Autor: Grzegorz Janusz
Tytul: Ćmy leczy się za darmo

Z "NF" 8/94


   Stary mężczyzna stał przy otwartym oknie gabinetu i palił 
papierosa. Zamyślony patrzył na zakurzone, rozgrzane 
czerwcowym słońcem ulice, na mały rynek z nieczynną 
fontanną, na ratusz, kościół, szkołę, restaurację, 
posterunek policji. Na sklep i przystanek autobusowy. 
Widział całe miasto ze swego okna.
   Miał na sobie biały kitel. Był weterynarzem. Rozmyślał o 
upałach, o suszy, o epidemii wścieklizny.
   Otarł pomarszczoną dłonią pomarszczone czoło. Odprowadził 
wzrokiem wiozącą węgiel ciężarówkę, która żłobiła kołami 
rozmiękły asfalt. Gdy umilkł warkot silnika, ktoś zapukał do 
gabinetu.
   - Proszę! - krzyknął doktor i odwrócił się w stronę 
drzwi.
   Do środka wsunął głowę mały, opalony na czerwono chłopak.
   - Dzień dobry. Czy to pan leczy zwierzęta?
   - Tak - odparł doktor. - Wejdź.
   Chłopak podszedł do okna i rozejrzał się.
   - Kto zachorował? - spytał weterynarz.
   Przybysz wyjął z kieszeni spodni pudełko po zapałkach i 
położył na biurku. Doktor otworzył je. W środku na kilku 
spalonych zapałkach leżała ćma. Miała matowe biało-brązowe 
skrzydła. Plamy na nich układały się w zawiły wzór 
przypominający wyblakłą pergaminową mapę. Krawędź jednego 
skrzydła była lekko nadpalona. Ćma miała duże pomarańczowe 
oczy.
   - Nie żyje - powiedział doktor.
   - Nieprawda! Śpi, bo jest bardzo chora! - zawołał 
chłopak.
   - Co jej się stało?
   - Znalazłem ćmę na poduszce, chyba przygniotłem ją głową. 
Trzymam ją w pudełku, bo ona boi się słońca. Ale lubi ogień.
   - Od czego ma przypalone skrzydło?
   - Od świeczki.
   - Wczoraj nie było u was światła?
   - Było. Ale ja też lubię bawić się ogniem.
   Przez chwilę obaj milczeli. Potem chłopak bardzo cicho 
zapytał:
   - Wyleczy ją pan?
   - Nie uważałem w szkole dla lekarzy zwierząt, kiedy 
uczyli o chorobach nocnych motyli.
   - Nic pan nie zrobi?
   - Jeszcze nie wiem. Muszę ją obejrzeć.
   Doktor wziął do ręki małe szczypce, delikatnie chwycił 
ćmę za całe skrzydło i położył ją na biurku. Zauważył, że na 
wierzchu i po bokach pudełka wycięte są otwory.
   - Te dziurki są po to, żeby miała czym oddychać? - spytał.
   - Nie. Ćmy nie oddychają. One potrzebują powietrza tylko 
do latania. Dziury zrobiłem, żeby pudełko nie wyglądało jak 
trumna. W nocy myślałem, żeby położyć ją na parapecie, żeby 
ją zjadł nietoperz albo sowa i by znów latała, ale to by 
bolało. I nie zobaczyłaby już ognia.
   Nagły podmuch ciepłego suchego wiatru szerzej rozwarł 
okno i poruszył skrzydłami leżącego na blacie owada.
   - Widzi pan? Ona żyje! Mówiłem. W nocy też się trochę 
ruszała - krzyknął chłopak.
   Doktor lekko dmuchnął na ćmę. Skrzydła znów zadrżały.
   - Przyjdź do mnie dzisiaj, jak się ściemni. Mieszkam 
tutaj, w tym domu na piętrze. Trafisz po ciemku?
   - Tak.
   - Rodzice cię puszczą?
   - Jestem tu u babci na wakacjach. Ona jest prawie głucha. 
Do spania zdejmuje taki aparat, żeby lepiej słyszeć i wtedy 
mogę robić, co chcę.
   - Ona niech zostanie na razie u mnie. W nocy ją 
wyleczymy.
   Chłopak rozpiął pasek na przegubie.
   - Ale ja nie mam pieniędzy. Mogę dać panu zegarek. W 
wakacje i tak mi niepotrzebny.
   - Ćmy leczę za darmo - uśmiechnął się doktor.
                              *
   Doktor siedział w swoim małym pokoju. Na porysowanym 
zakurzonym stole leżało pudełko z ćmą.
   - Już chyba nie przyjdzie - pomyślał.
   I wtedy rozległo się pukanie. Tak samo ciche jak w 
południe. Doktor podszedł do drzwi i przekręcił zasuwę. 
Chłopak wszedł do środka i rozejrzał się.
   - Dlaczego tak ciemno? - zapytał.
   - Żeby jej jeszcze nie budzić - odpowiedział weterynarz. 
- Chcesz herbaty?
   - Tak. Tylko żeby było dużo cukru.
   Doktor zapalił gaz na małej kuchence i postawił na niej 
czajnik. Tą samą zapałką przypalił papierosa.
   W świetle zapałki chłopak zobaczył białe blizny na 
grzbiecie dłoni weterynarza. Widział je już wcześniej, w 
gabinecie, ale bał się pytać. Teraz się odważył.
   - Od czego ma pan te ślady na ręku?
   - Od pazurów tygrysa. Kiedyś pracowałem w cyrku.
   - Czytałem raz książkę o doktorze, który rozmawiał ze 
zwierzętami. Pan też umie?
   - Trochę. Ale z ćmą nie porozmawiam. Ona ciągle śpi. 
Chodź, obudzimy ją. Już czas.
   Podeszli obaj do stołu. Doktor położył ćmę na gazecie i 
zbliżył ją do stojącego obok wentylatora.
   - Zaraz będzie latać - szepnął i nacisnął włącznik 
elektrycznego wiatraka.
   Chłopak szeroko otworzył oczy.
   Prąd powietrza porwał ćmę z gazety i poniósł ją w stronę 
otwartego okna, za którym było widać uliczną latarnię. Ćma 
była już prawie na zewnątrz, gdy odbiła się od krawędzi 
firanki. Zawróciła. Poszybowała nad stołem, nad przepełnioną 
popielniczką i wpadła w ogień kuchenki.
   Cicho spłonęła.
   I w tej samej chwili zaczął gwizdać czajnik.
   Doktor i chłopak siedzieli jeszcze ponad dwie godziny w 
małym pokoju. Prawie do świtu. Rozmawiali o lataniu i o 
ogniu. Pili herbatę ugotowaną na biało-brązowych skrzydłach, 
przypominających mapę wyspy, na której piraci zakopali 
skarby.