Samowi Carterowi.
— Na jego miejscu — zakończył — posłałbym po zmroku na Meduzę łódź, 
a w tej łodzi pana z dokładniejszymi wiadomościami w meldunku na piśmie.
Tymczasem w tawernie „Barco de Vela" Alvarez odbywał konferencję 
z kapitanem Passamonte, siwowłosym weteranem o srogim wyglądzie. Kapitan 
z początku potraktował Alvareza nieufnie.
— Dlaczego nie przyszedł pan do mnie wcześniej?
— Dopiero dzisiaj dostałem te wiadomości.
— Od kogo?
— Przyrzekłem informatorowi, że nie zdradzę jego nazwiska.
— Dlaczego on właśnie panu o tym powiedział?
— Bo wie, że uczciwie podzielę się z nim nagrodą.
— A po co ta tajemnica?
— Mój informator prowadzi tutaj pewną działalność i wolałby, żeby o niej nie 
wiedziano.
— Innymi słowy to przemytnik. Dlaczego miałbym mu wierzyć? I dlaczego 
wobec tego miałbym wierzyć panu?
— Mnie, kapitanie? Ależ mnie tu dobrze znają. Proszę spytać kogokolwiek! 
Proszę zapytać poborcę celnego albo kapitana portu. A w ogóle dlaczego miałbym 
pana oszukiwać?
— Nie wiem. Ale nie skorzystam z pańskich informacji, dopóki nie zostanie 
spostrzeżony ten sygnał, ta flara czy rakieta. Gdy mi o tym zameldują, może panu 
uwierzę.
Alvarez pomyślał gorzko, że żadna ze stron nie ma do niego zaufania. Ale 
pocieszyło go nadejście zastępcy poborcy celnego, który zajrzał do salonu, jakby 
szukał kogoś znajomego. Alvarez natychmiast pozdrowił go i poprosił o pomoc.
— Może pan powie kapitanowi, że jestem tu dobrze znanym kupcem, robiącym 
uczciwe interesy.
— Ależ naturalnie, seńor! Pracuje pan tak jak wszyscy, tylko znacznie lepiej 
od innych. Wszyscy tu znamy seńora Alvareza, kapitanie, jest wspólnikiem seńora 
Davili., wielce szanowanego obywatela tego miasta.
Nawiązano rozmowę i Passamonte przyjął szklankę wina już nieco serdeczniej. 
Wino zupełnie na niego nie działało i Alvarez sądził, iż nawet cały galon nie 
potrafiłby 
sprawić, żeby zadrżała mu ręka. Jednakże jego nieufność nieco złagodniała. Co 
więcej, znikła zupełnie, gdy zawiadomiono go, że dostrzeżono rakiety. Wiadomość 
tę 
przyniósł porucznik, który najwidoczniej przybiegł z nabrzeża.
— Z brzegu na południe od miasta wystrzelono dwie rakiety, panie kapitanie. 
Czerwoną i niebieską.
— Dziękuję, Tomas. Widział pan statek, do którego sygnalizowano? 
Na przykład szkuner?
— Nie, panie kapitanie. Widać jakiś statek, ale bardzo daleko na morzu; nie 
sposób go zidentyfikować.
— To dziwne — zauważył Passamonte. — Spodziewałem się szkunera.
— Zapomina pan, kapitanie — powiedział Alvarez — że rakietę wystrzelono 
ze skał, wznoszących się dwieście stóp ponad tym miastem. Stamtąd widzi się 
o wiele dalej niż stąd.
Od tej chwili Passamonte zdawał się być przekonany. Wyprowadziwszy 
porucznika z gospody, wydał mu rozkazy na noc. Mniej więcej połowa jego piechoty 
— to znaczy czterdziestu trzech żołnierzy — zajmie po zapadnięciu zmroku pozycje 
wokół zatoki Playa Blanco. Dwudziestu żołnierzy będzie patrolować przedmieścia 
w grupach po czterech, a porucznik z dwudziestoma dwoma ludźmi będzie 
w dalszym ciągu strzegł portu.
— Doniesiono mi — wyjaśniał — że dwaj ludzie, których szukamy, będą 
próbowali o drugiej nad ranem zaokrętować się w zatoce Playa Blanco. To bardzo 
możliwe, bo o tej porze zmienia się fala i zaczyna się odpływ. Będzie wtedy 
świecił 
księżyc, a bardzo jest ważne, żeby żołnierze pozostali niewidoczni. Ja sam 
poprowadzę ten oddział i dopilnuję, żeby ich ani nie widziano, ani nie słyszano. 
Kawalerię wyślę po zmroku z tym Alvarezem jako przewodnikiem. Dragoni otoczą 
obozowisko, z którego wystrzelono rakiety. Tych szpiegów, których mamy 
aresztować, ujmiemy zatem albo tam, albo w zatoce Playa Blanco. Ale wciąż 
jeszcze 
mam wątpliwości co do tych informacji. Przyszły zbyt łatwo.
— Niezupełnie rozumiem, co pan ma na myśli, panie kapitanie.
— Ktoś do mnie przyszedł z tą informacją. A ja wolę informacje, które muszę 
z ludzi wydobywać.
— Doprawdy, kapitanie?
— Dlatego, mam wątpliwości. Może ta historia, którą mi opowiedziano, ma 
na celu odciągnięcie nas od portu w chwili, gdy ci szpiedzy będą się okrętować.
— Przecież ja tam będę, panie kapitanie.
— Tak; pan tam będzie. Ale nie chcę, żeby widziano ani pana, ani pańskich 
ludzi. Chcę mieć na nabrzeżu dwóch wartowników, gotowych do podniesienia 
alarmu. Pan i pańscy ludzie musicie się ukryć, ale tak, żebyście widzieli 
wartowników. Da się to zrobić?
— Z łatwością, panie kapitanie. Ukryję się w magazynie, należącym do Alonza 
Pereza, o dziesięć metrów od nabrzeża. Wszystko stamtąd widać.
— Ale nie będzie pan stamtąd widział wartowników.
— Ludzie nie będą mogli ich obserwować, to prawda. Ale ja zajmę narożnik 
domu, skąd będę ich widział, a gdy podejdę do drugiego okna, zobaczy mnie 
sierżant.
— Doskonale. Idźcie tam po zmroku, po dwóch lub trzech, tak jak byście nie 
byli na służbie. Bądźcie gotowi wkroczyć, jeżeli zauważycie coś podejrzanego. 
Wolelibyśmy wziąć tych dwóch ludzi żywcem, ale jeśli zostaną zabici, nie będzie 
wielkiej szkody. Używajcie bagnetów i nie strzelajcie, dopóki oni do was nie 
zaczną 
strzelać. Niech pan pośle teraz kogoś po porucznika de Garay.
Do wieczora zakończono wszystkie przygotowania i kapitan Passamonte gotów 
był wysłać w drogę oddział kawalerii; tym bardziej że wywiadowca doniósł, iż 
zauważono dym z dalekiego ogniska. Ściemniło się już, gdy oddział wyruszył, lecz 
Alvarez, jadący z de Garayem, dobrze znał drogę.
— Złapiemy ich w pułapkę — mówił. — Znajdą się pomiędzy pańskimi 
żołnierzami a morzem.
Gdy Passamonte dzielił swoje wojsko, Delancey i Hodder leżeli ukryci 
w opuszczonej oborze na południowych przedmieściach Leon. Przygotowywali się 
na wypadek walki. Przekonawszy się, że Hodder nie ma żadnego doświadczenia 
w obchodzeniu się z bronią palną, Delancey nauczył go rzeczy podstawowych, lecz 
później postanowił, że on sam będzie strzelał, a Hodder będzie tylko ładował mu 
broń. Mając zawsze naładowane dwie strzelby i cztery pistolety, Delancey mógł 
utrzymywać niemal ciągły ogień. Hodder nie mógł dobrze strzelać bez żadnych 
ćwiczeń, ale posiadał zdolności manualne, które wyrabiał sobie przez całe życie, 
spędzone na manipulacji przy zamkach. Szybko nauczył się ładować broń: nabój, 
pakuły, kula, pakuły i wycior. Wykonywał te czynności za każdym razem lepiej, 
tak że 
nawet Delancey był zadowolony.
— Jeśli dojdzie do walki — stwierdził — poniosą pewne straty.
Jednakże, gdyby wszystko poszło dobrze, istniała szansa, że dostaną się 
na Gołębicą bez walki.
— Jeśli Alvarez przekonywająco opowiedział swoją historię, dragoni otoczą 
nasze obozowisko, a piechota będzie czuwać nad zatoką Flaya Blanco. Nabrzeże 
będzie prawie nie strzeżone.
— Miejmy nadzieję, kapitanie. Ale ten oficer piechoty nie urodził się wczoraj.
— Dlatego właśnie robimy tę małą próbę. Spróbujemy jeszcze raz? Kolejność 
będzie taka: strzelba, pistolet, strzelba, pistolet, pistolet, strzelba. Jeden 
pistolet 
będzie pan miał w rezerwie dla własnej obrony. Zgoda? Próbujemy!
Ukończywszy ostatnią próbę, zjedli resztki chleba i mięsa i położyli się, żeby 
wypocząć do północy.
Gdy zegar na ratuszu wybił dwunastą, Delancey i Hodder rozpoczęli powolną 
wędrówkę w stronę portu, rozważając niemal każdy krok, od drzwi do podwórza, 
od jednego ocienionego miejsca do drugiego. Księżyc — jak dla nich — świecił 
zbyt 
jasno. W pewnej chwili zaalarmowało ich szczekanie psa. Pies uspokoił się 
dopiero 
wtedy, gdy znaleźli się przed małym kościołem czy kaplicą, z której — co 
zdziwiło ich 
— słychać było modlitwy. Przez okna padał blask świec. Delancey pomyślał, że 
musi 
to być wigilia jakiegoś święta. Niewiele wiedział o katolickich obrządkach, ale 
doszedł 
do wniosku, że przy jakichś szczególnych okazjach można widocznie odprawiać 
mszę o tak dziwnej porze. W każdym razie w tej chwili cieszyła go ta pobożność, 
gdyż mogła być wyjaśnieniem, co on i Hodder robią na tej ulicy.
Delancey zastanawiał się jeszcze nad tym, co teraz robić, gdy usłyszał odgłos, 
który przejął go dreszczem przerażenia: był to odgłos kroków maszerującego 
patrolu. 
Żołnierze szli w jego kierunku. Jedynym miejscem, w którym mogli się schronić, 
był 
kościół. Skinąwszy na Hoddera, Delancey otwarł kościelną bramę i wśliznął się 
na palcach do środka, a za nim Hodder, który zamknął bramę z powrotem.
W kościele było bardzo ciemno, tylko na głównym ołtarzu paliło się kilka świec. 
Ludzi było mało, nie więcej chyba niż jakieś sześć osób. Niemniej Delancey 
zrozumiał, że muszą przyłączyć się do modlących, zanim nadejdzie patrol. Nie 
można było przewidzieć, czy żołnierze zajrzą do kościoła, ale sumienny kapral 
mógł 
to zrobić.
— Ja podejdę tam — szepnął Delancey do Hoddera, wskazując na pusty 
konfesjonał. — Proszę klęknąć obok mnie, jakby pan czekał na swoją kolej.
W minutę później Delancey zaczął coś szeptać, jak gdyby gotów do spowiedzi.
Lecz oto spoza kratki konfesjonału rozległ się głos:
— Tak, mój synu? — i padły słowa błogosławieństwa. Gwałtownie zbierając 
myśli, Delancey rozpoczął swoją pierwszą spowiedź. Mówił mieszając słowa 
hiszpańskie i francuskie, a równocześnie nasłuchiwał kroków patrolu, który 
zatrzymał 
się przed kościelną bramą.
— Zgrzeszyłem ciężko, ojcze, pijąc ponad miarę, oszukując celników 
nielegalnym handlem, patrząc pożądliwie na kobiety, nawet zamężne...
Brama otwarła się z wolna. Na progu stanął kapral i zaczął rozglądać się 
po kościele. Zdając sobie sprawę, że za mało ma grzechów, Delancey ciągnął 
opowieść o tym, jak oszukiwał w kartach, jak sprzedał konia za cenę wyższą od 
jego 
wartości, jak wyczekiwał na śmierć teściowej i nie spełnił przyrzeczonych 
miłosiernych uczynków. Kapral odszedł i brania się zamknęła. Teraz Delanceyowi 
pomysłów już zabrakło.
— Rozpowiadałem fałszywe plotki o chorej sąsiadce, o której mówiłem, że jest 
w ciąży. Gniewałem się na chłopca, który mi źle załatwił sprawunek. Od trzech 
tygodni nie byłem na mszy...
Zakończył spowiedź raczej nagle i nie słyszał, a zapewne i nie zrozumiałby, 
zadanej mu pokuty. Mrucząc jakieś słowa, które wydawały mu się odpowiednie, 
wstał 
i spokojnie skierował się do wyjścia.
W minutę później razem z Hodderem byli już na ulicy i zbliżali się do centrum 
miasta. Jeden patrol mieli za sobą, ale mogły tu być jeszcze inne. Nie ulegało 
też 
wątpliwości, że na nabrzeżu byli wartownicy. Gdy zobaczyli port, zegar na 
ratuszu 
wybił pierwszą.
Poruszając się bardzo cicho, Delancey doszedł do końca uliczki, którą szli, 
i spojrzał na otwartą przestrzeń, przylegającą od strony lądu do basenu 
portowego. 
Z dwóch stron port otoczony był kamiennym nabrzeżem, nad którym ciągnęły się 
magazyny. Było tam bardzo wiele łodzi rybackich, a w pobliżu stał dość duży 
bryg. 
Delancey był prawie pewny, że to Aguila. Rozpoczął się już przypływ — fale 
łagodnie 
biły o kamienne omurowanie. W oddali zobaczył Gołębicą. Ten widok wzruszył go. 
Naprzeciw miejsca, w którym cumowała, przechadzali się dwaj wartownicy. 
W żadnym domu nie świeciło się światło, lecz księżyc oświetlał wszystko z 
bezlitosną 
dokładnością.
Z taktycznego punktu widzenia Delanceyowi nie podobało się to, na co patrzył. 
Rozciągająca się przed nim przestrzeń, na której zapewne odbywały się jarmarki, 
była zbyt otwarta, nie dawała żadnego schronienia. Kilka łodzi, wyciągniętych 
z wody, leżało na skraju nabrzeża, lecz znajdowały się daleko. Gdyby się cofnął, 
spóbował okrążyć port i wyszedł z lewej strony, mógłby — przy odrobinie 
szczęścia 
— znaleźć się na nabrzeżu koło Aguili, lecz wtedy między nim a Gołębicą byłby 
cały 
port.
Okrążenie w prawo zaprowadziłoby go do samego środka miasta i być może 
wprost w ręce jakiegoś patrolu. Gdyby mógł dostać się do którejś z łodzi 
leżących 
na skraju portu, mógłby tam znaleźć schronienie i miałby za sobą połowę drogi 
do Gołębicy, zanim by go spostrzeżono. Wahał się, rozważając ryzyko, trochę 
zaniepokojony pozorną nieobecnością wroga. Podejście do portu wydawało się 
łatwe, zbyt łatwe, żeby było możliwe. Co dalej robić, podpowiedział mu 
przypadek. 
Klęcząc w cieniu jakiejś bramy uczuł, że butem potrącił coś, co się poruszyło. 
Była to 
pusta butelka. To mu podsunęło pewien pomysł, więc zwrócił się do Hoddera 
z nagłym pytaniem:
— Czy umie pan coś śpiewać po hiszpańsku?
Nastąpiło kłopotliwe milczenie, w końcu Hodder szepnął:
— Znam melodię piosenki, którą w Kadyksie wszyscy chłopcy śpiewali 
na ulicach, ale nie znam słów. Było tam coś takiego jak: „Hasta la vista, caro 
mio".
— Świetnie — odparł Delancey. — Obaj jesteśmy pijani, ale ja jestem bardziej 
pijany niż pan. Niech pan schowa strzelbę pod płaszcz. Niech mnie pan 
podtrzymuje 
prawą ręką, żebym nie upadł. Jest pan gotów? No to idziemy!
Wymachując butelką, trzymaną w prawej ręce, Delancey chwiejnym krokiem 
wytoczył się na plac. Równocześnie Hodder zaczął śpiewać „Caro mio" i przyłączył 
się do tej parodii pijaństwa. Zataczali się i prawie padali, lecz zachowywali 
przytomność na tyle, żeby Hodder mógł odśpiewać wszystko, co zapamiętał z tej 
piosenki. Robili wokół siebie strasznie dużo hałasu; miało to rozwiać 
podejrzenia 
tych, którzy urządzili tu zasadzkę.
— Hasta la vista! — śpiewał Delancey, gdy dotarli do środka targowego placu 
i tam właśnie upuścił butelkę, która rozbiła się z hałasem.
— Caro mio! — wrzeszczał Hodder, raz jeszcze ratując Delanceya przed 
upadkiem. Wciąż śpiewając i zataczając się dotarli w końcu do leżących na 
nabrzeżu 
łodzi. Usiadłszy na jednej z nich, Delancey mógł rozejrzeć się dookoła i 
sprawdzić, 
czego dokonały jego wokalne wyczyny. Kilka okien otwarło się, lecz zamknęły się 
znowu, gdy śpiew ucichł.
Delancey w dalszym ciągu mówił głośno po hiszpańsku, ale zmożony nowym 
atakiem bezwładu, opadł na ziemię i tak już pozostał. Pod osłoną łodzi zaczął 
bezszelestnie czołgać się ku odległej stronie portu, ku nabrzeżu, przy którym 
cumowała Gołębica. Hodder posuwał się za nim równie cicho. Wkrótce znaleźli się 
w cieniu ostatniej, największej łodzi. Do zakrętu basenu było jeszcze 
pięćdziesiąt 
jardów, a za zakrętem dalsze sto jardów do trapu Gołębicy, gdzie przechadzali 
się 
dwaj wartownicy:
— Co teraz zrobimy? — szeptem zapytał Hodder.
— Czekamy! — odparł Delancey, obserwując niebo.
Nie było całkiem bezchmurne i Delancey sądził, że przesłonięcie chmurami 
księżyca jest tylko kwestią czasu. Pragnął pięciu minut względnej ciemności, 
lecz 
chmury płynące po niebie jakby umyślnie omijały księżyc. Minęło dziesięć minut, 
potem piętnaście, a w końcu zegar kościelny wybił pół godziny. Wreszcie pojawiła 
się 
chmura, płynąca — zdawało się — we właściwym kierunku Nadpływała coraz bliżej 
i bliżej, aż w końcu przesłoniła księżyc.
Delancey wstał i ruszył zwykłym krokiem, Hodder deptał mu po piętach. W tej 
samej chwili zauważył go bliżej stojący strażnik i wezwał do zatrzymania się. Co 
gorsza, chmura, która przez chwilę im pomagała, okazała się jakimś oszukańczym 
strzępem. Widać ich już było wyraźnie i strażnik wystrzelił w ich kierunku 
z muszkietu.
To spowodowało, że z odległej strony placu rozległ się głośny rozkaz i nagle 
pojawili się żołnierze, którzy wysypali się skądś w rozwiniętym szyku. Nie 
widząc 
innego wyjścia, Delancey zawrócił do przewróconej łodzi, ukrył się za nią i 
wydobył 
muszkiet. Hodder opadł za nim tak, jak to robili na próbie, i rozpoczęła się 
regularna 
walka.
Pierwszy strzał z muszkietu Delanceya wywarł pożądany efekt — linia 
atakujących zachwiała się. Następny strzał z pistoletu był chybiony, lecz znów 
spowodował zamieszanie, a trzeci trafił żołnierza, który padł z jękiem. 
Żołnierze 
cofnęli się w cień budynków, gdzie słychać było głos oficera, wydającego zapewne 
rozkaz ładowania broni. Potem oddano chaotyczną salwę; większość kul poszła 
górą, niektóre ugrzęzły w deskach łodzi.
Znów rozległ się rozkaz, po którym nastąpił bardziej zdecydowany atak, lecz 
strzał Delanceya zranił — jak się zdawało — sierżanta, a drugi o włos minął 
oficera. 
Dwa dalsze strzały wystarczyły, żeby powstrzymać natarcie, odrzucając żołnierzy 
z powrotem w cień, z którego się wynurzyli. Delancey odniósł wrażenie, że 
żołnierze 
ci nigdy jeszcze nie byli w walce.
Naraz z oddali doszedł ich odgłos strzelaniny. Rzekome lądowanie trafiło 
na zasadzkę, a to przynajmniej na razie zatrzyma tam wojsko. Tutaj było tylko 
około 
dwudziestu żołnierzy, a na ich czele zapewne niedoświadczony, młodszy oficer. 
Natarcie już się nie powtórzyło, lecz przeciwnicy prowadzili niezorganizowaną 
strzelaninę z miejsca, w którym się zatrzymali.
Delancey zainteresował się teraz, co robią strażnicy, mający dogodną pozycję 
do zaatakowania go od tyłu. Gdy obejrzał się, zobaczył, że obaj leżą na nabrzeżu 
w dziwacznych pozach, chyba zabici ogniem swoich przyjaciół; ich muszkiety 
leżały 
obok. Na pokładzie Gołębicy nie dawano żadnego znaku życia, lugier był widocznie 
opuszczony. Strzelanina trwała, i ta bliska, i ta odległa, lecz mimo to zdawało 
się, że 
bitwa utknęła w martwym punkcie.
Skoro tylko zegar na kościele wybił godzinę drugą, sytuacja zmieniła się nagle 
na gorsze. Ogień był bezładny i przeważnie nieskuteczny, lecz jedna kula trafiła 
w rufową stewę łodzi, za którą się ukryli; drzazgi poleciały na wszystkie 
strony. 
Hodder jęknął i Delancey zobaczył, że jego spodnie i pończochy są czerwone 
od krwi. Oderwawszy rękaw od koszuli, próbował zabandażować ranne udo 
towarzysza, ale. nie udało się to. Rodder był z akcji i prawdopodobnie skazany 
na śmierć z upływu krwi.
— Proszę się o mnie nie martwić, kapitanie — powiedział ranny. — Niech pan 
mi da swój muszkiet, ja ich powstrzymam, gdy pan będzie biegł na pokład lugra. 
Ze mną i tak koniec, a pańskie życie trzeba uratować.
— Wrócę po pana. Niech pan strzela, dopóki nie sprowadzę pomocy.
W momencie, gdy to mówił, Delancey miał niewielką nadzieję, że dostanie się 
żywy na pokład Gołębicy, lecz nagle uświadomił sobie, że gdzieś z prawej strony 
rozległy się jakieś radosne okrzyki i wybuchła nowa strzelanina z pistoletów. 
Przy 
burcie Aguili pojawił się nagle okrętowy barkas. Na korsarskim okręcie zaroili 
się 
ludzie i odciągnęli już statek od nabrzeża. Żołnierze z odległej strony 
targowego 
placu strzelali teraz do porwanej Aguili, ale odległość była znaczna, więc bez 
skutku. 
Młody oficer musiał zdać sobie sprawę z bezskuteczności takiego działania, 
ponieważ podjął jeszcze jedną próbę natarcia. Jednakże padł od starzału Hoddera, 
a jego ludzie znów się cofnęli i pozostali na miejscach aż do końca walki.
W tym czasie Delancey, korzystając z okazji, dotarł do końca basenu, ominął 
z lewej strony dwa martwe ciała i dotarł nabrzeżem do Gołębicy. Na trapie 
pojawił się 
Sam Carter, z muszkietem w ręku, a reszta załogi, podobnie uzbrojona, zebrała 
się 
na burcie, wznosząc radosne okrzyki, gdy Delancey wskoczył na pokład. Już mieli 
odcumować, lecz Delancey zatrzymał ich, wskazując miejsce, gdzie wciąż jeszcze 
bronił się Hodder.
— Ratujcie go! — krzyknął bez tchu i poprowadził ludzi z powrotem 
do przewróconej łodzi.
Przybyli za późno, gdyż Hodder został ponownie trafiony i zmarł, zanim zdążyli 
go zabrać na Gołębicą. W tej samej chwili zobaczyli jakąś postać pędzącą w ich 
kierunku przez otwartą przestrzeń. Żołnierze byli tym widokiem tak zdumieni, że 
nie 
próbowali nawet strzelać. Był to Alvarez, który zawołał, z trudem łaptąc oddech:
— Zabierzcie mnie z sobą! Nie mogę tu po tym wszystkim zostać!
W drodze powrotnej na statek podzielili się na dwie grupy, które na zmianę 
posuwały się naprzód i strzelały. Ale właściwie było to już niepotrzebne, gdyż 
przeciwnicy prawie nie odpowiadali ogniem.
Skoro tylko wrócili na Gołębicę, wciągnięto trap i zdjęto cumy. Powoli lugier 
zaczął wyślizgiwać się z portu na fali odpływu; jego żagle łagodnie wypełnił 
wiatr, 
wiejący od lądu.
O ile na Gołębicy panowała cisza, o tyle w mieście trwało istne piekło. 
Uprowadzenie Aguili nie było trudne, lecz okręt miał niewiele żagli, które można 
było 
postawić. Znajdował się teraz pod ogniem z innej strony, ponieważ dragoni 
powrócili 
ze swej nieudanej misji i maszerowali w kierunku, z którego dochodziły odgłosy 
walki. 
Zsiedli z koni i strzelali z ukrycia z południowego krańca basenu portowego, 
przysparzając dodatkowych trudności grupie ludzi, która opanowała pokład.
Na północ od basenu wybuchła nagle strzelanina, gdy na nabrzeżu pojawiła się 
piechota z zatoki Playa Blanco. Załoga lugra odpowiedziała ogniem, przy czym 
i Delancey, i 0'Keefe starali się trafić kapitana Passamonte, ale bez 
powodzenia. Ta 
nowa kanonada mogłaby poważnie uszkodzić Gołębicę, lecz wkrótce do odgłosu 
wystrzałów muszkietów dołączył grzmot armat. Ujrzawszy błyski ognia przy wejściu 
do portu, Delancey domyślił się, że to fregata otwarła ogień z burty, żeby 
osłonić ich 
odwrót. Gdy południowe nabrzeże zostało wymiecione kartaczami, strzały z lekkiej 
broni osłabły i niemal ustały. Następna salwa załatwiła w podobny sposób 
dragonów. 
W mieście płonęło teraz kilka domów. Dym docierał do morza i mieszał się 
z zapachem spalonego prochu. W blasku płomieni Delancey widział oszalałych 
ludzi, 
noszących wiadra wody lub barykadujących ulice w obawie desantu. Stopniowo 
strzelanina ustała i walka była skończona, lecz w mieście szalały pożary. 
Światło 
poranka odsłoniło puste morze, nieco sczerniałych ruin, setkę wybitych okien i 
wiele 
zwłok, oczekujących pogrzebu. Ludzie wymyślali Brytyjczykom, którzy postąpili 
jak 
piraci — wszyscy się z tym zgadzali. Na próżno jednak szukano seńora Alvareza, 
który zniknął tak dokładnie, jakby go w ogóle nigdy nie było.
Pośród huku wystrzałów Gołębica wyśliznęła się z portu nie uszkodzona, 
przepłynęła obok opuszczonego mola i zbliżyła się do dziobu Meduzy, spowita 
dymem jej ostatniej salwy. Za rufą płynął bryg Aguila, pod fokiem i sztakslami, 
holowany przez barkas i najwyraźniej nie uszkodzony. Po wycofaniu się z walki, 
Meduza wzięła kurs na Gibraltar, Gołębica i Aguila płynęły w jej kilwaterze. 
Na pokładzie Gołębicy Delancey spał twardo prawie do południa, w końcu zbudził 
go 
Sam Carter, mówiąc, że ma się zameldować na fregacie.
— Sygnalizowano to już wcześniej — dodał — ale postanowiłem nie zwracać 
na to uwagi. Szczerze mówiąc, udałem się tam zamiast ciebie.
— Jak ci mam dziękować, Sam? — zapytał Delancey. — Wiele ryzykowałeś, 
żeby mnie zabrać z Hiszpanii. Mogłeś stracić Gołębicę albo życie, albo jedno 
i drugie.
— A co by o mnie myślano w St. Peter Port, gdybym ci pozwolił umrzeć 
w hiszpańskim więzieniu? Nie, Dick, musieliśmy cię jakoś z tego wyciągnąć.
— I zrobiłeś to wspaniale. Zawsze będę dumny, że mogę cię nazwać swoim 
przyjacielem.
Delancey umył się i ogolił, pożyczył czystą koszulę i zjadł śniadanie. 
Tymczasem Gołębica zbliżyła się do Meduzy i wreszcie spuściła łódź, którą 
fregata 
mogła przyjąć. Delancey wspiął się do wejścia na pokład, gdzie zjawił się 
salutujący 
wartownik. Delancey zasalutował i na chwilę przystanął, rozglądając się wokół. 
Pokład był nieskazitelnie czysty, armaty stały dokładnie w linii, wszystko było 
świeżo 
pomalowane, bosaki abordażowe i lufy muszkietów lśniły w słońcu. Delancey wszedł 
na pokład, salutując, jak nakazywał odwieczny zwyczaj, i zameldował oficerowi 
wachtowemu swoją obecność. Jego osoba nie wywołała zainteresowania, gdyż, jak 
zauważył, w tym momencie wszyscy byli zajęci. Starszy oficer, jego zastępcy 
i midszypmeni wydobyli sekstanty i zamierzali dokonać namiaru. Starszy oficer 
złożył 
meldunek. Gdy słońce osiągnęło zenit, wybito osiem szklanek i gwizdek bosmana 
wezwał załogę na obiad. Dopiero gdy ukończono tę ceremonię, midszypmen mógł 
zaprowadzić Delanceya do kabiny kapitana. Patrząc w górę na napiętą krzywiznę 
żagli, patrząc na panujący tu ład i na twarze otaczających go ludzi, Delancey 
wiedział, że jest to świat, do którego i on należy.
Delancey znał kapitana Morrisa jako człowieka o reputacji doskonałego 
marynarza, ściśle przestrzegającego dyscypliny. Gdy składał mu swój lakoniczny 
raport, Morris słuchał w milczeniu.
— Mam nadzieję, że z grupy, która ze mną wylądowała — zakończył Delancey 
— zbiec do Portugalii udało się wszystkim z wyjątkiem Hoddera, który zginął 
podczas 
potyczki w Leon. Mam powody, żeby być wdzięcznym panu Alvarezowi, bez którego 
pomocy nie mógłbym złożyć tutaj tego raportu. Muszę też wyrazić swoje uznanie 
panu O'Keefe'owi za godną postawę na lądzie. Co do mnie, sir, panu zawdzięczam 
życie i możliwość zameldowania tego, co wiem o planach hiszpańskiego admirała.
Kapitan Morris odpowiedział z namysłem, powoli troskliwie dobierając słowa:
— Zdaję sobie sprawę, że to, co opisał mi pan tu pokrótce, jest opowieścią 
o zdumiewającym osiągnięciu, choćby tylko podróż poprzez nieprzyjacielskie 
terytorium. Dokument, który pan zdobył, należy natychmiast przekazać naczelnemu 
dowództwu. Nie do mnie należy ocena jego znaczenia. Ale bez względu na to, czy 
okaże się on dokumentem wielkiej, czy małej wagi, dokonał pan tego, czego 
niewielu 
ośmieliłoby się dokonać. Jestem dumny z tego, że przyczyniłem się do osłony 
pańskiego odwrotu z Hiszpanii.
Kapitan Morris urwał i wziął leżącą na biurku kartkę papieru.
— Mam tutaj listę naszych strat podczas wczorajszej akcji. Zabity został jeden 
porucznik, czterech marynarzy i dwóch żołnierzy piechoty morskiej. Ranni: jeden 
oficer i dziewięciu marynarzy, dwóch z nich ciężko. Chciałbym dodać, że moim 
zdaniem nawet większe straty nie byłyby zbyt wysokie, żeby okupić nimi pańskie 
bezpieczeństwo.
Delancey był zbyt wstrząśnięty, żeby powiedzieć coś więcej niż kilka 
nieskładnych słów podzięki. Morris mówił dalej:
— Rozumie pan, że mój pisemny meldunek może mówić tylko 
o zarekwirowaniu Aguili. Nie mogę w nim pisać o panu, Alvarezie ani o Gołębicy. 
O tych wszystkich aspektach akcji zamelduję ustnie kontradmirałowi Griffinowi. 
W żaden inny sposób nie mogę panu oddać sprawiedliwości.
— To zupełnie zrozumiałe, sir.
— Mam nadzieję, że Rada Admiralicji będzie pamiętać o tej niebezpiecznej 
misji i jej pomyślnym wyniku, podwójnie nagradzając pana w przyszłości za udział 
w akcji o mniejszym może znaczeniu.
— Dziękuję, sir.
— Pozostaje kwestia pańskiego zatrudnienia. Wiem coś niecoś o pańskim 
ostatnim okresie służby, a informacje te zawdzięczam panu Carterowi, kapitanowi 
Gołębicy. Dowiedziałem się od niego, że obecnie jest pan bez przydziału. Skoro 
tak, 
będę szczęśliwy, mogąc zaproponować panu stanowisko porucznika na pokładzie tej 
fregaty, na miejsce porucznika Halsteda, który poległ w ostatniej akcji. Pańskie 
stanowisko będzie drugie co do starszeństwa po pierwszym oficerze. Rozumie pan, 
że będzie je musiał zatwierdzić Naczelny Dowódca, sir John Jervis, ale pozwalam 
sobie przypuszczać, że zrobi to dzięki rekomendacji kontradmirała Griffina. 
Chciałbym zapytać, czy zechce pan przyjąć to stanowisko?
— Jestem szczęśliwy, że otrzymałem od pana tę propozycję, sir; cieszę się, że 
będę służył pod pańską komendą.
— A więc miło mi pana powitać. Pozostaje jeszcze sprawa pana Cartera 
i Gołębicy. Czy on przyjąłby stanowisko zastępcy kapitana?
— Nie sądzę, sir. Zdaje się, że świetnie mu się powodzi w obecnej sytuacji.
Późnym popołudniem Gołębica miała się rozstać z fregatą, dążąc na północ, 
podczas gdy Meduza płynęła na spotkanie z kontradmirałem Griffinem. Sam Carter 
jadł obiad z kapitanem Morrisem; pozostałymi gośćmi byli: Rothery — pierwszy 
oficer, Delancey — drugi oficer, i Maltby — lekarz okrętowy. Gdy już pili wino, 
kapitan 
wysłał stewarda z pisemnym raportem, a wkrótce potem przyjęcie dobiegło końca.
— Nie wolno nam pana dłużej zatrzymywać, panie Carter, zwłaszcza gdy jest 
tak dobry wiatr do Ushant, ale zanim się pożegnamy, wypijmy pańskie zdrowie.
Żegnano się i skracano górne żagle. Delancey odprowadził Sama do łodzi. Cała 
załoga zebrała się na burcie. Gdy Sam, zdumiony, zatrzymał się na chwilę, bosman 
zainicjował trzykrotne: „Hura!" Sam szybko zszedł do łodzi i stał w niej z 
odkrytą 
głową. Wioślarze odbijali od okrętu. Podczas gdy załoga Meduzy wciąż jeszcze 
stała 
na burcie, a mała łódź zanurzała się w fali, omiatającej fregatę, rozległ się 
huk 
trzykrotnego salutu armatniego.
— No tak — rzekł Rothery, wkładając kapelusz. — To pierwszy przemytnik, 
na cześć którego okręt wojenny oddał salwę honorową.
— Może będziemy to robić częściej — powiedział Delancey. — Czasem dobrze 
jest mieć przemytnika po swojej stronie.
Midszypmen (ang. midshipman) — kilkunastoletni chłopiec, odbywający praktyczne 
przeszkolenie na 
okręcie, przygotowujące go do egzaminu na oficera.
Fregata — w XVIII w. trzymasztowy, jednopokładowy okręt wojenny o ożaglowaniu 
rejowym, służący 
do kontrolowania szlaków wodnych.
Hulk (albo holk) — przycumowany do nabrzeża kadłub starego okrętu, służący jako 
pomieszczenie 
mieszkalne, magazyn, warsztat, koszary itp.
Slup (ang. sloop) — w XVIII w. mały, jednomasztowy okręt wojenny z głównym 
żaglem gaflowym i 
dwoma żaglami rejowymi, służący do działalności korsarskiej lub jako jednostka 
pomocnicza.
Kabestan — obrotowe urządzenie, służące do wybierania lin i łańcuchów.
Marsowi — członkowie załogi okrętu żaglowego, obsługujący górne żagle rejowe, 
zwane marslami.
Brasować — zmieniać ustawienie żagli rejowych lub rei za pomocą lin zwanych 
brasami.
Kotbelka — zaburtowany występ umożliwiający tymczasowe podwieszenie kotwicy.
Takielunek — stałe i ruchome olinowanie okrętu żaglowego służące do umocowania 
masztów i do 
manewrowania żaglami.
Gig — mała łódź wiosłowo-żaglowa, należąca do wyposażenia okrętu.
Kuter — w XVIII w. jednomasztowy statek żaglowy z gaflowym grotżaglem i trzema 
żaglami 
przednimi — sztakslami, a także dwoma lub trzema żaglami rejowymi do żeglugi 
pełnym wiatrem.
Szkuner — dwu- lub trzymasztowy statek żaglowy o ożaglowaniu gaflowym i 
trójkątnych żaglach 
przednich, zwanych sztakslami.
Kliwer — drugi od dziobu trójkątny żagiel przedni na kutrze lub szkunerze.
Barkas — duża łódź wiosłowo-żaglowa, należąca do wyposażenia okrętu i służąca do 
komunikacji z 
lądem.
Lugier — niewielki statek żaglowy z trzema masztami i ożaglowaniem będącym 
skrzyżowaniem 
ożaglowania rejowego i łacińskiego.
Refowanie — zmniejszenie powierzchni żagli przez podwiązywanie ich przy bomie.
Fały — liny służące do podnoszenia i opuszczania żagli.
Pryz — zdobycz morska w postaci nieprzyjacielskiego statku wraz z ładunkiem.
Bejdewind — kurs statku pod względem wiatru, wiejącego od dziobu pod kątem 
ostrym.
Topsel — przymasztowy żagiel górny na statku z ożaglowaniem gaflowym.
Bezan — żagiel gaflowy podnoszony na maszcie rufowym (bezanmaszcie).
Drapacz — mała kotwica o czterech łapach, używana na niewielkich łodziach i 
statkach żaglowych.
Forkasztel — pomieszczenie dziobowe na statku, przeznaczone dla załogi.
Reling — przyburtowa poręcz, zbudowana ze słupków połączonych jedną lub kilkoma 
linami.
Korweta — w XVIII w. szybki, trzymasztowy okręt wojenny o ożaglowaniu rejowym, 
służący do 
dalekiego rozpoznania.
Hals — położenie płynącego statku żaglowego względem wiatru.
Kabel — miara długości, równa jednej dziesiątej mili morskiej.
Early (ang.) — wcześnie.
Bryg — dwumasztowy statek żaglowy z ożaglowaniem rejowym.
Bramsel — żagiel górny na statku z ożaglowaniem rejowym, trzeci lub czwarty od 
dołu.
Stenga — drzewce stanowiące przedłużenie kolumny masztu w górę.
Saling — rodzaj jarzma łączącego poszczególne części masztu składanego, które 
służy zarazem do 
zamocowania i rozparcia want usztywniających stengę masztu.
Fokmarsel — drugi od dołu żagiel rejowy podnoszony na maszcie przednim, zwanym 
fokmasztem.
Otaklować — zamocować olinowanie stałe i ruchome, osprzęt kotwiczny itp. na 
statku żaglowym.
Trawers — kierunek prostopadły do osi symetrii statku.
Abordaż — manewr stosowany w walce dwóch okrętów, pofegający na przyciągnięciu 
okrętu 
nieprzyjacielskiego przy pomocy haków i bosaków burtą do własnego okrętu, w celu 
opanowania go 
walką wręcz.
Wręgi — poprzeczne wiązania szkieletu kadłuba statku, do których przymocowane 
jest zewnętrzne 
poszycie burtowe.
Forpik — wodoszczelne pomieszczenie na dziobie statku, zwane również skrajnikiem 
dziobowym.
Kluza — otwór w nadburciu statku, przez który przechodzi łańcuch kotwiczny lub 
lina cumownicza.
Sztaksle — trójkątne żagle przednie, podnoszone na linach zwanych sztangami, 
rozpiętych między 
dziobem statku lub bukszprytem i masztem.
Fragment Don Kichota w przekładzie Anny Ludwiki i Zygmunta Czernych.
Fok — tu: najniższy żagiel rejowy, podnoszony na pierwszym maszcie od dziobu, 
zwanym 
fokmasztem.
C. N. Parkinson Tajna Misja
- 4 -