Georges Simenon

Maigret w kabarecie

Tytuł oryginału francuskiego Maigret au „Picratt’s”
Przełożyła Zofia Bystrzycka
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Nocna trasa policjanta Jussiaume wiodła codziennie — z różnicą do kilku minut — 
przez te 
same ulice. Obchód był zwykłą rutyną i Jussiaume obserwował tutejsze życie bez 
większego 
zainteresowania, jak ludzie mieszkający niedaleko dworca spoglądają na przyjazdy 
i odjazdy 
pociągów.
Sypał topniejący śnieg i Jussiaume ukrył się na chwilę w bramie na rogu ulic 
Fontaine i Pigalle. 
Czerwony neon kabaretu „U Picratta”, jeden z nielicznych palących się jeszcze w 
tej dzielnicy, 
rzucał krwawe smugi na mokry chodnik.
Był właśnie poniedziałek, najmniej ruchliwy dzień Montmartre’u. Jussiaume znał 
na pamięć 
kolejność, w jakiej zamykano tu lokale. Dojrzał, jak zgasł w końcu i szyld 
,,Picratta”, a właściciel, 
niski i krępy, w nieprzemakalnym płaszczu narzuconym na smoking, wyszedł, by 
obracając korbą, 
spuścić żaluzje.
Jakaś postać, o wyglądzie drobnego chłopca, przemknęła wzdłuż murów i zbiegła w 
dół ulicą 
Pigalle ku ulicy Blanche. Dwaj mężczyźni, z których jeden trzymał pod pachą 
futerał saksofonu, 
poszli w górę, do ulicy Clichy. Prawie jednocześnie człowiek w palcie z 
nastawionym kołnierzem 
skierował się w stronę skrzyżowania Saint–Georges.
Policjant Jussiaume nie znał ich nazwisk, ledwie rozróżniał twarze, ale te 
sylwetki, jak wiele 
innych, miały dla niego określoną wymowę. Był pewny, że zaraz wyjdzie także 
chwiejąc się na 
zbyt wysokich obcasach, kobieta w krótkim, jasnym futrze i spiesznie się oddali, 
jakby się bała iść 
samotnie ulicą o czwartej nad ranem. Dzieliło ją tylko sto metrów od kamienicy, 
gdzie mieszkała. 
Zawsze dzwoniła, nim weszła, ponieważ o tej godzinie brama była zamknięta.
W końcu pojawiły się jeszcze dwie dziewczyny; wychodziły zawsze razem, 
rozmawiały 
półgłosem i żegnały się parę kroków przed rogiem. Jedna z nich, starsza i 
wyższa, przeginając się 
w biodrach, szła w górę Pigalle, aż do ulicy Lepie. Niekiedy widział, że tam 
znikała w bramie 
swojej kamienicy. Druga spojrzała dzisiaj na niego jakby z wahaniem, może 
chciała mu coś 
powiedzieć. I zamiast pójść w dół Notre–Dame–de–Lorette, skierowała się do 
narożnego baru 
przy ulicy de Douai, gdzie się jeszcze świeciło.
Wyglądała na podpitą. Szła z odkrytą głową i jej złote włosy rzuciły blask, gdy 
mijała latarnię. 
Ruchy miała niepewne, czasem się zatrzymywała, coś do siebie mamrocząc.
Właściciel baru zapytał, jak dobrą znajomą:
— Kawa, Arletto?
— Wzmocniona.
Uniósł się charakterystyczny zapach rumu zmieszanego z kawą. Nie spojrzała na 
grupkę 
mężczyzn raczących się przy ladzie.
Patron oświadczył później:
— Wyglądała na bardzo zmęczoną.
Może dlatego zamówiła jeszcze jedną filiżankę z podwójnym rumem, a jej ręka 
długo szukała w 
torebce pieniędzy.
— Dobranoc.
— Dobranoc.
Policjant Jussiaume zauważył, jak idąc w dół ulicy, szła jeszcze mniej pewnie. 
Gdy go mijała i 
dostrzegła w mroku, przystanęła i rzuciła:
— Chce dożyć doniesienie w komisariacie.
Odparł:
— To proste. Wie pani, gdzie się znajduje.
Komisariat mieścił się prawie naprzeciwko, właściwie na tyłach „Picratta”, przy 
ulicy La 
Rochefoucauld. Z miejsca, gdzie stali, widać było niebieską latarnię i rowery 
policjantów oparte o 
ścianę.
Myślał jednak, że dziewczyna tam nie pójdzie. Lec; przecięła ulicę i weszła do 
środka.
Było wpół do piątej, gdy znalazła się w słabo oświetlonym biurze.. Na miejscu 
był tylko 
brygadier Simon, i młody policjant bez stopnia. Powtórzyła:
— Chcę złożyć doniesienie.
— Słucham cię, mała — rzekł Simon, który dwadzieścia lat pełnił służbę w 
dzielnicy, i nic go 
nie mogło zaskoczyć.
Była jaskrawo umalowana, a jej makijaż trochę się już rozmazał. Miała na sobie 
czarną 
jedwabną sukienkę pod okryciem ze sztucznych norek. Stała, lekko się kołysząc, z 
rękami na 
barierze, która dzieliła funkcjonariuszy od części przeznaczonej dla 
interesantów.
— Chodzi o zbrodnię.
— Została popełniona zbrodnia?
Na ścianie wisiał duży elektryczny zegar i dziewczyna nań spojrzała, jakby 
ustawienie 
wskazówek mogło mieć jakieś znaczenie.
— Tego nie wiem.
— No to jaka zbrodnia? Brygadier mrugnął do młodego kolegi.
— Ale będzie popełniona. Będzie, na pewno.
— Kto cię o tym zawiadomił? Wydawało się, że z trudem zbiera myśli.
— Dwaj faceci, niedawno.
— Co za jedni?
— Klienci. Pracuję w „Picratcie”.
— Chyba już cię gdzieś widziałem. To ty się tam rozbierasz?
Brygadier nigdy nie oglądał programu w „Picratcie” lecz zawsze rano i wieczorem 
mijał lokal i 
widział w gablocie obok drzwi powiększona fotografię tej tutaj jak zresztą i 
dwie mniejsze innych 
dziewczyn.
— A więc, tak po prostu, klienci dali ci o tym znać?
— Nie mnie.
— A komu?
— Rozmawiali ze sobą.
— I ty to słyszałaś?
— Tak. Ale nie wszystko. Zajmowali sąsiednią lożę. Ten szczegół brygadier Simon 
uznał za 
prawdziwy.
Przechodząc obok kabaretu w godzinach, gdy tam sprzątano, widział przez otwarte 
drzwi 
ciemne, pomalowane na czerwono wnętrze z gładkim parkietem, a wokół ścian niskie 
boksy dla 
poszczególnych stolików.
— Opowiadaj, kiedy to było?
— Dzisiaj w nocy. Dwie godziny temu. Około drugiej nad ranem. Po moim pierwszym 
występie.
— O czym rozmawiali?
— Starszy powiedział, że zabije hrabinę.
— Jaką hrabinę?
— Nie wiem.
— Kiedy?
— Prawdopodobnie dzisiaj.
— Nie bał się, że go usłyszysz?
— Nie wiedział, że jestem po drugiej stronie.
— Sama?
— Nie, z klientem.
— Znasz go?
— Tak.
— Kto to?
— Wiem tylko, jak ma na imię. Nazywa się Albert.
— On także to słyszał?
— Myślę, że nie.
— Dlaczego?
— Bo trzymał mnie za ręce i mówił do mnie.
— O miłości?
— Tak.
— Ale ty słyszałaś, o czym tamci rozmawiali? Pamiętasz dokładnie ich słowa?
— Dokładnie to nie.
— Jesteś pijana?
— Trochę się zaprawiłam. Ale swoje wiem.
— Pijesz tak co noc?
— Nie tyle.
— Właśnie z Albertem?
— Zamówił tylko jedną butelkę szampana. Nie chciałam, żeby się wykosztował.
— Nie jest zamożny?
— To jeszcze szczeniak.
— Kocha się w tobie?
— Tak, chce, żebym rzuciła lokal.
— Więc siedziałaś z nim, kiedy przyszli tamci dwa] i zajęli stolik za 
przepierzeniem?
— Zgadza się.
— Czy ich widziałaś?
— Potem, z tyłu, kiedy już wychodzili.
— Długo tam siedzieli?
— Chyba z pół godziny.
— Pili szampana z twoimi koleżankami?
— Nie. Zdaje się, że wzięli koniak.
— I natychmiast zaczęli mówić o hrabinie?
— Nie od razu. Z początku nie zwracałam na nich uwagi. Aż nagle usłyszałam 
słowa: 
,,Rozumiesz, ona jeszcze trzyma u siebie większość biżuterii. Ale jak tak dalej 
z nią będzie, to nie 
potrwa długo”.
— Co to był za głos?
— Starszego mężczyzny. Kiedy wychodzili, zauważyłam, że jeden z nich był 
niewysoki, 
barczysty i szpakowaty. Chyba on to powiedział.
— Dlaczego tak sądzisz?
— Bo drugi był młodszy i mówił inaczej.
— Jak ten pierwszy był ubrany?
— Nie pamiętam dokładnie. Myślę, że na ciemno, może na czarno.
— Zostawili okrycia w szatni?
— Pewnie tak.
— Oświadczył więc, że hrabina posiada jeszcze część biżuterii, ale, jego 
zdaniem, to już długo 
nie potrwa.
— Właśnie.
— Powiedział, w jaki sposób ją zabije?
Była bardzo młoda, w istocie o wiele młodsza, niż chciała się wydawać. Chwilami 
niczym 
mała dziewczynka ogarnięta paniką. Wtedy patrzyła na zegar, jakby w nim szukała 
odwagi. 
Kołysała się lekko na nogach, musiała być zupełnie wyczerpana. Brygadier czuł 
słaby zapach 
szminki i spoconego ciała dziewczyny.
— Mówił, jak ją zabije? — powtórzył.
— Już nie pamiętam. Nie byłam przecież sama. Nie mogłam ich słuchać cały czas.
— Albert cię podmacywał?
— Nie. Trzymał mnie za ręce. Ale ten starszy powiedział coś takiego: „Muszę 
skończyć z tym 
dzisiaj w nocy”.
— To jeszcze nie znaczy, że ją zabije. Może chce tylko ją okraść. Albo to 
wierzyciel, który ma 
zamiar posłać do niej komornika.
Zaprzeczyła z wyraźnym uporem:
— Nie.
— Skąd wiesz?
— Bo tak nie było.
— Powiedział wyraźnie, że ją zabije?
— Na pewno to zrobi, Chociaż jego słów sobie nie przypominam.
— A może to jakieś nieporozumienie?
— Nie.
— To wszystko się działo dwie godziny temu?
— Może trochę wcześniej.
— I wiedząc, że ktoś ma popełnić zbrodnię, przychodzisz dopiero teraz, żeby nas 
uprzedzić?
— Byłam strasznie zdenerwowana. Nie mogłam wyjść z lokalu przed zamknięciem. 
Alfonsi jest 
bardzo surowy, jeśli o to chodzi.
— Nawet gdybyś mu wszystko powiedziała?
— Wtedy by na mnie krzyknął, żebym się zajęła swoimi sprawami.
— Przypomnij sobie dokładnie, jakich słów użyli.
— Nie mówili dużo. Nie wszystko słyszałam. Grała orkiestra. Potem był występ 
Tani.
Brygadier zaczął robić notatki, lecz bez większego przekonania.
— Znasz jakąś hrabinę?
— Skądże!
— A czy jest taka, co odwiedza knajpę?
— Kobiety przychodzą rzadko. Nigdy nie słyszałam, żeby któraś była hrabiną.
— Starałaś się zobaczyć tych dwóch facetów?
— Nie miałam śmiałości. Bałam się.
— Czego?
— Bo mogliby się domyślić, że ich podsłuchuję.
— Jak się do siebie zwracali?
— Nie wiem dokładnie. Zdaje się, że jeden z nich ma na imię Oskar. Ale— nie 
jestem pewna. 
Za dużo wypiłam. Boli mnie głowa. Muszę się położyć. Jakbym wiedziała, że mi nie 
uwierzycie, 
tobym nie przyszła.
— Siadaj.
— Nie mogę sobie pójść?
— Nie teraz.
Wskazał jej ławkę przy ścianie, pod tablicą obwieszczeń administracyjnych.
Ale zaraz wezwał ją z powrotem:
— Jak się nazywasz?
— Arletta.
— Chodzi o twoje nazwisko. Masz dowód osobisty?
Wyjęła go z torebki. Przeczytał: „Jeanne, Marie, Marcelle Leleu”. 24 lata, 
urodzona w Moulins, 
tancerka. Adres: „Paryż, ulica Notre–Dame–de–Lorette 42”.
— Więc dlaczego Arletta?
— To mój pseudonim teatralny.
— Grałaś w teatrze?
— Nie w prawdziwych teatrach.
Wzruszył ramionami i oddał jej dokument po wypisaniu z niego danych.
— Możesz usiąść.
Szeptem zlecił młodemu koledze, żeby jej pilnował. Przeszedł do pokoju obok i 
stamtąd, by go 
nie słyszano, zadzwonił do Pogotowia Policyjnego.
— Louis? Tu Simon z dzielnicy La Rochefoucauld… Nie macie u siebie jakiejś 
hrabiny, którą 
zamordowano tej nocy?
— Dlaczego hrabiny?
— Nie wiem. To może kawał. Mała wygląda na lekko trąconą. W każdym razie jest 
kompletnie 
zalana. Podobno słyszała, jak dwóch facetów kombinowało zabójstwo jakiejś 
hrabiny. Hrabiny, 
która posiada biżuterię.
— Nie znam. I nic na tapecie.
— Gdyby coś się w tym duchu wydarzyło, daj mi znać.
Rozmawiali jeszcze chwilę o tym i owym. Gdy Simon wrócił do ogólnej sali, 
Arletta spała jak 
w poczekalni na dworcu. Wyglądała tak, że mimo woli poszukał wzrokiem bagażu 
przy jej nogach.
O siódmej, gdy Jacquard zmienił brygadiera, dziewczyna ciągle jeszcze spała i 
Simon 
powiadomił kolegę, o co chodzi. Już miał wyjść, gdy się obudziła. Mimo to 
postanowił skończyć 
nocną służbę.
Patrzyła zdziwiona na kogoś nowego, o czarnych wąsach, potem spojrzała 
niespokojnie na 
zegar i szybko się podniosła.
— Muszę już iść — oświadczyła.
— Chwileczkę, mała.
— Czego pan ode mnie chce?
— Może po drzemce lepiej sobie pani przypomni, co działo się tej nocy.
Minę miała teraz naburmuszoną, a cerę tłustą, szczególnie przy epilowanych 
brwiach.
— Nic więcej nie wiem. Chcę pójść do domu.
— Co to był za Oskar?
— Jaki Oskar?
Miał przed sobą raport Simona, napisany w czasie gdy dziewczyna spała.
— Ten, co chciał zabić hrabinę.
— Wcale nie powiedziałam, że nazywa się Oskar.
— No to jak?
— Nie wiem. Nie pamiętam, co nagadałam. Trochę wypiłam.
— Więc tę historię sobie zmyśliłaś?
— Nieprawda. Słyszałam rozmowę dwóch mężczyzn za przegrodą. Ale tylko niektóre 
zdania. A 
może mi się wydawało.
— Więc dlaczego do nas przyszłaś?
— Bo trochę wypiłam. A jak się człowiek napije, to wszystko wygląda inaczej i od 
razu robi 
coś z niczego.
— Była mowa o hrabinie?
— Tak… Tak mi się wydaje.
— O jej biżuterii?
— Mówili o biżuterii.
— I że załatwią jej właścicielkę?
— Tak to zrozumiałam. Ale byłam natankowana.
— Z kim piłaś?
— Z różnymi klientami.
— Iz tym Albertem?
— Ja go nie znam. Znam ich wszystkich tylko z widzenia.
— Oskara też?
— Dlaczego powtarza pan ciągle to imię?
— Poznałabyś go?
— Widziałam go od tyłu.
— Można równie dobrze poznać czyjeś plecy.
— Bo ja wiem? Może.
Z kolei ona spytała, jakby tknięta nagłą myślą:
— Czy kogoś zamordowano?
A ponieważ nikt nie odpowiedział, wyraźnie się zaniepokoiła. Na pewno miała 
potężnego kaca. 
Jej niebieskie tęczówki były mętne, a rozmazana pomadka uczyniła jej usta 
karykaturalnie szerokie.
— Mogę wrócić do siebie?
— Nie zaraz.
— Nic nie zrobiłam.
W pomieszczeniu znajdowało się teraz kilku funkcjonariuszy zajętych swoją robotą 
lub 
dzielących się nowinkami. Jacquard zadzwonił na Pogotowie Policyjne, ale tam 
dotąd nic nie 
wiedziano o śmierci hrabiny. Żeby mieć czyste sumienie, połączył się także z 
Quai des Orf?vres.
Lucas, który właśnie objął służbę, trochę zaspany, powiedział, na wszelki 
wypadek:
— Przyślijcie ją do mnie.
I więcej o tym nie myślał. Z kolei pojawił się Maigret w płaszczu i kapeluszu i 
rzucił okiem na 
nocne raporty.
Wciąż padało. Dzień zdawał się nasycony wilgocią i ludzie tego ranka byli w 
kiepskich 
nastrojach.
Trochę po dziewiątej policjant z dziewiątej dzielnicy przyprowadził Arlettę. Był 
nowicjuszem i 
nie znał rozkładu budynku. Chodził od drzwi do drzwi, prowadząc za sobą 
dziewczynę. W końcu 
trafił do pokoju inspektorów, gdzie młody Lapointe palił papierosa siedząc na 
skraju biurka.
— Szukani brygadiera Lucasa.
Nie zauważył, jak Arletta i Lapointe spojrzeli na siebie znacząco; kiedy mu 
wskazano pokój 
obok, wszedł tam i zamknął drzwi.
— Niech pani siada — powiedział Lucas do tancerki. Maigret, który jak zawsze 
robił mały 
obchód przed odprawą, stał właśnie przy kominku, nabijając fajkę.
— Ta dziewczyna — wyjaśnił Lucas — twierdzi, że słyszała, jak dwaj mężczyźni 
planowali 
morderstwo jakiejś hrabiny.
Zachowywała się teraz inaczej niż ubiegłej nocy. Bez namysłu ostro rzuciła:
— Nigdy tego powiedziałam!
— Oświadczyła pani, że słyszała dwóch mężczyzn…
— Byłam pijana.
— I to wszystko pani sobie wymyśliła?
— Tak.
— Dlaczego?
— Nie wiem. Miałam chandrę. Nie chciało mi się wracać do domu i przypadkowo 
trafiłam na 
komisariat.
Maigret, zaintrygowany, rzucił na nią okiem i dalej przeglądał papiery.
— Czy to znaczy, że w ogóle nie było mowy o hrabinie?
— Nie.
— Ani słowa?
— Może coś i słyszałam. Wie pan, jak to jest. Czasem złapie się jakieś słowo i 
zostaje w 
głowie.
— Na przykład dzisiaj w nocy?
— Być może.
— I na tej podstawie ułożyła pani tę całą historię?
— A pan, czy zawsze pamięta, co nawija, kiedy sobie popije?
Maigret się uśmiechnął. Lucas jednak nie wytrzymał, zniecierpliwiony:
— Czy pani zdaje sobie sprawę, że to jest przestępstwo?
— Co?
— Złożenie fałszywych zeznań. Może być pani za to pociągnięta do 
odpowiedzialności.
— Wszystko mi jedno. Chcę wrócić do siebie i położyć się spać.
— Mieszka pani sama?
— No wie pan!
Maigret znów się uśmiechnął.
— Czy nie pamięta pani także gościa, z którym wypiła pani butelkę szampana, 
niejakiego 
Alberta, który trzymał panią za ręce?
— Prawie niczego sobie nie przypominam. To normalka. Wszyscy w „Picratcie” 
poświadczą, 
że byłam zalana.
— Od której godziny?
— Zaczęłam wcześnie wieczorem, jak pan taki dokładny.
— Z kim?
— Sama.
— Gdzie?
— Wszędzie po trochu. W barach. Od razu widać, że nigdy pan nie był całkiem 
samotny.
Zabrzmiało to nieco komicznie pod adresem niepozornego Lucasa, który bardzo 
chciał okazać 
się surowym.
Czas mijał, z nawisłych chmur nieprzerwanie siąpił deszcz, zimny i monotonny. W 
biurach 
zaświecono lampy, wszędzie na podłodze widziało się mokre ślady.
Lucas właściwie zajmował się inną sprawą: kradzieżą z włamaniem do składów na 
Quai de 
Javel i śpieszył się, by już wyjść. Spojrzał na Maigreta, jakby zadając mu 
pytanie: .,Co mam z nią 
zrobić?
Rozległ się dzwonek wzywający na odprawę. Maigret wzruszył ramionami, miało to 
oznaczać: 
„Rób, co chcesz”.
— Pani ma telefon? — spytał jeszcze brygadier.
— Jest u dozorczyni.
— Wynajmuje pani pokój?
— Nie, mam własne mieszkanie.
— I mieszka pani sama?
— Już powiedziałam.
— A nie boi się pani, że jak pani stąd wyjdzie, to spotka Oskara?
— Chcę wrócić do domu.
Nie można jej było przytrzymywać bez końca tylko dlatego, że naopowiadała 
niedorzeczności w 
dzielnicowym komisariacie.
— Proszę dać znać, gdyby wydarzyło się coś nowego — rzekł Lucas, podnosząc się z 
miejsca. 
— Nie ma pani chyba zamiaru opuszczać miasta?
— Nie. Dlaczego?
Otworzył jej drzwi i patrzył, jak się oddala szerokim korytarzem. Przy schodach 
jakby się 
zawahała. Interesanci odprowadzali ją wzrokiem, czując, że należy do innego 
świata, świata, który 
żyje nocą. Wyglądała prawie nieprzyzwoicie w bezlitosnej jasności zimowego dnia.
Lucas czuł jeszcze w pokoju jej zapach, zapach kobiety, niemal ciepłego łóżka. 
Zadzwonił 
znowu na Pogotowie Policyjne.
— Macie coś o hrabinie?
— Żadnej wiadomości.
Potem otworzył drzwi do pokoju inspektorów:
— Lapointe! — zawołał. Ktoś odpowiedział:
— Właśnie wyszedł
— Nie mówił dokąd?
— Ma zaraz wrócić.
— Jest rai potrzebny. Nie w sprawie Arletty ani tej hrabiny. Pojedzie ze mną na 
Javel.
Lapointe wrócił po kwadransie. Obaj włożyli płaszcze i kapelusze i ruszyli w 
stronę metra 
Chatelet.
Maigret wrócił od szefa, gdzie codziennie składano raporty, usiadł nad stertą 
akt, zapalił fajkę i 
postanowił nie ruszać się z miejsca przez cały ranek.
Arletta wyszła z gmachu Policji Kryminalnej mniej więcej o pół do dziesiątej. 
Nikogo nie 
interesowało, czy wsiadła do metra lub autobusu, żeby dojechać na ulicę Notre–
Dame–de–Lorette. 
Może wstąpiła do jakiegoś baru, by wypić białą kawę, zjeść rogalik?
Dozorczyni nie zauważyła jej powrotu. Zresztą w tej kamienicy, niedaleko placu 
Saint—
Georges, mieszkańcy bezustannie wchodzili i wychodzili.
Około jedenastej dozorczyni wzięła się do zamiatania schodów na klatce B. 
Zdziwiło ją, że 
drzwi mieszkania Arletty są nie domknięte.
Lapointe na Ja vel był roztargniony, niespokojny, i Lucas zapytał, czy dobrze 
się czuje.
— Pewnie złapałem katar.
Obaj wciąż jeszcze przesłuchiwali ludzi z sąsiedztwa okradzionych magazynów, gdy 
w biurze 
Maigreta zadzwonił telefon.
— Tu komisarz z dzielnicy Saint–Georges.
Był to posterunek na ulicy La Rochefoucauld, gdzie o piątej nad ranem zjawiła 
się Arletta, by w 
końcu usnąć na ławce.
— Mój sekretarz melduje, że dziś rano wysłano do pana dziewczynę, Jeanne Leleu, 
zwaną 
Arletta, która oświadczyła, że podsłuchała rozmowę na temat morderstwa jakiejś 
hrabiny.
— Nie znam dokładnie sprawy — odparł Maigret marszcząc brwi. — Nie żyje?
— Tak. Znaleziono ją uduszoną w sypialni.
— W łóżku?
— Nie.
— Była ubrana?
— Tak.
— W płaszczu?
— Nie. W czarnej jedwabnej sukience. Przynajmniej tak mi doniesiono przed 
chwilą. Jeszcze 
tam nie byłem. Chciałem najpierw zadzwonić do pana. Zdaje się, że to coś 
poważnego.
— Niewątpliwie.
— Ciągle nic o hrabinie?
— Jak dotąd nic. To może potrwać.
— Zawiadomi pan prokuraturę?
— Owszem. Wkrótce tam będą.
— Myślę, że powinni. Dziwna sprawa, doprawdy. Mój dyżurny brygadier nie przejął 
się 
zbytnio dziewczyną, bo była nietrzeźwa. No, to na razie.
— Na razie.
Maigret chciał zabrać ze sobą Lucasa, ale na widok jego pustego biurka 
przypomniał sobie o 
kradzieży na Javel. Lapointe’a także nie było. Wrócił Janvier w mokrym i 
sztywnym od zimna 
płaszczu nieprzemakalnym.
— Idziemy!
Jak zwykle włożył do kieszeni dwie fajki.
ROZDZIAŁ DRUGI
Janvier zatrzymał nieduży samochód Policji Kryminalnej przy krawężniku i obaj 
jednocześnie 
podnieśli głowy, sprawdzając numer kamienicy. Potem, trochę zaskoczeni, 
spojrzeli na siebie. Na 
chodniku nie było zgromadzonych przechodniów. Nikogo także w bramie ani na 
podwórzu i 
policjant wysłany przez komisariat, aby rozpędzać gapiów, przechadzał się 
jedynie w pewnej 
odległości.
Wkrótce zrozumieli przyczynę tej dość niezwykłej sytuacji. Beulant, komisarz 
dzielnicowy, 
ukazał się w drzwiach stróżówki. Obok niego stała dozorczyni, rosła, opanowana 
kobieta o 
bystrym wyrazie twarzy.
— Pani Boue — przedstawił ją. — Żona jednego z naszych, sierżantów. Kiedy 
znalazła ciało, 
zamknęła drzwi własnym kluczem i zeszła, by powiadomić mnie telefonicznie. W 
domu nikt 
jeszcze nic nie wie.
Kobieta lekko pochyliła głowę, jakby usłyszała komplement.
— Jest ktoś na górze? — spytał Maigret.
— Inspektor Lognon i lekarz sądowy. Przeprowadziłem długą rozmowę z panią Boue i 
wspólnie staraliśmy się dociec, o jaką hrabinę może tu chodzić.
— Nie znam żadnej hrabiny w naszej dzielnicy — powiedziała.
Po jej zachowaniu, głosie, sposobie mówienia widać było, że chce się okazać 
przykładnym 
świadkiem.
— To nie była zła dziewczyna. Rzadko ją widywałam, bo wracała o świcie i potem 
niemal cały 
dzień spała.
— Od dawna tu mieszka?
— Dwa lata. Zajmuje dwa pokoiki na klatce B, od podwórza.
— Często przyjmowała gości?
— Właściwie nigdy.
— A mężczyzn?
— Jeśli nawet, to ich nie widziałam. Jedynie na początku, kiedy się sprowadziła 
i przywieziono 
meble, zauważyłam, raz czy dwa, starszego, krępego, niskiego mężczyznę, którego 
wzięłam za jej” 
ojca. Słowem się do mnie nie odezwał. Na ile się orientuję, od tamtego czasu tu 
nie bywał. W 
domu jest wielu lokatorów. To przeważnie biura w klatce A. Ruch jest duży.
— Niedługo może wrócę, by z panią jeszcze pomówić.
Kamienica była nieco staroświecka. Na lewo i prawo wiodły ciemne schody. 
Wszędzie wisiały 
tabliczki „z imitacji marmuru, niektóre emaliowane. Ogłaszały na antresoli 
usługi fryzjera 
damskiego, na pierwszym piętrze masażystki, na drugim wytwórni sztucznych 
kwiatów, 
pośrednika, a nawet jasnowidzącej. Bruk na podwórzu lśnił od wilgoci, w głębi 
były drzwi 
oznaczone czarną literą „B”.
Weszli na trzecie piętro, zostawiając na stopniach wilgotne ślady; tylko jedne 
drzwi się 
otworzyły,’ gdy je mijali. Wyjrzała z nich tęga kobieta z rzadkimi włosami w 
papilotach. 
Obejrzała ich ciekawie i zamknęła drzwi na klucz.
Był tu już inspektor Lognon z dzielnicy Saint–Georges, ponury jak zawsze, a 
spojrzenie, które 
rzucił Maigretowi, mówiło wyraźnie: „Wiedziałem, że tak będzie”.
To zaś nie dotyczyło uduszonej dziewczyny, lecz faktu, że na miejsce zbrodni, 
dokonanej w jego 
dzielnicy, wysłano go wprawdzie, lecz oto natychmiast zjawia się Maigret, by mu 
odebrać sprawę.
— Niczego nie tknąłem — podkreślił bardzo oficjalnie. — Lekarz znajduje się 
jeszcze w 
sypialni.
Mieszkania w taką pogodę nie mogą wyglądać przytulnie. Był to jeden z owych dni, 
kiedy 
człowiek zadaje sobie pytanie, dlaczego się urodził i dlaczego tak się męczy 
przez całe życie.
Pierwszy pokój był rodzajem saloniku. Ładnie umeblowany, bardzo czysty i, wbrew 
oczekiwaniu, w idealnym porządku. Zwracała uwagę posadzka, wyfroterowana 
starannie jak w 
klasztorze, unosił się tu przyjemny zapach pasty. Należało się dowiedzieć, czy 
Arletta sama 
zajmowała się sprzątaniem.
Przez uchylone drzwi zobaczyli doktora Pasquier, który wkładał płaszcz i chował 
do torby 
narzędzia. Na białej koziej skórze, przy zasłanym łóżku, leżały zwłoki Arletty w 
czarnej sukience, 
z odrzuconym bezwładnie białym ramieniem. Włosy jej połyskiwały rudawo.
Najbardziej wzruszał go zawsze jakiś nieważny szczegół i teraz Maigret poczuł 
lekki skurcz 
serca na widok stopy w pantofelku na szpilce i drugiej obok, rozzutej, której 
palce widoczne były 
przez cienką, zachlapaną błotem pończochę, z oczkiem puszczonym od pięty za 
kolano.
— Oczywiście, jest martwa — rzekł lekarz. — Typ, który to zrobił, dusił ją do 
skutku.
— Można określić czas zgonu?
— Nie więcej niż półtorej godziny temu. Stężenie pośmiertne jeszcze się nie 
zaczęło.
Maigret ujrzał niedaleko łóżka, za drzwiami, otwartą szafę, w której wisiały 
przeważnie czarne 
wieczorowe suknie.
— Sądzi pan, że zaatakowano ją od tyłu?
— Możliwe, bo nie widzę śladów walki. Czy raport mam przesłać panu?
— Jeśli pan łaskaw.
Sypialnia urządzona była z pewną kokieterią, nie przypominała w niczym sypialni 
tancerki z 
nocnego lokalu. Jak w saloniku, panował tu idealny porządek, z wyjątkiem futerka 
imitującego 
norki, które leżało niedbale w poprzek łóżka i torebki na sofce.
Maigret wyjaśnił lekarzowi:
— Opuściła Quai des Orf?vres mniej więcej o pół do dziesiątej. Jeśli wzięła 
taksówkę, 
przyjechała tu o dziesiątej. Gdyby jechała autobusem lub metrem, wróciłaby 
zapewne trochę 
później. I z miejsca ją napadnięto.
Zbliżał się do szafy, oglądając posadzkę.
— Ktoś już na nią czekał. Ukrył się tutaj i chwycił ją za gardło, kiedy zdjęła 
płaszcz.
Wszystko to stało się całkiem niedawno. Rzadko mieli okazję zjawić się tak 
szybko na miejscu 
zbrodni.
— Czy będę jeszcze potrzebny? — zagadnął lekarz.
Wyszedł, a komisarz Beulant spytał również, czy jego obecność jest konieczna do 
czasu 
przybycia prokuratora i natychmiast udał się do swego biura, które mieściło się 
tuż obok. Lognon 
stał w kącie z obrażoną miną na znak, że i on czuje się tutaj niepotrzebny.
— Nic pan nie znalazł? — spytał go Maigret nabijając fajkę.
— Zajrzałem tylko do szuflad. Proszę spojrzeć do tej1 na lewo, w komodzie.
Pełna była zdjęć Arletty. Głównie reklamowych, jak tamte, wiszące w gablocie 
„Picratta”. 
Przedstawiały ją w czarnej jedwabnej sukni, choć innej niż ta codzienna, w 
której leżała przed 
nimi. Wieczorowa była nadzwyczaj obcisła.
— Jest pan z tej dzielnicy, Lognon, widział pan kiedyś jej program?
— Nie, nigdy, ale wiem, na czym polega. Jak pan widzi z tych fotografii na 
wierzchu, wyginała 
się niby to tańcząc w rytmie muzyki, a jednocześnie zdejmowała powoli suknię, 
pod którą nie 
miała niczego. Na koniec numeru była całkiem do rosołu. — Długi, bulwiasty nos 
Lognona jakby 
się poruszał i czerwieniał. — One podobno tak właśnie zabawiają publiczność w 
Ameryce. A 
kiedy była już bez niczego, wtedy gasło światło. — Dodał niepewnie: — Niech pan 
zajrzy pod 
sukienkę.
A gdy Maigret, zdziwiony, stał bez ruchu:
— Lekarz, który ją badał, zawołał mnie, żebym to zobaczył, Jest całkiem 
wygolona. Nawet na 
ulicy nie nosiła niczego pod spodem.
Wszyscy trzej czuli się zażenowani. Żaden z nich, jakby się umówili, nie miał 
odwagi zbliżyć 
się do ciała na koziej skórze, które zachowało w sobie coś rozwiązłego. Maigret 
rzucił okiem na 
pozostałe, chyba amatorskie zdjęcia w mniejszym formacie. Były to akty 
dziewczyny w pozach 
wymyślnie erotycznych. — Znajdźcie mi jakąś kopertę — powiedział. Oczywiście na 
twarzy tego 
durnia Lognona zawitał drwiący uśmieszek; na pewno myślał, że komisarz zabiera 
zdjęcia, żeby 
się nimi do woli podniecać u siebie w biurze.
Janvier rozpoczął dokładne oględziny sąsiedniego pokoju i ciągle uderzała ich 
sprzeczność 
między tym, co znajdowali, a rodzajem zdjęć; między jej trybem życia, a wyglądem 
mieszkania.
W szafce ściennej schowana była kuchenka naftowa, dwa czyste garnki, talerze, 
sztućce, 
filiżanki, świadczące o tym, że przynajmniej czasem sama gotowała. W skrzynce za 
oknem od 
strony podwórza były jajka, masło, seler i dwa kotlety.
Druga szafka pełna była szczotek, ścierek, pudełek z pastą i wszystko to 
kojarzyło się z 
uregulowaną egzystencją zwykłej gospodyni, dumnej ze swego mieszkania, nawet 
przesadnie o 
niego dbającej.
Na próżno szukali korespondencji, jakichś dokumentów. Tu i tam leżało trochę 
ilustrowanych 
magazynów, lecz nie było książek, prócz książki kucharskiej i słownika 
francusko–angielskiego. 
Żadnych fotografii rodziny, przyjaciół czy sentymentalnych pamiątek, które można 
znaleźć w 
każdym niemal domu.
Natomiast cała kolekcja pantofli prawie nie używanych, na niebotycznych 
obcasach; widocznie 
Arletta namiętnie je kupowała, lecz stopy miała zbyt wrażliwe, aby je często 
nosić.
W torebce puderniczka, klucze, pomadka do ust, dowód osobisty, chusteczka. Dowód 
Maigret 
włożył do kieszeni. Czuł się nieswojo w tych dwóch .nagrzanych przez kaloryfery 
pokoikach. 
Zwrócił się do Janviera:
— Zaczekasz na prokuratora. Ja chyba tu jeszcze wrócę. Niedługo przyjdzie ekipa 
techniczna.
Ponieważ nie znaleziono koperty, wsunął zdjęcia w kieszeń płaszcza, uśmiechnął 
się do 
Lognona, którego koledzy przezwali Fajtłapą, i skierował się do wyjścia. Czekała 
ich w tym domu 
żmudna i długa robota. Należało przesłuchać wszystkich lokatorów, między innymi 
tęgą kobietę w 
lokówkach, która zapewne interesowała się życiem sąsiadów i może widziała 
mordercę, jak szedł 
na górę lub stamtąd wracał.
Maigret po drodze wstąpił do stróżówki, zapytał panią Boue, czy może ‘zadzwonić 
z aparatu 
stojącego przy łóżku, pod zdjęciem jej męża w mundurze.
— Czy Lucas już wrócił? — zapytał, gdy się połączył z Wydziałem Kryminalnym.
Podyktował dane z dowodu Arletty obecnemu tam inspektorowi.
— Skontaktuj się z Moulins. Trzeba ustalić, „czy miała rodzinę. Chyba są tam 
ludzie, którzy ją 
znali. Jeśli rodzice żyją, trzeba ich powiadomić. Myślę, że wkrótce przyjadą.
Oddalał się chodnikiem wznoszącym się ku ulicy Pigalle, kiedy usłyszał 
zatrzymujące się auto. 
To przyjechał prokurator. .Zaraz powinni się zjawić technicy. Wolał być 
nieobecny, kiedy z 
dwadzieścia osób tłoczyć się będzie w dwóch małych pokojach, gdzie nikt jeszcze 
nie ruszył z 
miejsca ciała denatki.
Na lewo znajdowała się piekarnia, na prawo sklep z winami z żółtym szyldem. Gdy 
zapadła 
noc, kabaret „U Picratta” był tu zapewne najbardziej widoczny ze swym jaskrawym 
neonem na 
ciemnym tle sąsiednich domów. W dzień jednak można było przejść obok, nie 
domyślając się 
istnienia tego lokalu.
Od frontu były tylko drzwi i jedna gablota, a w deszczu, przy takiej pogodzie, 
wiszące tam 
fotografie wyglądały ponuro, nabierały jakiejś dwuznaczności.
Minęło południe i Maigreta zdziwiły otwarte drzwi. W środku paliła się jedyna 
żarówka, a 
jakaś kobieta zamiatała podłogę między stolikami.
— Czy zastałem właściciela? — rzucił pytanie. Obejrzała go spokojnie, ze 
szczotką w ręku, i 
zagadnęła:
— W jakiej sprawie?
— Chciałbym z nim porozmawiać.
— Śpi. Jestem jego żoną.
Miała chyba pięćdziesiątkę, może nawet więcej. Była tęga, ale żwawa, o ładnych 
brązowych 
oczach w nabrzmiałej twarzy.
— Komisarz Maigret z Policji Kryminalnej.
Nie wyglądała na zaniepokojoną.
— Proszę siadać.
Wewnątrz panował mrok, a czerwone ściany i boazerie wydawały się niemal czarne. 
Tylko 
butelki za barem, umieszczonym blisko drzwi, lśniły odbiciem dziennego światła.
Sala była bardzo długa, z niskim sufitem. Wąska estrada dla orkiestry, pianino, 
harmonia w 
pokrowcu, a naokoło parkietu do tańca wznosiły się przepierzenia na około 
półtora metra, tworząc 
rodzaj boksów, w których goście mogli się czuć izolowani od reszty.
— Mam zbudzić Freda?
Była w kapciach i w szarym fartuchu na znoszonej sukni. Nie zdążyła się jeszcze 
umyć ani 
uczesać.
— Bywa tu pani także w nocy? Rzekła po prostu:
— Obsługuję toalety i zajmuję się kuchnią, kiedy goście chcą coś zjeść.
— Mieszka pani na miejscu?
— Na półpiętrze. Z tyłu, z kuchni, są schody do naszego mieszkania. Ale 
posiadamy także dom 
w Bourgival, dokąd jeździmy, kiedy lokal jest zamknięty.
Wciąż była spokojna, choć na pewno irytowała ją obecność ważnego funkcjonariusza 
policji. 
Ale może była do takich najść przyzwyczajona i czekała cierpliwie.
— Od jak dawna prowadzą państwo ten kabaret?
— W przyszłym miesiącu będzie jedenaście lat.
— Dużo gości przychodzi?
— To zależy od dnia.
Zobaczył kartonik i przeczytał: ,,Finish the night at Picratts the hottest spot 
in Paris”. Pamiętał 
trochę angielski, więc przetłumaczył: „Zakończcie noc u «Picratta» w najbardziej 
podniecającym 
miejscu Paryża”.
Słowo „podniecający” nie oddawało dokładnie sensu. Po angielsku wyrażało więcej: 
„najgorętsze” miejsce w Paryżu, w dokładnym znaczeniu tego słowa.
Nie zmieniała wyrazu twarzy.
— Napije się pan czegoś?
Ale z góry wiedziała, że odmówi.
— Gdzie roznosicie te prospekty?
— Dajemy portierom w znanych hotelach, którzy potem wsuwają je swoim gościom, 
przede 
wszystkim Amerykanom. Późno w nocy, kiedy cudzoziemcy mają doić sławnych lokali 
„i nie 
wiedzą, co robić dalej, Pasikonik kręci się blisko i rozdaje im te reklamówki 
albo wrzuca do 
samochodów i taksówek. Rozumie pan, my zaczynamy robotę, kiedy inni ją kończą. ‘ 
Rozumiał. 
Tutejsza klientela składała się z ludzi, którzy włóczyli się przedtem po całym 
Montmartrze, a jeśli 
nie znajdowali tego, co ich interesowało, w końcu próbowali szczęścia w 
„Picratcie”.
— Muszą być wtedy na dużym rauszu?
— Oczywiście.
— Dużo ich było ostatniej nocy?
— To był poniedziałek. Wtedy nigdy nie ma wielkiego ruchu.
— Czy stamtąd, gdzie pani przebywa, widać, co się dzieje na sali?
Pokazała mu w głębi, na lewo od estrady, drzwi z napisem „Toalety”. Inne, 
równoległe, na 
prawo, nie były oznaczone.
— Siedzę tam prawie zawsze. Na ogół nie podajemy ciepłych dań. Ale czasem goście 
żądają 
zupy cebulowej, wątróbki albo langusty na zimno. Wtedy idę na chwilę do kuchni.
— Więc prawie zawsze jest pani na sali?
— Najczęściej. Pilnuję moich panienek i w odpowiedniej chwili podsuwam 
bombonierkę, 
kwiaty albo szmacianą maskotkę. Pan wie, jak to jest.
Nie próbowała blagować. Usiadła z westchnieniem ulgi i wysunęła jedną stopę z 
kapcia. Stopa 
była spuchnięta i gruzłowata.
— Co jeszcze pan chce wiedzieć? Ja pana nie popędzam, ale za chwilę muszę 
zbudzić Freda. 
To mężczyzna, potrzebuje więcej snu ode mnie.
— Kiedy się pani położyła?
— Około piątej. Ale czasem idę na górę dopiero o siódmej.
— Kiedy pani wstała?
— Przed godziną. Jak pan widzi, już pozamiatałam.
— Mąż poszedł spać w tym samym czasie co pani?
— Wszedł na górę pięć minut przede mną.
— Czy dzisiaj z samego rana nie chodził do miasta?
— Cały czas leżał w łóżku.
Stopniowo ogarniał ją niepokój, kiedy tak uporczywie dopytywał się o jej męża.
— Czy chodzi panu o niego?
— Raczej o dwóch mężczyzn, którzy byli tu dzisiaj, mniej więcej o drugiej nad 
ranem. Siedzieli 
w jednym z boksów. Przypomina pani sobie?
— Dwaj mężczyźni?
Obejrzała kolejno stoliki, jakby szukając w pamięci.
— Czy może pani określić miejsce, które zajmowała Arletta przed swoim drugim 
występem?
— Tak. Była w towarzystwie swojego chłopaka. Nawet jej powiedziałam, że to 
strata czasu.
— Przychodził często?
— Ostatnio był tu trzy albo cztery razy. Są tacy, co wpadają przypadkowo i 
zakochują się w 
jednej z dziewcząt. Ciągle im tłumaczę, że niech tam, jeden raz, kiedy nie mogą 
się obejść, ale 
prywatni absztyfikanci nie powinni tu wracać. Siedzieli w trzeciej loży, z 
numerem sześć, tyłem do 
ulicy. Dokładnie ich widziałam. Cały czas trzymał ją za ręce i gadał bez przerwy 
z cielęcym 
wyrazem twarzy, jak to oni zwykle.
— A w sąsiednim boksie?
— Nie było nikogo.
— Przez cały wieczór?
— Łatwo to sprawdzić. Jeszcze nie uprzątnęłam ze stolików. Gdyby tam ktoś 
siedział, zostałyby 
niedopałki papierosów albo cygar w popielniczce i ślady kieliszków na blacie.
Nie ruszyła się z miejsca, kiedy to sprawdzał.
— Nic nie widać.
— Innego dnia nie byłabym taka pewna. Ale w poniedziałek jest taki mortus, że 
nawet 
chcieliśmy zamykać. Daję słowo, przyszło może tuzin gości. Mąż powie to samo.
— Zna pani Oskara? — zapytał bez wstępów.
Siedziała nieporuszona, ale odniósł wrażenie, jakby stała się mniej chętna do 
rozmowy.
— Jakiego Oskara?
— Mężczyzna w pewnym wieku, niski, krępy, szpakowaty.
— Takiego nie znam. Rzeźnik nazywa się Oskar, ale to wysoki brunet z wąsami. 
Może Fred…
— Zechce go pani zawołać.
Został sam w tym purpurowym tunelu, gdzie w tle odcinał się jasny prostokąt 
drzwi niczym 
ekran, na którym poruszały się niewyraźne sylwetki, jak z dawnych kronik 
filmowych.
Przed sobą na ścianie ujrzał zdjęcia Arletty w nieodmiennej czarnej sukni, 
opinającej jej ciało 
tak dokładnie, że wydawało się bardziej nagie niż na wyzywających fotografiach, 
które miał w 
kieszeni.
Rano u Lucasa nie zwrócił prawie na nią uwagi. To był drobny nocny ptak, jakich 
spotykał 
wiele. Zastanowiła go jednak młodość dziewczyny i wydało mu się, że coś tu nie 
gra. Wciąż 
pamiętał jej ochrypły głos. Tak mówią wszystkie o świcie, bo za dużo palą i za 
dużo piją. 
Przypomniał sobie jej niespokojne oczy i to, że mimo woli spojrzał na jej 
piersi. Ale ponad 
wszystko uderzyła go aura kobiecości, niemal ciepłego łóżka, którą wokół siebie 
roztaczała. 
Rzadko spotykał kogoś tak przepojonego seksem, choć to nie pasowało do 
dziecinnej obawy w jej 
spojrzeniu, a tym bardziej do mieszkania, które właśnie poznał, mieszkania ze 
starannie 
wyfroterowanym parkietem, schowkiem na szczotki, dobrze zaopatrzoną spiżarką.
— Fred zaraz schodzi.
— Pytała go pani?
— Chciałam wiedzieć, czy zauważył tamtych dwóch. Jest całkiem pewny, ,że nie 
było nikogo 
przy tym stoliku. Znaczy się przy czwartym. U nas, wie pan, stoliki w lożach są 
numerowane. Przy 
piątce siedział’ Amerykanin, który wypił prawie całą butelkę whisky, i duże 
towarzystwo w 
jedenastce. Désiré, kelner, potwierdzi to dzisiaj wieczór.
— Gdzie mieszka?
— Gdzieś na przedmieściu. Nie wiem dokładnie. Rano wraca do siebie pociągiem z 
dworca 
Saint–Lazare.
— Kogo jeszcze państwo zatrudniają?
— Pasikonika, który stoi przy drzwiach i jest także gońcem, a przy okazji 
rozdaje prospekty. No 
i orkiestrę, i dziewczęta.
— Ile ich jest?
— Prócz Arletty jest Betty Bruce, to jej fotografia, ta z lewej strony. Wykonuje 
tańce 
akrobatyczne. I Tania, która w przerwach między swoimi numerami gra na pianinie. 
W tej chwili 
to wszystko. Owszem, są i takie, które przychodzą z ulicy wypić kieliszek i 
kogoś poderwać. Ale 
nie należą do personelu. My stanowimy tutaj jakby rodzinę. Fred i ja nie mamy 
wielkich ambicji. 
Kiedy uzbieramy trochę pieniędzy, będziemy sobie żyć spokojnie w naszym domu w 
Bourgival. O, 
właśnie przyszedł mąż.
Niewysoki, lecz silnie zbudowany i dobrze się trzymający mężczyzna około 
pięćdziesiątki, o 
czarnych włosach, lekko tylko posiwiałych na skroniach, wyszedł z kuchni 
wkładając marynarkę na 
koszulę bez kołnierzyka. Widocznie ubrał się w pośpiechu, gdyż miał na sobie 
spodnie od 
smokinga i ranne pantofle na gołych stopach.
On też wydawał się spokojny, bardziej nawet od żony. Prawdopodobnie znał 
Maigreta z 
nazwiska, lecz widział go po raz pierwszy i szedł wolno, żeby lepiej mu się 
przyjrzeć.
— Fred Alfonsi — przedstawił się wyciągając rękę. — Żona pana nie poczęstowała?
I jakby to stwierdzając, przesunął dłonią po stoliku numer cztery.
— Naprawdę niczego pan sobie nie życzy? Ale chyba nie będzie panu przeszkadzało, 
jeśli Róża 
da mi filiżankę kawy?
Tak miała na imię jego żona. Udała się na zaplecze, Alfonsi natomiast usiadł 
przed komisarzem, 
oparł łokcie na stoliku i czekał.
— Jest pan pewny, że nikt nie siedział właśnie tutaj ubiegłej nocy?
— Niech pan posłucha, panie komisarzu. Wiem, kim : pan jest, ale pan nic o mnie 
nie wie. 
Pewnie informował się już pan u swych kolegów z obyczajówki. Ci panowie 
zaglądają czasem do 
mnie, bo taka ich robota. Tak jest od lat. Jeśli nie powiedzieli, to powiedzą, 
że nigdy nie znaleźli u 
mnie żadnego naruszenia przepisów i że jestem spokojnym człowiekiem.
Te słowa brzmiały trochę dziwnie w zestawieniu z jego złamanym nosem i uszami 
jak kalafiory 
u eks–boksera.
— A więc kiedy mówię, że przy tym stoliku nie było nikogo, to znaczy, że nie 
było. Mój zakład 
jest skromny. Pracuje tutaj niewiele osób i zawsze jestem , na miejscu, żeby 
mieć wszystko na oku. 
Mogę powiedzieć dokładnie, ilu gości było ostatniej nocy. Wystarczy przejrzeć 
rachunki w kasie, 
bo mają wypisane numery stolików.
— Arletta ze swoim chłopcem zajmowała piątkę, tak?
— Szóstkę. Na prawo są numery parzyste: dwa, cztery, sześć, osiem, dziesięć, 
dwanaście. Z 
lewej nieparzyste.
— A przy stoliku obok?
— Ósmym? Mniej więcej o czwartej nad ranem siedziały tam dwie pary. Chyba 
paryżanie, 
którzy u nas nigdy nie byli i nie wiedzieli, gdzie tu jeszcze pójść. ‘ Ale 
szybko się zorientowali, że 
to nie dla nich. Wypili tylko jedną butelkę szampana i zaraz sobie poszli. A ja 
zamknąłem lokal.
— Czyli przy tym stoliku ani przy żadnym innym nie widział pan dwóch samotnych 
mężczyzn? 
Jednego w średnim wieku, podobnego trochę do pana?
Jak człowiek, który wie, co jest grane. Fred Alfonsi odparł z uśmiechem:
— Jeśli będzie pan ze mną szczery, to, być może, spróbuję panu pomóc. Nie uważa 
pan, że dość 
tej zabawy w kotka i myszkę?
— Arletta nie żyje.
— Co takiego?
Aż podskoczył z wrażenia. Wstał, wzburzony, i krzyknął w stronę kuchni:
— Roza!… Roza!…
— Słyszę… Już idę…
— Arletta nie żyje!
— Co ty wygadujesz?
Nadbiegła zdumiewająco szybko jak na swoją tuszę.
— Arletta? — powtórzyła.
— Została uduszona dziś rano w swojej sypialni — dodał Maigret patrząc na nich 
uważnie.
— Coś podobnego! A jaki drań…
— To właśnie chciałbym wiedzieć.
Roza głośno wytarła nos. Rzeczywiście mogła zaraz się rozpłakać. Wzrok utkwiła w 
fotografii 
dziewczyny na ścianie.
— Jak to się stało? — zapytał Fred kierując się do baru.
Z namysłem wybrał butelkę markowego koniaku, napełnił trzy kieliszki, pierwszy 
podał żonie, 
drugi postawił nie nalegając przed Maigretem, który w końcu umaczał w nim usta.
— Podsłuchała tutaj ostatniej nocy rozmowę dwóch mężczyzn o pewnej hrabinie.
— Jakiej hrabinie?
— Nie wiem. Jeden z nich nazywał się podobno Oskar.
Alfonsi ani drgnął.
— Po wyjściu stąd poszła na komisariat dzielnicowy, aby opowiedzieć, co 
usłyszała. Następnie 
przyprowadzono ją na Quai des Orf?vres.
— Dlatego ją uziemiono?
— Prawdopodobnie.
— Widziałaś tych dwóch, Roza?
Zaprzeczyła. Byli naprawdę zdumieni i oboje wyraźnie przejęci.
— Klnę się, panie komisarzu, że gdyby przyszło tu dwóch facetów, tobym wiedział 
i niczego 
nie ukrywał. Nie ma po co się przechytrzać. Pan dobrze wie, jak to bywa w 
podobnych knajpach. 
Ludzie nie przychodzą tu na jakieś ekstra występy ani żeby potańczyć przy dobrym 
jazzie. To nie 
jest elegancki kabaret. Czytał pan nasze reklamówki. Oni idą najpierw gdzie 
indziej, bo szukają 
czegoś rajcownego. Jeśli poderwą babkę, to u nas się nie pojawią. Ale jak nie 
znajdą tego, czego 
chcą, kończą balangę u nas. Mają już wtedy dobrze w czubie. Większość nocnych 
taksiarzy ma z 
nami układy, zresztą nie za darmo. Kiedy goście wychodzą z wytwornych lokali, 
portierzy 
informują ich dyskretnie. Przeważnie to cudzoziemcy, którym się zdaje, że 
odkryją coś 
nadzwyczajnego. A nadzwyczajna była tylko Arletta, kiedy się rozbierała. Przez 
ćwierć sekundy, 
po zdjęciu sukni, ukazywała się całkiem naga. Aby nie mieć kłopotów, kazałem się 
jej wygolić, bo 
tak jest podobno przyzwoiciej. Po występie prawie zawsze zapraszano ją do 
któregoś ze stolików.
— Puszczała się? — spytał Maigret bez ogródek.
— W każdym razie nie tutaj. I nie w godzinach pracy. Dopóki lokal jest czynny, 
nie pozwalam 
im wychodzić. Starają się zatrzymać gości jak najdłużej, zachęcać do picia i 
myślę, że obiecują im 
spotkanie po robocie.
— I spotykają się?
— A jak pan myśli?
— Arletta również?
— Pewnie i jej się to zdarzało.
— A wczoraj z tym młodym człowiekiem?
— Na pewno nie. Ten miał, żeby tak powiedzieć, uczciwe zamiary. Któregoś 
wieczoru trafił tu 
przypadkiem ze swoim kolegą i z miejsca zakochał się w Arletcie. Był jeszcze 
parę razy, ale nigdy 
do zamknięcia. Pewnie wcześnie rano idzie do roboty.
— Czy miała innych stałych klientów?
— Pan chyba rozumie, że u nas takich nie ma. To goście z ulicy. Naturalnie, 
wszyscy są do 
siebie podobni, ale zawsze jacyś nowi.
— Miała przyjaciół?
— Nie wiem — odparł chłodno. Maigret spojrzał niepewnie na żonę Freda.
— Czy nie zdarzyło się panu…
— Proszę się nie krępować. Roza nie jest zazdrosna. Już kawał czasu to jej nie 
obchodzi. A 
jeśli pan chce wiedzieć, to owszem. Zdarzyło mi się.
— U niej?
— Nigdy nie przestąpiłem jej progu. Tutaj. W kuchni.
— Taki już jest. Znika na chwilę i nim się obejrzę, już jest z powrotem. A 
później wraca 
dziewczyna i otrzepuje się jak kura.
To ją bawiło.
— Wiedzą coś państwo o hrabinie?
— Jakiej hrabinie?
— Wszystko jedno. Chciałbym dostać adres Pasikonika. Jak ten chłopiec właściwie 
się 
nazywa?
— Thomas. Tyle o nim wiemy. Wychował się w sierocińcu. Nie umiem nawet 
powiedzieć, 
gdzie sypia. Ale znajdzie go pan dzisiaj po południu na wyścigach. To jego 
największa pasja. 
Jeszcze po jednym?
— Dziękuję.
— Jak pan myśli, zlecą się dziennikarze?
— Możliwe. Kiedy się dowiedzą.
Nie był pewny, czy Fred jest zadowolony z perspektywy takiej reklamy, czy na 
odwrót, to go 
irytuje.
— W każdym razie jestem do pańskiej dyspozycji. Myślę, że dzisiaj wieczór lepiej 
otworzyć 
lokal jak zwykle. Gdyby pan zechciał wpaść, to mógłby pan przesłuchać wszystkich 
po kolei.
Kiedy Maigret wrócił na ulicę Notre–Dame–de–Lorette, samochodu prokuratora już 
nie było. 
Karetka ze zwłokami dziewczyny właśnie odjeżdżała. Przed bramą stała gromadka 
przechodniów, 
choć mniejsza, niż się spodziewał.
Zastał Janviera w stróżówce, przy telefonie. Inspektor odłożył słuchawkę i 
zameldował:
— Są już wiadomości z Moulins. Oboje Leleu żyją, ojciec i matka oraz syn, 
urzędnik w banku. 
Ich córka, Jeanne Leleu, jest drobną brunetką z płaskim nosem, która opuściła 
dom rodzinny przed’ 
trzema laty i nie dała znaku życia. Rodzice nie chcą nawet o niej słyszeć.
— Więc rysopis się nie zgadza?
— Nie. Tamta jest pięć centymetrów niższa od Arletty i chyba nie zoperowała 
sobie nosa.
— Żadnych wiadomości o hrabinie?
— Jak dotąd nic. Wypytywałem lokatorów z klatki B. Jest ich sporo. Gruba 
blondyna, co nas 
obejrzała na schodach, jest szatniarką w teatrze. Zapewniła, że nic jej nie 
obchodzi, co się dzieje 
w domu, ale słyszała, jak ktoś szedł na górę parę minut przed dziewczyną.
— Więc i ją słyszała? A skąd była pewna, że to ona?
— Twierdzi, że poznaje ją po chodzie. A tak naprawdę, to ciągle sterczy przy 
drzwiach i 
podgląda.
— Widziała tego mężczyznę?
— Mówi, że nie, ale szedł powoli, jak ktoś otyły lub chory na serce.
— Nie zauważyła, kiedy wracał?
— Nie.
— Jest pewna, że to nikt z lokatorów z wyższych pięter?
— Zna kroki wszystkich. Pytałem również sąsiadkę Arletty, dziewczynę zatrudnioną 
w 
piwiarni. Musiałem Ją zresztą obudzić. Ale nic nie słyszała.
— To wszystko?
— Dzwonił Lucas. Wrócił do biura i czeka na instrukcje.
— Odciski palców?
— Znaleziono tylko nasze i Arletty. Dostanie pan raport wieczorem.
— Czy nie ma tu lokatora imieniem Oskar? — Maigret zapytał przy sposobności 
także 
dozorczynię.
— Nie, panie komisarzu. Ale kiedyś, dawno temu, ktoś zadzwonił i zostawił 
wiadomość dla 
Arletty. Jakiś, mężczyzna z nietutejszym akcentem powiedział wtedy: „Proszę ją 
uprzedzić, że 
czeka na nią Oskar w zwykłym miejscu”.
— Kiedy to mniej więcej było?
— Miesiąc afbo dwa potem, jak się sprowadziła. To mnie zastanowiło, bo tylko ten 
jedyny raz 
otrzymała jakąś wiadomość.
— Przychodziła do niej korespondencja?
— Czasem list z Brukseli.
— Męski charakter pisma?
— Nie, kobiety. I to od kogoś bez wykształcenia. Pół godziny później Maigret i 
Janvier, 
wypiwszy naprędce po kuflu w piwiarni „Dauphine”, znaleźli się na Quai des 
Orf?vres.
Ledwie Maigret zdążył otworzyć drzwi do swego gabinetu, gdy wbiegł młody 
Lapointe. Miał 
zaczerwienione powieki i rozgorączkowane oczy.
— Szefie, muszę z panem natychmiast porozmawiać.
Gdy komisarz powiesiwszy kapelusz i palto odwrócił się, ujrzał inspektora, który 
zagryzał 
wargi i zaciskał pięści, by nie wybuchnąć płaczem.
ROZDZIAŁ TRZECI
Mówił przez zęby. Stał tyłem do Maigreta, z twarzą przyklejoną do szyby.
— Kiedy zobaczyłem ją tutaj dzisiaj rano, nie mogłem zrozumieć, po co ją 
przyprowadzono. W 
drodze na Javel brygadier Lucas powiedział mi, o co chodzi. A teraz po powrocie, 
dowiaduję się, 
że nie żyje.
Maigret usiadł i rzekł wolno:
— Nie skojarzyłem sobie, że masz na imię Albert.
— Po wszystkim, co wyznała, Lueas nie powinien był puścić jej bez żadnej 
ochrony.
Mówił tonem skrzywdzonego dziecka i komisarz nie mógł powstrzymać uśmiechu.
— Chodź tu i siadaj.
Lapointe wahał się, jakby miał żal i do Maigreta. Potem niechętnie zajął miejsce 
na krześle, po 
drugiej stronie biurka. Głowę miał zwieszoną, patrzył w podłogę i obaj z 
komisarzem, który 
wypuszczał ‘z fajki drobne kłębki dymu, przypominali ojca i syna w trakcie 
poważnej rozmowy.
— Niedługo jesteś u nas, ale powinieneś wiedzieć, że gdyby pilnować każdego, 
który tu 
przychodzi z jakimś oświadczeniem, to nie mielibyśmy kiedy spać ani zjeść choćby 
kanapki. Mam 
rację?
— Tak, szefie. Ale…
— Ale co?
— Z nią było inaczej.
— Dlaczego?
— Bo już pan wie, że to nie było oświadczenie zmyślone.
— Więc teraz, kiedy się trochę uspokoiłeś, opowiadaj.
— Co mam opowiedzieć?
— Wszystko. .
— Jak ją poznałem?
— Najlepiej zacznij od początku.
— Spotkałem przyjaciela, kolegę ze szkoły w Meu—lan, który rzadko bywa w Paryżu. 
Wyszliśmy na miasto z moją siostrą. Potem odprowadziliśmy ją do domu i już we 
dwójkę 
wybraliśmy się na Montmartre. Wie pan, jak to bywa, wstąpiliśmy na jednego tu i 
tam, a kiedy 
opuszczaliśmy ostatnią knajpę, jakiś niby karzeł wetknął nam prospekt.
— Dlaczego karzeł?
— Bo wygląda na czternaście lat, ale ma twarz całą w drobnych zmarszczkach, jak 
człowiek 
niemłody. Kręci się i skacze jak mały ulicznik i może dlatego nazwano go 
Pasikonikiem. A 
ponieważ tamte lokale przyjacielowi nie odpowiadały, to uznałem, że w 
„Picratcie” znajdzie może 
coś bardziej pikantnego.
— Kiedy to było?
Lapointe porządkował wspomnienia i zdawał się zaskoczony, jakby zasmucony 
rezultatem. Lecz 
wyznał:
— Przed trzema tygodniami.
— Wtedy poznałeś Arlettę?
— Przysiadła się do nas. Kolega, który się na tym nie zna, wziął ją za dziwkę. 
Nawet żeśmy się 
posprzeczali potem na ulicy.
— O nią?
— Tak. Bo ja już wiedziałem, że to nie taka, jak inne.
Maigret słuchał z powagą czyszcząc dokładnie jedną z fajek.
— Wróciłeś tam następnej nocy?
— Chciałem ją przeprosić za kolegę.
— Co jej powiedział?
— Chciał jej zapłacić, żeby się z nim przespała.
— Odmówiła?
— Rozumie się. Poszedłem tam wcześnie, kiedy nie było prawie nikogo. Zgodziła 
się wypić ze 
mną kieliszek.
— Kieliszek czy butelkę?
— Butelkę. Właściciel nie pozwala im siadać z gośćmi, jeśli zamawiają tylko po 
kieliszku. 
Musi się wziąć butelkę szampana.
— Rozumiem.
— Wiem, co pan sobie myśli. Ale przyszła do nas i powiedziała, co wie, a ktoś ją 
udusił.
— Mówiła ci, że grozi jej niebezpieczeństwo?
— Nie wprost. Ale czułem, że istnieje w jej życiu jakaś tajemnica.
— Jaka na przykład?
— Trudno to określić. Zresztą i tak nikt mi nie uwierzy, bo ją kochałem.
Ostatnie słowa powiedział ciszej, uniósł głowę i spojrzał komisarzowi prosto w 
oczy, gotów 
się zbuntować, jeśliby ujrzał w nim cień ironii.
— Chciałem, aby zmieniła życie.
— Wziąłbyś z nią ślub? Lapointe nieznacznie się zmieszał:
— O tym nie myślałem. Pewnie bym się z nią tak zaraz nie ożenił.
— Ale nie chciałeś, żeby się pokazywała naga w kabarecie?
— Jestem pewny, że to jej sprawiało przykrość.
— Tak ci mówiła?
— To bardziej skomplikowane, szefie Rozumiem, że pan ma na to inny punkt 
widzenia. Ja też 
znam kobiety w podobnych lokalach. Przede wszystkim trudno było odgadnąć, co 
myśli naprawdę, 
bo piła. A pan wie, że one na ogół nie piją. Zwyczajnie udają, żeby rozkręcić 
konsumpcję, lecz 
podaje się im na przykład syrop zamiast likieru. Czy nie tak?
— Owszem.
— Arletta piła, gdyż tego potrzebowała. Niemal co wieczór. Do tego stopnia, że 
przed jej 
występem pan Fred musiał się upewniać, czy jeszcze trzyma się na nogach.
Lapointe tak się utożsamiał z kabaretem, że mówił „pan Fred”, jak na pewno 
czynił to personel.
— Nigdy nie zostawałeś do rana?
— Ona sobie tego nie życzyła.
— Dlaczego?
— Bo jej powiedziałem, że chodzę do pracy wcześnie rano.
— Przyznałeś się, że jesteś z policji? Lapointe znów się zaczerwienił.
— Nie. Ale powiedziałem jej też o mojej siostrze, z którą mieszkam; sama 
pilnowała mnie, 
abym się nie zasiedział. Nigdy nie proponowałem jej pieniędzy. Zresztą by ich 
nie wzięła. 
Pozwalała mi zamawiać tylko jedną butelkę szampana i wybierała najtańszy.
— Sądzisz, że była w tobie zakochana?
— Ostatniej nocy byłem tego pewny.
— Dlaczego? O czym rozmawialiście?
— Zawsze o tym samym. O niej i o mnie.
— Czy mówiła, skąd pochodzi, co robi jej rodzina?
— Nie ukrywała, że ma fałszywy dowód osobisty i że to będzie straszne, jak ktoś 
wpadnie na 
jej prawdziwe nazwisko.
— Miała jakieś wykształcenie?
— Nie wiem. Nie nadawała się jednak do tego zawodu. Nie chciała mówić o swoim 
życiu. 
Wspominała tylko o człowieku, od którego nigdy nie będzie mogła się uwolnić. 
Dodała, że to jej 
wina, że już za późno.
I że nie powinienem ciągle przychodzić, bo to ją tylko rani. Właśnie dlatego 
myślę, że zaczynała 
mnie kochać. Podczas tego ostatniego spotkania z rozpaczą ściskała moje ręce.
— Czy już była pijana?
— Może. Na pewno trochę wypiła, ale zdawała sobie sprawę z tego, co mówi. Zawsze 
ją 
widywałem taką: napiętą, przybitą albo niesamowicie rozbawioną.
— Spałeś z nią?
Lapointe popatrzył na komisarza prawie z nienawiścią:
— Nie!
— A namawiałeś ją?
— Nie!
— Ona ci nie proponowała?
— Nigdy.
— Czy dawała do zrozumienia, że jest dziewicą?
— Musiała znosić mężczyzn. Ale nimi gardziła.
— Dlaczego?
— Właśnie z tego powodu.
— Jakiego?
— Za to, co z nią robili. Pierwszy raz to się zdarzyło, kiedy była prawie 
dziewczynką. Nie 
wiem w jakich okolicznościach, ale dostała urazu. Prześladowało ją tamto 
wspomnienie. Ciągle 
mówiła o jakimś człowieku, którego się okropnie boi.
— Oskara?
— Nie powiedziała, jak się nazywa. Pan oczywiście sądzi, że zrobiła ze mnie 
balona i że 
jestem naiwniakiem, prawda? Niech sobie będzie. Ale teraz nie żyje i to znaczy, 
że miała powody 
do strachu.
— Nigdy cię nie korciło, żeby z nią iść do łóżka?
— Tamtego wieczoru — przyznał — kiedy byłem z kolegą. Czy pan ją widział przed 
śmiercią? 
No tak, dzisiaj rano, nieprzytomną zer zmęczenia. Jakby pan znał ją przedtem, 
toby pan nie pytał… 
Żadna kobieta…
— Żadna kobieta…?
— Trudno to wytłumaczyć. Każdy mężczyzna miał na nią ochotę. Gdy robiła swój 
numer…
— Czy spała z Fredem?
— Musiała go tolerować jak innych.
Maigret starał się ustalić, jak daleko Arletta posunęła się w swoich wyznaniach.
— Gdzie?
— W kuchni. Roza o tym wiedziała. Ale nie śmiała protestować, bo nie chce 
stracić męża. Pan 
ją widział?
Maigret przytaknął.
— Powiedziała, ile ma lat?
— Sądzę, że przekroczyła pięćdziesiątkę.
— Ma prawie siedemdziesiąt. Fred jest o dwadzieścia lat młodszy. Podobno w swoim 
czasie 
była to jedna z najpiękniejszych kobiet, utrzymanka prawdziwych bogaczy. Ona 
Freda naprawdę 
kocha. Ale nie ma odwagi okazywać zazdrości i dlatego woli, kiedy wszystko 
odbywa się w domu. 
Uważa to za mniej ryzykowne, pan rozumie?
— Rozumiem.
— Bała się Arletty więcej od innych i nieustannie jej pilnowała. Ale właśnie 
dzięki Arletcie 
interes prosperował. Bez niej lokal świeciłby pustkami. Tamte dwie $o miłe 
dziewczyny, jakich 
pełno w nocnych knajpach na Montmartrze.
— Co się zdarzyło ostatniej nocy?
— Mówiła o tym?
— Powiedziała Lucasowi, że była z kimś, ale wymieniła tylko imię.
— Siedziałem tam do pół do trzeciej.
— Przy którym stoliku?
— Przy szóstce.
Wyrażał się jak stały bywalec, a nawet tamtejszy pracownik.
— Czy był ktoś w sąsiedniej loży?
— Nie w czwórce. Ale do ósemki przyszła cała banda mężczyzn i kobiet. Nieźle 
rozrabiali.
— Tak więc, gdyby ktoś był w czwórce, wcale byś tego nie zauważył.
— Owszem. Nie chciałem, żeby słyszano, o czym rozmawiamy, i od czasu do czasu 
wstawałem, 
by zajrzeć za przepierzenie.
— A czy nie zauważyłeś przy jakimś innym stoliku szpakowatego mężczyzny już w 
latach, 
niskiego, mocnej budowy?
— Nie.
— A nie wydawało ci się, że podczas waszej rozmowy Arletta kogoś podsłuchuje?
— Na pewno nie. Dlaczego?
— Chcesz ze mną prowadzić to śledztwo? Lapbinte spojrzał na Maigreta zdziwiony i 
nagle 
krzyknął z impulsywną wdzięcznością:
— Pozwala mi pan, mimo że…
— Słuchaj, bo to ważne. Po wyjściu z kabaretu o czwartej rano Arletta poszła na 
komisariat 
przy ulicy La Rochefoucauld. Wedle brygadiera, który miał tam dyżur, była 
niezwykle 
zdenerwowana i lekko się chwiała na nogach. Mówiła o dwóch mężczyznach, którzy 
zajmowali 
stolik numer cztery, kiedy była z tobą w boksie szóstym. Podobno dotarła do niej 
część ich 
rozmowy.
— Dlaczego tak powiedziała?
— Nie wiem. Kiedy się dowiemy, to pewnie ruszymy z miejsca. I jeszcze jedno: ci 
dwaj 
rozmawiali o jakiejś hrabinie i któryś z nich miał zamiar ją wykończyć. Kiedy 
opuszczali lokal, 
Arletta podobno widziała od tyłu mężczyznę w średnim wieku, barczystego, 
niskiego, o 
szpakowatych włosach. I podczas ich rozmowy zdawało jej się, że ten drugi nazywa 
go Oskarem.
— Przecież i ja bym to słyszał…
— Widziałem Freda i jego żonę. Oni też są przekonani, że czwarty stolik nie był 
zajęty i że nikt 
podobny nie był tej nocy w „Picratcie”. Może Arletta coś wiedziała, ale nie 
chciała lub nie mogła 
się przyznać skąd. Mówisz, że nie była trzeźwa. Więc sądziła, że nikt nie będzie 
sprawdzał, gdzie 
w ciągu nocy siedzieli różni klienci. Rozumiesz, co mam na myśli?
— Tak. Ale dlaczego podała akurat to imię?
— Właśnie. Nikt jej nie pytał. Nie było takiej potrzeby. Jeżeli to zrobiła, 
widocznie miała w 
tym swój cel. I właśnie ten cel może nas skierować na trop. To jeszcze nie 
wszystko. W 
komisariacie była pewna tego, co mówi. Ale u nas, kiedy już trochę Wytrzeźwiała, 
zrobiła się 
ostrożniejsza. Lucas miał wrażenie, że chętnie by cofnęła wszystko, co przedtem 
mówiła. Choć 
teraz wiemy, że nie były to słowa na wiatr.
— Z pewnością!
— Wróciła do siebie i ktoś, kto na nią czekał schowany w szafie, udusił ją. Więc 
znał ją 
dobrze, orientował się w rozkładzie mieszkania i prawdopodobnie miał do niego 
klucze.
— A hrabina?
— Dotąd nic o niej nie wiemy. Być może jej nie zabito albo na razie nie 
znaleziono ciała. Takie 
są możliwości. Czy nigdy ci o niej nie opowiadała?
— Nigdy.
Lapointe chwilę patrzył w biurko, na koniec spytał innym tonem:
— Jak pan myśli, bardzo cierpiała?
— Nie. Zrobił to człowiek niezwykle silny. Nawet się nie broniła.
— Jest tam jeszcze?
— Przewieziono ją do Zakładu Medycyny Sądowej.
— Czy mógłbym ją zobaczyć?
— Kiedy coś zjesz.
— A co mam robić potem?
— Pojedziesz do jej mieszkania na ulicę Notre–Dame–de–Lorette. Weźmiesz klucz od 
Janviera. 
Myśmy już tam byli. Ale może ty, który ją znałeś, trafisz na jakiś szczegół, 
który da ci do myślenia.
— Bardzo panu dziękuję! — rzekł gorąco, przekonany, że Maigret zlecił mu to 
zadanie 
wyłącznie po to, aby mu sprawić przyjemność.
Komisarz z rozmysłem nie wspomniał o fotografiach, których brzegi nieco się 
wysunęły z teczki 
na biurku.
Zawiadomiono go, że paru dziennikarzy czeka na korytarzu; domagają się 
informacji. Poprosił 
ich do siebie, nakreślił ogólnie sprawę, dał każdemu po jednym zdjęciu Arletty w 
jej czarnej 
jedwabnej sukni.
— Proszę też napisać — dodał — że będziemy wdzięczni Jeanne Leleu, która 
posługuje się 
teraz innym nazwiskiem, jeśli do nas się zgłosi. Gwarantujemy całkowitą 
dyskrecję. Absolutnie nie 
chcemy komplikować jej życia.
Obiad zjadł późno, w domu. Zdążył jeszcze wrócić na Quai des Orf?vres i 
przejrzeć 
dokumentację o Alfonsim. Paryż był wciąż równie nierzeczywisty w drobnym, 
ohydnym deszczu, a 
ludzie biegli przed siebie niecierpliwie, jakby chcieli się wydostać z tego 
osobliwego akwarium.
Dossier Alfonsiego było obszerne, lecz nie zawierało nic istotnego. Mając 
dwadzieścia lat 
odbył służbę wojskową w Batalionach Afrykańskich, ponieważ w tamtym okresie żył 
na koszt 
prostytutki z bulwaru Sebastopol i już dwukrotnie go zatrzymywano w rezultacie 
krwawych bójek.
Po wieloletniej przerwie odnaleziono go w Marsylii, gdzie został naganiaczem do 
kilku domów 
publicznych na południu Francji. Miał wówczas dwadzieścia osiem lat. Nie zdobył 
jeszcze renomy 
prowodyra, lecz był już na tyle ustawiony w hierarchii marginesu, żeby nie 
podpaść władzom 
jakąś burdą w knajpach Starego Portu.
Nie zanotowano wówczas żadnego wyroku, miał jedynie dość poważne kłopoty w 
związku z 
nieletnią na fałszywych, papierach, którą zwerbował do „Paradisu” w Beziers.
I znów nic. Ustalono tylko, że na włoskim statku wyjechał do Panamy obładowany 
pięcioma czy 
sześcioma kobietami i tam stał się już znaną personą.
Kiedy miał czterdzieści lat, wrócił do Paryża i żył z Rozalią Dumont, zwaną 
Rozą, starzejącą 
się właścicielką salonu masażu na ulicy Martyrs. Często bywał na wyścigach, na 
meczach 
bokserskich i krążyła opinia, że przyjmuje zakłady. W końcu z Rozą się ożenił, 
otworzyli kabaret 
„U Picratta”, który był na początku małym barem dla znajomych.
Janvier pracował także na Notre–Dame–de–Lorette, nie zajmował się jednak 
mieszkaniem 
Arletty, lecz przepytywał sąsiadów, zarówno lokatorów kamienicy, jak pobliskich 
sklepikarzy oraz 
wszystkich, którzy mogliby udzielić jakichś informacji. Natomiast Lucas sam 
musiał sobie radzić z 
włamaniem na Javel, co nie poprawiło mu humoru.
Była za dziesięć piąta, dawno już zapadł zmierzch, kiedy odezwał się telefon i 
Maigret 
nareszcie usłyszał to, czego oczekiwał:
— Tu Centralne Pogotowie Policyjne.
— Hrabina? — zapytał.
— W każdym razie jakaś hrabina. Nie wiemy, czy to ta pańska. Przed chwilą 
otrzymaliśmy 
wezwanie z ulicy Victor–Massé. Kilka minut temu dozorczyni odkryła, że zabito 
jedną z lokatorek. 
Prawdopodobnie ubiegłej nocy.
— Hrabinę?
— Hrabinę von Farnheim.
— Z rewolweru?
— Uduszona. Nic więcej nie wiemy. Na miejscu są chłopcy z policji dzielnicowej.
Zaraz potem Maigret złapał taksówkę i stracił mnóstwo czasu, by przebić się 
przez centrum 
Paryża. Kiedy przejeżdżał ulicą Notre–Dame–de–Lorette, zobaczył Janviera, który 
wychodził ze 
sklepu warzywnego. Kazał szoferowi przystanąć, skinął na inspektora.
— Wsiadaj. Hrabina nie żyje.
— Prawdziwa hrabina?
— Nie wiem. To blisko. Wszystko się ogranicza do jednej dzielnicy.
Rzeczywiście mniej więcej pięćset metrów dzieliło bar na ulicy Pigalle od 
mieszkania Arletty i 
prawie tyle samo było od baru do ulicy Victor–Massé.
Inaczej niż to wyglądało z rana, chyba dwudziestu gapiów tłoczyło się przed 
policjantem w 
bramie okazałej i na pozór spokojnej kamienicy.
— Jest komisarz?
— Nie było go w biurze. To inspektor Lognon, który…
Biedny Lognon, jakże chciał się wyróżnić! I fatalne przeznaczenie sprawiało, że 
za każdym 
razem, kiedy brać się za jakąś robotę, natykał się na Maigreta, który mu ją 
odbierał.
Dozorczyni była nieobecna. Klatkę schodową pomalowano w imitację marmuru. Schody 
pokrywał ciemnoczerwony chodnik, umocniony mosiężnymi prętami. Dom zalatywał 
stęchlizną, 
jakby mieszkali tu wyłącznie ludzie starzy, którzy nigdy nie otwierają okien. 
Panowała niezmącona 
cisza, żadne drzwi się nie uchyliły, kiedy komisarz i Janvier przechodzili obok. 
Dopiero na 
czwartym piętrze usłyszeli głosy i wpuszczono ich do jednego z mieszkań. Ujrzeli 
długi i smutny 
nos Lognona; rozmawiał z niską i tęgą kobietą o włosach zebranych w twardy kok 
na czubku 
głowy.
Pokój, do którego weszli, mętnie oświetlała stojąca lampa z pergaminowym 
abażurem. Zaduch 
tutaj był jeszcze większy niż w pozostałej części domu. Nie wiadomo dlaczego 
odnieśli wrażenie, 
że znaleźli się nagle daleko od Paryża, od reszty świata, od wilgotnego 
powietrza na zewnątrz, od 
przechodniów idących w pośpiechu, klaksonów taksówek i rozbryzgujących błoto 
autobusów, 
które hamowały z piskiem na każdym przystanku.
Było tak gorąco, że Maigret natychmiast zdjął płaszcz.
— Gdzie jest?
— W sypialni.
Pierwszy pokój był czymś w rodzaju salonu, przynajmniej kiedyś spełniał tę rolę, 
bo otaczał ich 
tu świat rzeczy, które dawno straciły swą nazwę. Takie mogło być mieszkanie 
wystawione na 
licytację, z meblami nagromadzonymi byle jak.
Wszędzie poniewierały się butelki i Maigret zauważył, że były wyłącznie po 
czerwonym winie, 
takim, jakie wlewają w siebie, zagryzając kiełbasą, robotnicy na budowie. 
Zresztą leżała tu i 
kiełbasa, nie na talerzu, lecz na zatłuszczonym papierze, a po dywanie walały 
się ogryzione kości 
kurczaka. Dywan był wytarty i niesłychanie brudny, jak wszystko tutaj. Krzesło 
bez jednej nogi, z 
fotela sterczało włosie, a pergaminowy abażur był ciemny od kurzu i dawno 
stracił pierwotną 
formę.
Obok, w sypialni, na łóżku bez prześcieradła, nie ścielonego od wielu dni, 
leżały rozebrane od 
pasa zwłoki. Górną część ciała zakrywał kaftanik. Reszta była naga, wzdęta, 
odrażająco biaława.
Maigret natychmiast dostrzegł niewielkie sińce na udach i wiedział, że znajdzie 
również 
strzykawkę. Znalazł dwie. Jedna miała złamaną igłę, leżała na czymś, co pewnie 
miało być nocnym 
stolikiem.
Zmarła wyglądała na co najmniej sześćdziesiąt lat. Trudno było określić to 
dokładniej. Nikt jej 
na razie nie dotknął. Lekarz jeszcze nie nadszedł. Ale nie ulegało wątpliwości, 
że kobieta nie żyje 
od dłuższego czasu.
Pokrycie materaca, na którym leżała, zostało rozcięte na znacznej długości i 
sterczało z niego 
włosie. Tutaj również pełno było flaszek, nie dojedzonej żywności, a na środku 
stał nocnik pełen 
uryny.
— Mieszkała sama? — zapytał Maigret dozorczynię. Kiwnęła głową, sznurując usta.
— Często przyjmowała gości?
— Gdyby ktoś ją odwiedzał, toby coś zrobiła z tym brudem, no nie?
I jakby czuła się winna, dodała:
— Jestem tutaj pierwszy raz od blisko trzech lat.
— Nie wpuszczała pani?
— To ja nie miałam na to ochoty.
— Nie zatrudniała gospodyni ani sprzątaczki?
— Nikogo. Tylko przyjaciółka, taka wariatka jak ona, przychodziła od czasu do 
czasu.
— Zna ją pani?
— Nie wiem, jak się nazywa, ale widuję ją czasem w dzielnicy. Nie doszła 
jeszcze, póki co, do 
takiego upadku. W każdym razie, kiedy ją spotkałam. Niedawno temu.
— Wiedziała pani, że jej lokatorka zażywa narkotyki?
— Wiedziałam, że jest nienormalna.
— Czy pani już tu pracowała, kiedy wynajęła apartament?
— Nie doszłoby do tego. Zaledwie od trzech lat ja i mój mąż jesteśmy tutaj. A 
ona mieszka 
przynajmniej od ośmiu. Robiłam, co mogłam, żeby ją usunięto.
— Rzeczywiście jest hrabiną?
— Chyba tak. W każdym razie żoną hrabiego. Ale przedtem była na pewno mało 
warta.
— Posiadała pieniądze?
— Możliwe. Z głodu przecież nie umarła.
— Widziała pani, jak ktoś do niej szedł?
— Kiedy?
— Ubiegłej nocy albo dzisiaj rano.
— Nie. Ani jej przyjaciółki, ani tego młodego człowieka tutaj nie było.
— Co to za młody człowiek?
— Drobny, uprzejmy młodzieniec, chorowity z wyglądu. Przychodził do niej i 
nazywał ciotką.
— Jego nazwiska też pani nie zna?
— Nie obchodziły mnie jej sprawy. Reszta domu to ludzie przyzwoici. Na pierwszym 
piętrze 
mieszkają lokatorzy, których prawie nigdy nie ma w Paryżu. Na drugim generał, 
emeryt. Widzi pan, 
jaka to kamienica. A ona była tak niechlujna, że zatykałam nos, kiedy 
przechodziłam koło jej 
drzwi.
— Nigdy nie wzywała lekarza?
— Nie powiem, dwa, trzy razy na tydzień, kiedy była całkiem pijana od tego 
sikacza albo nie 
wiadomo od czego. Myślała, że zaraz umrze i wtedy telefonowała. Ale dobrze ją 
znał i nie bardzo 
kwapił się z przyjściem.
— To lekarz dzielnicowy?
— Doktor Bloch, mieszka trzy domy stąd.
— Powiadomiła go pani, kiedy znalazła pani ciało?
— To nie moja rzecz. Od razu wezwałam policję. Przyszedł inspektor, no i pan.
— Janvier, spróbuj połączyć się z doktorem Blochem. Niech przyjdzie jak 
najszybciej.
Janvier długo szukał aparatu i znalazł go w innym
niedużym pokoju. Stał na podłodze wśród starych czasopism i zniszczonych 
książek.
— Czy można wejść do kamienicy tak, aby pani nie zauważyła?
— Jak do każdego domu — odparła kwaśno. — Robię swoje jak wszystkie, a nawet 
lepiej od 
niektórych. Nie zobaczy pan śladu kurzu na schodach.
— Czy są tutaj wyłącznie te schody?
— Są także służbowe, ale prawie nikt ich nie używa. W każdym razie trzeba 
przejść koło 
dozorcówki.
— Jest pani zawsze na miejscu?
— Chyba że robię zakupy, bo nawet stróżka musi jeść.
— Kiedy pani chodzi po zakupy?
— Około pół do dziewiątej. Jak już przyjdzie listonosz i rozniosę 
korespondencję.
— Czy hrabina dużo jej otrzymywała?
— Tylko prospekty. Kupcy, widząc jej nazwisko w książce telefonicznej, 
spodziewają się nie 
wiadomo czego.
— Zna pani Oskara?
— Jakiego Oskara?
— Wszystko jedno.
— Mój syn nazywa się Oskar.
— Ile ma lat?
— Siedemnaście. Terminuje w zakładzie stolarskim na bulwarze Barbes.
— Mieszka z panią?
— No pewnie!
Janvier odłożył słuchawkę i zawiadomił:
— Lekarz jest u siebie. Ma jeszcze dwóch pacjentów. Zaraz potem tu przyjdzie.
Inspektor Lognon ostentacyjnie nie dotykał niczego i udawał, że go nie 
interesują wyjaśnienia 
dozorczyni.
— Czy pani lokatorka otrzymywała pocztę ze stemplem banku?
— Nigdy.
— Wychodziła często?
— Bywało, że dziesięć albo i dwanaście dni wcale się nie pokazywała. Nawet 
myślałam, że już 
nie żyje, bo nic u niej nie było słychać. Pewnie gniła w tym łóżku, spocona i 
brudna. I nagle się 
ubierała, wkładała płaszcz, kapelusz i rękawiczki i można ją było wziąć prawie 
za damę. Chociaż 
zawsze wyglądała na pomyloną.
— Długo jej wtedy nie było?
— Jak kiedy. Czasem parę minut, a czasem cały dzień. Wracała obwieszona 
paczkami. Wino 
dostarczano jej w skrzynkach. Tylko zwyczajne, czerwone, które zamawiała w 
sklepie kolonialnym 
na ulicy Condorcet.
— Dostawca wchodził do mieszkania?
— Stawiał skrzynkę pod drzwiami. Nawet mu wypomniałam, bo nie raczył chodzić 
służbowymi 
schodami. Tam było za ciemno i nie miał zamiaru upaść na mordę. Tak się wyraził.
— Jak się pani dowiedziała, że ona nie żyje?
— Nie wiedziałam, że nie żyje.
— Ale jednak otworzyła pani drzwi mieszkania.
— Wcale nie musiałam i nigdy bym tego nie zrobiła.
— Proszę opowiedzieć dokładniej.
— Teraz jesteśmy na czwartym. Piąte zajmuje starszy pan, inwalida. Sprzątam u 
niego i 
przynoszę mu jedzenie. Był kiedyś urzędnikiem podatkowym. Od bardzo wielu lat 
zajmuje to 
mieszkanie, sześć miesięcy temu stracił żonę. Czytał pan w gazetach? Wpadła pod 
autobus, kiedy o 
dziesiątej rano przecinała plac Blanche idąc na targ przy ulicy Lepie.
— O której godzinie sprząta pani u niego?
— Koło dziesiątej. A jak tam skończą, wtedy zamiatam schody od góry.
— Dzisiaj rano też je pani zamiatała?
— A dlaczego nie?
— A wcześniej zawsze wchodzi pani na górę z pocztą?
— Nie aż na piąte, bo starszy pan rzadko dostaje listy i nie czyta ich od razu. 
Państwo z 
trzeciego pracują oboje poza domem. Wychodzą rano około pół do dziewiątej. I 
wtedy odbierają 
sobie pocztę w dozorcówce.
— A jeśli pani akurat nie ma?
— Nawet kiedy robię zakupy, to nie zamykam drzwi na klucz. Nie chodzę daleko i 
mam dom na 
widoku. Nie zawadzi panu, jak otworzę okno?
Wszystkim było duszno. Wrócili teraz do pierwszego pokoju, tylko Janvier, 
podobnie jak rano 
na Notre–Dame–de–Lorette, przeglądał szuflady i szafy.
— Roznosi więc pani listy do drugiego piętra?
— Tak.
— Lecz mniej więcej o dziesiątej weszła pani na piąte i minęła te drzwi.
— Zobaczyłam, że były nie domknięte. Trochę się zdziwiłam, ale nie bardzo. Kiedy 
szłam na 
dół, nie zwróciłam już na to uwagi. Przygotowałam co trzeba mojemu panu i 
dopiero o pół do 
piątej, bo wtedy zanoszę mu obiad, poszłam na górę. Gdy schodziłam, znów mnie 
zastanowiła 
szpara w drzwiach i mimo woli zawołałam: „Pani hrabino!”. Bo tak wszyscy do niej 
mówią. 
Nazwisko ma trudne, zagraniczne. „Hrabina” jest łatwiej. Ale nikt się nie 
odezwał.
— Czy mieszkanie było oświetlone?
— Tak. Niczego nie dotykałam. Świeciła się ta lampa.
— A w sypialni?
— Też, ..bo i teraz się pali, a nie przekręciłam kontaktu. Nie wiem dlaczego, 
ale zrobiło mi się 
jakoś dziwnie. Wsadziłam głowę przez drzwi i jeszcze raz zawołałam. Potem, 
trudno, ale 
weszłam. Jestem bardzo delikatna na przykre zapachy. Rzuciłam okiem do sypialni 
i wtedy ją 
zobaczyłam. Natychmiast zbiegłam, żeby wezwać policję. W domu był tylko starszy 
pan, więc 
zaprosiłam dozorczynię z sąsiedniej kamienicy, z którą się przyjaźnimy, nie 
chciałam być sama. 
Ludzie pytali, co się stało. Zebrało się ich trochę przy bramie. I wtedy 
przyszedł ten inspektor.
— Dziękuję. Pani nazwisko?
— Aubain. Z męża.
— Dziękuję, pani Aubain. Może pani wrócić do siebie. Ktoś chyba nadchodzi. To 
pewnie 
lekarz.
Nie był to Bloch, lecz lekarz sądowy. Ten sam, który rano badał zwłoki Arletty. 
Uścisnął dłoń 
komisarza, skinął protekcyjnie głową w stronę Lognona i kiedy przestąpił próg 
sypialni, nie mógł 
się powstrzymać od komentarza:
— Znowu!
Ślady na szyi hrabiny były dowodem, w jaki sposób ją zamordowano. Liczne sińce 
na udach 
świadczyły o stopniu jej uzależnienia. Lekarz powąchał jedną ze strzykawek, 
wzruszył ramionami:
— Morfina, oczywiście!
— Znał ją pan?
— Tej nigdy nie widziałem. Ale znam w dzielnicy parę takich jak ona. Zrobił to 
chyba ktoś w 
celach rabunkowych?
Wskazał na rozcięty materac, wypatroszone włosie.
— Była bogata?
— Nie wiadomo — odparł Maigret.
Janvier, który od jakiegoś czasu dłubał scyzorykiem w zamku któregoś z mebli, 
oświadczył:
— W tej szufladzie jest pełno papierów.
Ktoś młody szybko wspinał się po schodach. Był to doktor Bloch. Maigret 
zauważył, że lekarz 
sądowy tylko chłodno skinął głową na powitanie, nie podając ręki koledze.
ROZDZIAŁ CZWARTY
Doktor Bloch miał cerę matową, zbyt lśniące oczy, włosy ciemne i tłuste. 
Widocznie nie zdążył 
spytać gapiów na ulicy ani porozumieć się z dozorczynią. Janvier przez telefon 
nie uprzedził go, że 
hrabina została zamordowana, powiedział tylko, że nie żyje i komisarz chciałby z 
nim 
porozmawiać.
Wbiegł na górę przeskakując stopnie i teraz niespokojnie rozglądał się dokoła. 
Może, nim 
opuścił gabinet, zrobił sobie zastrzyk? Nie wydawał się zdziwiony, że kolega nie 
podał mu ręki, a 
i sam nie nalegał. Jego zachowanie wskazywało, że spodziewa się kłopotów.
Lecz gdy wszedł do sypialni, wyraźnie się rozluźnił. Hrabina została uduszona. 
To już go nie 
obchodziło. Stał się pewniejszy siebie i rzucił napastliwie:
— Dlaczego wezwano właśnie mnie? — zapewne badał sytuację.
— Dozorczyni twierdzi, że pan leczył tę kobietę.
— Och, byłem u niej tylko parę razy.
— Co jej dolegało?
Bloch rzekł do swego kolegi, dając do poznania, że obaj wiedzą tyle samo o 
denatce.
— Pan chyba zauważył, że była narkomanką. Gdy przeholowała, nawiedzały ją stany 
depresyjne, co się zdarza, i wtedy dzwoniła do mnie. Bała się, że umrze.
— Długo pan ją zna?
— Otworzyłem gabinet w dzielnicy przed trzema laty.
Wyglądał na trzydziestkę. Maigret mógłby przysiąc, że jest kawalerem i używa 
morfiny od 
zarania swej praktyki, a może nawet od czasów studenckich. Nie przypadkowo 
ulokował się na 
Montmartrze. Łatwo było określić, z jakich kręgów pochodziła jego klientela. Bez 
wątpienia nie 
mógł zajść daleko. Sam już był potencjalną ofiarą nałogu.
— Go pan o niej wie?
— Nazwisko, adres, mam je u siebie w kartotece. I to, że się narkotyzowała od 
piętnastu lat.
— W jakim była wieku?
— Lat czterdzieści osiem, może dziewięć.
Patrząc na wychudłe ciało leżące w poprzek łóżka, na rzadkie i bezbarwne włosy 
zmarłej, 
trudno było w to uwierzyć.
— Nieczęsto się zdarza, by morfinista nadużywał równocześnie alkoholu, prawda?
— I tak bywa.
Jego ręce lekko drżały, jak z rana u pijaka, a z jednej strony twarzy usta 
drgały mu chwilami w 
nerwowym tiku.
— Sądzę, że starał się pan ją wyleczyć?
— Z początku owszem. Ale to był przypadek właściwie beznadziejny. Niewiele 
mogłem zrobić. 
Calynii tygodniami nie wzywała mnie do siebie.
— Czy zdarzało się, że chciała pana widzieć, bo skończył się jej narkotyk i 
musiała go zdobyć 
za wszelką cenę?
Bloch zerknął na kolegę. Nie miało sensu kłamać. Zwłoki i całe mieszkanie nie 
pozostawiały 
żadnej wątpliwości.
— Nie muszę chyba robić panu wykładu. Zaawansowany narkoman, nie może, bez 
poważnego 
ryzyka, obejść się bez narkotyku. Nie wiem, gdzie go zdobywała. Nie pytałem jej 
o to. Ze dwa 
razy, kiedy tu przyszedłem, miała prawie halucynacje, ponieważ nie dostarczono 
jej środka 
narkotycznego. Wtedy robiłem jej zastrzyk.
— Czy nie mówiła o swym życiu, rodzinie, pochodzeniu?
— Wiem tylko, że była naprawdę żoną hrabiego von Farnheim. Zdaje się Austriaka, 
dużo od 
niej starszego. Kiedyś mieszkali na Lazurowym Wybrzeżu, w dużej posiadłości, o 
czym niekiedy 
wspominała.
— Jeszcze jedno pytanie, doktorze: czy regulowała pańskie honoraria czekiem?
— Nie. Gotówką.
— Zakładam, że nic pan nie wie o jej przyjaciołach, stosunkach towarzyskich, 
dostawcach?
— Nie, nic.
Maigret zrezygnował z dalszych pytań.
— Dziękują. Może pan odejść.
I tym razem nie chciał być na miejscu, gdy zjawi się prokurator, a szczególnie 
odpowiadać na 
pytania dziennikarzy, którzy niedługo tu przybiegną. Byle najszybciej uwolnić 
się od tej dławiącej 
i ponurej atmosfery.
Wydał kilka poleceń Janvierowi i kazał się odwieźć na Quai des Orf?vres, gdzie 
już czekała na 
niego wiadomość, że doktor Paul, lekarz sądowy, prosi o telefon.
— Kończę opis wyników badań. Dostanie je pan jutro rano — powiedział brodacz, 
który miał 
przed sobą tego wieczoru kolejną sekcję. — Chciałem jednak przekazać panu dwa 
szczegóły, które 
może będą miały znaczenie dla śledztwa. Otóż, wedle wszelkiego 
prawdopodobieństwa, 
dziewczyna nie ma dwudziestu czterech lat, jak to podano w dowodzie. Medycznie 
rzecz traktując 
ma najwyżej dwadzieścia.
— Tak pan sądzi?
— Rzecz niemal pewna. Stwierdziłem również, że denatka już rodziła. To wszystko, 
co mogę 
powiedzieć. Jeśli chodzi o morderstwo, to zostało popełnione przez kogoś 
niezwykle silnego.
— Czy mogła je popełnić kobieta?
— Nie przypuszczam. Chyba żeby miała siłę mężczyzny.
— Wie pan już o następnej zbrodni? Lada chwila wezwą pana na ulicę Victor–Massé.
Doktor Paul mruknął coś o kolacji na mieście i obaj odłożyli słuchawki.
W popołudniowych gazetach ukazała się fotografia Arletty i jak zwykle odebrano 
liczne 
telefony. Parę osób czekało w przedpokoju. Zajął się nimi jeden z inspektorów. 
Maigret wrócił do 
domu na obiad; żona nie bardzo się go spodziewała, bo już czytała prasę.
Ciągle padało. Ubranie miał wilgotne i musiał się przebrać.
— Wychodzisz?
— Pewnie wrócę dopiero nad ranem.
— Znaleziono hrabinę?
Gazety bowiem nie pisały jeszcze o morderstwie z ulicy Victor–Massé.
— Tak. Uduszoną.
— Żebyś się nie zaziębił. W radiu mówili, że idzie mróz i jutro rano będzie 
gołoledź.
Po drodze wychylił kieliszek alkoholu i szedł pieszo aż do placu Republiki, żeby 
zaczerpnąć’ 
powietrza.
Miał początkowo zamiar przekazać sprawę Arletty Lapointe’owi, lecz po namyśle 
uznał to za 
okrucieństwo i postanowił powierzyć śledztwo Janvierowi.
Ten jeszcze był zajęty. Chodził z fotografią Arletty po Montmartrze od drzwi do 
drzwi, 
sprawdzając przede wszystkim małe hoteliki, w których często wynajmuje się 
pokoje na godziny.
Fred nie krył, że Arletta, jak inne, towarzyszyła czasem klientom po zamknięciu 
lokalu. Nie 
prowadzała ich do siebie, jak oświadczyła dozór czyni z Notre–Dame–de–Lorette. 
Nie mogła 
jednak chodzić daleko. A jeśli miała stałego amanta, to czy nie spotykali się w 
hotelu?
Janvier pytał równocześnie o niejakiego Oskara, o którym nie wiedziano dosłownie 
nic, znano 
tylko jego imię, podane raz jeden przez Arlettę. Lecz później jakby tego 
żałowała i stała się 
zdecydowanie mniej rozmowna.
Z braku ludzi pod ręką Maigret zostawił na ulicy Victor–Massé inspektora 
Lognona. Ekipa 
techniczna powinna była skończyć tam swoją robotę, a prokurator zjawił się pewno 
w czasie, gdy 
komisarz jadł obiad. Kiedy wrócił na Quai des Orf?vres, biura były przeważnie 
już ciemne i puste. 
Zastał Lapointe’a w obszernym pokoju inspektorów nad papierami znalezionymi w 
szufladzie u 
hrabiny. Inspektor miał je uporządkować.
— Znalazłeś coś, mały?
— Jeszcze nie skończyłem. Straszny w nich bałagan i trudno się połapać. 
Segreguję je według 
dat. Wykonałem też kilka telefonów. Czekam, między innymi na odpowiedź z brygady 
terenowej w 
Nicei.
Wyjął ze sterty pocztówkę z widokiem dużej i luksusowej posiadłości nad Zatoką 
Aniołów. 
Domostwo, otoczone palmami, zbudowane było w kiepskim stylu orientalnym. Nie 
brakowało 
nawet minaretu. W rogu kartki wydrukowano nazwę: „Oaza”.
— Jak wynika z dokumentów — rzekł — mieszkała tam z mężem przed piętnastoma 
laty.
— Nie miała wtedy jeszcze trzydziestu pięciu lat.
— A to jej zdjęcie z hrabią w tamtym okresie.
Na amatorskiej fotografii stali przed bramą willi,
kobieta trzymała na smyczy dwa ogromne rosyjskie charty.
Hrabia von Farnheim był drobnym, szczupłym mężczyzną z siwą bródką i monoklem, 
niezwykle 
elegancki. Jego towarzyszka przedstawiała sobą dorodny okaz kobiety, za jaką na 
ulicy oglądają 
się mężczyźni.
— Wiesz, gdzie się pobrali?
— Na Capri, trzy lata przed zrobieniem tej fotografii.
— W jakim wieku był hrabia?
— Kiedy się żenił, miał sześćdziesiąt pięć lat. Ich małżeństwo trwało zaledwie 
trzy lata. Kupił 
„Oazę”, jak tylko przyjechali z Włoch.
W papierach było po trosze wszystko: pożółkłe rachunki, paszporty z licznymi 
wizami, karty 
wstępu do kasyna gry w Nicei i Cannes. A nawet plik listów, których Lapointe nie 
zdążył do końca 
przeczytać. Ich autor miał ostry charakter pisma, używał liter gotyckich, a 
podpisywał się „Hans”.
— Wiesz, jak nazywała się z domu?
— Madeleine Lalande. Urodziła się w La Roche–sur–Yon w Wandei. Przez jakiś czas 
była 
statystką w „Casino de Paris”.
Lapointe traktował swoje zajęcie niemal jako pokutę.
— Niczego nie wykryto? — spytał po chwili milczenia.
Oczywiście miał na myśli Arlettę.
— Rozpracowuje to Janvier. Ja też się włączyłem.
— Pójdzie pan do „Picratta”?
Maigret skinął głową. W swoim pokoju obok zastał inspektora, który odbierał 
telefony i 
rozmawiał kolejno z przybyłymi tu ludźmi w sprawie tożsamości striptizerki.
— Dotychczas nic ważnego. Zaprowadziłem pewną staruszkę, która była całkowicie 
pewna 
swego, do Zakładu Medycyny Sądowej. Przysięgała, już widząc zwłoki, że to jej 
córka. Ale 
tamtejszy pracownik zna ją od dawna. To psychopatka. Już ponad dziesięć lat 
rozpoznaje 
wszystkie ciała kobiet, które do nich przywożą.
Tym razem Instytut Meteorologii miał wyjątkowo rację; Maigret na ulicy 
stwierdził, że chwyta 
mróz i podniósł kołnierz płaszcza. Na Montmartre dotarł za wcześnie. Było trochę 
po jedenastej, 
życie nocne jeszcze się nie rozpoczęło. Ludzie siedzieli po kinach i teatrach, a 
w lokalach dopiero 
włączano neony. Przy drzwiach nie stali jeszcze wyszamerowani portierzy.
Na razie wstąpił do kafejki na rogu ulicy de Douai, gdzie już bywał parokrotnie 
i gdzie go 
znano. Właściciel zabierał się właśnie do roboty, bo i on był nocnym markiem. W 
dzień 
obsługiwała bar żona z kelnerem, on zaś zmieniał ją wieczorem i w ten sposób się 
mijali.
— Czym mogę panu służyć, komisarzu? Magiret dostrzegł natychmiast człowieczka, 
którego 
gospodarz pokazał mu wzrokiem. Był to niewątpliwie Pasikonik. Stał przy barze, 
niewiele wyższy 
od kontuaru, i popijał miętówkę z wodą sodową. On też poznał komisarza, lecz 
udawał, że w 
skupieniu studiuje w gazecie tabelę wyścigów, na której stawiał ołówkiem 
znaczki.
Można go było wziąć za dżokeja, bo miał odpowiednią wagę i posturę. Z bliska 
stanowił 
żenujący widok, gdyż przy dziecinnym wzroście twarz miał pomarszczoną, szarą i 
bez wyrazu, 
tylko oczy, żywe i niespokojne, zdawały się rejestrować wszystko, jak u pewnych 
zawsze czujnych 
zwierząt.
Nie nosił liberii, lecz garnitur, w którym wyglądał jak chłopiec idący do 
pierwszej komunii.
— Był pan tu wczoraj koło czwartej nad ranem? — spytał Maigret właściciela, 
zamówiwszy 
calwados.
— Jak każdej nocy. Widziałem ją. Domyślam się, o co panu chodzi. Czytałem 
gazety.
Z tymi ludźmi sprawa była prosta. Kilku muzyków piło kawę ze śmietanką przed 
rozpoczęciem 
pracy. Dojrzał też dwóch czy trzech awanturników, z którymi miał już styczność i 
którzy teraz 
starali się wyglądać bardzo niewinnie.
— Jak się zachowywała?
— Jak zwykle o takiej porze.
— Przychodziła co noc?
— Nie. Czasem, kiedy czuła, że nie ma jeszcze dosyć. Piła kieliszek, dwa czegoś 
mocniejszego 
przed snem. Nie zostawała długo.
— A ubiegłej nocy?
— Była wyraźnie podniecona, ale nic nie mówiła. Nie odzywała się zresztą do 
nikogo. Tyle, 
żeby jej podać.
— Czy nie było tu szpakowatego mężczyzny w pewnym wieku, niskiego, krępego?
Maigret nie napomknął dziennikarzom o Oskarze i w gazetach nie było o nim 
wzmianki. Lecz 
pytał o niego Freda i ten, być może, powtórzył to Pasikonikowi, który…
— Nikogo takiego nie było — odparł właściciel z nadmiernym jakby przekonaniem.
— A zna pan Oskara?
.— W. dzielnicy jest wielu Oskarów. Ale nie znam żadnego podobnego.
Maigret lekko się przesunął i stanął obok Pasikonika.
— Nie masz nic do powiedzenia?
— Nic specjalnego, komisarzu.
— Czy całą wczorajszą noc stałeś przed drzwiami „Picratta”?
— Mniej więcej. Może raz czy dwa przeszedłem się ulicą Pigalle, żeby rozdać 
prospekty. 
Byłem także tutaj. Kupiłem papierosy dla jednego Amerykanina. — Nie znasz 
Oskara?
— Nigdy o facecie nie słyszałem.
Był typem, który niełatwo da się zastraszyć policji lub komukolwiek. Celowo 
mówił z 
podmiejskim akcentem i grał andrusa, bo to bawiło gości.
— Znałeś przyjaciela Arletty?
— Miała przyjaciela? To coś nowego.
— Widziałeś, by ktoś na nią czekał przy wyjściu?
— Zdarzało się. Klienci.
— Szła z nimi?
— Nie zawsze. Czasem nie mogła ich spławić i przychodziła tutaj, żeby się 
odczepili.
Gospodarz, który przysłuchiwał się ich rozmowie bez żenady, przytaknął.
— Nie spotykałeś jej w dzień?
— Rano śpię, a po południu chodzę na wyścigi.
— Miała bliską przyjaciółkę?
— Kolegowała się z Betty i Tanią. Ale tak ogólnie. Myślę, że Tania i Arletta nie 
bardzo się 
lubiły.
— Nigdy cię nie . prosiła o dostarczenie narkotyku?
— A po co?
— Dla siebie.
— Na pewno nie. Lubiła wypić kielicha, nawet i całą baterię, lecz nie wierzę, 
aby ćpała.
— Czyli, że nic nie wiesz.
— Tyle że była najpiękniejszą dziewczyną, jaką spotkałem.
Maigret zawahał się, lustrując od stóp do głów to pokurcze.
— Rwałeś ją?
— Dlaczego nie? Zaliczam, co się nawinie. Nie tylko takie, ale i wytworne damy.
— To prawda — wtrącił gospodarz. — Nie wiem, jak to jest, ale wszystkie mają 
bzika na jego 
punkcie. Sam widziałem, nie jakieś tam stare brzydactwa, które nad ranem 
przychodziły tutaj i 
czekały na niego godzinę albo i dłużej.
Szerokie usta karła rozciągnęły się jak z gumy w zarozumiałym i szyderczym 
uśmiechu:
— Pewnie coś się w tym kryje — rzekł robiąc obleśny gest.
— Spałeś z Arlettą?
— Przecież panu mówię.
— Często?
— W każdym razie jeden raz.
— To ona ci zaproponowała?
— Widziała, że mam na nią ochotę.
— Gdzie to było?
— Jasne, że nie w „Picratcie”. Zna pan „Modernę” przy ulicy Blanche?
Był to hotel na godziny, dobrze znany policji.
— Właśnie tam.
— Miała temperament?
— Znała wszystkie kombinacje.
— Sprawiało jej to przyjemność? Pasikonik wzruszył ramionami.
— Nawet jak nie sprawia, to babki nagrywają. A im mniej czują, tym bardziej chcą 
się 
wykazać, że je roznosi.
— Czy była wtedy pijana?
— Była jak zawsze.
— A z szefem?
— Z Fredem? Mówił coś panu?
Chwilę się namyślał, z powagą wychylił szklaneczkę.
— Nie moja działka — oświadczył w końcu.
— Pociągała go?
— Jak wszystkich,
— Ciebie także?
— Powiedziałem, co miałem do powiedzenia. A jeśli pan chce — zażartował — to 
mogę panu 
narysować. Idzie pan do „Picratta”?
Maigret udał się do kabaretu nie czekając na Pasikonika, który za chwilę miał 
tam stanąć na 
swoim posterunku. Czerwony neon już się świecił. Nie zdjęto jeszcze z witryny 
fotografii Arletty. 
Okno i szyby w drzwiach były zasłonięte. Nie słyszało się muzyki.
Wszedł i ujrzał najpierw Freda w smokingu, który ustawiał butelki za barem.
— Tak sobie myślałem, że pan tu wróci — zauważył. — Czy to prawda, że znaleziono 
hrabinę, 
którą ktoś udusił?
Nic dziwnego, że o tym wiedział. Stało się to przecież w tej samej dzielnicy. A 
może i radio 
podało już wiadomość.
Dwóch muzyków, jeden bardzo młody, o wypomadowanych włosach i drugi, 
czterdziestoletni, 
chuderlawy i posępny, siedziało na estradzie i próbowało instrumenty. Kelner 
nakrywał stoły. 
Roza pewnie była w kuchni albo nie zeszła jeszcze z góry.
Ściany zdawały się teraz bardziej czerwone, światło intensywnie różowe i w tej 
poświacie 
sprzęty j ludzie byli niezupełnie realni. Odnosiło się wrażenie, przynajmniej 
tak to odczuł Maigret, 
że znajdują się w ciemni fotograficznej. Dopiero po jakimś czasie można było do 
tego przywyknąć. 
Oczy w tym świetle stawały się ciemniejsze, bardziej połyskliwe, natomiast 
zacierały się usta, 
pochłonięte przez czerwień.
— Jeśli pan ma ochotę zostać, proszę oddać płaszcz i kapelusz żonie. Jest na 
zapleczu.
Krzyknął:
— Roza!
Wyszła z kuchni w czarnej atłasowej sukni, kto ą przepasała małym haftowanym 
fartuszkiem. 
Zabrała palto i kapelusz Maigreta.
— Pewnie nie chce pan od razu usiąść przy stoliku?
— Dziewczęta już są?
— Zaraz nadejdą z góry, tam się ubierają. Nie mamy garderoby i używają naszej 
sypialni i 
naszej łazienki. Wie pan, dużo myślałem o pytaniach, jakie mi pan zadał dzisiaj 
rano. 
Rozmawialiśmy o tym z Rozą. Jesteśmy pewni, że Arletta nie mogła podsłuchać 
żadnej rozmowy 
między gośćmi, żeby się czegoś dowiedzieć. Chodź tu, Désiré.
Désiré był łysawy, jedynie z obręczą włosów dookoła głowy, jak kelner na 
afiszach 
reklamujących znaną markę apertifu. Zdawał sobie z tego sprawę, dbał o to 
podobieństwo i nawet 
zapuścił bokobrody.
— Możesz być szczery z komisarzem. Czy obsługiwałeś kogoś przy czwórce ostatniej 
nocy?
— Nie, proszę pana.
— A czy widziałeś dwóch mężczyzn, siedzących tu jakiś czas razem, z których 
jeden był niski, 
w średnim wieku?
Fred dorzucił zerknąwszy na Maigreta:
— Ktoś trochę podobny do mnie?
— Nie, proszę pana.
— Z Tum rozmawiała Arletta?
— Siedziała dość długo z tym swoim chłopakiem. Później wypiła parę kieliszków z 
Amerykanami. To wszystko. Na koniec przysiadła się do Betty i zamówiły koniak. 
Włączyłem to 
do jej rachunku. Może pan sprawdzić. Wypiła dwa kieliszki.
W drzwiach kuchni ukazała się brunetka i fachowo obejrzawszy salę, w której 
tylko Maigret nie 
należał do personelu, skierowała się ku estradzie. Usiadła przy pianinie i 
półgłosem rozmawiała z 
muzykami. Cała trójka oglądała się niekiedy na komisarza. Potem podała ton swoim 
kolegom. 
Młodszy wydobył kilka dźwięków z saksofonu, drugi usiadł przy perkusji i za 
chwilę wypełnił 
salę rytm jazzu.
— Trzeba, żeby ludzie, którzy przechodzą obok, słyszeli muzykę — wyjaśnił Fred. 
— Pewno 
nikt się nie zjawi przez najbliższe pół godziny. Ale klient nie może wejść do 
cichego lokalu i 
zobaczyć nas jak w gabinecie figur woskowych. Co panu podać? Jeśli pan usiądzie 
przy stoliku, to 
wolałbym postawić butelkę szampana.
— Wystarczy kieliszek koniaku.
— Dobrze, ale butelka niech sobie stoi. Pan rozumie, w zasadzie kiedy 
rozpoczynamy, 
podajemy tylko szampana.
Wykonywał swój zawód z niekłamaną satysfakcją, jakby spełniał marzenie całego 
życia. Miał 
baczenie na wszystko. Jego żona usiadła już na krześle w głębi sali, za 
orkiestrą. Ona też 
wyglądała na zadowoloną. Z pewnością długo czekali, by znaleźć się na swoim, i 
nadal ich to 
wciągało.
— Posadzę pana w szóstce, tam, gdzie się znajdowała Arletta ze swych ukochanym. 
Jeśli chce 
pan rozmawiać z Tanią, proszę zaczekać, aż zagrają jawę. Wtedy Jean–Jean 
potrzebuje tylko 
akordeonu i Tania może wstać od pianina. Dawniej mieliśmy pianistkę, ale 
kiedyśmy zaangażowali 
Tanie i się okazało, że potrafi grać, to sobie pomyślałem, że będzie 
oszczędniej, jeśli zatrudnimy ją 
także w orkiestrze. Właśnie idzie Betty. Mam ją panu przedstawić?
Maigret usiadł w boksie, niczym zwykły klient, i Fred przyprowadził młodą rudawą 
kobietę. 
Ubrana była w suknię z pajetów, lśniących niebieskawo.
— Komisarz Maigret, który zajmuje się śmiercią Arletty. Możesz się nie bać, on 
jest w 
porządku.
Byłaby może ładna, gdyby się nie wyczuwało, że jest twarda i muskularna jak 
mężczyzna. 
Łatwo można ją było uznać za przebranego chłopaka, co nie ułatwiało rozmowy. 
Nawet głos miała 
niski, lekko zachrypnięty.
— Mam się przysiąść?
— Proszę. Zamówić coś dla pani?
— Lepiej nie teraz. Désiré postawi tylko przede mną kieliszek, to wystarczy.
Wyglądała na zmęczoną i bez nastroju. Trudno było pomyśleć, że jest tu dlatego, 
by epatować 
mężczyzn. Zresztą sama nie miała chyba w tym względzie specjalnych złudzeń.
— Pani jest Belgijką? — zapytał słysząc jej wymowę.
— Pochodzę z Anderlecht, niedaleko Brukseli. Zanim tu nastałam, pracowałam w 
trupie 
akrobatów. Zaczęłam wcześnie, ojciec był cyrkowcem.
— Ile ma pani lat?
— Dwadzieścia osiem. W moim zawodzie jestem już skończona i dlatego wzięłam się 
za taniec.
— Mężatka?
— Kiedyś wyszłam za żonglera, ale mnie zostawił.
— To z panią Arletta opuściła lokal wczorajszej nocy?
— Jak zwykle. Tania mieszka w okolicy dworca Saint–Lazare, schodzi ulicą 
Pigalle. Zawsze 
jest gotowa przed nami. Mój dom znajduje się o parę kroków stąd i z Arletta 
żegnamy się na rogu 
Notre–Dame–de–Lorette.
— Nie wróciła prosto do siebie?
— Nie. Tak już bywało. Udawała, że idzie na prawo, a kiedy już zniknęłam jej z 
oczu, 
słyszałam, jak wraca, by napić się jeszcze w bistro przy de Douai.
— Dlaczego się z tym kryła?
— Ludzie, którzy piją, nie lubią, kiedy się wyda, że potrzebują jeszcze jednego.
— Dużo piła?
— Przed wyjściem były dwa koniaki ze mną, ale i sporo szampana. Jestem pewna, że 
już piła, 
zanim przyszła do roboty.
— Miała jakieś zmartwienia?
— Gdyby nawet miała, toby mi się nie zwierzyła. . Myślę, że po prostu miała dość 
wszystkiego.
Zapewne i Betty traktowała swój los podobnie, bo mówiła niechętnie, głosem 
monotonnym i 
bezbarwnym.
— Co pani o niej wiadomo?
Weszła para, mężczyzna z kobietą, i Désiré szerokim gestem zapraszał ich do 
stolika. Widząc 
pustą salę, zatrzymali się niepewnie, spojrzeli na siebie i mężczyzna powiedział 
zażenowany:
— Jeszcze tu wrócimy…
— Ludzie, co pomylili adres — zauważyła spokojnie Betty. — Tacy są nie dla nas. 
— 
Próbowała się uśmiechnąć: — Dopiero za godzinę albo i później zacznie się ruch w 
interesie. 
Czasem występujemy przed publiką złożoną z trzech klientów.
— Dlaczego Arletta wybrała ten zawód? Spojrzała na niego przeciągle, szepnęła:
— Często ją o to pytałam. W końcu nie wiem. Może to lubiła? — Rzuciła okiem na 
wiszące 
fotografie:
Wie pan, na czym polegał jej numer? Nie znajdzie się taka druga jak ona. Zajęcie 
niby łatwe, 
każda z nas próbowała. Ale trzeba przyznać, że to cholernie trudne. Bo jeśli się 
to robi, żeby tylko 
odwalić, wtedy od razu staje się trywialne. A powinno wyglądać, jakby się 
rozbierało naprawdę 
dla własnej przyjemności.
— Tak było z Arlettą?
— Nieraz sobie myślałam, że dlatego właśnie to robiła. Nie z pociągu do 
mężczyzn. Sądzę, że 
nie. Ale czuła potrzebę, żeby ich rozpalać do utraty tchu. Po skończeniu, kiedy 
wracała do kuchni, 
niby za kulisy, bo .stamtąd idziemy na górę się przebrać, więc kiedy, jak 
mówiłam, skończyła, to 
przez szparę w drzwiach sprawdzała reakcję gości. Jak aktorzy, co zaglądają 
przez otwór w 
kurtynie.
— Była w kimś zakochana? Betty nie odpowiedziała od razu.
— Możliwe — rzekła w końcu. — Jeszcze wczoraj rano bym temu zaprzeczyła. Ale 
ubiegłej 
nocy, kiedy jej chłopiec stąd wyszedł, była dziwnie zdenerwowana. Oświadczyła, 
że po prostu jest 
głupia. Zapytałam dlaczego. Powiedziała, że tylko od niej zależy, aby się 
wszystko zmieniło. „Co 
na przykład? — spytałam. — Wszystko! Mam tego dość! — prawie krzyknęła. — Chcesz 
wynieść 
się z knajpy?”. Rozmawiałyśmy półgłosem, żeby nas Fred nie usłyszał. „Nie tylko 
knajpy istnieją 
na świecie” — rzekła. Wiem, była podpita. Ale jestem przekonana, że jej słowa 
miały ukryty sens. 
Więc spytałam: „Zaproponował, ze weźmie cię na utrzymanie?”. Wzruszyła ramionami 
i rzuciła: ,,I 
tak tego nie zrozumiesz”. Mało brakowało, żebyśmy .,:; posprzeczały. Bo 
wypaliłam, że nie jestem 
taka głupia, jak sobie myśli, bo i ja mam różne rzeczy za sobą.
Teraz Pasikonik wprowadził klientów odpowiednich: trzech mężczyzn w towarzystwie 
kobiety. 
Byli na pewno cudzoziemcami, z tych, co przyjeżdżają do Paryża w interesach albo 
na jakiś 
kongres międzynarodowy. Kobietę znaleźli nie wiadomo gdzie, może w jakiejś 
kawiarni, i teraz 
była trochę onieśmielona.
Fred zrobił oko do Maigreta i umieścił ich w czwartej loży, podając ogromną 
kartę z 
wszystkimi markami szampanów. Oczywiście, nawet czwartej ich części nie było w 
piwnicy. 
Zaproponował gościom szampan zupełnie nieznany, który sprzedawał z 
trzystuprocentowym 
zyskiem.
— Muszę się przygotować — westchnęła Betty. — Niech się pan za dużo nie 
spodziewa, ale 
dla nich i tak wystarczy. Chcą tylko obejrzeć babskie uda.
Zagrano jawę i Maigret gestem przywołał Tanie, która zeszła z estrady. Fred 
nakazał jej 
wzrokiem, aby posłuchała.
— Chce pan ze mną rozmawiać?
Mimo swego imienia, nie miała rosyjskiego akcentu. Oświadczyła komisarzowi, że 
urodziła się 
przy ulicy Mouffetard.
— Proszę siadać i opowiedzieć, co pani wie o Arletcie.
— Nie byłyśmy zaprzyjaźnione
— Dlaczego?
— Bo nie lubiłam jej manier — rzuciła krótko i ostro. Nie uważała siebie za 
pierwszą naiwną i 
rozmowa z Maigretem nie robiła na niej wrażenia.
— Były między wami jakieś nieporozumienia?
— Nawet nie.
— Rozmawiałyście ze sobą?
— Jak najmniej. Była zazdrosna.
— O co?
— O mnie. Nie chciała zrozumieć, że ktoś oprócz niej może być pociągający. Tylko 
ona istniała 
na świecie! I to mi się nie podobało. Nie umiała nawet dobrze tańczyć, bo nigdy 
się nie uczyła. 
Potrafiła tylko się rozbierać i gdyby wszystkiego nie wystawiała, jej numer 
byłby do niczego.
— Jest pani tancerką?
— Miałam dwanaście lat, kiedy rozpoczęłam naukę tańca klasycznego.
— I w tym stylu tańczy pani tutaj?
— Nie. Tu wykonuję tańce rosyjskie.
— Arletta miała kochanka?
— Na pewno. Ale to ukrywała, bo widocznie nie było się czym chwalić. Dlatego 
nigdy o nim 
nie mówiła. Wiem tylko, że to był ktoś stary.
— Skąd ta pewność?
— Razem żeśmy się przebierały. Tam, na górze. I często widziałam na niej 
siniaki. Robiła, co 
mogła, żeby je zamaskować warstwą pudru, ale mam dobre oczy.
— Wspomniała jej pani o tym?
— Raz. Powiedziała, że spadła ze schodów. Ale przecież nie spadała co tydzień. 
Domyśliłam 
się wszystkiego po miejscach, gdzie były widoczne. Tylko starzy mają takie 
upodobania.
— Kiedy zauważyła je pani po raz pierwszy?
— Sześć miesięcy temu, jak tu zadebiutowałam.
— I to się powtarzało?
— Nie oglądałam jej co wieczór, ale często bywała posiniaczona. Ma pan do mnie 
coś jeszcze? 
Muszę wracać do pianina.
W momencie gdy tam usiadła, zgasły lampy i reflektor rzucił snop światła na 
parkiet. Wbiegła 
Betty Bruce. Maigret słyszał za sobą głosy mężczyzn, którzy starali się mówić po 
francusku, i 
kobiety, tłumaczącej, jak się poprawnie wymawia: „Czy pani chce się ze mną 
przespać?”.
Śmieli się, próbowali kolejno:
— Szy pany ce…
Fred, z gorsem koszuli bielejącym w półcieniu, bez słowa usiadł naprzeciw 
komisarza. Betty, w 
obcisłym trykocie, ze sztucznym uśmiechem, zadzierała jedną nogę wyżej głowy i 
mniej więcej do 
taktu skakała na drugiej. W końcu padła na ziemię, robiąc szpagat.
ROZDZIAŁ PIĄTY
Gdy obudziła go żona przynosząc kawę, Maigret stwierdził, że jest niewyspany i 
ma ból głowy. 
Potem otworzył szeroko oczy i zdziwiony ujrzał figlarną minę żony, jakby chowała 
dla niego 
przyjemną niespodziankę.
— Spójrz! — zawołała, gdy wziął z jej rąk filiżankę w niepewne dłonie.
Rozsunęła kotary i ujrzał padający śnieg.
— Jesteś zadowolony?
Był zadowolony, oczywiście, ale w ustach czuł niesmak, ponieważ wypił chyba 
więcej, niż mu 
się zdawało. Może dlatego, że Désiré, kelner, otworzył butelkę szampana, która 
miała być tylko 
dekoracją, i Maigret popijał z niej między jednym a drugim koniakiem.
— Nie wiadomo czy się utrzyma, ale to i tak ładniejsze od pluchy.
Maigretowi było w gruncie rzeczy obojętne, czy to jest naprawdę ładniejsze Lubił 
każdą, a 
szczególnie zdecydowaną pogodę, o jakiej komunikują nazajutrz gazety: ulewny 
deszcz, 
huraganowy wiatr, ostry mróz lub tropikalne upały. Śnieg sprawiał mu także 
radość, bo 
przypominał dzieciństwo, ale nie rozumiał, dlaczego dla żony to jest akurat 
ładne w Paryżu, 
szczególnie tego ranka. Niebo było jeszcze bardziej ołowiane niż wczoraj, a biel 
płatków 
sprawiała, że lśniące dachy wydawały się jeszcze czarniejsze, fasady kamienic 
ponure i szare, a 
firanki w oknach jakby niezbyt czyste.
Podczas śniadania i kiedy się ubierał, nie potrafił dokładnie posegregować 
wspomnień z 
ubiegłej nocy. Spał krótko. Opuścił „Picratta”, kiedy zamykano lokal, więc nie 
wcześniej niż około 
wpół do piątej. W dodatku, chcąc odtworzyć zachowanie Arletty, wstąpił jeszcze 
na kieliszek do 
bistro na ulicy de Douai.
Nie mógłby określić w paru zdaniach, czego się dowiedział. Często zostawał sam w 
boksie, 
paląc wolno fajkę, oglądając parkiet albo gości w tym niezwykłym oświetleniu, 
które ich 
przenosiło w inny wymiar, daleko od codziennego życia.
Rzeczywiście mógł wyjść z kabaretu wcześniej. Został jednak, bo poddał się 
tutejszej 
atmosferze, bawiła go obserwacja klientów, zachowanie Freda, Rozy i dziewcząt.
Był to wydzielony, mały świat, różniący się w sposobach bycia od egzystencji 
reszty ludzi. Na 
przykład Désiré, muzycy i reszta kładli się spać, gdy w domach „ dzwoniły już 
budziki. Większą 
część dnia spędzali w łóżkach. I Arletta była do nich podobna, a naprawdę 
budziła się dopiero w 
czerwonym świetle „Picratta”, gdzie spotykała ludzi już nietrzeźwych, których 
Pasikonik łowił 
koło innych lokali.
Maigret patrzył na Betty, która świadoma tego starała się wypaść jak najlepiej i 
zerkała 
niekiedy porozumiewawczo w jego stronę.
Mniej więcej o trzeciej, kiedy już skończyła swój numer i poszła się przebrać, 
weszło jeszcze 
dwóch klientów na solidnym rauszu, a że akurat wtedy było w lokalu trochę 
ciszej, Fred pobiegł na 
górę i kazał, by natychmiast wróciła.
Zatańczyła raz jeszcze, tym razem wyłącznie dla nowo przybyłych. Unosiła im nogę 
przed 
nosem, a na koniec pocałowała jednego w łysinę. Zanim odeszła, by zmienić 
kostium, usiadła 
drugiemu na kolanach i upiła łyk szampana z jego kieliszka.
Czy tak samo zachowywała się Arletta? Może tylko mniej natrętnie? Mężczyźni 
słabo znali 
francuski. Betty powtarzała:
— Pięć minut… pięć minut… ja zaraz wrócić… — Pokazywała to na palcach i 
rzeczywiście 
wróciła za pięć minut w swoich lśniących pajetach. Energicznie skinęła na 
Désirégo, by przyniósł 
drugą butelkę.
Tania w tym czasie zajęła się samotnym gościem, który upijał się na ponuro i, 
trzymając ją za 
nagie kolano, opowiadał zapewne o niepowodzeniach własnego małżeństwa.
Ręce Holendrów krążyły po ciele Betty, śmiali się hałaśliwie, twarze nabiegły im 
krwią, 
pojawiły się nowe butelki, podczas kiedy opróżnione lądowały pod stołem. Maigret 
zorientował 
się w końcu, że nigdy nie były całkiem pełne. Taki był tutejszy sposób. Fred, 
odwracając się ku 
niemu, wzrokiem przyznawał się do tego.
W jakimś momencie Maigret udał się do toalety. W jej części wejściowej, na małym 
stoliku 
leżały grzebienie, szczotki, puder i szminki. Roza weszła za nim.
— Przyszło mi do głowy coś, co się może panu przydać — oznajmiła. — Właśnie jak 
pana tu 
zobaczyłam. Bo gdy kobiety poprawiają urodę, to czasem mówią różne rzeczy. 
Arletta nie była 
gadatliwa, lecz opowiadała mi trochę. No, a reszty się domyśliłam. — Podała 
mydło, czysty 
ręcznik. — Na pewno nie wzięła się ze świata takiego jak nasz. Nie mówiła o 
swojej rodzinie, 
zresztą nie zwierzała się chyba nikomu. Ale często wspominała klasztor, w którym 
się wychowała.
— Pamięta pani jej słowa?
— Kiedy była mowa o kobietach złych i surowych, szczególnie o takich, które są 
niby łagodne, 
ale umyślnie komuś dokuczają, wtedy szeptała i czułam, że nosi w sobie wielki 
żal: „To całkiem 
jak matka Eunice!”. Pytałam, o kogo chodzi, i mówiła, że to osoba, której 
nienawidzi najbardziej 
na świecie, bo wyświadczyła j jej dużo złego. To była przeorysza klasztoru i 
uwzięła j się na 
Arlettę. Przypominam sobie, jak powiedziała: „Mogłabym stać się najgorsza ze 
wszystkich, żeby 
tylko ją rozwścieczyć”.
— Nie wspominała, o jaki klasztor chodzi?
— Nie, ale stał niedaleko morza, bo wiele razy opowiadała o morzu, jak ktoś, kto 
spędził nad 
nim dzieciństwo.
Zabawne było, że Roza podczas tej rozmowy traktowała Maigreta jak klienta, 
szczotkując mu 
plecy i ramiona.
— Myślę, że nienawidziła także swojej matki. Ale to mniej pewne, choć są rzeczy, 
które można 
wyczuć.
Kiedyś przyszli do nas goście bardzo eleganccy, zabawiali się po lokalach. Była 
z nimi żona 
ministra, naprawdę wielka dama. Ale jakaś smutna, przybita, n;e interesowała się 
programem, 
ledwie maczała usta i nie słuchała, o czym rozprawia jej towarzystwo.. Znałam 
jej historię i 
powiedziałam do Arletty właśnie tutaj, kiedy się malowała: „To osoba godna 
współczucia, bo 
spotkało ją wiele nieszczęść naraz”. Wtedy krzyknęła ze złością: „Nie wierzę 
ludziom, którzy są 
nieszczęśliwi! Przede wszystkim kobietom. Wykorzystują swój los, by zniszczyć 
innych!”. Tak się 
tylko domyślałam, alebym przysięgła, że miała na myśli swoją matkę. Nigdy nie 
wspominała ojca. 
Kiedy się mówiło to słowo, patrzyła na boki. To wszystko, co wiem. Zawsze 
uważałam, że to 
dziewczyna o dobrym pochodzeniu, która się zbuntowała. Takie są najgorsze, kiedy 
się zawezmą. 
To wiele tłumaczy.
— Czy chodzi pani o jej pasję podniecania mężczyzn?
— Tak. I o sposób, w jaki to robiła. Żyję nie od wczoraj. Kiedyś pracowałam w 
tym zawodzie 
i jeszcze gorzej, pan chyba wie. Ale nie tak jak ona. Dlatego była 
niezastąpiona. Te z fachu nie 
wkładają w swoją robotę całej duszy. Proszę zobaczyć inne. Nawet kiedy szaleją, 
to widać, że 
robią to bez serca.
Czasem Fred siadał na chwilę przy stoliku Maigreta i zamieniał z nim parę zdań. 
Wówczas 
Désiré przynosił dwa koniaki z wodą, ale komisarz spostrzegł, że te dla szefa 
były dużo jaśniejsze. 
Pił, rozmyślał o Arletcie, o młodym Lapoincie, który siedział z nią w tym samym 
miejscu 
poprzedniej nocy. Inspektor Lognon zajmował się tymczasem sprawą hrabiny, która 
nie bardzo 
interesowała Maigreta. Zbyt wiele takich spotkał jak ona, podstarzałych, 
najczęściej samotnych 
kobiet o bujnej przeszłości. Uciekały w narkotyki i szybko się staczały w 
nieuchronną 
degrengoladę. Było podobnych może ze dwadzieścia na : Montmartrze, a wyżej w 
hierarchii 
społecznej kilka : tuzinów w zasobnych apartamentach Passy i Auteuil. Właśnie 
Arletta go 
intrygowała, bo nie potrafił jej określić ani do końca zrozumieć.
— Czy miała temperament? — zapytał w pewnej chwili Freda.
Ten wzruszył ramionami.
— Wie pan, ja się nimi zanadto nie przejmuję. Żona panu wczoraj o tym 
powiedziała i miała 
rację. Zachodzę do kuchni albo na górę, kiedy się ubierają. Nie pytam, co czują, 
bo to mnie nie 
obchodzi.
— Spotykał ją pan na zewnątrz?
— Na ulicy?
— Nie. Chciałbym wiedzieć, czy umawiał się pan z nią gdzieś na spotkania.
Maigret odniósł wrażenie, że tamten się zawahał, spojrzał w głąb sali na żonę.
— Nie — powiedział w końcu.
Kłamał. To była pierwsza rzecz, którą Maigret stwierdził, gdy przyszedł 
spóźniony na Quai des 
Orfevres i nie zdążył na odprawę. W pokoju inspektorów panował już ruch. 
Zadzwonił do szefa, 
by się uspra— i wiedliwić i oznajmić, że zjawi się u niego, jak tylko przepyta 
swoich ludzi.
Gdy telefonował, Janvier i Lapointe równocześnie stanęli w drzwiach.
— Najpierw Janvier — zdecydował. — A ciebie, Lapointe, zawołam później.
Janvier z pewnością był równie zmordowany jak Maigret, bo chodził ulicami długo 
w nocy. .
— Myślałem, że wpadniesz do „Picratta”.
— Nawet chciałem. Ale im dalej szedłem, tym więcej miałem do roboty. Wcale nie 
spałem.
— Znalazłeś Oskara?
Janvier wyjął kartkę pokrytą zapiskami.
— Nie wiem. Chyba nie. Przeczesałem co do jednego pensjonaty między ulicą 
Chateaudun a 
bulwarem Montmartre. Wszędzie pokazywałem fotografię dziewczyny. Niektórzy 
właściciele 
robili minę, że jej nie poznają, albo odpowiadali wykrętnie.
— Rezultat?
— Przynajmniej w dziesięciu hotelikach była znana.
— Udało ci się ustalić, czy chodziła gdzieś często z tym samym mężczyzną?
— O to’ właśnie pytałem wszystkich. Wydaje się, ze nie. Przychodziła o czwartej, 
piątej nad 
ranem z facetami na dużym gazie. Prawdopodobnie klientami z „Picratta”.
— Długo zostawała?
— Godzinę, dwie, nie więcej.
— Brała od nich pieniądze?
— Kiedy o to pytałem, hotelarze patrzyli na mnie, jakbym spadł z księżyca. Dwa 
razy pokazała 
się w „Modernę” z młodym, ulizanym facetem, który niósł pudło z saksofonem.
— Jean–Jean, klezmer z lokalu.
— Możliwe. Ostatni raz byli przed dwoma tygodniami. Zna pan hotel „Berry”, przy 
ulicy 
Blanche? To niedaleko „Picratta” i Notre–Daine–de–Lorette. Tam bywała dość 
często. 
Właścicielka jest rozmowna, bo miała już do czynienia z policją w sprawie 
nieletnich i chce 
okazać dobrą wolę. Arletta przyszła tam raz po południu, kilka tygodni temu z 
niskim, barczystym 
człowiekiem, siwym na skroniach.
— Ta kobieta go zna?
— Mówi, że zna z widzenia, ale nie wie, kto to taki. Uważa, że mieszka w 
dzielnicy. Zajmowali 
pokój do dziewiątej wieczorem. To ją zastanowiło, bo Arletta nigdy nie 
przychodziła w dzień ani 
o takiej porze i zwykle szybko opuszczała hotel.
— Postaraj się o fotografię Freda Alfonsiego i niech się jej przyjrzy.
Janvier, który nie znał właściciela „Picratta”, zmarszczył brwi.
— Jeśli to on, to Arletta spotykała się z nim także na mieście. Chwileczkę, 
niech spojrzę na 
listę. Hotel „Lepie”, ulica Lepie. Tam rozmawiałem z jednonogim mężczyzną, który 
całe noce 
czyta książki i twierdzi, że nie może zasnąć, gdyż boli go noga. Poznał ją na 
zdjęciu. Przychodziła 
wicie razy z kimś, kogo jak zaznaczył, widział parę razy na bazarze Lepie, ale 
nie wie, jak się 
nazywa. Jest niski, krępy, zwykle około dwunastej robi zakupy pewnie blisko 
domu, bo nie 
przypina kołnierzyka do koszuli. To chyba ktoś podobny?
— Możliwe. Trzeba znów obejść wszystkich z fotografią Alfonsiego. Mam ją w 
teczce, ale 
zrobioną przed laty.
— Czy mam go poprosić o zdjęcie?
— Niech ci da swój dowód osobisty, niby dla sprawdzenia. A na górze zrobią 
odbitkę.
Wszedł goniec i zawiadomił, że jakaś pani chce rozmawiać z Maigretem,
— Powiedz, żeby trochę zaczekała. Janvier mówił dalej:
— Marcoussi przegląda korespondencję. Jest dużo listów dotyczących Arletty. 
Dzisiaj od rana 
przyjął kilkadziesiąt telefonów. Sprawdzamy wszystkie, ale myślę, że to nic 
poważnego.
— Interesowałeś się przy okazji, czy znają Oskara?
— Tak. Ale nikt się nawet nie zająknął. Wyliczają rozmaitych Oskarów w 
dzielnicy, z których 
żaden nie jest podobny do naszego.
— Wpuść Lapointe’a.
Ten był niespokojny, bo wiedział, że mówiono o Arletcie, i nie pojmował 
dlaczego, wbrew 
utartym zwyczajom, nie dopuszczono go do rozmowy.
W spojrzeniu, które zwrócił na komisarza, widniało niemal błaganie.
— Siadaj, chłopcze. Gdybyśmy wiedzieli coś nowego, tobym ci powiedział. Ale 
wciąż tkwimy 
w martwym punkcie.
— Był pan tam w nocy?
— Przy tym stoliku, co ty z Arlettą. Słuchaj, czy nigdy nie opowiadała o swojej 
rodzinie?
— Wiem tylko, że uciekła z domu.
— Nie powiedziała dlaczego?
— Mówiła, że nie znosi hipokryzji. A przez całe dzieciństwo czuła, że się dusi.
— Odpowiedz mi szczerze: była dla ciebie miła?
— Co pan przez to rozumie?
— Traktowała cię jak przyjaciela? Rozmawiała z tobą otwarcie?
— Myślę, że czasem tak. Nie wiem, jak to panu wytłumaczyć.
— Szybko zacząłeś ją obstawiać?
— Wyznałem, że ją kocham.
— Pierwszego wieczoru?
— Nie. Wtedy byłem z kolegą i prawie nie otworzyłem ust. Potem, gdy wróciłem już 
sam.
— A co ona na to?
— Z początku traktowała mnie jak smarkacza i musiałem zaznaczyć, że mam 
dwadzieścia cztery 
lata i jestem starszy od niej. ,,Nie lata się liczą — powiedziała. — Przeżyłam 
dużo więcej niż ty”. 
Widzi pan, była naprawdę przybita, a nawet jakby zrozpaczona. I za to ją 
kochałem. Śmiała się, 
czasem żartowała, ale w tym kryło się dużo goryczy. Chwilami…
— Opowiadaj.
— Wiem, że pan mnie uważa za naiwniaka. Robiła wszystko, żeby mnie zniechęcić do 
siebie. 
Naumyślnie była wulgarna, używała słów z rynsztoka. Pytała: „Dlaczego nie masz 
ochoty tylko się 
ze mną przespać, jak inni? Nie chcesz mnie? Mogę cię dużo nauczyć. Idę : o 
zakład, że nie ma 
drugiej z takim doświadczeniem i która umie tyle, co ja…”. Przypominam, sobie, 
że dodała: 
„Byłam w dobrej szkole!”.
— Nigdy nie chciałeś spróbować?
— Pożądałem jej. Chwilami tak bardzo, że gotów byłem krzyczeć. Ale nie chciałem 
byle jak. 
Pan rozumie, to by wszystko zepsuło.
— Rozumiem. A co mówiła, kiedy proponowałeś, że odmienisz jej życie?
— Śmiała się, nazywała mnie, swoim małym niewiniątkiem, dużo piła i jestem 
przekonany, że 
to z rozpaczy. Znalazł pan tamtego?
— Kogo?
— Tego, co go nazwała Oskarem.
— Nic jeszcze nie wiemy. A teraz powiedz, co robiłeś w nocy.
Lapointe przyniósł pękatą teczkę papierów znalezionych u hrabiny. Uporządkował 
je 
skrupulatnie, miał także ze sobą karteluszki z notatkami.
— Złożyłem z tego prawie całe życie hrabiny — oświadczył. — Rano dostałem 
telefonogram z 
Nicei.
— Słucham.
— Znam jej prawdziwe nazwisko, Madeleine Lalande.
— Widziałem je wczoraj na świadectwie ślubu.
— No tak, przepraszam. Urodziła się w La Roche–sur–Yon, gdzie jej matka była 
posługaczką, 
ojca nie znała. Przyjechała do Paryża jako służąca, ale wkrótce została 
utrzymanką. Często 
zmieniała partnerów, za każdym razem jakby awansując. Przed piętnastu laty była 
jedną z 
najpiękniejszych kobiet na Lazurowym Wybrzeżu.
— Już się narkotyzowała?
— Nie wiem i nie znalazłem na to żadnego dowodu. Grała, bywała w kasynach. 
Zawarła 
znajomość z hrabią von Farnheim ze starej austriackiej rodziny. Miał wtedy 
sześćdziesiąt pięć lat. 
Korespondencja hrabiego jest tutaj, ułożona wedle dat.
— Przeczytałeś wszystko?
— Tak, namiętnie ją kochał.
Lapointe oblał się rumieńcem, jakby sam mógł być autorem podobnych listów.
— Są bardzo wzruszające. Miał świadomość, ze jest prawie bezsilnym starcem. 
Listy wyrażają 
najpierw tylko szacunek. Zwraca się do niej „czcigodna pani”, później „droga 
przyjaciółko”, w 
końcu „moja mała dziewczynko”. Błaga ją, by go nie opuszczała, nie zostawiała w 
samotności. 
Często podkreśla, że ma tylko ją na świecie i nie wyobraża sobie bez niej swych 
ostatnich lat.
— Od razu spali ze sobą?
— Nie. Dopiero po kilku miesiącach. Nim kupił „Oazę”, mieszkał w umeblowanej 
wilii i tam 
zachorował. Wtedy ją zaprosił jako gościa, byle spędzała z nim parę godzin 
dziennie. W każdym 
jego słowie czuje się szczerość; chciałby ją zatrzymać przy sobie i jest gotów 
na wszystko, byle jej 
nie utracić. Podkreśla różnicę wieku, która ich dzieli, i zdaje sobie sprawę, że 
życie, które pragnie 
jej ofiarować, nie będzie wesołe. „To nie potrwa długo — nadmienia. — Jestem 
stary i chory, za 
kilka lat będziesz wolna, moja mała dziewczynko, ciągle piękna i, jeśli 
zezwolisz, także bogata”. 
Pisał do niej codziennie, czasem, jak student, krótkie bileciki: „Kocham, 
kocham, kocham!”. A 
potem to już szaleństwo, cały hymn na jej cześć. Listy są już inne. Pisze 
wielbiąc jej ciało: „Nie 
mogę dać wiary, że to wszystko należało do mnie, że twe piersi, biodra, 
brzuch…”.
Maigret patrzył na Lapointe’a skupiony i bez uśmiechu.
— Od tamtego czasu prześladuje hrabiego myśl, że ją straci. A równocześnie męczy 
go 
zazdrość. Błaga, żeby niczego o sobie nie kryła, nawet jeśli będzie przez to 
cierpiał. Pyta, co 
robiła poprzedniego dnia, o mężczyzn, których widuje. Wspomina o jakimś muzyku z 
kasyna, 
uważa go za bardzo przystojnego i okropnie się go boi. Pragnie także znać jej 
przeszłość: „Chcę . 
ciebie bez reszty, wszystko jedno, jaką byś była”. W końcu ją zaklina, by go 
poślubiła. Jej listów 
nie ma. Zapewne nie pisała, tylko dzwoniła. W jednym z ostatnich krótkich 
biletów hrabia znowu 
podkreśla swój wiek. I skarży się: „Muszę zrozumieć, że twoje wspaniałe ciało 
potrzebuje tego,—
czemu nie mogę sprostać. To mnie przeraża. Gdy o tym myślę, chciałbym umrzeć. 
Lecz wolę 
dzielić się tobą niż nie mieć cię wcale. Przysięgam, że nigdy nie będę robił ci 
scen ani wyrzutów. 
Zostaniesz wolna, jak jesteś obecnie, a ja w moim kąciku będę oczekiwał chwili, 
kiedy wniesiesz 
odrobinę radości do życia twego starego męża…”. — Lapointe wytarł nos. — Nie 
wiem, dlaczego 
pojechali na Capri i tam wzięli ślub. Nie podpisali kontraktu, więc żyli w 
majątkowej wspólnocie. 
Kilka miesięcy podróżowali. Byli w Konstantynopolu i Kairze, potem mieszkali 
wiele tygodni w 
luksusowym hotelu na Polach Elizejskich. Wiem, bo znalazłem rachunki za ich 
pobyt.
— Kiedy zmarł?
— Policja w Nicei przekazała mi dokładną informację. Trzy lata po ślubie. 
Zainstalowali się w 
„Oazie”. Całe miesiące widywano ich razem w limuzynie z szoferem. Bywali w 
kasynach Monte 
Carlo, Cannes i Juan–les–Pins. Nosiła kosztowne stroje i drogą biżuterię. Ich 
widok budził 
sensację, ponieważ trudno było jej nie zauważyć. A hrabia zawsze w cieniu żony, 
mały, z czarną 
bródką i monoklem. Przezwano go szczurkiem. Grała wysoko, otwarcie flirtowała i 
jak mi podano, 
miała kilka przygód. On zaś czekał na nią cierpliwie do rana, uśmiechając się z 
rezygnacją.
— Jaka była przyczyna jego śmierci?
— Nicea nadeśle raport pocztą, bo zgon hrabiego ,,był przedmiotem dochodzenia. 
„Oaza” 
znajduje się na cyplu i taras, otoczony palmami, góruje, jak większość 
posiadłości w okolicy, nad 
urwistą, stumetrową skałą. I właśnie pod nią znaleziono pewnego ranka zwłoki 
hrabiego.
— Pił?
— Stosował dietę. Jego doktor zeznał, że w rezultacie pewnych lekarstw, które 
przyjmował, 
miewał zawroty głowy.
— Hrabia i hrabina dzielili sypialnię?
— Każde miało osobny apartament. Na dzień przed jego śmiercią udali się, jak 
zawsze 
wieczorem, do kasyna i wrócili około trzeciej. Jak na nich to było wcześnie. 
Hrabina źle się czuła. 
Szczerze wyznała policji, że miała okres, który zawsze przebiega u niej 
boleśnie. Natychmiast się 
położyła. Wedle słów szofera, hrabia zszedł potem do biblioteki, której 
balkonowe drzwi 
prowadziły na taras. Taki miał zwyczaj, kiedy cierpiał na bezsenność. W ogóle 
sypiał niewiele. 
Pewnie chciał odetchnąć świeżym powietrzem i usiadł na kamiennej balustradzie. 
To było jego 
ulubione miejsce, bo stamtąd rozciąga się panorama na Zatokę Aniołów, światła 
Nicei i sporą 
część wybrzeża. Kiedy go znaleziono, na ciele nie było śladów przemocy. Analiza 
treści żołądka, 
którą zlecono, nie dała wyników.
— Co się z hrabiną stało później?
— Musiała walczyć z jakimś ciotecznym wnukiem, który pojawił się z Austrii i 
oddał sprawę 
do sądu. Dopiero po dwóch latach proces wygrała. Nadal mieszkała w Nicei, w 
„Oazie”. Często 
bywali u niej goście. W domu trwały zabawy i pijaństwa do białego rana i nieraz 
towarzystwo 
nocowało na miejscu i rano szaleli dalej. Policja ustaliła, że miała kolejno 
paru żigolaków, którzy 
oskubali ją z pokaźnej części spadku. Pytałem, czy już wtedy była narkomanką, 
lecz tego nie 
wiedzą. Spróbują to zbadać, ale minęło tyle czasu! Jedyny raport, jaki 
znaleziono, jest bardzo 
niekompletny i nie są pewni, czy trafią na akta sprawy. Wiadomo jedynie, że piła 
i grała. A kiedy 
była w uderzeniu, sprowadzała całą kompanię do siebie. Tam mieszka podobno wiele 
kobiet w jej 
rodzaju. Traciła masę pieniędzy, bo grała w ruletkę i godzinami stawiała na ten 
sam numer. Cztery 
lata po śmierci męża sprzedała „Oazę”. A że nastał kryzys, sprzedała willę za 
pół–darmo. Obecnie 
mieści się tam sanatorium albo coś w tym rodzaju. W każdym razie to już nie 
budynek mieszkalny. 
Nicea nie wie nic więcej. Posiadłość została sprzedana, hrabina zniknęła z 
horyzontu i więcej jej 
tam nie widziano.
— Wpadnij do brygady gier — zaproponował Maigret. — Ludzie z narkotyków też może 
coś ci 
powiedzą.
— Nie zajmę się śmiercią Arletty?
— Nie teraz. Spróbuj jeszcze zadzwonić do Nicei. Niech ci dadzą listę 
wszystkich, którzy 
przebywali w „Oazie”, kiedy zginął hrabia. Pamiętaj o służbie. Minęło wprawdzie 
piętnaście lat, 
ale może kogoś jeszcze znajdą.
Śnieg wciąż padał obficie, lecz tak drobny i zwiewny, że topniał szybko na dachu 
i ulicach.
— To wszystko, szefie?
— Tak, na razie. Zostaw mi teczkę.
— Czy mam napisać raport?
— Potem, jak z tym skończymy. No, idź!
Maigret podniósł się, ociężały z powodu gorąca w biurze, czuł jeszcze niesmak w 
ustach i tępy 
ból u podstawy czaszki. Przypomniał sobie o kobiecie, która nań czekała, i żeby 
się rozruszać, sam 
poszedł, aby ją sprowadzić. Gdyby miał czas, zajrzałby do piwiari „Dauphine”, 
aby dla 
odświeżenia wychylić musujący kufel.
Sporo ludzi siedziało w oszklonej poczekalni, gdzie fotele wydawały się bardziej 
ciemnozielone niż zwykle, a w kącie stał parasol w kałuży wody. Poszukał 
wzrokiem, spostrzegł 
damę niemłodą, w czerni, która siedziała wyprostowana na krześle i ujrzawszy go 
podniosła się z 
miejsca. Na pewno widziała jego fotografię w gazetach.
Lognon był tam również, ale się nie ruszył Patrzył tylko, wzdychając, na 
komisarza. To było do 
niego podobne. Musiał się czuć nieszczęśliwym pechowcem, ofiarą złego losu. 
Pracował całą noc, 
brnął przez rozchlapane ulice, gdy setki tysięcy paryżan odpoczywało. I to już 
nie jego 
dochodzenie, bo sprawą zajęła się Policja Kryminalna. Ale robił wszystko, co 
możliwe, choć 
zasługa spadnie na innych, a w dodatku coś wykrył.
Czekał od pół godziny w towarzystwie dziwacznego młodzieńca z długimi włosami, o 
bladej 
twarzy i wąskich nozdrzach, który patrzył nieruchomo przed siebie i wyglądał, 
jakby lada chwila 
miał zemdleć.
No i oczywiście nikt się Fajtłapą nie interesował. Kazano mu czekać bez końca. 
Nie spytano 
nawet, kogo tu przyprowadził i czego się dowiedział. Maigret bąknął tylko:
— Za chwilę, Lognon!
Puścił damę przed siebie, otworzył jej drzwi.
— Proszę spocząć.
Maigret dość szybko stwierdził, że się pomylił. Roza niejedno mu wyjaśniła, a z 
godnego i 
sztywnego zachowania przybyłej, z jej żałobnego stroju i przenikliwe— go 
spojrzenia 
wywnioskował, że to matka Arletty, która poznała w gazecie zdjęcie córki.
Nie wyprowadziły go z błędu jej pierwsze słowa.
— Mieszkam w Lisieux i przyjechałam z samego rana.
Lisieux leży niedaleko morza. O ile pamiętał, znajduje się tam klasztor.
— Wczoraj wieczorem przeglądałam gazetę i natychmiast poznałam, że to jej 
fotografia.
Na twarzy przybyłej widniał smutek, bo sądziła, że tak należy. Wcale jednak 
smutna nie była. 
Jej małe czarne oczy błyszczały zwycięsko.
— Bez wątpienia przez cztery lata mała się zmieniła. Przede wszystkim czesze się 
inaczej. 
Niemniej jestem pewna, że to ona. Mogłabym skontaktować się z bratową, ale od 
lat ze sobą nie 
rozmawiamy. Nie do mnie należy uczynić pierwszy krok, pan chyba rozumie?
— Rozumiem — rzekł Maigret z powagą, wypuszczając kłębek dymu z fajki.
— Nazwisko też jest inne. Ale to oczywiste, że je zmieniła, wiodąc takie życie. 
Zdziwiło mnie 
jednak, że przybrała imię Arletta i że w dowodzie osobistym widnieje jako Jeanne 
Leleu. A ja 
przecież dobrze znam rodzinę Leleu.
Czekał nieporuszony, patrząc na wirowanie śniegu.
— Pokazałam jednak fotografię trzem różnym osobom, ludziom godnym zaufania, 
którzy 
doskonale znali Anne–Marie. I wszyscy są całkowicie zgodni, że to córka mego 
brata i bratowej.
— Czy pani brat żyje?
— Umarł, gdy miała dwa latka. Zginął w katastrofie kolejowej, może pan sobie 
przypomina, 
głośna katastrofa w Rouen, Mówiłam mu…
— Bratowa mieszka w Lisieux?
— Nigdy nie opuszczała miasta. Lecz, jak podkreśliłam, wcale się nie 
kontaktujemy. Długo by 
opowiadać. Istnieją charaktery, z którymi nie można dojść do porozumienia. 
Zresztą nieważne.
— Nieważne — zgodził się. Potem zapytał: — A wracając do rzeczy, jak brzmi 
nazwisko, pani 
brata?
— Trochain. Gaston Trochain. Jesteśmy znaną rodziną, może najbardziej znaną w 
Lisieux. I 
jedną z najstarszych. Zna pan nasze miasto?
— Niestety, łaskawa pani. Byłem tam jedynie przejazdem.
— Ale na pewno widział pan na rynku pomnik generała Trochain, naszego 
pradziadka. A jadąc 
do Caen, widać po prawej stronie zamek z gontowym dachem. To nasze gniazdo 
rodzinne. Już do 
nas nie należy. Odkupili go po wojnie 1914 roku jacyś nowobogaccy. Ale mój brat 
zachował do 
śmierci wysoką pozycję.
— Pani wybaczy moją ciekawość: czym się zajmował?
— Pracował w Inspektoracie Wód i Lasów. Co do mojej bratowej, to córka handlarza 
wyrobami żelaznymi, który zarobił trochę pieniędzy; odziedziczyła po nim szereg 
domów i dwie 
fermy. Za życia brata przyjmowano ich w towarzystwie z uwagi na niego. Lecz 
kiedy owdowiała, 
wszyscy zrozumieli, że jest z innej sfery. Teraz żyje na osobności w swym 
wielkim domu.
— Przypuszcza pani, że i ona czytała gazetę?
— Na pewno. Zdjęcie było na pierwszej stronie lokalnego dziennika, który 
otrzymują wszyscy.
— Czy pani nie dziwi, że nie dała nam znaku życia?
— Nie, panie komisarzu. I z pewnością tego nie zrobi. Jest na to za dumna. Mogę 
się założyć, że 
gdyby nawet pokazano jej ciało, toby przysięgała, że to nie jej córka. Wiem, że 
od czterech lat nie 
dostała od niej wiadomości. I nikt inny w całym Lisieux. I nie ze względu na 
córkę teraz się 
martwi, lecz tym, co powiedzą ludzie.
— Wiadomo pani, w jakich okolicznościach dziewczyna opuściła dom?
— Mogę stwierdzić jedynie, że nikt nie wytrzyma pod jednym dachem z taką osobą. 
Ale jest 
również inna sprawa. Nie .wiem, w kogo dziewczyna się wdała. Na pewno nie w mego 
brata, 
każdy to panu zaświadczy. Kiedy bowiem miała piętnaście lat, wyrzucono ją z 
klasztoru. A potem, 
jeśli niekiedy musiałam wyjść późnym wieczorem, to nie śmiałam zaglądać do 
ciemnych bram, 
żeby jej nie spotkać z jakimś mężczyzną. Nawet z żonatym. Bratowa uznała, że 
należy ją zamykać 
w domu, co jest metodą fatalną. To właśnie dodatkowo buntowało dziewczynę. 
Chodziły słuchy, 
że pewnego razu boso wyskoczyła oknem i w takim stanie widziano ją na ulicy.
— Czy posiadała jakiś znak szczególny, po którym pani mogłaby ją zidentyfikować?
— Tak, panie komisarzu.
— Jaki?
— Niestety, nigdy nie doczekałam się dzieci. Mąż nie miał solidnego zdrowia i od 
lat choruje. 
Gdy dziewczynka była malutka, bratową { mnie łączyły jeszcze poprawne stosunki. 
Często więc 
pielęgnowałam niemowlę i pamiętam, że od urodzenia miała czerwone znamię pod 
lewą piętą. 
Niewielką plamkę, która jej została.
Maigret podniósł słuchawkę i kazał się połączyć z Zakładem Medycyny Sądowej.
— Halo, tu Wydział Kryminalny. Proszę obejrzeć lewą stopę młodej kobiety, którą 
wam 
dostarczono wczoraj… Tak… Jestem przy aparacie…. Zobaczcie, czy widać tam coś 
specjalnego.
Ona zaś czekała niezachwianie pewna siebie, jak osoba, która nigdy nie odczuwa 
pokusy, aby 
wątpić w to, co mówi. Trwała sztywno wyprostowana, z dłońmi na srebrnym zamku 
torebki. Tak 
zapewne siedziała w I kościele podczas kazania, z twarzą surową i nieprzystępną.
— Halo?… Tak… To wszystko… Dziękuję. Prawdopodobnie zjawi się u was ktoś, żeby 
rozpoznać ciało. Zapytał damę z Lisieux:
— Sądzę, że to pani nie przeraża?
— To mój obowiązek — stwierdziła.
— Nie miał odwagi trzymać dłużej Lognona w poczekalni,, lecz nade wszystko 
jechać z 
przybyłą do kostnicy. Zajrzał do sąsiedniego pokoju:
— Lucas, jesteś wolny?
— Skończyłem właśnie raport z Quai de Javel.
— Możesz udać się z panią do Zakładu Medycyny Sądowej?
Była wyższa od brygadiera, tyczkowate chuda i na korytarzu, idąc przed nim, 
wyglądała, jakby 
go prowadziła na smyczy
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Gdy wszedł Lognon — szturchający swego podopiecznego o włosach tak długich, że 
zawijały 
mu się na karku — Maigret spostrzegł, że chłopak ugina się pod ciężarem walizki 
z brązowego 
żaglowego płótna przewiązanej sznurkiem,
Komisarz otworzył drzwi i kazał wejść chłopcu do pokoju inspektorów.
— Zobaczcie, co tam ma w środku — polecił wskazując walizę.
Już wychodził, kiedy sobie coś przypomniał:
— Każcie mu spuścić spodnie i sprawdźcie, czy się kłuje.
Sam na sam z nieszczęsnym inspektorem, patrzył na niego z domieszką życzliwości. 
Nie czuł 
antypatii do Lognona z powodu jego charakteru, wiedział, że ma on żonę, która mu 
bynajmniej nie 
ułatwia życia. Także pozostali koledzy chcieli być wyrozumiali; ale to było 
silniejsze od nich: 
kiedy widzieli jego żałosną minę, jakby nieustannie spodziewał się katastrofy, 
po prostu wzruszali 
ramionami albo uśmiechali się pod nosem.
Maigret podejrzewał nawet, że Lognon delektuje się tym, że ma pecha i że jest 
wciąż 
niedoceniany. Wypracował sobie tę cechę, pielęgnował ją troskliwie, jak 
niektórzy starzy ludzie, 
oczekujący współczucia, pielęgnują swój chroniczny bronchit.
— No i co, stary?
— No więc właśnie…
Co znaczyło, że Lognon gotów jest odpowiadać na pytania wyłącznie jako 
podwładny, ale 
uważa za skandal, że on, któremu przypadłoby śledztwo, gdyby niej istniał 
Wydział Kryminalny, 
on, który zna na pamięć swoją dzielnicę i od wczoraj nie miał chwili 
wytchnienia, musi teraz 
jedynie składać meldunek.
Jego zaciśnięte usta świadczyły dowodnie: „Będzie; tak jak zawsze. Wyciągnięcie 
ze mnie 
wszystkie informacje, a potem, może już jutro, napiszą w gazetach, i że komisarz 
Maigret odniósł 
nowy sukces. I znów będą wychwalać jego metody i dociekliwość”.
Lognon zresztą sam w to nie wierzył i tym się tłumaczyło jego zachowanie. Jeśli 
Maigret był 
komisarzem, jeśli inni w tym gmachu należeli do brygady specjalnej zamiast 
przesiadywać w 
dzielnicowym komisariacie, znaczyło to jedynie, że mieli szczęście, chody albo 
umieli się 
pokazać. Zdaniem Fajtłapy nikt nie pracował lepiej od niego.
— Gdzie go złowiłeś?
— Na Dworcu Północnym.
— Kiedy?
— Dzisiaj rano, o pół do siódmej. Było jeszcze ciemno.
— Wiesz, jak się nazywa?
— Wiem od bardzo dawna. Ósmy raz go zatrzymuję. Mówią o nim Filip. Nazywa się 
Filip 
Mortemart, jego ojciec jest profesorem na uniwersytecie w Nancy.
Było zadziwiające, że Lognon wyrzucił z siebie tyle wiadomości na raz. Miał 
zabłocone buty, a 
ponieważ wyglądały na zniszczone, pewnie przemokły. Jego spodnie były 
przemoknięte do kolan, a 
powieki czerwone ze zmęczenia.
— Od razu wiedziałeś, że chodzi o niego, kiedy dozorczyni wspomniała o młodym 
człowieku z 
długimi włosami?
— Znam moją dzielnicę.
Podtekst jego słów był taki, że Maigret i jego ludzie nie mają tam nic do 
roboty. —Byłeś u 
niego? Gdzie mieszka?
— W dawnej służbówce w kamienicy na bulwarze Rochechouart. Ale go nie zastałem.
— Kiedy to było?
— O szóstej, wczoraj wieczorem.
— Zabrał ze sobą walizkę?
— Jeszcze nie.
Trzeba przyznać, że Lognon był najbardziej zaciekłym psem gończym, jakiego można 
sobie 
wyobrazić. Szedł obranym tropem, jeszcze niepewny, czy ma rację, ale dążył nim 
uparcie, nie 
tracąc nadziei.
— Szukałeś go od szóstej wieczorem do rana?
— Znam miejsca, gdzie można go spotkać. Nie miał pieniędzy na wyjazd i zachodził 
wszędzie, 
żeby kogoś naciągnąć. Dopiero gdy je zdobył, wrócił po walizkę.
— Skąd wiedziałeś, że jest na Dworcu Północnym? — Od dziewczyny, która 
zauważyła, jak 
wsiadł o świcie do autobusu na skwerze d’Anvers. Znalazłem go w poczekalni.
— Co z nim robiłeś od siódmej?
— Sprowadziłem na posterunek, żeby go przepytać.
— Rezultat?
— Nie wie albo nie chce mówić.
Maigret odniósł wrażenie, że inspektor się śpieszy i chyba nie dla tego, żeby w 
końcu odpocząć.
— Mam go panu zostawić?
— Sporządziłeś raport? t
— Oddam wieczorem mojemu komisarzowi.
— Czy to Filip zaopatrywał hrabinę w narkotyki?
— Albo ona mu dawała. W każdym razie często widywano ich razem.
— Od kiedy?
— Od wielu miesięcy. Jeśli pan nic więcej ode mnie nie potrzebuje…
Na pewno ukrywał jakiś zamiar. Albo Filip powiedział mu coś istotnego, albo w 
czasie nocnej 
wędrówki zdobył informację, która otworzyła przed nim nową możliwość i teraz się 
niecierpliwił, 
by inni go nie ubiegli.
Maigret także znał tę dzielnicę i mógł sobie wyobrazić noc inspektora i Filipa. 
Żeby znaleźć 
pieniądze, chłopiec musiał szukać kontaktu z podobnymi do siebie, to znaczy w 
środowisku 
narkomanów. Zaczepiał dziewczyny warujące koło bram podejrzanych hoteli, obsługę 
i portierów 
z nocnych lokali. A kiedy już wyludniły się ulice, pukał do nor, gdzie 
wegetowały, jak on, ludzkie 
strzępy, tacy sami nędzarze bez pieniędzy.
Czy zdobył choćby trochę narkotyku dla siebie? Jeśli nie, to może zaraz obsunąć 
się jak 
łachman.
— Czy mogę odejść?
— Dziękuję ci, to była dobra robota.
— Nie twierdzę, że zabił starą.
— Ani ja.
— Zostanie przetrzymany?
— Bardzo możliwe.
Lognon się ulotnił i Maigret otworzył drzwi pokoju inspektorów. Na środku leżała 
otwarta 
walizka. Filip, którego twarz miała kolor i konsystencję roztopionej świecy, 
unosił ramię, gdy ktoś 
do niego podchodził, jakby w obronie przed ciosem.
Nikt się nad nim nie litował. Spojrzenia obecnych wyrażały tylko obrzydzenie.
W walizce było trochę znoszonej bielizny i skarpetek na zmianę, tubki z 
lekarstwami. Maigret je 
powąchał, żeby się upewnić, czy to nie heroina. Leżało też kilka zeszytów. 
Przekartkował je Były 
to wiersze, a raczej niezborne zdania, efekt stanów delirycznych po narkotyku.
— Chodź! — rozkazał.
I Filip wszedł pierwszy, skulony, oczekując, może do tego przywykły, kopniaka w 
plecy. 
Albowiem i na Montmartrze spotyka się ludzi, którzy nie cierpią podobnych 
wyrzutków. I przy 
okazji chętnie im dokładają.
Maigret usiadł, tamtemu nie wskazał krzesła i chłopiec stał, pociągając nosem z 
irytująco 
drgający nozdrzami,
— Hrabina była twoją kochanką’
— Była moją opiekunką — rzekł z intonacją pederasty.
— Czyli z nią nie spałeś?
— Interesowała się moją poezją.
— Dawała ci pieniądze?
— Pomagała mi żyć.
— Dużo ci dawała?
— Nie była bogata.
Wystarczyło spojrzeć na jego ubranie, dobrze skrojone, niebieskie, dwurzędowe, 
ale znoszone 
do cna. Ktoś mu darował półbuty, lakierki, nadające się raczej do smokinga niż 
do brudnego 
prochowca, który miał na grzbiecie.
— Dlaczego chciałeś uciec do Belgii?
Nie odpowiedział od razu, patrzył na drzwi sąsiedniego pokoju w obawie, że 
Maigret zawoła 
dwóch potężnych inspektorów, aby mu dali nauczkę. Może to go spotykało w czasie 
innych 
przesłuchań.
— Nie zrobiłem nic złego. Nie wiem, dlaczego mnie zatrzymano.
— Czujesz pociąg do mężczyzn?
Jak wszyscy dewianci był z tego dumny i przelotny uśmiech rozchylił mu zbyt 
czerwone usta. 
Kto wie, czy nie sprawiało mu przyjemności, gdy naigrywali się z niego prawdziwi 
mężczyźni.
— Nie chcesz odpowiadać?
— Mam przyjaciół.
— Ale przyjaciółki także?
— To nie to samo.
— Jak rozumiem, kumple są dla przyjemności, a stare baby dla forsy?
— Lubią moje towarzystwo.
— Dużo ich znasz?
— Kilka.
— I wszystkie się tobą opiekują?
Musiał panować nad sobą, by rozmawiać o tym normalnie, traktować chłopca jak 
swego 
bliźniego.
— Czasem mi pomagają.
— I wszystkie ćpają?
Tamten odwrócił głowę milcząc i Maigreta opanowała nagła wściekłość. Nie 
podniósł się, nie 
chwycił za brudny kołnierz, by tamten stracił równowagę, ale zaczął mówić 
urywanym, głuchym 
głosem:
— Słuchaj, nie mam dzisiaj wiele cierpliwości i nie jestem Lognonem. Albo 
natychmiast 
zaczniesz gadać, albo cię przymknę na dłużej. Ale dopiero wtedy, gdy moi 
inspektorzy z tobą sobie 
poradzą.
— Będą mnie bić?
— Zrobią, co trzeba.
— Nie mają prawa.
— A ty masz prawo roznosić zarazę? Więc odpowiadaj po dobremu. Jak długo znasz 
hrabinę?
— Około sześciu miesięcy.
— Gdzie ją poznałeś?
— W małym barze przy ulicy Victor–Massé. To naprzeciw jej domu.
— Od razu wiedziałeś, ze bierze?
— Łatwo poznać.
— Zaczepiłeś ją?
— Chciałem, by mi trochę odstąpiła.
— A miała?
— Tak.
— Dużo?
— Prawie nigdy jej nie brakowało.
— Wiesz, gdzie się zaopatrywała?
— Nie mówiła.
— Odpowiadaj. Wiesz?
— Domyślam się.
— Gdzie?
— U jakiegoś doktora.
— On także jest z waszych?
— Tak.
— Doktor Bloch?
— Nie znam jego nazwiska.
— Kłamiesz. Byłeś u niego?
— Zdarzyło się.
— Po co?
— Żeby mi trochę dał.
— I dał?
— Jeden raz.
— Bo groziłeś, że go sypniesz?
— Musiałem mieć natychmiast. Od trzech dni nie brałem. Zrobił mi zastrzyk. Tylko 
ten jeden.
— Gdzie widywałeś się z hrabiną?
— W tamtym barze albo u niej w domu.
— Dlaczego dawała ci morfinę i pieniądze?
— Bo się mną interesowała.
— Uprzedziłem cię, abyś dla swego dobra mówił prawdę.
— Czuła się bardzo samotna.
— Nie miała nikogo?
— Zawsze była sama.
— Kochałeś się z nią?
— Starałem się ją zadowolić.
— U niej?
— Tak.
— I razem piliście ten czerwony bełt?
— Szkodził mi.
— I razem spaliście na jej barłogu. Byłeś tam kiedyś do rana?
— Czasem zostawałem dwa dni.
— Nie odsłaniając okien, nie wiedząc nawet, kiedy jest dzień, a kiedy noc. Tak 
było?
Potem zapewne błądził ulicami jak lunatyk w świecie, do którego już nie należał, 
szukając 
nowego źródła otępienia.
— Ile masz lat?
— Dwadzieścia osiem.
— Kiedy zacząłeś brać?
— Trzy, może cztery lata temu.
— Dlaczego?
— Nie wiem.
— Utrzymujesz stosunki z rodzicami?
— Ojciec już dawno mnie wyklął.
— A matka?
— Posyła mi czasem w tajemnicy przekaz.
— Opowiadaj o hrabinie.
— Nic nie wiem.
— Mów, co wiesz.
— Była kiedyś bardzo bogata. Wyszła za starego człowieka, którego nie kochała. 
Nie dawał jej 
chwili spokoju, kazał ją śledzić przez prywatnego detektywa.
— Tak ci powiedziała?
— Codziennie dostawał raport, w którym było opisane, minuta po minucie, co 
robiła w ciągu 
dnia.
— Już wtedy siej kłuła?
— Nie. Nie sądzę. Potem umarł i wszyscy się zmówili, aby jej wydrzeć pieniądze, 
które jej 
zostawił.
— Co to znaczy wszyscy?
— Wszystkie żigolaki na Lazurowym Wybrzeżu. I zawodowi gracze, przyjaciółki…
— Wymieniała ich z nazwiska?
— Nie przypominam sobie. Wie pan, jak to jest. Kiedy człowiek się naćpa, to mówi 
trochę 
inaczej…
Maigret wiedział ze słyszenia, bo sam nigdy nie próbował.
— Miała jeszcze pieniądze?
— Niedużo. Myślę, że wyprzedawała się z biżuterii. — Pokazywała ci ją?
— Nie.
— Nie miała do ciebie zaufania?
— Nie wiem.
Chwiał się na nogach, które były chude jak patyki w obwisłych spodniach. Maigret 
gestem 
pozwolił mu usiąść.
— Czy w Paryżu ktoś oprócz ciebie chciał od niej pieniędzy?
— O tym nie mówiła.
— Nigdy nie widziałeś kogoś u niej albo z nią w barze?
Maigret wyczuł, że tamten się zawahał.
— N… Nie!
Spojrzał na niego surowo:
— Zapomniałeś, przed czym cię ostrzegałem? Ale Filip już się opanował.
— Nigdy z nią nikogo nie spotkałem.
— Ani mężczyzny, ani kobiety?
— Nikogo.
— Nie słyszałeś przypadkiem o Oskarze?
— Nie znam człowieka, co się tak nazywa.
— Czy wyglądało na to, że hrabina się kogoś boi?
— Bała się, że umrze, kiedy będzie całkiem sama.
— Awanturowała się z tobą?
Był za blady, żeby się zaczerwienić, lecz różowy cień pokrył mu uszy.
— Skąd pan wie? — I dodał z doświadczonym, trochę pogardliwym uśmieszkiem: — To 
się 
zwykle tak kończy.
— Wytłumacz, o co ci chodzi.
— Niech pan zapyta byle kogo.
Co miało znaczyć „kogoś z narkomanów”. Potem rzekł niechętnie, ze świadomością, 
że nikt go 
nie zrozumie:
— Kiedy jej się skończyło i nie miała gdzie szukać, to rzucała się na mnie i 
oskarżała, że 
wyłudziłem od niej morfinę, a nawet, że ją okradłem. Przysięgała, że jeszcze 
wczoraj było w 
szufladzie sześć albo dwanaście ampułek.
— Dała ci klucz od mieszkania?
— Nie.
— Nigdy tam nie wchodziłeś pod jej nieobecność?
— Była zawsze u siebie. Czasem tydzień, dwa, nie opuszczała sypialni.
— Odpowiedz na moje pytanie tak lub nie. Czy wszedłeś kiedykolwiek do tamtego 
mieszkania, 
gdy jej nie było?
Znowu ledwie dostrzegalne wahanie.
— Nie.
Maigret mruknął jakby do siebie, bez nacisku:
— Kłamiesz.
Obecność Filipa sprawiła, że atmosfera w jego biurze zrobiła się tak samo 
duszna, tak samo 
nierzeczywista, jak w mieszkaniu na ulicy Victor–Massé.
Maigret znał dostatecznie patologię narkomanii, by wiedzieć, że na głodzie, 
mając okazję, także 
Filip był gotów zdobyć dawkę za wszelką cenę. Wtedy robił to, co dzisiaj w nocy, 
kiedy nie miał 
pieniędzy na wyjazd; chodził, gdzie się dało, i wyzuty z ludzkiej godności, 
żebrał o ratunek. Na 
samym dnie, gdzie się znalazł, nie było to proste. Jakże więc odsunąć myśl, że 
hrabina ma zawsze 
pewną ilość narkotyku w szufladzie? I że gdyby przypadkiem okazała się skąpa, 
wystarczy 
poczekać, aż wyjdzie z mieszkania.
To była jedynie hipoteza, lecz całkiem logiczna. Ci ludzie szpiegują się 
nawzajem, są o siebie 
zazdrośni, posuwają się do kradzieży, a czasem donosów. Policja Kryminalna nie 
była w stanie 
zliczyć anonimowych telefonów od tych, co chcieli się zemścić.
— Kiedy ją widziałeś ostatni raz?
— Przedwczoraj rano.
— Na pewno nie wczoraj?
— Wczoraj z rana byłem chory i nie wstawałem z łóżka.
— Co ci było?
— Nie brałem od dwóch dni.
— A ona ci nie odstąpiła?
— Przysięgała, że sama nie ma, a doktor jej nie przyniósł.
— Kłóciliście się?
— Byliśmy oboje w złym nastroju.
— Uwierzyłeś jej?
— Otworzyła mi pustą szufladę.
— Kiedy spodziewała się doktora?
— Nie wiadomo. Telefonowała do niego i obiecał, że przyjdzie.
— I już tam nie wróciłeś?
— Nie.
— A teraz posłuchaj: wczoraj, mniej więcej o piątej po południu, znaleziono 
trupa hrabiny. 
Wieczorne gazety już się ukazały, dlatego tę wiadomość podano dopiero dzisiaj z 
rana. Ty 
natomiast spędziłeś noc na szukaniu pieniędzy, by uciec do Belgii. Skąd 
wiedziałeś, że hrabina nie 
żyje?
Filip jakby chciał zaprzeczyć, lecz pod ciężkim spojrzeniem komisarza zmienił 
zdanie:
— Przeszedłem się tamtędy i widziałem ludzi na chodniku.
— O której godzinie?
— Chyba o pół do siódmej.
To było w czasie, kiedy Maigret znajdował się w mieszkaniu hrabiny i 
rzeczywiście jeden z 
policjantów stał w bramie, by trzymać zgromadzonych na odległość.
— Wyłóż, co masz w kieszeniach.
— Inspektor Lognon już kazał mi to zrobić.
— Zrób to jeszcze raz.
Wyjął brudną chusteczkę, dwa klucze na kółku — jeden był od walizki — scyzoryk, 
portmonetkę, małe pudełko z tabletkami, portfel, notes i strzykawkę w 
opakowaniu.
Maigret wziął do ręki sfatygowany, pożółkły notes, w którym było wiele adresów i 
numery 
telefonów. Mało nazwisk, raczej inicjały, imiona. Oskara wśród nich nie znalazł.
— Gdy się dowiedziałeś, że hrabina została uduszona, to ci zaświtało, że możesz 
być 
podejrzany?
— Tak jest zawsze.
— I postanowiłeś wyjechać do Belgii. Znasz tam kogoś?
— Wiele razy byłem w Brukseli.
— Kto ci dał na to pieniądze?
— Jeden z przyjaciół.
— Który?
— Nie znam jego nazwiska.
— Lepiej powiedz.
— Doktor.
— Doktor Bloch?
— Tak. Nie mogłem nigdzie znaleźć. Była trzecia w nocy i zacząłem się bać. W 
końcu 
zadzwoniłem do niego z bistro na ulicy Caulaincourt.
— Co mu powiedziałeś?
— Ze jestem przyjacielem hrabiny i brakuje mi pieniędzy.
— Od razu się zgodził?
— Dodałem, że jeśli będę aresztowany, to może mieć przykrości.
— Czyli go szantażowałeś. Kazał ci zajść do siebie?
— Nie. Na ulicę Victor–Massé, gdzie mieszka. Czekał na mnie przed domem.
— Nic więcej od niego nie chciałeś?
— Dał mi także porcję.
— I od razu w bramie zrobiłeś sobie zastrzyk. To wszystko? Nie masz czegoś 
jeszcze w 
zapasie?
— Nic więcej nie wiem.
— Doktor jest pederastą?
— Nie.
— Skąd wiesz?
Filip wzruszył ramionami, uważając pytanie za naiwne.
— Jesteś głodny?
— Nie.
— Chce ci się pić?
Usta chłopaka drgały. Lecz nie z potrzeby jedzenia czy picia.
Maigret uniósł się z wysiłkiem, jeszcze raz otworzył drzwi pokoju inspektorów. 
Znalazł akurat 
Torrence’a, wysokiego i muskularnego, o dłoniach rzeźnika. Ludzie, których 
przesłuchiwał, nie 
podejrzewali nawet, że jest w gruncie rzeczy bardzo łagodny.
— Chodź! — przywołał go komisarz. — Zamkniesz się z tym facetem i puścisz 
dopiero, kiedy 
ci wyśpiewa dokładnie, co ma na wątrobie. Nieważne, czy jutro, czy za trzy dni. 
Jak będziesz miał 
dość, niech cię ktoś zmieni.
Filip, przerażony, zaprotestował:
— Powiedziałem wszystko, co wiem! Chcecie mnie wziąć podstępem… — I krzyknął 
histerycznie: — Pań jest brutalem… Złym człowiekiem… Pan… Pan…
Maigret się odsunął, aby go przepuścić, i mrugnął do Torrence’a. Tamci minęli 
rozległy pokój 
inspektorów i weszli do pomieszczenia, które nazwano żartem „kącikiem 
grzeszników”
Po drodze Torrence rzekł głośno do Lapointe’a:
— Niech mi przyniosą piwo i kanapki!
Gdy został sam z resztą inspektorów, Maigret wyprostował plecy; miał wielką 
ochotę 
przewietrzyć pokój.
— No i co, chłopcy?
Dopiero teraz spostrzegł, że Lucas już wrócił.
— Przyszła ze mną i chce z panem rozmawiać.
— Ciocia z Lisieux? Jak tam się zachowała?
— Jak starucha, która z radością grzebie innych, Nie trzeba było ani soli 
trzeźwiących, ani octu. 
Obejrzała spokojnie zwłoki detal po detalu. W pewnej chwili aż podskoczyła z 
oburzenia: 
„Dlaczego jest wyskubana?” Oświadczyłem, że to nie my, i aż ją zamurowało. Potem 
wskazała 
znamię na stopie: „Widzi pan, i bez tego bym ją poznała!”. A wychodząc 
oświadczyła, nie pytając 
mnie o zdanie: „Wracam z panem. Muszę rozmówić się z komisarzem”. Jest w 
przedpokoju. Czuję, 
że nie uwolnimy się od niej tak łatwo.
Młody Lapointe podniósł słuchawkę, lecz łączność była kiepska.
— Nicea?
Tamten przytaknął. Janviera jeszcze nie było. Maigret wrócił do siebie i 
zadzwonił na woźnego, 
by przyprowadził damę z Lisieux.
— Słyszałem, że pragnie mi pani oświadczyć coś jeszcze?
— Nie wiem, czy to pana zainteresuje. Rozmyślałam o tym po drodze. Często tak 
bywa. Mimo 
woli wraca się do wspomnień. Chociaż nie lubię zajmować się plotkami.
— Słucham.
— Rzecz dotyczy Anne–Marie. Powiedziałam dzisiaj rano, że opuściła Lisieux przed 
pięciu 
laty i że jej matka nigdy nie chciała wiedzieć, co się z nią stało. Mówiąc 
między nami, to po prostu 
skandaliczne.
Musiał odczekać. Popędzanie jej nic by nie dało.
— Rozumie się, każdy o tym wiedział. Lisieux jest niewielkim miastem i nic się 
nie ukryje. 
Otóż pewna osoba, do której mam nie podważalne zaufanie, jeździ co tydzień do 
Caen w sprawach 
handlowych. Ona to właśnie przysięgała na głowę swego męża, że niedługo przed 
zniknięciem 
Anne–Marie, spotkała ją w Caen w chwili, kiedy dziewczyna wychodziła od lekarza.
Urwała z widoczną satysfakcją. Lecz trochę zawiedziona, że nie stawia się jej 
pytań, 
westchnęła i mówiła dalej:
— Ale nie chodziło o byle jakiego lekarza. To był doktor Potut, położnik.
— Czyli sądzi pani, że jej bratanica opuściła Lisieux, ponieważ była w ciąży?
— Krążyły takie wieści i debatowano, kto może być ojcem.
— Z jakim skutkiem?
— Padały nazwiska, a wybór był duży. Lecz ja zawsze byłam pewna, co o tym 
myśleć, i dlatego 
wróciłam, by to panu zakomunikować. Pomoc w odkryciu prawdy uważam za swój 
obowiązek.
Najwidoczniej doszła do wniosku, że policja nie jest taka wścibska, jak mówiono, 
gdyż 
Maigret zupełnie jej nie wspierał, nie zachęcał do wynurzeń, słuchał obojętnie, 
niczym stary 
spowiednik drzemiący w konfesjonalne.
I dodała, jakby to było najważniejsze:
— Anne–Marie często zapadała na gardło. Każdej zimy kilkakrotnie miewała anginę. 
Wycięcie 
migdałków niczego nie zmieniło. Tamtego roku, pamiętam, bratowa wpadła na 
pomysł, by wysłać 
małą do La Bourboule, gdzie specjalnością jest leczenie chorób gardła.
Maigret przypomniał sobie lekko zachrypnięty głos Arletty, co .uznał za 
nadużycie alkoholu, 
papierosów i efekt zarwanych nocy.
— Kiedy wyjechała z Lisieux, jej stan nie był jeszcze widoczny. Była może w 
trzecim albo 
czwartym miesiącu. Nie dłużej. Zwłaszcza że zawsze nosiła obcisłe sukienki. Otóż 
wszystko 
zgadza się w czasie z jej pobytem w La Bourboule. Jestem przekonana, że tam 
spotkała kogoś, kto 
jej zrobił dziecko. I potem wyjechała, żeby go odnaleźć. Gdyby to był mężczyzna 
z Lisieux, toby 
jakoś sprawę załatwił albo wyjechał z nią razem.
Maigret wolno rozpalał fajkę. Czuł się znużony, jak po długim marszu, ale to 
była tylko odraza. 
Jak w przypadku Filipa, chętnie by otworzył okno.
— Sądzę, że pani wybiera się z powrotem?
— Nie dzisiaj. Prawdopodobnie zostanę kilka dni w Paryżu. Mam tu przyjaciół, u 
których mogę 
się zatrzymać. Dam panu ich adres.
Było to w okolicy bulwaru Pasteura. Już go wypisała na odwrocie wizytówki, nie 
pomijając 
numeru telefonu.
— Może pan zadzwonić, gdybym okazała się niezbędna.
— Dziękuję.
— Jestem całkowicie do pańskiej dyspozycji.
— Nie wątpię.
Bez uśmiechu odprowadził ją do drzwi, ostrożnie je zamknął, rozprostował kości, 
potarł dłonią 
głowę i mruknął:
— Tyle brudu!
— Mogę wejść, szefie?
Był to Lapointe, który trzymał w ręku jakiś papier i wyglądał na bardzo 
wzburzonego.
— Dzwoniłeś po piwo?
— Kelner z piwiarni „Dauphine” właśnie przyniósł. Nie zaniesiono jeszcze tacy do 
klitki 
Torrence’a i Maigret chwycił zimny kufel z pienistym piwem, by opróżnić go 
jednym haustem.
— Dajcie znać, żeby przynieśli drugi.
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Lapointe rzekł z lekką zazdrością:
— Julien przekazuje panu swe najlepsze pozdrowienia i wyrazy szacunku. Mówi, że 
pan 
zrozumie.
— Jest w Nicei?
— Przed kilkoma tygodniami został przeniesiony z Limoges.
Julien był synem inspektora, który długo pracował z Maigretem i osiągnął wiek 
emerytalny na 
Lazurowym Wybrzeżu. Prawdę mówiąc, Maigret nigdy nie spotkał Juliena od czasu, 
gdy huśtał go 
na kolanach.
— To do niego dzwoniłem wczoraj wieczorem — ciągnął Lapointe. — Jestem z nim w 
stałym 
kontakcie. Gdy się dowiedział, na czyje polecenie telefonuję i że będzie to 
robota dla pana, bardzo 
się ucieszył. Gotów jest zrobić wszystko, co możliwe. Przesiedział wiele godzin 
na strychu w 
komisariacie, ryjąc w archiwach. Podobno są tam całe sterty teczek z raportami 
spraw, o których 
nikt już nie pamięta. Rzucone byle jak i sięgają prawie do sufitu.
— Czy znalazłeś akta dotyczące Farnheima?
— Przekazał mi właśnie listę świadków, których badano po śmierci hrabiego. 
Prosiłem go 
przede wszystkim, aby wyszczególnił dane o służbie z tamtego okresu. Oto one: 
Antoinette Mejat, 
lat dziewiętnaście, pokojówka. Rosalie Moncoeur, lat czterdzieści dwa, kucharka. 
Maria Pinaco, 
lat dwadzieścia trzy, pomoc kuchenna. Angelino Luppin, lat trzydzieści osiem, 
maître d’hôtel.
Maigret słuchał, patrząc przez okno na padający śnieg, który teraz stał się 
chyba mniej 
intensywny. Lapointe, jak wytrawny aktor, zrobił pauzę:
— Oskar Bonvoisin, lat trzydzieści pięć, lokaj i szofer.
— Więc jednak Oskar — zauważył komisarz. — Domyślam się, że nikt tam nie wie, co 
się z 
nimi wszystkimi stało?
— Otóż Julien wpadł na pewien pomysł. Krótko jest w Nicei i zdziwiła go ilość 
bogatych 
cudzoziemców, przyjeżdżających tam na kilka miesięcy. Wynajmują okazałe domostwa 
i żyją na 
szerokiej stopie. I naturalnie muszą, z dnia na dzień, angażować personel. Więc 
Julien znalazł 
biuro pośrednictwa, które dostarcza służbę dla tych ludzi. Właścicielką jest 
starsza pani, kieruje 
nim od przeszło dwudziestu lat. Nie pamięta hrabiego von Farnheim ani hrabiny. 
Nie przypomina 
sobie także Oskara Bonvoisina, ale zaledwie przed rokiem umieściła na posadzie 
kucharkę, jej 
stałą klientkę. Rosalie Moncoeur pracuje teraz u jakichś Latynosów, którzy mają 
willę w Nicei, ale 
większość roku spędzają w Paryżu. Mam ich adres: avenue d’Iena 132. Przypuszcza, 
że są obecnie 
w stolicy.
— To wszystko, czegoś się dowiedział?
— Julien ciągle się w tym grzebie. Czy mam, szefie, pojechać do tej kobiety?
Maigret najpierw chciał się zgodzić, aby pójść na rękę Lapointe’owi, który aż 
się palił, by 
przesłuchać dawną kucharkę Farnheimów.
— Nie, sam pojadę — zdecydował w końcu.
Po prostu żeby się przejść, wypić po drodze jeszcze jedno piwo, uciec od 
atmosfery biura, 
która tego ranka wydawała mu się nie do zniesienia.
— Przez ten czas sprawdzisz w ewidencji, czy nie mają tam kogoś o nazwisku 
Bonvoisin. 
Trzeba również przejrzeć meldunki z pokojów do wynajęcia. Najlepiej zadzwoń do 
odpowiednich 
merostw i komisariatów.
— Tak jest, szefie.
Żal mu było Lapointe’a, czuł wyrzuty sumienia, ale nie był w stanie zrezygnować 
ze spaceru.
Nim wyszedł, zajrzał do pokoiku, w którym zamknął się Torrence z Filipem. 
Atletyczny 
Torrence zdjął marynarkę, lecz mimo to na czoło wystąpiły mu krople potu. Filip, 
z papierową 
twarzą, siedział na brzeżku krzesła i wyglądał, jakby zaraz miał stracić 
przytomność.
Maigret nie chciał się wtrącać, był pewny, że Torrence nie zrezygnuje tak łatwo, 
że będzie 
ciągnął chłopca za język do nocy, a jeśli trzeba, nawet do rana.
W niecałe pół godziny później taksówka zatrzymała się przed okazałą kamienicą na 
avenue 
d’Iena. Gospodarz domu, w ciemnym uniformie, przyjął go w holu wspartym na 
marmurowych 
kolumnach.
Maigret powiedział, kim jest, zapytał, czy Rosalie Moncoeur tutaj pracuje — 
wskazano mu 
służbowe schody.
— Na trzecim.
Wypił po drodze jeszcze dwa piwa i ból głowy minął.
Schody były wąskie i strome, liczył półgłosem mijane kondygnacje. Zadzwonił do 
drzwi 
polakierowanych na brunatno. Otworzyła mu tęga, siwa kobieta i spojrzała nań 
zdziwiona.
— Pani Moncoeur?
— Czego pan od niej chce?
— Chcę z nią pomówić.
— To ja.
Doglądała właśnie rondli na kuchni, a czarniawy podlotek rozcierał jakąś wonną 
przyprawę w 
młynku do jarzyn.
— O ile się nie mylę, była pani zatrudniona u hrabiostwa von Farnheim?
— Kim pan jest?
— Z Policji Kryminalnej.
— To znaczy, że mamy odgrzebywać tę starą historię?
— Nie całkiem. Czy pani wie, że hrabina nie żyje?
— Na każdego przyjdzie swój czas. Ale nie wiedziałam.
— Było o tym w porannych gazetach.
— Pan myśli, że ja mam czas na gazety? W domu, gdzie prawie codziennie urządza 
się kolacje 
na kilkanaście osób?
— Została zamordowana.
— Ale draka!
— Czemu pani tak uważa?
Nie proponowała mu, by usiadł, robiła swoje, traktując go jak dostawcę. Była 
najwidoczniej 
kobietą, co z niejednego pieca chleb jadła, i trudno ją było czymś zaskoczyć.
— Tak mi się powiedziało. A kto ją zabił?
— Jeszcze nie wiadomo i to właśnie chcę ustalić. Czy pani pracowała tam również 
po śmierci 
jej męża?
— Tylko dwa tygodnie. Nie mogłam się z nią dogadać.
— Dlaczego?
Nadzorowała dziewczynkę, otworzyła piekarnik, aby skropić sztukę drobiu.
— Bo to nie była robota dla mnie.
— Więc to nie był dom na poziomie?
— No właśnie. Lubię mój zawód i żeby ludzie siadali , do jedzenia punktualnie. 
Staram się, 
żeby wiedzieli, co mają na talerzu. Dosyć, Irma. Wyjmij z lodówki jajka na 
twardo i rozdziel 
białka od żółtek.
Otworzyła butelkę madery i wlała z niej sporą ilość do sosu, który ukręcała 
wolno drewnianą 
łyżką.
— Pamięta pani Oskara Bonvoisina?
Spojrzała nań badawczo, jakby stwierdzając: „Ach, o to się rozchodzi!”. Milczała 
jednak.
— Słyszała pani moje pytanie?
— Nie jestem głucha.
— Kim był?
— Lokajem.
A ponieważ okazał zdziwienie tonem, jakiego użyła, dodała:
— Nie lubię lokajów. To wszystko nieroby. A jeszcze kiedy na dodatek są 
szoferami! Uważają, 
że oni w domu są najważniejsi, i zachowują się gorzej od państwa.
— Bonvoisin był właśnie taki?
— Nie pamiętam jego nazwiska. Mówiono do niego Oskar.
— Jak wyglądał?
— Przystojny facet i dobrze o tym wiedział. No cóż, niektóre takich lubią. Ale 
nie ja i wcale 
tego nie ukrywałam.
— Przystawiał się do pani?
— Na swój sposób.
— To znaczy?
— Dlaczego mnie pan tak wypytuje?
— Dlatego, że muszę wiedzieć.
— Myśli pan, że to on zabił hrabinę?
— To jedna z ewentualności.
Z całej trójki rozmowa najbardziej obchodziła Irmę. ‘ Była tak przejęta, że jest 
niemal 
zamieszana w prawdziwe morderstwo, że nie wiedziała, co robi.
— Już zapomniałaś, że masz rozetrzeć żółtka?
— Może go pani opisać?
— Takiego, jaki był wtedy. Ale skąd mogę wiedzieć, jak wygląda teraz?
Równocześnie w jej oczach mignął błysk. Maigret to dojrzał i natarł:
— Czy na pewno? A później, czy nigdy go pani już nie spotkała?
— O tym właśnie myślę. Sama nie wiem. Przed paroma tygodniami odwiedziłam brata, 
właściciela kafejki, i na ulicy zetknęłam się z człowiekiem, który wydał mi się 
znajomy. On też 
spojrzał na mnie, jakby coś pamiętał. I nagle, ni z tego, ni z owego, zaczął iść 
bardzo szybko, 
odwracając głowę w drugą stronę.
— Pomyślała pani, że to może być Oskar?
— Nie zaraz. Dopiero później coś mi wpadło do głowy, a teraz mogłabym przysiąc, 
że to był 
on.
— Gdzie mieści się kawiarnia pani brata?
— Na ulicy Caulaincourt.
— To znaczy, że na jednej z ulic Montmartre’u rozpoznała pani byłego lokaja?
— Dokładnie na rogu ulicy Clichy.
— Teraz proszę mi określić, co to był za człowiek.
— Nie lubię sypać.
— Woli pani, żeby morderca chodził sobie na wolności?
— Jeżeli zabił tylko hrabinę, to niewielka strata.
— Jeśli to zrobił, zamordował co najmniej jeszcze jedną kobietę i nie wiadomo, 
czy na tym się 
skończy.
Wzruszyła ramionami.
— Tym gorzej dla niego. Był niewysoki, a właściwie niski. I to go tak złościło, 
że nosił buciki 
na podwyższonych obcasach, jak kobieta, która chce być wyższa. Żartowałam sobie 
z tego i wtedy 
patrzył na mnie wściekły, bez słowa.
— Nie był rozmowny?
— Był z tych, którzy nigdy nie mówią, co robią ani co myślą. Włosy miał czarne, 
gęste i 
sztywne, zaczynały się prawie na czole. I grube, krzaczaste brwi. Niektóre 
uważały, że to mu daje 
zabójcze spojrzenie. Ale nie ja. Patrzył na ludzi świdrującym wzrokiem, z miną 
pełną zadowolenia 
z siebie, jakby chciał dać do zrozumienia, że inni to gówno. Przepraszam za 
słowo.
— Nie szkodzi. Proszę mówić dalej.
Teraz, kiedy się rozgadała, już nie czuła skrupułów. Chodziła po kuchni, w 
której unosiły się 
smakowite zapachy, żonglowała garnkami i resztą wyposażenia, od czasu do czasu 
kontrolując 
godzinę na elektrycznym zegarze.
— Antoinetta dała się na to złapać i szalała na jego punkcie. Maria też.
— Chodzi pani o pokojówkę i pomoc kuchenną?
— Tak. Ale i o inne, co się tam przewinęły wcześniej. To był dom, w którym 
służba wciąż się 
zmieniała. Bo nie wiadomo, kto rządził: czy stary, czy hrabina. Rozumie pan, co 
mam na myśli? 
Oskar nie przystawiał się do kobiet, jak pan to nazwał. Wystarczyło, że spojrzał 
na którąś i jakby 
zabierał na własność. I zaraz pierwszej nocy szedł do niej na górę, niby już 
umówiony. Tacy jak on 
są przekonani, że nie można im się oprzeć. Antoinetta oczy sobie wypłakała.
— Dlaczego?
— Bo naprawdę była zakochana i miała nadzieję, że się z nią ożeni. Ale on, kiedy 
sobie 
dogodził, to je zostawiał, i koniec. Na drugi dzień już prawie nie patrzył. 
Nigdy dobrego słowa, 
uprzejmego gestu. Aż znów go brało i wtedy szedł do którejś, jakby nigdy nic. 
Miał ich tyle, ile 
chciał, i nie tylko ze służby.
— Przypuszcza pani, że utrzymywał bliskie kontakty z panią domu?
— Nie minęło nawet dwa dni od śmierci hrabiego.
— Skąd pani wie?
— Bo zauważyłam, jak wychodzi z jej sypialni o szóstej rano. To jeden z powodów, 
że 
odeszłam. Kiedy służba śpi w pańskich łóżkach, to już koniec wszystkiego!
— Próbował rządzić domem?
— Robił, co chciał. Każdy wiedział, że nie ma ni«j kogo, kto może mu rozkazywać.
— Czy nie przyszło pani do głowy, że hrabia mógł zostać zamordowany?
— To nie moja działka.
— Myślała pani o tym?
— A czy policja nie myślała? Więc dlaczego nas przesłuchiwano?
— Czy to mógł być Oskar?
— Tego nie powiedziałam. Ona to mogła zrobić tak samo jak on.
— Nadal pracowała pani w Nicei?
— W Nicei i w Monte Carlo. Lubię południowy klimat i tylko przypadkiem 
wyjechałam tutaj z 
obecnym moim państwem.
— Nigdy później nie słyszała pani o hrabinie?
— Raz czy dwa widziałam ją na ulicy, bo nie chodziłam tam, gdzie ona.
— A czy spotkała pani Oskara?
— Nie, tam nigdy. Chyba wyjechał.
— Ale prawdopodobnie ujrzała go pani kilka tygodni temu. Proszę go opisać.
— Od razu wiadomo, że pan jest gliną. Wyobrażacie sobie, że kiedy się spotka 
kogoś na ulicy, 
to można dokładnie zapamiętać, jak wygląda.
— Postarzał się?
— Jak my wszyscy po piętnastu latach.
— Czyli liczy sobie teraz około pięćdziesiątki.
— Jestem od niego starsza prawie o dziesięć lat. Jeszcze kilka lat harówki na 
cudzym i wyjadę 
do małego domku, który sobie kupiłam w Cagnes. I będę gotowała tylko dla siebie. 
Jajka sadzone i 
kotlety.
— Pamięta pani, jak był ubrany?
— Na placu Clichy?
— Tak.
— Na ciemno. Nie na czarno, ale na ciemno. Nosił ciepłe palto i był w 
rękawiczkach. 
Zauważyłam te rękawiczki. Wyglądał bardzo szykownie.
— A włosy?
— Nie spacerował w zimie z kapeluszem w ręce,
— Posiwiał na skroniach?
— Chyba tak, ale nie to mnie uderzyło.
— A co?
— Że utył. Dawniej też miał szerokie ramiona. Często paradował nagi do pasa, 
żeby się 
chwalić przed kobietami, jaki jest muskularny. Bo w ubraniu nikt by się tego nie 
domyślił. A 
wtedy, jeśli to on, był podobny do byka. Szyja mu napęczniała i dlatego zrobił 
się jakby niższy.
— Nie miała pani żadnych wiadomości od Antoinetty?
— Umarła. Niedługo potem.
— Na co?
— Skrobanka. Tak w każdym razie opowiadano.
— A Maria Pinaco?
— Nie wiem, czy dalej się szmaci, ale ostatni raz kiedy ją widziałam, łapała 
klientów na Cours 
Albert I w Nicei.
— Kiedy to było?
— Dwa lata temu. Albo i więcej.
Nie mogła się powstrzymać, żeby nie spytać:
— Jak wykończono hrabinę?
— Została uduszona.
Nie odezwała się, ale widocznie uznała, że to pasowało do Oskara.
— A ta druga to kto?
— Dziewczyna, której pani znać nie mogła, bo miała dwadzieścia lat.
— Dziękuję za przypomnienie, że jestem stara.
— Nie to chciałem powiedzieć. Urodziła się w Lisieux i nic nie wskazuje, by 
mieszkała na 
Południu Wiem tylko, że kiedyś przebywała w La Bourboule.
— Niedaleko Mont–Dore?
— Tak, w Owernii.
Spojrzała na Maigreta z nagłą decyzją:
— Skoro już zaczęłam sypać… — mruknęła. — Oskar pochodzi z Owernii. Nie wiem 
dokładnie skąd, alt mówił z tamtejszym akcentem. Kiedy chciałam mu dokuczyć, to 
go 
przezywałam smoluchem. Aż bladł a złości. A teraz, jeśli łaska, niech pan znika. 
Moi państwo 
siadają do stołu za pół godziny i potrzebuję miejsca w kuchni.
— Może znów przyjdę.
— No, pod warunkiem, że będzie pan taki uprzejmy jak dzisiaj. Pana nazwisko?
— Maigret.
Widział, że mała drgnęła, bo widocznie czytała gazety. Ale kucharka z pewnością 
nigdy o nim 
nie słyszała.
— Łatwo zapamiętać, bo z pana kawał chłopa. O, właśnie, żeby skończyć z Oskarem. 
Jest teraz 
mnie; więcej tak gruby, jak pan, ale niższy o głowę. Rozumie pan, co chcę 
powiedzieć?
— Dziękuję pani.
— Nie ma za co. Ale jeśli pan go zaaresztuje, to nie chcę być wzywana na 
świadka. 
Pracodawcy tego nie lubią. Zresztą adwokaci wynajdują pytania, żeby tylko 
człowieka ośmieszyć. 
Raz mi się zdarzyło i przysięgłam sobie, że więcej nabrać się nie dam. To proszę 
na mnie nie 
liczyć — i spokojnie zamknęła drzwi.
Maigret przeszedł całą aleję, nim znalazł taksówkę. Nie pojechał na Quai des 
Orf?vres, lecz do 
siebie na obiad. W biurze zjawił się około pół do trzeciej. Śnieg już nie sypał, 
a ulice pokryła 
cienka warstwa mazi, rozdeptana i śliska.
Gdy otworzył drzwi klitki, była niebieska od dymu, a w popielniczce leżało ze 
dwadzieścia 
niedopałków. Sam Torrence zużył ich tyle, bo Filip nie palił. Na tacy walały się 
nie dojedzone 
kanapki i stało pięć opróżnionych kufli.
— Wejdź do mnie na chwilę.
Kiedy Torrence znalazł się w pokoju Maigreta, otarł pot z czoła, rozprostował 
się i jęknął:
— Ten facet mnie wykończy. Jest jak szmata i nie można go złamać. Dwa razy 
myślałem, że 
pęknie. Na pewno coś ukrywa. Chwilami jakby tracił resztkę odporności, wzrokiem 
błaga o litość, 
ale w ostatniej sekundzie bierze się w garść i przysięga, że nie wie o niczym. 
Już dłużej nie mogę. 
W pewnej chwili tak mi dopiekł, że trzasnąłem go po mordzie. Wie pan, co zrobił?
Maigret nie odpowiedział.
—=— Zaczął chlipać łapiąc się za policzek, jakby się użalał przed inną ciotą: 
„Pan jest bardzo 
niedobry!”. Ale nie mogę znów mu dołożyć, bo to go chyba podnieca.
Maigret nie mógł skryć uśmiechu.
— Mam go wałkować dalej?
— Naciskaj jeszcze trochę. Może wkrótce spróbujemy czegoś innego. Jadł?
— Nadgryzł kanapkę, trzymając mały palec do góry. Wyraźnie odczuwa brak 
narkotyku. Może, 
gdybym coś obiecał, zacząłby śpiewać. Chyba w brygadzie dla uzależnionych coś 
tam mają?
— Porozmawiam z ich szefem. Ale teraz rób swoje. Męcz go jeszcze trochę.
Torrence obejrzał znajome ściany i nabrał powietrza, zanim wrócił do 
przytłaczającej 
atmosfery komórki.
— Coś nowego, Lapointe?
Ten z kolei od rana nie wypuszczał słuchawki z ręki i musiał się zadowolić, jak 
Torrence, 
kanapką z piweiri.
— Kilkanaście Bonvoisinów, ale żaden nie jest Oskarem.
— Staraj się połączyć z La Bourtoule. Może tam będziesz miał więcej szczęścia.
— Ktoś panu coś nadał?
— Może.
— Kucharka?
— Przypuszcza, że spotkała go niedawno w Paryżu. I to na Montmartrze.
— Dlaczego La Bourboule?
— Dlatego, że Oskar pochodzi z Owernii, Arletta z kolei prawdopodobnie spotkała 
tam przed 
pięcioma laty kogoś dla siebie ważnego.
Maigret jednak niezbyt w to wierzył.
— Jest coś od Lognona?
Sam zadzwonił do komisariatu na ulicy La Rochefoucauld, ale Lognon pokazał się 
tam na 
krótko.
— Oświadczył, że pan go zatrudnia i że cały dzień będzie nieobecny.
Maigret, pykając fajkę, chyba kwadrans chodził tam i z powrotem po swoim biurze. 
W końcu 
się zdecydował pójść na rozmowę do szefa Policji Kryminalnej.
— Co nowego, Maigret? Nie było pana rano przy raporcie.
— Zaspałem — wyznał szczerze.
— Czytał pan ostatnie wydania gazet? Machnął ręką na znak, że go to nie 
interesuje.
— Bawią się w domysły, czy będą następne uduszone kobiety.
— Nie przypuszczam.
— Dlaczego?
— Bo nie żaden maniak zabił hrabinę i Arlettę. Przeciwnie, to człowiek, który 
doskonale wie, 
co robi.
— Ustalił pan jego tożsamość?
— Być może. Niewykluczone.
— Zatrzyma go pan dzisiaj?
— Trzeba jeszcze wiedzieć, gdzie się ukrywa, a ja nie mam zielonego pojęcia. 
Najpewniej 
gdzieś na Montmartrze. I tylko w jednym przypadku będziemy mieli dodatkową 
ofiarę.
— To znaczy?
— Gdyby Arletta coś komuś powiedziała. Jeśli zwierzyła się, na przykład, którejś 
z koleżanek 
w „Picratcie”. Betty lub Tani.
— Przesłuchał je pan?
— Milczą. Właściciel milczy. Pasikonik również, I ta obrzydliwa glista, Filip, 
także. Chociaż 
pracujemy nad i nim od rana. Ale dałbym głowę, że coś wie. Regularnie spotykał 
się z hrabiną. To 
ona zaopatrywała go w morfinę.
— Gdzie kupowała?
— U pewnego lekarza.
— Zatrzymał go pan?
— Jeszcze nie. To sprawa brygady narkotyków. Od godziny biję się z myślami, czy 
mam 
zaryzykować.
— W jaki sposób?
— Wziąć sobie na głowę jeszcze jednego trupa. Otóż w tej kwestii chcę zasięgnąć 
pana rady. 
Naturalnie, stosując metody rutynowe, i tak złapiemy Bonvoisina, który jest 
prawie na pewno 
mordercą dwóch kobiet. To jednak może się ciągnąć wiele dni albo i tygodni. 
Potrzebny jest 
dogodny zbieg okoliczności. A podejrzewam, że to bardzo przebiegły facet. I nim 
założymy mu 
kajdanki, zlikwiduje inne osoby, które wiedzą za dużo.
— Na czym polega ryzyko?
— Nie twierdzę, że mam na nie ochotę. Dyrektor się uśmiechnął.
— Proszę to wyjaśnić.
— Zakładając, że Filip coś wie, Oskar stał się teraz bardzo niespokojny. 
Wystarczy powiedzieć 
dziennikarzom, że był długo przesłuchiwany, lecz bez rezultatu, a potem go 
zwolniono.
— Zaczynam rozumieć.
— Naturalnie, Filip może pobiec do Oskara, ale na to nie liczę. Chyba, że to 
będzie jedyny 
sposób zdobycia narkotyku, którego teraz ogromnie potrzebuje.
— A inna możliwość? Szef zresztą już odgadł.
— Pan dobrze wie, że nie można ufać uzależnionemu. Filip jak dotąd milczy, co 
nie znaczy, że 
będzie milczał bez końca. I Oskar zdaje sobie z tego sprawę.
— I zechce go zlikwidować.
— Właśnie. Nie chciałbym przyjąć tej wersji bez porozumienia z panem.
— A czy może pan zapobiec morderstwu?
— Użyję wszelkich środków zapobiegawczych. Bonvoisin nie jest rewolwerowcem. To 
robi za 
dużo hałasu, czego, jak się zdaje, nie lubi.
— Kiedy pan zamierza uwolnić świadka?
— Jak zrobi się ciemno. Wtedy będzie łatwiej dyskretniej go pilnować. Wyślę za 
nim tylu 
moich ludzi, ile będzie trzeba. No, ale jeśli coś się zdarzy, to przekonuję sam 
siebie, że nie będzie 
wielkiej straty.
— Nie chciałbym jednak…
— Ja też nie.
Obaj chwilę milczeli. Na koniec dyrektor westchnął: — To pana sprawa, Maigret. 
Życzę 
powodzenia.
— Szefie, miał pan rację!
— Opowiadaj.
Lapointe był tak uszczęśliwiony swoim niebagatelnym udziałem w dochodzeniu, że 
prawie 
zapomniał o śmierci Arletty.
— Zdobyłem te wiadomości bardzo szybko. Bonvoisin urodził się w Mont–Dore, gdzie 
jego 
ojciec był portierem, a matka sprzątaczką w tej samej instytucji. On zaczął tam 
jako goniec. 
Później wyjechał i wrócił dopiero po dziesięciu latach. Kupił sobie domek, nie w 
Mont–Dore, 
lecz niedaleko, w La Bourboule.
— Mieszka tam na stałe?
— Nie, tylko w lecie. Czasem kilka dni zimą.
— Jest żonaty?
— Kawaler. Jego matka jeszcze żyje.
— W domku syna?
— Nie, zajmuje niewielkie mieszkanko w mieście. Podobno on ją utrzymuje. Ludzie 
mówią, że 
zarobił dużo pieniędzy i dochrapał się ważnego stanowiska w Paryżu.
— Jego rysopis?
— Zgadza się.
— Chcesz, żebym ci wyznaczył poufną misję?
— Pan wie, że tak.
— Nawet jeśli będzie niebezpieczna i odpowiedzialna?
Miłość Lapointe’a do Arletty jakby znów ożyła, bo krzyknął z uniesieniem:
— Wszystko mi jedno, czy mnie ktoś zabije!
— Dobra! Nie o to chodzi. Trzeba przeszkodzić, aby z kimś innym tak się nie 
stało. Dlatego nie 
możesz wyglądać na inspektora policji.
— Myśli pan, że wyglądam?
— Idź do magazynu. Wybierz sobie ubranie zawodowego bezrobotnego, który szuka 
pracy, żeby 
jej nie znaleźć. Włóż kaszkiet zamiast kapelusza. Tylko nie przesadzaj.
Wrócił Janvier i Maigret dał mu zlecenie podobne.
— Niech przechodnie wezmą cię za urzędnika, który wraca z biura.
Wyznaczył jeszcze dwóch inspektorów nie znanych Filipowi. Zebrał całą czwórkę w 
swoim 
biurze przed planem Montmartre’u i objaśnił, jakie będą ich role.
Dzień miał się ku schyłkowi. Zapalono już światła nadbrzeża i bulwaru Saint–
Michel.
Maigret wahał się, czy powinien czekać do nocy. Wtedy jednak, gdy ulice się 
wyludnią, trudniej 
będzie iść za Filipem nie zwracając uwagi ani jego, ani przede wszystkim 
Bonvoisina.
— Torrence, chodź do mnie na chwilę. Ten już nie panował nad sobą:
— Mam tego wyżej dziurek w nosie! Rzygać mi się chce przez tę łachudrę. Niech 
spróbują inni, 
co mają lepszy żołądek, bo ja…
— Skończysz za pięć minut.
— Puszczamy go?
— Kiedy ukaże się ostatnie wydanie gazet.
— Co gazety mają z tym wspólnego?
— Doniosą, że był przesłuchiwany wiele godzin, ale bez skutku.
— Rozumiem.
— Bierz go w obroty jeszcze trochę. Później wsadź mu kapelusz i wyrzuć za drzwi, 
uprzedzając, żeby nie robił jakichś głupstw.
— Czy oddać mu strzykawkę?
— Strzykawkę i pieniądze.
Torrence obejrzał czwórkę inspektorów, którzy stali już gotowi.
— Dlatego się przebrali jak na ostatki?
Jeden z nich poszedł szukać taksówki, żeby się w niej ukryć niedaleko wejścia do 
gmachu 
policji. Inni zajęli wyznaczone uprzednio miejsca.
Maigret zdążył jeszcze połączyć się z brygadą narkotyków i z komisarzem na La 
Rochefoucauld.
Przez drzwi pokoiku, umyślnie półuchylone, słyszał tubalny głos Torrence’a, 
który z ulgą 
wrzeszczał do Filipa:
— Nawet w rękawiczkach brzydziłbym się ciebie dotknąć, zrozumiano? Bo miałbym 
stracha, że 
się spuścisz! A teraz dezynfekujemy biuro! Zabieraj ten swój płaszcz i wkładaj 
kapelusz…
— Więc mogę sobie pójść?
— Dosyć się z tobą cackałem. Wszystkim już nadojadłeś swoim widokiem. Bierz 
łachy i 
zjeżdżaj, świński ryju!
— Niech pan mnie nie trąca!
— Wcale cię nie trącam.
— Ale pan na mnie krzyczy…
— Znikaj!
— Idę… Idę… Dziękuję panu…
Otwarły się i zamknęły jakieś drzwi. Korytarze były już puste, jedynie kilka 
osób czekało w 
słabo oświetlonym przedpokoju.
Sylwetka Filipa rysowała się w długim, zakurzonym korytarzu; był podobny do 
owada, na oślep 
szukającego ucieczki.
Maigret, który spoglądał za nim przez uchylone drzwi, dojrzał w końcu, jak 
tamten schodzi po 
schodach.
Mimo wszystko czuł skurcz serca. Zamknął drzwi, podszedł do Torrence’a, który 
stopniowo się 
rozluźniał, jak aktor wracający do garderoby. Spostrzegł jednak, że Maigret jest 
zatroskany i 
niespokojny.
— Myśli pan, że tamten go wykończy?
— Sądzę, że będzie próbował, ale mu się to nie uda.
— Od razu pobiegnie tam, gdzie spodziewa się zdobyć morfinę.
— Na pewno.
— Wie pan dokąd?
— Do Blocha.
— I on mu da?
— Zabroniłem mu i nie ośmieli się sprzeciwiać.
— Więc co?
— Nie wiem. Idę na Montmartre. Nasi wiedzą, gdzie mnie szukać. Ty zostaniesz na 
miejscu. 
Gdyby coś się stało, dzwoń do „Picratta”.
— Czyli że dalej będę wcinał kanapki. Nieważne. To zawsze lepiej, niż mordować 
się z tym 
pedałem.
Maigret włożył płaszcz i kapelusz, zabrał z biurka dwie ostygłe fajki i wsadził 
je do kieszeni.
Nim znalazł taksówkę, by pojechać na ulicę Pigalle, wstąpił do piwiarni 
„Dauphine”, wypił 
kieliszek koniaku. Ból głowy minął, lecz przeczuwał, że zafunduje sobie nowego 
kaca na jutro 
rano.
ROZDZIAŁ ÓSMY
Nie było już w gablocie zdjęć Arletty. Na ich miejsce powieszono fotografie 
dziewczyny, 
mającej wykonywać ten sam numer, może w tejże sukni. Lecz Betty miała rację 
twierdząc, że to 
zajęcie niełatwe. Ta była wprawdzie młoda i pulchna, pewno ładna, lecz nawet 
tutaj, w zastygłym 
ruchu obnażania, wulgarna i bezwstydna. Jak na obscenicznych pocztówkach lub 
malowidłach z 
golizną, które się kiwają na jarmarcznych budach.
Maigret pchnął już odemknięte drzwi. Jedna lampa oświetlała bar, druga paliła 
się w głębi sali, 
tworząc pośrodku krąg cienia. Fred, w białym golfie wywiniętym pod brodą, w 
okularach z grubą 
oprawą, czytał wieczorną gazetę.
Ich mieszkanie było tak ciasne, że Alfonsi i jego żona traktowali w dzień 
kabaret jako prywatną 
jadalnię i salon. A w godzinach aperitifu, klienci, na ogół bliscy znajomi, 
wpadali zapewne tu 
czasem, by Wychylić kieliszek przy barze.
Fred spojrzał znad okularów na wchodzącego Maigreta, nie podniósł się z miejsca, 
podał mu 
szeroką dłoń i gestem zaprosił, by usiadł.
— Byłem pewny, że pan tu wróci — rzekł.
Nie wyjaśnił dlaczego, a Maigret nie pytał. Skończył lekturę wiadomości o 
toczącym się 
śledztwie, zdjął okulary, zagadnął:
— Co mam podać? Koniak?
Skierował się do baru, napełnił dwa kieliszki, po czym usiadł z westchnieniem 
satysfakcji, jak 
człowiek zadowolony, że jest u siebie. Obaj słyszeli kroki nad głową.
— Pańska żona jest na górze? — Właśnie daje lekcję nowej.
Maigret powstrzymał uśmiech, wyobrażając sobie grubą Rozę, która demonstruje 
dziewczynie, 
jak należy się rozbierać seksownie.
— Pana to nie ciekawi? — zapytał Fred. Komisarz wzruszył ramionami.
— To ładna mała, ma lepsze piersi ód Arletty i świeże ciało. Ale to jednak nie 
to.
— Dlaczego chciał mi pan wmówić, że miewał stosunki z Arlettą jedynie tutaj, w 
kuchni?
Tamten nie bardzo się zmieszał.
— Sprawdzono już gospodarzy wynajmowanych pokoi? Zrobiłem to ze względu na żonę. 
To by 
jej niepotrzebnie sprawiło przykrość. Ciągle się boi, że któregoś dnia rzucę ją 
dla młodszej.
— Rzuciłby ją pan dla Arletty?
Fred spojrzał otwarcie na Maigreta.
— Tak, gdyby Arletta tego chciała.
— Zawróciła panu w głowie?
— Można to i tak nazwać. Miałem w życiu setki kobiet, nawet może z tysiąc. Nigdy 
ich nie 
liczyłem. Ale takiej nie spotkałem.
— Zaproponował jej pan wspólne życie?
— Dałem jej do zrozumienia, że nie miałbym nic przeciwko temu i że ona nie 
byłaby na tym 
stratna.
— Nie chciała?
Fred odetchnął głęboko, spojrzał na kieliszek pod światło, upił łyk alkoholu.
— Gdyby stało się inaczej, toby prawdopodobnie jeszcze żyła. Obaj wiemy, że 
kogoś miała. I 
nie potrafiłem się dowiedzieć, jakim sposobem trzymał ją przy sobie .
— A starał się pan?
— Czasem nawet chodziłem za nią.
— Bez rezultatu?
— Była sprytniejsza ode mnie. Co pan kombinuje z tą ciotą?
— Zna pan Filipa?
— Nie, ale znam kilku takich. Od czasu do czasu zahaczają o „Picratta”, ale to 
klientela, której 
wolę unikać. Myśli pan, że to coś wam da?
Teraz Maigret przemilczał pytanie, a Fred to zrozumiał. Był niemal z branży. 
Obaj pracowali w 
tym samym obszarze zjawisk, choć każdy inaczej i z różnych motywów.
— Przemilczał pan niektóre sprawy, dotyczące Arletty — rzekł spokojnie komisarz.
Lekki uśmiech przemknął po twarzy Freda.
— Już się pan domyślił, co to było?
— Domyśliłem się, o co chodzi.
— Więc skorzystajmy z okazji, że moja żona jest na
górze. Mała wprawdzie nie żyje, ale nie chcę mówić o niej przy Rozie. Tak między 
nami, to 
nigdy jej nie rzucę. Jesteśmy bardzo sobie potrzebni. I nawet gdybym wyjechał z 
Arlettą, to pewnie 
bym wrócił.
Zadzwonił telefon. Nie było kabiny, aparat znajdował się w umywalni przy WC i 
Maigret 
skierował się tam mówiąc:
— To do mnie.
Nie mylił się. Usłyszał głos Lapointe’a.
— Miał pan rację, szefie. Od razu pobiegł do doktora Blocha. Wsiadł do autobusu. 
Był u niego 
tylko kilka minut i wyszedł jeszcze bledszy. Teraz idzie na plac Blanche.
— Wszystko w porządku?
— Niech pan będzie spokojny.
Maigret wrócił na swoje miejsce, a Fred nie pytał o nic.
— Mówiliśmy o Arletcie.
— Zawsze byłem zdania, że to dziewczyna z przyzwoitej rodziny, którą coś napadło 
i uciekła 
od swoich. Właściwie Roza zwróciła mi uwagę na pewne szczegóły, których sam nie 
zauważyłem. 
Podejrzewałem także, że jest młodsza, niż opowiada. Na pewno zamieniła dowód 
osobisty z jakąś 
kumpelką starszą od siebie.
Fred mówił wolno, jakby przywoływał miłe wspomnienia. Przed nimi ciągnął się 
rodzaj tunelu, 
głębia kabaretu wypełniona mrokiem, tylko daleko, przy drzwiach, połyskiwał w 
świetle lampy 
mahoniowy bar.
— Trudno jakoś ułożyć to, co chcę powiedzieć. Są dziewczyny, które mają wrodzony 
instynkt 
miłości. Znałem prawiczki bardziej zepsute od starych fachmanek. Z Arlettą było 
inaczej. Nie 
wiem, kto był jej pierwszym, lecz nisko mu się kłaniam. Jak zaznaczyłem, mam 
niezłe 
doświadczenie i kiedy mówię, że nigdy nie spotkałem takiej jak ona, to może mi 
pan wierzyć. 
Facet nauczył ją wszystkiego, ale się przekonałem, że znała sztuczki, o których 
sam nie miałem 
pojęcia. Rozumie pan, w moim wieku! Po tym, co przeżyłem! Człowieka wprost 
zatykało. I dałbym 
głowę, że robiła to dla własnej przyjemności. Nie tylko szła do łóżka z byle 
kim, ale rozchodzi się 
także o jej numer, którego niestety, pan nie widział. Znałem kobiety 
trzydziestopięcio– albo i 
czterdziestoletnie, przeważnie trochę stuknięte, co się rajcowały podniecaniem 
mężczyzn. Znałem 
dziewuszki, które igrały z ogniem. Ale nigdy jak ona, nigdy z takim 
zapamiętaniem. Wiem, że 
gadam bez ładu i składu, ale trudno mi wytłumaczyć dokładnie, co mam na myśli. 
Pan pytał o 
jakiegoś Oskara. Nie wiem, czy taki istnieje. Nie wiem, kim jest. Lecz na pewno 
Arletta była w 
rękach kogoś, kto ją mocno trzymał. Sądzi pan, że nagle miała dość i puściła 
farbę?
— O czwartej rano, kiedy poszła do komisariatu na La Rochefoucauld, wiedziała, 
że kroi się 
morderstwo i że ofiarą będzie jakaś hrabina.
— Ale dlaczego mówiła, że dowiedziała się o tym tutaj, że podsłuchała rozmowę 
dwóch 
mężczyzn?
— Przede wszystkim była pijana. I może dlatego zdecydowała się na ten krok..
— Albo piła, żeby nabrać odwagi.
— Tak się zastanawiam — napomknął Maigret — czy jej sposób bycia wobec Alberta…
— Otóż to! Dowiedziałem się, że jest pańskim inspektorem.
— Ja też z początku nie zdawałem sobie z tego sprawy. Chłopak był naprawdę 
zakochany..
— Widziałem.
— Kobiety mają na ogół skłonność do romantycznych wzruszeń. Prosił, by zmieniła 
życie. 
Mogła za niego wyjść, gdyby chciała.
— Uważa pan, że tamten jej obrzydł?
— W każdym razie się zbuntowała i poszła na komisariat. Ale tam nie mówiła za 
dużo. 
Zostawiła mu furtkę, żeby się z tego wyplątał, podała tylko jego imię i 
niedokładny opis.
— Ale to przecież świństwo, no nie?
— Może już na policji żałowała swego odruchu. Była zaskoczona, kiedy jej nie 
zwolniono, a 
potem odesłano na Quai des Orf?vres. Wtedy zresztą miała już czas, żeby 
wytrzeźwieć. No i stała 
się mniej rozmowna. Niewiele brakowało, żeby wszystkiemu zaprzeczyła.
— Tak to jest z kobietami — przyznał Fred. — Ciekawe tylko, jak facet, został 
ostrzeżony. Był 
na Notre–Dame–de–Lorette, zanim tam wróciła.. Już na nią czekał.
Maigret w milczeniu oglądał fajkę.
— Idę o zakład — ciągnął Fred — co pan sobie pomyślał: że ja go znani, ale nie 
chcę się 
przyznać.
— Może.
— W pewnej chwili podejrzewał pan nawet, że to mogę być ja.
Z kolei Maigret się uśmiechnął.
— Chodziło mi po głowie — dodał właściciel ,,Picratta” — czy mała nie zrobiła 
tego 
umyślnie, podając rysopis jakby mój. Właśnie dlatego, że tamten wygląda całkiem 
inaczej.
— Nie, rysopis się zgadza.
— Zna go pan?
— Nazywa się Oskar Bonvoisin.
Fred ani drgnął. Nazwisko widocznie nic mu nie mówiło.
— To duży cwaniak! — rzucił. — Wszystko jedno, kim jest,, może przyjąć moje 
gratulacje. 
Myślałem, że znam Montmartre na wylot. Rozmawiałem o tym z Pasikonikiem, który 
ciągle węszy 
po kątach. Już od dwóch lat Arletta pracowała u mnie: I mieszkała kilkaset 
metrów stąd. 
Powiedziałem, że czasem nawet za nią chodziłem, bo mnie intrygowała. Czy to nie 
dziwne, że nikt 
nie wie niczego o tym facecie? Stuknął palcem w gazetę na stole.
— Przychodził również do tej starej wariatki hrabiny. A takie jak ona wpadają w 
oko. Była 
częścią środowiska, gdzie wszyscy mniej więcej się znają. A tymczasem, pana 
ludzie wiedzieli 
chyba tyle samo, co ja. Lognon był tu niedawno i chciał ze mnie coś wyciągnąć, 
ale całkiem 
niepotrzebnie.
Ponownie telefon.
— To pan, szefie? Jestem na bulwarze Clichy. Wszedł do piwiarni na rogu ulicy 
Lepie i łazi 
między stolikami, jakby kogoś szukał. Ale nie znalazł. Obok jest także inna 
piwiarnia, do której 
zaglądał przez szybę. Potem wszedł do środka i udał się do toalety. Janvier był 
tam po nim i 
wypytał babcię klozetową. Podobno Filip chciał się dowiedzieć, czy Bernard nie 
zostawił dla 
niego wiadomości.
— Powiedziała, co to za Bernard?
— Twierdzi, że nie wie, o kogo chodzi.
— O handlarza narkotyków, oczywiście.
— Teraz idzie w kierunku placu Clichy.
Ledwie Maigret powiesił słuchawkę, telefon odezwał się znowu. Tym razem zgłosił 
się 
Torrence.
— Szefie, kiedy wróciłem do tej klitki, żeby ją przewietrzyć, potknąłem się o 
walizkę Filipa. 
Nikt nie miał głowy, żeby mu ją oddać. Sądzi pan, że po nią wróci?
— Dopiero jak zdobędzie morfinę.
Gdy Maigret wrócił na salę, Roza i dziewczyna, która zastępowała Arlettę stały 
już na środku 
parkietu. Fred przesiadł się teraz do jednego z boksów, udając klienta. Skinął 
na Maigreta, żeby 
ten zrobił to samo.
— Powtarzamy! — ogłosił, mrugnąwszy do komisarza.
Nowa była młodziutką blondynką o kędzierzawych włosach i różowej cerze 
niemowlęcia lub 
wiejskiej dziewczyny. Miała równie naiwne spojrzenie i okrągłe kształty.
— Trzeba zaczynać? — spytała.
Nie było muzyki, reflektorów, Fred zaświecił tylko dodatkową żarówkę nad 
parkietem. Zaczął 
nucić, wybijając ręką takt melodii, przy której dotąd rozbierała się Arletta.
Natomiast Roza, pozdrowiwszy Maigreta, wyjaśniała ruchami dziewczynie, co należy 
robić. Ta 
zaś nieporadne kręciła się, co miało być tańcem, wyginała na boki a potem wolno, 
jak ją nauczono, 
zaczęła rozpinać długą czarną suknię, już dopasowaną do jej figury.
Fred spojrzał wymownie na komisarza. Obaj starali się zachować powagę, żaden się 
nie 
uśmiechnął. Obnażyły się najpierw ramiona, potem jedna pierś, co o tej porze 
przy pustej sali 
wydawało się trochę nieoczekiwane.
Roza dała znak, aby tamta się zatrzymała, i dziewczyna wlepiła oczy w jej rękę.
— Teraz naokoło parkietu! — rozkazał Fred. — Nie tak szybko… tra la la… Dobrze!
A Roza nakazała gestem: „I druga pierś…”.
Sutki były wielkie i różowe. Jedwab spływał powoli i ukazał się cień pępka. Na 
koniec 
dziewczyna niezgrabnie wyzwoliła się z sukni i stała pośrodku naga, dłońmi 
zakrywając wzgórek 
łonowy.
— Na dzisiaj dosyć — westchnął Fred. — Możesz się, dziecko, ubrać.
Dziewczyna podniosła suknię i odeszła do kuchni. Roza usiadła przy nich.
— No cóż, to musi im wystarczyć. Nic lepszego z niej nie zrobię. Zachowuje się 
tak, jakby piła 
kawę. Miło, że pan znowu do nas wpadł, panie komisarzu.
Była szczera, tak naprawdę myślała.
— Złapie pan mordercę?
— Pan Maigret ma nadzieję, że złapie go dzisiaj w nocy — powiadomił ją mąż.
Spojrzała na nich czując, że jest zbędna, i także skierowała się do kuchni:
— Przygotuję coś do jedzenia. I pana zapraszam, komisarzu.
Nie odmówił. Jeszcze niczego nie był pewny. Wybrał „Picratta”, bo był to dobry 
punkt 
strategiczny, poza tym dobrze się tu czuł. Zresztą, w innej atmosferze, czy 
młody Lapointe mógłby 
się zakochać w Arletcie?
Fred zgasił lampę przed, parkietem. Słyszeli, jak dziewczyna chodzi na górze. 
Potem zeszła do 
Rozy w kuchni.
— O czym była mowa?
— Rozmawialiśmy o Oskarze.
— Spodziewam się, że już przeczesano wszystkie miejsca na godziny?
Odpowiedź nie była nawet potrzebna.
— I nigdy nie odwiedzał Arletty w jej mieszkaniu? Doszli do tego samego wniosku, 
obaj znali 
bowiem
tę dzielnicę i zwyczaje mieszkańców. Jeśli Oskara i Arlettę łączyło coś 
bliskiego, to musieli się 
gdzieś spotykać.
— Nikt tutaj da niej nie dzwonił? — spytał Maigret.
— Nie zwracałem uwagi, ale gdyby to się powtarzało, coś bym wiedział.
W mieszkaniu Arletty nie było telefonu. Z zeznań dozorczyni wynikało także, że 
nie 
przyjmowała u siebie mężczyzn. A dozorczyni była osobą godną zaufania, czego nie 
można 
powiedzieć o tamtej, z ulicy Victor–Massé.
Lapointe sprawdził fiszki hotelików. Janvier był każdym i wykonał robotę 
dokładnie, ponieważ 
trafił na ślad Oskara.
Minęły prawie cztery godziny, od kiedy fotografia Arletty ukazała się w prasie, 
i nikt 
dotychczas nie zgłosił, że regularnie gdzieś bywała.
— Nie cofam tego, co powiedziałem. Ten facet jest dużym cwaniakiem!
Fred zmarszczył brwi na dowód, że myśli to samo, co komisarz: sławetna postać 
Oskara 
wymykała się zwykłej klasyfikacji. Wszystko świadczyło, że mieszka w dzielnicy, 
chociaż trzyma 
się na uboczu. Nie można go było umiejscowić ani określić, jaką wiedzie 
egzystencję. 
Prawdopodobnie był samotnikiem, co dodatkowo zastanawiało obu rozmówców.
— Myśli pan, że będzie próbował ukatrupić Filipa?
— O tym dowiemy się jeszcze tej nocy.
— Byłem niedawno w barze na de Douai. To moi kumple. Nikt lepiej od nich nie zna 
dzielnicy. 
O różnych porach dnia i nocy mają rozmaitą klientelę. Ale nawet oni nic nie 
wiedzą.
— Arletta musiała się z nim jakoś widywać.
— U niego w domu?
Maigret przysiągłby, że nie. To było nawet zabawne. Ponieważ tak mało o nim 
wiedzieli, Oskar 
nabierał w ich oczach groźnych rozmiarów. Mimo woli poddali się tajemnicy, która 
go otaczała, i 
może uznali go za bardziej inteligentnego, niż był naprawdę. Stał się cieniem, 
który zawsze 
niepokoi bardziej od rzeczywistości, bo ją odkształca. Lecz w końcu był tylko 
człowiekiem z krwi 
i kości, dawnym szoferem i lokajem, który miał wielką skłonność do kobiet.
Ostatni raz naprawdę widziano go w Nicei. Przypuszczalnie to on był ojcem 
dziecka 
pokojówki, Antoinetty Mejat, co doprowadziło do jej śmierci. Sypiał także z 
Marią Pinaco, która 
stała się ulicznicą.
A w parę lat później kupił willę niedaleko miejsca, gdzie się urodził, i była to 
reakcja typowa 
dla człowieka, który wyszedł z nizin i nagle zdobył pieniądze.
Wrócił do rodzinnej okolicy, by chlubić się swym bogactwem przed tymi, co znali 
jego skromne 
początki.
— To pan, szefie?
Znów telefon. Formuła tradycyjna, Lapointe był wyznaczony do utrzymywania 
łączności.
— Mówię z barku na placu Constantin–Pecqueur. Wszedł do budynku przy ulicy 
Caulaincourt 
na piąte piętro, zapukał do jakichś drzwi, ale nie było nikogo.
— Co mówi dozór czyni?
— Mieszka tam malarz, taki z cyganerii. Nie wie, czy to ćpun, ale twierdzi, że 
często wygląda 
dziwnie. Filip go odwiedzał. Czasem u niego spał.
— Pederasta?
— Chyba tak. Dozorczyni uważa, że takie rzeczy nie istnieją, ale nigdy nie 
widziała swego 
lokatora w towarzystwie kobiet.
— Co robi teraz Filip?
— Skręcił na prawo, w stronę Sacre–Coeur.
— Nikt za nim nie idzie?
— Tylko my. Wszystko w porządku. Zaczyna padać i jest okropnie zimno. Gdybym 
wiedział, 
zabrałbym sweter.
Roza nakryła stół obrusem w czerwoną kratkę, a na nim ustawiła parującą wazę. 
Były cztery 
nakrycia. Dziewczyna miała teraz na sobie granatowy kostium i wyglądała jak 
młoda panienka, 
która usługuje w domu przy posiłku. Trudno było skojarzyć, że kilka minut 
wcześniej stała golutka 
na parkiecie.
— Trochę mnie dziwi — rzekł Maigret — że nigdy tu nie przychodził.
— Żeby ją oglądać?
— W pewnym sensie to jego uczennica. Ciekawe, czy był zazdrosny.
Na to pytanie mógł odpowiedzieć rzeczowo akurat Fred, który też miał kobiety 
sprzedające się 
innym, zmuszał je nawet do tego i orientował się w rodzaju uczuć, które się do 
nich żywi.
— Z pewnością nie był zazdrosny o tych, których tu spotykała — rzekł.
— Myśli pan?
— Był chyba bardzo pewny siebie. Mocno ją trzymał w garści i nie przypuszczał, 
aby 
kiedykolwiek mogła się od niego uwolnić.
Czy to’ hrabina pchnęła starego męża w przepaść, z tarasu „Oazy”? Możliwe. Bo 
jeśli zbrodnię 
popełnił Oskar, nie miałby nad nią takiej przewagi. Nawet, gdyby działał z nią w 
zmowie.
Cała historia zawierała w sobie aspekt ironii. Biedny hrabia oszalał z miłości 
do żony, ulegał 
wszelkim jej kaprysom, pokornie błaga?, by darowała mu trochę miejsca u swego 
boku.
Gdyby kochał mniej, może by go lepiej znosiła. To przez swą niepohamowaną 
namiętność stał 
się dla niej odrażający.
Czy Oskar przewidywał, że któregoś dnia tak się stanie? Czy szpiegował żonę 
hrabiego? Nie 
można „było tego wykluczyć.
Łatwo przedstawić sobie ową scenę. Małżonkowie, wróciwszy z kasyna, stali na 
tarasie i 
hrabina mogła bez trudu zaprowadzić staruszka do brzegu skały, by następnie 
popchnąć go w dół. 
Zapewne przeraziła się, gdy spostrzegła, że świadkiem jej czynu jest szofer i 
patrzy na nią 
spokojnie.
Co sobie wówczas powiedzieli? Jaki zawarli układ?
W każdym razie to nie żigolaki ją ogołociły, bo znaczna część majątku dostała 
się 
prawdopodobnie w ręce Oskara.
Był za sprytny na to, aby zostać w jej pobliżu. Zniknął ludziom z oczu, 
przeczekał wiele lat, nim 
kupił dom blisko miejsca urodzenia. Nie zwracał na siebie uwagi, nie rzucał 
pieniędzmi na prawo 
i lewo.
Maigret wciąż powracał do konkluzji: to był samotnik; nauczył się nie ufać 
ludziom samotnym.
Niewątpliwie Bonvoisin lubił kobiety i zeznanie starej kucharki wiele 
tłumaczyło. Nim spotkał 
Arlettę w La Bourboule, na pewno miał wiele innych. Czy podobnie wprowadzał je w 
życie? Czy 
uzależniał od siebie równie mocno? Żaden skandal nie zaznaczył jego egzystencji.
Hrabina popadła w degrengoladę, ale o nim nikt nie wspomniał. Dawała mu 
pieniądze. Z 
pewnością mieszkał niedaleko, chyba w tej samej dzielnicy, i ktoś taki jak Fred, 
który zatrudniał 
dziewczynę od dwóch lat, nic nie wiedział o jego istnieniu.
A może tamten z kolei stracił głowę, podobnie jak kiedyś hrabia dla żony? Czy 
istniały dowody, 
że Arlet—ta nie próbowała się od niego uwolnić?
W każdym razie powzięła taką decyzję po żarliwej rozmowie z Lapointe’em.
— W jednym nie mogę się połapać — rzekł Fred, jakby Maigret myślał głośno, 
jedząc zupę. — 
Dlaczego zabił tę starą wariatkę? Piszą, że dla jej biżuterii schowanej w 
materacu. Być może. To 
nawet pewne. Ale miał ją w ręku i mógł sprawę załatwić inaczej.
— Nie wiadomo, czy tak łatwo by mu ją oddała — wtrąciła Roza. — To wszystko, co 
jej 
zostało, i chciała, żeby starczyło do końca życia. Nie zapominajcie, że się 
kłuła, a tacy zawsze 
mogą się wygadać.
Dla następczyni Arletty to, czego słuchała, było zupełną abrakadabrą i patrzyła 
na nich z 
ciekawością. Fred wyszukał ją w teatrzyku, gdzie statystowała. Była dumna, że w 
końcu może mieć 
swój numer, lecz jednocześnie wyglądała na przestraszoną, że i ją spotka los 
Arletty.
— Zostanie pan tu wieczorem? — zwróciła się do Maigreta.
— Ewentualnie. Sam jeszcze nie wiem.
— Komisarz może stąd wyjść za dwie minuty albo jutro rano. — Fred uśmiechnął się 
półgębkiem.
— Moim zdaniem — rzekła Roza — Arletta miała go dość i on to wyczuł. Mężczyźnie 
udaje się 
utrzymać taką kobietę tylko przez jakiś czas. Zwłaszcza kiedy jest bardzo młoda. 
A ona spotkała 
innych… — Spojrzała wymownie na męża. — Prawda, Fred? Arletta miała różne 
propozycje. My, 
kobiety, mamy wrodzone anteny w tych sprawach. I całkiem bym się nie zdziwiła, 
gdyby nagle 
postanowił upłynnić większą forsę, żeby ją zabrać i żyć z nią daleko stąd. Ale 
zanadto ufał sobie i 
popełnił błąd, mówiąc jej o tym. To niejednego zgubiło.
Na razie wszystko było dosyć mgliste, tym niemniej jakaś prawda zaczęła się 
rysować, a w niej 
przede wszystkim niebezpieczna sylwetka Oskara.
Maigret jeszcze raz podszedł do telefonu, lecz niepotrzebnie, bo pytano o Freda. 
Ten elegancko 
zamknął za sobą drzwi umywalni.
— Halo? Tak… Co?… A co ty tam robisz? Tak… Jest tutaj… Nie krzycz, nie jestem 
głuchy. 
Dobra… Tak, znam… Dlaczego?… To głupio, mały… Lepiej sam mu powiedz… Właśnie… 
Nie 
wiem, co robi… Czekaj tam, gdzie jesteś… Może do ciebie przyjdzie…
Wrócił do stołu wyraźnie zatroskany.
— To Pasikonik — rzekł jakby do siebie. Usiadł, lecz nie od razu zabrał się do 
jedzenia.
— Nie rozumiem, co mu przyszło do głowy. Chociaż pracuje u mnie pięć lat, 
niczego o nim nie 
wiem. Nawet nie powiedział, gdzie mieszka. Nie byłbym zaskoczony, gdyby miał 
żonę i dzieci.
— Gdzie jest teraz? — spytał Maigret.
— Na szczycie Montmartre’u, w narożnym bistro, „U Franciszka”, gdzie zwykle 
przesiaduje 
taki brodacz, wróżbita. Rozumie pan, co chcę powiedzieć?
Fred był zamyślony, jakby chciał dojść do jakiegoś wniosku.
— A poza tym inspektor Lognon kręci się po drugiej stronie ulicy.
— Jak Pasikonik tam dotarł?
— Nie powiedział mi wszystkiego. Zrozumiałem, że to łączy się z Filipem. 
Pasikonik zna 
wszystkich pedałów w dzielnicy. Kiedyś nawet myślałem, że sam do nich należy. A 
czasem 
pewnie robi trochę w narkotykach. To tak między nami. Wiem, że pan tego nie 
wykorzysta, i 
przysięgam, że nigdy w moim lokalu.
— Filip często bywa w bistro „U Franciszka”?
— Na to wygląda. Pasikonik wie o tym chyba coś więcej.
— To jeszcze nie tłumaczy, dlaczego tam się zapędził.
— Dobra! Powiem, jak się pan nie domyśla. Ale to naprawdę jego pomysł. Widocznie 
główkuje, że kiedy damy panu cynk, to pan sobie zapamięta i w razie czego nie 
będzie się czepiał. 
W naszym fachu trzeba mieć z policją dobre stosunki. Zresztą nie on jeden na coś 
wpadł, jeśli 
Lognon tam krąży.
Gdy Maigret nie podniósł się z miejsca, Fred się 2dziwił:
— Nie idzie pan? A po chwili dodał:
— Rozumiem. Pańscy ludzie mają tu dzwonić i musi pan być na miejscu.
Maigret jednak podszedł do telefonu.
— Torrence? Masz kogoś pod ręką? Trzech? Dobrze.’ Wyślij ich na plac du Tertre. 
Niech 
obserwują bar „U Franciszka”, na rogu. Zawiadom osiemnastkę, żeby wysłali tam 
swoich. Nie 
wiem jeszcze dokładnie. Ja zostaję tutaj.
Obecnie trochę żałował, że centrum operacji wyznaczył w „Picratcie”, i nie był 
pewny, czy się 
nie udać na samą górę Montmartre’u.
Odezwał się telefon, jeszcze raz Lapointe.
— Nie rozumiem szefie, co on kombinuje. Od pół godziny chodzi zygzakiem po 
ulicach. Może 
czuje, że jest śledzony, i chce nas zgubić? Wstąpił do kafejki na’ ulicy Lepie, 
potem zszedł aż do 
placu Blanche i wstępował kolejno do dwóch piwiarni. Następnie zawrócił i 
skierował się znów 
w górę ulicy Lepie. Na ulicy Tholoze zniknął w domu, gdzie w głębi podwórza jest 
atelier. 
Mieszka tam staruszka, dawna piosenkarka kawiarniana.
— Narkomanka?
— Tak. Po wyjściu Filipa Jacquim z nią rozmawiał. W typie hrabiny, ale jeszcze 
bardziej 
szmatława. Na bani zaczęła się śmiać, że nie mogła mu dać tego, czego chciał. 
„Nie mam nawet 
dla siebie” — oświadczyła.
— Gdzie Filip jest obecnie?
— Połyka jajka na twardo w barze przy ulicy Tholoze. Leje jak z cebra. Wszystko 
w porządku.
— Prawdopodobnie skieruje się na plac du Tertre.
— Niedawno tam doszliśmy, ale on zmienił trasę. Powinien się w końcu na coś 
zdecydować. 
Nie czuję nóg z zimna.
Roza i nowa dziewczyna zbierały ze stołu. Fred przyniósł butelkę koniaku i kiedy 
tamte podały 
kawę, na—; pełnił dwa kieliszki.
— Wkrótce muszę się przebrać — zawiadomił. — Nie wypraszam pana. Jest pan u 
siebie. 
Zdrowie!
— Czy pan nie przypuszcza, że Pasikonik zna Oskara?
— Właśnie się nad tym zastanawiam.
— Chodzi przecież codziennie po południu na wyścigi.
— I całkiem możliwe, że człowiek, który nie ma nic do roboty, spędza tam wolny 
czas. To pan 
chciał powiedzieć?
Opróżnił kieliszek, wytarł usta, spojrzał na dziewczynę, która nie wiedziała, co 
ze sobą robić, i 
mrugnął do Maigreta.
— Idę się ubrać — rzekł. — Przyjdź, mała, za chwilę na górę. Porozmawiamy o 
twoim 
występie.
I znów, robiąc oko, dodał półgłosem:
— Trzeba mieć coś z życia, no nie? Maigret został sam w głębi sali.
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
— Poszedł w górę, szefie, do placu du Tertre, i o mało nie wpadł na inspektora 
Lognona, który 
ledwie zdążył ukryć się w bramie.
— Jesteś pewny, że Filip go nie zauważył?
— Tak. Jeszcze raz zajrzał przez szybę do baru „U Franciszka”. W taką pogodę nie 
ma tam 
prawie nikogo. Nieliczni stali goście zabijają czas nad kieliszkiem. Ale nie był 
wewnątrz. Potem 
zszedł schodami ulicy du Mont–Cenis. Na placu Constantin–Pecqueur zatrzymał się 
przed inną 
kawiarnią. Na środku sali jest tam duży piec, na podłodze leżą trociny, stoją 
marmurowe stoliki, a 
gospodarz gra w karty z sąsiadami.
Nowa zeszła na dół trochę speszona i nie wiedząc, co począć, usiadła obok 
komisarza. Może, 
by mu dotrzymać towarzystwa. Miała już na sobie czarną suknię po Arletcie.
— Jak masz na imię?
— Genevieve. Ale tu nazywać się będę Dolly. Jutro zrobią mi zdjęcia w tej sukni.
— Ile masz lat?
— Dwadzieścia trzy. Widział pan numer Arletty?
Czy to prawda, że była taka nadzwyczajna? Nie radzę sobie za dobrze, prawda?
Kiedy ponownie odezwał się telefon, Lapointe był zniechęcony.
— Biega w kółko jak koń cyrkowy. Idziemy za nim i wciąż leje. Byliśmy znów na 
placu Clichy, 
potem na placu Blanche, tam obszedł jeszcze dwie kawiarnie. Z braku morfiny 
zaczyna wychylać tu 
i tam po kieliszku. Nie znalazł, czego szuka, idzie wolniej, ocierając się o 
domy.
— Nic nie podejrzewa?
— Nie, Janvier rozmawiał z inspektorem Lognonem. Tamten jeszcze raz sprawdził 
miejsca, do 
.których zaglądał Filip ostatniej nocy, i wtedy usłyszał o barze „U Franciszka”. 
Powiedziano mu 
tylko, że Filip bywa tam od czasu do czasu i że prawdopodobnie ktoś zaopatruje 
go w narkotyk.
— Pasikonik tam jest?
— Nie. Zniknął kilka minut temu. W tej chwili Filip znów idzie w dół schodami 
ulicy du 
Mont—Cenis, chce pewnie zajrzeć do kawiarni na placu Constantin–Pecqueur.
Tania weszła równocześnie z Pasikonikiem. To nie była jeszcze pora, żeby zapalić 
neon 
„Picratta”, lecz widocznie personel schodził się wcześniej. Czuli się tu jak w 
domu. Roza, nim 
poszła na górę się przebrać, uważnie sprawdziła wygląd sali. Trzymała w ręku 
ścierkę do naczyń.
— Jesteś? — zapytała nową. Potem oglądając ją, rzekła:
— Na przyszłość nie wkładaj zaraz sukni. Niepotrzebnie ją niszczysz.
Z kolei zwróciła się do Maigreta:
— Proszę się częstować, ,panie komisarzu, butelka Ł jest na stole.
Tania była najwidoczniej w kiepskim humorze.
Przyjrzała się następczyni. Arletty i wzruszyła ramionami.
— Zrób mi trochę miejsca. Długo patrzyła na Maigreta.
— Jeszcze go pan nie znalazł?
— Liczę na to, że znajdę go dziś w nocy.
— Może się ulotnił?
Ona też coś wiedziała. W ogóle każdy tutaj wiedział co nieco. Już wczoraj 
odniósł takie 
wrażenie. A w tej chwili Tania nie była pewna, czy nie lepiej zacząć mówić.
— Spotkałaś go kiedyś z Arlettą?
— Nie wiem, kto to taki ani jak wygląda.
— Ale wiesz, że istnieje?
— Domyślam się.
— Co jeszcze ci wiadomo?
— Może wiem, w jakiej okolicy się gnieździ. Uważała za punkt honoru, by nie 
powiedzieć tego
uprzejmie. Na jej twarzy widniał grymas niechęci do własnych słów.
— Moja krawcowa mieszka przy ulicy Caulaincourt, dokładnie naprzeciw placu 
Constantin–
Pecqueur. Chodzę do niej zwykle około piątej, bo prawie cały dzień śpię. Dwa 
razy widziałam 
Arlettę, jak wysiadała z autobusu i przechodziła na drugą stronę placu.
— W jakim kierunku?
— Do schodów.
— Czy nie przyszło ci na myśl, żeby ją śledzić?
— A po co?
Kłamała. Była ciekawska. Czy na pewno dochodząc do miejsca, gdzie zaczynały się 
schody, 
traciła Arlettę z oczu?
— To wszystko, co wiesz?
— Wszystko. On musi gdzieś tam mieszkać. Maigret nalał sobie koniaku; wstał ‘ 
ociężale, gdy 
jeszcze raz zadzwonił telefon.
Wciąż to samo, szefie.
— Kawiarnia na placu Constantin–Pecqueur?
— Tak. W końcu zawsze tam ląduje. I w dwóch piwiarniach na placu Blanche, a 
także przed 
wejściem do baru „U Franciszka”,
— Lognon jest na miejscu?
— Tak. Widziałem go w przelocie.
— Poproś go ode mnie, by się udał na plac Constantin–Pecqeur i porozmawiał z 
właścicielem. 
Lepiej nie przy klientach. Niech go zapyta, czy zna Oskara Bon—voisina. Jeśli 
zaprzeczy, niech 
Lognon go opisze, bo może jest znany pod innym nazwiskiem.
— Czy zaraz?
— Tak. Będzie miał trochę czasu, póki Filip kręci się po knajpach. I niech 
natychmiast do mnie 
przędz woni.
Gdy wrócił na salę, Pasikonik siedział nad kieliszkiem przy barze.
— Jeszcze go pan nie złapał?
— Skąd dostałeś cynk, żeby pójść do baru ,,U Franciszka”?
— Od pedałów. Znają się między sobą. Najpierw wspomnieli o barze przy ulicy 
Caulaincourt, 
dokąd Filip czasem wpada. Później o tym ,,U Franciszka’’, gdzie bywa również 
późnym 
wieczorem.
— Znają Oskara?
— Tak.
— Oskara Bonvoisina?
— Nie z nazwiska. Powiedzieli mi tylko, że to ktoś z dzielnicy. Zachodzi tam na 
kieliszek 
białego wina przed nocą.
— Kontaktuje się z Filipem?
— Tam wszyscy gadają ze wszystkimi. On także. Przyzna pan, że wam pomagam.
— A dzisiaj go nie widziano?
— Ani wczoraj.
— Powiedzieli ci, gdzie mieszka?
— Gdzieś niedaleko.
Czas płynął teraz wolno i narastało przykre uczucie, że nigdy sobie z tym nie 
poradzą. Zjawił 
się Jean–Jean, harmonista, i wstąpił do umywalni, by oczyścić zabłocone buty i 
przyczesać włosy.
— Morderca Arletty ciągle kursuje? Potem w słuchawce odezwał się Lapointe.
— Przekazałem rozkaz Lognonowi. Jest na placii Constantin–Pecqueur. Filip wszedł 
do baru 
„U Franciszka”, gdzie zamówił coś do picia. Ale nie ma tam nikogo, kto by 
odpowiadał 
rysopisowi Oskara. Lognon będzie do pana telefonował. Powiedziałem, gdzie pan 
jest. Czy dobrze 
zrobiłem?
Głos Lapointe’a był trochę inny, niż na początku wieczoru. Żeby dzwonić, 
wstępował kolejno 
do barów. I tam, dla rozgrzewki, na pewno zamawiał po kieliszku.
Fred ukazał się imponujący w smokingu, z fałszywym brylantem na krochmalonym 
gorsie, 
świeżo ogolony i lekko rumiany.
— Idź się przebrać — rzekł do Tani.
Zaświecił lampy, chwilę ustawiał butelki za barem. Drugi muzyk, Dupeu, wszedł 
akurat w 
momencie, gdy na koniec zgłosił się Lognon.
— Skąd dzwonisz?
— Z „Chez Maniere”, ulica Caulaincourt. Byłem na placu Constantin–Pecqueur. Mam 
adres.
Wydawał się bardzo przejęty.
— Zdobyłeś go bez trudności?
— Właściciel dał się nabrać. Nie przyznałem się, kim jestem. Wyjaśniłem, że 
przyjeżdżam z 
prowincji i szukam znajomego.
— Znają tam jego nazwisko?
— Mówią o nim pan Oskar.
— Gdzie mieszka?
— Na górze, po prawej stronie schodów w niewielkim domu z ogródkiem, za wysokim 
murem. 
Od ulicy domu nie widać.
— Czy nie było go dzisiaj na placu Constantin–Pecqueur?
— Nie. Czekano nawet, żeby siąść z nim do kart, bo zwykle jest punktualny. 
Dlatego właściciel 
grał za niego.
— Opowiada im czym się zajmuje?
— W ogóle dużo nie mówi. Sądzą, że to rentier, który ma z czego żyć. Świetnie 
gra w belotkę. 
Często przychodzi także rano, koło jedenastej, w drodze po zakupy, żeby napić 
się białego wina.
— Sam robi zakupy? Nie ma służącej?
— Nie. Ani gospodyni. Uważają go trochę za dziwaka.
— Czekaj na mnie przy schodach.
Maigret wychylił kieliszek do dna i poszedł do szatni, by nałożyć swe ciężkie, 
jeszcze mokre 
palto. Tymczasem muzycy zagrali na początek kilka taktów, jakby dla wprawy.
— Dzieje się coś? — zapytał Fred zza baru.
— Może coś się zacznie.
— Wróci pan do nas, żeby rozpić do końca butelczynę?
Pasikonik gwizdnął na taksówkę. Zamykając drzwi, szepnął:
— Jeśli to typ, o którym była mowa, niech pan będzie ostrożny. Łatwo z nim nie 
pójdzie.
Woda lśniła na szybach i światła rozmywały gęste strugi deszczu. Gdzieś w tej 
ulewie moknął 
Filip oraz inspektorzy, idący za nim krok w krok przez ciemność.
Maigret pieszo przeciął plac Constantin–Pecqueur i znalazł Lognona, 
przylepionego do ściany.
— To ten dom.
— Wewnątrz pali się światło?
— Zajrzałem nad murem. Nic nie widać. Pedał nie zna chyba adresu. Co robimy?
— Można wyjść tyłem?
— Nie, jest tylko ta brama.
— Idziemy. Masz broń?
Lognon dotknął ręką kieszeni. Mur był obłupany, jak na wsi; górowały nad nim 
konary drzew. 
Trwało parę minut, nim Lognon uporał się z zamkiem. Komisarz tymczasem rozglądał 
się, czy ktoś 
nie idzie.
Po otwarciu bramy ujrzeli niewielki sad, przywodzący na myśl ogród proboszcza, a 
w głębi 
jednopiętrowy dom tych, które można jeszcze spotkać w zaułkach Montmartre’u. 
Nigdzie żadnego 
światła.
— Otwórz mi drzwi i wracaj.
Albowiem Maigret, mimo lekcji u specjalistów, nigdy nie potrafił radzić sobie z 
zamkami.
— Czekaj na mnie przed domem i kiedy nadejdzie reszta, uprzedzisz Lapointe’a 
albo Janviera, 
że jestem tutaj. Niech dalej idą za Filipem.
W domu przywitała go kompletna cisza, ani śladu życia. Komisarz jednak nie 
schował 
rewolweru. W korytarzu było ciepło i poczuł jakby zapach wsi. Bonvoisin 
widocznie palił 
drzewem. Wnętrze było zawilgocone. Wahał się, czy zaświecić, lecz wzruszył 
ramionami i 
przekręcił kontakt, który znalazł na prawo.
Na przekór oczekiwaniom panowała w domu niezwykła czystość, wcale nie był ponury 
i 
zaniedbany, jak to się zdarza w mieszkaniach kawalerów. Przedpokój oświetlała 
latarnia z 
kolorowych szkiełek. Otworzył drzwi po prawej i wszedł do salonu z meblami, 
jakich pełne są 
wystawy na bulwarze Barbes. W kiepskim guście, lecz solidnymi, z masywnego 
drzewa. Następny 
pokój był jadalnią, umeblowany’ podobnie, w stylu niby ludowym, z plastikowymi 
owocami na 
srebrnej paterze.
Nigdzie drobiny kurzu, a kiedy wszedł do kuchni, zauważył, że i tam jest idealny 
porządek. 
Dogasał ogień pod płytą, na której stał czajnik z ciepłą jeszcze wodą. Otworzył 
szafki, znalazł 
chleb, mięso, jajka, masło, a w osobnej przegrodzie marchew, rzepę i Kalafior. 
Dom widocznie 
nie miał piwnicy, bo stała tu również beczułka wina z Kieliszkiem opartym do 
góry dnem na jej 
krawędzi. Zapewne często z niej czerpano.
Na parterze, po drugiej stronie korytarza, naprzeciw salonu znajdowało się 
jeszcze jedno 
pomieszczenie. Była to obszerna sypialnia z łóżkiem nakrytym ałtasową kołdrą. 
Pokój oświetlały 
lampy w jedwabnych abażurach, które sączyły jasność bardzo kobiecą. Maigreta 
uderzyła także 
ilość luster, co przypominało wnętrze niektórych domów publicznych. Niemal tyle 
ramo było ich w 
sąsiedniej łazience.
W kuchni oprócz beczułki z winem, żywności w szafce i ognia pod blachą nie było 
jakichkolwiek oznak zamieszkania. Nic nie leżało byle gdzie, jak to się zdarza w 
domach nawet 
starannie zadbanych. Popielniczki były puste. W szafach nie znalazł brudnej 
bielizny lub pomiętej 
odzieży.
Zrozumiał dlaczego, kiedy wszedł na piętro; ostrożnie uchylił dwoje drzwi, bo 
cisza 
podkreślana bębnieniem deszczu o dach wydawała się niepokojąca.
I tam nie było nikogo.
Pokój na lewo był rzeczywistym miejscem samotnego życia Oskara Bonvoisina. Na 
nie 
zaścielonym, żelaznym łóżku kłębiły się grube, czerwone koce i nieświeża 
pościel. Na stoliku 
nocnym leżały owoce, a wśród nich jedno już zgniłe, nadgryzione jabłko. Na ziemi 
brudne obuwie 
i kilka paczek papierosów. Walały się liczne niedopałki.
Podczas gdy na dole urządzono prawdziwą łazi erkę, tutaj stała w kącie jedynie 
miednica pod 
kranem obok brudnych ręczników. Na haku wisiały męskie spodnie.
Maigret bezskutecznie szukał jakichś papierów. Szuflady pełne były wszystkiego, 
nie 
wyłączając nabojów do pistoletu automatycznego. Lecz ani jednego listu lub 
dokumentu.
Dopiero na parterze, gdy zszedł tam raz jeszcze, w komodzie sypialni znalazł w 
szufladzie plik 
fotografii. Były tam również filmy, aparat fotograficzny i lampa błyskowa.
Fotografie nie przedstawiały tylko Arletty, lecz akty co najmniej dwudziestu 
młodych, 
zgrabnych kobiet w równie wyuzdanych pozach. Niektóre zdjęcia były powiększone. 
Maigret 
wrócił na górę i odkrył ciemnię z czerwoną żarówką nad kuwetą, a także rozmaite 
fiolki i 
chemikalia.
Gdy schodził, usłyszał kroki na zewnątrz. Przywarł do ściany, z rewolwerem 
skierowanym ku 
drzwiom.
— To ja, szefie.
Janvier ociekał wodą. Kapelusz zapadł mu się na deszczu.
— Wykrył pan coś?
— Co robi Filip?
— Ciągle chodzi w koło. Nie rozumiem, jak się jeszcze trzyma na nogach. Pokłócił 
się z 
kwiaciarką naprzeciw Moulin Rouge, od której zażądał narkotyku. Później mi o tym 
powiedziała. 
Zna go z widzenia. Błagał ją, by mu wskazała, gdzie może się zaopatrzyć. 
Następnie wszedł do 
budki telefonicznej, połączył się z doktorem Blochem, oświadczył, że jest 
wykończony, i czymś mu 
groził. Jeśli to jeszcze potrwa, może nam sprezentować atak głodu na ulicy.
Janvier obejrzał cichy, jasno oświetlony dom.
— A jeśli ptaszek zdążył odlecieć?
Czuć było od niego alkoholem. Skrzywił się w uśmieszku, który Maigret znał 
doskonale.
— Nie każe pan zawiadomić dworców?
— Sądząc z ognia pod kuchnią minęły co najmniej trzy, cztery godziny, od kiedy 
wyszedł z 
domu. Jeśli zamierza uciec, to dawno już wsiadł do pociągu. A wybór miał 
dostateczny.
— Można jeszcze uprzedzić służby graniczne.
T« było dziwne. Maigret nie czuł najmniejszej ochoty, by uruchamiać ciężką 
policyjną machinę. 
Intuicja szeptała mu, że sprawa nie wykracza poza granice Montmartre’u, bo tam 
dotychczas działo 
się wszystko.
— Sądzi pan, że gdzieś czatuje na Filipa?
Komisarz wzruszył ramionami. Po prostu nie wiedział. Przed domem odnalazł 
Lognona, 
ukrytego w cieniu muru.
— Pogaś światła i obserwuj dalej.
— Myśli pan, że on tu wróci? Nic nie myślał.
— Powiedz mi, Lognon, jakie są adresy, pod które Filip zachodził tej nocy?
Inspektor miał je w notesie. Od kiedy go zwolniono, młody człowiek błąkał się 
wszędzie na 
próżno.
— Jesteś pewny, żeś nie pominął żadnego? Lognon poczuł się dotknięty.
— Przekazałem panu wszystko, co wiem. Został tylko adres jego mieszkania na 
bulwarze 
Rochechouart.
Maigret się nie odezwał. Natomiast zapalił fajkę z widocznym zadowoleniem.
— Dobrze. Na wszelki wypadek zostań tutaj. A ty, Janvier, chodź ze mną.
— Ma pan jakiś pomysł?
— Chyba wiem, gdzie go znajdziemy.—
Szli przed siebie z rękoma w kieszeniach, postawiwszy kołnierze. Nie warto było 
szukać 
taksówki.
Gdy znaleźli się na placu Blanche, ujrzeli z daleka [Filipa, wychodzącego z 
kolejnej piwiarni, a 
za nim Lapointe’a w oprychówce, który dyskretnie ich pozdrowił.
Inni policjanci trzymali się w pobliżu, krążąc wokół chłopaka.
— Chodź z nami — rzekł do Lapointe’a.
Mieli do przebycia zaledwie paręset metrów po niemal wyludnionym bulwarze. W 
nocnych 
lokalach, których neony jarzyły się w deszczu, nie spodziewano się przy takiej 
pogodzie większej 
frekwencji. Portierzy w liberiach skryli się w drzwiach, gotowi otworzyć swoje 
wielkie, 
czerwone parasole,
— Dokąd idziemy?
— Do Filipa.
Czyż hrabina nie została zabita u siebie? Czy morderca nie oczekiwał Arletty w 
jej własnym 
mieszkaniu na Notre–Dame–de–Lorette?
Kamienica była stara. Nad spuszczonymi żaluzjami widniał szyld introligatora, a 
na prawo od 
wejścia —i księgarni. Musieli dzwonić. Cała trójka znalazła się w słabo 
oświetlonym korytarzu i 
Maigret skinął na pozostałych, aby zachowali ciszę. Mijając stróżówkę bąknął 
niewyraźnie jakieś 
nazwisko; weszli na stopnie bez chodnika.
Na pierwszym piętrze z dołu jakichś drzwi przenikało światło. Leżała mokra 
wycieraczka. Do 
szóstego piętra posuwali się w zupełnej ciemności, bo elektryczny automat się 
wyłączył.
— Szefie, niech mi pan pozwoli, żebym wszedł pierwszy — szepnął Lapointe, 
starając się 
wcisnąć między ścianę a komisarza.
Ale ten energicznie go odsunął. Wiedział od Lognona, że służbówka, którą 
zajmował Filip .na 
poddaszu, była trzecia na lewo. Latarka wydobyła z mroku pusty, wąski korytarz o 
pożółkłych 
ścianach, Uruchomił oświetlenie.
Rozmieścił swoich ludzi po jednym z każdej strony trzecich drzwi i nacisnął 
klamkę;, w drugiej 
ręce trzymając rewolwer. Klamka ustąpiła. Drzwi nie były zamknięte na klucz.
Pchnął je nogą i znieruchomiał nadsłuchując. Jak w domu, gdzie był niedawno, 
ciszę zakłócało 
jedynie bębnienie deszczu o dach i chlupot wody w rynnach. Zdawało mu się także, 
że słyszy bicie 
serc kolegów, a może i własnego. Pomacał ręką i znalazł kontakt obok framugi.
W środku nie było nikogo. Nie było nawet szafy, żeby się ukryć. Graciarnia 
Bonvoisina, ta na 
piętrze, była pałacem w porównaniu z tą tutaj. Łóżko nie miało pościeli, nocnik 
się przelewał. Na 
ziemi leżała niechlujna bielizna. Lapointe niepotrzebnie się schylił zaglądając 
pod łóżko. Nigdzie 
żywej duszy. Pomieszczenie cuchnęło.
Nagle Maigret wyczuł instynktownie, że coś się za nim poruszyło. Ku zdumieniu 
inspektorów 
uskoczył do tyłu i z obrotu staranował ramieniem drzwi naprzeciwko.
Ustąpiły. Nie były zamknięte. Za nimi stał ktoś, kto ich śledził, i owo lekkie 
drgnięcie Maigret 
sobie uświadomił.
Z rozpędu wleciał do pokoju, o mało nie upadł, ale nie stracił równowagi, bo 
oparł się na 
mężczyźnie, prawie tak ciężkim jak on.
Było tu zupełnie ciemno i dopiero Janvier przytomnie znalazł kontakt.
— Uwaga, szefie…
Maigret poczuł uderzenie bykiem w pierś. Zachwiał się, lecz ustał na nogach i 
chwycił za coś, 
co upadłe na ziemię. Był to stolik z fajansowym drobiazgiem, który się 
roztrzaskał.
Ujął rewolwer za lufę, by zadać cios rękojeścią. Nie znał Oskara, ale go 
rozpoznał — był taki, 
jak mu opisano, jak sam go sobie tyle razy wyobrażał. Mężczyzna znów się 
pochylił, atakując teraz 
dwóch inspektorów, którzy blokowali przejście.
Lapointe odruchowo złapał go za marynarkę, podczas gdy Janvier starał się 
napastnika powalić.
Właściwie nikt nikogo dokładnie nie rozróżniał. Na łóżku ktoś leżał, ale nie 
było czasu zwracać 
na to uwagi.
Janvier przewrócił się, Lapointe został z marynarką w ręku, a jakaś postać 
rzuciła się biegiem 
wzdłuż korytarza. Padł strzał. Nie od razu zdali sobie sprawę, kto nacisnął 
spust. Był to Lapointe, 
który teraz nie śmiał patrzeć za uciekającym i oglądał, jakby zdziwiony, swój 
rewolwer.
Bonvoisin zrobił jeszcze parę kroków, zgiął się wpół i runął na podłogę 
korytarza.
— Uwaga, Janvier…
Tamten miał w ręku pistolet automatyczny i jeszcze do nich celował. Potem jego 
palce wolno 
się rozwarły i broń wypadła mu z ręki.
— Szefie, czy ja go zabiłem?
Lapointe wytrzeszczył oczy, usta mu drżały. Nie mógł uwierzyć w to, co zrobił, i 
obejrzał swoją 
broń z pełnym szacunku zdumieniem.
— Zabiłem go! — powtórzył, nie mając odwagi spój rżeć na ciało.
Janvier schylił się nad leżącym.
— Nie żyje. Trafiłeś go w samą pierś.
Maigret bojąc się, że Lapointe za chwilę zemdleje, dotknął jego ramienia.
— To twój pierwszy? — spytał łagodnie. I żeby mu dodać otuchy: — Pamiętaj, że 
zabił Arlettę.
— To prawda.
Na twarzy Lapointe’a malowała się nieco śmieszna dziecinna rozterka: nie 
wiedział, śmiać się, 
czy płakać,
Usłyszeli ostrożne kroki na schodach. Rozległ głos:
— Czy ktoś jest ranny?
— Nie pozwól im wejść — rzekł Maigret do Janviera.
Należało w końcu zająć się ludzkim kształtem, dostrzeżonym przelotnie na łóżku. 
Była to 
szesnastoletnia, może o rok starsza, służąca księgarza. Żyła, lecz zawiązano jej 
ręcznik na ustach, 
by nie mogła krzyczeć. Ręce miała skrępowane na plecach, a koszulę zadartą do 
bioder.
— Idź i przedzwoń do naszych — zwrócił się Maigret do Lapointe’a. — Jeśli 
znajdziesz 
otwarte bistro, napij się po drodze.
— Tak pan uważa?
— To rozkaz.
Upłynęło trochę czasu, nim dziewczyna mogła coś powiedzieć. Wróciła do siebie 
około 
dziesiątej wieczorem, przedtem była w kinie. Natychmiast od progu, gdy chciała 
zapalić światło, 
jakiś nieznany mężczyzna, który czekał na nią w ciemności, chwycił ją i zacisnął 
ręcznik na ustach. 
Potem skrępował jej ręce i rzucił na łóżko. Nie zajął się nią od razu. 
Nasłuchiwał, co się dzieje w 
domu, od czasu do czasu lekko uchylając drzwi na korytarz.
Spodziewał się Filipa, ale był przewidujący i nie czekał na chłopca w jego 
pokoju. Na pewno 
już tam był, zanim wszedł do służącej, i dlatego zastali drzwi otwarte.
— Co się stało potem?
— Rozebrał mnie, a że miałam związaną ręce, podarł mi ubranie.
— Zgwałcił cię?
Zaczęła płakać; kiwnęła głową, że tak. I podnosząc kolorowe strzępy z podłogi, 
szlochała:
— Moja sukienka jest całkiem do niczego…
Nie zdawała sobie sprawy, że cudem uniknęła śmierci. Bonvoisin na pewno nie 
darowałby jej 
życia. Widziała go przecież, jak Filip go widział. Jeśli jej nie udusił, jak 
poprzednie ofiary, to 
wyłącznie dlatego, że chciał się jeszcze zabawić jej kosztem, oczekując powrotu 
Filipa.
O trzeciej nad ranem ciało Oskara Bonvoisina leżało w jednej z metalowych 
szuflad Zakładu 
Medycyny Sądowej, w sąsiedztwie zwłok Arletty i hrabiny.
Filip, po awanturze z jakimś klientem w barze „U Franciszka”, gdzie na koniec 
zdecydował się 
wejść, został doprowadzony przez mundurowego sierżanta na dzielnicowy 
komisariat. Torrence 
zniknął, aby się przespać. Inspektorzy, kręcący się w kółko od placu Blanche do 
placu du Tertre, a 
stamtąd na plac Constantin–Pecqueur, także wrócili do siebie.
Wychodząc z gmachu Policji Kryminalnej w towarzystwie Lapointe’a i Janviera, 
Maigret 
chwilę się namyślał, w końcu zaproponował:
— Może byśmy się czegoś napili?
— Gdzie?
— W „Picratcie”.
— Ja nie mogę — powiadomił Janvier. — Czeka na mnie żona, a niemowlak budzi nas 
o 
świcie.
Lapointe milczał. Wsiadł jednak z Maigretem do taksówki.
Zdążyli przyjechać na ulicę Pigalle, by obejrzeć nową w czasie jej występu. Gdy 
się pojawili, 
Fred spytał:
— Załatwione?
Maigret skinął głową i w parę minut na ich stoliku, niby przypadkiem na stoliku 
numer sześć, 
pojawiło się wiaderko z szampanem. Czarna suknia spływała wolno po mlecznym 
ciele 
dziewczyny, patrzącej nieśmiało w ich stronę. Nie bez oporu rozebrała się 
zupełnie i, jak to 
uczyniła w czasie próby, splotła ręce na już nagim wzgórku łonowym.
Czy Fred zrobił to rozmyślnie? Powinien był w owej chwili zgasić reflektor, 
wyciemnić salę, 
by tancerka mogła podnieść suknię i zasłonić się nią od przodu. Tymczasem 
punktowiec oświetlał 
ją dalej i biedaczka, nie wiedząc, co zrobić ze sobą, dopiero po dłuższej chwili 
uciekła do kuchni, 
ukazując białe i krągłe pośladki.
Nieliczni goście wybuchnęli śmiechem. Maigretowi się zdawało, że Lapointe też 
uległ 
powszechnej wesołości. Lecz gdy spojrzał na niego, zobaczył, że inspektor płacze 
jak bóbr.
— Przepraszam — jąkał się — nie powinienem tak… Wiem, że to głupie. Ale… ale 
przecież ją 
kochałem!
Wstydził się jeszcze bardziej nazajutrz rano, bo całkiem nie pamiętał, jak 
wrócił do domu.
Jego siostra natomiast, cała w skowronkach — Maigret jej wszystko powiedział — 
rzuciła, 
rozsuwając zasłony:
— A to ładnie! Więc sam komisarz musi cię kłaść do łóżka?
Tej nocy Lapointe pogrzebał swą pierwszą miłość I pierwszy raz zabił człowieka. 
Jeżeli chodzi 
o Lognona, to zapomniano odwołać go z posterunku, i ciągle jeszcze tkwił 
zziębnięty w bramie 
niedaleko placu Constantin–Pecqueur.
8 grudnia 1950