Tom Holland

Kolekcjonerzy

(The Bone Hunter)
Przełożył Wojciech Szypuła
Dla Katy
Kiedy słyszę, jak rżenie żelaznego konia niczym grzmot odbija się od zboczy gór, 
czuję, jak 
ziemia drży pod jego stopami i widzę, jak z jego nozdrzy bucha ogień i dym (nie 
wiem, jaki 
skrzydlaty koń czy ziejący ogniem smok trafi do nowej mitologii), wydaje mi się, 
że na ziemi 
pojawiła się rasa, która godna jest ją zamieszkiwać.
Henry David Thoreau Walden 
PROLOG
Pewnego dnia, wczesną wiosną 1878 roku, na równinie w południowej części Wyoming 
rozpętała się burza śnieżna, chociaż zaledwie pół godziny wcześniej niebo było 
oślepiająco 
błękitne. Zamieć dopadła dwóch mężczyzn jadących na ciężkich, hodowanych w 
Kentucky 
koniach. Byli ubrani w długie, podniszczone skórzane płaszcze. Nasuniętymi na 
czoło 
kapeluszami osłaniali twarze przed zacinającym śniegiem, przynajmniej do chwili, 
gdy zjechali 
na brzeg jeziora. Wtedy jeden z nich zatrzymał się, a drugi podniósł wzrok. Obaj 
mieli ogorzałe 
twarze, skórę napiętą na wystających kościach policzkowych i stalowo-siwe 
bokobrody. Przez 
chwilę milczeli, jak gdyby słowa nie były potrzebne, jakby jeden był tylko 
cieniem drugiego.
Pierwszy z nich splunął i zaczął wyrzekać. Nie powinni byli wyjeżdżać tamtego 
wieczoru. 
Mówił przecież, że spadnie śnieg, przeczuwał to, prawda? I co właściwie zrobił 
najlepszego – 
posłuchał Teksańczyka.
Teksańczyk nie odpowiedział. Poprawił przewieszony przez ramię karabin, popuścił 
wodze 
i dźgnął konia ostrogami. Zjechał nad jezioro. W szuwarach, między kamieniami, 
lśnił lód. 
Teksańczyk skierował konia do wody. Błyszczące odłamki znaczyły jego ślad. Jego 
kompan 
ruszył za nim w milczeniu. Nie było sensu się odzywać, gdy lodowaty wiatr mroził 
płuca. 
Rozbryzgująca się woda zamarzała na butach. Śnieg padał bez przerwy, płatki były 
wielkie jak 
gęsi puch.
Zanim brodząc przy brzegu, przejechali na drugą stronę jeziora, zaczął zapadać 
zmierzch. 
Pierwszy mężczyzna ściągnął wodze. Spod zmrużonych powiek strzelał spojrzeniem 
na prawo 
i lewo.
– Boże drogi! – mruknął. – Jest taka zawieja, że nie mam pojęcia, gdzie 
jesteśmy.
Teksańczyk przekrzywił kapelusz i podrapał się w głowę. Długie, brudne włosy 
zamarzły mu 
w strąkach. Z roztargnieniem przeczesał je, roztapiając ścinający je lód – i 
nagle zamarł bez 
ruchu.
– Co się stało?
Teksańczyk pochylił się w siodle, przekrzywiając głowę, jakby nasłuchiwał.
– Nie widziałeś chyba światła?
– Widziałem, Benton.
Popędził konia naprzód, chociaż śnieg sięgał już prawie popręgu. Mężczyzna 
nazwany 
Bentonem pokręcił głową, ale posłusznie ruszył w ślad za Teksańczykiem.
Jechali pod górę. Kiedy Benton zerknął przed siebie, zobaczył przesłaniającą 
cały horyzont 
grań. Osłonił oczy dłonią i rozejrzał się w poszukiwaniu schronienia. Zachwiał 
się w siodle 
i przetarł oczy dłonią, ale kiedy spojrzał drugi raz, światełko dalej migotało w 
tym samym 
miejscu. Już miał zamiar krzyknąć i zamachać kapeluszem, gdy dostrzegł, że jego 
towarzysz 
sięga po rewolwer.
– Schowaj to! – powiedział Benton. – Tu nas nikt nie zna. Teksańczyk zsiadł z 
konia. 
Ślizgając się i potykając, wolno posuwał się po stromiźnie. Ledwie widział, 
którędy się wspinać 
wśród pokrytych śniegiem głazów, ale nie wypuszczał broni z ręki. Po krótkim 
namyśle Benton 
też zsunął się z siodła i wyjął rewolwer.
Brnął w śniegu utorowaną przez Teksańczyka ścieżką, uważając na miejsca, w 
których jego 
towarzysz zapadł się głębiej. Przed oczami cały czas miał jego buty. Próbował 
zapamiętać drogę, 
ale przede wszystkim starał się nie wystawiać twarzy na tnący bezlitośnie śnieg. 
Płatki stały się 
drobniejsze i kłuły boleśnie jak ziarenka piasku. Dopiero gdy znaleźli się na 
grzbiecie, Benton 
podniósł wzrok. Skały tworzyły tu lekko nachylony teren, przecięty szerokim 
rowem – tak 
głębokim, że jego dno ginęło w mroku. Od jego krawędzi odchodziły ślady, całkiem 
jeszcze 
wyraźne, choć śnieg szybko je zasypywał. Benton powiódł za nimi wzrokiem: 
prowadziły do 
majaczącego w śnieżycy stosu skrzyń. Niektóre były większe od dorosłego 
człowieka. Podszedł 
bliżej i zobaczył, że pozbijano je byle jak z kawałków desek. Z błyskiem w oku 
przesunął po nich 
dłonią i zszedł na krawędź rowu.
– Hej! – zawołał. – Hej tam!
Nikt mu nie odpowiedział. Jednak zaglądając w głąb dołu, Benton zobaczył dwie 
poruszające 
się sylwetki. Drobniutkie śnieżne igiełki nie cięły już tak bardzo w oczy, 
dostrzegł więc, że skały 
po drugiej stronie są szaro-purpurowe. Znowu krzyknął – i tym razem ktoś mu 
odpowiedział. 
Ciemne postacie były coraz wyraźniejsze: dwóch mężczyzn z ogromnym wysiłkiem 
dźwigało 
wielki kamień.
– Co tam macie?
Jeden z mężczyzn spojrzał do góry i coś odkrzyknął, ale wiatr zagłuszył jego 
słowa. Benton 
z wahaniem schował broń do olstra.
– Osłaniaj mnie – rzucił Teksańczykowi i ostrożnie zsunął się do wykopu.
Powoli zbliżył się do dwójki obcych. Obaj mieli kaptury, tak że widział 
właściwie tylko ich 
wąsy – długie, nierówne i mokre od potu.
– Co to jest? – zapytał, wskazując głaz.
– Nic, co mogłoby ci się przydać.
– Dlaczego? – Benton przyjrzał się im jeszcze raz i spytał przebiegle:
– Po co komu kawał skały?
– Nie pomógłbyś nam?!
Niewiele brakowało, żeby kamień wyśliznął się mężczyznom z rąk. Po chwili 
wahania 
Benton dźwignął go razem z nimi.
– Rany boskie! – mruknął. – Ciężki jak diabli! To musi być prawdziwy skarb, że 
go tak 
taszczycie. I to na takim mrozie.
Nie starczyło mu tchu, by mówić dalej. Nawet kiedy wygramolili się na górę i 
zwalili głaz na 
platformę obok skrzyń, milczeli, dysząc ciężko w ostrym, mroźnym powietrzu. 
Benton otarł pot 
z siwych wąsów.
– No... – powiedział w końcu chrapliwym, wysokim głosem. – Macie tu pewnie jakiś 
szałas, 
bo ziąb jest wściekły.
Wyższy mężczyzna, śniady i przystojny, chuchnął w dłonie i wyciągnął przed 
siebie rękę.
– Jakieś półtora kilometra stąd jest stacja kolejowa – wyjaśnił.
– Stacja? – Benton zmarszczył brwi. – Co to za miejsce?
– To tutaj? Como Bluff.
– Co-mo Bluff – powtórzył z namysłem Benton, przeciągając sylaby. Zerknął spode 
łba na 
obcych. – Pracujecie na kolei?
– Jestem szefem na tym odcinku – przytaknął wyższy. – Nazywam się Reed, Bill 
Reed. A to 
jest Vincent, mój pomagier. A wy? – spytał po chwili milczenia.
– Ja? – zdziwił się Benton. – Ach tak, ja i on, znaczy, my – wskazał na 
Teksańczyka – 
szukamy miejsca, gdzie można by się przespać.
Reed zerknął na Teksańczyka, który stał bez ruchu oparty o skrzynie. W ręku 
wciąż trzymał 
rewolwer.
– Co z nim? – spytał Reed. – Niech się nie wygłupia i nie wymachuje tą zabawką.
Benton odwrócił się i spojrzał na Teksańczyka, który jeszcze przez chwilę stał 
nieruchomo, 
a potem pociągnął nosem i schował broń.
– Macie coś do jedzenia? – zapytał. Był przygnębiony, wygłodniały i zaczął 
trząść się 
z zimna.
– Najpierw musimy zabezpieczyć to draństwo. – Reed kopnął wyniesiony z rowu 
kamień. – 
Jutro, jak będziecie chcieli, możecie nam pomóc przewieźć skrzynie na stację. – 
Machnięciem 
ręki wskazał smętnie wyglądające paki.
– Co w nich jest? – spytał Benton, w którym znów obudziła się ciekawość. – 
Kamienie?
– Naprawdę chcesz wiedzieć? – uśmiechnął się niespodziewanie Reed.
– Pewnie.
Reed pokiwał głową.
– To chodźcie ze mną – powiedział.
Wziął od Vincenta latarnię i podszedł do skraju rowu. Kiedy odwrócił się, żeby 
ostrożnie 
zejść na dół, na jego twarzy – do tej pory pełnej rezerwy – pojawił się wyraz 
satysfakcji, jak 
u sztukmistrza na jarmarku. Odczekał, aż Benton i Teksańczyk zejdą za nim, i 
ruszył dnem 
wykopu, ślizgając się na zmrożonym śniegu. Z góry dobiegał głośny łopot 
rozciągniętego nad 
rowem brezentu. Reed zatrzymał się na skraju rzucanego przez brezent cienia i 
podniósł latarnię, 
oświetlając skalną ścianę.
– Tu, w skale. Tego właśnie szukamy.
Benton zmrużył oczy. Ściany wykopu podparto masywnymi stemplami, światło latarni 
migotało nieregularnie, tak że przez chwilę nie wierzył własnym oczom. Przetarł 
je i spojrzał 
ponownie: na kamieniu rysował się ciemny kontur olbrzymiej, gigantycznej wprost 
kości.
– Widzisz? – spytał Reed.
Benton podszedł bliżej; lód chrupnął pod jego nogami. Wyciągnął rękę i dotknął 
widmowego 
kształtu: to była kość – wyższa od niego i szersza, ale kość. Powiódł po niej 
palcami i w tej samej 
chwili dostrzegł następne kości, wrośnięte w skały: żebra, kości biodrowe – 
wszystkie 
monstrualnych rozmiarów.
Reed uśmiechnął się, widząc jego minę.
– Aha! Niezłe, prawda?
Benton domyślił się, że Reed oczekuje na jego reakcję, ale nie miał ochoty 
zawracać sobie 
głowy odpowiedzią. Myśli kłębiły mu się w głowie jak ścierwojady wokół padliny. 
Od wielu dni 
uciekał przed nimi. Nie był pewien, skąd pochodzą, ale na pewno zrodziły się 
daleko poza 
granicami jego wiedzy. Były przerażające. Wolałby o nich zapomnieć.
Nie odrywając wzroku od kości, skinął na Teksańczyka.
– Chodź tu! – zawołał. – Musisz to zobaczyć.
Teksańczyk z kamienną twarzą zanurzył się w cień płachty. Na widok kości 
zesztywniał, 
gwizdnął przez zęby, podrapał się w głowę i cofnął spod brezentowego daszku. 
Spojrzał w niebo. 
Śnieg przestał padać i zapadła lodowata, ciemna noc. Teksańczyk jęknął cicho i 
sięgnął po broń, 
ale Benton w porę doskoczył do niego i złapał go za rękę. Przytulił go i 
poklepał po ramieniu, 
jakby próbował uspokoić spłoszonego konia.
– Hej! – szepnął. – Już dobrze. Odwrócił się do zaniepokojonego Reeda.
– Te kości... – Wskazał ręką skałę. – Skąd one się tu wzięły?
– To nie są kości żadnego żyjącego dziś zwierzęcia. – Reed nerwowo popatrywał na 
Teksańczyka. – Bo tego chyba obawia się twój przyjaciel. Ta istota żyła tu przed 
milionami lat – 
ciągnął, idąc dnem rowu. Od czasu do czasu oświetlał latarnią kamienne ściany. – 
Wtedy 
wszędzie rosła tropikalna dżungla. – Pośliznął się znowu i zadrżał z zimna. – 
Chociaż teraz może 
się to wydawać dziwne.
Benton szedł za nim, zerkając na ściany. Żebra układały się w klatkę piersiową i 
wraz 
z kręgami tworzyły zarys szkieletu. Też się wzdrygnął, chociaż wcale nie z 
zimna.
– To musiał być prawdziwy potwór – zauważył.
– Olbrzymia jaszczurka, długa jak pociąg.
– Naprawdę takie stwory tu żyły?
– Naprawdę. Wszystko można wyczytać z tej skały.
– Kogo interesują te kości? Was dwóch?
– Nie, pewnego profesora ze wschodu. Nazywa się Othniel Marsh.
– Profesor Othniel Marsh... – powtórzył Benton, jakby rozkoszował się dźwiękiem 
tych słów. 
– Profesor Othniel Marsh. – Wydął wargi i zmrużył oczy. – I to przez tego 
profesora harujecie tu 
na mrozie jak woły, tak?
– Chce jak najszybciej zebrać wszystkie kości z tej okolicy.
– Rany, skąd ten pośpiech? – Benton wybuchnął śmiechem. – Przecież te potwory 
przez 
miliony lat przeleżały w ziemi! Miesiąc czy dwa nie zrobi różnicy.
Reed uśmiechnął się lekko spod oblodzonych wąsów.
– Nie tylko nasz profesor się nimi interesuje.
– Ma konkurencję?
– Na to wygląda.
– A konkurencja wie o tym miejscu?
– Nie.
– I profesor chciałby, żeby tak zostało, co?
Kiedy Reed uśmiechnął się znowu, lód na jego wąsach zaczął się kruszyć.
– Można tak powiedzieć.
Benton dotknął poczerniałych kości.
– Kto by pomyślał, że takie truchło może być coś warte... – Odwrócił się do 
Teksańczyka, 
a potem rzucił pod adresem Reeda: – Gdyby znaleźć takie go stwora żywego, byłby 
jeszcze 
cenniejszy, prawda?
– Pewnie tak. – Reed wzruszył ramionami. – Ale ponieważ to nie wchodzi w grę, 
martwię się 
tylko o to, żeby bezpiecznie popakować i wysłać kości. – Uniósł pytająco brwi i 
wskazał w głąb 
tunelu. – Tam, pod brezentem, trzymamy młotki i drewno.
Benton spojrzał mu obojętnie w oczy.
– Jasna sprawa – mruknął i wolnym krokiem ruszył za Reedem. Pomógł jemu i 
Vincentowi 
zgarnąć potrzebne narzędzia i razem wrócili na górę, gdzie Reed zabrał się do 
pracy. Benton 
przyglądał mu się przez chwilę, aż wreszcie stracił cierpliwość, odepchnął go i 
sam skończył 
zbijać skrzynię. Dopiero tuż przed przybiciem ostatniej deski zerknął jeszcze na 
kawał skały 
i rysujący się na nim ciemny kontur kości.
– Jeśli cię to interesuje... – zaczął wolno Reed – ...to roboty jest jeszcze 
sporo. Tu i gdzie 
indziej.
– U profesora? Profesora Othniela Marsha?
– Tak jest – przytaknął Reed. – U profesora Marsha.
– Cóż... – Benton pokiwał głową. – No cóż...
Zapadła cisza. Reed szturchnął skrzynię czubkiem buta.
– Dołóżmy ją do reszty – zaproponował. – Jeśli pogoda do rana się poprawi, 
zawieziemy je 
na stację.
Benton kiwnął głową. Pomógł Reedowi i Vincentowi przepchnąć skrzynię. Spojrzał 
na 
Teksańczyka, który z bladą twarzą i wytrzeszczonymi oczami gapił się w niebo. 
Kiedy podszedł 
bliżej, Teksańczyk wolno spuścił wzrok.
– Widziałeś tę kość? – wyszeptał. – Nie do wiary, co? Nie uwierzyłbyś, gdybyś 
sam nie 
widział, prawda?
– Nie – odparł cicho Benton. – Nie uwierzyłbym.
Usta Teksańczyka wykrzywiły się w uśmiechu, ale był to widok przerażający, bo 
grymas 
z pewnością nie wyrażał radości. A jednak Teksańczyk pokręcił głową i zaśmiał 
się. Widząc, jak 
Reed z Vincentem odchodzą, ruszył za nimi, nie mogąc opanować śmiechu. Benton 
spojrzał na 
zbite z desek skrzynie i też odruchowo zerknął w niebo. Znów zaczął padać śnieg: 
płatki 
wirowały w ciemności, niesione zmiennym, porywistym wiatrem. Śledząc ich ruch, 
Benton mógł 
sobie wyobrazić, że widzi widmowe skrzydła, które zatrzepotały ciężko raz, 
drugi, a potem 
rozpłynęły się w powietrzu.
CZĘŚĆ PIERWSZA
Przytrzymując z całej siły kapelusz, panna Lilian Prescott wdychała głęboko 
morskie 
powietrze i żałowała, że wciąż żyje. Od dwóch dni – czyli od czasu, gdy brzegi 
Irlandii rozmyły 
się w oddali – modliła się o szybką śmierć. Wtedy właśnie pierwszy raz zdała 
sobie sprawę, jak 
kołysze się pokład pod jej stopami i odkryła – ku swemu ogromnemu zdumieniu – że 
ciało wcale 
nie jest posłuszne jej woli. Nawet teraz, na rozhuśtanym sztormem statku, ta 
świadomość nie 
przestawała jej zadziwiać. Lily bowiem przywykła, że wszystko dzieje się zgodnie 
z jej wolą. 
Oporu własnego ciała nie mogła więc traktować inaczej, jak przejaw 
impertynencji. Prawda: tak 
samo cierpiała, płynąc w drugą stronę, do Europy. Zakładała jednak podświadomie, 
że po 
zaręczynach z lordem Bemertonem już nigdy nie będzie musiała znosić tak 
niegodnych damy 
przypadłości, jak pospolita choroba morska. Mocniej ścisnęła kapelusz. Ogarnęła 
ją kolejna fala 
mdłości. Po co właściwie wychodzić za lorda, zastanawiała się, skoro i tak 
człowiek musi tak się 
męczyć?
– Kapelusz ci się przekrzywił.
Lily zacisnęła zęby i mocniej chwyciła się barierki.
– Naprawdę śmiesznie wyglądasz, Lily. Twarz masz tak zieloną jak oczy. Będziesz 
rzygać?
– Nie mówi się „rzygać” – warknęła Lily przez zęby. – To wulgarne. Mówi się 
„wymiotować”.
Odwróciła się wolno, jakby balansowała ze stertą książek na głowie. Zmrużyła 
oczy i wbiła 
wzrok w brata. Wyglądał niezwykle zdrowo i świeżo, jak tylko sześcioletni 
chłopak potrafi, gdy 
wokół szaleje ocean. Od chłoszczącego wiatru zaróżowiły mu się policzki.
– Idź stąd – jęknęła.
Robbie rozłożył ręce i gwiżdżąc przenikliwie, zaczął biegać po pokładzie tam i z 
powrotem.
Lily z trudem zebrała siły, i kazała mu się uspokoić. Robbie niechętnie 
przystanął.
– Nauczył mnie tego ten pan, którego tu poznałem. Tylko że on to robi dużo 
lepiej. – Jeszcze 
ze dwa razy machnął chaotycznie ramionami. Wyjął z kieszeni buteleczkę. – Bardzo 
jesteś 
chora?
Lily przycisnęła twarz do barierki, spoglądając na niego żałośnie.
– Bo mówił, że jeśli tak, to mam ci to dać.
– Kto mówił?
– Ten pan, którego spotkałem. – Robbie się zawahał. – On chyba też jest lordem, 
tak jak lord 
Bemerton.
Przez chwilę – króciutką chwileczkę – Lily zastanawiała się, czy nie zmusić 
brata, żeby 
zaczął mówić do rzeczy, ale na samą myśl o tym, że miałaby jeszcze coś 
powiedzieć, zrobiło się 
jej niedobrze. Pozwoliła wcisnąć sobie flakonik w dłoń i odprowadziła Robbiego 
wzrokiem, gdy 
z rozpostartymi ramionami pobiegł przed siebie, gwiżdżąc tak jak poprzednio. Gdy 
zniknął, 
została sama na pokładzie. Próbowała skupić się na zimnym wietrze i zapomnieć o 
rozkołysanym 
oceanie. Dopiero gdy poczuła, że lada chwila zamarznie, ocknęła się i zerknęła 
na buteleczkę. 
Wyjęła korek i podejrzliwie powąchała zawartość. Zmrużywszy oko, zajrzała do 
środka: 
buteleczkę wypełniała nieapetyczna maź, wydzielająca słaby, roślinny zapach.
Nie rzuciła jednak flakonika za burtę, lecz przyglądała mu się uparcie, z 
policzkiem 
przytulonym do zimnego metalu relingu. Po długiej chwili ogromnym wysiłkiem woli 
zmusiła 
się, by podnieść głowę i unieść buteleczkę do ust. Nie miała nic do stracenia; 
gorzej już się czuć 
nie mogła.
Po kilku łykach stwierdziła, że to założenie było nazbyt optymistyczne. Jęknęła. 
Kiedy statek 
zakołysał się i opadł w dół, jej żołądek wywinął kozła. Bezwładnymi ramionami 
oplotła barierkę 
i cisnęła buteleczkę do wody.
Patrzyła, jak znika wśród fal.
I w tej samej chwili choroba morska ustąpiła.
Lily wstała i wyprostowała się.
Mdłości zniknęły bez śladu.
Nie mogąc w to uwierzyć, zrobiła rundkę po pokładzie. Zauważyła, że wreszcie 
może 
jednocześnie poruszać się i myśleć. Później zaś zdobyła się na odwagę i zeszła z 
pokładu. Do tej 
pory na samo wspomnienie kabin – czerwonych, aksamitnych dywanów, obszytych 
złotem 
zasłon, podtrzymywanych przez cherubinki lamp gazowych – mdłości wracały 
wzmożoną falą 
i miała wrażenie, że się dusi. Teraz jednak, mimo iż zaduch wcale się nie 
zmienił, stwierdziła, że 
choroba morska nie wraca. W pierwszej chwili przyszło jej do głowy, że może to 
ocean się 
uspokoił. Matka leżała jednak na łóżku, pojękując, w wyłożonej boazerią kajucie, 
podobnie jak 
Louise – pokojówka Lily – i reszta służby. Wszyscy byli zieloni na twarzach i 
nie mieli siły 
podnieść głowy. Na ten widok Lily poczuła się jeszcze lepiej.
Ledwie zdała sobie z tego sprawę, zaraz pożałowała, że wyrzuciła resztkę 
lekarstwa. Zaczęła 
zastanawiać się, czy nie dałoby się go zdobyć więcej. Stanęła przed lustrem, 
przygładziła włosy 
i poprawiła kapelusz. Uznała, że wygląda znakomicie.
Drzwi otworzyły się z hukiem i do kajuty wpadł roześmiany Robbie. Najwyraźniej 
świetnie 
się bawił: policzki miał zaróżowione, a Lily doszła już na tyle do siebie, by 
dostrzec, że całe jego 
ubranie jest strasznie brudne. Zezłościło jato, zwłaszcza gdy uświadomiła sobie, 
ile sama dokłada 
starań, by porządnie wyglądać – mimo choroby i kołysania statku. Miała ochotę 
porządnie 
wytarmosić i wyszorować brata, ale uznała, że ta sprawa może poczekać. Zapytała 
go, co wie 
o tajemniczym lordzie.
Odpowiedział jej entuzjastycznie i nieskładnie. Lord mieszkał w środku statku. I 
był 
w Afryce. I miał strzelbę. I widział lwa. I znalazł ładownię, w której roiło się 
od szczurów.
Jego zachwyty nie natchnęły Lily przesadnym optymizmem, ale mimo to poprosiła 
Robbiego, by przedstawił jej swojego nowego znajomego. Malec popędził przodem, 
tak że 
skrępowana wąską suknią zaczęła się obawiać, czy goniąc go, nie podrze sobie 
ubrania. Prosiła 
małego, żeby zwolnił, ale on biegł, nie oglądając się na nią: po schodach, przez 
drzwi, aż zaczęła 
się obawiać, że jeśli go zgubi, na zawsze zostanie pod pokładem. Kręte schodki 
wyłożone 
aksamitnym chodnikiem, dawno zmieniły się w metalowe. Było coraz brudniej. Ryk 
oceanu 
przybrał na sile, a jednak ponad nim wybijał się inny, głośniejszy pomruk, w 
którym zdawał się 
mieszać płacz dzieci, szczęk naczyń, słowa wypowiadane w dziwnych językach z 
obcym 
akcentem i jęki chorych. W otwartych drzwiach migały skulone kształty, stłoczone 
na 
niewiarygodnie małej przestrzeni. Miała wrażenie, że to nie mogą być ludzie. 
Zdawało się jej, że 
trafiła do jakiegoś pierwotnego świata, którego mieszkańcy składali się z brudu 
i cienia. Zaczęła 
się zastanawiać, co jakiś lord mógłby robić w takim miejscu. Nie wyobrażała 
sobie, naturalnie, że 
lord Bemerton mógłby udać się w podróż w takiej kabinie choćby nie wiedzieć jak 
bardzo 
skarżył się na wygórowaną cenę biletu.
Zamyśliła się i nagle zdała sobie sprawę, że straciła brata z oczu. Kiedy jednak 
zamierzała 
wpaść w panikę, usłyszała jego śmiech, dobiegający zza półotwartych drzwi.
– Zrób terradikadala! – krzyczał. – Terradikadal! Terradikadal! Pterodaktyl – 
zabrzmiał 
męski głos z angielskim akcentem.
– Terradi... – Robbie parsknął śmiechem.
Anglik westchnął i powtórzył łagodnie choć z naciskiem:
– Pte-ro-dak-tyl.
Na chwilę zapadła cisza, a potem zamiast słów, zdumiona Lily usłyszała gwizd, na 
przemian 
to wznoszący się, to opadający. W tej samej chwili rozległ się pisk zachwyconego 
Robbiego. 
Pchnąwszy drzwi, ujrzała mężczyznę, trzymającego w powietrzu jej brata, który 
wymachiwał 
rękoma jak skrzydłami. Posturą – i najwidoczniej siłą – mężczyzna przypominał 
niedźwiedzia: 
bez wysiłku kręcił Robbiem w powietrzu, gwiżdżąc przy tym dla podkreślenia 
szybkości lotu. 
Stał plecami do drzwi, toteż nie zwrócił na nią uwagi. Zauważył ją Robbie.
– Patrz, Lily! Patrz, jestem terradikadal!
Mężczyzna okręcił się na pięcie. Na jego twarzy odmalowały się skrucha i 
zakłopotanie, ale 
Lily nie mogła powstrzymać się od uśmiechu: bardzo się starał wyglądać poważnie, 
lecz nie był 
w stanie ukryć faktu, że świetnie się bawi. Zdaniem Lily, nie był zbyt 
przystojny: miał zbyt 
wydatny nos, żółtawą cerę i ciemne, postrzępione wąsy. Domyślała się, że w 
młodości, chociaż 
był masywny i trochę niezgrabny, prezentował się lepiej. Miał pewnie niewiele 
ponad trzydzieści 
lat, ale bruzdy przy ustach i zmarszczki w kącikach oczu dodawały mu lat. Dzięki 
nim, jak 
zauważyła, wyglądał wesoło; musiał się często i chętnie uśmiechać. Wyczuwało się 
w nim 
jednak pewną rezerwę, która sprawiła, że Lily była trochę zmieszana.
Nagle zdała sobie sprawę, że uważnie mu się przygląda. Nie przejęła się tym, że 
się 
zarumieni, ale czując się coraz bardziej zakłopotania, wypaliła:
– Przyszłam podziękować panu za lekarstwo.
Mężczyzna w odpowiedzi próbował ukłonić się, ale stwierdziwszy, że wciąż trzyma 
na 
rękach chłopca, zrezygnował z tego pomysłu. Robbie wyswobodził się i złapał 
siostrę za rękę.
– To właśnie jest lord! – oznajmił z dumą. – Sam go znalazłem.
– Oczywiście wcale nie jestem lordem – wtrącił pospiesznie mężczyzna. Lily 
rozejrzała się 
po kabinie. Była pusta, jeśli nie liczyć paru skrzyń, materaca i 
rozchwierutanego biurka.
– Niemożliwe – powiedziała.
Uśmiechnął się smutno. Tym razem udało mu się ukłonić.
– Dawkins, William Paley Dawkins. To dla mnie zaszczyt.
– Nie ma pan żadnego tytułu? Dawkins zastanowił się chwilę.
– Może być „kapitan”? – spytał niepewnie.
– Kapitan? Jest pan żołnierzem?
– Od niedawna w stanie spoczynku.
Lily przedstawiła się i przyjrzała mu się z zainteresowaniem. Doszła do wniosku, 
że jego 
oficjalny sposób bycia rzeczywiście dałoby się wyjaśnić latami służby. Patrzyła, 
jak niezdarnie 
zakłada okulary i zerka na nią przelotnie, jakby nie zdawał sobie sprawy z jej 
obecności. 
Uderzyła ją powolność, niemal delikatność jego ruchów, zupełnie nie pasująca do 
żołnierza.
– Dlaczego, skoro jest pan kapitanem, mój brat wziął pana za lorda?
– To wina moich współpasażerów – odparł kapitan. Zdjął okulary i schował je do 
kieszeni. – 
Uparli się, żeby nadać mi jakiś tytuł. Słychać ich, jeśli nastawi się ucha. 
Mieszkają po sąsiedzku. 
Można się też zorientować, że choroba morska im nie dokucza. – Przytknął ucho do 
ściany.
Lily zrobiła to samo.
– To dlatego, że poczęstowałem ich moim cudownym, niezwykłym specyfikiem – 
oznajmił 
kapitan na wpół ironicznie, na wpół triumfalnie. – W zamian uczą mnie gry na 
skrzypcach i mają 
o mnie bardzo wysokie mniemanie. – Uśmiechnął się nieśmiało. – Nigdy, rzecz 
jasna, nie 
przypuszczałem, żeby pani się na to nabrała. Robbie mówił, że jest pani 
zaręczona z prawdziwym 
lordem.
– Zgadza się, z lordem Bemertonem – przytaknęła Lily, zerkając na pierścionek 
zaręczynowy 
z pięknym kamieniem, kupiony przy Rue de la Paix. Ciekawa była, co jeszcze 
powiedział 
Robbie. – Wracam do Nowego Jorku, by poczynić przygotowania do wesela. Na 
jesieni popłynę 
do Anglii na ślub. – Zawiesiła głos. – Jestem bardzo podekscytowana.
– Ma pani powody – zgodził się kapitan. – Moje gratulacje.
Lily zwróciła uwagę, że nagle bardzo zainteresowały go mankiety u własnej 
koszuli. Robbie 
gdzieś zniknął i zostali sami. Z trudem powstrzymała się od uśmiechu. Była z 
siebie dumna, że 
nie podziela zmieszania kapitana; uważała się za kobietę nowoczesną, w dobrym, 
amerykańskim 
stylu, i nudziły ją obowiązujące w Starym Świecie konwenanse. Nagła zmiana w 
zachowaniu 
kapitana nie przypadła jej jednak do gustu, ponieważ podkreślała jego 
zakłopotanie. Zapytała 
więc – możliwie jak najbardziej naturalnym tonem – czy nie ma jeszcze trochę 
swojego 
cudownego eliksiru.
– Dla mamy – wyjaśniła. – Strasznie ją męczy choroba morska.
– Naprawdę? Biedactwo. – Kapitan wyraźnie się odprężył. – Zobaczę, co da się 
zrobić.
Podszedł do pierwszej skrzyni. Rzeczywiście, poruszał się z gracją niezwykłą u 
człowieka 
takiej postury. Kiedy zaczął grzebać w środku, Lily przeniosła wzrok na biurko. 
Walały się po 
nim papiery, pokryte niechlujnym pismem i szkicami czegoś, co wyglądało na 
skrzydła. Obok 
stał stos książek. Zerknąwszy na grzbiet pierwszej z nich, ze zdumieniem 
stwierdziła, że zdobią 
go niemieckie słowa, wypisane złotą czcionką i wyglądające tak groźnie, że nie 
próbowała nawet 
rozszyfrować tytułu. Jej wzrok przyciągnęło leżące obok pudełko od zapałek, 
sfatygowane 
i obwiązane sznurkiem. Przez chwilę opierała się ciekawości, ale zaraz zsunęła 
sznurek i zajrzała 
do środka. Znalazła tam dwie zawinięte w papier maleńkie kosteczki, połączone 
stawem 
i niezwykle delikatne. Zmarszczyła nos: takie same dziwne przedmioty 
kolekcjonował jej ojciec. 
Zamknęła pudełko i odłożyła je na miejsce, czując się tak, jakby odkryła 
wstydliwy sekret jego 
właściciela. Kiedy więc kapitan wstał, trzymając w dłoni jakąś zeschniętą 
gałązkę, postanowiła 
nie pytać go o zawartość pudełka, lecz o pochodzenie lekarstwa na chorobę 
morską.
– Mam je z Afryki – wyjaśnił kapitan. – Dostałem je od szamana.
– Ach, tak... – Lily uśmiechnęła się niezobowiązująco, niepewna, czy z niej nie 
żartuje. Nie 
roześmiał się jednak, więc uznała, że mówił poważnie.
– Sterculia Constancia – dodał. Zaczął rozcierać roślinę w dłoniach, zsypując 
proszek do 
buteleczki. – Sam nadałem jej to imię na cześć mojej matki. To gatunek nieznany 
do tej pory 
w botanice Afryki Zwrotnikowej. Proszę. – Podał Lily gałązkę z dwoma listkami. – 
Jest 
naprawdę śliczna.
Lily nie była pewna, czy się z nim zgadza. Liście były purpurowe, usiane 
czarnymi 
plamkami.
– Jest pan pewien, że nie jest trująca?
– Ależ naturalnie! – odrzekł wesoło. – Od kilku miesięcy testuję na sobie jej 
działanie.
– Z jakim skutkiem?
– Znakomicie pomaga przy bólach brzucha. Kiedy wróciłem do Anglii, okazało się, 
że 
doskonale sprawdza się też w leczeniu choroby morskiej. – Sięgnął po dzbanek i 
nalał wody do 
butelki. Zakorkował ją i wstrząsnął. – Żałuję tylko, że nie zebrałem jej więcej. 
– Podał Lily 
flakonik. – Zapasy mi się kończą.
– Nie mógłby pan poprosić kogoś, żeby ją panu przysłał?
– Nie jest to łatwe, panno Prescott. Ta roślina występuje tylko w głębi dżungli, 
gdzie 
Europejczycy się nie zapuszczają.
Lily popatrzyła na buteleczkę pod światło.
– To naprawdę niezwykłe – mruknęła – że dzikusy z serca Afryki mają takie 
lekarstwo, a my 
nie.
– Czyżby? Na Boga, zapewniam panią, że nie ma w tym nic niezwykłego. W 
najdzikszych 
miejscach naszego globu jeszcze wiele cudów czeka na odkrycie!
Powiedział to z takim zapałem, że jego rezerwa zniknęła bez śladu, a Lily 
poczuła dreszcz 
niepokoju. Znów przyszedł jej na myśl ojciec. Spojrzała na kapitana z 
ciekawością, pytając, co 
ma na myśli. Pytanie było chyba kłopotliwe, bo uśmiechnął się niepewnie i 
przeczesał palcami 
włosy. Już miał jej odpowiedzieć, gdy nagle do kajuty wpadł Robbie.
– Szybko! – krzyknął. – Szybko! – Złapał kapitana za rękaw. – Znalazłem szczura!
– Mam nadzieję, że zostawiłeś go w spokoju – odparł kapitan, dając się pociągnąć 
w stronę 
drzwi.
– Śpi jak zabity! Można go sobie oglądać, a on nie ucieka!
Robbie podskakiwał z podniecenia. Widząc, jak natarczywie wlepia wzrok w twarz 
kapitana, 
Lily poczuła się nagle zazdrosna, że to nie ona jest obiektem jego uwagi. Rzecz 
jasna, szczury 
darzyła najgłębszą niechęcią, ale drażniło ją, że Robbie nie jej chce pokazać 
swoje znalezisko.
Oznajmiła więc, że osobiście pójdzie obejrzeć śpiącego szczura.
Jej brat ze śmiechem zauważył, że Lily jest przecież dziewczyną, a dziewczyny 
boją się 
szczurów.
Miała ochotę od razu dać mu klapsa, ale powstrzymała się i kazała mu iść 
przodem, skoro tak 
mu się spieszy. Robbie zaśmiał się tylko i wybiegł z kabiny. Lily zerknęła na 
kapitana, który 
nucił coś pod nosem i – jej zdaniem – z trudem powstrzymywał śmiech.
Odwróciła się gwałtownie, czując lekkie ciepło na policzkach. Jeszcze raz 
omiotła wzrokiem 
kajutę. Jak by nie patrzeć: trzecia klasa. Dlaczego miałaby się przejmować tym, 
co pomyśli sobie 
kapitan? Poprawiła spódnicę i z całym spokojem i godnością, na jakie było ją 
stać, ruszyła za nim 
w stronę schodów do ładowni.
Im głębiej schodzili, tym mniej przypominało to statek. Lily patrzyła, jak 
Robbie mknie po 
schodach biegnących przy ścianie z cegieł, która kojarzyła się jej raczej z 
fabryką lub piwnicą. 
Z wysiłkiem przełknęła ślinę. Piwnicą pełną myszy i szczurów.
Obejrzała się przez ramię. Kapitan szedł tuż za nią. Przez nią musiał pewnie 
zwolnić kroku. 
Nagle metal pod jej stopami zaczął dygotać. Zerknęła w dół. Robbie przestępował 
z nogi na 
nogę.
– Lily! – zawołał. – Chodź, Lily!
Metalowe stopnie dźwięczały głośno pod jego stopami. Lily życzyła mu w duchu, 
żeby się 
przewrócił i spadł w otchłań, może nawet zrobił sobie krzywdę. Rozumiała już, 
czemu chodzi 
taki usmolony: mimo jej najszczerszych wysiłków sukienkę miała coraz 
brudniejszą. Wzdrygnęła 
się na myśl, że mogłaby mieć na sobie którąś z eleganckich paryskich kreacji. 
Chyba zaczynała 
czuć też ból głowy: zamiast gwaru trzeciej klasy słyszała łoskot silników, hałas 
tak potworny, że 
cały kadłub zdawał się pulsować w jego rytmie. Gdy przyszło jej do głowy, że 
mogłaby zgubić 
się w brzuchu tego potwora – zwłaszcza kiedy przez półotwarte drzwi widziała 
jęzory ognia 
i czuła żar palenisk, poczuła się jeszcze gorzej. Kiedyś, gdy była jeszcze małą 
dziewczynką, 
dziadek zabrał ją do jednej ze swoich hut pod Pittsburgiem. Oszołomiona, 
siedziała mu na barana 
na potężnych ramionach i patrzyła na kadzie roztopionego żelaza. Nie mogła się 
nadziwić, że 
z takiego koszmarnego miejsca biorą się pieniądze na dom dziadka w Nowym Jorku, 
z tymi 
wszystkimi dywanami, służbą i oprawionymi w złocone ramy obrazami. W tej chwili, 
wypatrując 
drogi w mroku dudniącej, stalowej ładowni, czuła się tak samo nie na miejscu. 
Dopiero teraz 
zdała sobie sprawę, co naprawdę znajduje się pod jej luksusową kabiną. Mimo że z 
pewnością 
był to rodzaj oświecenia, musiała przyznać, że czasami ignorancja bywa 
błogosławieństwem. 
Przystanęła zniecierpliwiona, próbując zetrzeć plamę z sukienki. Dziwiła się 
samej sobie, że 
w ogóle przyszło jej do głowy zapuszczać się w takie paskudne miejsce.
Chyba zdradził ją wyraz twarzy, ponieważ kapitan nagle zapytał, czy może 
chciałaby już 
wracać. Zniżył głos, żeby Robbie nie usłyszał jego słów wśród huku maszyn. Lily 
pokręciła 
przecząco głową, wzruszona delikatnością kapitana.
– Nie, naturalnie, że nie chcę – odparła zdecydowanie i pisnęła przeraźliwie. 
Mały, ciemny 
kształt przemknął jej po nodze. Wśród stojących pod ścianami skrzyń dostrzegła 
więcej takich 
samych kształtów.
– Szczur! – krzyknął Robbie i pokazał siostrę palcem. – Krzyknęłaś! – 
zachichotał. – Lily 
krzyczy, Lily krzyczy!
Uszczypnęła go mocno w rękę, żeby się uciszył, a potem szczypnęła jeszcze raz – 
żeby 
uspokoić własne nerwy.
– Pokaż mi to zwierzę i wracajmy na górę.
– Tam jest – powiedział chłopiec.
Lily spojrzała we wskazanym kierunku. W szczelinie pod pokrywą skrzyni 
dostrzegła masę 
pociętego ząbkami papieru i resztki worka. Kapitan przestał podśpiewywać pod 
nosem, podszedł 
bliżej i podniósł wieko. Lily poczuła ostrą woń zwierzęcego moczu. Zakrywając 
usta i nos 
dłonią, zajrzała do środka. Szczur był ciemnobrązowy. Przy jego brzuchu leżało 
pięć maleńkich 
szczurzątek, splecionych w kłębek sierści, uszek i ogonków.
– Widzisz? – Robbie wspiął się na palce. – Śpią.
– Głuptas z ciebie – odparła Lily. – Są martwe.
Na chwilę ogarnęło ją poczucie triumfu, ale gdy ujrzała, jak usta Robbiego 
wyginają się 
w podkówkę, zrobiło się jej żal brata. Przytuliła go. Kapitan też wyciągnął 
rękę, żeby go 
pogłaskać, ale chłopiec skrzywił się i odsunął. Kapitan zesztywniał, jakby go 
ktoś spoliczkował. 
Odsunął się, chrząknął i przykucnął przy stercie ziarna.
– Tym się musiała zatruć – mruknął, zerkając w mrok, gdzie Lily także widziała 
drobne, 
ruchliwe zwierzątka. – Inne nie ruszają ziarna. – Kapitan wstał. – Gryzonie 
często unikają 
pożywienia, po którym jeden z nich choruje.
– Nie do wiary... – zdziwiła się Lily. – Ależ one są mądre. Wyglądało na to, że 
kapitan jej nie 
słyszał. Bez słowa wrócił do niej i zajrzał do skrzyni.
– To niezwykłe, kiedy człowiek się nad tym zastanowi... – Pochylił się nad 
pojemnikiem. – 
Cała nasza inteligencja, niezwykła zdolność logicznego myślenia pochodzi od 
takich właśnie 
małych stworzonek.
– Co za potworny pomysł. – Lily skrzywiła się z niesmakiem. – Poza tym dobrze 
wiem, że 
się pan myli. Papa zawsze powtarza, że pochodzimy od małp.
– To prawda – przytaknął kapitan – ale jak pani sądzi, skąd wzięły się małpy?
Pokonując swoją niechęć, Lily przeniosła wzrok na szczura. Skrzywiła się.
– Jakoś nie potrafię uwierzyć, że to mógłby być mój przodek. Kapitan roześmiał 
się, jakby 
w jednej chwili wrócił mu normalny dobry humor.
– Proszę nie traktować tego tak osobiście, panno Prescott. To bardzo dawne 
czasy. – 
Podrapał się w głowę i znów pomrukując jakąś melodię, sięgnął do wnętrza 
skrzyni. Delikatnie 
rozgarnął kłębek małych szczurków i wziął najmniejszego z nich do ręki. – Mam 
jednak 
nadzieję, że czuje pani jednak jakieś rodzinne powinowactwo?
Lily nie kryła obrzydzenia.
– Ale przecież... On chyba zdechł, prawda?
Jak gdyby w odpowiedzi na jej pytanie na dłoni kapitana rozlała się maleńka 
kałuża moczu. 
Robbie podniósł wzrok i wierzchem dłoni otarł łzy. Powolutku na jego twarz 
wypłynął uśmiech.
– Patrz, Lily, patrz, on się...
– Dziękuję, Robbie – ucięła ostro Lily. – Sama widzę.
– Czy on jest chory? – zaniepokoił się chłopiec. – Możemy mu pomóc?
– Trzeba go będzie karmić mlekiem – odparł kapitan, zerkając z czułością na 
dygoczące 
w jego dłoni zwierzątko. Ostrożnie podał je Robbiemu. – Ma najwyżej dwa 
tygodnie.
Lily nie wierzyła własnym oczom.
– Nie sugeruje pan chyba, że mamy go zabrać do naszej kabiny?
– Proszę, Lily, proszę, bardzo proszę – zapiszczał Robbie. – Będzie się nazywał 
Różyczka.
– Nie interesuje mnie, jak chcesz go nazwać! Nie ma mowy!
– Widzi pan? – Robbie spojrzał błagalnie na kapitana. – Mówiłem, że nie ma sensu 
jej tu 
ciągnąć.
– Cicho bądź – burknęła Lily. – Lepiej pomyśl, co powie mama. Spojrzała 
kapitanowi 
w oczy. Zdziwiła się, że już się nie uśmiecha; jego łagodność ulotniła się bez 
śladu.
– Będziesz jej musiał powiedzieć – odparł ostro kapitan, jakby zapowiadał 
tragedię, która 
wszystko usprawiedliwia – że bez twojej opieki szczurek zdechnie.
Odwrócił się i ruszył z powrotem do schodów. Robbie poszedł za nim i Lily, choć 
zaskoczona – nie przywykła, żeby ktoś traktował ją tak protekcjonalnie – musiała 
przyśpieszyć 
kroku, żeby ich dogonić. Zmiana w głosie kapitana zdziwiła ją nie mniej niż 
fakt, że zamiast 
złości i oburzenia czuje głównie żal.
Wcale nie pasował do jej wyobrażeń na temat tego, jak powinien zachowywać się 
żołnierz. 
Nigdy nie przyszłoby jej do głowy, że brytyjscy oficerowie mają zwyczaj 
opiekować się 
szczurzymi sierotami. Zaczekał na nią przy drzwiach ładowni, za co była mu 
wdzięczna. Kiedy 
zrównała się z Robbiem i usłyszała, jak zwierzątko porusza się w jego dłoni, 
całkiem 
nieoczekiwanie się wzruszyła.
Nie chciała jednak dać po sobie poznać, że godzi się na bezwarunkową 
kapitulację.
– Paskudny z ciebie chłopak – zbeształa Robbiego. – Wiesz chyba, że mama będzie 
bardzo 
niezadowolona?
Kapitan uprzejmie skinął głową.
– Nie wątpię, panno Prescott, że każdego potrafi pani ułagodzić.
– Proszę darować sobie pochlebstwa, kapitanie Dawkins. Nie omieszkam napomknąć, 
że to 
wszystko pana wina.
– Założę się, że szczur wcale nie będzie jakimś niezwykłym gościem w pani domu.
– Co ma pan na myśli? – zdziwiła się Lily.
– Tylko to, że pani ojciec z pewnością przywoził dziwniejsze znaleziska.
– Mój ojciec?
– Znam geologów. Wiem, że nie potrafią rozstać się ze swoimi skarbami.
– To prawda, ale... Skąd pan o tym wie?
Tym razem to na twarzy kapitana odmalowało się zdumienie.
– Płynę do Ameryki, żeby się z nim spotkać. Nie czytała pani mojego listu?
– Słucham?
– Listu, w którym o tym piszę... – Kapitan spojrzał na Robbiego, starając się 
wyglądać srogo 
i poważnie. – Nie dałeś matce mojego listu?
– Och... Nie – odparł Robbie. – Cały czas rzy... To znaczy, wymiotowała. – 
Umilkł na chwilę 
i dodał wesoło: – Ale przyprowadziłem panu Lily!
Jego siostra zmarszczyła brwi.
– A w ogóle skąd się pan o nas dowiedział?
– Pani ojciec przysłał mi telegram. Pisał, że będziecie państwo płynąć tym samym 
statkiem, 
na który i ja wykupiłem bilet. Wszystko to ze szczegółami wyjaśniłem w liście.
– No dobrze, ale czegóż może pan chcieć od mojego ojca?
– Mam nadzieję pojechać z nim na zachód.
– Na Dziki Zachód? Drogi kapitanie Dawkins, to nudna kraina. Dobrze o tym wiem, 
bo 
spędziłam tam dzieciństwo.
Kapitan wzruszył ramionami.
– Nawet jeśli ma pani rację... Mam nadzieję, że można znaleźć tam wiele 
ciekawostek.
– Ciekawostek?
– Skamieniałości, panno Prescott. Wspaniałe, rzadkie skamieliny z ery 
dinozaurów.
– Papa z pewnością wiedziałby, o czym pan mówi, ja natomiast, kapitanie Dawkins, 
nie mam 
pojęcia i mnie to nie interesuje.
Kapitan uśmiechnął się szeroko.
– Prawdą jest, panno Prescott, że poza Anglią mało kto słyszał o dinozaurach. To 
prehistoryczne gady, bestie monstrualnych rozmiarów, których kroki musiały 
dudnić jak te silniki 
pod pokładem.
Lily, która nie znosiła sytuacji, w których musiała przyznać się do swej 
ignorancji, 
próbowała przywołać wspomnienie wycieczki do Londynu. Nieopodal Crystal Palace 
widziała 
modele takich stworzeń, wielkich jak nosorożce, całkiem nie na miejscu w 
angielskim parku.
– Jeżeli istotnie wydawały równie ogłuszające dźwięki, należy się chyba cieszyć, 
że 
wyginęły – odparła pospiesznie.
Po tych słowach kapitan znów na chwilę zapatrzył się w dal, tak jak raz to już 
widziała – 
trwało to jednak tak krótko, że Lily miała wątpliwości, czy wzrok jej nie 
zwodzi. Dawkins 
pogłaskał szczurka, który zdenerwowany, fukał i prychał.
– Proszę przodem – Kapitan wskazał ręką schody.
Lily, która miała już serdecznie dość ładowni, z ochotą ruszyła do góry. Nie 
mogła jednak 
wyrzucić z pamięci zadumanego spojrzenia kapitana.
Wróciwszy do kojących, szkarłatnych aksamitów kabiny i nie mając nic lepszego do 
roboty, 
zaczęła się zastanawiać, co takie spojrzenie może oznaczać. I co mogłoby łączyć 
jej ojca z tym 
człowiekiem. Nie mogła powiedzieć, żeby te pytania bardzo ją niepokoiły. 
Niezupełnie. A jednak 
– podobnie jak inne sekrety ojca – nie dawały jej spokoju.
Zastanawiała się, czy powinna wspomnieć matce o swoich niejasnych podejrzeniach. 
Może 
lepiej najpierw dowiedzieć się czegoś więcej? Na razie, na dobrą sprawę, nie 
było o czym 
mówić. Nie chciała niepokoić mamy bez powodu. Leżąc tak na łóżku, wsłuchana w 
odległy szum 
oceanu, Lily podjęła decyzję: musi jeszcze raz porozmawiać z kapitanem.
Kapitan niespiesznie wracał do siebie. Kiedy znalazł się już dość blisko swojej 
kajuty, opadła 
go gromadka dzieci, które z piskiem i krzykiem uczepiły się jego ubrania. Jeden 
chłopiec złapał 
go za rękę i wdrapał mu się na ramiona, tak że kapitan niósł go dalej jak worek 
węgla. Myślami 
jednak był gdzie indziej.
Od rozstania z panną Prescott coś ściskało go w piersi. Nie miał pojęcia, co się 
z nim dzieje. 
Przystanął odruchowo, zaskoczony przykrym uczuciem. Dzieci opowiadały coś 
w niezrozumiałych językach, ale nie zwracał na nie uwagi. Zamknął oczy i 
zobaczył 
w wyobraźni skalne urwisko nad szarym morzem. Fale leniwie omywały wąską plażę, 
skąpaną 
w leciutkiej mgiełce. U podnóża skał rozciągał się pas błotnistej mazi. Wiał 
wiatr, krzyczały 
mewy; w powietrzu czuć było ostry zapach soli.
Otworzył oczy i ruszył żwawym krokiem do pomieszczeń trzeciej klasy. Kiedy już 
się tam 
znalazł, otrząsnął się z dzieci jak z natrętnych rzepów i rozejrzał po wnętrzu. 
Było duszne, 
pachniało wilgocią i miał wrażenie, że zaczyna mu brakować powietrza. Nagle zdał 
sobie 
sprawę, że stalowe trzewia statku pulsują zgodnie z rytmem falowania oceanu. 
Wyobraził sobie, 
że płuca zmieniły mu się w skrzela i zamiast powietrzem, oddycha wodą z morskich 
głębin – gdy 
wtem ktoś go zawołał. Kapitan odwrócił się i podszedł do skupionej w kącie 
grupki mężczyzn. 
Roześmiani, trzymali się za brzuchy i łamaną angielszczyzną, której ich nauczył, 
próbowali mu 
podziękować za lekarstwo. Jeden z nich podał kapitanowi skrzypce. Dawkins starał 
się zagrać te 
kilka nut, których go uczyli, ale wydawało mu się, że jego palce są zbyt grube i 
niezgrabne. 
Fałszował. Zniecierpliwiony wzruszył ramionami i oddał instrument właścicielowi.
Wróciwszy do swojego biurka, zerknął na leżącą na nim książkę. Słowa pływały mu 
przed 
oczami. Próbował się skoncentrować. Po spotkaniu z córką Sheldona Prescotta, 
wyprawa do 
Ameryki wydała mu się znacznie bardziej realna, zupełnie jakby do tej pory była 
tylko snem. 
Ameryka – Nowy Świat, ziemia obiecana paleontologów. Dlaczego, do diabła, 
zamiast 
uniesienia, czuł tylko ten przeklęty ucisk w piersi?!
Wyjął z szuflady portret kobiety, oprawiony w delikatną, złotą ramkę. Kolory 
wyblakły, ale 
kobieta uśmiechała się, jakby ją to bawiło. Kapitan podziwiał ten uśmiech – tak 
odległy, tak 
ironiczny, podziwiał też smukłą szyję, gładkie czoło i ciemne włosy, upięte w 
skomplikowane 
sploty. Odchylił się na oparcie krzesła. W tej samej chwili zza cienkich ścian 
kabiny dobiegł go 
płacz dziecka najpierw zabrzmiał ogłuszająco, a po chwili przeszedł w urywany 
szloch. Kapitan 
wyobraził sobie, jak w sąsiedniej kajucie matka uspokaja swoją pociechę; ma 
pewnie wiecznie 
zdumioną, zaskoczoną minę, jak wszystkie kobiety w trzeciej klasie.
Kapitan wcale im się nie dziwił. Słyszał, jakie plotki krążą na temat Nowego 
Jorku. W te 
najgorsze jakoś nie potrafił uwierzyć, ale niektóre mogły przecież być 
prawdziwe. Nagle zrobiło 
mu się wstyd. Nie trafił przecież najgorzej: być może, jego nadzieje okażą się 
płonne, ale 
przynajmniej przeżyje.
Ostrożnie schował portrecik do szuflady i sięgnął po stojące na biurku pudełko 
od zapałek. 
Otworzył je delikatnie i obejrzał drobniutkie kostki, wspominając pierwszy 
spacer kamienistą 
plażą w Lyme. Zdziwił się trochę, że tak dobrze pamięta szczegóły. Przywołał w 
pamięci obraz 
klifowego wybrzeża. Był wtedy małym chłopcem i szedł z rodzicami: ojciec trzymał 
go za lewą 
rękę, matka za prawą. Ojciec przyjechał w odwiedziny do starego przyjaciela, z 
którym razem 
studiowali w Oksfordzie, przygotowując się do zawodu pastora. Zabudowania 
parafii stały 
niedaleko od brzegu, tak że pierwszego wieczora po przyjeździe zeszli wzdłuż 
strumienia nad 
morze. Przemierzyli plażą z półtora kilometra. Trochę ślizgali się na 
wodorostach, oglądali 
kamienne baseny, rysowali wzorki na spłachetkach piasku, gdy nagle ich uwagę 
zwrócił pewien 
mężczyzna. Stał u stóp urwiska, wymachiwał kapeluszem i krzyczał do nich. Minęło 
prawie 
dwadzieścia pięć lat, a kapitan wciąż pamiętał, jakie podniecenie malowało się 
na jego twarzy.
– Kości! – zawołał mężczyzna. – Będę potrzebował pomocy! Ten szkielet może być 
kompletny!
– Kości? Chcesz je obejrzeć, Williamie? – Ojciec wziął go na ręce, posadził 
sobie na barana 
i przyspieszył kroku. Pani Dawkins, zaniepokojona, ruszyła za nim. Później 
przyznała, że bała 
się, iż mowa jest o ludzkim szkielecie, wystarczył jednak rzut oka na delikatną 
strukturę kości, 
twardej jak kamień, w którym tkwiła, żeby ją uspokoić. Kość była smukła, cienka 
i kończyła się 
czymś na kształt szpona. Kapitan świetnie pamiętał, jakie wrażenie na nim 
zrobiła. Nigdy 
przedtem nie widział czegoś równie pięknego.
Matka podniosła dłoń do ust.
– Mój Boże... – szepnęła. – Cóż to jest?
Odkrywca kości z początku był zbyt podekscytowany, żeby odpowiedzieć, po chwili 
jednak, 
gdy pan Dawkins udał się do Lyme po pomoc, wyjaśnił pokrótce, co spodziewał się 
znaleźć. 
Mówił o skrzydlatych, drapieżnych gadach, które z gracją szybowały w powietrzu, 
o świecie, 
w którym zimną plażę Lyme pokrywały bagna – gorące, wilgotne, porośnięte 
niezwykłą 
roślinnością. Mały chłopczyk z początku nie chciał mu wierzyć, ale wkrótce dał 
się porwać jego 
entuzjazmowi: patrzył na kołujące w górze mewy i wyobrażał sobie zamiast nich 
latające smoki. 
Terrozaur – takiego słowa użył poszukiwacz kości; brzmiało egzotycznie, lecz 
zarazem bardzo 
odpowiednio.
Później, kiedy wracał z rodzicami plażą, powtarzał pod nosem te cztery sylaby, 
obracał je 
w ustach, jakby miały moc przywołania wizji pierwotnych bagien.
Naturalnie, chciał zostać nad morzem i patrzeć, jak będą wykopywali szkielet, 
lecz matka 
stwierdziła, że jest stanowczo za zimno, a ojciec jej przytaknął. Było to trochę 
dziwne, gdyż 
wikary Dawkins słynął z zamiłowania do ciekawostek. Często rozmawiał z synem o 
różnych 
dziwnych rzeczach. Wikary, zmuszony odpowiadać na dziesiątki pytań, zwykle 
nieźle sobie 
radził z tym zadaniem; zdawał się wiedzieć wszystko – zarówno o dawnych 
obyczajach, jak i o 
małych żuczkach. Tego wieczoru jednak pytania małego Williama pozostały bez 
odpowiedzi. 
Matka wzięła go na kolana, pocałowała i kazała mu siedzieć cicho. Próbował nawet 
trzymać 
język za zębami, ale uniesienie go nie opuszczało. Myśl, że całe Dorset było 
kiedyś wielkim 
bagniskiem, zamieszkanym przez dziwne stworzenia o egzotycznych nazwach, była 
niesamowita 
i cudowna.
Tamtej nocy leżał w łóżku i patrzył na księżyc. Czy latające smoki, które kiedyś 
żyły w tej 
okolicy, też go tak oglądały? Na samą myśl o tym zakręciło mu się w głowie, a 
potem zrzucił koc 
i usiadł wyprostowany na łóżku. Podszedł do okna, skąd dolatywał stłumiony szum 
fal. Samo 
urwisko przesłaniały mu pasemka srebrzystej mgły i z rozkosznym dreszczem 
wyobraził sobie, 
że klify, plaża i morze zniknęły, a to, co słyszy, to chlupot bagiennej wody. 
Zacisnął mocno 
powieki, powtarzając sobie w duchu, że kiedy je otworzy, ujrzy skrzydlatego 
smoka. Oczywiście 
niebo okazało się puste, a urwisko i zabudowania parafii były na swoim miejscu. 
Ogarnęła go 
ogromna, bolesna tęsknota.
Po cichu ubrał się, wymknął z pokoju i zszedł po schodach. Było późno i wydawało 
mu się, 
że wszyscy dorośli już śpią, ale na polu rozciągającym się za ogrodem ujrzał 
swojego ojca, który 
wpatrzony w niebo, stał w wilgotnej trawie. Palce trzymał sztywno wyprostowane i 
rozcierał 
dłonie. Nagle odwrócił się i dostrzegł syna. Na jego twarzy odmalowało się 
dziwne uczucie. 
Ćwierć wieku później kapitan wciąż nie wiedział jakie: złość? zaniepokojenie? 
zmieszanie? 
smutek? Ta twarz mogła odzwierciedlać każde z nich z osobna albo nawet wszystkie 
naraz, ale 
trwało to mgnienie oka. Potem wikary uśmiechnął się, jakby – teraz kapitan 
rozumiał to lepiej – 
przepełniała go miłość, i zaczął iść z powrotem w stronę ogrodu. Kapitan 
pamiętał, że sam czuł 
wtedy wstyd przemieszany z ulgą.
Stał w alejce jakby wrósł w ziemię, patrząc jak ojciec znika we wnętrzu domu. 
Dopiero 
wtedy na nowo usłyszał rytmiczny szum fal, który przebił się przez głośne bicie 
jego serca. 
Pobiegł w stronę morza, czując, jak rosa moczy mu spodnie. Zaczynał się 
przypływ. Srebrzyste 
cienie miały błękitny odcień, przez co cały świat zdawał się cudownie 
odmieniony. Skały 
sterczały z wody niczym kości grzbietu dziwacznych potworów; William wyobraził 
sobie, że 
bestie zaraz wynurzą się, by ryczeć i wyć do księżyca. Przez chwilę zdawało mu 
się, że jego 
marzenia się spełniły i znalazł się w zaginionym świecie.
I wtedy dostrzegł migoczące pochodnie. Podczołgał się w ich stronę ostrożnie, 
żeby się nie 
zdradzić, ale i tak ktoś odwrócił się przypadkiem, zauważył go i zawołał. 
William podbiegł 
bliżej, trochę zdenerwowany, a trochę przejęty. Rozpoznał człowieka, który 
znalazł kości na 
plaży; mężczyzna nadal trzymał w rękach młotek i dłuto i pomachał zapraszająco 
dłonią.
– Chodź do nas! – zawołał. – Chodź, popatrz.
Dwóch innych ludzi klęczało na oczyszczonej z mułu płaskiej skale. Ledwie 
podnieśli 
głowy, żeby zerknąć na Williama. Pierwszy mężczyzna wyjaśnił, że muszą się 
spieszyć, żeby nie 
złapał ich przypływ.
– Ale już prawie kończymy – dodał i rozpromienił się. Całe zmęczenie ulotniło 
się z jego 
twarzy. – To przechodzi moje najśmielsze oczekiwania. Mamy tu prawdziwy skarb, 
coś 
cudownego!
Kapitan uśmiechnął się na wspomnienie rozgorączkowanego głosu mężczyzny i 
zamknął 
oczy. Szkielet tkwił w jego wspomnieniach osadzony równie mocno, jak kiedyś w 
kamieniu – nie 
był duży, nie był nawet kompletny: ot, kawałki kręgosłupa i kości skrzydeł, 
przemieszane bez 
ładu i składu, jedna noga, czaszka oderwana od wykręconej szyi, ogromna w 
porównaniu z resztą 
ciała, z trzema parami delikatnych oczodołów, umieszczonymi jeden za drugim, i 
rzędem 
drobnych, ale ostrych jak igły zębów.
Zapytał o rzekome oczodoły, dziwiąc się, że stwór miał aż sześcioro oczu. 
Odkrywca 
roześmiał się i wyjaśnił, że zwierze miało tylko dwa ślepia, ale kiedy próbował 
wytłumaczyć 
Williamowi, skąd wzięły się pozostałe otwory, wdał się z przyjaciółmi w 
sprzeczkę, w której 
wszyscy trzej używali coraz dłuższych i bardziej skomplikowanych słów. Chłopiec 
szybko się 
pogubił. Przestał więc słuchać i wrócił do podziwiania czaszki, której znaczną 
część zajmowały 
tajemnicze otwory; przyglądał się kościom, łukowato zarysowanemu skrzydłu. 
Zachwycała go 
ich uroda. Potem zaczął się zastanawiać, dlaczego tak pięknych stworzeń nie ma 
już na ziemi 
i jak Bóg mógł pozwolić, by na zawsze wyginęły.
Zapytał o to odkrywcę pierwszej kości.
– Wydaje mi się – odparł po namyśle mężczyzna – że na to pytanie twój ojciec 
odpowie 
lepiej ode mnie.
– Ale jak pan uważa?
– Sądzę... – Zawiesił głos. Bóg przemawia przez kamienie tak samo, jak przez 
Biblię. Skały 
są szkieletem naszego świata i wydaje mi się, że to nie grzech, próbować czegoś 
się z nich 
nauczyć.
Uśmiechnął się, zmierzwił chłopcu włosy, spytał go, gdzie mieszka i kazał mu 
szybko 
wracać do łóżka. Kapitan pamiętał, że gdy wracał plażą do domu, noc wydawała mu 
się pełna 
cudów i tajemnic.
Nigdy nie opowiedział rodzicom o tej przygodzie, a ojciec nie wspominał, że 
widział go 
wtedy w ogrodzie. W następnym tygodniu wyjechali z Lyme do Salisbury. Minęło 
kilka miesięcy 
i William już zaczął dochodzić do wniosku, że wszystko to mu się przyśniło, gdy 
pewnego ranka, 
przy śniadaniu, ojciec podał mu gazetę.
– Przyszła do ciebie pocztą, Williamie – powiedział.
Chłopiec wziął gazetę do ręki, nie wiedząc, co począć z niezrozumiałymi blokami 
słów. 
Ojciec się uśmiechnął.
– Tutaj – dodał. Otworzył ją i odgiął stronę wstecz, pokazując palcem.
William poczuł dreszcz podniecenia: na stronie widniał rysunek szkieletu, który 
widział 
w kamieniu, obok zaś – szkic zwierzęcia z ogromnymi skrzydłami i paszczą pełną 
ostrych 
zębów. Poniżej widniało słowo, które z trudem odczytał: Dimorphodon i w 
nawiasie: o zębach 
dwóch rodzajów. Potem rozszyfrował też dwa dalsze zdania: Pterozaur z wczesnej 
jury. 
Znaleziony w Lyme Regis, hrabstwo Dorset.
Cały dzień wpatrywał się w te obrazki. Później schował gazetę wśród swoich 
najcenniejszych skarbów.
Nie rozstawał się z nią przez cały okres szkolny. Na początku studiów z dumą 
i zakłopotaniem pochwalił się nią profesorowi Muirowi. W Kimberley trzymał ją 
cały czas 
w biurku. Teraz też miał ją ze sobą. Cenił ją za wspomnienia, jakie wywoływała, 
wspomnienia 
chwili wspólnie przeżytej z ojcem:
– Patrz, Williamie. Obaj widzieliśmy tego stwora.
Nagle kapitanowi zrobiło się lekko na sercu; wróciła nadzieja i oczekiwania. 
Wszystko 
będzie dobrze.
W tej samej chwili Robbie wpadł do jego kabiny, prosząc, by przyszedł 
zaopiekować się 
małym szczurkiem.
Reakcja pani Prescott na szczura śpiącego w jej kapeluszu była dokładnie taka, 
jak 
przewidziała to Lily. Jednak mimo początkowej histerii, a także faktu, że był to 
jej ulubiony 
kapelusz, matka dała się ułagodzić i szczur Robbiego nie został skazany na 
powrót do ładowni. 
Decyzja wyniknęła zresztą bardziej z poczucia obowiązku niż pobłażliwości pani 
Prescott, gdyż 
Lily bezzwłocznie uświadomiła jej, że szczur pochodzi z tego samego źródła, co 
lekarstwo na 
chorobę morską – cudowny eliksir, który pozwolił jej wstać z łóżka i przywrócił 
jej w miarę 
dobre samopoczucie. Lily nadmieniła również, że przyjmując jeden prezent, nie 
wypada odrzucić 
następnego. Matka, choć nie do końca przekonana o słuszności tego argumentu, 
niechętnie 
przyznała jej rację.
Wkrótce pożałowała swej pobłażliwości. Nie chodziło tylko o to, że szczur 
upodobał sobie 
jej kapelusze jako miejsca do spania; nawet nie o to, że obficie rozsiewał swoje 
bobki po fotelach 
i dywanach w jej kabinie. Znacznie gorszy – w każdym razie z punktu widzenia 
pani Prescott – 
był wpływ, jaki wywierał na jej i tak dziwnie zachowującego się syna. Robbie 
dość już jej 
narobił kłopotów. W Wenecji zignorował całkowicie możliwości samokształcenia, 
jakie oferuje 
to wspaniałe miasto, i zaopiekował się bezdomnym kotem; w Alpach bezustannie 
wdrapywał się 
na skały, żeby obserwować ptaki; w Anglii, w posiadłości lorda Bemertona, 
większość czasu 
spędzał, podglądając borsuki w lesie. Pani Prescott miała nadzieję, że na 
statku, na środku oceanu 
nie będzie miał innego wyjścia, jak zachowywać się przyzwoicie. Na pewno nie 
przyszło jej do 
głowy, że stanie się niańką jakiegoś gryzonia. Siadając do kolacji albo 
przechodząc przez pokład 
spacerowy, wyobrażała sobie, co muszą o niej mówić współpasażerowie.
Lily zapewniła ją w zaufaniu, że szczur na pewno zdechnie. Pani Prescott ze 
wstydem – gdyż 
jako osoba łagodna nie życzyła źle żadnej żywej istocie – musiała przed sobą 
przyznać, że modli 
się o jego śmierć. Dni jednak mijały, a szczur, oficjalnie już ochrzczony 
Różyczką, uparcie trwał 
w dobrym zdrowiu. Wyglądało na to, że kapitan równie świetnie radzi sobie z 
hodowlą małych 
gryzoni, jak i z leczeniem choroby morskiej. Po kilku wizytach domowych, w 
czasie których 
pacjent pijał mleko z najwytworniejszej porcelany i pogryzał ziarno podane na 
półmiskach 
z kuchni, coraz rzadziej zdarzało się Różyczce fukać z rozdrażnieniem, a błysk w 
jej oku zdawał 
się coraz bardziej zawadiacki. Gdyby pani Prescott okazała się w tym okresie 
bardziej stanowcza 
lub pozbawiona serca, mogłaby jeszcze kazać Robbiemu pozbyć się zwierzątka, 
tymczasem 
wydała jednak polecenie, by jej kapelusze trzymano pod kluczem. Mimo 
zabezpieczenia 
najcenniejszych klejnotów, zmartwień jej nie brakowało: zaczynała rozumieć, że 
nie tylko jej syn 
znalazł sobie wiernego towarzysza.
Podobnie jak Robbie całymi dniami rozmawiał z Różyczką, tak Lily godzinami 
spacerowała 
z kapitanem po pokładzie; kiedy Robbie szmuglował szczura do jadalni, Lily 
nalegała, by kapitan 
zasiadał z nimi do kolacji. Pani Prescott musiała przyznać, że nowy znajomy jest 
wcale 
przyjemny jako towarzysz podróży: był znakomitym kompanem przy stole, chociaż 
ubierał się 
cokolwiek niedbale i chętnie podkarmiał Różyczkę swoim deserem. Nie obawiała się 
też o jego 
intencje, gdyż wyglądał na człowieka z zasadami i honorowego do przesady. Uznała 
jednak, że 
głupotą z jej strony byłoby tolerowanie zbędnego ryzyka. Nie po to spędziła rok, 
obwożąc Lily 
po majątkach angielskich parów, i doprowadziła do jej zaręczyn z szanowanym 
posiadaczem 
starego, dobrego tytułu, żeby teraz patrzeć, jak wpada w ręce jakiegoś 
awanturnika. Pani Prescott 
nie była aż tak naiwna, by sądzić, że zaręczyny są uniwersalnym lekarstwem na 
wszelkie 
ewentualne zachcianki dziewczyny. Kapitan zaś, mimo że uroczy i interesujący, 
bez wątpienia 
miał coś do ukrycia.
Dlaczego na przykład podróżował trzecią klasą? Skoro nie służył już w wojsku, 
czym się 
zajmował? A poza tym (ta kwestia szczególnie spędzała jej sen z powiek), czego 
mógł chcieć od 
Sheldona, jej męża? Żadne z tych pytań nie wydawało się pani Prescott 
szczególnie niedyskretne, 
a jednak gdy zadawała je kapitanowi, zmieniał temat – i to ze zręcznością, która 
szczerze ją 
niepokoiła. Kiedy go przycisnęła, zaczynał mówić do rzeczy, ale szybko zbaczał z 
tematu, by 
opowiedzieć o południowoafrykańskich motylach, albo wołał stewarda, albo 
tłumaczył 
Robbiemu, jak się tropi lwy. Zaczynała się bać, jakie to mroczne tajemnice 
kapitan skrywa pod 
pozorami dobrego humoru. Doszła też do wniosku, że istotnie może być prawdziwym 
poszukiwaczem przygód.
Kiedy podzieliła się z Lily swoimi obawami, ta wybuchnęła śmiechem.
– Jesteś niemożliwa, mamo! Czy naprawdę myślisz, że jestem taka jak te 
dziewczyny 
z Wenecji, które dawały się zamykać w domu swoim nadopiekuńczym mamusiom? Poza 
tym 
kapitan jest biedny i niezbyt przystojny, a w dodatku ma zwyczaj mamrotać i 
mówić sam do 
siebie. Nie ma o czym mówić, naprawdę.
– Niemniej, Lily, może nie jesteś aż tak światową kobietą, jak lubisz to sobie 
wyobrażać.
– Z pewnością jestem mniej podejrzliwa od ciebie, mamo.
– On coś przede mną ukrywa. Nie patrzy mi w oczy.
– A dlaczego ty się tak tym przejmujesz? Przynajmniej jest dobrze wychowany: nie 
zauważyłam, żeby wypytywał cię o życiorys. A poza tym... Jeżeli zabronisz mi z 
nim rozmawiać, 
nie dowiem się, czego chce od papy.
Pani Prescott zacisnęła usta. Nie próbowała nawet dyskutować z ostatnim 
stwierdzeniem 
Lily, wiedząc, że i tak nie przekona córki. Lily zaś, która wierzyła, że 
najlepszą obroną jest atak, 
poczuła dreszczyk triumfu. Mimo że cieszyła ją kapitulacja matki, nie uszło jej 
uwagi, że pani 
Prescott nie powiedziała jej wszystkiego; jej twarz odbijała jakieś ukryte, 
bolesne wspomnienie 
i wstrząśnięta Lily ujrzała, jak w oczach matki pojawiają się łzy. Przytuliła ją 
odruchowo.
– Mamusiu, najdroższa – wyszeptała. – O co chodzi, mamusiu?
Pani Prescott pokręciła głową.
Lily objęła ją jeszcze mocniej, tak jak robiła to w dzieciństwie. Kiedy Sheldon 
wyjeżdżał na 
jedną ze swoich wypraw, często chowała twarz w spódnicach matki, nasłuchując 
wycia wilków 
w górach. Zimą wilki schodziły niżej, w doliny, i zostawiały ślady na świeżym 
śniegu. Lily 
wyobrażała sobie, że ich oddech zamarza na szybach; trzęsła się i bała odsunąć 
zasłony. Matka 
tuliła ją i kołysała do snu, ogrzewała ją, chroniąc przed przenikliwym zimnem – 
teraz, patrząc na 
jej załzawione oczy, Lily zdała sobie sprawę, że nigdy nie widziała matki 
płaczącej. Ale przecież 
musiała czasem popłakiwać. Uznała, że kiedy kołysała śpiącą córkę na kolanach, 
łzy zamarzały 
jej na policzkach. Na pewno. Była przecież z dala od domu, całkiem sama, 
przemarznięta. Lily 
pocałowała ją w czoło.
Pani Prescott stała sztywno.
– Może to głupie... – odezwała się w końcu. – Denerwuję się, że on jedzie się 
spotkać 
z twoim ojcem. Dawniej, kiedy mieszkaliśmy na zachodzie, odwiedzali go różni 
ludzie; w porze 
żniw, potem kiedy trzeba było budować płot, nawet kiedy byłaś chora. Dziwni 
ludzie mówili 
dziwne rzeczy, a twój ojciec z nimi wyjeżdżał. Tak było zawsze.
Umilkła, pocałowała córkę i odeszła. Lily nie próbowała iść za nią, mimo 
świadomości, iż 
nie wszystko zostało powiedziane, i że jej matka na pewno coś przed nią ukrywa.
Wzruszyła ramionami. Niech zachowa to dla siebie, pomyślała. Przyszło jej do 
głowy, że 
może po tym właśnie poznaje się córkę geologa: wiedziała, kiedy można drążyć 
głębiej, a kiedy 
lepiej zaprzestać poszukiwań. Często słyszała, jak ojciec podnieca się 
opowieściami o odkryciach 
geologicznych. Nie miała ochoty iść w jego ślady, łazić na czworaka w kurzu i 
brudzie, ale 
rozumiała, że odsłanianie rzeczy ukrytych może dawać radość. Zdawała sobie też 
sprawę 
z ryzyka. W spojrzeniu matki było coś, co powstrzymało ją od dalszego 
wypytywania.
Pozostawał kapitan. Na razie opierał się jej próbom drążenia niczym najtwardsza 
skała. 
Pocieszała się jednak – wspomniawszy argument, którym rozwiała wątpliwości matki 
– że 
przynajmniej tym razem wykopaliska powinny dać jakiś wynik.
Naturalnie nie była pewna, co ma nadzieję znaleźć. Spodziewała się, być może, 
jakiegoś 
ekscytującego sekretu: nie zapomniała jeszcze, jak podczas pierwszego spotkania 
kapitan 
wspomniał coś o cudach zbyt wspaniałych, by mówić o nich wprost – i jak zaraz 
się z tego 
wycofał. Powtórzyło się to jeszcze kilkakrotnie i kapitan zawsze unikał 
odpowiedzi, zaprzeczał, 
jakoby miał na myśli coś konkretnego i w reakcji na jej podchody bez słowa 
podkręcał wąsa.
Dla Lily, która nauczyła się łatwo wyciągać z ludzi ich tajemnice, opór kapitana 
stał się 
źródłem niesłabnącej frustracji. Zaczęła go obserwować z uwagą, która nawet jej 
zdaniem chyba 
przekraczała granice dobrego smaku. Zwróciła uwagę, jak zachowuje się w 
kontaktach z innymi 
ludźmi – na pokładzie, przy kolacji, przy kartach, zawsze uroczy, zawsze z 
dystansem. Zaczęła 
się martwić, że jej matka miała rację i że kapitan istotnie może okazać się 
jakimś oszustem. Na 
myśl o tym, że pod okiem matki mogłaby wyjść na idiotkę, zaczynały palić ją 
uszy.
Mimo postanowienia, że nie zgodzi się na rolę słodkiej idiotki, nie mogła pozbyć 
się 
wrażenia, iż kapitan jest w gruncie rzeczy człowiekiem miłym i honorowym. 
Zapamiętała 
z dzieciństwa okres, kiedy jej wuj i ojciec walczyli na wojnie. Ich odwaga 
wydawała się jej 
czymś wspaniałym i niezrównanym, i od tamtej pory zawsze łaskawym okiem patrzyła 
na 
żołnierzy. Kapitan nie wyglądał na gołosłownego chwalipiętę, ale z powodu tej 
dobrej opinii na 
jego temat, jego sekret stawał się tym bardziej intrygujący. Najwyraźniej nie 
mógł go ujawnić, 
ale też nie potrafił o nim zapomnieć, tak jakby cały czas dokuczała mu bolesna 
rana.
Lily przypuszczała, że tajemnica ma swoje źródło w Afryce. Wiedziała o tym 
kontynencie 
tyle, że roi się na nim od krokodyli i kanibali, przez co świetnie nadaje się 
dla poszukiwaczy 
przygód. Zastanawiała się, jakim mógł być żołnierzem. Nie przypominał oficerów, 
których 
poznała u lorda Bemertona. Aż za dobrze pamiętała długie, duszne popołudnia w 
salonie, 
kampanie wojenne, odtwarzane w pijanym widzie z użyciem kufli i sztućców, 
idiotyczne nazwy 
dzikich plemion i pól bitewnych. Kiedy zaś kapitan używał idiotycznych nazw, 
zawsze miał na 
myśli ptaki.
– Przywilejem naturalisty jest odkrywać najbardziej niezwykłe prawdy – 
stwierdził nie 
pytany pewnego wieczora, kiedy po kolacji towarzystwo zasiadło w salonie do 
kart.
Lily próbowała wydusić z niego coś więcej, ale jej matka wydęła tylko wargi i 
pokręciła 
głową.
– Skup się na robrze, moja droga.
Lily postarała się w rekordowym tempie przegrać rozdanie i rzuciła karty na 
stół.
– Proszę! Czy teraz pozwolisz mi porozmawiać z kapitanem Dawkinsem?
Nie czekając na odpowiedź, zwróciła się do kapitana z pytaniem, jakież to 
„najbardziej 
niezwykłe prawdy” miał na myśli. Kapitan z zakłopotaniem zaczął tasować karty. 
Zerknął 
niespokojnie na panią Prescott i odparł, że miał na myśli pewną konkretną 
sytuację. Znów 
przetasował talię. Doszło do niej podczas prac nad „wyczerpującą”, jak pisała 
fachowa prasa, 
monografią ptaków zamieszkujących Karroo.
– Karroo? – Lily spojrzała na niego z nadzieją. – Jak to egzotycznie brzmi!
– Egzotycznie? Mało kto użyłby tego określenia. – Kapitan się uśmiechnął.
– A co to właściwie jest?
– Pustynia na północ od Przylądka Dobrej Nadziei.
– Ach tak... – Lily nawet się nie starała ukryć rozczarowania. – Naprawdę? 
Rozumiem.
Jakie to nudne i pospolite, pomyślała. Boleśnie pospolite! A mimo to, gdy 
kapitan zaczął 
mówić o Karroo, jego oczy znów wpatrywały się gdzieś w dal, a na twarzy odbiła 
się ta sama 
fascynacja, która od początku ją intrygowała. Zaczęła więc z uwagą słuchać jego 
słów. 
Wyglądało na to, że Karroo jest wielkim, zapomnianym przez Boga i ludzi 
pustkowiem. Lily nie 
mogła sobie wyobrazić, co może być w nim interesującego – to po prostu ogromny 
kawał nagiej 
skały. Kiedy jednak o tym napomknęła, kapitan był wstrząśnięty, jakby właśnie 
ktoś śmiertelnie 
obraził jego ukochaną.
– To nie jest zwykły kamień, panno Prescott, lecz warstwy różnych skał i osadów, 
niewyobrażalnie starych. W każdej z nich kryje się mnóstwo nie zwykłych 
skamieniałości. 
Najwspanialszych... – Kapitan zawiesił głos. – Najcudowniejszych...
Mówił teraz szeptem, jak człowiek – pomyślała Lily – który wspomina swą wielką 
miłość. 
Zerknął na nią nieśmiało, a potem pospiesznie zaczął rozdawać karty, jak gdyby 
żałował, że 
powiedział za dużo i chciał zapomnieć o całej sprawie. Tym razem Lily wyjątkowo 
się z nim 
zgadzała. Czuła się, jakby ją zdradził. Była rozczarowana, że sekret, który 
przez cały rejs nie 
dawał jej spokoju, mógł sprowadzać się do odkrycia kupy starych gnatów! Jej 
ojciec tak samo 
mógłby się przejąć czymś podobnym.
Zerwała się od stołu, aż krzesło zgrzytnęło o podłogę.
– Mam dość wista – oznajmiła. – Poza tym robi się późno.
Matka spojrzała na nią zaskoczona, ale już po chwili nie kryła ulgi. Odłożyła 
karty i także 
wstała. Razem przeszły przez salon. Dopiero w drzwiach Lily przystanęła i, nie 
mogąc się 
powstrzymać, zerknęła przez ramię. Kapitan siedział tam, gdzie go zostawiły, i z 
ponurą miną 
patrzył przed siebie niewidzącym wzrokiem. Zastanawiała się, czy się na nią 
zezłościł. Sięgnął 
do kieszeni surduta, spojrzał na trzymany w ręku przedmiot – i jego twarz od 
razu się ożywiła, 
chociaż Lily nie umiałaby powiedzieć, jakie uczucia się na niej malują. 
Próbowała dostrzec, co 
kapitan wyjął z kieszeni, ale dopiero gdy chował rękę z powrotem, mignęło jej 
pudełko od 
zapałek. Od razu je rozpoznała: znalazła je wcześniej w jego kabinie i otworzyła 
bez jego 
wiedzy. Zawierało dwie delikatne kosteczki.
Wątpiła, czy w ogóle o niej pomyślał. Wyszła z salonu i skierowała się w stronę 
kabin.
Następnego dnia w porze lunchu nie zaprosiła kapitana do ich stolika. Robbie nie 
dawał jej 
spokoju i wypytywał, czemu tego nie robi, ale warknęła na niego, żeby się 
uciszył. Pobawił się 
chwilę z Różyczką a potem znów zaczął trajkotać o skamielinach i dziwnie 
ponazywanych 
jaszczurkach. Po posiłku, kiedy deszcz zgonił ich z pokładu, biegał bez przerwy 
po kabinie i darł 
się niemiłosiernie, udając, że poluje na wyimaginowaną zwierzynę.
– Przestań wreszcie, Robbie! – krzyknęła Lily. – Przestań, przestań, przestań!
– Ale ja jestem megalozaur!
– Nieprawda. Jesteś małym, nieznośnym łobuziakiem.
Robbie wrzasnął jej prosto do ucha.
– Mamo, powiedz mu coś! Przecież to nie do wytrzymania! – Wstała z fotela i 
podniosła 
dłoń o czoła. – Już mnie głowa rozbolała. Muszę koniecznie odetchnąć świeżym 
powietrzem. 
Pada deszcz i na pewno z zimna się rozchoruję, i to wszystko będzie twoja wina, 
Robbie. 
Słyszysz mnie?! Twoja wina!
Kiedy jednak ciepło opatulona wyszła na pokład spacerowy, okazało się, że deszcz 
ustał. 
Pozostała niesiona wiatrem mgła, zmieszana ze słonymi rozbryzgami wody. 
Wyglądając za 
burtę, miało się wrażenie, że statek unosi się na białosrebrzystej chmurze. 
Zeszła na niższy 
pokład, wyminęła samotnych palaczy i rozmawiające półgłosem pary – rozmyte 
postacie we 
mgle. Kiedy wreszcie znalazła kapitana, stał na rufie i oglądał frunące za 
statkiem ptaki. Nie 
odwrócił się, gdy podeszła bliżej.
– Widzi pani? Mewy – mruknął. – Najdalej jutro będziemy w Nowym Jorku.
– Przepraszam pana, kapitanie Dawkins – powiedziała półgłosem Lily. – 
Wieczorem... byłam 
nieuprzejma i nie mam usprawiedliwienia.
– W żadnym razie! – Tym razem spojrzał na nią. – Rozumiem już, że egoizmem z 
mojej 
strony było sądzić, iż to, co mówię, zainteresuje panią.
Lily się zarumieniła.
– Ależ interesuje mnie.
Nagle poczuła się jak uczennica w szkole, która musi się przyznać, że nie 
odrobiła lekcji. 
Przez chwilę znów miała ochotę go zostawić, ale uśmiech na jego twarzy kazał jej 
się zatrzymać. 
Kapitan rozpromienił się i wyglądał tak bezbronnie, jakby nagle ubyło mu lat. 
Doszła do 
wniosku, że miała chyba rację i w młodości musiał być całkiem przystojny. Kiedy 
zaczął mówić 
o skamielinach z Karroo, cały czas się uśmiechał, chociaż z początku zacinał się 
i bał, że znudzi 
Lily. W końcu jednak rozkręcił się i dał ponieść swojej pasji, Lily zaś – ku 
swemu zdumieniu – 
odkryła, że mogłaby ją niemal z nim dzielić. Mówił tak barwnie, że zdawało się 
jej, iż dotyka 
tych wszystkich kości: smukłe, widmowe połyskiwały w kamieniu, jak gdyby 
szkielety 
próbowały wypełznąć z grobu, jeden za drugim, niewyobrażalnie wiekowe, a zarazem 
bezbronne 
i zagrożone erozją, jeśli szybko się ich nie uratuje. Kiedy to do niej dotarło, 
klasnęła mimo woli 
w ręce i zapytała kapitana, ile kości udało mu się wydobyć i zabezpieczyć.
– Bywa to dość trudne – odparł. – Skała potrafi być bardzo twarda, a prace 
trzeba prowadzić 
ostrożnie. Mimo to udało mi się odzyskać szkielety dwóch zupełnie nowych 
gatunków.
– To cudowne! Byleby to nie był megalozaur.
Kapitan posłał jej zdumione spojrzenie.
– Te stworzenia żyły na długo przed dinozaurami i pierwszymi ssakami. Mogły być 
przodkami jednych i drugich. Przypominały zapewne skrzyżowanie świni z 
krokodylem.
Lily zastanawiała się nad tym opisem.
– Tato powiedziałby, że były podobne do mojego dziadka.
Kapitan się uśmiechnął.
– Czy one jeszcze żyją? – zapytała. – Może mogłabym takiego stwora podarować 
dziadkowi?
– Nie – odparł kapitan. – Wyginęły dawno temu.
– Wszystkie?
– Wszystkie.
– A inne skamieniałe zwierzęta?
– Cały ich świat... Wygląda na to, że ich świat został zniszczony. – I żadne nie 
przetrwało?
– Żadne – przytaknął krótko kapitan i zapatrzył się na mewy i mgłę. Zakłopotana 
Lily nie 
wiedziała, co powiedzieć.
– A dinozaury? Czy któryś z nich nie mógł przetrwać?
Kapitan wzdrygnął się i zerknął na nią przelotnie, ale nie odpowiedział. 
Próbując podtrzymać 
rozmowę, zapytała, czy nigdy nie próbował ich szukać.
– Chodzi mi o to, kapitanie Dawkins, że znalezienie żywego dinozaura 
przyniosłoby panu 
sławę. W każdym razie większą, niż pisanie nudnych prac o jakichś tam ptakach, 
prawda?
Kapitan uśmiechnął się – a właściwie rozciągnął usta w wąską kreskę. Milczenie 
znów 
zrobiło się tak nieznośne, że Lily postanowiła czym prędzej dodać coś jeszcze:
– A co z kostkami z pudełka od zapałek? Gdzie je pan znalazł? Czy to coś 
ciekawego?
Poniewczasie przypomniała sobie, że nie powinna o nich wiedzieć.
– To żart, panno Prescott, prawda? – Kapitan desperacko usiłował udawać, że w to 
wierzy. – 
Czy od początku o wszystkim pani wiedziała? Czy ojciec mówił pani o Kongamoto?
– Konga...
– Proszę... Panno Prescott. – Dawkins nagle tak się zezłościł, że przez chwilę 
nie mógł 
wykrztusić słowa. – Panno Prescott... – zaczął jeszcze raz. – Tak, na pewno... 
To tylko żart.
Ukłonił się sztywno, odwrócił się i odszedł szybkim krokiem, niemal biegiem. 
Lily patrzyła, 
jak znika w kłębach świetlistej mgły. Najpierw ogarnął ją gniew, potem poczuła 
się urażona, a na 
koniec pomyślała, że może to przez nią tak się zachował. Ponieważ nie przywykła 
do poczucia 
winy, nie od razu je rozpoznała. Nie próbowała się jednak rozgrzeszyć i od razu 
zrobiło się jej 
lepiej. Pocieszał ją też fakt, że skoro ją ogarnął wstyd, to i kapitan musiał 
się czuć podobnie znała 
go już dość dobrze. A w parze z przeprosinami powinny pójść wyjaśnienia...
Następnego ranka przyszedł z wizytą, ubrany w najlepszy garnitur, z książką pod 
pachą. 
Trwały właśnie przygotowania do opuszczenia statku i w kabinie panował 
nieopisany chaos. 
Kapitan grzecznie przywitał się z panią Prescott, zgodził się z Robbiem, że 
Różyczka świetnie 
wygląda, a potem, przestępując z nogi na nogę, wysłuchał przeprosin Lily.
– Ależ panno Prescott – mruknął. – To ja powinienem panią przeprosić. Zachowałem 
się 
niewybaczalnie niegrzecznie.
– Ja już panu wybaczyłam – odpaliła Lily, uśmiechając się przymilnie.
– Obawiam się, że staję się bardzo drażliwy, gdy rozmowa schodzi na ten temat.
– Ja zaś obawiam się, że temat ten jest dla mnie całkowicie niezrozumiały.
Kapitan uśmiechnął się – nie z rozbawienia, lecz na znak kapitulacji – i 
zaproponował 
ostatnią przechadzkę po pokładzie spacerowym. Lily zerknęła na matkę.
– Z przyjemnością się przejdę – odparła. – To doskonały pomysł. Przez chwilę 
milczeli, aż 
Lily zwróciła się do kapitana i przysięgła uroczyście, że nigdy nie słyszała o 
żadnym 
Kongamoto.
– Oczywiście, że nie. Skąd miałaby pani słyszeć? Dla mnie jednak słowo to wiele 
znaczy, 
gdyż w pewnym sensie to z jego powodu stoję tu dziś przed panią.
Kapitan niepewnie skubnął koniuszek wąsów i oparł się o reling. Lily, pełna 
obaw, że nie 
powie już nic więcej, podeszła i stanęła obok. Nie patrząc jej w oczy, zaczął 
opowiadać o swojej 
ostatniej placówce: stacjonował w Kimberley, diamentowym mieście. W Lily odżyła 
nadzieja, że 
może wreszcie usłyszy opowieść o prawdziwych przygodach.
Kapitan jednak znów zboczył z tematu i zaczął rozwodzić się nad afrykańską 
fauną. Mówił 
o lwie, który przeszedł kiedyś spokojnie przez całe miasto. Kołysał ogonem, a na 
jego pysku 
malowała się ciekawość i głód. Maszerował główną ulicą, a ludzie pochowali się w 
domach, 
wyglądając przez półotwarte drzwi. Robotnicy przylgnęli nieruchomo do pni drzew. 
Lew nie 
zatrzymał się ani na chwilę, dotarł na drugi koniec mieściny i zniknął na 
pustyni. Miejscowi 
wzięli strzelby i poszli za nim, lecz nie znaleźli nie tylko lwa, ale nawet jego 
tropów.
Skończywszy tę historyjkę, kapitan spojrzał na Lily, oczekując jej reakcji.
Wzruszyła bezradnie ramionami.
– To naprawdę niezwykłe – przyznała.
Kapitan patrzył na nią, chyba rozczarowany tą zdawkową odpowiedzią. Tydzień 
później 
odszedłem ze służby – powiedział po długim milczeniu, jakby postanowił mimo 
wszystko mówić 
dalej, choćby dla własnej satysfakcji. – Wyruszyłem na polowanie na Kongamoto.
I wreszcie opowiedział historię, na którą Lily tak czekała.
Wszystko zaczęło się od pewnego Francuza – hrabiego de Regere. Tak właśnie kazał 
się 
nazywać, chociaż nikt do końca nie wiedział, jak brzmi jego prawdziwe nazwisko i 
tytuł. Kapitan 
też miał okazję go poznać: mieli wspólne zainteresowania, ich ścieżki czasem się 
spotykały. 
Wielu ludzi twierdziło, że był zwykłym szulerem, ale kapitan go polubił. Kiedyś 
nawet kupował 
od niego skamieliny.
Pewnego wieczora hrabia przyjechał niespodziewanie do Kimberley. Kapitan był 
akurat przy 
Wielkiej Dziurze. Z otchłani dobiegało postukiwanie oskardów, pajęczyna lin 
drgała i poruszała 
się niespokojnie, na górę wyciągano kosze wypełnione bezcennym piaskiem.
– Sana świecie rzeczy bardziej niezwykłe od diamentów – oznajmił hrabia, 
podchodząc do 
kapitana. – W dodatku – ciągnął, robiąc pauzę jak dobry konferansjer – niektóre 
z nich wcale nie 
są pogrzebane pod ziemią.
Kapitan spojrzał na niego zdziwiony.
– Byłem nad Zambezi – mówił Francuz. – Przywiozłem stamtąd tubylca, którego 
powinien 
pan koniecznie wysłuchać.
Kapitan zrobił to, ale z początku nic nie zrozumiał. Tubylec mówił jak wariat – 
o widmach, 
duchach, o budzących grozę istotach z bagien.
– Czego się tak boicie? – spytał hrabia.
Tubylec wyszczerzył zęby, upodabniając się do ożywionej czaszki. Zjawy, – 
odparł. – 
Dzikiej i samotnej zjawy. – De Regere uśmiechnął się i z należącej do kapitana 
półki z książkami 
zdjął jeden opasły tom. Podał go dzikusowi, który zaczął kartkować go od 
niechcenia. Kapitan 
nie odrywał od niego wzroku; nie miał pojęcia, co – zdaniem hrabiego – miało go 
w książce 
zainteresować.
W pewnej chwili tubylcowi zaparło dech w piersi. Jęknął i przewrócił oczami.
– Kongamoto – wyszeptał.
– To będzie prawdziwa przygoda – stwierdził później hrabia. – Przygoda, która 
wstrząśnie 
posadami nauki.
Kapitan tylko się uśmiechnął. Nawet przez chwilę nie wierzył w historię de 
Regere’a, 
chociaż nie mógł nie wracać do stronicy w książce, która wzbudziła takie 
przerażenie 
u człowieka znad Zambezi. Znajdująca się na niej ilustracja przedstawiała 
prehistorycznego 
potwora – pterodaktyla, latającego gada z poprzedniej ery geologicznej. 
Pterodaktyle wyginęły 
ponoć sześćdziesiąt pięć milionów lat temu. Jakim cudem zatem, stwór ten mógł 
budzić taki lęk 
u afrykańskiego dzikusa? Wszystko, co żywe, rodzi się, rozkwita, a potem umiera 
– umiera raz 
na zawsze, bez szansy powrotu.
A jednak kapitan porzucił swoją placówkę i wyruszył z hrabią w górę potężnej 
rzeki. 
Dlaczego to zrobił? Sam długo się nad tym zastanawiał, ale nie umiał sobie 
odpowiedzieć. 
Zachwycały go cuda natury. Nad Zambezi znalazł piękne motyle, prawdziwe skarby 
dla 
lepidopterologa – migotały kolorami niczym obłoki kwiecia, strząśnięte z 
wielobarwnych drzew. 
Natknął się na nieznane nauce rośliny, ptaki i owady. Na samo wspomnienie tej 
wyprawy 
ogarniało go niezwykłe podniecenie. Naturalnie, zbierał okazy do kolekcji; 
właściwie mógłby 
robić to cały czas, nie ruszając się znad rzeki, ale uparcie brnęli wyżej. 
Dotarli do bagien, 
z których wypływa Zambezi. Tubylcy nazywali je Jiundu. Na dźwięk tego słowa 
wszyscy 
przełykali z trudem ślinę i szczerzyli zęby w grymasie przerażenia. Na bagnach 
nie było już tak 
ciekawie. Obłoki towarzyszące łodzi składały się z komarów.
Opowieść kapitana stawała się trochę mętna. Hrabia się rozchorował. Coś – nie 
wiadomo co 
– ugryzło go i ręka spuchła mu jak bania. Kapitan wyssał jad z rany, ale jeden 
palec de Regere’a 
sczerniał i w końcu trzeba go było amputować. Wieśniacy, których najęli jako 
wioślarzy, uciekli. 
Trzeba było porzucić łódź z okazami kapitana. Wszyscy osłabli i gorączkowali. 
Sam kapitan 
usłyszał niezwykły wrzask, niosący się daleko nad moczarami. Miał coraz wyższą 
gorączkę. 
Dwaj tubylcy, którzy zostali z nimi, siedzieli skuleni i trajkotali o duchach i 
potworach. 
Kapitanowi zdawało się, że znów słyszy ten sam wrzask, chociaż zdawał sobie 
sprawę, że 
majaczy. Chwilami cień olbrzymich skrzydeł padał na jego twarz, ale gdy podnosił 
wzrok, 
widział tylko bzyczące, hałaśliwe chmary komarów.
Kapitan umilkł.
– Nie znalazł go pan? – spytała Lily po dłuższej chwili milczenia.
Sięgnął do kieszeni i wyjął pudełko od zapałek. Podał je Lily i wyjął książkę 
spod pachy. 
Otworzył ją na zaznaczonej, często oglądanej stronie i oparł na relingu.
Skinął na dziewczynę, żeby spojrzała na ilustrację. Zrobiła to nie bez lęku, 
ponieważ 
rozpoznała niemiecką księgę, którą widziała w jego kabinie. Nie miała ochoty 
zmagać się 
z ciężkim, gotyckim pismem. Rysunek przedstawiał szkielet niezwykłego stworzenia 
o wydłużonej, zaopatrzonej w dziób czaszce. Stworzenia najwyraźniej 
skrzydlatego.
– Pterodactylus kochi – odczytała na głos.
Kapitan przesunął palcem po rysunku. Cichym, bezbarwnym głosem zaczął wyjaśniać, 
że 
skrzydło przypomina budową ludzkie ramię: ma kość ramieniową promieniową 
nadgarstek 
i cztery szponiaste palce. Jeden z nich był znacznie przedłużony. Kapitan wziął 
pudełko z rąk 
Lily i położył je otwarte na kartce książki, tuż obok ilustracji.
Lily przyjrzała się im uważnie. One są... Muszą... Takie same?
– Każdy ma swoje marzenia...
– Drogi kapitanie, słyszę wahanie w pana głosie.
– Ponieważ... – Kapitan przesunął ręką po włosach. Zdawało się, że nagle zaczął 
się 
denerwować i stracił swoją zwykłą pewność siebie. – Mogę powiedzieć tylko... Z 
bagien 
wróciliśmy na wpół żywi. Dostałem te kości, kiedy majaczyłem w gorączce. 
Człowiek, który mi 
je dał, powiedział, że należą do stworzenia, którego szukam. I nie są 
skamieniałe, rozumie pani? 
To nie skamielina, lecz kości zwierzęcia, które zmarło całkiem niedawno. 
Chciałem mu wierzyć. 
Bardzo.
Przez chwilę wpatrywał się w drobniutkie kostki, a potem zamknął pudełko i 
schował je do 
kieszeni.
– Wypadło to dość żałośnie. – Kapitan próbował się uśmiechnąć. – Muszę przyznać, 
że 
w Anglii stałem się pośmiewiskiem.
– Z pewnością przesadza pan, kapitanie. Mam rację?
Dawkins spojrzał na Lily i wzruszył ramionami, jakby odebrało mu mowę.
– Nikt panu nie uwierzył?
– Najdziwniejsze jest to, że ktoś uwierzył. Pani ojciec.
– Mój ojciec?
– Właśnie. Napisał do mnie bardzo miły list. Ponoć z przyjemnością przeczytał 
moją 
nierozsądną monografię. Zaczęliśmy korespondować. Prosił mnie o konsultacje w 
kilku 
sprawach związanych z pterozaurami.
– Pterozaurami?
– Tak nazywamy grupę istot, do której należał także pterodaktyl.
– To wszystko, czego chciał od pana?
– Słyszę podejrzliwość w pani głosie, panno Prescott.
– Sam mi pan powiedział, kapitanie Dawkins, że jedzie się pan z nim spotkać.
– Owszem. Wspomniał o odkryciach, które mogłyby mnie zainteresować.
– Jakich odkryciach?
– Och... – Kapitan szarpnął koniuszek wąsów. – Miałem nadzieję, że sam pani coś 
na ten 
temat powiedział.
– Mnie? – parsknęła Lily. – Ojciec nigdy nie rozmawia ze mną o tym, co knuje.
– Panno Prescott, tu chodzi o badania naukowe, nie jakieś podejrzane machinacje.
– Widzę, że w ogóle nie zna pan mojego ojca.
Kapitan wytrzeszczył oczy. Nie wiedział, czy się uśmiechnąć, czy zmarszczyć 
brwi, więc 
odwrócił się, by śledzić wzrokiem kołujące mewy.
– Wszystko, co mam, postawiłem na jedną kartę. Płynę do Ameryki. Lily patrzyła 
na niego 
bezradnie. Nie wiedziała, co powiedzieć.
– Pewnie sądzi pani, że jestem uparty. I naiwny.
– Nie, raczej... Oczywiście, że nie... W żadnym razie.
– Nie ocenia go pani zbyt surowo? W końcu to pani ojciec.
– Może ma pan rację.
– Na pewno, panno Prescott, na pewno. A jeśli nawet nie... Cóż, nie zrobi mi to 
różnicy. 
W końcu po co ludzie jeżdżą do pani kraju? Żeby zacząć wszystko od nowa, 
naprawić błędy 
i głupstwa młodości. – Kapitan ostatni raz zerknął na rysunek pterodaktyla i z 
trzaskiem zamknął 
książkę. – Już pani mówiłem, że chodzą słuchy o wielkich odkryciach w Ameryce, 
o skamieniałych olbrzymich dinozaurach. Może dorównają znaleziskom dokonanym 
w Niemczech i Anglii, a może nawet je przewyższą. Każdy naukowiec mógłby dzięki 
nim zyskać 
– lub odzyskać – dobre imię.
Uśmiechnął się zdecydowanie i zacisnął szczęki, a Lily odniosła wrażenie, że ma 
przed sobą 
zupełnie innego człowieka. W tym ułamku sekundy zrozumiała doskonale, co wyraża 
jego twarz 
– umiała bezbłędnie rozpoznać ogromną ambicję. Często widziała ją malującą się 
na obliczu 
ojca.
– Jestem przekonany, że pani ojciec trafił na ciekawy trop – mówił dalej Dawkins 
z niezachwianą pewnością w głosie. – Widać to po jego listach. Kiedy ktoś złapie 
bakcyla 
paleontologii, natychmiast uczy się go rozpoznawać u innych. Pani ojciec odkrył 
coś 
niezwykłego i cudownego, i jeśli się zgodzi, pomogę mu dokończyć dzieła.
Lily musnęła dłonią rękę kapitana.
– W takim razie nie wątpię, że pańska podróż nie pójdzie na marne – szepnęła, 
odwróciła się 
na pięcie i odeszła pospiesznie. Stanąwszy w drzwiach swojej kabiny, obejrzała 
się jeszcze za 
siebie. Po pokładzie kręciło się mnóstwo ludzi, kapitan zaś stał nieruchomo przy 
relingu, tam, 
gdzie go zostawiła, nieświadomy powszechnego podniecenia. Przyglądał się mewom, 
które 
krzycząc, kołowały z szeroko rozpostartymi skrzydłami na tle zabudowań 
Manhattanu.
Przechodząc przez odprawę celną, kapitan Dawkins zdał sobie sprawę, że jest 
jedynym 
pasażerem, któremu pozwolono opuścić port. Obejrzał się na panujący za jego 
plecami chaos: 
udręczeni ludzie siedzieli osowiali na deskach molo albo kręcili się 
niespokojnie w poszukiwaniu 
zagubionego bagażu; wszędzie piętrzyły się stosy skrzyń i paczek, leżały 
porzucone sztuki 
odzieży, jak wyrzucone przez morze resztki wraku. I nagle celnik oznaczył kredą 
jego bagaże, 
życzył mu miłego pobytu w Nowym Jorku i było po wszystkim. Kapitan wyszedł za 
wysoki, 
malowany płot i zanurzył się w tłum naganiaczy. Każdy krzyczał mu prosto w 
twarz, domagając 
się, żeby to właśnie jego taksówkę wybrał. Byli chciwi i napastliwi jak 
wygłodniałe wilki, które 
od miesiąca nic nie jadły.
Spiął się cały, szykując się do odparcia ataku taksówkarzy, gdy nagle poczuł na 
ramieniu 
dotknięcie czyjejś ręki. Odwróciwszy się, zobaczył barczystego mężczyznę o 
krótkich nogach, 
z równo przyciętym wąsikiem. Wyglądałby całkiem schludnie, gdyby nie paskudna 
biała blizna, 
przecinająca jego lewy policzek, obrzmiała i niezdarnie zszyta, która zdawała 
się przeczyć jego 
pozornej ogładzie. Kiedy jednak przemówił, w jego głosie zabrzmiała zarazem 
powaga i troska 
i kapitan natychmiast zawstydził się, że on, żołnierz, ocenia ludzi po 
odniesionych ranach. – 
Kapitan Dawkins? – upewnił się mężczyzna. – Świetnie. Wyciągnął przed siebie 
rękę 
i otaczający ich ludzie, widząc, że gość zna lazł już opiekuna, rozstąpili się 
niechętnie.
Idąc za swoim przewodnikiem, kapitan musiał podnieść głos, żeby przekrzyczeć 
ogólną 
wrzawę:
– Czy to panu zawdzięczam ocalenie z rąk celników, panie...
– Keane – odparł człowiek z blizną. – Winfield J. Keane.
Kapitan z radością uścisnął podaną dłoń. Keane skinął głową, ale nie 
odpowiedział, dopóki 
nie zostawili za sobą najbardziej hałaśliwej części tłumu. Nareszcie mogli 
normalnie rozmawiać.
– Panna Prescott kazała mi pana uratować. – Blizna na twarzy Keane’a 
odkształcała się 
dziwacznie, kiedy mówił, co kontrastowało z jego równym modulowanym głosem. – 
W normalnych warunkach mógłby pan spędzić na molo kilka godzin. Ma pan 
szczęście. Drobny 
prezent dla celnika i nazwisko Prescotta potrafią w tym mieście zdziałać cuda.
– Nie sądziłem, że pan Prescott cieszy się takim poważaniem.
– Miałem na myśli pana Charlesa Prescotta.
– Nie, nie – mruknął kapitan, marszcząc brwi. – To chyba jakaś pomyłka. 
Przybyłem tu na 
spotkanie z panem Sheldonem Prescottem.
– Charles jest jego starszym bratem i, jak już mówiłem, cieszy się w Nowym Jorku 
świetną 
reputacją. Naprawdę pan o nim nie słyszał?
Kapitan przyznał, że nie, na co Keane pokręcił z niedowierzaniem głową. Gdy 
wydął wargi, 
blizna na policzku skręciła się jak stonoga.
– Tym większe ma pan szczęście, że teraz go pan pozna.
Keane wskazał salon dla pasażerów pierwszej klasy, a w nim wysokiego, 
barczystego 
mężczyznę z grzywą srebrzystych włosów. Zarówno jego dumna postawa, jak i modnie 
rozcięte 
poły płaszcza zdradzały pewną sztywną elegancję. Obok niego stał Robbie, który 
trzymał coś na 
dłoni; kiedy kapitan się zbliżył, rozpoznał Różyczkę. Sądząc z wyrazu twarzy 
pana Prescotta, nie 
spodziewał się niczego szczególnego po znajomości z Dawkinsem, ale starał się 
udawać 
uprzejme zainteresowanie. Od razu zyskał w oczach kapitana.
– Gdzie jest ojciec Robbiego? – zapytał.
– Sheldon? Na pewno jest zajęty realizacją któregoś ze swoich pomysłów. Zawsze 
ma ich 
pełno.
Oschły ton głosu Keane’a pozwolił kapitanowi domyślić się, że Sheldon raczej 
mało go 
interesuje. Zastanawiał się, co to może oznaczać dla jego własnych kontaktów z 
człowiekiem, dla 
spotkania z którym przemierzył pół świata. Zanim jednak zdążył zapytać Keane’a o 
coś więcej, 
usłyszał wołanie panny Prescott. Machała do niego, stojąc u boku matki. W jej 
zielonych oczach 
czaiły się wesołe błyski, owalną twarz miała ślicznie zaróżowioną z podniecenia, 
jej wesołość 
kłóciła się nieco z elegancką paryską suknią.
– Kapitanie Dawkins! – krzyknęła. – Nie uważa pan, że warto było od być tę 
straszną podróż, 
żeby poczuć stały ląd pod stopami? Oto mój wuj, który był tak miły i wyszedł nam 
naprzeciw.
Lily wzięła go pod rękę i przedstawiła panu Prescottowi, który uścisnął jego 
dłoń, 
uśmiechnął się uprzejmie i powiedział, że wita go w Nowym Jorku. Zachowywał się 
przy tym jak 
możnowładca witający gościa w progach swojej posiadłości, a jednak mimo 
nienagannych 
manier sprawiał wrażenie człowieka nieśmiałego i niezbyt pewnego siebie, do 
utwierdziło 
Dawkinsa w pozytywnym mniemaniu na jego temat.
– Papa kupił nowy dom! – oznajmiła podekscytowana panna Prescott. – Podobno jest 
wspaniały! Co pan na to? Gdzie on jest, wuju? Na Piątej Alei! Wyobraża pan 
sobie? Na rogu 
Piątej Alei i Dwudziestej Szóstej ulicy. – Roześmiała się zachwycona i zwróciła 
do matki: – Jak 
myślisz, jakim cudem było go na niego stać? Tak się cieszę, że nie musimy wracać 
do tego 
żałosne go domku, w którym przedtem mieszkaliśmy. Tak przyzwyczaiłam się do 
luksusów, że 
nie chciałabym sypiać w tak niechlujnym miejscu.
Kiedy panna Prescott mówiła, kapitan zauważył błagalne spojrzenie, które jej 
matka posłała 
panu Prescottowi. Panna Prescott też musiała zwrócić na nie uwagę, gdyż umilkła 
nagle i z 
miejsca wróciło jej dawne opanowanie.
– No, na nas już czas – oznajmiła.
Dała znak kapitanowi, żeby szedł z nimi, ale pani Prescott zaprotestowała 
uniesieniem dłoni.
– Będzie za mało miejsca – zauważyła. Kapitan ukłonił się.
– Wezmę taksówkę.
– Mamo! – skarciła matkę panna Prescott, lecz tym razem pani Prescott nie dała 
się 
zastraszyć. Kazała Keane’owi dotrzymać kapitanowi towarzystwa, na co Keane 
odparł, że, 
naturalnie, z chęcią to uczyni, o ile kapitan nie ma nic przeciwko temu. Kapitan 
skłonił się 
jeszcze raz, zapewniając go, że chętnie będzie go widział u swego boku. Nagle 
zdał sobie sprawę, 
że pani Prescott niepokoi się o córkę. Nie wiedział, czy bardziej go to dziwi, 
czy mu pochlebia. 
Patrzył, jak panna Prescott wsiada do taksówki, dziwnie poruszona złością matki, 
i zaraz spuścił 
wzrok, żeby nie napotkać spojrzenia pani Prescott. Jego uwagę zwrócił tymczasem 
pan Prescott, 
który właśnie wsiadał do powozu. Kulał lekko i opierał się na lasce. Kiedy 
zatrzymał się przy 
dorożce, Keane wziął go delikatnie za rękę i pomógł mu wsiąść. Potem odprowadził 
pojazd 
wzrokiem i skinął na taksówkę. Woźnica umocował bagaże Dawkinsa, który zajął 
miejsce na 
ławce obok Keane’a i czekał, czy jego towarzysz zacznie mówić o kulejącym bracie 
Sheldona 
Prescotta. Ponieważ jednak Keane milczał, kapitan również nie rozpoczynał 
rozmowy, lecz 
podziwiał Amerykę.
Jechali wśród kurzu, dymu i padliny, rozkładających się warzyw i gnijącej słomy, 
śmieci 
spiętrzonych w rynsztokach i na bruku nabrzeży. Dopiero gdy skręcili na 
skrzyżowaniu, zostawili 
port za sobą i znaleźli się w mieście. Oczom kapitana ukazał się niezwykły 
krajobraz; kamienne 
budynki i drogi były dosłownie wszędzie, nienaruszone przez czas, nietknięte 
erozją, siłą rzek 
i wiatrów, lecz ociosane dzięki niespożytej energii człowieka. Ta właśnie 
energia, gniewna 
i bezlitosna, pozwalała wycinać drzewa, wybić zwierzynę, zdusić wszelkie ślady 
zieleni, 
zniszczyć i okiełznać skałę. Jakby poruszane jakąś potworną siłą, ludzkie 
insekty roiły się 
wszędzie; ulice dławiły się od nadmiaru pojazdów, rozlegał się jazgot, 
rozchodził smród, 
panowała dzika rywalizacja. Kiedy kapitan pogrążył się w podobnych 
rozmyślaniach, ich 
pojazdem szarpnęło – raz, drugi – a przy każdym gwałtownym podskoku albo wpadali 
z Keanem 
na siebie, albo obijali się o drzwi. Wyglądając przez okno, ujrzał masę ludzi i 
pojazdów na 
skrzyżowaniu. Piesi rozpychali się łokciami, a wszyscy klęli, na czym świat 
stoi. Woźnica ciął 
batem konia, wyładowując na nim swoją złość; sterczące pod skórą żebra 
zwierzęcia pokryły się 
krwią i pianą. Kapitanowi zrobiło się ciemno przed oczami; przez moment nie 
wiedział, gdzie 
jest. Wychylił się bardziej przez okno i złapał woźnicę za rękę. Ten zaklął, 
odwrócił się i byłby 
go uderzył, gdyby nie chłodne, opanowane spojrzenie i masywna postura kapitana, 
której nie był 
w stanie ukryć cienki letni płaszcz. Zaklął jeszcze raz – trochę ciszej – ale 
uspokoił się i opuścił 
bat. Kapitan nie puścił jego ramienia. Siedział jak na szpilkach, jego gniew nie 
słabł, ale gdy 
zerknął na brukowane granitem ulice, złagodniał i sięgnął po monetę. Dał ją 
woźnicy.
– Niech pan trochę odkarmi tego konia – poradził i usiadł wygodniej. Wiedział, 
że woźnica 
tego nie zrobi. Nie poprawiło mu to humoru. Od zgiełku robiło mu się niedobrze.
Keane tymczasem obserwował go bez słowa. Mimo że twarz miał spokojną, wydawało 
się, 
że jest w niej coś ulotnego, jakby skrywała prawdę tak skomplikowaną, że nie 
było sensu jej 
dociekać. Pogładził nabrzmiałą bliznę.
– Daj człowiekowi bat, a na pewno dobrze go użyje – stwierdził.
– To prawda chrząknął kapitan. – Władza to wspaniała rzecz. A jednak gdyby 
okazje zawsze 
odpowiadały apetytom, jak wyglądałby ten świat?
– Mniej więcej tak samo, jak teraz.
– Gdzie się pan nauczył tak myśleć?
– Byłem na Zachodzie, kapitanie. Widziałem to, co widziałem. – Keane uśmiechnął 
się lekko 
i wyjął z kieszeni cygaro.
– Sam mam do załatwienia sprawy na Zachodzie – przyznał po chwili kapitan. – Czy 
mógłbym zapytać, co pan tam robił? Jak dorobił się pan swojej filozofii?
– Służyłem w wojsku. Najpierw w czasie wojny, potem czyściliśmy równiny, którymi 
miała 
biec kolej, z wrogich elementów. Ostatnio pracowałem w Komisji do Spraw Indian – 
odparł 
Keane, pogardliwie przeciągając tę nazwę. – Daleko od Waszyngtonu. Bardzo 
daleko. – Przerwał 
i zapalił cygaro. Zaciągnął się dymem. – Nie mam wątpliwości, że słabi zostaną 
unicestwieni 
przez silniejszych. Na Zachodzie wyraźniej to widać. Tam życie jest prostsze: są 
czerwonoskórzy, są biali, każdy próbuje żerować na innych. – Przygryzł cygaro i 
nachmurzony, 
wyjrzał na rozjazgotaną ulicę. – Jakoś pan nie oponuje...
– Wydaje mi się... – Kapitan zawiesił głos, zastanawiając się, co właściwie mu 
się wydaje. – 
Silni mają chyba obowiązek chronić słabych przed krzywdą.
Słysząc własne słowa, zdał sobie sprawę, jak nieprzekonująco brzmią. Keane 
jednak, ku jego 
zdumieniu, nie zwrócił na to uwagi.
– Zgadza się – przytaknął. – Komisarz też tak twierdzi.
– Komisarz?
– Widział pan pana Prescotta? Zauważył pan, jak utyka?
Kapitan pokiwał głową, zdziwiony tą nagłą zmianą tematu.
– Został ranny, walcząc za sprawę Federalistów. Postrzelili go na froncie pod 
Brandy Station. 
Uratował jednego ze swoich oficerów, któremu pocisk z działa zabił konia. To 
było prawdziwe 
bohaterstwo. Wiem, co mówię. – Keane wskazał palcem bliznę na twarzy. – Ja byłem 
tym 
oficerem. Gdyby nie Charles Prescott, nie byłoby mnie tutaj. Wykpiłem się blizną 
i drobnymi 
obrażeniami.
Umilkł i skupił się całkowicie na resztce cygara. W końcu wyjął niedopałek z 
ust, obejrzał go 
uważnie, obracając w palcach, a potem zdusił i wyrzucił przez okno.
– To najlepszy człowiek, z jakim w życiu pracowałem. Najlepszy, nie tylko w 
wojsku. Był ze 
mną także w Komisji i wcale nie wysiadywał za biurkiem w Waszyngtonie. Był tam, 
gdzie 
należało, odwiedzał rezerwaty, czyścił stajnie, wynosił z nich gnój. Ale to i 
tak nic w porównaniu 
z zadaniem, któremu poświęcił ostatnie trzy lata.
– Co ma pan na myśli?
– Jest komisarzem w naszym pięknym Nowym Jorku.
– Komisarzem?
– Policji. Chce kandydować na gubernatora, a któregoś dnia, kto wie... Jeśli Bóg 
pozwoli, 
zostanie prezydentem.
– A pan, panie Keane... Czy to dlatego pan tu jest?
– Tak, panie kapitanie, właśnie dlatego.
– Prowadzi pan jego kampanię?
Keane skinął sztywno głową. W jego głosie słychać było dumę.
– O każdym innym człowieku można by pomyśleć, że robi to wyłącznie dla siebie. 
Jego 
ojciec jest przecież bogaty, bogatszy, niż przeciętny człowiek może sobie 
wyobrazić. Ma 
wszelkie koneksje i wpływy, jakie można kupić za pieniądze. Wszyscy mu służą. 
Ale Prescott... 
Nie, on jest całkiem inny. I podziela pańską opinię. Silni powinni troszczyć się 
o słabych.
– Odniósł jakieś sukcesy?
– Wystarczające.
– Wystarczające?
– Wystarczające, żeby się liczyły. Do niedawna w tym mieście nie było prawa, 
sprawiedliwości, niczego. Mówił pan coś o apetytach... Cóż, w nowojorskiej 
policji wszyscy 
brali jak ryby. Nigdy nie wypleni się korupcji całkowicie, ale Prescott 
wyczyścił policję na tyle, 
że mieszkańcy dostrzegli różnicę. Może w takim razie dadzą mu szansę posprzątać 
i gdzie 
indziej.
– Sądzi pan, że wygra?
– Trudno powiedzieć... Widzi pan, on w ogóle nie chce słyszeć o łapówkach. – 
Keane 
wzruszył ramionami i znów wyjrzał przez okno. – Ale w tym mieście wszystko można 
kupić. 
Skoro ludzie tego chcą, spróbujemy im to dać.
– W takim razie życzę wam powodzenia.
– Dziękuję. Ja panu też.
Kapitan przypomniał sobie sposób, w jaki Keane mówił o Sheldonie.
– A myśli pan, że będzie mi potrzebne?
– Potrzebne? – Keane wyjął z kieszeni wizytówkę. – Gdyby czegoś pan potrzebował, 
rady, 
pomocy przed wyjazdem, proszę dać mi znać.
– Dziękuję – odparł uprzejmie kapitan. Sięgając po wizytówkę, zdał sobie sprawę, 
że Keane 
uniknął odpowiedzi na jego pytanie. – Nie zabawię długo w Nowym Jorku.
– To rozsądne podejście.
– Czy teraz często pan jeździ na Zachód?
– Wcale. Nie mam czasu.
– A tęskni pan za tym?
– Ten kraj zawsze będzie na mnie czekał.
– Wróci pan tam?
– Po skończonej robocie. Keane zmrużył oczy. – Po robocie. – Uśmiechnął się 
niespodziewanie i skinął na kapitana. Krzyknął do woźnicy, żeby zwolnił. Kapitan 
posłusznie 
wyjrzał przez okno.
Po drugiej stronie ulicy zobaczył teatr. Nie od razu zrozumiał, co Keane miał na 
myśli, ale po 
chwili spostrzegł afisz nad wejściem. Przeczytał go na głos:
– „Życie generała Custera, zakończone w bitwie o Little Big Horn. Wielki 
spektakl, 
gwarantowana wierność faktom i standardom wiarygodności. Oparty na relacji 
naocznego 
świadka!”
– Widzi pan... – mruknął z zadowoleniem Keane. – Ten afisz ma nas natchnąć 
otuchą 
w sercu miasta, tak jak wizje, które ponoć bogowie zsyłają czerwonoskórym. Nigdy 
nie sądzili, 
że pobiją Custera, z tą jego kawalerią, strzelbami i tak dalej, a jednak go 
pokonali. Z nami też tak 
będzie. Jeżeli człowiek jest gotowy walczyć do końca, zapędzi przeciwnika w kozi 
róg, na 
placówkę bez odwrotu. Chociaż, naturalnie...
– Naturalnie?
– Ci sami czerwonoskórzy mimo wszystko skończyli w rezerwatach, gdzie biali mogą 
ich 
oskubać i zagłodzić, jeśli sami nie umrą z nudów. – Keane zaśmiał się ponuro i 
wychylił przez 
okno, wyciągając rękę. – A to jest nowy dom Sheldona.
Zastukał laską w burtę dorożki, która skręciła w lewo i zatrzymała się. Otworzył 
drzwi.
– Pan nie idzie ze mną? – zdziwił się kapitan.
– Raczej nie – odparł z naciskiem Keane.
Dawkins wygramolił się z powozu, stanął obok złożonych na chodniku kufrów i 
ukłonił się 
Keane’owi, który musnął rondo kapelusza, dał znak woźnicy i rozsiadł się 
wygodnie na 
siedzeniu. Kapitan odprowadził dorożkę wzrokiem, a potem odwrócił się w stronę 
schodów 
wysokiego, majestatycznego domu. Kamień, z którego go zbudowano – podobnie jak 
wszystkie 
budynki przy tej ulicy – miał odcień rudobrązowy. Kapitan zagapił się na dom, 
podrapał po 
głowie i zaczął coś mamrotać pod nosem. Mijający go przechodnie oglądali się 
zaskoczeni, ale 
nie zwracał na nich uwagi. Mimo malującego się na twarzy zdumienia, może nawet 
konsternacji, 
wziął się w garść, wszedł po schodach i mocno zastukał w drzwi.
– Jak to możliwe, że stać cię na taki dom?
Sheldon zaśmiał się i pstryknął palcami, ale poza tym nie dał po sobie poznać, 
że słyszy 
słowa żony. Był pochłonięty zabawą ze szczurem Robbiego.
– Tato, patrz, on się nazywa Różyczka – oznajmił mu Robbie zaraz na wstępie.
Sheldon wziął od niego zwierzątko i położył je sobie na wyciągniętej ręce. 
Szczur przebiegł 
kawałek, zanim znów złapał go w dłoń i patrzył, jak próbuje przecisnąć się 
między jego 
mięsistymi palcami. Dalej się nim bawił, kiedy żona próbowała zmusić go, żeby na 
nią spojrzał – 
na próżno. Sheldon szeptał coś do Różyczki i nic poza nią go nie interesowało. 
Nie zapytał o rejs 
przez Atlantyk ani o podróże po Europie; nie ciekawiły go też zaręczyny Lily. 
Dzieci mogłyby 
dla niego nie istnieć.
Pani Prescott wiedziała jednak, że tylko udaje i w istocie bardzo troszczy się o 
Lily 
i Robbiego. Widziała, jak na nich patrzył; znała go dobrze i wiedziała, co kryje 
się w tym 
spojrzeniu – miłość, której w tej chwili wolał nie okazywać. Był dumny, a przez 
lata zahartował 
się i nie lubił się tej dumy wyzbywać; jego uczucie było jak ożywcze źródło, 
ukryte pod warstwą 
twardej skały. Tym bardziej było jej przykro. Kiedy zajechali przed dom powozem 
Charlesa, 
zauważyła, że obserwował Lily z okna. Podziwiał córkę, która z małej dziewczynki 
zmieniła się 
w elegancko ubraną i uczesaną obcą kobietę. Pani Prescott zrobiło się żal, że 
tak to musi 
wyglądać, ale przecież nie miała wyboru. Nagle zaczęła martwić się o Lily.
– Skąd wziąłeś pieniądze na dom?
– Na pewno nie pobiegłem do ojca, nie padłem przed nim na kolana i nie błagałem 
o nie – 
odparł uprzejmym tonem Sheldon. – Co to, to nie.
Słodycz w jego głosie nie zmyliła pani Prescott. Jej mąż zawsze się tak 
zachowywał – był jak 
zmienna aura na dalekim zachodzie, gdzie wśród odległych wzgórz znienacka biły 
pioruny, 
a grzmot brzmiał pod czystym niebem. Przełknęła z wysiłkiem ślinę. Niepokoił ją.
Jak zawsze.
– Jakoś nie mogę uwierzyć, że Departament Miernictwa płaci ci tyle, że stać cię 
na taki dom.
Odpowiedziała jej cisza. Sheldon głaskał szczura po brzuszku.
– Proszę cię... Sheldonie, powiedz mi, skąd wziąłeś pieniądze?
Wreszcie mąż podniósł wzrok i spojrzał jej spokojnie w oczy.
– Znam twój niezaspokojony apetyt na pieniądze, Amelio. Wybacz mi zatem, że 
odwołam 
się do przysługującego mężowi prawa i odmówię ci wprowadzenia w szczegóły moich 
finansów.
– Ale Sheldonie...
– Nie! – Prescott uderzył pięścią w stół, aż szczur skulił się ze strachu na 
jego drugiej dłoni. 
Wyskoczyłby z niej pewnie, gdyby Sheldon nie zacisnął palców w miniaturową 
klatkę. Podniósł 
zwierzę do ust i zaczął szeptać i cmokać uspokajająco. Trwało to dłuższą chwilę, 
tak że pani 
Prescott uznała rozmowę za zakończoną, ale nagle znów na nią spojrzał. Wyraz 
jego twarzy 
zmienił się, ale nie potrafiła powiedzieć, czy uśmiecha się szyderczo, czy z 
goryczą.
Jesteś zdecydowana wydać moją córkę za angielskiego lorda. Pozwól więc, że 
zapewnię jej 
dom, którego nie będzie musiała się wstydzić.
Pani Prescott nadal nie była pewna, czy mąż się z nią nie przekomarza. 
Postanowiła 
chwilowo bardziej go nie naciskać i ciszę mącił tylko jego szept, adresowany do 
Różyczki. 
Wreszcie Sheldon odezwał się jeszcze raz:
– Nie mam pojęcia, co zrobiłaś z Lilian, kobieto.
– Wyrosła na piękną dziewczynę.
– Wyrosła na lalkę. Upiększoną błyskotkami angielską lalkę.
– Jej błyskotki, jak je nazywasz, pochodzą z Paryża.
– Paryż, Anglia... Jakie to ma znaczenie? Lily ich nie potrzebuje.
– Ma teraz pozycję, którą powinna podtrzymywać.
– Rzeczywiście, jak mogłem o tym zapomnieć?
– I jest szczęśliwa, Sheldonie. To wszystko dla jej dobra. Pan Prescott obrzucił 
żonę 
pogardliwym spojrzeniem.
– Proszę cię – wyszeptała, aleją zignorował. Posadził sobie szczura na palcu, 
podziwiając 
jego ruchliwe wąsiki.
– Pamiętasz, jak podarowałem ci kiedyś myszkę? – spytał. Pani Prescott pochyliła 
głowę.
– Jak mogłabym zapomnieć?
Mąż spojrzał na nią tak, jakby była okazem naukowym, a on potrafił dostrzec 
wszystkie jej 
najskrytsze myśli, lęki i wspomnienia.
– To była ładna myszka.
– To prawda – przytaknęła pani Prescott. Doskonale ją pamiętała. Mysz 
przypominała 
szczura Robbiego: miała tak samo biały brzuch. Sheldon przy niósł ją pierwszego 
dnia zalotów. 
Przekradł się wejściem dla służby. Podarował jej mysz pod nosem jej ojca.
– Krowa, która żuje ze spuszczoną głową, piękniejsza jest od wszystkich rzeźb, a 
mysz jest 
cudem, który zachwyci miliardy niewiernych – mruczał cicho Sheldon. Z nabożną 
czcią podniósł 
szczura do światła, przemawiając do niego smutnym, tęsknym głosem.
Pani Prescott pamiętała, jak tamtej pierwszej nocy cytował jej te same słowa. 
Wydały się jej 
niemiłe dla ucha, zupełnie inne od poezji, do jakiej przywykła. Brzmiały jednak 
porywająco, były 
jak naładowane elektrycznością, i dzieliła je tylko z Sheldonem. Był taki 
przystojny, żwawy, 
z bujną grzywą włosów i głosem basowym jak grzmot samego Boga. Potańcówkę, na 
którą 
pierwszy raz wybrali się razem, urządzono niedaleko od Bleecker, na ulicy, która 
jeszcze dobrze 
się nie rozwinęła. Drzewa wciąż ocierały się o dachy domów. Kilka przecznic 
dalej zaczynało się 
dzikie pustkowie. Odtańczywszy wariacką polkę, tam właśnie poszli na spacer. 
Liście topoli 
szeleściły cichutko, małe sowy przelatywały bezszelestnie wśród drzew.
Wyobrażała sobie wtedy, trzymając Sheldona pod rękę, że ta cudowna chwila 
pozwala jej 
dostrzec prawdziwą naturę świata. Czy myliła się wtedy? Zdziwiła się, że takie 
pytanie w ogóle 
przyszło jej do głowy. Nie, pomyślała, prawdziwego świata nie widać – w każdym 
razie nie 
w takim sensie, jak zakładał to Sheldon. Nie widziała go w trzepocie skrzydeł 
dzikiego ptaka, 
w kamieniach, w gwiazdach, w słupkach kwiatów. Kiedyś wydawało jej się, że jest 
inaczej. 
Kierując się tym wyobrażeniem, poświęciła mężowi całe swoje życie.
A teraz patrzyła, jak bawi się ze szczurem. Z niedowierzaniem stwierdziła, że 
dawniej taki 
widok napawał ją dziwną, nienazwaną tęsknotą, z którą nic – ani domowe wygody, 
ani lęk przed 
hańbą – nie mogło się równać. Jednak w nowym świecie, świecie ubóstwa, do 
którego zawiodło 
ją potajemne małżeństwo, marzenia Sheldona – tak niegdyś różnorodne i wspaniałe 
– coraz 
bardziej zaczęły przypominać tanie, jarmarczne sztuczki, teatr cieni na nagiej 
ścianie. Wiedziała 
zarazem, że dla Sheldona nigdy nie straciły blasku. W jego mniemaniu cała 
Ameryka była za 
ciasna, żeby je pomieścić. Gonili za nimi dawno temu na Zachodzie, a Sheldon, 
jak 
podejrzewała, ciągle się nie poddawał.
Zdradziła go. I świadomość, że to on zdradził ją pierwszy wcale nie zmniejszała 
poczucia 
winy. Zrobił to nieraz i nie krył się z tym, ale starała się o tym nie myśleć.
Usłyszała dźwięk otwieranych na parterze drzwi, a potem głos córki i nagle znów 
poczuła 
całkowitą pewność, że nie miała wyboru i zawsze działała w dobrej wierze. 
Wszystko robiła 
przecież dla Lily, nie dla siebie. To ze względu na nią wróciła na Wschód, kiedy 
Sheldon wstąpił 
do armii. A później nic już nie było takie samo jak przedtem. Rodzice dalej nie 
chcieli jej widzieć 
– zbyt wielką zniewagę im uczyniła, zbyt nisko upadła.
Co innego ojciec Sheldona. Kiedyś był małym obdartusem bez grosza przy duszy, a 
później 
ogromnie się wzbogacił. Nie miał jeszcze takiego majątku jak obecnie, ale mógł 
sobie pozwolić 
na spełnianie wszelkich zachcianek i kaprysów.
Z korytarza dobiegł ją cichy tupot. Poznała krok Lily i odwróciła się w stronę 
uchylonych 
drzwi. Na stoliku przy regale stało oprawione w ramki zdjęcie Lily, stara 
fotografia, którą 
przesłała mężowi, gdy walczył w szeregach federalistów i ledwie mogli sobie 
pozwolić na 
dagerotyp. Tym bardziej je cenili. Sheldon zawsze nosił je w plecaku, ale 
przyjechawszy na 
urlop, zamówił nowy portret Lily, który trzymał zawsze złożony na sercu. 
Poprosił też żonę, by 
zaopiekowała się poprzednim zdjęciem. Przedstawiało małą, może sześcioletnią 
dziewczynkę, 
może niespecjalnie śliczną, ale bardzo rezolutną, dzięki czemu promieniała urodą 
jak tylko 
naprawdę piękne dziewczęta potrafią. Wyraz twarzy miała przesadnie poważny, za 
to w oczach 
błyskał jej wesoły ognik. Pani Prescott nigdy nie miała pewności, czy to właśnie 
temu figlarnemu 
spojrzeniu zawdzięcza Lily miłość dziadka, ale jedno wiedziała na pewno: dopóki 
mu jej nie 
przedstawili, nie widziała, żeby się uśmiechał. Człowiek, którego interesowały 
tylko abstrakcyjne 
liczby, akcje, udziały, obligacje i akty prawne, obsypywał wnuczkę prezentami. 
Kupował jej 
zabawki, słodycze i ubranka. Kiedy dorosła, zaproponował wycieczkę po Europie, 
opłacił ją 
sowicie i pozwolił, by jego dolary poniosły Lily, dokąd tylko zechce.
Ale Sheldon? Nie przepadali z ojcem za sobą. Pani Prescott patrzyła, jak garbi 
się na krześle, 
ogromny i zwalisty. Rozejrzała się po wysoko sklepionym pokoju i znów zdziwiła 
się, skąd wziął 
pieniądze. Coś ścisnęło ją w żołądku.
Rozległo się pukanie do drzwi.
– Przyszedł kapitan Dawkins – oznajmiła ojcu Lily. – Poznaliśmy go na statku.
Sheldon z uśmiechem skinął głową i schował szczura do kieszeni. Zerknął przy tym 
na żonę 
i uśmiechnął się jeszcze szerzej, a potem wyszedł z pokoju. Pani Prescott 
zamyśliła się nad tym 
uśmiechem i po raz nie wiadomo który zadała sobie pytanie, dlaczego kapitan 
podarował im 
właśnie gryzonia. Nie coś innego, ale szczura.
A najbardziej ciekawiło ją, jaką może mieć sprawę do jej męża.
Kapitan usiadł naprzeciw biurka Sheldona, który obserwował go spod 
przymrużonych, 
podpuchniętych powiek. Dawkins wyprostował się spokojnie i odpowiedział mu 
równie 
badawczym spojrzeniem. Uznał, że przenikliwy wzrok doskonale pasuje do 
człowieka, który 
poza tym zdawał się bardzo mało ludzki. Czaszkę miał łysą i gładką jak 
wypolerowany deszczem 
kamień i pokaźny brzuch, który nie przeszkadzał mu jednak sprawiać wrażenia 
człowieka silnego 
i groźnego. Siedząc tak w zadumie, przypominał posąg pierwotnego bóstwa.
Wreszcie pochylił się do przodu. Palce strzeliły mu w stawach tak głośno, że 
zabrzmiało to 
jak wystrzał z karabinu.
– Nie wierzyłem, że pan przyjedzie. To kawał świata. Kapitan uśmiechnął się 
uprzejmie.
– Nie docenił pan chyba, jak intrygujące były pańskie sugestie.
– Sugestie?
– Odnoszące się do pańskiego wielkiego odkrycia. Twierdzi pan, że może ono 
odmienić 
oblicze paleontologii.
– Ach tak... – Sheldon uniósł brwi. Jego twarz zdradzała rozbawienie, które 
kapitanowi 
przywodziło na myśl Lily. – To wszystko?
– Cała nasza korespondencja dotyczyła moich badań nad pterozaurami. Mogłem 
służyć panu 
radą i doświadczeniem w tej kwestii.
– Więc?
– Więc... Zakładałem, że nie wspomniałby mi pan o swoim odkryciu, gdyby nie 
miało nic 
wspólnego z pterozaurami. – Kapitan skubnął koniuszek wąsa. – Mam nadzieję, że 
nie 
wyszedłem na głupca.
– Na głupca? – Sheldon machnął niezobowiązująco ręką. – Powinienem był 
przewidzieć, że 
na wzmiankę o pterozaurze pogna pan na koniec świata.
Mówił obojętnym tonem, ale jego wesołe dotąd oczy nagle stały się niepokojąco 
stanowcze. 
Kapitan patrzył, jak Sheldon bierze do ręki gazetę – tę samą, w której 
opublikowano relację 
z poszukiwań w Kongamoto. Zarumienił się.
– Nie ma nic złego w tym, że człowiek rozwija swoje pasje.
– Nie – zgodził się Sheldon, przyglądając mu się dziwnie. – Nic a nic.
– Może w takim razie powie mi pan, co pan odkrył?
– Z pewnością. Pod warunkiem, że mi pan za to zapłaci.
– Zapłacę?
– Inaczej niczego się pan nie dowie.
– Zapłacę? – powtórzył z niedowierzaniem kapitan. – Dlaczego miałbym panu 
płacić?
– Jak pan zapewne zauważył, mam na utrzymaniu rodzinę, i to o dość wyszukanych 
gustach.
– I dlatego zaczął pan pobierać opłaty za to, co powinno być dla wszystkich 
dostępne za 
darmo?
– Za darmo, kapitanie? Wszystko ma swoją cenę.
– Nawet takie odkrycie, jak to, którego ponoć pan dokonał?
– Zwłaszcza takie odkrycie.
– Dlaczego miałbym panu wierzyć? – spytał zapalczywie kapitan. – Kto poza mną 
byłby 
zainteresowany tym odkryciem?
– Mylnie zakłada pan, kapitanie, że Wielka Brytania wciąż wiedzie prym w 
dziedzinie, 
w której się pan specjalizuje. W tym kraju też są naukowcy – ludzie o 
znakomitej, 
nieposzlakowanej reputacji, mógłbym dodać – którzy sporo zapłaciliby za to, co 
panu oferuję. – 
Sheldon wolno wstał z krzesła, a w jego głosie pogarda zmieszała się z groźbą: – 
Pozwoli pan 
jednak, że zapytam, na jakiej podstawie uważa się pan za specjalistę? O ile mi 
wiadomo, nie ma 
pan ani należytego wykształcenia, ani doświadczenia.
– Odkąd skończyłem siedem lat, uczyłem się w terenie.
– To, że jako dzieciak zbierał pan kamyki, nie upoważnia pana do wysuwania żądań 
pod 
moim adresem, kapitanie.
Odebrałem również formalne wykształcenie – ciągnął kapitan, starając się 
zachować spokój. 
– W Cambridge studiowałem u profesora Muira, którego reputacji nie muszę chyba 
podkreślać. 
Asystowałem przy badaniach systemów sylurskich, które prowadził na południu 
Szkocji. 
W Cambridge Greensands jednego tylko roku znalazłem ponad pięćset fragmentów 
kości 
pterozaura. Podczas wyprawy do południowej Afryki korespondowałem z profesorem 
Muirem aż 
do jego śmierci.
– Uważał, że nie ma pan wystarczających kwalifikacji, żeby prowadzić oficjalne 
badania.
Kapitan zesztywniał.
– Dlaczego? Ukończyłem studia z filologii klasycznej – przyznał w końcu. – Pracę 
u profesora Muira traktowałem jak...
– Jak hobby? – podsunął usłużnie Sheldon. Zaśmiał się, podszedł do kominka i 
przesunął 
dłonią po marmurowej półce. – Pozwoli pan, kapitanie Dawkins, że wyjaśnię panu 
dokładniej, 
jak się sprawy mają. Jestem zawodowym geologiem. Dla mnie ta praca to nie hobby. 
Pracowałem w Kalifornijskim Departamencie Miernictwa, potem na Terytoriach 
Zachodnich, 
a teraz w wydziale federalnym. Ponad dwadzieścia lat spędziłem na Zachodzie. Nie 
ma tam ani 
jednej warstwy skał i osadów, której bym nie znał, ani jednego składowiska 
prehistorycznych 
kości. Uważam, że za takie doświadczenie należy mi się zapłata.
– Powinien pan w takim razie znaleźć ludzi, którzy się z panem zgodzą. Ja nie 
mogę panu 
zapłacić.
Nie odrywając wzroku od Dawkinsa, Sheldon wrócił do biurka.
– Nie może pan, kapitanie?
– Dobrze pan słyszał, panie Prescott. Jeżeli pieniądze na europejską wycieczkę 
dla całej 
rodziny zebrał pan od poszukiwaczy skamieniałości, z pewnością nie stać mnie na 
zapłacenie 
pańskiej ceny.
Ku zdumieniu kapitana, Prescott zatrząsł się ze śmiechu, ale jego wesołość była 
równie 
złowieszcza, jak wcześniejsza pogarda. Wziął do ręki gazetę z opublikowanym 
przez kapitana 
artykułem i szturchnął go nią w pierś.
– Oszust z pana, kapitanie! Przecież dopiero co sam pan opłacił transatlantycki 
rejs, prawda?
– Istotnie, ale musi pan uwierzyć na słowo, że wyjazd na Zachód do reszty 
wyczerpie mój 
skromny kapitał. Dla pana nic nie zostanie.
Sheldon z powątpiewaniem zmarszczył brwi. Kapitan nie przestawał się uśmiechać, 
ale 
z otchłani pamięci napłynęło wspomnienie salonu ojca. Kiedy widział go po raz 
ostatni, pokój 
był pusty, tylko w kącie na stole znajdowało się kilka cennych drobiazgów, pudła 
z papierami, 
zbiory kazań, listy, pisma botaniczne, portret matki Williama – namalowany w 
czasach, gdy 
rodzice dopiero zaczynali się spotykać, i Biblia ojca z czasów szkolnych. 
Przyszło mu do głowy, 
że teraz w tym domu mieszka ktoś zupełnie inny, a po życiu mężczyzny i kobiety, 
którzy spędzili 
w nim czterdzieści lat, nie został nawet najmniejszy ślad, zupełnie jakby oboje 
w ogóle nie 
istnieli. Przypomniał mu się ojciec, jak majacząc w gorączce, wyciągał do niego 
rękę i szepnął. – 
Nie ma po co wspominać minionych dni. Nie będzie też wspomnień o rzeczach 
przyszłych, gdy 
przeminą.
Spoglądając na Sheldona, kapitan próbował mu to wyjaśnić:
– Mój ojciec nie był zamożnym człowiekiem. Studiowałem klasyków, a nie zoologię, 
ponieważ na takich warunkach uzyskałem stypendium. Mo jego ojca nie byłoby stać 
na opłacenie 
mojej nauki. Dziś już nie żyje, a do śmierci wcale się nie wzbogacił. Zostawił 
mi symboliczny 
majątek, który wydałem na przyjazd do Ameryki. Powtarzam: nie mogę panu 
zapłacić.
Sheldon milczał. W jego oczach migały dzikie błyski, które raz już zwróciły 
uwagę kapitana, 
kiedy mówił o rozwijaniu naturalnych pasji.
– Co w takim razie zamierza pan zrobić, skoro nie stać pana na moją pomoc?
– Mam nadzieję, że poradzę sobie bez niej.
– Jest pan bardzo pewny siebie, kapitanie.
– Sam pan wie, że nie bez powodu.
Sheldon uniósł w zdumieniu brwi.
– Nie podważam pańskiej opinii na temat przyszłości paleontologii – ciągnął 
kapitan. – 
Oczywiste jest dla mnie, że najciekawszym polem do ba dań jest w tej chwili 
odległa, zachodnia 
część pańskiego kraju. Nie jestem głupi; wiem, że dokonano tam niezwykłych 
odkryć, że 
znaleziono szczątki latających istot, znacznie przewyższających rozmiarami 
wszystkie 
europejskie znaleziska. Dlaczego nie miałbym podążyć szlakiem przetartym przez 
profesorów 
Marsha i Cope’a?
Na dźwięk tych nazwisk Sheldon drgnął niespokojnie. Zmarszczył brwi i pogładził 
łysinę.
– Słyszał pan o Marshu i Copie?
– Każdy, kto interesuje się paleontologią, musiał o nich słyszeć.
– Wydawało mi się, że w Europie nasi naukowcy nie cieszą się szczególnym 
uznaniem.
Kapitan wzruszył ramionami.
– Tak jak pan sam powiedział, to się wkrótce zmieni. Nie ulega wątpliwości, że 
profesorowie 
Marsh i Cope należą do ścisłej czołówki naukowej w tej dziedzinie. Sądząc z ich 
raportów, 
znajdują nie jakieś przypadkowo rozrzucone zęby i pojedyncze kości, ale całe 
szkielety. I to 
doskonale zachowane.
– Prawda jest jeszcze bardziej niewiarygodna. – Sheldon uśmiechnął się szeroko i 
znów 
głośno strzelił palcami. – Sam widziałem te szkielety. Jak pan sądzi, kto płaci 
za moje kości? – 
Pochylił się nad biurkiem.
– Profesor Marsh?
– Z Cope’em na wyścigi. Nie cierpią się i żaden nie może znieść myśli, że drugi 
mógłby go 
uprzedzić.
– Rozumiem.
– Obaj są zamożni, zwłaszcza Marsh. Śpi na pieniądzach.
– Rozumiem – powtórzył kapitan i skrzywił się, zły na siebie, że nie wie, co 
powiedzieć. – 
A zatem sprzeda im pan swoje odkrycie, tak? Na licytacji?
– To będzie bardzo miła rozrywka – przyznał Sheldon z zadowoleniem.
– Dobrze. – Kapitan wstał z krzesła. – Jeżeli tak podchodzi pan do sprawy, jeśli 
traktuje ją 
pan jak rozrywkę, niepotrzebnie zabieram panu czas.
Sheldon uśmiechnął się jeszcze szerzej. Kapitan odwrócił się i skierował do 
drzwi.
– Proszę zaczekać.
Dawkins niechętnie przystanął i obejrzał się za siebie. Sheldon przesunął dłonią 
po łysej 
czaszce, westchnął i zdjął okulary.
– Kiedy dwóch ludzi nienawidzi się tak bardzo, jak Cope i Marsh, rywalizację 
między nimi 
można postrzegać wyłącznie w kategoriach rozrywki. Istotnie, prawdopodobnie stać 
ich na to, 
żeby mi zapłacić. Prawdę mówiąc, kapitanie, wolałbym jednak nie sprzedawać im 
mojego 
sekretu. Osobiście uważam, że żaden z nich nie jest wart zasranego centa.
Kapitan stanął jak wryty. Niecenzuralne określenie spadło na niego jak grom z 
jasnego nieba; 
tak samo zaskoczył go ostry, lodowaty ton głosu Sheldona. Nie poruszył się, gdy 
Sheldon 
poklepał go po ramieniu i spytał szeptem:
– To pan dał go mojemu synowi?
Kapitan patrzył, jak gospodarz wyjmuje z kieszeni Różyczkę, podchodzi do okna i 
ogląda 
zwierzątko w lepszym świetle.
– Nie wskażę panu drogi do kości – rzekł Prescott. – Jest jednak coś, co chętnie 
panu 
powiem, panie Dawkins, coś znacznie lepszego. O wiele lepszego. Wiem o czymś tak 
niezwykłym, że mało kto by w to uwierzył. Pisząc do pana, chyba uznałem pana za 
jednego 
z tych nielicznych ludzi, którzy jednak dadzą wiarę moim słowom.
Na parterze otworzyły się drzwi i Różyczka łypnęła badawczo różowym oczkiem. 
Niczym 
magik, który sprytnie ukrywa przed widzami jajko, Sheldon zacisnął lekko dłoń i 
włożył szczura 
do kieszeni. W korytarzu rozległo się kilka głosów, a zaraz potem tupot na 
schodach.
– Świat lgnie do kamieni jak ciało do kości. – Sheldon jeszcze raz poklepał 
kapitana po 
ramieniu.
Ktoś zapukał do drzwi.
W szparze pojawiły się poważne, zaniepokojone twarze Lilian Prescott i jej 
matki.
– Nie chcieli poczekać, ojcze.
– Jak to nie chcieli? Kto nie chciał?
– Przyszło dwóch panów z policji. Chcą się z tobą natychmiast widzieć.
Johnny Lynch uznał, że to dziwny pomysł, trzymać w pokoju pudełko starych 
kamieni. 
Gdyby komendantem posterunku był dalej kapitan Williams, na pewno kazałby mu o 
nim 
zapomnieć. Praktycznie wszystko, czego Lynch nauczył się o zawodzie policjanta, 
zawdzięczał 
Williamsowi. Także cynową odznakę sierżanta. Dostał ją w samą porę – tuż przed 
tym, jak 
kapitana Williamsa przeniesiono do Tenderloin. I jedno było teraz pewne: kapitan 
McNeal nigdy 
by tego nie zrobił. Lynch wiedział, że nowy komendant podejrzewa go o kupienie 
odznaki – 
tylko dlatego, że dostał ją kilka lat wcześniej, za czasów „Bossa” Tweeda, kiedy 
cała policja był 
przeżarta przez korupcję jak zgniłe mięso przez robaki. Ale McNeal nie miał 
pojęcia, jak było 
naprawdę. Lynch był tak biedny, że gówno mógł sobie kupić. To odznaka go kupiła. 
Była zapłatą 
za służbę u Williamsa, za lojalność, za milczenie. McNeal nie rozumiał, co to 
znaczy być gliną. 
Chyba nie chciał zrozumieć.
Tak w każdym razie uważał Lynch, chociaż mało miał z nim do czynienia. Kiedy 
przyszedł 
McNeal, Lynch szybko wypadł z wydziału dochodzeniowego i pracował teraz z 
federalnymi, 
jako łącznik ze strony nowojorskiej policji. Dostał się w ślepy zaułek. Tak 
mówili ludzie, a on 
przyznawał im w duchu rację. Na łączników z federałami McNeal wystawiał odrzuty.
Dlatego poranny rozkaz zaskoczył Lyncha: „Proszę natychmiast zgłosić się do 
mojego biura. 
Kapitan Jack McNeal”.
Kapitan siedział przy ozdobnym biurku z polerowanego orzecha. Zacisnął usta i 
zmierzył go 
wzrokiem, a potem wyjął skądś kartkę papieru. Lynch czekał cierpliwie, aż 
skończy ją czytać.
– Słyszał pan o człowieku nazwiskiem Moran? – spytał McNeal.
– Słyszałem, panie kapitanie.
– Proszę mi o nim opowiedzieć.
– Nie znałem go osobiście. Jeden z detektywów federalnych, Ritchie Jackson, 
opowiadał mi 
o nim.
– Co powiedział?
– W Waszyngtonie są z Moranem partnerami.
– I to wszystko?
– Moran chyba służył wcześniej w wojsku, ale nie wiem gdzie. Mało o nim 
rozmawialiśmy.
McNeal jeszcze raz przebiegł wzrokiem notatkę.
– Wiedział pan, że tu przyjedzie? Wiedziałem, panie kapitanie.
– Dlaczego mnie pan o tym nie poinformował?
– Nie sądziłem, że to pana zainteresuje. Wie pan, po co przyjeżdża?
– Jackson lada chwila ma chyba kogoś przymknąć.
– Ale tego panu nie mówił?
– Nie, panie kapitanie. Jest małomówny.
Proszę mi w takim razie powiedzieć, co pan wie o tej sprawie. Lynch zawahał się, 
nie 
wiedząc, czego McNeal oczekuje. Zwykle federały nic go nie obchodziły – w ogóle, 
jak 
zauważył Lynch, mało co go obchodziło, może poza czyszczeniem dochodzeniówki 
i wyrabianiem sobie dobrego imienia.
– Niech pan mówi, co pan wie o sprawie, sierżancie?
– Tak jest.
Lynch przestąpił z nogi na nogę i zaczął relacjonować, co zdradził mu Jackson. 
Afera 
korupcyjna. Nie znał szczegółów, ale w jednym z ministerstw zatoczyła szerokie 
kręgi. 
Lynchowi udało się ustalić w którym. W każdym razie sięgnęła daleko i, sądząc po 
ostrożności, 
jaką zachowywał Jackson, mogła być niebezpieczna.
– A jak miała się wiązać z naszym miastem? Lynch wzruszył ramionami.
– O tym Jackson nie mówił.
– Interesuje mnie pańska opinia, sierżancie.
– Jackson nic więcej mi nie powiedział.
– Rzeczywiście. – McNeal uśmiechnął się lekko i ponownie przejrzał pismo, nie 
zwracając 
uwagi na stojącego przed nim zdenerwowanego sierżanta.
A Lynch główkował, co się właściwie dzieje. Dlaczego McNeal nagle zainteresował 
się 
działaniami policji federalnej? Dopiero po chwili zorientował się, że kapitan 
obserwuje go 
z niezadowoleniem.
– Sierżancie.
– Słucham, panie kapitanie?
– Chcę, żeby mnie pan na bieżąco informował o rozwoju wydarzeń. Ze szczegółami.
– Tak jest.
– Gdyby Jackson i Moran potrzebowali naszej pomocy, ma im ją pan zapewnić.
– Tak jest.
– Nie tak dawno temu, sierżancie, mieszkaliśmy wśród złodziei, a miastem rządził 
„Boss” 
Tweed i jego banda najemnych morderców. Tak, sierżancie, morderców. Uśmiecha się 
pan, nie 
wierzy mi... Myśli pan, że prze sadzam? Korupcja zabija, sierżancie, wyciska 
życie z biednych, 
słabych i bezbronnych, którzy, jeżeli się ich okradnie, nie mają z czego żyć. 
Znamy to, 
widzieliśmy, jak to się dzieje w naszym pięknym mieście. I nie chcemy więcej 
tego oglądać. – 
McNeal zawiesił głos. – Chce pan coś powiedzieć?
Lynch stał sztywno, ze wzrokiem utkwionym przed siebie. Nieraz już słyszał takie 
dęte 
mowy. Jak by nie patrzeć, kapitan McNeal był przecież człowiekiem Prescotta. 
Kapitan 
Czyścioszek, komisarz Czyścioszek – obaj mieli czyste ręce i obaj byli gówno 
warci. Jak 
człowiek pracuje w policji, to wie, że pewnych rzeczy nie da się zmienić. Lynch 
pokręcił głową.
– Nie, panie kapitanie.
Zaciśnięte kurczowo knykcie McNeala zbielały gwałtownie.
– Korupcja na poziomie federalnym zagraża republice, sierżancie. Zagraża nam 
wszystkim.
– Tak jest.
McNeal ostami raz rzucił okiem na trzymany w ręku papier i wskazał Lynchowi 
drzwi.
– Moran czeka na dole. Dopiero co przyjechał z Waszyngtonu. Proszę go zabrać do 
Jacksona. I jeszcze jedno, sierżancie...
– Tak, panie kapitanie?
– Niech mnie pan nie próbuje wykiwać. I tak wyświadczam panu przysługę, nie 
każąc oddać 
odznaki. Rozumiemy się?
– Tak jest.
Schodząc na parter, Lynch nie mógł powstrzymać się od uśmiechu. Otaczała go aura 
siły, 
i nawet inni policjanci schodzili mu z drogi, jak za dawnych czasów, kiedy grał 
rolę twardziela 
przy kapitanie Williamsie. Nieważne, o co chodziło: McNeal uznał, że sprawa jest 
pilna, i kazał 
mu jej pilnować. Nie odsunął go. Może jednak wybaczył mu Williamsa.
Bez trudu znalazł Morana – facet wyróżniał się z tłumu. Nie wyglądał na 
człowieka, który na 
co dzień ma do czynienia z miejskim brudem. Oczy miał bladoniebieskie jak niebo 
w górach, był 
wysoki, szczupły i bardziej przypominał sędziego albo kaznodzieję niż glinę. 
Tylko dłonie miał 
ogromne – i, jak ocenił Lynch, groźne, konkretne. Takimi łapskami bez trudu 
mógłby skręcić 
człowiekowi kark.
Moran milczał. Lynch zabrał go z posterunku. Też prawie się nie odzywał.
– Pewnie nie możesz się doczekać, kiedy zobaczysz Jacksona? – rzekł w końcu. Nie 
doczekał się jednak odpowiedzi, więc ciągnął dalej: – Jackson mi o tobie 
opowiadał. Mówił, że 
jesteś najlepszym przyjacielem, jakiego miał w życiu, że w ogóle lepszego mieć 
nie można. Tak 
właśnie powiedział.
Moran milczał jednak uparcie. Nie poruszył głową, nie uśmiechnął się, zupełnie 
jakby nie 
wierzył Lynchowi. A może, pomyślał Lynch, wszystko to dobrze wiedział.
Znaleźli się przed tanim hotelikiem przy Houston Street, w którym mieszkał 
Jackson. Moran 
zerknął na szyld i wskazał prowadzące na górę schody.
– To tutaj? – odezwał się po raz pierwszy.
Lynch skinął głową i puścił go przodem. Moran posłał mu dziwne spojrzenie i 
wyjął zza pasa 
rewolwer. Lynch zmrużył oczy: to był colt. Zabójcza broń. Odruchowo 
zaprotestował: co się 
Moranowi wydaje, że gdzie jest? Na pograniczu? Na Dzikim Zachodzie?
W tym momencie Moran pierwszy raz okazał rozbawienie – ledwie zauważalne, tym 
bardziej, że zaraz przestał się uśmiechać i ruszył dalej. Zatrzymał się przy 
właściwych drzwiach. 
Lynch domyślił się, że Jackson wysłał mu list, w którym podał numer pokój u. 
Chyba napisał mu 
także o innych rzeczach, sądząc po tym, jak Moran trzymał broń i jak ostrożnie 
zapukał do drzwi.
Odpowiedziała mu cisza. Zapukał ponownie, a potem poruszył klamką w taki sposób, 
jakby 
spodziewał się, że drzwi będą zamknięte na klucz. Nie były. Wszedł i stanął jak 
skamieniały, 
całkowicie zasłaniając Lynchowi widok. Długą chwilę trwał bez ruchu, aż wreszcie 
wszedł 
głębiej i wpuścił Lyncha, który zrozumiał już, co go tak zmroziło.
Wszędzie walały się porozrzucane rzeczy i resztki potrzaskanych mebli. Pod 
przeciwległą 
ścianą, w kącie, leżały dwa ciała. Dwie kałuże krwi wsiąkały wolno w drewnianą 
podłogę.
Moran podszedł bliżej i odwrócił pierwsze zwłoki na plecy.
– Jackson – wyszeptał. W piersi Jacksona ziała wyrwana kulą dziura. Cała koszula 
przesiąkła 
krwią. – Jackson. Bill. Niech to diabli. Niech to diabli! – Słowa ledwie 
przechodziły mu przez 
gardło, jakby wypychał je z samego dna płuc. Zbladł, ale wyraz jego twarzy wcale 
się nie 
zmienił. Po chylił się nad drugim ciałem.
Lynch drgnął zaskoczony. Z miejsca, w którym stał, widział, że druga ofiara była 
kobietą. 
Leżała na brzuchu, z rękoma założonymi na plecy i związanymi w nadgarstkach. 
Zginęła od 
strzału w bok głowy; długie włosy zlepiła krew. Moran obrócił ją delikatnie i 
Lynch zobaczył 
twarz młodej dziewczyny, jeszcze po dziecięcemu pulchną, rumianą, ładną, ale 
zarazem jakąś 
dziwną. I nie chodziło mu tylko o czarne, połyskliwe włosy, splecione w gruby 
warkocz. Miała 
leciutko skośne oczy, niezwykły odcień skóry...
– Czarna?
Moran pokręcił głową.
– Czerwonoskóra.
– Nie wygląda.
Moran podniósł wzrok na Lyncha, ale jego twarz niczego nie wyrażała.
– Na mój gust to półkrwi Indianka.
– Co ona tu robiła?
Moran nie odpowiedział, ale widać było, że do głowy przyszedł mu jakiś pomysł. 
Rozejrzał 
się po pokoju i wyciągnął rękę ponad ciałem dziewczyny. Pod ścianą, w cieniu, 
leżał kamień. 
Moran podniósł go, wstał i podszedł do okna. Odciągnął zasłony.
– Co to jest?
Moran wzruszył ramionami i podał kamyk Lynchowi, który uważnie mu się przyjrzał. 
Coś 
tkwiło wrośnięte w kamień, czarne, zakrzywione... Jak szpon.
Lynch gwizdnął przez zęby.
– No, takiego kamienia to ja jeszcze nie widziałem.
Moran nie odpowiedział. Przykucnął przy zwłokach, grzebiąc w resztkach 
drewnianej 
skrzyni i strzępkach gazet. Wziął do ręki jedną z deszczułek. Była pomalowana na 
czerwono, ze 
słabo widocznymi czarnymi literami.
– Nie wiem, co to za kamień – stwierdził – ale wygląda na to, że przyjechał w 
tym pudle 
razem z mnóstwem innych szpargałów.
– Nie widzę żadnych szpargałów.
– Nie. – Moran pokręcił głową. – Nie widzisz.
– Co ty gadasz? Ktoś je zabrał? – Lynch z powątpiewaniem spojrzał na trzymany w 
dłoni 
kamień. – Po co one komu?
Moran wzruszył ramionami. Najwidoczniej chwilowo wyczerpał swój limit rozmów. 
Położył 
Jacksonowi palce na powiekach i zamknął mu oczy. Przykucnął obok dziewczyny. W 
jej oczach 
malował się paniczny strach. Patrzył w nie przez chwilę, a potem powtórzył swój 
gest. Zamknął 
jej oczy.
– Kazali jej uklęknąć przed strzałem.
– Dlaczego mieliby kogoś zabić za skrzynię kamieni?
– Faktycznie, rzadko się to zdarza. Nawet w tych stronach – zgodził się Moran i 
zerknął na 
trzymaną w rękach deseczkę. Odszedł z nią do okna i obejrzał dokładnie. Nachylił 
ją do światła. 
Chrząknął.
– Co się stało?
– Nie widzisz?
– Coś błyszczy, jak złoto.
– Właśnie, jak złoto.
– Niemożliwe.
Moran rzucił deszczułkę Lynchowi, który złapał ją w locie i sam stanął przy 
oknie. Kiedy 
nachylił ją pod odpowiednim kątem, dostrzegł ten sam błysk. Moran miał rację: w 
drewnie tkwiła 
drobinka złotego piasku. Lynch przygryzł w zadumie paznokieć.
– Skąd ona się tu wzięła, psiakrew?
Moran nie odpowiedział. Podszedł do komody i zaczął otwierać szuflady, wyrzucać 
z nich 
ubrania, powiększając dodatkowo bałagan. Nic nie znalazł. Rozejrzał się po 
podłodze. Pod 
biurkiem dywan był wyraźnie postrzępiony. Przesunął biurko i odwinął dywan, po 
czym 
podważył deskę w podłodze. Lynch doszedł do wniosku, że widocznie na pamięć zna 
wszystkie 
stosowane przez Jacksona sztuczki.
Moran po omacku wsunął rękę pod podłogę, chwilę pogrzebał i wyjął zawinięte w 
papier 
i przewiązane sznurkiem pudełko. Rozciął sznurek nożem, złamał pieczęć na 
papierze 
i rozprostował go. Pudełko było tak samo czerwone jak rozbita skrzynka. Na wieku 
widniały 
odbite ze stempla czarne litery.
– Co to jest?
– Poczta wojskowa – odparł Moran. – Nadawcą jest niejaki... – Zmrużył oczy. – 
Kapitan 
McVey.
Coś w tonie jego głosu sprawiło, że Lynch nastawił ucha.
– Mówi ci to coś?
Moran obejrzał się na niego i pokręcił głową.
– Nie. A powinno?
– To twoja sprawa, nie moja.
– Nie. Nazwisko McVey nic mi nie mówi.
– Do kogo adresowane?
Z miejsca, w którym stał, Lynch widział wypisany równym pismem adres odbiorcy. 
Przez 
chwilę miał wrażenie, że Moran nie pozwoli mu poznać jego nazwiska, ale zawołał 
go. Lynch 
przekrzywił głowę i spojrzał na kartkę.
– Pan... Sheldon... Prescott. – Zagwizdał przez zęby. – Sheldon Prescott. Nie 
wiem, jak tobie, 
ale mnie nazwisko Prescott mówi bardzo wiele.
Drzwi otworzyła Lily, która nie oswoiła się jeszcze z faktem, że jej ojciec ma w 
domu 
służbę. Na progu stało dwóch mężczyzn; jeden z nich miał na sobie niebieski 
mundur policjanta 
wydziału dochodzeniowego. Wyglądał, jakby ledwie mieścił się w drzwiach i choć 
Lily nie 
poświęciła tej myśli wiele uwagi, miała wrażenie, że w jego wypadku ogromna siła 
tylko po 
części wynika z wielkiej masy ciała. Jego czaszka zlewała się z byczym karkiem, 
w fałdach 
zaróżowionej skóry perlił się pot. Miał krzywe zęby, spłaszczony nos i 
przenikliwe, kaprawe 
oczka. Wyglądał zarazem groźnie i sprytnie.
Przedstawił się jako detektyw sierżant Lynch i wskazał kciukiem swojego 
towarzysza, 
inspektora Morana. Inspektor Moran nic nie powiedział, tylko uprzejmie pstryknął 
w rondo 
kapelusza. Lily patrzyła, jak wchodzi z sierżantem do przedpokoju. Dorównywał 
Lynchowi 
wzrostem; byłby nawet przystojny, uznała Lily, gdyby nie fakt, że twarz miał 
ogorzałą i pooraną 
głębokimi bruzdami. Ciekawa była, co ją tak ukształtowało. Przeszył Lily 
wzrokiem i zmarszczył 
brwi, jakby już ją znał, ale nie mógł sobie przypomnieć skąd.
Poczuła się bardzo nieswojo, ale odpowiedziała mu uśmiechem i zaprowadziła 
policjantów 
do gabinetu ojca. Pani Prescott dołączyła do nich przy drzwiach do pokoju. Na 
widok munduru 
sierżanta Lyncha zesztywniała i tylko jej palce, jakby żyły własnym życiem, 
splatały się 
i rozplatały. Niewiele brakowało, żeby Lily roześmiała się na ten widok, ale 
powstrzymała się 
i tylko grobowym głosem zaanonsowała gości. Natychmiast jednak pożałowała tego 
pomysłu, 
zdając sobie sprawę, jak roztrzęsiona musi być matka. Sama miała złe przeczucia.
Na ojcu jednak odwiedziny detektywów nie zrobiły szczególnego wrażenia. 
Przywitał ich 
wesoło, nie dając nic po sobie poznać. Zawsze się tak zachowywał, gdy życie 
sprawiało mu 
niespodzianki. Na powitanie mocno uścisnął ich dłonie; błysk w jego oku mógł iść 
o lepsze 
z połyskiem łysiny. Lily przeniosła wzrok na matkę: pani Prescott zapanowała nad 
rękoma, 
splotła je na brzuchu, ale po chwili odwróciła się i wyszła z pokoju. Lily 
poszła za nią. Nie 
zamknęła jednak drzwi, lecz pod wpływem nagłego impulsu zostawiła je uchylone. 
Matka 
zniknęła już w głębi korytarza. Lily rozejrzała się: w pobliżu nie było nikogo. 
Schyliła się 
i przytknęła oko do szpary w drzwiach.
Widziała, jak kapitan wstaje i proponuje, że wyjdzie, żeby nie przeszkadzać, ale 
ojciec zbył 
go machnięciem ręki.
– Jak pan widzi – rzekł, zwracając się do sierżanta Lyncha – zajmują nas nie 
cierpiące zwłoki 
sprawy.
– Rozumiem.
– Ten dżentelmen przyjechał do mnie aż z Anglii.
– Tak? – Lynch obrzucił kapitana podejrzliwym spojrzeniem. – To pański 
przyjaciel?
Kapitan zaśmiał się gorzko, aż Lily zaczęła się zastanawiać, co takiego 
powiedzieli sobie 
z ojcem. Morana chyba też to zaciekawiło.
– Czy te sprawy mają coś wspólnego ze starymi kośćmi? – zapytał. Sheldon nie 
zdołał ukryć 
zdziwienia.
– Skąd pan wie?
Moran wyjął spod płaszcza czerwoną skrzyneczkę.
– Wie pan, co to jest?
– Naturalnie, jeden z moich pojemników na okazy. Skąd pan go ma?
– Wie pan, co jest w środku?
Sheldon spojrzał uważniej na pudełko i pokręcił głową.
– Nigdy przedtem go nie widziałem.
– Jak to możliwe, skoro od razu pan stwierdził, że należy do pana?
– Wynająłem ludzi, którzy zbierają dla mnie okazy – wyjaśnił Sheldon z 
przesadnie 
okazywaną cierpliwością. – Sam nie dałbym rady wszystkich zgromadzić.
– I ci ludzie pakują zebrane okazy w skrzynie i przysyłają je do pana, tak?
– Do mojego biura w muzeum przy Central Parku.
– Może pan udowodnić, że naprawdę należą do pana?
Sheldon roześmiał się lekceważąco.
– Nie dość, że jestem zatrudniony w agencji rządowej, to jeszcze ściśle 
współpracuję 
z wojskiem. Jeżeli wątpi pan w moje prawa do nich, proponuję skontaktować się z 
kapitanem 
McVeyem z kawalerii. Osobiście odpowiada za załadunek i wysyłkę moich znalezisk.
– Twierdzi pan, że to kawalerzyści pakują dla pana te pudła? – spytał z 
niedowierzaniem 
Moran.
– To właśnie twierdzę, proszę pana.
– Dlaczego to robią?
– Tak się składa, że mój dobry przyjaciel, kapitan McVey, potrafi docenić ich 
wartość, a taką 
już ma naturę, że zgodził się mi pomóc. Jakiś problem, inspektorze?
– Nie, po prostu nigdy dotąd nie słyszałem o takich układach.
– Nie jest pan człowiekiem nauki, prawda, inspektorze? No to nic dziwnego, że 
pan nie 
słyszał.
Moran przemyślał jego słowa i wzruszył niepewnie ramionami.
– Co to za znaleziska, które pakuje dla pana wojsko?
Sheldon założył okulary i sięgnął po skrzynkę.
– Otwórzmy pudełko i przekonajmy się – zaproponował tonem, jakim mógłby się 
zwracać do 
opóźnionego w rozwoju dziecka. Powoli podniósł wieko. – Tak – mruknął. – Tak. 
Cudowne.
– Proszę pana... Czy zechciałby nam pan powiedzieć, co to jest?
– Co pan powie, kapitanie? – uśmiechnął się Sheldon w odpowiedzi.
Kapitan już wstał i ciekawie zajrzał do pudełka.
– Mój Boże! – wykrzyknął. – Do tej pory widziałem tylko ryciny w gazetach, ale 
żeby... tak 
na żywo... Boże! – Roześmiał się znowu, tym razem szczerze. Stanął tak, że Lily 
widziała jego 
promieniejącą podnieceniem twarz. – Czy to nie są takie same kości nadgarstka, 
jak te, które 
znalazł profesor Marsh?
– Proszę się odwołać do swojego doświadczenia.
– Jestem prawie pewien, że są to kości pterodactylus occidentalis. Proszę tylko 
spojrzeć, 
jakie ogromne! Nigdy nie widziałem podobnych. Profesor Marsh twierdzi, że 
rozpiętość skrzydeł 
tych gadów mogła przekraczać pięć i pół metra. Na Boga, Prescott! Cóż za 
niezwykłe, 
niesamowite odkrycie!
Jego zachwyt był tak zaraźliwy, że i Lily musiała się uśmiechnąć. Niewyraźnie 
przypomniała 
sobie jakąś podobną chwilę, ale wspomnienie zaraz się ulotniło. Była 
roztrzęsiona, jakby właśnie 
zobaczyła ducha; wspomnienie było tylko cieniem emocji i mimo że skoncentrowała 
się na nim, 
próbując je wywołać wyraźniej, nie udało się jej to. Tym uważniej obserwowała 
ojca i kapitana, 
którzy zaaferowani przyklęknęli obok stojącego na podłodze pudełka. I nagle, na 
widok szczerej 
radości kapitana, rozpoznała natrętne wspomnienie – i zdziwiła się, że w ogóle 
przechowała je 
w pamięci. Wydawało się tak mało znaczące i tak głęboko pogrzebane, że nie 
rozumiała, jak 
mogło przetrwać tyle czasu. A jednak mimo upływu tylu nieubłaganych lat 
zachowało 
wyrazistość i świeżość.
Musiała być wtedy bardzo mała. Ojciec chyba zabrał ją w góry, chociaż samej 
podróży nie 
potrafiła sobie przypomnieć. Siedzieli nad strumieniem. Ojciec robił łódeczki z 
gałązek 
i wierzbowych listków, gdy wtem, w lodowatym powietrzu rozległ się trzepot 
skrzydeł. Zerwał 
się na równe nogi i złapał ją w ramiona. Patrzyła, jak klucze dzikich gęsi lecą 
wysoko, wysoko 
w górze, na północ, aż ucichło stłumione odległością gęganie i łopot skrzydeł. 
Ojciec nie mógł 
jednak usiedzieć spokojnie na miejscu, jakby nagle zebrało mu się na tańce. 
Przytulił Lily 
i zaczął jej szeptać do ucha, że cały świat utkany jest z niewidocznych nerwów, 
splatających się 
w krwi różnych istot, prastarych jak skały. Chichotała jak zwariowana, kiedy 
podrzucał ją 
w ramionach, a potem posadził sobie na barana i zaczął biec brzegiem strumyka. 
Gramoląc się 
przez głazy, zszedł nad samą wodę, zatrzymał się w cieniu wodospadu i pokazał 
jej warstwę 
krwistoczerwonych skał. Co jej wtedy powiedział? Nie mogła sobie przypomnieć. 
Mówił szybko, 
niewyraźnie, jak pijak, który bełkocze sam do siebie. Pamiętała tylko, że słowa 
płynęły mu z ust 
wzburzone jak woda w strumieniu, a oczy płonęły takim samym ogniem, jak teraz 
oczy kapitana. 
Chyba ten właśnie widok tak ją poruszył: tęsknota za czymś, czego nie rozumiała, 
gwałtowna jak 
gorączka złota.
Usłyszała, jak Moran próbuje wymóc na jej ojcu podanie przybliżonej wartości 
znaleziska. 
Sheldon nie dał mu jasnej odpowiedzi:
– Jest warte tyle, ile ktoś zapłaci.
Moranowi to nie wystarczyło, ale zrozumiał chyba, że w ten sposób nic nie 
wskóra, więc nie 
nalegał.
– Czerwonoskórzy! – powiedział nieoczekiwanie. – Czy czerwonoskórzy mogą mieć 
coś 
wspólnego z tymi skamieniałymi kośćmi?
Opanowanie Sheldona pry snęło jak bańka mydlana.
– Czerwonoskórzy?
– Czy ma pan pomysł, jak połączyć Indian z pańskim odkryciem?
Sheldonowi zabrakło słów. Usiadł.
– Czy mogą mieć coś wspólnego? Wspólnego? – zająknął się. – Jak to coś 
wspólnego?
Zapadła cisza. Lily przeniosła wzrok na Morana.
– Cokolwiek – odparł inspektor niepewnie.
– Skamieliny i tubylcy, tak? Co ich łączy?
Sheldon posłał obu policjantom czujne spojrzenie, zmrużył oczy i odchylił się na 
oparcie 
krzesła. Wróciła mu dawna pewność siebie. Zamknął oczy. Oparł splecione dłonie 
na blacie 
i zaczął mówić nieobecnym tonem, jakby zwracał się do pustego pokoju: mówił o 
dzikusach, 
których poznał na dalekim zachodzie, i o duchach, które – jak wierzyli – 
mieszkały 
w kamieniach. Twierdzili, że czasem duchy przesączają się ze skał do kropli 
deszczu i wcielają 
w olbrzymie kruki, o skrzydłach rozłożystych jak burzowe chmury.
– Bizony uciekają przed nimi, spłoszone cieniem tych skrzydeł. Dzicy o tym 
wiedzą 
i czekają na bizony, a kiedy stado przybędzie, polują do woli. Potem ptaki burzy 
znikają. Czasem 
jednak udaje się znaleźć ich rozrzucone kości. Wówczas czci się je, chociaż 
budzą lęk. Tubylcy 
opowiadają, że skały są nawiedzane przez samotność i gniew. I mają rację, mają 
rację. Czegóż 
innego nas uczą, jak nie tego, że wszystko przemija i roztapia się w mroku?
Nikt się nie odzywał. Jedynie kapitan, który przysłuchiwał się tej przemowie z 
zagadkowym 
uśmiechem, nie wyglądał na zaskoczonego. Niespodziewanie Sheldon podniósł głowę 
i szeroko 
otworzył oczy.
– Ale żaden Indianin nie powinien mieć nic wspólnego z kośćmi, które znajdują 
się w tym 
pudełku. Oni nie przywiązują żadnej wagi do skamielin. Oczywiście wartość 
naukowa znaleziska 
jest pojęciem, którego ich prymitywne umysły nie są w stanie ogarnąć.
Moran spojrzał mu w oczy.
– A czy pana zdaniem skamieliny mają tylko i wyłącznie wartość naukową?
Sheldon zerknął ukradkiem na kapitana i skrzyżował ręce na piersi. Zmarszczył 
czoło.
– Nie rozumiem, o czym pan mówi.
Moran pokiwał głową.
– Muszę sprawdzić wszystkie ślady – odparł. – A sam nie mam doświadczenia w 
zbieraniu 
skamieniałości. Przepraszam, że zabrałem panom tyle czasu. Do widzenia.
Lily cofnęła się, gdy przeszedł przez pokój i wyszedł na korytarz. Ruszył do 
wyjścia, kiedy 
jednak zorientował się, że nie ma przy nim Lyncha, zatrzymał się przy drzwiach. 
Ze swojej 
kryjówki w końcu korytarza ujrzała, jak sierżant wychodzi z gabinetu, trzymając 
jej ojca za 
łokieć. W progu spojrzał mu w twarz i ujął go obiema rękami za ramiona. Sheldon 
nadstawił 
ucha i Lynch szepnął mu coś chrapliwym i niezrozumiałym głosem. Cokolwiek jednak 
to było, 
wstrząsnęło ojcem Lily, bo oparł się o futrynę i poszarzał nagle na twarzy. Na 
czoło wystąpił mu 
pot.
– Taka młoda i taka samotna – wyszeptał. – Kto mógł zrobić coś takiego? Lily tak 
się 
zdziwiła, słysząc te słowa, że wykręciła szyję, by usłyszeć odpowiedź Lyncha. 
Nie miała pojęcia, 
kogo ojciec mógł mieć na myśli. Lynch jednak uśmiechnął się tylko, poklepał 
Sheldona po 
plecach i odwrócił się do Morana.
– Wyjaśniłem tylko parę spraw.
Wolnym krokiem zrównał się z Moranem i razem wyszli na ulicę.
Sheldon stał bez ruchu, wsparty o drzwi. Przez chwilę Lily ujrzała ojca, jakiego 
nie znała: 
udręczonego, zalęknionego, o krok od załamania. Zaraz jednak wziął się w garść, 
jakby urósł 
w oczach – i znów stał przed nią stary Sheldon.
Wrócił do gabinetu.
– Proszę mi wybaczyć, kapitanie Dawkins. Wrócimy do tej rozmowy innym razem.
Cisza. – Tak?
– Tak, kapitanie Dawkins.
Znowu cisza. Lily nie widziała twarzy kapitana, ale mogła ją sobie wyobrazić: 
musiała być 
całkiem bez wyrazu.
– Wobec tego do zobaczenia jutro – zabrzmiał spokojny, uprzejmy głos. – Zajrzę 
do państwa 
rano. Do widzenia panu.
Sheldon nie odpowiedział. Lily usłyszała, jak odsuwa się od drzwi, a potem na 
progu 
zadudniły kroki kapitana.
– Do widzenia, kapitanie Dawkins – odezwał się w końcu Sheldon.
Widziała cień kapitana, gdy kłaniał się jej ojcu.
– Przybyłem z daleka – powiedział i zawiesił głos. – Postawiłem wszystkie 
oszczędności, 
karierę i nazwisko na jedną kartę. Chyba pan to rozumie.
Po tych słowach kapitan wyszedł z domu. Lily podkradła się do drzwi gabinetu, 
żeby zajrzeć 
do ojca, ale spóźniła się: Sheldon zatrzasnął je z hukiem i zamknął na klucz.
Następnego ranka kapitan przyszedł pieszo z podrzędnego hotelu, który sobie 
znalazł, do 
rezydencji Sheldona Prescotta. Odźwierny oznajmił mu niegrzecznym tonem, że 
nikogo nie ma 
w domu. Zdziwiony Dawkins nachmurzył się.
– To na pewno jakieś nieporozumienie – powiedział, zerkając wyczekująco do 
środka, aż 
odźwierny stanął w progu i zasłonił mu widok, jakby bał się, że gość zaraz siłą 
wedrze się za 
drzwi.
Kapitan spytał, kiedy można się spodziewać powrotu właściciela.
– Nic nie powiedział – odparł odźwierny i zatrzasnął drzwi.
Mimo że takie przyjęcie trochę go zaniepokoiło, kapitan wolał nie zastanawiać 
się, co się 
stało. Być może, Sheldon niespodziewanie musiał wypełnić jakieś obowiązki 
służbowe. Im 
dłużej kapitan się nad tym zastanawiał, tym bardziej prawdopodobne wydawało mu 
się takie 
wyjaśnienie, zwłaszcza gdy wziął pod uwagę naturę Sheldona. Z niejakim 
optymizmem wrócił 
więc następnego dnia.
Służący powitał go jednak identycznie, a gdy Dawkins zapytał, czy nie mógłby 
zobaczyć się 
przynajmniej z panną Prescott, przekazano mu, że i jej nie ma w domu. Potem 
drzwi znów 
zamknęły mu się przed nosem. Kapitan najpierw wyładował na nich swoją złość, 
bębniąc w nie 
pięściami, a potem wrzucił do skrzynki na listy kartkę z adresem swojego hotelu 
i rozdrażniony 
udał się do baru po drugiej stronie ulicy.
Usiadł przy oknie i obserwował dom. Nie umiał wymyślić nic lepszego, a lata 
służby 
w wojsku nauczyły go przynajmniej cierpliwości. Minęła godzina. Nikt nie 
przyszedł do 
Prescottów, nikt też nie wyszedł frontowymi drzwiami; nikt nie pojawił się w 
oknie, nie drgnęła 
ani jedna zasłonka. Minęła druga godzina i kapitan nagle zdał sobie sprawę ze 
śmieszności 
swojego zachowania. Uregulował rachunek i wstał od stolika. W tej samej chwili 
zauważył, jak 
mężczyzna, który dotąd stał oparty o ścianę domu Sheldona, odwrócił się i 
zaniepokojony 
spojrzał na niego.
Niespiesznie wrócił na swoje miejsce. Mężczyzna obserwował go, ale po chwili 
znów się 
odwrócił. Kapitan doszedł do wniosku, że i on obserwuje dom. Od czasu do czasu 
zerkał 
dyskretnie na nieznajomego, ale nie widział zbyt wiele: brudny, wyświechtany 
płaszcz 
i nasunięty głęboko na oczy kapelusz. Ciekaw był, dlaczego nieznajomy obserwuje 
i jego, i dom 
Sheldona.
Jeszcze raz wstał od stołu. Kiedy tym razem mężczyzna odwrócił się w jego 
stronę, kapitan 
zwrócił uwagę, że porusza się nienaturalnie sztywno. Bardzo wolno, starając się 
nie patrzeć zbyt 
natrętnie w okno, kapitan wyszedł na ulicę, ale kiedy spojrzał na dom, 
nieznajomego nie było. 
Kapitan popatrzył w lewo, w prawo, znajomy kapelusz mignął mu przez chwilę w 
tłumie, 
a potem zniknął na dobre.
Dawkins próbował go śledzić, co wydawało mu się tym łatwiejsze, że mężczyzna 
chyba 
utykał, ale choć przeciskał się przez tłok najszybciej, jak mógł, nie udało mu 
się go dogonić. 
Szedł jednak dalej, skręcał to w jedną uliczkę, to w drugą, coraz bardziej 
poirytowany. W Afryce 
tropił uciekinierów na pustyni, a tu, w Nowym Jorku, zgubił kalekę. Szedł przed 
siebie coraz 
bardziej sfrustrowany. Nie spodziewał się już raczej spotkać nieznajomego, ale 
kusiło go, żeby 
zobaczyć ogromne miasto i całkiem się w nim zagubić. Zaczął więc iść bez celu, 
pozwalając 
nieść się obojętnemu tłumowi. Zmierzchało się, gdy z krętego, cuchnącego zaułka 
dobiegł go 
dźwięk skrzypiec. Rozpoznał melodię graną na statku przez dręczonych mdłościami 
współpasażerów. Nagle poczuł, że strasznie bolą go nogi. Posłuchał jeszcze 
chwilę, zawrócił 
i ruszył z powrotem do hotelu. Wszedł po skrzypiących schodach na piętro, do 
pokoju, wyciągnął 
się na łóżku i wbił wzrok w odrapane ściany z murszejącym tynkiem. Zamknął oczy 
i przed 
oczami pojawiły mu się stada bizonów, które niby czarne morze zalewały prerię.
Następnego dnia, gdy odźwierny otworzył mu drzwi, kapitan złapał go za klapy 
marynarki 
i wepchnął do środka. Następnie wesoło oznajmił, że tym razem nie ustąpi. 
Świadomość, że 
walczy w słusznej sprawie, dodawała mu pewności siebie. Służący protestował 
coraz głośniej, aż 
otworzyły się jakieś drzwi, na schodach rozległy się kroki i kapitan zobaczył 
wychodzącą mu na 
spotkanie pannę Prescott. Władczym gestem uciszyła odźwiernego, co wyraźnie 
sprawiło jej 
przyjemność. – Kapitan Dawkins – uśmiechnęła się. – Co za miła niespodzianka. 
Kapitan, 
opędzając się od natrętnego odźwiernego, ukłonił się najlepiej, jak mógł.
– Powiedziano mi, że nie ma pani w domu, panno Prescott.
– Wróciłam dopiero dziś rano. Wyjechałam na parę dni do dziadka.
– Przybyłem spotkać się z pani ojcem.
– Jest chyba u siebie w pokoju, Józefie? – Uniosła pytająco brwi. – Nie mylę się 
chyba?
Służący niespokojnie przestąpił z nogi na nogę i burknął, że nie wie, gdzie jest 
jego pan. 
Panna Prescott oznajmiła, że w takim razie sama wskaże kapitanowi drogę do 
gabinetu ojca. 
Dawkins próbował ją powstrzymać, mówiąc, że wie, gdzie ma iść, ale przytknęła 
palec do ust, 
zaprowadziła go na miejsce i zapukała. Nikt nie odpowiedział. Kiedy zastukała 
drugi raz, kapitan 
usłyszał zgrzyt odsuwanego krzesła i ciężkie kroki. Klucz przekręcił się w zamku 
i drzwi stanęły 
otworem. Wyjrzał zza nich Sheldon. Gdy ujrzał kapitana, gniew wykrzywił mu 
twarz.
– Jak możesz, papo? – Panna Prescott zrobiła krok naprzód. – Jak możesz kazać 
czekać panu 
kapitanowi?
Sheldon przez chwilę stał nieporuszony i milczący, gdy nagle krew napłynęła mu 
do twarzy. 
Nawet łysina mu się zaczerwieniła.
– Niech się pan stąd wynosi, kapitanie – szepnął. – Nie życzę sobie, żeby 
mieszał się pan do 
moich spraw. Nie teraz.
Kapitan nie ukrywał zaskoczenia.
– Trochę za późno, panie Prescott. Przebyłem szmat drogi.
– To nie moja sprawa, kapitanie.
– Jestem tu na pańskie zaproszenie.
– Cofam je. Niech się pan stąd wynosi, kapitanie. Jak najdalej.
– Nic więcej nie masz do powiedzenia panu kapitanowi, papo? – Panna Prescott 
pociągnęła 
ojca za rękaw. Sheldon odwrócił się i spojrzał na nią, jakby jej nie poznawał. 
Przyglądał się jej 
twarzy, jakby szukał w niej jakiejś wskazówki, aż w pewnej chwili tak 
posmutniał, że 
zaskoczona Lily zrobiła krok w tył. Złapał ją za rękę. Krzyknęła z bólu, a on 
podniósł drugą dłoń, 
jakby zamierzał ją spoliczkować. Kapitan już chciał ich rozdzielić, gdy nagle 
Sheldon zdał sobie 
chyba sprawę z tego, co robi. Spojrzał, nic nie rozumiejąc, na uniesioną do 
ciosu rękę i puścił 
córkę. Lily zatoczyła się w tył. Kapitan odruchowo odwrócił się, żeby ją złapać, 
i w tym 
momencie Sheldon zatrzasnął drzwi. Klucz zgrzytnął w zamku.
– Panno Prescott... – Kapitan bezradnie wyciągnął rękę.
Lily nie podała mu swojej. Twarz miała bladą, a jej rysy, zwykle łagodne, 
ożywione, 
zdradzające rozbawienie, teraz stężały – kapitan nie wiedział, czy pod wpływem 
wstrząsu, czy 
upokorzenia. Nie podnosząc wzroku, odwróciła się na pięcie.
Wolno zeszli do przedpokoju. Dopiero przy drzwiach Lily odważyła się spojrzeć 
kapitanowi 
w twarz.
– Byłoby najlepiej, gdyby nie próbował pan spotykać się z ojcem u nas w domu – 
powiedziała oschle.
– Naturalnie. – Kapitan ukłonił się lekko. – A gdzie jeszcze mogę go znaleźć? – 
spytał 
zakłopotany.
Lily popatrzyła na niego ze zdziwieniem.
– W Muzeum Historii Naturalnej – odparła po chwili. – Ma tam biuro.
– Panno Prescott...
Bardzo chciał powiedzieć coś stosownego, pocieszyć ją i przeprosić, że 
rozgniewał jej ojca. 
Odwróciła się jednak, nie czekając, co powie. Kapitan wyszedł na ulicę i 
zatrzymał dorożkę, 
klnąc w duchu własny ospały umysł. Nie przyszło mu do głowy rozglądać się za 
człowiekiem 
zasłaniającym twarz kapeluszem, toteż kiedy przypadkiem go zobaczył, mężczyzna 
znikał 
właśnie w jednej z bocznych uliczek, a dorożka jechała coraz szybciej. Krzyknął 
na woźnicę, 
żeby się zatrzymał, ale zanim wygramolił się z siedzenia i przepchnął przez 
tłum, nieznajomy 
zniknął. Kapitan wiedział, że nie ma sensu go gonić. Wrócił więc do dorożki, 
rozsiadł się na 
skórzanej kanapie i pogrążył w rozmyślaniach.
Ameryka okazała się znacznie dziwniejsza, niż to sobie wyobrażał. Przypuszczał, 
że można 
ją zrozumieć, ale nie wiedział, jak się do tego zabrać. Dał się porwać nurtowi, 
który niósł go 
w nieznane. Patrzył na ulice. Twarze i płaszcze zlewały mu się przed oczami w 
jednolitą smugę, 
podobnie jak wąsy, okulary, kapelusze, toczki, błyszczące oczy, pracowite 
łokcie. Tłum 
przemieszczał się bez wytchnienia, ruch na jezdni gęstniał i ulicami płynęła 
rzeka wydarta 
z ziemi, z kamienia – gdy nieoczekiwanie kapitan zauważył, że przed nim kończą 
się budynki, 
a zaczyna pas zieleni. Pojawiły się drzewa, a kiedy zapytał woźnicę, gdzie jest, 
usłyszał, że 
dojechali do Central Parku. Woźnica wskazał mu przysadzisty, ozdobiony 
wieżyczkami gmach 
z lewej strony.
– Tam pan chciał jechać – odparł. – To właśnie jest muzeum.
Nie było jeszcze ukończone. Nawet w gotowych pomieszczeniach unosił się zapach 
trocin 
i świeżej farby. Gabloty w długich, zabałaganionych salach stały na wpół puste, 
ale to, co kapitan 
w nich zobaczył, wystarczyło, żeby wzbudzić w nim najwyższy zachwyt. 
Zapomniawszy, po co 
przyjechał, błąkał się bez celu po budynku, nie zwracając uwagi na pokrywający 
szkło gablot 
kurz i plamy cienia w miejscach, gdzie nie podłączono światła. Spytał 
zabieganego pracownika, 
czy są gdzieś wystawione okazy pterozaurów.
Jeden pracownik przekazał go pod opiekę następnego, który z kolei zaprowadził go 
do 
mieszczącego się w wieżyczce biura kustosza. Kustosz ucieszył się, że jego gość 
tak się 
wszystkim interesuje, ale wyjaśnił, że okaz, który znajduje się w muzeum, nie 
został jeszcze 
przygotowany do wystawienia. Zaproponował jednak kapitanowi, że i tak może mu go 
pokazać.
Weszli na strych, gdzie połowę miejsca zajmowały stosy cegieł i długie stalowe 
dźwigary, 
a drugą – pakunki i eksponaty niezwykłych kształtów. Większość z nich osłonięto 
obszernymi 
pokrowcami. Kapitan z trudem rozpoznał wypchanego bizona i trzy wysokie słupy 
totemowe 
z wyrzeźbionymi ludzkimi twarzami. Kustosz zaprowadził go w kąt pomieszczenia 
i poinformował, że gdy tylko prace budowlane dobiegną końca – czyli już wkrótce 
– wszystko, 
co widzi, zostanie pięknie wyeksponowane. Jego zdaniem nikt jeszcze nie oglądał 
takich cudów 
natury. Przykucnął następnie przy osłoniętym całunem kształcie, uniósł róg 
płachty i wskazał 
pomalowaną na czerwono skrzynię.
Kapitan przykucnął obok niego. Czarnymi literami wypisano na skrzyni nazwisko i 
adres 
Sheldona. Obok widniała wojskowa pieczęć Terytorium Wyoming. Skrzynia była 
jednak o wiele 
większa od pudełka, które widział wcześniej. Próbując nie spieszyć się 
niepotrzebnie, zdjął wieko 
i rozgarnął zwinięte strzępy gazety. Odsłonił duży kawał skały. Czaszka, która w 
nim tkwiła, 
sprawiała wrażenie delikatnej jak skorupka jajka. Przypominała kapitanowi 
czaszkę 
dimorphodona, którą pewnej chłodnej nocy, dawno temu, widział w Dorset. Ta 
jednak była kilka 
razy większa, miała długi, wąski grzebień kostny i jeszcze dłuższy dziób. Od 
koniuszka dzioba 
do czubka grzebienia musiała mierzyć dobre półtora metra! Kapitan poczuł ukłucie 
zazdrości. 
W życiu nie znalazł nic, co chociaż w przybliżeniu dałoby się z nią porównać; 
nawet w ostatnim 
roku w Cambridge, kiedy darował sobie egzaminy końcowe, szukając skamieniałych 
kości 
w wapiennych osadach.
Przesunął palcem wzdłuż jednej z kości. Z uśmiechem wyobraził sobie, jaką minę 
zrobiłaby 
panna Muir, gdyby przyniósł taki okaz do domu jej ojca – albo, jeszcze lepiej, 
gdyby znaleźli go 
razem w Greensands. Uśmiechnęłaby się chłodno, jak zwykle, ale oczy zapłonęłyby 
jej 
podnieceniem i ubłociłaby sobie całą sukienkę, pomagając mu wykopać taki skarb. 
Potem stałaby 
przy ojcu jak wierna asystentka, patrząc, jak zabiera się do pracy. Dopiero 
znacznie później, 
jakby bojąc się, że się zdradziła, zbyłaby wzmiankę o własnej namiętności do 
kamieni ironiczną 
uwagą lub uniesieniem brwi i z szelestem sukien wyszłaby z pokoju. Zachowywała 
się tak przez 
cały czas, kiedy ją znał – spacerując po szkockich wrzosowiskach, siedząc w 
pracowni ojca nad 
rozłożonymi kośćmi pterozaura... Zawsze, kiedy byli razem, i zawsze, gdy 
zostawała sama.
Kapitan wyprostował się. Łydki mu zdrętwiały od długiego przysiadu, przeciągnął 
się więc 
i usiadł na jednym z dźwigarów. Odruchowo przesunął się w inne miejsce, gdy 
poczuł 
nierówność na powierzchni metalu. Zerknąwszy w dół, ujrzał wypisane drukowanymi 
literami 
dwa słowa: PRESCOTT STEEL.
Ten zbieg okoliczności pomógł mu się otrząsnąć. Wstał i spytał kustosza, gdzie 
znajduje się 
biuro Sheldona. Niechętnie rozstawał się ze skamieniałą czaszką.
Gabinet Sheldona był jednak zamknięty na głucho i kapitan, który stracił już 
cierpliwość do 
wystawania pod drzwiami, wrócił do galerii w poszukiwaniu nowych skarbów. Nie 
zdążył się 
nimi nacieszyć, gdyż wkrótce z głównej sali muzeum dobiegł go dudniący głos, 
który odbił się 
echem od nagich desek i tynków. To był Sheldon, ubrany w elegancką kamizelkę i 
buty z koźlej 
skóry. W chwilach, gdy nie wydawał poleceń, zaciągał się cienkim cygarem. Cała 
brygada 
pomocników nosiła pod jego okiem czerwone skrzynki, w których kapitan od razu 
rozpoznał 
pudła na okazy.
Podszedł bliżej. Słysząc jego kroki, Sheldon odwrócił się, powolnym gestem wyjął 
cygaro 
z ust i splunął na podłogę.
– Stwierdzam, że moja żona chyba jednak ma rację, kapitanie: pan polu je na moją 
córkę. 
Bóg jeden wie, że jasno dałem panu do zrozumienia, iż nic pan ode mnie nie 
dostanie. Niech pan 
znika.
Kapitan, wstrząśnięty wzmianką o pannie Prescott, poczuł, że gniew pali go żywym 
ogniem.
– A ja stwierdzam, że nie jest pan dżentelmenem, lecz szarlatanem, którego 
rozpiera pycha. 
Celowo wprowadził mnie pan w błąd, a potem wycofał się z danego słowa.
W sali zapadła cisza. Wszyscy przerwali pracę, śledząc tę wymianę zdań.
– Moje słowo, kapitanie? – Sheldon błysnął zębami w uśmiechu. – W ogóle nie 
powinienem 
się z panem zadawać. Mam zwyczaj pracować wyłącznie z naukowcami, a nie 
głupcami, którym 
brakuje wykształcenia, praktyki i zdrowego rozsądku. Proszę bardzo, niech pan 
ściga swoje 
fantazje, kapitanie Dawkins. Zobaczymy, dokąd pana zaprowadzą. Ale mnie proszę 
zostawić 
w spokoju.
– Wie pan, że zasługuję na lepsze traktowanie – powiedział z namysłem kapitan, 
marszcząc 
brwi. – Zanim zjawili się ci policjanci, byliśmy sami w pańskim gabinecie. 
Obiecał mi pan, że 
wyjawi jakiś sekret. Przypomina pan to sobie? Znalezisko tak niezwykłe, że nikt 
w nie nie 
uwierzy? Chciał mi pan o nim powiedzieć. Dlaczego zmienił pan zdanie?
Sheldon przyjrzał mu się z udawanym zaciekawieniem, pstryknął mu palcami przed 
twarzą 
i odsunął go na bok.
– Nie pomoże mi pan? spytał kapitan.
Sheldon wyminął go i szedł dalej, stukając podkutymi butami.
– Do diabła z panem! Do diabła! – Kapitan odetchnął głęboko, próbując się 
opanować. 
Trząsł się cały, a wokół stali ludzie, którzy go obserwowali. Popatrzył na ich 
twarze. 
Podświadomie spodziewał się chyba zobaczyć człowieka w kapeluszu, ale jeśli był 
wśród nich, 
Dawkins go nie rozpoznał. – Na pana miejscu miałbym się na baczności! – zawołał 
jeszcze. – 
Nie tylko mnie pan oszukał, wiem o tym! Ktoś pana śledzi!
Sheldon zatrzymał się nagle. Kapitan, który wreszcie dał upust swojemu 
rozczarowaniu, 
zaczerwienił się na myśl o tym, że stracił panowanie nad sobą, i to przy 
ludziach. Wyprostował 
się sztywno, skręcił i przeszedł przez atrium, obiecując sobie w duchu zostawić 
Sheldona 
w spokoju. Przecież czekała na niego cała Ameryka. Dlaczego miałby brać Sheldona 
Prescotta na 
przewodnika? Wyszedł z muzeum, nie oglądając się za siebie, zbiegł po schodach i 
skierował się 
w stronę parku i ogromnego miasta.
Pomocnicy, którzy przerwali pracę, żeby patrzeć, jak Sheldon zmyje Anglikowi 
głowę, nie 
byli zaskoczeni przebiegiem wydarzeń. Sheldon pracował w muzeum od kilku 
miesięcy i zdążył 
zasłynąć z umiejętności prowokowania podobnych konfrontacji. Cieszył się jednak 
sporą 
popularnością wśród personelu – mimo cholerycznego charakteru i braku manier, 
znany był też 
z niespodziewanych aktów uprzejmości, a także lojalności wobec podwładnych, 
cechy 
niezwykłej, a więc tym bardziej godnej podkreślenia. Żaden z jego asystentów nie 
zamierzał więc 
stanąć po stronie intruza i tylko jeden człowiek zainteresował się wybiegającym 
z budynku 
kapitanem. Człowiek ten właśnie wszedł do muzeum i stał przy drzwiach, czujny i 
ostrożny. Miał 
wąsy i śmieszną spiczastą bródkę, która zdawała się jeżyć od rozpierającej go 
energii. W końcu 
kiwnął zdecydowanie głową i wyszedł.
Odźwierny ukłonił mu się grzecznie.
– Już pan wychodzi?
– Kiedy wiatr się zmienia, myśliwi też muszą zmienić front!
Jeżeli nawet odźwiernego zdziwiły te słowa, nie dał tego po sobie poznać.
– Naturalnie. – Pokiwał głową. – Jak pan sobie życzy, profesorze Cope.
Gdyby kapitan usłyszał to nazwisko, stanąłby pewnie jak wryty i profesor nie 
musiałby go 
ścigać po parku. Prawdą było, że nawet wśród angielskich naturalistów mało kto 
słyszał 
o profesorze Edwardzie Drinkerze Cope. Ci zaś, którzy słyszeli, wypowiadali się 
o nim z pewną 
podejrzliwością, której przyczyn nigdy nie udało się kapitanowi dociec. Podobno 
Cope’a otaczała 
nadmiernie religijna aura. Był kwakrem, nie przyjął nauk Darwina, trwał przy 
dawno 
skompromitowanych teoriach Lamarcka; twierdził, że dobór naturalny jest zbędny, 
a przeszłość 
ukształtowała ręka Boga.
Kapitan nieraz zastanawiał się, ile prawdy kryło się w tych zarzutach. Udało mu 
się dotrzeć 
tylko do jednej publikacji Cope’a, ale musiał przyznać, że nigdy wcześniej nie 
czytał tak 
wyczerpującej i fachowo napisanej pracy. Zabrał ją ze sobą w poobijanym kufrze: 
studium 
rozwoju anatomii gadów, precyzyjne, obszerne dzieło, które radowało serce 
naukowca. Dawkins 
ucieszył się ogromnie, że Cope wspomina o odkrytym przez niego na Karroo gatunku 
– jako 
jednym z wielu, wielu przykładów, w większości znalezionych przez Cope’a 
osobiście. Nikt 
nigdy nie zebrał w jednym miejscu opisów tylu wymarłych zwierząt, które dzięki 
drobiazgowej 
charakterystyce zdawały się uzyskiwać nowe życie. Oszczędny, analityczny język 
nie zostawiał 
miejsca na pasję, ale kapitan podejrzewał, że tylko prawdziwa pasja mogła 
natchnąć Cope’a do 
takiego przedsięwzięcia. Udało mu się odkryć porządek obowiązujący przez miliony 
lat, znaleźć 
piękno w najzwyklejszej jaszczurce i wężu. Zdaniem Dawkinsa podejrzliwość wobec 
takiego 
człowieka mogła brać się tylko z pomówień i zazdrości. Tym bardziej więc 
sprzyjał Cope’owi.
Kiedy więc profesor dogonił go i przedstawił się, uchylając kapelusza, kapitan 
poczuł miłe 
ciepło w żołądku, jakby w obcym, nieprzyjaznym miejscu spotkał dobrego 
przyjaciela. Upomniał 
się jednak w duchu, że Cope nie jest jego przyjacielem, lecz rywalem w walce o 
znalezisko 
Sheldona. Umilkł więc, nie wiedząc, co powiedzieć, a że Cope także się nie 
odzywał, przeszli 
kawałek w zupełnej ciszy. Profesor milczał jednak nie z niepewności, lecz raczej 
z nadmiaru 
słów, bo co i rusz otwierał usta, jakby chciał upuścić nadmiar pary ze 
zbiornika. W końcu 
zacisnął palce, aż zachrzęściły stawy, i spytał:
– Jak to się stało, że Prescott złamał dane panu słowo?
Kapitan opowiedział mu całą historię, uważnie dobierając fakty. Cope kiwał 
głową, jakby 
wszystko przewidział. Jednak kiedy Dawkins skończył mówić, Cope miał dalsze 
pytania: Co, 
zdaniem kapitana, mógł znaleźć Sheldon? Czy coś mu sugerował?
– Dlaczego to pana interesuje? – odpowiedział kapitan, ukrywając podejrzliwość 
pod 
pozorami uprzejmego zainteresowania. – Mówił, że weźmie pan udział w przetargu. 
Chyba 
powiedział panu, co ma na sprzedaż?
– Akurat tyle, żeby zaostrzyć mi apetyt.
– To znaczy?
– Że to znalezisko ma związek z gadami latającymi.
– Sam pan chyba też dokonał pewnych odkryć na tym polu, prawda?
– Owszem – Cope z ożywieniem pokiwał głową. – Ale tym razem to musi być coś 
niesamowitego, absolutnie wyjątkowego!
– Nie rozumiem skąd ta pewność, skoro Sheldon unika konkretów.
– Sheldon działa metodycznie.
Kapitan zmrużył oczy, nieco zaskoczony tym stwierdzeniem, ale zanim zdążył 
zaoponować, 
Cope uciszył go gestem ręki.
– Nieraz się z nim kontaktowałem. Maniery ma, być może, niezbyt wyszukane, ale 
to 
utalentowany naukowiec i, w co nie wątpię, człowiek honoru. Zawsze żąda uczciwej 
ceny za 
swoje skarby. Sądząc po cenie, jakiej teraz sobie zażyczył, musiał trafić na coś 
naprawdę 
niezwykłego.
– Zgadza się – przytaknął kapitan. – Mnie też to powiedział. Czy mógłby pan 
odsłonić... Czy 
uważa pan... – Umilkł zakłopotany. – Czy powie mi pan, jaka to cena?
– Czy da mi pan słowo dżentelmena, że nie weźmie pan udziału w przetargu?
– Już mówiłem, nie stać mnie na to.
– I nie będzie pan próbował w inny sposób zdobyć głównej nagrody?
– Tego nie mogę obiecać. Przyjechałem tu z daleka i jeżeli będę mógł odkryć 
sekret 
Sheldona, nie zawaham się. Ale powtarzam: nie kupię go.
Cope skinął głową.
– Czterysta dolarów – powiedział.
– Czterysta dolarów?! Nie, to niemożliwe.
– Tak pan uważa? Nie koniec na tym.
– Proszę mu odmówić. Do kogo z tym pójdzie?
– Do tego, kto da więcej. – Cope posłał kapitanowi chytre spojrzenie. – Wiem, że 
jest ktoś 
taki.
– Kogo byłoby na to stać? Żeby zapłacić tyle pieniędzy za skamielinę... Cope 
westchnął. 
Przez chwilę znów szli w milczeniu, a potem podniósł kamień i – ku zdumieniu 
kapitana – 
z wściekłością cisnął nim w stronę odległych drzew. Jak na człowieka tak drobnej 
postury, rzucił 
bardzo daleko. Z drzew poderwało się do lotu kilka oburzonych i wystraszonych 
gawronów, 
które zaczęły krążyć nad głowami obu mężczyzn. Ten widok zdawał się uspokajać 
Cope’a. 
Śledząc gawrony, zaczął nagle opowiadać, jak w dzieciństwie podglądał ptaki. 
Ojciec wysłał go 
do pracy na farmie, gdzie wszyscy przeklinali gawrony jako szkodniki, i tylko on 
jeden uważał je 
za godne szacunku z powodu ich zaradności i ducha walki. Ojciec nie chciał, żeby 
syn został 
naukowcem. Wolał trzymać go krótko, na roli, zamiast posyłać na uniwersytet, ale 
wszystko 
skończyło się zgodnie z wolą boską. Na farmie każde zwierzę było ciekawe i warte 
bliższego 
poznania, nawet najbardziej pospolity ptak czy owad na źdźble trawy.
Kiedy Cope skończył mówić, kapitan zaczął się zastanawiać, po co w ogóle o tym 
opowiadał. Profesor popatrzył na gawrony, które tymczasem posiadały z powrotem 
na drzewach.
– O tak – stwierdził. – Wola boska, jak nic. Kiedy ojciec zmarł, mogłem sprzedać 
farmę 
i pozbyć się wszystkich związanych z nią kłopotów. Gdybym tego nie zrobił, nie 
zaszedłbym 
daleko na uczelni, bo samo stypendium, nie poparte kapitałem, nic nie znaczy.
Kapitanowi też przypomniał się jego ojciec. Po jego pogrzebie prawnik ojca 
zapytał go, na 
co planuje przeznaczyć skromną sumę pieniędzy, którą otrzyma w spadku. Nie miał 
odwagi mu 
powiedzieć.
– Co miał pan na myśli, mówiąc Prescottowi, że poza panem ma jeszcze innych 
wrogów? – 
zapytał nieoczekiwanie Cope, jakby dopiero teraz mógł zadać interesujące go 
pytanie.
Kapitan, zawstydzony całą sceną, wzruszył tylko ramionami.
– Widział pan, żeby ktoś go śledził?
– Dlaczego to pana interesuje?
– Bo nie byłbym zdziwiony, gdyby tak było.
– Powiedzmy, że widziałem... Czy domyśla się pan, kto mógłby go śledzić?
Cope skrzywił się.
– Czy sądzi pan, że w tym głupstwie, jaką jest nasza dziedzina nauki, sukces 
zawdzięcza się 
wykształceniu? Nie. Osiąga się go dzięki dolarom, zdradzie i brakowi skrupułów. 
Żałuję, że tak 
jest, szczerze żałuję. Skoro jednak zamierza pan wejść do gry, dobrze by było, 
żeby od razu 
zrozumiał pan, co jest w niej stawką.
Gdy rozpoczął dłuższą opowieść, zaczęła drżeć mu broda. Plątał się i gubił 
wątek, gdy 
chwilami ponosiły go emocje, ale ogólny zarys historii był całkiem jasny. Dwa 
lata temu 
przebywał na zachodzie kontynentu. Były to czasy wojny armii amerykańskiej z 
plemionami 
indiańskimi. Cope uznał, że Indianie, mając dość własnych zmartwień, nie zwrócą 
na niego 
uwagi, wjechał więc w góry Big Horn, na teren neutralny, oddzielający terytoria 
Siuksów i Crow. 
Kiedy wykopaliska zakończyły się sukcesem, trzeba było wymyślić jakiś sposób na 
przetransportowanie znalezisk do najbliższej linii kolejowej.
Do pokonania było kilkaset kilometrów, ale Cope z pomocnikami pokonali wszelkie 
przeszkody, odparli wszystkie niebezpieczeństwa i znaleźli się dzień drogi od 
stacji. Wtedy też 
zostali napadnięci przez morderców. Cope aż wytrzeszczył oczy, opowiadając o 
tym. Upierał się 
przy określeniu „mordercy”.
Mieli szczęście. Napastników przepłoszyła grupa kowbojów, pędząc bydło ze stacji 
na 
pastwiska. Cope i jego ludzie przeżyli. Jednakże tej samej nocy, zanim zdążyli 
załadować okazy 
do pociągu, wóz, na którym je wieźli, został porwany i owoce całego roku pracy 
przepadły.
– To przykre uczucie, kiedy ktoś ci ukradnie plony, ale gorzej byłoby, gdyby cię 
zabił – 
roześmiał się Cope. – Dziękuję Bogu, że jestem tu i mogę stawić czoło następnym 
dniom. Wiem, 
kto za tym stał. I zemszczę się.
Kapitan zmarszczył brwi. Przypomnieli mu się policjanci, którzy przynieśli 
Sheldonowi 
wiadomość o morderstwie i skrzyneczkę z kośćmi. Wtedy jeszcze wydawało mu się 
niemożliwe, 
żeby ktoś przez nie zginaj, ale teraz, patrząc na gniewną twarz Cope’a, zaczynał 
zmieniać zdanie.
– Kogo pan podejrzewa? – zapytał spokojnie.
Cope zacisnął wargi i pokręcił głową.
– Nie. Nie chcę narażać pana na niebezpieczeństwo tylko dlatego, że żywię do 
kogoś urazę.
– Przecież mógłby mnie pan w ten sposób ostrzec, profesorze. Odstraszyć.
– Odstraszyć? Pana? – zaśmiał się Cope. – Podróżnika, który nie bał się zagłębić 
w najczarniejsze afrykańskie bagna? O nie, kapitanie Dawkins, nie sądzę, żeby mi 
się udało.
Kapitan poczerwieniał. Nie miał pojęcia, że Cope wie o jego poczynaniach w 
Afryce.
– W takim razie, jaki cel przyświecał panu, kiedy opowiedział mi pan tę 
historię?
– Bardzo poważny, kapitanie.
– Dziękuję za troskę, profesorze.
– Ja nie żartuję.
– Żaden prawdziwy kolekcjoner kości nie podejrzewałby pana o żarty. Cope 
przechylił 
głowę niczym wygłodniały ptak.
– Doskonale, kapitanie. – Uchylił kapelusza. – Niech wygra lepszy.
– Zaraz. – Kapitan złapał odchodzącego Cope’a pod ramię. – Pański rywal... Mój 
rywal; nie 
powiedział mi pan, jak się nazywa. Niech pan będzie ze mną szczery, profesorze, 
proszę. Czy 
miał pan na myśli profesora Marsha?
Ta odpowiedź wymagała od Cope’a znacznego wysiłku. Wzdrygnął się, mówiąc:
– Proszę na niego uważać, kapitanie Dawkins.
– Uważać?
– Jest jak zabójcze bagna: powolny, ale śmiertelnie niebezpieczny.
Kapitan bezradnie pokręcił głową.
– Naprawdę mam uwierzyć, że profesor Marsh jest śmiertelnie niebezpieczny?
– Tak właśnie powiedziałem. – I mówi pan serio?
– Pożre pana żywcem, jeśli go pan zlekceważy.
– Profesorze Cope, czego człowiek nauki może pożądać tak bardzo, żeby stać się 
zagrożeniem dla kolegów po fachu? Czego chce profesor Marsh? Czego pan chce? Ten 
pośpiech, 
ta konkurencja... Co pana zdaniem Sheldon ma do sprzedania?
– Niech pan zajrzy w swoje sny, kapitanie – odparł po długiej przerwie Cope. – 
Co pan tam 
widzi? Może coś więcej niż rusztowanie ze starych kości? Wiem, że tak jest.
– W moich snach może i tak – odparł oschle kapitan. – Ale nie na jawie, nie po 
Afryce. 
Dałem się nabrać i, sądząc z pańskich szyderstw, nadal za to płacę.
Ale Cope wcale nie wyglądał, jakby z niego szydził.
– Chcę was otoczyć ścięgnami i sprawić, byście obrosły ciałem, i przybrać was w 
skórę, i dać 
wam ducha po to, abyście ożyły i poznały, że Ja jestem Jahwe.
– Proszę nie sądzić, że te wersety są dla mnie zagadką. Znam je dobrze. 
Pamiętam, jak ojciec 
czytał Biblię.
– W takim razie wie pan też zapewne, czego dotyczą.
– Słucha ich Ezechiel w dolinie wysuszonych kości, które zostają przywrócone do 
życia.
– Istotnie – przytaknął Cope. – Istotnie. Bo dla Pana nie ma rzeczy 
niemożliwych. Tak samo 
jak dla tego, kto wierzy.
Odwrócił się i oddalił żwawym krokiem, zostawiając kapitana znieruchomiałego jak 
słup 
soli. Nie wiedział, co Cope mógł mieć na myśli, ale jego słowa budziły lęk. 
Brzmiały jak zły 
omen.
– Lily, proszę cię – powiedział Robbie. – Mama chce cię widzieć.
– Powiedz jej, że źle się czuję. – Aha... A co ci jest?
– Powiedz, że jestem zmęczona, albo że boli mnie głowa, albo... Po wiedz, co 
chcesz, tylko 
daj mi spokój.
Lily skrzywiła się na widok swojego odbicia w lustrze na toaletce. Widziała, że 
Robbie nie 
ruszył się z miejsca i dalej stoi w drzwiach. Już chciała go pogonić, gdy coś w 
jego spojrzeniu ją 
powstrzymało. – Proszę cię, Robbie, nie mów nic mamie.
– Lily... – Robbie spoważniał, a oczy zrobiły mu się wielkie jak spodki. – To 
nic... nic 
ważnego, prawda?
– Pewnie. Dlaczego miałoby być inaczej? Nie bądź śmieszny. Chłopiec pokiwał 
głową.
– Robbie!
Wytrzeszczył oczy jeszcze bardziej.
– Nic się nie martw.
– Dobrze. – Robbie kręcił się niespokojnie, wyraźnie chcąc jej jeszcze coś 
powiedzieć. – 
Papa zabrał mi Różyczkę, cały czas ją trzyma. W ogóle jej nie wypuszcza.
Odwrócił się i pobiegł korytarzem przed siebie. Lily zdziwiła się, że tak dobrze 
rozumie jej 
humory i potrafi przejrzeć ją na wylot, gdy matka nie ma pojęcia, co się dzieje. 
W podróży 
dopracowała swoje kapryszenie do perfekcji, kiedy odkryła, jak łatwo może dostać 
to, czego 
chce. Tylko Robbie nigdy nie dawał się nabrać. Kiedy coś martwiło ją naprawdę i 
w ogóle 
przestawała się odzywać, umiał to wyczuć, ale poza tym kompletnie ignorował jej 
gierki. I trochę 
go za to podziwiała. Naturalnie, był tylko małym chłopcem. Nie rozumiał, o co 
jej chodzi, kiedy 
starała się postawić na swoim, uciszyć zazdrosne szepty starych panien Bemerton, 
upomnieć się 
o należne jej prawa. Nie pojmował, po co w ogóle Lily wychodzi za mąż. Nie lubił 
lorda 
Bemertona. Nie powiedział jej tego, ale wiedziała, że go nie lubi. Robbie wolał 
gajowego, 
z którym mógł włóczyć się po mokrym od deszczu lesie i zroszonych łąkach na 
wzgórzach. 
Razem obserwowali ptaki, uczyli się ich zwyczajów i treli.
Lily westchnęła. W ręku trzymała list. Złożyła go na czworo i położyła go sobie 
na dłoni, 
a potem schowała do koperty i wsunęła pod leżącą na toaletce książkę. Zamknęła 
oczy. Przez 
otwarte okno wpadało gorące powietrze, a z nim dolatywał zgiełk Nowego Jorku. 
Wyobraziła 
sobie, jak o świcie jedzie konno doliną, zimowe słońce rzuca widmową poświatę na 
okoliczne 
wzgórza, łagodnie pofalowane pola i bezlistne drzewa. Zakładając czarny cylinder 
dojazdy 
konnej, zawsze rozpuszczała włosy – po części dlatego, że lordowi Bemertonowi 
się to podobało, 
ale przede wszystkim dlatego, że dawało jej to poczucie wolności. Upajała się 
nim, czując jak 
włosy powiewają za nią w rytmie ruchów konia. Przyszło jej do głowy, że 
najcenniejsze, co 
przywiozła z europejskich wojaży, to właśnie zamiłowanie do konnej jazdy i 
wysokie, skórzane 
buty. I że wcale nie kocha lorda Bemertona.
Otworzyła oczy i zamrugała gwałtownie, próbując wypędzić ten obraz spod powiek. 
Zamknęła okno, mimo że w pokoju było i tak nieprzyjemnie duszno, i wróciła do 
toaletki. Nie 
patrząc na wystającą spod książki kopertę, zerknęła w lustro. Przesunęła palcami 
po policzkach, 
jakby miała przed sobą twarz obcej osoby. Wolno zaczęła rozpinać guziki koszuli. 
Zsunęła ją 
z jednego ramienia i oswobodziła rękę. Na białej skórze widniały cztery czerwone 
ślady palców. 
Patrzyła na nie z niedowierzaniem. Byłby ją uderzył, naprawdę chciał to zrobić. 
Nawet łapiąc ją 
za rękę w ten sposób, skrzywdził ją bardziej, niż kiedykolwiek przedtem. Chociaż 
nie, 
oczywiście, że nie. To nieprawda. Pewnego razu, gdy była jeszcze malutka, 
rozzłościł się na nią 
i popchnął ją tak, że przewróciła się na ziemię i cała poobijała. Wtedy też 
właśnie wróciła od 
dziadków. Pierwszy raz. Wojna się kończyła, Sheldon właśnie wyzdrowiał i uderzył 
żonę, 
krzycząc, czy tak zamierza go teraz traktować? Popłakała się i krzyknęła na 
niego, ocierając krew 
z rozciętej głowy. Kiedy to zobaczył, ucichł i dał jej spokój, ale od tamtej 
pory wszystko się 
zmieniło.
Rozległo się pukanie do drzwi.
Lily zesztywniała i w pośpiechu zaczęła zapinać koszulę.
– Louise? – spytała, chociaż wiedziała, że jej pokojówka nie puka tak 
energicznie.
Kolejne pukanie.
– Odejdź! Źle się czuję! Daj mi spokój!
Drzwi otwarły się i do środka wszedł Sheldon. Nic nie powiedział, nawet na nią 
nie spojrzał. 
Podszedł tylko do zamkniętego okna i zabębnił palcami w szybę.
– Kochasz go?
Najpierw, zaskoczona, pomyślała o kapitanie, ale zaraz zrozumiała, kogo ojciec 
ma na myśli.
– Tak – odparła. – Oczywiście.
– Co w tym oczywistego?
– Przecież mam za niego wyjść za mąż, prawda?
Sheldon obnażył zęby w ponurym uśmiechu.
– Bystra z ciebie dziewczyna, Lilian. Za dużo się naczytałaś, żeby wierzyć, że 
jedno 
z drugim musi się wiązać.
– To prawda. – Zarumieniła się. – Krótko znam lorda Bemertona, ale wyczuwam w 
nim 
uczucie i szacunek, dzięki którym trwają wszystkie małżeństwa.
– Naprawdę, madame? – Zaczął ją przedrzeźniać. – On jest trochę za stary, żeby 
to 
małżeństwo trwało. Matka mówi, że ma czterdzieści lat.
– Może nie jest najmłodszy, ale z pewnością ma doświadczenie.
Lily słyszała taką opinię o lordzie Bemertonie z ust jednego z jego przyjaciół. 
Zaniepokoiła 
się, gdy ojciec ją wyśmiał. Próbowała mu coś wyjaśnić, ale nie dał jej dojść do 
słowa. Dostrzegł 
na wpół schowaną kopertę, wyjął z niej list i przebiegł go wzrokiem.
Lily, wstrząśnięta, zaprotestowała; to był przecież jej prywatny list!
– Żaden z niego pisarz, co?
– Natychmiast mi go oddaj, papo!
Sheldon parsknął śmiechem i upuścił list na podłogę.
– Nie interesowało cię, jak to możliwe, że ma czterdziestkę na karku i nigdy nie 
był żonaty?
Lily wściekłym gestem schowała list do szuflady.
– Zapomniałam... wyszeptała, przekręcając klucz. – Zapomniałam, jaki z ciebie 
brutal.
– Nie jestem brutalem, Lily.
– Nie?
– Nie, nie jestem. – Sheldon zaśmiał się histerycznie i klepnął się ręką w 
czoło. Przykucnął 
obok Lily i spojrzał w lustro. – Dobrze się bawiłaś u dziadka?
Spojrzała mu w lustrze w oczy, nie wiedząc, co odpowiedzieć.
– Dobrze ci tam było, prawda? Wysiadywałaś na niewygodnych krzesłach, zapakowana 
w ten swój paryski gorset, ładniutka i grzeczniutka? Wy marzona dziedziczka, 
śliczna laleczka 
w kostiumie z drutu i fiszbinów. Gdzie cię posadził, Lily? Zaraz obok innych 
drogich ozdóbek, 
które kolekcjonuje?
Dom dziadka. Tykanie zegara. Rzeźby o martwym spojrzeniu. I dziadek, patrzący na 
nią 
z drugiego końca stołu. Oczy jak srebrne łyżeczki, przenikliwe jak brzęk srebra 
na delikatnej 
porcelanie.
– Jesteś zazdrosny.
– O to, że cię kupił? – Uśmiech Sheldona wcale nie był miły. – Być może.
– Nikt mnie nie kupił. – Lily skrzywiła się pogardliwie. – Jeżeli tak uważasz, 
to widać, że 
wcale mnie nie znasz.
– Jedno jest pewne: zmieniłaś się. Tak, bardzo się zmieniłaś. Co się stało, 
Lily? – Sheldon 
obserwował ją w lustrze. – Skąd ta oschłość? Chciwość? Nie podejrzewałbym o to 
własnej córki.
– Czy świadczy o nich fakt, że chcę wyjść za mąż?
Sheldon zaniósł się śmiechem. Rozłożył szeroko ramiona.
– Miałem nadzieję, że to ci wystarczy. – Spojrzał na wsparty na pilastrach 
sufit. – Nowy 
pokój, nowy dom... Ale to chyba dla ciebie za mało.
Lily przygryzła wargę.
– To piękny dom – mruknęła.
– I wielu ludzi uznałoby, że to w zupełności wystarczy.
– Proszę cię, przestań – zniecierpliwiła się Lily. – To nie o to chodzi.
– Wiele dziewcząt takich jak ty nie umiałoby sobie wyobrazić takiego domu.
Te słowa obudziły jej czujność.
– Co masz na myśli? Jakich dziewcząt?
– Nie każda córka dostaje tyle od ojca.
Lily odwróciła się do niego. Coś sobie przypomniała.
– Ten policjant...
Sheldon spiorunował ją wzrokiem.
– Co policjant?
Oskarżycielskie słowa łatwo przeszły jej przez gardło:
– Kiedy przyszli, ten większy rozmawiał z tobą na osobności. Słyszałam, co mu 
powiedziałeś.
Sheldon ani drgnął.
– Szpiegowałaś mnie?
– Powiedziałeś, że jakiejś dziewczynie wyrządzono straszną krzywdę. I że była 
młoda 
i samotna.
– Czy to oskarżenie, panienko?
– Może nie jestem aż tak naiwna, jak ci się wydaje.
– To nie twój interes.
– Mam powtórzyć twoje słowa mamie?
– Powtórzysz jej, co zechcesz.
– Kim ona była? Kim była ta dziewczyna? O kim mówiłeś? Odpowiedziała jej cisza. 
Sheldon 
pokręcił głową.
– Nie tym, kim myślisz – odparł po chwili.
– To kim?
– Córką jednego z pracowników muzeum.
– Co się z nią stało?
Sheldon nachmurzył się, wyciągnął rękę do Lily, ale po chwili ją cofnął.
– Pokłócili się i wygnał ją z domu. Prawdopodobnie została zamordowana. 
Policjant 
powiedział mi o tym, bo wiedział, że martwię się tą sprawą.
Lily poczerwieniała na twarzy.
– Przykro mi – bąknęła zakłopotana.
Sheldon pokręcił głową. Jego twarz przybrała nagle tak zgorzkniały wyraz, że 
Lily nie mogła 
patrzeć mu dłużej w oczy.
– Niepotrzebnie – powiedział cicho. – Przecież to nie twoja sprawa. – Odetchnął 
głęboko, 
rozejrzał się po pokoju i wrócił spojrzeniem do lustra. – Czy ty wiesz, Lily, 
ile ten dom mnie 
kosztował?
– Naprawdę kupiłeś go dla mnie?
– Jest twój, Lily. Cały twój. A co do kosztów... Były znaczne.
– Dlaczego dla mnie?
– Jestem twoim ojcem. Nie zapomniałaś chyba?
Pokręciła przecząco głową. Odruchowo złapała się za obolałą rękę. Na twarzy 
Sheldona nie 
drgnął ani jeden mięsień.
– Wyjdę za niego – oznajmiła. – Cokolwiek powiesz lub zrobisz, wyjdę za niego.
Sheldon westchnął głęboko, na chwilę złożył dłonie, a potem wyjął z kieszeni 
Różyczkę. 
Przemówił do niej szeptem i dmuchnął jej w ucho. Szczur zaczął nerwowo węszyć.
– Jesteś zadowolony, że zabrałeś Robbiemu zwierzątko, co? Sheldon podniósł 
szczura do 
oczu.
– Myślisz, że gryzoniowi to robi różnicę, kto się nim opiekuje?
– Nie wiem. Robbiemu tak.
– To prawda. Bardziej go jednak interesuje, jak zwierzęta poruszają się i 
oddychają niż 
kosmiczny porządek świata, jedność ciała i kości. Większość ludzi uważa, że nie 
da się ich 
dostrzec, tymczasem po prostu się nie starają.
– Piękne słowa na usprawiedliwienie kradzieży.
Sheldon schował szczura do kieszeni. Uśmiechał się, ale jego twarz zdradzała 
znużenie.
– Nie zamierzam się martwić o Robbiego. To wspaniały chłopak i poradzi sobie 
beze mnie. 
Najdziwniejsze jest co innego... – Zrobił krok w stronę Lily. – Jesteś do mnie 
znacznie bardziej 
podobna niż on.
– To ma szczęście, bo, dzięki Bogu, ja w ogóle cię nie przypominam. Sheldon 
pogładził japo 
policzku wierzchem dłoni.
– Lily – szepnął. – Moja Lily.
Stała sztywna i nieporuszona, ale na dźwięk głosu ojca rozluźniła się i 
przechyliła głowę, 
poddając się pieszczocie. Rysy miała jednak ściągnięte – wiedziała, że ojciec 
obserwuje ją 
w lustrze i nie chciała dać po sobie poznać, że się wzruszyła.
– Wyjdę za niego – powtórzyła. – Chciałbyś, żebym zrobiła coś innego?
Sheldon prychnął lekceważąco i pogłaskał ją po głowie, jak kucyka.
Wyszedł bez słowa i zamknął drzwi za sobą. Lily siedziała przy toaletce i 
myślała o tym, jak 
ją potraktował – jak dzikie zwierzę, które trzeba oswoić, uciszyć jego złość i 
strach, żeby 
zadowolone dało się głaskać po policzku.
Zawsze tak było. Kiedy pierwszy raz ją przewrócił i poturbował, przyszedł 
później, kazał 
pochować sukienki do szuflad i oznajmił, że nadszedł czas nauczyć się galopować 
na koniu. 
Siedziała nad starym korytem strumienia, w topolowym zagajniku, obejmując rękoma 
kolana. 
Nie chciała się ruszyć z miejsca, ale roześmiał się tylko i porwał ją w ramiona. 
Zanim wyszli 
spomiędzy drzew, obejmowała go za szyję. Przyprowadził dwa konie – karego 
Kentucky dla 
siebie i łaciatego dla niej. Ruszyli galopem. Zaczął jej tłumaczyć, że nic nie 
da się porównać 
z radością, jaką daje swobodna jazda. Wsiadł na konia pierwszy raz, odkąd został 
ranny na 
wojnie. Rana otworzyła się, bandaże powiewały na wietrze, a krew płynęła gęsta i 
ciemna. 
Sheldon dotknął jej palcem, posmakował i stwierdził wesoło, że jest gęsta jak 
końska posoka. 
Lily rozpłakała się, ale jechała dalej. Nie pozwolił jej zwolnić, nie chciał też 
opatrzyć rany, 
dopóki nie usłyszał, jak Lily krzyczy ze szczęścia.
Uśmiechnęła się. W Bemerton Hall jeździła, rzecz jasna, po damsku. W dodatku 
krótkie 
angielskie wodze źle leżały jej w rękach.
Wstała, otworzyła drzwi i zawołała ojca po imieniu. W korytarzu prowadzącym do 
schodów 
nie było nikogo, usłyszała jednak kroki przy frontowych drzwiach. Wyszła na 
korytarz: ojciec 
szedł otworzyć. Zanim zdążyła go zawołać po raz drugi, zobaczyła, że służący 
odbiera od kogoś 
płaszcz i laskę. Przybysz był masywnym, barczystym mężczyzną, niższym, ale chyba 
tęższym od 
Sheldona. Miał przenikliwe niebieskie oczy, mrugał jednak nieustannie, jakby 
zdegustowany 
tym, co widzi. Zaczynał łysieć, miał za to gęstą, rudą brodę.
– Profesor Marsh! – Sheldon wyciągnął rękę na powitanie. – Miło mi znów pana 
widzieć!
Brodacz nie odwzajemnił uprzejmości.
– Ma pan je? Ma pan to słynne skrzydło? – spytał natarczywie.
Chwilę rozmawiali przyciszonymi głosami. Sheldon roześmiał się, oparł Marshowi 
rękę na 
ramieniu i wskazał mu drogę. Profesor skinął krótko głową i razem skierowali się 
do gabinetu.
Lily poczuła, że niezwykła chwila minęła bezpowrotnie.
Trzasnęły drzwi do pokoju ojca.
Kapitan leżał na łóżku i zastanawiał się, co powinien zrobić. Mimo wzorowego 
przebiegu 
służby i reputacji znakomitego żołnierza, musiał przyznać, że zawsze brakowało 
mu 
zdecydowania. Owszem, wytrwał w swoich ambicjach od czasu, gdy na plaży w Dorset 
zobaczył 
zaklęte w kamieniu przeznaczenie, bał się tylko, że przez cały czas miał klapki 
na oczach. 
Trzydzieści lat – i co w życiu osiągnął? W Afryce ten lęk nie dawał mu spokoju, 
drapał w gardle 
jak kurz na placu defiladowym w Kimberley. Teraz, w Nowym Jorku, nie mógł się 
doczekać, 
kiedy wyruszy na zachód, a zarazem zżerała go ciekawość, co takiego wie Sheldon. 
Znów poczuł 
znajomą suchość w gardle, zupełnie jak latem na pustyni.
Nie miał ochoty tkwić w mieście i karmić się złudzeniami – tego był pewien. 
Starannie 
dobrane półsłówka, którymi podpuszczali go Sheldon i Cope, wydawały mu się na 
razie zbyt 
niewiarygodne. Nie mógł zaprzeczyć, że obaj są szanowanymi naukowcami i wątpił, 
żeby się 
przeciw niemu zmówili, ale przez nich tkwił w miejscu, nie mogąc podjąć decyzji. 
Mimo 
wysiłków wciąż widział przed sobą tylko jedną drogę, która pozwoli mu rozwiązać 
zagadkę 
dziwactw Sheldona. Wyjął z kieszeni wizytówkę Winfielda Keane’a. Pamiętał, że 
Keane nie krył 
swojej antypatii dla Prescotta; ciekawe, czemu tak go nie lubił? Napisał do 
niego krótki list 
z prośbą o rychłe spotkanie i znalazł chłopca, który za drobną opłatą zgodził 
się go dostarczyć. 
Jednak już wracając do pokoju, wiedział, że nie powinien zanadto polegać na 
Keanie. Usiadł przy 
biurku, oparł brodę na dłoniach. Ciekawe, czy na zachodzie znajdzie sobie coś do 
roboty.
Tego samego popołudnia, po rozmowie z profesorem Cope’em, dostał od niego plik 
dokumentów federalnych. Na wierzchu stosu leżał wydawany przez Sheldona 
Prescotta biuletyn 
– Raport Federalnego Departamentu Miernictwa. Wziął go do ręki. Na wstępie 
Prescott 
dziękował wojskowym za służbę nie tylko w obronie pokoju, ale także w 
paleontologii. Kapitan 
uśmiechnął się mimo woli i zaczął kartkować raport. Mniej więcej w połowie 
natrafił na artykuł 
Cope’a. Rozgiął mocniej zeszyt, dokładnie przeczytał artykuł i zrobił notatki. 
Usłyszał, jak 
mucha zabzyczała na szybie, i wziął się za następny esej. Jego wzrok ślizgał się 
po kartkach jak 
mucha po szkle. Znów poczuł się nieszczęśliwy. Odłożył biuletyn.
Po drugiej stronie ulicy znajdował się bar. Gorące, wieczorne powietrze było 
przesycone 
zapachem alkoholu; drapanie w gardle stawało się trudne do zniesienia. Kiedy 
wszedł do baru, 
wszyscy odwrócili się w jego stronę. Zamówił drinka. Jakiś człowiek wgramolił 
się na stół 
i zaczął zawodzić pijackie ballady o upokorzonej Irlandii i rychłej zagładzie 
Wielkiej Brytanii. 
Kapitan parsknął śmiechem. Whisky rozgrzała go i widząc, jak na dźwięk jego 
śmiechu krew 
napływa gościom do twarzy, sam zaczął śpiewać. Tej piosenki nauczył się od 
górników 
w Kimberley. Nie wiedział, czy dzięki niej, czy może przez swój urok osobisty 
dostał na 
zakończenie oklaski i wszyscy chcieli mu stawiać. Wyszedł z baru nad ranem, 
zataczając się. 
Doszedł do wniosku, że jednak zostanie w Nowym Jorku.
Jednak kiedy się obudził, wiedział, że musi wyjechać z tego miasta.
Wytrzeźwiał i zaczął się pakować, gdy ktoś zapukał do drzwi. Mały chłopiec 
ściskał w ręku 
kopertę.
– Proszę bardzo, od pana Keane’a – powiedział.
W kopercie znajdował się list od Keane’a:
Drogi kapitanie Dawkins. Z największą radością spotkam się z panem. Zamierzałem 
nawet 
do pana napisać, ponieważ mam własne sprawy, które chciałbym z panem omówić. 
Przykro mi, 
że na piśmie nie mogę podać szczegółów, zapewniam jednak, iż są to sprawy 
nadzwyczaj pilne. 
Proponuję – o ile nie zakłóci to pańskich przygotowań do wyjazdu na zachód – 
żebyśmy spotkali 
się wieczorem w teatrze, obok którego przejeżdżaliśmy, a w którym wystawiają 
Ostatnią bitwę 
generała Custera. Mam nadzieję, że przedstawienie pana zainteresuje. Pozwoliłem 
sobie 
zarezerwować nam lożę. Łączę wyrazy szacunku, Winfield J. Keane.
Kapitan od razu dał chłopcu odpowiedź, że zgadza się na propozycję Keane’a. 
Ostatecznie 
jednak Keane się spóźnił. Był nienagannie ubrany, ale dziwnie ponury; jednak 
przed 
rozpoczęciem spektaklu nie zdołali już porozmawiać. Kapitan nie znał się na 
teatrze, nie był też 
ekspertem od bitwy o Little Big Horn, ale miał wrażenie, że przedstawienie nie 
grzeszy zbytnio 
wiernością faktom.
Na scenie Custer był niski i miał żółtą perukę, jego żona nosiła niewiarygodnie 
kusą 
sukienkę z cekinami, a kawaleria, gdy znalazła się pod ostrzałem Indian, miała w 
zwyczaju 
śpiewać pieśni. Sami Indianie zadowalali się ognistymi tańcami wojennymi i 
żonglerką nożami – 
tylko czasem, ku uciesze widowni, pozwalano im na bardziej krwawe wyczyny. 
Zwłaszcza 
torturowanie pojmanego kawalerzysty przedstawiono niezwykle realistycznie i bez 
pośpiechu. 
Keane śledził spektakl jak urzeczony, wodząc palcem po bliźnie na twarzy. Kiedy 
scena tortur się 
skończyła, uśmiechnął się, chociaż dalej siedział jak na szpilkach. Powiedział, 
że służąc na 
zachodzie, często słyszał o podobnych rytuałach i że ten sceniczny niewiele 
chyba odbiegał od 
rzeczywistości.
– Ci, którzy krytykują rząd za to, jak traktuje czerwonoskórych, i sprzeciwiają 
się zamykaniu 
ich w rezerwatach – rzekł z niespodziewanym zapałem – powinni zastanowić się nad 
tym, że 
największa wolność dla dzikusa, to dać mu być dzikusem. Każdy, kto spędził 
trochę czasu na 
zachodzie, po wie to samo.
Dodał jeszcze, że dla dzikich rytuał stanowi nieodłączny element ich świata. 
Rany, które 
zadawali, miały być odbiciem ran na ich duszach.
– Kto odważy się powiedzieć, że my nie jesteśmy tacy sami – ja, pan, wszyscy?
Jak gdyby przygnębiony swoimi pomysłami, Keane zgarbił się i do końca 
przedstawienia 
milczał.
Nawet gdy kurtyna ostatecznie opadła i tłum zaczął wylewać się na ulicę, Keane 
się nie 
odzywał. Kapitan zapytał go, czy widział ostatnio Sheldona Prescotta.
– Nie, nie widziałem – odparł Keane. – Zniknął.
Kapitan spojrzał na niego zdziwiony, ale Keane, który już podzielił się z nim 
najbardziej 
niezwykłą ze swoich nowin, próbował właśnie złapać taksówkę. Otworzył drzwiczki 
i gestem 
zaprosił kapitana do środka.
– Proszę, kapitanie Dawkins. Tak jak pisałem, mam nadzieję, że się nam pan 
przyda.
– Nam?
– Mnie i panu komisarzowi, Charlesowi Prescottowi. To brat Sheldona, pamięta 
pan? Czeka 
na nas przy posterunku policji. To nie potrwa długo.
Kapitan odparł, że nie ma nic przeciwko temu. Możliwość porozmawiania o 
Sheldonie 
z komisarzem była prawdziwym prezentem od losu. Usiłował wyciągnąć z Keane’a 
jakieś 
szczegóły, ale ten znów zamilkł i kapitanowi pozostało tylko wyglądanie przez 
okno. Zdziwił się, 
widząc, że wjeżdżają w coraz bardziej zaniedbane, biedne rejony miasta. Ulice 
były zaśmiecone, 
wszędzie stały sklecone byle jak domy, brudni ludzie siedzieli przed domami lub 
grzebali 
w śmieciach. Powietrze zdawało się pulsować frustracją i gniewem. Kiedy minęli 
budynek, który 
kapitanowi kojarzył się z podupadłym hotelikiem, Keane wskazał go i powiedział, 
że tu właśnie 
urzęduje policja. Z lodowatym uśmiechem dodał, że w promieniu paru kilometrów 
nie ma 
żadnego budynku, który nie służyłby przestępcom.
– Kwestia tego, czy posterunek jest samotną wyspą w morzu występku, czy raczej 
ropiejącym wrzodem, z którego zaraza rozprzestrzenia się na okolicę, pozostaje 
nierozstrzygnięta 
– powiedział.
Kazał woźnicy zatrzymać się przed czarnymi drzwiami drewnianego saloonu. Zerknął 
przez 
ramię na posterunek i wysiadł. Od razu podbiegło do niego troje czy czworo 
dzieci – 
niewyrośniętych, schorowanych, z brudnymi buziami, na których łzy poznaczyły 
jaśniejsze 
rowki. Jedno z nich, dziewczynka o kręconych, potarganych włosach, dała 
kapitanowi zwiędły 
kwiatek. Rzucił jej monetę, którą złapała chciwie i uciekła. Za plecami kapitana 
rozległy się 
kroki. Kiedy się odwrócił, zobaczył większą grupę ciemnych sylwetek, które 
właśnie wyłoniły 
się z cienia.
– Cofnąć się! – krzyknął Keane i wyciągnął rewolwer. Wolną ręką wskazał 
kapitanowi drzwi 
saloonu. – Przyjechaliśmy, ponieważ komisarz uważa, że lepiej załatwiać interesy 
tu niż na 
posterunku. – Drzwi się otworzyły. – I ma rację! – zaśmiał się smętnie Keane. – 
To właśnie jest 
najzabawniejsze.
Wśliznęli się do baru. Drzwi zostały natychmiast zatrzaśnięte i zamknięte od 
wewnątrz. 
Człowiek, który na nich czekał, bez słowa przeprowadził ich przez saloon do 
prywatnego 
gabineciku na zapleczu. Przy biurku siedział komisarz Prescott, otoczony 
papierami i teczkami. 
Pokój wyglądał tak, jakby dużo się w nim działo i nikt o niego nie dbał. W 
świetle lampy 
gazowej sam komisarz też wydał się kapitanowi bardziej zmęczony niż za dnia. 
Zmarszczki na 
jego twarzy rysowały się znacznie okrutniej.
– Kapitan Dawkins. – Komisarz podniósł wzrok znad dokumentów, sięgnął po laskę i 
wstał. 
Podał Dawkinsowi rękę i gestem wskazał trzy fotele. Na stole stała otwarta 
butelka whisky. 
Kiedy usiedli, Prescott nalał kapitanowi szklaneczkę i podał mu ją. Dawkins 
pociągnął z niej 
mały łyk. Komisarz go obserwował. Natarczywością spojrzenia i cierpliwością, z 
jaką potrafił 
milczeć, bardzo przypominał kapitanowi Sheldona. Jakby czytając w jego myślach, 
Prescott 
pochylił się, zetknął dłonie czubkami palców i szepnął:
– Sheldon.
Kapitan pociągnął następny łyk.
– Tak, panie komisarzu?
– Sheldon jest moim bratem, kapitanie Dawkins. Czy zechciałby mi pan powiedzieć, 
jakie 
łączą was zainteresowania?
Kapitan nie odpowiedział od razu, smakując możliwe odpowiedzi jak whisky, którą 
go 
poczęstowano. Zdecydował się jednak niczego nie ukrywać – wyglądało na to, że 
nie ma nic do 
stracenia. Odstawił szklankę i zaczął opowiadać komisarzowi, najlepiej jak 
potrafił, 
o rozczarowaniu i upokorzeniu, jakich doznał w ciągu ostatnich kilku dni. Przy 
opisie wizyty 
policjantów w domu Sheldona, komisarz i Keane wymienili porozumiewawcze 
spojrzenia. Ich 
niepokój stał się jeszcze wyraźniejszy, gdy Dawkins opowiedział o spotkaniu z 
Cope’em.
– Zdaje pan sobie sprawę z tego, że to, co robi Sheldon, jest całkowicie 
nielegalne? – zapytał 
komisarz.
– Nielegalne?
Kieruje Federalnym Departamentem Miernictwa, a to oznacza, że wszystko, co 
odkryje przy 
okazji wypełniania obowiązków służbowych, staje się własnością państwa. Nie ma 
prawa 
wystawiać swoich znalezisk na licytację.
– Rozumiem... – Kapitan z namysłem pociągnął koniec wąsa. – Nie miałem o tym 
pojęcia.
– Wierzę panu. W przeciwnym razie nic bym panu nie powiedział. Muszę jednak 
prosić, 
żeby informował mnie pan na bieżąco o dalszych kontaktach z moim bratem.
– Trudno mi uwierzyć, żeby sprzeczki geologów były warte takiego zainteresowania 
ze 
strony komisarza.
– Zapomina pan, że Sheldon gdzieś zniknął – wtrącił Keane.
– Wygląda mi na człowieka, który często gdzieś znika.
– Mówił pan przed chwilą, że ten... profesor Cope, tak? Że Cope mu groził, 
prawda?
– Nie. Profesor Cope twierdził tylko, że jest jeszcze trzeci zainteresowany.
– Trzeci zainteresowany! – prychnął Keane. – Jaki trzeci zainteresowany? Coś za 
dużo tych 
chętnych.
Komisarz uciszył go gestem, nie odrywając wzroku od kapitana.
– Może powinienem być z panem szczery – powiedział.
– Podoba mi się ten pomysł – przyznał Dawkins.
– Wygląda mi pan na człowieka honoru... Dobrze. To, co panu teraz powiem, to 
rzecz ściśle 
tajna. – Komisarz zamieszał whisky w szklance i opróżnił ją jednym haustem. – To 
ja załatwiłem 
Sheldonowi posadę szefa Departamentu. Wtedy wydawała mi się zupełnie 
nieszkodliwa. 
Wiedziałem, że Sheldon jest zapalonym i szanowanym naukowcem, z pewnością 
bardziej niż 
odpowiednim na to stanowisko. Poza tym, nie zaprzeczam, jest moim bratem – 
niewdzięcznym, 
pyskatym, nieznośnym ponad wszelkie wyobrażenie, ale uczciwym, rycerskim i 
lojalnym. Tak 
przynajmniej sądziłem.
– Pozwoli pan, że i ja będę z panem szczery: moim zdaniem pański brat nie 
posiada żadnej 
z tych zalet.
– Sheldon zawsze miał wiele twarzy. Przypuszczam, że sam ich wszystkich nie 
widziałem. 
Może gdybym je znał, nie dałbym mu tej posady. – Komisarz z westchnieniem potarł 
oczy. – 
Wiedziałem, jak bardzo jej potrzebuje. Być może, kapitanie, wie już pan o tym, 
że Sheldon 
i ojciec... odsunęli się od siebie. Kiedy Lily stała się ulubienicą dziadka, 
Sheldonowi zależało na 
tym, żeby udowodnić... Udowodnić, że jest niezależny finansowo. – Prescott 
uśmiechnął się 
smutno, ale z czułością. – I można powiedzieć, że to też mu się udało, chociaż 
obawiam się, że 
wielu ludzi nazwałoby to inaczej.
Kapitan zmarszczył brwi.
– Czy mógłby pan wyrażać się jaśniej?
U – Chodzi o dom Sheldona, o tę nową rezydencję. Powiedzmy, że to dość 
tajemnicza 
sprawa.
Dawkins zerknął na Keane’a, który już o tym wspominał.
– Zastanawia się pan, jak mógł sobie na niego pozwolić?
– Najbardziej intryguje mnie chyba rzeczywista wartość jego kamieni i kości.
– Jedno wydaje się pewne: pański brat dokonał fenomenalnego odkrycia, za które 
ja nigdy 
w życiu nie byłbym w stanie zapłacić. Na samą wzmiankę o nim rozgorzała 
licytacja.
– To niepowtarzalne odkrycie, tak?
– Z pewnością byle co nie wywołałoby takiej reakcji.
– A co z jego codziennym handlem skamielinami? Wystarczyłoby mu pieniędzy na 
taki 
dom?
Kapitan zamyślił się. Profesor Cope uchodził za bogatego, profesor Marsh 
również, ale obaj 
uważali, że czterysta dolarów to astronomiczna cena za odkrycie Sheldona.
– Nie – odparł. – Wydaje mi się to mało prawdopodobne. Komisarz przygładził 
gęste, siwe 
włosy.
– Tego się właśnie obawiałem.
– Nie jestem politykiem, ale nie wydaje mi się możliwe, żeby ktoś obwiniał pana 
za 
postępowanie brata.
– Jeżeli ktoś udowodni mu oszustwo czy kradzież, oskarżenia posypią się i na 
mnie.
– Czemu od razu zakłada pan, że tak się stanie? Sheldon jest człowiekiem 
przedsiębiorczym. 
W tym kraju można zarabiać pieniądze na milion sposobów; wszystkie nie mogą być 
nielegalne. 
Nie uwierzę, że pański brat kupił nową rezydencję, bo nadużył uprawnień 
wynikających 
z rządowej posady.
– Dlaczego pan tak sądzi?
– Sam widziałem jego skrzynie z okazami, ostemplowane wojskowymi pieczęciami. 
W biuletynach Departamentu Sheldon pisze otwarcie o współpracy z wojskiem. Musi 
blisko 
współpracować z władzami federalnymi, przynajmniej w terenie. Inaczej chyba by 
się tym nie 
chwalił, prawda?
Komisarz rozłożył bezradnie ręce.
– W takim razie zagadka pozostaje zagadką.
– Której nikt nie rozwiąże – mruknął Keane.
– To nie wystarczy... Nie wystarczy. Przecież w naszej kampanii usiłujemy 
zwalczać taką 
właśnie filozofię. – Komisarz zawiesił głos i patrzył, jak zmieszany Keane 
blednie. Poklepał go 
po ramieniu, zanim zwrócił się znów do Dawkinsa: – Nie mieszka pan w Nowym 
Jorku, 
kapitanie. Nie zdaje pan sobie sprawy z korupcji i nepotyzmu, które toczą to 
miasto. Obiecałem 
je wyplenić, tymczasem sam ponoszę za nie winę.
– Wlazł pan w bagno – zauważył Keane. – Stąd nie da się wyjść w czystych butach.
Lubisz to powtarzać. Moi wrogowie podzielają twoje zdanie: Prescott to 
hipokryta.
Komisarz zaśmiał się chrapliwie, chwiejnie wstał i zaproponował kapitanowi 
jeszcze jedną 
whisky. Kiedy ten odmówił, nalał sobie szklaneczkę i wychylił ją jednym haustem. 
Głosem do 
złudzenia przypominającym głos Sheldona zaczął opowiadać o ojcu. Stary Prescott 
uchodził za 
człowieka, bez którego woli nic się nie mogło wydarzyć ani powstać: żadne 
drgnienie akcji na 
giełdzie, żadne zwolnienie z pracy, żadna złota sztaba, żadna linia kolejowa.
– Makler na Wall Street czy żebrak w slumsach, obojętne, każdy był jego 
marionetką. Tak 
samo ludzie widzą mnie, jego syna: jak kukłę posłuszną woli ojca. – Nagle gniew 
komisarza 
ulotnił się bez śladu. Na jego twarzy znów odbiło się zmęczenie. – Ojciec nie 
musi się mną 
przejmować. Nie potrzebuje posłusznych polityków, stoi ponad polityką i ponad 
prawem. Jego 
majątku nie wyobrażają sobie nawet królowie i cesarze tego świata. Jest 
właścicielem kolei, 
gazet, fabryk, i to nie tylko u nas, w kraju. Na jedno jego skinienie miliony 
ludzi mogą stracić 
pracę; krzywo na kogoś spojrzy – proszę bardzo, upada bank. Po co miałby tracić 
czas i ułatwiać 
mi karierę? – przeciągnął ręką po włosach, jakby sam pomysł go przerażał. 
Pokiwał głową. – Ale 
ludzie w to wierzą. A to, w co wierzą ludzie, bywa bardziej niebezpieczne od 
prawdy. Nie 
rozumieją, jak mógłbym wymknąć się spod wpływu takiego człowieka, jak mój 
ojciec. Czasem 
sam mam wątpliwości, czy to możliwe. I właśnie dlatego, jeżeli ktoś odkryje, że 
pociągałem za 
sznurki w sprawie mojego brata, moja kariera i moja krucjata się zakończą. 
Wszyscy pomyślą, że 
ojciec robi dla mnie to, co ja zrobiłem dla Sheldona. Nikt już nie uwierzy w 
moją niezależność.
Kapitan ze wstydem słuchał tych zwierzeń.
– Jestem tu obcy, komisarzu – powiedział. – Nie ma powodu, żeby ktoś przejmował 
się tym, 
co mam do powiedzenia.
– A gdyby dowiedział się pan czegoś więcej o Sheldonie?
– Mówiłem już panu Keane’owi, że nie zamierzam się więcej zadawać z pańskim 
bratem. 
Nie mogę siedzieć w Nowym Jorku i przejadać oszczędności, licząc na to, że 
Sheldon Prescott 
nagle puści farbę. Jutro jadę na zachód.
Komisarz uśmiechnął się lekko, jakby nie dowierzał kapitanowi, i Dawkins nagle 
poczuł 
narastające zmęczenie i wątpliwości. Nie wiedział, co ma myśleć; nie miał 
pojęcia, komu zaufać. 
Kiedy komisarz otworzył butelkę i zaproponował dolewkę whisky, kapitan próbował 
oponować, 
ale bezskutecznie. Prescott nalał im obu i podniósł swoją szklaneczkę do 
światła. Kapitan, który 
wraz z nim zapatrzył się w bursztynowy płyn, odniósł nagle wrażenie, że komisarz 
zwykle nie 
pije alkoholu.
– Czy mój ojciec ma rację, twierdząc, że dowiedziono, iż w naturze za wsze 
przeżywają 
najsilniejsi? – spytał nieoczekiwanie Prescott. – Że nawet w krystalicznie 
czystym strumieniu 
i na najpiękniejszej łące każda forma życia walczy o przetrwanie?
Kapitan uśmiechnął się lekko. Zamknął oczy. Wydawało mu się, że wszystkie myśli 
roją mu 
się w mózgu i jak żabi skrzek unoszą się na jego powierzchni. Ojciec na łożu 
śmierci też zadał 
mu takie pytanie – z niedowierzaniem, troską, zdenerwowaniem. Nie słuchałby 
odpowiedzi, więc 
kapitan nawet nie próbował jej udzielić. Zdawał sobie sprawę, że ojciec jest 
umierający i nie 
powinien słyszeć tego, co myśli jego syn.
Teraz jednak, gdy alkohol rozwiązał mu nieco język, zdobył się na odpowiedź. 
Powiedział 
komisarzowi, że jego ojciec nie ma racji, że poza prawem silniejszego obowiązuje 
inne, 
ważniejsze. Opowiedział, jak spacerował po cmentarzysku Karroo i oglądał 
skamieniały zapis 
wymierania gatunków: niezliczone istoty zatopione w łupkach, a nad nimi warstwa 
skał zupełnie 
pozbawiona kości.
Komisarz słuchał go ze wzrokiem utkwionym w dal.
– Jak to: pozbawiona kości?
– Właśnie tak. Żadnych kości, żadnych zwierząt. Ani śladu życia.
– Jak to? Jak to?
– Tego się nie da wyjaśnić. Pytał pan o porządek obowiązujący w naturze? Otóż 
mogą w nim 
zniknąć całe światy; słabe, silne, bez różnicy. Ta pusta skała ma kolor brązowy, 
jak zakrzepła 
krew, jak gdyby ziemia została nią splamiona, gdy zginęły miliony żywych 
stworzeń. Nie musi 
pan jechać tak daleko, żeby to zobaczyć. Dom Sheldona, ulice, place – wszystko 
jest 
z brunatnego piaskowca. Rdza zżera świat.
Kapitan umilkł. Język miał dziwnie sztywny i obrzmiały. Obawiał się, że mówił 
zbyt mętnie 
i za szybko.
– Niech mnie diabli! – zaśmiał się nagle Keane. – A pan zawsze powtarzał, że w 
tym mieście 
majątek buduje się na krwi i krzywdzie ludzkiej!
Komisarz nie zareagował na żart, nawet się nie uśmiechnął. Siedział zatopiony 
w rozmyślaniach.
– Nie wiem, jaki jest porządek rzeczy – powiedział cicho. – My w każ dym razie 
musimy być 
wierni temu, co uznajemy za słuszne.
– Właśnie – przytaknął kapitan. – Musimy, komisarzu.
Prescott wstał i wyciągnął rękę na pożegnanie.
Późno już. Powinien się pan wyspać, jeżeli chce pan wyjechać z samego rana.
– Chciałbym, komisarzu.
Uścisnęli sobie ręce i Prescott życzył Dawkinsowi powodzenia. Kapitan przystanął 
w progu. 
Nagle przez opary whisky przedarła się myśl, że rozumie, dlaczego Keane tak 
podziwia 
komisarza. Prescott był nieźle wstawiony i z pewnością szczery w tym, co mówił. 
Może Keane to 
wyczuł, bo kiedy wstał i wyprowadził Dawkinsa na ulicę, wyglądał na 
zadowolonego. Jak gdyby 
osiągnął planowany cel. Powóz, którym przyjechali, czekał. Keane skinął na 
kapitana 
i przytrzymał mu drzwi, a potem wyjął zza pazuchy kopertę.
– Od kogo? – zapytał zdumiony Dawkins, biorąc ją do ręki.
Twarz Keane’a była nieprzenikniona.
– Dał mi ją Robbie, syn Sheldona, ale podejrzewam, że list napisała pan na 
Prescott.
Keane zastukał w bok powozu i końskie kopyta zadudniły na brudnym bruku. Kapitan 
zmarszczył brwi i złamał pieczęć na liście.
– Wydaje mi się, że znalazłam to, co papa chciał panu sprzedać.
Lily uśmiechnęła się na widok wyrazu twarzy kapitana. W ostatnich dniach pewnie 
niewiele 
słyszał dobrych wiadomości. Tak jak i ona. Z zakłopotaniem obciągnął marynarkę.
– Mój Boże, panno Prescott... – wymamrotał. – Naprawdę?
– Naprawdę, kapitanie Dawkins. Proszę się pospieszyć! Nikt nie może się 
dowiedzieć, że pan 
przyszedł.
– A matka pani?
– Jest u dziadka.
Kapitan zmarszczył brwi.
– W takim razie nie mogę tu zostać z panią sam na sam. Źle pani zrobiła, 
posyłając przez 
brata ten list.
– Nie gorzej, niż kiedy grzebałam w gabinecie papy.
– Panno Prescott! Panno Prescott... – Kapitan roześmiał się mimowolnie i 
pokręcił głową.
– Popsułam sobie opinię u pana, ale czy pan nie rozumie, że musiałam tak 
postąpić? Wiem, 
że papa ma kłopoty.
– Skąd ta pewność?
– Przyszła do niego policja, prawda? – Lily się zawahała. Chciała powiedzieć o 
tym, co 
wtedy zobaczyła; o kościach w małej, czerwonej skrzyneczce, ale bała się, że w 
ten sposób 
jeszcze bardziej sobie zaszkodzi. Zadowoliła się więc bardziej oględnym 
stwierdzeniem: – 
Wydaje mi się, że wiem, dlaczego papa zniknął.
Odwróciła się i ruszyła w stronę pokoju ojca, pewna, że teraz już kapitan za nią 
podąży. 
Zrobił to, chociaż niechętnie i z taką troską na twarzy, że Lily nie mogła się 
nie uśmiechnąć.
– Ależ kapitanie Dawkins... Można by pomyśleć, że planuje pan jakąś zbrodnię.
– A nie jest tak?
– Nie. – Lily zatrzymała się. Dokuczliwy ciężar w trzewiach był jak głaz, który 
spadał coraz 
głębiej i głębiej. Przebiegł ją dreszcz. – Być może jest dokładnie odwrotnie.
Otworzyła drzwi gabinetu i pierwsza weszła do środka. Ominęła biurko Sheldona i 
przeszła 
do mniejszego pokoiku. Na samym środku stała skrzynia – nie drewniana i 
pomalowana na 
czerwono, jak skrzynie wojskowe, ale zrobiona z czarnego metalu. Na przedniej 
ściance widniało 
nazwisko Sheldona.
– Skąd pani wiedziała, gdzie szukać? – zdziwił się Dawkins. Podszedł bliżej i z 
zazdrością 
przyglądał się skrzyni.
– Wypatrywałam dużych kłódek.
– Jak je pani otworzyła?
– A jak pan sądzi, kapitanie Dawkins? Wezwałam ślusarza.
– Aha... I kiedy ją pani otworzyła, od razu... Od razu wiedziała pani, że to coś 
ciekawego?
Lily odgarnęła za ucho niesforny kosmyk. Nie powiedziała, że pierwszą rzeczą, 
jaką znalazła 
w skrzyni, był portret jej samej jako małej dziewczynki – zniszczony, trochę 
potargany i złożony 
na pół. Leżał na równo złożonym płaszczu wojskowym ojca, a tuż obok znajdował 
się 
przewiązany wstążką plik listów. Wszystkie mocno wyblakły, ale Lily bez trudu 
rozpoznała 
pismo matki. Zerknęła na pierwszy z brzegu list: sądząc po dacie, został 
napisany 
w najwcześniejszym okresie małżeństwa rodziców, kiedy matka Lily była młodsza 
niż Lily 
obecnie. Wzruszyła się, chociaż miała wrażenie, że popełnia świętokradztwo, 
biorąc je do ręki; 
zwłaszcza że dla ojca wciąż miały ogromną wartość. Odłożyła je ostrożnie na 
miejsce i właściwie 
była gotowa zamknąć skrzynię i nie grzebać więcej w ojcowskich wspomnieniach, 
gdyby nie 
jeszcze jeden przedmiot, którego nie umiała ani rozpoznać, ani umiejscowić w 
historii swojej 
rodziny. Teraz wskazała go kapitanowi.
– Tutaj – powiedziała. – Co to może być?
Kapitan uklęknął. Lily częściowo zasłaniała mu stojącą przy ścianie skrzynię i 
poczuła, jak 
musnął policzkiem fałdy jej sukni. Zesztywniał, jakby nie mógł zdecydować, co 
gorsze: 
przeprosić, czy udawać, że nic się nie stało. Zamarł jednak bez ruchu, tak że to 
Lily musiała się 
cofnąć o krok, mówiąc:
– Nie powie mi pan, co to jest?
Dawkins ani drgnął, ale kiedy uśmiechnęła się zachęcająco, sięgnął do skrzyni. 
Lily 
przyglądała mu się zafascynowana. Kapitan wziął do ręki coś, co wyglądało jak 
kawałek 
wyschniętej, pomarszczonej czarnej skóry. Miał kształt wydłużonego trójkąta, był 
praktycznie 
pozbawiony włosów i dość gruby.
– Chyba kawałek skrzydła.
– Co za ohyda! Jakie zwierzę mogłoby mieć takie skrzydła?
– Nie jestem pewien... – Kapitan zmarszczył brwi. – Być może... zwierzę, które 
żyje gdzieś 
na zachodzie kraju, ale o którym nie słyszałem. A może pani ojciec odkrył jakiś 
zupełnie nowy 
gatunek? To byłby z pewnością powód do dumy.
Dawkins podszedł do biurka Sheldona. Jego podniecenie i szczęście były tak 
oczywiste, 
jakby zawisły w powietrzu. Wcisnął okulary na czubek nosa i usiadł, żeby 
obejrzeć znalezisko 
w świetle lampki. Mruczał pod nosem jakąś melodię; na statku też się tak 
zachowywał, gdy czuł 
się zmieszany, tym razem jednak – Lily była tego pewna – chodziło o coś zupełnie 
innego.
Kapitan sięgnął po należący do Sheldona nóż do papieru. Pochylił się w skupieniu 
nad 
kawałkiem skóry.
– Tak! – wykrzyknął nagle. – Tak, proszę zobaczyć. – Kiedy Lily zerknęła mu 
przez ramię, 
podniósł płatek skóry do światła. – Tutaj, wzdłuż górnej krawędzi, biegnie kość, 
cienka 
i delikatna, ale kość. Nie znam zwierzęcia, które miałoby takie kości.
Kapitan spojrzał na Lily i postukał nożem w biurko.
– Oddałbym wszystko, żeby móc się nim zajmować.
Lily zdawała sobie sprawę, że nie ma sensu mu się sprzeciwiać. Zapytała tylko, 
co 
spodziewał się znaleźć.
– Czy to naprawdę może być nowy gatunek zwierzęcia?
– Jeśli tak – odparł kapitan, dalej stukając rękojeścią noża w blat – byłoby to 
zdumiewające 
odkrycie. Rozpiętość skrzydeł... No, wygląda na to, że jest imponująca.
– Jaką wartość miałoby takie odkrycie? Kapitan wzruszył ramionami.
– A czy papa mówił, za ile by je panu sprzedał?
– Za sumę, na jaką z pewnością mnie nie stać.
– Nie uważa pan teraz, że jest warte tej ceny?
Kapitan się roześmiał, z nadzieją, ale i lękiem jednocześnie.
– Zbyt wiele jest tu niewiadomych: skąd pochodzi skrzydło, jak je znaleziono. 
Nie wiem 
nawet, czy jest prawdziwe. Tylko pani ojciec zna odpowiedzi na te pytania.
– To prawda – przytaknęła półgłosem Lily. – Ale nikt nie wie, gdzie jest. 
Kapitan podniósł 
na nią wzrok i wyciągnął do niej rękę. Musnął przelot nie jej dłoń i znów 
zawstydzony, skupił się 
na nożu.
– Mówiła pani, panno Prescott, że wie pani, gdzie go szukać.
Czuła jeszcze na skórze dotyk jego palców. Nie dotknąłby mnie, pomyślała, gdyby 
nie 
obawiał się najgorszego. Nagle przestała postrzegać to, co się dzieje, jak 
zabawę – bawiła się, 
podając przez Keane’a list, bawiła się i później, sprowadzając kapitana do 
gabinetu ojca. 
Spojrzała na wysuszony kawałek skóry i przypomniała sobie nagle, jak w 
dzieciństwie ojciec 
zabrał ją do Fort Laramie. Matka upierała się, żeby to zrobił, chociaż Lily 
nigdy – nawet teraz – 
nie rozumiała, dlaczego tak jej na tym zależało. Ojciec, jakby chcąc ją ukarać 
za to, że pęta mu 
się pod nogami, zostawił ją zaraz po przybyciu do fortu. Powitały ich tłumy 
Indian – nie tylko 
tych przyjaznych, którzy rozkładali obóz pod Laramie i czekali na darmową kawę i 
jedzenie, ale 
też wrogo nastawionych, którzy przybyli do fortu na naradę. Wśród nich 
znajdowała się banda 
dzikich Crow z północy. Na szyjach koni wieszali naszyjniki z czegoś, co 
wyglądało jak suszone 
owoce, tylko że każdy owoc miał małą grzywkę sztywnych włosów. Kiedy Lily 
spytała, co to 
jest, pewien miły, podpity Indianin zaśmiał się i wyjaśnił, że to skalpy.
Później, wracając z ojcem do domu, spytała go, czemu ci dzielni wojownicy 
ozdabiają w ten 
sposób swoje zwierzęta. Ojciec tylko spuścił wzrok. Domyśliła się, że jest na 
nią zły. Dopiero na 
krętej ścieżce, prowadzącej do domu, odwrócił się i powiedział, że nie powinien 
był zostawiać jej 
samej. Przeprosił ją, prosząc, by nigdy więcej nie wspominała, że była w Fort 
Laramie sama – 
ani matce, ani jemu. Lily spotkała się więc z małym Czejenem, który od lat był 
jej towarzyszem 
zabaw. Najpierw próbował ją zbyć śmiechem, ale potem zaprowadził ją do swojego 
dziadka, 
któremu Lily powtórzyła swoje pytanie. Stary Indianin uśmiechnął się; kiedy 
chłopiec zaczął 
tłumaczyć jego odpowiedź na angielski, Lily miała przez chwilę wrażenie, że się 
nie zrozumieli. 
Mówił, że życie jest jak majaczenie chorego w gorączce. Wydaje nam się 
prawdziwe, ale 
jesteśmy zaledwie cieniami, a nasz świat – tylko odbiciem świata duchów, który 
sięga do gwiazd 
i do początku czasu. Śmierć jest bramą, która prowadzi do tego drugiego, 
prawdziwego świata. 
Starzec uśmiechnął się ponownie, wziął małą Lily za rękę i pokazał jej skrzynię, 
pełną dziwnych 
przedmiotów, rzeźb, kości i strzępów skór nieznanych istot. Na wszystkich 
widniały magiczne 
symbole, na widok których Lily odruchowo odsunęła się od skrzyni. Indianin wziął 
ją jednak za 
rękę, coś cicho zaśpiewał, a potem wyjaśnił, że czasem w naszym świecie można 
zaobserwować 
znaki, które – należycie zrozumiane – mogły nauczyć nas tego samego, czego uczy 
śmierć. Świat 
jest tak rozległy, że nigdy nie poznamy go całego. Nasze próby ogarnięcia go 
przypominają 
rysunki na piasku, które wykonuje człowiek zagubiony na bezkresnej równinie.
Lily spojrzała na dziwny przedmiot leżący na biurku ojca. Był jedną z takich 
rzeczy, o jakich 
mówił jej Czejen. Nagle zaczęła się go bać, jakby naprawdę mógł mieć wielką, 
magiczną moc.
– Nie pan jeden się nim interesuje – rzekła i opowiedziała o człowieku, który 
kilka dni 
wcześniej niecierpliwie wypytywał jej ojca o „skrzydło”. Był to profesor Marsh.
Na dźwięk jego nazwiska kapitan spojrzał na nią ciekawie i zapytał, czy nie wie, 
jak 
przebiegło jego spotkanie z Sheldonem. Lily powiedziała mu, co usłyszała ze 
schodów; profesor 
wyszedł z domu wściekły, groził jej ojcu, który z kolei zachował lodowate 
milczenie.
– Myślę, że to dlatego papa zniknął – dodała, wskazując strzęp skóry na blacie. 
– Przez to 
skrzydło.
Kapitan nie wyśmiał jej – chociaż miała nadzieję, że to zrobi. Znów przyszło jej 
do głowy, że 
Dawkins nie mówi wszystkiego, co wie.
– Nie mogę uwierzyć, żeby profesor Marsh maczał palce w takiej szemranej sprawie 
– 
mruknął. – Nie znam go osobiście, ale wiem, jaką się cieszy reputacją. Jest 
wybitnym, 
szanowanym naukowcem.
Mówił to jednak bez przekonania, co też natychmiast wytknęła mu Lily.
– To prawda. – Spojrzał na nią zakłopotany. – Nie wszystko, co o nim słyszałem, 
przysparza 
mu chwały. Jeden z jego rywali, również naukowiec, twierdził, że to właśnie 
profesor Marsh 
przeprowadził napad na pociąg i przejął znaleziska z całego sezonu. Tym 
niemniej... – Wzruszył 
ramionami. – Trudno mi powiedzieć, czy to prawda. Wydaje mi się, że niczego nie 
udało mu się 
udowodnić. W głowie mi się nie mieści, żeby jakikolwiek człowiek, nawet 
paleontolog, posunął 
się do użycia siły, gdy gra toczy się o skamieniałe kości.
Sądząc po wyrazie twarzy, kapitan wciąż nie był przekonany o słuszności swoich 
racji. Nie 
uszło uwagi Lily, że przemilczał fakt, z którego oboje zdawali sobie sprawę: 
jeden człowiek już 
zginął, ponieważ znalazł się w posiadaniu skamieliny. Dawkins spojrzał na nią i 
wyciągnął rękę, 
jakby chciał znowu ją dotknąć i pocieszyć, ale tylko podkręcił wąsa, podszedł do 
okna i wyjrzał 
na ulicę.
Lily spytała, czy kogoś się spodziewa.
Kapitan pokręcił głową i przykucnął przy skrzyni. Włożył rękę do środka, cofnął 
się, ocenił 
wysokość pudła i znów sięgnął do wewnątrz. Przesunął palcami po dnie – musiał 
wymacać jakiś 
zatrzask, bo najpierw Lily usłyszała cichy szczęk, a potem Dawkins odsunął 
kawałek dna na bok. 
Ze skrytki wyjął drewniane pudełko i podniszczony, przewiązany sznurkiem zeszyt. 
Lily od razu 
rozpoznała skrzyneczkę – wyglądała tak samo jak pudełko, które przynieśli ojcu 
policjanci. 
Kapitan obejrzał ją dokładnie, ale nie próbował otworzyć. Wziął do ręki 
dziennik, zważył go 
w dłoni, ale też nie zajrzał do środka. Ku zdumieniu Lily, odłożył obie rzeczy 
na miejsce.
– Niezwykły z pana człowiek – stwierdziła. – Zadał pan sobie tyle trudu, żeby je 
znaleźć, 
a nie interesuje pana, co zawierają?
– To nie moja sprawa. Podobnie jak nie jest sprawą pani ojca, przechowywać to 
pudełko. 
Proszę mi powiedzieć, panno Prescott, czy rozglądając się po pokoju, znalazła 
pani więcej takich 
skrzynek?
Lily zaczynała go rozumieć, ale tylko pokręciła głową.
– W takim razie musiał mieć gdzieś inny gabinet, w którym trzymał prywatną 
kolekcję. Nie 
mógłby gromadzić łupów w pokoju, który ma w muzeum.
– Łupów, kapitanie?
Dawkins, nie bawiąc się w dalsze wyjaśnienia, zaczął zaglądać do szuflad w 
biurku 
i przetrząsać ich zawartość. Kiedy Lily spytała, co właściwie robi, wyjaśnił 
jej, że szuka 
dokumentów – najlepiej pokwitowań za czynsz – które mogłyby potwierdzić jego 
podejrzenia. 
Lily zastanowiła się chwilę, a potem wskazała mu stojącą w kącie komodę. Ze 
wszystkich jej 
rozlicznych szuflad tylko dolna, największa, była zamknięta na klucz. Kiedy 
kapitan nie zdołał 
jej otworzyć, poprosił Lily o kawałek drutu. Zawahała się, zdając sobie nagle 
sprawę, że 
grzebanie w papierach ojca zakrawało na zdradę, jakiej nie zamierzała się 
dopuścić. Zaczynała 
się jednak coraz bardziej o niego bać, tym bardziej, że kapitan, którego uważała 
za dżentelmena, 
nie posunąłby się tak daleko, gdyby nie obawiał się najgorszego. Przyniosła mu 
więc drut 
i patrzyła, jak mocuje się z zamkiem szuflady. Właściwie zdziwiła się, że się na 
tym zna, ale 
wytłumaczyła sobie zaraz, że jako były żołnierz i podróżnik musiał posiąść wiele 
niezwykłych 
umiejętności. Pewnie jeszcze nie raz ją zaskoczy.
W szufladzie leżał cały stos papierów. Kapitan zaczął je przeglądać. Podał Lily 
jedną 
z teczek i zapytał, czy coś jej mówi podany na okładce adres.
– Water Street... – Zmarszczyła brwi. – To musi być gdzieś nad rzeką. Nad rzeką, 
a zatem 
blisko doków, gdzie żaden przyzwoity człowiek nie zapuszczał się z własnej woli. 
Przejrzała 
zebrane w teczce papiery i stwierdziła, że nazwa Water Street powtarza się na 
wszystkich: 
rachunki, opłaty, potwierdzenia dostaw. Nagle poczuła mdłości; przez myśl 
przebiegły jej 
okropne podejrzenia, od których zakręciło jej się w głowie. Zachwiała się i już 
chciała wesprzeć 
się na ramieniu kapitana, ale postanowiła nie okazywać słabości. Przeszła do 
biurka i ciężko 
opadła na krzesło Sheldona. Zastanawiała się jednak, jak by to było, złapać 
kapitana za rękę, 
poczuć jej uścisk, przesunąć palcem po knykciach... Dalej jej wyobraźnia nie 
sięgała.
– Chodźmy tam – powiedziała cicho. – Bardzo pana proszę.
Z początku Dawkins, naturalnie, odmówił, mówiąc, że uda się na Water Street sam, 
ale 
uprzedziła go, że pojedzie tam nawet bez jego zgody. Próbował ją jeszcze jakoś 
przekonać, lecz 
wpadła w gniew – chociaż wcale nie miała takiego zamiaru – żądając wyjaśnień, 
jakim prawem 
śmie wydawać jej rozkazy.
Wkrótce jechali razem dorożką, turkoczącą na bruku Piątej Alei. Lily, 
podbudowana 
zwycięstwem, doszła do wniosku, że kapitan najwidoczniej nie umie sobie radzić z 
młodymi 
damami, obdarzonymi tak zdecydowanym charakterem. Nie cieszyła się jednak długo: 
gdy 
przejechali przez Union Square i znaleźli się w Bowery, spochmurniała, 
obserwując wąskie, kręte 
uliczki za oknem. Zanim dorożka się zatrzymała, Lily znów zrobiło się słabo.
– Water Street! – oznajmił woźnica. Kapitan zerknął na trzymany w dłoni 
rachunek.
– Numer siedemnaście, jeśli łaska.
Dorożka wolno ruszyła dalej, mijając rozpadające się domy z okienkami na 
poddaszu, które 
przywodziły na myśl nieistniejący już Nowy Amsterdam. Zatrzymali się przed 
ostatnim domem 
w szeregu.
– Siedemnaście. – Woźnica wskazał batem numer.
Lily wyjrzała na zewnątrz: na ścianie, tuż obok zabitych deskami drzwi widniały 
niezdarnie 
namalowane cyfry. Kapitan wysiadł i spróbował je otworzyć, a kiedy nie ustąpiły, 
zapukał 
w najbliższą okiennicę. Otwarte były tylko okna na piętrze; cienkie, brudne 
zasłonki zwieszały 
się smętnie, omiatając parapety. Kapitan cofnął się na ulicę, przytknął złożone 
dłonie do ust 
i krzyknął. Nikt się nie odezwał, nikt nawet nie wyjrzał.
– Jakoś musi się dać tam wejść. Dawkins się odwrócił.
Ale jak, panno Prescott? Są tylko jedne drzwi, zabite na głucho. Lily odważnie 
spojrzała mu 
w oczy i wysiadła z dorożki z całą elegancją i spokojem, na jakie było ją stać, 
chociaż serce 
waliło jej jak młotem.
– Nie mógł chyba wykupić całego domu na własność, prawda? – Obeszła budynek z 
boku, 
ostrożnie wyszukując drogę w błocie. Wciąż musiała walczyć z mdłościami. – Tu są 
drugie drzwi 
– oznajmiła. – W bocznej ścianie.
Drzwi istotnie tam były – i to uchylone. Pchnęła je – zaskrzypiały ogłuszająco – 
i zajrzała do 
środka, gdzie w ciemności majaczyły schody na górę. Weszła na nie niepewnie i 
odwróciła się, 
gdy kapitan ją dogonił.
– Po co ktoś zostawił otwarte drzwi? – zapytała.
Dawkins bez słowa przecisnął się obok niej. Lily, domyślając się w jego 
milczeniu 
najgorszych odpowiedzi, stanęła jak wryta. Trzymała w dłoniach kawałek 
niezwykłej skóry, 
czarny i pomarszczony, zabrany z pokoju ojca. Nerwowo przekładała go z ręki do 
ręki. Przyszedł 
jej do głowy policjant, który szepnął coś ojcu na ucho, na co ojciec zbladł i 
zachwiał się na 
nogach. Znów zaczęła się zastanawiać, co takiego usłyszał – czyżby coś więcej, 
niż wieść 
o śmierci córki kolegi?
Najciszej jak potrafiła ruszyła dalej do góry. Z pokoju na piętrze nie dobiegały 
żadne 
odgłosy. Zawołała kapitana i gdy stanęła u szczytu schodów, usłyszała jego 
odpowiedź: ostrym, 
nieznoszącym sprzeciwu tonem kazał jej zatrzymać się i natychmiast zejść na dół. 
To tylko 
pobudziło jej ciekawość i Lily, nie bardzo zdając sobie sprawę z tego, co robi, 
weszła do pokoju. 
Wyglądał jak zwyczajny stryszek z ledwie otynkowanymi ścianami i odsłoniętymi 
dźwigarami 
dachu. Wszędzie widniały ślady obecności jej ojca: masa papierów, okazy 
skamielin, czerwone 
skrzynki. Naprzeciwko drzwi stał stół nakryty dla dwóch osób. Na obrusie leżały 
kawałki szkła. 
Kapitan klęczał obok stołu, pochylony nad czymś na podłodze.
Lily zrobiła krok do przodu. Deski skrzypnęły jej pod stopami.
Kapitan odwrócił się i wbił w nią wzrok.
– Co się stało? – zapytała.
– Proszę zejść na dół, panno Prescott. Natychmiast. Lily nie mogła się ruszyć z 
miejsca.
Kapitan wstał, jakby zamierzał sprowadzić ją na parter. Dopiero teraz ujrzała 
leżące na 
podłodze ciało, które jej zasłaniał. Człowiek leżał na brzuchu z odsuniętą w 
bok, zgiętą w łokciu 
ręką. Przedramię miał obnażone, całe pocięte jakimś ostrym narzędziem i pokryte 
masą 
zakrzepłej krwi. Mimo mnóstwa posoki, w miejscach, gdzie rany były dostatecznie 
głębokie, 
połyskiwała biel kości. Oślepiająca biel.
Lily zamknęła oczy i poddała się ciemnej fali smutku, która ogarnęła jej umysł.
Następnego dnia w Filadelfii, w domu przy Vine Street, profesor Cope czekał 
niespokojnie 
na wiadomości z Nowego Jorku. Wstał – jak zwykle – na długo przed świtem. W 
terenie zawsze 
mało sypiał, jakby przeszkadzał mu zew nieodkrytych, skamieniałych kości; 
wyglądało na to, że 
i w Filadelfii nie dają mu spokoju. Tu jednak nie czekały ukryte gdzieś w ziemi 
– znajdowały się 
na stołach i w skrzyniach. Przechadzając się wśród nich, Cope tęsknił za gorącym 
słońcem 
pustyni, chciał czuć pod stopami kamienie i łupki urwiska, chciał czuć ciągłe 
podekscytowanie 
w oczekiwaniu na nowe znalezisko.
Nie żeby w domu nie czekały go żadne niespodzianki. Miał tak obszerny zbiór 
skamielin – 
któremu zresztą poświęcał zbyt mało czasu – że zmuszony był wykupić sąsiedni 
dom, żeby mieć 
je gdzie pomieścić. Kiedy wpadał w szał porządkowania, z przyjemnością odkrywał 
dawno 
zapomniane okazy, ukryte pod warstwą kurzu, zawinięte w papier i przewiązane 
sznurkiem. 
Obmyśliwszy nowy sposób klasyfikacji, układał według niego wszystkie eksponaty, 
gubił się 
w przyjemnościach pracy naukowej, próbując ogarnąć nieskończoność.
Teraz też był w podobnym stanie; szybko zapomniał o swoim zniecierpliwieniu i 
południe 
zastało go w najciemniejszym zakamarku domu, wśród skrzyń i rozrzuconych 
czaszek, których 
nie oglądał od lat. Grzebał w nich, mierzył, robił notatki i cieszył się jak 
dziecko: każdy okaz 
przywoływał inne wspomnienia, i to znacznie bardziej wyraziste niż obrazy 
przyjaciół 
i znajomych.
Pracował bez odpoczynku przez cały dzień – w takim stanie nie odczuwał głodu – 
aż pod 
wieczór nagle zapragnął czyjegoś towarzystwa. Zbiegł na dół i znalazł żółwia, 
którego dostał 
w prezencie od jednego ze swoich wiernych studentów. Porwał zwierzę z podłogi i 
wrócił na 
najwyższe piętro, gdzie znów zajął się pracą. Słońce zachodziło. Żółw pełzał 
wolniutko po 
pokoju, aż znalazł sobie dogodne legowisko na jednym z pudeł. Cope przyjrzał mu 
się 
z uśmiechem: to akurat pudło pominął. Powodowany ciekawością odłożył czaszkę, 
którą się 
zajmował, zdjął żółwia z wieka, odkurzył je i odczytał napis. W jednej chwili 
całe jego szczęście 
ulotniło się bez śladu, a żołądek zacisnął się w bolesną kulę.
– Elazmozaur – przeczytał na głos. – Kansas, 1868.
Od dziesięciu lat nie oglądałem tego pudła, pomyślał. Przypomniał sobie Marsha – 
ogromnego i niezgrabnego – i nie mógł się opędzić od myśli o Othnielu Charlesie 
Marshu. Jak 
przebiegała ich dyskusja na temat elazmozaura?
– Jakiś sekret anatomii – mruknął pod nosem. – Nie pamiętam, więc pewnie nic 
ważnego.
Ale nie, to nie argumentacja Marsha utkwiła mu w pamięci, lecz styl jego 
wypowiedzi, 
natrętny i chełpliwy. Marsh zachowywał się jak człowiek, który uważa, że za 
pieniądze można 
zdobyć wykształcenie; człowiek, który nie przywykł, by mu się sprzeciwiano, a 
jeśli tak się stało, 
wpadał w straszny gniew.
Cope nie mógł się zmusić, żeby otworzyć skrzynię, ale i bez tego świetnie 
pamiętał, co jest 
w środku: długa, smukła czaszka, o szczękach wypełnionych okrutnymi zębami. 
Najbardziej 
niezwykły był w tym stworzeniu – wbrew temu, co twierdził Marsh i jemu podobni – 
nie żaden 
szczegół anatomiczny, lecz fakt, że pływało po oceanie, w miejscu, które porosło 
dziś morzem 
traw. To właśnie był prawdziwy cud, tajemnica świata i sekret Tego, kto go 
stworzył. Cope 
zdawał sobie sprawę, że gdyby to go nie zachwycało, byłby na wpół martwy. I 
tylko istnienie 
Marsha kładło się cieniem na jego odkryciu; było jak wiecznie obecna w studni 
trucizna. Coś, co 
dla Cope’a zawsze stanowiło esencję życia, przez Marsha stało się piekłem.
– Ojcze...
Rozgniewany Cope odwrócił się do drzwi. W progu stała jego córeczka, którą chyba 
wystraszył wyraz jego twarzy. Od razu zrobiło mu się wstyd i mocno ją przytulił.
– Wybacz staremu ojcu, Julio, że czasem na ciebie warczy. Wystarczy, że raz cię 
przytuli, 
i od razu jednoczy się z boskim światem.
Dziewczynka przyjrzała mu się badawczo i pocałowała go, chichocząc, gdy jego 
wąsy 
połaskotały ją w buzię. Powiedziała mu, że jakiś pan chce się z nim widzieć.
– Z Nowego Jorku? – zapytał niecierpliwie Cope, ale Julia tylko wzruszyła 
ramionami. – Na 
pewno od Prescotta. Nareszcie. – Wstał. – Zaczynałem się bać, że już nigdy się 
nie zjawi.
Pośpiesznie cmoknął córkę w policzek, zbiegł na parter domu przerobionego na 
magazyn 
i wpadł do tego, w którym mieszkał i miał swój gabinet. Gość już na niego 
czekał: był wysoki, 
kościsty i bardziej przypominał kowboja z Dzikiego Zachodu niż mieszkańca Nowego 
Jorku. 
Skinął szybko głową, odruchowo prostując się w ramionach. Był bardzo barczysty, 
czego źle 
skrojony garnitur nie mógł ukryć.
– Nazywam się Moran – powiedział.
Cope czekał, czy powie mu coś więcej o sobie, ale Moran najwidoczniej nie był w 
nastroju 
do zwierzeń. Profesor poddał się więc i wskazał mu krzesło. Zaproponował też 
drinka, ale Moran 
pokręcił przecząco głową. Cope przysunął sobie krzesło i usiadł naprzeciw 
gościa.
– Czy przybył pan tu na zlecenie pana Sheldona Prescotta? – zapytał. Moran 
wzruszył 
ramionami i ledwie zauważalnie skinął głową.
– Co postanowił? Czy Marsh złożył mu ofertę?
– Chcecie od niego jednej rzeczy, obaj tej samej. Bardzo wam na niej zależy, 
prawda?
Zdumiony Cope spojrzał Moranowi w oczy.
– Czy naprawdę przybywa pan od Sheldona?
– Niczego takiego nie powiedziałem. – Nie?
– Nie. Sheldon nie żyje.
Minęła chwila, zanim słowa Morana dotarły do Cope’a. Chciał zaprotestować, 
powiedzieć 
gościowi, żeby przestał żartować, ale patrząc na niego upewniał się coraz 
bardziej, że Moran nie 
żartuje. Cope przetarł oczy i odchrząknął.
– Jak to się stało? Kiedy? Kto go zabił?
– Nie mówiłem, że ktoś go zabił.
– Naturalnie... Po prostu podejrzewałem...
– Co pan podejrzewał? – Moran pochylił się wyczekująco.
– Podejrzewałem... – Cope wzruszył bezradnie ramionami. – Podejrzewałem, że 
został 
zabity.
– Dlaczego?
Pierwszy raz na twarzy Morana odbiło się szczere zainteresowanie. Profesor 
przyglądał mu 
się podejrzliwie, z niesmakiem. Moran uśmiechnął się z troską, wyjął z kieszeni 
policyjną 
odznakę i podał ją Cope’owi.
– Policja Stanów Zjednoczonych – przeczytał na głos profesor. – Wy dział 
dochodzeniowy. – 
Wzruszył ramionami i oddał odznakę. – Nie zrobiłem nic, co musiałbym przed 
policją ukrywać.
Moran otworzył kartonową teczkę i wyjął z niej plik papierów.
– Znaleziono je w biurku pana Prescotta, profesorze. Pańskie listy. Są tu też 
listy od 
profesora Marsha z Uniwersytetu Yale. W jednym z listów profesor Marsh twierdzi, 
że stanął pan 
z nim do licytacji. W grę wchodzi ni mniej, ni więcej, tylko czterysta dolarów.
– Nie mam nic do powiedzenia na temat twierdzeń profesora Marsha.
Moran z pokerową twarzą przeglądał listy.
– Pisze, że złożył pan panu Prescottowi ofertę w wysokości czterystu dolarów. – 
Podniósł 
wzrok na Cope’a. – Przebił pana, proponując czterysta sześćdziesiąt.
Cope nie zdołał powstrzymać się od pogardliwego uśmieszku. Wstał i podszedł do 
kredensu, 
z którego wyjął butelkę whisky. Pił rzadko, ale w tej chwili czuł, że potrzebuje 
czegoś na 
wzmocnienie. Musiał uspokoić drżenie rąk i plączący się język. Moran przyglądał 
mu się 
obojętnie.
– Zechciałby mi pan powiedzieć, o co rywalizowaliście?
– Nie – odparł Cope. Wrócił na swoje miejsce. – Nie zechciałbym.
– Ale chyba mam rację, że obu panom bardzo na tym zależało?
Cope spojrzał na Morana i nagle zaczął się histerycznie, piskliwie śmiać, czym 
zaskoczył 
i swojego gościa, i siebie samego. Moran pierwszy raz był naprawdę poruszony.
– Przepraszam. – Cope pokręcił głową. – To przez tę wiadomość. Wstrząsnęła mną.
– Jak bardzo wam zależało?
– Co ma pan na myśli? – Cope zmarszczył brwi.
– Dobrze pan wie, co mam na myśli, profesorze. Jak bardzo zależy wam na tym, o 
co 
chcieliście się licytować?
– Nie muszę nic panu mówić.
Oczy Morana błysnęły lodowato jak polerowana stal.
– Oczywiście, proszę pana.
Cope westchnął chrapliwie. Nie był przyzwyczajony do alkoholu, ogarniała go 
panika i w 
głowie już mu się zaczynało mącić, ale jedna rzecz pozostała jasna.
– Marsh podał swoją cenę – powiedział. – Jest pan pewien?
– Najzupełniej.
– Muszę powiedzieć, że trochę go podziwiam. – Cope uśmiechnął się. – Trochę. Nie 
do 
końca.
– Za co, profesorze?
– Za to, że dla marzeń umiał postawić wszystko na jedną kartę.
Cope zamknął oczy i wyobraził sobie, że stoi u stóp gór Big Horn, tak jak 
ubiegłego lata, 
kiedy zatrzymał się na krętej górskiej drodze. Spotkał dwóch ludzi Sheldona.
Spojrzał na Morana, który siedział nieporuszony, z kamienną twarzą. Zaczął mu 
opowiadać, 
co wtedy usłyszał od tej dwójki.
Jeden z nich był Czejenem i Cope dobrze go znał: potężnie zbudowany, przystojny, 
ze 
smętnie obwisłymi policzkami. Miał worki pod oczami i nosił imię Słońce Nie 
Wschodzi – 
a biali nazywali go po prostu Słońcem. W okresie bitwy o Little Big Horn Cope 
zatrudniał Słońce 
jako zwiadowcę – prowadził wtedy wykopaliska w górach, a później przeniósł się 
dalej na 
północ, nad rzekę Judith. Razem ukrywali się przed wojownikami Siuksów i bardzo 
się 
zaprzyjaźnili. Cope wiedział również, że Słońce obecnie pracuje dla Sheldona – 
sam mu go 
polecił – toteż zapytał, co nowego udało się znaleźć Prescottowi. Słońce z 
triumfalnym 
okrzykiem wskazał na niebo, a potem powiedział coś w swoim języku. Profesor 
zrozumiał jego 
słowa.
Zawiesił głos i spojrzał badawczo na Morana.
– Ptak Grzmotu – dodał.
Chciał wyjaśnić Moranowi, czym jest ptak grzmotu, ale ten uciszył go gestem.
– Już o nim słyszałem – odparł.
Cope spojrzał na niego zdziwiony.
– Rozumiem... Słyszał pan też, że potwory z indiańskich legend istnieją 
naprawdę. 
Powinienem jednak wyjaśnić, że tym określeniem nazwaliśmy istotę, którą 
znalazłem rok 
wcześniej. Miała niewiarygodną rozpiętość skrzydeł. Jej naukowa nazwa brzmi 
Pterodactylus 
occidentalis, ale Słońce od razu ochrzcił ją mianem Ptaka Grzmotu i nazwa się 
przyjęła. Żaden 
Indianin, w ogóle żaden człowiek nie widział takiego stworzenia żywego.
– O tym też już wiem. – Moran skinął głową.
– Interesuje się pan paleontologią?
– Interesuję się tym, co może doprowadzić do śmierci człowieka. Cope pochylił 
się do 
przodu. Ręce znów mu się trzęsły i bał się, że Mo ran to zauważy. Splótł palce.
– Słońce zaprowadził mnie do obozu Sheldona, który tego dnia wyglądał na 
zadowolonego 
z siebie. Ogromnie zadowolonego. Twierdził, że znalazł coś, co mogłoby mnie 
zainteresować, ale 
odparłem, że się myli. Jechałem właśnie na północ na stanowisko, które odkryłem 
rok wcześniej 
i wiedziałem, że tam mi skamielin nie zabraknie. Sheldon uśmiechnął się chytrze 
i po kazał mi 
jedno ze swoich znalezisk – właściwie nic szczególnego, kilka rozproszonych 
odłamków, 
zebranych do kufra. Nie widziałem w nich nic specjalnego: parę zębów, czaszka... 
Nic wielkiego. 
Nic nowego. Najbardziej zaskoczył mnie fakt, że nie było w tym żadnej 
niespodzianki. – Cope 
obserwował bacznie Morana. – Nie dość, że wszystkie szczątki należały do ssaków, 
to jeszcze 
pochodziły z paleolitu, były więc stosunkowo nowe. Zaledwie... dziewięć, 
dziesięć tysięcy lat.
– Dla mnie to i tak starocie.
– Zgoda, ale Czejen mówił o Ptaku Grzmotu. – Cope znów pochylił się 
niecierpliwie. – 
O pterozaurze. A pterozaury wyginęły w mezozoiku! Sześćdziesiąt pięć milionów 
lat temu. Co to 
jest dziesięć tysięcy lat przy sześćdziesięciu pięciu milionach?
Moran zmarszczył brwi, ale milczał.
– Nie rozumie pan?! Nie rozumie pan, co to znaczy?
Nie, ale wydaje mi się, profesorze, że zaraz mi pan to wyjaśni. Cope uśmiechnął 
się, 
zapominając o niedawnym zdenerwowaniu. Wstał i zaczął spacerować po pokoju. 
Opowiadał, że 
przez resztę lata nie wracał myślami ani do zbiorów Sheldona, ani do tego, co 
Słońce mówił 
o Ptaku Grzmotu. Dopiero jesienią wrócił na wschód.
Zawahał się, zawstydzony, wybuchnął niespodziewanie śmiechem i kontynuował swój 
chaotyczny wykład. Miał w Yale kogoś, komu płacił, wyjaśnił. Nie szpiega, 
zastrzegł się 
pospiesznie, na pewno nie szpiega – po prostu człowieka, który uprzedzał go o 
knowaniach 
profesora Marsha. Słowo „knowania” było, zdaniem Cope’a, jak najbardziej na 
miejscu, 
ponieważ Marsh...
Profesor pokręcił głową.
– Mogę zaufać pańskiej dyskrecji?
Moran skinął potakująco ręką.
Marsh otrzymał od Prescotta ofertę; mówiąc o tym, Cope przyspieszył kroku. Kości 
nadgarstka pterodaktyła, znalezione w paleolitycznym osiedlu ludzkim, 
przemieszane z zębami 
ssaków. Gdyby znalezisko było prawdziwe, specjaliście zaparłoby dech w piersi.
Cope oparł się o krzesło i odetchnął głęboko.
– Dalej nic pan nie rozumie? – zapytał.
Moran milczał.
– Marsh uznał odkrycie Sheldona za prawdziwe. Inaczej nie wszedłby do gry. A 
skoro 
zaledwie dziesięć tysięcy lat temu żyły tu pterozaury, dlaczego nie miałyby 
przetrwać do dziś?
– A pan? – spytał po chwili Moran. – Pan też w to wierzy?
Cope najeżył się.
– Musiałbym obejrzeć znalezisko, żeby wyciągać wnioski. Tymczasem wszystko 
wskazuje 
na to, że dowody zostały sprzedane profesorowi Marshowi.
Moran przekrzywił głowę i z zaciekawieniem przyglądał się Cope’owi. Dopiero po 
długiej 
chwili spuścił wzrok, a jego twarz znów przybrała obojętny wyraz, jak gdyby 
rozstrzygnął jakąś 
nie cierpiącą zwłoki sprawę.
– I do dzisiaj nie wiedział pan nawet, czy profesor Marsh bierze udział w 
licytacji, tak?
– Nie miałem pewności.
Nagle Moran wstał i wziął ze stolika swój kapelusz. Założył go i przesunął 
palcem po 
krawędzi ronda, wpatrując się uporczywie w profesora, który starał się nie 
odwracać wzroku. 
Kiedy jednak przypomniał sobie o śmierci Prescotta, odruchowo zamknął oczy.
Moran zrobił krok naprzód.
– Nie słyszał pan o nikim więcej, kto byłby zainteresowany znaleziskiem 
Sheldona?
– Nie.
Moran pokiwał powoli głową i skierował się ku drzwiom. W progu odwrócił się 
i powiedział:
– Jest tu jeszcze pewien Anglik. Podobno Sheldon Prescott zaprosił go do 
Ameryki, 
obiecując niezwykłe odkrycie.
– Ach, tak... Spotkałem go w zeszłym tygodniu.
– On też pewnie byłby zainteresowany tym waszym Ptakiem Grzmotu?
– Bez wątpienia. Szczególnie, gdyby chodziło o pterozaura. Zrobił z siebie 
pośmiewisko 
w Londynie, opisując polowanie na pterodaktyla w Afryce. Miałem go co najwyżej 
za szarlatana, 
ale od kiedy go poznałem... – Cope wzruszył ramionami. – No cóż, w każdym razie 
twierdził, że 
nie stać go na to, żeby wziąć udział w licytacji.
Profesor umilkł nagle. Moran uchylił kapelusza.
– Dziękuję za poświęcony mi czas, profesorze.
– Nie... – Cope pokręcił głową. – To nie do wiary... Nie, na pewno nie. To nie 
mógł być on.
Moran wyszedł bez słowa. Otępiały Cope słyszał, jak idzie korytarzem i wychodzi 
na ulicę.
Tej samej nocy w Nowym Jorku kapitanowi przyśnił się ojciec. Oboje jego rodzice 
od dawna 
nie żyli, ale dzięki temu sen nabrał wyjątkowej wyrazistości. Dawkins spokojnie 
obserwował 
senne obrazy, zdając sobie sprawę, że w każdej chwili mogą się rozpłynąć i 
zniknąć. Kiedy 
jednak sen faktycznie się skończył, jawa wcale nie wydawała się bardziej 
rzeczywista. 
Wspomnienie marzeń sennych nie dawało mu spokoju; było jak gęsty, ciężki osad 
pozostały po 
męczącej nocy, jak niesmak w ustach albo uporczywy ból w kościach.
Strażnik wyprowadził go z celi. Szli brudnymi, pustymi korytarzami, po których 
kręcili się 
policjanci, ale Dawkins ledwie rejestrował tętniące życiem wnętrza posterunku. 
Trafił do 
spartańsko urządzonego pokoju, gdzie kazano mu usiąść na krześle naprzeciw 
biurka. Kapitan 
posłusznie usiadł, a strażnik stanął pod ścianą z założonymi na piersi rękoma. 
Dawkins 
niewidzącymi oczyma spojrzał na piętrzący się na biurku stos dokumentów.
Zdawało mu się, że widzi biurko ojca, takie samo jak we śnie: zawalone 
książkami, 
papierami, zasuszonymi kwiatami i kamieniami.
Ojciec siedział za biurkiem, twarz miał ukrytą w dłoniach; matka skinęła głową i 
zamknęła 
drzwi gabinetu – taką scenę kapitan dobrze pamiętał. Któregoś wieczora ojciec 
wrócił konno 
z Salisbury blady jak ściana. Całą noc przesiedział w swoim pokoju – tak jak we 
śnie kapitana. 
Długo jeszcze chodził potem przygnębiony, ale nigdy nie mówił, co się stało. 
Dopiero po latach 
matka zdradziła tę tajemnicę synowi.
Tamtego dnia odbyło się doroczne spotkanie stowarzyszenia, którego ojciec był 
założycielem. Stowarzyszenie zajmowało się badaniem historii naturalnej i 
przygotował na nie 
odczyt o ciekawym gatunku żuka. Do odczytu jednak nie doszło, na spotkaniu 
zapanował chaos. 
Ojciec dał się zaskoczyć, został zakrzyczany, przegłosowany i wraz z 
zaprzyjaźnionymi 
wikarymi wykluczony z zarządu. Na ich miejsce wybrano młodych impertynentów, 
bystrych 
i pełnych pogardy dla starszych. Cały czas rozmawiali o Lyellu i Darwinie, o 
zmienności 
gatunków, niewyobrażalnych okresach czasu, dzikiej walce, którą toczą żywe 
istoty na łajkach 
i pod błękitnym niebem. O walce, która toczy się w ludzkiej duszy.
We śnie kapitana młody człowiek klęczał przed biurkiem wikarego i rozwodził się 
na takie 
właśnie tematy, cały czas obstukując młotkiem leżący na podłodze kawał kamienia. 
Odsłonił 
właśnie kości dimorphodona.
– Zajrzyj do tej swojej biblii – powiedział. – Co tam znajdziesz? Okruchy 
prawdy, poutykane 
pośród rozlicznych błędów? Zapytaj ziemi, wyjaśni. To z Księgi Hioba.
Ojciec jęknął i pokręcił głową.
– Gdyby nie życie wieczne – odparł – ziemia byłaby ciemnością.
Wstał i podszedł do klęczącego młodzieńca. Ujął go za ręce i po policzkach 
popłynęły mu 
łzy. Mimo iż kapitan cały czas obserwował tę scenę z boku, zdał sobie sprawę, że 
to on jest 
młodym człowiekiem, który klęczy.
Odwrócił się nagle i ujrzał, że gabinet i biurko ojca zniknęły. Ich miejsce 
zajęło wnętrze 
domu przy Water Lane i należące do Sheldona sprzęty, zdezelowane krzesła, 
stojące w kącie 
łóżko, dwa nakrycia i dwa opróżnione talerze. Ojciec kapitana podszedł do stołu 
i zajrzał pod 
obrus, patrząc pytająco na syna. Kapitan nie wiedział, czego od niego chce, ale 
kiedy chciał o to 
zapytać, ojciec zniknął, a na podłodze leżały zwłoki Sheldona. Kapitan uklęknął 
przy nich – tak 
samo, jak zrobił to dwa dni wcześniej – i patrzył na zmasakrowaną twarz i 
otwarte, głębokie rany 
ręki. Kiedy szczur musnął jego dłoń, natychmiast się otrząsnął.
Zamknął oczy. Zbieg okoliczności był niepokojący: w mieszkaniu Sheldona też 
widział 
szczura. Różyczka, z futerkiem przylizanym od częstego głaskania, wyjrzała 
ciekawie z kieszeni 
kamizelki Sheldona, a potem przebiegła mu po piersi. Delikatnie obgryzała 
pociętą skórę na 
przedramieniu trupa i czyściła sobie wąsiki z krwi. Kapitan próbował ją 
przepłoszyć, ale siedziała 
spokojnie, z przekrzywionym łebkiem, i przyglądała mu się ciekawie. Kiedy wziął 
ją do ręki, 
wbiegła mu na ramię, a potem po drugiej ręce ześliznęła się na zwłoki. Świetnie 
się bawiła. 
Nawet kiedy zjawili się policjanci, nie dawała się odpędzić. Jeden z nich wziął 
ją do ręki i spytał 
kapitana, czy szczur należał do Sheldona. Dawkins, który wrócił z policjantami 
do pokoju, 
odprowadziwszy pannę Prescott do dorożki, tępo pokiwał głową.
Zastanawiał się, czy to nie szczura chciał mu pokazać ojciec, kiedy go wołał. 
Ciekawe, czego 
chciał go w ten sposób nauczyć. To jednak, co we śnie wydawało się oczywiste, w 
jasnym 
świetle dnia było mętne. Mimo szczerych chęci nie widział żadnego sensu w 
pokazywaniu mu 
szczura. Nie wiedział nawet, czy powinien z tego powodu czuć ulgę.
Kapitan odwrócił się, słysząc za plecami dźwięk otwieranych drzwi. Do pokoju 
weszło 
dwóch detektywów – tych samych, którzy przyjechali na Water Lane. Z wysiłkiem 
przypomniał 
sobie ich nazwiska: Lynch... Tak, Lynch i Moran. Lynch był wściekły, miał 
zaczerwienioną 
twarz i strasznie się pocił. Cuchnął przemocą. Usiadł na biurku przed kapitanem 
i skinął na 
strażnika, żeby stanął za krzesłem więźnia. Moran bez słowa oparł się o ścianę i 
z 
nieprzeniknioną twarzą wpatrywał się w czubki własnych butów. Kapitan poruszył 
się 
niespokojnie. Lynch nachylił się w jego stronę.
– Teraz nam powiesz, dlaczego to zrobiłeś.
– Nie zrobiłem tego.
– No to powiesz nam, jak do tego doszło. Twoim zdaniem. Kapitan założył ręce na 
pierś.
– Jestem oskarżony?
Lynch gniewnie wyszczerzył poszczerbione zęby. Dał znak strażnikowi, który 
stanął tuż za 
plecami kapitana. Dawkins ani drgnął. Miał wrażenie, że w oczach Lyncha widzi 
nie tylko złość, 
ale także lęk. Paniczny lęk. Ciekawe, czy miał rację... A jeśli miał, to czego 
bał się Lynch? 
Kapitan zerknął ukradkiem na Morana, który przestał się wpatrywać w swoje buty: 
patrzył mu 
w oczy i jego twarz niczego nie wyrażała. Na plecach Dawkins czuł dotyk 
zaciśniętych na 
oparciu rąk strażnika. Nie odwrócił się jednak, panując nad sobą całkowicie.
– Chciałbym, żeby jedna rzecz była całkowicie jasna – powiedział do Lyncha. – 
Robię to, 
o co pan prosi, ponieważ nie mam nic do ukrycia.
Lynch poczerwieniał jeszcze bardziej, twarz nabrzmiała mu jak bukłak z winem, 
purpurowy 
i wilgotny. Nie odezwał się.
Kapitan zaczął swoją opowieść od początku. Był znużony, nie pamiętał już, który 
raz musiał 
ją powtarzać. Panna Prescott martwiła się o ojca. Wspólnie wyszukali adres domu 
przy Water 
Lane. Pojechali tam. Boczne wejście zastali otwarte. Wszedł na górę, gdzie z 
kolei znalazł 
otwarte drzwi do mieszkania. Z początku myślał, że nikogo w nim nie ma, ale 
nagle zobaczył na 
stole rozbite szkło. Podszedł bliżej. Pachniało krwią. W powietrzu unosił się 
rój bzyczących, 
spasionych much – takie bzyczenie ostatni raz słyszał w Afryce. Lynch mocniej 
złapał krawędź 
blatu.
– Nie znalazłeś nikogo żywego? Kapitan pokręcił głową. Lynch zaśmiał się 
chrapliwie.
– A wiesz dlaczego?
– Nie mam pojęcia.
– Mógłbyś użyć wyobraźni. – Lynch zatrząsł się ze złości i wycelował 
wyprostowany palec 
w Dawkinsa. – Nie widziałeś nikogo innego, bo sam go zabiłeś. Jak się przyznasz, 
zaoszczędzimy masę czasu. A ty...
Palec zastygł w powietrzu. Kapitan spodziewał się, że Lynch zaraz go uderzy. 
Zacisnął zęby, 
ale z ulgą zobaczył, że Lynch oklapł spokojnie na biurko. Pocił się coraz 
bardziej. Czoło miał 
równie czerwone jak resztę twarzy. Wytarł je i zerknął na Morana, szukając w nim 
oparcia.
– Chodzi o to – zaczął Moran, nie ruszając się spod ściany – że sierżanta Lyncha 
niepokoi 
fakt, iż nie ma innych śladów. A to pan znalazł martwego Sheldona Prescotta.
– Zgadza się. – Kapitan skinął głową. – Wiem, jak to wygląda: najpierw zabieram 
pannę 
Prescott na przejażdżkę, potem morduję Sheldona Prescotta. Zamiast jednak 
uciekać, gdzie 
pieprz rośnie, pocieszam pogrążoną w żałobie córkę i zawiadamiam policję. Bardzo 
to 
wiarygodne.
– Nie wie pan o niczym, co mogłoby nam pomóc?
– Może wiem. Gdybyście panowie od początku uważniej mnie słuchali, może 
wcześniej bym 
sobie przypomniał.
Lynch poruszył się niespokojnie, ale kapitan nie zwracał na niego uwagi. Opisał 
kulejącego 
człowieka w płaszczu, którego widział pod domem Sheldona. Wiedział jednak, że 
jego zeznanie 
niewiele wnosi. Lynch splunął i dokładnie to samo mu powiedział.
Dawkins cały czas patrzył na Morana. Wspomnienie śmierdzącej celi nagle zaczęło 
mu 
ciążyć i miał ochotę prosić o natychmiastowe zwolnienie. Nie mógł uwierzyć, że 
spotkała go taka 
niesprawiedliwość. Wziął się w garść.
– Ogromnie mi przykro, że nie widziałem jego twarzy, ale powtarzam: specjalnie 
miał 
kapelusz nisko nasunięty na czoło. W każdym razie pan Prescott na krótko przed 
śmiercią był 
śledzony. To pewne.
Na długą chwilę zapadła cisza. Moran ważył w duchu słowa kapitana.
– Słyszałeś, co powiedział – zwrócił się do strażnika. – Każcie znaleźć i 
śledzić tego 
człowieka.
Lynch uderzył otwartą dłonią w biurko.
– Jak mamy śledzić gościa, który nie ma twarzy, do cholery?! Moran zignorował go 
i wskazał strażnikowi drzwi.
– Zrób to.
Strażnik spojrzał na Lyncha i wyszedł. Kapitan nie zdziwił się: widział, jak 
Lynch robi się 
jeszcze bardziej purpurowy na twarzy. Stwierdził, że ma tego dość.
– To żałosne – powiedział, wstając. – Tracimy tylko czas. Nie zrobiłem tego i 
świetnie o tym 
wiecie.
– Nie mów mi, co wiem, a czego nie wiem, do diabła!
– Będę mówił, co mi się spodoba.
– Zrobiłeś to, a ja ci to udowodnię.
Dla kapitana zabrzmiało to bardziej jak pobożne życzenie niż groźba. Dla Lyncha 
chyba też, 
bo zaklął i kopnął wściekle powietrze. Porwał z biurka kartkę papieru i gniotąc 
ją w rękach, 
cedził przez zęby:
– Jedno jest pewne: masz cholernie wysoko postawionych przyjaciół.
– Co pan ma na myśli?
Lynch wypuścił papier z rąk i wskazał kapitanowi drzwi.
– Wynocha.
– Jestem zwolniony z zarzutów?
– Słyszałeś, co powiedziałem.
– Naprawdę mogę iść?
Lynch spojrzał na Morana, który przytaknął ruchem głowy.
Dawkins nie mógł powstrzymać się od uśmiechu. Nagle przed oczami stanęły mu 
góry, 
równiny zarośnięte pożółkłą trawą, nagie urwiska z rysującymi się w skale 
czarnymi kośćmi. 
Podszedł do drzwi i odwrócił się: coś sobie przypomniał.
– Jakich przyjaciół?
Lynch nie podniósł na niego wzroku. Milczał.
– Czy możecie mi panowie powiedzieć przynajmniej, którędy do wyjścia?
Cisza.
Lynch spojrzał na zgniecioną kartkę i warknął:
– Wynoś się, do diabła!
Kapitan westchnął i udał, że dotyka dłonią ronda kapelusza.
– Miło mi było panów poznać. Mam jednak nadzieję, że nie będziecie mieć mi za 
złe, gdy 
powiem, że jedno spotkanie w zupełności mi wystarczy.
Drzwi się zamknęły. Lynch nerwowo zacisnął ręce i podniósł kaprawe oczka znad 
papierów. 
Błyszczały nienawiścią. Nie patrzył jednak na drzwi; lecz na opartego o ścianę 
Morana, który 
spokojnie palił cygaro.
– Psiakrew! – Lynch zacisnął pięści. – Nie rozumiem, dlaczego go puściliśmy!
Moran nic nie odpowiedział. Wydmuchnął dym.
– Przecież moglibyśmy go udupić! Nawet w tej chwili możemy! Moran ledwie 
zauważalnie 
wzruszył ramionami.
– Sam mówiłeś: ma wysoko postawionych przyjaciół.
Dopalił cygaro, znowu wzruszył ramionami i skierował się do drzwi.
– Dokąd idziesz?
– Mamy trop.
– Trop. – Ręce Lyncha drgnęły nerwowo. Poczerwieniał. – Co ty gadasz? Nie mamy 
żadnego 
tropu, nie wiemy, jak ten gość wyglądał, do cholery! I dobrze o tym wiesz!
– Tak uważasz? – Moran obejrzał z bliska spopielony koniuszek cygara. – Dziwię 
się, że tak 
szybko sobie odpuszczasz.
– Dlaczego? – Lynch zerknął na niego podejrzliwie.
– Przecież nie tylko Prescott zginął, prawda?
– W tym mieście codziennie ginie mnóstwo ludzi.
– Jackson też – przypomniał ostrym tonem Moran. – Pamiętasz? Mój partner nie 
żyje.
– Rany! – Lynch podniósł ręce w obronnym geście. – Przepraszam. W porządku?
– A ja nadal nie mam pojęcia, kto go kropnął. I co ta dziewczyna robiła u niego 
w pokoju.
– Ja tam mam pewien pomysł – prychnął Lynch.
– Pół-Indianka?
Lynch wzruszył ramionami.
– Ile Indianek może być w Nowym Jorku?
– Są miejsca, w których możesz dostać dziewczynki o każdym kolorze skóry: 
czerwone, 
czarne, mieszane... Kurczę, pewnie nawet zielone.
Moran pokręcił głową.
– Dlaczego prowadzisz tę sprawę? – zapytał. – Bo jedno jest pewne: ona nie ma 
nic 
wspólnego z tym, że jesteś detektywem. Posłuchaj mnie. – Rzucił niedopałek na 
podłogę 
i przydepnął go. – Mamy pewien trop. Keane dziś rano mi o tym powiedział.
– Keane?
– Człowiek komisarza. Ma bliznę na twarzy.
– Ja... – Lynch z wysiłkiem przełknął ślinę, jakby nie wiedział, co powiedzieć. 
Otarł czoło 
rękawem. – Co powiedział ten Keane?
– Sheldon Prescott widział się z bratem na tydzień przed śmiercią. Mówił mu, że 
ktoś go 
śledzi. To potwierdza słowa Dawkinsa.
– Keane ci to powiedział?
Moran skinął głową, a Lynch tylko zagryzł wargę i ponownie otarł pot z czoła.
Moran nie odrywał od niego wzroku. Jego oczy zdradzały rozbawienie, ale kiedy je 
zmrużył, 
twarz stała się pozbawioną wyrazu maską.
– Aż się człowiek zaczyna zastanawiać, co?
Odwrócił się i wyszedł z pokoju. Jego kroki niosły się echem po korytarzu, więc 
dopiero za 
następnymi drzwiami, wiedząc, że Lynch już go nie usłyszy, przyspieszył. 
Przepchnął się przez 
tłum na schodach i wybiegł na dwór. Rozejrzał się. Wypatrzył w tłoku kapitana i 
ruszył za nim 
miarowym krokiem.
Słysząc stukot podkutych butów, Dawkins obejrzał się przez ramię.
– To pan? – zdziwił się. – Mogę jeszcze jakoś pomóc?
Moran odparł krótko, że w tej okolicy dżentelmen nie powinien pokazywać się 
samotnie. 
Kapitan uznał jego słowa za żart, ale Moran był śmiertelnie poważny. Wczesnym 
rankiem ulica 
wyglądała spokojnie i bezpiecznie – chociaż jak okiem sięgnąć, ciągnęły się 
spelunki 
i podejrzane lokaliki. W tej chwili były pozamykane na głucho, ale z niektórych 
i tak hałas sączył 
się jak dym. Zdał sobie nagle sprawę, że zna to miejsce: rozpoznał saloon, w 
którym spotkał się 
z komisarzem i Keane’em – te same ściany, te same czarne drzwi. Nagle 
zaciekawiło go, kto 
kazał go wypuścić. Odwrócił się do Morana i spytał, czy zwolniono go na 
polecenie komisarza.
– Naprawdę się pan nie domyśla?
– Nie.
Moran z namysłem pokiwał głową.
– Jedno mogę panu powiedzieć na pewno: różni ludzie lubią pociągać za sznurki, 
ale 
komisarz do nich nie należy.
To fakt, pomyślał kapitan. Właściwie chyba już wcześniej to wiedział. Ciekawe, 
że Moran to 
potwierdził – nie wyglądał na człowieka, na którego szacunek łatwo można 
zapracować. Tym 
większą wartość miało to, co powiedział, potwierdzało dobrą opinię Dawkinsa o 
komisarzu 
Prescocie.
Czekał, aż Moran powie coś więcej, ale policjant zajęty był zapalaniem nowego 
cygara. 
Kapitan przypomniał sobie tymczasem, co mówił komisarz o ludziach, którzy 
uważali, że jego 
ojciec pociąga za całą masę sznurków. Wystarczyło wybrać właściwy, żeby mieć 
władzę nad 
dowolnym człowiekiem w kraju. Zastanawiał się, czy w tej chwili także do jego 
pleców 
przywiązany jest taki sznurek. To byłoby upokarzające. Ale właściwie dlaczego 
dziadek panny 
Prescott miałby się nim zainteresować? Chyba że i on miał sznurek, na którym 
posłusznie tańczył 
– a jeśli tak, to jego koniec trzymała w ręku prawdopodobnie panna Prescott. 
Nagle – nie 
wiedzieć czemu – lżej mu się zrobiło na duszy. Uśmiechnął się z ulgą. Wiedział, 
że ma rację.
W tej samej chwili Moran zapytał go, czy zamierza odwiedzić pannę Prescott.
Dawkins poczerwieniał, zawstydzony tym zbiegiem okoliczności.
– Tak – przytaknął. – Miałem taki zamiar.
I zapytał wprost, czy to panna Prescott stoi za jego szybkim zwolnieniem z 
aresztu.
– Kiedy się z nią spotykałem, mimo przygnębienia i smutku usilnie na to 
nalegała.
– W takim razie mam wobec niej dług wdzięczności.
– Z pewnością. Moi koledzy na pewno nie ucieszyli się, że pan wyszedł.
– A pan?
– Ja?
– Czy zgadza się pan z nimi, że to ja zabiłem Sheldona Prescotta?
Dawkins pierwszy raz zobaczył, jak Moran się uśmiecha.
– Nie wydaje mi się to możliwe. – Cień pogardy w jego głosie kazał kapitanowi 
zastanowić 
się, czy jej obiektem jest on sam, czy może koledzy Morana. – Zastanawia mnie 
jednak co 
innego: dlaczego tak im zależy na tym, żeby jak najszybciej dopasować 
podejrzanego do 
morderstwa?
– Mam rozumieć, że taki entuzjazm jest wśród tutejszych policjantów czymś 
niezwykłym?
– Można tak powiedzieć.
– Ja nie widzę w tym nic dziwnego: jak by nie patrzeć, zamordowano brata 
komisarza. 
Każdy policjant chciałby rozwiązać tę zagadkę.
Moran pokręcił głową.
– Jak dla mnie, to za bardzo się starają. – Przyglądał się chłodno kapitanowi. – 
Jedno pytanie: 
kiedy razem z Lynchem byliśmy u Prescotta w domu, Lynch zatrzymał się na chwilę 
i coś mu 
szepnął do ucha. Pamięta pan?
– Tak. – Kapitan skinął głową.
– Słyszał pan, co powiedział?
– Niestety nie.
– A ma pan jakiś pomysł?
– W każdym razie Sheldon nie był zachwycony tym, co usłyszał.
– Skąd pan wie?
– Był wstrząśnięty, zbladł, jakby zaraz miał zemdleć. Chociaż szybko się 
otrząsnął. Może to 
tylko zbieg okoliczności, ale od tej pory nie chciał więcej ze mną rozmawiać.
– O czym, kapitanie Dawkins?
– Sheldon sam panom powiedział, że ściągnął mnie do Ameryki, obiecując pomoc 
w dokonaniu niezwykłego odkrycia paleontologicznego.
– Rozumiem. A to odkrycie... Czy to nim wabił profesorów Marsha i Cope’a?
Kapitan nawet nie próbował ukryć zaskoczenia.
– Jest pan doskonale poinformowany, detektywie.
Moran puścił ten komplement mimo uszu.
– Czy Prescott wyjaśnił panu, co to za odkrycie? – Nie.
– Ale pan wie swoje?
Kapitan bez przekonania wzruszył ramionami.
– Coś tam wiem.
Dawkins spodziewał się, że detektyw zaraz zapyta o znalezisko Prescotta, ale 
następne 
pytanie zbiło go z tropu:
– Czy coś, co mówiła panna Prescott, pomogło panu dojść do jakichś wniosków? 
Może coś 
panu pokazała, zdradziła jakiś sekret?
Kapitan szedł przez chwilę w milczeniu. Nagle bardzo wyraziście przypomniał 
sobie scenę 
w pokoju Sheldona: panna Prescott stoi obok otwartej skrzyni, on, próbując 
zajrzeć do środka, 
ociera się policzkiem o jej sukienkę. Spogląda w górę i widzi, jak cienie 
uwypuklają kształt jej 
szyi.
Spojrzał na Morana z niesmakiem.
– Chciałby pan, żebym zdradził sekret damy?
– A zna pan jakiś? – spytał z kamienną twarzą Moran.
– Nie takie, które by pana interesowały.
– Widzę, że jest pan o tym przekonany.
Kapitan umilkł i wrócił myślami do zawartości skrzyni Sheldona: starannie 
złożony płaszcz 
od munduru żołnierza Unii, zdjęcia córki, posortowane, związane czerwoną wstążką 
listy, 
intrygujący kawałek zasuszonej skóry. A w skrytce pod dnem – dziennik i pudełko 
na okazy. 
Kiedy jednak próbował sobie wyobrazić, co pudełko mogłoby zawierać, w 
najgorszych 
koszmarach nie przypuszczał, że będzie się to wiązało z tym, co znalazł przy 
Water Street. 
Obrzmiałe, posiniaczone ciało w kałuży skrzepłej krwi. Pocięta do kości ręka. 
Rozbita czaszka. 
Miss Prescott nie mogła mu pokazać nic, co przyćmiłoby to znalezisko.
Kiedy o tym opowiedział, Moran nie wyglądał na przekonanego. Zatrzymał się i 
zastanawiał 
nad odpowiedzią. Kiedy zobaczył dorożkę, wyszedł na jezdnię i machnął ręką, żeby 
się 
zatrzymała. Kapitan nie słyszał jego słów, ale woźnica wytrzeszczył oczy.
– Dokąd pan jedzie? – spytał Dawkins.
– Chciał pan odwiedzić pannę Prescott. Zapewne po to, żeby jej podziękować.
– Nawet gdybym miał taki zamiar, to nie pańska sprawa.
Może i tak – odparł Moran, wzruszając ramionami. Wskoczył do dorożki. – W każdym 
razie 
nie zastanie jej pan w domu ojca.
Kapitan zawahał się. Spojrzał na panujące dookoła zamieszanie, na wozy i 
dorożki, które 
tłoczyły się na jezdni, na otaczające go ogromne miasto. Poczuł się zagubiony. 
Niechętnie wsiadł 
do pojazdu.
Moran od razu zapukał w drzwi i wyjął cygaro.
– Zamierza pan zatem – powiedział, wydmuchując pierwszy kłąb dymu – wyruszyć na 
Zachód w poszukiwaniu starych kości?
– Kto tak panu powiedział?
– Tam jest dużo kości. Różnych... Najróżniejszych.
Kapitan uśmiechnął się niewesoło. Dość już najeździł się po świecie i nie 
denerwowały go 
pobłażliwe słowa przygodnych znajomych. Z początku nie miał ochoty w ogóle 
słuchać Morana, 
ale powoli zaczął zdawać sobie sprawę, że policjant wcale nie zamierzał z niego 
żartować. 
Powiedział, że sam też służył swego czasu w wojsku, co brzmiało całkiem 
wiarygodnie. Moran 
nie wyglądał na człowieka, który zmyślałby takie historyjki. Jak zwykle 
starannie dobierał słowa, 
nie poruszył się, nie pochylił do kapitana, ale i tak to, co mówił, pochłonęło 
Dawkinsa 
całkowicie. Służył w kawalerii na zachodzie kraju. Tysiące razy siadywał przy 
ogniskach na 
prerii. Wykopał tyle grobów, że nie umiałby ich zliczyć. Ziemia była zwykle 
niegościnna: twarda 
jak skała skorupa, przykryta cienką warstwą piasku, łatwo więc znajdowało się 
zasuszone, 
pożółkłe jak trawa zwłoki. Śmierć na prerii nie była niczym nadzwyczajnym, ale 
ciało nieraz 
potrafiło opowiedzieć swoją historię. Moran przypomniał sobie, jak nad 
strumieniem znalazł 
zwłoki farmera: ciało z prawego ramienia miał zdarte aż do kości. Zwiadowca, 
którego mieli ze 
sobą, szepnął tylko „Czejeni” i wyjaśnił, że pogańskie plemiona mają swoje 
zwyczaje, jeśli 
chodzi o wycinanie znaków na ciele ofiar. Każde inne.
– Rozcięty nos: Arapaho. Poderżnięte gardło: Siuks. Głębokie rany na ręce to... 
– Moran 
zawiesił głos. – Miał rację: posiekane ramię to robota Czejena.
Dopiero po dłuższej chwili do kapitana dotarło znaczenie tych słów, ale Moran 
mówił dalej. 
Farmer zostawił żonę i dwie córki. Mieszkały biednie, w małym domku na odludziu, 
i żołnierze 
próbowali im wytłumaczyć, żeby przeniosły się gdzie indziej. Wdowa z dumą 
odparła, że 
zostanie. Jak się okazało, popełniła straszny błąd: i ją, i obie córki 
znaleziono martwe. Każda 
miała pocięte ręce, więc ci, którzy je znaleźli, od razu uznali, że to sprawka 
Czejenów. Nie 
wszyscy jednak byli o tym przekonani.
O zabitym farmerze opowiadano różne historie. W 1848 jako młody człowiek 
wyruszył na 
poszukiwanie złota. Miał wspólnika. Pokłócili się i wspólnik zginął. Na 
wschodzie kraju zostawił 
żonę i syna. Syn dorósł. Niektórzy opowiadali, że go spotkali; dyszał ponoć 
żądzą zemsty. Chciał 
czterech żywotów za jeden.
Tak mówili ludzie.
Moran umilkł i kapitan spojrzał na niego uważnie.
– Ktoś naprawdę go spotkał?
– Był mężczyzną. A mężczyzn spotyka się tu i tam.
– Ale czy sam opowiadał tę historię? Czy ktoś wie, jak było naprawdę?
Mógł kłamać. – Moran wzruszył ramionami. – Nawet jeśli sam o tym mówił. Tylko 
zabójca 
znał prawdę.
– To prawda. A co pan o tym sądzi?
– Co ja sądzę? Moim zdaniem z faktu, że na ciele znaleziono znak, jaki wycinają 
dzicy, nie 
znaczy jeszcze, że któryś z nich zabił.
– Nie, ale i nie wyklucza tej możliwości. Moran skinął głową.
– To prawda. Szczera prawda.
Poruszył się niespokojnie, jakby zmiana tematu nie bardzo mu odpowiadała. 
Wyjrzał przez 
okno. Dorożka właśnie się zatrzymała.
Kapitan również rozglądał się dookoła, ciekaw, gdzie zajechali. Nad nimi wznosił 
się 
gigantyczny budynek, który zajmował całą parcelę, od jednej przecznicy do 
drugiej. Zbudowano 
go nie z miejscowego brunatnego piaskowca, lecz z szarego, zimnego marmuru. 
Wyglądał jakby 
przeniósł się na Manhattan prosto z jakiegoś rzymskiego placu, a potem nadął 
nowojorskim 
powietrzem i spuchł obrzydliwie, przycupnąwszy wśród chaotycznej zabudowy. Przed 
wejściem 
kłębił się tłum ludzi, podekscytowanych jak mrówki w dźgniętym kijem mrowisku. 
Dawkins 
podejrzewał, że ma przed sobą jakiś bank.
– Blisko – przyznał Moran, kiedy Dawkins zdradził się ze swoimi 
przypuszczeniami. – Tylko 
że nie ma na świecie banku, który miałby choć połowę tego, co on.
– Co kto?
– Pan Andrew Prescott, dziadek panny Prescott. – Moran otworzył drzwi i 
wyciągniętą ręką 
wskazał gmach. – Tam ją pan znajdzie.
Kapitan, ociągając się, wysiadł z dorożki. Powietrze było przesycone dziwną 
energią, gmach 
przyciągał go nieodparcie. Dawkins obrócił się do Morana.
– Myśli pan, że grozi jej niebezpieczeństwo?
– Gdyby dowiedział się pan, że tak jest, proszę dać mi znać. – Policjant zawahał 
się i jeszcze 
bardziej wychylił z powozu. Mówił spokojnym, stanowczym tonem: – Proszę nie 
zapominać, że 
nie ma znaczenia, czy to był dzikus, czy nie. Ktoś zabił córkę farmera. – 
Zawołał na woźnicę 
i dorożka odjechała.
Kapitan został sam w tłumie. Znów odniósł wrażenie, jakby powietrze było 
naładowane 
elektrycznością. Ludzie, których spotykał, mieli w oczach dziwne, intensywne 
błyski. Zapytał 
pierwszego z brzegu przechodnia, co spodziewają się zobaczyć.
– Andrew Prescotta – odparł zapytany nerwowo. – Zamierza wejść na giełdę z nową 
firmą 
kolejową. Nikt nie wie kiedy i za ile, ale niedługo.
Przez tłum przebiegł stłumiony okrzyk i wszyscy zaczęli pchać się do przodu i 
wyciągać 
szyje. Kapitan w przelocie dostrzegł ogromny, kołyszący się i mieniący złotem 
powóz. Powóz 
zaraz zniknął mu z oczu, ale blask złota pozostał chyba na dłużej w sercach 
otaczających go 
ludzi, niemal rozświetlając powietrze.
Dawkins też poczuł kłucie w sercu, ale nie miało ono nic wspólnego z akcjami 
firmy 
kolejowej. Zaczął przepychać się przez tłum. Zdziwił się, że tak dokładnie 
próbuje sobie 
przypomnieć, jak wygląda panna Prescott. Sposób, w jaki ciemne włosy kontrastują 
z bladością 
szyi. Wesoły błysk w oku. Dotyk jej skóry, kiedy ich ręce się zetknęły. 
Przypomniał sobie, ile jej 
zawdzięcza. Zadała sobie wiele trudu, żeby wydostać go z więziennej celi, i to 
pomimo bolesnej 
żałoby. Poczuł się nagle silniej z nią związany, nie tylko więzami wdzięczności. 
Poczuł, że mimo 
iż znajduje się w zupełnie obcym kraju, nie jest całkowicie samotny. Zrozumiał 
też, że chociaż 
chciał jak najszybciej zapomnieć o Nowym Jorku, tajemniczym odkryciu i śmierci 
Sheldona, nie 
mógł z czystym sumieniem zostawić niewyjaśnionej sprawy na barkach panny 
Prescott. Musiał 
przynajmniej upewnić się, że nic jej nie grozi. To nie ulegało wątpliwości.
Kiedy więc wszedł na prowadzące do marmurowego pałacu stopnie, nie dał się już 
odpędzić, 
nawet kiedy portier próbował zepchnąć go w tłum. Na schodach w głębi holu 
rozległ się tupot 
kroków i w nagrodę za swój upór kapitan ujrzał zbliżających się komisarza 
Prescotta i Winfielda 
Keane’a. Komisarz miał ściągniętą, napiętą twarz i ciężko opierał się na lasce. 
Wyglądał jak 
ponury, zadumany staruszek. Keane podtrzymywał go pod ramię i kiedy dostrzegli 
kapitana, 
szepnął mu coś do ucha.
Portier odstąpił na bok. Komisarz spojrzał kapitanowi w oczy.
– Źle się stało – powiedział niepewnym tonem. – Bardzo źle. Kapitan wymruczał 
kondolencje.
– Przyszedł się pan spotkać z panną Prescott? – spytał nagle Keane. Dawkins 
pokiwał głową.
– Mam nadzieję, że przyda się jej moja pomoc. Keane znów coś szepnął do 
komisarza.
– Tak – przytaknął komisarz. – Pociecha i wsparcie będą mile widziane w tych... 
niezwykle 
trudnych chwilach. Bardzo mile widziane.
Poklepał kapitana po ramieniu i uśmiechnął się blado. Potem odwrócił się i 
zszedł po 
schodach.
Portier tym razem odsunął się z szacunkiem i kapitan energicznym krokiem wszedł 
do holu. 
Obrócił się jeszcze w progu: Keane torował sobie w tłumie drogę, a komisarz 
szedł za nim, 
wyprostowany i niewzruszony. Był przy tym tak kruchy, że wydawało się, iż ludzka 
masa musi 
go zgnieść. Wkrótce zniknął kapitanowi z oczu i na schodach pozostały tylko 
rozgorączkowane, 
chciwe twarze. Odwrócił się i wszedł do pałacu.
– Proszę. Przechowałam je dla pana.
Lily zaprowadziła kapitana do sfatygowanej skrzyni. Zupełnie nie pasuje do tego 
miejsca, 
pomyślała pani Prescott: ciemna i poobijana w białym wnętrzu. Zupełnie jakby 
mieszkał w niej 
duch Sheldona, który chciał sprzeciwić się otaczającym go luksusom. Lily uklękła 
przed 
skrzynią. W wykrochmalonej, czarnej sukni wyglądała jak kapłanka przed ołtarzem, 
gdy 
z szacunkiem wyjęła ze środka drewniane pudełko. Położyła je na blacie 
sekretarzyka. Podniosła 
wieko.
– Należało do niego – dodała. – Teraz jest moje. Proszę popatrzeć.
– Do niego? – spytał kapitan, siląc się na obojętność, ale rumieniec na jego 
policzkach nie 
umknął uwagi pani Prescott.
– Tak – odparła Lily, starając się zachować spokój, mimo że wątpliwości Dawkinsa 
dotknęły 
ją do żywego. – Sądzi pan, że powiedziałabym tak, gdybym nie miała pewności?
Zamrugała szybko i odwracając się do skrzyni, czubkiem palca otarła 
zaczerwienione 
powieki. Wyjęła ze skrzyni podniszczoną, oprawną w skórę i przewiązaną sznurkiem 
książeczkę. 
Pani Prescott od razu ją rozpoznała. Kilka dni wcześniej widziała, jak Lily ją 
czyta – miała 
zmarszczone brwi, a twarz ściągniętą i bladą. Pani Prescott uznała wtedy, że 
lepiej jej nie 
przeszkadzać. Teraz jednak, biorąc książkę do rąk, spytała, co się w niej 
znajduje. Lily wyjaśniła, 
patrząc cały czas na kapitana, że książeczka jest w istocie dziennikiem ojca z 
ostatniego sezonu 
wykopalisk.
– To papa dokonał odkrycia – zakończyła śmiało. – Wiem, że chciałby, żebym je po 
nim 
odziedziczyła.
Dawkins zawahał się, ale pokiwał głową.
– Naturalnie. Czy mogę...
Lily przygryzła wargę. Kapitan stanął obok niej, założył okulary i zajrzał do 
pudełka. Pani 
Prescott nie widziała w jego zawartości niczego niezwykłego – tylko kilka 
drobnych kamyków. 
Kiedy zapytała Dawkinsa, co oznaczają, zmarszczył brwi, jakby i dla niego 
stanowiły zagadkę. 
Po chwili jednak odparł, że są w nich skamieniałe kości dawno wymarłych 
zwierząt, w dodatku 
przemieszane z kośćmi, które pochodzą z zupełnie innego, miliony lat 
późniejszego okresu.
– Proszę spojrzeć. – Podniósł jedną z kostek do światła. – To fragment kręgu 
grzbietowego 
mastodonta, krewniaka dzisiejszych słoni, który zamieszkiwał Amerykę dziewięć, 
może dziesięć 
tysięcy lat temu. To natomiast... – Kapitan przebrał ostrożnie kamienie i wyjął 
inny, bledszy 
odłamek. Czubkiem palca wskazał delikatną, smukłą linię, ciemniejszą na tle 
jasnego kamienia. – 
To jest kość latającego gada... – Zawiesił głos, nie wiedząc, co myśleć o swoim 
odkryciu. 
Odłożył kamień do pudełka i pokręcił głową. – Nie rozumiem, pani Prescott, 
dlaczego są tak 
przemieszane. – Zwrócił się do Lily:
– Czy w dzienniku pisze o tym, jak je znalazł?
– W kamieniołomie, gdzieś w górach na Zachodzie.
– Raczej w dwóch kamieniołomach, prawda? W dwóch różnych miejscach?
Lily znów przygryzła wargę i pokręciła przecząco głową. Wyjęła dziennik z rąk 
matki, 
zsunęła spinający go sznurek i pochylona, zaczęła obracać szeleszczące stronice. 
Nagle przestała 
i wyprostowała się, aż chrupnęło jej w krzyżu.
– Tutaj – powiedziała, odkładając książeczkę na blat. – W tym miejscu.
Pani Prescott zerknęła ciekawie do środka. Od razu rozpoznała charakterystyczny 
dla męża 
styl rysowania. Dwa rysunki krajobrazów były nakreślone ulubionym przez Sheldona 
czarnym 
atramentem. Pierwszy z nich przedstawiał sosnowy las i kwiecistą łąkę, a dalej 
kolejne drzewa 
u wylotu szerokiego, głębokiego wąwozu. Całe urwisko pokrywały drobniutkie 
literki. Pani 
Prescott dziwnie się czuła, patrząc na znajome pismo męża; nagle uświadomiła 
sobie na nowo, że 
człowiek, który skreślił te słowa, nie żyje. Nie mogła się zmusić, żeby je 
odczytać, przeniosła 
więc wzrok na rysunek na sąsiedniej stronie.
Także i to miejsce znajdowało się w górach, a sądząc z precyzji, z jaką oddano 
szczegóły, 
Sheldon musiał rysować z natury. Obrazek wyglądał niesamowicie: urwiste ściany, 
narysowane 
odważnymi, równymi pociągnięciami, idealnym kręgiem otaczały okolone drzewami 
jezioro. 
Symetria obrazu zdawała się przeczyć jego prawdziwości.
– To cyrk – powiedział kapitan, zaglądając jej przez ramię. Powiódł palcem po 
pionowych 
klifach. – Wyrzeźbiony w skałach przez lodowiec. W górach cyrki polodowcowe nie 
są niczym 
niezwykłym, ale nigdy nie widziałem tak idealnie okrągłego.
– W takim razie łatwo będzie go znaleźć, prawda? – zaciekawiła się Lily. Kapitan 
uśmiechnął się bezradnie.
– Wasze góry są ogromne i prawie niezbadane...
– Ale przecież mamy dziennik ojca! Opisał w nim całą trasę. Gdybym tylko mogła, 
już jutro 
ruszyłabym na poszukiwania! – Lily podała książkę kapitanowi. – Pan jest 
odkrywcą. Dla pana to 
znacznie łatwiejsze zadanie.
Pani Prescott zaciekawiła się, dlaczego Dawkins z takim niepokojem przygląda się 
jej córce. 
Zupełnie jakby chciał oddać jej dziennik... Ale wtedy zerknął ponownie na oba 
rysunki i odczytał 
fragment tekstu na marginesie. Przewrócił stronę i uniósł brwi.
– Co się stało? – spytała pani Prescott.
– Cała strona liczb – odparł, podsuwając jej dziennik. – Kolumny liczb, cyfry, 
skróty. Nie 
wie pani, co mogłyby znaczyć?
Pani Prescott z trudem powstrzymała wybuch śmiechu. Że też ktoś mógł pomyśleć, 
że 
Sheldon dzielił się z nią swoimi tajemnicami! Wzięła dziennik od kapitana: 
równe, starannie 
wypisane rządki cyfr. Każdy blok liczb poprzedzał jakiś termin paleontologiczny, 
jeden z tych, 
którymi Sheldon zawsze lubił ją onieśmielać: kończyły się zawsze na „-zaur” albo 
„-dont” i nic 
jej nie mówiły.
– Sheldon lubił skróty – mruknęła. – I szyfry. Taki już był.
– Mamo! Panie kapitanie! – wykrzyknęła zniecierpliwiona Lily. – Jakie to ma 
znaczenie? Co 
nas obchodzą jakieś tabelki i liczby? Tylko to się liczy. – Wskazała pudełko z 
kamieniami. – 
Prawda, kapitanie Dawkins? Prawda, że mam rację? Uważał je za swoje największe 
odkrycie.
– Tak napisał?
Lily pokiwała głową.
– I chciałby, żeby pan je dostał, kapitanie Dawkins! – dodała z zapałem i 
uśmiechnęła się. – 
Największe odkrycie. Chce pan chyba... Ba, musi się pan dowiedzieć dlaczego.
Pani Prescott miała wrażenie, że jej córka zaraz złapie kapitana za rękę – i 
pewnie tak by się 
stało, gdyby pani Prescott nie wzięła do rąk pudełka ze skamielinami.
– To nie takie proste – stwierdziła, zwracając się do kapitana, chociaż 
właściwie mówiła do 
córki. Kątem oka widziała, że Lily gniewnie wydęła wargi, co nawet sprawiło jej 
pewną 
przyjemność. Od śmierci Sheldona była nienaturalnie cicha i spokojna, jakby 
smutek zupełnie 
zdławił jej wesołego ducha. Pani Prescott poczuła gwałtowną miłość do córki, 
taką samą jak 
w czasach, gdy Lily była małą dziewczynką, niesforną jak loczki nad jej czołem. 
Teraz też 
chciała za wszelką cenę uchronić Lily od złego. Zażądała rozmowy w cztery oczy z 
kapitanem, 
na co córka natychmiast się obruszyła. Matka jednak zbeształa ją, a Lily, która 
już zapomniała, 
jak to jest być dzieckiem, nie wiedziała, co powiedzieć. Pani Prescott wyszła z 
kapitanem 
z pokoju.
Szła przodem, prowadząc Dawkinsa przez rozległe, zdobione licznymi dziełami 
sztuki 
korytarze. Podświadomie usiłowała odciągnąć go jak najdalej od Lily, a zarazem 
cieszyła się, że 
jest tak blisko. Zdała sobie sprawę, jak bardzo jest samotna; nie mogła liczyć 
na niczyje 
wsparcie. Sheldon – kłótliwy i niespokojny jak sroka – odszedł na zawsze.
Weszli do spowitego w koronkowe całuny salonu, gdzie zostawiła kapitana na 
chwilę, by 
przynieść mu kartonową teczkę. Patrzyła, jak otwiera ją i przegląda znajdujące 
się w niej listy. 
Spochmurniał, wąsy mu oklapły, w końcu podniósł wzrok.
– Profesor Marsh ma chyba słuszne pretensje do znaleziska – stwierdził.
– Wydawało mi się... – Pani Prescott umilkła i zaczerwieniła się gwałtownie, gdy 
uświadomiła sobie, jak niegrzeczne słowa zamierzała wypowiedzieć. – Miałam 
nadzieję, że 
odradzi nam pan oddanie kości profesorowi Marshowi...
– Żeby panna Prescott mogła przekazać je mnie, tak?
Pani Prescott poczerwieniała jeszcze bardziej.
– Proszę mi wybaczyć – mruknęła.
Kapitan z namysłem pociągnął koniuszek wąsa.
– Rzeczywiście, nie ma tu żadnego formalnego kontraktu – przyznał, wracając do 
przeglądania teczki. – Listy profesora są nieuprzejme i zawiera ją różne 
pogróżki, ale fakt 
pozostaje faktem: wszelkie jego pretensje opiera ją się na ustnej umowie. 
Natomiast pani mąż... 
Jakby to powiedzieć... Nie zawsze dotrzymywał słowa.
Oczywista gorycz w jego głosie kompletnie zaskoczyła panią Prescott, która do 
tej pory nie 
miała pojęcia, co łączyło kapitana z Sheldonem. Wyraz żalu szybko jednak zniknął 
z twarzy 
Dawkinsa. Ustąpił miejsca zatroskaniu, jakby kapitan rozważał w duchu pomysły, o 
których bał 
się mówić głośno. Kiedy wreszcie się odezwał, mówił z wahaniem, zacinając się. 
Poradził pani 
Prescott, by przekonała córkę, by pozbyła się kości. Wyglądało na to, że są 
cennym, 
poszukiwanym towarem, chociaż sam nie do końca rozumiał dlaczego. Wiedział też, 
że oprócz 
profesora Marsha jest jeszcze przynajmniej jeden potencjalny klient – może więc 
było ich więcej. 
Mało kto znał prawdę o poczynaniach Sheldona, nic więc dziwnego, że i teraz nie 
mogli się 
w nich rozeznać. W takim wypadku pozostawienie kości pod opieką panny Prescott 
byłoby nad 
wyraz nierozsądne.
Podczas tej przemowy kapitan stał sztywno wyprostowany jak na paradzie 
wojskowej, a pani 
Prescott przyglądała mu się z niedowierzaniem. Nie przyszło jej do głowy, że 
Lily może grozić 
jakieś rzeczywiste niebezpieczeństwo. Rzadko czuła taki gniew, jak w tej chwili 
– gniew i inne 
jeszcze uczucie, którego nie rozpoznała od razu, gdyż nigdy przedtem nie 
odważyła się do niego 
przyznać: nienawiść do Sheldona. Nienawiść do lekkomyślnego, samolubnego, 
nieżyjącego 
męża. Przełknęła ślinę.
– Słyszał pan o tym, że niedawno zamordowano córkę kolegi mojego męża? – 
zapytała.
Kapitan pokręcił przecząco głową.
– A tak. Przyszedł tu policjant i powiedział o tym Sheldonowi, który z kolei 
opowiedział 
Lilian. Lilian mówiła, że był bardzo przygnębiony, ale trudno mi w to uwierzyć, 
kapitanie 
Dawkins. Gdyby to była prawda, nie ryzykowałby chyba życia własnej córki, nie 
uważa pan? Nie 
dopuściłby do tego, żeby znalazła się w niebezpieczeństwie.
– Pani Prescott, ja wcale nie twierdzę, że pani córce coś grozi.
– Ale nie można tego wykluczyć!
Kapitan nie odpowiedział.
Pani Prescott poprawiła niesforny kosmyk. Pod kołnierzykiem sukni czuła 
zbierający się pot.
– Co powinnam zrobić?
Kapitan udał, że się zastanawia, ale kiedy się odezwał, było oczywiste, że 
odpowiedź ma 
przemyślaną od dłuższej chwili. Zaproponował, że sam zawiezie kości profesorowi 
Marshowi 
i spróbuje odkryć, jak naprawdę przebiegały rozmowy profesora z Sheldonem. Nie 
będzie 
próbował ukrywać, że sam jest tym zainteresowany, tym bardziej, że sława 
paleontologicznej 
kolekcji Marsha sięgnęła aż do Londynu. W dalszym ciągu zamierzał też udać się 
na zachód, gdy 
tylko upewni się, że panna Prescott jest bezpieczna. Przypuszczał, że profesor 
Marsh mógłby mu 
pomóc w organizacji tej wyprawy. Nie, pokręcił głową, nie będzie się krył z tym 
pomysłem. 
Działając otwarcie, lepiej na tym wyjdzie.
Ale nie tak dobrze, jak wyszedłby, gdyby przyjął sugestię Lily i zachował kości 
dla siebie. 
Spędziwszy życie u boku Sheldona, pani Prescott doskonale wiedziała, jak pasja 
kolekcjonerska 
potrafi zawładnąć człowiekiem. Teraz spojrzała na kapitana z szacunkiem. 
Potrafiła sobie 
wyobrazić, ile kosztuje go wyrzeczenie się tych kości. Z natury była hojna i 
dobroduszna, 
chociaż ludzie rzadko odwzajemniali się jej tym samym. Nagle zawstydziła się, że 
mogła go 
podejrzewać o jakieś złe zamiary i przez chwilę miała wrażenie, że widzi w nim 
tego samego 
człowieka, którego podziwiała Lily. I nagle wrócił poprzedni niepokój i 
wspomnienia – tańców, 
w których potrafiła całkiem się zatracić, chwili, gdy pierwszy raz poczuła 
policzek mężczyzny 
przy swoim.
– Proszę mi dać słowo honoru, kapitanie Dawkins – wypaliła niespodziewanie – że 
nie ma 
pan żadnych zamiarów wobec mojej córki.
Kapitan zbladł jak ściana. Próbował nie dać nic po sobie poznać, ale zdradziły 
go oczy.
– Mam nadzieję, że nie uraziłam pana tym pytaniem?
– Rozumiem pani troskę. I ma pani moje słowo.
Mówił szybko, konkretnie, jakby nadal dyskutowali o sprawach zawodowych. 
Zapewnił 
panią Prescott, że darzy jej córkę najgłębszym szacunkiem. Od pierwszego 
spotkania była dla 
niego niezwykle uprzejma i był jej za to wielce zobowiązany. Tylko dlatego 
uznał, że może się 
do czegoś przydać – być może, okaże się pomocny w rozstrzygnięciu sporu z 
profesorem 
Marshem. Nie miał jednak najmniejszego zamiaru sprzeciwiać się życzeniom panny 
Prescott, co 
zresztą powtórzył kilkakrotnie. Będzie działał w jej imieniu tylko wówczas, gdy 
ona się na to 
zgodzi.
Pani Prescott – wciąż jeszcze zawstydzona własną niezręcznością – zapytała, czy 
nie 
zamierza osobiście przedstawić Lily swojej propozycji.
Kapitan spojrzał na nią z namysłem.
– Dziękuję pani – odparł.
– Tak będzie najlepiej. Moja interwencja mogłaby tylko pogłębić ból... Powinien 
pan 
porozmawiać z nią sam na sam – dokończyła pani Prescott ku własnemu zdziwieniu.
Kapitan jeszcze raz jej podziękował i razem przemierzyli marmurowe korytarze 
w przeciwnym kierunku. Przy drzwiach salonu, w którym została Lily, pani 
Prescott odwróciła 
się i chciała odejść, gdy kapitan z uśmiechem ją zatrzymał. Stwierdził, że 
powinna mieć więcej 
zaufania do córki i jej rozsądku, który nie pozwoliłby przecież Lily porzucić 
perspektyw 
wspaniałego życia i udać się na tułaczkę bez grosza przy duszy. Co za pomysł! Po 
tych słowach 
kapitan wszedł do salonu, a pani Prescott dłuższą chwilę błąkała się samotnie po 
domu. Mimo że 
pod stopami cały czas miała miękkie jak puch dywany, jej myśli uparcie krążyły 
wokół 
skrzypiących desek w sieni dla służby, za drzwiami której, na ulicy, czekał 
Sheldon. Na godzinę 
przed świtem było ciemno, a ptaki nieśmiało mąciły ciszę swoim śpiewem.
Nie wiedziała, czy to wspomnienie bardziej ją cieszy, czy zasmuca, ale w 
następnych dniach 
zauważyła, że często brakuje jej cierpliwości. Lily pogrążyła się w ponurych 
rozmyślaniach. 
Upierała się, że tylko gdy matka pozwoli jej jechać z kapitanem, weźmie pod 
uwagę możliwość 
przekazania kości profesorowi. Kiedy zaś pani Prescott wyjaśniała jej, że to nie 
wchodzi w grę, 
Lily smutniała jeszcze bardziej i krzywiła się żałośnie, tak że pani Prescott 
prawie miała ochotę 
ją spoliczkować. Niczego takiego nie zrobiła, rzecz jasna. Rozumiała, że nastrój 
Lily wynika 
z przygnębienia, co jednak wcale nie zmniejszało jej własnego smutku. Nie mogła 
się nadziwić 
zmianom, jakie zaszły w uroczej, pewnej siebie dziedziczce fortuny, która 
okręciła sobie wokół 
palca dwukrotnie starszego angielskiego lorda: jej miejsce zajęła rozpuszczona, 
wiecznie 
rozeźlona dziewczynka. W dzień pogrzebu ojca nie odezwała się do matki ani 
słowem. Pani 
Prescott płakała głównie z bólu i zaskoczenia, ledwie widząc przez łzy grób 
męża. Stojący obok 
Charles Prescott położył jej dłoń na ramieniu – zrobił to niepewnie i ostrożnie 
– a potem 
odprowadził ją do powozu. Charles, z którego Sheldon zawsze się naśmiewał, a 
który nigdy nie 
przestał go kochać i szanować. Każda jego uprzejmość wyglądała jak gorzki 
wyrzut.
Pod wieczór pani Prescott zajrzała do pokoju córki. Lily siedziała przy 
sekretarzyku, na 
którym leżał otwarty dziennik Sheldona, a obok – skrzynka na okazy. Pani 
Prescott czuła, jak 
wzbiera w niej cichy, rozpaczliwy gniew.
– Lilian – powiedziała. Wyraz twarzy Lily nie zmienił się. – Żądam... Rozkazuję 
ci oddać to 
pudełko.
Lily pokręciła głową i wybuchnęła śmiechem. Jej twarz – blada, złowroga i 
zacięta – do 
złudzenia przypominała twarz ojca. Pani Prescott podeszła bliżej i sięgnęła po 
pudełko ze 
skamielinami, ale Lily mocno zacisnęła na nim ręce. Wszelkie idee godności i 
grzeczności 
uleciały pani Prescott z głowy. Z całej siły pociągnęła skrzynkę, która 
poleciała na podłogę. 
Wypadły z niej kamyki, które rozsypały się po całym dywanie – ciemne i matowe, 
na jego 
ozdobnej powierzchni były prawie niezauważalne. Pani Prescott spojrzała córce w 
oczy.
– On nie żyje – szepnęła Lily. – Dziś go pochowałyśmy.
Uklękła i zaczęła zbierać odłamki z podłogi. Czarna sukienka podjechała jej do 
góry jak 
służebnej dziewce szorującej posadzkę w kominku.
– No proszę! – odezwała się pani Prescott, zdając sobie sprawę, że nie ma nic 
więcej do 
powiedzenia. Podeszła do drzwi. – No proszę.
Tej nocy usłyszała przez sen cichy płacz. Najpierw, nie budząc się, wyobraziła 
sobie, że 
Sheldon leży obok niej w łóżku, a piersi wzbierają jej mlekiem. Później, już 
przebudzona, miała 
wrażenie, że nie idzie po wykładanych marmurami korytarzach, lecz po drewnianej 
podłodze 
prymitywnej chaty Sheldona – prosto do kołyski, w której płacze jej maleńka 
córeczka.
Kołyski nie było, a córka miała dwadzieścia jeden lat, ale pani Prescott objęła 
ją tak samo, 
jak wtedy, w dzieciństwie. Lily wtuliła się w nią i przez długą chwilę milczała.
– Mamusiu – wyszeptała wreszcie. – Och, mamusiu...
– Nigdy ci nie opowiadałam, jak poznałam twojego ojca – powiedziała pani 
Prescott, gładząc 
japo włosach. Lily zesztywniała.
Pani Prescott, nie przestając jej głaskać, opowiedziała całą historię. Gdy 
skończyła, Lily 
długą chwilę leżała nieruchomo.
– Musiał cię bardzo kochać – wyszeptała.
Pani Prescott pokręciła głową, chociaż wiedziała, że Lily jej nie widzi. – 
Mamusiu? – Lily 
podniosła wzrok.
– To nie wszystko.
– To znaczy, że czegoś mi jeszcze nie powiedziałaś?
– Kiedy uciekłam z Sheldonem, byłam już zaręczona.
– Z kim?
– Z Charlesem.
– Z jakim Charlesem?
– Twoim wujem.
Lily wytrzeszczyła z niedowierzaniem oczy.
– To niemożliwe.
– Twojego ojca przepełniała gorycz i nienawiść. Nienawidził twojego dziadka, nie 
cierpiał 
Charlesa. Charles... Wiem, że bardzo mnie kochał. Kradnąc mnie, Sheldon chciał 
zranić ich obu. 
Wątpię, żeby w ogóle mnie kochał.
– Na pewno! Na pewno, mamo! Przecież to było jego życie... I postanowił je 
spędzić z tobą!
– Twój ojciec był dziwnym, skomplikowanym człowiekiem. Nie musiał pisać szyfrem, 
żeby 
otaczała go aura tajemnicy. Kiedyś, dawno temu może nawet mnie lubił, ale na 
pewno nie 
kochał. Możesz mi wierzyć. Bardzo szybko się o tym przekonałam.
Lily zasłoniła dłonią usta.
– Przepraszam... Przepraszam, że ci to mówię.
– Dlaczego? – szepnęła Lily przez ściśnięte z bólu gardło. – Co takiego 
powiedziałaś?
Pani Prescott spuściła wzrok.
– Mamusiu?
– Mam ci to przeliterować? – warknęła pani Prescott.
Lily nic nie powiedziała, ale jej oczy miały w sobie tyle z dziecka – nie 
złośliwego 
i krnąbrnego, ale wystraszonego w obliczu wiedzy dorosłych – że pani Prescott 
zebrała się na 
odwagę:
– Sypiał z dziwkami z Fort Laramie. Miał nawet taką czerwonoskórą, z którą 
spotykał się 
latami.
Od razu pożałowała tych słów.
Zdruzgotana Lily pokręciła tylko słabo głową.
– Nie.
Pani Prescott chciała ją przytulić, ale Lily ją odepchnęła i wstała z łóżka.
– Jak możesz nosić po nim żałobę?! – krzyknęła z niedowierzaniem. – Wyśmiałby 
cię! 
Żałobę po człowieku, który cię nienawidził! Kazałby ci po słuchać głosu serca.
Pani Prescott spojrzała na nią smutno.
– Dlaczego uważasz, że nosząc żałobę, nie słucham swojego serca, Li lian?
Lily poruszyła się i pani Prescott wyobraziła sobie, że wyciąga rękę, żeby 
dotknąć policzka 
i otrzeć niewidzialne w ciemności łzy. Jednak Lily powstrzymała się i – tak 
jakby od początku 
zamierzała to zrobić – odgarnęła włosy i potrząsnęła głową. Podeszła do 
sekretarzyka i otworzyła 
pudełko z kamieniami. Zajrzała do środka i szepnęła:
– Podoba mi się myśl, że te fragmenty były cząstką ojca.
– Co w tym dziwnego? Przecież to jego ostatnie znalezisko. Może najważniejsze, 
sama nie 
wiem. Ale... Lilian... Dopóki ich nie oddasz, będą dla ciebie zagrożeniem.
Lily spojrzała na matkę i uśmiechnęła się smutno.
– Chcesz, żebym się ich pozbyła, prawda?
– Wiesz, czego chcę.
– I wiesz, mamusiu, że cię kocham. Zrobię tak, jak mówisz. Pani Prescott 
podeszła do córki 
i zajrzała do pudełka.
– Co się z nimi stanie?
– Zrobimy tak, jak proponował kapitan Dawkins. Damy je Marshowi. – Lily 
zawiesiła głos. – 
Ale chcę iść z kapitanem i osobiście przekazać je profesorowi. Pójdziesz z nami, 
mamo. 
Będziemy razem.
– Jeśli tego chcesz...
Objęły się i tym razem Lily się nie opierała. Stały przytulone długą chwilę, 
matka i córka. 
Kiedy Lily zaczęła płakać, pani Prescott pocałowała ją z czułością, jaka wypływa 
z poczucia ulgi.
Lily miała co do pudełka inne plany, których nie ujawniła ani matce, ani 
kapitanowi. Była 
przynajmniej pewna, że nie będą próbowali jej od nich odwieść. Zamierzała 
zauroczyć 
i przekonać profesora Marsha do swoich racji, co, jak przypuszczała, nie będzie 
łatwe. Z tego, co 
słyszała o profesorze – a nie było tego wiele – wyglądał na prawdziwego potwora. 
Ale przecież 
w Anglii dość poznała potworów, które szczerzyły zęby, miały mnóstwo tytułów i 
potężne 
bokobrody, i zawsze udawało jej się je pokonać. Miała więc nadzieję, że poradzi 
sobie ze 
zwykłym profesorem. Szczerze mówiąc, nie mogła się doczekać, kiedy go spotka.
Tym większe było jej zaskoczenie, gdy profesor okazał się zwyczajnym i dość 
uprzejmym 
człowiekiem. Wyszedł po nich na dworzec kolejowy, powitał ich w swoim 
niezgrabnym, 
afektowanym stylu i zaprowadził do powozu, którym mieli przejechać przez New 
Haven. Lily 
zakładała, że po męczącej podróży profesor zaprosi ich najpierw do domu, ale 
kiedy zapytała, 
gdzie znajduje się jego rezydencja, Marsh tylko podrapał się z namysłem po 
nosie. Niedługo 
potem, gdy dorożka zatrzymała się przed dziwacznym pseudogotyckim gmachem, Lily 
wciąż 
miała nadzieję, że może jest to dom profesora, gdyż był równie zwalisty i ciężki 
jak on. 
Ujrzawszy jednak tabliczkę „Muzeum Uniwersytetu Yale”, nie mogła powstrzymać się 
od 
okrzyku:
– Co za niezwykłe miejsce!
Profesor, biorąc jej ironiczny ton za dobrą monetę, uśmiechnął się, wziął ją pod 
ramię 
i zaprowadził do środka. Wewnątrz stały olbrzymie szkielety, poskładane z 
połączonych 
metalowymi prętami kości. Lily musiała wbrew sobie przyznać, że jest pod 
wrażeniem. Marsh 
oczywiście zwrócił na to uwagę i nieskromnie wyjaśnił, że nikt przed nim nie 
próbował złożyć 
kości w taki właśnie sposób. Przygładził brodę, z zadowoleniem właściciela 
oglądając 
wystawione okazy, zupełnie jakby wszystkie te istoty żyły i wymarły tylko po to, 
żeby pewnego 
dnia mógł je odkopać. Kiedy podekscytowany Robbie, który nie mógł ani chwili 
ustać spokojnie, 
zaczął go wypytywać o nazwy kolejnych zwierząt, Marsh odpowiadał tak dumnym 
tonem, że 
Lily od razu przypomniał się lord Bemerton. W podobny sposób zachwalał konie ze 
swojej 
stadniny.
Samo wspomnienie lorda wystarczyło, żeby wrócił jej ponury nastrój, który 
pogłębiał się 
przez całą drogę z dworca. Spotkanie z profesorem nie układało się po jej myśli. 
W ogóle nie 
mogła się skoncentrować. Wszystko przez Robbiego. Błagała matkę, żeby zostawić 
go w domu, 
ale nic z tego nie wyszło. Dzieciak łaził po całym powozie, podsuwał swojego 
szczura 
profesorowi pod nos, opowiadał mu życiorys Różyczki i historię jej zaginięcia, a 
potem 
odnalezienia przez policjanta. Lily ze złością zerknęła na kapitana, którego 
Różyczka 
najwyraźniej przestała interesować. Ciekawe dlaczego... Przecież to on podarował 
ją Robbiemu. 
Czemu nie chciał dalej się z nim bawić? Próbowała spojrzeć mu w oczy, ale nie 
miała szczęścia. 
Domyślała się, że wie, iż jest obserwowany. Niby przypadkiem dotknęła palcem u 
nogi jego 
stopy, przeprosiła i zaczęła wyglądać przez okno.
Nagle, jakby pod wpływem fizycznego uderzenia, poczuła przygniatający ciężar na 
piersi 
i rozpłakała się. Zaskoczona tym przypływem rozpaczy zrozumiała, że poza, jaką 
nauczyła się 
przybierać, całe to gadanie o pokonywaniu potworów i ponurym nastroju jest tylko 
cieniutką 
zasłoną, która ma jej pomóc zapomnieć o smutku. Byle co może ją w każdej chwili 
zerwać.
Matka objęła ją, Robbie pogłaskał po kolanie, Lily zaś, stwierdziwszy, że tak 
łatwo nie 
powstrzyma łez, pomyślała, że wcale ich nie żałuje. Kapitan siedział naprzeciwko 
niej 
z nieprzeniknioną twarzą. Ledwie widziała go przez łzy, ale domyślała się, o 
czym myśli. 
Domyślała się na tyle, żeby wiedzieć, iż jej nadzieje, ambicje i zamiary wobec 
kapitana i pudełka 
z kośćmi nie są wcale skazane na niepowodzenie. Nie mogła też powstrzymać się od 
ukradkowego zerknięcia na profesora. Zauważył to i zakłopotany odwrócił wzrok. 
Nie był 
przyzwyczajony do takich scen. To zaś, zdaniem Lily, sugerowało całkowitą 
nieznajomość 
kobiet i niepewność, jak zachować się w ich obecności, co dobrze wróżyło jej 
planom. Kiedy 
dotarli na miejsce, zauważyła od razu, że dom jest bardzo zbytkownie urządzony; 
pełno w nim 
było egzotycznych kwiatów, odlewów z brązu, chińskich waz. Marsh musiał lubić 
wystawne 
życie, co w powodzi smutku stanowiło dla niej źródło nieoczekiwanej radości. 
Natychmiast 
wróciła jej zwykła pewność siebie i Lily postanowiła zapomnieć o żałobnych 
strojach.
Wezwała Louise i kazała jej pomóc sobie w doborze najmodniejszej kreacji. Louise 
zabrała 
dość eleganckich paryskich sukni, żeby zadośćuczynić temu życzeniu – zupełnie 
jakby instynkt 
służącej podpowiedział jej podczas pakowania rzeczy, czego mogą wymagać zmienne 
nastroje 
pani. Z pewnością rozumiała to lepiej od samej Lily. Kiedy Lily schodziła na 
dół, dopinając 
rękawiczki i poprawiając zatknięty na szczycie koka toczek, była absolutnie 
pewna, że nikt i nic 
w tym domu jej nie dorówna. Rzeczywiście, kiedy wyszła na trawnik przed domem, 
wszystkie 
oczy zwróciły się w jej stronę. Profesor z powagą podszedł i podał jej ramię, 
matka wyglądała na 
wstrząśniętą, a Lily czuła na sobie wzrok kapitana. Uśmiechnęła się do Marsha, 
kręcąc parasolką.
Nie wiadomo skąd, zjawił się Robbie. Miał na głowie kolorowy pióropusz, 
pokrzykiwał 
i tańczył wesoło, aż zamarł na widok siostry.
– Ale się zmieniłaś, Lily bąknął.
– Nie masz powodu, żeby mówić to z takim niesmakiem. Ja przynajmniej nie robię z 
siebie 
durnia z piórkiem we włosach.
Robbie nieśmiało pogłaskał pióropusz.
– Dostałem go od Billa.
– Jakiego Billa?
– Pana Williama Cody’ego – wyjaśnił profesor. Wymówił te słowa z niezwykłą 
starannością 
i precyzją, a gdy Lily zrobiła zdziwioną minę, uśmiechnął się, jakby 
opowiedziała dobry żart. – 
Z pewnością słyszała pani o Buffalo Billu, panno Prescott?
Marsh wyciągnął rękę i Lily spojrzała we wskazanym kierunku. Po trawie szedł w 
ich stronę 
wysoki mężczyzna w kremowym ubraniu z jeleniej skóry. Miał bujne loki i ogromny, 
biały 
kapelusz. Nie mogła zrozumieć, skąd ludzie biorą pomysły, żeby tak się ubierać. 
Spytała Marsha, 
czy pan Cody wyobraża sobie, że nadal znajduje się na dzikim pograniczu.
Profesor pobłażliwie pokręcił głową.
– To najlepszy zwiadowca na całym Dzikim Zachodzie! – oznajmił z ogromnym 
zadowoleniem, jakby miał w tym jakieś zasługi.
Nowy gość dołączył do nich. Kłaniając się, z wprawą zamiótł kapeluszem trawnik. 
Profesor 
zaczął snuć wspomnienia: pierwsza ekspedycja na Zachód – któż mógłby zostać jego 
przewodnikiem, jeśli nie słynny Buffalo Bill? Pojechali razem do doliny Loup 
Fork, gdzie góry 
są z rozpalonego piasku, który parzy przy dotknięciu, a na ich zboczach rosną 
jedynie kolczaste 
krzewy. Mieszkają tam tylko najdziksi tubylcy; nawet Indianie uważają te ziemie 
za przeklęte. 
Pokazywali im wrośnięte w skały ogromne kości i opowiadali o wymarłej rasie 
olbrzymów. 
Profesor uspokoił ich przesądne lęki; pokazał im skamieniałą końską żuchwę i 
wyjaśnił, jak 
pasuje do ich współczesnych koni. Od tej pory zawsze, kiedy Indianie odwiedzali 
ich w obozie, 
przynosili kości dla Wielkiego Szamana Kości.
– Wielki Szaman Kości! – powtórzył z zachwytem profesor. Zaśmiał się głośno i z 
takim 
zadowoleniem z własnych słów, że Lily, chociaż wcale nie zamierzała być 
niegrzeczna, 
mruknęła, że jej ojciec nigdy nie korzystał z usług takiego zwiadowcy.
– Naturalnie, że nie. Przecież na dobrą sprawę sam był zwiadowcą, prawda? Lily 
zarumieniła 
się. Zmieszanie chyba odbiło się na jej twarzy, bo pan Cody ukłonił się jej i 
natychmiast 
pospieszył z wyrazami ubolewania. Uśmiechnęła się do niego z wdzięcznością, a 
potem 
z przyjemnością, gdy okazało się, że spotkał kiedyś jej ojca. Kiedy zaczął o nim 
opowiadać, 
zapiekły ją oczy.
– Ten człowiek nie miał pojęcia o Dzikim Zachodzie! Nie umiał jeździć konno, 
strzelać ani 
tropić zwierząt. Za to kiedy patrzył na skały, wyglądało to tak, jakby widział 
wyryte na nich 
napisy. Znał każdy krzaczek i każdego ptaka, a kiedy spotykał czerwonoskórych, 
rozmawiał 
z nimi w ich języku. Mało który Amerykanin to potrafi.
– Nigdy nie słyszałam ojca mówiącego po indiańsku.
– Język Siuksów i Czejenów znał równie dobrze jak angielski. Jak się tak 
zastanowić, to 
chyba w życiu nie spotkałem białego, który znałby te języki lepiej... No, może 
jakiegoś 
mieszańca.
Pan Cody zerknął na ubranego w ogromny pióropusz Robbiego i uśmiechnął się. 
Dodał, że 
duch ojca chyba wcielił się w syna.
Lily przygryzła wargę i krótko skinęła głową. Patrzyła, jak Cody podchodzi do 
Robbiego 
i sadza go sobie na barana.
– Z pewnością – przytaknęła.
Pan Cody zaczął naśladować galopującego konia.
– Słyszałem, że chcesz pojechać na zachód i zobaczyć czerwonoskórych na własne 
oczy, 
tak?
Robbie wybałuszył oczy i pokiwał głową.
– No to w drogę, żołnierzu! – Pan Cody zawrócił i zaczął oddalać się od domu. – 
Wszystko 
to na was czeka, panie i panowie!
Kapitan, który uważnie wsłuchiwał się w przemowę pana Cody’ego, natychmiast 
spytał 
Marsha, co właściwie na nich czeka. Profesor uśmiechnął się i odparł:
– Przygotowałem dla państwa niespodziankę. Buffalo Bill od mniej więcej dwóch, 
trzech lat 
opracowuje przedstawienie o Dzikim Zachodzie. Ogromne widowisko. Gdy przyjeżdża 
na 
występy do New Haven, zatrzymuje się u mnie jako gość. Dlatego namówiłem go 
dzisiaj, żeby 
dziś przedstawił państwu fragmenty widowiska.
Lily zauważyła dziwną zmianę na twarzy kapitana: nagle bardzo się ożywił, 
zapewne 
z podniecenia, a potem, gdy zauważył, że jest obserwowany, spuścił wzrok i 
uspokoił się. 
Domyślała się, że pewnie nigdy nie widział prawdziwego Indianina.
Ruszyła za profesorem. Za rzędem drzew znajdowały się stajnie i padok. W ziemię 
powbijano drewniane pale, tworząc prowizoryczny amfiteatr z siedzeniami 
naprzeciw otwartej 
bramy. Ledwie Lily usiadła pomiędzy matką i kapitanem, gdy rozległ się tętent 
kopyt i przez 
bramę wjechał pan Cody, czyli Buffalo Bill. Wywijał wielkim białym stetsonem, w 
drugiej ręce 
trzymał lśniący karabin. Złożył się do strzału, przymierzył i nie przerywając 
jazdy, nacisnął 
spust. Dopiero teraz Lily zwróciła uwagę, że przy płocie stoi namalowana 
podobizna 
indiańskiego wojownika, której kula przebiła sam środek czoła.
Zaklaskała grzecznie wraz z innymi, a Buffalo Bill znów machnął kapeluszem.
– Panie i panowie, oto opowieść o Dzikim Zachodzie! Jest to całkowicie prawdziwa 
historia, 
w której sam brałem udział. Opowiada o moim spotkaniu z czejeńskim wodzem Żółte 
Włosy, 
groźnym, bezlitosnym wojownikiem. Za tytułowałem ją Pierwszy skalp od Buffalo 
Billa dla 
generała Custera.
Zakręcił w miejscu, wycelował i jedną po drugiej roztrzaskał kulami rządek 
butelek, 
ustawionych na słupach ogrodzenia. Od strony stajni dobiegły okrzyki i tętent 
kopyt i Lily 
zaparło dech w piersi: na srokatych koniach jechali najprawdziwsi 
czerwonoskórzy! Zapomniała 
już, kiedy ostatni raz widziała srokacza.
Trudno jej było śledzić fabułę. Widowisko składało się głównie z galopowania w 
kółko po 
padoku i strzelania do różnych rzeczy. Indianie byli uzbrojeni w tomahawki i 
długie, smukłe 
włócznie, a na strzałach do łuków powycinali falujące linie. Z dawnych czasów 
pamiętała, że to 
znak Czejenów. Kiedyś latem ojciec zabrał ją w góry. Znaleźli szkielet bizona. 
Czaszkę 
odsunięto od reszty ciała i po obu jej stronach wbito niebieskie strzały. 
Sheldon zeskoczył 
z konia, wyciągnął je z ziemi i dał Lily na pamiątkę. Kiedy ruszyli dalej, 
wyjaśnił jej, że to 
zwyczaj Indian: kiedy znajdą martwego bizona, odwracają mu głowę na wschód. 
Mówił, że robią 
tak z szacunku dla zwierzęcia, które karmi ich i daje skóry na ubrania i 
namioty, oraz dla słońca, 
które co rano wstaje na wschodzie.
Myślała właśnie o tym, jak ojciec jej to opowiadał, gdy podniosła wzrok i 
zobaczyła 
ogromny bizoni łeb, majaczący w białej zamieci kurzu. Miała wrażenie, że to nie 
kurz, lecz czas 
oddzielają od zwierzęcia, ale po chwili zrozumiała, że to tylko przybranie 
głowy. Miał je na sobie 
jeden z Indian, mężczyzna o farbowanej na lniany kolor czuprynie, który odgrywał 
zapewne 
samego wodza Żółte Włosy. Spektakl chyba zbliżał się do momentu kulminacyjnego. 
Buffalo 
Bill i Żółte Włosy zataczali wokół siebie kręgi. Jeden rzucił tomahawkiem, drugi 
strzelił 
z rewolweru, po czym obaj zeskoczyli z koni i poturlali się po ziemi. Zapanowało 
zamieszanie, 
z którego zwycięsko wyszedł Buffalo Bill; Żółte Włosy leżał nieruchomo na ziemi. 
Buffalo Bill 
zerwał mu z głowy bizoni łeb, wyjął nóż i udawał, że ścina mu włosy. Wyprostował 
się, 
trzymając skalp w ręce.
– Mój pierwszy skalp! – krzyknął. – Dla Custera!
Buffalo Bill ukłonił się nisko.
Kapitan nie przyłączył się do oklasków. Lily miała wątpliwości, czy 
przedstawienie w ogóle 
mu się podobało, ale zerkając na niego ukradkiem, przekonała się, że jest tak 
samo 
podekscytowany jak przedtem. Patrzył, jak Indianie zbierają wystrzelone strzały 
i rzucone 
włócznie.
– Musi im się wydawać, że są bardzo daleko od domu – powiedział.
Rzeczywiście – przytaknęła Lily. Bardzo daleko.
– Czytałem, że dla tubylców okolice, w których mieszkają, są święte. Czczą 
wszystkie 
zamieszkujące je zwierzęta i każde źdźbło trawy.
– Sądzę, że to wszystko prawda.
– Dlaczego w takim razie porzucili rodzinne strony?
Lily przyznała, że nie ma pojęcia.
Później, gdy pan Cody dołączył do nich w domu profesora – w stetsonie i nowym 
kostiumie 
z jeleniej skóry – kapitan zadał to pytanie ponownie. Buffalo Bill wyjaśnił, że 
Indianie 
praktycznie nie mają już domu.
– Zabiera się im najlepsze ziemie właśnie dlatego, że są najlepsze. Zostają im 
kamienie 
i piach w rezerwatach. Czerwonoskórzy sana łasce rządu, ale towary, które im 
rząd wysyła, 
często giną po drodze. Po co komu taki dom, jak rezerwat? Nie, proszę pana, to 
nie ma sensu. – 
Pokręcił smutno głową, zatroskany naturą tego świata. – Ale chyba nie ma na to 
rady. Tak jak 
dzika trawa znika tam, gdzie przyjmuje się koniczyna, tak samo czerwonoskórzy 
znikają, kiedy 
przychodzą biali. Jest pan uczonym człowiekiem, praw da? Tak jak profesor Marsh? 
W takim 
razie wie pan lepiej ode mnie, że takie jest prawo natury: silniejszy zwycięża, 
słabszy musi 
ustąpić.
Kapitan niespokojnie podkręcił wąsa. Nie odpowiedział. Dopiero po chwili 
wspomniał, że 
w Nowym Jorku widział Ostatnią bitwę generała Custera. Spytał, czy Buffalo Bill 
miał swój 
udział także w tamtym przedstawieniu.
– W pewnym sensie tak – odparł pan Cody. – Właściciel tamtego teatru pierwszy 
wystawiał 
w Nowym Jorku mój spektakl. No i przyszedł do mnie, żebym pomógł mu wystawić 
szopkę 
z czerwonoskórymi. Miałem paru w zespole, płacił im, a oni popisywali się 
sztuczkami z łukami, 
nożami i tak dalej. Jeden z nich został w Nowym Jorku. Nie chciał jechać z nami. 
Nazywaliśmy 
go Skoczkiem, bo był trochę kulawy.
– Mówi pan poważnie? – Głos kapitana był spokojny i opanowany, ale Lily znała go 
już dość 
dobrze, żeby dostrzec, że jest spięty. – Ten... Skoczek... był Siuksem?
– Nie, skąd. – Pan Cody przeczesał palcami włosy. – Jak się nad tym zastanowić, 
to zdaje 
się, że to był Czejen.
Lily nie miała pojęcia, co ta wiadomość oznacza dla kapitana, ale coś oznaczać 
musiała. 
Dawkins skinął głową i z pochmurnym czołem wycofał się z dalszej rozmowy. 
Patrzyła, jak 
schodzi do ogrodu, i miała ochotę pobiec za nim. Znów zrobiło się jej smutno i 
ciężko na duszy. 
Myśl o dalszej nudnej pogawędce przyprawiała ją o mdłości, ale zamiast pobiec za 
kapitanem, 
schroniła się w domu. Przeszła przez kilka pokojów, aż znalazła się w obszernej 
jadalni. Stół był 
już nakryty, ale panowały spokój i cisza, jeśli nie liczyć tykania zegara. 
Przystanęła obok stołu 
i rozejrzała się. Jadalnia była ośmiokątna. Na ścianach wisiały rozliczne 
pamiątki: głowa bizona, 
malowane skóry, tworzące pokrycie wigwamu, tomahawki, skalpy, skórzane spodnie. 
Coś 
ścisnęło ją w gardle; wróciły wspomnienia dzieciństwa, nowe wizje z udziałem 
ojca. Musiała 
zamknąć oczy i jakoś to przetrzymać. Oparła się o krzesło, by po chwili z 
szelestem sukni pobiec 
na piętro, do pokoju, który profesor oddał do jej dyspozycji. Usiadła przy 
toaletce i z dolnej 
szuflady wyjęła aksamitną sakiewkę. Ostrożnie ją otwarła i spojrzała na ukryty w 
jej wnętrzu 
przedmiot – czarny, zasuszony, niepozorny, a zarazem tak cenny dla jej ojca. 
Przyglądała mu się 
długą chwilę, a potem schowała do sakiewki i odłożyła na miejsce. Wieczorne 
cienie wydłużały 
się coraz bardziej. Zjawiła się Louise, ale Lily odprawiła ją i sama sięgnęła po 
szczotkę do 
włosów. Rozplotła dwa warkocze, rozczesując je palcami i gubiąc się na chwilę w 
wolnym, 
rytmicznym ruchu, a potem zaczęła mocno je szczotkować, aż stały się połyskliwe 
jak węgiel. 
Nie przestawała jednak; rozczesała włosy sto, dwieście razy – nie liczyła, 
właściwie o niczym nie 
myślała, dopóki Louise nie zapukała do drzwi i nie spytała zaniepokojona, czy 
nie uważa, że robi 
się późno.
Lily zeszła do jadalni i przed wydaną na jej cześć kolacją wzięła do ręki 
kieliszek szampana. 
Rzadko zdarzało się jej coś wypić, ale bąbelki mrugały do niej zachęcająco, a w 
gardle zupełnie 
jej zaschło. Wypiła szampana i od razu jej smutek zaczął się rozpływać, a kiedy 
zjawił się 
służący z tacą, wzięła drugi kieliszek. Jednak tym razem ledwie upiła pierwszy 
łyk, zachwiała się 
na nogach i zaczerwieniła. Dobiegające zewsząd podniesione głosy sprawiły, że 
myśli kłębiły się 
jej w głowie chaotycznie, akurat wtedy, gdy najbardziej zależało jej na ich 
klarowności. Podeszła 
do otwartych przeszklonych drzwi, wychodzących na ogród. Zakręciło jej się w 
głowie. Zeszła 
z tarasu na trawnik. Mimo że księżyc lśnił wysoko na niebie, gwiazdy wyglądały 
blado. Tylko 
Wenus świeciła jasno. Lily szła przed siebie. Słyszała szept drzew, poruszanych 
wieczorną bryzą. 
Miała cichą nadzieję, że ich cień przyniesie jej trochę ukojenia. Zanurzyła się 
pod gałęzie i w tej 
samej chwili dobiegł ją z wysoka łopot potężnych skrzydeł. Zdziwiła się, co to 
za ptak lata o tej 
porze; przyszło jej do głowy, że ojciec na pewno by to wiedział. Poznałby go po 
trzepotaniu 
skrzydeł. Przed sobą ujrzała sylwetkę mężczyzny. Stał do niej tyłem i nie zdawał 
sobie sprawy 
z jej obecności. Przez chwilę nie wiedziała, jak powinna się zachować.
– Kapitanie Dawkins. Odwrócił się do niej zmieszany.
– Panna Prescott...
– To bardzo nieładnie z pana strony, że wymyka się pan tak po cichu, zupełnie 
sam.
– Bardzo nieładnie, to prawda. – Uśmiechnął się z troską i rozbawieniem 
jednocześnie. – 
Tylko że nie jestem już sam.
Milczeli przez chwilę. Kapitan odwrócił się i wyciągnął rękę, pokazując Lily coś 
pomiędzy 
drzewami. Na padoku płonęły ogniska. Kiedy podeszła bliżej, zobaczyła siedzących 
wokół nich 
ludzi i usłyszała rytmiczny śpiew. Pamiętała go z dzieciństwa – siedziała ojcu 
na kolanach 
i kołysała się w takt pieśni. Teraz jednak ogniska rozpłynęły się jej przed 
oczami, zrobiło się jej 
niedobrze od szampana i nogi ugięły się pod nią jak pod szmacianą lalką. Nie 
wiedziała, jak to 
się stało, ale nagle znalazła się w ramionach kapitana.
Liście nad jej głową szeleściły w ciemności i chłodzie, ale z głową opartą o 
pierś Dawkinsa 
słyszała przede wszystkim bicie jego serca. Nie poruszył się. Stał jak wrośnięty 
w ziemię, tak jak 
otaczające ich drzewa, równie mocny, pomyślała Lily, jak one. Równie solidny. 
Nie miała 
pojęcia, jak długo tak stała oparta o niego. W końcu poczuła, jak jego ręce 
przesuwają się ku jej 
talii, jakby aż do tej chwili wstyd nie pozwalał mu jej dotknąć. Wciąż słyszała, 
jak bij ej ego 
serce.
– Zaraz się zorientują, że nas nie ma – zauważyła nagle i stanęła o własnych 
siłach. Prawie 
nie kręciło się jej w głowie.
Kapitan natychmiast cofnął ręce.
Spojrzała na niego: w jego oczach pożądanie mieszało się ze zdziwieniem.
– Mam pewien plan – wyszeptała pospiesznie. – Nie mogę panu zdradzić szczegółów, 
ale 
mam nadzieję, że i bez tego wkrótce się pan zorientuje, o co mi chodzi. Nie 
zamierzam łatwo 
oddać skamielin ojca, jeżeli pan miałby na tym nie skorzystać, kapitanie 
Dawkins. – Wyminęła 
go, kierując się w stronę domu. – Drogi kapitanie Dawkins.
Ruszyła w drogę powrotną tak szybko, jak tylko pozwalała jej sztywna suknia. Na 
skraju 
trawnika po raz drugi usłyszała łopot skrzydeł. Tym razem podniosła wzrok i 
ujrzała na tle nieba 
sowę, białą i puchatą. Leciała tak nisko, że Lily odruchowo zasłoniła rękami 
głowę. Zaraz jednak 
zniknęła wśród drzew i panna Prescott spokojnie podeszła do szklanych drzwi.
Profesor Marsh zajrzał podejrzliwie do pudełka. Długo przyglądał się temu, co 
znalazł 
w środku, a potem podniósł wzrok i zapytał, czy to wszystko.
Patrzył na pannę Prescott z – miał nadzieję – ojcowskim wyrazem twarzy. Wydawała 
mu się 
bardzo blada i krucha, jakby jej poranny entuzjazm ulotnił się bez śladu. 
Przyszło mu do głowy, 
że może jest chora, ale na razie odważnie odpowiedziała na jego spojrzenie i 
zerknęła na kapitana 
Dawkinsa, który pokiwał głową. Podała mu coś – Marsh dostrzegł, że jest to 
torebka z czarnego 
aksamitu. Kapitan wstał i podał mu ją ponad blatem biurka.
Profesor otworzył woreczek, całkowicie panując nad drżeniem rąk. Zajrzał do 
środka: nie 
bardzo było na co patrzeć. Przeszło mu przez myśl nonsensowne skojarzenie, że 
strzępek 
przypomina kawał wysuszonej skóry, zdartej z ludzkiej stopy. Zważył go w dłoni i 
przesunął po 
nim palcami, jak człowiek niewidomy. Nie było w nim ani śladu kości czy krwi, a 
jednak kiedy 
go dotknął, odniósł nagle wrażenie, jakby cały świat był wielkim, niemożliwym do 
ogarnięcia 
ciałem, jak gdyby skały stanowiły jego żyły, a wiatr – jego oddech. Na chwilę 
zatopił się 
w rozmyślaniach, ale zaraz przygładził brodę i na powrót stał się sobą. Odłożył 
strzęp skóry do 
sakiewki.
– Zdajecie sobie państwo sprawę, że to musi być fałszerstwo? Po prostu musi.
– Czyżby?
– Z pewnością. Możecie mi zaufać. To fałszerstwo.
Kapitan nie odpowiedział. Uśmiechnął się tylko lekko, co, jak domyślał się 
Marsh, miało go 
wyprowadzić z równowagi.
Niewzruszony profesor wstał od biurka. Doskonale zdawał sobie sprawę, jakie 
wrażenie 
wywiera na ludziach jego masywna postura. Oparł dłoń na wydatnym brzuchu, który 
rósł 
stosownie do jego sławy. Profesor lubił tak właśnie o nim myśleć; jak o 
nieodłącznym 
towarzyszu znakomitej reputacji. Marsh odchrząknął i zaproponował, że coś im 
opowie. 
Przysunął się jeszcze bliżej, bo wiedział, że głos ma wprost stworzony do 
opowiadania anegdot. 
Poza tym tę akurat opowiadał już nieraz.
Mniej więcej dziewięć lat temu, zaczął profesor, nieopodal Cardiff w hrabstwie 
Onondaga, 
w stanie Nowy Jork, pewien farmer znalazł skamieniałe ciało człowieka 
niezwykłych rozmiarów: 
skamielina miała ponad trzy metry wzrostu, ważyła zaś blisko półtorej tony. 
Pewien pastor, który 
był świadkiem tego cudu, cytował werset z Księgi Rodzaju: A w owych czasach byli 
na ziemi 
giganci. Geolog datował znalezisko na epokę kamienną i ogłosił je 
najdonioślejszym odkryciem 
na ziemi amerykańskiej. Farmer, który odkrycia dokonał, wystawiał zwłoki w 
namiocie i pobierał 
od ciekawskich po dolarze opłaty.
Mimo wysokiej ceny chętnych nie brakowało. Sam Marsh też tam pojechał, żeby na 
własne 
oczy zobaczyć skamieniały dowód ludzkiej ewolucji. Kiedy dotarł na miejsce, w 
Cardiff od 
dłuższego czasu padał deszcz. Pole zmieniło się w błotniste trzęsawisko, namiot 
przemókł 
i zaczął pleśnieć, ale kolejka ani trochę się nie zmniejszyła. Sztukmistrze i 
kaznodzieje zabawiali 
tłum. Oczy ludzi płonęły tęsknotą i pragnieniem wiary, że olbrzym jest 
prawdziwy.
Marsh jednak od razu – gdy tylko kupił bilet i wszedł do namiotu – poznał, że 
olbrzym 
z Cardiff jest tylko i wyłącznie monstrualnym oszustwem. Jego ciało ulepiono z 
gipsu. Ponieważ 
gips rozpuszcza się w wodzie, a „zwłoki” zachowały naturalny połysk, musiały 
powstać 
stosunkowo niedawno. To właśnie napisał profesor w liście do redakcji lokalnej 
gazety – liście, 
który później przedrukowały dzienniki w całym kraju. Marsh doczekał się miana 
„zabójcy 
olbrzymów”. Nie ukrywał, że od tej pory z rozkoszą demaskuje fałszerzy i 
oszustów, co czasem 
przysparza mu wrogów. Wielu z nich dokłada wszelkich starań, żeby podsunąć mu 
fałszywkę, 
którą uznałby za prawdziwe znalezisko. Nie ma jednak powodów, mówił dalej, żeby 
stosując 
naukową dyscyplinę i metody badawcze, nie rozpoznać fałszerstwa. W tym miejscu 
Marsh 
spojrzał pogardliwie na kapitana.
Dawkins odpowiedział mu wesołym uśmiechem.
– Trudno powiedzieć, żeby okaz, który trzymał pan w rękach, był zrobiony z gipsu 
– 
zauważył.
– Fałszerstwo może przyjąć różną postać.
– Moim zdaniem nic nie wskazuje na to, byśmy w tym wypadku mieli do czynienia 
z fałszerstwem.
– Podobnie nic nie wskazywało na fałszerstwo w Afryce, kapitanie Dawkins, gdy 
wyruszył 
pan w górę Kongo.
– Nie Kongo, profesorze, lecz Zambezi.
– Nieważne. To była idiotyczna wyprawa.
– Trzeba się pogodzić z faktem, że ludzie zawsze są niechętni odkrywcom. Inaczej 
ludzkość 
nie poczyniłaby żadnych postępów. – Do tej pory pogodny uśmiech nie znikał z 
twarzy kapitana, 
ale teraz Dawkins pochylił się do przodu i nagle spoważniał. – Mam wrażenie, 
profesorze, że 
zamierza pan podjąć podobne ryzyko, jak ja nad Zambezi. Sporo by pan dał, żeby 
zdobyć 
pudełko z kośćmi, które stoi na biurku. Nie pan jeden. Profesor Cope też ma na 
nie ochotę.
– Cope? – To słowo ledwie przeszło Marshowi przez gardło. – Jesteście państwo w 
kontakcie 
z Cope’em?
– Zdaje pan sobie chyba sprawę, że brał udział w licytacji.
Marsh nie próbował zaprzeczać.
– Boże! – mruknął pod nosem. – Mój Boże. Niech to wszyscy diabli! Żeby go piekło 
pochłonęło! – Z rozmachem uderzył pięścią w biurko, aż zagrzechotały kamyki w 
pudełku.
Zdumiona panna Prescott otworzyła usta, lecz kapitan nawet nie drgnął. Marsh 
patrzył na 
niego z nowym, choć pełnym niechęci szacunkiem.
– No dobrze – powiedział i założył ramiona na piersi. – Co chcecie państwo 
wiedzieć?
Kapitan był całkowicie opanowany. Zdziwił się, gdy po raz pierwszy ujrzał 
zawartość 
pudełka: zęby paleolitycznych ssaków przemieszane z kośćmi pterozaura. Doszło do 
ewidentnego pomieszania dwóch warstw geologicznych – innego wniosku nie dało się 
wyciągnąć. Jak zatem wyjaśnić zapał, z jakim tak poważni ludzie, jak Marsh i 
Cope, przystąpili 
do licytacji? Co takiego dostrzegli w przypadkowo wymieszanych kościach? Co 
według nich 
oznaczały?
Słuchając Dawkinsa, Marsh wrócił pamięcią do wizyty u Sheldona Prescotta. 
Siedział 
u niego w gabinecie, tak jak teraz kapitan w jego pokoju, gdy Prescott podał mu 
skrzyneczkę 
z kośćmi. Łysina świeciła mu jak bryła saletry, a pomarszczone jak skórka 
egzotycznego owocu 
wargi odsłaniały zęby. Sheldon wygłosił wtedy dziwną, pełną przechwałek mowę:
– Rankiem tego dnia, kiedy je znalazłem w pozostałościach paleolitycznej osady, 
tropiłem 
niedźwiedzicę z małymi. Zastrzeliłem je wszystkie. Młode, umierając, piszczały z 
żalu za matką, 
ale dla mnie ich kwik brzmiał jak najpiękniejsza muzyka. A wie pan dlaczego?
Marsh pokręcił głową, na co Prescott pochylił się nad biurkiem i spojrzał mu w 
oczy.
– Zrozumiałem wtedy, że Indianie mają rację, mówiąc, że tylko skały są naprawdę 
długowieczne.
Sheldon roześmiał się – ku zdumieniu Marsha, który nie mógł oprzeć się wrażeniu, 
że nie 
wszystko mu powiedział. Przy innych okazjach słyszał, jak Prescott mówił coś 
wręcz 
przeciwnego: że śmierć jest tylko złudzeniem, a istnienie wszechświata opiera 
się na stałym 
ruchu i przepływie. Marsh nie miał czasu na panteistyczne rozważania, ale 
żałował, że gospodarz 
nie opowiedział mu raczej takiej właśnie historii. Prescott twierdził, że nie 
może być mowy 
o bliskości i pokrewieństwie, że ci, którzy myślą inaczej, ulegają złudzeniom. 
Cały świat został 
utworzony z krwi; wszystko, co istnieje, zrodziło się w wiecznej wojnie, 
rozciągniętej w czasie 
do nieskończoności. Cały czas uśmiechał się przy tym makabrycznie, a potem wyjął 
ze skrzyni 
kawał czarnej, zasuszonej materii i ostrożnie położył go przed Marshem na 
biurku. Kiedy 
Prescott tak się uśmiechał i toczył dzikim wzrokiem dookoła, Marsh miał 
wrażenie, że to ten 
czarny strzęp doprowadza go do obłędu.
Teraz podszedł do biurka i wziął go do ręki.
– A jednak, mimo wszystko, należy go uznać za fałszerstwo – powtórzył, chociaż 
wcale nie 
krył wahania. Spojrzał na kapitana i zapytał bez ogródek, czym, jego zdaniem, 
jest czarny strzęp.
– Przez ostatnie dni bałem się odpowiedzieć sobie na to pytanie – odparł 
Dawkins. – Sądzę, 
że... Pan uważa, że wszystkie kości, które pokazał panu Sheldon, pochodzą z tej 
samej warstwy. 
Obaj z Cope’em jesteście tego zdania. Waszym zdaniem kości pterozaura można 
datować na 
jakieś dziewięć, dziesięć tysięcy lat. W przeciwnym razie nie byłoby sensu tyle 
za nie oferować.
Marsh nie zareagował.
– Zastanawia mnie jednak co innego: dlaczego obaj panowie przyjęliście to 
założenie? Kości 
nie są opisane, mogły zostać znalezione w dowolnym miejscu. Dlaczego bez 
zastrzeżeń 
wierzycie w to, co mówił pan Prescott?
I tym razem Marsh nie zaprotestował, nie poruszyło go nawet słowo „wierzycie”. 
Skinieniem 
ręki dał tylko kapitanowi znak, żeby mówił dalej. Dawkins jednak nagle zaczął 
się wahać 
i spojrzał na pannę Prescott, szukając u niej wsparcia. Dopiero kiedy leciutko 
skinęła głową, 
odważył się odezwać:
Ten... okaz...
Marsh ostrożnie złapał czarny płat skóry w palce i podniósł go do światła.
– W głębi serca musi pan jednak uważać, że jest prawdziwy – dokończył Dawkins.
– Prawdziwy, kapitanie?
– Nie przypomina fragmentu ciała żadnej znanej mi żywej istoty.
– A wymarłej? Dawno wymarłej? Tak... – Marsh z namysłem kiwał głową. – Tego nie 
można wykluczyć.
Kapitan zawiesił głos. Nie umiał ukryć zapalczywego błysku w oku, ale 
przynajmniej jego 
głos nie zdradzał żadnych emocji:
– Dlaczego, profesorze, jest pan skłonny uwierzyć, że to nie fałszerstwo? Marsh 
wyjął 
z szuflady list i oparł dłoń na kopercie.
– Co to za list? – spytała ostro panna Prescott.
Profesor wiedział, że nie powinien udawać sztukmistrza, ale nie mógł się 
powstrzymać. Grał 
tę rolę od miesięcy, chociaż nie miał widowni, która by go doceniła. Nawet 
teraz, mimo pełnego 
wyczekiwania milczenia gości, zdawał sobie sprawę, że powinien powściągnąć język 
– ale 
wiedział, że i tak o wszystkim im opowie. Pomachał listem w powietrzu.
– W zeszłym roku dwóch robotników kolejowych napisało do mnie o od kryciu złoża 
olbrzymich kości. Odkąd pracuję na Uniwersytecie Yale, wielo krotnie odbierałem 
podobne 
doniesienia, to jednak zainteresowało mnie na tyle, że wysłałem mojego 
asystenta, by na miejscu 
sprawdził jego autentyczność. Wystarczyła mu pobieżna inspekcja miejsca prac, by 
wysłać do 
mnie entuzjastyczny list. Kamieniołom ciągnął się kilometrami; wypatrzył w nim 
kości 
najróżniejszych stworów, wymieszane w niewiarygodny sposób, tak jakby w 
ruchomych 
piaskach ginęły kolejne pokolenia dinozaurów. Jego zdaniem byłby to najobfitszy 
pokład 
paleontologiczny w historii. Całkiem możliwe, że miał rację. Przez ten rok udało 
się nam 
wydobyć ponad trzydzieści ton kości. Odwaliliśmy kawał solidnej roboty. Mój 
asystent wynajął 
do pomocy dwóch ludzi, niejakiego Bentona i jego kumpla, Teksańczyka. Zgubili 
się w zamieci 
śnieżnej i schronili się przed nią w kamieniołomie. Korespondencyjnie poro 
zumieliśmy się co do 
ich wynagrodzenia i zapomniałem o nich na śmierć.
Marsh znacząco uniósł list.
– Do czasu, aż asystent opisał mi ich historię. Wygląda na to, że kości, które 
tam wykopują, 
bardzo ich obu zaintrygowały. Wypytywali mojego asystenta o dinozaury, więc 
powiedział im, 
że dawno wyginęły. Ale wcale nie wyglądali na przekonanych, a jemu znudziły się 
ich pełne 
niedowierzania miny i podejrzliwe spojrzenia. Zapytał więc wprost, o co 
właściwie im chodzi. 
Nic, odparli, nic takiego. Nic takiego, powtarzali, aż którejś nocy wszyscy 
spili się prawie do 
nieprzytomności. Whisky rozwiązała Bentonowi język i facet opowiedział mojemu 
asystentowi 
najbardziej niewiarygodną historię, jaką w życiu słyszałem. Byli wtedy z 
Teksańczykiem gdzieś 
na północy Wyoming; mieli coś do załatwienia w Big Horn. Jechali indiańskim 
szlakiem, 
próbując przejechać z prerii na zachodnią stronę gór. Dzień był piękny, 
wiosenny, a mimo to 
zabłądzili i schronili się na noc pod skalnym urwiskiem, nad jeziorem. Za 
plecami mieli wysoki 
szczyt, a dookoła układające się w idealny okrąg skały. – Marsh przerwał i 
spojrzał na kapitana. – 
O co chodzi?
– O nic – odparł Dawkins z kamiennym wyrazem twarzy.
– Spojrzeliście państwo po sobie. Widziałem.
– Ma pan niezwykły dar opowiadania historii, profesorze. Proszę mówić dalej.
Marsh popatrzył podejrzliwie na swoich gości, odchrząknął i wrócił do przerwanej 
opowieści:
– Zapadał już zmierzch, gdy Benton postanowił wyjechać na polowanie i ustrzelić 
coś na 
kolację. Dokładnie o zachodzie słońca natknął się na indiański krąg magiczny, 
ozdobiony 
kośćmi, czaszkami i wielkimi rzeźbami z drewna. Cóż, wygląda na to, że Benton 
trochę się boi 
takich rzeczy; twierdził, że czaszki i kości były ludzkie, chociaż jak długo 
żyję, nie słyszałem 
o czymś takim. W każdym razie zsiadł z konia i zaczął się rozglądać, gdy wtem 
usłyszał krzyk. 
Spojrzał nad jezioro, nad którym szybował ciemny kształt. Wyglądał jak ptak o 
ogromnej 
rozpiętości skrzydeł. Przez moment ich cień padł na Bentona, który zestrzelił 
zwierzę. Jego 
towarzysz wszystko widział, więc przygalopował w te pędy. Razem podeszli do 
leżącego stwora. 
Poruszał jeszcze złamanym skrzydłem, więc Benton go dobił. Dopiero wtedy 
odważyli się go 
dotknąć. Skrzydła miał jak ze skóry, bez piór, pokryte rzadkimi włosami. Każde 
miało ponad 
sześć metrów długości. Ciało zwierzęcia było niewielkie i porośnięte gęstym 
futrem, szczęki 
wydłużone i bez zębne, podłużny grzebień na głowie. Nie mieli pojęcia, co to 
jest, ale w jednym 
się zgadzali: nigdy nie widzieli takiego ptaka ani zwierzęcia. Nawet nie śniło 
im się, że takie 
potwory mogą żyć w Ameryce.
Marsh umilkł i złożył ręce na brzuchu. Nie zamierzał aż tak się popisywać tą 
opowieścią, 
teraz jednak niecierpliwie oczekiwał reakcji gości. Zdziwił się, gdy panna 
Prescott 
niespodziewanie parsknęła śmiechem.
– Rzeczywiście! – przyznała, klaszcząc w ręce. – Miał pan absolutną rację: to 
niesamowita 
historia.
– Proszę pamiętać, że ja tylko powtarzam to, co wiem z listów. Czyżby źle ją 
oceniał? Kiedy 
wstała i podeszła do biurka, stwierdził, że znów się ożywiła – i że wcale się z 
niego nie 
naśmiewa.
Bardzo proszę. – Wyjęła mu z rąk kawałek czarnej skóry i podniosła go do 
światła. – Pan 
uważa, że mój ojciec widział podobne stworzenie i że to, co trzymam w ręku, to 
końcówka jego 
skrzydła? Marsh z uśmiechem rozłożył ręce.
– Nic takiego nie mówiłem, panno Prescott...
– Czy tak właśnie panu powiedział?
– Z całym szacunkiem, panno Prescott, ale pani ojciec nigdy o niczym nie mówił 
wprost.
Lily spojrzała na profesora spod oka, rozważając jego słowa.
– Co pan o tym wszystkim sądzi?
– Nie wierzę w nierozsądne domysły. Interesują mnie fakty.
Na długą chwilę zapadła cisza.
– A jednak – wtrącił kapitan – zaproponował pan czterysta sześćdziesiąt dolarów 
za dziennik 
zmarłego i pudełko zawierające przemieszane kości.
Marsh westchnął ciężko i oparł się o biurko. Spojrzał ponuro na Dawkinsa.
– Nie jestem pewien, kapitanie, czy podoba mi się pański ton.
Panna Prescott się roześmiała – tak szczerze i tak beztrosko, że Marsha 
zamurowało. Chciał 
spiorunować ją wzrokiem, ale odpowiedziała kolejnym wybuchem śmiechu.
– Wstydziłby się pan, profesorze. Ton może się panu nie podobać, ale kapitan 
powiedział 
prawdę. Co więcej, powinien mu pan być wdzięczny. Gdyby nie on, nie miałby pan 
najmniejszej 
szansy zdobyć tych swoich głupich kości!
Powiedziała to lekko i swobodnie, ale nie dał się jej zwieść; za bardzo 
przypominała ojca. 
Zaniepokoiło go, że dopiero teraz to zauważył. Próbował się uśmiechnąć, 
przyłączyć do jej 
wesołości, ale kiedy poprosił o wyjaśnienia, nie umiał ukryć złości.
Panna Prescott odparła bez ogródek, że nie ma żadnego obowiązku oddawać mu kości 
z pudełka. Oczy jej się przy tym śmiały, jakby opowiadała najlepszy dowcip pod 
słońcem. Nie 
znalazła w papierach ojca żadnej umowy. Prawdopodobnie w ogóle nie doszło do jej 
podpisania, 
bo w przeciwnym razie profesor nie omieszkałby się na nią powołać. Kości bardzo 
wiele dla niej 
znaczyły, dziennik również – nie same w sobie, lecz jako dzieła ostatniego roku 
życia ojca. 
W tym momencie spoważniała. Nie zamierzała ich oddawać, mówiła dalej, i 
trzymałaby je razem 
z innymi pamiątkami, gdyby nie kapitan Dawkins, który jej to odradził. Przekonał 
ją do wyjazdu 
do New Haven i namówił, żeby oddała kości. Zgoda, oddaje, ale... Zawiesiła głos. 
Poprawiła 
włosy i wyprostowała się dumnie. Ale najpierw przedstawi swoje warunki.
– Cena została ustalona – przypomniał jej Marsh. – Czterysta sześćdziesiąt 
dolarów.
– Nie chcę pańskich pieniędzy.
– O co wobec tego chodzi?
Lily wskazała strzęp skrzydła.
– O to. Należy do mnie i chcę wiedzieć, co to jest. Chcę się dowiedzieć, co 
zobaczył mój 
ojciec.
– Tłumaczyłem pani, panno Prescott, że nigdy mi tego wprost nie powiedział.
– Ale zatrudnia pan dwóch ludzi, którzy pomogą nam się tego dowiedzieć.
– Nam, panno Prescott?
– Powie pan kapitanowi Dawkinsowi, gdzie ich szukać. Należy mu się to, nie 
rozumie pan? 
Mój ojciec, profesorze, zawsze mi powtarzał, że namiętności są równie gwałtowne 
jak wiatr 
i jeśli człowiek ma być szczęśliwy, nie powinien się im opierać, lecz dać się 
ponieść. – Lily 
zawstydziła się swoich słów i umilkła.
Marsh musiał przyznać, że słowa i ton głosu idealnie pasowałyby do Sheldona 
Prescotta. 
Panna Prescott odwróciła się do kapitana. Zarumieniła się lekko i mówiła 
pospiesznie, jakby 
nagle przejęta swoją rolą:
– Jestem przekonana, kapitanie, że kiedy ojciec usłyszał o pańskiej ekspedycji, 
rozpoznał 
w panu bratnią duszę. Wiem, że zachował się wobec pana nieuprzejmie. Nie mam 
pojęcia, jakie 
obawy nim kierowały, ale jestem również pewna, że w głębi serca chciał, żeby 
wziął pan udział 
w polowaniu na tego stwora.
Kapitan wstał. Marsh nie miał wątpliwości, że panna Prescott nie uzgadniała z 
nim planu 
postępowania, co go cieszyło. Od początku chciał wierzyć w uczciwość Dawkinsa. 
Nie mógł, 
rzecz jasna, zapomnieć o Copie, przed którym zawsze należało mieć się na 
baczności. Na dobrą 
sprawę nawet teraz nie miał pewności, czy kapitan nie jest z nim w zmowie. Im 
lepszy szpieg, 
tym lepiej mu z oczu patrzy, prawda? Tym niemniej nieoczekiwana propozycja panny 
Prescott 
otwierała przed nim nowe, ciekawe możliwości. Marsh próbował poukładać je sobie 
w głowie, 
udając zarazem kompletny brak zainteresowania.
– Gdybym powiedział państwu, gdzie znajdziecie moich ludzi, zdradziłbym 
położenie 
kamieniołomu.
– Jak niby miałbym to wykorzystać? – spytał z godnością kapitan.
– Nie o pana się martwię, kapitanie Dawkins.
– O profesora Cope’a?
Marsh uśmiechnął się złowrogo, ale nie odpowiedział. Nie był już w nastroju do 
rozmowy. 
Oddał pannie Prescott czarny kawałek skrzydła, mówiąc, że potrzebuje czasu, aby 
rozważyć jej 
propozycję. Mimo tych zastrzeżeń, już w tej chwili wiedział, co odpowie.
Późno położył się spać, bo napisanie listu zajęło mu dłuższą chwilę.
Rano znalazł pannę Prescott spacerującą samotnie w ogrodzie. Odwróciła się, 
słysząc jego 
kroki na wyłożonej kamieniami ścieżce. Marsh wyjął z kieszeni zalakowaną kopertę 
i pomachał 
nią znacząco, ale wyraz twarzy panny Prescott nie zmienił się – zupełnie jakby 
nie była ciekawa, 
co znajduje się w środku. Marsh poczuł gniew. Jej spojrzenie działało mu na 
nerwy tak samo jak 
wzrok jej ojca. Kiedy ruszył dalej ścieżką, szła przy nim. Po długiej chwili 
milczenia, zaczął jej 
opowiadać o Copie.
Kilka lat wcześniej, wyjaśnił, Cope dokonał wspaniałego odkrycia: odkopał 
szkielet dawno 
wymarłego oceanicznego gada, fachowo nazywanego plezjozaurem – zwierzęta te 
miały krótkie 
ogony oraz długie, smukłe szyje. Plezjozaur, którego Cope nazwał elazmozaurem, 
wyglądał 
o tyle niezwykle, że miał bardzo wydłużony ogon i króciutką szyję. Marsh, który 
sam znalazł już 
kilka okazów plezjozaurów, nie krył zainteresowania tak niezwykłą anomalią 
anatomiczną. 
Ponieważ żyli jeszcze na stopie przyjacielskiej, pozwolił sobie bez zaproszenia 
odwiedzić go 
w jego domu w Filadelfii, prosząc, by Cope pokazał mu niezwykłego stwora. 
Wystarczył mu rzut 
oka, by potwierdzić podejrzenia: jedynym, co wyróżniało elazmozaura, był sposób, 
w jaki 
zestawiono jego kości. Cope umieścił jego czaszkę nie na szyi, lecz na końcu 
ogona i z 
największą niechęcią przyznał się do błędu. Zdążył już opublikować wyniki 
wykopalisk 
w biuletynie Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego, toteż próbował potem 
wykupić 
wszystkie jego egzemplarze. Poczuł się potwornie upokorzony i – oczywiście! – 
nigdy nie 
przebaczył Marshowi.
Panna Prescott słuchała go w milczeniu.
Nagle w piersi wezbrał mu śmiech; profesor Marsh zaczął się gwałtownie trząść, 
nie mogąc 
pohamować ataku wesołości, ale w końcu opanował się, wyjął chusteczkę i otarł 
czoło.
– Wiem, że nie ujawni pani Cope’owi treści tego listu – dodał, podając Lily 
kopertę. – 
Znajdzie pani w nim wskazówki, jak dotrzeć do kamieniołomu. Znajduje się w 
Wyoming i nosi 
nazwę Como Bluff.
Kapitan miał już zarezerwowane miejsce i wykupiony bilet i pozostało mu kilka 
ostatnich dni 
w Nowym Jorku. Na jeden z wieczorów panna Prescott zaprosiła go na przyjęcie z 
muzyką 
i tańcami do domu dziadka. Dawkins uwielbiał muzykę, toteż z wdzięcznością 
przyjął tę 
propozycję. Nie widział się z panną Prescott od czasu powrotu z New Haven, ale 
nie mógł znieść 
myśli, że miałby wyjechać na Zachód bez pożegnania.
Czuł też pewien niepokój. Ostatnio wspomnienie panny Prescott coraz częściej nie 
dawało 
mu spokoju. Kiedy zaczynał swobodnie rozmyślać, nie mógł się od niego opędzić. 
Czasem był to 
zarys jej dłoni, kiedy poprawiała sukienkę, czasem cień na smukłej, białej szyi. 
Drażniła go 
ulotność tych wspomnień. Nie mógł oprzeć się wrażeniu, że panna Prescott wymyka 
mu się, 
stając się coraz bardziej zlepkiem gestów i zamrożonych w czasie póz. Nie dawało 
mu spokoju 
wspomnienie spotkania pod drzewem w ogrodzie profesora Marsha. Co go opętało, że 
tak długo 
trzymał ją w ramionach? Nie zastanawiał się nad tym, bo wiedział, że odpowiedź 
nie przyniesie 
mu chwały, ale nie umiał żałować tego, co się stało. Nie rozumiał, co się z nim 
dzieje, aż 
w końcu doszedł do wniosku, że jednak nie zawiódł zaufania panny Prescott.
Przypomniał sobie nagle wakacje w Lyme. Tej samej nocy, gdy przyglądał się, jak 
ze 
skalnego bloku wynurza się pterozaur, siedział później w łóżku, próbując ogarnąć 
rozumem 
niewyobrażalny wiek Ziemi, który zupełnie go poraził. Dzień później poszedł sam 
szukać 
skamielin – i znalazł czarny amonit. Jakim triumfem zdawało mu się wtedy to 
odkrycie! 
Maleńkim, oczywiście, prawie nic nie znaczącym, ale zawsze uważał, że znalazłszy 
amonit, 
zatriumfował nad czasem. Udało mu się ocalić fragment dawno wymarłej istoty od 
oszałamiającej nietrwałości świata. Wydawało mu się, że w podobny sposób ocalił 
pannę 
Prescott, kiedy ją tulił. Czy to hipokryzja? Tego się obawiał, ale najbardziej 
chciał, żeby panna 
Prescott sama to oceniła. I powiedziała mu, co o tym sądzi.
Wyobrażał sobie, naturalnie, że rozmawia z nią w cztery oczy i ćwiczył swoją 
przemowę. 
Kiedy jednak podjechał pod dom pana Prescotta, zdał sobie sprawę, że pomylił się 
w ocenie 
nadchodzącego wieczoru. Powozy zajeżdżały dziesiątkami, a na wyłożonych 
czerwonym 
dywanem schodach czekał lokaj w pudrowanej peruce i odbierał od gości płaszcze. 
Z głębi 
przybranego kwiatami korytarza dobiegały dźwięki walca. Wszędzie widział 
wykrochmalone 
koszule, połyskliwe rękawiczki, piękne suknie, diamenty, orchidee i egrety. 
Zatrzymał się przed 
lustrem; na tle otaczającego go tłumu wyglądał – zgodnie z przewidywaniami – 
niechlujnie. 
Wyprężył pierś jak na paradzie i zaczął wolnym krokiem przechadzać się między 
pokojami. 
Ludzie śmiali się i rozmawiali, wszędzie połyskiwały klejnoty. Dawkins nikogo 
nie znał.
Ktoś położył mu dłoń na ramieniu.
– Szuka pan królowej balu?
Kapitan odwrócił się i stanął twarzą w twarz z Winfieldem Keane’em, który w 
wieczorowym 
stroju wyglądał jeszcze bardziej elegancko niż zwykle. Upudrował starannie 
bliznę, tak że prawie 
nie było jej widać. Kapitan z wdzięcznością uścisnął wyciągniętą na powitanie 
rękę i wyjaśnił, że 
rozglądał się za panną Prescott. Keane pokiwał głową i chłodnym tonem odparł, że 
to właśnie 
miał na myśli. Bal wydano właśnie na cześć przyszłej lady Bemerton. Powinna 
znajdować się 
w sali balowej, dodał i skinął cygarem.
– Jest jak klejnot w srebrnej koronce. Dziadek zapewnił jej należytą oprawę. 
Keane mówił 
niedbałym, miarowym tonem, jednak miał przy tym tak zaciętą twarz, że kapitan 
zaczął 
podejrzewać, iż nie do końca go rozumie. Zapytał, gdzie mógłby znaleźć dziadka 
Lily – tyle 
o nim słyszał, że chciałby wreszcie zobaczyć go na własne oczy – ale Keane 
pokręcił głową.
– Kazał wybudować najpiękniejszą salę balową w mieście, ale nie zobaczy go pan w 
niej 
w kadrylu. Siedzi u siebie w gabinecie, obłożony notowaniami i dokumentami z 
giełdy. Ludzie 
mogą o nim mówić, co chcą, ale jedno jest pewne: dekadenckie rozrywki go nie 
interesują.
Widząc zdumienie na twarzy Dawkinsa, Keane spojrzał na niego z pogardą.
– Nie przyszło panu do głowy, dlaczego stary Prescott postanowił kupić wnuczce 
tytuł 
szlachecki?
– Myślałem... – Kapitan wzruszył ramionami. – Chciał ją zabezpieczyć na całe 
życie, tak?
– Naprawdę tak pan myślał? – Keane prychnął lekceważąco, odwrócił się i 
poprowadził 
kapitana w głąb domu. Po drodze przeszli przez salon, a pod drzwiami sali 
balowej zastali rządek 
elegancko odzianych lokajów. Jeden z nich trzymał w rękach półmisek czarnych 
ostryg, a kiedy 
jakaś kobieta przy drzwiach podniosła ostrygę do ust, mijający ją kapitan 
usłyszał głośne 
mlaśnięcie. Inni służący częstowali gości cygarami ze złotych tac – ku zdumieniu 
Dawkinsa 
zawinięto je w studolarowe banknoty. Keane wziął sobie jedno i zapalił je od 
niedopałka 
poprzedniego.
– Całe to przyjęcie to tylko zaliczka dla wyższych sfer – powiedział, 
wydmuchując kłąb 
sinego dymu. – Niewystarczająca, naturalnie. Nowojorskie tak zwane wyższe sfery 
nie uznają 
tutejszych gości za wartych uwagi, ale to się zmieni. Niech mi pan wierzy. Ich 
opór byłby jak 
sprzeciw zamku z piasku, zalewanego przez morze.
– Nie rozumiem, co to ma wspólnego z dziadkiem panny Prescott, który, jak pan 
twierdzi, 
nie interesuje się takimi rozrywkami?
– Wydaje mi się, że to dla niego bardzo, bardzo ważne. Musi zapłacić za łaskawe 
przyjęcie 
w wyższych sferach, tak jak płaci za wszystko, co ma na tym świecie. Gdyby tego 
nie zrobił, 
działałby niezgodnie z naturalnym porządkiem rzeczy.
– A co to za porządek?
– Już o nim rozmawialiśmy. Ten sam, który widzi pan w morzu albo na łące. Każda 
istota 
jest pożywieniem dla innej, silniejszej. Chyba tak właśnie wygląda to w waszej 
nowej nauce, 
prawda?
Kapitan wolno skinął głową.
– Nie potrzebowałem nauczyciela, żeby poznać tę prawdę – uśmiechnął się Keane. – 
Nawet 
gdyby miał nim być Andrew Prescott. – Rozejrzał się po sali balowej. Pary 
śmigały po 
błyszczącej podłodze, spódnice i poły fraków wirowały w tańcu. – Słyszał pan, że 
znaleziono 
następne zwłoki?
Pytanie było tak niespodziewane, że kapitan z początku nie zrozumiał słów 
Keane’a. Weszli 
do sali. Skinął cygarem i kapitan rozpoznał we wskazanej postaci wspartego na 
lasce Charlesa 
Prescotta. Komisarz miał nienaturalnie żółtą twarz, garbił się i obserwował 
tańczących z tak 
dziwnym wyrazem twarzy, iż wydało się Dawkinsowi, że Prescottowi dokucza 
kalectwo. Za jego 
plecami stłoczyła się grupka młodych ludzi, którzy śmiali się głośno ze słów 
jednej z pań. Panią 
tą była Lilian Prescott, na której widok kapitan stanął jak wryty. Wyglądała 
przepięknie: miała 
czarną suknię, a we włosy wplotła czerwony kwiat.
– Kto jest ofiarą? – Kapitan złapał Keane’a za ramię. – Czy znaleziono mordercę?
Keane pokręcił przecząco głową, a Dawkins uznał to za odpowiedź na oba pytania. 
Zacisnął 
mocniej dłoń na ramieniu Keane’a.
– Muszę panu coś powiedzieć. Coś, co ma związek z zabójstwem ojca panny 
Prescott. Niech 
mnie pan wysłucha, to ważne.
Keane spojrzał na niego z niechęcią.
– Chciałbym panu coś pokazać – rzekł w końcu. – Zanim wyjedzie pan z Nowego 
Jorku. 
Może kiedy pożegna się pan z panną Prescott, znajdzie pan chwilę także dla mnie?
– Wyjeżdżam jutro, z samego rana.
– W takim razie wasze pożegnanie będzie krótkie.
Kapitan miał ochotę powiedzieć Keane’owi, że to nie jego cholerny interes, ale 
zerknął na 
pannę Prescott i słowa zamarły mu na ustach. Zostawił Keane’a samego i nie 
oglądając się, 
ruszył w jej stronę. Wydawała się go nie zauważać, dopóki nie stanął tuż obok. 
Powitała go 
z pewnym zażenowaniem. Mimo że otaczający ją ludzie umilkli na chwilę, nie 
przedstawiła im 
go. Traktowała go uprzejmie, niepewnie, z dystansem. Nie patrząc mu w oczy, 
dodała, że wierzy, 
iż jego wyprawa się powiedzie.
Kapitan mimo woli przypomniał sobie, jakie nadzieje wiązał z tym wieczorem i z 
rozmową 
w cztery oczy. Teraz czuł się jak dureń. Jak mógł wyobrażać sobie, że panna 
Prescott – w taki 
wieczór i w takim towarzystwie – będzie zainteresowana tym, co ma do 
powiedzenia? Ukłonił się 
i wycofał. Próbował kroczyć żwawym, defiladowym krokiem, ale nogi i całe ciało 
ciążyły mu 
nieznośnie. Mijając lustro, nie oparł się pokusie i sprawdził, czy naprawdę coś 
się zmieniło. 
Żadnych zmian nie zauważył, ale i tak czuł się jak szmata, mimo że prężył się ze 
wszystkich sił. 
Nie mając nic lepszego do roboty, bawił się kieliszkiem, z udawanym 
zainteresowaniem 
pociągając z niego od czasu do czasu niewielki łyk szampana. Własne palce na 
nóżce kieliszka 
wydawały mu się ogromne i niezgrabne.
Śledził wzrokiem wirujące w walcu pary. W Kimberley bardzo lubił tańczyć. Tu 
również 
miał z początku nadzieję na tańce, ale ze wstydem zdał sobie sprawę, że 
wyimaginowaną 
partnerką w woalce od samego początku była panna Prescott. Nie mógł jednak 
oderwać oczu od 
tancerzy, chociaż ich widok sprawiał mu ból.
Uderzyło go nagle, że wszystko, co w życiu osiągnął, dało się spakować w dwa 
metalowe 
kufry, które czekały na niego w hotelu. Kilka książek, garstka kości, sadzonki 
paru roślin, 
wyblakły kobiecy portret w ramkach. Rzeczywiście, jego szczęście zawsze wiązało 
się 
z podobnymi trofeami, ale teraz wszystkie wydały mu się nic niewarte. Z goryczą 
uznał, że 
wybrał złą drogę przez życie. Bał się, że Keane ma rację; prawa natury najlepiej 
sprawdzają się 
nie w lasach, strumieniach i na polach, i z pewnością nie w uczuciu, które 
głupcy nazwą 
miłością, ale w dworach najbogatszych. O czym świadczyła jego obojętność wobec 
fortuny, jeśli 
nie o zaślepieniu i arogancji? W życiu cały czas podbija się stawkę; tylko 
człowiek zamożny 
może naprawdę poznać świat, bo tylko on udowodnił, że sprawdzi się w wyścigu.
Mając mętlik w głowie, zmusił się wreszcie do opuszczenia sali balowej. Zdawał 
sobie 
sprawę, że jest bardziej wstawiony, niż mu się wydaje. Nagle wszystko zaczęło go 
ogromnie 
bawić. Wszedł do oranżerii. Przy drzwiach stał lokaj z szampanem, więc poprosił 
o następny 
kieliszek. Jakaś starsza pani zwróciła uwagę na jego akcent i wciągnęła go do 
rozmowy 
o ubiegłorocznym pobycie w Londynie. Wymieniała same słynne, utytułowane 
nazwiska i znane 
domy, które nic kapitanowi nie mówiły. Posłusznie kiwał jednak głową, chociaż 
oczami błądził 
gdzie indziej. W głębi pomieszczenia rozpoznawał paprocie, kamelie i glicynie, 
słyszał kapiącą 
w cieniu liści wodę i zastanawiał się, czy można zasadzić w oranżerii dość 
roślin, żeby naprawdę 
przypominała ogród botaniczny w londyńskim Kew. Starszej damie usta się nie 
zamykały. 
Wspomniała właśnie o jakiejś księżnej i była ciekawa opinii kapitana na jej 
temat. Nie miał 
pojęcia, co odpowiedzieć, poczuł za to nową falę wesołości. Rozejrzał się, dopił 
szampana, 
a następnie spokojnym tonem wyjaśnił, że nigdy w życiu nie widział księżnej na 
oczy. 
Opowiedział starszej pani kim jest, gdzie mieszka i czym się zajmuje; 
opowiedział, jak nadeszła 
zima i zmarł ojciec, a on sprzedał skromny rodzinny dobytek i zużył go w całości 
na podróż do 
Ameryki. I boi się, że popełnił ogromny błąd.
Dama wcale nie wyglądała na zdziwioną. Przyjrzała mu się przez binokle i 
zapytała, co 
właściwie robi w Nowym Jorku.
Kapitan wbił wzrok w dno kieliszka.
– Chwytam cienie. Wszyscy tracą przeze mnie czas.
– Chwyta pan cienie? Zaskoczony Dawkins odwrócił się.
Przed nim stała panna Prescott. Sama. Była blada, zmęczona, spięta i wcale nie 
tak 
elegancka, jak poprzednio.
– Na miłość boską, kapitanie Dawkins, jak pan może tak mówić?
Kapitan nigdy dotąd nie widział jej tak rozzłoszczonej. Chciał się wytłumaczyć, 
usprawiedliwić, ale nie wiedział, co powiedzieć. Zdał sobie sprawę, że okłamuje 
starszą panią; 
desperacja i poczucie zagubienia ulotniły się bez śladu. Być może, wszystko to 
dało się wyczytać 
z jego twarzy – w każdym razie złość panny Prescott też zniknęła, a jej zielone 
oczy zrobiły się 
głębokie, choć nieprzeniknione.
– Strasznie jestem ciekawa, jak wygląda chwytanie cieni – zauważyła starsza 
pani.
– Niech jej pan powie – zachęciła kapitana panna Prescott. – Wszystko.
Posłuchał jej. Ulżyło mu. Kiedy zaczął mówić, nie umiał się zatrzymać.
Starsza pani z namysłem pokiwała głową.
– Jeżeli człowiek bardzo kocha cienie, dlaczego miałby uważać, że pogoń za nimi 
to strata 
czasu?
– Wiele bym dała – mruknęła panna Prescott zapalczywie – żeby pojechać tam gdzie 
pan 
i zobaczyć to, co pan może zobaczy.
– Zapewniam panią, panno Prescott, że cokolwiek tam znajdę, nie przestanę o pani 
myśleć – 
odparł niezręcznie Dawkins. – Nigdy nie zapomnę, jaka była pani dla mnie miła i 
jak bardzo mi 
pomogła. Jeżeli ekspedycja się powiedzie i uda się podczas niej uchylić rąbka 
tajemnicy 
skrywającej nasz świat i jego stworzenie, pani będą się należały najszczersze 
podziękowania. 
Droga panno Prescott! Może mi pani wierzyć, że gdy ta chwila nadejdzie, będę 
żałował, że pani 
przy mnie nie ma.
Zakończywszy w ten niezamierzony sposób swoją przemowę, kapitan zaczerwienił się 
i spuścił wzrok. Bał się, że może zostać źle zrozumiany, ale panna Prescott była 
od tego jak 
najdalsza.
– No dobrze – powiedziała. – Dobrze – powtórzyła, obróciła się na pięcie i 
odeszła.
– Bardzo przypomina ojca – odezwała się starsza dama.
– Znała go pani?
– Ależ naturalnie! Kiedyś mój mąż był równie ubogi jak ojciec Sheldona, ale 
fortuna kołem 
się toczy i kiedy umierał, miał całkiem spory majątek. Chociaż nie taki, 
oczywiście, jak pan 
Prescott. Sheldon musiał być podobny do pana, niewiele go to wszystko 
obchodziło. – Dama 
uśmiechnęła się wyrozumiale. – Za młodu był najprzystojniejszym i najbardziej 
niezwykłym 
człowiekiem, jakiego znałam.
Kapitan przypomniał sobie, że umówił się na spotkanie z Keane’em. Wzmianka o 
Sheldonie 
przypomniała mu, że ma pilną sprawę do załatwienia. Nagle uświadomił sobie, że 
jeśli się 
z Keanem nie spotka, nie będzie mógł rano wyjechać z miasta. Nie mógł tego 
zrobić, dopóki 
morderca Sheldona był na wolności! Dziwił się, że wcześniej to do niego nie 
dotarło – czy to 
przez zaniedbanie, czy też z powodu szoku wywołanego znalezieniem świeżych 
zwłok. 
W głowie miał teraz za duży mętlik, żeby dłużej się nad tym zastanawiać, 
pożegnał się więc 
uprzejmie ze starszą panią, kłaniając się jej w pas. Wrócił do sali balowej. 
Niemal natychmiast 
z powietrza zmaterializował się Keane. Puder zszedł mu z twarzy i paskudna 
blizna mąciła 
harmonię eleganckiej fizjonomii.
– Musimy porozmawiać oznajmił kapitan.
– Chodźmy.
Keane wyprowadził go do holu i kazał odebrać płaszcz. Dawkins nie zamierzał 
siedzieć 
dłużej na przyjęciu, więc bez słowa skargi wyszedł z Keane’em na ulicę. Przy 
krawężniku stał 
sznur powozów; woźnice skupili się w grupkach na chodniku. Keane wyminął ich i 
ruszył Piątą 
Aleją na południe. Ulica wkrótce opustoszała i kapitan zaczął opowiadać o 
wizycie w New 
Haven i o spotkaniu z Buffalo Billem Codym. Powtórzył jego słowa o zatrudnionym 
w nowojorskim teatrze Indianinie, który występował także w Ostatniej bitwie 
generała Custera. 
Podobno był Czejenem.
Dopiero w tym momencie Keane podniósł wzrok.
– A to ma jakieś znaczenie?
– Dowiedziałem się, że ciało Sheldona Prescotta zostało okaleczone w sposób 
typowy dla 
przedstawicieli tego plemienia.
Keane odchrząknął i zmarszczył brwi. Milczał długą chwilę.
– To rzeczywiście możliwe – przyznał w końcu. Niespodziewanie skręcił w ulicę 
wiodącą na 
wschód, potem znów na południe i jeszcze raz na wschód. Szli przez dość zamożną 
dzielnicę, ale 
ulice coraz częściej były zaśmiecone, a okna ciemne i zabite deskami. Prawie na 
wszystkich 
sklepach widniały tabliczki „Do wynajęcia”. Kapitana uderzyła przede wszystkim 
niezwykła jak 
na Nowy Jork cisza. Mógł sobie wyobrazić, że znaleźli się na cmentarzysku 
skamieniałego 
świata, gdyż byli jedynymi żywymi istotami w okolicy. Stukot ich kroków na bruku 
Manhattanu 
niósł się echem w dal. Kiedy kapitan zwrócił na to uwagę Keane’a, ten tylko 
pokręcił głową 
i wskazał jakiś ciemny kształt, skulony na progu domu.
– Jak tylko wzejdzie słońce, z tej kupy śmieci wykluje się włóczęga. Kapitan 
przyjrzał się 
uważniej wskazanej przez Keane’a stercie gałganów, a potem powiódł wzrokiem 
wzdłuż ulicy; 
wszędzie kulili się zmarznięci ludzie, z trudem rozpoznawalni wśród szmat.
– Tak, proszę pana, w takich miejscach wykluwa się robak rozkładu. Ten robak z 
kolei 
przemienia się czasem w motyla, którego już pan widział. To motyl piękna i 
bogactwa. Trzepot 
jego skrzydeł zostawiliśmy dziś w nocy daleko za sobą.
Wypowiedziawszy te pełne goryczy słowa, Keane zamilkł i zatrzymał się, po czym 
wziął 
kapitana pod ramię i poprowadził go dalej. Skręcili za róg, gdzie wszystkie 
budynki wzdłuż drogi 
wylotowej zostały wyburzone. Ponad drogą wyrastał monstrualny, stalowy szkielet 
o krzywych 
nogach i nagim kręgosłupie, który wił się w oddali jak okiem sięgnąć, a zaczynał 
się w miejscu, 
w którym stali.
– To będzie kolejka – wyjaśnił Keane. – Ma biec przez całą długość Trzeciej 
Alei. To 
prawdziwy cud techniki.
Mówił jednak bez przekonania i gdy tylko wygłosił swoją kwestię, odwrócił się 
plecami do 
planowanej kolejki. Ruszyli dalej, mijając ruiny czynszówki. Część gruzu 
uprzątnięto i zrobiono 
wykop pod nowe fundamenty.
– Jak się panu wydaje, kiedy na Manhattanie znaleziono ostatnio ciało 
czerwonoskórego? – 
zapytał Keane.
– Dawno temu.
– Myli się pan. Miesiąc temu w jednym z tutejszych mieszkań znaleziono półkrwi 
Indiankę 
z przestrzeloną głową.
– Kim była?
– Tego nikt nie wie.
– Co robiła w Nowym Jorku?
Keane wzruszył ramionami.
– Nie mamy zbyt wielu śladów, ale w pokoju, w którym ją znaleziono, znajdowało 
się też 
pudełko skamielin, zaadresowane do Sheldona Prescotta. Był pan u niego w domu, 
kiedy 
policjanci mu je przynieśli, prawda?
– Takie małe, czerwone? Z kośćmi nadgarstka Pterodactylus occidentalisl A co 
mnie 
obchodzi zwierzę, którego kości znajdowały się w pudełku? Myśli pan, że przy tej 
martwej 
dziewczynie były dla mnie czymś niezwykłym? – Keane wskazał rozkopane ruiny. – 
Tutaj mamy 
to samo. Spod ziemi wykopali czerwonoskórego.
Kapitan pokręcił głową. Alkohol znów dawał mu się we znaki.
– To znaczy, że ciało, o którym pan mówił... Ten zabity... – Głowa pulsowała mu 
bólem na 
myśl o dziwnym zbiegu okoliczności, w który kazano mu uwierzyć. Oblizał wargi. – 
Czy ten 
zabity człowiek, o którym mi pan wspominał, był Indianinem?
– Tak. Tylko że nikt go nie zabił.
– A co się stało?
– Ciało znaleziono dwa dni temu, na samym początku wykopu. Jest okaleczone, lewe 
ramię 
ma pocięte. Ten właśnie szczegół kazał się nam nim zainteresować. Pojechaliśmy 
dziś 
z komisarzem do kostnicy szpitala Bellevue, żeby usłyszeć raport z sekcji z 
pierwszej ręki. Ten 
człowiek sam się tak okaleczył. – Keane umilkł i zapatrzył się na ruiny domu. – 
Pewnie 
przyszedł tu umrzeć. Był sam pośród tego obcego śmiecia. Okaleczył się, 
porozmawiał ze 
swoimi bogami, duchami, czy kim tam chciał, a w odpowiedzi albo nie usłyszał 
nic, albo co 
najwyżej przemysłowy łoskot, który wydają prawdziwe duchy tej ziemi. Broadway 
nie jest już 
leśnym traktem, to dzikus stał się obcym w tym miejscu. Wykrwawiał się więc i 
nie było przy 
nim nikogo, kto by się w jego ranach dopatrzył jakiegoś sensu. Nie miał mu nawet 
kto zamknąć 
oczu. Leżał tak, aż ktoś znalazł jego ciało.
Kapitan z namysłem przygładził wąsy. W Nowym Jorku śmierć cały czas podążała 
jego 
śladem, i to inaczej niż w Afryce, gdzie przychodziła z wojną lub z epidemią. Tu 
dopadała go 
w labiryncie ulic. Przyszedł mu do głowy pewien pomysł.
– Ile te zwłoki tu przeleżały?
– Najwyżej dwa tygodnie.
– Czyli mniej więcej od czasu, gdy zginął Sheldon Prescott?
– Zgadza się. Może troszkę krócej.
– Kim był ten czerwonoskóry?
– Kto to może wiedzieć? – Keane wzruszył ramionami.
– Skoczek. Tak go nazywał Cody.
Keane przyjrzał się kapitanowi z niedowierzaniem.
– To się zgadza. W kostnicy mówili, że musiał utykać.
– W takim razie to on. Kto inny, jak nie człowiek, którego widziałem? To on 
śledził 
Sheldona.
Keane pokiwał głową, ale chyba wcale się nie ucieszył z wyjaśnień Dawkinsa. 
Niespokojnym gestem przygładził włosy.
– Proszę za mną – powiedział. – Chcę panu coś pokazać.
Kapitan ruszył za nim, ostrożnie wyszukując drogę wśród gruzów. Zbliżyli się do 
rusztowania kolejki i drogę zagrodziła im zamknięta na kłódkę brama w 
ogrodzeniu. Keane 
wdrapał się na parkan i zeskoczył z drugiej strony. Kapitan czekał przed bramą. 
Z tablicy 
informacyjnej wynikało, że teren po drugiej stronie należy do Manhattan Elevated 
Railroad 
Company.
– A to oznacza, że jest własnością tego samego człowieka, który gościł nas dziś 
wieczorem – 
zauważył Keane, widząc, jak Dawkins czyta napis na tablicy.
Kapitan przeskoczył przez płot. Ciekaw był, co takiego Keane ma mu do pokazania. 
Nie 
wiedział, po co zaprowadził go najpierw do miejsca, w którym znaleziono martwego 
Indianina, 
ale przeczuwał, że Keane’owi chodzi o coś jeszcze. Postanowił nie naciskać go, 
lecz szedł 
posłusznie za nim do miejsca, w którym olbrzymia, stalowa noga rusztowania 
wyrastała prosto 
z ziemi. Keane wszedł na prowadzące na górę schody, ale zatrzymał się i 
odwrócił.
– Są pewne rzeczy, które chcę i muszę wyjaśnić.
Kapitan podążył wzrokiem za jego wyciągniętą ręką i ujrzał, że wzdłuż całej 
Trzeciej Alei 
ciągnie się pas gruzów.
– Kiedyś stały tam domy ciągnął Keane – ale podczas ostatniego kryzysu zostały 
zrównane 
z ziemią. W tym mieście mało który dom może dłużej przetrwać.
– Ale po co je burzyć? Czy to nie podnosi kosztów budowy?
Keane pokręcił głową i z bliska przyjrzał się nitom mocującym elementy 
kratownicowego 
szkieletu. Dał kapitanowi znak, żeby się przysunął. Z bliska Dawkins dostrzegł, 
że na łebku 
każdego nitu odbity jest ten sam napis: „PRESCOTT”. Odczytał go na głos, a Keane 
skinął 
głową i ruszył dalej.
– Jest właścicielem całej tej kolei, każdej śrubki i każdego nitu. Nie tylko 
samej linii – także 
ziemi w okolicy. Trzymał rękę na pulsie i gdy przy szedł kryzys, wiedział, gdzie 
kupować. Co go 
to obchodzi, że jego nowe inwestycje pozbawiają ludzi dachu nad głową? Wzmianki 
o prawach 
innych traktuje jak osobiste zniewagi. Nie spocznie, dopóki na świecie będzie 
choć jeden 
człowiek, który mu nie podlega.
Wściekłość w głosie Keane’a zaskoczyła kapitana. Była zupełnie nieproporcjonalna 
do treści 
jego słów, zupełnie jakby Keane miał znacznie więcej do powiedzenia, ale nie 
mógł się na to 
zdobyć. Dawkins nie wiedział, skąd bierze się ta gorycz, ale pamiętał, że ojciec 
na krótko przed 
śmiercią zachowywał się podobnie. Przez całe życie chętnie dzielił się z ludźmi 
nadzieją, 
a jednak na koniec miłość stworzenia umarła w nim i zrodził się ciernisty krzew. 
Na łożu śmierci, 
w gorączce, zwrócił się do syna, a ten nie wiedział, co mu odpowiedzieć.
Tak jak teraz nie wiedział, co powiedzieć Keane’owi. Odwrócił się i spojrzał na 
śpiące 
miasto. Rozświetlony Manhattan ciągnął się daleko na południe – cegła, płomień, 
drewno, 
żelazo. W oddali, na tle pomarańczowej łuny nad Brooklynem, wznosiły się dwie 
wieże. 
Domyślał się, że stanowią część mostu, o którego budowie czytał.
Nad East River przerzucono już grube liny. Wieże upodabniały most do nieznanego 
gatunku 
sauropoda, który wynurzył się z wody i oglądał ląd, na którym mógłby się 
rozmnażać. Druty 
elektryczne pulsowały jak żyły w ciele, kamień i stal kryły dudniące tłoki – tak 
właśnie wyglądał 
świat. Albo podbój, albo zagłada.
– To miasto jest tak dzikie, że żaden umysł nie potrafi go ogarnąć – odezwał się 
Keane. – 
Tętni życiem jak cały otaczający je świat, którego zresztą jest odbiciem. Kto by 
uwierzył, 
wiedząc, jakie rządzą nim prawa – już o nich mówiliśmy – że można tu w ogóle 
mówić 
o równości? A jednak gdybym w nianie wierzył, nie byłoby mnie tutaj, kapitanie, 
o nie. Nie 
walczyłbym o to, co moim zdaniem trzeba zrobić, chociaż jesteśmy biedni i mu 
simy 
wykorzystywać wszelkie resztki, jakie wpadną nam w ręce. – Wyjął z kieszeni 
garść cygar 
i trzymał je na dłoni. Kapitan rozpoznał pozawijane w studolarówki cygara z 
przyjęcia. Keane 
wycisnął z nich cały tytoń, puścił go z wiatrem, rozprostował banknoty i schował 
je do kieszeni. 
– Ja tylko podążam za wątłym płomykiem nadziei. To całe moje usprawiedliwienie. 
– Mówił 
z naciskiem, kołysząc przy tym głową jak zranione zwierzę. – Jakie inne można 
znaleźć?
Kapitan milczał. Szukał odpowiedzi, układał ją sobie w głowie, ale wiedział, że 
gdy 
wypowie ją na głos, słowa zabrzmią nijako. Patrzył na światła miasta, 
rozmyślając o tym, że rano 
wyjeżdża. Zostawi Nowy Jork za sobą.
Wizja spotkania z trawiastymi równinami sprawiała mu przyjemność, a mimo to coś 
ścisnęło 
go w gardle. Inne, gwałtowniejsze uczucie zmąciło tę radość. Kiedy próbował je 
rozpoznać, ze 
zdumieniem stwierdził, że czuje ból jak po stracie bliskiej osoby. Oparł się o 
barierkę, ale – 
o dziwo – wcale nie chciał pozbyć się tego bólu, jakby bał się, że na zawsze 
rozpłynie się 
w mrokach nocy. Pierwszy raz przyszło mu do głowy, że może być zakochany w 
pannie Prescott. 
Nie wiedział, czy nie potwierdza tego sam fakt, że tak o niej myśli. Odwrócił 
się do Keane’a 
i chciał podzielić się z nim swoimi wątpliwościami, jakby mógł go w ten sposób 
podnieść na 
duchu. Powstrzymał się jednak i zapytał, czy Keane naprawdę wierzy, że morderca 
Sheldona nie 
żyje.
Pytanie zaskoczyło Keane’a, gdyż spojrzał na kapitana szeroko otwartymi oczami i 
zaraz 
spuścił wzrok.
– To bardzo prawdopodobne – mruknął i pokiwał głową. – Bardzo.
– Dlaczego miałby dopuścić się takiej zbrodni?
– Czerwonoskóry? – Keane wzruszył ramionami, jak gdyby dzikusy nigdy nie miały 
racjonalnych pobudek.
– To dość niezwykły zbieg okoliczności, że znaleziono go martwego tak szybko po 
śmierci 
tej pół-Indianki. Oboje zginęli w Nowym Jorku i coś ich łączyło z Sheldonem 
Prescottem.
– Rzeczywiście, to bardzo dziwne.
– A Sheldon...
Keane spojrzał pytająco na Dawkinsa.
– Sheldon prowadził na zachodzie jakieś interesy z tubylcami. Z Czejenami.
– To też prawda, kapitanie.
– Obawiam się, że nie jestem specjalistą od zwyczajów i kodeksu waszych 
tubylczych 
plemion, ale z moich afrykańskich doświadczeń wynika, że więzy rodzinne mogą 
odgrywać 
u nich ogromną rolę. – Jakże łatwo, pomyślał kapitan, język etnologii pozbywa 
się rzeczywistych 
motywacji, emocji i żalu! Oto prawdziwie naukowe narzędzie. – Zniewagi, jaką 
jest 
uprowadzenie, nie zapomina się.
– Myśli pan, że Sheldon porwał dla siebie indiańską dziwkę?
– Na pewno i panu przyszło to do głowy. Keane nie odpowiedział.
– To nie moja sprawa, naturalnie.
– Podejrzany nie żyje. Trudno mu będzie coś udowodnić.
– Przypomniałem sobie coś, co powiedział detektyw Moran. Twierdził, że rany 
wycięte przez 
Czejena mogą mieć konkretne znaczenie.
– Detektyw Moran tak powiedział?
Tak.
Keane uniósł brwi, ale pokiwał głową.
– Wezwę go i rano porozmawiamy. – Uśmiechnął się i poklepał kapitana po 
ramieniu. – 
Moran to dobry fachowiec. Wydaje mi się, że w jego rękach ta sprawa będzie 
bezpieczna. Proszę 
się już nianie przejmować. A wracając do pańskiego wcześniejszego pytania: tak, 
uważam, że 
morderca nie żyje. Sądzę też, że może pan wyjechać z miasta, nie martwiąc się o 
bezpieczeństwo 
panny Prescott.
Tym razem to kapitan odwrócił wzrok, zaskoczony słowami Keane’a.
– Oczywiście – odparł obojętnie. – To dla mnie wielka ulga.
Keane parsknął śmiechem.
– Niech pan da spokój, pańskie motywy są widoczne jak na dłoni. Wiem, ile 
bratanica 
komisarza panu zawdzięcza; jej matka o wszystkim mi opowiedziała. Podobno 
przekonał ją pan, 
żeby oddała ostatni dziennik Sheldona jakiemuś profesorowi z Yale. Rozumiem, ile 
ta decyzja 
pana kosztowała.
– Nic mnie nie kosztowała. – Kapitan pokręcił głową. Przypomniał sobie rysunek 
z dziennika: skalny cyrk i okolone drzewami jezioro. Uśmiechnął się, gdyż 
wiedział, że mówi 
prawdę. – Zrezygnowałem z mrzonek, otrzymując w zamian znacznie większą nagrodę.
– Tak? – Keane przyglądał mu się zdziwiony. Kapitan skinął głową.
– Pozwoli pan, że zapytam, co to za nagroda?
– Dla pana nic by nie znaczyła.
– Proszę sprawdzić.
– Dostałem wskazówki, jak dotrzeć do wspaniałego, największego w historii złoża 
skamieniałych kości. – Kiedy twarz Keane’a pozostała absolutnie niewzruszona, 
kapitan mówił 
dalej: – Profesor Marsh pokazał mi zapiski z wykopalisk. Są zupełnie inne od 
wymysłów i bredni 
Sheldona. Kiedy wyruszałem do Ameryki, nawet nie śniłem o takich odkryciach. To, 
co tam 
znaleziono do tej pory, potwierdza niezwykłą wartość znaleziska. Nie żałuję więc 
sekretu 
Sheldona. Ba, wątpię, czy w ogóle istnieje, ale profesor Marsh w niego wierzy. 
Być może, 
dokona największego odkrycia w historii naszej nauki.
Keane pokiwał głową.
– Mogę spytać, gdzie znajduje się to miejsce?
– Jeśli panu powiem – zaśmiał się Dawkins – przestanie być tajemnicą.
– Oczywiście. – Keane przygryzł wargę. – To może powie mi pan chociaż, co 
spodziewa się 
tam znaleźć?
Kapitan uśmiechnął się i przymknął oczy. Wzdłuż rzeki ciągnęły się fabryki i 
elektrownie, 
z kominów buchał ogień. Jego blask zabarwiał obraz, jaki malował mu się przed 
oczami. Wieże 
ciśnień, iglice, czynszówki – widział je wszystkie jako czarne kości na 
migotliwym, 
czerwonawym tle. Kości udowe i ramieniowe, olbrzymie, skamieniałe.
– Cuda prawdziwe – odparł szeptem.
Dał Keane’owi znak, żeby szedł przodem. Był zmęczony i nie miał ochoty na dalszą 
rozmowę, chociaż wciąż przepełniało go dziwne uniesienie. Nie umniejszały go 
nawet myśli 
o pannie Prescott i rozstaniu z nią. To dzięki niej poznał sekret złoża kości. 
Rozmyślał o tym, 
idąc po schodach, kiedy przyszło mu do głowy, że każdy krok, dźwięczący 
metalicznym echem, 
przybliża go do kości w Como Bluff.
CZĘŚĆ DRUGA
Pociąg zadygotał i zatrzymał się z łoskotem. Lily przytrzymała kapelusz. Louise, 
jej służąca, 
zapiszczała. Do przedziału zapukał konduktor w asyście dwóch tragarzy.
– Medicine Bow, proszę pani. Jesteśmy w Medicine Bow.
Tragarze zakrzątnęli się wokół bagaży, a konduktor odprowadził Lily do drzwi. 
Zamrugała, 
oślepiona słońcem, i zeszła na peron. Rozgrzane powietrze pachniało kurzem i 
krowimi 
odchodami. Podniosła dłoń do nosa, ale widząc, że Louise robi to samo, 
natychmiast ją opuściła. 
W Londynie i w Nowym Jorku – szczególnie w Nowym Jorku – kapryśny charakter 
służącej był 
dla Lily źródłem ogromnej satysfakcji. Czasem żartowała, że Louise z pewnością 
pochodzi 
z Paryża, a nie z Brooklynu. Teraz jednak, gdy Louise usiłowała wyczyścić jej 
sukienkę, Lily 
zirytowała się, jakby przez takie zabiegi mogła wyjść na idiotkę.
Odwróciła się ze złością. Pociąg ruszył wolno na zachód i między wagonami 
mignęła jej 
żółta, skalista równina. Zabrzmiał jeszcze dzwonek sygnałowy i ostatni wagon 
zniknął jej z oczu. 
Teraz już nic nie zasłaniało widoku na południe. Daleko ponad równiną, niczym 
łamiąca się fala, 
wznosił się błękitny szczyt Elk Mountain. Coś ścisnęło ją w gardle, gdy 
przypomniała sobie, jak 
jeździła z ojcem konno po pobliskich wzgórzach. Sheldonowi usta się nie zamykały 
– opowiadał 
jej o ptakach i kamieniach, cały czas wtrącając łacińskie nazwy. Niedaleko Elk 
Mountain 
zbudował ich pierwszy dom. Nie było tu wtedy linii kolejowej ani osady zwanej 
dziś Medicine 
Bow. Lily spojrzała w stronę miasta, ale stojąca przy końcu peronu grupa 
mężczyzn zasłaniała jej 
widok. Większość z nich miała filcowe kapelusze nasunięte głęboko na oczy, a 
mimo to czuła, że 
ją obserwują. Któryś z nich splunął, drugi szturchnął go pod żebro i obaj się 
roześmiali. Lily ze 
złością odwróciła się do nich plecami i pogoniła Louise, która wciąż uwijała się 
przy jej stroju.
Przy okazji sama strzepnęła kurz z fałdów sukni – pozbawionej trenu i kończącej 
się dość 
wysoko nad ziemią, ale skrojonej zgodnie z modą z odległej Rue de Rivoli.
– Panna Prescott?
Odwróciła się zaskoczona. Obok jej kufrów stał jasnowłosy, wąsaty mężczyzna 
w sfatygowanej sztruksowej kurtce i spodniach wpuszczonych w buty. Uniósł 
kapelusz 
eleganckim gestem, doskonale pasującym do bródki a la van Dyke.
– Profesor Edward Drinker Cope – ukłonił się. – Do usług. Spojrzała na niego 
skonsternowana i chociaż starała się nie dać po sobie poznać, jak okropne 
podejrzenia przyszły 
jej do głowy, odparła tylko:
– Doprawdy?
– Proszę przyjąć moje kondolencje z powodu śmierci ojca, panno Prescott. Znałem 
go. Kiedy 
konduktor powiedział, kim pani jest, zbieg okoliczności wydał mi się uderzający.
– Istotnie... Niezwykły zbieg okoliczności.
– Czy ojciec mówił pani o mnie?
– Pańska sława, profesorze Cope, sięga daleko.
Cope skinął głową. Pochlebstwo sprawiło mu przyjemność.
– Zamierza się pani zatrzymać w Medicine Bow? Lily niezobowiązująco pokiwała 
głową.
– Pozwoli pani zatem, by nasz bagaż zabrano razem do hotelu?
– Naturalnie. Dziękuję panu bardzo.
Mimo woli uśmiechnęła się do profesora z wdzięcznością, a potem patrzyła jak, 
robiąc 
mnóstwo zamieszania, pogania tragarzy. Dwóch obszarpańców zaczęło zbierać kufry; 
podobnie 
jak koledzy z końca peronu, przyglądali się Lily szeroko otwartymi oczami. Idąc 
za nimi doszła 
do wniosku, że właściwie nie może ich za to winić. Pomyślała o tym, żeby jadąc 
na zachód 
darować sobie codzienną elegancję, ale nie potrafiła się ubrać dość niechlujnie, 
by pasować do 
takiego miasta jak Medicine Bow.
Chyba nigdy w życiu nie widziała tak zapuszczonej, brudnej mieściny. Tworzyło ją 
najwyżej 
trzydzieści domów. Większość z nich miała podwyższoną frontową ścianę, tak jakby 
oprócz 
parteru miały jeszcze piętro i Lily nie mogła się nadziwić, na kim właściciele 
chcieli wywrzeć 
lepsze wrażenie. Cztery sklepy, stajnia, sala bilardowa i inne budynki, których 
przeznaczenia nie 
miała ochoty się domyślać, stały wzdłuż jedynej w miasteczku ulicy, zaśmieconej 
i ponurej.
Nie tak jednak ponurej, pomyślała Lily, jak moje myśli. To, co w Nowym Jorku 
zapowiadało 
się na wspaniałą, ekscytującą przygodę, w najlepszym pokoju hotelowym w Medicine 
Bow 
zbladło nagle, upodabniając się do koszmarnej pomyłki. Kiedy Louise, marszcząc 
nos, oglądała 
łuszczącą się tapetę i zgarniała padłe muchy z parapetu, Lily nie miała nawet 
ochoty jej besztać. 
Położyła się tylko na łóżku i położyła rękę na czole. Z sąsiedniego pokoju 
dobiegał ją odgłos 
kroków; wiedziała, że pokój ten zajmuje profesor Cope. Bała się, że śledził ją 
od początku, że to 
dzięki niej trafił do Medicine Bow, i ten lęk pulsował jej w myślach w rytm bólu 
głowy. Cope 
dłuższą chwilę spacerował po pokoju, aż wreszcie trzasnęły drzwi i jego kroki 
oddaliły się po 
schodach do baru. Leżała nieruchomo przez jakieś piętnaście, dwadzieścia minut, 
a potem nagle 
usiadła, nałożyła kapelusz, sięgnęła po parasolkę i poinformowała Louise, że ma 
do załatwienia 
sprawę nie cierpiącą zwłoki.
Na parterze hotelu panowały takie same pustki, jak na ulicy. Profesora Cope’a 
nie było 
nigdzie widać. Lily zadzwoniła na właściciela i zażyczyła sobie jakiś w miarę 
czysty powóz. 
Właściciel, najwidoczniej zaniepokojony tak niezwykłym życzeniem, zaprowadził ją 
na zaplecze, 
gdzie stała świeżo odnowiona dwukółka, zaprzężona w nieźle odpasionego konia. 
Lily dała 
wyraz swojemu zadowoleniu, wręczając właścicielowi półdolarówkę. Ten zawołał 
woźnicę i Lily 
ostrożnie usadowiła się na koźle.
– Proszę zabrać mnie do Como Bluff – poleciła półgłosem.
Woźnica spojrzał na nią dziwnie, ale nie odezwał się. Szarpnął lejce i dwukółka 
ruszyła 
z miejsca. Jadąc przez miasteczko, Lily wypatrywała profesora Cope’a, ale 
dostrzegła tylko sterty 
puszek i pustych butelek po whisky, w których odbijało się palące słońce. Nie 
było nawet psa, 
który grzebałby w śmieciach. Medicine Bow skończyło się i na prerii rysował się 
tylko szlak, 
którym jechali. Lily miała wrażenie, że zostawia za sobą dorosłe życie i wraca 
do dzieciństwa 
i wszystkich jego fantazji. Wyobraziła sobie, że siedzi obok ojca na wozie, 
otacza ich rozległa jak 
ocean równina – tu jakieś zawirowanie, tam grzbiet łamiącej się fali. Tylko że 
fale nie łamały się, 
a ocean był ze skał. Nawet biegnące po ziemi cienie pędzonych wiatrem chmurnie 
potrafiły 
zmienić wrażenia nienaturalnego bezruchu. Będąc dzieckiem, wyobrażała sobie, że 
tylko 
kamienne statki mogą pływać po takim morzu. Marzyła o tym, żeby zbudować taki 
okręt i ciąć 
jego dziobem kamienne urwiska. Przysłoniła oczy i spojrzała w dal, jakby 
siedziała właśnie 
w bocianim gnieździe, ale monotonię krajobrazu mącił tylko kołujący w górze sęp. 
Poza tym 
ziemia była jałowa i nieruchoma.
Kilka kilometrów dalej Lily dostrzegła jednak ludzkie postacie, poruszające się 
po grzbiecie 
niskiego, równoległego do drogi wzgórza. Woźnica wyciągnął rękę i potwierdził, 
iż faktycznie 
zbliżają się do Como Bluff. Ciesząc się w duchu, że nie pożałowała pieniędzy na 
tę przejażdżkę, 
poprosiła, żeby podjechał jak najbliżej. Wczepiła się w kozioł i zacisnęła zęby, 
kiedy dwukółka, 
podskakując na kamieniach, zaczęła toczyć się pod górę. Trakt stawał się coraz 
bardziej stromy 
i nierówny – najpierw jechali przez rozległy obszar zamieszkany przez pieski 
preriowe, potem, 
gdy roślinność zupełnie zanikła, przez skalisty teren. Wreszcie powóz zarył w 
dziurę w ziemi 
i zatrzymał się z szarpnięciem. Jedno koło kręciło się bezradnie w powietrzu. Ze 
wznoszącego się 
nad nimi urwiska posypały się drobne kamyki. Podnosząc wzrok, Lily dostrzegła 
stojącego na 
szczycie mężczyznę ze strzelbą.
Pierwszy raz od przyjazdu do Medicine Bow czuła się przygotowana na to, co ją 
spotyka. 
Z gracją zsiadła z dwukółki i kazała strażnikowi opuścić broń. Zdziwił się 
chyba, ale posłuchał 
jej. Podeszła bliżej, z wdziękiem wybierając drogę wśród kamieni, i wyniosłym 
tonem 
poinformowała go, jaki jest cel jej wizyty. Przedstawiła się jako bliska 
przyjaciółka profesora 
Marsha, który zapewnił ją, że na Como Bluff czeka ją miłe powitanie. W 
szczególności chciałaby 
się spotkać ze swoim znajomym, kapitanem Dawkinsem. Po tych słowach poczuła 
niepokojące 
mrowienie w żołądku, a kiedy strażnik nie odpowiedział, lecz przyglądał jej się 
bez słowa, 
zorientowała się, że zupełnie zaschło jej w gardle. Nie obawiała się, że jej nie 
uwierzy; ufała 
swojej sile przekonywania. Bała się jednak, że kapitan Dawkins mógł już wyjechać 
z Como 
Bluff. Możliwość ta była tak przerażająca, że do tej poty Lily nawet nie 
próbowała jej rozważać. 
Teraz zaś, na tym smaganym wiatrem kamienistym zboczu, lęk zmienił się w 
pewność. Co ona 
właściwie tu robi? Po co przyjechała? Zrozumiałą jak wielkie głupstwo popełniła 
i odwróciła się 
rozżalona. Cienka, srebrna nić połyskiwała w promieniach słońca: to linia 
kolejowa przecinała 
burożółtą równinę. Lily spojrzała dalej na wschód, gdzie tory rozpływały się w 
mgiełce na 
horyzoncie. Odwróciła się do strażnika i kazała zaprowadzić się do kapitana 
Dawkinsa.
Strażnik skinął strzelbą. Teraz, kiedy nie celował w nią, Lily zwróciła uwagę, 
że ma miłą, 
szczerą twarz, chociaż kolorem nieróżniącą się znacząco od ziemi pod jego 
stopami. Powiedział, 
że jest mu przykro, jeśli ją wystraszył. Nazywał się Reed i był szefem 
pobliskiej towarowej stacji 
kolejowej. Profesor Marsh wynajął go do kierowania wykopaliskami i uprzedził, że 
w pobliżu 
mogą kręcić się nieproszeni goście.
Lily wspięła się w ślad za nim na szczyt urwiska. Serce biło jej szybko, w 
ustach wciąż czuła 
paskudną suchość. Upał dawał się we znaki. Świerszcze uskakiwały jej spod nóg, 
wydając 
dźwięki tak samo suche i trzeszczące, jak kruszone butami kamyki. Na grani 
ciągnęło się 
podziurawione pasmo skały, przywodzące na myśl ruiny któregoś z angielskich 
zamków. Ruszyli 
wzdłuż niego, mijając ustawione w stosy skrzynie i sterty sprzętu: kilofy, 
ręczne świdry, 
brezentowe płachty. Lily stanęła jak wryta. Tak właśnie musiał wyglądać warsztat 
pracy jej ojca. 
Zaskoczona, przyglądała się wyłożonym na słońcu symbolom tego życia, które 
zawsze ukrywał 
przed rodziną. Dotknęła jednej ze skrzyń; drewno było niemalowane i bardzo 
szorstkie. Cieszyła 
się, że nie zdjęła rękawiczek, bo kiedy przesunęła dłonią po krawędzi skrzyni, 
kilka drzazg 
weszło w miękką cielęcą skórę. Próbowała je wyjąć, ale bez powodzenia, ponieważ 
nie chciało 
się jej zdejmować drugiej rękawiczki. Rozdrażniona dogoniła Reeda.
Stanąwszy na końcu grani, słyszała dobiegający z drugiego krańca łoskot młotów. 
Wychyliwszy się teraz poza krawędź, zobaczyła jak zbocze opada stromo, tworząc 
rozległy 
kamieniołom, poprzerzynany we wszystkich kierunkach płytkimi rowami. W rowach 
pracowali 
ludzie, druga grupa skupiła się w wyschniętym łożysku strumienia. Obciosywali 
wielki kawał 
skały, w którym po bliższym przyjrzeniu się Lily dostrzegła zarys ogromnej 
kości. Była 
naprawdę olbrzymia, ciemna, na wpół rzeczywista jak sylwetka morskiego stwora na 
przybrzeżnej płyciźnie. Lily uśmiechnęła się. Przyszedł jej na myśl kapitan – z 
jakim 
entuzjazmem i uniesieniem musiał badać takie znaleziska. Rozglądała się za nim, 
ale nigdzie go 
nie widziała. Reed się nie zatrzymywał – minęli kamieniołom i wciąż szli 
naprzód.
Lily, plącząc się w sukni, miała kłopoty, żeby za nim nadążyć. W końcu zapytała, 
czy daleko 
jeszcze muszą iść. Reed bez słowa zniknął za krawędzią wzgórza, więc westchnęła, 
zebrała 
spódnicę i pobiegła za nim. Słyszała, jak Reed ześlizguje się po sypkim zboczu, 
a kiedy 
wychyliła się zza krawędzi, zobaczyła następną skarpę, znacznie niższą od 
poprzedniej, w której 
rozlegało się delikatne postukiwanie tylko jednego młotka. Podpierając się 
parasolką, Lily zeszła 
na dół z całą godnością, na jaką mogła się zdobyć. Stukanie ucichło.
Dochodziło spoza poszarpanego występu skalnego. Kiedy obeszła go dookoła, 
znalazła 
kapitana Dawkinsa. Leżał na brzuchu i rozmawiał z Reedem, nie odrywając wzroku 
od 
wznoszącej się przed nim ściany. Warstwy różnokolorowych osadów biegły w poprzek 
ściany 
jak obnażone zęby. Kapitan otarł czoło, wziął młotek i znów zaczął ostukiwać 
skałę.
Lily zrobiła krok do przodu. Jej but zgrzytnął głośno na kawałku łupku.
Kapitan obejrzał się przez ramię i znieruchomiał ze zdziwienia. Powoli wstał i 
otrzepał 
koszulę z ziemi. Lily zwróciła uwagę, że zdążył się już opalić tak samo, jak 
wszyscy mężczyźni, 
których spotykała na Zachodzie; włosy też mu zjaśniały od słońca i wiatru. Miała 
wrażenie, że ta 
ogorzałość jest dla niego jak najbardziej naturalna. Widząc, jak koszula oblepia 
jego spocone 
ciało, zdziwiła się, jak mogła wcześniej uważać, że jest niezgrabny. Wydawało 
jej się, że 
powinna chyba spuścić wzrok, ale nie zrobiła tego.
Kapitan też na nią patrzył, nic nie rozumiejąc. Zdjął kapelusz i obracał go 
niepewnie 
w dłoniach.
– Panna Prescott – wykrztusił.
– Doprawdy, kapitanie, mógłby się pan bardziej ucieszyć na mój widok.
– Co panią tu sprowadza? – A jak pan sądzi?
– Nie mam pojęcia.
– Chciałam panu towarzyszyć... – Lily umilkła zmieszana. W poszukiwaniu Ptaka 
Grzmotu.
– Co na to pani matka? – Jak to?
– Czy wie, że pani tu jest?
– Kapitanie Dawkins... – Dłoń Lily zacisnęła się mocniej na uchwycie parasolki. 
– Czy to jej 
interes, co ja robię?
– Panno Prescott, wydaje mi się, że jest to jak najbardziej jej interes – 
zauważył ostrym 
tonem kapitan. Twarz miał śmiertelnie poważną. – Widzi pani... – Zerknął na 
Reeda. – Będzie się 
o panią martwić. Na pewno obawia się najgorszego.
Lily zarumieniła się, ale obróciła dyskretnie parasolkę, tak żeby cień padł jej 
na twarz. Miała 
nadzieję, że kapitan nic nie zauważył.
– Dlaczego miałabym przejmować się jej opinią? – zapytała z udawanym spokojem. – 
Wiem 
tylko, że chcę, aby dzieło ojca zostało dokończone, zanim wyjadę do Anglii, żeby 
wyjść za mąż. 
Dostałam fragment skrzydła Ptaka Grzmotu. To mój spadek. Chcę być z panem i 
przekonać się, 
czy ten stwór żyje.
Zniecierpliwiony kapitan machnął ręką.
– Mówi pani tak, jakby nie groziło pani żadne niebezpieczeństwo!
– Zapomina pan, kapitanie, że tu się wychowałam.
– Owszem, panno Prescott, wychowała się pani tutaj, ale pod opieką ojca.
– Miałam nadzieję, że jako dżentelmen zapewni mi pan podobną ochronę.
Kapitan obserwował ją z nieprzeniknioną, jakby wykutą z kamienia twarzą. Cały 
zresztą 
upodobnił się do kamiennego posągu. Rękawy miał podwinięte do łokci. Pierwszy 
raz zobaczyła, 
jakie masywne i żylaste ma ręce. W tej chwili były dodatkowo przyprószone szarym 
pyłem. 
Miała ochotę dotknąć ich, żeby poczuć kurz pod palcami. Nie poruszyła się 
jednak. W końcu 
kapitan westchnął i skrzyżował ramiona na piersi.
– Ptak Grzmotu nie istnieje – stwierdził.
Tym razem to Lily wytrzeszczyła oczy. Próbowała się roześmiać, ale nawet w jej 
uszach 
śmiech zabrzmiał jak zduszone kaszlnięcie.
– Skąd pan wie?
– To niemożliwe, żeby ten gatunek przetrwał.
– Dlaczego?
– Z wielu powodów.
– Proszę podać choćby jeden.
Kapitan bezradnie zamachał rękami, jakby nie wiedział, od czego zacząć.
– Tylko jeden, kapitanie.
– Mieszkała tu pani, zna pani tutejsze zimy. Wie pani, jakie są mroźne.
– I co z tego?
– Jeżeli nie mylimy się w ocenie anatomii pterozaura, nie przeżyłby w takich 
warunkach.
– Może się zmienił? Sam pan powtarza, że zwierzęta ewoluują.
– Ewoluują, panno Prescott, albo wymierają.
Zmieszana Lily stwierdziła, że nieznośnie pieką ją oczy. Zamrugała ze złością.
– A co z Bentonem, tym człowiekiem, o którym mówił profesor Marsh? Tym, który 
nad 
jeziorem widział istotę o ogromnych skrzydłach?
Kapitan spojrzał na Reeda. Widać było, że zadawał mu już to pytanie.
– Rozmawiałem z nim – odparł z wahaniem. – Powiedzmy, że nabijanie się z 
nowicjuszy to 
ulubiona rozrywka mieszkańców Dzikiego Zachodu.
– Ale to jezioro i otaczające je urwisko... – Lily zawiesiła głos i zamrugała 
wściekle. 
Pieczenie nie ustępowało. Przekrzywiła głowę i potarła oczy.
– Przykro mi – powiedział kapitan. – Niepotrzebnie się pani tu fatygowała.
– Ale mój ojciec... – Lily spojrzała na niego ze złością i zaskoczeniem w 
oczach. – Profesor 
Marsh i profesor Cope... Co oni o tym sądzą? Zgodziliby się z panem?
Dawkins nie od razu odpowiedział – nie ulegało wątpliwości, że starannie waży 
słowa. 
W końcu jednak przyznał, że choć trudno mu w to uwierzyć, istotnie przyznali mu 
rację.
– Po co w takim razie udają, że jest inaczej?
– O tym wolałbym nie mówić, panno Prescott.
Kapitan umilkł, a Lily przyszło do głowy, że tu, na zachodzie, Dawkins jest 
zupełnie innym 
człowiekiem niż w Nowym Jorku. Świetnie pasował do tutejszych pustkowi, tak 
jakby lepiej 
postrzegał świat z miejsca wysmaganego wiatrem. Powiodła wzrokiem po urwisku – 
skały były 
popękane i powykręcane jak kręgosłup jakiegoś lewiatana. Odrzucał ją ten widok. 
Odwróciła się 
do kapitana i lodowatym głosem spytała, jakie są jego dalsze plany.
Wyraz jego twarzy nie zmienił się, gdy z pętli u pasa wyjął mały przebijak i 
przyklęknął 
przed skałą. Pokazał coś czubkiem przebijaka. Podeszła bliżej, ale nie widziała, 
o co mu chodzi. 
Nachyliła się więc, krzyżując nogi jak do dygnięcia. Jej suknia otarła się o 
rękę kapitana. Lily 
sięgnęła po nią zirytowana, ale ujrzawszy wreszcie kość w kamieniu, zapomniała o 
sukni. Miała 
przed sobą skamieniałą, na wpół odsłoniętą żuchwę jakiegoś zwierzęcia, bardzo 
delikatną i pełną 
zębów – drobnych i błyszczących jak szlachetne kamyki na tarczy damskiego 
zegarka. Kapitan 
delikatnie oczyścił je pędzelkiem z kurzu. Zrobił to z tą samą gracją, która 
zwróciła uwagę Lily 
już przy pierwszym ich spotkaniu. Wtedy wdzięk wydawał się jej nie pasować do 
człowieka tak 
potężnej postury. Kapitan wskazał zęby w szczęce i, jak gdyby czytając w myślach 
Lily, zaczął 
opowiadać o Różyczce. Przypomniał jej, jak Robbie karmił szczura z talerza. 
Odgarnął jeszcze 
trochę pyłu ze swojego znaleziska i zaczął mówić bez opamiętania. Niektórych 
słów Lily nie 
rozumiała – opowiadał o zokludowanych trzonowcach, kościach kopalnych – ale 
słuchała go, 
jakby ten właśnie język odpowiadał jej najskrytszym tęsknotom. Wszystkie 
wyrażały namiętność 
i zachwyt.
Wyciągnęła rękę, żeby dotknąć bezcennej kości. Reed z dumą poinformował ją, że w 
całej 
Ameryce nie znaleziono dotąd ani jednego ssaka z okresu jurajskiego. Lily 
zamarła w pół gestu, 
bojąc się uszkodzić tak rzadki cud natury, tak jakby zęby naprawdę były 
klejnotami. Nie 
zorientowała się, że szczęka należała do ssaka, ale teraz rozumiała już, 
dlaczego kapitan 
wspomniał o Różyczce. Czy nie wspomniał jej wtedy, w ładowni, że wywodzą się od 
istoty 
bardzo podobnej do szczura? Może właśnie od takiej, jaką mieli teraz przed sobą? 
Dotknęła 
skamieniałej szczęki i spojrzała na swój palec: oprócz drzazg miała teraz na 
rękawiczce smugę 
pyłu. Gorący wiatr dmuchnął takim samym kurzem, który utkwił w szczelinach 
między zębami 
skamieliny. Nagle Lily odniosła wrażenie, że nastrój tego miejsca jest wyjątkowo 
gniewny 
i złowrogi. Zaschło jej w gardle, jakby została pogrzebana żywcem pod warstwą 
popiołu, a jej 
kości z wolna piekły się na kamień. Wolała dłużej nie snuć takich rozmyślań. 
Odwróciła głowę.
Nie próbowała dłużej namawiać kapitana, lecz wróciła do dwukółki. Nie 
zaproponował, że ją 
odprowadzi, co dodatkowo powiększyło jej wzburzenie. Poszedł z nią Reed. 
Proponował nawet, 
że wróci z nią na stację, żeby mogła od razu załatwić sobie powrót do Nowego 
Jorku. Spojrzała 
na niego z udawaną wyższością i odparła, że nie podjęła jeszcze decyzji co do 
dalszych swoich 
planów. Reed nie ukrywał zaskoczenia, ale nie skomentował tej odpowiedzi. Pomógł 
Lily wsiąść 
na kozioł. Kiedy na pożegnanie uchylił kapelusza, zrobiło się jej nagle wstyd, 
że jest taka 
niewdzięczna. Podziękowała mu najszczerzej, jak potrafiła, i poprosiła, żeby 
przysłał do niej tych 
dwóch ludzi, którzy widzieli Ptaka Grzmotu.
– To znaczy: twierdzą, że go widzieli – sprostował zdumiony Reed.
– I tak proszę ich przysłać, Bentona i tego drugiego. Zapłacę im.
Podała numer swojego pokoju w hotelu i z ulgą odwróciła się plecami do Como 
Bluff.
Wróciwszy do Medicine Bow, odkryła, że Louise nie rozpakowała kufrów. Upomniała 
ją – 
ostro, ale bez przekonania.
Nadciągał zmierzch, a wraz z nim narastał gwar na zewnątrz. Z ulicy i barów 
niosły się 
męskie głosy, szczęk ostróg i brzęk butelek. Ten nowy, nieznany hałas ukołysał 
Lily do snu. 
Myślała o ojcu. Śniło się jej, że Sheldon żyje, a kiedy się obudziła, na dworze 
zrobiła się ciemna 
noc. Dopiero po chwili zorientowała się, gdzie jest i przypomniała sobie, że 
ojca zamordowano. 
Wyjrzała przez okno i natychmiast poczuła nieprzepartą niechęć i pogardę dla 
wszystkiego, co 
znajdowało się na zachód od Piątej Alei. Była głodna.
Zeszła na dół, gdzie barman podał jej kolację. Jedzenie zaległo jej w żołądku. 
Wyszła na 
ulicę, żeby się uspokoić i odwlec nieuniknioną chwilę powrotu do pokoju.
Naprzeciw hotelu znajdował się bar. Przesączające się przez dym światło padało 
na ulicę 
przed drzwiami, zza których dobiegał szmer rozmów i dźwięki skrzypiec. Lily 
wolnym krokiem 
przeszła przez ulicę. Zanim znalazła się w połowie drogi, rumieniec wystąpił jej 
na policzki. 
Rozległ się kobiecy chichot, wybuch śmiechu i do pierwszych skrzypiec dołączyły 
drugie. Liczne 
stopy zadudniły na deskach podłogi. Lily podeszła ostrożnie do samych drzwi.
W głębi, w sinych oparach dymu, ujrzała tańczący tłum – mężczyźni i kobiety 
klaskali, 
skakali i kołysali się na wszystkie strony. Mężczyźni mieli porozpinane koszule, 
a kobiety 
paradowały w wysoce nieskromnych strojach. Na przemian to wtulały się w ramiona 
partnerów, 
to znów brały się za ręce i tańczyły w kółku, pokrzykując do taktu. Największy z 
mężczyzn, 
jasnowłosy olbrzym, przecisnął się przez tłum i chwycił jakąś kobietę w 
gorsecie. W wyobraźni 
Lily widziała na jego miejscu swojego ojca. Nastąpił finał, skrzypce ucichły, 
pary taneczne 
rozsypały się przy wtórze pijackiego śmiechu. Lily oparła się o drzwi. Była 
wyczerpana.
– Panno Prescott – rozległ się chrapliwy szept.
Odwróciła się i zobaczyła stojących na ulicy dwóch mężczyzn. Ciekawe, jak długo 
jej się 
przyglądali? Wyszła poza plamę światła padającego z baru i mogła im się lepiej 
przyjrzeć: obaj 
mieli wychudzone twarze i wąsy koloru stali. Patrzyli na nią pożądliwie, mrużąc 
oczy. Mieli 
takie same rewolwery. Lily poczuła lekki niepokój; jej matka twierdziła, że tacy 
ludzie też 
należeli do świata ojca.
Starając się zapanować nad głosem, zapytała, czego sobie życzą.
Jeden z nich odparł, że podobno chciała się z nim spotkać.
– Z panami? – Poczuła ogromną ulgę. – Przyjechaliście z Como Bluff? I jeden z 
was nazywa 
się Benton?
Mężczyzna, który z nią rozmawiał, skinął głową.
– Czy pan Reed powiedział panom o mojej propozycji?
Benton przytaknął, dodając, że chętnie ustaliłby szczegóły. Wskazał na swojego 
towarzysza, 
który nie przedstawił się, lecz uchylił kapelusza i przywitał się uprzejmie z 
Lily. Jego śpiewny 
akcent zdradzał, że pochodzi z Teksasu. Milczał i słuchał, co powie Benton.
Jeżeli panna Prescott zamierzała im zapłacić, wyjaśnił Benton, mogła liczyć na 
pełną 
współpracę z ich strony. Daleko na północy wplątali się w straszną kabałę i nie 
zamierzali już 
nigdy wracać w góry Big Horn. Zawahał się i pierwszy raz odważył się spojrzeć 
Lily w oczy. 
Musiałaby im sporo zaoferować, dodał.
Lily pokręciła głową.
– To nie miejsce na takie rozmowy.
– Ma pani pieniądze przy sobie?
– Proszę przyjść rano.
Chciała wrócić do hotelu, ale Benton ruszył za nią. Kiedy przyspieszyła kroku, 
złapał ją za 
ramię i przyciągnął do siebie.
– Słyszałem, że woźnicy dała pani całe pół dolara – wyszeptał.
Lily przez chwilę patrzyła prosto przed siebie, na drzwi hotelu, a potem 
odwróciła się do 
Bentona. Kiedy poczuła na twarzy jego oddech, zrobiło jej się niedobrze.
– Ile pieniędzy ma pani w pokoju?
Krzyknęła najgłośniej, jak potrafiła, ale tylko raz, bo Benton zaraz zasłonił 
jej usta szorstką 
dłonią. Wolną ręką wykręcił jej rękę. Kopała go i szarpała się, ale nie zwolnił 
uścisku – 
w każdym razie nie do chwili, gdy rozległ się szczęk odwodzonego kurka.
– Czy ten dżentelmen się pani naprzykrza, panno Prescott?
Lily wyrwała się i odwróciła. Jakiś człowiek trzymał rewolwer wycelowany w skroń 
Bentona. Nie był sam: jego dwóch towarzyszy trzymało na muszce Teksańczyka. 
Rozpoznała 
jednak głos, który nie należał do żadnego z uzbrojonych mężczyzn. Jego 
właściciel stał w cieniu 
przy drzwiach baru, bez broni, tylko z książką w ręce.
– Trochę tak, profesorze Cope. Dziękuję panu.
Lily z całej siły kopnęła Bentona. Jego okrzyk bólu sprawił jej sporą 
satysfakcję.
– Nie pozwól złodziejowi kraść więcej – odparł Cope, podchodząc do niej. – 
Pozwól mu 
raczej pracować. Niech rękoma swymi czyni rzeczy dobre, aby mógł wspomóc innych 
w potrzebie.
Lily przypomniała sobie słowa profesora Marsha o tym, że jego rywal jest 
kwakrem. Miało 
to dowodzić przebiegłości i hipokryzji Cope’a, ale w obecnych okolicznościach 
skłonna była 
spojrzeć na to trochę łagodniej.
– Nie wiem, jak mogłabym się panu odwdzięczyć, profesorze.
Cope musnął palcami rondo kapelusza.
– Nie ma o czym mówić. – Odwrócił się do Bentona i Teksańczyka. – Jesteście 
panowie 
grzesznikami, ale nawet grzesznicy mogą okazać skruchę. Muszę porozmawiać z 
panną Prescott. 
Kiedy jednak załatwimy nasze sprawy... – skinął na swoich ludzi, żeby opuścili 
broń. – Liczę na 
to, że wszyscy dojdziemy do porozumienia jak ludzie cywilizowani.
– Wszyscy? – Lily nie posiadała się ze zdumienia. – Jakie porozumienie ma pan na 
myśli?
Cope uśmiechnął się uprzejmie.
– To zależy od wyniku naszej rozmowy.
Wszedł do hotelu i skierował się do jadalni. Z kieszeni wyjął pognieciony 
banknot 
jednodolarowy. Zawołał Bentona i Teksańczyka.
– Ja stawiam, panowie.
Położył banknot na kontuarze i skinął na barmana, po czym odwrócił się do Lily i 
zaprosił ją 
do stolika. Stolik stał pod ścianą, z dala od baru, ale nawet kiedy Cope 
podsunął Lily krzesło 
i sam usiadł, pochylił się nad blatem, jakby bał się, że ktoś ich usłyszy. Jego 
tajemniczość wydała 
się Lily zabawna, ale tylko do czasu, gdy spojrzała na stojącego przy barze 
Bentona 
i przypomniała sobie dotyk jego dłoni na swojej twarzy. Cope szeptem doradził 
jej, żeby wracała 
prosto do Nowego Jorku.
– Nie – odparła krótko i stwierdziła, że również szepcze.
Cope uśmiechnął się ponuro, przygryzając wąsa.
– Jedni powiedzieliby, że to głupota, inni, że ma pani nerwy ze stali. Trzeba je 
mieć, żeby 
coś zdobyć.
Lily przygładziła włosy, zbyt późno zdając sobie sprawę, że zdradziła w ten 
sposób 
zakłopotanie.
– Widzę, że wie pan, dlaczego tu przyjechałam?
– Domyślam się.
– Nie powie mi pan?
– Domyślam się, że przybyła tu pani dokończyć dzieło ojca.
– Zgadza się – przytaknęła Lily z chytrym błyskiem w oku. – Ale czy domyśla się 
pan, co to 
za dzieło?
– Skąd miałbym wiedzieć?
– Prowadził pan rozmowy z ojcem.
– Och... Sam pani o tym powiedział?
– Nie – odparła po chwili namysłu. – Wiem to od kapitana Dawkinsa. Cope wzruszył 
ramionami.
– Wiem, że pani ojciec miał na sprzedaż swój dziennik i skrzyneczkę z kośćmi. 
Nie 
interesuje mnie jednak, co zawierały. Tym bardziej, że – o ile mi wiadomo – 
trafiły do rąk 
profesora Marsha.
Lily się zaczerwieniła.
– Zapłacił uczciwą cenę.
– Nie wątpię – powiedział rozbawiony Cope. – Skoro jednak pani tu przyjechała, 
żeby 
zakończyć sprawy ojca, a nie dysponuje pani jego dziennikiem, zaczynam się 
zastanawiać, co 
pani właściwie ma? A ponieważ prosiła pani, żebym zaryzykował jakiś domył, 
powiem tak: ma 
pani nadzieję, że ci dwaj ludzie mogą panią dokądś zaprowadzić.
Lily spojrzała na Bentona i Teksańczyka, ale nie odezwała się. Nie wiedziała, 
ile może 
powiedzieć, a ile Cope i bez niej już wie.
Profesor podniósł ręce w uspokajającym geście.
– Cokolwiek to jest, czego pani szuka, mnie to nie interesuje. Chciałbym jednak, 
żeby zdała 
sobie pani sprawę z ryzyka, jakie ponosi, zadając się z tą dwójką.
– To pan ich zna? Cope pokiwał głową.
– Chociaż oni mnie chyba nie pamiętają.
– Kiedy się ostatnio widzieliście?
– Dwa lata temu. Zmierzałem do magazynu kolejowego z wozem pełnym skamielin, to 
był 
ładunek z całego sezonu prac. Ci dwaj mili panowie zatrzymali mnie i zagrozili 
mi bronią. 
Zabraliby mi wszystko, gdyby nagle nie zjawiła się grupa kowbojów. Okazało się, 
że pan Benton 
i jego kolega cieszą się pewną sławą: jakieś ciche robótki, pobicia i tak dalej. 
Kto ich mógł 
wynająć? Komu zależałoby na takiej zdobyczy? Wydaje mi się, że mamy tylko 
jednego 
kandydata: Marsh.
– To niemożliwe. Profesor Marsh by się do tego nie zniżył. Cope znów wzruszył 
ramionami.
Chciałem tylko, żeby zrozumiała pani, jakie ryzyko pani podejmuje. Ja to już 
wiem, 
pomyślała Lily. Przygryzła wargę. Dobrze wiem. Mój ojciec zginął.
Cope przyglądał się jej przez chwilę, wyciągnął lekko drżącą rękę i złapał ją za 
ramię.
– Ja też mam córkę, panno Prescott – wyszeptał. – Wyjął z kieszeni malutki 
obrazek 
w ramce. Popatrzył na niego i podał go Lily. – Ma dopiero siedem lat.
– Śliczne dziecko – powiedziała Lily, nie bardzo rozumiejąc, po co Cope dał jej 
portrecik.
– To prawda – przytaknął profesor i wziął od niej zdjęcie. – Nie ulega 
wątpliwości, że 
w walce o przetrwanie samce gatunku ludzkiego wykształciły nie tylko silniejsze 
mięśnie, ale 
także zdolność bardziej racjonalnego rozumowania. To są fakty, które potwierdza 
nauka. 
A jednak... – Pokręcił głową. – To dla rodzica wspaniałe, wiedzieć, że jego 
dziecko, nawet 
dziewczynka, może podjąć jego niedokończoną pracę.
Lily spiorunowała go wzrokiem.
– Ogromnie się cieszę, profesorze, że powodów mojego przybycia tutaj nie 
upatruje pan 
wyłącznie w mojej niższości intelektualnej.
– Panno Prescott, doprawdy, nie czas na przekomarzanie się. – Cope oparł łokcie 
na stole 
i splótł palce. Minę miał śmiertelnie poważną. – Chcę, żeby zrozumiała pani, 
dlaczego nie 
mogę... – jako ojciec i jako naukowiec – nie mogę z czystym sumieniem pozwolić, 
by wyruszyła 
pani sama w taką dzicz.
Lily parsknęła śmiechem.
– Dlaczego sądzi pan, że panu zaufam?
Cope wytrzeszczył oczy, jakby zupełnie nie spodziewał się takiego pytania.
– A dlaczego nie, droga panno Prescott?
– Śledził mnie pan w drodze do Medicine Bow. Profesor z niedowierzaniem pokręcił 
głową.
– Od siedmiu lat przyjeżdżam na Zachód! Teraz też przybyłem tu w tym samym celu, 
co 
zwykle: chcę szukać skamieniałych kości. Mój przyjazd nie ma z panią nic 
wspólnego!
– Dokąd się pan wybiera?
– W tym roku na północ, w góry Big Horn i nad Judith.
– Big Horn?
– Tak. Wracam na zeszłoroczne stanowisko.
Lily patrzyła na niego z powątpiewaniem, zaskoczona tym zbiegiem okoliczności. 
Zauważywszy jej wahanie, Cope dodał:
– Panno Prescott, jeżeli pani niechęć... – Zarumienił się ze wstydu. – Jeżeli 
pani niechęć do 
przyjęcia mojej propozycji wynika z faktu, iż już zgodziła się pani na 
towarzystwo innej osoby...
– Nie – ucięła ostro Lily. – Nie miałam innych propozycji. Skąd ten pomysł?
Wstała od stolika, spojrzawszy ostatni raz na stojący na blacie portrecik córki 
Cope’a. Łzy 
napłynęły jej do oczu i przestała go wyraźnie widzieć. Przeklinała się w duchu 
za tę chwilę 
słabości. Odwróciła się, wyszła bez pożegnania i pobiegła na górę do pokoju. 
Podeszła do okna 
i wyjrzała na pofałdowaną, ciemną w blasku gwiazd okolicę. Patrzyła w kierunku 
Como Bluff, 
ale nie widziała ani zarysu urwiska, ani ognisk. Ze złością otarła łzy.
Odwróciła się do okna i pochyliła nad kufrem podróżnym. Podniosła wieko, 
sięgnęła ręką do 
środka i zwolniła dodatkowy zatrzask. Z wewnętrznej kieszonki wyjęła aksamitną 
sakiewkę, 
otworzyła ją i wytrząsnęła jej zawartość na łóżko. Zasuszony strzęp skóry leżał 
na wyblakłej 
poszewce, a Lily przyglądała mu się z mieszanymi uczuciami. Nagle jej ściśnięte 
serce poczuło 
ulgę. Ukryła twarz w dłoniach, a potem schowała czarny strzęp do sakiewki, 
zawiązała ją 
i zawiesiła sobie na szyi. Z kufra wyjęła kartkę papieru. Siadła przy trzęsącym 
się biurku 
i napisała krótki liścik. Trzymając go w ręku, wyszła i stanęła pod drzwiami 
pokoju profesora. 
Przytknęła list do ust, drugą dłonią musnęła sakiewkę na szyi, po czym schyliła 
się i złożony na 
pół list wsunęła pod drzwi Cope’a.
To Reed przyniósł wiadomość, że przed dwoma dniami panna Prescott wyjechała 
z profesorem Cope’em. Wypożyczyli wóz i odjechali. Nikt nie wiedział, dokąd się 
wybierali, ale 
wyruszyli na północny zachód. Reed umilkł, czekając na reakcję kapitana, ale 
oszołomiony 
Dawkins pokręcił tylko głową. Po tym, jak wysłał do pani Prescott telegram z 
wiadomością 
o spotkaniu z Lily, spodziewał się, że panna Prescott lada dzień wsiądzie do 
pociągu do Nowego 
Jorku. Był tym bardziej przerażony, gdy dowiedział się, że wyjechała z 
miasteczka 
w towarzystwie Cope’a, którego układy z jej ojcem wciąż stanowiły wielką 
zagadkę. Klął się 
w duchu, że nie ostrzegł jej bardziej otwarcie, ale też nie przyszło mu do 
głowy, że panna 
Prescott porwie się na tak szalone przedsięwzięcie. Co nią kierowało? Nagle 
przyszły mu do 
głowy znacznie gorsze myśli. Zapytał Reeda, czy Benton i jego znajomy również 
pojechali 
z Cope’em. Reed przygryzł nerwowo wargę i odparł, że nikt mu tego wprost nie 
powiedział, ale 
z pewnością nie ma ich nigdzie w okolicy Como Bluff.
Wysłuchawszy tych nowin, kapitan wiedział już, co powinien zrobić. Powiedział o 
tym 
Reedowi, który przyjął jego słowa z wyraźną ulgą. Reed wyjął zza pazuchy kartkę 
– telegram, 
jak wyjaśnił. Kiedy zawiadomił profesora Marsha o przyjeździe Cope’a, profesor 
natychmiast mu 
odpisał, że kapitan zdradził jego tajemnicę i okazał się zwykłym szpiegiem 
Cope’a. Profesor 
Marsh życzył sobie usunięcia kapitana Dawkinsa ze stanowiska prac na Como Bluff.
Kapitan był tak zatroskany, że nawet bardzo się nie obraził. Nie mógł, 
naturalnie, winić za 
nic Reeda, który jąkając się, obiecał mu wszelką niezbędną pomoc przy wyjeździe. 
Bez namysłu 
przyjął jego ofertę. Wiedział, że będzie potrzebował wierzchowca, a nie znając 
się na koniach, 
nie chciał sam go kupować – tym bardziej, że pieniędzy nie miał za wiele, a jego 
akcent 
przyciągał oszustów jak bydlęcy gnój – muchy. Jeden z ludzi Reeda pojechał do 
miasta i jeszcze 
przed wieczorem wrócił z ładnym dereszem i koniem jucznym; kupił też tanio 
używane siodło. 
Potwierdził wiadomość, że Benton z Teksańczykiem przyłączyli się do karawany 
Cope’a. Pytało 
o nią jeszcze parę obcych osób – w sumie dziesięć, może tuzin. Wszyscy byli 
uzbrojeni i o świcie 
ruszyli na północ śladem Bentona.
Bentona i panny Prescott, dodał w myślach kapitan.
Przyspieszył przygotowania. Oba kufry podróżne przeniósł do namiotu Reeda. Razem 
z nimi 
złożył skamieniałą czaszkę znalezioną przed trzema dniami, owiniętą w płótno i 
oklejoną 
plastrem. Sklasyfikował nowy okaz jako Dryolestes priscus, „prastarego 
nadrzewnego złodzieja”. 
Zdaniem kapitana łaciński przymiotnik nie najlepiej odpowiadał tej istocie – 
żaden język nie 
potrafiłby należycie oddać wieku takiej kości. Sama idea jednak sprawiła mu 
sporą przyjemność, 
która bierze się, jak się domyślał, z każdego popisu arogancji. Próba nazwania 
czegoś, co udało 
się wyrwać z niezmierzonej otchłani czasu, zakrawała na bezczelność. Oparł rękę 
na bezcennej 
skamielinie. Reed ze smutną miną obiecał, że zaopiekuje się znaleziskiem i 
jeszcze raz go 
przeprosił. Kapitan uciszył go gestem i dodał, że zamierza odkryć jeszcze 
wspanialsze skarby: 
cały Zachód stoi przed nim otworem i na każdym kroku czeka nowa szansa.
Mówił to na wpół ironicznie, ale ze zdumieniem stwierdził, że wierzy we własne 
słowa – 
naprawdę kusiło go, by jak najszybciej wyruszyć na równiny. Zaniepokoiła go 
jednak 
wiadomość, że inni ludzie też śledzą Cope’a, toteż najpierw zajechał do Medicine 
Bow. 
Przekonał się, że wysłannik Reeda miał rację: nikt nie potrafił powiedzieć, kim 
byli tajemniczy 
jeźdźcy. Ktoś jednak twierdził, że obozowali dłuższy czas przy torach 
kolejowych, w magazynie. 
Jeden z miejscowych zgodził się zaprowadzić kapitana w to miejsce.
Na drzwiach wisiał gruby łańcuch, zaopatrzony w solidne kłódki. Kapitan 
odczekał, aż 
przewodnik wróci niespiesznie główną ulicą, a potem obszedł magazyn z drugiej 
strony, żeby nie 
było go widać z miasta. Przyciągnął sobie pustą beczkę po wodzie, wspiął się na 
nią i zajrzał 
przez okno do środka. Niewiele widział przez brudne szyby, więc owinął rękę 
kurtką, stłukł okno 
i otworzył zatrzask. Przez otwarte okno widział dużą, pustą przestrzeń, w której 
całkiem 
niedawno ktoś musiał gospodarować. Zeskoczył na podłogę i zaczął oglądać z 
bliska puste 
butelki, puszki, pozostałości po ognisku, ale nic nie pomogło mu odkryć, kto tu 
obozował. Pod 
ścianą magazynu stało kilka drewnianych skrzyń. Nie widząc poza nimi nic 
interesującego, 
kapitan podszedł do nich i dopiero z bliska przekonał się, że są pomalowane na 
czerwono, co 
w półmroku uszło jego uwagi. Na ścianie jednej z nich znalazł stempel 
„Terytorium Wyoming” – 
to samo wojskowe oznaczenie, które widział już w Nowym Jorku, na strychu Muzeum 
Historii 
Naturalnej. Wieko było przybite, ale kapitan znalazł obcęgi i szybko powyciągał 
gwoździe. 
W środku, wśród ścinków papieru, znalazł solidny kawał skały, owinięty dodatkowo 
w szmaty 
i zaklinowany między ścianami pudła. Nie widział, co poza nim zawiera skrzynia; 
nie wiedział 
też, co znajduje się w tej głównej bryle, ale z pewnością była to jedna ze 
skamielin Sheldona, 
gotowa do wysyłki do Nowego Jorku.
To odkrycie potwierdzało jego złe przeczucia. Nie pojmował, co takiego 
szczególnego jest 
w znaleziskach Sheldona, że prowokują do gwałtu i zbrojnych pościgów, ale 
jednego był pewien: 
panna Prescott znalazła się w niebezpieczeństwie. W dodatku jego przeciwnicy 
mieli sporą 
przewagę – ale tym specjalnie się nie przejmował. Na afrykańskiej pustyni 
przekonał się, że 
samotny, zdeterminowany jeździec może wyprzedzić większą grupę konnych. Nie miał 
czasu do 
stracenia. Sprawdził, czy nic ważnego nie uszło jego uwagi, i wyśliznął się 
przez wybite okno na 
zewnątrz. Dosiadł konia i ruszył w drogę. Wkrótce jednak zgubił szlak i znalazł 
się na otwartej 
prerii. Wiedział tylko, że gdzieś tam, przed nim, znajduje się panna Prescott, 
ale mimo trosk 
galopował dla samej przyjemności konnej jazdy, jakby mógł doścignąć szczęście.
Przez pierwszą godzinę ani razu nie obejrzał się za siebie. Dopiero na wysokim 
brzegu 
wyschniętego koryta strumienia zatrzymał się, odwrócił i ze zdumieniem 
przekonał, że wciąż 
widzi za plecami Como Bluff. Urwisko wydawało się jednak malutkie i nic nie 
znaczące, prawie 
nie wyróżniało się spośród otaczających je skalnych ostańców. Z całą pewnością 
nic nie 
wskazywało na to, że jest najbogatszym źródłem skamieniałych kości. Dzień 
wcześniej w tym 
samym kamieniołomie, w którym znalazł dryolestesa, kapitan odkrył kość 
ramieniową i krąg 
olbrzymiego dinozaura. Reed przysłał mu ludzi do pomocy. Rankiem znaleźli dalsze 
kości, 
dokumentnie przemieszane – martwi świadkowie okrutnej rzezi. Obraz umierających 
z pragnienia gadów, skupionych nad brzegiem rzeki, którą płynie muł, nie dawał 
kapitanowi 
spokoju. Ich ryki musiały rozdzierać ciszę, ziemia dudniła im pod nogami. A 
teraz wszędzie 
panował bezruch i cisza. Tylko wierzchołki traw kołysały się lekko, poruszane 
ledwie 
wyczuwalną bryzą. Kapitan dostrzegł na niebie jakiś ciemny kształt. Spiął konia 
ostrogami 
i podjechał w tamtym kierunku. Z bliska rozpoznał sokoła preriowego, który 
kołował wysoko 
ponad równiną, trzymając w szponach strzęp czerwonego od krwi mięsa – zapewne 
resztki 
niedawnej zdobyczy. W końcu ptak przestał zataczać kręgi, skierował się na 
północ i szybko 
zniknął kapitanowi z oczu.
Dawkins jechał bez wytchnienia przez całe popołudnie. Nie spotkał żadnego 
człowieka. 
Uciekł przed nim tylko jeden spłoszony jeleń. Nie widział więcej zwierząt. 
Okolica była jałowa, 
ziemia piaszczysta, trawa rosła w rzadkich kępach, jak włosy na łysinie starego 
człowieka. 
Daleko po prawej stronie ciągnęły się góry, które w nadciągającej od wschodu 
purpurowej 
ciemności przywodziły na myśl skamieniały szkielet dinozaura, leżący na boku i 
rzucony na 
pastwę padlinożerców. Z południa dobiegł grzmot i powiało nagłym chłodem, który 
jak morski 
przypływ przybył zagarnąć resztki życia na równinie. Kapitan zeskoczył z siodła 
i zaczął 
prowadzić konie za uzdy, aż z ulgą dostrzegł w oddali rząd topól, a u ich stóp 
na wpół 
wyschnięty strumyk. W jego łożysku stało kilka kałuż brudnej wody, 
porozdzielanych 
wyschniętym błotem. Kapitan puścił konie wolno, wiedząc, że z własnej woli nie 
oddalą się od 
gęstej trawy przy drzewach. Usiadł, oparł się o pień topoli i wyjął z juków 
puszkę z jedzeniem. 
Dostał ją od Reeda. W środku była peklowana wołowina. Nie wziął wiele jedzenia – 
wolał zabrać 
książki i narzędzia geologiczne – i teraz, żując mięso, nie żałował tej decyzji. 
Obejrzał mapy 
z raportu Sheldona i plik swoich notatek z Audubona – wśród nich barwną tablicę 
przedstawiającą świergotka, sturnella neglecta. Kapitan spędził przy Como Bluff 
sporo czasu, 
poznając zwyczaje świergotków i teraz, w samotności, cieszyły go zapiski z życia 
tego 
czarującego, rozśpiewanego ptaszka. Mimo że wspomnienie jego melodyjnego śpiewu 
było 
jeszcze żywe, znacznie mocniej przemawiały do niego istoty wymarłe. Odłożył na 
bok notatki 
ornitologiczne i skupił się na artykule, który Marsh dał mu w Yale – dysertacji 
na temat fauny 
jurajskiej. Przeczytawszy go z najwyższą uwagą, położył się na plecach i patrząc 
w niebo, 
rozważał postawioną w nim tezę. Gwiazdy świeciły tu równie jasno jak nad 
afrykańską pustynią, 
tak samo jak w czasach pierwotnych nad światem nietkniętym ludzką stopą, 
olśniewające, 
obojętne, zimne.
Kiedy się obudził, błyszczały jeszcze słabo na zachodzie. Wschodni horyzont 
pojaśniał, 
powietrze przed świtem było orzeźwiające i czyste. Zaparzył szybko kawę, chcąc 
jak najprędzej 
ruszać w drogę. Na razie nie natknął się na żaden ślad, ale jechał – na ile 
potrafił to określić – 
prosto na północ. Równina rozciągała się przed nim cicha i pusta, ale wkrótce 
odezwał się 
pierwszy ptak. Kapitan nie rozpoznał go po głosie, nie przypominał sobie nawet, 
żeby ktoś opisał 
ptaka, którego zew brzmi jak kręcenie zardzewiałą klamką. Zsiadł z konia, żeby 
go wypatrzyć i z 
lornetką w ręku wczołgał się na pobliski pagórek. Ptaka nie zobaczył, ale 
widział okolicę na 
wiele kilometrów dookoła. Na równinie nie brakowało wąwozów o poszczerbionych 
brzegach, 
kompletnie pozbawionych roślinności, za to góry na horyzoncie nie były, jak mu 
się dotąd 
wydawało, nagie i kamienne, ale porośnięte gęstym lasem, który z tej odległości 
miał błękitny 
odcień i wyglądał niby wyjęty z dziecięcej bajki. Kapitan obejrzał mapę: nie 
mylił się, miał przed 
sobą podnóża gór Big Horn. Ciekaw był, czy panna Prescott wjechała już w góry – 
bał się, że 
wśród wzgórz i zarośli na dobre zgubi jej trop. Na myśl o tym zjechał na butach 
z pagórka, 
wskoczył na siodło i popędził konie, które raźno ruszyły naprzód. Cały czas 
wypatrywał śladów 
ludzkiej obecności.
W południe wyglądało na to, że nadal jest jedynym jeźdźcem na równinach. Słońce 
zaczęło 
chylić się ku zachodowi, trawy rosły coraz gęściej, coraz częściej też kwitły; 
wszędzie rozlegało 
się cykanie świerszczy, niebo rozbrzmiewało śpiewem świergotków, kapitan 
dostrzegł nawet 
następnego jelenia, nigdzie jednak nie było ani śladu bizonich stad, które 
statecznymi falami 
przewalały się przez jego sny. Od bizonów jego umysł gładko przeszedł do jeszcze 
większych 
bestii. Tropów bizonów nie znalazł, ale widział już kiedyś ślady dinozaura – 
jakieś piętnaście 
kilometrów na północ od Como Bluff, nad jeziorem, było ich takie mnóstwo i tak 
przemieszanych, że musiało pozostawić je całe stado zwierząt. W Afryce widywał 
podobne tropy 
w miejscach, gdzie przechodziły słonie: odciski ich wielkich stóp utrwalały się 
w miękkim mule. 
Ślady dinozaurów wydawały się równie świeże, jak gdyby piaskowiec, w którym 
zostały 
utrwalone, dopiero przed chwilą zastygł. Jeśli idzie o wielkość, nie dało się 
ich z niczym 
porównać: największe miały długość męskiej ręki. Istoty, które je zostawiły, 
zdawały się 
całkowicie obce i nieuchwytne dla nauki. W jukach kapitan wiózł artykuł, który 
przeczytał 
poprzedniego dnia. Profesor Marsh dowodził w nim, iż ciężar istot, które nazwał 
„zauropodami”, 
był tak wielki, że mogły żyć tylko na moczarach, bo jedynie w wodzie mogły się 
poruszać. 
Kapitan miał jednak wątpliwości. Przyszła mu do głowy kość ramieniowa z Como 
Bluff. Trudno 
jest na podstawie skamieniałej kości ocenić, jak biło serce takiego stwora, jak 
płynęła krew, jak 
napinały się i rozluźniały mięśnie i ścięgna. Wyobraził sobie chlupot pokarmu w 
olbrzymich 
wnętrznościach, przepływ tlenu przez komórki, pulsowanie żył. Wydawało mu się, 
że 
funkcjonowania takiej istoty nie da się zamknąć w słowach, jakie proponował 
Marsh. Jakimi 
teoriami by się nie podpierać, żadne nie znajdowały potwierdzenia. W końcu z 
głodu i zmęczenia 
zaczęło mu się mącić w głowie, a ogrom ludzkiej niewiedzy przygnębił go i 
oszołomił.
Zbliżał się zmierzch i słońce przybrało krwistoczerwony odcień. Z południa, od 
strony 
Laramie Peak, gdzie w półmroku piętrzyły się góry, dobiegł skowyt samotnie 
polującego wilka. 
Kapitan zamarł w bezruchu. Nie znał tego dźwięku. Przez całe życie wyobrażał 
sobie, jak brzmi, 
tak samo jak wyobrażał sobie, że angielskie góry porasta gęsty, nieprzebyty las. 
Trakt, którym 
jechał, rozszerzył się nagle w wyraźną, pożłobioną koleinami drogę. Z boku ktoś 
usypał stos ze 
sztachet. Z oddali dobiegł basowy grzmot, ziemia zadrżała i w ciemności 
zamajaczył kapitanowi 
ogromny, wolno przemieszczający się kształt, otulony obłokiem pary. Para 
buchnęła, zgrzytnął 
metal i olbrzymia lokomotywa z łoskotem zaczęła zwalniać. Kapitan uspokoił 
spłoszone konie, 
a kiedy się z tym uporał, lokomotywa stała tuż obok, a maszynista obserwował go 
podejrzliwie 
spod przymrużonych powiek. Kapitan grzecznie uchylił kapelusza i zamierzał się 
właśnie 
przedstawić, gdy maszynista wszedł mu w słowo, mówiąc, że nic a nic go nie 
obchodzi, kim jest. 
Schylił się, jakby chciał sięgnąć po broń, ale rozległ się tylko przeraźliwy 
świst pary, gigantyczna 
maszyna zadygotała i ruszyła z miejsca. Po drugim przeszywającym gwizdku konie 
oszalały, 
i zanim kapitan je opanował, lokomotywa dawno go minęła i zniknęła w mroku, 
chociaż 
towarzyszący jej hałas i dudnienie ziemi długo jeszcze wisiały w powietrzu.
Dziesięć minut jazdy od tego miejsca, kapitan wyczuł w powietrzu zapach świeżego 
gnoju. 
Zauważył też, że trawa jest coraz bardziej stratowana. Po chwili zobaczył 
niedaleko poświatę 
ogniska, zagrodę dla bydła i grupę mężczyzn, zajętych znakowaniem cieląt. W 
zagrodzie tłoczyło 
się ponad pięćset krów, które cichym, żałosnym muczeniem witały zmierzch. Nie 
wiedząc, 
jakiego przyjęcia może oczekiwać, kapitan ostrożnie podjechał bliżej. Kowboje 
przyglądali mu 
się spode łba. Przywitał się i wyjaśnił, co go sprowadza w te strony – w pilnej 
sprawie podąża 
śladem pewnej damy – ale kowboje byli nieprzyjaźni i jak z łaski słuchali, co ma 
do 
powiedzenia. Zapytał, czy nie widzieli poszukiwanej kobiety – tu opisał pannę 
Prescott – ale 
jeden z nich splunął na ziemię i spytał, dlaczego niby miałby mu wierzyć. 
Kapitan odparł 
z godnością, że daje im słowo, że mówi prawdę, ale wyśmiali go tylko i nazwali 
sukinsynem. 
Ten, który odezwał się pierwszy, sięgnął po karabin i wycelował go w kapitana. 
Powiedział, że 
byli tu już tacy, co wypytywali o tę damę. Grozili kowbojom, spłoszyli stado i 
drugi raz nie 
zostaną mile powitani, więc niech on też od razu zawróci i jedzie w swoją 
stronę. Kapitan nawet 
nie drgnął. Zapytał, czy któryś z jeźdźców, którzy szukali damy, przedstawił 
się, ale 
w odpowiedzi kowboj tylko odwiódł kurek karabinu. Kapitan zawrócił posłusznie, 
odjechał 
kawałek i zatrzymał się na nocleg. Próbował nie myśleć zbyt wiele o pannie 
Prescott, zdając 
sobie sprawę, że musi się przede wszystkim wyspać, ale jego umysł uparcie krążył 
wokół 
zagadkowego pościgu. Nie wiedział, gdzie szukać rozwiązania zagadki; był jednak 
pewien, że 
naraża się na kłopoty. Zanim zasnął, zrobiło się bardzo późno.
Następnego dnia przed świtem, przy świetle ostatnich gwiazd, starannie wyczyścił 
i naoliwił 
broń, poćwiczył wyciąganie karabinu z uchwytu przy siodle. Wyruszył w drogę i 
przez cały 
ranek nie natknął się na żaden trakt. Zdawał sobie sprawę, że nie może bez końca 
ukrywać się 
przed ludźmi, którzy mogli widzieć pannę Prescott. Kiedy koło południa znalazł 
odciśnięte 
w ziemi koleiny, podążył wzdłuż nich. Dopiero godzinę później dostrzegł grupę 
konnych, a za 
nimi osiedle złożone z ubogich, byle jak skleconych chałup. Spokojnie podjechał 
bliżej, dotknął 
dłonią ronda kapelusza, a kiedy powitali go uprzejmie, od razu wyjaśnił, czego 
szuka. Wyjaśnili, 
że od trzech dni jechali przez prerię i nie napotkali nikogo – ani kobiet, ani 
wozów, ani jeźdźców. 
Jeden z nich dodał, że zły czas wybrała sobie dama na podróżowanie. Podobno 
jacyś Czejeni 
uciekli z rezerwatu i wstąpili na wojenną ścieżkę. Jechali w stronę gór Big Horn 
– mówiąc te 
słowa mężczyzna groźnie potrząsnął karabinem. Zapowiedział uroczyście, że on i 
jego kompani 
zastrzelą z zimną krwią każdego napotkanego czerwonoskórego, ale preria jest 
rozległa, a dzicy 
są sprytni, tak że polowanie może trochę potrwać. Życzyli kapitanowi, żeby go 
Bóg prowadził 
i poradzili mu, żeby wypytał jeszcze ludzi z saloonu w osadzie, którą właśnie 
minęli.
Dawkins zrobił, jak mu radzili. Saloon pachniał kurzem i pustką – poza barmanem 
nie było 
w nim żywej duszy. Kapitan zamówił coś do jedzenia, ale mimo dotkliwego głodu, 
ledwie 
przełknął breję, którą mu podano. Po obiedzie zapytał barmana, czy widział 
ostatnio jakichś 
podróżnych w okolicy. Barman zesztywniał; kapitan miał wrażenie, że tego dnia 
nie on pierwszy 
o to pyta. W każdym razie nie doczekał się odpowiedzi, nawet kiedy błysnął 
zachęcająco monetą. 
Barman wycofał się za kontuar i zaczął polerować kieliszki. Zrezygnowany kapitan 
odsunął ze 
zgrzytem krzesło i wyszedł z saloonu. Odwiązał konie i właśnie miał wsiąść na 
siodło, gdy 
pojawił się mały chłopiec.
– Cały dzień ktoś tu przejeżdża – oznajmił. – Dużo ludzi. Widziałem ich.
Kapitan czekał, co będzie dalej, ale chłopiec przyglądał mu się tylko szeroko 
otwartymi 
oczami. Kapitan rzucił mu monetę, chłopak sprawdził ją zębami, uśmiechnął się i 
zaczął mówić. 
Przez miasteczko przejechała grupa konnych, mniej więcej dziesięciu ludzi. 
Pytali o dwa wozy 
zaprzężone w kuce.
– Jak wyglądali? Znałeś kogoś z nich?
Chłopiec wzruszył ramionami. Jeden miał niebieski płaszcz, większość była w 
kapeluszach, 
wszyscy uzbrojeni. Nic nadzwyczajnego, grupa jeźdźców.
– A wozy? Czy wozy tędy przejeżdżały?
Chłopak pokiwał głową. Pięć godzin wcześniej. Nie, nie widział żadnej pani, ale 
nie zaglądał 
do środka.
– A jak wyglądali ludzie, którzy nimi jechali?
Nic szczególnego nie dałoby się o nich powiedzieć, no może to, że jeden był 
trochę starszy 
i miał szpiczastą bródkę.
To musiał być Cope. Nikt inny. A skoro Cope, to i panna Prescott. Pięć godzin, 
powiedział 
chłopak. Czyli sanie dalej, niż dwie, trzy godziny jazdy stąd. Kapitan spiął 
konia ostrogami, 
układając w myślach plan spotkania: Cope samochwała, on sam opanowany, panna 
Prescott 
milcząca, ale z błyszczącymi oczami. Wytężał wyobraźnię, ale wszystkie te wizje 
wydawały mu 
się dziwnie fałszywe, tak jak domysły, które kazały mu wyjechać z Medicine Bow – 
przypominały słabą sztukę z kiepskimi dialogami. Teraz, gdy do konfrontacji 
zostało naprawdę 
niewiele czasu, kapitan zaczął dochodzić do wniosku, że pomylił się w ocenie 
Cope’a, że 
skrzywdził go swoimi podejrzeniami. W którymś momencie stwierdził, że nie jest 
już w stanie 
wyobrazić sobie rychłego spotkania – w każdym razie nie z sobą samym w roli 
bohatera. 
Zapowiadało się, że goniąc szaleńczo za wozami wyjdzie na idiotę. Niewiele 
brakowało, żeby 
ściągnął wodze i wstrzymał konia, ale przypomniał sobie słowa chłopca i 
spotkanych wieczorem 
kowbojów: nie on jeden szukał panny Prescott. Jechał więc dalej, lewą ręką 
trzymając wodze. 
Wypatrywał chmury kurzu na horyzoncie.
Dwie godziny później koń nagle prychnął i próbował stanąć dęba. Przy szlaku 
kapitan 
dostrzegł świeżo wykopany grób. Zsiadł z konia i rozejrzał się. Widać było ślady 
kół i mnóstwa 
końskich kopyt. Wszędzie leżały rozsypane łuski od nabojów, a obok – wdeptany w 
kurz – 
kawałek białego, ubłoconego płótna. Kiedy kapitan wziął go do ręki, stwierdził, 
że jest 
przesiąknięty krwią, która zdążyła już zakrzepnąć. Sądząc po ozdobnym hafcie, 
strzępek 
pochodził z damskiej halki. Chyba nie przypadkiem został od niej oderwany.
Umysł natychmiast zaczął mu podsuwać makabryczne wizje. Wskoczył na siodło i 
dźgnął 
konia ostrogami. Próbował trzymać się śladów kół, ale szybko zgubił je w 
zaroślach. Jechał więc 
dalej, ale nie znalazł już kolein, śladów kopyt ani w ogóle żadnych śladów 
ludzkiej obecności. 
Towarzyszył mu tylko wiatr i kołysane nim trawy, szumiące jak fale przyboju. 
Świat wyglądał na 
zupełnie pozbawiony życia, jak w czasach przed wyjściem pierwszej ryby na ląd. 
Jedynie na 
zachodzie, gdzie ponad jałową równiną wznosiły się stoki Big Horn, kapitan 
dostrzegł 
kołującego pod słońce ptaka. Znajdował się bardzo daleko od niego, ale wydawało 
mu się, że 
rozpoznaje orła. Przebiegł go dreszcz. Skręcił w stronę gór, bardziej na północ. 
Przed wieczorem 
ustrzelił dwie kuropatwy. Upiekł je i zjadł już po zmroku. Poczytał chwilę w 
blasku ognia, 
a potem zamknął książkę i wpatrywał się w zbocza gór. Niebo miało kolor ciemnego 
granatu, na 
którego tle góry Big Horn rysowały się plamą nieprzeniknionej czerni. Z ich 
strony nie dobiegał 
żaden odgłos, za to od strony prerii dało się słyszeć zawodzenie kojotów, niczym 
żałobny tren dla 
wszystkich żywych istot.
Z rana kapitan cofnął się kawałek i ruszył dalej w drogę, trzymając się podnóża 
gór. Czasem 
napotykał jakiś stary szlak i jadąc nim, trafiał do samotnego domku z 
drewnianych bali, 
zbudowanego na polanie wśród powalonych drzew, ale kiedy pukał do drzwi, zwykle 
nikt mu nie 
odpowiadał. Nawet kiedy raz czy drugi ktoś się odezwał, nie mógł – albo nie 
chciał – pomóc 
kapitanowi, a zresztą widać było, że od tygodni nie przejechał tędy żaden wóz. 
Dookoła 
rozciągała się bezludna kraina – preria z prawej, góry z lewej strony – ale po 
południu, mimo że 
nie natknął się na żadne ślady, doszedł do wniosku, że ktoś za nim jedzie.
Podpowiadał mu to instynkt. Kapitan obawiał się, że jego zrozpaczony umysł 
zaczyna płatać 
figle, ale w Afryce nauczył się, że instynktowi należy ufać. Zsunął się z 
siodła, wprowadził konie 
między drzewa i spętał je, a sam wdrapał się na pobliską skałkę. Przez dwie 
godziny nie słyszał 
nic poza odległym terkotem dzięcioła, ale i ten dźwięk ucichł po jakimś czasie. 
Kapitan miał 
wrażenie, że mógłby tak leżeć bez końca, wdychając pachnące żywicą powietrze, 
słońce jednak 
zachodziło i na pożegnanie dnia rozśpiewał się nagle jakiś ptak. Kapitan uznał, 
że czas znaleźć 
miejsce na nocleg. Wziął do ręki karabin i wstał – i w tym momencie usłyszał na 
ścieżce stukot 
końskich kopyt. Przypadł do ziemi i czekał. Zza zakrętu wynurzył się samotny 
jeździec. Miał 
dwa rewolwery i karabin i jechał swobodnie, lekko, jak człowiek, który rzadko 
schodzi z konia. 
Kapitan wziął go na muszkę. Zmrużył oczy, próbując dostrzec twarz pod 
kapeluszem. Jeździec 
zatrzymał się, odwrócił i podniósł głowę. Wyglądał, jakby węszył. Teraz kapitan 
widział 
doskonale jego twarz: nieprzenikniona, poorana bruzdami jak stara skała, szeroko 
otwarte oczy. 
Moran.
Dawkins był chyba równie zaskoczony, jak na Como Bluff, kiedy odwrócił się i 
ujrzał 
stojącą za jego plecami pannę Prescott. Nie ruszał się. Modlił się tylko w 
duchu, żeby konie nie 
zdradziły jego obecności. Chyba miał szczęście, bo Moran po chwili ruszył dalej. 
Kapitan 
odczekał jeszcze ponad pół godziny, a potem zszedł na dół i pojechał za nim. 
Nawet gdy Moran 
zjechał w czerwony kurz i zarośla, ślady podków były dobrze widoczne i kapitan 
nie miał 
kłopotu z ich znalezieniem. Dopiero kiedy ściemniło się na tyle, że w ogóle 
przestał je widzieć, 
zsiadł z konia, wziął oba zwierzaki za uzdy i zaczął je prowadzić. Nad jego 
głową przemykały 
nietoperze. Szedł uparcie naprzód, aż dostrzegł niedaleko czerwonawą poświatę 
ogniska. 
Zostawił konie i sam podczołgał się na pagórek. Moran był zajęty czyszczeniem z 
krwi zadniego 
kawałka ciała jelenia. Kapitan przyglądał mu się, a potem stanął za jego plecami 
i oparł mu lufę 
karabinu o nasadę karku. Moran ledwie drgnął.
– Bardzo cicho się pan porusza – szepnął. – Nie słyszałem, że jest pan tak 
blisko.
Kapitan zmarszczył brwi. Moran chyba wyczuł jego zaskoczenie, bo dodał:
– A kto inny by to mógł być? – Odwrócił się i spojrzał kapitanowi w oczy. – O 
tej porze 
niewielu ludzi się tu kręci.
– Śledził mnie pan?
– Nie było to trudne.
– Co pan tu robi?
– Pewnie to samo co pan.
– Szuka pan panny Prescott?
– W pewnym sensie...
– Mógłby mi pan powiedzieć, w jakim sensie?
– Nie, proszę pana.
– Ale jest pan przekonany, że grozi jej niebezpieczeństwo? Moran nie 
odpowiedział. Kapitan 
opuścił broń.
– Przyjmuję pańskie milczenie za „tak”.
Wrócił po konie i przyprowadził je do miejsca, w którym stał wierzchowiec 
Morana. 
Rozkulbaczył je, żeby mogły się swobodnie paść, a Moran wyjął z juków patelnię i 
nasmarował 
ją smalcem. Postawił ją na ogniu i zaczął odcinać paski jeleniego mięsa. 
Odczekał, aż tłuszcz 
zacznie skwierczeć i rzucił mięso na patelnię. Zaprosił kapitana do ogniska i w 
milczeniu zjedli 
kolację. Kapitan zaparzył kawę, Moran poczęstował go cygarem. Przy cygarach 
Dawkins 
podzielił się z nim swoimi obawami o pannę Prescott. Opowiedział o ścigającej ją 
grupie obcych, 
o grobie przy drodze, o strzępku halki. Jeżeli nawet Moran był którąś z tych 
informacji 
zaskoczony, to nie dał tego po sobie poznać: siedział i palił bez słowa. Cisnął 
niedopałek w ogień 
i spytał, co się stało z ostatnim dziennikiem Sheldona Prescotta?
Kapitan, który umiał trzymać język za zębami, zdołał zachować niewzruszony wyraz 
twarzy.
– Skąd pan o nim wie?
– Widział go pan? Czyli naprawdę istnieje, tak? – Tak.
– Przeczytał go pan? – Nie.
Rozczarowany Moran wzruszył ramionami.
– A nawet gdybym znał jego treść, dlaczego miałbym panu o tym powiedzieć? Pan 
nie dzieli 
się ze mną swoimi tajemnicami.
– Dziennik łączy się bezpośrednio z kwestią bezpieczeństwa panny Prescott.
– Która za moją radą sprzedała go profesorowi Marshowi. Moran skinął głową. Jego 
twarz 
nadal niczego nie wyrażała.
– Nie czytał go pan, ale może miał pan okazję zajrzeć do środka?
– Owszem, dziennik jak dziennik: codzienne zapiski, szkice sytuacyjne miejsca 
prac. I całe 
stronice cyfr.
– Cyfr?
– Mają jakiś związek z jego znaleziskami.
– Skąd pan wie?
– Były opatrzone nazwami odkopanych okazów.
– Jest pan pewien?
– Absolutnie.
Zainteresowanie, które na ułamek sekundy odmalowało się na twarzy Morana, 
zniknęło bez 
śladu. Wpatrywał się bez słowa w ogień, ale kapitan nie dał się zniechęcić i 
zapytał wprost, co, 
zdaniem Morana, łączy dziennik z panną Prescott, i kto ją ściga?
– Nie wiem. Przysięgam na Boga, że nie wiem.
Kapitan z trudem pohamował gniew.
– Szanuję pańską dyskrecję. Nie śmiałbym też pana naciskać, gdyby nie chodziło 
o bezpieczeństwo damy.
– Naturalnie. Domyślam się, dlaczego pan nalega.
Kapitan uśmiechnął się bez przekonania i odwrócił od ogniska.
– Wiem, kto zabił Sheldona – powiedział, wpatrzony w granatową prerię. Poczuł na 
sobie 
wzrok Morana. – Pewien Czejen. Słyszałem też o drugiej ofierze, półkrwi 
Indiance, którą 
znaleziono martwą w mieszkaniu. Keane mi o niej powiedział tuż przed wyjazdem.
Moran milczał, ale nie spuszczał wzroku z Dawkinsa, który odwrócił się i 
spojrzał mu 
w oczy. Cisza się przedłużała. Kapitan zmarszczył brwi i przesunął się tak, żeby 
płomienie nie 
przesłaniały mu widoku. Zaczął wykładać swoją teorię i przedstawiać dowody na 
jej poparcie, 
ale Moran wszedł mu w słowo.
A ja wiem, co pan powiedział Keane’owi w zamian.
– Powtórzył panu moje słowa? Moran pochylił głowę.
– Kto zabił Sheldona Prescotta, to najmniejsze zmartwienie – mruknął.
– Jak to? Przecież skoro znaleziono jego mordercę, zagrożenie zniknęło!
– Ta pół-Indianka – powiedział Moran. – Kto ją zabił? Znaleziono ją martwą razem 
z moim 
partnerem. Czy o tym Keane też panu powiedział?
– Nie – odparł kapitan. – Nie powiedział.
– Nie będę mówił o tym, czym się mój partner zajmował, ale jedno panu powiem: 
był 
najlepszym człowiekiem na świecie. Ritchie Jackson, niezmordowany i 
nieustraszony aż do 
śmierci.
– Trudno temu zaprzeczyć.
– Istotnie. – Moran spojrzał na Dawkinsa z goryczą. – Mój partner zginął, bo 
odkrył pajęczą 
sieć, która sięga bardzo wysoko i jest śmiertelnie niebezpieczna.
– I Sheldon był jej częścią?
Moran wzruszył ramionami, ale przytaknął:
– Tak sądzę.
– Czy ta sieć może sięgać aż tutaj?
– Może nawet bardziej niż gdzie indziej.
Kapitan usilnie starał się coś z tego zrozumieć. Przypomniał sobie, że komisarz 
wypytywał 
go, czy majątek Sheldona może pochodzić ze sprzedaży skamielin. Odparł, że nie i 
dalej w to 
wierzył, ale na własne oczy widział skrzynie z okazami – w tym samym magazynie, 
gdzie 
obozowali ludzie, których ścigał. Co Sheldon sprzedawał, jeśli nie 
skamieniałości? I w co takiego 
się wplątał, że zginął, a jego córce – jeśli Moran się nie mylił – groziło 
niebezpieczeństwo?
– Mógłby pan chyba powiedzieć mi coś więcej – zauważył zniecierpliwiony. – 
Zwłaszcza 
jeśli niebezpieczeństwo jest tak poważne, jak pan twierdzi.
– Był pan żołnierzem. – Moran pokręcił głową i zmrużył oczy. – Zna pan zasady. 
Staram się 
ich nie łamać, dopóki mam jakiś wybór.
– A po czym pan pozna, że wyboru już nie ma?
– Muszę być czujny.
Moran popatrzył w ogień i z udawanym spokojem niespiesznie położył się na 
plecach.
– Niech mi pan powie przynajmniej jedno. Sheldon nie żyje. Dlaczego coś miałoby 
grozić 
pannie Prescott?
Moran sięgnął ręką do ronda kapelusza.
– Cóż... Wydaje mi się, że po to właśnie tu przyjechałem – żeby znaleźć 
odpowiedź na to 
pytanie.
Nasunął sobie kapelusz na twarz i oparł głowę na dłoniach. Kapitan doszedł do 
wniosku, że 
dalsza rozmowa nie ma sensu. Sam wyciągnął się przy ognisku i przykrył kocem. 
Nie zamykał 
jednak oczu, lecz podparty na łokciu patrzył na prerię, na niebo, sierp 
księżyca, gwiazdy – 
maleńkie, srebrne punkciki. Wrócił myślami do teorii, którą zaczął układać w 
Nowym Jorku. 
Próbował z chaosu poplątanych nici wydobyć jakiś porządek. Wiedział, że 
wszystkie teorie są 
podobnie utkane, i że prawdopodobnie żaden wzór nigdy nie staje się kompletny. 
Ale wierzył 
w siebie. Po co w przeciwnym razie jechałby na Zachód? Gdzie była panna 
Prescott, której 
groziło nie wiadomo jakie niebezpieczeństwo? Wsłuchany w równy oddech Morana 
patrzył na 
góry. Nie mógł jednak przyzwyczaić się do ich bezwzględnej czerni. Cały czas 
były dla niego 
tylko niewyraźnym zarysem, aż w końcu nie potrafił odróżnić ich ciemności od 
mroków snu.
Rankiem wjechali w góry wyżej, niż kapitan do tej pory się zapuszczał. Moran 
twierdził, że 
lepiej będzie, gdy znajdą jakiś górski trakt, ponieważ na równinach praktycznie 
nie mieli szans 
na doścignięcie jeźdźców. Przez góry wozem można przejechać tylko w paru 
miejscach, dodał 
z taką pewnością w głosie, że kapitan postanowił mu zaufać, chociaż nie 
rozumiał, skąd Moran 
miałby tak dobrze znać góry Big Horn. Zapytał go nawet, czy słyszał, żeby gdzieś 
w okolicy 
znajdowało się jezioro obwiedzione idealnym kręgiem urwisk. Kiedy Moran 
zainteresował się, 
dlaczego o to pyta, kapitan wyjaśnił, że widział rysunek takiego miejsca w 
dzienniku Sheldona. 
Przypuszczalnie tam właśnie zmierzała panna Prescott.
Moran pokiwał głową i wyciągniętą ręką wskazał na północ, gdzie spomiędzy 
zębatych turni 
strzelał w górę okryty śniegiem szczyt. Nazywał się Chmurny Szczyt; chmury 
rzeczywiście 
zasnuwały zarys jego najwyższych partii. Moran wyjaśnił, że ponoć u jego stóp, 
niczym perły 
nanizane na nitkę, ciągną się jeziora, ale wzruszył bezradnie ramionami. Sam 
nigdy nie dotarł 
dalej niż do pierwszych wzgórz Big Horn. Kiedy umilkł, kapitan i tak nie mógł 
przestać myśleć 
o tym, co sprowadziło go w te okolice.
Wkrótce jednak przekonał się, że pamięć Morana nie zawodzi. Rozpoznawał ścieżki, 
których 
kapitan nawet by nie zauważył, wąskie, kręte, wiodące wśród skał i ginące w 
lesie. Zapytany, 
wyjaśnił, że korzystali z nich głównie wędrujący tędy Indianie. Ścieżki były 
ponoć równie stare 
jak sam las i słabiej widoczne zarówno na łąkach, jak i wśród kamieni. Przez 
cały ranek nie 
spotkali na nich żywej duszy.
Koło południa ścieżka rozszerzyła się i połączyła z krętą bitą drogą, głęboko 
pociętą 
koleinami. Wreszcie jakiś konkretny ślad, pomyślał kapitan, zanim przyjrzał się 
drodze bliżej 
i zorientował, że musiało nią przejechać wiele wozów. Jeden z nich właśnie 
nadjeżdżał. Woźnica 
był brudny, wychudzony i miał wzrok tak dziki, że mógł nawet nie zauważyć dwójki 
wędrowców. Minął ich błyskawicznie, znikając szybko w dole stoku. Z przodu 
dobiegły ich 
trzaski, okrzyki i dźwięk młotków. Nad strumieniem zastali dużą grupę mężczyzn, 
którzy 
z podobnie dzikimi spojrzeniami próbowali domyć się z oleistej cieczy, która 
pokrywała 
wszystko dookoła i rozsiewała w powietrzu woń palonego prochu. W dużym promieniu 
dookoła 
ziemia została zdarta do żywej skały, sama skała zaś rozbita na drobne odłamki 
lub 
podziurawiona jak ser w tych miejscach, gdzie ludzie bez wytchnienia siekli ją 
kilofami. 
Interesowało ich tylko jedno: to, co mogli znaleźć w środku. Kiedy Moran z 
Dawkinsem 
przejeżdżali obok szybów, żaden z mężczyzn nie zwrócił na nich uwagi.
Dalej po drodze mijali porzucone kopalnie, zawalone szyby i wraki maszyn 
górniczych. 
W rozdartej do żywego skale zaczepiły się już pierwsze wątłe smużki zieleni. W 
którymś 
momencie kapitan zatrzymał się i zdziwiony zeskoczył z konia. Nachylił się nad 
stosem 
odłamków łupku, wziął jeden z nich do ręki i wrócił do koni. Z juków wydobył 
pędzelek, którym 
oczyścił kamień z kurzu. Delikatne linie na powierzchni łupku, które, gdy 
patrzył na nie z siodła, 
zwróciły jego uwagę, teraz były widoczne w pełnej okazałości. Pokazał kamyk 
Moranowi. Każda 
z tych linii, wyjaśnił, to szkielet morskiej istoty. Wskazał odsłonięte urwisko, 
które w dawnych 
czasach stanowiło część miękkich osadów na morskim dnie. Moran przyjrzał się 
skale, splunął 
i zapytał, ile czasu minęło od tamtej pory. Kapitan schował kamień do juków i 
odparł, że te 
istoty, zwane graptolitami, wyginęły czterysta milionów lat temu. Dosiadł konia 
i ruszył dalej. 
Moran z niedowierzaniem dotknął torby, w której spoczywał nowy okaz, ale nic nie 
powiedział 
i w milczeniu pojechali dalej.
Po półtora kilometra koleiny zniknęły na dobre i droga przeszła w zwykłą 
ścieżkę. Na 
grzbiecie wzniesienia natknęli się na olbrzymi blok skalny, w którym ktoś 
wyrzeźbił podobiznę 
zakłutego włóczniami bizona. Wbite w ziemię tkwiły przed nim dwa patyki – jeden 
ozdobiony 
wyblałymi wstążkami i piórami, drugi wysuszonym i nadjedzonym przez ptaki 
skalpem. Kapitan 
przyjrzał się im i zapytał, co mogą oznaczać. Moran zeskoczył z konia, zrzucił 
skalp z patyka, 
wykopał obcasem płytki dołek i wrzucił go do środka. Przysypał skalp ziemią i 
odparł, że 
oznaczają tylko jedno: dawno nie jechał tędy nikt, kto mógłby po chrześcijańsku 
pogrzebać 
ludzkie szczątki. Udeptał symboliczny grób i wskoczył na konia. Spojrzał przed 
siebie, w stronę 
Chmurnego Szczytu, a potem zawrócił. Kapitan ruszył za nim. Wrócili do traktu, 
który 
zaprowadziłby ich z powrotem na równinę, ale przez ten czas ściemniło się i 
musieli rozbić 
obozowisko. Gnane wiatrem chmury zasłaniały gwiazdy, znaleźli więc sobie 
schronienie pod 
zębatym, nachylonym rzędem skał, które sterczały z grani, jakby wieki temu ktoś 
specjalnie je 
tak ustawił. Pod ich osłoną rozpalili ognisko. Moran podsmażył paski suszonego 
jeleniego mięsa, 
a kiedy zjedli, wyjął odłamek łupku z torby kapitana i obejrzał go uważnie. 
Zapytał, jak to 
możliwe, żeby szczyt góry kiedyś znajdował się pod wodą.
Dawkins przypomniał sobie, jak zadał to samo pytanie ojcu. Było to w czasie 
wakacji 
w Lyme. Zanim doszło do odkrycia szkieletu dimorphodona, szukał krabów w 
skalnych 
nieckach, zbierał muszle i morszczyn. Potem interesowały go już tylko 
skamieliny. Dzień 
w dzień wychodził na plażę, oglądać pozostałe po przypływie kamienie, albo 
grzebać w łupkach 
u podnóża urwiska. Ostatecznie jednak swój pierwszy okaz znalazł z dala od 
brzegu, kiedy 
poszedł na spacer w górę pobliskiego strumienia. To była czarna muszla, wbita w 
ścianę 
z białego wapienia. Ojciec pomógł mu ją wydobyć. Razem wrócili do Lyme, żeby 
zapytać, co 
właściwie znaleźli. „To amonit”, usłyszeli. Wyglądało na to, że każdy może sobie 
znaleźć 
amonit. W prehistorycznych oceanach musiało ich być pełno, bo zapewne roiło się 
od ślimaków 
i dziesięciornic.
Ojciec, kiedy go zapytał, dlaczego takie zwierzę znalazło się w głębi lądu, 
odwołał się do 
Pisma i biblijnego Potopu. Po tej rozmowie świat pierwotny zawsze już jawił się 
chłopcu jako 
przerażający i mroczny. Wyobrażał sobie zdruzgotaną ziemię, drżące góry, amonity 
umierające 
na piaskach pustyni. Tak to wyglądało, do czasu aż w szkole nauczyciel pożyczył 
mu kilka 
książek, które odsłoniły przed nim zupełnie nową wizję. Kapitan przerwał swoją 
opowieść 
i wziął od Morana bryłę łupku. Patrząc na nią mówił dalej, jakby czytał z niej 
dalszy ciąg historii. 
Potop nie był potrzebny, żeby wyjaśnić sekret znaleziska z Lyme – wystarczyło 
powolne, 
spokojne odkładanie się materii. W miejscu, gdzie się znajdowali, kiedyś 
szumiało morze; 
niewykluczone, że w przyszłości wody znów zaleją prerię, a erozja zetrze góry na 
proch. 
Nieskończenie powolny obrót koła czasu był nieubłagany – bez śladu początku i 
bez nadziei na 
koniec.
Moran odchrząknął i rzekł:
– Jak człowiek słucha takich rzeczy, czuje się całkiem mały.
– To prawda. Tak właśnie jest. Ale można też uznać, że dociekanie prawdy jest 
celem 
naszego życia.
– Czy właśnie dlatego pan tu przyjechał? – spytał kpiąco Moran. Kapitan 
zapatrzył się w dal. 
Wiatr podsycał płomień ogniska, którego blask padał daleko na nocną prerię. W 
jego świetle 
kamienie wyglądały jak pokryte rdzą przez co upodabniały się do prastarych skał 
Karroo. 
Kapitan przypomniał sobie, jak opowiadał o nich bratu Sheldona; mówił o wiecznym 
cyklu życia 
i umierania, na co komisarz odpowiedział, że bez względu na porządek 
wszechświata, człowiek 
powinien mieć na względzie jeszcze wyższą prawdę. Rozmyślając o tym, kapitan 
poruszył się 
niespokojnie i czubkiem buta wytrącił z ogniska żarzące się polano. Snop iskier 
trysnął w niebo 
i zgasł, rozproszony wiatrem.
W blasku iskier graptolity zdawały się poruszać. Kapitan spojrzał na Morana.
– Teraz są to tylko bohomazy na kamieniu, ale kiedyś żyły i było ich pełno we 
wszystkich 
ziemskich oceanach. Przetrwały miliony lat. Każdy gatunek odpowiada innej 
warstwie skalnej. 
Jeżeli prześledzimy cykl rozwoju graptolitów, możemy poznać sekret ostatecznej 
ewolucji całej 
Ziemi. Tymczasem Ziemia trwa, a one...
Z cichym stuknięciem położył kamień na ziemi. Przypomniał sobie teraz, jak przed 
laty 
wykopywał wapienie i łupki na wzgórzach w Szkocji: oczyszczone z mchu i 
chwastów, przy 
uderzeniu wydawały taki sam dźwięk. Wiatr też brzmiał podobnie żałośnie, wzgórza 
za plecami 
były równie jałowe, a w kamieniach było mnóstwo odcisków graptolitów.
Nie przypuszczał, żeby Morana to interesowało, ale dalej mówił na głos. Pracował 
w Szkocji 
w czasach studenckich. Uczył się u słynnego profesora Muira, tego samego, który 
zademonstrował znaczenie graptolitów dla określenia wieku warstw geologicznych. 
Miał 
ambitny plan ustalenia uniwersalnej chronologii. Przez całe lato błąkali się po 
szkockich 
wyżynach, próbując ogarnąć rozumem wiek świata. Czasem pracowali razem z 
profesorem, ale 
najczęściej towarzyszyła Dawkinsowi jego córka, panna Muir. Nie przeszkadzało im 
ani 
zaciągnięte szarymi chmurami niebo, ani przemoczone trawy pod stopami. Dobrze 
pamiętał 
łagodny uśmiech panny Muir, zupełnie jakby kpiła z męskich ambicji zrozumienia 
czasu. To ona 
pierwsza zapytała, kiedy pojawiły się graptolity, a potem pomogła znaleźć 
graniczną warstwę 
skał, poniżej której nie występowały.
Później, w kamieniołomie wapienia nieopodal Cambridge, Dawkins znalazł kość 
latającego 
dinozaura. Przez cały rok prowadził tam prace, nie znalazł jednak granicy, która 
wyznaczałaby 
moment wyginięcia pterozaurów. Nie mógł się jednak oprzeć wrażeniu, że cień ich 
zagłady 
nieustannie mu towarzyszy. Za każdym razem, gdy znajdował nową kość, cień się 
pogłębiał. 
Pozyskiwanie skamieniałości zawsze traktował z największym nabożeństwem; nie 
przerwał prac 
nawet na czas końcowych egzaminów na uniwersytecie. Kontynuował je jak 
natchniony, nawet 
kiedy oblał egzaminy – mimo że był urodzonym naukowcem. Nie czuł jednak żalu, 
nawet gdy 
myślał o ojcu, który ciężko pracował, by zapewnić mu dodatkowe fundusze, które 
on teraz 
wydawał wyłącznie na badania paleontologiczne. Codziennie jeździli z panną Muir 
do 
kamieniołomu, a o zmierzchu wracali do Cambridge, wioząc na kolanach owoce 
całodziennego 
wysiłku. Później siadali przy biurku w przestronnym gabinecie profesora i 
wykładali skamieniałe 
kości na blat. Badanie ich było niczym przywracanie im życia.
W takich chwilach Dawkins czuł niewysłowioną radość. Oczywiście zakochał się 
w ironicznej pannie Muir. Nigdy jej o tym nie powiedział, ale zdawał sobie 
sprawę, że za dobrze 
zna ludzką naturę – i jego samego – żeby się nie zorientować. Jednak i ona 
milczała. Jemu zaś 
wystarczało muśnięcie ręki i jej rozbawione spojrzenia. W końcu zebrał się na 
odwagę 
i porozmawiał z jej ojcem. Wyłożył mu w krótkich słowach, że kocha pannę Muir i 
chciałby się 
z nią ożenić. Profesor był brutalnie szczery. Nie mógł, mimo najlepszych chęci, 
przyjąć jako 
zięcia człowieka bez perspektyw, bez stopnia naukowego, bez nadziei na karierę i 
własny 
dochód. Powiedział, że jest mu przykro, ale nie może się na to zgodzić. Wstał od 
biurka, 
otworzył drzwi gabinetu i odprowadził Dawkinsa do drzwi. Podali sobie ręce.
– Proszę wrócić, kiedy będzie pan gotowy – dodał profesor. – Kiedy zrobi pan 
karierę.
Kapitan umilkł. Moran leżał nieruchomo po drugiej stronie ogniska, z kapeluszem 
nasuniętym nisko na oczy. Wyglądał, jakby zasnął, słuchając słów kapitana, ale 
kiedy cisza się 
przeciągała, poruszył się i podniósł głowę. Zapytał, co zdarzyło się potem. Nie 
był chyba 
specjalnie zdziwiony, że dyskusja o geologii zboczyła na takie tory.
– Próbowałem wybić się jako geolog w Londynie, czym zasmuciłem ojca. Nie chciał, 
a właściwie nie mógł mnie dłużej utrzymywać. Imałem się różnych dorywczych 
zajęć, byle nie 
musieć żebrać na ulicy. Przy okazji jednego z nich musiałem pojechać do 
Cambridge. 
Spacerowałem znajomymi ulicami. Na każdym rogu serce waliło mi jak młotem. 
Widziałem ją 
w każ dej kobiecie, która mnie mijała. Wszystko to były złudzenia, oczywiście. 
Sama myśl, że 
mógłbym ją ot, tak po prostu spotkać, chyba mnie zaskoczyła. Tydzień później 
znów byłem 
w Cambridge, po upływie tygodnia ponownie i tak kilka razy. W końcu ją 
spotkałem. 
Przechodziła obok Ogrodu Botanicznego, trzymając pod ramię jakiegoś obcego 
mężczyznę. Mój 
widok wcale jej nie poruszył. Uśmiechnęła się łagodnie, ironicznie – jak zwykle 
– i przed stawiła 
mnie swojemu przyszłemu mężowi. Znałem go z widzenia, wykładał w jednym z 
college’ów. 
Był kolegą profesora, bodajże klasykiem.
Kapitan zawiesił głos i zapatrzył się w resztki ogniska. Drewno wypaliło się 
zupełnie, 
pozostawiając popiół biały jak kość, który jeszcze żarzył się od środka.
– Pewnie wciąż są małżeństwem – dodał. – Mam nadzieję, że udanym.
Moran położył się i nasunął kapelusz na twarz. Nie odpowiedział.
Kapitan jeszcze chwilę posiedział skulony na swoim miejscu, nie odrywając wzroku 
od żaru. 
Moran słusznie robił, próbując się przespać. Czekał ich kolejny dzień jazdy. 
Odwrócił się 
i spojrzał w stronę ciemnych, milczących gór. Prawie ich nie widział spoza 
chmur; wszystkie 
wyższe szczyty, włącznie z Chmurnym Szczytem, zniknęły bez śladu. Wyciągnął się 
przy 
ognisku i mimo przenikliwego wiatru szybko zasnął.
Rytmiczny tętent kopyt był jedynym ostrzeżeniem, jakie zapamiętała Lily. Zaraz 
potem biały 
obłoczek kurzu wzbił się z miejsca, w które uderzył pocisk. Musiał jeszcze 
zabrzmieć strzał, ale 
nie przypominała go sobie. Panowała zupełna cisza, do chwili, gdy Teksańczyk z 
krzykiem 
sięgnął po karabin. Wrzasnął przeraźliwie i strzelił – tym razem usłyszała 
gniewny, ostry huk, 
który wrócił odbity echem od skał. Benton sięgnął po rewolwer. Nie krzyczał, był 
spokojny 
i miał trupiobladą twarz. Zawrócił konia i omal nie stratował Lily, która 
wgramoliła się do 
najbliższego wozu i trzęsąc się ze strachu, przypadła do podłogi. Nie 
potrafiłaby powiedzieć, jak 
długo trwała strzelanina, ale kiedy wszystko ucichło, odważyła się wyjrzeć na 
zewnątrz przez 
rozdarcie w płachcie. Czterech konnych oddalało się traktem, piąty wierzchowiec 
jechał za nimi 
bez jeźdźca. Benton opuścił pistolet, za to Teksańczyk wymachiwał bronią jak 
wariat i w końcu 
popędził za uciekającymi ludźmi. Benton bez pośpiechu ruszył za nim, kiedy 
tamten zatrzymał 
się przy leżącym na drodze człowieku, wymierzył z karabinu i strzelił mu trzy 
razy w głowę.
Lily schowała się rozdygotana. Żołądek zaciskał się jej ze strachu.
– Proszę pani?
Głos należał do George’a, jednego z ludzi Cope’a, który z kapeluszem w dłoni 
niepewnie 
zajrzał do wozu.
Nie odezwała się. Nie czuła się zobowiązana udawać kogoś, kim naprawdę nie była: 
kobiety 
odważnej, która dobrze zna dziką naturę mężczyzn. A może nie miała racji? 
Widziała przecież 
okaleczone zwłoki ojca, z ręką porzniętą do kości. Może powinna przywyknąć do 
wizji świata 
tonącego we krwi? Leżała nieruchomo jeszcze dłuższą chwilę, aż poczuła, że nogi 
przestały jej 
się trząść. Wtedy przepełzła przez całą długość wozu i zeskoczyła na ziemię. 
Patrzyła 
zmrużonymi z pogardy i strachu oczami, jak Benton wraca bez pośpiechu, trzymając 
za uzdę 
konia, na którym jechał jego towarzysz. Teksańczyk mamrotał sam do siebie, jego 
twarz była 
wyprana z wszelkich emocji. Lily próbowała nie myśleć o tym, że wynajęła ich 
obu, ale czuła 
tylko mieszaninę żalu i lęku. Nagle wróciło absurdalne wspomnienie – kiedy 
ostatni raz jechała 
na wozie. To było w Anglii, podczas żniw. Brat namówił ją na przejażdżkę 
wiejskim wozem ze 
zbożem. Skończyło się to tak, że oboje mieli wygniecione ubrania i mnóstwo słomy 
we włosach. 
Widział ich i lord Bemerton, i jego trwające w staropanieństwie siostry. Ależ 
się czuła 
upokorzona! Robbie był natomiast zachwycony! Ucieszyłby się pewnie, gdyby do 
niego strzelali, 
pomyślała. Wyobrażała sobie, jak biega z oskardem zamiast karabinu i strzela z 
niego na 
wszystkie strony, a matka krzyczy na niego, łapie go i przytula.
Zwalczyła w sobie ten żal i rozejrzała się w poszukiwaniu profesora Cope’a. 
Przyszło jej do 
głowy, że może dał się zaskoczyć samotnie, szukając kości, ale wtedy usłyszała 
jego głos 
i zorientowała się, że ukrył się w drugim wozie. Benton podjechał do niego i coś 
krzyczał 
z konia, ale Cope pokręcił przecząco głową i powiedział, że muszą wrócić tą samą 
drogą.
Podeszła bliżej. Benton nadal krzyczał. Trudno było powiedzieć – ze złości czy 
ze strachu. 
Twierdził, że jeźdźcy wrócą, i to w większej grupie, i że należy zjechać ze 
szlaku na prerię, na 
której ich nie znajdą.
– Na prerii nic nie ma – odparł Cope. – A wiemy, że dwie godziny stąd jest 
osada.
– Chce pan, żebyśmy wszyscy zginęli? – Benton odwrócił się i dostrzegł Lily. – 
Ona też?
Podeszła do Cope’a.
– Czy komuś coś się stało?
Profesor bez słowa skinął ręką za siebie. Na poduszkach, które w nocy służyły 
jej za 
posłanie, leżał Charlie, najmłodszy z wynajętych pomocników. Wyglądał jeszcze 
młodziej 
i drobniej niż zwykle, jakby nagle wychudł.
– O Boże! – jęczał cichutko. – Mój Boże!
Louise stała przy nim, przyciskając mu do boku kawałek płótna, który zbrązowiał 
od 
przesączającej się przez koszulę krwi. Lily dawno już nie widziała krwi o takiej 
barwie – od 
czasu, gdy ojciec wrócił z wojny i uczył ją jeździć konno, a bandaże powiewały 
za nim na 
wietrze.
Wdrapała się na wóz i przeszła do tyłu. Wyjęła z kufra halkę, pogładziła ją 
dłonią i podała 
Louise, która od razu zaczęła drzeć ją na pasy. W tym czasie Cope wyjął ze 
swoich rzeczy na 
drugim wozie oskardy i materiał na podpałkę. Poprosił jednego ze swoich ludzi, 
żeby rozpalił 
ogień, a drugiego, żeby wykopał grób dla zastrzelonego napastnika. Spojrzał 
groźnie na 
siedzących w siodłach Bentona i Teksańczyka i kazał im przyłączyć się do pracy. 
Coś w jego 
wyrazie twarzy i tonie głosu sprawiło, że Benton przestał się awanturować i 
pojechali w stronę 
ciała, któremu trzy strzały z karabinu zdruzgotały głowę.
Kiedy Cope uklęknął przy Charliem, oskardy zadudniły o twardą glebę.
– Kto to zrobił? – spytała Lily.
– Wolałbym nie zgadywać.
– Ale ma pan jakieś podejrzenia?
Cope uśmiechnął się smętnie.
– Proszę nie zapominać, panno Prescott, że nie pierwszy raz zostałem napadnięty.
– Zgoda, ale wtedy to był Benton, który teraz sam stał się ofiarą.
– Najgorsi sanie najemnicy, ale ten, który ich wynajął. – Profesor chciał chyba 
powiedzieć 
coś więcej, ale tylko przygładził wąsy i pokręcił głową. – Przykro mi, ale 
roztrząsanie, czyja to 
wina, nie jest w tej chwili najważniejsze.
Położył Charliemu rękę na czole. Siedział całkiem bez ruchu, aż Lily zaczęła się 
zastanawiać, czy nie krępuje go obecność jej i Louise. Oczy miał jednak 
zamknięte, a jego usta 
poruszały się w bezgłośnej modlitwie i sama poczuła się zażenowana, że oceniała 
go według 
własnych standardów. Cope pochylił się i zawołał George’a, który przyniósł 
rozgrzany 
w ognisku nóż. Profesor poprosił ją, żeby go zastąpiła i położyła Charliemu dłoń 
na czole, po 
czym błyskawicznym ruchem rozciął ranę i wydobył kulę. Charlie ledwie pisnął, 
jak gdyby 
zabrakło mu sił, żeby odczuwać ból, a profesor obwiązał mu ranę pasami z halki. 
Zrobił to 
z wielką ostrożnością i bardzo delikatnie. Lily nie była tym zaskoczona – miała 
już okazję 
przekonać się, jak czule Cope potrafi zaopiekować się najnędzniejszym 
zwierzęciem.
Pierwszego wieczoru po wyjeździe z Medicine Bow Benton wypłoszył spod kamienia 
nieszkodliwego węża z trzema podłużnymi pasami na grzbiecie. Złapał go za szyję 
i z pijacką 
zadziornością oznajmił, że zaraz go poszatkuje. Zrozpaczony Cope zakrzyczał go i 
zabrał mu 
węża. Zaopiekował się nim, mówił do niego jak do przyjaciela i rozwodził się nad 
jego urodą. 
Stwierdził, że zabijanie wszelkich zwierząt jest zbrodnią.
– Człowiek, który niszczy nasze dzieło, nie kocha nas. Człowiek, który niszczy 
dzieło 
boskie, nie kocha Boga – oznajmił Cope z takim przekonaniem, że nikt się nie 
roześmiał.
Nie żeby Lily miała na to ochotę. Wiedziała, że to rzadka cecha charakteru, 
kiedy ktoś 
przemawia prosto z serca, z pasją i bez lęku, że zostanie wyśmiany. Zdawała też 
sobie sprawę, że 
kiedy sama się odzywa, przybiera różne pozy i żartuje.
Wzięła do ręki kulę, którą Cope odłożył na bok, i wytarła ją z krwi. Ołowiany 
pocisk 
rozpłaszczył się i przypominał jej grzybki, które jadła w Paryżu. Prawie się 
uśmiechnęła na to 
dziwne skojarzenie, chociaż czuła zapach krwi i dobrze wiedziała, co naprawdę 
trzyma w dłoni. 
Ogarnął ją smutek, ale przemieszany z uniesieniem, jakie zapamiętała z 
dzieciństwa, silnym, 
wszechogarniającym. Bała się, że się rozpłacze. Nie było przy niej ojca, który 
by ją objął i utulił.
Potrząsnęła głową, żeby przegonić łzy, które napływały jej do oczu, i splotła 
dłonie na 
podołku, starając się zachować spokój, którego bynajmniej nie czuła. Cope 
wyszedł z wozu. 
Ucieszyła się. Słyszała, jak mówi do kogoś cicho i w napięciu. Nie rozumiała 
słów, rozpoznała 
natomiast dwa inne głosy – George’a i Bentona. Kiedy wrócił do wozu, zapytała 
bez ogródek, 
czy Charlie przeżyje. Profesor pokiwał głową i odparł, że jest dla niego 
nadzieja, ale trzeba by 
mu znaleźć lepsze łóżko, niż podłoga wozu. Spojrzał na wschód, gdzie rozciągała 
się preria. 
Przyznał, że jeźdźcy, którzy ich zaatakowali, rzeczywiście mogą wrócić i że 
najlepiej byłoby 
zjechać ze szlaku. Lily zdała sobie sprawę, że Cope nie pyta jej o zdanie, tylko 
relacjonuje, jakie 
zapadły decyzje. Wyjrzał na zewnątrz, coś krzyknął i wóz potoczył się naprzód. 
Ciekawa była, co 
takiego Benton powiedział profesorowi, że ten zmienił zdanie.
Jechali tak szybko, że nawet na tyle wozu, gdzie siedziała obok rannego, cała 
była 
przysypana białym kurzem z drogi. Krztusiła się, chwytając rozpaczliwie 
powietrze, żeby 
powstrzymać łzy. Po półgodzinie zostawili bity trakt za sobą i zjechali na 
trawiastą równinę. 
Dotarli nad szeroki leniwy strumień i wjechali wozami prosto do wody. Ruszyli w 
dół jego biegu. 
Kuce ślizgały się na leżących pod wodą otoczakach, czasem jakiś spłoszony ptak 
uskoczył im 
z drogi. Cope spisywał je wszystkie, notując szczegółowo ich upierzenie i 
zwyczaje, natomiast 
Benton kią}, na czym świat stoi. Nieprzyjaciel mógł ich dzięki nim wytropić. 
Cały czas zerkał na 
grań ciągnących się na zachodzie gór. Kiedy zobaczył na niej obłoczek kurzu, 
natychmiast kazał 
zatrzymać wozy. Cope nie protestował. Przeczekali pół godziny na kamienistym 
brzegu – długo 
po tym, jak chmura kurzu rozmyła się daleko na północy. Lily znów poczuła 
niezwykłą, 
niepojętą radość. Serce zabiło jej żywiej, a kiedy Cope dał sygnał do wyjazdu, 
uderzało w rytm 
podskoków wozu. Na zakręcie strumienia znów wyjechali na brzeg i skryli się w 
zaroślach. 
Trawiasta równina rozciągała się przed nimi gładka jak stół i zupełnie pusta. 
Lily nadal czuła się 
niepewnie. Leżący obok niej ranny poruszył się i wyjęczał czyjeś imię – zapewne 
ukochanej. 
Żałowała, że nie ma pod ręką lepszego lekarstwa niż whisky. Louise otarła mu pot 
z czoła, Lily 
zaś, widząc, że chwilowo jest zbędna, wyjrzała przez rozdarcie na zewnątrz. Nie 
widziała 
żywego ducha, zwróciła za to uwagę, że na wschodzie zbierają się ciemne, burzowe 
chmury. 
Kiedy przepływały ponad prerią, ich cienie ożywiały zarośla, upodabniając je do 
elastycznej 
skóry żywej istoty. Wiatr brzmiał jak jej westchnienie. Czy tak właśnie ojciec 
widział świat?
Nagle w zasięgu jej wzroku pojawił się wymalowany na zielono płot, biegnący 
wzdłuż 
przeciwległego brzegu strumienia. Był tak nie na miejscu, że nie od razu 
zorientowała się, co 
właściwie widzi. Benton zaklął i Lily przecisnęła się na przód wozu, żeby 
sprawdzić, co się 
dzieje. Wzdłuż strumienia jechała ku nim grupa jeźdźców. Benton i Teksańczyk 
sięgnęli po 
strzelby, ale Cope uspokoił ich gestem ręki. Chyba nawet zwariowany Teksańczyk 
zauważył, że 
nie mają do czynienia z bandytami. Jeźdźcy byli ubrani w bryczesy, tweedowe 
marynarki do 
jazdy konnej i charakterystyczne dżokejki, jechali na małych, wysokich siodłach. 
Kiedy jeden 
z nich podniósł na powitanie rękę i przemówił, usłyszeli charakterystyczny 
szkocki akcent. 
Bardzo się ucieszył na ich widok. Co tam, cholernie się ucieszył! Nazywał się 
McNaughton 
i bardzo był ciekaw, czy nie widzieli gdzieś w okolicy bandy Indian?
W pierwszej chwili nikt się nie odezwał. Lily byłaby chyba równie zdumiona, 
gdyby nagle 
znalazła się w posiadłości lorda Bemertona na polowaniu. Cope zapytał Szkota, 
czy gdzieś 
w pobliżu znajduje się ranczo, i wskazał na tył wozu. Wyjaśnił, że wiezie 
śmiertelnie rannego 
człowieka. Zaczerwieniona twarz McNaughtona zbladła o jeden odcień, kiedy 
pokiwał głową 
i odparł, że tak, ranczo naprawdę jest niedaleko. Kiedy wozy ruszyły dalej, 
Szkot poczerwieniał 
mocniej i drżącym z emocji głosem spytał, czy podróżni padli może ofiarą napadu 
Indian? 
Przecząca odpowiedź Cope’a wyraźnie rozczarowała McNaughtona i jego towarzyszy. 
Szkot 
wyjaśnił, że grupa indiańskich wojowników najprawdopodobniej kręci się gdzieś w 
okolicy; 
prawdziwi czerwonoskórzy, pomalowani w wojenne barwy, w kapeluszach z piórami, 
uzbrojeni 
po zęby w łuki, strzały i włócznie. Dodał, że dla takiego widoku gotów był wiele 
zaryzykować, 
ale czerwonoskórzy najwidoczniej byli rzadkością.
Benton splunął i stwierdził, że świat bez dzikusów byłby lepszy, a on osobiście 
stawiał ich na 
równi z wilkami: są zbyt niebezpieczni, żeby dać im spokojnie żyć.
McNaughton cały się rozpromienił. Powiedział coś do swoich ludzi, a ci spojrzeli 
na Bentona 
z nieskrywanym zainteresowaniem. Spytali go, jak często miał kontakt z 
czerwonoskórymi. 
Kiedy Benton milczał i przyglądał się im z wrogością, stawali się coraz 
grzeczniejsi i bardziej 
przymilni, aż wreszcie zaczął mówić swoim zwykłym, naturalnym tonem. Odparł, że 
z Indianami 
styka się odkąd nauczył się raczkować. Czejeni zabili mu ojca i matkę. Każdy 
dzikus śmierdzi 
brudem i krwią, poza tym jest tchórzem i złodziejem. Za namową słuchaczy Benton 
opowiedział 
kilka historyjek, które potwierdzały jego opinię, chociaż trudno byłoby 
powiedzieć, skąd je znał. 
Raz mówił w pierwszej osobie, raz w trzeciej, czasem mieszał narratorów. Zamilkł 
dopiero, gdy 
dotarli na grzbiet wzgórza. Ucichły wszelkie rozmowy, wszyscy podziwiali 
niezwykły widok, 
jaki się przed nimi roztaczał.
Lily wydawało się, że śni na jawie. To był zamek. Jego smukłe wieże, zakończone 
dachami 
jak kapelusz czarownicy, wznosiły się pośrodku stada bydła, które ciągnęło się 
daleko, aż do 
strumienia. Ani Chenonceaux, ani Chembord, widziane przez tiul porannej mgły, 
nie zaskoczyły 
jej tak bardzo, jak ta budowla, spowita mgiełką kurzu. Skąd wzięła się tu tak 
niezwykła 
konstrukcja? – zapytała Lily McNaughtona. Odparł jej z uśmiechem, że zamek 
należy do 
Alexandre’a Chevigne’a, markiza de Halles. Szpicrutą wskazał stłoczone przy nim 
bydło. Markiz 
ma wiele stad, wyjaśnił, a wkrótce będzie miał jeszcze więcej; być może, 
wypełnią prerie aż po 
horyzont. Szkot przepowiadał to wszystko, nie kryjąc wielkiego zadowolenia, a 
kiedy Cope 
zapytał go, co ma wspólnego z tą wspaniałą wizją, McNaughton wyjął z kieszeni 
wizytówkę. 
Lily wzięła ją do ręki. Z dumą pokazał jej wypisaną ozdobnym pismem nazwę swojej 
firmy. 
Przypłynął do jej kraju, wyjaśnił, żeby zainwestować w tutejsze pastwiska i 
skupił już wiele 
cennych gruntów. Nigdzie na świecie nie robi się takich interesów jak tutaj, 
dodał, w każdym 
razie on nie zna takiego miejsca. Markiz świetnie to rozumiał.
Koło zamku zrobiło się małe zamieszanie: z dziesięć osób – kobiet i mężczyzn – 
wyległo 
przed bramę i ustawiło się w szpaler po obu stronach podjazdu. Mężczyźni byli w 
liberii, kobiety 
w wykrochmalonych fartuchach i czepkach. Benton zaklął z niedowierzaniem, 
Teksańczyk 
zaczął się śmiać jak opętany. Lily milczała, ale była chyba nie mniej od nich 
zaskoczona sceną 
jakby żywcem przeniesioną z Berkshire lub znad Loary. Siedziała oszołomiona, gdy 
wóz 
zjeżdżał w dolinę. Poczuła ostrą woń krowich odchodów, a do jej spoconej skóry 
lgnęły spasione 
muchy. Kiedy zostawili za sobą chmurę kurzu, zniknęły również dręczące ich 
insekty. Wjechali 
w nieregularny szpaler róż, prowadzący wprost do bramy, gdzie służba oczekiwała 
ich przybycia. 
McNaughton kazał wnieść rannego do domu i zaraz zjawili się ludzie z noszami. 
Strzępy halki, 
którymi obwiązano ranę, przybrały rdzawy kolor, ale mimo to dla Lily całe to 
wydarzenie miało 
pozory sennego złudzenia. Weszła za służącymi w chłodny cień murów. Stukot 
obcasów na 
marmurowych posadzkach wydał się najbardziej naturalnym dźwiękiem pod słońcem. 
Preria 
zniknęła – nie było traw, sterczących skał i pustki łączącej się gładko z 
niebem. Równie dobrze 
mogła majaczyć o trawiastych równinach w gorączce.
Wspólnie z Cope’em dopilnowali, żeby Charlie trafił do łóżka. Jedna z pokojówek 
już 
przyrządzała mu laudanum. Charlie miał bladą, ściągniętą twarz, oddychał 
chrapliwie, i z trudem 
wypił podaną miksturę. Niemal natychmiast ogarnął go opiumowy sen. Lily wciąż 
miała 
wrażenie, że sama również śni; czuła się otępiała, nogi jej ciążyły. Inna 
pokojówka zaprowadziła 
ją do sypialni. Pokój był przestronny i niewiarygodnie luksusowo urządzony: 
satyna, plusz, 
złocenia i hafty, perskie dywany i meble w stylu Sheratona. W sąsiednim 
pomieszczeniu 
znajdowała się marmurowa wanna. Na prośbę Lily przyniesiono gorącej wody. 
Najpierw umyła 
włosy, a potem długo się moczyła, pozwalając, żeby spłynęły z niej wspomnienia 
ostatnich paru 
dni. Kazała zmienić wodę i wyszorowała się lawendowym mydłem. Nie mogła dłużej 
znieść 
podróżnego brudu. Wyobrażała sobie, że w pokoju czeka na nią matka. 
Uśmiechnęłaby się, 
widząc ją taką świeżą i rześką, a potem zeszłyby do powozu i pojechały do opery, 
do 
zarezerwowanej dla ojca loży.
Ale kiedy wróciła do sypialni, okazało się, że nawet czyste rzeczy są 
przykurzone i wymięte. 
Louise pomogła się jej ubrać. Lily czuła, jak bielizna lepi się jej do ciała. 
Louise nie poskarżyła 
się ani słowem, a mimo to Lily wyobrażała sobie, że każde jej dotknięcie jest 
jak wyrzut 
i żądanie powrotu do domu. Przejrzała się w lustrze.
– Moje włosy – burknęła zirytowana, gdy Louise skończyła zapinać jej suknię.
Służąca bez słowa sięgnęła po szczotkę. Zręcznie rozczesywała włosy Lily, ale 
tej i tak 
wydawało się, że za mocno ją szarpie i celowo z całej siły zaplata jej warkocze. 
Louise wybrała 
zresztą najbardziej skomplikowaną z modnych fryzur, która w sam raz nadawała się 
na kolację 
u Delmonico. Fryzura może tak, ale nic poza tym, pomyślała Lily.
Zeszła po schodach. Na tarasie stał McNaughton w towarzystwie kolegów z branży. 
Wszyscy mieli na sobie wieczorowe stroje, w dłoniach trzymali smukłe kieliszki, 
z których 
sączyli zimne drinki. Panował przedwieczorny upał. Lily spytała, gdzie znajdzie 
gospodarza, ale 
dowiedziała się, że wróci dopiero rano. Markiz nigdy nie odpoczywa, zaśmiał się 
McNaughton 
i przygładził bujne, siwe włosy. Jeżeli człowiek ma wizję, dodał, wystarczy 
ciężko pracować, 
żeby stać się bogatym. Tak właśnie powstają imperia. Półtora roku wcześniej, 
dosłownie kilka 
miesięcy po rzezi dzielnych żołnierzy generała Custera, markiz zjawił się w 
Wyoming, 
przywożąc rozliczne dowody własności ziemi. Miał prawo do korzystania z wód 
strumieni 
w Greybull, Belle Fourche, Shoshone i Tongue. Za niespełna dziesięć tysięcy 
funtów nabył 
prawo do ogromnego obszaru łąk, a wraz z nimi – do wypasanych tam stad.
– To doskonały dowód na to, jak wiele można osiągnąć w waszym kraju – dodał 
McNaughton ze szkockim akcentem. – Wystarczy mieć monopol, a korzyści same się 
mnożą!
Zaciągnął się cygarem i wydmuchnął chmurę dymu. Lily odwróciła się, żeby jej 
uniknąć, 
i ujrzała swoje odbicie w szybie przeszklonych drzwi tarasu. Zaskoczona, 
przekrzywiła głowę; 
wyglądała tak, jakby cała jej postać utkana była z dymu. Nie zdawała sobie 
sprawy, że może 
wydawać się tak bezcielesna. Podniosła dłoń do szyi. W noc, kiedy odbywał się 
bal, siedziała 
w sypialni i płakała z żalu po ojcu, a dziadek kategorycznie zapowiedział, że ma 
przyjść na 
zabawę. W pewnym momencie przestał prawić jej kazanie i umilkł, by za chwilę z 
zachwytem 
porównać jej skórę do porcelany. Musnął jej kark, tak jak ona sama teraz go 
dotknęła, jak gdyby 
chciał upewnić się, że jest ciepły – cieplejszy niż porcelana – i założył jej 
naszyjnik z lodowatych 
diamentów.
– Kiedy wyjdziesz za mąż – powiedział – będziesz miała mnóstwo ta kich 
klejnotów. Cała 
Anglia zapłonie ich blaskiem, gdy zostaniesz lady Bemerton.
Potem kazał jej być grzeczną dziewczynką i nie przejmować się balem; przecież 
dopiero co 
pochowała ojca. Teraz nie miała naszyjnika. W swoim odbiciu widziała, że 
rozczesane i upięte 
przez Louise włosy tylko podkreślały nagość jej szyi. Pchnięte wiatrem drzwi 
poruszyły się, 
zadrżała, szyba pociemniała i rozbłysła kolorowym światłem. Drzwi zamknęły się z 
hukiem 
i nagle na zamek spłynął wieczorny mrok, jak tchnienie nocy na równinie.
Charlie zmarł tej nocy. Rano Cope powiedział o tym Lily. Była wstrząśnięta. 
Ogarnął ją 
ogromny smutek, chociaż nie był chyba jedynym przykrym uczuciem, jakie jej 
towarzyszyło. 
Wróciła do sypialni i usiadła przed lustrem. Na toaletce leżała czarna sakiewka 
z aksamitu, której 
do momentu kąpieli nie zdejmowała z szyi. Po wyjściu z wanny, przy kręcącej się 
po pokoju 
Louise, nie odważyła się jej założyć. Wzięła ją teraz do ręki i nie 
rozsznurowując, powiodła 
palcami po znajdującym się w środku przedmiocie. Czy Charlie naprawdę zginął z 
jego powodu? 
Jeźdźcy zaatakowali ich jak cienie: pojawili się znikąd, zniknęli bez śladu. Nie 
wiadomo, kim 
byli i czego chcieli. Wiedziała jednak, że profesor coś podejrzewa. Dał jej 
nawet do zrozumienia, 
kto, jego zdaniem, odpowiada za napad. Gdyby to rzeczywiście ludzie Marsha 
zabili Charliego, 
ona sama nie byłaby bez winy. Zdała sobie sprawę, że właśnie poczucie winy 
mieszało się w jej 
sercu ze smutkiem po śmierci Charliego. Dla dobra poszukiwań zapomniała o 
sumieniu, 
porzuciła rodzinę i obowiązki, i wynajęła kogoś takiego jak Benton, którego zły 
charakter 
przejawiał się we wszystkim, co mówił i robił. Ledwie doszła do takiego wniosku, 
z dziedzińca 
dobiegł ją jego chrapliwy głos. Wzdrygnęła się i odłożyła sakiewkę.
Wyszła z sypialni, przeszła przez pokoje, w których słońce zdawało się już 
przygasać, przez 
korytarze wyłożone miękkimi dywanami, aż znalazła się w ogrodzie. Słońce 
posuwało się coraz 
wyżej na niebie, wraz z nim z ziemi unosiła się sucha, gryząca woń krowiego 
łajna 
i żółtawoczerwonego kurzu. Mijając krzewy róż, zauważyła, że płatki kwiatów są 
poskręcane jak 
przypalone stronice książek i prawie równie ciemne. Musiała opędzać się od much, 
które 
bzyczały natarczywie i siadały na jej odsłoniętych policzkach. Rozzłoszczona 
potrząsnęła głową. 
Nieupięte włosy rozsypały się jej jak grzywa. W tej samej chwili dostrzegła 
Bentona 
i Teksańczyka. Siedzieli przed stajnią i bawili się rewolwerami. Obaj, mimo 
wczesnej pory, 
wyglądali na pijanych. Teksańczyk siedział nieruchomo jak manekin na wystawie 
sklepu 
i milczał, za to Benton klął i krzyczał, że zaraz odstrzeli komuś tyłek. Lily 
nie wiedziała, kogo 
ma na myśli, ale chodziło mu o jakiegoś sukinsyna o kamiennym sercu i w 
niebieskim 
wojskowym płaszczu. Benton powtórzył ten opis kilkakrotnie, aż nagle Teksańczyk 
wstał, 
podniósł broń, odwiódł kurek i strzelił. Kula strzaskała stojącą pod ścianą 
butelkę. Lily 
odruchowo zakryła uszy dłońmi, ale Teksańczyk już opuścił rewolwer i szklistymi 
oczami 
wpatrywał się tępo w przestrzeń. Lily przyglądała mu się i przeklinała w duchu 
swoje szczęście, 
które na drogę śladami ojca zesłało jej takich przewodników jak Benton i jego 
towarzysz.
A teraz nawet na nich nie mogła liczyć. Musiała się ich pozbyć, nie miała 
wyboru. Po to 
właśnie przyszła na dziedziniec przy stajni. Huk wystrzału, który wciąż 
rozbrzmiewał jej echem 
w uszach, dodatkowo umocnił ją w tym postanowieniu, ale jakoś nie mogła się 
zdobyć na to, 
żeby ogłosić im swoją decyzję. Nie teraz, kiedy byli tacy pijani i agresywni. 
Odwróciła się 
i poczuła gorycz porażki. Dokąd iść? Wróciła żwawym krokiem na taras, chociaż 
pytanie to nie 
dawało jej spokoju. Dokąd pójść? Co zrobić? Próbowała podsumować wszystko, co 
osiągnęła od 
czasu wyjazdu z Nowego Jorku, ale odpowiedź brzmiała jednoznacznie: „nic”. Czym 
było jej 
życie? Czuła to w oddechu, w kościach, w pożądaniu – niczym.
Chcąc uciec od użalania się nad sobą, zapytała przechodzącego służącego, czy w 
zamku 
znajduje się biblioteka, a kiedy wskazał jej drogę, poszła poszukać czegoś do 
czytania. Książki 
stały na regałach, za ozdobnymi kratami z ciemnego metalu, w cieniu, tak jakby 
były świadkami 
wstydliwych wydarzeń. Przejrzała tytuły na grzbietach. Tylko nieliczne były po 
angielsku – 
dzienniki naukowe i rozprawy z dziedziny ekonomii politycznej – większość jednak 
napisano po 
francusku. Te z kolei traktowały głównie o topografii i eksploracji odległych 
krain. Ułożono je 
starannie według regionów, które opisywały, krajów i kontynentów. Wszystkie miał 
etykietki 
i numery.
Przyszła jej do głowy pewna myśl. Do tej pory tkwiła w podświadomości, ale to 
właśnie ona 
zmusiła Lily do odwiedzenia biblioteki. Zaczęła szukać relacji z wypraw 
afrykańskich i znalazła 
cały osobny regał, zastawiony książkami po sufit. Zaczęła czytać tytuły, a gdy 
nawet wspiąwszy 
się na palce, nie mogła odczytać najwyższych, przysunęła sobie drabinę. W końcu 
na najwyższej 
półce znalazła to, czego szukała. Drżącą dłonią wyjęła książkę: Avenir de la 
France en Afrique: 
Mission Vers la Source du Zambeze. Otworzyła ją. Zatrzeszczała skórzana oprawa. 
Ze strony 
tytułowej wynikało, że książkę wydrukowano w tym roku. Przycisnęła tomik do 
piersi. Żołądek 
podszedł jej do gardła, nogi się pod nią uginały i z trudem zeszła na podłogę.
Przesunęła sobie fotel pod okno i zaczęła czytać. Z początku była rozczarowana. 
Pierwsze 
rozdziały okazały się zwyczajnie nudne: opisy krajobrazów, bogactw naturalnych, 
klimatu. 
W dodatku to specjalistyczne słownictwo! Kartkowała ją niecierpliwie, aż po 
kilku rozdziałach 
relacja przybrała bardziej osobisty ton i Lily zaczęła czytać z większym 
zainteresowaniem. Język 
stał się bardziej naturalny i zanosiło się na to, że obietnica z tytułu nie 
pozostanie jednak bez 
pokrycia. Autor rzeczywiście odbył podróż w górę biegu Zambezi. Twierdził, że 
tak daleko nie 
dotarł przed nim żaden Europejczyk. Przy końcu trasy zatknął trójkolorową flagę, 
zaznaczając 
w ten sposób kres wędrówki i biorąc ziemię w posiadanie w imieniu Francji. Z 
tego miejsca 
ruszył na południe przez dżunglę, pustynię i sawannę, aż dotarł do Przylądka 
Dobrej Nadziei 
i diamentowego miasta Kimberley. Tam został zatrzymany przez Brytyjczyków, 
którzy 
podejrzewali go o szpiegostwo. Nie sformułowali, rzecz jasna, takiego zarzutu. 
Oznajmili mu, że 
jest ich gościem honorowym i przydzielili mu eskortę „przez wzgląd na jego 
bezpieczeństwo”, 
jak wyjaśnili. Autor jednak nie dał się zwieść; eskortą dowodził wysoki rangą 
oficer, dobrze 
znany jako autentyczny angielski szpieg.
Lily zmarszczyła czoło. Ta historia wydawała się jej bardziej znajoma, niż 
powinna. Cofnęła 
się do strony tytułowej, ale autor podpisał się wyłącznie jako Un Patriote 
Francais. Wróciła do 
miejsca, w którym przerwała lekturę, ale w miarę, jak posuwała się coraz dalej, 
niepokojących 
skojarzeń przybywało. Podróżnik wrócił nad Zambezi w towarzystwie bezimiennego 
brytyjskiego oficera i grupy tubylców. Oficer przez cały robił notatki, rysował 
szkice 
topograficzne, zaznaczał potencjalne złoża minerałów. Ich wysiłki miały jednak 
marny koniec; 
tubylcy ich opuścili i dwaj Europejczycy, Anglik i Francuz, zachorowali na febrę 
i cudem uszli 
z dżungli z życiem. Sceną dramatu były cieszące się złą sławą bagna, zdaniem 
przerażonych 
tubylców zamieszkane przez duchy. Francuz podawał ich nazwę jako Jiunde.
Lily zamknęła książkę i oszołomiona wymówiła tę nazwę na głos. Jiunde. Jiundu. 
Miała 
mętlik w głowie. Przyłożyła dłoń do czoła, żeby uspokoić pędzące bezładnie 
myśli.
– Nie powinna pani czytać książek, jeżeli tak panią rozstrajają.
Odwróciła się. Przyglądał się jej jakiś mężczyzna – wysoki, chudy, w 
nieokreślonym wieku. 
Miał rzadkie, wypomadowane włosy i lodowaty wzrok. Kiedy wykrzywił pogardliwie 
wargi, 
taksując spojrzeniem ją i jej prosty strój, Lily aż się zjeżyła. Przedstawił się 
z krótkim, sztywnym 
ukłonem, ale i bez tego domyśliła się, z kim ma przyjemność. Gdy podała swoje 
nazwisko, 
w oczach mężczyzny nie mignął nawet cień zainteresowania. Przygryzła wargę. 
Urażona dodała 
chłodnym tonem, że jest wnuczką pana Andrew Prescotta, osoby dobrze znanej w 
nowojorskich 
kręgach finansowych. Być może markiz o nim słyszał?
Markiz przekrzywił lekko głowę. Z pewnością nazwisko Prescott nie było mu obce, 
ale nie 
zareagował. Podszedł do Lily i wziął do ręki książkę, którą odłożyła na stolik. 
Odczytał tytuł na 
grzbiecie i znów przechylił ciekawie głowę.
Po francusku spytał, co ją w niej zainteresowało.
Lily spytała tylko, czy wie, kto jest jej autorem?
Markiz skinął krótko głową hrabia de Regere, wielki wizjoner. W Paryżu miał 
okazję poznać 
go osobiście.
Lily zmarszczyła brwi. Hrabia de Regere. Czy kapitan o nim nie wspominał? Nie 
mogła 
sobie przypomnieć. Markiz powtórzył pytanie, na które tym razem odpowiedziała 
szczerze i bez 
ogródek. Miała nadzieję, że zatuszuje w ten sposób swoje zmieszanie, a poza tym 
i tak nie miała 
nic do stracenia.
Markiz wysłuchał jej wyjaśnień i parsknął śmiechem, który zabrzmiał jak łoskot 
gradu 
o dach. Nie wierzył w opowieść kapitana. Jeżeli rzeczywiście był opisanym w 
książce angielskim 
oficerem, nie wyruszyłby na poszukiwanie prehistorycznego smoka. Co za pomysł! 
Markiz nie 
mógł się powstrzymać od śmiechu. Francja i Anglia były głodne, ale Francja chyba 
nie dość 
głodna. Czy panna Prescott tego nie rozumie? Hrabia napisał tę książkę po to, by 
obudzić 
pogrążoną w letargu opinię publiczną by uświadomić jej wartość zdobyczy, która 
mogła 
wymknąć im się z rąk. Bo jeżeli nie dostanie jej Francja, zagarnie ją Anglia! A 
jeśli nie Anglia, to 
znajdzie się inny chętny. Nadchodzi nowa era. Żaden zakątek świata nie będzie 
już dość odległy 
i niedostępny, żeby nie mógł paść łupem mocarstw. Wąskie usta markiza zacisnęły 
się 
w uśmiechu niczym cienkie druty. Podszedł do okna i wyjrzał na bezkresną prerię, 
na której 
w obłokach kurzu i much pasły się jego nieprzeliczone stada. Milczał długą 
chwilę.
– Sama już nie wiem, co mam myśleć – odezwała się Lily. – Nie wierzę, żeby 
kapitan 
Dawkins mnie okłamał.
– Dziś wieczorem urządzam nad rzeką małe soiree na cześć moich przyjaciół 
inwestorów. 
Będzie to z pewnością okazja do zabawy, jakiej tu nie znano. Byłbym zaszczycony, 
gdyby 
przyjęła pani moje zaproszenie.
– Z przyjemnością.
– Doskonale. – Markiz odwrócił się od okna, ukłonił sztywno i ruszył do wyjścia. 
Zatrzymał 
się na progu. – Mam nadzieję, że wrócimy jeszcze do naszej rozmowy.
Drzwi zamknęły się z cichym szczękiem klamki.
Pańskiej rozmowy, poprawiła go w myślach Lily. Nie wzięła książki do ręki; 
zostawiła ją 
tam, gdzie odłożył ją markiz. Patrzyła na nią jak na znienawidzoną rywalkę, 
która z czystej 
złośliwości knuje zdradę. W końcu miała dość jej widoku. Wróciła do swojego 
pokoju i kazała 
przygotować Louise strój podróżny. Kiedy służąca przyniosła go jej, zażyczyła 
sobie, żeby 
pomogła jej się ubrać. Dziewczyna uśmiechnęła się tylko. Nie zadawała żadnych 
pytań, ale o ile 
poprzedniego wieczora milczała ponuro, o tyle dziś trajkotała bez wytchnienia. 
Pomogła Lily się 
ubrać i podstawiła jej lustro. Lily przyjrzała się krytycznie sobie i sukience i 
doszła do wniosku, 
że prostota może czasem być zaletą. Roześmiała się, chociaż bez przesadnej 
wesołości. Louise, 
nie wyczuwając subtelności jej nastroju, zawtórowała jej śmiechem. Tym razem, 
kiedy układała 
swojej pani włosy, palce miała lekkie i delikatne. Efekt jej starań też 
prezentował się lepiej niż 
dzień wcześniej. Lily była zachwycona; tym razem jej włosy nadawały się nie 
tylko na wizytę 
u Delmonico, ale nawet w Cafe Anglais. Ciekawe, kiedy markiz był ostatnio w 
Paryżu? Czy 
rozpozna modną fryzurę?
Zeszła na dziedziniec przy stajni. Ustaliła z Cope’em, że pojadą wozami do 
najbliższej stacji 
dyliżansów. Profesor zamierzał prosto z przyjęcia udać się dalej w góry, Lily 
zaś cieszyła się, że 
nie będzie musiała dłużej tracić czasu w zamku. Pomyślała o luksusowym 
pullmanie, do którego 
wsiądzie, o głębokich, miękkich siedzeniach, obitych śliwkowym pluszem.
Na dziedzińcu trwał załadunek wozów. Przyglądając się im, stwierdziła, że nie ma 
ochoty 
podskakiwać na wybojach jak worek z ziarnem. Nie po to Louise ułożyła jej nową 
fryzurę 
i przygotowała sukienkę. Zamiast więc zająć miejsce pod płachtą obok Louise, 
poprosiła markiza 
o konia. Obrzucił ją zniecierpliwionym spojrzeniem i powiedział coś do 
stajennego. Chłopak 
przyprowadził ładnego taranta, który jednak był dla niej za duży i miał 
zwyczajne męskie siodło. 
Lily się zarumieniła. Oczyma wyobraźni już widziała uśmiechy na twarzach 
obserwujących ją 
mężczyzn. Stanęła obok konia i poczuła na policzku jego gorący, słodki oddech. 
Odezwała się do 
niego szeptem i patrzyła, jak strzyże uszami, a potem zgarnęła suknie i 
wskoczyła na siodło. 
Starała się nie patrzeć nikomu w oczy i załatwić sprawę możliwie szybko i 
dyskretnie. Ścisnęła 
konia udami. Tarant posłusznie podreptał do miejsca, w którym inwestorzy 
siedzieli sztywno na 
koniach, wszyscy w wieczorowych strojach, i Lily wiedziała już, że nie wygląda 
nawet 
w połowie tak niezgrabnie jak oni. Jechała za nimi elegancko wyprostowana i 
cieszyła się z tego, 
jak panuje nad potężnym wierzchowcem; bawił ją też widok McNaughtona i jego 
kolegów 
w twardych dżokejkach. Wodze trzymali krótko ściągnięte, tak jak widziała je na 
polowaniach 
u lorda Bemertona, gdy pędzili przez pola w angielskiej mgle. Ona sama 
poluzowała wodze, 
nieświadomie naśladując ojca, który uczył ją jeździć.
Podjechał do niej rozbawiony markiz. Miał na sobie strój kowbojski, uszyty z 
najlepszych 
materiałów, z jedwabną chustką i filcowym kapeluszem. Zdaniem Lily wyglądał 
idiotycznie, ale 
chyba nikt nie podzielał jej opinii, a w każdym razie nikt nie powiedział tego 
markizowi otwarcie 
– nawet prawdziwi kowboje, którzy dołączyli do nich po drodze, brudni i obdarci. 
Jechali 
uśmiechnięci, dwójkami i trójkami towarzyszyli wozom; Benton i Teksańczyk 
trzymali się 
z nimi. Ten drugi systematycznie pociągał whisky z butelki i patrzył spode łba 
na sztywnych 
inwestorów, którzy jechali ze wzrokiem utkwionym prosto przed siebie – podobnie 
jak markiz, 
chociaż w jego pozie nie było cienia sztuczności. Kurz się go nie imał, ubranie 
miał cały czas 
idealnie zaprasowane i lekko się uśmiechał.
Poprowadził ich nad rzekę – szerszą niż strumień, przez który Cope przeprowadził 
wcześniej 
swoje wozy, i ocienioną ciemnymi topolami. Chłodna woda bryzgała koniom spod 
kopyt, gdy 
wszyscy posłusznie jechali za statecznym markizem. Rzeka wiła się kilometrami 
wśród 
bezkresnej prerii. Słońce chyliło się ku zachodowi, gdy McNaughton podjechał do 
markiza 
i spytał, dokąd dokładnie zmierzają. Kiedy Lily wcześniej zadała mu to pytanie, 
nie 
odpowiedział, teraz jednak odrzekł, że słyszał o znajdującym się w pobliżu 
stadzie bizonów. 
A gdzie były bizony, tam musieli być i dzicy Indianie; tak w każdym razie 
twierdzili wojskowi. 
Poprzedniego dnia markiz spotkał się z pewnym oficerem, który powiedział mu, 
skąd będzie 
najlepszy widok.
Markiz uśmiechnął się, dzwoniąc ozdobnymi srebrnymi ostrogami. McNaughton 
przekazał 
jego słowa dalej. Wywołały poruszenie w grupie jeźdźców jak wiatr, który 
rozwiewa trawy na 
prerii. Z przodu Lily dostrzegła unoszące się w powietrzu punkciki; to kołowało 
stado sępów. 
Markiz dłonią w rękawiczce wskazał łagodne wzgórze, wyjechał ze strumienia na 
ląd i skierował 
się w tamtą stronę. Dobiegał stamtąd przykry, duszący odór.
Najedzony kojot uciekł spod końskich kopyt i opadł bez sił w trawie. Kłapał 
bezradnie 
szczękami; woń doprowadzała go do szału. Zza wzgórza dobiegało ujadanie kojotów 
i krzyki 
padlinożernych ptaków. Nie brzmiały jednak tak przerażająco, jak bzyczenie rojów 
much, które 
powitało Lily na szczycie wzniesienia. Stanęła w strzemionach i zakryła usta 
dłonią, wpatrując 
się w rozciągającą się w dole równinę. Wszędzie leżały setki, tysiące ciał 
bizonów. Nawet po 
śmierci zwierzęta wydawały się majestatyczne i godne.
Nigdzie nie było widać ani Indian, ani myśliwych. Nikt nie oprawiał zwierząt. 
Preria była 
pusta – dopiero za następnym wzgórzem trzepotał proporzec. Markiz ruszył w jego 
kierunku 
i cała grupa podążyła za nim. Lily zbierało się na mdłości. Widok, który ich 
powitał, zdawał się 
równie nierealny, jak zamek na prerii. Może nawet bardziej. Powietrze lśniło 
delikatnym, 
wieczornym blaskiem. Kolorowe, jaskrawo przybrane namioty, drewniane stoły, 
lokaje, świece 
w zabytkowych lichtarzach. Na proporcach i namiotach widniał herb markiza.
Markiz nie dał po sobie poznać, że jest rozczarowany niepowodzeniem 
przedstawienia. 
Przeciwnie, wyglądał na zadowolonego z siebie. Zaprosił gości do największego 
namiotu, gdzie 
kilka stołów zestawiono w kwadrat. Z galanterią wskazał Lily miejsce obok 
siebie. Oszołomiona, 
bliska mdłości, usiadła. Inwestorzy milczeli. Nikt ani słowem nie wspomniał o 
masakrze na 
równinie. Markiz siedział dumny, pewny siebie, aż w pewnej chwili odchrząknął i 
zaczął mówić 
o interesach, które można zrobić, gdy wytępi się bizony. Ich skóry i mięso do 
niczego się nie 
nadają, wyjaśnił; taką masą mięsa nie da się nawet skarmić świń. Za to kiedy 
padlinożercy 
objedzą kości do czysta, można sprzedać je Jankesom po pięć dolarów za tonę. 
Część z nich 
zostanie przerobiona na pamiątki, resztę przemieli się i wyśle na wschód jako 
nawóz. Uśmiechnął 
się. Tak, na zachodzie również nawozu nie braknie. Nie sprzedane kości rozłożą 
się i wyrośnie na 
nich trawa, na której wypasą się stada bydła. A z tego też można mieć zysk. 
Wystarczy dać 
naturze wolną rękę. Markiz wstał i wziął do ręki kieliszek. Goście jak jeden mąż 
przyłączyli się 
do toastu, a potem z zapałem rzucili się na jedzenie, jakby nigdy wcześniej nie 
zaznali 
prawdziwego głodu.
Kowboje, którzy zostali za namiotem, popili już zdrowo i stroili sobie 
niewybredne żarty 
z eleganckich lokajów. Kazali podać sobie więcej mięsa i whisky, przynieść 
cygara i wśród 
brzęku butelek wznosili własne toasty. Robili tyle hałasu, że speszeni 
inwestorzy coraz rzadziej 
się odzywali. Tylko słowa markiza były słyszalne w całym namiocie, mimo że ani 
razu nie 
podniósł głosu. Pochwalił gości za talent do interesów i zapewnił, że ich 
inwestycje nie pójdą na 
marne. Kraj poczyni postępy, a oni osiągną zyski. Dla tych, którzy mieli dość 
rozumu, by to 
dostrzec, przyszłość w Ameryce – kraju tętniącym życiem i głodnym cywilizacji 
niosła obietnicę 
nieograniczonych bogactw. Niedługo całymi wagonami będzie się zwozić lodówki, 
pojawią się 
maszyny do pakowania żywności, ogromne rzeźnie. Kolej zatrzęsie się pod ciężarem 
ich 
wytworów – świeżego mięsa i nawozów. Wagony pojadana wschód, opuszczą bezkresne 
pastwiska, gdzie rozkwitnie handel i przemysł. On, markiz, zbudował na prerii 
pierwszą 
wspaniałą rezydencję, ale na pewno nie ostatnią. Cywilizacja nadchodziła 
wielkimi krokami.
Markiz umilkł. Przy stole było cicho jak makiem zasiał.
Wstał i dalej mówił po francusku. Sądząc z wyrazu twarzy zebranych, mało który 
rozumiał 
jego słowa, ale Lily miała wrażenie, że sam ton markiza niesie wystarczająco 
dużo treści.
– Budując zamek w takim miejscu – oznajmił markiz – postąpiłem jak hazardzista. 
W pokera 
wygrywa nie ten, kto ma najlepsze karty, ale ten, który kiedy je dostanie, 
wszystko na nie 
postawi. Tylko drapieżnik może prze trwać, a prawdziwy drapieżnik potrzebuje 
siły i władzy. 
Takie jest przesłanie współczesnej nauki. – Markiz spojrzał w dal, poza namiot, 
gdzie płonęły 
rozpalone przez kowbojów ogniska, i zwrócił się do siedzącego dwa miejsca dalej 
Cope’a: – 
Mam rację, profesorze Cope? – zapytał po angielsku.
Profesor, który dotąd siedział markotny, podniósł wzrok, jakby zdziwił się, że 
ktoś się do 
niego zwraca. Z namysłem pokręcił głową.
– Nauka niczego takiego nie twierdzi – odparł.
– Przecież pierwszym prawem naturalnym jest prawo zachowania gatunku.
– Prawo zachowania gatunku to jedno, ale kiedy zwierzę za bardzo napełni sobie 
brzuch, 
może paść ofiarą innej wygłodniałej bestii.
Kostki zaciśniętej na kieliszku dłoni markiza zbielały, gdy z pogardą spojrzał 
na Cope’a.
– Alors. Widzę, że człowiek może spędzić pół życia, porządkując znane na Ziemi 
zwierzęta, 
nazywając każdy najmniejszy listek na drzewie życia, a i tak pozostanie ślepy na 
działanie sił, 
dzięki którym to drzewo rośnie.
Cope nie pozostał mu dłużny.
– Jest ktoś, kto lepiej od Darwina objaśnia tajemnicę stworzenia, monsieur. To 
On stworzył 
świat.
Markiz w milczeniu kołysał się na palcach. Wciąż kurczowo ściskał kieliszek i 
Lily miała 
wrażenie, że za chwilę roztrzaska go o ziemię, ale on tylko odwrócił się do niej 
i wzniósł toast za 
jej dziadka, który w swoich interesach był lepszym filozofem, niż nudziarze w 
pogoni za 
jaszczurkami i robakami. Jak gdyby na potwierdzenie jego słów, z zewnątrz 
dobiegła salwa 
wystrzałów i chór radosnych, pijackich głosów. Inwestorzy skulili się niepewnie 
na krzesłach, 
tylko markiz stał i się uśmiechał. Patrzył, jak wiatr niesie w jego stronę 
chmurę dymu z luf. 
Odsunął krzesło, obszedł stół i wyszedł z namiotu. Rozległa się kolejna salwa. 
Lily musiała 
chyba zblednąć, bo zaniepokojony Cope podszedł do niej i podał jej rękę, kiedy 
chciała wstać. 
Przyjęła ją z wdzięcznością i wyszli razem. Z początku kierowali się w stronę 
wozów, ale gdy po 
kolejnym wystrzale rozległy się wiwaty, odwrócili się, by zobaczyć, co się 
dzieje. Inwestorzy 
również wstali z miejsc i wyciągali szyje, żeby coś dostrzec.
Kowboje zabawiali się strzelaniem do martwych bizonów. Najbliższy z nich leżał 
spory 
kawałek od namiotu i prawie ginął z oczu w słabiutkim świetle ogniska. Każdy 
celny strzał był 
nagradzany wulgarnymi okrzykami radości. Niewiele już z bizona zostało – głównie 
łeb 
i wnętrzności – i markiz gestem nakazał przerwanie zabawy. Rozległy się 
niechętne pomruki, ale 
wszyscy opuścili broń. Zapadła cisza, którą zmącił dopiero odległy skowyt wilka. 
Odpowiedział 
mu drugi wilk, a potem chór kojotów wzbił się w nocne niebo.
Markiz przez chwilę nasłuchiwał wycia. Wziął karabin od stojącego obok 
mężczyzny, 
sprawdził, czy broń jest naładowana i odciągnął kurek. Zamiast złożyć się do 
strzału, opuścił lufę 
ku ziemi i zrobił swoim ludziom awanturę o to, że marnują amunicję na trupy. 
Odpowiedziały 
mu złowrogie spojrzenia i pomruki, ale markiz zignorował je i zwrócił się do 
gości:
– Nie ma nic dziwnego ani w naszym przybyciu tutaj, ani w naszej pewności, że 
zasiedlimy 
te dzikie ziemie. – Mówił cichym, wyraźnym głosem, jak wykładowca do licznie 
zgromadzonych 
słuchaczy. Nieoczekiwanie jednak przeszedł na francuski, nie przejmując się 
zaskoczeniem 
inwestorów. – Taka jest natura życia, że istoty żywe konkurują ze sobą tylko do 
pewnej granicy, 
angażują się w walkę proporcjonalnie do stopnia adaptacji otaczających je 
stworzeń. Nic więc 
dziwnego, że rdzennych mieszkańców tych ziem zastąpią przybysze z innego kraju, 
jeżeli tylko 
okażą się silniejsi. Nie ma sensu sprzeciwiać się naturze. Ca, c‘est evident. To 
oczywiste – dodał 
po angielsku.
Obejrzał się i spojrzał w mrok. Dwa kojoty skradały się w stronę padliny, 
powarkując na nią 
i na siebie nawzajem. Rzuciły się na trupa bizona i zaczęły łapczywie szarpać 
mięso. Oczy im 
błyszczały. Tak były zachłanne w swoim obżarstwie, że nie zauważyły, kiedy 
podkradł się do 
nich wilk. Miał jasne, nie ubrudzone jeszcze krwią futro. Zapach mięsa 
doprowadzał go do 
szaleństwa, przez co podobnie jak inni drapieżcy w okolicy zupełnie nie zwracał 
uwagi na 
niesioną wiatrem niepokojącą woń. Wypłoszone kojoty wyszczerzyły kły, ale 
posłusznie się 
cofnęły, a wilk rzucił się na krwiste mięso. Markiz podniósł broń do ramienia i 
z uśmiechem 
wycelował.
– Nie chodzi o strzelanie do bizonów – mruknął.
Kula trafiła wilka w zadnią łapę. Zaskomlał z bólu i przewrócił się pod impetem 
uderzenia. 
Wstał na trzy nogi, zawodząc żałośnie. Markiz strzelił drugi raz. Spudłował. 
Wilk, kulejąc, 
zatoczył krąg wokół padliny, jakby oszołomiony zapachem nie wiedział, co robić. 
Kiedy trzeci 
strzał również okazał się niecelny, wilk przysiadł na zadzie i obnażył zęby, 
cały czas węsząc. 
Może w tym momencie markiz darowałby sobie dalsze strzelanie. Ręce mu się 
trzęsły i był 
gotów pozwolić wilkowi spokojnie umrzeć, ale Teksańczyk strzelił ze swojego 
spencera i wilk 
padł martwy. Pocisk roztrzaskał mu łeb.
Lily zasłoniła oczy dłońmi. Część mężczyzn zaśmiała się pod nosem, ale nie było 
wiwatów, 
a kiedy rozmowy rozbrzmiały na nowo, były cichsze od trzasku ognisk. Cope 
odwrócił się tyłem 
do całej sceny. Nie wrócił do namiotu, lecz poszedł prosto do wozu i wraz z 
dwójką swoich ludzi 
zaczął poić i szczotkować konie. Lily stała jak wrośnięta w ziemię. Miała w 
oczach coś takiego, 
że nikt nie chciał się do niej zbliżyć. Lokaje z zapałem usługiwali gościom, 
wśród których nie 
dostrzegła markiza. Jego krzesło w namiocie też było puste. Kilku inwestorów 
wróciło do stołu 
i popijało whisky, większość jednak udała się na spoczynek do obszytych brokatem 
wigwamów, 
w których czekały na nich stosy miękkich poduszek. Lily patrzyła za nimi i 
czuła, jak coś ściska 
ją w żołądku. Nie miała ochoty, żeby któryś ze służących przyszedł po nią i 
zaprowadził ją do 
namiotu. Podkasała sukienkę i zaczęła wdrapywać się na zbocze, aż dotarła do 
wozów Cope’a. 
Kiedy profesor wyjrzał spod płachty, zobaczyła, że jak zwykle przygotował dla 
niej miejsce do 
spania z tyłu wozu, obok Louise. Położyła się obok swojej śpiącej służącej i z 
całej siły 
zasznurowała wejście.
Długą chwilę nie spała, myśląc o kapitanie. Przypominała sobie historię, którą 
jej 
opowiedział – o lwie, który pewnego dnia przemaszerował przez środek miasta, a 
potem zniknął 
bez śladu. Domyślała się, że było to to samo miasto, z którego wyruszył, chociaż 
nie potrafiła 
sobie przypomnieć jego nazwy. Wróciła myślami do książki, którą znalazła w 
bibliotece. Nie 
miało dla niej znaczenia, ile prawdy zawierała. Kapitan na pewno nie kłamał, 
chociaż nie miała 
teraz wątpliwości, że w dolinie Zambezi szukał czegoś więcej niż śladów 
prehistorycznego gada. 
Czy szukał dalej? To pytanie nie dawało jej spokoju, kręciła się na posłaniu 
targana 
wątpliwościami, których do końca nie rozumiała. Kiedy wreszcie zasnęła, 
przyśniła się jej 
bezkresna równina, na której piętrzyły się kości. Grupy zmęczonych ludzi 
próbowały jakoś je 
uporządkować, a ona sama szła w cieniu zrzuconych na sterty mostków i czaszek, 
rogów 
i grzebieni kostnych. Szukała kapitana, ale bez powodzenia. Bała się, że jeśli 
go nie znajdzie, 
kapitan zaginie na zawsze. Sen zaczął się rozwiewać, kości zmieniły się popiół o 
barwie brzasku 
i kiedy otworzyła oczy, była spokojna i zdecydowana.
W powietrzu unosił się słaby aromat kawy. Lily ostrożnie zeskoczyła na trawę. 
Wygładziła 
sukienkę, przeczesała włosy i obeszła wóz dookoła, szukając źródła zapachu. 
Niedaleko od 
wozu, na grani płonęło ognisko. Cope stał obok niego z zaciętą twarzą i z 
parującym kubkiem 
w dłoni. Przy nim stało czterech mężczyzn w granatowych mundurach, jeden z nich 
rozmawiał 
z profesorem. Po dystynkcjach na mundurze domyśliła się, że musi być oficerem. 
Ciekawe, 
czego wojsko tu szukało?
Żołnierze odwrócili się jak na komendę, zaskoczeni jej przybyciem. Cope dokonał 
prezentacji, ale Lily nie mogła powstrzymać się od zerknięcia na równinę. Stał 
tam sznur wozów 
i karawana około dwudziestu jucznych zwierząt, wyraźnie spłoszonych obcym 
zapachem. Lily 
zapytała, co jest na wozach, ale oficer zbył ją machnięciem ręki. Łopaty, 
odparł, łopaty i oskardy. 
Zdziwiła się, że taki sprzęt wymaga eskorty kawalerii, ale odpowiedzią był 
kolejny niecierpliwy 
gest. Chodziło o to, że profesor, do którego należały, obawiał się ataku Indian, 
a miał 
wystarczające koneksje, żeby załatwić sobie wojskową obstawę. Strata czasu. 
Jeżeli nawet 
rzeczywiście jacyś Indianie uciekli z rezerwatu, w co oficer osobiście wątpił, i 
tak nie 
odważyliby się zaatakować tak licznego taboru. Czasy takich napaści dawno 
minęły, ale 
profesora chyba to nie obchodziło.
– Profesora? – zdziwiła się Lily.
– Profesora – przytaknął Cope. Nigdy nie widziała go tak zasępionego. Kiedy 
wyciągnął 
przed siebie rękę, nie od razu zrozumiała, co ma na myśli. Spojrzała ku rosnącym 
nad 
strumieniem topolom, gdzie leżało najwięcej bizonich ciał: było ich tak dużo, że 
w porannej mgle 
wydawało się, iż cała preria jest w tym miejscu wypalona i sczerniała. Nagle 
zauważyła, że 
niektóre bizony się poruszają. Nie było ich wiele – siedem, może osiem, ale szły 
powoli przez 
cuchnącą pustynię, ociężałe i ostrożne. Do ich nozdrzy zewsząd napływała woń 
krwi, ale musiały 
też czuć zapach wody w strumieniu. Trzęsły wielkimi łbami, nic nie rozumiejąc.
Rozległ się strzał.
Cope obrócił gwałtownie głowę.
Po drugim strzale bizon stęknął, próbując wydostać się spomiędzy ciał swoich 
pobratymców 
i zejść nad strumień, ale nagle posypał się grad kul i żaden bizon nie dotarł do 
linii drzew. Kiedy 
wystrzały ucichły, od grupy myśliwych oddzielił się jeden mężczyzna – masywny, 
krępy, 
z wypiętą piersią i nastroszoną brodą. Podszedł do jednego z ubitych bizonów, 
obejrzał go 
z bliska i krzyknął coś wesoło do swoich kompanów, najwidoczniej zadowolony z 
tego, co 
zobaczył. Wyjął z kieszeni notes i coś w nim zapisał, po czym przeszedł do 
następnej ofiary. Przy 
niej też coś zanotował.
Cope obserwował go z wyrazem nienawiści na twarzy.
– Nie mogłem uwierzyć, że to on – wyszeptał. – Wiedziałem, że jest bezmyślny i 
brutalny, 
ale nie sądziłem, że potrafi zabijać.
– Ma pan na myśli śmierć Charliego?
– Ktoś, kogo stać na zatrudnienie kawalerii w charakterze eskorty, nie zawahałby 
się wynająć 
innych ludzi, żeby nas znaleźli.
– Po co miałby to robić?
– Chodzi mu o Bentona, Teksańczyka i tego stwora, którego widzieli. To jego 
właśnie ściga 
i nie może znieść myśli, że ja też mógłbym go szukać.
Lily przyjrzała mu się z powątpiewaniem.
– A szuka pan? – spytała podejrzliwie. – Czy okłamał mnie pan w Medicine Bow, 
twierdząc, 
że kieruje się pan nad Judith?
Cope milczał przez chwilę, przyglądając się jej ze znużeniem i troską. Lily 
przygotowała się 
na wyznanie grzechów, ale profesor tylko pokręcił głową.
– To, że Marsh w coś wierzy, nie znaczy jeszcze, że jest to prawda. Nie, panno 
Prescott, nie 
kłamałem. W każdym razie nie przed panią i nie w tej sprawie.
– A w jakiej? Co pan właściwie wie?
Cope przyglądał się jeszcze przez chwilę odległej sylwetce rywala, a potem 
wytrząsnął 
z kubka fusy i mruknął, że czas się zbierać. Nie powinni dłużej tkwić w tym 
miejscu, zwłaszcza 
po tym, co już się wydarzyło. W jego głosie brzmiała taka gorycz, że Lily 
pomyślała 
o zamordowanym ojcu i posmutniała nagle, patrząc na Marsha.
Wróciła z Cope’em do wozów, które były już prawie gotowe do drogi. Nie 
powiedziała 
profesorowi o swoim postanowieniu, ale kiedy kazała zbudzić Bentona i 
Teksańczyka, od razu 
zorientował się w jej zamiarach. Próbował protestować, ale go uciszyła. 
Wyjaśniła, że Louise 
zostanie, ale ona, Lily, jedzie dalej do miejsca, w którym znajduje się otoczone 
skałami jezioro. 
Cope zauważył, że będzie zdana na towarzystwo Bentona i Teksańczyka, ale 
roześmiała się tylko 
i zapytała, czy to na pewno jego interes.
– Kiedy zacznie im pan płacić, profesorze, będzie im pan mówił, co mają robić.
Cope skrzywił się jakby go spoliczkowała.
– O co chodzi? – spytała ostro. – Widzę, że coś pan przede mną ukrywa.
– Nie mam obowiązku się pani spowiadać, panno Prescott. – Cope poczerwieniał. – 
Radzę 
jednak, by porzuciła pani te mrzonki i wróciła do matki.
– Skoro to tylko mrzonki, dlaczego Charlie zginął? Czemu ktoś miałby utrudniać 
mi dotarcie 
do miejsca, które nie istnieje? Dlaczego nie jest pan ze mną szczery?
Cope zerknął w bok. Kiedy Lily podążyła wzrokiem za jego spojrzeniem, ujrzała 
zbliżającego się profesora Marsha. Cope znów patrzył jej w oczy. Przyszło jej do 
głowy, że 
chyba nigdy nie czuł się przy niej tak nieswojo, jak w tej chwili.
– Panno Prescott, jeżeli upiera się pani przy swoim nierozsądnym planie, nie mam 
wyboru. 
Jestem zmuszony pani towarzyszyć, bez względu na to, dokąd się udamy.
– Ależ ma pan wybór. Może mi pan wyjaśnić, co pan wie o całej sprawie i o 
Bentonie. Poza 
tym zgadzam się z panem; jako dżentelmen nie ma pan innego wyjścia, niż jechać 
ze mną.
Lily znów miała przez chwilę wrażenie, że Cope odkryje przed nią karty, ale 
zmienił zdanie, 
odwrócił się i zawołał na swoich ludzi, żeby zbierali się do wyjazdu. Lily wolno 
ruszyła za nim 
i zajęła swoje miejsce w wozie. Nie rozmawiała już z Cope’em, lecz przysiadła 
się do Louise 
i wyjaśniła jej swoją decyzję. Nic, nawet skrzywione na znak niezgody usta 
służącej, nie mogło 
jej powstrzymać.
– A co z pani matką? – spytała Louise, kiedy Lily skończyła swoją prze mowę. – 
Co mam jej 
powiedzieć?
Lily wyjrzała przez rozdarcie na zewnątrz. Benton i Teksańczyk zbliżali się do 
wozów.
– Powiedz jej, że wszystko będzie dobrze – odparła.
– Taka wiadomość na pewno będzie dla niej ogromną pociechą, proszę pani.
Lily udała, że nie słyszy sarkazmu w głosie służącej. Woźnica strzelił z bata i 
wozy 
zaskrzypiały, ruszając z miejsca.
– Powiedz – dodała Lily, kołysząc się w rytm podrygów wozu – że nie robię nic, 
czego nie 
chciałby ojciec.
Odwróciła się plecami do naburmuszonej Louise i znowu wyjrzała na zewnątrz. 
Wstało 
słońce, w dziwny sposób dodając jej otuchy. Cieszyła się, że jedzie dalej. 
Przypomniała sobie 
ostatni sen. Gdzie podziewał się kapitan? Na myśl o nim poczuła niezwykłą, 
nieoczekiwaną 
radość, jakby po długiej nieobecności wróciła do domu, chociaż z każdą chwilą 
się od niego 
oddalała. A nie wiedziała przecież, dokąd zaprowadzi ją szlak.
Jechali cały czas na północ. Zostawili za sobą Chmurny Szczyt i Moran 
stwierdził, że 
znajdują się przy granicy Montany. Nadal nic nie wiedzieli.
Minęły dwa dni, a trzeciego dnia wieczorem spotkali na drodze dwóch mężczyzn, 
uzbrojonych w springfieldy. Obcy zatrzymali ich, pytając skąd jadą. Kiedy 
kapitan udzielił im 
odpowiedzi, zapytali z kolei, czy widzieli coś niezwykłego na prerii. Kapitan 
odparł, że nie. 
Żadnych dzikusów? Żadnych zbiegłych Czejenów? Obcy był wyraźnie rozczarowany. 
Przyciskając karabin do piersi, odwrócił się i omiótł wzrokiem równinę, jakby 
nie dowierzał 
kapitanowi, ale w polu widzenia nic się nie poruszało.
Dawkins z kolei spytał, czy nie widzieli w okolicy jakichś wozów. Mężczyzna 
pokręcił 
przecząco głową. Dodał, że ostatnio dużo ludzi w panice uciekło na południe, na 
wieść 
o ucieczce Indian z rezerwatu. Wskazał na szlak i powiedział, że do Mandel są 
tylko dwie 
godziny drogi, więc jeśli kapitan szuka kogoś konkretnego, może tam popytać. 
Dawkins uchylił 
kapelusza i życzył mu dobrej nocy, na co ten również się ukłonił i krzyknął na 
pożegnanie:
– O ile w Mandel został jeszcze ktoś, kogo można by wypytać!
W jego słowach zabrzmiała szczera radość, jakby cieszył się, że nie całą dziką 
prerię udało 
się okiełznać i podzielić na działki, że wciąż pozostaje dziką, romantyczną 
krainą, gdzie człowiek 
musi dzielnie stawić czoło naturze. Bo wprawdzie udało mu się odegnać lęk, ale 
myśl o tym, że 
niebezpieczeństwo może nigdy nie wrócić, była równie przerażająca.
Kapitan z Moranem jechali dalej. Zgodnie z zapowiedzią Mandel wyglądało na 
opuszczone. 
Miasteczko było małe i biedne, składało się z budyneczku poczty i garści 
rozrzuconych 
w okolicy chałup. Tylko przy samej drodze stał elegancki lokal, który blaskiem 
gazowych lamp 
zapraszał do sali klubowej. Dochodząc do wniosku, że może jednak nie wszyscy 
uciekli 
z Mandel, kapitan uwiązał konie i wszedł za Moranem do środka. Ściany były 
ozdobione 
malunkami okolic Big Horn i wypchanymi łbami zwierząt, na stołach leżały gazety 
i stały karafki 
pełne szkockiej whisky. Sala świeciła jednak pustkami, a jedyną żywą istotą, 
jaką znaleźli, był 
stareńki, zasuszony Jankes ze wschodu – jak się okazało, właściciel lokalu. 
Zapytali, czy znajdą 
się dwa łóżka na noc, na co Jankes z przejęciem zacmokał i stwierdził, że nie są 
członkami klubu, 
więc będzie im musiał policzyć podwójną cenę. Znużony kapitan zgodził się na te 
warunki. 
Ledwie pieniądze przeszły z rąk do rąk, właściciel poweselał i przyznał, że 
przez te plotki 
o kłopotach z Indianami bywalcy klubu pozaszywali się na swoich ranczach, 
zostawiając mu 
tylko przyjezdnych klientów.
Kapitan zapytał go o pannę Prescott. Od wielu dni systematycznie przeżywał 
rozczarowania, 
więc nie spodziewał się zbyt wiele, ale Jankes pokiwał głową i opisał zarówno 
pannę Prescott, 
jak i profesora Cope’a. Dawkins spokojnie spytał, czy mógłby zobaczyć księgę 
gości. Właściciel 
poślinił palec i odwrócił kartkę, a kapitan, zerknąwszy niecierpliwie do środka, 
od razu rozpoznał 
elegancki charakter pisma panny Prescott. Poczuł ulgę tak gwałtowną, że 
zakręciło mu się 
w głowie, jakby alkohol zaczął buzować mu w żyłach. Starał się dalej mówić 
obojętnym tonem:
– Kiedy wyjechała?
– Przedwczoraj. Strasznie złorzeczyła profesorowi. Chciała jechać w góry, on się 
jej 
sprzeciwiał, ale i tak na niewiele się to zdało. – Jankes zachichotał. – 
Przecież z kobietami 
zawsze tak jest, prawda?
Kapitan uśmiechnął się lekko.
– Czy ktoś przyjechał tu później i wypytywał o nią? – Zerknął na Morana. – Ktoś, 
kto 
pojechał w góry za panną Prescott?
– Po niej nikogo tu nie było, ale dzień wcześniej zajechała do mnie grupa 
jeźdźców. 
Dziesięciu, może nawet dwunastu ludzi.
– Kim byli?
Właściciel wzruszył ramionami.
– Widziałem ich pierwszy raz w życiu.
– Pytali o pannę Prescott?
– Pytali tak samo jak pan: czy przejeżdżały tędy wozy, i czy w jednym z nich 
jechała jakaś 
kobieta. Ale wtedy nie mogłem im nic powiedzieć, bo jeszcze żadnych wozów nie 
widziałem.
Kapitan znów zerknął ukradkiem w bok, ale Moran miał jak zwykle nieprzeniknioną 
twarz. 
Dawkins podziękował więc Jankesowi, na co ten odparł, że nie ma za co, ale coś w 
wyrazie 
twarzy kapitana kazało mu jeszcze dodać, że niepotrzebnie martwi się o pannę 
Prescott. Kiedy 
razem z profesorem ruszyła w góry, ludzie z Mandel próbowali ich zatrzymać. 
Mówili, że zbiegli 
Indianie na pewno schronili się w Big Horn. On osobiście w to nie wierzył. W 
górach nie było 
żadnych Indian. Co by tam jedli? Bizonów przecież w okolicy nie ma. Nie, 
pokręcił głową, nie 
żałuje inwestycji w klub. Niedługo powstanie tu miasto, a na drodze zawsze 
będzie tłoczno. 
Nawet jeśli paru dzikusów rzeczywiście włóczyło się po okolicy, nie mogli mu 
zaszkodzić.
Chyba zwrócił uwagę na akcent kapitana, bo powiedział, że w sali klubowej 
znajdzie stare 
egzemplarze londyńskiego „Timesa”. Może chciałby je przejrzeć przy szklaneczce 
whisky? Po 
pierwszej od wielu dni kąpieli, kapitan ogolił się i zasiadł do lektury. Przy 
świetle lampy gazowej 
czytał o debacie w Izbie Gmin i popijał drinka. Jego wzrok ślizgał się jednak po 
nagłówkach, aż 
w pewnym momencie rzuciło mu się w oczy nazwisko Bemerton. W Izbie Lordów odbyła 
się 
dyskusja nad projektem ustawy. Jego Lordowska Mość wystąpił stanowczo przeciw 
reformie 
rolnej. Jego mowa spotkała się z przychylnym przyjęciem. Kapitan złożył gazetę 
na pół i odłożył 
na bok. Wstał, pospacerował chwilę niespokojnie i wyszedł na ulicę. Moran już na 
niego czekał. 
Wskazał ciemny zarys gór i powiedział, że ktoś podpalił las u ich stóp. Kapitan 
zobaczył tylko 
migoczący pomarańczowy punkt i spytał:
– Dlaczego zakłada pan, że to podpalenie?
– To tylko domysły.
– Domysły?
Moran wzruszył ramionami.
– Indianie twierdzą, że jeżeli podpalą las, bizony wrócą.
Kapitan przetrawił te słowa, nie wiedząc, czy Moran mówi poważnie.
– Szkoda, że w rzeczywistości nieco trudniej o wskrzeszenie – zauważył. Przez 
jakiś czas 
obserwował pożar wraz z Moranem, a potem przeszedł przez budynek klubu i wyszedł 
na taras 
z drugiej strony. Pogrążona w ciemności preria rozciągała się przed nim cicha i 
pusta. Gdyby 
okazało się, że przesądy zwyciężyły i cały las w górach spłonął na popiół, kto 
wie, jakie 
stworzenia wróciłyby na świat? Może nie tylko bizony otrząsnęłyby się z ziemi i 
skalnych 
okruchów. Morosaurus imparl Apatosaurus grandisl Nadstawił ucha, jakby w każdej 
chwili 
ziemia miała zadrżeć pod ich krokami, a w oddali szumiało mezozoiczne morze – 
zamieszkane 
przez potwory, skryte w cieniu gadzich skrzydeł.
Tymczasem usłyszał jednak stukot kopyt wielu koni, zbliżających się do miasta 
traktem, 
którym przybyli. Jeźdźcy zatrzymali się przed klubem i kapitan pospiesznie 
pobiegł do drzwi. 
W pół drogi spotkał Morana, który znacząco pokręcił głową. Kapitan wskazał na 
schody i weszli 
na piętro, skąd z balkonu mogli obserwować salę. Rozległ się tupot butów i do 
środka weszło 
około dziesięciu ludzi. Stłoczyli się niezręcznie w sieni, jakby na coś czekali, 
aż nagle rozległ się 
brzęk ostróg i wszyscy zwrócili się w kierunku, z którego dobiegał.
– Marsh! – wyszeptał kapitan.
Moran natychmiast pociągnął go głębiej w cień. Dawkins nie protestował, lecz bez 
słowa 
wskazał drzwi do ich pokoju, a kiedy znaleźli się w środku, zamknął je na klucz. 
Położył się na 
łóżku i słuchał, jak schody trzeszczą pod stopami przybyszów. Nie wiedział, co 
powinien teraz 
zrobić. Marsh miał dziennik Sheldona – tego mógł być pewien. Jeżeli jezioro z 
dziennika było 
tym samym, o którym opowiadał Benton, należało śledzić Marsha, który doprowadzi 
ich prosto 
do panny Prescott. Wyglądało jednak na to, że ktoś jeszcze się nią interesuje – 
tak wynikało ze 
słów właściciela. Kto, jeśli nie Marsh? W głębi serca nie wierzył, żeby Marsh 
chciał krzywdy 
panny Prescott, ale zdawał sobie sprawę, że tajemnica jej ojca wciąż czeka na 
wyjaśnienie, 
i pamiętał znaleziony na szlaku zakrwawiony kawałek halki. Miał ochotę 
porozmawiać 
z Marshem, zanim ten pojedzie dalej w góry. Kapitan nie ufał swojej ciekawości: 
czy mogła tak 
zaćmić mu rozum, żeby ryzykował bezpieczeństwo panny Prescott dla dziennika jej 
ojca? Czy 
nie za bardzo chciał się dowiedzieć, czego szuka Marsh? Co takiego sprawiło, że 
wystawił na 
szwank swoją reputację?
Zasnął niezdecydowany i obudził się niezdecydowany. Słyszał, jak ludzie Marsha 
zbierają 
się do drogi. Otworzył okiennice i obserwował ich, kiedy kręcili się przy 
stajni. Marsh czekał już 
w siodle i kartkował jakąś książkę. Kiedy podniósł wzrok, wyciągnął rękę i coś 
krzyknął do 
pozostałych; kapitan nie miał wątpliwości, że profesor trzyma w ręku dziennik 
Sheldona. Marsh 
spiął konia i rzadko używanym traktem ruszył w stronę mrocznych gór.
– Niech jedzie.
Kapitan obejrzał się przez ramię; Moran stał za jego plecami i patrzył przez 
okno. Potem 
zapiął pas z rewolwerem i otworzył drzwi.
– Nie ma mowy. Nie mogę dopuścić, żeby znalazł pannę Prescott wcześniej ode 
mnie.
– Nie ma czasu na wyjaśnienia.
Chyba jest. Dlaczego miałbym pana posłuchać, jeżeli mi ich pan skąpi?
Moran wzruszył ramionami.
– Jeśli pan chce, proszę zawołać, żeby zawrócili – powiedział i wyszedł z 
pokoju.
Kapitan zaklął szeptem, odprowadzając wzrokiem grupę Marsha. Wstał i zszedł na 
dół, ale 
zanim dołączył do Morana przy koniach, ludzie profesora byli maleńkimi 
punkcikami na drodze. 
Przesłaniał ich obłok brunatnego pyłu.
Siodłali konie, kiedy właściciel wyszedł się z nimi pożegnać. Skinął ręką w 
stronę traktu, 
którym pojechał Marsh. Wyjaśnił, że prowadzi zakosami do starego kamieniołomu, 
za którym 
droga się kończy.
– Powinniście ich łatwo dogonić.
Nie wyjaśnił jednak, kogo ma na myśli, mówiąc: „ich”. Kapitanowi przyszedł do 
głowy 
pewien pomysł.
– Czy ci jeźdźcy, którzy właśnie wyjechali, to ci sami ludzie, o których nam pan 
wczoraj 
opowiadał?
Jankes pokręcił głową.
– To bardzo dziwne, ale nagle cała masa ludzi chce się szukać i gonić po tych 
górach. Co tam 
takiego jest, do diabła? Czego wy wszyscy szukacie?
– Żaden z nich nie był tu trzy dni temu? – dopytywał się kapitan, ignorując 
pytanie. – Jest 
pan pewien?
– Bez dwóch zdań. Tamci wyglądali paskudnie, jak najgorsi dranie. Dowodził nimi 
żołnierz... No, w każdym razie kazał mówić do siebie „kapitanie”.
Moran zacisnął dłoń na łęku siodła.
– Kapitanie? – powtórzył, pierwszy raz odzywając się do właściciela. 
Wytrzeszczył oczy.
– Przedstawił się jako McVey. Coś wam to mówi?
Moran nie odpowiedział, obejrzał się tylko odruchowo przez ramię i ścisnął konia 
kolanami, 
żeby skierować go na trakt. Kapitan krzyknął na niego, żeby poczekał, ale kiedy 
Moran nie 
zareagował, musiał popędzić konia.
– Kim jest ten McVey? – zapytał ze złością, kiedy się zrównali. Moran w 
milczeniu powiódł 
wzrokiem dookoła i przyspieszył tak, że kapitan z jucznym koniem nie miał szans 
go dogonić.
Dawkins jechał z tyłu ponury i ze skwaszoną miną. Przez pierwszą godzinę trakt 
prowadził 
otwartym terenem prosto w mgłę, która niczym widmo wolno rozwiewała się nad 
lasem. Kiedy 
dotarł do pierwszych zarośli, mgła zniknęła, ale półmrok pod drzewami świetnie 
pasował do jego 
nastroju – lepiej niż oślepiające słońce nad pożółkłą prerią. Szlak kluczył 
wśród krzewów pod 
jednolitym sklepieniem osik i sosen, skręcał to w lewo, to w prawo, ale wiódł 
systematycznie pod 
górę. Konie szły ostrożnie, węsząc w pachnącym żywicą powietrzu, jak gdyby 
niepewne, co 
czeka je dalej. Nic jednak nie mąciło ciszy poza przenikliwym okrzykiem 
orzechówki, trzepotem 
skrzydeł spłoszonego trzaskiem gałązki ptaka i stukotem końskich kopyt na 
kamieniach. Miało 
się wrażenie, jakby las nie przywykł do obcych odgłosów i wszystkie żywe istoty 
rozpływały się 
w ich dźwięku. Wkrótce umilkły nawet rzadkie ptasie pokrzykiwania, wiatr 
przestał poruszać 
liśćmi osik i trakt zniknął wśród zarośli. Gdyby nie Moran, który od czasu do 
czasu wyłaniał się 
zza drzew, kapitan mógłby ulec złudzeniu, że znalazł się w dziczy nietkniętej 
ludzką stopą. Czuł 
nabożny lęk, znajomy z innych wypraw i bardzo bliski szczęściu.
Około południa wyjechali z lasu na otwarty teren, gdzie łatwiej było trzymać się 
traktu. 
Jankes dobrze go opisał: prowadził zakosami w górę nagiego skalnego zbocza. 
Wysoko na stoku 
było widać grupę Marsha, pokonującą kolejne serpentyny. Moran zamierzał ruszyć 
za nimi, ale 
kapitan zawołał go i pokazał mu inną drogę.
– Jeżeli pojedziemy tak jak oni, zobaczą nas.
Zawrócił i skierował konia wzdłuż strumienia, który nieco niżej przecinał szlak. 
Moran 
jechał za nim. Wkrótce musieli zsiąść z koni i iść pieszo zwężającym się 
wąwozem, ponieważ 
konie ślizgały się i potykały na śliskich od wody kamieniach. Słońce stało w 
zenicie, ale 
srebrzysta woda przyjemnie chłodziła powietrze. Ptaki śpiewały, niektóre 
nurkowały 
w poszukiwaniu ryb, na brzegach rosły fioletowe lilie. Po kilku godzinach marszu 
Moran 
zatrzymał się przy kępie kwiatów i rozpakował drugie śniadanie, na które składał 
się ser 
i suchary. Podzielił się nim bez słowa z kapitanem. Kiedy zjedli, ułamał patyk i 
wbił go w ziemię 
przy jednej z lilii. Poruszał nim trochę, zmiękczył ziemię i wygrzebał kłącze. 
Ugryzł kawałek 
i podał resztę kapitanowi, który poszedł za jego przykładem. Kłącze miało 
owocowy posmak. 
Moran powiedział, że dobrze przyrządzone smakuje naprawdę wspaniale. Wiedział 
z doświadczenia, że kłącza stanowią specjalność kuchni miejscowych Indian, 
których kobiety 
chlubią się umiejętnością ich przygotowywania. Kapitan zdziwiony zapytał go, 
kiedy miał okazję 
żyć wśród miejscowych, ale Moran zbył go milczeniem. Spoważniał, wsiadł na konia 
i zniecierpliwiony ruszył w górę strumienia.
Mieli całkiem niezłe tempo. Słońce schowało się za odległym wierzchołkiem góry, 
skalne 
ściany rzucały głębokie cienie w odcieniu błękitu podobnym do lilii. Gdy dotarli 
na łąkę 
u szczytu wąwozu, do wieczora było jeszcze sporo czasu. Z prawej strony biegł 
szlak, z którego 
zrezygnowali – droga wiła się wśród drzew, ale po Marshu i jego ludziach nie 
było śladu. 
Z początku Dawkins wystraszył się, że ich zgubili, bo w miękkiej ziemi przy 
brodzie nie znalazł 
świeżych odcisków kopyt. Były tam za to słabo widoczne ślady kół. Kapitan z ulgą 
skinął na 
Morana.
– Cope jest przed nami, Marsh został z tyłu – stwierdził. – I żaden z nich o nas 
nie wie.
Moran skinął krótko głową, nie przestając czujnie się rozglądać. Spojrzał w dół, 
na równinę. 
Nic tam nie zauważył, ale z marsową miną ruszył w poprzek łąki. Kapitan jechał 
za nim, starając 
się nie tracić z oczu kolein pozostawionych przez wozy. Niedaleko znaleźli 
wykutą w skale 
nieckę i koślawy, sklecony naprędce szałas, oparty o ścianę urwiska. Dalej szlak 
się urywał. 
Kapitan zeskoczył z siodła i poszedł obejrzeć szałas. Przed nim na ziemi znalazł 
ślad po ognisku, 
a w środku ślady niedawnego używania. Kiedy wyszedł na zewnątrz, Moran grzebał w 
popiele. 
Wczorajszy, ocenił. Doganiamy ich. Wstał i poszedł poszukać śladów wozów na 
stoku. Znalazł 
je dość szybko; prowadziły w górę łagodnego zbocza, znikając na chwilę w młodym 
świerkowym lesie. Łatwo było za nimi podążać.
Nadciągał wieczór, stok robił się coraz bardziej stromy, krzewy i drzewa 
zniknęły, zamiast 
gleby pod nogami koni zgrzytał luźny łupek. Zsiedli z koni i zaczęli prowadzić 
je za uzdę. 
Wiedzieli przynajmniej, gdzie iść, bo łupek potrzaskał pod ciężarem kół, które 
wykreśliły w nim 
dwie wyraźne linie. Kapitan z trudem mógł uwierzyć, że dwa wozy wjechały tak 
wysoko i nie 
zsunęły się po zboczu, gdzie na pewno roztrzaskałyby się w drzazgi. Na myśl o 
tym, że pannę 
Prescott mógłby spotkać podobny los, przebiegały go dreszcze i przyspieszał 
kroku, aż 
z półmroku wyłoniły się sylwetki dwóch wozów. W pierwszej chwili z ukłuciem 
radości w sercu 
pomyślał, że wreszcie dogonił pannę Prescott, ale nikt nie odpowiedział mu na 
wołanie. Wdrapał 
się do miejsca, w którym stały wozy i znalazł się na płaskiej półce z piaskowca 
pod szczytem 
góry. Zawołał jeszcze raz, ale odpowiedziała mu cisza. Dopiero teraz 
rozczarowany zauważył, że 
konie zostały wyprzężone, a wozy porzucone na pastwę losu.
W jednym z nich znalazł równo poukładane zapasy jedzenia i sprzętu, nie ulegało 
jednak 
wątpliwości, że najcenniejsze i najbardziej niezbędne rzeczy zostały zabrane i, 
jak się domyślał, 
załadowane na konie. W drugim wozie panował podobny porządek, tyle że na 
wierzchu leżała 
tym razem złożona w kostkę sukienka. Otworzył szeroko oczy; strach i złe 
przeczucia mieszały 
się w jego sercu z pożądaniem. Stał jak wrośnięty w ziemię, dopiero po chwili 
zdołał wyciągnąć 
rękę i dotknąć sukni. Pod nią leżał zwój liny – sploty dało się wyczuć dotykiem. 
Kapitan 
poczerwieniał. Czuł mrowienie w palcach, gdy przycisnął dłoń do sukienki i zaraz 
ją cofnął. 
Przykrył rzeczy płótnem, tak jak je zastał, i zszedł z wozu. Moran dał mu znak, 
żeby do niego 
podszedł. Stał przy ścieżce wydeptanej przez ludzkie stopy i kopyta koni, 
odchodzącej z półki 
w kierunku, z którego dobiegał szmer wody. Nad strumieniem znalazł swoje konie – 
jeden 
jeszcze pił, drugi pasł się w gęstej trawie. Na ich widok sam poczuł głód.
Zdjął im z grzbietów siodło i juki, wyjął karabin z olstra i wrócił z nimi na 
skalną platformę 
przy wozach. Moran zaczął już rozpalać ognisko. Kapitan spojrzał na ogień, a 
potem przeniósł 
wzrok na widoczny w dole gąszcz.
– Nikt nas nie zobaczy – uspokoił go Moran. – Marsh jest jeszcze daleko.
Kapitan pokiwał głową, wpatrując się w zapadający mrok.
– Ale chyba nie tylko Marshem powinniśmy się martwić, prawda? Cisza. Moran 
dołożył 
podpałki do ognia.
– Kim on jest, Moran?
– Kto kim jest? – zabrzmiało po dłuższej chwili.
– Niech pan przestanie. Kapitan McVey.
Siedzący w kucki Moran zakołysał się na piętach i zmrużył oczy. Znów całą uwagę 
poświęcił 
ognisku.
– Dobrze, skoro woli pan to tak rozegrać...
Kapitan odłożył broń i z bliższego wozu wyjął pełną konserw skrzynkę, którą 
wcześniej tam 
znalazł. Były w niej sardynki, peklowana szynka i kurczak, których, jak miał 
nadzieję, nikt nie 
będzie specjalnie żałował. Przyniósł puszki do ogniska i w milczeniu zjedli 
kolację, spoglądając 
na ciągnącą się w dole prerię. Ciemność zagarniała ją coraz szybciej, jak 
nadciągający przypływ. 
Światło znikało z bezkresnej łąki, jakby naprawdę pochłaniał ją ocean, 
wysączający się 
z prastarych, pogrzebanych w ziemi kamieni. Kapitan skończył jeść i wyciągnął 
się na plecach, 
wpatrzony w niebo, na którym dogasało ostatnie światło dnia. Blade smugi kolorów 
przypominały mu warstwy łupku i cały wszechświat zdawał się być zbudowany z 
kamienia. 
Kiedy zamykał oczy, gotów był w to uwierzyć. Wkrótce jednak ziąb i mrok 
przeniknął go do 
szpiku kości. Kapitan otworzył oczy i stwierdził, że światło zniknęło ze świata, 
a gwiazdy jeszcze 
się nie pojawiły. Na wschodzie zaczynały migotać pierwsze perłowe punkciki, z 
początku 
nieliczne, ale z czasem robiło się ich nieskończenie wiele.
Kapitan zadrżał i poszedł wyjąć z juków koc. Zauważył teraz coś, co uszło jego 
uwagi, kiedy 
skoncentrował się na gwiazdach: daleko na południu u podnóża gór lśniła 
pomarańczowa smuga 
– nie dość daleko jednak, żeby nie mógł rozróżnić najwyższych drzew na tle 
płomieni. Moran też 
nie spał i obserwował pożar. Kapitan położył się, ale on stał jeszcze długą 
chwilę nieruchomo, 
zanim kopnął resztki ogniska. W niebo poleciał snop iskier.
– Zwierzęta uciekają w góry – powiedział nagle. Tak samo robią czerwonoskórzy. 
Pamiętam, 
kiedy byłem w kawalerii i rozmawiałem z Czejenami, przechwalali się, że są wolni 
jak zwierzęta. 
Nie wiedzieli tego, co ja wiem, nie widzieli tego, co ja widziałem. – Jeszcze 
raz kopnął popioły 
ogniska i usiadł obok kapitana. Owinął się kocem. – Nie widzieli, co potrafią 
tacy ludzie, jak 
kapitan McVey.
– Niech mi pan o nim opowie.
– Niezły z niego sukinsyn. Niektórzy nazywają go diabłem wcielonym. Nie ma 
takiego 
okrucieństwa ani kantu, na którym by się nie znał. – Mówiąc to, Moran cały czas 
patrzył 
w pogrążony w mroku las, jakby potrafił oczami nocnego łowcy przeniknąć ciemność 
i zawczasu 
dostrzec wroga. – Można by chyba powiedzieć, że z zawodu jest łowcą skalpów, 
chociaż ostatnio 
interesy nie idą w tej branży najlepiej. Ale dawniej osadnicy chcieli po prostu 
zastać ziemie 
oczyszczone z dzikusów i McVey załatwiał to za nich. Był najlepszy. Nigdy nie 
działał 
oficjalnie, ale wszyscy o nim słyszeli. Niektórzy w wojsku patrzyli na niego 
przez palce, może 
nawet coś z tego mieli. – Moran pokiwał głową i wyjął z kieszeni cygaro. – To 
prawda; 
czerwonoskóry jest wolny jak zwierzę, tylko że na świecie nie ma już naprawdę 
wolnych 
zwierząt. Wszystkie żyją w strachu przed kulą. – Bawiąc się cygarem, spojrzał na 
kapitana. – My 
też.
– Panna Prescott również, jeśli się pan nie myli – zauważył kapitan, patrząc w 
ogień. – Ale 
czego taki człowiek może od niej chcieć? Co może ich łączyć?
Moran roześmiał się ponuro.
– To proste – odparł i żarzącą się gałązką zapalił cygaro. – McVey musiał mieć 
coś 
wspólnego z jej ojcem.
– Z Sheldonem?
– Znalazłem skrzynkę z okazami geologicznymi. – Moran wydmuchnął chmurę dymu. – 
Może ją pan sobie przypomina: drewniana, czerwona, nieduża. Był pan przy tym, 
jak 
przynieśliśmy ją do Prescotta do domu.
– Naturalnie. Były w niej kości Pterodactylus occidentalis. Doskonale ją 
pamiętam.
– Prescott dostał ją od McVeya. Wyjechała z Terytorium Wyoming jako przesyłka 
wojskowa.
– Tak? Chyba tak. Nie ona jedna zresztą.
– Widział pan inne? Gdzie?
– Jedną w Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku, a kilka innych w magazynie 
kolejowym w Medicine Bow. Skrzynie są pomalowane na czerwono, a w środku 
znajdują się 
skamieniałości.
– Widział je pan na własne oczy?
– Owszem. Kiedy popytałem o jeźdźców tropiących wozy Cope’a, okazało się, że 
przez jakiś 
czas mieszkali w tym magazynie.
– I nie wpadł pan na to, żeby mi o tym powiedzieć? Kapitan zaśmiał się 
ironicznie.
– A po co? Pan też raczej nie był ze mną szczery.
Moran wzruszył ramionami.
– Ostrzegałem pana w Nowym Jorku, żeby zaopiekował się pan córką Sheldona 
Prescotta. 
Uznałem, że związki Sheldona z McVeyem to o jeden zbieg okoliczności za dużo. 
Zwłaszcza, że 
McVey słynie z mokrej roboty, a Sheldon niedługo potem zginął. – Moran odwrócił 
się i spojrzał 
w stronę gór na zachodzie. – A teraz córka Sheldona Prescotta jest tutaj. Ludzie 
McVeya tropią ją 
na równinie, a ona błąka się po tej kupie skał.
– Ale skoro zdawał pan sobie sprawę z ryzyka... – Kapitan ze złością machnął 
ręką. – Jest 
nas tylko dwóch, a pewnie moglibyśmy liczyć na posiłki.
– Dopiero dzisiaj dowiedziałem się, że to McVey ją tropi. Zresztą nawet gdybym 
wiedział 
o tym wcześniej... – Kolejne wzruszenie ramion. – Jeżeli pułapka ma zadziałać, 
musimy mieć 
przynętę.
Kapitan wytrzeszczył z niedowierzaniem oczy. Gniew nie pozwolił mu dłużej 
siedzieć 
spokojnie. Zerwał się z posłania, ale Moran złapał go za rękę i powstrzymał.
– Nie mamy wyboru – powiedział. – Żadnego wyboru, jeżeli mam się dowiedzieć, o 
co 
w tym wszystkim chodzi.
– I dla dobra sprawy ryzykuje pan życie młodej damy? – Kapitan pokręcił głową i 
sięgnął po 
broń. – Lepiej będzie, jeżeli od razu mi pan powie, co tu jest grane. I jakie 
niebezpieczeństwo 
nam grozi.
– Sądzi pan, że gdybym to wiedział, siedziałbym z założonymi rękami i czekał?
– Mam tego dość. Powiedział mi pan, że w odpowiednim czasie wszystko mi pan 
wyjaśni. 
Ten czas nadszedł. Słucham. Co pana tu sprowadza?
Moran zaciągnął się cygarem i parsknął śmiechem.
– Co mnie tu sprowadza? Pan.
– Ja?
– W każdym razie sprawa, która od pana się zaczęła. To pan powiedział Keane’owi 
o czerwonoskórym z teatru przy Union Square, w którym co wieczór morduje się 
generała 
Custera i jego wiernych żołnierzy – mówił z uśmiechem. – Poszedłem tam, żeby to 
sprawdzić, 
rozmawiałem z kierownikiem. Rzeczywiście, zatrudnili czerwonoskórego, który 
szkolił aktorów. 
Nazywali go Skoczkiem. Zniknął parę tygodni wcześniej. Gdzie? Tego nikt nie 
wiedział. 
Niektórzy aktorzy, kiedy ich przycisnąłem, przyznali, że wypytywał o jakąś 
Indiankę. Można by 
właściwie pomyśleć, że nie ma w tym nic niezwykłego, ale ja zacząłem kombinować. 
Dawno 
temu jeździliśmy po tutejszych równinach, goniąc dzikich. Tylko raz ich 
znaleźliśmy. Pobiegły 
za nami psy, a byliśmy już tak blisko obozu, że trzeba było je pozabijać. 
Wcisnąłem głupiemu 
kundlowi mordę w piach, a on myślał, że chcę się z nim bawić. Merdał ogonem i 
próbował 
obrócić się na grzbiet, a ja stałem nad nim z kołkiem od na miotu w ręce. Nie 
miałem wyrzutów 
sumienia; za dużo nas kosztowało wytropienie tych Indian. Kiedy wyszedłem z 
teatru, 
przypomniał mi się właśnie ten widok: krew kundla na śniegu. O ile łatwiej, 
pomyślałem, znaleźć 
czerwonoskórego w mieście, nawet liczącym milion dusz, niż na równinie.
Moran umilkł. Widać było, że to wspomnienie znaczyło dla niego znacznie więcej, 
niż by to 
wynikało z jego słów. Kapitana zastanowiła jego historia: jak taki człowiek mógł 
nauczyć się jeść 
kłącza lilii od ludzi, na których wcześniej polował? Postanowił jednak nie 
nalegać, tym bardziej, 
że nie spodziewał się poznać odpowiedzi. Zapytał natomiast, dlaczego Moran 
uważa, że łatwo 
jest znaleźć Indianina w Nowym Jorku?
Moran podrapał się po zaroście na podbródku i odparł, że przy Bleecker znajduje 
się jedna 
z najgorszych mordowni. Nazywa się Black and Tan i z ulicy prawie jej nie widać 
– zwykły, 
szalowany deskami front. Poszedł tam. Drzwi były zamknięte, a wszędzie wokół 
walały się 
śmieci niczym zrzucona przez węża skóra. Brnąc przez nie, natknął się na 
wielkiego, topornego 
Murzyna o pięściach jak bochny chleba, ale kiedy mignął mu odznaką, Murzyn 
najpierw długo 
i niechętnie się jej przyglądał, a potem zaprowadził go do zaciemnionej salki. 
Pianino, przy 
którym nikt nie siedział, pusta scena, na stołach mnóstwo butelek, garstka 
mężczyzn oklapłych 
ciężko na krzesłach. Oczy mieli równie puste, jak butelki. Inni leżeli na 
brudnych dywanach pod 
ścianami, ze dwóch obściskiwało się z dziewczynami. O tej porze dziewczyn w 
ogóle było 
niedużo, ale trzy następne stały przy barze, któraś jeszcze sprzątała ze 
stolików. Wszystkie tak 
samo ubrane: czarne koszulki, króciutkie szkarłatne spódniczki, makijaż 
podkreślający 
zmęczenie na twarzach. Ale same dziewczyny różne, każda inna. Moran dobrze je 
sobie obejrzał: 
Malajka, Chinka, czarna jak heban Murzynka, jakaś ćwierć-Mulatka. Nie było dwóch 
o takim 
samym odcieniu skóry.
– I co pan na to?
Moran, poruszony chyba własnym pytaniem, po krótkiej przerwie podjął opowieść, 
jak 
gdyby we wspomnieniach wrócił do Nowego Jorku i opisywał wszystko na świeżo. Z 
zaplecza 
wyszedł elegancki facet: dobrze skrojony garnitur, sygnety na palcach. Grzecznie 
spytał, czy 
może w czymś pomóc. Moran gestem dał znak Murzynowi, żeby wyszedł. Szef skinął 
głową 
i poprosił Chinkę, żeby podała im coś do picia. Moran przyglądał się jej, gdy 
ich obsługiwała. 
Miała szczupłe biodra i potargane włosy. Zapytał właściciela, czy ma jakąś 
Indiankę.
Odpowiedziało mu rozbawione spojrzenie.
– Ma pan ciekawy gust, detektywie.
Moran nie odpowiedział, tylko mocniej zacisnął dłoń na szklance i patrzył, jak 
właściciel 
spuszcza wzrok. Zbielałe knykcie, purpurowe żyłki... W jego oczach pojawił się 
cień 
niepewności. Moran wyjaśnił, z jaką sprawą przychodzi.
– Gdybyś chciał znaleźć w Nowym Jorku Indiankę, jak byś się zabrał do rzeczy? – 
spytał.
Właściciel poruszył się niespokojnie.
– Nie wiem, o czym pan mówi.
– Wiesz, wiesz, aż za dobrze.
– Co ma pan na myśli?
Moran milczał. Szef lokalu strzelał oczami na boki, rozglądając się za Murzynem, 
ale został 
sam. Gwałtownie odsunął krzesło, ale Moran złapał go i wbił mu colta pod żebra. 
Dziwki zaczęły 
krzyczeć, więc kazał im się wynosić, wygonił klientów i mocno trzepnął 
właścicielem o ścianę – 
raz, drugi, aż pociekła krew. Właściciel jęcząc, zaczął się skarżyć, że przecież 
płaci swoją dolę, 
ale Moran uprzedził go, że nie interesuje go, ilu gliniarzy ma w kieszeni – nie 
kiedy w grę 
wchodzi morderstwo. Na dźwięk tego słowa właściciel przestał jęczeć i Moran 
musiał mocniej 
dźgnąć go lufą colta.
– Nie zrobiłem nic złego. – Oblizał nerwowo usta.
– Tego, co zrobiłeś, wystarczy, żebym cię na miejscu rozwalił.
– Ten glina sam do mnie przyszedł – wyjąkał i zaczął płakać ze strachu. – 
Zapytał, czy nie 
interesuje mnie regularne źródło czerwonoskórych dziewczyn. Wiedział, czym się 
tu zajmuję 
i jakie dziwki trzymam. Powiedział, że może sprowadzić z zachodu prawdziwe 
dzikuski, 
indiańskie squaw, same dziewice.
– Zgodziłeś się?
– Myślałem, że będzie wielu chętnych na kobiety dzikusów, które mordowały 
amerykańskich 
chłopców. Słyszał pan, co ludzie mówią, co zrobiły z żołnierzami Custera: 
obdarły ich ze skóry, 
oskalpowały, wykłuły im oczy i tak dalej.
– Ale z ciebie patriota... Z ciebie i z tego policjanta alfonsa.
Moran uśmiechnął się i znienacka wyrżnął właściciela w twarz. Głowa odskoczyła 
mu do 
tyłu.
– Interes to interes – wyszeptał. Strużka krwi pociekła mu z wargi.
– Nazwisko gliniarza. Właściciel przytknął palec do ust.
Moran ścisnął go za gardło, aż mężczyzna zaczął się dusić. Zamachał rozpaczliwie 
rękoma 
i wyszeptał nazwisko Moranowi do ucha.
Nagle wszystko stało się jasne.
Puścił właściciela, który osuną) się na ziemię jak wór ze śmieciami i wrócił na 
Mulberry 
Street. Nie chciał zwlekać, chociaż nie miał pojęcia, jak głęboko wetknął kij w 
mrowisko. 
W recepcji zostawił wiadomość dla detektywa Lyncha, prosząc o spotkanie na Water 
Street, 
i sam od razu udał się w to miejsce. Szedł okrężną drogą i kilka razy sprawdzał, 
czy nikt go nie 
śledzi. Trafił do domu, w którym znaleziono zwłoki Sheldona Prescotta.
– Ja je znalazłem. – Kapitan pokręcił głową. Wspomnienie tamtej chwili stało się 
dziwnie 
odległe i nierzeczywiste. Spojrzał ku wschodowi, gdzie czarne jak sadza chmury 
przesłaniały 
księżyc. Podświadomie zacisnął palce na lufie karabinu. – Kiedy Lynch przyszedł, 
powiedział 
mu pan, czego się pan dowiedział?
– Powiedziałem, kto zabił Prescotta – odparł Moran, uśmiechając się smutno. – 
Poznał moją 
teorię i miał wątpliwości, dlaczego jakiś dzikus z za chodu miałby przyjechać do 
niewyobrażalnie odległego miasta, tylko po to, żeby zabić jakiegoś białego? 
Odpowiedziałem mu 
– i nadal w to wierzę – że przyjechał po kogoś, kogo stracił. Obaj widzieliśmy 
tę osobę: to była 
dziewczyna, która zginęła razem z moim partnerem. Lynch rozważył moje słowa, 
rozglądając się 
po pokoju, w końcu pokiwał głową i powiedział, że też tak uważa. Podał mi rękę. 
Miałem 
wrażenie, że bardzo mu ulżyło. Ale ja nie podałem mu ręki, tylko spytałem, jak 
to się stało, że 
półkrwi Indianka znalazła się w Nowym Jorku? Spiął się i odparł, że nie ma 
pojęcia. Wtedy 
przypomniałem mu coś, co sam mi powiedział.
Moran przeniósł wzrok na kapitana.
– Zaraz po tym, jak wypuściliśmy pana z celi. Powiedział, że są takie miejsca, w 
których 
można dostać czerwonoskóre dziewczyny. Wtedy właśnie pierwszy raz usłyszałem o 
Black and 
Tan. Powiedziałem mu, że poszedłem do tej knajpy. I wtedy zobaczyłem, jak pot 
występuje mu 
na czoło. Przygładziłem poły marynarki. Nie odrywał ode mnie oczu. Zaczepiłem 
kciuk za pas 
i spytałem, kim była ta dziewczyna i kto ją zastrzelił? Wybełkotał coś 
niezrozumiale, a potem 
powiedział, że niech go diabli wezmą, jeśli wie, o czym mówię. Wyjaśniłem mu, że 
kłamie i że 
dobrze o tym wiem. Zaczął kłapać ustami jak wyjęta z wody ryba. Stał jak 
skamieniały. Powoli 
zaczynał rozumieć powagę sytuacji i nagle sięgnął po broń – tak szybko, jak 
brzuch mu na to 
pozwalał. Był za wolny. Przestrzeliłem mu prawą dłoń. Kula utkwiła w ścianie, a 
ja odciągnąłem 
kurek, pochyliłem się nad jęczącym Lynchem i wycelowałem mu spluwę w twarz. 
Powiedziałem, 
że teraz odpowie mi na wszystkie pytania.
Moran wyjął następne cygaro, zapalił je i wydmuchnął dym wraz z następnymi 
słowami:
– To on był skurwielem, który zastrzelił Jacksona, mojego partnera. – Pokiwał 
głową. – Tę 
pół-Indiankę też. Część już wiedziałem. Na tydzień przed śmiercią Jackson 
napisał do mnie list, 
do Waszyngtonu. Twierdził, że znalazł dowody w sprawie, nad którą pracował. 
Jednym z nich 
była półkrwi Indianka, którą musiał się teraz opiekować i którą musiał chronić 
jako świadka. 
Pisał też, że nie może ufać nowojorskiej policji, więc mieszkają razem w jego 
pokoju, gdzie nikt 
z dochodzeniówki ich nie wytropi. Sęk w tym, że Lynch był jego łącznikiem i 
najwyraźniej 
dowiedział się, kogo Jackson ukrywa. Miał mnóstwo powodów, żeby się tym 
interesować. 
Właściciel burdelu nie kłamał. Podał mi nazwisko Lyncha. To on sprowadzał mu 
dziwki, ale 
dziwki to tylko wierzchołek góry lodowej. Mój partner o tym wiedział i dlatego 
zginął.
– Wierzchołek góry lodowej?
– Jest jeszcze mnóstwo rzeczy, o których naprawdę nie powinien pan wiedzieć. 
Chodzi 
o defraudację funduszy federalnych, które idą na Zachód. W sprawę zamieszane 
jest wojsko, 
więc wolałbym o tym za wiele nie mówić.
– Tym się zajmował pana partner? Tropił aferę korupcyjną?
– Właśnie. Był detektywem federalnym.
– A pieniądze, które giną, powinny trafiać do rezerwatów?
– Tak przypuszczam.
– I nie chodzi tylko o dziewczyny?
– Tak jak mówiłem, wydaje mi się, że dziewczynki to najmniejszy problem. Mój 
partner był 
dobrym, bystrym facetem. Kiedy się do czegoś do rwał, wgryzał się w sprawę na 
całego. Znalazł 
dowody, więc musiał zginąć. Nie tylko dziewczynę, także inne rzeczy. Kiedy z 
zachodu szła 
przesyłka, dostał się do pociągu i przejął cały ładunek – i towar, i dziewczynę. 
Dla 
bezpieczeństwa ukrył zdobycz u siebie w pokoju. Zrobił błąd. Lynch opowiedział 
mi, jak 
wynieśli wszystko, co nie krzyczało i nie rzucało się po pokoju, a ta pół-
Indianka dostała kulkę 
w głowę. Nie mogli jej nigdzie prze nieść, więc zostawili ją razem z Jacksonem. 
– Twarz Morana 
pociemniała gwałtownie. – Kiedy znaleźliśmy ciała, Lynch zgrywał niewiniątko. Do 
Prescotta 
też ze mną poszedł, ale kazał mi zaczekać przy drzwiach, a sam mu powiedział, że 
jego ukochana 
dziewczynka nie żyje.
Kapitan przypomniał sobie, jak Lynch szepnął coś Prescottowi na ucho i Prescott 
zbladł jak 
ściana.
– Dlaczego „ukochana”?
Moran zdziwiony spojrzał na kapitana.
– Cóż, chyba nie powinienem się tak dziwić. Pan jej przecież dobrze nie widział.
– To znaczy?
Moran zaciągnął się dymem z cygara.
– Dla mnie to wygląda podobnie: tamten czerwonoskóry przyjechał do Nowego Jorku, 
żeby 
ją znaleźć, a pan przyjechał tutaj za panną Prescott. Oby miał pan więcej 
szczęścia.
Kapitan przetrawił jego słowa.
– Były do siebie podobne?
– Na tyle, na ile Indianka może być podobna do białej kobiety.
– Nie ma pan dowodów, że taki związek istniał.
– Rzeczywiście, nie mam. – Moran z namysłem pokiwał głową. – Ale na własne oczy 
widziałem tę dziewczynę, a godzinę później pannę Prescott. Nie mam cienia 
wątpliwości, że 
łączyła je osoba Sheldona Prescotta. Tylko siostry mogą być tak podobne.
Kapitan wzdrygnął się. Widma w lustrze, postacie z mgły. Dziewczyna, której 
nigdy nie 
widział, cień na ulicy. Żadne z nich nie miało imienia, cień – tylko złośliwe 
przezwisko: 
Skoczek. Zamknął oczy. Kamienie, na których leżał, gniotły go w plecy, powietrze 
było zimne 
jak w grudniu. Wyobraził sobie, że umarł. Czy naprawdę gdzieś w górach ukrywali 
się Czejeni? 
A jeśli nawet, to czy byliby ciekawi, co go tu sprowadza? Przypomniał sobie 
wykopany 
w gruzach rów na Manhattanie. O samobójcy wiedzieli tylko tyle, że nie znalazł 
tego, po co 
przybył. Przelał własną krew w miejscu, które świetnie nadawało się na 
rozpaczliwą śmierć.
Otworzył oczy. Patrząc na ciemną chmurę, która przesłoniła gwiazdy, wsłuchiwał 
się w ciszę 
zadumanego lasu.
– Jeżeli ma pan rację co do tej dziewczyny, to dlaczego Sheldon miałby kazać ją 
porwać?
– Może inaczej by nie przyjechała. Kiedy jesteś dzikusem i mieszkasz na prerii, 
nigdzie cię 
nie ciągnie. Mogę się również domyślać, że człowiekiem, który ją uprowadził, był 
nie kto inny, 
jak kapitan McVey. On słynie z porywania kobiet.
– Ale nie wie pan, czy nic więcej nie łączy go z tą sprawą?
– Nie, kapitanie. – Moran spojrzał w stronę gór. – Nie wiem. – Po dłuższej 
chwili odwrócił 
się w stronę szalejącego w lesie pożaru. – Lynch mówił, że zgarnęli ją na 
szczególnych prawach, 
niejako dziwkę, którą sprzedaje się do burdelu, tylko jako zapłatę dla 
Prescotta. To on kazał ją 
ściągnąć.
– Zapłatę? Za co?
– Za co? Lynch nie miał zielonego pojęcia, za co. Robił tylko to, co mu kazali. 
A rozkazy 
wydawały mu te same sukinsyny, które zleciły zabójstwo mojego partnera.
– Musiał przecież wiedzieć, kto mu rozkazuje.
– Ludzie, którzy zatrudniają takich drani jak Lynch, nigdy nie robią tego 
osobiście. Są 
w Nowym Jorku policjanci, i to na wysokich stołkach, którzy za pieniądze zrobią 
wszystko. 
Lynch nie musiał nawet wiedzieć, że ktoś jeszcze za tym stoi. Ale ja wiem. Tak 
jak wiem, że 
McVey nie działa sam.
– A Lynch? Nic nie wiedział?
– Zupełnie nic.
– To znaczy, że nie miał pan z niego żadnego pożytku?
Moran pokręcił głową. Wzrok miał lodowaty jak dawno ostygłe popioły – Dał z 
siebie 
wszystko... Zanim go zabiłem – powiedział pozornie nie dbałym tonem. Patrzył 
wyzywająco na 
kapitana, a kiedy nie doczekał się odpowiedzi, uśmiechnął się. – Można 
powiedzieć, że gdyby się 
tak nie po starał, nie siedziałbym tu z panem.
Kapitan zmarszczył brwi – z ciekawością, ale i z niesmakiem. Jak to? Co panu 
powiedział?
– Że został wynajęty do innej roboty i że ma to coś wspólnego z panem.
– Ze mną? – Kapitan nie ukrywał zaskoczenia. – Przecież nie mógł chyba 
podejrzewać mnie 
o zabójstwo Sheldona?
– To, co Lynch myślał i podejrzewał, nie miało znaczenia. – Moran pokręcił 
głową. – On 
tylko wykonywał rozkazy. W tym wypadku chodziło o to, żeby wziął dwóch ludzi i 
jechał za 
panem. Miał pana śledzić przez całą podróż i wysłać telegram, gdzie pan wysiadł.
– Ja? Dlaczego, na miłość boską, ktoś by się miał mną interesować? Moran 
wzruszył 
ramionami. Wyjął rewolwer z kabury i przyjrzał mu się w blasku dogasającego 
ogniska.
– Wydaje mi się, że chodziło nie tyle o pana, co raczej o to, dokąd się pan 
wybiera. Ciekawi 
byli, co tam znajdą.
– Ale dlaczego? Skąd Lynch wiedział, że chcę jechać na Zachód?
– Nie wiem. Miałem nadzieję, że pan mi to powie.
– Wiedział o tym profesor Marsh, to oczywiste, i panna Prescott.
– Mogła komuś jeszcze powiedzieć?
– Nie wydaje mi się. Obiecała, że zachowa tę sprawę w tajemnicy. Moran zaśmiał 
się 
niewesoło.
– Co w tym zabawnego? – Nastroszył się kapitan.
– Lynch i jego ludzie zgubili pański ślad. Spóźnili się na pociąg, którym pan 
jechał. Za to 
McVey pojawił się w Medicine Bow. Skąd się tam wziął? Jak znalazł tę mieścinę? 
Obawiam się, 
że ktoś śledził pannę Prescott.
– W takim razie nie chodzi im ani o mnie, ani o nią.
– Chyba tak.
– Chcą Bentona.
– Bentona?
– Marsh go wynajął. Pracował w Como Bluff, a teraz jest przewodnikiem Cope’a i 
panny 
Prescott. – Kapitan zawiesił głos i zamyślił się na chwilę. – To od razu nabiera 
sensu, jeżeli 
założymy, że szukają Bentona, a nie panny Prescott. To Benton twierdził, że 
widział żywego 
pterozaura. Nad jeziorem otoczonym skałami. Kilka dni temu pytał mnie pan, co 
się stało 
z dziennikiem Sheldona Prescotta, prawda?
– Pytałem.
– Dlaczego?
– Cóż, Lynch miał zdobyć jeszcze jedną rzecz.
– Chyba się domyślam.
– Właśnie. Dziennik Sheldona, który pan sprzedał Marshowi.
A wie pan, dlaczego Marsh go kupił? Bo pozwoli mu dotrzeć do miejsca, w którym 
dokona 
niezwykłego odkrycia. Widziałem rysunki. Był wśród nich szkic jeziora ze 
wszystkich stron 
okolonego urwiskami. – Kapitan obejrzał się na góry i sięgnął do ogniska. 
Przejął od Sheldona 
zwyczaj rysowania patykiem na ziemi. – Tu jest Cope z Bentonem, jadą nad 
jezioro. – Postukał 
patykiem w ziemię i spojrzał na ciągnący się w dole las. – Tam jest Marsh, który 
ma dziennik 
i rysunek jeziora. Przypuszczam, że obaj jadą w to samo miejsce.
Moran zmarszczył brwi.
– Ale nie tylko Cope i Marsh się tam wybierają. – Jeszcze raz zerknął na 
rewolwer i schował 
go przed deszczem, który właśnie zaczynał padać. – Jest jeszcze McVey, nie wiemy 
gdzie, ale na 
pewno niedaleko. Po co jedzie nad jezioro? – Spojrzał na rysunek, który robił 
się powoli 
zamazany i nieczytelny. Splunął i pokręcił głową. – Jego nie interesują kamienie 
i fruwające 
jaszczurki.
– Dawniej go interesowały. To on pakował okazy dla Sheldona Prescotta, mówiłem 
już panu. 
Widziałem skrzynie w Medicine Bow, a pan znalazł podobne pudełko u swojego 
partnera 
w pokoju, prawda?
– To fakt – przytaknął z namysłem Moran.
– Dlaczego McVey zbierał skamieliny dla Sheldona? Moran ledwie zauważalnie 
wzruszył 
ramionami.
– To pytanie nie daje mi spokoju.
– Co Sheldon chciał osiągnąć?
Moran splunął w ogień. Jak na niego, był to gest pełen ekspresji.
– W ogóle nie rozumiem, o co mu chodziło.
– W takim razie powinien się pan tego dowiedzieć.
Kapitan wstał, jakby chciał się rozejrzeć w poszukiwaniu odpowiedzi i spojrzał w 
dal, 
chociaż podświetlone płomieniami strugi deszczu całkowicie przesłaniały mu 
widok. Dalej była 
już tylko ciemność. Chmury zakryły księżyc i gwiazdy. Właściwie to do mnie 
podobne: patrzę 
i nigdzie nie widzę światełka, pomyślał. Co Sheldon chciał osiągnąć? Do głowy 
przyszła mu 
tylko metaforyczna wizja przewróconej gabloty muzealnej. Rozsypane eksponaty 
walały się po 
podłodze, opatrzone nieczytelnymi etykietami. Niektórych okazów brakowało – nie 
wydobyto 
ich spod ziemi, może w ogóle nie istniały. Odwrócił się do Morana.
– Nie jestem panu nic winien – oznajmił. – Nie interesuje mnie, co zrobił 
Sheldon, nie chcę 
wiedzieć, kto płaci McVeyowi. Zależy mi tylko na tym, żeby pannie Prescott nic 
się nie stało.
– Dopóki podróżuje z Cope’em, jest w niebezpieczeństwie.
– Dlatego mam dla pana propozycję: przede wszystkim spróbujemy śledzić Cope’a. 
Marsh 
też nas interesuje, bo ma dziennik Sheldona Prescotta. – Kapitan zmrużył oczy, 
jakby szukał 
w pamięci jakiegoś drobiazgu, który łatwo przeoczyć. – Jeżeli nadarzy się 
okazja, żeby 
sprowadzić pannę Prescott bezpiecznie na równiny, zrobię to.
Moran pokiwał głową i skinął pistoletem w stronę wzgórz.
– Podejrzewam, że McVey już tu jedzie.
– Jeżeli okaże się, że mamy odcięty odwrót, znajdziemy inną trasę i opracujemy 
nowy plan.
– Miejmy nadzieję, że nie będzie takiej potrzeby – odparł Moran, wstając.
Jakby na przekór jego słowom deszcz lunął nagle gwałtownie i w mgnieniu oka 
ugasił 
ognisko. Las płonął bez przerwy. Moran patrzył w płomienie, skulony dla ochrony 
przed ulewą. 
Kapitan zgarnął juki, siodło i broń i wskoczył z nimi do wozu. Spod płachty 
zerkał na Morana, 
który obserwował pożar lasu. Dopiero kiedy wypalił cygaro i zgniótł butem 
niedopałek, schronił 
się obok kapitana.
Siedzieli w ciszy, którą mącił tylko grzechot kropel o płócienne poszycie wozu. 
Łuna pożaru 
bladła z każdą chwilą, aż w końcu wszelkie światło zniknęło ze świata i został 
tylko deszcz.
Było późne popołudnie. Lily siedziała skulona, zbyt zmęczona, żeby zrobić coś 
konkretnego. 
Benton z Teksańczykiem oporządzali konie, a Cope napełniał manierki wodą ze 
strumienia. 
Drzewa otaczały ich ze wszystkich stron. Deszcz niedawno ustał i z gałęzi wciąż 
spadały 
pojedyncze krople. Nawet widok gór, które przeświecały ponad szczytami sosen, 
miał w sobie 
coś z akwareli – były zamglone i rozmyte. Od dwóch dni nie mogła się wykąpać, 
była brudna 
i obolała.
Nie chciała się skarżyć. Cope uprzedzał, że przejście przez góry będzie dla niej 
próbą ponad 
siły. Pokręciła wtedy gniewnie głową i opowiedziała mu o tym, jak ojciec w 
takich właśnie 
górach zbudował dom. Później, podczas kłótni przy wyjeździe z Mandel, kiedy to 
uparła się, że 
nie pojedzie na południe do torów kolejowych, Cope powtórzył swoje słowa, a ona 
odparła, że 
zniesie wszelkie niewygody i niebezpieczeństwa. Wierzyła w siebie.
Z westchnieniem oparła się o pień sosny. Czyżby się pomyliła? Nadal mogła 
przecież 
zawrócić, jeszcze nie było za późno. Lord Bemerton nie musiał o niczym wiedzieć. 
Wiedziała 
jednak, że nie zamierza ruszyć się z miejsca – i to bynajmniej nie z powodu 
wyczerpania.
Teksańczyk wyjął z juków skrzypce i zaczął je stroić. Musiał ukraść je z zamku, 
chociaż 
kiedy Lily obejrzała je z bliska, okazało się, że są poobijane i zniszczone, a 
zamiast strun mają 
postrzępione kawałki jelit. Mogła sobie wyobrazić, jak ktoś akompaniuje na nich 
sentymentalnym piosenkom przy kowbojskim ognisku. Domyślała się, że dla 
właściciela były 
bezcenne, ale teraz należały do Teksańczyka, który też czule się nimi opiekował. 
Prawdę 
mówiąc, czuła ulgę, że je ukradł. Bała się go bardziej niż Bentona. Benton był 
po prostu wredny, 
a Teksańczyk szalony. Dopóki nie miał skrzypiec, w wolnych chwilach bawił się 
rewolwerem, 
kręcąc nim na palcu. Teraz jednak rzadko sięgał po broń i Lily, chociaż jej uszy 
cierpiały katusze, 
musiała przyznać, że przynajmniej jej nerwy odpoczywają.
Poza tym uważała, że zgrzytliwe dźwięki, jakie wydobywał ze strun, lepiej pasują 
do 
górskiego krajobrazu niż wesołe piosenki i polki. Nie były też całkowicie 
chaotyczne – czasem 
wyłaniała się z nich żałobna, poważna melodia, chociaż zwykle szybko rozpływała 
się 
w kakofonii ostrych tonów. Nie wiedziała, czy ten brak harmonii jest zamierzony. 
Teksańczyk 
całkowicie koncentrował się na grze, marszczył z wysiłku czoło, jak gdyby celowo 
uzyskiwał 
każdy dysonans. Lily przypomniała sobie spotkanie z kapitanem na statku. On też 
uczył się grać 
na skrzypcach, ale był w tym znacznie bardziej niezręczny od Teksańczyka. Twarz 
tężała mu 
z wysiłku, palce sztywniały – za to kiedy znalazł właściwą nutę, promieniał. 
Uśmiechnęła się na 
to wspomnienie. Coś ścisnęło ją w gardle. Zaskoczona odwróciła wzrok.
Zamknęła oczy. Nie mogła powstrzymać dalszych wspomnień, napłynęły obrazy 
kapitana 
i kajut pasażerów trzeciej klasy. Przypomniał jej się człowiek, który uczył go 
grać. Kiedy brał 
skrzypce do ręki, płynęła z nich porażająca muzyka, żałosna jak tęsknota zaklęta 
w melodię. 
Mimo to raźno przytupywał nogą do rytmu i wyrywał współpasażerów z letargu i 
rozpaczy. 
Tańczyli na rozkołysanym morzu. Nie przyłączyła się do nich. Rozumiała, że urok 
i dziki 
charakter tego tańca do niej nie pasuje, ale zazdrościła im. Wiedziała, dlaczego 
tańczą: jechali do 
obcego kraju, którego języka nie znali, i musieli nauczyć się porozumiewać w 
inny sposób. 
Ucieszyła się nawet, że jest Amerykanką i nie musi się do nich dostosowywać. 
Teraz jednak 
czuła co innego. Słuchała Teksańczyka, rozrzedzone powietrze gładziło jej skórę, 
czuła, jak mało 
o sobie wie.
– Cholera jasna! – zaklął Benton. – Ktoś tam jedzie.
Zaskoczona Lily otworzyła oczy. Zatopiona w myślach zastanawiała się właśnie nad 
tym, jak 
samotnym miejscem potrafi być górski szczyt. W pierwszej chwili pomyślała, że 
może to 
przyjechał kapitan, i zdziwiła się, że myśli o nim z taką nadzieją. Ale to 
przecież niemożliwe, 
kapitan został daleko na południu, przy Como Bluff. Dlaczego w ogóle o nim 
pomyślała?
– Czekajcie... – Benton zmrużył oczy, patrząc między drzewami, i zszedł nad 
strumień, który 
niedawno przekroczyli. Po srebrzystej wodzie prześliznął się cień, jak gdyby 
wypłynął z lasu, ale 
chmura zaraz przesunęła się dalej i słońce rozświetliło okolicę. W jedną z plam 
światła wjechał 
właśnie postawny mężczyzna na koniu, za którym jak cienie jechali kolejni 
jeźdźcy.
Cope gwizdnął przez zęby i pokręcił głową.
– To chyba Marsh we własnej osobie.
Powiedział to tak triumfalnym tonem, że Lily wybałuszyła oczy. Zapytała, czy nie 
powinni 
ruszać dalej, żeby się z nim nie spotkać, ale profesor z uśmiechem pokręcił 
głową. Lily, nic nie 
rozumiejąc, przeczesała palcami włosy.
– Przecież to jego ludzie zabili Charliego. Skąd wiadomo, czy nas też nie będzie 
chciał 
zastrzelić?
Cope spojrzał na Bentona. W jego oczach krył się jakiś sekret.
– Proszę mi powiedzieć – upomniała się coraz bardziej zirytowana Lily. – Nie 
życzę sobie, 
żeby miał pan przede mną jakieś tajemnice.
– Jeżeli coś przed panią ukrywam, panno Prescott, to tylko dla pani dobra.
– Wolałabym sama to ocenić, profesorze.
Cope spojrzał jej w oczy i uśmiechnął się łagodnie – pierwszy raz, odkąd 
posprzeczali się 
w Mandel.
– Czy nie obiecywałem pani uroczyście, że zrobię, co w mojej mocy, aby uchronić 
panią 
przed niebezpieczeństwem? – Zrobił krok w przód na mokrych kamieniach, żeby 
lepiej widzieć 
zbliżającego się rywala. – Marsh może być dzikusem, ale nie aż takim, żeby nas z 
zimną krwią 
rozstrzelać.
Lily drżała na całym ciele. Rozbryzgi wody ze strumienia ochlapały jej sukienkę. 
Teksańczyk niewzruszony grał dalej, z postrzępionych jelit wydobywał się 
piskliwy jazgot. 
Odwróciła się i krzyknęła, żeby przestał hałasować, ale nie zwrócił na nią 
uwagi. Profesor Marsh 
spokojnie jechał do góry.
W pewnym momencie musiał chyba zobaczyć Lily i Cope’a stojących nad strumieniem, 
ale 
przejeżdżał wtedy pod drzewami i twarz miał ukrytą w cieniu. Zanim wyjechał z 
lasu i podjechał 
po kamieniach do miejsca, w którym stali, po ewentualnym zdziwieniu nie został 
nawet ślad. 
Marsh był całkowicie opanowany i uśmiechał się lekko.
– Profesor Cope.
– Profesor Marsh.
– Co za niespodziewana przyjemność.
– Nie wydaje mi się.
– Tak? – Uśmiech Marsha stężał, gdy ten odchylił się w siodle, napawając się 
widokiem 
z góry. Na łąkę wyjechała tymczasem towarzysząca mu grupa dziewięciu lub 
dziesięciu 
jeźdźców i długi sznur jucznych koni. Marsh spojrzał na nich, jakby chciał się 
upewnić, że 
żadnego nie brakuje, i zwrócił się do Lily: – Panna Prescott. Skinął jej głową. 
– Zapewne ucieszy 
się pani, jeśli powiem, że notatki pani ojca są całkowicie zrozumiałe i 
dokładne.
Lily podeszła do niego, chcąc mu powiedzieć, że nie życzy sobie, by wspominał 
imię jej 
ojca, ale Cope nie dał jej dojść do słowa.
– Proszę nas nie obrażać. – Wszedł wyżej na stok. – Mamy swój rozum. Jechał pan 
po 
naszych śladach, a nie kierując się wskazówkami z dziennika.
– Po co miałbym to robić? – spytał zadowolony z siebie Marsh. – Proszę zapytać 
pannę 
Prescott, jeśli mi pan nie wierzy. Wiedziała, że się licytujemy, i postanowiła 
sprzedać dziennik 
i zebrane przez ojca okazy właśnie mnie.
– Wiemy, że nas pan śledził. – Lily miała nadzieję, że jej słowa zabrzmią ostro, 
ale głos ją 
zawiódł. – Może pan temu zaprzeczyć?
– Nie, to prawda. Słyszałem w Mandel o jakiejś bandzie, która wyjechała w góry 
niedługo 
przede mną. Banda obdartusów na wozach. – Marsh z pogardą spojrzał na Cope’a. – 
Prowadził ją 
jakiś tani kanciarz. Szarlatan. Oszust. – Każda obelga rozbrzmiewała donośnie 
jak dźwięk 
dzwonu. – Panno Prescott, panno Prescott... Dlaczego postanowiła pani złożyć 
swoje szczęście 
w ręce kogoś takiego?
– W przeciwieństwie do pana jest dżentelmenem.
– Dżentelmen nigdy nie namawiałby damy do tego, żeby nie dotrzymała słowa.
– Ja nie dotrzymałam słowa?
– Obiecywała mi pani, panno Prescott, że nie będzie się zadawać z profesorem 
Cope’em. 
W zamian za to ja powiedziałem pani, gdzie należy szukać moich dawnych 
pracowników. 
Widzę, że ich pani znalazła. – Marsh przeniósł wzrok na Cope’a i jego ludzi. 
Teksańczyk tkwił 
nieruchomo, brodą przyciskając skrzypce do barku. Marsh przyjrzał się jemu i 
Bentonowi, a jego 
koń zrobił kilka kroków do przodu. – Domyślam się, że to was dwóch zatrudniłem 
przy Como 
Bluff?
Teksańczyk wybijał rytm smyczkiem.
– Nie wiem, ile dostajecie, ale zapłacę wam dwa razy tyle. Benton zmrużył oczy, 
rozważając 
jego ofertę.
– Ma pan pieniądze?
Marsh skinął głową i obrócił się w siodle. Na jego znak najbliższy z jeźdźców, 
potężnie 
zbudowany mężczyzna w kradzionym mundurze i z rewolwerem za pasem, zeskoczył z 
konia 
i odpiął torbę przy siodle. Zarzucił ją sobie na ramię i powoli ruszył w stronę 
Bentona. 
Teksańczyk rzępolił na skrzypcach, coraz szybciej poruszając smyczkiem, ale gdy 
człowiek 
Marsha rzucił torbę na ziemię, przestał grać. Na widok niebieskiego munduru 
wytrzeszczył oczy, 
wypuścił skrzypce z rąk i sięgnął po broń. Benton skoczył w jego stronę z 
okrzykiem: „Nie!”, ale 
nie zdążył: Teksańczyk pokręcił głową i strzelił. Mężczyzna w mundurze, trafiony 
w pierś, upadł 
i legł bez ruchu na ziemi.
Na chwilę zrobiło się całkiem cicho, jeśli nie liczyć trzepotu skrzydeł 
wypłoszonych ptaków, 
a potem rozległy się pierwsze krzyki. Lily miała wrażenie, jakby czas zarazem 
stanął w miejscu 
i niewiarygodnie przyspieszył. Dwóch czy trzech ludzi dobyło karabinów i 
wymierzyło je 
w Teksańczyka. Marsh również przełożył strzelbę przez grzbiet konia i wycelował, 
ale ręce mu 
się trzęsły. Teksańczyk patrzył na niego spokojnie, oczy miał mroczne jak zimowy 
lód. Podniósł 
rewolwer, odwiódł kurek i wymierzył w pierś profesora. Padł strzał. Lily 
krzyknęła i zakryła 
twarz dłońmi, bojąc się, że kiedy się odwróci, Marsh będzie leżał martwy na 
ziemi. Okazało się 
jednak, że to jeden z jego ludzi spadł z konia. W dodatku nie był wcale martwy. 
Tak samo jak 
biedny Charlie trzymał się za bok i z niedowierzaniem patrzył na swoje 
zakrwawione ręce. 
Benton obejmował Teksańczyka i Lily domyśliła się, że musiał pociągnąć go za 
sobą na ziemię. 
Szeptał mu coś do ucha, a Teksańczyk płakał jak dziecko. Trzej ludzie trzymali 
ich na muszce. 
Marsh pobladł, włosy lepiły mu się do spoconego czoła.
– Proszę pana... – powiedział w końcu do Teksańczyka, próbując odzyskać 
panowanie nad 
sobą. – Widzę, że jest pan złym człowiekiem i w dodatku tchórzem.
Nie wiedział, co jeszcze mógłby dodać ani co zrobić, po prostu kołysał się w 
siodle. Dopiero 
Cope podszedł do rannego, położył sobie jego głowę na kolanach i kazał rozpalić 
ognisko. Lily 
schowała się między drzewa, podwinęła spódnicę i rozdarła halkę. Przeszło jej 
przez myśl, że 
jeśli strzelaniny będą się powtarzać, niedługo zostanie bez bielizny. Miała 
ochotę roześmiać się 
histerycznie, ale powstrzymała się, wróciła do ogniska i podała Cope’owi 
bandaże. Przyjął je bez 
słowa. Marsh tymczasem doszedł do siebie i kazał rozbroić Teksańczyka i Bentona. 
Zapytał też, 
dlaczego ten pierwszy zastrzelił niewinnego człowieka, ale Teksańczyk miotał się 
tylko i klął, 
więc profesor polecił związać im obu ręce. Po namyśle postanowił też rozbroić 
Cope’a, a kiedy 
ten odparł z goryczą, że nigdy nie nosi broni, Marsh wskazał rewolwery jego 
dwóch ludzi. 
Posłusznie wyjęli je z kabur, wyjaśniając, że nie są nabite. Profesor Cope 
życzył sobie, żeby 
nosili je na pokaz. Rzeczywiście, w bębenkach nie było nabojów, ale Marsh 
zarekwirował je 
i rzucił na ziemię razem z bronią Bentona i Teksańczyka.
Dopiero wtedy podszedł do bladego jak ściana rannego, który leżał przy ognisku. 
Nie bardzo 
wiedząc, jak się zachować, pochylił się i dotknął jego czoła. Ściszonym głosem 
zapytał, czy 
wyżyje.
Cope odparł krótko, że nie jest z nim źle.
– Miał więcej szczęścia niż Charlie – dodała Lily – zamordowany przez pańskich 
ludzi.
– Zamordowany? – Tym razem Marsh nie krył zaskoczenia.
– Proszę nie zaprzeczać. To pańscy ludzie nas ścigali.
Marsh pokręcił głową i zdumiony stwierdził, że nic mu nie wiadomo ani o żadnym 
pościgu, 
ani o strzelaninie. Chciał powiedzieć coś jeszcze, ale Cope uciszył go gestem i 
wyjaśnił, że trzeba 
zaopiekować się rannym. Zrobił, co mógł, a teraz potrzebne było lepsze posłanie, 
niż rzucone na 
kamienie gałęzie sosny.
– Chce pan, żebym zawrócił i odstawił go do Mandel? Dobrze pana rozumiem?
Cope spiorunował go wzrokiem.
– Trzeba też pogrzebać drugiego z pańskich ludzi.
– To prawda. A pańskich najemników należałoby zabrać do miasta i powiesić.
Cope wstał i spojrzał na związanych Bentona i Teksańczyka, skulonych jak gdyby 
pod 
ciężarem ponurych myśli, których nie można ubrać w słowa. Przytaknął Marshowi, a 
potem 
odwrócił się do niego plecami. Nie mógł mu dłużej patrzeć w twarz. Marsh 
uśmiechnął się 
z zadowoleniem.
– Widzę, że to był dla pana wstrząs – powiedział. – Wcale się nie dziwię. 
Zaśmiał się 
i spokojnie zapalił fajkę. Wracał mu dobry humor. Nadciągała noc, księżyc 
przeświecał przez 
gałęzie. Marsh kazał dorzucić drew do zapalonego przez Cope’a ogniska, a sam 
Cope rozpalił 
osobno drugie ognisko. Żaden nie rozbił obozu. Obserwowali się drapieżnym 
wzrokiem, czujnie, 
a od wschodu nadciągał mrok. W końcu Lily uznała, że dłużej tego nie zniesie. 
Podeszła do 
jucznych koni i zaczęła się szarpać z derką, robiąc z siebie widowisko, aż 
ludzie Cope’a 
przybiegli jej na pomoc. Cope przygryzł wargę, ale nic nie powiedział. Wkrótce 
od strony 
ogniska Marsha dobiegł odgłos wbijania w ziemię kołków od namiotów. Lily 
zazdrośnie 
spoglądała na migoczące srebrzyście płótno; Cope zostawił namioty w wozach, 
woląc zabrać 
więcej innego sprzętu. Kiedy dość się napatrzyła, rozpakowała przygotowany na 
kolację bekon 
i suchary. Wzięła się za smażenie bekonu. Kiedy tak siedziała przy ognisku, 
spomiędzy drzew 
wyszedł jeden z ludzi Marsha, stanął za jej plecami i chrząknął znacząco. Nie 
patrząc w oczy ani 
Cope’owi, ani pozostałym, spytał z wymuszoną uprzejmością, czy przyjęłaby od 
profesora 
Marsha zaproszenie na kolację. Lily spuściła wzrok na paski cuchnącego mięsa na 
patelni 
i pokręciła głową, chociaż wiatr niósł w jej stronę smakowite zapachy ze stołu 
Marsha. 
Skończyła smażyć mięso, rozdzieliła porcje i w towarzystwie Cope’a i jego 
pomocników zjadła 
w milczeniu kolację. Potem pokroiła resztę bekonu w kostkę i wstała od ogniska. 
Weszła w cień 
lasu, rozjaśniany tylko drżącym światłem księżyca, i podeszła do spętanych 
Bentona 
i Teksańczyka. Byli równie milczący, jak pień sosny, do którego ich przywiązano. 
Spojrzeli na 
nią, ale nie odezwali się ani słowem. Przywodzili na myśl ponure trolle z 
germańskich legend; 
ona sama mogłaby być księżniczką, która szuka w lesie księcia. Przyjemnie jej 
się zrobiło na tę 
myśl. Wspomnienia. Dom, który ojciec zbudował w górach. Ciemność na dworze. W 
środku 
ogień i opowieści, które matka czytała z jej ze zniszczonej książki z bajkami. 
Nie musiała się bać, 
wszystko dobrze się kończyło. Leśne potwory nie opuszczały swoich legowisk. A 
bohaterowie 
zawsze żyli długo i szczęśliwie. Nadziała kawałek bekonu na widelec. Benton 
otworzył usta, 
przeżuł kęs, przełknął. Nabiła na widelec następną kostkę i wcisnęła ją 
Teksańczykowi między 
zęby. Karmiła ich cierpliwie, słysząc tylko ich mlaskanie i niesione wiatrem 
odległe krzyki 
nocnych zwierząt. Wiedziała, że dziecinne złudzenia dawno umarły, a prawdziwy 
świat nie da się 
wcisnąć w bajkowe ramy.
Zanim bekon się skończył, przyszedł do niej Cope z wiadomością, że Marsh kazał 
przygotować dla niej osobny namiot. Oczywiście odparła z godnością, że nie 
zamierza w nim 
spać, ale profesor pokręcił głową i zabrał jej talerz. Wyjaśnił, że nie ma nic 
przeciwko temu. 
Kiedy zauważyła, że zdradziłaby w ten sposób Charliego, odparł, że chyba nie ma 
racji.
– To kto go zabił? – Lily zmarszczyła brwi. – Jeżeli to nie byli ludzie Marsha, 
to kto?
– Nie wiem.
– Nie wie pan, ale podejrzewa, że ktoś jeszcze za nami jedzie, prawda?
– To możliwe. – Kto?
– Panno Prescott, nie mogę... Nie wiem.
– Dobrze. – Lily odwróciła się do niego plecami, chociaż zdawała sobie sprawę, 
że nie zdoła 
całkowicie ukryć swojego przerażenia.
Cope wziął jej rękę w obie dłonie, złożone jak do modlitwy, i poradził, żeby 
przyjęła 
propozycję Marsha. Skinęła głową.
– Jak pan sobie życzy.
Wróciła do miejsca, w którym stały przywiązane konie. Słyszała jeszcze, jak Cope 
zaczął na 
głos odmawiać pacierz. Obejrzała się przez ramię, Cope klęczał przy więźniach. 
Cienie trzech 
mężczyzn zlewały się w jeden. Kiedy Cope skończył, Benton coś mu odpowiedział, 
ale nie 
dosłyszała jego słów.
Zastała Marsha siedzącego przy ognisku. Na kolanach trzymał otwartą książkę, w 
ręku 
zeszyt, w którym coś notował. Na jej widok wstał z zakłopotaniem. Zaprowadził ją 
do stojącego 
na uboczu namiotu, gestykulując niepewnie.
– Dziękuję panu – uśmiechnęła się Lily.
Miała ochotę go przeprosić, wytłumaczyć, dlaczego była nieuprzejma, ale wstyd 
ustąpił 
miejsca czarnej fali zmęczenia i nie była w stanie już nic powiedzieć. Podniosła 
płachtę przy 
wejściu. Marsh odwrócił się tyłem, jakby krępował się oglądać miejsce, w którym 
ma spać 
kobieta.
– Dobranoc – mruknął.
– Dobranoc – odpowiedziała i zasznurowała namiot.
Zwinięta na posłaniu słuchała pohukiwania sowy. Ogarnęło ją znużenie i 
zapomniała nawet 
zdjąć buty, kiedy głos sowy ją uśpił.
Obudziła się cała zesztywniała i zdezorientowana panującym na zewnątrz hałasem. 
Kiedy 
wyjrzała z namiotu, wstawał dzień. Zamieszanie było takie, że wyszła, żeby 
sprawdzić, co się 
wydarzyło. Najpierw postanowiła zapytać o to Cope’a, ale znalazła tylko jego 
dwóch łudzi przy 
koniach, a samego profesora nigdzie nie było. Spytała więc, czy nie wiedzą, co 
się z nim stało. 
Spojrzeli po sobie i odparli, że w nocy cała trójka zniknęła: Cope, Benton i 
Teksańczyk. Lily 
spojrzała na nich z niedowierzaniem, ale pokręcili tylko głowami i pokazali jej 
drzewo, przy 
którym siedzieli skrępowani więźniowie. Zostały po nich tylko resztki sznura – 
część 
przywiązana do sosny, część rozcięta i porzucona obok. Kiedy stwierdziła, że 
przecież Cope nie 
miał żadnego interesu w tym, żeby uwolnić mordercę, zgodzili się z nią, że to 
nie do pomyślenia. 
Jeden z nich dodał, że od czterech lat pracuje u Cope’a i w głowie mu się nie 
mieści, że profesor 
mógłby wypuścić takiego bandytę jak Teksańczyk, który z zimną krwią zastrzelił 
innego 
człowieka. Podobnie jak to, że miałby bez słowa uciec z obozu i zostawić ich 
samych – 
a zwłaszcza damę.
Lily domyślała się, że dla Marsha sprawa przedstawia się mniej zagadkowo. 
Zastała go 
w samym środku zamieszania: jego ludzie zwijali się jak w ukropie, pakując 
namioty i mocując 
bagaże na końskich grzbietach, profesor zaś siedział jak posąg i czytał książkę. 
Nie podniósł na 
nią wzroku, lecz zaczął czytać na głos. Rozpoznała słowa ojca. Marsh wybrał opis 
krajobrazu, 
który dobrze znała. Ale zupełnie inaczej czytało się go w zaciszu salonu w domu 
dziadka, 
z matką u boku i z grobowo tykającym zegarem za plecami. Lily weszła na kamień, 
żeby zajrzeć 
Marshowi przez ramię i dotknęła strony z rysunkiem, który przedstawiał taki sam 
widok, jak ten 
roztaczający się w tej chwili przed nią. Opis też się zgadzał: doliny, grzbiety 
i lasy rozchodziły 
się na wszystkie strony od góry, którą ojciec nazywał Chmurnym Szczytem. Spisał 
w dzienniku 
relację z podejścia pod szczyt: była to żmudna wędrówka w górę szerokiej doliny, 
wzdłuż 
strumienia, nad którym rosły świerki, wśród pozostawionych przez lodowiec 
głazów. Dalej, 
w cyrku polodowcowym, znajdowało się okolone świerkami i sosnami jezioro.
– Mogę? – spytała Lily i wyjęła Marshowi książkę z rąk. Nie zaprotestował. 
Odwróciła 
stronę i znalazła rysunek, który najbardziej utkwił jej w pamięci: jezioro 
otoczone urwiskami. 
Podniosła wzrok. Przed nimi rysował się majestatyczny Chmurny Szczyt. – Jak pan 
sądzi, 
profesorze, czy to daleko stąd?
– Jezioro? – Marsh odchrząknął. – Jak dobrze pójdzie, dotrzemy tam przed nocą. – 
Zabrał jej 
dziennik. – Tak, powinniśmy podejść w jeden dzień. A jutro przekonamy się, czy 
pani ojciec 
miał rację. – Marsh uśmiechnął się niespodziewanie. – Co pani na to?
Lily nie wiedziała, co ma powiedzieć. Nagle wydało jej się, że serce porusza się 
w niej jak 
całkiem niezależna istota.
– Co spodziewa się pan znaleźć?
Kamieniołom. Strzaskaną skalną ścianę, a w niej skamieniałe kości 
paleolitycznych zwierząt, 
które leżą tam od dziesięciu tysięcy lat. Wśród nich pani ojciec znalazł kości 
latającego gada, 
szczątki, jak sugeruje, pterozaura.– Marsh z trzaskiem zamknął dziennik. – Co 
robią resztki 
stworzenia, które wymarło sześćdziesiąt milionów lat temu, pośród tych sprzed 
dziesięciu tysięcy 
lat? Albo będziemy świadkami wielkiego oszustwa, albo odkrycia, które 
unieśmiertelni 
odkrywcę.
Lily podziwiała rozpościerający się przed nią widok. Miała wrażenie, że słowa 
ojca bardziej 
do niego pasują, niż to, co widzi na własne oczy. Tak jakby umiał opisem powołać 
do istnienia 
krajobraz i sekret, który skrywa. O ile jest jakiś sekret.
– Być może, to stworzenie wciąż żyje. Marsh nie odpowiedział.
– Wiem, że na to pan właśnie liczy.
Marsh milczał. Spojrzał jej w oczy i kurczowo przycisnął dziennik do piersi.
– Nie musi pan nic mówić, ja to po prostu wiem. I coś panu powiem, profesorze, 
nie 
wycofam się.
Marsh z wyraźną ulgą przyjął nagłą zmianę tematu, chociaż sam pomysł, że Lily 
mogłaby 
zawrócić, nie mieścił mu się w głowie. Zapewnił ją, że nie musi się niczym 
martwić. Ucieczka tej 
trójki była niepokojąca, ale nie stanowili zagrożenia. Nie zabrali broni. Ale 
nie wolno było 
lekceważyć Cope’a. Marsh wszystko starannie zaplanował. Podzielił swoich ludzi 
na dwie grupy: 
czterech pojedzie z nim i panną Prescott w góry, druga czwórka odstawi rannego 
towarzysza do 
Mandel, zabierając ze sobą pozostałą dwójkę ludzi Cope’a. Z ich strony nic im 
nie grozi. Lily 
próbowała go zapewnić, że i tak są niegroźni i że może ręczyć za ich uczciwość, 
ale Marsh 
z rozbawieniem pokręcił głową i odparł, że sam to oceni.
Wtedy właśnie opowiedziała mu to, z czym nosiła się od poprzedniego wieczora: 
o jeźdźcach, którzy dogonili ich i zaatakowali na równinie. I zabili Charliego.
Marsh patrzył na nią, nic nie rozumiejąc i przez chwilę nie mógł wydobyć głosu. 
Potem 
zapytał, czy ich rozpoznała.
Lily pokręciła głową.
A czy później widziała któregoś z nich? Czy mogą dalej ją śledzić?
Odparła, że nie wie, ale przypomniała sobie coś, o czym wspomniał Cope: nie 
wierzył, żeby 
to ludzie Marsha ich napadli. Nie rozumiała, skąd ta nagła pewność. A po tej 
wymianie zdań 
poszedł porozmawiać z Bentonem. Przygryzła wargę, nie wiedząc, co powiedzieć. 
Domyślała 
się, że Cope i Benton się dogadali, ale nie chciała o tym mówić głośno. Nie przy 
Marshu, który 
i bez tego zarzucał Cope’owi zdradę i z radością przyjąłby jej dowody. Nie 
odezwała się więc. 
Została sam na sam z lękiem, że w tej sprawie nic nie jest takie, jakim się z 
pozoru wydaje.
I tak miała mało czasu na rozmyślania. Nie wiedząc, ile dzieli ich od 
uciekinierów, Marsh 
narzucił ostre tempo. Wkrótce wjechali w las. Słońce wisiało jeszcze nisko nad 
horyzontem 
i mimo że ptaki się już obudziły, pod drzewami panował półmrok. Ponura atmosfera 
nie sprzyjała 
przejażdżce. Lily szybko straciła poczucie czasu i zdziwiła się, widząc, że 
drzewa rzedną 
i wyziera zza nich jasno oświetlona pożółkła łajka. Wyjechała spomiędzy 
ostatnich sosen 
i usłyszała buczenie tysięcy owadów. Kiedy podniosła wzrok, słońce stało wysoko 
na niebie.
Marsh podniósł rękę, zapowiadając postój. Podał manierkę Lily, a kiedy piła, 
zajrzał do 
dziennika. Jadący za nimi czterej ludzie, również sięgnęli po manierki. Marsh 
podał jej dziennik, 
przytrzymując palcem wybraną stronę. Otworzyła go w tym miejscu i spojrzała na 
nakreślony 
ręką ojca szkic: przedstawiał widok, jaki w tej chwili się przed nią roztaczał. 
Daleko z przodu 
rysowała się następna linia drzew, które pięły się w górę strumienia. Po obu 
stronach w górę 
strzelały skaliste ściany doliny. Obok rysunku widniał spisany ręką ojca tekst, 
w którym 
rozpoznała cytat z Wordswortha: Nasze przeznaczenie, nasza natura i nasz dom 
leżą 
w nieskończoności, i tylko w niej; Jest w nich nadzieja, która nie umiera... 
Dalej nie doczytała, bo 
Marsh zabrał jej dziennik, jakby zazdrosny, że poświęca mu tyle uwagi. Wskazał 
początek 
doliny.
– Tam jedziemy – powiedział. – Strumień musi płynąć tamtędy. Odległość była 
większa, niż 
się z początku wydawało. Tumany kurzu, które wzbijały końskie kopyta, pachniały 
polnymi 
kwiatami, przywodząc Lily na myśl piknik na łące. Ścisnęło ją w dołku, gdy 
pomyślała, jak 
ucieszyłaby się matka, gdyby znalazła się w tym miejscu. Ciemny las kontrastował 
z trawą, jakby 
wyprany z wszelkiego koloru i bardziej ponury od lasów, przez które dotychczas 
przejeżdżali.
Kiedy zbliżyli się do niego, trzy kruki niczym zaalarmowani strażnicy zerwały 
się do lotu, 
głośno łopocząc skrzydłami. Marsh odruchowo wstrzymał konia i coś pokazał 
wyciągniętą ręką. 
Lily najpierw nie bardzo wiedziała, o co mu chodzi, ale po chwili zrozumiała. 
Wokół potężnej 
jedlicy ktoś ułożył stos padliny. Martwe ptaki o matowym upierzeniu i łby jeleni 
zwrócone były 
na wschód. Oparty o pień stał płaski kamień, na którym wyrzeźbiono jakiś 
rysunek. Marsh zsiadł 
z konia i podszedł bliżej, a Lily podjechała za nim. Zasłoniła nos ręką. Rysunek 
zdawał się drżeć 
w gorącym, cuchnącym powietrzu, jakby magiczna więź łączyła go z otaczającymi go 
martwymi 
istotami. Przedstawiał skrzydlatego stwora pomalowanego w jaskrawe barwy. 
Poplątane linie 
tworzyły jego głowę i skrzydła.
– Czy to tej istoty pan szuka, profesorze? – spytała Lily.
Marsh długo taksował rysunek wzrokiem, zanim wskoczył na siodło.
– Nic podobnego – odparł zniecierpliwiony.
Lily nie miała pojęcia, co go tak zirytowało, ale wolała nie pytać. Marsh dał 
znak swoim 
ludziom i wjechał w las.
Jechali najszybciej, jak mogli, przez zarośla i po kamieniach, ale przede 
wszystkim po 
miękkim dywanie z sosnowych igieł, który tłumił wszystkie dźwięki – nawet kopyta 
koni ciszej 
stukały o grunt. Jeźdźcy wyglądali jak cienie przemierzające krainę ukrytą przed 
całym światem. 
Wreszcie Marsh krzyknął wesoło i zamachał kapeluszem, wskazując płynący wśród 
drzew 
mętny, szemrzący strumyk. Wyjechali spomiędzy drzew na brzeg strumienia. Marsh 
przykucnął 
przy nim, spojrzał w górę doliny, która pięła się wysoko, pod samo niebo, a 
potem odwrócił się 
w stronę lasu. Popatrzył na ziemię. Na brzegu leżało jednak tyle kamieni, że – 
zdaniem Lily – nic 
nie dałoby się wśród nich wypatrzyć, ale Marsh pokazał jej płaski kamień, na 
którym widniały 
głębokie rowki. Odwrócił się do swoich ludzi i nadymając się z dumą, obwieścił, 
że takie ślady 
pozostawiają toczone przez lodowiec głazy. Odpowiedziały mu tępe spojrzenia i 
jeden 
z mężczyzn spytał z powątpiewaniem, jak to możliwe? Marsh zaczął objaśniać 
procesy 
zachodzące w lodowcach, mówić o ich ogromnej, bezlitosnej sile, o lodowych 
płytach, które 
niegdyś sięgały daleko na południe od bieguna i kształtowały krajobraz. A mimo 
to zajmowały 
zaledwie pojedynczy rozdział w księdze dziejów świata, krótki i jeden z 
ostatnich. Przemawiał 
uroczystym, basowym tonem, jakby udzielała mu się groza lodowców. Ręce zaplótł 
na brzuchu 
i milczał chwilę po zakończeniu wykładu, niczym ksiądz zadowolony z kazania, 
które wygłosił. 
Jego ludzie stali speszeni naprzeciwko.
– Świat jest, jaki jest – powiedział, patrząc na nich. – Nie ma w nim tajemnic i 
nie ma 
powodów, by myśleć, że jest inaczej.
Utwierdziwszy się w ten sposób we własnych przekonaniach, ściągnął kapelusz na 
czoło, 
popuścił koniowi wodze i wjechał w dolinę.
Przez całe popołudnie brnęli naprzód. Z początku głazy na morenie były tak 
olbrzymie 
i nieregularne, że nie dało się jechać brzegiem strumienia i konie musiały 
chwilami schodzić do 
wody. Im wyżej jednak się wspinali, tym bystrzejszy stawał się strumyk i tym 
bardziej spłaszczał 
się brzeg. Lily z ulgą przyjęła widok schodzących nad wodę traw i drzew. W 
topolowym 
zagajniku dostrzegli pierwsze ślady ludzkiej obecności – ścieżkę wydeptaną wśród 
kwiatów 
i zarośli, a na podmokłym skrawku ziemi odciski końskich kopyt. Na ich widok 
Marsh wpadł we 
wściekłość, tak jakby do tej pory udawało mu się nie myśleć o Copie. Nie robił 
już, jak 
wcześniej, krótkich wykładów z geologii, ale ponurym wzrokiem obserwował 
okolicę, jak gdyby 
podejrzewał, że natura sprzymierzyła się z jego wrogiem. Czasem, gdy poruszane 
wiatrem 
świerki i jodły skrzypiały niepokojąco, profesor wzdrygał się, jakby słyszał 
dźwięk wydawany 
przez człowieka. Podskoczył w siodle, kiedy wiatr przyniósł okrzyk jakiegoś 
dzikiego 
zwierzęcia, chociaż trudno byłoby powiedzieć, skąd pochodził: z dołu doliny, z 
góry, czy może 
ze skał nad ich głowami. Marsh zatrzymał się i wyjął lornetkę. Ręce znów mu się 
trzęsły.
Wjechał do strumienia i stał nieruchomo, mocząc buty w wodzie, aż dobiegł ich 
trzepot 
skrzydeł i górą przeleciała para żurawi. Profesor odwrócił się w siodle, śledząc 
ich lot, i wyjechał 
na brzeg.
– Te ptaki nie zapuszczają się tak wysoko – mruknął, ocierając czoło chustką. – 
Coś jest nie 
tak. Coś je wypłoszyło.
Pana też, profesorze, dodała w duchu Lily. Zauważyła, że gdy przesunął kapelusz 
na tył 
głowy i wpatrywał się w góry przed nimi, jego ręka odruchowo powędrowała w 
stronę 
rewolweru. Podniósł do oczu lornetkę. Z zarośli na prawym skraju doliny posypały 
się kamyki, 
gdzieś wyżej mignął obłoczek kurzu. Marsh obrócił się i nastawił lornetkę. Długo 
siedział 
nieruchomo, aż wreszcie ją opuścił. Lily myślała, że ruszą dalej, ale profesor 
zeskoczył z konia 
i ruszył pod górę, kierując się do zagajnika. Drzewa rosły w nim powykrzywiane, 
wyciągając 
gałęzie jak najdalej na wschód; domyślała się, że to zimowe śniegi tak je 
zdeformowały. 
Wyglądały jak chore. Nie dość, że przybierały dziwaczne kształty, to jeszcze ich 
korę znaczyły 
białe plamy grzybów i ciemne blizny. Marsh obejrzał z bliska jedno z nich i 
wszedł głębiej 
w zagajnik, ginąc wśród szumiących liści.
Lily usłyszała dobiegający z góry krzyk. Dwójka towarzyszących jej mężczyzn 
zsiadła 
z koni, wzięła karabiny i popędziła w kierunku zagajnika. Lily próbowała 
zapanować nad 
spłoszonym koniem, który prychał i szarpał wodze, tak że nawet nie miała czasu 
się wystraszyć, 
zanim jeden z ludzi Marsha wynurzył się zza drzew i krzyknął coś do pozostałych 
dwóch 
mężczyzn. Ci spojrzeli po sobie, jeden z nich pomógł jej zsiąść z konia i razem 
wspięli się do 
zagajnika. Kiedy jednak ten, który ich zawołał, zobaczył Lily, zaczął machać 
kapeluszem i kazał 
się jej cofnąć. Był zdenerwowany i zły, co bardzo ją zaniepokoiło, ale była już 
tak blisko, że 
zawracając, straciłaby twarz. Poza tym ciekawość zwyciężyła: po krótkim wahaniu 
Lily weszła 
do zagajnika.
Na gałęzi wisiał człowiek. Indianin, którego skóra, zlana krwią, była jeszcze 
bardziej 
czerwona niż za życia. Miał długie, pozlepiane krwią włosy i resztki malunku na 
twarzy: 
tajemnicza plątanina linii przypominała głowę stworzenia, które Marsh znalazł 
narysowane na 
kamieniu. Skórę na piersi i plecach miał przebitą drewnianymi kołkami, które 
mocno werżnęły 
się w sztywne ciało. Do kołków przywiązane były rzemienie, na których wisiał. 
Wiatr, który 
poruszał liśćmi topól, kołysał ciałem Indianina; skóra na palcach stóp została 
zdarta do żywego 
przez leżące na ziemi ostre kamienie. Poza tym zwłokami zainteresowały się już 
zwierzęta; 
Indianin pustymi oczodołami wpatrywał się w las na wschodzie.
Lily stanęła jak wryta. Zasłoniła dłonią usta i wybiegła z zagajnika. Jeden z 
ludzi Marsha 
pobiegł za nią, ale kazała mu się nie zbliżać i potykając się, biegła w dół 
stoku. Wiatr wycisnął 
jej z oczu łzy, przez co ledwie widziała grunt pod nogami. Goniący ją mężczyzna 
coś do niej 
wołał, ale zatrzymała się dopiero przy koniu. Wzięła go za uzdę i zmartwiałą 
dłonią pogłaskała 
go po łbie, a potem usiadła skulona nad strumieniem. Kapitan. Dlaczego o nim 
pomyślała? 
I dlaczego ta myśl przyniosła jej taką ulgę? Zdarzało się czasem, że nie mogła 
uchwycić jakiegoś 
dręczącego ją uczucia, do chwili, gdy przywołała wspomnienie, które je wywołało. 
Wtedy wracał 
jej spokój. Teraz było podobnie i na myśl o kapitanie jej serce zwolniło bieg.
Mężczyzna na skraju zagajnika znowu coś krzyknął. Tym razem odwróciła się, 
myśląc, że ją 
woła, ale stał do niej tyłem, pokazując świerk u podnóża skały. Podniósł karabin 
do ramienia. 
Marsh też coś krzyknął, ale mężczyzna pokręcił głową, wyciągnął rękę i 
wycelował. Strzał 
zabrzmiał jak uderzenie kamienia o kamień i odbił się echem od ściany.
Lily spojrzała w tę stronę, tak jakby spodziewała się zobaczyć echo, ale zamiast 
tego ujrzała 
grupę jeźdźców. Około dwudziestu maleńkich punkcików przemierzało żółtą łąkę, 
którą 
przekroczyli z Marshem około południa. Jeźdźcy zatrzymali się, kiedy usłyszeli 
strzał. Jeden 
z punkcików błysnął metalicznie.
Marsh dołączył do niej, spocony ze zdenerwowania. Chciała mu pokazać jeźdźców, 
ale zbył 
ją machnięciem ręki – widział ich już z góry. Rozejrzał się, mierząc stromiznę 
stoku. Otarł 
chustką czoło. Urwisko wznosiło się stromo. Musieli albo jechać w górę doliny, 
albo zawrócić. 
Innej drogi nie było.
Ludzie profesora wrócili z zagajnika.
– I co? – zagadnął ich Marsh.
Jeden z nich pokręcił głową.
– Ale ja kogoś słyszałem – upierał się ten, który strzelał.
– To jakieś zwierzę, kozica albo muflon. Zaczynasz bać się własnego cienia.
– Coś na pewno tam było.
Marsh spojrzał do góry i wskazał punkciki na łące. Nie musiał nic mówić. Nikt 
się nie 
odzywał, dopóki nie dosiedli koni. Dopiero wtedy Marsh wycedził przez zęby, co 
sądzi 
o goniących ich ludziach. Niech go diabli, jeśli nie zostali wynajęci przez 
Cope’a. I niech go 
diabli, jeśli pozwoli im się bawić swoim kosztem. Jest profesorem paleontologii 
Uniwersytetu 
Yale i członkiem Krajowej Akademii Nauk, i nic mu nie przeszkodzi w wykonywaniu 
obowiązków służbowych – ani groźby, ani bandyci. Mimo dumnego tonu nie umiał 
jednak 
powstrzymać się od zerkania na ciągnące się przed nim góry. Wymruczał jeszcze, 
że muszą jak 
najszybciej osiągnąć koniec doliny.
– Teraz siedzimy tu jak w pułapce. – Z ponurą miną skinął na Lily. – Pani też, 
panno 
Prescott.
Mimo że ostro popędzali konie, zmierzch złapał ich dość szybko. Wciąż znajdowali 
się 
w dolinie, wśród polodowcowych głazów, które w półmroku przypominały Lily 
fragmenty 
gigantycznych kości. Kiedy zobaczyła, jak szybujący orzeł przecina wieczorne 
niebo, wyobraziła 
go sobie nad cmentarzyskiem olbrzymów. Nie miała pojęcia, dlaczego przychodzą 
jej do głowy 
takie ponure myśli. To ze zmęczenia, uznała. Ze zmęczenia i z nerwów. Patrzyła, 
jak rozpalają 
ognisko i wiedziała, że powinna im pomóc, ale była zbyt zmordowana, żeby ruszyć 
się z miejsca. 
Wiatr zaczął roznosić pierwsze iskry, a ona siedziała ze wzrokiem utkwionym w 
gęstniejący 
mrok, w którym góry, las i preria zlewały się w jedną plamę. Nagle ze 
zdziwieniem dostrzegła 
pomarańczowy punkcik daleko w dole. Zawołała Marsha i wszyscy skupili się wokół 
niej, 
obserwując odległy płomyczek. Profesor zgarbił się i stwierdził, że trudno się 
dziwić ich 
prześladowcom, że mają ochotę na ciepły posiłek. Ulżyło mu przynajmniej, gdy 
zobaczył, jak są 
daleko.
W sześcioro zakrzątnęli się wokół swojej kolacji. Niewiele przy tym rozmawiali, 
a potem 
siedli w milczeniu do posiłku. Lily szybko stwierdziła, że nie ma apetytu. 
Żołądek miała 
zaciśnięty w supeł. Zaczęła wypytywać o martwego Indianina. Dlaczego wisiał na 
drzewie 
w zagajniku? Kto mógł go zabić? Zwróciła się do ludzi Marsha, sądząc, że będą 
lepszym źródłem 
informacji, ale specjalnie się nie zdziwiła, kiedy to profesor wyprężył pierś i 
zaczął jej wszystko 
wyjaśniać.
Powiedział, że nikt nie zabił czerwonoskórego – a właściwie, że sam się zabił. 
Marsh słyszał 
o takich rytuałach.
– Kiedyś spędziłem lato w rezerwacie Oglala w pobliżu Black Hills. Wojownicy 
wieszają się 
tam w taki sam sposób, jaki tu pani widziała. Podwieszeni do słupa tańczą potem 
wiele godzin, 
z twarzą wzniesioną do słońca.
– To chyba dość niewygodny sposób tańca.
Marsh uśmiechnął się z wyższością.
– Siuksowie uważają, że tak właśnie powinno być. Im większa męka, tym jaśniejsza 
wizja. 
Jeżeli nie będzie bólu, duchy się nie zjawią. Nie objawi im się ten, którego 
nazywają Wakan-
Tanka, Wielką Tajemnicą.
Lily musiała przyznać, że jest pod wrażeniem słów profesora.
– Skąd pan o tym wie?
– Ach...
Marsh uśmiechnął się jeszcze szerzej i wyciągnął fajkę, jakby nagle zamarzył mu 
się jakiś 
rekwizyt sceniczny. Nabił ją i zaczął mówić. Bywał wielokrotnie gościem 
Czerwonej Chmury, 
wodza Siuksów Oglala. Od niego właśnie dowiedział się prawdy o niedoli Indian. 
Biali ograbili 
ich z ziemi, zdradzili ich, zawiedli ich zaufanie. Agencje, które miały z nimi 
współpracować, 
były skorumpowane. Czerwona Chmura wyjaśnił, że jego lud topnieje jak śnieg na 
zboczach gór, 
a biali rozrastają się jak wiosenne trawy. Szamani zaczęli więc szukać wizji, 
żeby dowiedzieć się, 
kiedy duchy się nad nimi zmiłują, biali znikną, a równiny staną się znowu wolną 
krainą.
Marsh przemawiał znajomym mentorskim tonem, ale zabarwionym uczuciami, które 
zupełnie zaskoczyły Lily.
– Wygląda na to, że nie na wiele im się te wizje zdały – zauważyła 
prowokacyjnie.
Marsh skinął tylko głową i przytaknął jej z powagą. Patrzył w ogień. Powiedział, 
że chyba 
nie ma żadnego wyjścia, jeśli chodzi o ocalenie tubylców przed kradzieżą ich 
własności. Sam 
wiedział o tym aż za dobrze. Kiedy tym razem pokiwał głową, mniej było w tym 
samozadowolenia, a więcej smutku. Zwrócił się w tej sprawie bezpośrednio do 
prezydenta, opisał 
mu sytuację w rezerwatach i zażądał zdymisjonowania wszystkich urzędników 
odpowiedzialnych 
za oszukiwanie Indian. Rozmawiali ponad godzinę, co Marsh podkreślił teraz 
wyrazistym 
ruchem fajki.
– Zrobiłem chyba wszystko, co mogłem – oczywiście w granicach rozsądku – żeby 
pokazać 
Indianom, że jestem ich przyjacielem i że mogą na mnie liczyć. Zresztą nie 
zamierzam 
przypisywać sobie wszystkich zasług. W Waszyngtonie spotkałem się z pani wujem, 
Charlesem 
Prescottem. Współ pracowałem z nim i śmiem twierdzić, że była to współpraca 
bardzo owocna. 
Pasowaliśmy do siebie. Panno Prescott, pani wuj jest człowiekiem wielkie go 
ducha, 
człowiekiem z zasadami.
Lily nie posiadała się ze zdumienia, że nagle rozmowa zeszła na jej wuja.
– Nigdy nie mówił mi pan, że się znacie.
– To on przedstawił mnie pani ojcu.
– Ale nic panowie nie wskóraliście, prawda?
– W sprawie Indian? – Marsh zaciągnął się dymem z fajki. Wyglądał jak ktoś, kto 
w zaciszu 
swojego gabinetu przeczytał w gazecie niepokojące wieści. – Wtedy wydawało mi 
się, że 
będziemy mogli poszczycić się sukcesem. Odpowiedzialny za współpracę z Indianami 
minister 
podał się do dymisji, zwolniono kilku niekompetentnych urzędników. – Tym razem 
na twarzy 
profesora pojawił się jakiś cień, który starł z niej zadowolenie i pewność 
siebie. – Ale nasz świat 
jest z natury okrutny. Słyszała pani, co powiedział Buffalo Bill Cody: poetycki, 
malowniczy 
czerwonoskóry musi zginąć. Jego świat i styl życia zostaną unicestwione przez 
wszechpotężnego 
białego brata, bezlitosnego zdobywcę.
Ostatnie słowa Marsha zostały wypowiedziane z taką mocą, że Lily się 
przestraszyła. Cień 
nie ustępował z twarzy profesora, a pełen złości głos doskonale do niego 
pasował. W tej chwili 
Lily zrozumiała, że Marsh nie może być mordercą, jest równie niezdolny zabić 
człowieka jak 
Cope. Mogą się nienawidzić, ale obaj są dobrymi ludźmi. Tym bardziej intrygująca 
stawała się 
tożsamość tych, którzy ich ścigali. Kto i po co wysłał za nimi tak liczny 
oddział uzbrojonych 
ludzi? Spojrzała w dół doliny, gdzie niczym gwiazda płonęło drugie ognisko. Znów 
poczuła 
grozę i tajemniczość swojej sytuacji.
– Ten czerwonoskóry był martwy – powiedziała. – Czy to znaczy, że nie doczekał 
się wizji?
– Może... – Marsh spojrzał na nią przełomie, odwrócił głowę i przeniósł wzrok na 
majaczący 
na tle gwiazd Chmurny Szczyt. – Może.
Jego głos zdradzał, że ma wątpliwości. Podziwiając sylwetkę wyniosłego szczytu, 
wyjaśnił, 
że dla Indianina góry są najświętszym miejscem. Mieszkają w nich duchy. Dlatego 
ci, którzy 
pragnęli wizji, przybywali tutaj. Marsh zmarszczył brwi, jak gdyby konsekwencje 
tego faktu 
nigdy przedtem nie przyszły mu do głowy. Może jednak czerwonoskóry doczekał się 
wizji... Tak, 
naprawdę. Może zobaczył coś, co odebrało mu chęć do życia?
Marsh wstał, odszedł kilka kroków od ogniska i spojrzał w dół doliny. W 
powietrzu niósł się 
tylko szmer strumienia. Nie wiedział, czy powinien słyszeć w nim głosy duchów, 
ale cisza 
ciążyła mu nieznośnie. Z oddali dobiegło szczekanie kojota, ale i ono szybko 
ucichło, jakby 
znaleźli się poza krawędzią świata. Nagle profesor poruszył się, podniósł rękę i 
szepnął, że 
słyszał osypujące się kamienie.
Jeden z mężczyzn sięgnął po karabin i wstał. Mruknął, że też coś słyszał. 
Podszedł do 
Marsha. Dołączyli do nich pozostali i razem nasłuchiwali płynących z dołu doliny 
odgłosów. 
Najpierw był tylko szum wody, ale chwilę później Lily usłyszała metaliczny 
szczęk.
– Kto tam? – zawołał groźnie Marsh.
Odpowiedziała mu złudna cisza. Skinął na swoich ludzi. Trzech z nich poczołgało 
się dalej 
w ciemność. Czwarty chciał się do nich przyłączyć, ale profesor go powstrzymał.
– Załaduj bagaże – polecił szeptem. – I pilnuj panny Prescott. Drżącą dłonią 
wyjął z kabury 
rewolwer i chciał iść za trójką, którą posłał na dół, ale Lily złapała go za 
rękę.
– Proszę zaczekać.
Nie chodziło jej tylko o to, że się boi i nie chce zostać przy ognisku. Przede 
wszystkim 
zaniepokoiło ją, że usłyszała metaliczny brzęk po raz drugi i miała wrażenie, że 
dobiegał z góry, 
nie z dołu doliny. Szeptem powiedziała o tym profesorowi i obaj mężczyźni 
znieruchomieli. 
Znowu dał się słyszeć tylko szmer wody w strumieniu, a potem ciche pohukiwanie 
sowy. 
Przypomniała sobie sowę, która przeleciała jej nad głową w ogrodzie Marsha, 
kiedy uciekała 
z ramion kapitana. Myślała też o tym, że sowa poluje w nocy, wyczuwa strach 
ofiary i rzuca się 
na nią. Właściwie w tych okolicznościach jej głos brzmiał nieco ironicznie. 
Przyszedł jej na myśl 
znaleziony przez kapitana okaz, skamieniała szczęka jej dalekiego przodka. Sama 
też była w tej 
chwili jak skamieniała. Pohukiwanie ucichło i zapadła cisza.
Padł strzał.
Lily podskoczyła i całą siłą woli powstrzymała odruch, żeby przylgnąć 
profesorowi do 
ramienia. Zabrzmiał następny strzał, nakładając się na echo poprzedniego. W dole 
doliny 
rozległy się krzyki. Spojrzała na Marsha, który nie wiedział, co robić. Stanął 
na krawędzi 
skalnego występu i przytknął do ust złożone dłonie.
– Kto tam jest? – zawołał. Echo poniosło jego głos. – Czego chcecie?
Dobiegła ich cicha, ale zrozumiała odpowiedź:
– Kapitan McVey z kawalerii Stanów Zjednoczonych. Zejdźcie wszyscy na dół. 
Weźcie broń 
i konie i niech nikt nie zostanie na górze.
Marsh poczerwieniał na twarzy i nadął się jak ropucha.
– Jakim prawem pan mi rozkazuje? Powiem panu, że jestem profesorem paleontologii 
na 
Uniwersytecie Yale.
– Gówno mnie obchodzi, kim pan jest.
– Jest ze mną dama.
– To też mnie gówno obchodzi. Wszyscy macie zejść na dół.
Lily, która stała obok profesora przy ognisku, cofnęła się w cień, gdzie czekały 
konie.
– Co robimy? – spytała szeptem, stając obok mężczyzny, który pakował juki. – 
Jedni ludzie 
czekają na nas w dole doliny, jacyś inni są powyżej nas. Co robimy?
Marsh ledwie dostrzegalnie pokręcił głową.
– Stąd nie uciekniemy.
– Ale jeśli ich posłuchamy, mogą nas zastrzelić.
– Jeżeli zaczną nas gonić, zabiją nas tym prędzej.
Lily spojrzała na księżyc – ostry i wąski jak sierp albo szpon. Świecił zbyt 
słabo, żeby 
rozproszyć ciemności, ale zaraz przypomniała sobie sowę. Myśl o tym, że miałaby 
umykać 
wśród kamieni jak mysz, która szuka norki, wydała się jej idiotyczna.
– No to zróbmy, co nam każą – szepnęła.
– Nie – dobiegł ją z tyłu obcy szept. Odwróciła się, jakby zobaczyła ducha.
– Panno Prescott. – Wyprostował się i ukłonił.
– Kapitan Dawkins? – spytała, wiedząc, że to on.
Założył kapelusz i wziął konia za uzdę. Lily usłyszała znajome brzęknięcie. 
Kapitan skinął 
na nią, na Marsha i ostatniego z jego ludzi.
Przez chwilę żadne z nich się nie poruszyło. Lily pierwsza podkasała sukienkę i 
dosiadła 
konia. Nagle strach, który ściskał jej żołądek, zmienił się w dreszcz emocji, 
jakby czekały ją 
niewiarygodne przygody, ale zaraz ustąpił miejsca rozpaczy. Nie chcę tego 
stracić, pomyślała. 
Chciała powiedzieć to na głos, ale język plątał się jej ze zdenerwowania. 
Przełknęła ślinę 
i szepnęła:
– Wiedziałam, że mnie pan znajdzie.
Kapitan uśmiechnął się bez słowa, jakby też obawiał się, że palnie jakieś 
głupstwo. 
Wyciągnął do niej rękę i wyglądało na to, że jednak coś powie, gdy z dołu znowu 
dobiegł 
gniewny krzyk. McVey domagał się, żeby się pospieszyli. Kapitan zawrócił i 
skierował konia 
w górę strumienia. Cichym głosem wyjaśnił Marshowi, że droga jest wolna i jeśli 
będą się go 
trzymać, przejadą bez trudu. Był już w górnej części doliny i zjechał stamtąd.
Uśmiechnął się do Lily i dał jej znak, żeby podjechała do niego. Popędziła 
zmęczonego 
konia, ale kiedy mijała Dawkinsa, widziała, jak jego uśmiech znika. Kapitan 
patrzył w mrok 
ponad ramieniem profesora, w dół doliny, skąd słyszeli okrzyki. Na ułamek 
sekundy jego twarz 
przybrała naprawdę ponury wyraz. Lily domyślała się, że kapitan wie, jakie 
niebezpieczeństwo 
im grozi. Nagle wróciło całe zmęczenie, którego przed chwilą wcale nie czuła. 
Wyprostowała się 
jednak w siodle i jechała dalej.
Dopiero teraz znalazła właściwe słowa, by wyrazić swoje zdumienie. Skąd kapitan 
Dawkins 
się tu wziął? Wyjaśnił, że szukał jej od spotkania na Como Bluff, ale znalazł ją 
dopiero 
poprzedniego dnia. Uśmiechnął się łagodnie.
– Wyjechałem wtedy naprzód, ale cały czas odwracałem się i rozglądałem za panią.
– Dlaczego zatem zwlekał pan z ujawnieniem swojej obecności? – spytała wyniośle 
Lily.
– Ponieważ mam jakieś pojęcie o tym, co nam grozi. – Kapitan obejrzał się przez 
ramię. 
Całkiem niedaleko słychać było stukot kopyt. – Szukałem bezpiecznej drogi 
ucieczki.
– Udało się panu?
– Nie – odparł bez ogródek. – Zresztą nawet gdybym ją znalazł, nie na wiele by 
się nam 
zdała. McVey dopadł nas szybciej, niż sobie to wyobrażałem w najgorszych 
koszmarach.
– Ten McVey... – Lily zadygotała. Kapitan musiał to zauważyć, bo zdjął kurtkę i 
delikatnie 
okrył jej ramiona. Dalej się trzęsła. – Kto to jest ten McVey? Czego chce?
Kapitan zerknął na profesora.
– Chodzi mu o dziennik pani ojca. Już w Nowym Jorku jego ludzie go szukali.
– Dziennik ojca? – Lily z niedowierzaniem pokręciła głową. – Po co?
– Nie jestem pewien, ale jest w nim coś, za co McVey jest gotów zabić.
– Może mu go oddamy? – zaproponował pobladły Marsh.
– Chyba za późno na takie ryzyko. McVey ma fatalną reputację. Podejrzewam, że 
zastrzeliłby nas tylko za to, że wiemy, że mu na nim zależy. Poza tym zależy mu 
na Bentonie 
i jego przyjacielu.
– A gdzie oni są?
– Z profesorem Cope’em.
Marsh musiał usłyszeć nazwisko rywala, bo groźnym tonem zapytał, gdzie podziewa 
się 
Cope.
– Przecież ci bandyci, którzy nas gonią, to też jego najemnicy – stwierdził. – 
Nie rozumie 
pan tego?
– Nie, profesorze. – Kapitan odwrócił się w siodle. – Myli się pan całkowicie. – 
Spojrzał na 
Lily. – Kiedy uciekł wam dziś rano, zrobił to tylko dlatego, żeby panią chronić. 
Bo McVey 
poluje na Bentona, który przyznał się do tego przed Cope’em. Jego obecność była 
dla was 
wszystkich zagrożeniem.
– Dlaczego Cope uciekł razem z nimi? – prychnął Marsh.
– Przypuszczam, że kiedy ich uwolnił, wzięli go jako zakładnika.
– Sam panu to powiedział?
– Nie, to moje domysły.
– To znaczy?
– Widzieliśmy, jak Benton i Teksańczyk prowadzili Cope’a, który miał związane 
ręce – 
odparł z uśmiechem kapitan.
– My? – Lily zmarszczyła brwi.
– Ja i detektyw Moran.
– Moran? Ten Moran? A co on tu robi? Kogo jeszcze zabrał pan ze sobą, moją 
matkę? 
A może Robbiego?
Kapitan pokręcił głową.
– Moran spróbuje wrócić do Mandel i sprowadzić posiłki. Wszyscy byśmy się nie 
przedarli, 
ale jednemu może się uda.
– Czyli... – Lily z wysiłkiem przełknęła ślinę rozejrzała się dookoła. – Czyli 
uważa pan, że 
sami im nie uciekniemy?
Kapitan nie odpowiedział, wbił tylko wzrok w zalegającą w dole ciemność. Nie 
było nic 
widać, za to odgłos kopyt przybliżał się coraz bardziej. Dotknął dłoni Lily.
– Co zrobimy przez ten czas? – spytała drżącym głosem. – Gdzie się schowamy?
– Tam, gdzie schowali się Cope, Benton i ten trzeci.
– To znaczy?
Kapitan tylko popędził konia. Teren przy strumieniu stawał się bardziej płaski, 
przed nimi 
zaś majaczyła zakrzywiona skalna ściana. Zjechali na krawędź wąwozu i Lily 
odruchowo 
wstrzymała konia. Jadący za nią Marsh zrobił to samo.
– Boże, wygląda jak na rysunku – szepnęła Lily.
Pierścień drzew okalał jezioro. Z jednej strony drzewa podchodziły aż do szczytu 
niskiego 
wzniesienia, po prawej nad wodą wznosiły się piargi i gładka skalna ściana. 
Nagle księżyc 
wynurzył się zza poszarpanej chmury i podniosła wzrok, jakby spodziewała się 
ujrzeć na jego tle 
jakiś widmowy kształt.
Z tyłu rozległ się donośny huk. Kula odbiła się rykoszetem od skał.
– Szybciej! – krzyknął kapitan i klepnął konia Lily w zad. Ostatni zjechał na 
usłany 
kamieniami, odsłonięty teren.
– Dokąd? – zawołał Marsh. – Gdzie się schowamy?
– Przed nami! – kapitan wyciągnął rękę. – W skale jest szczelina. Trochę nas 
osłoni. Jeźdźcie 
do szczeliny!
Lily zobaczyła dziurę w skale, a kiedy obejrzała się do tyłu, z wąwozu 
wyjeżdżała grupa 
jeźdźców – czarne sylwetki, długie cienie w blasku księżyca, następny huk, świst 
kuli, nikt nie 
padł, koń przeszedł w galop, jeźdźcy rozproszyli się na boki, a ona wjechała w 
cień skał 
i skierowała konia do szczeliny. Otoczyła ją ciemność.
Zsunęła się z grzbietu konia, ale nie mogła ustać na nogach. Kapitan zeskoczył z 
siodła, żeby 
ją podtrzymać. Przeniósł ją w głąb jaskini, gdzie płonęło niewielkie ognisko. 
Położył ją na ziemi. 
Uśmiechnęła się do niego przerażona, starając sienie okazać strachu. Zdumiona 
stwierdziła, że 
oprócz lęku czuje przede wszystkim ogromną radość.
Kapitan siedział i obserwował horyzont. Niebo rozjaśniało się za drzewami, które 
od 
wschodu obejmowały czarną, szklistą taflę jeziora. Usłyszał łopot skrzydeł i 
przez lornetkę 
dostrzegł lądujące na wodzie dzikie kaczki. Pomiędzy nim a rzadkim rzędem sosen 
nad wodą 
rozciągało się nachylone lekko rumowisko. Leżące na nim dwa ciemne, poskręcane 
kształty nie 
pozwalały mu spokojnie obserwować kaczek, chociaż były ledwie widoczne w 
półmroku. 
Z ogniska została garść żarzących się węgielków, okalające jezioro urwiska 
rzucały głęboki cień. 
Kapitan przypuszczał, że jeżeli McVey zamierza przypuścić kolejny atak, to 
właśnie o tej porze.
Wziął do ręki karabin – ostrożnie wyplątał go z koca, którym przykryta była 
leżąca przy 
ognisku panna Prescott. Upierała się, że mimo zmęczenia będzie pełnić straż 
razem z nim. 
Ścigający deptali im po piętach, kiedy dopadli do szczeliny; dwóch z nich 
zginęło w upiornym 
blasku ogniska. Kapitan wsłuchał się w równy oddech dziewczyny i spojrzał na 
nią. Ciemne 
włosy rozsypały się na złożonej w kostkę kurtce, którą podłożył jej pod głowę. 
Chyba nigdy 
przedtem nie wyglądała tak pięknie, jak w tej chwili. Wydawało mu się, że w 
pewnym sensie ją 
wykorzystuje, kiedy przygląda się, jak śpi.
Wiedział też, że ta chwila przyjemności nie będzie miała znaczenia, jeżeli nie 
uda im się 
znaleźć wyjścia z pułapki. Mimo że patrzenie na nią sprawiało mu większy ból niż 
całodzienne 
zmęczenie, nie mógł oderwać od niej oczu. Jeszcze przez chwilę stał nad nią z 
karabinem 
w rękach. Miał wrażenie, że w ich obecnej sytuacji zwykłe zasady nie obowiązują. 
Przykucnął 
i czubkiem palca odgarnął jej kosmyk włosów z czoła. Nie czuł wyrzutów sumienia, 
ale nagle 
zrozumiał, czego naprawdę pragnie.
Lekkim krokiem wyszedł na otwarty teren i rozejrzał się. Nic się nie poruszało. 
Na ciała 
zabitych padło nieco więcej światła, ale ciągnące się za nimi pustkowie kryło 
się w mroku. 
Postanowił zaryzykować i zrobić mały rekonesans. Dziwnie się czuł, oceniając 
otaczające go 
kamienie okiem żołnierza, a nie paleontologa. Minął rok, odkąd wystąpił ze 
służby Jej 
Królewskiej Mości, i nadal łatwiej przychodziło mu obmyślanie strategii niż 
szacowanie wieku 
skał. Niecka skalna, w której ukrył pannę Prescott stanowiła najlepsze w okolicy 
stanowisko 
obronne. Prowadziło do niej wąskie wejście, a ściana chroniła przed bezpośrednim 
atakiem 
z rumowiska nad jeziorem. Zerknął na zwłoki dwóch mężczyzn, których zestrzelił z 
koni; nie 
wydawało mu się prawdopodobne, żeby McVey jeszcze raz próbował szarżować na ich 
kryjówkę. Przynajmniej na razie. Spróbuje podstępu.
Usłyszał stukot kamieni i zadarł głowę; na stoku tuż powyżej niego stał 
mężczyzna 
z lornetką. Musiał wspiąć się po nagiej ścianie i zatrzymał się przy wygodnej 
półce skalnej. 
Kapitan wymierzył do niego z karabinu i głośnym szeptem kazał mu podnieść ręce. 
Mężczyzna 
podniósł jedną rękę, ale zamiast się poddać, skinął na kapitana. Dopiero z 
bliska kapitan 
rozpoznał Cope’a.
Szeptem spytał, co tu się, do cholery, dzieje?
Cope się nie odezwał, ale odpowiedź była oczywista. Zza paska sterczał mu młotek 
geologiczny, a na ziemi obok niego leżał oskard, ale nie miał żadnej broni. 
Kapitan przyglądał 
mu się z nieuzasadnioną podejrzliwością. Nie mógł otrząsnąć się z wrażenia, że 
narzędzia 
geologa w rękach Cope’a są jak wyrzut; bo on zamiast młotka nosi karabin. 
Dołączył do 
profesora na skalnym występie.
– Na Boga, człowieku! Siedzi pan na widoku! Można do pana strzelać jak do 
kaczki!
Cope nie mógł temu zaprzeczyć. Bez słowa podał kapitanowi lornetkę.
– Tak sobie pomyślałem, że to pana zainteresuje.
– Moran? – spytał z nadzieją kapitan.
Cope wyciągniętą ręką wskazał grań za drzewami, otaczającymi jezioro od wschodu.
– Jeżeli to naprawdę Moran, to musiał się nieźle uwinąć.
Kapitan podniósł do oczu lornetkę. Nastawił ostrość. Patrząc z góry na cyrk, w 
którym 
znajdowało się jezioro, mógł spojrzeć poza jego obręb, gdzie nad strumieniem ich 
prześladowcy 
rozbili obozowisko. Płonęły tam dwa duże ogniska. Czarny dym odcinał się coraz 
wyraźniej od 
drzew w dolinie i nocnego nieba, które jaśniało powoli, bez przekonania, jakby 
ciemność była 
jego naturalnym stanem. Ogniska sypały iskrami na wszystkie strony, niczym ognie 
strażników 
na średniowiecznym polu bitwy, w Troi czy Tyrze. My też jesteśmy oblężeni, 
pomyślał kapitan.
Do obozu zbliżała się grupa jeźdźców i sznur jucznych koni. Nawet gołym okiem 
widział, że 
to nie Moran ich prowadzi. Przyjrzał się uważniej jucznym zwierzętom.
– Wydaje mi się, że zgarnęli zapasy pozostawione przez pana i profesora Marsha.
– Myśli pan, że będą nas chcieli wziąć głodem?
– Na to wygląda.
Obaj spojrzeli w dół, gdzie brzask oświetlał zwłoki ludzi McVeya i kapitan 
stwierdził, że 
czas się ukryć. Cope przytaknął, ale nie ruszył od razu za Dawkinsem. Spytał, 
kiedy można 
spodziewać się powrotu Morana.
Kapitan pokręcił głową i odparł, że nie ma pojęcia. Próbował wyjaśnić 
profesorowi, jakim 
człowiekiem jest Moran, ale Cope przerwał mu i odparł, że spotkał go już przy 
okazji zabójstwa 
Sheldona Prescotta. Także poprzedniego wieczoru, gdy spotkali się nad jeziorem, 
widać było, że 
nie lubi czczej gadaniny.
– W takim razie uwierzy mi pan chyba, gdy dam panu słowo, że nie powiedział mi 
nic ponad 
to, co ustaliliśmy. Wiedziałem, że pan i pańscy dwaj towarzysze znajdujecie się 
w bezpiecznym 
miejscu, a sam miałem wrócić po pannę Prescott. Moran miał później zejść na 
równinę 
i spróbować sprowadzić pomoc, ale gdzie i kogo chciał szukać, nie wiem. Mogę się 
tylko modlić, 
żeby mu się udało.
Cope z wahaniem pokiwał głową i spytał o stan zapasów.
– Ma pan na myśli żywność czy amunicję?
– Jedno i drugie. Ciekaw jestem, ile Marsh ze sobą zabrał.
– Jedzenia za mało, żeby przetrwać oblężenie, a amunicji za mało, żeby odpierać 
systematyczne ataki. McVey musi się tego domyślać, więc nie będzie się spieszył. 
Może czasem 
sprawdzi naszą czujność, zobaczy, jak się bronimy. Ja też chciałbym wiedzieć, na 
co nas stać. 
Musimy uważać.
Kapitan wziął z ziemi karabin i razem zeszli na kamienistą równinę. Światło było 
miękkie 
jak popiół, ale oświetlało ją dość wyraźnie. Obejrzał podejście do kryjówki. Za 
niszą w skale 
klify były wygładzone przez lodowiec i nikt by się na nie nie wspiął, ale od 
miejsca, w którym 
zeszli, skały robiły się bardziej spękane. Tego najbardziej się obawiał; stamtąd 
jeden strzelec 
mógłby ich szachować przy próbie ucieczki. Powiódł wzrokiem po krawędzi urwiska. 
Czuł się 
niezręcznie, rozmawiając z takim człowiekiem jak Cope o czekającej ich walce, 
ale profesor był 
bardzo ciekaw jego opinii. Skończywszy oględziny, Dawkins dał znak, żeby się 
wycofywali, ale 
Cope pokręcił głową i wskazał jeszcze jeden zasłany kamieniami skrawek ziemi. 
Zapytał, czy nie 
powinni go sprawdzić. Kapitan pokręcił głową w odpowiedzi i wyjaśnił, że za 
blisko było 
stamtąd do obozu McVeya. Uległ dopiero po dłuższych namowach Cope’a.
Czołgali się po kamieniach, gdy pierwsze promienie słońca przebiły się przez 
gałęzie. Na 
skałach u góry coś błysnęło metalicznie. Kapitan pociągnął Cope’a na ziemię i 
uniósł karabin do 
ramienia, spodziewając się dojrzeć przyczajonego strzelca. Nic się jednak nie 
poruszało, a gdy 
podczołgał się bliżej, znalazł tylko złamaną łopatę. Była tak zardzewiała, że 
światło nie miałoby 
się od czego odbić, więc przyjrzał się jej podejrzliwie i z karabinem przy oku 
rozejrzał się po 
klifie. Zdziwił się jeszcze bardziej, widząc u jego stóp długi, częściowo 
zawalony wykop, obok 
którego piętrzył się stos pustych czerwonych skrzyń. Uklęknął przy nich. 
Wyglądały identycznie 
jak te, które widział wcześniej. Były opatrzone adresem Sheldona Prescotta i 
pieczęcią kapitana 
McVeya. To połączenie nagle dało mu do myślenia. Odwróciwszy się, zobaczył, jak 
Cope, 
klucząc między głazami, posuwa się w stronę naturalnej jaskini, utworzonej przez 
pęknięte skały. 
Zniknął w cieniu, a za chwilę szepnął głośno:
– Tutaj! Do mnie!
Coś w jego głosie kazało kapitanowi przerwać oględziny skrzyń i przyłączyć się 
do 
profesora. Ostatni raz omiótł wzrokiem odsłonięte zbocze i wszedł do jaskini.
Na ścianach były wyryte rysunki, płytkie i zatarte, tak że gdyby nie Cope, 
kapitan mógłby 
ich nie zauważyć. Wyglądały jak obrazki rysowane patykiem na piasku, które zmyć 
może 
pierwsza lepsza fala. Złożeni z kilku kresek ludzie mieli włócznie i polowali na 
różne zwierzęta. 
Dało się bez trudu rozpoznać bizony, inne stworzenia wyglądały bardziej 
tajemniczo.
– To mamut – szepnął kapitan, wskazując jedno z nich.
– Mastodont. – Cope pokiwał głową i założył okulary.
Kapitan zerknął mu przez ramię i poszedł dalej. Wszędzie widniały takie same 
rysunki. Ich 
widok przyprawiał go o wielką, nienazwaną tęsknotę. Odłożył karabin, jakby 
wodząc palcem po 
obrazkach, miał nadzieję ją ukoić. Próbował oszacować, ile mają lat – dziewięć, 
dziesięć tysięcy? 
Więcej? Ile zwierząt zniknęło przez ten czas z powierzchni Ziemi, ile sekretnych 
rytuałów 
popadło w zapomnienie, ile razy obróciło się koło pór roku, zanim się tu zjawił. 
Serce zabiło mu 
mocniej. Przytknął palce do ściany i spojrzał w głąb jaskini. Oczy przywykły mu 
już do 
ciemności i na kolejnym rysunku ujrzał pozbawioną piór istotę z wielkimi 
wzorzystymi 
skrzydłami, grzebieniem i długim cienkim dziobem. Z narysowanego jedną kreską 
korpusu 
sterczały trzy włócznie.
Za plecami usłyszał szczęk odciąganego kurka. Podniósł ręce do góry i powoli się 
odwrócił. 
W wejściu do jaskini stał wysoki mężczyzna z karabinem. Kapitan ruszył wolno w 
jego stronę. 
Rozpoznał go, gdy trochę światła padło mu na twarz.
– Marsh? Marsh! Co pan wyprawia, do cholery?
– Wynoście się stąd. – Marsh skinął bronią. – Obaj. Wiecie chyba, że to moje 
stanowisko.
– Pańskie? – Cope spojrzał na niego znad okularów i roześmiał się głośno.
– Moje! – warknął Marsh, a echo podchwyciło jego głos. – Ja pana znam, zawsze 
znajdzie 
pan odpowiednich dla siebie ludzi. Wiedział pan, że wykupiłem od Prescotta prawa 
do tutejszych 
wykopalisk, ale jako rasowy awanturnik i łajdak nie pogodził się pan z porażką.
Cope przyglądał mu się spokojnie, jakby podziwiał intrygujący okaz gada. Schował 
okulary 
do kieszeni.
– Nie mam zielonego pojęcia, o czym pan mówi.
– To kłamstwo, profesorze. Zwyczajne kłamstwo. Po co pan tu przyjechał?
– Żeby kontynuować prace na stanowisku, które sam odkryłem.
– Tak? A gdzie się ono znajduje? I kiedy niby je pan odkrył?!
– Niedaleko stąd, dwa lata temu. Chociaż to nie pański interes.
– A co z moimi ludźmi, których ukradł mi pan z Como Bluff? – Marsh skinął 
karabinem na 
Cope’a, pokazując mu, że ma wyjść z jaskini. – Dlaczego ich pan tu ściągnął?
– Nigdzie ich nie ściągałem.
Marsh przyglądał się Cope’owi z niedowierzaniem, wyraźnie poruszony jego 
bezczelnością.
– Chyba nie powinienem się dziwić. Nigdy nie mówi pan prawdy, kiedy kłamstwo 
pozwala 
osiągnąć cel.
– Panna Prescott ich wynajęła – zauważył z uśmiechem Cope.
– Kłamie pan, profesorze.
– Dlaczego miałbym to robić?
– Podkupił ich pan, żeby ode mnie odeszli.
– Po co miałbym to robić?
– Żeby tu pana przyprowadzili!
– W jakim celu?
Marsh zatrząsł się ze złości i wymruczał pod nosem, że niech go diabli wezmą. 
Stanął przed 
Cope’em. Nie uniósł broni, ale nie było wątpliwości, że mu grozi.
– Czy zaprzeczy pan, profesorze, że przybył pan tutaj, żeby sprawdzić 
prawdziwość 
opowieści o zwierzęciu, które widzieli?
Cope przyglądał mu się zdezorientowany.
– Mówię o potworze! – krzyknął Marsh. – O pterozaurze! Ci dwaj ludzie widzieli 
tu, 
w górach, pterozaura!
Zawiesił wyczekująco głos.
Kapitan zerknął na Cope’a i dostrzegł błysk w jego oczach.
– Musiał pan o nim wiedzieć – ciągnął Marsh. – Prescott z pewnością o nim 
wspominał. 
Przecież inaczej nie wystawiałby go na przetarg.
– Mówi pan o pterozaurze? Żywym pterozaurze?
Marsh milczał.
– Mój drogi profesorze – zaśmiał się Cope, przeciągając słowa jak długo nie 
używane 
kończyny. Zerknął na kapitana, jakby brał go na świadka. – Gdybym usłyszał taką 
niedorzeczną 
historię, z pewnością bym jej nie zapomniał. To przecież ewidentne oszustwo. 
Ale... – Cope udał, 
że nie może powstrzymać się od śmiechu. – Chyba nie chce pan powiedzieć... To 
nie możliwe... 
Nie uwierzył im pan, prawda?
Marsh nic nie powiedział. Uśmiechał się, ale twarz miał kredowobiałą z maleńkimi 
różowymi plamkami, które wyglądały na policzkach jak sińce. Z nagłym 
zainteresowaniem 
obejrzał swoje palce i zacisnął dłonie w pięści. Odwrócił się na pięcie i 
miarowym krokiem 
wyszedł na odsłonięty teren. Szedł sztywno przez rumowisko, gdy nagle rozległ 
się strzał i Marsh 
upadł.
Przez chwilę leżał nieruchomo, a potem sięgnął po kapelusz i zaczął czołgać się 
w górę 
zbocza. Po drugim strzale przypadł do ziemi. Kapitan wyjrzał zza skały i 
dostrzegł 
nadjeżdżających od strony drzew czterech konnych. Piąty, który jechał przodem, 
zsiadł właśnie 
z konia i uklęknął. Kapitan odciągnął kurek karabinu i strzelił. Spudłował, ale 
jeźdźcy poszli 
w rozsypkę, a strzelec upadł płasko na ziemię.
– Biegiem! – krzyknął kapitan do Cope’a. – Teraz!
Cope przebiegł po kamieniach u stóp zbocza i ruszył pod górę, do miejsca, gdzie 
Marsh 
niepewnie wstał na nogi. Kapitan biegł na skos, w kierunku Marsha, oglądając się 
przez ramię. 
Jeźdźcy zbili się w gromadę, a strzelec klęknął i celował do Cope’a. Kapitan 
zmełł przekleństwo 
w zębach i krzyknął na profesora. Podświadomie odwiódł kciukiem kurek. Instynkt 
zabójcy tak 
silnie wpisał mu się w mózg, że nie mógł się go pozbyć. Dotyk metalu budził go 
do życia. Nawet 
o tym nie myślał, jakby obserwował się z boku, gdy trzeci człowiek padł na 
odkrytym, pustym 
terenie.
Odwrócił się. Cope i Marsh, pomagając sobie nawzajem, dotarli już prawie do 
szczeliny 
w skale. Wyskoczył zza potrzaskanych głazów i pochylony do ziemi pobiegł w górę 
stoku. 
Zagrzmiał strzał. Kula świsnęła w powietrzu. Albo zdezorientowany mózg odebrał 
odgłos jako 
cmoknięcie, albo takie pozostało mu wrażenie po uderzeniu głową o kamień, kiedy 
odruchowo 
sięgnął ręką do rany, żeby zatamować krew.
Kiedy później zadał to pytanie pannie Prescott, potwierdziła, że słyszała 
cmoknięcie, jakby 
ktoś przy tym jednym strzale wciągnął powietrze przez zęby. Wątpił, żeby tak 
było, ale był tak 
rozkojarzony, że nie mógł mieć pewności. Marsh z Cope’em go przynieśli. Leżał na 
kilku 
kurtkach jak w pościeli, pod głową miał coś miękkiego i próbował nie stracić 
kontaktu 
z rzeczywistością, ale jedyne, o czym mógł myśleć, to zagadka słów panny 
Prescott. Im dłużej ją 
rozważał, tym większą przynosiła mu pociechę. Nie chodziło o to, czy miała 
rację, ale o jej 
przekonanie, że tak właśnie było. Wszystko było możliwe.
Słyszał jej głos. Coś od niego chciała, więc próbował zrozumieć słowa, ale 
zdawały się nie 
mieć żadnego sensu. Uznał w każdym razie, że wraca do sił i spróbował stanąć na 
nogi. Miał 
nadzieję, że dzięki temu rozjaśni mu się w głowie, jak gdyby słowa były tylko 
śnieżną zamiecią 
w szklanej kuli, którą wystarczy zostawić w spokoju, żeby przestały wirować. Ból 
pulsował 
równie ogniście jak przedtem, ale rzeczywiście kapitan miał wrażenie, że jaśniej 
mu się myśli. 
Dotknął palcem rany. Była jeszcze lepka, ale płytka. Całą twarz miał zabrudzoną 
krwią, która 
spłynęła mu też strużkami za koszulę i tam zakrzepła. Zabrakło centymetra, żeby 
było znacznie 
gorzej. Kapitan pomyślał, że zmarli nie mają okazji do takiej refleksji.
Podobna myśl dodała otuchy Lily, kiedy zrozpaczona patrzyła, jak Marsh i Cope 
wnoszą 
kapitana do jaskini. Mimo ulgi, jaką przyniosło jej stwierdzenie Cope’a, że rana 
jest niegroźna, 
nie mogła wyzbyć się lęku, jak gdyby sączył się z otaczających ją skał i z 
ziemi, na której 
siedziała. Rozejrzała się po samotni, w której najprawdopodobniej mieli zginąć 
wraz 
z kapitanem. Zapytała głośno, czego właściwie chce od nich McVey, po co ściga 
Bentona 
i dlaczego tak mu zależy na przechwyceniu dziennika jej ojca. Nikt jej nie 
odpowiedział, ale 
w oczach Cope’a błysnął ognik zrozumienia. Powtórzyła więc swoje pytania, tym 
razem głośniej 
i bardziej konkretnie. Odpowiedziało jej milczenie. Powiodła wzrokiem dookoła. 
Cope i Marsh, 
obaj nieogoleni, podobnie jak wynajęty przez Marsha człowiek. Benton i 
Teksańczyk, związani, 
siedzieli w kucki jak małpy na jarmarku. Pomyślała o wszystkim, co zostawiła, 
żeby trafić do 
tego miejsca i to w takim towarzystwie. Czy jej matka, kiedy uciekła z domu, 
żeby wziąć ślub 
z Sheldonem, siedziała na klepisku w górskiej chacie i patrząc mu w twarz, 
odczytała w niej taką 
samą gwałtowność charakteru? Nie wspólnotę dusz ze skałą i dzikim lasem, jaką 
zawsze się 
chełpił, ale gwałt, który stanowi rdzeń istoty mężczyzny?
Odwróciła się i zobaczyła, że kapitan wstał z posłania. Wiedziała, że jest 
niesprawiedliwa 
w swojej ocenie. Zrobiła krok w jego stronę – gdyby byli sami, podeszłaby 
jeszcze bliżej, 
odważyłaby się wziąć go za rękę. Z jego twarzy wyczytała jednak, że nie 
potrzebuje dotyku jej 
palców. Spojrzał na Cope’a.
– Niech jej pan powie to, co mnie wczoraj w nocy.
Cope wyprężył pierś, chociaż cały czas nerwowo przestępował z nogi na nogę.
– Nie chciałem wystawiać pani na niebezpieczeństwo, panno Prescott – powiedział.
– To pan ją tu przywiózł – prychnął siedzący za nim Marsh.
– Bóg mi świadkiem, że próbowałem ją namówić do powrotu. Kiedy przekonałem się, 
że nic 
z tego, przyłączyłem się do niej. Nie miałem wyboru.
– Ale żeby z nimi uciekać? – Marsh wskazał Bentona i Teksańczyka. Pierwszy z 
nich 
siedział skulony i tępo patrzył w przestrzeń, drugi spał. – Z mordercami?!
– Rzeczywiście – przytaknął Cope z narastającym gniewem. – Zmusili mnie, ale nie 
żałowałem tego, bo wydawało mi się, że przynajmniej panna Prescott będzie 
bezpieczna. Nie 
przyszło mi do głowy, że przekona ją pan, żebyście jechali dalej razem. 
Przyznaję, że był to 
z mojej strony niewybaczalny błąd. Powinienem był wziąć pod uwagę pańską głupotę 
i chciwość, 
o których, jak by nie patrzeć, wiem nie od dziś.
– Powtarzam, profesorze: uciekł pan z obozu razem z mordercami. – Marsh 
wycelował 
w Cope’a palec wskazujący, ale pohamował się i zniżył głos. – Ja pana znam, 
profesorze – 
ciągnął z uśmiechem zadowolenia na twarzy. – Nie dam się oszukać tak łatwo jak 
kapitan 
Dawkins. Przebywał pan w ich towarzystwie, ponieważ sam jest pan bandytą!
– To potworne! – Cope odwrócił się Bentona, rozkładając ręce. – Proszę udowodnić 
temu 
człowiekowi, że się myli!
Benton się nie poruszył. Splunął tylko pogardliwie i mruknął:
– Moje słowa nie mają znaczenia. I tak długo nie pożyjemy.
– Nieprawda. – Lily stanęła nad Bentonem. – Jeżeli mam zginąć, to chcę chociaż 
wiedzieć 
dlaczego.
– Dlaczego? – Benton uśmiechnął się do niej, jakby to słowo szczególnie go 
rozbawiło. – Nie 
chciałaby panienka wiedzieć, za co umiera.
– Panie Benton! Pańskie słowa tylko utwierdzają mnie w przekonaniu, że powinnam 
się tego 
dowiedzieć.
Benton spojrzał na Cope’a, podrapał się po głowie i wzruszył ramionami. 
Wyjaśnił, że gdyby 
powiedział jej o wszystkim, świadczyłby przeciwko sobie. Poza tym to i tak nie 
nadawało się dla 
ucha damy. Po namyśle stwierdził jednak, że skoro wszyscy mają umrzeć, to i tak 
nie ma nic do 
stracenia. Mówił prowokującym, pogardliwym tonem, ale widać było, że udaje. 
Strzelał oczami 
na wszystkie strony jak zwierzę w pułapce. Jego opowieść o ile można ją tak 
nazwać – była 
chaotyczna i nieskładna jak senny koszmar, w którym wspomnienia i wizje z jawy 
łączą się 
w jedno. Źródło tego pomieszania musiało, zdaniem Lily, znajdować się w umyśle 
Bentona. 
Chronologia dla niego nie istniała. Wydarzenia sprzed roku, pięciu, dziesięciu 
lat i z dzieciństwa 
przeplatały się bez ładu i składu. W końcu jednak z chaosu wyłoniła się jakaś 
historia, chociaż 
Lily nie była pewna, czy do końca ją rozumie.
Jedno było pewne: śmierć od zawsze towarzyszyła Bentonowi. Jego rodzice zginęli 
na szlaku 
poszukiwaczy złota. Dorastał nagi, brudny i dziki jak tubylcy, którzy rozbili im 
czaszki 
i zostawili ciała wśród resztek wozu. Przez całą młodość i dorosłe życie był ze 
śmiercią za pan 
brat. W wieku dziesięciu lat stał się zabójcą. Połamał squaw obie nogi, wyrwał 
jej serce i nadział 
je bijące na patyk. Mając szesnaście lat, wstąpił do kawalerii. Oficer, który go 
zwerbował, dużo 
mówił o skalpach. Bez ogródek zapowiedział, że właśnie na skalpy przede 
wszystkim mają 
polować. I nie kłamał. Wymordowali całą czejeńską wioskę. Zginęły dalsze squaw. 
Jednej, która 
była w ciąży, rozcięli brzuch i zostawili dziecko na pewną śmierć. Przerażona 
Lily zasłoniła ręką 
usta i pokręciła głową, a Benton powtórzył jej gest i wyłamując palce, 
opowiedział o najgorszym. 
Wyciął z ciała jednej z kobiet najbardziej intymną część, wysuszył ją na łęku 
siodła, a potem 
nosił jako ozdobę do kapelusza. Lily krzyknęła: „Nie!”, kazała mu się zamknąć; 
mężczyźni 
zerwali się na równe nogi. Ale Benton tylko się roześmiał i nie zwracając na 
nich uwagi, 
opowiedział, jak tydzień później na scenie teatru Apollo w Denver pokazali ponad 
sto 
czejeńskich skalpów. Publika była zachwycona, a kapitan wygłosił piękną mowę.
– To niemożliwe – wyszeptał Cope.
– To jeszcze nie wszystko, ale większość już wiecie. Wiecie, co robiłem i kim 
jestem.
Rzeczywiście, pomyślała Lily. Benton żył w wiecznym cieniu, w którym trudno 
odróżnić 
odcienie szarości. Wszystko jest ciemnością. Indianin był jego drugim ja, 
cieniem, który kładł się 
na jego duszy. Żaden z nich nie był urodzonym dzikusem, ale obaj zachowywali się 
jak dzicy, jak 
gdyby posłuszni niepisanym prawom. Towarzyszyły im drapieżne zwierzęta – wilki, 
kojoty, 
kruki, sępy... Ostatecznie to Benton okazał się zwycięzcą: tubylcy ginęli na 
prerii i umierali 
w rezerwatach na jałowej ziemi, a on jeździł, gdzie chciał. Wielu było takich, 
którzy pozwalali 
mu swobodnie działać – ci w mundurach, z gwiazdkami na pagonach, i ci z 
ogromnych biur, 
pozbawieni twarzy i nazwisk. Benton ich nie znał, ale płacili mu, rozkazywali i 
chronili go. 
Nauczył się, że strach daje władzę nad ludźmi, o jakiej mu się nie śniło. Awans 
znaczył więcej 
niż karabin, ostemplowany świstek był ważniejszy niż ludzkie życie. Poznał tę 
prawdę na własnej 
skórze i od lat był jej posłuszny. Łupił tubylców. Okradał sejfy i sprzedawał 
wagony federalnych 
zapasów, przez co znacznie skuteczniej walczyć z dzikusami. Co pozostało 
dzikusowi, który nie 
miał ubrania, jedzenia i mógł tylko pazurami drzeć zatrutą ziemię?
Lily przyglądała mu się przerażona. Strach oplatał jej serce delikatną siecią.
– Kim oni są? – spytała. – Kim są ludzie, którzy panu za to płacą? Nie 
odpowiedział.
– Co to za ludzie? Cope odchrząknął.
– Ci sami, którzy zastrzelili Charliego, panno Prescott, a teraz obozują nad 
strumieniem. 
Kiedyś razem z tą dwójką działali w jednej bandzie. – Podszedł do Bentona i 
śpiącego 
Teksańczyka. – Tak w każdym razie powie dział mi Benton. Czy to też było 
kłamstwo?
Benton odmruknął mu coś niezrozumiale i spojrzał na Marsha. Skinął głową na 
Teksańczyka, mówiąc, że nie jest winny śmierci tamtego mężczyzny.
– Dlaczego nie? – spytał Marsh. Benton w dziwnie czułym geście oparł dłoń na 
ramieniu 
Teksańczyka, który – nagle wyrwany ze snu – nie rozumiał, co się dzieje. 
Uspokoił go 
i zwracając się znowu do Marsha wyjaśnił, że człowiek, który przed paroma laty 
zwerbował ich 
do tej roboty, był kiedyś żołnierzem, takim samym jak oni. Zawsze nosił 
niebieski mundur, taki 
sam, jaki miał na sobie zabity człowiek Marsha. Od lat go nie widzieli, ale jest 
jednym z tych 
ludzi, których się pamięta. Tacy jak on wgryzają się człowiekowi w umysł i nie 
dają się wygonić. 
Benton mówił z goryczą i żalem, a te raz umilkł. Poruszył bezgłośnie ustami. Na 
koniec dodał 
tylko, że obaj z Teksańczykiem mają dość zabijania. Tak długo żyli w tym dzikim 
stanie, że 
postanowili się z niego wyrwać, znaleźć drogę wyjścia po tym, jak zamordowali 
indiańskie 
dzieci. W jednym z rezerwatów odkryto żyłę złota, przy której tubylcy rozbili 
obóz. Zamiast 
przenieść ich w miejsce, skąd wieść mogła by rozejść się po kraju, ktoś wydał 
rozkaz, żeby 
wszystkich bez wyjątku zlikwidować. Benton osobiście zabił czworo dzieci, 
strzelając im 
w skroń. Potem, z rękami umazanymi krwią która zawsze im towarzyszyła, uciekli. 
Wydawało 
im się, że świat musi się zawalić. Teksańczyk zupełnie nie umiał sobie z tym 
poradzić, 
powiedział Benton. On sam zresztą też nie bardzo. Świat się rozpadał. Zostały 
tylko duchy.
Zapadła cisza, którą niespodziewanie przerwał wybuch śmiechu Marsha.
– A ja posłuchałem takiego człowieka i przyjechałem tutaj – mruknął z 
niedowierzaniem.
– Widzieliśmy go – stwierdził stanowczo Benton. – Wyglądał tak, jak opisują go 
dzicy. 
Nazywa nas pan kłamcami?
– Was? – Marsh przez chwilę nie wiedział, jak się zachować. Odwrócił się i 
roześmiał, ale 
zabrzmiało to jak rozpaczliwy szloch.
Widzieliśmy go. – Benton szarpnął się w więzach. – Zostawiliśmy tamtych i 
wjechaliśmy 
w góry, żeby ich zgubić. Widziałem go tak, jak teraz pana. – Zmrużył pogardliwie 
oczy. – Jeśli 
nam pan nie wierzy, to czego pan tu szuka?
– Czego tu szukamy? – Tym razem Lily się roześmiała. Wzruszyła ramionami. – 
Czego tu 
szukamy? Czekamy, żeby nas pozabijali z waszego powodu.
Zapadła absolutna cisza.
– No co? – zdziwiła się Lily. – Nie mam racji?
Kapitan spojrzał na nią z niepokojem, skubiąc strup na policzku.
– Pani propozycja nie jest taka oczywista, jak mogłoby się wydawać, panno 
Prescott.
– Doprawdy? – Lily przeniosła wzrok na Cope’a i Marsha, ale żaden nie odważył 
się 
spojrzeć jej w oczy. – Coś mi się wydaje, że nie ja jedna wpadłam na ten pomysł.
– Nic wam to nie da, że nas wydacie – zauważył Benton. – Zastrzelą was, żeby nie 
zostawiać 
świadków.
– Dziękuję panu bardzo, ale osobiście chętnie zaryzykuję.
Benton zgiął się w pół i wstał. Jego twarz przybrała okrutny wyraz, ale Lily się 
nie bała. 
W każdym razie nie Bentona.
– Nie zamierzam zginąć w towarzystwie takiego człowieka, jak pan.
Przepchnęła się obok niego i zaczęła biec. Dobiegła do końca przewężenia, gdzie 
stały 
uwiązane konie i trzęsącymi się rękami zarzuciła jednemu z nich siodło na 
grzbiet. Przyszło jej 
do głowy, że gdyby zgodziła się wyprawić wesele w Anglii, nigdy już nie 
musiałaby sama 
siodłać konia. Rozśmieszył ją ten pomysł.
Chociaż nie za bardzo. Oparła się o siodło. Zanadto przypominał kiepski żart 
dziadka, 
któremu życie nigdy nie wydawało się zabawne. Najchętniej śmiał się z tych, 
którzy byli 
odmiennego zdania – powiedział jej to w wieczór przed balem. Wtuliła twarz w 
skórę siodła, jak 
gdyby jej chłodny dotyk miał jej pomóc zapomnieć, gdzie jest i co słyszała. 
Rzeczywiście, po 
chwili dała się ponieść wspomnieniom – ale wcale nie tam, gdzie by chciała. Znów 
był dzień 
balu. Dziadek wyśmiewał jej skrupuły, kazał jej przyjść, mówił wprost, że jej 
ojciec był głupcem 
– w uporządkowaniu natury widział sekret, którego wcale nie było. Światem 
rządziła uniwersalna 
koalicja barbarzyństwa i chciwości. Kto się z tym pogodził, żył jak król, a kto 
próbował temu 
zaprzeczyć, musiał polec. Tak, rzeczywiście, dobrze słyszała: została wymieniona 
za tytuł 
szlachecki. Nie powinna za bardzo się skarżyć ani unosić dumą, bo wolna wola nie 
istnieje. 
Poradził jej, żeby wstała z łóżka, przygładziła sukienkę, zapięła diamentowe 
kolczyki i naszyjnik. 
Bogacz, który gromadzi pieniądze, i dzikus, który zbiera skalpy, niczym się od 
siebie nie różnią, 
a jednak wiadomo, z którym wolałaby żyć, prawda? Mocując się z popręgiem, 
wróciła do tego 
pytania. Przypomniał jej się wiszący na drzewie Indianin, pomyślała o Bentonie, 
o tym, co 
powiedział, i o ludziach, którzy tylko czekali na okazję, żeby ich pozabijać. 
Ciekawe, co 
powiedziałby dziadek.
Zapięła popręg. Kapitan stanął obok niej, ale nie odwróciła się do niego. Mówił, 
żeby nigdzie 
nie jechała, prosił. Dopiero siedząc w siodle, zaszczyciła go spojrzeniem. 
Odparła, że nie może 
i nie chce zostać.
– Zabiją panią.
– I tak zginiemy.
Kapitan pokręcił głową. Głosem pełnym nadziei zaczął jej tłumaczyć, że muszą 
tylko 
poczekać na Morana. Kiedy zapytała, skąd bierze się w nim ta pewność, orzekł, że 
Moran obiecał 
wrócić. Spytała więc, jak może wierzyć słowu mężczyzny. Po chwili wahania 
powiedział, że to 
i tak najlepsze, co im pozostało. Pokręciła głową i ścisnęła konia kolanami, 
żeby ruszał naprzód.
– Proszę na mnie zaczekać, panno Prescott... – Kapitan z trudem przełknął ślinę. 
– Zaczekaj, 
Lily.
Nie patrząc na niego, podjechała do Bentona i Teksańczyka. Teksańczyk spojrzał 
na nią 
spode łba, gdy Benton rzucił się na niego, przewrócił go i całym ciężarem 
przygniótł do ziemi. 
Przy wylocie szczeliny Lily na moment wstrzymała konia i obejrzała się do tyłu. 
Kapitan 
dosiadał konia, Cope siodłał swojego wierzchowca. Przez chwilę stała 
niezdecydowana, aż 
spojrzała Bentonowi w oczy: były ciemne, głębokie, jakby chłonęły cały cień z 
okolicy. Serce 
zaczęło jej szybciej bić, poczuła się lekka i zwiewna i ruszyła naprzód, jakby 
unosiła się 
w powietrzu.
Słońce stało wysoko. Oślepiło ją. Rząd drzew wyglądał jak wycięty z papieru. 
Próbowała 
osłonić oczy dłonią, ale nadal niewiele widziała. Nie potrafiła ocenić, jaka 
odległość dzieli ją od 
linii lasu. Serce tłukło się jej w piersi jak oszalałe, cały świat wydawał się 
nierzeczywisty. Czuła, 
jak koń ślizga się na kamieniach. Nagle usłyszała krzyk. Na krawędzi wznoszącego 
się nad 
jeziorem urwiska stali jacyś mężczyźni. Machali rękami, ale nie zwracała na nich 
uwagi. 
Wjechała na równiejszy teren i ponagliła konia do galopu. Obróciła się na dźwięk 
tętentu kopyt 
i ujrzała pędzących za nią kapitana i Cope’a. Obaj coś do niej krzyczeli. Padł 
strzał. Tuż przed 
nią pocisk rozłupał kamień. Przed sobą miała pierwsze rozproszone kępy świerków, 
a dalej gęsty 
las i cień aż do jeziora. Mimo to musiała zwolnić. Spłoszony koń zarżał i 
zboczył z trasy. Kiedy 
zmagała się z wodzami, rozległ się drugi strzał. Trafił bliżej niż poprzedni. 
Koń parsknął i stanął 
dęba. Próbując nad nim zapanować, zwróciła się w zupełnie inną stronę, niż 
chciała jechać. 
Kapitan zamachał do niej i coś krzyknął, a potem skręcił i zaczął jechać do 
góry, na grań, gdzie 
klęczeli ludzie z karabinami. Zerwał z twarzy bandaże i zakręcił nimi nad głową. 
Następny strzał 
chybił. Kapitan mknął jak wiatr. Lily patrzyła za nim, a serce waliło jej jak 
młotem. W panice 
wydawało jej się, że spaja się w jedno z koniem, że jego serce tłoczy krew w jej 
żyły. Zakręciło 
jej się w głowie i nie wiedziała, co robić. Dopiero kiedy Cope podjechał do niej 
i tak jak 
poprzedniego dnia kapitan, klepnął konia w zad, zwierzę rozwarło chrapy i 
popędziło w stronę 
lasu.
Dopiero kiedy znaleźli się pod osłoną drzew, Lily zdołała go zatrzymać. Przez 
gałęzie 
prześwitywało połyskujące jezioro, spokojne jak na obrazku. Taki landszaft 
świetnie pasowałby 
do gabinetu dziadka. Tytuł: „Spokój”. Mimo sielskiego widoku, jaki się przed nią 
roztaczał, Lily 
ze wszystkich sił starała się zawrócić spłoszonego konia. Zasłaniała się i 
uchylała przed 
gałęziami, które smagały japo twarzy. Ktoś zawołał ją szeptem. Odgarnęła 
zasłaniającą jej widok 
iglastą gałązkę i zobaczyła Cope’a, który wjechał za nią w gąszcz. Zapytała, czy 
widział, co się 
stało z kapitanem, ale tylko złapał jej konia za uzdę i zaczął go prowadzić 
głębiej w las. Chciała 
zaprotestować, kazać mu zawrócić, wyjechać spomiędzy drzew, ale łzy napłynęły 
jej do oczu 
i nie mogła dobyć głosu, nie mogła wyrazić słowami smutku i żalu. Wiedziała, że 
kapitan nie 
żyje, i że zginął z jej powodu; zabiła go, tak, równie dobrze mogłaby go po 
prostu zastrzelić. 
A przecież zanim się rozstali, nazwał ją „Lily”. Pozwoliła się prowadzić, 
oklapnięta jak 
szmaciana lalka. Ciemny las coraz mniej zasługiwał na tytuł „Spokój”, a coraz 
bardziej na 
„Rozpacz”.
Jechali bardzo wolno. Krzewy czepiały się jej sukni, ostre gałęzie drapały ją po 
zalanej łzami 
twarzy. Po lewej mieniło się jezioro. Posuwali się wzdłuż jego brzegu do chwili, 
gdy dalsza jazda 
przez las okazała się niemożliwa. Pełni lęku porzucili osłonę drzew i wjechali w 
płytką wodę 
przy brzegu. Na ich widok spłoszone kaczki z krzykiem zrywały się do lotu, ale 
poza tym nic się 
nie działo. Kopyta koni rozbryzgiwały mulistą wodę. Zwłaszcza po profesorze było 
widać, że się 
boi, szczególnie gdy rosnące przy brzegu drzewa ustąpiły miejsca niskim zaroślom 
i kamienistej 
plaży. Nie mieli innego wyjścia, jak przejechać przez to odsłonięte rumowisko. 
Dalej brzeg 
stromo piął się w górę i znów zaczynał się ponury cień lasu. Tylko na 
horyzoncie, wysoko ponad 
jeziorem, spomiędzy drzew sterczały olbrzymie skalne ostańce, surowe i wyniosłe 
jak 
gigantyczne dolmeny. Cope pokazał je Lily. Nie ma powrotu, powiedział. Ludzie 
McVeya na 
pewno będą próbowali ich zabić. Jeszcze raz wyciągnął rękę w stronę horyzontu.
– I powiem o Panu moim – odezwał się. – On jest moją ucieczką. Niczego się nie 
boję.
Na grani za ich plecami błysnęło światełko – odblask słońca na metalu lub szkle. 
Cope wyjął 
lunetę i przeszukał urwisko, ale bez skutku. Popuścił wodze.
– Co nie wpływa na prawdziwość moich poprzednich słów.
Wjechali między drzewa.
Lily jechała za nim bezwolna i zapłakana. Las wydawał jej się niewiarygodnie 
ponury 
i opuszczony, a zarazem miała wrażenie, że ktoś ją cały czas obserwuje i porusza 
się 
bezszelestnie w półmroku. Próbowała się tym nie przejmować, a przynajmniej nie 
traktować 
złudzenia poważnie. Otarła łzy. Łatwo było pomyśleć, że w lesie roi się od 
duchów i zjaw, 
których ludzki umysł nie ogarnia. Las jest dziki i obcy. Przypomniała sobie 
opowieść Bentona. 
Wiedziała, co powiedziałby dziadek: żadne ziemskie królestwo nie jest tak 
przesiąknięte gwałtem 
i przemocą, jak serce człowieka. Niektórzy próbowali to ukryć, ale na próżno się 
wysilali. Sekret 
ludzkiego serca przerastał tajemnice nawet największych pustkowi.
Pogrążona w takich rozmyślaniach, Lily nie miała przynajmniej czasu na rozpacz. 
Doszła do 
wniosku, że ludzkie serce rzeczywiście skrywa tajemnicę, ale że dotyczy ona 
czegoś więcej, niż 
tylko przemocy i gwałtu. Chciała spojrzeć wstecz, zobaczyć miejsce, w którym 
ostatni raz 
widziała kapitana. Zostawił ją, odjechał, żeby mogła uciec.
Drzewa zaczęły rzednąć i wychynęła spomiędzy nich oświetlona słońcem skała.
Cope zeskoczył z konia.
– Czy to bezpieczne miejsce? – spytała niepewnie.
– Zaraz się przekonamy – odparł.
Schylił się, jakby w obawie, że ktoś już wziął go na cel, i zaczął wdrapywać się 
na skałkę. 
Lily obserwowała go, nie wiedząc, czy da radę pójść za nim. Ze zdenerwowania i 
smutku 
chwyciły ją mdłości i miała wrażenie, że w ogóle nie ruszy się z miejsca. 
Zeskoczyła jednak 
z siodła, zgarnęła spódnicę w dłoń i nisko pochylona zaczęła niezgrabnie wspinać 
się w ślad za 
Cope’em. W połowie drogi obejrzała się. W dole znajdowało się jezioro, okolone 
wianuszkiem 
drzew, a dalej odsłonięte rumowisko i klify, zamykające się jak ściany 
amfiteatru. We Włoszech 
i Francji oglądała takie antyczne miejsca rzezi. Część ludzi McVeya kręciła się 
po rumowisku, 
a kolejni wyjeżdżali właśnie spomiędzy drzew nad jeziorem na odsłonięty teren, 
przez który ona 
przejeżdżała dwadzieścia minut wcześniej. Zawołała Cope’a, ale nie odpowiedział. 
Krzyknęła 
ponownie. Kiedy i tym razem się nie odezwał, omal nie zemdlała ze strachu. 
Rozejrzała się. 
Wśród drzew i skał nic się nie poruszało.
Wtedy go zobaczyła. Siedział na występie skalnym z karabinem na kolanach. 
Patrzył na nią.
– Moran.
Nie zareagował.
Podniosła głos, zawołała Cope’a, cały czas próbując przebrnąć dzielący ją od 
Morana 
odcinek skały. Roztrzęsiona, straciła oparcie pod nogami i mało nie spadła po 
stromym zboczu. 
W dół posypały się kamienie. Kiedy podniosła wzrok, Moran zniknął. Nagle 
usłyszała szmer 
kamieni dokładnie nad sobą. To Cope zsuwał się po stoku w jej stronę. Był 
podekscytowany 
i zdziwiony zarazem. Powiedział, że mogą wprawdzie bezpiecznie jechać dalej, ale 
okolica 
wygląda, jakby ktoś tu niedawno obozował; trawa jest zdeptana, a popioły ogniska 
jeszcze ciepłe. 
Nie miał pojęcia, kto mógł tędy przejeżdżać, ale musiała to być spora grupa.
Ale Lily odwróciła się już i pokazała mu Morana, który z karabinem w dłoni 
zjeżdżał do nich 
po stromym, porośniętym paprociami zboczu. Cope zawołał do niego, ale Moran nie 
odezwał się 
ani słowem, dopóki nie stanął obok nich. Nawet wtedy najpierw ukłonił się lekko 
i trącił rondo 
kapelusza, a następnie wyjął z kieszeni wysłużoną lornetkę i podał ją Lily.
– Przy największym namiocie, na kamieniach – powiedział i wskazał widoczny w 
dole obóz 
McVeya.
Drżącymi rękami Lily podniosła lornetkę do oczu. Przed największym namiotem stał 
nakryty 
stół, przy którym siedziało dwóch pogrążonych w rozmowie ludzi. Jeden siedział 
plecami do 
niej. Drugim, zwróconym twarzą w jej stronę, był kapitan.
Moran musiał obserwować Lily, bo dodał:
– Ta sprawa chyba najbardziej panią martwiła.
Przechylił się w siodle, wziął od niej lornetkę i schował ją do kieszeni.
– Od kiedy pan tu jest? – spytał Cope. – Co pan zamierza?
– Czekałem, aż do mnie podjedziecie. A co do moich planów...
Moran przygładził poły płaszcza, jak elegancki dżentelmen, który wybiera się na 
spacer do 
parku, i uniósł karabin do ramienia. Lily na tyle już poznała się na broni, że 
zwróciła uwagę na 
odciągnięty kurek. Moran strzelił w niebo. Huk wrócił odbity echem od urwiska. 
Ludzie na 
rumowisku pod lasem rozbiegli się jak spłoszone zające, ci bliżej jeziora 
zamarli w bezruchu. 
Moran odwrócił się i spojrzał w stronę lasu. Skinął głową. Lily dostrzegła kilka 
ludzkich 
kształtów, które mignęły jej między drzewami i wtopiły się w cień. Moran 
popuścił wodze 
i ruszył naprzód. Lily i Cope patrzyli za nim. Kiedy wjechał w las, drzewa 
ożyły: zaczęły 
dygotać, stroszyć się i poruszać.
Kapitan, który obserwował tę scenę z dołu, miał podobne wrażenie. Drzewa 
poruszały się jak 
ożywione tajemną siłą z głębin lasu. Nie umiał jednak powiedzieć, czy siła ta 
jest złowroga, czy 
dobroczynna. Przypomniał sobie Afrykę. Zacumowali do brzegu Zambezi, a wszędzie 
dookoła 
rosły nieprzeliczone drzewa, ciągnąc się w nieskończoność. Nagle w ciszy rozległ 
się strzał. 
Nieznany w tym lesie dźwięk zabrzmiał głucho, stłumiony bujną roślinnością. 
Zwiastował 
nadejście świata przemian, świata kuźni, parostatków, imperiów i handlu, ale 
także przemocy 
i gwałtu bardziej pierwotnych niż sama dżungla. Wcześniejszych niż pierwsze 
korzenie, które 
wyłoniły się z dewońskich mórz, pochodzących z samych początków stworzenia.
Te refleksje zaraz jednak rozpłynęły się bez śladu, porwane falą lęku. Gdzie 
była panna 
Prescott? Co się z nią stało? Z grani po drugiej stronie jeziora dobiegł drugi 
odgłos strzału. 
Ludzie kulili się pod namiotami, ktoś krzyczał, żeby uciekać do lasu, ktoś inny 
przyglądał mu się 
bojaźliwie. Kapitan patrzył na nich z mimowolną pogardą. Gdybym miał ludzi, 
pomyślał, 
rozprawiłbym się z tą zbieraniną. Wstał i podszedł do namiotu, który miał za 
plecami.
– McVey? – zawołał. – Kapitanie McVey?
Odpowiedziała mu cisza. Krzyknął jeszcze raz. Przyprowadzono go do McVeya zaraz 
po 
tym, jak został ściągnięty z konia i rozbrojony. Ręce cały czas trzymał w górze, 
ale wcale nie 
obeszli się z nim łagodnie. McVey, który siedział przy stole przed namiotem, 
przyglądał mu się 
beztrosko. Był przysadzisty i bardzo czerwony na twarzy; czarny żołnierski 
kapelusz nosił 
odsunięty daleko na tył głowy. Sprawiał wrażenie miłego, jowialnego człowieka, 
ale nie tracił 
czasu na uprzejmości, tylko od razu przeszedł do przesłuchania. Dużo było w nim 
dźgania 
powietrza palcem, ale pytania zadawał z rezerwą i zawodową wprawą. Teraz jednak, 
kiedy był 
najbardziej potrzebny – kiedy panna Prescott znalazła się pod ostrzałem, McVey 
zniknął.
Kapitan zawołał go po raz trzeci i odchylił płachtę w wejściu. W tym momencie 
McVey 
wynurzył się z namiotu. Kapelusz trzymał w ręku. Kapitan oznajmił mu w krótkich, 
ostrych 
słowach, że jego ludziom przydałby się dobry dowódca. McVey zmroził go takim 
spojrzeniem, 
że mógłby mu od niego zamarznąć język. Wszelkie pozory grzeczności ulotniły się 
bez śladu. 
Przygładził krótkie, siwe włosy i ryknął na swoich ludzi, żeby zebrali się do 
kupy i poszli 
przeczesać las. Zrobił kilka kroków w ich stronę, ale kiedy kapitan ruszył za 
nim, odwrócił się 
i pogroził mu strzelbą.
– Proszę do namiotu. Ktoś na pana czeka.
Machnął kapeluszem w stronę wejścia i założył go na głowę. Kapitan zajrzał do 
środka 
i zapytał, kto chce się z nim widzieć, ale McVey już się oddalił. Kapitan 
popatrzył za nim 
z wahaniem, po czym wszedł do namiotu.
Dopiero po chwili wzrok przyzwyczaił mu się do półmroku. Naprzeciwko wejścia, 
pod 
ścianą leżały na stosie różnego rodzaju juki. Obok płonęła nieduża lampka, która 
kopciła tak 
niemiłosiernie, że bardziej utrudniała, niż ułatwiała zobaczenie czegoś. 
Człowiek, który siedział 
na stosie juków, wyglądał jak cień. Widać było tylko, że ma na sobie wyblakłą 
granatową kurtkę 
od munduru. Wyjął coś z kieszeni, błysnęła zapałka i rozżarzył się pomarańczowy 
koniuszek 
cygara. Ognik na chwilę zajaśniał i w powietrze popłynął rzadki obłoczek dymu.
– Dlaczego uznał pan, że lepiej nie oddawać mi Bentona, kapitanie Dawkins?
Kapitan zrobił krok w głąb namiotu. Teraz, kiedy rozpoznał głos, rozpoznał też 
człowieka 
z białą blizną na twarzy. Przez chwilę nie wiedział, co odpowiedzieć, i 
właściwie zdziwił się, że 
jest tylko trochę zaskoczony.
– Równie dobrzeją mógłbym zapytać, dlaczego aż tak panu na nim zależy – 
zauważył.
Keane uśmiechnął się lekko.
– Może spróbuje pan zgadnąć?
Kapitan spojrzał na jego podarty, wyblakły mundur i naszyte na nim dystynkcje.
– Może.
Keane nic nie powiedział, nie poruszył się, nawet nie zamrugał. Uśmiechnął się 
tylko 
lodowato, jakby naprawdę coś go rozbawiło. Wyglądał na znudzonego i zmęczonego, 
dokładnie 
tak jak podczas ich ostatniego spotkania, tak jakby miasto i góry niczym się od 
siebie nie różniły.
– Proszę bardzo.
– Dwaj ludzie, których pan ściga, są zamieszani w jakąś mokrą robotę, ale ktoś 
musiał ich do 
niej zwerbować. Człowiek, którego tak się boją, że jeden z nich na sam widok 
munduru, jaki 
nosi, sięga po broń i strzela. Kiedy się poznaliśmy, panie Keane, mówił pan o 
tym, jaki nasz 
świat jest drapieżny. Twierdził pan, że losem słabszego jest paść łupem 
silniejszego. Podobno 
nauczył się pan tego na Dzikim Zachodzie.
Na jukach obok Keane’a leżał colt peacemaker. Kapitan patrzył, jak Keane 
spokojnym 
gestem sięga po niego i przesuwa palcem po lufie. Wyprostował się i wyprężył 
pierś.
– Tak się zastanawiam, panie Keane, czy sam był pan swoim nauczycielem?
Keane obejrzał z bliska bębenek, zamknął go i zakręcił nim.
– Szybko się uczę, jeśli się do tego przyłożę.
– Dobry z pana nauczyciel. Pamięta pan naszą ostatnią rozmowę w Nowym Jorku? 
Mówił 
pan, że wierzy pan w równość.
– Nie kłamałem. Teraz też nie kłamię. – Keane odwiódł kurek do połowy.
– Czy właśnie w imię równości zaczął pan okradać tych, których miał pan chronić?
Keane podniósł wzrok. Wydawał się jeszcze bardziej znużony, niż przed chwilą.
– Kim pan jest, kapitanie Dawkins, żeby mnie za to potępiać? Co pan wie o 
motywach, które 
mną kierowały?
– Wydaje mi się, że dość łatwo je osądzić.
– Jest pan pewien?
Twarz kapitana stężała. Poczuł się nagle zmęczony i zmarznięty, jakby emanujący 
z Keane’a 
mrok sączył się w jego kości. Rana głowy pulsowała mu bólem w rytm bicia serca.
– Benton wszystko nam powiedział – odparł. – Może się pan przechwalać i 
twierdzić, co się 
panu żywnie podoba, ale okradał pan biednych, zdanych na pańską łaskę ludzi. Pan 
i pańscy 
najemnicy.
– A czym innym jest życie, jeśli nie chwytaniem wszystkiego, co możemy 
bezpiecznie 
zagarnąć? Proszę nie odwracać wzroku, kapitanie. Powiedział pan, że się 
przechwalam.
– Tak powiedziałem.
– A pan gdzie służył, kapitanie? W jakim zakątku ziemi siłą wydartym tubylcom? – 
Keane 
zaśmiał się, spojrzał kapitanowi w oczy i chyba zdziwiło go to, co w nich 
zobaczył.
To przykry i gorzki widok, pomyślał kapitan. Twarz zabójcy. Nic dziwnego, że go 
zaskoczyła. Kapitan spojrzał prosto w lufę peacemakera.
– Nie można mierzyć świata podług tego, kim byłem i co zrobiłem.
– Nie można? Czyżby? – Keane wstał. – To co nam pozostaje?
Z zewnątrz doleciał huk wystrzału, stłumiony przez zarośla i płótno namiotu. 
Odpowiedziały 
mu dwa kolejne. Keane zerknął ponad ramieniem kapitana, ale nie odwrócił się. 
Zaczął mówić, 
tak jak w Nowym Jorku, kiedy stali na rusztowaniu kolejki i oglądali wielkie 
miasto, dzikie 
i nieprzebyte jak las po burzy. Używał tych samych argumentów. Na świecie trwa 
walka, taka 
jest natura rzeczy. Bogowie współczucia wtopili się w stal i kamień, a ich 
miejsce zajęły 
bezimienne bóstwa gwałtu i siły. W biurach wielkich kapitalistów prawda ta 
obowiązywała 
znacznie bezwzględniej niż w slumsach, gdzie ujawniały się wszystkie grzechy 
anonimowej 
nędzy. Tak jak w dzikich rejonach kuli ziemskiej, gdzie nie sięgało 
błogosławieństwo 
cywilizacji, a pierwotne prawo silniejszego przypominało człowiekowi, skąd się 
wywodzi. Keane 
coraz bardziej zapalał się do swojej wizji, lecz kapitan pokręcił tylko głową. 
Słowa Keane’a – 
prawdziwe czy nie – były zabójcze niczym jad.
– Czy uważa pan, że istnienie ludzi tak bogatych, że budują sobie w Nowym Jorku 
własne 
sale balowe, usprawiedliwia poczynania pana i pańskich zbirów? – zapytał i 
roześmiał się.
– Sądzi pan, że tym właśnie się kierowałem? Że chciałem zaspokoić swoją 
chciwość? – Tym 
razem Keane zaśmiał się z goryczą.
Strzały w lesie rozlegały się coraz częściej. Keane skinął na kapitana, żeby 
podszedł do 
wyjścia z namiotu, po czym stanął obok niego i rozchylił płachtę. Wyjrzał na 
zewnątrz, 
zaciskając kurczowo palce na płótnie, jakby bał się, że nogi odmówią mu 
posłuszeństwa. 
Zagrzmiał kolejny strzał. Kiedy jego echo przebrzmiało, Keane odwrócił się do 
kapitana.
– Wszystko, co robiłem, robiłem dla sprawy, której jestem oddany od piętnastu 
lat. 
Chciałem, żeby Charles Prescott zajął pozycję, na jaką zasługuje. Nigdy nie 
miałem na względzie 
własnych korzyści! – Keane podniósł głos, jakby odpierał zarzut, który zalegał 
mu na sercu. Nie 
czuł wyrzutów sumienia. – Nigdy. Wiem natomiast, że człowiek, który w Brandy 
Station 
uratował mi życie, może stać się zbawcą tego kraju. Będzie nadzieją 
wydziedziczonych, 
nieszczęśliwych i biednych, których są tu nieprzeliczone rzesze i których 
cierpienie znaczy 
najwięcej. Tak, więcej od cierpienia tych żałosnych tubylców.
Żal mi ich, kapitanie Dawkins, ale taki już ich los. Wymierają w rezerwatach i 
drą pazurami 
jałową ziemię, śniąc o soczystej trawie, bystrych strumieniach i powrocie 
dawnych dobrych 
czasów. To wszystko nic nie znaczy w porównaniu ze szpitalami, które widziałem. 
Tysiące 
okaleczonych ludzi gniły w łóżkach, a tych, którzy wrócili z wojny cało, czekała 
jeszcze większa 
nędza. Żaden z kapitalistów i polityków nie interesował się ich losem, tylko on 
jeden: Charles 
Prescott, mój przyjaciel. Zaopiekował się mną, kiedy pogrążyłem się w rozpaczy i 
tak samo 
opiekuje się biedakami ze slumsów. W jednej dzielnicy w Nowym Jorku jest więcej 
ludzi, 
o których trzeba walczyć, niż czerwonoskórych na całej prerii. Jest pan 
naukowcem. Zgodzi się 
pan ze mną, że niższa forma musi ustąpić przed wyższą i wyginąć. Niech rządzą 
prawa natury.
– Co powiedzieliby przeciwnicy Prescotta, gdyby dowiedzieli się, że czerpał 
pieniądze na 
kampanię, okradając rezerwaty?
Keane nie próbował dyskutować.
– To byłby jego koniec.
– Czy wie, co pan robi w jego imieniu?
Tym razem odpowiedzią było pogardliwe spojrzenie.
– Czy naprawdę nie zrozumiał pan, kapitanie Dawkins, nic z tego, co mówiłem o 
jego 
charakterze, aspiracjach i ideałach? – Keane pokręcił głową. Twarz poszarzała mu 
z przygnębienia. Odwrócił się i patrzył na drzewa przy jeziorze i dalej, gdzie 
gęstym dywanem 
pięły się aż do grani. Nikt nie strzelał, nikt nie krzyczał, wszędzie panował 
nienaturalny spokój. – 
Jeżeli wydacie mi tych dwóch ludzi, nie będzie żadnych świadków ani dowodów. 
Pozostali, 
których zatrudniam, albo sami bezwzględnie oddani, tak jak kapitan McVey, 
albo... – Zawiesił 
głos. – Proszę mnie zrozumieć. Proszę zrozumieć, o co toczy się gra.
– A więc to pan – stwierdził kapitan. Moran miał partnera. Pan kazał Lynchowi go 
zabić.
Keane stał nieruchomo, zapatrzony w las. Z namaszczeniem odwiódł kurek rewolweru 
do 
końca i schował broń do olstra. Zza pazuchy wyjął cygaro i zapalając je, 
odwrócił się do 
kapitana.
– Gdybym chciał, kazałbym pana zestrzelić z konia. Miałbym spokój. Mogę pana 
zastrzelić 
nawet teraz. Na Boga, człowieku! – Keane wydmuchnął dym i błagalnie rozłożył 
ręce. – Nie 
lepiej byłoby się dogadać i ograniczyć rozlew krwi?
Kapitan nie odrywał wzroku od jego twarzy, szarej i obrzmiałej jak u ciężko 
chorego 
człowieka.
– Czego pan ode mnie oczekuje?
– Wydaje mi się, że dość już pan wie, żeby się tego domyślić.
– Mam wydać dwóch ludzi, którzy są pod moją opieką? Oddać dziennik Sheldona 
Prescotta? 
Co jeszcze? Chce pan, żebym milczał?
– Uważam pana za człowieka honoru, kapitanie Dawkins. Pańskie słowo w zupełności 
mi 
wystarczy. – Keane spuścił wzrok. – Jak by nie patrzeć, sprawa ta dotyczy 
bezpośrednio panny 
Prescott.
Kapitan zaśmiał się z pogardą.
– Zastanawiałem się, kiedy użyje jej pan jako żetonu.
– Nie to miałem na myśli.
– A co?
– Gdyby sprawa się wydała, pannie Prescott mogłoby zrobić się bardzo przykro. 
Nie tylko 
jej, panu pewnie też. I innym.
Kapitan przyjrzał mu się zmieszany. Starał się zebrać myśli, ale ból rozdzierał 
mu umysł na 
części i wszystko mu umykało. Oparł się o ścianę namiotu.
– Jak to?
– Nie zastanowiło pana, skąd wiedziałem, gdzie szukać Bentona? Kapitan z 
namysłem 
pokiwał głową: rzeczywiście, dwa dni wcześniej rozmawiali o tym z Moranem.
– Słucham – powiedział.
– Od pana.
– Nic panu nie powiedziałem.
– Wtedy na rusztowaniu, w noc przed wyjazdem, mówił pan, że jedzie szukać 
skamielin.
Kapitan zmarszczył brwi. Tak, coś takiego na pewno powiedział.
– Co to ma wspólnego z wytropieniem Bentona?
– Po kolei. – Keane przesunął palcem po bliźnie, jak gdyby rozmasowywał bolące 
miejsce. – 
Wiedział pan, że Benton pracował dla Sheldona? Nie? Zaskoczyłem pana. Sam byłem 
zdziwiony, 
chociaż miałem po temu mniej powodów niż pan. Nic dziwnego, że się znali. Widzi 
pan... Obaj 
byli zatrudnieni przy mojej robocie.
– Co to za robota? Co Sheldon dla pana robił?
Keane spuścił wzrok, jakby nie miał ochoty o tym mówić, a kiedy wreszcie 
przerwał 
milczenie, kapitan wcale mu się nie dziwił. Sprawa wyglądała paskudnie. 
Korupcja. Łupy 
znajdowały się w skrzyniach wysyłanych do Sheldona, wyjaśnił Keane. Ukrywano je 
pod 
autentycznymi okazami – kamieniami, kośćmi, piórami, skórami. Kiedy kapitan 
powiedział, co 
znalazł w Medicine Bow, Keane przytaknął: to były ostatnie znaleziska Prescotta, 
które McVey 
zwiózł na południe i ukrył w prywatnym magazynie do czasu, gdy można je będzie 
bezpiecznie 
przetransportować koleją. Przez wiele lat wysyłka skrzyń nie budziła niczyich 
podejrzeń: McVey 
dokonywał załadunku na różnych wojskowych posterunkach i wszystko trafiało do 
nowojorskich 
muzeów.
– Ciekawi pana zapewne, co miał z tego Sheldon – ciągnął Keane. – W sensie 
finansowym, 
nic. Umocnił się na posadzie w Departamencie Miernictwa, dostał dodatkową w 
Muzeum 
Historii Naturalnej. Nietrudno było to przeprowadzić; Waszyngton i Tammany są 
łatwo 
dostępne. I Sheldon, i my na tym korzystaliśmy. Co miał z tego prywatnie, nie 
wiem. 
Z Sheldonem Prescottem nigdy nie było się niczego pewnym, a najmniej pieniędzy. 
Właśnie, 
pieniędzy. Dwa lata temu coś się zmieniło.
Jego córka, panna Lilian, pożeglowała do Europy.
Kapitan wcześniej wpadł na ten pomysł. Przy pierwszym spotkaniu obaj z Keanem 
zajechali 
pod ogromną rezydencję Sheldona. Keane wyrażał się o nim z wielkim niesmakiem i 
nie chciał 
wejść do środka.
– Skąd w takim razie brały się pieniądze?
– Nie wiem. Nie ma żadnych dowodów.
Kapitan przypomniał sobie, co mówił Moran o domu publicznym. Ciekawe, co jeszcze 
Prescott szmuglował z zachodu.
– Żadnych?
– Widziałem się z Sheldonem tego dnia, kiedy pan znalazł go martwego. Sam do 
niego 
przyszedłem. I co pan na to? Widzi pan, napisał do mnie list, oficjalny i bardzo 
grzeczny. Chciał 
się wycofać z naszej umowy. Musiała go bawić świadomość, że w te pędy do niego 
przybiegnę. 
Kiedy przyjechałem na Water Street, siedział spokojnie przy nakrytym dla dwóch 
osób stole, 
jakby na mnie czekał. Nawet mnie czymś tam poczęstował. I od razu przeszedł do 
rzeczy. 
Poprzedniego wieczoru, wyjaśnił, miał gościa. Tubylca. Czejena.
Zaskoczony kapitan zmarszczył brwi.
– Nie podał mi jego imienia, ale dobrze się pan domyśla: tego samego, który go 
śledził... 
Skoczka, tak go chyba ludzie nazywali, prawda? Wychodzi na to, że Skoczek 
przyłapał go sam 
na sam, bez służby i pozamykanych na klucz drzwi, i szczerze sobie porozmawiali.
– Porozmawiali? Prawie jak przyjaciele.
– O czym? – spytał kapitan, przeczuwając już, co się święci.
– Sam mi pan mówił o tej dziewczynie, i miał pan rację. Ten czerwonoskóry był 
jej 
narzeczonym, tak w każdym razie utrzymywał Sheldon. Podobno powiedział mu prosto 
z mostu, 
że jego narzeczona nie żyje. Narzeczona, która była zarazem ukochaną córką 
Sheldona. 
Powiedział wszystko, co wie dział na jej temat. Czerwonoskóry wysłuchał go w 
milczeniu 
i wyszedł. Roz płynął się w ciemności. Sheldon skończył mówić, wyprostował się 
na krze śle 
i powtórzył, że chce się wycofać z interesu, tak jakby właśnie wyłuszczył mi 
swoje powody. – 
Keane na chwilę przerwał. – Powiedziałem mu, naturalnie, że to nie wchodzi w 
grę. Pokręcił 
głową. Zagroziłem, że go zniszczę, jeżeli zostawi mnie na lodzie, ale 
stwierdził, że w to wątpi. 
Powiedział na wet, że to on mnie może zniszczyć. Uśmiechnął się na widok wyrazu 
mojej 
twarzy. Wyjaśnił, że może ujawnić całą aferę, wsypać siatkę skorumpowanych 
urzędników, 
i jeżeli jestem tego ciekaw, to zaraz mi powie, jak to zrobi. Odparłem 
uprzejmie, że bardzo 
chętnie go wysłucham, a on pokiwał głową i z zadowoleniem zaczął mi tłumaczyć, 
co i jak.
Gdzieś z bardzo daleka dobiegł kolejny strzał. Keane umilkł, wsłuchując się w 
jego echo 
i pokrzykiwania spłoszonych ptaków. Echo ucichło, ale ptaki wcale nie chciały 
się uspokoić. 
Przeciwnie, całą chmarą kołowały ponad lasem. Kapitan nigdy dotąd nie widział 
tylu na raz. 
Wydawało mu się nawet, że mogą być wytworem jego udręczonego umysłu, ale 
zobaczył, że 
Keane przygląda im się z podobnie zdziwioną miną.
– Jak już panu mówiłem, Benton znał się z Sheldonem. Podziwiał go. Przyznał się, 
że ma 
dość tej roboty. Wygląda na to, że Sheldon czuł to samo. Zawsze uważał się za 
przyjaciela 
czerwonoskórych, ale... – Keane wzruszył ramionami. – Może zresztą chodziło o 
coś całkiem 
innego, nie wiem. Z Sheldonem nigdy nic nie było wiadomo. Jedno wiem na pewno: 
kiedy 
Benton wyruszył na południe, pracował dla Sheldona.
– Na południe?
– Razem z kumplem.
– Do Como Bluff?
– Tak się okazało, chociaż Sheldon nigdy chyba wprost tego nie powiedział. Kazał 
Bentonowi jechać prosto przed siebie, aż usłyszy o jakichś większych 
wykopaliskach.
Kapitan zmarszczył czoło, przez co czaszka zaczęła mu pulsować bólem jeszcze 
silniej niż 
dotąd, jakby miała się rozpaść od natężonych myśli.
– Byle jakich? Zupełnie dowolnych?
Wykopaliskach, w których wydobywa się skamieliny. Wasze bezcenne skamieliny, 
kapitanie 
Dawkins. – Keane uśmiechnął się lekceważąco i triumfalnie zarazem. Z pewnym 
dodatkowym 
zastrzeżeniem: wykopaliska miał prowadzić profesor Marsh. Gdyby Benton trafił w 
takie 
miejsce, miał... No, miał opowiedzieć zatrudnionym w nim ludziom historyjkę o 
potworach, 
żywych Ptakach Grzmotu. Miał też dopilnować, żeby drogą telegraficzną trafiła do 
samego 
Marsha.
Kapitan rozejrzał się po okolicy, po zamykających się wokół nich nagich skałach, 
gdzie, jak 
sądził, trafił zupełnie przypadkowo. Zaczynał jednak niejasno podejrzewać, że 
jest w tej całej 
sytuacji drugie dno, jakby otaczające go urwiska ukryły przed nim jedną z 
tworzących je warstw, 
a teraz spiskowały przeciw niemu i naśmiewały się z niego. Próbował otrząsnąć 
się z tego 
pomysłu. Spojrzał w niebo, przeniósł wzrok na Keane’a i spytał go, co właściwie 
Sheldon chciał 
osiągnąć. Czy jego zdaniem cała ta bajeczka o pterozaurze miała na celu tylko i 
wyłącznie 
wyłudzenie pieniędzy od Marsha?
Keane pokręcił głową.
– Pan lepiej ode mnie zna się na pomysłach naukowców.
– Ale pan się nimi interesuje nie mniej ode mnie.
– Tylko wówczas, gdy dotyczą szantażu Sheldona. Nic mnie nie obchodzi, po co 
kazał 
Bentonowi i temu Teksańczykowi wygrzebywać z ziemi jakieś kości. Liczyło się 
tylko to, że 
siedział przede mną i wiedział, gdzie ci dwaj się podziewają. Byli gotowi 
przehandlować całą 
wiedzę o moich interesach, a ja nie miałem pojęcia, gdzie ich szukać. – Keane na 
chwilę umilkł 
i podciągnął pasek od spodni. – Mimo to uznałem, że najlepiej będzie od razu go 
uciszyć. Chyba 
wyczytał to w moich oczach, bo roześmiał się i powiedział, że jeszcze o jednej 
rzeczy musi mi 
powiedzieć. Na ostatnich stronach w dzienniku zapisywał wszystkie informacje o 
przysłanych 
mu okazach: skąd który pochodzi, w której partii przyszedł, którym pociągiem. 
Zestawił je 
z informacjami o naszych kradzieżach w agencjach federalnych i wojskowych. Dla 
każdego 
detektywa, który miał pojęcie, czego szuka, dziennik stanowi bezcenny zbiór 
obciążających 
dowodów. Proszę mi powiedzieć... Widział pan ten dziennik. Czy rzeczywiście są w 
nim takie 
zapiski?
Kapitan nie odpowiedział.
Keane z uśmiechem pochylił się w jego stronę.
– Widzę to w pańskich oczach. W takim razie miałem rację, że to zrobiłem.
– Co? Co pan zrobił?
– Zabiłem go, naturalnie. – Keane zdziwił się, że kapitan sam się tego nie 
domyślił. – Na 
stole leżał nóż, którym Sheldon kroił chleb. Wziąłem go do ręki, pchnąłem i 
zabiłem go na 
miejscu. Zostawiłem go na podłodze, tak jak go pan znalazł, tylko wcześniej 
ukląkłem przy nim 
i porznąłem mu rękę, tak jak to robią Czejeni.
Keane parsknął śmiechem. Zapalił następne cygaro, ale wcale się dzięki niemu nie 
uspokoił. 
Patrzył na skrzeczące nad lasem ptaki. Ich podenerwowanie udzieliło się 
kapitanowi. 
Przypomniał sobie, jak w dzieciństwie chodził z ojcem po lesie. Ojciec uwielbiał 
opowiadać 
o zwyczajach ptaków i o tym, jak śpiewają. W locie gawrona widział dzieło Boga. 
Wszystkie 
rzeczy nosiły ślad Jego dotyku, widzialne były odbiciem niewidzialnych i na 
odwrót. Teraz też, 
obserwując krążące w górze ptaki, miał poczucie obcowania z jakąś niepojętą 
siłą, która wpływa 
na całe jego istnienie. Nieubłagane istnienie. Ptaki nie przepowiadały mu 
radości ani nadziei, lecz 
samotność i żal. Temu, kto je rozumiał, pokazywały, że wszystkie przejawy życia 
są tylko 
emanacjami śmierci. Śmierć była nieunikniona i nie kryła żadnych dodatkowych 
znaczeń. 
Wiedział o tym i czuł to w pulsującej bólem ranie.
Stanął obok Keane’a i powiedział, że postąpi zgodnie z jego życzeniem: wyda mu 
Bentona 
i Teksańczyka i odda dziennik.
Od strony lasu dobiegł ich krzyk tak przeszywający, jakby wydarł się z żywego 
serca skał.
Lily też go usłyszała. Siedziała na koniu na skraju lasu, który ciągnął się 
przed nią aż do 
jeziora. Próbowała przebić wzrokiem gęstwinę, ale odruchowo spojrzała tam, gdzie 
znajdował się 
kapitan, maleńki punkcik na kamienistym rumowisku. Nagle okazało się, że wcale 
nie stoi 
w miejscu, lecz biegnie co sił w stronę linii drzew. Czy jej się zdawało, czy 
wykrzyknął jej imię? 
Odwróciła się Cope’a.
– Musimy jechać.
Profesor spojrzał na nią zdziwiony.
– Jeżeli mamy umrzeć, to nie tutaj. To tylko miałam na myśli.
Spięła konia. Świerkowe igły i lepkie od żywicy szyszki trzaskały mu pod 
kopytami. Stara 
ścieżka – dawny indiański szlak, jak przypuszczała, wił się przed nią wśród 
zarośli i znikał 
w lesie. Zarósł tak bardzo, że w niektórych miejscach był ledwie widoczny, ale 
jechało się nim 
łatwiej niż w drodze pod górę. Wkrótce zaczęły pojawiać się na nim świeższe 
ślady, dołączały do 
niego inne ścieżki, biegnące nie wiedzieć dokąd, jakby powstawały samoczynnie w 
leśnym 
półmroku. Same ślady i stóp, i kopyt były jednak jak najbardziej rzeczywiste. 
Nagle między 
paprociami znalazła ludzkie zwłoki nagie, bardzo białe. Cope machnął ręką, 
pokazując, żeby 
jechała dalej. Koń prychnął i omal nie cofnął się przed tym widokiem, ale Lily 
dostrzegła 
jeszcze, że tors trupa wcale nie jest biały, a głowę szpeci ohydna, krwawa 
tonsura. Nie chciała 
walczyć z koniem, dała mu się nieść, dokąd chciał. Zjeżdżali nad jezioro, gdy 
nagle ścieżka 
wyprowadziła ich na niewielką polanę, przecinając odcinek nagiej skały. Wody w 
jeziorze nie 
mąciła nawet najmniejsza zmarszczka; jego tafla była tak idealna, jakby chciała 
upokorzyć Lily. 
Odbijały się w niej tylko sylwetki krążących w górze ptaków, które chwilami 
przysiadały na 
zwieszających się nad wodą gałęziach i ginęły w pierwotnym mroku. Rumowisko na 
odsłoniętym 
kawałku brzegu, którym niedawno przejeżdżała, stało się miejscem spotkania 
licznych 
padlinożerców. Przysiadały w kępach krzewów i kłóciły się zajadle. Woda na 
płyciźnie była 
mętna i wzburzona.
Cope dołączył do niej i razem obserwowali tę scenę.
– Boję się – powiedziała Lily. – Boję się. Co robimy?
– Tu nie możemy zostać. Las ożył.
W tej samej chwili gdzieś powyżej nich rozległ się wysoki, żałosny dźwięk, jakby 
las 
przemówił własnym głosem, słabym, lecz doskonale słyszalnym pośród drzew.
Cope wyjął z kieszeni chusteczkę i wcisnął ją Lily do ręki.
– Niech pani nią macha i prosi Boga, żeby się panią opiekował.
Nie powiedział nic więcej, tylko zawrócił konia i wrócił na ścieżkę. Lily 
ruszyła za nim. Nie 
bardzo wiedząc, jak dobierać słowa, posłuchała Cope’a i zaczęła się modlić – 
jeśli nawet nie do 
Boga, to nie wiedziała do kogo. Odpowiedziała jej cisza, aż w pewnym momencie 
gdzieś 
z przodu dobiegł ją następny krzyk. Ostry, przenikliwy, nieznośnie długi, 
przeszedł w szloch 
i ucichł. Siedziała w siodle jak skamieniała. Otaczała ją cisza. Kiedy jednak 
Cope wyciągnął 
przed siebie rękę, dostrzegła na granicy nieprzeniknionego mroku ludzkie 
postacie, pomalowane 
w barwne wzory. Wyglądały, jakby wynurzyły się z otchłani zapomnianej – czy może 
raczej 
wypędzonej – przeszłości. Zniknęły w mgnieniu oka.
Nad jeziorem kapitan biegł przez zarośla, dotrzymując kroku Keane’owi. Wszędzie 
wokół 
nich krzyżowały się wąskie ścieżki. Jedna z nich prowadziła przez leśny gąszcz 
prosto nad wodę 
i właśnie ją wybrali. Kiedy wypadli z gęstwiny sitowia na kamienisty brzeg, 
spłoszone ptaki 
zerwały się do lotu. Przed nimi, z głową w wodzie, leżał zabity człowiek. 
Kapitan podszedł 
przyjrzeć mu się z bliska. Kamienie dookoła były całe we krwi, płytka woda 
zabarwiła się na 
czerwono. Z tułowia mężczyzny sterczały pierzaste strzały. Kapitan odwrócił go 
na plecy 
i rozpoznał McVeya. Nie miał butów, kapelusza i włosów. W jego kroczu widniała 
krwawa 
plama. Prawą rękę miał porzniętą nożem do kości.
Kapitan spojrzał na Keane’a i spytał uprzejmym tonem:
– Czy to przypomina pańskie dzieło?
Keane spojrzał na niego spode łba.
– Skąd oni się tu wzięli? – mruknął. Na kamieniach leżało więcej jego ludzi 
naszpikowanych 
strzałami i okaleczonych. Przy drzewach znalazł po wykręcane ciało Czejena, 
którego kula 
z karabinu trafiła z boku w brzuch. Krew nałożyła się nowym wzorem na jego barwy 
wojenne. 
Kapitan prze niósł wzrok na jezioro, popatrzył na okalające je drzewa. Zawołał 
pannę Prescott po 
imieniu. Odpowiedziało mu echo. Keane podbiegł do niego, sycząc wściekle, żeby 
się nie 
wydzierał, ale kapitan podniósł złożone dłonie do ust i jeszcze raz krzyknął. 
Tym razem usłyszał 
odpowiedź, której echo jego okrzyku omal nie zagłuszyło. Dobiegała z lasu po 
drugiej stronie 
jeziora. Zaczął biec w tę stronę. Był już blisko pierwszych drzew, gdy usłyszał 
tętent kopyt i z 
lasu wyjechał mężczyzna na koniu. Kapitan odetchnął z ulgą.
– Moran.
Moran nie odpowiedział. Właściwie ledwie spojrzał na kapitana spod kapelusza. 
Jechał 
galopem. W prawej ręce trzymał karabin, przełożony w poprzek końskiego grzbietu. 
Zwolnił 
przy kapitanie i wycelował broń w pierś Keane’a.
Keane się nie poruszył, ale wykrzywiona w paskudnym grymasie twarz poszarzała mu 
jeszcze bardziej. Wolno podniósł ręce.
Moran zatrzymał konia i skinął karabinem.
– Niech mi pan da jego broń – powiedział do kapitana. Kapitan obejrzał się w 
stronę lasu.
– Mam coś ważniejszego do załatwienia.
– Ona nie potrzebuje teraz pańskiej opieki.
Keane roześmiał się głośno i czubkiem buta szturchnął zwłoki McVeya.
– Jest pan tego pewien? Po tym, jak z Bóg wie jakiego piekła przywołał pan 
demony?
– To wy stworzyliście piekło – odparł Moran cicho. Lewą ręką wyjął z olstra 
rewolwer 
i wymierzył w kapitana. – Powiedziałem już, że nie musi się pan o nią martwić.
Kapitan stał nieruchomo, ze wzrokiem utkwionym w pobliskie drzewa. Usłyszał 
szczęk, 
kiedy Moran odwiódł kurek rewolweru. Odwrócił się do Keane’a, który wyjął broń z 
olstra, 
wytrząsnął z niej naboje i pustą odrzucił na ziemię.
Moran skinął głową i rzucił swój rewolwer pod nogi kapitana. Wskazał karabinem i 
rzekł:
– Proszę trzymać go na muszce. Kapitan obejrzał się przez ramię.
– Słyszał pan, co powiedziałem.
Kapitan odwrócił się i prawie potknął o okaleczone ciało McVeya.
– Powiedział pan, że pannie Prescott nic nie grozi, ale chce pan, żebym zostawił 
ją samą 
w lesie, w którym jest więcej takich zwłok?
– Chciałbym, żeby zaprowadził mnie pan do dwóch ludzi, których zostawiłem pod 
pańską 
opieką.
Moran ścisnął konia kolanami i kopyta zastukały rytmicznie na kamieniach. 
Wyciągnął 
karabin przed siebie, celując kapitanowi w głowę, i nie cofnął ręki, dopóki 
Dawkins się nie 
poruszył: podniósł colta, wziął Keane’a na cel i pchnięciem lufy skierował go 
między drzewa. 
Moran wolniutko jechał za nimi. Schylił się, żeby nie zahaczyć o nisko rosnące 
gałęzie. Jak 
girlandy zwisały z nich ludzkie wnętrzności. Keane zatrząsł się z obrzydzenia.
– Czy wszyscy moi ludzie zginęli? – zapytał Morana. – Co do jednego? Zamiast mu 
odpowiedzieć, Moran wskazał mu następne zmasakrowane zwłoki. Dopiero gdy 
wyjechali z lasu, 
mruknął:
– Zginęli tylko ci, którzy na to zasługiwali.
– Jakim prawem dzicy mają decydować, kto zasługuje na śmierć? – zaśmiał się 
Keane.
– A kto ma prawo dzielić ludzi na dzikusów i cywilizowanych?
– Na pewno nie pan, na Boga! Nie wie pan, co się dzieje. Nie ma pan pojęcia, o 
co toczy się 
gra!
– Domyślam się.
– Niech mu pan powie. – Keane odwrócił się do kapitana. – Ja panu wszystko 
powiedziałem, 
niech mu pan wyjaśni, jaka jest stawka.
Zanim kapitan się odezwał, szczęknął kurek spencera. Moran siedział nieruchomo.
– Słyszałem co nieco od Lyncha – powiedział. – Reszty się domyślam.
– A ja panu powtarzam, że te domysły to jeszcze nie jest nawet połowa prawdy!
– Wiem, dlaczego Czejeni nie mogli żyć w rządowym rezerwacie. Wiem, czemu 
uciekli 
w góry, gdzie żyją jak zwierzęta. Skoro sami polują jak zwierzęta, to czyja to 
wina?
– Niech kapitan panu powie.
– Pytałem, czyja to wina?
Keane patrzył na Morana z niepokojem, ale i z pogardą.
– Nie interesuje pana, co może pan zniszczyć, upierając się przy swoim pytaniu?
Moran uśmiechnął się ponuro.
– Dopilnuję, żeby mi pan na nie odpowiedział. Zmuszę Bentona, żeby wszystko 
wyśpiewał. 
Pana też, panie Keane. Nie będzie pan miał wyboru.
Niepokój na twarzy Keane’a pozostał, ale pogarda ustąpiła miejsca rozpaczy.
– Idziemy, panie Keane. – Moran uniósł karabin i kiwnął na kapitana, który 
przytknął 
Keane’owi rewolwer do pleców.
Szli przez rumowisko w stronę skalnej ściany i szczeliny, w której kapitan 
zostawił swoich 
jeńców. Byli już blisko celu, gdy rozległ się metaliczny szczęk i z kryjówki za 
głazem wyszedł 
profesor Marsh. Jego ludzie wynurzyli się ze szczeliny, prowadząc związanych 
Bentona 
i Teksańczyka. Oślepiało ich światło i mrugali oczami, jak to zwykle robią 
więźniowie 
wyprowadzeni z ciemnicy. Nagle obaj zobaczyli Keane’a. Teksańczyk zaskomlał jak 
torturowane 
zwierzę.
Marsh obejrzał się na niego zdziwiony i krzyknął do kapitana:
– Gdzie panna Prescott? Co się z nią stało? Kapitan odpowiedział mu, że nie wie.
– A Cope? Co z Cope’em? Kapitan pokręcił głową.
Marsh wyciągnął rękę i opuścił broń. Kapitan się odwrócił.
Spomiędzy drzew wyjechała panna Prescott. Za nią podążał profesor Cope.
Tak w każdym razie opisywał tę scenę w wiele lat później, po raz setny. I prawie 
w nią 
uwierzył. Lily również twierdziła, że wyjeżdżając z lasu, najpierw zobaczyła 
kapitana, który 
zrobił krok w jej stronę. Tak już jest w opowieściach, bo opowieść porządkuje 
chaos. Zachowali 
to jako swoją słodką tajemnicę, jeszcze jeden element łączących ich więzów.
Gdyby bowiem naprawdę chcieli zobaczyć się nawzajem, mieliby na to ułamek 
sekundy. 
Kiedy Marsh opuścił karabin, Keane wyciągnął po niego rękę – to też kapitan 
zapamiętał. Benton 
krzyknął i podniósł ręce, Moran próbował ściągnąć wodze – to także prawda. 
Wspomnienia 
kapitana były jednak poszatkowane. Poszczególne zdarzenia przypominały odblaski 
słońca na 
potłuczonym szkle, figle, jakie wyczynia perspektywa z bezradnym umysłem. Dźwięk 
i ruch 
łączyły się w jedno. Wystrzał z karabinu trwał niewyobrażalnie długo. Benton 
rzucił się do 
przodu, jakby czas zwolnił dla niego bieg i pozwolił mu wyliczyć trajektorię 
pocisku. Przyjął na 
siebie kulę wymierzoną w pierś Teksańczyka.
Upadł na ziemię bez słowa, nawet nie jęknął. Kiedy Moran wrzasnął na Keane’a, 
jego głos 
zdawał się dobiegać z innego świata:
– Rzuć broń! Rzuć broń!
Keane odwrócił się z karabinem w ręku. Zdziwił się, gdy został trafiony, 
uśmiechnął się, 
jakby nagle poczuł wielką ulgę, i upuścił broń. Upadł na twarz. Od tej chwili 
wydarzenia 
w pamięci kapitana nabierały niewiarygodnego tempa. Teksańczyk wstał. Do tej 
pory klęczał 
z twarzą wtuloną w krwawiącą ranę Bentona i płakał, teraz jednak usłyszał stuk 
karabinu 
o ziemię. Jęknął przeciągle i rzucił się w jego stronę. Moran kazał mu się 
cofnąć. Zagroził, że go 
zastrzeli, tak jak zastrzelił Keane’a. Teksańczyk nie zwracał na niego uwagi: 
był jak niedźwiedź, 
który próbuje bronić swoich młodych. Porwał karabin w związane ręce. Moran kazał 
mu go 
odrzucić, ale oszalały z żalu Teksańczyk odwrócił się, żeby wycelować. Huk. 
Upadł. Wszystko 
zamarło.
I jeżeli wiele lat później Lily i kapitan tą właśnie chwilą spokoju kończyli 
swoją historię, 
mimo że dzieci domagały się ciągu dalszego – zwłaszcza kiedy osiągnęły wiek, 
który pozwoliłby 
im więcej zrozumieć – robili to nie dlatego, że czuli się niezręcznie. Wręcz 
przeciwnie. Model 
opowieści, który doprowadził ich do tego miejsca, wykluczał ciąg dalszy. Można 
by dodać coś 
o dymie unoszącym się z luf, o tym, jak kapitan odwrócił się i zszedł do Lily, 
żeby pomóc jej 
zsiąść z konia, jak oparła dłoń na jego ramieniu i jak jej buty zachrzęściły na 
żwirze, o tym, jak 
dotknęła jego policzka – i o tym, że dla obojga moment ten był niezwykły i 
niepojęty.
Lily spojrzała na kapitana i wyczytała w jego oczach, że po tak intymnym geście 
żadne 
z nich nie ma już nic do ukrycia. Wiedziała tylko, że chce wyjść za niego za 
mąż. Czuła to 
w głębi serca, nie miała cienia wątpliwości. Nie mogła się jednak nadziwić, jak 
kręta ścieżka 
przywiodła ją do tego punktu. Każda decyzja wymuszała następną, i następną, i 
tak dalej. Ich 
następstwo sprawiało, że świat wydawał się bardzo niepewny i delikatny. Zwłoki 
wśród zarośli 
i na kamieniach, ciało jej ojca w odległym pokoju na strychu – wszystko, co się 
wydarzyło, 
prowadziło właśnie do tej chwili.
Gdyby kapitan umiał czytać w myślach Lily, nie zdziwiłby się zbytnio. 
Przygnębienie, które 
ogarnęło go po rozmowie z Keane’em, nie ustąpiło jeszcze do końca. On również 
zastanawiał się 
nad okolicznościami, które sprowadziły ich w to miejsce. Czuł jeszcze na twarzy 
muśnięcie jej 
palca. Wiedział, że przeznaczenie jest tylko słowem, pozwalającym ukryć 
prawdziwą naturę 
świata, który nie ma odpowiednika ani końca. Człowiek, który myśli inaczej, 
próbuje przerzucić 
nad morzem most z piasku. Fale poruszają się wedle wzoru, ale wzór ten nie 
toleruje żadnej 
tajemnicy. Dlatego czując radość, nie był pewien ani jej samej, ani przeczuć, 
które budziła w jego 
sercu.
Kiedy wrócili do tych, którzy przeżyli, resztę dnia wypełniła im ciężka praca. 
Musieli 
wykopać groby dla wszystkich zabitych, których udało im się znaleźć, białych 
i czerwonoskórych, chociaż niewielu było martwych Czejenów, a żywi zniknęli 
równie 
niepostrzeżenie, jak się pojawili. Zanim skończyły się pogrzeby, zabłysły 
gwiazdy, odbite 
w purpurowej toni jeziora, a i tak mieli wrażenie, że nie wszystkich udało im 
się odszukać. Nie 
mieli jednak ochoty dłużej się nimi zajmować. Wrócili nad strumień, gdzie stały 
porzucone 
namioty. Z zapasów pozostawionych przez ludzi Keane’a dało się przyrządzić 
prawdziwą ucztę, 
ale chyba nie cieszył się z niej nikt poza Moranem, którego mrukliwość najlepiej 
pasowała do tej 
ponurej chwili. Kiedy Lily i kapitan wcześnie kładli się spać – w osobnych 
namiotach – usłyszeli 
w odległym wyciu wilków żałobny tren, który doskonale pasował do ich nastroju. 
Oboje mieli 
wrażenie, że udało im się zdobyć bezcenny skarb, który zaraz wyśliznął im się z 
rąk.
Kapitan źle spał. Rana dawała mu się we znaki, budził się często zlany potem, 
ale przede 
wszystkim miotał się w pościeli, zapadając w krótkie, niespokojne drzemki. Śnił 
o ludziach, 
którzy go obserwowali, o mrocznych krajobrazach i gorszych jeszcze rzeczach. 
Słyszał głosy, ale 
nie rozumiał słów.
Czasem we śnie rozlegał się brzęk łopaty o kamień. Dopiero nad ranem zasnął na 
dobre.
Obudził go metaliczny szczęk, który tym razem rozlegał się na jawie. Kapitan 
usiadł. Miał 
wrażenie, że udręczona koszmarami i bólem głowa zaraz mu pęknie. Założył kurtkę 
i wyszedł 
z namiotu. Słońce jeszcze nie wzeszło, powietrze było chłodne i rześkie, niebo 
na wschodzie 
pojaśniało i brzask rozpraszał cienie rzucane przez zachodnie urwiska. Pomiędzy 
kamieniami 
kręciło się dwóch ludzi z młotkami w rękach. Nauka nie zna wytchnienia, 
pomyślał.
Szybko ruszył w ich stronę, gdy nagle za plecami usłyszał czyjeś kroki. Odwrócił 
się: 
postukiwanie wywabiło z namiotu Cope’a, który szedł za nim, zakładając po drodze 
płaszcz. 
Kapitan zaczekał na niego i razem w milczeniu poszli pod klif.
Dwaj ludzie z młotkami podnieśli na nich wzrok i kapitan rozpoznał woźniców od 
Marsha. 
Jeden z nich wstał i krzyknął coś w kierunku otworu jaskini. To była ta sama 
grota, którą kapitan 
zwiedził poprzedniego dnia; woźnice ostukiwali kamienie na stanowisku porzuconym 
rok 
wcześniej przez Sheldona.
– Marsh? – zawołał Cope. – Jest pan tam? – Ruszył w kierunku jaskini, ale w tej 
samej 
chwili w wejściu stanął uśmiechnięty profesor Marsh. Wyprężył pierś i zagrodził 
Cope’owi 
drogę.
– Mam nadzieję, że nie zamierzacie panowie podważać moich praw do pracy na tym 
stanowisku? – spytał ze złowrogą uprzejmością.
– Czego pan właściwie szuka? – zapytał kapitan i spojrzał na Cope’a. – Czego 
obaj szukacie?
Zakłopotany Cope milczał, co natychmiast wykorzystał Marsh.
– Widzi pan? – spytał triumfalnym tonem. – Skończyły się złośliwości, groźby, 
szantaż. 
Profesor Cope przyjechał tu w tej samej sprawie, co ja. Razem tkwimy w tym po 
uszy!
Cope podniósł wzrok. Nerwowo – nawet jak na niego – skubał mankiety koszuli.
– Sądziłem, że pan i pańscy ludzie próbowaliście mnie zamordować dwa lata temu, 
kiedy 
skradziono mi wszystkie okazy z całego sezonu pracy – odparł. – Teraz wiem, że 
się myliłem. Od 
samego początku za wszystkim stał Prescott.
– Czy to przeprosiny?
– Raczej wyjaśnienie.
– Wyjaśnienie? – Marsh był na wpół zdumiony, na wpół zdegustowany. Jeżeli 
stosując tę 
prostacką taktykę, zamierza mnie pan przekonać, profesorze Cope, żebym dopuścił 
pana do pracy 
przy moich wykopaliskach, źle pan ocenia zarówno moją determinację, jak i 
znajomość ludzkiej 
natury.
Cope spojrzał na niego z nienawiścią i skinął krótko głową.
– W takim razie zostawiam pana sam na sam z pańską determinacją i znajomością 
ludzkiej 
natury.
Odwrócił się i zaczął wracać do obozu, żegnany śmiechem Marsha.
– Niech mu pan powie – zasugerował kapitan.
Marsh zmarszczył brwi.
Cope zatrzymał się i powoli odwrócił.
– Niech mu pan powie.
– Mnie? – Marsh zmrużył oczy. – O czym?
– Proszę pomyśleć, ile razem przeszliśmy. Co widzieliśmy. Nie lepiej byłoby 
odkryć karty?
Cope wyprostował się dumnie i wzorem Marsha wypiął pierś.
– Chcę podkreślić, że w mojej pracy zawsze chciałem przede wszystkim spełnić mój 
obowiązek wobec Boga i szukałem Jego prawdy. Modliłem się, żeby czynić dobro, 
nie zło. – 
Cope kiwnął zapalczywie głową i cofnął się w stronę Marsha. – Nigdy nie 
interesowała mnie 
moja reputacja ani pozycja zawodowa – nigdy, profesorze! – chyba że miałbym 
zostać z jej 
powodu niesprawiedliwie potraktowany. Chcę, żeby to było jasne.
Zdumienie Marsha przerodziło się w strach.
– Co pan ma na myśli, profesorze? Żądam... O co panu chodzi?!
Cope odchrząknął. Widać było, że dręczą go wyrzuty sumienia, ale odważnie 
patrzył 
Marshowi w oczy. Jakby pod wałkiem niewidzialnego magla wyprostował się i 
wyciągnął 
jeszcze bardziej. Kiedy zaczął mówić, jego głos był równie gładki. Zaczął od 
zrelacjonowania 
ekspedycji, o której kapitan słyszał już wcześniej. Wyruszył wtedy w góry Big 
Horn, te same, 
w których się znajdowali. Było to wtedy, kiedy doszło do masakry ludzi generała 
Custera. Cope 
wyjechał na poszukiwanie skamieniałości i odniósł – tu zawiesił na chwilę głos – 
ogromny 
sukces.
– Tak, ogromny sukces – powtórzył, patrząc na Marsha spode łba. Najciekawsze 
było 
znalezisko w ostatnim kamieniołomie: kompletny szkielet pterozaura pterodactylus 
occidentalis, 
którego czejeński przewodnik, ze względu na rozmiary i rozpiętość skrzydeł, z 
czcią nazwał 
Ptakiem Grzmotu.
Transport okazu nastręczył jednak ogromnych trudności. Cope wyczerpał zapas 
bandaży do 
pakowania poprzednich znalezisk, teraz musiał więc zawinąć kości w płaszcze. 
Każdy wstrząs na 
grzbietach kuców mógł okazać się dla delikatnych kosteczek zabójczy. Nie koniec 
na tym. 
W połowie drogi na równiny przewodnik znalazł ciała dwóch żołnierzy i trop grupy 
Indian na 
wojennej ścieżce. Cope uznał, że ryzyko – nie dla niego, lecz dla znaleziska – 
jest zbyt duże. 
Niedaleko miejsca, w którym się zatrzymali, znajdowała się inna odsłonięta 
niecka skalna. 
Szukając bezpiecznej kryjówki dla swojego skarbu, Cope zajrzał do niej i natknął 
się na kolejne 
skamieliny – nie mezozoiczne tym razem, lecz znacznie młodsze, z paleolitu. Nie 
potrafił oprzeć 
się pokusie i po całym dniu pracy jego kolekcja wzbogaciła się o kolejne okazy. 
Podobnie jak 
pterozaura, nie mógł ich jednak bezpiecznie przewieźć. Zostawił je wśród kamieni 
i przysypał 
żwirem, żeby deszcze ich nie uszkodziły.
Cope przerwał swoją opowieść, jakby spodziewał się usłyszeć pytania. Jednak 
Marsh słuchał 
go jak zauroczony i Cope z uśmiechem mówił dalej. Z Big Horn zjechał do linii 
kolejowej, 
wioząc ze sobą te okazy, które nadawały się do transportu. Po drodze spotkał 
Sheldona. Kiedy 
opisał mu skarby, które schował w niecce, Sheldon zażartował, że mocno zdziwiłby 
się 
kolekcjoner, który by tam trafił. Odkopałby spod żwiru i pterozaura, i kości z 
paleolitu. Gdyby 
nie zachował należytej czujności, mógłby wyjść na durnia.
Marsh odetchnął głęboko. Twarz miał purpurową.
– Zwłaszcza, jeśli padłby ofiarą szwindlu.
– To nie był mój pomysł! – najeżył się Cope.
– Co za bezczelność! – Marsh był tak zdumiony, że nie mógł się nawet wściec na 
Cope’a. – 
Sam pan zostawił te kości w jednym miejscu!
– Nie te, które znalazł Sheldon. Tamte były zupełnie inne. Rok później spotkałem 
się 
z Czejenem, który był moim przewodnikiem, a potem pracował dla Sheldona. 
Opowiedział mi, 
jak Sheldon znalazł pterozaura. Pojechałem z nim do obozu, gdzie Sheldon pokazał 
mi kawałki 
kości. Trzymał je w pudełku, przemieszane ze szczątkami z paleolitu. Zapytał, 
ile mu za nie 
zapłacę. Wyśmiałem go, bo wiedziałem, że żartuje, ale chyba nie pojąłem całej 
idei jego 
dowcipu.
– To znaczy?
– Zapytał, ile byłbym skłonny zaoferować, żeby podbić cenę, którą pan zapłaci.
– Co mu pan odpowiedział?
Cope zająknął się i odchrząknął.
– Odpowiedziałem... Nie mogę ukrywać własnej głupoty i umniejszać grzechu, który 
popełniłem. – Złożył dłonie jak do modlitwy i wykrztusił: – Odpowiedziałem, że 
podpiszę się 
pod każdą ceną, pod warunkiem, że to pan ją przebije.
Marsha zamurowało. Skórę miał tak bladą i wilgotną od potu, jakby się na nim 
topiła.
Zapewniam pana – ciągnął Cope drżącym głosem – że nie miałem z tego żadnych 
korzyści 
finansowych. Nawet o to nie zabiegałem.
Marsh rozejrzał się, jakby nie mógł zrozumieć, że świat wciąż istnieje, choć 
zdarzyło się na 
nim coś tak potwornego – Ale Benton... I ten drugi... Oni mówili...
– Sheldon płacił Bentonowi – zauważył kapitan chłodno, choć uprzejmie.
– Nie, Benton... Ja go wynająłem...
Kapitan streścił to, co usłyszał od Keane’a.
– Nie może mieć pan do siebie pretensji – dodał. – Sheldon sprytnie to 
ukartował. Ja też 
padłem jego ofiarą, chociaż użył słabszej przynęty.
Musiał jednak w duchu przyznać, że sam w to nie wierzy. Przypomniał sobie, jak 
Sheldon 
próbował go zniechęcić i odwieść od wyjazdu. Wszystko przez ten jego ośli upór. 
Wiedząc, co 
czuje Marsh, próbował go pocieszyć, położyć mu dłoń na ramieniu, ale profesor 
cofnął się 
chwiejnie i dotknął ręką ściany jaskini, jakby potrzebował solidnego, 
wiarygodnego oparcia.
– Wyznałem przed tobą swój grzech – szepnął Cope. – Nie ukrywałem swej 
niegodziwości. 
Boże, czy to możliwe, żeby człowiek był najbliższy nie tym, których kocha, lecz 
tym, których 
nienawidzi?
– Nie – pokręcił głową kapitan. – To nieprawda.
Cope spojrzał na niego, nic nie rozumiejąc, ale kapitan odwrócił się już do 
niego plecami. 
Wstawał dzień. Słychać było brzęk uzd pasących się koni, ludzkie głosy, których 
nie tłumiło 
płótno namiotów, w powietrzu unosił się zapach dymu. Kapitan zmrużył oczy. Jakiś 
człowiek 
przykucnął przy ognisku i dorzucił drew. Inny przyglądał mu się, a potem 
odwrócił się 
i rozejrzał. Lily. Kapitan się uśmiechnął. Ona też go zobaczyła i ruszyła w jego 
stronę.
Odwrócił się do profesorów.
– Może Sheldon jednak nie kłamał?
Cope zaśmiał się z wyższością. Marsh uśmiechnął się gorzko, ale kapitan wyminął 
ich obu 
i wszedł do jaskini. Spojrzał na rysunki na ścianach. Przedstawiały różne 
istoty: wymarłe, takie, 
które jeszcze żyły, i takie, które prawdopodobnie nigdy nie istniały. Wszystkie 
skrywał cień 
tajemnicy. Lily miała na szyi sakiewkę z kawałkiem dziwnej, zasuszonej materii.
– Będzie chyba najlepiej, jeżeli zapomnimy o całej sprawie – powiedział.
– Chyba tak – przytaknął Cope.
– Tak. – Marsh skinął głową.
Patrzyli na siebie długą chwilę, aż Cope z wahaniem wyciągnął rękę. Marsh 
przygryzł wargę, 
jakby nie wiedział, co należy zrobić. Gwałtownym ruchem uścisnął dłoń Cope’a, 
spojrzał mu 
w oczy i skinął głową. Zaczął schodzić po zboczu w stronę drzew. Cope 
odprowadził go 
wzrokiem, odwrócił się i ruszył z powrotem w kierunku obozowiska, gdzie 
rozpoczęto już 
przygotowania do odjazdu.
Kapitan nie ruszył się z miejsca. Czekał na Lily. Podeszła do niego i razem 
stanęli przy 
wejściu do jaskini.
Jechali kamienistą ścieżką wzdłuż sznura jezior. Za ostatnim z nich rosły drzewa 
powykręcane wiatrem, a w górze kołował samotny sęp, jedyna żywa istota, jaką 
widzieli ponad 
granicą lasu. Przed sobą mieli już tylko nagie skały, ale niezrażeni tym, 
jechali naprzód. Słońce 
pięło się po niebie, a potem zaszło na wprost nich, malując skały na 
matowoczerwony kolor. 
W nocy podmuchy wiatru przypominały trzepot olbrzymich skrzydeł. Łopot płótna 
namiotu, stale 
obecny w ich snach, obudził ich wcześnie rano. Ruszyli w drogę pod zwieszającymi 
się z nieba 
mackami czarnej chmury. Jednak słońce szybko wypaliło chmurę i niebo się 
oczyściło. Zjechali 
w stronę linii drzew, których pnie przywodziły na myśl szkielety dziwacznych 
istot, zebrane 
w jednym miejscu, by ekscytować i przerażać. Przejechali przez las i wśród biało 
kwitnących 
traw usłyszeli metaliczny brzęk. Na ziemi znajdowało się ułożone z kamieni koło, 
którego każda 
szprycha była pomalowana i udekorowana. Zsiedli z koni. Lily zdjęła z szyi 
aksamitną sakiewkę 
i zawiesiła ją na kamieniu, na którym wisiały dzwoniące kawałki metalu. 
Zawrócili i ruszyli 
pieszo. Mieli siebie nawzajem, mogli liczyć na swoje wsparcie. Podeszli do 
olbrzymiego głazu, 
który sterczał z ziemi, pokruszony jak ruiny wiekowej wieży. Usiedli przy nim, 
objęli się 
i patrzyli na ciągnącą się po horyzont równinę. Wydawało im się, że widzą stado 
bizonów – 
nieprzeliczone i wieczne.