Ken Kesey

PIEŚŃ ŻEGLARZY

(Sailor Song)
przełożył Wojsław Brydak
Faye –
stopie wody pod kilem
Gwieździe Polarnej w mroku
towarzyszce żeglugi
Kiedy kroczył po falach
Jezus żeglarzem był
Kiedy tkwił
Na swej drewnianej, samotnej wieży
Wytężał długo wzrok
A kiedy był pewien, że widzieć
Go mogą Już tylko tonący
Rzekł:
Żeglarzami niech będą ludzie
Aż uwolni ich morze.
Jednak sam siebie pogrążył
Na długo przed rozwarciem niebios
Porzucony
Niemal ludzki
Poszedł na dno twej mądrości
Jak kamień.
– Leonard Cohen
1
Sen o Jeannie z szarością w tle
Kiedy to się zaczęło, Ike Sallas spał w aluminiowej wiśniowej galaxy; wcale nie 
za 
siedmioma górami i w przyszłości odległej ledwie o krok. Co powiedzieć o tych 
czasach? To 
już był szczyt, samo dno – i jedno z drugim do kwadratu. Bez mała.
Śnił o eks-żonie, Jeannie, o tym, jaka była ładna jeszcze we Fresno, w tych 
prostych, 
czystych czasach spod znaku tyłka; zanim urodziło się dziecko, a potem ruch Na-
Ciebie-Kolej.
Zanim nastała dekada, która miała zasłynąć jako Parszywe Lata Dziewięćdziesiąte.
Ike – we śnie – nadleciał znad plantacji; wrócił właśnie z pracy w 3-ZEE i 
zastał Jeannie w 
śniadaniowym kącie, siedzącą nago w rannym słońcu. Za oknem migocą ostrza raz po 
raz 
unoszonych motyk, to imigranci okopują pola karczochów. W jedwabistym rannym 
powietrzu 
wciąż się unosi ślad przelotu: smuga.
To jeszcze ta Jeannie z platynowo-seksbombowych lat, z jej twarzy wciąż 
promieniuje 
solidna porcja zadowolenia. Zawsze przekonywała, że z całego domu najbardziej 
lubi kąt 
śniadaniowy – nie licząc, rzecz jasna, łóżka. Jeannie, Jeannie...
Czyta na głos Biblię; oprawną w miękki, biały zamsz Biblię swej babki. Na sobie 
ma tylko 
przyciemnione okulary do czytania, trwałą i jedno z tych nakryć głowy, które 
Sally Field 
obnosiła w Latającej zakonnicy. Jeannie zawsze przekonywała, że ze wszystkich 
filmów 
najbardziej lubi właśnie ten – nie licząc, rzecz jasna, Śnię o Jeannie.
Kornet, ciemne okulary i kaskada platynowych włosów spadająca na nagie ramiona 
jak 
welon, bielszy od trzymanej w rękach książki. Jeżeli chodzi o kostium, to tyle.
Ike wprawdzie widzi ruch ust czytającej Jeannie, lecz słyszy tylko dobiegający z 
oddali 
warkot rolniczych samolotów – i z jeszcze większej odległości, licho wie skąd, 
na wpół ludzki, 
stłumiony, piskliwy płacz.
Nagle Ike’a uderza to, że obraz jest smutną burleską: ten wszechamerykański 
śniadaniowy 
kącik, ten motyw religijny, ten sposób trzymania książki, bo Jeannie jakoś tak 
ją tuli, że mogłaby 
wodzić po tekście sutkiem. Jest coś śmiesznego i obraźliwego w tej scenie, 
urągliwego jak 
dźgnięcie kciukiem pod żebro.
Nie chce się roześmiać, więc krzyczy we śnie na żonę, chyba coś w rodzaju: „Albo 
się 
wysraj, albo ubierz! Wywal gdzieś tę głupią książkę, ściągnij ten idiotyczny 
kapelusz ze łba, to 
już przestaje być śmieszne”.
Wydaje się jednak, że i ona go nie słyszy, zamknięta w kloszu słonecznego 
światła jak w 
kaplicy. Nie odwraca się. Ślini palec, przewraca kartkę i znów porusza wargami. 
A Ike czuje 
ten cholerny kciuk. Próbuje krzyczeć jeszcze głośniej, ale zniewagi bębnią po 
kloszu i staczają 
się po nim jak drobiny gradu. Ike obraca się ku półkom z książkami, między 
którymi zieje 
świeży otwór po Biblii. No to posłuży mu za pocisk jego stare, oprawne w skórę 
wydanie Moby 
Dicka. Wyszarpuje je z dolnej półki i mierzonym, oszczędnym ruchem wysyła w 
przestrzeń. 
Grzmotnięcie – i świetlisty obraz pogrąża się w podwodnej szarości. Słoneczny 
kąt we Fresno 
przemienia się w lodowaty świt w jakiejś przedpotopowej przyczepie mieszkalnej 
na Alasce, o 
całe lata później. Ike’owi wydaje się, że znów słyszy stłumiony krzyk. Z 
szarówki. Z daleka. 
Raczej kobiecy. Potem cisza.
– Śmieszne – mówi na głos Ike. – Przymknij się.
Obraca się i rzuca okiem na budzik na stoliku przy wąskim łóżku. Jeszcze czas na 
spotkanie 
z Greerem w porcie. Przymknąć... Właśnie przymyka oczy, żeby pomedytować nad tym 
snem, 
kiedy w przyczepę zaczyna coś tłuc, coś, co jest tuż obok i naprawdę! Do płuc 
Ike’a wdziera się 
zimne powietrze, a ręka wyrusza przez szczelinę nylonowego śpiwora na 
poszukiwanie 
Teddy’ego, kaliber .22, histandard. Ike trzyma go pod materacem.
– Greer? Hej, przyjacielu, to ty? – Ciszę mąci tylko oddech. – Marley, tumanie 
jeden, to ty, 
Marley?
Tłuczenie ustaje. Ike zaciska dłoń na ciepłej kolbie, a potem ostrożnie podsuwa 
się do 
okienka nad koją. O wiele za brudnego, żeby coś dostrzec. Znajduje aluminiową 
korbkę, nad 
szybą rozwiera się szpara. Znów słychać walenie, i to pod oknem.
Ike wysuwa się z rozpiętego już śpiwora i nie puszczając pistoletu, pakuje obie 
nogi w 
eskimoskie mukloki z foczego futra.
– Greer? Marley? – Cisza.
Na owczej skórze przy propanowym grzejniku widzi zwalistą, ciemną bryłę. To 
stary 
Marley. Ma ten cały świat gdzieś, jak duch, którego nazwisko służy mu za imię. 
Greer chyba 
gdzieś się łajdaczy – „odkorowuje”, jak mawia. Nieczęsta rozrywka w tych 
czasach. Kiedy 
globalnie zastosowane oenzetowskie szczepionki rozprawiły się z AIDS u źródła – 
czyli 
plugawego kutasa – wydawało się, że ukręciły też łeb większości tego rodzaju 
potrzeb, 
wspomagających rozpełzanie się choroby. Męski żar wystygł i już się nie 
rozniecił. Ale Greer 
był inny. Albo podczas ciągnącej się przez dziesięć lat epidemii szczepień 
zadekował się jakimś 
cudem w swych jamajskich dżunglach, albo miał tyle krzepy, tyle jurnej, koźlej 
mocy, że 
przezwyciężył ów efekt – powiedzmy sobie – uboczny.
Ike ostrożnie obchodzi śpiącego psa, maca zimne metalowe przepierzenie i 
wreszcie 
znajduje latarkę. Jest w gniazdku do ładowania. Wyciągają i wpycha pod 
elastyczną opaskę nad 
przegubem, na rękawie ocieplacza. Bierze oddech i kopniakiem otwiera drzwi na 
całą szerokość. 
Z dwudziestką dwójką w prawej ręce i latarką sterczącą spod opaski na lewej 
porusza się 
miękko, jak staroświecki strzelający z obu rąk pistolero. Ale widok sprawia, że 
Ike zastyga w 
pół ruchu, z latarką uniesioną do zamachu i nie odbezpieczoną bronią.
Już po raz drugi czuje dźgnięcie niewidzialnego kciuka.
To coś kuliło się u podnóża aluminiowych schodków. Łomot drzwi sprawił, że się 
podnosi, 
a wyprostowane sięga człowiekowi do pasa. Wypisz, wymaluj, wzrost demona. Na 
oczach 
przerażonego Ike’a zaczyna wytańcowywać na tylnych łapach jakiegoś walca, a gest 
przednich 
wydaje się niejasnym i nieprzyzwoitym zaproszeniem. Właściwie nie ma tułowia, 
poniżej 
wystających żeber zieje mroczne wgłębienie, zasysające z trudem powietrze. Łapy 
przypominają 
parę połamanych patyków, pokrytych krwią i zadziorami. Długi, oślizgły ogon, 
podobny do 
jaszczurczego, miota się na wszystkie strony dla zachowania równowagi.
Jednak dopiero głowa paskudztwa sprawia, że oddech więźnie w gardle Ike’a jak 
bryła lodu. 
Od ramion w górę stwór wydaje się absolutnie gładki, bezwłosy i pozbawiony 
rysów. Ike stoi, 
mruga i z wolna nabiera pewności. To nie sen, to kurewstwo istnieje. Naprawdę! A 
więc to Ta 
Rzecz, oko w oko z Ikiem... pomiot piekielny i zarazem twór ludzi, wynaturzony 
płód 
manipulacji, jakimi Claude Rains parał się w tym klasycznym horrorze 
Niewidzialny człowiek, 
majstrowania wokół rzeczy-których-nie-należy-tykać.
Ike odnajduje przełącznik, a w świetle latarki obraz okazuje się jeszcze 
okropniejszy. 
Głowa nieszczęśnika to rzeczywiście gładź, lśniąca jak chrom, lecz w smudze 
światła widać 
jednak rysy. Pod szklistą powierzchnią można dostrzec pysk podrygujący w jakiejś 
iście 
płodowej glei. Ohyda, rozwalić to kurewstwo, a kysz! Lecz kiedy unosi się lufa, 
stwór wykręca 
piruet. Z tyłu cylindrycznej głowy Ike dostrzega resztkę etykiety:
ROWA ŻYWNOŚ KRÓL MAJONE BEZ CHOLESTE
– Do diabła, kot! To kot, który wpakował łeb do słoika po majonezie.
Kot znów wykręca piruet i staje przodem do mówcy; wciąż drepce na tylnych łapach 
z 
głową uwięzłą w słoiku, odgiętą aż na grzbiet. Umęczony zwierzak tylko w tej 
pozycji może 
jakoś zaczerpnąć tchu.
– No to masz sęki, kuzynie. – Ike odkłada pistolet. Przyklęka na jedno kolano na 
zasłanym 
muszlami podjeździe. – Dawno się tak urządziłeś? Pozwól, że złożę ci wyra-
auuuuu!
Zwierzak czterema łapami chwyta podaną rękę i rozdrapuje przedramię Ike’a od 
łokcia po 
czubki palców. Ike klnie i grzmoci kotem o ziemię. Zwierzak natychmiast skacze z 
powrotem. 
Ike znów nim grzmoci, lecz tym razem siada na nim okrakiem, zanim kot się 
pozbiera. Wciska 
stworzenie w muszle, w garści ma pełno oślizgłego futra, latarkę unosi jak pałkę 
do ogłuszania 
ryb. Zwierzę jednak leży bezwładnie. Zemdlało po upadku lub straciło siły po 
napadzie furii. 
Gniew pierzcha; Ike ostrożnie puka latarką o krawędź słoja. W końcu szkło pęka, 
a resztka 
mazi sprawia, że skorupa nie rozpryskuje się natychmiast. Słój rozwiera się 
powoli jak jajo, z 
którego wykluwa się pisklę.
Wyłania się opuchnięta głowa, która przybrała kształt słoja, spod warg 
rozpłaszczonych na 
szkle sterczą zęby, uszy przykleiły się do czubka łba tuż obok wyraźnego 
wklęśnięcia. Ike ściąga 
odłamki krawędzią latarki, najpierw oporządza kotu pysk, potem nozdrza. Podczas 
operacji 
zwierzak leży nieruchomo i dyszy. Kiedy na pysku nie ma już szkła, Ike na próbę 
puszcza futro; 
kotu trzeba jeszcze zetrzeć z oczu zjełczały sos. W chwili, w której Ike 
rozluźnia uścisk, kot 
znów atakuje; tym razem z wrzaskiem rzuca się na człowieka z pazurami i kłami.
Ike strąca kota.
– Ty smarojadzie głupi!
Zwierzę pada na cztery łapy i znów się rzuca, wrzeszcząc na cały głos. Ike 
wymierza 
kopniaka, lecz za słabo. Kot wspina się po ludzkiej nodze wprost ku twarzy. Ike 
łapie go i 
zrzuca, a kiedy zwierzę obraca się, by znów zaatakować, Ike już nie żałuje 
mukloka i mierzy w 
oblepiony majonezem kłębek, jakby chodziło o wykop na bramkę z pasa 
pięćdziesięciu jardów. 
Kot drze się wniebogłosy i koziołkuje nad pokrytym muszlami podjazdem. W końcu 
wpada mu 
pod łapy grunt, kot nieruchomieje, potem obiega zbiorniki propanu i wreszcie 
między głazami i 
paprociami umyka ku sosnom. Żegna go wściekle furkocący kamień, który budzi trio 
wron na 
krzaku. Ptaki wrzeszczą ochryple, kręcą się, podskakują, pomstują na kocią 
bezczelność. 
Powierzywszy wronom dalszy ciąg sprawy, Ike ciężko opiera się o stertę drewna i 
czeka, aż 
przycichnie łomot w piersiach.
A potem, jak kolejny greps w przydługim skeczu, znowu rozlega się krzyk. Nie ma 
nic 
wspólnego z kotem, dobiega z innej strony, gdzieś z dołu zza wysypiska, cichy, 
zdławiony i – 
Ike już to słyszy – z pewnością kobiecy.
– Na pomoc! Proszę, pomóó-móó-óżcie!
To chyba młoda Louise Loop. Ike nasłuchuje, marszczy brwi. Po tej stronie 
miasteczka 
Loopowie raz po raz mącą spokój w nocy, wykłócają się, tłuką, chrząkają niczym 
wieprze z 
własnych chlewów – zwłaszcza kiedy uda im się zaliczyć jakieś ligowe zwycięstwo 
w kręgielni 
Papa Loop’s Lanes w śródmieściu. Ike nie słyszał jednak o żadnych turniejach ani 
nie 
przypominał sobie, żeby dziewczyna zachowywała się w ten sposób. W jej stylu 
było raczej 
podniecać niż dać się podniecić; może i gęś, ale nie wrzaskliwa.
– Na pomoc, ludzie, prooo...
Krzyk zostaje raptem zdławiony. Ike wstrzymuje oddech. Świt – i cisza. Słychać 
tylko 
świstaka i wrzaski tych trzech wron, wciąż w sprawie kota. Nic więcej. Przez 
dobrą minutę Ike 
słucha z zapartym tchem. W końcu wzdycha. Trudno i darmo, trzeba wleźć do 
furgonetki i 
sprawdzić na miejscu. Wędruje za przyczepę i widzi, że furgonetkę wcięło. Na 
amen. Zamiast 
niej stoi stary jeep współlokatora.
– A, żebyś się zesrał, Greer.
Wpierw trzeszczą miażdżone muszle, potem Ike zrywa plandekę spowijającą 
przedpotopowy 
wehikuł. Siedzenia powleka szron.
Ike bierze się do rozruchu. Sam siebie napomina: pięć obrotów, potem niech 
silnik odetchnie. 
Nie zalej go. Znów pięć i przerwa. Cztery cylindry grabią akumulator z resztki 
iskier, żeby 
wreszcie rozkaszleć się i ożyć wśród utyskiwań. Ike zjeżdża w dół na zimnym 
jeszcze silniku.
Nie włącza świateł, oszczędza ten nędzny akumulator. Drogę ku wysypisku znaczą 
smród i 
dym. Z boku majaczą góry tlących się śmieci podobne do wciąż czynnych wulkanów, 
po 
których pełgają pomarańczowe, zielonkawe i metanowoniebieskie ogniki. Hałda 
żarzy się w ten 
sposób od dziesięcioleci. Ludzie myśleli, że podczas piekielnej zimy 1993 roku 
wreszcie da jej 
radę mróz, ale kiedy czerwcowe słońce roztopiło lodową pokrywę, w magmie 
odpadków jak 
zawsze tlił się ogień, trujący i smrodliwy.
Ike unosi górną wargę i stara się oddychać przez usta, filtrując powietrze 
wąsami. Na ogół 
nie przejmuje się hałdą, która stanowi coś w rodzaju szańca między nim a 
miasteczkiem. 
Ostatnio jednak konfiskowano i palono coraz więcej dryfujących sieci, głównie 
chińskich 
molekumarów. A to świństwo śmierdzi jak rozkładająca się dynastia.
Ryczący jeep tak szybko mija ostatnie z dymiących wzgórz, że Ike niemal 
prześlepia 
awanturę, która spowodowała to wołanie o pomoc. Kątem oka mgliście dostrzega beż 
własnej 
furgonetki; honda stoi w jednym z licznych wjazdów wgłębiających się w hałdę, ma 
szeroko 
pootwierane drzwi, a światło lampki w kabinie obrysowuje ludzkie kończyny 
zastygłe w 
zmaganiu.
Ike aż przystaje na hamulcu, zablokowane koła ślizgają się, wrzuca wsteczny i 
zapala 
reflektory. Tyłem zatacza łuk, aż w światłach jeepa pojawia się arabeskowa 
plątanina. Na górze, 
obok otwartych tylnych drzwi hondy, widać coś, co bezspornie stanowi górną 
połowę Louise 
Loop. Okrągła, biała, pozbawiona wyrazu twarz jak balon unosi się nad parą 
przelewających się 
piersi; trzy błyszczące obłości, jak znak nad drzwiami najgorszego lokalu w 
kurwim zaułku. A 
niżej te obłości znikają z pola widzenia, bo zasłaniają je nagie męskie plecy. 
Muskularne 
ramiona, białe jak tamte piersi, wściekle drżą.
– Hej, puść ją!
Ike przerzuca silnik na luz i wyskakuje. Sunie po śmieciach do ataku, z latarką 
wysuniętą 
jak lanca. Dopiero z bliska, niemal dopadając tę parę, docenia szerokość 
białych, muskularnych 
barków i przypomina sobie o pistolecie, pozostawionym na stopniach przyczepy.
– Ty tam, puść ją!
Mężczyzna chyba nie słyszy. Ike nie może dostrzec twarzy faceta, ale wygląda na 
to, że gość 
jest narąbany albo ma jakiś odlot. Ike już wie, że musi odciągnąć sukinsyna.
– Hej – Ike chwyta nagi łokieć – puść, bo udusisz tę biedną ślicznotkę. 
Puszczaj! – Czuje, że 
ciało faceta jest najdosłowniej śliskie, zresztą wygląda na takie; Ike nie 
puszcza, trzyma, wreszcie 
trans chyba mija. Ramiona rozluźniają się, ustaje drżenie.
Wciąż z rękami na gardle kobiety mężczyzna powoli obraca się, a w świetle 
latarki pojawia 
się twarz niemal tak szokująca jak ów pysk, który wykluł się ze słoika po 
majonezie. Jest całkiem 
gładka i biała. Ani śladu brwi czy rzęs. Wargi i oczy w kolorze czerwonego 
kawioru. Jasne, 
porcelanowe czoło obramowane jeszcze jaśniejszą grzywą jak z chromu, kurczę 
blade, włosy 
zupełnie jak z chromu! – Jezu! – Ike cofa się porażony. – Jezu Chryste!
Spomiędzy kawiorowych, poruszających się jak w odurzeniu warg dobiega pomruk:
– Dziękuję ci, przyjacielu, lecz nie jestem Jezusem. Wybacz. – Facet bez 
pośpiechu wraca do 
nie dokończonego jeszcze dzieła, mianowicie duszenia nieprzytomnej kobiety, a 
kątem ust, 
łobuzersko dopowiada: – To nie żadna ślicznotka, tylko moja żona, cha, cha, cha, 
hmmm...
Wrażenie robi na Ike’u wcale nie to spokojne, rzeczowe duszenie, lecz co innego: 
ton. 
Znajomy, jątrzący, wpleciony w to chichotanie. Dosyć się tego nasłuchał w 
więzieniu – tonu o-
kej-kolesiów, kryjącego żądło obelgi i zarazem owo intymne „my to kumamy, 
chłopie, cha, cha, 
cha”. Teraz Ike musi go znów złapać. Odkłada latarkę, zagarnia obiema rękami 
grzywę długich, 
białych włosów porastającą kark mężczyzny (wręcz jak kołnierz bluzy do judo), 
obraca się, tak 
że prawie stykają się plecami, i robi przerzut. Nad głową Ike’a przelatuje 
długi, srebrny kształt, 
potem mężczyzna pada z łoskotem i leży między odpadkami, rozciągnięty jak mokra 
szmaciana 
lalka. Ike puszcza włosy i podnosi się; oddycha spokojniej. Co odważniejsze 
wieprze Loopów, 
ryjące w dymiących wnękach, ciekawe są wyników walki; jeśli na ziemię pada coś 
twardego i 
dojrzałego, może się okazać przysmakiem. Ike przyłapuje się: miał przez chwilę 
nadzieję, że 
facet nie żyje, załatwiony czysto i skutecznie.
Srebrny obraca się i dźwiga na czworaki. W drgających światłach wozu nagle 
wydaje się 
kruchy, nietrwały jak grzyb. Mięśnie torsu znów dygocą i robią wrażenie 
bezsilnych. Mężczyzna 
unosi się i na klęczkach składa w błagalnym geście długie, białe ręce:
– Nie bij mnie, proszę. Już dobrze. Ocknąłem się. Wiesz, jak jest. – Kąty ust 
unoszą się w 
uśmiechu, ale facet nie chichocze. – Tylko ją ustawiałem. Wiesz jak jest: 
człowiek wraca po 
latach... idzie przez całe miasto i wyobraża sobie, no nie...? że ona wygląda 
przez to swoje 
samotne okienko, łzy w oczach, księżyc się odbija w tych łzach... a tymczasem 
człowiek 
znajduje ją w aucie, na śmieciach, gdzie się rżnie z jakimś błaznem od reggae... 
więc człowiek 
ją ustawia. Ale w porządku, przeszło mi. Już nie musisz mnie bić.
– Może zaczniemy od tego, że cię w ogóle nie uderzyłem.
– No to po prostu mnie nie bij. Przeszło mi. Przepraszam. Dobra?
Mężczyzna wciąż klęczy ze złożonymi rękami. Ike patrzy na niego zmieszany. 
Wydaje się, 
że to skrucha na wynos, właściwie zgrywa.
– W porządku, nie ma sprawy. Wstawaj.
Facet nie wstaje. Wciąż na kolanach, nie opuszcza błagalnie złożonych rąk. Z 
mroku 
dobiega pełne współczucia pochrząkiwanie świń. Ike słyszy, jak silnik stojącego 
za nim jeepa 
krztusi się, dławi i zamiera; mizerne światła wozu gasną. Żali się wrona. A 
potem Ike słyszy 
trzaskanie drzwiami w domu Loopów, w dole drogi, i odgłos kroków kogoś 
depczącego po 
puszkach. Ike ma nadzieję, że to Greer wyłazi z ukrycia, skoro niebezpieczeństwo 
minęło. Lecz 
bryza rozwiewa na chwilę snujący się ciężki dym i widać, że to nie Greer. To 
papa Loop. Trudno 
nie poznać tego chodu kręglarza. Omar Loop zawsze wędruje zgarbiony, jakby 
właśnie 
przymierzał się do finałowego zagrania, kiedy kula runie na czworobok kręgli jak 
piorun, 
wzbogacając Loopa o kolejny puchar.
– Patrzcie go, to jednak ty? – Loop nie zwraca uwagi na Ike’a i ociężale zbliża 
się do 
klęczącego mężczyzny. – Moi chłopcy mówili, że podobno wróciłeś, a ja nie mogłem 
uwierzyć. 
Powiedziałem, że masz więcej oleju w głowie. No nic, nie miałem racji; mój pech, 
a teraz twój. 
Ostrzegaliśmy cię, zboczeńcu jeden, powiedzieliśmy... przepraszam, Sallas... – 
Loop odsuwa 
Ike’a, żeby zająć lepszą pozycję – powiedzieliśmy, co się z tobą stanie, jeżeli 
wrócisz, ty 
czerwonooka glisto, i zaczniesz się znów naprzykrzać Louise. Ta rodzina umie 
pilnować 
swego... – Resztę wywodu Loop lokuje wprost na twarzy mężczyzny, krok, jest to 
krótki, 
skuteczny sierpowy wyprowadzony z półprzysiadu z siłą, jakiej może dostarczyć 
kręglarski 
grzbiet. Głowa odskakuje z trzaskiem, przybysz znów pada z jękiem. Papa Loop 
spina się do 
powtórki, ale wkracza w to Ike.
– Hej, Omar. Nie musisz zaraz...
– Ostrzegliśmy go, Sallas; wykopaliśmy go stąd już lata temu!
Jestem otwarty na różne rzeczy, ale znam miarę.
Srebrzysty mężczyzna znów dźwiga się na kolana. Omar Loop, jak bokser, drobi 
nogami w 
gumiakach, toczy barkiem. – Daj spokój, Omar... – Ike próbuje stanąć mu na 
drodze.
– Na bok, Sallas. To sprawa rodzinna.
– Proszę, papo Loop, proszę, proszę. – Mężczyzna zaplata palce tuż przed swym 
skrwawionym nosem. – Zastałem ją z tym rastaskurwielem, no więc trochę ją 
naprostowałem. 
Ale w porządku, już mi przeszło. Poza tym – nie do wiary, facet znów pozwala 
sobie na ten 
sprośny uśmieszek, mimo cieknącej po twarzy krwi – ta nieszczęsna ślicznotka to 
moja żona.
Krak! Omar doskakuje z boku i wali hakiem. Znów słychać trzask, głowa 
srebrzystego 
mężczyzny przekręca się, ale facet wciąż jest na kolanach, wyprostowany, gotów 
do przyjęcia 
następnego ciosu.
Ike jeszcze raz nabiera powietrza przez zęby: teraz trzeba będzie przytrzymać 
starego Loopa.
– Nie, Omar – Ike opasuje ramionami baryłowaty tors i marszczy nos, czując odór 
soku 
tytoniowego i wieprzowiny – już go nie bij.
– Lepiej puść mnie, Sallas! – Tors drepcze i przymierza się do kolejnego haka. – 
Doceniam, 
że cię to obchodzi, ale to rodzinna sprawa Loop-uuuu!
Ike wsunął mu ręce pod pachy i zacisnął nelsona na karku. Omar chce się uwolnić, 
warczy, 
grozi straszliwymi konsekwencjami, jeśli Ike go nie puści. Ike zaś zaciska chwyt 
i czeka; stary 
nie może zadać ciosu. Lecz nogi ma wciąż wolne. Aż po podbicie zatapia gumowy 
szpic buta w 
podbrzuszu tego czegoś bez koszuli naprzeciw siebie. Ike podziwia krzepę starego 
i zaciska 
nelsona mocniej.
– Przyduszę cię, Omar – chociaż, prawdę mówiąc, zaczyna się martwić, czy utrzyma 
to bydlę 
– po prostu muszę cię przydusić, póki...
Roziskrzony snop światła z tyłu kładzie nagle kres podziwianiu i martwieniu się. 
Pada ono 
znikąd, to nagły rozbłysk pod czaszką. Ike próbuje się obrócić, kiedy Louise 
unosi wielką latarkę, 
żeby uderzyć jeszcze raz. A potem spada jeszcze jeden ciepły deszcz gwiazd. Ze 
wzgórza 
dobiega wrzaskliwy śmiech. Właśnie za takimi numerami przepadają te wrony: 
uratowana 
Panienka otwiera oczy i kogo widzi, bohatera? Rycerza? Zbawcę? Nic podobnego. 
Widzi, jak 
jakiś demon w czerwonych gaciach próbuje skręcić kark tatusiowi, a mężulek już 
się wala po 
śmietnisku, brocząc krwią. Oczywiście nie pozostaje jej nic innego jak... 
trudno. Czy z tego 
wynika, że dżina trzeba zostawiać na pastwę losu? Nie bacząc, że woła, że 
płacze... na zawsze 
zostawiać w tym już-wiecie-czym?
A może to tylko numer wykręcony już-wiecie-komu.
Ike też by się z niego pośmiał, ale właśnie pogrążył się w podmorskiej szarości. 
Znowu.
2
Wieprzowa saga i ścierka na rumie, czyli rumowy rag
Ród wieprzy zamieszkiwał śmietnisko już od dziesięcioleci, zanim osiedlili się w 
pobliżu 
pierwsi sąsiedzi. Prosięta sprowadzone statkiem do Kuinak najpierw ulokowano w 
opuszczonej 
lodowni na rogu Dock i Bayshore. Wraz z tą lodownią stanowiły wówczas własność 
Paula 
Proroka Petersena.
– Bekon z rybich resztek! Złoto na śmietniku! Powiadam wam: nie minie rok, a 
Morską 
Wieprzowinę Petersena znajdziecie wszędzie, jak terytorium długie i szerokie.
Ta przepowiednia, wzorem wielu sławnych proroctw Petersena, sprawdziła się, lecz 
nie do 
końca. Na przykład opuszczonej lodowni przyświecała niegdyś wizja popytu na 
rozkruszony lód 
w sezonach letnich; liczba przybywających wędkarzy miała bowiem wzrosnąć, 
ponieważ 
Kuinak miało się stać wędkarską stacją o międzynarodowej renomie. Petersen nie 
pomylił się. W 
miarę jak kurczyły się połowy w Ketchican, Juneau czy Cordovie, sportowe łodzie 
coraz 
częściej zawijały do Kuinak. Dowodem Nightdish. Albo Field and Stream. Czyli że 
Paul trafił w 
dziesiątkę. Wobec tego zgromadzono kapitały. Pozwoliły one wznieść 
dziewięćdziesięciostopowy, pozbawiony okien, szary sześcian z bloków pumeksu 
nadzianych 
pianką; wszystko po to, by nie stopniał lód, który Paul miał spławiać wprost z 
lodowca.
– Jedyna murowana konstrukcja w promieniu stu mil! – chełpił się przed 
inwestorami, 
podzwaniając o róg budynku kleszczami do lodu. – Wytrzyma sto lat.
Następnego tygodnia wyładowano w Kuinak kompletną chłodnię przysłaną morzem z 
Norwegii, a w niecałe sto dni później Wielki Północny Bank Lodowy splajtował. 
Ostatecznie 
norwescy właściciele odprzedali chłodnię firmie Searaven i pojechali wypocząć do 
Innsbrucka.
Mogło to zdeprymować pechowego proroka, który zawsze zapowiadał wygraną, lecz 
nigdy 
jeszcze nie przerwał taśmy na mecie.
Paul nie należał jednak do tych, którzy popadają w depresję. Wolał blaski niż 
cienie. Na 
przykład wciąż miał ten wielki, szary blok, jak sejf czekający na jakiś depozyt, 
powiedzmy w 
rodzaju – chwileczkę! to jest to! – w rodzaju Banku Chlewnego! Postawimy teraz 
na coś 
solidnego – na artykuły wieprzowe. Kiedyś Paul hodował świnie w Connecticut. 
Śmierdzący 
interes, fakt, ale z głodu się nie umiera. Bardzo sensowny pomysł. Po co 
sprowadzać mrożone 
mięso statkiem aż z Seattle, kiedy można je wyhodować na miejscu, na resztkach i 
pomyjach, 
których miasto, jak dotąd, marnuje całe tony? Pierwszorzędny sposób na 
odzyskanie strat przez 
inwestorów i w ogóle, żeby stanąć na nogi i wyjść na prostą skierowaną ku 
solidnej 
przyszłości.
Nie bez trudu zgromadzono kapitały i barka świń zawinęła z hałasem do portu. 
Zwierzęta 
prosto z trapu pognały do drewnianych koryt, które Paul przyszykował w wielkim 
murowanym 
bloku. Przyciągał je jak magnes smród rybich wnętrzności i skrzeli. Kwiki, 
ćpanie, walki, 
łomotanie o przegrody słychać było aż w Crabbe Potte, dokąd udał się Paul, żeby 
ze 
wspólnikami wznieść toast:
– Za Morską Wieprzowinę Petersena! Jak terytorium długie i szerokie!
Zainteresowane strony spały tej nocy jak zabite. O świcie coś je obudziło – był 
to potężny 
odgłos zasysania, dobiegający z jakiejś ogromnej mrocznej paszczy, rozwartej w 
poprzek 
zatoki. Łodzie i boje, mola i pale, wszystko zostało wessane, morze samo siebie 
wciągnęło do 
jakiegoś monstrualnego wora. Wreszcie odgłos zasysania ucichł. Wór się napełnił. 
A potem 
wywalił z siebie zawartość. Było to owo tsunami z 1994 roku, nadeszło w 
trzydzieści lat po 
ostatnim wielkim podmorskim trzęsieniu ziemi, co do dnia. Grzmiąc i szumiąc, 
fala przypływu 
rzuciła się na zatokę i nabrzeża jak gigantyczny wilk, z szybkością co najmniej 
dziewięćdziesięciu mil na godzinę, na skutek czego poszła w gruzy cała frontowa 
ściana – 
murowana, a jakże (prawda jest taka, że gałęzie, słoma i papa zniosły przygodę 
znacznie lepiej) 
– sławetnego chlewika, zaś te kwiczące osobniki, które przeżyły runięcie murów, 
woda porwała i 
wyrzuciła na wyżej położony teren. Paul Prorok wziął kurs na północ.
Świnie pognały aż na skraj lasu, na pagórkowate miejskie wysypisko. Młody i 
mormonizujący knur imieniem Prigham obwieścił: „Oto jest miejsce” – i świnie się 
okopały.
Stuletnia kupa dymiących śmieci zapewniała zarazem schronienie i żer. A ze 
zwierząt, które 
przetrwały kolejne lata, surowy klimat i napaści niedźwiedzi, wyrośli w końcu 
twardzi 
protoplaści wieprzowej trzody Loopa. Omar trafił na świnie, kiedy sam grzebał w 
Kuinak. 
Chwalił się, że jest zawodowym graczem w kręgle, zarabiał jednak jako śmieciarz-
amator. 
Kręcił się po wybrzeżu starą półciężarówką, chevroletem; nocami toczył po 
kręglowych torach 
przynoszącą mu szczęście rubinową kulę, a za dnia penetrował rozmaite 
śmietniska, rozglądając 
się za czymś, co można tanio kupić, a potem nie tak tanio sprzedać. Głównie 
sieci. Mnóstwo 
rybaków raczej wyrzuci na śmietnik pierwszorzędną sieć, niż strwoni choćby pięć 
minut na jej 
sklarowanie i naprawę. Loop żył sobie wcale nieźle, spędzając czas na testowaniu 
małomiasteczkowych kręgielni i śmietnisk – jak wałkoń z deską surfingową testuje 
plaże i bary 
– i przesyłając telegraficznie do Juneau co miesiąc dość pieniędzy, żeby 
magnifika nie pchała 
mu się na kark z dziećmi. Lubił swobodnie podryfować gdzie popadnie i chciał się 
tego 
trzymać. Jednak tego ranka, kiedy okrążał majestatyczne, spowite dymem 
kuinakańskie 
wysypisko i za zakrętem dostrzegł dzikie świnie zagnieżdżone wśród gorejących 
odpadków – 
osmalone, wściekłe, pierwotne stwory o skórze jak pancerz i szczecinie jak 
gwoździe po osiem 
pensów sztuka, pożerające w całości głowy łososiowe razem z plastykowymi 
butelkami po 
mleku i zużytymi pampersami – postanowienie Omara legło w gruzach. Odnalazł swe 
miejsce 
na ziemi i swą rasę zwierząt.
Rozpytał się po okolicy i dowiedział, że stado jest już czymś w rodzaju gatunku 
chronionego. Zostało nawet opisane w „Tężyźnie”. Miasto było dumne ze świń. 
Upamiętniały 
przetrwanie wstrząsu 1994 roku, nie mówiąc o całych latach mrozów, moskitów i 
niedźwiedzi. 
Diabły wcielone, przetrwały dzięki ryciu dziur wprost w żarzących się 
zgliszczach!
– Kiedyś, kurczę blade, były czyjeś, nie? – upierał się Omar.
Ktoś sobie przypomniał, że sprowadził je do Kuinak stary Paul Petersen, lecz 
gdzieś zniknął. 
Posypał się po tym wstrząsie jak ta jego lodownia. Ktoś ostatnio słyszał, że 
jest w Anchorage, w 
domu, gdzie leczą załamania.
Omar Loop wsiadł w półciężarówkę i namierzył starego koło Willows, gdzie Paul 
Prorok 
był dozorcą jednego z rozlicznych moteli dostarczających rozrywki nafciarzom. 
Chodziło o 
najpaskudniejszą kategorię nafciarzy, mianowicie robotników z rurociągu; taki 
facet potrafi co 
dzień zostawić po sobie tyle pustych puszek po piwie, ile sam waży, nie mówiąc o 
innych 
brudach. Tym razem to Paul był stroną, której wmawia się dziecko w brzuch. Dobra 
półciężarówka, za którą można dostać trzy kawałki, a dwa i pół od ręki, to 
dokładnie to, czego 
Paul potrzebuje jako dozorca. Pierwszorzędna wymiana, jak za dom z trzema 
zaledwie ścianami. 
Paul nie miał nic przeciw temu; dwadzieścia pięć setek to rzeczywiście nieźle, 
więc jasne, może 
dorzucić te niegodziwe, sakramenckie świnie, wszystko jedno, gdzie są. Już od 
lat nie zaprząta 
sobie nimi głowy.
Omar wziął smallbiznesowy kredyt, którego zabezpieczeniem była lodownia, i za 
gotówkę 
kupił bezwartościowe wysypisko z przyległościami, wprawdzie prześmierdłymi, lecz 
porośniętymi lasem. Którego część przerobił na tarcicę, której połowę sprzedał 
na kapitał 
obrotowy, za który zlecił przerobienie lodowni na sześciotorową kręgielnię. Znał 
parę 
polikwidowanych kręgielni, skąd sprzęt i urządzenia mógł wydostać właściwie za 
bezcen; na 
dobrą sprawę budynek wymagał tylko wychodka, frontowej ściany i jakichś neonów. 
Z tym że 
Loop raczej się nie spodziewał kokosów; z kręgielniami rzadko to wychodzi. Miał 
inne plany.
Z reszty tarcicy zbił wraz z synami barak na skraju śmietniska, który posłużył 
jednocześnie 
za rzeźnię i kąt do spania. Wznieśli go na tyle wysoko nad ziemią, żeby do 
środka nie właziły 
świnie, i na tyle nisko, żeby się mogły pod nim schować prosięta. Po pewnym 
czasie zbili 
oddzielny barak mieszkalny, z którego po pewnym czasie zrobiła się większa 
rzeźnia. A potem 
dobudowali jeszcze jeden i jeszcze następny, aż wreszcie parcelę pokrył labirynt 
rozczłonkowanych pomieszczeń, ciągnący się od śmietniska po porębę jak drewniany 
tasiemiec. 
Zazwyczaj Louise Loop z matką rezydowały w najnowszej z dobudówek; Omar i 
chłopcy 
zwlekali z opuszczeniem poprzedniego segmentu. Świeżą dobudówkę nazywano 
jadalnią, 
chociaż równie dobrze można ją było uznać za pralnię, living room lub kuchnię. W 
ramie drzwi 
odgradzających to pomieszczenie od pozostałych wisiała plastykowa przesłona, 
były to 
zachodzące na siebie pionowe, grube wstęgi z czegoś w rodzaju przezroczystej 
skóry. Plamy 
soku tytoniowego i zakrzepłej krwi zdobiły plastyk od strony panów, naklejane 
motylki – od 
strony dam. Prawdziwych dam. Matka od ponad roku trzymała się z dala od juchy i 
śmietniska, 
bawiąc w Anchorage w jakimś domu dla załamanych. Jedni sądzili, że przyczyną 
były wieprze, 
inni, że kręgle. Antena Loopa w zasadzie funkcjonowała tylko na jednym kanale: 
„Gramy na 
forsę”.
O motylki zadbała Lulu; zapewniała, że pozasychane na plastyku rozpryski 
wyglądają dzięki 
motylkom jak bukiet czerwonych róż. Rzecz nie w tym, że Lulu miała coś przeciw 
posoce lub 
tytoniowi do żucia, po prostu bardziej lubiła motyle i kwiecie. Lubiła do tego 
stopnia, że motyw 
z plastykowej przesłony rozwinęła dalej jak wstęgę; motyle zdobiły uszczelnienia 
między 
balami, poutykane były w plątaninie przewodów, naklejone na okna, ciągnęły się 
nad stertą 
brudnych majtek przez sufit z płyt pilśniowych i spływały na podłogę ze sklejki. 
Tysiącami.
Gustowne motylki wyhaftowane były też na obu lufach jej ulubionego, podobnego do 
wieży 
artyleryjskiej stanika; po awanturze koło furgonetki Lulu założyła ów stanik 
specjalnie. I 
stanikowe motylki były pierwszą rzeczą, jaką zobaczył Ike, kiedy mrugając i 
łapiąc oddech, 
wreszcie wynurzył się na powierzchnię. Szary, bezkresny chłód ustąpił, za to 
pojawiło się 
wrażenie jakiegoś zamknięcia w butli – Ike’a opływało powietrze tak gorące jak 
kłąb pary z 
kotła. Gwiazda przedstawienia czule obejmowała głowę Ike’a, którą złożyła sobie 
na podołku. 
Tkliwie gruchała, jakby – jednak – też był bohaterem widowiska:
– ...A kiedy wreszcie się odwróciłeś, a ja wreszcie zobaczyłam twoją twarz... no 
cóż, nikt by 
cię nie poznał nawet w biały dzień. Po prostu wyglądałeś jak tarka! Wciąż mi tak 
strasznie 
przykro, że cię walnęłam. Mój błąd. Zaskarż mnie albo mi daruj.
Tam, nad motylami, to była Louise Loop. Chyba usprawiedliwiała się już od 
dłuższego 
czasu. Uniosła mokrą ścierkę i posłała Ike’owi uśmiech.
– W każdym razie chcę ci powiedzieć: dziękuję. – Wykręciła ścierkę i dodała: – 
Że się w 
porę zjawiłeś, sąsiedzie. – Na jej wargach zasychały kropelki cieczy. Ike 
próbował usiąść, ale 
Lulu nie puszczała go z pułapki pod stanikiem kaliber dwanaście. – Nie przejmuj 
się, to tylko 
rum. Zadzwoniłam do Radioaparata, wiesz, piętnaście pięćdziesiąt jeden. 
Powiedział, że to 
będzie jeszcze lepsza dezynfekcja od tej, którą robią w Szpitalu Wzwodzących 
Cór. Leż 
spokojnie...
– Gdzie oni są?
– Poszli. Edgar i Oskar zabrali tego świra, mojego eks, do porucznika Browna, 
zobaczyć, 
czy da radę go wsadzić za pobicie. A papa musiał podjechać cysterną do portu po 
rybie flaki. 
Świnie się zbudziły przez tę chryję.
– Do portu? – Próbował usiąść. – Niech to szlag! Która godzina?
– Ta, o której masz spokojnie leżeć i odpoczywać. Radioaparat powiedział, że mam 
zatamować ofierze krew, zapewnić jej ciepło i spokój.
Ike jęknął. Radioaparatem był niejaki doktor Julius Beck, pozbawiony uprawnień 
dermatolog 
z Sydney, zwany tam niegdyś doktorem Na-Aut-Beck, czasami zaś doktorem Całkiem-
Na-Aut-
Beck. Teraz cieszył się mianem Radioaparata, a to dlatego, że miał tu gdzieś 
piracką 
krótkofalówkę, za pomocą której rozpowszechniał wątpliwej jakości porady 
medyczne oraz 
zakazane reggae i rifrap. Fatalnie się jąkał i kiedy ten nadawany na chybił 
trafił program 
ładował się w pasmo CB, Radioaparat dokonywał autoprezentacji: „Hej ho, to-to-
topielcy! Tu 
wasza Sieć Ry-ry-ry... Rybna!”
– ...I wciąż sprawdzać, czy podopiecznemu nie grozi wstrząs – dodała.
Głowa Lulu nachyliła się nad urwiskami, na których wyhaftowane były motyle, i 
jej oczy 
wpatrzyły się badawczo w oczy Ike’a. Była tęga, przysadzista jak ojciec i 
bracia, miała jednak 
ładną twarz, słodko zaróżowioną od ciepła i otoczoną miodową poduchą cienkich, 
skłębionych 
włosów. Przypominała Ike’owi budkę z watą cukrową. Wycisnęła ze szmaty jeszcze 
jedną 
palącą strużkę rumu, a krzyk Ike’a skwitowała śmiechem.
– Patrzcie, ten sławny wielki desperado Na-Ciebie-Kolej, co za maminsynek, nie 
do wiary! – 
A potem kokieteryjnie dodała: – Wprost nie pojmuję, jak mogłeś takiej łajzie jak 
mój eks dać się 
tak przerobić.
– Łajzie? Założę się, że waży dwieście trzydzieści! Puść, Lulu, muszę lecieć do 
roboty.
– Jest jak szarlotka z kremem – powiedziała. – Właściwie nic specjalnego ci nie 
groziło. – 
Przyjrzawszy się Ike’owi, potrząsnęła głową i znów westchnęła. – Chyba cię 
niczym nie zaraził.
Odwróciła się, żeby znów nasączyć ścierkę. Butelka rumu tkwiła, jak w śnieżnej, 
mroźnej 
zaspie, w stercie białych papierków po bandażach. Ike zdołał się uwolnić i 
usiąść, kiedy Lulu 
ściągała nakrętkę. Środek pomieszczenia zajmował czerwony stół z formiki, 
otoczony kręgiem 
brudnych papierowych talerzy poskładanych jeden na drugim; układ warstw, jak w 
wykopalisku, 
pozwalał odtworzyć listę posiłków co najmniej z tygodnia. W papierowych kubkach, 
powkładanych jeden w drugi, pozasychały resztki tego, co z nich wypito. Na 
stercie pod stołem 
leżało znacznie więcej papierowych talerzy, pomarańczowych łupin, ogryzków 
jabłek, kartonów 
po mleku i pizzy. Lulu zauważyła, że Ike przygląda się tej scenerii.
– Mieliśmy właśnie sprzątnąć. Zawsze czekamy, bo świnie lubią, jak się papier 
trochę 
przegryzie. Chyba im lepiej smakuje.
Ike znalazł mukloka i wciągnął na nogę. Dziewczyna westchnęła i z powrotem 
ulokowała 
butelkę w białym gnieździe, rezygnując z dalszych zabiegów. Ruszyła w ślad za 
Ikiem, który 
kopiąc na prawo i lewo śmieci leżące na podłodze, znalazł w końcu drugi but. 
Schylił się, żeby 
go wciągnąć na nogę, a Louise wsunęła mu rękę pod ocieplacz.
– Czemu pan jest taki spocony, panie Sallas? Powinien pan się wyluzować, gdzieś 
wpaść od 
czasu do czasu. Wszyscy tak uważają.
– Święta prawda, że się spociłem – wysapał Ike. – Przygrzałaś jak w piekarni.
– Papa lubi ciepło, fakt – przyznała Lulu. – Tak czy owak, powinien pan częściej 
gdzieś 
wpadać. Na przykład nigdy pana nie widzę w Crabbe Potte, na Wieczorkach Wolnych 
Dziewcząt. Nie lubi pan dziewcząt, panie Sallas?
– Lubię, i to bardzo. – Właściwie poczuł wdzięczność za to prostoduszne 
wabienie; stawiało 
go na nogi. – Prawdę mówiąc, umówiłem się na randkę o świcie z Alice Carmody, 
mały wypad 
na ryby. I spóźniam się.
– Nie wiem, czy Alice Carmody zalicza się do dziewcząt – powiedziała Lulu, 
wysuwając 
dolną wargę. – Ale wiem, że łosoś może chwilę poczekać.
– Łosoś tak. Ale nie Alice. – W końcu Ike’owi udało się znaleźć drzwi wyjściowe, 
ukryte za 
bojlerem. Oblał go strumień zimnego powietrza. Na odchodnym Ike odwrócił się do 
stojącej w 
ciasnych drzwiach nadąsanej Louise. – Dasz sobie radę, kiedy się tu kręci ten 
facet?
Zrezygnowała z dąsów i uśmiechnęła się.
– Miły jesteś, fakt. Na ogół umie wyhamować, nie martw się. Trochę mu odbija, 
gdy tak 
wróci ni z gruchy, ni z pietruchy i akurat mnie zastanie z twoim kumplem 
Greerem, jak 
odstawiamy ten, no, jamajski taniec kozła. To Greer tak mówi. Ale wszystko gra. 
Edgar i Oskar 
zawsze umieli mu wbić do łba trochę rozumu. Po tym, co było ostatnim razem, 
pojęcia nie mam, 
przysięgam, co go podkusiło, żeby wracać. Istny Jonasz, masz przez niego 
niefart, jak w banku. 
Tata od początku mnie ostrzegał, że to jeden w drugiego Jonasze. Tacy się już 
urodzili. A ja 
tacie nie wierzyłam. Miałam wszystkiego piętnaście lat, chłopak wydawał mi się, 
no wiesz, 
ekstra. I teraz muszę powiedzieć, że się z papą zgadzam: jak ktoś ma pecha, to 
ma..
– Dziękuję za kurację – powiedział Ike.
– Zawsze do usług. Dziękuję za ratunek. – Musnęła spoconą szyję ścierką 
nasączoną rumem. 
– Chyba nie złapiesz wirusa. Wychodzisz wprost na zimno. A papa się uparł, że 
ten stary piec 
ma grzać jak w hucie. – Przestała się wycierać i zaczęła dmuchać sobie za 
stanik, najpierw po 
jednej, potem po drugiej stronie, jakby chciała ostudzić dwa talerze zupy. – A 
dziewczyna może 
skonać z gorąca.
Furgon przepadł. Znając Greera, można się było tego spodziewać. Ike popędził do 
jeepa; 
skakał po kępach zamarzniętej trawy, próbując uchronić mukloki przed wrzącym 
błotem i 
leżącym wszędzie świństwem.
Silnik nawet nie drgnął. Jednak jeep stał wysoko na stromym poboczu i Ike’owi 
udało się 
zapalić na wstecznym. Poczekał, aż silnik się zagrzeje, a potem nawrócił na 
drogę. Jechał wśród 
pagórów kopcących śmieci, między którymi nie kręciły się już sławne tutejsze 
wieprze. Nad 
pagórami niósł się tylko histeryczny, chóralny kwik. Lulu miała rację; chryja 
obudziła świnie, 
które domagały się teraz odpadków.
Ike zahamował na usłanym muszlami podjeździe, przegazował jeepa, który zaraz się 
rozkaszlał, i zostawił silnik na chodzie. Podniósł pistolet ze stopni i po 
namyśle włożył do 
skrzynki na kwiatki wiszącej przy drzwiach.
W zimnym wnętrzu przyczepy wciąż było szaro. Stary pies leżał tak, jak Ike go 
zostawił, z 
pyskiem na założonych jedna na drugą łapach. Przynajmniej te przednie wciąż 
jeszcze zgina; 
widocznie tylne starzeją się szybciej. Kiedy Ike poznał Greera, ten już wtedy 
miał Marleya; pies 
przetrzymał trzy żony swego pana. Mieszaniec, skrzyżowanie alzatczyka i collie, 
lecz duży i 
długonogi, nawet zdziadziały i we śnie miał w sobie coś wilczego i wędrownego. 
Uważano, że 
pies został nazwany na cześć Boba Marleya, dawno już zmarłego wieszcza reggae, 
którego 
kawałkami Greer faszerował swój gościnny program od czasu do czasu nadawany na 
falach 
pirackiej stacji Radioaparata. Ike wiedział, że nazwaniu psa patronowały 
znacznie starsze cienie. 
Greer znalazł psa w noc wigilijną. Samotnie włóczył się wozem, sprawdzając 
sidła, i już 
ciągnęło go na południe ku wybrzeżu, do Crescent City, gdzie znał pewną mamkę, 
którą los 
pobłogosławił trzema piersiami oraz dużą, dorastającą właśnie Fannie Mae. W 
światłach wozu 
zobaczył kulejącego psa, wlokącego się na północ poboczem drogi 101, mokrego i 
zagubionego. 
Zwierzę ciągnęło za sobą trzydzieści stóp stalowego łańcucha wczepionego w 
zakrwawioną 
obrożę.
– Widmo Marleya! – Z piskiem hamulców Greer wylądował poślizgiem na poboczu. – 
Jesteś duchem, który przyszedł prostować moje ścieżki, prawda, mesje? No to 
skacz!
Marley, oswobodzony z łańcucha, wkrótce przestał kuleć i przeistoczył się w 
potężnego 
stróża, chociaż raczej bawił, niż ostrzegał. Lubił się ukryć w zaroślach za 
rowem, a potem 
znienacka urządzał sobie wypad na dowolny wóz pojawiający się na podjeździe. 
Kiedyś potrafił 
przez cały podjazd skakać nad maską starego lebarona, którym jeździł wtedy Ike, 
w locie wesoło 
szczerząc zęby przed oczami zdumionego kierowcy. Zdawało się, że to tak 
niedawno, aż tu stary 
Marley, ten figlarz, stał się nagle naprawdę stary. Nie przeskoczyłby nawet 
taczki.
Czubem mukloka Ike trącił zapadły bok.
– Wciąż jeszcze z nami, Marl?
Pies uniósł pysk i potoczył wzrokiem. W końcu utkwił spojrzenie w Ike’u, lecz 
nie 
obdarzył go powitalnym wilczym uśmiechem. Przeciwnie, nachyloną nad nim głowę 
uraczył 
warczeniem, niskim i wcale nie figlarnym.
– Hej, Marley, to ja! Wujek Ike!
Ukląkł i podsunął psu rękę do powąchania. Marley umilkł i wreszcie wyszczerzył w 
uśmiechu zęby, a wyraz pyska świadczył o zakłopotaniu. Ike drapał oklapłe uszy, 
aż pies oparł 
łeb na skrzyżowanych łapach i znów zamknął przymglone oczy. Ike zauważył łajno, 
które 
przylgnęło do sierści, wydłubał je, wrzucił do stojącego pod zlewem kubła na 
śmieci, a potem, 
marszcząc brwi w zamyśleniu, ruszył do maleńkiej łazienki, żeby spłukać smród. 
Marley nigdy 
jeszcze na niego nie warknął. W łazience zapalił lampkę, a kiedy zobaczył własne 
odbicie w 
lustrze, zrozumiał powód. Pojął też wreszcie, skąd na tamtym barłogu wzięła się 
ta sterta torebek 
po bandażach. Louise zużyła chyba całe opakowanie. Twarz w lustrze pokrywały 
bandaże, 
krzyżowały się pod wszystkimi możliwymi kątami jak świetliste motyle. Głowa 
powyżej brwi 
była cała spowita jak mumia. Czuł to, lecz nie mógł znaleźć końca opatrunku. 
Próbował zedrzeć 
to wszystko, ale zakrzepła krew z rumem zlepiła bandaże, które zaschły i 
przywarły. Spojrzał na 
zegarek. Już nie miał czasu. Greer może poczeka, Alice nie.
Narzucił ubranie i z parą butów w jednej ręce i nożyczkami w drugiej popędził do 
głośno 
złorzeczącego jeepa. Jadąc przez miasto ku zatoce, smagany wiatrem, zdołał w 
czterech czy 
pięciu miejscach przeciąć na głowie bandaż i odwinąć po pasku długości paru 
stóp, lecz 
wszystkie te kawałki tak trzepotały i furkotały, że w końcu musiał je owinąć 
wokół szyi, żeby 
nie zasłoniły mu oczu.
Wreszcie dojechał na portowy parking, żeby przekonać się, że miał rację: Alice 
nie 
zaczekała. Wyłażąc z jeepa, zauważył na dodatek, że ta cholera zabrała kuter. A 
na pamiątkę 
najwyraźniej zostawiła mu dziurawe szczątki Columbine. Trudno nie poznać tej 
starej balii 
kiwającej się koło pomp z paliwem. To cud, że jeszcze nie poszła na dno.
Ruszył długimi susami. Mijając puste nabrzeża, zobaczył, że przedpotopowy silnik 
już 
terkocze, wykasłuje obłoczki dymu, a okna kabiny są zaparowane. Greer już się 
krząta. Niech go 
syf, skrzywił się Ike. Biegnąc, zdał sobie sprawę z tego, że ma publiczność. W 
oknach wytwórni 
konserw zalśniły oczy. We wszystkich. Mógł sobie wyobrazić, jakiej radochy 
dostarcza temu 
narybkowi, który zasuwa przy konserwach albo wyczekuje przed zamkniętą jeszcze 
bramą, pęta 
się koło rusztowań i wciąż liczy na okazję, na tę swoją wielką szansę na morzu. 
Marne widoki. 
Większość narybku mieszkała na kempingu, który miasto wytyczyło na mokradłach 
nad zatoką, 
w którą to parcelę miał ktoś zainwestować miliony i zbudować zakład 
przetwarzania starych 
opon. Facet ściągał opony ze wszystkich składowisk między Seattle i Anchorage, 
jeden ładunek 
za drugim. Po pewnym czasie rada miejska w Kuinak zorientowała się, że milionowy 
inwestor 
nie ma milionów, za to odpłynął w siną dal z kieszeniami, które aż pękały w 
szwach od premii 
za oczyszczenie środowiska, najmarniej pięć baksów od opony, a dwadzieścia pięć 
od tych 
dużych. Zarządy składowisk też uwierzyły w zakład przetwarzania opon. Za to nikt 
nie uwierzył, 
że na tej parceli uboga młodzież zostawiona sama sobie przetrwa wśród szczurów i 
moskitów. 
Bo nikt nie doceniał talentu, jaki miały te szczawie, jeśli chodzi o 
wyczekiwanie; gapienie się i 
wyczekiwanie. I cóż, pomyślał Ike, w końcu warto było poczekać na to 
zaimprowizowane 
przedstawienie z powiewającymi i krzyżującymi się jak motyle bandażami. Patrzcie 
no! To 
Isaak Sallas we własnej osobie, desperado Na-Ciebie-Kolej. Oj, marnie wygląda, 
marnie. 
Bohater, fakt, ale dziś mamy zastój w tej branży...
3
Zdumiewający Silver Fox i pieszczotliwa zamieć zyg-zyg
Emil Greer wynurzał się właśnie z maleńkiej kabiny, kiedy na pokład wkroczył 
Ike. Na ten 
straszny widok Greer zatrząsł się jak kłąb czarnych sprężyn – drgały mu nogi, 
ręce, palce, a 
nawet sztywne sznury rastafariańskich dredów sterczących na głowie na wszystkie 
strony. W 
powietrzu, jak śmigło, które odpadło od silnika, wirował klucz francuski.
– Aaaaai! – wrzasnął Greer, podskoczył i przyjął postawę taekwondo. Cerę miał 
cętkowaną i 
kiedy wpadał w popłoch – co często się zdarzało – cętki błyskawicznie się 
rozprzestrzeniały, jak 
u przerażonej mątwy, przez co twarz zmieniała odcień. Klucz spadał, lecz lewa 
ręka Greera 
śmignęła jak wąż i pochwyciła narzędzie, nim uderzyło o pokład. Greera często 
oskarżano o 
bojaźliwość, nie mówiąc o próżniactwie, ale nikt mu nie odmawiał refleksu. – 
Sacre kurwa 
bleu, stary – wygrażał zjawie uratowanym od upadku narzędziem – nigdy nie 
zachodź mnie w 
ten sposób! Już myślałem, że jestem na Klątwie mumii. Całe szczęście, że cię nie 
zataekwondowałem.
Ike zrzucił worek z grzbietu i stęknął:
– Tak samo jak rano zataekwondowałeś męża Lulu Loop, co?
– Rano? – Greer nie zmienił postawy zalecanej przez mistrzów walki. Pstra cera 
wciąż 
świadczyła o popłochu. – A, o to chodzi. Musiałem się wycofać, stary, bo jestem 
naprawdę 
niebezpieczny gość – wyjaśnił, wciąż przyglądając się podejrzliwie wspólnikowi. 
– Bałem się, że 
jak przyjdzie co do czego, to tę białą kluchę wywiozą nogami do przodu. Kiedy 
się zjawił, 
wybrałem mniejsze zło.
– Rozumiem. – Ike otworzył worek i zamienił ocieplacz na pomarańczową kamizelkę 
ratunkową. – Jak prawdziwy buddysta.
– Cieszę się, że to doceniasz. – Wrodzona ciekawość Greera brała górę nad 
rygorami 
taekwondo. Podszedł, żeby przyjrzeć się z bliska zabandażowanemu obliczu Ike’a.
– Jezu, Mario, Mahomecie, co ty robiłeś, człowieku? Naćpałeś się drutu 
kolczastego, czy co?
Ike zaciągnął zamek i cisnął worek do schowka pod wskaźnikami. Greer przyglądał 
się, jak 
jego przyjaciel odwija papierowy ręcznik i wyciera przednią szybę kabiny z soli 
i 
zaskorupiałego brudu. Szyba odzyskała przejrzystość, lecz Ike wciąż nie 
odpowiadał, więc Greer 
schylił się i z kluczem francuskim w ręce zabrał się znów do nakrętek. Skóra na 
twarzy Greera 
już wyglądała jak zwykle, co nie znaczy, że zwyczajnie. Była pocętkowana jak 
brzeg po 
odpływie.
Greer urodził się w najciemniejszym zakamarku slumsów Bimini. Był dziesiątym 
synem 
pewnej złocistoskórej dziewczyny wschodnioazjatyckiego pochodzenia; to akurat 
dziecko zrobił 
jej płomiennobrody potomek wikingów – pomocnik maszynisty na łajbie białych z 
Góteborga. 
Owoc związku nie okazał się ani czarny, ani czerwony, ani biały. Greer 
przypominał 
wielkanocną pisankę, a ściślej to nadtłuczone jajko, które odkłada się na 
koniec, a potem 
zanurza w miseczce, do której wlano resztkę wszystkich farbek. Jest brązowawe i 
zasmużone 
różnymi odcieniami a to purpury, a to wrzosu, palonej gliny lub cynamonu. Nikt 
by nie miał 
pojęcia, że Greer to wyspiarz, gdyby nie parę wyraźnych aluzji: włosy zaplatał w 
straszydłowate, 
rozkołysane dredy, teksty przyprawiał francuszczyzną, której brzmienie znał 
zresztą tylko z kina, 
a kiedy pytano go o brodę, godną Eryka Czerwonego,[Eryk Czerwony w 982 roku 
dopłynął z Islandii na 
Grenlandię, na której założył kolonię normańską] chętnie wyjaśniał: „Szczecina 
świni – wiking z Bimini!”
Greer dociągnął nakrętki i dygotanie silnika zelżało. Kątem oka dostrzegł, że 
przyjaciel, 
skończywszy wycierać szybę, koso wpatruje się w puste nabrzeże. Greer pracował 
dalej.
– No więc – odezwał się w końcu Ike – pani admirał nie mogła poczekać parę 
minut...
Greer roześmiał się.
– Dla niej, człowieku, to jak parę godzin. Nieźle mendziła, nawet jak na siebie. 
W końcu 
powiedziała, że odbija, że dzisiaj musi łowić z rana, poza tym nie wie, czy 
któryś z nas potrafi 
wyciągnąć przynajmniej na paliwo. A potem ruszyła jak burza.
– Na moim kutrze? Jeżeli koniecznie musi od rana łowić, to czemu nie na tej 
balii? Po co jej 
mój kuter?
– Bo tej starej balii nie szło zapalić. – Greer pociągnął za dźwignię i dodał 
gazu, wpatrując 
się w zardzewiałą ramę. Teraz musiał przekrzykiwać ryczący motor. – Po pierwsze, 
w ogóle nie 
było iskry. Naprawiłem i nic. No bo w zbiorniku była zdechła mysz; godzinę mi 
zajęło 
wywlekanie. Jak już zapaliłem, to się zrobił taki łomot, jakby silnik chciał 
gdzieś zeskoczyć z tej 
zakichanej ramy. Kurczę! Na to Alice, że zabiera Sue-Z, a jak już ten motor 
będzie na chodzie, 
to mam do niej dołączyć na łowisku. Rzecz jasna, nie powinienem tego brać do 
siebie...
Pod nieobecność Carmody’ego między żoną szefa a przyjacielem Greera parę razy 
zaiskrzyło, i to niebezpiecznie. Greer wiedział o tym i miał nadzieję, że zdoła 
lać oliwę na 
wzburzone fale tak długo, aż stary wróci. Wypatrzył bezwładny strzęp futerka, 
który przywarł do 
burty, ujął go kluczem i podniósł, rad, że może zmienić temat.
– Ale się porobiło, mesje, myszy tankują. Fascynujące, co? Czytałem w „New 
Light”, że na 
całym wybrzeżu to samo. Trzeba zabezpieczać w portach dystrybutory, bo do środka 
włażą 
myszy, zwykłe osłony już nie wystarczają. – Greer rozwarł klucz i zdechły gryzoń 
chlupnął za 
burtą. – „New Light” twierdzi, że to jeszcze jeden skutek Efektu. Samobójstwa 
popełniają już 
nawet zwierzęta.
– Wygląda na to, że „New Light” wciąż wciska ten sam kit.
– Zaraz, zaraz. A te wieloryby na plażach w San Diego? A jelenie na autostradach 
w Idaho 
i Utah? Co?
– Wieloryby zawsze się ładowały na plaże. Jelenie lezą przez autostrady, bo 
wędrują za 
żarciem...
– Wędrują z głodu, bo Efekt je przepędził z gór – nie ustępował Greer. – I przez 
to popadły 
w depresję. – Greer przychwycił kluczem i uniósł jeszcze jeden strzęp. – Co 
powiesz, myszko? 
„Hej, człowieku, ze wszystkich stron czuję presję. Jestem zupełnie załamana. 
Chyba dobrze mi 
zrobi porcyjka wysokooktanowej super”.
„New Light” był to miesięcznik poświęcony korespondencyjnej wspólnocie 
„Dojrzałych 
Dusz Światła”, a Greer go prenumerował. Redakcja urozmaicała sobie niełatwą 
misję, 
zamieszczając zdjęcia subskrybentów, na których ci ostatni zawsze miewali około 
czterdziestki i 
występowali w możliwie najkrótszych majtkach. Więc Greer wysłał kolekcję 
własnych fotek w 
kulturystycznych pozach i trzeba było roku, zanim zorientował się, że w 
magazynie nigdy 
jeszcze nie zobaczył zdjęcia czarnego. Widocznie wydawcy nie wierzą, pokpiwał 
Ike, że 
mężczyźni o ciemnej skórze mogą się zaliczać do „Dusz Światła”. Greer natomiast 
utrzymywał, 
że redaktor uznał jego wygląd za zbyt młodzieżowy; oni tam w ogóle nie wierzą, 
że kolorowy 
gość może doczekać dojrzałej starości, takiej jak czterdziestka.
Greer wyrzucił za burtę drugą zdechłą mysz i przegazował silnik.
– Przez tych parę mil chyba nie sfrunie z ramy. Sprawdzimy teraz pompę, a potem 
wezmę 
się za dynamo...
– Punktualnie za pięć minut rzucamy cumę – powiedział Ike.
– Za pięć minut? To świństwo już zapomniało, co to jest woda. Drewno musi 
nasiąknąć. A 
radio nie wyschło...
– Damy radę.
– Isaak, na Boga, musimy odpompować wodę z zęzy!
– Pięć minut i w drogę, mesje!
– Nie ma sprawy, pięć minut i w drogę. Trudno się spierać z mordą z jakiegoś 
przedpotopowego horroru. – Greer spiesznie pogrążył się w luku.
Ike rozparł się na relingu przed sterówką i nie wtrącał się do krzątaniny. Greer 
kręci, to 
jasne. Pewnie stary mercury był zamocowany nie gorzej niż zwykle, pracował równo 
i mimo 
gadania o naprawach prawdopodobnie chodził w ten sposób już od godziny. W tych 
czasach 
tylko złemu mechanikowi przejrzenie zapłonu, wyciągnięcie zdechłej myszy i 
odpalenie silnika 
mogło zająć więcej niż parę minut. A wiadomo, że Greer jest pierwszorzędnym 
mechanikiem. 
Za to gorszym marynarzem. Mimo wyspiarskiego dzieciństwa i lat spędzonych na 
pokładzie 
Greer chronicznie bał się oceanu. Z czego nie robił tajemnicy. Ike już się 
nasłuchał obszernych 
wywodów Greera podszytych obawami tyczącymi mórz. Bo Greer umiał się zadręczać 
każdym 
wodnym niebezpieczeństwem, o jakim usłyszał, od najdziwaczniejszych po 
pospolite, od 
mistyki po modernizm. Dwoma ulubionymi tematami Greera były malstrom [Prąd na 
Morzu Norweskim, 
znany z gwałtownych wirów; odgrywa rolę w akcji powieści Verne’a 20000 mil 
podmorskiej żeglugi] i Trójkąt Bermudzki. 
Wszystko jedno, bajdy czy fakty – im bardziej niesamowite, tym lepiej – jeśli 
miały coś 
wspólnego z morzem i brzmiały groźnie, zadręczał się nimi. Zadręczał się starym 
corpo santo 
lub ognikami świętego Elma, zadręczał się dziwnymi nowinkami, tak zwanymi 
iskrzykami, o 
których opowiadało paru facetów łowiących w Arktyce kraby. „New Light” ogłosił, 
że w ten 
sposób reagują znieważane rusałki, mściwe żywioły burzące się przeciw żeglarzom 
za 
nadużywanie Matki-Morza. No i jak się nie trapić?
Najbardziej obawiał się Greer samotnego wyjścia w morze i potknięcia na 
pokładzie. Miał 
lekko okaleczoną lewą nogę, brakowało mu trzech środkowych palców. Twierdził, że 
kiedy 
nurkował w pobliżu St. Croix jako ratownik, amputowała mu je murena. Ike miał na 
ten temat 
odmienne informacje. Faktem była amputacja, owszem, ale bez udziału mureny. 
Druga żona 
Greera podczas miodowego miesiąca, po awanturze w motelu w Keno, wyrzuciła go na 
dwór, a 
przytrafił się akurat nagły chłód; zanim Greer doprosił się, żeby go wpuściła, 
odmroził sobie te 
palce. Ale Ike nigdy się nie powoływał na tę wersję, rozpowszechnianą przez byłą 
żonę, nigdy 
też nie podawał w wątpliwość historii z mureną. Tak czy inaczej, wspólnik Ike’a 
po utracie 
trzech palców leciutko kusztykał. Zapewniał zresztą, że to nie kusztykanie, lecz 
taneczność 
kroku.
– Stąd się we mnie bierze ta synkopasja, jak u boga rytmu, Legby. Wybitny wabik 
erotyczny, zdaniem dam.
I rzeczywiście, w knajpach Greer okazywał się błyskotliwym tancerzem, wygrywał 
tubylcze 
turnieje piłkarskie. Świetnie też trzymał się na nogach w porcie; mógł się 
wspiąć na maszt lub 
przejść po zaświnionym bomie trawlera ze zwinnością i pewnością, które 
gwarantowały mu 
pracę w każdym porcie pod każdą szerokością geograficzną. Problemu nie stanowiła 
robota pod 
pokładem. Kiedy jednak statek wychodził za główki portu, cała ta pewność szła na 
dno jak 
kotwica, silny wabik erotyczny zamieniał się w upośledzenie, zwłaszcza kiedy na 
takiej krypie 
jak ta Greer miał wychodzić w morze sam. Ike był pewien, że właśnie dlatego 
Greer zaczekał.
Nie schodząc z pokładu, Ike zręcznym śmignięciem poderwał przednią cumę, która 
sfrunęła 
z polera. To Carmody nauczył go tego ruchu: nie z przegubu, lecz z łokcia. 
Zwijając mokrą 
linę, krzyknął w głąb luku do Greera:
– Wyłaź i zdejmij rufową. Jeżeli teraz nie zrobimy tych paru mil, to pani 
admirał da nam 
popalić, zobaczysz, będziemy te dąsy znosić przez parę dni.
Greer potrzebował aż trzech śmignięć. Kuter poszedł tyłem ku prądowi 
poznaczonemu 
plamami piany. Ike stał przy sterze, ale na razie pozwalał, żeby kuter szedł 
sam, nie wrzucał 
jeszcze biegu i przyglądał się, jak stary, sfatygowany kadłub odsuwa się od 
pali. Greer ułożył 
cumę za skrzynią na ryby; ściągnięte wargi wyrażały przyganę.
– Nie musisz tak wsiadać na Alice. Wyluzuj. Tę imprezę Carmody’ego znosi 
pierwsza klasa.
Ike patrzył na kołyszącą się powoli rufę i nic nie mówił. Carmody poleciał do 
Seattle, żeby 
obejrzeć sobie sześćdziesięcioośmiostopowe wielofunkcyjne ferralowe coś, o czym 
przeczytał w 
„Alaskan Fisherman”. Zapowiedział, że wróci przed poniedziałkowym otwarciem 
łowisk; po 
prostu chce wiedzieć, dotknąć, samemu rzucić okiem na to cudo, rzekomo w mig 
spłacające się 
arcydzieło sztuki inżynierskiej. A nazajutrz wieczorem zadzwonił, że już kupił 
to cholerstwo i 
teraz musi je doprowadzić przez Inland Passage, więc niech przylecą obaj 
Culliganowie, bo 
potrzebuje kogoś na pokładzie. Pogoda nie jest zła, jeszcze zdąży na otwarcie.
To było trzy poniedziałki temu, a pogoda dopisywała przez cały czas. Telefony z 
kolejnych 
zakamarków – a w krętych cieśninach było ich pełno – dowodziły, że stary rybak 
urządził sobie 
giganta, nie skąpiąc czasu na demonstrowanie nowego cudu technologii, swego 
rybackiego 
kombajnu, wszystkim znajomym i kompanom, których zdołał spamiętać. Wprawdzie 
przeszło 
mu w ten sposób koło nosa parę najważniejszych w sezonie ławic, ale nikt mu nie 
żałował 
balowania; przez całe dziesięciolecia spędzone w Kuinak Michael Carmody nie 
oszczędzał się, 
wychodził w morze w każdą pogodę, w każdy wiatr, z sieciami, taklami, włokami, 
okrężnicami, skrzyniami na kraby, w poszukiwaniu wszystkiego, co jadalne i 
legalne, dzięki 
czemu co roku mógł się pochlubić takim żniwem jak parę tubylczych spółdzielni 
razem 
wziętych. Należały mu się wakacje.
Ze znalezieniem zmienników za młodych Culliganów nie było problemu. Narybek z 
Oponopolis wciąż nie wyrzekał się marzeń o zarobieniu na powrót do domu czy 
odłożeniu paru 
groszy; szczawie wciąż szlifowały nabrzeża, zamiast wylegiwać się wewnątrz 
wielkich opon, 
wąchać klej i wycinać jakieś ozdoby z dętek.
Zaczął się letni sezon, minęło dziesięć dni, a Carmody nie wracał; Alice zleciła 
Greerowi 
doglądanie wędzarni i wytwórni konserw, a także młodocianych zmienników, sama 
zaś stanęła 
za sterem mężowskiego Houligana. Biorąc pod uwagę oenzetowski limit, mogły to 
być ostatnie 
łososiowe zaciągi sezonu i Alice chciała mieć pewność, że kwotę Carmody’ego 
wykorzysta do 
końca. Tak więc Ike dowiedział się, że na Sue-Z poradzi sobie bez Greera, skoro 
na Houliganie 
Alice radzi sobie bez Carmody’ego.
Ike nie miał nic przeciw łowieniu na Sue-Z w pojedynkę. Nawet to wolał. Coś go 
jednak 
irytowało w sposobie wydawania poleceń. Zirytował go już cały ten pierwszy dzień 
– to, że 
Alice na łowisku trzymała się tak blisko jego kutra, że sieć zawsze zarzucała 
tuż koło jego sieci, 
jakby wciąż chciała go mieć na oku. Może myślała, że go nakryje na opylaniu 
części połowu 
jakimś japońskim wałom, jak to robili inni wspólnicy. W każdym razie od paru 
tygodni Alice, ta 
ciemnowłosa żyleta, coraz dokuczliwiej nacinała mu tyłek, chociaż zarzucał i 
wyciągał sieć bez 
skargi. Aż przedwczoraj na Houliganie wysiadł wał, przed czym Carmody zresztą 
przestrzegał. 
Jeden z Wongów odholował Alice, jednak kuter roztańczył się na holu i otarł się 
o falochron. 
Alice rozpruła lewą burtę i kuter zaczął nabierać wody. Całe szczęście, że 
wchodzili do portu. 
Wystarczył rzut oka – było jasne, że do końca sezonu Houligan postoi na sznurku.
Ike uznał, że sprawy tak powinny wyglądać: Alice wraca do konserw, a on zajmuje 
się 
połowem. Był przekonany, że do piątku, do zamknięcia łowiska, on sam na Sue-Z 
wykorzysta 
obie kwoty, Carmody’ego i swoją. Namawiał Alice. W odpowiedzi usłyszał tylko 
chrząknięcie. 
A potem, cholera jedna, uparte tubylcze nasienie, ściągnęła z pochylni tę starą, 
cieknącą balię i 
przez całą noc uszczelniała szpary! Wczoraj późnym popołudniem Greer na tyle 
dogadał się z 
silnikiem, że krypie udało się przejść przez port o własnych siłach. W skrytości 
ducha Isaak 
miał nadzieję, że uparta squaw tak wyreperuje starą Columbine, że wyjdzie na 
niej na połów, a 
potem jakaś solidna fala uwolni może świat od obu klęsk naraz. Tymczasem co się 
porobiło? 
Pani admirał, Alice Wściekła Aleutka, jest już w morzu na dzielnej, spolegliwej 
Sue-Z, 
natomiast Ike wylądował na cieknącej balii.
Upewnił się, że prąd wyniósł ich na bezpieczną odległość, przerzucił silnik z 
luzu na bieg i 
dodał trochę gazu. Zakotłowało się pod śrubą, Ike skierował dziób ku morzu. 
Przywitała go 
bryza i wargi odruchowo ułożyły mu się w uśmiech; poczuł się lepiej. Greer ma 
rację: trzeba 
wyluzować. Rzecz jasna, uwaga Greera dotyczy wszystkich kobiet.
Aż do mielizny mocowali się z przypływem, silnik jęczał przy każdym uderzeniu 
fali. Greer 
wytaszczył kombinezon ratunkowy, z którym nie rozstawał się w morzu, i w 
milczeniu 
wciągał go na siebie. Sallas stał za sterem. Za mielizną długa, południowa fala 
szła prosto z rufy 
i Ike przerzucił silnik na pół mocy. W zasięgu wzroku nie było kutrów. Wiatr 
znad pełnego 
morza był zimny i Ike na kamizelkę ratunkową nałożył sweter, rolowany kołnierz 
naciągnął aż 
na brodę i zasunął do końca zamek. Wełna śmierdziała, zamek drapał, ale z nie 
osłoniętym 
podbródkiem człowiek czuje się jak dziób lodołamacza. To dlatego tylu rybaków 
nosi brody. 
Lepiej mieć własną osłonę, chyba że człowiek, licho wie czemu, musi się golić. 
Wśród rybaków 
Ike zaliczał się do bezbrodej mniejszości.
Aż do spienionego podnóża Hopeless Rock Ike wciąż kładł ster na prawo, pilnując 
północnego kursu. Po lewej niewyraźnie majaczył morski horyzont, po prawej 
wznosiły się 
Piryty jak zębate zamkowe fortyfikacje.
W końcu uznał, że teraz już, mimo mglistego powietrza, powinien dostrzec w 
oddali rząd 
rozkołysanych kutrów.
Biodrem przytrzymał koło sterowe i z kieszeni swetra wyciągnął miniaturową 
lornetkę. 
Aha, są w cieśninie, jeden przy drugim. Istne getto. Łowią tam, gdzie w zeszłym 
tygodniu 
bracia Wong naprawdę mieli fart. Stłoczeni jak dzieciarnia przy słoju landrynek. 
Dobre 
samopoczucie Ike’a zaczęło się ulatniać. Godzina otwarcia łowiska już dawno 
minęła; trudno się 
było zachwycić perspektywą wparadowania na koniec tej kolejki, na oczach 
wszystkich, jak 
dziecko, które spóźniło się na deser.
Po drugiej stronie łowiska kotwiczyła baza Bosleya, spora jednostka; stały przy 
niej 
sznurkiem te kutry, które nie zarzucały ani nie ściągały sieci. Kiedy zwalniało 
się miejsce, 
następny natychmiast ruszał na pełnych obrotach. Chryste, bezkresne morze, a oni 
się tłoczą w 
ten sposób...
Ike przetarł szkła; wypatrywał niebieskiej nadbudówki Sue-Z. Nie mógł jej 
dostrzec wśród 
łowiących jednostek. Przepatrzył więc kolejkę przy bazie i wreszcie dostrzegł 
ten kuter, ostatni, 
jak błękitny koralik na końcu sznura. Sądząc po zanurzeniu, był solidnie 
przeładowany. Jakby 
Alice Carmody brodziła już w rybach po samą dupę, zanim ruszyła pod bazę. 
Wykapana Alice, 
pomyślał Ike. Szlag go trafi, jeżeli teraz stanie jej za rufą i nawącha się 
spalin z własnego kutra. 
Przymknął gaz do jednej trzeciej i zakręcił kołem o sto osiemdziesiąt stopni. 
Greer wysunął 
głowę z kabiny.
– Co ty wyrabiasz, Isaak? – Trzymał w rękach dwa parujące kubki. – To już 
ostatnia porcja 
scoota w mieście. Staraj się nie rozlewać; teraz siądziemy sobie i utniemy 
pogawędkę o tobie i 
tej damie z rodu Loopów.
– Teraz nie mam ochoty na więzi międzyludzkie – odrzekł Ike. – Przymierzam się 
do Kaczej 
Strugi.
Greer jednym haustem opróżnił kubek, po czym zabrał się do drugiego; najlepszy 
sposób 
dostarczania cennych trunków na chybotliwy pokład polega na ich wypijaniu. Greer 
obdarzył 
Ike’a długim spojrzeniem spod półprzymkniętych powiek, kiedy zaś przestał go 
piec język i 
odezwał się, ledwie było słychać wyspiarski akcent.
– No tak. Przymierzamy się do Kaczki. Koszmar. Ale wal naprzód. Próbuj. Tylko 
wątpię, 
czy w ogóle znajdziesz to szambo.
– Znajdę – zapewnił Ike. – Chociaż podczas przypływu i przy tej fali trochę 
trzeba 
pokombinować.
– Mowa – mruknął do siebie Greer.
Kacza Struga spływała z gór i wpadała do Kuinak Bay od północy, kręte ni to, ni 
sio, 
zmierzające do morza przez piaszczyste płaskocie biegiem na chybił trafił, 
zmieniającym się 
stosownie do kaprysów wciąż wędrującego ujścia. Czasem spływała do morza przez 
tę ławicę 
piasku, czasem przez inną. Czasem przypływy tak spiętrzały brzeg, że tamowały 
odpływ; 
wówczas na lądzie tworzyło się jeziorko, wzbierające aż przerwała się grobla lub 
znalazło inne 
koryto. Ale jeśli ktoś umiał znaleźć ujście Kaczej Strugi i przejść przez nie, 
to zwykle trafiał na 
rybę.
Greer podał Ike’owi kubek, dzięki czemu mógł zaciągnąć zamek kombinezonu 
ratunkowego. 
Od czasu, kiedy pewien poławiacz krabów i innych mend morskich, zarazem były 
pracodawca 
Greera, pożeglował przez Zatokę Bristolską kilem ku górze, Greer nakładał ten 
kombinezon bez 
względu na pogodę i rodzaj jednostki, zerwał też zupełnie z poławiaczami krabów: 
jeśli zaś 
chodzi o mendy, poławiał je od tej pory tylko w kapryśnych głębinach kobiecości. 
Ike dopił 
herbatę i oddał kubek. Znów poczuł się rześko. Teraz inne kutry mogą mu skoczyć. 
Uśmiechnął 
się do przyjaciela.
– A więc zeszłej nocy słynny kochanek Emil Greer wiał z własnego wyrka, aż się 
kurzyło, a 
pogonił go konwencjonalny, rozsierdzony mąż.
– Wiał? Przesada. Wielki Greer nie wieje, póki nie jest finis, zwisa mu 
rozsierdzenie, 
konwencjonalne czy nie. Taka tu jest zasada, taki tu jest...
Ike przerwał pogawędkę; uniósł rękę i wskazał na ciemną kipiel w oddali. 
Greerowi 
wydłużyła się twarz.
– Szlag by trafił, to tam. Zresztą widać wrak jakiegoś tumana; pamiątkę po tym, 
jak mu 
odbiło. Mam nadzieję, że widzisz ten znak.
Za mgłą przyboju majaczyły zardzewiałe wręgi jednej z ofiar tsunami z 1994 roku. 
W 
poprzek kanału biegnącego spod porzuconego wraku leżał świerkowy pniak wyrzucony 
przez 
wiosenne sztormy. Greer pokręcił głową.
– Za wąsko tu, bracie. Nie radziłbym pchać się czymś większym niż kanoe.
Greer wiedział, że radzi na próżno; to miała być kara za furgon. Silnik ryczał, 
dziób pruł na 
wprost. Greer zaciągnął neoprenowy kaptur i mocno uchwycił się burty.
Dawno temu, kiedy jeszcze Ike pracował u Carmody’ego na dziesięć procent, a 
pływali 
właśnie na tej krypie, stary nauczył go podchodzenia do Strugi. Numer polegał na 
tym, żeby 
wypatrzyć punkt i grzać na cały gaz. Nie na pół gwizdka. Byle boczna fala może 
zepchnąć kuter 
na brzeg, jeżeli człowiek podczas podejścia nie sunie solidnie naprzód. Ike 
otworzył przepustnicę 
do końca.
Kiedy wchodzili w ujście, wręgi wraka zamajaczyły o mniej niż metr od lewej 
burty, a 
gałęzie świerka zamiotły pokład. O dziesięć metrów dalej potok skręcał o 
dziewięćdziesiąt 
stopni w lewo, potem w prawo, a potem szeroko rozlewał się za maleńką rewą. 
Stary mercury 
zajęczał, jakby śruba weszła w muł, lecz Ike przerzucił na luz. Mieliznę 
sforsowali siłą rozpędu i 
wylądowali w zatoce, dużej i gładkiej jak boisko futbolowe, zupełnie 
niewidocznej z zewnątrz.
– I oto ten tęgi sternik odkrywa własne, prywatne morze – pogratulował Greer, 
nie bez 
sarkazmu. – „Władaj, Brytanio”.
– Drobiazg. – Ike uśmiechnął się beztrosko. Wyobraził sobie, że rzeczywiście 
słucha fanfar, 
lecz hałas silnika przepłoszył w końcu muzykę dźwięczącą mu w myśli. Potem po 
prawej 
dostrzegł w wodzie chromowy błysk potężnego grzbietu, później jeszcze dwa. Dał 
wsteczny, na 
kilwaterze zakotłowało się; zwalniali. – Zarzucaj, kolego. Zobaczymy, co nam 
zaoferuje nasze 
prywatne morze.
We wzdymających się, balonowatych fałdach neoprenowego kombinezonu Greer wydawał 
się niezdarny i opieszały. Otworzył schowek, schował kubki i wyciągnął rękawice. 
Westchnął, 
ruszył na rufę do windy i podniósł pierwszy pływak sieci.
Winda na starej Columbine nie była napędzana silnikiem. Właśnie dlatego mieli 
być na 
pokładzie we dwoje, Greer i Alice, jedno miało spuszczać ciężką pławnicę z 
aluminiowego 
bębna, drugie pilnować steru. A potem, przy wciąganiu, jedno musiało obracać 
windę, a drugie 
wybierać połów. Jak przed potopem. Kiedy Carmody sprawił sobie Lady Red, Ike i 
Greer parę 
sezonów przepracowali na Columbine; dopiero potem Carmody wyłożył na Ike’ową 
Sue-Z, z 
której można było łowić w pojedynkę. Greer zszedł na ląd do przetwórni konserw, 
cały w 
skowronkach, a Columbine nakryto plandeką za garażem Carmodyego, wraz z resztą 
gratów 
trzymanych na wszelki wypadek. Przez długie lata Columbine nie powoływano do 
służby, nawet 
kiedy Lady Red poszła na dno.
Greer rzucił za burtę pierwsze pływaki, zaś Ike dodał gazu. Tak czy owak, Greer 
musiał 
ręcznie spuścić z windy co najmniej pięćdziesiąt metrów, zanim kuter z tym 
słabym silnikiem 
nabrał rozpędu na tyle, żeby o własnych siłach naprężyć i pociągnąć sieć. Ike 
znów lekko 
zwolnił i delikatnym łukiem poszedł w lewo. Kiedy już cała sieć poszła za burtę 
i na wodzie 
znalazły się ostatnie pływaki, Ike poluzował i wykręcił ku pierwszej 
pomarańczowej kuli 
tańczącej na wodzie. Widząc w wodzie błyski grzbietów, uznał, że nie ma na co 
czekać. 
Podszedł tyłem, a Greer zaczepił i podniósł pływak. Ike zostawił silnik na 
minimalnym 
wstecznym i poszedł na rufę pomóc przy korbie. Wciągali ciężką, rozedrganą, 
wezbraną życiem 
pławnicę. Najpierw pokazał się łosoś królewski, jak ludzka noga, wart czterysta 
lub pięćset 
dolarów, jeżeli trafi na giełdę świeży.
– Mówią, że Bóg troszczy się o błaznów, durniów i Murzynów – zauważył Greer na 
widok 
zdobyczy. – Chyba to prawda.
Za pierwszym podejściem wybrali dwadzieścia jeden czerwonych łososi, trzy 
królewskie i 
tak dużą płastugę, że nie mogli jej wyciągnąć.
– Jebany dziwoląg – zaklął Greer, kiedy mocowali się z wielką rybą.
Spośród wszystkich obrzydliwych mieszkańców głębin Greer nie znosił zwłaszcza 
płastug. 
Przez to przemieszczone oko. W końcu wyciągnął nóż i przeciął pasmo 
syntetycznego włókna, 
w którym uwięzła ryba. Grzmotnęła o powierzchnię wody grzbietem, zalśnił bielą 
szeroki 
brzuch.
– Przeciąłeś sieć za dwieście dolarów – powiedział Ike.
– Daj spokój – odrzekł Greer. – Wieczorem połatam. Albo kupimy inną za 
pieniądze, które 
zarobiliśmy, nie marnując czasu na wyciąganie takiej ohydy.
Następny zaciąg był o cztery królewskie łososie lepszy, czerwone przestali już 
liczyć. A 
jeszcze lepszy był trzeci. Pracowali spokojnie, w milczeniu, jak lubił Ike. 
Zaskrzeczało radio; 
pociekła z niego zwykła rybacka gadanina. Wiadomości wpuszczali jednym, 
wypuszczali 
drugim uchem. Z obawy przed konkurencją rybacy nigdy uczciwie nie powiedzą przez 
radio o 
prawdziwym farcie. Ani niefarcie. Używali prywatnych kodów, zarazem tajnych i 
przejrzystych, starając się ukryć prawdę przed wszystkimi z wyjątkiem partnerów, 
z którymi 
dzielili kwotę połowową. Kiedy na przykład jeden z braci Wong zawiadamiał 
drugiego, że 
połów był „karmazynowy”, dla większości podsłuchujących było jasne, że ocierają 
się o 
piętrową dwuznaczność; „karmazynowy” zbyt natrętnie sygnalizowało połów „dobry”, 
więc 
wszyscy wiedzieli, że naprawdę chodzi rzeczywiście o połów karmazyna.
Alice Carmody parę razy wypytywała, czy ktoś nie widział Columbine. Liczne 
odpowiedzi 
brzmiały jednakowo: „nie”. Greer usiłował się zgłosić, ale przerdzewiały 
mikrofon słał w eter 
tylko raniące uszy piski.
– Niech się trochę pomartwi – doradził Ike. – Zobaczy nas, kiedy przeładujemy to 
do bazy. 
Tak wytrzeszczy ślepia, że polecą pod pokład.
Do wczesnego popołudnia nabrali tyle, że już nie można było ryzykować następnego 
zaciągu. Radio wysiadło do reszty. Odpływ zamienił się w przypływ. Greer 
zaproponował, żeby 
rzucić kotwicę i poczekać, aż woda się podniesie i dopiero wtedy wziąć się do 
forsowania 
mielizny. Jednak Ike wyszczerzył zęby i rozpędził kuter.
– Jebańcu jeden – rzucił oskarżenie Greer. – Po prostu chcesz dać wielkie 
przedstawienie 
„my i nasz połów”. Co?
– Mówi się Jebańcze”! – odkrzyknął Ike i otworzył do końca przepustnicę. Miał 
przed sobą 
to „V” koloru kawy, czyli ujście bystrza, a zaraz potem wręgi wraka. Przejście 
było teraz płytsze 
niż przy wpływaniu i Ike zawahał się na moment. Wiedział, że Greer ma rację. Ale 
fakt, to byłby 
numer te królewskie łososie. Musiały, sukinsyny, tkwić w tym oczku od wczesnej 
wiosny i 
czekać, aż się podniesie poziom wody w Kaczej. Ryby tej miary to pierwszy rzut, 
które zwykle 
wpływa na długo przed sezonem. Ike znów dał pełny gaz. – Trzymaj się! – krzyknął 
przez ramię. 
– Wyrobimy.
Nie wyrobili. Kil ostro zaszorował po dnie, śruba ugrzęzła. Ike próbował 
przerzucić na 
wsteczny, ale było za późno; silnik zakrztusił się i zgasł. Przerzucił na luz i 
próbował zapalić, 
lecz akumulator jeszcze się nie naładował po zmartwychwstaniu krypy. Zerwał 
pokrywę, 
szarpnął za sznur; silnik zakaszlał, zachrobotał i stanął.
Zobaczył nad sobą pocętkowaną twarz.
– Już wiesz, co wysiadło? – niewinnie zapytał Greer.
– Złaź tutaj – zakomenderował Ike. – Jeżeli go teraz zapalimy, to mamy szansę. 
Kto wie, 
może przypływ nas podniesie.
Greer uniósł brwi i powiedział:
– Yes, sir!
Za sznur szarpali na zmianę. Silnik kaszlał i chrobotał, kaszlał i chrobotał, aż 
paliwo 
zaczęło wyciekać spod wszystkich złączek i od oparów zakręciło im się w głowach.
– Powiedziałbym, panie Sallas, że ten silnik jest moim zdaniem zalany.
– Jasne, że zalany. – Ike poczuł lekkość. Wysiłek i zadyszka sprawiły, że tym 
razem kop 
okazał się wyrazisty. Ike nie grzał scoota regularnie, więc herbatka Greera na 
ogół nie wysyłała 
go na orbitę. – Trzeba wykręcić świece i podmuchać, aż wyschną.
– Się robi, sir! – Greer zaczął ściągać ciężki neopren; po co kombinezon, kiedy 
człowiek 
czuje grunt pod nogami? Poza tym mechanikowi przeszkadza.
Greer dwukrotnie musiał wykręcać i osuszać świece, zanim zdołały tchnąć życie w 
silnik. 
Tymczasem fala przypływu uniosła dziób, a kuter przechylił się na lewo. Ike 
stanął za sterem i 
ostrożnie, na małym gazie, wrzucił przedni. Za rufą zakotłowały się szlam i 
błoto, ale kuter ani 
drgnął. Ike przełożył na wsteczny i dodał gazu. Przesunęli się o parę jardów do 
tyłu, a potem z 
ostrym świstem poleciał bolec zabezpieczający śrubę i stanęli. Ike wyłączył 
silnik, a rura 
wydechowa popisała się na koniec sarkastyczną, nieprzyzwoitą uwagą „ue-ue-ue-u-
mm-ppff!” 
Nie tylko na dobre ugrzęźli, ale jeszcze na brzegu, przy którym kutry wracają z 
łowisk. Będzie 
się na nich gapić cała flotylla. Rzeczywiście przedstawienie, nie ma co! 
Ubawiłeś ich do rozpuku, 
jebańcu jeden, no nie?
Uspokoiło się. Przycichł wiatr, na brudnej plaży łagodnie pieniły się fale 
przypływu. Ike klął 
przez chwilę, lecz niezbyt siarczyście. W końcu Greer uniósł brwi, ten łuk 
nieodmiennie wyrażał 
niewinność.
– I co ja mam powiedzieć tej mumii, okręconej bandażami i oblepionej rybią 
łuską? 
Chodźmy pod pokład. Chyba znajdę coś, co odmoczy te brudne plastry i trochę 
rozcieńczy tego 
niecnego scoota.
Ściśle rzecz biorąc, nikt, nie wyłączając ministerstwa zdrowia, nie wiedział 
dokładnie, czym 
jest scoot i jak działa. Końcowy napar powstawał z dwóch różnych składników, z 
których 
każdy kupowało się u innego handlarza. Zazwyczaj były to dwie torebki herbaty, 
jedna czarnej, 
a druga zielonej ziołowej. Torebki trzeba było zanurzyć razem w gorącej, lecz 
nie gotującej się 
wodzie na dziesięć do piętnastu minut; w tym czasie składniki łączyły się, 
tworząc czynny 
narkotyk. Nawet wówczas trudno go było wyodrębnić; preparat był zakamuflowany 
wśród 
licznych innych alkaloidów – kofeiny, mięty, tarczycy, rumianku – których 
obecność była 
naturalna w naparze zwykłych herbat i nikt ze światowej czołówki farmakologów 
nie był w 
stanie odtworzyć receptury. Na rynku handlarzy – wręcz ideał.
Podobno ten specyfik był jeszcze jednym cudownym produktem nowych Niemiec. 
Pojawiło 
się mnóstwo nowych, fantastycznych syntetyków przeznaczonych do jawnego obrotu, 
a 
skomponowanych przez zjednoczonych teraz, niemieckich uczonych. Jasne więc, że 
musiało się 
też pojawić parę równie fantastycznych nowinek, którymi obracano na czarno. 
Pamiętacie, że to 
w Trzeciej Rzeszy wynaleziono spida? Hitler rozwinął zapotrzebowanie na kokainę, 
a bał się, że 
szlaki handlowe z Peru zostaną zagrożone, kiedy – strach pomyśleć – skończy się 
wojna. Więc 
na wszelki wypadek chciał mieć substytut. Jego chemikom udało się zrobić 
amfetaminę. I to był 
ich szczytowy numer. Do czasów scoota.
Połówki specyfiku produkowano oddzielnie, rzekomo w tajnych laboratoriach, z 
których 
jedno znajdowało się we Frankfurcie, a drugie w Berlinie. Paru aleuckich 
Kajnaków 
zapewniało, że widzieli na własne oczy laboratorium gdzieś na Syberii. 
Prawdopodobnie sekcji 
wschodnioniemieckiej. O innym krążyły plotki, że mieści się w podziemiach 
fabryki ogni 
sztucznych na Tajwanie. Jeżeli chodzi o narkomanię, to od chwili genetycznego 
unicestwienia 
wszelkich roślinnych psychotropów scoot stał się alaskańskim problemem numer 
jeden. Podczas 
wyczerpujących łososiowych połowów wielu młodych odlotowców nie żałowało sobie 
scoota. 
Rybacy z coraz większą zaciekłością walczyli o coraz mniejsze połowy. Napaleńcy 
na 
sportowych łodziach z podrasowanymi silnikami zakładali pas z bronią na gumowe 
rybackie 
portki. Zaciąg łososia wart jakieś dziesięć kawałków wymagał ostentacyjnej 
ochrony.
Isaac Sallas i Emil Greer należeli do starszego pokolenia i nie byli tak 
agresywni. Ike 
właściwie już nie grzał. Greer zaś mógł się przez cały dzień cackać z jednym 
kubkiem, jakby 
chodziło o mocną kawę. Z tym że to było lepsze niż kawa: człowiek mógł ciężko 
pracować, 
uwalić się spać, kiedy zechciał, a potem budził się świeży, wypoczęty. Tyle że 
nie śnił. To był 
chyba najcięższy uboczny efekt. Jeżeli zaś człowiek położył szlaban, to jedynymi 
objawami były 
cieknący nos i lekka nerwowość, a także chętka na parę dni porządnego snu. Z 
zasmarkanym 
nosem można jednak wytrzymać, a nerwowość zawsze da się załagodzić odrobiną 
gorzały.
W maleńkiej kabinie Greer ulokował w przechylonej szufladzie butelkę seagrama z 
odzysku. Dwie puszki dr. Doolittle’a, które przyniósł Ike, miały posłużyć za 
tonik. Pili ciepłą 
colę z bourbonem, a Greer przecinał ostatnie bandaże na głowie Ike’a.
– Fuuuu, człowieku! Tu nie ma nic nadzwyczajnego! Może tylko ta kokarda na 
głowie. A ja 
myślałem, że jesteś ranny.
Motylkowate plastry usunięte zostały tą samą metodą, która sprawdziła się 
podczas 
przylepiania: Greer też nie pożałował alkoholu. Skończył, cofnął się o krok, 
zlustrował 
podrapaną szyję i policzki i wciągnął powietrze przez zęby.
– Ćpałeś drut kolczasty? Jeża? A może coś jeszcze? Dogodziła ci jakaś kocica? 
Powiesz 
swojemu Emilowi, nie?
– Najpierw chcę usłyszeć, co się działo w moim furgonie, zanim go znalazłem.
– Co? O! To ona cię tak obdzierała ze skóry? Louise Loop? – Greer zakręcił 
kubkiem i 
zamieszał drinka, a potem usadowił się na krześle, jedynym w tej kajucie, 
zadowolony, że zaraz 
usłyszy historię, która potwierdzi jego oczekiwania. – Ho, ho! Sama Lulu!
– Nie. Lulu mnie łatała – odrzekł Ike – i zawiązała mi kokardę. A podrapał mnie 
jakiś 
prawdziwy kot.
Przeplatając whiskey colą, Ike opowiedział o wydarzeniach poranka, poczynając od 
zwierzaka z łbem w słoju po majonezie, poprzez zduszone krzyki w szarówce, a na 
dziwnym, 
srebrzystym mężczyźnie kończąc. Opowieść spodobała się Greerowi, który zasysał 
powietrze 
przez zęby i z uznaniem kiwał głową.
– No tak, pędem na ratunek, na sygnale. Szkoda, że nie zostałem i nie 
przyjrzałem się temu 
egzotycznemu, srebrzystemu facetowi; wiesz, Isaak, teraz zaczynam tego żałować – 
oświadczył 
Greer. – Ogromnie mnie to zainteresowało.
– Staraj się wchodzić frontowymi drzwiami, zamiast wiać kuchennymi; w ten sposób 
spotkasz mnóstwo interesujących ludzi.
– Ja tylko chcę obserwować, jako badacz i uczony. Spotkania zostawiam paladynom, 
takim 
jak ty. Więc jak myślisz – Greer wiercił się na stołku, coraz bardziej 
podekscytowany – skąd się 
tu raptem zjawił małżonek Lulu?
Ike wzruszył ramionami.
– Z tego, co wiem, wyrósł spod ziemi, jak sromotnik.
– Wczoraj wieczorem u Psubraci była mowa, że w Kuinak mają kręcić duży film. 
Może to 
zwiadowca z Hollywood? Co Lulu mówi?
– Mówi, że to prawdziwy Jonasz. – Jonasz? Co to takiego, do cholery?
– Gość, który ściąga niefart, w myśl religii tatusia Lulu.
– O! A co za religię wyznaje Omar Loop? W co on może wierzyć?
– W ukręglowanie. – No tak, człowiek już jest na haju, takim w sam raz. – 
Niefart nad 
niefartami i wszystko niefart, z wyjątkiem czerwonych bil i czarnych wieprzy.
– Mówisz, że stuprocentowy albinos? Ciekawy okaz. Nie miałem okazji bliżej się 
przyjrzeć. 
Całkiem biały?
– Był taki w pudle, w Sheriffs Honor Camp – przypomniał sobie Ike. – Zmizerowany 
punk, 
drobny dealer, w grubych na dwa palce ciemnych okularach z opalizującymi 
szkłami, żeby mu 
filtrowały światło. Totalnie wkurzał strażników tym, że nie mogli mu tych szkieł 
skonfiskować.
Greer był zafascynowany.
– I co, przynosił pecha?
– Nie. Robił masę hałasu, ściągał masę kłopotów; w końcu o to tym wyszczekanym 
punkom chodzi. W obozie uznał się za miejscowego klauna, jakieś zajebiste 
poduchy, kolczyki i 
te de. Kiedyś obozowemu psu prysnął w zęby superklejem, tylko dlatego że go ten 
pies lekko 
przychwycił. Nie za mądry ruch jak na zapuszkowanego gówniarza. Mógł się przez 
to załatwić 
na amen, ale musiał nad nim czuwać jakiś ważniak od Bliźnich. Miał ksywę St. 
Nick.
– A wyglądał na Mikołaja?
– Coś zawsze sugerował, obiecywał fanty. Ale mniej więcej na tydzień przed 
wyjściem 
zauważyłem, że Bliźni zaczęli szukać kanciarzy.
– Kanciarzy? – Greer przepadał za więziennymi wspomnieniami Ike’a. – A co 
takiego 
zmalował?
Ike pociągnął seagrama i spojrzał przez zaparowane okienko.
– Chłopak był w grupie latrynowej. Ja w ruchomej brygadzie, poza strefą. I 
któregoś 
popołudnia odwieźli mnie wcześniej, bo miał się zjawić mój adwokat, w związku z 
rozwodem. 
Wysadzili mnie na środku obozu, a tam żywej duszy, dosłownie nikogo. Sypialnie, 
świetlice, 
stołówka, wszędzie pusto. W końcu usłyszałem śmiechy koło siłowni. Idę, a tam 
przy ławeczce 
do podnoszenia ciężarów stoją faceci, cała banda, klawisze, przydupnicy, no 
wszyscy. W takim 
rządku.
– O kurczę – punktował opowieść Greer.
– Właśnie. Bo zaraz zobaczyłem, jak spod prysznica wywlekają tego punka, a nogi 
miał całe 
we krwi.
– I co zrobiłeś?
– Ja? Co jeszcze miałem zrobić? To oni już wszystko zrobili.
– Powiedziałeś komuś?
– Komu? Tam była cała obozowa szarża. A biedak chyba nie chciał, żebym o tym 
nadawał 
na wszystkich falach.
– Co się z nim w końcu stało?
– Kiedy przeszedłem do strefy warunkowej, to on tam jeszcze tkwił. Słyszałem, że 
w końcu 
odszczeknął się za mocno, przydusili mu łeb poduszką i było po nim.
– Dziwne. Może facet, który się pokazał w nocy, to jego duch; może biedny świr 
wrócił z 
tamtego świata?
Ike pokręcił głową.
– To by znaczyło, że duch jest trzy razy większy niż oryginał. Nie, nocny świr 
to był po 
prostu szczający z zazdrości mąż, który ma kłopoty z pigmentacją i wrogo 
nastawionych 
powinowatych.
– Nigdy nie wiadomo – zastrzegł się Greer. – Duchy są bardzo sprytne.
Kuter chybotał się łagodnie, syczał gazowy grzejnik, a mężczyźni popijali, 
roztrząsając 
sprawę dziwnego i wyrosłego jak spod ziemi męża Louise Loup. Ike’a ogarnęła 
błogość. Nie 
miałby nawet nic przeciw temu, żeby go tu porzucono, samego jak palec. Takie 
połowy lubił, 
penetrowanie jakichś nowych wód, trochę ryzyka. No i co z tego, że trzeba ich 
będzie ściągnąć i 
holować jak jakichś debili? Przynajmniej narwańcy dowiedzą się, kto ma dość 
ikry, żeby się 
zmierzyć się z Kaczą Strugą. A kiedy już zobaczą w porcie te łososie... cóż, dla 
takiego 
momentu warto przez chwilę wyjść na durnia.
Równowagi ducha nie stracił nawet na widok Sue-Z, rozgarniającej fale w drodze 
do domu 
na parę godzin przed zamknięciem łowiska. Kuter zwolnił i Alice, ta czarna buła 
za sterem, 
mogła się im przyjrzeć przez lornetkę. Ike pomachał jej ręką.
– Potopiłaby nas obu – zapewnił Greera. – Poczekamy na któregoś z Wongów.
– Pasuje – odrzekł Greer. Wstał i jeszcze raz dobrał się do radia. – Ciekawe, 
gdzie ona się 
tak śpieszy. Może Carmody wrócił?
– Pomódlmy się o to – zaproponował Ike.
Siedzieli w kabinie, popijali, podrzemywali aż do dziewiątej, kiedy rozległ się 
gwizd 
oznajmiający koniec połowu. Wyszli na pokład wypatrywać kutrów mozolnie 
zmierzających do 
portu.
Niewiele ich było: widocznie większość zmyła się wcześniej. Kiedy wreszcie 
pojawił się 
kuter Normana Wonga, pomachali, prosząc o hol. Wong rzucił im ciężarek 
spinningiem; do 
żyłki przywiązali cumę dziobową, którą podciągnął i podniósł. Wielki diesel 
Wonga ściągnął ich 
z mielizny w parę minut. A potem na kilwaterze Wonga przewalali się ciężko, 
kołysali wzdłuż i 
na boki.
Oddał im hol, kiedy doszli pod starą bazę Bosleya, żeby się rozładować. Z 
głośników statku 
toczyła się jak grzmot muzyka Bacha. Bosley zawsze grał Bacha. Albo Beatlesów. 
Wyceniał 
połów i odliczał gotówkę, Greer zaś wyskoczył pogadać z córkami Bosleya. Chciał, 
by 
podziwiały rozmiary jego łososia. Zatrzymali go po to, zapewnił dziewczyny, żeby 
się chełpić. 
Więc pomogły mu wypatroszyć i oczyścić rybę, a potem Greer zaniósł ją Ike’owi na 
Columbine. Bosley podał linę, żeby odholować ich do Kuinak.
Opłynęli przylądek, podeszli do główek portu i zamarli ze zdumienia. Nad 
masztami i 
bomami kutrów wznosiło się coś, co w pierwszej chwili przypominało monstrualną 
płetwę 
grzbietową, w zachodzącym słońcu srebrzysto-błękitno-zieloną, wysoką co najmniej 
na sto stóp. 
Jakby płetwę gigantycznej orki. Greer porwał z kieszeni Ike’a lornetkę i 
przylgnął do niej.
– Słodki Jezu, niech skonam, Isaak! Przecież to Silver Fox!
Ike słyszał już tę nazwę, lecz wzruszył tylko ramionami.
– Sam Silver Fox, najszykowniejsza łajba świata! Skrzydlaty jacht! Stary, nie 
słyszałeś, co to 
jest amos?
Ike odparł, że kiedy żegnał się przed laty z Kalifornią, nie słyszał, co to jest 
amos.
– Po prostu światowej sławy pływające studio filmowe Gerhardta Steubinsa, jeśli 
chcesz 
wiedzieć. – Greer tańczył z podniecenia. – Gerhardt Steubins!
– To reżyser?
– Światowej sławy reżyser filmowy! Plotki się sprawdziły! No to się teraz 
potoczy akcja! 
Yuu-huu! Odpuść sobie te ryby. – Greer kopnął wypatroszonego łososia, królewski 
okaz 
przeleciał przez pokład. – Bosley, cała naprzód! Zostaniemy gwiazdami!
Ike wziął od Greer a lornetkę. Spoza wodnego pyłu i olinowań lśnił chrom 
trzypoziomowego mostku pod wielkim żaglopłatem.
– To straszne rozczarowanie dla biednej Alice; tak się śpieszyła, żeby zobaczyć 
nową krypę 
starego.
I znów był w błędzie. W miarę upływu dnia szło mu coraz gorzej. Właśnie wlekli 
się pod 
remontowy slip, kiedy na nabrzeżu Ike zobaczył roześmianą od ucha do ucha Alice 
Carmody. 
Stała w tłumie przy trapie, bez kapelusza; ciemny, skudlony kłąb na jej głowie 
przeistoczył się 
we włosy domyte i wyszczotkowane, spływające na plecy w lśniących zwojach. 
Zdumiony Ike 
wydłużył ogniskową. Alice miała na sobie etniczną suknię z koca, z gęsto 
ponaszywanymi 
muszlami i ptasimi dziobami, plus bransolety, paciorki, błyskotki – a do tego 
ciemne rajstopy i 
wieczorowe szpilki! Bardziej zdumiewające było to, że piła. Od lat nie widziano 
Alice z 
drinkiem.
– To Dom Perignon! – wrzasnął Greer. – Bosley, na miłość boską, gazu!
Kiedy mijali nabrzeże, Alice zauważyła ich i pomachała ręką.
– Hej, Sallas! Greer! Gdzieście bywali, chłopaki? Fajnie się łowiło?
Tłum głośno zarżał.
– Uwiążcie gdzieś tę balię albo utopcie! – porykiwała Alice. – Bierzcie dupy w 
garść i jazda 
tutaj, pogłębiać więzi międzyludzkie!
Greer spojrzał na Isaaca spod uniesionych brwi.
– Najpierw ohyda w słoju po majonezie, potem Lulu Loop i jej zaskakujący 
małżonek, a 
teraz Alice Carmody kręci się, dupa w dupę, z hollywoodzką paką. Tres 
interessant, że takie 
tajemnice kryją się pod pozorami pospolitości...
– Interessant, jak diabli – przyznał Ike.
Ulokowali Columbine w opuszczonym hangarze remontowym i piechotą ruszyli na 
nabrzeże. A tam powitała ich twarz Alice, jarząca się dzięki szampanowi i 
ostatnim już, 
różowym promieniom słońca, zachodzącego tu o dziesiątej wieczorem. Alice 
wręczyła Greerowi 
butelkę, a potem okręciła się majestatycznie, prezentując grzechoczącą suknię.
– I co powiesz, Sallas, na ten fason? Klasycznie regionalny, nie?
– Jak z portretu Edwarda Curtisa – odrzekł Ike.
Alice najpierw spojrzała na niego z ukosa, a potem wybuchnęła śmiechem.
– No chodźcie, jajcarze – złapała ich pod ręce – jest tu ktoś, kogo powinniście 
poznać.
Dohołowała Ike’a i Greera do stłoczonej grupy; byli tam bracia Wong, Bosleyowie, 
różni 
rybacy i co najmniej z pół tuzina szczawi. Z dwunastouncjowych puszek popijali 
labattsa i 
potakiwali mówiącemu do nich mężczyźnie, stojącemu tyłem do nadchodzących; był 
wysoki, 
barczysty, z głową w futrzanej parce. Widząc dwór, Ike uznał, że to sławny 
reżyser. Alice 
podeszła zaś do mężczyzny i walnęła go w plecy.
– Pan Sallas? Monsieur Greer? To mój syn, Nicholas Levertov.
Mężczyzna odwrócił się i zsunął z głowy kaptur, który ułożył mu się wokół szyi 
jak 
kołnierz w szytym na wyrost kostiumie klauna. Ale klaunowska peruka nie była ani 
stercząca, 
ani ruda, ani zmierzwiona; klaun miał białe włosy, które wiły się, tańczyły i 
chłostały go po 
twarzy jak jakaś śnieżna pieszczotliwa zamieć.
– Nie musisz mi mówić Nicholas. – Biała ręka faceta wysunęła się na spotkanie 
ręki Ike’a. – 
Wystarczy: Święty Mikołaju.
Zzzygg-zzzygg! Ike wzdrygnął się i krzyknął. Biała dłoń rozwierała się, a 
jednocześnie 
rozszerzały w uśmiechu purpurowe wargi: żartowniś ukrył w dłoni brzęczyk. 
Zarechotali Greer, 
Alice, te szczawie, dosłownie wszyscy. Ton podjęły nawet krążące nad nimi i 
skrzeczące wrony. 
W końcu roześmiał się i Ike. Jednak pod osłoną śmiechu ponuro kołatało mu w 
znękanej 
głowie parę pytań i nie dawało spokoju. Dlaczego tu? Dlaczego teraz? Dlaczego 
Kuinak?
4
Strwożone panienki demony przeszłości jachty jutra
Przede wszystkim, dlaczego Alaska? Bo Alaska to kraniec, kres, Ostatni Szaniec 
Pionierskich Ideałów. Z Alaski nie ma już dokąd pójść. Kiedyś można było do 
Brazylii, co 
wzięło w łeb, bo Trzeci Świat musiał spłacić dług Pierwszemu i Drugiemu, te zaś 
wrobiły 
Brazylię w wyżerkę u McDonalda. Bigmaków sprzedano dziesięć miliardów z górą.
Przez pewien czas żywiono nadzieję, że może to być Australia, ale nadzieja 
okazała się 
jeszcze jedną wiktoriańską fanaberią, przeżartą przez białe mrówki i rasizm. 
Afryka? Nigdy nie 
miała szans; dzięki łobuzom wszelkiej maści wcześniej wynaleziono tu przekręt 
niż koło. Chiny? 
Legendarny Śpiący Gigant przebudził się w pętach ekonomicznych i w smogu. 
Kanada? 
Obrobiona przez spryciarzy, podczas gdy te ciapy gapiły się na hokeja i piły 
piwo. Księżyc? 
Mars? Farma na orbicie? Wybaczcie, kochani, nie da rady. Piłką, którą do nas 
podano, jest 
planeta Ziemia – i tę właśnie piłkę trzeba rozegrać.
Więc dobrnęło to do Alaski, do Linii Końcowej, jak w tej starej idiotycznej grze 
w piłkę; 
wkroczyło na pole karne...
Bo Alaska jest boiskiem na tyle wielkim, że wciąż pozostaje względnie czysta, 
mimo tych 
wszystkich wycieków ropy i wysypisk. Ma pięćset sześćdziesiąt osiem tysięcy mil 
kwadratowych powierzchni lub, licząc inaczej, trzysta siedemdziesiąt pięć 
milionów akrów. 
Nawet teraz, w dwudziestym pierwszym wieku, większości obszaru nie tknęła stopa 
białego, 
czerwonego, czarnego czy żółtego człowieka; nie tknęła stopa żadnego ssaka, 
jeżeli sprawę 
zbadać cal po calu. Alaska jest pusta. Życie w zasadzie kwitnie w pasie 
wybrzeży, a linia 
brzegowa, mierzona mila za milą, liczy sobie więcej niż linie brzegowe całych 
Stanów, włączając 
Wschodnie Wybrzeże, zatoki Hudsona i Meksykańską i plaże od San Diego w 
Kalifornii po 
Vancouver na północy – z Kolumbią Brytyjską na dodatek! Jest to pas wciąż 
narowisty, 
historycznie i geologicznie.
Rów Aleucki należy do najbardziej aktywnych sejsmicznie obszarów na świecie. 
Pasmo 
bezładnie rozrzuconych pęknięć i okruchów to pozostałość po przełamaniu się 
superkontynentów dwadzieścia milionów lat temu. Rana wciąż nie zabliźniona. 
Morze kładzie się 
na niej ciężarem, ciśnie, potrzaskane warstwy szarogłazu i łupków osadowych 
przesuwają się i 
rozwierają jak świeżo odkryte stare księgi. To tutaj znajdują się najgłębsze 
pokłady biblioteki 
(co do szczegółów patrz: Suplement). To tutaj tkwią na półkach najstarsze znane 
wydania 
„Time’a” i „Life’a”, „True Stones” i „National Geographic”. Tego rodzaju 
kawałki. Niektóre 
długie i niespiesznie opowiadane, jak ta saga o bolesnym rozłupywaniu się 
superkontynentu w 
ciągu miliona lat; inne krótkie, jak szyfrowe łamigłówki, na przykład dlaczego w 
pewnych 
warstwach skamielin (pochodzących mniej więcej sprzed dwunastu i pół tysiąca 
lat) cząsteczki 
muszli mięczaków – po całych eonach takiego układania się, że maleńki ogonek 
molekuły 
naładowany ujemnie skierowany był na północ – nagle ni stąd, ni z owad, w 
następnej warstwie 
leżącej tuż nad poprzednią, odwracają się i układają ładunkiem ujemnym na 
południe? Zapewne 
na tych półkach mowa o faktach niezbitych, lecz śliskich. Tym bardziej śliskich, 
im wyższa 
półka; zwłaszcza od poziomu, powyżej którego trafia się na historie roboty 
historyków. Bo 
drukowane historie cechuje ta niepokojąca właściwość, że skłaniają się ku opinii 
tej ze stron, do 
której należy drukarnia. Prawdę mówiąc, jeżeli chodzi o historię regionu Kuinak, 
to ujrzymy ją 
pod najwłaściwszym kątem, kiedy machniemy ręką na fakty, a sięgniemy do legend.
Wytężcie wyobraźnię i odmalujcie sobie owego mamiącego Świętego Graala Nowego 
Świata, tę Przełęcz wiodącą do Xanadu, ów Tęczowy Most rzucony do Asgardu i jego 
złota: 
przesławne Przejście Północno-Zachodnie! Uważano, że ów kapryśny szlak, owoc 
osiemnastowiecznej wyobraźni, biegnie przez tajemniczy wierzchołek kontynentu 
amerykańskiego, stanowiący na mapach białą plamę i ciągnie się nieprzerwanie od 
Atlantyku po 
Pacyfik. Po stronie atlantyckiej, tu wszyscy eksperci byli zgodni, przejście 
musiało się zaczynać 
w rzuconej na bagna koronce dopływów – więc i możliwości – na zachodnim krańcu 
olbrzymiej 
Zatoki Hudsona. Potem miałoby się ciągnąć przez pustkowia Dalekiej Północy, z 
dala od 
dzikusów, i jakoś nad przeszkodami Gór Skalistych, żeby w końcu wyłonić się, jak 
sądzili 
eksperci, gdzieś między Golden Gate w Kalifornii i Arktyką.
Sławny, wspaniały i nieprawdopodobny dziwotwór – Przejście Północno-Zachodnie. 
Jakże 
upragniony! Przepłynąć przez kontynent, od oceanu do oceanu, bez morderczego 
przedzierania 
się wokół tego zapomnianego przez Boga, diabelskiego przylądka Horn na krańcu 
Ameryki 
Południowej. Ludzie marzyli o tym z takim przejęciem i tak długo, że marzenie 
przerodziło się 
w obsesję. Przez z górą wiek dręczyło na równi żeglarzy i kupców – na Boga 
żywego, ona tu 
musi być, rzeka wiodąca ku wielkiemu działowi wód i przepływająca przezeń – 
krwawiąc im 
serca u kresu niestrudzonych poszukiwań... Rogers i jego okryci łachmanami 
rangersi w 
bagnach Quebecu, zagubieni, opętani, w końcu rzeczywiście zjadający się 
nawzajem, byle tylko 
poszukiwania trwały... Kapitan Cook... Vancouver... Zapici Hiszpanie, których 
nie sposób 
zliczyć, żeglujący tam i z powrotem wzdłuż Zachodniego Wybrzeża i sprawdzający 
każdą 
rzekę, każdą zatokę, którą udało im się wypatrzeć w mokrych mgłach... w 
poszukiwaniu 
Przejścia Północno-Zachodniego.
Szerokie i obficie toczące wody ujście zatoki Kuinak musiało zelektryzować wielu 
marynarzy.
To Vitus Bering, 20 lipca 1741 roku, pierwszy skierował lunetę na tę zatokę, 
ukrytą pod 
zakrzywionym łańcuchem Aleutów jak paszcza słonia pod trąbą, lecz kiedy wróciła 
szalupa i 
wioślarze zameldowali, że na lądzie nie ma gronostajów, podniósł żagle. Owszem, 
Bering, bądź 
co bądź odkrywca, pozwolił sobie na rejs po małej zatoce, żeby rzucić okiem; 
pracował jednak 
dla Rosjan, a monarchia rosyjska jasno stawiała sprawę: interesują ją futra, a 
nie fantastyczne 
przeprawy.
Czterdzieści lat później u podnóża pionowej skały, na której dziś stoi 
zamieniona w 
muzeum latarnia morska, rzucił kotwicę kapitan Cook. Nie mogąc wspiąć się na 
skalne urwisko, 
skąd rozpościera się szerszy widok, marynarze Cooka powiosłowali wzdłuż brzegu, 
żeby 
wypytać krajowców. Jednak sama plaża – cuchnąca rybami znajdującymi się w 
rozmaitych 
fazach zasuszenia bądź rozkładu – nie wyjaśniała jeszcze jakich. Stromy pas 
piachu pełen był 
otoczaków i ości, pustych muszli i nagich dzieci. Na powitanie zarośniętych 
mężczyzn z 
cudownej łodzi najpierw wyroiły się muchy i komary, a potem, stopniowo, ludzie. 
Językoznawca ekspedycji, kleryk nazwiskiem Perkins, znany na pokładzie jako 
Jezuicki Papuga, 
zatrzaskał dziobem. Trzaskał, pomagając sobie jedną ręką na migi, a drugą tłukąc 
owady, aż 
udało mu się wyłuszczyć problem.
Nie, nikt z plemienia nie ma pojęcia, skąd płynie rzeka, ale i nie sądzi, że z 
Tej Drugiej 
Wielkiej Wody, Zza Której Wschodzi Słońce.
Żeglarz z lunetą chwiał się na czubku samotnego wioskowego totemu. Wołał, że 
dopływy 
rzeki widzi już po drugiej stronie zatoki.
– Pięć mil w głąb lądu, sir, może mniej... rzeka spływa z lodowca... bardzo 
stromy lód, sir... 
urwiska skalne z obu stron. Tu nie ma przejścia, sir, i na mój rozum, nic tu 
ciekawego.
Cook powiosłował więc z powrotem na Discovery i jak zwykle, kiedy nie 
przytrafiało się 
nic ciekawego, dopełnił obowiązku nazwania wszystkiego, na czym może spocząć 
wzrok.
Chrzcił śmiało. Przepaść u północnego ujścia, na którą nie zdołali się wspiąć 
marynarze, 
została Turnią Beznadziei, Hopeless Rock. Wyłaniające się z chmur zaśnieżone 
urwisko 
nazywało się od tej pory Dover Peak.
Spadający z lodowca rwący potok otrzymał nazwę Rzeki Księcia Ryszarda, na cześć 
drugiego syna Jerzego III. Rzecz jasna zatoka została Zatoką Księcia Ryszarda, a 
osadzie – bo za 
stertą muszli i ości musiała przecież być jakaś osada – przypadło miano Fortu 
Księcia Ryszarda. 
Niestety, właśnie tego roku biedny książę Ryszard podczas jakiejś ceremonii na 
osnutych mgłą 
stopniach Buckingham nabawił się dreszczy i wkrótce zmarł na febrę, zaś 
domniemane przyszłe 
miasto księcia Ryszarda wróciło do nazwy mniej królewskiej, lecz znacznie 
starszej: Kuinak.
Po Cooku wezbrała druga fala Hiszpanów liczących na to, że dołączą do rojnej 
flotylli 
nieśmiertelnych żeglarzy Hiszpanii; niestety ta niekształtna zatoczka u nasady 
Aleutów z 
pewnością nie była Cieśniną Magellana. I już nikt się nie potrudził, żeby ją 
nazwać na nowo.
Tak więc pierwotna nazwa przetrwała. Plemię nie. Po niespotykanej serii surowych 
zim i 
letnich bezrybi – zakończonej katastrofalną dawką rosyjskiego trypra – 
niedobitki krajowców 
zaczęły wymierać albo całymi grupami pouciekały nad inne zatoki, do krewnych w 
innych 
szczepach.
Po latach wróciły łososie, a w ślad za łososiami starzy mieszkańcy. Szybko 
przekonali się, 
że to już nie jest ich kraj. Nie skarżyli się. Wiedzieli, że porzuciwszy niegdyś 
dziedzictwo, 
właściwie zdradzili je. Zapomnieli o prawie pierworództwa. Miejscowość pozostała 
przy starej 
nazwie, lecz nie większość mieszkańców, którzy nazywali się Haidami albo 
Czimczami, 
Tlingitami, Jupikami bądź Aleutami. Nazywaliby się tak nadal, gdyby nie pewna 
niespodzianka 
prawna: otóż wraz z końcem Moratorium Na Obrót Ziemiami Tubylczymi wszyscy tak 
zwani 
krajowcy – przewidywała jedna z klauzul – muszą do końca stulecia uzgodnić 
nazwę, pod którą 
należy się do nich zwracać formalnoprawnie. Podczas prywatnego lunchu prezydent 
osobiście 
wyjaśnił mądrość tej klauzuli waszyngtońskim wałom.
– Są bardzo wrażliwi. Dostają kota, ilekroć jakiś nasz prawnik rąbnie się i 
niewłaściwie się 
do nich zwróci. Na przykład Inuici nie lubią, kiedy się ich nazywa Eskimosami. 
„Eskimo” znaczy 
„zjadacz surowych ryb”, a Inuici podkreślają, że jedzą również jarzyny, gotują 
je i chcą, żeby o 
tym wiedziano.
Prezydent przyleciał właśnie z Juneau, z dwudniowej konwencji przywódców 
plemiennych, 
z której to okazji powstrzymywał się od golenia.
– To co w takim razie znaczy „Inuit”? – chciał się koniecznie dowiedzieć wał z 
Georgetown.
– „Inuit”, jak większość nazw plemion, znaczy „lud”. Zaś nazwa plemienna 
„Tlingit” znaczy 
„prawdziwy lud” i Tlingici nie życzą sobie, żeby ich brano za prosty „lud”. Z 
kolei wszyscy 
mają za złe nazywanie ich „amerykańskimi Indianami”. Albo „etnicznymi 
Amerykanami”. A nie 
wszystkim dogadza nazwa „pierwszych ludów”. Zwracają bowiem uwagę na 
okoliczność, że 
wcale nie są pierwszym ludem, lecz jego potomstwem, więc „ludem dnia 
dzisiejszego”. Mają 
rację, technicznie rzecz biorąc, ale szybko im to wybiłem z głowy. Tak się może 
nazywać chór 
gejów. Po całodniowej i całonocnej debacie stanęło w końcu na „potomkach 
pierwszych ludów 
tubylczych”. Jasne, że skrót POPILUT brzmi trochę pretensjonalnie, ale teraz, 
kiedy człowiek 
zobaczy w jakiejś Pipido Bay kogoś, wszystko jedno wysokiego czy niskiego, 
brązowego, 
beżowego czy w diabli wiedzą jakim odcieniu, z tybetańskimi oczami, samoańską 
żuchwą i 
ustami z zatopionego lądu Mu, to przynajmniej ujdzie z życiem, jeżeli tego kogoś 
nazwie 
Popilutem. Tego lub tę. Miejmy nadzieję...
Dlaczego zaś Kuinak? Bo jeśli Alaska była ostatnim szańcem, na którym bronił się 
amerykański ideał, to miasto Kuinak było tego szańca ostatnim umocnieniem. 
Spustoszenia 
dwudziestego pierwszego wieku ledwie tknęły Kuinak, chronione przez wyjątkowe 
położenie. 
Temperatury wciąż mieściły się w normie; przeciętne obracały się między zero a 
dwadzieścia 
stopni Celsjusza latem i od minus piętnastu do zera zimą, a skrajne rozciągały 
się od minus 
czterdziestu zimą 1989 roku aż po wcale nie takie przykre trzydzieści osiem plus 
w owym 
sławetnym Czwartym, Roku-Petardzie, kiedy w Waszyngtonie słupek rtęci podskoczył 
do 
czterdziestu ośmiu stopni w cieniu i uschły tamtejsze piękne wiśnie.
Morze na ogół nie jest tu burzliwe. Wprawdzie otwarty akwen, po którym może 
hulać wiatr, 
nie jest mały, lecz cyple, rafy i sięgające w morze skalne jęzory tak utrudniają 
piętrzenie się fali, 
że to, co się wdziera do zatoki, przypomina raczej powierzchnię sałatki 
jarzynowej niż 
prawdziwy przybój.
Mielizna u wejścia do portu jest na tyle łagodna i wyzbyta żyłki wędrowniczej, 
że 
regularnie mogą tu zawijać tankowce i barki kontenerowe, jednak na tyle wydatna, 
że nie mogą 
już wchodzić strzeliste wycieczkowce w rodzaju Island Princess; zresztą z jakiej 
racji szacowna 
linia miałaby uzupełniać firmową „Girlandę zachwycających portów” o tę nędzną 
kałużę?
Po wewnętrznej stronie mielizny wybrzeże zatoki przypomina podkowę, dodajmy: 
zardzewiałą, w głębi wpadają do niej popielate wody rzeki staczającej się z 
lodowca, a po obu 
stronach rozciągają się przegniłe pirsy i rzędy równie przegniłych pachołków, 
jak sterczące z 
podkowy, powyginane hufnale.
Miasto przysiadło sobie na południowym brzegu zatoki, u jej ujścia. A raczej 
przykucnęło, 
bo najwyższy budynek to trzypiętrowy hotel z kasynem, wzniesiony przez Searaven, 
miejscowy 
oddział Samorządowego Zrzeszenia Popilutów SA. Wyższe bywają nawet sterty 
kontenerów na 
barkach zawijających tu z Anchorage czy Seattle. Z braku autostrad prowadzących 
w głąb lądu 
wszystkie towary, którymi obraca miasto, wwozi się i wywozi tymi pływającymi 
ciężarówkami; 
żywność wraz z telewizorami, samochodami, skuterami śnieżnymi, prefabrykatami 
domków, a 
w drugą stronę konserwy lub zamrożone filety rybne.
Jedyna asfaltowa droga, zresztą czteropasmowa, liczy sobie trzy mile i prowadzi 
do 
maleńkiego lotniska. Kiedy ta autostrada dociera do miasta w punkcie, w którym 
kończą się 
fundusze federalne, a zaczyna budżet samorządowy, jej grube jak ramię cztery 
asfaltowe pasma 
zamieniają się w pięć palców pokrytych żwirem. Wysunięty na zachód kciuk opada i 
kończy się 
ślepo na zatłoczonym nabrzeżu remontowym, jakby napraszając się, żeby dalej 
podwiózł go 
któryś z naprawianych lub tankowanych tam kutrów.
Palec wskazujący wymierzony jest prosto w przemysłowe centrum: w nabrzeża i 
fabryki 
konserw, w wysoko załadowane barki, w osłonięte blachą chłodnie, w place 
splątane z 
podjazdami, zapełnione kręcącymi się wózkami widłowymi i naczepowymi, które 
wynurzają się 
z barek i z powrotem w nich nikną, załadowują i rozładowują; w śmierdzące sterty 
sieci, lin i 
pomalowanych farbą odblaskową pływaków... w stosy metalowych skrzyń na kraby... 
w tę 
niewiarygodną galerię porozrzucanych sprzętów, nazywanych pospolicie „dingsami”, 
„wichajstrami”, „wajchami” lub po prostu „tym świństwem”.
Palec środkowy krzywo wykręca przez handlowe śródmieście, obok sklepu Herky’s 
Merkentile & Pharmacy, obok dealera Hondy, u którego piętrzą się i wyczekują 
góry 
dziewiczych skuterów śnieżnych świeżo wypakowanych ze skrzyń... potem przez Cook 
Boulevard, na którego czterech rogach jak dzień długi przysypiają Popiluci i 
moczymordy... 
obok kręgielni Loop Lanes, gdzie czai się ze swą czerwoną kulą Omar, jak rekin w 
wannie... 
obok Searaven Inn i przyległego salonu gry w bingo... obok przezacnych Crabe 
Potte, Sand Bar, 
Bear Flag Inn i Cannery Row Cannery (nazwy Bear Flag oraz Cannery Row Cannery 
były 
żartobliwym ukłonem pod adresem Johna Steinbecka; przy czym żaden z klientów nie 
był aż tak 
oczytany, żeby to docenić – i na tym dopiero polega kawał)... a potem przeplata 
się z palcem 
serdecznym i poddaje gasnącemu promieniowaniu rosyjskiej cerkwi, w której wciąż 
się modlą 
wierni, a krzaki bzu ojca Pribilofa wciąż kwitną mimo zaniedbania... aż wreszcie 
końcem tego 
palca okazuje się liceum w Kuinak. Całą ścianę sali gimnastycznej pokrywa 
błękit, zieleń i 
czerwień, słowem indiański Ognisty Ptak Haida, wywiedziony ze starych wzorów, 
wręcz z 
prehistorii; lecz w salach i na korytarzach szkoły, o których można wiele 
powiedzieć, tylko nie 
to, że straszą pustkami, są do nabycia kolejne próbki wszelkich nowoczesnych 
mikstur, w każdej 
chwili zajęć szkolnych, między ósmą a wpół do piątej.
Piąty, mały palec tej zwieszonej, brudnej ręki trudno właściwie nazwać drogą; 
latem to kurz i 
wyboje, zimą koleina dla toboganu. Ów paluszek elegancko odgina się na wschód, 
wokół 
stalowej wieży ciśnień, potem wokół barakorzeźni Loopów, na skraju owego 
światowej klasy 
miejskiego śmietniska. Po uporaniu się z wąwozami wijącymi się w śmieciach 
dróżka rusza pod 
górę, niknie wśród wrzosów i paproci, aż kończy się przed samotną mieszkalną 
przyczepą.
Boki i dach są wiśniowe, okna pozalepiane plastykiem, a z opon uszło powietrze. 
Jaskrawość koloru zdumiewa; przypomina lakierowany paznokieć u kresu brudnego 
palca. Jest 
jednak w tej starej przyczepie coś walecznego – i szlachetnego – jakby ten 
rupieć wytężył siły i 
zanim zginie, zdołał odpełznąć od wysypiska znacznie dalej niż reszta śmieci.
Wygląda walecznie, szlachetnie, lecz dość niemrawo.
Niemniej Isaak Sallas przeżył tu ostatnie cztery lata ze swych ponad 
czterdziestu, na ogół 
samotnie i nie uskarżając się, chociaż nie można powiedzieć, że szczęśliwie. I 
chętnie przeżyłby 
tu następne czterdzieści, gdyby nie pewne wtręty – gdyby zechciały zostawić go w 
spokoju 
stuknięte koty, strwożone panienki, demony przeszłości, jachty jutra oraz Alice 
Carmody. 
Zwłaszcza ona.
5
Skrawek błota za friko i skręcanie się flaków
Alice Carmody zaliczała się do Popilutów. Wprawdzie nazywano ją Wściekłą 
Aleutką, ale 
Aleutką nie była. Wywodziła się z plemienia Kuinak i stanowiła jeden z ostatnich 
pełnokrwistych okazów. Dziadek Alice, nim spłodził jej matkę, był przez 
pięćdziesiąt lat 
plemiennym szamanem, a po nim właśnie matka mocno trzymała w garści to 
rzemiosło, póki 
pewien gamoń – chociaż, trzeba przyznać, przystojny – szurający nogami rosyjski 
emigrant, nie 
przekonał biednych pogan, że winni odstąpić od niecnych praktyk i podążyć za 
nabożnym 
chrześcijaninem. Co niedzielę od rana do nocy wielbił Dziewicę Marię. W dni 
powszednie – 
mieszankę martini z wódką. Nazywał się Alexis Levertov i zaznał jakichś niedoli, 
które wtrąciły 
go w grubiaństwo i stan spragnienia. Czy pił na skutek owych niedoli, czy kolej 
rzeczy 
należałoby odwrócić? Matka Alice z pewnością rozmyślała nad tą zagadką; była zaś 
kobietą 
wcale inteligentną, a ponadto mądrą. W każdym razie wiedziała, że zagadka jest 
naprawdę 
przystojna i osiągalna, zaś szamaństwo ma się coraz gorzej i przestaje cokolwiek 
znaczyć, kiedy 
ze starego plemienia ostało się raptem kilkudziesięciu ludzi. Więc ostatnia z 
szamanek plemienia 
Kuinak wyrzekła się pogańskiego dziedzictwa, odprzysięgła się transów, tańców i 
snów, a wór 
korzeni i wielce zagadkowych grzybów zamieniła na różaniec i koktajlowy shaker.
We wspomnianej już cerkwi, mizernym klejnocie na serdecznym palcu jeszcze 
mizerniejszego miasta, maleńka Alice została ochrzczona. Kiedy miała trzynaście 
lat, matka 
zmarła (klinika uznała, że na skutek zatrucia grzybami; czyżby stara kobieta 
oddawała się jednak 
praktykom?) i miejsce starej damy, w cerkwi oraz na kutrze, zajęła u boku ojca 
czarnooka 
nastolatka. Nauczyła się nawet miksować wermut z wódką na modłę ulubioną przez 
grubiańskich Rosjan.
W pierwszej licealnej wybrano ją na gospodynię klasy, a następnej jesieni, 
podczas 
dorocznej wizyty absolwentów, została księżniczką swego rocznika. Była 
pięknością, miała 
czarne oczy z leciuteńkim refleksem ultramaryny, pełne piersi, pełne wargi, 
szerokie ramiona i 
biodra. Lecz w przeciwieństwie do swych zakwitających krewniaczek miała talię 
osy.
– To długo nie potrwa – pomrukiwali entuzjaści wszystkiego, co żeńskie, kiedy 
Alice w 
olśniewającej, głęboko wciętej wieczorowej sukience wysiadała z kabrioletu 
camaro podczas 
jesiennej parady.
Nie ma prawa, jeżeli się uwiniemy, myślały sapiące samce o maślanych oczach.
I nie potrwało. Na bożonarodzeniowe ferie talia spęczniała. A w porze wiosennych 
egzaminów twarde wybrzuszenie pod szkolnym fartuchem służyło już Alice za małe 
biureczko, 
na którym opierała przenośny pulpit, kiedy gniewnie zmarszczywszy brwi, pisała 
sprawdzian na 
koniec roku.
Nigdy nie podsunęła nawet najdrobniejszej wskazówki, który to sapacz odpowiada 
za 
bułeczkę właśnie wypiekającą się w piecu, zresztą gniewny grymas każdemu 
odbierał ochotę do 
zadawania pytań. Nawet ojciec Pribilof o niczym nie miał pojęcia, chociaż o swej 
trzódce 
wiedział na ogół wszystko. Alice nie bąknęła o swoim stanie nawet w lecie 
podczas spowiedzi, 
a jednak stary pop był pierwszą osobą, do której zawiozła dziecko. Kiedy już się 
mogła 
podnieść, włożyła sukienkę i ominąwszy omdlałego własnego ojca, poniosła dziecko 
do pick-
upa. Zajechała nim wprost pod drzwi plebanii, na przełaj przez kościelny 
trawnik. Stary pop 
wyszedł, żując grzankę z łososiem i serkiem homogenizowanym; kichnął i zamrugał 
oczami w 
jaskrawym słońcu. Był daltonistą ze skłonnością do katarakty, lecz wciąż 
dopisywał mu węch. 
Uśmiechnął się, kiedy poczuł, że to droga młoda Alice, biedna młoda Alice, 
dzielna młoda Alice; 
to nie dla niej łap-cap, skrobanka i już. Podała mu becik, żeby się przyjrzał.
– Pomóż mi, ojcze. Tego nie było w planie.
Pop przestał żuć i nachylił się. Mimo daltonizmu dostrzegł bez trudu, że dziecko 
jest białe 
jak homogenizowany twarożek na grzance, a oczy ma koloru łososiowego dzwonka.
Uprzątnęli szopę na narzędzia i młoda matka wprowadziła się tam z dzieckiem. 
Ponieważ 
pop nalegał, Alice wróciła jesienią do szkoły, znów z cienką talią, za to 
przyciągając jeszcze 
gorętsze spojrzenia. Szkoda by było, żeby tak zdolna gimnazjalistka rzuciła 
naukę, a w końcu 
było dość opiekunek, żeby kogoś znaleźć do owego maleńkiego naddatku. Czasami 
Alice 
zabierała niemowlę ze sobą, tocząc na przerwach wózek po zatłoczonych 
korytarzach, a także 
tocząc wyzywającym, buntowniczym spojrzeniem. Czasami zostawała w domu, kołysząc 
w 
szopie kapryszącego dzieciaka i kartkując kolekcję albumów ojca Pribilofa 
poświęconych 
sztuce sakralnej. To i owo próbowała skopiować, używając kredek z Izby Opieki 
nad 
Dzieckiem. Rezultatem była niepokojąca mieszanina stylów. Pokłon Trzech Króli 
Van Eycka 
przypominał malowidła na urnach Kwakiutlów. Chrystus na krzyżu Holbeina 
przypominał totem 
plemienia Bela Coola. Na rozgryzanie tych problemów nie brakowało jej czasu; 
kościelna 
opiekunka społeczna często zabierała dziecko na całe tygodnie do centrum 
okulistycznego w 
Anchorage albo do kliniki alergologicznej w Victorii. Na kuracje 
specjalistyczne. Młody 
Nicholas Levertov był, jak to się mówi, szczególnie szczególnym dzieckiem. Alice 
naprawdę 
potrzebowała pomocy. Tego nie było w planie.
Pozostałe klasy zaliczyła w przewidzianych trzech latach i na skróconym szkolnym 
boisku 
futbolowym otrzymała świadectwo dojrzałości wraz ze specjalną wzmianką 
poświęconą jej 
stopniom i talentowi. Kredki z Izby Dziecka zdążyła zamienić na lateksowe farby 
stosowania 
zewnętrznego. To Alice na ścianie budynku sali gimnastycznej namalowała 
Ognistego Ptaka, a 
dzięki temu malowidłu otrzymała błękitną wstęgę na ogólnokrajowym konkursie 
murali, na 
skutek czego Sztuka i Wiedza Alaski przyznała jej pełne stypendium z prawem 
wyboru 
college’u. Oczywiście wszyscy byli przekonani, że Alice wybierze University of 
Anchorage. 
Takim jak Alice, nieszczęsnym młodym popiluckim matkom, Kościół zapewniał nie 
tylko lokum 
w campusie, ale i dzienną opiekę nad dzieckiem. SiWA zapewniła Alice, że 
University of 
Anchorage będzie strzałem w dziesiątkę. Alice zawiadomiła SiWA, w co mogą ją 
pocałować. 
Miała już dosyć nędznej, gliniastej dziury pod tytułem Kuinak, upośledzonych 
Popilutów, 
pijanego i niezdarnego ojca, swego szczególnie szczególnego dziecka, życzliwości 
zarówno 
rodzinnego miasta, jak i całej reszty stanu Alaska; dziękuję, postoję. Wyniośle 
powiadomiła 
Hoogstratten, starą kumpelkę szkolną, że jedzie do San Francisco Art Institute. 
I chce zostać 
szykowną Kalifornijką. Dzieciak? Dzieciaka przygarnie cerkiew.
Malowała i balowała; wir San Francisco to było to. Gdy skończyło się stypendium, 
zaangażowała się do wielkiej galerii przy Castro Street. Szefem był szorstki 
starszy facet z 
wąsami jak klamki, jeden z jej byłych nauczycieli rysunku z natury. Wkrótce 
dzieliła z nim 
pokój nad galerią po to, żeby głębiej przyswoić sobie miłość do sztuki i sztukę 
miłości. Kiedy 
jednak szef postanowił sprowadzić do łóżka jeszcze jednego mężczyznę – młodego, 
gładkoskórego artystę z Wyoming, który malował głównie piętnowanie bydła oraz 
padanie koni 
i nie rozstawał się z ostrogami również po ściągnięciu botfortów – Alice zebrała 
rzeczy, obrazy, 
doszczętnie opróżniła sejf galerii i zadzwoniła po taksówkę na lotnisko. 
Malowidła poleciały do 
cerkwi w Kuinak, a ona sama w przeciwnym kierunku, do San Diego. Nie znała tam 
nikogo, 
ale niech ją diabli porwą, jeżeli wróci na północ. Gdyby przyszło jej przenosić 
się jeszcze raz, 
poleci do Guadalajary.
Dostała pracę; uczyła nastolatków historii ludów północno-zachodniego Pacyfiku; 
niestety 
smarkacze na ogół nie znali żadnego języka poza tym ich południowoamerykańskim. 
Ulokowała 
się w motelu; z rabatem za długoterminowy najem. Zaczęła zaniedbywać zarówno 
sztukę, jak i 
talię, zaczęła też pić i kląć. Wpadła w panikę, że może już koniec z malowaniem. 
Za to na 
pewno koniec z mężczyznami. Niech te sukinsyny, palanty w ostrogach, wąsate 
dupki, żłopiący 
martini niezdarni i gburowaci Rosjanie, niech się te wały załatwią nawzajem – 
akurat tego są 
warci.
Trzymała się pracy i kąta w motelu. Do domu nie poleciała nawet kiedy pop 
zadepeszował, 
że jej ojciec wypadł w końcu za burtę i to na dobre. Dopiero koniec Moratorium 
Na Obrót 
Ziemiami Tubylczymi zmusił ją do powrotu w rodzinne strony. Brudna, gliniasta 
dziura, fakt, 
lecz teraz także nieruchomość do upłynnienia.
Parcelę w Kuinak Alice zamierzała jak najszybciej sprzedać i natychmiast wynieść 
się w 
diabły, ale na widok prawnika, którego zaangażowało plemię, poczuła, że skręcają 
się w niej 
flaki. Może dlatego, że ów etniczny yuppie, z teczką z cętkowanej foczej skóry, 
zaliczał się do 
kategorii Popilutów-szpanerów, może dlatego, że przypominał jej owego 
gładkolicego artystę z 
Wyoming. Tak czy owak, Alice odmówiła zarówno sprzedania parceli, jak i 
wniesienia jej jako 
aportu do konsorcjum. Nie puszczała z garści przyznanego jej błotnistego skrawka 
koło lotniska, 
wydzierżawiła działkę po ojcu pozostającą w depozycie (zanim działka mogła się 
stać jej legalną 
własnością, musiało upłynąć przepisowe siedem lat, żeby upewnić się, że ten 
stary gazmajster, 
ten zapity Rosjanin, nie zechce przypadkiem znów wpłynąć do portu). Za gotówkę 
kupiła w 
mieście narożną parcelę z walącym się motelem i zlikwidowaną wędzarnią. To ona 
ponadawała 
firmowym przedsięwzięciom nazwy Bear Flag oraz Cannery Row Cannery. Jeżeli 
zaliczyło się w 
college’u literaturę to potem chodzą po głowie takie numery.
Po dobiciu targu i podpisaniu umów większość procesujących się Popilutów 
spakowała 
manatki, pozostawiając konsorcjum Searaven pod opieką członków zarządu oraz 
yuppiesowskiego prawnika uzbrojonego w teczkę z foczej skóry. Wrócili do swoich 
zajęć, to 
znaczy do popijania sam na sam z ulubioną mydlaną operą w którymś z Domów 
Spokojnej 
Starości utrzymywanych przez Searaven w okolicach Anchorage i Sitki, gdzie 
bezszelestnie 
dogorywali. Alice skontaktowała się dzieciakiem, uczniem kościelnej szkoły w 
Fairbanks, żeby 
zreferować mu poczynione inwestycje i stan nieruchomości, ale chłopak był równie 
gorącym 
wielbicielem Kuinak jak ona. W Fairbanks, jak zapewniał, nieźle już sobie urobił 
rodziców 
zastępczych i ma tam kumpli; może wpadnie do Alice na wakacje. Polubił scoota. 
Później.
Alice szybko się przekonała, że wstręt do spekulacyjnych spółek tubylczych, z 
którym 
bynajmniej się nie kryła, nie jedna jej przyjaciół wśród popiluckich sąsiadów. 
Wciąż wypytywali 
o plany. Jeżeli nie wchodzi do tego interesu, to czemu nie weźmie dupy w troki i 
nie poleci, 
skąd przyleciała? Wkurwiało ją to nie gorzej niż popilucki ananas z foczą 
teczką. W końcu 
oznajmiła, jakie ma plany: pozostaje w swej malowniczej małej ojczyźnie przez 
szacunek dla 
własnych korzeni. Naprawdę to przez chamski upór, przekonywali sąsiedzi, 
oczywiście za 
plecami. Alice nie pozostawiła cienia wątpliwości, że opinię sąsiadów ceni nie 
wyżej niż dupę 
zdechłego szczura. Zostaje.
Tak więc Alice ostentacyjnie została w Kuinak, na złość. Mogła sama prowadzić 
ten swój 
sakramencki interes, nie byli jej do tego potrzebni żadni potomkowie ani 
przodkowie, żadne 
konsorcjum ani taryfa ulgowa. Nie musiała też kupować supertelewizora, zaszywać 
się przed nim 
i szacownie zachlewać w domowym zaciszu. Jeżeli już ma pić to, kurwa, jawnie, na 
oczach 
Boga i ludzi.
To wtedy Alice zapracowała na miano Wściekłej Aleutki. Starzy znajomi, jak 
ojciec Pribilof, 
mieli wrażenie, że widzą dwie różne istoty. Jedna, jak zawsze, mówiła cicho i 
studiowała 
zachłannie dzieła Odwiecznego Pędzla: najprostszym przestawieniem kwiatów czy 
świec 
potrafiła zupełnie odmienić wnętrze cerkwi. Kiedy jednak owa cicha Alice 
Levertov urżnęła się – 
co przytrafiało się już często i następowało natychmiast – przeistaczała się w 
szalejącą wiedźmę 
o purpurowej twarzy, z jęzorem jak harpun. Alkohol go nie pętał, lecz wyostrzał. 
Ten jęzor kłuł, 
siekł, a jeżeli dobrał się do kogoś, to nie odpuszczał, póki właścicielka nie 
straciła przytomności, 
co równało się odcięciu liny od harpuna. Potem Alice budziła się jako osoba 
skruszona i 
powściągliwych manier.
Gniewne alter ego Alice dawało o sobie znać coraz gwałtowniej. Szalejącą wiedźmę 
budziła 
coraz mniejsza z roku na rok dawka alkoholu i coraz wątlejszy pozór obrazy. 
Korzenie gniewu 
Alice zaczęły szukać nowych pożywek i rozgałęziać się na wszystkie strony. Mogła 
być 
wściekła na rząd i na rządzonych. Zawsze wściekała się na białych; te sukinsyny 
o rybich 
ślepiach, te gnoje umiały wydymać jej ludzi; lecz równie wkurzona bywała na 
swoich, że tak 
tanio się sprzedali. W furię wprawiał ją czasem cały rodzaj ludzki za to, że 
wszystko tak 
beznadziejnie spierdolił, chociaż jednocześnie pluła z pogardą na 
idealistycznych 
maminsynków, skończonych naiwniaków, którym się zdaje, że kiedyś się wszystko 
uładzi. Parę 
głębszych – i Alice Levertov gotowa była się wściec na wszystko.
Po pierwszym drinku mógł to być barman, kelnerka lub dowolny skurwiel trudniący 
się 
sprzedażą tych cienkich szczyn z odzysku, nazywanych dziś bourbonem. Po drugim 
dobierała 
się do każdego debila w lokalu, barana skończonego, który to pił. Po trzecim 
Alice potrafiła tak 
spotęgować zasięg furii, że w grę wchodziło już całe to zasrane miasto i 
wszystko dookoła, 
parszywe morze, niebo do tego morza ni w dupę, ni w oko, diabelskie wichury... i 
ta długa noc, 
z natury rzeczy ciemna i ponura. Nazajutrz, z krzywo zwieszoną głową, 
zawstydzona, Alice 
znów była osobą cichą i wcale zgodną.
Jednak bar z Alice w środku, popijającą tylko dla podtrzymania więzi 
międzyludzkich, był 
w najlepszym razie potencjalnym polem bitewnym, mocno zagrożonym, ponieważ lada 
chwila 
mógł się zamienić w bar z popijającą tą drugą Alice, Wściekłą Aleutką. 
Wyniesienie się 
wszystkich klientów z takiego baru było sprawą minut. I bar był puściuteńki, 
póki szef nie 
zdecydował się go zamknąć albo wywalić Alice na zbity pysk.
Łatwiej było zamknąć. Zawsze można było poczekać kwadrans czy dwadzieścia minut, 
aż 
Alice chwiejnie pożegluje dalej, ku następnej awanturze, a potem znowu otworzyć. 
Jeżeli chodzi 
o wylewanie na pysk, to wiązało się z ryzykiem: miała na kim skupić gniew. Mogła 
wrócić i 
przez okno zbombardować knajpę śnieżkami, mogła zwalić kupę na siedzeniu 
firmowego pick-
upa. Kiedy o północy wyrzucono ją z Sand Bar na piętnastostopniowy mróz, 
pozestawiała na 
tyłach lokalu chybotliwe rusztowanie z kubłów na śmieci i wdrapała się po nim na 
dach. Tam 
zaś udało jej się strącić ocynkowaną rurę odprowadzającą i nasikać prosto do 
pieca olejowego. 
Po paru sekundach ulica pełna była klientów tak spłakanych, jakby ich ktoś 
potraktował gazem 
łzawiącym.
Jeżeli zadzwoniło się na policję, a porucznik Bergstrom szczęśliwym trafem 
zdobył się na 
to, żeby kazać tym swoim leniwym białym Anglosasom podnieść tyłki, wytaszczyć 
Alice i 
przymknąć na tydzień, to należało się spodziewać kłopotów ze strony innych 
Popilutów. 
Plotkując, byli jej niechętni, ale wielu podziwiało ją w duchu za charakter. 
Którejś zimy w 
grudniu, kiedy gliniarze zdrutowali ją w Crabbe Potte i potem zapuszkowali na 
tydzień w celi 
dla pijaków, któryś z tajemnych wielbicieli wydłubał po kryjomu wszystkie nity z 
prawie 
wszystkich aluminiowych licowań okrywających mur. Nikt w środku nie zdawał sobie 
z tego 
sprawy. Tego wieczoru Lobo Ladies sadziły na cały regulator salsa swing, na 
prowadzącej 
gitarze grało jakieś meksykańskie wykopalisko w najgorszym elektrycznym wydaniu, 
jakby 
pijany szył grabiami, co w sumie i tak brzmiało jak wybijanie nitów. O północy 
skończył się 
przypływ, a znad morza nadleciał podmuch. Zakrążył i nabrał takiego pędu, że 
wkrótce lokal 
Crabbe Potte Grill & Lounge został rozpakowany jak czekoladka, a porozrzucane 
płaty 
aluminium zalegały aż po wieżę ciśnień. Szklana wata i foliowa izolacja, jak 
staniol i włosy 
anielskie, udekorowały całe miasto przed Bożym Narodzeniem.
Założono nową izolację i odremontowano knajpę. Myrna Crabbe wysłała wtedy 
zaproszenie 
na wielkie ponowne otwarcie nie tylko całej miejskiej śmietance, lecz i Alice, 
swojej starej 
szkolnej kumpelce. Alice kupiła szaroperłowy, dwuczęściowy kostium, spodnie z 
żakietem, 
który miał podkreślać lepszą stronę jej osobowości, a przy okazji zasłonić te 
parę cali, które 
przybyło jej w pasie. Nowy sikacz z odzysku może jest lepszy na wątrobę, kto 
wie, ale 
domieszki szkodzą talii.
Alice wypatrzyła sobie stołek na końcu nowego baru i cicha jak oko cyklonu 
zamówiła jasne 
beczkowe. Przez cały wieczór przykładnie zadawała szyku, zdecydowana, że 
rozczaruje 
wszystkich, którzy czekają na rozróbę. Przez prawie cały wieczór. Zdołała się 
nawet uśmiechnąć, 
kiedy Dan Crabbe, któremu zebrało się na dowcipy, zapytał, jaka jest różnica 
między lesbijką a 
bieługą.
– Dwieście funtów wagi i dwuczęściowy kostium, juu-huu!
Lecz kiedy Myrna Crabbe zanadto sobie przygrzała i zaczęła ewangelizować, że 
synowie nie 
mogą pokutować za grzechy ojców, a jednak to ten biedny, bardzo biedny dzieciak 
płaci za 
bombowe portki, które matka wciąga sobie na tyłek... cóż, ten kopniak był już 
wymierzony za 
nisko. I nie poszedł bokiem. Zanim dwuznaczność odzywki Myrny dotarła do całej 
publiki, 
Alice sama zrecenzowała tekst. Z rękawa kostiumiku od Gucciego, z wrzaskiem 
mrożącym 
krew w żyłach, Alice wyszarpnęła plemienny nóż ulu i wylądowała za barem. 
Pierwszorzędnej 
roboty, ostry jak brzytwa nóż dla squaw został zamówiony specjalnie na tę okazję 
w Tribal 
Tools w Anchorage. Miał być podarunkiem na zgodę i Alice kazała na nim 
wygrawerować: 
„Crabbe’om – kiedy nastaje odpływ, niech nakryje się stół”. Teraz chromowany 
półksiężyc 
złowrogo połyskiwał w świetle lamp barowych, między wiszącymi kieliszkami.
– Bombowe portki, co? – kipiała Alice za barem. Na jej górnej wardze jeszcze 
bieliła się 
resztka piwnej piany. – Na kolana! Na kolana, ale to już! – Crabbe’owie uklękli 
jak królewscy 
skazańcy w dygocących koronach. Przez chwilę Alice pozwalała im się trząść, a 
potem 
odwróciła się i najspokojniej w świecie ścięła złączki przy kranikach barowego 
miksera, 
wszystkie trzy. Z przewodów pod ciśnieniem szaleńczo trysnęły, jak krew ze 
zdekapitowanych 
węży, whiskey, woda sodowa i tonik.
Potem Myrna przekonywała, że Alice należy utopić. Rodzina Crabbe’ów podjęła 
nawet tajną 
zbiórkę funduszy na ten cel. Na szczęście pomyślne wiatry popchnęły ku temu 
pieniącemu się 
wcieleniu Alice starego Mike’a Carmody’ego.
Tej właśnie zimy, kiedy większe kutry wypłynęły na parę miesięcy na łowiska 
tuńczyków, 
należący do Mike’a Carmody’ego dom nad zatoką zaanektowała rodzina niedźwiedzi. 
Chciały 
sobie powetować żarcie samych korzeni. Płatków owsianych nie znalazły, za to 
przez 
porozdzieraną pazurami podłogę w kuchni udało im się dobrać do zamrażarki w 
piwnicy. I po 
prostu wprowadziły się. Taksatorzy powiedzieli Carmody’emu, że naprawa wyniesie 
tyle, ile 
zarobek za cały sezon tuńczyka i mniej więcej tyle samo potrwa. Nawet dłużej, 
jeżeli Carmody 
będzie robotnikom stał nad głową. Wobec tego Carmody spakował się, zostawił dom 
na łasce 
robotników oraz niedźwiedzi i wynajął pokój w Bear Flag Inn.
Rzecz jasna, Alice go znała; w Kuinak wszyscy znali starego, brzuchatego opoja. 
Z okrągłą 
twarzą, czerwonym nosem i otoczką rudych swego czasu kłaków nad uszami, był 
jedną z lepiej 
znanych w mieście postaci. Jakby piechur z Pillsbury zagrał skrzyżowanie 
Latającego Holendra 
z braciszkiem Tuckiem – recenzowała Alice. Wzruszyła ramionami. Cholera, trzeba 
teraz więcej 
białego chleba po to tylko, żeby czerstwiał i sechł na kamień. Ale kiedy brał z 
jej dłoni klucz, 
Alice poczuła w dotknięciu Carmody’ego coś, co kazało spojrzeć mu w oczy. Niech 
szlag trafi, 
ten stary łysy budyń chyba do niej mrugnął i to tak szybko, że przeszedł już 
przez wyłożony 
chodnikiem hall i zniknął na schodach, Alice zaś wciąż nie była pewna, czy to 
przywidzenie, czy 
nie. A potem roześmiała się – wyrwało się jej głupie parsknięcie. Tylko jedno. 
Lecz w taki 
sposób nikt jej od dawna nie rozśmieszył.
Carmody był dobrym lokatorem. Nawyki miał niekłopotliwe, potrzeby proste. Żywił 
się hot-
dogami z automatu i słuchał radia CB. Lubił fajkę, irlandzkie destylaty oraz 
irlandzką kawę. Z 
tym że musiała być dobra. Nabożeństwa do dobrej kawy nabrał podczas tuńczykowych 
sezonów 
u wybrzeży Ameryki Południowej; rzadkość jak na brytyjskie podniebienie.
Alice ledwie spojrzała, kiedy się wprowadzał; jeszcze jeden kirus, po którym 
trzeba sprzątać. 
Co prawda Carmody stanowił szczególny okaz: kirus, któremu naprawdę się udało, 
był pierwszy 
zarówno na rynku, jak i na zdradliwych okolicznych wodach. Umiał znaleźć rybę, 
podczas gdy 
konkurencji woda przelewała się tylko przez sieci, a potem umiał znaleźć na rybę 
najlepszy zbyt. 
I żeby sprzedać połów, wcale nie musiał pływać aż na Maui. Odławiał nie 
wykorzystane kwoty. 
Inwestował. Miał niewielką przetwórnię, która puszkowała tylko wędzonego 
łososia, solonego 
łososia i solony kawior. Miał wędzarnię. Staroświecki wilk morski przypominał 
Alice 
staroświecką gumową lalkę: był okrągły, różowy i łysy. A teraz pozwolił sobie na 
to wesołe 
mrugnięcie...
Więc kiedy nazajutrz rankiem podniosła oczy znad biurka i w drzwiach kantorka 
zobaczyła 
szeroko uśmiechniętego faceta – trzymał pod pachą pięćdziesięciofuntową torbę 
kawy, a pod 
drugą czajnik, garnek i pakiet filtrów... na szyi dyndała mu ogromna maszynka 
elektryczna, 
której sznur, trzymany w zębach, jeszcze poszerzał ten durny uśmiech... – no 
cóż, Carmody miał 
w sobie coś takiego, co znów kazało się Alice uśmiechnąć. Dlatego że tak to 
wszystko niósł, 
tłumaczyła sobie później. No i ten brzuch. Wyzierający spomiędzy guzików 
zwykłej, jasnej 
koszuli wydawał się większy niż torba kawy pod pachą i twardszy niż elektryczna 
płytka. 
Najprawdziwszy brzuch opoja, jaki widziała, a w tym, jak go obnosił, nie ma 
dwóch zdań, była 
nie tylko duma, lecz i coś z magii. Alice pomyślała o Ho Ti, uśmiechniętym 
Buddzie.
– Nabije zebną? – zapytał. Alice zdębiała. Carmody ułożył graty na suszarce do 
naczyń i 
wyjął sznur spomiędzy zębów. – Napije się pani ze mną? Filiżankę paliwa prosto z 
Bogoty?
Alice wiedziała, że tym, czego Carmody naprawdę szuka, jest gniazdko 220-
woltowe, ale 
kawa rzeczywiście pachniała pięknie. Lepiej niech się już tu podłączy, zamiast 
majstrować w 
pokoju.
Zajęty przyrządzaniem kawy, krzątał się wśród zmywarek i pogadywał. Alice 
zobaczyła, że 
ten stary i brzuchaty Anglik w rzeczywistości porusza się żwawo i zwinnie – jak 
niedźwiedź – i 
że w tej nieruchawej na pozór bryle mięsa drzemie szybkość. Carmody skończył 
mleć kawę w 
ręcznym młynku dokładnie w chwili, w której zakipiała woda. Nalegał, więc 
musiała przyznać, 
że zaparzył najlepszą kawę, jaką piła od czasów San Francisco. Pogwarki przy 
kawie też były 
dobrej marki, ani napastliwe, ani dwuznaczne, w przeciwieństwie do większości 
męsko-
damskich rozmów na Alasce, po prostu normalne ranne pogaduchy, w sam raz, żeby 
wypełnić 
czas między jednym a drugim łykiem. Jednak miłe to było. Beztroskie. Zmuszało do 
uśmiechu.
Po paru porannych posiedzeniach, upływających przy akompaniamencie szumu 
zmywarek i 
dygotania suszarek, na popijaniu kawy, słuchaniu uprzejmostek i historyjek, 
które snuł morski 
wyga, Alice Levertov zauważyła, że płomień gniewu Wściekłej Aleutki jakby 
przygasł. Po trzech 
tygodniach wybrała się do Carmody’ego i pomogła ułożyć w kuchni nowe linoleum. 
Po 
miesiącu związała się z nim w cerkwi, w której ją ochrzczono, przy czym tak się 
podczas 
ceremonii rumieniła, że oboje mieli równie czerwone twarze. Wiedziała, że ślub 
odbył się ze 
względu na pewną chwilową konieczność – staremu Carmody’emu potrzebna była żona 
Amerykanka, żeby wymknąć się imigracyjnym łapsom. Podróż Carmody’ego do domu, do 
Kornwalii, jakimś cudem otwarła jakiś plik w jakimś rządowym komputerze i oto 
okazało się, 
że Michael Carmody wrósł sobie w najlepsze w północnoamerykański krajobraz, nie 
posiadając 
amerykańskiego obywatelstwa. Pełnoprawnym obywatelem uczyniło go małżeństwo. 
Jeżeli 
chodzi o Alice, to stawała się współwłaścicielką kwitnącego przedsiębiorstwa – w 
którego skład 
wchodziły budynki, kutry, kwoty połowowe i nieruchomości – oraz niepodzielną 
posiadaczką 
zawrotnej jak na to miasto pozycji towarzyskiej. Została panią Carmody. Znów na 
nią patrzono z 
takim respektem jak w gimnazjum po tych nagrodach... i z jakim miano jeszcze 
patrzeć z 
powodu jej dziecka o cerze z kości słoniowej.
Owej wiosny Alice przestała pić i zaczęła się wyzbywać zrodzonej z gniewu 
tłuszczowej 
zbroi. Z cerkwi wydobyła swoje stare malowidła i obwiesiła nimi rezydencję, 
którą krok po 
kroku Carmody budował dla niej nad zatoką, koło starej budy. Kupiła parę 
australijskich papużek 
i nawet nauczyła się gruchać do nich jak jakaś ufarbowana na niebiesko paniusia 
z Bella Coola, 
aż pewnego dnia o świcie zabłądził do livingroomu któryś z rozwłóczonych psów 
braci Wong, 
ściągnął klatkę, rozwalił ją i pożarł ptaki. Alice zeszła po schodach z 
dubeltówką Carmody’ego 
i zastała psa wygodnie zwiniętego w kłębek przed kominkiem, z resztkami piór na 
obwisłych 
faflach. Alice sama się zdziwiła, że zamiast zastrzelić na miejscu krwiożerczego 
bydlaka, 
wykopała go tylko za drzwi, zresztą boso. Przy tym paskudnie wyrżnęła się w 
palec. Trzymała 
się właśnie za niego, podskakując na jednej nodze, kiedy pies zawrócił i capnął 
ją w kostkę. I 
znów nie strzeliła. Wtedy zrozumiała, że trawiący ją gniewny ogień w końcu 
dogasa. Przez 
sześć lat małżeństwa śledziła z ulgą, jak dopala się, zamienia we wspomnienie, w 
żart, iskierkę, 
w nic. Była już przekonana, że zgasł na dobre. Aż do tego wieczoru w porcie. 
Sallas, niech cię 
szlag trafi.
Nie zawinił tu szampan. Ani nawet to, co Sallas powiedział. Winien był ton, 
jakim zapytał:
– Dlaczego tu? – W pytaniu pobrzmiewała jakaś beznadzieja, a nade wszystko 
zapatrzone 
we własny pępek, chroniczne cierpiętnictwo, jakby mu ktoś zbezcześcił tę jego 
jebaną, 
sakramencką samotność. – Dlaczego Kuinak?
Usłyszała, jak odpala bez namysłu:
– A, do diabła, dlaczego nie? Sallas, jesteś jeszcze gorszy niż ci moi zasrani 
kuzyni. 
Uważasz, że to miejsce jest gówno warte? I nawet nie umywa się do świecącego, 
tłustego gówna 
z Hollywood?
Sallas patrzył w bok i nie odpowiadał. Alice natychmiast zrobiło się głupio z 
powodu tej 
napaści przy ludziach. Zaskoczyła ją własna, gwałtowna reakcja. Po odrobinie 
szampana? Może 
jest gorszą pijaczką, niż myśli, jeżeli po paru kieliszkach zaczyna kąsać?
– Mamo, panu Sallasowi chyba nie o to chodzi – górnolotnie łagodził sytuację 
Nicholas 
Levertov. – Pana Sallasa nie dziwi, dlaczego Hollywood skierował swe kroki ku 
jego samotni; 
dziwi go moja obecność. Widzisz, pan Sallas i ja mieliśmy już przyjemność 
spotkać się...
– Dwa razy – powiedział Sallas, wciąż zapatrzony w szarozieloną zatokę.
– ...i zdaje się, że miałem zaszczyt zawrzeć znajomość z monsieur Greerem.
Wyciągnął do Greera białą, długą rękę; zatroszczył się, by zademonstrować, że 
już nie 
ukrywa brzęczyka w dłoni. Greer ostrożnie zafundował mu piątkę, a potem zwrócił 
się do Alice:
– Twój syn? Nie wiedziałem, że byłaś mężatką.
– Bo nie byłam – odpowiedziała.
Greer roztropnie postanowił, że nie musi być dociekliwy.
– No proszę! Więc tak wygląda jacht Gerhardta Steubinsa! – Zatarł ręce. – Wnoszę 
z tego, 
że przyjechał tu strzelić sobie jakiś kolosalny, plenerowy epos, co? Mały 
Eskimos kocha 
wielkiego malamuta, pierwszego w ojcowskim zaprzęgu. Pies ratować dziecko z rąk 
złych 
Kodiaków, ale urwać sobie przednia łapa.
I pies już się nigdy nie ścigać... Ale chłopiec rzeźbi mu nową łapę z kości. 
Potem pobiją 
rekord trasy, zgarną nagrodę Iditarod i nasz eskimoski chłopak zostanie 
senatorem.
Srebrzysty mężczyzna zacisnął opuchnięte wargi.
– Jak na Francuza, to bystry jesteś, Greer. Ciepło, w zasadzie bardzo ciepło. 
Tylko że to nie 
chłopak, lecz dziewczynka, mała Eskimoska, która zakocha się w duchu 
zwierzęcia...
– Shoola i lew morski! – wykrzyknął Greer i głośno klepnął się w uda. – To 
klasyka! 
Isabella Anootka! – Odwrócił się, żeby oświecić zebranych. – To się dzieje tu, 
tysiąc lat przed 
białymi, nie? Jedna nasza mała, już w sam raz do tych rzeczy, pewnego dnia idzie 
na plażę z 
przyjacielem, ten przyjaciel rzeźbi w kości jakieś błyszcze na ryby czy inne 
badziewie i jest 
kulawy, i wtedy nagle widzą...
– Emil, wszyscy czytaliśmy historie o Shooli – odezwała się Alice.
– Mowa – wtrącił się któryś z młodych Wongów. – Nawet my.
Greer, nieszczęśliwy z powodu okrojenia występu, zmarszczył brwi.
– Prawdę mówiąc – wyjawił srebrzysty – bardziej mi się podobała historia o 
kulawym 
malamucie. Ten numer z łapą z kości jest pierwszorzędny. W trzy dupy.
– Ten pies się wabi Moby Dog! – znów krzyknął Greer. – Jeszcze trochę tego Dom 
Perignon 
naszej Alice, a nawalę się jak autobus!
Greer przechylił butelkę, patrząc ku górze trapu ogrodzonego linami. U szczytu 
stał jakiś 
monstrualny Azjata w paradnej pozycji na „spocznij”. Gdzieś zza niego docierały 
pluski i piski 
dam baraszkujących w basenie. Brwi Greera zaokrągliły się. Zapytał syna Alice:
– Czy na pokładzie bawi pan Steubins? I czy mógłby przegadać warianty? Bo 
twórczym 
myślom, synu, które skwierczą na patelni mego mózgu, właśnie potrzeba kopa.
Levertov roześmiał się i wskazał gdzieś na tył kadłuba.
– Jest tam, w kabinie, synu, i właśnie odpoczywa po trudach podróży. – Koci 
pomruk w 
głosie sugerował wszelkie możliwe uciechy. – Po bezmiarze trudów, jeżeli znasz 
naszego 
drogiego reżysera. Dlatego przyleciałem tu jako straż przednia.
– Kim jesteś u Steubinsa, Nick? – Były to pierwsze słowa Isaaka od momentu 
podania ręki. 
– Chłopczykiem do wszystkiego? [W oryginale best boy – członek ekipy filmowej, 
który przed wejściem aktorów, zwłaszcza 
gwiazd, na plan, markuje ich sytuacje; formalnie jest pomocnikiem kierownika 
planu lub oświetleniowca. Jak dotąd nie utrwaliła się polska nazwa 
tej funkcji].
– Owszem, płeć się zgadza, gorzej co do reszty.
Wpatrywali się nawzajem w swe poturbowane twarze; czuło się, jak wzbiera między 
nimi 
napięcie. Na jachcie baraszkowały i popiskiwały pływaczki.
– Muszę sklarować kuter – odezwał się w końcu Isaak. – Miło cię było znów 
spotkać, Nick.
– Hej, Greer! – zawołała Alice. – Oddaj butelkę i pomóż Sallasowi.
– Poradzę sobie. Niech monsieur Greer nie żałuje sobie hollywoodzkiego gówna, 
póki ciepłe. 
Niech się nacieszy. – Ike jeszcze raz rzucił okiem na ekwipunek Alice i ruszył w 
głąb portu. – 
Ja się już nacieszyłem po dziurki w nosie.
– Rób, jak uważasz – Alice burknęła ze złością do Greera – ale chcę mieć z 
powrotem tę 
sakramencką butelkę. To pierwszy od dwudziestu lat prezent, jaki dostałam na 
Dzień Matki. 
Chce ci się pić? To rozpij sobie piwo z lodówki. – A potem krzyknęła za Ikiem: – 
Jestem tu 
jedyną osobą ubraną na poziomie Dom Perignon!
Wszyscy się roześmiali. Alice zaś wyłączyła się z męskich rozmów i pogrążyła w 
ponurych 
rozmyślaniach. Jak zwykle zrobiła z siebie skończoną idiotkę, wkładając ten 
kretyński kostium. 
Jak powiedział? „Z portretu Edwarda Curtisa”? Powinna to była przewidzieć: niech 
się tylko 
człowiek spróbuje trochę pokazać, i naprawdę od wielkiego dzwonu, żeby uczcić 
naprawdę 
niezwykłą okazję, a zaraz jakiś były bohater, zazdrosny o to, że musi stać z 
boku, znajdzie 
sposób, żeby człowiekowi napuścić deszczu za kołnierz.
Mężczyźni popijali piwo i gwarzyli. Alice spokojnie wciągnęła na twarz uśmiech. 
W górze, 
na tle nieba kołysał się olbrzymi sztywny żaglopłat, przypominający karcący 
palec ojca Pribilofa: 
„Ach, Alice, Alice, zawsze ci mówiłem: wpierw człowiek daje się zwariować, a 
potem już sam 
wariuje”.
Piwo się skończyło i Nicholas zaproponował małą turę po pokładzie, zwiedzanie 
pokładowej 
spiżarni „...co pozwoli poczuć przedsmak szaleństw przewidzianych dla 
uczestników mającej się 
wkrótce odbyć konferencji prasowej”. Alice grzecznie wymigała się.
– Śmiało, chłopaki, idźcie. Ja muszę dopilnować w Bear Flag tego i owego.
– Matko moja – syn schylił się i złożył jej na czole sceniczny pocałunek tak 
szybko, że nie 
zdążyła się uchylić – za ciężko pracujesz.
Chciała ukryć zmieszanie, więc wyniośle i równie teatralnie, z nosem w chmurach, 
odeszła 
o parę kroków, wymachując butelką szampana i kołysząc biodrami, na skutek czego 
zaklekotały 
ponaszywane na sukienkę ptasie dzioby. Kiedy znalazła się po drugiej stronie 
placu i nikt już jej 
nie widział, zgięła się przy stercie pustych szpul od kabli wysokiego napięcia i 
zwymiotowała na 
pokrywającą plac żużlową nawierzchnię. Zwracała tak zaciekle, że pod 
zaciśniętymi powiekami 
zaczęła jej harcować świecąca rybka. Gdy przestały ją wreszcie dręczyć wymioty, 
przepłukała 
usta porcją Dom Perignon i strzyknęła nią na szpule od kabli. Potem powiedziała 
głośno „chuj w 
dupę” i przełknęła resztę. W końcu był to prezent na Dzień Matki.
Kiedy znalazła się na głównym skrzyżowaniu miasta, wciąż niosła pustą butelkę. 
Wzniecony 
w porcie płomyczek gniewu wciąż się w niej tlił, ale nie pozwalała mu 
rozbłysnąć. Uprzejmym 
skinieniem witała pieszych. Jeżeli ktoś komentował jej strój, przywoływała na 
pomoc obraz 
grożącego jej palca, brzmienie słów „Ach, Alice, Alice” – i spokojnie szła 
dalej. Gdy minęła 
otwarte drzwi Crabbe Potte i dosłyszała chóralny, schrypnięty rechot, a mogli 
śmiać się z niej, 
gnoje skończone – spokojnie szła dalej. Przeszła niewzruszona, kiedy dwaj 
anglosascy policjanci 
zaintonowali na widok jej kostiumu starą piosnkę piwoszy „Z kraju, gdzie błękit 
fa-ha-l jak nie-
hehe-bo...” Spokojnie przeszła, kiedy młody Loop, jeden z bliźniaków rozpartych 
w kabinie 
wielkooponiastego pick-upa, splunął jej prosto pod nogi łuskami pistacji – 
powiedzmy, prawie 
spokojnie – i poszłaby dalej, gdyby nie rzucił się na nią ten mięśniak bez jaj, 
cholerny husky 
uwiązany na wozie.
Szalał na końcu łańcucha, szczerząc kły o jakieś sześć cali od jej twarzy – 
ujadające 
dziewięćdziesiąt funtów, koszmar! – więc przyłożyła mu butelką Dom Perignon w 
mózgownicę. 
Bydlak zwalił się na zaśmieconą pakę pick-upa jak wielka puchata zabawka. 
Rozwścieczeni 
bliźniacy wyskoczyli z kabiny, każdy na swoją stronę, spluwając piwem i łupinami 
orzeszków.
– Alice Carmody, ty cipo...!
– ...ty pizdo jedna, Alice...!
– ...jeżeli coś się stało naszemu True...!
– ...staremu True...!
– Co mu się mogło stać? Że dostał w łeb? Ma tam tylko łój i sieczkę. Uspokoiłam 
megaskurwysyna, to wszystko.
Pies leżał na boku z otwartymi oczami i spokojnie oddychał, rozciągnięty na 
śmieciach. 
Alice wciąż trzymała butelkę w ręce uniesionej nad głową.
– Widzicie? On to lubi. – Gniew minął, ale przyjemność płynąca z draki jeszcze 
nie 
opuszczała Alice. – Może trzeba mu przyłożyć jeszcze raz?
– Alice, ty cipo jedna... – Bliźniak, który stał na chodniku, podszedł ku niej – 
...lepiej daj tę 
butelkę, na Boga jedynego, zanim...
Alice dała mu – wprawdzie nie butelkę, lecz butelką – zanim zdążył wyłuszczyć 
co, na Boga 
jedynego. Padł równie ugodowo jak stary True. Brat obiegł klapę pick-upa i 
znalazł się za Alice, 
nim zdołała się odwrócić. Szamotała się, wdychając świński smród, bijący z jego 
ubrania, pełna 
lęku, że znów zwymiotuje. Nie miała nic przeciw temu, że zjawili się z odsieczą 
obaj anglosascy 
gliniarze, zwabieni na szczęście jej głośnymi przekleństwami.
Na komisariacie każdy zeznawał co innego, aż wreszcie dobili targu: Alice nie 
wniesie 
przeciw staremu True skargi o napaść (co by oznaczało sześciotygodniową 
kwarantannę), jeżeli 
Edgar i Oscar nie wniosą skarg o wzniecanie zamieszek przez Popilutów. W ten 
sposób 
anglosascy łapacze nie będą musieli wypełniać kilometrowych formularzy, a 
dyżurny sierżant 
nie będzie musiał przerywać drzemki, której oddawał się w wolnej celi. Pożegnali 
się przyjaźnie 
o drugiej nad ranem, kiedy po krótkim wypoczynku słońce zaczęło znów wspinać się 
po niebie. 
Alice podjęła wędrówkę do domu, boso, wymięta i rozczochrana, ale wciąż z 
nietkniętą butelką, 
opatrzoną charakterystycznym paskiem na etykiecie.
Mijała właśnie Herky’s Merkentile, rozważając, gdzie by się zmyć, gdyby jeszcze 
raz 
przyszło puszczać pawia, kiedy do krawężnika podjechała furgonetka.
– Właź, Alice. Chyba ci się przyda przejażdżka.
Wsiadła. Miała już dosyć, więc nie wpadł jej do głowy żaden sensowny powód, żeby 
odmówić. Kiedy furgonetka ruszała, Alice spytała go, dlaczego wciąż się tu 
kręci.
– Myślałam, że pojechałeś do domu.
– Poszedłem sklarować kuter, pamiętasz? Teraz wracam.
– Skrupulatny z ciebie palant, co?
Nie odpowiedział. Nie znosiła tego, zwłaszcza gdy milczał w ten sposób, 
kędzierzawy 
grecki wał, ale nic, jechali bez słowa. Zresztą sama nie wiedziała, czy ma 
ochotę na pogwarki; 
nie umiała oderwać myśli od niedawnej awantury z Edgarem, Oscarem i starym True.
– Szłaś do motelu?
Chrząknęła. Patrzcie, jaki uprzejmy. Jak wszedł w rolę. Podskakiwali na wybojach 
i 
kołysali się w koleinach podupadłej uliczki. Ptasie dzioby u rąbka spódnicy 
klekotały i 
świergotały. Właśnie takie były te wszystkie nocne przygody: świergotliwe, 
jałowe, 
nieposkładane. Ale zwis. Raptem po jednej butelce szampana! Biali mieli rację: 
woda ognista 
niedobry dla Indianina. Święta prawda.
Tak nimi trzęsło, że w końcu Alice musiała krzyknąć:
– Stań, do cholery!
Zjechał na bok i mogła wysiąść. Tym razem już nie miała się czego pozbywać. 
Czekała, aż 
neonowa rybka odpłynie spod powiek, i wróciła do auta. Skuliła się na siedzeniu, 
oplotła rękami 
kolana, ogarnęły ją dreszcze; Ike wrzucił bieg i wrócił na wyboistą drogę.
– Sallas? – Obróciła się ku niemu, nie podnosząc głowy. – Chcę wiedzieć, co ci 
we mnie 
zawadza? Czemu wciąż się czepiasz? Na przykład dzisiaj w porcie. Przypieprzyłeś 
się do moich 
etnicznych szmat; o co ci, kurwa, chodzi?
Sallas nie odpowiedział.
– Żal ci, że przez parę minut dobrze się bawię? Że nie tylko dorwałam ważnego 
męża, ale że 
trafił mi się też ważny syn? Co? Wszystko jedno, niedobrze mi się robi. 
Zatrzymaj wóz.
Sallas znów zjechał na skraj drogi i zahamował tak gwałtownie, że Alice 
wybuchnęła 
śmiechem.
– Boisz się, że zaświnię tę cenną bryczkę? Tym razem chcę wysiąść, a nie rzygać. 
Dziękuję 
uprzejmie. – Trzasnęła drzwiami i ruszyła, zataczając się i nie patrząc za 
siebie. – Dobranoc, 
zesraj się na noc.
Szła żwirowanym poboczem w stronę zachwaszczonego placu, chwiejnie, nie uginając 
kolan, jak lalka. Śmiesznie wystrojona w plemienną kieckę, która za każdym 
krokiem odzywa 
się „świr, świr, świr, świr”. Gdyby się jej nie zachciało oryginalności, to 
pewnie by potem tak nie 
haftowała. Poradziłaby sobie. I już byłaby w motelu. Jej stary dobry, stary 
dobry, stary dobry 
motel. As w rękawie. Nie tępiła pokera, tylko kasyna. Poker to świetny pedagog. 
Karty trzymaj 
przy orderach, a w rękawie asa. Carmody’emu na pewno podobało się, że najlepsze 
karty Alice 
trzyma tuż przy sobie; zawsze uważała, że to jeden z powodów, dla których 
Carmody do niej 
przylgnął. W pokerze była dobrym, ostrożnym partnerem. Carmody lubił ryzykować, 
a 
ryzykantom potrzebni są ostrożni. Dla uniknięcia przechyłu.
Poczuła się lepiej, kiedy dotarła do małego półkola domków. Prawdę mówiąc, swój 
kąt miała 
tylko tutaj; jako dziecko i jako kobieta spędziła tu więcej czasu niż 
gdziekolwiek w mieście. 
Może z wyjątkiem cerkwi. Jednak cerkiew się nie liczy. Nie jest miejscem 
prywatnym. Należy 
do Boga, więc jest miejscem najbardziej publicznym ze wszystkich. Ale te ułożone 
w krąg, jak 
niesforny loczek, prymitywne domki dawały poczucie bezpieczeństwa i prywatności.
W większości paliły się światła, chociaż wzeszło już słońce. Weszła tylnymi 
drzwiami, przez 
składzik i po spiralnych schodach. Klucz został w przetwórni. Przysiadła na 
materacu leżącym 
wprost na podłodze. W głowie miała wir. Po paru minutach wstała i zasłoniła 
okna. Może to 
jakoś wyhamuje tę kotłowaninę. Nic podobnego. Teraz w najlepsze wirował już cały 
pokój, 
jakby przypływ rzucał nim od brzegu do brzegu. I wcale nie był to szampan ani 
podniecenie z 
powodu Hollywood. To był – osuwająca się sukienka jeszcze raz zaświergotała, a 
Alice stanęła 
przed lustrem – rytm obrazów. Butelka. Smukłość, proporcjonalność, osuwanie się 
z piersi ku 
smukłej talii, która eksploduje, a potem znów się wysmukla, pięknieje. Smukłe 
rytmy. 
Modigliani. Powstrzymywanie rytmów. Można pomyśleć, że dziewczyna, która ma we 
krwi 
genetyczną skłonność do poszerzania się, powinna poczuć chętkę, żeby dać się 
ponieść i 
rozłożyć pod starym majstrem Rubensem... Ale nie ona, nie Wściekła Alice... 
Alice, Alice... 
Zawsze ciągnęło ją do sprzeciwiania się własnej naturze: podejdziemy do szkoły? 
– dziękuję, nie, 
podwieźć? – nie, do kina? – nie, nie chcę pomocy, misiów, komplementów... 
proszę, ręce przy 
sobie, dziękuję... żadnego wałęsania się po mieście, dziękuję, nie... żadnego 
rozwijania 
pożółkłych map, żadnego malowniczego zdobywania tego tyłka, tego chwalebnego 
dziedzictwa 
przesławnego Alaskańskiego Szlaku cenionego tak szeroko... nie, żadnego dawania, 
nawet jeżeli 
ktoś brał na przekór jej najbardziej stanowcze oświadczenia... bo dawać i być 
braną to zupełnie 
różne rzeczy... uwiedzenie i gwałt... ktoś zrobił, ktoś na to pozwolił... to 
drugie jest 
pogwałceniem jeszcze większym... więc trzymać przy orderach, ciasno przy sobie, 
ciasno i 
lekko, i pilnować formy – bo właśnie od tego skręcają im się flaki.
Alice padła na materac i przykryła się kocem. Po chwili wirowanie ustało, ale 
nie mogła 
zasnąć. Tykało jej w głowie. Ptasie krzyki witały dzień. Znów wstała i odsłoniła 
duże okno. 
Niżej, nad pustym placem na kablu energetycznym siedziały pospołu trzy poważne 
wrony i jakiś 
tuzin sceptycznie nastawionych mew. Wpatrywały się w narwanego kruka, który 
usadowił się w 
trzewiach traktora. Nawet śpiąc, robił wrażenie walniętego. Cały powykręcany. 
Bezładnie 
sterczące pióra, jakby wetknięte w bryłę ruchliwej smoły. Chwilami, kiedy 
budziło go światło 
dnia, zataczał się i łapał równowagę, rozłożywszy skrzydła wśród części maszyny, 
odgiąwszy do 
tyłu łeb, popiskując jak jasnowidz w bolesnym transie. Ale tego ranka jeszcze 
spał – pierzasta, 
złowróżbna, czarna bryła.
Dalej Alice widziała spokojne kutry kołyszące się na fali przypływu... A jeszcze 
dalej ów 
kiwający się, jak metalowy palec, wysoki maszt. Znów zasłoniła okno. Niech 
diabli porwą to 
gówno.
6
Szczekajmy jak szaleni wraz hau-hau, hau-hau!
Słońce mozolnie pełzło po południowej połaci nieba. Wyruszyło przed dziesięcioma 
godzinami, a wędrówka na północ, za krawędź oceanu, miała potrwać co najmniej 
tyle samo. 
Jeszcze bliżej bieguna słońce znika z oczu zaledwie na chwilę, żeby po paru 
mgnieniach oka 
znów wprząc się w kierat i znów od wschodu powoli zataczać krąg. Pod tą 
szerokością 
geograficzną radosne promienie porannego słońca wpadają do domu przez to samo 
okno 
wychodzące na północ, przez które wleje się posępna poświata o zmierzchu. Apollo 
i jego ekipa 
przez długie godziny przemierzają obszary, które tam w górze nad przekrzywionym 
globem 
rozpostarło lato.
Większość mieszkańców miasta już od świtu wiedziała o zawinięciu jachtu ze 
sławnym 
reżyserem; jacht widać było niemal z każdego okna. Przez cały ranek do portu 
spływał nie 
wysychający strumień obywateli Kuinak, chcących z bliska rzucić okiem na cudowny 
metalowy 
żaglopłat, który z pokładu szpanerskiej jednostki wyrastał jak ostrze miecza z 
rękojeści 
wysadzanej drogimi kamieniami. Przez chwilę gapili się w nabożnym milczeniu, a 
potem 
wracali, żeby przy stolikach, przy których jedli śniadanie, dolać sobie kawy. We 
wszystkich 
barach, kawiarniach i kuchniach żywo spekulowano. Jakiej klasy to będzie film? 
Jaki budżet 
wchodzi w grę? Czy miejscowi załapią się na robotę? I wreszcie – co szybko stało 
się kwestią 
najbardziej palącą – jak tu wkręcić się na listę gości zaproszonych na wielki 
wieczorny bankiet?
Nigdzie nie spekulowano żywiej niż na frontowym ganku Pieskiego Domu i nigdzie 
te 
kwestie nie okazały się aż tak palące. Już około południa tłum wylał się z 
drewnianej 
platforemki; członkowie i przyklubowe trutnie stoczyli się po schodach na 
chodnik, a kłębiąc 
się na jezdni, zagrażali życiu psów i kierowców. Drzwi wejściowe wielkiego 
budynku były 
otwarte, ale nikt nie zamierzał przekraczać progu. Jedna z najstarszych i 
najściślej 
przestrzeganych reguł organizacji mówiła wyraźnie: „W Dniu Wycia nikt nie ma 
prawa przed 
zmrokiem wleźć do Budy”. W przeciwnym razie różni wałkonie pętaliby się w środku 
jak w 
pierwszy lepszy dzień, drapiąc się, pierdząc i popijając piwo. Diabli by wzięli 
Świętą Pełnię, a 
Święta Buda zamieniłaby się w jeszcze jeden wybieg dla kundli – i straciłoby 
wszelki sens to, 
co członkowie klubu zwali szmaciestatem oraz psostojeństwem. To prawo zostało 
nawet wpisane 
do umowy własnościowej, ponieważ Samorządowe Zrzeszenie Popilutów SA mogło 
rezerwować 
Pieski Dom – w połowie należący do Searaven – na partie pokera lub black jacka 
na każdą noc 
miesiąca z wyjątkiem tej jednej: nocy pełni księżyca. Wtedy Dom należał do 
Psubraci.
Mimo paskudnej opinii Lojalne Psubractwo Zadołowanych było liczącą się 
organizacją 
regionalną. Stanowiło alaskański odpowiednik Friars Clubu, jeżeli można sobie 
wyobrazić Friars 
Club gromadzący śmietankę dokerów, szoferów, rybaków z kutrów, pilotów 
hydroplanów, 
robotników (a może i rozbójników) drogowych, marynarzy, kibiców hokejowych, a 
także 
szajbusów, odlotowców, różnych osobników jeszcze niedawno walniętych na punkcie 
Jezusa, a 
także odtrąconych Aniołów Piekieł. Szlachetne stowarzyszenie narodziło się na 
stadionie 
piłkarskim uniwersytetu stanu Waszyngton podczas trwającego przez cały weekend 
porażającego 
gigakoncertu. Fanów z Kuinak zebrało się tylu, że do Seattle wyruszyli 
specjalnie 
wyczarterowanym promem, zaopatrzywszy się na drogę w piwo i paski suszonego 
mięsa. A 
także w śpiwory, zapas scoota i namioty, dzięki czemu mogli spać na pokładzie. 
Zabrali też 
psy. Bo mieszkańcy Alaski wciąż mają fioła na punkcie psów. Dużych. Mają fioła 
na punkcie aż 
tylu dużych psów, że pod trybunami stadionu specjalnie zbudowano odpowiednie 
zagrody. Kiedy 
Greer dowiedział się, że w tej zagrodzie Marley ma spędzić cały koncert, dał się 
w niej zamknąć 
razem z czworonogiem. Do Greera dołączył Ike Sallas z seterką Penny, a w ślad za 
nimi cała 
paka z Kuinak, wliczając psy rasowe i kundle, namioty, termosy, alkohole, 
wszystko. Ten 
weekend spędzili za drutami.
Kiedy psie bójki ucichły, a niesforne osobniki spacyfikowano, okazało się, że 
bractwo z 
Kuinak nie mogło trafić lepiej. Tego lata Efekt naprawdę dawał w kość i w 
Seattle słupek rtęci 
sięgał w porywach trzydziestu ośmiu stopni Celsjusza. A jeszcze wyżej na Evans 
Field. 
Trybuny rzucały jednak litościwie cień; sypał się z nich kurz, lecz pod spodem 
było chłodniej. 
Akustycy z Puget Sound chcieli dobrze, ale pokrzyżował im plany słup gorąca nad 
superpłytą 
(Astroturf) boiska; duchota wsysała dźwięk, a łomot kolumn mile zelżał. 
Wprawdzie spod 
trybun nie było widać estrady, za to można się było napatrzeć na wirujące nad 
głową kolorowe 
spódnice.
Paka z Kuinak bawiła się tak dobrze, że po powrocie do domu najformalniej 
powołano klub: 
Lojalne Psubractwo Zadołowanych. Określono reguły i rytuały, oraz obmyślono 
logo; była to 
nazwa klubu układająca się jak tęcza nad hydrantem przeciwpożarowym, przy czym 
spod 
półokręgu, jak z dygocącego głośnika, wykwitały potężniejące zygzaki: DUP!
Byli samym czadem. Czadem i luzem. Na wiosnę Psubracia przygotowali własną 
platformę 
na paradę w przeddzień otwarcia sezonu. Zbudowali na niej sześciometrowej 
wysokości 
staroświecki przeciwpożarowy hydrant z papier-mache, w którym kryły się cztery 
beczki piwa 
Henry’s. Zapomniano tylko o szklankach albo plastykowych kubkach. I to było 
najlepsze, 
zauważył potem Ike. Czuwający nad paradą patrol mógłby się przyczepić do 
szklanek i nawet 
wykluczyć ich z imprezy. Tego epokowego dnia uważnie pilnowano przepisów w 
sprawie picia 
z otwartych naczyń, w razie gdyby doszło do ogólnoamerykańskiej transmisji 
satelitarnej.
Wobec tego piwo rozpito systemem bezpośrednim. Końcówki czterech węży wędrowały 
ukradkiem między członkami klubu, którzy tymczasem spletli ramiona na barkach, 
otoczyli 
wielkim kręgiem trzęsący się ołtarz, rozbujali się jak wiejskie ciołki i w 
przypływie 
koleżeńskich uczuć śpiewali głosami godnymi ich psów husky. Bawiący gościnnie 
czołowy 
szwedzki antropolog, który przyglądał się temu z chodnika, tłumaczył w ekstazie, 
że jest to 
zapewne najpiękniejsza manifestacja braterskich męskich więzi, na jaką można 
natrafić we 
współczesnym świecie! Trwał w tym przekonaniu, póki ktoś z widzów nie pokazał mu 
dziewcząt od Boswella i żony Toma Herba. Czyżby wśród zbratanych Psów trafiały 
się Suki?
W przeddzień otwarcia sezonu pochód czterokrotnie przemierza śródmieście. Na 
północ 
wędruje ulicą Main, na południe z powrotem Main, na wschód w górę ulicy Cook i 
na zachód z 
powrotem tą samą ulicą na parking przy stoczni, gdzie już rozkręca się festyn. 
Bractwo, które 
podczas parady ryczało sumiennie hymny tak kynologiczne, jak Miska starego 
brytana i 
Szczekajmy jak szaleni: hau-hau, hau-hau, nabawiło się palącego pragnienia. Przy 
czym w 
pierwszej części parady udało się opróżnić hydrant, a w drugiej go namoczyć – w 
czym wzięły 
udział także trzy Suki. Kiedy platforma dotelepała się na plac przy stoczni, 
papier-mache rozlazł 
się, a hydrant dłużej już nie mógł służyć za parawan. Gwałtowny podmuch wiatru 
zwinął 
papierową dekorację i poniósł ją nad stoiskiem z wypiekami gimnazjalistek, nad 
orkiestrą 
licealną, a potem przez trasę wyścigu kuców powlókł w wody zatoki.
To przypieczętowało sukces Psubractwa. Bez jego członków nie mogły się już 
obejść żadne 
lokalne uroczystości, wkrótce też stali się częstymi gośćmi przy innych 
okazjach. Wtoczyli 
platformę na statek do Skagway, żeby załapać się tam na Dni Gorączki Złota, 
podczas których 
powtórzyli numer z rozłażącym się hydrantem. Kiedy tym razem zabrakło uczynnego 
podmuchu 
i odlotowego finału, sami zerwali z beczek namoczoną papierową masę. Hydrant, 
jak ciepła 
gąbka, spadł na głowy członków maszerującej tuż za platformą orkiestry dętej 
Skagway’s Bigger 
Hammer Construction Company Marching Band. Wynikło z tego wielkie mordobicie. 
Złożona z 
awanturników orkiestra dęta był znacznie liczniejsza od gości z Kuinak, jednakże 
do członków 
Psubractwa Zadołowanych zaliczały się też psy jako takie, potężne alzatczyki, 
malamuty, 
syberyjskie husky wychowane w klasycznych warunkach, nawykłe do ciągnięcia sań, 
nogawek, 
spódnic i wszystkiego, co można capnąć zębami. Skutek zadymy był taki, że 
komitet 
organizacyjny w Skagway zabronił udziału w paradzie czworonogom powyżej 
pięćdziesięciu 
funtów; Ike w końcu namówił członków klubu, żeby uszanowali nową regułę:
– ...szczególnie, kiedy chodzi o te nakoksowane ważniaki od maratonów śnieżnych; 
są jak 
nagrzany frajter w ringu. Zróbmy im zagrodę pod gankiem.
Po wyegzorcyzmowaniu pierwiastka bestyjnego Pieski Dom, inaczej Buda, trafił pod 
wpływy wyższych rejonów ducha. Założono Schronisko dla Zbłąkanych Pociech i 
energicznie 
gromadzono środki za pośrednictwem biuletynu SZP, wydawanego przez biegłego w 
naukach 
Wayne’a Altenhoffena. Ufundowano stypendium, dzięki któremu co roku ktoś młody i 
zasługujący na wyróżnienie mógł podjąć studia w Veterinarian College w Norman, w 
Oklahomie. Założono też zespół Pieskiego Domu, mianowicie Srebrne Jamniki: John, 
Paul, 
George i Fido. Jeden z ich kawałków, I Want to Hand Your Hole, przez parę 
tygodni chodził 
nawet w radiu. Fidem był Greer grający na bongosach i rurce do nosa imitującej 
flet. Przez parę 
lat nękał ich pomysł na operę mydlaną, na niskobudżetowy przedpołudniowy cykl, w 
którym 
prawdziwe zwierzęta grałyby same siebie, trochę tylko dubbingowane przez ludzi, 
byle powiązać 
jakoś akcję. Nakręcono pilota i pokazano różnym firmom produkującym karmę dla 
zwierząt. 
Przedsięwzięcie zachwalano jako „Program dla tych lojalnych przyjaciół, którzy 
pilnują domu, 
kiedy pan pojechał do pracy”. Serial miał się nazywać Od psa do psa. Pewne 
zainteresowanie 
wykazała Purina. Zanim jednak doszło do konkretów, Penny – urocza ruda seterka 
Ike’a, grająca 
w pilocie główną rolę żeńską – struła się łososiem i zdechła.
Odtąd Ike przestał się interesować Psubractwem. Zaczął opuszczać zebrania. 
Najwyraźniej 
coś w nim pękło; seterka znaczyła dla niego tyle co żona. Proponowano mu sporo 
ładnych 
szczeniąt, same suki, ale nie dał się namówić. W głębi duszy ucieszył go 
pretekst, dzięki 
któremu mógł zrezygnować z prezesury; żeby być przywódcą, wcale nie musiał się 
przenosić na 
odludzie do – rybackiego miasteczka. Poniżej czterdziestego ósmego równoleżnika 
okazji było 
na kopy. Ike zatem abdykował, a urząd przejął Greer, który jednak w ogóle nie 
wykazywał żyłki 
przywódczej i – będąc zresztą uosobieniem zadołowanego piesizmu – natychmiast 
scedował 
honory na Billy’ego „Kujona” Bellisariusa, miejscowego geniusza oraz dostawcę 
scoota. Zgodził 
się zostać wiceprezesem przy Kujonie; skromnie i z wdzięcznością przyjął 
stanowisko, do 
którego – zważywszy skłonności i reputację – lepiej się nadawał.
Billy Kujon był to nadęty, niemiły palancik, ale jako prezes wcale nieźle sobie 
radził. Potrafił 
w jakiś projekt wlać mnóstwo twórczej energii, a potem wspierał już rzecz 
chemicznie. To 
dzięki niemu, na przykład, miasto oddało czwartolipcowy pokaz sztucznych ogni w 
ręce 
ekspertów z prawdziwego zdarzenia. Bill urządził zdumiewający spektakl 
pirotechniczny 
transmitowany przez Sky Eye. Od tej pory wszystkie dochody klubu szły na coraz 
większe i 
lepsze fajerwerki. Zabłąkane Pociechy musiały rozejrzeć się za wsparciem gdzie 
indziej.
Mimo to frekwencja na miesięcznych zebraniach zaczęła ostatnio maleć. Wyglądało 
na to, że 
już gaśnie szalony zapał. Nawet zbliżające się Wycie Nocy Letniej straciło ów 
promienny blask, 
godny wilczych ślepi. Nie planowano żadnego megaubawu, nic też nie majaczyło na 
horyzoncie. 
Prezes Billy Kujon Bellisarius bawił na południu, kompletując dla klubu 
fajerwerki i zapas 
scoota. I póki trwała ta akcja, członkom klubu było obojętne, czy zostało 
zwołane zebranie w 
Dniu Pełni, czy nie.
A potem z błękitów przybył ten bajeczny jacht i Psubracia momentalnie poczuli 
się 
zelektryzowani, jak za dawnych czasów. Na ganku przed drewnianym hallem napięcie 
rosło już 
od śniadania. Tuż po dwunastej członkini klubu, pani Herbowa Tom, wpadła z 
wiadomością, 
która jeszcze podwoiła napięcie. Herb, jej mąż, wynajął właśnie jedyną w Kuinak 
długą 
limuzynę, która teraz krąży po ulicach i rozdaje zaproszenia. Najpierw 
zatrzymała się przed 
księgarnią. Wysiadła typowa tryskająca energią filmowa seksowa, o krzepkiej, 
słowiańskiej 
budowie, i wbiegła po schodach, te opalone nogi tylko migotały, relacjonowała 
pani Tom, a w 
ręce trzymała, jak czarny wachlarz, karty do gry. Z tym że na kartach po jednej 
stronie 
wytłoczony był srebrny lis, a po drugiej zaproszenia: dla wszystkich dygnitarzy 
miejskich, 
burmistrza, szefa policji, trenera szkolnej drużyny piłkarskiej i dla dwojga 
członków rady 
miejskiej, Pana & Pani Hiro Wong. Jeżeli chodzi o nazwiska, to był to wypukły 
druk szczerym 
złotem, zaklinała się pani Tom. Ona sama widziała zaproszenia dla trenera i 
odbiła je na 
kopiarce. Odbitkę puściła w ruch:
Pan
Trener Jackson Adams wytwórnia Foxcorp Studios ma zaszczyt zaprosić na wieczorek 
niedzielny na pokładzie jachtu SILVER FOX! od szóstej pp. do północy podpisał: 
Gerhardt 
Steubins
(kartę prosimy okazać ochronie przy wejściu)
Psubractwo poczuło się znieważone, nie mówiąc już o zdumieniu. Skąd, do diabła 
ciężkiego, 
jakim cudem Gerhardt Steubins znał nazwisko trenera drużyny Kuinak Coho? A na 
jeszcze 
większy cud zakrawała znajomość faktu, że trener w każdy piątek jadał w 
księgarni lunch z 
tymi cholernymi członkami rady, burmistrzem i szefem policji. Psubractwo uznało, 
że najlepiej 
siedzieć na tyłku i nic po sobie nie pokazywać, póki nie zjawią się zaproszenia.
W doręczycielskiej misji wielka bryka Herba Toma przemierzała wyboiste ulice 
miasteczka 
przez całe popołudnie. Przydymione szyby nie ukryły przed ludźmi tego, że za 
kierownicą wcale 
nie siedzi właściciel. Herb Tom był facetem niedużym i musiał niemal wstawać z 
miejsca, jak 
dżokej unoszący się w strzemionach, żeby w ogóle coś dostrzec nad deską 
rozdzielczą 
ogromnego wozu. A ten kierowca miał monstrualną sylwetkę i spadziste ramiona, 
natomiast nie 
miał brwi. Niektórzy zapewniali, że to kolos, który pilnował na jachcie trapu, 
ale inni zaklinali 
się, że właśnie przed chwilą byli w porcie i tamten kolos wciąż stoi. Widocznie 
mieli więcej 
japońskich kolosów.
W przepastnym wnętrzu limuzyny można było dostrzec inne sylwetki, cztery lub 
pięć, lecz z 
wozu niezmiennie wysiadała ta sama długonoga blondyna. Przez całe popołudnie 
rozdawała 
drogocenne karty, błyskając łydkami i zębami, nie roniąc ani słowa po angielsku, 
wyłącznie 
ochrypłe i tajemnicze danke schön lub może auf Wiedersehen – tego nikt do końca 
nie był 
pewien.
Natomiast wszyscy zaczęli stopniowo nabierać pewności innego rodzaju: 
zaproszeniem nie 
został zaszczycony żaden z członków Lojalnego Psubractwa. Z początku Psubracia 
przypuszczali, że może trudniej ich odszukać niż sklepikarzy czy oficjeli. I to 
był jeden z 
powodów, dla których z ganku przed salą zebrań wysypali się aż na ulicę; 
krążącej limuzynie 
podsuwali właściwy cel. Kiedy jednak parę razy przejechała obok tłumku, nawet 
nie zwalniając, 
wokół ganku zaczął wzbierać gniewny pomruk. I rósł z godziny na godzinę.
Isaak Sallas i Emil Greer znaleźli się wśród tych nielicznych obywateli 
miasteczka, którzy 
nic nie wiedzieli o rosnącym podnieceniu. Greer już się pokazał na pokładzie 
statku, wizyta 
pochłonęła mu całą noc, Ike zaś ominął śródmieście. Zjadł lunch prosto z 
patelni, jajka i porcję 
wędzonego łososia, i pojechał obejrzeć uszkodzoną Columbine. Ucieszył się, że w 
hangarze nie 
ma nikogo i że na parkingu jest pusto; tylko daleko, po drugiej stronie 
pływających pomostów, 
dokąd jak błyskotka wabił żaglowiec, stały jakieś pojazdy. Wozy roiły się tam 
jak ćmy wokół 
lampy na ganku. Jedno trzeba przyznać, pomyślał Ike, że to cholerstwo usuwa 
człowiekowi 
durniów spod nóg. Ike’a ucieszyła nawet nieobecność Greera, chociaż był z niego 
niezły 
mechanik. Niech śpi, biedny, skubany szpaner; jemu się przyda trochę snu, a 
Ike’owi trochę 
samotności.
Z oględzin wynikało, że na Columbine nie tylko poszedł bolec zabezpieczający na 
wale 
napędowym, ale również wygięła się jedna z łopatek śruby, pewnie w czasie 
wyciągania kutra z 
mułu. Światłowodowym wężem należącym do Wongów Ike dokładnie zbadał kadłub od 
spodu. 
Właściwie taka robota wymaga wsunięcia pod spód ażurowej stalowej kołyski i 
podniesienia 
całego kutra, ale zawiadujący hangarem bracia Wong gdzieś przepadli i nie miał 
kto się 
pomęczyć przy windzie. Prawdopodobnie wraz z Normanem, jeszcze jednym z braci, 
tkwili w 
mieście, sącząc sake z okopconych puszek, podgrzanych gazową zapalniczką. W 
żyłach 
młodych Wongów nie płynęła krew orientalna, płynęła tylko w żyłach ich 
przybranych 
rodziców, lecz wszyscy dzielili pewne dalekowschodnie upodobania.
Wyglądało na to, że i oni gdzieś wsiąkli. Ike nie przepadał za podnoszeniem 
statku, 
zwłaszcza gdy chodziło o starą, sfatygowaną drewnianą krypę jak Columbine. 
Pojechał z 
powrotem do przyczepy po maskę i skafander do nurkowania i już za trzecim 
podejściem 
ściągnął śrubę w wodzie, a zajęło mu to mniej czasu, niż gdyby się bawił w 
zakładanie kołyski.
Na końcu jednej z mosiężnych łopatek widniała paskudna wyrwa, a po śniedzi widać 
było, 
że wyszczerbienie jest stare. Dlatego motor tak dygotał. Ike zawiózł śrubę do 
spawalni 
Mowbry’ego, ale Boba też nie było; pewnie łasił się gdzieś w okolicy Budy. Bob 
Mowbry był 
Szczeniakiem-Kandydatem, który tak żarliwie marzył o pełnym członkostwie, że 
kłaniał się 
nisko, ilekroć przechodził obok klubu. Miał trzydzieści cztery lata oraz sześć i 
pół stopy 
wzrostu, a człowiekowi zdawało się, że facet zaraz kucnie i się zsiusia.
Warsztat miał jednak dobry, a tylne drzwi zostawił otwarte. Ike wypełnił 
szczerbę na gorąco, 
potem włożył śrubę w imadło i zeszlifował mosiądz na gładko. W hangarze za 
pierwszym 
zanurzeniem założył śrubę na wał – podszlifował ją jeszcze i dobrze nasmarował – 
a za drugim 
założył nakrętkę i nowy bolec. Zanim ściągnął skafander uruchomił silnik i 
przegazował. Motor 
chodził bezbłędnie, dygotanie ustało. Ike wyłączył silnik, wziął klucz i jeszcze 
raz zanurkował. 
Dociągnął nakrętkę i zabezpieczył bolec. Kiedy wypłynął, okazało się, że na 
brudnej posadzce 
hangaru stoi Greer. Mimo zaparowanej maski i spalin Ike od razu dostrzegł, że 
biedny, skubany 
szpaner w ogóle nie spał.
– Dobry Boże, skąd się tu wziąłeś? – Isaak wyciągnął rękę, licząc na pomoc.
– Jak to skąd? Z pięknego żaglowca, ze Statku Miłości – odrzekł Greer. Miał 
twarz jak 
zdychający upiór. Ani drgnął, więc Ike sam wydostał się na brzeg i ściągnął 
maskę. Greer miał 
tak czerwone i zapadnięte oczy, że chyba w ogóle nie dostrzegł tej wyciągniętej 
ręki. 
Pozszywane z różnych łat spodnie już nie prowokowały, po prostu zamieniły się w 
szmatę. 
Długie ramiona i matowe loki dyndały jak wysmarowane liny.
– Niech cię diabli. – Ike pokręcił głową. – Wyglądasz, jakby cię niedźwiedź 
wyrzygał do 
parowu.
– Może, mon ami. Ale jakiego! Jakiego parowu! Actuellement do dwóch parowów; 
wielkich i 
znamienitych parowów. Wdzięczny jestem temu niedźwiedziowi. Ma u mnie plus.
Ike siadł na skrzynce z narzędziami i zaczął ściągać mokry skafander. Greer 
wciąż stał, 
jedną nogą na zewnątrz, drugą w środku hangaru, kołysał się i uśmiechał.
– Ta noc była magnifique, posłuchaj tylko.
Właśnie zabierał się do soczystego opisu nocnych rozkoszy, kiedy na pirs 
zajechał pick-up 
Carmody’ego, a z wozu wysiadła Alice. Znów miała na sobie kombinezon i czarne 
gumiaki. 
Człapała po drewnianym pomoście, a na jej szyi kołysała się rytmicznie kupiona z 
nadwyżek 
wojskowych wielka lorneta Carmody’ego. Ike’a potraktowała aroganckim skinieniem 
głowy, a 
potem wsiadła na Greera:
– Hej, zbudź się, drogi wiceprezesie! Zrób coś ze sobą. W Budzie strasznie na 
ciebie 
ujadają.
Spojrzenie jej półprzymkniętych oczu znów było zimne. Włosy przeczesała do tyłu 
i upięła 
w prosty kok. Zanim Greer zdążył coś powiedzieć, ruszyła tym ciężkim krokiem na 
koniec 
nabrzeża i podniosła do oczu lornetkę.
Greer wciąż się kiwał, jakby nic nie usłyszał. Ike wydostał się ze skafandra i 
za obudową 
windy wycierał się jakimś brudnym ręcznikiem braci Wong.
– Wciąż nie ma nic od Mike’a? – zapytał.
– Carmody nigdy nie był masztem nadawczym. – Alice dalej przeczesywała morze 
lornetą. – 
Nie martwię się. Gdyby się zdarzyło coś złego, wiedzielibyśmy. Za to ciekawa 
jestem, co ten 
stary pirat wyrabia przez tyle czasu.
– Mówisz, że ujadają? – Nowina zaczęła przesączać się przez błogi opar 
spowijający Greera. 
– A o co mieliby na mnie ujadać?
– Nie wypytywałam. Ale dowcipne to było. Pieprzne. Sallas...? – Alice wciąż nie 
odrywała 
wzroku od horyzontu. – Chcę, żebyście obaj porządnie połatali Columbine. I Sue-
Z. Uszczelnili, 
wzmocnili, naprawili poszycie.
Ike wciągał właśnie levisy. Zmarszczył brwi.
– A po co, u diabła? Przecież znowu wychodzimy łowić, w poniedziałek od rana 
stawiamy 
sieć...
Alice skierowała teraz szkła na najbardziej wysunięty na południe cypel.
– Może – powiedziała. – A może nie. Założę się, że Carmody jutro wróci. W 
niedzielę już 
będzie na mur. I założę się, że pierwszą rzeczą, do której użyje tej nowej 
zabawki, na pewno nie 
będzie jakieś dziadowskie kiwanie się nad siecią na byle drobiazg.
Może wypłynie na królewskie kraby. Może na tuńczyka. A wy, chłopaki, razem z 
nim.
– Ale wciąż możesz łowić siecią z Sue-Z – upierał się Ike. – Pewnie już dziś 
łowiłaś.
– Zaangażowali mnie do tego nowego filmu – rzeczowo wyjaśniła Alice. – Robię 
scenografię.
Zanim Ike zdobył się na komentarz, Greer trzepnął się nagle dłońmi w zapadnięte 
policzki.
– Jezu honoris causa Chryste, już wiem! To pełnia! – Ścisnął Ike’a za ramię. – 
Wycie Nocy 
Letniej, Isaak.
Ike strząsnął rękę Greera.
– Nic nie kapuję – ciągnął. – Jeszcze nie słyszałem, żebyś w sezonie zmarnowała 
choćby 
dzień. Nawiasem mówiąc, czy ty w ogóle coś wiesz o scenografii?
Alice odwróciła się, nastroszona.
– Wiem jedno: zarobię dwa razy więcej, niż bawiąc się we wrestling z rybami i 
sieciami. 
Chcą, żebym im zaprojektowała długi dom.[Long house – długi dom północnych 
Indian, w którym mogły mieszkać rodziny 
i który mógł też być miejscem zebrań]. O tym coś niecoś wiem.
Greer znów ścisnął ramię Ike’a.
– Billy’ego nie ma, więc to ja jestem najstarszym Psubratem. Ike, jedziemy 
piorunem, co? 
Ty, ja i stary Marley? To bardzo ważny problem dla Psubraci. Musimy się nim 
zaraz zająć.
– A co tu mają do roboty psy albo Psubracia? To historia o lwie morskim, o ile 
pamiętam. 
A nie o bandzie parszywych kundli.
– Żadna historia z Eskimosami nie obejdzie się bez psów. Co mają do roboty? 
Statystować, 
markować, grać epizody. Tak na sprawę patrzy związek, mon ami: te parszywe 
kundle to 
pełnoprawni członkowie, którzy płacą składki.
Tak było. Jedno z dawniejszych przedsięwzięć klubowych Ike’a polegało na 
wprowadzeniu 
umowy zbiorowej dla pracujących psów. Z początku chodziło o ochronę starych 
zwierząt, które 
najpierw ścigały się na trasie Iditarod, a potem dogorywały w schronisku bez 
centa przy duszy. 
Pomysł szybko jednak postanowiono rozszerzyć na inne stworzenia – na konie 
wyścigowe, 
cyrkowe lwy i tygrysy, a nawet na koguty do walki. Treserów przyciśnięto: jeśli 
nie chcą się 
użerać z pikietami Solidarności Zwierząt, to niech swoich pupilów zapiszą do 
związku; w ten 
sposób organizacja zatryumfowała. Z każdego dolara zarobionego przez zwierzę dwa 
i pół centa 
odprowadzano na zwierzęcy fundusz emerytalny.
– Fakt, to stanowisko związku – przyznał Ike. Nie miał ochoty spierać się o 
Psubractwo i 
psy w obecności Alice Carmody stojącej nie dalej niż półtora metra. – Ale ty i 
związek musicie 
ten ważny problem rozstrzygnąć sami. Stary Marley i ja posiedzimy w domu. Na 
dobranoc 
poczytam mu Zew krwi.
– Gówno zawijane w papierek – zrecenzował utwór Greer.
– Hej, co się z tobą dzieje, Sallas? – Alice opuściła lornetkę i oparła się o 
barierę. – 
Pamiętam, że kiedyś rzucałeś się w takie akcje z pianą na ustach.
– I ja pamiętam. Dlatego teraz odwijam sobie w domu papierek i chłonę gówno. W 
ten 
sposób człowiek uzupełnia braki i rzadziej się pieni.
Greer błagalnie zwrócił się do Alicji:
– On uważa, że nas przerasta. Porozmawiaj z nim, Alice, co? Chociażby ze względu 
na 
Marleya. Ten oto starzec, Ike, całymi dniami samotnie wysiaduje w przyczepie. I 
chyba dobrze 
mu zrobi, prawda, kiedy się czasem otrze o jakichś przedstawicieli własnego 
gatunku?
– Trudno przez całe życie być szczeniakiem, Greer – powiedziała Alice. – Ale, do 
diabła, co 
z tobą, Sallas? Może się namyślisz? Rzeczywiście, może ci dobrze zrobi, jak się 
o kogoś 
otrzesz?
– Dziękuję, Alice – powiedział Ike. – Zastanowię się.
– Mnie osobiście jest, do cholery, wszystko jedno – dodała Alice. – Jako 
Psubracia zrobicie 
tak albo siak, wasza sprawa, ale umówmy się, że najpierw wyszykujecie oba kutry. 
I umówmy 
się, że wam w przyszłym tygodniu nic nie wypadnie i że wyjdziecie w morze.
– Ooooo – jęknął Greer, przewracając oczami.
– No, tośmy się umówili – powiedział Ike.
– A teraz zechciejcie wybaczyć, moi panowie, mam trochę roboty. – Alice 
podniosła 
kołnierz kombinezonu i zamaszyście ruszyła z powrotem; pod jej ciężarem z desek 
pomostu 
tryskały strumyczki wody. – Artystycznej – rzuciła za siebie, a jej głos 
zabrzmiał jak plusk 
słonej wody.
– I co o tym myślisz? – biadał Greer, kiedy pick-up zniknął im z oczu. – 
Nareszcie jakaś 
sprawa w tej dziurze, pierwsza od lat, nareszcie jakaś afera, a jej się 
zachciewa wychodzenia w 
morze.
– Myślę – w tym pluśnięciu głosu coś było, tak samo w podnoszeniu kołnierza, w 
tym 
prostackim i aroganckim koku, który widać było jeszcze przez tylną szybę pick-
upa – że stary 
Marley i ja możemy jeszcze przemyśleć, czy wybierzemy się z tobą na to cholerne 
zebranie. A 
teraz, jazda, pomóż mi sklarować tę krypę.
Było już po dziewiątej, kiedy oba zreperowane i sklarowane kutry zacumowały na 
kanale 
koło przystani Carmody’ego. Wracali na przełaj lądem, w mieście trzymając się 
pilnie bocznych 
uliczek. Greer nie był przygotowany na paradowanie teraz koło siedziby 
Psubractwa. Alice miała 
rację; już z odległości przecznicy dobiegał pomruk tłumu pod gankiem, podobny do 
odległych 
grzmotów zwiastujących burzę. Ike miał wrażenie, że odgłos jeszcze wyraża 
niepewność, nie zaś 
gniew. Jeszcze się nie skrystalizował. Przypominał mu szemranie imigranckich 
robotników, 
stłoczonych wzdłuż zamglonych dróg, którymi autobusy woziły ich we Fresno na 
pola, 
roztrząsających między sobą, czy powinni zgodzić się na dzienną normę, czy 
nie... kryło nie 
wyartykułowaną jeszcze groźbę, jeszcze spowitą w mgłę.
Przyjaciele dobrnęli na podjazd, kiedy po długim dniu wreszcie zapadał zmierzch. 
Bez słowa 
podjechali pod przyczepę. Greer z minuty na minutę stawał się coraz bardziej 
mrukliwy i 
niespokojny, a Ike wiedział, że teraz lepiej się nie wtrącać. Jamajczyka znano 
jako tremiarza 
pierwszej klasy, który trzęsie się i wykręca ze znacznie mniej groźnych 
obowiązków.
W małym butanowym bojlerze w przyczepie starczało ciepłej wody tylko na jeden 
prysznic. 
Ike zaproponował go Greerowi.
– W końcu to ty się masz pokazać ludziom.
Greer zdecydował się na przejrzystą koszulę w kolorze limony, która w Kingston 
uświetniała najświeższe z jego wesel. Wciąż czuć ją było rumem i gandżą. 
Dygotanie długich, 
ciemnych palców nie ułatwiało Greerowi zmagań z muszelkami służącymi za guziki.
Ike pokrzepił przyjaciela:
– Nie przejmuj się rolą. W końcu to nie ONZ.
– Bo właśnie, do cholery, to nie ONZ. Całe pieprzone miasto zdycha z ciekawości, 
gdzie w 
tym filmowym biznesie podziało się Bractwo. Nie chodzi o Psubraci, chodzi o 
wszystkie 
pieprzone okoliczne duszyczki. Albo dostaniemy porządny kawał tortu, monsieur, 
albo stary 
wice-Psubrat Greer zacznie rozdawać własne jaja. I zęby.
Ike roześmiał się, wiedział jednak, że Greer w gruncie rzeczy ma rację. 
Psubractwo 
zawdzięczało reputację temu, że załatwiało sobie najlepsze miejsca na wszystkich 
imprezach 
wartych zaliczenia – na wyścigach skuterów śnieżnych widać ich było tuż przy 
torze, a tuż obok 
kapeli na wszystkich koncertach rockowych od Anchorage po Victorię. Na finiszu 
wyścigu 
Iditarod obnosili nawet plakietki z napisem ORGANIZATOR i mogli sprawdzać 
licencje 
dwudziestu czołowych zaprzęgów; porównywali odciski nosów z odciskami w 
związkowej 
kartotece, żeby przypadkiem ktoś nie próbował podprowadzić psom należącym do 
związku ich 
udziału w nagrodzie. Niemal od dekady Psy umiały umoczyć jęzor w każdym słoju 
konfitur w 
okolicy – czasem i cały pysk, jeśli to były konfitury pierwsza klasa – a właśnie 
zanosiło się na 
fundowanie największych i najsłodszych konfitur, o jakich tu słyszano. I jeśli 
teraz Psy nie 
wykombinują, jak się załapać na stosowną porcję, to pozycja Psubractwa legnie w 
gruzach.
Marleyowi na tyle ustąpiło zesztywnienie, że zdołał się sam wdrapać na tył 
furgonetki, Isaak 
musiał mu jednak pomóc przełożyć przez klapę wynędzniały zad. Stary pies stęknął 
w podzięce, 
ułożył się na podłodze i wywiesił łeb na zewnątrz.
– Popatrz, jak się ten stary łajdak uśmiecha – powiedział Ike, licząc na to, że 
chociaż trochę 
złagodzi lęki przyjaciela. – Minął rok, a drań wie, że jedzie na Wielkie Wycie. 
Właściwie to on 
powinien wziąć ten prysznic, co?
Greer nie odpowiedział. Przycupnął na siedzeniu po prawej stronie i objął kolana 
rękami. 
Pocętkowana twarz skurczyła się i wykrzywiła, a ściągnięte wargi, spod których 
wyzierały 
zęby, wydawały się tak zdrewniałe, że aż niezdolne do wyartykułowania słów. 
Greer, owszem, 
mógł popaść w któreś z ulubionych lęków lub fobii, rzadko jednak popadał w taki 
stan, w 
którym nie mógł mówić.
Było już po jedenastej, kiedy zajechali pod Pieski Dom. Tłum właśnie przestał 
szemrać i 
zamilkł, ludzie zwrócili twarze niemal na północ. Wpatrywali się w słońce, które 
z chmurki 
usadowionej na horyzoncie, ciężkiej i czarnej, wyłaniało się jak jajko z kury. 
Ale gdy na 
parking tuż koło zatłoczonego ganku zajechał furgon i zatrzymał się na miejscu 
zastrzeżonym 
dla wozu prezesa, wszystkie twarze odwróciły się. Kiedy z furgonu wysiadł 
wiceprezes, nikt się 
nie odezwał, lecz rozległo się jakieś dziwne burczenie. Greer porwał pierwszą z 
brzegu 
podsuniętą szklankę i opróżnił ją duszkiem, nawet nie zbadawszy, co pije. Tłum 
był taki, że Ike 
nie wierzył własnym oczom. Ręką Greera, jak ramieniem pompy, potrząsali ludzie, 
których w 
mieście nie widywano od lat; salutowali mu po Psiemu. Wyglądało na to, że na 
zebranie 
zjechały wszystkie łajzy, które kiedyś odżałowały tych pięćdziesiąt papierów na 
kartę 
członkowską, sami melepeci. Niektórzy zlecieli się tu z tak odległych sekcji 
klubu jak 
Anchorage na wschodzie i Unalaska na zachodzie.
Greer prześlizgnął się koło Wayne’a Altenhoffena.
– I wciąż ani znaku od Billy’ego? – szepnął głucho.
– Ani mru-mru – podobnym szeptem odpowiedział Altenhoffen. – Kujon nie jest z 
tych, 
którzy przerwą podróż handlową, nawet jeżeli usłyszą, że mamy tu odpust filmowy. 
Wobec tego 
to ty, Emil, jesteś dzisiaj szefem. Jesteś tym gościem, który ma plan. Co 
dzisiaj mają zdziałać 
Psy?
Greer z lekką nonszalancją wzruszył kościstymi ramionami.
– Z czym zdziałać, Szare Komóry?
– Z tym, że się nas tu olewa! Żaden Pies nie dostał zaproszenia na tę jutrzejszą 
megabalangę. 
Nam się tu wymierza, uważasz, trzepniecie po naszym zbiorowym pysku. W grę 
wchodzi honor 
Psubractwa Zadołowanych, bracie Greer, a los tak chciał, że to ty rządzisz. Więc 
jaki mamy 
plan?
Na szepczącą parę napierali już inni Psubracia. Greer nałożył ciemne okulary i 
najbardziej 
teatralnie jak umiał, zwrócił się ku widnokręgowi.
– Plan jest taki – oznajmił – że poczekamy, aż zajdzie słońce.
A potem będzie zebranie. Jak zwykle.
Słońce osuwało się już na horyzont i tłum zaczął się uspokajać. Ucichło też 
bezładne 
zawodzenie, jeśli nie liczyć paru reprezentacyjnych pieszczochów. Malkontenty 
zaciągnięto do 
szykownych pick-upów i uwiązano w środku; poczuły się tam zgnębione, 
sponiewierane, lecz 
mimo to nie mogły powstrzymać skomlenia. Psy mniejsze i bardziej cywilizowane 
zapędzono 
pod ganek, skąd godnie i w milczeniu popatrywały przez sztachety. Kiedy w oddali 
słońce 
dotknęło wreszcie wody, ucichły nawet mazgaje w pick-upach. A kiedy po niebie 
przetoczył się 
ostatni czerwony refleks i migotliwie przeistoczył w zieleń, jak na znak 
dyrygenta rozległo się 
przejmujące wycie. Z początku zakrawało to na groteskę, a przynajmniej na jakaś 
płaską 
zgrywę, ale potężniało, i wtedy zabrzmiała w nim nuta prawdziwie patetyczna, 
spod tonu 
parodii zaczęła przebijać niekłamana męka, doszła do głosu przepastna zwierzęca 
rozpacz – i oto 
z groteską zmieszała się szczerość, a pod płycizną rozwarła głębia. Do wycia 
dołączyły spod 
ganku słodkie tenory stworzeń cywilizowanych i posłusznych, a z furgonów i pick-
upów 
barytony wręcz rozdzierające. Splotły się w akord o zdumiewającej sile – w 
wibrujący wielki 
szloch: w Zew Zadołowanych. Niósł się nad miastem, nad zatoką, aż odbity od 
lodowca wrócił i 
– już jako pogłos – zestroił się sam ze sobą niczym dźwięk potężnych organów 
przemierzający 
wnętrze katedry. Kiedy w oddali zamarło echo, ludzie zaczęli zapełniać salę, 
zostawiając na 
zewnątrz, w wypełnionych po brzegi kubłach, puszki, butelki i słoiki – była to 
jeszcze jedna 
zasada podyktowana przez praktykę.
Bez słowa zepchnięto pod ściany stoliki karciane i poustawiano w stosy. Ze 
schowków 
powyciągano drewniane krzesła i rozstawiono, tworząc na drewnianej podłodze 
koślawe kręgi. 
Kiedy już wszyscy członkowie stanęli przy swoich krzesłach, Greer sztywnym 
krokiem wspiął 
się ku wielkiej atrapie hydrantu – kopii klubowego logo – służącej za mównicę. 
Uniósł 
wypolerowaną niedźwiedzią kość udową, pełniącą rolę prezesowskiego młotka, a 
palcem drugiej 
ręki wskazał podłogę.
– Siadać! – rozkazał.
Siedli. Wciąż trzymał uniesioną rękę, dłonią do tłumu. Zakomenderował:
– Wstać! – Głos Greera brzmiał pewnie. Wszyscy wstali. – Tegoroczne Wycie Nocy 
Letniej 
Lojalnego Psubractwa Zadołowanych uważam za otwarte. Pilnujcie się i zachowujcie 
jak należy. 
Szlachetny Skrybo Szare Komóry? Są jakieś stare sprawy?
Podniósł się Wayne Altenhoffen i teatralnym gestem otworzył czarną księgę. Kiedy 
nie 
łowił, podejmował się zastępstw w szkole i redagował „Kuinak Bay Beacon”, 
miejski 
szmatławiec, tygodnik lub dwutygodnik, a czasem dwumiesięcznik. Długonosy, 
gadatliwy, był 
jednak poważnym plusem miasta oraz klubu, bystry i pełen chęci; gotowało się w 
nim od 
pomysłów i planów dotyczących społeczności lokalnej, a rozmowę zdarzało mu się 
rozpoczynać pacnięciem w głowę i zwrotem: „Te szare komóry aż roznosi od 
możliwości”.
– Poprzednie zebranie Lojalnego Psubractwa zakończyło się w okolicznościach 
nagłych i 
dramatycznych – czytał Altenhoffen. – Sprawą, która stanęła na porządku 
dziennym, był wyrok 
sądowy, który nakazywał zaprzestać odpalania fajerwerków w sali zgromadzeń. 
Kiedy do 
wiadomości członków podano, że Thomas Toogiak senior i zarząd Searaven zagroziły 
naszej 
organizacji eksmisją, prezes Kujon oświadczył, cytuję: „Usrać się na Tommy’ego 
Toogiaka, 
razem z jego zgrają piwnych dzikusów. Jak się tu będą nam wpieprzać, to im, 
kurna, zaraz 
położę szlaban na marychę. Będziemy odpalać fajerwerki, ile razy wyczujemy 
klimat”, koniec 
cytatu. Członkowie poparli oświadczenie niejednogłośnym warknięciem, mianowicie 
z 
wyjątkiem Tommy’ego Toogiaka juniora, który sprzeciwił się ordynarnym wyzwiskom 
rzuconym pod adresem ojca, oraz z wyjątkiem Charliego Fishpoola, który nie 
zgodził się z 
innym sformułowaniem. „Możemy sobie być piwni, ale nie jesteśmy dzikusami, 
jesteśmy 
potomkami dzikusów; ich następcami”. Na co Norman Wong odpowiedział, cytuję: „To 
teraz 
nastąp sobie tyłkiem na krzesło, Charlie; beczka piwa ci spod koszuli wyłazi”. 
Na co Charlie 
Fishpool odpowiedział Wongowi: „Przynajmniej pochodzimy od kogoś, Wong”. Wówczas 
Psubrat Norman Wong przyłożył w kark Charliemu magazynem „People” zwiniętym w 
rulon, 
powalając wyżej wymienionego Charliego na kolana. A wówczas Psubrat Clayton 
Fishpool 
zwiniętym w rulon magazynem „Atlantic Monthly” przyłożył w kark Psubratu 
Normanowi 
Wongowi, powalając go na kolana. Następnie zebranie utraciło charakter zebrania.
Wayne zamknął księgę i uniósł znad niej bystry wzrok. Greer z aprobata kiwnął 
głową.
– Dziękuję ci, Skrybo Altenhoffen. Czy sfora przyjmuje to sprawozdanie?
Przez salę przetoczył się pomruk unisono:
– Uuuuuuuu.
Altenhoffen usiadł.
– Protokół zostaje przyjęty w przedstawionym brzmieniu. Są jakieś zaległe 
sprawy? – Greer 
rozglądał się i z błyskiem w oku symulował pewność siebie.
Charlie Fishpool uniósł grubą rękę.
– Ja bym jeszcze coś wyjaśnił z tym protokołem, chociaż może to nie jest 
najlepsza pora...
– Uuuuuu, uuuuuuu! – Pod tym względem zebrani zgodzili się z przedmówcą i 
Charlie rękę 
opuścił.
– Jakieś sprawozdania komisji?
Greerowi odpowiedział głęboki pomruk na „nie”.
– To świetnie. – Na blacie podium, jak na ramie bębna, Greer odegrał wniosek 
końcowy: 
„tumb-e-baaaam!” – A w takim razie są jakieś nowe sprawy? – Biała niedźwiedzia 
kość 
zastygła w górze w oczekiwaniu. – No? – Najwyraźniej nikomu nic nowego nie 
przychodzi do 
głowy.
Przy drzwiach na końcu pomieszczenia Psubrat Ike Sallas relaksował się na 
krześle 
odchylonym do tyłu tak, że oparcie dotykało ściany. Wyglądało na to, że Greer 
zaczyna sobie 
całkiem dobrze radzić, jak na te jego obawy i drgawy. W ceremoniach Psubractwa – 
trzeba to 
powiedzieć – ważne było, żeby członkowie nie brali żadnych spraw zbyt serio, 
dawnych ani 
nowych. Wreszcie Wayne Altenhoffen położył księgę na podłodze i podniósł rękę. 
Greer ciężko 
westchnął.
– Prezes znów udziela głosu Skrybie Altenhoffenowi. I co takiego ci się gotuje 
pod sufitem, 
Szare Komóry?
Rozległy się głębokie pomruki, Altenhoffen wstał i uniósł palec.
– Będę się streszczał – przyrzekł, a potem głęboko nabrał powietrza w płuca. – 
Panie 
wiceprzewodniczący... Psubracia... obywatele. Chciałbym tu podnieść pewną 
kwestię i 
zaproponować jej przedyskutowanie, zważywszy historyczne już zaangażowanie 
naszego 
Bractwa w tyle pamiętnych wydarzeń, w które obfituje nasza chwalebna 
przeszłość...
– Grrrr... – zebrani ostrzegli mówcę. Zbyt dobrze znali tasiemcowe preambuły 
Szarych 
Komór.
– ...rzecz w tym – Altenhoffen wyraźnie przyśpieszył – co ma zrobić Psubractwo, 
żeby 
Psubraciom przypadł należny udział w tym filmie fabularnym, który tu mają 
kręcić?
– Uuuuu, uuuuu – teraz zebrani basowali mówcy.
Greer trącił kością okryty kędzierzawym zarostem własny podbródek.
– Bardzo interesujący problem. Czy ktoś zabiera głos? Jeżeli nie, to...
– Ja tu mam jeszcze ciekawszą sprawę! – przerwał mu ktoś z drugiego kąta sali. – 
Kiedy my, 
proste Psy, dostaniemy wreszcie zaproszenie na dzisiejszą balangę, skoro pewne 
lizusy i 
gównojady już je dostały?
– Zbaczasz z tematu, Psubracie... – Greer uderzył kością w pulpit. Nie zauważył, 
kto to się 
wyrwał. – No to gdzie mamy szukać tematu, panie wiceprezesie? – burknął ktoś z 
innej strony. – 
W chlewie u Loopów?
Greer próbował to zbyć galijskim wzruszeniem ramion.
– Wiecie, jak to jest z szołbiznesem...
Ale Psubracia już nie mieli ochoty na zgrywę. Pani Herbowa Tom wstała i jak 
pistolet 
wymierzyła w Greera palec zakończony czerwonym paznokciem.
– Greer, jak dotąd w całym Kuinak tylko jeden gość się załapał na ten bufet na 
wodzie. To ty 
masz takie chody. Nie mów, że nieprawda, bo całe miasto już wie. A my byśmy 
chcieli się teraz 
dowiedzieć, ty cholerny czarnodupcu, kutwo jedna, co zrobiłeś, żeby twoim 
lojalnym Psubraciom 
też się trafił przynajmniej ogryzek? Co jest grane? A może to nie jest 
pierwszorzędny klub?
Ja, na przykład, nie po to płacę pół bańki, żeby potem siedzieć w domu i gapić 
się w to 
pudło, w którym tylko pokazują, jak inni rozjeżdżają się pierwszą klasą. Jakbym 
chciała, tobym 
ten szmalec dała Herbowi na nowy telewizor, nie? – Pani Herbowa Tom uniosła 
czarną skórzaną 
sakiewkę i włożyła do niej rękę z czerwonymi paznokciami. – Więc, mianowicie, 
jak to jest?
Greer wyglądał na strapionego.
– Pani Tom... Drodzy Psubracia... Przysięgam, że domagałem się dla klubu 
zaproszeń. Ale 
podejmowała mnie taka para, że żadna z nich ani w ząb po angielsku; chyba po 
rosyjsku 
mówiły, czy jak... No i w życiu nie spotkałem Steubinsa.
Pani Herbowa Tom nie dała się jednak ułagodzić.
– A co z twoim kumplem albinosem? Nakrywa cię, jak mu posuwasz żonę, i na 
otarcie łez 
załatwia ci dwie panienki. No to chyba się można z nim dogadać, nie?
– Zmył się gdzieś pod pokładem, zaraz potem jak nas wrobił w te Rosjanki. 
Normalnie 
gdzieś się zmył. Już go nie zobaczyłem. Słowo honoru, Psubracia. – Między 
brwiami Greera 
znów usadowiła się zmarszczka, a ręce znów zaczęły mu się trząść. – Ja tego 
gościa właściwie 
nie znam, tyle co nic. Radzę wam: walcie wszyscy do Alice Carmody. To ona jest 
matką tego 
albinosa...
Sugestię skwitował gardłowy pomruk; widocznie nie warta była słów.
Ike odepchnął się od ściany i krzesło przednimi nogami dotknęło podłogi. Klubowe 
głupoty, 
fakt, dziecinada, ale człowiek musi pamiętać, że to dziecinada dorosłych, do 
tego na bańce, 
często naćpanych i na ogół uzbrojonych. Nieraz już widział lufę wymierzoną w 
siebie przy 
okazji takich głupot za czasów własnej prezesury. A co do incydentów z bronią 
palną w 
przeliczeniu na głowę, to ubiegłego roku spokojne miasteczko Kuinak zajęło w 
kraju trzecie 
miejsce, tuż za Houston i Waszyngtonem.
– No to macie tu Sallasa. – Zdesperowany Greer wskazał Ike’a niedźwiedzią 
kością. – Ike 
był zapuszkowany z tym sukinsynem, a ja tylko bliżej poznałem jego cholerną żonę 
i tyle...
Twarze, które się obróciły, zmalały i poczerwieniały. Pierwsze objawy odlotu na 
scoocie. 
Widoczne nawet u kobiet. Ike przypomniał sobie, dlaczego przestał odwiedzać te 
jajcarskie 
comiesięczne zebrania.
– I co ty na to, Sallas? – pani Herbowa Tom domagała się odpowiedzi.
– Nie gap się na mnie. Wiesz, że te słowiańskie ślicznotki nie wręczyły mi 
srebrnych druków 
i że mojego nazwiska nie ma na zaproszeniach.
– Ani mojego! – zawołał Greer. – Ja też nie dostałem żadnego zasranego świstka!
To jednak nie uspokoiło Psubraci. Jedni spoglądali na Isaaka, drudzy na Greera. 
Pomruk 
narastał. W ciągu dwóch dni Ike już po raz trzeci pożałował, że Teddy został w 
domu; a w tym 
momencie, jakby ta właśnie myśl pociągnęła za spust, rozległ się huk wystrzału. 
Norman Wong 
wymachiwał nad głową coltem kalibru .44, a z czternastocalowej lufy sączył się 
dym. Stary gnat 
pochodził jeszcze z czasów wojny secesyjnej i stanowił własność Psubractwa. 
Otrzymał go, 
obejmując funkcję, klubowy zbrojny strażnik ładu i miał to być sprzęt 
przechodni. Od chwili 
zalegalizowania klubu Norman Wong piastował zarówno stanowisko, jak i gnata. Na 
szczęście 
Norman był najbardziej opanowanym z Wongów i broni używał tylko w celach 
proceduralnych.
– Spokój tam w budzie! – rozległ się głos w ślad za wystrzałem. I spokój nastał. 
Fireckrakery czy uzi, skądinąd pierwszorzędne, wciąż nie miały tego historycznie 
ugruntowanego autorytetu co potężna czterdziestka czwórka. – To jest zebranie. 
Macie się 
zachowywać jak należy!
Pomrukując, ludzie usiedli na krzesłach i znów zwrócili się ku podium. Greer 
szczerzył zęby 
i usiłował wygiąć brwi w łuk, co miało oznaczać jamajską zimną krew.
– Kujon wróci lada dzień, drodzy Psubracia – zapewniał. – Zatroszczy się o nas.
Znów rozległo się głuche buczenie.
– Ale Billy Kujon nie ma tam przyjaciół, drogi wiceprezesie – zauważyła pani 
Tom. – W 
przeciwieństwie do ciebie.
– Uuuuff, uuuugghh.
Ike wsłuchiwał się w narastający pomruk; w pytania, żądania, zarzuty. Pamiętał 
to 
brzmienie, bo już słyszał je na polach – to byli robotnicy rolni – i w paru 
innych miejscach, w 
koszarach w El Toro, w celach Sheriff’s Honor Farm pełnych czuwających mężczyzn. 
A 
pomruk był przesycony bólem tak powszednim, że mógł docierać z wszelkich nizin, 
z podnóża 
każdej drabiny społecznej. Nie miał nic wspólnego z melodyjnym, nasączonym 
poczuciem 
wspólnoty zawodzeniem Psubraci, z ich bluesem; to była mroczna i groźna skarga 
rozjuszonych 
zadołowanych; tych odrzuconych, oszukanych, z ostrymi zębami i brzuchem 
przyrośniętym do 
grzbietu. Był to zawsze i wszędzie ten sam pomruk facetów, którzy wieszają na 
ścianie 
rozkładówkę, ale brak im dziewczyny; pomruk żon, które całymi dniami pławią się 
w pianie 
mydlanych oper, a tymczasem ich życie obrasta brudem; to był pomruk traconych 
złudzeń i 
gruczołów zbywanych niczym.
Greer, sam wobec sali, w pułapce, jąkając się, mnożył dowcipy i zapewnienia, ale 
pomruk 
rozbrzmiewał coraz głośniej. Do natarczywego jazgotu pani Herbowej Tom dołączyły 
siostry 
Boswell. Porządkowy Wong wymachiwał wielkim rewolwerem i znów nawoływał o 
spokój, ale 
było już za późno. Coraz więcej członków klubu z dzikim wejrzeniem podnosiło się 
z krzeseł. 
Norman Wong wygrażał rewolwerem, Greer tłukł o podium niedźwiedzią kością, a 
pomruk już 
się zamieniał w grzmot. I wtedy, u szczytu wrzawy, pogasły nagle światła w całej 
sali, a 
pomruk został zagłuszony przez rozdzierający trzask najprawdziwszego w świecie 
pioruna.
Uporawszy się ze słońcem, owa czarna chmurka podpełzła nad miasto najwyraźniej 
po to, 
żeby zobaczyć, co jest grane. Przez parę minut wsłuchiwała się w zgiełk 
dobiegający z domu 
Psubractwa, a potem w przypływie fantazji dobrała się do pobliskiej elektrowni 
odległej o parę 
domów. Te wszystkie kable, izolatory, generatory dieslowskie! Piorun wniknął w 
tę ponętną 
maszynerię i rozprzestrzenił się po niej z pasją, od której zadrżała ziemia, a 
stojące przy 
metalowym słupie taczki przyspawały się do niego. Zadowolona z siebie chmura 
zajęła się 
spuszczaniem ładuneczku deszczu, zanim z powrotem odpełzła sobie nad morze.
Rzecz jasna Psubracia natychmiast uspokoili się i zapadła pełna szacunku cisza. 
Na niskich 
szczeblach człowiek się tego uczy: szacunku dla zjawisk nadciągających z 
wysokości, znad 
drabiny – takich jak pogoda. Ci z wyższych szczebli mogą sobie pozwolić na 
odcięcie się od 
niedogodności tego rodzaju, ale nie ci na dole: oni są zdani na łaskę i niełaskę 
mocy tajemnych.
Tak więc trwali w bezruchu i w milczeniu, deszcz smagał dach, a prawdziwe psy 
skomlały 
pod gankiem, wraz z ludźmi odczuwając mistykę chwili. A potem zaskoczyły 
awaryjne 
generatory i prąd, powstrzymany przez moment, znów napłynął do żarówek. Trwało 
to nie 
dłużej niż ułamek minuty, ale efekt – jeżeli chodzi o zebranych – był 
zadziwiający. W mgnieniu 
oka wibracje sali zmieniły się – jak za wciśnięciem przełącznika – z negatywnych 
na pozytywne. 
Rzecz nie budziła wątpliwości. Wszyscy stali i śmiali się, trącali, poklepywali 
po plecach lub 
dłonią o dłoń. Ike poczuł przyjemną pustkę wraz z nagłym przypływem ulgi, jak 
wszyscy na 
sali.
Greer cisnął na podium niedźwiedzią kość, zeskoczył z podwyższenia i wziął kurs 
na drzwi. 
Jeżeli chodzi o urzędującego prezesa, to zebranie nieodwołalnie dobiegło końca. 
Jednak plany 
Greera zostały pokrzyżowane, zanim dotknął klamki. Ktoś stał za drzwiami z 
wprawioną w nie 
chropowatą siatką. Greer skamieniał, zdumiony i strwożony tak beznadziejnie, że 
rozradowani 
Psubracia zauważyli to i przycichli. Kiedy w końcu umilkli, za drzwiami rozległo 
się przyjazne 
gruchanie:
– Hej, chłopaki. Czy obcy może przestąpić próg Świętej Budy?
Odpowiedzią na podobne żądania było zwykle Warknięcie Ostrzegawcze Klubu, ale 
tym 
razem Psubracia byli zbyt wypompowani; mogli już tylko gapić się w sylwetę za 
siatką. W 
końcu z transu otrząsnął się Greer.
– Jasne, czemu nie. Chodź, synu. Zebranie jest odroczone. – Greer trzepnął 
zasuwkę i 
otworzył drzwi. – Psubracia, oto Nicholas Levertov.
Blask zaciekawionych spojrzeń padł na przybysza. Nicholas miał spodnie i koszulę 
w 
kolorze kremowym, a na jego szerokich ramionach udrapowana była jak luźny 
płaszcz 
pastelowa brzoskwiniowa zarzutka. Na nosie miał zwykłe korekcyjne okulary, a na 
szyi, na 
cienkim, ciasnym, łańcuszku – złoty krzyżyk. Ike pomyślał, że facet – łącznie z 
kapeluszem a la 
Fellini – chce wyglądać jak stereotypowy bożek włoskiego kina.
– Panowie, mam nadzieję, że wybaczycie mi to nieoczekiwane najście, jak się 
masz, Isaak, 
chyba wyglądam ekstra, ale pomyślałem, że tylko w ten sposób zastanę wszystkich.
– Zastał pan – zapewnił Norman Wong. – I co z tego? – Wongowi nie spodobało się, 
że 
Greer tak skwapliwie otworzył drzwi; to porządkowy decyduje, czy budę udostępnia 
się publice, 
czy nie.
– Chcę tylko coś podrzucić, szefie. – Zatrzepotały białe palce i w świetle 
żarówek pojawiła 
się czarna karta. – Właśnie to. – Nicholas wetknął kartę do kabury Normana, tuż 
koło 
czterdziestki czwórki. – I jeszcze to. – W obu dłoniach Levertova rozwinęły się 
wachlarze kart. 
– Bądźcie tak mili...
Wprawdzie karty nie były imienne, wypisano na nich tylko „Szlachetny Psubrat”, 
mimo to 
stanowiły oficjalne zaproszenie i wręczono je wszystkim. Ostatnią, z reweransem, 
Ike’owi 
Sallasowi. Ike opierał się, twierdząc, że już nie ciągnie go na przyjęcia, ale 
mężczyzna nachylił 
się bliżej, coś szepnął krótko Ike’owi do ucha, a potem zawinął się ku drzwiom i 
zniknął, tak jak 
się zjawił. Psubracia patrzyli z ganku za limuzyną kołyszącą się na wyboistej, 
mokrej jezdni.
– Kto to jest, ten przebrany facet? – jako pierwszy odezwał się skryba 
Altenhoffen. – Zorro 
czy Królewna Śnieżka?
– Chyba Królewna Śnieżka – zadecydowała pani Herbowa Tom. – Zorro nie 
pocałowałby 
Ike’a w policzek w ten sposób.
– To nie był pocałunek – zaprotestował Ike. Psubracia czekali. – Raczej coś w 
rodzaju 
królewskiego rozkazu – wzruszył ramionami, okazując, że zachowuje dystans – Nick 
mi 
powiedział, że jego wysokość pan Steubins życzy sobie mnie widzieć. Osobiście. I 
tyle. Idziemy 
do domu, Greer. Założę się, że stary Marley dość się zabawił i już chce spać. 
Trzeba się zbierać.
7
Na długą i siwą twą brodę, na oko lśniące, czemuż mnie powstrzymujesz?
W cerkwi na porannej mszy stawiła się przed ojcem Pribilofem owczarnia większa 
niż razem 
wzięte zwykłe trzódki bożonarodzeniowa i wielkanocna. Zanim na sfatygowanej 
wieży 
odezwały się dzwony, w ławkach już było ciasno, zostało tylko trochę miejsca do 
stania. Ludzie 
zeszli się jak pielgrzymi czyniący dzięki za szczęsną przygodę.
Przeważnie byli starzy i zużyci jak ich świątynia i ich Bóg Ojciec. Żywe 
pamiątki lepszych 
czasów. Bohaterowie zapomnianych już połowów i ich zmarniałe żony. Starzy 
Popiluci. 
Zastanawiająco liczni. Nikt by nie przypuszczał, że w okolicy jest aż tylu 
omszałych starych 
Popilutów, że wciąż jeszcze żyją. Wyroili się jak na fetę z okazji upolowania 
wielkiego 
wieloryba. Nie szkodzi, że nie wręczono im wytłaczanych zaproszeń do pierwszego 
kręgu; jeśli 
zostaje złowiony kolos, to płaty sadła fruwają na wszystkie strony.
Wersety Pisma ojciec Pribilof wybrał trzy dni wcześniej, zanim metalowy wieloryb 
zawinął 
do brzegu, lecz pełni uniesienia członkowie gminy byli przekonani, że stary i 
sprytny pop 
specjalnie przykroił kazanie na tę okazję. Tematem luźno sfastrygowanych nauk 
były Sidła Zła i 
Księga Koheleta. Tylko Bóg Ojciec wiedział, że kaznodzieją kierowało fatum, a 
nie kalkulacja, 
przez co kazanie – sfastrygowane zatem Igłą Wszechmogącego – wypadło lepiej niż 
szyte na 
miarę. Ojciec Pribilof grał tylko rolę skromnej nici rozsądku. I chociaż coraz 
wyraźniej nić 
zdążała raczej ku wieszczeniu niż umacnianiu w prawosławiu, owieczkom to nie 
przeszkadzało; 
słowa można różnie nizać, na cienką przędzę i na złotą wstęgę.
– Bo człowiek nie wie, ach, czasu swego! – Ojciec zmierzał ku końcowi na tyle 
gromko, na 
ile pozwalał mu piskliwy, dziewięćdziesięcioczteroletni głosik. – Ale jako ryby 
bywają łowione 
siecią szkodliwą i jako ptaki łapane bywają sidłem, tak ułowieni bywają synowie 
ludzcy we zły 
czas.
Zebrani kiwali się na cedrowych ławkach, spijając popu słowa z ust. Zły czas, 
kurna! Co 
fakt, to fakt.
– Miasto małe – ciągnął śmielej ojciec Pribilof – a w nim ludzi mało, przeciw 
któremu 
przyciągnął król możny i obiegł je.
I znalazł się w nim mąż ubogi, mądry, który wybawił miasto oną mądrością swoją. 
I co, czy 
w tym całym mieście znalazł się chociaż jeden, który mu podziękował? Wspomniał o 
nim w 
modlitwie?
Wierni, szczęśliwi, że mogą zaprzeczyć, pokręcili głowami: a gówno, jasne, że 
nie.
– Powiadam wam, och, lepsza jest mądrość niżeli moc, aczkolwiek mądrość ubogiego 
była 
wzgardzona i słów jego nie słuchali. Powiadam wam, słowa mądrego lepsze są 
niżeli krzyk 
władcy głupich. Muchy zdechłe, och, psują olejek aptekarski i zasmradzają go!
Zmarszczyły się nosy, płonęły nozdrza chciwe dalszego ciągu.
– Zatem powiadam wam – zmierzał ku finałowi, a na tle złocistego ornatu żylaste 
dłonie 
trzepotały jak oślepione ptaki – puszczajcie chleb po wodzie, ale nie rzucajcie 
pereł przed 
wieprze. I zaklinam was, żebyście pamiętali: „Błogosławieni ubodzy duchem, 
chociaż bogacz 
nie dał im zaproszenia do swego przybytku”. Och, błogosławieni, zaprawdę 
błogosławieni! 
Amen!
– Amen! – rześko odpowiedzieli łaknący chleba, pereł i wieprzy. – Och, amen, 
amen!
Już na zewnątrz, w nieśmiałych promieniach słońca, gdzie zbierał gratulacje za 
kazanie 
targające sumieniami, dobry patriarcha musiał przyznać, że owszem, on sam 
osobiście dostał 
zaproszenie na wieczorną imprezę i że owszem, wybiera się; Gerhardt Steubins 
specjalnie 
skreślił do niego parę słów zachęty. Wybiera się jednak jako duchowny, żeby 
pobłogosławić 
imprezie, nie zaś jako lokalna szycha. Nawet największym wielorybom przyda się 
skromne 
błogosławieństwo, co, rzecz jasna, nie powinno ranić wieprzy.
– Tak czy inaczej: błogosławieni ubodzy duchem!
W niedzielę przed kolacją już całe miasto wiedziało, która z lokalnych szyszek 
została 
zaszczycona zaproszeniem, a która nie. Niektórzy nasłuchiwali nowin przy 
telefonie, inni przy 
radiu nastawionym na lokalną Sieć Rybną. Jedni czytali dodatek nadzwyczajny „Bay 
Beacona”, 
sklecony w nocy przez Wayne’a Altenhoffena, drudzy słuchali czytelników 
„Beacona”. 
Większość obywateli Kuinak usłyszała jednak o wszystkim bezpośrednio, dzięki 
pewnemu 
zjawisku akustycznemu obserwowanemu w nadbrzeżnych miasteczkach alaskańskich. 
Odgłosy 
miasta – z trzech stron otoczonego przez strome górskie zbocza i urwisko 
lodowcowe – ulegały 
samorzutnemu wzmocnieniu. Nie rozpraszały się. Krążyły i wirowały jak modlitwy 
uwięzione w 
katedralnej kopule. W rezultacie zjawisko sprowadzało się do nie milknącego 
hałasu, jednak w 
niedzielę, kiedy już ponaprawiano i sklarowano kutry, kiedy cichło wreszcie 
metaliczne 
pojękiwanie przetwórni rybnych, ów krążący w powietrzu wir nabierał 
przejrzystości i hałas 
przeistaczał się w odrębne, wyraźnie brzmiące głosy. Ktoś nachylał ucha – i 
słyszał z bliska 
kogoś innego, jak najprywatniej. To nie był ten anonimowy szum autostrad na 
bardziej 
metropolitalnym Południu. Tutaj, w miasteczkach tkwiących w górskim uścisku, 
każdy pojazd 
na drodze rozbrzmiewa indywidualnie i z byle ganku można go rozpoznać oraz 
zinterpretować.
– To zasuwa magnifika Leroya Danestrona, żeby wypłakać się mamuni, ale tym 
starym 
malibu daleko już nie ujedzie w ten sposób.
Byle debatę prowadzoną przed jednym z trzech barów mogły ocenić komisje 
szlifujące 
chodnik przed pozostałymi dwoma.
– Leroy mówi u Potte’a, że jego stara jest kompletnie załamana przez to, że nie 
dostali 
zaproszenia. Stara uważa, mówi Leroy, że stanowczo powinni dostać jako jedyni 
kręgarze w 
mieście. A ja się pytam, kto rozdaje te rybie gówna. Stara Leroya to taka sama 
włazidupa jak 
wszyscy, nie? Zaproszenie-pierdolenie.
Między szczęśliwymi posiadaczami zaproszeń a pechowcami zdarzały się sprzeczki, 
lecz 
niegroźne; wybierali się wszyscy, czy ktoś miał kartę wstępu, czy nie. Wiadomo 
było, że na 
nabrzeżu może się zdarzyć mnóstwo rzeczy. Przygotowania obliczone na tłum 
włazidupskich 
trwały od świtu. Ludzie z miejscowego Searaven rozbili namiot do bingo i 
rozstawili ogródek 
piwny. Z kolei ludzie z Orlego Gniazda zmontowali podłogę do tańców i 
zapowiedzieli 
konkurs stepowania w drewniakach. Z co najmniej tuzina 
dziewięćdziesięciowatowych 
przenośnych zestawów stereo odpalano najróżniejsze rytmy: bo każdy drewniak w 
końcu 
wynajdzie swój przytup, a do niego właściwy takt.
Omar Loop był jednym z niewielu, którzy odmówili udziału w czymkolwiek. Wciąż 
solidnie wkurzony tym, że Bergstrom nie przymknął tego jego zięcia, pedalskiego 
sukinkota, 
Omar zaryglował w południe drzwi do kręgielni. Na znak protestu miał zamiar 
pograć sam ze 
sobą. Ale obaj synowie dali się zbałamucić. Załadowali rożen na jeden z 
Omarowych pick-upów 
i nawrzucali na pakę brykietów z węgla drzewnego. Piekli, wycinali i sprzedawali 
porcje z 
tuszy wielkiej maciory, którą przed tygodniem poszarpał niedźwiedź: skruszała 
wieprzowina z 
chochlą fasoli – porcja dwadzieścia pięć baksów.
Jeden za drugim nadlatywały hydroplany, przeważnie z sąsiednich miasteczek, 
własność 
pilotów latających na odludzia, ale trafiały się wizyty bardziej egzotyczne. 
Punktualnie o szóstej 
po południu zeszły w dół dwie maszyny lear seahawk, zwodowały, podeszły przez 
zatokę do 
rufowej windy jachtu, wyładowały techników, aluminiowe skrzynki, a potem 
nawróciły i 
poderwały się, skrzydło w skrzydło, jak para wodnych ptaków porośniętych 
metalowym 
pierzem. W chwilę później opuścił się kursujący tu regularnie helikopter, z 
którego wysiadło 
sześć piszczących dziewczyn, krzykliwie rudych, o włosach jak lampy alarmowe na 
szosie. 
Rozległy się wiwaty. To chyba Cherry Tarts, nikt inny, żeńska grupa z Anchorage, 
która 
wyrabiała sobie teraz krajową markę, nagrywając w stylu Czwartego Świata nowe 
wersje 
starych, niezapomnianych standardów. Były naturalnie rude i znane z tego, że 
noszą takie 
fatałachy, które pozwalają się o tym przekonać. Dziewczyny wybiegły spod 
wirującego śmigła i 
z rozwianymi lokami wspięły się po trapie przy akompaniamencie okrzyków pełnych 
zachwytu.
– Niech mnie diabli, to te w pytę Cherry Tarts. Zabawa jak nigdy!
Olbrzym u szczytu trapu odsunął się i przepuścił dziewczęta.
Tuż przed siódmą nad horyzontem na zachodzie rozbłysła żółć i zieleń. 
Opalizujący majak 
mknął tuż nad wodą, wyjąc rozdzierająco i zostawiając za sobą warkocz dymu. Nad 
parkingiem 
maszyna uniosła nagle dziób ku niebu, wzbiła się w powietrze jak monstrualny 
koliber, potem 
wyrównała i osiadła na kipiącym asfalcie.
Rozwiał się dym, wyłoniły się spod niego czarne kreski składające się w litery, 
a te złożyły 
się na słowo MITSUBISHI. Po skrzydle zeszło na ziemię trzech Azjatów w 
ciemnoniebieskich 
garniturach; podano im trzy teczki. Człowiek, który je podawał, nie był Azjatą. 
Był to 
stuprocentowo amerykański playboy, w białych pantoflach, surfowych spodenkach i 
hawajskiej 
koszuli z nadrukiem w rajskie ptaki. Obdarował słonecznym uśmiechem stojących 
wokół 
gapiów, pomachał im ręką, a potem popędził w ślad za trzema smutnymi 
towarzyszami 
podróży. Kiedy cała czwórka opuściła pokład, maszyna znów zawyła, uniosła się, 
potem silniki 
przekręciły się i zanim niedawni pasażerowie przeszli przez parking do jachtu, 
samolot zniknął 
już z oczu nad morzem. Wayne Altenhoffen otrząsnął się z osłupienia i zapisał: 
„Po pojawieniu 
się odrzutowca pionowego startu nikogo by już nie zdziwił nawet atomowy okręt 
podwodny...”
Parę minut po ósmej ów stuprocentowy, wykarmiony płatkami kukurydzianymi 
Amerykanin 
znów ukazał się u szczytu trapu, wesoło śmiejąc się do przenośnego megafonu. 
Towarzyszył mu 
Nicholas Levertov w kapeluszu a la Fellini i w przyciemnionych okularach. 
Skinąwszy we 
właściwy sposób we właściwym momencie, ów uśmiechnięty stuprocentowy Amerykanin 
natychmiast oczarował tłum; rozmowy umilkły, powyłączano przenośne zestawy 
stereo i 
wówczas playboy odezwał się przez głośnik.
– Hej, granda-banda! – Przypominał gospodarza teleturnieju witającego 
publiczność w 
studiu. – Ryba bierze?
Odpowiedziały mu śmiechy i gwizdy. Kiedy ucichły, znów włączył głośnik.
– Pozwólcie, że się przedstawię, moi mili. Nazywam się Clark.
Clark Clark. Clark B. Clark. A teraz starajcie się wyczuć: dla mnie nie ma 
sprawy, jeżeli 
ktoś zapomni, jak mam na imię. I nie ma sprawy, jeżeli mu się popierniczy moje 
nazwisko. Ale 
na tę literkę w środku jestem dosyć uczulony. A teraz ćwiczymy, bo jest taki 
numer, który 
trochę wzmacnia ludziom pamięć. Powtarzajcie za mną: Clark-jak-ten-Gable...
Tłum uprzejmie powtórzył.
– ...Be-jak-te-banialuki...
W tej powtórce pojawiła się już nutka entuzjazmu.
– ...a potem Clark-jak-za-pierwszym-razem. Clark B. Clark. Boję się, że moja 
matka, jak się 
już ze mną uwinęła, miała jakieś trudności z mówieniem. Ale ja nie mam. Jestem 
wasz 
Trzaskodziób zza Gór, Gadka-Jak-Z-Zadka i jak najbardziej oficjalny najmimorda 
Foxcorporation, a na początek dostrajam się na tę właściwą nutę, dobieram tę 
melodię, dla was, 
kochani obywatele Kuinak, żeby podziękować wam wszystkim i każdemu z osobna, z 
głębi 
serca naszego koncernu za to ciepłe przyjęcie, które nam zgotowała wasza 
wspaniała, 
fantastyczna społeczność. Pamiętacie: B. jak co...? No, już kumacie. Chodźcie tu 
bliżej, kochani. 
Bo jeszcze jeden powód, dla którego witamy was na Silver Foxie, kochani, to ten, 
kładę kawę na 
ławę, że macie coś, czego nam trzeba. Możecie zapytać: co takiego? Możecie. A ja 
wam 
powiem. Macie coś, co się w branży nazywa plener, widok, że mucha nie siada, 
jeszcze nie 
sieknięty, bo jeżeli sami nie widzieliście, to ja wam mówię: stąd na południe 
wszystko jest 
sieknięte równo, jak obsrał. Ale wasze niebo jeszcze jest czyste, a powietrze 
słodkie... jeżeli nie 
liczyć tego smrodu rybich flaków... A my mamy coś, czego wam trzeba. Mianowicie 
szmalec, 
kochani, powiedzmy sobie szczerze, bez owijania, niezły szmal, rajcowne umowy i 
odlotowy 
ubaw. Musicie nam tylko użyczyć pleneru. Albo interes jak łza, albo...? 
Przemyślcie to sobie. A 
na ten czas ruszania głową – teatralnym gestem trzepnął splecioną linę u trapu – 
chodźcie na 
pokład, zabawmy się i poznajmy. Bardzo bym chciał powiedzieć: „wszyscy chodźcie 
na 
pokład”, ale nie da rady. Bo ten tu Big Joe ma rozkaz nikogo nie przepuszczać 
bez przepustki, i 
umarł w butach, nie wybiję mu tego z głowy, bo ja nie umiem mówić w języku 
mięśniaków, a 
on innego nie rozumie. Za to mogę wam poradzić... – rozejrzał się na boki i 
szepnął do 
megafonu – ...ta zakuta pała nie odbiera kart, kapujecie? Wystarczy, że 
poczekacie, aż ktoś stąd 
wyjdzie, razem z zaproszeniem, i... – konspiratorsko przymknął oczy – ...i kto 
się o tym dowie? 
Na pewno nie Big Joe. Big Joe uważa, że jesteśmy jednakowi: same kurduple. No 
więc wierzcie 
mi, moi mili, na każdego, kto ma odrobinę cierpliwości, przyjdzie kolej; wejdzie 
sobie na pokład, 
a my nie zaczniemy tonąć jak kiedyś w Brazylii. Na Górnej Amazonce. O mały włos. 
Okej, 
Clark Be-jak-te-banialuki, wystarczy, zamknij dziób. Teraz trochę, że tak 
powiem, zabytkowej 
muzyczki. Dawajcie je tutaj, te płomienne Cherry Tarts! Ślicznotki, pokażcie, o 
co chodzi...
Wysypały się na pokład dziewczęta z bezprzewodowymi gitarami, z przymocowanymi u 
podbródków mikroportami i odpiszczały North to Alaska rozdzierającymi gardło 
falsetami, 
których ostrość przechodziła ludzkie pojęcie. Goście stłoczeni na trapie musieli 
się przedzierać 
przez nawałnicę sfabrykowaną we wzmacniaczach. Wszelki inny dźwięk został 
unieważniony. 
Przenośne zestawy stereo zostały rozmontowane i spakowane.
Kiedy godzinę później zjawili się Ike i Greer, tłum na głównym pokładzie 
wielkiej jednostki 
ledwie się mieścił między relingami, a po burtach ściekał szampan. Cherry Tarts 
wdrapały się na 
mostek i ostro piszcząc, zadawały czadu. W przeboju Parsley, Sage, Rosemary and 
Newsweek 
nie oszczędzały się, a rajcowny beat akcentowały za pomocą różnych części ciała. 
Wciąż było 
jasno, mimo to na statku zaświecono punktowce i skierowano na magnezowy 
żaglopłat. Teraz 
jeszcze bardziej przypominał ostrze, którego długi czarny cień padał na 
zatłoczony parking, 
rozkrawając go aż po hondę heftyvan Ike’a.
– Nie pchaj się w bajzel, stary – radził Ike’owi Greer. – Kiedy to gówno 
zgęstnieje, nie 
ruszymy ręką ani nogą.
Przez dwie ostatnie noce sporo wiatru uszło z Greerowych żagli. Twarz miał 
obrzmiałą, a 
oczy szkliste, mimo że przez osiemnaście godzin leżał jak kłoda. Pożyczył od 
Ike’a lornetkę i 
nerwowo regulując ostrość, rozglądał się podczas jazdy, jakby wypatrywał 
zasadzki.
Ike zatrzymał wóz przy Front Street, przed Cookiem, i wysiadł. Greer wahał się, 
krzywił zza 
szyby i zza nałożonych na nos okularków. Usiłował wypatrzeć na parkingu mustanga 
w ogniste 
pasy, wciąż licząc, że Billy Bellisarius wybawi go, zdejmie mu z wątłych ramion 
ciężki płaszcz 
odpowiedzialności, a sam Greer zabawi się na całego. Niestety, nie było ani 
śladu landary 
Kujona. Greerowi dobrze jednak zrobił widok Cherry Tarts, które na mostku 
wydzierały się, 
wyginały i podskakiwały. Kiedy na własne oczy przekonał się, że są naturalnie 
rude, poczuł się 
raźniej.
– Dzięki Ci, Panie. Tego mi było trzeba.
– Zobaczyłeś coś?
– Cherry Tarts, człowieku; zobaczyłem Cherry Tarts. Oooch. I jakiś tysiąc 
zalanych 
Psubraci.
– Nie musimy się zalewać – Ike podsunął pomysł.
– Ale się zalejemy, człowieku. Nie ma wyjścia. – Greer westchnął i rozprostował 
się, 
wyłażąc z wozu. Stres natchnął go swego rodzaju filozoficznym spokojem. – Ale 
przyjęcie! Yes 
amusee, no nie? Czy ktoś wyśnił sobie na bani ten koszmar, czy może mi się śni? 
Idziemy?
Wysiadali z furgonetki, a tymczasem Omar Loop zamknął za sobą drzwi kręgielni i 
przeszedł przez ulicę. Rubinowa kula, którą trzymał u boku, przypominała 
maczugę. Zgarbiony 
kształt, podświetlony od tyłu neonem, przywiódł Ike’owi na myśl wieprza 
wyłażącego 
spomiędzy tlących się śmieci.
– Jeszcze zobaczysz, Sallas! – zawołał Loop przez ulicę. – Wrócił do domu, żeby 
się 
odegrać, rozżalona zaraza jedna. Trzeba było mi pomóc i przetrącić mu kark, a 
nie 
przeszkadzać. Jeszcze zobaczysz...
Ike nie odpowiedział. Greer odkrzyknął coś, co zagłuszył przewalający się po 
asfalcie łoskot 
muzyki, zelefantyzowanej przez wzmacniacze.
Przeszli plac, zatrzymując się przy zaparkowanych pick-upach, żeby zamienić dwa 
słowa czy 
uścisk ręki. Dobroduszne żarty. Ani słowa na temat zaproszeń. Ludzie byli w zbyt 
odświętnym 
nastroju, żeby gryzła ich zawiść, nawet jeżeli sami nie mieli przepustki 
pozwalającej 
poświętować. Po trapie Ike szedł za Greerem, kolos przepuścił obu, nie 
spojrzawszy nawet na 
zaproszenia. Na pokładzie wciąż jeszcze mrugali oślepieni i ogłuszeni, kiedy 
spiesznie 
przydreptał ku nim Wayne Altenhoffen. Lśniły mu oczy.
– Przygrzejecie sobie, Bracia? High-tech, super koka. Ludzie też klasa! Mmmm! 
Macie 
ochotę? Gdyby co, to widzicie tego ładniutkiego boya? – Wystrzępiony notes 
Altenhoffena 
poderwał się w stronę młodego Azjaty o zawiązanych w samurajski węzeł wiśniowych 
włosach. Stalowa teczka trzymana na płask służyła chłopcu za tacę. Po jednej 
stronie stały 
kieliszki szampana, po drugiej filiżanki i sake, na środku zaś unosiła się para 
z wzorzystego 
wymyślnego czajnika. – Od tego pierwszego robisz się większy, a od tego drugiego 
uśmiechnięty. Facet twierdzi, że pod pokładem ma prywatny zapas oryginalnej 
lucy. Te szare 
komóry dostają gęsiej skóry.
– Lepiej sobie zafunduj spacer, Szare Komóry – ostrzegł Ike. – Greer jeszcze nie 
doszedł do 
siebie po tym jak go tu ugościli w piątek.
Szare Komóry puścił to mimo uszu.
– Patrzcie! – Pokazał wchodzącego na pomost jeszcze jednego mężczyznę z notesem. 
– No-
Ten-Tam Pan Cudzy-Słów, redaktor towarzyski z „Anchorage Sun”. Chłopaki! Ale 
musi być 
wkurwiony, taka balanga na cudzym boisku. Pójdę go podręczyć, chociaż nie, 
czekajcie. – 
Zatrzymał się i zmarszczył brwi, usiłując sobie przypomnieć, dlaczego właściwie 
zagadnął tych 
dwóch. – Otóż to. Miałem wam powiedzieć, że wypytywał o was ten Nicholas 
Levertov. O 
poziom wyżej, po przeciwnej stronie niż rożen. Rosyjski kawior, nordycki cyc. 
Bawcie się 
dobrze.
– Nicholas Levertov jeszcze trochę poczeka – oświadczył Greer, kiedy Altenhoffen 
odfrunął, 
wymachując notesem. – Muszę coś wziąć na rozruch.
Przecisnęli się przez ciżbę do wiśniowego samuraja ze stalową tacą.
– Może być prosto od mamusi – Greer wskazał na emaliowany, wzorzysty czajnik. 
Boy 
złożył ukłon i czekał. Greer zorientował się, że sam powinien sobie napełnić 
filiżankę. – Ike? – 
zapytał. – Troszeczkę?
Sallas pokręcił głową i z pojemnika z lodem przy barze wyciągnął butelkę corony. 
Wędrowali, wymieniając w tłumie kiwnięcia głową i uśmiechy i popijali każdy 
swoje. Muzyka 
była za głośna, żeby rozmawiać. Wprawdzie Cherry Tarts szarpały druty i 
piszczały wysoko na 
mostku, ale kolumny poustawiano na niższych pokładach. W końcu Ike z Greerem 
wspięli się 
przez ten hałas po tekowych schodach na górę.
Ike po raz pierwszy uzmysłowił sobie, jaki wielki jest ten jacht. Przed masztem 
znajdował się 
kopułowaty dach nad mostkiem, teraz służący rozśpiewanym Cherry Tarts za scenę. 
Żaglopłat 
był wprost niewiarygodny. Składał się z ośmiu opływowych sekcji z wypolerowanego 
magnezu. 
Na drugiej sekcji od góry wymalowany był znak Foxcorporation: głowa srebrnego 
lisa w 
czarnym kręgu o średnicy trzech lub czterech metrów, teraz rozświetlona 
punktowcem. Chyba 
najwyższy maszt w historii żeglugi.
– Zastanawiam się, jak oni pomalowali to cholerstwo! – odezwał się Greer, który 
coś 
wiedział o malowaniu masztów.
– Opuścili go – wyjaśnił Ike. – Widzisz te segmenty? To się musi teleskopowo 
wsuwać jedno 
w drugie, jak samochodowa antena. I chyba tak samo te pontony wzdłuż kadłuba, 
jak w 
podnośniku.
Po zwróconej ku morzu stronie żaglopłata stał rożen, a przed nim długa kolejka 
ludzi z 
plastykowymi talerzami; po drugiej stronie, na półboisku, które żaglopłat 
osłaniał przed 
blaskiem niskiego słońca, odchodził w najlepsze mecz koszykówki. Czysto 
popilucka drużyna 
Psubraci Skośnookich zmagała się z Psubraćmi Okrągłookimi. Kosz znajdował się na 
przepisowej wysokości, w połowie dolnej sekcji masztu. Boisko zamykała podstawa 
żaglopłata, 
rozciągająca się na przepisową szerokość. Na deskach wymalowana była tylko 
półokrągła 
granica rzutów za trzy punkty, natomiast brakowało klasycznej dziurki od klucza, 
do rzucania 
osobistych; komputer pokładowy bezustannie tak korygował wielkie ostrze, żeby 
cięło i 
przepuszczało wiatr, na skutek czego kosz wraz z tablicą – czyli cała strefa pod 
koszem – 
obracały się to w jedną, to w drugą stronę.
Ktoś zajodłował od strony rufy.
– Juuu-huuu, wy tam, ta para nie do pary! – Clark B. Clark machał ku nim spod 
falującego 
baldachimu, którym był wzorzysty spadochron. Linki od czaszy biegły w tył ku 
uniesionej rufie i 
w przód ku parze bomów. W łagodnych podmuchach tęczowy jedwab na przemian 
wzdymał 
się i zapadał. Tradycyjne, szprychowe koło sterowe i obudowa kompasu znajdowały 
się na 
podeście rufowym. Wypoliturowane i lśniące wyglądały jak bezcenne antyki. Na 
kamizelkach i 
kombinezonach ratunkowych pozwalanych na rufę wylegiwał się tłumek biesiadników.
– Chodźcie na tył, panowie. Nick chce was wszystkim przedstawić.
Nicholas Levertov rozparł się na stercie pomarańczowych nadymanych kamizelek 
ratunkowych wraz z paczką dziewczyn i wielkim, czarnym labradorem. Zwierzak 
przypominał 
Ike’owi Nerda, psa Louise Loop; właścicielką labradora była chyba dziewczyna 
usadowiona 
najbliżej Nicka, cycata brunetka w czymś przezroczyście-jednoczęściowo-
piżamopodobnym.
Labrador wciąż trącał ją trzymaną w pysku mokrą piłką.
Mężczyzn było tylko paru: jacyś rybacy, Chad Evert, dealer Hondy, i Norman Wong; 
Norm 
starał się trzymać jak najdalej od olbrzyma wyższego niż on sam. Reszta 
towarzystwa, w sile co 
najmniej tuzina, była odmiennej płci. Ike spostrzegł, że jedna z kobiet to 
Alice. Matka Nicholasa 
stała na podeście, nad wylegującym się haremem, a na sobie miała coś jeszcze 
bardziej 
etnicznego niż poprzednio. Włożyła na tę okazję odświętną starą suknię babki 
uszytą z koca, z 
czerwono-czarnymi wełnianymi aplikacjami w kształcie ptaków i dobranymi do wzoru 
wielkimi guzikami z macicy perłowej. Suknia naprawdę była niebrzydka, lecz Alice 
jak to Alice, 
musiała dodać coś wyzywającego i uzupełniła strój podobnym do rondla kapeluszem 
z 
lamparciego futra. Stała jak posąg nad ramieniem Nicholasa; Ike pomyślał, że 
wygląda jak 
królowa wdowa po jakimś rozkapryszonym potentacie Trzeciego-i-Pół Świata. 
Powiedzieli sobie 
„hal-lo”, potem Nick zajął się przedstawianiem.
– Pozwól, Isaak, oto Tatiana. – Biała ręka wykonała ten sam gest, po którym 
rozkwitł w niej 
wachlarz zaproszeń. – To Ingrid; jeśli sobie przypominam, pan Greer spędził już 
parę beztroskich 
godzin z Ingrid; a to Gretchen. Jeszcze dodam, że znajdujesz się, czempionie, w 
sekcji statku 
spod znaku strudla; gdyby ci bardziej podchodziło susi, to musisz zejść pod 
pokład.
Dziewczęta podawały ręce, z uśmiechem obdarzały Ike’a chrypliwymi „hallo” i były 
tak 
nieodgadnione, jak utrzymywał Greer.
– Oczywiście, obaj znacie panią Carmody, moją matkę, a ta, no proszę, byłbym 
zapomniał, 
ta solidna i pikantna porcja ciała... – długim białym palcem u nogi wskazał 
brunetkę w 
przezroczystej narzutce – to Louise Levertov w nowym wcieleniu, gdybyście jakimś 
cudem to 
przegapili.
– Pani Louise Loop Levertov – poprawiła Lulu, wyginając się do tyłu, żeby Isaak 
mógł się 
napatrzeć na jej nowe wcielenie.
– Zdawało mi się, że skądś znam tego czarnego labradora – powiedział Ike.
Greer pokiwał głową.
– Niekiepsko wyglądasz, Lulu.
– I jestem w niekiepskim nastroju, Emil. A jak z tobą, Ike? Już jesteś na fali? 
Bo może, 
Nicky, nie wiesz tego o naszym starym czempionie, ale Isaak Sallas nie lubi, 
kiedy za szybko 
wpadnie w zbyt dobry humor. Chyba wie, że to się odbija na jego reputacji...
– Nie zapominam o tym, Louise, od kiedy trochę poflirtowaliśmy sobie z Isaakiem. 
Pies: 
aport! – Levertov znienacka wyrwał zaślinioną piłkę z mokrej paszczy labradora i 
przerzucił 
przez reling od strony morza. W ślad za piłką przeskoczył nad relingiem pies i z 
wysokości 
dobrych dziesięciu metrów runął do wody. Greer dopadł bariery i w dole, 
niesamowicie nisko, 
zobaczył rozbryzg.
– Nic mu nie będzie – kwaśno zapewnił Norman Wong. – Chyba już szósty raz 
wykręcają 
mu ten numer. Może nawet siódmy. Opływa rufę z piłką, a już na pokładzie pomaga 
mu mój 
brat Lloyd.
– Zanim tu trafi, miną wieki – zachichotała Lulu. – Daje nam szansę.
Nick nie zawracał sobie głowy psem. Wpatrywał się w położony niżej pokład.
– Och, świetnie. Idzie foto. Mamo... Louise... Tatiana, no, przytulcie się.
Jakiś człowiek wdrapywał się po schodkach śródokręcia, taszcząc na statywie 
olbrzymi, 
staroświecki aparat na płaskie klisze osiem na jedenaście cali.
– Isaak, to ma być portret rodzinny – Nicholas uśmiechnął się – lecz ty i twój 
przyjaciel 
będziecie na nim mile widziani, wy też się przytulcie. Uważam, że 
zapracowaliście sobie na to 
miejsce, obaj.
– Jeszcze zobaczą mnie w Pasadenie, nie, dziękuję – powiedział Greer, jednym 
susem 
usuwając się fotografowi z drogi.
– Ja też dziękuję, Nick. Ten portret lepiej wyjdzie, kiedy po prostu będziesz na 
nim ty, twój 
harem, twoje pieścidełko, no i królowa matka. – Ike rzucił okiem na Alice i 
dostrzegł, że jej 
kark nabrzmiewa, lecz nie odcięła się.
Ike i Greer czekali z boku razem z innymi mężczyznami i popijali. Norman Wong 
ostrożnie przysunął się i nachylił ku nim tę swoją wielką, posępną twarz.
– Są wiadomości od Kujona.
– Naprawdę? – Greer ścisnął Wonga za ramię. – Gdzie się podziewa? Dlaczego ten 
geniusz 
nie siedzi tu i nie pilnuje interesu? Ten ciężar odpowiedzialności już mnie 
zupełnie załatwił...
– Jest w Skagway Clinic. Oberwał w sprzeczce i to tak, że leży. Mówi, że to 
stłuczenie 
kości ogonowej. I mówi, że go nie puszczą ze szpitala, póki ktoś nie przyjedzie 
i nie wypisze go 
na własną odpowiedzialność. Kujon chce, żeby przyleciało do niego paru ludzi.
– Gdzie, do Skagway? – zaśmiał się Ike. – Zwariował. Chyba ktoś mu dołożył nie 
tylko po 
tyłku.
– Lecimy – zadeklarował Greer. – Ike wynajmie samolot i rano startujemy. Nie ma 
to-tamto.
– Na to właśnie liczył – powiedział Norman. – Na was dwóch, na ciebie i Ike’a.
– Poczekaj chwilę – wtrącił Ike.
– To jest nasz Psubrat, mon ami. Nasz prezes! Pamiętaj: „Psubrata w biedzie 
Psubrat nie 
zawiedzie”.
– A kto go sprał, Norm?
– Pamiętacie tego eks-obrońcę Niedźwiedzi, który uratował eks-żonę Greera przed 
ogniem 
piekielnym? W Czapę Greenera?
– Biblią-W-Czapę-Greener. – Greer pamiętał i wystraszył się na samą myśl. – 
Sześć stóp 
dwa cale, dwieście dziewięćdziesiąt funtów, czarny aż po dziurę w dupie mormon. 
Osobiste 
łajno Pana Boga!
– To ten. Zdaje się, że się ożenił z twoją eks.
– On już miał żonę – przypomniał Greer. – Więc jak mógł sobie wziąć jeszcze 
jedną?
– Nie jeszcze jedną, lecz piątą – poprawił Norman Wong. – Greener twierdzi, tak 
mówi 
Billy, że dostał od Nieba specjalną dyspensę na te trochę personelu.
Na Greerze zrobiło to wrażenie.
– Pięć! Mmm! A jak załatwić taką dyspensę?
– Pamiętam Greenera. – Ike kiwnął głową. – Pętał się za mną i chciał mnie 
zbawiać, jak 
byliśmy w Skagway na paradzie w Dzień Gorączki Złota. Rzeczywiście, gnój boży. 
Do głowy 
by mi nie przyszło, że Bellisarius może z nim mieć coś wspólnego.
Kujon ma w Skagway przyjaciółeczkę z bufetem z hamburgerami. Mówi, że wpadł 
sobie 
do niej na ćwierćfuntowca i pogadać o głupotach, a na to włazi Greener. Chyba 
znów pracował 
nad swoją kolekcją Siostrzanych Dusz Zbawionych od Piekła. A Billy pewnie miał 
obiekcje, no i 
Greener przetrącił mu kość ogonową.
– Zut alors. – Greer pokręcił głową. – Co za upokorzenie dla biednego Kujona.
– Gorsze, niż ci się zdaje. Facet zabrał Billy’emu fajerwerki i wrzucił do 
Skagway River. 
Billy powiedział, że ten gnój wrzuciłby też do rzeki jego walizeczkę, gdyby 
Billy nie przykuł jej 
sobie łańcuchem do nadgarstka.
– Założę się, że rozwalił mu i łańcuszek.
– To jak, już nie ma fajerwerków ani scoota? – Greer puścił ramię Normana, a 
ścisnął ramię 
Ike’a. – To już nie jest sprawa koleżeńska, Isaak. To alarm dla regionu.
Norman z namaszczeniem pokiwał głową.
– Billy powiedział, że jeśli wy dwaj byście nie mogli, to ja, z moim bratem 
Irvinem, mamy 
przyjechać go zabrać. A my nie możemy. W czwartek starzy mają 
pięćdziesięciolecie ślubu; 
zjeżdżają się Wongowie aż z San Francisco.
– Alice chce, żebyśmy jutro byli pod parą. – Ike próbował uwolnić ramię. Znów 
poczuł się 
osaczany. – W razie gdyby wrócił Carmody...
– Carmody jeszcze długo nie wróci, Isaak – powiedział Wong. – Teraz Carmody 
baluje. 
Popatrz. Ta nieszczęsna cholera już tu jest...
Z gąbczastą piłką w pysku przywlókł się czarny labrador. Zwiesił głowę, a ogon 
podwinął 
między nogi, jakby ze wstydu, że powrót zajął mu tyle czasu. Trząsł się tak 
mocno, że nie był w 
stanie się otrzepać. Nicholas spojrzał na ociekającego wodą zwierzaka i 
oznajmił, że sesja 
fotograficzna dobiegła końca.
– I to by było na tyle, mili. Chyba nie chcecie, żeby po rodzinnym zdjęciu 
pętały się zmokłe 
psy. Hej, foto? Możesz zjeżdżać. Isaak? Chłopaki? Chodźcie. Uwiecznianie mamy z 
głowy i oto 
znów się zapala lampka rezerwy.
Ike’owi ulżyło. Odcumował od Normana i Greera i pożeglował w stronę baru.
– Mam ochotę na dżin z tonikiem, Alice, jeżeli można. Chyba mnie bierze malaria.
Ulga nie potrwała długo. Ledwie pociągnął z wielkiej szklanki pierwszy łyk tego, 
co 
przyrządziła Alice, z obitego tekowym drewnem włazu na rufie wyłonił się Clark 
B. Clark i 
pośpieszył ku Nickowi. Wskazując Ike’a, szeptał Levertovowi do ucha jakąś pilną 
wiadomość. 
Stłuczone wargi albinosa rozciągały się w szerokim uśmiechu. A potem Nick 
obdarzył tym 
uśmiechem Ike’a.
– Ach, ach, mój czempionie. Wielki Gerhardt Steubins chciałby mieć honor gościć 
cię w 
wielkiej sali konferencyjnej na dole.
Po prostu idź za Clarkiem B. I lepiej weź ze sobą drinka. Kiedy staje się oko w 
oko ze 
znakomitością, może zaschnąć w gardle. A my tu sobie... – znienacka wyrwał psu z 
pyska 
gąbczastą, ociekającą wodą piłkę i znów przerzucił przez reling – 
pokontynuujemy.
Wielki, czarny pies skoczył w morze.
Ike z kwaśną miną wędrował za ostrzyżoną na zapałkę głową Clarka B., 
zstępującego po 
schodach z tekowego drewna. Nie miał pojęcia, dlaczego tak posłusznie 
podporządkował się 
wezwaniu Steubinsa. Nic a nic nie przejmował się legendami. Nie śnił mu się po 
nocach udział 
w kręceniu filmu. Wiedział, że we wnętrznościach tego mechanicznego wieloryba 
nie ma nic, 
czego by pragnął, ani też nic, co przyniosłoby pożytek jemu czy komukolwiek. 
Więc może to 
ciekawość?
Drzwi do niewielkich pomieszczeń po obu stronach porcelanowobiałego przejścia 
były 
pouchylane. Czy chodziło o przewiew, czy zrobienie wrażenia? Trudno i darmo, 
gość musiał 
podziwiać lśniącą aparaturę. Równie dobrze mogły to być stanowiska dowodzenia 
NASA lub US 
NAVY. W jednej salce stał autentyczny trzyekranowy stół montażowy Kellera na 
siedemdziesięciomilimetrową taśmę, ze skomputeryzowanym łączem do wideo. W innej 
widać 
było zminiaturyzowane laboratorium, z rzędami maleńkich jak zabaweczki butelek, 
przewodów i 
zlewek. Jak się ma takie odwody, to nic dziwnego, że na bankiecie są same 
delikatesy.
Clark B. usunął się pod ścianę, żeby przepuścić Ike’a.
– To tam – zaanonsował.
Drzwi na końcu przejścia bezszelestnie rozsunęły się, odsłaniając pomieszczenie 
pełne ludzi. 
Był to wielki salon. Swego czasu, jeszcze w Monterey, czekając u dentysty na 
wypełnienie 
kanału, Ike przerzucał liczący ćwierć wieku egzemplarz „Fortune”. Rozkładówkę 
pisma 
zapełniała – jako temat numeru – bogato ilustrowana opowiastka o 
osiemdziesięciometrowym 
jachcie saudyjskiego biznesmena Adnana Khashoggiego, Nablia. Zdjęcia dawały 
pojęcie o 
ostentacyjnym przepychu, lśniącym i zmysłowym bogactwie wnętrz statku, zwłaszcza 
gdy 
chodziło o ogromne łóżka wodne pod lustrzanym stropem, z panelem kontrolnym, 
pozwalającym zmieniać światła i nastrój, a także uruchamiać zapis wideo wraz z 
odtwarzaniem 
w zwolnionym tempie. Na rozkładówce znajdowało się też zdjęcie głównego salonu 
Nablii, 
zastawionego krytymi zamszem otomanami i wyłożonego syjamskimi kobiercami. 
Wyglądało to 
w sumie jak namiot wielkiego paszy przygotowany na przyjęcie najpotężniejszych 
szejków z 
całej pustyni. Na zdjęciach były też stoły z lapis-lazuli, na nich bezlik 
półmisków i tac pełnych 
fig i granatów, nargile i parujące samowary, złoty sfinks, z którego paszczy 
szampan tryskał 
wprost do marmurowej wazy trzymanej w przednich łapach. Ike przypomniał sobie 
tytuł 
artykułu o jachcie Khashoggiego: „Nigdy nic wspanialszego nie wypłynie na 
morza”.
Najwyraźniej autor nie brał pod uwagę zwodowania Silver Foxa.
Grodzie i sufit wyłożone były nowym gatunkiem mieniących się tafli, dzięki 
którym długie 
pomieszczenie wyglądało jak wydrążone w lodowcu. Mlecznobłękitne, 
fluorescencyjne światło 
sączyło się we wszystkie zakamarki. Zdawało się, że meble unoszą się nad 
dywanami jak 
skórzane, nieważkie satelity na orbicie. Zdawało się wręcz, że ludzie zanurzeni 
w jakiejś 
nieziemskiej poświacie lewitują, że stoją lub przechadzają się w powietrzu jak 
gromada lekko 
zakłopotanych duchów.
Ike zobaczył miejską śmietankę, najprzezacniejszych z przezacnych. Był więc 
nieodzowny 
zabytek, ojciec Pribilof. Szef banku Jack McDermitt i burmistrz Saul Beeson z 
Hotelu Beringa 
zaciągali się pociesznie długimi cygarami, popijając brandy i słuchając wywodów 
Jorgensena, 
dyrektora liceum, poświęconych ustawionemu na starej boi staremu mosiężnemu 
astrolabium. 
Dwaj najstarsi bracia Wong zaklinowali się, połeć w połeć, na eleganckiej 
angielskiej kozetce, 
doszczętnie sparaliżowani z powodu maleńkich koniakówek, które uwięzły w ich 
wielkich, 
czerwonych łapskach. Naprzeciw, skrzyżowawszy nogi na oryginalnych wschodnich 
pufach, 
rodzice Wongów pili z oryginalnej chińskiej porcelany coś, co prawdopodobnie 
było oryginalną 
chińską herbatą. Szef policji, Gilstrap, zadręczał własnego teścia, wielebnego 
Winesapa, 
pokazując mu średniowieczny pas cnoty wywleczony zresztą z kolekcji zabytkowej 
broni.
Z boku przykucnął na piętach Tommy Toogiak senior i oparty plecami o grodź 
patrzył nie 
wiadomo gdzie. Jako prezes rady nadzorczej i główny udziałowiec Searaven 
reprezentował tu 
zarówno setki Popilutów, jak i lokalną rozgłośnię. Owa rozgłośnia, KDEAP, 
zamiast czterech 
liter chlubiła się aż pięcioma w kodzie identyfikacyjnym i regularnie przerywała 
transmisję 
programu krajowego, żeby nadać nazwiska lokalnych zwycięzców w bingo lub 
prowadzić 
uczone dyskusje, które miały zapobiec wzrostowi samobójstw wśród Popilutów. 
Federalna 
Komisja do spraw Mediów nie ścigała tych uchybień. Rzecznik wyjaśnił kiedyś: „W 
końcu to ich 
eter”.
Tommy Toogiak senior również palił długie cygaro i ściskał w dłoni koniakówkę. 
Tego 
wieczoru była to widocznie racja standardowa. Zanim Ike pomyślał o wykrętach, 
już trzymał w 
ręce importowaną panatelę i kryształowy kieliszek. Zapalił i zaczął się 
rozglądać. Tych, a nie 
innych obywateli wyraźnie ściągnięto tu po to, żeby ich uhonorować i przekazać 
całej 
zbiorowości coś w rodzaju ważnego komunikatu. Ale dlaczego trafił tu Ike? Czego 
od niego 
chciał Steubins? Rozmyślania przerwał Ike’owi ów czarujący i wygadany Clark B. 
Clark, który 
podszedł i przysiadł się. Dzięki temu Ike został szczegółowo i obszernie 
poinformowany, że 
stary Clark B. też kiedyś był kimś w rodzaju desperado Na-Ciebie-Kolej.
– Nie musisz wszystkich tym częstować, ale starego Clarka B. wylali z uniwerku 
stanowego 
w San Jose, bo wyczaił i wysadził dynamitem odnogę ścieku, którą puszczali ten 
ich gnój prosto 
do zatoki. Nie mogło mi się przytrafić nic lepszego; dowiedział się o tym Lucas 
i w nagrodę 
załatwił mi stypendium na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. Specjalność: 
kinobleblografia. 
Miło się gada, ale... – Clark B. poklepał Ike’a po kolanie i wstał. – Ta nasza 
odprawa jakoś się 
rozkręca. Czas zastartować po kapitana.
Clark prześlizgnął się między rozszczebiotanymi kuinackimi patrycjuszami jak 
węgorz przez 
morszczyn, a potem zniknął za lekkimi, cienkimi drzwiami w zwężeniu na końcu 
salonu. Ike 
popijał brandy, coraz bardziej zaintrygowany. Na przykład te zaproszenia; 
wyłowienie 
właściwych nazwisk musiało kosztować trochę czasu, nie mówiąc już o sztychowaniu 
do druku. 
Zawinięcie do Kuinak to nie był żaden wyskok ani decyzja pisana na kolanie.
Clark B. Clark ukazał się znów w wąskich drzwiach. Za nim można było dostrzec w 
przejściu ponurą i wychudzoną postać, z głową opuszczoną, jakby zaprzątała ją 
jakaś doniosła 
myśl.
– Panowie i... – wzrok Clarka nerwowo penetrował salę, aż wreszcie zlokalizował 
panią 
Wong – ...i szanowna pani... Jeżeli wolno mi, to chciałbym powiedzieć na 
wstępie, że my 
wszyscy na pokładzie Foxa jesteśmy wam głęboko wdzięczni za waszą uprzejmość i 
cierpliwość, nie mówiąc już o pobłażliwości, które w mgnieniu oka zestroiły się 
z naszym... 
no, właśnie... jak to powiedzieć...?
– Lepiej się zamknij...
Odzywka była prowincjonalna, chamska i w pierwszej chwili wydawało się, że 
palnął to 
ktoś z miejscowych.
– ...i zjeżdżaj.
Clark B. Clark odsunął się o parę cali i ugiął kolano.
– Panowie i szanowna pani, mam zaszczyt przedstawić: oto głównodowodzący, 
Gerhardt 
Luther Steubins, laureat czterech Oskarów, pięciu doktoratów honorowych oraz 
bohater sześciu 
procesów o ustalenie ojcostwa...
– Puść mnie, szczeniaku jeden. Ja ci pokażę ustalanie ojcostwa... Clark B. Clark 
odskoczył 
od drzwi.
– Ludziska, to ten wielki Gerhardt Steubins!
W oniemiałe pomieszczenie wstąpił bardzo stary mężczyzna o cynowosiwych włosach 
i w 
okularach z przyciemnionymi, opuszczanymi klapkami. Gdyby Ike spodziewał się, że 
w środku 
tej lśniącej pułapki pojawi się jakiś złowrogi, cudzoziemski demiurg, to bardzo 
by się 
rozczarował; demiurg miał przeciągłą wymowę swojskiego czarodzieja z Oz, a 
uśmiech 
pożyczony od zasuszonego komedianta z głębi Wirginii. Sławny na cały świat 
Gerhardt Luther 
Steubins był wielkim, kościstym, powolnym staruchem o szyi indora, owocem czysto 
amerykańskiego Południa. Ike miał wrażenie, że na tym nadwerężonym szkielecie 
facet nosił w 
kwiecie wieku jeszcze parędziesiąt funtów mięśni, i to wyrobionych, chociaż i 
tak wydawał się 
zdumiewająco sprawny. Opalone ramiona wciąż były żylaste, a co do powykręcanych 
dłoni, to 
nie wyglądało na to, że właściciel ich oszczędza.
Steubins nabrał powietrza, potem zaczął je wypuszczać, wreszcie rozległ się 
długi pomruk; 
wzrokiem samotnika taksował pomieszczenie, a towarzyszył temu ten odgłos o 
bardzo 
prywatnym charakterze, dobiegający z głębi klatki piersiowej. W końcu uniósł 
duży 
kryształowy kieliszek bursztynowej whisky i przepił do gości, wciąż z szeroko 
otwartymi 
oczami. Jeszcze nie oderwał ust od kieliszka, kiedy po drugiej stronie salonu 
otwarły się drzwi i 
stanęli w nich Nicholas Levertov wraz z krępym mężczyzną, który na sobie miał 
biały mundur 
oficera marynarki, a na twarzy mroczny, zmysłowy uśmiech jakiegoś pomniejszego 
hinduskiego 
bóstwa. Na ten widok Steubins jeszcze poszerzył uśmiech.
– Właściwie to całkiem o tobie zapomniałem, Królewno Śnieżko.
– Nie powinien pan, kapitanie Steubins.
– Rzeczywiście, nie powinienem, panie Levertov. Ani ja, ani pan Singh. – 
Steubins uniósł 
kieliszek i przemówił: – Moi mili, niektórzy z was pewnie już znają Nicka 
Levertova. Ten 
najazd na was to głównie jego wina. Bo to on przekonał najgrubsze ryby, że jego 
rodzinne 
miasteczko Kuinak ma te wszystkie właściwości, których wymaga projekt Shoola. 
Dobrze 
mówię, Nick?
– Zgadza się – przytaknął Levertov.
– Zgadza się, kapitanie Steubins – jak echo zawtórował z przeciwnego końca Clark 
B.
– A ten wystrojony gość koło niego to pierwszy oficer na Silver Foxie, pan 
Singh. Tak 
naprawdę to tym naszym pełnomorskim szałasem dowodzi właśnie ten facet, ja tu 
tylko kręcę 
sterem.
Podczas tej prezentacji pan Singh nawet nie drgnął. Ike nabierał przekonania, że 
może to 
wcale nie aż tak rozrywkowy statek.
– W każdym razie, powiedziałbym, ma bardzo szczególne zalety. Dlatego 
postanowiliśmy 
złapać byka za jaja i wyłożyć karty na stół.
– Otóż to. Za jaja – zawtórował Clark.
Pierwszy oficer Singh wyszukał sobie krzesło, natomiast Levertov wciąż stał. 
Singh skinął na 
Steubinsa, a ten ciągnął:
– Otóż to. Podejrzewam, moi mili, że najlepiej będzie, kiedy na początek 
dowiecie się, o co 
tu biega. I gdzie są konfitury. Może ktoś najpierw spróbuje zgadnąć, tak z 
grubsza, sześć na 
dziewięć? No?
Niebieskie oczy lustrowały salon. W końcu burmistrz Beeson zaryzykował:
– No cóż, ludzie, powiem tak, że w tym temacie już dostałem cynk. – Wyszczerzył 
zęby. – 
Zeszłej jesieni, podczas takiej wstępnej, powiedzmy, rozmowy z panem Clarkiem, 
C.B.; i wtedy 
chodziło o budżet gdzieś tak w granicach dziewięćdziesięciu milionów? To już 
chyba są 
konfitury.
– Tylko na otwarcie – powiedział Steubins. – Żeby wejść w ciemno. Jeżeli się nam 
trafi 
przyzwoita karta, panie prezydencie, nawet tylko półprzyzwoita, to mówimy o 
szmalu dziesięć 
razy większym.
– Otóż to, dziesięć razy, a chodzi tylko o aktywa płynne – zaszczebiotał Clark. 
– Które 
zaleją Kuinak jak przypływ.
Przypływ zielonych, moi mili. To na tym polega numer, prosty jak drut: naprawdę 
takie jest 
to wejście w ciemno. – Starszy pan rzucił okiem na Levertova, a potem ciągnął: – 
Chcemy, żeby 
to miasto składało się z naszych partnerów, powtórzę, partnerów w 
przedsięwzięciu. 
Akcjonariuszy! Razem płyniemy, razem angażujemy się i dzielimy. Lub razem 
idziemy na dno. 
Bo chcemy, moi mili, żeby w jednej sprawie zapanowała krystaliczna jasność: nie 
znaleźliśmy 
się tu po to, żeby was złupić, jesteśmy po to, żebyście się wzbogacili, chyba że 
coś pieprznie, ale 
wtedy leżymy wszyscy. No, Gadka-Jak-Z-Zadka...? Pokaż im mapy.
Clark B. Clark jednym susem ominął Steubinsa i z głębi przejścia wtoczył na 
kółkach 
wielki panel zasłonięty materiałem. Ustawił go u szczytu długiego, owalnego 
stołu. Nadszedł 
moment, w którym stało się jasne, że wszyscy uczestnicy zebrania, a zarazem 
przyszli 
akcjonariusze powinni ulokować się na krzesłach. Ike wybrał sobie najdalsze z 
możliwych 
miejsc, przy drugim końcu stołu. Obok popielniczki i podstawki leżał na nim 
bloczek papieru z 
długopisem, wszystko, jak zaproszenia, wystylizowane na karty do gry i opatrzone 
na środku 
znakiem Silver Foxa. Dżin z tonikiem Ike ulokował na podstawce, a obrotowe 
krzesło zwrócił 
ku szczytowi stołu.
– Kto ma ochotę odświeżyć zapasy, zechce podnieść rękę – ogłosił Clark B. Clark, 
wzywając 
gestem stewarda popychającego barek na kółkach. – Gerhardt lubi dogadzać swoim 
słuchaczom i 
lubi, kiedy się nie krępują.
Na nowo zatankowała cała ekipa Searaven oraz Wongowie. Rodzice Wongów nadal 
niańczyli maleńkie filiżanki z herbatą, jakby to były znużone kolibry. Kiedy 
steward dotoczył 
bar do Ike’a, ten pokręcił głową i nakrył dłonią kieliszek. Usłyszał za sobą 
stłumione 
grzechotanie guzików i szept:
– Dla mnie głębszy, dobrze? – Na sąsiednim krześle ostrożnie przysiadła Alice. 
Widocznie 
wsunęła się ukradkiem do salonu przy okazji widowiskowego wejścia syna.
Clark B. krzątał się, sadzał resztę Popilutów na krzesłach i sofach. Steubins 
cierpliwie czekał 
u szczytu stołu; ręce założył za kark, a stopy w żeglarskich pantoflach 
rozstawił, jakby zapierał 
się na widok niespodziewanej fali. Nicholas kręcił się za nim, aż w końcu 
wyciągnął się na 
okrągłej kanapie, oparty na łokciu. Biała zarzutka, którą sobie podścielił, 
wyglądała teraz jak 
futro.
– Klawo – wycedził w końcu Steubins, a potem ściągnął zasłonę z wielkiego 
panelu. 
Umieszczony był na nim rysunkowy hologram przedstawiający szczegółowo Kuinak 
wraz z 
okolicą.
Technika trójwymiarowa sprawiała, że wszystko stawało się po trosze dowcipem i 
było 
bardziej jaskrawe niż w rzeczywistości, lodowiec, zatoka, port; zabawnie 
wyglądały teraz 
wszystkie sklepy i ulice, zakręty i narożniki, chociaż zostały wiernie 
przedstawione. Mapa 
obejmowała obszar od domu Carmody’ego po drugiej stronie zatoki aż po wysypisko, 
świnie i 
wieżę ciśnień u podnóża wzgórz. Ike wypatrzył nawet własną przyczepę; na 
rysuneczku 
podjazdu drzemał sobie rysuneczek psa.
– Kawał roboty, Sallas, nie? – szepnęła Alice. – Nawet ciebie to bierze...
Szeroki na półtora metra hologram starannie odtwarzał każdy rys okolicy, w 
sensie 
geograficznym, społecznym i mitycznym. Na przykład precyzyjnie ulokowany 
nabieżnik koło 
południowego mola uśmiechał się. Światło, tak jak w rzeczywistości, padało na 
wschodnie 
urwisko Hopeless Rock, z tym że na rysunku latarni morskiej z najwyższego okna 
wychylał się 
latarnik ze sztormową lampą w ręce. Mały lodowiec zsuwał się do zatoki tam, 
gdzie powinien, 
ale zjeżdżał po nim na nartach niedźwiedź w goglach i z powiewającym czerwonym 
szalikiem. 
Odległych szczytów Gór Pirytowych strzegł biały baran górski wraz z całym 
stadem. 
Nieskazitelny błękit przemierzały rysunki pulchnych chmur zerkających wielkimi, 
niebieskimi 
oczami.
– W porządku – wycedził Steubins, kiedy ludzie nagapili się już do syta – 
widzicie tu waszą 
szlachetną miejscowość w stanie na dziś. Są pytania?
Ike nagle poczuł, że zasycha mu w ustach, jak przepowiedział Nick. Pytań nikt 
nie zgłaszał.
– W porządku – powtórzył Steubins. – A teraz – skinął ku mapie, w oczach 
zamigotały mu 
iskierki niewinnej, chłopięcej wesołości – zobaczmy, jak to może wyglądać za 
tydzień, jeżeli 
wszyscy wejdziecie w ten układ. Gadka-Jak-Z-Zadka...?
Clark B. rzucił się w stronę mapy i z rolki u góry panelu wysunął nowy arkusz. 
Była to 
przezroczysta nakładka na poprzednią mapę, z naniesionymi zmianami i dodatkami. 
Teraz 
zabudowania wypiękniały. Na miejscu rozsypującej się przetwórni rybnej znalazło 
się dzikie 
urwisko. Przy ujściu lodowca, między wyniosłymi totemami, stał sobie śliczny 
indiański długi 
dom, w stylu północno-zachodnich plemion. Front stanowiła stylizowana głowa 
kruka, na 
szczytową belkę nadziana była ptasia czaszka. Z kruczego dzioba zwisała żaba o 
wytrzeszczonych oczach i rozczapierzonych łapach. Do domu wchodziło się przez 
owalny 
otwór w jej kroczu.
– Szczepowy znak Ludzi z Morskiego Urwiska – szepnęła Alice. – Nigdy nie 
istnieli. Czysta 
fantazja. Długi dom Żaboptaka widywano tylko w opowieściach Shooli.
Steubins dosłyszał to i odwrócił się. Wbił w Alice spojrzenie niebieskich oczu.
– To pani jest mamą Nicka, prawda? – zapytał głośno, żeby wszyscy usłyszeli.
– Tak. Jestem Alice Carmody.
– Właśnie myślałem, że to pani – ucieszył się. – Słyszałem, że pani jest 
inteligentna, piękna i 
rąbie prosto w oczy, więc trudno się pomylić. Oczywiście ma pani całkowicie 
rację. Czysta 
fantazja. Wymysł. Lecz dlatego właśnie kochamy wszyscy Shoolę i jej świat. 
Ponieważ jest to 
świat, którego nie ma; który istnieje tylko w książkach Isabelli Anootki, z domu 
Rachel Ruth 
Ostsind urodzonej, tak się złożyło, w New Jersey. Od początku do końca twór 
wyobraźni, pozór. 
Ale, proszę, powiedzcie mi jedno, moi mili, tak jak tu siedzicie. Które miejsce 
wydaje się wam 
bardziej realne: Szmaragdowy Gród w Krainie Oz czy może New Jersey? – Potoczył 
wzrokiem 
po sali. – Dlatego, moi mili, wiemy, że tutaj mamy idealną kombinację, wszystko 
gra. Ta 
wymyślona stara historia i wasze wymyślone nowe miasto. Wiecie, ile stopni 
wczoraj było w 
Nowym Jorku? Czterdzieści cztery i pół. Przed zmierzchem już nie spada niżej 
trzydziestu 
ośmiu. Poczytajcie gazety. Bez urazy, chłopcy, ale macie tu swój zafajdany raik 
i zielonego 
pojęcia o niczym. A my chcemy pokazać ten raj reszcie, tej ledwie zipiącej 
gawiedzi, najpierw 
na dużym ekranie, a potem na satelicie w odcinkach na cały świat. Do seriali o 
Shooli wchodzi 
międzynarodowy interes. To znaczy duży interes. No. Zainteresował was ten 
interes?
Nikt nawet nie drgnął, do tego stopnia wszyscy byli zahipnotyzowani niskim 
głosem starego 
i obietnicami bogactwa.
– To dobrze. A teraz, jak się to ma kręcić. Potrzeba miejsca na biura 
produkcyjne, na 
kwatery i stołówki dla ekip, na magazyny dekoracji, rekwizytów, na takie gówna. 
Uwierzcie, 
nawet się wam nie śniło, ilu ludzi trzeba do takiej produkcji. A te kontrakty... 
Ludzie z tego 
sakramenckiego związku transportowców mają teraz na przykład w umowie zbiorowej, 
że albo 
jest siłownia i sauna, albo nie wyjeżdżają z bazy. A z wynajęcia takiego metrażu 
od razu się 
robi gruba forsa. Daję wam słowo.
– Daje wam słowo, kochani – przytaknął z emfazą Clark B. – Stary, kochany Ger 
tak 
poszedł w koszty przy tym ostatnim niewypale, że wierzyciele dosłownie nas 
zalali, zanim film 
się znalazł w kinach. Katastrofa! Całe to studio poszłoby na dno, gdyby za nas 
nie poręczyli nasi 
azjatyccy udziałowcy i przyjaciele.
Szeroki uśmiech Clarka B. odwzajemnili ukłonem trzej mężczyźni w granatowych, 
dwurzędowych marynarkach. To było trio z odrzutowca pionowego startu.
– Otóż... tym razem proponujemy – ciągnął Steubins – swego rodzaju partnerstwo. 
Kładąc 
kawę na ławę, jak mawiał mój dziadek: możecie, moi mili, albo wynająć za 
gotówkę, albo 
wydzierżawić za procent. Możecie zostać akcjonariuszami, wszyscy. Nasi ludzie 
wszystko 
każdemu dokładnie wytłumaczą.
Z niektórymi z was już rozmawialiśmy. Beeson wchodzi w to ze swoim hotelem. 
Toogiak i 
ludzie z Searaven powiedzieli, że możemy liczyć na Searaven Inn. – Steubins 
wyciągnął z 
kieszeni skrawek papieru i przyjrzał mu się. – Herb Tom zgłasza swoją 
wypożyczalnię wozów. 
Jest wielu innych. Ale słuchajcie: nikt nie musi podejmować decyzji na miejscu. 
Prześpijcie się z 
tym.
Przegadajcie między sobą. Zobaczycie, że Foxcorporation jest bardzo otwarta na 
każdy 
wariant, jaki zaproponujecie.
Pomieszczenie zamarło. Z kanałów klimatyzacyjnych dobiegało stłumione dudnienie 
kolumn Cherry Tarts. W końcu Steubins potoczył niebieskimi oczami w stronę 
kanapy, na 
której wyciągnął się Levertov.
– Jeszcze coś?
– Nie dzisiaj, kapitanie – pogodnie zamruczał albinos. – Poszło panu 
pierwszorzędnie. – 
Płynnym ruchem uniósł się i wstał. – Może nie, chłopaki? I co powiecie na to, że 
jeden z 
największych reżyserów dwudziestego wieku, Gerhardt Steubins, wyciągnął do was 
rękę?
Kiedy stary człowiek ruszył do siebie, a za kościstymi plecami zamykały się 
drzwi, żegnały 
go oklaski.
Alice zerknęła na zegarek.
– No, przynajmniej jasno powiedzieli, o co chodzi. Prawda?
– Z wyjątkiem tego, czego naprawdę od was chcą – odrzekł Ike. – Ja nie mam ani 
moteli, ani 
wypożyczalni samochodów, więc czego mogą chcieć ode mnie?
Zanim Alice zdążyła coś odpowiedzieć, z drugiego końca salonu rozległo się 
wołanie:
– Ahoj! Isaak Sallas! – Clark B. Clark wymachiwał pulchną dłonią. – Pan Steubins 
chciałby 
panu złożyć uszanowanie, jeżeli znajdzie pan dla niego sekundę.
Salon kapitański był tak staroświecki jak reszta jachtu nowoczesna. Światło 
wiszących lamp 
padało na dąb, mosiądz i skórę. Rzędy pięknie oprawionych obrazów z 
historycznymi statkami 
widniały na ścianach na prawej i lewej burcie, podłogę zaś przykrywał ciepły 
dywan. Pod stołem 
nawigacyjnym dopraszała się o podziw kolekcja kaset z mapami. Trójnóg 
podtrzymywał 
mosiężną lunetę tuż obok inkrustowanego kością słoniową żeglarskiego kufra. A na 
środku 
pomieszczenia, pod zakopconą szklaną lampą stał stół do pokera, na nim zaś 
czekały na graczy 
karty i stosy żetonów.
Steubins mieszał drinka przy orzechowym stoliku pod ścianą. Obrócił się, kiedy 
wszedł Ike, 
a na twarzy miał szeroki uśmiech.
– Isaak Sallas! Niech pan wejdzie i zamknie drzwi. – Kołyszącym się krokiem 
stary 
podszedł do Ike’a i wyciągnął wielką dłoń. – Synu, to dla mnie zaszczyt; nie 
kłamię. Byłeś 
jednym z tych niewielu prawdziwych walniętych bohaterów, o których słyszałem. 
Mnie 
zadręczali przez dwie trzecie życia wielbiciele, więc miło, kiedy można się w 
ten sam sposób 
odegrać. Cieszę się, że cię w końcu spotkałem.
Ike był w stanie tylko coś wymamrotać i kiwnąć głową. Dłoń była o wiele bardziej 
zgrubiała i stwardniała, niżby można przypuszczać, zwłaszcza na tle tego 
zautomatyzowanego 
luksusu. Ciągnęła ciężkie liny w ciężkich czasach i trochę chyba to potrwało.
– Zostałem twoim wielbicielem, synu, po twoim pierwszym nalocie, tym, który 
urządziłeś 
na... co to było, stanowe wesołe miasteczko w Sacramento?
– W Maderze. Wesołe miasteczko hrabstwa. – Ike poczuł, że rumieni się jak 
dzieciak. – Nad 
miasteczko stanowe wybrałem się w następnej rundzie.
– Wszystko jedno, w każdym razie mieliśmy masę kłopotów, ty sukinsynu. Mnie 
przepadł 
bardzo cenny podpis na czeku z FC. Tak mnie wzięło, kiedy o tym usłyszałem w 
dzienniku, że 
poleciałem prosto do studia i całe wiadro podrobów i mięsnej miazgi wywaliłem 
wprost na tego 
dupka reżysera, pieprzone cudowne dziecko. Z mety dali mi kopa; trzeba było 
miesięcy, zanim 
agent załatwił mi nową umowę.
– Przykro mi – powiedział Ike. – Jeżeli wierzyć prokuraturze, to wielu ludzi 
dostało przeze 
mnie kopa.
– Przykro? – Stary mężczyzna wielką ręką poklepał Ike’a po ramieniu. – Dobry 
Boże, niech 
ci nie będzie przykro. A w każdym razie nie z powodu takich starych koni jak my. 
Dla 
większości z nas, starych podrzemujących brytanów, był to prawdopodobnie jedyny 
sprawiedliwy kopniak w życiu. Byłeś naszym bohaterem, wciąż jesteś; a ludzie 
potrzebują 
bohatera. Zawsze mówię: jeżeli już masz żałować, to żałuj samego siebie. To daje 
więcej 
satysfakcji. W każdym razie to zaszczyt, chłopcze, że tu przyszedłeś i że 
poznaliśmy się. Mogę 
ci zaproponować jakąś czterogwiazdkową lufę? Prawdziwego Hennessy? Albo hawanę? 
Ike 
podziękował i powiedział, że na pokładzie zostawił przyjaciół.
– Nie ma o czym mówić. Ale pozwól, synu, że coś ci powiem: dam ci radę, między 
nami, 
żeby nie wyszło za te ściany. Obchodź z daleka ten numer z akcjami... chyba że 
chcesz sobie 
wyczyścić konto, jak mówią w interesach.
– Tłumaczył pan, zdaje się, że to najlepszy interes, jaki się nam może trafić.
Czarne przesłony uniosły się i w oczach starego człowieka rozbłysły wesołe 
iskierki 
chłopięcej niewinności.
– To jest showbiznes, synu. Nie ma to-tamto. I jeszcze jedno, uważaj na swego 
wielkiego 
białego kumpla. Ma jakąś zadrę, jeśli o ciebie chodzi, a nie bez powodu mówią o 
nim Wielki 
Albinos z Westwood. Ale ani pary, nic, jasne? Nie przyznam się nawet, że 
powiedziałem 
„gówno”. Jeżeli muszę, to kłamię jak marynarz. Grasz w pokera? Prosty 
amerykański, wejście 
dolara, trzykrotne przebicie?
– Grywałem w pudle, wejście za sztacha.
– W dobrym pokerze nie chodzi o szmal. Ważni są gracze. Osobowości. Musisz tu 
znać 
jakichś facetów... Ike uśmiechnął się.
– Mój szef, Carmody, woli grać w pokera, niż jeść... a za jedzeniem przepada. A 
mój 
partner twierdzi, że kiedyś grywał zawodowo w Port-au-Prince.
– Sam miód. Powiedzcie tylko, chłopcy, kiedy. – Zdaje się, że wyjadę z miasta na 
parę dni.
– No to jak wrócisz. Kiedy zechcesz. Umieram z ciekawości, co ten sławny 
desperado 
poradzi na bezczelny blef?
Opuścił czarne klapki na okularach; wyglądało to jak zamknięcie drzwi.
Po wyjściu, przez całą drogę przez salon i z powrotem na pokład, Ike starał się 
unikać 
patrzenia komukolwiek w oczy. Nie znalazł Greera, ale zlokalizował Alice; znów 
stała za barem, 
obok obudowy kompasu.
– Dojrzałem do następnego głębszego, Alice. Jeżeli nie zrobi ci różnicy, to 
chciałbym się 
jutro urwać.
– Naprawdę? Dlaczego...?
– Greer chce, żeby z nim polecieć do Skagway.
– A Emil nie może lecieć sam?
– Musimy ściągnąć chorego kumpla.
Ponieważ Ike nie wdawał się w bliższe wyjaśnienia, Alice wzruszyła w końcu 
ramionami.
– Jeżeli nie pokaże się Carmody, to pewnie, czemu nie. Może gdzieś wypatrzycie 
starego 
pirata i przy okazji jego też ściągniecie. Strącicie dwa wróble jednym 
bohaterskim lotem.
Ike puścił przytyk mimo uszu. Miała szczęście, że nie zapytała, o czym rozmawiał 
ze 
Steubinsem. Nie był pewien, czy powinien ulec życzeniu starego i dochować 
sekretu, zwłaszcza 
jeżeli chodzi o Levertova. Ale w końcu, która matka chce słuchać, że syn uchodzi 
za ludojada?
8
Trzymaj obroty i zachodź od tyłu
Ike wstał o świcie, żeby sprawdzić kutry i osprzęt. Michael Carmody, wałęsający 
się gdzieś 
na swym nowym nabytku, wciąż nie dawał znaku życia, więc o dziesiątej Ike wrócił 
do 
przyczepy obudzić Greera. Właściwie nie umiał powiedzieć, dlaczego pakuje się w 
tę wyprawę. 
Myśl o jakiejś powietrznej misji ratunkowej mało go podniecała. Billy Kujon, ten 
mały kanciarz, 
ma parę zalet, fakt; geniusz w każdym calu, pełen niewzruszonego podziwu dla 
siebie. Ike 
widział, jak Kujon wygrywa zakłady, obliczywszy w pamięci sążniste pierwiastki 
kwadratowe, 
zanim konkurent zdołał wklepać zadanie w podręczny kalkulator. Był świadkiem 
owego sporu, 
kiedy to do Kuinak wpadł przejazdem pewien profesor hydrauliki wirtualnej z 
Woods Hole, a 
Billy dobrał się do niego i tak długo rwał na strzępy profesorskie teorie, aż 
nieszczęsny uczony 
popadł w stan, który Billy uznał później za ostry szok na tle niezasłużonego 
piastowania 
stanowiska. Billy Bellisarius umiał powiedzieć swoje. Sęk w tym, że potrzebował 
mnóstwa 
słów, a jeśli chodzi o głos – przypominał on bzyczenie wściekłego szerszenia.
Jednak z drugiej strony pojawiał się niezły pretekst, żeby wyjechać z miasta; w 
chwili, w 
której Ike Sallas po raz pierwszy miał ochotę wyjechać.
Budzenie nie poszło łatwo. Czajnik był suchuteńki, a Greer pogrążony w 
poscootowych 
snach. Najcięższa dolegliwość, którą trzeba znosić przy dłuższym braniu scoota, 
polega na tym, 
że człowiek tuż po odstawieniu potrzebuje w pierwszym tygodniu mnóstwa snu nie 
po to, żeby 
spać, lecz żeby śnić. Po scoocie po prostu człowiek śpi, bez żadnych ułud. 
Szlaban na sny. Jakby 
były one samolotami, wytrwale krążącymi w powietrzu i czekającymi, aż nad 
lotniskiem 
rozwieje się mgła, piętrzącymi się jeden nad drugim coraz wyżej. Kiedy Ike 
wyszedł z 
więzienia, a działki wywaru bez mała poniewierały się na ulicy, potrafił spędzać 
całe dnie na 
tankowaniu scoota; nie po to, żeby poczuć nagły, banalny przypływ energii, ani 
też ze względu 
na słodkie, wolne od snów sjesty, lecz ze względu na wrażenia, jakie zapewniało 
potem 
odstawienie scoota, ze względu na te sny, które pikowały na człowieka, zwalały 
się na niego 
podczas tych pierwszych długo trwających zaśnięć już bez narkotyku. Czasem były 
to dobre, 
jasne sny, czasem wypalanie dziur w mózgu, lecz sny dobre czy złe – 
oczyszczające lub takie, 
kiedy w furii człowiek sam sobie odgryza język – były przynajmniej własne. W 
pudle, na 
przykład, człowiek śni sny zbiorowe.
– Idź pod prysznic – poinstruował słaniającego się, nagiego Greera – a ja 
wyprowadzę 
Marleya pod przyczepę.
– Marley lubi przyczepę.
– Marley sra w przyczepie.
– Coś się przypęta i go napadnie. Może się na niego rzucić któryś z wieprzy 
Loopa. Marley 
nie da rady uciec.
– W porządku, zostawię otwarte drzwi. Niech sobie nawet zaprosi wieprza do 
środka. Ale 
zbierajmy się, jeżeli mamy lecieć. Herb Tom właśnie tankuje maszynę.
– A co nam dał? – zapytał Greer z kabinki, spod prysznica. – Mam nadzieję, że 
pipera.
– Pipera już wynajęła ta zgraja z filmu; do dyspozycji dwadzieścia cztery 
godziny na dobę. 
Turbośmigłowce też. Dostaliśmy ottera.
– Tego trupa? – Greer już się budził. – To przecież, kurczę, potrwa wieki!
– Zadzwoń do Alice i powiedz, że rano czekaliśmy i że teraz wyjeżdżamy. I 
poproś, żeby 
tu wpadła i zerknęła na Marleya.
– Ja mam ją prosić? – Greer wyszedł spod prysznica i otrząsał mokre dredy jak 
pudel. – Nie 
nadaję się teraz do takich akcji, nie jestem w formie. Czemu ty nie poprosisz?
– Bo to twój pies, bo jesteś urzędującym prezesem Lojalnych Psubraci, bo 
zachciało ci się tej 
wyprawy. Ja tu tylko trzymam drążek.
Ike pomógł wielkiemu mieszańcowi zleźć po metalowych stopniach. Stary pies 
ruszał się 
chyba trochę lepiej; może mu dobrze zrobił wczorajszy wypad? Pies o własnych 
siłach dowlókł 
się na skraj wyłożonego muszlami podjazdu zwalić kupę. Przykucnął, a po chwili 
strumyk 
zmoczył mu łapy. Może i rusza się lepiej, fakt, ale łapy już nie podnosi. Było, 
minęło, nie wróci. 
Marley przydreptał uradowany, wywijając ogonem, a Ike podrapał go w uszy i 
spojrzał w 
lekko zamglone, piwne oczy.
– Jak leci, Marl? Co powie to stare psisko?
W odpowiedzi pies wyszczerzył zęby w wilczym, głupawym uśmiechu. Ike postawił 
pod 
przyczepą miskę z jedzeniem, którą Marley zaraz się zainteresował. Ike napełnił 
pod kranem 
wielkie plastykowe wiadro i podlał smętną, karłowatą kępkę konopi. Greer kiedyś, 
nim nastały 
czasy sztucznego zapylania, z zamiłowaniem uprawiał marihuanę. Chociaż niewiele 
już po 
trawce zostało – jeśli nie liczyć cherlawej męskiej populacji dotkniętej 
ograniczeniem potencji – 
Greer wciąż próbował zachować przy życiu jakąś mikroskopijną plantację; nie po 
to, żeby sobie 
pociągnąć, lecz przez sentyment. Aktywny składnik niemal całkiem zaniknął, 
zanikała też 
roślina.
W pudle pod oknem leżała sobie dwudziestka dwójka i Ike przez chwilę zastanawiał 
się, czy 
ją zabrać. Słyszał namiętne złorzeczenia, których Greer nie szczędził swemu 
ulubionemu 
mormonowi. Jednak statystyki niezmiennie podkreślały, że człowiek uzbrojony 
częściej pada 
ofiarą przemocy niż nie uzbrojony. Poza tym nie było powodu, żeby się wdawać w 
pojedynki z 
tym Greenerem. Mogą wypisać Bellisariusa ze szpitala, przemycić wprost na pokład 
i odlecieć 
w diabły, jak najdalej od Skagway. Ike wiedział, gdzie mogliby ukradkiem nabrać 
szmuglowanego paliwa i od razu wystartować. Jeżeli Billy Kujon chce regulować 
jakieś 
rachunki, niech reguluje w swoim czasie, przez telefon. I tego wszystkiego 
łatwiej się dopnie 
bez broni.
Ike jeszcze raz napełnił wiadro i przywiązał do podpory przyczepy, żeby stary 
pies go nie 
przewrócił. Potem zastukał w blachę i zawołał:
– Zrywamy się!
Rozpromieniony Greer z wielką meksykańską torbą zszedł po stopniach. Prysznic 
podniósł 
go na duchu. Otrząsnął dredy i na widok lśniących w porannym słońcu spłachetków 
wody 
zacząć wyśpiewywać:
– Jak miło! O-o! Zrywać się w błękit! Nie-e-e-ba! O-o-o-o-o!
– W siną dal – poprawił Ike, sadowiąc się za kierownicą furgonetki. – Właź.
– Jassne, kolego. Czasem zapominam, że byłeś też wielkim bohaterskim pilotem 
bojowym. 
Pofruuuwać! O-o!
Greer śpiewał, Ike prowadził. Prawdę mówiąc, też czasem o tym zapominał. Lecz 
gdy 
zajechali na parking wypożyczalni Herba Toma i rzucił okiem na starego ottera, 
znów poczuł 
dreszcz. Kiedy zaś usadowili się w leciwym hydroplanie, kiedy już zadygotał wraz 
z ciężko 
podrywającą się znad fal, ryczącą maszyną, nie mógł nie przypomnieć sobie swej 
starej 
nightmoth – tych wszystkich potajemnych startów w przybrzeżnej mgle, tych 
heroicznych misji. 
Oczywiście, moth nie ryczała. Wielkie, osłonięte śmigło i alkoholowy silnik 
ledwie wydawały 
coś w rodzaju pomruku. Wspólna u obu maszyn była za to powolność. Moth latała 
niewiele 
szybciej niż ten stary otter, natomiast w powietrzu jej szybkość minimalna była 
znacznie niższa. 
Na tym polegała wielka przewaga nowych maszyn. Moth mogła lecieć z szybkością 
dziesięciu 
kilometrów na godzinę, w tempie pośpiesznie maszerującego człowieka. Marynarka 
zaczęła 
pojmować, że do nowoczesnej misji nie jest potrzebny konwencjonalny wielki 
bombowiec 
startujący z potężnego lotniskowca, że można przecież z ładowni statku 
handlowego podnosić 
dźwigiem mniejsze samoloty i sadzać je na wodzie, skąd wzbiją się pod osłoną 
ciszy i 
ciemności, używając okrytych mrokiem fal jako pasa startowego a podczerwieni 
jako oczu; 
skonstruowanie nightmoth było tylko logiczną konsekwencją owego odkrycia. 
Nightmoth mogła 
przemknąć pod radarami, dokładnie ulokować w celu zapalnik czasowy i z łagodnym 
pomrukiem zawrócić do domu, zanim przeciwnik się ocknie. Bądź już nie ocknie; to 
zależało od 
ładunku. Ładunkiem były przeważnie ulotki lub fałszywe pieniądze. Podczas 
sekretnych 
destabilizacyjnych misji CIA Ike zarzucił różne środkowoamerykańskie państwa 
całą masą 
lipnych milionów... jakby jakiemukolwiek latynoskiemu państwu trzeba było 
pomagać w 
destabilizacji.
Nightmoth było równie trudno wykryć i trafić jak nietoperza. Jeżeli nawet 
naziemna stacja 
zlokalizowała którąś z maszyn, to rakiety nie znajdowały tego nagrzanego toru 
jak po 
odrzutowcach, który naprowadza je na cel. Artyleria przeciwlotnicza była 
bezużyteczna, bo 
nightmothy latały znacznie poniżej pułapu, do którego były dostosowane 
zenitówki. 
Najgroźniejsze były zwykłe karabiny, ponieważ nightmothy były celem powolnym, a 
duży, 
nieopancerzony zbiornik paliwa łatwo było przestrzelić; lecz jeśli udało się już 
trafić maszynę, to 
rzadko się roztrzaskiwała. Mogła usiąść na byle rzeczce czy stawie, a nawet na 
mokrej łące, byle 
tylko teflon ślizgał się po trawie. Kolejny pilot eskadry bez trudu mógł 
ewakuować partnera – 
wystarczało krótkie przyziemienie, spomiędzy pontonów rzucało się wówczas uprząż 
ratunkową 
– i unieść się w powietrze przed przybyciem nieprzyjacielskiej piechoty. Ike 
podniósł w ten 
sposób trzech zestrzelonych pilotów, jednego z jakiejś wąskiej kałuży koło 
Zairu, drugiego z 
piaszczystej wydmy koło Aleksandrii, a trzecim był pewien ranny dzieciak, 
którego podniósł z 
końcowej linii boiska futbolowego w samym środku Jerozolimy. Ten chłopak był 
ozdobą bieżni 
na uniwersytecie w Missouri i przez jerozolimskie boisko gnał szybciej niż po 
rekord świata, 
póki nie położyło temu kresu uderzenie ołowiu tuż nad lewą piętą. Nawet nie mógł 
ustać i wpiąć 
się w uprząż. Ike musiał lądować na postrzelanej płycie, wysiąść, zataszczyć 
krwawiącego 
chłopaka do samolotu, a potem wystartować z linii pięćdziesięciu jardów, w ogniu 
pocisków 
rozdzierających mokrą darń. Rozwalili bramkę w momencie, w którym zestrzelony 
samolot 
chłopaka sam się zdetonował, w rozbłysku zielonej magnezji. Na monitorze tylnego 
zooma 
widać było rozjuszone twarze biegnących Izraelczyków, słychać też było ich 
karabiny 
maszynowe. Ike dostał za to Navy Cross, ale nie mógł nosić go publicznie ani 
zdradzać 
szczegółów misji; Stany nigdy oficjalnie nie prowadziły wojny z Izraelem, swym 
starym 
sprzymierzeńcem.
Dziwna rzecz, Greer ani trochę nie bał się latać, chociaż ze statystyk niezbicie 
wynikało, że 
przygodne loty w różne zakątki kraju są znacznie niebezpieczniejsze niż rejsy 
kutrem, zwłaszcza 
na zabitej deskami Alasce. Greer do tego stopnia czuł się bezpiecznie w 
samolocie, że zasnął bez 
słowa w chwili, w której otter wzbił się w powietrze. Ike był zadowolony; jeżeli 
chodzi o 
jazgot, to na tych starych śmigłowych maszynach człowiek i tak ma dosyć, nawet 
bez 
konferansjerki.
Po nabraniu wysokości, na północny zachód pod wiatr, na jakichś trzystu metrach 
Ike 
położył samolot na skrzydło i zawrócił na południe, przelatując znów nad 
miastem. Zapomniał 
już, jak cieszy go świat z tej wysokości, na tyle sporej, że nie wymaga dużego 
napięcia, lecz na 
tyle niewielkiej, że nie zaciera się charakter widzianej w dole okolicy. 
Miasteczko wyglądało jak 
wielka zabawka – domy jak klocki przy ulicach jak malowanki, zabawki-pick-upy, 
zabawki-
łodzie, zabawki-wieże ciśnień – święte i czyste jak z książki z dzieciństwa, z 
wycinankami 
unoszącymi się po otwarciu. Dojmująco znajome. A potem zorientował się nagle, że 
miasto 
łudząco przypomina teraz tę rysunkową mapę; otóż to! Kacza Struga i to jeziorko 
w głębi lądu, 
przypominające stawek na polu golfowym! Cerkiew i liceum jak na dekoracji do 
rewii. Pokryta 
blaszanym dachem knajpa Crabbe Potte może na przykład być świetną oprawą jakiejś 
tasiemcowej telewizyjnej komedii sytuacyjnej z Dalekiej Północy – pokochajcie, 
drodzy 
telewidzowie, tych ludzi, którzy ciężko pracują i serio kochają, te tchnące 
prawdą postaci z 
północnych kresów ukazane na tle ich autentycznego rybackiego baru na Alasce... 
Steubins miał 
rację: Kuinak ma walory, z których jego obywatele wciąż nie zdają sobie sprawy. 
Takie 
neoretro. Mieszkańcy Kuinak przywykli siedzieć na rufie i nawet nie zauważyli, 
kiedy łajba 
poszła wstecz, a rufa zamienia się w dziób.
Jeszcze raz położył samolot na skrzydło nad przyczepą, ale nie zobaczył Marleya. 
Widocznie 
stare psisko podreptało do środka, żeby dokończyć porannego rytuału. Zatoczył 
krąg i przy 
akompaniamencie delikatnego dudnienia zaczął się wspinać pod słońce, na wschód. 
Zawsze 
dziwił się trochę, że po to, by dotrzeć do miejsc, które leżą najoczywiściej na 
południu, za 
czterdziestym ósmym równoleżnikiem, trzeba lecieć na wschód. Zawsze zdawało mu 
się, że na 
przykład Los Angeles leży w sąsiedztwie prostej poprowadzonej ku biegunowi 
południowemu. 
Gdyby jednak ktoś chciał wylądować w Los Angeles, a z Kuinak wziął kurs prosto 
na południe, 
przeleciałby o setki mil od wybrzeży Kalifornii, zmierzając raczej ku Tahiti. 
Gdyby zaś ominął 
Tahiti, to zanimby dostrzegł jakiś ląd, znalazłby się na drugim końcu świata.
Do Skagway mieli sześćset mil. Ten stary klekot potrzebował na to większej 
części dnia i 
niemal całego baku. Powiedział Herbowi Tomowi, żeby go wywoływał na trasie 
zaplanowanej 
tak, że ląd będzie w zasięgu wzroku, ale nie sprawdzał łączności. Lepiej nie 
drażnić kontroli 
lotów; zresztą kanały radiowe były doszczętnie zakorkowane z wyjątkiem resztki 
częstotliwości 
alarmowych. Prawdę mówiąc, wolał lecieć, nie trzymając się marszruty, wprost 
przez potop 
błękitu. W razie kłopotów zawsze zdoła posadzić maszynę w jakiejś zatoczce. 
Wprawdzie szum 
silnika budził zaufanie, trudno jednak przewidzieć pogodę, nie w tych czasach. 
Dawni 
wikingowie nie tracili z oczu lądu, Ike zaś lubił lecieć nad taflą wody. Był to 
nawyk jeszcze z 
wypadów na nightmoth.
Po lewej rozbłyskiwały wody Cieśniny Księcia Williama; z tej wysokości wyglądały 
wręcz 
krystalicznie. Szalejącą w głębi zarazę zdradzała tylko żałośnie mała liczba 
kutrów. W akwenie, 
w którym kiedyś było aż gęsto od rybaków, teraz ktoś na chybił trafił łowił 
kraby, ktoś rzucał 
takie, ktoś sieć, w sumie kręciło się może koło tuzina kutrów. A był to przecież 
rok parzysty. Bo 
od pewnego czasu dobre połowy trafiały się w latach parzystych – nie dotkniętych 
przez ów dwu 
– lub czteroletni cykl zapoczątkowany wyciekiem w 1989 roku – chociaż i te 
połowy ostatnio 
się zmniejszyły mimo zdwojonych wysiłków w wylęgarniach ryb. Nawet tankowce 
gdzieś się 
pochowały. Holendrzy woleli ostatnio dłuższą, lecz bezpieczniejszą trasę przez 
Cieśninę Beringa, 
po ropę wprost z szybów; rurociąg do Valdez wciąż jeszcze uchodził za niepewny. 
Wprawdzie 
od dziesięciu lat nie doszło tu do żadnej udokumentowanej bandyckiej napaści, 
lecz kiedyś koło 
rurociągu wrzało i od tej pory Wielka Ropa przestała darzyć zaufaniem Księcia 
Williama. 
Natomiast zdarzały się bandyckie napaści na same tankowce wpływające w cieśninę; 
pomniejsze 
zakłócenia powodowali radykalni hakerzy, którzy włamywali się do komputerów za 
pomocą 
wirtualnych anten, jednak parę wielkich tankowców po prostu storpedowano. Na 
bezzałogową 
motorówkę ładowało się plastyk i w nocy kierowało się ją na kolizyjny kurs. 
Świnisz nam tutaj? 
To teraz masz. Na ciebie kolej.
Jasne, że zbrojne akty to nie był tylko posiew owego lata, w którym Ike wpadł w 
szał 
zemsty; wiedział, że to się zaczęło wcześniej, zanim sam się zaangażował. Jednak 
musiał 
przyznać, że to on dał im sztandar, pod którym się skupili. Stworzył to logo Na-
Ciebie-Kolej, nie 
podejrzewając, że obiegnie świat, a przez rok było trzecim z kolei najczęściej 
spotykanym 
znakiem na Ziemi: czarny pas biegnący jak listwa w poprzek żółto-czerwonego 
byczego oka. 
Najpierw malowano je sprayem na podporach autostrad, jako graffiti, potem znak 
trafił na 
koszulki, nalepki i nawet na balony. Na czarnym pasie pojawiał się biały napis 
„Na Ciebie 
Kolej”, adresowany do ludzi niewrażliwych na symbole, ale stopniowo z niego 
rezygnowano. 
Stawał się zbyteczny, jak słowo STOP na sześciobocznych znakach przy drodze.
Ike nawet nie pamiętał, czy sam to napisał. Nie pamiętał miejsca ani pory. Oko 
byka 
widniało na wizytówkach firmy oprysków agrolotniczych, dla której latał; były to 
kartonowe 
krążki mniej więcej trzycalowej średnicy, z koncentrycznymi kręgami żółtymi i 
czerwonymi 
oraz wydrukowaną pośrodku drobną czcionką niebieską nazwą: „Bulls’s Eye AIRIAL 
SPRAY. 
Cali 1-800-AIR SHOT For Terms. A Cog Weil Inc Subsidiary”. Czarny pas zakrył to 
wszystko. 
Może Ike sam nagryzmolił ten napis na pierwszych wizytówkach? Naprawdę nie 
pamięta. W 
każdym razie wystarczyło. Hasło podchwyciła prasa i już na dobre ulokowała na 
listwie 
biegnącej w poprzek byczego oka. Symbol jest teraz we wszystkich współczesnych 
encyklopediach, czasem pod „S”, czasem pod „N”, niekiedy pod „E”, w haśle 
„ekoterroryzm”. A 
często pod tymi trzema literami naraz.
Nie zamierzył tego ani nie przewidział. Niczego nie zaplanował ani nie uknuł, 
nic z tych 
rzeczy, jeśli nie liczyć dziwnego podniecenia, czegoś, co tliło się bez mała 
rok, jak lont, nim 
nastąpi wybuch. Właśnie bez mała rok. Bo wybuch nastąpił na dwa dni przed tą 
niedzielą, na 
którą przypadały pierwsze urodziny maleńkiej Irene. To było piątkowe południe. 
Na lotnisku Ike 
zrealizował w okienku czek i jechał do domu lebaronem. Urwał się wcześnie, 
licząc, że może 
zechce z nim pomówić któryś z lekarzy. Robotnicy wciąż mozolnie parli naprzód w 
falach 
gorąca przetaczających się przez pola warzyw. Wolno sunęły, dudniąc, wielkie 
rusztowania ze 
zwróconymi twarzami w dół zbieraczami wychylającymi się po obu stronach z 
wysięgników. 
Widział jeszcze te dojrzałe pomidory płynące jak struga krwi na karbowanym pasie 
transmisyjnym wysięgnika, na którym lądowały po zerwaniu. Inni robotnicy 
sortowali i 
pakowali w skrzynki tę płynącą nieprzerwanie czerwoną strugę. Kiedy rusztowanie 
dopełzało 
do krańca pola, skrzynki przeładowywano na naczepę, a ogromne, pająkokształtne 
urządzenie 
zawracało, by znów przemierzyć powoli plantację. W jednym przejeździe 
oporządzało 
dwadzieścia rzędów pomidorów, obsadzone przez trzydziestu imigrantów – 
dziesięciu zbieraczy 
na wysięgnikach po jednej i po drugiej stronie, każdy nad swoim rzędem, ponadto 
dziesięciu 
sortowaczy i pakowaczy w środku. Zazwyczaj zbierali mężczyźni, sortowanie i 
pakowanie 
zostawiając kobietom i dzieciom. Operatorem był brygadzista, zawsze gringo, 
który w 
klimatyzowanej kabinie oszklonej ze wszystkich stron siedział na samej górze, 
dzięki czemu 
mógł doglądać operacji, zwalniać lub przyśpieszać zależnie od stanu tego czy 
innego fragmentu 
plantacji. Doświadczony operator potrafił zwiększyć dzienną wydajność maszyny 
nawet o 
dwadzieścia procent.
Lebaron zatrzymał się przed domem pod mimozą, a Carlos Bravo, pikieciarz z UFW, 
przebudził się z głębokiego snu. Przysnął na ganku trzymodułowego 
prefabrykowanego domku 
Ike’a. Zadaniem Carlosa było nękać „pestycydowego” pilota. Miał maszerować przed 
domem 
Ike’a i obnosić plansze wyrażające protest przeciw polityce wielkich hodowców 
warzyw w 
ogóle, a Departamentu Rolnictwa w szczególności; jednak Ike większą część dnia 
spędzał w 
pracy, a Jeannie zazwyczaj była w mieście albo w szpitalu, albo u siostry w 
McFarland, więc 
Carlos wiele się nie nanękał. Nic dziwnego, że Ike pozwolił mu czekać na siebie 
na huśtawce na 
ocienionym ganku.
Carlos wstał z huśtawki i zrobił parę niepewnych kroków do przodu, podnosząc i 
opuszczając planszę, Ike zaś wjechał do przykrytego blaszanym dachem boksu na 
wóz. 
Zbudowali go razem w któryś weekend ubiegłego lata, zanim jeszcze zaczęło się 
pikietowanie. 
Byli starymi pokerowymi amigos, którzy co środę wspólnie spędzali wieczór z 
przyjaciółmi; 
otwarcie za centa. I właśnie dlatego Carlos otrzymał to osobliwe zadanie; od 
niemal pół wieku 
był działaczem związku robotników rolnych, United Farm Workers, i zdążył 
nadwerężyć 
zdrowie. Miał trudności z oddychaniem i cierpiał na zawroty głowy. Zwłaszcza w 
konfliktowych sytuacjach. Dlatego sam poprosił, żeby przydzielono go do nękania 
tego pilota, 
senor Sallasa, ponieważ są już compadres i konflikt nie wywoła stresu. Tak więc 
od miesięcy 
pikietował ten trzymodułowiec, przy okazji wyzbywając się zawrotów głowy.
– Pon un cuno a la cabeza, hombre! – urągał Carlos, wymachując planszą. – Tu 
madre es 
puta.
– Hallo, Carlos! – zawołał Ike, ściągając z grzbietu przepocony kombinezon. – 
Jak się dziś 
czujesz?
– Obleci, Ajzek, całkiem nieźle. Zapisali mi coś nowego do inhalacji i lepiej 
śpię.
– Widziałem – uśmiechnął się Ike. Rozpięty kombinezon rzucił na krzak oleandru, 
żeby 
przeschnął na powietrzu. Kombinezony powinny być prane co wieczór, ale znów 
wysiadła pralka 
w hangarze, a oleander i tak już usechł. – Kiedy pani Sallas wyszła?
Carlos wzruszył ramionami.
– Nie wiem, Ajzek. Chyba dawno, ale nie widziałem. Kiedy się zbudziłem na 
przerwę na 
lunch, już jej nie było.
– Dobra – powiedział Ike. – Dawno. – Jeannie, wracając ze szpitala, 
przesiadywała u siostry 
coraz dłużej, spędzając czas przy winie, heroinie i na modlitwie. Zdarzało się, 
że Ike musiał 
podjechać i zabierać ją stamtąd. – Wygląda na to, że znów jesteśmy tu sami 
hombres, Carlos. Co 
powiesz na piwo i jakieś nachos?
– No pewnie, może być! – Stary cisnął planszę pod ganek, gdzie przechowywał ją 
od tak 
dawna, że brud i pleśń zasłoniły niemal cały napis. Można było rozszyfrować 
jeszcze tylko trzy 
słowa: DOLAR, RAK i MOLOCH.
Ike podał Carlosowi piwo corona, a swoje wypił pod prysznicem. Ubrał się, 
przyniósł 
następne dwa piwa, kawałki tortilli i siadł na huśtawce. Carlos przesiadł się na 
schodki. Po 
drugiej stronie drogi, na karczochowych polach, ludzie już kończyli robotę; 
podśpiewywali po 
hiszpańsku Żółtą łódź podwodną, a stary wtórował im pod nosem. Wziął od Ike’a 
butelkę i 
pociągnął w zamyśleniu.
– I cóż, przyjacielu – odezwał się w końcu. – Jak się ma mała Ajriin?
– Dużo lepiej – powiedział Ike. – Już żwawsza. Ten nowy przewód odwadnia dużo 
skuteczniej i ustąpiły bóle uszu.
– Wciąż się śmieje, prawda?
– Wciąż się śmieje – odrzekł Ike.
– To się cieszę. – Carlos znów zaczął nucić Żółtą łódź podwodną.
Irene urodziła się z rozszczepem kręgosłupa, z odsłoniętym rdzeniem w jego 
dolnej partii, i 
wodogłowiem. Liczne operacje i przeszczepy skóry pokryły rozstęp, lecz płyn 
wciąż nie 
odpływał z czaszki jak należy. Kiedy dren się czopował, głowa puchła, a 
świetliste, niebieskie 
oczy dziewczynki zaczynały płonąć – gorączkowały, jak mówił doktor. Wiedzieli, 
że mają 
przywieźć Irene, ilekroć jej oczy szklą się, zwłaszcza kiedy skarży się na ból 
uszu bądź wciąż je 
trze. Były to jedyne sygnały, że trzeba coś zrobić, bo dziewczynka rzadko 
płakała; uśmiech nie 
pierzchał z tej twarzyczki nawet w krytycznych chwilach, przy największym 
nagromadzeniu 
płynu. Zdawało się, że nic jej nie może speszyć, z wyjątkiem bólu w uszach. 
Lekarze są 
przekonani, mówiła Jeannie, że w miarę rozrostu czaszki ból zacznie ustępować.
Ike’a cieszyła obecność Carlosa przed domkiem, nawet w roli przeciwnika. Czuł 
też 
wdzięczność, że Carlos Bravo nigdy nie próbował wiązać wrodzonej wady dziecka z 
kampanią 
związkową. Bardziej gorliwy działacz nie przepuściłby takiej okazji, nawet gdyby 
lekarze sto 
razy upewnili robotników rolnych, że żadnej zależności nie ma. Gorliwiec rzuca 
się na taką 
szansę, trudno i darmo. Carlos miał jednak usposobienie bardziej filozoficzne, 
podobnie jak 
Jeannie. Chętnie powtarzała: „Wierz w błogosławieństwo, a nie w potępienie”. I 
rzeczywiście, 
kiedy po narodzinach Irene Ike gryzł się, czy dziecko ma ten defekt po nim (a 
chociażby te loty 
nad porośniętymi kokainą zboczami w górach Ekwadoru? a rozsiewanie tych 
roślinnych 
kompozycji genetycznych?), Jeannie pierwsza dodała mu otuchy.
– Hej, chłopcze – z promiennym uśmiechem odrzuciła włosy do tyłu – powiedziane 
jest u 
Hioba: gówno tak samo leci na świętego, jak i na grzesznika.
Ike wyniósł na dwór jeszcze dwa piwa. Na karczochowym polu robotnicy, którzy 
załadowali 
się na ciężarówkę, zeskakiwali teraz przy brudnej dróżce prowadzącej przed barak 
ku mecie 
dniówki. Czerwone i nieszczęsne słońce pogrążało się w falach gorąca, wyciągało 
się, 
zamieniało w krwawe jajo. Ike dopijał trzecie piwo, kiedy zadzwonił telefon.
– Pijana siostra Jeannie z McFarland – przepowiedział, wstając z huśtawki.
Rzeczywiście, dzwoniła pijana siostra Jeannie, ale nie z kuchni w McFarland. 
Więc skąd? 
Ze szpitala we Fresno; Ike zaraz powinien przyjechać. Czy Jeannie może podejść? 
Nie. I Ike już 
nic więcej nie usłyszy. Po prostu niech przyjeżdża.
Stał z buczącą słuchawką w ręce, patrzył, jak rozwiera się przed nim słońce. I 
jak się coś z 
niego wyłania. Potem poczuł, jak ogarnia go chłód, a na karku kładzie mu się 
ciężka ręka, która 
zmusza, żeby się schylić nad okularem – i patrzeć. Przez chwilę widok był 
nieostry, lecz w 
końcu zobaczył to wszystko, jak preparat pod mikroskopem. Zresztą nienowy, bo 
leżał tam przez 
cały czas. Trzeba się było tylko pofatygować. Przyłożyć oko. Potajemne wypady na 
maleńkich 
śmiercionośnych nightmothach; te loty pestycydowe; obalanie przyrodzonej 
procedury w imię 
Wolnego – od Robactwa, Narkotyków i Zorganizowanej Zbrodni – Świata. To działa – 
te 
nieskończenie drobne korekty na poziomie genetycznym. Więc czemu nie? Trzyma się 
kupy: 
chroni ludzi, oszczędza pieniędzy, a szkody uboczne ogranicza do minimum. Jasne, 
zawsze jest 
taka możliwość, że jak człowiek długo w tym grzebie, to coś się do niego 
przyklei.
Kiedy Ike przyjechał na pediatrię, dziewczynka nie żyła już od ponad dwóch 
godzin. 
Pielęgniarka powiedziała o komplikacjach. Wysiadł dren, nagromadził się płyn, 
podskoczyło 
ciśnienie. Doktor mówił, że coś tam, coś i coś jeszcze. Ike błagał, żeby pokazać 
mu dziecko, 
mimo ostrzeżeń lekarza i szwagierki. Ich zdaniem raczej powinien zobaczyć matkę. 
Lecz 
Jeannie spała, ogłuszona lekami i natankowana. Chciał widzieć córkę. Nalegał. 
Puścili go. 
Dziecko było już w szufladzie zamrażarki. Pod prześcieradłem, nagie, leżało na 
wznak z żabio 
podkurczonymi nogami, jak wtedy, kiedy czekało, by napudrować mu pupę. Piąstki 
Irenę były 
zaciśnięte. A usta, odsłaniając już osiem ząbków, wciąż się uśmiechały i wcale 
nie wydawały 
się nieszczęśliwe. Ale czoło i skronie były przeraźliwie opuchnięte, purpurowe 
jak bakłażan. 
Irenę wyglądała jak preparat na płytce.
Zapewnił lekarzy, że czuje się dobrze, pojechał do domu i postawił wóz pod 
mimozą. 
Wszedł do środka i usiadł w śniadaniowym kącie. Ściemniło się, lecz nie zapalał 
światła. Mrok 
chłodził. Kiedy przyzwyczaił się do ciemności, zobaczył na stole maleńką fajkę 
Jeannie; zapalił 
świecę, a od niej fajkę. Dosłownie jedna działka, tego mu było trzeba. Taki już 
był. Działka 
czegokolwiek i odjeżdżał jak tobogan nad przepaść. Mogła to sprawić ta cuchnąca 
fajka, mógł 
równie dobrze papieros. Uważał, że to dzięki temu nigdy od niczego się nie 
uzależnił. Jedna 
działka – i dość.
Kiedy otworzył oczy, zobaczył na stole obok świecy otwartą książkę. Widocznie 
coś 
oderwało Jeannie od czytania. Pomyślał, że to Biblia, lecz to był tom poezji, 
okładką do góry, 
otwarty na kawałku Ernesto Cardenala. Pewnie jakiś południowoamerykański poeta. 
Z zeszłego 
wieku. Druk maczkiem. Po chwili zaczął sobie stopniowo radzić z czytaniem:
Wczoraj widziałem w supermarkecie nagie półki; przeważnie puste; poczułem trochę 
tej 
melancholii pustych półek, lecz mocniej radość z naszej człowieczej godności, 
którą widać 
wyraźnie na pustych półkach... To cena, którą płacimy, mały naród walczący z 
Kolosem, widzę, 
że puste półki szczelnie zapełnia heroizm
Podniósł wzrok. Melancholia pustych półek. Godność pustych półek. Heroizm. 
Przypomniał 
sobie reportaż z Marszu Matek na Sacramento – wiadra, garnki i słoje pełne wody 
wodociągowej z Central Valley na głowach tysięcy kobiet. Sznur tych kobiet 
ciągnął się milami 
na poboczu autostrady; szły boso, krwawiąc jak średniowieczne pokutnice, żeby 
zanieść swą 
nędzę stanowym prawodawcom. Na planszach widniał jeden tylko napis: „Skoro taka 
czysta – to 
pijcie”. To wystarczyło, żeby je przyskrzynić za nielegalne demonstrowanie na 
drodze 
publicznej. Zgarnięto je do autobusów. Ale odmówiono tego zaszczytu ironicznym 
wodnym 
darom, więc wiadra, słoje i gliniane garnki wyschły w zachwaszczonych rowach na 
poboczu, 
nie osiągnąwszy odległego o dziesięć mil celu. Heroizm pustki. Kiedy przed dwoma 
laty oglądał 
ten reportaż, żal mu było tych kobiet. A teraz było mu przed nimi wstyd.
W kącie było za ciemno, żeby dalej czytać, świeca nieznośnie migotała. Ike 
poszedł do 
sypialni i zaciskając powieki, padł w ubraniu na nie posłane łóżko wodne. 
Otuliło go, otuliło ten 
wstyd, ciemne jak wnętrze wora, delikatne jak obłok. Trochę to dziwne, że nigdy 
się nie chciał 
nachylić nad tym okularem i spojrzeć. Zawsze się bał, że ofiara, którą 
dostrzeże, będzie owinięta 
w gwiaździsty sztandar, w załganą, brudną flagę z taniej koreańskiej fabryki. 
Przez 
powiększające szkła było już widać skazy materiału i wystrzępione nici. Do 
zawiłości osnowy i 
wątku musiał się w koreańskiej fabryce tekstylnej zakraść jakiś fałsz, jakiś 
błąd w obliczeniach. 
Lub zaszczepiono go tam celowo, jak przekomponowanego genetycznie wirusa. Trochę 
to 
dziwne, że człowiek nie chce się nachylić i przyjrzeć z bliska – chociaż to 
strzępi się flaga, za 
którą walczył. W którą zainwestował. Dorobek życia. Trochę to dziwne – człowiek 
nie chce 
dostrzec, że z miesiąca na miesiąc skazy na materiale widać wyraźniej. Na 
przykład chore na 
raka dzieci z McFarland; populacja o czterysta procent powyżej normy. 
Przypomniał sobie całą 
szpaltę statystyki na ostatniej stronie, czytał to. Rzecz jasna, żadnego związku 
nie dowiedziono. 
Nie dowiedziono? Czy, do jasnej cholery, jesteśmy już ślepi? Do kliniki we 
Fresno wozi się tyle 
dzieci z okolic McFarland, że zawiązały się już grupy przewozowe. Grupy 
przewozowe! Woda 
ukołysała go, obłok pochłonął i Ike zasnął. Obudził się rano o siódmej, w kąciku 
zjadł 
śniadanie – ciepłe bułki i kawa – i normalnie pojechał na lotnisko. W hangarze 
dyspozytor 
radził mu, żeby wziął dzień wolnego i, na miłość boską, odpoczął, Ike zaś 
błagał, żeby go puścić 
do pracy.
– W szpitalu powiedzieli mi, że najlepiej będzie, jeśli zajmę się swoimi 
sprawami. Chcę 
lecieć, szefie, trzeba mi tego. Będę uważał. Spokojna głowa. Wal do biura i 
powiedz, że mogę 
startować w południowej turze.
Dyspozytor wzruszył ramionami i wyszedł, Ike zaś siadł na obrotowym krześle i 
gapił się 
na stertę zleceń. Po drodze do maszyn wpadło paru pilotów, żeby wybąkać jakieś 
słowa 
współczucia. Kiwał głową, mówił, że czuje się dobrze i że dołączy. Niebawem.
– Tkwił przez dłuższy czas w opustoszałym hangarze. Nie wiedział, co robić, nie 
miał 
żadnego planu. Kiedy na lotnisku ucichła już krzątanina wokół tankowania i 
umilkł ryk 
startujących samolotów, Ike podniósł się, podszedł do swej starej cessny i 
przyjrzał się jej. 
Kochał ten widok – maszyn, na których latał. Było zarazem coś drapieżnego i 
łagodnego w tych 
śmigłowych gratach, były jak stare, spasione jastrzębie. Wciąż nie naprawiony 
zawór 
hydrauliczny przeciekał. Na stertę gazet kapał z silnika olej, co dziesięć 
sekund kropla. Nic 
strasznego. Trzymał podczas lotu, a puszczał tylko na ziemi, kiedy wystygły i 
skurczyły się 
uszczelki. Wyciek przypominał zegar, co dziesięć sekund czarna kropla, sześć na 
minutę. 
Wpatrywał się w to przez chwilę, a potem zawrócił do kantoru. Wziął rulon 
okrągłych 
wizytówek z półki pod telefonem i znów podszedł do samolotu. Po półgodzinie na 
każdej 
wizytówce na środku byczego oka widniała kropla brudnego oleju. Było ich sto 
osiemdziesiąt. 
Sześć na minutę, jak w zegarku.
Wciąż nie miał pojęcia, co robić, aż przez otwarte wrota hangaru zobaczył wóz 
asenizacyjny 
jadący pod robotnicze sanitariaty po drugiej stronie płyty. Kiedy jechał po ten 
swój ładunek, Ike 
pomachał, a w powrotnej drodze zatrzymał go.
– Muszę pożyczyć od ciebie tę brykę, Ojo.
– Po co? – Kierowca wystawił głowę przez okno, pełen podejrzeń, póki nie 
zobaczył, że to 
Ike. Ojo był krewniakiem Carlosa Bravo, kimś w rodzaju stryjecznego wnuka. Około 
dwudziestki, o tłustej twarzy i głupawym wąsiku, który jakby unosił kąciki ust.
– Tylko na pół godziny, hombre. Dwadzieścia baksów?
– Dobra, Isaak, dwajścia. Tylko nie przejedź przez parking McDonalda. Oni tam 
tego nie 
lubią.
W dwadzieścia minut później Ojo siedział już z powrotem w wozie, a Isaak w 
powietrzu 
brał kurs na wesołe miasteczko hrabstwa Madera. W tym momencie Madera była czymś 
wymarzonym. Bo nie był pewien, czy z tym ładunkiem starczy paliwa do Sacramento.
Nad park nadleciał przed samym południem. Trzymając się pułapu mniej więcej 
trzystu 
metrów, zrobił rekonesans, żeby się zorientować, jak jest z wiatrem i czy wiszą 
gdzieś druty. 
Fale młodych, szczęśliwych i wystrojonych rodzin wlewały się przez bramy i po 
pewnych 
zawirowaniach toczyły się na środkowy plac. Był to Dzień Malucha, sponsorowany 
przez 
chłodnie. Kubek po Dairy Queen Banana Boat Sundae zapewniał darmową Przejażdżkę 
Dla 
Maluchów. Dzieciaki zbierały całe torby brudnych kubków po lodach.
Nad zatłoczonym parkingiem Ike ostro położył cessnę na skrzydło, zatoczył 
półkole i 
poszedł w dół. Wesołe miasteczko gwałtownie rosło w oczach. Nie szkodzi. Małe 
miki. 
Diabelski młyn stał na tej bliższej granicy parku, oświetlony jak namiernik. Ike 
prześlizgnął się 
tuż nad nim i uśmiechnął się szeroko; kółko pod ogonem niemal otarło się o 
najwyższą, nagle 
rozwrzeszczaną kabinę, a potem Ike zanurkował i otworzył spusty. We wstecznym 
lusterku 
widział tylko długi strumień mknących do tyłu twarzy przerażonych ludzi 
ogarniętych paniką. 
Poderwał cessnę nad stadionem rodeo i zamknął spryskiwacze. Wskaźnik opadł, ale 
w 
zbiornikach została jeszcze z górą połowa ładunku. Zatoczył półkole. Tym razem 
rodzinna fala 
już nie była szczęśliwa ani strojna. Główny plac przypominał mrowisko spryskane 
raidem. Ike 
widział teraz twarze przed sobą. Wciąż malowało się na nich przerażenie, ale 
panika jakby 
przygasła. Wypróżnił zbiorniki do czysta, a znów przelatując tuż nad diabelskim 
młynem, 
poczuł to nagłe i przyjemne przyśpieszenie – skutek lekkości po wypróżnieniu. Za 
trzecim 
podejściem – teraz nadlatywał, żeby pomachać tylko skrzydłami i rozrzucić 
kartoniki – widać 
było, że tłum już wie, czym został potraktowany. Panika i zmieszanie zostały 
zastąpione przez 
coś nowego; twarze wyglądały już całkiem inaczej – byli oburzeni, a wyrażali to, 
wygrażając 
pięściami, ciskając kamieniami i zginając ręce w łokciu. Uświnieni na brązowo 
mamunie, 
tatusiowie, milusińscy, wszyscy razem, podskakiwali w dole jak łajno we 
wzburzonej muszli. 
Opryski wyszły pierwsza klasa: chyba nikomu nie uszło na sucho. Szkoda, że nie 
wziął więcej 
tych kart.
Wrócił do domu i znów runął w ubraniu na nie posłane wodne łóżko – tym razem 
obok 
Jeannie, też ubranej i wciąż jeszcze oszołomionej lekami – i spał, póki nie 
zbudził go szeryf z 
Fresno, z półtuzinem pomagierów. Kiedy wyprowadzali go w kajdankach, Jeannie z 
trudem 
otworzyła jedno oko.
– Co się stało? – udało jej się wykrztusić.
– Niech pani śpi – poradził dziarski młody ochotnik.
– Co się stało?! – krzyknęła.
Facet uśmiechnął się szeroko.
– Schwytano nieznanego terrorystę, który zagroził wesołemu miasteczku. Szczegóły 
podamy 
o jedenastej.
Mylił się, bo o jedenastej nieważne już były szczegóły, Ike Sallas zaś nie był 
już nieznany; 
przeciwnie, stał się kimś. Dzień małolata brała na żywo lokalna ekipa 
telewizyjna i materiał z 
przelotu zapierał dech. Na niesamowitych ujęciach widać było ludzi wrzeszczących 
w panice 
podczas pierwszego podejścia, potem obrzydzenie i oburzenie, a wreszcie tę 
finałową obelgę: 
zrzucenie wizytówek. Dociekliwa ekipa wypatrzyła na zdjęciach numer samolotu i 
znalazła się 
na polu warzywnym, zanim szeryf skończył przesłuchiwać Ojo Bravo.
– Co miałem nie wiedzieć? – oświadczył Ojo przed kamerami – Z punktu wiedziałem, 
co 
Ike Sallas zrobi z moim wozem. Jemu, normalnie, umarło dziecko, nie? To się 
wkurwił. Jak 
każdy, nie? Czy ja uważam Ike’a Sallasa za terrorystę? W życiu! Może Ike jest, 
jak to się mówi, 
desperado, nie? Do tego wkurwiony równo. Ale terrorysta? I powiedzmy sobie, co 
on w końcu 
zrobił takiego strasznego? Spuścił na głowy jakimś burżujom trochę ka-ka. A co 
ja tu robię dzień 
w dzień, za mniej niż stawka minimalna? Też mi różnica!
Oczy Ojo zaszkliły się i pociemniały, a na zbliżeniach widać było, że głupawy 
wąsik drży. 
Wywiad robił takie wrażenie, że nadawano go przy każdej powtórce materiału z 
opryskiem. 
Tymczasem zwolniono Ike’a za kaucją, a po dwóch dniach obaj, z Ojo Bravo, stali 
się znani na 
cały świat i obaj stracili pracę. Jednak jakoś ich to nie powstrzymało od 
niszczycielskiej 
powtórki; trzeba było tylko poczekać na znak od innych imigrantów, że warunki 
sprzyjają i że 
do dyspozycji są cessna oraz pojazd z wonnościami. Ike, zanim znów go dorwali, 
zdążył 
załatwić w następny weekend z cessny – na której zalepił numer rejestracyjny – 
wesołe 
miasteczko hrabstwa Stockton, a potem w piątek stanowe tereny wystawowe w 
Sacramento. 
Ale tym razem już ich nie obchodził Ojo Bravo. Tylko Ike Sallas. Już nie było 
mowy o kaucji. 
Latający desperado Na-Ciebie-Kolej miał siedzieć i czekać na proces, z 
podciętymi skrzydłami i 
zapuszkowanym tyłkiem. Tymczasem zdążył się jednak wyroić zastęp podobnych 
rozbójników i 
podjąć te same trudy. To było pasjonujące lato.
Stary otter buczał monotonnie, przelatywali właśnie obok Mandelbrot Set na 
wybrzeżu, 
pogoda wciąż dopisywała, było bezchmurnie i bezwietrznie. Dopiero po drugiej, 
kiedy wyłoniła 
się przełęcz Chilkoot, zaczęło się chmurzyć. Bardzo szybko chmury zgęstniały i 
widoczność 
spadła do zera. Przez żółtawą, skotłowaną mgłę Ike wywołał sygnał 
naprowadzający. Pisk – 
odzew z wieży kontrolnej lotniska w Skagway – zbudził z sześciogodzinnej drzemki 
Greera, 
który zaczął dziko wierzgać i młócić rękami. Poskręcane włosy chłostały mu 
twarz, a 
wytrzeszczone oczy wpatrywały się w dudniące pomieszczenie. Kiedy wreszcie sobie 
uświadomił, że to samolot, westchnął z ulgą.
– Oooo! Dzięki Ci, Panie. Jeszcze chwila, a pomyślałbym, że to łódź podwodna.
– Na razie nie – pocieszył go Ike. – Ale jeżeli nie wydostaniemy się z tych 
pomyj, to kto 
wie. Nie widać ni cholery, a radionaprowadzanie siadło.
Wieża uspokoiła ich, że burze na Słońcu chwilowo zakłócają emisję, ale widać 
samolot na 
radarach, kurs jest w zasadzie niezły, zbaczają raptem o parę mil ku morzu – a w 
tych 
warunkach, w tej żółtej mgle, to w sumie najlepsze podejście. Z dala od 
komercyjnych tras.
– Widzialność ograniczona całkowicie – popiskiwał kontroler. – Wykręć 
dwadzieścia stopni 
na wschodni północno-wschodni i zejdź na pięćset metrów. I zgłoś swoje dane. 
Hallo? Podaj 
nazwisko i numer maszyny...
Ike nabrał wody w usta; spróbował zejścia. Po paru minutach mały samolot 
wynurzył się z 
żółtego podbrzusza niebios. Jak na wymagania Ike’a, widoczność była w porządku. 
Na wprost 
przed nimi, w maleńkiej rozpadlinie, rozpościerało się Skagway. W porcie 
cumowały dwa 
wielkie wycieczkowce w pełnej iluminacji. Wokół ogromnej pozłacanej rzeźby, 
ulokowanej 
przy nadmorskim bulwarze, a przedstawiającej poszukiwacza złota, kłębił się tłum 
turystów. 
Pomnik też był oświetlony. Jak w karnawałową noc, iskrzyło się całe miasto, 
chociaż do 
zachodu słońca brakowało paru godzin.
Ike wypatrzył błękitne światła nowego pasa startowego biegnącego wzdłuż Skagway 
River. 
Przedłużenie pasa wsparte na betonowych palach rozciągało się wprost nad wodami 
zatoki jak 
ośmiopasmowa autostrada, urwana w powietrzu. Właśnie podrywał się z niej z 
rykiem izraelski 
jumbo pełen turystów, Żydów wracających do oblężonej Ziemi Świętej. Jumbo też 
zapalił 
wszystkie światła.
Kontroler kazał Ike’owi usiąść na wodzie na południe od miasta, bezpiecznie 
dojść po zatoce 
do mola i natychmiast zgłosić się do kapitanatu z wyjaśnieniami.
– W porządku – zełgał Ike i wyłączył radio.
Na pełnym gazie zszedł ostro w dół i tuż nad wzburzonymi falami poleciał prosto 
ku 
miastu, pilnując, żeby między wieżą kontrolną a otterem znalazły się kominy 
ogromnych 
wycieczkowców. Niech go diabli porwą, jeżeli utknie u tych biurowych 
gryzipiórów, będzie 
godzinami składał wyjaśnienia i wypełniał kwity.
Wodował koło mola, przy którym kończyła się linia kolejowa, i znalazł zaciszny 
kąt między 
wycieczkowcami. Greer zeskoczył na pływak i rzucił w górę na pomost zwiniętą 
cumę, prosto 
w tłum młodych turystów, uśmiechających się ku nim promiennie. Byli to studenci 
psychologii z 
Niemiec, wycieczkowicze z opalonymi kolanami i nosami.
– Ale tu nie ma nigdzie schodków – życzliwie ostrzegł młody blondyn, który 
złapał linę. – 
Nie ma po czym wejść.
– Zaraz się znajdą, synu, tylko przywiąż to do czegoś solidnego.
Tłum wpadł w zachwyt, kiedy kudłaty Murzyn wdrapał się błyskawicznie po linie 
jak małpa 
po lianach na wysokość ponad sześciu metrów. W ślad za nim powtórzył ten wyczyn 
jego biały 
kompan, jeszcze bardziej niesamowity, z całą kompozycją zadrapań i strupów na 
twarzy. 
Wreszcie mieli kawałek starej Alaski, szalonej i lekkomyślnej, za której 
oglądanie zapłacili.
Ike wykręcił się od zaproszenia na turystyczną przejażdżkę wozem zaprzężonym w 
muły; 
szpital leżał o parę przecznic dalej. Mogą się przejść.
– Chociaż, kto wie, może się załapiemy z powrotem – wtrącił Greer. – Wóz by się 
przydał, 
bo będziemy taszczyć rannego.
W szpitalu powiedziano im jednak, że pacjenta Bellisariusa, Williama A., ktoś 
już 
wytaszczył.
– Ładnych parę godzin temu – poinformował pielęgniarz przy biurku w izbie 
przyjęć. – 
Rachunek pana Bellisariusa zapłaciła jego ładna kobietka, chyba tak mówiła o 
sobie... W 
każdym razie z drugą bardzo ładną kobietką wytoczyły go na wózku i załadowały na 
tył 
poobijanego pick-upa, na brudny materac, w czym im pomagał ogromny czarny 
mężczyzna... 
obawiam się, że sam wielebny Thaddeus Greener. Tak to wygląda, panowie.
– A ma pan może jakieś pojęcie, chociażby najbledsze, gdzie go zabrali? – spytał 
Ike.
– Jasne. Trafił tam, gdzie wszystkie zbłąkane owieczki przewielebnego: na farmę 
Beulahland, nad brzegiem malowniczego Jeziora Benneta. Podobno uzbierała się już 
spora 
trzódka i uprawia poletka Pana Boga.
– Niech pan mówi po ludzku! – Greer był wstrząśnięty i oburzony. – Dopuścił pan 
do tego, 
żeby rannego człowieka wieźli przez White Pass na pace pick-upa? Niezły z pana 
pielęgniarz, 
nie ma co.
– Wcale nie wieźli. Całe szczęście. Posiadłość wielebnego Greenera nie znajduje 
się przy 
autostradzie prowadzącej przez White Pass. Wsiedli w ten odrestaurowany 
zabytkowy pociąg, 
Żelazny Szlak Gorączki Złota. Kursuje, rzecz jasna, do Dawson, ale wielebny 
Greener ma 
umowę z maszynistą; jeżeli maszynista łaskawie zatrzyma pociąg, żeby wielebny 
wraz z trzodą 
mogli wysiąść koło Jeziora Benneta, to z kolei wielebny łaskawie nie rozwali mu 
czaszki. Tylko 
tak się można dostać do tego maleńkiego raju...
– Kiedy odjeżdża następna wycieczka? – zapytał Ike.
– Za jakieś, no... – pielęgniarz ściągnął grube wargi i spojrzał na zegarek 
przypięty do 
kieszonki białej koszuli – sześć dni i cztery godziny.
– Za tydzień? – krzyknął Greer. – Jezu Chryste Skrzydlaty, nie możemy tyle 
czekać!
– Obawiam się, że nawet Jezus by musiał poczekać. Albo dofrunąć. Ale Jezus by 
potrafił, 
prawda?
Ike powstrzymywał Greera.
– Mówi pan, że to gdzieś nad jeziorem?
– Nie nad samym Jeziorem Benneta, ale nad jednym z małych jezior powyżej. 
Słyszałem, że 
to milutkie oczko. Sprzyja terapii spirytualnej. Jestem przekonany, że panowie 
mogliby 
skorzystać z dobrodziejstw...
Ike musiał wywlec Greera w głąb szpitalnego korytarza.
– Zaraz mu załatwię terapię, dupiszonowi – protestował Greer. – Stanowczo nie 
powinieneś 
mi przeszkadzać...
– Odpuść go sobie i idziemy. Do samolotu...
– I zostawimy naszego biednego prezesa? – Greer ze zdumienia dostał zadyszki. – 
Nie 
uwierzę, że możesz zrobić coś takiego, mesje...
– Mogę wodować na każdej kałuży, nawet na takiej milutkiej, mesje – powiedział 
Ike.
Dorwali niemieckich turystów, żeby podrzucili ich na brzeg. Ike odwrócił maszynę 
wiosłem, 
a potem włączył silnik. Przeszli po wodzie między wycieczkowcami i poderwali się 
na północ, 
lecąc tuż nad powierzchnią. Ike wiedział, że w Dyea jest pływająca stacja, gdzie 
można 
zatankować na czarno. Przez cały czas leciał tuż nad wodą dziesięciomilowym 
fiordem, aż 
wypatrzył barkę zakotwiczoną u ujścia Chilkoot. Była cząstką całej sieci tajnych 
stacji 
benzynowych rozrzuconych wzdłuż wybrzeża od Anchorage do Crescent City. Ike 
korzystał z 
niej, kiedy, od przypadku do „przypadku, zajmował się jeszcze lotami 
transportowymi.
Stacyjkę wciąż prowadził ten sam bezzębny stary pionier. Wylazł na mokry pokład, 
dopinając spodnie, i zezował w stronę samolotu, który podchodził do barki, 
rozgarniając mętną 
wodę. Facet pamiętał Ike’a, ale oświadczył, że nie może podać paliwa, w każdym 
razie nie w tej 
chwili. Usłyszał na kanale wieży kontrolnej o lecącym w tę stronę nie 
zidentyfikowanym otterze 
i lada moment spodziewał się samolotu rozpoznawczego.
– Podpłyńcie sobie, chłopaki, dalej i zaparkujcie pod tymi wierzbami, pod 
gałęziami 
posiedzicie jak pod parasolem. Nie minie pół godziny, a psy przylecą i odlecą, 
ja w każdym 
razie tak zakładam. Odpalę wam sygnał, że wszystko gra. A tu macie dwa solidne 
piwa. Z tym 
że już nie przyjmuję gotówki... tylko karty kredytowe...
Gałęzie tak gładko zamknęły się nad samolotem, że znać w tym było powtarzalność. 
Z 
wierzby zwisały nawet linki do mocowania gałęzi. Upewnili się, że spod liści nie 
widać 
samolotu, wzięli te dwie półlitrowe puszki australijskiego piwa i brodząc, 
wyszli na brzeg. Na 
porośniętej trawą drodze natknęli się na stare drewniane wrota.
– Znam to miejsce, mesje! – krzyknął Greer. – To wejście na Cmentarz Ofiar 
Lawiny w 
Dyea! Kiedy mieszkaliśmy w Skagway, Wanda lubiła tu przyjść i poszaleć na 
grobach. 
Mówiła, że czuje duchy, że są tu wciąż i wszędzie. Mówiła, że czuje, jak tam w 
ziemi wołają: 
„Chcę się kochać, kochać, kochać”. Mogła się wtedy napalić, że uuuch!
Cmentarzem było po prostu trochę zbielałych nagrobków, już pogrążonych w gąszczu 
osik i 
jesionów. Groby całkiem zarosły paprocią, chińskimi liliami i strzelistymi, 
kołyszącymi się 
stokrotkami. Sporo drzew wyrastało wprost z grobów, niektóre o pniach jak beczki 
ropy. Greer 
wpatrywał się w tę dżunglę osłupiały.
– Te sakramenckie drzewa są dwa razy takie jak wtedy, kiedyśmy tu urzędowali z 
Wandą! 
Jak tu nie wierzyć w moc duchów?
– Korzenie w końcu wrosły w tę odżywkę pod spodem – argumentował Ike.
– A niech cię diabli porwą, Isaak, nie masz za centa romantyzmu, taka jest 
prawda. Słuchaj! 
– Greer uniósł rękę. – Założę się, że to samolot ONZ-etu.
Jak przewidział stary, od strony fiordu tuż nad wodą nadlatywał jednosilnikowy 
turbośmigłowiec. Przemknął nad nimi w stronę Chilkoot. Dwaj przyjaciele usiedli 
na trawie 
wśród pni i nagrobków i otworzyli piwo.
– Najlepszego, co? Zobacz, z bliska coś tu nawet widać, daty-nie-daty...
Ike oswoił się z zielonym półmrokiem i zobaczył, że ktoś kiedyś pociągnął 
poszczerbione 
tablice białą farbą, a na wielu wciąż widać było wyblakłe ślady liter i cyfr.
– Chyba na wszystkich ta sama data śmierci – zauważył.
3 marca 1898 – przytaknął Greer. – Nieszczęsne duszyczki: pierwsza fala 
opętańców, którzy 
poleźli na Chilkoot. Tak się złożyło, może za głośno wiwatowali w tej gorączce 
złota, kto wie, 
że wprost na nich zeszła sakramencka lawina! Załatwiła dziesiątki ludzi. 
Trzeciego marca tysiąc 
osiemset dziewięćdziesiątego kurna ósmego, mesje!
Stopniowo Ike’owi udawało się odczytać nazwiska, daty i nazwy miejscowości. Byli 
zewsząd. W większości niemal dzieci... dwadzieścia jeden... dwadzieścia sześć... 
dziewiętnaście... z Akron... Muncie... Hoboken... dzieciaki z całej Ameryki, 
śpieszące z 
obłędem w oczach ku złotonośnym polom Klondike, żeby uróść i pokazać całemu 
stadionowi, 
jak się naprawdę gra. Nawet nie dobiegli do pierwszej bazy.
Znów usłyszeli buczenie silnika, oenzetowski samolot zwiadowczy leciał z 
powrotem, tym 
razem wyżej. Kiedy już na dobre ucichł, liście osik i jesionów zadygotały nagle 
od podmuchu, 
rozległ się grzmot zwielokrotniony przez echo, a Greer zerwał się na równe nogi.
– Jezu Wszechmogący dupnie krwawiący kurna Chryste, to ma być sygnał od starego 
kumpla? A może rakieta woda-powietrze?
Greer uparł się, żeby Ike obejrzał pewien szczególny grób, zanim wyjdą ze 
zdziczałego 
zakątka. Jeżeli Greerowi uda się go znaleźć. Przedzierał się przez zarośla, 
szamotał, aż trafił w 
końcu na osobliwy, drewniany graniastosłup. Było to, jak zapewniał Greer, 
hańbiące i 
tajemnicze znamię tego miejsca. Ike musiał rozgarnąć kwiaty, żeby je dostrzec. 
Słup 
przewyższał inne nagrobki, lecz chyba nie chodziło tu o wyrażenie szacunku, lecz 
o swego 
rodzaju przewrotny akcent. Na słupie nie było krzyża ani nawet śladu prostej, 
przyzwoicie 
zaokrąglonej u góry tabliczki. Żadnych symboli religijnych, żadnego żałobnego 
wersetu. Nawet 
nie było miejsca urodzenia. Lokatorowi grobu pod tym pomnikiem – przyznano prawo 
tylko do 
nazwiska, zatartego, lecz wciąż czytelnego:
MONTIAC
zastrzelony w górach
7 marca 1898
– Kapujesz? W cztery dni po tym, jak lawina przerobiła tych berbeciów na mrożone 
tusze! A 
co takiego gównem mazanego zrobił pan Montiac, że go zastrzelili, a potem 
zafundowali 
największy pomnik na cmentarzu? Hm?
Nabożna biel stokrotek podsuwała myśl o wspaniałym widoku, którego część znak 
ten 
stanowił ponad sto lat temu. Jaśniejący pomnik mrocznego czynu. Uchowały się z 
tej jego bieli 
tylko zszarzałe łuszczące się resztki farby i drzazgi odłażące od sosnowych 
desek. Z wyjątkiem 
płaszczyzny po przeciwnej stronie napisu. Kiedy już przedarli się przez paprocie 
i kwiaty, 
odkryli, że sośnina po drugiej stronie jest pomalowana, i to niedawno. Środkową 
część 
odnowionej powierzchni zajmowała twarz Elvisa wymalowana sprayem. Była to wcale 
niezła 
podobizna z ostatniego okresu: nadwagi i białych garniturów. Napis pod spodem 
ujęto w 
cudzysłów – w sumie była to swojska kombinacja graffiti i samoprzylepnych 
wycinków:
„PRAGNĘ MYCH ŚWIŃSKICH WARG”
pilne!
– Przynajmniej wiemy, czego chcą duchy – powiedział Ike.
Kiedy samolot dobił do pływającej stacji paliw, stary przeprosił za niestosowną 
detonację.
– Skończyły mi się ładunki do rakietnicy – wymamrotał bezzębnymi ustami. – 
Musiałem 
pokombinować ze starym dynamitem. A wiązka cała w kroplach. Chyba 
przeterminowana. Na 
wszelki wypadek odpaliłem wszystko naraz. Myślicie, że bym wam nalał z czymś 
takim tuż koło 
pompy?
Zatankowali, umościli się i Ike ostro poderwał ottera, położył na prawe skrzydło 
i nad 
niskim północnym półwyspem poleciał nad morze. Wyglądało to, jakby nad gardziel 
Skagway 
nadlatywał z południa, z Juneau. Starał się lecieć u samej podstawy tych 
zakażonych żółtaczką 
chmur. Radionamiernika nie włączał; orientował się na wąwóz. W niesamowitym 
świetle łatwo 
wypatrzył tę stromą i krętą dolinę prowadzącą ku White Pass. Stoki po lewej 
przecinała nowa 
autostrada, a w wąskim starym wykopie po prawej biegła kolej. Rzeka wprost w 
dole, wijąca 
się i pieniąca na bystrzach, wyglądała jak rozdeptany wąż. Im bardziej przełęcz 
rosła w oczach, 
tym wyżej stawały dęba zbocza po obu jej stronach, lecz pułap chmur się nie 
podnosił. Ike 
szybko zrozumiał, że jeśli nie chce stracić z oczu rzeki, musi lecieć w wąwozie; 
wkrótce za 
bocznymi szybami przemykały w tył zieleń i granit, coraz bliższe.
Nie odzywał się zza drążka. Nawet nie pisnął Greerowi, że pakują się w sytuację, 
z której 
być może nie będzie odwrotu. Tak wytracili szybkość, że już nie mogli się ostro 
poderwać i 
wymknąć z wąwozu. A lecąc bez instrumentów, Ike mógł się wpakować w jakiś 
znienacka 
przysłonięty chmurą występ kanionu.
W końcu mgła koloru ochry zaczęła rzednąć, aż zabłysnęło nad nimi słońce. Niebo 
było 
błękitne i bez skazy jak brylant, a przed nimi ostro rysowało się lśniące siodło 
u szczytu White 
Pass. Na południe od grzbietu górskiego ogromne Jezioro Benneta rozciągało się 
jak kupon 
purpurowego jedwabiu – pocięty już na części według wykroju i rozłożony do 
sfastrygowania na 
ciemnobrązowym stole.
Bez trudu wypatrzyli komunę; była jedyną częścią wznoszącego się na trzy tysiące 
metrów 
płaskowyżu, której nie nasączyła purpura ani ciemny brąz. Szacownie zielone 
prostokąty 
rozciągały się, jeden za drugim, wzdłuż linii kolejowej, po jej lądowej stronie. 
Widać było, że 
warzywa uprawiane na polach wręcz tryskają zdrowiem.
– Zdaje się, że poza dawaniem wycisku cherlakom i kobietom wielebny Greener umie 
coś 
jeszcze. Rośnie mu jak na drożdżach, w życiu czegoś takiego nie widziałem.
Ike nie odpowiedział, podejrzewał jednak, że te schludnie utrzymane działki są 
właśnie 
wynikiem dawania wycisku. Zdążył już poznać tę żarliwie gospodarną pielęgnację; 
na takich 
polach, zwłaszcza przy braku nawozów, trudno sobie poradzić bez tradycyjnej i 
licznej siły 
roboczej, której hojnie daje się w dupę. Szczególnie, kiedy ktoś tu chce hodować 
jarzyny. Musi 
ściągnąć mnóstwo humusu, kompostu, czegokolwiek, bo w tundrze warstwa uprawnej 
gleby ma 
w najgrubszych miejscach parę cali.
Ike przekonał sam siebie, że na wąskim bajorze musi usiąść za pierwszym 
podejściem. 
Kimkolwiek był ten cholerny Greener, Ike nie chciał go alarmować.
Na wodzie podeszli do stromego skalistego brzegu, Greer rzucił tylną kotwicę i w 
bród 
przemaszerował na brzeg z liną. Ike z drugą. Podszedł z nią do głazu z porowatej 
zastygłej 
lawy, do tego stopnia przypominającego tarkę, że kiedy go już obwiązał, miał 
ręce otarte do krwi. 
Wszystkie skały takie były, ostre jak żużel. Pierwotne i niesamowite. Szli po 
tych poszarpanych 
skałach, potykając się co chwilę, i nagle Ike zrozumiał – zniknęła tundra, która 
okrywała i 
łagodziła ten teren, została zdarta do czysta jak teren wokół kopca czerwonych 
mrówek. To tutaj 
Greener wystarał się o pożywkę dla roślin, zdzierając dziesięć akrów mchu i 
tutejszej borówki, 
żeby przygotować akr pod zielony groszek.
Doszli do torów i bocznicy, przecięli żwirowany plac pełen szyn i sprzętu 
kolejowego, 
rdzewiejących wśród stosów impregnowanych kreozotem lin. Jedyne być może 
urządzenie 
przeznaczone do czegoś innego niż roboty torowe okrywały ptasie gniazda uwite na 
niezgrabnie 
nałożonej plandece, przez co przypominało jakąś bojową machinę nakrytą 
kamuflażową płachtą. 
Ike niewiele mógł dojrzeć prócz ściemniałej złotej farby prześwitującej spod 
plastyku, ale kształt 
i rozkład elementów przypominał mu te ruchome zbierackie rusztowania, które 
pracowały na 
kalifornijskich polach. Najwyraźniej nawet ci odrodzeni musieli kłaść się na 
brzuch, by zbierać 
plony.
Dym wznosił się z komina długiego budynku, licowanego blachą, z rampą wyładowczą 
przy torze. Bocznicy nie używano od lat. Na zardzewiałych szynach, samotna i 
zapomniana, 
stała przedpotopowa drezyna z ręcznym napędem podobnym do pompy, a pędy dzikich 
jagód 
wślizgnęły się między deski i pięły aż po uchwyty na dźwigni. Za placem przy 
bocznicy 
rozciągało się pole niskopiennej fasoli, bujnej, dorodnej, niepokalanej. Rząd 
zlanych potem 
robotników rozdrabniał ziemię motykami, chociaż nigdzie nie było śladu chwastów. 
Kopaniem 
rządził jakiś rytm, przedzielony ledwie czytelną kadencją. Greer się nie 
pomylił: kobiety i 
cherlaki, przeważnie młodzi i czarni. Nadzy do pasa.
– No proszę, to chyba Beulahland – Greer odezwał się szeptem, żeby nie mącić 
tego rytmu. – 
Myślisz, że wielki boss Greener trzyma takich młodzików za pysk jednym palcem? 
Chyba ma 
jakichś pomagierów, co?
– Panie Sallas! – Rytmiczne okopywanie fasoli nie ustawało, mimo że z pola 
dobiegło 
syknięcie. – Panie Greer!
Był to Archie Culligan, jeden z dwóch braci, którzy z Carmodym wyruszyli na 
południe.
– Archie, co ty tu robisz? – Ike przeskoczył bocznicę i zszedł na grządkę ku 
chłopcu. 
Musiało to jakoś zelektryzować resztę robotników, którzy nagle przyśpieszyli 
kopanie. Słowa 
zaśpiewu stały się zrozumiałe, monotonnie pomrukiwali: „Weź mnie, Jezu, weź 
mnie, Jezu”, raz 
po raz, jak maszyny do szycia. – Archie, a gdzie Carmody i Nels? Gdzie nowy 
kuter?
– W Juneau – szepnął chłopak, nie przerywając kopania. – Spawa kil. Chciał 
pokazać tym z 
Inland Ferry, jak się pływa, i wylądował na mieliźnie. Z Nelsem się pokłóciłem i 
wyskoczyłem 
sam do Skagway. Jezu, weź mnie, weź mnie stąd...
Rozbrzmiewająca wokół pieśń, ni nucona, ni mamrotana, nabrała wigoru.
– ...Weź mnie, Jezu, weź natychmiast.
Przez rzędy roślin dobrnął do nich Greer.
– Oż w dupę, Archie, jak ty wyglądasz! Załóż koszulę. To już nie plecy tylko 
smażony 
bekon.
Chłopak dalej kopał z innymi, z opuszczoną głową. Musieli postępować za nim. Ike 
odezwał się łagodnie.
– A gdzie jest Billy Kujon, Arch? Widziałeś go?
– W klauzurze... – nieznacznym ruchem głowy wskazał na stojący przed rampą, 
obudowany 
ze wszystkich stron samochód-chłodnię – ...gdzie szuka zbawienia. Zbaw mnie, 
Jezu, zbaw nas 
wszystkich.
– Przyszło nam to do głowy, Archie, i dlatego przyjechaliśmy – powiedział Ike. 
Poczuł 
rozlewające się między żebrami gorąco, wypalały się ostatnie wątpliwości. Wydało 
mu się, że 
słyszy muzykę, brzmiącą w oddali trąbkę.
– W klauzurze, Ike. Ale na niego lepiej uważaj – dodał chłopiec. – Nie daj się 
prześwidrować tymi ślepiami, bo potem to już koniec...
– Komu? Kujonowi?
– Nie, Jezu, uchowaj... Jemu...
Tym razem Archie nieznacznym ruchem głowy wskazał wprost za siebie. Ike i Greer 
odwrócili się i na skraju pola, na szczycie jednego z ostrych, kaleczących 
głazów dostrzegli 
kształt podobny do wartownika, jak wyrzeźbiony i wypolerowany blok czarnego 
granitu. Trzeba 
było paru chwil, żeby uwierzyć własnym oczom: bo to nie był obelisk, lecz 
człowiek. W 
spodniach od kombinezonu, bez koszuli, z widłami na długim trzonku w jednej 
ręce, z księgą 
w drugiej. Bosy, z głową ogoloną do skóry i kędzierzawą brodą. Widły można by 
wziąć za 
trójząb pogańskiego boga, ale księga mogła być tylko jedna – Biblia.
– Zbliżcie się do Jezusa. – postument zawołał głosem tak głębokim, jakby 
dobiegał ze 
szczeliny w dnie oceanu. – Wy trzej... Podejdźcie.
Archie usłuchał bez słowa, za nim ruszyli Ike i Greer. Ike natychmiast 
zorientował się, że 
nie był to żaden typowy prorok, zadufany w sobie i mięśniakowaty. Kiedy podeszli 
bliżej, 
zobaczył, o co Archiemu chodziło z tymi oczami – i nie tego się spodziewał; spod 
sympatycznego czoła patrzyły oczy łagodne, z długimi rzęsami, niemal kobiece, w 
żadnym 
wypadku nie były to owe szczwane instrumenty perswazyjne, do których człowiek 
już się 
przyzwyczaił, patrząc na twarze nowej fali proroków, wciąż zalewającej czołówki 
telewizyjne. Z 
tych oczu, spod delikatnej, brązowej mgiełki, przezierały pewność i spokój, 
które chyba umiały 
się obejść bez rozdmuchiwania płomieni fanatyzmu. Mężczyzna wsunął Biblię za 
klapę spodni i 
zstąpił ze skały z wyciągniętą ręką.
– Zapewne Isaak Sallas? Pan Bellisarius zapowiedział, że pan się zjawi. Jesteśmy 
zaszczyceni, że zechciał pan odwiedzić naszą skromną farmę. A ja jestem wielebny 
Thad 
Greener, pański pokorny sługa.
Ściskając twardą, zrogowaciałą dłoń, Ike przypomniał sobie, co mówili o 
Greenerze mędrcy 
od boksu, po tym jak facet rzucił boisko piłkarskie dla ringu. „W trzydziestu 
zawodowych 
walkach nawet nie draśnięty. Skóra jak u nosorożca. Nie przetniesz jej 
tasakiem”. Ike zauważył 
też, że skała, na której Greener stał boso, to była ta sama wulkaniczna lawa, na 
której Ike w 
drodze z samolotu zdążył postrzępić sobie buty.
– Wielebny bracie Greener – Ike skinął głową – to Emil Greer, mój partner. 
Przyszliśmy po 
Billa.
– No jasne. Chodźmy zobaczyć, jak się czuje pan Bellisarius. I klnę się przed 
Bogiem, 
bracie – wciąż mówił do Ike’a, zupełnie ignorując Greera – że nie chciałem 
skrzywdzić tego 
człowieczka. W żadnym wypadku. Z mojej strony to była niezręczność, nad którą 
bardzo 
ubolewam.
Oczy ręczyły za prawdę słów. Ike znów skinął. Mężczyzna odwrócił się i miażdżąc 
gołymi 
stopami wulkaniczny żużel, ruszył w stronę samochodu-chłodni. Ike, Greer i 
Archie w 
milczeniu szli za nim gęsiego.
Billy znajdował się po drugiej stronie auta, patrząc od placu kolejowego, na 
ganeczku 
zbudowanym na poziomie nadwozia. Na dole pomalowanych na biało schodków widniał 
napis 
„Szpital”. Nad gankiem umieszczony był daszek z resztek blachy falistej, który 
miał chronić 
rekonwalescentów, lecz słońce nie przejmowało się niedbale zmontowanym okapem. 
Promienie, 
które przedarły się bezceremonialnie przez warstwę żółtawej mgiełki nad Skagway, 
tu – jakby 
były czymś namacalnym, czystym i twardym – dobrały się do wymalowanego na biało 
ganku. 
Billy leżał na niskim łóżku – zapewne tym samym, na którym zabrano go ze 
szpitala w Skagway 
– twarzą w dół, czy też, ściślej rzecz biorąc, dupą do góry. Poduszka wsunięta 
pod miednicę 
unosiła mu nieco tyłek, najwyraźniej opakowany w coś podobnego do gipsowej 
pieluchy. Z 
krawędzi łóżka zwisała ręka, do której przykuta była stalowa teczka.
– Niechcący za mocno go usadziłem – wyjaśnił Greener. – Złamałem mu kość 
ogonową. A 
chciałem tylko przedyskutować pewną teorię, co do której najoczywiściej był w 
błędzie, za to 
upierał się jak wściekły. Billy? Przyjaciele przyjechali w odwiedziny. Billy, 
obudź się.
– Nie śpię, dupku jeden. – Nie otwierając oczu, Billy odwrócił twarz ku słońcu. 
Kiedy 
położył policzek na prześcieradle, potoczyła mu się z wargi kropelka śliny.
– I nic mu nie jest? – szepnął Greer.
– Jest trochę wypompowany. Wypompowany, pozbawiony scoota, a do tego nie umie 
się 
pozbyć tej diabelskiej torby, do której się przykuł. – Greener utkwił w Greerze 
spojrzenie 
wilgotnych oczu. – Chyba wiesz, jak to jest, czarny bracie, prawda?
Szlaban na narkotyk i zaraz zaczynają się te sny. Ołowiane powieki ma wtedy 
człowiek, co? 
Nawiasem mówiąc, ty też marnie wyglądasz, wypompowany, ołowiane powieki...
Greer pod wpływem łagodnego, wyrozumiałego spojrzenia pokiwał głową... ołowiane 
powieki, och, ołowiane powieki...
– Może wypijecie, panowie, szklankę herbaty, zanim pan Bellisarius się dobudzi. 
Siadajcie, 
proszę. Gretta? Gdzie się podziewasz, dziewczyno...?
Zza kurtynki w drzwiach chłodni wyszła natychmiast młoda Latynoska w odlotowym 
fartuszku pielęgniarskim i czepku.
– Słucham, przewielebny?
– Czy mogłabyś przynieść z kuchni dzbanek ziołowej herbaty i poczęstować gości?
– Tak, przewielebny...
Zbiegła po drewnianych schodkach, ale Greener zawołał jeszcze raz.
– Och, i coś jeszcze, Gretta. – Położył rękę na jej ramieniu.
Kolejnych dyspozycji Ike ani Greer już nie dosłyszeli. Gretta powiedziała tylko: 
„Tak, 
przewielebny...” i obiegła samochód.
Ike zaczął się zastanawiać, na jakich to ziółkach ma się zaparzyć herbata.
– Co za teorię roztrząsał pan z Billym, że musiał go pan aż tak usadzić? – 
spytał.
– Zagadnienie teologiczne, panie Sallas. Dotyczące końca świata. Wygląda na to, 
że w 
dzisiejszych czasach wszyscy uważają się za ekspertów w tej mierze, bez umiaru 
plotą 
niebezpieczne brednie i nie myślą o konsekwencjach. Co się tyczy brata 
Bellisariusa, to 
rozgłaszał pewne całkowicie nieodpowiedzialne poglądy, ba, upierał się przy nich 
w miejscu 
przeznaczonym do publicznego spożywania posiłków, pełnego podatnej i ufnej 
młodzieży. A 
były to poglądy skrajnie nieodpowiedzialne.
– Chuja tam rozgłaszałem – z łóżka dobiegły rozmywające się, niewyraźne słowa. – 
Twierdziłem tylko, że wystarczy lód.
– Co takiego, Kujonie? – zapytał Greer.
Billy wciąż nie otwierał oczu, oblizał jednak wargi.
– Wystarczy lód – powtórzył niewyraźnie.
Greener udawał, że nic nie słyszy.
– Proszę was, bracia, siadajcie – powiedział. Widłami wskazał kościelną ławkę 
ustawioną 
wzdłuż wozu.
Archie i Greer natychmiast usłuchali. Ike wciąż stał, mrużąc oczy w słońcu. Nie 
miał 
pojęcia, co jest grane, ale wiedział, że ani mu się śni siadać w ławce 
kościelnej w obecności 
tego granitowego głazu spod ciemnej gwiazdy, odgradzającego go od schodów. Czuł 
się 
dostatecznie osaczony.
Kiedy już było jasne, że Ike nie zamierza usiąść, Greener skupił się na jego 
kumplu. Oparł 
widły o ścianę, a spod kościelnej ławki wyciągnął składane krzesełko. Rozłożył 
je i usadowił 
się naprzeciw pojętnej twarzy Greera.
– Pozwól, że cię o coś zapytam, mój rozdrażniony bracie... – Greener położył 
ciężką dłoń na 
chudych Greerowych kolanach. – Dlaczego nie uważasz Jezusa Chrystusa za swego 
osobistego 
zbawcę?
– Ależ uważam, wielebny bracie – z emfazą odpowiedział Greer; nigdy wcześniej 
nie 
przyszło mu to do głowy, lecz teraz był całkowicie przekonany.
– Chwalmy Pana; raduję się, raduje się me serce. Bo obaj wiemy, że komuś 
utrudzonemu jak 
ty z pewnością trzeba niebios, by znalazł wytchnienie. Czas Końca to czas 
znużenia, prawda, 
braciszku? Lecz podróż przez plugastwo i szał dobiega już kresu. Światło portu, 
dobre światło 
oczyszczającego płomienia wzywa cię, płonie tuż za falochronem, to dobre, 
słodkie, 
przyobiecane światło, zrodzone przez Ogień Przyszłości...
– Lód Przyszłości – wtrącił się głos ze szpitalnego łóżka. – Lód Przyszłości, ty 
tumanie. 
Mogę to udowodnić ma-te-ma-tycz-nie!
Wielebny nie pokazał po sobie, że słyszy mamrotliwy sprzeciw Billy’ego. Ani 
drgnął na 
składanym krzesełku, wpatrując się z zimnym uśmiechem w rozgorączkowaną twarz 
Greera. 
Ike miał wrażenie, że na przekór temu zimnemu uśmiechowi czuje wzbieranie 
ciepła, jak od 
plamki pomarańczowego słońca na policzku:
Cichy głos nie milknął.
– Azali wiesz, bracie Emilu, że chory pies lubi powracać do swych wymiocin? Że 
obmyta 
maciora lubi tarzać się w błocie? Mam rację, że tak to jest, prawda? Wiesz o 
tym?
Greer skwapliwie przytaknął; widział już w życiu dość psów i macior.
– Zaprawdę błagam cię, mój czarny bracie, porzuć te bestie. Powstań, dźwignij 
się z nami, tu 
w Beulahlandzie. Porzuć je. Przystań do nas. Nam objawiono ścieżki. Drogę ku 
zbawieniu 
odnajdziesz w prostej tradycji, a jest nią zroszone potem czoło... owoce na 
polach. Nie ufasz 
tradycji, mój bracie?
– Jasne, że ufam – powiedział Greer.
– To rozejrzyj się. Wznieśliśmy dom wyższy ponad doczesne brudy. Wstąp do nas. 
Wybór 
należy do ciebie. Możesz tu pielęgnować tę czystą ziemię, pod świętą kopułą 
chmur, lub sczeźnij, 
jeśli chcesz, bo tam dalej pochłoną cię nieczyste płomienie, straszliwy, 
ostateczny, nieubłagany 
ogień, ogień, ogień...
– Lód – odezwał się głos z łóżka. – Lód, lód, lód...!
– OGIEŃ! – zagrzmiał znienacka Greener, zrywając się na równe nogi. – Ogień, ty 
bluźnierczy, obsrany pedale! Ogień i męki, jakich nie było od początku tego w 
dupę jebanego 
padołu! Znam was, bo tajemnicą wszelkiej niegodziwości jest Duch Antychrystowy, 
i wiedzcie, 
pedalskie zasrańce, że świat szuka człowieka! Mężczyzny! Który pokaże wyjście! Z 
nieszczęść 
zgotowanych z własnej waszej niegodziwości. Ale nadejdzie w przyszłości ten 
dzień, w którym 
już nie będzie zarazy, Ducha Antychrystowego, bo opuści ona domy Boga i 
przestanie czynić w 
nich niegodziwości tak krzyczące, że nie ma już dzieciątka o sercu nie zatrutym 
przez jad 
Babilonu. – Zaczął tupać po deskach ganku i tłuc pięścią o pięść. – Wzburzone 
wody? Rzeka 
łez? A gówno, czy ty kpisz, człowiecze? To rynsztok, jebany ognisty rynsztok! I 
gdzie chcesz 
szukać nad nim mostu? – W kościołach? Zaprawdę nie, albowiem napełnili je 
bluźnierstwem i 
stołami do black jacka. W sercu człowieczym? Wżdy stało się ono bagnem, 
gnojówką, kloaką, z 
której wycieka szaleństwo. To może w niebiesiech? Może trzeba poznać potężną 
tajemnicę 
bram wiodących ku słodyczy wysokich niebios? Po trzykroć gówno prawda! Jeżeli 
nie możemy 
dać rady skażeniu powietrza, to zostawmy w spokoju tajemnicę tych bram! Zaprawdę 
nie, 
powiadam, nie ma na czym oprzeć spojrzenia. Nigdzie! Nie ma się dokąd obrócić! 
Zagotują się 
morza, zapłoną skały, księżyc spłynie krwią jak kurwa wyskrobana przez taniego 
aborcystę. 
Nastanie żar! Skończą się karty kredytowe, z dymem pójdzie obrót 
nieruchomościami. Konta 
bankowe strawi ogień! Ogień! Ogień! Ogień!
Greener zamilkł, tylko dyszał ciężko. Całe szczęście, pomyślał Ike, że Billy nie 
mówi znów 
„lód”; Greener tak tupał, że kto wie, przy okazji może by rozdeptał niewielkiego 
Kujona. Ike 
wciąż wygrzewał policzek w słońcu i nie wtrącał się do wrzasków Greenera.
– Wy pedalskie głąby, wy trzej, jebańcy, wszyscy jesteście rąjfurami kurwy 
babilońskiej. 
Spróbujcie zaprzeczyć. Ślinicie się na myśl o tych rozkoszach! Pijani jesteście 
winem jej 
wszeteczeństwa, ożłopaliście się, jakby to była, kurwa, pepsi light! Ale 
zaprawdę powiadam 
wam: rozgłoszone są wyroki boskie i starte zostanie kurewstwo Miotłą Zagłady... 
wierzę, że jam 
jest tą Miotłą! – Na myśl o tym trochę się uspokoił. – A jeśli nawet nie, to 
jestem, musicie 
przyznać, niebosiężnym drogowskazem na szlaku wiodącym do stania się tą Miotłą. 
– Greener 
uśmiechnął się do nich prawie nieśmiało. – Ale jednego jestem pewien jak 
cholera, i wiemy to 
wszyscy, bracia moi, że ten dom wszeteczeństwa musi zostać do cna wymieciony. Do 
czysta 
wypalony. Czy któryś z was może mi spojrzeć w oczy i zaprzeczyć? A mówię, że ten 
świat 
musi zostać oczyszczony przez ogień. – W głosie Greenera jeszcze przybyło 
pokory. – Isaaku 
Sallas, ty i ja toczymy tę samą bitwę. Dlaczego odwracasz twarz ode mnie? 
Posłuchaj mnie, 
człowieku, chcę tylko porozmawiać...
Greener zastygł; milczał, żądając w ten sposób odpowiedzi. Ike nie odwrócił się 
i nie 
odezwał, mimo że czuł na sobie wzrok mężczyzny. Rzucił krótkie spojrzenie w 
stronę jarzących 
się brązowych oczu Greenera i nagle przypomniał sobie podobną scenę. Stanął mu 
przed oczami 
nastoletni Meksykanin, który zahipnotyzował koguta; za parkingiem ciężarówek w 
Salinas, i 
poszło wtedy o zakład.
Właściciel parkingu organizował walki kogutów i na gołej betonowej płycie za 
parkingiem 
ogrodził coś trzydzieści czy czterdzieści treningowych kojców dla ptaków.
– Nie zaszkodzi uwiązać ich na sznurku na tym gorącym betonie, bo skaczą przez 
cały czas.
Żeby zaczerpnąć łyk wody, koguty musiały wskoczyć na pomalowany farbą odblaskową 
słupek drogowy, na którym trener ustawił kubek.
– Dodałem tam trochę scoota, żeby się popodniecały. Moje kurczątka ani chwili 
nie ustoją w 
spokoju. Nie to, że dużo wygrywają, tego nie mówię, za to rzadko kiedy 
przegrywają. Bo są bez 
przerwy w ruchu. Odwaga to piękna cecha, bez dwóch zdań, ale ja preferuję ruch. 
No bo w 
większości walk po pięć dolarów co decyduje? No? Który się dłużej rusza. A moje 
ptaki ruszają 
się do końca, one nie potrafią inaczej.
– Mogę kazać któremuś, żeby się nie ruszał – odezwał się meksykański chłopak z 
zacienionego pustego wozu bydlęcego. Dopiero teraz Ike przypomniał sobie, że to 
był Ojo 
Bravo, nim jeszcze sypnął mu się wąs. Ojo Bravo był, jak na gust Ike’a, trochę 
za bardzo brujo. 
To Ojo nauczył go, jak paznokciem kciuka zaznaczyć koszulkę karty, i to Ojo 
pomógł Ike’owi w 
pudle, wtajemniczając go w różne pachuco, sztuczki meksykańskich szczeniaków. 
Okazały się 
bardziej przydatne niż trening karate w marynarce.
– Chyba że go walniesz w łeb albo otrujesz. Inaczej nie da rady – oświadczył 
właściciel.
– Mogę go zahipnotyzować.
Stanęło na tym, że hodowca złapie najbardziej wojowniczego, purpurowo-zielonego 
filipińczyka. Ptak uwiązany do nylonowej żyłki rzucał się wściekle to tu, to 
tam, co wyglądało 
jak splot miniaturowych błyskawic. W końcu właścicielowi udało się ściągnąć 
żyłkę. Odwiązał 
koguta od słupka i podał Ojo. Chłopak uklęknął na rozpalonym chodniku i uwięził 
filipińczyka 
między udami. Pod szamocącym się kogutem leżała na ziemi żyłka.
– Tylko go nie wiąż – odezwał się właściciel. – Jeżeli go zwiążesz, to nici z 
umowy. 
Zakładaliśmy się o co innego.
Inni gracze mrukliwie przytaknęli. Ojo nie zwracał na nich uwagi. Widać było po 
tym, jak 
się koncentrował, że chodzi mu o coś więcej niż zwykłe spętanie wychudłego 
kandydata na 
chicken-burgera. Ruchy Ojo stały się bardzo spokojne. Kogut wciąż szarpał mu się 
między 
kolanami, póki Ojo nie złapał za pozbawiony grzebienia łeb. Delikatnie 
przycisnął go do 
zakurzonego betonu; szyja prosto nad żyłką, dziób na wprost spomiędzy 
posiniaczonych kolan. 
Drugą ręką Ojo rozciągnął brudną białą żyłkę tak, że spod dzioba ptaka biegła 
prosto przez dobre 
pół metra. Tamten koniec Ojo przygniótł kciukiem do betonu.
– Najpierw, tu sabes, ten mały móżdżek musi zassać, musi złapać tę ideę, co to 
jest linia 
prosta...
Napiął żyłkę. Pomarańczowe oczy zbiegły się. Ike zorientował się, że kogut łapie 
tę ideę.
– ...a potem trzeba, by zobaczył, że ona się kończy...
Ostrożnie uniósł kciuk. Kogucie oczy wciąż były skrzyżowane i wbite w oddalony o 
pół 
metra punkt, w którym kończyła się biała linia. Ojo rozchylił kolana, wstał i 
cofnął się 
ostrożnie, z palcem przyciśniętym do warg.
– Zahipnotyzowany. Zostanie tak w transie, póki coś tego nie przerwie. Chyba że 
zaśnie 
albo go na tym słońcu rozłoży udar. A teraz płaćcie.
Zjawisko wprawiło graczy w taki podziw, że zapłacili bez szemrania. Szepcząc, 
zaczęli się 
na boku zakładać, ile potrwa trans. Kogut tkwił na słońcu jak skamieniały, 
zupełnie nieruchomo, 
czasem zadrgała mu tylko powieka i trwało to dwanaście minut i czterdzieści 
sekund. Potem 
przejechała obok dziewięcioosiowa ciężarówka i od podmuchu przefrunął przez 
parking 
plastykowy kubek. Chwiejąc się i mrugając oczami, kogut wstał.
Ten cały Greener wyuczył się jakoś sztuczki Ojo: wpierw muszą dostrzec ideę, a 
potem 
długo, wytrwale, rzetelnie muszą się wpatrywać w jakieś dziwo u jej kresu. U 
kresu 
absolutnego, gwarantującego wprawienie w trans. Zrządzeniem losu czy przypadkiem 
– mógł to 
być piorun z jasnego nieba albo lewy sierpowy na prawą skroń – Thad Greener 
nabył dar 
wywoływania takich zaćmień. Jakoś to było widać, łagodne spojrzenie brązowych 
oczu nie 
mogło ukryć owego daru, czegoś o twardości skały. To wystarczało, żeby odurzać. 
Ten facet nie 
musiał ćwiczyć morderczych spojrzeń, jak większość nowoczesnych Rasputinów. Nie 
potrzebował charyzmy ani hucpy. Nawet nie potrzebował Chrystusa. Póki jego twarz 
zmuszała 
do myślenia o tym sakramenckim końcu żyłki.
Ike uparcie i z rozmysłem unikał spojrzenia Greenera, błądząc wzrokiem po nagim 
krajobrazie. Usłyszał szelest bosych stóp na ganku; facet stanął tuż przy nim, 
ramię w ramię, i 
patrzył w zniżające się słońce.
– Proszę mi wybaczyć – powiedział Greener. – Przesadziłem z tym rapowaniem. 
Zapomniałem, do kogo mówię. O czym pan myśli, kiedy pan tam patrzy? Ike Sallas 
nie należy 
do ludzi, którzy gapią się gdzieś bez powodu, prawda?
Ike uśmiechnął się i zerknął w bok, wystarczająco przeciągle, by upewnić faceta, 
że 
owszem, powód jest, że przed chwilą zapatrzył się na koniec żyłki i to nie raz; 
potem odwrócił 
się ku obnażonej White Pass. Już postanowił. Wiedział, co trzeba robić.
– Wie pan, Greener, na co mi to wygląda? Że przerabiacie tu kawał tundry na 
porcje sałatek. 
To księżycowy krajobraz.
– Tu wszystko było już prawie martwe – zaprotestował Greener. – Spieczone na 
brąz jak 
grzanka na śniadanie. Tundra nie wytrzymuje tych temperatur, które sprowadził 
Efekt.
– Kiedy klimat się polepszy, tundra mogłaby wrócić... gdybyście nasionom i 
zarodnikom coś 
zostawili na początek.
– Klimat się nie polepszy – uciął Greener, stanowczo i warkliwie.
Ike pomyślał, że ten człowiek, jeśli trzeba, potrafi końcem owej żyłki trzasnąć 
jak batem.
– Może się polepszy.
– Mowy nie ma! Jeżeli nie pamiętasz słowa Bożego, a tylko czytasz prognozy, to i 
tak 
wiesz, że robi się coraz goręcej! Zmajstrowaliśmy piec i spalimy się we własnym 
ogniu.
Ike znów się ucieszył, że Billy nie replikuje, chyba znów się zaślinił przez 
sen. Greer nie 
otwierał oczu. Greener ciągnął cicho, nie chcąc go budzić:
– Wiesz, że już nie zabierzesz stąd przyjaciół. Każdy ma prawo do nauki, nawet 
handlarze 
narkotyków i wszetecznicy. Mamy tu, Sallas, Uniwersytet Tego Zajebanego Kresu, a 
studenci 
właśnie przerabiają problem rozpierduchy. I nie mają czasu na hollywoodzkie 
balangi, bo muszą 
wkuwać. Ja to wiem i ty to wiesz. Muszą tu zostać. Tak jak i ty. Z całego serca 
pragnę cię 
przekonać...
Ike wziął głęboki oddech, a wypuszczając powietrze, skrzyżował ramiona na 
piersiach.
– Chcesz wiedzieć, o kim naprawdę myślałem, patrząc, jak słońce zanurza się w 
smogu? O 
dzieciaku, którego poznałem w Kalifornii. Potrafił hipnotyzować kury. Meksykanin 
z dużymi, 
okrągłymi policzkami. Zobacz, jak to słońce pęcznieje. Chłopak miał właśnie 
takie policzki...
Stali tak ramię w ramię, wpatrzeni w horyzont, a Ike cicho, w tonie intymności 
opowiedział całą tę historię Ojo, filipińskiego koguta i kawałka żyłki. Pilnował 
nastroju: 
dzielimy się sekretem – wiesz ty, wiem ja. Kiedy skończył, Greener tylko 
mruknął: „Niezły 
numer”, lecz najwyraźniej był zafascynowany.
– Ten chłopak nauczył mnie paru zagrań. Zwłaszcza takiego z zachodem słońca; 
sprawdza 
się, na ludziach. Jeden facet zakłada ramiona, i patrzy, powiedzmy jak ja, 
widzisz? Drugi facet 
musi stać obok, powiedzmy jak ty, podnosi ręce nad głowę i też czeka. Nie, 
dłońmi do przodu, 
do słońca, żeby padało na nie światło, o tak. I wtedy ten facet z lewej, ja, 
kładzie lewą rękę na 
jego prawym bicepsie, bez ostrzeżenia staje o tu, i ciągnie!
Jak dotąd Ike przećwiczył to tylko w więzieniu na ciężkim worku, ale świetnie 
wiedział, jak 
to powinno zadziałać. Prawa ręka maksymalnie wychylona do tyłu na wysokości 
piersi, 
tymczasem lewa ciągnie, nadając całej akcji przyśpieszenie, jak cep albo 
indiański atlatl, a 
potem zderzają się dwie rozpędzone masy: kant prawej dłoni uderza w obracający 
się korpus 
ofiary dokładnie tam, gdzie rozchodzą się żebra i odsłaniają wnętrzności. W sam 
bebech. 
Jedyną niespodzianką była twardość, jaką wykazał akurat ten bebech. Pod osłoną 
grubego 
denimu kombinezonowych spodni bebech był twardy jak deska. Chryste, Biblia! A 
Greener ani 
drgnął. Ike pomyślał w rozbłysku paniki, że o ten raz za wiele zaczerpnął ze 
studni napełnionej 
sztuczkami Ojo. Ale potem czarne, uniesione w górę ramiona opadły wzdłuż boków i 
Greener 
jak długi runął na deski ganku.
Obaj, Greer i Billy, wypadli z transu, a drżący Archie Culligan wypełznął zza 
porośniętego 
chwastami wagonu.
– No nie, Ike! W pale się nie mieści! Zaprawiłeś tego wała!
– Zaszedł od tyłu i go zaprawił – z dumą oświadczył Greer. – Formidable. Gość 
ani zipnął.
– Wiążcie go! – syknął z łóżka Bellisarius. – Weźcie taśmę. Ani zipnął, zgoda, 
ale oczy ma 
otwarte...
Podczas mozolnego wiązania i oklejania taśmą Greener ani na chwilę nie przymknął 
brązowych oczu. Billy nalegał, żeby użyć wszystkiego, co się nawinie pod rękę. 
Archie pognał 
nawet do namiotu biurowego po taśmę zaciskową. Z kolei Greer całą rolkę bandaża 
elastycznego 
zużył tylko na zakneblowanie wielkiej gęby. Kiedy Greener wreszcie złapał 
oddech, Billy 
próbował ich namówić, żeby zakleili Greenerowi również nozdrza. Oczy też. 
Greener mrugał, 
zwrócony ku słońcu. Ike przewrócił go na drugi bok i teraz wielebny wpatrywał 
się w łuszczący 
się czerwony lakier na skrzyni starego samochodu-chłodni.
Ruszyli ze szpitalnym łóżkiem przez kolejowy plac – Ike na przodzie, przy 
uchwytach z tyłu 
Greer i Culligan – najszybciej jak mogli, żeby nie zrzucić przy tym Billy’ego na 
żużel. Lecz 
mało kto się nimi interesował; mężczyźni dalej kruszyli kamienie; kobiety i 
dzieci dalej dziobały 
małe poletka. Z pewnym wyjątkiem: opustoszało pole fasoli. Ale ze szczytu 
kamiennego kopca, 
na który zataszczyli nosze, mogli już zobaczyć, gdzie się podziała fasolowa 
brygada. Dorwali się 
do stojącego na wodzie samolotu i uwijali przy nim, jakby plewili niewidzialne 
chwasty. Jeden 
pływak już poszedł pod wodę, a zwisające obok skrzydło było porozrywane na 
strzępy. Ike 
pomyślał o śmietnisku i foliowych tackach po mrożonkach, po tym jak wieprze i 
niedźwiedzie 
wyżarły wszystko i rozszarpały pazurami. Jakieś kobiety w podkasanych długich 
spódnicach 
okrążały właśnie w bród maszynę, żeby dobrać się do niej z drugiej strony.
– Fajny był otter – powiedział Greer. – Teraz zedrą z niego skórę i spróbują 
wyprawić.
– Z nas też zedrą – dorzucił Archie – kiedy zobaczą, coście zrobili wielebnemu 
Greenerowi...
– „Coście zrobili”? – spytał Greer. – Może jednak „cośmy zrobili”, mój dobry 
biały 
człowieku?
– Wdepnęliśmy w rzadkie gówno, Isaak – odezwał się z łóżka Billy. – Pojęcia nie 
masz, jak 
on trzyma w garści tych ludzi. Jeżeli każe im przerobić nas na kompost, to tylko 
zapytają, na 
którą kupę zwalić, obojętną czy zasadową.
Greer pośpiesznie przytaknął:
– Billy ma rację, Ike. Trzeba go załatwić, zanim się rozpłacze. I żeby nie było 
gadania, ja to 
zrobię. Wolę mieć sprawę o morderstwo, niż z tym czarnym ładunkiem wybuchowym 
przesiedzieć choćby tydzień. Załamię się, pęknę jak wielkanocne jajo.
– A ta drezyna na placu? – spytał Ike Archiego. – Na chodzie?
– Nie widziałem, żeby ktoś nią jeździł. Myśli pan, że całą drogę do Skagway...? 
Ona jest na 
ręczny napęd...
– Ale do Skagway mamy z górki, nie?
Leżący na ganku Greener już się ocknął i wijąc się jak gąsienica, przewracając 
mozolnie z 
boku na bok, usiłował się uwolnić. Billy nie mógł sobie darować pożegnalnego 
syknięcia z 
noszy: „Lód, ty dupku!”, a potem pobiegli schyleni jak pod karabinowym ogniem. 
Przykuta do 
ręki Billy’ego teczka szorowała i obijała się po ziemi.
Przenośne łóżko było za wysokie na drezynę – rączki napędu, podobnego do ramion 
pompy, 
tłukłyby Kujona po głowie i piętach – więc wyrzucili je i ułożyli Billy’ego na 
drewnianej 
podłodze na brzuchu, głową naprzód i z teczką w ramionach w roli metalowej 
poduszki. Greer 
i Archie Culligan złapali za dźwignię; zaczęli pompować, a Ike pchać. 
Przedpotopowa machina 
drgnęła i oderwała się od spowijających ją pędów, a wzdłuż zardzewiałego toru 
rozległo się 
przenikliwe skrzypienie. Łożyska pojękiwały, trzeszczały, postukiwały stare 
deski, ale drezyna 
powoli rozpędzała się. Kiedy już nabrała szybkiego marszowego tempa, Ike 
wskoczył do środka i 
złapał dźwignię od swojej strony. Drezyna zajęczała, zapiszczała i stanęła; znów 
musiał 
wyskoczyć i pchać. Przez cały czas pięli się lekko pod górę wśród szorstkich, 
ostrych głazów. 
Dopiero na szczycie wzniesienia dołączyli do głównej linii. Ike miał już gwiazdy 
przed oczami. 
Kiedy w końcu był pewien, że nareszcie pojadą szybciej, znów wskoczył do środka 
i złapał za 
dźwignię..
– Nieźle idzie – uśmiechnął się szeroko Greer. – Nawet się nie spociłem.
– A ja się trzęsę, a nie pocę. – Archie Culligan pompował tak zawzięcie, że żyły 
wystąpiły 
mu na wierzch, a oczy wyszły z orbit.
Jeżeli nie liczyć ostrych protestów zgłaszanych przez prastare deski podłogi, 
drezyna 
funkcjonowała przyzwoicie. Rytmiczny chrzęst napędu brzmiał zdrowo, główna oś 
była 
nasmarowana. Na piastach żelaznych kół skrzypiało już tylko jedno łożysko, a nie 
wszystkie. 
Wyglądało to prawie tak, jakby ktoś nasmarował drezynę, żeby można nią było 
uciec. Chyba 
zawsze znajdzie się tylne wyjście, nawet w Beulahland.
Ike usadowił się przy dźwigni, zadowolony z konkretnego, fizycznego zajęcia. 
Słyszał, jak 
dzwoni mu w uszach; wciąż był to przypływ adrenaliny. Uśmiechnął się szeroko – 
rozłożył 
skurwysyna.
Drezyna przeszła w kłus. Nikt się nie odzywał. Greera i Archiego, którzy 
siedzieli tyłem do 
kierunku jazdy, coraz bardziej pociągało oglądanie się za siebie, a nie 
pompowanie dźwignią. 
Ike czuł, że starczy mu sił, żeby samemu poradzić sobie z drezyną, ale nie 
wiedział, czy na 
długo.
– Hej, wy dwaj, dosyć gapienia. Pompować! To nie bobslej, samo nie pojedzie...
– Już są! – wrzasnął Archie. – Weź mnie, Jezu!
Ike spojrzał za siebie. Rzeczywiście, w dole na bocznicy widać było jakieś 
zamieszanie, 
jakieś ciała spalone na słońcu, rozbłyski folii, ale raczej wyglądało to jak 
harce dzieciarni na 
szkolnej przerwie, niż jak pościg rozfanatyzowanego tłumu. Billy, który uniósł 
się na łokciu, 
żeby odwrócić głowę i spojrzeć, był tego samego zdania.
– Nie znaleźli go. Ale kiedy znajdą, będą jak osy nad rozwalonym gniazdem. Więc 
pompujcie, ile wlezie. Mówiąc nawiasem, chciałbym wam podziękować, szanowni 
dżentelmeni, 
za przyjście z pomocą. Przyznaję, że wielebny zaczął już na Kujona wywierać 
pewną presję. 
Wprawdzie nie zna się na fizyce ani meteorologii, za to na presji, sukinsyn, się 
zna.
Nabrali takiego tempa, że Ike też pofolgował.
– Do diabła, Billy, jakim cudem wdałeś się w aferę z facetem?
Billy trochę się obrócił, żeby odsunąć się od podartych tenisówek Archiego; 
udało mu się 
nawet podłożyć pod bok teczkę. Z rzednącymi lokami i w długiej szpitalnej 
koszuli 
przypominał teraz rozpartego w lektyce bogatego Rzymianina.
– To on się mnie uczepił jak magnes. Chyba zobaczył we mnie kogoś w rodzaju 
sobowtóra, 
z tym że z mózgiem zamiast mięśni, no to chciał mi pojebać w głowie. Pomyślałem, 
nie ma 
sprawy, pojebałem w głowach lepszym od niego, nie? Proszę bardzo, zaczynaj. Ale 
facet nie ma 
żyłki do uwodzenia, tylko ładuje na chama.
– To goryl nie człowiek, panie Sallas – powiedział Archie. – Nie do wiary, że 
pan go potrafił 
tak rozłożyć. Heej-ruuup!
– To dlatego, że mój mistrz, spec od walki kogutów, nie powiedział jebańcowi: 
proszę 
bardzo, zaczynaj, jak niektórzy. – Greer promiennie i z dumą uśmiechnął się do 
Ike’a. – Po 
prostu zabajerował go, zaszedł od tyłu i tak zaprawił, że mu majtki spadły. Mmm! 
Przepraszam, 
wielebny ojcze Greener, zechce ojciec spojrzeć, o tu, sznuróweczka się 
rozwiązała i heej-ruuup! 
Zabajerował go i heej-ruuup! Mistrz.
Ike musiał się uśmiechnąć, słuchając przyjaciół wspominających akcję. Poczuł się 
jak 
zawodowiec po meczu stoczonym nie na chybocącym się drewnianym ganeczku, lecz w 
pełnych 
światłach na ringu.
– Na szczęście Archie mnie ostrzegł: kazał mi uważać na te jego oczy.
– Jak z numeru z kobrą i ptakiem – powiedział Billy. – Coś fascynującego. Tylko 
raz w 
życiu widziałem takie oczy – wspominał na leżąco drobny człowieczek. – To był 
taki 
kompletnie zaćpany buddysta z Boulder, brał kwas. Przez siedem miesięcy facet 
jadł masło, a 
potem się podpalił. Już się niczym nie musiał oblewać.
– Greenera nie da się spalić – wyjaśnił Archie. – Jest chyba zrobiony z jakiejś 
ognioodpornej 
gumy. Pewnie dlatego ma kręćka z tym Czasem Ognia, no bo on się nie spali. 
Kurczę blade, 
panie Sallas, wciąż nie mogę uwierzyć...
– A co to było z tym przegadywaniem się, „lód” czy „ogień”, Billy, o co poszło?
– To była kość niezgody. Wiersz Frosta. „Ogień i lód”. Cytowałem go podczas 
dysputy. 
„Jedni mówią, że świat zniszczy ogień, inni że lód... da, da da duda coś tam, 
coś tam... Gdyby 
świat zaś dwakroć ginąć mógł, myślę, że wiem o nienawiści dość, by rzec: równie 
dobry lód jest 
aby niszczyć, i jest go w bród”. Chłopaki, zdaje się, że już osiągnęliśmy 
prędkość ucieczki. 
Może nie dawajcie tak po garach.
Cała trójka puściła uchwyty, a podobna do pompy dźwignia napędowa poruszała się 
teraz 
sama, siłą rozpędu. Archie i Greer na przodzie drezyny obrócili się twarzą do 
kierunku jazdy. 
Greer siedział po turecku, z rękami opartymi na kolanach. Archie Culligan był na 
tyle krępy, że 
mógł wystawić nogi na zewnątrz i kiwać nimi. Ike przysiadł z tyłu i starał się 
złapać oddech.
Lśniące tory biegły wprost w dół, ku krwistopomarańczowej łunie.
– Spójrzcie, dzielni compadres – powiedział Greer. – Jedziemy ku zachodzącemu 
słońcu, jak 
bohaterowie starych wielkich westernów. Psubracia świętują dziś dzień chwały.
Greer i Billy zawyli, dołączył do nich Ike – i rozległ się zew Psubractwa.
– Ile zabierze ten zjazd do Skagway, jak myślicie? – Horyzonty Archiego szybko 
się 
poszerzyły. – Jeżeli zdążymy przed jedenastą, możemy się załapać na statek 
wycieczkowy do 
Juneau.
Billy spojrzał na zegarek.
– Jest wpół do jedenastej, do Skagway mamy trzydzieści mil i w Bogu nadzieja, że 
nie 
pojedziemy szybciej. Ja tu nigdzie nie widzę hamulca.
– Pewnie jakoś się hamuje tą pompą. – Greer odwrócił się, przejęty. – Przecież 
to coś musi 
mieć hamulce, jeżeli ma jeździć po takich górach, nie?
– Może wcale nie miało jeździć po takich górach – powiedział Ike. – Bierzcie się 
do roboty. 
Zobaczymy, czy się uda zwolnić.
Po minucie stawiania oporu i przeszkadzania huśtawkowemu ruchowi dźwigni Greer 
puścił 
uchwyt.
– To nic nie daje. Trzeba skakać.
– Nie pieprz – rzucił Billy. – Lepiej popatrz na te skały, jak migają przed 
nosem! Jeżeli 
nawet nikt nie połamie nóg, to ja w każdym razie już mam pękniętą kość ogonową.
– Billy, przecież ja się nie znam na tym cholernym ekspresie – powiedział Ike. – 
A to 
dopiero początek.
Żelazne koła turkotały i podzwaniały coraz głośniej, jęk przekładni napędowych 
wciąż 
nabierał wysokości. Ramiona dźwigni fruwały jak w maszynie do szycia.
– Rzeczywiście, panie Bellisarius. Któregoś lata przejechaliśmy się z Nelsem tą 
linią. Tu 
bywa, kurczę, naprawdę odlotowo.
– Przecież tę linię budowali dla ludzi! – piskliwie roześmiał się Billy. Trochę 
już pękał. Nie 
chciał skakać, nie chciał też zostać sam. – Myślicie, że te stare parowe pociągi 
mogłyby tam i z 
powrotem zasuwać przez przełęcz od 1899 roku, gdyby tu porządnie nie 
wyprofilowali 
zakrętów? Przejedziemy.
– W każdym razie lepiej będzie, jak się położymy – powiedział Ike – żeby środek 
ciężkości 
był jak najniżej. Bowiem, bracia moi, powiadam wam, że czas wyskoczenia już 
minął.
Linia, posłuszna kaprysom góry, nieoczekiwanie zmieniła kierunek. Przez 
rumowisko po 
lewej – pozostałość po torowaniu trasy dynamitem – wściekle przewalał się potok, 
początek 
Skagway River. Niemal prostopadle po prawej wyrastała z nasypu czarna ściana 
skalna. 
Wszyscy trzej musieli się położyć na brzuchu i przepełznąć pod furkocącymi jak 
oszalałe 
ramionami dźwigni głowami w stronę Kujona, Ike po jednej stronie mechanizmu, 
Greer i 
Archie po drugiej. Jakoś się już ulokowali, kiedy drezyna ostro szarpnęła w lewo 
i zadudniła 
głośno na krytym moście, przez który pomknęła na drugi brzeg ciasnego kanionu. 
Wszyscy 
czterej wrzasnęli głośno, jak dzieciaki na kolejce górskiej w lunaparku. Ike 
zorientował się, że 
śmieją się sobie w twarz z Billym.
– Zdaje się, Isaak, że to nie wygląda na taką przejażdżkę, na którą sprzedają 
bilety, co? – 
krzyknął Billy.
– Chyba nie! – odkrzyknął Ike. – Sprawdźmy lepiej, czy jeden utrzyma drugiego, 
Kujonie. 
Nie wyleci ci spod ręki ta cholerna teczka?
– Spokojna głowa.
Ike’owi jedną ręką udało się złapać za ramię Billy’ego, a drugą, nad kostkami u 
nóg Greera, 
za krawędź drezyny.
– Uczepcie się czegoś, z tyłu! – krzyknął przez ramię. Nikt nie odpowiedział, 
ale Ike poczuł, 
że Greer w ten sam sposób ubezpiecza mu nogi. Wprost przez żebra czuł tuż obok 
jęczenie 
przekładni w obudowie napędu, a padające ze skał krople wody żądliły go w czoło. 
Kiedy 
znów ostro zakręcili na następnym wirażu, poczuł, jak siła odśrodkowa wciska go 
w deski 
podłogi. Może Billy ma rację: tę starą linię musieli dobrze wyprofilować, skoro 
wciąż jeszcze 
służy.
Drezyna zadudniła na następnym moście i znów podniosła się wrzawa. Archie 
krzyczał: 
„Weź mnie, Jezu, proszę...”, a Greer odkrzykiwał: „Już za późno!” – a wszyscy 
zanosili się 
śmiechem.
I w dół, i w bok, i w krzyk. Stukot tur-tur na spojeniach szyn pod żelaznymi 
kołami 
powtarzał się w tak zawrotnym tempie, brzmiał tak ostro, że musieli krzyczeć, 
żeby nie 
zwariować; a potem stromizna łagodniała, drezyna toczyła się trochę wolniej, 
pasażerowie mogli 
odetchnąć i przygotować się do następnego nura wprost w dół czy też 
zapierającego dech 
wirażu.
– To draństwo może być sławniejsze niż Rattler Coaster z Arizony – zawołał Greer 
w 
momencie względnego spokoju. – Brakuje tylko pełnej pętli.
Szybko jednak zrozumieli różnicę. Przejażdżka w lunaparku kończy się w sensownym 
czasie, układ strachów i achów wiąże się z energią potencjalną nagromadzoną przy 
pierwszym 
wjeździe pod górę. Zwykle trzydzieści metrów lub coś koło tego. A tu do banku 
energii trafił 
depozyt wart prawie dwa tysiące metrów i niezliczoną ilość kilogramometrów na 
drodze ku 
poziomowi morza, przy czym nie było tych kolejnych podjazdów, drugiego, 
trzeciego, 
czwartego, podczas których można, jak w lunaparku, zaczerpnąć tchu. Ten szalony 
zjazd wciąż 
prowadził w dół, w dół, w dół, obok buchających ogromnych płomieni paproci i 
wrzosów, 
wzdłuż stromych urwisk, przez mordercze zakręty poukładane z tłucznia, przez 
trzeszczące 
drewniane mostki i powysadzane dynamitem kamienne tunele, w których przerażone 
niedźwiedzie i szopy wciskały się grzbietami w ciasne ściany, żeby przepuścić to 
łomocące 
draństwo pędzące nie wiadomo gdzie.
Strumień zamienił się w huczące bystrza, mgła pocieplała. Niebo stawało się 
cięższe, 
ciemnordzawe, aż wreszcie dostrzegli, że zostawiają za sobą sznureczek iskier 
rozbłyskujących 
na co ciaśniejszych zakrętach. Pokrzykiwania i śmiechy zamieniły się w jęki.
– Oż w dupę... Już dość... Stop, stop!
Jednak drezyna pędziła dalej. Po kataklizmie, którym było staranowanie sterty 
uschłych 
gałęzi, Archie Culligan oświadczył: „Już nie wytrzymam” – i uklęknął, żeby 
zeskoczyć z 
pokładu. Ramię napędu wyrżnęło go między łopatki i zmusiło do rozpłaszczenia się 
na nowo. 
Ike miał niejasną nadzieję, że gdzieś na zakręcie może się trafi jakaś rysa w 
szynie, może da o 
sobie znać jakiś błąd obliczeń, który zrzuci ich w otchłań i litościwie położy 
kres temu 
ogłuszającemu staczaniu się. Ale mały pojazd nawet się nie przechylił. Po prostu 
pędził w dół i 
łomotał. No nic, Greener, przynajmniej na czymś można polegać, pomyślał Ike. 
Niebo może się 
skrwawić, ocean zagotować, ale grawitacja wciąż jeszcze działa. To całe 
Einsteinowskie gadanie 
jest interesujące, łaskotliwe, owszem, ale jeżeli człowiek chce zainwestować 
własne pieniądze w 
jakieś murowane papiery, to powinien kupować u Newtona. Zauważył jeszcze, że od 
wstrząsów 
i podskoków poluzowały się wkręty w drewnianej podłodze. Ta drezyna prędzej się 
rozleci, niż 
wyskoczy z szyn.
W końcu w dole, na przedłużeniu toru, rozbłysły pierwsze światła cywilizacji. 
Były to 
ulokowane na skraju miasta Stacja i Cmentarz Historyczny White Pass, na którym, 
dla 
usatysfakcjonowania turystów odwiedzających Skagway, pochowano Soupy Smitha i 
paru 
innych starych bohaterów gorączki złota. Na rampie załadowczej muzeum siedziała 
dziewczyna 
w randżerskim kapeluszu. W jednej ręce trzymała puszkę coli w drugiej egzemplarz 
„Vogue’a”.
– Dzwoń! – krzyknął Ike z mknącej drezyny. – Niech ustawią na wprost!
– Gdzie na wprost? – odkrzyknęła dziewczyna.
– Racja. Gdzie na wprost, stary? – Billy błysnął ironią. – Liverpool? Frankfurt?
– Nie. Na przetokowej w Skagway linia przechodzi przez obrotnicę, przestawiają 
tam 
lokomotywę tyłem do przodu.
– To gdzie prowadzi ta linia, jeżeli akurat obrotnica jest na wprost?
– Do portu – powiedział Ike.
Do miasta wjeżdżali znów rozkrzyczani. Naprawdę mieli szczęście. Dziewczyna 
zadzwoniła. 
Z toru przy stacji ściągnięto auta, na wypadek gdyby szalona drezyna, o której 
mówiła, okazała 
się rzeczywistością. Bo wajchowego z kompletem wczesnoamerykańskich insygniów 
kolejowych i z ręką na zwrotnicy, raczej cechowała nieufność. Na widok pędzącej, 
rozkrzyczanej drezyny tak długo stał jak skamieniały, aż ocucił go pisk 
dobiegający z 
ulokowanego w kieszeni na piersiach radiotelefonu. Dyżurny ruchu wołał:
– To jedzie naprawdę! Naprawdę! Przekładaj!
Wajchowy uniósł dźwignię i otworzył im drogę na wprost, przez długie, radośnie 
iluminowane nabrzeże, gdzie handlarze obnoszą goldburgery i nugget mcnuggety, 
obok 
gromady kruków spasionych popcornem elk z Elko w Newadzie, obok Cicholandii, do 
której 
miejskie zarządzenia kierują rój mimów, nieodmiennie pojawiający się w sezonie 
turystycznym, 
jak rój anonimowych much podążający za gównem... na wprost, do końca toru, kresu 
nabrzeża. -
Na wyścielonym słomą, zaprzężonym w muły wozie wracali zadowoleni Niemcy. Na 
kolację podano łapy królewskich krabów i przysmażane w muszlach ostrygi z 
masłem, cytryną 
i czosnkiem. Urżnęli się zaś puszkowym piwem roznoszonym przez po wielekroć 
puszkowane 
kankanowe dziewczyny z Dawson Creek. Program rewii Eagles’ Days of 1898 
przewidywał też 
hazard dolarami z czasów gorączki złota oraz owację – okazała się letnia – po 
obejrzeniu skeczu, 
w którym zły kryminalista Soupy Smith ustępuje przed szlachetną siekierą młodego 
Jacka 
Londona. Widzieli też skrzynkę kryjącą urnę z prochami Sama McGee oraz 
plastykową szkatułę 
z NAJWIĘKSZĄ BRYŁKĄ ZŁOTA WSZECH CZASÓW. Mimo to do domów mieli zawieźć 
inne wspomnienie zasklepione w bursztynie nasączonych piwem mózgów, mianowicie 
wspomnienie widowiska zgotowanego przez czterech ludzi – autentycznych Alaskan – 
którzy na 
pędzącej żółtej drezynie, ze śmigającą tam i z powrotem dźwignią ręcznego 
napędu, jak 
blitzkrieg z piekła wypadli przez drewnianą bramę wprost na kryte deskami 
nabrzeże, zerwali 
łańcuch ze słupów i wbili się w zaporę z worków z piaskiem ustawioną na skraju 
oceanu.
Sama drezyna stanęła jak wmurowana, lecz nie jej obluzowany drewniany pokład, z 
czterema krzyczącymi na cały głos autentycznymi Alaskanami, który wyfrunął w 
powietrze i 
leciał dalej jeszcze dwadzieścia, ba, trzydzieści metrów, aż uderzył w wodę, 
odbił się, znów 
uderzył, podskakując jak jakiś morski tobogan. Niemców najpierw zamurowało, za 
to późniejsza 
owacja nie była letnia. Ten numer był wart ceny wycieczki reklamowanej „Only in 
America”.
Billy Bellisarius niechybnie by utonął – w sensie fizycznym zaliczał się do ciał 
stałych i 
niezerodowanych, które nie unoszą się na wodzie – gdyby nie teczka, do której 
był przykuty. 
Archiemu Culliganowi udało się wydobyć na powierzchnię głowę drobnego 
człowieczka, Billy 
mógł się więc wykrztusić i wykaszleć uczepiony tej metalowej boi ratunkowej, aż 
dotarła do 
nich łódź wiosłowa, która odbiła od mola. Wiosłowała eksżona Billy’ego, a 
sterował ten wielki, 
kudłaty pielęgniarz ze szpitala. Chyba już tu czekali. Wciągnęli na łódź 
wszystkich czterech 
uciekinierów, a potem szybko powiosłowali pod molo, znikając z oczu zarówno 
wiwatującym 
Niemcom, jak i kolejarzom, którzy nadbiegli ze wszystkich stron.
– Wielebny Greener wybacza ci, Billy – czule zapewniła kobieta. Miała żar w 
oczach i złoty 
krzyżyk wymalowany lakierem na każdym z długich paznokci. – Wybacza wam 
wszystkim. Już 
jest w drodze, żeby was zabrać z powrotem.
– W drodze? – Ike domagał się wyjaśnień. – Może ma jeszcze jedną drezynę?
– Rany boskie! – Na myśl o tym pielęgniarz roześmiał się. – Wielebny ma własny, 
prywatny 
helikopter.
– Taka już jest tradycja, fakt – powiedział Ike.
Kiedy wyrżnęli w jakąś oleistą ciemność pod molem, już zastanawiał się, co 
robić. Z 
pielęgniarzem nie powinno być trudności. Gorzej może pójść z tą byłą żoną 
Billy’ego, z 
długimi paznokciami i fanatycznym świętym ogniem w oku. Ale czuł spokój. Poradzi 
sobie, 
kiedy przyjdzie co do czego. Odrodziło się w nim coś od dawna zapomnianego. 
Przyłóż im, 
zachodź od tyłu, niech gówna lecą, gdzie tylko się da.
9
Potlacz, czyli w popiół obracamy, co najlepszego mamy
Kiedy facet prześlizgiwał się pod oknem, Alice na wpół jeszcze spała; ściśle 
rzecz biorąc, 
dostrzegła tylko mignięcie żółtej kamizelki. Dobrze wiedziała, co to za szmata: 
z tych 
zamawianych przez liczne plemiona levisopodobnych, z jedwabnymi haftami 
tradycyjnych lub 
osobistych totemów na plecach, wyszywanymi w jaskrawych odblaskowych kolorach. 
Masowo 
sprowadzano te kamizelki z Korei.
Wysunęła się spod kołdry; jednak nie wstała, bała się, że ten ktoś ją zobaczy. 
Biuro 
przemierzyła na czworakach i tuż sponad parapetu zerknęła jak ostrożny kot. 
Haftowany totem 
przedstawiał purpurowy penis ze skrzydłami ognistego ptaka.
– No jasne – szepnęła pod nosem. – To ten stary obrzydliwy skurwysyn Daddy-
daddy, prosto 
z kowbojsko-indiańskiej rewii.
Przypuszczała, że Daddy-daddy pochodzi z Tlingitów. Sam nic nie mówił na ten 
temat, a 
żadne plemię nie przyznawało się do niego.
Stary, dekadencki Popilut prócz odblaskowo-jedwabnej kamizelki zafundował sobie 
nowy 
rynsztunek w stylu rodeo. Na matowe włosy wcisnął niebieskiego stetsona ze 
wstążką 
wysadzaną kolorowymi kamykami, nogawki nowych sztywnych jeszcze dżinsów lee 
tonęły w 
cholewkach butów. W ręce trzymał dziecinny kijaszek z końskim łbem, ozdobiony 
czymś 
podobnym do prawdziwej końskiej grzywy. Kij i grzywę łączył kolor: królewsko-
penisowa 
purpura. Alice zauważyła też, że Daddy-daddy niesie przerzuconą przez ramię dużą 
plastykową 
torbę z nadrukiem klonowego liścia, co oznaczało, że ów obrzydliwy stary 
skurwysyn zjawia się 
z Calgary jako laureat którejś z idiotycznych indiańskich imprez. Programy 
Calgary Stampede, 
jak i Pendleton Round-Up wciąż przewidywały parę tradycyjnych numerów dostępnych 
tylko 
dla stuprocentowych Popilutów, zweryfikowanych przez Biuro. Pewnie Daddy-daddy 
wygrał 
polowanie na bizona albo indiański telegraf – może zneutralizował alkohol 
prochami i 
niewykluczone, że zwalił się z nóg ostatni. Owe imprezy służyły głównie jako 
komiczne 
przerywniki i raczej ilustrowały zużywanie się tradycji niż jej ciągłość.
Stary dureń przekradał się przez rosnące za domkami wierzbówki; z torbą i 
końskim 
kijaszkiem przypominał kogoś w rodzaju ściganego listem gończym świętego 
Mikołaja. Na 
widok Daddy’ego Alice pomyślała o własnym ojcu, Alexisie. Chociaż wcale nie byli 
podobni. 
Ten kawał krętacza, stary Alexis Levertov, był kanciasty i przypominał stracha 
na wróble, 
tymczasem Daddy-daddy wyglądał jak brązowobłotnista buła. Alice niewiele mogła 
wypatrzyć, 
jeżeli nie liczyć obłych pleców, przekradających się przez zeschnięte chwasty, 
lecz pamiętała tę 
twarz: właśnie bułowatą, koloru stojącej już od tygodnia kawy, z oczami 
powleczonymi jakimś 
kożuchem, z bezzębnymi ustami wykrzywionymi w żałosnym uśmiechu. Zresztą nie 
bezzębnymi, nie do końca. Wciąż jeszcze tkwiły w niej jakieś gnijące pniaki. 
Swego czasu 
Carmody wypytywał Daddy-daddy’ego, jak stracił zęby, na co stary tubylec spytał 
z kolei:
– Opowiedzieć o każdym z osobna?
– Nie musisz zaraz nadawać serialu – odparł Carmody. – Wystarczy streszczenie do 
„Teletygodnia”.
– Jednym zaszkodził cukierek, innym alkohol i różnica zdań.
A teraz Wielki Wódz Bezzębna Słodycz wyglądał zza rogu na tyłach Bear Flag Inn, 
zgarbiony jak tłusta małpa, w spodniach ubabranych ciemnokasztanową plamą na 
tyłku, tam 
gdzie coś tkwiło, prawdopodobnie butelka pięćdziesięcioprocentowego wściekłego 
psa. Małpa w 
spodniach rozerwanych aż po but, zauważyła jeszcze Alice; kiedy wódz poczołgał 
się za róg, w 
szerokim rozdarciu nieprzyzwoicie mignął kawałek tyłka koloru kawy.
– Chluba tej gołodupej rasy – skomentowała Alice na głos.
A potem przypomniała sobie o własnych gołych czterech literach i odpełzła spod 
okna, 
poszukać jakichś szmat.
Wiedziała, że musi zejść na dół i dogadać się, zanim Daddy-daddy nażre się i 
uchleje w 
żoninym domku – i osiągnie stan, w którym należy komuś z rodziny przylać. 
Wiedziała 
jednak, że to potrwa chwilę, więc ubierała się leniwie, a przy okazji pochłonęła 
filiżankę 
kolumbijskiej, wczorajszej kawy. Potem następną. Potrzebowała dodatkowego kopa, 
żeby 
targować się od samego rana z Daddy-daddym obładowanym prezentami. Facet może 
wierzgać. 
Pewnego ranka Daddy-daddy przyprowadził na smyczy żywego rosomaka. W Missuoli 
dał za tę 
bestię siodło. Alice przestrzegała, że rosomaki nie nadają się do głaskania, ale 
Daddy-daddy 
zapewniał, że tego rosomaka, mur-beton, wykarmiono butelką. Kiedy rosomak zdążył 
ugryźć 
jedną z córek, potem matkę, a potem Daddy-daddy’ego – w kutasa – wódz wywlókł 
zwierzę na 
podwórko, uwiązał do słupka, a potem do szamocącego się i warczącego wygarnął z 
uzi. Nie 
zdejmował palca ze spustu, tnąc rosomaka na strzępy z niepokojącym upodobaniem. 
Strapionym 
świadkom oznajmił, że po tej cholernej egzekucji świetnie się czuje. Po jakimś 
czasie Alice 
ściągnęła patrol policyjny, żeby podziwiał scenę, w której Daddy-daddy mierzy z 
uzi w 
pogryzioną córkę, oskarżając dziecko o sprowokowanie nieszczęsnego czworonoga. 
Facet upijał 
się właśnie w ten sposób.
Najwyraźniej Daddy-daddy dotarł tu ostatniej nocy poduszkowcem z Eyak i spędził 
noc w 
kasynie wraz z tłumem popiluckich pociotków. Popiluccy krewniacy z całego 
wybrzeża, ze 
szczepów odległych i wręcz wątpliwych, jeśli chodzi o pokrewieństwo, ściągali 
tłumnie na 
wieść, że na Kuinak ma spaść deszcz filmowych pieniędzy i że właśnie otwarto 
kasyno. Pewnie 
to go znęciło i dlatego tak szybko się zjawił. Zwykle powrót zabierał mu 
przynajmniej pół roku.
Jedna z licznych żon Daddy-daddy’ego mieszkała w domku pod piątką z dwiema lub 
trzema córkami starego wodza. A może czterema – Alice nigdy tego dokładnie nie 
pamiętała. 
Zawsze radziły sobie z czynszem. Dziewczęta pracowały dorywczo w przetwórni wraz 
z 
narybkiem, a matka, na zlecenie rękodzielniczej Artifactory z Sitki, rzeźbiła 
argilitowe 
ozdóbki. – Było to normalne pseudoetniczne badziewie – jakieś niedźwiedzie, 
wieloryby i foki; 
rzekomo w stylu plemienia Huna – ale zdaniem Alice w paru z nich coś było. Od 
czasu do 
czasu którąś z rzeźb rzeczywiście cechował prosty i czysty kontur Huna. Rzecz 
jasna, Huna 
nigdy nie rzeźbili w argilicie, nie było takiej tradycji. Huna tradycyjnie 
wyplatali cedr i robili 
skrzynki, ale czy rozsądny turysta zechce spać pod narzutą z posplatanych drzazg 
i witek? Albo 
czy będzie się cackał z wielką drewnianą skrzynią? Turysta potrzebuje czegoś 
niewielkiego, co 
postawi na stoliku do kawy, żeby oświadczyć potem sąsiadom: „Popatrzcie. Zbieram 
autentyki”. 
Jeżeli o to chodzi, argilitowe figurki były w sam raz, roboty dowolnego 
plemienia.
Żonie Daddy-daddy’ego udawało się zrobić rocznie nawet do trzech takich czarnych 
figur. 
Miały tyle klasy, że na aukcjach rękodzieła organizowanych podczas jesiennych i 
wiosennych 
zrównań mogły liczyć na niezłe przebicie. I zwykle w porze aukcji można się było 
spodziewać, 
że zjawi się Daddy, zażąda działki należnej wodzowi i uda się na godną wodza 
popijawę. Mniej 
więcej po tygodniu zalewania pały i rodzinnych awantur, wyrzucany na zbity pysk, 
brał nogi za 
pas i ruszał ku jakiejś innej ze swych rodzin, podobny łowcy krabów płynącemu od 
skrzyni do 
skrzyni. Alice wiedziała jednak, że tym razem, w szczególnych okolicznościach, 
jakie nastały, 
nie wytrzyma z wodzem nawet tygodnia. Miała na głowie ważniejsze sprawy.
Dopiła drugą filiżankę i w małym biurze na dole przesłuchała taśmę automatycznej 
sekretarki. Ani słóweczka od Carmody’ego, ani od tej pary – cholera wie, klaunów 
czy błędnych 
rycerzy – ze Skagway. Tylko wiadomość od urzędniczki Cór Popiluckich, która 
wydzwaniała z 
tuzin razy, żeby przypomnieć o Tygodniu Dumy Etnicznej; Córy Popiluckie mają 
nadzieję, że 
wszystkie panie ze szczepu wezmą udział. Kiedy skończyło się wreszcie to 
rozwlekłe zrzędzenie, 
Alice usłyszała wiadomość z jachtu od syna, podawał numer, żeby oddzwonić. Alice 
wystukała 
cyfry, a na drugim końcu linii odezwał się automat.
– Hej, mamciu! – zamruczał głos na taśmie. – Dziesiąta rano, a ty nie na nogach? 
O ho ho! 
Bo ja wciąż jeszcze jestem na nogach i chcę ci przypomnieć, że dzisiaj 
przyjeżdża nasza wielce 
szacowna obsada. Wczesnym popołudniem. Potrzebują co najmniej dwóch domków, 
lepiej 
gdyby się znalazły trzy. Całuski.
Alice wybałuszyła oczy na telefon. Wielce szacowna obsada? Dwa domki? O czym on 
mówi, do diabła ciężkiego? Mgliście przypominała sobie, że Nick mówił coś o 
wytwórni 
filmowej, że rezerwuje jakieś pomieszczenia – kiedy to było, miesiąc temu? – ale 
uznała to za 
jeszcze jeden południowokalifornijski dowcip i nie zaprzątała sobie głowy. Jak 
sięga pamięcią, 
żadna wytwórnia filmowa nigdy tu niczego nie rezerwowała, nawet sracza. 
Przerzuciła notes 
leżący na biureczku i zagłębiła się w zaprzeszłych gryzmołach. Aha. Trzy 
miesiące temu jakaś 
firma Foxworks przysłała krótką notę i czek, potwierdzając rozmowę telefoniczną. 
Czek był 
wetknięty w notes, razem z kartką, wciąż nie zrealizowany, a z kartki wynikało, 
że pierwszego 
zjawi się rodzina Johanssenów. W terminarzu zaś Alice znalazła własną notatkę, 
najwyraźniej 
nabazgraną jeszcze przed pierwszym łykiem rannej kawy: „potwierdzona grupa, 
osiem może 
więcej”.
Spojrzała na zegarek. Zgadza się, jest pierwszy, dochodzi dwunasta. Potarła 
twarz. Nigdy nie 
sypiała do południa. Nie przeżywała rozstania ze scootem, jak większość miasta, 
więc skąd się 
nagle wzięło to późne wstawanie? Zawsze potrafiła się zerwać z łóżka na równe 
nogi wyłącznie 
za sprawą wewnętrznego budzika, nawet jeżeli nie czekały na nią przetwórnia czy 
kuter. A przez 
ostatni tydzień, czy coś koło tego – od kiedy pod nieobecność Carmody’ego wzięła 
się do tej 
scenografii i od kiedy zniknęli Sallas i ten jego rasta-koleżka i nie było kogo 
poganiać – 
wewnętrzny budzik chyba wziął sobie wolne.
Przewinęła taśmę, włączyła automat i spiralnymi schodami popędziła na górę 
wysączyć 
resztę kawy z dzbanka. Potem na ekranie laptopa wywołała podkowiasty plan domków 
i 
nachyliła się nad nim nad parującą kawą. W porządku, z jednym domkiem nie ma 
sprawy: to 
stary Norweg pod czwórką. Norweg był już do tyłu co najmniej o miesiąc; przy 
czym nie 
chodziło o rachunek, ale o powrót na maleńkim kutrze. Ładnych parę miesięcy 
temu, w takt 
niespiesznego terkotu silnika, wyszedł na zatokę; przedtem oświadczył, że z 
nudów rusza na psi 
wyścig do Nome. „Zmywam się na parę tygodni, potem wracam na początek połowów”. 
Telefony do Nome nie wyświetliły zagadki jego losów. Mówiono, że staremu 
Skandynawowi 
tym razem pisane było utonąć i że jego kwotę połowową należałoby wystawić na 
aukcję, ale tak 
naprawdę nikt w to nie wierzył. Norweg już nie raz przepadał na tym maleńkim 
kutrze z ledwie 
wystającą nadbudówką, ale w końcu zawsze wracał, z najrozmaitszych punktów na 
mapie – z 
Seattle, z Limy, Puerto Vallarta, a raz nawet z samych Hawajów. Nikt nie miał 
pojęcia, jak mu 
się to udało, bez instrumentów przedryfować taki kawał świata i wrócić.
– To ten nowy Prąd Japoński – wyjaśniał Norweg. – Tylko dać się nieść, nic 
więcej.
Druga mogłaby być siódemka, z młodą niemrawą parą nazwiskiem Navidad. Było to 
dwoje 
dzieciaków z Mazatlan, które wślizgnęły się przez Kanadę, „żeby tu kupić grządkę 
i zapuścić 
nowe korzenie”. Byli jednak zbyt nieśmiali, żeby pochodzić po porcie, zawalczyć 
o pracę i 
zarobić na tę działkę. Nie płacili od ośmiu tygodni. Chłopak wydawał się w miarę 
zdatny i 
ambitny; pokazywał zdjęcia z pracy na tuńczykowcach koło Manzanillo, więc musiał 
mieć ikrę 
i smykałkę, ale onieśmielała go kiepska angielszczyzna. Nie potrafił się zmusić 
do wyjścia z 
domu i wypytywania o pracę. Nie potrafił nawet wyjść i zapytać o drewno na opał. 
Tak więc 
większość czasu para spędzała pod stosem kocy w łóżku, przed nadającym mydlane 
opery 
motelowym telewizorem.
Alice im współczuła, ale prolongata byłaby odsuwaniem nieuniknionego. 
Południowcy 
zawsze tu ciągnęli, zapuszczać nowe korzenie, lecz to się rzadko udawało. Jedyny 
tropikalny 
przeszczep, który przychodził jej na myśl, to Greer – tkwił w okolicy od 
dziesięciu lat – ale i o 
nim trudno powiedzieć, że się zakorzenił.
Z trzecim domkiem były już sęki. Alice rozłożyła na biurku kalendarz rezerwacji 
i popijała 
kawę. Zaczynała właśnie przerzucać kartki i zastanawiać się nad możliwym ruchem, 
kiedy 
usłyszała strzał – cholera jasna, strzał z pistoletu, niemal tuż pod nogami, ke-
rek! – a po nim 
przenikliwy krzyk dziewczęcy. Potem następne dwa strzały i znów krzyki. 
Najwyraźniej 
dobiegały z domowego zacisza żony i córek Daddy-daddy’ego.
Alice wsunęła nogi w gumiaki i wzięła broń, którą Carmody kazał jej zawsze 
trzymać za 
biurkiem z drewnianą roletą. Była to stara dubeltówka kalibru jeden-zero, z 
upiłowaną lufą, 
tylko o parę centymetrów krótszą od dozwolonej długości. Alice już się nią 
posłużyła parę razy, 
ale jeszcze nigdy z niej nie wystrzeliła. Kiedyś Carmody zapewniał, że w ogóle 
można się bez 
tego obejść.
– Coś w tym jest, kiedy na człowieka gapią się takie dwie sakramenckie czarne 
dziury, i 
przekonasz się, że przeciętnemu desperado od tego czegoś przeważnie rura 
mięknie. Więc nie 
strzelaj, chyba że już, cholera jasna, musisz – uczył. – A jeżeli już musisz, to 
uważaj, żeby nie 
pociągnąć za oba spusty naraz. Dobrze jak wytrzymasz jeden taki ładunek. 
Wypalisz z obu luf i 
odrzut rozwali ci obojczyk.
Na słoneczne podwórze wyszła z bronią w ręku, gotowa jej użyć, czuła to, gotowa 
jak 
wszyscy diabli. Jej własny cień na muszlach schludnie zaścielających podwórze 
przypominał jej 
jedno z podrabianych malowideł jaskiniowych szczególnie ulubione przez turystów: 
wojownika 
z dzidą; stary, wypróbowany chwyt. Poczuła się idiotycznie. Nic jej tak nie 
ośmieszało we 
własnych oczach jak korzystanie ze starych, wypróbowanych chwytów. A potem znów 
usłyszała 
ostry trzask i popędziła, już nie zwracając uwagi na cień. Teraz trzaskowi 
pistoletu towarzyszyło 
skomlenie i zduszone jęki. Najwyraźniej dobiegało to wszystko spod piątki. 
Podbiegła po 
muszlach przed wejście. W oknach domku nie było firanek, mimo to niewiele można 
było 
zobaczyć. Jak większość lokatorów, którzy sami zaopatrywali się w opał, rodzina 
Daddy-
daddy’ego nalepiała na szyby niezliczone warstwy vizqueenu, chroniąc się w ten 
sposób przed 
zimnem. Przez plastyk majaczyła jakaś niewyraźna szamotanina. Pośpiesznie 
usiłując się dostać 
do środka, Alice głośno podzwaniała i zgrzytała kluczem. Ale wewnątrz chyba nikt 
na to nie 
zwrócił uwagi. Nie ustawały ani jęczenie, ani skomlenie, ani jakieś posapywanie. 
Rozległa się 
kolejna seria. Mógł to być mały sportowy pistolet załadowany krótkimi nabojami, 
najpewniej 
sympatyczne maleństwo kalibru .22. Ktoś się bardzo zdziwi, kiedy zobaczy te 
wielkie lufy 
Carmody’ego. Klucz w końcu zadziałał, Alice kopniakiem otworzyła drzwi i wpadła 
do środka, 
zgięta w pół, jak gracz przy kiju na baseballowej bazie.
Z miejsca oszołomił ją zapach – obrzydliwa, mdląca kombinacja fetorów 
organicznych i 
nieorganicznych, która wstrząsnęła powonieniem Alice i wycisnęła jej łzy z oczu. 
W pierwszej 
chwili Alice zdołała tylko zakaszleć i zamrugać. Kiedy wreszcie jakoś przejrzała 
na oczy, aż 
jęknęła ze zdumienia na widok sceny, która w najlepsze rozgrywała się nadal. 
Daddy-daddy na 
klęczkach, z zupełnie gołym brązowym, czerwonopręgowanym tyłkiem, kołysał się 
rytmicznie 
na materacu. Jedną rękę wczepił w krawędź łóżka, drugą zacisnął na kijaszku z 
końskim łbem. 
Purpurowa grzywa powiewała, a plastykowy purpurowy pysk aż po wędzidło tonął w 
czuprynie 
jednej z kluchowatych córeczek Daddy’ego – chyba tej najstarszej, pomyślała 
Alice. 
Wyciągnięta na materacu dziewczynka miała na głowie brzoskwiniowy kowbojski 
kapelusz i 
uśmiechała się pyszałkowato. Obok niej średnia córeczka, w zamszowej kamizelce i 
kowbojskiej chuście, oparta na łokciu zaciągała się papierosem. Najmłodsza z 
dziewczynek 
miała na głowie ojcowski pióropusz z ponaszywanymi na opasce dzwoneczkami. 
Znajdowała się 
tuż przed ojcem, na czworakach; to ona pojękiwała przez nos i podzwaniała jak 
renifer. Alice z 
trudem powstrzymała swe trzy filiżanki kawy przed odbyciem drogi powrotnej, 
chociaż 
mogłoby to dodatkowo ubarwić akcję.
W nogach łóżka stała Wifey. Też w nowym kowbojskim kapeluszu i takich samych 
butach. 
Z wzorkiem w klonowe liście. Oczywiście, Daddy-daddy wrócił wprost z Calgary 
Stampede. 
Kanadyjscy organizatorzy chętnie i pod lada pretekstem zwracali Indianom koszty 
w towarze. 
Pewne rzeczy zawsze wyglądają tak samo.
Stara też dostała niezły prezent, fikuśny zielony bacik, jakich pełno na 
stoiskach z 
pamiątkami. Czerwone pręgi i rzekome strzały pistoletowe były dziełem tego 
właśnie 
instrumentu. Skomlenie i sapanie dobiegało z otwartych drzwi łazienki. Skomlał 
kudłaty 
szczeniak, półkrwi husky. Miał na szyi czerwoną chustę kowbojską i zaplątał się 
w tę płachtę; 
chcąc się uwolnić, usiłował ją rozszarpać. Sapała zaś jeszcze jedna pulchna 
dziewczynka – były 
więc cztery córki – ubrana w starą trykotową koszulkę i spodnie od ocieplacza. 
Czyżby na 
rodeo zabrakło prezentów dla biednej znajdy? Alice zauważyła, że szerokie 
nozdrza dziecka 
rozpycha coś żółtego. W obu dziurkach tkwiły ampułki z azotynem amylu. To stąd 
się sączył 
ten nieorganiczny smród. Troskliwy tata pamiętał o wszystkich.
– Wynocha! – wrzask Alice wstrząsnął sceną. Dygotała z lęku i oburzenia; czuła, 
że ledwie 
włos dzieli ją od unicestwienia tej kupy brudu, do diabła z obojczykiem. – Gady 
jedne, kurwa, 
padalce, jazda stąd, już!
– Bez nerwów, siostro – zagdakał stary, ukazując w uśmiechu wszystkie trzy zęby 
– 
przedyskutujmy to. Wszystko gra. Wszyscy mają frajdę. Hukniesz sobie ampułeczkę?
– Wynocha stąd! Natychmiast! Wszyscy! W tej chwili! Jazda na śmietnisko, jebać 
wieprze, 
jeżeli to wam odpowiada, ale jazda mi stąd! Wasze gówna wyślę za wami, już was 
tu nie ma...
– Ale, pani Carmody, siostro – kobieta wtórowała mężowi – niech się pani tak nie 
irytuje. 
Nic wielkiego. To fakt stwierdzony historycznie, sama pani wie, że kiedyś wielu 
starych wodzów 
cieszyło swe serca stosunkami z własnymi...
– Jazda stąd! Jazda! Jazda! – wrzasnęła.
Musieli zauważyć trzęsące się na spustach palce Alice, ponieważ kupa brudu 
rozprysnęła się 
panicznie. Umknęli wszyscy bez gadania, pozawijani w skudlone ręczniki, w 
szlafroki i koce, 
za róg przez skąpane w słońcu wierzbówki, tą samą drogą, którą zjawił się stary. 
O dalszym 
ciągu odwrotu przez pusty parking doniosły głośno wrony.
Nie było ich już od dłuższej chwili, kiedy Alice opuściła broń i schyliła się 
nad parapetem. 
Wreszcie mogła się pozbyć tej gorzkiej brunatnej cieczy, wszystko jedno gdzie.
Kiedy poczuła się lepiej, przepłukała usta i zabrała się do wyrzucania przed 
drzwi 
cuchnącego domowego bajzlu – leciały tenisówki, magazyny i pudełka do makijażu; 
brudna 
bielizna, nie pozmywane naczynia i sztućce; schowana w szafie maszynka 
elektryczna; drogi 
Parker i pudło najświeższych i najnędzniejszych wycinków pornograficznych. 
Wywalała co 
większe graty, aż dostała zadyszki, później w nowym przypływie obrzydzenia 
dobrała się do 
drobiazgów. Nawet świnie by nie zebrały takiego chłamu; świnie by to po prostu 
rozniosły, tymi 
drobnymi ostrymi racicami.
Miejscem, które jej nie zbrzydziło do szczętu, okazała się tylko łazienka. 
Dziwna rzecz, nie 
znalazła tam ani tanich kosmetyków, olejków czy tres walających się na umywalce. 
Wszystko to 
leżało w sypialni na toaletce, jakby w trosce o cenne mazidła. Natomiast 
łazienkowy blat 
pokrywała gruba warstwa czarnego brudu i narzędzi rzeźbiarskich – noży, dłut, 
kół szlifierskich. 
Posadzki w ogóle nie było widać spod odprysków, a pył argilitowy znajdował się 
dosłownie 
wszędzie, podobny do lśniącego, czarnego śniegu. Stara najwyraźniej zrobiła 
sobie z łazienki 
pracownię; najpewniej rzeźbiła, siedząc na szafce pod jarzeniówką, kiedy 
dziewczęta gapiły się 
w pokoju na opery mydlane. Nieszczęsne popiluckie ślicznotki. Niebrzydkie, tylko 
kluchowate. 
Kiedyś zalecałyby się do nich całe łodzie pełne kluchowatych zuchów. A teraz, 
cóż, muszą się 
obejść robieniem tego z tatuńciem.
Alice znalazła figurę, którą właśnie rzeźbiła stara; miała jakieś dwadzieścia 
pięć 
centymetrów i była prawie gotowa. Alice zważyła ją na dłoni, potem przeciągnęła 
palcem po 
czarnej jak heban powierzchni. Pewnie to miał być kruk, może alka. Na początku 
rzeźbiarka 
wyrzeźbiła jednak łeb zbyt wielki jak na ten blok, przez co ku dołowi forma 
musiała się 
gwałtownie zmniejszyć. Ptak nie rozpościerał skrzydeł, nie miał łap; był tylko 
dziób, łeb i kontur 
złożonych skrzydeł, który gładko, eleganckim półksiężycem, przechodził w ogon; 
jak czarny 
płat nowiu. Alice pomyślała o Ptaku w locie. Jasne, że śmigły półksiężyc 
Giacomettiego był 
znacznie doskonalszy, był czystym wzbijaniem się, istotą istoty lotu uchwyconą w 
bezskrzydłej 
abstrakcji, ale ta smętna stara krowa zaszła gdzieś w pobliże tego. Rzeźba coś z 
tego miała, 
wręcz namacalnie.
Alice odstawiła ptaka na blat, a resztę gratów zgarnęła do poszwy.
Uporawszy się z piątką, ruszyła pod dwójkę. Widocznie młode meksykańskie 
małżeństwo 
nasłuchiwało. Kiedy zapukała, byli niemal spakowani, stali z opuszczonymi 
głowami wśród tych 
swoich gratów. Na odchodnym chłopak koniecznie chciał wręczyć Alice czek na 
pokrycie 
zaległości.
– Por favor, pani Carmody, pani była dla nas taka miła. – Alice chrząknęła i 
wzięła; na 
czeku widniała nazwa banku z Mazatlan. Kiedy dzieciaki zniknęły jej z oczu, 
podarła papier.
Więcej czasu zabrało jej lokum starego Norwega; książki, zdjęcia i zbiór fajek 
starannie 
popakowała w kartonowe pudła. Może się kiedyś pokaże. A jeśli nie, to jego 
rzeczy zasługiwały 
na odrobinę szacunku, choćby dlatego, że i on je szanował. Pudła ustawiła jedno 
na drugim w 
magazynku koło pralni, pamiętając, żeby to ze starymi, oprawnymi fotografiami 
znalazło się na 
wierzchu. Potem wzięła się do okien.
U Alice liczyły się czyste okna. Nie znosiła oklejania szyb plastykiem.
– Chcecie mieć sztormowe okna, to kupcie – mawiała lokatorom. – Okna służą do 
patrzenia. 
Przecież nie zaklejacie okularów foliową torbą po chlebie, kiedy boicie się, że 
wam nawieje w 
oczy, prawda?
Nie chodziło tylko o vizqueen, te płachty gównianego plastyku, same przez się 
wystarczająco obrzydliwe, lecz także o gromadzący się między nimi brud. 
Rozpinały tam sieci 
pająki i spod kolejnych płacht wyłaniały się zmumifikowane zwłoki much, ciem, 
innych 
pająków. Okna w domku Daddy-daddy’ego przywodziły na myśl wystawę 
entomologiczną.
Alice właśnie zdzierała ostatnią warstwę ponurych błon, kiedy przybyła delegacja 
Cór 
Popiluckich. Delegatki oświadczyły, że przychodzą po rzeczy Daddy-daddy’ego i 
jego rodziny. 
Już słyszały o tej bezlitosnej eksmisji. Alice skierowała palec ku stercie przed 
domkiem numer 
5.
– Siostro, powinnaś lepiej zatroszczyć się o własność tej nieszczęsnej rodziny 
twej krwi – 
strofowała przewodnicząca. – Własność rodziny to część jej życia duchowego.
– Bajzel to bajzel – odrzekła Alice, zdzierając paznokciami resztki plastyku.
Delegacji przewodniczyła Doreen Eagle, zdrowo narąbany babon z wielkimi dziobami 
po 
ospie okrywającymi płaskie czoło. Carmody kiedyś powiedział, że gdyby Doreen 
Eagle miała 
jeszcze syjamską siostrę, to można by z nich obu zrobić gofrownicę. To był głos 
Doreen, w 
automatycznej sekretarce, który zadręczał Alice sprawą Tygodnia Dumy Etnicznej.
– Poza tym to nie rodzina – postanowiła dodać Alice – tylko rewia zboczeńców. Z 
takimi 
talentami niech jadą do Anchorage. Zbiją tam forsę.
– To okrutne – napomniała ją Doreen – i wcale nie wzmacnia solidarności Ruchu 
Sióstr 
Krwi. Musimy dla siebie być miłymi, wrażliwymi duszami. Musimy pilnować naszej 
solidarności.
Alice pilnowała raczej mycia okien i siebie, żeby utrzymać język za zębami. Po 
głowie 
krążyły jej przeróżne uwagi, co należałoby zrobić z tym całym bezmózgim Ruchem, 
ale 
zachowywała je na własny użytek.
I tak to trwało, póki kobiety nie wyniosły się z ową kupą bezcennych dóbr 
rodziny, potem 
zaś Alice zajrzała do domku i przekonała się, że żadna z owych miłych i 
wrażliwych dusz nie 
pomyślała o szczeniaku. Kulił się za przewróconym koszem na brudną bieliznę, a 
na szyi 
zacisnęły mu się strzępy chusty. Alice podniosła szczenię, odwiązała szmatę i 
sprawdziła płeć: 
suka. Była lżejsza niż piórko, a drobne żebra pod futerkiem przypominały tarkę.
– Skóra i kości jesteśmy, co? – Psiak zaskomlał i zatrząsł się.
Alice nigdy nie przepadała za psami, ale ta mała znajda, Chryste, taka chuda, 
drżąca i 
żałosna! Jak ludzie sami mogą tak tyć i tak głodzić szczenię? – No dobrze, mała 
biedo. Jazda do 
domu i zobaczymy, co się znajdzie do żarcia.
W lodówce znalazły się resztki kurczaka. Szczeniak rzucił się na nie jak 
obłąkany. Kiedy 
Alice próbowała mu zabrać co większe kości, żeby się nie udławił, zdrowo ją 
capnął. Roześmiała 
się, otworzyła puszkę tuńczyka i oczyściła z ości. Szczeniak zżarł rybę, zanim 
Alice zaparzyła 
kawę. W chwilę później, kiedy siedząc przy stole, przyglądała się, jak Bieda 
usiłuje przegryźć 
pustą puszkę, przypomniała sobie, co obiecała Ike’owi Sallasowi – że dopilnuje 
starego Marleya.
– Niech cię szlag trafi, Alice. – Uderzyła się w czoło otwartą dłonią. – Tak to 
wygląda, gdy 
ktoś nie ma mózgu!
W minutę później pędziła do samuraja z kartonem pełnym puszek pod jedną pachą i 
ze 
szczeniakiem pod drugą. No bo co było można zrobić z tym małym draństwem? 
Zostawić, to 
obsika i obsra całe biuro. A na dworze byle wałęsający się rottweiler dla zabawy 
rozedrze je na 
strzępy.
– Niech szlag trafi wszystkie psy i wszystkich psiarzy; nie wiadomo, która 
zaraza gorsza. 
Siedź z tyłu, Biedo. Boję się, że weźmiesz udział w pogrzebie dalekiego i też 
biednego kuzyna.
Marley jednak nie zdechł z głodu i nawet nie wyglądał na zabiedzonego. Sztywnym 
krokiem wylazł spod przyczepy, kwitując uśmiechem pierwsze od paru dni ludzkie 
odwiedziny, 
już wszystko jedno jakie. Ślady na glinie wokół przyczepy wskazywały wyłącznie 
na 
towarzystwo czworonogów i to pośledniejszego rodzaju. Marley zdobył się nawet na 
odrobinę 
reumatycznych harców, żeby zaimponować szczeniakowi. Alice uznała, że staremu 
psu 
najwyraźniej dobrze robi urlop od nocnych przygód Emila Greera i od 
frasobliwości Ike’a 
Sallasa. Lisy, szopy i zdziczałe koty stanowiły mile widzianą odmianę.
Na dnie pięćdziesięciofuntowego worka wciąż leżało sporo suchej karmy, mimo 
śladów 
robactwa w sąsiedztwie. A z uwiązanego u koła dwudziestolitrowego plastykowego 
wiadra nie 
ubyła nawet połowa wody. Szczeniak poczuł się niezmiernie zaszczycony zawarciem 
znajomości 
z Marleyem. Tarzał się na grzbiecie i skomlał, a Marley z głębi piersi słał 
napomnienia głosem 
wielkiego i złego wilczego patriarchy. Alice pokręciła głową. Zawsze ją bawił ów 
teatr macho, 
ceremonie samców dowolnego gatunku; wiosną na łąkach tłuczenie się łopatami 
łosi, podobnych 
do chłopców walczących na drewniane miecze; pianie i stroszenie piór przez 
koguty po podboju 
jakiejś głupawej kurki; nawet to, jak przed byle cizią w barze puszą się stare 
lowelasy, 
wciągnięty brzuch, rozkołysane ramiona, powieki jak zasłony w sypialni, 
opuszczone, ale nie do 
końca. Te scenki w barze to tyle, co pomruki tego starego psa: zbyt pierwotne, 
żeby je normalnie 
olać, zbyt śmieszne, żeby brać serio.
– Dziabnij go w ten nochal, jak ci dokuczy. On nie ma takich igieł jak ty.
Jednak suczka, zachwycona, skomlała i czołgała się. Pewnie ten stary, groźny 
potwór też 
stanowił mile widzianą odmianę po życiu na łasce pomiotu Daddy-daddy’ego. Psy 
warczały i 
tarzały się, aż w końcu Alice głośno wybuchnęła śmiechem i zaczęła kopać w ich 
stronę 
muszle z podjazdu.
– Już dobrze, starczy. Bo zagadacie się na śmierć. Co byście teraz powiedziały 
na puszkę 
makaronu, boyardee spaghettios, co? Zaraz znajdę otwieracz...
Ton jej głosu sprawił, że psy poczuły się zwolnione od rytuałów i zajęły się 
harcowaniem po 
muszlach. Z pudłem puszek pod pachą Alice przeszła podjazd pełen błotnistych 
szopich śladów i 
po metalowych stopniach weszła do otwartej przyczepy.
Wnętrze było jedną ruiną: porozrywane pudełka z chrupkami, porozrzucane płatki 
kukurydziane, rozbita butelka sherry, makaronowe kolanka, odgryzione wieczko od 
pudła z 
kartami do pokera, nie do wiary, jeszcze gorszy bałagan niż u Daddy-daddy’ego. 
Całe wnętrze 
otulał gęsi puch z rozerwanego śpiwora, przez co przypominało miniaturowy 
śnieżny krajobraz. 
Okazałe były też złoża przeróżnych kup usadzonych to tu, to tam, wcale 
pomysłowo, w filiżance 
do sake na blacie, w szufladzie ze sztućcami, na biegunie północnym 
globusokształtnej lampy 
przy szafce z książkami. Alice poczuła, że się znów uśmiecha. Stary Marley 
sprosił tu równych 
gości, podjedli spaghetti, pograli w pokera, popili słodkiego wina, z tym że 
całość trochę się 
wymknęła z rąk. Ściślej rzecz biorąc – z łap. Gdyby Alice poczekała do wieczora, 
może by 
nakryła towarzystwo na oglądaniu filmu tylko dla dorosłych: Bambi kicha u Dumbo.
Torby na śmieci znalazła pod zlewem, a miotłę w czymś, co miało uchodzić za 
szafę 
Greera. Wiszące tam szmaty były sfatygowane jak ostatnia minuta karnawału, nie 
lepszy też 
miały bukiet: blackrum, brut, koolspice. Miotła służyła za prowizoryczny drążek, 
upchnięta 
krzywo i włosiem do góry, ze zwisającymi spomiędzy niego krawatami. Alice 
zarzuciła krawaty 
wokół kołnierza liliowego sportowego płaszcza i zabrała się do sprzątania po 
gościach. Czuła się 
trochę winna. Gdyby, jak przyrzekła, regularnie tu zaglądała, toby nie było 
takich orgii. Z tymi 
pierwotnymi, zwierzęcymi rytuałami trzeba uważać, może z nich wyniknąć lepszy 
bajzel.
Sprzątnięcia przede wszystkim wymagało terytorium Greera; wyglądało na to, że 
akcja 
nowej Księgi Tundry rozgrywała się głównie koło jego rozbebeszonego łóżka. 
Zwierzaki musiał 
zachwycić zwłaszcza upajający Greerowy odór. Tymczasem kąt Ike’a uchował się 
względnie 
czysto. Wprawdzie śpiwór był w strzępach, lecz chyba tylko dla podkreślenia 
nastroju. Poduszka 
nie nosiła śladów po ciasteczkach oreo, żadnej z rzeczy Ike’a nie zdobiła 
girlandka kup. 
Najwyraźniej okazał się takim stworzeniem rodzaju męskiego, wobec którego inne 
podobne 
stworzenia zachowują respekt. Bądź w ogóle go nie dostrzegają. Może Sallas, 
zważywszy 
wszystkie jego umartwienia, osiągnął już stan iluminacji oraz bezwonności, jaki 
rzekomo 
osiągają niektórzy pustelnicy czy święci. – Oraz pewne kobiety, już nie tak 
święte, które Alice 
może pokazać palcem.
Kiedy uzbrojona w odkurzacz Alice rozprawiła się już z gęsim puchem, kiedy 
postawiła 
poprzewracane obrazki, niewielka wnęka Ike’a okazała się wzorem schludności i 
funkcjonalności. Urządzona jak kajuta, lub cela, pomyślała Alice... obszar, w 
którym trzeba się 
umieć ograniczyć i który trzeba maksymalnie wykorzystać, ponieważ jest 
wszystkim, na co 
można liczyć w danym czasie. Nawyk ze służby w marynarce i z kryminału.
Na półkach przy łóżku stały zegar i lampa z oprawą na wysięgniku. Zegar był 
staroświecki, 
z okrągłą tarczą, a w lampie wciąż tkwiła przedpotopowa, niewydajna żarówka. Kąt 
nie tylko 
spartański, zauważyła Alice, ale i trochę sentymentalny. Ścianę zdobiła tylko 
żartobliwa 
pocztówka, popularna w tutejszych sklepach pamiątkarskich: lotnicze czarno-białe 
zdjęcie 
Kuinak i jego zapuszczonych okolic, ozdobione ironicznym tekstem wypisanym 
czerwonymi 
wersalikami:
NAJLEPSZE ŻYCZENIA Z KOŃCA ŚWIATA!
Przyjrzała się półkom z bliska. Na najwyższej stały zdjęcia w ramkach – te, 
które przed 
chwilą poustawiała. Teraz obejrzała je sobie. To pewnie ta sławetna 
blondplatynowa żona, siedzi 
w samym opalaczu i w szortach na ogrodowym krzesełku, z którego aluminiowego 
podłokietnika usiłuje nie spaść słoik pełen czegoś zamrożonego. Tu klasyczna 
czarno-biała fotka 
z Tijuany, młoda para na osłach. Pewnie miodowy miesiąc. A to zbiorówka z 
marynarki, z 
chłopcami z eskadry nightmothów na pokładzie lotniskowca. I zdjęcie załogi Sue-Z 
sprzed 
jakichś ośmiu lat: Carmody szczerzy w uśmiechu zęby, dokazuje, celuje z hydrantu 
w Greera 
śpiącego na stercie sieci. Widocznie zdjęcie momentu kulminacyjnego nie wyszło.
Zdjęć Ike’a z blondyną było więcej; w jakimś klubie nocnym przy stole, przed ich 
prefabrykowanym, przewoźnym domem, zupełnie niepodobnym do tego tutaj 
wykopaliska z 
wiśniowo wymalowanym dachem; nie było jednak zdjęcia dziecka ani śladu po tej 
sławnej 
postaci...
Na dwóch niższych półkach stały książki, stare, w twardych oprawach. Wsunęła się 
delikatnie na łóżko, żeby przeczytać tytuły. W miarę czytania jej oczy stawały 
się coraz bardziej 
okrągłe. Wreszcie powiedziała głośno:
– No, no, zadziwiasz mnie, Sallas.
Chodziło nie tylko o wybór, chociaż sam przez się mógł robić wrażenie, bo tom w 
tom była 
to starannie przemyślana amerykańska klasyka – Moby Dick... Kiedy umierałam... 
Słońce też 
wschodzi... Grona gniewu... W drodze... Chodziło też o książki, których 
zabrakło. Żadnych 
lekkich powieści do poduszki, żadnych poradników, życiorysów czy głupot z 
wiatrem. Jakby 
Sallasowi starczało miejsca tylko na kawałki podstawowe. A potem na najniższej 
półce 
zauważyła plastykowe pudełko.
Był to jeden z tych Sezamów Literatury, które zamawia się za pośrednictwem 
nocnych 
programów promocyjnych, wystarczy poprzez modem wklepać numer karty 
kredytowej... 
„Otrzymaj skondensowaną klasykę w atrakcyjnym plastykowym opakowaniu wraz z 
multimedialną wersją na dołączonym dysku”. Pudełko wydawało się nie na miejscu 
obok tych 
tomów. Alice wyciągnęła je i przyjrzała się napisom. Z serii „Klasyka dla 
dzieci”. W skąpej i 
przemyślanej ekspozycji przy łóżku tylko ten szczegół świadczył, że Sallas miał 
kiedyś do 
czynienia z dzieckiem.
Na pudełku wciąż widniała nie naruszona pieczęć, a książeczki spowijała jeszcze 
cienka 
folia. Alice rozerwała pieczęć paznokciem kciuka i wydobyła książeczki. Grzbiety 
zawiadamiały, że to Srebrne łyżwy Hansa Brinkera... Piotruś Pan... oraz Shoola i 
lew morski. Po 
chwili namysłu Alice przesunęła paznokciem po napiętej folii i wyciągnęła 
egzemplarz Shooli.
To było to samo wydanie, które pamiętała z dzieciństwa, lecz zmniejszone do 
jednej trzeciej. 
Tak właśnie obchodzili się z większością książek ci spryciarze od Sezamów 
Literatury, żerujący 
na tym, co wspólne. Ta sama stara, piękna czcionka, mimo że tak skurczona; 
wspaniałe kłębiaste 
ilustracje z półcieniami zachodzącymi pod tekst, wciąż soczyste i chwytające za 
gardło. Jak 
Alice lubiła te książki o Shooli... Sam ich widok, dotknięcie! Chryste, ależ ją 
wciągały! Historie 
zawsze były tak pokomplikowane, żeby rozbudzić ciekawość nowoczesnego młodego 
czytelnika, 
ale głęboko pod powierzchnią – jak plemienny bęben – tętnił w nich rytm 
prawdziwego mitu. 
Ilustracje były na tyle sugestywne, żeby przykuć uwagę, i na tyle skromne, żeby 
zostawić pole 
dla wyobraźni. Dobre akwarele. Jako dziecko była przekonana, że owa tajemnicza 
autorka, stara 
Eskimoska Isabella Anootka, sama to wszystko namalowała; oczywiście teraz już 
wiedziała 
więcej. I nie ona jedna; wszyscy wiedzieli, że Anootka to totalny kant, nie 
miała kropli krwi 
eskimoskiej, była po prostu emerytowaną nauczycielką matematyki z New Jersey, 
która 
pozrzynała te historyjki z tego, co się jej nawinęło w dziale etnicznym 
biblioteki publicznej. 
Może aż takim nabieraniem gości nie była plastyczka, którą zaangażowali. 
Ilustracje coś w sobie 
miały, czuło się w nich naprawdę dobrą rękę, jak w tej rzeźbie w motelu. Alice 
miała nadzieję, 
że przynajmniej ilustratorka była Popilutką, a nie jeszcze jedną okrągłooka, 
która kogoś udaje. 
Alice znalazła stronę redakcyjną. Zapełniały ją copyrighty, zastrzeżenia oraz 
historia wydań i 
wznowień, nie było natomiast żadnej wzmianki o artyście. Ale na tytułowej 
stronie, w 
obłoczkowatych liniach rysunku, który zawsze otwierał historie o Shooli – w dali 
na brzegu 
długi dom, a blisko nad urwiskami Shoola (głowa jak jeżynka, widziana z tyłu, z 
włosami 
tarmoszonymi przez wiatr: firmowy znak tych historii) patrzy w stronę 
plemiennego gniazda – 
Alice wypatrzyła jakieś nazwisko. Minęła chwila, zanim udało jej się odcyfrować 
litery: L... I... 
E... B... O... oż w dupę! Joseph Adam Liebowitz! No, w dupę go mać. Mało, że 
okrągłooki, to 
jeszcze facet, a na dodatek amerykański Żyd. W rybim kuble w dupę moczony! 
Lepiej 
zostawiać w spokoju czarowne złudzenia. Przynajmniej niektóre. Mimo to znów 
miała ochotę 
przeczytać tę starą opowieść, chociażby po to, żeby przekonać się, co tak 
wciągnęło kiedyś 
eskimoską dziewczynę; teraz powinna to łatwiej zrozumieć. Nie wypuszczając 
książki z ręki, 
założywszy palcem stronę, ruszyła do kuchennego kąta przyczepy, do lodówki. 
Została tam 
jeszcze połowa oryginalnego sześciopaku corony, najpewniej Greera. To pasowało 
do niego: 
upierać się przy importowanym piwie. Alice otworzyła butelkę i wróciła na łóżko 
Sallasa. 
Szybko pochłonęła pierwszy haust, postawiła butelkę na półce koło budzika, 
ułożyła sobie 
poduszkę pod ścianą i zabrała się do czytania.
SHOOLA I LEW MORSKI
Taniec cieni Isabella Anootka
Tym razem opowiem wam o przyjacielu księżniczki Shooli; o tym, jak postąpił z 
bardzo 
dziwnym duchem. Bo pewnej nocy ten duch przyszedł do Ludzi z Morskiego Urwiska, 
żeby 
wprawić ich w trans.
Chłopiec Eemook był tym, który w plemieniu Urwiska wyrabiał błyszcze na ryby. 
Zwykle 
dawano to zajęcie komuś staremu, niech pełza po plaży i grzebie w wyrzuconych na 
brzeg 
muszlach. Robienie przynęt to nie zajęcie dla młodego zucha.
Lecz Eemook był kaleką, a także synem Um-Onono, czyli „niewolnicy”. Um-Onono 
porwano, kiedy była jeszcze dzieckiem, a Ludzie z Morskiego Urwiska wyprawiali 
się daleko 
na południe, żeby napadać na Lud Miedzianych. Musiała robić to, czego nie 
chcieli robić inni, 
przypadł jej taki sam los, jak później jej synowi. Tego dnia, kiedy miał się 
urodzić Eemook, jego 
matka zbierała jeżowce w tych niebezpiecznych zalewach, które zostawia przypływ. 
I oto 
znienacka runęła na nią z tyłu wysoka fala.
Rzuciła Um-Onono na skały i okrutnie potłukła. A potem znów porwała Um-Onono i 
pchnęła ku plaży razem z wyrzucanymi przez morze kawałami drewna. Rybacy 
wyciągnęli na 
brzeg Um-Onono i wylali jej wodę z płuc. Tak odzyskała tchnienie, a wtedy znów 
pochłonęły 
ją trudy. I kiedy już na kamienistej plaży urodziło się dziecko, nieszczęsna 
młoda matka umarła, 
nawet nie zdążywszy z dziewczynki wyrosnąć na kobietę.
Po jej śmierci małe biedactwo została samo; a miało skrzywiony kręgosłup i 
krótszą nogę. 
Wódz Gawgawnee niezwłocznie zadecydował, że dziecko należy zanieść na niskie 
skały, gdzie 
zwykle zostawia się na zatratę maleńkie dziewczynki.
– Najlepiej, jeśli tego chromego, głupiutkiego jelonka odeślemy łani, która go 
urodziła – 
oświadczył wódz. – Niech Duchy Morza dokończą, co zaczęły.
Większość Ludu przyklasnęła. Ale Um-Lalagic, stara zielarka – która sypiała 
sama, była 
bowiem bezpłodna i na świat wydawała tylko paskudne wiatry – wstawiła się za 
niemowlęciem.
– Wezmę go – powiedziała. – Wezmę i wychowam, uczynię go mocnym, wykarmię 
mleczkiem mięczaków i miodem. Nazwę go Eemook, Rzucony na Brzeg. A do mnie 
będzie 
mówił „babko” – Jeśli nie zrobicie tego dla mnie – Um-Lalagic wpatrywała się w 
wodza 
wzrokiem twardym jak krzemień – to w Powolną Drogę pójdę z nim razem. 
Przysięgam.
Usłyszawszy to, wódz Gawgawnee zmienił postanowienie i pozwolił starej zatrzymać 
niemowlę. Uważał zresztą, że Um-Lalagic jest lepszą opiekunką niż zielarką. Um-
Lalagic, 
sięgnąwszy po plemienny bęben, potrafiła łagodnymi uderzeniami uspokoić 
większość mazgajów 
w długim domu.
Niektórzy z plemienia szemrali, że wódz zmienia zdanie; wiadomo, mówili, że 
duchy nie 
sprzyjają niezdecydowanym wodzom ani ułomnym sierotom.
Jednak stara kobieta nie zwracała na nich uwagi. Wychowywała chłopca w swym 
kącie 
długiego domu i osłaniała kamiennym spojrzeniem. Ciężko się namęczyła, 
przymilając się do 
krótkiej nogi, żeby rosła. Nacierała chłopcu plecy specjalnym olejem i 
wyśpiewywała wiele 
uzdrawiających pieśni. Ale kości się nigdy nie naprostowały. Mniejszym chłopcom 
Eemook 
dotrzymywał kroku, jeśli podpierał się kijem; lecz bez niego poruszał się tylko 
podskokami, jak 
jakiś stwór bagienny.
Jednak od Tego-Który-Daje-I-Czuwa – i który może chciał te kalectwa wynagrodzić 
– dostał 
też Eemook długie i zręczne palce, język gładko składający śpiewne opowieści i 
ostry, dumny 
wzrok rybołowa Oorveka, który potrafi wzbić się wyżej niż słońce i stamtąd 
wypatrzeć 
najdoskonalszą witkę do swego gniazda.
Młodemu Eemookowi te zdolności wystarczały. Lubił robić przynęty z muszli i 
kości. Nie 
skarżył się, kiedy młodsi od niego chłopcy zaczęli już chodzić na skały z 
dorosłymi łowiącymi 
ościeniem. Shoola czasem wymykała się, żeby mu dotrzymać towarzystwa, a czasem 
między 
skałami i krzakami przekradały się ku niemu drobne zwierzęta i siadywały w 
pobliżu. Przez 
długie lata pogodnie i bez narzekań Eemook oddawał się swemu samotnemu zajęciu. 
I był 
szczęśliwy.
Lecz pewnego jesiennego popołudnia to wszystko się zmieniło...
Siedział na plaży pod trawiastym urwiskiem przy ogładzonej skale, gdzie zwykle 
pracował. 
Fale przelewały się łagodnie. Eemook przeszukał już brzeg, żeby zobaczyć, co w 
nocy zostawiła 
woda przypływu, a zostawiła niewiele; od tygodni morze było ciche, zbyt leniwe, 
żeby wyrzucić 
na brzeg coś naprawdę godnego uwagi.
Eemook wiedział, że to się wkrótce zmieni wraz z porą roku. Słońce wznoszące się 
już 
resztkami sił oświetlało brzuchy sunących na północ wzburzonych chmur. Wiertłem, 
obracanym 
cięciwą łuku, Eemook pilnie wytaczał otwory w muszlach, żeby potem te rowkowane 
kształty 
można było mocno i pewnie uwiązać. Kiedy odrywał oczy od pracy, widział na 
skałach ludzi 
pochłoniętych czatowaniem nad spienionymi prądami. Oni też wyczuwali to, co 
nadchodzi. Jak 
w tańcu, przeskakiwali ze skały na skałę z młodymi pomocnikami, unosząc wysoko 
trójzębne 
ościenie i śpiewając. O czym śpiewali? O tym, że pragną schwytać jeszcze tę 
wielką zdobycz, o 
której każdy marzy, nim skończy się pora łowów.
Na ścieżce nad nimi uwijały się kobiety z koszami na ramionach. I też śpiewały.
Eemook patrzył, jak mężczyźni pracują i śpiewają razem z kobietami – i 
posmutniał. 
Popatrzył ich oczami na siebie: jak siedzi w oddali oparty o głaz. Pierwszy raz 
w życiu zamyślił 
się nad tym, że jest taki mały i o tyle gorszy; i poczuł się bardzo, bardzo 
samotny. Już wiedział, 
że także chce mieć kogoś, kto by razem z nim pracował i śpiewał. Właśnie 
pomyślał, że może 
Shoola – z którą się bawi i rozmawia – wymknie się i przytrzyma mu te muszle 
przy wierceniu, 
kiedy nagle, jak w odpowiedzi, usłyszał wołanie:
– Jai, Eemook, jai!
To właśnie była księżniczka. Zeszła ze ścieżki i machała do niego. Zakasała 
spódniczkę z 
plecionki, a długie włosy opadały jej na ramiona jak czarnoniebieskie, krucze 
skrzydła. 
Wymachiwała koszem, żeby Eemook się przyjrzał. Bo był to kosz, jaki noszą 
kobiety; właśnie 
tego ranka plecionkarze podarowali go Shooli.
Eemook też ku niej pomachał, unosząc nad głową łuk i ostrze i uderzając nimi o 
siebie. A 
wtedy nadszedł rozgniewany ojciec Shooli, wódz Gawgawnee, okryty długą królewską 
szatą i 
własnym sadłem. Zobaczył, że Eemook ośmielił się pomachać do jego córki.
– Ty nędzna meduzo! – wrzasnął. – Ropucho kulawa, pomiocie niewolniczy! Robisz 
nic nie 
warte rzeczy i nie okazujesz szacunku znaczniejszym od siebie. Nawet nie 
potrafisz być dobrym 
niewolnikiem. Przynęty! Sam byś się lepiej nadał na przynętę dla krabów!
Nie było prawdą, że Eemook robi rzeczy nic nie warte, ale ludzie nie potrafili 
go chwalić, to 
było dla nich za trudne, a zwłaszcza dla tego starego krzykacza o twarzy 
ociekającej tłuszczem. 
Dlatego chłopiec musiał znieść wiele srogich połajanek i szturchańców. Ale 
dumnych oczu 
nigdy nie wbijał w ziemię. Nawet teraz patrzył na wodza Gawgawnee, jakby ten był 
kawałkiem 
drewna leżącym na brzegu.
Wódz szybko się cofnął. Mały niewolnik mimo swych upośledzeń miał bardzo mocne 
ramiona, wiadomo też było, że kiedy się rozgniewa, rzuca różnymi rzeczami i to 
zadziwiająco 
celnie.
– Shoola! Jak te dziewczyny próżnują! Zostaw tę ropuchę, to niewolnik! Prędzej 
do roboty! – 
Wódz wydzierał się, poganiał córkę i ludzi idących przed nim wzgórzami, aż 
siedzący nad małą 
zatoczką pogardzany sierota zniknął im z oczu...
Fale jeszcze bardziej się uspokoiły. Na brzegu cicho zgrzytały skorupiaki, 
posykiwały 
omywane przez wodę małże. A wiatr wypłakiwał się żałośnie w pasmach trawy:
– Jestem saaaam... saaaam... saaaam...
Oczy Eemooka zaszkliły się, bo współczuł temu wiatrowi. Poczuł się mały i 
samotny jak 
nigdy. W końcu odłożył łuk i ostrze, którym wiercił, i głośno powiedział do 
siebie:
– Już nie chcę być chłopcem-ropuchą. Chciałbym... Chciałbym się zmienić. 
Chciałbym 
przynajmniej stać się mężczyzną-ropuchą.
Jednak Eemook naprawdę chciał, żeby znów znalazła się przy nim Shoola. Może dwa 
pragnienia były jednym i tym samym pragnieniem. Tego Eemook nie wiedział. Za to 
wiedział, 
że żadne z nich nie może się ziścić. Shoola była jedynym żyjącym dzieckiem 
wodza. 
Gawgawnee miał wiele potomstwa, ale były to same dziewczynki i z rozkazu wodza 
ich kołyską 
stały się te okrutne spienione wody u podnóża wielkiego urwiska. Jednak w dniu, 
w którym 
urodziła się Shoola, wódz radował się wyjątkowo pomyślnym połowem. W ogrodzonej 
płyciźnie 
znalazło się czterdzieści czerwonych łososi i zapędzona w kamienny labirynt 
tłusta młoda foka! 
Wódz pomyślał, że kto wie, może taką pomyślność ściągnęło niemowlę, więc nazwał 
je Shoola, 
Przynosząca Szczęście, i pozwolił swym żonom wychować dziewczynkę.
Owego roku plemię nie zachowało innych dzieci, tylko Eemooka i Shoolę. Wyrośli 
więc na 
swych jedynych prawdziwych przyjaciół. A teraz Shoola przyłączyła się do kobiet 
i zadzierała 
spódnicę jak one. Eemook spojrzał na swe bose nogi.
– Od takich życzeń nic się nie zmieni – westchnął. – Kijanka może się zmienić w 
ropuchę, 
ale ropucha zostanie ropuchą już na zawsze. Wszystko staje się takie, jakie się 
ma stać.
Zacisnął zęby i pochylił się nad łukiem. Cięciwa jęknęła, ostrze zawirowało, a 
Eemook 
słuchał, jak na skałach śpiewają mężczyźni. Była to pieśń na cześć morza. 
Nazywała morze 
przeciwnikiem, z którym zawsze trzeba walczyć, Wielkim Wojownikiem, którego 
pokonać, to 
tyle, co nasycić głód.
Kobiety uwijające się z koszami pełnymi krabów i mięczaków – i wodorostów, i 
korzeni 
paproci, z których po zmieleniu piekły plemienny chleb – odpowiadały mężczyznom. 
Ich pieśń 
mówiła, że morze to Potężna Matka, której trzeba się lękać za dzikość i którą 
trzeba czcić za 
troskę i hojność, z jaką żywi swe dzieci.
– Morze nie jest ani Wielkim Wojownikiem, ani Potężną Matką – sam do siebie 
powiedział 
Eemook. – Morze to tylko przeogromna miska zupy rybnej! I ja, Eemook, uczczę je, 
jak przystoi 
robiącemu przynęty, przeogromną błyszczką.
Sięgnął na dno kosza i wyciągnął zwój sosnowej plecionki. Ostrożnie rozejrzał 
się na 
wszystkie strony i rozwinął pakunek. Spod plecionki wyjrzał lśniący cud: 
rzeźbiona kość, biała 
jak śnieg, delikatnie zakrzywiona jak sierp młodziutkiego księżyca – i dłuższa 
nawet od zdrowej 
nogi Eemooka!
Było to żebro jakiegoś kolosa. Dawno temu sztorm wyrzucił je na brzeg, a Eemook 
je 
znalazł i w sekrecie rzeźbił przez całe lata. Nikt tej kości nie widział, nawet 
Shoola. Na całej 
długości kościanego półksiężyca Eemook wyrzeźbił podobizny wszystkich małych 
zwierząt, 
jakie w swym samotnym życiu poznał i pokochał: kraba biegającego po piasku i 
nieśmiałego 
kraba skalnego; żabę drzewną, wiewiórkę biegnącą po sośnie, alkę, maskonura. 
Wszyscy 
mieszkańcy urwisk i morskiego brzegu splatali się na całej długości tej rzeźby, 
jedni 
przechodzili w drugich, zespoleni jak ogniwa żywego łańcucha.
Wytoczył już trzonek w tej resztce kolosa, a także zrobił nacięcie, w którym 
trzeba 
umieścić wielką muszlę. Od dnia, w którym znalazł ogromną kość, Eemook czekał, 
aż natrafi na 
taką muszlę. Jeszcze nie znalazł czegoś dostatecznie wielkiego ani pięknego. Ani 
dostatecznie 
doskonałego.
– Im dłużej poczekam, tym znakomitsza będzie moja mała rodzina – powiedział, 
żeby się 
podnieść na duchu.
I zabrał się do polerowania mokrym piaskiem i mchem tych splątanych ze sobą 
stworzeń. 
Przy pracy zaś śpiewał:
Jedno w drugie, drugie w trzecie
Plecie się, plecie się, plecie
Żaba, krab, łasica, nur
Rodzina, przyjaciół sznur
Czeka aż, czeka aż
Zalśnią w morzu, z wielką muszlą.
Wirują jak błyszczka z gwiazd
Nur, łasica, żaba, krab
Z morza po niebie się wspina
Lśniących zwierząt
Hej hop, rodzina Hej hop,
Rodzina, rodzina, rodzina.
Eemookowi zrobiło się raźniej. Tak pochłonęło go polerowanie i śpiew, że nawet 
nie 
zauważył Shooli. Bo księżniczka jednak przyszła. Umknęła ze ścieżki i – nie 
widziana – z 
koszem pełnym trawy morskiej opuściła się po niewielkim klifie, a oczy aż 
iskrzyły się jej na 
myśl o psocie. Podkradła się do chłopca, blisko, coraz bliżej, aż znalazła się 
tuż za jego plecami. 
A wtedy z głośnym śmiechem wysypała Eemookowi na głowę kosz pełen mokrej 
brunatnej 
trawy!
Eemook zerwał się z gniewnym okrzykiem, kiedy zobaczył, kto go nabrał. Chciał 
swą 
przyjaciółkę złapać, ale była – oczywiście – zbyt zwinna. Tańczyła wokół skały, 
tak że nie mógł 
jej dosięgnąć, zaśmiewała się i wytykała go palcem. A Eemook, kiedy wreszcie 
zauważył swój 
cień na piasku, też parsknął śmiechem; wodorosty spływały mu na ramiona jak 
grzywa jakiegoś 
kudłatego zwierzęcia. Śmiejąc się, padł na czworaki, zaczął kołysać głową na 
boki i porykiwać 
jak foczy samiec, młodziutki byk, który rykliwą pieśnią zaleca się do foczej 
jałówki.
– A-muuuuu – ryczał. – Jestem Tancerz z Głębiny, usypiam tańcem dziewczyny, 
wciągam 
między morszczyny do podwodnej krainy... muuuu!
Dziewczyna aż pisnęła z zachwytu; padła na kolana i przyłączyła się do zabawy. 
Strząsnęła 
sobie włosy na twarz.
– Nie boję się wcale, nie uśpią mnie fale, nie pójdę za tobą, nie zatańczę pod 
wodą, nie 
dogonisz mnie. Nie, nie, nie, nie...
Kołysali się tak i wyśpiewywali do siebie, aż na ścieżce zjawiła się babka 
chłopca, Um-
Lalagic, wracająca z uzbieranymi ziołami. Najpierw przestraszyła się tego, co 
zobaczyła na dole. 
A kiedy już poznała, że to dwoje przyjaciół, Shoola i Eemook, lęk zamienił się w 
gniew. 
Zaczęła w nich ciskać ubrudzonymi ziemią korzeniami.
– Głupie dzieci – łajała. – Nie uszanują niczego, wszystko mają za nic! 
Przedrzeźniacie sobie 
duchy? Tak? – Bardzo to głupie! I bardzo niebezpieczne.
– To tylko zabawa, babciu – wołał Eemook.
– Głupia zabawa, nawet jak na dzieci. Przestańcie w tej chwili. Wracajcie do 
roboty, każde 
do swojej. I pośpieszcie się. Właśnie usłyszałam, że to już naprawdę ostatni 
dzień jesieni. 
Właśnie nadchodzi zima.
– A gdzie i od kogo usłyszałaś, babciu? – zapytała Shoola z niewinnym uśmiechem. 
– 
Może ci to powiedział któryś z twoich „wiaterków”? – Księżniczka zawsze lubiła 
dokuczać 
starej zielarce i wypominać jej skłonność do wzdęć.
– No proszę, jeszcze się natrząsaj! – krzyknęła cienkim głosem Um-Lalagic. – 
Jesteś 
przewrotna i nikogo nie szanujesz.
Znów cisnęła w dół korzeniami. Shoola pisnęła i schowała się pod koszem. Jak na 
taką starą 
kobietę, Um-Lalagic rzucała bardzo zręcznie. To od niej nauczył się rzucać 
Eemook. W końcu 
Um-Lalagic dała spokój i ciężko dysząc, zawołała:
– Jeżeli koniecznie chcesz wiedzieć, ty niedobra dziewczyno, powiedział mi to 
kruk 
Tasalgic. Że jeszcze tej nocy runie na nas wichura. Wielka wichura. Popatrz... – 
Um-Lalagic 
wyciągnęła rękę ku górom – widzisz, jak wierzchołki sosen tańczą w tych 
purpurowych 
chmurach? Tasalgic powiedział, że to tak się właśnie zaczyna. Ludzie z Morskiego 
Urwiska 
jeszcze dzisiaj muszą zebrać wszystko, co zostało do zebrania, bo jak nie, to na 
wiosnę w długim 
domu głośno będą grały kiszki.
Więc się pośpieszcie. I skończcie w tej chwili z tym przedrzeźnianiem.
Stara kobieta pokuśtykała pod górę ku długiemu domowi, a Shoola znów wybuchnęła 
śmiechem.
– Ten kruk to znany łgarz – powiedziała. – A brzuch zielarki przemawia przez 
cały rok.
Eemook też się roześmiał. Ludzie z Urwiska chętnie wyśmiewali się z odgłosów, 
które 
wydawała drugą stroną, i przezywali ją Grzmiące Ziele lub Wór Który Gada. Lub 
Kobieta Pająk, 
bo rzeczywiście przypominała pająka z tym wielkim brzuchem i chudymi członkami. 
Jednak 
Eemook kochał starą kobietę i wiedział, że jest bardzo mądra, chociaż puszcza 
wiatry i burczy 
jej w brzuchu.
Pomagał teraz Shooli napełnić na nowo koszyk. Kiedy zdjął z głazu ostatni kłąb 
wodorostów, wyjrzała spod niego pięknie rzeźbiona kość. Eemook zapomniał o niej 
podczas 
zabawy. Chciał szybko schować ją w plecionce, ale dziewczyna ubłagała go, żeby 
pokazał tę 
rzeźbę. Zapytała z powagą:
– Czy chociaż raz w życiu ukryłam coś przed tobą?
Eemook wiedział, że nie. Ostrożnie rozwinął plecionkę.
– Och, Eemook! Ten trzonek... najwspanialszy trzonek, jaki widziałam! Nikt nigdy 
nie 
wyrzeźbił piękniejszego trzonka do błyszcza! Ale skąd weźmiesz muszlę, żeby go 
dokończyć? W 
całym morzu takiej nie ma.
Eemook poczuł się taki dumny, że z trudem wykrztusił:
– Babka mówi, że... każdy hak ma swoją rybę, a każdy trzonek swoją dziurę. Coś 
się musi 
znaleźć.
Chciał z powrotem zawinąć rzeźbiony błysk, ale Shoola go powstrzymała.
– Eemook, muszę go potrzymać – prosiła. – Wezmę do ręki, tylko na chwilę, 
dobrze?
Eemook nie mógł się zdecydować. Nikt poza nim nie dotknął jeszcze tej 
zakrzywionej kości. 
Czar może prysnąć.
– No dobrze – powiedział w końcu. – Ale ja muszę trzymać z drugiej strony.
Mocno ujął kość i pozwolił Shooli przesunąć po niej palcami przez całą długość, 
od 
początku do końca. A wtedy stało się coś bardzo dziwnego. Jakby wszystko 
zupełnie zastygło. 
Zamarł wiatr, uspokoiły się szczyty sosen. Ustała gorączkowa krzątanina 
nadbrzeżna. Mężczyźni 
na skałach i kobiety na klifie znieruchomieli jak rzeźbione totemy, jakby w pół 
gestu ściął ich 
mróz.
Jedno jedyne morze nie stężało zupełnie, chociaż i ono wyraźnie się uspokoiło. 
Fale sunęły 
teraz tak leniwie jak letnie chmury i pojaśniały, chociaż niebo wciąż było 
ciężkie jak gliniana 
skorupa.
Popatrzyli oboje w tę jasność i zobaczyli, że z grzbietu fali na grzbiet, jakby 
delikatnie 
podawany z ręki do ręki, sunie ku nim jakiś skrzący się okrągły przedmiot, że 
wolno, ostrożnie 
zmierza ku brzegowi i wreszcie osiada na piasku u stóp księżniczki Shooli...
Była to przepiękna muszla, większa od wszystkich innych, gładkich czy 
ząbkowanych, od 
muszli mięczaków, omułków czy słuchotek i znacznie bardziej lśniąca. Była tak 
świetlista, że od 
spojrzenia w jej środek czuło się, jakby żołądek zaczynał wirować.
– Och, Eemook! Twoja babka ma rację! – krzyknęła dziewczynka. – Każdy ślad musi 
mieć 
swą stopę.
Mówiąc to, podniosła muszlę, która była większa od jej rozłożonych dłoni. Lśniła 
między 
parą przyjaciół jak snop księżycowego światła. Shoola wyciągnęła ją ku chłopcu, 
żeby spróbował 
dopasować trzonek. Ząbkowana krawędź idealnie pasowała do rzeźbionego 
wgłębienia.
– To najpiękniejszy błyszcz na świecie – cicho powiedziała Shoola. – 
Najwspanialszy.
Eemook promieniał z dumy.
– Ludzie będą zdumieni – zapowiedział. – Wszystkie kobiety rozdziawią usta, a 
potem 
pozdzierają sobie gardła i postrzępią języki. A mężczyźni powiedzą, że nikt, w 
żadnym domu, 
na żadnym wybrzeżu nie umie tak robić błyszczy jak Eemook! Może twój ojciec 
przestanie mnie 
nazywać małym, nic nie wartym niewolnikiem.
– Może twoja babka przestanie we mnie rzucać korzeniami! – dodała Shoola, tak 
samo 
przejęta jak jej przyjaciel.
– Ludzie z Urwiska zobaczą go podczas pierwszej zimowej uczty. Wyciągnę go przy 
wszystkich z biesiadnego kosza! Twój ojciec mi pozazdrości.
– Och! – przestraszyła się nagle Shoola. – W takim razie nie wolno ci go 
pokazać! Znasz 
ojca. Jeżeli zazdrości czegoś, czego nie może mieć, zawsze ogłasza potlacz. 
Wtedy będziesz 
musiał wyrzucić skarb.
Wszyscy dorośli członkowie plemienia po ogłoszeniu potlaczu muszą pozbyć się 
najcenniejszej rzeczy; w ten sposób Ten-Który-Daje-I-Czuwa nie pozwala Ludziom z 
Urwiska 
rosnąć w dumę i puszyć się przed sobą.
Eemook wiedział, że Shoola ma rację. Ile razy któryś z mężczyzn zrobił lepszy 
oścień niż 
wodza, tyle razy stary zazdrośnik zarządzał potlacz; zawsze mógł sobie sprawić 
nowy oścień. 
Tak, jeżeli wódz nie przywłaszczy sobie tego cudownego błyszcza, to go zniszczy.
Wtedy oczy Eemooka rozbłysły.
– Możemy sobie urządzić własne święto, tu i teraz, bez żadnych ojców i babek. 
Sprosimy 
na ucztę całą moją rodzinę, wszystkich! – Chłopiec wysoko uniósł kość. – Niech 
zobaczą, jak ich 
tu uczciłem, jak wyrzeźbiłem. Przyjdą, jedno za drugim, a ja cię przedstawię. 
Powiem tak: panie 
Wiewiórku, oto księżniczka Shoola, Przynosząca Szczęście, moja przyjaciółka do 
kresu dni. 
Księżniczko Shoolo, oto pan Cyk-cyk, wiewiórka!
Zza skały wyszedł żywy skutek tej zabawy, biała jak owa kość wiewiórka, z 
lśniącymi 
oczami, powiewająca puszystym ogonem. Zwierzak z wdziękiem ukłonił się Shooli, a 
ona się 
odkłoniła.
– A oto panna Nurzanka – ciągnął Eemook. Pojawiła się młodziutka maskonurzyca w 
naszyjniku z paciorków. – Panno Nurzanko, proszę się przywitać z Shoolą, która 
też staje się 
już kobietą.
– Jesteś bardzo piękna – powiedziała maskonurzyca.
– Ty też. – Shoola zarumieniła się.
– A to jest pan Pluszcz... to pani Alka...
Jedno po drugim wyłaniały się zwierzęta, dołączały do zabawy pary przyjaciół, 
tańczyły 
wokół nich na piasku. A wraz z tym tańcem wyprostowała się noga chłopca, a z 
grzbietu 
gdzieś zniknął wykrzywiający go hak. Eemook odrzucił sosnową laskę i też zaczął 
tańczyć. 
Wszyscy tańczyli dokoła skały, ręka w skrzydło, skrzydło w płetwę, płetwa w 
łapę, dokoła, 
dokoła...
Zdawało się, że ten taniec trwa już całe godziny, a godziny mogłyby się zamienić 
w dni, 
lecz nagle kruk Tasalgic sfrunął z mrocznego nieba i wykrakał swą złowróżbną 
przestrogę.
– Burza złapie! – wieścił tancerzom czarny ptak. – Zła burza złapie! Łaps! Łaps!
Kruk jeszcze nie odleciał, a już rozwścieczony piorun roztrzaskał dziecięce 
fantazje. 
Zwierzęta gdzieś pierzchły. Wiatr jeszcze okrutniej smagał sosny. Ogromna fala 
rozbiła się o 
skały i przegnała na górę urwiska mężczyzn z ościeniami. Kobiety w pośpiechu 
zbierały 
ostatnie ryby suszące się na drągach.
– Tym razem ten kłamczuch kruk mówił prawdę – Shoola usiłowała przekrzyczeć 
wichurę. – 
Rzeczywiście, nadchodzi zima.
Eemook zgarnął narzędzia, porwał laskę i pośpiesznie pokuśtykał ku stopieńkom 
wykutym 
w urwisku. Shoola pognała po swój nowy kosz. Runął na nich kłujący grad. Eemook 
wdrapał się 
już w bezpieczne miejsce na klifie, kiedy nagle przypomniał sobie o ich cudownej 
zdobyczy. 
Zobaczył, że wciąż lśni w dole jak księżyc, tuż koło kamienia na plaży.
– Shoola! – teraz on przekrzykiwał coraz groźniejszą wichurę. – Muszla! Muszla!
Dziewczyna zbiegła na plażę, ale ku brzegowi toczyła się już druga ogromna fala. 
Kiedy 
cofnęła się, Shoola była zupełnie mokra, a kamień pozostał sam i nagi. Morze 
najpierw 
delikatnie złożyło im dar, a potem okrutnie odebrało.
Alice zorientowała się, że butelka corony jest już pusta; wysączyła ją i nawet 
nie poczuła 
smaku. A zaliczyła dopiero jedną trzecią tej głupiej książki! Zgrzytając zębami, 
ruszyła po 
drugie piwo. Wciąż żarzyła się w niej wściekłość, która jak ogień ogarnęła ją na 
widok sceny w 
domku Daddy-daddy’ego, nie stłumiona jak tlące się śmietnisko. Teraz może 
jeszcze gorętsza. 
Ta niczym nie zbrukana historyjka dla dzieci, komiksowo i karykaturalnie 
opowiadająca o 
jakimś mitycznym życiu tubylczym, tylko podkreślała to, czym było ono 
naprawdę... brudem, 
rozpaczą i perwersją.
Wróciła z drugim piwem, ale tym razem butelkę bursztynowego płynu ulokowała 
dalej, nie 
pod ręką, żeby nie wyżłopać jej mimochodem. Otwarła książkę i znów zabrała się 
do czytania.
W długim domu szalała niemal taka sama burza jak na dworze. Panowało zamieszanie 
i 
wrzawa, w ostatniej chwili gorączkowo łatano dziury i opatrywano okna przed 
zawieruchą. 
Stróż ognia pośpiesznie układał na środku palenisko, ledwie nadążając z łamaniem 
szczap. W 
powietrzu kłębił się już i wirował siny dym. Zdjęte lękiem małe dzieci tuliły 
się do siebie, a 
duże oczy dużych dzieci stawały się jeszcze większe, ilekroć w szparach między 
sosnowymi 
belkami zamigotała poświata rzucana przez błyskawice.
Ogień zaczynał już huczeć na palenisku, kiedy wódz uniósł nagle ręce w górę.
– Gdzie Shoola? – zapytał. – Gdzie moja córka?
– A Eemook? – krzyknęła stara zielarka. – Gdzie się podział mój mały Eemook?
– Może w końcu przypływ upomniał się o małego niewolnika – powiedziała jedna z 
żon 
wodza. – A przy okazji o naszą nieszczęsną córeczkę.
Zaraz potem rozległo się łomotanie w wielkie drzwi. Mężczyźni spiesznie 
rozwiązali 
rzemienie. Chwiejnym krokiem weszli do środka Shoola i Eemook, przemoczeni i 
zziajani.
– Ty ropucho nieznośna! – urągał wódz, częstując Eemooka kopniakami. – 
Zmarniejemy 
wszyscy przez ciebie! – Kopał Eemooka, aż go zapędził w najciemniejszy kąt 
długiego domu, 
gdzie babka zawinęła chłopca w koc.
Drzwi znów zawiązano rzemieniami, uszczelniono szpary i zajęto się z powrotem 
gotowaniem wieczornego posiłku. Z paleniska wywleczono rozżarzone kamienie i 
rzucono do 
garnków. Kobiety rozcierały na kamieniach swoich rodzin korzenie i ikrę, z 
których piekły 
placki. Mężczyźni siedzieli w kucki, kołysali się i palili. Stara babka śpiewała 
pieśni, które 
miały ułagodzić szalejącą na zewnątrz burzę.
Jednak pieśni zostały zlekceważone. Nawałnica stawała się jeszcze 
gwałtowniejsza. Wiatr 
tak dobierał się do domu, tak nim potrząsał, że dzieci – i te małe, i te duże – 
zaczęły płakać i 
wołać matki, odrywając je od gotowania.
– Pokażże im coś, ty Wdowo-Co-Puszcza-Wiatry – rozkazał wódz. – Uspokój 
szczeniaki! Po 
co cię tu trzymamy?
Stara babka zapaliła olejny kaganek i plama światła padła na wielki bęben z 
łosiowego 
pęcherza. Zaczęła lekko wybijać rytm tańca cieni i cicho nucić:
A tu mamy pisklątko
Malutkie mewiątko
Na plaży porzucone,
W burzę zostawione
Wiatru się boi, morza strasznego
Popłakuje „Ojej, ojej, ojej, ojej
Co ze mną będzie? No co?”
Wystraszone dzieci trochę się uspokoiły. Podpełzły bliżej do starej. A spod 
tańczących 
palców Um-Lalagic wybiegł nowy rytm:
A tu mamy mewią matkę
Z błękitu, kręgami
Prosto w dół się wybiera
Nad pisklęciem
Skrzydła rozpościera
I piszczy „ki-lic, ki-lic, ki-lic”
Nie stanie się dziecku nic
Nic a nic!
Wicher na dworze chyba się trochę uspokoił. Dzieci obsiadły w krąg starą 
zielarkę. Matki 
znów się krzątały. Przy palenisku Shoola ściągnęła bluzę z jeleniej skóry i 
suszyła włosy. Kiedy 
zobaczyła, że przygląda się jej Eemook, uśmiechnęła się i potrząsnęła głową, jak 
na plaży. 
Zarumieniony Eemook szybko odwrócił się do Um-Lalagic dalej wybijającej rytmy 
tańców cieni:
A tu mamy wydrzątko
W środku burzy porzucone
„Iii-ne, iii-ne
W strasznym morzu utonę
I zginę, zginę”.
Lecz zaraz rozległy się wolniejsze uderzenia, w cięższym rytmie:
A tu mamy wydrzą mamę.
„Złap mnie za szyję.
Biegnijmy do nory.
Tam ciepło i bezpiecznie,
W każdą porę!
W każdą porę!”
Dzieci śmiały się, patrząc, jak mały cień czepia się dużego, a potem w 
podskokach obydwa 
czmychają. Lęk też gdzieś pierzchał.
Um-Lalagic właśnie zaczęła pokazywać następne zwierzę, kiedy, ku zdumieniu 
wszystkich, 
ktoś głośno załomotał w drzwi.
Bum! Bum! Bum!
Wszyscy wbili wzrok w wejście. W domu było już całe plemię; kto to mógł być na 
dworze 
w taką zawieję? Łomotanie nie ustawało, ale nikt nie ruszał się z miejsca. Bum, 
bum, bum! 
Bum, bum, bum! Stopniowo wszystkie oczy zwróciły się ku wodzowi. Ten zaś w końcu 
odchrząknął i zawołał ku drzwiom.
– Kto się tam dobija po nocy? Mów!
– Wędrowiec – odpowiedź wypowiedziana była grzecznie, ale tonem tak głębokim i z 
takim 
pogłosem, jakby dobiegła z jaskini. – Zwykły wędrowiec, który szuka schronienia 
i odrobiny 
strawy.
– Czy my cię znamy? – zawołał wódz.
– Jestem tu obcy.
– A skąd mamy wiedzieć, czy nie jesteś wrogiem? – Wódz pomachał do jednej z żon, 
żeby 
zdjęła mu ze ściany oścień. – Skąd mamy wiedzieć, że przychodzisz sam, a nie z 
całym 
plemieniem nieprzyjaciół, żeby porwać nasze zimowe zapasy i nasze kobiety? Skąd 
mamy 
wiedzieć, z jakiego jesteś plemienia? Skąd mamy...
Zanim wódz zdołał dokończyć pytań i zanim nadeszła odpowiedź, gwałtowny podmuch 
wichury wyłamał rygle i szeroko rozwarł drzwi. Błyskawica wydobyła z mroku 
ogromną 
postać, przybysz sięgał głową do belki w drzwiach.
– Ja sam jestem moim plemieniem – oświadczyła sylweta i przekroczywszy żarno, 
stanęła w 
świetle paleniska.
Ludzie z Morskiego Urwiska wpatrywali się w gościa jak urzeczeni, zwłaszcza 
kobiety. Był 
bowiem przystojny i majestatyczny. Zielonooki i złotowłosy przewyższał o głowę 
najwyższego 
z mężczyzn plemienia – a przy tym był ubrany jak król! Spowijała go od stóp do 
głów szata z 
futra, w tym samym znamionującym bogactwo kolorze co włosy. Na czoło zaś nasunął 
szpiczasty futrzany kołpak wysadzany kamieniami skrzącymi się tak jaskrawo, że z 
całego 
plemienia nikt nigdy nie widział podobnych. Na przegubach i kostkach przybysza 
grzechotały 
bransolety lśniące jeszcze jaśniej niż te, które miał Lud Miedzianych. Ale o 
wiele bardziej niż 
futro imponował amulet zawieszony na szyi na ozdobionym paciorkami rzemieniu; 
był jak 
księżyc.
Eemook oniemiał na widok tego amuletu. To była ta sama wielka muszla, którą 
znalazł na 
plaży! Nie ma drugiej takiej! Szybko spojrzał na Shoolę, żeby przekonać się, czy 
rozpoznaje 
muszlę. Ale z twarzy przyjaciółki wyczytał, że cudowny przybysz, w królewskiej 
szacie i z 
długą połyskującą grzywą, urzekł ją tak jak inne kobiety. Eemooka zaczęły 
ogarniać złe 
przeczucia. Przestawała mu się podobać ta wizyta.
– Błagam tylko o odrobinę strawy – powiedział przybysz, przewiercając 
spojrzeniem 
zielonych oczu młode kobiety wzdłuż i wszerz długiego domu. – Może waszym 
dziewczętom 
zostało parę ochłapów...?
Trzęsącym się ze zdumienia głosem wódz kazał młodym kobietom podać, co tylko 
gość 
zapragnie. A potem zapytał, czy gość chciałby czegoś jeszcze.
– Może tylko kąta na twardej podłodze – powiedział przybysz – żeby się przespać.
– I miękkiej dziewczyny, żeby się położyła z nim w tym kącie – mruknęła stara w 
swej 
ciemnej wnęce na końcu długiego domu.
Eemook zauważył, że przybysz wcale nie przypadł do gustu jego babce.
Chociaż Um-Lalagic zaledwie szepnęła pod nosem, przybysz dosłyszał. Obrócił się 
ku niej i 
wbił w nią rozjarzony wzrok. Um-Lalagic wytrzymała to spojrzenie i przez chwilę 
aż 
zaiskrzyło między nimi i zapachniało tak, jakby zderzyły się dwa krzemienie. A 
potem 
przybysz, nie troszcząc się o wodza ani nikogo innego, zaczął iść przez cały dom 
ku starej.
– No cóż, babko – powiedział – widzę, że masz tu lampę i bębenek. Pokazujesz 
tańce cieni?
– Czasami – warknęła. – Żeby uspokoić dzieci w burzę.
– No to nas zabaw – polecił. – Zobaczymy po tych tańcach, czy się w ogóle znasz 
na 
czarach.
– Tssss! – syknęła Um-Lalagic. – A kim ty jesteś, żeby mi rozkazywać? Nie jestem 
twoją 
kobietą.
Lecz wódz krzyknął:
– Rób, co ci każe, Śmierdzący Worze! Byle głupi zobaczy, że ten śmiałek jest 
królewskiej 
krwi, może nawet jest królem wodzów. Masz go słuchać.
Stara kobieta niechętnie odwróciła się ku świecącemu kagankowi.
– A tutaj mamy żabę – zaczęła nucić – która skacze i śpiewa też, bo żabie wesoło 
w deszcz. 
Pac w błoto! Pac w błoto! Żaba w deszcz nie ma kłopotów...
– A tutaj mamy – przerwał przybysz, rzucając na skórę bębna cień własnej ręki – 
jaszczura 
wodnego, który połyka sobie żabę. Blu-bla-ba! Blu-bla-ba! Żadnych kłopotów już 
nie ma żaba.
Żaba zniknęła w paszczy wielkiej salamandry. Wszystkie dzieci zaczęły klaskać z 
radości, a 
ludzie śmiali się. Eemook widział jednak, że babka wcale się nie cieszy.
– A tutaj mamy – zaśpiewała – wielką siwą czaplę, która sunie z nieba na 
salamandrę. Jej 
dziób jest jak krzemienny grot. Czapla spada, coraz niżej, niżej...
Dziób ptaka-cienia celował w wielką jaszczurkę i już miał ją przebić, kiedy 
jaszczurka-cień 
przeistoczyła się w cień większy, z długimi zębami, ostrymi uszami i zjeżonym 
ogonem.
– A tu się zjawia lis Kajortoa – powiedział miłym głosem przybysz – żeby 
przegryźć czapli 
jej biedną cienką szyjkę, krumrik!
Tak też się stało.
– A tu się zjawia – syknęła stara kobieta – ryś Skree, żeby lisowi rozerwać 
trzewia...
Tak też się stało.
– A tu się zjawia – odparował mężczyzna – wilk Amoroq, żeby rysiowi złamać kark.
Również to zobaczyły dzieci.
– Doskonale – powiedziała stara. – A tutaj mamy wielką niedźwiedzicę... wielką 
białą 
niedźwiedzicę, z dalekiej białej północy, która swymi wielkimi niedźwiedzimi 
łapami z 
łatwością ukręca wilczy łeb!
Um-Lalagic powiedziała to tryumfalnym tonem, wiedziała bowiem, że nie ma na 
świecie nic 
wspanialszego od wielkiej białej niedźwiedzicy z północy.
Mężczyzna tylko się uśmiechnął.
– Lecz tutaj mamy – powiedział – Smoka Przyboju zza Morza Płomieni, Kawtoolu...! 
– 
Przybysz uformował cień czegoś ogromnego i strasznego, potwora, jakiego nikt z 
plemienia 
dotąd nie widział, nawet w najstraszniejszych snach wywołanych wywarem z 
grzybów. To coś 
miało długie, pozakręcane szpony, rogi wzdłuż całego grzbietu i otchłanną, 
rozdziawioną, 
najeżoną kłami paszczę. – Kawtoolu, Władca Przyboju, który zjawia się w pianach 
czerwonych 
od krwi maleńkich dziewczynek i wyżera trzewia wszystkim niedźwiedziom, czarnym, 
białym i 
brunatnym, a zostawia tylko puste skóry.
Cień straszliwych szczęk zamknął się na cieniu niedźwiedzicy.
– A tutaj mamy Ahk-kharu – ciągnął przybysz, nim zielarka zdążyła się otrząsnąć 
z 
zaskoczenia – dwugłowego Władcę Wód, który wędruje po dnie oceanu wyprostowany 
jak 
człowiek i nigdy nie śpi, bo jedna z jego głów czuwa w dzień, a druga w nocy. A 
tutaj oto 
mamy Tsagag-lalalę, Która Podgląda zza Rogów, z oczami na szypułkach i zatrutym 
śladem, 
jak ślad stonogi. A to jest Payu, Pełzacz z Płycizn, którego oblicze to gnijące 
wnętrzności, 
którego wydech rodzi robactwo, a wdech wsysa serca błaznujących małych chłopców, 
którzy 
powinni już stać się mężczyznami, lecz brak im na to siły...
Eemook miał wrażenie, że ostatnie słowa odnosiły się do niego i tylko do niego. 
Kiedy 
oderwał wzrok od bębna i spojrzał mężczyźnie w twarz, zielone oczy przybysza 
zamieniły się w 
dwa wiry, które zakręciły żołądkiem chłopca, oszołomiły go, wessały... wessały w 
głęboką 
zimną zieleń. Kiedy wirowanie ustało, Eemook znalazł się w rozkołysanym lesie 
wodorostów. 
Woda była mętna i ponura. Tam i z powrotem wokół białego wielkiego tronu wolno 
przepływały mroczne kształty. A tron był podobny do muszli.
Eemook już zrozumiał, że niezwykły przybysz nie jest wcale człowiekiem, lecz 
jakimś 
duchem-bogiem w ludzkim ciele. Zimny i milczący obszar to jego włości, a posępne 
kształty to 
słudzy dworu. A jednocześnie Eemook czuł, że ta budząca grozę wizja objawia się 
tylko jemu, 
że reszta plemienia po prostu widzi cienie na łosim pęcherzu. Dlaczego przybysz 
ukazał ją tylko 
jemu, Eemookowi? Z powodu tego przedrzeźniania duchów na plaży? I dlaczego ta 
istota 
ukrywa swoje prawdziwe oblicze przed resztą plemienia? Lecz w tym momencie 
Eemook 
zauważył, że wstęgi wodorostów rozstępują się i że ku tronowi płynie ogromna 
włochata bestia, 
wielka jak Ooma, Wieloryb Zabójca. A kiedy podpłynęła bliżej, Eemook ze zgrozą 
zobaczył, że 
ktoś na tej bestii jedzie. I to Shoola! Długie włosy Shooli sennie falowały nad 
jej nagimi 
ramionami. I wydawało się, że w jakimś odurzeniu, pogrążona w jakichś majakach, 
Shoola 
śmieje się bezgłośnie.
– Nie! – krzyknął Eemook. – Dosyć! – Wizja pierzchła. Eemook znów znajdował się 
w 
długim domu, w pobliżu bębna, na którego powierzchnię rzucano cienie.
Wszyscy wpatrywali się w chłopca.
– On nie jest tym, kim myślicie!
Eemook zamachnął się laską, ale przybysz uchylił się i roześmiał. Chłopiec 
podskakując i 
kulejąc, znów się zamierzył. Tym razem upadł i potłukł się tak mocno, że stracił 
na chwilę 
oddech. Zwijał się z bólu, usiłując nabrać powietrza.
– Widzę, że temu chłopcu nogi nie urosły jak należy – powiedział przybysz, a na 
łosim 
pęcherzu pojawił się cień nieporadnej żaby. – Może dlatego, że nie wie, kiedy 
należy uklęknąć?
– I nigdy się nie nauczy! – zagrzmiał wódz. – Chociaż to szczenię niewolnicy, a 
na dodatek 
kaleka, nigdy nie okazuje należytego szacunku!
Cień nagle przeistoczył się w cień kijanki wijącej się bezradnie na brzegu.
W długim domu wszyscy oklaskiwali widowisko cieni. Dzieci piszczały z uciechy i 
przedrzeźniały biednego Eemooka zwijającego się z bólu na podłodze. Mężczyźni 
kiwali 
głowami i pykali z fajek, a kobiety rechotały, pokazywały Eemooka palcami i 
klepały się po 
udach. Nawet Shoola.
Tymczasem w garnku wodza uwarzyła się już strawa. Wódz napełnił misę, sprawdził, 
czy 
trafiły do niej największe kąski mięsa, i wręczył misę Shooli.
– Zacznij od gościa – powiedział. – Widzę wyraźnie, że jest nie tylko wielkim 
wodzem, lecz 
także potężnym szamanem. Podejmować go to wielki zaszczyt dla naszej sadyby.
Shoola podała przybyszowi misę, a ten uśmiechnął się, patrząc jej w oczy. 
Odpowiedziała 
mu tym samym, a Eemook, patrząc na to, poczuł, że w środku staje się martwy.
Z rwącym się na strzępy sercem kaleki wyrabiacz błyszczy poczołgał się z 
powrotem w kąt. 
A tam, za bębnem służącym do wyświetlania cieni, za łosią skórą zastał babkę. 
Kołysała się w 
tył i w przód, siedząc w kucki, i mruczała coś pod nosem. Była to Pieśń Powolnej 
Drogi, pieśń 
starych ludzi, którzy są już gotowi wyjść po raz ostatni na ścieżkę prowadzącą 
nad urwiska.
– Dlaczego, babciu, śpiewasz o Powolnej Drodze? – zapytał z goryczą chłopak. – 
To moje 
wnętrzności zostały wyżarte, nie twoje. To mój czas już jest pusty, nie twój. 
Dlaczego nie chcesz 
żyć?
Stara kobieta powoli uniosła oczy. Już nie błyszczały, zamglone i zmętniałe, 
jakby się same 
unicestwiały.
– Pora wychodzić – powiedziała – kiedy w domu cuchnie, a komin jest zatkany.
Burza przeszła, a w długim domu nastała cisza. Było już późno. Ogień w palenisku 
przygasł i rzucał teraz dłuższe cienie. Po tylu przeżyciach wszyscy zapadli w 
głęboki sen. Długi 
dom tak ucichł, że wydawał się niemal pusty.
W kącie, do którego się zawlókł na czworakach, Eemook zaciągnął sobie plecionkę 
na głowę 
i tak leżał. Dręczony rozpaczą, nawet nie zmrużył oka. Oto, w co się obróciły 
marzenia – o tyle 
było gorzej! Teraz już wiedział, że nadęty wódz nigdy nie uzna go za jednego z 
Ludzi Urwiska. 
Rówieśniczka, z którą się tyle razy bawił, nigdy nie będzie jego prawdziwą 
przyjaciółką, a 
ułomne nogi już nigdy nie urosną i nie nabiorą sił. Czuł, że została mu tylko 
jedna droga. To o 
niej śpiewała babka, nim zapadła w niespokojny, przerywany mamrotaniem sen. 
Nadszedł już 
czas.
Ostrożnie, żeby nie obudzić Um-Lalagic, wysunął się spod derki. Rozplatał 
rzemienie przy 
wejściu, którym wnosiło się drewno na opał, tuż koło ciemnego kąta, w którym 
sypiali. 
Wypełznął na zewnątrz, ciągnąc za sobą koszyk. Potem pokuśtykał przez mgłę, aż 
trafił na tę 
ciemną ścieżkę prowadzącą nad urwiska.
Słyszał już przed sobą morze, cicho wzdychające między przypływami fali. Księżyc 
w pełni 
usiłował rozpędzić ostatnie burzowe chmury, spoza których już wyzierały gwiazdy. 
Tuż koło 
ucha Eemooka przemknęła sowa, a potem przysiadła na czubku sosny, kwiląc 
„idziesz tam?”, 
„idziesz tam?” A Eemook rozumiał nawoływanie sowy.
– Idę, czuły nocny ptaku – odpowiedział. – To moja Powolna Droga i może 
zaśpiewasz za 
mnie pieśń. Mnie na to brak odwagi.
Eemook doszedł na skraj wielkiego urwiska. Sowa kwiliła.
Chłopiec zacisnął powieki i zaplótł ręce wokół swego kosza z narzędziami i 
rzeźbami, 
czekając, aż sowa skończy. W dole, między mrocznymi skałami, pomrukiwało morze. 
Eemook 
podszedł i, stanął na samej krawędzi. Lecz wówczas usłyszał z tyłu inny jeszcze 
odgłos, 
dobiegający chyba z tej małej plaży, na której zwykle przesiadywał. Było to 
jakieś dziwne, 
stłumione porykiwanie, głos ani zwierzęcia, ani człowieka, ani ducha, lecz coś 
pośredniego 
między jednym, drugim a trzecim. Eemook pokuśtykał przez trawę nad tamten stok. 
A tam już 
czekał na niego przerażający widok.
Na plaży, jak sterta mokrych łachmanów, leżały wszystkie dziewczęta plemienia, 
wprost na 
piasku, w ociekających wodą koszulach i spódnicach, w których poszły spać. 
Wszystkie! 
Kołyszące się w niemym transie z boku na bok! Nic dziwnego, że długi dom wydawał 
się tak 
pusty.
Jedynie Shoola nie ociekała wodą. I chociaż tylko ona stała na nogach, też była 
chyba 
pogrążona w transie, jak inne. Szła przez zalany księżycowym światłem piasek z 
podkasaną 
spódnicą i szeroko rozpostartymi ramionami, podobna do kogoś, kto się najadł 
cętkowanych 
grzybów ut-ut. Oczy zapatrzone przed siebie upodobniały ją do dziecka 
urzeczonego światłem 
lampy. Lecz to nie była sprawka oliwnego kaganka; poświata wydobywała się z 
gardzieli 
jakiegoś kosmatego kolosa – a był nim ten sam potwór, którego Eemook widział już 
w owej 
wizji, podobnej do wiru wciągającego w głębinę! A światłem jarzyła się muszla! 
Poruszała się 
tam i z powrotem, tam i z powrotem, jakby na przybrzeżnej płyciźnie kołysało się 
jakieś 
ogromne zwierzę.
Shoola już miała dosiąść potwora, już miał ją ponieść przez fale. To dlatego 
pozostałe 
dziewczyny wyglądały jak topielice. A poczwara najlepszą dziewczynę zachowała 
sobie na 
koniec!
Krzycząc z bólu i gniewu, Eemook ruszył ku stopniom z piaskowca. Bestia kołysała 
łbem. 
Kiedy dostrzegła chłopca, zaryczała z uciechy. Lecz teraz Eemook już lepiej 
wiedział, jak 
zaatakować, nie tak jak w długim domu. Stojąc na jednej nodze, cisnął sosnową 
laskę, tak jak 
babka ciskała korzenie. Grubszy koniec trafił potwora we włochaty kark, z boku. 
Bestia znów 
zaryczała, ale ton uciechy już pierzchł. Potem Eemook porwał z koszyka toporek i 
rzucił, 
wkładając w to wszystkie siły. Trafił potwora prosto w nos. Potem rzucił 
masywnym 
kamiennym młotkiem i usłyszał głuche walnięcie w żebra. Tym razem bestia 
ryknęła, oparła się 
na zadzie i uniosła tak, że płetwą zdołała dotknąć rozkołysanej muszli. A wtedy 
wyprostowała 
się, wstała, a jej włochata grzywa opadła. Na oczach Eemooka potwór zamienił się 
w 
przybysza, stojącego teraz nago, jeśli nie liczyć lśniącej muszli zawieszonej na 
szyi. Kolos 
popędził z rykiem ku stopniom z piaskowca.
Jedynym ciężkim przedmiotem, jaki jeszcze pozostał Eemookowi, była rzeźbiona 
kość. 
Wyciągnął ją z kosza. A wtedy przybysz jakby się zawahał. Eemook uniósł ją 
wysoko, a kolos 
cofnął się. Eemook poczuł moc tętniącą w rzeźbach.
Na plaży mężczyzna odwrócił się ku zaklętym dziewczynom.
– Jazda! – zaryczał. – Bierzcie go! Łapcie! Rozerwijcie na strzępy! Rzucimy go 
na pożarcie 
krabom.
Dziewczęta z wyciem zaczęły się wspinać po stoku.
Podpierając się kością jak laską, Eemook odwrócił się i zaczął uciekać do lasu, 
biegnąc jak 
jeszcze nigdy dotąd. Rzeźbiona kość nie tylko mu pomagała, lecz chyba także 
prowadziła w 
ciemnościach. Za tę skałę! Tędy przez wysokie wrzosy! Dziewczęta pędziły za nim 
jak wataha 
wilków, nie mogły jednak nadążyć nawet na zdrowych, młodych nogach. A im 
bardziej oddalały 
się od morza, tym mniej zawzięcie wyły. I oto pościg zamierał, ustawały jedna po 
drugiej, 
odwracały się, zwolna ruszały w stronę długiego domu. Bez słowa, jak zjawy.
Ostatnia przystanęła Shoola. Ukryty w wydrążonym pniu sosnowym Eemook 
nasłuchiwał, 
jak Shoola przedziera się przez zarośla. Skomlała, zbita z tropu. Eemookowi 
nagle wydało się, 
że słyszy, jak Shoola szepce jego imię, lecz nawet nie drgnął.
Kiedy poszła dalej, ułożył się w drewnianej niecce, w wydrążeniu wielkiego pnia, 
i 
oddychał coraz spokojniej. Wpatrywał się w krąg nieba nad głową. Chmury 
rozstąpiły się, a 
księżyc zstąpił ku niemu i zajrzał mu prosto w oczy, których spojrzenie stało 
się teraz ostre i 
twarde, podobne spojrzeniu Oorkeki, morskiej orlicy, gdy wpada w gniew...
Głowa Alice nagle się uniosła. Lecz butelka była pusta. Niech to diabli, to 
jednak wciąż 
wciąga. Może ta stara panna z New Jersey nie za wiele wiedziała o północno-
zachodniej 
kulturze i o jej dziedzictwie, ale dokopało się babsko do jakiegoś naprawdę 
starego źródła, 
czegoś podstawowego i prostego, pierwotnego i freudowskiego. I czy coś się 
zmieniło? Czy 
Daddy-daddy nie był właśnie takim zbydlęconym bóstwem, z torbą upominków i 
purpurowogrzywym konikiem? A pulpetowate siostrzyczki? Były tak samo bezbronne i 
tak 
samo zmysłowe. Różnica polegała tylko na tym, że szubrawy dramat Daddy-daddy’ego 
wyzuty 
był z godności. Nie miał śladu, cholera jasna, klasy. Ta opowiastka dla dzieci 
może sobie być 
głupia jak wielkanocny zajączek, ale przynajmniej daje jakieś mgliste poczucie 
klasy. Z 
wyjątkiem... co to, u diabła, te grzyby ut-ut?
Została jeszcze jedna trzecia książki, więc chyba można się było złapać za 
trzecie piwo. Ale 
okazało się, że ostatnia butelka to tylko greps – wstawiona do sześciopaku 
pusta. Dopiero za 
plastykową torbą pełną spleśniałej sałaty Alice wytropiła butelkę lekkiego 
szprycera. Ściągnęła 
nakrętkę i zmarszczyła nos: zaleciało podrabianą borówką. Wróciła do książki, 
ale jakoś na 
łóżku Sallasa już nie czuła się wygodnie. Kompaktowa alkowa chyba była zbyt 
kompaktowa. 
Książkę i butelkę Alice zabrała na dwór i usiadła na aluminiowym stopieńku 
przyczepy. 
Popołudnie upływało spokojnie. Pasma dymu z tlącego się śmietniska zawisły 
między konarami 
drzew jak strzępy brudnych flag. Psy do czysta wyżarły makaron i razem zwinęły 
się w kłębek 
we wrzoścach. Szczeniak wpakował nos między chude żebra Marleya i pewnie śnił o 
pięknych 
czasach, kiedy jeszcze była matka i mleko. A Marley nie spał, cierpliwie leżał i 
gapił się 
bezmyślnie, jak stary wujek zostawiony przy dziecku.
Nad głową na konarach świerku, cicho jak mysz pod miotłą, wyczekiwały trzy 
wrony, jakby 
się bały zbudzić biednego śpiącego sierotę. Alice wiedziała, że czekają, aż 
Marley wreszcie 
zaśnie, a wtedy sfruną i dobiorą się do resztek makaronu porozrzucanych na 
podjeździe wśród 
muszli. Pociągnęła szprycera i zabrała się do zakończenia opowiastki.
Zbliżał się świt, w długim domu było cicho. Dziewczęta leżały pozawijane w 
rodzinne 
długie okrycia, jakby nigdy nie ruszyły się z miejsca. Niczego nieświadomi 
mężczyźni w 
najlepsze chrapali. Przybysz siedział na należącej do wodza malowanej skrzyni z 
kosztownościami, jakby już była jego własnością. Ciasno owinięty w długą szatę 
wpatrywał się 
w drzwi.
W domu nie spała prócz niego tylko stara zielarka. Zbudziła się, kiedy przybysz 
znów się 
zjawił, i podjęła swą posępną pieśń. A śpiewając, kołysała się i płonącymi 
oczami wpatrywała 
w plecy niesamowitego gościa. Nie zwracał na to uwagi. Wzrok utkwił w drzwiach i 
czekał. 
Pomyślała, że może wypatruje posiłków, nowych żołnierzy armii cieni. Sss! Cóż ją 
to może 
obchodzić. Jej czas minął. Jest stara. Od dawna umiała już tylko jedno, urządzić 
magiczny pokaz 
cieni; teraz i ten czar prysł. A wkrótce i ona się roztrzaska. Kołysała się 
coraz szybciej, jej 
twarz stężała, z gardła wydobywało się zawodzenie coraz głośniejsze, lecz oto od 
nagłego 
łomotania zamarł jej dech w piersiach.
Bum! Bum! Bum! Coś dobijało się do wielkich drzwi. Śpiący junacy zerwali się na 
równe 
nogi i rzucili się do ościeni. Dziewczęta obejmowały się i drżały. Bum! Bum! 
Bum! Aż drzwi 
rozwarły się szeroko.
Był to Eemook. Wywalił drzwi wielką, rzeźbioną kością. W paru podskokach znalazł 
się we 
wnętrzu domu, ciągnąc koszyk i śpiewając. Zdumione plemię usłyszało Pieśń 
Potlaczu.
I oto koniec, już nie czekamy
Płomień rozniecamy
Potlacz ogłaszamy!
Niech równa Ognik i bagno,
próchno i grzyb, pąki i grób.
Mali i wielcy, głodni i syci,
Nędzni i możni, niewolni i słudzy
– Potlacz ogłaszamy
W popiół obracamy
Co najlepszego mamy
Niech zginie przepadnie!
„Na dobre...
Eemook porwał z koszyka łuk do wiercenia i cisnął go w palenisko. Strzeliły 
iskry i wzbił 
się płomień.
Teraz Eemook wyjął krzemienne wiertła osadzone na strzałach i złożył je z 
trzaskiem, 
śpiewając:
Moje narzędzia
Moją trzecią i czwartą dłoń
W ogień rzucamy
W popiół obracamy
Niech zginą, przepadną!
Na dobre...
Ogień podziękował za drzewca kłębem iskier. A Eemook znów sięgnął do kosza.
A to są moje błyszcze
Dla mężczyzn i kobiet
Moje muszle i kostki
Które mają być błyszczami
Ale nie będą, bo
W ogień rzucamy
W popiół obracamy
Niech zginą, przepadną!
Na dobre...
Ludzie zaczęli krzyczeć, żeby Eemook się opamiętał. W ogień szły narzędzia 
potrzebne 
teraz na zimę.
– Przestań! – krzyknął wódz Gawgawnee. – Tego ci nie wolno!
Jednak Eemook wciąż rzucał w ogień dzieła swych rąk.
– Co tu się dzieje? – zapytał złotowłosy przybysz. – Co on robi?
– Ten głupiec usiłuje ogłosić potlacz – gniewnie tłumaczył wódz. – Ale to nic 
nie znaczy. 
Potlacz może ogłosić tylko ten mężczyzna, który ma do poświęcenia prawdziwy 
skarb. Dość 
tego, niewolniku! Tylko marnujesz swoje rzeczy...
Młodzieniec odskoczył, żeby wódz nie mógł go dosięgnąć, i jął ciskać w ogień 
rzeźbione 
figurki.
To spleciony z sosnowych korzeni bóbr
Z prawdziwym bobrzym zębem do gładzenia błyszczy.
I pijąca wodę kaczka z oczami z agatów.
W ogień rzucamy
W popiół obracamy Eemooka podziwiamy
Bo nie ma mężczyzny takiego jak on...
Chłopiec rzucił już w ogień pusty kosz. Została mu teraz tylko piękna rzeźbiona 
kość. Kiedy 
ją uniósł, Ludzie z Morskiego Urwiska poczuli prawdziwy respekt. Dostrzegli, jak 
w świetle 
paleniska ożyły i zamigotały małe zwierzęta wyrzeźbione w wielkim żebrze.
A tutaj mamy mój skarb
Kto rzeźbić umie lepiej?
W rogu lub sośnie?
W kości czy korze?
W ogień rzucamy
W popiół obracamy
Niech zginie, przepadnie!
Na dobre...
A teraz kto dorówna Eemookowi?
Kto jest od niego większy?
No kto? Kto? Kto?
Wódz jeszcze raz krzyknął na chłopca, żeby przestał, ale było już za późno. 
Ludzie z 
Morskiego Urwiska nigdy w życiu nie widzieli czegoś tak pięknego jak rzeźba, 
którą Eemook 
rzucił w ogień – i krew zagrała im w żyłach. Inny młody człowiek z krzykiem 
podjął 
wyzwanie. Wyrwał swój wbity w ziemię oścień i cisnął w ogień w ślad za skarbem 
Eemooka.
– W ogień rzucamy, w popiół obracamy! Na dobre...
A potem człowiek, który splatał sieci, cisnął swą sieć, jakby chciał w nią 
schwytać pląsające 
płomienie. Plecionkarz rzucił kosz. Sam brat wodza rzucił w ogień swój upierzony 
bęben i 
jeszcze bił w niego, gdy ten płonął. Głos po głosie plemię dołączało do Pieśni 
Potlaczu, którą 
zaśpiewał Eemook i która teraz rozbrzmiewała coraz donośniej:
Płomień rozniecamy
Potlacz ogłaszamy
Niech wszystkich równa!
Tu nie ma wodza, nie ma junaka
Nie ma szamana, nie ma biedaka.
W popiół obracamy
Co najlepszego mamy
Niech zginie, przepadnie!
Na dobre...
Wkrótce wszyscy mężczyźni tańczyli wokół ognia, a każdy chciał dorównać ofierze, 
na 
którą się zdobył jego sąsiad. Wódz stęknął, sięgnął po plecioną koronę i pełen 
smutku złożył ją 
w palenisku, z którego wzbijały się coraz wyższe płomienie.
– Teraz już wszyscy muszą to zrobić – tłumaczył przybyszowi – żeby Ten-Który-
Daje-I-
Czuwa nie rozgniewał się na nas. Tak mówi nasze prawo.
Przybysz ściągnął kołpak i niechętnie postąpił za radą wodza. Wódz ściągnął buty 
z jeleniej 
skóry, a przybysz zrobił to samo.
Grzmiały bębny, huczał ogień. Wkrótce kobiety rozszlochały się z żalu po stracie 
tylu 
cennych rzeczy, zaczęły wytrząsać z włosów piasek, a wszyscy mężczyźni tańczyli 
nago w 
świetle płomieni.
– Spójrz na gościa, mój wodzu! – krzyknął Eemook. – Czyżby chciał dla siebie 
zatrzymać 
swój skarb?
Wódz zauważył teraz, że na szyi olbrzyma wciąż wisi wspaniały amulet.
– Musisz to rzucić – powiedział. – Każdy mężczyzna musi się pozbyć swoich 
kosztowności. 
Nawet król wodzów.
Przybysz przerwał taniec.
– Nie rzucę – powiedział. – To sztuczka, którą wymyślił ten kaleka. Nie wyrzeknę 
się 
mojego amuletu.
Teraz przerwali taniec pozostali mężczyźni. Patrzyli to na wodza, to na 
ogromnego 
przybysza. W świetle płomieni widać było, jak ich twarze ogarnia gniew.
– Musisz – powiedział wódz. – To prawo Ludzi znad Morza. Albo rzucisz tu swój 
skarb, albo 
strącimy cię z urwiska. Tak musi być. To jest prawo.
– Nie rzucę – powtórzył przybysz. – Niczego nie muszę i niczego nie zrobię! 
Jestem 
potężniejszy od waszych praw.
Kilku ludzi fuknęło gniewnie. Zaczęli sięgać po kamienie służące do gotowania. 
Przybysz 
zaś dotknął palcami magicznej muszli. Z cieni tańczących na ścianie wyroił się 
jeszcze raz 
zastęp mrocznych demonów. Rzuciły się na Ludzi z Urwiska z wściekłym wrzaskiem, 
wymachując pazurami. Plemię cofnęło się w popłochu; Ludzie z Urwiska wreszcie 
zrozumieli, 
że piękny przybysz to duch, który na nich napadł. Lecz tymczasem Eemook 
pokuśtykał ku 
palenisku i wyciągnął rozżarzony oścień. Cisnął nim w czarny cień Smoka 
Przyboju. Potwór 
zaskrzeczał z bólu.
– To cienie! – zawołał Eemook do mężczyzn. – Tylko cienie, nic więcej! Wypędźcie 
je na 
światło!
Ludzie z Urwiska powyciągali z ognia płonące żagwie, zamierzyli się nimi na 
demony i 
pognali je ku drzwiom, przez które wlewał się już świt. Jeden po drugim, demony 
roztapiały się 
w porannym słońcu.
Kiedy ludzie dobiegli na skraj urwiska, pozostał już tylko przybysz. Ryczał jak 
dzika bestia, 
a jego piękną twarz wykrzywiała furia. Kamieniami i pochodniami ludzie zapędzili 
go na 
krawędź przepaści, aż runął z niej prosto w spienione wody przypływu.
Z rykiem zniknął wśród fal, a w chwilę później wynurzył się już w swej 
prawdziwej 
postaci, jako okryty wielką grzywą olbrzymi Lew Morski. Odpływał w stronę 
widnokręgu, 
pobekiwaniem rozgłaszając swój gniew i niezadowolenie, a na jego szyi wciąż 
lśniła piękna 
muszla.
Z domu wyległy kobiety, by popatrzeć z urwiska na morze. Shoola podbiegła do 
Eemooka, 
stanęła tuż obok niego, a jej oczy iskrzyły się z dumy. Prysnął zły czar.
– Och, Eemook! Uratowałeś nas przed potężnym i złym duchem! Jesteś mądry i 
dzielny! – 
Zwróciła się do ojca: – Mądry i dzielny...?
– No tak – musiał przyznać wódz. – Mądry i dzielny. Jak na kulawego... – Wódz 
przerwał, 
poczuł bowiem, że patrzą teraz na niego wszyscy, całe plemię. Wiedział też, że 
głupio wygląda 
bez swej pięknej szaty wodza, z grubym zadem na wierzchu. Dokończył prawie 
szeptem: – 
...który wyrabia groty i błyszcze.
Eemook bez słowa spojrzał wodzowi w oczy. Kaleką będzie zawsze – trudno, jest 
jak jest – 
ale nie będzie już niewolnikiem.
Pewnych rzeczy nie zmieni nawet sam Ten-Który-Da-je-I-Czuwa.
A zaraz potem Ludzie z Urwiska usłyszeli jakby stłumione trąbienie i gwizdy i 
zobaczyli, 
że ścieżką prowadzącą nad klif zbiega stara Um-Lalagic. Dopadła krawędzi, 
wychyliła się i 
splunęła w kotłujące się w dole fale. Eemook uśmiechnął się.
– Więc już nie śpiewasz, babko, Pieśni Powolnej Drogi? Może już nie chcesz 
opuszczać 
zadymionego domu...?
– Czasem robi się smród – burknęła – wcale nie dlatego, że komin jest zatkany.
Na wiosnę wszystkim dziewczynom z wyjątkiem Shooli urodziły się złotowłose 
dzieci. 
Wódz kazał je strącić z urwiska. I chociaż morze było wzburzone, nie potonęły. 
Dzieci kołysały 
się na spienionych falach i odpływały w dal, becząc raz po raz. I od nich wzięło 
początek nowe 
plemię. Owi Ludzie Morskiego Lwa zawsze pobekiwali.
Alice doczytała do końca i zerwała się tak raptownie, że wrony z wrzaskiem 
odfrunęły, a 
szczeniak się obudził. Włożyła książkę na miejsce, do pudełka na półce, i 
zamknęła za sobą 
drzwi przyczepy. Przez chwilę zastanawiała się, czy nie zostawić szczenięcia pod 
opieką starego 
Marleya, ale doszła do wniosku, że albo zeżre je niedźwiedź, albo porwie szop. 
Nalała więc 
najpierw wody do Marleyowego wiadra, a potem wzięła na ręce pękaty teraz kłębek 
futra i 
zaniosła do samuraja. Ulokowała szczenię na podołku.
– Obudź się, Biedo. Pomożesz mi prowadzić.
Zgrzytała zębami głośno jak nigdy, a ręce tak jej się trzęsły, że nie była w 
stanie wsunąć na 
miejsce plastykowej karty zapłonowej. Baśń o Shooli rozdrażniła ją, dlatego że 
zdołała jej 
zamglić oczy ze wzruszenia. Brednie! Na miłość boską, to brednie! Nic dziwnego, 
że w 
Hollywood zdecydowali się przyjechać tutaj i sfilmować tę rzygliwie nostalgiczną 
bajdę! Gdzie 
Fabryka Snów znajdzie lepsze surowce? Jesteśmy takim samym dziadostwem jak sny – 
tandetą!
Nie zdążyła jeszcze zapalić silnika, kiedy usłyszała drapanie w drzwi. Wyjrzała 
przez okno; 
na muszlach podjazdu, tuż obok wozu, siedział stary Marley. Trzymał błagalnie 
uniesioną w 
powietrzu przednią łapę i szczerzył w uśmiechu zęby, jak pełen nadziei 
autostopowicz.
– Chryste Panie – zawołała Alice. – Każdemu się zdaje, że jak dziewczyna jest 
biedna i z 
prowincji to zaraz musi być łatwa. – Jednak wysiadła, dźwignęła starego psa i 
przy 
akompaniamencie szczenięcych poszczekiwań i harców wpakowała go na tył, przez 
odsuwane 
drzwi.
Z powrotem wybrała się przez miasto zamiast obwodnicą. Nie minął tydzień od 
ostatniej 
jazdy tą trasą, a dzięki hollywoodzkiej fabryce snów widać już było zmiany na 
każdym kroku. 
Na wystawie milutkiego sklepiku ze słodyczami Lydii Glove już nie zachwalano 
śmietankowych 
batonów „mice”; teraz były to śmietankowe batony „fox”. W Crabbe Potte za pomocą 
zamontowanego na markizie ciekłokrystalicznego ekranu zachwalano nowego drinka: 
chodziło o 
„Fikołek Shooli”. A potem Alice zobaczyła na brukowanym podjeździe prowadzącym z 
ulicy 
pod National Bank of Alaska starego Erniego Patcha, którego jeszcze raz udało 
się wywabić z 
kokonu, w który się otulił – mianowicie sprzed telewizora pokazującego na 
okrągło mydlane 
opery i napalone dupeczki – po to, żeby z powrotem zabrał się do roboty nad 
zlekceważonym 
już totemem. Pod brezentowym daszkiem Ernie obrabiał cedrowy kloc zaklinowany na 
kozłach. 
Ernie przez cztery lata raz do tej roboty wracał, raz ją zostawiał, różnie, 
rzeźbiąc i cyzelując 
coraz wyżej. Alice śledziła te postępy. Patch wciąż był jednym, z najlepszych 
totemiarzy w tych 
stronach; parę jego rzeźb naprawdę miało jakiś wyraz. Zwłaszcza ten niedźwiedź 
na dole. Na 
jego stylizowanym pysku malowało się jakieś zadawnione cierpienie, przez co 
wydawał się 
wzruszający i heroiczny – na przykład te cedrowe ślepia, którymi leciutko toczy 
ku górze, żeby 
zobaczyć ów słup pełen rzeźbionych zwierząt, na których dźwiganie został skazany 
jego wielki, 
niedźwiedzi grzbiet. Ten bóbr wyżej też był niezły; bezbłędny kąt, pod którym z 
pyska 
wystawały mu siekacze, powodował to bolesne wygięcie niedźwiedzich brwi. No 
właśnie, kąty: 
czyste, wyraźne, dynamiczne. Ale im bliżej szczytu, tym mniej było tego 
dynamizmu. Już od lat 
rada nadzorcza Searaven Bank nękała Erniego Patcha, żeby dokończył roboty, zanim 
kłoda lub 
rzeźbiarz – bądź oboje naraz – rozsypią się ze starości. Spławiał ich, 
oświadczając, że Duch 
jeszcze mu nie zdradził, co umieścić na górze.
– Takie rzezanie wynika jedno z drugiego aż po czubek, ale czubek musi się 
objawić, bo on 
sam coś objawia.
A teraz Ernie w strugach soku tytoniowego, w zamieci lecących spod dłuta drzazg, 
z pasją 
pochylał się nad szczytową rzeźbą. Alice zatrzymała się przy krawężniku, 
wychyliła się w bok i 
opuściła szybę.
– To na co się pan w końcu zdecydował, Patch? Co się objawiło? – Pytanie było 
głupie, 
wiedziała o tym, już kiedy je zadawała. – Kruk? Ognisty ptak?
– Nie, Alice – odkrzyknął przez ramię rzeźbiarz, uśmiechając się i popluwając 
trocinami. – 
Lew morski, kurna. Normalny lew morski. Od Bela Coola po Nome nigdzie nie 
widziałem słupa 
z lwem morskim. A ty?
Musi przyznać, że też nie widziała. Po drodze zastanawiała się, dlaczego. Zanim 
w latach 
tysiąc siedemsetnych zjawili się tu ci okrągłoocy historycy od totemów, na górze 
na tym 
draństwie rzeźbiło się co popadnie, zwierzęta związane z danym terytorium albo i 
nie. Widziała 
kiedyś stare zdjęcie totemu z papugą na szczycie; należała pewnie do jakiegoś 
marynarza. Wiele 
znanych słupów wieńczył Abe Lincoln, w cylindrze i w ogóle, siedział tam sobie 
jak jakiś miły 
i roztropny wujaszek. Ale nie było nigdy lwa morskiego. Może dlatego, że u lwów 
morskich 
trudno się dopatrzeć czegoś miłego. Swego czasu zatrzymała się, żeby zwiedzić 
przesławne 
Groty Lwów Morskich na północ od Florence na wybrzeżu Oregonu; jechała starym 
garbusem z 
San Diego i była absolutnie zaszokowana nie tylko pewną sceną, ale i własną 
niespodziewaną 
reakcją na nią. Miało się na wieczór, w najlepsze mżył ponury lutowy 
kapuśniaczek. Alice była 
w połowie piątego yukon jacka i musiała dojść do siebie. Właściwie dlatego się 
zatrzymała, że 
parking dla turystów był niemal pusty. Jak dotąd wałęsała się tędy tylko w 
szczycie sezonu. A 
teraz dwie blond nastolatki szykowały się już do zamknięcia sklepiku z 
pamiątkami. W 
koszulkach i spódniczkach sławiących Groty Lwów Morskich wyglądałyby na 
ślicznotki-
bliźniaczki, gdyby nie to, że jedna miała wiewiórcze zęby, a druga nie miała 
biustu.
Ta z wiewiórczymi zębami poradziła, żeby Alice wpadła tu innym razem, bo zbliża 
się noc, 
a w grotach nie należy się posługiwać sztucznym światłem. Musi wystarczyć to, 
które wpada 
przez skierowane w morze wyloty jaskiń. Alice zapewniła, że rozumie, że nie 
będzie w grocie 
używać sztucznego światła, a następnie położyła małej przed nosem dziesięć 
dolców. 
Dziewczęta wydały jej świstek papieru i pokazały schody, nie komentując ani 
słowem butelki 
yukon jacka, chociaż napis na ścianie ostrzegał wyraźnie: ZAKAZ WNOSZENIA 
POKARMÓW 
I NAPOJÓW DO GROTY. Nastoletnie blond bliźniaczki nie miały ochoty wykłócać się 
ze 
starymi Popilutkami o kręconych czarnych kudłach, nawet jeśli miały przewagę 
liczebną.
Winda gładko zjechała dziewięćdziesiąt metrów do poziomu grot; w kabinie, a 
potem w 
tunelu prowadzącym na miejsce Alice była sama. Znienacka, jak detonacja, niemal 
powaliły ją 
smród i hałas – kłębiący się ryk prosto z cuchnącego krocza podziemi, 
przepełnionego morzem, 
nasieniem i śluzem pochwy. Kaszlącą Alice aż odrzuciło. Zobaczyła brzeg w 
morskiej grocie, 
lecz światła padało coraz mniej. Już nie mogła dostrzec zwierząt kotłujących się 
w dole na 
mrocznych skałach, ale uszy i nos powiedziały jej więcej niż oczy. Huczało tu i 
cuchnęło – 
przychodziło jej do głowy tylko jedno porównanie – jak w samym środku piekła.
– Żywe piekło – powiedziała, a wtedy gdzieś daleko na horyzoncie przedarło się 
przez 
pokrywę chmur zimowe słońce, jakie często pojawia się u kresu najposępniejszych 
dni 
oregońskich tylko po to, żeby rozbudzać próżne nadzieje, i na szczytach 
spienionych fal 
wtoczyło się do groty. Rozświetliło tę gigantyczną jaskinię jak bomba fosforowa. 
To, co Alice 
zobaczyła, rzeczywiście wyglądało na środek piekła. Jaskinia ogromna jak kryty 
stadion 
piłkarski, zasłana wyrzuconymi przez morze kawałkami drewna i morszczynem, 
wyglądała jak 
arena – jak styksowy amfiteatr, zaprojektowany właśnie po to, żeby tu 
przedstawiać zwierzęcą 
bezwzględność szczyty zwyrodnienia. Arena dzieliła się na co najmniej tuzin pól 
bitewnych; były 
nimi skalne wyspy przy brzegu, niektóre sterty głazów, niektóre wyżłobione przez 
morze półki 
skalne na ścianie jaskini. A w każdej strefie byk przywódca utrzymywał okrutny 
dwór. Oczy 
Alice oswoiły się i zobaczyła, że te potwory są naprawdę przerażające: większe 
niż jej 
volkswagen i jeszcze brzydsze, okryte bliznami od ciężkich karków po spłaszczone 
ogony – 
dorobek wielu lat spędzonych na walkach ze słabszymi konkurentami. Haremy samic, 
jak 
gigantyczne robactwo, tarzały się przed tronami swych władców. Poniżej tych krów 
znajdowały 
się ich małe. A niżej, na spodzie piramidy, młode przystojniaki donośnym bekiem 
rzucały 
wyzwania i przechwałki.
Właśnie na oczach Alice w młodym byku hormony wzięły górę nad rozsądkiem i 
samiec 
postanowił wprowadzić w czyn przechwałki. Zaatakował młode, tłukąc je, gdzie 
popadnie, a po 
sforsowaniu tego kręgu dobrał się do haremu. Wspiął się na pierwszą samicę, jaka 
się nawinęła. 
Wielki byk nawet się nie pokwapił, żeby spełznąć z tronu. Odchylił łeb i 
zaryczał tak potężnie, 
że w całej jaskini kaczki kamieniuszki powypadały z wnęk. Widocznie ryk był 
czymś w 
rodzaju królewskiego rozkazu, ponieważ z tuzin samców z tej samej piramidy 
natychmiast 
wczołgał się do akcji. Wylądowały na napastniku – zanim ten zdążył cokolwiek 
zdziałać, zanim 
jeszcze poczuł tę rozwaloną krowę – jak tajni agenci, którzy dopadają jakiegoś 
fanatyka z 
Czwartego Świata. Po chwili porywczy śmiałek zamienił się w kłąb poszarpanego 
futra nakryty 
porozrywanymi płetwami, krwawiący na wyrzuconych przez morze kawałkach drewna i 
morszczynie.
Alice zastanawiała się, czy popędzić do windy i zawiadomić te dziewczyny na 
górze o 
zmasakrowanym młodym byku – może w takich wypadkach dzwonią po strażnika czy 
kogoś – 
lecz nagle słońce zniknęło za horyzontem i jaskinia stała się znów tylko mroczną 
cuchnącą 
wrzawą.
Dopiła yukon jacka, zanim z powrotem ruszyła do tunelu. Z natury porządna, pustą 
butelkę 
wrzuciła do pojemnika przy windzie. Przypomniała sobie Queequega: „Ten świat 
jest 
niegodziwy pod każdym niebem. Umrę jako poganin. Będę w porządku, przynajmniej 
jeśli o to 
chodzi”. Lata temu...
Kiedy samuraj objeżdżał kopczyk na podjeździe przed motelem, okazało się – ku 
zdumieniu 
Alice – że na pustym parkingu stoją w wierzbówkach trzy srebrzystobłękitne 
furgonetki 
wytwórni filmowej. Były to absolutnie najnowsze turbometanowe mercedesy, podobno 
napędzane drożdżami i gównem, po sto kawalasów sztuka. Uśmiechnęła się kwaśno. 
Więc 
mamy tu wysokobudżetowy sprzęt za trzysta tysięcy, zaparkowany w tych samych 
chwastach, 
przez które jeszcze parę godzin temu przekradał się nasz bardzo niskobudżetowy 
Daddy-daddy, 
pomyślała. Ma to już z głowy. Jakim cudem w jakimkolwiek przedsięwzięciu można 
tak szastać 
forsą i jeszcze liczyć na zysk, a już zwłaszcza przy kręceniu walniętego filmu 
dla bachorów o 
ludziach, którzy nigdy nie istnieli, i czasach, których nie było? Może jakaś 
holo-kreskówka, 
czemu nie, ale prawdziwy film z żywymi aktorami? Urok historii o Shooli polega 
na fantazji, a 
nie na odtwarzaniu rzeczywistości. Disneyowski remake „Księgi dżungli z 
prawdziwymi 
zwierzętami nie wypalił; nikt się nie chce spoufalać z prawdziwym niedźwiedziem, 
panterą czy 
wężem, jeżeli nawet mówią mądrze, śmiało czy sprytnie. Prawdziwe zwierzęta są 
zbyt 
nieobliczalne, a ludzie mają teraz nieobliczalności po dziurki w nosie. Poza 
tym, skąd szef 
obsady wytrzaśnie dziewczynę o tak jasnym spojrzeniu, tak piękną i niewinną jak 
książkowa 
Shoola? Skąd wytrzaśnie kogoś zarazem dzielnego i kalekiego jak mały Eemook czy 
malownicze dziwadło jak babka? W kreskówce, kto wie, ale z aktorami to nie 
przejdzie. Weźmy 
na przykład tego ducha, Lwa Morskiego; wszystko jedno, kto go zagra, będzie się 
musiał 
upodobnić do jakiegoś ramboidalnego mięśniaka, nie bardziej człekokształtnego 
niż kingburger.
Kiedy za ostatnim domkiem wykręciła i wjechała na podwórze, okazało się, że 
wszyscy już 
tam są; jakby zeskoczyli z kart książki, którą właśnie przeczytała, i popędzili 
na złamanie karku, 
żeby czekać tu na nią. Był więc stary wódz ubrany w najprawdziwszą futrzaną 
parkę, w butach 
ze skóry karibu; przy jego bokach żony o posłusznych twarzach, zajęte gromadką 
dzieci 
wczepionych w spódnice. Ten tutaj to kaleki bohater, chłopak może 
piętnastoletni, w rogowych 
okularach, na wózku, pochłonięty lekturą gazety; a tam stara babka o 
przenikliwym spojrzeniu, 
ze wzdętym brzuchem wyzierającym spod nie zasznurowanej parki. I rzecz jasna, 
Shoola... na 
parapecie przed domkiem numer 5, w łosiowej spódnicy i bluzie, z włosami 
splecionymi w 
dwa warkocze po bokach głowy, jak dziewczyna z plemienia Pocahonta spotykająca 
Johna 
Smitha na starej litografii. Tyle że ładniejsza, z bardziej autentyczną twarzą, 
otwartą i szeroką, z 
policzkami zabarwionymi na kolor zachodu słońca, jak z drzewa różanego i oczami 
o 
migdałowym – wykroju, dowodzącym mongolskiej krwi. Plemię InnUpiat, pomyślała 
Alice. A 
może Upiak, – Co tu gadać, bractwo autentyczne, sprowadzone z bardzo, bardzo 
dalekiej 
Północy.
Alice zatrzymała wóz i wysiadła ze szczeniakiem na ręce i starym psem 
kuśtykającym z 
tyłu. Gromadka przybyszów przyglądała się tej defiladzie, ale nikt nie drgnął 
ani się nie 
odezwał. Natomiast przywitał się z nią Nick, jej syn, który wyłonił się z 
pralni.
– Mamo, obdzwaniamy całe miasto. Chcieliśmy już wybijać okna.
– Przepraszam – powiedziała Alice. – Musiałam podjechać do przyczepy Sallasa, 
doglądnąć 
tego cymbała. Powinniście się po prostu wpakować do środka.
Nikt nie odpowiedział. Zresztą ci ludzie chyba nie byli zniecierpliwieni ani 
poirytowani 
czekaniem. Wyglądało na to, że nie zrozumieli ani słowa.
– Niektórzy mówią po angielsku, niektórzy nie – szepnął Nick. – Wiem tylko, że 
stara ani w 
ząb nie rozumie.
– Chryste, nie do wiary. To jak oni powiedzą tekst? – również szeptem 
odpowiedziała Alice.
– Zgarnęliśmy tę całą obsadę, począwszy od babuni razem z jej paciorkami po to 
spłonione 
dziewczę – pierwszorzędna, co? – za jednym zamachem. Dorwaliśmy ich, całą 
rodzinkę, na 
Ziemi Baffina. Musisz przyznać, mamo, że to jest to. Wstrzeliliśmy się w film z 
tą Shoolą, może 
nie?
– Wygląda na to, że masz wszystkich – przyznała Alice – z wyjątkiem boga-Lwa 
Morskiego. Takiej poczwary nie znajdziesz nawet na Ziemi Baffina. I myślisz, że 
gdzie...
Przerwała. O metr przed jej nosem Nick właśnie wykręcał piruet, wywijał białym 
płaszczem 
jak kapą i potrząsał białą grzywą.
– Ta-da! – zakrzyknął. – Ta-da...
– Jezu, w-pale-się-nie-mieści, Chryste! – Niczego więcej nie zdołała wykrztusić.
10
Krzewie, kolący krzewie,
twój cierń me serce zranił
Jeśli się, krzewie, z kolców wypłączę,
nie wrócę tutaj za nic
Już w chwili narodzin Michael Carmody był okazałą kulą, królewską perłą, a 
trzeba 
pamiętać o nikłych wymiarach muszli, w której wzrósł. Nie ważyła czterdziestu 
kilogramów 
nawet pod koniec ciąży.
Natomiast ojciec, który złożył nasienie w perłopławie drobnego dziewczęcia, był 
ogromny. 
Był nim olimpijski wioślarz, skifista, nazwiskiem Pull Carmody. Zdobył dla 
Wielkiej Brytanii 
trzy złote medale, a potem, w pełni formy i zadufania, osiadł w domu Carmodych w 
Scilles. 
Mówiono, że tej pełni formy było już za wiele i że Carmody zrezygnował, ponieważ 
już by się 
nie przeszwarcował przez kontrolę antydopingową. A gdyby nawet jeszcze raz 
wytrzymała 
antytestowa blokada, to tak czy owak był to kawał bydlaka. Anaboliczny zwierz 
nieszczególnie 
służył wizerunkowi Korony. Mimo to lękliwej, wiejskiej dziewczynie z zasłanego 
muszlami 
kornwalijskiego wybrzeża wydał się absolutną wspaniałością. Posunęła się i 
otworzyła przed 
nim.
Lecz podszyte anabolikami ziarno piasku, które posiał w jej mrocznych 
zakamarkach, 
wymagało chyba obfitszego niż zazwyczaj wewnętrznego łzawienia. Na obrastaniu i 
zaokrąglaniu się zszedł prawie rok i w końcu trzeba było noża, żeby je wydobyć: 
cztery kilo 
dwieście żywej wagi. Trudy trwały aż dwa dni i dwie noce i wyszorowały naczynie 
do czysta, 
niczym słoik po konfiturach. Nawet mucha nie miałaby na czym złożyć jajek. Nie 
starczyło już 
na kroplę mleka dla dziecięcia ani na rozmiłowany błysk w matczynym oku. Pustka.
Rodzina wróciła do domu, do Steep Cliff, ledwie zagoiły się szwy; coś jednak 
zostało 
boleśnie nadwerężone. Złotego medalisty w skifie wciąż przybywało, a młodziutka, 
nieśmiała 
matka pustoszała. Po urodzeniu dziecka właściwie została już tylko próżna 
muszla. Było to tak, 
jakby mieniące się wszystkimi kolorami pojawienie się na tym świecie maleńkiego 
Michaela 
spustoszyło bezpowrotnie ów pierwszy świat, z którego przybywał – jakby zabrało 
z niego 
obydwa życia. Z pomocą zjawiły się matka i babka dziewczyny, wynajęły w 
sąsiedztwie 
domek, aż biedactwo – jak powiedziały właścicielce – znów nabierze sił. Ale nie 
nabrało. Młoda 
kobieta przeleżała całe lato przy oknie, w zimnym kornwalijskim słońcu, a 
delikatne podmuchy 
wiatru bawiły się tą pustką – o bezwolnych ustach i próżnych oczach – jak 
niewidzialne wargi 
fletem. Z nadejściem jesiennych chłodów dziewczyna zdołała się uwolnić nawet od 
pustki.
Na szczęście matka była twardszą zawodniczką niż córka, a babka jeszcze 
twardszą. 
Doglądały osieroconego dziecka w starym domu Carmody’ego, aż olimpijski mistrz 
powiosłował ku innym akwenom i innym perłopławom – a wtedy osiadły tam, jedna i 
druga.
Gasnąca dziewczyna już nie stanowiła przeszkody, więc mogły się sprzeczać do 
upadłego. 
Mały Michael najpierw wpuszczał ten nie milknący jazgot jednym uchem, a drugim 
wypuszczał, 
przekonany, że to przyrodzony, naturalny głos kobiet, jak wrzawa mew 
obsiadających skały. A 
kiedy zaczął się wsłuchiwać, jazgot nadal wydawał mu się czymś zwykłym, chociaż 
irytował. 
Były to dźwięki domostwa, które porzuca marynarz. Bywają łatwiejsze pomysły na 
życie niż 
praca na morzu, jasne. Co sprytniejsze chłopaki w jego wieku już główkowali nad 
karierami 
zapewniającymi przyszłość lepszą, niż może zapewnić rybactwo. Morze – wielki 
błękitny 
szczodry wór – ubożało z roku na rok. Pewnie, te sprytne chłopaki mogą się 
lepiej urządzić, 
redagować różne gówniane telewizje, zostać prawnikami na usługach rządu albo 
handlarzy 
narkotyków, a potem po ciężkim dniu wracać do domu, do małżonek i dziatwy; 
jednak młody 
Carmody sądził, że właśnie tego trzeba stanowczo unikać. Czegoś tak okropnego 
jak powrót do 
domu pełnego wrzeszczących mew.
Wyszedł w morze na tuńczyka na trzy miesiące, kiedy podczas sprzeczki przy 
popołudniowej herbatce babka na śmierć udławiła się chałką. Czyniąca sobie 
wyrzuty prababka 
popadła w przewlekłą depresję spowodowaną poczuciem winy, wyrzutami sumienia, 
melancholią i nudą. Zmajstrowała sobie staroświecką harmonię i całymi godzinami 
przesiadywała przy oknie wychodzącym na morze, wyciskając z instrumentu wprost 
bezlik 
trenów. Zaimponowało to młodemu Michaelowi. Nie miał pojęcia, że to stare 
ptaszysko potrafi 
użyć dzioba do czegoś innego niż żarcie i kłótnia. Tymczasem śpiewała, a na 
dodatek grała na 
wymyślnym urządzeniu! Stary babsztyl przeżył córkę tylko o wiosnę i jesień, ale 
przez tych 
parę miesięcy chłopak poznał już większość melodii, które miał poznać w życiu, 
poza tym po 
raz pierwszy nabrał niejasnego podejrzenia, że w domu kobieta może być czymś 
więcej niż 
jazgotliwą zawadą; że mimo wszystko, szlag by trafił, kobieta to może być atut. 
Minęło 
czterdzieści lat z okładem, zanim gotów był przetestować to podejrzenie.
Problem polegał na tym, że Alice nie była dobrym obiektem do testowania. Nie 
zrzędziła, 
fakt, nigdy się nie naprzykrzała. Ani razu nie zakłóciła pokoju domowego 
ogniska, tak 
potrzebnego żeglarzowi na lądzie. Zresztą, zamiast dzielić ciepło tego ogniska, 
doglądała do 
późna pracy w wędzarni, częściej, niż trzeba, a potem u siebie w motelu padała 
na łóżko. 
Carmody nie był pewien, czy Alice akurat bardzo się przejmuje domowym ogniskiem. 
Szałasokształtna buda na błotnistym krańcu zatoki była wszystkim, co mógł jej 
zaoferować. 
Może ją krępowała myśl o zadomowieniu się w czymś takim, może wstydziła się 
tego, co za 
plecami powiedzą złośliwe siostrzyce Popilutki. Wiadomo było, że mewi jazgot za 
plecami 
wprawia Alice w pewne rozdrażnienie – pewne! niech szlag trafi! potrafiła się 
zamienić w 
zionący ogniem liniowiec – więc Carmody usrał się na swój szałas i wybudował tę 
błazeńską 
rezydencję. Lecz niewiele się zmieniło. Pod nowym dachem, z prawdziwymi 
cedrowymi 
bajerami i wymuskanymi ścieżkami przed oknem. Spędzała może nawet mniej 
wieczorów niż 
pod tamtym – starym, ze sfatygowanego eternitu. Carmody był zbity z tropu. 
Pierwszy raz w 
życiu poczuł, że „czegoś mu brak. I nie chodziło o żadne bara-bara (to nigdy nie 
było częścią 
układu z Alice, ani nawet milczącym założeniem; zresztą jeśli marynarz ma ochotę 
na te rzeczy, 
to prościej skoczyć samolotem do Anchorage i przespacerować się przez Lasek 
Lasek – prościej 
i taniej); doskwierał mu brak towarzystwa. Na miłość boską, mężczyzna nie jest 
stworzony do 
tego, żeby domowego ognia pilnował sam. Dlatego wyszykował przynętę i 
niespiesznie ciągnął 
z Seattle tym swoim nowym kutrem, zatoka za zatoką. Aż się zahaczył. Chryste 
Panie, sam 
miód! Alice była kumplem na pokładzie, partnerką szczerą jak pion na budowie. 
Natomiast 
Szalona Willi z Waco była osobą innego rodzaju. Więcej niż partnerem. Przez tę 
teksańską 
brzoskwinię pochłonęło go coś, co bał się nazwać, bo żeglarz wie, że to 
najgorszy niefart na 
pokładzie. Morze to stara, zazdrosna handlara rybami, i zawlec na pokład miłość 
to tyle, co 
zgłosić sześcioliterowe zamówienie na katastrofę, zupełnie jak gwizdać pod 
wiatr.
Tak więc w wędrówce ku domowi Carmody upodobał sobie pieśń Krzewie, kolący 
krzewie. 
Była czymś więcej niż ulubionym kawałkiem, stała się leitmotivem, całą operą, 
nie milknącą 
arią, do której wracał bezwiednie od rana do nocy, dzień w dzień. Kiedy po 
kolacji siadał do 
przemyconej whiskey i ze starą hohnerowską harmonią zaczynał koncert, brał się 
zaraz do 
Krzewie, kolący krzewie, który to numer odstawiał ze dwa, trzy razy, zanim 
wreszcie odpadł.
Nie od początku do końca, nad czym zresztą Ike i inni nie ubolewali; cała 
ballada liczyła ze 
trzydzieści linijek. Historyjka traktowała o ostatecznych konsekwencjach 
namiętności, 
kłusownictwa, a wreszcie pościgu w nielitościwych kornwalijskich stronach. Jak 
zwykle była to 
opowieść o Młodym Nieszczęsnym Kochanku, którego ubóstwo popycha do zbrodni, 
czyli do 
zabójstwa Szlachetnego Królewskiego Rogacza, a potem do przehandlowania mięsa na 
świecidełka dla Tej Jedynej, w następstwie czego Młody Nieszczęsny Kochanek 
zostaje 
ukradkiem wydany przez kogoś bliskiego... a wtedy kochanek zamienia się w zbiega 
tropionego 
przez psy, ściganego jak zwierzę przez tłustego szeryfa; w zbiega w końcu 
pojmanego, 
osądzonego i mającego zawisnąć na najbardziej ciernistym drzewie, jakie może się 
przyśnić... 
człowiek czeka wtedy z rękami związanymi na plecach i wpatruje się w widnokrąg 
nad 
głowami pozbawionych serca ziomków i żali nad swą samotną dolą: „Krzewie, kolący 
krzewie...”
Ike pamiętał, że to ta bardzo stara historia, która się powtarza w balladach z 
owych 
osnutych melancholią czasów. Najsławniejsza wersja to „Popuść sznura, kacie, 
jeszcze chwilę 
zwlekaj, bo moja matula jedzie tu z daleka”. Spodziewasz się, człowieku, że 
matula przywiezie 
rodzinne srebro, zapłaci grzywnę za twe nieprawości i wyciągnie cię z tej bardzo 
kolącej 
sytuacji. Ale nie. Przyjeżdża, żeby z gawiedzią z ulicy patrzeć, jak syna 
powieszą na szubienicy. 
A potem tatulo jadą z daleka, potem braciszkowie, siostry i tak dalej. Zjadą się 
wszyscy, 
załapią na to przyjęcie pod krawatem. Jeszcze chwila, chłopczyku, a zadyndasz na 
stryku. A 
wtedy z daleka przyjedzie wreszcie Ta Jedyna... z mieszkiem srebra dla kata, a 
on popuści 
sznura i pójdziesz wolno, człowieku, ju-huuu!
Ale w Krzewie, kolący krzewie to idzie inaczej. Pojawia się Ta Jedyna, przybywa 
z daleka, 
fakt, ale na jednym koniu z grubym szeryfem, który cię kazał wieszać – cały czas 
trzymała z 
sukinsynem! – i jak matula, tatulo, braciszkowie i siostry, jak cała ta reszta 
poczciwych 
obywateli, prawomyślnych rojalistów, aż się trzęsie, żeby zobaczyć, jak 
zadyndasz wśród cierni, 
jak będziesz umierał, ladaco jeden, kłusowniku, hultaju, mazgaju skamlący!
I następna różnica: w tej ponurej śpiewce lament nie cichnie wraz z 
powieszeniem. Nasz 
bohater nie przerywa ballady, głos dobiega jeszcze z otchłani, na próżno. 
Rozwarła się zapadnia, 
a twoje jałowe przyrzeczenia nie cichną, człowieku, z piskiem wydostają się z 
zadławionego 
gardła, jak korkociąg wykręcany z korka, i nawet z najgłębszego mroku 
zapewniasz: „Jeśli się, 
krzewie, z kolców wypłaczę, nie wrócę tutaj za nic...”
Dzień w dzień Carmody w kółko raczył załogę tym refrenem, gwiżdżąc, mrucząc i 
bucząc. 
Ike usłyszał te nosowe tony, zanim jeszcze w porcie w Juneau zobaczył 
Carmody’ego. Razem z 
Greerem nieśli przez nabrzeże nosze z Kujonem, a z tyłu Archie popychał sklepowy 
wózek; 
Ike usłyszał, że tę żółtą śmierdzącą mgłę tenor Carmody’ego tnie jak piła:
– „...twój cierń me serce...”
Prawdę mówiąc, dzięki temu udało im się zlokalizować nowy kuter, zacumowany za 
wielką 
barką na śmieci i zupełnie niewidoczny.
– Panie Carmody? – krzyknął Archie przez barkę w stronę, z której dobiegał 
śpiew. – To 
może pan?
– Czy to może ja? – Nad belami odpadków wzeszła różowa kula. – Dam sobie wsadzić 
żywego węgorza, ale chciałbym się dowiedzieć, gdzie ty się podziewałeś?
– Już całą godzinę pana szukamy, panie Carmody. Ale czemu pan nie zacumował na 
naszym 
zwykłym miejscu tylko tutaj na tym, no...
– Śmietnisku? – dokończył wesoły głos. Obok Carmody’ego wzeszła druga głowa, 
również 
okrągłolica i różowa, chociaż nie ogolona na pałę. Była to głowa kobiety w 
rozkwicie lat 
średnich, porośnięta strzechą tlenionych loków, istny dmuchawiec. – 
Przycupnęliśmy tu z 
bokowca, w śmieciach, bo się ukrywamy. Ten stary mors tak pozałatwiał, że nas 
teraz szukają.
Carmody postanowił to zignorować i entuzjastycznie pomachał ręką.
– Ahoj, łobuzy jedne! Już się zaczynałem o was martwić. Zeszło wam aż 
dwadzieścia 
godzin ze Skag. Myślałem, że jakaś obława przydeptała wam ogon. Hej, Isaak, 
dzień dobry... hej, 
Emil – Właźcie i obejrzyjcie sobie mój nowy słodki kabriolecik, i nie 
przejmujcie się, że trzeba 
przejść przez tę nieszczęsną balię. Proponowałbym przechodzić od rufy i pod 
wiatr.
Ike i jego niewielkie combo ruszyli wzdłuż burt barki, okrążyli bele 
sprasowanych śmieci i 
po raz pierwszy ich oczom ukazała się nowa łajba. Gwizdnęli obaj z Greerem. Była 
absolutnie, 
bezwarunkowo w porządku, najnowsza, wielofunkcyjna, wystarczająco szeroka do 
pracy i 
dostatecznie smukła, żeby pruć fale – spawany jednolity ferral, jak w większości 
nowoczesnych 
kutrów. Stop nie bał się słonej wody, zżerającej inne metalowe kadłuby. 
Stateczek cały lśnił 
niesamowitym, srebrzystozielonym blaskiem, jak przybysz z innej galaktyki. I 
chociaż to 
wielofunkcyjne cacko nie było nowe, to wyglądało wręcz niepokalanie. Człowiek aż 
wzdrygał 
się na myśl, że to się okryje rybią krwią, śluzem, ośćmi albo że zastawi się ten 
pokład stertami 
zardzewiałych skrzynek na kraby.
Carmody wymachiwał ręką i zamiast zwykłego trapu na dole pokazywał przejście 
rzucone 
między mostkiem kutra a relingiem barki. A była to tylko deska, szeroka najwyżej 
na 
trzydzieści centymetrów, bez żadnych lin czy poręczy. Billy uniósł głowę akurat 
na tyle, żeby to 
zobaczyć. Jęknął i zaklął. Greer, który niósł nosze z przodu, przytaknął 
przedmówcy:
– Może lepiej by było...
– Spoko, Emil, spoko – wołał Carmody. – Taszczcie tędy ten stary bagaż, nic mu 
się nie 
stanie, nie ma mowy.
Blondynka głośno parsknęła śmiechem.
– Skąd ty to wiesz? Zdaje się, że sam tędy nie taszczysz swojego starego 
bagażu..
Ten śmiech mógł być kpiną, ale nie, był słoneczny i dobroduszny jak jej twarz. 
Ike oceniał 
ją, powiedzmy, na pięćdziesiątkę, może więcej, w każdym razie nie za blisko tej 
siedemdziesiątki z hakiem Carmody’ego, ale była o dobre dziesięć lat, a może i 
dwadzieścia, 
starsza od Alice. Mimo to wciąż było w niej coś najzupełniej dziecięcego. Jej 
twarz wykrzywiał 
łobuzerski szeroki uśmiech i ani myślał pierzchać, mimo spękanych warg i 
brakujących zębów, 
w oczach zaś błyszczała szelmowska iskierka. Trochę podobna do tej błyszczącej w 
oczach 
Carmody’ego. Mieli niemal identyczną cerę – różową, wygładzoną przez wiatr i 
wypolerowaną 
przez słońce. Mieli te same pszeniczne brwi i te same mopsowate nosy. Kiedy 
przyglądali się 
temu widowisku, jakim było chybotliwe wnoszenie Billy’ego po wąskiej desce, Ike 
zastanawiał 
się, czy może są spokrewnieni: oto duży brat stoi sobie z małą siostrzyczką. I 
to by wyjaśniało 
tę zażyłość, stanie już nie ramię w ramię, lecz biodro w biodro.
– Witajcie na pokładzie, zuchy – powiedział Carmody, kiedy już zeszli z deski. – 
Ulokujcie 
gdzieś to łoże i zabezpieczcie rannego. Z życiem, chłopaki; stęskniłem się za 
podniesieniem 
kotwicy, naprawdę się stęskniłem i chcę się zabrać jeszcze z tym przypływem.
Blondynka mrugnęła.
– Staremu osłu o to naprawdę chodzi, że musimy się zmyć, zanim się tu zjawi 
właściciel 
tamtej motorówy koło pomp z paliwem i zanim zobaczy dziurę, którą wywaliliśmy mu 
w 
kadłubie podczas tankowania. Więc depczą już nam po piętach dwie obławy.
Carmody wydawał się dotknięty.
– Nie powinien, smark jeden, łajza skończona, stawiać tej serwantki z porcelaną 
tuż przy 
pompach.
– Tuż przy pompach? Nie powiedziałabym. Dziś rano barka kontenerowa, jak 
futbolowe 
boisko, wpasowała się między tę żaglówkę i pompy i nawet nic nie brzęknęło.
– Stanowczo brakowało mi ludzi – zaprotestował Carmody.
– Stanowczo byłeś zbyt pewny siebie. Dzień dobry, chłopaki. Jestem Willimina 
Hardesty. – 
Wyciągnęła dużą różową dłoń, szorstką jak rafa. – Znana jako Szalona Willimina z 
Waco, ale 
wy, chłopcy, mówcie mi Willi. Na tej technologicznie rozwiniętej, bajeranckiej 
balii 
zamustrowałam jako chief software’u.
– Ho-ho! – Tym razem zarechotał Carmody. – Chief software’u! Jak myślisz, Ike? 
Czy ja 
wyglądam na faceta, który mustruje chiefa software’u? A zwłaszcza chiefa 
nazwiskiem Har-
dupsty, cha-cha-cha...
Ike uścisnął jej rękę i przedstawił trójkę kolegów. Archie zarumienił się. Greer 
pocałował ją 
w knykcie i bąknął coś po francusku. Natomiast Billy tylko chrząknął w stalową 
teczkę, 
owiniętą ręcznikami i podłożoną pod głowę w charakterze poduszki. Archie zabrał 
się do 
wyjaśniania sytuacji pana Bellisariusa spoczywającego na brzuchu, ale kobieta 
wyjaśniła, że, 
och, wszyscy o tym wiedzą, bo zapierającą dech, zuchwałą ucieczkę całej paczki 
na drezynie 
komentowano we wszystkich barach dużo wcześniej, zanim zadzwonił Isaak.
– Tak jest! – zapewnił Carmody. – Ze szczegółami. A teraz trzeba go zdjąć i 
zaraz potem 
odcumować, historyjki opowiemy sobie później. – Zmarszczył brwi na widok dwóch 
siat, które 
dźwigał Archie. – Co to, u diabła?
– Wino. – Archie wzruszył ramionami.
– Przecież widzę – powiedział Carmody. – Sensowny ładunek. Ale ta druga?
– To książki – odrzekł Archie.
– Przecież, do cholery, mam oczy, Culligan, i widzę, że książki. Co ci się 
stało? Zapisałeś 
się na kursy samokształceniowe?
– To książki Kujona, panie Carmody. Pan wie, że ja nie czytuję. Pan Bellisarius 
kazał nam 
wypożyczyć je z biblioteki Juneau Community College. To książki naukowe.
– To dlatego tyleście się, cholera, guzdrali, co? Niech was drzwi ścisną. 
Dobrze, gdzieś 
zabierzcie spod nóg, z łaski swojej, to zasraństwo... ponieważ, drodzy państwo, 
za chwilę, prując 
fale, ruszamy prościuteńko do domu. Nels! Odpinaj smycz, a ja podszprycuję tę 
elegancką 
dziwkę!
Rzeczywiście, pruli fale, ale wcale nie prościuteńko do domu. Isaak był 
zaskoczony, bo 
ledwie stracili z oczu Juneau, Carmody skierował metalowy dziób w lewo, na 
południe, wprost 
w Inland Passage, na tę samą trasę, którą wchodził.
– Typowy unik w celu zmylenia przeciwnika – zagrzmiało z mostka coś w rodzaju 
wyjaśnienia.
Potem Carmody polecił kobiecie wziąć kurs wokół Wyspy Admiralicji i na północ w 
Chatham Strait, co po zatoczeniu pętli musiało ich wyprowadzić niemal w to samo 
miejsce, w 
którym rozpoczęli tak zwane mylenie przeciwnika. Kiedy Ike bąknął coś na ten 
temat, starszy 
pan wyznał w zaufaniu, że naprawdę chodzi o niedźwiedzie na plaży, chce 
mianowicie 
przepatrzeć wybrzeże po drugiej stronie wyspy, można by tak któregoś pacnąć z 
dystansu, z tej 
nowej strzelby do usypiania.
W godzinę później Ike podsłuchał, jak Carmody zapewnia Greera, że naprawdę to 
chce, 
„żeby ta Teksaneczka mogła rzucić okiem na Angoon. Tkwi tutaj od trzech lat, a 
mówi, że 
jeszcze nie widziała autentycznej indiańskiej wioski”. Kiedy nazajutrz 
przekradali się przez 
cieśninę, na przyrządach i noga za nogą, żeby nie zdradził ich kilwater, wszyscy 
mogli usłyszeć, 
jak Carmody tłumaczy Teksaneczce, o co chodzi w tym opływaniu wyspy; była okazja 
zarzucić 
takle z przynętą na jakiegoś legendarnego morskiego jesiotra, tutejszą odmianę, 
która podobno 
żeruje w pobliżu błot Hoonah. Wtedy już Ike zorientował się, że stary zawodnik 
chce jednego: 
odwlec powrót do domu, ile się tylko da.
Ike nie miał nic przeciw temu. Nie musiał się przejmować każdą sprawą Alice, 
nigdy nie 
palił się do tego, poza tym miał złe przeczucia, jeżeli chodzi o ów ambitny 
powrót jej 
marnotrawnego syna. Miłe to było, przemierzać leniwie spokojną cieśninę, 
rozpierając się na 
leżaku jak turysta podczas dziesięciodniowego rejsu, superoferty biura podróży, 
popijając wino, 
pogrywając w krótkiego i gapiąc się z oceanu na brzegi. Czasem odkładali karty i 
zarzucali 
wędki, ciągnąc za kutrem błyszcz... nikt się nie śpieszył. Najlepsze sztuki 
Carmody wybierał do 
żarcia – trafiał się łosoś coho lub, rzadkość, łosoś o niebieskim grzbiecie – a 
mniejsze rzucał z 
powrotem do wody. Albo sprzedawał na boku drobnym pirackim przetwórniom, które 
mrugały 
do nich kodem ze wszystkich zatoczek i zakamarków.
Żeglowali, grali w pokera i snuli opowiastki, a Carmody śpiewał. Wieczorami, 
wśród 
brudnych naczyń w kambuzie, wyśpiewywał stare pieśni miłosne, jak młodziutki 
amant 
serenady pod oknem damy serca. Standardy spod znaku Tin Pan Alley, cały ten kit 
lat 
sześćdziesiątych, nawet ballady New Age. Ale kiedy mrok gęstniał i przybywało 
pustych 
butelek, niezmiennie wracał do wypróbowanych kawałków ze Starego Świata, a w 
końcu do 
motywu przewodniego, czyli Krzewie, kolący krzewie... Ta melodia stała się 
wszechobecna; 
Ike’owi zaczęło się już wydawać, że tkwi mu w głowie od pamiętnej chwili w 
Kuinak, w której 
pewien kot wyrwał go z pogodnego snu.
Rzecz jasna Ike z miejsca próbował się znów pogrążyć w marzycielskim spokoju. I 
nawet 
nie musiał się wysilać; całą załogę osnuła łagodna senność. Zwłaszcza Greera. 
Ten wprawdzie 
liczył na Billy’ego Kujona, lecz w teczce spoczywał zaledwie półprodukt wieziony 
na randkę do 
Kuinak, gdzie czekała na niego druga połowa i dopiero po chemicznym zespoleniu 
obie 
substancje zamieniały się w wiadomy dopalacz. Tak więc; z reguły lekko nagrzany 
partner 
Isaaka, spędzał teraz większość czasu pod pokładem, pogrążony – we śnie na 
wąskiej koi. Archie 
Culligan, który nie był fanem scoota, tak dostał w kość w Beulahland, że teraz 
najczęściej złaził 
do kambuza, uwalał się koło bojlera i chrapał na cały głos. Przynajmniej 
pracowity młody Nels 
Culligan trzymał się na nogach, tłumił ziewanie oparty o reling na mostku i 
czekał na rozkazy 
kapitana. A sam kapitan jakoś nie przypominał błyskawicy. Pracowali razem już 
dziesięć lat, 
lecz Ike nigdy jeszcze nie widział starego rybaka na takim luzie i tak 
zwolnionych obrotach.
Bajerancki nowy kuter to był pierwszy powód; system Loranav, zaprogramowany na 
tutejsze 
wody, był przyjazny dla użytkownika, sterowany bezpośrednio głosem, w stałym 
kontakcie z 
satelitami nawigacyjnymi. Nawet dziesięciolatek uzbrojony w myszkę i mapę 
wybrzeży mógł 
mu polecić: „Kurs z Juneau do Kuinak, szybkość piętnaście węzłów” i wrócić do 
komputerowych gier. Była to pierwszorzędna jednostka, dostosowana do 
najrozmaitszych 
połowów, z czasów, kiedy jeszcze budowano takie statki. Wtedy, przed tym 
wyciekiem z 
Tridenta, musiała kosztować co najmniej półtora miliona. Carmody poderwał ją za 
ułamek tej 
ceny.
Jednak sprawa nie kończyła się na kutrze. Stary Kornwalijczyk poderwał też 
pierwszorzędnego kompana. Szalona Willi z Waco może nie miała aż tylu 
elektronicznych 
bajerów co nowy kuter, była jednak równie przyjazna dla użytkownika. Nietrudno 
było 
zrozumieć, czemu Carmody zwleka. Stary żeglarz doczekał się zasłużonych od dawna 
wakacji z 
nową partnerką. A jej obecność na pokładzie wszystkim sprawiała przyjemność; z 
wyjątkiem 
Billy’ego Bellisariusa, który wciąż zbyt głęboko pogrążony był w rozmyślaniach 
na temat 
awantury z Greenerem, żeby się kimś cieszyć. Po wyjściu z Juneau szybko się 
przekonali, że 
Willi nie obija się, zna na żegludze, a do tego udostępnia im nowe skrzydło 
biblioteki świńskich 
powiedzonek i historyjek – mianowicie skrzydło południowe. Ta podróż to była 
prawdziwa 
frajda, z mnóstwem żarcia, picia i śmiechu.
Zwłaszcza żarcia. Ike wręcz przypuszczał, że Carmody napalił się na nowy kuter 
nie tylko ze 
względu na te komputerowo-sensorowe nawigacyjno-satelitarne instalacje służące 
rybołówstwu, 
lecz i ze względu na kambuz. Może nawet bardziej liczył się kambuz. Stary wyga 
znacznie 
pilniej grywał na klawiaturach kuchennych niż komputerowych.
– Ryba musi być absolutnie świeża – zapewniał Carmody. – Na Boga, przepadam za 
taką 
rybą, jedzoną wprost w kambuzie. Tyłek mi już skrzypi od wyciągania sukinsynów z 
wody 
przez te wszystkie lata, nie? A chyba nie zdarzyło mi się dotąd zjeść kolacji z 
naprawdę 
świeżych ryb. Bóg mi świadkiem, czuję się jak z czegoś odarty!
Brzuch Carmody’ego nie dowodził jednak dyskryminacji, przeciwnie, śródokręcie 
żeglarza 
miało wymiary wręcz niebywałe, okrągłe, różowe i pozbawione zmarszczek jak 
kulista, ogolona 
głowa właściciela – i jak ona twarde. Imponująca talia Carmody’ego była wynikiem 
życia 
wypełnionego ciężką pracą przy dostatku apetytu, życia zdobionego przy lada 
okazji piciem oraz 
tańcami. Trzy czwarte wieku trudów i samozaparcia, oto czym był ten brzuch: dumą 
i sławą 
Carmody’ego. Posługiwał się nim jak zapaśnik sumo swym kee lub środkiem 
ciężkości. Brzuch 
służył Carmody’emu za pulpit, za oś obrotu bomów, za pachołek lub talię dla lin. 
Teraz zaś ów 
brzuch wydymał się przy cedrowym okrągłym stole na środku kambuza, a Carmody 
pochylał się 
nad nim, krojąc na płaty dziesięciofuntowego halibuta.
– Ryba nie ma nic przeciw temu – wyjaśniał – żeby ją złapać i zjeść, póki jest 
świeża.
Rzeczywiście, była świeża; resztki życia jeszcze nie pierzchły z gasnących oczu, 
a ciało 
wciąż jeszcze trzepotało na kuchennym stole, chociaż spore płaty skwierczały już 
na patelni, na 
maśle z drobno pokrojoną pietruszką.
– Ryby godzą się na rybi los. Rozumieją go. To ich przeznaczenie, od 
najmniejszych do 
największych, przed którym się nie uchylają. Ryba nie godzi się tylko z jednym: 
żeby ją 
marnować. „Jeśli mnie potrzebujesz, złap mnie; jeśli nie, pozwól mi żyć”. Dawno 
temu, gdy 
rzeczywiście potrzebowaliśmy wielorybiego tranu, nikt nie słyszał, żeby 
wieloryby się skarżyły, 
prawda? Wiedziały, że oliwi się nimi koła postępu. I zaczęły się skarżyć 
dopiero, kiedy się 
przekonały, że tran w sensie postępu się zestarzał i że potrzebujemy ich tylko 
na karmę dla 
kotów. Dlatego zorganizowały Greenpeace. Bo ryba ma swoją dumę. Co innego 
smarować 
żyroskop na okręcie wojennym, a co innego leżeć w misce ulubionego kotka 
rodziny.
– Z naukowego punktu widzenia, panie Carmody, wieloryby nie są rybami. – Archie 
Culligan rozpierał się w luku prowadzącym do kambuza. Wykładu poświęconego 
owocom 
morza słuchał z butelką japońskiego piwa w ręce i butnym wyrazem twarzy. Po 
doświadczeniu 
z Greenerem Archie zdobywał się na większą śmiałość w stosunkach z autorytetami. 
Ike tylko 
się uśmiechnął; trudno było o lepszy okaz od Carmody’ego, jeżeli potrzebny był 
komuś 
autorytet, wobec którego można sobie pozwolić na śmiałość.
– Archie, rozmawiamy tu sobie o rybiej filozofii – odparł Carmody, pukając w 
stół nożem 
jak profesorską trzcinką – a nie o ichtiologii. Zatem zdaję sobie z tego sprawę, 
że wieloryb 
może mieć ciepłokrwistego kutasa, jak ssak, a mimo to wyznaje filozofię ryby.
– Jak inne ssaki, które mogłabym wymienić – dodała blondyna.
Carmody nie poczuł się dotknięty. Wrócił do kuchennych zajęć, zamykając temat 
frywolnym 
śmieszkiem „ghe-ghe-ghe-ghe”.
Wbrew pozorom Carmody nie bywał aniołkiem, kiedy już ktoś przesadził. Ike 
widział 
kiedyś, jak rosłego kapitana holownika, zwanego krótko Tex, tak zaprawił bykiem 
z powodu 
paru odzywek, że facet zaniewidział. Ów gość z holownika coś burknął, że 
Carmody’ego – z 
jego papierami z przełomu wieku i razem z całą resztą jebanych cudzoziemców – 
należy 
wyprawić tam, skąd przypłynął, zaś Alaskę zostawić Alaskanom.
– Jeżeli tak zrobimy – łagodnie zaprotestował Carmody – to takie tumany jak ty 
trafią z 
powrotem do kryminału w Dallas czy Houston, zapuszkowane razem z całą resztą 
tego 
teksańskiego łajna. A na Alasce zostaną sami Popiluci.
Carmody był Brytyjczykiem z Kornwalii, potomkiem osławionych rabusiów 
nabrzeżnych, 
którzy fałszywymi sygnałami mamili statki przy brzegach Wysp Scilly. Wprawdzie 
przez całe 
życie był rybakiem, lecz w jego żyłach płynęła jeszcze krew tych ludzi, 
przekonanych – co 
odziedziczył Carmody – że wszystkie wybrzeża na świecie są do wzięcia.
– A takie tumany jak ty – kapitan holownika nie wykazywał dość rozsądku, żeby 
wyciszyć 
sprzeczkę – powinny się z powrotem wynosić do swojego Anglostanu, rezerwatu dla 
starych, 
śmierdzących rybami, spęczniałych od piwa Angoli.
– Pan mnie z kimś pomylił, proszę pana. Jestem tu w Ameryce legalnym i, na Boga, 
pełnoprawnym obywatelem.
– Ale byś, na Boga, nie był, gdybyś się, kurna, nie ożenił z jakimś popiluckim 
tłumokiem, 
babą tak zalaną, że aż za ciebie wyszła.
Teraz była to już inna historia. Carmody miał z biedą pięć stóp i pięć cali, 
niewiele. Kapitan 
górował nad nim przynajmniej o stopę. Carmody miał jednak przewagę, której 
przeciwnik nie 
docenił – to swoje piekielne brzuszysko. Wsparte na krępej podstawie wystawało 
jak gumowy 
odbijacz na dziobie holownika i sięgało równie daleko, a ku zdumieniu kapitana 
okazało się 
równie twarde. Carmody złapał faceta za klapy i naparł brzuchem. Drągal stęknął 
trzy razy, jak 
ktoś, na kogo stoczyła się beczka, i skulił się. A wtedy jego twarz znalazła się 
w zasięgu 
różowej łysiny Carmody’ego. Pięć razy oberwał bykiem, przy czym ciosy padały tak 
szybko, jak 
jeden, zadany niewidzialną pałką. Kapitan holownika padając na deski baru, był 
przekonany, że 
oślepł.
– Nic nie widzę! Spałował mnie! Straciłem wzrok! Bił pałką!
– Dostałeś bykiem. – To Ike klęknął wówczas nad nim ze ścierką pełną 
pokruszonego lodu. – 
Chyba ci rozwalił nos i kość policzkową, więc masz zapuchnięte oczy. Dojdziesz 
do siebie, jak 
to sklęśnie. Na twoim miejscu od tej pory uważałbym, co mówię o żonie rybaka.
A teraz Carmody sam wziął na pokład teksańskiego tumana i Ike, chcąc nie chcąc, 
zastanawiał się, nie bez odrobiny złośliwości, jak zareaguje popilucka małżonka, 
kiedy jej 
oceaniczny rybak zjawi się w porcie z najnowszym połowem. Nie przypuszczał, że 
zobaczy 
jakieś walenie bykiem – Alice rzuciła picie i stała się od tej pory zbyt 
nowoczesna na takie 
prymitywne zagrania – ale mógł sobie wyobrazić jakieś krojenie. Teraz do stylu 
Alice bardziej 
pasował nóż do filetowania. Podczas iluż to poranków Ike i Greer – popijając 
kawę i czekając 
na Carmody’ego – przyglądali się zafascynowani, jak Alice, niczym malarz 
pędzlem, wywija 
jednym z tych noży o wąziuteńkim ostrzu? Ale noża też nie będzie w robocie, 
pomyślał Ike. 
Carmody zbyt skutecznie czarował kobiety, był na to zbyt sprytnym komediantem. 
Mógł się 
wydawać głupawym Angolem, proszę bardzo, ale kiedy się nadarzała okazja, umiał 
użyć tej 
okrągłej czerwonej pały do czegoś więcej niż zaprawienie w ryj.
– Hej, Greer! – zawołał Carmody w stronę luku. – Chcecie wiedzieć, chłopaki, 
dlaczego 
naprawdę kupiłem ten wymyślny kuter?
Odpowiedź dobiegła z trojga ust naraz.
– Po prostu na halibuta, ghe-ghe-ghe-ghe. – Greer, Archie Culligan i młody Nels 
bezbłędnie 
naśladowali podszytą sapaniem intonację Carmody’ego, który nie przejmował się 
tym, że w 
ciągu tygodnia wszyscy słyszeli już ten żart z dziesięć razy. Kawał z brodą jest 
jak stara dobra 
melodia.
Po przeciwnej stronie stołu Willi podniosła oczy znad siekanej właśnie sałatki. 
Zawsze miała 
w zanadrzu jakiś własny numer.
– Hej, Archie! – krzyknęła przez ramię. – A wiecie, chłopaki, dlaczego 
Stowarzyszenie 
Praw Człowieka wprowadziło zakaz skakania ślepych ze spadochronem?
– No, wal, Willi, dlaczego – raczej ostrożnie odpowiedział Archie. Niektóre jej 
kawały 
bywały dla niego za trudne.
– Bo ich psy dostają od tego zawału.
Archie śmiał się z innymi, ale nie było pewne, czy wie, z czego.
– Bo ich psy nie są ślepe, ty głąbie – podszepnął bratu Nels.
– Przecież wiem – odrzekł Archie.
– Hej, Willimina – zawołał Greer z luku. – A wiesz, dlaczego spadochrony dla 
kobiet mają 
szelkę między nogami?
– Żeby nie gwizdało – odpaliła kobieta, dodając jeszcze: – Ghe-ghe-ghe-ghe.
Taki to był rejs.
Na środku okrągłego stołu widniał otwór, pod nim był zsyp z elektrycznym 
młynkiem na 
śmieci. Carmody znienacka zgarnął do dziury resztki ryby, a potem obierki sałaty 
i cebuli.
– W porządku. – Willi uniosła misę, ułatwiając wycieranie. – Widzę, że czas na 
sałatkę.
– Ryba nie może czekać – tłumaczył Carmody. – Po minucie z każdej strony, a 
potem hyc, 
zeskok z patelni. Smacznego, moi towarzysze, gotowe! Biesiadna lampka płonie na 
kapitańskim 
stole.
Stół został sprzątnięty, przetarty i nakryty kraciastym obrusem odpowiednim na 
takie 
okazje. Z dobraną do niego porcelanową zastawą, ze sztućcami i serwetkami 
rzeczywiście 
wyglądał jak stół kapitański. Mężczyźni powyciągali ze skrytki i porozkładali 
płócienne krzesła, 
a Greer otworzył butelkę oregońskiego rieslinga. Na środku stołu, zakrywając 
wlot do młynka, 
stanął zardzewiały dieslowski tłok z ulokowaną w nim świecą; w jej świetle Willi 
kończyła 
przyrządzać sałatę. Płaty ryby Carmody rozdawał wokół stołu z ręki, jakby to 
były gorące, grube 
karty, a potem polał je resztą masła roztopionego z ziołami. Nels napełnił 
talerz i ruszył do 
luku, żeby zanieść go Billy’emu. Przy stole zapadło milczenie. Carmody lubił, 
żeby wszyscy 
poczekali na zmówienie modlitwy. Nels po chwili wrócił z talerzem w ręce.
– Kujon mówi, że ryba mu zbrzydła. Mówi, że chciałby szklankę wina i puszkę 
wiedeńskich 
parówek.
– Ten cholerny Kujon zeżre mi wszystkie parówki – poskarżył się Carmody.
– Billy wciąż w sobie dusi tę sprawę Greenera – powiedział Greer. – A jeżeli 
ktoś coś w 
sobie dusi, to lepiej do tego pasują parówki niż ryba.
– Niech dusi w sobie, co chce, na pusty żołądek. Już mi zbrzydło, że załoga 
wciąż się cacka 
z tym sakramenckim symulantem.
Chyba tylko obecność Kujona na pokładzie rzucała pewien cień na ów rozrywkowy 
rejs 
Carmody’ego. Kiedy w Juneau wnosili po desce nosze, starszy pan nie zgłaszał 
sprzeciwu, ale 
też nie deklarował żadnej sympatii. Podczas podróży raz po raz dawał do 
zrozumienia, że nie 
obchodzą go ani dealerzy, ani kaleki. Nawet pojedynczy okaz. I jeżeli chodzi o 
kujony, to każdy 
rybak wie, na co najlepiej nadają się te pokrętne postaci: na przynętę.
– Coś mu zaniosę – powiedział Ike. – Może byśmy otworzyli jeszcze jedną butelkę?
– To wypije mi jeszcze całe wino.
– Ty stary szczurze wodny – napomniała go Willi. – Już zapomniałeś, że to ten 
biedny 
chłopak w Juneau zaopatrzył nas w wino? I w parówki, jeśli pamiętam.
– Naprawdę? – zapytał wyniośle. – Szef kuchni nie docieka, skąd się biorą 
składniki na zupę 
rybną, prawda? Po prostu są w kuchni i kwita. No dobrze, zmówimy najpierw 
modlitwę, Isaak. 
Jedną szybką. A potem reszta załogi może zaczynać. – Carmody splótł palce na 
sklepieniu 
brzucha, na moment skłonił różową głowę na znak namysłu, potem zaś wyrecytował 
najkrótszą 
modlitwę, jaką znał: – Błogosław ducha, przeklnij ciało, nie mądrz się wiele, 
daj zjeść niemało.
Ike wpakował do kieszeni dwie puszki wiedeńskich parówek, torebkę słonych 
chrupek i 
zaczął się wspinać po metalowych schodach, niosąc w jednej ręce swój talerz z 
halibutem, a w 
drugiej dwa kieliszki podzwaniające o butelkę wina, jeszcze wypełnioną do 
połowy.
Ze skrzeczenia autopilota wynikało, że znajdują się o pół mili od wybrzeży 
Chilcoot i 
właśnie wchodzą do Controller Bay. Przez całe popołudnie prowadził ich program i 
przeszli 
przez cieśniny – między Wyspą Świętego Eliasza od południa i najeżonym skałami 
brzegiem 
Suckling Spit od północy – nie dotknąwszy nawet steru.
O zmierzchu rozlała się na niebie szarzejąca zieleń; na morzu panował spokój. 
Znad lądu 
wiała lekka bryza. Ike poczuł w tej bryzie zapach świerków z Chilcoot, a w jego 
tle lodowate 
tchnienie Lodowca Beringa – zielonkawego, czystego i zimnego. Towarzyszył im w 
tym rejsie 
zapach lądu, wszystko jedno, czy brzeg był w zasięgu wzroku, czy nie. Z 
pewnością z Juneau 
do Kuinak można było iść prostszym kursem, krótszym, ale Carmody tak 
zaprogramował 
Loranava, żeby trzymać się blisko lądu, a w razie zachcianki móc dać nura do 
zatoczki czy 
portu – i trochę pobalować, jeżeli trafi się port z knajpą, poćwiczyć pokera, 
jeżeli trafi się jakieś 
popiluckie kasyno, lub po prostu zarzucić kotwicę i powędkować, gdyby brakło 
tamtych atrakcji. 
Pewnie zaraz po kolacji Carmody zacznie się rozglądać, gdzie by się w ten sposób 
zaczepić w 
Controller Bay.
Ike chciał pogadać z Bellisariusem w cztery oczy, zanim na górę wylegnie 
towarzystwo. Im 
bliżej byli Kuinak, tym bardziej ciążyła Ike’owi myśl o Nicholasie Levertovie. 
Przypuszczał, że 
za tym całym powrotem syna marnotrawnego snuje się zapaszek zemsty, lecz nie był 
pewien. A 
jeśli chodzi o ten rodzaj smrodów, to Billy Kujon był jedyną osobą na pokładzie 
obdarzoną 
jeszcze czulszym nosem niż jego własny.
Billy obłożył się książkami, a kącikiem wydętych ust zasysał długi kosmyk 
włosów. 
Podczas czytania dłubał w uchu brylantowym krzyżykiem. Billy Bellisarius 
potrafił wpływać na 
grupę, fakt, co nie znaczy, że łatwo go było polubić. Przy czym można go było 
mieć za skurwiela 
lub nie, ale trudno by podać w wątpliwość jego inteligencję. To dlatego 
Psubracia wybrali go na 
prezesa. Po narastającej apatii, na skutek coraz wątlejszego zainteresowania 
Ike’a – i 
kakofonicznych rządach Greera – członkowie Psubracia wiedzieli, że muszą stawiać 
na bystrość 
umysłu, a nie nazwisko. Może Kujon bez skrupułów wykorzystywał rozbudowaną 
strukturę 
klubu do handlu scootem, lecz z drugiej strony to on wyplątał organizację z paru 
sytuacji 
paskudnych prawnie. Mało tego, świadczące o wtajemniczeniu ironiczne uśmieszki 
Kujona były 
dla Psubraci czymś w rodzaju filozoficznych kości, które mogli potem smakowicie 
ogryzać. To 
Billy uporał się z Ruchem Wyrzutków, kiedy ten szerzący się właśnie kult 
nihilistyczny 
zdobywał coraz mocniejszą pozycję w najnędzniejszych kręgach Psubractwa. 
Oświadczył, że 
jeśli delegacja wybiera się do Waszyngtonu, żeby dołączyć do Wyrzutków i 
popełnić jedno z 
tych śmiesznych demonstracyjnych samobójstw, to dostanie na to gówno, a nie 
środki; chyba że 
chcą reprezentować Psubraci, ale w takim razie, na miłość boską, są lepsze 
sposoby skończenia 
ze sobą niż żłopanie rzekomo luzującej człowieka trucizny!
– To świństwo składa się głównie ze strychniny i kurary – wywodził z 
uśmieszkiem. – I nie 
wykorkujecie sobie na luzie. Dostaniecie tak obrzydliwych drgawek, że tego 
materiału nie 
pokażą nawet w CNN. Jeżeli chcecie ze sobą skończyć, to przynajmniej pokażcie 
jakąś klasę, 
porżnijcie się nożami, zróbcie coś! Nie wolno wam tracić poczucia szmaciestatu i 
psostojeństwa, 
nawet kiedy korkujecie. A przy okazji zapamiętajcie: lepsze marne życie niż 
żadne.
Ike cicho podszedł, podzwaniając kieliszkami.
Gniazdko Billy’ego kryło się za osłoną prawej burty. Kujon wciąż leżał na 
brzuchu na tych 
samych noszach, na których go wniesiono, lecz dzięki zręcznie skomponowanej 
stercie poduszek 
i kamizelek ratunkowych mógł się podnieść, oprzeć na łokciu i czytać. Teraz 
utkwił wzrok w 
taniej, oprawionej w karton książce Wirtualny efekt Efektu. Oczy Billy’ego 
lśniły. W zasięgu 
ręki znajdowały się wszelkie niezbędne podczas lektury drobiazgi: przenośna 
jarzeniówka, packa 
na muchy, notes, papieros tlący się w popielniczce na stercie niedopałków i 
pudełko 
szwajcarskich czekoladek. Stalowa teczka, w pierwszorzędnym stanie, chociaż w 
Skagway 
posłużyła za boję ratunkową, wciąż tkwiła przykuta do nadgarstka Kujona. Billy 
zapewniał, że 
plastykowa karta otwierająca teczkę znajduje się w Kuinak, w posiadaniu jakiegoś 
tajemniczego 
Azjaty, który pewnej nocy wpadł do miasteczka z kupą szmalu i sfinansował tę 
wyprawę.
Ike wyciągnął składane płócienne krzesło i siadł przy głowach noszy. Drobny 
człowieczek 
nawet nie dał znaku, że coś dostrzega. Gniewnym trzepnięciem ręki odwrócił 
stronicę, a potem 
porwał czekoladkę. Wepchnął ją do ust i z irytacją kontynuował lekturę. Ike 
ostrożnie ustawił 
talerz z halibutem na relingu, potem napełnił obydwa kieliszki. Billy wziął swój 
i wypił do dna, 
nie podnosząc oczu znad książki, a potem wyciągnął rękę z pustym kieliszkiem, 
żądając 
powtórnego napełnienia.
Ike zapomniał zabrać widelec, ale halibuta, jak smażonego kurczaka, najłatwiej 
jeść rękami, 
a długa ostra ość świetnie się nadawała do wydziobywania jarzyn z sałatki. 
Milczeli; kuter 
płynął. W dole szumiała woda. Ferralowy kadłub rozgarniał ją, łagodną i 
poskromioną, od kiedy 
Carmody sprawy nawigacji przekazał komputerowi. Procesor systemu Loranav znał na 
wylot 
wszystkie przesmyki, prądy, mielizny i głębie tych wód.
Billy znowu wyciągnął rękę. Ike wlał do kieliszka resztę rieslinga, a potem 
rzucił za siebie 
pustą butelkę. Zza pleców dobiegło pluśnięcie, a Billy spojrzał na Ike’a.
– Świetna myśl! Śmieci za burtę! – W ślad za butelką pofrunęła książka. – 
Przyniosłeś 
parówki? Czy mam tu leżeć i słuchać, jak gryziesz marchew?
– Willi mówi, że przydałoby ci się trochę jarzyn.
– Willi jest z Teksasu. Jakim cudem Teksanka może wiedzieć, co by mi się 
przydało?
Ike wyłowił z kieszeni dwie puszki i podał Billy’emu.
– Twierdzi, że kiedyś była pielęgniarką.
– A ja twierdzę, że kiedyś byłem doktorem. Prawdopodobnie oboje łżemy, ale ja 
przynajmniej nie jestem z Teksasu. Jeżeli człowieka stworzono po to, żeby jadł 
jarzyny, to po co 
Pan Bóg dał mu... zobacz? – Billy odchylił otwarte usta, żeby Ike mógł popatrzeć 
na długie kły, 
które Billy zaraz potem zanurzył w parówce wiedeńskiej.
– No jasne, wiedeńskie paróweczki, esencja mięsa: łój, bebechy i szczurze ogony. 
– Ike 
uniósł podbródek, skierował go w stronę, w którą poleciała książka, i zmienił 
temat. – 
Rozumiem, że to była twoja recenzja Wirtualnego efektu Efektu?
– Bo tam naćkali jeszcze gorszych świństw niż do tych parówek, daję ci słowo. Te 
brednie 
Bucka Rogersa – Billy jednym ruchem ręki strącił z siebie stertę książek – to 
science fiction. 
Bajki dla dzieci. Zaraz mi się przypomina, dlaczego rzuciłem w diabły MIT.
– Myślałem, że to CIT w Pasadenie?
– Na jedno wychodzi. – Billy pochłonął kolejną parówkę i wyciągnął się leniwie. 
– Prawdę 
mówiąc, nawet nie science fiction. Raczej science fantasy... wysmażona na 
bunsenowskim 
palniku, który nazywa się strach. To wszystko się opiera na strachu. Przed 
mrokiem, przed 
ogniem... na strachu przed tą samą zionącą ogniem i siarką poczwarą, której się 
każdy bał, jak 
był mały. Popatrz na to... – Billy wywlókł ze sterty cienką książeczkę. – Prawo 
Boyle’a – czy 
może zostać odwołane!? Odwołane! Jakby to prawo ktoś uchwalił! – Książka 
przefrunęła przez 
reling. – Nie masz pojęcia, Isaak, jak mnie przygnębia ten rejs...
Ike odchrząknął, zanim Billy zdążył się rozpędzić.
– Posłuchaj, Kujon. Chcę cię o coś prosić. Jest w Kuinak gość, który się zjawił 
razem z tą 
filmową menażerią. Wielki albinos, chyba ci Greer o nim mówił? Zaginiony synalek 
Alice.
– No? – Billy spojrzał koso znad książek, pełen podejrzeń. – Co dalej?
– Poznałem go w pudle, dawno temu. Chyba chciał we mnie widzieć idola i pewnie 
go 
rozczarowałem. Uważał mnie za kogoś w rodzaju zbawcy.
– Zgadza się. Zawsze dbałeś o taki wizerunek.
– Ale nie wobec niego; za nim się zawsze ciągnął smród i powiedziałem mu to w 
oczy. 
Uznał, że go olałem podczas odsiadki i zaczął kombinować, jak się odegrać. Niby 
drobiazgi, ale 
kosztowały mnie parę miesięcy ekstra...
– Bohaterowie szybko rdzewieją. Ale co ja mam z tym wspólnego?
– Bo przypuszczam, że to twój partner od interesu i że chce się tym posłużyć do 
wyrównania 
rachunków. Prawdę mówiąc, uważam, że właśnie dlatego ściągnął do Kuinak to całe 
kino.
Billy z zainteresowaniem uniósł brwi.
– Żeby wyrównać z tobą jakieś zardzewiałe stare rachunki z pierdla? – Billy aż 
się odchylił, 
żeby obejrzeć Ike’a od stóp do głów, po czym znów uniósł brwi. Purpurowe usta 
rozszerzyły się 
w uśmiechu. – Do tego chyba nie trzeba ściągać całej wytwórni filmowej.
– Nie tylko ze mną. Może wrócił policzyć się z matką, z byłą żoną, z 
miasteczkiem, z 
całym tym świństwem.
– A czym mu tak zalazłeś za skórę, że jesteś na czele listy?
– Patrzyłem, jak gang daje mu nauczkę, a on widział, że ja widzę.
– O rany. Nie mogłeś wezwać strażników?
– To byli głównie strażnicy.
– Rozumiem. Ale po wyjściu mogłeś gdzieś dać cynk?
– Jeden z nich trzymał łapę na moim zwolnieniu warunkowym.
– Aha. I zdaje ci się, że facet wciąż chce się odegrać? Chyba jesteś uprzedzony, 
Isaak. „A po 
czterdziestu latach Beduin zasmakował pomsty”. No dobrze. Przecież możesz 
poczekać na 
okazję i tak go zaprawić, jak tego sukinsyna Greenera – podsunął wciąż 
uśmiechnięty Billy. – 
Ale wróćmy do punktu wyjścia: wciąż nie mam pojęcia, co to ma wspólnego ze mną i 
moim 
drogocennym ładunkiem. Mogę cię zapewnić, że moja druga połówka od interesów to 
nie twój 
gigaalbinos. Odrobina faceta, odrobina geja, upigmentowana absolutnie.
– Może nim kręci ktoś z tej filmowej bandy.
– Nie sądzę. Ubijaliśmy ten interes ładnych parę miesięcy temu, we dwójkę. 
Przykro mi, że 
to mówię, ale nawet Isaak Sallas zdziecinniał i oto jest wrażliwy na punkcie 
świrów. Ale dobrze, 
zabawmy się fantazjami, po prostu dla ożywienia dyskusji, i załóżmy, że nasz 
drugi dostawca 
należy do gangu twego mściwego przyjaciela. Co mam zrobić, twoim zdaniem?
– Wyłącz się, póki ta banda nie wyjedzie z miasta. Tam teraz wszyscy mają 
szlaban, Billy. – 
Ike skinął w stronę metalowej teczki przykutej na łańcuszku do chudego przegubu 
Kujona. – A 
kto trzyma w garści tyle towaru, może naciskać każdego ważniaka.
– Wiesz, że to nie przejdzie, Sallas. Te zamki są ustawione na czas. Albo się 
spotkam z 
drugą połową do przyszłej niedzieli do południa, albo muszę się nauczyć zaplatać 
sobie włosy 
jedną ręką.
– To jeszcze tydzień. Może byś się umówił z facetem gdzie indziej.
– A czemu ma służyć taka zmiana miejsca? Albo zwłoka?
Chcę się już z tego towaru wyczepić, jak to się elegancko mówi, w najbliższym 
dogodnym 
terminie. – Billy odwrócił się ku stercie książek wymieszanych z pudełkami po 
herbatnikach i 
puszkami po parówkach. – Jak najprędzej. Mam co robić; muszę się napić herbaty i 
przemyśleć 
parę rzeczy. Mam własne porachunki z tym biblijnym ćwokiem i jego kretyńskim 
chrześcijańskim kultem. Na początek zamierzam przygotować krótki list otwarty do 
wszystkich 
gazet w kraju, w którym ten kult Greenera porównam z kultem ekspertów od Efektu, 
i obydwa 
ukażę jako cofnięcie się w wiek ciemnoty: zabobonne, prostackie i mylne. Poza 
tym zamierzam 
wszcząć proces cywilny o doznane obrażenia. Ja naprawdę mam plany...
Ike czekał, aż Billy wyżali się i nakrytykuje, licząc, że namówi go jednak na 
przełożenie 
scootowej schadzki, lecz z luku wyłonił się Greer. Dredy podrygiwały mu na 
głowie jak 
dzwonki na błazeńskiej czapce.
– Bracia! – odezwał się donośnym szeptem. – Szykujcie się na ekspres-stend-baj-
tip-top... 
zdaje mi się, zresztą nie mi, w ogóle się zdaje... oo! to stąd dobiega ten 
lament?... no nic, więc 
chyba bierzemy kurs na ekstra klasa bala-bala-balangę!
Greer zreferował, że w kambuzie podsłuchali przez radio serię ekscytujących 
komunikatów 
z wielkiej koreańskiej przetwórni stojącej w pobliżu Middleton Island. Było w 
nich tyle typowo 
angielskich zawijasów, że Carmody zaraz zwrócił na nie uwagę i szybko połapał 
się, o co 
chodzi: otóż przetwórnia zwoływała swą flotę. Jednostki miały przerwać połów, 
grzać całą 
naprzód, sklarować się na całkowity błysk i to migiem, ponieważ na pokładzie 
przetwórni 
właśnie się zjawili jacyś cholernie ważni dyplomaci z Seulu i kapitan wydaje 
wielkie przyjęcie. 
Wobec tego, wywodził Greer, kuter Carmody’ego też wkrótce zmieni kurs i popruje 
w tę samą 
stronę.
– Carmody uwielbia władować się na imprezę bez zaproszenia.
Po chwili w luku zjawił się Carmody, wypchnął Greera i wydał komendy 
najzupełniej 
odwrotne, mianowicie maszyna stop i przygotować się do rzucenia takli.
– Sznury na ofiodona i do windy!
Na dźwięk tej komendy Ike doznał ulgi, chociaż wcale nie był pewien, czy ktoś na 
pokładzie 
ma chociażby czasowe zezwolenie na ten akwen, nie mówiąc już o przyznaniu kwoty 
połowowej. Najpierw rzucili za burtę hak głębinowy z boją radiową, potem 
ponakładali przynęty 
na takle i odwinęli je z bębna. Nieźle było rozruszać trochę mięśnie, otrząsnąć 
się z 
wycieczkowego nastroju i spocić. Lecz kiedy już znaleźli odpowiednią głębię i 
parę razy 
wyciągnęli takle z paroma pierwszorzędnymi okazami, Carmody zastopował wszystko 
klaśnięciem.
– Starczy. Klarować sznury i naprzód!
Okazało się, że Carmody chciał po prostu nałowić ofiodonów na prezent dla 
Koreańczyków, 
którym wciąż stanowczo zakazywano wchodzenia na akweny, w których żyły 
terpugowate.
– Te małe żółtki przepadają za ofiodonami. Damy im parę, na dobry początek.
– To znaczy, że pan ich nie sprzeda, panie Carmody? – dopytywał się Nels.
Ten spokojny, zrównoważony chłopak, niepodobny do swego przyrodniego brata 
Archiego, 
wciąż hołubił nadzieję, że kiedyś oszczędzi na kupno paru własnych udziałów w 
jakiejś kwocie 
połowowej i kutrze. I chociaż Carmody płacił mu tygodniówkę, a nie procent, 
bardzo się tym 
trapił, że nie łowią jak należy, blisko domu, i nie zarabiają jakichś 
przyzwoitych pieniędzy.
– Nie, Nels, mam zamiar je ofiarować. „Zawsze być ambasadorem dobrej woli”, oto 
dewiza 
Carmody’ego. „Puszczajcie chleb po wodzie, lecz parapa-papa, bum-cyk-cyk”. 
Widziałem już te 
rajcowne azjatyckie gadżety i powiem wam, że, na Boga, oni umieją tam popić i 
odlecieć na 
orbitę. – Ostentacyjnie mrugnął do Willi. – I naprawdę przepadają za tymi 
pięknymi, sękatymi, 
gruzłowatymi rybami. Kto wie, może nas nawet zaproszą na pokład?
Nikt w to nie wątpił, znając Carmody’ego. Postanowili zostawić boję radiową z 
hakiem i 
zabrać ją dopiero w drodze powrotnej; kto wie, może kiedy będą balowali, nawinie 
się jakaś 
tajemnicza zdobycz... Poza tym odgłosy dobiegające z radia z minuty na minutę 
stawały się 
coraz bardziej zachęcające. W stronę przetwórni pruli na trzy czwarte naprzód. 
Ledwie zdążyli 
się jakoś odpicować, a zza horyzontu wyłoniła się Middleton Island. Carmody 
polecił wywiesić 
jakąś flagę, dla uświetnienia misji dyplomatycznej. Zażyczył sobie Union Jacka 
na szczycie 
masztu, lecz sprzeciwiła się Willi.
– To tak jak ja bym się upierała przy teksańskiej Samotnej Gwieździe.
Nie mieli jednak na pokładzie ani zjednoczonych Pasów i Gwiazd, ani alaskańskiej 
Wielkiej 
Niedźwiedzicy z Gwiazdą Polarną, tak więc barwy ojczyzny reprezentowała w końcu 
bawełniana koszulka liceum w Kuinak należąca do Archiego Culligana – Rękawy 
uwiązał do 
anteny nawigacji satelitarnej. Wypłowiałemu ognistemu ptakowi załopotały 
skrzydła.
Wprawdzie nie znali dokładnej pozycji przetwórni, lecz ku uroczystości prowadził 
ich znak 
widoczny z daleka. Wieczorny horyzont rozświetlały rakiety, flary, fosforyzujące 
fontanny 
czerwone, różowe, i Carmody zmierzał ku tej łunie, nawet nie patrząc na 
przyrządy. Dopiero 
teraz Ike mógł się przekonać, co potrafią nowe turbomagnetyczne silniki, kiedy 
jednostka mknie 
całą naprzód. Czuł się jak na pokładzie łodzi wyścigowej, tyle że nie było 
słychać żadnego ryku. 
Wiatr i bryzgi wody zaciekle smagały twarze i na pokładzie nie można było 
patrzeć przed siebie 
bez gogli; stalowa powierzchnia wody sunęła wstecz pod bomami w takim tempie, że 
można się 
było poślizgać na nartach wodnych. Middleton Island leży o dobre pięćdziesiąt 
mil w głąb 
morza, licząc z Controller Bay – o siedemdziesiąt kilometrów! – a jednak od 
chwili, w której 
ściągnęli takle, do momentu, w którym znaleźli się od przetwórni na odległość 
zawołania, nie 
minęły dwie godziny. Co najmniej dwadzieścia pięć węzłów; jak na każdą jednostkę 
nieźle, lecz 
jak na kuter rybacki – coś fenomenalnego.
Koreańska przetwórnia była pływającą metalową potwornością wielkości boiska 
futbolowego. Przypominała jeden z tych poobijanych, żelaznych pojemników, w 
których kiedyś 
ludzie mieszali cement – płaska, niska i tylko trochę skośnie wychylona na obu 
końcach. Gdzie 
dziób, a gdzie rufa, można się było tylko domyślać po napisie – Sea Arrow, nazwa 
była 
wymalowana tylko z jednej strony, przy czym pod literami biegła strzała. Chyba 
wskazywała 
przód.
To wielkie bydlę kotwiczyło o jakieś półtorej mili od Middleton Island i 
zadowolone z 
siebie kolebało się na brudnej powierzchni morza. Od zawietrznej cumowały 
dziesiątki 
koreańskich płaskodennych łodzi z wysokimi burtami, przytulone do zardzewiałej 
burty jak 
brudne prosięta do wielkiej karmiącej maciory. Od czasu do czasu na śródokręciu 
odpalano 
fajerwerki ze szczytu przysadzistego masztu bomowego; z wnętrzności statku 
dobiegała 
straszliwa kakofonia jakichś elektrycznych pisków i jęków.
Billy z typową dla siebie wzgardą spojrzał w podziurawione eksplozjami niebo.
– Mrug-mrug... Koszmar. Gdyby ten sakramencki Greener nie podpieprzył mi petard, 
tobym 
ich nauczył mrugać.
– Ten jazgot to koreański rock’n’roll – nie omieszkał wyjaśnić Greer. – 
Podłapaliśmy to 
kiedyś u Radioaparata.
– Rajcowne azjatyckie gadżety... chyba przesadzasz? – Zardzewiała baza kojarzyła 
się Willi 
z barką na śmieci, za którą ukryli się w Juneau. – Ten na przykład gadżet jakoś 
mi się nie 
wydaje zajebiście elegancki.
– No fakt, Carm – przytaknął Archie. – Naprawdę nie wiem, co tu gorsze: fonia, 
wizja czy 
smród. Trzeba było zostać w gumiakach.
Archie chyba głęboko sięgnął do szafki; wyciągnął perłowo-brązowe buty do konnej 
jazdy, 
różową koszulę i kowbojski sznur pod szyję, na co jeszcze włożył szeroki, 
jednorzędowy płaszcz 
i teraz krępował go nadmiar elegancji.
– Arch, mój chłopcze, a czy pomyślałeś, że może nasza misja polega właśnie na 
tym, żeby 
tym nieszczęsnym ciemniakom pokazać trochę klasy? – Carmody włożył biały 
wełniany pulower 
i nowe czerwone szelki; wyglądał jak urlopowany Święty Mikołaj, bez płaszcza i 
brody. Kiedy 
mijali rząd łódek, przerzucił silnik na wstecz i sięgnął po ręczny głośnik. – 
Widzisz tam, koło 
sztucznych ogni, tego napuszonego pawia, jak się zatacza? Ze stroju wynika, że 
to szef ekipy... i 
największy, jakiego widziałem, miłośnik ofiodonów. A-hoj, Arrow! Zobaczyliśmy 
wasze 
światła. Mamy prezenty. Czy pan jest kapitanem, sir? Zrozumiał pan? Odbiór!
– Szrosziumiałem – odkrzyknęła postać przez swój ręczny głośnik. – 
Beszwarunkowo. Jak 
szię naszywa ten eleganczki sztatek?
– Nazywał się Lot 49, ale bezwarunkowo chcę go przechrzcie, jak tylko wpadnie mi 
do 
głowy odpowiednia nazwa.
– Beszwarunkowo eleganczka łódeczka. Jak kobra sz tym roszszierzieniem za głową. 
Może 
naszwiemy ją. Kobra? – Pszinajmniej w naszym dszienniku pokładowym.
– Niech pan nazywa, jak chce, kapitanie, byle nie Spóźniona na lunch.
– Wobecz tego sziaprasziamy wasz, Kobra. – Uniósł dwulitrowy garniec sake. – 
Chodszczie 
tu i bawczie szię dobrzie, ju-huuu!
Nastroszony paw okazał się z bliska maleńkim czarnobrewym człowieczkiem, o 
cokolwiek 
niezdrowym śmiechu, świadczącym o wysokim poziomie scoota we krwi, słychać to 
było nawet 
przez megafon. Miał na sobie długą, sięgającą kostek ceremonialną szatę z 
koreańskimi znakami 
yang i yin na plecach i z białymi jedwabnymi rąbkami wsuniętymi w zielone 
gumiaki. 
Pióropusz na głowie był zwieńczeniem przedpotopowego kapelusza oficera 
brytyjskiej marynarki 
i zabawnie podkreślał zataczanie się kapitana.
– To stary kapelusz admiralski – cierpko zauważył Carmody. – Taki sam miał 
Nelson pod 
Trafalgarem. Greer równie życzliwie skomentował widoczek:
– A ten założył go tyłem do przodu.
– Może żółtki w ogóle mają głowy tyłem do przodu. Nels! Patrz na rufy łódek. 
Wszyscy 
uwaga, opuszczamy pokład!
Chichocząc i piszcząc przez głośnik, upierzony kapitan polecił wysunąć bom i 
opuścić 
windę. Stłoczyli się w niej wszyscy z wyjątkiem Billy’ego. Kujon nie miał 
zamiaru brać udziału 
w dobrosąsiedzkiej misji, w każdym razie nie z teczką przykutą do przegubu. 
Każdy 
Koreańczyk natychmiast połapie się, w czym rzecz.
– I uprzedźcie koniecznie tych żółtych kurdupli, że jeśli któryś z tych 
odrzutowych 
nocników, lejących po niebie tę ognistą szczynę, gdzieś tu spadnie i mnie 
osmali, to oskarżę ich 
w ONZ-ecie o wszczęcie wojny. Powiedzcie im, że zaliczyłem sześć semestrów prawa 
międzynarodowego w Berkley!
Ledwie gromadka wylądowała na pokładzie, Nels im to powiedział. Podcięty kapitan 
zardzewiałego mamuta niewiele się przejął. Wyglądało na to, że nic, czym 
błysnęli Jankesi, nie 
robi na nim wrażenia, worek ofiodonów, nowy kuter ani nawet sportowy płaszcz 
Archiego, 
dosłownie nic. Kiedy gromadkę zaprowadzono pod pokład, stało się jasne, 
dlaczego. Zardzewiałe 
stare pudło było równie nowoczesne i pełne polotu wewnątrz, co zdewastowane z 
zewnątrz, po 
prostu autentyczny pałac rozkoszy ucharakteryzowany – z licho wie jak pokrętnych 
i 
niezgłębionych dyplomatycznych powodów – na pływającą ruderę. Mały napuszony 
kapitan, nie 
szczędząc nóg, chciał koniecznie oprowadzić grupę po swym całym, jak się 
wyrażał, „niegodnym 
statku”, od lśniącej chłodni i wytwórni konserw na rufie po wielki salon na 
dziobie. Była to 
raczej fantazja na temat salonu, wielkości hali sportowej, z kompletnie 
wyposażonym barem, 
muzyką na żywo i tradycyjnie umalowanymi gejszami go-go. Obracała się 
zwierciadlana 
dyskotekowa kula, w papierowych lampionach migotały stroboskopy. Przynajmniej 
setka 
marynarzy wirowała i podrygiwała na autentycznym parkiecie. Niektóre gejsze były 
ubrane tak 
oszczędnie, że bystry obserwator, idąc tropem ich tradycyjnego biało-czerwonego 
makijażu, 
mógł zawędrować do pępka. Greer stał jak skamieniały i nie odrywał od nich oczu.
– Trzymajcie mnie mocno, mon amis – jęknął – bo chyba się będę wyrywał.
Tańczące gejsze nie zaniedbywały herbacianych obowiązków; tuż obok gości 
zawirowała 
porcelanowa laleczka i oto każdy miał w ręce filiżankę gorącej herbaty. Zaraz 
potem, nie 
przerywając tańca, inna z dziewczyn zaopatrzyła ich w czarkę likieru mao-tai. 
Załogę i 
Carmody’ego normalnie zamurowało; gospodarze okazali się więcej niż życzliwi.
– Podoba szię nasza niegodna dsziałalnoszcz? – wypytywał Carmody’ego kapitan. – 
He? 
Chodszczie sza mną... – Rozepchnął kotłujący się tłum i jednym gestem 
obleczonego w jedwab 
ramienia sprawił, że w mgnieniu oka dla gości zwolnił się gęsto obsadzony stół. 
– Podoba szię? 
Szroszumiał pan? Odbiór. – A potem podreptał w stronę stołu najwyraźniej 
przeznaczonego dla 
odwiedzających bazę dygnitarzy.
Co pewien czas na skraju parkietu rozlegał się trzask eksplozji po udanym rzucie 
w fou-tou 
– hazardowej grze koreańskiej, w której złotym krugerandem celuje się w pakiecik 
krystalicznego jodku srebra leżący na środku dużej maty. Kto pierwszy zdetonuje 
pakiecik, 
zgarnia monety poprzedników oraz wpłacone wcześniej wejścia. Te wejścia gracze 
płacą 
zazwyczaj częściami własnej garderoby, więc do pewnego stopnia fou-tou 
przypomina 
rozbieranego pokera. Po celnym rzucie uwieńczonym eksplozją rozległy się jęki 
upokorzonych i 
radosny pisk zwycięzcy, którym okazał się wychudły, uśmiechnięty marynarz w 
staroświeckich 
okularkach w okrągłej, metalowej oprawie. Chłopak ogołocił tłum konkurentów 
właściwie ze 
wszystkiego, z wyjątkiem bielizny i rolexów. Nikt z graczy nie wydawał się 
zachwycony. 
Kiedy jeden za drugim rzucali i chybiali, a na macie zebrał się pokaźny stosik 
krugerandów, 
Greer – wraz z Archiem wpatrzonym w grę – uznał, że skoro może zagrać byle 
szczerzący zęby 
żółtek, to i oni mogą postawić parę centów. Poprosili Carmody’ego o kilka setek 
zaliczki i 
wkupili się w grę. Zanim się połapali, że dali się wciągnąć i totalnie zrobić w 
konia, nie mieli 
już ani jednego krugeranda, a mały cwaniak zgarnął przy okazji płaszcz Archiego, 
kowbojskie 
buty, sznur i parę metrów bieżących biżuterii Greera.
Kiedy wycofali się chyłkiem, przy stole czekał już kapitan, kłaniał się, 
chichotał i chińską 
angielszczyzną przekrzykiwał łomot wzmacniaczy.
– Podoba szię nasz niegodny sporzt? Jeszczie herbaty, to zapomniczie o waszych 
wielkich 
strzatach. Jeszczie likierzu mao-tai? Prawdsziwy Chinaman’Gilla, roszlewany 
Beidszing tysziącz 
dsziewięczsziet szieszdsziesząt sztery, najlepszy na szwieczie. Jankeszi 
szroszumieli?
Carmody bezustannie zapewniał:
– Jasne, kapitanie, mogę się założyć, najlepszy na świecie, mucha nie siada... – 
ale Ike już 
widział, że stary zaczyna mieć dosyć. Kiedy znów przy ich stole wyrósł pełen 
dostojeństwa 
kapitan, ciekaw, czy Jankesom podobają się specjalnie sprowadzone tancerki, i 
zapytał:
– ...Wynajęte szie szkoły gejsz w Kioto, Japonia, najlepszie tancziące kobiety 
na szwieczie. 
Mucha nie sziada, prawda? – Carmody w końcu musiał wydać oświadczenie.
– Z całym szacunkiem, kapitanie – odpalił najlepszą brytyjską angielszczyzną – 
to nie są 
najlepsze tancziące kobiety na szwieczie.
– Nie? – Pawie oczy zalśniły. – To, na przykład, kto szą najlepszie? Kto?
– No, na przykład, ta kobieta, o tu.
– Ta kobieta? – Kapitan skierował błyszczące oczy na Willi. Szeroko uśmiechnęła 
się do 
niego i uprzejmie skłoniła głowę.
– Otóż to! Właśnie ta kobieta – zapewnił Carmody. – Najlepsza na szwieczie. 
Mucha nie 
sziada. – I na dowód pociągnął roześmianą Willi na parkiet.
Wszyscy na sali pojęli szybko, że rękawica została podjęta i że ta nadgryziona 
zębem czasu 
para potrafi sprostać wyzwaniu i to niejednemu. Tańczyli twista, tańczyli 
jive’a, tańczyli tango, 
tańczyli nawet polkę marynarską. Jankesi mogli się przekonać, że ich teksański 
chief od 
software’u to tancerka pierwszorzędna, może nie najlepszia na szwieczie, ale 
bezbłędna 
parkieciara, super; musiała zedrzeć niejedne obcasy, wywijając nogami w jakiejś 
ugnojonej, do 
przesady farmerskiej teksańskiej tancbudzie. Tańczyła, że mucha nie siada, lecz 
nie ona była 
najlepsza. Palmę pierwszeństwa wytańczył Carmody, sam jeden na środku sali. 
Taniec 
Carmody’ego stawał się tak szalony, że wszyscy zaczęli się w końcu odsuwać. A 
kiedy już 
pojawił się przed nim porządny kawałek przestrzeni, Carmody zatańczył 
hornpipe’a, który okazał 
się cudem umiejętności, absolutnie zdumiewającym popisem poczucia rytmu i 
równowagi. 
Nawet kapela patrzyła, zamiast grać. Ike już parę razy widział ten niesamowity 
numer 
Carmody’ego, ale przed laty i w mrocznych piwnych spelunach, nie do porównania 
ani z 
blaskiem tej sali, ani z tą przymieszką międzynarodowej doniosłości. Hornpipe 
zaczął się od 
prostych kroczków: pięta-palce, pięta-palce i wyrzut. Czasem Carmody akcentował 
wyrzut 
plaśnięciem dłonią przeciwnej ręki o nogę, czasem tymi stwardniałymi dłońmi 
uderzał o uda lub 
ramiona. Nogi podrywały się coraz wyżej, dłonie młóciły coraz zacieklej. Ilekroć 
wydawało się, 
że Carmody ma już dość, że jest już gotów, unosił wyimaginowny kilt, robił 
szykowny obrót na 
palcach i wychodził z niego z przytupem i jeszcze mocniejszym pohukiwaniem.
Zatkało dosłownie wszystkich, w zachwyt wpadli zarówno Koreańczycy, jak i 
goście; była 
to zdumiewająca demonstracja rytmu, siły i najprostszego radosnego świętowania, 
podwójnie 
zdumiewająca, jak na człowieka w tym wieku. Najbardziej zaś wprawiał widzów w 
podziw 
brzuch, ten monstrualny, piekielny nadbebech. Wykończona Willi dochodziła do 
siebie, a 
Carmody tańczył z własnym brzuchem, jakby partnerką była ta wielka, twarda buła. 
Była jego 
muzą, krynicą energii, natchnieniem. Osią tego wirującego uniesienia. Brzuch 
bowiem 
pozostawał prawie nieruchomy, unosił się nieważki o trzy stopy nad parkietem; te 
szalone 
klaskania, przytupywania, wyrzucanie nóg, to wszystko przetaczało się wokół 
unoszącej się kuli 
jak wzburzone morze wokół żelaznej boi. Nawet kiedy Carmody najoczywiściej 
resztą ciała 
wykonywał obrót, brzuch wydawał się nieruchomy. To był prawdziwy taniec 
marynarza, 
wykonany z prawdziwą marynarską równowagą, wszczepianą w ten bebech przez lata 
spędzone 
na rozkołysanym pokładzie wśród przewalających się fal – to był żyroskop 
Carmody’ego, przy 
którym morze może sobie wygrywać najbardziej szalone melodie.
Zakończył pełnym saltem i jeszcze połówką do przodu, z lądowaniem na rękach, a 
potem 
na nogach wciąż zachowujących taneczny rozkrok, z dymiącą w światłach disco 
łysiną. Kiedy 
owacja ucichła, w krąg marynarzy wkroczył kapitan i zdjął z głowy swą pierzastą 
brytyjską 
ozdobę. Obwieścił, wpierw po koreańsku, potem nieskazitelną angielszczyzną, że 
japońska 
szkoła tańca w Kioto straciła właśnie opinię tej, która kształci najlepszych na 
świecie tancerzy.
– Odtąd ten zaszczytny tytuł musi przypaść szlachetnej Alaskańskiej Szkole Ruchu 
z...? – 
Czekał z czarnymi uniesionymi brwiami i uniesionym kapeluszem.
– Kuinak! – W głosie Nellie Culligana dźwięczała duma i powaga.
– ...z Kuinak – powtórzył kapitan i ulokował kapelusz na spoconej, kopulastej 
łysinie 
Carmody’ego.
Nawet dyplomaci odstawili filiżanki z herbatą, wstali i bili brawo, kiedy 
Carmody z załogą 
wychodzili z sali balowej. Kolejne gesty dobrej woli wyglądały tak, że kapitan 
za darmo 
zatankował jednostkę gości, a ich samych obdarował koreańską flagą. Pomknęli w 
stronę 
brzasku, dodatkowo uhonorowani fajerwerkami które rozpostarły się nad masztem 
przetwórni jak 
markiza, na której połyskuje gigantyczny napis K*U*I*N*A*K!
Kiedy ciężka sylweta przetwórni zaczęła maleć za rufą, Billy Bellisarius 
zapytał:
– O co tu biega?
– To hołd, proszę pana; coś w rodzaju strzemiennego – wyjaśnił Archie Culligan. 
– Nasza 
drużyna naprawdę na to zapracowała.
Świt obrysował poszarpane wybrzeża na wschodzie. Przy kole na mostku 
majestatycznie 
majaczyła sylweta Carmody’ego. Na wietrze dramatycznie powiewały pióra świeżo 
zdobytego 
admiralskiego kapelusza – teraz skierowane na bakburtę i ku przodowi. Ike 
uśmiechnął się i 
pokręcił głową; czuł, że – trudno i darmo – serce na ten widok puchnie mu z 
dumy.
– I gdzie teraz, kapitanie?
– No cóż, najmilsi, myślę sobie, że chyba na Barbados – z godnością odparł 
Carmody. – 
Software chief, panno Hardesty, kurs na południe: Małe Antyle.
– Na południe? – Nels Culligan nie przyswajał takich zamaszystych fantazji. – 
Ale co z tą 
boją, którą zostawiliśmy?
– No właśnie – westchnął Carmody. Zdjął kapelusz i puścił koło. – Panno 
Hardesty, kurs na 
boję, jeżeli można prosić. Dwie trzecie naprzód. Schodzę do dziupli, na chwilę 
wybiorę się na 
półkę.
Szli z wiatrem i powrót do punktu wyjścia u wylotu Controller Bay zajął im 
niecałe dwie 
godziny. Na pokładzie zostali Ike i Billy; kompaktowy geniusz ślinił się i 
mamrotał przez sen, 
Ike zaś odegrał sam przed sobą zainteresowanie lekturami Kujona. Nasuwał mu się 
jeden tylko 
wniosek: autorzy zgadzają się, że Koniec Świata stuka do drzwi i że Ktoś tu 
popełnił błąd. Rzecz 
jasna Ktoś Inny. Zieloni oskarżali Spalinowych, Spalinowi Rozpłodowych („wciąż 
się mnożą 
brzuchy i wciąż się podwaja proteinodajny areał”), a Rozpłodowi oskarżali 
zwolenników 
Wolnego Wyboru. „Wtrącali się w Boskie Prawo Naturalne «Idźcie i rozmnażajcie 
się», które 
On ogłosił. Sprawy by się ułożyły same. Wielki Biały Ząb Głodu w końcu by 
rozgryzł ten 
problem. Ale wdali się w to ci od Wolnego Wyboru. A teraz On już wszystko olał i 
wszyscy 
muszą cierpieć od ognistej trąby powietrznej, którą zmajstrowały te wyzute z 
wiary pasożyty”. 
W końcu Ike posłał broszury za burtę; oszczędźmy zmartwień biednemu, śpiącemu, 
zestresowanemu Kujonowi.
Alarm nad kołem sterowym rozdzwonił się, rozbłysnął na niebiesko, a szum 
silników 
przycichł. Automat informował, że podchodzą do celu. Z luku wyłoniła się 
najpierw głowa 
Nelsa Culligana.
– Te boje radiowe dochodzą do tysiąca za sztukę – tłumaczył Ike’owi głosem 
pełnym 
goryczy. – Nie licząc liny i ciężarka.
Zanim reszta załogi dźwignęła się z koi, komputer przerzucił napęd na stop. Ike 
wdrapał się 
na mostek z lornetką, ale nie udało mu się dostrzec niczego, z wyjątkiem fal 
wzburzonych jak 
peruka lalki Kewpie i rozkołysanych na wszystkie strony. Gdyby mu się nawet 
udało wypatrzeć 
odblaskową chorągiewkę boi, to nie umiałby poprowadzić tam kutra. Wyglądało na 
to, że na 
całym mostku nie ma żadnej wajchy, która pozwoli przejść na ręczne sterowanie.
Ostatni spod pokładu wygramolił się Carmody, krzywiąc się okropnie na widok 
dziennego 
światła.
– Ani śladu tego cholerstwa?
Chóralne burknięcie upewniło go, że nie. Zaprzeczył nawet pogrążony w 
niespokojnym śnie 
Billy. Śruby rufowe stanęły, tylko napęd na stery strumieniowe pracował z małą 
mocą. W 
bezlitosnym świetle poranka Ike dostrzegał bruzdy zmęczenia na wszystkich 
twarzach. Gdzieś 
wyciekła cała brawura ubiegłej nocy. Nawet Carmody wydawał się wykończony. Ike 
ucieszył 
się, że nie widzi ich teraz koreański kapitan; pewnie by zażądał zwrotu 
upierzonego kapelusza.
Silniki zmieniły ton i kuter poszedł wstecz.
– Tam! – To Willi pierwsza wypatrzyła chorągiewkę, o marnych parę jardów za 
rufą, po 
prawej. – Mówiłam, że to cholerstwo naprawdę działa, wcale nie trzeba się było 
zwlekać z 
wyra...
Z objęć kolistej anteny Nels wywlókł bosak i zataszczył na rampę rufową, gdzie 
jego brat 
zaczepił i podniósł na pokład boję. Wyłączył nadajnik i doczepił linę do windy.
– Ciągnij! – podał komendę Carmody. – Chociaż jeszcze nie słyszałem, żeby się 
coś złapało 
na tę sakramencką zabawkę.
Liny zwane ruletką głębinową wymyślono w związku z pogłoską, że między główkami 
portowymi zaczynają przemykać jakieś fantastyczne, żyjące na głębinach sztuki, 
jakieś 
monstrualne halibuty, płaszczki, głowacze. Podejrzewano, że te giganty mogą być 
zmutowanym 
pomiotem po wycieku Tridenta, w każdym razie antyoenzetowskie grupy wyznaczyły 
kolosalne 
premie za każdą schwytaną szkaradę, wszystko jedno, żywą czy nie. Opowiadano 
też, że 
mnóstwo okazów zabrali lobbyści prooenzetowscy, którzy płacili jeszcze więcej – 
więc dla 
szczęśliwego łowcy byłby to jeszcze lepszy interes. Wszystko to były plotki ale 
kto tylko mógł, 
sprawiał sobie tę głębinową ruletkę z nadajnikiem. Była zabawniejsza – o całe 
pięćdziesiąt sążni 
– niż przymusowy totolotek.
Ike odsunął się, żeby przepuścić Willi, która zasiadła przed panelami. Wpatrując 
się w 
ekran, zaczęła stukać po klawiaturze. Zmarszczyła brwi, a potem jeszcze raz 
przebiegła palcami 
klawisze.
– Chłopaki, albo mnie się coś pieprzy, albo temu diabelstwu. Niech tu ktoś 
skoczy i sam 
zobaczy.
Nels popędził jak burza. W chwilę później na mostku rozległy się wrzaski.
– Mamy coś! Dupne jak szalupa! Ciągnij, ciągnij!
Ike przesunął dźwignię windy, lina powoli zaczęła pełznąć przez blok i nawijać 
się na 
bęben.
– Dwa tysiące trzysta funtów! – darł się Nels sprzed monitora. – Ponad tonę 
jakiegoś 
czegoś...!
Kiedy jednak to jakieś coś zaczęło się wreszcie wyłaniać, okazało się, że to 
tylko jesiotr, a 
nie milionodajny zmutowany potwór. Po prostu bardzo stary i wielki jesiotr. Był 
jeszcze w 
wodzie, gdy Carmody orzekł, że ma najmarniej dwanaście stóp.
– Mówią, że trzeba liczyć dwie stopy na jedno stulecie, więc ten tu jegomość ma 
z sześćset 
lat. Szkoda, że mu przeszkadzamy.
Jednak już się stało; prymitywny stwór był wzdęty i nieruchawy. Wyglądał jak 
wielki 
gruzłowaty log ciągnięty tuż pod powierzchnią. Komputer zawiadamiał, że jesiotr 
jest za ciężki 
jak na tę mniejszą windę. Obaj Culliganowie manipulowali przy linach, żeby 
przełożyć ściąganie 
na wielką, kiedy nagle Archie przysłonił oczy i wychylił się wprost nad 
zanurzonym pod 
powierzchnią kształtem.
– Z niego coś wychodzi, Carm!
Carmody rzucił tylko okiem i splunął do morza. – Niech to szlag trafi. Przecież 
w nim aż się 
roi od minóg! Odetnij dziada.
– Ależ, panie Carmody – próbował zaprotestować Nels – tam musi być jeszcze 
mnóstwo 
mięsa do uratowania...
– Puść go, powiedziałem! Minogi! Tfu! Nienawidzę tych odtylcowych skurwieli! 
Powiedz, 
co to za zwierzę, które drugiemu włazi do dupy, żeby je zjeść? Mowy nie ma, 
odetnij biednego 
starego drania. Nie warto się schylać po to mięso, którego jeszcze nie wyżarły.
– Nie, zaczekajcie! – krzyknął Billy, który nagle oprzytomniał w swym gniazdku 
przy 
burcie. – Ja to widziałem tylko na obrazku! Co za okazja!
Minogi okazały się dla Kujona najciekawszym wydarzeniem w całym rejsie. Ich 
obecność 
najwyraźniej podniosła na duchu drobnego człowieczka. Zdołał podnieść się na 
kolana, żeby 
spojrzeć przez reling, a jego wysoce niestosowny wysadzany brylantami krzyżyk w 
uchu 
dygotał z podniecenia.
– Patrzcie na te ślicznotki! Gromada Cyclostomata, rodzina Myxindae, gatunek 
myxine 
glutinosa pacifica. Dosłownie „gleja”. I to nie żadne minogi, panie Carmody. 
Tradycyjna nazwa 
to śluzica, bezoczek albo jędzoryb, ze względu na głowę, podobną do rybiego 
pyska z wargami. 
Jeżeli to ryby, to bez ości, łusek, płetw czy układu współczulnego. Prawdę 
mówiąc, nikt nie wie, 
gdzie je zaklasyfikować. Mają siedem serc i nie mają oczu. Mogą pobierać tlen 
przez skórę, jak 
prehistoryczne kręgowce, ale kręgowcami nie są, a mnóstwo czołowych biologów 
uważa, że to 
nie są stworzenia archaiczne. Upierają się, że śluzice to zwierzęta stosunkowo 
nowe, które 
deewoluowały, poszły w dół, w przeciwieństwie do tych, które się wspinają. 
Wyobraźcie sobie, 
że według niektórych obserwacji poszły w dół na trzy tysiące metrów. Ale mogą 
się pokazać na 
dowolnych głębokościach, właściwie wszędzie. Jak dotąd, nikt jeszcze nie 
widział, jak się 
kojarzą w pary i przychodzą na świat.
– Dzięki Bogu chociaż za to. – Carmody jeszcze raz splunął w stronę wijących się 
stworzeń.
– Moim zdaniem ich najbardziej fascynujący rys to aparat śluzowy – ciągnął 
Bellisarius. – 
Mają po dziewięćdziesiąt dwa przewody śluzowe po obu stronach ciała. Odpowiednio 
podniecona śluzica może dosłownie w ciągu paru sekund wytworzyć do trzech 
galonów śluzu, 
czyli trzydzieści razy więcej, niż wynosi masa jej ciała!
– Trzydzieści razy? – Willi Hardesty nie mogła tego puścić mimo uszu, tak bardzo 
wiadomość odbiegała od jej wiedzy na temat różnych zjawisk. – To jakieś bardzo 
specjalne 
podniecenie...
– Fakt. Każdy z przewodów wytwarza maleńką białkową nitkę ciasno zwiniętą na 
kształt 
spirali. Wyrzucona na zewnątrz nitka rozprostowuje się i rozpościera chwytne 
węglowodanowe 
haczyki, o które zaczepiają się cząsteczki wody. W ten sposób wytwarza się gęsta 
śluzowata 
galareta. Rzecz w tym, że ten śmiercionośny żel może dławić i trawić zarówno 
zdobycz, jak i 
swego wytwórcę i jeżeli śluzica... O patrzcie! Widzicie ją? Jest zbyt oblana 
śluzem, żeby 
płynąć. I popatrzcie, jak sama siebie oczyści...
Mimo odrazy cała załoga jak zahipnotyzowana spojrzała tam, gdzie skierował się 
cienki 
czubek palca Bellisariusa. Na wpół wynurzony wężowaty stwór walczył z wytryskiem 
własnego 
śluzu, wijąc się w mękach na wszystkie strony. Potrafił się jednak tak odwinąć, 
że bezoki łeb 
przewlókł przez pętlę z własnego ciała. Z wysiłkiem zaczął ten węzeł pełznąć 
wzdłuż całego 
tułowia, ścierając w ten sposób śluz. A kiedy węzeł dotarł do ogona i rozplótł 
się, uwolnione 
zwierzę, wijąc się, pomknęło w głąb i zniknęło z oczu, zostawiając pod 
powierzchnią 
żelatynowy kłąb.
– Glutinosa mysinus. – Handlarz scoota uśmiechnął się do uważnego, lecz pełnego 
rezerwy 
audytorium. – Widzicie więc, że śluzice mogą być źródłem inspiracji tak dla pań, 
jak i panów. 
Mają też inne, fascynujące właściwości...
Billy znów się ułożył na noszach, najwyraźniej bardzo z siebie zadowolony. 
Wyglądało na 
to, że Genius bellisarius wreszcie odzyskuje moc i na nowo wstępuje w ciało. 
Wszyscy czekali. 
Billy już się zabierał do dalszego wykładu na temat biologii oceanu, lecz nagle 
rozświetliło mu 
twarz coś bardziej interesującego. Zacisnął usta, a oczy odzyskały to lśnienie 
cechujące 
opętanych uczonych. Śluzice i dla niego okazały się źródłem natchnienia.
W końcu Archie Culligan odważył się zmącić ciszę.
– O czym pan myśli, panie Bellisarius? Tak się pan uśmiecha, że to chyba coś 
smakowitego?
– Chodzi o to stare arabskie powiedzenie, Archie, które się odnosi do problemu 
niepożądanego śluzu. Powiadają: „A po czterdziestu latach Beduin zasmakował 
pomsty”. My, 
wojownicy nowocześni, musimy jej posmakować znacznie szybciej, nie sądzi pan, 
panie 
Culligan? Zwłaszcza jeżeli chodzi o tego tępaka, to zero, o tę śluzice, która 
się trze o Stary 
Testament.
– Bezwarunkowo, panie Bellisarius! – rozpromienił się Archie Culligan, zawsze 
skory do 
znalezienia się wśród sprawiedliwych. – Zemsta! Właśnie pomyślałem, że dlatego 
się pan 
uśmiecha. Bierzmy się za niego! Zemsta jest słodka...
Kiedy stało się oczywiste, że Billy Kujon już wszystko powiedział na temat śluzu 
i odwetu, 
Carmody przeciął linę i poderwał załogę.
– Software chief Hardesty!
Nie bez rozbawienia Willi odpaliła:
– Tak jest, kapitanie!
– Kurs, jak to się, u diabła, nazywa, no... wprost do domu! Trzy czwarte 
naprzód, albo coś 
koło tego. A ja wracam na półkę, w zanurzenie.
– Tak jest, kapitanie... Trzy czwarte naprzód. Najkrótszym kursem, kapitanie.
Wyglądało na to, że nie trzeba jej tłumaczyć, gdzie się znajduje „dom”.
Ike wciąż nie mógł zasnąć po emocjach nocy przebalowanej na koreańskiej bazie. 
Za 
wezgłowiem koi poukładał na grodzi kamizelki ratunkowe, w pobliżu umocował na 
klipsie 
lampkę i w ten sposób resztę rejsu mógł spędzić na czytaniu. Wybór na półkach 
był mizerny – 
kieszonkowe wydania westernów, jakieś morskie broszury, trochę pornografii. 
Stateczek za 
krótko pływał, żeby mogła uzbierać się biblioteka. Ike przerzucił magazyny z 
golizną; nic nie 
przykuło jego uwagi, chociaż modelki bardzo się starały. W końcu bez entuzjazmu 
zabrał się do 
Louisa L’Amour. Ta książeczka miała najwydatniejsze ośle uszy i najbardziej 
sterany grzbiet, 
więc Ike uznał, że chyba jest najlepsza, przynajmniej w ocenie załogi – dwóch 
nastolatków i 
Teksanki. Bo Carmody nigdy nie czytał dla rozrywki, w każdym razie nie na morzu. 
Susząc tę 
czy ową butelkę, Carmody potrafił dźwięcznie recytować całe ustępy Shakespeare’a 
i 
Tennysona, a nawet Yeatsa, lecz sporadyczne napady erudycji musiały być czymś w 
rodzaju 
mętnego osadu po bardzo dawnych pasjach literackich; w każdym razie w ciągu 
dziesięciu lat 
znajomości Ike mógł się przekonać, że stary Angol zakłada okulary tylko do 
czytania map, 
prognoz, dziennika pokładowego, nadsyłanych pocztą zawiadomień o wystawianych na 
aukcję 
kutrach lub do czytania tablic z ogłoszeniami na ten sam temat.
Kiedy Ike z książką pod pachą wślizgiwał się między pogrążone we śnie koje, jego 
wzrok 
padł na egzemplarz „Kuinak Bay Beacon” spoczywający w pudle od gitary Nelsa 
Culligana. 
Gazetka, sprzed miesiąca z górą, najwyraźniej stanowiła wyściółkę pod podstawek. 
Ike 
natychmiast zamienił Louisa L’Amour na gazetę; zresztą lepszą wyściółką są dla 
gitary 
westernowe bezkresne przestrzenie.
Wdrapał się na koję i wygodnie umościł pod cicho pomrukującą grodzią. Szybko 
przerzucił 
cienką szesnastostronicową gazetę, od nagłówków na pierwszej kolumnie po reklamy 
sklepów z 
bronią i zawiadomienia samorządowe na ostatniej. Z przykrością zauważył, że 
przegapił 
odbywające się co dwa miesiące zebranie Rady do spraw Poprawy Atmosfery, nie 
mówiąc o 
Pikniku Pięciu Zatok. Z ostatniej kolumny wrócił do pierwszej i teraz już 
zagłębiał się w 
niektóre artykuły, mocno marszcząc czoło, jakby było tam coś, co naprowadza na 
ukryte 
prawdy. Wstępniaka Wayne’a Altenhoffena, poświęconego tyranii większości, 
studiował w 
skupieniu przez całą godzinę. Altenhoffen jeszcze raz potępił politykę 
administracji w Chile i 
nazwał ją „kolejnym megalomańskim posunięciem szalonego Ahaba, wymierzonym w 
koło 
sterowe naszej nieszczęsnej państwowej nawy”. Najnowsze sondaże wykazywały 
wprawdzie, że 
dziewięćdziesiąt dwa procent populacji popiera aneksję, ale ten fakt tylko 
dolewał oliwy do ognia 
Altenhoffenowych oskarżeń. „Francuski filozof Alexis de Tocqueville w swej 
książce O 
demokracji w Ameryce półtora wieku temu ostrzegał świat, że nieoświecona 
większość może się 
stać narzędziem tyranii gorszej od tego, co w najkrwawszych snach przychodzi na 
myśl 
europejskim monarchiom. A ponieważ nasz prezydent gra na najgorszych 
amerykańskich 
instynktach, żeby eksportować nasze credo narodowe: «Tuman ma zawsze rację, w 
przeciwieństwie do kogoś inteligentnego, bo nas, tumanów, jest więcej!», 
ostrzeżenie 
Tocqueville’a podpełza ku nam coraz bliżej, by wkrótce zamienić się w fakt”.
Ike uśmiechnął się: Stary Way, Szare Komóry, wołający na puszczy. Czy Alaska 
wciąż nie 
jest tym ostatnim stanem, którym nie rządzą republikanie? A Kuinak miastem o 
najniższej 
frekwencji wyborczej? Na całym tym cholernym kontynencie Kuinak to ostatnie 
miejsce, w 
którym może się skrzyknąć jakaś większość, z dumą pomyślał Ike, zwłaszcza na tle 
jakiejś 
związkowej roszczeniowej debaty, oczywistej w innych częściach globu.
Ike wyczytał jeszcze, że projekt zmodernizowania parkingów wciąż czeka na 
sfinansowanie, 
że populacja traszek w zagadkowy sposób maleje i że nieruchomość Franka Olsena 
zostaje 
uznana za nabywalną, ponieważ od chwili zaginięcia właściciela na morzu minęło 
sześćdziesiąt 
dni przewidzianych prawem. Wiadomości sprawiły, że Ike poczuł się marnie. Lubił 
traszki, poza 
tym, niech to szlag trafi, nawet nie miał pojęcia, że stary Frank już się zmył z 
pokładu.
Z kolumny sportowej dowiedział się, że liceum w Kuinak nie wystawi jesienią 
drużyny 
futbolowej, bo wpływy z podatków spadły, a kampania zbierania funduszy zawiodła, 
nie 
zapewniając koniecznego minimum. „«Gdyby wszyscy w mieście zrzucili się tylko po 
pięć 
baksów, to na boisku mielibyśmy drużynę» – z goryczą oświadczył coach Jackson 
Adams 
podczas konferencji prasowej, na której ogłosił, że rezygnuje. «Tylko piątkę, a 
biedne dzieciaki 
pograłyby sobie»„. Reporter (zapewne Altenhoffen) w podsumowaniu zwrócił uwagę, 
że sprawa 
wyprowadzenia na boisko dwudziestodwuosobowej drużyny, zgodnie z rygorami 
Szkolnego 
Związku Wychowania Fizycznego, nie kończy się na pieniądzach. Przewiduje się, że 
w 
przyszłym roku liczba chłopców w liceum we wszystkich czterech klasach nie 
osiągnie 
dwudziestki. Teraz Ike poczuł się jeszcze marniej, wyjątkowo źle. Przypomniał 
sobie te mecze, 
na które chodził pierwszej jesieni po osiedleniu się w Kuinak: na ławkach pełno 
było ludzi i 
życia. Co się dzieje z naborem uczniów? Wszczepiane środki antykoncepcyjne 
zapobiegały 
wszystkiemu z wyjątkiem nie chcianej ciąży, a jeden głębszy mógł w każdej chwili 
doprowadzić do ataku płodności. Rodziny były takie same. Więc co się nagle stało 
z 
licealistami? Może przytrafiło im się to samo co traszkom?
Cienką gazetę czytał przez całą noc od deski do deski, a potem jeszcze raz, 
rozkoszując się 
przy tym niejasnym poczuciem winy i zarzucając sobie najróżniejsze występki, od 
zaniedbania 
obywatelskich obowiązków po wręcz psychopatyczne lekceważenie wszystkich, z 
wyjątkiem 
wyizolowanego własnego „ja”. O brzasku Ike zamienił gazetę na lornetkę i wyszedł 
na pokład z 
mocnym postanowieniem, że odtąd stanie się lepszym obywatelem. Niech ta skromna 
wyprawa 
posłuży za przepustkę! Czuł się jak wracający do domu Scrooge [ Postać z 
Opowieści wigilijnej Dickensa] po 
tych figlach z trzema duchami: odtąd będzie lepszym człowiekiem!
Wytyczona przez komputer trasa wiodła ich teraz przez cieśniny, przez Montague 
Straits od 
strony bliższej oceanu i przez Byling Sound – niemal wprost na północ. Dość już 
wleczenia się 
bezpiecznymi trasami promów, dość pętania się od zatoczki do zatoczki, przy 
brzegach; jeżeli 
morze rozewrze paszczę, to zajrzą mu w zęby. Większość załogi wyległa na pokład 
i 
przyglądała się syczącym, spienionym grzywom. Nikt się nie przebrał, stali tak, 
jak wrócili z 
balu; idąc z tą szybkością i tym kursem wiedzieli, że od domu dzielą ich już 
chwile i nie mieli 
zamiaru wyrzekać się popisowego wejścia.
Ike’a zdumiało własne podniecenie na widok tego małego lodowca nad Kuinak. Na 
tle 
perłowego, szarogołębiego nieba wydawał się w pierwszej chwili formą z kości 
słoniowej. Było 
wczesne popołudnie, lecz przez zasłonę chmur sączyło się rozproszone miękkie 
światło. Ike’owi 
aż nie chciało się wierzyć, że w tak mizernym oświetleniu lodowiec może lśnić 
tak jaskrawo. 
Rany boskie, patrzcie, przecież lodowiec – jak reklamowa poducha dla 
amerykańskich 
marynarzy w obcych portach – jarzy się cały, z wyhaftowanym neonowym napisem 
białym, 
czerwonym i niebieskim:
*WSZĘDZIE DOBRZE, ALE W DOMU NAJLEPIEJ*.
Jarzy się wprost niesamowicie. Kiedy jednak opłynęli Hopeless Rock, okazało się, 
że blask 
nie bije ani od miasteczka, ani od lodowca, ani nie spływa ze słońca. Był to 
najzupełniej 
przypadkowy produkt uboczny gigantycznej strugi światła z lamp zamontowanych po 
obu 
stronach magnezowego żaglopłata. To już nie była ozdobna, umilająca zabawę 
iluminacja, lecz 
potężne reflektory. Filmowe lampy łukowe! A więc wchodzili na plan jakichś 
wielkich ujęć. 
Przez niewielką lornetkę Ike zobaczył, że miasteczko zmieniło się nie do 
poznania. Nad zatoką 
jak grzyby po deszczu powyrastały totemy. Fronty budynków wzdłuż brzegu 
zasłaniały 
malowane zastawki, z powrotem zamieniając te nieomal nowoczesne hangary dla 
kutrów i 
pompy paliwa w nędzne sosnowe lasy, od których wszystko się tu zaczęło, teraz 
zredukowane 
do dwóch wymiarów.
Cała zachodnia fasada przetwórni ryb przeobraziła się w poszarpany klif 
nadmorski. Szczyt 
klifu dziesiątkami okupował narybek, brązowoskóry i zbrojny w ościenie. Reszta 
szczawi w 
samej tylko bieliźnie wyczekiwała na szansę tuż przed charakteryzatornią, już za 
zastawkami na 
końcu przetwórni, gdzie ich ubrązowiano. Charakteryzator uwijał się ze 
zbiornikiem pełnym 
owocowego pigmentu i pośpiesznie produkował nowych krajowców. Szczawie dygotały, 
podskakując i kucając dla rozgrzewki.
Piramida świateł wznosiła się nad pozbawioną cieni pustą, posępną scenerią na 
zatoce. 
Pływającą dekorację otaczał krąg rusztowań ucharakteryzowanych na głazy i 
podwodne skały – 
stanowiły ogrodzenie dla ogromnego morskiego kojca. Tratwa z dźwigiem dla kamery 
kołysała 
się gwałtownie, chociaż reszta zatoki była spokojna. Na pokładzie tej tratwy 
walczyły ze sobą 
dwa lwy morskie. Usiłowali je rozdzielić pomocnicy w dwóch szalupach, z przodu i 
z tyłu.
Ike zerknął przez lornetkę: nie, jednak nie walczyły. Chodziło raczej o masakrę. 
Może 
zgrywę. W każdym razie wielki lew morski właśnie dawał mniejszemu niezły wycisk, 
a 
mniejszy próbował uciekać i znaleźć schronienie poza tratwą. Mocno mu w tym 
przeszkadzał 
umocowany na grzbiecie manekin naturalnej ludzkiej wielkości. Lateksowa kukła 
była podobizną 
dziewczyny o złotej skórze, szeroko osadzonych oczach, obłąkanie pięknej, z 
purpurowoczarnymi włosami powiewającymi na wszystkie strony. Od pasa w górę 
lalka jest 
naga, niezmiernie cycata i w ogóle jak żywa, z tym że ma oderwaną rękę. Wyłażąca 
z pachy 
gumowa pianka psuje złudzenie, ale piersi wciąż się unoszą i opadają, kołyszą z 
boku na bok, z 
tą radosną sprężystością rzeczywiście młodego ciała.
Tymczasem ktoś porwał Ike’owi lornetkę. Był to Greer, żądny szczegółów owego 
cycatego 
rozkołysania.
– Och, Ike – zachwycił się i westchnął uszczęśliwiony. – Czy to nie magnifique! 
Magia 
Hollywoodu...
– Dajcie i mnie popatrzeć, dajcie popatrzeć! – Kujon szamotał się, usiłując 
wyjrzeć za burtę. 
Nels i Archie unieśli nosze od wezgłowia i oparli o reling. Stalowa teczka 
zawisła nad 
pokładem.
– To i owo się zmieniło podczas pańskiej nieobecności, prawda, panie prezesie 
Bellisarius? 
– zapytał Greer.
Billy sięgnął po lornetkę Ike’a. Ale nie skierował szkieł na widowisko 
rozgrywające się w 
kojcu dla morskich lwów ani w stronę malowanych pierwotnych wybrzeży. Uważnie 
badał 
pokład wielkiego jachtu, obok którego przechodzili.
– To facet z drugą połową transportu!
Ike nie potrzebował lornetki. Bez trudu rozpoznał jachtowego stewarda po 
samurajskiej 
fryzurze wiśniowego koloru i lśniącym, białym płaszczu. Tkwił wciąż tak samo 
przy ruchomym 
barze u podnóża mostka i tak samo niewzruszenie trzymał na wysokości piersi 
stalową tacę.
Ike odebrał lornetkę i powoli przeszukiwał nią pokład, pewien, że wypatrzy 
Levertova, a 
przynajmniej jego kumpla i pomagiera Clarka B. Clarka. Ale jedynym człowiekiem, 
którego 
udało mu się jeszcze dostrzec, był azjatycki gigant u szczytu trapu. Trzódka 
skąpo odzianych, 
ładniutkich chłopaków i dziewczyn stłoczyła się przy relingu, zapatrzona w 
klęskę lwa 
morskiego. Ike’owi wydawało się, że wśród haremu rozpoznaje ciastowaty zadek 
Louise Loop, 
nigdzie jednak nie było Levertova ani tego przydupasa. Zresztą, ulokowani w 
hierarchii znacznie 
wyżej, mieli pewnie w tym całym bajzlu lepsze miejsca. A więc tylko ten wielki 
żółty tuman i 
steward z włosami w odblaskowym, wiśniowym kolorze. I to stadko oskubanych 
przepiórek.
I oczywiście trio zgryźliwych wron, wywrzaskujących w przestrzeń:
Jeśli się, krzewie, z kolców wypłaczę, nie wrócę tutaj za nic.
11
Treser na drąg nadziewany potwór prądem porażany
PLENER – ZATOKA KUINAK – SCENA Z LWEM MORSKIM – PLAN OGÓLNY Z 
LOTU PTAKA
W tym ujęciu trzy wrony, nasz chór, krążą przez cały czas i kraczą, opatrując 
toczącą się w 
dole akcję odlotowymi komentarzami. To trójka zannich z komedii dell’arte; to 
Hekyll, Jekyll i 
Hyde; to postaci ze sztuk Becketta: poetyckie, nieodgadnione, złowieszcze i 
absurdalne; 
zarazem wewnątrz i na zewnątrz sytuacji... one pierwsze zobaczą składanie się 
wątków tej 
historii w całość...
PLAN ŚREDNI – WRONY Z ŻABIEJ PERSPEKTYWY
Wrony szybują w słupie powietrza nagrzanego przez wielki metalowy żaglopłat. 
Rusza 
kamera. Osłona z drutu pod napięciem uniemożliwia ptakom usadowienie się na 
szczycie masztu 
– dzięki temu lśniące logo Silver Fox nie okryje się wstęgami ptasiego łajna. 
Słup nagrzanego 
powietrza znakomicie odegra rolę wyniosłej loży, z której będą dobiegać 
sarkastyczne odzywki, 
a której nie da się uciszyć z pistoletu pneumatycznego. Lecz oto dziki lew 
morski, nie bacząc na 
scenariusz, przedziera się teraz przez barierę z grubej sieci (dziewiątki) i z 
głośnym rykiem 
rzuca na lwa oswojonego, tego fircyka z Anaheim z lalką na grzbiecie... 
improwizuje tak 
brawurowo, że trudno i darmo, trzeba ten numer podziwiać z bliska.
Ptaki przestają krążyć i szybują w dół, żeby się usadowić na lepszych miejscach.
CIĘCIE WNĘTRZE – SILVER FOX – STACJA PODGLĄDU PLAN OGÓLNY
Długie pomieszczenie bez okien, rozjaśnione onirycznym, drżącym blaskiem 
monitorów. 
Dzięki dwóm rzędom ciekłokrystalicznych osiemnastocalowców – umieszczonych pod 
pięciostopowym ekranem głównym jak dwa rzędy otworów strzelniczych – można 
zobaczyć, co 
się dzieje na zewnątrz jachtu. Na każdym monitorze co innego. MON 1 – tyły 
przetwórni/atrapy 
klifu – przed obiektywem przelewa się NARYBEK REZERWOWY, te szczawie, z których 
ściąga się czarne gumowe kombinezony, ubiera w skórzane przepaski na biodra i 
spryskuje 
sprejem na tubylczy brąz. MON 2 – dekoracje na plaży: głaz z pianki i piasek z 
plaztexu. MON 
3, plan ogólny, szaleńcza walka w basenie morskim brana przez kamerę z lądu; to 
samo ujęcie 
leci na głównym. Na MON 4 jest podgląd z kamery wideo sprzężonej z obiektywem 
kamery 
głównej (taśma 70 mm) na dźwigu; w ten sposób można śledzić filmowane ujęcie. 
Potem na 
MON 5, 6 i 7 podglądy z trzech łódek. Dalej parking, ławki dla publiczności i 
główna ulica. Na 
jednym z monitorów widać nawet miasteczko Kuinak, w całej mizernej okazałości. 
Obraz 
wygląda jak z orbity, z oenzetowsko-satelitarnych wyżyn, ale to podgląd 
szerokokątnej kamery 
na szczycie wielkiego żaglopłata. Ją również chronią naelektryzowane druty. 
Pomieszczenie ze 
snów maniaka nadzoru. Kluczowe miejsca i plany zdjęciowe projektu Shoola zostały 
naszyte na 
ten podwójny rząd ekranów i zamieniły się w elektroniczny gobelin, 
przedstawiający na żywo 
całe miasto. Wystarczy puknąć w klawisz, żeby wyłuskać stopklatkę, powiększenie 
czy wydruk.
ZBLIŻENIE – ROZGORĄCZKOWANY MĘŻCZYZNA
Pod gobelinem CLARK B. CLARK dogląda systemu ekranów, klawiatur i przełączników, 
uwija się na fotelu obrotowym jak układny pająk. Za nim na treningowej obrotowej 
drabince 
nautilex zwisa głową w dół nagi NICHOLAS LEVERTOV, podnosząc hantle i 
wykrzykując 
polecenia:
– Ujęcie zza pleców, ciemnoto, z szóstki.
– Tak jest, kapitanie. Z szóstki na główny.
Na wielki ekran wskakuje nowy obraz, skotłowany i rozmyty. – Ostrość, tumanie! 
Łap 
ostrość i poszerz. To zadyma. Ma być jak żyleta, jak brylant ma być, kurwa, no 
już!
– Się robi, szefie. Żyleta i brylant.
Clark B. jeszcze nie widział Levertova w takim stanie. Albinos przez cały ranek 
wydawał się 
jak zwykle trochę nieobecny; wisząc głową w dół jak tleniony nietoperz, ponuro 
wpatrywał się 
w monitory. Nigdy nie lubił się pchać na plan, kiedy Steubins zgrywał się tam na 
Wielkiego 
Reżysera; utrzymywał, że kurwienie się zawsze jest nudne, nawet kiedy człowiek 
kurwi się ze 
względu na wizerunek i media. Lecz zainteresowanie Levertova gwałtownie wzrosło, 
kiedy z 
zagrody wyrwał się dziki lew morski, wielki byk, i zaatakował tresowanego 
kastrata. Levertov 
rzucił hantle na matę, sięgnął po ręcznik i starł pot z oczu. Przez twarz 
przemknął mu grymas 
przewrotnej uciechy. A kiedy bestia oderwała ramię ulokowanej na grzbiecie 
kastrata marionety, 
Levertov wydał z siebie coś, co przypominało złośliwy kozi bek, chociaż naprawdę 
to był 
śmiech. Clark B. Clark, – który od lat, od najwcześniejszych przymiarek do 
projektu Shoola.
Kuinak gotów był na każde skinienie Levertova, do dyspozycji dzień i noc – 
jeszcze nie 
słyszał u swego chlebodawcy tak zdumiewających odgłosów.
– A teraz podgląd z kranu, ty łoju. Z tej kamery sprzężonej z 
siedemdziesięciomilimetrówką. Prędzej, prędzej!
– Yes, sir! – odkrzyknął Clark. – Podgląd z kranu! – Obrócił się wraz z fotelem 
i wystukał 
polecenie na klawiaturze. Na wielkim ekranie zafalowało zapienione futro, 
zalśniły ślepia i kły.
– Za wąsko. Odjedź o jedną trzecią.
Futrzany bezład zamienił się w lwa morskiego. Wynurzył się i wściekle atakował 
na zbitym 
z desek pokładzie. Szaleńcze próby rozszarpania degenerata przystrojonego 
marionetą zmusiły 
samca do wdarcia się na wielką tratwę. Ów degenerat kulił się w wodzie po 
drugiej stronie 
tratwy, gdzie usiłował się ukryć za rusztowaniami dźwigu z kamerą. Piankowa 
Shoola 
przywiązana do grzbietu uniemożliwiała mu bezpieczne danie nura w głębinę.
Pod ciężarem przybyłych na pomoc treserów, pomocników i poskramiaczy tratwa 
pogrążała 
się w falach. Poskramiacze i pomocnicy niepewnie zbili się w gromadkę za głównym 
treserem, 
mężczyzną o długich, puszystych włosach i podobnej brodzie, którego wątłe barki 
okrywał 
angorowy sweter koloru gołębiego. Facet ostrożnie podchodził do dzikiego byka, 
trzymając 
przed sobą, jak na pokazie, okuty treserski drąg. Wydawało się, że raczej 
zamierza pasować 
zwierzę na rycerza, niż poskromić. Jednak lew morski nie wykazał zamiłowania do 
ceremonii. 
Ilekroć trener podszedł na wyciągnięcie naelektryzowanego drąga, wielki byk 
przewalał się na 
boki z taką furią, że treser i jego trzódka odstępowali, ślizgając się i 
potykając. Za trzecim 
razem tratwa tak się zakołysała, że trener wyrżnął tyłkiem o mokre deski. 
Upuścił drąg, który 
zsunął się z pokładu, iskrząc i łomocąc. Treserowi już groziło, że tak samo 
zsunie się po śliskich 
deskach, ale zareagował czujny pierwszy pomocnik. Tym, co mu podał, był jego 
drąg. Obaj 
mężczyźni, w tym jeden rażony prądem, zamarli; wygięci w łuk upodobnili się 
nagle do tambur-
majorów damskiej orkiestry, odrzucony drąg wirował nad nimi jak buława. Wiszący 
do góry 
nogami Levertov śmiał się do utraty tchu.
– Przydałaby się fonia, baranie boży, co? Wsłuchajmy się w te wypadki...
Rzeczywiście, Clarka B. tak zaintrygowało rozradowanie Levertova, że zapomniał o 
dźwięku.
– Jest fonia, sir! – Zakręcił gałką: długie pomieszczenie wypełniły ryki i 
wrzawa 
przepuszczone przez wzmacniacz; także gniewny trzask drewna, chlupot wody, 
ogłuszające 
beczenie lwa morskiego i nieprzekonujące pogróżki innych poskramiaczy:
– Poszedł, dzikusie jeden! Marsz do wody, albo tak oberwiesz, że...!
A potem tuż koło kamery rozległ się ryk jeszcze głośniejszy niż lwa morskiego:
– Prądem go, skurwiela! No jazda, chłopcy, załatwcie go. Zobaczmy, z czego jest 
zrobiony!
– To Steubins – zachichotał Levertov. – Przerzuć na łódź, na szerszy plan, ale 
zostaw tę 
fonię. Zobaczymy, z czego on jest zrobiony.
Clark B. przerzucił na główny ekran podgląd z najbliższej szalupy. Ale na 
monitorze można 
było podziwiać tylko wodę na dnie łodzi i parę sandałków wsuniętych pod żerdkę, 
pod którą 
zapiera nogi wioślarz.
– Mój Boże, i to ma być kamerzystka! – jęknął Levertov. – Kolego Clark, obawiam 
się, że 
jedna z tych ślicznych aktywistek waszego ruchu „ZAWSZE TAK” trochę się gubi w 
tutejszej 
zabitej deskami krainie. Przekaż łaskawie tej miłej damie, że albo weźmie w 
rączęta kamerę i 
skręci tę akcję, za co jej się tu płaci, albo sobie poszuka innej roboty.
– Kapuję, szefie. Albo zdjęcia, albo zdjęcie.
Clark B. Clark podjechał na fotelu pod mały monitor z ujęciem dna łodzi. Na 
skrawku taśmy 
nalepionej pod przełącznikiem wypisane było nazwisko.
– Marygold, złotko...? – Obraz podskoczył. – Te twoje szkarłatne paznokcie u nóg 
są 
naprawdę milutkie, ale pan Levertov wolałby teraz rzucić okiem na pana 
Steubinsa, dobrze?
Po chwili w kadrze znalazła się postać przypięta do fotela na dźwigu. 
Platforemką w górze 
wściekle miotało na wszystkie strony jak bocianim gniazdem na wzburzonym morzu.
– To już jest coś – powiedział Nick. – Powiedz jej, niech nam tu da samą 
facjatę, soczysty, 
pożywny portret, panie Clark, obrzydliwie bliskie zbliżenie. Chcę mieć na taśmie 
moment, w 
którym trzaśnie ten kamienny spokój, kiedy się posypie maska, chcę mieć każde 
pęknięcie, 
najcieńszą szczelinę.
– Najazd na twarz, panno Marygold, pełne zbliżenie. Pana Levertova interesuje 
samopoczucie naszego czcigodnego reżysera.
Podniecona kamerzystka manipulowała kamerą, starając się o nieporuszone 
zbliżenie, a 
Levertov obrócił drabinkę o sto osiemdziesiąt stopni i zszedł z urządzenia. 
Zarzucił na ramiona 
frotowy szlafrok i – chciwie wpatrzony – podszedł pod główny ekran. Zbliżenie 
chyba go jednak 
rozczarowało. Podobne do skalnego urwiska oblicze starego reżysera – miotanego 
na wszystkie 
strony, ponad zamętem i wrzawą na planie – nie traciło formy. Poryte bruzdami 
czoło nadal 
bacznie pochylało się nad wizjerem szerokotaśmowej kamery, a ogromny aparat 
skierowany był 
niemal pionowo w dół, na toczącą się akcję.
– Prądem go, skurwiela, mówię! – znów rozległ się ryk Steubinsa. – Tylko tym 
razem, na 
miłość boską, zajdźcie go od dupy, poza kadrem. My tu kręcimy, moje dzieci, 
niesamowity 
materiał. Jeżeli jeszcze pociągniemy to ujęcie, to już wiem, że wchodzi do 
filmu. Tak, dobrze, 
tak... a teraz mu dołóż!
Clark B. Clark już był gotów przerzucić na duży ekran nowy obraz, rzecz jasna z 
kamery 
zamontowanej równolegle z siedemdziesięciomilimetrówką Steubinsa. Na monitorze 
było 
widać, że facet ma rację, że właśnie kręci coś niesamowitego. Treser nadziany na 
własny drąg. 
Porażony potwór wali się w wodę na płask, całą długością, a gejzer piany 
wylatuje w 
powietrze, legając niemal obiektywu. Bombowy materiał. Ręka Clarka B. sięgnęła 
już 
przełącznika, ale Levertov nie zarządził zmiany; wciąż wpatrywał się w zbliżenie 
twarzy 
Steubinsa. W końcu westchnął i cofnął się.
– Wiesz, czego nie trawię, Clark? Jednego: kamiennego spokoju. Nudnej kamiennej 
maski. 
Wiesz, o co mi chodzi?
– Mowa, szefie. – Clark z przykrością stwierdził, że z głosu pryncypała gdzieś 
się ulotniło 
to dzikie rozradowanie. – O ten wymuszony wdzięk, o tę zgniliznę.
– Otóż to. Nudna zgnilizna. Aż przykro patrzeć. Dobra, wyłącz fonię i poleć po 
kanałach, 
zobaczymy, gdzie jest coś ciekawego.
Levertov wycierał się frotowym szlafrokiem, a Clark B. Clark przerzucał na 
główny ekran 
podglądy ze wszystkich monitorów, jednego po drugim. Na początek poszły obrazki 
z planu. Był 
więc wystraszony eunuch, kwilący z wdzięczności, kiedy zaganiacze zwabili go 
znów do klatki 
w porcie. Był rozciągnięty na wznak dziki byk. Z łodzi wiosłowych przywiązywano 
mu do 
płetw pływaki, żeby bezwładne bydlę nie utonęło. Trudno się było zorientować, 
czy lew morski 
żyje, czy zdechł. To akurat mało obchodziło Levertova.
– W jego stronach nie brak takich. Pokaż, co w mieście.
Większość firm przy Main Street była zamknięta, żeby sklepikarze, kelnerki i 
urzędnicy 
mogli obejrzeć szumnie zapowiadany galop na lwie morskim. Podobno chodziło o 
najbardziej 
widowiskową sekwencję – kulminację filmu, wielki finał. W komunikatach 
wyjaśniano, że 
reżyser Steubins zamierza kręcić finał wcześniej, nie w kolejności akcji. „Żeby 
mieć to na półce, 
zanim siądzie pogoda” – jak wyjaśniała prasa nie wtajemniczonym masom.
Oczywiście Clark B. Clark, jak inni wtajemniczeni, wiedział, że powód jest inny: 
scenę 
trzeba było skręcić, zanim zdechnie tresowany lew. Chudł i opadał z sił od 
chwili, w której 
przywieziono go helikopterem. Bezkres morza, nieba, groźnie wyglądające wybrzeże 
– to 
wszystko okazało się zbyt wielkim szokiem dla bydlęcia, które całe życie 
spędziło w sztucznie 
chłodzonym basenie w Anaheim. Stracił apetyt i wynędzniał; z tęsknoty popadł w 
depresję, 
zanim jeszcze ze statku wyładowano jego dzikiego dublera, który potem dniem i 
nocą wyrykiwał 
obelgi pod jego adresem. Przez to stał się jeszcze bardziej spięty i 
niepozbierany. Szykowano go 
do roli przez sześć lat, ćwiczył z manekinami, z żywymi jeźdźcami, a teraz, 
kiedy nadszedł 
czas, żeby wystąpić w wielkiej scenie, najwyraźniej zjadała go trema, a nerwy 
miał w 
strzępach.
Maint była pusta. Podobnie Cook Boulevard. Żywej duszy nie było także na ganku 
Psiarni; 
Psubracia zabezpieczali plan. Foxcorp zaangażowała cały klub.
Za to wiele się działo w kręgielni, lecz była to tylko biurokratyczna 
krzątanina. Foxcorp oraz 
Louise namówili w końcu Omara Loopa, żeby wynajął lokal na biura kierownictwa 
produkcji. 
Kręgielnie pozastawiano komputerami i szafami na dokumenty i po drewnianych 
torach biegały 
tam i z powrotem sekretarki w sile tuzina. Patrząc na młode kobiety i młodych 
mężczyzn, 
Levertov znów westchnął.
– Może któregoś popołudnia wpadniemy i obalimy parę kręgli?
Nieco większe zainteresowanie wzbudził w nim kadr sprzed fasady Searaven 
Corporate 
Casino. Para leciwych Popilutów niezmordowanie przeistaczała kłody pianki 
szklanej w totemy. 
Starzy używali elektrycznych, bateryjnych dłut, a tradycyjne totemowe 
płaskorzeźby wykrawali 
w piance z taką łatwością, jakby dzielili indyka na Święto Dziękczynienia. W 
powietrzu kłębił 
się piankowy pył. Na drugim planie dwaj długowłosi faceci wykańczali syntetyczne 
pnie 
laminatem. Byli to dwaj zawodowi surferzy, którzy prowadzili w Malibu sklep z 
deskami. Mieli 
na sobie bermudy i koszulki bez rękawów, a nosy i policzki – mimo chmurnego 
nieba – zdobiły 
im przylegające do twarzy jaskrawotęczowe przeciwsłoneczne okulary.
– Opalone plażowe wałkonie i zniszczeni Indianie – ironicznie zamruczał Levertov 
– trudzą 
się ramię w ramię dla dobra sztuki. Nie ma jak showbiznes, panie Clark?
Clark B. przytaknął z entuzjazmem:
– Tylko showbiz, szefie. Niech pan popatrzy! Nawet Indianom wcisnęli te okulary! 
Tylko w 
Ameryce...!
Clark zrobił najazd. Starzy nałożyli na twarze kolorowe, opalizujące gadżety. 
Wyglądali jak 
tłuste karykatury mężnych wojowników obsadzone w tandetnym musicalu. Levertov 
zachichotał. Zachichotał też, widząc kadr spod przetwórni, gdzie Psubracia 
dumnie paradowali w 
nowiuteńkich srebrzystych kurtkach Foxcorp Security – niemal gotowi odpierać 
atak kroczącego 
po ścieżce wojennej, wysprejowanego na brązowo plemienia Szczawi. Ale syf. Clark 
B. Clark 
uznał, że żaden z obrazków już nie wprawi szefa w to rozkoszne oszołomienie, 
które go 
ogarnęło na widok ataku lwa morskiego. Levertov właśnie zarzucił na ramiona 
szlafrok i 
oznajmił, że wybiera się odetchnąć, pod prysznic, kiedy Clark B. Clark, – który 
nadal 
przeskakiwał z linii na linię – jedną z kamer ulokowanych w porcie zrobił od 
niechcenia 
panoramę zatoki. Na wodzie zamigotał jakiś srebrzysty refleks.
– Czekaj! Co to? Wróć! I najeżdżaj, bliżej!
Clark odegrał na klawiaturze pasaż. W kadr wpływał ferralowy dziób wielkiego 
rybackiego 
kutra. Nad relingiem sterburty widniał rządek twarzy. Clark zmarszczył brwi.
– Kto to, do diabła ciężkiego? Słowo daję, szefie, nadaliśmy komunikaty i 
absolutnie żaden 
nie upoważniony... – Nie dokończył, bo oto znów się rozległ ów złośliwy kozi 
bek.
– To właśnie ci wspaniali faceci, którzy śpieszą z pomocą. – Roześmiany Levertov 
klepnął 
Clarka B. w ramię. – Jak w kinie! Włożę coś na siebie, bo następną scenę zagramy 
naprawdę. 3-
D, pełne pole widzenia, obrzydliwe najazdy. Rozumie pan?
– Tak jest! – żarliwie potwierdził Clark B. Clark, kiwając głową. – Prawda i 
obrzydliwe 
zbliżenia. – Kark Clarka aż jeżył się z dumy i entuzjazmu, chociaż kto wie, czy 
Clark coś z 
tego rozumiał.
PLENER – KUINAK – Z LOTU PTAKA
Miasteczko mogą ogarnąć wzrokiem także wrony, z owego arcydogodnego punktu na 
słupie 
rozgrzanego powietrza. Mogą się pogapić na tylne drzwi Crabbe Potte, koło 
których czasem 
zakręci się ktoś z Crabbe’ów, żeby wreszcie rozrzucić kompost. Mogą się pogapić 
na nielegalną, 
a zamaskowaną klapę w kuchennej podłodze Fisherman’s Wharf Bar & Grill, przez 
którą ktoś 
wyrzuci czasem rybie resztki; mogą się napatrzeć na Laralee Jerome, której 
zachce się zrzucić 
szmaty i zażyć słonecznej kąpieli na dachu Laralee’s Beauty Shop. To wszystko w 
trójwymiarze. Lecz akcja na wroniej arenie toczy się od niedawna żywiej, niż 
mogłaby zamarzyć 
nawet najbardziej wścibska wrona. Na przykład taka Alice Carmody – narąbana jak 
stodoła, 
zatacza się w niebotycznych, szmaragdowych szpilkach, jakich nie nosi się od 
czterdziestu lat – 
pędzi na złamanie karku wprost ku katastrofie. Krzywe jest to krążenie wron i 
nie pozbawione 
satysfakcji; muszą przyznać, że cóż, racja... Tylko w Ameryce.
Alice szamotała się przed motelem na muszlach dziedzińca: usiłowała dopiąć 
grubą, 
kraciastą męską koszulę, którą narzuciła na luźną jedwabną bluzkę. Spod 
flanelowych mankietów 
i kołnierzyka wyłaziły brzoskwiniowe farfocle. Nowinę usłyszała na CB: kuter. 
Ferralowy, 
wielki, wielofunkcyjny – wchodzi właśnie do portu. Wobec tego wystroiła się. Tak 
to nazwijmy. 
Bluzkę po prostu lubiła, szpilki to był komunikat, a pomysł z roboczą koszulą 
wpadł jej do 
głowy już potem.
Dziedziniec przed motelem był pusty, jeśli nie liczyć starego Marleya i małej 
Biedy. 
Wszyscy od dawna gapili się w porcie na słynną sekwencję. Alice ucieszyła się, 
że może zostać 
w domu sama i coś naszkicować, a nie podniecać się oszukańczą przejażdżką 
marionety na 
lwie morskim. Ale szkice nie wychodziły. Nie czuła kreski. Na skutek czego 
pomyślała o 
poprzednich okresach jałowych usiłowań. Na skutek czego pomyślała, że może w 
ogóle traci 
wyczucie. Na skutek czego pomyślała o Carmodym, reszcie załogi – i zaczęła 
wpadać we 
wściekłość. Na skutek czego zmiksowała sobie, wbrew zdrowemu rozsądkowi, dzbanek 
porannej 
margarity. Jeśli Carmody nie wróci szybko do domu, to kto wie, Alice może 
popadnie w to 
samo, stanie się tą dawną Wściekłą Aleutką, która pije, bo wpada w złość, a 
wpada w złość, bo 
pije. Kiedy zaś w trzeszczącym i popiskującym jej nad głową CB usłyszała o 
wchodzącym do 
zatoki kutrze, dzbanek był prawie pusty.
– Carmody, cholero jedna, postaraj się, żebyś to, kurna, był ty, stary, gruby 
skubańcu morski!
Nowina wraz z tequilą tak namieszały jej w głowie, że na dobrą sprawę nie 
wiedziała, w co 
się ubiera. Grzebała w szafie, ale nie mogła się zdecydować, czy postawi na 
bawełnę i zgodę, 
czy pójdzie na błysk i udry. Nie wiedziała, czy cieszyć się wiadomością o 
kutrze, którym w 
końcu zawijają do portu marnotrawni synowie, czy tę nowinę olać, czy licho wie, 
co jeszcze. 
Dopiero potem – kiedy się ubrała, wyszła i zobaczyła, że te cholerne eskimoskie 
gwiazdy 
filmowe znów podprowadziły furgon i w zamian zostawiły dziecinny motorower 
(świetna 
przejażdżka: w idiotycznej spódnicy i w szpilkach) – podjęła postanowienie: 
olać!
Oczywiście, akumulatorek był rozładowany. Podłączyła to kurewstwo do gniazdka i 
czekała, aż się podładuje; defilowała tam i z powrotem, klnąc, kopiąc muszle i 
usiłując nimi 
trafić w Marleya albo w strapioną Biedę. Marley zignorował ten napad złego 
humoru, ale 
suczka uznała, że kobietę wyprowadził z równowagi jakiś pies i że ten pies 
zrobił coś złego, 
więc sama niestrudzenie łasiła się do wysokich obcasów i zapewniała, że to nie 
ona. Przez bite 
dziesięć minut, których wymagało podładowanie pojazdu, Alice tupała, kopała i 
klęła, nie 
oszczędzając nikogo, nawet sentymentalnych szczeniaków. Pomrukiwała jeszcze na 
motorowerze, jadąc ku ścieżce przez pusty parking.
Pedałowała z całej siły, żeby przedostać się przez wierzbówki na drogę do 
miasta, a potem 
zjechała w dół po chodniku już bez pedałowania, żeby nabrać tchu przed solidnym 
podjazdem 
na most. Droga opustoszała. Alice żywiła nadzieję, że to się nie zmieni; 
wiedziała, jak wygląda: 
zielone szpilki wczepione w pedały, kolana wbijające się w podbródek za każdym 
obrotem 
pedałów tego karłowatego draństwa. Na drodze nie było żywej duszy, nawet kiedy 
już zjeżdżała 
z mostu w Second Street. Najwyraźniej wyemigrowało całe śródmieście. Mimo to 
postanowiła 
nie jechać przez Main, lecz próbować szczęścia starym drewnianym chodniczkiem, 
przez zaułek 
do portu. Zwykle furtka była zawiązana rzemienną pętlą, żeby zniechęcić 
jednośladowców do 
korzystania z tego bardzo wygodnego skrótu, ale rzecz jasna to nie był zwykły 
dzień. Ludzi 
wymiotło ze sklepów, więc i do pętli nikt nie miał głowy. Całe miasto gapiło się 
na zdjęcia. Na 
widok otwartej furtki Alice ruszyła w wąski przejazd.
Alice czegoś jednak nie widziała (chociaż widziały to wrony), mianowicie innego 
motoroweru, który owym wąskim drewnianym przejściem wspinał się pod górę z 
naprzeciwka. 
W momencie, w którym Alice śmignęła w otwartą furtkę, właśnie wyjeżdżał z 
przejścia ten 
drugi motorower. Pojazdy wpadły na siebie i łupnęły się kierownicami jak para 
młodych łosi 
badająca krzepę własnych łopat.
Manewr wypadł olśniewająco. Kiedy wrony przestały wiwatować i uniosły tabliczki 
z 
ocenami, wynik Alice brzmiał: 9,6 -9,4 i 9,8. Natomiast druga zawodniczka 
trzykrotnie 
otrzymała pełną dziesiątkę. Przeważyła punktacja za trudności techniczne. 
Dziewczyna – 
najwyraźniej dosiadała motoroweru pierwszy – raz w życiu i zamiast złapać przed 
zderzeniem 
za ręczny hamulec, obróciła do oporu dźwignię gazu. A trzeba dodać, że miała na 
sobie tylko 
łosiową spódnicę wyszywaną paciorkami i ozdobne rzemyki. Nic więcej. Z tym nie 
mogły się 
równać nawet idiotyczne szpilki i kombinacja jedwabiu z koszulą roboczą.
– Tumanie jeden! – wrzasnęła Alice, a własny głos aż zapiekł ją w gardle. – To 
nie dzika 
Arktyka ani żadna tundra! Jasne?
– Wiem – powiedziała dziewczyna; wyglądała na bardzo upokorzoną, lecz wcale nie 
uważała 
za stosowne zakrywać nagości. Klęczała, a między jej nogami wciąż terkotał 
motorower. – 
Bardzo mi przykro. – Wbiła wzrok w ziemię.
– Może nikt ci tego nie powiedział, ale mamy tu cywilizację! – wrzeszczała 
Alice. – Jeszcze 
nie za wiele, ale staramy się. Widziałaś ten znak na furtce?
– Tak – powiedziała dziewczyna. Wciąż nie podnosiła głowy.
Długie włosy niemal ją okrywały jak kosztowny szal.
– I co, umiesz czytać?
– Tu pisze tak: „Zakaz przejazdu, na podstawie zarządzenia Rady Śródmieścia w 
Kuinak...”
– W porządku. Czytać umiesz, ale nie umiesz jeździć. Nic ci nie jest? Zderzaki 
całe? 
Chciałam powiedzieć: będziesz miała sińce?
Dziewczyna tak potulnie pokręciła głową, że Alice poczuła nagłe bolesne 
targnięcie skruchy; 
płomień w gardle przygasł. Mnie też obciąża zderzenie, pomyślała, mimo wszystko. 
Gorzej, bo 
Alice dobrze znała ten zakaz; tego lata, kiedy wyroiły się deskorolkowe hordy, 
była wśród tych, 
którzy podpisali stosowny wniosek. Położyła swój moped i wyciągnęła rękę do 
dziewczyny.
– No to wstawaj. Swoją drogą, co tu jest grane, do diabła, że się rozbijasz w 
toplesie? Co to 
za historia? Chryste Wielkopostny, popatrz no, ogromne, że coś niesamowitego! 
Masz szczęście, 
że nie leci za tobą sfora tych parszywych Psubraci, jak za... – Alice urwała, 
szukając 
łagodniejszego porównania niż to, które jej przyszło na myśl. Dziewczyna 
dokończyła za nią.
– ...Jak za goniącą się suką? – podsunęła; podniosła w końcu głowę i spojrzała 
Alice w 
oczy. – Też się tego bałam. Ale Psubracia rzucają na patelnię inne sztuki. Nikt 
nie zauważył, że 
się wymknęłam.
Alice na widok dziewczyny zamurowało. Jeszcze nigdy nie przyjrzała jej się 
porządnie. A 
teraz nie mogła oderwać oczu. Pomogła kosmetyka – robota dobrego 
charakteryzatora, tych parę 
podkreśleń i stonowań – ale to, co podkreślano czy tonowano, już istniało. Alice 
wiedziała, że 
odtąd dziewczyna na zawsze pozostanie dla niej pięknością, wszystko jedno w 
makijażu i 
ubraniu czy bez.
– Jasne, możemy się założyć, że nikt nie zauważył – odezwała się w końcu Alice.
– Kiedy to prawda! Wszyscy byli zapatrzeni na lwy morskie, więc pożyczyłam sobie 
ten 
motor i myk-myk. I to już cała historia. W porządku?
– Dla mnie w porządku – przyznała Alice. – Ale podejrzewam, że to musi męczyć, 
takie 
stanie przed ludźmi z tymi, no...
– Z cyckami na wierzchu? – Dziewczyna spojrzała w dół i wzruszyła ramionami. – 
Pokazywałam je już, kiedy miałam dziewięć lat, zdaje się, że za oenzetowskie 
konserwy, które 
zakonnice rozdawały w szkole na lunch. – Ściągnęła wargi w zadumie. – Nie, ja 
się martwię 
czym innym. Tym, że rozszarpał marionetę. Czy pani wie, że ta marioneta to ja? 
Więc może 
znowu trzeba zrobić odlew. Bo ten pierwszy musieli stłuc, żeby lalkę wydostać. 
Nawet nie wiem 
czemu. Za to wiem, że ten gość z Hollywood okleja mnie przez tysiąc godzin, 
potem to zastyga 
przez dwa tysiące godzin, swędzi przez cały czas, jakby człowieka pogryzł milion 
komarów, a 
przy ściąganiu wyrywają ci z ciała wszystkie włosy. Tak to wygląda. – Pełna 
skruchy spojrzała 
na motorowery. – Jak pani myśli, czy te łapserdaki ruszą, czy trzeba je 
zastrzelić jak konie, które 
połamały nogi? Albo jak kuce, bo to malizna.
Trajkotanie dziewczyny było tak ujmujące, że Alice odrzuciła w tył głowę i 
roześmiała się.
– Dojdą do siebie. Rumakom nic się nie stało. Twojego trzeba tylko na nowo 
podkuć, a 
mojemu wymienić przednią nogę, i pognają jak za dawnych dobrych czasów. Zgaś 
silnik, 
zostawimy je, gdzie padły. Ale, na miłość boską, popatrz na siebie! Chryste! 
Załóż to. Może ten 
strój jest w sam raz na Ziemi Baffina albo w Beverly Hills, ale nie możesz tak 
prowokować w 
tym mieście, jeżeli chcesz się po nim trochę powłóczyć. – Zdjęła tę zawadzającą 
kraciastą 
koszulę Carmody’ego i podała dziewczynie.
– Ależ nie, pani Carmody! Pani ma ważne sprawy i pani się śpieszy. Niech pani 
weźmie mój 
motor i jedzie. Dam sobie radę. Skoczę do motelu i przycupnę na chwilę; nie ma 
żadnego 
problemu.
– Myślę, że nie ma – oświadczyła Alice – mimo to załóż koszulę. Jadłaś 
śniadanie? Choć, 
zobaczymy, czy tu się znajdzie otwarta knajpa. A potem, kto wie, może obie 
mykniemy sobie do 
motelu, hyc i sza.
– Hyc i sza – powiedziała dziewczyna, owijając się w koszulę. – Od czego 
zaczniemy?
– Gdzieś trzeba zmyć te trochę brudu i krwi. Chodź.
Na Main Street wciąż nie było żywej duszy. Ani jednego próżniaka przed Grobem 
Nieznanego Winożłopa. Większość sklepów pozamykana, zakratowana, z tabliczkami 
„zaraz 
wracam”. Tylko drzwi małego sklepiku Old Lady Grady wciąż były uchylone, co nie 
zdziwiło 
Alice. Znalazła się w mieście obywatelka, która nie zeszła z posterunku, żeby 
się gapić w 
porcie na wielkie sceny filmowe czy inne, a to z następującego powodu. Iris 
Grady, formalnie 
rzecz biorąc, straciła wzrok w wypadku w laboratorium. Kiedy Alice chodziła 
jeszcze do liceum 
w Kuinak, stara dama była młodą, schludną i rudowłosą nauczycielką chemii o 
ruchliwych, 
zielonych oczach. Lecz po godzinach, podczas szeroko reklamowanych zajęć 
pozalekcyjnych, 
coś nie wyszło z jakąś probówką. Przyczyną był ćpacz i amfetaminiarz, jej 
młodszy brat, Jimmy 
Grady; chodziły słuchy, że zmusił swą dużą siostrzyczkę, żeby zeszła do 
licealnego laboratorium 
i przyrządziła mu coś na odprężenie. Wybuchł eter, a w całej szkole zadziałały 
przeciwpożarowe spryskiwacze. Jimmy skończył w lodowni. Jeżeli chodzi o 
reputację, to oboje, 
rudowłosa Iris wraz z bratem, zostali oczyszczeni; niestety rogówki nauczycielki 
tak ucierpiały, 
że praca w szkole już nie wchodziła w rachubę. Za pieniądze z ubezpieczenia Iris 
kupiła 
Novelty Boutique & Antique Clock Shop, nauczyła się braille’a i zaczęła tyć. 
Wciąż trochę 
widziała, ale jej oczy przypominały sfatygowane tarcze strzelnicze, nosiła więc 
na nich 
bawełnianą przepaskę. Poturbowane gałki nie bardzo pomagały w handlu różnymi 
drobiazgami. 
Panna Iris dowierzała klientom; sami wybierali towar, sami obliczali należność, 
płacili i 
wydawali sobie resztę, ona zaś siedziała z bawełnianą przepaską na oczach. To 
był jeden z 
powodów, dla których Alice większość ciuchów kupowała u panny Iris. Mogła dać 
upust swoim 
straszliwym gustom, jeśli chodzi o szmaty, nie troszcząc się, czy akurat gapi 
się na nią jakaś 
zakichana ekspedientka.
– Dzień dobry, panno Grady.
– Jak się masz, Alice. – Kobieta siedziała niezgrabnie, jak na grzędzie, na 
wyściełanym 
taborecie i z zadowoleniem wsłuchiwała się w tykanie starych zegarów. Wyglądała 
jak zbyt 
szczodrze wypchana lalka, lecz wciąż mówiła głosem jasnym i energicznym jak 
młoda, 
stanowcza wychowawczyni. – Czym mogę służyć?
– Nie przyszłam na zakupy, panno Grady. Po prostu wybrałyśmy się na Main coś 
przekąsić i 
musimy się trochę ogarnąć. Może zje pani z nami lunch?
– Bardzo to uprzejme, ale będzie lepiej, jeśli zostanę na posterunku. Wiesz, 
którędy do 
łazienki, Alice. Kiedy usłyszała, że kobiety wracają, zapytała:
– Czy mogę wiedzieć: „my” to znaczy kto?
– Ja i moja młoda przyjaciółka... no właśnie, jak masz na imię?
– Shoola – odpowiedziała dziewczyna.
– Shoola? Nie wciskaj mi kitu, moje dziecko. Jak się nazywasz naprawdę?
– Wszyscy mówią do mnie Shoola i wolę to imię niż własne. Wie pani, co moje 
prawdziwe 
imię znaczy w innupiat? Chciałaby się pani nazywać: Chodzi-Po-Zabłoconym-Śniegu-
I-Płacze? 
Więc już wolę przyszywane. Dzień dobry, panno Grady.
– Jak się masz, Shoola – głos panny Grady zamienił się w głosik, a ona sama 
zsunęła się z 
wysokiego taboretu. – Słyszałam o tobie, o tej pięknej eskimoskiej gwieździe 
filmowej. Nie 
przejmuj się naszą Alice, ma jęzor jak scyzoryk. – Palce ręki, którą stara dama 
wyciągała w 
sklepie w stronę głosów, przemknęły po policzkach dziewczyny i zsunęły się 
niżej. – Na miłość 
boską, dziecko! Mów prosto z mostu, który to numer?
– Mówiąc prosto z mostu, nie wiem, panno Grady. Pani Carmody ocenia, że ogromne, 
coś 
niesamowitego.
Zabrzmiało to tak niewinnie, że Alice nie mogła się połapać, czy to żart, czy 
nie; w końcu 
dziewczyna i stara nauczycielka roześmiały się.
– No dalej, gwiazdo – powiedziała panna Grady. – Musisz się pokrzepić, żeby 
podołać temu 
wszystkiemu.
– Pokrzepić?
– Coś zjeść.
– Rzeczywiście. Jestem głodna jak mors. Cieszę się, że panią poznałam, panno 
Grady.
– Bawcie się dobrze, dzieciaki – wyprawiła je Iris.
Stara dama poczekała, aż usłyszy zamykanie drzwi, a potem wdrapała się na 
wyściełany 
taboret za ladą jak rozdęta lalka, która wraca na półkę. Sklep znów wypełniło 
przyjazne tykanie 
zegarów.
W zaułku postawiły pod murem rozbite motorowery, jeden przy drugim, litujące się 
nad sobą 
nawzajem, i zawróciły na Main, a tam ruszyły w przeciwną stronę niż ta, po 
której wznosił się 
smukły, metalowy żaglopłat. Przez chwilę rześko i bez słowa maszerowały obok 
siebie 
opustoszałym chodnikiem.
– Chyba pozamykali wszystkie kawiarnie. – Alice skinieniem głowy wskazała ulicę. 
– 
Urodziłam się i wychowałam w tym mieście, a nie pamiętam takiej pustej Main, 
nawet w 
środku zimy. Co tu widać? Cztery psy i starego winożłopa.
– Tam, gdzie ja się urodziłam i wychowałam, cztery psy i pijak to tłum. Jeżeli o 
mnie 
chodzi, pani Carmody, to ta ulica jest wspaniała i ludna. W Kuinak wszystko mi 
przypomina ten 
letni karnawał, na który siostry zabrały nas do Dundas Harbor; dla mnie Kuinak 
to coś 
cudownego.
Alice nie odezwała się. Nie miała pojęcia, co powiedzieć o uznaniu Kuinak za 
wspaniałość.
– Ja jestem wychowana po jezuicku – ciągnęła dziewczyna – przez zakonnice Nowego 
Jeruzalem. A ciebie chyba wychowano w prawosławiu, prawda? Kima, tego kalekę, 
wychowali 
prawosławni Rosjanie. Dlatego ciągle chodzi wkurwiony.
Alice znów poczuła ogień na policzkach.
– Ja też ciągle chodzę wkurwiona?
– Jak niedźwiedzica, której zginęło małe. Na przykład, po co tak teraz gnamy? 
Gdzieś się 
nam śpieszy?
Alice zwolniła kroku.
– Nie. Nigdzie – I pomyślała, że to prawda; już minęła ta gorączka, ta myśl, 
żeby gnać do 
portu i witać kuter pełen powracających morskich wałów, naładowanych 
testosteronem. – 
Szybki marsz ulicami tego cudownego miasta to nawyk, ze względu na nos. Żeby jak 
najszybciej 
przejść przez smród psiego gówna.
– No proszę. Właśnie o to mi chodzi. Jezuitki mówią: nie śpiesz się, wąchaj 
kwiaty; a 
prawosławni: pędź, to nie poczujesz psiego gówna.
– Rzeczywiście? A co tu jest poza psim gównem?
– No to jezuitki poradzą: sadź kwiaty. Hej, tam po drugiej stronie chyba nie 
zamknęli! Jestem 
głodna jak wilk. Ci ludzie z filmu ściągają człowieka z łóżka skoro świt, ale 
nigdy nie dadzą 
śniadania. Zakalcowate pączki i kawa, to wszystko. Ja już nie daję rady z tą 
kawą; my, Anglicy, 
pijemy herbatę. A ja lubię ziołową. Mocną miętową albo rumianek. Bez kofeiny. – 
Nagle na 
środku ulicy wykręciła piruet w na wpół zapiętej koszuli Carmody’ego. – Jak pani 
sądzi? Mogę 
się w tym pokazać w Crabbe Potte?
Alice nie miała pojęcia, czy to nie granie na nosie, lecz piękność dziewczyny 
znów tak ją 
olśniła, że nie szukała drugiego dna. Ale uroda, cholera jasna! – pomyślała – 
klasyczna poganka. 
Samica. O wiele bardziej kobieca niż te Rubensowskie pulchne nimfy czy 
porozwalane ulicznice 
Modiglianiego, jeszcze bardziej pierwotna niż porozwierane lilie Georgii 
O’Keeffe. Ta 
dziewczyna jest rzeczywiście tą bujną, rozkwitłą dziką nimfą, którą próbował 
sobie wyobrazić 
Rubens, a nie modelką, w której ideał tylko się odbija... jest tą szeroko 
rozwartą lilią, a nie 
jakimś starczym symbolem, malowanym temperą przez stare dupsko. Szkoda, naprawdę 
szkoda, 
że tego słonecznego ducha zwabiono jednak na pokład wielkiego picu, uprowadzono 
z 
ojczystych wybrzeży i z dala od nich wydano na żer tandetnych sztuczek i 
lśniącej bzdury. 
Biednego dzieciaka weźmie teraz w obroty jakiś jebak z jajami zamiast mózgu; to 
pewne jak 
gówno na haczyku. Dziewczyna już ma to wypisane w oczach. Za dziesięć lat będzie 
jeszcze 
jedną samotną matką w kłopotach, z cyckami do kolan. Nawet wcześniej.
Od czasu pamiętnej rozróby z Myrną Crabbe, w wieczór ponownego otwarcia Crabbe 
Potte, 
Alice nie zaszczyciła tego lokalu obecnością. Miała jednak niezbitą pewność, że 
jej szkolna 
psiapsióła tkwi w porcie koło planu i chłonie filmowy blichtr. Na głównym 
wejściu z ulicy do 
hallu wciąż widniał rygiel, a część restauracyjna była pusta jak cała Main 
Street.
Kiedy oszklone automatyczne drzwi szurnęły na boki i Alice z Shoolą weszły do 
środka, za 
ladą samotnie tkwiła Crabbianka z tej drugiej gałęzi rodziny – Eastwick. Oparta 
o ekspres do 
kawy, jęczała do komórkowca. Miała na imię Diana, lecz wszyscy zwracali się do 
niej Diaksa – 
Diaksa-Płaksa. Diaksie, stojącej najniżej w rodzinnej hierarchii, przypadło w 
udziale sterczeć za 
ladą Crabbe Potte Grill & Lounge – open 24h, kiedy wszyscy kuzyni zdążyli się 
gdzieś wypuścić 
i trafić między „pięknych ludzi”. Jeżeli nawet ktoś już machnął ręką na wrodzoną 
skłonność 
Diaksy do jęczenia, to musiał dostrzec, że uroda biedactwa kojarzy się z małżem 
w błocie. 
Włosy Diaksy przypominały szmatę do mycia pokładu suszącą się na odwróconym do 
góry dnem 
wiadrze. Miała oczy jak dwa posępne doły. Z podbródka wciąż kapało jak z rożka 
topniejących 
lodów. Alice pomyślała, że Diaksa Crabbe i Iris Grady są w całym Kuinak jedynymi 
chyba 
sprzedawczyniami, które pilnują sklepu, a przy tym dwiema stronami tego samego 
medalu. 
Jedna nie ma się czym gapić na błyskoty Nowego Babilonu, druga nawet nie 
zasługuje na rolę 
gapia.
– Jak leci, Diaksa? Zostawili cię za sterem, rządzisz barem i w ogóle, co?
– Jestem za młoda, żeby poradzić sobie z barem. Podać menu?
Alice wiedziała od razu, że o kobiecych pogwarkach z Diaksą nie ma co marzyć, 
więc 
nawet nie pofatygowała się przedstawić gościa. Wzięła dwa menu wycięte w krabi 
kształt i 
poprowadziła Shoolę do narożnego boksu z widokiem na Main. Droga z portu w górę 
miasteczka prowadzi koło Crabbe Potte, zwłaszcza kiedy tę drogę przemierza 
Carmody. To nie 
była jego ulubiona knajpa – wolał Tail House przy Airport Road, z tanecznym 
parkietem – lecz 
dzisiaj mógł wpaść tutaj, kto wie. Elita Kuinak śpieszyła po południu do Crabbe 
Potte Grill & 
Lounge jak do wodopoju. Ktokolwiek uchodził tu za kogoś, powinien w tej 
szczęsnej porze 
tkwić w Crabbe Potte. Jeśli wiadomość o nowym kutrze była prawdziwa, to pewnie 
Carmody z 
chłopcami – z pełnej przygód wyprawy, wprost z morza, jeszcze z zapachem wiatru 
na 
swetrach – wpierw przyjdą tutaj, żądni słuchaczy. Chyba się rozczarują, 
pomyślała Alice z 
uśmieszkiem, kiedy trafią tylko na kobiety – na tę Eskimoskę, na płaksę i na 
zrzędną żonę.
– Mogą być na początek dwie kawy, nie, jedna kawa i herbata ziołowa dla mojej 
angielskiej 
przyjaciółki. Bez kofeiny.
– Kawę mamy, pani Carmody, ale herbat nie ma, ziołowych ani żadnych. Kucharz 
poszedł ze 
wszystkimi oglądać filmowców. Mnie tutaj zostawili z ekspresem kawy, na jednym 
palniku 
mam chili, na drugim zupę rybną, to wszystko.
– Wystarczy, że nastawisz czajnik, Diaksa. Chyba potrafisz, prawda? Umiesz 
zagotować 
wodę?
– Kucharz jest w porcie – Diaksa jęknęła o ton wyżej. – Jest tylko kawa, chili i 
zupa rybna.
– Może być kawa – rozległ się jasny głos dziewczyny z plemienia Innupiat. – I 
coś z tego, 
co masz.
Diaksa spojrzała spode łba na Shoolę: jeszcze jedna taka, młodsza od niej, a 
lepiej się jej 
powodzi!
– To znaczy co? Chili czy rybną?
– Na twoim miejscu wzięłabym chili – poradziła Alice szeptem. – Z rybną bywa 
różnie. I 
będziesz mi musiała pożyczyć trochę gotówki, bo zostawiłam w domu torebkę.
Z kieszeni skórzanej spódnicy dziewczyna wyciągnęła kulę zmiętych studolarowych 
banknotów.
– Masę mam tego. Tyle mi dają co dzień, wszystko jedno, czy ściągam koszulę, czy 
nie.
Kawa była letnia, a chili piekące, lecz żadna z biesiadniczek nie zgłaszała 
skarg. Zbyt 
pochłaniało je mówienie, a ściślej mówienie i słuchanie. Alice przede wszystkim 
słuchała, 
uśmiechała się, potakiwała, marszczyła brwi, kręciła głową. A dziewczyna 
właściwie mówiła 
non stop, w czym ani na chwilę nie przeszkodziło jej dolewanie kaw i dokładanie 
chili, 
biszkopty ani porcja wiekowego tortu kokosowego z kremem, który zachował się 
tylko dlatego, 
pomyślała Alice, że Omar Loop chyba nie wpadł w zeszłym tygodniu po resztki. 
Kiedy wreszcie 
dziewczyna skończyła swoją historię, chciała się czegoś dowiedzieć o Alice. Lecz 
Alice 
przychodził do głowy tylko Carmody, który potrafi czerpać tyle przyjemności po 
prostu z tego, 
że wciąż trafia na stół jedzenie i z mielenia jęzorem.
Matka dziewczyny nie żyła od sześciu lat – samobójstwo – a ojciec, zanim jeszcze 
urodziła 
się Shoola, ruszył na południe na śnieżnym skuterze i tyle go widziano. Dwoje 
Eskimosów w 
domku pod piątką to jej dziadkowie, ale dziewczynie nigdy nie udało się dociec, 
czy ze strony 
matki, czy ojca, czy też może reprezentują po jednej ze stron. Przypuszcza, że 
to ostatnie, bo w 
przeciwnym razie byliby może lepiej dobrani. Tam na północy te wszystkie 
pokrewieństwa są 
trochę mgliste, błaga Alice, żeby zechciała to zrozumieć; za dokładne wnikanie w 
te sprawy to 
nie najlepszy pomysł w tych za ciasnych pomieszczeniach, w których człowiek musi 
żyć na 
Dalekiej Północy.
Szurnęły automatyczne drzwi i pojawiły się trzy szczawie w burnusach z dętek 
samochodowych, narzuconych na brązową charakteryzację. Siedli przy kontuarze, 
Diaksa podała 
im menu, coś poszeptała, rozglądając się na boki, a potem wróciła do telefonu. 
Narybek dużo 
uważniej niż menu studiował w lustrze nad barem odbicia Alice i Eskimoski. Znów 
otworzyły 
się drzwi i wkroczyli cokolwiek podstarzali (trudno i darmo, drugi napar) 
wyrabiacze 
surfingowych desek z Malibu. Głośno układali prognozy dla LA Raiders na 
nadchodzący sezon. 
Na widok Alice i Shooli rozbłysły podniecone oczy. Alice dobrze wiedziała, że 
dla surferów jest 
nikim; co innego Shoola, musieli ją znać. No proszę, gwiazda.
Faceci wymienili spojrzenia z Diaksą, a potem ulokowali się w boksie tuż koło 
Alice i 
Shooli. Przyszli sobie posłuchać. Młoda Eskimoska spojrzała na nich jak na parę 
ewidentnych 
podsłuchiwaczy, ale nic więcej nie mogła zrobić; zresztą nie przejęła się nimi. 
W gruncie rzeczy 
to wszystko ją podkręciło: czołowe zderzenie motorowerów, chili, tę, kawy i 
chciwie nastawione 
uszy.
Ku rozpaczy Alice następną parą, która pojawiła się w drzwiach, była reszta 
załogi z 
wytwórni totemów – ci dwaj starzy Popiluci, bracia Walter i William Barrowowie. 
Zsunięte na 
czubek głowy maseczki wyglądały jak małe jarmułki, a ramiona rękodzielników 
okrywał pył ze 
szklanej pianki. Stare lubieżne łobuzy przysiadły się do surferów, szczerząc 
zęby, jakby dostały 
im się miejsca w pierwszym rzędzie na jakiejś wrzaskliwej imprezie. Ci także 
przyszli zaspokoić 
ciekawość. Powinno się tych pierdzieli wychłostać morszczynem po gołej dupie, 
plemię tak 
kiedyś robiło ze starymi łajdakami.
Po przyjściu Barrowów drzwi otwierały się niemal bez przerwy i długa sala 
zapełniała się 
coraz szczelniej. Alice była przekonana, że to Diaksa dała cynk, ale dlaczego 
zleciało się tylu 
ludzi? Pewnie liczyli na to, że paplająca gwiazdka znów – szczodrobliwie – 
pokaże się nago.
Shoola wciąż popijała i trajkotała, nie zbita z tropu pojawieniem się 
publiczności. 
Spostrzeżenia na temat nowego dla niej świata płynęły jak woda z pękniętej tamy: 
pytania, 
wątpliwości, opinie. Czym się zajmują rybacy po sezonie? Dlaczego licealistki 
wyskubują sobie 
brwi? Szczególnie zaciekawiła ją koszykówka. Uważnie przyglądała się rozgrywkom 
na 
połboisku na pokładzie Silver Fox i stała się gorliwym, lecz nie doinformowanym 
kibicem. 
Dlaczego gracze nagle przestają szaleć, tylko stają w szyku, zamyśleni, i 
pozwalają komuś 
rzucać bez przeszkód? Dlaczego poklepują się po rzuceniu do kosza? I dlaczego 
nie dopuszcza 
się do gry dziewczyn?
– Czy dlatego, że jedni muszą grać bez koszul? Ja mogę grać bez koszuli.
– Jasne, że możesz – powiedziała Alice. Czuła, że surferzy w sąsiednim boksie 
tylko marzą 
o jakichś docinkach. – Bez koszuli zarobisz masę osobistych.
Kiedy w stanie upojenia kofeiną dziewczyna zaczęła powtarzać, co usłyszała na 
temat 
seksploatacji ekipy filmowej, Alice postanowiła skrócić smycz, choćby tylko na 
złość tym 
chciwie nadstawionym uszom. Zwłaszcza na złość tym Barrowom przy sąsiednim 
stoliku; są już 
za starzy na takie przeżycia, nie wolno ich narażać.
– W porządku, darujmy sobie plotki. A przy okazji, zawsze was chciałam wypytać o 
tę 
historię, którą kręcicie. O tę opowieść Isabelli Anootki. Umiecie czytać, 
prawda?
– Jezuitki czytają nawet napisy na prawosławnych ikonach. A historie o Shooli 
znałam, 
zanim jeszcze poszłam do podstawówki.
– No właśnie. Więc co myślicie o tej tak zwanej północno-zachodniej indiańskiej 
baśni? Z 
waszego pierwotnego punktu widzenia, na Dalekiej Północy?
Tymczasem dziewczyna odpowiedziała:
– Wiem, to nie jest autentyczna historia z Dalekiej Północy; za bardzo 
podretuszowana. Ale 
mnie się podoba.
– A wiesz, że Isabella Anootka to stara panna z New Jersey, która nigdy w życiu 
nie była 
na Północy?
– Naprawdę? Ale opowiadania są w porządku. Dlatego tak się czepiasz? Bo napisała 
to 
okrągłooka?
– Nie. Lubię te opowieści – odrzekła Alice. – Są lepsze niż większość 
tubylczych, właśnie 
dlatego, że podkolorowane. Mają intrygę, pointę; muszą mieć, żeby się nadawały 
do filmu. 
Prawdziwa indiańska opowieść w Hollywood nie ma sensu. – Czuła, że braci Barrow 
bardzo 
korci, żeby podowcipkować.
– Nie ma sensu?
– Jasne. Brak jej pointy. Indiańskie opowieści niczego specjalnie nie uczą, 
inaczej niż taki 
Pinokio: skłamiesz, to ci nos urośnie. Albo u Ezopa, gdzie pies traci prawdziwą 
kość, bo 
zachciało mu się ogryzać jej odbicie w wodzie. Myślisz, że ci z Hollywood 
przywieźliby tu tyle 
forsy, żeby kręcić prawdziwie indiańskie historie? Niby po co? Autentyczne 
indiańskie historie 
są dla Hollywood bezużyteczne jak autentyczny totem.
Wiedziała, że to cios poniżej pasa, ale od ludzi starszych, jak bracia Barrow, 
można 
wymagać trochę klasy, a nie podsłuchiwania i podglądania, zwłaszcza publicznie.
– Zresztą ciekawa jestem, co powiesz, albo co mówią twoi ludzie, choćby 
dziadkowie, o 
takim styropianowym badziewiu zamiast autentyku? Zamiast roboty jednocześnie 
tubylczej i 
artystycznej...
Alice czekała. Poszło poniżej pasa i trafiło w punkt. W sąsiednich boksach nawet 
nie 
stuknęła filiżanka. Cała salka nadstawiła uszu. Musieli być nieźle złaknieni 
pochlebstw, skoro 
złapali się na tak jałową przynętę.
Kiedy zrobiło się zupełnie cicho, dziewczyna nabrała powietrza i zapytała:
– Brak pointy?
Lekko zaskoczona Alice skinęła głową. I wtedy zauważyła, że piękna twarz po 
drugiej 
stronie stolika pociemniała złowrogo, a wielkie ciemne oczy zamieniły się w 
szparki wąskie jak 
ostrza. Dziewczyna jeszcze raz powoli nabrała powietrza i zaczęła dziwacznie 
kołysać głową w 
przód i w tył jak zbzikowana starucha. Mówiła teraz gardłowym, melodyjnym 
głosem:
– Pewnego ranka... mój brat nie wrócił z obchodu sideł. Przez cały dzień 
czekałam, aż 
wróci. Ale nie wracał. Przez cały dzień. Było bardzo zimno. Wiedziałam, że może 
nie przeżyć 
nocy na takim mrozie, więc nałożyłam futra i poszłam go szukać.
Dziwny recital zaskoczył Alice. Właściwie liczyła na to, że przytyki na temat 
bezużyteczności oryginalnej literatury tubylczej sprowokują jakiś protest, może 
braci Barrow, 
może nawet dziewczyny, ale nie tę niedorzeczną melorecytację. To jakaś kompletna 
bzdura.
– Doszłam do pierwszej pułapki, która się zatrzasnęła, lecz była pusta... i nie 
widziałam 
śladów brata. Doszłam do następnej pułapki, która się zatrzasnęła, lecz była 
pusta... i nie 
widziałam śladów brata. Potrzask za potrzaskiem: to samo, zatrzasnął się i nie 
ma brata. Już się 
ściemniało. Bardzo zmarzłam. I doszłam wreszcie do ostatniej. Nie była 
zatrzaśnięta. A z gałęzi 
nad nią zwisał skórzany worek na futra; mojego brata. Ściągnęłam worek, 
rozwiązałam rzemień i 
ze środka wytoczyła się głowa. Mojego brata.
– Głowa brata?
– Tak. A z szyi buchał zielony płomień, zielony płomień buchał z jej ust.
– Jasne. Zielony płomień.
– Tak. – Głos dziewczyny jeszcze się obniżył, brzmiał jak zawodzenie zimowej 
wichury pod 
podłogą z bali.
– No i co zrobiłaś?
– Cofnęłam się. Ale głowa zaczęła się za mną toczyć... z jej szyi buchał zielony 
płomień, 
zielony płomień buchał z jej ust. Więc ściągnęłam rękawice i rzuciłam głowie, 
żeby je gryzła, i 
pognałam do domu ile sił. Wtedy coś usłyszałam za sobą. Głowa toczy się, kłapie 
i zgrzyta 
zębami... z jej szyi bucha zielony płomień, zielony płomień bucha z jej ust. 
Wtedy ściągnęłam 
lewą rękę i rzuciłam głowie. Ręka mocuje się z głową, głowa kąsa rękę. A ja 
uciekam, 
uciekam. Zaraz potem słyszę coś za sobą. Coś, co zgrzyta i kłapie; to głowa, 
która toczy się 
coraz szybciej, szybciej, jest coraz bliżej, tuż tuż... z jej szyi bucha zielony 
płomień, zielony 
płomień bucha z jej ust. Wtedy ściągam drugą rękę i rzucam za siebie, ręka 
walczy z głową, a 
ja uciekam. Uciekam, uciekam. A zaraz potem to samo, głowa mi depcze po piętach, 
nienasycona. Co robić? Ściągam lewą stopę i stopa kopie głowę; tak ją kopie, że 
głowa się toczy 
po śniegu na lód, a po lodzie do wody. I głowa tonie w morzu... z jej szyi bucha 
zielony 
płomień, zielony płomień bucha z jej ust. A ja wracam, skaczę przez całą drogę 
na jednej nodze.
– To już nieźle. – Alice chciała, żeby to zabrzmiało arogancko, lecz zaschło jej 
w ustach, a 
na karku niemal poczuła podmuch tego zimowego wiatru. Wzdrygnęła się. – Naprawdę 
odetchnęłam.
– Ale, widzisz, drzwi domku były zawiązane, a ja nie mogłam ich otworzyć, bo nie 
miałam 
rąk. Nie mogłam się dostać po drabinie do otworu dymnego, bo miałam tylko jedną 
stopę.
Alice czekała, poirytowana, że musi wypytywać; oczywiście reszta słuchaczy 
pozapominała 
języków w gębach.
– W porządku, kumam. I co się potem stało?
– Zamarzłam na śmierć.
Alice jęknęła.
– Naprawdę? I tak to, cholera, jest z tymi porąbanymi indiańskimi historiami. 
Gdzie tu, do 
diabła, pointa? Gdzie sens?
– Pointa jest taka: nigdy się nie pozbywaj rękawic. – A potem niski głos 
przeistoczył się 
nagle i gładko, wręcz brawurowo, znów świergotała nastolatka, jasno i lekko: – 
To znakomity 
lokal na lunch, prawda? Taki spokojny i przyjazny. Niech mi pani pozwoli 
zapłacić, dobrze? To 
takie miłe, że w pani mieście do takiego lokalu przyprowadziła pani prymitywną, 
prostą, dziką 
dziewczynę, na te wszystkie dania, te kawy. Czuję się pani dłużniczką.
– Z jakiej racji? – Alice roześmiała się i wzięła setkę ze zwitka, który 
dziewczyna 
wyciągnęła ku niej. – To twoje pieniądze.
– Ale to pani miasto.
Podczas gdy Shoola opowiadała, weszli na palcach Tommy Toogiak senior, paru 
Psubraci w 
kurtkach Foxcorp Security, jacyś kierowcy z ekipy – i wielu innych. Alice 
zobaczyła przez 
okna, jak na parking od strony baru zajeżdża różowy lexus combi. Może dlatego 
tak nagle zrobiło 
się tłoczno? Może dlatego zbiegli się ci wszyscy podsłuchiwacze i podglądacze, w 
nadziei, że 
zobaczą, jak Myrna Crabbe i Alice Wściekła Aleutka znów skoczą sobie do oczu? Na 
miłość 
boską nie, chyba nic z tego. Nie ma najmniejszej ochoty nakłaść komuś po ryju.
– To co, płacimy? – odezwała się do dziewczyny i pomachała setką do Diaksy.
Lecz zanim wysunęła się z boksu, wśród widzów zapanowało zamieszanie i oto Alice 
zobaczyła własny furgon stojący w poprzek ulicy, tuż przy hydrancie 
przeciwpożarowym. 
Pomyślała, że reszta eskimoskiej rodziny zajechała tu w drodze ze zdjęć, żeby 
przepuścić diety.
– Zostaw twoim krewnym wóz, to go zaparkują na jedynej czerwonej kopercie na tej 
całej 
zasranej ulicy. I czym się mają przejmować? Kiedy mi policja przyśle mandat, wy 
już od dawna 
będziecie w igloo na Północy.
A potem Alice zobaczyła, że to nie są krewni Shooli. Za kierownicą siedział 
Greer; 
wyskoczył z kabiny w cudacznej kusej, pikowanej kamizelce, służącej do 
eksponowania luzu. Z 
błyszczącą twarzą natartą masłem kakaowym wyglądał jak wyspiarski bożek.
– Chłopaki wracają z morza – wyjaśniła dziewczynie. – Ten czarny szpaner to Emil 
Greer, 
miejscowy pożeracz serc. Uważaj.
– Howgh! – odrzekła Shoola.
Greer obiegł wóz, otworzył drzwi po drugiej stronie i szarmancko podał ramię. Z 
wnętrza 
wyłoniła się różowa głowa, a za nią jeszcze okrąglejszy brzuch.
– To zaś – kontynuowała Alice – tak zwany ważny incydent, który naznaczył 
ścieżkę mego 
życia: pan Michael Carmody.
Pan Michael Carmody wygramolił się z wozu, lecz nie skorzystał z ofiarowanej 
dłoni. Greer 
nadal stał z wyciągnięta ręką. Tymczasem odsunęła się boczna klapa i z furgonu 
wysypała się 
na ulicę gromadka mężczyzn. Mieli czerstwe, opalone, wysmagane wiatrem twarze.
– Ten gagatek z teczką to Billy Bellisarius, miejscowy dealer. Tamten to Archie 
Culligan, 
miły chłopak, pracuje u nas. A ten grecki bóg z oczami Elvisa Presleya to Isaak 
Sallas. Popatrz, 
kurczę, przyjrzyj się tym pajacom, jak sobie kroczą. Bóg wie, na czym im zeszło 
tyle czasu, 
ciekawe, co to były za przygody... Tylko popatrz!
– Właśnie patrzę – głos Shooli nagle przycichł. Niemal przytknęła nos do 
zaparowanej 
szyby. – I tyle powiem: po prostu jest piękny.
– Chodzi ci o Carmody’ego? – zażartowała Alice; oczywiście dziewczyna ma na 
myśli 
Greer’a, z tym jego szerokim gestem gracza, który wchodzi za centa, z tymi 
teatralnymi 
dredami i błyskotkami. – To miło, że tak mówisz, ale ten stary zejman jest, jaki 
jest... i jest mój.
– Nie, to nie pan Carmody, chociaż widać, że koło niego zaraz się robi 
radośnie...
– Domyślam się w takim razie, że to ten facet z twarzą z drewna tekowego i 
sprężynami 
zamiast włosów: pan Rasta-Rasta. Właśnie tego się bałam. Ale powtarzam: uważaj 
na niego.
Greer jeszcze raz szarmancko podał dłoń. Tym razem ktoś jednak skorzystał z 
pomocy i z 
kabiny wynurzyła się rozczochrana blond głowa kobieca, opalona i czerstwa jak 
pozostałe. Z 
uśmiechem podziękowała Greerowi, on zaś pochylił się i pocałował ją w opalone 
knykcie.
– Widziałaś? Greer to Casanovą, fakt, zawsze u tego czarnego wijącego się łapska 
uwiesi 
sobie jakąś cizię, blond albo inną. Ale zwykle łowi młodsze, nie takie...
Alice urwała. Kobieta uwolniła rękę. Ta akurat blondyna nie wieszała się na 
łapsku Greera...
– Nie, nie – dziewczyna nie przestawała wyjaśniać, i nawet nie zauważyła nagłego 
zamilknięcia Alice. – Nie mówię ani o panu Carmodym, ani o panu Casanovie...
...ponieważ zahaczyła się o wielkie, różowe łapsko Carmody’ego, którego 
pociągnęła jak 
holownik barkę! Alice usłyszała za sobą zbiorowe szczęsne nabranie powietrza w 
płuca. Raaaz. 
No tak. To dlatego się zlecieli gapić do Crabbe Potte, nie z powodu eskimoskiej 
ślicznotki w 
toplesie i nie dlatego, że stara gruba Myrna Potte pokaże pazury. Zapowiadało 
się widowicho o 
niebo lepsze. Alice poczuła, że od tego wyczekiwania tam za nią, palą ją kark i 
ramiona.
– Miałam na myśli innego faceta...
– Innego faceta...? – bezmyślnie spytała Alice, wpatrując się w grupkę, która 
przechodziła 
ulicę i zmierzała prosto do knajpy. – Którego innego faceta?
– Tego jak grecki bóg – zamruczała dziewczyna; jej głos zamienił się teraz w 
głos podlotka, 
nagle stała się kompletnie, w każdym calu, zauroczoną po samą kokardę 
czternastolatką – tego z 
oczami Elvisa. Jeszcze nie widziałam takiego pięknego mężczyzny, nawet w 
serialu. Kocham 
go, pani Carmody. I odtąd już na zawsze zostanę jego dziewczyną.
– Jezu, w żyłę, Chryste! – powiedziała Alice. Padła ciężko na ławkę boksu; w 
końcu uszło z 
niej wszystko: wściekłość, frustracja, fascynacja, tequila. – Nogami do góry 
ukrzyżowany 
Chryste Panie!
12
Co zobaczyliśmy po drugiej stronie porysowanych witryn Crabbe Potte
Na widok Silver Foxa wszystkich zamurowało, nawet wiecznie krzywoustego Kujona. 
Isaak 
zaniepokoił się o samopoczucie Carmody’ego, który przecież pruł do macierzystego 
portu w 
nadziei, że olśni miasto wielkim, nowym morskim kombajnem, a tymczasem skradł mu 
publiczność ów gargantuiczny jacht. Ale Kornwalijczyk chyba w ogóle nie był 
zazdrosny o 
monumentalną machinę opatrzoną strzelającym w niebo metalowym żaglopłatem. Kiedy 
z 
wolna sunęli obok skrzącego się jachtu, Carmody tylko zauważył:
– Gdyby przysypało tuńczyka, to ten dolny pokład byłby w sam raz; tylko jak 
potem z 
sukinsyna wielkiego jak lotnisko spłukać krew?
Zacumowali pod slipem, który służył poprzedniemu kutrowi Carmody’ego, i na 
pokładzie 
zostawili na warcie młodego Nelsa. Billy ściągnął już sobie gips, mógł stać, a 
nawet trochę 
chodzić. Wyglądał jak jakiś żałosny stary bagażowy, przygnieciony brzemieniem 
tej piekielnej 
teczki. Trap opadał tak stromo, że zesztywniały Billy bał się zejść. Niepewnie 
zsuwał się tyłem, 
centymetr po centymetrze, aż zniecierpliwiony Carmody przerwał widowisko i kazał 
Ike’owi 
spleść z Greerem krzesełko z rąk i znieść Kujona na nabrzeże.
Ledwie Ike postawił stopę na lądzie, wyczerpanie spowiło go jak ciężki wełniany 
koc. W 
ostatnich dniach nie był się w stanie odprężyć i teraz ogarniała go senność. Jak 
po którymś z 
tych starych dobrych lotów-odlotów, kiedy po tygodniu szczęśliwie schodziło się 
spiralą do 
lądowania. A teraz nie mógł się tak naprawdę wyłączyć od ponad tygodnia, od 
kiedy 
wystartowali z Greerem. Właściwie dłużej, od kiedy zjawił się jacht; nie, 
jeszcze dłużej, od 
kiedy ów kot z łbem w słoiku tak wyśrubował Ike’owi poziom adrenaliny. Następny 
zdrowy 
kop to był ten śródlądowy połów z Greerem, a jeszcze lepszy ów zjazd 
wysokogórską drezyną z 
White Pass, wprost do lodowatej zatoki... co tu gadać, po tylu kopach każdy 
wejdzie na orbitę. A 
te wszystkie toasty wznoszone na przetwórni gorącą herbatą jeszcze wczoraj? 
Gotów zjeść 
własny kapelusz, jeżeli paru filiżanek nie doprawiono scootem, koreańską amfą 
czy innym 
spidopodobnym przebojem sezonu. Więc wreszcie doczołga się do domu; poczuł, że 
słania się na 
parkingu jak w przypływie choroby morskiej. Miał nadzieję, że nogi wykażą dość 
rozumu i 
same go zaniosą hen tam, w kostnicowy półmrok przyczepy, przed tę wąską półkę, 
na którą 
runie. Trzymaj kurs, marynarzu, sam siebie poczęstował wskazówką, byle równo i z 
wolna, a 
wnet zarzucisz kotwicę w słodkim przestworze zapomnienia.
Reszta schodzącego na ląd towarzystwa snuła inne plany. Willi i Greer chcieli w 
te pędy 
drałować na filmową fiestę, na którą gapili się z pokładu, natomiast Carmody 
chciał najpierw 
wpaść do baru i nabrać werwy. Archie chciał koniecznie skoczyć do mamy po coś na 
grzbiet i 
jakieś buty; szlag go trafi, jeżeli z okazji uroczystego powrotu wystąpi w 
starych, 
rozczłapanych gumiakach. Ike głosem pozbawionym wyrazu oświadczył, że możliwości 
towarzyskie interesują go tyle co zeszłoroczny śnieg; marzy o jednym: zajechać 
pod przyczepę, 
zobaczyć, co robi stary Marley, i walnąć w kimono. Greer przypomniał mu, że 
furgon został na 
lotnisku, gdzie wynajmowali samolot, więc trzeba zredagować jakieś wzniosłe 
wyjaśnienie na 
temat ottera, w przeciwnym razie Herb Tom nie odda wozu.
Billy Bellisarius utrzymywał, że czeka go mnóstwo niezmiernie pilnych spotkań: z 
kurierem, który ma drugą teczkę; z adwokatem Goldsteinem i z radiologiem 
szpitala w 
Kuinak, który ma coś wykazać za pomocą rentgena; z laptopem i faxem w redakcji u 
Altenhoffena, bo musi się zabrać za ten list otwarty, którym zmiażdży Greenera i 
jego 
buchenwaldzki Beulahland...
– Cicho, Kujon, cicho. – Carmody badał parking przez lornetkę. – Jeżeli się nie 
mylę, to 
między furgonami gwiazd filmowych stoi sobie trzyosiowa blaszanka Alice. Co 
byście na to 
powiedzieli, zuchy, żeby na chwilę podprowadzić jej ukochaną bryczkę? Podczas 
tego całego 
hollywoodzkiego odpustu Alice nawet nie zauważy.
– Co za Alice? – zapytała Willi, lecz Carmody’ego znów pochłonęła obserwacja.
Archie stanowczo oświadczył, że nie zamierza się nigdzie pokazywać w gumiakach i 
w 
takich szmatach. Greer filozoficznie wzruszył ramionami, a potem podciągnął 
cudaczne, 
pikowane portki.
– Przyłączysz się, partnerze, do maleńkiego a kolosalnego rąbnięcia gabloty?
Ike ze znużeniem pokręcił głową, wobec tego Greer sam ruszył przez miękki 
asfalt, z rękami 
niedbale wetkniętymi w kieszenie. Po chwili ciszy Willi znów zapytała:
– Kto to jest Alice? – Rozglądała się po twarzach i właśnie wtedy Ike zmienił 
zamiar, 
postanowił mimo wszystko przyłączyć się do Greera. W tym stanie ducha, kiedy 
marzy, żeby 
pospać, będzie mu dużo łatwiej zająć się prostą kradzieżą auta, niż wdawać w 
mocno 
skomplikowany ciąg pytań i odpowiedzi.
Ike’owi nie przeszkadzał zamęt na tratwie z kamerą. Przeciwnie, mogli dzięki 
temu podejść 
do wozu nie zauważeni, a o stawieniu czoła Alice akurat marzył równie gorąco jak 
Carmody. W 
stacyjce nie było karty magnetycznej, lecz Greer znał tę staroświecką sztuczkę z 
łączeniem 
drutów. Podważył scyzorykiem panel, a potem ściągnął izolację z kabli. Zrobił 
obejście 
procesora i podłączył się wprost do akumulatorowo-rozrusznikowych bebechów. 
Delikatnie 
zapalił i wrzucił wsteczny; wóz wymknął się spomiędzy filmowych furgonów jak na 
palcach. 
Zgarnęli resztę ekipy i ruszyli z Billym pod jacht, pilnując, żeby imponujący 
kadłub wciąż ich 
dzielił od tratwy z filmowcami. Carmody i Willi wysiedli, żeby przyjrzeć się 
zadziwiającej 
łajbie, a Billy ruszył pod trap, załatwiać interesy.
Kolos nie wpuścił go na pokład, nie tknął nawet przycisku otwierającego wejście 
na rampę. 
Billy musiał więc referować sprawy, wydzierając się z dołu jak portowy włóczęga, 
który 
nachodzi statek wycieczkowy. Nie trzeba było długo czekać: oczy upokorzonego 
Kujona zalśniły 
i pociemniały z gniewu. Stał u trapu – ze strąkami na głowie, metalową teczką i 
umęczonym, 
wygiętym przez gips grzbietem – wymyślając wielkiemu ochroniarzowi z takim 
żarem, z tak 
niestrudzoną elokwencją, że przy relingu zebrał się pokaźny tłumek pełnych 
podziwu słuchaczy. 
Wśród nich wytrzeszczał oczy sam pierwszy oficer Abu Bul Singh. Billy na chwilę 
przerwał 
diatrybę, żeby zaczerpnąć powietrza i wtedy pan Singh wmiksował się wręcz po 
mistrzowsku, 
beznamiętnym a obraźliwym tonem brytyjskiego oficera marynarki poinformował, że 
marynarz, 
o którego Kujon tak piskliwie się dopytuje, pełni w tej chwili obowiązki 
pokładowe i będzie to 
czynił nadal, w takiej czy innej formie – wybałuszone oczy skierowały się ku 
przegubowi, na 
którym lśnił ogromniasty chronometr.
– Mmm... przez dwadzieścia trzy minuty. Jeśli pan sobie życzy, sir, z 
przyjemnością go 
powiadomię, gdzie może pana spotkać...
Billy zbaraniał, słysząc biegłość, z jaką facet posługuje się stylem, który on 
sam zawsze 
uważał za własny – była to zimna, protekcjonalna, wyniosła złośliwość, dwornie 
opakowana w 
bezbłędną angielszczyznę. Billy tak się zapowietrzył, że nie był w stanie nic 
wykrztusić, nawet 
gdyby miał jakieś pojęcie o miejscu spotkania. Ściśle rzecz biorąc, Billy 
Bellisarius nie miał 
własnego kąta, pętał się po motelowych i hotelowych pokojach oraz sypialniach 
przypadkowych 
przyjaciółek i przyjaciół, a rytmem zmian rządziły nastrój bądź nakaz 
wyprowadzki. Billy 
nawet nie pamiętał, gdzie się teraz podziewa jego pościel, może zwinięta w 
rulon, a może nie.
– To znaczy gdzie, proszę pana...? – tonem delikatnym a dojmująco przykrym 
dopytywał się 
pierwszy oficer Singh. – Nie musi się pan śpieszyć...
To Carmody, wracając z przechadzki z Willi, huknął z daleka:
– Kujon, powiedz temu cholernemu admirałowi, gdzie jest Crabbe Potte, i możemy 
się 
zbierać. Coś mnie ssie i dobrze mi zrobi koktajl zmieszany w prawdziwym barze z 
prawdziwymi moczymordami. Chociaż już nie ma prawdziwej wody ognistej.
– Co na to powiesz, Ozdobo Prerii? Masz ochotę przetestować syrop podawany w 
jednym z 
najbardziej malowniczych, maleńkich pubów w Kuinak?
– Może być wszystko, póki nie braknie prawdziwej kostki lodu – odrzekła 
słonecznym 
głosem Willi.
Kiedy się sadowili w wozie, Ike zauważył jednak, że na słoneczną twarz rzuca 
cień chmura 
zakłopotania – Albo Carmody już kluczył wokół kolczastego pytania o tajemniczą i 
wspomnianą niespodziewanie osobę imieniem Alice, albo też całkiem się z niego 
wywinął. Nie 
do wiary, jak stary kuglarz umie się czasem przemieniać w grubego, załganego 
Jacka Falstaffa.
Wpierw zajechali przed domek Dorothy Culligan na Bayshore; Archie zabrał 
wiatrówkę i 
tandetne mokasyny brata. Dorothy była wdową; jej mąż, poławiacz krabów – zarazem 
jedyny w 
mieście notariusz i licencjonowany audytor – utonął. Trochę dorabiała domowymi 
wypiekami. 
Do wozu przyniosła torbę świeżutkich bułeczek z jagodami i kazała Greerowi 
przyrzec, że 
przynajmniej dwie dowiezie Nelsowi na kuter. Carmody’emu powiedziała „hallo”, a 
siedzącą 
przy nim nieznajomą, rozczochraną blondynę, obdarzyła przeciągłym, wścibskim 
spojrzeniem. 
Nikt się nie pokwapił do przedstawiania.
Ike w drodze do miasta wrzucił do kieszeni ciepłą jeszcze bułeczkę.
– To dla starego Marleya – wyjaśnił. – Trochę się martwię, że tyle czasu siedzi 
sam. Może, 
chłopaki, najpierw mnie podrzucicie do domu, co? Jakoś się obejdę bez koktajlu i 
lodu czy...
– Nie martw się, Isaak. – Carmody odwrócił się i poczęstował Ike’a najszerszym z 
uśmiechów. – Wpadniemy do Crabbe dosłownie na moment... rzucimy okiem na gazetkę 
ścienną, kapujesz?
Wprawdzie Ike nie uwierzył Carmody’emu, ale owszem, kapował. Tablica w Crabbe 
Potte 
Grill & Lounge zawiadamiała o wszystkich ważnych morskich transakcjach i 
poczynaniach – o 
licytacjach upadłościowych, wnioskach o zwolnienie jednostki za kaucją, widniały 
też na niej 
zakodowane wiadomości o zerwaniu umowy czy wycofaniu się z interesu. Czasem 
wystarczał 
rzut oka, żeby się zorientować, że jakiś rozczarowany zejman sprzeda za psie 
pieniądze 
pierwszorzędną kwotę połowową.
– Capitaine Carmody wie, co mówi, Ike. Mężczyzna z Kuinak zawsze zawija do 
Potte, 
wszystko jedno po co.
– Hej, Greer, przecież to twój pies.
– Posłuchaj, Sallas – Carmody jeszcze raz się odwrócił, a jego twarz tonęła w 
czuprynie 
Willi – jeżeli Alice powiedziała, że nakarmi psa, to nakarmi.
Tym razem już nie padło żadne pytanie, za to wystarczająco wymowna była cisza. A 
potem 
skręcili z Bayshore w Main Street, na której widok wszystkich ogarnęło takie 
zdumienie, że 
zapomnieli o Willi i jej domysłach. Nędzna uliczna sceneria, którą tak dobrze 
znali, zmieniła się 
całkowicie, jakby zleciała się tu ekipa charakteryzatorów i speców od 
faceliftingu. Obłażące 
deski na domach zniknęły pod świeżym licowaniem. Na większości dachów 
kompozytowa 
dachówka w identycznym, jednolicie brązowym odcieniu zastąpiła koślawe cedrowe 
gonty. 
Wystawy i drzwi sklepowe tkwiły teraz w nowych czerwonych i białych ramach; 
słowem, na 
wargach biznesu zalśnił nowy błyszczyk. Ike zauważył, że ktoś się nawet dobrał 
do flagi 
powiewającej nad klubowym gankiem i rzeźbionym znakiem Psubractwa: napis – w 
srebrze i 
czerni, jak wygrawerowany na psiej obroży – wieścił SILVER FOXHOUNDS. Zresztą 
wszędzie 
powiewały srebrzysto-czarne flagi. Ike przypomniał sobie ukryte w dolinie 
przedmieście Los 
Angeles, podobnie wytapetowane, kiedy w Super Bowl mieli zagrać Raidersi, dawno 
temu. 
Pewnie to nie przypadek, że te same kolory, właśnie Raidersów, zawlekli tutaj ci 
cholerni intruzi 
z Pomarańczowej Doliny.
Ale ani flagi, ani nowe brązowe fasady nie zbiły ich z tropu tak, jak widok 
samej ulicy. 
Każdy skrawek chodnika był wyszorowany i lśniący jak na tych podrabianych Main 
Street w 
disneylandach. Przy krawężniku parkowało parę samochodów, gabloty wyłącznie nowe 
i 
domyte, ani śladu znajomych gruchotów, porzuconych wieki temu i w końcu 
traktowanych jak 
przerdzewiałe znaki nawigacyjne. Przepadły poobijane pick-upy, załadowane 
sprzętem, linami, 
puszkami piwa i psami. Właśnie, rzecz jeszcze bardziej zdumiewająca: przepadły 
też psy. W 
każdym razie Ike nie zdołał wypatrzeć ani śladu. Zastanawiał się, czy wraz z 
gruchotami i pick-
upami trafiły do jakiejś wielkiej zagrody, wzniesionej po to, żeby schować tam 
wszystko, co rani 
oczy. A owi narąbani Popiluci, w sile tuzina, którzy w słotę i spiekotę wiernie 
strzegli rogów 
skrzyżowania Main i Pine, jak ochrona zbrojna w butelki ukryte w torbach z 
brązowego 
papieru? Część pewnie gapi się na filmowanie wraz z resztą miasteczka. Co mówił 
ten Clark B. 
Clark? Wszystkich uczynić partnerami? Może ci hollywoodzcy naciągacze, te 
wiecznie zziajane 
alfonsy, rzetelniej dotrzymują słowa, niż Ike sądzi; może naprawdę chcą 
wmontować w ten film 
całe miasto i wszyscy staną się tu sławni i bogaci. Aż się zdziwił, jak to 
wszystko go drażni. 
Marzył o powrocie do takiego Kuinak, jakie zna, którego może nie kocha, ale 
które przynajmniej 
mu dogadza – do zaniedbanej, walącej się, podupadłej rybackiej dziury na 
Północy, z 
tradycyjnym smrodem rozregulowanych gaźników, gnijących ryb i psich kup – a nie 
do czegoś, 
co może już kandyduje do Nagrody za Estetyzację Miasta magazynu „Sunset”. Tak 
czy owak to 
był kolejny sakramencki kop, Ike zaś miał kopów po dziurki w nosie. Ostatnią noc 
strawił na 
rozmyślaniach o powrocie do domu, odespaniu się, o powrocie do zwykłego życia. 
Ale dom tak 
nie wygląda, pomyślał koso popatrując za szybę wozu. Nigdy nie bywa aż taki 
schludny. Wzdłuż 
całej ulicy w jednym jedynym tylko miejscu można było wypatrzeć ewidentny 
bałagan, na 
placyku przed popiluckim First Bank of Alaska, gdzie dwie na wpół wykończone 
styropianowe 
rzeźby wylegiwały się na wznak na kozłach, wśród bezładnie rozrzuconych 
narzędzi, butelek po 
piwie i puszek żywicy epoksydowej.
– Pierwszorzędne totemy – ponuro zauważył Carmody, kiedy powoli przejeżdżali 
obok 
placyku – ale gdyby je zrobili zwyczajnie z cedru. Pierwsza wichura i z tych 
podróbek zostanie 
kasza.
Oczywiście Greer się zachwycał tym, że nagle miasteczko zaszpanowało.
– Ou! Zobaczcie te stare rudery, ale wypucowane, świecą się jak świeże smarki. 
Teraz 
możemy sobie urządzić maleńką paradę karnawałową, ale taką, że w Nowym Orleanie 
szlag ich 
trafi z zazdrości, już nie mówię o takim turystycznym dnie jak Skagway.
– Ostatnio Skagway to dno nie tylko turystyczne – zapewnił z tylnego siedzenia 
Billy. – 
Wkrótce brutalnie to wyjawię.
– Nie do wiary! – powiedział Ike, żeby wyhamować Kujonowe narzekanie na Skagway. 
– 
Ale wypucowali! Nawet wymietli zbite szkło ze ścieków. Człowiek jeszcze pomyśli, 
że to 
dekoracja.
– No, stary kłamczuchu – Willi trąciła łokciem Carmody’ego – myślałam, że 
jedziemy do 
jakiegoś zabitego deskami grajdołu. Tymczasem to czarujące miasteczko... Dla 
mnie to godne 
podziwu, że je ludzie tak pieszczą. Co w tym złego, że się to i owo odnowi?
Carmody ponuro wlepił w okno zaczerwienione oczy.
– Popluć i przetrzeć, taka robota – oświadczył zwięźle.
– Popatrzcie, kurczę, na tych tam! – wykrzyknął Greer na widok kręgielni Omara 
Loopa po 
drugiej stronie skrzyżowania. – Na scenę wciągnęli nawet tego kręglowego cudaka.
Słynne z brudu frontowe witryny kręgielni Omara wyszorowano do czysta, tak jak 
wszystkie 
wystawy sklepowe w mieście, a na górze budynku na markizie z napisem „Loop 
Lanes” 
powiewały długie srebrno-czarne chorągiewki. Na frontowych drzwiach napis 
podświetlony 
laserem oznajmiał, że w budynku mieści się teraz „Kierownictwo Produkcji 
Shoola/Fox”, a 
wchodzić może „Tylko Upoważniony Personel S/F”.
– I to ten, co się tak wydzierał, że nigdy nie wynajmie sali – prychnął Greer.
– Na kręglowego cudaka też się cena znajdzie – zauważył Carmody, kiedy mijali 
budynek; 
najwyraźniej chciał, żeby to zabrzmiało filozoficznie. Ike wiedział, że stary 
Kornwalijczyk wcale 
się nie przejmuje ani wynajęciem kręgielni, ani mijanymi fasadami, ani tą 
lśniącą metamorfozą. 
Jak Billy gryzł się, że właśnie ma się gdzieś stawić, tak Carmody gryzł się 
nadchodzącymi 
tarapatami. Ike nagle zrozumiał, dlaczego Carmody tak się upiera przy Crabbe 
Potte, zamiast 
wybrać jakąś sprawdzoną spelunkę; nie dlatego, że chce przestudiować tablicę 
ogłoszeń, nie 
dlatego, że chce się napić czy przechwalać przed moczymordami; prawdziwy powód 
jest taki, na 
Boga żywego, że Crabbe Potte to ostatnie miejsce w Kuinak, do którego może 
wparować Alice, 
stara nieprzyjaciółka Myrny Crabbe. Całe miasto wie, że od tego kataklizmu 
sprzed lat Alice już 
nie przestąpiła progu Potte. Lecz w chwilę później, kiedy Greer zatrzymał wóz i 
zaciągnął 
hamulec, Ike wyjrzał przez przesuwane drzwi i zobaczył, na Boga żywego, że Alice 
właśnie tam 
jest, coś niesamowitego, siedzi w boksie i wlepia w nich te czarne ślepia jak 
lufy pistoletów. 
Więcej, Ike zobaczył, że ślepia mierzą w nich zza wszystkich szyb; zanosiło się 
na prawdziwą 
kanonadę.
Carmody’emu tak się śpieszyło, żeby wreszcie zwilżyć gardło, że nic nie 
zauważył. Wysiadł 
i pełną parą popruł do knajpy, pod rękę z Teksaneczką. Kiedy zobaczył 
niecierpliwie czekającą 
publikę, było za późno, żeby zmienić kurs. Stary butny drań nawet nie zwolnił, 
nawet nie 
próbował uwolnić ramienia z potrzasku zbrojnego w różowe paznokietki. Wszedł do 
Crabbe 
Potte frontowym wejściem i sunął prosto pod ogień, z wierną, świadomą 
niebezpieczeństw 
eskortą na szerokim kilwaterze.
– No wreszcie, na Boga! Tylko rzućcie okiem na tę bandę oniemiałych trutni. To 
miło, że w 
tym starym porcie są jeszcze jacyś ludzie. Popatrzcie, Bill Culbertson! A już 
myślałem, że 
wciskasz gwiazdom filmowym ubezpieczenia od przypływu. Hej, Will Barrow! Walt! 
To pewnie 
wy jesteście artyści, co to rzeźbią totemy ze styropianu, tak? Nie 
przepracowujecie się 
przypadkiem, chłopaki? Panie Toogiak! Jak sekcja nieruchomości Searaven reaguje 
na nowy 
wizerunek miasta, co? Hallo, Culligan; założę się, że już rozmawiałeś ze 
szwagierką, prawda? No 
i ty, Alice! Na miłość boską, kochanie, co tu robisz? Emil, mówiłeś przecież, że 
Alice 
zaangażowała się do filmu. Że piastuje stanowisko. A ja tu widzę, że się 
marnuje, wysiaduje za 
kulisami razem z hołotą...
Greer wzruszył kościstymi ramionami i zamarł w tym geście, nie otwierając ust. 
Alice 
odstawiła filiżankę i podparła się pięścią.
– Nie wysiaduję za kulisami. – Adresatem słów był Carmody, ale wzrok Alice 
błądził po 
piegach na twarzy Willi i po jej rozczochranych włosach. – I zajmuję prestiżowe 
stanowisko, bo 
jestem mianowicie głównym konsultantem scenograficznym planu; właśnie odwalam 
roboczy 
lunch z naszą czołową artystką, która gra główną rolę. – Wzrok Alice skierował 
się teraz ku 
różowym paznokciom. – No dobrze, a w co ty się zaangażowałeś?
Willi wysunęła rękę spod pachy Carmody’ego; w końcu zaświtało jej, z kim toczy 
się 
rozmowa. Carmody, nie mrugnąwszy nawet powieką, capnął tę rękę i wsunął z 
powrotem.
– Nie bądź taka nieśmiała, dziecinko. Panie pozwolą, że je przedstawię. Alice, 
to Willimina 
Hardesty Z Teksasu. Willi, to właśnie moja droga pani, Alice Carmody, o której 
ci tyle 
opowiadałem...
– O której absolutnie nic nie powiedział – wtrąciła Willi, tym razem 
ostentacyjnie 
wyrywając rękę z uścisku Carmody’ego i zdobywając się na uśmiech – moja droga 
pani 
Carmody. – W obawie, że w tej sytuacji wyciągnięta ręka może zostać nie 
zauważona, Willi 
skłoniła się niezgrabnie.
Alice w odpowiedzi skinęła głową.
– Co u pani słychać, panno...? Pani...?
– Powiedzmy: droga pani – roześmiała się Willi. – Chociaż nie wiem, czy droga. 
Raczej 
wykiwana. Jak nigdy w życiu.
– Nie chodzi o szczegóły – powiedziała Alice i odwróciła się do dziewczyny. – 
Shoola, to 
mój mąż, o którym w ogóle ci nie opowiadałam, słowem kapitan Michael Carmody i 
jego 
nieustraszona załoga.
– Miło mi pana poznać, kapitanie Carmody, i niech pan nie wierzy żonie! Bardzo 
często mi 
o panu opowiada, że ma pan nowy kuter, prawda? I że, jak ja, urodził się pan 
jako poddany 
brytyjski, tak? I pewnie mnóstwo innych rzeczy, których sobie nie przypomnę po 
tych kawach i 
lunchu, więc bardzo miło mi poznać pana i pana znajomych. Wszystkich! – dodała 
ciepło i 
obdarzyła załogę promiennym uśmiechem. W końcu utkwiła gorące spojrzenie w 
twarzy Ike’a 
Sallasa.
Z odrętwienia wyrwały go najpierw siła tego spojrzenia, a potem widok 
dziewczyny. Po 
prostu była to pierwotna piękność, jedna z tych niewiarygodnych boginek, z tak 
popularnych na 
przełomie wieku plakatów – z tych kiczowatych fotek z wyuzdanymi niewiniątkami 
pląsającymi w dzikiej puszczy. Wydawała się urojeniem. Miała skórę jak giętki, 
polerowany, 
przezroczysty bursztyn, pozwalający się przenikać spojrzeniem. Burza włosów 
wokół twarzy 
przypominała gęste, piękne futro rzadkiego zwierzęcia – może czarnego wilka. Bo 
uśmiech miała 
właśnie wilczy i dziki. Taki, któremu jakiegoś serca starczy ledwie na kęs. Nie 
uwalniając Ike’a 
z pułapki, dziewczyna odwróciła się i znów zaczęła trajkotać bez opamiętania. 
Karkołomne 
przedzieranie się przez język, z którym jeszcze się nie spoufaliła, skojarzyło 
się Ike’owi z 
maleńkim slupem, skaczącym podczas sztormu z fali na falę.
– Albo czy można powiedzieć „odwalam lunch”, jak pani Carmody? W sensie 
poprawności 
gramatycznej? Musi mi pan wybaczyć angielszczyznę, panie Carmody; tam w domu, na 
Dalekiej 
Północy wciąż jeszcze rozmawiamy po innupiacku. Chciałabym się w pełni 
wyartykułować, 
skoro już trafiłam na chwilę do cywilizacji, ale na razie, jak zawsze piszą w 
supermarkecie 
Herky’s, obsługa ekspresowa dzisiaj nieczynna.
Carmody obdarzył ją najszerszym z uśmiechów.
– Zdaniem obecnego tu Anglika, pani się w pełni artykułuje – powiedział.
– Także zdaniem innych, madame! – Greer zaczynał się orientować w rozmiarach 
skarbów, 
które Alice zamierzała zagrzebać pod starą koszulą Carmody’ego. – W każdym razie 
– ciągnął – 
jeśli nasz gość z Dalekiej Północy poszukuje prywatnego przewodnika po newansach 
naszego 
lokalnego narzecza, uou!, to ścielę się do stóp. Pani pozwoli, Emil Greer, także 
stuprocentowy 
Anglik.
– Oraz stuprocentowy Francuz, stuprocentowy Amerykanin, stuprocentowy 
rastafarianin, a 
także stuprocentowy hochsztapler – uzupełniła Alice. – Zależy, kiedy z nim 
pogadasz.
Greer był oburzony.
– Hej, zaraz, urodziłem się na Jamajce, w Hospitalia Santo Jorge! Zostałem 
ochrzczony w 
Królewskim Kościele Angielskim, przez świeckiego pastora z Edmonton w Szkocji. 
Na 
wyspach trudno o coś bardziej brytyjskiego.
– Alice została wychowana w rosyjskim prawosławiu, a przecież nie jest Rosjanką.
Shoola uśmiechała się teraz do Greera.
Wciąż stali, oblężeni w boksie przez wścibski tłum. Nie mogli ani usiąść, ani 
ruszyć wzdłuż 
lady do baru. W powietrzu wypełniającym salkę restauracyjną unosiło się coś 
krwiożerczego. 
Ike był dziewczynie wdzięczny za potok paplaniny. Słuchanie przynosiło ulgę, 
pozwalało na 
chwilę zapomnieć o groźnym napięciu. Mimo to Ike czuł się coraz bardziej 
osaczony i nieswój, 
patrząc na scenę: Zmysłowa Dziewica – Skrzywdzona Żona – Ta Trzecia – Śmieszny 
Stary 
Rozpustnik Złapany Za Rękę – Sfora Wścibskich Sąsiadów z wywieszonymi jęzorami, 
spragniona krwi, życząca wszystkiego najgorszego. Życząca najgorszego – nagle to 
pojął – 
zwłaszcza Alice. Nie czarownemu Carmody’emu ani jego rozczochranej kochanicy; to 
jasne, że 
chłop się musi kiedyś zabawić; ale życząca najgorszego Alice. Wściekłej, 
zadzierającej nosa 
Alice... przytrzeć rogów, cholerze, to się jej przyda.
Sam tak myślał zaledwie parę nocy temu.
– No dobrze, ale trzeba się na coś zdecydować – klasnął głośno w dłonie. – Skoro 
się mamy, 
u diabła, napić, to pijmy, Carmody – Są tu tacy, którzy by chcieli odsapnąć. 
Culligan, panie 
Toogiak, posuńcie się, ludzie. Zróbcie przejście.
– Nie może pan iść do baru, panie Sallas – oświadczyła Diaksa. – Tamta strona 
jest 
zamknięta. Rozmawiałam z ciocią Myrną: powiedziała, że bar ma być zamknięty na 
klucz. Bo ja 
jestem nieletnia.
– To się postaraj o kogoś dorosłego, słoneczko – zarządził Carmody, wietrząc 
drogę 
ucieczki z paskudnej sytuacji, w którą sam się niebacznie wpędził. – Zadzwoń do 
cioci Myrny i 
powiedz, że jeżeli nikt nie otworzy tej lepszej strony Potte, to w tej gorszej 
zaraz z zawiasów 
powylatują drzwi. Ludzie, myśmy przywykli do subtelniejszych problemów. Na 
przykład 
wczoraj wieczorem byliśmy honorowymi gośćmi flagowego okrętu z bożej łaski 
cesarza Korei.
Carmody raczył zebranych swą wersją wizyty na przetwórni, a urażona Diaksa 
zmagała się z 
klawiaturą telefonu. Alice i Willi wlepiały groźne spojrzenia w gruby kark 
starego donżuana. 
Greer nerwowo bawił się włosami, a Billy Kujon oparł łokcie o kontuar, by dać 
odpocząć 
umęczonym plecom. Ike gapił się przez okno, starając się okazać chłód i 
skupienie. Lecz to, co 
czuł, niewiele miało wspólnego z chłodem i skupieniem. Zdawało mu się, że uwaga 
dziewczyny, skupiona na nim nieprzerwanie, spowija go jak kłąb pary w łaźni.
Wszyscy poczuli ulgę, kiedy Diaksa wreszcie odłożyła słuchawkę i podzwaniając 
kluczami 
dla dodania sobie powagi, ruszyła ku półokrągłym drzwiom baru.
– Ciocia Myrna powiedziała, że ci, którym tak się śpieszy, mają wejść do baru i 
poczekać – 
oświadczyła podniesionym głosem. – Powiedziała, że przyjedzie, jak tylko 
pozbiera karafki do 
wina, które zawieźli do bufetów. Na razie jest kawa, napoje chłodzące, chili i 
zupa rybna.
– A co z napojami rozgrzewającymi? – dopytywał się Carmody. – Ja i ci chłopcy 
byliśmy 
w morzu, skarbie, dźwigaliśmy na barkach słony ciężar marynarskiego życia. 
Chcemy grogu. 
Zrozum to i popatrz na nieszczęsnego pana Kujona, któremu już oklapły wszystkie 
czułki; tak 
długo dźwigał ten ciężar, że jest zupełnie odwodniony! Potrzebujemy pociechy 
duchowej, a nie 
jakiejś cholernej zupy!
– Nie mam prawa podawać napojów alkoholowych – zaczęła jęczeć Diaksa. – Jestem 
nieletnia. Ciocia Myrna zaraz tu będzie, tylko pozbiera karafki. Jest z nich 
bardzo dumna. 
Prawdziwe kryształowe. Poza tym nie umiem zmieszać drinka, nie wiem, jak to się 
robi.
– Ale ja wiem – powiedziała Willi. Podobnie jak Carmody już wyczuła kierunek 
ucieczki. – 
Stałam za barem wszędzie, jak Stany długie i szerokie. Zrobię wam taką mrożoną 
herbatę Long 
Island, że w tym morzu odbije się wam Atlantyk.
– Ale tu nie ma herbaty – Shoola uświadomiła Willi. – Tylko kawa, napoje 
chłodzące, chili, 
zupa rybna i znowu kawa.
– Do diabła z herbatą! – ryknął Carmody. – Życzę sobie kawy po irlandzku. 
Willimina, czuj 
się zatrudniona. Wal, dziewczę, w gong, zaraz tu damy w gaz. Michael Carmody 
stawia!
– Czuj się zatrudniona! – zakrzyknął tłumek. To było to, co doprowadza podgrzany 
kocioł do 
wrzenia – paliwo! Nawet paliwo z odzysku. – Czuj się zatrudniona!
Zadźwięczał dzwonek, stary alaskański sygnał, że oto ktoś stawia kolejkę, a 
rozentuzjazmowany tłumek, zdążając do baru, wciągnął tam w końcu Ike’a.
Za barem stała już Willi i przyjmowała zamówienia. Carmody wrócił do sprawy 
bankietu na 
koreańskiej przetwórni, opisując, jak on oraz to tutaj Teksańskie Tornado 
bronili honoru ludzi 
okrągłookich i tańczyli, wymiatając z parkietu wszystkich, te żółte kurduple 
zmyły się jak woda 
przez kingstony. Stojący obok Greer gwałtownie unosił i opuszczał brwi, 
zaświadczając o 
prawdomówności Carmody’ego, ilekroć tamten przesadził:
– Tak było, kochani! Szczera prawda, słowo-w słowo!
Ike marudził koło tablicy; przeczytał parę ogłoszeń. Spojrzał przez drzwi po 
drugiej stronie 
porysowanej tafli zobaczył w boksie Alice z dziewczyną; w salce restauracyjnej 
zostały same, 
jeśli nie liczyć Diaksy. Alice twardo popijała kolejną kawę. Dziewczyna, jak 
wielkooki 
szczeniak, wpatrywała się w szklane drzwi baru. Popchnął te drzwi, zanim zdążył 
cokolwiek 
pomyśleć, i przeszedł między pustymi stolikami.
– Może damy zechcą się do nas przyłączyć w barze?
Natychmiast pożałował. Zabrzmiało to jak odzywka Greera, nawet usłyszał ten 
lubieżny 
zaśpiew w słówku „damy”. Miał nadzieję, że przynajmniej nie wymachuje brwiami.
– Jeżeli o mnie chodzi, to dziękuję, nie – odpowiedziała Alice. – A ta dama z 
rozdziawioną 
gębą jest za młoda na pętanie się po barze.
Dziewczyna natychmiast zerwała się ze smyczy.
– Wcale nie, pani Carmody, dlaczego? Zawsze się pętam po barach, kiedy moi 
wujowie jadą 
do Totting Bay. To ja ich potem wiozę do domu na saniach motorowych. Pewnego 
razu 
musiałam też zawieźć ucho wuja w śnieżce, żeby potem można je było przyszyć. Wuj 
dostał 
parę głębszych dla zdrowia, ale ucho w końcu i tak odpadło.
– To mi coś przypomina, Sallas – powiedziała Alice. – Twojemu nieszczęsnemu 
kapitałochłonnemu psu dałam parę zastrzyków hydrokortyzonu. Już chodzi lepiej.
– To nie jest moje nieszczęsne kapitałochłonne bydlę, ale Greera.
– Aha, i jest też kapitałochłonny tyłek Greera, jego bezsporna własność, fakt, 
tylko że 
zawsze musi się znaleźć ktoś, kto się o niego zatroszczy. Przeważnie ty. – 
Dotknęła ramienia 
dziewczyny. – Ten oto pan Sallas mieszka razem z Greerem nad rekultywacyjną 
strefą ochronną. 
Mają taką cudaczną przyczepę mieszkalną, zabytek z zeszłego wieku.
– Och, świetnie wiem jaką! – wykrzyknęła dziewczyna. – W Totting Bay jest 
mnóstwo tych 
zabytkowych blaszanych przyczep. Upycha się w nie śmieci i robi obwałowania 
nabrzeżne.
Alice pogroziła Ike’owi palcem.
– Ach, to dlatego jest u was, syjamscy bracia, zupełnie jak w chlewie. 
Wiedziałam, że 
macie jakiś powód...
– Byłaś u mnie w domu?
– Owszem, jeżeli to można nazwać domem.
– Alice, jestem ci wdzięczny, że zaopiekowałaś się starym Marleyem, ale nie mam 
pojęcia, 
dlaczego musisz wchodzić do domu, żeby nakarmić zwierzę, które siedzi pod domem.
– Otóż nie siedzi. Zamieszkało w domu; z tuzinem czworonożnych gości. Drzwi były 
otwarte na oścież.
Ike jęknął.
– No nie, co za sukinsyn! Nie przypuszczałem, że znajdzie tyle siły i że sobie 
otworzy.
– Może z pomocą dzielnej drużyny szopów, kto wie. Chyba w sile tuzina.
– Stary sukinsyn! – powtórzył Ike.
– Może za bardzo tęsknił – podsunęła dziewczyna. – I szukał swego pana.
– Otóż to – powiedziała Alice. – Samotność i rozpacz dodały mu nadpsich sił. 
Wyłamał 
drzwi, a potem zadzwonił do całego bractwa i opowiedział, co słychać. Ale teraz 
mu przeszło, 
Sallas. Załatwiłam mu partnereczkę do harców. Bawią się u mnie w najlepsze, 
przed motelem. 
Marley wygląda dużo lepiej, zresztą, tak się składa, że twoja przyczepa też. – 
Zza drzwi dobiegło 
kolejne dzwonienie, a potem rozległy się radosne okrzyki.
– I co, nie masz zamiaru dać z nimi w rurę?
– Wolałbym zobaczyć psa...
– Nie słyszysz, co do ciebie mówię? Zaopiekowałam się twoim psem. Wracaj i popij 
z 
załogą.
– Już dosyć popiłem. – Ike był zaskoczony brzmieniem własnego głosu. – Po prostu 
przejdę 
się pod motel.
– Nigdzie się nie przejdziesz, gną się pod tobą nogi. Poza tym, jeżeli pokażesz 
mu się 
znienacka i będziesz go chciał wlec do tej twojej ponurej budy, to jeszcze ci 
wygryzie kawał 
tyłka. Coś ci powiem, Sallas. Zapłać za wszystkie kawy i ciastka, za które nam 
tu Diaksa 
policzyła, a ja cię podwiozę z twoim bezcennym psem do twego bezcennego 
domostwa. – 
Oddała dziewczynie setkę. – Masz tu, złotko. Musisz się nauczyć ostrożniej 
obchodzić z 
bogactwem. Nie jest wieczne. Diaksa?
– Czym podwieziesz? Myślałem, że jesteście na piechotę.
– A czyj to furgon stoi na ulicy? A w nim pod plastykowym Jezusem co jest 
schowane, jak 
nie karta magnetyczna?
Ike stał w drzwiach, niezdecydowany.
– Proszę, panie Sallas. Niech pan pojedzie z nami.
– Nie martw się o tych tam nieustraszonych Argonautów; pokażemy im coś 
ciekawego. No 
chodźmy.
Tymczasem jeszcze nie przeszli przez ulicę, a sami zobaczyli coś ciekawego – 
mianowicie 
sześciodrzwiową limuzynę z wypożyczalni Herba Toma. Pasażerów ukrytych za 
przyciemnianymi szybami nie sposób było zidentyfikować; z wyjątkiem Louise Loop. 
Widocznie stała na czymś, bo widać ją było od pasa w górę nad rozsuwanym dachem, 
jak 
samotnego dygnitarza w paradnym przejeździe. Nad głową Louise powiewała 
strzępiasta złoto-
zielona fryzura, a twarz o krzykliwej cerze i ostrych rysach wyglądała raczej na 
dzieło sadysty 
niż charakteryzatora. Dziewczynę spowijał kłąb wijących się przezroczystych 
wzorzystych szarf, 
bluz i chust. Wiły się nadal, kiedy limuzyna już stała. Ike pomyślał, że w 
samochodzie 
funkcjonuje widocznie jakiś specjalny nawiew, zapewniający ów efekt godny trąby 
powietrznej.
– Sallas! – zawołała Louise z głębi szyfonowej zawieruchy. – Witamy w świecie 
fikcji. I 
jak wyglądam?
Ike powiedział tylko:
– Hej, Lulu... zupełnie dobrze. – Było na odwrót. Pomyślał o cudownych roślinach 
z tak 
poprzekładanymi genami, że eksplozja kwitnienia pozwala im wygrywać dowolne 
targi 
hrabstwa. Kwitną tak przez weekend, a potem więdną i obumierają. Lulu to marudny 
półgłówek, mimo to irytowało go, że ją podeszli; myśli że wystroiła się jak 
lalka, tymczasem 
zrobili z niej wywlokę. Drzwi wozu otwarły się i mleczne promienie 
popołudniowego słońca 
padły na srebrzystą głowę Nicholasa Levertova.
– O, nasz czempion! – krzyknął do Ike’a. – A także nasza droga mama? I nawet 
nasza 
milutka gwiazdeczka? Coś nadzwyczajnego, oto główne postaci naszej rewii 
wspólnie wykradają 
się z Crabbe Potte. Niezłe z was trio.
– Hej, Nick! – Ike poczuł, że na widok limuzyny kobiety z obu stron wsunęły mu 
ręce pod 
ramiona.
– Rzućmy też okiem na nowy kostium naszej małej Shooli; pierwsza z brzegu 
schludna 
szmatka i wprost niesamowicie żre się z resztą. Mamo, tylko ty jej mogłaś 
wcisnąć coś 
podobnego.
– Biedne dziecko musiało coś włożyć. – Zabrzmiało to jak usprawiedliwienie.
– Mnie się podoba – powiedziała Shoola. – Myślę, że w niedzielę w południe pójdę 
w tym 
na mszę.
– Będziesz ozdobą imprezy, nie ma dwóch zdań. Cóż, czempionie, twoja misja 
ratunkowa to 
pełny sukces, już się o tym mówi. Wcale się nie dziwię. A nie mówiłem – rzucił 
przez ramię w 
otwarte drzwi limuzyny – wy, rozhisteryzowane lesbijki, po co, u diabła, 
angażować goryla, 
kiedy wkracza Ike Sallas?
– Tak jest, szefie, mówił pan! – zabrzmiała odpowiedź.
Ike dostrzegł nogi asystenta Levertova, opalone jak u surfera, niemal stykające 
się, kolano w 
kolano, z nogami w żeglarskich białych spodniach kogoś siedzącego naprzeciw. Na 
obu parach 
ud spoczywała metalowa walizeczka, replika walizki Kujona. To na niej stała 
Louise.
– Po co, hu-hu-hu-hu diabła... – Louise pohukiwała jak zalana w pestkę sowa. – 
Hu-hu-hu...
Levertov nie zwracał na nią uwagi.
– Zdaje się, że mój człowiek, Katon, prowadzi jakieś interesy z twoim 
człowiekiem, 
Bellisariusem.
– Billy jest w barze – odrzekł Ike – ale za Chiny bym nie powiedział, że to mój 
człowiek. Po 
prostu prezes naszego klubu.
– Panie Clark? Czy zechciałby pan udać się do tej nory i wyłowić znakomitego 
prezesa 
klubu?
– Nic z tego, szefie. Dźwigam na sobie deski sceny.
Lulu, kochanie. Przestań wreszcie powiewać jak cygański sztandar. Złaź i pokaż 
damom, co 
się ostatnio nosi w najlepszych sferach Hollywood.
Podśpiewując „powiewać, powiewać, powiewać”, Louise zsunęła się z walizeczki i 
pogrążyła w wyściełanym poduszkami wnętrzu. Wysiadła z wozu, podawszy tyłek 
naprzód. 
Liczne warstwy przezroczystego materiału nie kryły, że nie ma na sobie bielizny. 
Odwróciła się i 
dygnęła na powitanie.
– Kolekcja Fryderyka z Hollywood – powiedziała.
– Pięknie pani wygląda, panno Loop – odezwała się Shoola. – Teraz już wiem, co 
pan 
Levertov uważa za modę dla lepszych sfer.
– To prawda, Louise – szybko przytaknęła Alice. – Zupełnie jakbyś zeszła z 
okładki 
najnowszego „Cosmopolitan”.
– Najmilsza rzecz, jaką mi pani w życiu powiedziała, pani Carmody. – Louise 
rozłożyła ręce 
i zakręciła się; szczęśliwie wyszła cało z chwiejnego piruetu. – Kto by 
pomyślał? Zasrane stare 
miasto, zasrane stare ulice, zasrana stara Lulu Loop i wszystko wypiękniało: 
fik-mik, zrobił to 
nasz Nick. Przyznaj, Isaak, nawet tobie zaimponowało, kiedy zobaczyłeś, jak 
Nicky umie 
wszystko zmienić.
Ike nie podejrzewał, że się jakoś szczególnie urżnęła czy naćpała, nie; po 
prostu zamąciły jej 
w głowie okoliczności. Na swój sposób Louise przypominała kobiety z komuny 
Greenera.
– Jasne, Lulu – powiedział. – Zaimponowało mi. Zwłaszcza zmiany w kręgielni Loop 
Lanes. 
Nigdy nie przypuszczałem, że Omar Loop może się oderwać od kul, choćby na jeden 
wieczór.
– Nicky umie być perswazyjny – z dumą oświadczyła Louise. – Kto by się 
spodziewał?
Zaproponowaliśmy papie Loopowi rejs dookoła świata na Island Princess, rzecz 
jasna 
pierwszą klasą – wyjaśnił Levertov. – To ta nowa jednostka z żyroskopem. Obok 
bilardu i 
bocco – mają na niej sześciotorową kręgielnię. A wiadomo, że treścią życia Omara 
Loopa są 
kręgle, prawda? Więc otrzymał propozycję nie do odrzucenia. – Levertov 
wzgardliwie potrząsnął 
długimi włosami. – Bilet kosztował jakieś dziesięć razy drożej niż ta zrujnowana 
buda, ale papie 
należą się wakacje, a my potrzebujemy powierzchni na biura. Znakomicie! Oto 
nadchodzi Clark 
B. z kurierem. Może skoczymy, moi mili, poimprezować na chwilę do Potte? Mamo? 
Na 
jednego szybkiego?
– Isaak koniecznie chce zobaczyć, co z przyczepą...
– Która jest cennym antykiem – uzupełnił Ike.
– ...a Shoola i ja chcemy wziąć prysznic i odprężyć się. Miałyśmy pracowite 
popołudnie.
Patrzyli, jak Billy zmierza do wielkiej bryki w ślad za Clarkiem B. Jeśli 
widział Ike’a, to nic 
nie pokazał po sobie. Trzasnęły drzwi, a potem zasunął się dach.
– A może was podwieźć? Oni tam swoje załatwią raz dwa.
– Nie trzeba – powiedziała Alice. – To mój furgon. Ale możesz poczekać na resztę 
nieustraszonej załogi. Są w barze i po jakichś sześciu drinkach, licząc od 
teraz, wytoczą się i 
zobaczą, że nie ma gabloty. Idziemy, Sallas. Już się nazachwycałam pokazem mody, 
po samą 
kokardę. – A potem obróciła się i dodała: – Do twarzy ci w tym, Louise. Naprawdę 
ślicznie.
Znaleźli motorowery, załadowali na tył furgonu, zawrócili i ruszyli przez miasto 
do motelu. 
Dziewczyna znów się roztrajkotała – od spostrzeżeń i wnikliwostek wciąż 
przeskakiwała do 
pytań, które były raczej głośnymi dociekaniami, bo nie czekała na odpowiedzi. 
Ike rozciągnął się 
na tylnym siedzeniu, sam, i nie wtrącał się. Czuł ulgę, odprężenie, jak na 
słonecznej łące nad 
strumieniem. Właściwie nie drzemał. Kiedy jechali przez Main, usłyszał w 
monologu 
dziewczyny coś o Crabbe Potte. Wyjrzał i zobaczył, jak Billy Kujon biegnie z 
japońskim 
marynarzem do limuzyny, a między nimi kołyszą się bliźniacze ciężary. Zamknął 
oczy i 
zanurzył się w potoku słów. Strumień na łące to dobra przenośnia, pomyślał – 
obmywa. No 
właśnie, musi się umyć. Czuł na sobie warstwę brudu; nie po tygodniowej pracy na 
pokładzie ani 
po tamtym połowie czy brudnej mgle, przez którą się przedzierali; to był brud 
tego miasta. Bo 
pod tym odświeżeniem kryje się coś brudnego. Jeżeli ktoś przybywa w jakieś 
miejsce i planuje 
porządki, to zwykle po to, żeby to miejsce przejąć.
Natychmiast się obudził, słysząc chrzęst opon na muszlach. Pomyślał, że jest na 
swoim 
podjeździe. Jednak za oknem zamiast gór śmieci rozpościerało się mleczne niebo, 
a zamiast 
ściany świerków i paproci bielało półkole domków. W drzwiach wozu, jak plakat, 
widniała 
różowo-brązowa twarz dziewczyny.
– Właśnie pan chrapał, panie Sallas. Alice przysłała mnie z tym kocem.
Koc okazał się kołdrą, lecz Ike nie miał zamiaru się sprzeczać. Spytał mętnie o 
Alice, 
dziewczyna coś powiedziała o pralni i suszarni. Był skonany, nie zdołałby się 
nawet zesrać... 
podsunęła mu kołdrę pod szyję i przypomniał mu się wers z klasycznego kawałka 
Dylana: 
„Zdumiewa mnie moje znużenie i piętno na stopach...” Przyglądał się krzątaninie 
za oknem, na 
podjeździe motelu – ekipa przyjeżdża, ekipa odjeżdża, ekipa dołącza do ekipy – 
jak wirtualne 
drużyny z gry oglądanej w komputerowych goglach.
– Rusz się, Sallas. – To był głos Alice. – Potrzebujemy trochę miejsca dla 
sióstr.
– Dla sióstr?
– Sióstr. Nudzą się. Chcą się przejechać.
Ike wyplątał się spod kołdry. Rozbudzony Marley już siedział z tyłu i szeroko 
się 
uśmiechał. Przez boczne drzwi Ike zobaczył na motelowym podjeździe Shoolę. 
Niosła na biodrze 
jedną siostrzyczkę, drugą prowadziła za rękę. Za nią stała para starych 
Eskimosów. W skórach i 
parkach wyglądali, jakby właśnie zeszli ze stron głównego reportażu w „National 
Geografie”. 
Kobieta nosiła okulary, lecz stary mężczyzna najwyraźniej zachował ostrość 
spojrzenia, jego 
oczy lśniły w wąziuteńkich szparkach przecinających twarz, jakby lata mrugania w 
oślepiającym polarnym blasku wyrzeźbiły mu na twarzy parę okularów 
przeciwsłonecznych. 
Byli podekscytowani jak stary Marley i jak on szczerzyli w uśmiechu sfatygowane 
zęby.
– Myślą, że dziewczynkom spodobają się te świnie na twoim śmietnisku – 
powiedziała.
– To nie moje śmietnisko.
– Wiem. To nie twoje śmietnisko. Nie twój pies i nie twoje świnie. Po prostu 
trochę się 
posuń, nie proszę o nic więcej, i staraj się być miłym współpasażerem przez parę 
mil. Nie 
umrzesz od tego.
Starzy stanęli i pomachali rękami. Shoola wrzuciła dziewczynki do środka i bez 
ceregieli 
znów ulokowała się obok Alice. Chyba była zadowolona, że podczas jazdy wciąż 
może się 
obracać twarzą do Ike’a.
Alice nie widziała w tym nic zabawnego.
– Shoola, przestań się gapić. To „niegrzeczne, wytrzeszczać ślepia na, starego i 
sponiewieranego wilka morskiego, choćby – nie wiem jak był podobny do Elvisa. 
Patrz prosto.
Średnia siostra wyczekała na chwilę nieuwagi starszej, wskoczyła Ike’owi na 
kolana i 
przytuliła się do niego. Ike nie protestował. Pomyślał, że dziecko zasnęło, ale 
kiedy minęli 
ostatnie budynki, podniosło głowę z piersi Ike’a i popatrzyło do góry.
– Jakieś dzieci tutaj? – dyskretnie szepnęła dziewczynka.
– Co? – odszepnął zaskoczony Ike; jej angielszczyzna była niepewna, lecz 
zrozumiała. – 
Dzieci gdzie?
– W mieście. Są jakieś dzieci?
– W Kuinak? Pewnie, że są...
– Jak ja?
– W twoim wieku? Na pewno są dzieci w twoim wieku.
– A dobre dzieci?
– Hm, pewnie dobre. Przeważnie...
Dziewczynka odczekała przed zadaniem najważniejszego pytania:
– Będą się ze mną bawić?
Ike poczuł pod żebrami zimne dźgnięcie.
– Oczywiście, złotko. Pobawią się. Ucieszą. Każde dziecko na świecie się 
ucieszy, że może 
się pobawić z takim słoneczkiem.
Wpatrywała się w twarz Ike’a, póki nie nabrała przekonania, że mówi prawdę, a 
potem 
znów wtuliła mu się w pierś. Zamknął oczy i oddzielił się od wszystkiego, 
kołysania wozu, 
przymglonego słońca, odoru śmieci – od wszystkiego, z wyjątkiem małego, gorącego 
policzka 
na żebrach i lodowatego kolca pod nimi. To nie fair, pomyślał, naprawdę nie 
fair. Jeden głos 
mówi: „już po wszystkim”, a drugi pyta: „czyżby?”
Znów zachrzęściły muszle; tym razem na jego podjeździe.
– Wstawaj i rozchmurz się. Jesteś w domu. Nie, weź tę kołdrę. Pewnie się już w 
niej 
zalęgły Bóg wie jakie morskie pchły. Cicho, dziewczęta. To niegrzecznie 
wyśmiewać się ze 
starego, biednego, zapchlonego, złachanego wilka morskiego.
Odsunął boczne drzwi i wysiadł z kołdrą na ramionach. Z tylnego siedzenia wprost 
na 
muszle skoczył za nim stary Marley, zadziwiająco krzepki. Jeżeli chodzi o te 
leciwe łapy, to 
kuracja Alice zdziałała cuda.
– Dziękuję, Alice. Już mam jedną kołdrę od ciebie.
– Trzymaj i tę – powiedziała Alice – z pchłami czy bez. Ale zasuń te cholerne 
drzwi. Nie 
chcę drogi do miasta obsiewać małymi dziewczynkami.
Zawrócił do drzwi furgonu i nagle zobaczył powbijane wszędzie ciężkie paliki 
różnych 
rozmiarów, niektóre półtorametrowe lub jeszcze wyższe, tkwiące pionowo wprost w 
drodze 
dojazdowej, w końcowej pętli, w zarośniętej paprociami i borówkami polance za 
przyczepą... 
ba, wprost w wyłożonym muszlami podjeździe! Szczyty palików były przewiązane 
kolorowymi 
wstążkami, czerwonymi, żółtymi, zielonymi, a na tych wyższych, wprost na surowym 
drewnie 
wypisany był jeszcze numer.
– Co to, u diabła ciężkiego?
– Paliki, Sallas. Nie zauważyłeś w mieście?
– Myślałem, że to do jakichś robót drogowych.
– Filmowych – wyjaśniła Alice. – To markery. Może zaplanowali scenę z 
prehistorycznymi 
sadybami i chcieliby nakręcić parę metrów z twoją przyczepą. Nie bój się, płacą 
za każde 
ujęcie.
Dwa tysiące dolarów za minutę, za to, że przetwórnię rybną przerobili na klif. W 
porządku. 
Zasuń drzwi i idź spać. Shoola, możesz już z siostrami zejść na ziemię. Grecki 
bóg się 
odmeldował.
Trzyosiowy furgon zawrócił i ruszył w dół, ku słupom dymu nad śmietniskiem. Ike 
został 
sam na polance. Zeschnięte chwasty, puste muszle, stary pies. I te paliki. 
Zmartwił się nimi. 
Próbował sobie przypomnieć, jak się przedstawia stan własności. Ten skrawek 
dzierżawi od 
Omara Loopa, ale to chyba jest tak, o ile pamięta, że grunt naprawdę należy do 
hrabstwa; 
śmietnisko to strefa wieży ciśnień. Przecież nie przyjdzie im do głowy renowacja 
wysypiska? 
Musieliby zaangażować wojskowe oddziały inżynieryjne. Chociaż nigdy nie wiadomo. 
Skoro w 
Skagway poradzili sobie z tą masą zapuszczonych barów i hippisowskich 
hotdogowych 
straganików i wszystko przerobili na Knotts Berry Farm, czyli replikę... no 
właśnie, wcale nie na 
replikę miasta z czasów gorączki złota z 1898 – bo Skagway już tą repliką było, 
z takimi 
zabyteczkami jak zakład fryzjerski Soupy Smitha, z których obłaziła farba – lecz 
na replikę 
repliki, uzgodnioną z jakąś agencją reklamową, na wersję tak przystrzyżoną i 
uproszczoną, że 
można ją bez ceregieli przefotografować do teleklipów zachwalających statki 
wycieczkowe – 
Wrota Gorączki Złota – a potem jeszcze pokazać pozłoconą dwunastometrową statuę 
Samotnego 
Poszukiwacza, wprawdzie klęczącego nad wypełnioną złotym piaskiem patelnią, 
podświetloną 
reflektorami (do której pompami tłoczy się wodę spływającą potem do stawu ze 
złotymi 
rybkami), lecz spoglądającego z uniesioną głową ku szczytom nad miastem. To nie 
fair. „W tych 
iluminacjach jakoś nie widać potu ani odmrożeń” głodu ani rozpaczy, ani przede 
wszystkim tych 
skomplikowanych zawijasów i zależności, które sprawiły, że dawno obróceni w 
proch 
wędrowcy stali się tak potężnymi symbolami amerykańskiego optymizmu. Więc stało 
się tak, że 
to wszystko wypucowane, uproszczone, a następnie rozdęte do wymiarów wielkiego 
budynku 
zostało przez ten ogrom bryły pomniejszone, obrócone w zdrobnienie; że skarb – 
który kiedyś 
wabił niedostępnością, bo czym, na Boga, mógł wabić? – zdewaluował się, skoro 
jego 
poszukiwacze, podążając za starą przynętą, w końcu musieli się schylić, pokornie 
ugiąć kark, 
żeby dosięgnąć łupu tkwiącego jak brylant w gnoju, jak gwiazda w błocie; więc 
stało się tak, że 
nawet zwycięstwo potaniało.
– No nic, nas nie dostaną, prawda, psisko? – powiedział Ike. – Jeszcze nie.
Wyrwał palik wbity tuż przed nim w podjazd i poniósł na aluminiowe schodki. 
Otwarte 
drzwi odsłoniły wnętrze równie odmienione jak główna ulica. Ściany były 
wyszorowane, 
chodnik odkurzony i wyczyszczony na mokro. Zniknęły wszystkie pajęczyny. 
Naczynia zostały 
pozmywane, a wszystkie blaty porządnie wytarte. Okna lśniły z zewnątrz i 
wewnątrz, zupełnie 
jak wystawy przy Main. Kto wie, może powłoczki z poduszek trafiły do pralki. 
Kiedy Ike 
zorientował się, że została odkurzona nawet półka z książkami, a z pocztówki, 
której jakoś 
nigdy nie wysłał do Ojo, starto plamę sosu, poczuł w gardle zimne ostrze furii, 
a potem zawrót 
głowy spragnionej snu i dzwonienie w uszach.
– A gówno! – powiedział i ruszył do drzwi.
Strzaskał palik, a szczapy rzucił w krzaki. Poderwały się trzy wrony, wrzeszcząc 
z 
oburzenia. Marley zastygł w przypływie stróżliwości, nastawił czujnie uszu, 
chociaż niewiele 
słyszał, i bacznie przepatrywał podjazd, chociaż niewiele widział. Niech diabli 
porwą tę babę i 
jej hydrokortyzon!
– Podjazd jest guzik wart, cymbale jeden! – zapewnił Ike starego psa. – Po 
diabła go 
pilnujesz?
Stary pies spojrzał mu w oczy.
– Żeby jakoś wypełnić chwilę między tym, co jest, a tym, co nadejdzie, proszę 
pana; to 
chyba coś podobnego do wąchania starych śladów i wydrapywania starych pchlich 
bąbli... Żeby 
trochę wymościć ten twardy, niewyściełany, bezlitosny czas, proszę pana – 
powiedział.
13
Za statki naszych mórz
Za kobiety naszych ziem
Szalona Willi z Waco wciąż władała barem, kiedy Carmody zdecydował się 
wymaszerować 
z Crabbe Potte. Ściślej: wymknąć się ze spuszczoną głową – postawa ta miała 
świadczyć o 
pijackim zamroczeniu, gdyby zawiodły jego rachuby na dyskretne wymiksowanie się 
z knajpy.
Z wielkim żalem rozstawał się z biesiadną atmosferą, sala dopiero zaczynała 
pogodnie 
huczeć jak dobrze rozpalony kominek; trzeba jednak wykazać roztropność – 
zapewnił sam siebie 
Carmody – i zarządzić odwrót nacechowany dyskrecją oraz samozaparciem. Biorąc 
pod uwagę 
zwłaszcza to, jak patrzy na niego Willi. Czy też jak nie patrzy; bo Willi 
przyjmowała 
zamówienia, komponowała i nalewała paliwo, wydawała resztę, lecz uśmiech 
przeznaczony dla 
Carmody’ego był rutynowym szczerzeniem zębów, którym zza kontuaru częstuje się 
byle wała. 
Carmody przeczuwał, że za tym uśmiechem czai się awantura jak buldog za 
kwitnącym 
żywopłotem.
Najpierw sprawdził stan trasy za przeszklonymi łukowatymi drzwiami, a potem – 
nawet nie 
spojrzawszy na Willi – ruszył do wyjścia. Nie musiał się oglądać. W tym 
zadymionym barze, 
który nosił pod czaszką, już zdążył powiesić na ścianie obraz dużej blondyny: 
ciało zagadkowe a 
nęcące, promienna twarz wiecznie czymś pochłonięta (do tego stopnia, że żadnym 
grymasem nie 
kwituje dezercji Carmody’ego), okrągła, z kukurydzianym loczkiem nad spoconymi 
brwiami, a 
w oczach – umoszczonych wśród zmarszczek jak wielkanocne pisanki (skutek 
ustawicznego 
zadawania się ze słońcem) – ten dobroduszny ognik! Kochana dziewczyna! A do tego 
świetna 
barmanka, przygnębiona czy nie.
To ten ognik zachwycił go w Juneau – w oku szacownej właścicielki pubu był 
jeszcze 
jednym portowym światełkiem mrugającym w deszczową, zimną, zdradziecką noc; 
mruganie 
oznaczało: „przybywaj, żeglarzu, zostaniesz przyjęty życzliwie i ciepło”. Cóż za 
sygnał! Lepszy 
od błysku w oku chętnej dupeczki, lepszy od świętego żaru w oku zakonnicy; daje 
oparcie i koi 
jak Gwiazda Polarna. Dużo lepszy, cholera jasna! Zejman wie, że najbardziej 
zdradzieckie wody 
to te z mieliznami. Statystyka uczy, że to tam najłatwiej przebić dno. Zwłaszcza 
w pobliżu 
domu, przy główkach portu, albo potem, kiedy mielizna przybiera kształt barowej 
lady. To jak ze 
statystyką samochodowych stłuczek, najwięcej wypadków trafia się pod drzwiami 
garażu. Zatem, 
przekonywał sam siebie Carmody, promienna, rzetelna barmanka, strażniczka 
ostatniej z 
mielizn, powinna się okazać szczęśliwą gwiazdą każdej marynarskiej paki. Nadział 
więc taką 
gwiazdę na harpun i wciągnął na pokład. Co w tym złego? Carmody ocenił 
rozumowanie jako 
sensowne, mimo to nie śpieszył się do domu nad zatoką. Wprawdzie nie spodziewał 
się tam 
Alice (prócz motelu i zasuwania w przetwórni wdała się jeszcze w te głupoty 
filmowe), lecz bał 
się, że, na Boga, kto wie... Może Alice go wyśledzi, może pojedzie za nim na 
Bayshore do domu, 
przyciśnie go i zmusi do fury nudnych wyjaśnień? Nie był pewien, czy uda mu się 
precyzyjnie 
powtórzyć rozumowanie, które właśnie wypracował; w każdym razie nie w sytuacji 
konfrontacyjnej i nie wcześniej aż wytrzeźwieje lub nie wcześniej aż, szlag by 
trafił, zaprawi się 
znacznie sumienniej. Jeśli to zatem nie robi różnicy – mamrotał do kogoś za 
kółkiem czegoś, co 
zgarnęło go z rozkołysanej ulicy przed Crabbe Potte i chciało wieźć, gdzie sobie 
zażyczy – 
chętnie się uda pod swój nowy kuter, dziękuje uprzejmie... ze względu na te 
nudne pokładowe 
obowiązki na lądzie, jutro, miejmy nadzieję pod spokojniejszym niebem... mmm, 
mmmm... 
wolniej, synu, patrz na boje i niech kołysanie zatoki pozwoli ci zapomnieć o 
troskach... Całe 
szczęście, że wszystkie te życzenia i uwagi kierował do anglosaskiego gliniarza. 
Inny opiekun, 
mniej przywiązany do zasad, a bardziej żądny rozrywki, skorzystałby z okazji i 
zawiózł 
Carmody’ego pod motel w nadziei, że zobaczy zdradzoną Alice w brawurowej akcji. 
Jednak 
uprzejmy i poważny jak grób funkcjonariusz dostarczył Carmody’ego wprost pod 
kuter, zgodnie 
z życzeniem narąbanego marynarza, któremu pomógł się wspiąć po trapie, a potem 
przezornie 
się zmył. Niegłupi Anglosas znał się na unikaniu sytuacji, które mogą prowadzić 
do aktów 
przemocy w rodzime; właśnie z tego paragrafu najtrudniej napisać raport. Poza 
tym 
funkcjonariusz nie spuszczał ręki z bocznego lusterka, bo w drodze powrotnej 
wciąż chciał mieć 
kuter na oku; niegłupi glina wolał też uniknąć sytuacji, w której podchmieleni 
obywatele ćwiczą 
na środku zatoki zwrot przez kil.
Michael Carmody wiedział, że jest obserwowany. Stosownie do tego upozował się na 
pokładzie; był to wizerunek kapitana dumnego i posągowego, z nogami dramatycznie 
rozkraczonymi dla utrzymania równowagi, mimo że akurat brakło fal i pokład się 
nie kołysał, 
jedną ręką wspartego o reling, a pięść drugiej wpierającego z tyłu w potężny 
krzyż. Kiedy 
policyjny wóz przejechał przez plac i zniknął, stary marynarz zdemontował ten 
żywy obraz. 
Przytulił do ciała gołe łokcie; był sam na pokładzie i trząsł się. Wiedział, że 
z biegiem czasu 
trzęsie się coraz mocniej, kiedy jest sam. Również dlatego nie miał ochoty 
jechać do domu. Alice 
mogła się w ogóle nie zjawić; a jeśli nie ona, to nikt. Z biegiem czasu Michael 
Carmody – 
inaczej niż Ike Sallas, który szukał samotności – coraz mocniej lgnął do ludzi.
Odbijacze kutra ocierały się o nabrzeże i żałośnie popiskiwały. Trującymi falami 
zdążała ku 
skroniom Carmody’ego mikstura cieniutka i apatyczna jak rzadkie gówno. Niech 
szlag trafi to 
paliwo z odzysku! Wprawdzie nie zżera wątroby, ale i nie daje natchnienia. 
Żadnych odlotów 
ani olśnień! Nagle uświadomił sobie, jak mocno się trzęsie – ledwie stoi. Wyłaź 
z tego, Michael, 
ale już – zrugał sam siebie. Ze śpiewem „hula-balu-belly!” na ustach przymierzył 
się do 
krótkiego jiga na metalowym pokładzie.
Louis królem Francji był
Przed re-wolu-uuu-cją
Lecz głowy swej się zbył
Co króla zdrowiem
Wstrząsnęło, panowie,
I jego kon-sty-tu-uuu-cją!
Hula balu belly, chłopcy, hula balu belay!
Trzęsiączka przeszła. Carmody ucieszył się, że trudność sprawia mu tylko 
utrzymanie się na 
nogach, ale – na Boga żywego – nie taniec; teraz zapragnął kontaktu z załogą. 
Mocno potarł 
odrętwiały nos i zawołał:
– Nels! Kapitan na burcie! – Lecz Nels nie odkrzyknął. Nie wyskoczył dziarsko z 
luku. 
Carmody’ego znów dopadły drgawki spowodowane samotnością. Zawołał głośniej: – 
Załoga na 
pokład! A przynajmniej załogant! Panie Culligan! Nie spać!
Kuter łagodnie kiwał się na falach przelewających się jak rtęć. Zwisająca z 
anteny koreańska 
flaga kołysała się leciutko. Carmody zaczynał gorzko żałować, że wymknął się z 
knajpy, pies 
drapał, czy ten manewr dowodzi rozsądku, czy nie. Co wart kapitan bez załogi, 
nawet na nowym, 
wielkim i ze wszech miar bajeranckim kutrze? Właśnie zaciągał się powietrzem po 
pępek, żeby 
wyrzucić z siebie komendę jak się patrzy, kiedy w głębi luku ktoś wycedził 
niskim głosem:
– Pana chłopak chwilowo zszedł z pokładu, kapitanie. – Carmody znieruchomiał, a 
w ramie 
luku pojawiła się siwogrzywa głowa z czarnymi klapkami na okularach, zgarbiona 
nawet niżej 
niż trzeba, żeby bez guza przemknąć przez właz. – To ja pełnię za niego wachtę.
– Kto się tu pcha, do cholery? – zaatakował Carmody czarnoklapego. – Proszę się 
zatrzymać 
i podać personalia! Jak pan śmie wchodzić bez zezwolenia na pokład?
– Moje nazwisko brzmi Steubins, kapitanie; pragnę przeprosić za samowolnie 
złożoną 
wizytę. Zapytałem pańskiego młodego marynarza, czy mogę wejść. Rzecz jasna, 
chciał poznać 
szczegóły. Wtedy zapytałem, czy ma dla niego znaczenie taki szczegół, że jestem 
jedną z 
grubszych ryb w tej wielkiej filmowej ekipie. A wówczas pański chłopiec dał mi 
do 
zrozumienia, że ów szczegół szalenie go interesuje, zważywszy, że biedny brzdąc 
stoi na 
posterunku i tym samym traci szansę na osobisty kontakt z planem filmowym, 
zwłaszcza z 
naszymi gwiazdeczkami. Muszę wyznać, że pozwoliłem sobie zaprosić go, niech tam 
idzie jako 
mój gość, a ja przejmę od niego wachtę. – Złożywszy te wyjaśnienia, wysoki 
mężczyzna wrócił 
do forsowania wąskich stopni. – Widzi pan, sam jestem kapitanem.
– Nie na tym pokładzie! – oświadczył Carmody, którego oburzenie znacznie 
wzrosło, kiedy 
długi, szarosiwy kształt do reszty wyłonił się z mroków luku; Carmody uznał, że 
przypomina 
wielką, ościstą rybę, w zwolnionym tempie wyskakującą z wody. Luźny, szary 
materiał 
spowijał mężczyznę jak całun i komponował się z siwą grzywą. Nawet twarz i szyja 
faceta, 
wytrawione przez słońce, wiatr i deszcz były srebrzystoszare jak stare szczapy z 
cedrowego 
drewna. Zupełnie jakby dogadał się ze słońcem w sprawie kolorystycznej 
kompozycji 
zastępującej rumianą, marynarską opaleniznę. – Tu ja dowodzę – nie omieszkał 
dodać Carmody.
– Widzę, proszę pana – głos Steubinsa, wykoncypowany nie gorzej niż wygląd, miał 
być 
oliwą laną na fale – i przysięgam, że zasalutowałbym, gdyby nie to, że mam 
zajęte obie ręce.
Carmody dostrzegł w osrebrzonej przez słońce dłoni butelkę, a w drugiej dwie 
wypełnione 
lodem szklanki. To chyba było prawdziwe szkło przedkryzysowe, z czasów, w 
których takie 
szklanki za darmo dodawano do pudeł płatków owsianych, teraz właściwie bezcenne; 
natomiast 
w butelce krył się chyba Old Bushmill, oryginalna, pięcioletnia, normalnie 
destylowana na 
gorąco irlandzka whiskey, teraz wyjęta spod prawa na całym świecie i obłożona 
sankcjami ONZ. 
Złocisty płyn kusząco połyskiwał w sławnej kwadratowej butli.
– Widzę, że zajęte – odrzekł Carmody, nieco hamując oburzenie; gość, który na 
powitanie 
przynosi szmuglowaną irlandzką whiskey ze stosownymi przedkryzysowymi 
szklankami, 
zasługuje na pewne przywileje, wszystko jedno, jaki długi, siwy i nie 
upoważniony wydaje się 
na pierwszy rzut oka. Z drugiej strony, trzeba przestrzegać protokołu i trzymać 
fason. Carmody 
trochę złagodził ostrość spojrzenia. – Ale ręce zapełnione na dzień dobry 
jeszcze nie upoważniają 
posiadacza rąk do zwolnienia marynarza służącego pod cudzą komendą.
– Zgadzam się z panem, kapitanie. Nie upoważniają. – Steubins znów się 
tajemniczo zgarbił. 
– Na swą obronę mogę tylko powiedzieć, że nie umiem się oprzeć na widok dobrze 
zbudowanej 
pogromczyni fal; to jak śpiew syren. Kiedy wpadła mi w oko pańska piękność, 
natychmiast 
musiałem – podjechać i obejrzeć z bliska.
– Co innego obejrzeć z bliska, a co innego penetrować – burknął Carmody 
zapatrzony w 
złociste refleksy.
– I znów się zgadzam. Nie powinienem schodzić pod pokład i nigdy bym tego nie 
zrobił, 
gdyby zamrażarkę z lodem miał pan na pokładzie. Ja osobiście najchętniej pijam 
irlandzką na 
lodzie i zgodzi się pan, że to nawet pasuje do okrytej lodowcem przeszłości tej 
biednej ziemi.
– Prawdziwy Bushmill czy coś z odzysku? – chciał się dowiedzieć Carmody.
– Prawdziwy McGilla, przeszmuglowany z Galway tymi oto rękami. – Steubins 
wyprostował się i strzelał oczami na wszystkie strony nad głową Carmody’ego, 
przepatrując 
nabrzeże. – Może moglibyśmy przejść na drugą stronę nadbudówki, od morza i nie 
tkwić na 
widoku? Rzecz jasna, jeśli ma pan ochotę na ów błogosławiony irlandzki ekstrakt 
oraz 
towarzystwo kogoś spragnionego, kto chce dzielić z panem rajskie chwile.
Carmody złagodził ostrość spojrzenia tylko trochę. Coś tu paskudnie śmierdziało, 
coś było 
nie tak, w ukradkowych spojrzeniach faceta, w tym uniżonym tonie, coś, co kazało 
się mieć na 
baczności... A potem, jak złocisty promień latarni morskiej, błysnęła butelka i 
Carmody, trudno 
i darmo, wziął na nią kurs.
Pierwsza szklanka została wysączona w skupieniu i bez słowa mężczyźni stali obok 
siebie, 
oparci o nadbudówkę od strony lądu. Kiedy ukazało się dno, Carmody poczuł, że 
jego 
podejrzenia słabną. To była irlandzka, nie ma dwóch zdań – prawdziwa McGilla. 
Zagrzechotał 
lodem i odstawił rękę w bok.
– Co pan powie na jeszcze jedną?
– Stanowczo tak, kapitanie – dwornie wycedził Steubins. Stuknął szyjką butelki o 
krawędź 
szklanki Carmody’ego, potem napełnił własną. – Czy tym razem mogę zaproponować 
toast?
– Rzecz jasna, kapitanie – zgodził się Carmody.
Wznieśli szklanki ku odległej linii dzielącej niebo od oceanu, a Steubins 
uroczyście 
wyrecytował:
Za statki naszych mórz
Za kobiety naszych ziem:
Pierwszym kapitanowie niech ducha dodadzą
Drugie niech zbożnie się prowadzą.
– Amen, sir – powiedział Carmody i wypili. Ciekawe, jak sobie radzi Willi w 
Crabbe Potte. 
Szklanki znów zostały napełnione. Zgodnie z tradycją drugi toast wzniósł 
Carmody:
To za królową z jej brylantami;
A to za żonę, co skąpi grosza;
To za dzieweczkę z jej kaprysami;
To za tę starą, co ryby patroszy.
Tym razem Steubins odrzekł:
– Amen, sir, nie ma dwóch zdań – po czym wypili w nabożnym skupieniu, wsłuchując 
się w 
plusk wody omywającej ferralowy kadłub i w powtarzane z przejęciem kacze plotki 
z zatoki. 
Kiedy Carmody dojrzał do trzeciego dopełnienia baku, uznał, że nadeszła pora 
przeegzaminować 
dżentelmena, z którym popija.
Oderwał się od nadbudówki i obrócił tak, żeby mieć przed sobą tę 
srebrzystopopielatą twarz.
– Więc pan jest Gerhardt Steubins? Od załogi słyszałem o panu mnóstwo 
niesamowitych 
rzeczy. Ja sam nie chodzę już do kina, cholera jasna, te fotele zrobiły się za 
ciasne.
– Więc to ja jestem Gerhardt Steubins – przytaknął wysoki facet.
– Ten sukinkot, który przeczarował to moje miasteczko, kiedy byłem w morzu.
Steubins uniósł czarne klapki.
– Ten sukinkot. – Uśmiechnął się i nie spuszczając oczu z Carmody’ego, znów 
nalał, 
podzwaniając butelką o krawędź szklanki. – Do usług.
– I to pańska robota, cyrk z lwami morskimi, który mieliśmy zaszczyt obejrzeć 
podczas 
zawijania do portu? Kamery, ekipa i tak dalej?
Steubins przytaknął.
– No cóż, kapitanie Steubins, jeżeli mam szczerze powiedzieć – prowokował 
Carmody – to 
po prostu nie wygląda mi pan na faceta z taką ikrą, żeby utrzymać w garści tę 
wielką armadę.
– Kapitanie Carmody... – Steubins podsunął się ku okrągłej głowie, a w jego 
głosie 
odezwały się nutki intymne i konspiratorskie – ...pozwoli pan, że odpowiem 
równie szczerze, bo 
czuję, że nas dwóch coś łączy... Nie mam aż tyle ikry. Armadą pozwala mi 
dowodzić coś... pan 
by powiedział, że chodzi o posłuch, który wynika z rytuału... no więc jebana 
odrobina czegoś w 
tym rodzaju. Jeszcze po jednym?
Carmody wyciągnął rękę ze szklanką i głośno westchnął. Wraz z pełnym rezygnacji 
westchnieniem uleciał starannie podhodowany święty-gniew. Juz wiedział, że 
powinien się 
strzec, bo ten – majaczący obok siwy upiór przeistoczy się w kumpla. Towarzysza 
żeglugi. 
Jakiego? Carmody zakołysał szklanką i zatoczył rufą obciągniętą ciasno dżinsem, 
a potem znów 
ją oparł o nadbudówkę w sąsiedztwie luźno udrapowanych spodni Steubinsa. Stali 
tak przez 
chwilę, milcząc i wpatrując się w łagodną grę fal na horyzoncie. Pierwszy 
odezwał się 
Carmody:
– Mówili mi, że był pan sławnym reżyserem filmowym.
– „Był” to właściwe słowo – powiedział Steubins. – A pan, kapitanie? Na Boga, ja 
też 
mnóstwo o panu słyszałem od naszego szefa produkcji. Zdaje się, że to pana 
pasierb?
– Nicholas Levertov? Raczej bym nie użył słowa pasierb. To za wiele. Jak dotąd, 
widziałem 
go raz życiu. Przyleciał na Hawaje, gdzie spędzaliśmy z Alice miodowy miesiąc. 
Podarował nam 
taki tuńczykokształtny gliniany garnek do duszenia ryb; trzasnął za pierwszym 
razem, kiedy 
próbowałem coś ugotować.
– Nick mówi, że na tych wodach jest pan bardzo sławny. Arcyłowca, jak 
powiedział.
– Właściwe słowo brzmi: „był”. Mówi pan: arcyłowca? Cóż, proszę pana, ten 
cudaczny 
przydomek to taki podwórkowy zaszczyt... tak się bawią dzieci, póki z tego nie 
wyrosną, 
prawda? Tu już nikt nie będzie prawdziwym morskim arcyłowca w tym sensie co 
kiedyś. 
Niewiele ryb zostało w tej starej beczce. Dzisiaj, chyba zgodzi się pan ze mną, 
przedsiębiorczy 
zejman może w najlepszym razie dorobić się przydomka „dziad”. Dziad, który z dna 
skrobie 
resztki. Oczywiście, rybactwo to wciąż przyzwoity fach; dzięki niemu jeszcze nie 
wiem, jak 
wygląda poczekalnia w urzędzie zatrudnienia. A co pan porabia, panie 
reżyserze... od czasu 
kiedy ostatni raz odwalił pan kawał porządnej roboty?
Steubins zaśmiał się niskim głosem, co miało oznaczać uznanie dla złośliwostki.
– Zajmowałem się tym i owym. Może pan widział tę reklamę: kapitan, głęboko 
poryta 
twarz, szpiczasta bródka, gość zachwala Princess Tours. Twarz była moja. Bródka 
i gadka z 
agencji.
– Widziałem. Palił pan starą glinianą fajkę.
– Fajka też była moja. Szczerze mówiąc, ostatni raz reżyserowałem co najmniej 
dziesięć lat 
temu. Ten przygodowy wypindrzony gniot Mroczne miłości Sindbada.
– Rozumiem, że to nie był przebój?
– Raczej nie. Wielkoekranowa i wielkobudżetowa klapa roku. Kręciliśmy au naturel 
wszystkie afrykańskie finalistki konkursu Miss Universum po całym Złotym 
Wybrzeżu. 
Bohaterką była taka przystojna sterydowa małolata z przeszczepionymi wargami. 
Wytwórnia 
popłynęła na jakieś dwadzieścia melonów.
– I wylali pana?
– Za drogo kosztowałem, żeby mnie wylewać. Zostałem prezesem, oczywiście 
malowanym. 
– Steubins rozprostował się, opuścił klapki i upozował: przy jego imponującym 
wzroście robiło 
to wrażenie. – Kiedy wytwórnia chce olśnić inwestorów, wciąż jeszcze mogę być 
ozdobą 
wieczoru, biały mundur, te rzeczy. Występuję publicznie, bywam na lunchach, 
promuję różne 
reportaże przydatne dla wizerunku wytwórni, na przykład o powrocie mew 
brazylijskich... taki 
szajs.
– Trochę to pewnie gnębi faceta jak pan, najwyraźniej ulepionego ze szlachetnej 
gliny.
Tym razem śmiech Steubinsa wydawał się wymuszony i stłumiony, jakby zadygotały 
ciężkie liny rozpięte w ładowni wielkiego frachtowca.
– To sposób, żeby się utrzymać na powierzchni, a nawet na pokładzie. Widzi pan, 
kapitanie, 
moja broszka to żagle. Mnie wiatr rajcuje. To nieuleczalne! Gdybym nie mógł 
inaczej 
zamustrować, to najmę się nawet za szczura.
Carmody potarł czerwoną grudkę, która służyła mu za nos; wciąż była odrętwiała i 
zimna. 
Zmarzły mu również ramiona, lecz już się nie trząsł.
– I pana zdaniem właśnie to nas łączy: żeglowanie?
Steubins pokręcił głową.
– No nie, pańska broszka to ryby. Zawsze odróżnię żeglarza od rybaka, po oczach. 
Rybak ma 
tę iskierkę pewności, bo zawsze wie, czego szuka, i wie, kiedy to znajdzie lub 
nie. Żeglarz nie 
wie.
– To znaczy, że tu nie stoją dwaj żeglarze? Racja, zgadzam się z panem, z 
punktu. Robiłem 
trochę przy jachtach jeszcze jako szczaw i guzik mnie to brało. Broszka 
maminsynków. Zawsze 
wolę wciągać halibuta, niż spuszczać grot u bogatego sukinkota. Może ta stara 
beka jest prawie 
pusta, ale przynajmniej rybaczenie wciąż się jakoś wiąże z prawdziwym, kurczę, 
życiem, a 
żeglarstwo to tylko hobby. Takie jak walka na miecze albo składanie na 
linotypie. Więc jeżeli 
nas nie łączy morze, to w takim razie wiek...?
– Nie – odrzekł zamyślony Steubins. – Wiek też nas dzieli, kapitanie, chociaż 
bardzo mi 
pochlebia, że mógł pan tak pomyśleć. Ile ma pan lat?
– No, dobrze po sześćdziesiątce – skłamał Carmody.
– A jak pan: myśli, ile ja mam?
– Środek siódmego krzyżyka, tak bym obstawiał. – To raczej niech pan obstawi 
końcówkę 
ósmego. Lekko licząc, jestem od pana starszy, kapitanie, o dwadzieścia lat, ale 
to jeszcze nic. Na 
każdym kroku spotykam jeszcze starszych bogatych sukinkotów. Można udźwignąć 
ciężar lat, 
pod warunkiem, że to lata szczęśliwe i bogate. Sęk tkwi nie w czasie, ale 
czasach. Bo obaj już 
jesteśmy anachronizmami. Do niczego już nie należymy. W tym społeczeństwie po 
prostu 
jesteśmy nie na miejscu...
– ...tylko dlatego, że lubimy żeglować, łowić ryby i tradycyjnie pociągać 
whiskey? – 
Carmody poczuł, że fluidy irlandzkiej to jest to. – Nie wiem jak ty, stary 
opoju, ale ja wciąż się 
uważam za bardzo istotną część tego właśnie, na Boga, nowoczesnego 
społeczeństwa!
– To widać, kapitanie – odrzekł miękko Steubins – chociażby po kształtach 
pańskiego 
nowego statku. Byłem w błędzie. Proszę mi wybaczyć, że pakowałem do jednego wora 
pana i 
taką skamielinę jak ja. – Niski głos brzmiał tak pojednawczo, że z Carmody’ego, 
żywiącego 
nadzieję na spór, znów uszło powietrze.
Szara, długa ręka niepewnie skierowała się w stronę pustej połaci wód przed 
nimi.
– Może po prostu łączy nas tylko to: morze, ten stary, cholerny ocean... 
Chwileczkę! Cicho! 
– Ręka uniesiona na tle mgiełki zamarła; nagle wydała się dodatkowym uchem. 
Steubins zgarbił 
się, nieoczekiwanie stał się niższy. – Słyszy pan? – szepnął.
W końcu Carmody rzeczywiście usłyszał; odgłos przypominał jakieś mechaniczne 
stąpanie, 
jakby na drewnianych podkowach człapał drewniany koń. Odgłos przybliżał się od 
strony 
nabrzeża, po drugiej stronie kutra.
– To ten japoński kolos. – Carmody poczuł w uchu oddech Steubinsa. – Chodzi w 
drewniakach ze słupołazami. Jakby King Kong potrzebował słupołazów. A teraz 
niech pan 
uważa: zaraz się odezwie ten bezpłciowy budyń, Clark B. Clark. Lepiej kończmy tę 
butelkę, 
kapitanie, bo przydadzą nam się wolne ręce.
Łomotanie drewniaków dobiegało już z trapu, lecz nikt się nie pokwapił zapytać: 
„czy 
można?” Ta bezczelność znów napełniła gniewem okrągłą postać Carmody’ego. 
Właśnie 
zamierzał przywołać do porządku tajemniczego tupacza, że do diabła ciężkiego, 
niby za kogo się 
uważa, łomocąc tak po jego, Carmody’ego, trapie, kiedy rozległ się ten drugi 
odgłos i 
powstrzymał go:
– Panie Stoooobins...
Zabrzmiało to cicho i natarczywie, jak niesione przez bryzę nawoływanie kaczki.
– Wiemy, że tu jesteś, ty chytry stary lisie. Młody Culligan puścił farbę. Wyłaź 
stamtąd. – 
Głos trochę przypominał anglosaskiego policjanta, był tylko bardziej służalczy. 
I bardziej 
przyjazny. Carmody natychmiast go znienawidził. – Serio, Gerhardt; nikt się nie 
wkurza o te 
głupie lwy morskie. Nie twoja wina, nic wielkiego. Możemy zrobić nową marionetę. 
Ten wielki 
byk jednak przeżył, słyszysz? Jest tylko zamroczony. Przyda mu się, sukinsynowi, 
ten kop 
elektryczny, którym go potraktował poskramiacz, zadziała jak lekarstwo. Jak Boga 
kocham, 
Gerhardt, nikt się nie wnerwią, nikomu się nic nie stało; ale może pamiętasz, że 
mamy dziś 
wieczór bardzo ważne zobowiązania towarzyskie. Kolację z łososiem i z 
kambodżańskimi 
milionerami, a jeden z nich, tak się składa, to premier. Gerhardt? Mogę wejść na 
pokład?
Na metalowym trapie pisnęła podeszwa tenisówki. Carmody nadął się jeszcze 
bardziej i 
poczerwieniał, szczyt bezczelności, cholerny intruz.
– I jeszcze coś. Gdyby przypadkiem słyszał mnie pan Carmody, to szuka go żona. 
Ahoj! 
Wchodzę na pokład, panowie, chcąc nie chcąc...
Carmody poczuł na ramieniu uścisk reżysera.
– Miło mi było pana poznać, kapitanie – szepnął Steubins. – A teraz, jeśli pan 
pozwoli, 
pożegnam się.
Wysoka postać, zgięta jak scyzoryk, pomknęła na palcach ku burcie. Steubins z 
determinacją przerzucił przez reling nogę spowitą w luźny materiał. Carmody 
rzucił się za nim.
– Poczekaj chwilę, człowieku, nie wygłupiaj się! – Lecz na własnym relingu 
dostrzegł haki 
drabinki, a kiedy wychylił się, zobaczył na wodzie zodiaka, maleńki, 
nadmuchiwany katamaran, 
do którego wiodły stopnie. – Tym pan się tu dostał?
– To mój gotowy do ucieczki pływający sportowy samochód – oświadczył Steubins.
– Na mój gust wygląda raczej na pływającą trumnę. – Słyszał pokrzykiwania Clarka 
B. 
Clarka, który zabierał się do penetrowania luku. – Ale niech mnie szlag trafi, 
jeżeli się będę 
szarpał z pańskimi prześladowcami i osłaniał pańską ucieczkę. I tak się już za 
bardzo 
zaangażowałem. Niech pan złazi i nie pęta się pod nogami. Ja poprowadzę.
– Nie wiem, czy to dobry pomysł. Ja znam tę maszynę.
– A ja te wody. Niech pan, do cholery jasnej, złazi. Zademonstruję styl rybacki, 
jeżeli pan 
pozwoli!
Usiadł na rufie obok silnika. Steubins odwiązał cumę od drabinki, a Carmody 
pozwolił 
kołyszącemu się katamaranowi dryfować z odpływem, najpierw wzdłuż burty, od 
której parę 
razy się odbili, a potem pod stalowym dziobem. Carmody zgiął się jak Steubins.
– Nie ruszaj się. Zapalimy silnik, kiedy zniesie nas prąd.
Może przez ten czas nic nie zauważą. – Dzięki irlandzkiej ogarniała go 
beztroska. 
Uśmiechnął się szeroko do siedzącego naprzeciw zgarbionego mężczyzny. – 
Właściwie przed 
czym uciekamy? – szepnął. – Bo nie pamiętam...
– Wieję z imprezy towarzyskiej specjalnego znaczenia, bo nie mam siły brać w tym 
udziału. 
A przed czym pan wieje, tego nie wiem, niemniej muszę przyznać, że wdzięczny 
jestem za 
towarzystwo.
– Proponuję komfortowy odwrót na drugą stronę zatoki – powiedział Carmody. – 
Możemy 
się tam zaszyć, jeżeli nie przeszkadzają panu zrazy z nielegalnie ubitego łosia 
i piwo domowej 
roboty.
– Stanowczo nie przeszkadzają. Ale przecież na środku zatoki zobaczy nas całe 
miasto? A 
wtedy Clark B. i jego chłopcy wyślą po nas szybką motorówkę, zanim zdążymy 
pomyśleć.
– Nie popłyniemy przez zatokę, panie Steubins... – Carmody przed naciśnięciem 
startera 
trzykrotnie wsunął i wysunął z gniazda plastykową kartę, żeby sprawdzić iskrę; 
maleńki 
silniczek zapalił z półobrotu – ...lecz wokół niej.
Spróbował dodać gazu, lecz silnik był jeszcze zimny i zgasł; kiedy zapalił 
znowu, silnik 
strzelił. W tym momencie wylot rury wydechowej znajdował się nad wodą i odgłos 
przetoczył 
się przez pustą zatokę jak huk startowej armatki. Carmody rzucił okiem przez 
ramię. Zobaczył, 
że kolos na nabrzeżu podskoczył i wrzasnął, jakby świsnął mu koło ucha pocisk 
artyleryjski. W 
chwilę później na pokładzie pojawił się Clark B. Clark, wdrapał się na dach 
nadbudówki i 
osłoniwszy oczy, patrzył w ich stronę. Potem z łoskotem zbiegł po metalowych 
stopniach, 
przez trap i razem z kolosem popędzili do limuzyny.
– To stąd nadchodzą – powiedział Steubins.
Silnik wszedł na obroty. Carmody wyprostował się i uśmiechnął szeroko.
– A więc, na Boga, już nas tu nie ma! – Ostro zwrócił małą łódeczkę w prawo, 
wprost w 
zielonkawe zmarszczki prądu, ku morzu, na pełnym gazie. Przy mocnym odpływie 
lekki 
katamaran mknął jak deska surfingowa, wprost między główki portu.
Woda kanału wierzgała pod nimi, lecz kadłub był giętki i trzymał się 
powierzchni, przylgnął 
do niej jak ważący tyle co piórko jeździec do dwutonowego brahmana na byczym 
rodeo; 
mężczyźni uśmiechnęli się – niech sobie wierzga.
Przez chwilę milczeli; przeszli po lekko wzburzonej wodzie nad mielizną, skacząc 
i 
rozbijając fale, a potem stary Steubins nachylił się do Carmody’ego. Jasne oczy 
przypominały 
nierdzewne nity. Wciąż mówił szeptem.
– Wiesz, Carmody? Rany boskie, ja to kocham. Kurwa, kocham!
– Chyba nie wiem, o czym pan mówi, panie Steubins.
– Nie wiesz, człowieku, że mówię o tym dreszczu? Kiedy przechodzisz nowe główki, 
prujesz nowe wody, kiedy kaprys nowego wiatru niesie cię ku nowym brzegom? 
Popatrz, 
czujemy na twarzy sól i wiatr, wolni jak dwa szczeniaki! Z portu na pełne morze! 
Na sterburcie 
wznosi się na tysiące metrów to niesamowite urwisko z szafirowobłękitnych chmur, 
za sprawą 
Bóg wie jakich cudów meteorologicznych! Człowieku, ten dreszcz!
Carmody nie odpowiedział, lecz napiął mięśnie policzków, a jego uśmiech jeszcze 
się 
poszerzył.
Steubins poklepał nadymany kadłub.
– Ten klimat! Wie pan, o czym mówię: jest dreszcz, ponieważ jest zew, człowiek 
się czuje 
powołany do przygód na morzach. Romantyzm! Tajemnicze wyspy! Dać się nieść 
najdziwniejszym przypływom i zobaczyć, czego jeszcze oko nie widziało. Przyznaj, 
na 
wszystkich bogów, człowieku, kochasz to, prawda?
– Nie powiedziałbym. Za dużo fal mi się przewaliło przez pokład, żebym to uważał 
za 
romantyczne.
– A ja kocham. – Wiatr wzburzył srebrną grzywę Steubinsa. – Wywrotki, 
zatonięcia, 
trzaskanie masztu... wszystko! Te wyzwania, grę szans! Kiedy człowiek nie wie, 
czy przetrzyma 
w zawieruchę podmuch zza przylądka? Jak łajba idzie pod wiatr? Pod jakimi 
żaglami? 
Sklarowana czy nie? Wie pan, że jacht zawsze był instrumentem władzy? Dobry 
przykład to 
Henri-Grdce-d-Dieu, królewski okręt wojenny Henryka VIII. Może w jakiejś 
wyspiarskiej 
bibliotece widział pan tę rycinę: olśniewający pływający pałac kapiący od złota?
– Niewykluczone – zgodził się Carmody; świetnie wiedział, o której litografii 
mówi 
Steubins.
– Królewski tron na okręcie szczerzył kły, w przeciwieństwie do fotela w 
Buckingham. Tak 
naprawdę nawą państwową owych czasów był henrycjańskf „pałac morski” i przynosił 
królestwu – więcej pożytku niż którykolwiek z tych cholernych zamków na lądzie. 
I pewnie 
przyjemniej pachniał.
– Bardzo możliwe – znów zgodził się Carmody. – Wąchałem smrody paru zamków. – 
Sunęli 
właśnie obok stojącego przy nabrzeżu, odległego o kilkaset jardów Silver Foxa. 
Mężczyzna w 
białym mundurze krzyczał przez głośnik. Carmody zrozumiał, że chodzi o to coś, 
na czym ma 
się pojawić siwy stary upiór.
– Albo weźmy na przykład królewski jacht Ludwika XIV... na wyższych pokładach 
miał tyle 
bogatych zdobień, że w końcu środek ciężkości znalazł się za wysoko i statek nie 
nadawał się 
do żeglugi. Na pierwszej zmarszczce wodnej przewrócił się do góry dnem. Czy może 
być coś 
bardziej francuskiego? Jak pan myśli, czemu to coś z przodu nazywa się 
forkasztel? Ponieważ to 
właśnie kasztel, barbakan, przedni zamek znajdujący się w zasięgu monarszego 
spojrzenia 
głowy państwa stojącej na wysokościach śródokręcia jak na zamku wysokim i wśród 
powiewających flag reprezentującej królestwo. Instrument w sztuce rządzenia, 
prawda?
– Coś w tym jest. – Carmody skinął głową w stronę wielkiego żaglopłata. – A tak 
z czystej 
ciekawości: czyje królestwo reprezentuje ten pański wielki zwariowany jacht? 
Jaka na nim 
powiewa flaga? Gwiazdy i Pasy? Union Jack? Wschodzące Słońce? Ciekaw jestem...
Steubins nawet rzucił okiem w stronę jachtu.
– Żadna flaga żadnego królestwa nad nim nie powiewa, fakt, ale to pewne – jak 
to, że pan tu 
ze mną siedzi – że ten wielki zwariowany jacht jest instrumentem w sztuce 
rządzenia. Już nawet 
nie wiem na służbie jakiego państwa.
– Zdawało mi się, że kapitan powinien wiedzieć, dla kogo żegluje.
– Już panu mówiłem, jestem tylko figurantem. Od czasu do czasu staję za sterem, 
ale na 
pokaz. To ten nabuzowany palant, który skrzeczy przez głośnik – nie, proszę się 
z tym nie 
zdradzać, że go pan widzi! – pierwszy oficer Singh, to on jest pierwszym po 
Bogu. Albo 
pierwszą. Ale przypuszczam, że nawet on nie wie, dla kogo żegluje. Rozkazy 
otrzymuje przez 
jakiś gadżet, więc wpisuje je do innego gadżetu, a ten z kolei gadżet wprowadza 
je do 
komputera. Pokładowy komputer wykreśla kurs, pilnuje steru, nawet ustawia 
żagiel, a pan Singh 
tylko przebiera palcami po klawiaturze. Podobno facet umie zasunąć dwa tysiące 
dwieście 
znaków na minutę. A ja się puszę, kiedy w minutę zapnę rozporek. – Rozłożył 
sękate ręce i z 
żalem wzruszył ramionami. – No cóż. Po prostu stary i głupi pajac. Moja służba 
na morzu 
polega na tym, żeby wystawiać gębę na wiatr, a bystre oko utkwić w dali, no i 
szpanować na 
tych ważnych imprezach towarzyskich, zalewać się i odsuwać w ten sposób 
katastrofy.
– To po co pan to robi? Chyba tyle szmalcu pan odłożył, żeby starczyło na dach 
nad głową...
– Już mówiłem: bo lubię żeglować. – Steubins spojrzał ukosem obok Carmody’ego. – 
Ooo. 
Tego się bałem. Spuszczają właśnie na wodę szybką łódź. No cóż, sir, mam 
nadzieję, że zna pan 
jakąś dziurę, w której możemy się zaszyć.
– Znam. A jeśli rzeczywiście jest pan takim bystrookim pajacem, za jakiego się 
pan podaje, 
to niech pan to bystre spojrzenie wytęży i patrzy do przodu. Chodzi o wrak przy 
tamtej ławicy 
piasku. Jasne?
– Tak jest, kapitanie. – Steubins niedbale zasalutował i zaczął przepatrywać 
wody, 
przysłoniwszy oczy długą, siwo obrośniętą ręką.
Zabójczy wygląd, przyznał w duchu Carmody, wpatrując się w kanciasty profil – 
hochsztaplerowi potrzeba tylko tego: błysku.
To Steubins wypatrzył zardzewiałe wręgi. Carmody byłby je prześlepił; teraz ich 
czubki 
wystawały z piasku. Strumień zmienił bieg i z płaskich wydm wypływał na północ 
od wraku, a 
nie na południe, stał się też znacznie płytszy, przypominał wodę spływającą 
przez krawężnik po 
umyciu samochodu. Carmody napłynął na ujście na wprost i na pełnym gazie: 
dosłownie w 
ostatniej chwili podniósł z wody śrubę silnika. Przelecieli przez piasek jak 
wydra przez pas 
błota. Wylądowali w małej zatoczce jak w jakimś sanktuarium; Carmody natychmiast 
wyłączył 
silnik, bo ci z szybkiej łodzi nie mogli ich tu wypatrzyć, ale kto wie, może 
mają sonar? 
Katamaran kołysał się w ciszy, a Steubins znów się rozgadał.
– Zanim trafiłem pod żagle, byłem w marynarce handlowej, dawno, kiedy to jeszcze 
coś 
znaczyło. A do marynarki trafiłem przez faceta, który miał barkę na Missisipi, 
zwalałem na nią 
śmieci traktorem, a gość mnie wziął na pokład. Wtedy był ze mnie nastoletni 
gówniarz z 
zabitego deskami Południa; zresztą facet mówił na mnie Jimmy Kołek. Miał 
książeczkę 
żeglarską amerykańskiej marynarki handlowej wystawioną jeszcze przed wojną z 
Hitlerem. 
Stary, jak ten gość umiał opowiadać o przygodach we wszystkich portach świata; 
Rotterdam, 
Liverpool, Sydney... i oczywiście, stare dobre Frisco. To w San Frań dał sobie 
wytatuować 
kutasa, taki wąski, czerwony pasek biegł mu spiralnie dookoła. Nic 
nadzwyczajnego, kiedy 
palant się wyleguje; ale kiedy mu stanął w całej okazałości, to się zdawało, 
cholera jasna, że 
normalnie poszedł pan do fryzjera! [Typowy znak przed większością amerykańskich 
zakładów fryzjerskich to pionowy słup 
ozdobiony spiralnie biegnącym czerwonym pasem].
Na chwilę zamilkł, żeby Carmody miał czas na docenienie pomysłu. Kaczki 
pokwakiwały, a 
zodiak kiwał się leniwie na spokojnej wodzie.
– Najoględniej mówiąc, zaimponowały mi te opowieści starego. Bo pod koniec rejsu 
na 
barce już wiedziałem swoje: życie na morzu to coś dla mnie. Gość dał mi parę 
listów do jakichś 
wpływowych znajomych jeszcze z morza i potoczyło się. W niecałe pięć lat później 
James 
Kołek, z zabitego deskami Tennessee, otrzymał dyplom New York Maritime College w 
Trogs 
Neck, uprawniający do zaciągnięcia się na dowolny amerykański statek handlowy w 
dowolnym 
porcie świata. Sęk w tym, że w owych czasach niewiele już zostało do roboty w 
amerykańskiej 
marynarce handlowej. Holendersko-azjatyckie kompanie wessały starą jankeską 
flotę jak pompa 
zęzowa drzazgi. Nawiasem, co to za wrak tam w piasku? Ślad pańskich dawnych 
wypraw?
– Nie wiem, co to był za statek – odrzekł Carmody. – Ten szkielet już tam 
sterczał 
dwadzieścia lat temu, kiedy odkryłem potoczek. Stalowe wręgi, resztka czegoś 
dużego i 
przedpotopowego. Podejrzewam, że to jakaś ofiara trzęsienia ziemi w 1964; tylko 
tsunami może 
wpakować statek o takim zanurzeniu w taki płytki kanał.
Steubins ponuro pokiwał głową, a potem wrócił do swego morskiego życiorysu.
– Jachty mnie najpierw brzydziły, uważałem, jak pan, że to zabawa dla 
maminsynków. 
Całymi miesiącami kręciłem się koło Eastern Seaboard, czekając na zamustrowanie; 
a głównie 
się załapywałem na prowadzenie wózka widłowego na rorowcach.
Znielubiłem tę robotę jak wcześniej zwałowanie śmieci; nie tylko, że nudna, ale 
normalnie 
niebezpieczna. Te ogromniaste kontenery wiecznie się zsuwają z wideł. W sześć 
miesięcy 
posiwiałem, miałem głowę jak popiół. I w któryś weekend w Charleston 
przeczytałem w 
gazecie ogłoszenie, że ktoś potrzebuje kapitana na zastępstwo, miał dokończyć 
rejs wokół Hornu 
na historycznym statku z jakimiś bogatymi Hiszpanami, zresztą dyrektorami 
muzeów... z tym że 
potrzebują, jak podawało ogłoszenie, młodego kapitana, najlepiej z 
arystokratycznego 
środowiska Nowej Anglii. Pojąłem wtedy, że jeśli chcę liczyć na jakąś karierę na 
morzu, to 
muszę popracować nad wizerunkiem. U St Vincenta de Paul wydałem wszystko, do 
ostatniego 
dolara, na używaną czapkę jachtmena i kurtkę, autostopem pojechałem pod 
żaglowiec, a tam z 
miejsca mnie zaangażowali za wygląd. Na kieszonce miałem nawet wstążkę z 
nazwiskiem: 
Kap. G. Steubins.
Jednak podejrzewam do dziś, że ten numer wyszedł dzięki przedwczesnej siwiźnie: 
wyglądałem jak jankeski jachtmen, mimo że pod żaglami nie przepłynąłem nawet 
stawu.
– To chyba miał pan lekkiego pietra – domyślił się Carmody.
– I owszem, lekkiego. Kazałem pierwszemu oficerowi wyjść z portu na dieslu i 
zlazłem 
pod pokład, nabrać sił przed przyszłymi trudami na pełnym morzu. Piłem przez 
całą noc herbatę 
ma-uang i próbowałem sobie wyobrazić, że mam przed nosem Podstawy żeglarstwa 
starego 
Bludsoe’a. A nazajutrz rano stanąłem za sterem i nie umiałem odróżnić jednej 
szmaty od 
drugiej; nie mówiąc już o linach. Na szczęście cała załoga to byli wytrawni 
portugalscy 
marynarze. Prawie nie rozumieli angielskiego, więc jeśli chodzi o komendy, 
mogłem 
deklamować, co chciałem; oni robili swoje, to, co się już sprawdziło przez 
ostatnie trzy miesiące 
i trzy tysiące mil. Rzecz jasna wiedzieli, że to moje dowodzenie to lipa, ale 
nikt nic nie pisnął. A 
hiszpańscy milionerzy byli w siódmym niebie. Najwyraźniej poprzedni szyper był 
jakimś 
nowym wcieleniem kapitana Bligha i pilnował, żeby w każdych warunkach załoga 
była 
należycie ubrana i pod żadnym pozorem nie spoufalała się z pasażerami. Cóż, 
zanim 
przeszliśmy tropik, niektórzy już odbywali wachty w ogóle nie ubrani, a 
poufałości ogarnęły 
statek jak pożar. Za to kiedy przeszliśmy Horn, ja już umiałem, dzięki Bogu, 
żeglować! I od tej 
pory nie rozstawałem się z wiatrem, a moim domem stały się kapitańskie kajuty, 
jedna za drugą. 
Skoro o domu mowa... – Steubins znów przysłonił oczy, rozglądając się po brzegu 
zarośniętym 
krzakami – ...słyszałem, że ma pan jakiś kąt nad tą zatoczką?
Był to sygnał do uruchomienia silnika.
– Nad główną zatoką. Za tą wysoką łachą zarośniętą szczodrzewicą – powiedział 
Carmody. – 
Zwykła buda. – Uśmiechnął się jeszcze szerzej i wyprzedził reakcję Steubinsa. Po 
raz pierwszy, 
od kiedy kazał cieślom brać się do roboty, był zadowolony, że tak się uparł na 
tę „wdowią 
galeryjkę”; tradycyjną i bezsensowną platforemkę do lornetowania morza, 
uczepioną 
kamiennego komina. – Buda, żaden pałac na wodzie, myślę jednak, że nawet 
człowiek o 
pańskich wymaganiach może w niej bez przeszkód rozprostować kości.
Przybili do brzegu, wyciągnęli zodiaka na piach i wspięli się na wygładzony 
przez wiatr 
jęzor polodowcowego żwiru oddzielający zalew od zatoki; kiedy Carmody z dumą 
skierował 
palec ku swej posiadłości w dole nad plażą, okazało się, że domu nie ma! Bez 
śladu przepadły 
kamienny komin, galeryjka... wszystko! W zamian wyrosło coś innego. Zamiast 
rezydencji 
Carmody’ego rozciągał się tubylczy długi dom, tak wielki i wymyślny, że czegoś 
podobnego 
Carmody nie widział nawet na rysunkach starych odkrywców. Od frontu przypominał 
gigantyczną żabę, o wielkich zielonych oczach tam, gdzie miała być widokowa 
platforemka – aż 
tak wysoko! – a zamiast wędzarni i zadaszonego placyku dla samochodów widniały 
dwa 
rozkraczone żabie kolana. Wydłużony owal, otwarta żabia gęba, był jedynym oknem 
długiego 
domu, a za drzwi służyła ciemna szpara, w której zbiegały się rozwarte uda.
– Szlag by przenajświętszy trafił – bezbarwnym głosem oświadczył Carmody.
Steubins roześmiał się; na jego twarzy pojawiły się figlarne promienne fałdy, 
natomiast twarz 
Carmody’ego zszarzała i obwisła, jakby na skutek podmiany domu doszło do 
podmiany 
wyrazów twarzy.
– To tylko zastawka, kapitanie, wymalowany na płask front, żeby w tle naszych 
ujęć nie 
pojawiały się współczesne budynki. Akurat tę zastawkę malowała pańska żona. To 
się zdejmie, 
jak tylko skończymy tu kręcić plenery.
– Szkoda zachodu. Niech tak zostawią! – Carmody uznał, że najlepiej będzie do 
tego 
wszystkiego podejść filozoficznie. – Prawda jest taka, że ta fasada lepiej się 
prezentuje niż moja. 
Chodźmy. Zobaczymy, co to żabsko chowa w lodówce.
Przez szparę w żabim kroczu runęła na nich ognistopomarańczowa kula. Był to 
jednooki, 
jednouchy, bezogoniasty kot z wyspy Man, bardzo gruby i niecierpliwy. Zwierzak 
nie tracił 
czasu na wylewności. Szpetna postać natychmiast usadowiła się przed stopami 
Carmody’ego i 
rozdarła na cały głos, najwyraźniej oskarżając rybaka o nieodpowiedzialność.
– Ten oto osobnik – przedstawił Carmody czworonoga – to mój stary kocur Tom-Tom.
– Chyba Tom-Tom lekko się wkurzył.
– Prawda? Zawsze mnie ruga, że się pętam nie wiadomo po co, ale taki cięty 
jeszcze nie był. 
Tom, o co chodzi? No patrzcie go, bydlaka! Założę się, że go złości ta 
trzypiętrowa żaba, w 
najlepsze kucnęła sobie na jego ulubionej kupie piasku. Tom-Tom! Daj spokój! 
Mamy gościa i 
bądź miły. Nie mogę wam jeszcze zaproponować uścisku dłoni, póki drań trochę nie 
spuści z 
tonu. Tom, jak stary bokser, wciąż słyszy gong; gdyby pan podszedł do niego od 
tej strony, z 
której nie widzi, może walnąć bez ostrzeżenia. Po latach, które spędził jako 
jedyny kocur w 
porcie pełnym psów, stary drań jest trochę zamroczony. Tom! Uspokój się, 
zachowuj się 
przyzwoicie! Kompromitujesz mnie.
Tymczasem Tom obrócił się tyłem i parą jąder, wielkich i żółtych jak żółtka jaj 
na twardo, 
ocierał się o nogawkę Carmody’ego w górę i w dół, tam i z powrotem, wciąż 
wymiaukując 
gorzkie żale.
– W niebezpiecznie dobrej formie – Steubins skomplementował kota. – A w kwiecie 
wieku 
musiał być z niego niezły awanturnik.
– Istna nawałnica! Po prostu orkan kłów i pazurów. Gdy razem mieszkaliśmy na 
Columbine, 
dorwał wielkiego kudłatego bedlingtona i pies był potem bardziej łysy niż ja. 
Jakiś łazęga szukał 
zajęcia i nie chciał usłuchać, tuman skończony, kiedy mu dobrze radziłem, żeby 
uwiązał psa na 
nabrzeżu. Gość wiedział swoje. No i ledwie pies postawił łapę na pokładzie, a 
Tom rzuca się z 
nadbudówki i równa z pokładem biednego bydlaka jak kosiarka, tylko kudły lecą; 
kiedy się już 
nacieszył tym, co zrobił z psem, byłby się jeszcze dobrał, niech mnie diabli, do 
tego głupiego 
pacana! Całe szczęście, że tamten miał sztormowy kaptur na głowie.
Jadowicie zielone kocie ślepie tkwiło w masywnym, sfatygowanym w bojach łbie, 
zaś łeb w 
jeszcze bardziej masywnym tłustym karku. W ten sposób zwierzak kolejno się 
powiększał: w 
barku, klatce piersiowej aż po zadek wielki jak piłka do koszykówki. Ale w tej 
otyłości nie było 
nic rozlazłego. Kiedy Carmody uwolnił wreszcie nogawkę, przeszedł przez 
szczelinę w zastawce 
ze sklejki i w końcu znalazł się przed prawdziwymi drzwiami własnego domu, kot 
hycnął przez 
niego, lekki jak piórko, i pognał za róg domu, niczym sportowy samochód. Zanim 
Carmody 
uporał się z szyfrowym zamkiem, kot zdążył się już zjawić w hallu, gotów do 
dalszych 
oskarżeń.
– Nikt nie ma pojęcia, jak on to robi – przechwalał się Carmody. – Kiedy trzeba 
było 
przebudować dom, kładłem w głowę cieślom, że muszą zbić coś absolutnie 
niedźwiedzio-, 
oposo– i szopoodpornego, bo wcześniej były z intruzami kłopoty. Ale z 
Tomoodporności nic 
nie wyszło. Proszę bardzo, proszę. I proszę zostawić otwarte drzwi, przyda się 
trochę świeżego 
powietrza i odrobina światła. Ou! Wilgotno jak w żabim brzuchu, licho wie 
czemu...
Carmody prowadził, zapalając po drodze lampy i kinkiety. Steubins zobaczył, że 
wnętrze 
domu było taką podróbką zamierzchłej epoki, jak na zewnątrz lipna fasada była 
podróbką sadyby 
tubylczej. Stropy były wysokie, ciemne i ciężkie; okna z firanami i zasłonami. 
Na ścianach 
orzechowa boazeria, a nad nią powybrzuszana papierowa tapeta w kwiatki. Meble 
stare, lecz 
zupełnie nie zniszczone, jakby jakiś pirat cofnął się w czasie i wyniósł je, 
nowiuteńkie, sto lat 
temu z jakiegoś mieszkania górnej klasy średniej w portowym mieście. Za 
oparciami 
chippendale’ów stały lampy tiffany jak baczni butlerzy. Zegar ciężarkami i 
pozłacanym 
wahadłem ponuro tykał, czekając na wybicie godziny, a powleczony mosiądzem 
ścienny 
barometr uprzejmie zawiadamiał, że ciśnienie chyba się ustabilizowało, nie 
powinno spaść ani 
skoczyć.
W jadalni w wysokiej serwantce stała za rżniętymi kryształowymi szybami 
porcelana z 
Buffalo. Po obu końcach stołu z wiśniowego drewna czekała cierpliwie w szyku, na 
baczność, 
kompletna zastawa, nakrycia, serwetki i wszystko. Ale gruba warstwa perłowego 
kuinackiego 
kurzu zdradzała, że tutaj nie obiadowano. Pokój był nie używany od lat. Jakby w 
rozsuwanych 
drzwiach wisiał niewidoczny łańcuch z przyczepionym napisem NIE DOTYKAĆ 
EKSPONATÓW, pomyślał Steubins.
W kuchni już łańcucha nie było. To pomieszczenie było funkcjonalne, pogodne, 
wypełnione 
urządzeniami. Na wszystkich blatach widniały wianuszki filiżanek do kawy. W 
zlewie piętrzyły 
się złożone na stertę garnki i talerze. Kuchenkę zdobiły pozapiekane plamy. 
Drzwi od lodówki 
były upstrzone notkami, a za szkłem zamrażarki widać było ciasno upchane pakunki 
pozawijane 
w pergamin. Były starannie opisane ołówkiem chemicznym: co to za kawał 
dziczyzny, kiedy 
capnięto zwierzę i kiedy trafiło do zamrażarki. Carmody zaczął bez słowa grzebać 
wśród 
pakunków, póki nie trafił na te dwa, których szukał. Położył je na krążkach 
mikrofalowej 
rozmrażarki i pomrukując, znów zaczął grzebać, tym razem po szafkach i 
szufladach. W końcu 
to, czego szukał, znalazł w spiżarce, na najwyższej półce za korniszonami.
– Ojreka! – krzyknął, złażąc ostrożnie z krzesła z dwulitrowym słojem płynu 
upiornie 
zielonego jak ślepie starego kocura. – Wiedziałem, że gdzieś zadekowałem coś 
jeszcze lepszego 
niż ten bushmill.
– Robi wrażenie, kapitanie. Co pan zamierza? Zmyć pokost z pańskiej rodowej 
orzechowej 
boazerii?
– Niech pan poczeka – Carmody chrząknął i odkręcił zardzewiałe wieczko. – Zaraz 
się pan 
przekona, że maharadżami pławiącymi się w egzotycznych i zakazanych rozkoszach 
są nie 
tylko reżyserzy filmowi ze szpanerskich jachtów. – Wycelował palcem w pakunek w 
pergaminie. – Jestem tylko prostym rybakiem, ale wątpię, czy jadł pan kiedyś 
kichę z łosich 
chrapów, co?
Mocarny Klops, jak mawiają Popiluci. Wątpię też, czy miał pan w ustach wątrobę 
białego 
niedźwiedzia usmażoną na oliwie z mandragory, a dzięki tej kombinacji, jak się 
zaklinała 
prababka Wong, kiedy dawała mi przepis, facet może podnieść wiadro wody, nie 
posługując się 
rękami... Poza tym stawiam funta szterlinga przeciw miedziakom, że mimo tych 
wszystkich 
pańskich podróży, do Galway i w ogóle, jeszcze nigdy, podkreślam nigdy nie 
zwilżył pan gardła 
czymś choć trochę podobnym do tego!
Carmody tryumfalnym gestem uniósł otwarty słój. Steubins powiódł nosem tuż nad 
szmaragdową powierzchnią.
– Lukrecja – brzmiał wynik analizy. – Po prostu stary i gęsty pernod.
– Ha! Po pierwsze nie lukrecja, lecz anyż, jeżeli chodzi o ścisłość. I nie „po 
prostu pernod”. 
Bo to jest prawdziwy absynt, proszę pana, McGilla na prawdziwym piołunie. 
Gwiazda Piołun 
dopiero runie, a tymczasem już zgasła gwiazda piołunówki. W Barrows na Dalekiej 
Północy, 
jeszcze w zeszłym stuleciu, dałem rumuńskiej zielarce za skrzynkę tych słoi 
czterdzieści 
dziewięć fiszbinów. Zaklinała się, że to ostatnia dostawa na świecie, na 
ostatnich okazach 
zakazanego gatunku artemisia; a to, co pan trzyma w ręce, to ostatni słój ze 
skrzynki. No dalej, 
niech pan trochę upije. Ale ostrożnie, człowieku, nie łap-cap...
Steubins przymrużył oczy, zmarszczył brwi i pociągnął niewielki łyk.
– Cholera, rzeczywiście super. To ta Rumunka musiała być nieźle napalona na 
pańskich 
czterdzieści dziewięć fiszbinów. Miała jakiegoś fioła na punkcie usztywniania, 
czy co?
– Z tyłu za zielarnią wróżyła; czasem były to te chińskie wróżby i-czing. Zna 
pan? Z 
pękiem łodyg krwawnika? Pewnie wykoncypowała, że lepszy kontakt z pierwotnymi 
mocami z 
Barrows zapewnią jej fiszbiny niż te patyczki, hippisowskie, prawdę mówiąc. Ooo, 
brzęczyk z 
rozmrażarki. Przeproszę pana na chwilę, panie Steubins; muszę zrobić ten 
krzepodajny klops. 
Tam za kotarą kryje się marna namiastka męskiego ustronia, ale nie zdziwiłbym 
się, gdyby 
jednak znalazł pan tam syfon i parę kieliszków. Coś mi chodzi po głowie, że w 
wielkim świecie 
grube ryby, takie jak pan, raczej nalewają trunki do czegoś, zamiast pić z 
prostego słoja. 
Przełącznik jest na sterburcie.
Za grubą kasztanową kotarą znajdowała się mroczna jama przesiąknięta rozlicznymi 
zapachami: smaru rusznikarskiego, dymu cygar, pasty do butów i liści laurowych. 
Steubins 
znalazł kontakt i oto światło trzech lamp w zielonych szklanych kloszach 
spłynęło na morską 
zieleń pełnowymiarowego stołu do snookera – do snookera! nie do żadnego tam 
bilardu – z 
kompletem tych czerwonych kulek na zielonym filcu na środku stołu, gotowych do 
gry.
– Marna namiastka! A to numerant! – sam do siebie zachichotał reżyser, 
rozglądając się 
dookoła. – W tym starym wyspiarskim antałku dno znajduje się głębiej, niż można 
przypuszczać. – Ostrożnie przelał płyn ze słoja do karafki i napełnił 
szklaneczki z ręcznie 
rżniętego kryształu. – Będziemy sączyć ten cenny eliksir jak leci czy jakoś go 
rozcieńczymy?! – 
zawołał w stronę kotary. – Przyniosę panu, proszę mi tylko przybliżyć pańskie 
słabostki...
– Z wodą, bez lodu – odkrzyknął Carmody. – Ale proszę nie przynosić, sam wpadnę 
za 
minutkę. Jeżeli chce pan coś zrobić, to niech pan nakryje ten karciany stolik 
koło wieży stereo. 
Może pan włączyć radio, puścić nagranie, czy co pan chce, tylko niech pan nie 
wchodzi: 
strasznie tu pryska tłuszcz.
Steubins próbował przebadać główne pasma, ale Carmody miał staroświecki precyzer 
i 
reżyser wciąż słyszał bełkot nakładających się na siebie stacji. Czarnorynkowe 
zatrzęsienie 
nowych i tanich nadajników dalekiego zasięgu powodowało, że audycje mógł nadawać 
byle głąb 
cierpiący na słowotok, na każdej częstotliwości, na której chciał sobie ulżyć. 
Oenzetowskie 
skanery nie nadążały z namierzaniem i zagłuszaniem piratów. Byli wszędzie. Nawet 
najświętszy 
z najświętszych kanał Greenwich International bywał już zaśmiecany przez raperów 
i 
nawiedzonych rockowych kaznodziejów. Wielkie linie nawigacyjne miały zakodowane 
prywatne systemy, ale kiedy na pomniejszej jednostce chciało się mieć pewność 
namiaru pozycji 
albo prognozy pogody, to trzeba było dzwonić po dane do któregoś z tych 
kodowanych 
prywatnych systemów, przy czym ich cennik to był rozbój w biały dzień, nie 
mówiąc już o tym, 
że kiedy na plastykowej karcie skończyły się jednostki, to systemu nie 
obchodziło, czy statek 
zmaga się na przykład ze sztormem lub tonie z gromadą dzieci na pokładzie; nie 
działa karta – 
nie ma kodu, pozycji, nic, chociaż mogli, ewentualnie, przekazać sprawę 
najbliższej jednostce 
Straży Przybrzeżnej. Zresztą radiopiraci już się włamywali do tak zwanych 
bezpiecznych 
systemów, jak wideowandale do co większych sieci telewizyjnych. W środku czułej 
sceny 
serialu Tak toczy się światek jakiś półgłówek mógł człowiekowi zaświnić nagle 
ekran 
wyzwiskami i polityką. Jak to w erze elektronicznych graffiti.
Wyraźnie docierał tylko jeden głos, wciąż tego samego australijskiego jąkały, 
obecny na 
całej skali starego zenitha; głos należał do doktora Becka. Sygnał stacji 
zagłuszał większość 
konkurentów, Steubins przypuszczał, że to efekt lokalny, ponadto dziwak 
posługiwał się starym 
ogromnym nadajnikiem wyposażonym jeszcze w lampy, podobnie jak zenith. Steubins 
popijał, 
przez chwilę słuchał wywodów Becka na t-t-temat k-k-krytycznego sta-a-anu 
zdrowia w 
zakresie uzę-ę-ębienia, a potem włączył gramofon.
Upodobania muzyczne Carmody’ego kierowały się głównie ku tradycji celtyckiej, 
waleniu w 
bęben, beczeniu kobziarzy i balladzistom opłakującym ponurą dolę człowieczą; 
niemniej wśród 
płyt było też trochę starego amerykańskiego jazzu. Steubins wybrał klasykę, 
Milesa Davisa w 
tematach z Porgy and Bess, i wsunął nagranie w szufladkę. Z sięgających sufitu 
kolumn 
popłynął żałobny i miaukliwy płacz Buzzard Song, a raczej wyfrunął jak ciemny 
ptak. 
Tymczasem w dole Steubins pętał się i studiował wnętrze.
W pomieszczeniu wyłożonym sosną było tylko jedno okno, coś w rodzaju ośmiokąta 
na 
małej galeryjce, tuż pod stropem. Stała tam luneta i wyściełane krzesło dla 
obserwatora. Steubins 
wyszedł na górę, żeby popatrzeć, lecz okno było ciemne, widocznie od zewnątrz 
zasłaniała je 
zastawka z malowaną fasadą indiańskiego domu.
– Tak jest! To moja dziurka od klucza i zarazem prywatna strażnica.
Carmody wpadł zgodnie z zapowiedzią. Spoconą twarz skierował ku Steubinsowi, a w 
ręce 
trzymał półmisek z kandyzowanym morszczynem i kawałkami melona. Wokół głowy 
zawiązał 
koronkową serwetkę, żeby pot spływający z tłustego czoła nie zalewał mu oczu, a 
brzuch okrył 
marszczonym wzorzystym fartuszkiem.
– Kiedy słyszę, że mamy gościa, zaraz go mogę stamtąd dokładnie obejrzeć, 
wszystko jedno, 
czy nadchodzi z lądu, morza czy z powietrza. Proszę na dół, na zakąski.
Do wylądowania na podłodze Steubinsowi wystarczył jeden iście bociani krok.
– No dobrze, ale bardzo bym chciał wiedzieć, co pan robi, kiedy się już pan 
napatrzy. 
Podnosi pan zwodzony most? Raczej pan nie wygląda na pustelnika...
Bo nim nie jestem, ale na lądzie bywam bardzo wybredny, jeżeli chodzi o 
towarzystwo. To 
się bierze stąd, że człowiek przez całe miesiące tkwi na morzu ramię w ramię z 
tymi prostakami 
i nie ma ruchu, czy lubi tych przyjemniaczków, czy nie. Na lądzie może wybierać.
– Zdaje się, że ma pan żonę?
– Parę godzin temu jeszcze miałem. Ale tutaj nigdy się specjalnie nie 
zadomowiła; dlatego w 
tym wnętrzu, jakby się pan wyraził, nie widać kobiecej ręki. Żona ma własny 
motel w mieście i 
własny sakramencki gust. To spasione żabsko, które wymalowała, to najcieplejsza 
aranżacja, na 
jaką się zdobyła w tym domu.
– Dostrzegam wspomniany brak kobiecej ręki – pogodnie pokpiwał Steubins – jeśli 
nie 
liczyć tej, która sięgnęła po fartuszek. Drink stoi na komodzie...
Szklanka utonęła w dłoni Carmody’ego, a on sam dał nura za kotarę, zbyt 
pochłonięty 
kolacją, żeby przejmować się żartami. Steubins wrócił do studiowania wnętrza: 
futerały z bronią, 
trofea, ściana obwieszona obrazkami w ramkach, głównie powiększeniami zdjęć nie 
istniejących 
już kutrów, załóg, kumpli z łowów. No nie, ani śladu kobiecej ręki, 
rzeczywiście. Ani nawet 
powycinanych z kalendarzy panienek w futerałach na broń. Jakby za sprawą 
Potężnej 
Zielonookiej Wciążobecnej Istoty – morza – funkcjonował tu jakiś kod rugujący 
wszelką 
ozdobność. Steubins dobrze znał te bezwzględne reguły narzucone przez zazdrosną 
rygorystkę; 
sam też nigdy nie pozwalał sobie na żadne wizerunki panienek w swoich 
kapitańskich kabinach.
Kolacja wypadła nadzwyczajnie. Danie z łosich chrapów było co najmniej równe 
najlepszym kiszkom, na jakie może się zdobyć kuchnia Niemców pensylwańskich; 
przyrządzone 
było pierwszorzędnie, chrupiące i spieczone ze wszystkich stron, posypane 
kaparami i 
skropione sosem pomarańczowym. Niedźwiedzią wątrobę pokrojoną na płaty grubości 
ołówka 
Carmody usmażył na bardzo gorącym tłuszczu z korzeniem żeń-szenia i grzybami 
szi-teik. 
Podkładem pod dwa tak poważne dania główne był parujący kus-kus, a kompozycji 
dopełniała 
sałatka z młodych listków paproci. Na deser były świeże czerwone borówki 
amerykańskie; 
Carmody natknął się na nie, gdy wyszedł narwać czubków paproci na przybranie 
sałatki. Owoce 
podał z jogurtem, do tego kawę po włosku. Kiedy opróżnili ekspres, Steubins 
wstał, by złożyć 
szczery hołd.
– Kapitanie, powiedzieć, że jestem pełen podziwu, to stanowczo za mało. Jadłem 
we 
wszystkich pięciogwiazdkowych hotelach i knajpach liczących się w kulinarnie 
cywilizowanym 
świecie, ale jeszcze nigdy nie rozkoszowałem się czymś, co by mogło dorównać tej 
uczcie. Mówi 
pan, że jest tylko prostym rybakiem, ale przysięgam, że gotuje pan, jakby 
studiował pod okiem 
któregoś z wielkich mistrzów.
– Bo studiowałem – wyznał Carmody, skromnie opuściwszy jasne oczy. – W Paryżu, 
na 
Cordon Bleu. No tak... a skoro dopił pan już kawę, to może byśmy znów się wzięli 
za ten 
piołun? A wtedy pokażę panu, do czego może dojść prosty rybak, jeżeli w 
Liverpoolu trochę się 
pokręci koło lokali ze snookerem. Co pan na to: po dolarze za punkt, na 
początek?
Na pobrużdżonej twarzy Steubinsa szeroko rozlał się uśmiech.
– Na miłość boską, kapitanie Carmody! Zaczynam podejrzewać, że ma pan lekki 
pociąg do 
zielonego sukna!
– Lekki pociąg! Zielone sukno jest moim żywiołem, panie Steubins, i muszę 
przyznać, że 
odczuwam wyjątkową przyjemność, spotykając faceta, który to dostrzega i docenia. 
Jest pan 
gościem, więc pan zaczyna.
Mniej więcej w połowie karafki z zielonym eliksirem, kiedy kłócili się o 
wątpliwe 
uderzenie, ogarnął ich napad głośnego śmiechu. Był młodzieńczy, beztroski, 
radosny. Przez stół, 
pod którym na cały głos darł się kocur Tom-Tom, obrzucali się wyzwiskami 
sięgającymi czasów 
szkolnej ławki – ty pierdziochu! ty szczochu! ty bucu! – a towarzyszył temu 
dobiegający z 
kolumn celtycki łomot Boys from the Loch. Imitacja kłótni była tak przekonująca, 
tak 
absorbująca i satysfakcjonująca, że mężczyźni nawet nie zwrócili uwagi na krótki 
a łobuzerski 
podmuch wichury, który o północy nadleciał nad wybrzeże; zdali sobie z niego 
sprawę dopiero 
wiele godzin później, kiedy wyszli na dwór, żeby na chwilę odpocząć od dymu 
cygar, zielonego 
sukna i jeszcze bardziej zielonej karafki.
Rzekomy front rzekomego długiego domu oderwany został od rzekomej bocznej ściany 
i 
zastawka spoczywała teraz na ziemi na płask. Zwrócona malowaną stroną w dół, 
przykryła cały 
podjazd przed domem Carmody’ego i między belkami przyjaźnie lśniły teraz na niej 
liczne 
kałuże deszczówki. Carmody mrugał i lał, w pierwszej chwili nie mogąc pojąć, na 
co patrzy i 
na co się odlewa. Wydawało się bowiem, że trawnik przed domem zamienił się w 
jakiś 
wymyślny kompleks stawów rybnych. Nie miał nic przeciw temu; trawnik od początku 
był 
niewypałem. Ale chciałby przynajmniej wiedzieć, co to za ryby. Steubins musiał 
sprowadzić go z 
obłoków.
– To nie ryby, kapitanie – wycedził wysoki mężczyzna, sikając do innego stawku 
obramowanego klocami. – To żaby. Przypomina pan sobie to trzypiętrowe żabsko? 
Nie? No 
właśnie: syndrom nerwowo-alkoholowy. Wy, Brytyjczycy, nigdy nie potraficie 
sprostać waszym 
własnym trunkom...
– Na tyle potrafimy, jeśli sobie przypominam, żeby dołożyć panu w snookera osiem 
razy na 
dziesięć.
– Tylko dlatego, że pan gra tymi malutkimi kuleczkami. Kto oprócz Brytyjczyków 
gra taką 
jebaną malizną? – Pili razem już niemal dobę, co upoważniało do tego rodzaju 
pogwarek.
– Chce pan większych kulek? No to jedziemy do miasta i wykręgluję z pana 
ostatnie 
tchnienie. Chociaż nie, zapomniałem; kręgielnia to teraz część pańskiego 
holdingu...
– No i zapomniał pan, kapitanie, że nie mamy auta – przypomniał gospodarzowi 
Steubins.
– Może być bilard! – Carmody klasnął w dłonie. – Jeżeli pan woli ten format, to 
mój stół się 
składa. – Zasunął rozporek i pognał po schodach szczęśliwy jak chłopak, do 
którego przyjechał 
na weekend przyjaciel – ten nowy w mieście. Chłopak-towarzysz zabawy to 
prawdziwa uciecha 
i znacznie mniej kłopotu. Bo jeśli chodzi o towarzyszki zabaw, to one już umieją 
sprawić, że 
człowiek dostaje kota.

14
Wprost znad bieguna chyży jak oścień
Podmuch znad bieguna, który dźgnął letnią nocą Kuinak, był wąski i chyży jak 
oścień. 
Zaskoczył wszystkich. Satelitarne skanery nie sklasyfikowały go jako wiatru; 
meteorolodzy 
zinterpretowali zapis jako jeszcze jedną zwariowaną burzę jonosferyczną – 
igiełkę wyostrzoną 
przez niezwykle aktywne plamy na słońcu. Kiedy igiełka powybijała ogromne dziury 
w 
falochronach i groblach, kiedy pokłuła porty wzdłuż kilkuset mil wybrzeża, 
eksperci uznali, że 
pora dokonać reinterpretacji.
Ten dziwny wiatr runął ze świstem z północnego wschodu, zatoczył ciasną pętlę 
nad 
Aleutami, a potem ostro zawrócił w lewo. Kroił nadmorskie miasteczka tak 
zręcznie i 
delikatnie, że znieczuleni obywatele w ogóle nie poczuli operacji. W Cordovie 
przeciął ulicę na 
dwoje – po jednej stronie zostawił rząd zrujnowanych domków, a w oknach z 
naprzeciwka 
nawet nie pękła szyba. Ocaleni z trąb powietrznych w Teksasie twierdzą, że 
czasem tornado tnie 
właśnie tak, podstawa leja błądzi, kreśli na oślep bezsensowne gryzmoły, a potem 
nagle na 
dystansie kilometra nabiera precyzji skalpela. Polarny wicher uderzył bez 
wstępów. Zacięty, 
wytrwały, efektywny jak nocny bombowiec podczas nalotu. Na przykład świerkowy 
gaj-pomnik 
w Dilligham Park w Sitka legł pod morderczym ostrzałem 
siedemdziesięciomilimetrowych 
gradzin. Niektóre z nich powbijały się w drewno na głębokość dziesięciu 
centymetrów jak 
odłamki pocisków przeciwpancernych.
W drodze do Kuinak wicher już wyzbył się najcięższej amunicji. Stać go było 
tylko na nagły 
ostrzał paskudną kłującą mieszaniną morskiej piany i szarego żwiru, raptem przez 
parę minut. 
Trudno to uznać za porządne rzygnięcie. Jednak starczyło, żeby zaświnić 
wszystkie świeżo 
odmalowane fasady wzdłuż Main i wyrządzić trochę szkód na kutrach zacumowanych 
przy 
nabrzeżach. Nowa jednostka Carmody’ego straciła trap. Przetwórnia Boswella bom.
Sztormowy sygnał pojawił się na paśmie ostrzegawczym Silver Foxa na tyle 
wcześnie, że 
pierwszy oficer Singh zdążył przekazać komputerowi rozkaz złożenia żaglopłata i 
wysunięcia 
czterech z sześciu ogromnych opatrzonych pontonami pajęczych wysięgnikowych łap, 
dla 
zachowania stabilności. Skulony, wparty w wodę statek przyjął podmuch tak 
gładko, że 
kambodżańskim milionerom nie wylała się z kieliszków nawet kropla porto podanego 
do deseru. 
W salonie zamigotało światło i na tym koniec; po kilku sekundach znów wszystko 
było w 
porządku.
Na niższych pokładach zabezpieczenia zadziałały mniej troskliwie, a może tylko 
ospale. 
Kiedy na jednym z tych pokładów zgasło światło w kabinie, Greer właśnie zwilżał 
rzadkie 
dredy porastające mu brodę. Lampy zapaliły się dopiero po czterech godzinach. 
Nigdy nie 
dociekł, jaki okrywająca go wilgoć rozsiewa w końcu zapach: rosyjski, 
skandynawski czy może 
nowy, z azjatyckich wybrzeży – Soy Shi.
Jeżeli chodzi o Louise Loop, to podmuch zastał ją w biurze; tkwiła samotnie na 
tyłach 
dawnej ojcowskiej kręgielni – niegdyś rozświetlonej do białego rana, a teraz 
mrocznej i 
poszatkowanej przepierzeniami – pochłonięta wirtualną grą miłosną należącą do 
oprogramowania wytwórni. Wzbierały w niej gorycz i poczucie wykorzenienia. Miała 
dość 
jachtu, gdzie te wszystkie piękności zadzierają nosa i patrzą na nią z góry, 
miała też dość domu 
Loopów i tamtejszych świńskich ryjów; zakradła się więc tylnym wejściem, 
używając starego 
kodu Loopów, o którym wytwórnia widocznie zapomniała. Louise nie wiedziała, że 
kod 
zachowano celowo, nie wiedziała też nic o kamerze, która wszystko obserwowała i 
transmitowała na jacht. Wiedziała tylko, że urządzenie służy do zaspokajania 
podstawowych 
potrzeb podmiotu, nawet kiedy podmiot ma chandrę. Tak się złożyło, że maszyna i 
Lulu 
odjechały jednocześnie, więc również Lulu nie zauważyła owego fenomenu, jakim 
był niezwykły 
podmuch.
Natomiast Billy Bellisarius funkcjonował w tym momencie na pełnych obrotach. Na 
pograniczu nadświadomości. Napięta twarz aż poszerzyła się, a wytrzeszczone oczy 
iskrzyły jak 
para zeszłowiecznych świec zapłonowych. Przez całe popołudnie i wieczór pracował 
z 
Wayne’em Altenhoffenem w zagraconej redakcji „Bay Beacona”, popijając gorącą 
herbatę i 
dyktując jeszcze gorętsze apele, które Altenhoffen miał rozesłać natychmiast 
firmowym faksem, 
a były to płomienne listy do senatorów, gwiazd dzienników telewizyjnych i 
redaktorów 
serwisów. Robota pod presją opętanego Bellisariusa okazała się tak mordercza, że 
nieszczęsne 
szare komóry Szarych Komór zaczęły omdlewać i w końcu Wayne przysnął na stercie 
konkurencyjnych szmatławców – „Manchester Guardianów”, „New York Timesów” i 
„Nowych 
Prawd” z St. Petersburga – które spływały do redakcji „Bay Beacona” z całego 
świata.
– Przekonasz się, co to znaczy dołożyć rywalom – obiecał, moszcząc się na stosie 
gazet, żeby 
zmrużyć na chwilę oczy i podładować akumulatory.
Prawdę mówiąc, akumulatory Billy’ego też już zaczęły wysiadać. Kujonowi – 
żądnemu 
nowin, a chwilowo nie mogącemu się przyssać do faksu Associated Press – tryskała 
z pióra 
wrząca lawa. Właśnie ekspediował do kanadyjskich władz imigracyjnych przy 
kwaterze głównej 
Królewskiej Konnej w Vancouver najbardziej morderczą jak dotąd diatrybę:
do wszystkich zainteresowanych. pilne:
...Na koniec zaś pozwólcie, szanowni panowie, że zwrócę uwagę na rzecz 
następującą: o ile 
jakoś jeszcze można pojąć, że tacy jak wy zabiegani biurokraci mogą oczywiście 
przegapić fakt, 
iż paru obcych uprawia sobie nielegalnie jakiś mało ważny kawałek jednego z 
Parków Jej 
Królewskiej Mości, o ile pod wpływem szaleństw i udręk naszej nieszczęsnej epoki 
zapewne 
zobojętnieliście do tego stopnia, że praktykowanie czarnej magii i białego 
niewolnictwa nie 
wydaje się wam niczym godnym uwagi nowoczesnego patrolu granicznego – również i 
to można 
jeszcze zrozumieć – to już nie sposób zgłębić, jak wykształcony (jak sądzę) 
Brytyjczyk w 
służbie Korony może tolerować rozsiewanie podobnych bredni (patrz dołączone 
broszury 
Beulahlandu) w społeczeństwie chlubiącym się wielką racjonalistyczną spuścizną. 
Zapoznajcie 
się ze „ściśle naukowym dowodem, zweryfikowanym przez ekspertów” w tak zwanych 
„materiałach oświatowych”, a zatytułowanym Sanktuarium w obłokach. Te 
zawstydzające 
baliwernie nie mają nic wspólnego z nauką, a już na pewno niczego nie dowodzą. 
„Eksperci” są 
tu tylko dziewczątkami z corps de ballet, występującymi jako Pisklątka 
Niewiniątka w 
odkurzonym właśnie musicalu Niebo wali się nam na głowę, oj-dana. Oczywiście w 
roli 
głównej, Lisa Chytrusa, obsadził sam siebie wielebny i poczciwy Greener, łaskawy 
właściciel 
owego obłocznego sanktuarium.
Wy zaś, panowie, zwalniacie to świństwo od opłaty pocztowej i pozwalacie je 
rozpowszechniać jako materiał oświatowy? Jako naukę? Co o tym pomyślą wasi 
starożytni? 
Oburzone ciała uczonych, od Francisa Bacona po Marshalla McLuhana, przewracają 
się w 
grobach!
[podpis:]
Przyjaciel Korony i Strażnik Prawdy
Billy układał właśnie kolejny list, tym razem do sekretarza generalnego ONZ, 
kiedy nagły 
podmuch zatrząsł redakcją i odciął faks. Nad zgasłym ekranem jeszcze przez 
chwilę jarzyły się 
oczy Kujona, a potem Billy z radosnym wrzaskiem zerwał się na równe nogi. Z 
wyszczerzonymi zębami wypadł na ulicę, a lodowate tchnienie rozwiało mu włosy.
– Następnym razem strzel mnie w tę ciasną makaroniarską dupę!
Wprawdzie Clark B. Clark nie znajdował się na pograniczu nadświadomości, ale nie 
spał; 
leżał opatulony na hamaku w kabinie szybkiej łodzi i słuchał jednym uchem 
alarmowego pasma 
Straży Przybrzeżnej. Wysoko kwalifikowany fagas z Foxa, były motorowodniak, 
wisiał w 
takim samym kokonie po drugiej stronie kabiny. To Clark B. poradził, żeby 
zakotwiczyć i 
czekać w pogotowiu na jakąś wiadomość pozwalającą wznowić poszukiwania dwóch 
sędziwych zbiegów. Były wyścigowiec nie był zachwycony pomysłem i Clark 
zadzwonił na 
jacht. W komórkowcu rozległo się słodkie mruczenie Levertova, który wsparł swego 
przybocznego, dodając jednak:
– Jak chcesz, to zostań, tylko nie przejmuj się. Jest pogoda i nie ma fali. 
Gdzieś dryfują bez 
paliwa, ale nic im nie będzie.
Polarny podmuch zmienił to wszystko. Szybka łódź zaczęła się miotać na kotwicach 
jak 
przerażony mustang schwytany na lasso za szyję i nogi. W radiu aż zakotłowało 
się od głosów, 
w których brzmiał popłoch i niekompetencja. Clark B. natychmiast uruchomił 
komórkowiec.
– Co innego dryf na spokojnym morzu! W tych warunkach to katastrofa! Chyba 
powinieneś 
ogłosić alarm ratunkowy.
– Uspokój się – powiedział Levertov. – Póki to nie odpuści, nikt ich nie będzie 
szukał. Kto 
wie, może podmuch wypłoszy tych starych dupków. A jeśli nie, to cóż...? – 
Podczas krótkiej 
pauzy Clark niemal zobaczył to wzruszenie białych ramion – ...durnie zgotowali 
sobie durny los, 
prawda? Co za różnica. Idź Clark B. odłożył aparat; kabiną miotało na wszystkie 
strony, lecz z 
twarzy Clarka promieniował spokój. Byłemu zawodnikowi udało się w końcu 
wypełznąć z 
hamaka. Był blady.
– Co mówił? Żeby wracać do portu? Ja ostrzegałem. To maleństwo nie nadaje się na 
wzburzone morze...
Clark B. podtrzymał sportowca na duchu.
– Mówi, że sami sobie winni i żebyśmy szli spać. Co ci się stało, chłopie? – 
zapytał. Z jego 
strony był to ostatni już ślad przejęcia się sytuacją.
O świcie nadleciały znad Zatoki Bristolskiej helikoptery poszukiwawcze. 
Wypogodziło się i 
piloci byli pewni, że lada chwila wypatrzą katamaran. Tkwił pusty na skałach pod 
Hopeless 
Rock. Komunikaty Straży Przybrzeżnej nabrały pod wieczór akcentów z lekka 
pesymistycznych, 
a nazajutrz w południe wszyscy – wyjąwszy Clarka B. i jego szefa – zaczęli 
tracić nadzieję.
Mnożyły się plotki. Wszędzie wpychała się prasa. Przerobioną kręgielnię ogarnęło 
szaleństwo, sekretarki i asystenci wydzierali się do telefonów w co najmniej 
dwunastu różnych 
językach.
Skrzeczały jednocześnie trzy kodowane radiotelefony; pierwszy utrzymywał 
łączność z 
akcją lotniczą, drugi z morską, a przez trzeci agencja UP domagała się 
oświadczenia. We 
wszystkich telewizyjnych dziennikach nadawano czołówki:
ZAGADKOWY SZTORM PORYWA NA PEŁNE MORZE ŚWIATOWEJ SŁAWY 
REŻYSERA GERHARDTA STEUBINSA WRAZ Z MORSKIM ARCYŁOWCĄ. ZAGINIENI 
OD DWÓCH DNI... ZODIAK DO GÓRY DNEM POD HOPELESS ROCK... RZECZNIK 
„FOXCORP” OBAWIA SIĘ NAJGORSZEGO. SZCZEGÓŁY O JEDENASTEJ...
W ciemnej pralni motelu Bear-Flag Alice składała wyziębione prześcieradła i 
słuchana radia 
CB, które niestrudzenie transmitowało z biur kierownictwa produkcji histeryczną 
wrzawę. 
Spędziła tam cały ranek i większą część wczorajszego dnia, wyczekując od 
komunikatu do 
komunikatu. Jednak w przerobionej kręgielni jazgot był nie do wytrzymania – 
totalny wrzask 
prasy przewyższał wszystko, o czym by mógł zamarzyć stary Omar podczas 
najmocniej 
obsadzonego turnieju kręgli. Ścisnęła w garści plastykową kartę, wepchnęła ją w 
szczelinę 
zapłonu i odjechała do domu; z kakofonii docierającej przez głośniczek CB mogła 
się 
dowiedzieć tyle samo.
Ściśle rzecz biorąc, jeszcze się nie martwiła. To była tylko gotowość. Czujność. 
Oczekiwanie. Po wczorajszym odkryciu katamaranu na skałach mogła już nadejść 
jedna tylko 
istotna wiadomość; chodziło już o jedną tylko z dwóch stron medalu – znajdą ich 
żywych albo 
w ogóle nie znajdą. Mogła więc spokojnie czekać na tę wiadomość sama, słuchając 
radia i 
składając prześcieradła.
Machnęła ręką na chałat do prasowania; zeszła do pralni w spodniach i we 
wkładanym 
przez głowę purpurowym zamszowym blezerze. Lecz drobne domowe prace w pralni tym 
razem 
nie przynosiły ukojenia. Po pierwsze prześcieradła przeleżały się już w 
wirówkach i zawilgły – 
zlekceważenie odpłaciły krnąbrnością i nieposłuszeństwem. Po drugie coraz 
wyraźniej 
uświadamiała sobie, że czeka na coś więcej niż tylko wiadomość którejś ze stron 
medalu. Jest tu 
coś jeszcze. Nie umiała określić co i ogarniało ją przez to coraz mocniejsze 
rozdrażnienie. To 
był ten niewyraźny dreszczyk, kiedy człowiek wyobraża sobie samotność, zanim się 
przekona, że 
pokład naprawdę jest pusty.
I własne rozdrażnienie stało się wkrótce zagadką bardziej dokuczliwą niż 
sytuacja 
zaginionego męża. Alice, na przykład, nie wierzy, że utonął. Może się wydać 
gruby i głupi, lecz 
Alice wie, że Michael Carmody to nie Alexis Levertov, ta cholerna niezdara. 
Carmody pije, 
zgoda, ale niezdarą nie jest. Nie nadaje się na topielca. Pamiętała Hawaje, 
kiedy ta góra tłuszczu 
nie utopiła się nawet w wannie z wrzątkiem. Michael Carmody mógł trafić na 
jakieś odludzie, 
owszem, mógł popaść, jak to on, w paskudne tarapaty, ale utonąć? Wykluczone. W 
grę wchodzi 
najwyżej zapadnięcie się pod ziemię z dala od ścieżek, na których by go w końcu 
wypatrzył 
ktoś, kto zna tego starego, w wannie parzonego skurwipołcia...
Wreszcie wściekła i zdumiona pojęła – tu nie chodzi, cholera jasna, o coś 
więcej, ale o 
kogoś! A zadra polega na tym, z rosnącą złością konstatowała Alice, że ów ktoś, 
szlag by go 
trafił, jest pewnie jedyną osobą, która potrafi odszukać i ściągnąć tych 
zaginionych wilków 
morskich. I żeby uruchomić owego sakramenckiego kogoś, ktoś inny musi się 
przejechać aż za 
śmietnisko; a ponieważ nie sposób zlokalizować Greera, ponieważ kompletnie 
schlani 
Culliganowie siedzą w pudle, ponieważ Bellisarius, który już dorwał się do 
scoota, rozprawia po 
ulicach nawalony jak traktor, stawało się boleśnie oczywiste, kto mianowicie 
będzie się musiał 
przejechać.
Włożyła krótką zamszową spódnicę, dół cennego ekwipunku disco i – żeby 
podładować 
akumulatory – zakrzątnęła się wokół dzbanka margarity. Nie pierwszego. Nie znosi 
prosić – 
nikogo o pomoc. A już Ike’a Sallasa? Gdyby podczas sztormu zmyło ją z pokładu, 
wolałaby się 
utopić, niż poprosić, żeby rzucił linę. Tylko że to nie ją zmyło.
Zawartość dzbanka przelała do słoja po owocach, zakręciła wieczko i zatrzasnęła 
za sobą 
pokryte siatką drzwi pralni. W drodze do auta natknęła się na podwórzu na trzy 
siostry ubrane w 
srebro i czerń. Shoola trzymała za rękę sześcioletnią Neli, a ta trzymała za 
rączkę najmłodszą 
dziewczynkę.
– Gdzie się wybierasz? – Shoola skrzywiła się na widok purpurowego kostiumu i 
podróżnego zapasu margarity. Alice odpowiedziała, na co dziewczyna odezwała się 
błagalnym 
tonem: – My też chcemy pojechać. Może ci się przydamy... – Głos Shooli drżał, 
nie próbowała 
ukrywać pragnień.
Alice powściągnęła złośliwą chętkę i nie parsknęła. Ma wyczucie to półdiablę, 
pomyślała. A 
może to zazdrość, zielona jak ów trunek w słoju? Nasza mała Eskimoska też wpadła 
na to, że w 
końcu ktoś będzie musiał pojechać i uruchomić pięknego greckiego boga. Ile czasu 
wyczekiwała, aż zatrzasną się pokryte siatką drzwi pralni i będzie mogła wyjść – 
z 
siostrzyczkami u boku – i domagać się zabrania? Coś niesamowitego! Namiętność 
tej dzikuski, 
w jej wieku! W tych czasach! I z czyjego powodu? Wypalonego zera o ładnym nosie 
i 
zbolałym spojrzeniu. Na widok tego jawnego zauroczenia Alice poczuła ukłucie: to 
wstyd, że jej 
samej nie stać na coś podobnego wobec tego jej cholernego męża, który nie dość, 
że zawieruszył 
się na morzu, to jeszcze, przystojny jak stary mors, popisał się romansem z 
jakąś teksańską 
flądrą.
– Powinnyście sobie, dziewczęta, wymyślić do roboty coś mądrzejszego. Jeżeli 
chcecie 
pomóc, to pilnujcie pasma ratunkowego w radiu.
Shooli to nie przekonało. Wciąż skrzywiona, puściła rękę siostry i gestem 
odprawiła 
dziewczynki.
– A co będzie, jak ktoś zadzwoni?
– Powiesz temu komuś, że zaraz wracam – odrzekła Alice. – Rzuć na sekretarkę, 
jeżeli 
uznasz, że coś ważnego. To nie potrwa długo.
Shoola tupnęła.
– Ale ja też chcę jechać. Proszę, pani Carmody...
– Nie tym razem – powiedziała Alice, wsiadła do wozu i odjechała; słój zielonego 
trunku 
stawał się coraz cieplejszy, a ukłucie wstydu coraz bardziej lodowate. Przecież 
mogła zabrać ze 
sobą tę biedną zadurzoną dziewczynę. Więc o co chodzi? Żeby uniknąć komplikacji? 
Żeby 
uchronić bezbronnego kotka przed bezdusznymi brytanami? No nie! Isaak Sallas to 
brytan, który 
ma mnóstwo paskudnych narowów, ale za kociakami akurat się nie ugania. Powiedzmy 
sobie 
szczerze...
Alice tak się pogrążyła w samokrytyce, że jadąc przez miasto zapomniała o słoju. 
I 
pomyślała o nim, dopiero gdy zapiekł ją w gardle dym z pagórów śmietniska. 
Zwolniła tak, że 
furgon niemal pełznął, zasunęła szybę i wzięła słój między gołe kolana. Miała 
spocone ręce i 
wieczko puszczało z trudem. Długim haustem wyżłopała trzecią część, mierząc 
słojem jak lufą 
bazooki w odległą czerwoną przyczepę. Trochę ją to uspokoiło. Mogła spokojnie 
podjechać i 
wypić kolejną trzecią część słoja już wolniej, w bardziej godny sposób.
Na skraju podjazdu pod starym krzakiem czuwał Marley, jednak poznał jadący 
powoli 
furgon i z uśmiechniętą mordą wylazł przywitać się z Alice. Wolałaby, żeby na 
przywitanie 
trochę poszczekał, ale kiedy wysiadła na podjazd pokryty muszlami, zwierzak 
tylko ją polizał po 
rękach. Podeszła do przyczepy i zastukała w drzwi. Nic. Jeszcze raz. I znów nic. 
W końcu 
mruknęła: „kurwa mać” i weszła.
W rurowatym, podobnym do łodzi podwodnej wnętrzu wciąż panował półmrok, mimo że 
umyła tu okna; czuła też zalatujący piżmem zapach nagromadzonego męskiego potu, 
chociaż 
zużyła dwie butelki pinesol, żeby go jakoś przepędzić. Oż w dupę! A już od paru 
dni ani razu 
nie pomyślała o tej zaświnionej budzie. Teraz jest tu z powrotem, i znów jest 
bajzel. Trasę do 
sypialni znaczyło porozrzucane ubranie. Kiedy już znalazła się w maleńkim, 
wypełnionym snem 
pomieszczeniu, tamten pierwszy haust tequili tak wierzgnął, że musiała przysiąść 
na szafce z 
książkami. Wreszcie otworzyła oczy i zobaczyła śpiącego obok mężczyznę. Przez 
chwilę trwała 
w oszołomieniu, zanim przypomniała sobie, kim jest ten odwrócony do ściany facet 
ze 
zmierzwionymi włosami, pod przykrótką, wystrzępioną kołdrą naciągniętą na ramię 
jak jakaś 
żałosna toga. Śnił. Gołe plecy drgały, a żebra unosiły się i opadały przy 
akompaniamencie 
ciężkich, rwanych jęków. No proszę, pomyślała Alice ze złośliwą satysfakcją, 
biały rycerz odarty 
z lśniącej zbroi przypomina dzieciaka umykającego przed jakimś dręczącym 
koszmarem.
– Sallas – powiedziała. – Obudź się.
Leżąca postać odwróciła się gwałtownie, zrzucając kołdrę jednym ruchem ręki. 
Alice 
znalazła się oko w oko z nagim mężczyzną i długą lufą pistoletu wymierzonego 
dokładnie tam, 
skąd zamierzał wydostać się na zewnątrz drugi haust margarity. Na widok 
gwałtownego, 
nieczekiwanego obrotu zrobiło jej się trochę niedobrze, ale zastygła w miejscu, 
wpatrując się w 
broń. Pamiętała niedawny artykuł „Paradę”, w którym podkreślano, że trzydzieści 
siedem 
procent przypadkowych – nie, nie przypadkowych: omyłkowych – trzydzieści siedem 
procent 
omyłkowych postrzeleń przytrafia się w sytuacji nagłego przebudzenia. Autor 
wywodził, że – 
zważywszy powszechność broni palnej i nagminność scootowego kaca – w sytuacjach, 
w 
których palec spoczywa na spuście, bezwzględnie należy zachować spokój. W końcu 
Sallas 
zakontaktował.
– Alice, co to ma znaczyć?
– Pewnie myślisz, że przyjechałam na nowo posprzątać. Otóż nie. Ubieraj się. 
Zaginął 
Carmody. Dwa dni temu razem z Gerhardtem Steubinsem wypłynęli na morze gumową 
tratwą i 
nie wrócili.
– Z tym reżyserem filmowym?
– No właśnie. Jak dzieci: masz problem w domu, to wiej na morze...
– Nie gadaj głupot, Alice. Carmody nigdy by nie wyszedł w morze na dmuchanej 
tratwie.
– Tak, tylko że tu akurat doszło do różnych głupot, Sallas. Przespałeś dwa dni. 
Przy okazji 
przespałeś głupowaty podmuch polarny...
– Czy ktoś zajrzał do domu nad North Bay?
– No jasne. Pierwszego dnia po wichurze poleciał tam helikopter Straży 
Przybrzeżnej; dom 
był zamknięty, a w środku było ciemno. Dziś rano znaleźli tego zodiaka na 
skałach pod 
Hopeless Rock. Z tego wynika, że popłynęli, na południe, a nie na północ. 
Nawiasem mówiąc, 
możesz odłożyć pistolet; nic ci nie zrobię, przyrzekam.
Sallas wsunął dwudziestkę dwójkę z powrotem pod poduszkę i wstał, usiłując się 
owinąć 
kołdrą. Alice nie ruszyła się z szafki; czuła rozgorączkowanie. I czuła też, że 
wali jej serce. 
Mocno. Przestraszyła się, że w ciasnym pomieszczeniu to słychać.
– A skąd zawiało?
– Polarne powietrze? Jak myślisz, skąd? Łeb ci zamuliło, czy co?
– To znaczy, że na południe zawlókł zodiaka podmuch – powiedział Ike.
– Spod domu Carmody’ego? Dziesięć mil do wyjścia z zatoki, a potem jeszcze wokół 
cypla? Nawet więcej...
– Wcale nie, byle nie wychodzić z zatoki – tajemniczo rozważał Ike. – No dobrze, 
zbieram 
się. Daj mi się ubrać. Idź, poniańcz psa albo czymś się zajmij.
Zaciskając ręce na kusym okryciu, czekał, aż Alice wyjdzie. Na dworze przysiadła 
na 
zderzaku furgonu i wlała w gardło resztkę chłodnego płynu ze słoja w nadziei, że 
jakoś uspokoi 
łomocące serce. Pomyślała, że może nabawiła się od tej roztrzęsionej eskimoskiej 
nastolatki 
jakiegoś sentymentalnego wiru – jakiejś zarazy przywleczonej z arktycznej 
chłodni, na pozór już 
wytępionej, która zatruwa uczuciowy system immunologiczny Gdzie się podziewa 
wściekła 
armia jej antygenów? Zdezerterowały? Raptem poderwały się do szaleńczej ucieczki 
na widok 
kawałka męskiego ciała w todze? No nie, nie chodzi o ciało; na studiach 
zaliczyła dość szkiców 
węglem, żeby się uodpornić na całe życie. Rysowała modeli o ciałach tak gładkich 
jak marmury 
Michała Anioła, facetów wprost cudownych, często dorabiających po barach dla 
kobiet, 
szkicowała ich całymi dniami i do końca ani na moment nie pociekła jej ślinka. 
Rzecz jasna, 
Sallasa trudno porównać z tymi mięśniakami. Źle nie wygląda, fakt, ale nawet w 
przybliżeniu 
nie jest tak seksowny i męski, żeby ktoś go zaangażował do tańca w majtkach albo 
do 
pozowania, nawet gdyby Ike miał takie skłonności. To jeszcze jedna rzecz, o 
którą nigdy nie 
oskarżała Ike’a Sallasa – z ekshibicjonizmem nie miał i nie ma nic wspólnego...
Marley wyczuł, że Alice jest rozdrażniona, więc porzucił posterunek pod 
krzakiem, podszedł 
i położył jej na kolanie siwy pysk. Alice pochyliła się i uścisnęła go w 
podziękowaniu.
– Sama w to nie wierzę – roześmiała się prosto w szorstką sierść. – Nie mogę, 
stara rura, 
uwierzyć, że pętają mi się po głowie takie gówna.
Z piskiem otwarły się drzwi i Sallas, dopinając koszulę, zszedł po stopniach. To 
była ta w 
stylu Andrew Jacksona, którą Alice znalazła zmiętą na podłodze i powiesiła w 
szafie. Gdzieś w 
głębi poczuła coś kotłującego się i mrocznego, zapowiedź mdłości. Odepchnęła psa 
i w 
furgonie zajęła fotel dla rezerwistów.
– W porządku, Sallas, tym razem to ty prowadzisz, a ja się zdrzemnę – 
powiedziała.
– Mianowicie gdzie? Na posterunek Straży Przybrzeżnej?
– Przecież wiesz, do cholery, że Carmody’ego nie ma na posterunku Straży 
Przybrzeżnej. 
Jedziesz do Herba Toma wynająć samolot.
Chyba Herb Tom nie pali się, żeby mi wynająć jeszcze jeden samolot – Jedź już, 
niech cię 
szlag trafi. Ja wynajmuję, ty pilotujesz.
Chyba wciąż jesteś tym sławnym pilotem-ratownikiem? Jeżeli umiałeś znaleźć takie 
zamazane byle co jak Billy Bellisarius, to na pewno potrafisz zlokalizować 
wielką, różową boję, 
która się nazywa Michael Carmody. Jazda.
Ton był już niebezpiecznie ostry. Ike nawrócił trzyosiową furgonetką i ruszył w 
dół. Alice 
cisnęła pustym słojem w pierwszą napotkaną świnię.
– Myślisz, że jestem na bani, prawda, Sallas? Głupia, nie w porę pijana? Co?
Ike wzruszył ramionami.
– W tych czasach, Alice, wszyscy są w gruncie rzeczy na bańce... I to na 
okrągło.
– Pewnie myślisz, że się urżnęłam, bo tak się załamałam; ze zmartwienia, że 
stracę starego. 
Co? Otóż mylisz się. Trzeba czegoś więcej niż polarny podmuch albo teksańskie 
tornado, żeby 
Michael Carmody poszedł na dno; za bardzo przesiąknął korkiem.
Ike nie odezwał się. Musiał wyjechać z kolein, żeby ominąć kolejną świnię 
matkującą 
umorusanemu pomiotowi. Zauważył już, że maciory chętnie karmią małe na nie 
zarośniętej, 
gładkiej drodze. Pewnie knurom trudniej było się zakraść i porwać na zakąskę 
jakieś usmolone 
prosię.
– Zwolnij! – zakomenderowała Alice; od objeżdżania maciory i prosiąt zrobiło jej 
się 
jeszcze bardziej niedobrze. – Podciągnij szybę do góry. Zapłaciłam za te 
wszystkie bajery do 
filtrowania powietrza, to nie muszę się teraz zaciągać świńskim gównem.
Usłuchał bez komentarzy. Sunęli, trzęsąc się i podskakując, aż wydostali się na 
drogę i 
wreszcie gładko pojechali zamknięci w miękko wyściełanej puszce. W końcu Alice 
uznała, że 
nie – wytrzyma tego milczącego podporządkowywania się.
– Niech szlag trafi ciebie i tę twoją świętoszkowatą niemotę na dodatek. To, że 
się zdołałeś 
wymiksować z rasy, nie daje ci, do cholery, prawa być takim jebanym 
zasadniczym...
– Z rasy? Jakiej rasy?
– Ludzkiej – huknęła. – Ludzkiej, ludzka jej mać, rasy!
Dziwna rzecz, jakimś cudem marny żart rozproszył te mroczne mdłości: poczuła, że 
tam, 
gdzie się gnieździły, rozlewa się teraz jakieś nasączone ironią oszołomienie. 
Krótki atak 
rozgorączkowania wydał jej się nagle śmieszny i niedorzeczny.
– Chryste, gdybyś zobaczył samego siebie w tych pustelniczych łachach! Powąchaj 
się! Czy 
ty kiedyś słyszałeś o pralce? Są nawet takie automaty. Otwórz z powrotem to 
sakramenckie 
okno – zakomenderowała. – Zdaje się, że już wolę zapach świńskiego gówna niż 
ludzkiego 
samca! – Zachwycona własnym poczuciem humoru, zaniosła się śmiechem, oparta o 
wyściełany 
słupek karoserii.
Pech w tym, że Ike chyba nie kupował tych dowcipów. Jego twarz widziana z 
profilu 
wyrażała skupienie. A jednak, cham jeden, cymbał nieszczęsny, pewnie wziął ten 
napad 
oszołomienia za napad gniewu! Pomyślał sobie, że Alice płacze! A przez to 
poczuła kolejny atak 
rozbawienia, tak mocny, że w końcu Ike na znak sympatii wyciągnął ku niej rękę. 
A ponieważ 
tkwiące obok ramię wydało mu się czymś zbyt twardym jak na przyjęcie znaku 
pociechy, wobec 
tego ręka Ike’a mogła wylądować tylko na jej udzie, nie było wyboru. Przeszył ją 
dreszcz, skórę 
przebiegły mrówki. Ike nadal prowadził z oczami wlepionymi w drogę, z lewą ręką 
na 
kierownicy. Kiedy w końcu wóz przestał podskakiwać, Ike obdarzył ją krótkim, 
mocnym 
uściskiem – pewnie uważał, że to taki braterski gest – i znów zacisnął obie ręce 
na kierownicy.
– A właściwie po co Carmody wyprawił się tą motorówką ze Steubinsem? – zapytał 
po 
chwili.
– Nikt nie wie. Nicholas twierdzi, że Steubins chciał się wykręcić z jakiejś 
biznesowej 
kolacji. Przypuszczam, że Carmody po prostu postanowił się z nim przejechać.
Jeżeli Sallas miał na ten temat inne zdanie, to zachował je dla siebie; przez 
resztę drogi już 
się nie odezwał.
Na ganku Psiarni tłoczyli się popijający piwo Psubracia. Chyba dostali dzień 
wolnego od 
ochroniarskich obowiązków. Paru członków klubu ponuro uniosło puszki na widok 
przejeżdżającego furgonu, lecz Alice nie przyjęła do wiadomości dowodów 
szacunku. Kiedy 
skręcali z Main na Bayshore, zobaczyła, że tłum przed kręgielnią powiększył się 
co najmniej o 
dwie nowe ekipy telewizyjne. Ike zwolnił, żeby pogapić się na tłum, za to Alice 
gwałtownie 
odwróciła się od okna.
– Dalej, cymbale, jedź! Jak myślisz, w tej chwili pewnie świetnie się nadaję do 
udzielania 
kretyńskich wywiadów, co? – Nie odwracała twarzy skierowanej ku zatoce. Chyba ma 
zaczerwienione oczy i w ogóle okropne, tak ją pieką. Nie tylko oczy; cholerne 
udo jest tak samo 
rozpalone! Pomyślała, że jeśli spojrzy w dół, zobaczy tam wyżarzony kształt 
dłoni. Już drugi raz 
dziś się zwymyślała za to, że włożyła na siebie debilny zamszowy komplet, z tą 
mini po rowek. 
Powinna wpaść do motelu i zmienić go albo założyć jakieś legginsy. Raz dwa, 
szast prast, 
chwila moment. Lecz w końcu uznała, że prędzej szlag ją trafi, niż temu 
sukinsynowi sprawi 
satysfakcję. To zawsze był jeden z jej problemów: nie tylko ów nieprzeciętnie 
zły gust, lecz i to, 
że w dogadzaniu mu umiała być nieugięta.
Sprawdziła, co się dzieje w radiu, ale tam rozlegała się kakofonia jeszcze 
gorsza niż dotąd; 
wszelkie możliwe media wypychały się z częstotliwości, więc wyłączyła tuner i 
znów jechali 
bez słowa. Sallas odezwał się tylko raz, kiedy przejeżdżali koło bagnistej 
równiny, na której 
koczował narybek. W zaroślach szczodrzewicy, gdzie kończył się bezład 
pozwalanych na stosy 
opon, zadaszeń i skrzyń, wzniesiono konstrukcję z metalowych lśniących płotków 
przeciwsztormowych. Z gęsto porośniętej zielonej enklawy dobiegało bezładne 
ujadanie, 
poszczekiwanie i wycie.
– Ciekaw byłem, gdzie rada miejska ulokowała te biedne bydlaki – powiedział 
Sallas. – I 
zdaje się, że już wiem.
Jechał dalej, obok lotniska. Wreszcie w zasięgu wzroku znalazł się dom 
Carmody’ego i 
Alice zaczęła się zastanawiać, co się stało z fasadą indiańskiego domu.
– Chyba padła. Wiesz, wymyśliłam takie płaskie zastawki na płótnie, żeby ukryć 
za nimi ten 
dom, a wiatr...
– Widzę ich – przerwał Ike, przykładając dłoń do oczu i kierując wzrok w stronę 
niezgrabnej budowli przy końcu żwirowanego podjazdu. – Pętają się po ganku. A 
nie mówiłem?
W odpowiedzi Alice rozpłakała się, tym razem naprawdę; bezwiednie obciągała 
rąbek 
spódniczki i nawet nie próbowała powstrzymać łez, gorących, toczących się z 
rozognionych, 
cholera jasna, oczu. Zanim dojadą na miejsce, chyba ten odcisk ręki, 
wyimaginowany czy nie, 
zniknie, u diabła ciężkiego...
– „I jak to Nick przewidział w mig, samo się wymyśliło, więc się pysznie 
sprawdziło” – tak 
w oczach Clarka B. Clarka przedstawiała się ocena dwudniowego rozgardiaszu. 
Okazało się 
bowiem, że na kambodżańskich miliarderach Gerhardt Steubins zaginiony robi dużo 
większe 
wrażenie, niż mogłaby zrobić ucztująca z nimi człekokształtna sterta starych 
kości; podpisali 
zgodę na zakup grubego pliku akcji parku tematycznego. Na inwestorach wrażenie 
zrobiła też ta 
zatoka, w której chuligański podmuch niewiele nabroił (pobliskie nadbrzeżne 
miasta wyglądały, 
jakby je ktoś zjadł i wysrał); starszyzna wytwórni, która w ataku zbiorowej 
paniki nadleciała tu 
z Los Angeles, wracała teraz do domu w skowronkach, biorąc pod uwagę publicity i 
materiał, 
który nakręcił im ich sławny reżyser; zaś sprytny menago Nick z tej jednej tylko 
niewielkiej 
rozpierduchy, w zabitej deskami dziurze na końcu świata, wydusił więcej czasu w 
mediach, niż 
potrafiłaby załatwić cała firma od public relations, zatrudniająca we wszystkich 
większych 
miastach globu całą setkę nudziarzy.
Media nadawały non stop na żywo, a Clark B. czuwał na posterunku w kręgielni, 
gdzie 
zainstalowali ławę monitorów. Nagle w każdej większej sieci pojawiał się szef, 
wielki jak bóg, 
pewny siebie jak jasna cholera, najmłodszy z Młodych Lwów Hollywoodu, 
celebrujący na żywo 
oficjalną godność rzecznika Fox Corporation, minister pełnomocny, charge 
d’affaires, szef 
kancelarii, po prostu menago! Nicholas Alexandro Levertov! A jak menago Levertov 
po 
mistrzowsku panował nad sytuacją! Palce lizać! Przez to wszystko Clark B. Clark 
pęczniał z 
dumy i bał się już, że pęknie jak balon nadziany na szpikulec. Na konferencji 
prasowej Nick, jak 
jakiś szalony derwisz, potrafił odbić dosłownie każde pytanie i nadać mu przy 
tym nowy obrót. 
Kiedy jakaś energiczna zasadniczka z „People” wypytywała Steubinsa, co właściwie 
robił na 
morzu na tym małym zodiaku, Nick zręcznie odbił i skierował uwagę na brzuchatego 
rybaka, 
mianowicie zapewnił reporterów, że gdyby nie mistrzostwo Michaela Carmody’ego, 
wirtuoza 
nawigacji, być może wielki reżyser nie znajdowałby się z nimi tego popołudnia.
– Proszę im powiedzieć, kapitanie Carmody, jak udało się panu doprowadzić ten 
ponton w 
bezpieczne miejsce.
Kiedy to samo wścibskie stworzenie zadało kapitanowi Carmody’emu pytanie, co w 
takim 
razie robił na morzu na tym motorowym dmuchanym materacu, skoro nic na ten temat 
nie umie 
powiedzieć pan Steubins, Nicholas Levertov znów je przeadresował i skierował do 
Alice (mam 
nadzieję, że państwo wiedzą, teraz będzie mówić moja matka), którą zapytał, czy 
chociaż przez 
chwilę martwiła się tajemniczym zniknięciem męża.
– Carmody pływa jak korek – odrzekła Alice, patrząc prosto w oczy reporterce 
„People”. – 
Nie zatopi go nawet torpeda.
Pierwszorzędna robota, znów podzielił się sam ze sobą uwagą Clark B. Clark, 
który w 
postawie wyrażającej luz i podziw stał przed rzędem monitorów i patrzył, jak 
konferencja 
prasowa mozolnie zbliża się do nacechowanego frustracją końca. Nick właśnie ją 
dorzynał 
długim wyliczeniem dotychczasowych filmowych sukcesów i nagród Steubinsa; jeżeli 
ktoś ma 
jeszcze jakieś pytania dotyczące bohaterów tej ścinającej krew w żyłach i dzięki 
Bogu 
zakończonej happy endem przygody, może je zadać później, podczas przyjęcia, 
które wytwórnia 
przygotowuje na pokładzie Silver Foxa dla mediów, dla ich przedstawicieli, 
którzy okazali się tak 
cierpliwi, uprzejmi i pełni zrozumienia; dla posiadaczy akredytacji bar oraz 
świeżuteńkie susi 
gratis. Rozległy się okrzyki aprobaty i wszyscy zaczęli się kłębić, uśmiechnięci 
w poczuciu 
zarazem spełnienia i oczekiwania, podobni do zadowolonych z siebie, zwolnionych 
z zajęć 
seminarzystów. Pierwszorzędna robota. Posłuż się nimi, nadużyj, lecz nigdy nie 
zostawiaj 
siniaków. Nick był geniuszem sekretnych scenariuszy, był zawoalowaną wolą. 
Między 
uśmiechniętymi wargami chował niewidzialny bicz. A kto pierwszy docenił geniusz 
Srebrnego 
Projektu? Ten książę quid pro quo? Nie. To Clark B. – jak Bądź-dobrej-myśli – 
Clark. 
Zaakceptowałem młodego Nicka od razu, od chwili, w której pokazał się w stołówce 
wytwórni 
z tą swoją chromowaną charyzmą i torbą pełną zmyślnej chemii. Faceci z niższych 
szczebli 
dowodzenia na ogół częstowali go uśmiechem zatytułowanym „odpierdol się, 
przyjacielu”; cóż, 
jeszcze jeden dealer koki, dziś na fali, jutro Bóg wie gdzie. Dziś większość z 
nich nie tkwi na 
żadnym szczeblu dowodzenia, może już nawet pospadali wszyscy. Nauczyli się 
jednego, że 
Nicholas Levertov nie jest postacią przelotną, że potrafi wrastać, gdzie trzeba, 
i że to facet, który 
umie zamieszać w kotle. A zwłaszcza w czajniku. Scoot, którym handlował, to nie 
był 
półprodukt, ale obie torebki, zielona i czarna. Było to w czasach, w których 
handlarze nie 
miewali obu składników naraz. Na jakimś podzielonym obszarze, mogło się roić – 
jak od much, 
od – handlarzy „zielonych” i „czarnych”, ale tradycja – (niewolna od bardzo 
gwałtownych zajść) 
nakazywała handlarzom trzymać się swojej strony ulicy. To dlatego kartelom tak 
długo były 
potrzebne mięśniaki i bystrzaki; tym miglancom już wbito do łba dwuchodnikowy 
system. Więc 
jeśli ktoś chciał uzupełnić zapas, trzeba było zahandlować z dwoma różnymi 
typami, zwykle z 
jakimś Latyno-Azjatą i z Niemcem; jeden krętacz gorszy od drugiego. Nic nie 
wkurzało gorzej 
niż kupiona od Niemca większa partia zielonych herbacianych torebek, która 
wypala 
człowiekowi dziurę w jednej kieszeni, podczas kiedy druga kieszeń, pusta, całymi 
dniami usycha 
z tęsknoty, ba, tygodniami, miesiącami, a człowiek czeka, aż pokaże się jakiś 
skośnooki fagas z 
Tokio z dostawą czarnych torebek. Nigdy nikomu nie udało się dociec, jakim cudem 
Nick 
zdołał zsynchronizować dostawę scoota oboma kanałami.
– Nie ma to jak kryminał, kiedy chodzi o nawiązywanie kontaktów – brzmiało 
jedyne 
wyjaśnienie, którego udzielił wielbiącym go fanom, już wtedy zbierającym się 
koło naszego 
faksu parę razy w tygodniu. – I nie ma jak Anonimowi Narkomani, kiedy chodzi o 
dystrybucję.
No tak, ale zdarzyło się, że jedna z użytkowniczek faksu na naszym piętrze jakoś 
nie umiała 
zostać wielbicielką młodego Nicka. Ta smakowita historyjka może stanowić dobry 
przykład, 
wyjaśniający, do czego zmierzam. Była to jeszcze szczeniara, panienka bystra jak 
potok, 
strasznie obryta ze szkodliwych składników w ogóle, a ze scoota w szczególności. 
Napis na 
bluzce od Gucciego miała taki: „Życie jest naturalne, śmierć to chemia”. Dyplom 
z filmu zrobiła 
na University of South California, pochodziła z którejś z tych starych 
żydowskich rodzin 
filmowych i, wyobraźcie sobie, marzyła o jednym, o zachowaniu nieskazitelności 
Fabryki 
Snów! Z miejsca zaczęła się czepiać Nicka, kiedy tylko zaczął się starać o pracę 
na naszym 
pułapie. Zmobilizował dość grubych ryb, żeby szybko pójść w górę, i ta pinda w 
szmatach od 
Gucciego musiała już o nim słyszeć: przecież to był ten Wielki Biały Dostawca, o 
którym w 
wytwórni mówili wszyscy scootmeni. Ledwie mu pokazałem biurko, a ta wyskakuje 
zza 
przepierzenia i celuje w niego paluchem z czerwonym paznokciem.
– Hej, ty! Jazda po kawę! I nie chcę żadnych pomyj. Chodzi o świeżo paloną kawę 
z 
delikatesów przy Vine, ze śmietanką i bez cukru.
Pracowałem wtedy jako konsultant drugiego asystenta, też w takim biurze-boksie 
za 
przepierzeniem, z tym że moje było trochę z tyłu, a moi ludzie nie byli Żydami, 
tylko unijnymi 
arogantami z Pomony, którzy wciąż jeszcze pociągali za parę sznurków. Więc się 
nie zanosiło, 
że pójdę w górę w tym biznesie, i wiedziałem o tym, nie zanosiło się też, że 
pójdzie w górę ta 
pinda ze starej rodziny, z tym że ona nic nie wiedziała. A może wiedziała. I 
może dlatego od 
razu naskoczyła na Nicka.
– Hej, ty! – warknęła. – Jeszcze przynieś kawy. Ale weź filiżankę. Bo cząsteczki 
styropianu 
drażnią dolne partie przewodu pokarmowego.
Mniej więcej trzy dni potem Nick przyniósł jej dwie filiżanki. Jedną kawy, ze 
śmietanką i 
bez cukru, a drugą z wrzątkiem, w którym już się moczyły dwie torebki. Odezwał 
się 
grzecznie i uniżenie:
– Martwię się, że pani się tak faszeruje kofeiną, panno Meyer. Może zamiast tego 
warto 
spróbować herbaty ziołowej? Może pani polubi...
– Podaną w takiej tandecie, ty szczeniawy goju? – Panna Meyer wylała napar do 
kosza na 
śmieci w korytarzu, a w ślad za nim powędrowały torebki. – Pomylił pan długość 
fali; ja na 
pańskiej nie odbieram. – I zabrała się do filiżanki swojej świeżo palonej, ze 
śmietanką, bez 
cukru.
Nicholas Levertov daje mi cynk, żebym uważnie patrzył, unosi te swoje 
przyciemnione 
szkła. Ludzie, ale do mnie mruga! A serce mi skacze jak źrebak.
No cóż, już za pół godziny nasza wychowana wśród srebrnych łyżeczek pinda ujada 
i wyje 
na cały budynek jak wściekły kojot. Kiedy zabierali ją pielęgniarze, ręce 
pogryzła im do krwi. A 
analiza moczu niczego nie wykazała, niestety. W parę miesięcy później – zresztą 
miesięcy 
bardzo treściwych – kiedy już byłem asystentem Nicka, wspominaliśmy ten 
incydent. Zdradził 
coś, o czym na ogół ludzie nie mają pojęcia, że są pewne zapomniane już wywary, 
których nie 
wykrywa test, jeżeli się poda minimalną dawkę.
– Na przykład „purpurowa mgła”. Są tacy, którym dosłownie starczy odrobina, żeby 
zaświrowali. Mówiąc nawiasem, „mgłę” robi się z kiełków pszenicy. Więc jest to 
produkt 
naturalny...
Ale czekajcie, czekajcie, nie śpieszcie się z wnioskami. Bo widzicie, to się jej 
przydarzyło 
na własne życzenie; zresztą tak jak im wszystkim. Weźmy na przykład inny 
wypadek, 
mianowicie Zachary’ego Zanta. To był maniak golfa, Ach-Jak-Kocham-Tę-Grę, i 
takie samo 
gówno z wysadzanej srebrnymi łyżeczkami starej rodziny. Istny koszmar, kiedy 
człowiek 
prowadził o parę punktów. Potrafił wyskoczyć z najbardziej beznadziejnym 
numerem, w 
rodzaju nagłej porady, jak popracować nad formą, byle zdekoncentrować partnera 
przy wybiciu. 
I czy to wina Nicka, że Zachary wpakował tę swoją grubą japę wprost pod ciężką, 
rozpędzoną 
po wybiciu piłki żelazną dziewiątkę? A może kolejny przykład, mistrza thrillerów 
akcji, Saula 
Manleya? Fetyszysty, jeżeli chodzi o buty i dreszczyk, a także entuzjasty 
spadochroniarstwa? 
Wyciągał zawsze Nicka i mnie, żebyśmy zawieźli go na lotnisko i razem poskakali. 
Kiedy 
spadochrony się otwierały i we trójkę opadaliśmy w dół, wciąż wpadały mu do 
głowy śmielsze, 
dreszczykowate pomysły i wciąż namawiał na nie Nicka. Takie romanse podczas 
wolnego 
spadania. To nie był pomysł Nicka. I to nie Nick rozsznurowywał buty podczas 
lotu. To nie Nick 
ściągał wtedy skarpetkę. I w życiu nikt nigdy nie udowodni, że Nick za wcześnie 
pociągnął 
wtedy za linkę spadochronu. Facet właśnie wyglądał jak dzieciak uczepiony 
własnego palca u 
nogi. W takim układzie kręgosłup nie wytrzymuje przeciążenia. Więc nie 
lekceważcie ani tego, 
co Clark B. mówi o docenianiu Nicholasa Levertova, ani tego, co przytrafia się 
gówniarzom 
którzy Nicka nie docenili. Przytrafia się na własne życzenie, jak się wkrótce 
przekonacie.
Zdjęcia już się skończyły. Wracamy środkiem drogi. Miasto śpi w swoim kojcu. 
Ślimak 
wystawił rogi.
Za kierownicą długiej wynajętej limuzyny błogo uśmiecha się Clark B. Clark. 
Przez ulice 
pogrążające się w mroku wiezie swego szefa i Ike’a Sallasa. Kiedy konferencja 
prasowa 
wreszcie poszła w rozsypkę, Levertov uparł się, że podwiezie Sallasa do domu.
– Przynajmniej tyle możemy zrobić, Isaak, dla brytana, który wytropił nasz 
zaginiony 
zabytek. Nawiasem, niewiele mam okazji, żeby pogadać o starych czasach z moim 
Zza-Drutów-
Amigo.
Jeżeli Levertov chciał wciągnąć Ike’a w rozmowę, to niewiele osiągnął 
przejażdżką. Na ogół 
mówił sam. W odizolowanym wnętrzu limuzyny Sallas usadowił się przy drzwiach po 
swojej 
stronie i zadowolił tym, że spływa po nim szemrzący potok wymowy Levertova. 
Clark B. 
ustawił wsteczne lusterko tak, żeby przyjrzeć się sławnemu Zza-Drutów-Amigo. 
Twarz 
przystojna, lecz czujna, nieodgadniona i trochę niebezpieczna. Nietrudno 
zgadnąć, co może 
fascynować Nicka w takiej twarzy: wyzwanie, jakim są wypisane na niej 
niezniszczalność i 
niezepsucie.
– Pamiętasz Sweetsa, Isaak? – podsunął Levertov. – Klawisza Sweetsa? Wielkiego 
mormona 
ze szparą między zębami na przodzie, który się wiecznie żarł z innymi 
klawiszami?
– Pamiętam klawisza Sweetsa.
Levertov pochylił się do przodu, żeby wspomnieniem nacieszył się też kierowca.
– Widzi pan, panie Clark, klawisz Sweets to była jedna z lepszych świń na 
farmie. Tępy, 
prymitywny oszołom. Zawsze z futerałem, chociaż strażnikom nie wolno było nosić 
broni w 
obozie. Podobno w Teksasie czy Arkansas, czy skąd on tam pochodził, postrzelił w 
brzuch 
jakieś czarne dzieciaki, żeby sobie popatrzeć, jak się zwijają. Wciąż uważał, że 
to czarnuchy...
– No to nie bez powodu nazywał się Sweets; milutka historyjka – powiedział Clark 
B. Clark 
do wstecznego lusterka.
– Miał też zajoba na punkcie nagłej analizy szczyn, ale bardzo dziwnej. Bo 
testował tylko 
czarnych. Jeżeli ktoś założył, że dziewięćdziesiąt dziewięć procent tych 
więźniów coś bierze, 
namiastki takie czy inne, to raczej miał równo pod sufitem. Co innego się nie 
zgadzało. Żaden z 
testowanych facetów nie był pozytywny! Dosłownie nikt! Można się zabić, nie? 
Wiadomo, że 
większość, a może wszyscy czarni od pierwszego dnia w obozie dają w żyłę albo 
ćpają scoota! 
Te samorządowe obozy w hrabstwach to były normalne giełdy z chemią. Więc jakim 
cudem w 
laboratorium wychodzi negat?
– Nie mam pojęcia – przyznał uszczęśliwiony Clark.
– My też nie mieliśmy. Absolutna zagadka. Aż ją rozwiązał nasz sławny desperado 
Na-
Ciebie-Kolej. Opowiedz panu Clarkowi, jak to zrobiłeś, Isaak.
Ike wzruszył ramionami.
– Wtedy odpowiadałem za załadunek na furgon, który raz w tygodniu jeździł z 
obozu do 
Sacramento i z powrotem. I to, co było w tych słojach z próbkami, wydawało mi 
się nie za 
bardzo żółte, nie w tym odcieniu, więc otworzyłem i powąchałem. Farbowana woda.
– Otóż to! I jak pan myśli, panie Clark, co klawisz Sweets robił z tymi 
murzyńskimi 
szczynami?
– Boję się wdawać w spekulacje – odrzekł Clark B.
– Isaak Sallas się nie bał – zapewnił Levertov. – Isaak Sallas spekulował tak 
głośno, że prasa 
podniosła krzyk, a szeryf musiał zacząć śledztwo. Z notatek laboratoryjnych 
wynikało, że w 
butelkach nie przewożono moczu; akurat od czasu, kiedy klawisz Sweets został 
obozowym 
inspektorem od ćpania. Nasz drogi klawisz ograł ich jak dzieci. Zeznał, że na 
samorządowym 
chemiku nie może polegać, więc wszystko analizuje i oznacza sam, prywatnie, we 
własnym 
domku obozowym. Pokazał komisji śledczej maleńkie przytulne laboratorium i w 
ogóle. Ograł 
wszystkich, z wyjątkiem tego tutaj Zza-Drutów-Amigo. Opowiedz mu, Isaak.
– Nie ma się czym chwalić.
Pewnej nocy Isaak zakradł się pod domek Sweetsa, podpalił kosz na śmieci i 
wrzasnął: 
„pożar!” Klawisz wybiegł na zewnątrz i zajął się śmieciami, a Isaak wślizgnął 
się do środka i 
urządził maleńkie przeszukanie. Nazajutrz rano Sweets ma dyżur w stołówce. Isaak 
podchodzi 
do niego do stołu, siada i powiada, że przykro mu, jeżeli sprawił Sweetsowi 
jakiś kłopot. Na to 
Sweets: „Wracaj na swoją stronę”. No więc Isaak zmywa się, ale w tym pustym 
futerale 
zostawia Sweetsowi niespodziankę, o której nikt nie ma pojęcia, aż tu Sallas na 
środku sali nagle 
obraca się w przysiadzie i krzyczy: „Sweets, broń się!” A wtedy tamten, jak 
rewolwerowiec, 
łapie za futerał i co wyciąga? Butelkę do karmienia dzieci, wciąż do połowy 
napełnioną żółtym 
płynem. Te wszystkie świnie z dozoru robią mu zyg-zyg, on ich miesza z błotem, 
no nic, w 
sumie wyciągali stamtąd faceta w kaftanie bezpieczeństwa. W obozie wszyscy, a 
zwłaszcza 
Bliźni, stali w barakach przy oknach i tryumfalnie machali mu na pożegnanie.
– Tryumfalnie? – skrzywił się Ike. – Strażnik, którego przysłali na jego 
miejsce, przez 
tydzień nałożył po ryju jakimś trzem tuzinom dealerów i wyprawił ich do 
najcięższej strefy. 
Średni tryumf.
Clark B. Clark uznał, że musi dać odpór ponurym ocenom Ike’a.
– Nick ma na myśli to, że już ich nie poniżał jakiś rasistowski zboczeniec. Więc 
jednak bym 
powiedział, że tryumf...
– Raczej kompletna bzdura – powiedział Ike. – Zwolnij. Rano za tamtą górką 
maciora 
karmiła małe na drodze.
Maciora gdzieś sobie poszła, ale prosięta wciąż się pętały po koleinach. 
Rozbiegły się, zanim 
jeszcze odezwał się klakson limuzyny. W bocznej dróżce prowadzącej w głąb 
śmietniska 
niemrawo walczyły ze sobą dwa wielkie knury; spierały się o jeleni szkielet, 
wywleczony z 
dymiącej sterty.
– Popatrz, C-B! To tutaj doszło do tego serdecznego spotkania z Isaakiem, o 
którym tyle ci 
opowiadałem. Z żoną Louise, teściem Omarem i z jakąś dochodzącą świnią. Dziwne, 
prawda, 
Isaak? Że jakoś nie możemy się odciąć od świńskiej farmy, co?
Nikt nie zdążył odpowiedzieć na przymilne pomrukiwanie Levertova, bo spod kępy 
przydrożnych wrzosów pomknął w ich stronę przerażający czarny kształt, smukły i 
szybki jak 
torpeda. Nieuchronnie zmierzał ku prawej przedniej oponie limuzyny. Clark B. 
Clark odbił 
kierownicą w lewo, wyjeżdżający z koleiny wóz przechylił się i wpadł na 
porozrzucane na 
poboczu śmieci. Spód zbiornika paliwa zaszorował po rafie ze szklanej stłuczki i 
żwiru i Clark 
B. Clark musiał przez nią przepełznąć, piłując silnik, jakby pełznął łodzią 
przez piaszczystą 
mieliznę. Jednak niesamowity kształt wynurzył się teraz po drugiej stronie, 
atakował drugą 
oponę, spychając samochód na kolejny zwał śmieci, a potem znów w koleiny drogi.
– Co, u diabła! – syknął Levertov przez zęby, kiedy limuzyna wreszcie się 
zatrzymała na 
wyłożonym muszlami podjeździe. Ciepełko nagle się ulotniło z jego głosu.
– To Marley, ten cymbał Greera – odrzekł Ike. – Naprawdę już próchnieje.
– Żwawo się rusza jak na próchno. – Zirytowany Levertov potrząsnął głową i 
odrzucił 
długie włosy. – Boisz się, że bardziej spróchnieje na łańcuchu?
– Od lat już nie widziałem, żeby się rzucił na samochód – bronił psa Ike. – To 
przez kurację, 
którą mu zaaplikowała Alice, jakaś nowa kortyzonowa gigaszpryca.
– Świat się kręci koło szmalu – zanucił Clark B. Clark – a na haju frunie do 
raju.
Levertov nie wyglądał na rozbawionego.
– Idź i zrób coś z tym psem – polecił Clarkowi B. – Chętnie rzucę okiem, jak się 
urządził 
mój stary kumpel z celi, ale nie chcę, żeby mnie przy tym użarł jakiś dziki 
pies.
– To potulny zwierzak, przy tym bezzębny – zapewnił Ike i otworzył drzwi. Kiedy 
wynurzał 
się z ponurego półmroku limuzyny, oślepiła go przedwieczorna mleczna poświata. 
Pod ręką 
poczuł pysk psa, więc podrapał zwierzę w uszy. – No proszę! – Przed przyczepą 
stał jego własny 
furgon. Przód tkwił w zaroślach, a z rozdziawionego tyłu aż na zderzak wylewało 
się posłanie; 
wóz wyglądał tak samo, jak podczas owego, używając słów Levertova, „serdecznego 
spotkania”.
Teraz z limuzyny ostrożnie wysunął się Clark B. Clark. Marley rzucił się w jego 
stronę.
– No spokój, spokój – komenda Clarka brzmiała mało przekonująco. – Dobry piesek. 
– Lecz 
Marley chciał tylko powąchać krem na ręce Clarka i doprosić się a kolejne 
podrapanie. – Bestia 
została poskromiona, szefie – zapewnił przez ramię Clark B. Clark. – Można 
bezpiecznie zejść na 
ląd.
Skrzypnęły drzwi przyczepy i na stopniach pojawił się Greer, mrużąc oczy w 
świetlistej 
mgiełce i dopinając jedną ze swych przezroczystych koszul. W pośpiechu pomylił 
się o dwie 
dziurki; szeroki, cytrynowy kołnierz przekrzywił się dziwacznie, z jednej strony 
włażąc pod 
pachę, z drugiej powiewając nad kościstym ramieniem jak skrzydło latającego 
smoka. Schodził 
po stopniach, mrugał i nadawał:
– Hej tam, Ike... ludziska... no i co słychać?
– Hej, Greer. Brakowało nam ciebie podczas wielkiej gali dla mediów.
– Akurat miałem tu na miejscu rastagalę; ale stary Radioaparat przez cały czas 
nadaje na 
krótkich. Więc jeśli chcesz wiedzieć, drogi partnerze, było cię tu słychać jak 
wszyscy diabli. O 
pan Levertov! Prawdę mówiąc, pana też było słychać, mówił pan jak rzecznik 
prasowy Pana 
Boga. Mm! Niech pan wysiada, przecież nie gryziemy. Hej, panie Clark B. Clark! 
Ciągle nie 
mogę się połapać, jak to jest z panem: kierowca, lokaj?
– Rzecznik rzecznika Pana Boga – odrzekł Clark.
Drzwi przyczepy znowu skrzypnęły i na światło dzienne wychynęła kobieca twarz 
podobna 
do skotłowanej pościeli.
– Hej, to nie tak, jak myślicie! – Greer pośpiesznie zaprotestował, widząc, że 
zanosi się na 
sensację. Włosy zmaltretowanej postaci przypominały lśniący kok karnawałowej 
Kewpie. Spod 
oczu, jak łzy spowodowane chorobą, spływały strużki w kolorze magenta. Brwi 
narysowała 
kredka prowadzona równie pewną ręką jak ręka Greera mylącego dziurki koszuli. 
Szmince, 
mimo widocznych starań, nie udało się utrafić w wargi. Tylko tatuowane motylki 
pozwalały 
skojarzyć z kimś tę kobietę. – Louise jest tutaj, bo szaleje z niepokoju. To 
wszystko. – Gdzieś 
przepadł akcent pożyczony od Boba Marleya. – W wiadomościach na Northdish 
pokazywali 
zdjęcie lotnicze jakiegoś wraku pod McKinley i Louise myśli, że to hyperhol 
piper jej brata. To 
wszystko. Prawda, Louise?
– Był czarno-niebieski! – zawodziła Louise, nagle przypomniawszy sobie przyczynę 
obaw. – 
Właśnie taki jak Oscara. Tato ruszył w swoją stronę, mama w swoją i już tylko do 
was się 
mogę zwrócić. Do moich sąsiadów...
Ike postanowił jej dodać otuchy.
– Louise, wszystkie pipery na alkohol są niebieskie z czarnym wzorem. Takie 
wypuszcza 
fabryka, żeby potem faceci od tankowania...
Wyjaśnienia przerwało przerażające ujadanie; to był znów Marley, który – nie do 
wiary – 
przesadził jednym susem maskę limuzyny. Levertov wysiadł wreszcie z wozu i 
właśnie 
przygładzał włosy, kiedy zwierzę, któremu aż gotowało „się w krtani, skoczyło mu 
wprost na 
piersi. Krzyknął i upadł, a pies już rozpłaszczył się na nim. Ike i Greer 
natychmiast rzucili się 
na zwierzę i momentalnie ściągnęli je z Levertova. Na szczęście wielkie kły 
Marleya stępiły się 
przez lata uganiania za kamieniami, w przeciwnym razie starczyłoby tych parę 
sekund, a 
Levertov pozbyłby się gardła.
– Nigdy nie zrobił czegoś takiego. – Greer trzymał psa za kudły na karku, Ike za 
ogon.
– I lepiej będzie, jeżeli już nie zrobi – powiedział Clark B. Clark. W rękach 
trzymał uzi, 
którego czarny, maleńki pyszczek skierowany był w siwy pysk psa. Jednak nagły 
napad furii 
równie nagle minął. Stary pies wyszczerzył zęby w uśmiechu i zaczął prowokować 
Ike’a jak 
żądny zabawy szczeniak.
– Nigdy taki nie był – tłumaczył się Greer.
– Jasne, że nie – rozległo się złowieszcze mruczenie. Levertov klęczał i 
otrzepywał się z 
muszli. – To przez tę kurację. Niech pan to schowa, Clark. Nic się nie stało, 
nie ma sprawy...
Automat zniknął równie zagadkowo, jak się zjawił; był wprawdzie niewielki, lecz 
Clark B. 
nie mógł go przecież schować w obcisłych szortach czy za bawełnianą koszulką.
– Fuj, Marley! – krzyknął Greer w postrzępione ucho, a oczy psa spowiła mgiełka 
niedowierzania i żalu. – Fuj! – powtórzył Greer i kopnął w ziemię, posyłając psu 
porcję muszli 
pod ogon.
Stary Marley żałośnie myknął na posterunek pod krzakiem na skraju polanki, jak 
sierżant, 
któremu właśnie zdarto naramienniki. Levertov znów przygładził włosy i 
uśmiechnął się do 
Louise stojącej na szczycie schodków przyczepy. Zastygła w geście powitania, z 
wciąż 
uniesioną ręką, jak gipsowa figurka na trawniku, z której łuszczy się farba.
– Moja lilia śmietnisk. Wygląda na to, że posuwano cię jak należy.
Ręka ciężka od bransolet opadała jak kamień i Louise zaczęła cicho płakać, 
obficie zlewając 
policzki potokami w kolorze magenta.
– To nie tak, jak się wam zdaje – powtórzył Greer. Nie spuszczał oka z Clarka 
B., usiłując 
dociec, gdzie-u-diabła ciężkiego facet trzyma tę cholerną izraelską spluwę.
– No chodźcie – powiedział w końcu Ike. – Chyba mamy tu piwo.
Niestety piwo wcięło. Widocznie wypiła je Alice. No bo, kto by tak porządnie 
ustawił puste 
butelki. Ike wlał do garnka wody na kawę, a Louise w śniadaniowym kącie 
opłakiwała bezmiar 
strapień. Zapomniała już o braciach, teraz nękały ją troski natury bardziej 
osobistej. Na Silver 
Foxie nikt jej nie lubi. Te szykowne dziwki tylko się z niej śmieją. Dla nich 
wcale nie jest 
ślicznotką ani kociakiem. Tylko dupskiem! Poszłaby sobie do domu, ale mama 
składa papiery o 
rozwód, a bracia są nie wiadomo gdzie i Louise nie zamierza tkwić tu sama, z 
wieprzami i 
niedźwiedziami! Ma już wszystkich potąd, cholera jasna, po samą kokardę! I 
jeszcze – no 
właśnie, co jeszcze? – zadzwoniła do Princess Tours i okazało się, że na 
pokładzie Island 
Princess tatusia wcale nie ma!
– Nawet się u nich nie pokazał – załkała.
Greer poklepał ją po ręce, a na laminowanym blacie zadźwięczały bransolety.
– Po prostu łajdaczy się albo wałęsa ze starymi kumplami od kręgli, gdzieś w 
Anchorage, w 
Juneau...
– Tak jest, Louise – dodał Ike. – Stary kocur poszedł w kurs. Zobacz, ile 
trwało, kiedy 
Carmody się urwał.
– W ogóle nie poszedł zamienić tego biletu na gotówkę. To już nie Omar Loop, 
prawda?
Zgodzili się, że to do starego niepodobne i Ike nalał kawy. Dali się jej 
wypłakać. Levertov 
przyrzekł, że znajdzie jej w mieście przytulny kąt. Greer z powrotem wpełznął na 
łóżko. Clark 
B. z rozchylonymi wargami podrzemywał w kącie śniadaniowym, tocząc wzrokiem za 
pięknościami mknącymi przez panoramiczny ekran jego snów. Kiedy Levertov w końcu 
wstał, 
żeby poprowadzić Louise do limuzyny, Clark B. ocknął się błyskawicznie, jakby 
cały czas 
czuwał.
– Wszyscy na pokład, kobiety i biali przodem! Clark B. – „b” jak bosman – chwyta 
za ster!
– Tym razem nie – powiedział Levertov. – Daj kartę, ja poprowadzę. Teraz twoja 
kolej, 
pocieszać nie pocieszoną Louise.
Clark B. chwacko strzelił gumowymi obcasami pokładowych pantofli i wziął Louise 
pod 
drugie ramię. Isaak odprowadził ich na podjazd. Właściwie to dobrze, ocenił 
Clark. Tylko on 
dostrzegł czającego się do ataku tego próchniejącego sukinsyna. Nicholas patrzył 
w inną stronę i 
miał odsłoniętą prawą flankę. Obaj z Clarkiem B. byli bezbronni, bo Lulu lała im 
się przez ręce; 
prowadzili ją pod pachy, a odrzucona w tył głowa luźno się kołysała. Makijaż na 
twarzy zaczął 
teraz spływać w przeciwną stronę, na czoło. Magentowe promienie rozbiegały się z 
oczu na 
wszystkie strony. Clark B. i Ike usiłowali ją przepchnąć przez drzwi limuzyny 
jak wielką kukłę, 
której poplątały się sznurki i gdyby Ike nie krzyknął: „waruj!”, drań 
przetrąciłby Nickowi kark. 
Nick nawet nie drgnął. Był absolutnie opanowany i można by pomyśleć (dodajmy – 
Nick już 
postanowił prowadzić wóz!), że to przewidział: pies znów się na niego rzuci. Co 
się temu psu tak 
nie podoba? Może włosy? Jeśli jednak Nick już wcześniej postanowił prowadzić, to 
widocznie 
drugi atak nie miał teraz znaczenia. Był naddatkiem. To dlatego tak ciągnęło się 
to głośne 
pożegnalne ble-ble z Sallasem, kiedy ja i ta szurnięta lala czekaliśmy na tylnym 
siedzeniu... – 
rozważał Clark. Chodziło o to, żeby złoczyńca miał czas wrócić na wyjściową 
pozycję pod 
krzakiem. Na własne życzenie. I kiedy Sallas wrócił do przyczepy, a Nicholas 
usiadł za 
kółkiem, już nikt nie pisnął o starym, głupim cymbale. Ani słowa. Nicholas 
rozegrał to prosto: 
jechał, nic więcej. Nie zboczył, żeby potrącić, nie zboczył, żeby ominąć. Fair 
play. Żadnych 
ozdobników. Wystarczało, że robi to, co robi, i nie ugina się pod naciskiem tych 
małych 
dyktatów, którymi posługuje się społeczeństwo, naciśnij pedał czy przycisk, zbij 
szybę, pociągnij 
za uchwyt. Nie. Nie patrz na prawo ani lewo. Nie znaj furii ani litości, tako 
rzecze Wielki Dawca 
Konfitur: zemsta jest piękna, jeśli rozgrywa się to po prostu. Jest prosta i 
łatwa. Spod spodu tego 
ciężkiego stalowego krążownika dobiega stuknięcie, nic więcej. Zaledwie echo 
stuknięcia. Z 
lewej – wpierw z przodu, potem z tyłu. Nawet nie zwolnił, jakby nie zauważył. 
Taki gość.
15
Czy psu dać serce do kąsania?
Cmentarz Psubractwa zajmuje pięć akrów przy końcu Cook Street – stromych, 
podmokłych, 
porośniętych niedźwiedzią trawą i usianych głazami. Na skraju wyboistego bruku 
stoją 
samochody, parę dwu – i trzyosiowych furgonów; między wozami poupychano 
motorynki, 
trójkołowce i harleye. Gromadki rozrzucone po stoku godnie snują się w górę i w 
dół 
zakosami, a u podnóża stromizny wciąż przybywa nowych żałobników. Wędrują powoli 
i 
miarowo – na monitorze wideo mogłoby się wydawać, że to pętla puszczona na 
zwolnionych 
obrotach, gdyby nie to, że pewna postać w czarnej muszce, z dwoma notesami i 
ośmiorgiem 
lśniących szklanych ślepi przemyka w trzykrotnie szybszym tempie od grupy do 
grupy, jak pająk 
od jednej zdobyczy do drugiej.
Wayne Altenhoffen był w siódmym niebie reporterów. Wczoraj wieczorem jeszcze pół 
żartem, pół serio odbijał na ksero, a potem puszczał w obieg dwieście Greerowych 
ulotek w 
czarnej ramce. Prawdę mówiąc, liczył, że prócz członków klubu może się jeszcze 
pokaże paru 
ludzi. Ale nie aż tylu. Tymczasem zbiegły się różne okoliczności. Na kotwicy 
stała spora flota 
rybacka, czekając na jutrzejsze otwarcie letniej sesji połowów okrężnicą. Z 
kręceniem filmu 
trzeba było poczekać, aż znów staną dekoracje, w związku z czym Psubracia ze 
służby 
porządkowej mieli wolne popołudnie. Tłum gapiący się co dzień na zdjęcia nie 
mógł okupować 
nadbrzeżnego amfiteatru, bo robotnicy musieli rozebrać zbite z desek ławki i 
ustawić wokół 
kolejnego planu. Rzecz jasna, ludzie mogli się wałęsać po parkingu i 
wytrzeszczać gały na byle 
co, zrezygnowali jednak z tej pięknej możliwości i wybrali ceremonię na 
wzgórzach; wprawdzie 
pogrzeb psa wśród polnych kwiatów to nic wielkiego, ale lepsze to, niż 
przyglądać się trudom 
ekipy technicznej. Pogrzeb ma żywszą akcję.
Lojalne Psubractwo kupiło tę pięcioakrową parcelę za swych szczenięcych czasów, 
kiedy 
jeszcze entuzjazmowano się – nie bez udziału scoota – sprawą Schroniska 
Zbłąkanych Pociech. 
Bankierzy i przedsiębiorcy budowlani – nawet Azjaci, wyznający zasadę „kupuj 
byle co i buduj 
byle gdzie” – uznali ten skrawek ziemi za bezużyteczny; tymczasem Psubracia 
wykazali więcej 
wyobraźni. Kamienisty stok ocenili jako idealne wręcz miejsce dla mocno 
nagłośnionego planu. 
Na trzecią część parceli spływał z Pirytów postrzępiony jęzor górskiego lasu 
zapewniający 
biednym psim sierotkom ładny kawałek naturalnej przestrzeni na harce. Woda 
sączyła się spod 
kamieni przez cały rok, więc było co pić i było się w czym ubabrać. Jeżeli 
chodzi o węszenie i 
kopanie dziur, to między bazaltowymi głazami rozciągał się skomplikowany system 
nor 
lemingów; poza tym ze stoku otwierał się widok na południowy wschód i północny 
zachód, 
można więc było wygodnie zasiąść i zawyć do cwałującego po niebie księżyca w 
pełni. A co 
najważniejsze: parcela była tania, mimo że dogodnie usytuowana blisko centrum. 
Cwaniacy od 
nieruchomości wcale nie kwapili się z inwestowaniem. Grunt był zbyt stromy i 
niepewny. 
Powtarzające się od lat obsuwy mokrej ziemi sprawiły, że ze starej drewnianej 
miejskiej wieży 
ciśnień, jedynej budowli pod tym stokiem, można było od strony wzgórza zejść 
wprost na 
ścieżkę, chociaż z przodu wciąż się trzeba było wdrapywać na tę bekę po drabinie 
mniej więcej 
dwudziesto-szczeblowej. Grunt naprawdę nie wzbudzał zaufania. Fakt, widok z 
okien na zatokę 
wart by był furę pieniędzy, ale frontowe wejścia trzeba by lokować na gankach 
dziewięciometrowej wysokości, jeżeli tylne drzwi miały się znaleźć na poziomie 
podłogi parteru. 
Ale dla młodych psich łap podłoga to zbytek – uznał klub – zaś kąt nachylenia 
psiego sierocińca, 
może się okazać dobrodziejstwem, biorąc pod uwagę potrzebę rozwoju fizycznego. 
Parcelę 
kupiono zatem bez wahania i zostało jeszcze dość forsy, żeby zabrać się do 
urządzania psiego 
przytuliska.
Pierwszą przeszkodą, która stanęła na drodze szlachetnym zamiarom, były skały. 
Nikt nie 
przypuszczał, że aż tak trudno ruszyć z miejsca te poszarpane buły, ledwie 
wystające z gruntu. 
Kiedy w diabły poszły dwie talie kotwiczne i koparka, pani Herbowa Tom 
zauważyła: „To tak, 
jakby na Wyspie Wielkanocnej ktoś próbował wyciągać kamienną głowę i odkrył, że 
pod ziemią 
tkwi cała reszta”.
Podczas Święta Pracy Psubracia przez cały weekend kładli żwir między 
poszarpanymi 
skałkami, potraktowanymi jak umocnienia, i w końcu można było na miejsce budowy 
dowieźć 
materiały z Cook End. Rezultat mozołów ledwie zasługiwał na miano drogi. Wśród 
nie 
naruszonych skałek ułożył się zygzakiem jak brudny wąż z przetrąconym grzbietem 
– ale jechać 
się dało. A potem w noc po zakończeniu pracy lekki wstrząs zakołysał flanką 
Pirytów. Nic 
wielkiego. Jakieś 3,6 może 4. Nadszedł świt i okazało się, że drogi nie ma. 
Pokryła ją darń 
przerośnięta wrzosami i jasnozieloną trawą. Po prostu to, co było nad drogą, 
zsunęło się i 
zakryło szpetną bliznę.
Pod koniec lata entuzjazm opuścił Psubractwo. Rzecz jasna, nikt nie zamierzał 
odkupić 
parceli od speszonych członków klubu i w końcu ten skrawek najzwyczajniej stał 
się miejscem 
ostatniego spoczynku zmarłych Psubraci. Początkowo grzebano tam tylko 
czworonogi, ale 
pewnego czerwcowego dnia psi cmentarz został udostępniony również tym członkom 
klubu, 
którzy kiedyś trzymali się prosto, lecz umierali tak stłamszeni, że już trudno 
im było o lepszą 
kwaterę.
Nieszczęsny stuknięty niemowa nazwiskiem Bob Ślina-Ci-Leci Szpic był pierwszym 
dwunożnym członkiem klubu, którego uhonorowano pochówkiem w świętej ziemi 
Psubractwa, 
chociaż twierdzenie, że Ślina-Ci-Leci trzymał się prosto, mijałoby się z prawdą. 
Bob nie miał 
palców u nóg, za to miał trwały przykurcz kolan i sztywną dolną część 
kręgosłupa. Chodził tak 
zgięty, że zmierzwioną brodą zamiatał czasem ziemię. Jedna i ta sama katastrofa 
odjęła mu piątą 
klepkę, przetrąciła grzbiet i przykurczyła kolana. Jego prawdziwego nazwiska nie 
znał nikt. Imię 
„Bob” znajdowało się na kołnierzu wystrzępionej koszuli, a szczeciniasta broda i 
bokobrody 
sugerowały, że ma we krwi coś ze szpica. Jego historii też nikt nie znał, 
chociaż żałosne 
skomlenie – ilekroć dostrzegł rozkołysany kuter do połowu krabów, wysoko 
wyładowany 
cennymi stertami żelaznych koszy i ciężko torujący sobie drogę przez wzburzone 
lodowate 
morze – podsuwało członkom klubu wyobrażenie tego, co się mogło facetowi 
przytrafić. Im 
mniej było królewskich krabów, na tym burzliwszych wodach pracowali łowcy. 
Nietrudno było 
rozpoznać takich, którzy się uratowali. Oblodzona, waląca się sterta koszy-
pułapek załatwia 
kręgosłup. Rzepki w kolanach wysiadają po przewróceniu się kutra. Palce u nóg 
odmarzają, 
puchną, gniją i odpadają podczas dni spędzonych na dryfującej tratwie 
ratunkowej. I bywa, że 
umysł, a ściślej to, co z niego zostało, idzie wkrótce w ślady okaleczonego 
ciała.
Na cmentarzu Wiekuista Przystań zabrakło miejsca dla Boba szpica bez imienia i 
grosza. 
Ani katolicka, ani popilucka organizacja dobroczynna nie przyznawały się do 
nieboszczyka. 
Prezes Sallas uznał, że wobec tego pogrzebem zajmie się klub, a zezwolenia niech 
szlag trafi. 
Psubracia ułożyli Szpica w tej samej skrzyni, w której nadeszła z Tajwanu 
mównica w 
kształcie hydrantu (zresztą zgiętego ciała nie dałoby się ułożyć w zwykłej 
trumnie), skrzynię 
zabili i ostentacyjnie ponieśli przez całe miasto na swój cmentarz. Pochowali 
biedaka u podnóża 
ogromnego szarego bloku bazaltu. Nazwisko wyryli na płaskiej i gładkiej 
powierzchni głazu: 
ŚLINA-CI-LECI BOB – SZPIC – SPOJRZENIE ZAWSZE KIEROWAŁ KU GÓRZE, jak na 
innych kamieniach ryli imiona i rasy dziesiątków innych zmarłych Psów. 
Biedaczysko aż tak się 
upodobnił do czworonoga, że może dlatego władze przymknęły oko na nie 
zalegalizowany 
pochówek udręczonej istoty. Ale to był dopiero początek. Następni byli dwaj 
Popiluci. Urżnęli 
się, rozpijając do spółki butelkę Mad Dog 50-50 i postrzelili się nawzajem z 
magnum .270, 
który był ich wspólną własnością. Sądzono więc, że powinni dzielić ten sam grób. 
Kiedy władze, 
zarówno tubylcze, jak i okrągłookie, stanowczo odrzuciły wniosek, Psubracia sami 
wykopali 
podwójną jamę. Tak było szybciej, wygodniej i znacznie taniej.
Właściciele Wiekuistej Przystani, Wongowie, nie przeoczyli nowego trendu i 
wydali mu 
bitwę na paragrafy. Zaciętą. Niewiele brakowało do sądowego tryumfu, kiedy 
wydarzyło się coś, 
co zmusiło ich do wywieszenia białej flagi; podczas burzliwej pijatyki stoczył 
się z pokładu 
przetwórni adoptowany, najmłodszy syn Wongów. Ciała nigdy nie znaleziono, ale w 
worku 
żeglarskim znaleziono dziennik. Ostatnia notatka mówiła o najgorętszym 
pragnieniu chłopca. 
Pragnie najmocniej, jak pisał, zostać Psubratem i kiedy tylko osiągnie wymagany 
wiek, chce 
resztę swych dni spędzić w tej parszywej kompanii, a potem dać się Psubraciom 
pochować na 
skalistym stoku, wśród głazów, nad którymi cwałuje księżyc. Wongowie uznali to 
za ostatnią 
wolę, więc Psubracia pośmiertnie nadali chłopcu członkostwo klubu. Przez pewien 
czas ów akt 
był w okolicy dość modny wśród licealistów żywiących skłonności samobójcze. 
Lojalne 
Psubractwo Zadołowanych – już po nadzwyczajnym i honorowym wprowadzeniu do klubu 
młodego Wonga – poparło, zarekomendowało, przyjęło, a następnie pochowało co 
najmniej 
pięciu innych nieżywych kandydatów, z których trzech nie skończyło jeszcze 
trzynastu lat. „A 
więc w niezwykły i raczej cudowny sposób” – zapisał w notesiku formatu trzy na 
pięć cali 
Wayne Altenhoffen – „skalisty stok jednak stał się Schroniskiem Zbłąkanych 
Pociech”. Takie 
starcze pierdoły.
Tego dnia nie chowano jednak szczenięcia z mlekiem pod nosem. Nie był to członek 
przyjmowany pośmiertnie. Chowano – jak to wyłożył klubowy Zbrojny Strażnik Ładu, 
Norman 
Wong, w wyciskającej łzy inwokacji – „prawdziwego, cholera jasna, wykarmionego 
na 
kościach, psubrackiego old-timera!”
Kto wie, to chyba najstarszy z nas, rozmyślał Wayne Altenhoffen. Marley był od 
samego 
początku. Dał się zamknąć w historycznej Świętej Zagrodzie pod ławkami stadionu 
w Seattle 
podczas rockowego koncertu – na skrawku ziemi, w którym delikatne klubowe ziarno 
puściło 
pierwsze korzenie. Właściwie to zrobiono tę zagrodę z powodu Marleya, był jedną 
z głównych 
przyczyn, przypomniał sobie Altenhoffen. To się zaczęło przed koncertem od 
pewnej starej i 
nerwowej flamy kapeli Dreadful Great. Na rozżarzonym parkingu z tyłu, trąbiąc i 
przystając w 
poszukiwaniu miejsca, gorączkowo rozpychały się różne nie pospłacane cuda. 
Znerwicowana 
stara pudernica poszczuła Marleya parą znerwicowanych czystej krwi dobermanów 
tylko dlatego, 
że Marley właśnie oblewał prawy przedni błotnik jej perłowo opalizującej 
gabloty. Dobermany 
na komendę, jak krwiożercze rakiety, wystartowały przez okna z obu stron 
limuzyny. I z obu 
stron runęły na wielkiego, przyjaźnie usposobionego colliekształtnego kundla, 
jazgocząc po 
drodze wniebogłosy. Marley, nieskory do gniewu, chciał się wycofać. Postawił na 
perswazję. 
Szeroko się uśmiechnął, co oznaczało: kto sika, nie błądzi. Raczej miał zamiar 
potarzać się, niż 
walczyć; raczej pokazać brzuch tej histeryzującej parze. Kiedy jednak dobermany 
po chamsku 
posunęły się do tego, że capnęły go, tak jest!, w ufnie eksponowane przyrodzenie 
– co narusza 
wszelkie kodeksy psiej społeczności, jak świat długi i szeroki – Marley nie miał 
wyboru: zerwał 
się na cztery łapy i bez zapału poprzegryzał oba rasowe, lecz nieucywilizowane 
karki.
„Zatem nie chowamy tu pierwszego lepszego żółtodzioba”, pisał w notesie 
Altenhoffen, 
„odchodzi bowiem nie tylko jeden z Ojców Założycieli Lojalnego Psubractwa, lecz 
także 
obywatel, którego cała społeczność Kuinak zachowa we wdzięcznej pamięci”.
To fakt, jeżeli zważyć niebywały tłum nad otwartym grobem starego Marleya. 
Altenhoffen 
przypomniał sobie, że jak dotąd, tylko raz drogi nieobecny ściągnął na cmentarz 
takie tłumy – był 
to pradziadek Toogiak. Ale wówczas wchodziło w grę tak rozległe tło historyczne 
i takie 
nagłośnienie, że porównania nie wydają się właściwe. Pradziadek Toogiak pętał 
się po tych 
stronach przez sto sześć lat, zanim ostatecznie pozbierał zabawki – a potem 
trzeba było jeszcze 
pięćdziesięciu czterech dni, zanim ceremonie dobiegły końca. Popiluccy krewni 
obu szczepów, 
działając jak w transie, zamarynowali bezzębnego starego szamana w rzeźbionym 
czółnie 
wypełnionym rybim tłuszczem i trzymali przez pełne dwa obiegi Księżyca. Ludzie 
piorunem 
zwiedzieli się o wydarzeniu, nawet ci z bardzo odległych stron. Więc kiedy na 
parkingu za 
bankiem Searaven First National podpalono wreszcie zjełczały rezultat rytualnych 
zabiegów, 
ceremonię obsługiwały trzy główne sieci telewizyjne, brali w niej udział 
Popiluci, adwokaci 
Popilutów, a nawet przydupnicy Popilutów z samego Waszyngtonu, którzy nadlecieli 
helikopterami składać tu hołdy.
Tego popołudnia niemal tyle samo ludzi zebrało się, żeby ostatnią posługę oddać 
staremu 
Marleyowi, który na pochówek czekał niespełna dzień. Obecni byli wszyscy 
Psubracia, którzy 
przynieśli tradycyjne białe papierowe torebki, by rzucić je do grobu. Nie 
brakowało takich, 
którzy kamizelki Foxcorp Security zamienili na koszule i krawaty. Zjawiła się 
też większość 
rybaków z miasta. Marley był kiedyś wcale popularnym psem portowym, znanym z 
szerokiego, 
przyjaznego uśmiechu, którym witał kutry i wracających z morza facetów. Było też 
towarzystwo z Main Street, urzędnicy, sklepikarze, właściciele barów, ciepło 
wspominający 
Marleya z racji dobroczynnego wpływu, jaki wywierał na inne bydlaki, puszczane 
luzem i 
wałęsające się po Main. Za tłumem ciemniał narybek, jak cień, grupka szczawi, z 
których 
większość znała zwierzaka tylko z opowiadań: „To pies Ike’a Sallasa... zżarł 
kiedyś parę psów 
samych Dreadful Great”. A za szczawiami ustawiła się niewielka, lecz – szacowna 
delegacja 
filmowa. Altenhoffen rozpoznał Nicholasa Levertova i jego przybocznego. – 
ponadto był reżyser 
Steubins i starannie dobrane ślicznotki o wszystkich kolorach skóry. Członkowie 
tej dostojnej 
delegacji zrezygnowali nawet z podjechania limuzyną; do tego stopnia byli 
przepojeni 
szacunkiem, że w posępnym milczeniu wdrapali się na wzgórze pieszo. Byli jednak 
ubrani aż tak 
starannie, że – trudno i darmo – ich obecność zakrawała na zgrywę. Stary 
upiorowaty reżyser 
założył na oko szarą jedwabną przepaskę, a na szyję strojny, szeroki krawat z 
tego samego 
materiału. Clark B. Clark tenisówki zostawił na jachcie i zamiast surferskich 
bermudów miał na 
sobie długie spodnie, a panienki wbiły się w identyczną żałobę: czarne kostiumy, 
filcowe czarne 
kapelusze z woalkami i w ogóle.
Wszystkich jednak zakasował Levertov. Czarna opaska, którą zawiązał na rękawie 
białego 
płaszcza, miała kilka metrów i wlokła się po ziemi jak ogon. Jest jakaś 
ostentacja w tym nie 
usuniętym przeoczeniu, pomyślał Wayne Altenhoffen. To jeszcze bardziej dotyczy 
płaszcza. 
Wayne zmienił okulary i przez szkła do patrzenia na bliższy dystans przyglądał 
się twarzom 
najbliżej stojących Psubraci; chciał się przekonać, czy ktoś dostrzega kpinę. Bo 
Levertov i jego 
świta chyba robią sobie jaja. Zaś Ike Sallas – sądząc z tego, co wczoraj 
wieczorem mówił Greer 
– nie jest w nastroju, w którym by go bawił sztubacki czarny humor tych błaznów. 
Raczej nie. 
Kiedy Greer wpadł do redakcji „Beacona” z tekstem nekrologu, dziennikarski nos 
Altenhoffena 
zaraz poczuł jakiś swąd.
– Martwię się, Szare Komóry, o kumpla. Boję się, że Ike świruje. Nie bierze 
scoota, nie daje 
w żyłę ani w szyję, nie wącha, a mimo to ma drgawy.
– Ike Sallas i drgawy? Chyba niemożliwe, Emil. Ike Sallas jest jak sam 
Gibraltar, zawsze był 
taki. – Altenhoffen ściszył głos i skierował palec w stronę pokoiku na tyłach, 
skąd Billy 
wyprawiał w świat kolejny faks. – W porównaniu z niektórymi Ike to Mount 
Everest. No więc, 
co to za świrowanie? – Szare Komóry wyciągnął notes. – Żeby już rzecz ująć 
konkretnie...?
Profesjonalnie odpytany przez Altenhoffena Greer wyliczył przeróżne domysły na 
temat 
Levertova i na temat przedsięwzięcia, w które wrabia on rodzinne miasteczko; 
otóż Ike żywi 
jakieś chore podejrzenia, że za tym wcale się nie kryje chęć nakręcenia filmu 
ani nawet zbicia 
forsy – ale pragnienie zemsty! Szare komóry Wayne’a nie zaiskrzyły. To nie 
wiadomość na 
nagłówek. Takie podejrzenia żywi wielu ludzi, również on sam. Potem Greer 
opowiedział, jak 
Ike’a poniosło, kiedy znaleźli psa.
– Po prostu zawył: „to Levertov!” Jeszcze nie słyszałem, żeby Ike się tak 
rozdarł. Ike uważa 
też, że Levertov załatwił Omara Loopa i bliźniaków; że normalnie ich zamordował.
Teraz w głębi szarych komór Altenhoffena zadźwięczał dzwonek. Prawdziwa lub nie, 
ta 
wiadomość nadawała się na nagłówek, wokół którego można już coś nawijać. „MAGNAT 
FILMOWY ZAŁATWIA WŁASNEGO TEŚCIA! Wiarygodny rozmówca obawia się 
najgorszego”.
To dlatego wziął się do drukowania, a potem rozdawania ulotek z depeszą, i 
dlatego aż z 
dwoma notesami wybrał się na cmentarz, gdzie uwijał się jak zgłodniały pająk. 
Kochał plotkę 
miłością najnaturalniejszą na świecie: od niemal stu lat w żyłach Altenhoffenów 
zamiast krwi 
płynął atrament zmieszany ze skupioną na Kuinak dziennikarską ciekawością. 
Chodziło tu o 
prawdziwą ciekawość, a nie o udawane zainteresowanie, które cechuje ambitnych 
reporterów 
robiących karierę. Pismo „Bay Beacon” Altenhoffenowie wydawali od chwili, w 
której pierwszy 
z przodków wrażliwych na zmienne wiatry przybył do Kuinak z przedholocaustowych 
Niemiec, 
z walizkową olivetti. Pierwsze „Beacony” były po prostu przepisywane na maszynie 
przez pięć 
kalek. Sprzedawali je po cencie, a kartkę zawsze rozpoczynał umieszczany na 
górze biblijny 
cytat, credo gazety: „Dobra nowina z dalekiego kraju jest dla spragnionej duszy 
niczym chłodne 
wody”. Inne credo, niepisane, przekazywane z pokolenia na pokolenie, brzmiało 
bardziej 
rzeczowo i lepiej streszczało filozofię Altenhoffenów: „Wiedzcie, że – prawdziwa 
czy nie – 
plotka to klej, który spaja nam miasto”. A to się zapowiadało wcale nieźle: 
„Kultowy idol 
kuinacki wiąże zniknięcie mistrza kręglarstwa z producentem filmowym”. Było 
spajające (żeby 
nie powiedzieć: lepkie) i z biglem.
Altenhoffen nasunął teraz na oczy okulary na dystans półśredni i zerkał na ludzi 
zebranych 
w pobliżu bazaltowej skały, pod którą zionęła jama – grób Marleya. Trudno było 
wyczuć, czy 
Sallas dostrzegł pojawienie się Levertova i jego przebierańców, czy nie. Twarz 
Ike’a wydawała 
się nieprzenikniona jak profil na starej monecie. Można z niej było tylko 
wyczytać, że 
przedłużająca się ceremonia niecierpliwi Ike’a, zresztą nie tylko jego. Zdawało 
się, że przemowa 
Normana Wonga nigdy się nie skończy. Przez niemal pół godziny opłakiwał los 
wszystkich 
psów, które pamiętał, poczynając od swego pierwszego springer spaniela. Ludziom 
zaczynały już 
puszczać nerwy, lecz nie na tyle, żeby się sprzeczać ze zapłakanym i narąbanym 
facetem 
mającym siedem stóp, a uzbrojonym w colta kaliber .44. Potem Greer zmówił 
modlitwę 
rastafariańską, do tego stopnia etniczną, że nikt nie miał pojęcia, w jakim 
języku. Teraz zaś pani 
Herbowa Tom brnęła przez żałobną wersję Starej owcy, a prezes Bellisarius 
czekał, aż skończy. 
Trzymał odbitkę klubowej księgi, do której wciąż zerkał, jakby z zazdrosnym 
podziwem. Pod 
dotknięciem cienkich palców Kujona stroniczki fruwały niczym liście rozmiatane 
przez zimową 
wichurę. Drobny człowieczek był tak blady i wycieńczony, że Altenhoffen zaczął 
się martwić: 
jeśli pani Tom nie przyśpieszy, to może trzeba będzie pochować więcej niż 
jednego członka 
klubu.
Pani Herbowa Tom wreszcie dobrnęła do końca i schowała elektroniczny notes. 
Billy 
zamknął klubową księgę i podszedł do otwartego grobu. Zerknął w głąb; twarz 
Kujona była 
raczej rozgorączkowana niż okryta żałobą. Wszyscy czekali. Kujon wydawał się 
jednak 
pogrążony w myślach tak głębokich i szalonych, że mógł się zdobyć tylko na 
wbicie płonącego 
spojrzenia w ziemię. Zastygł bez słowa i trwało to tak długo, że w tłumie 
stojącym w 
łagodnym popołudniowym słońcu zaczęło wzbierać gniewne szemranie. W końcu z tego 
snu na 
jawie wyrwał Kujona Sallas.
– Palnij tę mowę, Billy. Mamy na głowie także inne sprawy.
Skierowana ku ziemi udręczona twarz uniosła się jak rozwijający się grzyb.
– Prawdę mówiąc – warknął Kujon – nie będzie żadnej mowy.
Poza tym, ja też mam na głowie swoje sprawy. Jednak lubiłem starego Marleya. 
Przyzwoity 
był z niego pies. Zestarzał się. Poharcował sobie jeszcze na koniec. I zmarł. 
Przyniosłem tu taki 
wierszyk, może się nada. – Po raz ostatni zerknął do księgi, potem uniósł wzrok 
i spojrzał na 
tłum. – Oto, co na ten temat miał do powiedzenia dziewiętnastowieczny poeta, 
Anglik 
nazwiskiem Kipling. Psa urok. Tak się nazywa wiersz. To słowa przestrogi, drodzy 
Psubracia, i 
słowa boleści.
Billy zamknął księgę i po długiej – znów! – chwili milczenia, zmarszczywszy 
brwi, zaczął 
recytować z pamięci:
Tak jakby smutków nie dość było w życiu, co samo już niełatwe znajdą się ludzie, 
którzy siłą 
jeszcze dołożą sobie zmartwień.
Bracia i siostry – pamiętajcie, serc swych w psie gardła tak nie pchajcie!
Szczeniaka kup, chcąc mieć na własność tę miłość, której obce kłamstwo.
Wierność otrzymasz, a z nią przyjaźń, co da się głaskać oraz bijać.
Sam tego jednak nie miej w planach, by psu dać serce do kąsania.
Kiedy w konwulsjach i charkotach dobiegać zacznie kres żywota, a weterynarz 
wybrać każe 
pomiędzy kulą albo gazem, wtedy sam się przekonać możesz – jak serce twe psi ząb 
rozorze.
Posłuszny zawsze twojej woli na ręce już się nie gramoli, bo to przymilne dotąd 
ciało 
odeszło, chociaż iść nie chciało.
Ach, ileż trzeba mieć odwagi dać serce swe psim zębom nagim!
A czy nas więcej nie kosztuje, gdy ludzką nędzę się dołuje?
Bo nam na własność go nie dają, lecz z lichwą skarb ten pożyczają, nietrwałą 
rzecz nam 
kładą w ręce, im masz ją dłużej – płaczesz więcej.
Nieważne już po ilu latach, dość, że nadejdzie długu spłata.
Czemuż, nim ktoś nas wezwać zechce, ma jeszcze pies nam ranić serce?
„Ten stary Kujon wciąż czuje bluesa”, z dumą zanotował Altenhoffen. Występ 
sprawił, że 
oczy wszystkich zawilgły jak ów stok cmentarny. Wielki Norman Wong zawodził jak 
zrozpaczony pies.
Wszystkie powieki uniosły się, bo oto drobny skwaszony człowieczek kopniakiem 
posłał w 
głąb jamy parę grud, a potem – sztywny i wyprostowany – przepchnął się bez słowa 
przez tłum 
i pognał do miasta. Do grobu wrzucono więc psie torebki, a potem Norman Wong 
podał srebrną 
łopatkę i Ike Sallas zaczął zasypywanie dołu wilgotna, czerwoną ziemią. 
Altenhoffen pstryknął 
swym fuji zdjęcie na pierwszą kolumnę, a tłum zaczął się rozchodzić. Jeżeli 
chodzi o pogrzeb, 
to tyle. Zapchajdziura w gazecie. Budząca umiarkowane zainteresowanie. 
Altenhoffen obszedł 
głaz i stanął obok Sallasa, trzymając w pogotowiu oba notesy. Jednak to Ike 
zapytał pierwszy:
– Jak to jest, Szare Komóry, że nosisz aż cztery pary okularów?
– Podprowadziłem dziadkowi Altenhoffenowi z biurka. Napar z tego, co teraz 
przywiózł 
Billy, daje po oczach i nie mogę nosić kontaktów. To ostry towar, Ike. Jeden 
czajnik może 
człowieka zabić...
– A co się dzieje z Kujonem? Wygląda jak śmierć na głodzie.
Altenhoffen pokręcił głową.
– Biedny Kujon wpadł w panikę. Nie jest na głodzie, trzęsie go ze strachu. 
Dzisiejsza ranna 
„Victorian Mail” donosi, że tę kolonię Greenera zaatakował w nocy rząd 
kanadyjski, zrobili rajd 
jak wszyscy diabli.
– No to czemu Kujon panikuje? Chyba o to chodziło w tych apelach, które 
rozsyłaliście na 
wszystkie strony?
– Dlatego, że przewielebny dał dyla. I nie wiadomo, gdzie się podziewa.
– I co, teraz Kujon się boi, że zjawi się tu Greener i złoi mu tyłek, tak? – 
roześmiał się Ike. – 
To tylko zwidy po scoocie, Szare Komóry. Wiadomo, Billy zawsze miewał skłonności 
do 
paranoi. A z drugiej strony Greener to rzeczywiście paranoik wagi ciężkiej. 
Greenera interesuje 
podbój znacznie większych światów niż nasze nędzne miasteczko.
– Nie sądzisz, że stoi za tym twój przyjaciel, Levertov?
– O czym ty pleciesz?
Altenhoffen unikał ostrego spojrzenia Ike’a.
– Kujon mi opowiadał, jak snułeś przy nim na kutrze różne fantazje. Na temat 
planów 
Levertova wobec naszego nędznego miasteczka. A teraz mówi mi Greer, że 
podejrzewasz faceta; 
że ci rozjechał psa i że na tym psie nie koniec. Słuchaj, Ike, te szare komóry 
aż się wzdrygają...
– Bellisarius nie ma prawa wywlekać takich prywatności. Greer też nie. A 
zwłaszcza 
opowiadać o nich cholernym wścibskim reporterom.
Altenhoffena to ukłuło. Zamienił okulary do czytania na rogowe do dystansów 
średnich – 
miał wrażenie, że rogowa oprawa najlepiej odzwierciedli oburzenie człowieka 
pióra – i rzekł 
zranionym głosem:
– Z mojej strony to nie tylko wścibstwo, Isaak; także poczucie przynależności do 
Bractwa. – 
Mały notes wepchnął do kieszeni, duży wsunął za pasek i uniósł puste dłonie. – 
Cała rozmowa 
zostaje między nami, chyba że sam zmienisz zdanie. Słowo Psubrata. Znasz mnie, 
lubię 
wiedzieć, co ludzie myślą. Lubię wąchać prywatności; a publikuję takie rzeczy 
tylko 
sporadycznie.
Więc daj, Isaak, powąchać tego i owego swemu staremu wścibskiemu psubratu. 
Proszę.
Isaak wziął dziennikarza pod rękę i poprowadził pod górę, z dala od reszty 
żałobników. 
Stąpali teraz po skale, pod którą spoczywał Bob Szpic.
– Nic nie ma do wąchania, Szare Komóry. Dosłownie nic. Greer wie, jak jest. 
Miałem napad 
staroświeckiej paranoi. Ściśle rzecz biorąc, w błocie naokoło ciała wszędzie 
były ślady 
niedźwiedzie. A ślady limuzyny? Otóż nie widziałem. Żadnego.
– A co ze starym Omarem i z bliźniakami?
– Co ma być? Nie stać mnie nawet na taki luksus jak dowód rzeczowy, żeby 
potwierdzić 
przywidzenia. Więc odpuść, Wayne. Słowo daję.
– Jakoś mi to nie pasuje do naszego starego buldoga, desperado Na-Ciebie-Kolej z 
tych 
naszych szalonych lat. Pamiętam te twoje mowy, byłeś taki napalony, że ludzie...
– Może te nasze szalone lata w końcu nauczyły starego psa puszczać kość, zanim 
ktoś 
nadepnie na ogon; trudno mścić zbrodnie, których się nie umie udowodnić...
– Ach tak? – Altenhoffen, jak łowca ostryg między wodorostami, rzucał się na 
zdobycz, nie 
czekając, aż sama się wynurzy. – To dlatego wyczuwam, że pod tą zimną przykrywką 
aż kipi od 
czarnych myśli?
– Odpuść sobie, Szare Komóry, albo się okaże, że oberwałeś w tyłek i leżysz w 
ziemi ze 
starym Marleyem.
– Nie sądzę – uśmiechnął się szeroko Altenhoffen. – Ike Sallas nie wyrżnie w 
tyłek 
słabszego od siebie faceta, który nosi cztery pary okularów.
Altenhoffen dalej by naciskał Ike’a i drążył sprawę podejrzeń wobec złowrogich 
filmowców, ale spotkanie na cmentarzu w cztery oczy, służące wymianie zdań nie 
do publikacji, 
zostało nagle przerwane.
– Hej, panier Isaaku Sallas! Mamy tu coś dla pana.
Tuż za Sallasem na mokrych źdźbłach niedźwiedziej trawy stała boso nastoletnia 
Eskimoska; 
trzymała za rękę młodszą siostrzyczkę, a pod pachą szczeniaka. Owinęła się w 
kwiecisty sarong 
znad mórz południowych – strój, który mogła znaleźć tylko w garderobie Alice.
– Mam dla pana list od pani Carmody.
Szorstko wypchnęła siostrzyczkę i dziecko podało Ike’owi różową papierową kulę. 
Po 
rozwinięciu kula okazała się kartką firmowej papeterii motelu Bear Flag. 
Dziewczęta wpatrywały 
się w twarz Ike’a jak zahipnotyzowane, zaś Ike przeczytał wiadomość na głos.
– „Sallas! Carmody chce odbić z jutrzejszym odpływem i zakotwiczyć na granicy 
akwenu. 
O zachodzie słońca czeka na Cobrze na ciebie i Greera. Alice”. – Ike spojrzał na 
starszą 
dziewczynę. – To znaczy, że już rozmawiają ze sobą? Pan i pani Carmody?
– Przez telefon. Pan Carmody przyszedł zeszłej nocy, a panie Carmody i Hardesty 
oblały go 
z hydrantu. Przyniosłyśmy panu nie tylko list. – Wpatrywała się w twarz Ike’a 
tak usilnie, że z 
wysiłku pulsowały jej żyły na skroni. Uniosła śpiącego szczeniaka; przelewał się 
jej przez ręce 
jak kudłata lalka wypełniona galaretą. – Pani Carmody mówi, że na miejsce tego 
psa, którego pan 
stracił, powinien pan wziąć Biedę; bardzo ładny szczeniak.
– To nie był mój pies. – Ike wrzasnął nad głową dziewczyny: – Greer! Masz tu 
następcę 
Marleya. Bierzesz?
Greer odstąpił od dołu i starł z powiek krople rzekomego potu.
– Jeszcze nie pochowaliśmy starego psa, mesje. Takie sprawy wymagają czasu... 
powiedzmy: jakiegoś okresu żałoby. Pomyślimy o tym za kilka dni, co?
– Chyba nas nie stać na taki luksus. O zachodzie słońca czeka na nas na kutrze 
Carmody. 
Chyba dojrzał do tego, żeby wypróbować te nowe bajery.
– O rany, rany... – Greer gestem konającego oddał łopatkę w ręce Susan Boswell, 
zaczął się 
wspinać ku grupce na górze i odgrywać napad śmiertelnego znużenia, trzęsąc głową 
obwieszoną 
dredami – ...znowu ten morski oprawca.
Dziewczyna nie poświęciła występom Greera ani chwili uwagi: twarz Ike’a ogarnęła 
wzrokiem jak dzikim uściskiem, nie dbając o to, czy Ike patrzy na nią, czy nie. 
Kiedy okazało 
się, że nie bierze od niej szczeniaka, rzuciła siostrze zwierzę na ręce i 
podeszła jeszcze bliżej. 
Stała naprzeciw Ike’a surowa i zbuntowana, pewnie i szeroko rozstawiwszy na 
mokrej ziemi 
brązowe bose stopy i skrzyżowawszy ręce pod owiniętymi w kwiecisty sarong 
piersiami, zbyt 
pięknymi, by je pokazać. Altenhoffen, który sądził, że nie ogląda się za 
kobietami i że jest wolny 
od tego nałogu, zdumiał się, zamarł i zawstydził, słysząc własny głośny jęk 
wydany na widok tej 
dziewczyny stojącej w promieniach popołudniowego słońca. Po raz pierwszy 
zrozumiał, o co 
chodzi Greerowi i innym miejscowym znawcom, kiedy mówią, że „skala wysiada”. 
Miała za 
krótkie nogi, żeby reklamować rajstopy, a biodra i klatkę piersiową za szerokie 
i niezgodne z 
trendem jak na rozkładówkę w magazynie. Twarz była płaska i rozległa jak letnie 
morze, 
ciemne wyspy oczu osadzone tak daleko od siebie, że bez kompasu trudno by od 
jednej dopłynąć 
do drugiej. Natomiast całość robiła takie wrażenie jak wspaniałe malowidło. I 
rzeczywiście, 
sposób, w jaki stała z ramionami skrzyżowanymi pod tą ukwieconą obfitością, 
sprawił, że 
Altenhoffen pomyślał o Gauguinowskiej dziewczynie z wysp, podającej kosz z 
owocami.
– Co się z panem dzieje, panie Isaaku Sallas? – nalegała dziewczyna. – W 
telewizji wciąż 
powtarzają w serialu: „człowiek nie jest wyspą”. Czy to prawda, co się o panu 
opowiada, że pan 
nie chce towarzyszki życia?
Otwarta propozycja była jak uderzenie w twarz. Isaak Sallas obdarzył ją 
ojcowskim 
spojrzeniem, z repertuaru zarezerwowanego dla zadurzonych dzieci.
– Shoola, złotko... to właśnie taka gadanina z serialu. Już nikt nie żyje w ten 
sposób. 
Prawda, chłopaki? – Poszukał u Greera i Altenhoffena wsparcia. Obaj pokiwali 
głowami, 
próbując nagą propozycję Shooli okryć wytartymi gałganami uśmiechów.
– Jasne... fakt... telewizyjna gadanina...
Dziewczynie napłynęły do oczu łzy gniewu.
– Ludzie... po prostu macie nie po kolei! – Uświadomiła to sobie, a w jej głosie 
zabrzmiały 
lęk i podziw. – U nas w domu nikt nie powie „nie” na widok takiej ładnej grubej 
suczki. Jeśli 
się nie nadaje na towarzyszkę życia, to można ją zawsze zjeść, czy nie wiem co. 
Nikt nie powie 
„nie”. A wy... – Z Altenhoffena w przekrzywionej muszce i z czterema parami 
okularów 
przeniosła wzrok na Greera, śmiesznego, wciąż puszczającego do niej oko 
spomiędzy dredów, 
jak lubieżny ofiodon gapiący się spomiędzy wodorostów, potem spojrzała na Ike’a 
Sallasa i tę 
jego ojcowską minę służącą za wyświechtany wykręt... Potem z wściekłością 
spojrzała na 
grupkę obywateli Kuinak krążących między głazami jak lunatycy. Łzy gniewu 
potoczyły się – z 
jej policzków. – Wszyscy macie nie po kolei. Będę szczęśliwa, kiedy wrócę do 
domu!
16
Szalonym szlakiem podąża człowiek „będzie co będzie” wiatrowi powie wolność 
opłaci, 
resztę przeliczy wysokiej fali słucha zwodniczej
...brzmiały słowa pieśni wybranej przez Carmody’ego na motyw przewodni rejsu, w 
którym 
przećwiczyć mieli połów okrężnicą. Niewykluczone, że pieśń została skomponowana 
na tę akurat 
sesję tego akurat roku. Carmody zapewniał jednak, że nauczył się jej w ubiegłym 
wieku od 
pewnego folkowego tria, znanego jako Bok, Muir & Trickett. A ów Bok, twierdził 
Carmody, 
tylko przerobił rybacką elegię starszą jeszcze o wiek. Pewne rzeczy zmieniają 
się tylko w ten 
sposób, że coraz bardziej stają się tym, czym zawsze były.
Może pełne zadumy podmuchy wiatru niosły ten uniwersalny i ponadczasowy refren 
znad 
Bóg wie jakiego brzegu, z zapomnianej już wioski, w której świt dziejów 
niepewnie opromienił 
prymitywne rybackie czółna.
Ach te dni, dni
Dni piękne długie letnie
Ryby pluszcza w zatokach
Myślałem, że będzie tak wiecznie
Jednak w drugiej zwrotce pojawiał się ton bardziej lokalny akcent bardziej 
współczesny, 
bardziej aktualny z każdym dniem:
Ale dnia już ubywa, a paka niemłoda
Ryby nie widać, pocieplała woda
Kto chce wypełnić skrzynie i luki
Niech pruje przed siebie
Niech błądzi, niech szuka
Ach te dni, te dni...
Dzwon obwieszczający początek sesji odezwał się o świcie i flotylla na pełnych 
obrotach, w 
bryzgach piany, runęła przez granicę akwenu, z wciągniętymi na pokład podwodnymi 
sondami, 
ze sklarowanym osprzętem, byle tylko zmniejszyć opór powietrza i wody. Większość 
kutrów już 
na ogół przebadała przybrzeżne wody: na buczących niebieskozielonych ekranach 
radarów udało 
się wypatrzeć tylko niewyraźne, rzadko porozrzucane plamki merlana i stynki. 
„Grzać, ile 
wlezie, i dopaść”. No to grzali jak wściekli, prując fale bankrutującymi 
kutrami, całą mocą 
paliwożernych diesli.
Kiedy superszybka Cobra zostawiła za sobą konkurentów i umknęła im z pola 
widzenia, 
Carmody odjął gazu i po obu burtach zanurzył małe sondy radarowe. Ale na 
monitorach nie 
pojawił się nawet ślad merlanów. Carmody dalej przepatrywał akwen z szybkością 
holowniczą, 
póki nie dostrzegł nadpływających za nimi kutrów; wówczas wciągnął na pokład tę 
parę 
podwodnych oczu i znów popruł całą naprzód. Na tej zabawie zszedł im dzień. 
Tylko raz, po 
dwóch godzinach, doczekali się obiecującego sygnału sondy na sterburcie. Plamka 
na ekranie 
umykała i nurkowała, aż w końcu trafili na ławicę wodorostów i wtedy rozpłynęła 
się jak gang 
uliczny na widok glin. Już się nie dowiedzieli, co to było.
– Południowoamerykańskie małolaty na wagarach – wysunął podejrzenie Greer. – 
Czmychnęli ze szkoły i zafundowali sobie ferie na Północy.
Morze było zupełnie spokojne, a niebo czyste, więc przetrząsali w ten sposób 
akwen przez 
całą noc. Reszta kutrów wciąż deptała im po piętach, w końcu mruganie świateł” i 
popiskiwanie 
sygnałów zirytowały Carmody’ego.
– Moim zdaniem, ten cały zamęt tylko płoszy rybę. Jak uważacie, chłopaki? Dajemy 
dyla 
tam, gdzie nie trafią te mrugające miglance? Znam takie jedno miejsce przy 
ujściu Piryte Creek...
Zakręcił kołem, a kuter z bulgotaniem zatoczył szeroki łuk w prawo i w 
ciemnościach 
wziął kurs na południowy wschód. Carmody najpierw zaproponował, żeby wykorzystać 
czas na 
przestudiowanie instrukcji dołączonej do nowego sprzętu, a potem przełączył ster 
na autopilota i 
wyciągnął harmonię. Słowa „Szalonym szlakiem podąża człowiek...” wydały mu się 
idealnym 
motywem przewodnim wieczoru. Pieśń rymowała się z okolicznościami. Brzmiał w 
niej akcent 
patosu, a jednocześnie była wzruszająca. Poza tym podskórnie snuł się w pieśni 
ciemny i 
smakowity wątek ironiczny, który może dobitniej trafiał do ponurego Ike’a 
Sallasa i 
obwieszonego jak pajac dredami Emila Greera niż do samego Carmody’ego.
Ach, przypływy, odpływy
Gorzkie i ciemne
Jeśli nie mogę jej mieć przy boku
Niech sobie radzi beze mnie.
Greerowi bardzo dogadzało, że płyną w stronę lądu, i nie przeszkadzał mu 
rozdzierający 
ciszę sterówki chropawy tenor Carmody’ego. Poza tym mógł pogadać z Ikiem, 
wiedząc, że stary 
Walijczyk nic nie usłyszy. Trochę się martwił, że przyjacielem aż tak zatrzęsło, 
kiedy znaleźli 
psa. Nie bardzo też podobało się Greerowi, że Ike usiłuje rozciągnąć podejrzenia 
na całą ekipę 
hollywoodzką. Ci ludzie są po prostu mili, upierał się Greer.
– Nie bądź taki sztywny, kolego, ludzie jak ludzie. Szpanują, fakt, ale pod 
szpanem 
znajdziesz zwyczajnych ludzi.
Greer próbował odwrócić uwagę Ike’a od ponurych rozmyślań o zbrodni i karze; 
starał się 
więc przestroić aparaturę na zupełnie inny kanał, zresztą – zdaniem Greera – 
zapełniony 
sygnałami dziesięć razy ważniejszymi niż te, którymi może się gryźć nawet 
najbardziej żądny 
zemsty mężczyzna.
– Jak myślisz, mesje – Greer zbliżał się do upatrzonej częstotliwości – co robią 
młode lwice 
morskie, kiedy już je za bardzo rozpiera? No? Wylegują się na tej samej skale co 
byk tatuńcio i 
czekają na swoją kolej?
– Jakie lwice morskie?
– Na wybrzeżu Oregonu koło Wakondy; kiedyś tam łowiłem. Rany! Nosi je wzdłuż 
linii 
przyboju, uważasz, w pojedynkę kręcą się tam i z powrotem. I jeżeli je rozpiera, 
to trzymają 
tylną płetwę nad wodą, kapujesz, mesje? To taka flaga, którą ma zobaczyć jakiś 
młody walet, lew 
morski, który też się pęta samotny i napalony. I walet, jak tylko tę płetwę 
zobaczy, zaraz wie, 
jak zareagować; a ją nosi, mesje, oj, nosi; wystawiła tę ale-mnię-wzięło-
przeleć-mnie płetwę i 
kręci się!
Po powrocie ze Skagway Greer znów wystąpił u Radioaparata we własnym programie – 
był 
to magazyn Rasta-Drgawy-Ruchawy – i do tej pory nie pozbył się didżejowskiego 
akcentu.
Ike nawet nie podniósł oczu znad trzymanej na kolanach instrukcji obsługi nowej 
sieci.
– Greer, o czym ty, u diabła, opowiadasz?
Nie wiesz? Myślałem, że opowiadam o romansie, mesje, ale staw Ike’owi. Niech 
tego 
rybomata pilotuje pilot. A teraz ściągać i znowu rzucamy. Ciekawe, czy choć raz, 
na Boga, 
złowimy coś, co jest warte czterdziestu minut naszego zasuwania!
Każdy zaciąg zalegalizowanej okrężnicy był monitorowany i podlegał ścisłym 
przepisom; 
sprzęt na bieżąco podawał dane – czas połowu i pozycję – wprost do posterunków 
ONZ, 
rozsianych po wszystkich akwenach. Sieć tego typu musiała zostać zarzucona, 
uformowana i 
zamknięta w ciągu maksimum czterdziestu minut, a wyciągnięta w godzinę. Minuta 
dłużej, a 
helikopter oenzetowskiej straży już leciał ku zarejestrowanym współrzędnym. Miał 
prawo 
skonfiskować cały zaciąg. Był to jeszcze jeden właściwy przepis, którym nękano 
niewłaściwych 
ludzi; wiadomo, że dryfujące chińskie łodzie podwodne wciąż nielegalnie 
rozstawiają zabójcze 
sieci długie na całe mile, mimo to oenzetowski nadzór czepia się operacji 
drobnych, bo tak jest 
łatwiej.
Po dwóch następnych zaciągach już jakoś szło. Carmody przyniósł dwa batony 
granola i 
dwa kartony mleka.
– Coś gorącego zjemy potem. Chłopaki, one tu są! Już je czuję!
W następnym zaciągu zobaczyli strużkę wijących się smugo-boków, niewiele, ale 
Carmody 
tak się podniecił pierwszym sukcesem, że za szybko cofnął kuter i podnoszona 
matnia wplątała 
się w śrubę. Uciekające ryby zamigotały w rozciętym otworze. Carmody zaklął, 
kazał wciągnąć 
sieć na pokład, gdzie Greer mógł jakoś załatać dziurę gorącym szydłem. Powinna 
wytrzymać, 
zanim wrócą do domu i sieć trafi na krosno. Ale niepowodzenie trochę 
zdeprymowało 
Carmody’ego.
– To chyba marna wróżba, kiedy człowiek rozedrze nowiuteńką sieć, zanim coś w 
nią złowi. 
Bywają lepsze.
Spojrzał ku zachodowi, i podrapał się po brzuchu. Słońce szybko osuwało się w 
stronę 
pogodnego horyzontu.
– Zostawcie to, chłopaki. Zjemy szykowną kolację, odświeżymy chęć do pracy, a 
jutro z 
biglem zaczniemy od rana. Bo te płetwiaste diabły tu są, moi mili, i do jutra 
nie uciekną. A 
wtedy tylko patrzeć, jak się do nich dobierzemy!
Nie pomylił się, jeśli chodzi o złą wróżbę; pomylił się, jeśli chodzi o rybę. 
Nazajutrz pętali 
się tam i z powrotem wzdłuż dziesięciomilowego pasa wybrzeża i przez cały dzień 
nie odebrali 
żadnego sygnału. Dla wprawy rzucili parę razy sieć w ciemno; poczuli się już 
pewniej przy 
nowych urządzeniach. Jednak sieć wracała na pokład pusta, jeśli nie liczyć paru 
meduz i porcji 
wodorostów na wierzchu matni. Dzień później zaliczyli zaciąg rozmaitych ryb 
przydennych i 
bardzo marny zaciąg merlana, a potem znowu czesali tylko wodę. Chociaż mieścili 
się w 
czterdziestominutowym limicie, to każdy zaciąg zabierał parę godzin. 
Automatyczna składarka 
sieci nie była aż tak automatyczna, jak zapewniała instrukcja, rybomat zaś 
marnie sobie radził ze 
spychaniem sieci przez szczelinę nad linią wodną. Zwijała się na fali, tłukła o 
kadłub, aż 
wreszcie Ike zaczął kląć, a Greer wybuchnął śmiechem.
– Nasz doświadczony pilot nie radzi sobie z ciasnymi dziurami, kapitanie – 
wrzasnął do 
interkomu. – Może lepiej by mu szło, gdyby naokoło rosły włosy.
Carmody połapał się w sytuacji – musi sterem strumieniowym idealnie nakierować 
dziób na 
falę, a kiedy Ike manewruje cylindrem z siecią, Greer musi spychać bosakiem 
jaskrawe 
pomarańczowe pływaki tak, że ułożą się na wodzie w obszerną migotliwą pętlę, 
którą potem 
przetnie dziób kutra. Greer wyławia wtedy bosakiem linę sieci i umieszcza w leżu 
na 
wysięgniku windy. Ike naciska guzik, linę przejmuje rybomat i mała matnia przez 
chwilę 
dryfuje, obraca się i drga jak srebrna parówka w garnku z wrzącą wodą, póki Ike 
nie zacznie jej 
wprowadzać w obramowaną teflonem szczelinę. Wychodziło to coraz lepiej. Do 
szczęścia 
brakowało tylko ryb.
Wyławiali mnóstwo czego innego. Wodorosty. Morświny. W pewnej chwili myśleli, że 
już 
się dobierają do miodu, lecz kiedy wynurzyła się matnia, zobaczyli, że wloką 
resztki starej sieci – 
ogromny, gęsto przetykany rybimi szkieletami kłąb typu molekumar. Wyplątanie z 
matni tych 
resztek zajęło im ponad godzinę. Komunikaty na rybackich kanałach były niemal 
tak skotłowane 
jak ta sieć; w głośniku jednocześnie rozbrzmiewał tuzin języków i dialektów. We 
wszystkich 
chodziło o to samo: „nul... de nada... minus”.
Na pokład zawlekli też iskrzyki. Pierwszy zobaczył je Greer.
– Matko jebana, mesje, a nie mówiłem! To jedna z tych niegodziwych...
Palec Greera wskazywał świetlistą plamę w pobliżu tylnego luku. Delikatnie 
migotało tam 
coś podobnego do ósemki, przy czym przecinające się krążki były wielkości mniej 
więcej 
wieczka ze słoika majonezu. Zjawa migotała przez chwilę, potem zniknęła. Prawdę 
mówiąc, Ike 
nie wierzył dotąd w istnienie tego fenomenu.
– A skąd się wzięła nazwa iskrzyki?
– Bo z tego zombi, którego kiedyś załatwił kapitan Hook, tylko iskry poszły, 
mesje – 
brzmiało naukowe wyjaśnienie Greera.
Carmody miewał chyba do czynienia z takimi zjawami. Większość czasu spędzał w 
sterówce, z wściekłością usiłując się połapać w skomplikowanym oprogramowaniu. 
Światełka 
paneli z reguły gasły, zanim zdołał się zorientować, co sygnalizują.
– Migocąca ósemka, mówicie? Albo to ognik świętego Elma, albo skutek 
przedawkowania 
Kujonowej herbaty.
Czwartego dnia Carmody zdecydował, że opłyną Pyrite Cape i przebadają pewną 
zatoczkę. 
Miejsce nie wydawało się obiecujące, w pobliżu nie uchodził żaden potok ani 
rzeczka. 
Widocznie Carmody był już zdesperowany, skoro liczył, że tu coś zwojuje. Wciąż 
było 
spokojnie, zdawało się, że z nieba nieprędko zniknie ciemny błękit. Rozleniwione 
morze 
przypominało smołę. Bryza niosła znad lądu spiekotę i spocony Greer zdecydował 
się ściągnąć 
neoprenowy kombinezon. Połowę operacji miał już za sobą, kiedy w interkomie 
zazgrzytał głos 
wpatrzonego w ekran Carmody’ego:
– Mam żerowisko! Gigant! To jest to, chłopaki. Strzał w dziesiątkę! A teraz z 
ikrą – uwaga, 
na moją komendę...
– Aj waj, sir! – ziewnął Greer i wciągnął z powrotem górę kombinezonu.
Ike ruszył do panelu i nacisnął klawisz OPEN. Z metalicznym chrzęstem zwinęła 
się 
pokrywa na rufie. Cienka jak pajęczyna sieć czekała złożona w równiutkie fałdy, 
pływaki w 
sprężynowej wyrzutni przypominały jaskrawe pomarańczowe pączki nadziane na 
wielki kij 
pogo. W wyrzutni rybomatu widać było gotowy do odpalenia pływak prowadzący. 
Greer 
umieścił w prowadnicy linę. Z sakiewki pod parką Ike wyciągnął moduł zdalnego 
sterowania. 
Włączył go, moduł zamrugał i wysunął antenę. Greer zatrzasnął klamrę pasa 
asekuracyjnego i 
ulokował się w ambonce.
– Odliczam, od dziesięciu – głos Carmody’ego dobiegał teraz z głośników. – To 
jest to, 
chłopcy, bingo! Sakramenckie, wielkie żerowisko! Zróbmy to jak należy. Trzy... 
dwa... jeden... 
Rzuć!
Carmody przerzucił stery strumieniowe na autonawigację i wyszedł na pokład, żeby 
doglądnąć roboty.
– To ten worek, chłopcy, którego właśnie szukamy – powiedział, zacierając sękate 
dłonie. – 
Czuję to w tych moich rzeszotowiejących kościach.
Greer, który wpatrywał się w smołowatą powierzchnię morza, czuł co innego: pocił 
się i 
chciało mu się spać. Kiedy ekran panelu wyświetlił dziesiątą minutę, Carmody 
zostawił ich i 
popędził do sterówki. Autopilot powinien trzymać kurs i pilnować stałej 
szybkości, ale 
Carmody widział już niejeden kuter, który utknął, holując przeładowaną sieć. 
Chciał być w 
pogotowiu, gdyby potrzebny był jakiś manewr.
– Ściągajcie – podał komendę przez głośniki. – Tym razem dobraliśmy się do nich!
Ike przełożył dźwignię zdalnego sterowania i przez wielki bęben na bomie zaczęła 
sunąć 
lina. Greer natychmiast się zorientował, że stary rybak ma rację. Silnik windy 
jęczał i stękał; 
pokład ostro nachylił się w stronę wysuniętego bomu. Nagle rozbudzony Greer 
wciągał 
bosakiem pływaki, żeby pomóc mozolącej się maszynie. Im wyżej wynurzała się 
matnia, tym 
bardziej się podniecał.
– Mmm! A kiedy Piotr i Jan ściągnęli sieć po Jezusowej stronie kutra – 
parafrazował – 
rzekli: „Ożesz, gówno, cholera jasna, popatrz, ale tu ryb!”
Na widok rosnącej w oczach matni Ike zdumiał się jak owi galilejscy rybacy, nie 
tyle ze 
względu na ilość, lecz rozmaitość ryby. Zdawało się, że w tej sakwie z 
syntetycznego włókna 
znajduje się chyba wszystko. Łosoś i wielki tuńczyk wiły się skrzela w skrzela z 
pacyficznym 
dorszem i arktycznym witlinkiem. Ike dostrzegł też barrakudę i karbonelę, z 
których ostatnia 
stanowiła już na tych wodach zagrożoną wyginięciem rzadkość. W trzepocącej i 
wijącej się 
kolekcji widać też było mieniące się kolorami arlekinowe lucjany, pomarańczowe 
lśniące babki. 
Była też długonosa raja, trochę gwiaździstych flader. I nawet para szczawi na 
ucieczce, 
zażartował Greer. Chciał właśnie przekazać Carmody’emu wiadomości, kiedy zamarł 
na widok 
czegoś tuż pod powierzchnią.
– Co tam jest, do cholery? – zaskrzeczał interkom. – Może się wreszcie ktoś 
wypowie?
Greer myślał, że odezwie się Ike, ale ten oniemiał, wpatrzony w wodę.
– Pierwszorzędny zaciąg, Carm – odkrzyknął Greer do trzeszczącej skrzyneczki. – 
A także 
bardzo różnorodny.
– Zaciąg czego? – głos Carmody’ego załamywał się po dziecinnemu. – Tuńczyka? 
Halibuta?
– Jest tuńczyk, jest halibut i mnóstwo różności, mesje. Zaciąg jest rzeczywiście 
mieszany. 
Łosoś i dorsz, lucjan i stynka, wszystko, co ma płetwy i skrzela. Uou! Pojęcia 
nie mam, w 
myśl jakiej konwencji zeszły się w tej akurat minikałuży?
A potem to zobaczył. Nic dziwnego, że Ike stał jak słup soli. Na spodzie 
unoszącego się saka 
znajdowało się ludzkie ciało, nagie, zwrócone ku nim plecami, w pionie. Z 
pewnością ciało 
mężczyzny, sądząc po obwodzie. Tors był tak olbrzymi, jak u widywanych w 
telewizji 
spasionych zapaśników sumo. Jeszcze większy! Trup wydawał się tak nabity, jak 
kołysząca się 
nad wodą sieć, w której ugrzązł. Zresztą pod wpływem własnego ciężaru niemal się 
z niej 
uwolnił. Wysunął się aż do pach przez dziurę, którą usiłowali załatać. Włókno 
było napięte tak 
mocno, że wpiło się w obrzmiałe ciało na plecach. Ramiona, barki i głowa wciąż 
były 
niewidoczne, ukryte w drgającej masie ryb.
Mężczyzna nie miał ubrania, lecz nie był nagi. Całkowicie i starannie spowijały 
go wstęgi 
przezroczystej mylarowej taśmy klejącej, chociaż zdawało się, że albo mylar się 
skurczył, albo 
już po opakowaniu mężczyzna dość znacznie utył. Ogromny tors dosłownie wylewał 
się 
spomiędzy ciasno spowijających go pasm, a plastykowe strzępy zwisały obok 
szkarłatnych 
boków jak resztki zwojów świadczących o jakiejś chybionej, nowoczesnej próbie 
mumifikacji. 
Od bioder w dół mylar porozdzierały kraby. A to znaczyło, że zwłoki leżały na 
dnie, obciążone. 
Kiedy matnia z wolna obróciła się, obaj mężczyźni zobaczyli, co za ciężar 
pociągnął ciało na 
dno. Do krocza zwłok przywiązana była opalizująca czerwona kula, gładka i 
przezroczysta jak 
ziarnko kawioru, za to większa od ludzkiej głowy. Czerwona ciężka kula wisiała 
nieprzyzwoicie i 
dziwacznie, uwiązana do poskręcanego i wyciągniętego kawałka ciała. Na ten widok 
Greer 
poczuł, że w gardle wrze mu coś piekielnego, nawet nie wiedział, czy to 
histeryczny śmiech, czy 
piekące wymioty. Zanim uporał się z klasyfikacją, przywołał go do porządku głos 
Ike’a.
– I co, kolego, wciąż uważasz, że to wieprz albo niedźwiedź załatwił starego 
Marleya? – A 
takich ciężarków jest więcej. – wykrztusił w końcu Greer, wpatrzony w kołyszącą 
się kulę – i 
może już wiadomo, który chcą komu i gdzie uwiązać... – Z głosu Greera ulotnił 
się bez śladu 
jamajski akcent.
– Wcale nie u tego byczego karku – powiedział Ike. – Przyjrzyj się, jak mu to 
sprytnie 
wykombinowali. Co powiedział ten Clark B.? Że kręgle to w życiu starego Omara 
decydujący 
wątek?
– Jak na Omara Loopa facet jest za wielki – próbował się upierać Greer. – Loop 
nie był aż 
tak szeroki w pasie. – Lekkie zakołysanie statku spowodowało, że podobna do 
monstrualnego 
wahadła matnia lekko wychyliła się i uderzyła o krawędź burty. Uderzenie nie 
było mocne, ale 
wystarczyło, żeby oderwać od zwłok ów poskręcany i wyciągnięty kawałek ciała. 
Kula wpadła 
do morza z radosnym pluśnięciem, pociągając za sobą owłosione organy. Z 
wyszarpanego 
otworu zaczęła się wylewać nowa obrzydliwość, jak żywy deszcz. Wpierw była to 
drgająca 
brązowa strużka, potem wijący się potok, a wreszcie kleisty potop.
– Śluzice – powiedział Ike, jakby się tego właśnie spodziewał. – Dlatego tak 
wygląda. 
Biedny papa Loop, nabawił się puchliny morskiej.
– Co się tam dzieje? – niecierpliwił się głos z interkomu. – Czemu tego nie 
opuścicie na 
pokład? Niech was diabli, zaraz schodzę!
Wór skóry kurczył się jak przekłuty balon. Wciąż tryskał z niego do morza 
wezbrany, 
brązowy strumień śluzic.
– Pamiętasz ten kawał o pijaku i spluwaczce? – rzeczowym tonem spytał Ike. Greer 
przytaknął, krzywiąc się na wspomnienie. – Pijak grozi, że wypije spluwaczkę, 
jeżeli nikt w 
barze mu nie postawi. Nie ma chętnych, wobec tego podnosi mosiężny kubeł i 
zaczyna żłopać. 
Gościom robi się niedobrze. „Dość! Starczy! Już stawiamy!” A pijak żłopie. 
Rzucają mu 
pieniądze, błagają, żeby przestał, nic, żłopie dalej. Wreszcie dopił, odstawia 
od ust spluwaczkę i 
wtedy pytają go, czemu nie przestał. Na co pijak odpowiada, że nie mógł. „To 
było w jednym 
kawałku”.
Greer wzdrygnął się.
– Jeden z najobrzydliwszych kawałów na świecie. No nic, ruszaj się, panie 
starszy 
spluwaczkowy, mamy tu coś jeszcze gorszego.
Kark i klatka piersiowa trupa sklęsły i spłaszczyły się. Mylarowe opakowanie tak 
długo 
chroniło ciało przed krabami i rybami, że specjaliści od wpychania się 
kuchennymi drzwiami 
zdążyli już odwalić w środku kawał solidnej roboty. Z pewnością już nie było tam 
ani płuc, ani 
serca. Krtań... język... Sflaczały tors nagle się przekrzywił i wysunął z matni, 
wydając przy tym 
odgłos podobny do zasysania, jak but wyciągany z grzęzawiska. Greer był na tyle 
blisko, że 
mógł zaczepić zwłoki bosakiem. Ale takie to było okropne. Rzucił krótkie 
spojrzenie, szukając 
rady na twarzy Ike’a i poczuł wdzięczność, widząc, że Ike przeżywa to samo. Te 
resztki były po 
prostu zbyt ohydne, zbyt cuchnące. Poza tym, czego dowodziły? Znów poczuł w 
gardle 
pieczenie i wrzątek. Teraz już wiedział, że to śmiech. Wolał wymioty.
– W jednym kawałku, he-he-he!
Za ich plecami Carmody stoczył się po schodkach w chwili, w której ciało 
pogrążało się w 
wodzie, pod kaskadą ryb wysypujących się z sieci.
– Co się dzieje z tym z połowem? – Z niedowierzaniem wybałuszył oczy na 
pustoszejącą 
matnię. – Ostatni odczyt mówił, że mamy na haku cztery tysiące siedemset funtów. 
Ponad dwie 
tony!
– I w tym tkwi problem, Mike – wyjaśnił Ike. – Bo się rozpruła dziura, którą 
zaszyliśmy.
– I nie mogliście tego przesunąć nad pokład, żeby wyłapać chociaż część tych 
drani? – żalił 
się Carmody. – Po prostu stamtąd tutaj?
– Nie wyglądały najlepiej, Carm – odrzekł Ike. – Pełno tam było śluzie.
– Śluzic? – Carmody odwrócił się do Greera. – Mówiłeś, zdaje się, że to 
pierwszorzędny 
połów.
– Pomyliłem się – ze skruchą odrzekł Greer. – Strasznie się podnieciłem. A to 
głównie były 
śluzice, śluzice jak diablice. Może obświniły to szycie i puściło.
– Tfu! – Carmody splunął za burtę. – Kiedyś na tych wodach to była odrażająca 
rzadkość, 
czysty przypadek, a teraz lezie wszędzie, gówno zasrane! – Właśnie nabierał 
powietrza przed 
dalszym ciągiem, kiedy przerwało mu popiskiwanie. Wyjął z kieszeni kombinezonu 
telefon 
komórkowy i patrząc w morze, przyłożył do ucha. Greer był przekonany, że to 
Alice lub Willi, 
ale po chwili Carmody podał mu aparat. Greer wsunął go pod dredy.
– To Altenhoffen! – Oczy Greera aż pobielały wokół tęczówek. – Mówi, że jesteśmy 
teraz 
potrzebni w Psiarni. Isaak...?
– Co to, znowu pełnia? – spytał Ike. – Czas szybko mija, kiedy się człowiek 
bawi. – Spojrzał 
na północ, zamyślony. – Powiedz, że z tą zbiórką harcerską świetnie sobie 
poradzi Kujon.
– Mówi, że Billy znów przepadł. – Ukryty w czarnym gąszczu komórkowiec skrzeczał 
jak 
oszalały. – I Szare Komóry mówi, że to nie żadna zbiórka harcerska. Coś ważnego. 
Mówi, że 
temat na dzisiaj to sama Psiarnia. Ci z Foxcorp zmusili już Searaven do 
sprzedania udziału, a 
nam chcą złożyć propozycję dziś wieczorem.
– Nam?
– Psubractwu. I wszystkim. Wayne mówi, że trzeba ratować całe miasto przed 
straszną 
pomyłką.
– Strata czasu – żachnął się Carmody. – Powiedz mu, że właśnie łowimy, i że to 
ważniejsze.
Greer spodziewał się, że Ike przytaknie, nawet jeśli to ma oznaczać jeszcze 
większą mordęgę 
przy jałowym czesaniu wody siecią. Lecz Isaak wciąż patrzył na północ, a ta 
cholerna grecka 
żuchwa nadawała jego twarzy wyraz zaciętości.
– Niech to piorun. – Ike nagle się rozluźnił. – Wciągajmy to na pokład, Carm. 
Może za 
jednym zamachem uda nam się załatać sieć i uratować miasto.
17
Wzgardzone ssaki patrzą w dal
Leonard Smalls – pierwszy treser ekipy – mężczyzna o twarzy dziecka i siwej 
skołtunionej 
brodzie godnej dzikiego zwierzęcia, był jednym z Zielonych. Ze Starych Zielonych 
– co mógłby 
nie bez dumy podkreślić. Gdyby datą jego członkostwa zainteresował się jakiś 
nostalgoid albo 
niedowiarek, to Smalls jeszcze miał tę laminowaną plakietkę i jakiś rocznik 
„Green Gazettes” ze 
swoim nazwiskiem i adresem w Anaheim. Zachował też opatrzone hologramem 
Szmaragdowego Grodu zaproszenia na parę hucznych konspiracyjnych imprez 
dobroczynnych, 
które były krzykiem mody, gdy jeszcze gwiazdy filmowe i asy sportu deklarowały 
poparcie dla 
wyklętej sprawy. Na jednej z tych imprez przemawiał sam Ike Sallas. Nigdy jednak 
ów 
straszliwy terrorystyczny wątek życiorysu Smallsa nie wyszedł na jaw. Smalls 
umiał wytyczyć 
granicę. Co innego bawić się w politykę dotyczącą zatruwania, a co innego truć 
polityków, 
zwłaszcza kiedy poszło o te dwie senatorki z Colorado, siostry syjamskie 
zrośnięte plecami. Po 
obejrzeniu transmisji z procesu Leonard wystąpił z organizacji. W ostatniej 
chwili. Kiedy w 
Hadze uznano organizację za winną „Jaskrawych pogwałceń życia społecznego”, a 
jej członków 
za „zoologicznych bolszewików”, cały Hollywood zwrócił się przeciw Starym 
Zielonym, a 
wobec pracowników filmu, którzy wcześniej nie zrzekli się członkostwa, 
zastosowano 
dożywotni ostracyzm.
Tak więc tych parę pamiątek z czasów, kiedy był aktywistą i animatorem, Leonard 
schował 
na dnie szuflady, za to nigdy nie wyzbył się zwierzęcej brody. Bo w gruncie 
rzeczy Leonard 
Smalls był raczej animistą niż animatorem. Kochał zwierzęta i chciał być przez 
nie kochany. A 
owłosienie twarzy, jak sądził, winno ułatwić spełnienie tych pragnień. Dla 
większości zwierząt 
gładka, naga skóra musi być czymś dziwacznym; który zwierz zechce się spoufalić 
ze stworem, 
zdzierającym sobie włosy z oblicza? Fakt, są też treserki, niektóre wręcz 
wyjątkowe, rzecz jasna 
o bezwłosych twarzach; zwierzę jednak się zorientuje, że to twarz żeńska, naga z 
natury. 
Leonard nawet podejrzewał, że ta kobieca nagość, kto wie, może jeszcze bardziej 
zacieśnia 
kontakt. Weźmy konkretne przypadki: Fossey i jej goryle czy Marę Bethelozi i to 
psychopatyczne stado pawianów. Można powiedzieć, że wdzięk nagiego niewieściego 
oblicza 
łagodzi obyczaje. Jakkolwiek by nazwać, jest coś takiego, co dziewczyny mają, i 
to działa. A 
już na pewno działa w wypadku tego eskimoskiego podlotka, którego Leonard miał 
przeszkolić 
w wielkim kojcu dla płetwonoga – zobaczył to na własne oczy.
Po wściekłym starciu między dzikim lwem morskim a oswojonym, wytwórnia zażyczyła 
sobie, żeby każdego popołudnia dziewczyna przychodziła nad kojec i przez godzinę 
spoufalała 
się z Harkym. Tak miało na imię zwierzę oswojone. Leonard wychowywał Harky’ego 
od chwili, 
w której przed sześcioma laty ten wykastrowany foczy malec trafił do należącego 
do wytwórni 
basenu w Anaheim; teraz Levertov kazał Leonardowi pośredniczyć między Harkym i 
eskimoskimi gwiazdami tego filmu. Co popołudnie Leonard miał oswajać dziewczynę 
i kalekę z 
lękliwym zwierzęciem, a zwierzę z ludźmi. Pierwszego popołudnia zjawiła się 
dziewczyna; 
żując gumę z ponurą miną, czekała, aż Leonard wpuści ją za ogrodzenie. Natomiast 
nie zjawił 
się jej ułomny partner. Treser zaproponował, żeby poczekać, przygotował bowiem 
skromny 
wstępny wykład. Ale dziewczyna pokręciła głową.
– Eemooka nie ma. Skreślili go i rano odleciał do domu.
– Skreślili? Myślałem, że gra główną rolę.
– Już nie. Pan Clark mówi, że kaleka nie może grać głównej roli ani w filmie, 
ani w 
wyścigach psich zaprzęgów. Czy siadłam na swoim krześle? I proszę mi powiedzieć, 
kiedy 
minie ta godzina.
Mógł się więc od początku przekonać, że pośrednictwo nie zostanie docenione ani 
nie będzie 
potrzebne. Mógł też nie zawracać sobie głowy obmyślaniem wstępu: nie było sensu 
zapoznawać 
z teorią totemizmu i elementarnych kontaktów tego osowiałego przeżuwacza gumy. 
Wiedział, 
że dziewczyna ani nie jest tępa, ani niedouczona. Przeciwnie. Posługiwała się 
angielszczyzną co 
najmniej poprawną; sam to słyszał na planie. Otoczona zgrają narybku, szczawi 
jak ona sama, 
wylewała z siebie potoki słów, lawinę, która demolowała i zamulała jakikolwiek 
proces 
myślenia, i w obliczu której większość najlepszych hollywoodzkich raperów 
mogłaby tylko ze 
wstydu połknąć język.
A jednak w to pierwsze popołudnie spędzone nad kojcem Harky’ego żuła tylko gumę 
i 
wpatrywała się w horyzont za cyklonowym ogrodzeniem. Nawet nie zdobyła się na 
tyle 
uprzejmości, żeby udawać zainteresowanie wywodami Leonarda, który próbował 
opowiedzieć 
coś o płetwonogach. Po prostu siedziała na krześle wpatrzona w dal.
Nawet kiedy przeszedł przed nią i znalazł się na linii wzroku, jej szeroko 
osadzone oczy 
były utkwione w jakimś zagadkowym punkcie, jakby Shoola patrzyła przez Leonarda 
jak przez 
szybę. Widział to kiedyś; wilki zamknięte w klatce wpatrują się tak samo w dal i 
chociaż 
przyjmują do wiadomości cudzą obecność, to lekceważą ją, jakby były pochłonięte 
ważniejszymi 
sprawami – takimi jak zemsta, strach, głód, krew. Zresztą, skąd można wiedzieć, 
co naprawdę 
znaczy takie spojrzenie?
Tego wieczora wpadł do kręgielni do kierownictwa produkcji na plotki i usłyszał, 
że 
dziewczyna durzy się w miejscowym bohaterze. Stąd się wzięło to spojrzenie. To 
miłość; 
żarliwa, beznadziejna, nie odwzajemniona. Nazajutrz wpuścił więc dziewczynę i 
wycofał się do 
namiotu, niech sama się upora z wyznaczonym zadaniem. Co może osiągnąć Leonard, 
wyciągając z nory wystraszonego Harky’ego i zachęcając, żeby nawiązał z 
dziewczyną 
kontakt? Albo zachęcając ją? Dosłownie nic, jeśli nie liczyć skumulowania się 
dźgnięć w 
sercach. Postanowił zachować chłodny dystans i w sposób naukowy, kliniczny, 
wyzbyty emocji 
obserwować obydwa obiekty.
Jednak po dwóch dniach beznamiętnych obserwacji, które wykazały, że depresja 
Harky’ego 
pogłębia się, a szerokie czoło schnącej z tęsknoty indiańskiej dziewczyny 
przypomina 
pszeniczne pole nakryte ołowianą chmurą, Leonard Smalls uznał, że emocjonalna 
część jego 
natury bierze górę nad naukową.
– Teraz wpuszczę lwa do basenu – poinformował dziewczynę na trzeci dzień.
Shoola wzruszyła ramionami.
– Jeżeli o mnie chodzi, to wszystko gra. – Siedziała odchylona do tyłu na 
ogrodowym 
krześle i ćwiczyła wydymanie gumy balonowej. Była to jedna z umiejętności 
okrągłookich, 
którą Shoola postanowiła opanować i doprowadzić do perfekcji. – Myślałam, że 
przez cały czas 
siedzi w basenie.
– Teoretycznie rzecz biorąc tak. Jest jednak nieśmiały. Ukrył się w grocie. Od 
kiedy 
upokorzył go inny lew, boi się wyjść i boi się kontaktu z rzeczywistością. 
Wywabię go i 
zamknę za nim furtę, więc nie będzie się mógł schować.
– Po co się w ogóle w to wdajemy? – Dziewczyna wciąż patrzyła gdzieś daleko w 
morze, 
lecz grube brwi lekko się uniosły. – Już zapomniałam.
– Powinna się pani z nim zżyć.
– Co takiego?
– Chodzi o wzajemną sympatię, o przyjazne nastawienie. Żeby się go pani nie 
bała, kiedy 
będziemy kręcić scenę, w której go pani dosiada.
– Howgh! – powiedziała.
– No właśnie, bo chodzi o to, żeby i Harky się pani nie bał. Moja działka to 
właśnie 
samopoczucie Harky’ego. Opiekowałem się nim, kiedy jeszcze ssał. Oddałem mu 
sześć lat życia.
Odwróciła się i obrzuciła go gniewnym, taksującym spojrzeniem.
– A to po panu widać, kudłaczu, niech pan się sobie dobrze przyjrzy. – Zdawało 
się, że 
widzi tę twarz pierwszy raz w życiu. – Kim pan jest? Świętym Mikołajem lwów 
morskich, czy 
co?
– Był zawsze nieśmiały – potulnie zapewnił Smalls.
– No to niech go pan wpuści! – Skinęła ręką.
Leonard tyką wypłoszył zwierzę z ukrycia i skierował na basen, odcinając mu 
odwrót. 
Ledwie rzuciła na nie okiem. Lew morski odpłynął w przeciwległy róg basenu i nie 
ruszał się 
stamtąd; postękiwał żałośnie i mrugał wielkimi ślepiami. Po drugiej stronie 
dziewczyna ćwiczyła 
wydymanie jaskraworóżowej balonowej gumy.
Upłynęła godzina, Leonard Smalls otworzył furtkę, wypuścił Shoolę i zapewnił, że 
nie 
powinna się tym martwić, że Harky jej nie akceptuje. – Jutro dam ci go pokarmić 
łososiowymi 
łbami.
Jeszcze raz prześwidrowała go wzrokiem.
– Jeszcze raz howgh, Święty Mikołaju! Pański rozmemłany lew morski nie chce 
rybich łbów. 
Bo niczego nie chce. Może jutro zrobię, żeby czegoś chciał.
Nazajutrz Shoola rozpakowała nie jedną, lecz dwie gumy. Tę drugą ulokowała pod 
krzesłem 
w pobliżu wody, a potem oddała się wpatrywaniu w widnokrąg i balonowym 
ćwiczeniom. Po 
chwili Leonard spostrzegł, że lew morski opuszcza podrabianą pieczarę. Krążył 
wokół basenu, 
raczej zafascynowany niż zalękniony. Może i Harky to budyń, pomyślał nie bez 
dumy Leonard 
Smalls, ale ciekawski budyń.
Pokryty gładko przylegającą sierścią łeb zygzakował coraz bliżej różowej 
zdobyczy, unikał 
jednak wzroku wydymaczki balonów. Krążąc po basenie, Harky spoglądał na gumę i 
na 
dziewczynę wręcz wyjątkowo jak na zastraszone zwierzę. O dziwo, nawet kryła się 
w tym 
groźba. Spod uniesionych warg zalśniły zęby. Smalls jeszcze nigdy nie widział, 
żeby Harky tak 
się zachowywał. Tknięty nagłym niepokojem, sięgnął pod składane wojskowe łóżko 
po 
elektroszpikulec, z którym się nie rozstawał. Kto tak naprawdę wie, co się roi w 
głowach tym 
sztukom wyrosłym w cieplarnianych warunkach? Każdy człowiek z branży ma w 
zanadrzu 
jakąś straszliwą historyjkę o takim czy innym podopiecznym, któremu nagle 
odbiło. „W życiu 
nie widziałem poczciwszej wilczycy, aż tu, wyobraźcie sobie, pewnego ranka 
zajeżdżają na 
podwórze te całe Camp Fire Girls z tymi wiśniami w czekoladzie...”
Lew morski czaił się coraz bliżej dziewczyny wyciągniętej na krześle. Leonard 
wcisnął 
przełącznik szpikulca. Lecz w chwili, w której chciał wyskoczyć z namiotu i 
interweniować, 
dziewczyna obróciła się, sięgnęła po drugi kawałek gumy i wrzuciła go sobie do 
ust. Harky 
pośpiesznie odpłynął, a potem zanurkował, woda zakotłowała się, spieniła, 
zwierzę zniknęło.
– Teraz już tego chce – powiedziała dziewczyna.
Następnym razem pozwoliła mu porwać zdobycz. Zanurkował aż na dno, a kiedy 
wypłynął 
po przeciwległej stronie basenu, okazało się, że żuje! Ni mniej, ni więcej, żuje 
gumę balonową! 
Nim upłynęła przepisana godzina, znów się wynurzył w pobliżu Shooli i 
najwyraźniej usiłował 
naśladować ruchy jej warg. Dziewczyna szeptem dodawała mu odwagi. Zsunęła się z 
krzesła i 
ulokowała na brzegu basenu na czworakach, na kolanach i łokciach, dla ożywienia 
wymiany 
zdań. Vis-a-vis. Dziewczyna trenowała Harky’ego!
Leonard przyglądał się temu z namiotu w takim napięciu i podnieceniu, że poczuł 
się nagle 
jak podglądacz. Na jutro musi zamówić kamerę wideo, żeby rejestrować to 
niesłychane zbliżenie. 
Wcale nie liczył, że mu się uda nagrać wydymanie gumy – nie bądźmy śmieszni. 
Możliwości 
zębowo-wargowego układu płetwonoga nie są wystarczająco rozwinięte. Jednak zapis 
wideo tego 
kontaktu starczy aż nadto, żeby otworzyć przewód doktorski, a może nawet, kto 
wie, uda się 
teraz zdobyć grant Barry Lopeza. Czegoś takiego nikt nie widział! Nawiązanie tak 
bliskiego 
stosunku, wręcz błyskawicznie... A potem zobaczył coś więcej. Chociaż ściśle 
rzecz biorąc 
niczego nie zobaczył. Ponieważ ta para nagle zamarła. W bezruchu wyglądali jak 
skuci lodem, 
oko w oko, twarz dziewczęca od zwierzęcej odległa ledwie o parędziesiąt 
centymetrów. Oboje 
przestali żuć, zastygli z otwartymi ustami, zwieszonymi żuchwami i wyłażącymi 
kęsami gumy. 
Wyglądali jak zahipnotyzowani, zniewoleni nawzajem – byli jak komputery ładujące 
się 
nawzajem programami. Przez moment Leonard wyobrażał sobie, najbezsensowniej, że 
naprawdę 
słyszy ciche, zdwojone terkotanie twardych dysków, wymieniających między sobą 
pamięci ROM 
i bazy danych. A potem ta stop klatka znienacka ożyła. Dziewczyna gwałtownie 
odchyliła się 
do tyłu i zabeczała. Harky odpowiedział na odzew i odpłynął; zanim zniknął w 
falach, w jego 
wyglądzie uderzały ogrom, wdzięk i coś głęboko tragicznego. Wynurzył się dopiero 
koło 
zamkniętej furty przed pieczarą i czekał tam, burząc wodę i nie oglądając się za 
siebie.
Oba kawałki przeżutej gumy leżały na mokrych deskach na brzegu basenu. 
Dziewczyna 
podniosła je i ruszyła do wyjścia. Leonard Smalls wynurzył się z namiotu i 
popędził w jej 
stronę, ściskając w ręce kartę magnetyczną. Dziewczyna machinalnie ugniotła z 
obu kawałków 
jedną różową kulkę.
– Mam nadzieję, że nie zamierza pani żuć obu naraz. – Żart miał posłużyć ukryciu 
zdumienia. – Diabli wiedzą, co można złapać od Harky’ego, mieszkańca niezdrowych 
okolic Los 
Angeles i w ogóle...
Dziewczyna nie zaśmiała się. Ruchem pełnym wdzięku i powagi obróciła się. Stali 
twarzą w 
twarz. W jej oczach Leonard zobaczył brąz szlachetnego kamienia, były jak cięty 
jaspis, 
cudownie tajemnicze. A potem za owym egzotycznym brązem zamajaczył mu inny brąz, 
znajomy brąz brudów południowej Kalifornii, brąz lejący się z nieba w hrabstwie 
Orange. 
Między zmarniałymi liśćmi palm, zaświniający płyty” w patio, kaktusy, ręce i 
karki ludzi z – 
obsługi basenu... wszędzie brązowe zacieki, brązowe tynki, ani śladu 
widnokręgu... nie ma już 
głębin ani wyżyn, tylko siekana mątwa w zardzewiałym, brązowym wiadrze. Słońce, 
księżyc, 
gumowa czerwona piłka? Kule z tego właśnie brązu toczą się w krąg jedna za drugą 
i wciąż 
wzbudzają cichy żal, jak sunąca nieprzerwanie ciemnobrązowa pętla taśmy 
magnetofonowej...
Leonard Smalls potrząsnął głową tak energicznie, że broda aż smagnęła go przez 
piersi. 
Okropna wizja pierzchła, a wtedy zobaczył, że stoi sam. Furtka była otwarta na 
oścież; 
dziewczyna wyszła. Usiłował ją wypatrzeć na parkingu personelu i rzeczywiście, 
zobaczył, jak 
wsiada na motorynkę i rusza; osłonił dłonią oczy i odprowadzał ją wzrokiem, póki 
nie zniknęła 
za malowanym na płótnie klifem zasłaniającym przetwórnię ryb.
W basenie Harky wciąż puszczał bańki powietrza spod wody, czekając, aż Leonard 
wpuści 
go do sztucznej pieczary, rzekomo służącej mu za schronienie.
– Wybacz mi, drogi przyjacielu. Nie wiedziałem. Zresztą, skąd mogłem wiedzieć?
Harky czekał przed furtą, nieskory do dzielenia się uwagami... Basen odbity w 
oczach 
zwierzęcia – w tych wielkich wypukłych zwierciadłach – przeistoczył się w 
bezkres, w tę samą 
dal, która rozciągała się za ogrodzeniem.
18
Destry znów w siodle
Minęli Pyrite Cape; Carmody z pełnym rezygnacji westchnieniem przełączył 
aparaturę na 
ów święty program powrotu. Gadzi dziób jednostki przesunął się o parę stopni ku 
północnemu 
zachodowi, a potem już nie zbaczał z kursu. Silnik wydawał równy radosny pomruk; 
niemal 
można było zobaczyć uśmiech wielkiej ferralowej machiny wgryzającej się w 
spienione fale: 
„Mmm, czuję go, ten najlepszy z programów”.
Ike też się cieszył, że Carmody przełączył na homeback. Nie o to chodziło, że 
zmierzają do 
domu najszybszą i najpewniejszą trasą; po prostu coś krępującego i ciężkiego w 
końcu 
oderwało się, odpadło, poszło na dno. Lżej było też Carmody’emu, który przyznał 
wreszcie, że 
przerasta go to moderno-gówniane mikroprocesorowe kretyństwo; skoro się go nie 
nauczył, to go 
nie może wziąć za pysk, a jeśli nie może wziąć za pysk, to je pierdoli.
– Przechodzimy na autonawigację. Dajmy sobie luzu i posłuchajmy, jak pogrywa ta 
pianola.
– Czuję takie klimaty – Ike próbował ująć zagadnienie z lepszej strony – w 
których pianola 
nie tylko Satna pogrywa, ale i tańczy.
Musiał przyznać, że wzbiera w nim ochota na odrobinę tańców. Czasem, kiedy 
sprawę 
wspaniałą, lecz beznadziejną trzeba w końcu uznać za straconą, spływa na nas coś 
w rodzaju 
beztroskiej energii, przekazanej na tych samych falach, na których został nadany 
wyrok. 
Człowiek chce jak najlepiej wykorzystać tę rekompensatę.
Siedzieli na pokładzie we trójkę osłonięci od wiatru nadbudówką, rozparli się na 
fotelach z 
pływaków i rozpijali litrową niemal butelkę irlandzkiej Steubinsa, posilając się 
przy tym 
ćwiartką jagnięcia, które Carmody wyhandlował jeszcze na wiosnę i uwędził w 
ciśnieniowej 
wędzarni. Mięso było delikatne, soczyste, niesamowicie aromatyczne, istny 
norweski ser 
śmietankowy; można je było pokroić krakersem. A Bushmill był nawet jeszcze 
lepszy. Ike 
musiał sam siebie przestrzec przed przedawkowaniem nie tylko irlandzkiej – 
zakąski również. 
Właściwie mógł sobie pofolgować, ale wiedział, że kiedy wrócą do Kuinak, trzeba 
będzie twardo 
zawalczyć. Nie umiał powiedzieć, na czym polega sprawa, lecz już pogodził się z 
myślą, że 
zrobi, co należy. Czuł się, jakby włączył autopilota i scedował wszystko na 
niego. Od chwili, w 
której ujrzał tę złowróżbną czerwoną kulę od kręgli, wiedział już, że koniec z 
żywionymi wciąż 
nadziejami; niestety, podejrzenia wobec Levertova nie były fantazją. To ohydztwo 
zwisało tam 
naprawdę. No tak, najpierw rozstawiono zabawki, a teraz zabrano się do ich 
przewracania. Akcja 
rozwija się, w odpowiedniej maszynie przesuwa się odpowiednia taśma – nie uda 
się już unik, 
nie sposób przymknąć oko. Na szczęście to taka akcja, na wypadek której Ike ma 
swój własny 
program specjalny. Trzeba go tylko uruchomić, to wszystko. Z pewnością program 
przedpotopowy, mimo to można na tych starych algorytmach polegać; wyprowadzą 
Ike’a na 
właściwą pozycję i podpowiedzą właściwe ruchy. Wystarczy wsunąć dyskietkę i 
nacisnąć 
klawisz.
Sunęli przez leniwe, matowe morze. Długie brudnoniebieskie kłęby ciągnęły się od 
Aleutów. 
Wydawały się wyzbyte energii, martwe jak zaczesane na mokro rodzinnym 
grzebieniem włosy 
starej irlandzkiej handlarki ryb. Ike – tylko dla towarzystwa – chciał się 
podzielić z Carmodym 
ową celtycką wizją; w końcu jednak nie otworzył ust. Nie był w nastroju do 
pogwarek.
Wyglądało na to, że całą trójkę satysfakcjonuje przemierzanie zarazem morza i 
własnych 
myśli. Ike wiedział, że idą w zasadzie tym samym kursem: chodzi o powrót do domu 
i 
czekające ich sprawy. W wypadku Carmody’ego było to czekające u brzegu 
zagmatwanie 
życiowe; czy na haku trzepocą dwie ryby, czy żadna? A może to on trzepoce na 
dwóch hakach, z 
których jeden wbił się w skrzela, a drugi w ogon? Greer wciąż się zmagał z 
problemami, które 
zwiastował ów straszliwy, wywleczony z głębin upiór. Uau! Trzeba się rozstać z 
głupotami 
zamulającymi mózg, jakże słodkimi! Trzeba przyjąć do wiadomości, że 
czarodziejska załoga 
latającego dywanu, który przyfrunął nad miasto z magicznym kociołkiem, z pełnym 
delicji, na 
pozór niewyczerpanym rogiem obfitości, to nie żadni „morowi ludzie”, o czym 
Greer zapewniał 
na każdym kroku, lecz przeciwnie, „morowi” w zupełnie innym znaczeniu, a on sam, 
Emil 
Greer, najpewniej zajmuje wcale wysokie miejsce na liście tych, przeciw którym 
skieruje się 
geniusz zła. Mmm! Trapił się też – nie na żarty – myślą, że oto wraca do miasta 
jego 
współlokator i brat duchowy, żeby – też nie na żarty – powalczyć z demonem. 
Greer widywał 
już na twarzy Ike’a ów wyraz pełen rezygnacji, co oznaczało, że Ike rozważa 
jakieś narwańcze 
projekty. Zdaje się, że w cenie będą szybkie nogi. Tak więc kiedy Carmody znów 
podsunął 
butelkę, Greer uniósł rękę w geście pełnym rozwagi.
– Trochę się denerwuję, Carm. Musimy się trzymać. Chyba nie chcemy się urżnąć i 
stracić 
formy?
Lecz Ike wciąż popijał. Tak go przygnębił widok rozdętej kukły w sieci, że 
musiał coś 
zrobić, wykonać jakiś ruch; doświadczenie mówiło mu, że w takich sytuacjach są 
tylko dwa 
rodzaje ruchów: zaatakować sukinsynów albo wycofać się i czekać na dogodną porę. 
Najlepsza 
taktyka to atak na całego, jeżeli tylko człowiekowi nie brak pary. Ikry. Kiedy 
więc butelka znów 
przysłoniła horyzont, Ike z rozmysłem pociągnął długi łyk i obdarzył Greera 
beztroskim 
uśmiechem.
– Czasami bardziej potrzebujemy odwagi niż formy.
Prawdę mówiąc, nie szukał w irlandzkim trunku odwagi, lecz determinacji. Chciał 
– jak z 
Greenerem – zaangażować się i zrobić swoje. Dosyć tych przekomarzań, komedii, 
dość 
popisowych bilardowych zagrywek z odbiciem od trzech band. Trzeba iść wprost po 
swoje, po 
konfitury. Do tego jest potrzebny tylko Teddy, kaliber .22. Ileż to razy leżał 
bezsennie w 
kryminale i wyrzucał sam sobie, że nie wjechał wprost w to bajeranckie domostwo 
bossa 
Jasona „Coga” Weila wznoszące się nad farmą Weil Produce Estate i że nie wybił 
temu tłustemu 
kutasowi dziury w jego słoju konfitur. Lepiej było odpuścić te kaskaderskie 
lotnicze opryski hot-
dogowych budek. Uniknęłoby się mnóstwa kłopotów, a statystyki uczą, że miałby 
też mniej do 
odsiedzenia. Co z tego, że boss Weil był tylko trybem większej maszyny, służącym 
jeszcze 
bardziej szpanerskim interesom? Jego słój by wystarczył. Człowieka nie może 
paraliżować tylko 
to, że nie można się dobrać do tego prawdziwego, głównego, najtłustszego kutasa. 
Tłusty-Kutas-
Bezpośrednio-Nad-Tobą jest w sam raz.
Na trawersie Hopeless trzej mężczyźni niepewnie podnieśli się i poskładali 
pływaki służące 
za fotele. Carmody zarządził klarowanie strefy wypoczynkowej, żeby nikt nie 
pomyślał, że 
wracają z kolejnego rejsu turystycznego. Greer sprzątnął jagnięce kości i 
pokruszone krakersy i 
rzucił niewielkiej, lecz radośnie ich witającej eskadrze mew i wron. Ike usunął 
z pola widzenia 
świeżo otwartą butelkę irlandzkiej i w obawie, że coś mogłoby zachwiać jego 
stanowczością, 
ulokował butelkę w swoim worku żeglarskim.
Kiedy kuter minął falochron i ostatnią odnotowywaną w bazie danych boję, kobiecy 
głos 
zaczął cicho nawoływać ze sterówki:
– Zadanie wykonane. Czekam na dalsze instrukcje. Czekam na dalsze instrukcje.
– Możesz mnie na początek pocałować w moją rumianą dupę? – odkrzyknął Carmody, a 
potem na metalowych stopniach zastukały buty.
Ledwie Carmody zniknął w sterówce, Greer przemierzył ukradkowym spojrzeniem cały 
pokład, a potem stanął przy relingu tuż obok Ike’a.
– Powiedz mi coś, kolego. Bo nie lubię, kiedy zaczynasz wyglądać jak 
rewolwerowiec. 
Medytujesz nad jakąś taką obywatelską zagrywką, co? A pamiętasz, w jakim tempie 
ten Clark 
B., skurwysyn jeden, wyciągnął sobie uzi prosto z dupy?
– Nad niczym nie medytuję, Greer. Normalnie czekam, co będzie.
– Nie lubię też, kiedy pijesz w ten sposób, chłopie. Potem byle gówno cię 
śmieszy...
– Bo mam w głowie same śmieszne gówna, chłopie.
– Prawdę mówiąc, tego też nie lubię. Kiedy dobijemy do nabrzeża, to może 
powinieneś 
pojechać prosto do przyczepy i niech o zebranie martwi się wiceprezes Emil, co?
– To właśnie wariant, który gruntownie przemyślałem, wiceprezesie: prosto do 
przyczepy, 
jak tylko dotkniemy nabrzeża.
Carmody’emu udało się przejść na szybkość manewrową, więc popędził na pokład, 
żeby 
wypatrzeć jakieś wolne miejsce koło stacji paliwa; stanowczo chciał zatankować 
do pełna, żeby 
rano ruszyć z powrotem na morze, jak tylko uda im się wymienić porwaną sieć. Ale 
nie musiał 
się śpieszyć. Wolnych miejsc było w bród, natomiast żywej duszy przy pompach ani 
śladu 
robotników na całym nabrzeżu – chociaż było jasno i nie po fajerancie. Po 
zachodniej stronie 
basenu dostrzegli tylko samiutkiego jak palec Altenhoffena. Dziennikarz jechał 
ku nim przez 
parking, z obandażowanym czołem, słaniając się za kierownicą nowiuteńkiego 
kabrioletu, 
cadillaka. Carmody nie krył podziwu.
– Patrzcie, redaktorom lepiej płacą.
– To z firmy ubezpieczeniowej, pożyczyli, póki nie rozliczą odszkodowania – 
wyjaśnił 
Altenhoffen. – Wszystkiego ma dwa dni.
A co się przytrafiło, Szare Komóry, tej twojej puszce z szarymi komorami? – 
spytał Greer 
nieswoim głosem; jeszcze nie odzyskał raperskiego akcentu po szoku, którego 
doznał na widok 
Omara Loopa. Altenhoffen musiał zmienić okulary, żeby się upewnić, kto mówi.
– To samo, co samochodowi, Emil. Wandale biorą sprawy we własne ręce. W środku 
nocy 
dzwoni do mnie Darlene Herky i mówi, że koło redakcji kręcą się jakieś wozy, a 
na dachu widzi 
właśnie zamaskowanych facetów. Akurat przyjechałem, żeby zobaczyć, jak ta wielka 
reklamowa 
latarnia morska pradziadka, jeszcze z dykty, leci z góry wprost na mój wóz. 
Walnęło w 
chevroletę, a ja oberwałem w łeb jak młotkiem.
– Szczawie – stwierdził Carmody.
– Tak myślałem, póki nie wszedłem do środka; okazało się, że rozwalili maszynę 
drukarską.
– Tę nową? Taką ptakopodobną? O kurczę.
– Nowego heidelberga, model glaserflow! Tylko że obudowa jest z pierwszorzędnego 
ferralu. Wgniecenia ledwie widać. Klawiatura i ekran poszły rzecz jasna w drobny 
mak, ale 
prowizorycznie podłączyliśmy z Kujonem komputer Mario z telewizji. Na ekranie 
mam ciągle 
kursywę nonparelem, a wydruk tylko prosty excelsior! Ale maszyna nie może stać! 
Prasa musi 
wychodzić!
Z dumą zamachał gazetą, a właściwie jej namiastką; prowizorkę widać było na 
pierwszy rzut 
oka, mieszały się czcionki i stopnie pisma. Górną połowę kolumny zajmował 
nagłówek 
wstępniaka:
SILVER FOX: LIS W OWCZEJ SKÓRZE „Echa eksplozji bomBY, KTÓRĄ W Piątek 
zaserwowałem Czytelnikom: partnerstwo czy grabież? Wandale nocą biorą sprawy w 
swe 
ręce”.
– Daj spokój, Szare Komóry. – Ze względu na Ike’a Greer usiłował kpić. – Chyba 
nie 
myślisz, że filmowcy napadli na redakcję?
– Albo oni, albo faceci, którzy zwąchali się z tą podstępną hołotą – zawadiacko 
odrzekł 
Altenhoffen. – Jak w klasycznym westernie, compadres, co? „Sługusy hodowlanych 
baronów 
podstępnie napadają na prowadzącego krucjatę dziennikarza”. Oczywiście Billy się 
zaklina, że to 
robota Greenera. Dlatego Kujon naćpał się i zmył.
– A ja ciągle uważam, że to te szczawie – upierał się Carmody. – Wezwaliście 
policję?
– Darlene Herky mówi, że policja była w jednym z tych wozów, panie Carmody. – 
Poklepał 
z boku długi nos. – Do broni, wędrowcy! Fort Psubractwa pod ogniem!
Ike rzucił swój żeglarski worek na tylne siedzenie, a potem sam się tam ulokował 
obok 
Greera.
– A co byś powiedział, żeby najpierw podrzucić do domu pewnego wędrowca? Nie 
wiem, 
Szare Komóry, czy jeszcze się nadaję do publicznych wystąpień. Psubrat Greer 
jakoś sobie 
poradzi z klubowymi sprawami.
– Rany koguta, Isaak! Chodzi o być albo nie być, o walną bitwę! W Psiarni 
naprawdę się 
gotuje! Trzeba, żebyś był! Przynajmniej się pokaż! Niech pan do niego przemówi, 
panie 
Carmody. Greer?
Carmody oświadczył, że szkoda by przegapić walną bitwę. Do chóru dołączył nawet 
Greer. 
Lęk przed przewodniczeniem wzburzonym Psubraciom bez asysty usunął w cień obawę, 
że 
partner zrobi coś gwałtownego. Greer ujął Ike’a pod rękę.
– Zrozum, człowieku, naprawdę cię potrzebujemy...
– To już powiedział Szare Komóry, ale niech mnie diabli porwą, jeżeli wiem po 
co. Zdaje 
się, że potrzebujecie raczej prawnika od obrotu nieruchomościami...
– Ike, powinieneś zabrać głos – powiedział Altenhoffen.
– Zabrać głos? Co ty pleciesz...
– Powinieneś coś powiedzieć. Przemówić. Zająć stanowisko. Porwać tę gawiedź. Już 
was 
parę razy złapano na gorącym uczynku, kolego Demostenes. Nawet nie wiesz, 
prawda? 
Widziałem cię przy Shoreline, podczas tej zadymy przed Sproul Hall, kiedy 
puścili na nas gaz. 
Pamiętasz?
Ike nie odpowiedział, więc Altenhoffen zwrócił się do Carmody’ego:
– Nie uwierzy pan, ale nasz małomówny kumpel bywa świetnym mówcą, panie Carmody. 
Powinien pan go kiedyś posłuchać.
I zobaczyć. Umie porwać gawiedź, że coś niesamowitego.
– Ależ wierzę, panie Altenhoffen. Naprawdę. I wie pan co? Chętnie posłucham i 
zobaczę. – 
Wziął Ike’a pod drugie ramię. – No chodź, Ike, wpadniemy na chwilę, trochę 
rozjuszymy 
gawiedź, póki się w nas jeszcze coś jarzy. No, na rany koguta?
– W porządku. Ale chcę na chwilę skoczyć do przyczepy, po czyste rzeczy i... po 
drobiazgi.
– Kiedy świetnie wyglądasz. – Greer nagle odgadł, po jaki drobiazg Ike chce 
wpaść do 
przyczepy. – Czerstwo, zwyczajnie, gawiedź to lubi, prawda, Szare Komóry?
– Jasne! – Turbinka Altenhoffena nabierała obrotów i zajęczała o ton wyżej. – 
Rzecz w 
tym, że nie ma czasu na skok w bok, Isaak, po prostu nie ma, to się toczy jak 
kula śniegowa, to 
tempo. Ciarki przechodzą mnie na myśl, co się teraz dzieje na ganku, bo jestem 
tu, a nie tam. 
Sprawy zmieniają się w oczach, zaraz zobaczysz! – Nawrócił tyłem i ruszył przez 
parking, 
zasuwając dach podczas jazdy.
Ike nie wierzył, że mógłby w mieście zobaczyć zmiany bardziej zdumiewające niż 
te, które 
zastał po powrocie z poprzedniego rejsu, lecz mylił się. Main znów była 
kompletnie przerobiona 
i... taka jak dawniej. W niespełna tydzień zadbana ulica przybrała wygląd, 
którym chlubiła się od 
zarania – przedzierzgnęła się w to samo stare, niechlujne, zabite deskami 
Kuinak. Niemal. Na 
fasadach sklepów, jeszcze kilka dni temu olśniewająco białych, widniały teraz 
dechy wytrawione 
przez surowy klimat, posrebrzone przez czas i niemal wydawało się, że wichry, 
słońce, słota i 
mróz zajmują się nimi od czasów, w których jeszcze nie znano farby. Lecz znów: 
niemal. 
Prawie. Bez mała. Dzięki temu Ike przypomniał sobie limeryk z czasów służby w 
marynarce.
Było raz dziewczę z wybrzeża
Które duch uwieść zamierzał;
Gdy orgazmu zaznała
Tak widmu powiedziała:
Chyba to czuję... bez mała...
Sztuczny autentyzm najbardziej zdumiał Carmody’ego.
– Na Boga, nie uwierzyłbym, gdybym nie zobaczył!
Odnowienie miasteczka wydało mu się zadaniem jałowym, ale całkowicie pojmowalnym 
w 
związku z zastrzykiem gotówki znienacka zaaplikowanym w samorządowe arterie, 
natomiast 
nie pojmował, dlaczego zachciało im się przywracać ów stan pierwotnego 
zaniedbania.
– O co im teraz, u diabła, chodzi, zwariowali czy co?
Coś panu pokażę. – Altenhoffen gwałtownie skręcił na skrzyżowaniu i w oczy 
zaświeciły 
im odbite w szerokiej atermicznej szybie światła ich własnego wozu. Musiała 
upłynąć chwila, 
zanim Ike rozpoznał frontową witrynę kręgielni. Byłej kręgielni, poprawił się w 
myśli. W całym 
śródmieściu chyba ten tylko budynek nie wrócił do pierwotnego wyglądu. Z witryny 
zniknął już 
neon KRĘGLE & PIWO, podobnie jak szeregi upstrzonych przez muchy trofeów 
kręglarskich. 
Zamiast tego stała mapa rysunkowa. Umieszczono ją na jeszcze bardziej ozdobnym 
stelażu niż 
wtedy, w salonie Foxa, i pokrywała ją inna nakładka. Altenhoffen podjechał wozem 
w poprzek 
pustego chodnika wprost pod szybę, tak że przed maską mapa urosła im w oczach 
jak 
hologramowy krajobraz na ekranie gry komputerowej. Szare Komóry odsunął dach 
kabrioletu.
– Można zgłupieć, nie?
Po południowym falochronie, dwa razy dłuższym niż teraz, przechadzał się tłum 
uszczęśliwionych turystów, wędkujących, nurkujących, puszczających latawce i 
podglądających 
ptaki. Etniczne stroje i najróżniejsze odcienie skóry na twarzach zdradzały, że 
zjechali tu z 
całego świata, żeby zaznać owych radosnych, regenerujących doświadczeń.
– W sam raz do chrześcijańskiej szkółki niedzielnej – brzmiała ocena Greera.
Rysunkowe twarze uśmiechały się, kiedy hologramowy wyciąg narciarski wiózł je na 
szczyt 
lodowca, a potem z dreszczykiem emocji mknęły hologramowym toboganem w dół. 
Rysunkowe twarze widniały pod czaszami spadochronowych lotni i majaczyły w 
okienkach 
helikopterów. Pędziły po wodzie na ślizgaczach, przemierzały wydmy na 
grubooponiastych 
czterokołowcach. Tłoczyły się na rysunkowej regionalnej Main Street, usianej 
pamiątkami i 
gadżetami, szczęśliwe jak karnawałowe drogowskazy-sylwetki wskazujące 
staroświecki plac 
zabaw.
– No nie, mrzonki i zawracanie głowy! – Carmody miał już dość. – Co oni sobie, 
do cholery, 
wyobrażają, że ściągną tych wszystkich bogatych wałkoni, jeżeli najbliższy 
głębokowodny port 
jest o sto mil stąd?
– A co pan powie na lotnisko, panie Carmody? Prawdziwe duże lotnisko? – 
Altenhoffen 
znów skinął ku mapie.
Hologramowy concorde podchodził do lądowania, a pilot uśmiechał się na widok 
pasa 
startowego. Pas wcinał się w zatokę akurat tam, gdzie mieszkał Carmody.
– Poszli na takie zagrania? I co, myślą, że się dorwą do mojej własności? No 
niech szlag 
trafi, w pale się nie mieści!
– Nie, to ten nietknięty obszar koło Kaczej Strugi; ten obok pańskiej parceli. 
Tam już jest 
ekipa Wojskowych Służb Inżynierskich i właśnie dziś po południu detonują 
geologiczne ładunki 
badawcze. W całkowitej zgodzie z...
– Mówię wam: to zwykłe zawracanie głowy, ale jak o tym wspomnę, to zaraz chce mi 
się 
pić. Isaak, zauważyłem jak przychomikowałeś tę butelkę. Uważam, że wszystkim, 
jak tu 
jesteśmy, przyda się kropla ku pokrzepieniu serc.
Butelka zataczała krąg, Ike zaś studiował mapę. W końcu wypatrzył na nakładce ów 
ostatni 
palec, skierowany ku górze – odnogę drogi obok wieży ciśnień. Teraz ów palec 
został 
wyasfaltowany i lśnił, słowem przeszedł manicure, a góry śmieci zalegające 
płaskość zostały 
wymiecione do czysta. Krawędź równinki wieńczyło ustronne kondominium.
– W twój dom się nie wpasowali, Michael – ponuro zauważył Greer – ale jeśli 
chodzi o 
Ike’a i o mnie, to chyba wleźli nam wprost na głowę.
– Nadal uważam, że ta cała historia jest tyle warta co zeszłoroczny śnieg, ale 
trzeba podnieść 
wrzask i robić jaja. Cała wstecz, Altenhoffen! Gdzie te rzesze wkurzonej 
gawiedzi, które nam 
obiecałeś?
Podjechali pod Psiarnię, ale nie zobaczyli rzesz. Ani wkurzonych, ani 
niewkurzonych. Zbity 
z desek obszerny ganek opustoszał. Na twarzy Greera zagościł szeroki uśmiech 
ulgi, ale zniknął, 
kiedy minęli podwójne siatkowe drzwi wielkiej sali. Natychmiast twarz Greera 
wiernie 
odzwierciedliła Greerowy upadek ducha. Tłum już był w środku. Ryk – suma tuzina 
zażartych 
kłótni – przewalił się przez siatkowe drzwi wprost do kabrioletu jak fale przez 
burtę maleńkiej 
dinghy.
Na parkingu miejsce prezesa zajęła jamnikowata limuzyna. Ale to już nie była 
gablota z 
wypożyczalni Toma, lecz nowiuteńkie tornado, gładkie i srebrzyste jak szalupa 
spuszczona z 
Silver Foxa. Nawet szyby były posrebrzane.
– Wciśnij się tuż obok skurwysyna – zarządził Ike. – Śmiało, dasz radę.
W oczach Altenhoffena pojawił się niepokój.
– Ike, tak się składa, że to jest tornado grand emperor, najdroższe turbo 
Toyoty. Jednym z 
tych wozów jeździ papież...
– Ładuj się, dasz radę. Najwyżej go obtłuczesz, trudno. – Mapa rysunkowa i 
kolejna porcja 
irlandzkiego koncentratu odwagi sprawiły, że Ike znów popadł w nastrój taneczny. 
Greer ma 
rację: nie musi niczego brać z przyczepy. Język może być równie groźny jak rura. 
– Niech te 
hollywoodzkie cwaniaki dwa razy pomyślą, zanim na parkingu Psubractwa zastawią 
miejsce 
prezesowi!
– Ike, tak trzeba mówić, kochany! – Na myśl o samolotach lądujących nad Kaczą 
Strugą 
Carmody rozkręcał się z minuty na minutę. – Cała naprzód i niech diabli porwą 
wszystkie 
tornada!
Altenhoffen wcisnął się między ganek a wielki wóz tak, że odstęp wyniósł może 
parę cali. 
Drzwi już nie mogli otworzyć, ale wydostali się górą, odsunąwszy dach; jak sobie 
poradzą 
pasażerowie długaśnej gabloty, to już ich problem. Na ganku zarządzili jeszcze 
jedną kolejkę, a 
potem Ike zakorkował butelkę, umościł ją w kieszeni na piersi i zaciągnął zamek 
– minęły lata 
od chwili, w której po raz ostatni na serio zajmował się porywaniem tłumu. Nim 
wieczór 
dobiegnie końca, może się jeszcze przydać parę łyków odwagi w płynie.
Psubrat Norman Wong wyszedł na ganek przywitać ich, a w jego żółtych oczach 
malowały 
się żałość i wstyd.
– Ike, nie dało się ich spławić – zawodził. – Robiłem, co mogłem. Ale zwaliło 
się całe 
miasto. Burmistrz powiedział, że muszę ich wpuścić, bo tylko tu można zrobić 
zebranie 
mieszkańców; tylko tu się wszyscy pomieszczą. A porucznik Bergstrom powiedział, 
że jeśli 
jeszcze raz strzelę z czterdziestki czwórki, trudno i darmo, rozkaże swoim 
białym ważniakom, 
żeby mi odebrali broń.
– Nic się nie stało, Norman – pocieszył Ike zgnębionego porządkowego klubu. – 
Zrób nam 
tylko dobre wejście.
Zanim jeszcze weszli do huczącej sali, Ike wyczuł ślady poczynań Kujona. 
Przemowa, którą 
Herb Tom usiłował wygłosić z mównicy, tonęła we wrzawie, w falujących odgłosach 
kłótni i 
burd. W sali było aż kwaśno od potu i adrenaliny, a w powietrzu wiły się 
scootowe wibracje i 
pełzły ku sufitowi jak niewidoczne węże. Norman wprowadził nowych gości i zgiełk 
wyraźnie 
przycichł.
Krocząc za potężnym Wongiem, Ike czuł się jak bokser prowadzony na ring. 
Altenhoffen 
miał rację. To przypominało owe wielkie Zloty Ludu, kiedy w parkach gromadziły 
się dziesiątki 
tysięcy, gotowe rozgorzeć od ognistej tyrady kogoś z EkoRuchu. A wówczas zawsze 
liczono, że 
jednym z najbardziej zajadłych i płomiennych mówców będzie desperado Na-Ciebie-
Kolej. Bo 
wtedy Ike Sallas nie był żadnym zaprogramowanym na gadanie, mielącym suche fakty 
naukowe 
ekologiem, nie był żadnym nawiedzonym drzewolubem ani szczerzącym zęby 
politykiem, który 
po prostu usiłuje zarobić na solidną wzmiankę w wieczornych wiadomościach. Ike 
Sallas był 
okrytym bitewnymi bliznami wojownikiem, zasłużonym weteranem wojennym, który 
oskarża tę 
samą flagę, pod którą zdobył Navy Cross. Potwór zadał mu cios przypadkiem i 
pośrednio, jak 
wielu innym, lecz to Isaak Sallas był tym, który odpłacił potworowi w śmiałych 
czynach i 
płomiennych słowach! I dalej odpłacał, aż wreszcie go zamknęli, żeby ostudzić mu 
głowę, żeby 
wypalił się w nim ogień. Wcale nie wsadzili go do pudła ani obozu pracy; to nie 
tam miał 
ochłonąć. Był taki ośrodek reedukacyjny koło Modesto, o złagodzonym reżimie, 
więźniowie 
mieli prawo do odwiedzin małżeńskich. Można tam było dojechać z Fresno w 
niespełna 
godzinę, lecz Ike żadnej wizyty się nie doczekał i żadnymi prawami małżeńskimi 
nie nacieszył. 
Wreszcie wpadł go odwiedzić Ojo Bravo z Yumy. Założył ciemne okulary, zapuścił 
obwisłe 
zakręcane wąsiska i poinformował Ike’a, że teraz nazywa się Emiliano Brando, por 
favor: Ojo 
Bravo es muerte. Ike chciał się dowiedzieć, czy Ojo, nim stał się muerte, 
słyszał coś o Jeannie? 
Wąs obwisł i zakręcił się jeszcze bardziej: nada, Ojzak, ani słychu, dała stopę. 
To znaczy nogę. 
W dwa dni później pojawił się drugi i już ostatni gość Ike’a, młody aplikant ze 
wzrokiem 
wbitym w ziemię i teczką pełną papierów rozwodowych. Od tej pory żar zaczął się 
naprawdę 
wypalać. Ike nie przypuszczał, że kiedykolwiek się rozpłomieni. A teraz szedł ku 
podium i rwał 
się, żeby na nim stanąć, płonął – jak za dawnych lat.
Norman miał rację: tak to wygląda, że się tu zeszło całe miasto i sporo obcych 
na dodatek. 
Do tego masa przebierańców! Państwo Wong włożyli długie ozdobne suknie chińskie, 
aczkolwiek cały ich kontakt z Chinami ograniczał się do odwiedzenia Grant Street 
w San 
Francisco. Przeliczni adoptowani synowie tworzyli teraz wokół nich żywy mur jak 
przeszyci 
bólem samuraje otaczający cesarską parę na dworze. Spora część kontyngentu 
Popilutów miała 
na sobie tradycyjne stroje i koce zapinane na guziki. Usiedli po tej stronie 
sali, gdzie Tommy 
Toogiak senior i inne grube ryby z Searaven – stworzyli coś w rodzaju strefy 
urzędowej, 
wyposażonej w liczne teczki i laptopy. Po drugiej strome stłoczyli się 
Psubracia. Ci, którzy byli 
zarazem Popilutami i Psubraćmi, zajęli pozycję dwuznaczną, wślizgując się w 
przejście między 
frakcjami. Na sali byli też stary Boswell z żoną, rzadko schodzący ze swego 
stateczku-bazy, była 
rada miejska i większość rady pedagogicznej kuinackiego liceum. Rybacy, piloci, 
marynarze z 
kontenerowców ulokowali się pod ścianami z rękami w kieszeniach bluz, w typowej 
dla nich 
postawie wyczekiwania.
Ike nigdzie nie dostrzegł Levertova, lecz fagas był; Clark B. leciutko opierał 
się plecami o 
ścianę, a na opalonych kolanach trzymał jakąś elektronikę. Z tyłu przy drzwiach, 
którymi 
właśnie wprowadził ich Norman, Ike zobaczył Willi Hardesty z młodymi 
Culliganami. Pod tą 
samą ścianą stała na ławce eskimoska dziewczyna. Pomachała mu ręką, a potem 
zaczęła coś 
szeptać gromadce szczawi, która przylgnęła do jej bosych stóp. Ike ucieszył się, 
że dziewczyna 
najwyraźniej ma już za sobą atak zauroczenia. Alice siedziała po drugiej stronie 
przejścia, na 
przedpotopowej mosiężnej gaśnicy, jeszcze z tych na sodę i ocet, które przed 
użyciem trzeba 
odwrócić do góry dnem. Alice gdzieś ją wyszukała i podścieliła sobie złożony 
kostium; nie 
patrzyła ani na tłum, ani na mówcę; cierpliwie założyła ręce, odchyliła się i 
uważnie wpatrywała 
w sufit. Może i jej udało się dostrzec kłębiące się tam scootowe wężowisko.
Herb Tom właśnie puentował przygotowane zawczasu oświadczenie. Ike uznał, że 
koślawy 
wywód – o ile można było zrozumieć – służy wiązaniu tradycji z wyłącznością. 
Herb zawsze 
miał tę wypożyczalnię, jedyną w mieście, i najwyraźniej uważał, że należy 
podtrzymywać 
tradycję. Kiedy skończył, rozległy się zdawkowe brawa przypominające kapanie 
deszczu. Po 
Herbie wszedł na mównicę Charlie Fishpool. Powiedział, że najważniejsze jest – 
przynajmniej on 
tak uważa – żeby wszyscy zjednoczyli się, żeby byli szczerzy i otwarci. Wtedy w 
gardłach 
Psubraci zawarczało. Psubracica Marge Boswell stanowczo, wobec tego, chce się 
dowiedzieć, 
gdzie też bywał Psubrat Charlie razem z całym Searaven, kiedy ta banda 
podstępnych 
sukinkotów zebrała się i ukradkiem sprzedała pół klubowego budynku? To z kolei 
wzburzyło 
Popilutów. Domagali się wyjaśnienia dotyczącego warunkowej klauzuli, którą 
Psubracia 
dołączyli do swojej części umowy – że wyzbędą się należącej do nich części 
nieruchomości tylko 
pod warunkiem, że w planowanym parku tematycznym przypadnie im rola strażników – 
wyłącznie. Na to Marge odpowiedziała nawałą kolejnych pytań.
– A czy Searaven nie podpisał klauzuli, że tylko wy, chłopcy, będziecie mogli 
obracać 
etnicznym chałupnictwem i pamiątkami? Więc co wam do tego, że mamy wyłączność na 
dozór? 
Jak dotąd od miesiąca bardzo dobrze nam to wychodzi.
– Otóż to! Moje słowa! – głośno przytaknął Herb Tom i zerwał się na nogi. – 
Przede 
wszystkim tradycja, do tego się wszystko sprowadza: do podtrzymania tradycji.
Ike’owi zaczynało świtać, na czym polega większość tych swarów: chyba wszyscy 
chcą się 
po prostu upewnić, że kiedy już dojdzie do dzielenia nowego smakowitego tortu, 
każdy dostanie 
– mur beton – kawałek takiej wielkości, do jakiej przywykł i jaka mu tradycyjnie 
przypada, a 
może, kto wie, trochę więcej.
Ike’a zaczęły ogarniać podejrzenia co do tekstów, za pomocą których ściągnął go 
tutaj 
Altenhoffen. Ike był już gotów wparować w środek kłótni, napaść na pomysł 
wyprzedaży, 
tymczasem zastanawiał się teraz, czy awantura na ten temat nie okaże się czysto 
akademicka – 
może tort już został przehandlowany, a problem tylko w tym, jak go pokroić.
Nim Ike zdążył się nad tym zastanowić, Norman Wong zaczął uciszać zebranych i 
popchnął 
Ike’a ku podium.
– Siądź sobie, Charlie. Sza, Marge! Teraz posłuchamy, co ma nam do powiedzenia 
nasz 
ojciec założyciel. Isaak, dostajesz dziesięć minut.
Ike wszedł na podium z opuszczoną głową, zamyślony. Przez długą chwilę w ogóle 
się nie 
odzywał, aż stało się oczywiste, że toczy ze sobą walkę, nie wiedząc, jak 
zacząć. Gwar przycichł, 
salę zaczęła ogarniać ciekawość. Ta długa walka była sztuczką, którą się kiedyś 
posługiwał – za 
jednym zamachem udawało się udramatyzować sytuację i uciszyć salę. Bo Ike 
świetnie wiedział, 
jak zacznie: użyje wypróbowanej i niezawodnej inwokacji. Jeszcze w liceum wkuł 
na pamięć 
parę akapitów z wielkich amerykańskich tekstów historycznych. Wygrał wtedy 
turniej 
recytatorski Junior Toastmaster w Sacramento – dostał dwieście dolców i 
pozłacaną plakietkę, 
którą zaraz sprzedał. Już nie pamiętał, co zrobił z gotówką. Natomiast nigdy nie 
zapomniał tych 
akapitów. Ich urywkami zaczynał kiedyś każde prawie wiecowe przemówienie. To 
były 
pewniaki. Kiedy sala już ucichła, uniósł głowę.
– Wy, którzy... jesteście rzeszą wahającą się na rozdrożu!
Głos zabrzmiał jak dzwon, co niemal tak samo zaskoczyło Ike’a, jak i słuchaczy. 
Dobrze, że 
nie dopił dokeeca tej irlandzkiej; nabuzował się sumiennie, ale w sam raz.
– Nie wiecie, co czynicie, odrzucając teraz niepodległość: otwieracie drzwi 
wiekuistej 
tyranii. Powiadam wam: to szaleństwo i obłęd rozprawiać o przyjaźni z tymi, 
których rozsądek 
zabrania darzyć zaufaniem, i wobec których uczucia – wciskające się tysiącem 
porów – nakazują 
wstręt. Jaki jest powód przypuszczeń, że wzajemna sympatia wzrośnie, kiedy już 
się zużyje ten 
rodzaj stosunków?
Spojrzenie mówcy powędrowało po twarzach zdumionych słuchaczy. Ike uniósł rękę i 
wycelował palcem w ścianę, pod którą w asyście komanda prawników siedział 
wpatrzony w 
niego Clark B. Clark.
– Prawicie nam o harmonii i pojednaniu, a czy umiecie nam przywrócić czas 
miniony? 
Umiecie przywrócić prostytutce dawną niewinność?
Zwrócił się teraz ku ludziom z Searaven.
– Są obrażenia, których przyroda nie daruje, jeśli ma dalej pozostać sobą. 
Prędzej kochanek 
przebaczy gwałcicielowi swej ukochanej, niż ten kontynent wybaczy swoim 
gwałcicielom.
A potem zwrócił się do Psubraci, najwyraźniej trochę zaniepokojonych tropem, za 
którym 
podąża ich sławny ojciec założyciel.
– Bóg Wszechmogący zaszczepił był w nas owe nie dające się zagłuszyć uczucia, po 
to by 
służyły celom dobrym i rozumnym.
I te uczucia są strażnikami naszych serc. To one odróżniają nas od pospolitej 
zwierzęcej 
trzody. Jeśli staniemy się głusi na głos tych uczuć, to można już łamać umowy 
społeczne, można 
wytrzebić z tej ziemi sprawiedliwość. Mogą bezkarnie ujść rabuś i gwałciciel, 
lecz pozostaną 
rany, które wciąż będą w nas wzniecać pragnienie sprawiedliwości.
Ike zaczerpnął głęboko powietrza, żeby wielki finał jak huk kanonady sięgnął 
ostatnich 
rzędów, gdzie z twarzami pełnymi zachwytu słuchali go oniemiali Willi, 
Culliganowie oraz 
narybek. Zresztą Alice też już się przestała gapić w ten sakramencki sufit.
– O wy, którzy kochacie rodzaj ludzki, czcicie ziemię i szanujecie jej 
szlachetnych 
mieszkańców – powstańcie! Powstańcie, którzy macie śmiałość stawić czoło nie 
tylko tyranii, 
lecz i tyranom! Agresja zalewa nasz świat, każdą piędź ziemi. Wolność jest jak 
zwierzyna 
ścigana po całym globie, krępuje sieją, a potem chciwi tyrani z uśmiechem na 
ustach okrutnie ją 
gwałcą.
Powstańcie przeciw tym tyranom, przyjmijcie pod dach zaszczutego uciekiniera, 
stwórzcie 
ludzkości schronienie – całej! – stwórzcie jej prawdziwy azyl, a nie jakiś 
jebany fałszywy park 
tematyczny, gówno dla gównianej elity, wymyślony przez obesranych dupków, którzy 
się 
dorobili na gwałceniu. Kogo? Przede wszystkim nas!
Zazwyczaj w tym miejscu Ike robił przerwę, żeby wybrzmiały okrzyki i brawa, nim 
mówca 
przejdzie do bardziej współczesnych wątków diatryby. Ale tym razem niczyje 
dłonie nie złożyły 
się do oklasków, nie rozległy się też płomienne okrzyki poparcia. Poraziła go 
niespodziewana 
cisza, niczym powiew lodowatego wiatru w twarz.
– To tylko parę słów, które kiedyś wypowiedział Thomas Paine, jeden z naszych 
prawdziwych ojców założycieli. – Zabrzmiało to jak przeprosiny, a nie 
wyjaśnienie. Zresztą czy 
ktoś jeszcze pamięta, kim był Tom Paine? Ike właśnie otwierał usta, żeby coś 
więcej powiedzieć 
o wielkim twórcy rewolucji amerykańskiej, kiedy przerwał mu głos z zatłoczonej 
sali.
– Lepiej powiedz, Sallas, coście z Carmodym złowili? I gdzie można trochę tego 
dostać?
Nastąpił pełen ulgi wybuch śmiechu. Ike poczuł, że się rumieni, ale pogodnie 
wyszczerzył 
zęby, usiłując wypatrzeć, kto wyrwał się z tym tekstem.
– No cóż, Ike... – Ten głos dobiegał z drugiej strony sali. – Ja, osobiście, nie 
łapię, do czego 
pijesz.
To był Bob Mowbry, spawacz. Stał oparty o jedną z obłażących z farby sosnowych 
podpór, 
wsunąwszy kciuki pod klapę staroświeckiego skórzanego kowalskiego fartucha. Nie 
miał na 
sobie koszuli, a opalone barki i ramiona niewiele się różniły kolorem od tej 
starej skóry; musiał 
wziąć zastrzyki melaniny, od kiedy Ike widział go ostatni raz, w niewąskich 
dawkach.
– Powiem ci, Bob, do czego piję: uważam, że wszyscy zamierzają tu właśnie 
popełnić gruby 
błąd.
– Amen! – poparł Ike’a Carmody.
– Na przykład jaki? – potężnym głosem dopytywał się Bob, chociaż starając się 
wślizgnąć do 
klubu, zawsze mówił tonem słodziutkim. – I gdzie go widzisz?
– Na przykład w tym, Bobby, jak was tu odpicowali. Ciebie też popaćkali tą 
kasztanową 
mazią?
Mowbry wysunął kciuki spod fartucha, żeby każdy mógł się napatrzyć na jego 
ramiona. 
Najwyraźniej domieszał do melaniny trochę sterydów.
– I co w tym złego, że tak wyglądam? Mam, kurna, takie samo prawo do tradycji 
jak Herb 
Tom, może nie? Albo ci cholerni Indianie. A płacą mi teraz więcej przez tydzień 
niż kiedyś 
przez pół roku.
– Oo-oo-o! Co ty powiesz? – Greer wreszcie odzyskał raperski akcent. – To 
wystarczy się 
tak ślicznie przebrać, całkiem po kowalsku, bomba, nie powiem, i zaraz ci za to 
płacą? 
Mmmmm, to powiedz mi, Bob, gdzie się można załapać na taką kostiumową robotę?
– To nie żaden kostium, dupku krojcowy! – wybuchnął Bob Mowbry i uniósł wielką 
pięść. 
Teraz wyglądał jak zawodowy wrestler podczas przedmeczowego popisu, pseudo: 
Black Smith! 
– Wciąż, niech cię diabli porwą, robię za spawacza! To prawdziwy męski fach!
– No jasne, jasne – spiesznie przytaknął Greer. – Przecież mam oczy, Bob. – 
Odpierdol się!
– Ma się tę ikrę, Mowbry, prawda? – rozentuzjazmował się Carmody. – Męski fach 
jak 
cholera.
– Obaj się, Carmody, odpierdolcie, Greer i ty. Tak samo Sallas. Nie jesteście, 
wały jedne, na 
bieżąco. Siądźcie i dajcie nam wrócić do interesów.
Ike usiadł, wciąż z uśmiechem na twarzy; od lat nie czuł się tak głupio. 
Zresztą, na co liczył? 
Powinien od razu wiedzieć, że na darmo rzuca perły Painowskiej retoryki przed 
wieprze, przed 
ten baryłowaty motłoch. Mowbry ma rację. Nie jesteśmy na bieżąco.
Norman Wong postukał w podium i wywołał następnego mówcę, a ściślej mówczynię, 
Betty Jo Gohappy. Była kustoszem Muzeum Cór Popiluckich i obwieściła, że swe 
wystąpienie 
chce poświęcić wielkiej sprawie autentyczności etnicznej. Do głębi poruszyło ją 
to, że jak dotąd 
żaden ze znanych jej planów parku tematycznego nie wykazuje troski o 
autentyczność etniczną i 
tej właśnie sprawie Betty Jo Gohappy chce dać wyraz w przygotowanym wcześniej 
pisemnym 
oświadczeniu. Na wydziałach antropologii większości ważnych uniwersytetów Betty 
cieszyła się 
pewnym uznaniem jako badaczka historii plemienia Chugach. Miała pełną skupienia 
drobną 
ptasią twarz i uchodziła za osobę szczerze i uczciwie oddaną sprawie zachowania 
dziedzictwa 
etnicznego w tych stronach. Nawet Alice darzyła badaczkę prawdziwym szacunkiem. 
Niestety, 
Betty Jo Gohappy miała też ptasi, wątły głosik. W Psiarni nie była w stanie 
zwrócić na siebie 
uwagi jak podczas seminarium antropologicznego. Zaczęła czytać oświadczenie 
wyrażające 
głęboką troskę, lecz już po minucie salę wypełnił gwar licznych pomniejszych 
dyskusji 
wywołanych troską o sprawy bardziej przyziemne: kto zarządza? kto buduje 
publiczne ubikacje? 
Po paru minutach Carmody nachylił się do Ike’a i Greera; jeśli o niego chodzi, 
szepnął, to czuje, 
że już wypełnił przypadające na lato obowiązki publiczne i chyba zaraz się 
wymknie do Crabbe 
Potte na jakieś skromne łajdaczenie splecione z odrobiną opilstwa. Ale chce 
podkreślić, że jutro 
bladym świtem wymieniają podartą sieć na nową i wracają w ten ich piękny i 
tętniący 
podmorskim życiem akwenik – bo czas już, cholera jasna, na jakiś poważny połów! 
Z 
uśmiechem patrzył na rozgadany tłum, a w oczach zamigotał mu diabelski, 
konspiratorski 
ognik.
– I oczywiście ani słowa, gdzie byliśmy. Te głąby chyba nie znajdą naszego 
ogródka, ale 
ludzie z innych portów bywają sprytni. A więc o szóstej na burcie Cobry, i na 
Boga, ani pary z 
ust. Słyszał pan, panie Greer?
– Yes, sir! – Greer zasalutował. Jego lęki pierzchły po tym, jak Ike wystąpił i 
przeżył. – 
Pierwszorzędnie pana słyszę, panie Carmody. I niech pan się tak nie przejmuje. O 
szóstej na 
burcie. Hej-ho!
– Isaak?
– O mnie się nie martw, Carm. Też mam wrażenie, że odwaliłem już obowiązki 
obywatelskie.
Carmody przecisnął się przez tłum tą samą trasą, którą przyszli. Ike i Greer 
zobaczyli 
jeszcze, że na chwilę zatrzymuje się, mówi coś do Culliganów i Willi, a potem 
się zmywa. Po 
chwili duża blondyna wymknęła się za nim. Ike nie potrafił powiedzieć, czy Alice 
– oparta o 
ścianę, na ustronnej grzędzie przy drzwiach – coś zauważyła.
Po paru minutach Greer oświadczył Ike’owi, że chyba powinien wykorzystać resztkę 
wolności i pożeglował ku wyjściu, tak zbaczając po drodze, żeby w charakterze 
towarzyszek 
drogi zgarnąć jeszcze Marge i Susan Boswell. Ike miał wielką ochotę spłynąć w 
ślad za nim, 
lecz ani myślał wystawiać się – jak na chłostę – na spojrzenia całej sali; nie 
po tym, jak zrobił z 
siebie durnia. Od lat ów tłum tylko czekał, żeby zobaczyć sławnego desperado Na-
Ciebie-Kolej 
miotającego spojrzeniem błyskawice i usłyszeć którąś z jego porażających mów. A 
teraz 
zobaczyli, usłyszeli i co? Normalka? Rzucał bomby i coś znaczył – dawniej. Gdyby 
się nawet 
zebrał teraz na odwagę i wystawił na tę chłostę, wciąż pozostawała Alice, 
usadowiona koło tego 
cholernego wejścia jak suka z tego samego gniazda co Cerber. Stara dobra Alice, 
z jęzorem jak 
brzytwa, uzna za swój obowiązek palniecie paru zjadliwych komentarzy. Wprawdzie 
w 
północnej ścianie było wyjście przeciwpożarowe, ale wykradając się tamtędy, 
można było 
uruchomić alarm. Sala nie miała tylnego wyjścia. Członkowie organizacji 
Grangersów, którzy sto 
lat temu zbudowali ten dom, nie widzieli potrzeby wymykania się z niego tyłem.
Jednak Isaak przypomniał sobie o magazynku – było to kiszkowate pomieszczenie za 
podium, gdzie Popiluci trzymali nagrody do bingo. Ukryte za flagą maleńkie drzwi 
do 
magazynku zawsze zamykali na zamek kodowy, jednak ze względów przeciwpożarowych 
udostępniono kod także prezesowi Psubractwa. Ike zaczął ostrożnie posuwać się w 
tę stronę. Za 
pianinem uklęknął, uniósł flagę i przemknął palcami po klawiaturze zamka. Nie 
zdziwił się, że 
wciąż jeszcze funkcjonuje kod z czasów jego kadencji. Kto by kradł coś, co 
zamierza wygrać?
Prześlizgnął się przez drzwiczki w chwili, w której zebrani wykłócali się 
szczególnie 
zawzięcie i – nie zauważony – zatrzasnął je za sobą. Światło docierało tu tylko 
przez kratkę 
wentylacyjną umieszczoną nad drzwiami. Poczekał chwilę, aż wzrok przyzwyczai się 
do 
ciemności. Pomieszczenie było wąskie i trudno się było w nim obrócić, bo półki 
zawieszone po 
obu stronach czyniły je jeszcze węższym. Leżały na nich nagrody: koce, 
szybkowary, zegary z 
kukułką, lalki Kewpie, kuchenki mikrofalowe, bajery telewizyjne, elektronika, 
telefony 
komórkowe. Ike wiedział, że po drugiej stronie wąskiego pomieszczenia są 
zaryglowane drzwi 
wychodzące na uliczkę. W ciemności nie mógł ich jednak dostrzec. Posuwał się 
ostrożnie w 
tamtą stronę, gdy tuż koło ucha usłyszał markotny, bzyczący głos.
– Bombowo ci wyszło, Isaak, to granie pod Jimmy’ego Stewarta. Zaraz mi się 
przypomniał 
Destry. Tylko że numer nie wyszedł, co? Bo tych ludzi Destry już nie ruszy. Tu 
jeszcze może coś 
wskóra wiesz kto? Dex!
– Kujon? Na miłość boską, co ty wygadujesz, człowieku?
– O kim? O Destrym czy Dexie? Destry to taki nieskory do strzelania 
rewolwerowiec, 
którego Jimmy Stewart grał w Destry znów w siodle. Chyba z Marleną Dietrich? 
Najpierw 
stawiał, jak ty, na taktykę inspirowania i perswazji, ale w końcu musiał sięgnąć 
po ten stary 
sześciostrzałowiec...
– Gdzie jesteś, Billy, do cholery? – Głos dobiegał bliżej niż z bliska, jakby ów 
markotny 
szerszeń wlatywał człowiekowi wprost do wnętrza głowy.
– A z drugiej strony Dex to ów sławny deus-ex z greckiego dramatu. Deus-ex-
Machina. 
Diabolus-ex-Machina. Dialogus-ex-Machina. Nie kapujesz, o co chodzi? Niczym się 
nie 
przejmuj. Byłeś pierwszorzędny, Isaak, tylko że jesteśmy już za tym punktem, w 
którym się 
jeszcze liczy perswazja i inspiracja. Daleko za nim. Ale nie panikuj, Dex już 
jest w drodze. 
Powiedzmy tak: gówno już leci na wentylator.
– Niech cię szlag trafi, Bellisarius, nic nie pojmuję!
– Są tacy, co mówią, że ogień... – o kilka cali od policzka Ike’a rozbłysnął 
błękitny płomyk 
zielonej zapalniczki, podobny do języka jaszczurki – ...ale wystarczy lód. Dobry 
wieczór, Isaak. 
Masz jakiś prawdziwy alkohol? Chyba masz? Słuchałem przemówienia i wydawało mi 
się, że 
jesteś narąbany. Więc sam do siebie mówię: jeszcze nie widziałem tak narąbanego 
Ike’a Sallasa. 
I tak elokwentnego! Założę się, że Ike’owi zostało trochę oryginalnej McGilla i 
założę się, że 
przyniesie parę kropel”. Isaak, bukłaczek Kujona niemal wysechł...
Ike zauważył, że zielona zapalniczka rozpaczliwie dygoce. Wyciągnął z kieszeni 
kwadratową butelkę i uniósł ją. W błękitnym, butanowym świetle zalśniła na dnie 
reszta 
irlandzkiej, może ćwierć butelki. Najpierw z mroku wychynęła chuda ręka i wzięła 
tę butelkę; 
potem pojawiła się twarz Billy’ego, tylko profil. Był ostry i czysty jak 
naskalny ryt w wapiennej 
jaskini. Twarz przechyliła się do picia, co nie było proste; Bellisarius leżał 
na półce z desek, a 
odstęp między półkami miał najwyżej trzydzieści centymetrów. Ike musiał mu pomóc 
i 
potrzymał butelkę.
– Co ty tu robisz, Billy? Ludzie cię szukają po wszystkich kątach.
– Myślisz, że nie wiem? – odrzekł Billy. – Zwłaszcza niektórzy ludzie.
– Chodzi ci o Greenera? Machnij na to ręką, chłopie, bo niby po co Greener ma 
cię szukać? 
Prędzej mnie, dla wyrównania rachunków, ale ciebie?
– Ponieważ wie, że ja wiem, Isaak. Wie, że jestem jedynym człowiekiem, który 
potrafi 
wykazać nonsens-jego-rojeń. Facet sprzedaje ognie piekielne, a ja mam przed 
oczami lód. Napij 
się ze mną, Ike, stary Psubracie; jak z jednej miski, co?
Ike wziął butelkę, pociągnął i oddał. Mimo ciemności dostrzegł, że Billy umościł 
się na 
ciasnej półce wcale wygodnie. Wyścielił ją kocami, a zwinięty koc służył też za 
poduszkę. Miał 
dzbanek na wodę i plastykowy worek pełen torebek do parzenia. W głowach 
legowiska 
piętrzyły się książki i notesy, a sznur prowadził do staroświeckiej przenośnej 
lampki z żarówką. 
Była też maleńka płytka elektryczna i metalowy kubek. Po półce i po podłodze 
walały się 
zużyte torebki po herbacie, zawsze zwinięte po dwie.
– Tak jest, lód. A te zamrożone mamuty ze świeżymi bulwami w pysku? Momentalne 
ochłodzenie! W miarę wypalania się lasów tropikalnych powietrze na równiku staje 
się coraz 
gorętsze, zgadza się? Unosi się coraz wyżej i coraz szybciej, ściągając zimne 
powietrze znad 
biegunów, które zapełnia próżnię. Ta sama zasada co w lodówkach na gaz. Więc 
coraz szybciej i 
coraz wyżej, coraz wyżej i coraz zimniej, aż gazy skroplą się i rozdzielą. Grad 
tlenu, śnieżyca 
wodoru. A każda iskra to powtórka z „Hindenburga”. Lodowe tajfuny przekraczają 
barierę 
dźwięku. Z nieba wali metaliczna rtęć. W pół obrotu stają turbiny elektrowni 
wodnych. Teraz 
już, Isaak, zlodowacenie może nastąpić w każdej chwili.
Trudno było nie podziwiać rozkoszy, jaką człowieczek czerpie z własnej obsesji.
– Zdaje się, Billy, że tylko na to czekasz. Ale czemu stąd nie wyjdziesz, żeby 
nacieszyć się 
tym wszystkim na dworze?
– Bardzo to miłe, Ike, że się troszczysz o biednego Kujona. Ale prawda jest 
taka, że wolę 
czekać w ukryciu; oddaję się tutaj pewnym medytacjom, które mi umożliwia mój 
wysoki iloraz 
inteligencji.
– Nie możesz się tu wiecznie kryć.
– Bo ja wiem. Wiecznie? Po prostu mam nadzieję, że era lodowcowa wyprzedzi 
Greenera. 
Nie boję się ślepego losu; już wolę być nic nie znaczącą ofiarą losowej 
katastrofy polegającej na 
tym, że ten obojętny system oszalał, niż ryzykować zbawienie przez łomocące 
Biblią monstrum, 
które wynurzyło się z szatni za ringiem. On się tu zjawi, Isaak, a ja nie mam 
twojego twardego, 
kowbojskiego karku. Kujon to raczej umysł niż kręgosłup. – Podsunął butelkę ku 
płomykowi. – 
Hej, bracie, ta resztka w kącie jest twoja. Proszę. Wiem, nie byliśmy nigdy 
przyjaciółmi, bo 
dlaczego miałbym robić dla ciebie wyjątek? Ja nie mam przyjaciół, ale zawsze 
czułem, że obaj 
gramy w tym samym filmie.
Zielona jaszczurka wessała własny język i w pomieszczeniu znów zapadła ciemność, 
co 
sygnalizowało, że wywiad z wyrocznią ma się ku końcowi.
– W moim filmie to idzie tak, że Destry znów jest w kryjówce. Ale nie przejmuj 
się. Bez 
względu na to, co zrobimy, Psubracie Isaaku, ludzie z miasteczka unikną 
łajdackich łap. 
Ponieważ nadchodzi Dex...
– Nie powinienem się tak przejmować ludźmi z miasteczka – rzucił w ciemność 
Isaak. – 
Usrać się do tego kretyńskiego chlewu. Wiesz co, Kujon? Mam wrażenie, że im 
wszystkim 
odbiło...
Ike usłyszał tuż koło ucha delikatne bzyknięcie, niemal czułe; wyrozumiałe i 
współczujące.
– A to już, Isaak, ostatnie miejsce, w którym się mogę zaszyć.
W resztkach światła opornie ustępujących przed mrokiem, w ciasnym zaułku na 
dworze Ike 
odczekał, aż usłyszy zasuwanie rygla po drugiej stronie wąskich drzwi magazynka, 
a potem 
ruszył w stronę wypożyczalni wozów. Szedł trochę skurczony, jakby wciąż jeszcze 
tkwił w 
ciasnocie. Nad głową ciążyło mu pochmurne niebo jak owa mroczna półka załadowana 
nagrodami od bingo nad nieszczęsnym nawiedzonym zbiegiem, ukrytym w maleńkiej 
klitce.
Ike wiedział, że idzie trochę bokiem i trochę się zatacza, mimo to nie tracił 
zaufania do 
własnych nóg; przez głowę przelewał mu się alkohol, lecz czuł w niej także 
dziwną jasność. 
Stary, zaśmiecony zaułek był tym, czego potrzebował – śmierdzący, zryty, byle 
jaki, haniebnie 
zaświniony. Sterty pustych skrzynek ze statków, przepełnione pojemniki na 
śmieci, porozwalane 
części maszyn. Wreszcie widać, że to prawdziwe śmieci i prawdziwy bajzel; bo 
jeśli człowiek 
trafi teraz na tę paranoiczną Main, to niczego nie może być pewien; śmieci mogą 
pochodzić 
prosto z rekwizytorni, a cały bajzel może być wymyślną kompozycją jak w 
Karaibskich 
piratach.
U wylotu uliczki rozejrzał się na prawo i lewo, a potem skręcił na pusty chodnik 
przy Cook 
Street. Przed jej końcem odchodzi ścieżka, która z dala od zabudowań biegnie na 
skróty wśród 
wierzbówek, wrzosów i szczodrzewicy i wychodzi u góry Bayshore o krok od 
parkingu. Przez 
samą Bayshore byłoby chyba bliżej, lecz Ike nie chciał ryzykować, że napatoczy 
się jakiś 
wścibski samarytanin, zaproponuje, że podwiezie, a przy okazji hojnie uczęstuje 
„mędzeniem na 
temat nieudanego powrotu Ike’a do wystąpień publicznych. Jednak doszło do tego. 
Ike skręcał 
już na ścieżkę, kiedy ulicę omiotły nagle światła nadjeżdżającego z tyłu 
samochodu. Przed Ikiem 
pojawił się jego własny wydłużony cień i maszerował przez koleiny i wyboje Cook 
Street aż 
pod cmentarz Psubractwa. Ike nie odwracał się. Kroczył jak krab, jak gdyby nigdy 
nic, aż 
wreszcie wóz podjechał. Była to ta nowa limuzyna, którą przyblokowali. Szyba 
podobna do 
posrebrzanej płyty zsunęła się.
– Wskakuj, Isaak. Rzuć okiem na tę nową gablotę i powiedz, jak ci się podoba. 
Poprzednia, 
którą tu wynajęliśmy, dorobiła się jakimś cudem stłuczki z przodu po lewej.
Ike bez słowa ulokował się z tyłu, obok Levertova. Wnętrze limuzyny było równie 
ciężkie 
jak niebo. Srebrzysta płyta znów zakryła okno, ale wóz nie ruszał z miejsca. Po 
chwili ciszy 
Levertov zapytał:
– Quo vadis?
– Chyba z powrotem na Bayshore. Chciałem iść na skróty, ale nową gablotą lepiej 
nie 
ryzykować tej trasy. Chyba że masz ochotę na jeszcze jedną stłuczkę.
Levertov rzucił w mrok parę słów i wielki samochód zawrócił w stronę miasteczka.
– Cieszę się, że trafia się nam ta skromna okazja, żeby pogadać, czempionie. – 
Głos 
Levertova wyrażał uprzejmość przemieszaną ze smutkiem. – Bo trudno i darmo, 
trochę mamy ze 
sobą na pieńku. Mało mnie obchodzi, co chciałeś ludziom zasugerować tym mętnym 
spiczem. W 
ogóle mnie nie obchodzi. Ale te górnolotne dwuznaczniki były też adresowane do 
mnie, myślę, 
że złośliwie i bezpodstawnie.
– Nie zauważyłem cię na zebraniu, Nick.
– Noc ma tysiące oczu.
Levertov chyba dotknął jakiegoś przełącznika, bo za fotelem kierowcy zamigotały 
ekrany 
trzech monitorów – na dwóch widać było ujęcia z szerokokątnych kamer wewnątrz 
sali, na 
trzecim sam budynek, widziany z daleka i wysoka. Jedna z kamer ulokowana była na 
stałe 
gdzieś w kącie pod sufitem. Drugą, miniaturową, Clark B. chyba ukrył w 
elektronicznym 
panelu. Długoogniskową kamerę zewnętrzną zamontowano gdzieś bardzo wysoko, wyżej 
niż na 
którymkolwiek z miejskich budynków, o których pomyślał Ike.
– Jest na szczycie żaglopłata – odpowiedział Nicholas na nieme pytanie Ike’a. – 
Fajne, nie? 
Ale ty, zdaje się, nigdy nie przepadałeś za nowoczesnymi bajerami, prawda? Chyba 
masz rację. 
To tylko zabawki. – Levertov zgasił monitory. – To co, możemy porozmawiać? 
Żadnych tam 
bajerów, żadnych szpejów, jak czempion z czempionem, kawa na ławę. Szczerze 
mówiąc, nie 
mam pojęcia, czym mogłem cię urazić, co ci takiego zrobiłem Isaak? Ja sobie 
zdaję sprawę, że 
jestem nieznośnym, zarozumiałym, skrycie knującym wężem, jasne, ale taka już 
jest natura tego 
zwierzęcia i nie ma w tym nic osobistego. Tymczasem, wyraźnie to czuję, 
podejrzewasz, że 
zrobiłem coś, co by cię miało dotknąć osobiście, prawda?
Jeżeli chodzi o starego Marleya, Ike już wiedział; wiedział też, że Levertov 
wie, że on wie. 
Więc po co ta zabawa w dancingowe uprzejmości? Może Levertov próbuje go 
podpuścić, a 
może tylko napawa się sytuacją? Ike nagle poczuł gniewne pragnienie, żeby 
wyrąbać prawdę, 
zagrać tym strasznym atutem, który znaleźli po drugiej stronie Pyrite Cape – 
szpiegowskie 
spojrzenie tysiącookiej nocy nie sięga aż tam, gotów się założyć – ale szybko 
się powstrzymał. 
Nie ma sensu za wcześnie wykładać kart. Poza tym to by się do pewnego stopnia 
kłóciło z 
sytuacją. To nie rozgrywka. Raczej coś w rodzaju psychodramy, swego rodzaju 
taniec, którym 
Levertov chce ich sprowokować do działania, więc trzeba się pilnować.
– Ależ nie, Nick, dlaczego? O nic osobistego nie chodzi. Rzecz w tym, że – jak 
sam mówisz 
– jesteś nieznośnym, zarozumiałym, skrycie knującym wężem. Na zebraniu 
powiedziałem to, co 
powiedziałem, bo wciąż mam jeszcze oczy i kiedy ktoś mi pod nie podtyka smażone 
lody, to 
widzę, co jest grane. A właśnie zaserwowano je temu miastu, Nick, całe szufle 
smażonych 
lodów, kosze gruszek na wierzbie.
– Oni wcale tak na to nie patrzą, Ike.
– Gówniarze nigdy tak na to nie patrzą, Nick. I nigdy nie patrzyli. Dlatego są 
gówniarzami. 
Ale jeśli ma ci ulżyć, to pozwól, coś ci powiem: już więcej nie usłyszysz moich 
przemówień 
nadziewanych dwuznacznikami. Już mnie teraz tak nie obchodzi gatunek lodów, o 
których 
marzą gówniarze; już nie jest tak jak przed godziną.
Levertov odrzucił do tyłu długie włosy i tonem pełnym zadowolenia zamruczał:
– Przepadam za tobą, Ike. Jesteś skarbem, taka jest prawda. Po prostu ktoś 
twojego pokroju 
powinien stać za szkłem w Urzędzie Miar. Gdzie się wybierasz? Może byś wpadł na 
jacht, 
zaliczymy szufelkę naszych lodów za – stare spory, co?
– Chyba nic z tego, Nick. Jeżeli już chcesz mnie podwieźć, to maja blaszanka 
wciąż stoi na 
parkingu wypożyczalni u Toma i chcę ją podprowadzić, póki Tom siedzi na 
zebraniu. On też ma 
ze mną na pieńku. Jeżeli nie masz nic przeciw temu, to zaraz odpadnę. Jestem 
skonany. Słowem 
jedźmy, jeżeli masz ochotę, to włącz sobie z powrotem te bajery, mnie to już 
średnio obchodzi, 
mało się teraz nadaję na widza.
Przez Bayshore jechali w milczeniu, gapiąc się przez te trzy kamery na Psiarnię. 
Na 
mównicy w kształcie hydrantu stał Wayne Altenhoffen i czytał zjadliwego 
wstępniaka, ale nikt 
nie słuchał. Wszyscy rozprawiali. Tworzyły się grupki, finalizowano interesy. 
Dojechali w 
pobliże kotwicowiska na zatoce, Ike pokazał, w którym kierunku jechać po furgon, 
a Nick 
powiedział coś do stylizowanego na staroświecki, okrągłego mikrofonu. Wielkie 
auto 
bezszelestnie wjechało na parking Herba Toma. Lecz gdy podjechali na miejsce, w 
którym Ike 
całe tygodnie temu zostawił furgon, okazało się, że wozu nie ma. Zamiast niego 
stał jeep. Jakimś 
cudem ubiegł Ike’a Greer, który – wraz z cudownym odzyskaniem jamajskiego 
dialektu oraz na 
widok dziewczyn Boswella – znów odżył. Ike uśmiechnął się do siebie i wysiadł z 
limuzyny, 
nie mówiąc nic Nickowi; jeżeli jeep nie zapali, to Ike zachowa szanse na samotny 
spacer.
Lśniące drzwi wozu były jeszcze otwarte, schylił się i rzucił do środka:
– Przestań się przejmować moim gównianym czepianiem się, masz to z głowy, 
Nicholas; 
postanowiłem wszystko zostawić w rękach Dexa. – A potem zatrzasnął drzwi, żeby 
uciąć 
wymianę słów.
Silnik był jeszcze ciepły i jeep gładko zapalił. Ike poczekał, aż limuzyna 
zniknie, a potem 
cofnął, nawrócił i ruszył w stronę miasta. Czuł się wolny i oszołomiony. Cieszył 
się, że 
prowadzi tego starego odkrytego gruchota. Czysta frajda. Policzki smagał mu 
wiatr znad zatoki, 
tajemniczo przesycony odorem tlących się śmieci, jakby specjalnie dla Ike’a 
został tu 
sprowadzony jakimś smrodociągiem z wysypiska po drugiej stronie miasta. Od tego 
zapachu nos 
aż się zwija, ale i tak to dużo lepsze od limuzynowej jonizacji i klimatyzacji.
Jeszcze przed miastem skręcił; chciał ominąć Main i na dróżkę do przyczepy 
wjechał pod 
nową wieżą ciśnień. W sodowej poświacie pod metalowym zbiornikiem stały trzy 
wielkie 
zwałowarki i złożony podnośnik na ciągniku. Zamarłe maszyny wyglądały poważnie i 
świątobliwie, jak pielgrzymi, którzy przybyli czuwać na miejscu przepowiadanego 
cudu. 
Równie statecznie wyglądały ciemne zabudowania Loopów. Kiedy skręcił ku koleinom 
prowadzącym do przyczepy i kiedy światła jeepa omiotły równinkę, wyjaśniła się 
tajemnica 
zapachu nad zatoką. Wywieziono stąd tlące się góry śmieci! Wysypisko zostało 
zdarte do czysta! 
Jakieś ślady po podstawach paru pagórków to było wszystko. Dlatego smród dymu 
zasnuł całą 
zatokę; użyli śmietniska jako podkładu pod nowy pas startowy. Sukinsyny! A potem 
Ike 
napomniał sam siebie: no to co? No to, do diabła ciężkiego, co? Ich ziemia, ich 
podkład; mogą 
nasypać, gdzie im się podoba. A to jest moja przyczepa, moja warownia – kupiona 
i zapłacona. 
Tu ją doholowałem i mogę stąd odholować. Chuj im w dupę.
Miał już ruszyć pod górę, kiedy w światłach reflektorów zobaczył coś podobnego 
do 
jaskrawo wystrojonej lalki, jakiegoś umorusanego derwisza. Była to Louise Loop, 
z rozwianymi 
pstrymi lokami i kolorowymi jedwabiami. Znów z powiek ściekał jej po spoconych 
policzkach 
tusz.
– Na pomoc! Proszę, pomóó-móó-óżcie!
Już w chwili, w której zobaczył w sieci ten koszmar, powinien wiedzieć, że 
zanosi się na 
jeszcze jeden dzień podszyty czarami i szaleństwem.
– Ike, chcą mnie zabić. Zostawili mnie, żeby mnie tu zagryzły te wściekłe 
bestie, ale 
odgoniłam je.
– Kto cię próbuje zabić, Louise?
– Świnie i niedźwiedzie. Nie ma już śmieci, więc są głodne. Słyszysz?
Rzeczywiście, z całego zbocza dobiegały pomruki i chrząkania głodnych zwierząt.
– A gdzie twój pies, Louise? Nerd powinien cię bronić.
– Już zapomniałeś, że Nerd się utopił? Och, Ike, to tylko ja...
Osunęła się na ziemię jak osuwająca się z nieba tęcza. Ike musiał ją najpierw 
wciągnąć do 
jeepa, a potem zataszczyć na łóżko Greera z tyłu przyczepy. Jeśli Rasta-Rasta 
wróci, znajdzie 
kolorową niespodziankę.
Ike wziął trzy aspiryny, gorący prysznic, a potem jeszcze trzy aspiryny. Kiedy 
już w końcu 
przebrany w płaszcz kąpielowy siedział w mrocznym i wolnym od niepokojów wnętrzu 
owej 
nabytej i spłaconej warowni, nie mógł nie zadać sobie pytania: co dalej? No 
właśnie, cholera 
jasna, co dalej? Jak w odpowiedzi na to w oknie przyczepy rozbłysły światła 
rzucane przez coś, 
co jechało i podskakiwało, światła coraz jaśniejsze, aż wreszcie na podjeździe 
rozległ się chrzęst 
miażdżonych muszli.
– Przepraszamy, że przeszkadzamy; panie Sallas. To my, po prostu kilku pana 
fanów. 
Słyszeliśmy, jak pan przemawia na zebraniu.
To był akumulatorowy wheeler na wielkich szerokich oponach. Wyglądało na to, że 
jest ich 
troje z przodu i troje z tyłu. Ike był rad, że dwudziestka dwójka wciąż jest w 
zasięgu ręki, w 
wiszącej skrzynce na kwiaty. Właśnie jej dotykał, jakby dla podtrzymania 
równowagi.
– Dał pan popalić, panie Sallas. Był pan w trzy dupy. Superissimo.
– Tak, panie Sallas. Większość z nas tak uważa. Ale nie chcieliśmy tam z niczym 
wyskoczyć.
I wtedy zorientował się, że to szczeniaki, po prostu dzieciarnia. Pierwszy z 
głosów 
przypominał Culligana, a drugi był dziewczęcy. Może tej Eskimoski. Chyba 
poznawał jej twarz 
w poświacie deski rozdzielczej. Za kierownicą obok dziewczyny siedział ktoś z 
siwą 
rozczochraną brodą. Twarz mimo to wydawała się twarzą dziecka.
– Chcemy, żeby pan wiedział, panie Sallas, że ma pan towarzyszy – ciągnął 
dziewczęcy głos. 
– Nieznanych sojuszników. Nic więcej nie możemy powiedzieć. Dobranoc.
Był już pewien, że to ta Eskimoska; przypomniał sobie ochrypły głos, którym się 
odezwała 
na pogrzebie Marleya. Kiedy wheeler na balonówkach już zawrócił, Ike nagle 
uprzytomnił sobie, 
że jest niegościnny.
– Hej! – zawołał. – Myślałem o tym szczeniaku...
Ale oni już podskakiwali tam na równince, zostawiwszy za sobą smużkę 
konspiratorskich 
szeptów, podobną do chorągiewek na pływakach rzuconej na noc sieci. Ike 
nasłuchiwał, póki nie 
ucichło, a potem wszedł do przyczepy. Spostrzegł, że w ręce trzyma dwudziestkę 
dwójkę.
– Mam nadzieję, że więcej wizyt nie będzie, ty ośle – skarcił sam siebie. – Do 
reszty 
zdziecinniejesz z tym palcem na cynglu.
19
Wrzeszcz jak szalona
Nie bądź jak mimoza
Alice Carmody wysiedziała na zebraniu dłużej, niż zamierzała i przypuszczała. Na 
podium, 
jeden za drugim, wstępowali mówcy i trwonili swoje bezcenne dziesięć minut; 
wysupływali 
słowa, jakby to były monety rzucane w szczelinę automatu do gry – zrezygnowani i 
wyzbyci 
nadziei, bo to cholerstwo, rzecz jasna, nigdy nic nie wypłaci. I tak się to 
ciągnęło godzinami, od 
późnego popołudnia – wysupływacze słów najpierw przyglądali się, jak 
bezskutecznie próbują 
powodzenia poprzednicy. Tymczasem nie było maksów. Ani wielkich przegranych. Ani 
paru 
wabików, nic, żadnego śladu, który ściąga frajerów. Tu śladu nie przewidywano, 
wabiki były 
zbyteczne. Gracze wysupływali stawki i rzucali w szczelinę nie w oczekiwaniu na 
fart, na 
maksa, na rozbicie banku, nic podobnego: chodziło o to, żeby później – kiedy w 
przyszłości 
będzie się rozprawiać o przeszłości – powiedzieć: „Ja też tu dołożyłem trzy 
grosze!”
Nie było też wielkich przegranych, fakt, z wyjątkiem tej, która się przytrafiła 
Ike’owi 
Sallasowi. Ta była tak ogromna, miała taki rezonans, że wstrząsnęła salą, 
graczami, kibicami i w 
ogóle; przez parę kolejek wpłynęła też na mówców, ponieważ tą niewielką stawką 
słów, którą 
im przydzielono, gospodarowali roztropniej, zręczniej, jakby w powietrzu wyczuli 
lekki powiew 
niemal nadziei, ponieważ po takiej wpadce, po takim aż niefarcie – kalkulowali – 
szansa wielkiej 
wygranej już tylko rośnie, hej-ho! Jednak ów powiew wkrótce zamarł, a mówcy znów 
popadli w 
bezduszne trwonienie słów i czasu.
Od początku było jasne, że gra jest ukartowana, a szwindel montowano już od 
miesięcy. 
Może nawet od lat, tylko że nikt tego nie zauważył. Alice przypomniała sobie tę 
parcelę obok 
Bear Flag, porośniętą wierzbówką, zasłaną wrakami maszyn, i umieszczony tam 
napis NA 
SPRZEDAŻ. Tak długo sterczał spomiędzy chwastów i rupieci, że Alice nie zwróciła 
uwagi, 
kiedy pojawiła się na nim nalepka SPRZEDANE. Nawet nie zauważyła. Napis i 
nalepka 
wyblakły, stały się ledwie czytelne i tak to trwało do wczoraj, gdy zjawiła się 
brygada ludzi z 
maszynami i zabrała do zwalania złomu na stertę, Alice zaś zaczęła się 
dopytywać, kto zapłacił 
za tę nalepkę SPRZEDANE. Brygadzistą był przebojowy jasnooki osobnik w 
srebrzystym kasku 
i z firmowym pagerem, świeżo po politechnice w Georgii. Pogodnie poinformował 
Alice, że 
jeszcze nie został upoważniony do ujawnienia tożsamości swych pracodawców ani 
planów, jakie 
wiążą z nieruchomością. „To sekret” – oświadczył promiennie.
Rzeczywiście, plany mogą stanowić tajemnicę, pomyślała Alice, ale widniejący na 
kasku i 
elektronicznej zabawce znaczek z lisią głową raczej nie pozostawiał wątpliwości 
co do 
pracodawców brygadzisty. To nie miał być rząd tanich karnawałowych bud, 
odwiedzanych 
wyczarterowanym na jedną noc samolotem, czemu się sprzeciwiali; chodziło o 
eleganckie, 
fantazyjne kasyno, prowadzone i wyposażone na najwyższym poziomie. I fakt, że 
skromnym i 
w sumie nieważnym obywatelom dano sposobność wetknięcia w to swoich trzech 
groszy, już 
stanowi wyróżnienie, bez względu na to, czy ktoś ma tu widoki na wygraną, 
zapewne nie lepsze 
niż na śnieg w piekle. A wyróżnienie to łatwiej docenić podczas okazałej 
ceremonii publicznej. 
Człowiek przecież nie chce, żeby nowi właściciele domu gry wzięli go za 
niewdzięcznika, za 
jakiś antypatyczny element, prawda?
Tak więc Alice tkwiła na sali ze względu na nowość widowiska, znosząc kolejne 
popisy 
jałowego gadulstwa z jakąś perwersyjną przyjemnością. Kiedy Carmody przystanął 
obok i kazał 
młodym Culliganom przygotować się na rano, bo szykuje się duży połów – gdzieś 
wytropili rybę 
i tyle tego było, że Carmody musi dzwonić w sprawie wymiany podartej sieci – 
Alice 
zapragnęła wstać i wyjść z nim. Ale kiedy zorientowała się, skąd Carmody 
zamierza dzwonić, 
zmieniła zamiar.
– Wybierze się pani ze mną, pani Carmody? Na szampana i chateaubrianda w Crabbe 
Potte?
– Niby dlaczego, panie Carmody? – odpowiedziała głosem, który jej samej wydał 
się 
stanowczo za mocny i zbyt chrypliwy. – Obawiam się, że moje towarzystwo może 
pana 
krępować, a pan ma przecież swój styl.
Urażony Carmody wycofał się bez słowa.
Kiedy wyszedł, Alice w samooskarżycielskim odruchu ugryzła się w język. Tu, z 
tyłu sali, 
wszyscy na nią patrzyli; skupiła na sobie uwagę tą repliką. Gdy Willimina 
Hardesty wstała po 
paru minutach i najspokojniej w świecie pomaszerowała w ślad za tym starym 
łobuzem o 
brzuchu jak beka, Alice znów się ugryzła w język, i to mocno. Pewnie to po niej 
widać, szlag 
by trafił, bo ta dziewczyna, Shoola, zlazła z ławki i nie proszona podeszła, by 
krzepić Alice 
mądrościami:
– Złajać możesz księżyc, a mężczyźnie wybacz.
– Co takiego?
– Złajać możesz księżyc, a mężczyźnie wybacz. Kiedyś mówiła tak na religii 
biedna siostra 
Klara.
– A co jezuitka może wiedzieć o mężczyźnie? – gniewnie zażądała wyjaśnień Alice.
Dziewczyna wzruszyła ramionami.
– Pewnie tyle, co twój pop o kobietach. Po mszy wciąż mi powtarza Falsus in uno, 
falsus in 
omnibus. – To znaczy?
– To znaczy uważa, że albo jestem nieodpowiednio ubrana, albo że to nie ja. 
Chcesz się 
wybrać do Oponopolis, trochę posłuchać wokalu i gitary?
– Jestem nieodpowiednio ubrana: nie wzięłam dętki.
W chwilę później dziewczyna zmyła się ze swym nowym brodatym chłopakiem i całą 
resztą, Alice zaś pomyślała, że przez tę swoją sakramencką dumę, ten cholerny 
upór, zmarnowała 
kolejną okazję, żeby z godnością dać nogę.
Tłum rzednął, lecz na mównicy nie ustawało dukanie. No dobrze, jeżeli Alice 
czuje się 
przyblokowana, to co musi czuć ten biedny upokorzony Sallas. Można sobie 
wyobrazić. Wayne 
Altenhoffen zajął się czytaniem miażdżącego wstępniaka z prowizorycznego wydania 
„Beacona”, a Alice zaczęła – się rozglądać za zaczerwienioną twarzą Ike’a i 
zauważyła, że Ike’a 
już nie ma koło podium. Po przemówieniu tkwił tam jak człowiek pogrążony w 
bagnie, który 
obawia się byle ruchu, żeby nie pogrążyć się jeszcze głębiej, a teraz nie ma go 
na sali. Gdzieś 
musiał odpełznąć, biedaczysko. Alice czuła swoistą diabelską satysfakcję, bo 
znaleźli się oboje w 
podobnej, niemiłej sytuacji. Lecz ta uciecha teraz gdzieś pierzchła. Kiedy już 
się upewniła, że 
Sallasa nie ma na sali, zsunęła się z gaśnicy i z wyrazem niedbałej pogardy na 
twarzy 
przemknęła ostrożnie przez zatłoczony ganek, a potem zeszła po schodach.
W zaciszu kantorka nad pralnią zrzuciła z twarzy maskę i sama siebie zwymyślała 
od 
ostatnich. Co za głupia i obłudna pinda chowa się za tą sztuczną nonszalancją! 
Co za 
komediantka! Dlaczego zawsze musi być jak pajac, który wierzga, bo się przejmuje 
tym, co 
pomyśli paru głąbów w rodzinnym miasteczku? W San Francisco zwisało jej, co o 
niej 
powiedzą, chociaż te wory na śmieci, te nadęte dupki, z jakimi przestawała, na 
pewno 
krytykowały o wiele gorliwiej; w tej małej dziurze, La Jolla, też ją guzik 
obchodziła tamtejsza 
opinia. Tylko tu, na tym akulturalnym zadupiu. Potraktowała Michaela Carmody’ego 
jak gbura, a 
z siebie zrobiła widowisko, chociaż wcale nie jest zła na starego rozpustnika, 
naprawdę. W 
nosie ma tę jego przygodę z dużą blondyną. Równie trudno Williminę Hardesty 
uznać za 
rozbijaczkę małżeństw, jak Michaela Carmody’ego za wiarołomnego męża. 
Partnerskie stosunki 
w małżeństwie państwa Carmodych układały się, ku wzajemnemu zadowoleniu, powyżej 
średniej; przede wszystkim od pierwszego uścisku dłoni wiadomo było, że ten 
związek opiera się 
na względach praktycznych; przyniósł korzyści nie tylko na polu biurokratycznym, 
pod innymi 
względami też był miododajny. Interesy obojga kręciły się w najlepsze, ustały 
natomiast 
wyskoki. Carmody już nie przegrywał grubej forsy w pokera, ilekroć dojadły mu 
samotność i 
chandra; Alice przestała podsycać napady gniewu cowieczornym tankowaniem. Miasto 
nie 
mogło nie dostrzec, że ich życie i obyczaje złagodniały – zwłaszcza jeśli chodzi 
o Alice, tę 
Wściekłą Aleutkę. Ale cóż... to już ostateczny powrót tej, która nie załapała 
się do ekstraklasy, 
więc paraduje teraz po rodzinnym miasteczku zdana na fanfary miejscowej tylko 
orkiestry.
– Niech szlag trafi – miała na myśli zarówno siebie, jak i miejscową orkiestrę z 
jej 
fanfarami – muszę się napić, wszystko jedno wścieknę się czy nie. Lepiej już 
wrzeszczeć jak 
wariatka, niż się wymykać jak myszowata mimoza.
Tequila się skończyła, podobnie jak resztka miodu po starym Norwegu. W domowych 
pieleszach wchodziła w grę tylko pamiątka pozostawiona w tym tygodniu w pralni 
przez 
jakiegoś roztargnionego Popiluta: butelka mad dog jacka. Żołądek Alice nigdy nie 
gustował w 
tanim porto, nawet w czasach najostrzejszego gazowania. Gdzieś musi przebiegać 
granica. Ale 
Herky już zamknął bar, zbliżała się ciężka noc; cóż, trzeba się gdzieś schronić 
przed sztormem, 
choćby w tanim porto.
Pierwsze łyki wsączyła w siebie, zaciskając powieki, jakby w ten sposób chciała 
się 
odgrodzić od tego smaku. W końcu porto zaczęło coś po cichutku nucić, więc 
odstawiła butelkę 
na półkę z proszkami i wróciła na górę. Zrzuciła buty i ściągnęła kostium do 
square dance, w 
który się wystroiła na miejskie zebranie. Góra była uszyta z czegoś podobnego do 
staroświeckiego obrusa w biało-czerwona szachownicę, a spod sztywno odstającej 
spódnicy 
wyglądał bezlik obrębianych i szeleszczących halek. Alice kupiła kiedyś ten 
strój dla draki, w 
Ketchican na imprezie Ligi Pionierów; lecz na zebraniu miał stanowić wyzwanie.
Wzięła prysznic, a potem włożyła luźne ocieplane spodnie i owinęła się w jedną 
ze starych 
grubych flanelowych koszul Carmody’ego. Obszerna koszula na miarę obwodu 
Carmody’ego 
miała wystrzępione mankiety i dziurki, więc trudno by było zapiąć któryś z 
nielicznych nie 
oberwanych guzików. Alice tak owinęła nią szczupłą talię, że poły koszuli 
zachodziły na siebie z 
obu stron o dobre pół szerokości.
Rozłożyła amerykankę, usiadła po turecku na materacu, oparła się plecami o 
ścianę i 
uniosła kolano, żeby przebadać półkę z książkami. Czekały tam stare znajome, 
wypróbowane 
przyjaciółki, z którymi zdołała zaliczyć niejedną ciężką noc. Sassy Zora Neale 
Hurston była 
przyjaciółką szczególnie pomocną przy odpalaniu pierwszych wieczornych dawek. 
Także Eudora 
Welty – z pierwszorzędnym słuchem i przenikliwym, tropiącym śmieszności 
spojrzeniem – 
zawsze sprawdzała się jako pasjonujący kompan podróży przez mrok. Ta noc 
wymagała jednak 
czegoś bardziej klasycznego. Ponadczasowego. Alice wybrała Helenę w Egipcie 
Hildy Doolittle. 
Po paru linijkach przypominających kruszony lód, a traktujących o zaprzeszłych 
wyskokach 
Heleny i Achillesa, Alice – spragniona odrobiny ciepła – zeszła na dół po Biedę. 
Ale po paru 
stronicach stwierdziła, że nie uspokoją jej ani ciepłe szczeniaki, ani lodowata 
poezja; wobec tego 
znów zeszła na dół po mad dog jacka.
Już od prawie godziny czytała, popijała i głaskała po głowie śpiące zwierzę, 
kiedy usłyszała, 
że na podwórze zajeżdża bryczka. Pewnie jakaś paczka wielbicieli właśnie 
podrzuca Shoolę. 
Młodziutka Eskimoska, która wyleczyła się z zadurzenia w Ike’u Sallasie, była 
teraz 
wschodzącą gwiazdą w kręgach kuinackich nastolatków. Po zejściu z planu zawsze 
gdzieś 
trajkotała otoczona wianuszkiem wolnych właśnie szczawi. Ba, asystowały jej 
nawet takie 
lokalne znakomitości, jak bracia Culliganowie, mimo że dobiegali dwudziestki.
Alice usłyszała młode głosy wymieniające pożegnania, a potem zawracanie auta, 
które 
odjechało z powrotem do miasta. Warkot silnika i zamierające pod ciężkim 
sklepieniem nocy 
pokrzykiwania nastolatków wzruszały i budziły melancholię. Kiedy już ucichły, 
Alice odłożyła 
książkę i ciasno przytuliła do szyi śpiącą kulkę ciepłego futra, żeby rozpuścić 
kulę chłodu, która 
uwięzia jej w gardle. Ach, biedna siostra Klara miała rację: złajać można 
księżyc. Ma nadzieję, 
że Michael Carmody znalazł na noc przytulny port. Ten wesoły stary opój z 
pewnością na to 
zasługuje, właśnie on, nie ma dwóch zdań. Nigdy nie skarżył się na to, że Alice 
coraz częściej 
zostawia go wieczorem samego w tej jego barbarzyńskiej niedorzecznej budowli po 
tamtej 
stronie zatoki. Wiedziała, że Carmody ceni sobie jej towarzystwo. Każde 
towarzystwo. Rano 
Carmody lubi widok ludzkiej twarzy po drugiej stronie kubka z kawą, lubi też 
spolegliwe ucho 
wysłuchujące jego opinii na temat tych, szlag by trafił, Chryste Panie, 
sakramenckich 
wieczornych telewizyjnych wiadomości. Ale nigdy nie protestował, kiedy wieczorem 
Alice 
ładowała się w blaszankę i ruszała do miasta. Zawsze szanował jej potrzebę 
bywania sobą u 
siebie; a teraz pomyślała, jak wygląda odwrotna strona medalu i chciało jej się 
płakać ze 
wstydu: z wrzaskiem wylała na Mike’a całe wiadro gówna tylko dlatego, że on 
organicznie 
potrzebuje odrobiny kobiecego towarzystwa. Jeszcze raz pociągnęła mad dog jacka 
– to draństwo 
ma pięćdziesiąt procent – i usiłowała powstrzymać łzy, kryjąc twarz w 
szczenięcym futerku 
Biedy.
W tej oto żałosnej pozycji tubylcza dziewczyna zastała tubylczą kobietę.
– Hej, pani Carmody, nic pani nie jest? – Na wysokości podłogi, znad spiralnie 
biegnących 
schodów spoglądały szeroko osadzone oczy. – Widziałam, że świeci się lampka przy 
łóżku...
Alice wytarła oczy wystrzępionym rękawem koszuli.
– Chodź, złotko – czknęła. – Oczy cię nie mylą: Helena w Egipcie, picie w łóżku, 
komedianckie zalewanie się łzami.
– Martwiłam się o panią. Wiedziałam, że pani wstyd. Przez to, że tak się pani 
odezwała do 
pana Carmody’ego. To nie było zbyt cywilizowane...
– Wiem, wiem! – Alice znów czknęła: odgłos przypominał ni to pijacki szloch, ni 
chichot 
osoby podchmielonej. – Ale wiesz, dziewczyno, czego mi naprawdę wstyd? Nie tego, 
że mało 
cywilizowane, tylko że to było tak strasznie, kurwa, wytarte. Banał, jak jakaś 
skrzywdzona żona 
z mydlanej opery, zupełny koszmar. Nie znoszę szmirowatych zagrań! Lubię myśleć 
o sobie jak 
o damie, która ma klasę i jest dobrze wychowana. Przecież ja mam magistra 
sztuki! Jak to jest? 
Mam trochę rozumu, wiem, co to jest szyk, a zachowuję się jak tłumok. Niech 
szlag trafi!
Na dźwięk tego zaklęcia tama pękła. Runęły potoki łez. Dziewczyna wspięła się po 
schodach 
i uklękła przy materacu. Objęła Alice – szczeniaka i butelki nie wyłączając – i 
przez chwilę 
kołysała to wszystko, nucąc cichutko przez nos jakąś amelodyjną melodię.
– Co sobie teraz musisz o mnie myśleć – powiedziała Alice, kiedy jakoś udało jej 
się 
powstrzymać łkanie.
– To, co wtedy pomyślałam – zapewniła dziewczyna. – A pomyślałam, o rany, że 
Alice 
Carmody miele jęzorem, plecie głupstwa, a potem poszuka czegoś do płukania ust. 
– Wzięła 
butelkę i uważnie się jej przyjrzała, marszcząc brwi. – Myślałam, że 
wykształcona dama z klasą 
używa lepszych płukanek.
Alice głośno się roześmiała i potrząsnęła głową, zaskoczona wyrafinowanymi 
wątpliwościami. A jeszcze parę tygodni temu uważała się za doradczynię i 
przewodniczkę 
dziewczyny po światowych uciechach, za bywalczynię, która chroni tę naiwną, 
prostoduszną 
najadę, z gołymi sutkami pętającą się na motorynce po świecie pełnym rekinów. 
Ale się 
porobiło.
– Gorszy byłby bimber – powiedziała, zabierając butelkę. – A to jest to, na co 
zasługuję. 
Pamiętasz? Wzgardziłam szampanem i chateaubriandem. Ufam, że pan Carmeny wykazał 
więcej 
rozsądku.
– Zdaje mi się, że przed chwilą słyszałam pana Carmody’ego na jachcie, chyba 
sobie balują z 
panem Steubinsem.
– Słyszałaś go?
– Na pokładzie było ciemno. Ale kiedy pan Carmody mówi, to jakby dzwoniła boja. 
Jest 
gwiazdą imprezy.
– No tak. Balanga na jachcie. Cieszę się. I kto tam jeszcze jest?
– Nie wiem. Prawdę mówiąc, nie byliśmy na tym przyjęciu na jachcie, no, może 
chwilę. Po 
prostu wpadliśmy podrzucić Leonarda. Kojarzysz go?
– Kojarzę – odrzekła Alice. Czuła, że dziewczyna coś przed nią ukrywa i 
podziałało to jak 
ów podmuch, który wznieca w popiołach ogniste języki. Rzecz nie w tym, że jej 
stary gdzieś 
flirtuje, lecz w tym, że oto ktoś obraża inteligencję Alice, usiłując ten fakt 
przed nią ukryć. Ale 
ugryzła się w język. – Jak na stworzenie rasy hollywood, Leonard wydaje się 
nieszkodliwy. I 
co, wieczór się udał?
– Bardzo. Najpierw pojechaliśmy wszyscy do Oponopolis, tam paru szczawi śpiewało 
takie 
chodnikowe kawałki. Potem ja opowiadałam trochę różnych historii. A potem, 
wieczorem, 
zachciało nam się podjechać do pana Sallasa i powiedzieć mu, że bardzo się nam 
spodobał jego 
tekst. Tylko nie zrozum tego źle; już nie jestem uzależniona sercowo. To był 
pomysł Leonarda.
– A pan Sallas poczuł się bardzo dowartościowany.
– Nie mam pojęcia. – Dziewczyna zmarszczyła brwi. – Bardzo samotny i smutny, 
raczej tak 
to wyglądało. Powiedział, że mimo wszystko weźmie szczeniaka.
Dziewczyna w zamyśleniu podrapała śpiące zwierzę po okrągłym brzuszku; trwało to 
chwilę, a potem uśmiechnęła się do Alice.
– No nic... po prostu wpadłam powiedzieć dobranoc; proszę spać spokojnie i nie 
przejmować się, że mówiła pani głupstwa i zraniła męża. Pani mąż nie należy do 
osób, które coś 
takiego rani, i myślę, że dobrze się bawi. W każdym razie nie jest samotny ani 
smutny. – 
Wyprostowała się i wstała, a na jej twarzy zalśniła ni to naiwność, ni 
złośliwość. – Mam 
nadzieję, że pani nie uważa za wyskok tego, że tak wpadam bez zapowiedzi i 
wygaduję różne 
rzeczy?
Alice miała szczerą ochotę odpalić coś złośliwego, ale w końcu powiedziała 
tylko:
– Wcale nie, bardzo się cieszę, że zajrzałaś.
– Dobranoc, spokojnych snów. – Dziewczyna schyliła się i poklepała szczeniaka po 
łbie 
ostatni raz. – Dobranoc, Biedo. Może kiedyś weźmie cię ktoś razem z panem 
Sallasem.
Odgłos cichych kroków dziewczyny najpierw dobiegał z metalowych schodów, potem z 
pralni; Alice pociągnęła kolejny łyk doprawianego wińska. Wreszcie usłyszała 
skrzypnięcie 
drzwi do domku Shooli, po drugiej stronie. Wsunęła mokasyny i uważnie zaczęła 
pokonywać 
spiralne schody z na wpół śpiącym szczeniakiem i na wpół opróżnioną butelką. 
Zmierzała ku 
trzyosiowej furgonetce, nawet nie zastanawiając się, czy zdoła ruszyć. Ale 
leżąca tuż nad ziemią 
ciężka, zimna zasłona mgły rozstąpiła się i przepuściła Alice.
Przy wieży ciśnień mgły już nie było, a zwarta pokrywa chmur postrzępiła się i 
zamieniła w 
długie, czarne pasma rozwleczone po niebie. Światło wpływającego na niebo 
księżyca w pełni, 
jeszcze niewidocznego, rozlało się po wierzchołkach drzew. Ponura, płaska pustka 
w miejscu, 
gdzie piętrzyły się śmieci, przyprawiała o szok; w sinobłękitnej połyskliwej 
poświacie ziemia 
poszarpana buldożerem stanowiła widok znacznie bardziej haniebny niż owe góry 
gnijących 
odpadków. Z jeszcze gorących, wypełnionych popiołem jam wznosił się dym, a 
reflektory 
wyławiały z mroku bezładnie biegające głodne świnie. W przyczepie mieszkalnej na 
końcu 
drogi było ciemno. Tym lepiej. Ale zanim zdążyła zawrócić, światło przy wejściu 
zapaliło się. 
Wyłączyła zapłon i przez chwilę tkwiła bez ruchu za kierownicą, słuchając 
trzasków stygnącego 
silnika. Pociągnęła, ile się dało, bez narażania się na przymus natychmiastowego 
zwrócenia 
słodkiego trunku – i wysiadła. Sallas już stał na najwyższym stopniu schodków, 
we frotowym 
płaszczu kąpielowym, lekko parującym w błękitnej poświacie.
– Hej, Ike! – krzyknęła. – Słyszałam, że ci dokucza samotność, więc przywiozłam 
coś w 
rodzaju towarzystwa. Spałeś?
– Alice? Wcale nie. Brałem prysznic. Myślałem, że na dziś już koniec nocnych 
wizyt i...
– Wcale nie – powtórzyła jak echo. – Ale to długo nie potrwa. Mogę wejść?
– Jasne. – Odsunął zasłonkę, przepuścił Alice i zapalił światło. Na widok obu 
bagaży 
uśmiechnął się. – Co ma być tym towarzystwem, szczeniak czy mad dog?
– Wybieraj. – Wyciągnęła przed siebie ręce. Butelka była niemal pusta, a 
szczeniak obudził 
się i szamotał. Alice próbowała go znów wziąć pod pachę, ale tym bardziej 
zawzięcie tarmosił i 
drapał koszulę.
– To chyba wezmę szczeniaka, zanim cię – rozbierze – cicho powiedział Ike.
– Wabi się Bieda. – Alice znów owinęła się połami flanelowej koszuli, wpuściła 
je w 
ocieplane spodnie. – Ale możesz ją nazwać, jak chcesz.
– Bieda jest w porządku.
– Dlaczego mówimy szeptem?
– Bo tak się składa, że już mam coś w rodzaju towarzystwa. Tam w łóżku Greera 
śpi jak 
zabita Louise Loop. Czy też powinienem powiedzieć Louise Levertov?
– Jak uważasz – szept Alice zabrzmiał dość chłodno.
– Wydzierała się tu po ciemku wniebogłosy i tak ją znalazłem przed godziną – 
pośpiesznie 
wyjaśniał Ike. – Wyglądała na dziewczynkę, którą ściga potwór. Powtarzała, że 
się boi, że ją tam 
wydali na rzez...
– Naprawdę? – Alice wbiła wzrok w twarz Ike’a. – Biedna Lulu. Przy okazji 
hollywoodzkiego tlenienia włosów musiała sobie utlenić tę odrobinę mózgu, którą 
kiedyś miała. I 
któż ją wydał?
– O ile się mogę połapać, to własny mąż. Twoje cudowne dziecko. Już mówiłem, 
darła się 
wniebogłosy. – Patrzył, jak ręka unosi ku zaciśniętym wargom butelkę. – Na miły 
Bóg, Alice!
Jeżeli naprawdę masz zamiar się tego napić, to przynajmniej pozwól, że 
zmajstruję jakiś 
rozpuszczalnik. I jakąś zakąskę.
Siadaj, zaraz wracam.
Powędrował na palcach w głąb tej mieszkalnej rury i zniknął jej z oczu. Alice 
wciąż stała, 
oparta biodrem o ostrą krawędź laminowanego blatu. Poczuła, że pod tą kraciastą 
flanelą jest 
cała mokra, że kipi. Zakop za zębami ten swój jęzor jak topór, udzieliła sobie 
reprymendy; facet 
po prostu chce być rycerski, chce się zachować jak dżentelmen. Prawda? No 
dobrze, a co ma 
znaczyć ta odzywka o „cudownym dziecku”? A na zebraniu ta żrąca diatryba? 
Zastanów się, do 
czego pije w ten sposób?
Isaak wrócił z okrągłą kuchenną deseczką, na której poustawiał kubki, perriera, 
krakersy i 
kawałek szwajcarskiego sera. On również nie zrobił żadnego ruchu w stronę 
krzesła, nie wsunął 
się za stół. Postawił prowizoryczną tacę i zmieszał napoje. Gazowana woda mogła 
trochę pomóc 
mad dogowi. Alice przyglądała się, jak Ike otwiera nóż sprężynowy z rękojeścią 
okładaną 
rogiem i kroi płaty sera.
– Mam nadzieję, że go umyłeś po ostatnim bebeszeniu ryb?
Ike powąchał ostrze.
– Z rybich flaków odmywa się bez problemu. Ale czasem zostaje zapach po 
wycinaniu 
nagniotków, zwłaszcza kiedy ropieją.
Alice nie uśmiechnęła się, więc Ike dalej kroił. Jeszcze raz sama się 
przestrzegła przed 
własnym jęzorem-toporem, ale na to, że kipi, nic nie mogła poradzić. Zdaje mu 
się, że tak 
elegancko sobie pogrywa, dyskretnie, ę-ą. Zakąseczki, francuska woda mineralna. 
Trudno, trzeba 
to gówno rozgrzebać...
– W porządku, Sallas. Myślę, że nastała pora wyłożyć karty na stół. O co chodzi 
z tym 
„cudownym dzieckiem”? Co to za zagrywka? Dość już skradania się, nie jestem 
mimozą...
Pokroił ser, ułożył płatki na krakersach i wbił nóż w deseczkę. Resztkę mad doga 
jeszcze 
raz nalał do plastykowych kubków i dopełnił perrierem. Potem odstąpił o krok i 
oparł się o 
ściankę obok składanego stolika naprzeciw Alice.
– Lulu myśli, że chcą ją zabić. Mówi, że ją nafaszerowali prochami nasennymi i 
zostawili w 
zabudowaniach Loopa, otworzywszy na oścież wszystkie drzwi.
– Po co?
– Żeby ją zżarły niedźwiedzie. Albo wieprze. Ale udało się jej zwymiotować tyle 
tego 
ogłupiacza, że zachowała przytomność.
– Nie rób sobie jaj; pytam, na Boga, po co?
– Po pierwsze z powodów majątkowych...
– Majątkowych? Jezu i wszyscy święci... Posłuchaj, zapakowali tam Lulu, samą, do 
domu 
Loopa, żeby trochę wytrzeźwiała i doszła do siebie! Każdy w mieście to zrozumie. 
Naprawdę 
przefajnowała; luz owszem, ale cholera jasna bez przesady. Tam luz, tu luz, 
istny Lautrec, 
kojarzysz, co? – Teraz Ike nie uśmiechnął się, nic nie powiedział, więc 
ciągnęła: – Dobrze, no to 
ustalmy, w czym rzecz. Lulu to największa szansa Nicka, żeby się załapać na 
kawałek gruntów 
papy Loopa. Stary Loop nie bardziej się troszczy o Nicka niż ty. Jeżeli Lulu 
ktoś zamorduje, to 
baj-baj drogi zięciu, gnido jedna.
Ike nie śpieszył się z odpowiedzią i ze zmarszczonymi brwiami wpatrywał się w 
bąbelki 
gazu w kubku. Szept ledwie docierał do Alice.
– Stary Omar już został zamordowany, Alice. Dziś po południu widzieliśmy go z 
Greerem w 
sieci.
– Utonął?
– Tak, utonął.
– To na jakiej podstawie, do diabła ciężkiego, zaraz twierdzisz, że go 
zamordowano? 
Wszyscy wiedzą, że Omar był marnym żeglarzem, a stara balia, w której pławił 
tyłek, ledwie się 
trzyma na wodzie.
– Był owinięty mylarową taśmą, Alice. A do palanta przywiązano mu kulę od 
kręgli. Nikt 
nie jest aż tak marnym żeglarzem.
– No to wciąż są synowie, niepodważalni spadkobiercy.
Ike pokręcił głową.
– Nie sądzę. Nikt o nich nie usłyszał, od kiedy ludzie z Foxcorp wysłali ich 
samolotem z 
jakąś tajemniczą misją, parę tygodni temu. Podejrzewam, że drzewo genealogiczne 
roztrzaskało 
się i spłonęło.
– Prawdę mówiąc, Sallas, już ci się wszystko porąbało, jak tej Lulu – szept 
Alice stawał się 
słodszy, cichszy, chociaż niesamowite lśnienie oczu przypominało twardość 
obsydianu. Czy on, 
na Boga Ojca, nic nie słyszy? Nie widzi? Nie dostrzega tej ręki Alice, 
ostentacyjnie odstawiającej 
pusty kubek koło deseczki?
– Prawdę mówiąc, Alice, nie wiem, czy mi się porąbało. Za to wiem, że w 
więzieniu Nick 
bywał bardzo zawzięty i mściwy. I że się go bano nie na żarty. Wciąż opowiadał, 
że go od 
urodzenia wykorzystywano, parszywie traktowano i że nie spocznie, póki nie 
wyrówna 
rachunków.
– Wszyscy możemy się stać bardzo zawzięci i mściwi – zauważyła Alice. – O powody 
nietrudno. Popatrz tylko na tę kupę gówna, z którą nas zostawili szacowni 
przodkowie. Każdy 
by się mścił... A pomyśl, na przykład, o numerach, które sam kiedyś wykręcałeś! 
Co to było, jak 
nie zemsta?
– Do diabła, Alice, chodziło o moje dziecko!
– A tu może nie chodzi o moje? Posłuchaj, Sallas, przez całe lata znosiłam twoje 
wpieprzanie się: w to, jak prowadzę interesy, za kogo wychodzę, nawet w to, jak 
się, kurwa, 
ubieram, ale wciąż mi się w pale nie mieści, że możesz mi się wpieprzać do...
– Alice, nawet słowa nie powiedziałem...
– Nie musisz mówić; nie jestem ślepa. Nie przypuszczałam, że się ośmielisz 
recenzować 
moje wychowywanie własnego syna!
– Szszsz. Alice, nie recenzuję. Mówię tylko, że... Miałem na myśli... Chryste, 
przecież, 
kobieto, to nie twoja wina, że Nicholas jest, jaki jest, że się urodził, gdzie 
się urodził, że nie miał 
oj...
Rzuciła się na niego, zanim dokończył, dopadła twarzy z pazurami i sycząc jak ów 
kot 
uwolniony ze słoika. I z czymś jeszcze. Ike zobaczył, że nóż w rogowej oprawie 
dwukrotnie 
uderza go w obojczyk; tak mocno, że natychmiast zdrętwiała mu cała ta część 
klatki piersiowej. 
Na szczęście waliła trzonkiem – dawka mad doga i furia tak oszołomiły Alice, że 
nie zwracała 
uwagi na to, jak trzyma nóż.
– Alice! – Udało mu się złapać ją za przegub, zanim uderzyła po raz trzeci. 
Drugą ręką 
capnęła go za włosy i ucho. – Alice, ty cholero walnięta, jeżeli zaraz...
Znów nie dała mu skończyć: jej kolano poderwało się jak wściekłe, otarło o 
biodro Ike’a i 
wylądowało mu na żołądku. Obrócił się, a wtedy próbowała zatopić mu zęby w 
skórze na 
głowie. Strząsnął ją z siebie i na tyle się uwolnił, że mógł się wyprostować, a 
potem pchnąć ją 
na stół, w tył, przygnieść do blatu i trzymać, wcisnąwszy uda między jej uda, 
żeby 
uniemożliwić kolejne uderzenie kolanem. Rozłożył jej ręce i z całej siły ścisnął 
nadgarstki, aż 
puściła nóż, który upadł między porozrzucane płatki sera. Ich twarze znalazły 
się tak blisko 
siebie, że między oczami, jak między elektrodami, mógł się rozjarzyć łuk.
– Oczywiście, że Nicholas miał ojca. – Słowa wydostawały się spomiędzy 
zaciśniętych warg 
jak pasemka skwierczącego bekonu, mimo to Alice wciąż mówiła szeptem. Zresztą 
oboje nie 
podnosili głosu. – Tego samego zdegenerowanego rosyjskiego skurwysyna co ja! – 
Poczekała, aż 
to dotrze do adresata, a potem dodała: – No to powiedz, kogo tu wykorzystano? I 
kto został 
parszywie potraktowany?
Ike trochę się cofnął i popatrzył jej w twarz. Między jej zębami uwięzły kosmyki 
jego 
włosów, z nosa pociekła krew; musiała go sobie rozbić o czaszkę Ike’a.
– Przepraszam – powiedział. Pozwolił jej się trochę podnieść, ale nie puszczał 
przegubów. – 
Nie wiedziałem.
– Nick też nie wiedział. Nie było sensu mu o tym mówić. Au, jasny gwint, 
walnęłam się w 
rzepkę. A swoją drogą, co to takiego twardego? Znów ta sakramencka armata, co? 
Czy zawsze 
wyciągasz broń, kiedy masz gości, czy tylko na mnie?
– A więc Nick... – Ike jeszcze nie całkiem oprzytomniał, zaszokowany tym, co 
usłyszał. – A 
czy ktoś jeszcze...
– Czy ktoś wie? – Alice, chociaż ciężko zdyszana, słyszała przez cały czas, jak 
łomoce jej 
serce. – Ten skurwysyn. Tylko on wiedział.
– Był pijany?
– Za każdym razem.
– Jezu, Alice... – Spuścił wzrok. – Przykro mi, naprawdę. To rzeczywiście musiał 
być kawał 
drania. Nic dziwnego, że cię teraz faceci tak paraliżują. Zawsze uważałem... – 
Urwał; wciąż miał 
spuszczone oczy.
Alice spojrzała w ślad za nim i zobaczyła, co mu odjęło mowę. Podczas szamotania 
postrzępione poły koszuli wysunęły się z ocieplanych spodni. Wypłowiała 
kraciasta flanela 
rozdzieliła się i teraz wyglądała jak sfatygowaną kurtynka w striptizowym 
teatrzyku. A dwie 
nadobne tancerki, które zjawiły się na scenie, najwyraźniej domyślały się, że 
wywierają wrażenie 
na publiczności i rytmicznie, z życiem zafalowały. Nim Alice zorientowała się, 
co się dzieje, ten 
rytm podchwyciły jej biodra i mimowiednie, jakby bez jej udziału, też 
zafalowały.
Oboje podnieśli wzrok i popatrzyli sobie w oczy. Twarz Ike’a płonęła, był 
zakłopotany.
– W porządku, Alice... jeżeli cię puszczę, to dasz mi słowo, że już nie będziesz 
próbować 
wariactw?
– Nie wiem, czy mogę – zaczęła się przekomarzać. Nieoczekiwanie rozbawił ją 
widok Ike’a, 
a promienisty rumieniec też jej trochę pochlebił. Wygięła się do tyłu, żeby 
trochę pokłuć Ike’a w 
oczy; taki z niego zabawny świętoszek. – W końcu jestem kobietą szaloną.
– Przestań! – szepnął.
Biodra Alice znów zafalowały, ale teraz zdobyła się na lepszy tekst:
– Poza tym, ile razy sytuacja wymyka się spod kontroli, zawsze masz w kieszeni 
ten wielki 
stary rewolwer...
– Alice, przestań, proszę...
Po prostu nie mogła. Czuła się pijana ze złości. Jej usta wyrabiają, co chcą, 
jakby kierował 
nimi osobny mózg, właśnie popadły w słowotok, jeden ostry tekst goni drugi. 
Będzie teraz 
dokuczać Ike’owi przez całą noc, chyba że Ike coś zrobi, chyba że jakoś te usta 
powstrzyma. Za 
sprawą jakichś czarów nocny sztorm w porcie nagle ucichł – i pojaśniało. 
Zadźwięczały 
dzwoneczki, rozbłysły światełka. A wtedy zrozumiała, że owszem, jest pijana, 
lecz nie ze złości.
– Hej, Alice... Boże, nie myślałem, że...
Teraz to jego by należało uciszać. Tak jest, cholera jasna: dzwoneczki i 
światełka. Wytarte 
to, ale prawdziwe. Komiczne to całe zauroczenie. Aluminiowy strop jak wyniosła 
kopuła. Nawet 
nocne chrząkanie głodnych świń i niedźwiedzi – jak chór na wysokości. 
Bezbrzeżnie komiczne. 
Ale nie roześmiała się. Ike puścił jej przeguby, więc mogłaby się położyć na 
stole, podpierając 
się na łokciach, ale laminowany blat był zimny, a leżące na nim ser i okruchy 
zaraz się staną 
problemem, bez względu na zauroczenie.
– W porządku, Sallas; jeżeli się już do tego zabieramy, to trochę wygody nie 
zaszkodzi. Już 
jesteśmy za starzy, a w akrobacji nie mamy wprawy.
Trzeba było ruszyć z miejsca szczeniaka.
Zanim sen ogarnął i uniósł Alice gdzieś w dal, zobaczyła, że wydłużony sufit 
galaxy ożył i 
pokrył się falującymi formami świetlnymi. Sylwetkę mężczyzny osnuły 
fantasmagorie, jakby 
namalowane przez Kandinsky’ego. Geometryczne kwiaty, fontanny klejnotów, sunące 
kształty 
jak powycinane z płomienia. Wiśniowe węże wijące się radośnie wśród wzorzystych, 
jaskrawobiałych polipów. Jakieś coś, jakieś pół-coś, jakieś niemal-coś. 
Szkarłatne chimery i 
płaszczki w kolorze magenta, frunące upierzenie różowych jak flamingi tancerzy 
flamenco – 
wszystko to w szalonym walcu, granym przez jakiegoś niewidocznego skrzypka, a 
tańczonym 
na odwrót, na podłodze, którą był aluminiowy sufit przyczepy.
W pierwszej chwili rozmyślała sennie, że może w końcu rozkwitają baśniowe 
fajerwerki 
miłości, żeby rozświetlić jej życie – ale to zbyt szmirowate, żeby było 
prawdziwe, może się 
przytrafić najwyżej w fantastycznych romansach Harlequina. Potem pomyślała, że 
Sallas pewnie 
ją czymś nafaszerował. Odrobina LSD w plastykowym kubeczku? Czemu nie, żadna 
sztuka. 
Szybko jednak doszła do wniosku, że jest to wyjaśnienie równie fantastyczne jak 
poprzednie. Jest 
tyle samo szans, że Ike Sallas sięgnie po narkotyki, żeby zaciągnąć kobietę do 
łóżka, ile że 
miłość rozświetli człowiekowi życie za sprawą migocących po suficie świateł 
disco. W końcu 
uznała, że z powodu wielkiej burzy słonecznej, którą przepowiadali meteorolodzy, 
rozjarzyła się 
nieoczekiwanie aurora borealis, zorza polarna – wybuch naładowanych cząsteczek, 
rozpędzonych w polu magnetycznym nad biegunem, a potem uderzających o ekran 
atmosfery 
ziemskiej, jak w kineskopach tych starych odbiorników telewizyjnych. Zimne ognie 
podnieconych atomów. Widocznie odbijają się w kalejdoskopowych zwierciadłach, 
którymi są 
muszle na podjeździe Sallasa, a potem odbicie wpada przez okno.
Przypomniała sobie, że z atomów tlenu – gdzieś o tym czytała – powstają 
czerwienie, żółcie 
i akwamarynowe zielenie, azot zaś daje fiolety, neonowe błękity i te ociężale 
ociekające plamki 
jaskrawej bieli. Trochę ją rozczarowało własne, mało romantyczne rozwiązanie 
zagadki. A więc 
to tylko rozpędzone atomy w posępnym królestwie fizyki. Ale potem pomyślała o 
innej, 
bardziej klasycznej interpretacji. Obróciła się, umościła i tuż przed zaśnięciem 
wydało jej się, że 
znów jest na wykładzie mitologii na stanowym uniwersytecie w San Francisco. A 
według podań 
wikingów światło – północy to refleksy złotych tarcz niesionych przez walkirie, 
„waleczne 
dziewice, które w nagrodę prowadzą po niebiosach dusze poległych bohaterów ku 
Walhalli, 
przez tęczowy most. Ach, te klasyczne rozwiązania! Lepsze niż purpurowe 
halucynacje po lucy, 
lepsze niż fantazje harlequinów, lepsze niż mroźne zjawiska fizyczne zachodzące 
w górnych 
warstwach atmosfery. A także na swój sposób prawdziwsze, w sensie pierwotnie 
mitycznym, 
jak wizje Cezanna są prawdziwsze niż Wyetha, Pollocka prawdziwsze niż Picassa, 
Chagalla niż 
Hoppera... lecz w senność Alice wdarł się nagle pełen przerażenia krzyk i obalił 
te wszystkie 
teorie – fizyczne, fantastyczne, romantyczne i mityczne.
– Ooouuu, Jezu, a nie mówiłam! Podpalili rzeźnię taty!
20
Bliskie spotkanie gówna ze śmigłem
Ponieważ miała ów chwytający za serce wdzięczek – bez którego w starych czarno-
białych 
melodramatach nie mógł się obejść żaden bezdomny brzdąc (ale-ja-nie-mam-na-
czynsz-i-te-raz-
będziesz-musiał-za-mnie-płacić) – nazwano ją Neli.
Była średnią siostrą Shooli; to właśnie ją ów pan Isaak kiedyś upewniał: tak, 
jestem 
przekonany, że będą się z tobą bawić. Liczyła sobie sześć wiosen, a jej 
prawdziwe imię było 
gmatwaniną tak dziwnych samogłosek oraz spółgłosek szczelinowych i gardłowych, 
że mógł się 
na niej połamać najzwinniejszy język – nawet w rodzinnych stronach dziewczynki. 
W samym 
zaś imieniu nikt nie potrafił – dziecka nie wyłączając – znaleźć śladu sensu: 
chodziło o jakieś 
fladry, lodowe robaki i spóźnienie się na łódź płynącą do kościoła, wszystko 
poplątane. Tak 
więc Filmowi Ludzie nazwali ją Neli, a dziewczynka nie widziała w tym nic złego.
Filmowi Ludzie nie tylko wynajęli te ładne motelowe pokoje, ale dla Neli i jej 
rodziny 
przygotowali pomieszczenie, w którym czekają przed wejściem na plan Filmowe 
Gwiazdy; 
znajdowało się w jednym z pustych skrzydeł na środkowym poziomie starej 
przetwórni. 
Powiedzieli, że to zielony hall, chociaż trudno tam było wypatrzeć jakiś kolor. 
Dużego 
drewnianego pomieszczenia nigdy nie malowano. Na starej sosnowej podłodze nie 
położono 
wykładziny, nie było olicowania na drewnianych dźwigarach. Rury i druty biegły 
po prostu na 
wierzchu nie osłonięte, jak żyły i ścięgna obdartej ze skóry foki. Ale nikt z 
rodziny się nie 
skarżył. Były łazienka, kuchenka i pełna lodówka. Był duży, sympatyczny kąt, w 
którym 
poustawiano wersalki, gdyby ktoś chciał się zdrzemnąć albo pogapić na serial. 
Albo pograć w 
pokera czy black jacka na komputerku. W sumie było tu dużo bardziej komfortowo 
niż w ich 
domu na Północy. Też był drewniany, wzniesiony ręcznie precz plemię, żeby 
zachować tubylczy 
status i wiążące się z nim oenzetowskie granty. Ale współplemieńcy Neli nie 
uchodzili za 
ciesielskie znakomitości. Lepiej się czuli, budując ze śniegu.
Neli, owszem, lubiła seriale, lecz bez przesady. Nie popadała w ów stan 
zaćmienia, który 
przed telewizorem obezwładniał jej dziadków, wujów i kuzynów. Czasem oglądała 
poranne 
programy muzyczne, zanim starsi przypięli się do mydlanych oper. Potem 
wychodziła 
pospacerować po rusztowaniu. Otaczało przetwórnię z trzech stron, podtrzymując 
zbite z desek 
galerie biegnące na trzech poziomach, wokół parteru i dwóch pięter. Do 
zewnętrznych rur 
przymocowano na podporach ogromną długą ścianę z płótna, metalowej siatki i 
papier-mache; 
wznieśli ją – a po drugiej stronie pomalowali – filmowi robotnicy. Na zdjęciach 
miała udawać 
klif. Słowem, po drugiej stronie kręcono film. Nie za wiele dało się podpatrzeć 
przez to sztuczne 
urwisko, ale tu i ówdzie trafiały się dziury, ucharakteryzowane na gniazda 
ostrygojadów lub 
kępy trawy. Z galerii można się było przyglądać kręceniu sceny, pod warunkiem że 
człowiek 
znajdzie się na właściwym piętrze i obstawi odpowiednią dziurę. A jeśli obstawi 
źle, to trzeba 
już zostać na miejscu i tylko czekać. Najpierw włączali brzęczyk, który oznaczał 
„uwaga”, a 
potem rozlegał się dzwonek „cisza na planie”. Kiedy już zaczynali kręcić, nikomu 
nie wolno 
było hałasować ani nawet zatupać na deskach czy schodach na końcu galerii. W 
przeciwnym 
razie straż mogła pechowca naznaczyć czerwoną kropką i odesłać do Oponopolis 
razem z tymi, 
którzy nie załapali się na statystowanie. Neli widziała to już trzy razy. Więc 
za żadne skarby by 
nie zatupała po „cisza na planie”. Mowy nie ma.
To oznaczało, że trzeba obstawiać z głową i być odpowiednio wcześnie, żeby 
zaklepać 
miejsce. Najlepiej, zanim w telewizji skończą się ranne komedie. Większość 
szczawi nie ruszała 
się z miejsca, póki szły poranne wideoklipy. Czasem rozlegał się brzęczyk 
„uwaga”, a oni 
jeszcze tkwili w sypialniach czy w poczekalni. Wtedy można się było dorwać do 
przyzwoitego 
miejsca, z którego widać plan i samo filmowanie. Jednak Neli nigdy się to nie 
udało, nawet jeśli 
wstała dużo wcześniej. Szczawie umiały wspinać się po rusztowaniu, zręcznie 
przewijać się z 
galerii na galerię, przypominając jaszczurki w tych czarnych gumowych 
przepaskach. Na 
najwyższej galerii znajdowały się najlepsze dziury do podglądania, ale szczawie 
zawsze już tam 
były, zanim Neli wbiegła po stromych, najeżonych drzazgami schodach z sosnowych 
desek. 
Bardzo to zniechęcało.
Nic dziwnego, że dzisiaj, kiedy poranne programy muzyczne dobiegły końca, Neli 
pomyślała: pójdę na dół.
Na schodach większość zaprzyjaźnionych szczawi dziwiła się, że bosa Neli 
schodzi, kiedy 
oni pędzą w przeciwną stronę.
– Hej, mała! Gdzie cię niesie? Nic nie zobaczysz na dole. Tam nie ma dziur.
– „Jestem kot bury, nie dbam o mysie dziury”. – Tę właśnie piosenkę nadawano w 
telewizji, 
kiedy zahuczał sygnał „uwaga”. – „W rybnym sklepie biedy nie klepię, okiem 
zielonym wypatrzę 
filet mrożony...”
Na najniższej galerii przekonała się, że mają rację. Dziur nie było. Za to po 
wielkim 
podmuchu podstawę tej olbrzymiej zastawki podwójnie nafaszerowano obciążeniami i 
wzmocnieniami. Przypominała teraz długą drewnianą jaskinię, ciemną, ciągnącą się 
wzdłuż 
całego budynku, nigdzie nie rozświetlaną przez żadne szczeliny.
Obok rogu starej przetwórni Neli zobaczyła kolejne schody, prowadzące w dół, w 
ciemność. Była pewna, że schodzi na najniższy poziom budynku, a jednak były 
jeszcze jedne 
schody. Nad najwyższym stopniem wisiała na łańcuchu tablica z napisem, ale Neli 
nie umiałaby 
go odczytać, nawet gdyby był oświetlony. Z prowadzonego przez zakonnice 
przedszkola znała 
parę szacownych słówek francuskich, lecz jeśli chodzi o angielszczyznę, 
rozróżniała tylko „dla 
mężczyzn” i „dla kobiet” oraz „włączone” i „wyłączone”.
Dała nura pod łańcuch i zaczęła schodzić, czując pod bosymi stopami takie same 
stopnie, 
szorstkie i najeżone drzazgami. Purpurowa poświata, spowijająca tam w górze 
rusztowanie 
ukryte za dekoracją, docierała tu coraz słabiej. Na samym dole Neli wymacała 
drewnianą kratę; 
popchnęła ją – i otworzyło się przejście. Z głębi wionęły chłód i pustka, a Neli 
usłyszała 
bulgotanie niewidocznego morza. Palce nóg natrafiły na wodę i dziewczynka 
znieruchomiała. W 
grobowej ciemności rozbrzmiewało tylko to bulgotanie, a pogłos je 
zwielokrotniał. Znajdowała 
się w jakiejś ogromnej piwnicy ulokowanej pod przetwórnią. To wilgotne podziemie 
wydało się 
dziewczynce miejscem nadzwyczaj tajemniczym, lecz wcale nie budziło lęku. Czuła 
odór starych 
palowań, starej maszynerii i obrzydliwej, zatęchłej wody. Wprawdzie otaczała ją 
atramentowa 
ciemność, ale zwielokrotnione odbicia chlupocącej wody penetrowały tę pustą 
przestrzeń jak 
wiązka sonaru, gdzieś w oddali przetaczały się od ściany do ściany, odbijały od 
impregnowanego kreozotem drewna na górze (pewnie to parter przetwórni), od 
niewidocznych 
wraków jakichś starych kotłów parowych i maszyn... słychać było nawet odbicia od 
starych 
wielkich sosnowych pali. Neli była pewna, że zaraz dokładnie ułoży sobie w 
głowie obraz tej 
mrocznej groty, jakby przed oczami miała dom lalek.
Postąpiła o krok. Bosa noga zanurzyła się nieco powyżej kostki i wtedy Neli 
wyczuła pod 
stopą dno. Płaski, gładki kamień, beton, ale nie śliski. Zresztą to nie taka 
woda, w której rzeczy 
robią się śliskie. Ma zapach wody, która jest w akumulatorze śnieżnego skutera. 
Postawiła drugą 
nogę. Wszystko w porządku. Jeszcze jest – jak stromo opadająca lina ratunkowa – 
ta purpurowa 
smużka u szczytu schodów; ślad poświaty na górze.
Zaczęła iść, z palcami rozczapierzonymi przed sobą jak ślimacze czułki. Szła i 
szła, i szła. 
Wreszcie znalazła się po drugiej stronie pod betonową ścianą; obmacywała ją 
uważnie, a potem, 
zadowolona, odwróciła się i powędrowała z powrotem, człapiąc coraz śmielej, w 
miarę jak 
nabierała przekonania, że rozeznaje się w pomieszczeniu, jakby je rzeczywiście 
widziała. To 
było proste. Nie musiała już nawet wyciągać rąk przed siebie, z wyjątkiem 
małego, jakoś 
niepewnego miejsca. Doskonale wiedziała, gdzie skręcić, którędy obejść, jak się 
nie zderzyć. Nie 
uderzyła bosą nogą o starą maszynę, nie stuknęła głową o słup. Jakbym to 
wszystko widziała w 
głowie – pochwaliła się przed sobą, kiedy dobrnęła do schodów; nawet bez tej 
purpurowej liny 
światła umie trafić do wyjścia. Sprowadzi tu paru szczawi i pokaże, że jej 
starsza siostra nie jest 
jedyną Eskimoską obdarzoną szczególnym wzrokiem.
Minęła drewnianą kratę, weszła po schodach na parter, zanurkowała znów pod 
zagradzającą 
przejście wiszącą tablicą z napisem i nagle się zorientowała, że – och! – 
palnęła straszne 
głupstwo. W najlepsze myszkowała po ciemku na dole, a teraz nie wie, czy już się 
rozległ 
sygnał „cisza na planie”, czy nie! Sparaliżował ją ten dylemat. Nie miała 
pojęcia, co począć. 
Jeżeli już zadźwięczał ten dzwonek i cisza nadal obowiązuje, to muszę tu 
siedzieć i czekać; nie 
wolno wracać. Jeżeli jednak będę czekać, a dzwonka jeszcze nie było, to kiedy 
zadzwoni, będzie 
oznaczał ciszę: pomyślę, że oznacza koniec ciszy, ruszę z powrotem, zacznę 
hałasować i 
naznaczą mnie czerwoną kropką. Och, och, och. Zagapiłam się, jestem w paskudnej 
sytuacji, nie 
wiem, czy był już sygnał, czy nie, nie wiem, co robić!
Tymczasem ciszy ani nie nakazano, ani nie odwołano. Trwał stan gotowości – 
„uwaga”. 
Zarządził go Clark B. Clark w nadziei, że jakoś to popchnie sprawy, zanim boss 
Nick zacznie się 
jeszcze bardziej wściekać. Od stóp do głów okrywała Clarka B. wcale gruba, 
lśniąca warstewka 
potu – ze wszystkich sił starał się robić wrażenie, zanim się w Nicku zagotuje. 
Zwłaszcza w 
Nicku ubranym w kostium lwa morskiego. Tego ranka wszystko szło jakoś, kurna, w 
poprzek, 
skądinąd zrozumiałe następstwo wczorajszych niefortunnych odpałów na finał 
wielkiego 
obywatelskiego zgromadzenia. Kiedy jednak organizuje się takie fajerwerki dla 
ludu jak ostatniej 
nocy, to trzeba się spodziewać, że parę iskier zboczy z kursu, trudno i darmo. 
Więc dzielna 
brygada kuinackiej ochotniczej straży pożarnej uganiała się całą noc od 
zaprószenia do 
zaprószenia, a brawurowe akcje – przy wtórze syren, dzwonków i migotaniu 
wirujących lamp – 
przeprowadzono dosłownie wszędzie. Jaja jak berety! A potem to śledztwo. Biali 
anglosascy 
policjanci umieją wypytać lepiej niż inni – jakby się z tym talentem urodzili, z 
notesem w 
rączynach na dodatek. Czy można się więc dziwić, że dochodzi południe, a jeszcze 
nie zaczęli 
zdjęć? I że nikt nie spojrzał wcześniej na wielki metalowy żaglopłat?
Pierwszy zauważył to Clark B. Właśnie wspiął się na stanowisko na wysięgniku i 
już unosił 
ręczny głośnik, żeby zarządzić ciszę, kiedy zobaczył graffiti. Wybałuszył oczy i 
oniemiał. 
Levertov nie pojmował, dlaczego to Clark B. zamienia się w słup soli. Podążył za 
spojrzeniem 
pomagiera i z furią zaklął. To z kolei zainteresowało kamerzystów, dźwiękowców, 
koordynatorki, asystentki, klapserki – a w końcu robotników. Kiedy na napis 
zerknął Steubins, 
kazał operatorowi – krztusząc się przy tym ze śmiechu – obrócić dźwig i nakręcić 
cały obrazek 
główną kamerą na siedemdziesięciomilimetrową taśmę. Stopniowo rzecz dostrzegali 
wszyscy. I 
wszyscy się zdumiewali – nie tyle samym graffiti, ile tym, że przecież było tam 
od wielu godzin 
jak na dłoni, podczas przygotowywania planu i dekoracji, podczas policyjnych 
wypytywań – jak 
widoczny jeszcze na niebie rąbek księżyca, zresztą też nie zauważony. Wszyscy 
byli aż tak 
zdumieni, tak kompletnie skołowani, tak wszystkich zamurowało, że właściwie nie 
uświadomili 
sobie, co oznacza komunikat Leonarda Smallsa o ucieczce lwów morskich. Wydał się 
czymś 
drugorzędnym.
Alice i Ike też nie od razu zauważyli odmianę, chociaż po wywiezieniu 
śmieciowych gór 
pierwszorzędnie było stąd widać odległą przystań i wielki srebrny żaglopłat. 
Rozciągał się teraz 
przed nimi widok na całą zatokę. Trzeba przyznać, pomyślał Ike, że zadbano o 
malowniczą 
panoramę dla przyszłych gości stacji turystycznej. Jednak nie mogli się nią 
rozkoszować; nie 
mogli spuścić z oka Lulu. Dziewczyna – w upstrzonym motylkami staniku, maleńkich 
majtkach 
i oplatana tylko paroma ocalałymi strzępami jedwabiu – boso pobiegła przez 
zasłaną szklaną 
tłuczką równinkę. Nim Ike i Alice zdążyli coś na siebie narzucić i ją złapać, 
Lulu już dopadła 
dymiących ruin, jeszcze wczoraj domostwa Loopów.
Nie pozostało nic, prócz obrysów łóżek, stołów, spalonych urządzeń – zgliszcza 
przypominały precyzyjny rzut poziomy domu.
– Pewnie poszło z dymem w parę minut – rozważał Ike. – Trudno uwierzyć, że też 
nikt nie 
zauważył takiego pożaru...
Alice nie odzywała się. Już dotarło do niej, co tu jest grane.
Ike kopnął w skraj pogorzeliska.
– Ciekawe, co tak podsyciło ogień?
– Może smalec; może drewno nim nasiąkło? – podsunęła Alice. Rozległ się 
histeryczny 
śmiech Louise.
– Smalec? Ze świń? – Jej wzrok był przedłużeniem pogorzeliska. – Jezus, 
opamiętaj się, 
Alice! Żaden smalec, tylko to sadło, to ono tam miało zaskwierczeć... – ujęła w 
garść zwiotczałe 
ciało na biodrze i potrząsnęła fałdą, aż zadźwięczały motylki na staniku – ...a 
ogień rozpalał sam 
szatan! Mówiłam czy nie, panie Sallas? I co, miałam rację? Świnka bała się 
zostać na noc w 
chlewiku, prawda? Wiedziała, że w rzeźni teraz na nią kolej...
– Fakt, Louise. Miałaś rację.
– Zaraz, chwileczkę. – Alice wciąż próbowała wybronić syna. – Nie śpieszcie się 
z 
wnioskami.
– Łatwo pani mówić „chwileczkę”. Znalazła się mamunia! Jeszcze zobaczycie! Pani 
też jest 
na liście. I czempion. I pan Greer, i pan Carmody. Kto nie z nim, ten na ubój. 
Każdy jeden.
Ike pomyślał o pistolecie w kieszeni płaszcza kąpielowego.
– Wracamy do przyczepy, Lulu. Pokaleczyłaś sobie stopy. Teraz moja kolej w 
nalepianiu 
plastrów. No, siadaj, pojedziesz sobie na barana.
Umyli ją i zabandażowali. Alice właśnie ją uspokoiła i pomagała włożyć papuzie 
ogrodniczki Greera, kiedy na podjeździe zatrzymał się wóz patrolowy.
– To gliny! – zapiszczała Louise i dała nura w głąb szafki Greera. – Schowajcie 
mnie! 
Pochowajcie wszystkie motylki! Nowe gliny to jego ludzie! Są wszędzie...
Alice podejrzewała, że to kolejny napad histerii, póki młody funkcjonariusz nie 
wszedł do 
przyczepy i bez wstępów zaczął wypytywać o Louise Loop. Alice odpowiedziała, że 
nie 
widzieli ani śladu Louise.
– Ani śladu? – Policjant zaczął się rozglądać, lecz jego uwagę rozproszył 
kudłaty kłębek pod 
nogami. Szczeniak zlizywał mu z butów czerwonobrązową pastę. – To znaczy, tak 
mam to 
rozumieć, że byliście państwo przy pożarze?
Oboje potrząsnęli głowami, podwójne uosobienie niewinności.
– To znaczy, sierżancie, że ani śladu tutaj – wyjaśniała Alice. – Spędziliśmy tu 
całą noc...
– Rozumiem. – Sugestia tkwiąca w odpowiedzi sprawiła, że gładko ogolona twarz 
młodego 
człowieka zmarszczyła się, wyrażając niesmak. – I nie zdawaliście sobie państwo 
sprawy, że w 
sąsiedztwie wybuchł potężny pożar?
– Ani trochę – zapewniła Alice.
– A co państwo wiecie o terenowcu z automatyczną skrzynią biegów, wyładowanym 
narybkiem?
Alice uśmiechnęła się i pokręciła głową.
– Pojęcia nie mam o narybku ani o terenowcach.
– Proszę pani, funkcjonariusz Deerborne i ja zauważyliśmy właśnie ślady 
balonowych opon 
– ostrzegł – które prowadzą na ten podjazd. Deerborne właśnie przeprowadza 
oględziny. Być 
może tym pojazdem poruszali się podejrzani i jeśli państwo... Ike przeciął ten 
wywód:
– A ja chciałbym wiedzieć, dlaczego nikt w mieście nie zwrócił uwagi, że wybuchł 
tak 
potężny pożar. Gdzie wyście wtedy, chłopcy, byli?
– Byliśmy zajęci, panie Sallas, przy innych pożarach. Przynajmniej trzy były 
bezspornie 
wynikiem podpalenia.
– Oho! A gdzie?
– To były opuszczony hangar na łodzie i szopa z narzędziami przy północnym 
falochronie...
– Ta stara szopa? Od lata nikt tam nie chodził. – Ike odetchnął z ulgą. To nie 
był cel na 
miarę szatana.
– ...i redakcja gazety.
– O... A co z Altenhoffenem? Nic mu nie jest?
Jest w szpitalu z naskórkowymi obrażeniami twarzy i przedramion. Doznał urazu 
podczas 
lekkomyślnej próby ratowania maszyny do pisania. Upierał się, że to jego 
ojcowizna. Więc 
świetnie, ani śladu. – Zamknął notes. – Gdybyście państwo weszli w posiadanie 
informacji 
dotyczących Louise Levertov bądź młodzieży w terenowym pojeździe na balonowych 
oponach, 
porucznik Bergstrom oczekuje, że niezwłocznie powiadomicie telefonicznie 
posterunek. Z drogi, 
piesku...
– Chwileczkę! – Alice zastąpiła mu drogę. – A czy ktoś widział Michaela 
Carmody’ego?
Znów ten ślad szyderstwa i niesmaku.
– Proszę się uspokoić, pani Carmody. Pani mąż o świcie wyszedł w morze. Gdyby 
jednak 
nawiązała pani z nim kontakt, proszę powiedzieć, że pragniemy zadać mu parę 
pytań. Chciałbym 
też, jeżeli można, udzielić pani skromnej rady; jak to mówią, mądrej głowie dość 
po słowie. – 
Przerwał i stojąc już u wyjścia, położył rękę na kolbie pistoletu. – Rozsądnie 
byłoby wysłać to 
zwierzę na przeszkolenie i nauczyć karności. Czasy nie zarejestrowanych, 
rozbestwionych psów, 
wałęsających się bez smyczy, już się w Kuinak skończyły. Proszę się na to 
przygotować. 
Lojalnie uprzedzam.
Ike poczuł się lojalnie uprzedzony. Kazał Lulu zostać w przyczepie razem z Biedą 
i 
zaryglować się od środka. Do miasta pojechał jeepem, za furgonem Alice. Tym 
razem wiózł już 
pod pachą Teddy’ego, kaliber .22. Teddy był załadowany. Skromna rada 
poskutkowała. Mądrej 
głowie dość pałką w łeb.
Zaparkowali, drzwi w drzwi, koło wyrwy ziejącej na miejscu redakcji „Kuinak 
Beacon”. 
Siedziba starej gazety została precyzyjnie wyjęta z rzędu domów jak bolący ząb; 
robotnicy 
Foxcorporation już się uwijali przy remoncie nadpalonych ścian przyległego 
składu skuterów 
śnieżnych i – z drugiej strony – butiku Iris Grady.
– Biedne Szare Komóry – powiedziała Alice. – Nie zasłużył sobie na to. – 
Zawróciła i przez 
Spring Street i ruszyła do szpitala.
Ike jechał za nią, rad, że nie palnęła jakiejś niedorzeczności o nieszczęśliwych 
wypadkach 
czy lekkomyślnych szczawiach. Nastały czasy, w których nawet matka musi się 
wyrzec swych 
przywilejów.
Pielęgniarka powiedziała, że Altenhoffen wciąż jest otumaniony lekiem 
uspokajającym, ale 
nic mu nie grozi. W jednym tylko miejscu trzeba go było posmarować galaretką.
– Przypalił sobie koniec nosa.
Altenhoffen na wpół siedział, oparty o stertę zielonych poduszek. Głowę spowijał 
mu biały 
turban z bandaży, nosa zaś strzegł druciany ochraniacz, zmyślnie skonstruowany z 
sitka do 
herbaty. Nie miał teraz brwi ani rzęs, przez co oczy wydawały się jeszcze 
bardziej wyblakłe, lecz 
uśmiech Wayne’a był promienny i hardy.
– Znów mnie dorwali, Isaak. Te biedne szare komóry muszą rozpracować tor 
przeszkód, 
przez który zasuwamy.
– Może pora, Szare Komóry, żebyś trochę dał wytchnąć swoim szarym komorom? – 
podsunął Isaak. – Nie są niezniszczalne jak twój słynny heidelberg.
– Nigdy nic nie wiadomo. Tym razem go zabrali. Zanim napalili w kominku, 
wytaszczyli 
heidelberga tylnym wyjściem. I co ty na to?
– Rąbnęli ci nową prasę i spalili stary budynek? – Alice była tym poruszona 
głębiej niż 
stratami Louise. Matki Alice nie było jeszcze na świecie, a w maleńkiej redakcji 
już wydawano 
„Beacona”. – Bardzo mi przykro, Wayne.
– Uratowałem przenośną olivetti pradziadka – zapewnił z dumą. – Bo prasa nie 
śpi.
Już na zewnątrz Ike zdziwił się, że Alice zamiast jechać do motelu, wdrapuje się 
z nim do 
jeepa. Przypuszczał, że wsiądzie do furgonetki. Nie miał pojęcia, co powiedzieć 
po tej nocy. 
Chciał rozdzielić sprawy: skupić się, na ile pozwolą okoliczności, na 
porachunkach z 
Levertovem. Mieć wolną rękę. Może dlatego Alice się dosiada, pomyślał, bo 
podejrzewa, że coś 
ukrywam w rękawie. Nie wie, że nie w rękawie, lecz pod pachą – i że to broń.
Jechali w milczeniu. Nie patrzyli na siebie. Podskakiwali w tej starej, 
wolowatej odkrytej 
bryczce i zapamiętale gapili się na boki, na byle co. Już później Ike pomyślał, 
że przynajmniej 
jedno z nich mogłoby wtedy zobaczyć tę zdumiewającą rzecz, tam w górze na 
srebrnym 
żaglopłacie. Widocznie mieli jednak w głowach inne cuda, bardziej zdumiewające i 
bliższe; w 
zasięgu ramion.
Śródmieście niemal opustoszało. Podobno ekipa miała jeszcze raz kręcić scenę 
przeistoczenia się wielkiego lwa morskiego. Kiedy podjechali na przystań, Ike 
zobaczył własny 
furgon, zaparkowany przy nabrzeżu, przy pustym miejscu, gdzie cumowała Cobra. 
Środek placu 
zajmował dźwig kamery z wysoko uniesionym nad dekoracjami wysięgnikiem 
przypominającym szyję ogromnej czapli. Ike’a speszył bezlik samochodów, 
przyczep, 
robotników i gapiów stłoczonych wokół podstawy dźwigu – Wolał poważnie pogadać z 
Nickiem w sytuacji mniej publicznej – jak czempion z czempionem. Podczas rozmowy 
bez 
świadków Levertov byłby bardziej otwarty. Mógłby się napawać. Ike postanowił nie 
zwlekać, 
wszystko jedno przy świadkach czy bez. Wybiła godzina, jak to mówią. Trzeba 
sukinsyna 
wyzwać i wygarnąć mu jak należy. Ike powie swoje. Stać go na to. Gdyby nawet 
Levertov 
wzbraniał się odpowiadać przy tłumie gapiów. Ike powie swoje. Jeśli oślizgła 
biała ręka 
Levertova pociągała za sznurki przy rozniecaniu pożarów, przy tajemniczym 
zaginięciu Omara 
Loopa – Ike Sallas wszystko to wygarnie, powie swoje, nawet jeśli chodzi o 
przetrącony grzbiet 
starego Marleya. Nie ma obawy. Jeżeli Levertov rzeczywiście trzyma w garści te 
sznurki, to nie 
zdoła się wyrzec odrobiny pychy. Żeby podrażnić czempiona, przystroi twarz 
głupawym 
uśmieszkiem. Popisze się zręcznie zakodowanym wyznaniem. A kiedy sędzia Ike je 
usłyszy, 
rozprawa zostanie zamknięta, a wyrok wykonany na miejscu, tu i teraz, jak między 
czempionami; bez oglądania się na okoliczności, inaczej niż z „Cogiem” Weilem. 
Wyciągnij 
miecz sprawiedliwości i tnij śmiało. Ike miał nadzieję, że zdoła się zamachnąć 
tym mieczem, 
zanim z ukrycia wyskoczy Clark B. Clark i Bogu ducha winną publikę obsypie 
gradem ołowiu.
– Chyba mają przerwę – powiedziała Alice. – A tam, tym kabrioletem, zasuwa stary 
Steubins ze ślicznotkami...
Ike zawrócił i pojechał przez plac za reżyserem.
– Może Nick jest na jachcie – podsunął.
Ślicznotki jakoś nie błyszczały; owszem, stanowiły oprawę, ale milczały ponuro. 
Młode 
stworzenie, przypominające urodą futbolowego stopera, przysłoniło twarz dłonią, 
jakby już było 
po meczu. Natomiast Steubins tryskał humorem. Głośno zarżał na wieść, że szukają 
Nicholasa, 
żeby przegadać parę spraw.
– Przegadać parę spraw z panem Levertovem, tak? Wprost bomba, moi mili; z tym że 
naszego cudownego dziecięcia akurat na Foxie nie ma. Możecie je sobie 
obejrzeć... – Szczerząc 
zęby, wymierzył długi palec w filmowy plan po drugiej stronie placu. Tocząca się 
tam awantura 
najwyraźniej nabierała rozmachu. – To ten kłąb futra na przyczepie kierownictwa. 
Na dachu. 
Proszę wybaczyć, madame, ale to właśnie nasz stateczny Nicholas. Nie wiem, czy 
to najlepsza 
pora, żeby z nim pogwarzyć, ale jeśli wam zależy...
– I owszem – powiedział Ike. – Zależy. O co on się tak wkurza?
– No cóż, Isaak. Po pierwsze, rano się okazało, że w morzu pływają te bezcenne 
paliki do 
oznaczania plenerów, cała masa. Po drugie, właśnie się dowiedział, że ktoś 
wypuścił na wolność 
lwy morskie. Obydwa, sukinkoty! A ten oswojony zboczeniec miał na grzbiecie 
nowiutką 
marionetę za dwa i pół miliona: konstrukcja, automatyka, charakteryzacja. – 
Steubins znów się 
roześmiał. – Ale naszą białą kiełbaską zatrzęsło z innego powodu.
Uniósł ciemne klapki na okularach i szczerząc zęby z uciechy, popatrywał to na 
jedną 
twarz, to na drugą, aż wreszcie Alice zapytała:
– Mianowicie, co go tak wkurza?
– Żadne z was nie zauważyło? Bo mu po ciemku ktoś wykręcił ten zbożny numer, tam 
w 
górze! Popatrzcie.
Tym razem palec Steubinsa skierował się ku wyniosłemu urwisku żaglopłata, 
wymierzony w 
drugą od góry sekcję, gdzie czarno-srebrne logo Foxcorporation posłużyło za 
szablon do 
namalowania byczego oka. Wystarczyło, że podniebni artyści dodali sławetne 
czerwone i żółte 
koncentryczne kręgi i czarną poprzeczkę. Na tę środkową tarczę chyba chlapnięto 
czymś gęstym 
i kleistym jak guma arabska. Z obwodu oka ściekła cienka jak pajęczyna nitka 
farby i 
zapaskudziła następną sekcję żaglopłata; chyba wciąż jeszcze ściekała.
Alice nie mogła się powstrzymać od śmiechu, odrzuciła w tył głowę i zawtórowała 
Steubinsowi. Natomiast poczucie humoru Ike’a zostało chyba nadwerężone przez 
serię ostatnio 
przebytych wstrząsów. Zadarł głowę i musiał mocno trzymać linę przy trapie, żeby 
się nie 
przewrócić do tyłu. Trzeba mieć, za przeproszeniem, jaja pierwszej klasy, żeby 
się wdrapać tam 
po linach, zainstalować ławeczkę i chlusnąć wiadrem czarnej farby. Kim są ci 
dowcipnisie, 
którzy wkraczają na ring i rzucają wyzwanie? Czy w ogóle wiedzą, co to znaczy? 
Tutaj? Teraz? 
Niemożliwe, jakim cudem? A z drugiej strony, czy pchaliby palec między drzwi, 
gdyby nie 
wiedzieli? Na Boga, może to już nie takie istotne, co zamierza: samotnie wywijać 
Mieczem 
Sprawiedliwości? Może są tu jednak jacyś sprzymierzeńcy, coś w rodzaju 
trzeciorzędnej 
czwartoświatowej piątej kolumny obdarzonej jakimś szóstym zmysłem, o której nikt 
nawet nie 
śnił.
Steubins malowniczo ułożył ramię na barku Ike’a.
– Wciąż wisi nad nami ta partyjka pokera, którą mi, synu, przyrzekłeś. Co 
powiesz na 
dzisiejszy wieczór? Podejrzewam, że ten filmowy młynek trochę się jutro zatrze, 
więc możemy 
pograć do oporu. No? Waleczny walet, stary joker, paru zaprzyjaźnionych 
Psubraci? Mam 
butelkę Jacka Danielsa, w której jeszcze się czuje pot robotników z plantacji...
– Carmody nigdy by nam nie darował, że siedliśmy do pokera bez niego.
– Skoro już mowa o draniu, czy wczoraj wieczorem nie spotkał pan przypadkiem 
mego 
starego moczymordy?
Rzeczywiście, madame, doszło do zbliżenia kursów. I nawet usiłowałem go 
sprowadzić na 
manowce, przyznaję, ale się uparł, że idzie na kuter. Podobno wynalazł miejsce 
nad miejscami, 
ryba rybę rybą pogania, i aż się palił, żeby znów rzucić sieci. Z rannym 
odpływem wyszli w 
morze: on, ten jego rasta-gałgan i jeszcze jacyś ludzie. A teraz przepraszam, 
moi prześwietni – 
znów rzucił okiem na Levertova – bo nauczyłem się omijać burze i napady złości. 
Pora na 
hamak. – Opuścił ciemne szkła-nakładki i pomaszerował na trap kołyszącego się 
lekko 
żaglowca. Marynarze przewlekli już przez talię linę, na której robocza 
platforemka miała się 
unieść ku zbezczeszczonemu znakowi. – Pamiętajcie o propozycji – rzucił przez 
ramię.
Ike i Alice poczekali, aż siwa strzecha zniknie za burtą, potem wsiedli do jeepa 
i podjechali 
ku bezlikowi samochodów. Właśnie parkowali, kiedy powietrze przeszył krzyk.
– Jest! Dryfuje! – Głos dobiegał z wyciągniętego jak szyja czapli dźwigu z 
kamerą. – Ahoj, 
szefie, cycki! O jakieś pół mili od tej Hopeless Rock! To nasza lala grzmoci 
fale biustem. Pewne 
jak w banku.
Ike skierował zeissowską lornetkę na dźwig. To tam się usadowił Clark B. Clark. 
Z włosami 
najeża i lornetką wyglądał jak ratownik na plaży w Malibu – ratownik z uzi w 
majtkach. Ike 
sprawdził, gdzie Clark B. kieruje szkła, uregulował ostrość i przez okular 
zobaczył, jak w dali 
na falach nieprzyzwoicie i niestrudzenie wciąż się unosi i opada kobiecy tors.
– Na pewno jak w banku? – Ike skierował lornetkę tam, skąd dobiegał piskliwy 
głos 
Levertova. Zobaczył jakieś kudłate pół ludzkie, pół focze dzieło sztuki 
charakteryzatorskiej, 
otoczone wiankiem podenerwowanych pomagierów. – Czy mamy potwierdzenie z 
niezależnego 
źródła? Czy ktoś jeszcze widział to coś, co rzekomo widzi pan Clark? Czy ktoś 
jeszcze ma tu, 
kurwa, lornetkę?
Robotnicy, ekipa, treserzy, asystenci jak jeden mąż pokręcili głowami; przepisy 
związkowe 
zabraniały członkom używania wyposażenia nie wymienionego w rozszerzonej 
definicji 
zawodu. Levertov skierował przenośny megafon w stronę przepełnionych kibicami 
ławek.
– Hej, widzi ktoś tego manekina?
Dwanaście rzędów głów zwróciło się ku morzu, a potem pokręciło w przeczeniu.
– Widziałem go, szefie, słowo daję – protestował Clark B. – Niech pan zapyta 
Sallasa; on też 
widział!
Levertov przysłonił oczy i spojrzał w ich stronę. Stwór ucharakteryzowany na 
zwierzę w 
mgnieniu oka się rozpromienił i wrócił do równowagi. Nick zlazł po drabince z 
dachu 
przyczepy i uśmiechnięty kroczył po czarnej smołówce.
– Więc to czempion z mamunią. Co za sympatyczne uzupełnienie naszego skromnego 
portowego bałaganu.
– Jak leci, Nick? – spytał Ike. – Ciekawy dzień, prawda?
– Inspirujący. Noc też była inspirująca. Zauważyłeś? Różne chochliki się 
uwijały.
– Już widzieliśmy żaglopłat – powiedziała Alice. – Ike nie ma z tym nic 
wspólnego.
– Jasne, że nie – zamruczał Levertov. – Nikt go nie podejrzewał ani przez 
chwilę. O 
wypuszczenie lwów morskich też nie. Nawiasem mówiąc, może wypatrzyłeś, Isaak, 
coś, co 
przypomina lalkę wartą milion dolarów, na ssaku nie wartym centa?
Kłamstwo nie było bronią, którą Ike władał biegle.
– Czy ja wiem? – kluczył. – Chyba coś widać koło Hopeless, ale to może być 
dryfujący znak, 
jakaś boja zerwana ze skrzynki na kraby.
Nie czekając, aż Ike skończy, Levertov odwrócił się i uniósł megafon.
– Tysiąc... Nie, pięć tysięcy papierów dla faceta, który ściągnie tutaj tę lalkę 
– krzyknął ku 
ławkom. – Guzik mnie obchodzi lew morski. Możecie skurwysyna zastrzelić; 
manekina się 
przypnie do jakiegoś grubego płetwonurka. Razem z lwem, żywym lub zdechłym, to 
będzie 
dziesięć kawałków. I co, Kuinaczanie? Kto się zgłasza do obławy, no?
Publika, wiwatując, zerwała się z miejsc, ławki natychmiast opustoszały.
– Fantastyczna rzecz, te międzyludzkie klimaty – zachęcał uśmiechnięty Levertov 
– ta 
wspólnota wszystkich warstw, zjednoczonych wspólną sprawą.
– Daj mi na chwilę telefon, Nicholas – powiedziała Alice. – Może jakoś poderwę 
na nogi 
mojego starego.
– Nie ma sprawy, ale na cuda nie licz. Telefony od rana wariują, jak wszystko. 
Czemu tak na 
mnie patrzysz, Isaak? Chodzi o kostium? Nic nie świadczy lepiej o klasie niż 
futro od Saksa z 
Piątej Avenue, zawsze to powtarzam.
Ike nie odpowiedział. Alice wystukała numer, a potem nachyliła się nad aparatem; 
zasłona z 
czarnych włosów zapewniła jej trochę prywatności podczas wyczekiwania i 
nasłuchiwania.
– Carm często odłącza zabawki – powiedział Ike. – Znasz go.
Alice w końcu złożyła aparat i oddała synowi. Levertov przytknął antenę do 
kosmatej, 
brązowej brwi.
– Czy moi czarowni pozwolą, że ich opuszczę? – Obrócił się na pięcie i wywijając 
futrzanym kapturem, pomaszerował z powrotem przez plac pokryty smołówką. 
Krzyczał przez 
głośnik: – Niech się pan znów zaciągnie tym wielkim cygarem, panie Clark, 
śmiało! 
Teletrzydziestką. Dwunastką też, jeżeli ma pan ochotę. Rusza zabawa, zrywamy się 
na równe 
nogi, a ściślej – przez ramię poczęstował Ike’a i Alice perłą sytuacyjnego 
humoru – na równe 
płetwy.
W dal potoczył się głos Clarka B., wzmocniony przez megafon:
– Będą tu jajca, kochani.
Z motorówek zacumowanych za malowanymi płachtami dobiegły pierwsze parsknięcia 
silników. Cisza pierzchła znad wody.
Ike siedział w jeepie i rozważał, co dalej. W nozdrza łaskotały go dwa zapachy, 
każdy z 
innej strony: z jednej smużka zostawiona przez Levertova – lakier do włosów, 
jaśmin, 
adrenalina i kamfora z futrzanej czapy; z drugiej słodka woń płodności, o której 
na parę godzin 
zupełnie zapomniał. Teraz poczuł ją tuż obok, tak zniewalającą, że niemal 
przyprawiła go o 
zawrót głowy. Był Alice wdzięczny za wrażliwość; pomyślała przynajmniej o chwili 
wytchnienia.
– Chyba któreś z nas, powiedzmy ja, powinno podjechać w górę i zobaczyć, co z 
Louise. 
W tym stanie może wywrzeć zgubny wpływ na tak wrażliwe dziecko jak Bieda.
– Niezła myśl. Podrzucę cię twoim... nie, wezmę wóz Greera, to znaczy mój, ty 
weźmiesz 
jeepa, a potem... – Przerwał. Nie miał pojęcia, co robić i gdzie jechać. Znajome 
porty, ku 
którym wiodła życiowa rutyna, zostały co do jednego zamknięte z powodu 
niesprzyjających 
warunków – ognia, powodzi zamętu i wrzawy. Odpłynął kapitan, a wraz z nim koja i 
kuter. A 
kąt na lądzie awansował na dom otwarty. Odzie kiedyś chrapał stary pies, turla 
się teraz gruby 
szczeniak... nagle ubyło miejsca na łóżku, i jeszcze ten zapach, stanowczo za 
blisko.
– Kupimy u Herky’ego jakiś stek i jajka – podsunęła Alice. – Zabierzemy do 
motelu i tam 
ci usmażę. Biorę jeepa.
Rozstali się na środku parkingu, unikając spojrzenia w oczy, jak dzieci po 
dobraniu się do 
zakazanych specjałów. Ike pomaszerował przez czarną nawierzchnię ku furgonowi i 
wdrapał się 
za kierownicę. Nie zatrzasnął drzwi. Wszystko wokół rozkwitło, odmieniło się, 
pojaśniało. Stara i 
szara sceneria za szybą kabiny – beton, morze, niebo – stała się jaskrawa i 
ostra, raniła oczy. Jak 
stal. Groźna jak nagie ostrze noża. Krzewie, kolący krzewie... Serce, głupie 
serce, wyrywa się z 
piersi i skacze prosto w sidła. Bo to już twój problem, człowieku, twój ból, 
twoja rozterka, że to 
jaskrawe kwiecie zawsze kryje najostrzejsze ciernie. Coś się zmieniło, stało się 
nowe, a to, co 
nowe – rani. Koniec z bezpiecznym chowaniem głowy w wypróbowane środki 
usypiające, bo 
teraz ranią. W ulubionej poduszce pełno sztyletów, chociaż niedawno wypełniało 
ją babcine 
pierze. Koniec z ulubioną medytacją; teraz wre produkcja pomysłów 
dostosowawczych. A kąt, 
w którym człowiek zawsze szuka pociechy? Obficie przyozdobiony pleśnią? Teraz 
można w 
nim znaleźć pociechę, której najbardziej brakowało. Właśnie. Bo tym, co załamało 
Jeannie, nie 
była utrata dziecka, lecz Biblii. Tę książkę oprawną w biały zamsz trzymała w 
dłoniach jak 
lampkę od dnia, w którym w świetle szpitalnych lamp ujrzała ów obnażony 
kręgosłup i rdzeń – 
ów odrażający klin, podobny do gotowanej czerwonej kapusty. I modliła się z niej 
do ostatka, 
do dnia, w którym z trudem uśmiechający się obiekt ich modlitw wydał ostatnie 
tchnienie. 
Odtąd ów kojący zamsz stał się dla Jeannie miąższem trujących grzybów. Słowa 
ukryte w tej 
oprawie stały się kłamliwymi ladacznicami; prorocy wazeliniarzami ochoczo 
lezącymi w dupę 
temu Dużemu; apostołowie perwersyjną dwunastką degeneratów! To wtedy Jeannie 
powiedziała 
sobie: pieprzyć to wszystko; księgę i wiarę zamieniła na haszysz i postawę 
właściwą 
Parszywym Latom Dziewięćdziesiątym – akurat w chwili, w której kariera tych 
pocieszeń 
dobiegła końca. Pierwszy padł hasz. Systemem lotniczych oprysków genetycznych 
rozprowadzano właśnie uniseksowe kompozycje wyzwalające biologiczną reakcję 
łańcuchową, 
która po kilku latach okazała się bardzo owocna w uczynieniu bezowocnymi 
wszelkich 
niebezpiecznych roślin. Przetrwały tylko oficjalnie utrzymywane przy życiu 
egzemplarze 
okazowe, zeschnięte krzaki podlewane przez archiwariuszy Watykanu i ONZ. Haszysz 
dla ludu 
się skończył. Jeannie zaś nie nadążała ani za sztucznie preparowanym gównem, ani 
tym bardziej 
za sparafrazowanymi przyjaznymi-dla-czytelnika wersjami pieśni starego króla 
Dawida. Może 
Jeannie miała w sobie coś z lekkomyślnej ślicznotki, zgoda, ale wiedziała swoje: 
że nie ma 
magii bez poezji, a poezji nie da się modernizować ani parafrazować, ani 
wyrabiać seryjnie – że 
to wszystko to takie o-dupę-potłuc wielkie atrakcje, podobne do brunatnego 
strumienia śluzie, 
tryskającego, jak z rynny, ze starego Omara Loopa.
Ike wyjrzał przez otwarte drzwi. Granie Pirytów jak piła wrzynały się w niskie 
niebo. Po 
drugiej stronie wozu rozsierdzone kutry ruszały w zorganizowaną przez Levertova 
pogoń za 
zbiegłym lwem morskim i porwaną gutaperkową dziewicą. Za żywego lub umarłego 
dziesięć 
tysięcy papierów. Jak bagnety na karabinach sterczały na trawlerach bosaki. 
Kutry jak spienione 
psy sadziły susy na falach. No cóż, Ike uświadomił sobie, że już minęły te 
słodkie leniwe długie 
dni w starej rybackiej mieścinie; będzie mu ich brakowało. Dotąd o tym nie 
myślał, ale polubił 
te łagodne świty, kiedy trawlery z rozpostartymi ramionami wysięgników tańczą z 
wdziękiem 
na fali, jak stateczne damy walca na pionierskim festynie. Polubił ten uroczysty 
rejwach, kiedy 
ludzie z bosakami stoją na dziobach i czekają na podnoszenie sieci, jak nadąsani 
zawodnicy 
rodeo na okazję do rzucenia lassa. Och, czasy, przeszłe i dokonane – zmiecione 
przez wicher 
zmian dmący z wytwórni efektów specjalnych, przez tę amerykańską anarchię, ten 
Nowy 
Bezład. W popiół obracamy, co najlepszego mamy, niech zginie, przepadnie na 
dobre.
Zgnębionego Ike’a wyrwało z melancholii wołanie przez megafon.
– Ahoj, Sallas! Mamy wiadomość! Może cię zainteresuje. Cholernie dziwną – z rufy 
srebrzystego jachtu wydzierał się przez głośnik Steubins. Stary reżyser 
wymachiwał czymś 
trzymanym w ręce. – Z Cobry...
– Zaraz tam będę – odkrzyknął Ike i zatrzasnął drzwi. Wnętrze jego własnego 
furgonu też 
wypełniała woń potu i płodności. I ryb. Za to żadnych aromatów kwiatowych. 
Przynajmniej 
Greer i dziewczęta od Boswella wykazali dość rozsądku, żeby nie cudować z 
wonnościami.
Jeszcze nie zaparkował, a Steubins już stał u szczytu trapu, wymachując wstęgą 
różowego 
papieru toaletowego. Trupopodobny staruch zdążył już przycwałować z rufy; ciężko 
dyszał i 
jeszcze bardziej poszarzał na twarzy.
– Przypadkowo... w nasłuchu... pasmo mojego starego zenitha... I jakaś 
sakramencka seria 
trzasków... calutki kanał dwa cztery mono zapaskudzony, pika, piszczy... a wie 
pan, że to kiedyś 
była częstotliwość awaryjna?... więc w końcu mówię sobie: „załóżmy, że to jest 
sygnał 
morsem”, gryzmolę i...
Uniósł ciemne klapki na okularach i zaczął odcyfrowywać zapiski na cieniutkim 
papierze. 
Wielkie rozmazane litery przypominały wypracowanie dziecka uczącego się pisać.
– To jest „S-O-S-O-S”. Dalej „S-T-E-R-W-Y-S-I-A-D-L-C-O-B-R-A”. Potem słowo „W-
S-
Z-E-D-Z-I-E”. I dalej „I-S”, tutaj nie wiem, szumy, chyba „R-Z-Y-K” i znów 
szumy.
Wręczył Ike’owi powiewający zapis. Ten uważnie go przestudiował, a potem 
spojrzał na 
reżysera. – I to już wszystko? Nie podał pozycji? Steubins potrząsnął siwą 
grzywą.
– Chyba jeszcze parę SOS, potem już szum. Na pewno trzy pierwsze słowa to „ster 
wysiadł 
Cobra”. Ale nie wiem, co to za słowo na końcu. Z morsem nie miałem do czynienia 
od pół 
wieku.
– Ostatnie słowo to „iskrzyki”, panie Steubins. Tekst brzmi „wszędzie iskrzyki”. 
Potrafi pan 
dowodzić tym wysztafirowanym krówskiem, kapitanie? Bo jeśli chce pan po nich 
wypłynąć, to 
wiem, gdzie są.
Neli usiadła wygodnie na przedostatnim schodku, żeby się zastanowić, co dalej. 
Po chwili 
spała z policzkiem na najwyższym stopniu, już na galerii. Zbudził ją dokuczliwy, 
świdrujący, 
wysoki dźwięk, jakby nadleciał rój jakichś niegodziwych moskitów. Usiadła i 
przetarła oczy. 
Wciąż nie wiedziała, czy w świecie nad nią obowiązuje „cisza na planie” czy może 
nastał 
„koniec zdjęć”. Wiedziała natomiast, że dokuczliwy odgłos nie dobiega z 
filmowego planu. 
Dobiega z dołu, stamtąd, gdzie schodzą stopnie; Neli zauważyła, że z dołu sączy 
się także 
purpurowa poświata.
Nie czuła się tak pewnie jak przedtem, mimo to zmusiła się, żeby znów się 
zakraść na dół i 
przyjrzeć wypełnionej pogłosem hali. Teraz w ogromnej piwnicy było widno: 
wypełniała ją 
łagodna winogronowozielona poświata. Neli przekonała się, że wcześniej, w 
ciemności, niemal 
wszystko wyobraziła sobie poprawnie – drewniane słupy, ściany, przerdzewiałe 
wraki maszyn 
parowych i inne rupiecie, z którymi rozprawił się czas. A jednak tego czegoś, 
skąd rozlewała 
się poświata, nie było na planie narysowanym wcześniej w głowie. Stało w 
miejscu, które wtedy 
uznała za niewyraźne. Nie przypominało żadnej z tamtych machin. Rzecz nie była 
stara, 
przeciwnie, nowiuteńka i przypominała, hm... wielką mechaniczną mewę z szeroko 
rozpostartymi metalowymi skrzydłami, metalowymi bokami, z rozdziawioną paszczą z 
szerokich gumowych wałków tam, gdzie powinna być głowa. A może ogon. To coś było 
stanowczo za duże, żeby je znieść po schodach. Widocznie władowano je w te 
ciemności przez 
jakąś wielką klapę w drewnianej podłodze na parterze. Leżało pochylone na bok, 
wsparte na 
zanurzonym w wodzie końcu skrzydła. Z drugiej strony bezradnie wznosiły się 
wielkie gumowe 
kółka i dyndały jakieś nie podłączone przewody. To coś stało tu dzień czy dwa, 
bo wokół 
zanurzonych kół zebrały się szumowiny, ale niedługo, bo na metalowym korpusie 
nie było śladu 
kurzu ani rdzy. Zamiast tego mechaniczną mewę spowijał drobniutki, lśniący splot 
winogronowozielonego światła. Świetliste oczka okrywały to coś wszędzie – z 
wyjątkiem 
gumowych wałków i kółek – jak chmura motyli. Dokuczliwy bzyk, pomyślała Neli, 
jest jak ich 
zęby, coś przeżuwające, gryzące, kruszące. Neli wbiegła z hałasem po drewnianych 
schodach, a 
potem ile sił w nogach popędziła przez pustą drewnianą galerię na następne 
schody i jeszcze 
następne. Mało ją obchodziło, co obowiązuje – „cisza na planie” czy „koniec 
zdjęć”. Mało ją 
obchodziło, czyją naznaczą czerwoną kropką, ześlą do Oponopolis i każą mieszkać 
z 
narybkiem. Szczawie nie są wcale złe, jeśli już człowiek polubi ten zapach 
kleju.
Czarne lśniące grzbiety wynurzały się i pogrążały, unosiły i zapadały jak rumaki 
na 
zanurzonej w morzu karuzeli. Uwięzieni w ciasnym kręgu, ślimaczyli się już tyle 
czasu, że 
zaczęło im asystować sześć morświnów płynących jeden za drugim. Na tych wodach 
nie 
uchodziły za osobliwość, przeciwnie, były mile witane przez turystów, którzy 
uważali je za 
morskie wesołki – Carmody nigdy jednak nie słyszał, żeby te dziwne stworzenia 
bawiły się w 
podążanie sznurkiem za większym. Oczywiście, zwierzaki też pewnie nie widziały 
dziwadeł, 
które jak na karuzeli ciasno kręcą się w kółko na kutrze przez bite trzy 
godziny. A do tego 
słychać jeszcze coś w rodzaju muzyki, jakby gdzieś z góry dobiegał syczący 
akompaniament 
organów parowych! Przez całe popołudnie jakaś sakramencka, cudaczna wichura – 
pojękiwała i 
świstała gdzieś nad ciemnym jedwabnym baldachimem nieba, chociaż poniżej nie 
czuło się 
żadnego podmuchu. Dokładnie taki wiatr pamiętał Carmody z dzieciństwa, z Wysp 
Scilly. 
Prababka nazywała go „gwizdkiem rozbójnika”.
„Jego nie poczujesz, chociaż usłyszysz” – gdakała stara wiedźma. „A mówi: 
«Paskudny 
przyleci poryw, paskudny przyleci poryw». I widzisz, Mike, gwizdek rozbójnika 
zwiastuje 
zgubę i krew rozlaną. Topiel i ruina dla jednych, a grabież i łup dla innych. 
Niedługo już, 
niedługo... A-a-a, a-a-a. Paskudny przyleci poryw...”
Stary babsztyl rzadko się zresztą mylił w przepowiadaniu wichury. Na ogół nie 
trzeba było 
długo czekać, aż straszny zwiastun przegryzie w końcu zbite chmury i urządzi 
prawdziwe 
piekło na całym kornwalijskim wybrzeżu. Natomiast tutaj przedziwne było, że z 
wyżyn dobiega 
zawodzenie, ale na niebie nie ma chmur! Żadnych pierzastych „końskich ogonów”, 
żadnych 
nimbusów, czoła burzy, nic. Po prostu ciemnopurpurowa czasza jak dodatkowa 
powieka na 
foczym oku. I gdzieś w dali ten odgłos. Na kutrze wszystkim zmiękła rura – 
zwłaszcza że 
kompletnie siadła elektronika, te przeklęte ogniki świeciły dosłownie wszędzie – 
a nieborak 
Emil Greer, zawsze skłonny wierzyć w duchy, rozdarł się na całego.
– Mayday! Mayday! – krzyczał Greer. – Wyślijcie statki! Wyślijcie statki! 
Piszecie? 
Odbiór... – Oprawną w dredy, zrozpaczoną i przerażoną twarz wtulił w ręczny 
mikrofon. – Tu 
Cobra, tu Cobra, do cholery, wyślijcie...! Cobra, na moja czarną dupę, tu Cobra, 
mówi Emil 
Greer, kurna, wiceprezes Lojalnego Psubractwa Zadołowanych, rzecznik i 
radiooficer kapitana 
Michaela Carmody’ego! Jest tam kto, odbiór! Zgłoście się, na krew Jezusa 
Chrystusa, odbiór!
Wrzask cichnął na chwilę, kiedy Greer wędrował po skali radia. Wszyscy 
nasłuchiwali, 
schyleni nad trzeszczącym pudłem. Nic. Szum kompletnie ogłupiałego odbiornika i 
miarowe 
bulgotanie spod rufy, spod tej śruby na sterburcie, przez którą tak się kręcili 
w kółko – i 
oczywiście nad głową te koszmarne parowe organy, wycie i zawodzenie wichru 
gdzieś bardzo 
wysoko, jakby po klawiaturze harcował jakiś walnięty upiór z opery. Archie 
Culligan zapewniał, 
że to głos Anioła Zagłady albo Bestii o Siedmiu Rogach, których nadejście 
przepowiadał 
Greener. Carmody nie uważał się za znawcę jodłujących aniołów ani bestii czy 
rogów, natomiast 
widział, że przez ten sakramencki hałas – wszystko jedno, czym spowodowany – 
ludzie zaczęli 
panikować i wcale nie był zachwycony. Dowódca wie, że na wzburzonym morzu 
pierwsza 
sprawa to morale załogi. Podniósł więc wielką jak kula armatnia pięść i 
potrząsnął nią, 
wygrażając hałaśliwemu niebu.
– Hej, ty sakramencka jęcząca mordo! Jak chcesz nas porozwalać w drobny mak to 
już, 
proszę bardzo, wal kamieniami! Ty plugawy pedalski diable! Nadęta pierdząca 
żmijo! Dosyć 
tych zabaw w kota i myszę. Chcesz nam dołożyć, to spróbuj, no już! Jazda! I co, 
dziurawy 
worze? Nic? Tak myślałem. Samo stękanie, ale żadnych bobków...
– Ostrożnie, szefie. – Obok niego przy relingu stanęła Willi i wsunęła mu dłoń 
pod pachę. – 
Lepiej nie kusić wiesz kogo.
– No właśnie, panie Carmody. – Archie Culligan najwyraźniej uważał, że starczy 
tego, co ma 
na składzie Bóg Gniewu, i nie ma sensu wywoływać jeszcze diabła. – Niech pan w 
ogóle 
niczego nie kusi.
Carmody obdarzył wszystkich wkoło uśmiechem.
– Jego nie ma, to blef – zapewnił. – Popatrzcie. Hej tam, jeszcze chcesz? To 
masz! – Jak 
aktor w burleskowej scenie obrócił się na pięcie, schylił, wypiął i głośno 
puścił ku niebu wiatry.
Wyczyn starego rybaka sprawił, że wszyscy, z wyjątkiem Greera, dali za wygraną i 
wybuchnęli śmiechem. Greera ogarnęła taka powaga, że bufonady czy dokuczanie 
diabłu nie 
mogły jej rozproszyć; na tej przeklętej łajbie zamustrował jako radiooficer i 
wobec tego – trudno 
– musi przekazać tych parę istotnych wiadomości. Pochylił się teraz nad 
ulokowanym koło włazu 
nadajnikiem CB i na nowo zabrał się do wywoływania; we fluorescencyjnym 
kombinezonie 
ratunkowym i ze starannie posplatanymi czarnymi kosmykami wyglądał jak papuga.
– Tu Cobra, tu Cobra z Kuinak! Dryfujemy za Piryte Point! Ster wysiadł! Nie znam 
pozycji. 
Iskrzyki sfajczyły Loranav. Wysiadły przyrządy, autopilot, nie ma nic. Wyślijcie 
statki! Wyślijcie 
statki! Wyślijcie cokolwiek, samoloty, okręty podwodne, mormonów na rowerach! 
Jest tam kto? 
Odbiór...? – Kciukiem przesunął przełącznik na mikrofonie, ale z głośnika 
dobiegał tylko szum. 
Wlepił wzrok w radio. – Może chcecie zobaczyć? Już się nawet nie wyświetla numer 
pasma. Jest 
tam kto? Odbiór...
– A może by nadać coś morsem, radiooficerze Greer? – podsunęła Willi. – W sumie, 
to 
lepsze niż wciąż wrzeszczeć „hallo!” Czy ktoś się napije? Jest boilermaker, 
chyba w sam raz...
– Ja. – Obaj Culliganowie podnieśli ręce. Zajęty morsem Greer udał, że nie 
słyszy.
Willi odwróciła się do Carmody’ego.
– A szyper? Porcyjkę, żeby utopić smutki?
– Kto wie? Wszystkiego już próbowałem, poczynając od kopania w sprzęt, a 
skończywszy 
na przeklinaniu niebios. Może boilermaker leczy z głupot. I jeśli można jeszcze 
poprosić: może 
trochę tej grubej suchej kiełbasy z lodówki, madame? Żeby chłopakom zafurczała 
pyta.
Duża blondyna poczęstowała go wesołym klapsem w ten zabójczy brzuch i ruszyła, 
kołysząc biodrami. Greer usunął się i przepuścił ją na schody do kuchenki, nawet 
nie rzuciwszy 
na nią okiem spod beznadziejnie splątanych gęstych czarnych brwi; wciąż 
rytmicznie suwał 
przełącznikiem na obudowie mikrofonu CB, śląc w eter szumy w takt kropek i 
kresek.
– Właśnie to się liczy, panie Greer, ikra – dodawał mu ducha Carmody. – Ręczę, 
że jeszcze 
się znajdzie fanatyk, który zna morsa. – Może głos Carmody’ego brzmiał beztrosko 
i pewnie ze 
względu na chłopaków. Ale Carmody naprawdę wpadł w dobry nastrój. Wparł 
brzuszysko w 
reling i sięgnął ręką ku miejscu, w którym wciąż czuł tego lekkiego, słodkiego 
klapsa.
Dłoń ptaszyny była tak spracowana, że na brzuchu powinien chyba wymacać 
zadrapanie, jak 
po tarce na powierzchni gałki muszkatołowej. Stara przaśna południowa, w sam 
raz, uśmiechnął 
się. Boilermaker? Czemu nie? A do tego kawałek ciała. Pogadajmy o kuszeniu pani-
już-wie-
kogo... O-la-la-la i hej-no-ni-no... jeśli to miłość, to dobrze, że ją 
zaokrętował, wszystko jedno 
fartowny ładunek czy nie...
Kuter zataczał koło za kołem. Archie Culligan już mruczał litanie wyuczone w 
Beulahland 
w nadziei, że zrównoważy w ten sposób bluźnierstwa, których dopuścił się 
Carmody. Popis 
wprawił w zakłopotanie Nelsa.
– O rany, wstyd, Archie, a co z modlitwami, których uczyła nas babcia? Na 
przykład z tą: 
„Zatańczę z rybami pod białymi falami, aż światłość się stanie i wyłowisz mnie, 
Panie!” Kiedyś 
za nią przepadałeś.
– Zostaw brata w spokoju, Nels – łagodnie strofował Carmody. – Modlitwy mojej 
prababki 
były dobre tylko na przeczyszczenie i tylko z drugiego końca. Już wolę słuchać, 
jak się 
modlicie, chłopaki, niż oglądać jak bezcześcicie te fajne nowe śpioszki. 
Kosztowały trzy tysiące 
papierów sztuka. Módl się, Archie, módl, nie przeszkadzaj sobie.
Wszyscy z wyjątkiem Greera mieli na sobie nadmuchiwane mylarowe kombinezony, 
ostatni 
krzyk w tej branży. Wyglądały jak workowate dresy, póki nie dobrała się do nich 
woda; w tym 
momencie ściśle wypełniały się pianką. Kiedy mijało niebezpieczeństwo, można je 
było osuszyć 
i zabrać na pokład na nowo; często jednak tak pęczniały, że można je było tylko 
rozciąć. 
Carmody wciągnął kombinezon do połowy masztu, a puste rękawy zawiązał nad 
kałdunem. 
Słyszał, że to cudo stać na falstart, a nie chciał ni stąd, ni zowąd zastygnąć z 
rozrzuconymi 
rękami i nogami, jak pajac, który udaje, że się śpieszy.
Kuter beznadziejnie kręcił się w kółko, każąc myśleć o zawodzeniu kobziarzy. 
Greer 
nadawał morsem coraz bardziej zawzięcie, ciche mamrotanie Archiego i wysoki 
zaśpiew wiatru 
stawały się coraz bardziej żałośliwe. Carmody uznał, że nie zaszkodzi się 
przyłączyć. Zza sterty 
pływaków wyciągnął harmonię i wygodnie się rozsiadł.
Nie na morze ta balia, nie na sztormy załoga 
Lepiej leżeć na plaży, lepiej brzegu pilnować. 
Ale plaża nam zbrzydła, forsa poszła do czysta 
Wleźliśmy na tę krypę i wyklęliśmy przystań. 
A teraz dmie z zachodu, dmie jak jasna cholera 
Zwijamy się do portu, jeszcze nie czas umierać.
Rozmodlony Archie uniósł głowę w niemej prośbie o więcej respektu dla opałów, w 
których się znaleźli, lecz w tym właśnie momencie zauważył odległy rozbłysk. 
Przysłonił oczy, 
żeby się upewnić. Tak! Srebrzysty rozbłysk nad ostrą krawędzią!
– Jesteśmy ocaleni, chwała Jezusowi! To jacht! – Jedną ręką wskazywał na morze, 
a drugą 
tłukł brata po karku. – Co teraz powiesz o mocy modlitwy? Wciąż wątpisz?
Carmody uniósł lornetkę; rzeczywiście, zza przylądka wyłaniał się bukszpryt.
– Pod tym zwapniałym sufitem na pewno nie gnieździ się zwątpienie; nie ma dwóch 
zdań, 
Archibald, wymodliłeś u Boga ratunek! To Silver Fox i ten Silver Fox płynie na 
nas. I wierzę w 
to, że na pokładzie jest gotów do akcji Isaak, a admirał Steubins za sterem! 
Dobra robota, 
radiooficerze Greer. A nie mówiłem, że jeszcze się znajdzie jakiś stary zgred, 
który rozumie 
morsa?
Greer nie odpowiedział. Był tak wyczerpany, że nawet nie zdołał unieść głowy i 
rzucić 
okiem na to coś, co sprowadził. Osunął się pod ściankę mostku i schował głowę 
między 
kolanami; wyglądał jak oklapły balon. Za to Willimina tryskała energią, wnosząc 
tacę z 
drinkami i kanapkami z kiełbasą.
– Jeżeli dobrze słyszę, zostaliśmy ocaleni? Wobec tego nie będziemy topić 
smutków, tylko 
uczcimy ocalenie.
– Na Boga, to rzeczywiście Silver Fox. – Carmody nie odrywał oczu od lornetki, 
tocząc 
kałdunem po relingu jak walcem, co ułatwiało kompensowanie obrotu kręcącej się 
jednostki. – 
Za sterem rzeczywiście Steubins, z klapkami na okularach i W ogóle. Niech mnie 
diabli, istny 
Errol Flynn grający zucha zasuwającego na ratunek. Hurra, Hollywood! Uwaga! 
Wszyscy: hip-
hip huraaaa!
Znad spokojnego morza nadfrunął ku Steubinsowi wątły okrzyk. Nic nie odkrzyknął. 
Miał na 
głowie co innego, musiał na przykład coś powiedzieć panu pierwszemu oficerowi 
Singhowi, 
którego ropucho wata facjata co chwilę pojawiała się na monitorze umieszczonym 
pod busolą.
– To oni? – wypytywało oblicze. Steubins zapewnił, że owszem. – Nie myli ich pan 
z kimś 
innym? – Steubins przysiągł, że nie. Twarz pierzchła z ekranu, ustępując miejsca 
ikonom 
NavGrapha opatrzonym mrugającą wstążką ze współrzędnymi. Obraz przypominał 
Steubinsowi 
wiadomości finansowe pełznące przez ekran na giełdzie, zagadkowe numery i 
symbole, do 
których interpretowania dopuszcza się tylko garstkę wybranych. Prosto w ekran 
plunął rozmokłą 
resztką cygara. Wiedział, że naczelna ropucha pokładowa, pan Singh, bardzo się 
tym przejmuje i 
pod pokładem, wraz z ekipą, pilnie dogląda paneli w półświetle kabiny 
komputerowo-
nawigacyjnej, dla Steubinsa jednak to draństwo guzik znaczy. Z trudem umiał się 
połapać w 
działaniu przedpotopowego Loranava! A tam jest tylko parę współrzędnych – 
zafiksowane dwa 
poziomy morza i pozycja statku. W nowych programach dochodzą nowe współrzędne – 
w 
stosunku do dna morskiego i podglądu z orbity. Magicy od NavGrapha zaklinali 
się, że potrafią 
wykreślić kurs wprost z dna Rowu Aleuckiego na szczyt najwyższych gór lodowych 
na 
Neptunie, tak że po drodze nie draśnie się jednego zatopionego pnia ani nie 
walnie w jakiś 
asteroid, mowy nie ma. Pięknie, chociaż Gerhardt Steubins nigdy nie walnął ani w 
jedno, ani w 
drugie. Na jachtach zawsze bardzo uważał na takie pułapki jak zatopione pnie, 
wystarczył rzut 
oka na zagadkowe zawirowanie piany, zmarszczkę na wodzie dziwnie odbijającą 
światło gwiazd 
– a co się tyczy asteroidów, to niech je sobie wsadzą w dupę. Szczury lądowe! Co 
asteroidy 
mają wspólnego z żeglugą? Płód wyobraźni wykarmionej bajeczkami gwiezdnymi! Jego 
zdaniem tak to jest, kiedy małe dupki, zagrzebane po uszy w grach komputerowych 
w końcu 
urosną, a tego się nie da uniknąć. A Singh urósł jak mało kto. Dlatego że, dupek 
jeden, ma forsy 
jak świętokrowiego gówna. Dorastając, pętał się po najszykowniejszych salonach 
gier 
komputerowych w Indiach. Dla Abu Bul Singha ten statek to po prostu jeszcze 
jedna gra 
trzeciego stopnia z wideohełmem, o których wciąż człowiek słyszy – a nawet 
jeszcze bardziej 
bajerancka. Więcej hebelków i więcej zmiennych. Kiedyś Singh należał do 
elitarnegu klubu 
gwiezdnych gier i co niedzielę punktualnie o jedenastej czasu Greenwich, jak 
każdy z 
rozsianych po całym świecie członków, włączał się w New Delhi w sieć, nadęty jak 
zegar. 
Jeden Bóg mógłby się połapać, o co im tam chodzi, w co grają na tych panelach, 
schowani w 
skorupach hełmów – a pewnie i Jemu nie chciałoby się za bardzo w to wnikać. Na 
ekranie 
znów pojawiła się twarz.
– Proszę ich wywołać, panie Steubins. Niech im pan wyjaśni, że jeśli wyeliminują 
kołowanie 
po elipsie, to skróci się nasza ścieżka krytyczna.
– Może pan im to wyjaśni, panie Singh? Pan jest lepiej obstukany w 
terminologii...
– Ale to pańscy przyjaciele i pański problem, panie Steubins – zapewnił ekran i 
wrócił do 
wyświetlania grafik oraz sekwencji liczb.
Nadęta mała mangusta, pomyślał Steubins, czai się na mnie. Wie, że kłamię – 
pewne jak to, 
że gówno pływa. Musiał się w końcu skumać z Levertovem. Tak to jest, panie 
Sklereubins, 
stary oszuście, jesteś już wykopaliskiem, trudno i darmo... Sięgnął po mikrofon 
do szafki busoli.
– Ahoj, Cobra – odezwał się ponuro. – Tu mówi Silver Fox.
W odpowiedzi dobiegającej „znad fal wyraźnie wyczuwało się brytyjski akcent.
– A macie co do tego wątpliwości?
Steubins poczuł się raźniej.
– Dość już kręcenia się, Cobra, i zastopujcie, wtedy będziemy mogli podejść.
– Chciałbym, Silver Fox – brzmiała odpowiedź. – Bardzo bym sobie życzył. Ale nic 
z tego, 
kurwa mać, bo nie dam rady! – zapewnił Michael Carmody, po pachy odziany w 
mylarowy 
worek. W słońcu, które słało promienie jak wymuszony uśmiech, lśniła głowa 
podobna do kuli 
bilardowej, a Carmody darł się przez plastykowy kubek z wydłubanym dnem. – 
Zapieprzanry 
tak w kółko od trzech godzin, jak na karuzeli! Boję się, że załodze już odbija!
Stojąca u boku Carmody’ego blondyna pomachała radośnie.
– Dzień dobry, panie Steubins. Tu Willi Hardesty. Strasznie mi miło, że was tu 
wszystkich 
widzę.
Wzruszonej Willi zawtórowały dwa inne kształty odziane w worki. Za nimi 
usiłowało się 
podnieść z pokładu coś, co przypominało Steubinsowi przewrócony podczas zabawy 
karnawałowy namiot.
– Dzień dobry, panno Hardesty... kapitanie Carmody. – Kuter przechodził teraz 
tak blisko, że 
Steubins mógł odłożyć mikrofon. – Wolno zapytać, co was wpędziło w takie 
tarapaty?
– Ramię Karzącej Wszechmocy – oświadczył jeden z worków.
– Nie posuwałabym się za daleko – skorygowała blondyna. – Raczej Płochy Palec 
Losu, 
przynajmniej ja to tak odbieram.
– Spokój tam, oboje – rozkazał Carmody. – To jakaś porąbana burza, panie 
Steubins. Mruga 
sobie cicha błyskawica, a nasza elektronika dostaje pałą w łeb.
Na ekran ulokowany pod kompasem znów wdarła się twarz, na większym zbliżeniu i 
jeszcze 
bardziej żabia.
– W promieniu dwustu pięćdziesięciu kilometrów stąd nie było żadnych burz w 
ciągu 
ostatnich trzydziestu sześciu godzin. Obawiam się, że pańscy przyjaciele co 
najmniej pili, panie 
Steubins. Jeżeli nie są w stanie zapanować nad jednostką, to bardzo niedobrze. 
Niech pan ich 
poinformuje, że nie będziemy ryzykować zderzenia. Muszą się do nas przeprawić.
– Możecie spuścić szalupę?
– W życiu – odparł Carmody. – Zablokowało windę, wszystko zablokowało; zresztą z 
tą 
cholerną balią same kłopoty, kiedyś wyskoczyliśmy nią na brzeg i poszła w 
drzazgi. Panowie, 
nie lubię być ciężarem, ale boję się, że to wy musicie nas zdjąć.
– Wykluczone – odrzekło żabie oblicze. – Obie motorówki robią dokumentację na 
Północy, 
chociaż to my powinniśmy tam być. Panie Steubins, niech pan powiadomi swego 
malowniczego 
przyjaciela, że jeśli nie może się przeprawić, to jego pozycję przekażemy 
najbliższej jednostce 
Straży Przybrzeżnej, tak będzie najlepiej. To ich zakres odpowiedzialności. A 
nasz, panie 
Steubins, polega na tym, że mamy wrócić do portu i czekać na rozkazy. Proszę 
przekazać 
wiadomość i przygotować się do zwrotu.
Tej żaby Steubins już nie przełknął.
– Ty lilipucie gówno po komputerze mazane! – wybuchnął. – Nie wolno zostawić 
ludzi na 
statku z uszkodzonymi maszynami. Zabrania tego prawo morskie! A ONZ zaraz 
rozpocznie 
dochodzenie.
Taka możliwość wyraźnie żabę zaskoczyła. Singh odwrócił się, skonsultował z kimś 
ukrytym w głębi, a potem powiedział: – Mogą tu dotrzeć wpław...
– Mogą się potopić. 
– Mają kombinezony.
Może ich porwać morze. Poza tym jest wśród nich dama! – Dziękuję bardzo, panie 
Steubins, 
naprawdę. – Willimina ujęła w dwa palce kraciasty mylar koło bioder i dygnęła. – 
Kiedyś, na 
uniwerku w El Paso, pływałam w Teksańskich Tygrysach, ale przyjmuję to jako 
komplement od 
eleganckiego mężczyzny.
Porzuciwszy stanowisko na oku i przemierzywszy cały jacht, zjawił się koło 
Steubinsa Ike 
Sallas.
– Co się tu dzieje?
– Gramy sobie partyjkę – szepnął Steubins, osłoniwszy usta dłonią. – Abu Ropuch 
Singh 
chyba się połapał, że go okłamujemy co do Levertova. Chce wracać. Teraz mówi, że 
nie może do 
nich podejść i że nie mamy motorówek.
– A co z zodiakiem?
– Wykluczone! – Żabie oblicze najwyraźniej podsłuchało szepty prowadzone pod 
osłoną 
dłoni. – Cienka nadymana konstrukcja i sunący na nią metal! Zbyt niebezpieczne! 
Nikomu z 
załogi nie pozwolę na ryzyko!
– Ale ja zaryzykuję – powiedział Ike.
– Nie wątpię, panie Sallas. Wszyscy słyszeli o pańskich śmiałych wyczynach. Ale 
zapewniam, że nie musi się pan wysilać, bo nie będę ryzykował utraty jedynej 
szalupy na 
pokładzie. Prawo morskie tego zabrania!
Oblicze czekało. Steubins też. Ike dał za Wygraną.
– To będą się musieli dostać wpław. – Wzruszył beztrosko ramionami. A potem, 
mrugnąwszy do Steubinsa, ruszył ku rufie. Odwrócił się dopiero po drugiej 
stronie koła 
sterowego, poza zasięgiem obiektywu w szafce busoli. – Gdzie to jest? – 
bezgłośnie poruszył 
ustami. Steubins zamrugał; nie zrozumiał. Ike Sallas jeszcze raz poruszył 
ustami. – Tratwa – 
Pantomimicznie pokazał Steubinsowi rękę pełną kart. – Powiedz... gdzie... 
jest...
– A! – W głębi piersi Steubinsa zawibrował chichocik. – Trzymaj się, Sallas. Leć 
na pokład 
trójczyna! Korytarz trójka asów, potem dwójczyna. Wnęka oko, a wejście w ciemno. 
I ful.
– Jasne – szepnął Ike i popędził do najbliższego luku.
Do twarzy wpatrującej się w niego z ekranu Steubins niewinnie się uśmiechnął.
– To jankeski slang pokerowy – wyjaśnił. – Powiedziałem: Może jutro pójdzie 
lepiej”. A 
teraz słuchaj, Singh; pora pogadać formalnie. Jeżeli musisz, opiszesz to jako 
niesubordynację – 
ty jesteś władzą – ale prędzej mnie szlag trafi, niż każę tym ludziom skoczyć w 
morze. Będziesz 
musiał przyjść, stanąć tu i sam to zrobić. Trudno i darmo.
Twarz zajęła się protestowaniem, ale Steubins odwrócił się i majestatycznie, z 
rękami 
skrzyżowanymi na piersiach, wyprostowany jak struna, pomaszerował ku rufowemu 
relingowi. 
Ekran przez chwilę apelował do wyprostowanych pleców, w końcu rzucił: 
„rozpaskudzony 
paw”, a potem zapełnił się liczbami, zapisami sonaru i paskami menu. Wielkie 
tekowe koło 
wciąż czujnie korygowało kurs; obracało się tam i z powrotem, chociaż na 
politurowanych 
uchwytach nie spoczywała niczyja dłoń.
Ike zsuwał się w głąb wąskich schodni, właściwie po samych poręczach, nie 
tykając nogami 
stopni. Korytarz na trzecim pokładzie, głęboko pod głównym, był zatłoczony 
bardziej, niż można 
by przypuszczać. Wszyscy wydawali się niezmiernie pochłonięci obowiązkami, 
uwijali się 
między drzwiami z jakimiś laptopami, pagerami, ze szkicami, basztami puszek z 
taśmą 
filmową. Ike’owi wydało się to jakąś zaczarowaną krainą – ci wszyscy ludzie tak 
skupieni, 
opanowani, w białoniebieskich kombinezonach, całkowicie obojętni na to, co 
dzieje się na górze. 
Przypominali te tajemnicze legiony, którymi w starych thrillerach z Jamesem 
Bondem zawsze 
otaczał się arcyłajdak, owych żołnierzy, którzy wydają się dzielni, czyści, 
oddani – i nieludzcy. 
Zawsze można było na nich polegać – że umundurowani i pochłonięci służbą nie 
zauważą 
bohatera, który pęta się między nimi w brudnych cywilnych łachach.
Na ostatnich drzwiach w korytarzu numer pięć widniał numer dwadzieścia jeden. 
Kawał 
drogi od rufy. Jakiś podoficer pucował podłogę, śpiewając w takt tego, co 
rozbrzmiewało w 
słuchawkach walkmana. Wciąż tak śpiewał, kiedy Ike wyłamywał zamek strażackim 
toporem.
Za drzwiami znalazł wąską wnękę nachyloną ku chlupocącym w dole falom. Zodiak 
czekał 
tuż nad poziomem wody, oparty nosem o zablokowane zamkiem okratowanie. Ten zamek 
łatwo 
puścił, jak i poprzedni. Okratowanie zakołysało się nad wodą. Ike przeturlał się 
nad nadymaną 
burtą, wylądował na dnie pontonu i waląc toporem w gniazdo, sam się zwodował; w 
chwilę 
później nad kołyszącym się na fali zodiakiem przeszła rufa. Plastykowa karta 
tkwiła w stacyjce, 
lecz silnik był zimny i zalany. Kiedy ponton wychynął spod rufy, Ike jeszcze się 
nad nim biedził. 
Pierwszy oficer Singh – który postanowił przywołać do porządku Steubinsa – 
wyszedł właśnie na 
pokład i stanął przy relingu, kiedy kołyszący się na falach zodiak znalazł się w 
polu widzenia 
wytrzeszczonych ślepi.
– Sallas! Natychmiast stop! Żądam w imieniu prawa: zwróć, co zawłaszczyłeś. 
Ochrona! 
Trzeci pokład, tylny sektor! Unieruchomić tego człowieka harpunem! Ostrzegam. 
Proszę nie 
ruszać silnika. Zmuszony będę użyć broni! Sallas! To rozkaz!
Ike uśmiechnął się do twarzy wznoszącej się dziesięć metrów nad nim. Nie da się 
ukryć – 
ropucha. Do tego obdarzona smolistym basem, przez co może żywić fałszywe 
nadzieje.
– Odpierdol się – ciepło zasugerował Ike i nachylił się nad silnikiem.
– Jest zalany, synu – niespiesznie wyjaśnił Steubins. – Dwa razy zakręć z 
otwartym 
gaźnikiem, a potem dwa razy z zamkniętym.
– To już wystarczy, Steubins, więcej nie trzeba! To gorzej niż niesubordynacja! 
– Pierwszy 
oficer Singh podszedł do Steubinsa, przewracając oczami na znak oburzenia. – W 
moim kraju 
zostałbyś natychmiast stracony za bunt!
– A w moim kraju... – Steubins spojrzał przez łokieć na rozsierdzoną twarz, a 
potem 
uprzejmie i po wielkopańsku wycedził: – ...mógłby pan wypaść za burtę, uderzyć 
się w głowę i 
zostać pożarty przez amerykańskie orły. Słyszałem, że chętnie zaczynają od 
oczu...
Silnik odpalił za piątym obrotem, gdy we wnęce właśnie pojawili się dwaj 
ochroniarze z 
bosakami we włochatych łapskach.
– Czekajcie tu, chłopaki – pomachał im Ike. – Zaraz wracam.
Z rykiem silnika ruszył pochylony na prawą burtę prosto pod wiatr, czując na 
ustach słone 
bryzgi. Tak jest, z rur wydechowych znów rozbrzmiewa ta stara fanfara na cześć 
głupców; oto 
zjawia się on, moi mili, znów na cieknącej balii grzeje prosto w paszczę 
piekieł.
– Ja w każdym razie mam frajdę – zapewnił Ike ryczące rury wydechowe. – Nie wiem 
jak 
wy.
Na pływającym w kółko wielofunkcyjnym kutrze już wyrzucono na burtę drabinkę na 
powitanie.
– Może łatwiej pójdzie od tyłu? – krzyknął do Carmody’ego Ike.
– Pójdzie jeszcze gorzej, synku. Nie da rady opuścić rampy. Wpakujesz się wprost 
na śrubę. 
Wal przy prawej burcie po zewnętrznej; zobaczymy, może się złapiesz tego 
draństwa.
Zajęło to aż dwa pełne okrążenia na wodnej karuzeli, czemu przyglądało się 
pięciu 
zniecierpliwionych widzów i sześć morświnów. Już po złapaniu drabinki Ike musiał 
szerzej 
otworzyć przepustnicę i potem czuwać nad manetką gazu; wielki kuter krążył 
szybciej, niż się 
zdawało, i dotrzymanie tempa nie było łatwe. Drabinka długo pobrzękiwała i 
obijała się o 
burtę, zanim Ike dał sobie z nią radę.
– Chodź, Willi! – krzyknął w stronę rządka twarzy na górze. – Zaczniemy od dam.
Gwałtownie wtrącił się Greer.
– Nie, czekaj! Czekaj! – Odsunął na bok Willi, popielaty na twarzy. – Nie ją, 
nie teraz! – 
Isaak przez chwilę pomyślał, że Greer ze strachu przed śmiercią w morskich 
odmętach 
postanowił zakrzyczeć co lepsze tkwiące w nim anioły, a zwłaszcza najlepszego: 
czarującego 
cherubina rycerskości. Lecz okazało się, że jest na odwrót. – Ike sam nie 
poradzi sobie z 
drabinką i sterem – głos Greera brzmiał pewnie i stanowczo. – Ty schodzisz 
pierwszy, Nels. 
Trzymasz drabinkę i pilnujesz, żeby była naprężona. A Willi potem.
Greer miał rację. Nels schodził, ale wstążka wąskich szczebli miotała się na 
wszystkie 
strony. Chwilami chłopak wisiał na rękach pod okręconą drabinką, Ike zaś 
usiłował się z nią 
uporać jedną ręką, a drugą z silnikiem i sterem. Jeśli dziób się zanadto odchyli 
od kursu, zodiak 
nabierze wody; jeśli podejdzie zbyt blisko, kadłub Cobry może zagarnąć małą 
łódkę pod spód i 
rozgnieść. W końcu Nels wpadł do pontonu, ale Greer znów kazał Willi czekać. 
Oświadczył, że 
trzeba podać jeszcze jedną linę, bardziej od przodu Cobry, żeby zodiaka można 
było holować 
stabilnie. Popędził do magazynka z linami, zanim ktokolwiek zdążył się wdać w 
dyskusję. 
Carmody promieniał, dumny z porośniętego dredami członka załogi.
– Nigdy nie wiadomo, który akurat chłopak stanie na wysokości zadania.
Kiedy Greer pilnował tej drugiej liny holowniczej, było już trochę łatwiej 
utrzymać się na 
szczeblach. Schodząca Willi też zawinęła się pod drabinkę, ale przynajmniej 
szczeble nie 
wysuwały się jej spod stóp.
– To jak na rodeo, kiedy koń upadł i wierzga – dodała odwagi Carmody’emu. 
Zdecydowała 
się rozstać z drabinką trochę za wcześnie, przez co zamoczyła cztery litery; 
natychmiast 
uaktywniła się pianka. Zanim Willi znalazła się na zodiaku, kombinezon 
gwałtownie spęczniał i 
okrył się jaskrawą zielenią. – Czuję się jak wiejska dziewucha w ósmym miesiącu 
– roześmiała 
się.
– Teraz ty, Archibald – komenderował Greer od dziobu.
Chłopak mamrotał przez cały czas litanie, póki nie znalazł się na motorowej 
tratwie obok 
brata.
– Patrzcie! – zawołał. – Modlitwa się sprawdza.
– Teraz ty, Emil – powiedział Carmody. – Spisałeś się pierwsza klasa. Odwiąż tę 
linę, a 
chłopcy na dole niech pilnują drabinki. A po tobie...
– Nie, kapitanie. – Greer potrząsnął błazeńskim uczesaniem. – Teraz pan...
– Od kapitana wymaga się, żeby pozostał na jednostce do końca, panie Greer. To 
kardynalna 
zasada mórz. Obrośnięta starą tradycją...
– Od dżentelmena wymaga się, żeby towarzyszył damie. – Greer skinął ku tratwie, 
w stronę 
blond główki wystającej z fluoryzującego kombinezonu. – To kardynalna zasada 
obrośnięta 
tradycją dużo starszą, mesje, i już najwyższy czas, by zechciał jej pan 
przestrzegać.
Carmody otworzył usta, ale odpowiednia replika nie przyszła mu do głowy. 
Wyglądało na to, 
że mimo wszystko Greer zostanie zwycięzcą w ich starym sporze o rycerskość. 
Carmody puknął 
dłonią w brew, co oznaczało salut, zaciągnął zamek kombinezonu i wlazł na 
drabinkę. Ważył 
tyle, że kiedy zawisnął na burcie, własnym ciężarem ściągnął zodiaka wprost pod 
stopy i opadł 
do niego bez przeszkód. Na środkowej ławeczce musiał sobie łokciem wywalczyć 
miejsce obok 
nadmuchanej Willi, chichocząc, na widok jej pneumatycznych kłopotów.
– Zdaje się, że w cieście było za dużo drożdży, jeżeli wolno tak powiedzieć? – 
Pianka 
spęczniała także na ramionach, więc Willi nie mogła nawet poczęstować 
Carmody’ego 
kuksańcem.
Siedzący na rufie Ike musiał dodać trochę gazu; dziób przeładowanego pontonu był 
już na 
wpół zanurzony.
– Jeszcze trochę, a woda się przeleje górą – zawołał Greer. – Płyń i wyładuj 
ludzi. Ja 
poczekam. – Odwiązał dziobową linę, zanim Ike zdążył zaprotestować, i nadymana 
motorówka 
odwróciła się; Ike nie miał wyboru, mógł tylko odwiązać drabinkę.
– W porządku, kolego. – Ike wysilał się, żeby głos zabrzmiał wesoło. – Zaraz 
wracam.
– No to czekam. – Greer pomachał ręką.
Ike gwałtownie dodał gazu i odbił od kutra; z tej szorstkości można było 
wyczytać obawy 
Ike’a. Carmody odwrócił się, żeby go pokrzepić.
– Jest tam bezpieczny jak w żłobku – zapewnił. – Bóg trzyma z błaznami.
Willi nie mogła się obrócić.
– Zwłaszcza szarmanckimi – rzuciła przed siebie.
Ike był przekonany, że sukces śmiałej operacji ratunkowej wywrze jakieś wrażenie 
na 
pierwszym oficerze Foxa. Dopiero kiedy wpłynął dziobem na wysuniętą z wnęki 
kratownicę, 
przekonał się, że mylnie ocenia pana Abu Bul Singha. Facet czekał z jeszcze 
dwoma 
uzbrojonymi w liny i bosaki włochatymi ochroniarzami. Najbardziej zarośnięty z 
całej czwórki 
miał u biodra ogromną pukawę. Ike rzucił gorylowi koniec Greerowej liny, zanim 
ktokolwiek 
pomyślał o użyciu bosaków.
– Trzymaj nas, marynarzu, póki nie wysadzimy kobiety.
Rzecz jasna, wcześniej musieli przejść na pokład wszyscy inni, zanim we wzdętym 
kombinezonie ruszyła Willi. Kiedy stanęła już na rampie z falistej blachy, Ike 
szybko odwiązał 
drugi koniec liny i na pełnych obrotach wrzucił wsteczny. To najświeższe 
pogwałcenie 
protokołu żeglarskiego sprawiło, że twarz Singha nabrzmiała, jakby miała się 
zaraz rozprysnąć.
– Sallas! Jeżeli nadal będzie pan wystawiał na szwank należącą do nas jednostkę, 
to będę 
musiał się uciec do interwencji zbrojnej! Zrozumiano?
Ike przerzucił ze wstecznego na całą naprzód i ruszył przed siebie w bryzgach 
piany.
– Bardzo proszę, panie Sallas, bardzo proszę. Panie Smollet?
Raz przed dziób, z łaski swojej...
Ike nawet sobie nie wyobrażał, że grube i włochate ręce są tak szybkie; w 
mgnieniu oka pan 
Smollet wpakował pistoletową kulę w pieniącą się pod dziobem wodę. Ike nie 
zwolnił.
– Ach? I to jest właśnie odpowiedź, panie Sallas? No cóż, niech pan teraz mierzy 
według 
uznania, panie Smollet, według własnego uznania...
Ike rzucił się na pokryte materiałem dno, chociaż nadymany kadłub nie stanowił 
żadnej 
osłony. Strzał jednak nie padł. Zamiast strzału Ike usłyszał nagłe przekleństwo, 
głośniejsze od 
ryku silnika, zaraz potem skowyt i chlupnięcie, a następnie dalszy ciąg 
przekleństw. Wystawił 
głowę nad rufę: Smollet szamotał się w wodzie, a tymczasem wysoko nad jego głową 
przesuwała się rufa Foxa. Wyglądało na to, że we wnęce Carmody pilnie wszystkich 
przeprasza i 
zarazem pilnie zastawia sobą linię strzału.
Na Cobrze Greer wzgardził myślą o ponownym rzuceniu drugiej liny; zapewnił 
Ike’a, że 
świetnie sobie poradzi na drabince.
– Kiedyś w Belize żywiłem się małpią ikrą.
Zanim Ike zdążył się sprzeciwić, Greer już się wczepił w rozchybotane szczeble, 
wokół 
ramion neoprenowego kombinezonu powiewała czarna strzecha. Musiały to być 
hormony 
wielkiej mocy. Zwinnie jak gibon zsunął się na pokład zodiaka. Ike odbił od 
burty. Tym razem 
jednak nie wrzucił całej naprzód. Płynął obok statku, żeby przez chwilę nabrać 
tchu. Wcale się 
nie śpieszył do pigułek, które czekały na niego na Foxie, wydawało się też, że 
Greer ma akurat 
ochotę na chwilę przejażdżki. Siedział na środkowej ławeczce pontonu i ponad 
ramieniem Ike’a 
patrzył za rufę na oddalającą się Cobrę; zawsze żywo ubarwiona twarz wciąż była 
popielata.
– Widziałem, jak to nadeszło, Isaak. Właśnie mieliśmy wyciągać okrężnicę. Byłem 
na 
wysięgniku nad rampą i przypadkiem spojrzałem w górę. Pojawiło się to na 
północy, potem 
zmieniło kierunek i przeszło nad nami, a w końcu zniknęło w morzu. Człowieku, 
wierz mi, za 
chińskiego boga, to nie była żadna burza z piorunami.
Ike kiwnął głową w milczeniu. W głosie Greera zabrzmiało coś dziwnego, czego Ike 
jeszcze nigdy nie słyszał w ciągu tylu lat, podczas których Greer jak rękawiczki 
zmieniał 
akcenty i dialekty.
– Ani błyskawicy, ani grzmotu, nic. Żadnego odgłosu, kiedy znikało. Dopiero 
potem chwila 
skwierczenia i wyciszenie. Sssszzzlllllllyyyyyy...
– I jak myślisz, wspólniku, co to było? – Ike nie za wiele wyciągnął od 
poprzedniego 
kompletu pasażerów. – Co przypominało?
– Smażący się bekon. – Greer zerknął na Ike’a, ciekaw wrażenia. – Jak płat 
purpurowego 
bekonu długi na pięćset mil i na pięć mil wysoki. Cieniutko pokrojonego. 
Sssszzzlllllyyyiiinnnnn-
g...
– Widział to ktoś jeszcze?
– Po trosze wszyscy, ale nikt nic z tego nie kapował. Całkowicie niepojęta 
historia; 
paraliżujące przeżycie. – Nachylił głowę do Ike’a. – Dlaczego się tak wleczemy, 
kolego?
Ike streścił wybiegi, dzięki którym Silver Fox w ogóle zareagował na alarm i 
wyszedł w 
morze, opowiedział, jak musiał się dobierać do motorowego pontonu. Opisał 
przyjęcie, którego 
doznał od pierwszego oficera Abu Bul Ropucha Singha, i zagrywki Carmody’ego, 
który 
wykiwał ochroniarzy. Ike myślał, że Greer wybuchnie śmiechem, tymczasem 
przyjaciel ledwie 
skinął głową – Znów nad ramieniem Ike’a wpatrywał się w Cobrę. A potem spytał:
– Zdarzyło ci się rozpakować gumę i włożyć do ust z kawałkiem folii?
Ike przytaknął; każdemu się zdarza.
– I wiesz, jak to jest, kiedy folia trafia na plombę? Jakby cię kopnął prąd?
Ike znów skinął głową i czekał, lecz Greer jakoś nie silił się na wyjaśnienia. 
Sunęli powoli i 
bez słowa, kursem na jacht. Ike już widział tę rozdziawioną paszczę – 
nieuchronnie zbliżającą 
się wnękę nad linią wodną.
– No cóż – westchnął; spojrzał na chronometr i kompas na obudowie silnika – czas 
pić 
nawarzone piwo. – Sięgnął ku manetce gazu, ale Greer wstrzymał go; uniósł dłoń i 
powiedział 
szeptem:
– Święta Matko Boska, Isaak...
Ike wreszcie uświadomił sobie, co tak zdziwiło go w głosie przyjaciela: nie 
tylko, że został 
do czysta wyprany z cudacznych dialektów, odwirowany z przedrzeźnień i 
ekstrawagancji; lecz 
jakieś gorące żelazko przeleciało się też po autoironii – i głos był równie 
płaski i szary jak 
dwuwymiarowa, podobna do hieroglifu twarz.
– ...to znowu nadchodzi.
Ike jeszcze nie spojrzał tam, gdzie Greer. Coś dziwnego działo się z igłą 
kompasu. W końcu 
podniósł głowę i popatrzył za siebie, lecz nie zobaczył nic fascynującego, 
porównywalnego z 
wybrykami igły, na pierwszy rzut oka były tylko ta poszarpana grań gór i 
purpurowa czasza 
bezchmurnego nieba. Nic więcej, żadnych niezwykłości. Wyjąwszy... tam w dali... 
zdawało mu 
się, że dostrzega pasmo innej jeszcze purpury, bliższe koloru dojrzałych 
winogron, ciemniejsze 
od nieba, zarazem bardziej jaskrawe. Była to tylko cieniutka nitka, wysnuwająca 
się tuż znad 
horyzontu na północnym wschodzie, ledwie powyżej szczytów górskich. Gdyby ta 
nitka była 
biała, można by na nią machnąć ręką, jako na jeszcze jedną smugę kondensacyjną 
zostawioną 
przez lecący nad biegunem concorde. Gdyby już się ściemniło, można by ją też 
uznać za pasmo 
zorzy polarnej. Z tym że pędzi po niebie stanowczo za szybko jak na każde z tych 
zjawisk, 
pomyślał Ike, widząc, jak nitka zmienia się we wstążkę, a potem we wstęgę. To 
powinno ryczeć. 
Buczeć. Greer miał rację, mówiąc o niesamowitości ciszy. Zamilkły mewy, nurzyki, 
kaczki. 
Także wiatr. Jak przed zaćmieniem słońca. Razem z Jeannie pojechali do Meksyku 
zobaczyć 
ostatnie pełne zaćmienie dwudziestego wieku... wszyscy zjechali na pobocza, 
popijali, gadali, i 
patrzyli hen, nad bylicą, na słońce pożerane jak wielki pączek... I nagle tuż 
przed całkowitym 
zniknięciem coś się zdarzyło. Nazywa się to efektem interferencyjnym. Nagle po 
ziemi wprost na 
człowieka trzepotliwie suną płatki szarawego światła, jak skrzydła motyli, 
mknące z szybkością 
tysiąca mil na godzinę. Fale światła rzucanego przez zimny szary płomień. Jeżeli 
nawet człowiek 
jest przygotowany – bo czytał coś zawczasu i jakoś tam rozumie, że ma to związek 
z 
Einsteinowskim zakrzywieniem promieni słonecznych przez Księżyc i potem 
zderzeniem się 
ich na Ziemi z promieniami niezakrzywionymi, słowem, że to taka grawitacyjna 
tęcza – 
zjawisko mimo to poraża. Nikt nie może być na nie przygotowany. I nic. Wszystko, 
co żyje, 
wstrzymuje oddech; zamiera i cichnie. Śpiewacy, pijacy, ptaki, osły, psy; 
komórki w ciele, a 
pewnie i naładowane cząstki w tych komórkach. Śmiertelny bezruch. Nabożny lęk, 
odporny na 
wyjaśnienia i teorie. A teraz ta wijąca się z północy purpurowa wstęga budziła 
lęk dużo 
większy. Przypominała półprzezroczystą plastykową zasłonę na prysznic, zaciąganą 
zygzakowatym prętem o kształcie grzbietu Pirytów. Przypominała lśniący płat 
żelatyny do 
galaretki winogronowej. Ruchomą ścianę. Taflę szkła wysoką na milę. Ostrze 
kryształowego 
miecza! Dosłownie w ostatnim momencie, najdalej o ćwierć mili, to coś nagle 
zawinęło się, 
dokładnie tam, gdzie Pyrit Cape wynurza się z fal, i pomknęło nad morzem ku 
Wyspom 
Aleuckim na północom, zachód.
Ike nie zwrócił uwagi, czy to coś wydało jakiś dźwięk. Powinno. Rozum 
podpowiada, że 
ogrom pędzący tak szybko i zmieniający kierunek tak nagle przynajmniej powinien 
zahuczeć 
pod wpływem bezwładności, zajęczeć na skutek tarcia. Ale nic nie pamiętał. 
Odgłosy wydawała 
jednak przezroczysta błona, ów ślad pozostawiony przez to coś – wściekłe 
syknięcia, pryśnięcia, 
trzaski.
– Jak płat purpurowego bekonu na patelni – uroczyście przypomniał Ike’owi Greer.
– Jakiś rozbłysk – powiedział Ike. – Wielkich szkód chyba nie wyrządził. – 
Postanowił nie 
wspominać o igle kompasu kręcącej się na wszystkie strony.
Błona stopniowo rozpływała się w oczach, skwierczenie słabło, zamieniało się w 
cichy 
pomruk. Zamarło niemal zupełnie, a wtedy obaj zauważyli, że coś się stało z wodą 
w zatoce.
– Przedtem tego nie było – rozległ się płaski głos Greera. – Ale przedtem to coś 
było 
znacznie mniejsze...
Lustro wody pokryły wgłębienia i wypiętrzenia, ale układające się nie faliście, 
lecz na wzór 
mory; jak powierzchnia wina, kiedy zadźwięczy krawędź kryształowego kieliszka, 
lub 
powierzchnia wody w wielkiej cynkowanej kadzi dla bydła, kiedy prowadzony tam 
zwierz 
kopnie ją z zewnątrz. Tymczasem ogromnym jachtem, do którego podchodzili, 
wstrząsały 
konwulsje. W serii spazmatycznych drgnięć i zahamowań wysuwało się na 
wysięgnikach sześć 
stabilizacyjnych pływaków. Uwolnione od kontroli anteny radarowe i satelitarne 
wirowały na 
mostku jak oszalałe, natomiast za rufą, zamiast wody wzburzonej przez śruby, 
widniała absolutna 
gładź.
Ike zauważył wtedy, że zgasł także silniczek zodiaka, tuż pod ręką... nie 
pracował już od 
dobrej chwili. Za nimi zaś Cobra kołysała się znacznie gwałtowniej, niż mogło to 
spowodować 
poryte wgłębieniami i wybrzuszeniami morze nacierające na kadłub. Silnik kutra 
też zamarł, 
więc ustało to niesamowite krążenie. Cobra jednak nie dryfowała. Lśniąca, 
elegancka jednostka 
podrygiwała, podskakiwała jak dzika kobyła, która nażarła się szaleju. Tego 
morświnom było już 
za wiele, rozprysnęły się w popłochu w sześciu kierunkach, najwyraźniej 
wyzbywszy się 
fascynacji morską karuzelą.
W miarę podrygiwania Cobra rozjaśniała się. Rozjarzyła. Rozpromieniła. Ike 
sięgnął po 
zeissowską lornetę i na ferralowej burcie zobaczył gwałtowne migotanie – rój 
przecinających się 
pierścieni świetlnych, który przypominał inwazję żądlących much. Ike niemal je 
słyszał. Rażony 
plagą kuter usiłował się z nich otrząsnąć, ale muchy stawały się coraz grubsze i 
okrutniejsze. 
Mężczyźni patrzyli bez słowa, poruszeni męką statku. Ponure czuwanie przerwał 
okrzyk.
– Hej, chłopaki, uwaga!
Ostrzeżenie Carmody’ego nadeszło za późno. Z lewej strony uderzyło zodiaka coś 
bardzo 
twardego, czego przed chwilą jeszcze nie było. Cios zwalił Ike’a na dno łodzi, a 
Greer wyfrunął 
w powietrze, koziołkując jak klaun wybijający się z trampoliny. Tym czymś 
twardym był 
pływak na wysięgniku, część pająkowawatego systemu stabilizatorów. Wszystkie 
podpory, cała 
szóstka, wysunęły się nagle do końca, do pełnego zasięgu. Lewy tylny Pływak 
huknął nadymaną 
motorówkę jak stalowa stopa piłkę.
Greer wpadł wreszcie do wody tuż obok stopy i w neoprenowym kombinezonie 
rozciągnął 
się jak długi na dziwnie pokarbowanej powierzchni morza. Przypominał kulkę 
papieru, która w 
misce wody rozwiera się i pęcznieje. Tymczasem zodiak odskoczył po torze wykopu.
– Podpłyń tu, przyjacielu! – krzyknął Ike.
Lecz Greer z obliczem błogo wpatrzonym w puste niebo nadal unosił się na falach, 
rozciągnięty, jakby na śniegu bawił się w odbijanie orła.
– Nie umiem pływać – odrzekło oblicze. – I nigdy nie umiałem.
No to, na miłość boską, odwróć się i złap pływak! Tuż za tobą! Pływak miał nawet 
specjalne 
metalowe uchwyty. Greer bez kłopotu wdrapał się na puste w środku wrzeciono. 
Natomiast 
zodiak dryfował coraz dalej od wielkiego jachtu. Ike szarpał za sznur 
rozrusznika, ale na próżno.
– To teraz ty podpłyń, mądralo! – zawołał Greer. – Chyba dasz radę?
Ike potrząsnął głową i dalej szamotał się z rozrusznikiem.
– Ta łódź się jeszcze przyda – wyjaśnił.
– To sprawdź kartę magnetyczną – poradził Greer z grzędy na pływaku. – Zobacz, 
czyją też 
zaczarowało...
Ike wyciągnął plastykową kartę ze stacyjki. Namagnesowany pasek zamienił się w 
pasemko 
kręgów o podobnej fakturze jak wzór na wodzie.
– Aha. Jest spieprzona.
– To samo było na Cobrze. No nic, w moim worku jest klucz francuski. Złap panel 
przy 
stacyjce, wyrwij i wyciągnij przewody.
Od czasu do czasu dobiegające z wysoka podzwanianie metalowego żaglopłata 
świadczyło, 
że w górze wiatr się zaostrza, chociaż nad wodą powietrze wciąż było martwe. Na 
dnie pontonu 
Ike klęczał z narzędziami, zgarbiony nad silnikiem. Kiedy dobrał się francuzem 
do stacyjki, 
plastykowa obudowa natychmiast puściła.
– Mam te druty – krzyknął, nie odwracając głowy. – Co teraz?
– Ile?
– Pięć, sześć... osiem!
– Pasuje. Teraz poskręcaj ze sobą te, które są tego samego koloru. A potem 
musisz już na 
wyczucie połączyć z rozrusznikiem to, co zostanie...
– Ike, zostaw synu to draństwo – z góry dobiegał głos Carmody’ego. – Skacz, póki 
możesz 
dopłynąć. Nie włożyłeś nawet kamizelki ratunkowej...
Ike odwrócił się i uśmiechnął do tej jasnej, okrągłej twarzy wychylonej znad 
relingu. 
Odległość między nimi najwyraźniej rosła.
– Sądząc po tym, skąd wieje, Carm, nie wiem, czy jesteście dużo bezpieczniejsi. 
Możecie się 
nie wyrobić na tych skałach.
W rozwidlonej zatoce za jachtem, gdzie ciemne wody odnogi południowo-zachodniej 
sięgały 
w dali otwartego morza, widać było – jak szramę – linię skał i pian. Wielki 
jacht powoli pełznął 
w tę stronę bokiem.
– To prawda, na Boga! – od koła sterowego, spoza zasięgu wzroku Ike’a, dobiegł 
barytonowy głos Steubinsa, naznaczony rozedmą płuc. – Góra żaglopłata zaczyna 
nas spychać! 
Jeżeli wiatr zejdzie niżej, posunie nas wprost na skały. Singh! Gdzie on się 
podział, w kuble 
maczany miglanc, kiedy go potrzeba? Podporuczniku Bum-Bum, gdzie jest nasz 
pierwszy oficer 
i wielki wezyr tej jednostki? Sytuacja wymaga pilnych decyzji.
– Pan Singh bawi w kabinie komputerowo-nawigacyjnej – odparł młody, energiczny 
głos. – 
Jest niedysponowany.
Ike znów się pochylił nad wiązką porozłączanych przewodów. Nie musiał się 
przyglądać 
właścicielowi głosu. Chociaż jeszcze tego głosu nie słyszał, wydawał mu się 
bardzo znajomy.
– Pierwszy oficer polecił mi przekazać – ciągnął głos – że jest w najwyższym 
stopniu 
oburzony i nie ukaże się, póki nie zostaną usunięte szkody.
– Szkody? Usunięte? Ten smark, pętak jeden, myśli sobie, że my to jakoś 
naprawimy...?
– Nie sądzę, żeby pan Singh miał na myśli prowadzenie teraz remontu, panie 
Steubins... – To 
był ten rodzaj głosu, który zawsze rozbrzmiewa w instytucjach i piramidach 
władzy; rzeczowy 
głos bezwzględnie lojalnego adiutanta, który pilotów w salce pogotowia 
zawiadamia, że 
dowódca jest „niedysponowany” i dywizjon po prostu musi „poradzić sobie”; to był 
nosowy, 
spięty głos więźnia-nowicjusza, który musi pomaszerować do oczekującego bloku i 
powiedzieć 
tym mężczyznom, że weekendowych odwiedzin nie będzie, bo jakaś menda otruła 
szeryfowi 
rottweilera i w związku z tym biedny szeryf, zgnębiony, co zrozumiałe – „wszyscy 
wiecie, ile 
dla niego znaczyło to zwierzę” – nie zdążył z papierkową robotą; to był głos 
lokaja najniższej 
rangi z najwyższych sfer, fagasa rzuconego na pożarcie i usiłującego zachować 
twarz.
– ...to, co chce przekazać pan Singh, jest bliższe wyrazów żalu.
– Wszechpotężny wielki Boże! Pan chce nam po prostu przekazać, że pan Singh 
wysiadł 
wraz z resztą tej przemądrzałej maszynerii, prawda? To mnie nie dziwi. Bo w tych 
szkołach dla 
maminsynków oni was nie przygotowują na to, że coś się rozprogramuje. Hej, tam! 
Wołać zaraz 
do luków: wszyscy na pokład! Biegiem! Niech tu przytaszczą każdy kawałek liny 
dłuższy niż cal 
i każdy wielokrążek, jaki się znajdzie. Drabiny! Młoty! Palniki acetylenowe! Czy 
na tej 
dziadowskiej łajbie jest jakiś pierwszy mechanik? Dawać siekiery i klamry. Bolce 
i wkręty. 
Wszystko, co pod ręką...! I każcie facetom z planu załadować do ręcznej 
trzydziestki piątki fuji 
crystalchrome; jeżeli jest nam pisane iść na dno, to, u diabła, pójdziemy na 
dno, kręcąc!
Czerwony z czerwonym, czarny z czarnym, zielony z zielonym. Mimo to wskazówka 
amperomierza ani drgnęła. Ike poczuł, jak po karku zaczyna go łaskotać strużka 
zdumiewająco 
zimnego powietrza, dmącego jak pod ciśnieniem. Z tyłu dobiegało dudnienie stóp 
po 
korytarzach, schodniach, lukach i coraz bardziej natarczywe podzwanianie 
konstrukcji na 
pokładzie.
– Teraz wy tam! – głos Steubinsa nieprzerwanie bił na alarm. – Koło dziewczyny w 
charakteryzatorskim chałacie! Łapcie linę i niech te cholerne płaty przestaną 
łomotać. Dobra, 
teraz wiązać je do relingu, jeżeli starczy liny. No dalej, przyłóż się, aniołku, 
nie wstydź się; 
minęły czasy manikiuru. Wy nieszczęsne tlenione myszy zęzowe... Stać równo, 
niech na was 
popatrzę.
Baczność! Chryste Panie, zbudźcie się, przynajmniej raz w życiu!
Ike nadal nie podnosił głowy, nie był spragniony tego widoku. Były jak straż 
zamku Oz, z 
której Dorota zdejmuje czar, rozlewając wodę, jak lunatyczki zbudzone z 
wyzbytych uczuć 
snów. Połączył żółty z żółtym – i igła drgnęła. Ale co robić z resztą, z nie 
pasującymi do siebie 
przewodami białym, pomarańczowym i niebieskim?
– Hej, a stara paka kapitana Carmody’ego? – zawołał Steubins. – Co pan na to, że 
któryś z 
pańskich zuchów złapie wraz ze mną koło, zanim tym nieszczęsnym bachorom uleci 
sen z 
powiek? Ster się troszkę usztywnił, bez hydroserwomechanizmu He de.
– Uważam to za zaszczyt, kapitanie Steubins. Może pan liczyć na moją załogę. 
Jest nas tylko 
garstka, ale przynajmniej nie śpimy.
– Jestem zobowiązany, kapitanie Carmody. Czy któryś z pańskich ludzi zdoła 
ustawić na 
górze żagiel? Bo teraz, na tym wietrze, trzeba tam kogoś o czterech rękach i z 
ogonem.
Ike w odpowiedzi usłyszał rzeczowy, płaski głos:
– Kiedyś żywiłem się małpią ikrą. Im wyżej nad wodą, tym się lepiej czuję.
Jeszcze uśmiechał się na myśl o Greerze, kiedy rozrusznik się ocknął i silniczek 
zodiaka 
ożył. Sprawił to ten ostatni przewód, niebieski. Ike uniósł głowę znad drutów i 
zdziwił się, że 
jacht już się oddalił o długość boiska futbolowego. Repliki niósł, chyba przez 
grzeczność, ów 
strumień zimnego powietrza, jakby był sznurkiem w dnie puszki, którą dzieci 
bawią się w 
telefon. Teraz Ike miał wrażenie, że sznurek zaczyna drżeć, chce chłostać, i że 
to połączenie 
wkrótce się zerwie.
– I-sa-ak, wracaaaaj...
Podniósł lornetkę. Krzyczał Greer, który już kołysał się na linie na wysokości 
dziewięćdziesięciu stóp i mocował chybocące się płaty żagla.
– Mooożesz... – Dalszy ciąg uleciał z wiatrem.
– Nie da rady! – Nie musiał krzyczeć; mroźny wiatr niósł głos ku kołyszącemu się 
metalowemu żaglowi. – Wal naprzód, przyjacielu! Zdaje się, chłopaki, że chcecie 
gdzieś sobie 
popłynąć, a ja wciąż mam w domu coś do załatwienia. Bon voyage!
Rozległo się jeszcze parę nieczytelnych okrzyków, lecz Ike nie miał już czasu. 
Dodał gazu i 
ruszył wprost pod wzmagający się wiatr, z myślą, by jakoś schować się za Pyrite 
Cape. 
Wykręcił w stronę lądu, jeszcze w porę, żeby zobaczyć, jak porażona Cobra 
dosłownie się 
rozpada, jak puszczają ferralowe spawy, jakby to była sprężynowa zabawka. 
Rozrzucone płaty 
kadłuba natychmiast pogrążyły się w kipieli, wciąż okryte migotliwymi krążkami 
światła. 
Poduszki piany i uwolnione pływające resztki pierzchły w podmuchach narastającej 
wichury.
Jeden z nich wślizgnął się złośliwie pod dno zodiaka i niewiele brakowało, żeby 
ponton 
przekoziołkował. Zbyt lekki dziób za wysoko wystawał nad wodę. Ike musiał 
nawrócić i tak 
długo płynął z wiatrem w plecy, aż udało mu się obciążyć dziób, przesuwając tam 
worek Greera 
i skrzynię z wyposażeniem awaryjnym. Potem ułożył się na wznak na dnie pontonu, 
a głowę 
oparł na środkowej brezentowej ławeczce; w ten sposób maksymalnie obniżył środek 
ciężkości. 
Zrzucił buty; stopami mógł manewrować silniczkiem i sterem. Znowu wykręcił pod 
wiatr, a 
silnik ustawił mniej więcej na jedną szóstą gazu, żeby zachować sterowność. 
Wyciągnął się i 
oparł o brezent ławeczki, podmuchy wiatru grzmociły go w kark. Tuż obok bosych 
stóp, przez 
bryzgi wody widział jeszcze srebrzysty żagiel oddalającego się jachtu. Wyglądało 
na to, że Fox 
zmieści się koło przylądka i że już nic nie zagrodzi mu drogi na pełne morze. 
Ike sięgnął w tył 
po jeden ze schowanych w worku gwatemalskich swetrów Greera i narzucił go na 
nogi. Czemu 
nie zadbać o wygody? Człowiek właściwie nie wie, ile ma potrwać Koniec Świata.
21
Black-na-ciebie-kolej-jack!
Kiedy piorun mknął z sykiem, ojciec Pribilof powinien był tkwić przed swym 
audio-
ołtarzykiem i słuchać nieszporów z kompaktu. Tymczasem w nieświeżej bieliźnie i 
w 
kapciach siedział zgarbiony na brzegu wygniecionego łóżka i gapił się przez 
jedyne w 
mieszkaniu okno na skrawek nieba; trzeba przyciąć bez, napomniał sam siebie, bo 
wkrótce 
zabraknie i tego skrawka.
Cud, którego był świadkiem, wcale go nie zdziwił. Ojciec Pribilof nie wpadł w 
panikę tylko 
dlatego, że runęła na miasto świetlista klinga, stalowo-błękitna jak ów miecz 
wychodzący z ust 
Baranka. Już od miesięcy widział znaki zwiastujące jej nadejście. Ba, od 
dziesięcioleci. Ojciec 
Pribilof zawsze się obawiał, że kiedy nadejdzie już to, co ma nadejść, on sam 
może nie sprostać 
okolicznościom – i tak się właśnie stało. Padł na wznak na łóżko jak karnawałowa 
kukła 
powalona baseballową pałką.
Leżał i z zamkniętymi oczami wsłuchiwał się w syk. Chyba nie odniósł obrażeń, 
jeśli nie 
liczyć duchowych. W wieku dziewięćdziesięciu czterech lat nie podupadał na 
ciele, lecz na 
duchu – i to w chwili, w której kondycja duchowa jest potrzebna wręcz 
dramatycznie. To, co 
mawiały czasem szczawie z jego trzódki, pasowało teraz jak ulał. „Kiedy się 
człowiek za coś 
zabierze, a nie daje rady, to... sam powiedz, nie?”
Zaprawdę, właśnie teraz trzeba jasnego oka i ręki mocno zaciśniętej na drzewcu 
sztandaru, 
żeby powieść trzodę przez Dolinę Cienia. Tymczasem ręka ojca Pribilofa już od 
pół wieku nie 
należy do najpewniejszych, a jeśli rozważać dalej tę wizję, to ojciec Pribilof 
cierpi na wrodzony 
daltonizm oraz skłonność do bielma; z jego starych oczu tyle już razy zdejmowano 
kataraktę, że 
wyglądały jak powgniatane reflektory łazika. Do rutynowych gorzkich żali z 
powodu marnego 
wzroku przyplątała się natychmiast rozdzierająca duszę refleksja: 
stalowobłękitna? Nie widział 
nigdy błękitu, stalowego czy nie. Wobec tego, po czym poznał kolor klingi? Po 
tym, że miecz 
runął z nieba? Nie. Rzeczy niebiańskie nie muszą być niebieskie – powiedzmy 
tęcze wokół tronu 
czy duchy podobne szmaragdom... A jednak wie, że błękitna! Pewne jak to, że 
słabowity z 
niego starzec, powalony na wygniecione łóżko.
Usiadł i uniósł zamglone powieki. Chaos. Zobaczył chaos. Błękitny piorun rozmył 
i 
zamienił w świetliste plamy nawet te resztki ostrości widzenia, które się ostały 
po operacjach 
katarakt. Lecz bezkształtne plamy były barwne! Widział głównie ów siekący 
błękit, o, teraz 
poprzetykany drżącymi pasmami czerwieni i czerni. Skąd wie, że plamy czerni 
akurat obrębia 
czerwień? Ponieważ natychmiast skojarzył to ze Stendhalowskim Czerwonym i 
czarnym, z 
kolorem sukni mężczyzny noszącego suknię i drżącego na myśl o błękitnym 
sklepieniu niebios. 
Kolory sukni! Na wpół przytomny z podniecenia, ojciec Pribilof zsunął się z 
łóżka i padł na 
gołe kolana, wprost na podłogę. Stary pop zaplótł woskowe palce na wysokości 
grdyki. Uniósł 
twarz ku oknu, przez które wpadała ta zamazana promienistość, chrapliwie 
zaczerpnął powietrza 
i zaczął mówić. Błaganie zaś – które zanosił ku owym niebiańskim plamom nie w 
ojczystym 
języku rosyjskim, nie w przyswojonym angielskim, lecz w klasycznej łacinie – 
można by 
przetłumaczyć: „Tak jest, Kuglarzu, to ja, Twój dobry i wierny sługa, który 
wciąż modli się 
wpół ślepy. Zaprawdę powiadam: daj mi przejrzeć lub daj mi spokój!”
Fale błękitnego chaosu przewalały się górą i dołem.
Mimo wiatru szalejącego nad głową, ledwie o paręnaście cali nad motorowym 
pontonem, 
niebo wciąż było czyste. Fale wznosiły się coraz wyżej, lecz był to taniec, nie 
zaś atak 
zmierzający w jakimś kierunku. Ike’a trochę pocieszyła ta nienapastliwość. 
Wściekły wiatr, 
podążający za świetlistym kryształowym mieczem, nabierał coraz większej 
szybkości, lecz wiał 
od pobliskiego brzegu. Zabrakło mu przestrzeni, żeby wody wzburzyć i nakłonić do 
udziału w 
fanatycznej pogoni. Powietrze coraz bardziej gęstniało, wręcz krzepło za sprawą 
mroźnych, 
szarobłękitnych oparów. Ike widział już tylko trochę gór, lecz ani śladu 
żaglopłata. Ponton 
omiatały ze świstem ławice mgły, więc na niebo nad głową też nie mógł już 
liczyć. Wprawdzie 
do zmierzchu brakowało wielu godzin, lecz słońce gdzieś się w tych ławicach 
zagubiło. Żaden z 
kierunków nie jaśniał.
Żebrowane dno pontonu było mokre, lecz nie zalane. Ponton sam się odwadniał w 
rytm 
falowania, przez maleńkie kingstony na brzegu każdego z nadymanych segmentów. 
Sprytne 
urządzenie, jak na wodną bryczkę służącą do obwożenia hollywoodzian po 
malowniczych 
akwenach przybrzeżnych; jak na łódź ratunkową już nie. Przydałoby się na dnie 
trochę wody 
jako balast. Jeśli wichura na dobre zabierze się do roboty, to ta nadmuchiwana 
zabawka ma w 
łapskach morza nie więcej szans niż gumowa kaczuszka. Lecz Ike nie narzekał na 
te kingstony. 
Przynajmniej wciąż był na wpół suchy. Temperatura spadała na łeb na szyję. 
Mokry, bez 
kombinezonu, mógł raz dwa umrzeć z wychłodzenia, zanim te łapska się do niego 
dobiorą.
Wiatr przybrał na sile. Ike musiał usiąść i podwyższyć obroty, żeby utrzymać 
dziób pod 
wiatr. Natychmiast oberwał kłującymi drobinami lodu jak szrapnelem w plecy i 
kark 
wystawione nad burtę. Próbował dosięgnąć worka Greera na dziobie, lecz lód ciął 
go w twarz 
jak tłuczone szkło. Musiał się skulić i wzdłuż nadymanych wręg przeczołgać pod 
brezentowymi 
siedzeniami. Przyciągnął worek za linkę i tak długo przetrząsał zwały spodni i 
sportowych 
koszul, aż wreszcie trafił na pomarszczoną, powleczoną gumą przeciwdeszczową 
parkę. 
Wyciągnął ją wraz ze zrobioną na drutach jedną z rastafariańskich czapek Greera. 
Uniósł się na 
łokciu, żeby włożyć parkę, a wtedy wiatr dobrał się do pustego kaptura. Wydął 
parkę jak żagiel i 
obrócił zodiaka. Ike osłonił twarz ramieniem, usiadł i spróbował wrócić na kurs, 
manipulując 
sterem i gazem. Wichura odtrąciła zodiaka. Spróbował jeszcze raz, z takim samym 
skutkiem. 
Ilekroć usiłował obrócić ponton, wiatr smagał burtę i odrzucał. Zadarty dziób 
był za lekki, by 
wytrzymać napór. Dał za wygraną i pozwolił dziobowi się odwrócić; zmniejszył 
obroty i 
przerzucił na wsteczny; póki fale się nie powiększą, łatwiej będzie płynąć 
cięższą stroną 
naprzód.
Musiał zmieniać stopy na sterze. Nawet nie chodziło o to, że marzły mu palce; 
pod naporem 
wiatru chwytał je kurcz i zamieniał w szpony. Zrzucił but z drugiej nogi, wsunął 
stopę w 
rękaw Greerowego swetra i palcami uchwycił ster. Rzeczywiście, pod lodowaty 
wiatr pewniej 
się płynęło śrubą naprzód, podobnie jak na oblodzonej autostradzie pewniejszy 
jest przedni 
napęd.
Znów się ułożył, ściągnął sznurki i w kapturze parki widniał tylko ciasny owal 
na twarz. 
Dzikie podmuchy wiatru wciąż wwiercały mu się w nozdrza. Otarł twarz i zobaczył 
czerwień na 
ręce. Odłamki lodu raniły do krwi! Zaczęło go to już wkurzać. Pogmerał pod 
kapturem i 
zaciągnął czapkę na twarz. Niewiele przez wełnę widział, ale niby na co ma 
patrzeć? Wprost nad 
sobą miał ciemny błękit, a wokół siebie smugi miecione przez wichurę. Poza tym 
nie 
potrzebował teraz oczu, żeby się orientować. Odwróconego zodiaka, jak upierzoną 
strzałę, sam 
wiatr precyzyjnie utrzymywał na kursie ku brzegowi.
Lód zaczął pokrywać wełnę zasłaniającą twarz. Ike obserwował, jak tuż przed 
oczami 
powstają i łączą się ze sobą kryształki. Ten lód może się przydać. Zadziwiająco 
chciało mu się 
pić. Zdrewnienie ust i przełyku wywołał pewnie napływ adrenaliny. Kiedyś 
przytrafiało mu się 
to podczas pełnych napięcia lotów na nightmoth: gryzł język po to, żeby pociekło 
trochę śliny lub 
krwi. Ale teraz nie czuł takiego napięcia. Zdrewnienie chyba się brało z czego 
innego. Wargi 
jakby mu wyschły na skutek nagłego zamrożenia, a przez pragnienie stawał się 
otępiały. Sięgnął 
do skrzynki z wyposażeniem awaryjnym. Znalazł trzygalonowy kanister z rezerwą 
paliwa, 
trochę rakiet, środek barwiący powierzchnię morza, dryfkotwę i jeszcze jeden 
kompas z kręcącą 
się jak szalona igłą. Wody nie było.
Uniósł rękę, żeby odbijać w dół mknące grudki lodu, ale żądliły mu dłoń jak 
szerszenie. 
Poszukał buta i nasunął na rękę jak hokejową bramkarską rękawicę. Teraz mógł już 
trochę tych 
świszczących kryształków skierować na parkę, na piersi. Odsunął czapkę i 
przyjrzał im się z 
bliska. Były to grudy wielkości wiśni, okryte regularnie rozmieszczonymi 
kolcami. Kiedy 
podniósł jedną, natychmiast wyparowała, zostawiając na palcach dziwnie znajomą 
woń. Dopiero 
po chwili Ike zdołał ją skojarzyć – była to woń gabinetu dentystycznego, 
niewyraźny słodkawy 
zapaszek podtlenku azotu używanego do znieczuleń.
Z poszarpanego błękitu nad głową zaczęło się wreszcie sączyć światło, coraz 
bardziej 
purpurowe. Ale już niżej żadna poświata nie zdradzała, po której stronie 
zachodzi słońce. Można 
się było orientować tylko według wiatru. Jeśli nie zmienił kierunku, to dął od 
lądu. Na pewno 
przybrał na sile. Szalał. Ike przypuszczał, że wieje z szybkością stu 
dwudziestu, może stu 
trzydziestu kilometrów na godzinę, ale mógł się mylić w ocenie o połowę, na plus 
albo na 
minus. Jeszcze nigdy nie zetknął się z wiatrem równie zajadłym i jednostajnym. 
Wichura 
mknęła ze świstem nad wodą jak jakiś półprzezroczysty taśmociąg pędzony przez 
obłąkaną 
maszynerię. A wysoko nad tą furią rozbłyskiwały czasem gwiazdy.
Już dawno się ściemniło, kiedy Ike zaświecił latarkę i spojrzał na zegarek; 
wskazywał drugą 
trzydzieści poprzedniej nocy, a wskazówka sekundowa po wariacku gnała wstecz. 
Jak 
zdezorientowana igła kompasu. Chyba można się w tym połapać, przekonywał sam 
siebie. 
Bieguny magnetyczne – północny i południowy – zamieniły się miejscami jak bogaci 
prezesi 
firm z Nowego Jorku i Miami. Ike pamiętał, że Jeannie próbowała mu wyjaśnić 
zasadę 
zmieniającej się biegunowości na podstawie Księgi Przemian, I Ching. Linie yang 
dążą do tego, 
żeby być coraz bardziej yang, ayin coraz bardziej yin, aż wreszcie, posłuszne 
prawom 
równowagi, muszą się wzajemnie przemienić. Na drugą stronę lustra – chrrrum. Oś 
biegunów, 
ów słup totemowy, fika kozła: poniżeni zostają wyniesieni. A przemienienie musi 
nastąpić 
niemal momentalnie. Na stopniowanie między północą i południem, plusem i 
minusem, górą i 
dołem brak tu przestrzeni. Na stopniowanie brak też czasu; brak go na 
przewartościowanie czy 
osąd, zwłaszcza ów starotestamentowy, osiłkowaty osąd, który usiłuje wciskać 
Greener. Nie 
spada z niebios żadna karząca ręka. Nic podobnego. To tylko drobna regulacja, 
niewielkie 
rozładowanie napięcia, nieodzowne co pewien czas. Całkowicie bezosobowe zjawisko 
fizyczne. 
Czyżby? To dlaczego odbieram je aż tak osobiście?
Jedyną odpowiedzią było zawodzenie wiatru. Ike znów wyciągnął się pod 
siedzeniem, 
zasłonięty od podmuchów. Nie jest tak źle, jeśli nie liczyć dojmującego 
pragnienia. Dno łodzi i 
ubranie Ike’a wyschły. Co parę minut zmieniał nogi na sterze i trzymał kurs pod 
wiatr. Jeżeli 
wichura nie zmieniła kierunku, to ponton zmierza ku lądowi, chociaż na pewno 
traci, a nie 
zyskuje na dystansie. Ale na to nie mógł poradzić. Gdyby się chciał mocować z 
wiatrem, 
zwłaszcza zadkiem do przodu, gdyby chciał walczyć o dystans, marnowałby tylko 
paliwo. Mógł 
się starać zachować kurs, póki nie pokaże się księżyc lub póki się nie rozwidni.
Jeszcze przed świtem usłyszał kaszel silnika i szybko zsunął z twarzy – wełnianą 
czapkę. 
Natychmiast rozłączył niebieski kabel. Silnik wciąż kaszlał. Cholera. To znaczy, 
że niebieski 
przewód służy tylko do rozruchu. Trzeba go było zaraz odłączyć, kiedy silnik 
zaskoczył. Teraz 
pewnie przepala się cewka. Cóż, musi dolać paliwa, zanim silnik zakrztusi się na 
amen! Z 
latarką w zębach wlał, a właściwie nachlapał do baku trochę benzyny, żeby silnik 
nie zdechł. 
Potem z dryfkotwy zrobił lejek i wlał resztę z kanistra. Wiatr był tak suchy i 
zimny, że Ike 
poczuł zapach paliwa dopiero na dnie zodiaka, kiedy znów się ułożył.
Wreszcie dostrzegł ponurą, cienką warstewkę błękitu – zapowiedź powrotu dnia – i 
rozluźnił 
kaptur parki. Znów ściągnął z twarzy lodowo-wełnianą maskę i rozejrzał się. 
Niewiele się 
zmieniło; wiatr wciąż bezlitośnie bombardował wodę odłamkami lodu. Śruba wciąż 
zagarniała 
cudacznie wodę na wstecznym. Gdziekolwiek spojrzeć, wszędzie to samo.
– W porządku – przywitał się ze świtem Ike. – I co dalej?
Popatrzył na zegarek. Datownik zapewniał, że wciąż jest wczoraj (chociaż powinno 
już być 
przedwczoraj), a wskazówka sekundnika stała w miejscu. Pomyślał, że trzeba 
ściągnąć to 
bezwartościowe urządzenie i rzucić wiatrowi na pożarcie, jak już, to już. Może 
jednak nastanie 
czas (otóż to: może nastanie czas), w którym zegarek przyda się jako wabik lub 
przedmiot 
wymiany. Ike nasunął czapkę na twarz i znów się ułożył na dnie pontonu, 
popatrując przez 
wyszywaną kryształami dzianinę na ten cholerny rozpełzający się po niebie 
błękitno-błękitny 
błękit.
Błękit rozpełzający się po niebie uświadomił ojcu Pribilofowi, że przeklęczał na 
podłodze 
całą noc. Od mamrotania ochrypł, a poniżej pasa stracił czucie. Rozplótł 
pobożnie splecione 
dłonie i obmacał gołą nogę. Była zimna jak morszczyn, drętwa i coś po niej 
ciekło. Zakuta pała, 
tuman jeden! Modli się przez całą noc – na zimnej podłodze, na starych kolanach 
– o 
błogosławieństwo przejrzenia i czym to się oczywiście kończy? Nogi sztywne, 
pęcherz nie 
trzyma, a głupie ślepia nie spisują się ani trochę lepiej! Wszystko wciąż jest 
taką samą bezbożną 
plamą. Scribe visum et explana eum super tabulas, ut percurrat, qui legeriteum – 
„Napisz 
widzenie, a napisz rzetelnie na tablicach, aby je prędko czytelnik przeczytał”. 
Czyż nie to 
nakazałeś Habakukowi, rozdział drugi, werset drugi? A co powiedzieć o 
czytelnikach 
znużonych, starych i zbyt już zesztywniałych, żeby, zlituj się Panie, prędko się 
czołgać? Czy 
tacy lojalni czytelnicy nie zasługują na tablice rzetelniej pisane niż ta?
Plama odrobinę pojaśniała, nie stała się jednak bardziej czytelna. Ojciec 
Pribilof wytarł ręce 
w podkoszulek. Wiedział, że raczej należałoby wytrzeć się szmatką, ale nigdy 
tego nie robił. 
Wytężył się, sięgnął za siebie i złapał zimną porcelanową gałkę u wezgłowia. Po 
długich 
zmaganiach, zasapany, zdołał się wciągnąć na łóżko. Nogi ojca przypominały parę 
zdechłych 
węgorzy. Owinął nieszczęsne kraciastą narzutą z jednej i z drugiej strony i 
wodził ręką po 
nocnym stoliku, aż znalazł wreszcie szklankę z corregą, do której wkładał na noc 
zęby. Wypił, 
ile zdołał, potem wyciągnął się na wznak i utkwił spojrzenie steranych oczu w 
oknie, przez 
które sączyła się jasność. Bonum certamen certaui, fidem servavi – „dobrą 
stoczyłem walkę, a 
wiary nie utraciłem”, jeżeli sądzisz, że to koniec, to się mylisz. Nie ustąpię.
Wywichnięte mam biodro jak Jakub, który się zmagał z aniołem, lecz nie ustąpię i 
przysięgam Ci: złapałem Cię i trzymam, i jak Jakub przysięgam: nie rozewrę mego 
uścisku, 
dopokąd mi nie wydasz błogosławionego klucza. Hej, jesteś tam? Słyszysz?
Próżnia pozostała błękitna i bezkształtna – i niczego nie wydała. Ojciec 
Pribilof westchnął. 
Nie odrywając oczu od światłości, sięgnął na stolik, wymacał szklankę i dopił 
resztę corregi.
Alice zwolniła, żeby wprost z jeepa zobaczyć, która godzina. Wśród dziesiątków 
starych 
zegarów za szybą Novelty Boutique & Antique Clock Shop nie było dwóch, które by 
wskazywały ten sam czas, ale wszystkie zgadzały się, że jest około południa. A 
codziennie o tej 
porze pojawiał się na wieży Radioaparat i odczytywał komunikaty oraz kawałki 
rozmów 
zasłyszanych na krótkofalówce. Większość obywateli Kuinak już się zgromadziła u 
stóp 
krótkofalowego bastionu Radioaparata. Jadąc przez Main, Alice zauważyła, że po 
ulicy wałęsa 
się co najmniej dziesięć czy dwanaście suwerennych czworonogów. Najwyraźniej 
runęły zagrody 
schroniska koło Oponopolis. Natomiast nieliczni ludzie na chodnikach to była 
ochrona, w 
większości członkowie Psubractwa, wciąż w kamizelkach Foxcorp Security. Kiedy do 
rady 
miejskiej dotarła wiadomość, że policjant Bergstrom i jego protestanccy 
Anglosasi zmyli się 
morzem na kontenerowcu, jedynym sensownym sukcesorem wydało się Szubrawstwo 
Moczymordów. Paru wypytywało przejeżdżającą Alice, która godzina. Widzieli, że 
przystanęła 
przed sklepem.
Przez otwartymi drzwiami Herky’s Alice zobaczyła siedzącą na skrzynce panią 
Herbową 
Tom. Dopiero teraz pani Tom wyglądała na wcale interesującą Psią Siostrzycę. – 
Bluzkę drobnej 
kobietki o szczupłym podbródku oplatały pasy podtrzymujące pod pachą wielką 
kaburę; była 
ona dużo wymowniejszą odznaką władzy niż naszyte poniżej logo Silver Foxa. Na 
widok jeepa 
kobietka wstała i pomachała.
– Hej, Alice, która jest na tych zegarach?
– Mniej więcej za pięć dwunasta. – Alice zwolniła. Pani Tom szła obok jeepa, 
błyskając 
okutymi noskami butów.
– Jedziesz do doktora Na-Aut-Becka, co? Trochę wiadomości by nie zaszkodziło, 
fakt. – 
Ochrypły głos nie był w stanie ukryć zakłopotania i złaknienia. – Gdyby dotarło 
coś z 
zewnątrz, to będę ci wdzięczna za słówko. Nawet gdyby to były głupoty.
Alice zapewniła, że powtórzy wszystko, czego się dowie, pokiwała głową i 
odjechała. Swoją 
drogą, osobliwe pragnienie – byle wiadomość, nawet głupoty. Desperackie 
starania, żeby 
zachować kontakt ze światem, objawiały się tym, że wszyscy po desperacku 
uczepili się biegu 
czasu. Nie da się ukryć, pomyślała Alice, czas to zabawa obliczona na długo, 
lecz chyba teraz 
zawieszona ze względu na brak standardowego sygnału z Greenwich. Natychmiast po 
przemknięciu gromu z jasnego nieba wysiadło całe to kwarcowe oprogramowanie 
różnych 
różności; krótkie spięcie i koniec. Ostały się tylko nakręcane staroświeckie 
mechanizmy, jak na 
wystawie panny Iris. Te zawsze można nakręcić, pewnie, ale skąd mamy wiedzieć, 
według 
którego nastawiać? Czy to ma jakieś znaczenie, że zabawa w czas została 
zawieszona? Pewnie 
nie większe niż strzępy rozmów z nasłuchu Radioaparata. Wygląda na to, że w 
Kuinak – 
maleńkiej, czarownej niecce na końcu świata – sygnały czasu i nieskrępowana 
gadanina na 
antenie należą już do przeszłości; perspektywa kusząca i przerażająca. Jak w 
iście delficki 
sposób wyraził się dziś rano nad ostatnią puszką pepsi light ich Eskimos: „W 
górę od tego 
wszystko już z górki”.
Kiedy silnik znów się zakrztusił i zgasł na dobre, Ike zauważył, że wiatr też 
się chyba 
wyprztykał. Przenikliwy świst przycichł, zmalał kaliber drobin gradowych, teraz 
nie większych 
od grubego śrutu. Natomiast coraz bardziej nieznośna stawała się suchość w 
ustach. Takie 
pragnienie dręczyło go pierwszy raz w życiu. Zamiast języka utkwił mu w ustach 
suszony śledź. 
Jeszcze raz przegrzebał worek Greera i w końcu wyciągnął tubkę czarnej 
jamajskiej rumowej 
pasty do zębów. Język może by wolał zieloną miętową, ale i ta jakoś ulżyła 
wargom; Ike mógł 
przynajmniej odchrząknąć.
Rzucił za burtę dryfkotwę, żeby zachować odrobinę sterowności. Nie da się ukryć, 
wiatr 
skręcił kark. Ale zodiak nadal podskakiwał na martwej fali. Woda wgłębiała się i 
wybrzuszała 
jak wtedy w zatoce, tyle że teraz wodne wzgórza były wyższe. Jasnoniebieskie 
szczyty wznosiły 
się o jakieś trzy i pół, czasem pięć metrów nad ciemniejszymi dolinami, jednak 
fale nigdzie się 
nie toczyły – po prostu woda monotonnie podnosiła się i opadała. Żadnych 
niebezpiecznych 
grzyw, łamiących się bałwanów. Do tego zelżał nagle ów suchy, lodowaty chłód. W 
porządku, 
pocieszył się Ike, nie jest tak źle.
A wtedy zobaczył mątwę.
A wtedy Tommy Toogiak senior zobaczył ciało. Właśnie otworzył magazynek, żeby 
sprawdzić, czy wśród schowanych tam nagród popiluckiego bingo nie znajdzie 
przypadkiem 
zapasiku baterii elektrycznych. Stawały się rarytasem, tym bardziej drożały, im 
dotkliwiej ludzie 
potrzebowali zmagazynowanej elektryczności. Tommy nie znał powodów, dla których 
miałby 
dzielić z okrągłookimi skarby pradziadów.
Najpierw pomyślał, że na półce leży spora rzeźbiona lalka, pewnie nagroda grand 
bingo 
quinella. Aż tak wychudło. Nawet kiedy poświecił zwiniętym i zapalonym kuponem 
bingo, nie 
mógł się zorientować, co to, u diabła, jest. A potem zobaczył torebki po 
herbacie – setki 
pozwijanych ze sobą par, czarnych z zielonymi, porozrzucane wszędzie żałosne 
zeschnięte 
wałki, jak wyrzucone przez przypływ efemeryczne żyjątka, którym wystarcza jeden 
jedyny 
dreszcz w pożyciu z partnerem, żeby wyzionąć ducha. Nie unosił się żaden odór. 
Widocznie 
lalka była wysuszona tak jak torebki, lecz Tommy senior złapał się jednak za nos 
i głęboko 
wstrząśnięty wycofał z magazynka.
– To robota dla juniora i reszty tego cholernego Psubractwa.
Tak więc dopiero wtedy przypomniano sobie o starym bezradnym popie, gdy 
delegacja 
owego cholernego Psubractwa wmaszerowała do cerkwi prosić dobrego ojca o 
odprawienie 
pogrzebu. Pribilof wciąż leżał na wznak z twarzą zwróconą do okna i modlił się, 
nie tracąc 
nadziei. Słysząc pukanie, zawiesił suplikacje i zwrócił się w stronę głosów. 
Słuchał, uśmiechał 
się i przytakiwał. A oni gadali bez końca. Głos Tommy’ego Toogiaka juniora 
właśnie wyjaśniał: 
„Normalnie, ojcze, pogrzeby urządza prezes, lecz w tym wypadku, rozumie ojciec, 
chowamy 
właśnie prezesa...”, kiedy ojciec Pribilof niespodziewanie zaczął wymiotować, a 
po brodzie 
spłynęła mu gęsta mieszanina żółci i corregi. Zanieśli więc ojca do łazienki, 
żeby dokończył nad 
zlewem, a potem znaleźli kwartę mleka, które jeszcze się nie zsiadło. Podgrzali 
wodę na 
butanowej kuchence, umyli go ręcznikiem i znaleźli świeżą bieliznę. Dziękował 
każdemu 
osobno, zwracając się do głosów po imieniu i usiłując przynajmniej dotknąć rąk 
gości. Psubracia 
– zważywszy za i przeciw – uznali, że stary ptaszek jeszcze się dość żywo 
trzepoce. Ojciec zaś 
stanowczo oprotestował pomysł odtransportowania go do szpitala.
– Jedźmy, ojcze – namawiał Tommy junior. – Proszę, na miłość boską!
– Bądź tak dobry i pomóż mi się ułożyć we własnym łóżku, Thomas – zakrakał pop. 
– Nic 
mi nie będzie. A teraz pogrzeb. Dusza, która uleciała i o której mowa, należała 
do katolika?
– Był Włochem – odrzekł Norman Wong.
– Rozumiem. Do miasta się nie wybiorę, lecz jeśli dostarczycie tu szczątki, 
zrobię, co mogę, 
i namaszczę je.
– To kawał drogi, jak na taszczenie ciała, ojcze – zauważył Tommy junior.
– Taki sam kawał taszczylibyście mnie, Thomas. I wątpię, czy moje stare cielsko 
lepiej 
zniesie podróż niż ciało waszego prezesa. A teraz, moi drodzy, zechcecie 
wybaczyć. Pochłania 
mnie pewne zagadnienie. Powodzenia.
Ojciec Pribilof znów zapalczywie mamrotał i wpatrywał się w jasność, zanim 
ostatni z 
Psubraci zdążył się ewakuować przez pospinaną klamrami galeryjkę.
Alice wypatrzyła miejsce tuż za plecami tłumu zgromadzonego u stóp wieży 
Radioaparata. 
Zaparkowała tyłem; na tyle blisko, żeby usłyszeć ewentualne komunikaty, i na 
tyle daleko, żeby 
uniknąć nękania przez ludzi domagających się podwiezienia. Jeep Greera był 
jednym z 
nielicznych wozów, które wciąż zapalały. Wczoraj ludzie tak się do niej 
przypięli, usiłując 
zamienić ją w taksówkarkę, że w końcu, trudno i darmo, zgarnęła z siedzenia 
szczeniaka, który 
w najlepsze spał na lśniącej dwudziestce dwójce Ike’a. Zresztą wszyscy kierowcy 
zaparkowanych w pobliżu gruchotów demonstrowali, że mają broń. Większość 
mieszkańców 
Kuinak obnosiła się ze spluwami. Starczyły trzy dni (a może pięć?), żeby wszyscy 
zjeżyli się i 
wyszczerzyli kły jak na wiecu kojotów. Na razie nikt nie słyszał o strzelaninie, 
rabunkach ani 
nawet o bójce. Cóż, jeszcze czas. Przebiegli uczestnicy wiecu na razie tylko 
węszyli i krążyli na 
sztywnych łapach.
Stacja Radioaparata mieściła się w starej drewnianej wieży wodnej pod stromym 
stokiem u 
wylotu Cook Street – dębowa baryła na kręgu pali gnących się pod jej ciężarem. 
Ćwierć wieku 
temu mieszkańcy miasta postanowili zastąpić drewnianą konstrukcję u stóp 
podciekającego 
zbocza nowym, metalowym zbiornikiem na drugim końcu Kuinak. Federalni 
inspektorzy 
przestrzegli, że drewniane pale wbite w tak podmokły grunt nieuchronnie 
przegniją i przewrócą 
się, a wielka baryła (rzeczywiście złożona z klepek) stoczy się po zboczu jak 
bomba wodna o 
mocy dziesięciu tysięcy galonów. Tymczasem tydzień temu podmuch lodowatego 
wiatru strącił 
z metalowych podpór ten nowy zbiornik, który grzmotnął o ziemię i pękł. Teraz 
mówiło się, 
żeby znów uruchomić dopływ ze starej beki. Rada miejska podzielała opinię, że 
cywilizowana 
społeczność musi mieć ciśnienie w rurach; nie można bez końca obrywać sobie rąk 
wiadrami 
dźwiganymi znad Kuinak Creek. Kto wie, ile to potrwa, nim znajdą się materiały, 
maszyny i 
ruszy odbudowa zbiornika? A reanimacja starej wieży oznacza, oczywiście, 
wywalenie stamtąd 
australijskiego radioamatora i ulokowanie go gdzie indziej, z kłębami przewodów 
i sprzętem. 
Tymczasem ten cholerny torbacz nie chciał o tym słyszeć! Zaklinał się, że jeśli 
mu rozłączą to 
draństwo, to nie potrafi już go złożyć do kupy, nawet ze schematem przed nosem. 
„Tkni-ijcie t-
tylko jedną lampę, a u-usłyszycie ju-uż t-tylko szum w uszach. Zobaczymy, co 
społeczność 
uzna za rzeczywiście nie-ezbędne: chlupot wody w wa-waszych cennych klozetach 
czy kontakt 
radiowy ze świa-atem!”
Nigdy w życiu ów pozbawiony dyplomu australijski doktor nie był tak szczęśliwy 
jak w tej 
drewnianej wieży. W gruncie rzeczy nie przepadał za medycyną – wycinaniem na 
jakimś 
pastuszym kinolu spalonej słońcem rakowaciejącej skóry czy obmywaniem jakiegoś 
australijskiego dziewuszyska, które za grubo wysmarowało się środkiem 
odpędzającym owady. 
Często przypuszczał, że odsunięcie od zawodu okazało się w jego życiu 
nieocenionym punktem 
zwrotnym. Odkąd zatrzasnęły się przed nim drzwi lecznic, mógł się wreszcie 
poświęcić swemu 
prawdziwemu powołaniu: radiu. Jąkał się, co wykluczało spełnienie się w roli 
didżeja, więc 
postanowił zostać inżynierem dźwięku i w Adelajdzie wystarał się o posadę 
praktykanta. A 
kiedy się okazało, że nie ogarnia nowych komputerowych horyzontów, ukradł z 
rozgłośni tyle 
elektroniki, ile mógł unieść, sprzedał i kupił bilet okrętowy do najdalszego 
portu, na antypody 
Australii: na Alaskę. To, co zostało mu w kieszeni, kiedy schodził na ląd w 
Anchorage, 
starczyło akurat na przedpotopową krótkofalówkę. Wybrał Kuinak, ponieważ było 
jedynym 
miasteczkiem bez własnego radia. Już od piętnastu lat biedował i walczył o 
przetrwanie, na ogół 
dzięki pieniądzom uzyskiwanym z magicznych maści. „Domieszka autentycznego 
balsamu 
eskimoskiego! Starczy odrobina, gdy boleć zaczyna! Smaruj tylko dwa razy 
dziennie”. Ludzie z 
Federalnego Nadzoru Radiokomunikacji usiłowali zamknąć stację, lecz jakoś nigdy 
się nie udało 
namierzyć nadajnika. Więc Beck przetrwał, a teraz tryumfował. Jest się tym 
Radioaparatem, co? 
A może komuś zawadza odrobina jąkania? „He-ej, odbiera ktoś na tych f-fa-alach?”
Radioaparat trzymał ich w garści, póki na nowo się nie odezwą tranzystory i 
satelitarne 
komórkowce. Trafił w sedno. Bardziej im zależało na wiadomościach niż na 
bieżącej wodzie. 
Nawet nie przypuszczali, jak bardzo są spragnieni chociaż słowa z zewnątrz. W 
oczekiwaniu na 
nie gotowi byli sikać na ulicy i całymi godzinami – ba, dniami – stać tłumnie u 
podnóża 
zreumatyzowanej wieży jak fanatycy u stóp cudami słynącego minaretu.
W ciągu ostatnich paru dni udało im się podsłuchać parę przypadkowych wyrazów, 
ale to 
wszystko. Coraz – rzadsze strzępy komunikatów stawały się coraz mniej 
zrozumiałe, często w 
językach, których pochodzenie Radioaparat musiał odgadywać. Zdarzało mu się 
zawołać przez 
okienko beki:
– Niemiecki! Właśnie coś o-o-odebrałem po niemiecku na ka-kanale morskim! Hej, 
kto wie, 
co to znaczy ve-verboten Bootl Niebezpieczeństwo dla pieszych – wiernie i pilnie 
przetłumaczył 
Wayne Altenhoffen i zapisał w notesie.
Z dnia na dzień Altenhoffen pełnił służbę dziennikarską z coraz większym 
oddaniem; kiedy 
zamarły sieci satelitarne, maluczkim musi służyć stara dobra i wiarygodna 
amerykańska prasa, 
nawet w postaci przebitki maszynowej, opatrzonej nagłówkiem odbitym z ziemniaka.
Z początku na wszystkich pasmach krótkich fal słychać było najrozmaitsze strzępy 
emisji z 
amatorskich nadajników rozrzuconych po całym świecie. Przez pokładową 
radiostację tankowca 
płynącego koło Kostaryki jakiś chłopak histeryzował przez dwadzieścia cztery 
godziny non stop 
po angielsku, hiszpańsku oraz w języku, który Radioaparat uznał za trwożną 
odmianę na-na-
narzecza suchopierdnego. W miarę narastania strachu chłopak coraz więcej słów 
kierował do 
rodziców w Yumie w stanie Arizona, rozprawiając o tym, co powinien był zrobić 
inaczej, no 
wiesz, mamo, nie trzeba było rzucać tej uczelni, ale zrobić licencjat 
inżynierski, jak zresztą radził 
tato, i nie rozwalać tego merca...
O północy nadajnik zamilkł w pół szlochu i już się nie odezwał.
Najlepsze wiadomości docierały ze stacji misyjnej w Quito w Ekwadorze. Było tam 
dwoje 
młodych ewangelizatorów z Cleveland, kierowca autobusu i fryzjerka, którzy 
zgłosili się w 
parafii na misję, licząc, że spędzą przyjemne wakacje w tropiku. Tymczasem 
tkwili teraz we 
dwoje na szczycie góry Quito, sami w rozlatującej się wieży nadawczej o nazwie 
Boża Grzęda. 
Radioaparatowi udało się nawet pogadać przez chwilę z dziewczyną. Miała na imię 
Doreen: 
mówiła, że z tego, co im się udaje wyłowić na szlachetnym – chwalmy Pana! – 
kanale 
kościelnym, wynika jedno: skasowane zostały wszystkie magnetyczne układy 
pamięciowe, taśmy 
i dyski, w komputerach i kopie awaryjne, z oprogramowania zrobiła się kasza; 
narody ogarnął 
zamęt, a ludzie popadli w bezbożną rozpacz. Z minuty na minutę dziewczyna coraz 
wyraźniej 
skłaniała się ku melorecytacji: wkrótce bowiem objawi się promienny tron, 
zaprawdę z kamienia 
jaspisowego i sardoniksu, a dwudziestu i czterech starców w luksusowych koronach 
z litego 
złota i ekskluzywnych...
– Przymknij się, Doreen – przerwał jej kierowca autobusu – na miłość boską to 
katastrofa, a 
nie jakiś, kurna, salon piękności.
Na trzeci dzień sygnał z Quito zaczął siadać. Z rzadka podawali nowości; 
sygnały, które 
tam sami słyszeli, też zanikały. Wieszcza melorecytacja ucichła.
– Wszystkim siadają akumulatory, nam też – wyjaśnił Radioaparat. – Ja tu już 
wylizuję dno 
beczki jak pijany Aborygen dno rowu. Potrzebny nam agregat na stały prąd.
W mieście było parędziesiąt dieslowskich alternatorów i wciąż udawało się 
uruchomić kilka 
starszych silników. Co z tego, skoro prąd płynąć z nich nie chciał, ani zmienny, 
ani stały. W 
miarę jak z każdym dniem radiowe nawoływania coraz głębiej tonęły w szumach i 
trzaskach, 
tłum u stóp wieży gęstniał i stawał się coraz bardziej płochliwy. Także dlatego 
Alice 
zaparkowała tak, żeby w razie czego szybko się zmyć; nie spuszczała też oka ze 
wstecznego 
lusterka skierowanego na ciżbę.
Przed sobą miała zaś miasto i połać zatoki rozciągającą się łagodnie od 
falochronów po 
piętrzącą się w dali już od tygodnia ścianę mgły. Z widoku promieniował spokój 
jak z 
malowidła na starej muszli. W tych pierwszych dniach zapanowało tu szaleństwo. 
Przedsiębiorcy budowlani, zagraniczni inwestorzy, gawiedź filmowa, dosłownie 
wszyscy zabijali 
się za czymś, czym jeszcze można odpłynąć lub odlecieć. Za pięćdziesięcioletnie 
gruchoty, które 
z trudem odrywały się od ziemi, płacono fortuny. Herb Tom najstarszego pipera 
zamienił na 
kopertę wypchaną brylantami, w którą go wyposażyli trzej izraelscy eksperci od 
nieruchomości. 
Zaklinali się, że jest warta osiem milionów. Miejsce na przerdzewiałym 
kontenerowcu 
wychodzącym do Seattle kosztowało rolexa, zresztą wskazującego byle co. Zanim 
nieliczne kutry 
i trawlery, którym udało się dowlec do portu z wielkiego morskiego safari – z 
pamiętnej pogoni 
za lwem morskim – zdołały natankować paliwa, już miały komplet pasażerów na dwa 
kolejne 
rejsy. Byle gdzie, nie ma sprawy. No więc, co z tego, że wysiadły różne loranavy 
i mapy 
komputerowe. Nie trzeba aż takich bajerów, żeby utrzymać kurs na cywilizację. Na 
bakburcie 
kontynent, nad rufą Gwiazda Polarna. Wystarczy. Pasażerów wysadza się w 
pierwszym porcie, 
który im dogadza, i pruje się z powrotem. Przy odrobinie szczęścia zejman może 
wrócić do 
domu bogaty – zarobi w ciągu tygodnia więcej, niż łowiąc ryby przez całe życie. 
Z tym że na 
razie nikt jeszcze nie wrócił.
Jeszcze nie dała znaku życia cywilizacja, którą aż tak się przejmują 
pierzchający fabrykanci 
snów i drobna filmowa gawiedź. Wiedzieli jedno: chcą stąd wiać natychmiast i, 
niech szlag trafi, 
jak najdalej. Jasne, ten sukinkot, w dupę i w oko pieprzony diabelski koniec 
świata, tak samo 
się pewnie dobrał do Seattle, San Francisco, a nawet, Boże odpuść, do Los 
Angeles; ale to 
przynajmniej miejsca z jakąś klasą. A komu przy zdrowych zmysłach przyjdzie do 
głowy 
przesiedzieć koniec świata na tym zabitym dechami retrozadupiu?
W dzień po pierwszym szaleńczym exodusie wpłynęła do zatoki przedpotopowa baza 
rybacka Boswella, a za nią na holu długa na ćwierć mili kolumna unieruchomionych 
na morzu 
jednostek. Boswell i dziewczęta tak długo czesali akwen na wysokości Hopeless 
Rock, aż 
zebrali te porozpraszane kutry, które trzymały się jeszcze na wodzie. Co do 
reszty, to wichura 
zepchnęła część na pełne morze, część na skały, część potopiła. Paru cwaniaków, 
którzy nie 
zabrali się z pierwszą falą uciekinierów, obiecywało hojnie wynagrodzić starego, 
jeśli ich 
doholuje na południe. Boswell odmówił.
– Co w San Francisco ma do roboty pływająca przetwórnia rybich flaków?
W dole, u stóp stoku Alice widziała teraz paru chłopców, którzy na licealnym 
boisku rzucają 
żółtym krążkiem frisbee. Zrobiło się tak ciepło, że do gry ściągnęli koszule. 
Ich pokrzykiwania 
dofrunęły w rozsłonecznionym powietrzu aż tu i brzmiały wprost nieprzyzwoicie 
świeżo i 
beztrosko. Nagle jej stary mural na ścianie sali gimnastycznej wydał się 
liszajowaty. Kolory 
spaskudniały, z wyjątkiem czerwieni. Sama dobierała ten ton, gotowała sosnową 
żywicę, lniany 
pokost, dodawała siemię lniane, barwiła pokruszonym cynobrem. Komisja szkolna 
usiłowała ją 
namówić, żeby użyła farby kupnej – przekonywali ją, że mikstura zbyt przypomina 
zaschłą krew. 
Odpowiedziała, że to czerwień przodków, prawdziwa czerwień starej, spalonej 
ziemi, wściekła 
czerwień matki wydającej na świat żywe srebro. I że albo użyje tej właśnie 
czerwieni, albo 
przyznany jej grant mogą odesłać do Waszyngtonu. A teraz ucieszyła się, bo tylko 
ten kolor na 
muralu wciąż funkcjonował jak należy.
W tylnym lusterku zobaczyła obandażowany nos Wayne’a Altenhoffena.
– Gazetę, proszę pani? O wszystkim tu pani przeczyta.
Uśmiechnął się jak gazeciarz i podał jej kartkę kredowego papieru niewyraźnie 
zapisaną z 
obu stron. Alice zobaczyła, że to kopia z maszyny do pisania, z nagłówkiem z 
wersalików 
odbitych zielonym atramentem.
KUINAK BAY BEACON
– Naprawdę okaz z ciebie – oświadczyła. – Chyba nieuleczalny przypadek.
Altenhoffen rozpromienił się; wbił go w dumę komplement z ust Wściekłej Aleutki.
– Za jednym zamachem sześć, oryginał i pięć kopii przez kalkę. A czcionki na 
nagłówek 
wycinam z ziemniaka. To będzie dziesięć dolców.
– Dziesięć czego?
– W Herky’s ziemniaki kosztują po papierze sztuka – wyjaśnił. – O, zobacz! 
Radioaparat 
zaraz poda wiadomości z rannego nasłuchu. Trzymaj już tego „Beacona”. Wyślę ci 
rachunek.
Popędził w górę zbocza z rozwianymi kartkami notesów. Alice złożyła przednią 
szybę 
jeepa, przysiadła na krawędzi deski rozdzielczej i nastawiła uszu. Z jedynego 
otworu baryły, z 
księgą nasłuchów Federalnego Nadzoru Radiofonii w ręce wychylił się Radioparat. 
Było to 
dziwnie wyglądające stworzonko, pozbawione podbródka, z włosami sterczącymi jak 
kolce, 
nienawykłe do słonecznego światła i mrużące oczy jak wywleczony z nory 
mrówkojad. 
Odchrząknął i zaczął odczytywać zapis w księdze.
– Od ósmej do dziewiątej przed południem, cytuję: PROSTE RZECZY BLOKADA TORU 
PORTLAND POZBAWIONE COŚ SIĘ DZIEJE DZIWNEGO ŁAMACZ ŁAMACZ TU 
BOOGER RED WRACAJ BOOGER RED WRACAJ LAYTONVILLE JEMY TU MU-MU-
MUŁY, koniec cytatu. – Przewrócił kartkę. – Od dziewiątej do dziesiątej przed 
południem, 
cytuję: CHOLERA CHOLERA NA POMOC NA POMOC NA POMOC TO TYLKO JAJCA 
HAU HAU HAU PRZYŚLIJCIE DOBRE DUPY...
Alice słuchała, aż ją zmierziło; uznała, że teksty nie są warte czekania ani 
przeżywania 
zawodu. Wsunęła się za kierownicę i wcisnęła sprzęgło. Jeep zaczął się staczać. 
Nie to, że 
wysiadł akumulator; zapalanie z górki należało do tradycji.
W motelu czekali na nią wszyscy Johanssenowie z wyjątkiem Shooli. Z tobołkami i 
kartonami stali szeregiem przed trzema domkami jak w dniu przyjazdu, w 
zamierzchłej 
przeszłości miesiąc temu. Sześciolatka zwana Neli wystąpiła z szeregu, żeby 
przedłożyć sprawę.
– Zwalniamy domki, pani Carmody. Pokoje są czyściutkie, aż błyszczą.
– Nie wątpię, Neli. Ale dlaczego się wyprowadzacie? Możecie zostać, jak długo 
chcecie.
– Bo dziadek mówi, że trzeba wracać do tego, co trzeba.
– Słoneczko, powiedz dziadkowi, że czuję to samo. Trzeba, żeby wielu wróciło do 
tego, co 
trzeba. Tylko czy znajdziecie kogoś, kto zechce lecieć na Ziemię Baffina?
– O rany, pani Carmody, to dziadek wie! Że nas tu wcięło jak wszystkich. I chce 
czegoś 
poszukać. Miejsca nad brzegiem, żeby mógł trochę połowić i patrzeć na zwierzęta.
Alice uśmiechnęła się do dziewczynki.
– A może znam takie miejsce? Duży długi dom nad samą plażą. Właściciela akurat 
nie ma, 
chociaż możecie mieć problemy z kotem. Powiedz im, żeby się zbierali, i 
pojedziemy zobaczyć, 
czy to się nada. Mam poszukać twojej siostry?
Dziewczynka pokręciła głową.
– Ona już nie jest z nami. Poszła mieszkać do cerkwi.
– Do cerkwi? Myślałam, że odkąd ojciec Pribilof się rozchorował, cerkiew jest 
zamknięta.
– Dlatego tam poszła. Hej, słuchajcie! – Ruszyła przez placyk, klaszcząc w ręce 
i pouczając 
krewnych swarliwym gdakaniem jak młoda kwoczka. – Toalsoo san-san!
Johanssenowie ładują na jeepa tobołki i kartony, Alice zaś korzysta z okazji i 
przebiega 
wzrokiem kartkę Altenhoffena z wiadomościami. Jest to w gruncie rzeczy lista 
zaginionych 
kutrów i członków załóg, a główny tekst traktuje o najciekawszej z zagadek:
SŁUCH ZAGINĄŁ PO SŁAWACH!
Do dziś, to jest do wtorku trzeciego, pozostają nie wyjaśnione okoliczności, w 
których 
zaginął Światowej Sławy reżyser filmowy Gerhardt Steubins oraz znany działacz 
eko-Logiczny 
Isaak Sallas. Nieznany jest też los znakomitego żeglarza i arcyłowcy morskiego 
Michaela 
Carmody’ego. Aren i Nels Culliganowie oraz syn tej ziemi, producent Nicholas 
Levertov...
Działacz Eko-Logiczny i Syn Tej Ziemi. Alice uśmiechnęła się.
Kiedy słyszą coś takiego, to jednemu i drugiemu zaraz odbija szajba, może nie? 
Tak samo 
panu Znakomitemu Żeglarzowi i Morskiemu Arcyłowcy. Próbowała się roześmiać, ale 
głos 
zapiekł ją w gardle i uwiązł. Przygryzła wargi, żeby przeszło, lecz w gardle 
piekło coraz 
mocniej. Wreszcie niepewnie nabrała powietrza i obróciła się, i ponad 
dziedzińcem wlepiła 
wzrok wprost w morze okryte kapturem mgieł. Jej oczy napełniły się wściekłością. 
Ty obleśna 
dziwko, czy już nadziałaś na zimny hak wszystkich moich nieszczęsnych mężczyzn 
skazanych na 
zatratę? Już wszystkich? Ojca, syna, męża, kochanka i całą jebaną resztę? Ty 
sinocyca, 
gładkouda, wdowodajna kurwo, nie ogłupisz mnie tą starą maskaradą, przebieraniem 
się za 
Królową Morza, nie wierzę ci i nigdy nie wierzyłam. Nie będę bić pokłonów, guzik 
mnie 
obchodzą wszystkie hołdy, które ci składają te snoby, poeci, znam twoją 
prawdziwą twarz i jeśli 
się kiedyś znajdę na tyle blisko, pindo mrocznooka...
– To ciągłe podskakiwanie już przestaje być zabawne i nie myśl sobie, 
megacholerojakaś, że 
z tobą będzie śmieszniej! – Już od wielu godzin ogromna mątwa kolebała się obok 
pontonu i 
gapiła na Ike’a. Stworzenie miało ślepia wielkości kołpaka na koło samochodowe i 
było pięć 
razy większe niż tratwa. Najwyraźniej nie żywiło złych zamiarów; po prostu 
kręciło się koło 
dziobu, po prawej, i błagalnie wpatrywało w niego tym wielkim, żałosnym okiem. – 
I czego 
chcesz, ślepsko jedno? – Z ust wydostawały mu się słowa połamane i okrwawione. – 
Myślisz, 
że gdybym miał jakiś pomysł, to bym się tu tak kiwał bez końca? No rusz się, 
jazda!
Puk, puk.
– Hej, ojcze! – Dziewczęcy głos. – Możemy wejść?
Ojciec Pribilof odpowiedział długim jękiem. Od kiedy Psubracia odkryli, co się z 
nim dzieje, 
był nękany wizytami życzliwych parafian, którzy go zawsze dekoncentrowali w 
chwili, w której 
się zanosiło, że oto dostrzeże coś niesłychanego. Pukanie nie ustawało.
– Już dobrze, dobrze – znów jęknął. – Wejdźcie, jeżeli musicie.
Poczuł zapach wątróbki, cebuli i gumy. To znaczy, że narybek przyniósł coś do 
jedzenia. 
Znał tę paczkę. Czarne – jak guma opon – owce jego trzody. Natomiast nie 
kojarzył kipiącego 
życiem głosu dziewczyny.
– Hej, ojcze, niech ci Bóg błogosławi. Ja i moi przyjaciele niesiemy ci pomoc.
– Jedzenia mam pod dostatkiem. Świetnie się czuję. Nic mi nie trzeba i bardzo 
pragnę być 
sam. Proszę...
– Nie ma sprawy. Wiemy. Chcemy ci pomóc w cerkwi. Trzeba sprzedawać świece, umyć 
to 
okienko. Mogę też wygłosić porządne kazanie, jeżeli nie masz nic przeciw 
jezuitom. Ale pozwól, 
że najpierw rzucę okiem...
Zanim zdążył zaprotestować, jego zimne kości policzkowe znalazły się w objęciu 
ciepłych 
rąk i poczuł z bliska, z odległości paru cali, słodkie tchnienie. Nie mógł 
dostrzec jej oczu, lecz 
czuł, że jakoś przyciągają jego błędne spojrzenie i trzymają je na wodzy. 
Znękane tęczówki 
drgnęły i mocniej osłoniły źrenice.
– Ho ho, ojcze. Wyglądasz, jakbyś się mocował z niedźwiedziem. Zjedz na wszelki 
wypadek trochę mięsa, na pewno nie zaszkodzi. Teraz wychodzimy i bierzemy się za 
świece.
Te jego palce jak z wosku zacisnęła na płacie smażonego mięsa, jeszcze ciepłego 
po wyjęciu 
z garnka. Kiedy drzwi zamknęły się za gośćmi, ojciec Pribilof uniósł mięso do 
ust i zaczął 
wysysać w zamyśleniu. Miała rację. Pomogło. Kolory pojaśniały, a krzyżowy 
kształt stał się 
wyraźniejszy. Zaczął obrastać w kontur – chyba krucyfiksu. Albo totemowego słupa 
zwieńczonego ognistym ptakiem z rozpostartymi skrzydłami. W sumie nieważne 
czego. 
Sylwetka była tylko stelażem. Natomiast liczyły się te dwa obrazy zakrzepłe na 
rozpostartych 
ramionach. Ojciec Pribilof wessał się mocniej w wątróbkę. Te dwa obrazy, treść 
widzenia, są 
chyba symbolem szansy. To karty. Tak, na pewno. Figury karciane. Nieważne, że 
nie wie, co 
znaczą, nieważne, o jaką chodzi grę. W tej mierze nie czuł bluesa, nawet kiedy 
zalegalizowano 
nocne popiluckie pokerowe sesje: trzymał w ręku tylko kupony bingo. Nie szkodzi. 
Tym, co się 
liczy, nie jest treść widzenia – mistyczni szalbierze zawsze popełniają ten 
błąd. Nie, tym, co się 
liczy, jest samo olśnienie.
Dwa obrazy na rozpostartych ramionach owego świętego cienia nagle rozbłysły, 
stały się 
jasne i wyraziste jak ikony: na prawym ramieniu oraz w tym samym kolorze, na 
lewym. 
Zdrowaś Mario, alleluja, niechaj się stanie. To podnieca o całe niebo mocniej 
niż bingo... 
I znów purpura rozlała się po niebie przed nadchodzącą nocą, a żałosne ślepie 
wciąż lśniło 
obok pontonu. Stwór podpływał czasem tak blisko, że unosił się i opadał na tej 
samej fali. Na 
ogół zachowywał jednak taki dystans, że wznosił się w momencie, w którym zodiak 
się zapadał. 
I nawet wtedy to zbolałe oko wpatrywało się ze szczytu w człowieka na dnie 
wodnej kotliny. 
Ike przestał się już bać, że stwór się pokusi, żeby go dopaść i połknąć; raczej 
niepokoił się, że z 
którejś wodnej góry mątwa zwali się wprost na niego. Fale wciąż rosły. Nawet 
kiedy ściemniło 
się i już nie było ich widać, czuł, że piętrzą się coraz wyżej. Czasem otoczony 
przez wodne 
ściany na dnie doliny czuł bliskość tych stromizn, a po chwili wznosił się po 
nich coraz szybciej, 
żeby wreszcie bez tchu wylecieć w przestrzeń, jak popilucki dzieciak podrzucany 
na kocu. 
Zdawało się, że mija wieczność, nim tratwa z plaśnięciem spadnie na wodę.
Najgorsza była nieustępliwość ruchu, brak chociażby najmniejszej przerwy, 
odrobiny 
wytchnienia, jeszcze gorszy niż podczas zjazdu drezyną z White Pass. Za dnia 
można było 
przynajmniej widzieć tę oszalałą kołyskę: obserwować, co nadchodzi, zapaść czy 
wzlot. W 
mroku kończyło się na wyobrażeniach.
Ike przywiązał worek Greera pod przednim siedzeniem, ułożył się twarzą w dół i 
objął go 
oburącz. Odchylany przez wodne stromizny miewał chwilami wrażenie, że stoi – na 
nogach albo 
na głowie. Wypychany w górę wprost z dna wodnego krateru nieraz był pewien, że 
ponton 
wywinie w powietrzu kozła. Zawsze spadał jednak właściwą stroną na dół i Ike 
uznawał to za 
niepojęty cud, póki nie odkrył, że pod dnem kolebie się tuż koło niego jakiś 
ciężar. Był to silnik, 
w który fale waliły tak długo, aż zerwał się z obudowy i wsunął pod spód. Tak 
Ike doczekał się 
niezbędnego balastu.
W rytm wznoszenia się i opadania za burtą czarnych fal zaczęły go dręczyć 
przypływy i 
odpływy mdłości. Ostatni atak choroby morskiej przeżył lata temu; drobny 
laserowy zabieg w 
uchu wewnętrznym w zasadzie usunął chorobę lokomocyjną. Ale te fale miały sobie 
za nic 
laserowe zabiegi. Już zapomniał, jak nieszczęśliwym może uczynić człowieka 
choroba. Czuł, że 
zawartość żołądka podchodzi mu do gardła. A potem zaczął wymiotować, chociaż 
wiedział, że 
nie ma czym. Wewnątrz zaschło mu chyba tak jak w ustach. Wstrząsały nim torsje, 
aż usłyszał 
dzwonienie w uszach, a przed oczami zaczęły mu krążyć błękitne iskry. Wydawało 
się, że 
udręczone ciało chce się z niego wydostać gardłem. Chętnie by na to przystał, 
gdyby wiedział, 
jak przeprowadzić ten zabieg; był zbyt chory, by chciało mu się żyć.
Jeden dławiący paroksyzm następował po drugim, aż wreszcie Ike niemal zemdlał z 
braku 
powietrza. Leżał na twarzy w mrowiu iskier i nie był w stanie ani się podnieść, 
ani zaczerpnąć 
tchu. Przez rozpaczliwie długą chwilę usiłował zaczerpnąć powietrza, a potem 
zrezygnował. 
Konwulsje przeszły. Udusi się w tej błękitnej zamieci. W końcu umiera. 
Wszechmogący Wielki 
Boże, w końcu umieram! Gdybym się na to zdobył dawno temu, oszczędziłbym tylu 
ludziom 
tyle bólu, bo mówią, że człowiek szukający zemsty kopie dwa groby naraz, więc 
trzeba było z 
miejsca skoczyć w ten drugi, skoro już został wykopany. Życie zmarnowane na 
próbach 
znalezienia odwetu – ani trochę nie lepsze niż Levertova. Człowiek z odrobiną 
oleju w głowie 
powinien wiedzieć, że porządku rzeczy nie bierze się aż tak osobiście. Sprzeciw. 
Właśnie, że to 
cholernie osobiste! Czyżby apokalipsy były mniej osobiste niż zmarłe niemowlęta 
lub gangi 
gwałcicieli? Pomsta jest moja, powiada Pan. I kto to mówi? Kiedy niesprawiedliwy 
wyrok losu 
orzeka zgubę, człowiek musi próbować ten wyrok zmienić, nawet kiedy ta próba 
obraca się 
właśnie w zgubę. Sprzeciw. Dylemat z kategorii „coś zrobisz, zginiesz, nic nie 
zrobisz, też 
zginiesz”. Szkoda, że święty Nick i ja nie mieliśmy nigdy okazji wgryźć się w 
ten ciekawy 
paradoks, a mogliśmy się czegoś nauczyć. Teraz umieram na morzu, wiatr zdmuchnął 
Nickowi 
sprzed nosa starannie obmyśloną zemstę – a mogliśmy się wgryźć głęboko. Jak 
czempion z 
czempionem. Filozoficznie.
Levertov żył, lecz nie był w nastroju ani w stanie skłaniającym do 
filozoficznych rozmów. 
Człapał za Clarkiem B. Clarkiem przez odsłonięte, brunatne dno pokrytej mułem 
rozpadliny. W 
nocy odpływ był taki, że morze obnażyło połacie nie widziane tu od tsunami z 
1994 roku. 
Dzięki temu mogli zejść z maleńkiej piaskowej ławicy, na której tkwili 
przyszpileni, od kiedy 
rozleciała się pod nimi szybka łódź motorowa oblepiona przez iskrzyki. Do tej 
ławicy już nie 
dotarł azjatycki kolos. Stał na dachu kabiny na oku, ubrany w piankowy 
odblaskowy 
kombinezon, zrobiony na miarę. Rytm fałd i zmarszczek luźnego materiału 
sprawiał, że kolos 
przypominał chińskiego psa, spowitego w fałdy luźnej skóry. Kiedy łódź 
wyparowała im spod 
nóg, Azjata wpadł do wody, a kombinezon tak się na nim nadął, że wraz z 
właścicielem 
upodobnili się do czterodrzwiowego sedana. Kolosa – ślizgającego się po wodzie 
jak wielka 
plażowa piłka – zwiało na zachód. A potem nadeszły chwile, podczas których 
Levertov, odcięty 
na wąziutkiej ławicy smaganej wichrem, tak się zachowywał, jakby to nie on, lecz 
kolos miał 
szczęście.
Już w owo pierwsze popołudnie Levertova ogarnął złowieszczy spokój. Zgubił 
okulary; 
ustawicznie mrużył niedowidzące oczy, przez co skurczyła mu się twarz. Uśmiech 
karmazynowych warg wydawał się coraz bardziej wymuszony, zamieniał się w grymas 
kogoś 
groźnego i nieobliczalnego jak ranne zwierzę. Wyglądało na to, że skonstruowana 
przez 
Levertova rzeczywistość momentalnie zdematerializowała się jak ta łódź motorowa 
i że 
Nicholas Levertov łamie sobie głowę, kogo – lub co – obwinie.
Nieprzeniknione milczenie szefa niepokoiło Clarka B. Clarka, za to nie 
przejmował się 
mrużeniem powiek i pierzchliwym popatrywaniem na wszystkie strony. Nie tęsknił 
za Nickiem, 
którego zna – za oczami, które jak ościenie wbija we wszystko z tą słoneczną, 
kalifornijską 
pewnością siebie. Brnęli przez odsłonięte dno przesmyku, a Clark B. Clark 
trajkotał jak najęty, 
beztrosko plótł co ślina przyniesie na język. Trajkotanie służyło w większym 
stopniu potrzebom 
samozachowawczym niż prowadzeniu rozmowy.
– Mówiłem już, szefie, że trzeba to zrobić. Los można wykiwać jak byle frajera. 
Oto jest coś, 
co przybiera kształt czegoś podobnego do czegoś jeszcze, powiada Szekspir. Z 
grubsza rzecz 
biorąc. Teatr w Pasadenie, Henryk IV, część pierwsza. Byłem jednym z bandy 
kompanów 
Falstaffa. Kazali mi włożyć w trykoty polską kiełbasę. Wtedy się pierwszy raz 
zarumieniłem, bo 
to błazeńskie, wie pan? Granie błazna błazna. I nie wiadomo, jak się potem odbić 
do lepszej roli. 
Już lepiej wyjść na scenę jako błazen łajdaka albo szaleńca, albo potwora. Tak 
czy owak bardzo 
niepewny interes z tymi rolami... Dłuuugodystansowy. W najlepszym razie, na jaką 
wyżerkę 
może liczyć błazen błazna? Góra na okruch ciasta i krem bananowy... może staremu 
błaznowi 
zlizać z ryja resztkę tortu. Zaraz, w tych Frankensteinach Igor mógł liczyć na 
coś więcej: 
„możesz go sobie obrzezać, Igor”... tak że jest co jeść, a dochodzą napiwki. 
Niech pan ani przez 
moment nie podejrzewa, szefie, że upadam na duchu, dlatego tylko, że jakieś 
żywioły znienacka 
walnęły w stół i spaskudziły nam sprytną zagrywkę. Gra jest tylko przerwana, ale 
trwa. 
Rozdanie się nie kończy, póki istnieje pula, pańskie słowa, ile razy je 
słyszałem! Ręka wciąż 
może zgarniać, póki jest pula, zgadza się, szefie?
– Cicho bądź – odezwał się Levertov. Zatrzymał się nagle na skraju zagłębienia, 
skąd dalej 
wznosiła się już sucha plaża. Stał z przymrużonymi oczami i przekrzywioną głową. 
– Co to?
– Zapach? Nic takiego, chyba śmieci, które zwieźli na podkład, nie uważa pan? A 
to by 
znaczyło, że tam na wprost, za tym zarośniętym uskokiem, jest pas startowy w 
budowie. A to by 
z kolei znaczyło, że dalej jest już zatoka. Mówiłem panu: powinniśmy to 
zrobić...
– Cicho. Nie chodzi o zapach. Słuchaj.
Kiedy Clark B. przestał trajkotać, natychmiast je usłyszał. Porozłaziły się 
wśród 
szczodrzewicy i krzaków ostrężyn porastających uskok aż po plażę. Sądząc z 
odgłosów, była to 
wygłodniała trzoda w komplecie.
– Widocznie poszły za smrodem. Co w tym niesamowitego? Zawsze tak robią. 
Pikantnie 
sobie gwarzą, biedne głupie bydlaki, ale czy można mieć do nich pretensje? Skąd 
mogły 
wiedzieć, że kiedy po długim marszu znajdą już tę starą dobrą spiżarnię, będzie 
zabetonowana?
Z zarośli wyłonił się ogromny knur, chrząknął i małymi oczkami zaczął żarłocznie 
wpatrywać się w ludzi. Ryj, którym usiłował przewiercić skamieniałą nawierzchnię 
i dobrać się 
do sprasowanych pod spodem śmieci, ociekał krwią. Chrząknął jeszcze raz i z 
zarośli 
wychynęły następne świnie. Też z pokaleczonymi ryjami. A potem ludzie usłyszeli 
tryumfalny 
ryk, wybijający się nad pochrząkiwanie. Na szczycie uskoku pojawiła się ogromna 
szara 
niedźwiedzica. Wspięła się na zadnie łapy i kręcąc łbem, wymachiwała w powietrzu 
przednimi, 
rozkładała je w geście radosnego zaskoczenia, jak zdumiona babcia na widok 
urodzinowego 
tortu.
– Może poszukamy, szefie, jakiejś innej drogi?
– Nigdy, panie Clark – zamruczał Levertov. Niespodziewane spotkanie na plaży 
sprawiło, że 
w jego głosie zabrzmiała ta sama nuta zadowolenia co w niedźwiedzim. – Nigdy w 
życiu, które 
zresztą pan spędza na lizaniu butów. To moja ziemia, jestem tu właścicielem i 
nie mam zamiaru 
pobłażać intruzom.
Clark B. Clark usłyszał znajomy pomruk i serce podskoczyło mu z radości. 
Wiedział, że 
kwaśny uśmieszek oznajmia podjęcie walki na nowo, i widział, że rozbiegane 
spojrzenie 
przymrużonych oczu znalazło wreszcie cel, że ma się na czym skupić. Uwaga, 
świnie jedne, z 
drogi, niedźwiedzie – znów wskoczył w siodło Niegodziwy Nick, a to zły hombre, 
bardzo 
niedobry...
Promienie słońca kłuły go bezceremonialnie, więc uniósł się na dnie tratwy. Co 
za różnica 
między nocą a dniem! Morze było płaskie i lśniło, nad wodą unosiło się ciepłe, 
ciężkie od oparu 
powietrze, przypominające to, które sadowi się pod sklepieniem podzwrotnikowych 
lasów. Kto 
wie, może przywiało, aż z tropików.
Sporo wysiłku i jęków kosztowało go wysunięcie spod ławeczki obolałego ciała i 
usadowienie się na niej. Od stóp do głów dokuczało mu wszystko. Tak totalnie 
zmaltretowany 
bywał tylko na obozie rekruckim. I tak spragniony. Lecz to pragnienie, które 
czuł teraz – nędzne, 
normalne, staroświeckie – nie miało nic wspólnego z tym nowomodnym mroźno-
wysuszającym, 
eksperymentalnym zjawiskiem wywołanym przez dziwne skroplone gazy.
Gigantyczny towarzysz podróży widocznie odłączył się w nocy i teraz Ike był sam. 
Dryfował ku rozsłonecznionemu kręgowi, otoczonemu ze wszystkich stron, jak 
pierścieniem, 
groźnie poszarpaną ścianą czarno-niebieskich mgieł. Wznosiła się na jakieś 
dziesięć czy 
dwadzieścia pięter – trudno ocenić – a średnica kręgu mogła mierzyć około mili. 
Wyspa 
słonecznego spokoju wśród mglistych, kto wie jakich, niesamowitości.
Ściągnął parkę, czapkę i podsunął słonecznym promieniom barki i plecy do 
wymasowania. 
Pogrążył się w ciszy, której zaznał Latający Holender: „Bezruch – jak malowanego 
okrętu na 
malowanym morzu”. Kiedy przejaśniło mu się w głowie i przed oczami, wyciągnął 
zeissowskie 
szkła i zaczął się uważnie przyglądać temu spowitemu w mgły słonecznemu kręgowi. 
Przed 
tratwą na sterburcie wypatrzył zarys ciemnozielonej połaci, ledwie o paręset 
jardów. Najpewniej 
kłąb wodorostów poderwanych z dna przez rozkołysane fale. Lepsze to niż nic.
Próbował dowiosłować rękami do ciemnej plamy, wychylając się raz na jedną, raz 
na drugą 
stronę. Skutek był taki, że ponton obracał się to w lewo, to w prawo, Ike zaś 
zdążył się spocić. 
Zauważył, że nie grabieją mu ręce, a woda nie jest zimna. Czyżby naprawdę w tak 
krótkim 
czasie zaniosło go w tropik? Wiatr musiałby gnać dziesięć razy szybciej, niż 
policja pozwala na 
drodze...
Zsunął się z rufy wprost w letnią wodę, ramiona oparł na obudowie silnika i 
zaczął się 
niespiesznie odbijać nogami, ruchami żabki. W pół godziny później poczuł, że 
wpływa w ową 
połać i znów wspiął się na ponton.
Kłąb składał się z wodorostów, glonów, z powyrywanych z dna łodyg morszczynu, 
splątanych ze sobą i z cuchnącymi nieżywymi stworzeniami morskimi. Lecz w głębi 
owego 
miniaturowego Morza Sargassowego Ike odkrył, że obfituje ono w skarby, które 
docenić potrafi 
tylko rozbitek. Śmierdząca zielona plątanina była inkrustowana imponującą 
kolekcją 
pływających resztek; były markery do skrzynek na kraby i poduszki piankowe; 
żarówki, korki 
od butelek i butle gazowe; drewniane listwy i deski, drągi i tyki. Wyciągnął 
czterometrowej 
długości politurowaną poręcz z kawałkiem tekowej boazerii, wciąż uczepionym 
końca. Takie 
drewno może pochodzić tylko z wielkiego wycieczkowca. Ike mógł odgarniać poręczą 
wodorosty, torować sobie drogę przez zielony gąszcz i przebierać w skarbach. 
Znalazł mnóstwo 
zakręcanych słoi i butelek – na ogół pustych, ale w niektórych dało się 
wypatrzeć resztki 
zawartości: słodkawą wodę z pikli, sos do sałaty, syrop na kaszel, angosturę, 
tonik canada dry. 
Ike starał się nie marnować tych płynów, ale znów zaczęło go po nich mdlić. 
Wybawieniem 
okazały się dopiero dwa cale canada dry mineralnej. Nie tylko złagodziła 
pragnienie, lecz miała 
jeszcze tyle gazu, że udobruchała Ike’owi żołądek. A najcenniejszym znaleziskiem 
okazało się 
jabłko. Było jak baseballowa piłka i lśniło jak samo życie.
Wciąż jeszcze skubał ogryzek, kiedy powolne przeczesywanie naprowadziło go na 
znalezisko najgorsze – tym razem na stworzenie lądowe.
Wśród splątanych wodorostów leżał na wznak młody mężczyzna w kamizelce 
ratunkowej, z 
niedbale rozrzuconymi rękami, jakby wyciągnął się w zielonym hamaku i zapatrzył 
w 
niewidzialny telewizor. Ściślej, jakby zapatrzył się na komedię – głowę odrzucił 
w tył i jakby 
śmiał się na całe gardło, purpurowe i szeroko rozwarte. Było rozpłatane pod 
żuchwą na całą 
szerokość, jednym pewnym cięciem. Przez chwilę Ike próbował sam siebie namówić 
do 
przeszukania ciała. Może chłopak wciąż ma gdzieś na lince nóż, jak wielu 
marynarzy; nóż może 
się przydać. W końcu potrząsnął głową i szybko odpłynął dalej. Popiluci 
twierdzą, że klątwa 
ciąży nad samobójstwem dokonanym ostrzem. W razie czego można się przecież 
posłużyć 
stłuczonym szkłem.
Grzebał w pływających resztkach, aż dostrzegł, że wodorostowa wyspa wiruje. 
Dowodziła 
tego wędrówka słońca i przemieszczanie się cienia Ike’a. Mało się przejmował tym 
powolnym 
obracaniem, aż zauważył, że to jego mini Morze Sargassowe, kręcąc się, zmierza 
ku innemu, 
większemu kręgowi – i że ten sukinkot ściąga!
Wziął się na serio do wiosłowania z rufy poręczą z kawałkiem boazerii. Chciał 
umknąć 
przed groźnym wirem, ale wolno to szło; za głęboko zabrnął w plątaninę, za 
bardzo pochłonęło 
go szperanie. Może by wybrnął, gdyby nie skok w bok ku pewnej dobrze rokującej 
migotliwej 
szyjce butelki, którą wyśledził w jednym z pomniejszych wirów nakrytym 
wodorostami. 
Butelkę uniósł ku słońcu i okazało się, że więcej niż w połowie wypełnia ją 
iskrzący się, 
przejrzysty płyn. Ścisnął jak w imadle zardzewiałą nakrętkę, obrócił i zdjął, 
potem tryumfalnie 
posmakował trunku (gin! pachnący lądem, doprawiony jałowcem!), kiedy usłyszał za 
sobą 
niewyraźny syk. Nadciągał kolejny wir, zaskakująco szybko. Do tego kolizyjnym 
kursem! 
Stateczne wirowanie wodorostów i pływających resztek nie było żadną przeciwwagą 
dla nowego 
malstromu. Zetknięcie się wirujących krawędzi wód spowodowało, że wir wodorostów 
niemal 
stanął w miejscu. Ike pomyślał, że lepiej było zostać wewnątrz wodorostowego 
kręgu. Do 
zewnętrznej krawędzi dotarł po to, żeby się dać przechwycić na inną orbitę i 
zakrążyć w 
przeciwnym kierunku. Poczuł się więźniem karuzeli bardziej niesamowitej i 
obracającej się 
dużo szybciej, a ten szaleńczy wir unosił mnóstwo stworzeń lądowych, z których 
większość 
absolutnie nie przypominała nieboszczyków.
Wirujące koło pęcznieje, kolorowy obraz rozlatuje się w strzępy, pęka oś. Lecz 
ojciec 
Pribilof wie, że tym razem to coś więcej niż zesłanie na świat anarchii, coś 
więcej niż ta wasza 
konwencjonalna kosmata bestia człapiąca przez kolejny remake, w który by się to 
w końcu 
obróciło. Nie. To już jest nowe rozlatywanie się w strzępy, wirowanie 
nowoczesnego wrzeciona, 
które równo nawija na siebie wszystko i pęcznieje. W ten sposób człowiek nie 
musi sobie 
uświadamiać, co to znaczy, nie musi uświadamiać sobie ani łaski, ani natchnienia 
przez Ducha 
Świętego. Bo jakim cudem te Uświęcone Stany mogą być zarazem osiągalne i 
nienaruszalne?
Odciąć tę zakleszczoną w dnie kotwicę, tę potrzebę rozumienia – widzenie popa 
uwolnione 
z pęt zaczyna frunąć w niebiosa, przedziera się swobodnie przez fale barw i 
przestrzeni i 
zmierza – nieustraszone – wprost w jądro chaosu, ach tak, w środek, w głąb...
Kurewska krew będzie tryskać w niebiosa! Bo tym razem, Królowo, nie masz do 
czynienia z 
jakąś zwiędłą celtycką krową, z jakąś brudną ścierą, która się żali, że ten 
święty alfons – Los – 
wepchnął jej Jeźdźców Morskich w tę twoją zimną, szponiastą pizdę. Tu masz, 
Suko, do 
czynienia z prawdziwą squaw z Trzeciego i Pół Świata i jedyny ukłon, jakiego się 
możesz po 
mnie spodziewać, to ten, że Ci naszczam wprost w gardło...
...całkowicie spokojne i pogodne. I niech tak frunie.
SPADKOBIERCZYNI LOOPÓW FUNDUJE WÓZ STRAŻACKI
Louise Loop sama nie uważa się za anielicą. Lecz za anioła uznał ją Robert 
Mowbry, kiedy 
w poniedziałek rano przed jego płonący warsztat ślusarski zajechała znanym 
zielonym 
beczkowozem odziedziczonym po ojcu.
„Zanim pokazała się pani Louise Loop, miałem tylko wiadro”, oświadczył Mowbry. 
„Wyskoczyła i rzuciła do wody węża ze ssawą. To coś zaczęło żłopać jak wodociąg. 
Nie 
wierzyłem własnym oczom. A potem pani Loop podała mi tego węża i pokazała, jak 
się 
posłużyć. «Nie tylko ssie, ale i tryska», powiedziała i to nie było gadanie od 
rzeczy. W minutę 
było po krzyku. Mówię, że gdyby nie jej wóz, straciłbym warsztat i wszystko, a 
ona powiada: 
«to normalnie go sobie weź»”.
Mowbry, który jest członkiem ochotniczej straży pożarnej, oświadczył, że 
beczkowóz 
zostanie przerobiony na zastępczy wóz strażacki, do czasu uruchomienia 
normalnych urządzeń.
Beczkowóz obecnie stoi w porcie, na tyłach warsztatu Mowbry’s Metalworks, gdzie 
jest 
czyszczony z zewnątrz i od wewnątrz. Oczekujemy na zgłaszanie się kolejnych 
ochotników.
– To był wirujący ogromny krąg płynnego metalu, jak płyta kompaktowa; na 
krawędziach 
rowków tęczowo połyskiwał chrom, a na ich dnie widać było różne plamki: 
jadeitowe, 
kobaltowe i mnóstwo innych, wytrwale płynących, żeby ratować swe nędzne życie. W 
pierwszej chwili nie zastanawiam się nad tymi pływającymi plamkami; zatyka mnie 
na widok 
samego kręgu o spienionych krawędziach. Średnica wynosi z czterysta metrów. 
Obraca się to 
tak szybko, że środek zagłębił się jak lej. Ponton kręci się w rowkach płyty 
nachylony jak 
testowy samochód na torze na wirażu. Siedzę na środku pontonu, steruję tą 
poręczą z kawałkiem 
tekowej boazerii i próbuję trzymać zodiaka na wprost na karuzeli. A potem coś 
dziwnego czuję 
pod stopami. Normalny abordaż. Dziesiątki współkaruzelowiczów już się wdrapały 
na ponton po 
obudowie silnika, a tysiące prą z całej siły, żeby do nich dołączyć. Wyciągam z 
wody silnik, ale 
tych większych to nie powstrzymuje; pazurkami czepiają się lin biegnących 
naokoło nadymanych 
burt. I chociaż same nie mogą się podciągnąć, to te mniejsze włażą po nich jak 
po drabinie. 
Zanim odwiązałem liny i wywlokłem z pierścieni, już się wdarła na ten mój pokład 
cała masa 
maleńkich korsarzy, no i dwójka dużych. Widzę, jak tam dalej, z prawej i z lewej 
burty, 
zawracają te większe i prą w poprzek rowków, żeby się do mnie dobrać. Oj, 
Sallas, Sallas, 
fujaro przesądna, w tym rejsie jeszcze nie raz pożałujesz, że nie obszukałeś 
dzieciaka i nie 
zabrałeś mu noża, choćby nie wiem jak przeklętego.
GOTOWAĆ! KUINACKA MEDYCYNA PRZESTRZEGA
„Gotować, gotować i jeszcze raz gotować”, mówi redaktorowi działu zdrowia i 
pomocy 
społecznej „Beacona” Dorothy Culligan, pielęgniarka.
„Trzeba gotować nawet świeżą wodę z górskiego potoku.
Chlor i alkohol zdają egzamin, ale trzeba je oszczędzać. Jeszcze się przydadzą.
Zatem: gotować i jeszcze raz gotować! „– Ty suko, ty suko, ty suko – 
wykrzykiwała Alice 
przez okno kantorka. – Muszę się dać poznać temu, kogo mam poznać; a niech się 
dowie! 
Odchyliła się na obrotowym krześle i zrzuciła buty; tak było wygodniej urągać. 
Właściwie 
poczuła ulgę: oto cel godny jej gniewu – nemezis jako morze, to ma wymiar. 
Benedicta tu in 
mulieribus świeca płonąca koło Shooli zamigotała et benedictus fructus uentris 
tui Jesus chcesz 
mnie porwać! Precz, precz, precz! I ta cała reszta, odstąpcie! WYKRYTE GAZY 
STACJA 
POMIAROWA MOUNT LASSEN skrupulatnie notuje Radioaparat. WODÓR METAN 
AMONIAK BRAK KONKLUZJI JEST TAM KTO?
Lubi zostawiać te białe plamy, bo daje to mieszkańcom miasta wyobrażenie, jak 
smutne i 
skąpe są te sygnały, jak naznaczone osamotnieniem, podobne wołaniu na puszczy. 
POZOSTAŁE WYNIKI OZON NIE MIEŚCI SIĘ NA SKALI aż tak wściekła i aż przez tyle 
lat 
NIEZNACZNE ILOŚCI SIARKI aż tak pochłonięta opieraniem się im wszystkim TE 
WSZYSTKIE ZMOKŁE MYSZY? i porzucaniem straszliwa nuda winienia o wszystko 
mężczyzn. Są zbyt rachityczni, żeby gra z nimi toczyła się fair. Zbyt to nudne. 
Kobieta, która 
dorosła do wyzwań, chcąc nie chcąc, musi sobie w końcu obrać odporniejszy cel, 
twardszy, to ty 
nim jesteś – Mega-twoja-mać!
Ike nie miał pojęcia, że zbliża się następny wir, aż nad tratwą zapadła 
ciemność. Spojrzał 
przez ramię – cień rzucał wielki świerk alaskański. Poodzierany z konarów uniósł 
się na chwilę 
w patetycznym rozpaczliwym geście, a potem runął i zniknął. Wiru nie było widać, 
lecz sądząc 
po huku, był to chyba jakiś pramalstróm, macierz wszystkich wirów. Zza obrzeża, 
jak z toru 
żużlowego, gdzie silniki kręcą się na maksymalnych obrotach, dobiegał 
przenikliwy, 
niesamowity wizg. Pod nim zaś można było dosłyszeć głębsze stłumione dudnienie i 
łoskot, 
dobiegające skądś z głębi, spod powierzchni. Obtłukiwały się tam przedmioty 
naprawdę duże – 
beki, drzewa, kutry, domy. Kiedy wir, w którym tkwił Ike, znów się otarł o 
krawędź tamtego 
malstromu, przed oczami Ike’a przesunęła się – jak wieziona na wózku – cała 
ściana portowej 
stacji paliw. Wciąż jeszcze była do niej przytwierdzona tablica do koszykówki, z 
koszem 
udekorowanym wstążkami wodorostów. Za następnym obrotem nie mógł już niczego 
dostrzec. 
Brzegi wirów zaczynały się ze sobą zderzać, tworząc wzburzony front wodny, gdzie 
bałwany i 
rozbryzgi spiętrzyły się tak, że zasłoniły słońce. Ike rozpaczliwie wywijał 
poręczą, próbował 
uciec przed monstrualną grzywą, lecz potężny prąd wciąż mu wyrywał z rąk to 
wiosło. Koniec 
poręczy znienacka trzepnął Ike’a w nasadę nosa, krzesząc mu przed oczami pęk 
iskier. Ike 
wetknął poręcz pod pachę i naparł na nią. Gdyby tak jeszcze raz udało się 
przetrzymać zderzenie 
wirujących krawędzi, to potem może... Poręcz poszła z trzaskiem, a Ike runął 
twarzą wprost na 
silnik. A potem spowiła go chmura. Ostatnim dźwiękiem, który usłyszał, było 
wieszczące zgubę 
tremolo kotłów. Ostatnim wrażeniem – drapanie maleńkich pazurków. Ostatnią 
myślą: 
Rozkoszne jest to dreptanie maleńkich łapek, prawda? Powinienem postawić na 
cieplejszą 
rodzinę, gdybyśmy, gdybyśmy mieli, gdybyśmy byli mieli... Wiesz, że to by się 
mogło 
sprawdzić, moja droga? Nasz zawirowany romans? Wiem, mało tego było, lecz na 
pewno 
bardziej cieszy odrobina smaku w ustach niż zemsta i wiesz, to by się mogło 
sprawdzić – a 
potem już poszedł na dobre pod...
...Ty Suko jedna! Słuchasz mnie? Nie myśl, że nie wiem, do czego zmierzasz ty, 
ty, hej, 
słuchaj, do cholery, pani Carmody? Nie śpisz, bo Ty nigdy nie śpisz... pani nie 
śpi? nawet 
podczas najmilszych nocy w tym twoim paskudnym życiu... i teraz z tymi 
wszystkimi gorącymi 
flaszkami w nogach ooo mamo chyba cały czas kipisz w tym Twoim łóżku, kotłujesz 
się – Już 
się spakowaliśmy i możemy się zbierać, pani Carmody... – twarz dziewczynki nad 
schodami 
zarumieniła się z niecierpliwości – ...pani nie śpi?
– Nie śpię.
Alice zeszła po schodach za Neli i ruszyła do jeepa. Był załadowany wprost 
niewiarygodnie, 
chociaż nikt z rodziny jeszcze nie wsiadł.
Stary pop zatopił głowę w poduszce i poczuł z ulgą, że udało mu się wyplątać z 
tego 
oszalałego wiatraka, do którego go przytwierdzono. Czuł się pusty i zarazem 
napełniony. 
Starczy mu tych marnych owoców całotygodniowego czuwania. To, co zobaczył, było 
jasne, 
chociaż niepojęte. Klucz do wrót to klarowność. Kiedy do izdebki cichutko 
zakradła się Shoola, 
żeby sprawdzić, co się z nim dzieje, ojciec Pribilof błogo spał.
– Hej, ojcze? – szepnęła w ciemności. Odpowiedziało jej zdrowe chrapanie. Twarz 
na 
poduszce wyglądała pogodnie – nie ogolona, bezzębna, wynędzniała i znużona, lecz 
pełna 
głębokiego zadowolenia z powodu tego, co się dokonało. Była to twarz kogoś, kto 
cało powrócił 
z burzliwej podróży, zarazem przez oko cyklonu, ucho igielne i tamtą stronę 
lustra. – 
Błogosławionaś – szepnęła jeszcze ciszej i wymknęła się na palcach, nie chcąc 
budzić 
wyczerpanego popa. Niepotrzebnie się przejmowała. Starego nie zbudził nawet 
przedpotopowy 
beli, który z rykiem i dzwonieniem osiadł na kościelnym dziedzińcu, tak blisko 
sypialni ojca 
Pribilofa, że wirnik dobrał się do zaniedbanego bzu i przyciął zieleń 
równiuteńko jak sekator.
Trzeba było obrócić aż dwa razy, żeby przewieźć Johanssenów ze wszystkimi 
gratami do 
rezydencji Carmody’ego. Przed pierwszą turą Alice musiała zrzucić z jeepa 
większość 
pakunków. Dziewczynka wyjaśniła rodzinie, że pani Carmody jeszcze raz pojedzie 
po resztę 
rzeczy. A była tego cała kupa. Alice nie przypominała sobie, żeby przed 
miesiącem, kiedy tu 
przyjechali, mieli tyle rzeczy: skórzanych tobołków, wyplatanych kuferków i 
skrzyneczek. Alice 
każe – tłumaczyła mała – włazić na wóz i nie przejmować się. Szczeniak dopilnuje 
skarbów. 
Wszyscy wdrapali się roześmiani, z wyjątkiem dziadka. Miał coś, czego nie chciał 
zostawiać: 
wielki, płaski bęben o średnicy co najmniej jarda, zrobiony z niewyprawionej 
łosiej skóry, 
mocno naciągniętej na wąską sosnową obręcz, wygiętą na parze i uformowaną w 
absolutnie 
doskonały krąg. Neli wspięła się więc z tym bębnem na maskę, a Alice 
przytroczyła dziecko do 
przedniej szyby. I tak pojechali: z roześmianą dziewczynką o rozwianych na 
wietrze włosach, 
trzymającą bęben za umocowane pod spodem skrzyżowane paski z niewyprawionej 
skóry. Nie 
trzeba było pałeczek – podczas długiej i skocznie pokonywanej drogi skóra sama 
pomrukiwała i 
podśpiewywała jak chrypiący wiejski refrenista. Brzmiało to stosownie, bo 
wierzch bębna 
zdobiło innupiackie malowidło – niezmiernie świątobliwa podobizna Elvisa.
– Co takiego dziadek sobie zabił w głowę – krzyknęła Alice ponad szybą do 
sześciolatki – 
że taszczył to diabelstwo aż z Ziemi Baffina?! Myślał, że gdzie jedzie, do 
Memphis? Zwiedzać 
dom Elvisa?
– Bęben? Dziadek go nie woził, dziadek go zrobił. Kiedy trzeba było czekać w 
zielonym 
hallu. Na Ziemi Baffina nie ma takiego pięknego drewna, nigdzie.
Wichura znów zwaliła fasadę długiego domu. Rozładowali jeepa wprost na tę leżącą 
zastawkę i Alice wróciła po resztę dobytku. Dojeżdżała właśnie do asfaltowej 
drogi, kiedy nad 
miasto wzbił się przedpotopowy helikopter pomalowany złotą farbą i w chmurze 
oleistego 
dymu, pokasłując, przeleciał jej nad głową i pognał na północ, nad linią brzegu. 
Gość? Nie 
przypominała sobie, żeby kiedyś pojawił się nad Kuinak stary i poobtłukiwany 
latający robot 
kuchenny, coś, co trudno zapomnieć. Widocznie przeoczyła przylot maszyny podczas 
owej 
obfitującej w podskoki przeprowadzki z Eskimosami i malowanym na bębnie, 
chrypliwie 
podśpiewującym Elvisem.
Na dziedzińcu motelu na jednym ze skórzanych tłumoczków siedział Wayne 
Altenhoffen. 
Bacznie studiował rozłożone na kolanach książki i notesy, a szczeniak spał w 
najlepsze między 
jego stopami. Ani pies, ani dziennikarz nie zwrócili uwagi na przyjazd Alice.
– Hej, Szare Komóry, co to za złoty helikopter? Skoro to pierwsi goście z 
prawdziwego 
świata, to dlaczego pozwalamy im odlecieć?
– Nie zatrzymujemy ich – odrzekł, nie podnosząc nosa znad papierów – ponieważ są 
uzbrojeni i nieobliczalni. To Thad Greener z trzema pomocnicami uzbrojonymi w 
szybkostrzelne automaty. Oczywiście „Beacon” bardzo był ciekaw nowin ze świata, 
ale 
odmówili mi wywiadu. Greener oświadczył, że, cytuję: „to ja, kurwa mać, zadaję 
tu pytania”.
– Wielebny W Mordę Greener? Ten święcony dupek, przed którym ukrywał się 
Bellisarius?
– Ten sam. Nie chciał wierzyć, że nasz poczciwy Kujon nie żyje, więc 
zaprowadziliśmy go 
do chłodni Boswella i pokazaliśmy tę poowijaną mumię.
– Dobry Boże, a dlaczego Billy nie jest pochowany?
– O to samo zapytał Greener. Bo spodziewaliśmy się, że ojciec Pribilof zdąży się 
pozbierać 
po załamaniu i coś odprawi. A kiedy Greener połapał się, że jest wolny etat na 
ambonie, 
natychmiast zapomniał o mumii Kujona. Wdrapał się na ten swój złoty rydwan i 
poleciał prosto 
do cerkwi. Jeszcze się nie zdążyłem wywiedzieć, dlaczego odleciał, zamiast się 
załapać na 
posadę. Może mu przeszkadzają za wysokie kwalifikacje? Nie sądzę, żeby z nim 
wytrzymały te 
dzieciaki chodzące do kościoła. Mówię ci – dla podkreślenia Szare Komóry uniósł 
okulary i 
wreszcie spojrzał na Alice – ten sterydowy mięśniak naprawdę jest taki straszny, 
jak opowiadał 
Kujon: trzysta funtów nawróconego psychopaty napiętych jak struna. Gość nie 
potrzebuje 
pistoletu. Zajrzeć mu w oczy to jak w lufy dubeltówki. W porządku, zobacz. – 
Uniósł notes. – 
To transkrypcja tych iskrówek, które Radioaparat odebrał jeszcze pierwszej nocy. 
Facet chyba 
nie zna morsa, w każdym razie nic nie umiał odcyfrować. I leżałoby to w 
zapomnieniu całe 
wieki, ale nieustraszony reporter „Beacona” był na posterunku. Znalazłem całą 
stertę tego w tak 
zwanym ciemnym kącie, bo przecież na wieży Radioaparata w ogóle nie ma kątów. A 
to – 
Szare Komóry trzymał teraz w ręku Poradnik skauta z 1964 roku – znalazłem na 
półce z 
białymi krukami w sklepie Iris. Zaśpiewała sobie równe sto baksów, nie wiem, 
chyba mamy w 
żyłach tę samą krew, tylko że Iris się nie chwali. A tu masz zaznaczony 
początek.
Alice wzięła otwarty notes. Było tego bite dwie strony kresek i kropek, co drugą 
linijkę. Nad 
znakami widniały litery, pośpiesznie wypisane blokowym pismem Altenhoffena. 
Podczas 
czytania Alice niemal słyszała wynurzające się z szumów popiskiwania i trzaski.
...TU E GREER COBRA KUINAK ALASKA COBRA NA DNO ZAŁOGA PODNIÓSŁ 
JACHT S FOX DEL MAR KALIFORNIA M CARMODY W HARDESTY A & N 
CULLIGAN BEZPIECZNI NA S FOX I SALLAS NIE ZDOLAL PRZYBIĆ TU E GREER 
COBRA KUINAK ALASKA ODBIÓR...
Alice dwukrotnie przeczytała ostatnie linijki, zamknęła notes i spojrzała na 
lśniącą w oddali 
wodę.
– Ty Suko – rzuciła cicho. – Nie mogłaś się powstrzymać, co? Rozpaskudzona 
Suko...
– Słucham?
– Nic, Szare Komóry, to nie do ciebie. Przepraszam. – Małą miękką dłoń 
Altenhoffena ujęła 
w swoje, wdzięczna, że może wynaleźć powód do śmiechu. – Nigdy bym się nie 
spodziewała; 
zamieniłeś się w rycerza i druha. W wojownika. – Ścisnęła mocno dłonie. – Lecz 
póki się nie 
skończy ten paskudny okres, trzymaj się z dala od oceanu, książę, zgoda? Nie 
możemy dopuścić 
do tego, żeby nasz najlepszy reporter zginął z powodu klimakterycznych humorów 
jakiejś 
wariatki. Kto to potem opisze?
Altenhoffen, owszem, śmiał się, chociaż nie miał pojęcia, o czym Alice mówi. 
Najwyraźniej 
był to jakiś dowcip wariatek, jak na niego zbyt pierwotny. Zbyt popilucki. 
Przyprawiający szare 
komóry o przekrwienie.
Alice ładowała na jeepa resztę rzeczy Johanssenów, a Altenhoffen próbował pomóc; 
w 
końcu dowiedział się, że plącze się pod nogami, że przeszkadza bardziej niż 
szczeniak i został 
spławiony. Zanim znów dojechała pod dom Carmody’ego, zrobiło się późno. Słońce 
zanurzyło 
się w ławicy mgły jak wielki miedziak. Tymczasem Johanssenowie rozpalili na 
plaży niewielkie 
ognisko z połamanych listew podpierających wcześniej zastawkę przedstawiającą 
długi dom. Na 
pasiatym kocu koło ognia siedziała Neli; jedną ręką mieszała w przekrzywionym 
kociołku, a 
drugą bawiła się z brzdącem w kulki. Kociołkiem była oryginalna miedziana 
spluwaczka ze 
zbiorów Carmody’ego, a w roli kulek wystąpiły trzy czerwone bile do snookera. 
Neli 
pomachała do Alice drewnianą łyżką.
– Tutaj, pani Carmody! Zje pani trochę ut-ut?
Wyglądało na to, że ut-ut to jakieś czaszołki, zebrane przez kobiety z 
odsłoniętego przez 
odpływ dna. Alice nigdy ich nie zauważyła, chociaż wędrowała po tych brzegach od 
lat. Mięczak 
był wielkości fasoli; dziewczynka pokazała, jak odgryźć wierzch i wyssać mięso 
ze skorupy. 
Wyczuwało się w nim posmaczek kwasu nikotynowego, może z powodu garnka, ale 
dziewczynka pouczyła tylko, żeby w żadnym wypadku nie jeść tych cętkowanych.
– Babcia i ciotki siedzą w wannie. Nagrzały wodę gorącymi kamieniami. A dziadek, 
wujkowie i ten niedobry kot poszli zobaczyć, co to za hałas. – Skierowała 
dymiącą łyżkę ku 
płaskiej ławicy za wodą. – Ja uważam, że to potwory, a ty?
Alice nastawiła uszu. Z ławicy za wcięciem zatoki dobiegały jakieś diabelskie 
piski. 
Powiedziała więc dziewczynce, że trudno i darmo, rozczaruje ją, ale ona nie 
sądzi, że to 
potwory. Słyszała już coś podobnego pewnej nocy, spędzonej w zeszłym tygodniu po 
drugiej 
stronie miasta; to musi być ta sama banda.
– Wieprze się żrą z niedźwiedziami o resztki. Mnie to przypomina musical. 
Prawda? Kwiki 
to sopran, a pomruki baryton. Brzmią razem jak w romantycznej arii. Och, w dupę! 
– Żal z 
całej siły ścisnął ją za gardło. Coś okropnego. Przemogła go: Stara Suka nie 
doczeka się 
satysfakcji. – W dupę, w dupę, w dupę!
– Co się stało, pani Carmody? Czemu pani tak posmutniała?
– Nic mi nie jest, złotko. Coś mi się przypomniało, takie tam stare dzieje. Już 
minęło. 
Uważaj! Wykipi ci ut-ut!
Zanim wróciła do jeepa, przetrząsnęła dom Carmody’ego i pozabierała swoje 
płótna. Bardzo 
prawdopodobne, że na aktach pulchnych kobiet pojawi się zaraz oblicze świętego 
Elvisa. Zabrała 
też trochę książek i cały zapas alkoholu, jaki zdołała wytropić. Powietrze 
przesycone było parą. 
Zapach gorącej kąpieli wypełniał cały dom, a zza drzwi łazienki dobiegał chlupot 
wody i 
chichotanie rozbawionych kobiet. Wyobraziła sobie tę scenę: w kłębach pary istny 
Rubens 
Trzeciego Świata – klasyka, współczesność i prymityw za jednym zamachem. Przez 
całą drogę 
powrotną śmiała się z tego obrazka.
Ściemniało się, kiedy podskakujący na wybojach jeep znów wjeżdżał na szorstką 
nawierzchnię Bayshore. Alice zastanawiała się, która godzina. Zmierzch, środek 
lata, więc chyba 
koło dziesiątej czy jedenastej. Alaskańskie białe noce. Zawiewające zza 
przedniej szyby zimne 
wieczorne powietrze przesycone było wonią wierzbówki i kopru – tak właśnie 
powinno pachnieć 
o tej porze dnia i roku. Pomyślała, że już chyba ma za sobą skoki nastroju, 
gorączka i dreszcze 
pierzchły.
Gwałtownie skręciła, żeby ominąć czarnego labradora cwałującego w poprzek drogi. 
Lśniąca, zadbana sierść przypominała płaszcz, a wywieszony jęzor powiewał na jej 
tle jak 
czerwony jedwabny krawat. Pies pędził pod górę ścieżką prowadzącą na Cmentarz 
Psubractwa, 
żeby pochłeptać u źródełka. Alice odprowadzała go wzrokiem i zauważyła dwie 
postaci 
schodzące w dół. W strojach z dętek samochodowych wydawały się równie czarne i 
lśniące jak 
labrador. Młody mężczyzna miał na sobie coś o kroju meksykańskiego szala, 
wentylacyjne 
nacięcia układały się we wzór promieni słonecznych. Dziewczyna ubrała się w duży 
niby-
fartuch pomyślany tak, że ramiączka służą za bluzkę i stanik. Każde z nich 
dźwigało na 
nosidłach dwa plastykowe pięciogalonowe wiadra po dżemie. Na ramionach mieli 
podkładki z 
płatów opon, zakładanych z góry, przez wyciętą w środku dziurę na głowę. To 
Navidadowie, ta 
para zmarznięta na kość. Alice pomyślała, że zmysłowy chód dziewczyny coś 
zapowiada: 
wkrótce będzie ich więcej niż para.
Wrzuciła napęd na cztery koła i ostro skręciła z nabrzeża w ślad za psem. Młodzi 
jakby 
wiedzieli, że Alice po to jedzie pod górę, żeby ich podwieźć. Chłopak pomógł 
żonie odczepić 
wiadra, zdjąć nosiłki i ściągnąć podkładkę. Ramię w ramię czekali na Alice.
– Buen’ noches – odezwali się unisono.
– Zostaliście tutaj, dzieciaki? Jezu, myślałam, że od dawna jesteście w 
Mazatlan. No to teraz 
utknęliście.
Niepewną twarz chłopca pokrył rumieniec, ale głos zabrzmiał spokojnie.
– Si, pani Carmody... utknęliśmy.
W jeepie, jadąc ku Bayshore, Alice przez cały czas namawiała ich, żeby wrócili 
do Bear 
Flag.
– Przyda się wam obojgu gniazdko, a tak się składa, że mam coś wolnego. Wezmę 
was 
gratis, tylko od czasu do czasu pomożecie mi w motelu.
Odpowiedzieli, że bardzo chętnie pomogą, w każdej chwili, ale grzecznie wymówili 
się od 
propozycji zajęcia domku. Pracują na własne gniazdko, może Alice zechce 
zobaczyć. Więc znów 
jechała ku nizinie nad zatoką, tym razem zaniedbaną boczną – drogą prowadzącą ku 
osmolonym, 
czarnym budom przypominającym obronne blanki i ku trójkątnym tipi, które 
składały się na 
panoramę Oponopolis.
Żwirowane koleiny kończyły się przed bramą zawieszoną między wysokimi, czarnymi 
obeliskami. Słupy zbudowane były z opon nadzianych na dwa okrętowe bomy i 
ułożonych od 
największych, z wozów sportowych, po coraz mniejsze. Na samej górze były chyba 
opony od 
zabawek. Bramę stanowił splot przewodów od chłodnic.
– Gracias, to już tutaj – powiedział chłopak, widząc, że Alice chce jechać 
dalej. – Tej bramy 
nie otwierają, chyba że z jakiejś specjalnej okazji.
– W porządku, poniosę tę wodę młodej matce. Pokażcie, jak się zakłada to cudo.
– Nie, nie – zaprotestowała dziewczyna. – Nasz ośrodek jest niedaleko. Dam sobie 
radę.
– Liczę na to, moje dziecko – odrzekła Alice. – Dasz mi ponieść te wiadra, czy 
mam razem z 
tym jeepem zaaranżować specjalną okazję? Sabe?
– Si, pani Carmody – odpowiedzieli oboje, uśmiechając się pod nosami. – Jasne, 
dziękujemy.
Obóz dzielił się na cztery obszary, zwane ośrodkami. Te małe dzielnice były 
zgrabnie 
rozgraniczone rzędami opon poutykanych w piasku na sztorc. Centrum każdego 
obszaru 
stanowił placyk do gotowania, a wokół ognisk tłoczyły się chaty, namioty, wiaty 
najrozmaitszych rozmiarów, kształtów, z najróżniejszych materiałów. Były więc 
pudła z 
kontenerowców poukładane jak klocki, poprzewracane kadłuby, karoserie 
samochodowe 
zespawane w sześcioboki czy ośmioboki, tipi rozstawione na trójnogach z 
połamanych 
bomów... mimo to między kontrastującymi kształtami panowała harmonia, dzięki 
użyciu tego 
samego podstawowego tworzywa: czarnej gumy. Płaty gumy z dętek okrywały tipi. 
Kwadraty 
kordu służyły za gont na pudłach. Kawałki balonowych opon nabijano jak dachówkę. 
Wznosiły 
się tu dwory z opon, igloo, jurty, ule i piramidy, wszystko delikatnie 
wygładzone przez czas, 
wiatr i deszcze, ozdobione refleksami wieczornych ognisk.
Widomowe postaci uwijały się nad osmolonymi rusztami i imbrykami, inne 
wylegiwały się 
na połamanych ławkach i kanapach. Wielu mieszkańców Oponopolis nosiło proste, 
jednoczęściowe okrycie, pod którym szczawie chroniły się przed wieczorną 
wilgocią – było to 
zapinane pod szyją półkole z dętki, które tworzyło prosty kaptur i krótką 
pelerynę. Wyglądali w 
tym jak wyznawcy jakiegoś kultu przed rozpoczęciem rytuału.
Osobno tliło się wielkie palenisko między czterema ośrodkami. Tu najwyraźniej 
znajdował 
się rynek. Długie, kiełbaskowate sznury z napompowanych dętek odgradzały 
niewielki amfiteatr 
z siedzeniami zwróconymi ku podium. Mównicą był wcale zgrabny stos opon 
rowerowych, w 
którym tak wycięto z tyłu fragment, żeby mówca mógł wejść do środka. Była 
natarta olejem, 
wypucowana i naprawdę niebrzydka.
– Wygląda, jakby się wszyscy wystroili – zauważyła Alice. – Co dzisiaj wieczór 
mamy w 
programie? Królewski Chór Oponiarzy?
Dziewczyna zachichotała.
– Nie, dzisiaj nie ma imprezy, pani Carmody. Wszyscy idą do miasta, na sztuczne 
ognie 
Psubraci.
– Dobry Boże, przecież to Czwarty Lipca! Niesamowite! A skąd wiedzą, że będzie 
jakiś 
pokaz? Cały transport fajerwerków Kujona przepadł w Skagway.
– Podobno Psubracia znaleźli w rzeczach pana Bellisariusa jakieś zapasy z 
zeszłego roku.
– Nie do wiary. – Alice roześmiała się. – Czerwony blask rac odpalonych zza 
grobu. To się 
rozniesie. Długo się będzie o tym mówić.
Gniazdko Navidadów mieściło się w najnowszej części miasteczka. Tu nie było 
barokowych 
fortyfikacji, a większość sadyb wyglądała na świeżo zaczętą robotę. Chłopak 
odczepił wiadra, 
potem pomógł Alice. Niepewnie wodzili wzrokiem za Alice, która lustrowała 
maleńkie zacisze. 
Domostwo było okrągłe, a mniej więcej połowę parasolowatego dachu pokrywały 
liście z dętek, 
wystające za krawędź. Kształt całości wydawał się znajomy.
– A, to będzie jalapa! – rozszyfrowała. – Ładne. Będziecie mogli sprzedawać 
cerueza i 
nachos, jak w plażowych cabanas w Baja.
– Nic specjalnego. – Chłopak lekceważąco machnął ręką. – Ale ochroni przed 
deszczem. 
Przepraszam bardzo, dwa wiadra muszę odnieść do kuchni.
– Niech pani z nami zje kolację, pani Carmody – pośpiesznie zaprosiła dziewczyna 
– 
Wszyscy będą zaszczyceni. Proszę popatrzeć. Mamy czerwone mięso.
Alice dostrzegła tę kolację na rożnie, skwierczącą, spieczoną na złotobrązowy 
kolor. Aż 
ślinka ciekła; aromat rozmarynu i czosnku mieszał się z dymem tłuszczu kapiącego 
w ogień.
– Trzeba przyznać, kusząco to pachnie. Ktoś się po cichu zasadził na „ładnego 
jelonka?
– Nie, to rottweiler – odrzekła dziewczyna. – Muy gordo i malo. Zagłosowaliśmy 
na niego 
wczoraj wieczorem.
– Wiedziałam, że rottweilery mogą się do czegoś przydać – zapewniła Alice.
Chłopiec przyniósł kawałek do skosztowania; wzięła do ust płatek, aby pokazać, 
że nie 
zadziera nosa i jada psy. Nie da się ukryć, smakowało jak dobra dziczyzna, z tym 
że mięso było 
bardziej soczyste. Potem jednak powiedziała, że chce wracać; w domu też ma 
zwierzaka, 
którego trzeba doglądać. Zapytała młodych, czy chcą, żeby ich podwieźć na fetę 
Czwartego 
Lipca. Chłopak pokręcił głową.
– Kto wie, może gdyby to było Cinco de May o – nieporadnie próbował się zdobyć 
na 
dowcip.
Oboje odprowadzili Alice do bramy; w czarnych kapturach, z gościem pośrodku, 
wyglądali 
jak eskorta.
Zakurzoną drogą ciągnął już cały sznur zakapturzonych postaci. Często witali po 
imieniu 
przejeżdżającą Alice, jednak nikt nie myślał się z nią zabierać. Chcieli iść. 
Niektórzy nieśli 
dziwne, kręcone świece, z których strzelały żółte iskry i które śmierdziały 
spaloną rybą. Wzdłuż 
całej Bayshore i wyżej, na ścieżce do miasta, widać było rzędy zakapturzonych 
piechurów i 
migotanie świec. Teraz muszą się tylko nauczyć Ave Maria, pomyślała Alice.
Sprawdziła, co się dzieje w Bear Flag, nakarmiła szczeniaka i ruszyła przez 
miasto do portu. 
Z oświetlonej lampami naftowymi Crabbe Potte wyszła właśnie Myrna Crabbe; Alice 
zauważyła 
ją, podjechała jeepem i zapytała, czy podrzucić. Kobieta chrząknęła i wsunęła 
gruby zad na 
siedzenie. Jechały bez słowa przez Main do Spring, a potem przez pusty parking 
koło mariny. 
Słychać tu było paru Psubraci wyjących gdzieś w porcie. Zmajstrowana z butelki 
rakieta 
podfrunęła parę jardów ku niebu, a potem rozprysła się i spadła do wody.
– Nic nie działa – burknęła z obrzydzeniem Myrna. – A zwłaszcza Psubractwo. – 
Spod 
odrazy przebijał jednak ton nie chcianego wzruszenia.
– W liceum mówiłaś, że nic nie działa prócz kobiet.
– To w liceum. Teraz już nic nie działa. Takie czasy.
Alice znalazła niezły punkt, z którego można się było przyglądać widmowym 
poczynaniom 
na południowym krańcu nabrzeża. Myrna wygramoliła się z jeepa, ale wlepiła wzrok 
w co 
innego: patrzyła na migotliwy rój świec w pobliżu przetwórni.
– Dzięki za podwiezienie. Idę zobaczyć, co z tym narybkiem.
Jest z nimi Diaksa, moja siostrzenica. Wkurza mnie. – Myrna poczłapała ku 
zgromadzeniu 
szczawi.
Alice wysiadła z wozu i wdrapała się na rozgrzaną maskę jeepa. Oparła się o 
przednią 
szybę, a na gołe kolana naciągnęła wełnianą spódnicę. Sznur niezgrabnych postaci 
stojących na 
nabrzeżu odcinał się na tle lśniącej porcelanowo zatoki. Wyglądali jak 
nieporadnie wycięty z 
czarnego papieru rządek dzieci na tle drzwi matczynej lodówki. Trudno i darmo, 
Alice też się 
poczuła trochę wzruszona. „Lojalne Bractwo Tych, Którzy Schodzą Na Psy wciąż się 
trudzi, 
żeby powiewała ta stara flaga. No cóż, Myrna” – uśmiechnęła się na myśl o 
opryskliwości 
Myrny Crabbe – „jeżeli nawet nic nie działa, to musisz przyznać, że bractwo 
jeszcze nie 
wysiadło”.
Gdzieś po prawej drasnęła niebo kolejna rakieta zmajstrowana z butelki i spadła. 
Dopiero 
teraz Alice zauważyła, że niewypałów wcale nie wysyłali w powietrze Psubracia. 
Pierwszy 
odpalono na ławach, które zbudowali filmowcy. Sądząc z pohukiwań i buczenia, 
były pełne. 
Jeszcze jedna rakieta wystartowała z pogrążonych w mroku trybun. Tej wreszcie 
udało się 
wzbić i rozbłysnąć, niewysoko, ale jednak. Kolejny społeczny odpał to chyba był 
gadżet z 
filmowej rekwizytorni – Alice przypominała sobie, że nazywano to chyba 
„latającym talerzem”. 
Lekki powiew odwrócił wirującą formę, która wpadła ze świstem do wody tuż za 
rufą przetwórni 
Boswella.
– Słuchajcie! – na ciemnej wyżynie tylnego pokładu rozległ się głos Boswella. – 
Powiem 
wam tylko...
– Bez krępacji – odkrzyknął chórek dowcipnisiów. Ktoś zawołał: – Czy pan się 
poddaje Herr 
kapitan Boswell? Jeżeli tak, to niech pan spuści flagę...
– Herb Tom, to ty?
– ...albo wywiesi swoje córki na rei. – Na ławkach wzbierał śmiech, wyraźnie 
wskazujący na 
spożycie.
– Poznaję twój głos, Herb Tom! – wrzasnął Boswell. – Po ile wynajmujesz żonę w 
tym 
tygodniu? Bo ja tu mam parę takich miejsc, które by o coś trzeba potrzeć.
– Uuuuuu. – W ciemności tłum rozochocił się i czekał na więcej.
– Wymianę coraz dalej idących propozycji gwałtownie przerwał oślepiający 
rozbłysk lufy i 
ogłuszający huk starej dobrej broni.
– W ten sposób wkraczał na scenę zbrojny strażnik ładu Norman Wong, dla porządku 
mierząc w niebo ze służbowego colta .44.
Kiedy ucichły echa wystrzału, całe miasto w skupieniu patrzyło na Normana. – 
Świętujemy 
tutaj „dzień powstania naszego wielkiego narodu. – Głos wielkoluda drżał z 
emocji. – A także 
odejście naszego szlachetnego prezesa! Więc pilnujcie się i, kurwa, zachowujcie 
jak należy!
– Otóż to, cholera jasna, Norman! – przytaknął głos Boswella. – Powiedz im, że 
jeśli nie 
chcą mieć kłopotów przez te rakiety, to niech je sobie odpalą w cokolwiek, byle 
nie w 
powietrze. To nie dla amatorów. Kujon nigdy nie zagrażał ani statkom, ani 
zbiornikom paliwa.
Na tym się skończyły popisy espontdneo. Ktoś zaintonował: – Ku-jon... Ku-jon... 
– A 
wszyscy podchwycili: – Kujon... Kujon... Ku-jon...
Alice zdała sobie sprawę, że to nie przez zniecierpliwienie; przeciwnie, to 
kiełkował 
szacunek. Melorecytacja narastała, jej brzmienie zaczęło przypominać w końcu 
odprawianie 
rytuału. A potem – na widok czegoś – zamieniła się w rozdzierające wycie. Alice 
odwróciła się 
i zobaczyła, że oto zbliżają się szeregi tych pryskających świec: ludzie ze 
świecami eskortowali 
szóstkę mężczyzn niosących na ramionach starą drewnianą łódkę. Procesja przeszła 
przez port aż 
do ostatniej pochylni, a tam mężczyźni położyli łódkę na wodzie. Norman rzucił 
płonącą świecę 
i rufa łódki stanęła w ogniu. Zapłonął olej. Wycie potężniało, w miarę jak coraz 
wyżej strzelały 
płomienie. Psubracia ciężko pobiegli po nabrzeżu, po obu stronach zejścia do 
wody, i rozpędzili 
łódkę, która popłynęła na zatokę. Kiedy płomień posunął się ku dziobowi, 
kołysała się już na 
gładkiej wodzie o jakieś trzydzieści, czterdzieści jardów od lądu. I wtedy na 
dnie łodzi rozpętał 
się całopalny kataklizm, arcydzieło niefachowej pirotechniki. Psubracia 
siedzieli sztywno, 
strzegąc mumii, póki podmuch nie zmusił ich do przekoziołkowania przez plecy. 
Nawała ognia i 
barw runęła ku brzegowi – świszcząc, gwiżdżąc, hucząc i siejąc gwiazdy. W trosce 
o własną 
skórę rząd papierowych sylwetek dał nura do wody. Pomarańczowa kula ognia runęła 
z szumem 
tuż obok maski jeepa i potoczyła się po smołówce, wzniecając popłoch wśród 
szczawi i 
Kuinaczan. Eksplodowała pod murem przetwórni jak galaktyczny pająk.
Tymczasem płomień pełznący po zaolejonym dnie łódki zdążył już odpalić ładunki 
ulokowane krzywo i dotarł do pionowych tub, z których zaczęły się wzbijać 
gwiazdy tak jak 
należy – w niebo. Jednak odrzut spowodowany przez tamto wstępne bombardowanie 
obrócił 
płonącą łódź i teraz płynęła z powrotem do portu. Pierwszy od tygodnia podmuch 
wiatru pilnie 
w tym pomagał.
– Strzelaj do niej, Norman, strzelaj! – wydzierał się Boswell. – Płynie prosto 
na szopę z 
paliwem.
Łódkę znosiło raczej w stronę kei niż szopy, niemniej panika Boswella 
natychmiast spotkała 
się ze zrozumieniem.
– Strzelaj, Norman, strzelaj! – przytaknęła publiczność z ławek.
Norman Wong sięgnął po urzędowe uzbrojenie, ale nie kwapił się do ostrzelania 
łódki. Nie 
pamiętał, co o tym mówią klubowe przepisy. Tymczasem ciemność rozdarł huk 
jakiegoś 
obywatelskiego pistoletu, a na wodzie za płonącą łódką trysnął gejzer. 
Inicjatywę natychmiast 
podjęły dziesiątki chętnych, aż w końcu włączył się zbrojny strażnik ładu, 
dysponujący 
większym kalibrem i lepszym okiem. Wong pierwszym strzałem oderwał starej łódce 
dziób. 
Drugim przestrzelił umiejętnie burtę i łódka zaczęła nabierać wody. Pływający 
magazyn 
pirotechniczny tuż przed zalaniem odpalił jeszcze prosto w niebo ostatni 
ładunek. Bateria 
nadbrzeżna zawiesiła ogień pistoletowy i wstrzymała oddech, czekając na 
eksplozję 
pirotechnicznego potwora. Rakieta wzbijała się ciężko, ze świstem, leniwie, 
zataczając się na tle 
gwiazd, aż zastopował ją olbrzymi rozbłysk, jak gigantyczny satelitarny flesz 
pozwalający 
sfotografować z orbity miasto. Następnie rozległ się nokautujący grzmot, 
przetoczył od lodowca 
po ławicę mgieł i zawrócił ku miastu. Wszyscy z podniesionymi głowami czekali na 
rewię 
kolorów i świateł. Na próżno. Najwyraźniej było po wszystkim. Niebo wciąż 
okrywała czerń. 
Bateria nadbrzeżna wznowiła sporadyczny ostrzał uszkodzonej łódki, lecz senna 
pukanina 
rozlegała się coraz rzadziej...
Alice aż podskoczyła ze zdziwienia, kiedy okazało się, że tuż obok, na masce 
jeepa siedzi 
Shoola, trzymając pryskającą świeczkę.
– Ludzie z Kuinak naprawdę się popisali, pani Alice. Jestem szczęśliwa, że się 
tu znalazłam.
– A my jesteśmy szczęśliwi, że ty się tu znalazłaś, panno Shoolo. Widzę, że 
nosisz świeczkę 
z Oponopolis; a gdzie podziałaś gumowy kaptur?
Dziewczyna roześmiała się.
– Nigdzie. Po prostu instruktorka od szycia nauczyła mnie cenić kolory. Ale 
świeczki, 
owszem, podobają mi się. Ten chłopak w Oponopolis to prawdziwy uczony; robi 
substancję, a 
potem zwija to draństwo w coś takiego.
– To chyba stynka. Nazywamy ją „rybą świecą”. Właśnie pomyślałam, że znam ten 
zapach. 
Ludzie z mojego plemienia stynki używają od wieków. Ale nasze świece nigdy się 
tak dobrze 
nie paliły.
– Chłopak mówi, że iskry się biorą z opiłków żelaza, a żółć z domieszki z 
baterii 
elektrycznej. Chce pani taką świecę? Palą się bez końca...
– Jasne, zapal. Chyba już koniec z fajerwerkami, przynajmniej w to święto.
Nie było już łódki, na wodzie unosił się tylko skurczony palący się kształt, jak 
kokon uwity z 
nitek płomienistego plastyku. Zaczynał skwierczeć i nabierać złocistego 
odcienia, jak ten 
rottweiler, ale tym razem zapach nie powodował cieknięcia ślinki.
– Zawiozłam twoich do pustego domu pana Carmody’ego, po drugiej stronie zatoki. 
Mówili, 
że trzeba wracać do tego, co trzeba.
– Mówił mi o tym pan Altenhoffen, kiedy się zjawił u ojca Pribilofa. Jeszcze raz 
dziękuję za 
wszystko.
– Szare Komóry był ciekaw, dlaczego wielebny Greener nie wcisnął się tu jako 
ksiądz. To 
taka posada, na której mu bardzo zależy.
– Ten wielki facet z helikoptera? Rzeczywiście, bardzo się nią interesował. 
Nawet kiedy 
powiedzieliśmy, że ojciec Pribilof jest zdrowszy, że lepiej się czuje; 
interesował się mimo to. To 
taki uparty człowiek. Tutaj są świeczki, pani Carmody, sześć. Teraz zapalmy 
jedną, a pięć 
proszę wziąć do kieszeni na zapas.
Alice wzięła tę wiązkę wysuszonych ryb; wyglądały jak paskudne skręcane cygara, 
które 
Carmody nazywał wytrychami. Oderwała jedną i przytknęła do ogarka płonącego w 
ręce 
dziewczyny.
– To ty, prawda? Ty go pogoniłaś? Co mu powiedziałaś, diablico?
– Co powiedziałam? Nic. Powiedziałam, że ojciec Pribilof jest okey-dokey, nic 
więcej. 
Trzymaj spokojnie, tak, bo one z początku nie chcą się zapalić, dopiero potem 
płoną i płoną...
– W porządku, w takim razie zrobiłaś coś. Ale co?
W ręku Alice obudziła się suszona ryba, zaskwierczał płomyk.
– Nic nie zrobiłam – odrzekła dziewczyna. Lekko ochrypły głos brzmiał szczerze i 
niewinnie. – Nic. – Żeby upewnić Alice, uniosła głowę i spojrzała jej w oczy. 
Świece między 
twarzami, rzucające podwójne cienie, płonęły jak ogień czarownika. Spojrzenia 
kobiet przecięły 
się – między parą niewidzialnych rąk zalśniła kocia kołyska [ Kocia kołyska – 
zabawa dziecięca polegająca na 
zaplataniu na palcach kompozycji z nitek (na przykład kołyski), a potem zdjęciu 
jej i przekształceniu przez innego uczestnika zabawy; tytuł 
znanej powieści Kurta Vonneguta] zapleciona z cienkich jak pajęczyna miedzianych 
niteczek, a reszta 
świata zagasła, rozbiegła się, rozproszyła, wszystko nikło, aż wreszcie na 
przecięciu skupionych 
spojrzeń rozjarzyła się samotna plamka. Migotały na niej maleńkie, kolorowe 
ogniki – była jak 
Syriusz, Psia Gwiazda, lśniąca teraz nad ciemnym, czystym horyzontem.
Obudziła się sama za kierownicą jeepa, owinięta w płaszcz z płótnowanej gumy. 
Port 
opustoszał. Nie musiała nawet odwracać głowy, żeby wiedzieć, że ławki i parking 
też są puste. 
Znad zatoki ciągnęła wilgotna bryza; po płaszczu Alice spływały kropelki rosy. 
Po szybie jeepa 
też. Uwolniła zaczepy i opuściła szybę na maskę; i dzięki temu mogła dostrzec 
kolorową 
plamkę, mozolnie przemierzającą szarą połać wody. Stary Norweg? Zdawało się, że 
nadpływanie 
trwa wieki, lecz Alice nie niecierpliwiła się. Cuda i dziwy nie muszą się 
objawiać nagle, jak w 
baśniach Szeherezady. Bywa, że objawiają się powoli, że to trwa jak dojrzewanie 
kryształów, 
jak zmiany poglądów, jak zielenienie i żółknięcie liści. Rzecz w tym, żeby 
uważać, pilnie 
patrzeć, by nie umknęły nie dostrzeżone.
Kiedy pstre dziwowisko przybliżyło się, Alice wysiadła z jeepa i powędrowała na 
koniec 
kei, żeby tam na nie czekać. Wciąż miała narzucony na ramiona czarny koc, więc 
nie marzła. 
Właśnie wyłoniło się za nią znad Pirytów słońce, grzejąc ją w plecy i nawet 
sprawiając, że 
ramiona oblał jej pot; rozbawiła ją myśl o obrazku, jakiego jest częścią – 
czekająca na brzegu 
kobieta w czerni, posępna, mroczna, jak wyryta w kamieniu, no i porównanie z tym 
tam 
wymachującym wiosłem i zmierzającym prościutko do domu pawiem!
Worek Greera na dnie łodzi rozkwitł i rozrósł się jak egzotyczna winorośl. Pęki 
purpury, 
cynobru, pstre mieszaniny kolorów oplotły łódź wszędzie. Rozwieszony, rozpięty 
tęczowy 
kombinezon służył za żagiel. Sam wioślarz zawinął sobie na głowie niebieską 
koszulę jak arabski 
turban, a twarz obwiązał rękawem. Zostawił tylko wąską szczelinę na oczy, jak 
Beduin podczas 
burzy piaskowej, żeby zachować kontakt z żywiołami. Siedział na środku łodzi i 
wiosłował 
twarzą naprzód. Za wiosła służyły mu dwie połówki połamanego drąga przywiązane 
do dulek. 
Do końca drąga na sterburcie wciąż przytwierdzony był płat tekowej boazerii, a 
na końcu drąga 
na bakburcie uwiązany był but. Dopiero kiedy łódź się zbliżyła do nabrzeża, 
Alice dostrzegła, że 
na pokładzie jednostki ulokowało się imponujące grono współpasażerów. Na 
zadartym dziobie 
pontonu tłoczyła się podniecona rzesza wiewiórek, kretów, oposów, susłów, 
lemingów wraz z 
parą młodych szopów, młodziutkim białoogoniastym jelonkiem i całą masą innych 
uchodźców, 
zbyt małych, żeby ustalić ich tożsamość.
– Wyglądasz jak Noe i Lawrence z Arabii w jednym! – zawołała Alice. – Co słychać 
w 
sferach idących-na-odsiecz?
Maleńkie, przemoczone gryzonie rzucały się już z burt i co prędzej płynęły ku 
nabrzeżu.
– Nie jest źle. Doliczyłem się stu i trzydziestu czterech uratowanych dusz.
– Niezły połów, jak na zbawcę bez formy.
Był jeszcze numer sto trzydzieści pięć, kulawy ptarmigan. – Ike ostrożnie 
odwijał rękaw z 
twarzy, a ponton z rozpędu dobijał do brzegu. – Ugotowałem go na ogniu 
zapalniczki Greera i 
wczoraj wieczór zjadłem. Następny miał być jelonek.
Odplątał wiosło, do którego w roli pióra przywiązany był but, i uniósł je. Alice 
złapała 
czubek buta w chwili, w której na ląd rzuciły się hurmem szopy.
– Całe szczęście, chłopaki, że odpaliliście te rakiety – powiedział do Alice. – 
Trochę 
pogubiliśmy się we mgle z tą całą czeredą. – Twarz pokrywał mu bezlik sińców i 
pęcherzy po 
słonecznych oparzeniach.
– My tu zawsze pragniemy ściągać do Kuinak turystów, nad naszą niezwykłą i 
malowniczą 
zatokę. Ale na miłość boską, jak ty wyglądasz! Powinieneś się zobaczyć. To 
wyraźna 
wskazówka. Okazuje się, że w tym roku nosi się kolory.
Jeszcze nie docierało do niego, że wrócił. Tuż obok jelonek dał susa na nabrzeże 
i na 
sztywnych, zdrętwiałych nogach pokłusował za resztą zwierząt. Wysiadający z 
pontonu Ike, 
chyba jeszcze bardziej sztywny i zdrętwiały, wyciągnął rękę do Alice.
– Odczep się! Tylko z daleka! Przysięgam, że nie miałam zamiaru rozdzierać szat, 
w żaden 
sposób. Zostaw mnie, ty łbie zakuty, z jajami zamiast mózgu, ty... Cholero 
jedna, Sallas; miło 
cię znów zobaczyć.
– Ciebie też, kobieto. Wyglądasz pierwsza klasa. Nie ma dwóch zdań.
Wrony, które nad nimi krążyły, chrapliwie wiwatowały. Mejack, najmłodsza, 
skorzystała z 
okazji, runęła w dół i poderwała sześć zmokłych myszy, cały sześciopak, by 
godnie uczcić 
zwycięstwo.
Suplement
Miejsce, w którym należy zacząć pogłębione badania Kuinak, znajduje się na 
północnym 
Pacyfiku na otwartym oceanie na południe od kuinackich wybrzeży, w strefie 
zwanej przez 
morskich biologów, geologów i federalną służbę nazewniczą pelagialem. Jest to 
błękitne 
kowadło, na którym wykuwa się mikroskopijne pierwsze ogniwa łańcucha życia – 
przy czym 
kowadło jest ogromne i jedno, a ogniw miliardy.
Wody w pobliżu Kuinak dzięki szczególnemu umiejscowieniu wciąż należą do 
stosunkowo 
najmniej skażonych katastrofą Tridenta. Tuż pod nasłonecznioną powierzchnią 
wciąż zakwitają 
fitoplankton i okrzemki, a głębiej gorączkowo pienią się zooplankton i maleńkie 
skorupiaki. 
Mikroszczątki tego procesu opadają w końcu na mroczne dno zwane abisalem, gdzie 
mieszają 
się z minerałami i mułem. Ta pożywna czerń unoszona jest ku brzegowi, do 
następnej strefy 
zwanej nerytyczną, gdzie służy za śniadanie bakteriom, pierwotniakom i larwom 
krewetek. Te z 
kolei służą za obiad drobiazgowi rybnemu, a ten za kolację rybom większym: 
wątłuszom, 
czarnym dorszom, pacyficznym śledziom i okoniom; płaskogłowym, żółtogłowym i 
guzogłowym solom; storniom, halibutom, turbotom; i rzecz jasna gwiazdom tych wód 
– 
pacyficznym łososiom.
Nawet wśród gwiazd istnieją kasty. Na dnie drabiny znajduje się najuboższy 
krewny, czasem 
zwany łososiem „psim”, ponieważ służył kiedyś – suszony – za karmę dla 
zaprzęgów, zanim 
skuter śnieżny odprawił psy na tył pick-upa.
Następny szczebel zajmuje łosoś srebrzysty, inaczej „coho”. Za dawnych czasów 
łowiono go 
regularnie wzdłuż wybrzeży Oregonu, stanu Waszyngton i Kolumbii Brytyjskiej, dla 
zarobku i 
sportu. Większość rybaków alaskańskich wyrzucała wówczas tę rybę ze wzgardą, 
uważając, że 
szkoda zachodu. Nawet i dziś, kiedy staremu Norwegowi „Harpunnikowi” zdarzy się 
wciągnąć 
taką zdobycz na pokład sfatygowanego kutra, wyrzuca ją. „Mnie srebro nie 
stanowi” – wyjaśnia 
z kamienną twarzą. „Mnie tam urządza złoto!”
Złoto zaś występuje w trzech odmianach. Jako łosoś różowy (zwany także 
„garbusem”), 
łosoś chinook (zwany „królewskim”, bo rzeczywiście wygląda na suwerena, waży do 
pięćdziesięciu funtów, mimo płetw ryba zbrojna i waleczna jak lew) i wreszcie 
czternastokaratowa cenność nad cennościami – łosoś sockeye, zwany „czerwonym”. 
Opalizujące 
mięso tej ryby jest tak cenione w sferach rybożernych, że rzadko już trafia na 
amerykański stół; 
jeszcze przed złowieniem rarytasu niemal całą kwotę kontraktują japońscy 
handlarze susi, chyba 
że zdołają ich przebić Izraelczycy. Bywa, że na aukcji w Anchorage czerwony 
łosoś wyborowy 
idzie po trzydzieści dolarów za uncję, co oznacza pięć tysięcy siedemset baksów 
za 
dwunastofuntową rybę!
Widać więc jak na dłoni, że Hollywood musiał się zainteresować tym ostatnim 
łososiowym 
bastionem.
LITORAL
To trzecia i ostatnia morska strefa. Przybrzeżne płycizny są ojczyzną chitonów, 
jeżowców, 
najrozmaitszych rozgwiazd, krabów królewskich, kieszeńców, wężownic, mątw, 
meduz, 
strzykw... i całego tego drobiazgu pełzającego po mule.
Kiedyś było tu zatrzęsienie małży, ale fala tsunami po trzęsieniu ziemi z 1994 
roku naniosła 
osiem cali świeżego osadu, który pozalepiał młodym tchawki. I małży już nie ma. 
Równowaga 
rzecz delikatna.
W wodzie pluskają się kaczki i ich kuzyni: arlekiny, uhle, czernice, old-squaws, 
stada 
rożeńców, krzyżówek, kaczek złotookich, dwory edredonów królewskich i 
pospolitych, kolonie 
czarnonogich kittywakes, rogatych i brodatych maskonurów mnichów, eskadry 
pelagicznych i 
czerwonogłowych kormoranów; nurzyki pospolite i twardodziobe; eleganckie biegusy 
i 
czerwonawe kamuszniki zwrotki... i grupy, gromady, gangi mew, modroskrzydłych i 
innych.
Po omywanym falami brzegu i poszarpanych skałach nadbrzeżnych biegają czerwone 
płatkonogi, ostrygojady, najmniejsze alki, fulmary i nurzce, także petrele, 
archaiczne 
maskonurzyki i współcześniejsze nury.
A teraz przenieśmy się w głąb lądu: tu można zobaczyć wróble sawannowe, 
łuszczaki 
lapońskie, szaroczube łuszczaki różowe, białe drozdy, sikory w czarnych 
czapeczkach, 
białoskrzydłe krzyżodzioby, muchołówki o oliwkowych bokach, włochate 
czerwonogłowe 
dzięcioły (te woodpeckery wyglądają kubek w kubek jak sam Woody i nawet 
świergocą jak on: 
– ekitti-ek-ek, ekitti-ek-ek!) To jedyne miejsce na kontynencie, gdzie jeszcze 
latają dziko. Poniżej 
czterdziestego ósmego stopniowo ginęły, w miarę jak się rozwijał stary rozwój. 
Tamtejszych 
leśnych komików przehandlowano na obudowy z płyt wiórowych do kolumn stereo madę 
in 
Korea.
Zmierzając wyżej, można się natknąć na głuszca i sójki, jastrzębie 
czerwonoogoniaste i 
pierzastołape, na sowy uszate i błotne, na białoogoniaste ptarmigany, te żyjące 
wśród wierzb i 
te żyjące na skałach. Jeszcze wyżej szybują wędrowne sokoły, białozory, rybołowy 
i jaskółki 
brzegówki. A na szczycie, zresztą zgodnie z oficjalnymi notowaniami, króluje 
orzeł 
amerykański. Te notowania nadal rosną; umie już bowiem wygrzebać śniadanie na 
niezupełnie 
sterylnym wysypisku, pospolitując się z wronami i mewami.
W czystej wodzie strumieni i jezior roi się od wrotków, wiciowców, orzęsków, 
płazińców, 
raków. Słodkowodne małże i ślimaki pełzną lub spływają z prądem. Wodne skoczki 
skaczą, 
wodne ślizgacze ślizgają się. Larwy ważek, strumyczników, moskitów krzątają się, 
uwijają wśród 
trzcin, zniecierpliwione czekaniem na przemianę i krwiopijczą dojrzałość.
Z tego bogactwa larw korzystają jeziorne trocie i pstrągi złote, tęczowe oraz 
wielkie Dolly 
Varden; arktyczne lipienie; głowacice i sieje; szczupaki północne i karłowate; 
koluszki z 
trzema i z dziewięcioma kolcami; nic niewarte klonki i helldivery z rozdwojonymi 
ogonami; i 
wreszcie słodkowodne ryby, które znający się na rzeczy krajowcy uważają za 
najsmaczniejszą 
zdobycz – arktyczne pstrągi źródlane.
Wciąż można spotkać łosia, brnącego przez błotnistą tundrę. Na brzegach rzek i 
zboczach 
gór wciąż jest dostatek bobrów i szczurów piżmowych. Wciąż można zobaczyć rysia, 
norkę i 
wydrę. W zaroślach krótkoogoniaste łasice zaklinają się, że się nie dadzą 
przerobić na 
gronostajowe futro, a polarne zające wciąż wytykają uszy, w obawie przed 
spadającą z nieba 
pierzastą zagładą. W północnej tundrze nieustępliwe wilcze szczepy wciąż 
podkradają się pod 
stada gruborogich owiec Dalia. Woły piżmowe – chociaż w dziewiętnastym wieku 
było już po 
nich, wytrzebiono je niemal doszczętnie – wykaraskały się, skoro dzisiaj żyje 
ponad tysiąc, fakt, 
że pod nadzorem.
I wreszcie są niedźwiedzie. Niedźwiedzie. Co można powiedzieć o niedźwiedziach? 
Niech 
wam to wystarczy: odwiedziłem kiedyś skleconą z blachy i papy budę pewnego 
tubylca 
trudniącego się zakazaną rzeźbą w kości i zobaczyłem, że sporo tych jego rzeźb 
przedstawia 
niedźwiedzie: straszne, robiące z ludźmi okropne rzeczy – podkradające się do 
ludzi, ścigające 
ludzi, rwące ludzi na krwawe strzępy. Zapytałem, dlaczego zawsze przedstawia 
niedźwiedzie tak 
okrutnie walczące z bezbronnym człowiekiem. Opadła mu szczęka z powodu mojej 
głupoty. 
Wyciągnął ku mnie brązowe dłonie i zagiął palce z poszarpanymi paznokciami, żeby 
podkreślić 
to, co powie. „Niedźwiedzie to potwory” – wyjaśnił.
GLEBY 
Na stokach Gór Aleuckich przeważnie występuje jeden tylko rodzaj gleby: żwir. 
Skromny 
wybór rozciąga się od grysu po przepuszczalne, drobne jak piasek pozostałości 
wulkanicznego 
popiołu. Podkreślam, mowa o żwirze – szarym, twardym i ostrym.
SUKCESJA INICJALNA
Termin ten występuje w opisach naturalnego powracania życia na obszary, na 
których 
przyroda została całkowicie zniszczona. Powiedzmy, przez wulkan. Czarny popiół 
spłukiwany po 
zboczach kaldery nabiera rozmaitych brązowoszarych odcieni. Wiatr i deszcz 
żłobią urwiska i 
mielą minerały na piasek. Na jałowych krawędziach znajdują oparcie porosty i 
zaczynają drążyć 
w podłożu włoskowate rysy. Porosty giną, tworząc cienką warstwę materii 
organicznej, która 
miesza się z piaskiem i tworzy glebę na tyle żyzną, żeby przyjęły się na niej 
mchy. To na 
początek. Warstwa mchów staje się podłożem dla pierwszych maleńkich, 
poskręcanych główek 
paproci i tak dalej. W końcu wypalone doszczętnie pustkowie znów przemienia się 
w bujną 
wspólnotę roślinnych sprzymierzeńców, która w błogiej nieświadomości faluje i 
kwitnie, nie 
wiedząc, z czym biedziła się tu przyroda. Sukcesja inicjalna to sposób, w jaki 
przyroda potrafi 
zaasekurować się przed przegraną, to sztuczka pozwalającą przywrócić sprawy do 
poprzedniego 
stanu. Ile czasu potrzeba na ów powrót? Czterdzieści milionów lat? Czterdzieści 
tysięcy? Otóż 
nie. To się udaje już po latach czterdziestu. Muszą to jednak być lata normalne, 
upływające w 
starym dobrym czterodzielnym rytmie – wiosna, lato jesień, zima.
ROŚLINNI SPRZYMIERZEŃCY
...dzielą się na osiem kategorii.
1. Tundra podmokła: skrzyp, rdestnica, trzcina, sosnóweczka, tatarak, sitowie, 
krzewinki...
2. Tundra wilgotna: zioła, trawy i turzyce ukorzenione w mchach i porostach, 
kwiaty, 
porost reniferowy, mech włochaty, cibora, złotoplot, który drażni gruczoły 
ślinowe jak prąd 
elektryczny; tojad, mech bagienny...
3. Nadrzeczna kraina świerku: świerk błękitny i topola balsamiczna na bujnym 
runie 
paprotnym, jak wzory na dywanie; róża, orlica...
4. Nizinne zarośla muskeg: warstwa włóknistego torfu na osadowym ile; wrzosy, 
północny 
dywan wodny...
5. Krzewinki wyżynne: wierzba niskopienna, olcha i brzoza, zimoziół, paproć 
naga, 
bluejoint...
6. Nizinna kraina świerku: modrzew amerykański, brzoza, osika i topola, u 
których podnóży 
pleni się bujnie niższe piętro żurawin i brusznic, wyrastających na 
torfowiskowym mchu; 
szczaw arktyczny, kampanula, złocień...
7. Wyżynna kraina świerku: świerk błękitny na południowych stokach, czarny na 
stanowiskach północnych; wierzba karłowata i wyka; wierzbówka, trawy, które przy 
sprzyjającej 
pogodzie rosną o stopę w ciągu tygodnia, wierzba filcolistna...
8. Tundra alpejska: borówka, wawrzyn, bażyna, malina, łubin, aster, pięciornik, 
azalia 
alpejska, wierzba arktyczna, krzewinki, górski benedyk, skalnica, krwawnik, 
kostrzewa, tymotka, 
goryczka, paproć skalna i ta cholerna paskuda zwana diabelską pałką, która 
wygląda jak 
niewinna, nierozwinięta paprotka, a może nakłuć całą dłoń mikroskopijnymi 
cierniami, jeśli się 
ją tylko muśnie.
Roślin sporo, lecz dużych skąpo. Gleba jest tu zbyt płytka, by je wykarmić. I 
delikatna, jak 
wspomniałem. Wystarczy niewiele. Na południe od Kuinak stoki i wzgórza już 
zdrowo 
oberwały, zanim się rozpoczęła ta opowieść. Ropieją pobocza szlaków rąbanych na 
oślep, dławią 
się, duszą i mdleją – otumanione Anarchią Wieku.
Posłowie
Koniec. Koniec powieści.
Skończyły się marzenia mieszkańców Kuinak o wielkich pieniądzach z turystyki, 
skończyły 
marzenia Levertova o zemście na rybackiej osadzie, w której kazirodczo przyszedł 
na świat, 
skończyła się samotność Isaaka Sallasa i cierpienia Alice Carmody. Źli zostali 
ukarani, dobrzy 
nagrodzeni, niepotrzebni odprawieni na Daleką Północ. Kuinak otrząsa się z 
chwilowego 
szaleństwa ułudy o przekształceniu się w super hawajsko-alpejski kurort na końcu 
świata i 
wszystko wraca do normy. Happy ending. Tylko czy rzeczywiście wszystko wraca do 
normy?
Chyba nie całkiem, bo skąd to ciche wirowanie myśli? Skąd ta niepewność, że 
wiemy, co 
przeczytaliśmy, że do końca rozumiemy? Opowieść się skończyła, ale powieść 
jeszcze nie: 
jeszcze trzeba posortować myśli i odczucia, które, jak fala odpływu, pozostawiła 
po sobie. 
Trzeba znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, a wśród nich na to najważniejsze: co 
właściwie 
skończyliśmy czytać?
Od początku coś się nie zgadzało. Powieść jest napisana dowcipnym, błyskotliwym 
językiem 
współczesnej powieści „popularnej” (nie lubię tego słowa: nie wiadomo, czy 
znaczy 
„nieawangardowa”, czy „tak dobra, że cieszy się powszechnym uznaniem”, czy 
„mierząca w 
najniższy wspólny mianownik bezmózgiej rozrywki”), ma całkiem wartką przygodowo-
kryminalną, nieco tajemniczą akcję oraz wyraziście nakreślone i interesujące, 
bardzo 
„współczesne” (pod względem biografii i stylu życia) postaci. Są tu i narkotyki, 
i wspomnienia 
z więzienia, jest swobodny seks (czasami w postaci gwałtu pijaka na córce), są 
ocierający się o 
siebie ludzie z wysypisk i szastający pieniędzmi zblazowani multimilionerzy z 
Hollywood, 
Korei i Japonii, są szaleni prorocy apokalipsy ognia i lodu, czasami dorabiający 
się na 
niewolniczej pracy swych zahipnotyzowanych wyznawców etc. Jest więc świat znany, 
jeśli nie z 
codziennego doświadczenia, to przynajmniej z ekranu telewizora czy z kina. 
Powieść więc 
czyta się szybko i przyjemnie. Na dodatek, gdy dowiadujemy się, że akcja 
rozgrywa się gdzieś 
na początku XXI wieku, wiemy, że będzie to powieść raczej lekka intelektualnie, 
najpewniej 
„science fiction”. A któż to poważnie traktuje? Spodziewamy się też, że jak i 
inne powieści z 
tego gatunku, Pieśń żeglarzy pozostawi nam poczucie, że człowiek przyjemnie 
spędził z nią ileś 
tam godzin i teraz może spokojnie wrócić do prawdziwego życia.
Przyjemnie też, że Kesey pozwolił nam opowiedzieć się po „właściwej” stronie: po 
stronie 
„eko-bandyty” – rycerza Sallasa i jego nieszczęśliwej ukochanej – księżnej na 
drewnianym 
motelu w zapomnianej od Boga i ludzi zatoczce na Alasce, a przeciwko bogatym, 
krwiożerczym, do cna zdegenerowanym oszustom z Hollywood i ponadnarodowych 
azjatyckich 
banków. Ale dlaczego Kesey mąci tę niewinną przyjemność spełnionej 
sprawiedliwości 
poetyckiej? Czy musi zostawiać swych bohaterów na wysypisku śmieci, wśród 
cuchnących 
wodorostów i zgnilizny odpadków cywilizacyjnych wyniesionych na powierzchnię 
przez 
śmiercionośną martwą falę? Po co ta ironia? Czemu, i o czym, każe nam myśleć?
Ta „łatwa” książka dziwnie nie pozwala czytelnikowi być pewnym, że wie, co się 
dzieje. A 
gdy już się skończy, nie pozwala mu tak łatwo się od siebie wyzwolić. Delikatnie 
nęka 
pytaniami: Skąd, na przykład, ten tytuł: Pieśń żeglarzy? Przecież Sallas jest 
faktycznie pilotem, 
który tylko przypadkiem zostaje rybakiem, a więc dość szczególnym żeglarzem. Po 
co ten 
„ekologiczny” dodatek opisujący z naukową dokładnością typy środowisk 
(ekosystemów), w 
jakich rozgrywa się akcja? Czy tylko po to, by ironicznie nawiązać do 
„przygodowej”, a w 
istocie alegorycznej, epopei Melville’a Moby Dick? Dlaczego Kesey 
„przedrukowuje” pełny 
tekst eskimoskiego podania o „Shooli lwie morskim” autorstwa Isabelli Anoofeki, 
która 
faktycznie była niejakim Josephem Adamem Liebówitzem z Nowego Jorku, którego, 
jak – 
wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, nigdy nie było? Żarty sobie z nas 
stroi? No i te 
ciągłe aluzje: komiksowe (do „Popeye’a”), filmowe (do Bustera Keatona, Charliego 
Chaplina czy 
Indiany Jonesa), literackie – do Jacka Londona, do Steinbecka, czy do V Thomasa 
Pynchona – a 
przede wszystkim biblijne, mitologiczne, historyczne i współczesne. Prawda, 
pomysł 
pogrzebania Kujona w płonącej łodzi jest zabawny, bo z jednej strony zdaje się 
nawiązywać do 
pogrzebu króla wikingów z nordyckich sag, a z drugiej parodiuje scenę „pogrzebu 
Kirka 
Douglasa” z filmu Wikingowie. Po co jednak nawiązywać do kalifornijskiej 
„rewolucji z 
niedźwiedziem na fladze”, która po znalezieniu złota na farmie Suttera pomogła 
oderwać 
Kalifornię od Meksyku? Czy tylko po to, by zasugerować podobieństwo tamtej 
sytuacji sprzed 
stu pięćdziesięciu lat i rezultatów obecnej ucieczki Kalifornijczyków na 
ostatnie skrawki 
„dziewiczego Zachodu” – do Oregonu, Waszyngtonu i dalej, na północ, na Alaskę?
Pierwsi amerykańscy osadnicy wybrali Kalifornię, bo była rajem na ziemi 
oddzielonym 
wysokimi górami od amerykańskiej cywilizacji zachłannego kapitalizmu. Szukali 
tam spokoju i 
dobrego życia. Gdy jednak pojawili się agenci rządu i wielkiego kapitału, mając 
nadzieję na 
wielkie pieniądze, sami chętnie pomogli tajnemu agentowi, kapitanowi J. C. 
Fremontowi, 
zorganizować „rebelię niepodległościową”, sprowadzić do Kalifornii armię, 
poszukiwaczy złota i 
najgorsze męty z całego kontynentu. Tamci Kalifornijczycy i obecni mieszkańcy 
Kuinak z 
chciwości zamieniają spokojny, naturalny „raj” na sztuczne cywilizowane (a 
raczej 
cywilizacyjne) piekło. Tylko że Kalifornijczycy, gdy to piekło im się znudziło, 
mieli jeszcze 
gdzie uciekać – mieli Oregon, Waszyngton i Alaskę. A gdzie mieliby uciec 
mieszkańcy 
Kuinak? Dalej nie ma już nic: koniec świata.
Ale Bóg (czy przyroda) jest litościwy: jak już nie ma gdzie uciekać, to sprawia, 
by już nie 
trzeba było nigdzie uciekać. Robi koniec świata. Pod koniec powieści Kesey 
funduje nam 
najprawdziwszy koniec – cywilizowanego, technicznego, antyekologicznego i 
przeżartego 
chciwością – naszego świata, i brzask odrodzonego, prawdziwego świata sprzed 
zepsucia. I to 
funduje koniec podwójny, bez frostowskiego dylematu: jednocześnie i od ognia 
(ogrzewają się 
oceany), i od lodu (kryształki lodu oblepiające twarz Ike’a w czasie 
apokaliptycznej anomalii 
pogodowej). Następuje błysk, szum, wszystkie komputery wariują, wszystkie źródła 
elektryczności wysychają, wszystkie radiostacje milkną. Potem zostaje tylko szum 
morza i 
wiatru, smród rozkładających się odpadków, a na pierwszym planie On i Ona 
oddalający się w 
nowe, ekologicznie rozumne i współcześnie poprawne oraz relatywistycznie 
bezgrzeszne, 
przyszłe życie. Tak przynajmniej brzmiałaby jedna z „oczywistych” (ale tylko 
prawdopodobnych) interpretacji tego, co ma miejsce w powieści.
I my w to mamy wierzyć? Poważnie traktować tę bajkę dla podstarzałych hippisów? 
Co ten 
Kesey, po 28 latach pisarskiego zastoju (poprzednia jego powieść, Czasami wielka 
chętka, 
ukazała się w 1964 roku) wysmażył? Prawda, zamilkł tylko na parę lat po sukcesie 
swych 
książek z lat sześćdziesiątych, gdy w następstwie uczestnictwa w rządowym 
programie badań 
nad działaniem LSD popadł w narkotyki, a przez to w kłopoty z policją. Po 
wyjściu z 
więzienia i przeniesieniu się na farmę w Pleasant Hills w odludnym Oregonie 
pisał stale. W 
1971 roku wydał z Paulem Krassnerem suplement do kultowego dla ekologów Katalogu 
całej 
ziemi. W dwa lata później opublikował Remanent u Keseya (Kesey’s Garage Sale) 
zawierający 
faktyczny remanent jego wydanych i nie wydanych krótszych utworów. Potem 
przyszły jeszcze 
Kesey (1977), Skrzynka Demona (1986) i Dalsze dochodzenie (1990) w sprawie 
wpływu, jaki 
narkotyki, a przede wszystkim LSD, wywierają na zażywających je ludzi i ich 
życie. Przez cały 
też czas, od 1974 roku, poświęca wiele czasu i energii na propagowanie programu 
proekologicznego, naturalnego życia, redagując czasopismo ekologiczne pod 
wdzięcznym 
tytułem „Plucie do oceanu” (Spit in the Ocean). Choć już w latach 
siedemdziesiątych chodziły 
słuchy, że pisze następną powieść (miała się nazywać Siedem modlitw babci 
Whitter), nie 
opublikował jednak w tym czasie żadnej znaczącej powieści czy opowiadania. I 
dopiero teraz, 
po milczeniu dłuższym niż milczenie innego specjalisty od powieści o świecie 
rządzonym przez 
tajemne sprzysiężenia, Thomasa Pynchona, powraca Pieśnią żeglarzy.
Czy to ma być jego Lot nad kukułczym gniazdem dla lat dziewięćdziesiątych? Czy 
to „coś” w 
ogóle da się porównać z jego wielkim Lotem... z 1962 roku? Tam przynajmniej 
mówił, że 
Ameryka (cały cywilizowany świat) to dom wariatów zarządzany przez sadystycznych 
biurokratów w spódnicach. Tam drogą wyjścia była odpowiedzialność za innych, 
pragnienie 
wrócenia im ludzkiej godności. A teraz co? Że świat to kupa żelastwa 
zarządzanego 
komputerowymi chipami? Że technologia informatyczna – komputery, środki masowego 
porozumiewania – tak nami owładnęły, że bardziej nam są potrzebne do życia niż 
woda? I co 
nam radzi? – wyzwolić się od komputerów, wyzwolić od informacji – wtedy również 
bankierzy, 
oszuści i wariaci uciekną, gdzie pieprz rośnie, płacąc bajońskie sumy za prostą 
usługę 
transportową na przedpotopowej łodzi? Co to w ogóle jest? Dla błyskotliwego 
historyka 
współczesnej literatury odpowiedź będzie prosta: Pieśń żeglarzy to „powieść 
postmodernistyczna”. Wszystko się zgadza: pomieszanie gatunków powieści, 
wysokiej i 
popularnej, pomieszanie stylów – od biblijnego do rynsztokowego, jedna 
erudycyjna aluzja 
poganiająca znanym cytatem inną, jeszcze bardziej niejasną (a przez to „ważną”) 
aluzję (której 
jednak bez szkody dla przyjemności czytania mniej obyty w literaturze 
amerykańskiej czytelnik 
nie musi rozumieć), itd., itp. No i najważniejsze: Pieśń żeglarzy nie ma ani 
krzty sensu”, jak 
zawyrokował wysoki krytyk „New York Timesa”. Diagnoza równie poprawna 
(ideologicznie), 
co pusta: przydziela powieści pochlebną (bo to chyba pochlebstwo: taka 
nowoczesna!) etykietkę, 
jednocześnie odmawiając jej jakiegokolwiek sensu.
A ten, jak chyba w każdej powieści nie będącej opisem przygody, jest chyba 
najważniejszy. 
Gdzie więc go szukać i jaki on jest?
Skończyliśmy czytać Pieśń żeglarzy. Ale o czym to powieść? Czym się kończy? Co 
jest 
przyczyną tego kataklizmu uciszającego wszelką elektronikę? Kim lub czym jest 
ten straszliwy 
czy komiczny „Deus X”? Duszą przyrody? Bogiem przyrody? Bóstwem wodnym? Czy może 
bardziej nowocześnie: anomalią elektryczną przemagnesowującą bieguny? A może ta 
smuga na 
niebie to początek prawdziwych gwiezdnych wojen – bądź ich najnowszej odmiany, 
info-war, 
wojny informatycznej – pomiędzy niewidzialnymi dla zwykłych ludzi 
ponadnarodowymi 
konsorcjami, tajnymi rządami? My tu sobie żyjemy, robimy, co do nas należy, 
słuchamy radia, 
oglądamy telewizję, świat wygląda normalnie, tylko jakieś dziecko, trafiając 
tam, gdzie iść nie 
powinno, odkrywa coś tajemniczego, coś, czego tam w ogóle nie powinno być. Może 
ta cała 
przebudowa Kuinak to tylko dywersja mająca odwrócić uwagę od prawdziwego celu 
całego 
zamieszania: rozmieszczenia nowej, nieśmiercionośnej broni, która pozwoli jednak 
komuś 
potajemnie zapanować nad światem. A my, nieświadomi, że ktoś tam w gabinetach i 
głębokich 
sztolniach walczy o panowanie nad nami, będziemy dalej niczego nieświadomymi 
widzami. 
Zwycięzca chce chwały, potrzebuje więc widowni; ale widownia nie musi wiedzieć, 
kto walczył, 
tylko że walczył i że zwyciężył; że odtąd ma nowego boga, który z wysoka będzie 
decydować o 
ich losie. Bóg i kabała tylko dlatego są potężni i budzą strach, że są nieznani; 
gdyby ich poznać, 
straciliby całą swą moc, a ich wszechwładzę ograniczyłby sprzeciw samego procesu 
życia.
Skończyliśmy czytać Pieśń żeglarzy. Ale czy skończyliśmy czytać „wielką 
powieść”, jak 
przed jej ukazaniem się zapowiadał Kesey? Kiedy książka została wydana w 
Stanach, krytycy 
nie byli pewni. Była na tyle inna od powieści, do których byli przyzwyczajeni, 
że woleli być 
ostrożni. Żeby nie wyszło, że dali się uwieść urokowi powieści, niektórzy woleli 
ją ośmieszyć 
jako bezsensowny wór z aluzjami do kultury popularnej. Im więcej jednak mieli 
czasu na 
zastanowienie się nad jej „bezsensem”, tym ostrożniejsi stawali się w ferowaniu 
negatywnych 
ocen. Może jednak coś tu jest? Może jednak, choć i tu, i tam chodzi o jakiegoś 
„żeglarza”, to 
nie jest to tak czysto literacka zabawa w tworzenie fikcyjnych – choć 
zakotwiczonych w 
starożytnych mitach – jak w opartej na opowieści o Sindbadzie Żeglarzu z Tysiąca 
i jednej 
nocy opowieści o komicznych herosach zawartej w Ostatniej podróży Jakiegoś-tam 
Żeglarza 
(1991) Johna Bartha. Może postmodernistyczne zabawy Keseya nie wyczerpują się w 
samej 
zabawie? Może nie całkiem uwierzył, że powieść jest czystą grą, jak wkładają nam 
do głowy 
awangardowi krytycy literaccy, i może dalej – jak pisarze kiedyś – uważa, że 
powieść to sposób 
mówienia o najważniejszych sprawach człowieka, tym odróżniający się od mowy 
naukowców i 
filozofów, że zezwala na sugerowanie mądrości życiowej bez konieczności 
przedstawiania 
jakiegokolwiek innego dowodu niż emocjonalne przekonanie do jej prawdziwości? 
Może jednak, 
jak Thomas Pynchon w uznanej za jedną z najważniejszych powieści lat 
osiemdziesiątych, w 
Vineland, Kesey stara się powiedzieć nam coś o kondycji współczesnego człowieka 
w świecie? 
Może jest to jedna z tych nielicznych powieści, które porzucając literalny 
realizm i wkraczając 
w świat imaginacji, starają się dać nam obraz syntetyczny, symboliczny?
Mam wrażenie, że tak właśnie jest w przypadku Pieśni żeglarzy Keseya. Wszystkie 
chwyty 
narracyjne, które „wybijają nas z rytmu” i przeszkadzają traktować jej tekst 
jako 
jednowymiarowy, choć fikcyjny raport na temat Ameryki, zdają się mieć jeden cel: 
wymuszenie 
na czytelniku poszukiwanie innego, nieliteralnego sensu powieści. Że czytać ją 
powinniśmy nie 
jak „historię”, lecz jako przypowieść czy alegorię (lub wręcz apokalipsę) 
sugerują zarówno 
częste nawiązania do różnych mitologii (nordyckich, eskimoskich, indiańskich), 
jak i do 
chrześcijaństwa i jego amerykańskich „pochodnych”: Kościoła mormonów, Kościoła 
Chrystusa-
Naukowca (Church of Christ-the Scientist) i popularnych w ostatnich 
dziesięcioleciach sekt 
religijnych. Piękna ballada Leonarda Cohena o Jezusie-żeglarzu, stanowiąca motto 
i 
wprowadzenie do powieści, zyskuje pełniejszy sens w kontekście całej powieści. 
Pilot-rybak, 
buntownik i były więzień Ike Sallas w roli Odkupiciela jest z pewnością pomysłem 
zabawnym, 
ale po zastanowieniu, okazuje się pomysłem wcale nie tak absurdalnym. Jezus 
Biblii mówi do 
Piotra: „Odtąd ludzi, nie ryby łowić będziesz”, a Jezus Cohena: „Więc wszyscy 
będą 
żeglarzami”. I w pewnym sensie wszyscy nimi jesteśmy, a Sallas tylko destylacją 
tego, co w 
nas najbardziej ludzkie i najlepsze. Ta powieść to jego-nasza pieśń o dniach 
ostatnich naszej 
technicznej cywilizacji, wyzwoleniu od niej i świcie milenium.
Taki sens tej powieści podkreśla umieszczenie akcji na Alasce, ostatnim 
bastionie prawie 
nietkniętej przyrody. Dla Amerykanów Zachód był zawsze swego rodzaju Ziemią 
Obiecaną dla 
tych, którym za ciasno było w cywilizacji lub którzy byli z nią na bakier. Od 
kiedy tylko 
Amerykanie odkryli istnienie Zachodniego Wybrzeża, zawsze było ono niemal 
mitycznym 
miejscem wolności, życia w zgodzie z sobą, przyrodą i własnym sumieniem; 
miejscem, gdzie 
człowiek mógł naprawdę być człowiekiem. To jeden z wielkich mitów świadomości 
amerykańskiej. Kiedyś ten mit uosabiała Kalifornia. Teraz, gdy Kalifornia stała 
się 
najludniejszym, najbardziej wyrafinowanym życiowo i jednym z najbardziej 
uprzemysłowionych stanów Ameryki, ci, którzy szukają swobody, którzy szukają 
„prawdziwej 
Kalifornii” czy „prawdziwego Zachodu”, biali, czarni, śniadzi, kropkowani i w 
pepitkę, udają 
się dalej „na zachód” – do Oregonu, Waszyngtonu, a niektórzy już nawet teraz – 
na Alaskę. I 
nieważne, że geograficznie udają się na północ: to i tak jest „prawdziwy 
Zachód”: ostatni 
bastion prawdziwego, spokojnego życia.
Przeniesienie akcji w przyszłość czyni z Pieśni żeglarzy swego rodzaju „science 
fiction”, 
ale jednocześnie sygnalizuje: uczestniczymy nie w czymś, co było – czy choćby 
mogło się 
zdarzyć – a w tym, co dopiero może się zdarzyć. W tym, w końcu nie tak odległym, 
świecie 
(najwyżej o pokolenie w przód) życie nie będzie aż tak inne od życia w tej 
chwili: wręcz 
przeciwnie – kształtować je będą nie tylko te same problemy co teraz, ale 
również konsekwencje 
naszych dzisiejszych, nie zawsze najmądrzejszych, decyzji. Odciśnie się na nim i 
feminizm – 
ideologia niezależności i pełnej emancypacji kobiet zdolnych całkiem dobrze 
obywać się bez 
pomocy mężczyzn – i wymyślony przez Roberta Bly’a, amerykańskiego poetę, 
odpowiadający 
mu „maskulinizm” (ruch wyzwolenia mężczyzn). Bo i czymkolwiek jeszcze jest 
„Lojalne 
Psubractwo Zadołowanych” ze swym „Dniem Wycia” w „Pieskim Domu”, z pewnością 
jest 
parodią „Mitopoetyckiego Ruchu Mężczyzn”, którzy spotykają się, by spokojnie 
poryczeć sobie 
jak bawoły, popić piwa i po męsku wypłakać do woli.
W naszych „parszywych latach dziewięćdziesiątych” tematem, od którego nie można 
w 
Stanach (a i w Europie) uciec, jest „wielokulturowość” społeczeństwa, a przede 
wszystkim 
pytanie, jak ludzie różnych ras mogą żyć obok siebie bez rasizmu. I tu Kesey 
zdaje się wielkim 
optymistą: w Kuinak ludzie wybierają sobie swoją tożsamość etniczną – biały może 
zostać 
Aleutem; w chwilach napięcia Greer zapomina, że jako rastafarianin z Barbadosu 
powinien 
mówić gwarą karaibską i popada w najczystszą angielszczyznę; Eskimosi i Indianie 
bronią swej 
odrębności i tradycji tylko wtedy, kiedy im się to opłaca, a kiedy indziej, przy 
nadarzającej się 
okazji, przehandlowują bez żenady. Przy takiej mieszance krwi jak w Ameryce, 
kultura i 
tożsamość to nie coś, z czym człowiek się rodzi, a coś, co sam sobie wybiera i z 
czym chce się 
utożsamiać. Tu rasizm byłby po prostu nienawiścią do ludzi pozbawioną nawet 
cienia 
jakiegokolwiek „naukowego” czy historycznego uzasadnienia.
Ale to sprawy mniejszego kalibru. Wydaje się, że książka Keseya jest głównie „o” 
ekosferze, 
o środowisku, w którym rozwija się życie: to ekologiczny kryminał 
apokaliptyczny, w którym 
niejasną rolę odgrywają nie tyle szulerzy z fabryki snów w Hollywood, co jacyś 
azjatyccy 
inwestorzy i mocodawcy Steubinsa i Levertova. Tu skupiają się wszystkie wątki 
nie tylko tej 
powieści, ale całej twórczości Keseya: szaleństwo technicznej cywilizacji, 
ekologiczne 
samobójstwo człowieka w morzu odpadków, obawa przed tajemniczą ponadnarodową 
kabałą, 
która rządzi światem, grając na ludzkiej chciwości i łatwowierności, i zbawienie 
poprzez powrót 
do życia w zgodzie z naturą. W Locie nad kukułczym gniazdem był to powrót do 
życia w 
zgodzie z naturą człowieka: z jego konieczną wolnością, spontanicznością, 
radością niesienia 
wolności tym, którzy poddali się naciskowi maszyny, rutyny, biurokracji, 
państwa. Tam Randy 
Patrie McMurphy zwraca innym pensjonariuszom tego domu dla obłąkanych wolność, 
zwracając 
im śmiech; sam jednak przegrywa. Zbawiciel, Błędny Rycerz człowieczeństwa 
zostaje na koniec 
pobity i zredukowany do warzywa w ludzkiej powłoce. Ale dzięki niemu nie tylko 
Wódz 
Bromden, ale i inni będą żyć jak ludzie: swobodnie.
Tutaj „dobrzy” i „źli” żyją, choć czasami w jednej przestrzeni, to jednak w 
osobnych 
światach: jedni w brudnym świecie biologii, gdzie życiem sterują seks, głód, 
śmierć i inne 
niejasno uświadamiane popędy, przynosząc w darze i radość życia, i ból 
samotności, i straty, i 
niedołęstwo, i omamy starości i na koniec śmierć. Drudzy natomiast pławią się w 
aseptycznym 
świecie wirtualnego szczęścia i wiecznej szczęśliwości kierowanej „sztuczną 
inteligencją” 
komputerów, gdzie śmierć, starość, a nawet cierpienie zdają się nie mieć 
dostępu. Dla jednych 
życie to czasownik w często boleśnie?! niesprawiedliwie skomplikowanym zdaniu 
bez kropki. 
Dla drugich życie to rzeczownik, który za wszelką cenę trzeba przyozdobić takimi 
przymiotnikami, jak „wspaniałe”, „wymarzone”, „bajeczne,” „bogate”... Dla 
jednych życie trwa, 
przechodząc z jednej żywej istoty na drugą, dla drugich życie się tworzy jak 
przedmiot, jak 
dzieło modernistycznej sztuki, przekształcając to, co jest, w holograficzną 
fantazję zrodzoną w 
chipie komputera. Zycie jako czasownik po prostu toczy się bez końca i jest bez 
ceny (choć nie 
bezcenne); życie jako rzeczownik pojawia się i znika, jest nieciągłe i bez 
wartości.
Tego, jak kto traktuje życie, kim kto jest, nie da się poznać bezpośrednio. 
Dlatego Kesey, jak 
Hemingway, wymyśla dla swych postaci test prawdy. U Hemingwaya był to sposób, w 
jaki 
człowiek przyjmował zderzenie się ze śmiercią, szczególnie własną;
u Keseya jest nim stosunek do zwierząt innych niż ludzie, na przykład do psów. 
„Dobrzy” 
bratają się z nimi nie tylko werbalnie; traktują je jak swych towarzyszy życia, 
opiekują się nimi, 
gdy te na starość niedołężnieją, a gdy odchodzą, grzebią, jak ludzi, na zboczu z 
ładnym 
widokiem. Z czasem obok psich mogił pojawiają się ludzkie, niczym nie różniące 
się od tych 
pierwszych. „Źli” natomiast boją się i nienawidzą zwierząt. Tak jak ludzi, 
usuwają je gdy im 
stają na drodze. Tajemnica biologicznego życia nie ma dla nich żadnego 
znaczenia. Jeśli to 
naturalne życie staje na drodze wirtualnego marzenia, musi ulec.
Kesey powiedział kiedyś o sobie, że jest „parabolistą”, głosicielem 
przypowieści. 
Przypowieści mają to do siebie, że są na tyle wieloznaczne, że usprawiedliwiają 
wiele 
interpretacji. Według jednej z wizji życia zaprezentowanej w Pieśni żeglarzy 
Ike, rybak-żeglarz 
i przyjaciel wszystkich zwierząt, jeden z tych, dla których życie jest 
czasownikiem, jak 
niechętny Chrystus, co, zanim zwątpił, pociągnął swym przykładem rozproszonych 
po świecie 
uczniów, zwycięża i żyje. Zwycięża, bo jak Chrystus w czasie kuszenia na pustyni 
nie daje się 
ponieść chciwości i żądzy władzy. Zwycięża dzięki pomocy swych uczniów („fanów”, 
„starych 
Zielonych” i naturalnych Zielonych, takich jak Shoola). I po paru (trzech?) 
dniach, już 
opłakany, wraca zmartwychwstały z otchłani morza. Po Levertovie, jego vis-a-vis 
po stronie 
kreatorów sztucznego życia, zostaje tylko kwik i pochrumkiwanie zgłodniałych 
świń. 
Skomputeryzowana Cobra rozpada się na kawałki, a Srebrny Lis, już bez komputerów 
i 
stanowiącego ich uzupełnienie pierwszego oficera Singha (który przestaje 
funkcjonować w tym 
samym momencie co one), odpływa napędzany już tylko żaglem.
Ale ta interpretacja zakończenia, a przez nią sensu całości powieści, jest tylko 
jedną z 
interpretacji dopuszczanych przez tekst. Każdy może wybrać którąś z innych: 
wojenną, 
apokaliptyczną czy jeszcze inną. Bo każdy czytelnik, jak każdy z bohaterów 
powieści – Ike, 
Alice, ojciec Pribilof, wielebny prorok apokalipsy ognia Greener, Shoola, a 
chyba nawet lew 
morski, którego hipnotyzowała – ma prawo do wizji i interpretacji na swoją 
własną miarę.
Andrzej Ceynowa!