ANDRZEJ & REMIGIUSZ PETTYN SŁAWNI I ZABAWNI WIELCY LUDZIE W ANEGDOCIE Wstęp Projekt okładki Maciej Sadowski , ilustracje Szymon Kóbyliński Redaktor Czesław Biedulski © Copyright by A. i R. Pettyn, Warszawa 1992 > Copyright by Wydawnictwo INTERUBRO, Warszawa 1992 Wydanie I Wydawnictwo INTERUBRO 02-352 Warszawa, ul. Szczęśliwicka 19/42 Tel. 22-24-88, 658-09-32 Skład komputerowy: Agencja BROKER 00-153 Warszawa, A). Jana Pawła II 20/428, tel. 241-346 Druk: PLEJADA s.c. Warszawa, ul. Dorodna 16, tel. 111-925 Printed in Poland ISBN 83-85161-28-7 Anegdota to najkrótsze opowiadanie, zakończone jakimś nieoczekiwanym dowcipem, dobrze znane w świecie od niepamiętnych czasów. Ale właściwie trudno jednoznacznie określić, kiedy się zrodziła, bowiem już od zarania dziejów opowiadano sobie historyjki dowcipne, zaczerpnięte z życia, których bohaterami byli ludzie znani i lubiani, sławni i zabawni, politycy, aktorzy, pisarze, muzycy itp. Anegdoty najczęściej rozpoczynają swój żywot w przekazie ustnym, ale później wiele z nich ukazuje się w różnych książkach, zwłaszcza we wspomnieniach, antologiach, zbiorach itp. Nigdy nie brakowało ich także w Polsce, a jeden z najstarszych takich zbiorów opublikowano u nas ponad 300 lat temu.* Wyraz anegdota wywodzący się od starogreckiego „aneg-dotos" (rzecz nie wydana) przeszedł dość długą ewolucję, zanim wreszcie utrwaliło się jego obecne znaczenie. Kiedyś nazwy tej (chociaż nie zawsze słusznie!) używano wymiennie z „facecją", „krotochwilą", „humoreską", „dykteryjką" czy ludową „gadką". W języku potocznym nadal dość często myli się anegdotę z dowcipem, tzw. kawałem, wicem, który może być zabawny, ale z reguły nie wiąże się z żadną konkretną i prawdziwą sytuacją. W przeszłości - jak już zaznaczyliśmy - anegdoty przekazywano sobie najczęściej ustnie, nic więc dziwnego, że ulegały one modyfikacjom, przekształceniom. A ponieważ pamięć ludzka jest zawodna, to samo zabawne zdarzenie czy opowiadanie, tę samą dowcipną puentę, zaczęto przypisywać wielu różnym osobom, nieraz z bardzo odległych epok. Są to tzw. „wędrujące anegdoty", których puenta jest identyczna, ale bohaterami są wciąż nowe osoby. Autentyczność niektórych anegdot może więc niekiedy budzić pewne wątpliwości, ale na to już nie ma rady, gdyż na ogół nie ma możliwości ich zweryfikowania. Anegdoty zawsze zajmowały i zajmują ważne miejsce w kulturze wszećhcrasów, zawierają bowiem dość duży ładunek wiedzy o znanych ludziach i ich postawach, o czasach, w których żyli, zawierają morały i przesłania z różnych epok. Ponadto za pośrednictwem anegdoty mamy okazję obcowania z kimś lubianym lub fascynującym nas, „ocieramy się" o śro-doiuiska elitarne, które dla przeciętnego śmiertelnika są niedostępne. To, że wiele anegdot przetrwało całe stulecia i utnoaliło się w niezliczonych zbiorach, że chętnie cytuje się je publicznie czy ubarwia się nimi spotkania towarzyskie, wymownie świadczy o ich żyiootnośd i nieprzemijającym uroku. Nic więc dziwnego, że zapotrzeboioanie na anegdoty nie maleje. I lołaśnie to niejako społeczne zapotrzebowanie, chęć ocalenia przed zapomnieniem wielu icartościowych z nich, jak również zamiar spopularyzowania w Polsce anegdot znanych w innych krajach - wszystko to zadecydowało o wydaniu niniejszego zbioru, któremu daliśmy tytuł „Sławni i... zabawni". Tytuł to zresztą rzecz umowna, bowiem anegdoty nie muszą wyłącznie zabawiać czy rozśmieszać. W czasie pracy nad książką udało nam się zebrać ok. 10 tysięcy anegdot z różnych krajów i kontynentów, opowiadających o ludziach różnych profesji i warstw społecznych, żyjących w różnych epokach. Doszliśmy jednak do wniosku, że tak wielki zbiór trudno pomieścić w jednym tomie. Stąd decyzja opublikoioania bardzo wyselekcjonowanego materiału. Mamy nadzieję, że to opracowanie spotka się z życzliwym przyjęciem, co - być może - poziooli nam w niedalekiej przyszłości na wydanie drugiego tomu. Przygotowując książkę do druku musieliśmy zweryfikować setki danych, staraliśmy się uniknąć błędów, ale mamy świadomość, że w tego rodzaju publikacji całkowite wyeliminowanie potknięć jest wprost niemożliwe. Dlatego też będziemy bardzo wdzięczni za zasygnalizowanie nam wszelkich niedociągnięć, za propozycje uściśleń, uzupełnień, które postaramy się wykorzystać przy nowym wydaniu książki, jeśli takie będzie zapotrzebowanie. Kończąc ten wstęp chcielibyśmy jeszcze podkreślić, że anegdotami pasjonowało się wielu wybitnych intelektualistów; należeli do nich m.in. Goethe, Kant, Schiller, Show, Tuwim, Twain; chętnie je opowiadali, wymyślali nowe, a niekiedy sami stawali się ich bohaterami. Fryderyk Nietzche twierdził, że "na podstawie trzech anegdot można sobie wyrobić pogląd o człowieku". Goethe uważał, że "dla człowieka światoiuego zbiór anegdot to największy skarb, jeśli potrafi je wtrącić w odpowiednim momencie rozmowy..." Badacz historii kultury Egon Friedel nazwał anegdotę małym "dziełem sztuki", Zapeiune nie loszystkie zawarte w tej książce anegdoty zasługują na to miano, ale mamy nadzieję, że niejeden Czytelnik znajdzie sobie wśród nich jakiś smaczny kąsek, że niektóre z anegdot skłonią do refleksji czy zadumy, inne zaś zabawią, toywołają odrobinę uśmiechu tak potrzebnego nam w naszych trudnych czasach. Czego Państiw szczerze życzą - AUTORZY W przygotowaniu niniejszej książki pomogło nam wiele osób, którym za udostępnienie niektórych anegdot, wniesione poprawki, sugestie itp., tą drogą składamy serdeczne podńękowania. Są to przede wszystkim Marzena Budziszeioska, Aira Kankkunen, Jan Kłimek, Szymon Kobyliński, Allan Mehtonen i Tapio Sormunen. " „Co nowego. Zbiór anegdot polskich z 1650 r." (wydal Aleksander Briickner, Kraków 1903 r.). \ Własny głos decydujący w wyborze na stanowisko kanclerza ACHARD Marcel (1899-1974) Pisarz francuski, autor znanych komedii bulwarowych i dramatów psychologicznych. 1 Na postawione podczas wywiadu pytanie, czy dużo pracuje, Marcel Achard odrzekł: - Piszę przez wszystkie dni w roku. - A w czasie urlopu? - pytał dziennikarz. ??-*%iVj - Również w czasie urlopu - rzekł pisarz. - Wtedy piszę a przerwy do moich sztuk teatralnych. ......'^ ADENAUER Konrad (1876-1967) , H--" Kanclerz RFN w latach 1949-1963, współ założyciel i przewodniczący CDU (1950-66), twórca koncepcji odbudowy pozycji Niemiec w Europie w oparciu o bliską współpracę z USA. 2 Pierwsze wybory w RFN zorganizowano w 1949 r. Zwycięstwo odniosły w nich Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) i Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU). Adenauer został kanclerzem, a Theodora Heussa z wolnych demokratów (FDP) wybrano prezydentem. - Profesor Heuss nie należy do wielkich przyjaciół kościoła! - zauważył ktoś z chrześcijańskich demokratów. - Ale on ma bardzo pobożną żonę i to wystarczy! - skwitował Adenauer. 3 Adenauera wybrano w 1949 r. na stanowisko kanclerza większością zaledwie jednego głosu. Ten decydujący głos był jego własnym głosem, co natychmiast wytknęL mu przeciwnicy podkreślając, że niepisane reguły gry zakładają, iż nie głosuje się na siebie samego. Adenauer odpowiedział na. to krótko: - Każde następne głosowanie byłoby już hipokryzją. ADWENTOWICZ Karol (1871-1958) Aktor, reżyser, dyrektor teatrów. b ?< -iii' 4 Najlepszy polski Hamlet - Karol Adwentowicz, gdy w łatach trzydziestych był dyrektorem teatru w Łodzi, spytał słynnego krawca Pytla, co ma wystawić: "Kupca weneckiego" czy "Hamleta"? Po namyśle Pytel odparł: - W Hamlecie ja pana dyrektora w ogóle nie widzę... ALBERT I (1875-1934) Król Belgów od 1909 r., w czasie 1 wojny światowej stal na czele wojsk belgijskich toalczących u boku państw sprzymierzonych. 5 Podczas I wojny światowej król Albert zwiedzał okopy w towarzystwie asa lotnictwa francuskiego, Nungessera. W labiryncie rowów stracili na chwilę orientację i Nungesser znalazł się nagle przed królem. - Wasza Królewska Mość wybaczy... - zaczął się usprawiedliwiać. - Ależ wszystko w porządku - przerwał mu król. - Czy gra pan w karty? - Owszem. - To wie pan dobrze, że as zawsze ma pierszeństwo przed królem... ALEKSANDER WIELKI (356-323 p.n.e.) Król Macedonii od 336 r., twórca rozległego i potężnego imperium. 6 Kiedy pewnego razu Aleksander Wielki napotkał, w czasie podbojów, zbrojny opór kobiet, wycofał się mówiąc- - Jeśli to wojsko pokonamy, nie zyskamy sławy, a jeżeli zostaniemy pokonani, zhańbimy się po wieczne czasy. ALLAIS Alphonse (1854-1905) Francuski humorysta, felietonista, autor wielu tekstów kabaretowych, m.in. dla słynnego „ Chat Noir", znany z szokujących, nieprawdopodobnych pomysłów. 7 Alfons Allais siedział pewnego razu w restauracji z przyjacielem. Gdy przyniesiono zupę żółwiową, satyryk rzeki: - Nie widzę tu ani kawałka żółwia! - Istotnie - odparł przyjaciel - ale w torcie królewskim, który zamówiliśmy na deser, też nie znajdziesz ani kawałka króla... 10 8 Zgłosiwszy się po pierwsze w życiu honorarium iftjtorskie, Allais zwrócił się do kasjera: - Chciałbym podjąć mój pieniądz! • ,, - Pańskie pieniądze?! - poprawił go kasjer. Na to pisarz: - Nie warto używać liczby mnogiej do takiego drobiazgu... ALI Muhammad (Cassius Clay) (ur. 1942) Zloty medalista olimpijski w boksie w 1960 r., jeden z najbardziej znanych bokserów amerykańskich, który po przejściu na zawodostwo przez wiele lat (1964-1971, 1974-1980) utrzymywał tytuł zawodowego mistrza świata. 9 W podróży powrotnej do Stanów Zjednoczonych Muhammad Ali zajął miejsce w samolocie i spokojnie czekał na odlot nie zapinając pasa bezpieczeństwa. Kiedy stewardesa zwróciła mu uwagę i poprosiła o zapięcie pasa Ali odpowiedział: - Człowiek z żelaza nie potrzebuje pasa bezpieczeństwa! - Człowiek z żelaza nie potrzebuje również samolotu! - powiedziała stewardesa energicznym ruchem ręki zapinając pas zdumionemu Aliemu. 10 Podirytowany ciągłymi przejawami zarozumialstwa Aliego jeden z bokserów zapytał go, jaki jest w grze w golfa. - Jestem najlepszy! - bez wahania odpowiedział Ali. - Tylko jeszcze nigdy nie grałem w golfa. ALLEN Woody (ur. 1935) Amerykański komik, pisarz, aktor i reżyser filmowy. 11 Woody Allen wyjaśnił, dlaczego w końcu musiał wnieść skargę rozwodową: - Moja żona i ja przestaliśmy się wzajemnie rozumieć. Za każdym razem, gdy znajdowałem się w wannie, wchodziła do łazienki i zatapiała moje okręty... 11 ANDERSEN Hans Christian (1805-1875) Duński pisarz, autor utworów poetyckich, powieści, sztuk teatralnych. Największą sławę przyniosły mu jednak bajki przekazujące głębokie treści filozoficzne, społeczne i moralne (m.in. "Krzesiwo"). 12 Młody Andersen czytał właśnie swoją najnowszą sztukę przyjaciółce, kiedy ta raptownie przerwała mu: - Przecież ty skopiowałeś wiele fragmentów z Oehlen-schlagera i Ingemanna! Andersen nawet nie drgnął, odpowiadając z uśmiechem: - Oczywiście, wiem o tym, Ale czyż oni nie są wspaniali!? Hans Christian Andersen znany był z tego, że nigdy nie dbał o swój wygląd. Jego stary, mocno zniszczony płaszcz znała cała Kopenhaga. Pewnego razu jakiś człowiek zaczepił go na ulicy i złośliwie zapytał: - Ten nędzny przedmiot na głowie nazywa pan kapeluszem? Bajkopisarz nie tracąc spokoju, odpowiedział pytaniem: - A ten nędzny przedmiot pod pana kapeluszem nazywa pan głową? 13 ARMSTRONG Luis (1900-1971) Amerykański muzyk jazzowy, śpiewak, znany z mistrzowskiej gry na trąbce i charakterystycznego chropowatego głosu. 14 Wybitny lekarz amerykański, specjalista-laryngolog, zaoferował Armstrongowi gotowość usunięcia przez odpowiedni zabieg charakterystycznej "chrypki" w jego głosie. Król jazzu wiązł go za rękę, pochylił się do ucha i powiedział: - Czy chce pan zniszczyć całą moją karierę? 15 Armstronga poproszono kiedyś o sformułowanie definicji jazzu. Znany muzyk odpowiedział zdecydowanie.- - Ktoś, kto pyta, co to jest jazz, nigdy nie nauczy się go rozumieć i żadna definicja mu nie pomoże. 12 ARRAU Claudio (ur. 1904) Chilijski pianista i pedagog, znakomity wykonawca Bacha, Beethouena i Chopina. Karierę rozpoczął bardzo wcześnie jako cudowne dńecko i... koncertował jeszcze w wieku 85 lat. 16 W ramach kolejnego tournee Claudio Arrau miał wystąpić w jednym z prowincjonalnych miast Ameryki Południowej. Jakież było jego zdziwienie, gdy stanąwszy na estradzie, ujrzał na fortepianie duży napis: "Nie strzelać do pianisty, facet gra najlepiej, jak tylko potrafi". 17 Kiedyś Arytyp prosił tyrana Dionizjusza o łaskę dla przyjaciela, a widząc, że ten się ociąga, złapał go za nogi. Gdy ktoś zganił go potem za to, mówiąc, że nie przystoi filozofowi tak się poniżać, odrzekł spokojnie: - Nie mnie za to wińcie, lecz Dionizjusza, który ma uszy w nogach... ? ... • ?.,.:.., \ ASTAIRE Fred (1899-1987) Światowej sławy amerykański tancerz, aktor i piosenkarz. Stworzył niezapomnianą parę z tancerką i aktorką Ginger Rogers. 18 Raport po pierwszej próbie scenicznej Astaire'a brzmiał: - Nie potrafi grać. Nie potrafi śpiewać, umie trochę tańczyć. ASTOR Nancy Angielka pochodzenia amerykańskiego, znany polityk; w 1919 r. została pierwszą kobietą, która zasiadła w izbie niższej parlamentu brytyjskiego. 19 Lady Astor oświadczyła kiedyś w brytyjskim parlamencie, zwracając się do Winstona Churchilla: - Gdybym była pana żoną, dodałabym panu do kawy trucizny. Churchill z pełnym spokojem odpowiedział. - A gdybym ja był pani mężem, wypiłbym ją. ? ,-y : - gości i tak sprytnie wyjaśnił sytuację-- Dostojni goście! Wiadomo powszechnie, ze Beethoven był wielkim muzykiem, ale również wiadomo i to, ze był jeszcze większym grubianinem i nawet po śmierci takim się okazał BECAUD Gilbert (ur. 1927) 38 39 Francuski piosenkarz, kompozytor i aktor filmowy: zyskał międzynarodową sławę wykonując głównie swoje własne piosenki. Gilbert Becaud tak kiedyś odparł na pytanie, co chciałby mieć ze sobą, gdyby się znalazł na bezludnej wyspie.- - Największą bibliotekę paryską z najładniejszą paryską bibliotekarką. BECQUE Henryk (1837-1899) Francuski dramatopisarz, autor sztuk naturalistycznych. Dramaturg Bacąue leżąc w agonii, otoczony przyjaciółmi, uścisnął w pewnej chwili dłoń pisarza Edmunda Rostanda i rzekł słabym głosem: - Ty zostaniesz, stworzysz arcydzieło. Dożyjesz sławy... Wtedy jakiś zazdrośnik szepnął Rostandowi: - Zaczyna majaczyć! BELLMAN Karol (1740-1795) . . Poeta szwedzki, autor wierszy i pieśni bachicznych. 40 Gdy Bellman, ulubieniec króla Gustawa III, z powodu pijaństwa i niecenzuralnych dowcipów popadł w niełaskę, zabroniono mu bywania na dworze królewskim. Któregoś dnia król, przejeżdżając obok domu poety, zauważył wspartą o okno długą drabinę, na której stał fryzjer i golił wyglądającego przez okno Bellmana. - Cóż to znowu za dziwactwo? - zauważył król. - Wasza Wysokość - odpowiedział namydlony poeta - inaczej tego nie można zrobić. Mój fryzjer popadł w niełaskę. Zabroniłem mu przychodzenia do mego domu, ale nie mogę się bez tego drania obejść. Król roześmiał się i zaprosił poetę na dwór. BENCHLEY Robert Charles (1889-1945) Amerykański dziennikarz, krytyk teatralny, satyryk, grał również jako aktor w wielu filmach. Kiedy Benchley po raz pierwszy przyjechał do Wenecji, natychmiast wysłał pilny telegram do naczelnego redaktora gazety, w której pracował: "Ulice zalane wodą. Proszę o dalsze instrukcje!" 42 Pewnego razu Benchley wychodził z restauracji mocno zamroczony alkoholem ledwo trzymając się na nogach. Na ulicy przed wejściem do restauracji zauważył mężczyznę w uniformie, którego wziął za portiera: - Do-obry cz-czło-owieku - wykrztusił - spro-owadź mi ta-ksó-ówkę! Zagadnięty wyprostował się z godnością i odparł: - Posłuchaj, staruszku, trafiłeś na kontradmirała floty Stanów Zjednoczonych! Benchley zachwiał się z trudem utrzymując równowagę i wy-palił^jak z artmaty.- - Nic nie szkodzi! Sprowadź mi okręt wojenny! 41 20 21 BEN-GURION Dawid (1886-1973) Izraelsb mąż stanu polskiego pochodzenia; pierwszy premier Izraela w 1948 r. 43 Ben-Gurion przybył do siedziby izraelskiego parlamentu na posiedzenie plenarne bez marynarki i krawata, co wywołało oburzenie deputowanych. Poproszony o wyjaśnienie tego Ben-Gurion odpowiedział: - Mam pozwolenie Winstona Churchilla! Kiedy ostatnio byłem w Londynie próbowałem zdjąć marynarkę i krawat, ale Churchill przeszkodził mi w tym mówiąc, że mogę to zrobić, ale w Jerozolimie... 44 - To prawdziwy cud - powiedział pewien zagraniczny dyplomata w rozmowie z Ben-Gurionem, że Żydzi uzyskali własne państwo w 1948 roku. - Ten, kto nie wierzy w cuda, nie jest realistą!— odpowiedział Ben-Gurion. 45 Jeden z członków kierownictwa francuskich socjalistów w czasie wizyty w Izraelu spotkał się również z Ben-Gurionem. Ben-Gurion napomknął w rozmowie o żydowskim pochodzeniu francuskiego polityka, na co gość odpowiedział: - Muszę wyznać panu, że najbardziej cenię w sobie socjalistę, następnie Francuza, a dopiero na trzecim miejscu Żyda. - Nic nie szkodzi - powiedział Ben-Gurion - tu mamy zwyczaj czytania od strony prawej do lewej... 46 Nowy zakład montażowy samochodów w Izraelu chciał podarować Ben-Gurionowi pierwszy wyprodukowany samochód. Wielu współpracowników Ben-Guriona było jednak przeciwnych przyjęciu takiego podarunku. W końcu zgodzono się na kompromis i Ben-Gurion zapłaci za samochód jednego izraelskiego lira. W czasie ceremonii przekazania pojazdu, żona Ben-Guriona, Paula, odciągnęła męża na bok i powiedziała: - Kiedy otrzymujesz samochód za taką cenę, to kup przynajmniej dwa...! 22 BEN-CV1 Icchak (1884-1963) : ? . >? A Drugi prezydent Izraela. 47 Kiedy Ben-Cvi piastował urząd prezydenta spotkał się z ambasadorem ówczesnego Związku Radzieckiego, Aleksandrem Abramowem, który przybył, aby przekazać listy uwierzytelniające. Po zakończeniu ceremonii panowie rozpoczęli rozmowę, która wkrótce bardzo się ożywiła. W pewnym momencie Ab-ramow zapytał: - Kiedy pan, panie prezydencie, wyjechał z Rosji? - W roku 1901. - odpowiedział Ben-Cvi. - A czy można zapytać, dlaczego pan wyjechał? - kontynuował Abramow. - Po prostu nie było wystarczająco dużo miejsca dla mnie i...cara Mikołaja... - Pomimo to nie musiał pan wyjeżdżać. Przecież mogliście się panowie podzielić po połowie! - A jednak tak było lepiej, zresztą ja miałem dokąd wyjechać, a car Mikołaj nie. BERAN Josef ' -' -AA:* n;A.A .A ^'! Czeski duchowny z kościoła rzymsko-katolickiego, arcybiskup Pragi. 48 Kiedy w roku 1948 komuniści przejęli władzę w Czechosłowacji, arcybiskup Beran, który przebywał w czasie wojny w obozie w Dachau, zaczął zdecydowanie przeciwstawiać się poczynaniom władz dążących do wyeliminowania kościoła z życia kraju. Przez dłuższy czas władze przyglądały się działalności Be-rana nie wiedząc co z nim zrobić. Wreszcie pewnego dnia w domu arcybiskupa pojawił się sam minister sprawiedliwości Re-picka i zażądał od Berana natychmiastowego ustąpienia. Arcybiskup Beran wysłuchał tego żądania w milczeniu, a następnie wydobył z szafy swój stary strój więźnia z czasu pobytu w Dachau i powiedział: - To co, idziemy? :. ,. , , , .... '.-.; '?:: nu T2 23 BERAUD Henri (1885-1958) Pisarz francuski, satyryk i felietonista. 49 Beraud scharakteryzował kiedyś pracę dziennikarza następująco: "Dziennikarstwo to taki zawód, w którym przez pół życia przychodzi mówić o sprawach, o których nia ma się zielonego pojęcia. A przez drugą połowę życia milczy się na temat tego, co zna się doskonale." ?? ??? BERGMAN Ingrid (ur. 1917) Szwedzka aktorka teatralna i filmowa, znana z wielu ról filmowych, m.in. "Casablanka", "Gasnący płomień". 50 Początkujący autor przeczytał kiedyś Ingrid Bergman swój scenariusz i zapytał, jak chciałaby zagrać rolę, którą jej przeznaczył. Gwiazda rzekła bez namysłu: - Tak, aby nikt mnie nie poznał... BERNARD Tristan (1866-1947) Ł > Francuski pisarz i dziennikarz, autor znakomitych komedii, powieści, nowel obyczajowych. 51 Tristan Bernard chciał pewnego razu wynająć taksówkę. Podszedł więc do kierowcy i spytał o cenę kursu. - Sto franków - odparł kierowca. Tristan Bernard popatrzył na taksówkę, która była w okropnym stanie i rzekł: - Panie, ja nie mam zamiaru kupować tego grata, ja chcę go tylko wynająć na jeden kurs! 52 Pewnego razu będąc w towarzystwie znajomych Bernard powiedział: - Charakterystyczne dla naszej epoki jest to, że niektórzy ludzie kupują za pieniądze, których nie mają, rzeczy, które nie są im potrzebne, by zaimponować tym, którzy na to gwiżdżą... 24 53 Jakiś szewc zapytał raz Tristana Bernarda: - Czy stosuje się pan w życiu do tych wszystkich zasad, które głosi pan w swoich książkach? Na to humorysta: - A czy pan nosi wszystkie buty i pantofle, które pan sam szyje...? 54 Kiedyś do pokoju Tristana Bernarda wszedł sekretarz i powiedział: - Proszę pana, poranna prasa doniosła o pańskiej śmierci! Na to Bernard spokojnie: - Niech pan wyśle kwiaty... : 55 Bernard radził kiedyś przyjacielowi: - Jeśli będąc w towarzystwie kobiety potrafisz w niej czytać, jak z książki, nie stosuj przynajmniej systemu Braille'a... 56 W obecności Tristana Bernarda rozmawiano raz o pewnej aktorce: - Postanowiła ona - powiedział ktoś z obecnych - zamknąć drzwi swego domu przed kobietami, które się źle prowadzą. - Do licha! - odezwał się na to pisarz. - Jak w takim razie będzie wchodziła do własnego mieszkania...!? 57 Młody autor czytał kiedyś Tristanowi Bernardowi swoją sztukę. Pisarz słuchał cierpliwie i po odczytaniu całego dramatu zapytał gościa: - Więc jak to było przy końcu? Co się stało z bohaterką? - Otruła się... - Radzę panu, żeby się lepiej zastrzeliła. Huk - rozumie pan? Huk! Trzeba przecież publiczność obudzić przed zakończeniem przedstawienia. BIDAULT Georges (1899-1983) Francuski polityk, członek kierownictwa ruchu oporu na terenie Francji w okresie II wojny światowej. 58 Nazwisko Bidault związane jest w pewną znaną we Francji anegdotą o tym, jak sformułuje się siły zbrojne NATO na wypadek wojny. 25 - Francuzi - powiedział Bidault - dostarczą kilka oddziałów pancernych, Anglicy - flotę, Niemcy - piechotę, a Amerykanie - lotnictwo. - No, dobrze - ktoś zapytał - a, co Włosi? - Włosi? - powtórzył Bidault. - Włosi dadzą orkiestrę...! BJORNSON Bjornstjerne (1832-1910) Norweski pisarz, dziennikarz a także polityk; w roku 1903 otrzymał literacką nagrodę Nobla. 59 Bjórnson podróżował kiedyś statkiem a ponieważ czas dłużył mu się okropnie postanowił zwiedzić statek i tak dotarł do sterowni, gdzie sternik nie pozwolił mu wejść mówiąc: - Tutaj podróżnym wstęp wzbroniony! - powiedział spokojnie, ale zdecydowanym tonem. - Ale przecież jestem najsławniejszym pisarzem norweskim - powiedział z widoczną pychą w głosie Bjórnson. - Nawet mimo to - panie Ibsen - nawet mimo to - rzekł stanowczo sternik. ". • BLOY Leon (1846-1917) Francuski pisarz katolicki, autor powieści i szkiców teologiczno-history-cznych. 60 Leon Bloy często zwracał się do swojego wydawcy z prośbą o zaliczkę. Pewnego dnia, gdy skierował rozmowę na ten temat, wydawca powiedział żartobliwie: - Dobrze, otrzyma pan zaliczkę, ale pod jednym warunkiem: proszę zgadnąć, które oko mam sztuczne? - Lewe! - odparł Bloy bez namysłu. - Doskonale! Ale, jak pan to odgadł? - Zauważyłm w nim błysk litości... ,...; • 26 BOHR Niels Henrik (1885-1962) - -^ Duński fizyk, jeden z twórców teorii kwantów, opracował teorię budowy atomu; laureat nagrody Nobla (1922 r.). W czasie II wojny światowej przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdńe uczestniczył w konstruowaniu bomby atomowej. 61 Znajomy Bohra, który odwiedził go w domu, ku swojemu zdumieniu zauważył na ścianie końską podkowę. - Chyba pan nie wierzy w to, że końska podkowa przynosi szczęście? - powiedział znajomy. - Oczywiście, że nie wierzę. - rzekł znakomity fizyk. - Ale zauważyłem, że przynosi ona szczęście bez względu na to, czy ktoś w to wierzy, czy nie. BOILEAU DESPREAUX Nicolas (1636-1711) Francuski poeta i krytyk literacki, historiograf Ludwika XIX. 62 Król Ludwik XIX pisywał wiersze. Pewnego razu kilka z nich dał do przeczytania Boileau. Ten, po zapoznaniu się z nimi, powiedział: - Dla Jego Królewskiej Mości nie ma rzeczy niemożliwych! Jego Wysokość chciał napisać kilka bardzo złych wierszy i zrobił to tak znakomicie, że trudno o gorsze...! BOSSUET Jacques (1627-1704) Francuski teolog i pisarz, wspaniały kaznodzieja. 63 Ludwik XIV zapytał kiedyś Bossueta, czy wypada chrześcijaninowi chodzić do teatru. Biskup zastanowił się przez chwilę, zanim dyplomatycznie odpowiedział: - Sire, pewne względy przemawiają za tym, aby nie chodzić, ale wiele wspaniałych przykładów zachęca do chodzenia. 64 BOUCHER Franciszek (1703-1770) . Francuski malarz, grafik, dekorator. Pewnego razu Franciszek Boucher bardzo chwalił dawnego lekarza. ?> : ^ 27 - Szkoda - odezwał się ktoś z towarzystwa - że doktor nie mówi o pańskich dziełach w tak pięknych słowach, jak pan o nim. - Możliwe, że obaj się mylimy... - odpowiedział artysta. BOURDELLE Emil Antoine (1861-1929) Francuski rzeźbiarz i malarz, m.in. twórca pomnika Adama Mickiewicza w Paryżu. 65 Jeszcze w czasach młodości Bourdelle wynajął pokój z "gorącym śniadaniem" u pewnej, jak się potem okazało, bardzo skąpej mieszczki, która uważała za zupełnie naturalne "wyciskać ze swoich lokatorów największe czynsze, w zamian za minimum świadczeń".' Zaraz pierwszego dnia po zjedzeniu śniadania, rzeźbiarz zwrócił się do gospodyni: - Szanowna pani, pozwolę sobie najuprzejmiej zaproponować pewną zmianę w menu moich dalszych śniadań. Jeśli to, co piłem przed chwilą było kawą, to na przyszłość poproszę o herbatę. A jeśli to była herbata, poproszę na przyszłość kawę. BOURWL Andró Raimbourg (1917-1970) Francuski aktor filmowy, znany z wielu znakomitych ról komediowych. 66 Pewna dama spotkawszy Bourvilla na wsi spytała: - Dlaczego ta krowa nie ma rogów? - Są krowy, mające dwa rogi i takie, które mają tylko jeden róg, bo drugi złamały - odrzekł komik. - Ale ta nie ma ich w ogóle. - Bo to ... klacz! BRAHMS Jan (1833-1897) Wybitny kompozytor niemiecki nawiązujący do muzyki baroku i Ludwika van Beethauena. 67 Na początku swojej kariery Brahms, którego wówczas jeszcze nikt nie znał, szukał możliwości wydania swoich utworów. Wy- dawcy wciąż je jednak odrzucali podając jako powód, że są zbyt poważne i że za dużo w nich smutku. - Publiczność chce się rozerwać, a nie smucić! - tłumaczył Brahmsowi życzliwie jeden z wydawców. - Niech pan spróbuje wreszcie napisać coś wesołego.. Brahms wysłuchał go z uwagą, a po jakimś czasie zjawił się znowu. Tytuł utworu brzmiał optymistycznie: "Radośnie układam się do grobu". 68 Max Bruch pewnego razu zagrał Brahmsowi swój najnowszy utwór. Gdy skończył, czekał w napięciu na opinię Brahmsa, który po dłuższym milczeniu powiedział: - Powiedz no mi pan, skąd pan ma ten piękny papier nutowy...? BRANDO Marlon (ur. 1924) Wybitny amerykański aktor filmowy znany ze znakomitych ról, m.in. filmach "Ojciec chrzestny", "Młode lwy". w 69 W jednym z wywiadów Brando tak oto określił karierę aktora filmowego: - Aktor filmowy to taki nieborak, który siedzi na tronie z cukru w czasie ulewnego deszczu. BRAUN Wernher von (1912-1977) Konstruktor pocisków rakietowych (m.in. V-2) niemieckiego pochodzenia, współtwórca amerykańskiej techniki rakietowej, jeden z czołowych projektantów programu kosmicznego NASA. 70 W wyścigu kosmicznym z Rosjanami Amerykanie pokładali duże nadzieje w Wernherze von Braunie. Trudności związane z tą rywalizacją Braun scharakteryzował następująco: - W rozwoju techniki rakietowej trzeba pokonać dwa problemy. Jednym z nich jest siła ciążenia, drugim powódź papierkowej biurokracji. Jeśli idzie o siłę ciążenia, to zagadnienie to już rozwiązaliśmy... 71 W kosmicznej rywalizacji NASA udzieliła von Braunowi specjalnych pełnomocnictw, w ramach tzw. programu Crasha. Pew- 28 29 nego razu zapytano von Brauna, na czym właściwie ten program polega. Wyjaśnienie brzmiało: - Program Crasha polega na założeniu, że jeśli dziewięć kobiet zajdzie w ciążę w tym samym czasie, to za miesiąc urodzi się dziecko... BROHAN Magdalena Znana francuska aktorka. 72 Pewnego dnia ktoś zaczepił panią Brohan na ulicy. Rozgniewana artystka woła do natręta: - Myli się pan, jestem porządną kobietą! Po chwili spostrzegłszy, że zaczepił ją bardzo przystojny młody człowiek dodaje z uśmiechem: - Niech mi pan wierzy, bardzo tego żałuję... 73 Magdalenę Brohan odwiedziła kiedyś jej przyjaciółka, która głosem pełnym troski powiedziała: - Wiesz, od czasu, gdy grywam role chłopców połowa Paryża bierze mnie za mężczyznę! - Uspokój się, moja droga! - odrzekła Magdalena Brohan. -Druga połowa ma... namacalne dowody, że tak nie jest... BRUCH Max (1838-1920) Niemiecki kompozytor i dyrygent, m.in. twórca form chóralno-instru-mentalnych. 74 Max Bruch prowadził kiedyś w Wiedniu próbę orkiestrową własnej przeróbki słynnej żydowskiej pieśni religjinej "Kol-Ni-drei". Próba szła składnie prócz jednego miejsca, gdzie Żyd-wio-lonczelista stale grał inaczej, niż było w nutach. Kompozytor zwrócił się zniecierpliwiony tym powtarzającym się błędem do wiolonczelisty: - Czemu u licha, nie gra pan tak, jak napisane? Musi pan koniecznie zmieniać? Na to wykonawca: - ja właśnie nie zmieniam, grałem to już dwadzieścia pięć lat przedtem, nim pan to skomponował... Jestem porządną kobietą..., ale bardzo tego żałuję 30 31 BRUCKNER Anton (1824-1896) Kompozytor i organista austriacki; autor dzid wokalno-instrumental-nych i symfonii. 75 Bruckner był nieśmiały i małomówny w towarzystwie kobiet. Podczas kolacji posadzono przy nim jedną z wielbicielek jego twórczości. Niestety Bruckner zupełnie nie zwracał na nią-uwagi. W końcu dama wyszeptała: - Na pana cześć, profesorze, włożyłam dzisiaj swoją najładniejszą suknię. Na to Bruckner: - Jeśli chodzi o mnie, to mogła pani nic na siebie nie wkładać... BURNS Robert (1759-1796) Wybitny poeta szkocki, w swoich utworach fantastykę i ludowość łączył z radykalizmem społecznym. 76 Burns był raz świadkiem, jak marynarz uratował bogatego kupca, który wpadł do morza i zaczął tonąć. Wyratowany nagrodził marynarza jednym szylingiem, co oburzyło przygodnych świadków wypadku. - Dlaczego się tak oburzacie? - zapytał poeta. - Każdy przecież sam wie najlepiej, ile jest wart! BUSONI Feruccio (1866-1924) WłosM kompozytor i pianista-wirtuoz; komponował utwory kameralne, orkiestrowe, pieśni i opery. 77 Busoni koncertował po całej Europie, w tym także w Hiszpanii. Po powrocie do Berlina podejmowany był przez przyjaciół w jednym z wytwornych lokali. Rozmawiano o ostatnim tournee artysty. - Zapewne zna pan język hiszpański, skoro przebywał pan w Hiszpanii? - zapytał jeden z obecnych. - Nie! - uśmiechnął się Busoni. - Nie znam hiszpańskiego. J - A więc zapewne doskonale włada pan francuskim...? \ - Niestety, tego języka także nie znam. 32 - Hmm... To, to jak porozumiewał się pan w obcym kraju? t - Bardzo prosto! - odpowiedział Busoni. - Za mnie mówił fortepian... CARUSO Enrico (1873-1921) ' ' Światowej sławy śpiewak włoski, powszechnie zwany "królem tenorów", solista "Metropolitan Opera". 78 Enrico Caruso kupił sobie dom i kazał go wyremontować. Sam w jednym z pokoi ćwiczył głos, śpiewając arie i pieśni. Naraz do pokoju wchodzi majster murarski i mówi: - Ja tylko na chwilę... Czy chce pan mieć szybko skończony remont? - Naturalnie! - odpowiada Caruso. - To niech pan przestanie śpiewać, bo gdy tylko pan zaczyna, murarze odkładają robotę i słuchają pana śpiewu. Żadną siłą nie można ich wtedy zapędzić do pracy... Caruso opowiadał później, że był to najprzyjemniejszy moment w jego karierze. 79 Podczas swojego pobytu w Anglii Caruso został zaproszny do willi pewnego miliardera z propozycją zaśpiewania kilku arii. Honorarium było wprost bajeczne. Artysta zjawił się o wyznaczonej godzinie, ale ze zdziwieniem zobaczył, że oprócz gospodarza i kilku psów nikogo więcej nie było. Na życzenie pana domu - sponsora tego niezwykłego koncertu - Caruso zaczął śpiewać. Ledwie zabrzmiały pierwsze słowa arii, gdy jeden z psów zawył. Rozgniewany Caruso przerwał swój występ, lecz gospodarz z przyjacielskim uśmiechem wręczył mu czek na wyznaczoną sumę i powiedział: - Dziękuję panu, Mr Caruso. Proszę się więcej nie trudzić. Chciałem się tylko przekonać, czy mój pies będzie wył także wtedy, gdy zaśpiewa Caruso. xu{ - .16 33 CASALS Pablo (1876-1973) Światowej sławy wiolonczelista hiszpański, także dyrygent i kompozytor. 80 Pablo Casals tłumaczył jednemu ze swoich uczniów, że jego solo powinno brzmieć jak miłosne wyznanie kochanka. Młodzieniec powtórzył solo, lecz mistrza nie zadowolił. - Grając, powinieneś myśleć o narzeczonej, a nie o teściowej! - powiedział Casals. CEZANNE Paul (1839-1906) : . , Malarz francuski, jeden z twórców malarstwa współczesnego. 81 - Dzień dobry! Jak się panu spało w moim hotelu? - pyta gospodarz Cezanne'a. - Boję się, że niezbyt świetnie, bo materac jest dość twardy. - Tak! Leżeć było nieszczególnie - odparł malarz. - ale wstawałem kilka razy i odpoczywałem. 82 Cezanne został zaproszony przez jednego z bankierów paryskich na obiad. Po wykwintnym posiłku gospodarz zaczął oprowadzać gościa po swoim wspaniałym pałacu. Na zakończenie wprowadził go do wielkiej sali obwieszonej portretami. - Co sądzi pan o moich przodkach? - zapytał bogacz z odcieniem dumy. - Sądzę - odparł malarz - że mają zdziwione miny... CHAPLIN Charles Sir (Charles Spenser) (1889-1977) Światowej sławy angielski aktor, scenarzysta, reżyser filmowy twórca „ wielu niezapomnianych komedii filmowych, głównie w epoce kina niemego (m.in. "Gorączka złota", "Światła wielkiego miasta", "Dyktator"). 83 Gdy Chaplin chciał się rozwieść ze swoją pierwszą żoną, z którą pożycie nie należało do najszczęśliwszych, ta powiedziała mu: - Jeżeli rozstaniesz się ze mną, na pewno już nigdy drugiej takiej żony nie będziesz miał! - Już to jedno - odrzekł Chaplin - jest wystarczającym powodem, aby się z tobą rozwieść... 34 84 Chaplin lubił chodzić do kina na nieme filmy. Gdy go zapytano, dlaczego nie chodzi na dźwiękowe, odpowiedział: - Niemy film jest wyjątkową okazją do oglądania cudów, niespotykanych w życiu. Na przykład, zawsze ogromnie się cieszę, gdy w niemym filmie widzę kobiety, które otwierają usta... i nic nie mówią... 85 Pewnego razu Chaplin szedł na przechadzkę ze swoim ulubionym pieskiem. Po drodze spotkał znajomą, osobę odznaczającą się niebywałą wprost smukłością. Uradowana ze spotkania dama już z daleka skinęła na artystę i przywołała go do siebie. Podrażniony tym energicznym gestem pies rzucił się na znajomą. Chaplin przepraszał: - Proszę wybaczyć pieskowi, ale pokusa dla niego była zbyt wielka, on nigdy nie widział na raz aż tak wielu kości...! 86 Charlie Chaplin chętnie opowiadał w czasie spotkań towarzyskich o swojej największej klęsce artystycznej. Przed laty, gdy był już sławnym aktorem, przybył do Londynu, aby wziąć udział w uroczystej premierze "Gorączki złota". W tym czasie zorganizowano wielki konkurs imitatorów-sobo-wtórów Chaplina. Namówiony przez przyjaciół genialny komik wziął udział incognito w tym konkursie. Zajął... dwudzieste miejsce! - Wynika z tego - mówił melancholijnie Chaplin - że nigdy nie warto być samym sobą... 87 Chaplin zabawiał uczestników proszonego obiadu naśladując głosy znanych powszechnie osobistości. Szczytem demonstrowania tych umiejętności* było wykonanie włoskiej arii operowej. Chaplin naśladował śpiewaka operowego wprost rewelacyjnie. - Nie miałem pojęcia - powiedział ktoś z uczestników obiadu - że potrafisz tak wspaniale śpiewać. - Ja naprawdę nie potrafię śpiewać - odpowiedział na to Chaplin - ja po prostu... małpowałem Caruso... CH ?A „iii: 35 CHEŁMOŃSKI Józef (1849-1914) , Wybitny polski malarz, malował pejzaże, sceny rodzajowe z życia wsi. 88 Pewien znajomy Chełmońskiego spotkawszy artystę na ulicy zawołał z radością: - To wspaniałe, że z samego rana spotykam tak porządnego człowieka jak ty... Na to Chełmoński, który niezbyt lubił znajomego, mruknął: - Masz więcej szczęścia ode mnie! 89 Chełmoński surowo wychowywał swoje dwie córki. Pewnego razu, kiedy przyjechał z nimi do Krakowa, nie wypuszczał córek do miasta i wciąż trzymał je w pokoju hotelowym. Jan Stanisławski, który nad tym bardzo ubolewał, poprosił Chełmońskiego, aby pozwolił zabrać dziewczęta do teatru. - Nie! Nie! - zawołał Chełmoński. Po południu były już u dentysty, na dziś mają więc dość rozrywki...! CHESTERFIELD Philip (1694-1773) Angielski polityk i pisarz. 90 Lord Chesterńeld, znany z dowcipu i przytomności umysłu, zachował do ostatniej chwili swojego życia pogodne usposobienie. Na kilka dni przed śmiercią wyjechał karetą na spacer. Jeden ze znajomych spytał go po powrocie.- - Milord zażywał świeżego powietrza? - Nie - odparł ten z uśmiechem - odbyłem tylko próbę mojego pogrzebu... ,3 CHESTERTON Gilbert Keith (1874-1936) Angielski, pisarz katolicki, autor powieści metaforycznych, opowiadań detektywistycznych ("Przygody księdza Browna"). 91 W pewnym towarzystwie spotkali się Chesterton, znany ze swej korpulentnej postaci i Bernard Shaw, który jak wiadomo był znów wysoki i chudy. Z wyraźną kpiną w głosie odzywa się Chesterton: 36 - Wygląd pańskiej osoby przywodzi mi na myśl, że w Anglii zapanowała klęska głodu. - A gdy na pana spojrzeć - odciął się Shaw - nabiera się przekonania, że to pan jest tego przyczyną...! 92 Do Chestertona przybyła w odwiedziny pewna młoda, ale dziwaczna nieco dama. Gdy podczas obiadu służący chciał napełnić winem jej kieliszek, gospodarz powstrzymał go mchem ręki. - Nie, John, nasz gość, o ile wiem, nie używa alkoholu... Młoda kobieta roześmiała się. - Myli się pan, mister Chesterton, jestem członkinią Ligi Cnoty a nie Towarzystwa Abstynentów! - Ach tak - zawołał pisarz - to drobna pomyłka. Wiedziałem jednak, że pani czegoś nie używa... CHEVALIER Maurice (1888-1972) Znany francuski piosenkarz, tancerz, aktor filmowy (m.in. "Milczenie jest zlotem", "Wesoła wdówka", "Parada miłości"). 93 - Och, gdybym mógł być o dwadzieścia lat starszy! - westchnął 73-letni Chevalier w garderobie, widząc w otwartych drzwiach przechodzącą grupę baletową nastolatek. - Chciałeś zapewne powiedzieć "o dwadzieścia lat młodszy!" - poprawił go przebywający z nim w garderobie przyjaciel. - Oczywiście powiedziałem to, co miałem na myśli! - rzekł Chevalier z uśmiechem. - Gdybym był "dwadzieścia lat starszy, piękne dziewczęta nie zaprzątałyby mojej głowy tak, jak to ma miejsce teraz! -• CHOPIN Fryderyk (1810-1849) Na, twórczoi tyzmu. ijwybitniejszy polski kompozytor, słynny pianista-wirtuoz. W swojej zości łączył elementy muzyb ludo ludowej ze zdobyczami muzyki roman- 94 Gdy Chopin, jako mały chłopiec, miał po raz pierwszy wziąć udział w koncercie publicznym, ubrano go bardzo starannie, nakazując, aby uważał i nie pogniótł uroczystego stroju. 37 Po koncercie, pytany przez domowników, co się publiczności najbardziej podobało, odpowiedział: - Mój biały kołnierzyk! '???>?? ? CHRISTIE Agata (1891-1976) Pisarka angielska, autorka powieści i sztuk kryminalnych, których bohaterem był najczęściej detektyw Hercules Poirot. 95 Odpowiadając kiedyś na pytanie, dlaczego została autorką powieści kryminalnych Agata Christie powiedziała: - W dzieciństwie usłyszałam zagadkę. Pewien mężczyzna zrobił sobie dziurę w spodniach i od tego umarł. Pytanie - dlaczego? ? - Otóż dlatego, że był to nurek w skafandrze. 96 Drugim mężem Agaty Christie był Max Mallow, sławny angielski archeolog. Pewnego razu zapytano pisarkę, jak czuje się w związku małżeńskim z naukowcem, dla którego najważniejsze są wykopaliska i znajdowane w nich przedmioty sztuki antycznej? - Archeolog to najlepszy mąż, jakiego można sobie zażyczyć! - powiedziała Christie. - Im starsza staje się jego żona, tym bardziej wzrasta jej wartość w oczach męża! CHURCHILL Winston Sir (1874-1965) Brytyjski mąż stanu, premier w latach 1940-1945 i 1951-1955, współtwórca koalicji antyhitlerowskiej w okresie II wojny światowej. 97 Przemawiając kiedyś w parlamencie Winston Churchill zdumiał swoich przeciwników, cytując z pamięci dziesiątki liczb. Po skończonej debacie jeden z sekretarzy spytał go: - Sir, jak pan mógł zebrać te wszystkie dokumenty w tak krótkim czasie!? My potrzebujemy pół roku, aby tego dokonać! - Możliwe - odpowiedział z uśmiechem Churchill. -1 chyba tyle czasu będą musieli zużyć nasi przeciwnicy, aby udowodnić, że te dane są fałszywe... 98 Sporo trosk przysparzała Churchillowi jego córka Sara. Kiedyś wyraził się o niej w gronie bliskich znajomych: 38 - Zamiast upijać się w barach i innych publicznych miejscach, niech to robi w domu, podobnie, jak wszystkie przyzwoite Angielki... CICKLOPS Antigonus (ok. 360-320 p.n.e.) Wybitny wódz Aleksandra Wielkiego. 99 Cicklops pojechał kiedyś odwiedzić chorego syna. W drzwiach pokoju minął piękną i młodą dziewczynę, która właśnie stamtąd wychodziła. Gdy wszedł do pokoju, zastał syna w doskonałym humorze i zdrowiu. - Gorączka już mnie opuściła! - wyjaśnił ojcu młody człowiek. - Właśnie ją spotkałem, gdy tu wchodziłem...! - odpowiedział ojciec. CLAIR Reno (1898-1981) *' ! Francuski scenarzysta i reżyser filmowy, twórca wielu komedii obyczajowych i muzycznych (m.in. "Pod dachami Paryża"). 100 Pewnego razu Renę Clair angażował wykonawców do swojego nowego filmu. Wśród kandydatów znalazła się również dama nie pierwszej już młodości. - Wiek pani? - zapytał uprzejmie reżyser. Kandydatka milczała. Wówczas Clair, grożąc jej palcem, ostrzegł: - Niech pani nie zwleka! Każda chwila pogarsza pani sytuację... CLEMENCEAU Georges (1841-1922) I Francuski mąż stanu, premier w latach 1906-1909 i 1917-1920; jeden z twórców traktatu wersalskiego. 101 Kiedy Clemenceau już po raz drugi pełnił obowiązki premiera rządu francuskiego, zapytano go, czy chciałby kandydować do urzędu prezydenta. - Dziękuję, nie! - brzmiała odpowiedź. - Na świecie są dwie całkowicie zbędne rzeczy-, prostata i urząd prezydenta Francji. 39 Traktat Wersalski zawierał aż 14 punktów programowych. Dekalog tylko 10 40 102 Prezydent Stanów Zjednoczonych Woodrow Wilson na konferencji pokojowej w Wersalu - po zakończeniu I wojny światowej - przedstawił 14-punktowy program. Gemenceau nie okazując zbytniego entuzjazmu powiedział: - Pan Bóg, największy mocarz tego świata, swój cały program zawarł w 10-punktowym dekalogu! COCTEAU Jean (1889-1963) Francuski pisarz, scenarzysta i reżyser filmowy, malarz, członek Akademii Francuskiej. 103 Cocteau zapytany kiedyś, czy lubi zwierzęta, odparł: - Ogromnie! Zwłaszcza psy. Psy, choćby najbardziej złe, nigdy nie gryzą tych, którzy dają im pożywienie. Co za przykład dla krytyków literackich... 104 W czasie rozmowy o szczęściu zapytano Cocteau: - Czy wierzy pan w szczęście? - Naturalnie, że wierzę! - odparł pisarz. - Jakże inaczej mógłbym wytłumaczyć sobie sukcesy ludzi, których nie lubię?! COLETTE Sidonie Gabrielle (1873-1954) Pisarka francuska, autorka powieści analizujących psychikę kobiecą. 105 W odpowiedzi na nalegania swoich licznych adoratorów, aby dała się namówić na intymne "sam na sam", każdemu zwykle mówiła: - Niech pan mi pozwoli przez tydzień się zastanowić. Gdy powiem "tak", będzie pan bardzo zadowolony, ale jeśli "nie" -będzie mnie pan kiedyś za to błogosławił. COOLIDGE Calvin (1872-1933) Trzydziesty prezydent Stanów Zjednoczonych (1923-1929), słynął m.in. z tego, że zawsze był oszczędny w swoich wypowiedziach; na jego temat opowiada się wiele anegdot. 106 Jakiś angielski arystokrata chciał zaimponować prezydentowi. W czasie rozmowy wyciągnął w pewnej chwili z kieszeni starą monetę i powiedział: -...-.? WI 41 - Na tym szylingu przedstawiono twarz króla angielskiego, który mojemu pradziadowi nadał tytuł lorda. Na Coolidge'u nie wywarło to najmniejszego wrażenia. W odpowiedzi wydobył z kieszeni małą monetę pięciocentową i powiedział: - Ten Indianin na monecie uczynił mojego pradziała aniołkiem! COOPER Gaiy (1901-1961) Jeden z najbardziej znanych amerykańskich gwiazdorów filmowych; grał role w westernadi, komediach, melodramatach (m.in. "Pożegnanie z ironią". "W samo -południe", "Komu bije dzwon"). 107 Gary Cooper, w rozmowie z producentem filmowym powiedział, że ma pomysł na bardzo oryginalną koncepcję sytuacji filmowej. - Chętnie zagrałbym rolę bohatera tej sceny - dodał aktor. Producent poprosił, aby bliżej zaprezentował swój pomysł. - A więc sytuacja jest następująca - zaczął Cooper. - Trzej niebezpieczni bandyci schwytali szeryfa i postanowili wywieźć go z miasta. Poza miastem bandyci przywiązali szeiyfa do szyn kolejowych, które tam się znajdowały. Wówczas ja - kontynuował Cooper - wyjeżdżam na koniu z pobliskiego lasu i... - ... i zabijasz bandytów, a następnie uwalniasz szeryfa! - Ależ nie! - mówi z uśmiechem aktor. - Jest zupełnie ina-, czej. Zwracam się do niebezpiecznych bandytów i mówię: -' Panowie, to oczywiście mnie nie dotyczy, ale chciałbym wam tylko powiedzieć, że od trzech lat nie przejechał tędy żaden pOCiąg... :'.;??? i CROSBY Bing (1904-1977) Amerykański piosenkarz i aktor, znany z wielu ról filmowych, m.in. w "Gospodzie 'świątecznej". 108 Crosby tak kiedyś powiedział o swojej przyjaźni z komikiem Bobem Hoope: - Bob zawsze zrobiłby wszystko dla mnie, a ja dla niego. W ten sposób nigdy nie zrobimy nic dla siebie... 42 CRUMSEL John sir Słynny prawnik angielski. iei\ 'ii/7 ';T -- 109 Początkującym kolegom Crumsel taką zwykł dawać radę: - Gdy fakty są po twojej stronie, wal nimi w ławę przysięgłych! Gdy prawo przemawia za tobą, wał nim w sędziego! We wszystkich pozostałych przypadkach, wal pięścią w stół! CURIE Pierre (1859-1906) Francuski fizyk, profesor Sorbony, jeden z pionierów nauki o promieniotwórczości. Wraz z żoną, Martą Skłodowską-Curie, odkrywca radu 110 Kiedy Piotrowi Curie chciano ofiarować Legię Honorową, odpisał na tę propozycję: "Proszę podziękować panu ministrowi i zawiadomić go, że nie odczuwam potrzeby odznaczania mnie, natomiast niezmiernie jest mi potrzebne laboratorium..." CZERMAŃSKI Zdzisław (1900-1972) - "' - Rysownik, karykaturzysta. : ' 111 Zdzisław Czermański, cieszący się dużym powodzeniem u pań, spotkał raz swojego kolegę i przyznał mu się: - Wiesz, przespałem się z twoją żoną. - Hmm, ja... muszę, ale co skłoniło ciebie? - zapytał kolega. 112 Zapytano raz Zdzisława Czermańskiego, jak się pisze "prostytutka" - przez "u" czy kreskowane. - Ja też się nieraz zastanawiam - odpowiedział Czermański - i jeśli mam wątpliwości, piszę zawsze "szanowna pani". 113 Znanego z miłosnych podbojów słynnego karykaturzystę Zdzisława Czermańskiego pewnego wieczoru odwiedził jeden z jego przyjaciół. Artysta właśnie segregował jakieś papiery. - Wiesz, porządkuję papiery po moich dawnych miłostkach. Patrz,, oto wspomnienie mej pierwszej miłości. Była tancerką w nocnym lokalu. Widzieliśmy się zresztą tylko jeden raz. Potem całkowicie zniknęła mi z oczu. 43 - Jednak napisała do ciebie? ;. ,; : - To nie list - odpowiedział artysta. - To rachunek od leka-rza-wenerologa... DALI Salvador (1904-1989) Hiszpański malarz i grafik, jeden z czdourych przedstawicieli surrealizmu. 114 Wielbiciel Salvadora Dali zapytał go, czy malowanie obrazów jest bardzo trudne? - Nie! - odpowiedział artysta. - To jest łatwe lub niemożliwe... 115 Salvador Dali, wypłoszywszy raz z domu włamywacza, narysował jego podobiznę i dostarczył policji. Po jej obejrzeniu inspektor rzekł: - Niestety, to nam niewiele pomoże! Rysunek przedstawia bowiem połączenie lodówki, starego Indianina i odkurzacza... DARD Frederic ;. : , ,. Satyryk francuski. 116 Dard tak kiedyś opisał zachowanie kobiet różnych narodowości po dowiedzeniu się, że są zdradzone: - Francuzka zabija rywalkę, Włoszka zabija męża, Hiszpanka zabija męża i rywalkę. Niemka popełnia samobójstwo, Angielka kupuje butelkę ginu i pije na umór. Japonka po podcięciu gardła rywalce, popełnia harakiri. Amerykanka zaś starannie zbiera dowody zdrady i szaleje z radości na myśl o podziale majątku oraz alimentach... DARRIEUX Danielle Znana francuska aktorka filmowa. ' 117 Zapytana, co myśli o różnicy inteligencji u kobiet i u mężczyzn, Danielle Derrieux powiedziała: - Możliwe, że mężczyźni są bardziej inteligentni od kobiet, ale nie słyszałam jednak nigdy, żeby kobieta wyszła za mąż za głupiego mężczyznę tylko dlatego, że ma on ładne nogi... 44 DARROW Clarence S. (1857-1983) Amerykański prawnik. [ 118 Darrow należał do najbardziej znanych prawników w całych Stanach Zjednoczonych. Pewien ogromnie wdzięczny za skuteczną obronę klient zapytał go: - Panie Darrow, czy kiedykolwiek będę mógł w wystarczający sposób wyrazić panu swoją wdzięczność? Odpowiedź adwokata brzmiała: - Od kiedy Fenicjanie wynaleźli pieniądze, ną pytanie to może paść tylko jedna odpowiedź. DAUMER Honore (1808-1879) Francuski grafik, malarz i rzeźbiarz, wybitny przedstawiciel realizmu. 119 Daumier otrzymał kiedyś od pewnego księgarza list następującej treści: "Jestem w posiadaniu wielu skandalicznych historyjek o Panu. Chętnie zachowam milczenie, jeżeli Pan mi przyśle kwotę 100 luidorów". Malarz natychmiast odpowiedział: "Mogę przesłać Panu w każdej chwili serię jeszcze bardziej skandalicznych historyjek celem skompletowania pańskiej kolekcji. Żądam jednak za to tylko 50 luidorów". DAY Doris (ur. 1924) Amerykańska aktorka filmowa i piosenkarka, znana z głównych ról w filmach komediowych (m.tn. "Telefon towarzyski", "Nie jedzcie stokrotek"). 120 W wywiadzie prasowym Dorys Day ostro skrytykowała współczesnych amantów filmu amerykańskiego. - Przed dwudziestu laty gwiazdorzy potrafili jeszcze grać sce- •' ny miłosne - oświadczyła słynna aktorka. - Dzisiaj natomiast są tak nieporadni, że gdybym grała w westernie, wolałabym pocałować konia niż kowboja! 45 DAYAN Mosze (1915-1981) Znany polityk izraelski, m.in. pełnił obowiązki ministra spraw zagranicznych i ministra obrony; łatwo go było rozpoznać po czarnej przepasce na oku, które stracił wczasie II wojny światowej walcząc w oddziale brytyjskim. 121 Policja drogowa zatrzymała Dayana jadącego samochodem z nadmierną szybkością. Przystąpiono do pisania mandatu, ? podczas gdy Dayan wciąż usiłował się usprawiedliwić. W pewnym momencie już mocno zdenerwowany tym wszystkim powiedział: - Panowie, mam jedno oko. Na co więc mam nim patrzeć? - na szybkościomierz, czy na drogę? DEGAS Edgar Hilaire (1834-1917) Francuski malarz, grafik i rzeźbiarz. 122 Degas został zaproszony na ślub swojej modelki. Po przywitaniu się z panną młodą, odezwał się do jednego z gości: - Po raz pierwszy widzę ją ubraną. Ale muszę przyznać, że jej z tym bardzo do twarzy... 123 Edgar Degas w rozmowie z młodymi paniami miał się podobno wyrazić: - Młoda dziewczyna bezwzględnie powinna czekać, aż spotka właściwego mężczyznę. Oczywiście może w tym czasie wyjść za mąż... DELACROIX Eugćne (1798-1863) Francuski malarz, najwybitniejszy przedstawiciel romantyzmu w malarstwie europejskim (m.in. namalował portret Chopina). 124 Delacroix zapytano kiedyś, czy był kochankiem Geoige Sand. - Ależ oczywiście! - odparł artysta. - Tak, jak wszyscy... - DENISJohny ,;!:?:> + Znany bokser amerykański. 125 Swoją porażkę z bokserem znacznie od niego niższym Denis usprawiedliwił następująco: - On sięgał mi tylko do pępka, ale sięgał bardzo często. DEPREZ Marcel (1843-1918) Znany fizyk francuski, pionier elektryfikacji. 126 Podczas uroczystości zamknięcia salonu automobilowego w Paryżu (1896 r.) znakomity fizyk Deprez wzniósł toast za szybkość 50-60 km/godz., jaką "kiedyś zapewne osiągną automobile". Wtedy, słynny wówczas konstruktor samochodowy, Levas-sor mruknął do sąsiada: - Dlaczego zawsze musi się znaleźć facet, który psuje dobry obiad głupimi przepowiedniami?! DICKENS Karol (1812-1870) Znany pisarz angielski, tiuórca powieści realistycznych (m.in. "Klub Pickwicka'1, "Dawid Copperfield"). 127 Dwóch wysoko urodzonych panów chętnie demonstrują-cych wszystkim swoje pochodzenie, prowadzi rozmowę z Karolem Dickensem. - Mój ród wywodzi się jeszcze z XII wieku - powiada jeden z dumą w głosie. - Mój zaś wywodzi się od starożytnych Rzymian! - chwali się drugi. - To wszystko nic! - wtrąca Dickens. - Ja do dziś płacę procenty od pożyczki, którą zaciągnął mój prapraprapradziadek, gdy z trzema królami wybrał się do Betlejem złożyć hołd maleńkiemu Jezusowi... 46 47 DIETRICH Marlena (1902-1992) Amerykańska aktorka filmowa pochodzenia niemieckiego (m.in. główne role w filmach "Błękitny anioł", "Blond Venus"). 128 Podczas jednego z wywiadów Marlena Dietrich powiedziała na temat urody: - W 20 roku życia ma się taką twarz, jaką data nam Opatrzność. Po trzydziestce my same odpowiadamy już za jej wygląd... 129 Na wąskiej szosie w pobliżu Monte Carlo policja drogowa zatrzymała samochód prowadzony przez Marlenę Dietrich z nadmierną szybkością. Jeden z policjantów z wielce służbową miną zwrócił się do kobiety siedzącej przy kierownicy nie orientując się, że to sławna aktorka: - Madame, pani niestety, przekroczyła 60-kę! Na to aktorka zdjęła szeroki, przeciwsłoneczny kapelusz i powiedziała: - Niech pan mi sią dobrze przyjrzy! Zaraz dojdzie pan do wniosku, że jestem o wiele młodsza... DIOGENES z Synopy (ok. 413-323 p.n.e.) Filozof grecki, głosił ideał życia zgodnego z naturą i wyrzeczenia się dóbr materialnych. 130 Pewnego razu Diogenes przemawiał publicznie na rynku w centrum miasteczka. W pewnej chwili zauważył, że nikt go nie słucha, zaczął więc prawić niedorzeczności. Wówczas otoczył go tłum ludzi okazujących zainteresowanie tym, co mówi. - Och, znam was dobrze! - rzekł wtedy Diogenes. - Jesteście ogniści dla bajarzy, a lodowaci dla mądrości! DISNEY Walt (1901-1966*) \24 Amerykański reżyser i produdent filmowy, twórca słynnych filmów rysunkowych dla dzieci z Myszką Miki, Kaczorem Donaldem i Psem Pluto. 131 Zapytano Disney'a czy nie miał nigdy ochoty na odrobinę ruchu, spacery po lesie itp. * Rok hibernacji 48 - Oczywiście, często ogarnia mnie taka ochota - powiedział Disney - ale kiedy to przychodzi, rozkładam się wygodnie na sofie i czekam, aż mi przejdzie. DISRAELI Benjamin (1804-1881) ? Angielski mąż stanu i pisarz. Słynął jako wspaniały mówca. Był premierem w łatach 1868-1880. Współtwórca imperium brytyjskiego. 132 Disraeli usiłował kiedyś wyjaśnić różnicę między wypadkiem a nieszczęściem. Aby lepiej to zobrazować, podał następujący przykład: - Wyobraźmy sobie, że Gladstone wpadł do Tamizy. To, oczywiście, jest wypadek. Nieszczęście będzie wówczas, gdy ktoś wyciągnie go z rzeki. Nie trzeba podkreślać, że Gladstone był jednym z największych politycznych przeciwników Disraeliego. .: DRABIK Wincenty (1881-1933) :> j Scenograf, malarz, współpracował z teatrami warszawskimi. ?, 133 Znakomity plastyk Wincenty Drabik, spacerując po parku spotkał młodą damę z wózeczkiem, w którym leżało dziecko. - Ach! Co za rozkoszne maleństwo! - zawołał artysta. - Ma takie piękne loczki. Ojciec na pewno był brunetem? - Być może, proszę pana, on nigdy nie zdejmował kapelusza... DUMAS Aleksander (ojciec) (1802-1870) Znany pisarzjrancuski, autor barwnych powieści historyczno-przygo-dowych (m.in. "Trzej muszMeterowie", "Hrabia Monte Chnsto"). 134 W czasie podróży po Rosji Dumas przybył do Tbilisi. Właściciel wielkiej księgarni zaprosił go do obejrzenia jego księgozbioru. W przeddzień wizyty gorliwy gospodarz polecił zapełnić regały wyłącznie utworami dostojnego gościa, a wszystkie inne usunąć. - Gdzie się podziały książki innych autorów? - spytał zdumiony Dumas. - Wy...wyprzedane... - wyjąkał zmieszany księgarz. 49 Co się stało z książkami innych autorów? 50 135 Aleksander Dumas - ojciec, był bardzo dumny z syna. Pewnego razu jakiś znajomy, użalając się przed nim na swojego własnego syna-nicponia zawołał: - Och, gdyby mój syn był taki jak pański! - Widzi pan - odparł Dumas - takich synów, jak mój, trzeba rodzić samemu... 136 Zwrócono się do Dumasa o datek 200 franków na pogrzeb komornika. - Oto macie 400 franków! - powiedział autor 'Trzech musz-kieterów" - Ale pochowajcie od razu dwóch! 137 Rouen jest miastem rodzinnym autora "Cyda" Oorneille'a, a zarazem miastem, w którym zginęła na stosie Joanna d'Arc, Dziewica Orleańska. W tym to właśnie mieście stanął w chara-kterze świadka w procesie teatralnym Aleksander Dumas. - Zawód pański? - zapytuje przewodniczący. - Pisarz dramatyczny, jeśli mi wolno tak nazwać siebie w mieście, które wydało na świat wielkiego Corneille'a. Z kolei przed sądem staje młodziutka aktorka. - Pani stan cywilny? - pyta przewodniczący. - Dziewica, jeśli wolno mi to wyznać w mieście, gdzie się je paliło na stosie! 138 Dziennikarz przeprowadzający wywiad z Dumasem ciekaw był jego pochodzenia: - Czy to prawda, że w pańskich żyłach płynie krew murzyńska? I - Oczywiście tak, mój ojciec był Mulatem! - odpowiedział ; Dumas. { - A pański dziadek? - kontynuował dziennikarz. - Był Murzynem! - już z nierierpliwością|w głosie powiedział pisarz. i - A pański pradziadek, panie Dumas? -* Jeśli wolno mi zapytać? ) - Był pawianem! - wyszeptał podirytowańy Dumas. Mój ród zaczął od tego, do czego - jak widać - pański ród dopiero zdąża! / 51 139 Pewien początkujący dramaturg zaproponował Dumasowi wspólne napisanie sztuki. - Czy sądzi Pan, że koń i osioł mogliby pracować razem? -powiedział Dumas, znajdujący się wówczas u szczytu sławy. - Co pan sobie wyobraża?! Jak pan ośmiela się nazywać mnie koniem?! - wykrzyknął młody człowiek. Dumas patrzył na młodzieńca przez dłuższą chwilę z zainteresowaniem zanim zapytał: - Kiedy zaczynamy? DUMAS Aleksander, syn (1824-1895) Znany pisarz francuski, autor utworów poetyckich i powieści obyczajowy di (m.in. "Dama Kameliowa") 140 Dumas-syn był bardzo bystrym, inteligentnym dzieckiem. Gdy miał zaledwie siedem lat, pewien stary szlachcic powiedział do Dumasa-ojca.- - Tak mądre dzieci z wiekiem bardzo głupieją! Obecny przy tej rozmowie późniejszy autor "Damy Kame-liowej" odrzekł: - Pan widocznie w dzieciństwie należał do najmądrzejszych dzieci... 141 Podczas przedstawienia sztuki Dumasa-syna "Syn naturalny" pewna dama mówi z zachwyem do siedzącego obok znanego krytyka: - Ach ten Dumas! Jak on świetnie zna serce kobiece! - Zapewne - spokojnie mówi krytyk - tylko zazwyczaj umieszcza je trochę ... za nisko! DUNIKOWSKI Xawery (1875-1964) Wybitny polski rzeźbiarz, tworzył monumentalne rzeźby, pomniki, portrety; malarz; profesor Akademii Sztuk pięknych w Krakowie, Warszawie. 142 Pewnego razu Dunikowski robił korektę prac swoich uczniów. Obejrzawszy projekt rzeźby Bronisława Chromego zawołał niezadowolony: - Jak się pan dostał do Akademii? Przez okno, czy woźny pana przemycił? 52 143 Kiedyś młody rzeźbiarz chwalił się profesorowi Duniko-wskiemu swoim powodzeniem u kobiet. - Łowię je jak ryby - powiedział - jedna za drugą! - Ale nie zapominaj chłopcze - rzekł artysta - że masz tylko jedną wędkę... DURENMATT Friedrich (1921-1990) Wybitny pisarz szioajcarski tworzący w języku niemieckim, autor wielu powieści, nowel, słuchowisk i dramatów, znanych również w Polsce (m.in. "Wizyta starszej pani", "Romulus Wielki", "Fizycy"). 144 Kiedyś jeden z sąsiadów Dtirenmatta napisał do niego list ze skargą, że pies pisrza swoim szczekaniem nie daje spać lokatorom. Słynny dramaturg odpisał wtedy: "Szanowny Panie! Przeczytałem mojemu psu pański list i wierzę, że weźmie go sobie do serca..." EINSTEIN Albert (1879-1955) Jeden z najwybitniejszych fizyków wszystkich czasów, m.in. twórcą szczególnej i ogólnej teorii względności, rozwinął podstawowe idee teorii kwantowej światła. 145 Spotkawszy pewnego dnia przyjaciela, Albert Einstein rzekł: - Niech pan przyjdzie jutro do nas na obiad, będzie profesor Smith! - Ależ to ja... - usłyszał w odpowiedzi. "~ - Nie szkodzi, niech pan też przyjdzie! 146 Albert Einstein jest na przyjęciu u jakichś Amerykanów. Pani domu chce się pochwalić swoją erudycją, prowadzi więc uczonego do okna, wskazuje na jakąś gwiazdę i powiada: - To jest Wenus, poznaję ją, bo zawsze lśni, jak piękna kobieta... - Przykro mi - odpowiada wielki fizyk - lecz planeta, którą pani pokazuje, to Jowisz. - Ach, drogi profesorze, pan jest naprawdę niezwykły. Z tak olbrzymiej odległości potrafi pan odróżnić płeć gwiazdy! 53 EISENHOWER Dwight David (1890-1969) r (Amerykański generał i polityk, naczelny dowódca sil sojuszniczych w Europie w latach 1943-1945, prezydent USA (1953-1961). 147 Podczas ostatniej wojny generał Eisenhower dokonywał inspekcji jednostki wojskowej, w której służył jego syn. Zbliżając się do miejsca, w którym stał, spytał: - Wasze nazwisko? • - : :i • ? /-', >•'; ; • l - Eisenhower. , , . Na to generał: - O ile sobie przypominam, dwadzieścia parę lat temu spotkałem waszą matkę... 148 Generałowi Eisenhowerowi opowiedział zaprzyjaźniony pułkownik pewien epizod związany z jego synem. Kiedy major John Eisenhower był adiutantem ojca, został wysłany na pierwszą linię frontu dla przekazania rozkazu znajdującemu się tam pułkownikowi. - Panie pułkowniku, mój ojciec powiedział, aby uważał pan na prawe skrzydło! - Doskonale! A co powiedziała mamusia...? ERHARD Ludwig (1897-1977) Niemiecki ekonomista i polityk (CDU), w latach 1949-1963 pełnił obowiązki ministra finansów realizując tzw. niemiecki cud gospodarczy; w latach 1963-1966 piastował urząd kanclerza. 149 Erhard nie należał do wielkich mówców, w rozmowach oficjalnych był na ogół oszczędny w słowach. Kiedyś po kolejnych dyskusjach na tematy gospodarcze powiedział: - Kompromis to dzielenie ciastka w ten sposób, aby każdy z partnerów wierzył, że otrzymał większy kawałek". FARROWMia (ur. 1946) : ;,ąty_, 159 Na pewnym przyjęciu Ferdynad Foch pochmurnie zapytał swego sąsiada: - Czy to prawda, monsieur, że nasze damy wydają dwa razy tyle na swoje środki upiększające, niż wydaje nasza armia!? Renoir odpowiedział: - To jest prawda, monsieur, ale one odnoszą dwa razy więcej zwycięstw niż wszystkie armie świata razem wzięte! 160 Kiedy Foch zwiedzał Stany Zjednoczone pokazywano mu różne interesujące miejsca. Wśród nich był m.in. Wielki Kanion. Spoglądając w jego otchłań Foch zamyślił się i po chwili głębokiego milczenia, którego nikt nie przerwał, powiedział: - Nie ma lepszego od tego miejsca, gdzie można pomyśleć o definitywnym rozstaniu się z teściową... 57 FONTENELLE Bernard de (1657-1757) • Francuski pisarz i filozof, członek Akademii Francuskiej, rzecznik postępu w nauce i literaturze. - ' 161 Fontenelle przyszedł kiedyś rano do znanej artystki. Ta, ubrawszy się przyjęła go słowami: - Widzi pan, wstaje się dla pana! , '.,-.. - Byłbym bardziej pochlebiony - pdpart fonłęijejlę - gdyby zrobiono coś odwrotnego... '.....'. FORD Henry (1863-1947) v : ' Przemysłowiec amerykański, inicjator przemysłu samochodowego USA. 162 Kiedy w 1909 roku Ford rozpoczął masową produkcję swoich samochodów, zapytano go, jakie kolory wybierają zazwyczaj klienci. - Klienci mogą wybierać sobie kolor całkowicie dowolnie, pod warunkiem, że będzie to kolor czarny! - brzmiała klasyczna odpowiedź. 163 Heniy Ford, zapytany w 50 rocznicę swojego małżeństwa, jakiemu sekretowi zawdzięcza tak długotrwałe i harmonijne pożycie, odparł: - Upodobaniu do jednego modelu... FORD Gerard (ur. 1913) ; ?, ? Amerykański prawnik i polityk, w latach 1974-1977piastował urządpre-zydenta. Przez 24 lata zasiadał z ramienia Partii Republikańskiej w izbie reprezentantów kongresu. Obowiązki prezydenta przejął po ustąpieniu prezydenta Nixona w związku z agerą Watergate. 164 W listopadzie 1974 roku Ford udał się do Władywostoku na rozmowy z Leonidem Breżniewem w związku z traktatem SALT-II. Panowie znaleźli wspólny język bardzo szybko. Ostat- '\ nie uściski dłoni i wymiana słów przedłużały się. Kiedy Ford przybył na lotnisko we Władywostoku zauważył, że Breżniew z ogromnym zainteresowaniem przygląda się kożuchowi z Alaski zrobionemu z wilczych skór, który Ford otrzy- 58 mał w prezencie od przyjaciela - producenta futer. Na chwilę przed wejściem do samolotu błyskawicznym ruchem zdjął z siebie kożuch i wręczył go kompletnie zaskoczonemu Breżnie- wowi. - Wilk wrócił do wilka - skomentował jeden z dziennikarzy. 165 Jeny Ford wygłosił przemówienie w Omaha. Po imprezie, w której uczestniczył, znalazł się na okolicznościowym przyjęciu na przeciwległym skraju miasta. Starsza niskiego wzrostu kobieta wyszła mu na spotkanie i powiedziała.- - Słyszałam, że wygłosił pan przemówienie. - To nie było nic nadzwyczajnego! - powiedział Ford. - Tak też ludzie mówią! - skwitowała spokojnie staruszka. Tę anegdotę chętnie opowiadał sam Ford. FRANCE Anatol (1844-1924) Pisarz francuski, autor powieści podejmujących problemy społeczno-po-lityczne, członek Akademii Francuskiej. 166 Anatol France wstawał zazwyczaj dopiero w południe. - Dlaczego pan tak późno wstaje? - spytał go kiedyś jego sekretarz. - Chyba dlatego - odparł pisarz - że za wolno śpię... 167 Znakomity pisarz i humorysta, Anatol France, uczestniczył kiedyś w dyskusji o miłości i kobietach. - Zakochana kobieta - powiedział, kiedy przyszła jego kolej - nie obawia się piekła, ale raj też jej nie pociąga... FRANKLIN Beniamin (1706-1790) Amerykański mąż stanu, fizyk, publicysta, współautor "Deklaracji Niepodległości", wnioskodawca zniesienia niewolnictwa w Kongresie (1790); wynalazca piorunochronu! 168 Franklin - przy lada okazji lubił wyrażać różnymi słowy taki oto pogląd: - Ludzkość składa się z dziwnych istot: - połowa potępia to, co sama czyni, druga połowa czyni to, co sama potępia. Pozostali zawsze mówią i postępują, jak należy! 59 FREDRO Aleksander (1793-1876) Najwybitniejszy komediopisarz polski (m.in. "Zemsta", "DamyiHuza-ry", "Śluby panieńskie", "Dożywocie"). 169 - Czy miłość musi być ślepa? - zapytano kiedyś twórcę "Ślubów panieńskich". '. - Niekoniecznie! - odpowiedział pisarz. . - Wystarczy tylko, że zakochany umie przymykać oczy! FRENKIEL Mieczysław (1858-1935) Znany aktor, występujący głównie w Warszawie, najczęściej w kotne-diach. 170 Frenkiel był kiedyś na koncercie, na którym popisywał się dość mamy skrzypek. Zapytany o zdanie na ten temat. Frenkiel odpowiedział, że skrzypek przypomina mu Paderewskiego. - Ależ Paderewski nie umie grać na skrzypcach! - zawołał ktoś z obcych. - Właśnie dlatego! - odpowiedział Frenkiel. FRIEDEL Egon (1878-1938) , . '.^ '.. Austriacki pisarz, krytyk teatralny, aktor. . 171 Przyjaciółka Egona Friedla oświadczyła przed ukazaniem się jego "Historii kultury nowożytnej". - Wyobrażam sobie, że książka ta zawiera wszystko, co mnie interesuje! - Niestety, - odparł Friedel - nie jest aż tak obszerna... FREUD Zygmunt (1856-1939) Austriacki lekarz-neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy. 172 W czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych Freud wyznał Karolowi Jungowi, że Amerykanki wprawiają go w zakłopotanie opowieściami o tym, że widzą go w snach erotycznych w łóżku ze sobą. - Dlaczego więc nie zrobisz coś z tym!? - zapytał Jung. - Przecież ja jestem żonaty! - powiedział Freud z irytacją w głosie. 60 Skrzypek przypomina Paderewskiego, ale ten nie umiał grać na skrzypcach 61 173 Palenie cygara traktuje się często jako symboliczną formę działalności, a samo cygaro jako symbol fallusa - tak przynajmniej sądzą psychoanalitycy. Freud osobiście stale palił cygara, o co spytał go kiedyś wścibski student, usiłując dowiedzieć się, v czy do własnego cygara Freud przywiązuje jakieś znaczenie symboliczne. Freud pomyślał chwilę i odpowiedział: - Niekiedy cygaro jest tylko cygarem...! FRYDERYK II (1744-1797) ) Król Prus, uczestniczy! w II i 111 rozbiorze Polski. 174 Poseł angielski w Berlinie zawiadomił Fryderyka II o zwycięstwie armii swojego kraju słowami: - Z pomocą Boga osiągnęliśmy zwycięstwo! - To Bóg jest waszym sprzymierzeńcem? - spytał władca. - Tak - odparł Anglik - i to jedynym, któremu nie musimy płacić... 175 Fryderyk II odwiedził berlińskie więzienie, aby zaznajomić się z warunkami, w jakich żyją więźniowie. W rozmowie z królem każdy więzień skarżył się na swój los starając się wzbudzić litość, aby otrzymać ułaskawienie. Ale tylko jeden z więźniów stał spokojnie na nic się nie skarżąc, co wzbudziło zainteresowanie, a nawet sympatię króla. - Hej, ty tam! - wskazał na więźnia Fryderyk U. .-'-<' -Więzień ocknął się i odpowiedział: i - Do usług Waszej Wysokości! i - Za co posadzili cię tutaj? - Za napad rabunkowy z bronią w ręku, Wasza Wysokość! i - A czy byłeś tego naprawdę winien? - Z całą pewnością byłem winien, Wasza Wysokość! Zasłużyłem sobie w pełni na ten wyrok, a nawet na więcej. Słysząc to Fryderyk II odwrócił się w kierunku strażnika: - Hej, strażniku! Natychmiast uwolnić tego więźnia! Jeśli pozostanie tu dłużej to całkowicie zdemoralizuje tych wszystkich niewinnych więźniów... FURTWANGLER Wilhelm (1886-1954) Niemiecki dyrygent i kompozytor. 176 Furtwangler został zaproszony na przyjęcie do bogatego berlińskiego przemysłowca. - Słyszałam - zwróciła się pani domu w czasie kolacji do znakomitego muzyka - słyszałam, że pan gra na fortepianie. - Owszem - odpowiada skromnie Furtwangler. - To doskonale się składa. - powiedziała uśmiechając się gospodyni. - Moja córka da za chwilę mały koncert. Czy byłby pan łaskaw przewracać jej nuty...? GĄBIN Jean (1904-1976) :uski aktor filn 1; "Nędznikach" Francuski aktor filmowy, m.in. stworzył urybitne role w "Towarzyszach broni" i "Nędznikach". 177 Gąbina, który w czasie II wojny światowej przybył do Nowego Jorku, zapytano, jaki jest obecnie stosunek Francuzów do Anglików. - U nas są zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy Brytyjczyków. - zaczął Gąbin. - Zwolennicy Brytyjczyków w swojej codziennej modlitwie wieczornej mówią.- "Dobry Boże, daj zwycięstwo tym bohaterskim Brytyjczykom!". Przeciwnicy zaś modlą się w tych słowach: "Dobry Boże, pozwól, aby ci wstrętni Brytyjczycy odnieśli już zwycięstwo!" GABOR Zsa-Zsa (ur. 1919) Amerykańska aktorka węgierskiego pochodzenia, znana z li iwych i wielu skandali towarzyskich, licznych związków ; iwodów. mowych . rozwodów. znana z licznych rólfil-malieńskich i 62 198 Pani Gabor odrzuciła kiedyś zaproszenie na przyjęcie w klubie nudystów, mówiąc: - Co to za przyjemność uczestniczyć w przyjęciu, na którym wszystkie kobiety noszą to samo!? 179 Pewien tygodnik amerykański przeprowadził ankietę wśród znanych osobistości świata artystycznego. Ankieta zawierała tyl- 63 ko jedno pytanie.- "Na co w pierwszej kolejności zwracasz uwagę patrząc na kobietę?" - Na jej sposób mówienia. - odpowiedziała Agata Christie. ..,. - Na jej ręce. - brzmiała odpowiedź Marii Callas. - Na jej męża... - odpowiedziała Zsa-Zsa. 180 - Uważam, że najważniejsze w życiu to liczna rodzina! -powiedziała kiedyś z całą powagę Zsa-Zsa Gabor. - Każda kobieta powinna mieć przynajmniej trzech mężów! 181 Jeden z wścibskich dziennikarzy zapytał panią Gabor: - Ilu mężów już miała pani w swoim życiu? - Ma pan na myśli tych poza moimi ślubnymi? - próbowała uściślić znana aktorka. GALIANI Ferdinando (1728-1787) Włoski pisarz. 182 Galiani uczestniczył w pożegnalnym przed wyjazdem na dłuższe tournee koncercie Sophie Arnould, jednej z najbardziej znanych w swoim czasie śpiewaczek operowych. Po koncercie Galiani skomentował występ: - Nigdy w życiu nie słyszałem piękniejszej astmy...! GAULLE Charles de (1890-1970) Francuski wojskowy i mąż stanu, prezydent w latach 1958-1969; uczestnik I i II wojny światowej, twórca tzw. gaulizmu, kierunku w polityce francuskiej mającego na celu przywrócenie silnej pozycji Francji w Europie. 183 Podczas zwiedzania Alesii, gdzie przed dwoma tysiącami lat stoczono słynną bitwę, Charles de Gaulle - jeszcze jako prezydent Francji - powiedział: - Nie rozumiem, jak Vercingetorix móg dać się tu pobić! To stanowisko było przecież wtedy nie do zdobycia! Ale - dodał po chwili - widocznie on też miał swych doradców... 184 Kiedy jeden z kryzysów w karierze prezydenckiej de Gaulle'a osiągnął swoją kulminację, powiedział z bólem w głosie: - Jak można rządzić krajem, w którym jest ponad sto gatunków sera! 64 185 Wyroku 1967 de Gaulle przybył do Warszawy, gdzie na lotnisku spotkało go wspaniałe przyjęcie. Przewodniczący Rady Państwa, Edward Ochab, wygłosił długie przemówienie powitalne, które odczytał z kartki. Następnie zabrał głos de Gaulle przemawiając bez tekstu. Obecny na miejscu członek sił bezpieczeństwa, będąc tego świadkiem, wyszeptał do sąsiada: - Może pan generał w ogóle nie potrafi czytać...!? 186 De Gaulle'owi powierzono obowiązki prezydenta w 1958 roku. Kiedy w parlamencie ogłoszono nowy program rządowy, wzbudziło to dyskusję, w której de Gaulle'a bezczelnie porównano z Robespierrem. Słysząc to de Gaulle pochylił się do siedzącego przy nim premiera Molleta mówiąc: - A ja zawsze uważałem siebie za Dziewicę Orleańską! GERSHWIN George (1898-1937) Amerykański kompozytor i pianista, twórca muzyki do filmów, wielu piosenek, baletów, oper (m.in. "Porgy i Bess"), a także utworów symfonicznych ("Błękitna rapsodia"). 187 Gdy w 1928 roku Gershwin przybył do Paryża, złożył wizytę Ravelowi i zapytał, czy nie mógłby u niego studiować. - Dlaczego chce pan być czwartorzędnym Ravelem, będąc już pierwszorzędnym Gerchwinem? - odrzekł Ravel. Z podobną prośbą zwrócił się Gershwin do Strawińskiego. Twórca "Ognistego ptaka" początkowo nie wzbraniał się, dowiedziawszy się jednak, że Gershwinowi jego kompozycje przynoszą do stu tysięcy dolarów, wykrzyknął: - Drogi przyjacielu, to raczej ja powinienem brać lekcje u pana! 188 Hiszpański pianista dał właśnie wspaniały koncert. - Czyż nie jest rewelacyjny!? - powiedział siedzący obok Gershwina mężczyzna. - Tak, to geniusz, prawdziwy hiszpański Gershwin! - brzmiała odpowiedź. .-.(,??? 65 oer GIDE Andró (1869-1951) Pisarz francuski (poezje, dramaty, eseje), laureat nagrody Nobla. 189 Andre Gide będąc na premierze jakiejś sztuki, zajął miejsce obok autora. Po drugim akcie autor zwraca się do Gide'a: - Co pan sądzi o dotychczasowych dwóch aktach? Gide zamyślił się i dopiero po chwili rzekł: - Wie pan, sądzę, że na ulicy musi być straszna zawierucha... - Nie rozumiem!? - Bo nikt nie wychodzi z teatru! - dokończył Gide. GIRARDON Francois (1628-1715) Rzeźbiarz francuski 190 Girardona odwiedził w jego pracowni jeden ze znanych krytyków. Jego uwagę natychmiast zwróciło świeżo ukończone dzieło. Pochwalił je, ale zapytał z pewną wątpliwością w głosie: - Dlaczego właściwie wybrał pan takiego brzydkiego modela? - To jest moja matka. - odrzekł Girardon. Krytyk zmieszany chciał naprawić swój błąd: - Właściwie powinienem był sam poznać, przecież jest zupełnie podobna do pana... GLADSTONE William Ewart (1809-1898) Brytyjski mąż stanu, kilkakrotnie pełnił obowiązki premiera, znany byl jako doskonały mówca. 191 Zgodnie z dawną tradycją, każde posiedzenie parlamentu brytyjskiego, poprzedza krótka modlitwa. Pewnego razu William Ewart Gladstone zabrał na posiedzenie parlamentu swoją małą wnuczkę. Dziewczynka zapytała.- - Dziadziu, dlaczego ten pan odmawia paciorek? - - To spiker na widok posłów modli się za nasz kraj... GODOWSKI Leopold (1870-1938) Światowej sławy pianista-wirtuoz amerykańskiego pochodzenia. 192 Pewien przemysłowiec zwrócił się do Godowskiego, aby wysłuchał, jak gra na fortepianie jego utalentowana córka. Po koncercie rozpromieniony ojciec zawołał: 66 - Prawda, jak ona gra cudownie? • " • ? : - Ma zadziwiającą technikę - odpowiedział Godowski. - Proste utwory potrafi grać z wielką trudnością... GOETHE Johann Wolfgang von (1749-1832) Najwybitniejszy poeta niemiecki (m.in. autor poematu filozoficznego "Faust"), wywarł ogromny wpływ na literaturę europejską, m.in. polska 193 Na wąskiej ścieżce w parku w Weimarze podczas spaceru Goethe spotkał znajomego krytyka, który już kilkakrotnie bardzo ostro ocenił jego dzieła. Krytyk stojąc na ścieżce burknął gniewnie: - Ja nigdy nie ustępuję głupcom! - A ja czynię to zawsze! - odrzekł autor "Fausta" i z uśmiechem zszedł ze ścieżki... 194 Johann Wolfgang Goethe często spotykał się z Beethove-nem, zwłaszcza w okresie, kiedy ten komponował ilustrację muzyczną do tragedii "Egmont". Pewnego dnia spacerowali obaj pod rękę w wiedeńskim parku. Wielu ze spotkanych przechodniów kłaniało im się z dużym szacunkiem. Na ukłony te tylko jeden Goethe odpowiadał uchyleniem kapelusza. Wreszcie zniecierpliwiony nieco nieustannymi ukłonami poeta zwrócił się do swojego towarzysza: - Jak mnie ci ludzie nużą swoją uniżonością! - Niech się wasza ekscelencja o to nie gniewa - z wielkim spokojem odezwał się Beethoven. - Może i mnie się też trochę kłaniają... GOGOl Mikołaj (1809-1852) Pisarz rosyjski, autor powieści (m.in. "Martwe dusze"), satyr, komedii (m.in. "Rewizor"). 195 Kiedy rękopis pierwszego tomu "Martwych dusz" Gogola dostał się w ręce moskiewskiej cenzury, jej przewodniczący, Gołochwastow, kategorycznie sprzeciwił się opublikowaniu powieści. - Nie. Na to nigdy nie pozwolę! - oświadczył. - Dusza bywa nieśmiertelna, martwej duszy nie ma... 67 I ? GOLDWATER Barry (ur. 1909) ' Polityk amerykański. 196 Nieprzemyślane wypowiedzi Goldwatera często były powodem nieporozumień z dziennikarzami. Zwyczajem wielu polityków próbował się zawsze uwolnić od zarzutów oskarżając dziennikarzy o niewłaściwe cytowanie jego stów. Pewnego razu powiedział: - Nie chcę przez to powiedzieć, że dziennikarze świadomie cytują nieprawdziwe informacje, ale często zadaję sobie pytanie: co by się stało z chrześcijaństwem, gdyby Mateusz, Marek, Łukasz i Jan napisali podobne niedokładności. Walter Lippman, znany amerykański komentator polityczny, odpowiedział wówczas w imieniu własnym i kolegów.- - Panie senatorze Goldwater, pan zapomina, że ci czterej ewangeliści pisali o znacznie ciekawszej osobistości... GOLDWYN Samuel (1882-1974) Amerykański producent filmowy pochodzący z Polski. W1916 roku założył wytwórnie filmów, która później przyjęła nazwę "' Metro-Goldwyn-Mayer"(MGM). 197 Kiedy William Wyler kręcił "Ślepą uliczkę" według opowieści Sidneya Kingsleya o slumsach Nowego Jorku, Goldwyn wiele razy przyjeżdżał do studia, gdzie przerażały go brud i nędza. - Dlaczego tu tyle brudu? - zapytał reżysera. - Przecież chcemy pokazać slumsy! - odpowiedział Wyler. - Ale przecież te slumsy kosztują nas tyle pieniędzy! - powiedział wówczas Goldwyn. - Nie możemy ich pokazywać tak zwyczajnie, jak tysiące innych slumsów! 198 Złote lata wytwórni filmowych w Hollywood minęły i telewizja stawała się dla wielu producentów coraz większym konkurentem. Goldwyn tak to skomentował: - Po co ludzie mieliby wychodzić z domu do kina i płacić za złe filmy, gdy mogą pozostać w domu i oglądać złe filmy w i telewizji całkowicie bezpłatnie! 68 GOUNOD Charles (1818-1893) " Kompozytor francuski, tworzył msze, oratoria, opery (m.in. skomponował "Fausta" i Romeo i Julię1'). 199 Gounod wypisał na drzwiach swojego domu.- "Kto mnie odwiedzi, uczyni mi zaszczyt, kto mnie nie odwiedzi - zrobi mi przyjemność!" 200 Wielbicielka Gounoda odwiedziła mistrza w jego willi. Przechodząc przez jadalnię zauważyła na stoliku pestkę wiśni i błyskawicznie ukryła ją w rękawiczce. Gdy po tygodniu muzyk rewizytował damę, nosiła ona piękną broszkę: była to pestka wiśni otoczona wspaniałymi brylantami. Słysząc historię tej pestki Gounod roześmiał się i powiedział: - Szanowna pani, nigdy nie jadam wisien. Wszystkie wiśnie w domu zjada mój kamerdyner... GRABOWSKI Antoni (1857-1921) Inżynier-chemik z wykształcenia, językoznawca i poeta z zamiłowania, wybitny znawca języka esperanto, bliski współpracownik dra Ludwika Za-menhoja. M.in. przełożył na esperanto "Pana Tadeusza", "Halkę", "Mazepę". Jako poliglota i poeta wsławił się przekładami na esperanto poezji z 30 języków, które wydał w antologii "El Pamaso de Popoloj". 201 Grabowski często uczestniczył w przyjęciach towarzyskich, w czasie których dyskutowano o literaturze, deklamowano wiersze itp. W czasie jednego z takich spotkań gospodyni wiedząc o wielkiej pasji Antoniego Grabowskiego, jaką był język międzynarodowy, poprosiła go, aby zadeklamował jakiś wiersz w tym języku. Grabowski zaczął deklamować, a kiedy zakończył, jeden z przysłuchujących się mężczyzn wyraźnie szydząc z esperanta powiedział: - Co za straszliwy zlepek przypadkowo dobranych słów! Gospodyni, chcąc uratować nieprzyjemną sytuację, zaproponowała.- - Drogi Antoni, a może teraz dla odmiany mógłby pan coś zadeklamować w Języku, którego chyba nikt nie może źle potraktować. Mam na myśli język włoski... - Chętnie - powiedział Grabowski - i po chwili z jego ust popłynęły słowa poety. Kiedy skończył, nagrodzono deklamację oklaskami. 69 70 - Nareszcie coś powiedziano po ludzku! - odezwaf się ten sam mężczyzna. - Drodzy państwo - wtrącił w tym momencie Grabowski -jestem państwu winien wyjaśnienie. Przed chwilą deklamowałem sonet Petrarki po esperancku, natomiast na początku przedstawiłem państwu ten sam sonet, ale w języku włoskim... s ..ii.il GRABOWSKI Władysław (1883-1961) Znany kiedyś aktor, grał głównie role komiczne. 202 Podczas I wojny światowej idąc Alejami Ujazdowskimi Władysław Grabowski spotkał jednego z najbardziej znanych polskich aktorów, Ludwika Solskiego, który na jego widok krzyknął: - No! nareszcie zrównaliśmy się! Prawda? Grabowski nie bardzo wiedział o co chodzi, więc zapytał: - Jak to, panie dyrektorze - zrównaliśmy się? Nie rozumiem, czy ma pan na myśli wiek? - Nie, myślę o spodniach! •-• ": '? Obaj mieli podarte spodnie. GRAHAM Billy (ur. 1908) ' '^ ' / 'fr ' '^J Znany amerykański kaznodzieja kościoła baptystów; jego kazań słuchają tysiące łudzi różnych wyznań. 203 W czasie pobytu Grahama w Finlandii w 1987 roku dziennikarze zapytał go: - Jak pan mógłby wyjaśnić pańskie powodzenie? - Jedyne możliwe wyjaśnienie to Bóg! - powiedział Graham. - Ale dlaczego - brzmiało następne pytanie - Bóg wybrał właśnie pana? , - Otóż to. To będzie moje pierwsze pytanie do niego, kiedy pójdę do nieba! 71 GRASS Gllnter (ur. 1927) Wybitny pisarz niemiecki z rodziny połsko-niemieckiej, pisze wiersze, sztuki teatralne, powieści (m.in. "Blaszany bębenek") 204 W jednym z wywiadów Grass powiedział: - Dziurka od klucza uczyniła więcej dla uświadomienia nieletnich, niż całe pokolenia pedagogów". GREEN Graham (ur. 1904) •?-,,. Angielski pisarz, jeden z najpopularniejszych współczesnych powieścio-pisarzy, znany również w Polsce. 205 Graham Green nie otrzymał nigdy nagrody Nobla w dziedzinie literatury, mimo, iż zdaniem krytyków, na nagrodę w pełni sobie zasłużył. Kiedy zapytano go, czy czuje się tym rozczarowany, odpowiedział: - Nie! Liczę na znacznie większą nagrodę. - Na jaką nagrodę? - zapytano sławnego pisarza. - Na nieśmiertelność! - brzmiała odpowiedź. GRIEG Edward (1843-1907) Wybitny kompozytor norweski. Pisał utwory orkiestrowe, kameralne, pieśni, skomponował słynny Koncert fortepianowy a-mol. 206 Edwardowi Griegowi w uznaniu jego zasług dla Norwegii król przyznał specjalny order. Kompozytor włożył frak i udał się na zamek, aby przyjąć odznaczenie, następnie podziękowawszy za zaszczyt... schował order do kieszeni. Jak wiadomo frak ma kieszeń z tyłu. 207 Grieg dał w Oslo koncert złożony z własnych utworów. Jednakże na skutek nieprzewidzianych okoliczności w ostatniej chwili zmienił końcowy punkt programu, zastępując własny utwór kompozycją Beethovena. Następnego dnia w jednym z większych dzienników ukazała się zjadliwa recenzja pióra znakomitego krytyka norweskiego, wrogo ustosunkowanego do muzyki Griega. W recenzji tej autor szczególnie ostro odniósł się do ostatniego utworu wykonanego na koncercie, pisząc, że 72 "skomponowany jest w konwencji śmiesznej i nie do przyjęcia". Grieg roześmiał się serdecznie, a następnie zatelefonował do krytyka. - Tak, to ja - powiedział do słuchawki krytyk. - Z kim mówię? - Z duchem Beethovena! - oświadczył Grieg. -1 muszę panu powiedzieć, że jest pan osłem. Ten ostatni utwór na koncercie Griega to ja skomponowałem! - • ? ?? ? '..;V .<)..Tu liH GRUS Kazimierz (1886-1955) ... : , ;.v, 1 Grafik, karykaturzysta, ilustrator. 208 Do pewnego baru przychodził codziennie Kazimierz Grus. Zamawiał dwie wódki w dwóch kieliszkach, po czym wypijał i wychodził. Zapytany przez kelnera, dlaczego zamawia wódkę w dwóch kieliszkach, a nie - jak inni - w jednym większym, Grus wyjaśnił, że ma przyjaciela, który wyjechał na stałe za granicę, a że przez wiele lat chodzili razem "na jednego", wobec tego przez pamięć dla przyjaciela wypija codziennie dwie wódki, jedną swoją i jedną jego. Ale pewnego dnia Grus znowu przyszedł się napić i zamówił tylko jedną wódkę. Zdumionemu kelnerowi zakomunikował: - Wie pan, postanowiłem przestać pić... 209 Pewien fryzjer goląc nestora rysowników polskich, Kazimie-rza Grusa, skaleczył go boleśnie w policzek. - To wszystko przez wódkę! - zawołał oburzony Grus, znając skłonności fryzjera do mocnych trunków. - Tak, tak, proszpana - odpowiedział golibroda - od wódki skóra robi sią bardzo twarda... GUINNESS sir Alec (ur. 1914) Aktor angielski, wybitne role dramatyczne ("Hamlet" Szekspira) i charakterystyczne ("Król Lir" Szekspira), występy w filmach (m.in. w "Moście na rzece Kwai"). 210 Gdy spytano Guinessa, czy jest różnica między widzami teatralnymi w różnych krajach, odparł: - Nie sądzę. Jedni rzadziej, drudzy częściej, ale wszyscy tak samo kaszlą. GUITRY Sacha (1885-1957) Francuski aktor, dramaturg, reżyser filmowy, autor ponad stu komedii i sztuk biograficznych (m.in. "Mozart"). 211 W czasie jakiegoś przyjęcia, gdzie gorąco dyskutowano na temat małżeństwa, Guitry wtrącił: - Pierwszy mężczyzna, który się ożenił, nie wiedział, co robi, ale drugiego już trudno wytłumaczyć... 212 W sztuce reżyserowanej przez Sachę Guitry występowała m.in. aktoreczka protegowana przez wpływową osobistość, ale ponieważ nie miała ani krzty talentu, więc role jej ograniczały się do podawania listów na srebrnej tacy. Protektor aktorki męczył Guitiyego, aby dał jej ważniejszą rolę. Reżyser chcąc się odczepić od natręta powiedział: - Dobrze, od jutra będzie podawała tylko listy polecone! 213 Aktor i pisarz francuski Sacha Guitry słuchał raz, jak jeden z jego kolegów niezbyt pochlebnie się wyraża o ich wspólnej znajomej, która słynęła z gadatliwości. Starając się ją bronić, Guitry powiedział: - Ona mówi... mówi... mówi... aż znajdzie coś do powiedzenia! 214 Guitry pokłócił się kiedyś z dyrektorem jednego z paryskich teatrów. Na odchodnym powiedział mu z emfazą: - Zapewniam pana, że nie pójdę na pański pogrzeb! Po chwili namysłu dodał jednak: - Nie, to byłoby niegrzecznie. Pójdę z przyjemnością! HANDEL Georg Friedrich (1685-1759) Wybitny kompozytor niemiecki, twórca utworów wokalno-instrumenta-lych (m.in. oratorium "Mesjasz"), a także oper. 215 Uniwersytet w Oxfordzie przyznał Fryderykowi Handlowi tytuł doktora honoris causa. Zawiadamiając o nadaniu tej godności sekretariat uniwersy-, tetu napisał do Handla, że za dyplom należy wnieść pewną ; opłatę. 74 - Co?! - krzyknął poddenerwowany kompozytor po przeczytaniu tego listu. - Za to, że będę kolegą tych cymbałów mam jeszcze płacić? Nigdy! HALEVY Jacques (1799-1862) Kompozytor francuski, tworzył opery komiczne i balety. : I 216 Na pytanie, dlaczego nie jest punktualny, Halevy odpowiedział: - Dlaczego miałbym nim być? Przecież punktualność nie jest niczym innym, jak koniecznością czekania na spóźniających się... HAYDN Józef (1732-1809) '''''' ' ' "'"' Kompozytor austriacki, najstarszy z klasyków wiedeńskidt, m.in. ustalił skład tzw. klasycznej orkiestry symfonicznej. 217 Książę Esterhazy, na którego dworze Józef Haydn był przez wiele lat kapelmistrzem, w przystępie złego humoru postanowił rozwiązać całą orkiestrę. Haydn, dowiedziawszy się o tym, skomponował "Symfonię pożegnalną", przy której wykonaniu poszczególni członkowie zespołu jeden po drugim opuszczają estradę, tak że ostatnie takty "Symfonii" gra jedyny pozostały muzyk-kontrabasista. Na kolejnym najbliższym koncercie "Symfonia" ta została odegrana przed księciem. Każdy z muzyków obowiązany był po wykonaniu swojej partii zgasić świecę przy swoim pulpicie i opuścić estradę. Książę poznał się oczywiście na pomysłowym żarcie kompozytora i postanowił całą orkiestrę zatrzymać. Pewnego razu grano tę "Symfonię" w parku zdrojowym w Karłowych Varach, których źródła leczą między innymi przewód pokarmowy. Gdy muzycy, zgodnie z partyturą, zaczęli kolejno opuszczać estradę, jeden ze słuchaczy zwrócił się do sąsiada: - Widzi pan, oto skutki działania tutejszych wód mineralnych. 75 HAYWARD Susan Znana hollywoodzka gwiazda filmowa. 218 Hayward wydała kiedyś przyjęcie urodzinowe. - Czy miałaś dużo gości? - spytała ją po kilku dniach przyjaciółka. - Ależ nie! Uroczystość odbyła się w ścisłym kółku rodzinnym. Była moja córka z pierwszego małżeństwa, trzecia żona mojego drugiego męża, mój czwarty eks-mąż ze swoją obecną narzeczoną i swoją drugą żoną, której pierwszy mąż, a mój przyszły, przybył wraz ze swoimi dwoma synami i obecną teściową! HEINE Heinrich (1797-1856) Wybitny poeta niemiecki, romantyk, wyrażał sympatię do polskich ruchów niepodległościowych. 219 W młodości Heine wypowiedział zdanie, które zgorszyło całą rodzinę.- - Moja matka przed moim urodzeniem czytała dużo dzieł literackich, a ja urodziłem się poetą... Ponieważ matka mojego wujka Salomona, zaczytywała się w przygodach rozbójnika Car-touche, mój wuj został bankierem... 220 Heine potrafił być bezlitosnym recenzentem otrzymywanych książek. W podziękowaniu za jedną z ofiarowanych mu książek Heine napisał w krótkim liście: "Drogi Przyjacielu! W czasie czytania Twej książki zasnąłem, śniło mi się jednak, że nadal ją czytam. Wtedy ogarnęła mnie taka nuda, że obudziłem się..." HEMNGWAY Ernest (1899-1961) Wybitny prozaik amerykański (m.in. "Pożegnanie z bronią", "Kontu bije dzwon", "Stary człowiek i morze"), laureat nagrody Nobla. 221 Ktoś wypytywał Hemingwaya o jego światopogląd. Pisarz od- powiedział: 76 - Nigdy nie byłem idealistą. Wszyscy idealiści, jakich znam, twierdzą, że zapach róży jest przyjemniejszy od zapachu kapusty i wyciągają z tego wniosek, że z róży powinna być też lepsza zupa. 1222 Kiedy Hemingway otrzymał wiadomość, że za nowelę "Stary człowiek i morze" przyznano mu nagrodę Nobla - powiedział do przyjaciół: - Latami pracowałem nad powieścią "Za rzekę, w cień drzew". Kiedy krytyka przyjęła ją nieprzychylnie, postanowiłem, że nie napiszę w życiu ani jednego zdania. W kilka lat później znalazłem się bez centa, a wierzyciele mocno zatruwali mi życie. Wówczas, chcąc zdobyć trochę grosza, napisałem właśnie "Stary człowiek i morze". Od tego czasu zadaję sobie pytanie.- czy brak pieniędzy nie jest dla pisarza najlepszym źródłem inspiracji? HENRYK IV (Lancaster) (1367-1413) Król Anglii od 1399 roku. ):-1 JOH 223 Henryk IV pasował kiedyś na rycerza człowieka cieszącego się złą sławą. Gdy pasowany przy ceremonii wymawiał zwykłą formułkę "Panie, nie jestem godzien tego zaszczytu!", król odparł: - Wiem, żeś nie godzien, ale twoi przyjaciele i rodzina nie dawali mi spokoju... ?..-. V HITCHCOCK Alfred (1899-1980) Amerykański scenarzysta i retyserfilmowy, twórca wielu filmów sensacyjnych i kryminalnych (m.in. "Ptaki", "Okno na podwórze ). 224 W rozmowie o aktorach filmowych Hitchcock powiedział: - Jedni są uprzejmi, inni agresywni, jeszcze inni - głupi. Przypominam sobie aktorkę, która zamęczała mnie prośbami, abym sfilmował ją z "najlepszej strony". Odpowiedziałem wtedy, "Jak mam to zrobić, skoro pani na niej siedzi...?" 225 W jednym z wywiadów Alfred Hitchcock powiedział dziennikarzowi: 77 - Jestem zwolennikiem gwiazd. Gdy nieznaną nikomu aktorkę umieści się na torze, po którym za chwilę ma przejechać pociąg, publiczność na sali kinowej myśli: Zaraz ją przejedzie... Gdy w tej samej sytuacji znajdzie się znana gwiazda, publiczność myśli: - To straszne! Zatrzymać pociąg! Trzeba coś zrobić, ratujcie ją! HOLSCHER Ludwig (ur. 1907) Znany wiolonczelista niemiecki. 226 Hólscher jechał pewnego razu pociągiem. Korzystając z tego, że w przedziale był sam, wyjął instrument z futerału i zaczął ćwiczyć. Przechodzący korytarzem konduktor otworzył drzwi przedziału i oznajmił: - Może pan sobie grać, mnie to nie przeszkadza, ale zbieranie datków jest zabronione... HOUDON Jean Antoine (1741-1828) Rzeźbiarz francuski, twórca wielu posągów mitycznych i alegorycznych. 227 Zapytany kiedyś Houdon, które kobiety dochowują wierności, blondynki, czy brunetki - odpowiedział: - Siwe! 228 - Miałem straszny sen - opowiadał przyjaciołom Houdon. -Śniło mi się, że wylądowałem na samotnej wyspie, gdzie zupełnie nie było mężczyzn, tylko same młode i piękne dziewczęta. - I co w tym strasznego! - dziwili się koledzy. ' - Sęk w tym - odpowiedział artysta - że we śnie, ja również byłem dziewczyną! r. v . : .-? - HUGO Wiktor (1802-1885) ; /:- ;; Francuski pisarz i polityk, autor znanych powieści (m.in. "Katedra Marii Panny w Paryżu", "Nędznicy"). ?>«>;.?•? ?::- ? ? ' ? ? '•?-. 78 229 Wiktor Hugo powrócił kiedyś zmęczony do domu i oświadczył domownikom: - Spotkałem znajomego. Wymieniliśmy nasze poglądy i koncepcje. Dziwna rzecz, mam teraz zupełną pustkę w głowie... 230 Pewien początkujący poeta odwiedził Wiktora Hugo i zaczął mu opowiadać o swoich planach na przyszłość. Hugo słuchał wywodów młodego człowieka cierpliwie. W końcu młodzieniec z głębokim westchnieniem powiedział: - Zanim umrę, chciałbym dokonać jeszcze czegoś wielkiego i czystego... Hugo przerwał mu i z uśmiechem rzekł: - Drogi przyjacielu, niech pan spróbuje umyć słonia... 231 W roku 1877 jeden z dzienników amerykańskich doniósł o śmierci Wiktora Hugo. Hsarz cieszył się jeszcze wtedy dobiym zdrowiem, ale sprostowania nie zamieszczono. Gdy po ośmiu latach pisarz rzeczywiście zmarł, ów dziennik wydrukował następującą notatkę: "My pierwsi poinformowaliśmy świat o śmierci znakomitego pisarza Wiktora Hugo..." HUMBOLDT Aleksander (1769-1859) Niemiecki podróżnik, geograf i przyrodnik; twórca podstaw geografii nowożytnej. 232 Ktoś rozpuścił pogłoskę o śmierci Humboldta. W związku z tym pewien przyrodnik napisał do przyjaciela wielkiego geografa, że chciałby dokonać pomiarów czaszki zmarłego. Humboldt, do którego rąk dotarł ów list, odpisał własnoręcznie: "Niestety, nie mogę panu służyć moją czaszką, gdyż przez pewien czas będę jej jeszcze potrzebował". HUME Dawid (1711-1776) Angielski filozof, historyk i ekonomista. 233 Dawid Hume, który doszedł do tysiąca funtów szterlingów rocznego dochodu, powiedział w gronie przyjaciół nalegających, by doprowadził "Historię Anglii" do czasów nowożytnych: 79 i vh. ? on w Chwilowo nie mogę służyć moją czaszką, czas jakiś będę ją potrzebował 80 - Panowie! Wasze życzenia przynoszą mi wielki zaszczyt, ale aż cztery rzeczy przeszkadzają mi w pisaniu... - Jakie? - jestem już za stary, za otyły, za leniwy i... za.bpgaty!..: ; HUSTON John (1906-1987) ! _ ; ' x"'i Znany amerykański reżyser filmowy, głównie realizował filmy o tematy-' ce społecznej (m.in. "Sokół maltańsh", "Skłóceni z życiem", "Asfaltowa dżungla"). 234 Podczas realizacji filmu "Afrykańska królowa" Hudson wynajął łódź z kilkoma tubylcami. Zaraz po odbiciu od brzegu i zajęciu pozycji w głównym nurcie rzeki Kongo, rozległy się dźwięki tam-tamów. - Co mówią tam-tamy? - zapytał reżyser starego Murzyna, który towarzyszył ekipie. - Mówią, że przyjechali bardzo bogaci biali ludzie i trzeba podnieść ceny towarów... I JAGODZIŃSKI Lucjan (1897-1971) Grafik, malarz, specjalizował się w portretach. /iv'i 235 Kiedy wycieczka polskich plakacistów zwiedzała Pałac Zimowy, któryś z artystów szepną} do Jagodzińskiego, że tęskni do ;..: znalezienia toalety, na co leciwy plastyk wyjaśnił, jak należy iść dalej, przez dotąd nie znaną przybyszom część budowli. Jeszcze tam nie byliśmy - zdziwił się tamten - więc skąd wiesz, którędy? - A bo ja w 1917 byłem w Korpusie Paziów i broniłem pałacu... Warto przy okazji dorzucić, że w tejże grupie grafików był też Henryk Tomaszewski, który spytany potem, co mu się najbardziej podobało w Leningradzie, zakrzyknął: - Sankt Petersburg!!... , 81 JULIUSZ II (Giuliano delia Rovere) (1443-1513) Papież od 1503 r., m.in. utworzył Świętą Ligę. 236 W 1503 roku papieżem został genueńczyk, który przybrał imię Juliusza II. Pałając niechęcią do wścibskiej Wenecji, do posła tego Państwa miał rzec: - Zrobię z was znowu rybacką wieś, - A my, Ojcze Święty, odparł zaatakowany, zrobimy z ciebie znowu nic nie znaczącego proboszcza wiejskiego. "'"• ' KANT Immanuel (1724-1804) ; : Czołowy przedstawiciel klasycznej filozofii niemieckiej. 237 Sławny Kant był raz na weselu 70-letniego starca z 18-letnią dziewczyną. Jeden z gości zbliżył się do filozofa i pyta: . - Czy można mieć nadzieję, że ci państwo młodzi będą mogli mieć dzieci? - Nadzieję nie, ale obawę tak! - odparł Kant. KARAJAN Herbert von (1908-1989) Dyrygent austriacki światowej sławy; kierował wieloma orkiestrami (m.in. Wiener Philharmoniker, Operą Wiedeńską). 238 Lucjan Kydryński w swojej znakomitej książce "Wiolinem i basem" opowiada następującą ciekawą anegdotkę: Sekretarz osobisty austriackiego dyrygenta Herberta Karajana nosił nazwisko w muzyce dość znane, nazywał się mianowicie Mendelssohn. Pewnego razu obaj panowie wybrali się w Londynie do wielkiego sklepu z płytami i Karajan poprosił o nagranie V Symfonii Beethovena, wykonanej pod jego dyrekcją. Sprzedawca twierdził, że nic mu o takim nagraniu nie wiadomo. - Jak to? - zdziwił się Karajan. - Ja chyba wiem najlepiej, czy taką symfonią dyrygowałem, czy nie. Przecież to właśnie ja jestem Karajanem. - Pan wybaczy - odparł spokojnie sprzedawca - ale to nie jest żaden argument. Pański towarzysz mógłby równie dobrze domagać się tej symfonii twierdząc, że nazywa się Beethoven! 82 - Ja wcale nie jestem Beethovenem! - powiedział z?iiaciskite!i sekretarz. - Ja jestem Mendelssohn! ź ,'jją KARŁOWICZ Mieczysław (1876-1909) Kompozytor i taternik, komponował poematy symfoniczne (m.in. "Rapsodia Litewska", "Stanisław t Anna Óświęcimowie") i pieśni; zginął w Tatrach zasypany lawiną. 239 Karłowicz był zapalonym wędkarzem. Pewnego razu łowił ryby nad Prutem w głuchym ustroniu, gdyż nie posiadał upo- Ł* ważnienia na połów w oficjalnych miejscach. Nagle - jak spod ziemi - wyrósł strażnik rzeczny i tonem urzędowym zwraca się do Karłowicza: - Jakim prawem łowi pan tutaj pstrągi? - Mój przyjacielu - odpowiada z godnością i powagą kompozytor - czynię to pod nakazem nieodpartej przemocy niezgłębionego, intuicyjnego geniuszu ludzkiego nad upośledzoną, nędzną kreaturą... - Wybaczy pan - rzekł po chwili strażnik, zdejmując czapkę r i kłaniając się nisko - ale kto by tam znał te wszystkie nowe '* zarządzenia...! KIEPURA Jan (1902-1966) Znany polski śpiewak operowy (tenor): grał główne role w wielu filmach. Od 1939 r. na stałe mieszkał za granicą. 240 Mówi się, że skromność nie należała do mocnych stron charakteru Kiepury. W czasie udzielania wywiadu jakiemuś dziennikarzowi powiedział podobno: - Mówią, że jestem zarozumiały. Ale muszę temu stanowczo zaprzeczyć. Oczywiście, bywają takie chwile, kiedy nachodzi mnie wątpliwość, czy rzeczywiście jestem - jak mówią - najlepszym śpiewakiem. KIPLING Rudyard (1865-1936) , , ... Pisarz angielski, autor opowiadań, powieści, bajek, książek dla dńeci ("Księga dżungli"), laureat nagrody Nobla. 241 Kipling nie znosił wizyt. Kiedyś jednak pewnemu Amerykaninowi udało się z dwoma synami wejść do jego willi i wybu- 83 chła awantura ze służącym. Gdy pisarz wyjrzał z gabinetu, by stwierdzić, co było powodem hałasu, Jankes zapytał: - Czy Pan Kipling? -Tak. /? :>:, - A tam jest Pański pokój do pracy? . ....;. -Tak. :; - Spójrzcie, dzieci, on tam pracuje. Chodźmy, musimy jeszcze obejrzeć opactwo westminsterskie... 242 Kiplingowi zdarzyła się kiedyś zabawna przygoda. Przez dłuższy czas mieszkał w hotelu i rachunki opłacał czekami. Po pewnym czasie zauważył, że nikt pieniędzy z banku nie podejmuje. Zaczął więc badać tę sprawę i wreszcie stwierdził, że właściciel hotelu sprzedawał czeki jako... autografy wielkiego pisarza, osiągając przy tym znaczne zyski. KISCH Egon Erwin (1885-1948) •?••, Czeski publicysta i pisarz tworzący w języku niemieckim. 243 Na biurku redakcyjnym zadzwonił telefon. Kisch podniósł słuchawkę. Przez chwilę nasłuchiwał, po czym zakrył dłonią otwór słuchawki i powiedział do kolegi: - Jakaś sepleniąca kobieta chce z tobą mówić. Kolega przeląkł się, zbladł i zaczął prosić Kischa: - Proszę cię, ratuj mnie, z tą kobietą nie chcę mieć nic wspólnego! Powiedz jej, że poszedłem do domu, że pracuję gdzie indziej, albo że jestem na urlopie. Kisch skinął głową i powiedział spokojnie do telefonu: - On powiada, że poszedł do domu, że pracuje gdzie indziej, albo że jest na urlopie. Moje uszanowanie! I zadowolony odłożył słuchawkę! ., . * KLEINER Juliusz (1886-1957) Wybitny historyk literatury polskiej, autor wielu prac teoretycznych. 244 W pierwszym powojennym okresie Polski Ludowej niezwykle modne, aczkolwiek nie zawsze sensowne, były różnego rodzaju zobowiązania, czyny społeczne itp. Do podejmowania zobowiązań zmuszani byli również profesorowie Uniwersytetu >j Jagiellońskiego. Chcąc się jakoś wywiązać z tego, kilku profe- 84 sorów postanowiło odwiedzić chorych studentów w domu, aby ich tam przeegzaminować i w ten sposób umożliwić im konty-nuajcę nauki. Pewnego razu znakomity wykładowca literatury polskiej, prof. Stanisław Pigoń, spotkał profesora Juliusza Kleinera, którego nię widział od kilku dni i zapytał: - Czy szanowny pan profesor odwiedził któregoś ze studentów, aby go przepytać? ..;, - Odwiedziłem, panie profesorze. !(V '? - I, jak poszło? Zdał? - Nie, oblał i... kazał mi przyjść za dwa tygodnie... KUMEK Jan (ur. 1929) Dziennikarz, autor wielu aforyzmów i fraszek. 245 Jan Klimek - już jako emeryt - na fotelu dentystycznym u znanej warszawskiej doktor-stomatolog, Jadwigi Kamińskiej. Borując mu w zębie, lekarka mówi do swojej asystentki: - Marzenko, ostatnio emerytom się podnosi. Pacjent mając usta szeroko otwarte drgnął lekko na fotelu, a po zakończonym zabiegu mówi: - Pani doktor na tym fotelu może ze mną robić wszystko, co pani zechce - nawet w obecności pani Marzenki. Ale jednego pani nie wolno - rozśmieszać mnie w czasie borowania. - A co takiego powiedziałam? - pyta zdziwiona pani stomatolog. - Powiedziała pani, że ostatnio emerytom się podnosi, a przecież z praktyki wiem, że raczej jest odwrotnie, opada, niestety! (Oczywiście chodziło o emerytury) KOBYLIŃSKI Szymon (ur. 1927) . "'*"' ". . ^ Znany popularyzator sztuki, ilustrator, karykaturzysta, plakacista, scenograf; ponadto uprawia publicystykę kulturalną. 246 Eryk Lipiński zadzwonił kiedyś do Szymona Kobylińskiego, ale nie zastał go w domu. Gosposia zapytała, kto mówi. - Ja z izby wytrzeźwień! - powiedział Lipiński. - Pan Koby-liński zostawił wczoraj beret, niech więc przyjdzie go odebrać! Gosposia zaprotestowała: - Pan Kobyliński... nie nosi beretu! j 85 247 Pytano kiedyś Kobylińskiego, kiedy po raz pie/wszy poczuł się satyrykiem. Wyznał wówczas: / - W dzieciństwie. Znalazłem mianowicie na schodach część ułamanego grzebyka, na którym był dumny napis: NIELAML... KOFTA Jonasz (1942-1988) Autor znakomitych tekstów kabaretonach i popularnych piosenek, także aktor (m.in. występował xv kabaretach "Pod Egidą", "Hybrydy"). 248 Kofta, będąc w pewnym towarzystwie, spotkał kogoś, kogo nie chciał zauważyć. Ten jednak podszedł doń chcąc się przedstawić. Widząc ten zamiar Kofta uprzedził go mówiąc: - Ależ, nie musi się pan przedstawiać. Ja pana znam, pan reprezentuje establishment-y społeczne... KOKOSCHKA Oskar (1886-1980) ' : Austriacki malarz, grafik, pisarz. • 249 Oska- Kokoschka został kiedyś zaproszony przez bogatego bankiera, aby go sportretował. Malarz przybył do jego willi, przyjrzał mu się dokładnie i powiedział: - Szanowny Panie! Proszę się nie gniewać, ale chętnie namalowałbym panu jakiś krajobraz... KOPROWSKI Jan (ur. 1918) Polski prozaik i poeta (wiersze liryczne, opowiadania i powieści obyczajowe, szkice literackie, przekłady z literatury niemieckiej). 250 W każdej zbiorowości, a więc również w szkołach - wspomina Jan Koprowski - musi się w gronie uczniów znaleźć jeden "wygadany". Pewnego razu czytałem swoje wiersze uczniom ostatniej klasy szkoły podstawowej. Gdy przyszło do dyskusji, podniósł się rosły chłopak z ostatniej ławki i powiedział: - Warn, poetom, to dobrze. Pójdzie sobie taki do lasu, posłucha śpiewu ptaków, nawącha się kwiatów i ziół, wróci do domu, napadnie go natchnienie, napisze wiersz, potem mu ten wiersz wydrukują, jeszcze mu za ten wiersz zapłacą, a my biedni uczniowie, musimy się go uczyć na pamięć... 86 KOSTKZEWSKI Franciszek (1826-1911) ?#? v Karykaturzysta, malarz (sceny rodzajowe, pejzaże). 251 Pewna czcigodna dama zapytała kiedyś znakomitego karykaturzystę Franciszka Kostrzewskiego, czy to prawda, co mówią, że w lokalu Edwarda Kólicha przy ul. Długiej każdego piątku odbywają się niemoralne bale? - To są okropne plotki, pani dobrodziejko. Czy aksamitki na szyi są niemoralne? - No, nie... ..,-,, ,-,-?? ,., .. .s j ,.' - A białe krawaty? - Też nie. • . •;.>.;, ,-.-?.• ' - A muszki frakowe? - ' --Ach skąd! - No więc - kontynuował Kostrzewski - panie tańczą tam w aksamitkach na szyi, a panowie tylko w białych krawatach, albo w samych muszkach frakowych... KRASZEWSKI Józef Ignacy (1812-1887) Pisarz i publicysta, autor kilkuset historycznych powieści z dziejów Polski. 252 Pewien złośliwy krytyk zwrócił się do Kraszewskiego z zapytaniem: - Dlaczego pan tak dużo pisze? Przy tak olbrzymiej płodności tworzy pan wiele niezbyt udanych dzieł, które tylko szkodzą pańskiemu imieniu. Pisarz ze spokojem odrzekł: - Pan Bóg stworzył bardzo wielu nieudanych ludzi... a jednak nie zaszkodziło to Jego imieniu. 253 Kraszewski pojechał w odwiedziny do przyjaciół. W ich ogrodzie zobaczył wielkiego psa, który zerwał się i zaczął groźnie szczekać. - Ależ nie bój się! - uspokajał przyjaciel.- Chyba wiesz, że psy, które szczekają, nie gryzą! - Tak, ja wiem - odrzekł autor "Starej baśni" - ale nie mam pewności, czy pies to wie! 87 - KREISLER Fritz (1875-1962) " O' Austriacki skrzypek-wirtuoz i kompozytor. '? ,.:•? 254 Zabawny epizod zdarzył się w Antwerpii słynnemu skrzypkowi Fritzowi Kreislerowi. Idąc ulicą, ujrzał na wystawie antykwariatu skrzypce, które ogromnie go zainteresowały. Cena okazała się wysoka, chociaż zewnętrznie nic nie wskazywało na mistrzowskie pochodzenie instrumentu. Kreisler zaczął się targować i aby udokumentować swoją rację, wyjął z futerału własne skrzypce, które miał ze sobą. Antykwariusz, ujrzawszy je, podekscytowany oświadczył, że musi na moment wyjść ze sklepu, a po chwili wrócił z policjantem: - Proszę aresztować tego człowieka. On skradł skrzypce Kreislerowi - oznajmił stróżowi porządku. Kreisler nie miał przy sobie żadnych dokumentów i dopiero, gdy zagrał własny utwór "Piękny rozmaryn", antykwariusz potraktował Kreislera z honorami, uwierzywszy, że ma przed sobą wielkiego skrzypka. KRYŁOW Iwan Andrejewicz (1769-1844) Rosyjski poeta, satyryk, bajkopisarz, autor komedii obyczajowych. 255 Właściciel domu, w którym mieszkał bajkopisarz Kryłow, przyniósł mu do podpisu umowę, która między innymi przewidywała, że gdyby dom spłonął z winy lokatora, będzie on musiał zapłacić właścicielowi 60 tysięcy rubli odszkodowania. Kryłow dopisał do tej sumy jeszcze dwa zera i podpisując umowę, powiedział: - Pan będzie się czuł pewniej, a dla mnie to wszystko jedno, bo i tak nie jestem w stanie takiej sumy zapłacić. 256 Iwan Kryłow był tak serdeczny i dobroduszny, że nie chcąc ludziom sprawiać przykrości, często pochwalał to, co nie zasługiwało na uznanie. Pewnego razu, jeden z pisarzy wydrukował w przedmowie do swego słabiutkiego utworu pochwały, które wypowiedział o nim Kryłow. 88 - Widzisz, jak są wykorzystywane twoje nieostrożne słowa? - rzekł z wyrzutem przyjaciel Kryłowa, pokazując mu jego opinię o utworze uwiecznioną na papierze. - Nie przejmuj się, mój drogi! - odparł Kryłow. - Przecież i tak wszyscy wiedzą, że moja specjalność to bajki! KRYSTYNA (1626-1689) \1 ' Królowa Szwecji (1632-1654), córka Gustawa II Addju, ostatnia u szwedzkiej linii Wazów. ( 257 Królowa Szwecji, Krystyna, mawiała: - Lubię mężczyzn nie dlatego, że są mężczyznami, lecz dlatego, że nie są kobietami... KURNAKOWICZ Jan (1901-1968) Znany aktor, po II wojnie światowej występował głównie w teatrach warszawskich, grał także w filmach. 258 Jan Kurnakowicz przechodząc kiedyś ulicą w Częstochowie dał żebraczce całe pęto zakupionej przez siebie kiełbasy. Staruszkę zatkało z wrażenia. Krzyknęła za odchodzącym ofiarodawcą: - Panie, panie, pan chyba się pomylił - tyle kiełbasy!? Kurnakowicz przystanął, uśmiechnął się i odwróciwszy się powiedział: - Babciu, w Częstochowie też się cuda zdarzają... LAMPI Giovanni Battista (1751-1830) Nadworny malarz w Wiedniu, Petersburgu; malował również w Polsce m.in. króla Stanisława Poniatowskiego. 259 W jednym z teatrów wiedeńskich grano sztukę młodego autora. Na przedstawieniu był obecny Lampi z jednym ze swoich przyjaciół. Kiedy wracali do domu, przyjaciel odezwał się: - Dziwi mnie, że tej nudnej sztuki nie wygwizdano. - Przecież, kiedy się ziewa, nie można gwizdać! - odpowiedział artysta. 89 LECHOŃ Jan (1899-1956) Poeta, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. 260 -W słynnej przed drugą wojną światową warszawskiej kawiarni "Ziemiańskiej" omawiano kiedyś "But w butonierce" Brunona Jasińskiego. - To grafoman! - orzekł bezapelacyjnie Jan Lechoń. Ktoś z obecnych zaperzył się słysząc te słowa: - Ależ tak nie można... na jakiej podstawie? Proszę o dowody! - Dowody? - zapytał Lechoń - A słowo honoru nie wystar-czy? LEHAR Franciszek (1870-1948) Kompozytor węgierski i główny twórca operetki wiedeńskiej (m.in. "Wesoła wdówka", "Kraina uśmiechu"). 261 Franciszek Lehar opowiedział kiedyś następującą historyjkę.- - Pewnego razu miałem dyiygować orkiestrą w małym mieście prowincjonalnym. Przyszedłszy na próbę, stwierdziłem z radością, że orkiestra jest nadspodziewanie liczna. Wśród instrumentów zauważyłem nawet puzon. W trakcie próby solo instrument ten nie wypadł jednak jak należało, przerwałem więc i zapytałem: - Panie puzonisto, dlaczego pana nie słychać? - Niestety, nie potrafię grać! - odpowiedział muzyk. - Dano mi ten instrument tylko po to, aby nasza orkiestra zrobiła na panu lepsze wrażenie... 262 Odbywał się proces dwóch młodych kompozytorów. Jeden oskarżał drugiego o kradzież melodii. Sąd nie mógł zaopiniować, bo obie melodie były bardzo do siebie podobne. Franci- -'•??' szek Lehar został wezwany do sądu w roli rzeczoznawcy. Przyniesiono fortepian i w obecności Lehara zagrano obie melodie, po czym przewodniczący zapytał: - Więc, jak pan sądzi? Kto jest poszkodowany? Lehar odpowiedział bez wahania.- - Offenbach! 90 LELEWEL Joachim (1786-1861) Historyk, bibliotekarz, polityk, profesor uniwersytetów w Wilnie i Warszawie. 263 Lelewel znany był z małej dbałości o język. Sam zresztą przyznawał, że pisze stylem "przyciemnym". Miał on pasję tworzenia nowych słów, często dziwacznych i niezrozumiałych. Jego przyjaciel, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, Onacewicz, wyliczając histoiyków polskich powiedział: - Mamy jeszcze jednego, największego - Lelewela! Szkoda tylko, że dzieła jego nie są dotąd na język ojczysty przełożone! LENGREN Zbigniew (ur. 1919) ,. . .,. -:, , „ Znany grafik, ilustrator, karykaturzysta. 264 Na drzwiach swojej pracowni Lengren umieścił napis tej tre-. ści: "Pukanie popsute. Proszę dzwonić!" LEONCAVALLO Ruggiero (1858-1919) ij''™' Kompozytor włoski (opery, operetki, balety, pieśni). 265 Ruggiero Leoncavallo podczas swego pobytu w Manchester postanowił pójść incognito do teatru, gdzie grano wówczas jedną z jego oper "Pajace". Siedzący obok niego jegomość oklaskiwał to arcydzieło z wielkim zapałem. Mistrz chcąc się dowiedzieć, czy ten entuzjazm jest szczery, zaczął krytykować operę. - Arcydzieło? - odezwał się. - Nie! Nie jestem tego zdania! Ja jako muzyk znam się na tym. Ta opera jest nic nie warta. Aria drugiego aktu wzięta żywcem z Berlioza. Duet pierwszego aktu - to kopia Gounoda, a co do finału - to marne naśladownictwo Verdiego. Tamten nic nie odpowiedział. Ale jakież było zdziwienie i przerażenie kompozytora, gdy na drugi dzień w jednym z naj-poczytniejszych dzienników Manchesteru przeczytał sensacyjny artykuł, którego tytuł wydrukowany był olbrzymimi literami i brzmiał: "Zdanie Leoncavalla o własnej operze "Pajace". Muzyk przyznaje, że to plagiat. Spowiedź kompozytora pozbawionego wszelkiej oryginalnej koncepcji". 91 LEOPOLD II (1835-1909) <' .- ''- Król Belgów od 1865 roku. 266 Pewien angielski książę pochwalił się Leopoldowi II posiadaniem licznej służby: - Czy Wasza Królewska Mość wie, że mam lokaja, którego jedynym zajęciem jest zajmowanie się moją fajką? - To jeszcze nic - odparł król - Do tej samej funkcji zatrudniam czterech ludzi: jeden przynosi fajkę, drugi ją napycha, trzeci zapala... - A czwarty? - zapytał z ciekawością książę. - Ten jest tylko po to, by ją palić, bo ja nie cierpię fajki... LIEBERMANN Max (1847-1935) Niemiecki malarz i grafik. 267 Max Liebermann wykonywał portret pewnej leciwej damy, żony bankiera. Gdy dama zrobiła kilka krytycznych uwag na temat swojego konterfektu, artysta przerwał jej groźnie: - Jeszcze jedno stówo, a namaluję panią taką, jak pani naprawdę wygląda! 268 Liebermann portretował kiedyś pewnego znanego internistę. Lekarz zasłaniając się brakiem czasu oświadczył mu, że może pozować tylko dwa razy, dodając: - Mnie wystarcza tylko jedna wizyta u chorego do wystawienia diagnozy! - Tak? - odezwał się malarz nie bez ironicznego uśmiechu. - Ale jeśli pan coś spartaczy, to pańską robotę pokryje ziemia. A jeżeli ja coś spartaczę, moja praca będzie latami wisiała na ścianie i świadczyła przeciwko mnie... LINCOLN Abraham (1809-1865) Prezydent Stanów Zjednoczonych (1861-1865), był realizatorem reform demokratycznych, współtwórcą praw przyznających wolność Murzynom; zginął odkuli zamachowca. 269 Prezydent Lincoln został pewnego dnia spytany przez swoją drugą małżonkę, kogo bardziej kocha: ją czy pierwszą? 92 Nie żartujmy pochopnie z siebie... .', Mądry mąż stanu odpowiedział: ' - Przypominasz mi swoim pytaniem pewnego starego farmera. Miał on dwa pełnokrwiste rumaki i jego również spytano, który z nich bardziej mu się podoba. Podrapał się wtedy farmer po łysinie i powiedział: - Jeden z nich kopie, drugi gryzie. Trudno rozsądzić, który z nich jest mniej niebezpieczny. 270 Pewna zarozumiała dama zażądała od Lincolna, aby jej synowi przyznał stopień oficerski. - Mój dziadek - wyjaśniała - walczył pod Lexingtonem, mój ojciec pod Nowym Orleanem, a mąż poległ pod Monterey... Nie proszę o ten stopień oficerski dla chwały, ale, aby stało się zadość sprawiedliwości. Lincoln odpowiedział: - Widać z tego, że pani rodzina zrobiła już wystarczająco dużo dla ojczyzny. Czas już dać tę szansę innym. 271 Prezydent Lincoln bardzo krytycznie oceniał od pewnego czasu zarządzenia swojego współpracownika MacClellana. Kiedyś wreszcie ten zdenerwowany do ostateczności uwagami prezydenta niezbyt grzecznie powiedział: - Pan prezydent zapewne uważa mnie za kompletnego idio-tę! - W żadnym wypadku! - odpowiedział Lincon, ale po chwili dodał: - Ale oczywiście, jak każdy człowiek, mogę się mylić... 272 Lincoln powiedział kiedyś MacGellanowi, który przedstawiał mu codziennie nazbyt drobiazgowe raporty na piśmie, w których roiło się od mało istotnych rzeczy, aby nie tracił czasu na pisanie i przekazywał raporty krótko i ustnie. Pewnego ranka Macdellan zameldował się u Lincolna z raportem: - Panie prezydencie, melduję, że wzięliśmy do niewoli sześć krów. Co z nimi zrobić? Lincoln nie zastanawiając się długo z całą powagą odpowiedział: i ,. 4 -Wydoić!' ' "S*J 94 LIPIŃSKI Eryk (1908-1991) u Wybitny grafik, ilustrator, karykaturzysta, wspólzałożydel tygodnika "Szpilki", twórca i wieloletni kustosz Muzeum Karykatury w Warszawie. 273 Po śmierci Józefa Piłsudskiego rektor Akademii Sztuk pięknych w Warszawie, Wojciech Jastrzębowski, zapytał swego ucznia, Eryka Lipińskiego, dlaczego nie idzie na pogrzeb marszałka. - Bo jestem przeciwny śmierci marszałka Piłsudskiego! - odpowiedział Lipiński. 274 Na konferencji w Ministerstwie Kultury i Sztuki dyskutowano na temat działania propagandowego obficie produkowanych w tym czasie plakatów. Twierdzono, że trudno jest ustalić, który plakat spełnił swoje propagandowe zadanie, a który nie. Pierwszy zabrał głos Eryk Lipiński. Powiedział: - Możemy stwierdzić z całą stanowczością, że plakaty wyborcze swoje zadanie spełniły. Wybory przecież wygraliśmy! Nastała chwila kłopotliwej ciszy. Pierwszy przerwał ją minister Lucjan Motyka, który nie wytrzymał i parsknął śmiechem. Potem ryknęli wszyscy. A Lipiński, udając zgorszonego, patrzył na zebranych z dezaprobatą. LISZT Franciszek (1811-1886) Wybitny węgierski kompozytor i pianista, czołowy twórca neoromanty-zmu. 275 Pewna dama zapytała Liszta: - Czy to prawda mistrzu, że pianistą trzeba się urodzić? - Naturalnie! - odpowiedział Liszt- - Nie narodziwszy się, nie można grać na fortepianie. 276 Franciszek Liszt znany był ze swego zaufania do ludzi. Pewnego razu w Paryżu, gdy szedł ulicą, zaczepił go człowiek z miotłą w ręce, prosząc o wsparcie. - Nie mam drobnych, mój kochany. Mam przy sobie tylko 50-frankowy banknot. - To ja go rozmienię. Tu obok jest sklep, tylko proszę przytrzymać miotłę. 95 Niewiele myśląc Liszt podał dozorcy pieniądze, a sam z miotłą czekał na jego powrót, gdy właśnie przechodziły tamtędy jeden z przyjaciół kompozytora. \ - Ten zamiatacz zakpił z ciebie. Nie zobaczysz więcej ani jego, ani swych pieniędzy! Tymczasem po chwili dozorca wrócił, wręczając Lisztowi całą kwotę. - Macie tu 25 franków - powiedział kompozytor. - A drugie 25 da wam ten pan, który zwątpił w waszą uczciwość. LOREN Sophia (ur. 1934) Znana włoska aktorka filmowa, liczne role w komediach i dramatach (m.in. "Matka i córka", "Małżeństwo po włosku, "Podróż"). 277 Sophia Loren zapytana, co sądzi o zniesieniu celibatu księży, powiedziała: - Powinno się im zezwolić na ożenek, ale żadnemu z nich nie dałabym później rozwodu... LORENTZ Stanisław (1899-1991) Historyk sztuki i muzeolog, autor wielu prac naukowych z zakresu muzealnictwa i konserwatorstwa, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego. 278 Kiedyś profesora Lorentza odwiedził książę Janusz Radziwiłł. Drzwi otworzyła mu córka uczonego. Ponieważ była akurat w trakcie czytania "Potopu" spytała ojca, czy ten pan jest krewnym Radziwiłłów z 'Trylogii". Kiedy Lorentz odpowiedział twierdząco, dziewczynka zawołała do ojca wielce oburzona: - Jak to? I nie zmienił nazwiska!? LUDWIK XIV (1638-1715) Król Francji od 1643 r; prowadził liczne wojny rozszerzając terytorium francuskie; doprowadził do szczytu absolutyzm francuski. 279 Pewnego razu Ludwik XIV dyskutował z hrabią de Guiche na temat wielkości władzy, jaką posiada król nad swoimi podwładnymi. Hrabia odważył się powiedzieć, że ta władza ma swoje granice. 96 - Mój hrabio - rzekł monarcha - a gdy pewnego dnia rozkażę ci rzucić się do Sekwany, to z pewnością wykonasz rozkaz? Hrabia ukłonił się i zamiast odpowiedzi, skierował się ku drzwiom apartamentu. - A dokąd to, mości hrabio? - zapytał zdumiony król. • - Sire - odpowiedział hrabia - idę się uczyć pływać... 280 Ludwik XIV ofiarował siostrze opactwo w Calles. Obecni na uroczystości goście olśnieni ilością diamentów, muzyką i udziałem wielu dostojników spośród wyższego kleru, byli zachwyceni. - Tak tu wszystko wygląda, jak w raju! - powiedziała jakaś ? dama. - Nie - odezwał się ktoś złośliwy - W raju nie ma tylu biskupów... LOMONOSOW Michał (1711-1765) Rosyjski przyrodnik, filozof, filolog i poeta. 281 Spotkawszy się z Łomonosowem, chłopem z pochodzenia, jeden z carskich dygnitarzy złośliwie zapytał: - Powiedzcie no, mileńki, dzięki czemu ośmieliliście się wejść do carskiego pałacu? Może macie znakomitych przodków? - Przodkowie nie są mi potrzebni, wasza dostojność! - odpowiedział Łomonosow. - Sam jestem znakomitym przodkiem! MADUROWICZ Maurycy (1831-1894) Lekarz, położnik i ginekolog, konstruktor wielu narzędzi chirurgicznych, m.in. kleszczy porodowych. 282 Maurycy Madurowicz asystował pewnego razu podczas porodu żony zamożnego kupca. Gdy wszystko poszło gładko i stosunkowo szybko, mąż położnicy uznał, że umówione poprzednio honorarium profesora jest zbyt wygórowane. Profesor starał się przekonać kupca o niestosowności jego postępowania, aż wreszcie widząc, że wszelkie jego argumenty są bezcelowe, zawołał do akuszerki: 97 - Madame, wsadzić dziecko z powrotem! Wówczas para rodzicielska podniosła gwałtowny protest i w rezultacie honorarium wypłacono w umówionej wysokości. MAHLER Gustaw (1860-1911) Austriacki kompozytor i dyrygent, znany twórca muzyki symfonicznej i wielu pieśni. 283 Gustawa Mahlera powiadomiono kiedyś, iż cesarz życzy sobie, by wzięto na warsztat operę skomponowaną przez jedną z wysokich osobistości dworu. Odpowiedź Mahlera, wówczas dyrektora Opery Wiedeńskiej, brzmiała: - Życzenie Jego Cesarskiej Mości jest dla nas rozkazem, zatem w programie przedstawienia wydrukowane będzie: "Opera wystawiona na rozkaz Jego Cesarskiej Mości Franciszka Józefa I". Opera nie ujrzała światła dziennego. MALCZEWSKI Jacek (1854-1929) Wybitny polski malarz, m.in. malował obrazy związane z polską martyrologią po powstaniu w 1863 r. oraz portrety. 284 Pewna bogata, lecz niezbyt urodziwa dama, zamówiła sobie portret u Jacka Malczewskiego. Obejrzawszy skończony już obraz, skrzywiła się niezadowolona: - Prawdę mówiąc, niezbyt się pan wysilił... - Prawdę mówiąc - replikował Malczewski w podobnym tonie - to i natura też niezbyt się wysiliła... MALJCKA Maria (ur. 1904) Aktorka i reżyser, grała role dramatyczne i komediowe. 285 Maria Malicka z właściwym sobie wdziękiem opowiadała znajomym po powrocie z turnee po prowincjonalnych miasteczkach: - Na jednej z małych stacyjek podszedł do mnie jakiś włóczęga i powiada: "Paniusiu, jestem głodny! Od wczoraj nic nie jadłem!" 98 - Poczekajcie, mój człowieku - rzekła litościwa artystka - zaraz zawołam męża... - Po co - zaoponował żebrak - nie jestem ludożercą...! MANN Tomasz (1875-1955) Jeden z najwybitniejszych prozaików niemieckich XX w. (m.in. powieści "Buddmbrookowie", "Czarodziejska góra", "Doktor Faustus"). 286 Tomasz Mann podarował swojemu synowi - który również był pisarzem - egzemplarz "Czarodziejskiej góry" z taką dedykacją: "Drogiemu koledze - pełen nadziei - ojciec". 287 Do Manna zgłosił się początkujący literat z teką pełną rękopisów. Po przeczytaniu kilku utworów prosił znakomitego pisarza o wyrażenie opinii. - Powinien pan - powiedział autor "Czarodziejskiej góry" -powinien pan czytać, jak najwięcej czytać. - Czy to takie konieczne? - zdziwił się młody człowiek. - Oczywiście, im więcej będzie pan czytał, tym mniej czasu będzie pan miał na pisanie... MANNERHEIM Carl Gustaw (1867-1951) Najwybitniejszy polityk fiński wszechczasów, głównodowodzący armii fińskiej w czasie dwukrotnej inwazji sowieckiej na ten kraj w 1939-1940 i 1941-1944. Wiatach 1944-1946 Mannerheim był prezydentem Finlandii. 288 W okresie swojej prezydentury Mannerheim zaprosił sowiecką delegację rozjemczą na kolację. W przemówieniu powitalnym powiedział z dumą: - Szanowni Panowie! Wznoszę toast za dwie najlepsze armie na świecie, sowiecką i fińską! Nasza armia jest jednak zbyt mała i dlatego wy jesteście tu teraz... , MAO Ce-Tung (1893-1976) Chiński przywódca polityczny i państwowy, od 1943 r. przewodniczący Komunistycznej Partii Chin: ukształtował swoisty kult swojej osoby; w 1966 r. zainicjował tzw. rewolucję kulturalną. 289 Mao miał zwyczaj wygłaszania w czasie podróży zagranicznych krótkiego, schematycznego przemówienia tej samej treści: 99 - "Dopiero teraz zaczynamy rozumieć, jak mądrzy byli nasi pradziadowie. Wymyślili sztukę druku, ale nie gazety; wymyślili proch strzelniczy, ale wykorzystywali go tylko do produkcji sztucznych ogni. I wreszcie wymyślili jeszcze kompas, ale zadbali o to, aby nie odkryć Ameryki..." 290 Podjęte w okresie rządów Chruszczowa próby poprawy stosunków Wschód-Zachód szty w parze z pogarszającymi się stosunkami Związku Radzieckiego z Chinami. Pogłębianie się konfliktu można również prześledzić na niektórych zapisach w encyklopediach. Wydana w Moskwie w 1955 r. encyklopedia nazwała Mao "największym teoretykiem marksizmu". W dwa lata później nowe wydanie tej samej encyklopedii nazwało go już "bardzo znanym teoretykiem marksizmu". W wydaniu z 1960 r. był nadal "teoretykiem marksizmu", ale w kolejnym wydaniu tylko "teoretykiem". ? , ? MARCEL Gabriel (1889-1973) Francuski pisarz i filozof. 291 Marcel na pytanie, jak można by lepiej urządzić świat, odpowiedział: - Wszystkie kobiety musiałyby być zamężne, a wszyscy mężczyźni kawalerami... MARIANOWICZ Antoni (ur. 1924) Satyryk, autor wierszy, fraszek, humoresek. 292 Odbył się lot Jurija Gagarina, pierwszego człowieka w Kosmosie, jak wówczas informowano. Lot w 1961 r. był absolutną .*??' sensacją w skali światowej i miał cel jednoznacznie propagandowy, podkreślający wyższość techniki radzieckiej nad amerykańską. Antoni Marianowicz tak tłumaczył w kabarecie Lidii Wysockiej niezwykłość tego wydarzenia: - Do tej pory w Związku Radzieckim był inny sposób wystrzeliwania bohaterów... 100 MARKS Karol (1818-1883) Niemiecki myśliciel i działacz rewolucyjny: twórca naukowego socjalizmu i podstaw materializmu (główne dńeło Kapitał'). 293 W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku Marks, mieszkający wówczas w Londynie, otrzymał od wydawcy z Lipska taki list: "Szanowny Panie! Przekroczył pan już o półtora roku termin nadesłania tekstu drugiego tomu pracy pt. "Kapitał", którą zobowiązał się pan napisać dla naszego wydawnicta. Jeśli więc wymieniony rękopis nie wpłynie do nas w ciągu pół roku, będziemy zmuszeni zamówić tę pracę u innego autora..." MARTIN Dean (ur. 1917) Amerykański aktor i piosenkarz, wiele ról filmowych (m.in. "Młode Lwy" i "Rio Bravo"). 294 Dean Martin opowiadał, jak przygotowywał się do odtworzenia roli paralityka: - Chcąc dokładnie poznać realia postanowiłem spędzić dwa dni w szpitalu i zapoznać się z psychologią chorych. Lekarze ułatwili mi zadanie i umieścili mnie w łóżku na sali z chorymi na paraliż. Pod koniec drugiego dnia zjawił się pastor, który wygłosił okolicznościowe kazanie do chorych, zakończone następującym zdaniem: - Bracia! Gdybyście byli obdarzeni prawdziwą wiarą, moglibyście powstać i chodzić! Na te słowa odrzuciłem kołdrę, wyskoczyłem z łóżka i skierowałem się prosto na duchownego. Pastor z wrażenia zemdlał i przez dobre pół godziny nie można go było docucić. MASTROIANNI Marcello (ur. 1924) Wybitny wioski aktor filmowy (m.in. role w filmach "Słodkie życie", "Osiem i pół"). 295 Mastroianni stwierdził kiedyś: - Przez całe życie prześladuje mnie myśl, że mężczyźni nie chcą być ludźmi wolnymi. Zawsze pragną być więźniami czegoś np. kariery lub jakiejś kobiety... 101 MATEJKO Jan (1838-1893) Najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego XIX w., malował wiele obrazów z historii Polski (m.in. "Bitwa pod Grunwaldem", "Hołd Pruski"). 296 Podczas swego pobytu w Krakowie w 1880 roku cesarz austriacki, Franciszek Józef I, postanowił odwiedzić pracownię Jana Matejki. Przygotowano odpowiednie obrazy, jak np. "Zjazd pod Wiedniem", "Odsiecz Wiedeńska", które były raczej miłe dla oka cesarskiego. Matejko nie znał niemieckiego, a tłumaczem był namiestnik, hrabia Potocki, który informował cesarza o treści zawieszonych na ścienie obrazów. Jednak w kącie wisiał szkic "Hołdu Pruskiego", którego w pośpiechu nie zdołano usunąć. W pewnej chwili cesarz zainteresował się szkicem i za pośrednictwema tłumacza zapytał, co on przedstawia. Zakłopotany Matejko wybrnął jednak dowcipnie z trudnej sytuacji odpowiadając: - To jest rysunek do pewnej bajki dla dzieci pt. "Historia się powtarza". MAUGHAM Willi Somerset (1874-1965) ?/ Pisarz angielski, autor powieści i nowel społeczno-psychologicznych. 297 Gdy Somerset Maugham zachorował, odwiedziła go pewna dama, która pod koniec wizyty spytała: - Czy mam panu przynieść następnym razem: kwiaty, czy słodycze? Pisarz odparł z uprzejmym uśmiechem: - Moja pani, na słodycze jest już za późno, a na kwiaty jeszcze za wcześnie... MAUPASSANT Guy de (1850-1893) Znany pisarz francuski, autor licznych nowel, powieści, sztuk teatralnych i artykułów. 298 Zanim Guy de Maupassant został sławnym pisarzem, pracował jako urzędnik we francuskim Ministerstwie Wojny; jego ówczesny szef taką wystawił o nim opinię.- 102 "Staranny, skromny, ale nie umie poprawnie zredagować listu... ?'•;., - '.>- ;'Vi.3it>•,;•?.»?.• MAXWELL Robert (1923-1991) ' ^' Znany brytyjski magnat prasowy czeskiego pochodzenia. 299 Maxwell był nieprzejednanym przeciwnikiem palenia, co potwierdza fakt, że w jego biurach i redakcjach gazet były wyznaczone sektory, w których palenie było surowo zabronione. Pewnego dnia Maxwell spotkał mężczyznę, który złamał obowiązujący zakaz i przypomniał mu, że jest to równoznaczne z naty- , chmiastowym zwolnieniem z pracy. - Ile pan zarabia? - zapytał Maxwell. - 75 funtów tygodniowo. Maxwell wyjął z portfela 300 funtów, wręczył zdumionemu mężczyźnie i powiedział: - To pańskie miesięczne wynagrodzenia. Jest pan zwolniony! Mężczyzna schował pieniądze do kieszeni i odszedł nie powiedziawszy ani słowa i tym, że jest wezwanym pilnie w celu doraźnego usunięcia awarii ... hydraulikiem. MEDICI Cosimo (1529-1574) Książę Florencji od 1537 r., mecenas sztuki, założyciel galerii Uffizi we „_ Florencji, gdzie mieści się jeden z najcenniejszych zbiorów malarstwa w '•"'-świecie. 300 Książę Medici, który w wolnych chwilach zajmował się rzeźbą, wykonał posąg Neptuna i kazał go postawić na głównym placu Florencji. Pewnego dnia książę zapytał wielkiego architekta, rzeźbiarza i malarza Michała Anioła Buonarotti. - Jakie uczucia budzi w tobie mój Neptun.? - Religijne! - odpowiedział genialny artysta. - Jak to religijne? - zdumiał się książę. - Ilekroć widzę ten posąg - powiedział Michał Anioł - proszę Opatrzność, aby darowała księciu, iż zmarnował tak piękny ka- wał marmuru. ?AK) 103 Menuhin Yehudi (ur. 1916) Amerykański skrzypek, jeden z największych wirtuozów w świecie. 301 Menuhin miał 13 lat, kiedy w 1929 r, zagrał jako solista koncerty Beethovena i Brahmsa z zespołem Filharmonii Berlińskiej pod dyrekcją Bruno Waltera. Po koncercie Albert Einstein przyszedł do garderoby młodego muzyka, aby mu osobiście pogratulować: - Dzisiaj pokazałeś - powiedział Einstein - że Bóg naprawdę istnieje! 302 Pewnego razu Menuhin demonstrował gościom amatorskie filmy z udziałem swoich dzieci. Gdy po długich i nudnych projekcjach goście otrzymali wreszcie kolację i podpili sobie, ośmielony tym słynny aktor, Charles Laughton, rzekł: - Zawsze żałowałem, iż nie mam dzieci, ale tarez żałuję jeszcze bardziej. Gdybym bowiem je miał, zaprosiłbym pana Me-nuhina do siebie i przez długie godziny musiałby wysłuchiwać, jak moje wspaniałe dzieci potwornie rzępolą na skrzypcach... METTERNICH Klemens von (1773-1859) Austriacki mąż stanu, m.in. minister spraw zagranicznych i kanclerz. 303 Książę Metternich zwrócił się kiedyś do Aleksandra Dumasa z prośbą o autograf. Pisarz, który był akurat w tarapatach finansowych, napisał: "Otrzymałem od Jaśnie Książęcej Mości Met-ternicha 25 butelek najlepszych win z jego piwnic. A.DUMAS". Książę przeczytawszy ten list roześmiał się... wino kazał wysłać. MEUNIER Constantin Emile (1831-1905) Belgijski rzeźbiarz, malarz i grafik. ; 304 Meunier będąc w Anglii pragnął zwiedzić pałac Pittich. Przyjeżdża więc i zwraca się do lokaja, który otworzył drzwi: - Czy mógłbym obejrzeć zabytki pałacu? Stary lokaj z całą powagą odpowiada: - Niestety, nie można, pani hrabina wyjechała... 104 0? Niech Bóg daruje księciu takie zmarnowanie materiału 105 305 Constantin Meunier szukał mieszkania na przedmieściu. Po wielu wędrówkach znalazł obszerne i wygodne mieszkanie, które ogromnie mu się spodobało. Jedyne zastrzeżenie wzbudzał wysoki budynek zasłaniający widok. - Co się tam znajduje? - zapytał Meunier gospodyni. - O, niech pan tym się wcale nie przejmuje. - pocieszała malarza uprzejma gospodyni. - To jest tylko fabryka dynamitu, która wcześniej czy później wyleci w powietrze i widok będzie wspaniały. ,Ł MICKIEWICZ Adam (1798-1855) *, ; Najwybitniejszy polski poeta, wieszcz narodowy. - '? ' 306 W czasie swojego wykładu w College de France o sympatii Polaków do Francuzów Adam Mickiewicz stwierdził: - Sympatia ta jest tak wielka, że każdy Polak już czwartego dnia po przybyciu do Francji potrafi mówić po francusku. Pewien słuchacz, który widać nie był przekonany o doskonałości francuszczyzny naszego wieszcza, powiedział do siedzącego obok kolegi: - Wszystko wskazuje na to, że pan Mickiewicz przebywa we Francji dopiero trzeci dzień... MIERZEJEWSKI Jacek (1883-1923) ;* Malarz, członek grupy Formiści - pejzaże, martwe natury, obrazy groteskowe. 307 Jacek Mierzejewski na pewnym przyjęciu spotkał żonę swego niedawno zmarłego przyjaciela i zaprosił ją do tańca. - Dziękuję ci - odpowiedziała - ale, niestety, jestem w żałobie. - Wiem - odpowiedział artysta - i dlatego będę tańczył bar-dzo wolno... MIERZEJEWSKI Jerzy (w. 1917) Malarz - malarstwo figuratywne, pejzaże, portrety, gobeliny. Profesor Wyższej Szkoły Filmowej w Łodń. 106 3O8 Jerzy Mierzejewski poprosił kiedyś żonę, aby obudziła go o szóstej rano. Ponieważ chwilowo pokłóceni małżonkowie porozumiewali się przy pomocy kartek, artysta napisał: "Obudź mnie o szóstej rano". Nazajutrz po obudzeniu z przerażeniem stwierdził, że jest już godzina dziesiąta. A obok na kołdrze leżała kartka z krótkim liścikiem: "Wstawaj, już szósta!" 309 Na jednej z wystaw Jerzy Mierzejewski pokazał dwa pejzaże. Oba obrazy malowane były identyczną techniką i były tej samej wielkości. Jeden przedstawiał wschód słońca, a drugi - zachód. Cena pierwszego obrazu wynosiła trzy tysiące złotych, drugiego - dwa tysiące. Ktoś więc zapytał malarza: - Czym pan tłumaczy różnicę w cenie tych dwóch obrazów? - Proszę pana - wyjaśnił artysta - kiedy maluję wschód, muszę wstać o piątej rano... MILLER Arthur (ur. 1915) Wybitny dramaturg amerykański (m.in. "Śmierć komiwojażera", " : w Salem") i scenariuszy filmowych (m.in. "Skłóceni z życiem"). ces Pro- 310 Arthur Miller siedział w barze, kiedy od sąsiedniego stolika podniósł się mężczyzna, podszedł do niego i wyciągnął rękę na powitanie: - Ty jesteś Arthur Miller, prawda? - Coż, zgadza się... - Czy pamiętasz mnie? - Cóż... prawdę mówiąc... - twarz wydała mu się znajoma. - Ależ Art, mówi do ciebie Sam, twój stary kumpel! Nie zapomniałeś przecież wspólnych lat beztroskiego dzieciństwa?! - Obawiam się, że... - Z pewnością zauważyłeś, że nieźle mi się powodzi. Jestem właścicielem dobrze prosperujących domów towarowych. A co ty porabiasz, Art? -Rszę- ;. ; i,; - Co piszesz? , f . y - Głównie sztuki teatralne. - Czy któreś z nich zyskały popularność? ..Vlfl^r,<- ;>/N 107 1 - Niektóre tak. - Czy powinienem słyszeć o którejś z nich? - No, może słyszałeś o "Śmierci komiwojażera"? Usta Sama otworzyły się w szerokim uśmiechu, twarz poczerwieniała mu z emocji. Kiedy wreszcie był w stanie przemówić, wyszeptał: - A więc to ty jesteś Arthur Miller!? . r MILTON John (1609-1674) Poeta angielski, pisał wielkie eposy religijno-filozoficzne i tragedie w stylu antycznym. 311 Sławny poeta Milton był niewidomy. Gdy ożenił się po raz trzeci z córką zamożnego właściciela ziemskiego, panną Elisa-beth Minshall, usłyszał od jednego ze znajomych, który go odwiedził, taki oto komplement: - Pańska małżonka jest jak róża! - Koloru nie widzę, bo jestem niewidomy - odpowiedział poeta - ale kolce czuję... 312 Spytano raz Miltona, dlaczego król może się koronować w czternastym roku życia, a żenić dopiero w osiemnastym. - Dlatego - odparł pisarz - że łatwiej jest rządzić państwem, niż kobietą. MINKIEWICZ Janusz (1914-1981) Poeta, satyryk, pisał też wiersze dla dzieci. 313 Rok 1980. Janusz Minkiewicz dowiaduje się, że dość liczna grupa członków PZPR złożyła legitymacje partyjne i w pewnej chwili mówi: - I znowu zanieczyszczają nam szeregi bezpartyjnych... 314 Ktoś w towarzystwie, w którym znajdował się m.in. Minkiewicz, powiedział o pisarzu Antonim Słonimskim: - Antoni lubi ocierać się o władzę! - Aż do krwi! - replikował Minkiewicz. 108 MODRZEJEWSKA Helena (1840-1909) Aktorka, odtwórczyni ról tragicznych o światowe) sławie (m.in. wieloletnie występy w Stanach Zjednoczonych). 315 Helena Modrzejewska podczas swoich gościnnych występów w Ameryce została zaproszona do pewnego prywatnego domu. Po kolacji zebrani goście nalegali, aby coś zadeklamowała po polsku. Artystka wymawiała się, ale wreszcie uległa prośbom. Wrażenie było wstrząsające. Zebrani z trudem mogli powstrzymać się od łez, mimo że nie rozumieli ani słowa. A gdy zapytano, jaka była treść deklamowanego utworu, Modrzejewska odrzekła: . , - Liczyłam od jednego do stu... :? /.? MOLIER (właśc. Jean Baptiste Poąuelin) (1622-1673) Najwybitniejszy komediopisarz francuski (m.in. "Świętoszek", "Don Ju- ^ an"), był również cenionym aktorem. 316 Pewien duchowny prosił Moliera, aby coś ofiarował na klasztor. - Zbyt wiele mam długów - odpowiedział największy komediopisarz francuski. - Winien jesteś Bogu więcej, aniżeli wszystkim twoim wierzycielom razem! - tłumaczy zakonnik. - Oczywiście! - odparł autor "Świętoszka" - ale Pan Bóg nie nalega tak natarczywie na spłatę długów, jak inni wierzyciele. f MOLNAR Franciszek (1878-1952) Znany pisarz węgierski, m.in. napisał powieść dla młodzieży "Chłopcy z Placu Broni". 317 Molnar był wiele razy żonaty. Kiedy zdarzyło się, że miał zawrzeć kolejny związek małżeński i na uroczystość zaślubin przybył w zwykłym garniturze, zrozpaczona narzeczona zawołała: - Ależ, Franciszku, a gdzie twój frak? - Frak, moja droga - powiedział Molnar - zakładam wyłącznie na premierę... , ... 109 318 Franciszek Molnar podróżował kiedyś po Anglii pociągiem, który straszliwie się wlókł. Zirytowany pisarz zaczął więc narzekać w obecności konduktora. Obrażony Anglik odrzekł: - Jeśli panu nie odpowiada ten pociąg, dlaczego pan nie wysiądzie i nie pójdzie piechotą? - Zrobiłbym to - odparł Molnar - ale gospodarze nie są przygotowani na moje wcześniejsze przybycie...! 319 Franciszek Molnar miał w domu prawdziwą menażerię: trzymał kota, psa, a nawet sępa. - Nienawidzę bydląt! - zwykł mawiać - Ale uwielbiam zwierzęta! MONIUSZKO Stanisław (1819-1872) Wybitny kompozytor, twórca polskiej opery narodowej (m.in. "Halka", "Straszny dwór , "Hrabina"). 320 Po pierwszym przedstawieniu "Halki" w Wilnie w 1854 roku Stanisław Moniuszko zapytał swego znajomego, starego szlachcica, jak mu się podobała opera: - E... tam... za długa historia, dałby stolnik dziewczynie krowę w pierwszym akcie i sprawa skończona. MONTAIGNE Michel (1533-1592) Francuski pisarz i filozof. 321 Michel de Montaigne zauważył pewnego razu, będąc w towarzystwie, że najsprawiedliwiej na świecie podzielony jest rozum. Gdy ciekawi zapytali, jak doszedł do tego wniosku, odpowiedział: - Przecież jeszcze nigdy nie zdarzyło się, aby się ktoś uskarżał na brak rozumu... MONTGOMERY Bernard Law (1887-1976) Marszałek brytyjski, jeden z głównych dowódców sił sprzymierzonych w okresie II wojny światowej. 322 W kilka lat po zakończeniu II wojny światowej, będąc w gronie przyjaciół, marszałek Montgomery powiedział: 110 - Większą część swego życia spędziłem na walce z Niemcami i politykami. Z Niemcami walka była łatwiejsza... 323 Kiedyś Montgomery zwiedzał londyńskie muzeum wojskowe i spytał w pewnej chwili dyrektora, wskazując jakiś list: - Skąd to się tu znalazło? - Nie poznaje pan? - odpowiedział dyrektor. - To przecież sporządzony przez pana własnoręcznie plan natarcia na To-bruk! - Bzdura! - żachnął się marszałek. - Przecież to jeden z moich listów do żony... MORAVIA Alberto (1907-1990) Pisarz włoski, autor znanych powieści (m.in. "Rzymianka", "Pogarda") i wielu opowiadań. 324 Pewnego razu zapytano Moravię, czy jego zdaniem, kobiety zdradzające mężów miewają wyrzuty sumienia. Pisarz odpowiedział: - Z pewnością dużo mniejsze, niż kobiety dochowujące wier-ności... 325 Pewien młody pisarz włoski zapytał Alberto Moravię wprost: - Mistrzu, jak pisać? '.-: ? -. ???•??,. Moravia hamując rozbawienie odpowiedział: - Od lewej do prawej, drogi panie! MOREAU Jeanne (ur. 1928) Znana francuska aktorka filmowa (m.in. "Windą na szafot", "Noc"). 326 Jeanne Moreau przez wiele lat była zapaloną kolekcjonerką kostiumów... kąpielowych. Aby zrobić przyjemność swojemu przyjacielowi, paryskiemu dyktatorowi mody, Pierre Cardin-owi, Jeanne ofiarowała mu zdjęcie w bardzo skąpym bikini. Mistrz długo przyglądał się fotografii nic nie mówiąc. - Widzę, że podziwiasz mój kostium. - stwierdziła aktorka z satysfakcją. - Nie! - odrzekł Cardin. - Po prostu szukam go...! i 111 MOZART Wolfgang Amadeus (1756-1791) Jeden z najwybitniejszych twórców muzyki klasycznej (m.in. opery: "Wesele Figura", "Don ]uan", "Czarodziejski Flet"). 327 Mozart, który rozpoczął karierę jako cudowne dziecko, sam nie znosił tego rodzaju młodocianych talentów. Pewnego razu zaproszono go na popis młodego wirtuoza z prośbą o wydanie swego sądu. Po ukończonym popisie Mozart zwrócił się do chłopca: - Nie brak ci talentu. Przy wielkiej pilności możesz daleko zajść! - Chciałbym jednak zacząć komponować juz teraz. - odpowiedział młody pianista. - Mistrzu, proszę cię, powiedz mi, jak się to robi? - O, musisz poczekać, aż będziesz starszy. - Ale przecież ty, mistrzu, komponowałeś, jak byłeś dzieckiem! - Tak, to prawda. Ale nie pytałem nikogo, jak się to robi. 328 Na wielkiej aukcji rękopisów w Kolonii wystawiono na sprzedaż autentyczny list Mozarta, w którym kompozytor, będąc na granicy nędzy, prosi o wsparcie w wysokości 100 guldenów. List Mozarta został sprzedany za 21 tysięcy marek zachodnio-niemieckich. MROZEK Sławomir (ur. 1930) Wybitny polski dramaturg i prozaik, jego sztuki teatralne, wystawiane w wielu krajach zyskały międzynarodową sławę (m.in. "Tango", *Emigam-ci"). 329 W Polsce bawił na gościnnych występach znany pisarz szwaj-carski, Friedrich Durrenmatt. Otaczał go zbity tłum, pełen snobów, jeden tylko Mrozek tkwił, milcząc, w dalekim kącie. Ktoś spośród podnieconych organizatorów powiada: - A pan, panie Sławomirze, nic pan nie chce usłyszeć od mistrza?!... Na to Mrozek: - Dobrze. Niech go pan ode mnie zapyta, co słychać... 112 NALKOWSKA Zofia (1884-1954) Znana polska pisarka (m.in. powieści "Romans Teresy Hennert", "Niedobra miłość", "Granica", utwory dramatyczne "Dom kobiet"); autorka znanej relacji o zbrodniach hitlerowskich "Medaliony". 330 Do Nałkowskiej, znanej z niezwykłej uprzejmości, przyprowadził ktoś początkującego pisarza nazwiskiem Piernik. - Piernik jestem. - przedstawił się przybyły. - Ach, skądże! - uśmiechnęła się oponując pani domu. -Daleko panu do tego! NAPOLEON I (Bonaparte) (1769-1821) ! ;; ' Wybitny wódz i polityk, cesarz Francuzów (1804-1815). 331 Kiedyś jeden z Polaków powiedział do Napoleona I: - Wierzymy, że Bóg i Napoleon uratują nasz kraj! Na to cesarz: - W połowie wasza wiara jest słuszna! . ' '; "" ' '? NEGRI Pola (właśc. Apolonia Chahipiec) ':";f- :" (1896-1987) Światowej sławy polska aktorka, gwiazda filmu niemego, od 1938 r. aż do śmierci mieszkała w USA. Wystąpiła m.in. w takich filmach, jak "Niewolnica zmysłów", "Madame Dubarry", "Anna Boleyn . 332 Pola Negri nie bez goryczy powiedziała na kilka lat przed śmiercią: ,-, - Za moich czasów kino było namiastką przybytku sztuki, "' niesłusznie uważaną za budę jarmarczną. Obecnie jest namiastką domu publicznego, niesłusznie uważanego za przybytek sztuki... NESTROY Johann Nepomuk (1801-1862) Austriacki dramaturg i aktor, twórca tzw. farsy wiedeńskiej. 333 Johan Nestroy był dyrektorem teatru. Kiedyś wtargnęła do jego gabinetu młoda aktorka wołając: 113 - Drogi dyrektorze, obroń mnie przed podłymi oszczerstwami, które na mój temat rozsiewają. Ludzie mówią, jakobym miała sześcioro nieślubnych dzieci! - Ależ dlaczego się pani oburza. Z tego, co ludzie mówią, zwykle tylko połowa jest prawdą! NILSSON Birgit (ur. 1918) Znana szwedzka śpiewaczka operowa (sopran), wybitna wykonawczyni dziel Wagnera. 334 Pewnego razu zapytano Birgit Nilsson, co niezbędne jest do osiągnięcia sukcesu w roli Izoldy. - Wygodne obuwie! - brzmiała zaskakująca odpowiedź. NOBEL Alfred (1833-1896) Wybitny szwedzki chemik i przemysłowiec, autor wielu wynalazków (m.in. dynamitu), fundator nagrody Nobla. 335 Dyktując swój testament notariuszowi Nobel postanowił: - Mój służący, Franciszek, otrzyma za wierną służbę 10 tysięcy koron... Obecny przy tym Franciszek, słysząc tę niespodziewaną dla siebie wiadomość upuścił szklankę, która się rozbiła, a Nobel spokojnie dyktował dalej: - ... po odliczeniu 3 koron za stłuczoną szklankę! 336 W czasie swojego pobytu w Paryżu Alfred Nobel otrzymał od jakiegoś rzeźbiarza list z prośbą o 5 tysięcy franków zapomogi. Na ogół bardzo uczynny, szwedzki milioner tym razem odmówił odpisując, że ma mnóstwo innych obowiązków do wypełnienia i kończąc słowami: - Gdybyśmy byli tylko dwaj na świecie, posłałbym panu tę sumę. Na to artysta: - Gdybyśmy byli sami na Ziemi, przydzieliłby mi pan kawałek gruntu i nie potrzebowałbym pana pieniędzy! Nobel ubawił się tą odpowiedzią i wysłał oczekiwaną sumę... 114 NORBLIN Stefan (1892-1965) :'• ?:'' '/?. i Malarz, portrecista, grafik. .-.-?•?•? ,S 337 Stefan Norblin zwrócił się do pewnej pani, którą właśnie poznał: - Zapraszam panią na kolację, a potem do mnie na kawę... - Cóż pan sobie myśli! - zawołała dama - że jestem kokot-ką? - Ach, broń Boże! - uspokoił ją Norblin. - Przecież nikt nie mówi o płaceniu... 338 Norblin siedział pewnego razu w kawiarni w towarzystwie przystojnej blondynki. Dla siebie zamówił koniak, a dla swej towarzyszki pół czarnej. - Jest pan zbyt pewny siebie - powiedziała blondynka. -Panu się zdaje, że pół czarnej wystarczy, aby mnie zdobyć...? Norblin natychmiast zawołał kelnera: - Proszę dla pani dużą czarną! 339 Kiedy do pracowni malarza Norblina przyszedł jego przyjaciel i zapytał artystę, czemu jeden z jego obrazów wisi odwrócony do ściany, ten odpowiedział: - Ach! Pani baronowa dotychczas mi za niego nie zapłaciła, więc nawet nie chcę na nią patrzeć! ^ , , NORWID Cyprian Kamil (1821-1883) Malarz, poeta, dramaturg. 340 W paryskiej pracowni odwiedził kiedyś Cyprianna Kamila Norwida jego dobry znajomy, ziemianin z Wołynia. Zastawszy artystę, w brudnym fartuchu przy sztalugach wyraził zdziwienie: - Cóż to, pan dobrodziej musi tak sam malować? - zapytał ze smutkiem Norwida. - Niestety! - brzmiała odpowiedź. - Nie mam lokaja i muszę sam to robić... 115 NOSKOWSKI Zygmunt (1846-1909) Znany polski kompozytor, pedagog: komponował m.in. pieśni, kantaty, opery. 341 Zygmunta Noskowskiego pochłoniętego całkowicie swymi myślami spotyka dyrektor Filharmonii Warszawskiej: - Daję rubla, by dowiedzieć się o czym pan teraz myśli -zawołał dyrektor. - Ależ to, o czym myślę, nie jest warte rubla! - odrzekł niedbale Noskowski. - A jednak? - O czym to pan myśli? - nalegał dyrektor. - O szanownym panu! - uprzejmie skłonił się Noskowski. OLSZA Tadeusz (1900-1975) Znany aktor i piosenkarz kabaretowy, występował m.in. w jednym z najbardziej znanych polskich kabaretów "Qui Pro Quo". 342 Na pogrzebie Lucyny Messal, divy sprzed obu wojen, zwanej przez publiczność czule Messalką, tłumy były nieprzebrane. Obserwując to morze głów, Olsza z dobrze zagraną zawiścią zawodową westchnął: - Ech, ta zawsze miała komplet!... ORKAN Władysław (właśc. Franciszek Smreczyński) (1875-1930) Znany polski pisarz, tworzył nowele i powieści z życia wsi podhalańskiej (m.in. "Komornicy", "W roztokach"). 343 W dniu 1 kwietnia 1904 r. w krakowskim dzienniku "Czas" ukazał się artykuł o spustoszeniu, jakie poczynił wiejący wówczas od kilku dni w Tatrach halny. Artykuł został opatrzony tytułem "Szalał tu wielki orkan". Następnego dnia do redakcji dziennika nadszedł telegram tej treści: "Nie szalałem! STOP. Z poważaniem WŁADYSŁAW ORKAN". PADEREWSKI Ignacy Jan (1860-1941) Światowej sławy polski pianista, kompozytor, polityk: w latach 1919-1920 premier i minister spraw zagranicznych Polski. 116 344 W skład polskiej delegacji na konferencję pokojową w Wersalu (1919 r.) wchodził Ignacy Paderewski. Spytał go George demencau: - Czy pan premier jest może kuzynem tego wielkiego muzyka? - Ja sam jestem tylko muzykiem... ' ' - . ' - Mon Dieu, cóż za upadek!!... 345 Pewnego razu Paderewski koncertował w Londynie. Na sali było duszno i dwie panie zażądały, by okna zostawić otwarte. Powstał silny przeciąg a wówczas Paderewski zwrócił się do dam.- - Muszę prosić o zamknięcie okien. Nie mogą panie mieć naraz aż dwóch przyjemności: słuchać dobrej muzyki i zabijać pianistę! 346 Paderewski nosił długie, artystycznie rozwiane włosy, jasno-rudego koloru. Po koncercie w berlińskiej Akademii Śpiewu czekał na dorożkę, otoczony grupą melomanów i wielbicielek. Na pytanie dorożkarza, dokąd ma jechać, przechodzący chodnikiem obcy elegancko ubrany mężczyzna, powiedział głośno: - Do fryzjera! Po tym incydencie Paderewski nigdy już w Berlinie nie koncertował. 347 Będąc w Warszawie Paderewski często odwiedzał 70-letniego wówczas profesora Chałubińskiego, którego poznał w Zakopanem. Podczas tych wizyt zaprzyjaźnił się także z Aleksandrem Świętochowskim. Obaj uczeni przy każdej okazji prosili Paderewskiego, aby grał im utwory Mozarta, którym się entuzjazmowali, nie przestając dowodzić, że takiej muzyki nikt już dziś nie potrafiłby napisać... Obruszył się Paderewski, dotknięty nieco w swych kompozytorskich ambicjach i postanowił odegrać się na obu przyjaciołach. W trakcie następnej wizyty u Chałubińskich zasiadł, jak zwykle, do fortepianu. Po wysłuchaniu utworu Chałubiński zerwał . się z fotela i zawołał: ... , 117 - Ach! Mozart! Cóż za wspaniały utwór! No i powiedz sam, mój drogi, czy jest dzisiaj ktoś, kto umiałby napisać taką muzykę?! - Owszem, jest. Ten "Menuet" jest mój! Z czasem "Menuet" Paderewskiego zyskał sobie ogromną popularność na całym świecie. . ; PASCAL Blaise (1623-1662) Francuski matematyk, fizyk, pisarz i filozof. 348 Pascal zwykł był mówić o współczesnych mu autorach, że zamiast pisać "moja książka, mój komentarz, moja historia" itp., powinni byli używać słów "nasza książka, nasz komentarz, nasza historia", gdyż ich dzieła zawierają więcej myśli cudzych niż własnych... PATTI Adelina (1843-1919) Wioska śpiewaczka (sopran koloraturowy), jedna z najsłynniejszych artystek operowych. 349 Adelina Patti, zanim osiągnęła sukcesy na polu artystycznym, miewała trudności finansowe i musiała nawet zaciągnąć długi u rzeźnika. Na pierwszym jej występie zjawił się również ów rzeźnik. Widząc entuzjazm publiczności i kwiaty, a pragnąc ze swej strony również złożyć hołd artystce, wrzasnął: - Patti, Patti, kwita za mięso!!! PERKINS Anthony (ur. 1929) Znany amerykański aktor filmowy. ...... 350 Anthony Perkins, po powrocie do Stanów z dłuższego pobytu w Europie, na pytanie, jakie są europejskie kobiety, odpowiedział: - Kobiety europejskie dzielą się na dwie grupy: takie, które się poślubia i takie, z którymi można się zabawić. Chętnie ożeniłbym się z Europejką - dodał na zakończenie Perkins - ale wszystkie przeze mnie spotkane chciały się tylko zabawić... 118 ?-$4* PICASSO Pablo (1881-1973) Światowej sławy malarz hiszpański (m.in. "Guernica", "Wojna ipokój") 351 Jeden z lekarzy odezwał się do Picassa w te słowa: - Nie mogę mówić o wartości pańskich obrazów, jednak z punktu widzenia anatomii, wyobrażeni na nich ludzie są po prostu chorzy. - Mimo to, doktorze, będą oni dłużej żyć od pańskich pacjentów! - odpowiedział malarz. 352 W czasie hitlerowskiej okupacji Francji, gdzie przebywał Picasso, malarz często był odwiedzany przez Niemców. Każdemu, kto zjawił się w atelier, Picasso, mówiąc, "pamiątka", wręczał kopię swego słynnego obrazu przedstawiającego zniszczenie przez hitlerowców hiszpańskiego miasta Guernica. Pewnego ra- • zu do pracowni przyszedł agent gestapo. Wyjąwszy z portfelu kopię obrazu agent zapytał: • - Czy to jest pańskie dzieło? - Nie! Wasze! - odpowiedział Picasso. ? 353 W obecności Pabla Picassa rozprawiano o współczesnej młodzieży. - Prawdą jest - odezwał się w pewnej chwili Picasso - że dzisiejsza młodzież jest rzeczywiście okropna. Ale najstraszniejsze, że my do niej nie należymy. 354 Pablo Picasso po obejrzeniu wystawy rysunków dziecięcych stwierdził: - W ich wieku malowałem, jak Rafael, lecz musiałem przeżyć kilkadziesiąt lat, by nauczyć się malować, jak oni. 355 Pewna Amerykanka kupowała kiedyś rysufBjk Pabla Picassa, bardzo go chwaląc, Stopniowo jednak komplementy malały, aż wreszcie nabywczym zapytała malarza: - Co właściwie przedstawia ten rysunek? - Najściślej rzecz biorąc wartość trzech tysięcy franków! -brzmiała odpowiedź. 119 120 356 Pablo Picasso często obawiał się, że podczas prezentacji wystaw jego obrazów, któreś z płócien może ulec uszkodzeniu. Kiedyś na jego żądanie, pod świeżo namalowaną martwą naturą, umieszczono napis: "Prosimy nie dotykać! Natura jeszcze niezupełnie martwa...!" 357 Pablo Picasso zwiedzał pewnego razu wystawę prac początkującego malarza. - Jak podoba się panu ten obraz, mistrzu? - spytał ten. - Mógłby być gorszy! - Przykro mi słyszeć te słowa. Czy nie może pan nic zmienić w swym oświadczeniu? - Owszem. Nie mógłby być gorszy... 358 Na wystawie dzieł Picassa zwrócił się do niego jeden ze zwiedzających. - Przepraszam, mistrzu, ale ja ciągle nie mogę zrozumieć pańskich dzieł. - A język chiński pan rozumie? - odpowiedział pytaniem Picasso. - Nie! - Więc widzi pan, z malarstwem jest podobnie, jak z językiem chińskim: trzeba się go uczyć, aby zrozumieć! l;>s PIETRZAK Jan (ur. 1937) Autor i wykonawca wielu utworów kabaretowych, piosenek (m.in. "Żeby Polska była Polską"), założyciel i kierownik kabaretu studenckiego "Hybrydy" oraz kabaretu "Pod Egidą". 359 Rok 1985. Pietrzak ma kłopoty z otrzymaniem paszportu. Telefonuje więc pod uzyskany w Biurze Paszportowym numer. Odzywa się solidnie naoliwiony bas.- - Tu pułkownik Pypczak z ministerstwa Spraw Wewnętrznych. - Tu generał Jan Pietrzak z Ministerstwa Kabaretu! ĄF. 121 POE Edgar Allan (1809-1849) Amerykański poeta, nowelista, krytyk literacki. 360 Kiedyś do Edgara Poe znajdującego się w otoczeniu przyjaciół podbiegł młody człowiek i aby wykazać się wobec wszystkich zażyłością z pisarzem zawołał: - Drogi Edgarze! Jakże dawno cię nie widziałem! - Sądzę - odpowiedział Poe - że od urodzenia...! PONIATOWSKI Stanisław August (1732-1798) Król Polski (1764-17QS\ ——------'• ••• ________ „ »ugU3l \X/ JZ.-1/yO) Król Polski (1764-1795), mecenas nauki i sztuki, współtwórca Konstytucji 3 maja. 361 Król Stanisław August Poniatowski słynął z tego, że rozdawał szerokim gestem ordery. W czasach tych Warszawa bawiła się taką anegdotą. Król dekomjąc pewnego niezbyt uczciwego pana powiedział do niego: - Wręczając Waści order proszę o jedną przysługę. - Wykonam ją solennie! - odparł odznaczony. - Otóż zdejm pan ten order, gdy będziesz wieszany...! -zakończył król. PRESLEY Elvis (1935-1977) ;i ? -&"yr ?' Światowej sławy piosenkarz amerykański i aktor, największy popularyzator rock and rólla. 362 Presley otrzymywał wiele listów od swoich wielbicielek. Niemalże każdy z nich zawierał prośbę o pukiel włosów, który -umieszczony w medalionie - noszony będzie na sercu ku wiecznej pamięci. Elvis dbały o popularność, zawsze spełniał prośby swych fanów. Dowiedziawszy się o tym, jeden z jego przyjaciół powiedział żartem: - Jeżeli to potrwa dłużej, będziesz zupełnie łysy. A na to Presley.- - Ja nie, raczej... mój pies! 122 Zdejmij Waść ten order, kiedy będą cię wieszać 123 w PRONASZKO Zbigniew (1885-1958) Malarz, rzeźbiarz, grafik, scenograf; profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Wilnie. 363 Zbigniew Pronaszko zapytał raz swą żonę w czasie małej sprzeczki: - Chciałbym w końcu wiedzieć, kto tu jest głową domu?! - Lepiej nie nalegaj - odpowiedziała pani Pronaszkowa - bo jak powiem, to na pewno nie będziesz zadowolony... PRUS Bolesław (właśc. Aleksander Głowacki) (1847-1912) Wybitny polski pisarz i publicysta (autor m.in. "Faraona", "Lalki"). 364 Pewnego wiosennego dnia Bolesław Prus pojechał do znajomych na prowincję. Po dwóch dniach pobytu, ku zdumieniu gosodarzy zaczął wybierać się z powrotem do domu. - Moi drodzy - tłumaczył pisarz - goście są jak ryby. Na trzeci dzień zaczynają się psuć... PRUSZKOWSKI Tadeusz (1888-1942) Malarz, profesor i rektor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 365 Spytano raz Tadeusza Pruszkowskiego, którego powodzenie u pań było powszechnie znane, czy wierzy w miłość od pierwszego wejrzenia. - Oczywiście! Zaoszczędza to wiele czasu... - odpowiedział artysta. 366 Żona Tadeusza Pruszkowskiego, Zofia Katarzyńska, słynęła z urody. Kiedy kolega Pruszkowskiego wrócił po kilkuletnim pobycie za granicą, spytał malarza.- - Czy twoja żona jest wciąż taka piękna jak niegdyś? - Tak - odpowiedział artysta - ale teraz zabiera jej to znacznie więcej czasu... 124 Ciacomo (l858-i924) 368 dobrym humo jego zdaniem - Jesteś juz sbuy/ J-ciu o ten ^. który uroił, Wn i ^pewnej chwili R,, dIa d PUSZKIN Aleksander •na, mąi,? się. - Czy jest inteli - M to np ~ Ale ja rozmawiałem ję Puszkin 'em ą rozmawiałeś... P° ^ncusku! - zakończy, s'i'-" 125 RAFAEL (właśc. Raffaelo Santi) (1483-1520) Znany wioski malarz i architekt, autor wielu obrazów o treści religijnej (m.in. "Madonna Sykstyńska"); kierował budową bazyliki Św. Piotra w ymie. Rzymie. 370 Rafael namalował dwa portrety papieża Juliusza U. Na jednym z nich papież miał twarz zupełnie bladą, na drugim zaś bardzo czeiwoną. Podirytowany tym faktem papież wyraził swój gniew w rozmowie z księciem Colonna, który przytoczył następujący argument: - Proszę się nie gniewać, Wasza Świętobliwość. Rafael chiał po prostu utrwalić niektóre momenty i zwyczaje Waszej Świątobliwości. Mianowicie moment powrotu z mszy porannej i moment powrotu z winnicy... RAINIER III (właśc. Louis Henri de Polignac) (ur. 1923) Książę Monako od 1949 roku. 371 Książę Rainier wyglądając pewnego razu przez okno swego pałacu dał wyraz wielkiemu niezadowoleniu, że nie dostrzega na warcie ani jednego żołnierza. - Ekscelencjo - poinfomował go szef sztabu - połowa armii zamiata dziedziniec pałacu, a druga połowa poszła z dziećmi Waszej książęcej Mości na spacer... REAGAN Ronald (ur. 1911) Aktor i polityk, prezydent USA w latach 1980-1988. Był gwiazdą wielu filmów zaliczanych do tzw. klasy B. W1966 r. został gubernatorem Kalifornii. Dwukrotnie był kandydatem republikanów na urząd prezydenta (w 1968 i 1976 r.). 372 W czasie kampanii wyborczej w 1984 roku* wiek kandydatów do urzędu prezydenta stał się niezwykle aktualnym tematem. Po pierwszej wielkiej debacie telewizyjnej sytuacja Reagana nie wyglądała najlepiej. Wielu z obserwatorów zmagań polityków przed kamerami przypisywało niepewność wypowiedzi Reagana jego zaawansowanemu wiekowi. Do następnej debyty telewizyjnej Reagan przystąpił znacznie lepiej przygotowany. Sam nawt wyciągnął sprawę wieku kandydatów rozgrywając to w sposób klasyczny: 126 - Nie wykorzystam sprawy wieku jako narzędzia do rozgrywania tej kampanii - powiedział z całą powagą - nie zamierzam uwypuklać zalet młodości i braku doświadczenia mojego przeciwnika... , ROGERS Willi ?•/HW Znany humorysta amerykański, uczestnik wielu kampanii wyborczych. 373 Kiedyś podczas wyborów prezydenta USA, pewien dziennikarz rzekł doń: - Zajmuję się poważną stroną kampanii. Gdy zdarzy się coś humorystycznego, zawiadomię pana! - Dziękuję - odparł Rogers. - Gdy zdarzy się coś poważnego, też zawiadomię pana... ROSSINI Gioacchino (1792-1868) Znany kompozytor włoski, jeden z najwybitniejszych twórców oper (m.in. "Cyrulik Sexoilski", "Wilhelm Tell"). 374 Giacomo Rossini otrzymał od swego przyjaciela zapewnienie, że w najbliższych dniach będzie zaproszony przez niego na indyka z truflami. Mijały tygodnie, a zaproszenie nie nadchodziło. Zetknąwszy się pewnego razu na ulicy z Rossinim znajomy ów zaczął się usprawiedliwiać: - Co dzień noszę się z zamiarem, żeby zaprosić mistrza, ale podobno w tym roku trufle są wyjątkowo kiepskie. - Niech pan w to nie wierzy - doparł Rossini - to indyki rozpuszczają takie wieści... 375 Rossini, dowiedziawszy się, że władze miejskie jego rodzinnego Pesaro zamierzają wystawić mu pomnik, powiedział: - Proszę te pieniądze wręczyć mnie, a ja codziennie osobiście postoję trochę na tym cokole... 376 Rossini słynął z dobrego apetytu. Kiedyś zaproszono go na obiad do pewnego domu, lecz jedzenie było raczej skromne, tak co do ilości dań, jak też ich obfitości. Po skończonej biesiadzie pani domu, żegnając mistrza, zapytała: - Mistrzu, kiedy znowu będziemy mieli przyjemność zasiąść wspólnie do stołu? - Choćby zaraz, droga pani, choćby zaraz... - odrzekł Rossini. 127 377 Rossini, będąc wielkim smakoszem a nawet łakomczuchem, nie lubił długich i hałaśliwych rozmów przy stole. Pewnego razu w towarzystwie, gdzie był również Rossini, rozmowa podczas obiadu stała się zbyt głośna i zawzięta. Muzyk, któremu to coraz bardziej przeszkadzało w jedzeniu, w pewnej chwili zwrócił się do zgromadzonego towarzystwa: - Może państwo będą łaskawi ciszej mówić, bo po prostu nie wie się, co się je! Na to jeden z gości urażony tą uwagą mruknął: - Należałoby też ciszej jeść, bo się nie wie, co się mówi! 378 Pewien młody kompozytor zaprosił raz Rossiniego na premierę swojej opery. Kompozytor przyjął zaproszenie i przybył na premierę zajmując miejsce w loży, według ówczesnego zwyczaju włoskiego, w cylindrze. Gdy rozpoczęła się opera, Rossini przy każdej arii zdejmował cylinder i wymachiwał nim z gracją. - Co pan robi? - zapytał siedzący obok twórca opery. - Witam swoich kolegów, których spotykam w pańskiej muzyce! - odrzekł grzecznie Rossini. RÓŻYCKI Ludomir (1884-1953) Znany kompozytor polski (m.in. balet "Pan Twardowski", opera "Eros i Psyche , poemat symfoniczny "Bolesław Śmiały"). 379 Zabawne zdarzenie przytrafiło się Ludomirowi Różyckiemu, kiedy po pierwszej wojnie światowej wracał z Niemiec do Polski, w której premierem rządu był wówczas sławny pianista i kompozytor Ignacy Paderewski. Na granicy celnicy otoczyli Ró-życkiego i poprosili o otwarcie waliz. Kompozytor otworzył jedli ną z nich. Okazało się, że były w niej same papiery. - Co to jest? - spytał celnik. r - Nuty. - rzekł kompozytor. - Jaki jest pana zawód? - Muzyk. Drugi celnik, słysząc odpowiedź, odciągnął na bok towarzysza i szepnął mu do ucha: - Dajmy mu spokój. Jeszcze, nie daj Boże, zostanie premierem lub prezydentem i dopiero będziemy mieli kłopot. 128 RUBENS Peter Paul (1577-1640) Wybitny malarz flamandzki, m.in. twórca obrazów o treściach religijnych, portretów, pejzaży. 380 Rubens przebywał kiedyś na dworze księcia mantuańskiego, Książę zwrócił się do malarza z propozycją, aby wymalował mu Magdalenę. Po chwili namysłu sławny malarz zapytał: - Przed grzechem czy po grzechu? - Wymaliuj ją podczas grzechu... to będzie znacznie ciekawsze! RUBINSTEIN Antoni (1829-1894) ,. \,vt: Rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent. ' 381 Podczas dworskiego koncertu w Petersburgu Antoni Rubin-stein widząc, że car rozmawia z jedną z osób ze swojej świty, nagle przerwał grę i zamilkł. Gdy spytano go o przyczynę, Antoni Rubinstein z odrobiną ironii w głosie odrzekł: - Gdy mój cesarz mówi, ja milczę. ..,;''.. . . ? .., RUBINSTEIN Artur (1887-1982) . ? ?- ? - <- Wybitny polski pianista-wirtuoz, popularyzator muzyki polskiej, zwłaszcza F. Chopina i K. Szymanowskiego. 382 U Artura Rubinsteina zjawiła się kiedyś niespodziewanie jakaś dama, która przeszkodziła mu -w zaplanowanym opracowywaniu interpretacji nowego utworu. W pewnym momencie widząc, że pianista siedzi przy fortepianie, nie gra tylko spogląda na przybyłą, zapytała: - Mistrzu, chyba nie przeszkadzam panu? - Ależ skąd! - odparł słynny pianista. - Już przedtem fatalnie się czułem... 383 W domu pewnego potentata finansowego Artur Rubinstein grał utwory Skriabina i Chopina, nastrojowo i z rozmarzeniem. Przy pożegnaniu gospodarz powiedział: - Bardzo ładnie pan grał, mistrzu, ale mógł pan bez obawy grać głośniej. Cały ten dom należy wyłącznie do mnie... , 129 384 Kiedy zapytano Artura Ribinsteina, czy pianista powinien ćwiczyć codziennie, odpowiedział: - Jeśli opuszczę jeden dzień - natychmiast to czuję. Jeżeli dwa dni - czują to moje palce, jeżeli zaś trzy dni - to czuje już publiczność. SAGAN Francois (właśc. F. Quoirez) (ur. 1935) Znana francuska pisarka (m.in. "Witaj smutku" -?powieść, "Zamek w Szwecji" -sztuka teatralna). 385 W pewnym okresie swojego życia Sagan zainteresowała się nudyzmem. Spytana przez jednego z dziennikarzy, jak do tego doszło, odpowiedziała: - Człowiek nie staje się nudystą. Po prostu taki się już rodzi... SARASATE Pablo (1844-1908) Śzuiatowej sławy skrzypek hiszpański, wybitny wirtuoz; także kompozytor (m.in. "Tańce hiszpańskie"). 386 Pablo Sarasate został kiedyś zaproszony do domu bogatego bankiera na kolację. W zaproszeniu było postscriptum następującej treści: "Proszę nie zapomnieć przynieść swego srradivariu-sa!" Sarasate odpisał: "Przyjmuję, oczywiście, pańskie zaproszenie '-' na jutrzejszą kolację. Szczerze oddany itd. Postscriptum: Mój stradivarius kolacji nie jada!" SARTRE Jean Paul (1905-1980) Francuski filozof, główny przedstawiciel egzystencjalizmu: światowej sławy autor powieści (m.in. Drogi wolności") i dramatów (m.in. "Diabeł i Pan Bóg"); nie przyjął nagrody Nobla. 387 Zapytany kiedyś, dlaczego jest pesymistą, Jean Paul Sartre odpowiedział: - Ponieważ pożyczyłem niegdyś optymiście większą sumę pieniędzy! 130 SCHUBERT Franciszek (1797-1828) Znany kompozytor austriacki okresu romantyzmu, m.in. skompon ponad 600 (!) pieśni. 388 Franciszka Schuberta odwiedził jeden z jego przyjaciół, dząc, że kompozytor jest bardzo zmartwiony, zapytał o p czynę: - Widzisz, przyjacielu - wyjaśnił Schubert - zgubiłem oku i nie wiem, co teraz robić. - Ależ trzeba je odnaleźć! - odpowiedział gość. - To prawda. Ale, żeby szukać, muszę mieć ... okulary mieć je będą wtedy, gdy je znajdę... SCHONBERG Arnold (1874-1951) Kompozytor austriacki, m.in. komponował utwory orkiestrowe, karni ne, fortepianowe, a wśród nich "Ocalały z Warszawy". 389 Ktoś spytał Schónberga, jak mu idzie praca pedagogiczn klasie kompozycji. - Znakomicie! - odpowiedział. - Znowu udało mi się zi chęcić do komponowania jednego ucznia. SCHUMANN Robert (1810-1856) Kompozytor niemiecki okresu romantyzmu (m.in. miniatury fortepu we, utwory kamerałne, koncerty). 390 Robert i Klara Schumannowie podróżowali z koncertami świecie, wszędzie odnosząc wielkie sukcesy artystyczne. Sła Klary Schumann, utalentowanej pianistki, przyćmiewała ko pozytorską sławę męża. Pewnego razu Klara grała na dwa cesarskim w Wiedniu. Cesarz, zachwycony grą artystki, szczycił ją dłuższą rozmową. Mąż, Robert, stał na uboczu, i zauważony i przez wszystkich zapomniany. Na koniec ki zwrócił na niego uwagę. Wtedy cesarz, czując się niejako ; bowiązany do wypowiedzenia kilku słów do męża artysl zwrócił się do Schumanna: - Czy pan również jest muzykalny, panie Schumann...? 131 SHAW George Bernard (1856-1950) Wybitny pisarz angielski wchodzenia irlandzkiego, autor wielu sztuk, które zyskały światowq sławę (m.in. "Pigmalion". "Profesja pani Warren"). 391 - Jak powinien się zachowywać idealny gość? - spytano raz Bernarda Shaw. - Tak, aby gospodarze czuli się, jakby sami byli miłymi gośćmi... - odparł pisarz. 392 Bernard Shaw zapytany, dlaczego milczy przy stole, odpowiedział: - Nie lubię dyskusji przy jedzeniu. Zwycięża w nich bowiem ten, kto ma najmniejszy apetyt...! 393 Bernard Shaw przybył na bal dobroczynny, na którym kilka razy zatańczył z partnerką, która miała bardzo skromne o sobie wyobrażenie. - Ach, mistrzu - czemu zawdzięczam zaszczyt, że pan już trzeci raz tańczy ze mną? - To jest bal dobroczynny! - odrzekł krótko pisarz. 394 Pewien dziennikarz przeprowadzając wywiad z Bernardem Shaw, siląc się na oryginalność, zapytał pisarza, co sądzi o piekle, - Wie pan, trudno mi mówić o tych sprawach obiektywnie - odparł Shaw - mam tam tylu przyjaciół... 395 Bernarda Shaw odwiedził zarozumiały młody autor i zapytał mistrza o radę, co powinien czynić, aby wiersze jego dotarły do mas. Shaw odpowiedział: - Każ pan rękopisy swoje pociąć na konfetti, wtedy z pewnością dotrą do tłumów. 3% Shaw prosi w piekarni o dwukilogramowy bochenek chleba. Po otrzymaniu waży go przez chwilę w ręku i powiada: - Za mało waży! - Nic nie szkodzi! - odpowiada piekarz. - Będzie lżejszy do niesienia! Shaw nic nie mówi, kładzie szylinga na ladzie i wychodzi. 132 - To pomyłka - woła piekarz - należą mi się jeszcze dwa pensy. - Nic nie szkodzi! - powiada Shaw. - Łatwiej będzie panu policzyć! 397 Pewnego razu Bernard Shaw jadł w restauracji - jak zwykle - obiad wegetariański. Orkiestra zaczęła w tym czasie grać coś niezwykle hałaśliwego. Pisarz wzywa więc kierownika lokalu i pyta: , ' - Czy wasza orkiestra grywa na zamówienie gości? - Oczywiście, sir! - Doskonale! Niech więc pan ją poprosi, aby zagrała w domino... 398 Pewien malarz angielski zwrócił uwagę Bernardowi Shaw, że nie powinien ostro sądzić obrazów, skoro sam żadnego nie namalował. - Nigdy nie znosiłem jaj, a przecież mogę wydać sąd o smaku jajecznicy - odparł pisarz. 399 Bernarda Shaw spytano u schyłku życia: ' ? -!j.- - Jak się pan czuje? - W moim wieku - odparł słynny dramaturg - człowiek czuje się dobrze, albo już nie żyje... 400 Do Bernarda Shaw w ostatnich latach jego życia wezwano lekarza, który po dokładnym zbadaniu powiedział: - Niestety, nie jestem cudotwórcą i nie mogę pana odmłodzić... Na to słynny kpiarz: - Ja nie chcę, żeby mnie pan odmładzał, chcę tylko móc się dalej starzeć... 401 Bernard Shaw przechwalał się kiedyś, że pisał jedynie genialne utwory, jeden z przyjaciół rzekł mu wtedy: - No, a przecież jedna z twoich sztuk została wygwizdana w Londynie, Berlinie. Nowym Jorku i Rzymie! Na to humorysta: - Zgoda, ale kto z autorów może się pochwalić takim światowym rozgłosem...!? 133 402 - Pani jest wyjątkowo piękna? - powiedział Bernard Shaw pewnej damie, do której się zalecał. - Niestety, nie mogę tego powiedzieć o panu! - odparła dama. - Trzeba robić tak, jak ja! - powiedział niewzruszony kpiarz. - Niech pani kłamie...! SIBELIUS Jan (1865-1957) Wybitny kompozytor fiński, przedstawiciel stylu narodowego w muzyce fińskiej (m.in. poemat symfoniczny "Finlandia"). 403 Jan Sibelius zapytany kiedyś, dlaczego o wiele chętniej przestaje z ludźmi interesu niż z kolegami-muzykami odpowiedział: - Gdy jestem pośród muzyków, wszyscy bez przerwy mówią o trudnościach finansowych, za to gdy jestem w towarzystwie ludzi interesu, rozmawiają ze mną wyłącznie o muzyce. ; SIENKIEWICZ Henryk (1848-1916) Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich, autor wielu powieści historycznych (m.in. cykl "Trylogia", "Quo Vadis"); laureat nagrody Nobla. 404 - Czy to prawda - zapytano kiedyś Heniyka Sienkiewicza -że żonaci mężczyźni żyją dłużej niż nieżonaci? - Bynajmniej - odparł znakomity pisarz - tak im się tylko wydaje... 405 Latem 1889 roku Sienkiewicz przebywał u swego przyjaciela na wyspie Houmonade w Bretanii. Pracując w tym czasie nad "Krzyżakami" zamykał się w swoim pokoju i pisał codziennie od pół do dziewiątej do popołudnia, po czym wychodził na plażę, często blady i dosłownie ze spoconym czołem. Gdy ktoś, widząc go w takim stanie zapytał, co go tak męczy, pisarz odpowiedział: - Praca nad prostotą stylu... ? »iVv«> 134 Nieodwzajemniony komplement. 135 SIMENON George (1903-1989) Znany pisarz belgijski, autor popularnych powieści kryminalnych. 406 Nieznany przestępca włamał się do willi Georgesa Simeno-na. Przyjaciele dowiedziawszy się o tym zapytali, co zabrał złodziej. - Przedmioty wartości około trzech tysięcy franków. - odpowiedział pisarz. - Oczywiście zgłosiłeś to policji... - Ależ skąd! Gdyby czytelnicy moich powieści dowiedzieli się, że nie wykryłem sprawcy kradzieży, przestaliby czytać moje powieści i tym samym straciłbym znacznie więcej... SIMON Michel (1895-1975) ' • - : Znany francuski aktor filmowy (m.in. "Urok szatana"). 407 Michela Simon spytano kiedyś, dlaczego się nie ożenił. Na pytanie to pisarz odpowiedział: - W młodości postanowiłem zostać kawalerem do chwili, aż spotkam idealną kobietę. Gdy jednak po paru latach ją znalazłem, okazało się, że szuka idealnego mężczyzny...-- SINATRA Frank (ur. 1915) Znany amerykański piosenkarz i aktor filmowy (m.in. "Stąd do wieczności") 408 W rozmowie o kobietach Frank Sinatra powiedział kiedyś: - Znam tylko jeden rodzaj perfum, który doprowadza kobiety do szaleństwa: pieniądze! § SKŁODOWSKA-CURIE Maria (1867-1934) Wielka uczona polska pracująca we Francji, profesor Sorbony, współ-twórczyni nauki o promieniotwórczości: dwukrotna laureatka nagrody Nobla. 409 Skłodowska-Curie udzielała niekiedy prywatnych lekcji fizyki dla kilkorga dzieci, wśród których znajdowały się przyszłe gwiazdy nauki, jej własna córka, Irena i Jan Langevin. Prowadząca lekcję w pewnym momencie pyta: 136 - Co zrobilibyście, aby woda szybciej zagotowała się w garnku? Genialne dzieci podają różne mądre propozycje, np, owiązanie naczynia wełnianą materią, odizolowanie za pomocą skomplikowanych sposobów itp. a Maria Skłodowska-Curie uśmiecha się i mówi: - A ja, wiecie, zaczęłabym od przykrycia garnka pokrywką. SLEZAK Leo (1873-1946) '.'.;.",'/.r 'J Z v /"'• >." Znany austriacki śpiewak pochodzenia czeskiego. : ' .' 410 Pewnego razu Leo Slezak otrzymał telegraficznie taką propo- . zycję angażu: "100 - stop -1000 pozdrowień". \ : ' oĄ Odpowiedział na to również telegraficznie: "' "1000 - stop - 100 pozdrowień!" ; ' ?' 411 Leo Slezak wytargował w pewnym prowincjonalnym teatrze bardzo korzystny dla siebie kontrakt. Wręczając mu ten dokument dyrektor teatru powiedział: - Nie jest pan taki głupi, panie Slezak, na jakiego pan wygląda. A na to Slezak: - W tym właśnie jest różnica między mną a p&nem, parii? dyrektorze... ' ?•?j 412 SLONIMSKI Antoni (1895-1976) '^ i Znany polski poeta i publicysta (m.in. poematy, powieści, komedie satyryczne, felietony). Podając płaszcz pewnej damie Słonimski powiedział: - W odwiecznych zmaganiach między człowiekiem a płaszczem, trzeba stanąć zawsze po stronie słabszego... 413 Zapalony myśliwy, pisarz Jerzy Pomianowski, opowiadał w towarzystwie o pewnym polowaniu, i o niezwykłej przygodzie z dzikiem. Otóż wyszedł na niego odyniec. Myśliwy strzelił, ale zwierz, brocząc krwią, zaczął uciekać. Wówczas Pomianowski przypomniał sobie, że w jakimś podręczniku myśliwskim poin- 137 formowano, iż w takim przypadku należy wskoczyć dzikowi na grzbiet i wbić mu nóż w komorę. Pomianowski się rozpędził, wskoczył na dzika, wyrwał kordelas zza pasa i wbił go w odyńca. Wówczas zwierzę padło. ?i Na to odezwał się Słonimski: • ... - Dzik o tym opowiadał zupełnie inaczej...! . ? 414 Żona sławnego zapaśnika Sztekkera, znana w Polsce pisarka, Wanda Melcer, urodziła bliźniaki. Antoni Słonimski w kawiarni "Udziałowa" komentuje to zdarzenie: - Widocznie, tak chyba można sądzić, założył jej podwójnego nelsona... 415 Antoni Słonimski odpowiada na pytanie znajomego, dlaczego pisuje w 'Tygodniku Powszechnym": - Powiem panu w zaufaniu, oni już nie palą książek... : SOLSKI Ludwik (wfaśc. L. Napoleon Sosnowski) (1855-1954) Wybitny polski aktor i reżyser. 416 Nestor polskiej sceny Ludwik Solski był wielkim amatorem szarlotki. Spotykając się z przyjaciółmi w kawiarni zawsze zamawiał sobie to właśnie ciastko. Pewnego razu, kiedy kelnerka postawiła przed nim ukochany smakołyk i Solski miał go posypać obficie cukrem (zawsze tak robił), niespodziewanie wezwano go do telefonu, Przyjaciele postanowili spłatać mu figla i posypali szarlotkę obficie solą. Kiedy aktor wrócił do stolika, wszyscy w napięciu czekali, jak zareaguje po spożyciu pierwszego kęsa. Tymczasem Solski, jakby nigdy nic, spożywał kęs po kęsie i tak bez najmniejszego skrzywienia zjadł całą słoną szarlotkę. Naoczni świadkowie twierdzili, że był to największy popis aktorski mistrza. STAEL-HOLSTEIN Germaine de (1766-1817) Pisarka francuska, autorka powieści feministycznych i prac krytycznoliterackich. 417 Madame de Stael poróżniła się poważnie z wicehrabią de Choiseul za złośliwe epigramy, których jej nie szczędził. Przy- 138 padek zrządził, że spotkali się jednak na jakimś przyjęciu i podczas kolacji musieli usiąść obok siebie. Dla zachowania pozorów rozmowa była nieunikniona. - Dawno już pana nie widziałam! - rzuciła oschle pani de Stael. - Ach, pani, byłem ciężko chory... - - Rzeczywiście? Choroba była niebezpieczna? Tffl - Straszna, zatrułem się śmiertelnie jakimś nieznanym jadem... - To okropność... A czy pan przez nieostrożność nie ugryzł się we własny język? STAŃCZYK (ok. 1480-1560) ? - -«yA ? Legendarny błazen na dworze Jagiellonów, znany z ciętego jeżyka. 418 Stańczyk spostrzegł raz, iż za każdą zamożniejszą niewiastą niesiono poduszki do klęczenia w kościele. Jakby o niczym nie wiedząc, spytał: - Alboż to panie będą spać w kościele? STARSKI Ludwik (1903-1984) ;:! :'v- ? *** Znany scenarzysta filmowy (m.in. "Zakazane piosenki", "Skarb", "Nikodem Dyzma"); tłumacz (m.in. libretto musicalu "Skrzypek na dachu"). 419 Starski należał do najdowcipniejszych ludzi, jakcy trudnili się pisaniem scenariuszy. Pewnego razu Starski siedział w gabinecie kierownika zespołu produkcyjnego. W tym momencie do gabinetu wpadł jeden z reżyserów wołając - Petelski złamał rękę! Konsternacja, cisza, po chwili odzywa się Starski: - Komu...? * STEINHAUS Hugo (1887-1972) Wybitny polski matematyk, m.in. prace z rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. 420 Gdy Hugo Steinhaus był już w podeszłym wieku, zadzwo- f niono doń pewnego jesiennego, lodowatego i ponurego wieczoru, a telefonujący wołał: 139 - Panie profesorze, za godzinę na dworcu zjawi się delegacja radzieckich uczonych i proszono, żeby pan ich powitał...! - Drogi kolego - odpowiedział Steinhaus - jestem zdrowy na umyśle, natomiast słaby na ciele. Gdyby było na odwrót, pospieszyłbym niezwłocznie! 421 Steinhaus nie zjawił się na jakimś zebraniu Polskiej Akademii Nauk, pełnej skądinąd figur szemranej proweniencji, zapro-tegowanych tam przez komitety partyjne różnej rangi. Któryś z organizatorów surowo przykazał uczonemu, aby ten usprawiedliwił swoją nieobecność. Wybitny matematyk wypowiedział wówczas swoje przesławne słowa: - Najpierw niech ci, którzy tam są, usprawiedliwią swoją o b e c n o ś ć...! STEWART James (ur. 1908) Wybitny amerykański aktor filmowy, m.iH. grał w "Anatomii morderstwa", "Mr Smith jedzie do Waszyngtonu". 422 Po pożegnalnym koncercie Franka Sinatry, Stewart tak skomentował to wydarzenie: - Rzadko można spotkać na jednej sali tyle sław amerykańskiego filmu, teatru i estrady, jeśli nie liczyć nawet kompletu mężów Zsy-Zsy Gabor... STOKOWSKI Leopold (1882-1977) . ' Dyrygent amerykański pochodzenia polskiego. 423 Leopold Stokowski znany był z tego, że nie znosił na sali żadnych hałasów. Kiedyś przerwał koncert uderzeniem batuty w pulpit, odwrócił się do widowmi i ostro oświadczył: - Handel rozpisał tę rzecz na smyczki i blachę. W partyturze nie ma ani jednej nutki dla przeziębionych i zakatarzonych...! 424 W czasie pobytu w Paryżu Stokowski lubił zachodzić do pewnej małej restauracji, której właściciel był wyjątkowo gościnny, potrawy wyjątkowo smaczne, a ceny wyjątkowo niskie. 140 - Proszę mi powiedzieć - zapytał właściciela - czemu zawdzięczam pańską wspaniałomyślność? feecież nie jestem biedny, mogę zapłaać tyle, ile trzeba - zwrócił się kiedy d^ restauratora sławny dyrygent. y - Bardzo kocham muzykę! - odparł właściciel. - I z miłości do niej gotów jestem ponieść każdą ofiarę Tego dnia Stokowski wychodząc z lokalu dostrzegł nie za uwazoną dotychczas tabliczkę w witrynie z napisem- "Codzien i^?3 °biady * k°laCJe W tOVVareti wielkiego Sto- 425 Podczas koncertu filadelfijskiej orkiesby pod dyrekcją Leopolda Stokowskiego, solo na trąbce wykonywane za sceną nie odbyło się. Gdy rozgniewany dyrygent zjavvił się za kuljsamj ?tam p anta' trzymat oburącz wie. 426 bacz - Panie dyrygencie - meldował. - ten typ chciał zagrać podczas Pana koncertu, ale w porę go powstrzymałem...! STOPKA Andrzej (1904-1973) •"" .Scenograf, karykaturzysta, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krako- Andrzej Stopka zwrócił się do kasjera na Dworcu Głównym- - Proszę o bilet pierwszej klasy na pospieszny do Krakowa' lylko prędko, mój panie! - Ma pan czas - odpowiedział kasjer. - Pociąg pospieszny do Krakowa odchodzi dopiero za dwie godziny - Ładne porządki! - oburzył się Stopka. - Pociąg pospieszny i dopiero za dwie godziny...! 427 Pewnego razu zapytano znakomitego scenografa, Andrzeja Stopkę, jaki jest jego stosunek do walki byków. - To zależy od tego, czy miałbym być bykiem, czy matadorem. ,;.. 141 STRAUSS Jan ojciec (1804-1849) Wybitny austriacki kompozytor tańców, zwłaszcza walców, polek i kadryli. 428 Uwielbienie, jakim zaczęto darzyć muzykę Jana Straussa, a także orkiestrę pod jego batutą, graniczyło wręcz z fanatyzmem. Świadczyć o tym może fakt, iż jedna z wielbicielek króla walców, umierając, wyraziła w testamencie życzenie, aby podczas jej pogrzebu przygrywała Straussowska orkiestra, przy czym wyznaczyła muzykom niezwykle wysokie honorarium. Jakkolwiek spadkobiercy mieli wiele skrupułów natuiy religijnej, nie ośmielili się przeciwstawić tak wyraźnemu życzeniu - zamiast więc w dostojnym tempie marsza, ceremonia pogrzebowa przebiegała na trzy pas. STRAUSS Jan syn (1825-1899) ./.." ' Syn Jana Straussa, mistrz operetki wiedeńskiej (m.in. "Zemsta nietoperza", "Baron cygański") i wielu walców, polek, marszy. Bez wątpienia najbardziej klasyczny walc Straussa-juniora to "Nad pięknym, modrym Dunajem". 430 Jan Strauss-syn był brunetem o lekko kędzierzawych włosach. W czasie tournee po Ameryce zauważył, że jego ulubiony czarny kundel "Cagliostro" - łysieje... Przypuszczał, że pies zaniedbywany przez lokaja, rozchorował się. Wezwał więc służą- " cego, wyraził swoje niezadowolenie i nakazał sprowadzić weterynarza. Wiemy sługa początkowo z przerażeniem, a potem z uśmiechem słuchał tyrady piyncypała. - To moja wina, panie! - powiedział w końcu. - Wycinałem sierść pudlowi, by sprzedawać ją jako pukle włosów genialnego muzyka, jakim ty jesteś, panie... 431 Po śmierci Jana Straussa pojawiło się wiele operetek opartych na melodiach wielkiego muzyka. W roku 1899 wystawiono "Wiedeńską krew" Mullera. Niebawem w jednej z gazet ukazał się artykuł,, w którym można było przeczytać: "Miiller napisał 4. operetkę z muzyką Straussa i dorobił się kamienicy. Gdyby Strauss utworzył podobne dzieło sceniczne do muzyki Mullera - pewnie by umarł z głodu... 142 STRAUSS Ryszard (1864-1949) Kotnpozytor niemiecki (poematy symfoniczne - m.in. "Elektro", balety, pieśni). 432 Pewnego dnia jedna ze śpiewaczek z zachwytem wyrażająca się o pieśniach Straussa, lecz miernego talentu, oznajmiła kompozytorowi z entuzjazmem, że za odśpiewanie kilku jego pieśni otrzymała właśnie 1000 marek honorarium... - Bardzo się cieszę - odparł Struss. - Teraz wreszcie ma pani pieniądze, aby zacząć się porządnie kształcić w muzyce! STRAWIŃSKI Igor (1882-1971) ! Kompozytor rosyjski, od 1939 r.w USA, czołowy twórca muzyki XX wieku (m.in. balety Pietruszka", "Święto wiosny"). 433 Skawińskiego zapytano kiedyś, co sądzi o muzyce nowoczesnej. ; - Nie znoszę jej! - zawołał kompozytor. - Jak to, a pańskie kompozycje? - Ja nigdy nie pisałem muzyki nowoczesnej - doparł Stra-wiński. - Piszę po prostu muzykę... .' 434 W czasie pobytu w Nowym Jorku słynny kompozytor, Igor: Strawiński, wsiadł do taksówki, której właściciel - jak wynikało > z wywieszonej w wozie karty - nosił jego nazwisko. ! - Czy pan jest spokrewniony z kompozytorem Strawińskim? - zapytał kierowcę. - Więc, istnieje kompozytor o tym samym nazwisku? - zdzi-1 wił się kierowca. I po chwili dodał: ' - Strawiński, to nazwisko mojego szefa. Ja z muzyką nie mam nic wspólnego, nazywam się Puccini... 435 Pewnego razu Strawiński - podczas przekraczania granicy włosko-szwajcarskiej - został poddany bardzo szczegółowej rewizji. Zaczęło się wszystko od tego, że w walizce kompozytora natrafiono na portret malowany przez Picassa. Włoscy celnicy doszli do przekonania, że jest to szkic umocnień obronnych na północy Włoch, a wobec tego człowiek podający się za kompozytora jest szpiegiem... 143 Pliccini i Strawiński to niekoniecznie SUDERMANN Hermann (1857-1928) Pisarz niemiecki, autor dramatów (m.in. "Gniazdo rodzinne"), powie i opowiadań. 436 Sudermann spotkał w pewnym uzdrowisku Emila Fischei więc podszedł do niego i powiedział: - jakże jestem szczęśliwy, że mogę ekscelencji podziękow. za niezwykły środek nasenny, jakim jest pański veronal. Naw nie potrzebuję go zażywać. Wystarczy, że leży na moim no nym stoliku. - Dziwny przypadek - odpowiada Fischer - bo gdy ja ni mogę zasnąć, sięgam po którąś z pańskch książek. Działa b niezawodnie, wystarczy nawet, gdy ujrzę ją na moim nocnyn stoliku... i .ri?*?,??? '.-ii ;?»'>. . ? >>. SUPPE Franciszek (1819-1895) '^. •;!*?',„ Znany kompozytor austriacki, m.in. komponował operetki ("Lekka katoa-leria"), uwertury ("Clilop i poeta"). 437 Gdy Franciszkowi Suppe zwrócił uwagę dyrygent, że motyw jego nowego dzieła można znaleźć już u Beethovena, kompozytor odrzekł gładko.- - No więc, co z tego? Czy Beethoven nie jest dla pana dostatecznie dobry...?! , . ., • ,v, ',.j.^ .;??.:?; ?/ "?? ?•?? ?:??? '?; .SV SWIFT Jonathan (1667-1745) ; : Angloińandzki pisarz i publicysta; chyba najbardziej znana jest jego powieść * Podróże Guliwera", będąca satyra na stosunki społecznopolityczne. 438 Swift chciał jak najszybciej ożenić swego syna, który - prawdę mówiąc - miał jeszcze mleko pod nosem. Przyjaciele starali się pisarza mitygować. - Poczekaj, niech młokos nabierze rozsądku. Na to pisarz: ? 'M r - Ba! Kiedy nabierze rozsądku, to już nic go nie źrfiusfao żenku! ożenku! 145 439 Jonathan Swift ciężko zachorował. Dzięki jednak staraniom lekarza odzyskał zdrowie. - Kochany panie doktorze - powiedział wówczas pisarz - nie zapomnę panu nigdy, że uratował mi pan życie. - Wiem o tym - odpowiedział lekarz - niech pan jednak pamięta, że winien mi pan jest za dwadzieścia wizyt, które złożyłem panu w czasie choroby. Na to Swift: - Niech pan się nie obraża, doktorze, jak tylko będę się czuł na tyle silny, że zacznę wychodzić z domu, oddam je panu wszystkie, jedną po drugiej! SZALIAPIN Fiodor (1873-1938) Znany śpiewak rosyjski, bas, który zyskał światową sławę. 440 Szaliapin miał wielce zarozumiałego lokaja. Gdy w Berlinie zwrócił się doń jeden z dziennikarzy, który chciał ze śpiewakiem przeprowadzić wywiad, lokaj oświadczył, że pan nie przyjmuje, gdyż jest w kąpieli. - A zresztą - powiada lokaj - ja jestem poinformowany o wszystkim i mogę odpowiedzieć na każde pytanie. - Skoro tak - mówi dziennikarz - to proszę powiedzieć, jakie plany artystyczne na najbliższą przyszłość ma pan Szaliapin? - W najbliższym miesiącu - mówi lokaj - wybieramy się do Mediolanu, gdzie w teatrze "La Scala" śpiewać będziemy "Mefi-stofelesa" Boita, potem udajemy się do Londynu, aby w pałacu królewskim dać koncert dla arystokracji angielskiej. W tym momencie Szaliapin uchylił drzwi sąsiedniego pokoju i rzekł do lokaja.- - Wszystko się zgadza, tylko, Piotrze, jak będziemy jechać do Mediolanu i Londynu, nie zapomnij zabrać mnie ze sobą... SZEKSPIR William (1564-1616) ;* Wybitny angielski poeta, dramaturg i aktor. 441 W czasie jednego z przedstawień "Ryszarda DI" William Szekspir zauważył, że pewien aktor gorąco rozprawia z prześliczną 146 pokojówką. Szekspir zbliżył się niespostrzeżenie i podsłuch słowa dziewczyny: - O dziewiątej zapukaj trzykrotnie do moich drzwi - zap} tam: kto puka? Ty odpowiedz - Ryszard III. Szekspir zjawił się na umówionym miejscu kwadrans wczei niej, zapukał i powiedział hasło. Został wpuszczony i udało mi się szczęśliwie ułagodzić gniew oszukanej. Za chwilę znowi słychać pukanie. Autor "Hamleta" otwiera okno i pyta po cichu - Kto puka? - Ryszard III. < : ' - Spóźniłeś się, Ryszardzie! - odpowiada Szekspir. - Wilhelm Zdobywca już zajął fortecę! SZYMANOWSKI Karol (1882-1937) Wybitny kompozytor polski, w swojej twórczości wykorzystywał polski folklor; komponmoal opery ("Król Roger ), balety ("Harnasie"), utwory fortepianowe, pieśni itp. 442 Do Szymanowskiego zwraca się w rozmowie jeden ze znajomych: - Mistrzu, to musi być chyba diabelnie nudno, tak przez całe życie nic nie robić tylko tworzyć? - Tak, to trochę nudno - odrzekł kompozytor - ale jeszcze bardziej nudno jest nic nie robić całe życie tylko słuchać tego co ja stworzę...! TALLEYRAND-PERIGORD Charles Maurice de (1754-1838) Francuski maż stanu, reprezentował Francję na kongresie wiedeńskim (1815 r.) 443 Talleyrand powiedział kiedyś: - Żenić się należy w każdym wypadku. Jeśli ktoś dostanie dobrą żonę, będzie szczęśliwy, gdy dostanie złą, może zostać filozofem... 147 TALMA Francois Joseph (1763-1826) Aktor francuski, reformator wymowy scenicznej. 444 Franciszek Talma stając pewnego razu przed sądem w cha-rakteree świadka, powiedział między innymi w swym zeznaniu, że jest największym artystą na świecie. Gdy jeden z przyjaciół zarzucił mu, że jest zarozumiały, Talma odparł.- - Sam wstydziłem się tak mówić, ale nie miałem innego wyjścia! Zeznawałem wszak pod przysięgą! 445 Znana jest scena szekspirowskiego "Ryszarda III", gdy w momencie powszechnej ucieczki z pola walki, król woła.- - Konia! Królestwo za konia! Gdy słowa te wypowiedział na przedstawieniu wielki aktor francuski Talma, z galerii odezwał się głos: - A osioł panu nie wystarczy? Talma z miejsca odparł: - Oczywiście, osioł w zupełności wystarczy. Chodź pan szybko na scenę! TOGNAZZI Ugo (ur. 1922) ' : Wioski aktor filmowy, m.in. role w "Ape Regina", "Wspaniały rogacz". 446 W jednym z kręconych filmów Ugo Tognazzi musiał stoczyć walkę wręcz z... tygrysem! - To nie wchodzi w rachubę! - oświadczył aktor po przeczytaniu scenariusza. - To zbyt niebezpieczne dla mnie! Reżyser usiłował go uspokoić: - Zwierze jest oswojone, urodziło się we Włoszech, zostało wychowane na flaszce... - Ja też jestem oswojony. - odparł aktor. Ale dziś jadam mięso. 148 TOŁSTOJ Aleksy (1883-1945) Pisarz rosyjski, autorm.in. cyklu powieści" Droga przez mękę" i drar, tów historycznych (*Piotr Pierwszy", "Iwan Groźny ). 447 Aleksy Tołstoj dyskutował kiedyś z Michałem Szołochowe o trudzie tworzenia. Wtedy jakiś początkujący literat wtrącił zarozumiałym uśmiechem.- - Mnie napisanie powieści wcale nie kosztuje wysiłku! Na to Tołstoj spokojnie: ??' - No cóż, w literaturze panuje swoiste prawo równowag Każdy utwór kosztuje tyle trudu, ile jest wart... TOŁSTOJ Lew (1828-1910) Wybitny rosyjski pisarz i myśliciel, autor wielu powieści, m.in. "Ann Karenina", "Wojna i pokój". 448 Lew Tołstoj nie znosił odwiedzających go tłumnie dzienni karzy. Gdy jeden z korespondentów poprosił pisarza o wywiad autor "Wojny i pokoju", zapytał: - A po co to panu? - Jak to, Lwie Nikołajewiczu! Przecież najgłupszy człowiek w Rosji interesuje się panem... - To zdołałem właśnie w tej chwili zauważyć... - odrzekł spokojnie Tołstoj. TOSCANINI Artur (1867-1957) ;?•;? n- Światowej sławy dyrygent włoski. 449 Spytano kiedyś Toscaniniego, dlaczego nie toleruje kobiet w swojej orkiestrze.- - To bardzo proste - odpowiedział mistrz batuty. - Gdy są ładne, rozprasza to uwagę moich muzyków, a gdy są brzydkie, wówczas mnie to przeszkadza... 450 W czasie swojego pobytu w Stanach Zjednoczonych Artur Toscanini dyrygował w Nowym Jorku. W pewnej chwili zwrócił uwagę występującej z orkiestrą śpiewaczce. - Ależ - wykrzyknęła obrażona diva - jestem wielką artystką, wie pan? Toscanini z powagą odpowiedział: - Niech pani będzie spokojna, nie powiem o tym nikomu... 149 TOTO (właśc. Antonio de Curtis Gagliardi) (1901-1967) Znany lołoski aktor filmowy (m.in. "Złoto Neapolu"). 451 Toto udał się kiedyś do szpitala na operację. - Jestem przeciwnikiem przetrzymywania pacjentów w łóżku! - powiedział do niego lekarz. - W dwie godziny po operacji musi pan usiąść, w cztery godziny próbować wstać, a nazajutrz będzie pan już spacerował. - Świetnie, panie doktorze! - odparł Toto. - Proszę tylko o jedno, aby pozwolono mi leżeć przynajmniej w czasie operacji... ' v TOULOUSE-LAUTREC Henri de (1864-1901) Znany francuski malarz i grafik, malował wiele portretów, scen z życia Paryża, plakatów. 452 Pewnego razu Toulouse-Lautrec opowiadał w gronie przyjaciół: - Zjawił się u mnie jakiś nieznany filantrop. Proszę pana -zaczął - chciałbym pana prosić o pomoc dla pewnej biednej rodziny. Okropna nędza, serce się kraje. Ojciec dawno nie żyje, matka ciężko chora, nie może pracować, sześcioro dzieci nie ma co jeść, a najgorzej jest z mieszkaniem: biedna schorowana kobieta nie płaci komornego od kilku miesięcy. Lada dzień nastąpi eksmisja. Niech pan pomyśli: chora wdowa z sześciorgiem małych dzieci znajdzie się na bruku! Potrzebna jest pomoc, szybka, radykalna pomoc! Trzeba koniecznie zapłacić mieszkanie! Może by pan się przyczynił?... Miałem łzy w oczach. Sięgnąłem do kieszeni... - Naturalnie... z przyjemnością... ale czy mogę wiedzieć, kim pan jest? Filantrop odrzekł poważnie: - Ja jestem właścicielem domu, w którym ci biedacy mieszkają... 453 Jeden ze znajomych Toulouse-Lautreca zaproponował artyście założenie spółki nawigacyjnej. - Dobrze - odpowiedział malarz po dłuższej dyskusji - zgadzam się pod warunkiem, że podzielimy się robotą po połowie. Pan da statki, a ja oceany, zgoda? 150 TUCHOLSKY Kurt (1890-1935) '>'-*»". < Niemiecki pisarz i publicysta. 454 Kurt Tucholsky dał raz taką radę wszelkim mówcom: - Nigdy nie przemawiaj krócej, niż półtorej godziny - ina nie opłaci się zaczynać. Gdy zbliżasz się wreszcie do koi ostrożnie przygotuj na to słuchaczy, by z nagłej radości k ich nie zalała... , , ... ,.si . -'? < s:r-u?'-' ? ::i-':\ytl'<'S'.. TUWIM Julian (1894-1953) - ?"? ? - .-.?,.,'>- Wybitny polski poeta, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Zn, mity tłumacz, m.in. z rosyjskiego; na jęz. esperanto tłumaczył wiersz Staffa. 455 W książce życzeń i zażaleń restauracji Klubu Dziennika przy ul. Foksal w Warszawie Wanda Chotomska znalazła w tach pięćdziesiątych następujące zdanie: "Pobieranie dodat wych opłat za ocet i musztardę napawa mnie żółcią i gorycz - JULIAN TUWIM. 456 Jan Marcin Szancer opowiedział kiedyś Wandzie Choto: skiej taką anegdotę o Tuwimie. W czasach, kiedy wszystl lokomotywy jechały w jedną stronę, a wydawnictwa pełne h ciotek rewolucji, główna z nich zatelefonowała do Tuwima propozycją wydania "Lokomotywy". - Oczywiście, tłumaczyła - musi to być wydanie poprawior bo mistrz sam rozumie, że te wagony... W jednym banany, drugim grubasy jedzą kiełbasy, w trzecim armata... - A na ostatnim - przerwał Tuwim słysząc tę wyliczankę będzie napis "Pocałujcie mnie w dupę!". 457 Julian Tuwim rozmawiał kiedyś z przyjacielem w kawiarni r temat używania słów obcego pochodzenia i ich znaczenia. Prz; jaciel twierdził, że większość ludzi nie rozumie istotnego sens słów obcych. Aby dowieść słuszności swojej teorii, wymyś] słowo "reponsować" i zawołał kelnera. - Proszę pana, chcielibyśmy zreponsować... Kelner wyciągnął z kieszeni bloczek i zaczął wypisywać n chunek: dwie kawy, dwa koniaki, tort, syfon z wodą sodową., razem... 151 Potem wstąpili do baru. - Piccolo! Gdzie tu można reponsować? - Toalety w końcu korytarza na lewo, proszę szanownego pana! 4- Z baru udali się do restauracji. Jedzenie było wyborne, trunki wspaniałe. Przyjaciel Tuwima zawołał kelnerkę i zapytał z uśmiechem patrząc jej w oczy.- - Panienko, czy mógłbym z panią poreponsować? Dziewczyna zarumieniła się z oburzenia i odrzekła.- - Co pan sobie myśli?! Ja jestem porządną dziewczyną! Potem przyjaciele przysiedli się do znajomego towarzystwa. Nowe słówko było ciągle w użyciu: Gertruda Ederle przypłynęła La Manche tylko dlatego, że miała znakomitego reponsora; parlament stanowczo musi uchwalić reponsorium. Mussolini odpowie energicznie na ostatnią reponsację Francji. Tuwim wrócił do domu, a jego przyjaciel zupełnie pijany został jeszcze w restauracji. Nazajutrz doszło do wiadomości poety, że przyjaciel urządził w lokalu awanturę i policja musiała go zreponsować... TWAJN Mark (właśc. Samuel Langhorne Clemens) (1835-1910) Znany pisarz amerykański, autor powieści, m.in. "Przygody Tomka Sa-wyera", "Przygody Hucka", "Królewicz i żebrak". 458 Pewnego razu rozeszła się pogłoska o śmierci Marka Twaina. Redakcja jednego z dzienników amerykańskich zatelegrafowała do niego bezpośrednio celem stwierdzenia, ile prawdy jest w tej pogłosce. Twain odpowiedział telegraficznie: "Pogłoska mocno przesadzona! MARK TWAIN. 459 Gdy Markowi Twainowi robiono wymówki, że w swych utworach zapomina o interpunkcji, wziął się na sposób, na koń- '- cu jednej z książek umieścił kilka stron samych znaków pisarskich z uwagą tej treści: "Jeśli komuś zabraknie przecinka, kropki lub wykrzyknika, może sobie znaleźć w zakończeniu książki. Niech każdy czerpie tyle, ile trzeba..." 460 Pewnego razu Mark Twain łowił ryby. Podszedł wówczas do niego jakiś człowiek i zapytał: - Złowił pan coś? - Dzisiaj jeszcze nic - odpowiedział pisarz - ale wczoraj złowiłem 15 pstrągów. - Nieźle! A czy wie pan, że ja jestem strażnikiem tych rzek i zapłaci mi pan karę za łowienie pstrągów w okresie ochronnym! - A czy pan wie, kim ja jestem!? - zapytał Twain. - Nie! - Tak też myślałem! Ja jestem największym kłamcą wśród wędkarzy...! 461 Gdy Mark Twain był jeszcze tylko redaktorem lokalnej ga- • zety w Missouri, jakiś kupiec napisał doń: "Czytając pańską gazetę znalazłem między kartkami pająka. Czy to coś oznacza?" Twain odpisał: "Po prostu pająk przeglądał strony, by zobaczyć, który z kupców nie ogłasza się w naszej gazecie. Szukał bowiem sklepu, w którym mógłby rozpiąć pajęczynę na drzwiach wejściowych i żyć spokojnie..." , 462 Mark Twain otrzymał kiedyś od przyjaciela z ławy szkolnej kartę pocztową bez znaczka. Po opłaceniu porta, przeczytał co następuje: "Stary przyjacielu, przesyłam ci serdeczne pozdrowienia. Mieszkam w Chicago i powodzi mi się doskonale. Twój dawny kolega Jackson." W jakiś czas potem listonosz przyniósł Jacksonowi nieofran-kowaną paczkę o wadze co najmniej 2 kilogramów. Zaintrygowany ciężarem i objętością paczki adresat uiścił bez wahania koszty przesyłki. Gdy po wielu trudach rozwiązał wszystkie sznurki, odwinął kilka warstw papieru, znalazł wreszcie kamień sporej wielkości i liścik następującej treści: "Stary druhu! Spieszę ci donieść, że załączony kamień spadł mi z serca, gdy dowiedziałem się z Twojego listu, że powodzi Ci się doskonale. Twój stary przyjaciel MARK TWAIN". 152 153 463 Mark Twain przechodząc raz koło cmentarza zobaczył kilku działaczy miejskich dyskutujących o czymś zawzięcie. - O co panom chodzi? - spytał. . - Spieramy się, czy postawić mur dookoła cmentarza. - Po co? --; - Żeby zabezpieczyć teren cmentarza. - Przecież ci, którzy są z tamtej strony, nie mogą wyjść, a ci z tej strony nie mają ochoty tam iść! - skomentował Twain. 464 Pewien wielbiciel amerykańskiego pisarza-satyryka, Marka Twaina, chciał do niego napisać, ale nie znał jego miejsca zamieszkania. Zaadresował więc: "Mr Mark Twain, Bóg wie gdzie!" Po kilku dniach otrzymał odpowiedź: "Bóg wiedział. Dziękuję! MARK TWAIN.* * Ilustrator tej książki, acz nie osiągnął sławy Twaine'a, otrzymał raz list od Jarosława Iwaszkiewicza, zaadresowany jedynie "Szymon Kobyliński, Warszawa", co naszą pocztę równa z amerykańską. 465 Mark Twain wydał córkę za Polaka. Często zapytywany o plany na starość, odpowiadał: - Będę uprawiał warzywa i kwiaty w ogródku, zrywał jabłka, a w wolnych chwilach będę się uczył wymawiać nazwisko mojego zięcia. Zięć nazywał się Kuryłowicz. TWARDOWSKI Jan (ur. 1915) ' ' Znany poeta, kaznodzieja, autor wielu utworów poetyckich będących przekazem wiary, wyrastających z doświadczeń kapłańskich autora (m.in. "Znaki ufności", 'Zeszyt w kratkę"). 466 Tadeusz Żychiewicz, w jednym ze swoich wywiadów dla "Gazety Wyborczej" opowiedział o pewnym zdarzeniu związanym z księdzem Twardowskim. Podobno był czas, kiedy go władze kokietowały. Wezwali go kiedyś, posadzili przy stole i tłumaczą: - Proszę księdza, ksiądz jest taki zdolny, inteligentny, ksiądz jest takim świetnym poetą. Niech ksiądz tak uczciwie, całkiem szczerze powie: po co księdzu to "ks." przed nazwiskiem? - Jak to? - spytał Twardowski. - No bo ksiądz jest poetą, a jeśli mamy tak szczerze do końca rozmawiać, to przecież - mówi ubek - Pana Boga nie ma i ksiądz, jako człowiek inteligentny, dobrze o tym wie. Ksiądz Twardowski zrobił bardzo zdumioną minę i powiada: - Co też pan mówi? Nie ma Pana Boga? To bardzo dziwne, bo nie dalej jak wczoraj z Nim rozmawiałem... Tamtym panom ręce i szczęki opadły, bo jak tu rozmawiać z takim facetem, który wczoraj rozmawiał z... Panem Bogiem? UTRILLO Maurice (1883-1955) ,. %' Francuski malarz i grafik (m.in. portrety, martwe natury). , , j f v 467 Utrillo otrzymał pozwolenie na zwiedzenie jednej z większych francuskich kopalń i pewnego dnia znalazł się w mknącej z szaloną szybkością windzie wraz z kilkoma górnikami. Po kilku chwilach malarz zaczął się czuć nieswojo i z niepokojem zapytał: - Czy aby lina nie pęknie? - Wykluczone, kochany panie - odpowiedział górnik. - Każda lina gwarantowana jest na dziesięć lat! Ta tutaj, zostanie zmieniona dopiero na dwa dni... WAŃKOWICZ Melchior (1892-1974) " Znany pisarz i publicysta, nestor powieści reportażowej (m.in. "Monte Cassino, "Westerplatte*). 468 Do Melchiora Wańkowicza, który przez jakiś czas zajmował się wymyślaniem haseł reklamowych i był m.in. autorem sloganu "cukier krzepi", zwróciła się dyrekcja Towarzystwa Budowy Domków Fińskich z propozycją ułożenia sloganu, propagującego ich drewniane budynki, a zarazem łatwo wpadającego w ucho. - To nic trudnego! - odparł wtedy późniejszy pisarz. - Na przykład: "Domki drewniane - pluskwy murowa!" ne! !" 154 155 WHISTLER James Abbott McNeill (1834-1903) Amerykański malarz i grafik (działał głównie w Paryżu); autor przesławnej "Matki". 469 Whistler opowiadał kiedyś jaka przygoda spotkała go w Chicago.- - Widzę na środku najruchliwszej ulicy leży cylinder. Kopię go nogą, patrzę - łysina. Odgrzebuję - głowa sterczy! - Co to jest?! - wołam zdziwiony. - Nic takiego - odpowiada głowa - zasypało mnie kurzem! - To jeszcze nic - dodaje zasypany, ale ja stoję na dachu autobusu! 470 Whistler przyjechał pewnego dnia do nieznanego mu miasta. Ponieważ było to w okresie prohibicji, więc pyta cicho hotelowego portiera: - Czy mógłby mi pan powiedzieć, gdzie dostanę kieliszek wódki? - Widzi pan ten kościół? - Co? W kościele? - ze zdziwieniem pyta malarz. - Nie, to jedyny budynek, w któiym pan nie dostanie wódki... - odpowiada portier. 471 Jeden z amatorów sztuki zamówił u Whistlera obraz, który miał między innymi wyobrażać kościół. Po ukończeniu dzieła, nabywca oglądał płótno i zachwycony był pejzażem, świeżością barw oraz kunsztem wykonania. W pewnej chwili, nie widząc żadnej postaci ludzkiej zwrócił się do malarza.- - Pan zapomniał zupełnie o ludziach w swoim obrazie! - Oni są na mszy! - odrzekł artysta niezadowolony, że kupujący sugeruje inną koncepcję. - Dobrze! Kupię ten obraz - odpowiedział klient - jak ludzie wyjdą z kościoła! WIECH (właśc. Stefan Wiechecki) (1896-1979) Pisarz, humorysta i satyryk: w sun/ch felietonach i powieściach utrwalił język i zwyczaje przedmieść Warszawy (m.in. "Cafe pod Minogą", "Znakiem tego"). 472 Wiech wezwał kiedyś ślusarza, aby naprawił mu coś w łazience. Ślusarz pracował dziesięć minut i zażądał 400 złotych. 156 - Zaproponowałem mu 100 złotych - opowiadał p Wiech. - Ślusarz wymyślał mi obraźliwie przeszło goi Wreszcie zapłaciłem mu te 400 złotych. To, co powiedz ów ślusarz, sprzedałem pewnemu pismu za 800 złotych! WIENIAWA (Długoszowski-Wieniawa) Boles (1891-1 Generał, związany z marszałkiem f. Piłsudskim, poeta i tłumacz wt 473 Autor wielu przedwojennych skandali, generał Wien uczestniczył w ostrej dyskusji z pewnym malarzem. Malan wiele sobie robił z brzęczącego orderami adwersarza, na za czenie jednak zaznaczył: - Chętnie podyskutuję z panem szczerze, ale jak się spi my w samych gaciach... 474 ^ Do prezydenta Mościckiego zatelefonował generał R Śmigły mówiłąc; - Ja już z tym Wieniawą dłużej nie wytrzymam, znowu wołał awanturę, chyba osadzimy go w kryminale. - W Kwirynale! - ucieszył się głuchawy prezydent - Zgi ja już to załatwię! Za kilka dni Wieniawą został ambasadorem w Rzymie. Po placówka dyplomatyczna mieściła się właśnie w dzielnicy i rynał. WIENIAWSKI Henryk (1835-1880) ''\r^- > Wybitny polski skrzypek i kompozytor, profesor konserwatorium w tersburgu i Brukseli. 475 Wieniawski miał kiedyś grać w pałacu carskim. U nóg c leżał jego ulubiony dog, który - gdy tylko Wieniawski rozpoc grę - zerwał się z wyciem. Przestraszony skrzypeł przerwał v stęp, co widząc car zwrócił się doń uprzejmie: - Kochany Wieniawski! Jak widzę, mój pies ci przeszkad; Na co Wieniawski: - Ależ nie, wasza wysokość! To ja jemu przeszkadzam! Wszyscy się roześmieli, psa wyprowadzono i Wieniawi mógł grać dalej. 157 WILDE Oscar (1856-1900) Pisarz angielski, bardzo wszechstronny (powieści, nowele, dramaty, eseje, wiersze). 476 Jeden z pisarzy miał odczyt w Instytucie Londyńskim. Mówił bardzo cicho i monotonnie. Po skończeniu, spytał: - Mam nadzieję, że wszyscy mnie słyszeli, nieprawdaż? Obecny tam Oscar Wilde odrzekł wtedy w imieniu pozostałych: Podsłuchiwaliśmy pana... 477 Kiedy Oscar Wilde był już na łożu śmierci, jeden z jego przyjaciół powiedział: - Gdybyś przypadkiem spotkał na tamtym świecie moją żonę, powiedz jej... - A nie mógłbyś zrobić tego sam...? - przerwał mu Oscar Wilde. WILKOMIRSK1 Kazimierz (ur. 1901) Kompozytor, wiolonczelista, dyrygent. ~ 478 Kazimierz Wiłkomirski prowadził ożywioną rozmowę z jednym ze swoich przyjaciół. W pewnej chwili małżonka przyjaciela zwraca się do pani Wiłkomirskiej: - Ach, ci nasi mężowie! Ilekroć się spotkają, zawsze rozmawiają tylko o muzyce! - Ależ myli się pani! - odzywa się profesor Wiłkomirski. -Tym razem nie mówiliśmy o muzyce, lecz o utworach jednego z naszych kolegów. 479 Rozmowa Kazimierza Wiłkomirskiego ze śpiewaczką.- - Czy nie zechciałaby się pani nauczyć kilku moich pieśni? - Ależ panie Kazimierzu, ja nieraz śpiewam pana pieśni na koncertach... - Wiem, wiem... Ja tylko pytałem, czy nie chciałaby się pani ich nauczy ć...! WTTTIG Edward (1879-1941) : Rzeźbiarz. 480 - Drogi mistrzu, w jaki sposób tworzy pan swoje arcydz - spytano raz rzeźbiarza Edwarda Wittiga. - To bardzo proste - powtórzył prastare wyjaśnienie Mic Anioła Wittig. - Biorę kawał marmuru i odłupuję wszystko jest zbyteczne... WODEHOUSE Pelham Grerwille (1881-1975) Pisarz angielski, autor popularnych powieści humorystycznych. 481 Jedno ze swoich dzieł P.G. Wodehouse zadedykował na pująco: "Mojej żonie i córce,bez któiych cennych rad i pom książka ta byłaby napisana dwa razy szybciej..." ' WOJTYŁA Karol (Papież Jan Paweł II) (ur. 192( Od 1958 r. biskup, w 1979 r. wybrany papieżem przybrał imię Jj Pawia II; najwyższy autorytet moralny we współczesnym świecie; wybi, teoretyk katolickiej filozofii człowieka; autor utworów poetyckich i drai tóio. 482 Biskup Karol Wojtyła w czasie swoich wędrówek po Podłu często odwiedzał małe parafie incognito w skromnym, turys cznym ubraniu. Zazwyczaj słuchał kazania miejscowego prób szcza, potem szedł na plebanię i dzielił się spostrzeżeniam uwagami. Podczas jednej takiej mszy wyjął notes i dyskretni aby nie przeszkadzać modlącym się, zaczął coś notować. Nat chmiast zauważyli to obecni w kościele górale. Jedni powiadi mili szybko proboszcza, że jakiś ubek spisywał kazanie, inni z; postanowili, że "trza dać mu wycisk, coby wiency nie kapow po kościołach!" Jak postanowili, tak zrobili. Po wyjściu obcego z kościół schwycili go za ręce, wciągnęli błyskawicznie w pobliskie krzal z zażądali "kapownika" z kazaniem. I prawdopodobnie poz odebraniem notesu sprawiliby górale przybyszowi niezły wy cisk, gdyby nie proboszcz, który nagle się zjawił i z przejęcien zawołał: - Wszelki duch, to przecież Jego Eminencja, biskup krako wski! 158 159 483 Pewnego razu biskup Wojtyła wybrał się na samotną wycieczkę pieszą w góry. Ubrany sportowo poruszał się jak wielu innych turystów. W czasie wędrówki spostrzegł, że zapomniał zegarka, podszedł więc do opalającej się na uboczu młodej wczasowiczki i już miał zadać pytanie, kiedy ta ubiegła go: - Zapomniał pan zegarka, co? - i uśmiechnęła się do niego. Zaskoczony tym Wojtyła zapytał ze zdziwieniem.- - A skąd pani wiedziała? - Z doświadczenia! - odpowiedziała - Jest pan już dziesiątym mężczyzną, któiy zapomniał zegarka. Zaczyna się od zegarka, potem proponuje się winko, wieczorem dancing... Wojtyła przerwał: „. - Ależ, proszę pani, ja jestem księdzem! Wczasowiczka wybuchnęła śmiechem. Zdenerwowany Wojtyła zapytał.- - Z czego się pani śmieje? Że jestem księdzem? - No wie pan - odpowiedziała rozbawiona nieznajoma -podrywano mnie w różny sposób, ale "na księdza" dopiero pierwszy raz! Wojtyła uśmiechnął, się spojrzał na zegarek nieznajomej i pożegnał się, a odchodząc jeszcze słyszał.- - O rany! To chyba rzeczywiście ksiądz....' •<>, 1 r\, WOLTER (właśc. Francois Marie Arouet) (1694-1778) Znany francuski pisarz, filozof i historyk (m.in. autor " Kandyda"). 484 Jeden z gości, oglądając bibliotekę Woltera, zdziwił się, widząc w niej mnóstwo dzieł teologicznych. - Czy możliwe, że pan przeczytał to wszystko? — Owszem - przeczytałem - ale drogo mi za to zapłacą! 485 W czasie pobytu Woltera na dworze Fryderyka U Wielkiego, król zaproponował wielkiemu pisarzowi przejażdżkę łodzią. Wolter zauważył jednak, że łódź przecieka i szybko wyskoczył na brzeg. - Tak się pan lęka o swoje życie? - roześmiał się król. - Ja się nie boję! T - Oczywiście - rzekł autor "Kandyda" - królów na świecie jest wielu, ale Wolter tylko jeden. f 486 Podobno w czasie uczty na dworze Fryderyka II król podsu-f nął Wolterowi bilecik z krótkim listem: "Wolter to osioł. Fryderyk II." Filozof wziął bilecik i nie tracąc konceptu tak przeczytał głośno jego treść: - "Wolter to osioł, Fryderyk drugi..." 487 Wolter, zauważywszy raz w pokoju pewnego bogatego szlachcica kilkadziesiąt peruk, wykrzyknął ze zdziwieniem: - Istne cuda! Tyle pemk dla człowieka, który w zupełności nie ma głowy...! 488 Wolter zapytany przez pewną niewiastę, dlaczego nie ma małżeństwa w niebie - odpowiedział: - Dzieje się tak na zasadzie kompensaty, bo przecież w małżeństwie nie ma nieba! . ».^,, . -i, ;*, . ? • Jl ? WYCZÓŁKOWSKI Leon (1852-1936) Malarz (pejzaże, sceny rodzajowe, portrety), grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 489 Pewien dyrektor banku siedząc z Leonem Wyczółkowskim w kawiarni przy jednym stoliku, sumitowaf się bardzo przed mistrzem, że nie był nigdy na wystawie jego prac. - Niech się pan nie tłumaczy - odpowiedział Wyczółkowski. - Ja w pańskim banku też jeszcze nigdy nie byłem... Jit U WYRWICZ Leon (1885-1951) Aktor, autor i wykonawca humorystycznych monologów, prezentowanych w programach kabaretowych: także role teatralne. 490 Pewnego razu zapytano Leona Wyrwicza, dlaczego chirurg przed operacją wkłada na twarz maskę. Aktor odpowiedział: - Widocznie nie chce być rozpoznany, jeśli operacja mu się nie uda... 160 161 WYSOCKA Stanisława (1877-1941) Aktorka, reżyser, pedagog. 491 W 1914 roku Stnisfawa Wysocka pokusiła się po raz pierwszy w historii polskiej sceny na odtworzenie roli szekspirowskiego Hamleta. Przedstawienie to stało się wielką sensacją artystyczną w całym kraju. Dowcipny Kornel Makuszyński przesłał wówczas Wysockiej wspaniały wieniec ze złotym napisem na czerwonej szarfie.-"Hamletowi, który oszczędził cnotę Ofelii..." VIRCHOW Rudolf (1821-1902) Niemiecki anatom, patolog i antropolog, m.in. ustalił istotę białaczki. 492 Rudolf Virchow zademonstrował raz w czasie wykładu takie doświadczenie: wyjął żabie część mózgu, co spowodowało, że żaba zaczęła rzucać się i skakać w dziki sposób. Widzowie zaczęli się śmiać. - Widzicie, moi panowie - powiedział Virchow - jak niewiele mózgu potrzeba, aby doprowadzić audytorium do śmiechu! A swoją drogą - geniusz nie eliminuje okrucieństwa. YSAYE Eugene (1858-1931) Słynny skrzypek belgijski, ponadto dyrygent i kompozytor. 493 Ysaye został po koncercie w Brukseli zaproszony na wieczór do właściciela wielkich fabryk obuwia. Po kolacji gospodarz poprosił Ysaye'a, aby zagrał. - Chętnie - odparł muzyk grzecznie - a gdy pan będzie gościem u mnie, poproszę o wzięcie miary na buty... 494 Pewna dama zaprosiła genialnego skrzypka na obiad. Słynący z gościnności a przy tym amator dobrych win, Ysaye, był niemile zdziwiony stwierdziwszy, że podejmują go "na sucho", nie podając do posiłku ani kropli wina. Za to gospodyni raczyła go lirycznymi wywodami: - Taka jestem rada, że mnie pan zechciał odwiedzić. Ach, czuję się taka samotna, tak mi smutno! Mój mąż wyjechał na 162 kilka tygodni i, doprawdy, zabrał ze sobą wszystko: moje 6 myśli, wspomnienia... A na to Ysaye: - Czyżby zabrał także klucz od piwnicy?... ZAMENHOF Ludwik (1859-1917) Lekarz okulista, poliglota, twórca międzynarodowego języka espen którego pierwszy podręcznik wydano w 1887 r. w Warszawie. 495 W czasie pierwszej wojny światowej kilku przyjaciół Zarr hofa spotykało się regularnie w kawiarni "Szwajcarska". Te tem jednej z rozmów było zbyt powolne upowszechnianie esperanta. Zastanawiano się więc, co zrobić, aby bardziej s pularyzować ten język. - Panowie - powiedział przyjaciel Zamenhofa, znany pi? Leo Belmont - niezbędna jest jakaś sensacja związana z twć esperanta. - Jeśli zgodzisz się, Ludwiku - zwrócił sią do Zamenhof to uprowadzimy ciebie gdzieś poza Warszawę i uśmiercili No więc co, zgoda? - Owszem - odpowiedział Zamenhof - ale wolałbym, że to się stało... znacznie później... / f ZARUBA Jerzy (1891-1971) Karykaturzysta, scenograf, autor kukiełek do wielu szopek. s 496 Konstanty Ildefons Gałszyński przyjechał z daleka, aby o wiedzić swego przyjaciela Jerzego Zarubę. Strudzony podró; zapragnął wziąć kąpiel. - Niestety, to jest niemożliwe! - oświadczył Zaruba. - Poni< waż akurat dzisiaj jest w łazience tylko zimna woda. - To nic nie szkodzi - odpowiedział poeta - wykąpię się t palcie... 497 Zaruba uwielbiał swoją wieloletnią gosposię "na przychód ne", panią Wilęcką, która miała zwyczaj zmywania wielu naczyń np. czajniczka do herbaty, wyłącznie od środka... "bo czajniczki używa się od środka, z wierzchu esencji nie ma!" Którejś zim) 163 164 późną nocą, gdzieś nad ranem, obudziły Zarubę jakieś szmery w domu. Poszedł po cichu zobaczyć co się dzieje w kuchni a tam pani Wilęcka, odziana w czarną suknię z perełkami, niezwykle energicznie sprząta. - Pani Wilęcka! - zawołał Zaruba - Co pani tu robi o tej porze?! - Muszę teraz - odrzekła - bo potem wcześnie rano jadę do Milanówka, gdzie mam proszony pogrzeb! 498 Żona Zaruby, Szkotka Flora McPherson, uwieczniona m.in. w wierszu Gałczyńskiego "Opis domu poety" jako "szkocka kuzynka", gdy sam opisywany dom był mieszkaniem Zaruby w Aninie, nie przyjechała do Polski po wojnie. Pracowała jednak w ambasadzie polskiej w Londynie, jednakże tylko do czasu. Artysta tak to wyjaśniał: - Ambasadorem Związku Radzieckiego był tam wtedy niejaki Z a r u b i n , no i Anglicy mówili, że ma swoją jawną wtyczkę w naszej ambasadzie: "tu Zarubin, tu Zarubina..." I musiała odejść. ŻELEŃSKI (BOY) Tadeusz (1874-1941) Wybitny polski krytyk literach i teatralny, publicysta, tiutnacz, poeta, zasłużony tiutnacz klasyki francuskiej na polski: z wykształcenia lekarz. 499 Do Tadeusza Boya-Żeleńskiego, siedzącego w jednej z kawiarń lwowskich, zwraca się zakłopotany kelner: - Bardzo przepraszam, ale ten stolik jest zarezerwowany. - Nic nie szkodzi! - odparł Boy - niech go pan zabierze, a mnie przyniesie inny. 500 Pewnego razu Boy-Żeleński słuchał wynurzeń młodego pisarza: - Moje dzieła będą czytane, kiedy o Żeromskim, Prusie czy Sienkiewiczu dawno już wszyscy zapomną! - chwalił się pisarz. - Ma pan zupełną rację - odparł na to Boy - ale nie wcześniej, nie wcześniej... ........ ,... 165 ŻEROMSKI Stefan (1864-1925) Pisarz, autor opowiadań, powieści i utworów dramatycznych (m.in. "Popioły", "Ludzie bezdomni", "Przedwiośnie", "Uciekła mi przepióreczka"). 501 Jeden z przyjaciół Żeromskiego zwierzał się pisarzowi, że ostatnio ciągle nawiedza go myśl, aby się ożenić. Autor "Popiołów" przerwał wywody przyjaciela: - Nie lekceważ nigdy pokusy, drugi raz może nie przyjść! ŻÓŁKOWSKI Alojzy Fortunat (1777-1822) Znany polski aktor, także komediopisarz i tłumacz. 502 Alojzy Żółkowski rozpoczął swoją karierę od skromnej roli posłańca, polegającej na wypowiedzeniu trzech słów.- "Król się zbliża". Wyszedłszy na scenę Żófkowski nie był w stanie z powodu tremy wymówić słowa. Wtedy jeden z artystów, któiy miał wieść tę odebrać, ratując sytuację zwrócił się do niego z zapytaniem.- - Cóż powiesz, może król się zbliża? Na to Żółkowski z drżeniem w głosie wykrztusił: - Aha... 503 Pewnego razu Żółkowski grał rolę obłąkanego, zamkniętego w pokoju. Biega od drzwi do drzwi usiłując je otworzyć krzyczy.- - I tu zamknięte, i tu zamknięte... i tu... Nagle trzecie drzwi otworzyły się. Ratując sytuację Żółkowski wyjmuje z kieszeni klucz, zamyka je i woła: - ... i tu zamknięte! 504 Wezwany kiedyś przez carskiego oficera na pojedynek za rzekomą obrazę, Żółkowski zajechał na wyznaczone miejsce... zaprzężoną w konie wypożyczoną armalłcą. Carski oficer widząc to zawołał oburzony.- - Ze mną nie ma żartów! Przysięgam, że jeden z nas musi tu pozostać! Na to komik: - Kiedy tak, to zostań pan. a ja odjadę... To mówiąc zawrócił armatkę, zostawiając oficera wśród przypadkowych widzów, pokładających się ze śmiechu. 166 ŻUKOWSKI Wasyl (1783-1852) Poeta rosyjski, tłumacz literatury. 505 W czasie podróży po Szwajcarii Wasyl Żukowski udał się gronie znajomych na wycieczkę w okolice podmiejskie Lucern Ktoś z towarzystwa zaproponował wejście na szczyt dość str< mego Pilatusa, skąd można było zachwycać się pięknym widi kiem. - O, dziękuję uprzejmie! - odparł Żukowski. - Wobec g< zachowuję się tak, jak wobec pięknych kobiet: przebywam z wsze u ich stóp... ŻUŁAWSKI Marek (1908-1985) .,.;' Malarz, grafik - kompozycje figuralne, martwe natury. 506 Wkrótce po pogrzebie swego przyjaciela Marek Żuławski oc wiedził młodą, przystojną wdowę i zaczął się do niej zalecać. - Mój drogi - szepnęła wdowa - mógłbyś przynajmniej pc czekać, aż zdejmę żałobną suknię... - Dobrze, ale najwyżej dziesięć minut... 507 Pewna bardzo już podstarzała dama zalecała się natrętnie d< przystojnego artysty malarza Marka Żuławskiego. - Jakie uczucia wzbudzam w panu, drogi mistrzu? - spytał kiedyś. - Jedno z najwznioślejszych, łaskawa pani - odpowiedzi^ artysta - wstręt cło grzechu... 167 Bibliografia Dworczyńska R. (oprać.) "Wesoły Kramik", Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1960 Gołembowicz W. "Uczeni w anegdocie", Wiedza Powszechna, Warszawa 1973 Groński RM. "Puszka z Pandorą", Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", Warszawa 1991 Heising R. "Plotki z pięciolinii", PWN, Kraków 1989 Jarzębowski W. "Karol Wojtyla w góralskiej anegdocie" Karilas T. "Suuri kaskukirja", Werner Sóderstróm Osakeyhbó, Helsinki 1948 Lipiński E. "Wesoło o malarzach", KAW, Lublin 1988 , Pełtyn A. "Cent pri cent", PZE "Ritmo", Warszawa 1989 Petłyn A. "Esperanto lau amuz-metpdo", PZE Warszawa 1979 "Poezja" nr 4 - Anegdota literacka cz. I, Warszawa 1988 "Poezja" nr 5 - Anegdota literacka cz. II, Warszawa 1988 Tarmio H.J., Saarentaus K." Henkilakaskujen & anekdoottien kirja", Vies-bnta Tarmio Oy, Jyvaskyla 1990 Tomkiewiczowa M., Tomkiewicz Wł. "Dawna Polska w anegdocie". Wiedza Powszechna, Warszawa 1988 Uwaga, miłośnicy anegdot! Wydawnictwo "Interlibro" przygotowuje do druku II antologii "Sławni i... zabawni" (A-Z), w którym zamieść jeszcze więcej anegdot. Bohaterami ich są znane osobist ze świata nauki, kultury, polityki, sportu, a wśród nich w współcześnie żyjących, których nazwiska znajduje się na p wszych stronach gazet i w czołówkach dzienników rai wych i telewizyjnych. Nabycie II tomu w pierwszej kolejności gwarantuje nii sze zamówienie, które należy wyciąć, wypełnić i przesłać adres wydawnictwa. Orientacyjna cena II tomu - zbliżone obecnej; realizacja za pobraniem pocztowym. Uwaga! Osobom prywatnym - przy zamówieniach v kszej ilości egzemplarzy książki (ponad 50 szt.) - udziela 10% rabatu. Zachęcamy do rozprowadzania tej i innych książek wś; przyjaciół i znajomych, w zakładach pracy, klubach, biblie kach, itp. Zamówienia I tomu realizujemy natychmiast, t II po ukazaniu się. Jeśli ktoś nie chce wycinać "zamówienia", można nades wypełnioną kopię kserograficzną lub ręcznie wypisane mówienie według podanego wzoru. ?•? ... .. Data: ?' -?' ??'??? - -:ih-r-iL-- >-:--i .;,:?»: ?~>..ii;; :< ;;-J ? Wydawnictwo "Inter o Z ? »* i ? ; ;,; ;; ;>?: r,' i.f ul. Szczęśliwicka 19/' 02-352 Warszawa ••??.?. Zamówienie ., Niniejszym zamawiam antologię anegdot 'Sławni Ł.. zabawni": ..............egz. I tomu ..............egz. II tomu i wnoszę o udzielenie mi rabatu w wysokości.............%. Należnoś za zamówione książki opłacę przy odbiorze. 168 podpis Mój adres: ,»,, Imię i nazwisko:............................................................ ulica:................................................................................ Miejscowość (z kodem):............................................... wydawnictwo INTERLIBRO 02-352 Warszawa Szczęśli wieka 19/42 22-24-88, 658-09-32 . ? specjalizuje się w zakresie: LITERATURY PIĘKNEJ -DZIECIĘCEJ -POPULARNONAUKOWE MEDYCYNY NIEKONWENqONALNEJ poleca: '" S. Lagerlóf TĘTNIĄCE SERCE Jedna z nielicznych, w skali światowej, książek o ojcostwie szwedzkiej laureatki nagrody Nobla. Wartościowy upominek dla młodych małżeństw! J. Tazbir PROTOKOŁY MĘDRCÓW SYJONU, AUTENTYK CZY FALSYFIKAT Historia głośnego falsyfikatu na tle spiskowej teorii dziejów. W aneksie pełny tekst Protokołów. A.R. Pettyn ALBUM PRZYJACIÓŁ Oryginalny pamiętnik, 32 wpisy z miejscem na fotografię. Dobry przy rozstaniu ze szkołą, przyjaciółmi z obozu lub kolonii letnich. Szukaj w kioskach RUCH-u! D.A. MadejOWie DO-4N. UZDRAWIAJĄCY AUTOMASAŻ 158 ilustracji. Proste ćwiczenia, stosowane od dawna w Chinach i Japonii, zapobiegają, leczą, wzmacniają odporność (!) organizmu. Poradnik przydatny w każdym domu także i dziś. W.J. Podgórski SKĄD NASZ RÓD Polskie pieśni hymniczne Monografia, nuty i ilustracje oraz kaseta audio z 15 pieśniami. Doskonały upominek dla młodzieży kończącej szkołę. A. Szlązakowa JANUSZ KORCZAK W LEGENDZIE POETYCKIEJ Antologia wierszy kilkudiesięciu autorów, w 50-tą rocznicę męczeńskiej śmierci w Treblince wybitnego pisarza i pedagoga z grupą dzieci żydowskich. T. Boguś KRASNOLUDEK MALIMBO Baśń o kosmicznych przygodach krasnala + rysunki do kolorowania. I KLUB KSIĄŻKI WYDAWNICTWA "INTERLIBRO Celem utrzymania stałego kontaktu z naszyn Czytelnikami utworzyliśmy Klub Książki W; dawnictwa "Interlibro" (KKWI), którego członk< wie będą otrzymywali informacje o aktualni ściach wydawniczych oraz będą zawiadamiani imprezach, które z myślą o Czytelnikach chcieć byśmy organizować (np. spotkania z autorami) Członkowie klubu, którzy nadeślą do nas w pełnioną "deklarację" uzyskają przy wilej nabyw nia książek i kaset taniej, po cenach zbytu, a wi bez tzw. narzutu księgarskiego. Książki te (lub V sety) członkowie Klubu będą mogli nabywać be pośrednio w siedzibie Wydawnictwa w Wars2 wie lub za zaliczeniem pocztowym (wówczas < ceny zbytu doliczy się tylko koszt pobierai przez pocztę). Zapraszamy do współpracy! WYDAWNICTWO MNTERLIBRO- 02-352 Warszawa, ul. Szczęśliwicka 19/42 DEKLARACJA CZŁONKOWSKA KLUBU KSIĄŻKI "INTERLIBRO" Imię i nazwisko:...................................................................................., Adres (do korespondencji) wraz z kodem:....................................... Jestem zainteresowany(a): a) literaturą piękną, b) literaturą dziecięcą, c) literaturą popularr naukową, d) medycyną niekonwencjonalną, e) kasetami audio. (Podkreślić wybraną tematykę!) Czy jest Pan(i) zainteresowany(a) nabyciem II tomu książki "Sławni i... zabawni"? TAK/NIE podpis, data *»? ......... ..-?..> »?•- CHCESZ CIEKAWIE WYPEŁNIĆ WOLNY CZAS? POSZUKUJESZ ATRAKCYJNYCH KONTAKTÓW ZE ŚWIATEM? . ' Ułatwi Ci to '•' znajomość międzynarodowego języka esperanto! ._;; Kluby w ponad 100 krajach, ' szeroka wymiana turystyczna, imprezy kulturalne i młodzieżowe, spotkania esperanckich małżeństw (międzynarodowych). Najszybciej opanujesz ESPERANTO korespondencyjnie na kursach prowadzonych przez: POLSKI ZWIĄZEK ESPERANTYSTÓW 00-480 Warszawa, ul. Wiejska 11 m 12 łel. 215-133 ??--o /,- vi: :-? * • Naukę można rozpoczgć w każdej chwili, gdyż jest ona prowadzona systemem NON STOP przez cały rok! POSZUKUJESZ DODATKOWEGO ZAROBKI ZOSTAŃ KOLPORTEREM WYDA WNICTWA "INTERLIB INTERUBRO nawiąże kontakt z księgarzami, bukinistami, kolporterami w zakładach pra szkołach, domach kultury, szpitalach i innych placówkac, celem dystrybucji książek i kaset z nagraniami muzyczni Osoby zainteresowane współi prosimy o kontakt osobisty, telefoniczny lub listowny: Wydawnictwo "Interli, '-352 Warszawa ul Szczęśliwicka 19/ tel. 22-24-88 lub 658- Dział Kolportażu czynny jest ? codziennie (prócz sobót) w godz. 9.00-16.00 Uwaga! W tych samych godzinach czynny jest również punkt sprzeda; detalicznej "Interlibro" NOWE PISMO albo albo od 1992 r. dwumiesięcznik poświęcony problemom psychologii, psychoterapii, sztuki, dialogu kultur Wschodu i Zachodu Temat numeru 1 i MUZYKOTERAPIA WOLNOŚĆ I WYZWOLENIE Temat numeru 2 PSYCHOLOGIA CIENIA ., ,, -,,-.. (upadek, agresja, śmierć) Temat numeru 3 KOBIETA • EROS • NATURA • PIĘKNO Cena numeru ok. 20 000 zł (+ koszt wysyłki) Zamówienia zbiorowe i indywidualne wymienionych numerów prosimy przesyłać pod adresem: SOLARIUM ul. Domaniewska 13/15 m 73 02-672 Warszawa S 489-535 Wydawnictwo i Drukarnia Oferuje: *v* Druk offsetowy jedno i wielobarwny do formatu B-1 ?v* Przemysłową introligatornię — oprawa zeszytowa i bezszwowa ?v> Papiery do druku offsetowego produk Kostrzyńskich Zakładów Papierniczyc Krótkie terminy, wysoka jakość, umiarkowane c Nasz adres: Warszawa, ul. Dorodna 16 tel. 11 19 25 fax34 69 21 BUKIET ANEGDOT ZAŁĄCZNIKIEM ? BUKIETU KWIATÓW! RÓWNIEŻ PRZYJACIOŁOM _ I ZNAJOMYM 'i1 UŚMIECH SKRACA DYSTANS... „Dla człowieka światowego zbiór anegdot to największy skarb, jeśli potrafi je wtrącić w odpowiednim momencie rozmowy..." J. W. GOETHE