Eleanor H. Porter Pollyanna dorasta Przełożył Tadeusz Evert PVos2yńsUi i S-ka Warszawa 1998 Tytuł oryginału „Pollyanna grows up' Ilustracja na okładce © Artist Partners Ilustracje w tekście Katarzyna Karina Chmiel Redaktor prowadzący serię i opracowanie merytoryczne Agnieszka Rabińska Redaktor techniczny Barbara Wójcik Korekta Anna Sidorek Łamanie Grażyna Janecka ISBN 83-7180-810-0 Klasyka dziecięca Wydawca Prószyński i S-ka SA 02-651 Warszawa, ul. Garażowa 7 Druk i oprawa Łódzka Drukarnia Dziełowa SA Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 45 MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA | w '/. Mojemu kuzynowi Walterowi 1 ella Wetherby weszła na imponujące schody domu siostry przy Commonwealth Ave-nue i energicznie nacisnęła dzwonek. Od kapelusza ozdobionego piórkiem po czubki pantofelków na niskim obcasie promieniowała zdrowiem, energią i stanowczością. Nawet jej głos, gdy przywitała się ze służącą, która otworzyła drzwi, tętnił radością życia. - Dzień dobry, Mary? Zastałam siostrę? - Tak, psze pani... - z wahaniem odparła służąca - ale powiedziała, że nie chce nikogo przyjmować. - Naprawdę? Tylko że ja nie jestem nikim -uśmiechnęła się Delia - i dlatego mnie przyjmie. Nie bój się, biorę winę na siebie - ciągnęła w odpowiedzi na protest malujący się w przerażonym spojrzeniu młodej dziewczyny. - Gdzie jest siostra? Czy u siebie w pokoju? - Tak, psze pani... ale powiedziała... Delia jednak nie słuchała: była już w połowie szerokich schodów wiodących na górę, toteż służąca odwróciła się i odeszła rzuciwszy za siebie zrezygnowane spojrzenie. Delia wypowiada swoje zdanie W hallu na piętrze Delia skierowała się ku uchylonym drzwiom i zapukała. - O co chodzi, Mary? - odezwał się jękliwie czyjś zbolały głos. - Czy nie mówiłam... Och, Delia? - i nagle w głosie tym zabrzmiała ciepła nuta. - Kochanie, skąd się tu wzięłaś? - Tak, to ja - uśmiechnęła się Delia pogodnie, już na środku pokoju. - Spędziłam niedzielę nad morzem razem z dwiema innymi pielęgniarkami i wracam teraz do sanatorium. To znaczy teraz jestem tutaj, ale nie na długo. Wpadłam tu o, po to - zakończyła wyciskając pocałunek na policzku właścicielki zbolałego głosu. Pani Carew zmarszczyła czoło i cofnęła się z lekką rezerwą. Cień rozradowania i ożywienia, który przed chwilą przemknął przez jej oblicze, zniknął nagle i ustąpił zwykłemu już najwidoczniej wyrazowi niechęci i poirytowania. - No oczywiście, powinnam była wiedzieć - powiedziała - ty nigdy nie zostajesz dłużej... tu. - Tu! - Delia roześmiała się wesoło i wzniosła w górę obie ręce, ale nagle spoważniała i czule, z troską przyjrzała się siostrze. - Ruth, kochanie, nie mogłabym, po prostu nie mogłabym żyć w tym domu. Ty wiesz o tym - zakończyła cicho. Pani Carew poruszyła się gniewnie. - Nie rozumiem dlaczego - powiedziała kłótliwym tonem. Delia potrząsnęła głową. - Doskonale rozumiesz. Wiesz przecież, że nie zgadzam się z tym wszystkim; z tym ponurym nastrojem, rezygnacją, upartym cierpiętnictwem i zgorzknieniem. Delia wypowiada swoje zdanie - Lecz ja naprawdę cierpię i jestem zgorzkniała. - A nie powinnaś! - Dlaczego? Cóż mi pozostało? Delia niecierpliwie machnęła ręką. - Posłuchaj, Ruth - zaczęła. - Masz trzydzieści trzy lata. Jesteś zdrowa jak ryba albo byłabyś, gdybyś postępowała właściwie... masz moc wolnego czasu, a pieniędzy w bród. Każdy ci powie, że w tak cudowny ranek mogłabyś znaleźć coś lepszego do roboty niż siedzieć i martwić się w tym domu, który przypomina grobowiec, i zabraniać wstępu do siebie. - Nie chcę nikogo widzieć. - Trzeba, żebyś chciała. Pani Carew westchnęła ciężko i odwróciła głowę. - Delio, czy ty naprawdę nie możesz zrozumieć? Ja mam inną naturę. Nie mogę zapomnieć. Wyraz bólu przemknął po twarzy Delii. - Chodzi ci o... Jamiego, prawda? Ja wcale nie zapomniałam. Nie mogłabym. Ale martwienie się nie pomoże nam go... odnaleźć. - Mówisz, jakbym przez te osiem długich lat nie próbowała go odszukać - z oburzeniem i tłumiąc łzy odparła pani Carew. - Oczywiście, że próbowałaś, kochanie - pospieszyła uspokoić ją Delia - i obie będziemy go szukały aż do śmierci. Ale takie zachowanie się do niczego nie doprowadzi. - Nie chcę inaczej się zachowywać. Na chwilę zapadła cisza. Delia z troską przypatrywała się siostrze. - Ruth - powiedziała w końcu z lekkim rozdrażnieniem - wybacz mi, czy zawsze chcesz tak żyć? Wiem, owdowiałaś, lecz to małżeństwo trwało tylko 10 Delia wypowiada swoje zdanie rok, a twój mąż był dużo starszy od ciebie. Byłaś prawie dzieckiem, kiedy wyszłaś za mąż, i ten jeden rok może ci się wydawać nieledwie snem. Nie powinnaś zatruwać sobie całego życia! - Nie, och nie - ponuro wyszeptała pani Carew. - A więc chcesz nadal taką pozostać? - Oczywiście, jeżeli Jamie się nie znajdzie... - Tak, wiem, ale Ruth, czy nic na świecie nie mogłoby cię ani trochę uszczęśliwić? - A cóż by mnie mogło zainteresować? - westchnęła pani Carew obojętnie. - Ruth! - wykrzyknęła Delia niemal w ostatniej rozpaczy. I nagle roześmiała się. - Och, Ruth, Ruth, chętnie bym ci zaordynowała dawkę Pollyanny. Chyba nikt bardziej niż ty tego nie potrzebuje! Pani Carew nastroszyła się. - Nie wiem, co warta jest ta pollyanna, ale i tak nie chcę - odparła zirytowana. - Proszę, pamiętaj, że to nie twoje ukochane sanatorium i że nie jestem twoją pacjentką, żebyś mną komenderowała i napy-chała mnie lekarstwami. W oczach Delii zapaliły się wesołe błyski, ale się nie uśmiechnęła. - Pollyanna, kochanie, to nie lek - wyjaśniła z powagą - choć niektórzy uważają, że działa krzepiąco. - Pollyanna to dziewczynka. - Dziecko? Skąd mogłam wiedzieć? - powiedziała pani Carew wciąż jeszcze urażona. - Macie tę swoją belladonę, to możecie mieć i pollyannę. Poza tym, ciągle każesz mi coś brać i powiedziałaś też „dawkę", słyszałam wyraźnie, a to zawsze odnosi się do lekarstw. - Bo Pollyanna jest pewnego rodzaju lekarstwem -uśmiechnęła się Delia. - A w każdym razie lekarze Delia wypowiada swoje zdanie 11 w sanatorium orzekli, że działa skuteczniej od niejednego leku. To mała dziewczynka, dwunasto- czy trzynastoletnia, która przebywała w sanatorium przez całe ubiegłe lato i większą część zimy. Przy mnie była tylko miesiąc lub dwa, bo ja przyjechałam później. Zdążyła mnie jednak oczarować. No i całe sanatorium do dziś wciąż mówi o Pollyannie i gra w jej grę. -Grę? - Tak - powiedziała Delia z zagadkowym uśmiechem. - W grę, która polega na tym, by się cieszyć. Nigdy nie zapomnę chwili, w której się o niej dowiedziałam. Jeden z zabiegów, jakim poddawano Pollyannę w każdy wtorek rano, był szczególnie przykry, nawet bolesny. Wkrótce po objęciu przeze mnie obowiązków pielęgniarki musiałam go przeprowadzić. Byłam ogromnie niezadowolona, bo z doświadczenia z innymi dziećmi wiedziałam, czego się mam spodziewać: przerażenia i łez, jeśli nie czegoś jeszcze gorszego. Ale zdumiałam się szczerze, kiedy Pollyanna uśmiechnęła się do mnie pogodnie i powiedziała, że bardzo się cieszy, że mnie widzi, i czy uwierzysz, nawet nie pisnęła w czasie całego zabiegu, choć wiem, że był bardzo bolesny. Pewnie powiedziałam coś, co zdradziło moje zdziwienie, bo wyjaśniła z całą powagą: „Och, tak, to mnie bolało i nie cierpiałam dnia, w którym musiałam iść na ten zabieg, dopóki nie pomyślałam sobie, że to jest jak z dniem, w którym Nancy robi pranie, i że powinnam się cieszyć na każdy wtorek, bo następny będzie dopiero za tydzień". - Zdumiewające! - pani Carew ściągnęła brwi nie bardzo pojmując, o co chodzi. - Gdzież tu jakaś gra? 12 Delia wypowiada swoje zdanie - Ja też to pojęłam dużo później, gdy mi wszystko opowiedziała. Pollyanna to córka ubogiego pastora z zachodnich stanów, półsierota, wychowywały ją panie z Koła Opieki i korzystała z darów misyjnych. Kiedy była mała, bardzo chciała mieć lalkę i po cichu spodziewała się, że ją dostanie w następnej paczce z ofiarami dla ubogich, tymczasem były tam tylko dziecięce kule inwalidzkie. Oczywiście rozpłakała się i wtedy ojciec nauczył ją dopatrywać się we wszystkim dobrej strony. Powiedział, aby się cieszyła, że jej kule nie są potrzebne. Od tego się zaczęło. Mówi, że to była cudowna gra, którą stosuje do dziś, i że im trudniej doszukać się w czymś dobrej strony, tym zabawniej, czasami tylko staje się to strasznie trudne. - Dziwne! - mruknęła pani Carew wciąż nie bardzo pojmując, o co chodzi. - Nie myślałabyś tak, gdybyś widziała wyniki tej gry w sanatorium - odparła Delia. - Doktor Ames mówi, że Pollyanna podobno zrewolucjonizowała całe miasteczko, z którego do nas przybyła. On dobrze zna doktora Chiltona, tego, który się ożenił z jej ciotką. Dwa lub trzy lata temu ta mała straciła ojca i odesłano ją do ciotki. W październiku wpadł na nią samochód i zdawało się, że już nigdy nie będzie chodzić. W kwietniu doktor Chilton skierował ją do naszego sanatorium, gdzie przebywała aż do ubiegłego marca - prawie rok. Wróciła do domu właściwie zdrowa. Gdybyś ją widziała! Tylko jedna chmurka zaciemniła jej radość - że nie wraca pieszo. Podobno witało ją całe miasteczko z orkiestrą dętą i chorągiewkami. Ale o Pollyannie nie można opowiedzieć, ją trzeba widzieć. I dlatego mówiłam, że przydałaby ci się dawka Pollyanny. Delia wypowiada swoje zdanie 13 Pani Carew dumnie uniosła głowę. - Stanowczo nie zgadzam się z tobą - powiedziała chłodnym tonem. - Nie chcę być rewolucjonizowana, a jeżeli czegoś nie zniosę, to nadętego dzieciaka, który by mi mówił, za co mam dziękować losowi. Nie wytrzymałabym... Przerwał jej dźwięczny wybuch śnfiechu. - Och, Ruth, Ruth - nie mogła powstrzymać rozbawienia Delia. - Pollyanna nadętym dzieciakiem! Och, gdybyś ją tylko zobaczyła! Powinnam była jednak wiedzieć; powiedziałam, że ją trzeba ujrzeć, żadne opowiadanie nie wystarczy. Ale ty, oczywiście, nie byłabyś do tego skłonna. Pollyanna... nadęty dzieciak, och! - i znów parsknęła śmiechem, ale zaraz spoważniała i z dawnym niepokojem w oczach jęła się przyglądać siostrze. - Czy naprawdę, kochanie, nie można ci w niczym pomóc? - zapytała. - Nie powinnaś marnować życia w ten sposób. Zacznij widywać się z ludźmi, wychodzić... - Po co? Ludzie mnie męczą. Wiesz, że życie towarzyskie zawsze mnie nudziło. - Więc może spróbowałabyś zająć się czymś... na przykład dobroczynnością? Pani Carew poruszyła się zniecierpliwiona. - Delio, kochanie, już nieraz o tym mówiłyśmy. Daję przecież pieniądze - i to sporo. Sądzę, że nawet za dużo. Nie jestem zwolenniczką robienia z ludzi żebraków. - A może byś tak dała coś z siebie - łagodnie zaproponowała Delia. - Pomogłoby ci może, gdybyś się zainteresowała czymś poza własnym życiem i... - Delio - przerwała jej siostra - bardzo cię kocham i lubię, kiedy przyjeżdżasz, ale nie znoszę ka- 14 Delia wypowiada swoje zdanie zań. Łatwo ci występować w roli opiekuńczego anioła i podawać ludziom kubek zimnej wody, bandażować poranione głowy i robić podobne rzeczy. Być może ty w ten sposób zapomnisz nawet o naszym zaginionym chłopcu, ale ja nie. Coraz częściej tylko myślałabym o nim martwiąc się, czy jemu ktoś poda wody lub opatrzy głowę. A poza tym nie zniosłabym stykania się z tego rodzaju biedotą. - Czy próbowałaś? - Ja? Oczywiście, że nie! - odparła pani Carew z pogardą i oburzeniem. - Więc skąd wiesz, jeżeli nie próbowałaś? - Delia podniosła się z miejsca jakby nieco zmęczona. -No, na mnie już czas. Mam się spotkać z koleżankami na Dworcu Południowym. Nasz pociąg odchodzi o dwunastej trzydzieści. Chyba nie bierzesz mi za złe tej kłótni - zakończyła całując siostrę na pożegnanie. - Wcale nie kłóciłam się z tobą - westchnęła pani Carew. - Tylko nie chcesz mnie zrozumieć! Chwilę po tej rozmowie Delia szła przez posępne, jakby wymarłe pokoje domu siostry, kierując się ku wyjściu. Jakże inny był teraz jej chód, postawa i wyraz twarzy od tego, z jakim tu wchodziła przed niespełna półgodziną. Straciła całe dawne ożywienie, sprężystość kroków, radość życia. Przez jakiś czas szła apatycznie, powłócząc nogami. A potem nagle uniosła głowę i odetchnęła pełną piersią. Tydzień w tym domu doprowadziłby mnie do śmierci - wzdrygnęła się na samą myśl. - Nie wierzę, aby Pollyanna potrafiła rozproszyć tę grobową atmosferę. A cieszyć mogłaby się tylko z tego, że nie musi w niej żyć. Delia wypowiada swoje zdanie 15 Niebawem jednak okazało się, że ta tak otwarcie wyrażona niewiara w zdolności Pollyanny nie odpowiada prawdziwemu poglądowi Delii, bo zaraz po przybyciu do sanatorium dowiedziała się o czymś, co kazało jej następnego dnia wyruszyć w powrotną drogę do oddalonego o pięćdziesiąt mil Bostonu. W domu siostry zastała wszystko tak, jakby ta nie ruszyła się z miejsca od chwili, gdy ją pożegnała. - Ruth! - wybuchnęła Delia odpowiadając na pełne zdumienia powitanie. - Musiałam, mówię ci, musiałam przyjechać i tym razem powinnaś mi ustąpić. Posłuchaj! Możesz tu mieć Pollyannę, oczywiście, jeżeli zechcesz. - Ale ja nie chcę - z chłodną obojętnością odparła pani Carew. Delia jakby nie usłyszała. Podniecona ciągnęła dalej: - Kiedy wczoraj wróciłam, powiedziano mi o liście doktora Chiltona, wiesz, tego męża ciotki Pollyanny, do doktora Amesa. Pisze, że wyjeżdża do Niemiec na całą zimę na jakieś specjalne studia i że zabrałby żonę, gdyby zdołał ją przekonać, że Pollyannę można na ten czas spokojnie umieścić w internacie na pensji. Ale ona nie chce jej zostawić w tego rodzaju zakładzie, wobec czego będzie musiała pewnie zrezygnować z wyjazdu. Masz więc teraz szansę, Ruth! Proszę cię, zaproś tę dziewczynkę do siebie na całą zimę, niech tu chodzi do jakiejś szkoły. - Ty masz pomysły, Delio! Po co miałabym brać sobie ten kłopot na kark? - Nie sprawi ci kłopotu. Ma prawie trzynaście lat i jest chyba najbardziej inteligentnym dzieckiem pod słońcem. 16 Delia wypowiada swoje zdanie - Nie lubię „inteligentnych" dzieci - odparła pani Carew, ale przy tym roześmiała się, co dodało odwagi jej siostrze, która nie przestała nalegać. Może pod wpływem niespodziewanego uroku nowości lub może historia Pollyanny była tak wzruszająca, albo też po prostu trudno było odmówić usilnej prośbie siostry, dość że gdy pół godziny później Delia żegnała się w pośpiechu, pani Carew wyraziła zgodę na przyjęcie Pollyanny pod swój dach. - Pamiętaj jednak - uprzedziła siostrę - że z chwilą, gdy ta mała zacznie mi prawić kazania lub wyliczać dobrodziejstwa, jakie na mnie spłynęły, odeślę ci ją i rób sobie, co chcesz. Ja jej nie będę trzymała! - Dobrze, o to się nie boję - oświadczyła Delia. A po wyjściu z domu powiedziała sobie w duchu: - Połowa zadania już zrobiona, teraz trzeba jeszcze Pollyannę tu ściągnąć. Musi przyjechać. Tak ułożę ten list, że nie będą mogli odmówić. Rozdział II Nasi starzy znajomi Beldingsville tego sierpniowego dnia pani Chilton odłożyła rozmowę z mężem na temat listu, który otrzymała rano, aż do chwili, kiedy Pollyanna poszła spać. Musiała jednak czekać dłużej, bo chorzy zapełniający poczekalnię męża i dwie jego wizyty do odległych miejscowości odwlekły jeszcze rozmowę o rodzinnych sprawach. Dopiero więc po wpół do dziesiątej wieczorem doktor Thomas Chilton wszedł do pokoju żony. Na jej widok jego znużona twarz rozjaśniła się wprawdzie, ale po chwili spojrzenie zdradziło niepokój. - Polly, kochanie, co ci jest? - zapytał z troską w głosie. Pani Chilton uśmiechnęła się dosyć smętnie. - To ten list. Nie myślałam jednak, że z mego wyglądu od razu odgadniesz, że coś mnie trapi. - Więc niech twój wygląd mi tego nie ułatwia -powiedział doktor z uśmiechem. - Ale o co chodzi? Pani Chilton zawahała się, zacięła wargi, a potem wzięła list, który leżał obok. 2. Pollyanna dorasta 18 Nasi starzy znajomi - Przeczytam ci go - powiedziała. - To od Delii Wetherby, z sanatorium doktora Amesa. - Słucham. Zaczynaj śmiało - rzekł doktor Chil-ton wyciągając się wygodnie na leżance obok fotela, w którym siedziała jego żona. Ale ona jeszcze podniosła się, by okryć męża ciepłym, wełnianym, samodziałowym szalem. Ta czterdziestodwuletnia kobieta dopiero od roku była zamężna. Zdawało się czasami, że w tym jednym krótkim roku chce zmieścić całą troskę zrodzoną z miłości i potrzeby macierzyństwa, jaka nagromadziła się w niej w ciągu dwudziestu lat samotności i pustki w sercu. Doktor natomiast, który w chwili małżeństwa miał lat czterdzieści pięć i który nie miał za sobą nic prócz takiejż pustki i samotności, był jej tylko wdzięczny za tę troskę. Poklepał żonę po ręku, kiedy wygładziła już fałdy szala i usiadła przy nim, by zabrać się do listu. Droga Pani Chilton - pisała Delia Wetherby. -Sześć razy zaczynałam ten list i tyleż razy go darłam. Postanowiłam więc wcale nie zaczynać, ale od razu powiedzieć, czego chcę. Chcę Pollyanny. Czy mogę ją dostać? Poznałam Panią i Jej męża w marcu, kiedy przyjechali Państwo po nią, myślę jednak, że mnie nie pamiętacie. Prosiłam doktora Amesa (który dobrze mnie zna), by napisał do Pani męża; może wtedy nie będzie się Pani bała powierzyć nam swojej kochanej, małej sióstrzeniczki. Wiem, że miała Pani zamiar jechać z mężem do Niemiec, ale powstrzymuje Panią obawa przed pozostawieniem Pollyanny. Ośmielam się więc prosić, aby na czas Nasi starzy znajomi 19 Pani nieobecności powierzyła ją Pani nam. W gruncie rzeczy błagam o to. A teraz niech mi wolno będzie wytłumaczyć, dlaczego występuję z taką prośbą. Moja siostra, Ruth Carew, jest samotną, przybitą, zgorzkniałą i nieszczęśliwą kobietą. Żyje w ponurym świecie, do którego nie dociera żaden jasny promyk. Wierzę, że jeżeli jest ktoś, kto mógłby wprowadzić nieco słońca do jej życia, to tylko Pani siostrzenica. Czy pozwoli jej Pani spróbować? Szkoda, że nie mogę opowiedzieć, czego dokazała Pollyanna tu w sanatorium, ale nikt tego zrobić nie zdoła. Od dawna już wiem, że 0 Pollyannie nie można „opowiedzieć". Przy najmniejszej próbie opisania jej słowami wydaje się afektowana i pełna moralizatorstwa, po prostu - niemożliwa. A przecież wcale taka nie jest. Należy tylko pozwolić, by wkroczyła na scenę i przemówiła sama za siebie. Chciałabym więc zabrać ją do mojej siostry i pozwolić tak właśnie przemówić. Oczywiście będzie tam uczęszczała do szkoły, ale sądzę, że zdoła w tym czasie zagoić rany w sercu mojej siostry. Nie wiem, jak zakończyć ten list. Myślę, że to trudniejsze, niż było go zacząć. Chyba wcale nie chcę go zakończyć z obawy, że pozwoli to Pani powiedzieć „nie". A zatem gdyby Pani miała wymówić to okropne słowo, proszę pomyśleć, że ja wciąż jeszcze mówię i mówię, 1 opowiadam, jak bardzo pragniemy i potrzebujemy Pollyanny. Z góry już dziękuję za spełnienie mej prośby. Delia Wetherby - Widzisz! - wykrzyknęła pani Chilton odkładając list. - Czytałeś może coś bardziej dziwnego lub spotkałeś się kiedyś z bardziej absurdalną prośbą? 20 Nasi starzy znajomi - Nie wiem, czy masz rację - uśmiechnął się doktor. - Nie myślę, aby potrzeba Pollyanny była absurdalna. - Ale... sposób, w jaki to powiedziano... „zagoić rany w sercu mojej siostry" i tak dalej. Myślałoby się, że Pollyanna to jakiś... lek! Doktor roześmiał się i uniósł brwi. - Zdaje mi się jednak, że ona nim jest. Zawsze żałowałem, że nie mogę jej zapisywać, jak tabletek. A Charlie Ames mówi, że w sanatorium przez ten rok, kiedy tam była, zawsze starano się zaaplikować pacjentom dawkę Pollyanny zaraz po ich przyjęciu. - Dawkę! Rzeczywiście! - oburzyła się pani Chilton. - A więc... nie puścisz jej? - Skądże! Myślisz, że pozwolę dziecku udać się do tych całkiem obcych ludzi?... I to takich obcych! Mogłabym się spodziewać, że ta pielęgniarka wsadzi Pollyannę do flaszeczki z drukowanymi wskazówkami użycia, zanim zdążę wrócić z Niemiec. Doktor znów odchylił w tył głowę i roześmiał się serdecznie. Ale po chwili spoważniał i wyjął jakiś list z kieszeni. - Od Amesa. Nadszedł dziś rano - rzekł z jakąś dziwną nutą w głosie, która wywołała zmarszczkę niepokoju na czole jego żony. - Pozwolisz, że ci go przeczytam: Drogi Tomie, Delia Wetherby prosiła mnie, bym „wystawił świadectwo" jej i jej siostrze, co czynię z przyjemnością. Znam je od dziecka. Pochodzą z dobrej, starej rodziny i w całym tego słowa znaczeniu należą do przyzwoitego środowiska. Pod tym względem możesz się niczego nie obawiać. Nasi starzy znajomi 21 Sióstr było trzy: Doris, Ruth i Delia. Doris, wbrew woli rodziny, wyszła za niejakiego Johna Kenta, który wprawdzie też pochodził z dobrej rodziny, ale był dziwakiem, z pewnością człowiekiem bardzo ekscentrycznym, przykrym w pożyciu. Gniewał go bardzo stosunek rodziny żony do niego, toteż obie strony prawie się nie komunikowały, aż do przyjścia na świat dziecka. Teściowie i szwagierki Kenta uwielbiali małego Jamesa, którego nazywali ,Jamie". Doris, matka chłopca, umarła, gdy miał cztery lata, i wtedy jej rodzina robiła wszystko, by go odebrać ojcu i wychować. Ale Kent nagle gdzieś znikł wraz z dzieckiem i wszelki słuch o nich zaginął, mimo że go szukano po całym świecie. Ta strata zabiła starszych państwa Wetherby. Oboje wkrótce umarli. Ruth zdążyła już w tym czasie wyjść za mąż i owdowieć. Jej mąż, Carew, był bardzo bogaty i dużo od niej starszy. W rok po ślubie umarł pozostawiając żonę z małym synkiem, który również umarł w ciągu roku. Od zaginięcia siostrzeńca Ruth i Delia miały tylko jeden cel w życiu: odszukać go. Wydały na to moc pieniędzy i poruszyły niebo i ziemię - bez skutku. Tymczasem Delia zajęła się pielęgniarstwem. Jest wspaniałym pracownikiem, pogodną, zdolną kobietą, ale nigdy nie zapomniała o zaginionym siostrzeńcu i nigdy też nie przepuściła żadnej szansy, która mogłaby doprowadzić do jego odnalezienia. Inaczej jednak przedstawia się sprawa z panią Carew. Po stracie własnego syna całą matczyną miłość przelała na synka siostry. Domyślasz się chyba, że mało nie oszalała po jego zniknięciu. Od tego czasu minęło już osiem długich lat rozpaczy i cierpienia. Ma 22 Nasi starzy znajomi wszystko, co dają pieniądze, ale nic jej nie interesuje, nic nie nęci. Delia uważa, że to jest już ostatni dzwonek, by ją wyrwać z tego przygnębienia, a wierzy, że zawsze pogodna, urocza siostrzeniczka Twojej żony, Pollyanna, posiada ten magiczny dar, który pozwoli pani Carew rozpocząć nowe życie. Wobec tego, co Ci napisałem, sądzę, że nie zechcesz odmówić prośbie panny Delii. I dodam jeszcze, że i mnie wyświadczysz przysługę, bo Ruth Carew i jej siostra należą do naszych starych, moich i mojej żony, drogich nam przyjaciół i to, co ich dotyczy, dotyczy i nas osobiście. Szczerze Ci oddany Chanie Długą ciszę, która teraz zapadła, doktor Chil-ton przerwał wreszcie rzuconym półgłosem pytaniem: - No i jak, Polly? Odpowiedzi nie było. Ale patrząc na twarz żony, dostrzegł, że jej broda i usta, zawsze takie niewzruszone, teraz drżą. Czekał więc cierpliwie na to, co mu powie. - Kiedy... jak myślisz... oni się jej... spodziewają? - zapytała wreszcie. Wtedy mimo woli poruszył się lekko. - To znaczy... że ją puścisz? - wykrzyknął. Spojrzała na niego z oburzeniem. - Jak to, mój panie?! Myślisz, że po takim liście mogłabym jej nie puścić? No i czy doktor Ames nie przyłączył się do tej prośby? Sądzisz, że gdy tyle zrobił dla Pollyanny, mogłabym mu czegokolwiek odmówić? - Kochanie moje! Mam nadzieję, że doktorowi Nasi starzy znajomi 23 nie przyjdzie do głowy poprosić o... o ciebie - z szelmowskim uśmiechem mruknął w odpowiedzi. Ona jednak niewzruszenie ciągnęła dalej: - Możesz mu odpisać, że Pollyanna przyjedzie, i poproś, aby panna Wetherby poinformowała nas dokładnie, kiedy jej oczekuje. Musi to być przed dziesiątym przyszłego miesiąca, oczywiście, bo dziesiątego odchodzi twój statek, a ja sama, zanim wyjadę, chcę się upewnić, czy Pollyannie będzie tam dobrze. - A kiedy ją zawiadomisz? - Pewnie jutro. -1 co powiesz? - Jeszcze nie wiem, ale nic więcej niż konieczne. Nie można pozwolić, żeby się zmanierowała, a żadne dziecko się temu nie oprze, gdy wbije sobie w głowę... - Że jest flaszeczką z lekarstwem i przepisem użycia? - wtrącił doktor uśmiechając się. - Właśnie! - westchnęła pani Chilton. - Cała rzecz przecież polega na nieświadomości, na tym, że Pollyanna nie zdaje sobie sprawy z wpływu, jaki wywiera. Chyba to wiesz. - Tak, wiem - odparł doktor. - Ona wie, oczywiście, że ty i ja, i pół miasta gra wraz z nią w zadowolenie i że dzięki temu jesteśmy cudownie wprost szczęśliwi - głos pani Chilton zadrżał, lecz już po chwili opanowała wzruszenie. - Ale jeżeli świadomie zacznie z siebie robić nie to, czym jest, naturalnym, pogodnym, małym, szczęśliwym stworzeniem grającym w grę, której ojciec ją nauczył, to stanie się - użyję tu słów tej pielęgniarki -„nie do zniesienia". A zatem nie powiem jej, że jedzie do pani Carew po to, aby ją pocieszyć - zakon- 22 Nasi starzy znajomi wszystko, co dają pieniądze, ale nic jej nie interesuje, nic nie nęci. Delia uważa, że to jest już ostatni dzwonek, by ją wyrwać z tego przygnębienia, a wierzy, że zawsze pogodna, urocza siostrzeniczka Twojej żony, Pollyanna, posiada ten magiczny dar, który pozwoli pani Carew rozpocząć nowe życie. Wobec tego, co Ci napisałem, sądzę, że nie zechcesz odmówić prośbie panny Delii. I dodam jeszcze, że i mnie wyświadczysz przysługę, bo Ruth Carew i jej siostra należą do naszych starych, moich i mojej żony, drogich nam przyjaciół i to, co ich dotyczy, dotyczy i nas osobiście. Szczerze Ci oddany Chanie Długą ciszę, która teraz zapadła, doktor Chil-ton przerwał wreszcie rzuconym półgłosem pytaniem: - No i jak, Polly? Odpowiedzi nie było. Ale patrząc na twarz żony, dostrzegł, że jej broda i usta, zawsze takie niewzruszone, teraz drżą. Czekał więc cierpliwie na to, co mu powie. - Kiedy... jak myślisz... oni się jej... spodziewają? - zapytała wreszcie. Wtedy mimo woli poruszył się lekko. - To znaczy... że ją puścisz? - wykrzyknął. Spojrzała na niego z oburzeniem. - Jak to, mój panie?! Myślisz, że po takim liście mogłabym jej nie puścić? No i czy doktor Ames nie przyłączył się do tej prośby? Sądzisz, że gdy tyle zrobił dla Pollyanny, mogłabym mu czegokolwiek odmówić? - Kochanie moje! Mam nadzieję, że doktorowi Nasi starzy znajomi 23 nie przyjdzie do głowy poprosić o... o ciebie - z szelmowskim uśmiechem mruknął w odpowiedzi. Ona jednak niewzruszenie ciągnęła dalej: - Możesz mu odpisać, że Pollyanna przyjedzie, i poproś, aby panna Wetherby poinformowała nas dokładnie, kiedy jej oczekuje. Musi to być przed dziesiątym przyszłego miesiąca, oczywiście, bo dziesiątego odchodzi twój statek, a ja sama, zanim wyjadę, chcę się upewnić, czy Pollyannie będzie tam dobrze. - A kiedy ją zawiadomisz? - Pewnie jutro. -1 co powiesz? - Jeszcze nie wiem, ale nic więcej niż konieczne. Nie można pozwolić, żeby się zmanierowała, a żadne dziecko się temu nie oprze, gdy wbije sobie w głowę... - Że jest flaszeczką z lekarstwem i przepisem użycia? - wtrącił doktor uśmiechając się. - Właśnie! - westchnęła pani Chilton. - Cała rzecz przecież polega na nieświadomości, na tym, że Pollyanna nie zdaje sobie sprawy z wpływu, jaki wywiera. Chyba to wiesz. - Tak, wiem - odparł doktor. - Ona wie, oczywiście, że ty i ja, i pół miasta gra wraz z nią w zadowolenie i że dzięki temu jesteśmy cudownie wprost szczęśliwi - głos pani Chilton zadrżał, lecz już po chwili opanowała wzruszenie. - Ale jeżeli świadomie zacznie z siebie robić nie to, czym jest, naturalnym, pogodnym, małym, szczęśliwym stworzeniem grającym w grę, której ojciec ją nauczył, to stanie się - użyję tu słów tej pielęgniarki -„nie do zniesienia". A zatem nie powiem jej, że jedzie do pani Carew po to, aby ją pocieszyć - zakon- 24 Nasi starzy znajomi czyła pani Chilton, zdecydowanym ruchem wstając z fotela i odkładając robótkę. - Przyznaję ci rację - zgodził się doktor. Pollyanna dopiero nazajutrz dowiedziała się 0 oczekującym ją rozstaniu. - Kochanie - zaczęła ciotka, kiedy obie rano znalazły się same. - Czy chciałabyś spędzić tę zimę w Bostonie? - Z tobą? - Nie, ja zdecydowałam się jechać z wujem do Niemiec, ale pani Carew, serdeczna przyjaciółka doktora Amesa, zaprosiła cię do siebie na całą zimę. 1 chyba pozwolę ci pojechać. Twarzyczka Pollyanny wydłużyła się. - Ale w Bostonie, ciociu, nie będzie Jimmy'ego ani pana Pendletona, ani pani Snów. Nikogo ze znajomych. - Tak, kochanie, ale kiedy tu przyjechałaś, też ich nie znałaś. Buzia Pollyanny rozjaśniła się w uśmiechu. - Tak, ciociu, nie znałam. To znaczy, że tam w Bostonie także jest jakiś Jimmy, pan Pendleton czy pani Snów, którzy czekają, abym ich poznała, prawda? - Tak, kochanie. - No to bardzo się cieszę. Nigdy nie myślałam o ludziach, którzy tam czekają, żebym ich poznała. A tylu ich jest. Z niektórymi już się poznałam dwa lata temu, kiedy w drodze tutaj zatrzymałyśmy się z panią Gray na dwie godziny w Bostonie. Był tam wtedy pewien kolejarz, bardzo sympatyczny, który mi powiedział, gdzie się mogę napić wody. Myślisz, że on tam jeszcze jest? Chciałabym go zobaczyć. I była bar- Nasi starzy znajomi 25 dzo miła pani z małą dziewczynką. Mieszkają w Bostonie. Tak mówiły. Ta dziewczynka nazywała się Susie Smith. Może je spotkam? Jak myślisz? I był też jeden chłopiec i inna pani z małym dzieckiem, tylko że ci mieszkali w Honolulu, więc pewnie ich nie zobaczę. Ale będzie przecież pani Carew. Kto to taki, ta pani Carew, ciociu? Czy to twoja krewna? - O Boże, Pollyanno! - wykrzyknęła pani Chilton na pół ze śmiechem, na pół z rozpaczą. - Czy naprawdę spodziewasz się, że ktoś nadąży za obrotem twojego języczka, nie mówiąc już o myślach, gdy te w dwie sekundy przenoszą się do Honolulu i z powrotem? Nie, pani Carew nie jest naszą krewną. To siostra Delii Wetherby. Pamiętasz ją z sanatorium? Pollyanna klasnęła w dłonie. - Jej siostra? Siostra panny Wetherby? Och, na pewno jest bardzo miła. Panna Wetherby przecież była taka kochana. Bardzo ją lubiłam. Miała takie wesołe zmarszczki koło oczu i w kącikach ust, a jakie wspaniałe historie potrafiła opowiadać. Byłam z nią tylko dwa miesiące, bo przyszła do sanatorium na krótko przed moim wyjazdem. Z początku żałowałam, że nie była ze mną od pierwszej chwili, ale potem nawet się z tego cieszyłam, bo trudniej by mi przyszło się z nią rozstać. A teraz u jej siostry będzie mi się zdawało, że znów z nią jestem. Pani Chilton wzięła głęboki oddech i przygryzła wargi. - Nie wyobrażaj sobie, Pollyanno, że to będzie zupełnie tak samo - zdobyła się na uwagę. - Dlaczego? Przecież to siostry! - usiłowała przekonać ją Pollyanna szeroko otworzywszy oczy -a siostry zawsze są do siebie podobne. W Kole Opie- 24 Nasi starzy znajomi czyła pani Chilton, zdecydowanym ruchem wstając z fotela i odkładając robótkę. - Przyznaję ci rację - zgodził się doktor. Pollyanna dopiero nazajutrz dowiedziała się 0 oczekującym ją rozstaniu. - Kochanie - zaczęła ciotka, kiedy obie rano znalazły się same. - Czy chciałabyś spędzić tę zimę w Bostonie? - Z tobą? - Nie, ja zdecydowałam się jechać z wujem do Niemiec, ale pani Carew, serdeczna przyjaciółka doktora Amesa, zaprosiła cię do siebie na całą zimę. 1 chyba pozwolę ci pojechać. Twarzyczka Pollyanny wydłużyła się. - Ale w Bostonie, ciociu, nie będzie Jimmy'ego ani pana Pendletona, ani pani Snów. Nikogo ze znajomych. - Tak, kochanie, ale kiedy tu przyjechałaś, też ich nie znałaś. Buzia Pollyanny rozjaśniła się w uśmiechu. - Tak, ciociu, nie znałam. To znaczy, że tam w Bostonie także jest jakiś Jimmy, pan Pendleton czy pani Snów, którzy czekają, abym ich poznała, prawda? - Tak, kochanie. - No to bardzo się cieszę. Nigdy nie myślałam o ludziach, którzy tam czekają, żebym ich poznała. A tylu ich jest. Z niektórymi już się poznałam dwa lata temu, kiedy w drodze tutaj zatrzymałyśmy się z panią Gray na dwie godziny w Bostonie. Był tam wtedy pewien kolejarz, bardzo sympatyczny, który mi powiedział, gdzie się mogę napić wody. Myślisz, że on tam jeszcze jest? Chciałabym go zobaczyć. I była bar- Nasi starzy znajomi 25 dzo miła pani z małą dziewczynką. Mieszkają w Bostonie. Tak mówiły. Ta dziewczynka nazywała się Susie Smith. Może je spotkam? Jak myślisz? I był też jeden chłopiec i inna pani z małym dzieckiem, tylko że ci mieszkali w Honolulu, więc pewnie ich nie zobaczę. Ale będzie przecież pani Carew. Kto to taki, ta pani Carew, ciociu? Czy to twoja krewna? - O Boże, Pollyanno! - wykrzyknęła pani Chilton na pół ze śmiechem, na pół z rozpaczą. - Czy naprawdę spodziewasz się, że ktoś nadąży za obrotem twojego języczka, nie mówiąc już o myślach, gdy te w dwie sekundy przenoszą się do Honolulu i z powrotem? Nie, pani Carew nie jest naszą krewną. To siostra Delii Wetherby. Pamiętasz ją z sanatorium? Pollyanna klasnęła w dłonie. - Jej siostra? Siostra panny Wetherby? Och, na pewno jest bardzo miła. Panna Wetherby przecież była taka kochana. Bardzo ją lubiłam. Miała takie wesołe zmarszczki koło oczu i w kącikach ust, a jakie wspaniałe historie potrafiła opowiadać. Byłam z nią tylko dwa miesiące, bo przyszła do sanatorium na krótko przed moim wyjazdem. Z początku żałowałam, że nie była ze mną od pierwszej chwili, ale potem nawet się z tego cieszyłam, bo trudniej by mi przyszło się z nią rozstać. A teraz u jej siostry będzie mi się zdawało, że znów z nią jestem. Pani Chilton wzięła głęboki oddech i przygryzła wargi. - Nie wyobrażaj sobie, Pollyanno, że to będzie zupełnie tak samo - zdobyła się na uwagę. - Dlaczego? Przecież to siostry! - usiłowała przekonać ją Pollyanna szeroko otworzywszy oczy -a siostry zawsze są do siebie podobne. W Kole Opie- 26 Nasi starzy znajomi ki mieliśmy parę sióstr. Jedne były bliźniaczkami tak do siebie podobnymi, że nie wiadomo było, która jest panią Peck, a która panią Jones, dopóki pani Jones nie zrobiła się brodawka na nosie. Wtedy wystarczyło spojrzeć na jej nos, żeby wiedzieć. Raz, kiedy się skarżyła, że ludzie mówią do niej „pani Peck", powiedziałam, że powinni patrzeć na tę brodawkę, jak ja to robię, to się nie omylą, wtedy wsiadła na mnie... chciałam powiedzieć: rozgniewała się... pewnie jej się to nie podobało, choć nie wiem dlaczego. Bo chyba powinna być zadowolona, że się czymś różni od siostry, zwłaszcze że była przewodniczącą i nie lubiła, gdy ludzie nie traktowali jej jak przewodniczącej, nie sadzali na honorowym miejscu i tak dalej. Ale nie była zadowolona. I potem słyszałam nawet, jak pani White mówi do pani Rawson, że pani Jones robi wszystko, żeby się pozbyć tej brodawki; że po prostu staje na uszach... Ciociu, czy można stanąć na uszach? - Skądże! Ależ ty potrafisz gadać, Pollyanno, zwłaszcza gdy zaczniesz o tej Opiece. - Naprawdę? - zapytała Pollyanna ze smutkiem. - Czy to ci sprawia przykrość? Nie chciałam tego, wierz mi. Ale mimo że te opowiadania o paniach z Opieki sprawiają ci przykrość, możesz się chyba trochę cieszyć, bo gdy ja o nich myślę, to się cieszę, że już do nich nie należę i że mam własną ciocię, tylko dla siebie. To cię chyba cieszy, prawda? - Oczywiście, kochanie, oczywiście - roześmiała się pani Chilton wstając, by wyjść z pokoju, zdjęta nagłym wstydem, że czasami Pollyanna po dawnemu gniewa ją trochę swoim wiecznym zadowoleniem ze wszystkiego. Nasi starzy znajomi 27 W następnych paru dniach, kiedy listy dotyczące zimowego pobytu Pollyanny w Bostonie kursowały tam i z powrotem, ona sama przygotowywała się do odjazdu, składając całą serię pożegnalnych wizyt przyjaciołom w Beldingsville. W tym małym miasteczku w stanie Vermont wszyscy już ją dobrze znali i prawie wszyscy grali w jej grę. A jeśli ktoś tego nie robił, to tylko dlatego, że nie wiedział, na czym ona polega. Tak więc od domu do domu niosła Pollyanna wiadomość, że na zimę wyjeżdża do Bostonu, a skargi i żale z tego powodu coraz bardziej przybierały na sile, zarówno w kuchni u pani Chilton, gdzie królowała Nancy, jak i w obszernym domu na wzgórzu, w którym mieszkał John Pendleton. Nancy nie wahała się opowiadać - każdemu prócz swej pani - że uważa ten wyjazd za całkowitą głupotę i że z radością „zabrałaby Pollyannę do swego domu na Rozdrożach, tak, tak" i niechby sobie pani Polly jechała wtedy do tych Niemiec. John Pendleton mówił właściwie to samo, z tą różnicą, że nie zawahał się powiedzieć tego prosto w oczy pani Chilton. A Jimmy, dwunastoletni chłopiec, którego on przygarnął, bo Pollyanna tego chciała, i którego także na życzenie Pollyanny nawet adoptował - ten Jimmy był oburzony i wcale się z tym nie krył. - Ledwie przyjechałaś i już się stąd zabierasz -wyrzucał jej tonem, jakim mówi mały chłopiec, gdy nie chce zdradzać swych uczuć. - Przecież jestem tu od ubiegłego marca. A zresztą nie zostanę tam na zawsze. Tylko przez zimę. - To wszystko jedno. Nie było cię cały rok prawie. 28 Nasi starzy znajomi I gdybym wiedział, że zaraz znów odjechałaś, tobym nawet ręki nie przyłożył do tego powitania cię z orkiestrą i chorągiewkami, kiedy przyjeżdżałaś z sanatorium. - Jak to, Jimmy! - wykrzyknęła Pollyanna zdumiona i oburzona zarazem. A potem tonem nieco wyniosłym zauważyła: - Z pewnością nie prosiłam ciebie o witanie mnie z orkiestrą i tą całą paradą. Zrobiłeś też dwa błędy, bo powiedziałeś „odjechałaś" zamiast „odjedziesz" i „przyjeżdżałaś" zamiast „przyjechałaś". - Kto by tam na to zważał! Oczy Pollyanny wyrażały jeszcze większe oburzenie. - Ty zważałeś, kiedy prosiłeś mnie latem, żeby cię poprawiać, bo pan Pendleton chce, żebyś mówił prawidłowo, i nawet sam cię uczy. - Gdyby ciebie wychowywano w sierocińcu, gdzie nikt o to nie dba, a nie wśród starych bab, które nic innego nie mają do roboty, jak tylko cię poprawiać, tobyś robiła jeszcze większe błędy. - Jimmy Bean, co ty wygadujesz?! - zaperzyła się Pollyanna. - Moje panie z Opieki nie były starymi babami... to znaczy nie wszystkie były tak bardzo stare - poprawiła się szybko kierowana zwykłym u niej zamiłowaniem do prawdy, które przeważyło nad gniewem - a poza tym... - Wcale nie nazywam się Jimmy Bean - przerwał jej Jimmy dumnie unosząc głowę. - Nie nazywasz się... co masz na myśli? - zapytała. - Zostałem adoptowany, legalnie. On chciał to zrobić od dawna, tylko jakoś mu nie szło. Ale teraz Nasi starzy znajomi 29 to już fakt. Nazywam się Jimmy Pendleton, a do pana Pendletona mówię „wuju". Tylko że się jeszcze nie... no... nie przyzwyczaiłem i dlatego rzadko się tak do niego zwracam. Mówił opryskliwie, z żalem, ale z twarzyczki Pollyanny znikł wyraz niezadowolenia; radośnie klasnęła w dłonie. - Och, wspaniale! No, to teraz masz naprawdę kogoś... kogoś, kto się o ciebie troszczy. I nie potrzebujesz tłumaczyć, że to nie twoja rodzina, bo nosisz to samo nazwisko. Jak to dobrze! Jimmy zerwał się z murka, na którym siedział, i odszedł. Policzki mu płonęły, w oczach czuł łzy. Wszystko, co go tu spotkało, zawdzięczał Pollyannie; zdawał sobie z tego sprawę. I właśnie jej przed chwilą powiedział... Ze złością kopnął jeden kamień, później drugi i trzeci. Czuł, jak wbrew woli gorące łzy spływają mu po policzkach. Znów kopnął kamień. Później podniósł jeszcze jeden i cisnął nim z całej siły. Po chwili zawrócił i powłócząc nogami pomaszerował do Pollyanny, która wciąż siedziała na murku. - Założysz się, kto prędzej dobiegnie do tej sosny tam w dole? - już z ożywieniem rzucił jej wyzwanie. - Zobaczysz, że ja! - zeskakując na ziemię krzyknęła w odpowiedzi. Ale do wyścigu nie doszło; Pollyanna przypomniała sobie w porę, że bieganie to wciąż jeszcze dla niej owoc zakazany. Dla Jimmy'ego sam wyścig nie miał znaczenia; łzy już mu nie napływały do oczu; był znów sobą. r lał III bliżej ósmego września - daty przyjazdu Pollyanny - tym bardziej pani Ruth Carew była niezadowolona z własnej decyzji. Swego przyrzeczenia przyjęcia dziewczynki żałowała zresztą zaraz po wyrażeniu zgody. Nie minęła nawet doba, gdy napisała do siostry, że zmieniła zamiar, ale Delia odpowiedziała, że już za późno, bo i ona, i doktor Ames napisali do Chiltonów. Wkrótce potem nadszedł list od Delii z wiadomością, że pani Chilton zgodziła się przysłać Pollyannę i że za parę dni przybędzie sama do Bostonu, ażeby zapisać dziewczynkę do szkoły i załatwić konieczne sprawy. Nie można więc było już nic zrobić, jak tylko pozwolić wypadkom rozwijać się dalej. Pani Carew rozumiała to i, aczkolwiek niechętnie, poddała się losowi. Zdobyła się nawet na pewną uprzejmość, gdy Delia z panią Chilton przybyły zgodnie z zapowiedzią. Była jednak bardzo zadowolona, że pani Chilton mogła sobie pozwolić tylko na krótki pobyt. Pierwsza dawka Pollyanny 31 Może nawet dobrze się stało, że Pollyanna miała przyjechać nie później niż ósmego, bo czas, zamiast pogodzić panią Carew z perspektywą powiększenia się liczby domowników, przepełnił ją niezadowoleniem z tego, co nazwała „absurdalnym ustępstwem wobec szaleńczej propozycji Delii". Ta zaś doskonale zdawała sobie sprawę z nastroju siostry. I choć nie zdradzała najmniejszego niepokoju, to w duszy nie była pewna, czy jej pomysł był dobry. Całą nadzieję pokładała w Pollyannie i wierna tej nadziei zdecydowała się na śmiałe posunięcie: pozwoliła jej walczyć samotnie, bez żadnej pomocy. Namówiła zatem siostrę, by wyjechała po nią i dziewczynkę na dworzec, po czym, pod pretekstem jakiegoś spotkania, natychmiast pożegnała się i odeszła. Pani Carew ledwie miała więc czas spojrzeć na swoją nową podopieczną, gdy znalazła się z nią sam na sam. - Och, Delio, Delio, przecież nie możesz!... Ja... ja... - wołała w podnieceniu za znikającą jej z oczu siostrą. Ale ta, nawet jeżeli słyszała, udała, że nie słyszy, toteż pani Carew, wyraźnie zła i wytrącona z równowagi, odwróciła się do stojącej obok Pollyanny. - Ojej, jaka szkoda! Nie słyszy - powiedziała Pollyanna, zatroskanym wzrokiem patrząc za odchodzącą. - A tak nie chciałam, żeby odeszła. No, ale przecież mam panią. Mogę się z tego cieszyć. - O tak, ty masz mnie, a ja mam ciebie - odparła pani Carew niezbyt zachęcająco. - Chodź, pójdziemy tędy - ręką wskazała na prawo. Pollyanna odwróciła się posłusznie i pomaszerowała przez olbrzymi budynek dworca, lecz raz czy r Pierwsza dawka Pollyanny 33 dwa, i to z niepokojem, spojrzała w górę na poważną twarz pani Carew pozbawioną najlżejszego uśmiechu. Wreszcie odezwała się niepewnie: - Może pani myślała, że jestem... ładna? - odważyła się zapytać z wahaniem w głosie. - Ła... ładna? - powtórzyła pani Carew. - Tak, z loczkami i tak dalej. Z pewnością zastanawiała się pani, jak ja wyglądam, tak jak ja zastanawiałam się, jak pani wygląda. Tylko ja, sądząc po pani siostrze, wiedziałam, że pani musi być ładna i miła. A pani o mnie nic nie wiedziała. Z pewnością nie jestem ładna przez te piegi, a to musi być przykro, kiedy spodziewa się ładnej dziewczynki, a przyjeżdża brzydka i... - Głupstwa! - nieco szorstko przerwała jej pani Carew. - Chodź, dopilnujemy odbioru twojej walizki, a potem pojedziemy do domu. Myślałam, że siostra zechce zostać z nami, ale jak widzę, nie uważała tego za stosowne... nawet na tę jedną noc. Pollyanna uśmiechnęła się i przytaknęła ruchem głowy. - Tak, ale chyba nie mogła. Komuś jest pewnie potrzebna. W sanatorium zawsze ktoś jej potrzebował. To prawdziwa udręka, gdy się jest komuś ciągle potrzebnym, bo nigdy się nie jest panem samego siebie. Ale chyba trzeba się cieszyć, że się jest ludziom potrzebnym, prawda? Odpowiedzi nie było - może dlatego, że po raz pierwszy w życiu pani Carew zastanowiła się, czy jest ktoś na świecie, kto by naprawdę jej potrzebował. Nie dlatego oczywiście, żeby tego nie chciała, stwierdziła z żalem, spoglądając spod zmarszczonych brwi na Pollyannę. 3. Pollya|ina dorasta Pierwsza dawka Pollyanny 33 dwa, i to z niepokojem, spojrzała w górę na poważną twarz pani Carew pozbawioną najlżejszego uśmiechu. Wreszcie odezwała się niepewnie: - Może pani myślała, że jestem... ładna? - odważyła się zapytać z wahaniem w głosie. - Ła... ładna? - powtórzyła pani Carew. - Tak, z loczkami i tak dalej. Z pewnością zastanawiała się pani, jak ja wyglądam, tak jak ja zastanawiałam się, jak pani wygląda. Tylko ja, sądząc po pani siostrze, wiedziałam, że pani musi być ładna i miła. A pani o mnie nic nie wiedziała. Z pewnością nie jestem ładna przez te piegi, a to musi być przykro, kiedy spodziewa się ładnej dziewczynki, a przyjeżdża brzydka i... - Głupstwa! - nieco szorstko przerwała jej pani Carew. - Chodź, dopilnujemy odbioru twojej walizki, a potem pojedziemy do domu. Myślałam, że siostra zechce zostać z nami, ale jak widzę, nie uważała tego za stosowne... nawet na tę jedną noc. Pollyanna uśmiechnęła się i przytaknęła ruchem głowy. - Tak, ale chyba nie mogła. Komuś jest pewnie potrzebna. W sanatorium zawsze ktoś jej potrzebował. To prawdziwa udręka, gdy się jest komuś ciągle potrzebnym, bo nigdy się nie jest panem samego siebie. Ale chyba trzeba się cieszyć, że się jest ludziom potrzebnym, prawda? Odpowiedzi nie było - może dlatego, że po raz pierwszy w życiu pani Carew zastanowiła się, czy jest ktoś na świecie, kto by naprawdę jej potrzebował. Nie dlatego oczywiście, żeby tego nie chciała, stwierdziła z żalem, spoglądając spod zmarszczonych brwi na Pollyannę. 3. Pollyanna dorasta 34 Pierwsza dawka Pollyanny Ona zaś nie dostrzegając jej niechęci patrzyła na spieszący wokół niej tłum. - Boże, ile ludzi - powiedziała z zadowoleniem. -Więcej niż wtedy, gdy tu byłam poprzednim razem. Ale nie widzę nikogo ze znajomych, choć się za nimi rozglądam. Ta pani z niemowlęciem mieszka w Ho-nolulu, więc pewnie jej tu nie ma. Ale była jeszcze mała dziewczynka, Susie Smith, mieszka przecież w Bostonie. Może pani ją zna? - Nie, nie znam żadnej Susie Smith - sucho odparła pani Carew. - Naprawdę? Jest bardzo ładna i ma piękne czarne kędziory. Ale nic nie szkodzi; może ją odnajdę. Ojej, jaki śliczny samochód! Czy my nim pojedziemy? - wykrzyknęła, gdy pani Carew zatrzymała się przed imponującą limuzyną z kierowcą w liberii, który wyszedł i otworzył drzwi przed swoją panią, a usłyszawszy słowa Pollyanny zacisnął usta, by powstrzymać uśmiech, co mu się jednak nie udało. Pani Carew zaś odpowiedziała ze znudzeniem osoby, dla której „jazda" jest tylko sposobem przenoszenia się z jednego uprzykrzonego miejsca do drugiego równie uprzykrzonego: - Tak, pojedziemy nim. Do domu, Perkins - rzuciła kierowcy stojącemu w postawie pełnej szacunku. - Boże, więc to pani samochód? - zapytała z zachwytem Pollyanna. - Och, jak cudnie! Pani musi być bogata, i to bardzo, nawet niezwykle bogata, o wiele bardziej niż ci, co mają dywany w każdym pokoju i jadają lody w niedzielę, jak państwo Whi-te'owie z Opieki. Zawsze myślałam, że oni są bogaci, ale teraz wiem, że być bogatym znaczy mieć pierścionki z brylantami i służące, fokowe futra, je- Pierwsza dawka Pollyanny 35 dwabne i aksamitne suknie na co dzień i samochód. Czy pani ma to wszystko? - No tak... tak... mam - uśmiechając się blado przyznała pani Carew. - To pani rzeczywiście jest bogata - ze zrozumieniem kiwała głową Pollyanna. - Ciocia Polly też to ma, tylko jej autem jest koń. Ojej, po prostu ubóstwiam jeździć samochodem! - radowała się podskakując z uciechy. -Wie pani, jechałam autem tylko raz: tym, które mnie* przejechało. Ułożyli mnie w nim po wydobyciu spod kół. Ale ja wtedy nic nie widziałam, więc wcale nie mogłam się cieszyć. Od tego czasu już nie jeździłam samochodem. Ciocia Polly ich nie lubi. Wuj Tom jednak lubi i chciałby mieć auto: mówi, że by mu się przydało w jego praktyce. Jest lekarzem, a wszyscy inni doktorzy u nas mają samochody. Nie wiem, czym się to skończy. Bo wie pani, ciocia Polly chciałaby, żeby wuj Tom miał zawsze to, czego chce, tylko chciałaby, żeby on chciał tego, czego ona chciałaby. Rozumie pani? Pani Carew niespodziewanie roześmiała się. - Tak, kochanie, rozumiem - odparła z całą powagą, choć w oczach jej tliły się niezwykłe iskierki rozbawienia. - To dobrze - z zadowoleniem westchnęła Pollyanna. - Spodziewałam się tego, choć to wyszło trochę zawile. Ciocia Polly twierdzi, że zgodziłaby się na samochód, gdyby drugiego nie było na świecie, tak żeby nikt na nią nie wpadł, ale... ojej, co tu domów! - urwała rozglądając się wokoło szeroko otwartymi ze zdziwienia oczami. - Czy one się nigdy nie skończą? Choć oczywiście musi ich być tyle, żeby ci ludzie, których widziałam na dworcu, no i ci 36 Pierwsza dawka Pollyanny tutaj na ulicy mieli gdzie mieszkać. Lubię ludzi, a pani? - Lubić ludzi? - Tak, ludzi, po prostu ludzi. - Nie, Pollyanno, nie mogę powiedzieć, abym ich lubiła - chłodno odrzekła pani Carew ściągnąwszy brwi. Wesołe iskierki znikły z jej oczu; raczej nieufnie patrzyła teraz na Pollyannę. Mówiła sobie: No, tematem głównego kazania będzie teraz, jak sądzę, obowiązek współżycia z ludźmi, na wzór zaleceń siostry Delii! - Naprawdę? A ja lubię - westchnęła Pollyanna -są tacy mili i tacy różni. Pani nawet nie wie, jaka jestem szczęśliwa, i to od chwili gdy mi powiedziano, że pani to pani - to znaczy: siostra panny Wetherby. Bardzo ją lubię, to i panią będę lubiła, bo musicie być do siebie podobne, nawet jeżeli nie jesteście bliźniaczkami, jak pani Jones i pani Peck - choć i one nie były tak bardzo do siebie podobne z powodu tej brodawki. Ale pani pewnie nie wie, o co chodzi, więc zaraz powiem. W ten sposób pani Carew, która przygotowała się już do wysłuchania umoralniającego kazania, usłyszała, ku swemu zdziwieniu i zaskoczeniu, historię brodawki na nosie pani Peck z Koła Opieki. Samochód skręcił w Commonwealth Avenue, a Pollyanna natychmiast zaczęła się zachwycać pięknością tej alei, z jej „ślicznymi, długimi zieleńcami pośrodku" i która „jest jeszcze ładniejsza po tych wszystkich wąskich uliczkach". - Myślę tylko, że każdy wolałby mieszkać tutaj -zauważyła z entuzjazmem. Pierwsza dawka Pollyanny 37 - Pewnie - ale to byłoby niemożliwe - odparła pani Carew uniósłyszy brwi. Pollyanna, która przyjęła to za wyraz niezadowolenia z faktu, że pani Carew nie mieszka przy tej pięknej ulicy, uznała za właściwe złagodzić swój nietakt. - Oczywiście, że nie. I wcale nie myślałam, że małe uliczki są brzydsze - pospieszyła wyjaśnić. - Może są nawet przyjemniejsze, bo nie trzeba daleko chodzić, gdy się chce pożyczyć trochę sody czy parę jajek od kogoś z naprzeciwka i... oj! To pani tu mieszka? - przerwała sama sobie, gdy samochód zatrzymał się przed imponującym wejściem. - Dlaczegóż by nie? - odparła pani Carew nieco zirytowana. - Och, jaka pani musi być szczęśliwa mieszkając w takim pięknym miejscu - zachwycała się Pollyanna wyskoczywszy na chodnik i z zaciekawieniem rozglądając się wkoło. - Nie czuje się pani szczęśliwa? Pani Carew milczała. Bez uśmiechu, ze zmarszczonymi brwiami wysiadła z samochodu. Po raz drugi w ciągu ostatnich pięciu minut Pollyanna pospieszyła naprawić swój błąd. - Ja nie myślałam o takim szczęściu, które wypływa z grzesznej dumy - wyjaśniła, zaniepokojonym spojrzeniem badając twarz pani Carew. - Bo może pani przypuszczała, że ona mną kieruje, jak czasem ciocią Polly. Mnie nie chodziło o tę radość, że się ma coś, czego kto inny nie ma, ale o tę, która każe człowiekowi krzyczeć ze szczęścia i trzaskać drzwiami, jeżeli nawet to nie wypada. Kierowca szybko odwrócił się do wozu i zaczął coś przy nim dłubać. Pani Carew, wciąż z zaciśniętymi 38 Pierwsza dawka Pollyanny ustami i zmarszczonym czołem, ruszyła w górę szerokich schodów. - Chodź, Pollyanno - powiedziała sucho. W pięć dni potem Delia Wetherby odebrała list od siostry i z zaciekawieniem, niecierpliwym ruchem rozcięła kopertę. Był to pierwszy list, jaki nadszedł od przyjazdu Pollyanny do Bostonu. Kochana Delio. Na miłość boską, dlaczego nie uprzedziłaś mnie, czego się mam spodziewać po wzięciu tej dziewczynki? Jestem bliska obłędu, a po prostu nie mogę jej odesłać. Już trzy razy chciałam to zrobić i za każdym razem zamykała mi usta mówiąc, jak tu jest szczęśliwa, jak jej jest dobrze i jaka ja jestem dobra, że ją wzięłam do siebie, gdy „ciocia Poiły" wyjechała do Niemiec. Czy wobec tego mogę jej powiedzieć: „Może byś jednak wróciła do domu. Mam ciebie dosyć"? A największym absurdem w tym wszystkim jest to, że ona się nawet nie domyśla, że nie chcę jej tu mieć. Ja zaś nie potrafię dać jej tego do zrozumienia. Oczywiście, jeżeli zacznie prawić mi morały lub wyliczać błogosławieństwa, które na mnie spłynęły, to ją będę musiała odesłać. Uprzedzałam Cię, że na to nie pozwolę. I nie pozwolę! Dwa, trzy razy myślałam, że już zaraz usłyszę coś takiego (to znaczy kazanie), ale zawsze kończyło się jakimś zabawnym opowiadaniem o tych paniach z Opieki. Ale naprawdę, Delio, ona jest niemożliwa. Posłuchaj: po pierwsze, po prostu szaleje z zachwytu nad domem. Od razu pierwszego dnia poprosiła, żeby otworzyć i pokazać jej wszystkie pokoje. I nie uspokoiła się dopóty, dopóki nie podniesiono zasłony w każdym Pierwsza dawka Pollyanny 39 oknie, by „mogła zobaczyć te Wszystkie piękne rzeczy", które - jak oznajmiła - „są nawet ładniejsze niż te u pana Pendletona", choć Bóg raczy wiedzieć, kim jest ten jegomość, prawdopodobnie z Beldingsuille. W każdym razie - nie z Koła Opieki - tyle się przynajmniej dowiedziałam. A później, jakby nie było dosyć, zażądała, bym ją prowadziła z pokoju do pokoju (niby jej osobisty przewodnik), odkryła jeszcze białą, atłasową wieczorową suknię, której nie nosiłam od lat, i ubłagała mnie, żebym ją włożyła. Usłuchałam, sama nie wiem dlaczego, chyba tylko dlatego, że jestem całkiem bezradna wobec tej małej. Ale to był dopiero początek. Musiałam pokazać jej wszystkie moje rzeczy, a była taka zabawna, gdy opowiadała o tych darach dla ubogich, w które „się stroiła", że nie mogłam powstrzymać się od śmiechu, choć na płacz mi się zbierało na myśl, w jakich okropnych rzeczach to biedne dziecko musiało chodzić. Po sukniach przyszła kolej na biżuterię, a już dwa lub trzy pierścionki wzbudziły w niej taki zachwyt, że jak idiotka otworzyłam całą swoją szkatułkę, aby zobaczyć, jakie wielkie oczy zrobi wówczas. Słuchaj, myślałam, że biedactwo oszaleje. Włożyła mi na palce wszystkie moje pierścionki, na ręce - bransoletki, przypięła do sukni wszystkie broszki, zawiesiła naszyjniki i kolie i uparła się, bym włożyła (gdy jej wyjaśniłam, do czego służą) oba diamentowe diademy, aż wreszcie siedziałam obwieszona perłami, brylantami i szmaragdami, czując się niby pogański bożek w hinduskiej świątyni, zwłaszcza wtedy, gdy to niedorzeczne dziecko zaczęło tańczyć wkoło mnie, klaskać w dłonie i wyśpiewywać: „Och, jak cudnie, jak cudnie! Chciałabym pa- 40 nią zawiesić w oknie, byłby wspaniały pryzmat!" Już zamierzałam ją zapytać, co ma na myśli, gdy nagle padła na ziemię i rozpłakała się. Jak myślisz, z jakiego powodu? Z radości, że ma oczy, które pozwalają jej widzieć! No i co Ty na to? Ale to jeszcze nie wszystko. Jest tu zaledwie od czterech dni, lecz każdy wykorzystała w pełni. Do swoich przyjaciół może zaliczyć: palacza, posterunkowego, gazeciarza, nie mówiąc już o całej mojej służbie. Tych dosłownie urzekła. Nie myśl jednak, że i ja jestem pod jej urokiem. Nic podobnego. Odesłałabym Ci ją, gdybym nie przyrzekła, że pozostanie tu przez całą zimę. Niemożliwe też, abym dzięki niej zapomniała o stracie Ja-miego i moim wielkim bólu. Obecność Pollyanny daje mi tylko głębiej odczuć tę stratę, bo to nie on, tylko ona. Ale, jak już Ci powiedziałam, zatrzymam ją tu, chyba że zacznie mi prawić kazania. Wtedy wróci do Ciebie. Dotychczas jednak powstrzymała się od pouczeń. Kochająca Cię Ruth - „Dotychczas powstrzymała się od pouczeń", rzeczywiście - parsknęła cichym śmiechem Delia składając gęsto zapisane kartki listu. - Och, Ruth, Ruth! Przyznajesz jednak, że otworzyłaś wszystkie pokoje, podniosłaś zasłony, przywdziałaś atłasową suknię i przystroiłaś się w brylanty i perły, a nie ma nawet tygodnia, jak Pollyanna bawi u ciebie. Ale cię nie poucza, nie poucza! oston dla Pollyanny był nowym doznaniem, a Pollyanna dla Bostonu - tej cząstki miasta, która miała szczęście ją poznać - doznaniem wcale nie mniejszym. Oświadczyła, że Boston bardzo się jej podoba, ale wolałaby, żeby nie był taki duży. - Widzi pani - z całą powagą wyjaśniła to pani Ca-rew nazajutrz po swoim przyjeździe. - Chciałabym obejrzeć i poznać całe miasto i nie mogę. Zupełnie jak na towarzyskich przyjęciach u cioci Polly: tyle jest do jedzenia - teraz myślę do zobaczenia - że nie można tego wszystkiego zjeść - to znaczy zobaczyć -bo wciąż trzeba się decydować, co sobie nałożyć -chcę powiedzieć... obejrzeć. Oczywiście można być zadowolonym, że tyle tego jest - ciągnęła dalej łapiąc oddech - bo dobrze, gdy jest czegoś dużo... to znaczy dobrych rzeczy; nie takich jak lekarstwa czy pogrzeby! Nie mogłam się jednak powstrzymać, aby nie życzyć sobie, żeby przyjęcia cioci Polly rozciągnęły się trochę na inne dni, kiedy nie mieliśmy żadnego ciasta czy ciasteczek. To samo odczuwam tu 42 Pani Carew i gra w Bostonie. Chciałabym jego cząstkę zabrać ze sobą do BeldingsVille; miałabym wtedy coś nowego na przyszłe lato. Ale to niemożliwe. Miasto to nie lody, a i one nie zawsze dają się przechować. Próbowałam, roztapiają się. Myślę, że najlepiej je spożywać we właściwym czasie. Tak jak korzystać z rozrywek. Postaram się więc zobaczyć tyle, ile się da. Pollyanna, w przeciwieństwie do ludzi, którzy uważają, że poznawanie świata należy zacząć od najodleglejszych stron, rozpoczęła go poznawać od najbliższego otoczenia, a więc od pięknej rezydencji przy Commonwealth Avenue. Zwiedzanie domu oraz szkoła przez kilkanaście dni całkowicie wypełniły jej czas i zajęły uwagę. Tyle zaś było do zobaczenia, tyle do dowiedzenia się; każda rzecz była tak piękna: od maluteńkich guziczków na ścianach, które wystarczyło nacisnąć, by światło zalało pokoje, po wielką, cichą salę balową pełną luster i obrazów. I tyle też było interesujących ludzi do poznania, bo prócz samej pani Carew była Mary, pokojówka, która odkurzała salony, przychodziła na dzwonek oraz odprowadzała i przyprowadzała Pollyannę ze szkoły, Bridget, która mieszkała w kuchni i zajmowała się gotowaniem, Jennie podająca do stołu i Perkins - kierowca. A oni wszyscy byli tacy czarujący i tacy inni zarazem! Pollyanna przyjechała do Bostonu w poniedziałek, do pierwszej niedzieli minął więc cały tydzień. Tego dnia rano zeszła na dół rozpromieniona. - Kocham niedzielę - westchnęła radośnie. - Tak? - powiedziała pani Carew tonem człowieka, który nie lubi żadnego dnia. Pani Carew i gra 43 - Tak, z powodu kościoła i nauki religii. A co pani woli: kościół czy naukę? - Doprawdy ja... - zaczęła pani Carew, która rzadko chodziła do kościoła, a nigdy na naukę religii. - Wiem, trudno na to odpowiedzieć - przerwała jej Pollyanna. Wzrok miała promienny, choć poważny. - Ale ja wolę kościół ze względu na tatusia. Był pastorem. Często wyobrażam go sobie tu, ze mną, a to najłatwiej przychodzi mi w kościele, podczas kazania. Zamykam wtedy oczy i wyobrażam sobie, że ojciec tam stoi na ambonie. I jest mi dużo lżej. Jak to dobrze, że potrafimy sobie tyle rzeczy wyobrazić, prawda? - Nie zdaje mi się. - Och, proszę tylko pomyśleć, o ile piękniejsze są rzeczy upragnione od prawdziwych, oczywiście nie pani rzeczy, bo te pani prawdziwe są takie piękne! Pani Carew, rozgniewana, chciała coś powiedzieć, Pollyanna jednak nie dopuściła jej do głosu. - I moje prawdziwe rzeczy są też teraz ładniejsze, niż bywały. Ale przez cały czas choroby, kiedy leżałam bez władzy w nogach, z całej siły wyobrażałam sobie rozmaite różności. Teraz też często to robię, na przykład wyobrażam sobie ojca i tak dalej. O której pójdziemy? - Pójdziemy? - No, do kościoła. - Ależ, Pollyanno, ja nie... to znaczy... - pani Carew odchrząknęła i już miała powiedzieć, że wcale się nie wybiera do kościoła, że prawie nigdy doń nie chodzi. Ale wobec rozradowanej twarzyczki i ufnego spojrzenia Pollyanny po prostu stchórzyła. - Myślę, 44 Pani Carew i gra że chyba kwadrans po dziesiątej, jeżeli pójdziemy pieszo. To niedaleko - powiedziała niemal z gniewem. Dla Pollyanny to niedzielne poranne nabożeństwo było czymś tak cudownym i radosnym, że na jakiś czas nieomal zaniemówiła. Dopiero tuż przed domem odzyskała dawny ferwor. - Och, proszę pani, właśnie myślałam, jakie to szczęście, że nie musimy żyć tylko jednym dniem. Pani Carew zmarszczyła brwi i wbiła wzrok w ziemię. Nie była w nastroju do kazań. Przed chwilą musiała wysłuchać jednego z ambony, pomyślała sobie z gniewem, tym bardziej nie będzie wysłuchiwała drugiego z ust tego dziecka. Ponadto owa teoria „jednego dnia" była ulubioną teorią Delii. Czy nie mówiła zawsze: „Ty żyjesz tylko jedną minutą, Ruth, a w jednej minucie nie można doznać wszystkiego"? - No więc? - zapytała sucho. - Proszę tylko pomyśleć, co bym zrobiła, gdybym jednocześnie miała przeżyć wczoraj, dziś i jutro -westchnęła Pollyanna. - Tyle wspaniałych rzeczy się w nich mieści. A tak miałam dzień wczorajszy, teraz mam dzisiejszy i czeka mnie jeszcze jutrzejszy. No i przyszła niedziela. Naprawdę, gdyby nie to, że dziś niedziela, i gdyby nie ta urocza, spokojna ulica, zaczęłabym tańczyć i krzyczeć z radości. Nie mogłabym się oprzeć. Muszę jednak poczekać, aż się znajdziemy w domu, i wtedy zaśpiewam najweselszy psalm. Czy pani wie, który to jest? - Nie, nie mogę powiedzieć, abym wiedziała -niespokojnie odparła pani Carew, jakby próbując odnaleźć coś, co zgubiła. Pani Carew i gra 45 W poniedziałek rano Pollyanna poszła do szkoły po raz pierwszy sama. Doskonale znała drogę, zresztą nie było daleko. Była to nieduża, prywatna szkoła dla dziewcząt i stanowiła pewnego rodzaju nowe przeżycie, a Pollyanna lubiła doświadczać czegoś nowego. Pani Carew nie lubiła jednak żadnych nowych przeżyć, tymczasem zaś miała ich sporo w ostatnich dniach. Człowieka, któremu wszystko zbrzydło, bliskie towarzystwo kogoś, dla kogo każda rzecz jest nowa, budząca w nim frenetyczną radość, musi co najmniej drażnić. A pani Carew nie tylko była podrażniona, lecz i zrozpaczona. Przyznawała się jednak sama przed sobą, że gdyby ją ktoś zapytał dlaczego, musiałaby odrzec: „Bo Pollyanna jest taka szczęśliwa". Do Delii napisała, że słowo „szczęśliwa" działa jej na nerwy i że czasami chciałaby go już nigdy więcej nie słyszeć. Przyznawała, że Pollyanna nie wygłasza kazań, że ani razu nie próbowała wciągnąć jej w tę „grę". Ale że niezmiennie przyjmuje „szczęśliwość" jej, pani Carew, za fakt, co dla kogoś, kto bynajmniej nie czuje się szczęśliwy, jest ogromnie irytujące. W drugim tygodniu pobytu Pollyanny w Bostonie zirytowanie pani Carew przerodziło się w gniewny protest. Bezpośrednim powodem tego było pełne zapału zakończenie jakiegoś opowiadania o jednej z pań z Opieki. - Grała w grę. Ale może pani nie wie, na czym to polega. Zaraz pani opowiem. To wspaniała gra. Pani Carew powstrzymała ją ruchem ręki. - Nie, Pollyanno. Wiem o niej wszystko od siostry, i muszę przyznać, że ta gra mnie zupełnie nie interesuje. 44 Pani Carew i gra że chyba kwadrans po dziesiątej, jeżeli pójdziemy pieszo. To niedaleko - powiedziała niemal z gniewem. Dla Pollyanny to niedzielne poranne nabożeństwo było czymś tak cudownym i radosnym, że na jakiś czas nieomal zaniemówiła. Dopiero tuż przed domem odzyskała dawny ferwor. - Och, proszę pani, właśnie myślałam, jakie to szczęście, że nie musimy żyć tylko jednym dniem. Pani Carew zmarszczyła brwi i wbiła wzrok w ziemię. Nie była w nastroju do kazań. Przed chwilą musiała wysłuchać jednego z ambony, pomyślała sobie z gniewem, tym bardziej nie będzie wysłuchiwała drugiego z ust tego dziecka. Ponadto owa teoria „jednego dnia" była ulubioną teorią Delii. Czy nie mówiła zawsze: „Ty żyjesz tylko jedną minutą, Ruth, a w jednej minucie nie można doznać wszystkiego"? - No więc? - zapytała sucho. - Proszę tylko pomyśleć, co bym zrobiła, gdybym jednocześnie miała przeżyć wczoraj, dziś i jutro -westchnęła Pollyanna. -Tyle wspaniałych rzeczy się w nich mieści. A tak miałam dzień wczorajszy, teraz mam dzisiejszy i czeka mnie jeszcze jutrzejszy. No i przyszła niedziela. Naprawdę, gdyby nie to, że dziś niedziela, i gdyby nie ta urocza, spokojna ulica, zaczęłabym tańczyć i krzyczeć z radości. Nie mogłabym się oprzeć. Muszę jednak poczekać, aż się znajdziemy w domu, i wtedy zaśpiewam najweselszy psalm. Czy pani wie, który to jest? - Nie, nie mogę powiedzieć, abym wiedziała -niespokojnie odparła pani Carew, jakby próbując odnaleźć coś, co zgubiła. Pani Carew i gra 45 W poniedziałek rano Pollyanna poszła do szkoły po raz pierwszy sama. Doskonale znała drogę, zresztą nie było daleko. Była to nieduża, prywatna szkoła dla dziewcząt i stanowiła pewnego rodzaju nowe przeżycie, a Pollyanna lubiła doświadczać czegoś nowego. Pani Carew nie lubiła jednak żadnych nowych przeżyć, tymczasem zaś miała ich sporo w ostatnich dniach. Człowieka, któremu wszystko zbrzydło, bliskie towarzystwo kogoś, dla kogo każda rzecz jest nowa, budząca w nim frenetyczną radość, musi co najmniej drażnić. A pani Carew nie tylko była podrażniona, lecz i zrozpaczona. Przyznawała się jednak sama przed sobą, że gdyby ją ktoś zapytał dlaczego, musiałaby odrzec: „Bo Pollyanna jest taka szczęśliwa". Do Delii napisała, że słowo „szczęśliwa" działa jej na nerwy i że czasami chciałaby go już nigdy więcej nie słyszeć. Przyznawała, że Pollyanna nie wygłasza kazań, że ani razu nie próbowała wciągnąć jej w tę „grę". Ale że niezmiennie przyjmuje „szczęśliwość" jej, pani Carew, za fakt, co dla kogoś, kto bynajmniej nie czuje się szczęśliwy, jest ogromnie irytujące. W drugim tygodniu pobytu Pollyanny w Bostonie zirytowanie pani Carew przerodziło się w gniewny protest. Bezpośrednim powodem tego było pełne zapału zakończenie jakiegoś opowiadania o jednej z pań z Opieki. - Grała w grę. Ale może pani nie wie, na czym to polega. Zaraz pani opowiem. To wspaniała gra. Pani Carew powstrzymała ją ruchem ręki. - Nie, Pollyanno. Wiem o niej wszystko od siostry, i muszę przyznać, że ta gra mnie zupełnie nie interesuje. 46 Pani Carew i gra - Ależ oczywiście! - natychmiast przepraszająco wykrzyknęła Pollyanna. - Ja wcale nie mówiłam z myślą o pani. To nie dla pani! - Nie dla mnie? - głośno zdziwiła się pani Carew, która choć nie chciała grać w tę głupią grę, nie mogła się zgodzić, aby była „nie dla niej". - Nie rozumie pani, naprawdę? - wesoło roześmiała się Pollyanna. - Gra polega na tym, żeby w każdym zmartwieniu dopatrzyć się czegoś, z czego można się cieszyć. A nie ma sensu próbować, skoro się nie ma żadnych powodów do zmartwień. Pani by to nie cieszyło. Pani Carew zaczerwieniła się z gniewu. Zirytowana powiedziała więcej, niż chciałaby powiedzieć. - Nie, Pollyanno - zareplikowała zimno. - Jeżeli już o tym mowa, to nie mam nic, czym mogłabym się cieszyć. Przez chwilę Pollyanna patrzyła na nią tępym wzrokiem, potem wycofała się zdumiona. - Jak to? - wyszeptała. - Więc powiedz, co... ja mam? - rzuciła jej pytanie pani Carew, zapominając na moment, że nie chciała pozwolić na prawienie sobie nauk. - A to wszystko... - wybąkała dziewczynka wciąż z tym samym zdumieniem i niewiarą. - Ten wspaniały dom... - To tylko miejsce, gdzie się je i śpi, a mnie spanie i jedzenie do szczęścia nie wystarcza. - Są jeszcze te wszystkie piękne rzeczy - niepewnie wyjaśniła Pollyanna. - Nudzą mnie. - A samochód, którym można jeździć, dokąd pani chce? Pani Carew i gra 47 - Nie chcę nigdzie jeździć. Pollyanna odetchnęła głośno. - Ale proszę pomyśleć o tych ludziach i o tych rzeczach, które można zobaczyć. - Nie interesują mnie. I znów Pollyanna spoglądała na nią ze zdumieniem. Jeszcze bardziej zmarszczyła czoło. - Nie rozumiem tego - mówiła z uporem. - Przedtem zawsze były jakieś przykre rzeczy, które pozwalały ludziom na grę, a ini były bardziej przykre, tym zabawniej było wynaleźć w nich coś dobrego, coś, z czego by się można było cieszyć. Ale kiedy nie ma nic przykrego, to nie wiem, jak grać. Przez chwilę nie było odpowiedzi. Pani Carew siedziała nieruchomo utkwiwszy wzrok w oknie. Wyraz gniewnego buntu na jej twarzy stopniowo ustępował głębokiemu smutkowi. Wreszcie bardzo wolno odwróciła głowę i powiedziała: - Pollyanno, nie chciałam ci tego mówić, lecz teraz zmieniłam zdanie. Powiem ci, czemu nic z tego, co posiadam, nie może mnie uszczęśliwić. - I opowiedziała o małym, czteroletnim chłopczyku, Ja-miem, który przed ośmioma laty odszedł w nieznany świat mocno zamykając drzwi za sobą. - I pani go już odtąd nigdy nie widziała? - ze łzami w oczach szepnęła Pollyanna. - Nigdy. - Odnajdziemy go, zobaczy pani. Z pewnością odnajdziemy. Pani Carew ze smutkiem potrząsnęła głową. - Wątpię, czy to się uda. Szukałam wszędzie, nawet w innych krajach. - Przecież gdzieś musi być. 48 Pani Carew i gra - Może już... nie żyje. Pollyanna krzyknęła przenikliwie: - Och, nie! Proszę tego nie mówić! Myślmy lepiej, że żyje. Przecież mamy prawo i to sprawi nam ulgę; a kiedy wyobrazimy sobie, że żyje, będziemy też mogły wyobrazić sobie, że się odnajdzie. A to będzie dla nas dodatkową pociechą. - Boję się jednak, że umarł - łkając odpowiedziała pani Carew. - Ale pewności pani nie ma, prawda? - N... nie. - Więc to tylko przypuszczenie! - zawołała Pollyanna. - A jeżeli pani pomyśli o nim, że umarł, może pani równie dobrze myśleć, że żyje, i to chyba będzie przyjemniejsze. Czy nie mam racji? Któregoś dnia odnajdziemy go, z pewnością. Och, teraz już pani może grać w tę grę! Może się pani cieszyć z każdego dnia, bo każdy dzień przybliża chwilę, kiedy Jamie się odnajdzie, widzi pani? Pani Carew jednak nie „widziała". Wstała z miejsca z ponurą miną i oznajmiła: - Nie, Pollyanno. Ty nie rozumiesz, nie rozumiesz. Idź sobie, proszę, poczytaj lub rób, co chcesz. Głowa mnie boli. Położę się. Pollyanna ociągając się wyszła z pokoju. Buzię miała zakłopotaną, poważną. ten swój pamiętny spacer Pollyanna wybrała się w drugą sobotę po południu. Przedtem nie wychodziła nigdzie sama, chyba tylko do szkoły. Pani Carew nawet przez myśl nie przeszło, że bezustannie ją nęci chęć poznania ulic Bostonu, nigdy więc jej nie zabraniała spacerów. Ale w Beldingsville główną rozrywką Pollyanny, zwłaszcza na początku, była wędrówka po krętych starych uliczkach w poszukiwaniu nowych znajomości i przygód. Tego sobotniego popołudnia pani Carew powiedziała, jak często przedtem: - No już, dziecko, idź sobie, gdzie chcesz, i rób, co chcesz, tylko już mnie dziś o nic nie pytaj! Dotychczas Pollyanna pozostawiona sama sobie zawsze znajdowała coś interesującego w murach domu, bo jeśli nawet zawiodły ją przedmioty martwe, to zawsze jeszcze pozostawali Mary, Jennie, Bridget i Perkins. Dziś jednak Mary bolała głowa, Jennie przyozdabiała sobie nowy kapelusz, Bridget piekła ciasto z jabłkami, a Perkins gdzieś przepadł. A po- 4. Pollyanna dorasta 50 Pollyanna idzie na przechadzkę nadto był to wyjątkowo piękny wrześniowy dzień i nic wewnątrz domu tak nie nęciło Pollyanny, jak promienie słońca i wonne powietrze na zewnątrz. Tak więc wyszła i usiadła na podeście schodów. Jakiś czas przyglądała się w milczeniu strojnym panom, paniom i dzieciom szybko przechodzącym obok lub też spacerowym krokiem wędrującym po alei, która biegła środkiem szerokiej ulicy. Potem jednak wstała, zeszła ze stopni, przystanęła i spojrzała w prawo, a następnie w lewo. Postanowiła się przejść. Dzień był jakby wymarzony do spaceru, a ona ani razu dotąd nie wybrała się na prawdziwy spacer. Chodzenie do szkoły to nie spacery. Pójdzie nań więc dziś. Pani Carew nie będzie się gniewać. Czyż nie powiedziała jej, że może robić, co chce, byleby tylko już nie zadawała pytań? A przed Pollyanna było całe długie popołudnie. Ileż to rzeczy będzie mogła zobaczyć! I ten dzień jest taki piękny. Pójdzie w tę stronę! Podskoczyła z radości, odwróciła się na pięcie i z pogodnym uśmiechem skierowała się w dół ulicy. Uśmiechała się radośnie do tych, z których wzrokiem się spotkała. Była rozczarowana, lecz nie zaskoczona, że nie odpowiadano jej uśmiechem na uśmiech. Zdążyła się już do tego przyzwyczaić w Bostonie. Lecz mimo to uśmiechała się ciągle; może wreszcie znajdzie się ktoś, kto też jej odpowie uśmiechem. Dom pani Carew stał na początku Commonwealth Avenue, niebawem więc Pollyanna doszła do skrzyżowania z drugą ulicą. Za nią, w całym jesiennym przepychu, leżał najpiękniejszy ogród, jaki kiedykolwiek widziała: Bostoński Park Publiczny. Pollyanna idzie na przechadzkę 51 Przez chwilę wahała się, tęsknie wpatrzona w owo wspaniałe piękno. Nie wątpiła, że jest to prywatna własność jakiegoś bogacza. Pewnego razu doktor Ames, tam w sanatorium, zabrał ją z wizytą do jednej pani, która mieszkała w pięknym domu wśród takich samych alejek, drzew i klombów. Miała wielką ochotę przejść przez ulicę i wejść do tego parku, ale nie wiedziała, czy ma prawo. Co prawda spacerowali tam ludzie, mogli jednak być zaproszeni, lecz gdy zobaczyła, że jakieś dwie kobiety, mężczyzna i mała dziewczynka bez najmniejszego wahania przekroczyli bramę i weszli do parku, pomyślała, że i jej chyba wolno. Skorzystała więc z odpowiedniego momentu, zwinnie przecięła ulicę i też weszła do parku. Z bliska był jeszcze piękniejszy niż z daleka. Ptaki świergotały nad głową, wiewiórka przebiegła przez aleję. Tu i tam, na ławkach, siedzieli mężczyźni, kobiety i dzieci. Między drzewami w promieniach słońca lśniła woda; skądś z daleka dochodziły krzyki bawiących się dzieci i dźwięki muzyki. Pollyannę znów zdjęły wątpliwości i trochę nieśmiało zagadnęła szykowną, młodą kobietę, która szła ku niej. - Przepraszam panią, czy to jakieś przyjęcie? -zapytała. Młoda kobieta spojrzała na nią ze zdumieniem. - Przyjęcie? - powtórzyła zaskoczona. - Tak, to znaczy, czy nie popełniłam nietaktu wchodząc tutaj? - Wchodząc tutaj? Jak to, przecież to dla każdego! - wykrzyknęła tamta. - No to w porządku. Cieszę się, że tu przyszłam -Pollyanna promieniała z radości. 52 Pollyanna idzie na przechadzkę Młoda kobieta bez słowa odwróciła się i szybko odeszła, parę razy tylko obejrzała się ze zdziwieniem. Pollyanna natomiast wcale nie zdziwiona, że właściciel tej wspaniałej rezydencji był aż tak wspaniałomyślny, żeby wydać przyjęcie dla każdego, kto zechce przyjść, ruszyła spokojnie dalej. Na zakręcie alei natknęła się na małą dziewczynkę, która pchała przed sobą wózek z lalką. Ujrzawszy to Pollyanna przystanęła z leciutkim okrzykiem radości, ale nie zdążyła powiedzieć nawet paru słów, gdy skądś nadbiegła młoda guwernantka mocno rozgniewana. Ująwszy dziewczynkę za rękę powiedziała ostrym tonem: - Chodź, Gladys, pójdziemy. Czy mama ci nie mówiła, żebyś się nie zadawała z obcymi dziećmi? - Ja wcale nie jestem obcym dzieckiem - wyjaśniła Pollyanna. - Mieszkam teraz w Bostonie i... -ale młoda wychowawczyni wraz z małą dziewczynką były już daleko. Pollyanna stłumiła westchnienie i nie dokończyła zdania. Chwilę stała w milczeniu, rozczarowana. Potem rezolutnie uniosła głowę i ruszyła w dół alei. - Mam się jednak z czego cieszyć - mówiła sobie - bo teraz może spotkam kogoś grzeczniejszego... Susie Smith albo nawet Jamiego pani Carew. W każdym razie mogę sobie wyobrazić, że ich spotkam, a jeżeli nie ich, to kogoś innego - zakończyła marzycielsko, przyglądając się mijającym ją ludziom zajętym własnymi sprawami. Bo niewątpliwie czuła się samotna. Wychowana przez ojca i panie z Opieki w małym miasteczku, każdy dom uważała tam za własny, a każdego doro- Pollyanna idzie na przechadzkę 53 słego czy dziecko za swego przyjaciela. Kiedy zaś w jedenastym roku życia przyjechała do ciotki, do stanu Vermont, szybko pojęła, że warunki o tyle tylko się zmieniły, iż teraz domy i przyjaciele będą nowi, a przez to jeszcze bardziej cudowni, bo „inni" -a ona tak lubiła „inne" rzeczy i „innych" ludzi! Jej pierwszą i zawsze największą przyjemnością w Bel-dingsville były więc długie wędrówki po krętych uliczkach miasteczka i urocze wizyty u nowych przyjaciół. Jasne zatem, że Boston, taki jakim go w pierwszej chwili ujrzała, wydał się jej znacznie bardziej obiecujący. Tymczasem jednak musiała przyznać, że bodaj pod jednym względem przyniósł jej rozczarowanie; była tu już od dwóch tygodni i nie znała nawet ludzi mieszkających naprzeciwko, ba! nawet sąsiadów. I co dziwniejsze, pani Carew też wielu z nich nie znała; wydawało się, że jej zupełnie nie obchodzą, i to Pollyannę bardzo dziwiło. Nic jednak, co na ten temat mówiła, nie wpływało na postawę pani Carew. - Nie budzą we mnie żadnego zainteresowania -powtarzała uparcie i Pollyanna, którą oni bardzo interesowali, musiała się tym zadowolić. Dziś, wybrawszy się na spacer, wyruszyła jednak pełna nadziei, ale dotychczas doznała tylko rozczarowań. Tu wokół niej byli ludzie z pewnością jak najbardziej zachwycający - gdyby ich tylko znała! Ale nie znała. I co gorsza, wcale nie zanosiło się na znajomość z nimi, bo zupełnie jakby tego nie pragnęli. Pollyanna ciągle jeszcze nie mogła zapomnieć ostrego tomu guwernantki, gdy mówiła o „zadawaniu się z obcymi dziećmi". Pollyanna idzie na przechadzkę 55 - Muszę im dowieść, że nie jestem obcym dzieckiem - powiedziała sobie wreszcie, śmiało idąc przed siebie. Zgodnie z.tym postanowieniem uśmiechnęła się słodko do pierwszej spotkanej osoby i powiedziała pogodnie: - Piękny mamy dzień, prawda? - Co? A tak, rzeczywiście - odparła zapytana kobieta i przyśpieszyła kroku. Pollyanna dwa razy jeszcze próbowała, z takim samym jednak zniechęcającym skutkiem. Niebawem stanęła nad niedużym stawem, którego odblask widziała przedtem między drzewami. Staw był ładny i pływało po nim pełno łódek z roześmianymi dziećmi. Patrząc na nie Pollyanna czuła się jeszcze bardziej osamotniona. I wtedy to obserwując spod oka jakiegoś mężczyznę, który siedział w oddali sam jeden na ławce, powoli zaczęła się do niego zbliżać, by w końcu usiąść na drugim końcu tejże ławki. Kiedy indziej bez wahania podbiegłaby w podskokach, przysiadła się do tego człowieka i z radosną ufnością nawiązałaby znajomość, doznając niewątpliwie życzliwego przyjęcia. Jednakże ofuknięta już poprzednio straciła wiarę w siebie. Skrycie przyglądała się teraz siedzącemu obok mężczyźnie. Nie wyglądał zachęcająco. Jego ubranie, choć nowe, było zakurzone i niechlujne. Taką właśnie odzież (czego Pollyanna oczywiście nie wiedziała) państwo ofiarowuje więźniom wychodzącym na wolność. Mężczyzna miał cerę ziemistą, zarost nie golony od tygodnia. Kapelusz nasunięty na oczy, ręce wsadził głęboko w kieszenie i siedział, bezmyślnie wpatrzony w ziemię. 56 Pollyanna idzie na przechadzkę Pollyanna milczała przez długą chwilę, a potem zaczęła z nadzieją: - Piękną mamy dziś pogodę, prawda? Mężczyzna drgnął raptownie i odwrócił głowę. - Ee? Co... co mówisz? - zapytał i dziwnie przerażonym wzrokiem rozejrzał się wkoło, jakby chciał sprawdzić, czy do niego były skierowane te słowa. - Powiedziałam, że mamy piękną pogodę - szybko i z całą powagą wyjaśniła Pollyanna - mimo że nie o to mi wcale chodziło. Oczywiście, cieszę się, że jest ładnie, ale powiedziałam tak tylko na początek. Gotowa jestem jednak pomówić o czymś innym, obojętnie o czym. Chciałam nakłonić pana do rozmowy. Mężczyzna parsknął krótkim śmiechem. Nawet Pollyannie ten śmiech wydał się dziwny, choć nie wiedziała, że od wielu miesięcy żaden śmiech nie wyszedł z jego ust. - Chcesz więc, żebym się wdał w rozmowę - powiedział nieco ponurym głosem. - No trudno, trzeba będzie. Myślę jednak, że taka sympatyczna panienka może sobie znaleźć sporo, i to milszych ludzi do rozmowy niż taki stary rupieć jak ja. - Ale ja lubię starych rupieciów - natychmiast odpowiedziała Pollyanna - to znaczy starych, a nie wiem, co to jest rupieć, więc nie mogę tego nie lubić. A poza tym, jeżeli pan jest rupieć, to chyba ich lubię. Pana lubię tak czy tak - zakończyła z przekonaniem sadowiąc się wygodnie. - Hm, to mi bardzo pochlebia - ironicznie uśmiechnął się nieznajomy. A choć jego mina i słowa zdradzały powątpiewanie, wyprostował się teraz na ławce. - No, proszę, o czymż będziemy mówili? Pollyanna idzie na przechadzkę 57 - Obojętnie o czym. Czy nie wszystko jedno? - zapytała Pollyanna z promiennym uśmiechem. - Ciocia Polly twierdzi, że o czym bym nie mówiła, zawsze i tak nawiążę do pań z Koła Opieki. Myślę, że to dlatego, że one mnie wychowywały, kiedy byłam całkiem mała. Moglibyśmy pomówić o tym przyjęciu tutaj. Teraz, kiedy już wiem, że to przyjęcie, uważam je za wspaniałe. - Przy... przyjęcie? - Tak, to tutaj... ci wszyscy goście. Bo to jest przyjęcie, prawda? Jedna pani powiedziała, że wydano je dla każdego, zostałam więc, choć nie natrafiłam jeszcze na gospodarza. Wargi mężczyzny skrzywiły się w uśmiechu. - Może i przyjęcie, w swoim rodzaju, moja mała panienko, ale gospodarzem, który je wydał, jest Boston, miasto. To publiczny park, dostępny dla wszystkich. - Naprawdę? Zawsze? I mogę tu przyjść, kiedy tylko będę chciała? Wspaniale! To dużo milsze, niż się spodziewałam. Martwiłam się, że drugi raz już mnie tu nie wpuszczą. Nawet się cieszę, że nie wiedziałam, bo teraz to znacznie przyjemniejsze. Przyjemne rzeczy stają się jeszcze przyjemniejsze, kiedy się boimy, że przestaną być przyjemne, nie sądzi pan? - Może i tak, pod warunkiem, że w ogóle są przyjemne - nieco ponuro zawyrokował nieznajomy. - I ja tak myślę - stwierdziła Pollyanna nie zwróciwszy uwagi na ton odpowiedzi. - Ale czy tu nie jest pięknie? - ciągnęła z zachwytem. - Ciekawe, czy pani Carew wie o tym... że ten park jest dla wszystkich. Myślę, że każdy chciałby tu przyjść, siedzieć i patrzyć przez cały czas. 58 Pollyanna idzie na przechadzkę Twarz mężczyzny nagle stężała. - Jest jeszcze trochę ludzi na świecie, którzy pracują... takich, którzy mają coś innego do roboty niż przychodzić tutaj, siedzieć i patrzyć, ale ja do nich nie należę. - Naprawdę? No to powinien się pan cieszyć -westchnęła Pollyanna przyglądając się przepływającej obok łódce. Mężczyzna rozchylił usta, jakby chciał coś odpowiedzieć oburzony, ale słowa nie wyrzekł, ona zaś ciągnęła dalej: - Chciałabym nic nie mieć do roboty, tylko to. Muszę jednak chodzić do szkoły. Nie powiem, lubię szkołę, ale jest dużo więcej rzeczy, które lubię bardziej. Cieszę się jednak, że mogę chodzić do szkoły. Zwłaszcza gdy sobie przypomnę, jak ubiegłej zimy bałam się, że w ogóle nie będę mogła chodzić. Wie pan, na jakiś czas straciłam nogi... to znaczy władzę w nich, a dopiero kiedy coś stracimy, wiemy, jak nam było potrzebne. Oczy też. Zastanawiał się pan kiedy, ile im pan zawdzięcza? Ja sama nie wiedziałam, dopóki nie znalazłam się w sanatorium. Była tam pewna pani, która oślepła przed rokiem. Chciałam, żeby grała w tę grę - wynajdywania w każdej rzeczy czegoś, co by nam sprawiło radość - ale mówiła, że nie jest w stanie, a jeżeli ja chcę się dowiedzieć dlaczego, to mogę sobie na godzinę bodaj zawiązać oczy chustką. I tak zrobiłam. To okropne. Próbował pan kiedy? - Ja? Nie - z na wpół gniewną i na wpół speszoną miną odparł mężczyzna. - Więc niech pan nie próbuje. To okropne. Nie można nic robić, nic, co by się chciało. Ale wytrzymałam całą godzinę. Od tego czasu cieszę się bar- Pollyanna idzie na przechadzkę 59 dzo, zwłaszcza gdy widzę coś specjalnie miłego, jak to tutaj. Tak się cieszę, że aż na płacz mi się zbiera, bo mogę widzieć, rozumie pan? Ale ta niewidoma pani już także gra. Panna Wetherby mi powiedziała. -Gra? - Tak, w to, żeby być zadowolonym. Nie opowiadałam panu? Żeby zawsze we wszystkim dopatrzyć się czegoś dobrego, z czego by się można było cieszyć. I ona teraz znalazła sobie coś w tej ślepocie. Jej mąż zajmuje się układaniem praw, a ona nakłoniła go, by zażądał takiego prawa, które by wzięło pod opiekę niewidomych, zwłaszcza dzieci. Sama też poszła do tych panów od prawa i powiedziała im, jak to jest być niewidomym. Wtedy wydali odpowiednie prawo. Przyznali nawet, że więcej się do niego przyczyniła niż kto inny, nawet jej mąż, i że chyba nie wydaliby żadnego takiego prawa, gdyby nie ona. Więc ona teraz cieszy się, że dzięki niej wiele dzieci nie wyrośnie na niedołężnych ślepców. No i gra w tę grę. Ale pan jeszcze dobrze nie wie, co to za gra. Zaraz panu opowiem. To się tak zaczęło - i z oczami utkwionymi w olśniewająco piękne otoczenie Pollyanna opowiedziała o parze kul sprzed lat, które właściwie powinny były być lalką. Kiedy skończyła, zapadła długa cisza. A potem nieznajomy nieco raptownie wstał z ławki. - Och, już pan odchodzi? - zapytała Pollyanna wyraźnie rozczarowana. - Tak, odchodzę - odparł, trochę dziwnie uśmiechając się do niej. - Ale pan wróci któregoś dnia? 60 Pollyanna idzie na przechadzkę Potrząsnął głową, lecz znów się uśmiechnął. - Mam nadzieję, że nie, i wierzę, że nie, mała panienko. Wiesz, dziś dokonałem wielkiego odkrycia. Zdawało mi się, że to już koniec, że wszystkie drzwi są przede mną zamknięte. Ale właśnie odkryłem, że mam parę oczu, dwoje rąk i nóg. Teraz z nich skorzystam. Kogoś przecież przekonam, że potrafię ich używać! I odszedł. Co za dziwny człowiek! - rozmyślała Pollyanna. -Był jednak bardzo miły... i inny - zakończyła wstając i ruszając dalej. Znów była sobą, radosna, pełna wdzięku, i szła z pewnością właściwą komuś, kto nie zna wątpliwości. Czy ów nieznajomy nie powiedział jej, że to jest park publiczny i że ma prawo przebywać tu tak jak ci wszyscy ludzie? Podeszła do stawu, przeszła przez mostek do przystani. Jakiś czas przyglądała się dzieciom wypatrując czarnych loków Susie Smith. Chętnie przejechałaby się taką ładną łódką, ale wyczytała, że to kosztuje 5 centów, nie miała zaś ani grosza przy sobie. Z nadzieją uśmiechnęła się do kilku pań i dwa razy nawet spróbowała nawiązać rozmowę. Lecz nikt nie przemówił do niej pierwszy, a ci, do których ona się zwracała, obrzucali ją chłodnym spojrzeniem i zbywali półsłówkami. Po pewnym czasie ruszyła więc inną ścieżką. Tu ujrzała bladego chłopca w fotelu na kółkach. Chciała się nawet do niego odezwać, ale był tak zatopiony w książce, którą czytał, że po kilku minutach przyglądania mu się w zadumie zawróciła i odeszła. Niebawem natknęła się na ładną, choć wyraźnie smutną młodą dziewczynę siedzącą samotnie i wpa- Pollyanna idzie na przechadzkę 61 trzoną przed siebie zupełnie jak tamten mężczyzna. Wtedy z radosnym okrzykiem podbiegła do niej. - Dzień dobry! - zawołała uradowana. - Tak się cieszę z tego spotkania. Długo pani szukałam - zapewniła sadowiąc się na wolnym końcu ławki. Dziewczyna drgnęła i odwróciła się z żywym wyrazem nadziei w oczach. - Ach! - wykrzyknęła głęboko rozczarowana. -Myślałam... o co chodzi, nie rozumiem? - zapytała gniewnie. - Wcale cię nie znam. - Ja też pani nie znam - Pollyanna uśmiechnęła się. - Ale szukałam pani mimo to. To znaczy, nie wiedziałam, że to będzie właśnie pani. Chciałam tylko znaleźć kogoś samotnego jak ja, kogoś, kto nie ma do kogo ust otworzyć. A tu dziś tyle ludzi ma kogoś, prawda? - Tak, racja - przyznała dziewczyna zapadając w poprzednią apatię. -Ale, moje biedne dziecko, jakie to nieszczęście, że wpadłaś na to tak wcześnie. - Na co wpadłam? - Na to, że najsamotniej człowiek czuje się w wielkomiejskim tłumie. Pollyanna zmarszczyła się i zamyśliła. - Naprawdę? - rzekła wreszcie. - Nie rozumiem tego. Nie rozumiem, jak można się czuć samotnym mając tyle ludzi wokół siebie. A przecież... - zawahała się i jeszcze bardziej zmarszczyła brwi. - Czułam się dziś bardzo samotna, choć tyle ludzi było wokół mnie. Tylko że oni jakby... nie myśleli o tym... lub nie dostrzegali. Dziewczyna uśmiechnęła się z goryczą. - No właśnie. Oni nigdy ani nie pomyślą, ani dostrzegą. Tłum zawsze jest taki. 62 Pollyanna idzie na przechadzkę f - Niektórzy ludzie dostrzegają. I z tego winniśmy się cieszyć - przekonywała ją Pollyanna. - Teraz, kiedy ja... - Tak, z niektórymi to racja - przerwała jej dziewczyna. Mówiąc to drgnęła i z lękiem obejrzała się na ścieżkę za plecami Pollyanny. - Niektórzy dostrzegają... aż za bardzo. Pollyanna wpadła w trwogę. Po tych świeżo doznanych odprawach stała się wrażliwa. - Pani myśli o mnie? - wyjąkała. - Pani wolałaby, abym przeszła obok nie dostrzegłszy pani? - Nie, nie, moja mała! Miałam na myśli kogoś całkiem innego. Kogoś, kto nie powinien był dostrzec. Dobrze zrobiłaś zaczepiając mnie, tylko że w pierwszej chwili myślałam, że to ktoś z domu. - A więc pani tu nie mieszka! To tak jak ja, myślę... nie spędza tu swego życia. - Nie, teraz żyję tutaj, jeżeli to można nazwać życiem - westchnęła dziewczyna. - A co pani robi? - z zaciekawieniem zapytała Pollyanna. - Co robię? Zaraz ci powiem - odparła na to z nagłą goryczą. - Od rana do wieczora sprzedaję zwiewne koronki i jaskrawe wstążki roześmianym i rozgadanym dziewczętom, które się znają nawzajem. Potem wracam do pokoiku od podwórza na trzecim piętrze, tak dużego, że oprócz mnie może się w nim jeszcze zmieścić wyleżane łóżko polowe, umywalka z wyszczerbionym dzbankiem i jedno rozklekotane krzesełko. W lecie pokoik przypomina piec, a w zimie lodówkę, ale nie mam nic innego i kiedy nie pracuję, tam siedzę. Dziś jednak wyszłam. Nie mogłam wysiedzieć w tej klitce ani nie chciało mi się iść do jakiejś zaśniedzia- Pollyanna idzie na przechadzkę 63 łej biblioteki, żeby poczytać. To nasze ostatnie wolne popołudnie w tym roku i w dodatku nadliczbowe. Zachciało mi się bodaj raz w życiu przyjemnie spędzić czas. Jestem młoda, lubię się pośmiać, pożartować, zupełnie jak te dziewczęta, którym co dzień sprzedaję wstążki. Tak, dziś się będę bawić i śmiać. Pollyanna uśmiechnęła się i ruchem głowy wyraziła swoją aprobatę. - Cieszę się, że pani tak myśli. I ja też tak myślę. To znacznie przyjemniej "być szczęśliwą. Poza tym Pismo Święte mówi: „Cieszcie się i radujcie". Powtarza to osiemset razy. Pewnie pani zna teksty o radowaniu się. Dziewczyna zaprzeczyła ruchem głowy, miała przy tym dziwną minę. - Skąd znowu - odparła sucho. - Nie rozmyślam akurat o Piśmie Świętym. - Tak? Zresztą może; ale widzi pani, mój ojciec był pastorem i on... - Pastorem? - Tak, czy i pani ojciec był pastorem? - wykrzyknęła Pollyanna na widok zmiany, jaka zaszła w wyrazie twarzy dziewczyny. - Tak... - odpowiedziała i zarumieniła się. - Och, i umarł? Dziewczyna odwróciła wzrok. - Nie, żyje, tam w domu - odpowiedziała zduszonym głosem. - Jakże pani musi być szczęśliwa - z zazdrością westchnęła Pollyanna. - Czasami marzę o tym, bym mogła choć raz znów ujrzeć ojca. Widuje pani swego ojca? - Nieczęsto. Mieszkam tutaj. 62 Pollyanna idzie na przechadzkę - Niektórzy ludzie dostrzegają. I z tego winniśmy się cieszyć - przekonywała ją Pollyanna. - Teraz, kiedy ja... - Tak, z niektórymi to racja - przerwała jej dziewczyna. Mówiąc to drgnęła i z lękiem obejrzała się na ścieżkę za plecami Pollyanny. - Niektórzy dostrzegają... aż za bardzo. Pollyanna wpadła w trwogę. Po tych świeżo doznanych odprawach stała się wrażliwa. - Pani myśli o mnie? - wyjąkała. - Pani wolałaby, abym przeszła obok nie dostrzegłszy pani? - Nie, nie, moja mała! Miałam na myśli kogoś całkiem innego. Kogoś, kto nie powinien był dostrzec. Dobrze zrobiłaś zaczepiając mnie, tylko że w pierwszej chwili myślałam, że to ktoś z domu. - A więc pani tu nie mieszka! To tak jak ja, myślę... nie spędza tu swego życia. - Nie, teraz żyję tutaj, jeżeli to można nazwać życiem - westchnęła dziewczyna. - A co pani robi? - z zaciekawieniem zapytała Pollyanna. - Co robię? Zaraz ci powiem - odparła na to z nagłą goryczą. - Od rana do wieczora sprzedaję zwiewne koronki i jaskrawe wstążki roześmianym i rozgadanym dziewczętom, które się znają nawzajem. Potem wracam do pokoiku od podwórza na trzecim piętrze, tak dużego, że oprócz mnie może się w nim jeszcze zmieścić wyleżane łóżko polowe, umywalka z wyszczerbionym dzbankiem i jedno rozklekotane krzesełko. W lecie pokoik przypomina piec, a w zimie lodówkę, ale nie mam nic innego i kiedy nie pracuję, tam siedzę. Dziś jednak wyszłam. Nie mogłam wysiedzieć w tej klitce ani nie chciało mi się iść do jakiejś zaśniedzia- Pollyanna idzie na przechadzkę 63 łej biblioteki, żeby poczytać. To nasze ostatnie wolne popołudnie w tym roku i w dodatku nadliczbowe. Zachciało mi się bodaj raz w życiu przyjemnie spędzić czas. Jestem młoda, lubię się pośmiać, pożartować, zupełnie jak te dziewczęta, którym co dzień sprzedaję wstążki. Tak, dziś się będę bawić i śmiać. Pollyanna uśmiechnęła się i ruchem głowy wyraziła swoją aprobatę. - Cieszę się, że pani tak myśli. I ja też tak myślę. To znacznie przyjemniej- być szczęśliwą. Poza tym Pismo Święte mówi: „Cieszcie się i radujcie". Powtarza to osiemset razy. Pewnie pani zna teksty o radowaniu się. Dziewczyna zaprzeczyła ruchem głowy, miała przy tym dziwną minę. - Skąd znowu - odparła sucho. - Nie rozmyślam akurat o Piśmie Świętym. - Tak? Zresztą może; ale widzi pani, mój ojciec był pastorem i on... - Pastorem? - Tak, czy i pani ojciec był pastorem? - wykrzyknęła Pollyanna na widok zmiany, jaka zaszła w wyrazie twarzy dziewczyny. - Tak... - odpowiedziała i zarumieniła się. - Och, i umarł? Dziewczyna odwróciła wzrok. - Nie, żyje, tam w domu - odpowiedziała zduszonym głosem. - Jakże pani musi być szczęśliwa - z zazdrością westchnęła Pollyanna. - Czasami marzę o tym, bym mogła choć raz znów ujrzeć ojca. Widuje pani swego ojca? - Nieczęsto. Mieszkam tutaj. 64 Pollyanna idzie na przechadzkę - Ale pani go może zobaczyć, a ja swojego nie mogę. Odszedł za matką i rodzeństwem i... a czy pani ma matkę? - Tak... - nieznajoma wierciła się niespokojnie i zrobiła ruch, jakby chciała odejść. - O, to pani może widzieć ich oboje - wyszeptała Pollyanna z niewypowiedzianą tęsknotą. - Pani jest więc bardzo szczęśliwa! Bo czy może być ktoś, kto naprawdę tak się o nas troszczy i poświęca nam tyle uwagi, co ojciec i matka? Ja najlepiej o tym wiem, bo do jedenastego roku życia miałam ojca, ale matką przez ten czas były mi panie z Opieki. Dopiero potem zabrała mnie do siebie ciocia Polly. Panie z Opieki są bardzo kochane, ale matek nie zastąpią, a nawet cioci Polly i... Pollyanna mówiła i mówiła. Była w swoim żywiole. Lubiła mówić. Nawet do głowy jej nie przyszło, że takie nieskrępowane opowiadanie historii własnego życia i zwierzanie się z bardzo osobistych myśli całkiem obcej osobie na ławce w tym bostoń-skim parku to rzecz dziwna, nierozsądna i nawet niewłaściwa. Dla niej wszyscy, kobiety i dzieci, znani czy nieznani, byli przyjaciółmi. Tej młodej dziewczynie siedzącej obok opowiadała więc szczerze wszystko o swoim ojcu, cioci Polly, domu na zachodzie i podróży na wschód do stanu Vermont. Mówiła o swoich nowych i starych przyjaciołach i oczywiście o grze. Wcześniej czy później prawie wszystkim o niej mówiła. (W gruncie rzeczy ta gra była tak bardzo cząstką jej samej, że nie mogła się oprzeć, by o niej nie mówić). Dziewczyna natomiast prawie nie otwierała ust. Ale nie była już tak apatyczna: zaszła w niej wyraź- Pollyanna idzie na przechadzkę 65 na zmiana. Rumieńce, ściągnięte brwi, niespokojny wzrok i nerwowe przebieranie palcami świadczyły 0 wewnętrznej walce. Od czasu do czasu rzucała bo-jaźliwe spojrzenie na ścieżkę za plecami Pollyanny 1 po jednym z takich spojrzeń mocno ścisnęła jej rączkę. - Słuchaj, mała, teraz za żadne skarby nie odchodź! Nie zostawiaj mnie nawet na minutę! Tu ktoś idzie, lecz żeby nie wiem co mówił, nie zwracaj na to uwagi i nie odchodź! Ja też się nie ruszę, rozumiesz? Pollyannie aż dech zaparło ze zdumienia, ale nie zdążyła nic powiedzieć; zobaczyła przed sobą młodego i przystojnego mężczyznę. - Więc jest pani - uśmiechnął się mile, uchylając kapelusza przed towarzyszką Pollyanny. - Sądzę, że wypada mi zacząć od przeprosin... spóźniłem się nieco. - Nic nie szkodzi, proszę pana - szybko odpowiedziała dziewczyna. - Ja... ja postanowiłam nie iść. Młody mężczyzna roześmiał się. - Chodź, kochanie, nie trzeba się gniewać na kogoś dlatego tylko, że się trochę spóźnił. - Ależ nie o to chodzi, naprawdę - broniła się dziewczyna z wypiekami na twarzy. - A to co znowu? - młodzieniec już się nie uśmiechał. Przybrał ostry ton. - Wczoraj się zgodziłaś. - Tak, ale zmieniłam zdanie. Obiecałam mojej młodej przyjaciółce, która tu siedzi, że z nią zostanę. - Jeżeli pani woli pójść z tym miłym panem-•• -zaczęła niepewnie Pollyanna, lecz umilkła pod spojrzeniem dziewczyny. 5. Pollyanna dorasta 66 Pollyanna idzie na przechadzkę - Powiedziałam już! Nie powinnam pójść, i nie pójdę. - Czy wolno spytać, skąd ta nagła zmiana? - nalegał młodzieniec, a teraz wydał się Pollyannie znacznie mniej przystojny. -Wczoraj obiecałaś... - Wiem - gorączkowo przerwała mu dziewczyna. - Ale wiedziałam, że źle robię. Teraz zaś jestem tego pewna. I nic więcej nie mam do powiedzenia. To mówiąc odwróciła się zdecydowanym ruchem. Mężczyzna jednak nie ustępował: dwa razy jeszcze próbował ją namówić. Przymilał się, potem szydził ze złym wyrazem w oczach. Później cicho i bardzo gniewnie rzekł coś, czego Pollyanna nie zrozumiała. Wreszcie obrócił się na pięcie i odszedł. Dziewczyna patrzyła za nim widocznie zdenerwowana, dopóki nie zniknął jej z oczu, potem z ulgą położyła drżącą dłoń na ramieniu Pollyanny. - Dziękuję, kochanie, zdaje się, że zawdzięczam ci... więcej, niż możesz wiedzieć. Do widzenia. - Ale chyba pani nie odejdzie teraz! - niemal ze łzami zawołała Pollyanna. Dziewczyna westchnęła z wyraźnym znużeniem. - Muszę. On gotów wrócić, a wtedy może nie będę już miała sił - ucięła nagle i wstała. Zawahała się jeszcze na moment i wykrztusiła z goryczą: -To człowiek, który... za dużo uwagi poświęca... a lepiej byłoby, gdyby mi jej wcale nie poświęcał - z tymi słowami odeszła. - Co za dziwna dziewczyna - mruknęła Pollyanna patrząc z zadumą za znikającą postacią nieznajomej. - Miła, ale też jakaś inna - zauważyła, po czym wstała i wolno powędrowała przed siebie. krotce Pollyanna znalazła się na skraju parku w miejscu skrzyżowania dwóch ulic. Było tu mnóstwo pędzących samochodów, powozów i tłum pieszych. Wielka, czerwona butla w aptece przykuła jej uwagę, po chwili zaś usłyszała katarynkę grającą w dole ulicy. Po krótkim wahaniu przecięła więc skrzyżowanie i pobiegła w stronę owej urzekającej muzyki. Wiele rzeczy budziło teraz ciekawość Pollyanny. Sklepy prezentowały wspaniałe wystawy, a wokół katarynki - gdy już do niej doszła - ujrzała kil-kanaścioro wesoło tańczących dzieci. Takie spędzanie czasu zafascynowało ją do tego stopnia, że poszła za kataryniarzem po to tylko, by patrzeć na rozbawioną dzieciarnię. Wreszcie dotarła do ogromnie ruchliwego skrzyżowania, gdzie jakiś wysoki mężczyzna w niebieskim mundurze pomagał ludziom przejść przez ulicę. Pollyanna w milczeniu pilnie mu się przyglądała przez chwilę, a potem trochę nieśmiało spróbowała przejść na drugą stronę. r 68 Nieoczekiwaey wybawca Nieoczekiwany wybawca 69 Była to wspaniała przygoda. Krzepki, umundurowany mężczyzna od razu ją zobaczył i skinął jej ręką. Nawet skierował się ku niej. I tak przez szeroką ulicę, między dwoma rzędami samochodów i niecierpliwie przebierających kopytami koni, przeszła zupełnie bezpiecznie na drugą stronę. Zrobiło to na niej olbrzymie wrażenie, tak olbrzymie, że po chwili ruszyła w odwrotną stronę. Dwa razy jeszcze odbywała ową niezwykłą trasę, którą ów człowiek otwierał przed nią jednym magicznym uniesieniem ręki. Wreszcie za ostatnim razem przeprowadzając ją przez ulicę zmarszczył brwi, jakby się nad czymś zastanawiał. - Ej, dziewczynko, czy aby nie przechodziłaś dopiero co przez jezdnię? I to po raz drugi? - Tak, proszę pana - radośnie odparła Pollyanna. - Cztery razy już przechodziłam. - Dobre sobie!... - zapienił się policjant, ale Pollyanna spokojnie ciągnęła dalej: - I za każdym razem robiło mi to jeszcze większą przyjemność. - Przyjemność... przyjemność? - bezradnie bąkał policjant. Ale po chwili wybuchnął: - Co ty sobie wyobrażasz! Że po to tu jestem, żeby cię przeprowadzać tam i z powrotem? - Ach, nie, proszę pana - dołeczki w policzkach Pollyanny pogłębiły się - z pewnością nie stoi tu pan dla mnie! Przecież są tu jeszcze inni. Wiem, kim pan jest: policjantem. Tam gdzie mieszkam, u pani Carew, też widuję policjanta, ale on spaceruje po chodniku. Myślałam, że obaj jesteście żołnierzami: z powodu tych złotych guzików i niebieskich czapek. Teraz już wiem. Zdawało mi się, że pan jest czymś w rodzaju żołnierza, bo tak odważnie stoi pan tu, w samym środku tego ruchu samochodowego, i pomaga przechodzić ludziom. - Cha, cha, cha! - parsknął śmiechem policjant. Odchylił głowę w tył i śmiał się z całego serca. -Cha, cha, jakbym był... - urwał nagle i uniósł rękę. I za chwilę przeprowadzał już przez ulicę jakąś niską, wyraźnie wystraszoną panią. A jeżeli wypiął pierś i stąpał bardziej sztywno, to z pewnością podświadomie na cześć małej*dziewczynki, która uważnie przyglądała mu się z przeciwległego rogu. Po chwili wyniosłym ruchem dał znak kierowcom, że mogą jechać, i wrócił do niej. - Wspaniale! - powitała go rozpromieniona, z radośnie błyszczącymi oczami. - Lubię patrzeć, jak pan to robi. Jaki pan musi być szczęśliwy, że może to robić! Zdawało mi się, że największe szczęście to być lekarzem, ale jeszcze lepiej chyba jest być policjantem... Wie pan, pomagać ludziom, którzy się boją i... - ale policjant, raz jeszcze roześmiawszy się z zakłopotaniem, dał nurka w sam środek pojazdów, pozostawiając Pollyannę samą na narożniku. Trzeba będzie chyba wracać do domu - medytowała, gdy odszedł - pewnie pora obiadu - i raptownie ruszyła w drogę powrotną. Dopiero gdy zawahała się na paru skrzyżowaniach i dwa razy skręciła w złą stronę, zdała sobie sprawę, że powrót nie będzie tak łatwy, jak sobie wyobrażała, ale kiedy stanęła przed budynkiem, którego przedtem nigdy nie widziała, przekonała się, że zabłądziła. Była teraz na wąskiej ulicy, brudnej i źle wybrukowanej. Po obu jej stronach stały r 68 Nieoczekiwany wybawca Nieoczekiwany wybawca 69 Była to wspaniała przygoda. Krzepki, umundurowany mężczyzna od razu ją zobaczył i skinął jej ręką. Nawet skierował się ku niej. I tak przez szeroką ulicę, między dwoma rzędami samochodów i niecierpliwie przebierających kopytami koni, przeszła zupełnie bezpiecznie na drugą stronę. Zrobiło to na niej olbrzymie wrażenie, tak olbrzymie, że po chwili ruszyła w odwrotną stronę. Dwa razy jeszcze odbywała ową niezwykłą trasę, którą ów człowiek otwierał przed nią jednym magicznym uniesieniem ręki. Wreszcie za ostatnim razem przeprowadzając ją przez ulicę zmarszczył brwi, jakby się nad czymś zastanawiał. - Ej, dziewczynko, czy aby nie przechodziłaś dopiero co przez jezdnię? I to po raz drugi? - Tak, proszę pana - radośnie odparła Pollyanna. - Cztery razy już przechodziłam. - Dobre sobie!... - zapienił się policjant, ale Pollyanna spokojnie ciągnęła dalej: - I za każdym razem robiło mi to jeszcze większą przyjemność. - Przyjemność... przyjemność? - bezradnie bąkał policjant. Ale po chwili wybuchnął: - Co ty sobie wyobrażasz! Że po to tu jestem, żeby cię przeprowadzać tam i z powrotem? - Ach, nie, proszę pana - dołeczki w policzkach Pollyanny pogłębiły się - z pewnością nie stoi tu pan dla mnie! Przecież są tu jeszcze inni. Wiem, kim pan jest: policjantem. Tam gdzie mieszkam, u pani Carew, też widuję policjanta, ale on spaceruje po chodniku. Myślałam, że obaj jesteście żołnierzami: z powodu tych złotych guzików i niebieskich czapek. Teraz już wiem. Zdawało mi się, że pan jest czymś w rodzaju żołnierza, bo tak odważnie stoi pan tu, w samym środku tego ruchu samochodowego, i pomaga przechodzić ludziom. - Cha, cha, cha! - parsknął śmiechem policjant. Odchylił głowę w tył i śmiał się z całego serca. -Cha, cha, jakbym był... - urwał nagle i uniósł rękę. I za chwilę przeprowadzał już przez ulicę jakąś niską, wyraźnie wystraszoną panią. A jeżeli wypiął pierś i stąpał bardziej sztywno, to z pewnością podświadomie na cześć małej*dziewczynki, która uważnie przyglądała mu się z przeciwległego rogu. Po chwili wyniosłym ruchem dał znak kierowcom, że mogą jechać, i wrócił do niej. - Wspaniale! - powitała go rozpromieniona, z radośnie błyszczącymi oczami. - Lubię patrzeć, jak pan to robi. Jaki pan musi być szczęśliwy, że może tó robić! Zdawało mi się, że największe szczęście to być lekarzem, ale jeszcze lepiej chyba jest być policjantem... Wie pan, pomagać ludziom, którzy się boją i... - ale policjant, raz jeszcze roześmiawszy się z zakłopotaniem, dał nurka w sam środek pojazdów, pozostawiając Pollyannę samą na narożniku. Trzeba będzie chyba wracać do domu - medytowała, gdy odszedł - pewnie pora obiadu - i raptownie ruszyła w drogę powrotną. Dopiero gdy zawahała się na paru skrzyżowaniach i dwa razy skręciła w złą stronę, zdała sobie sprawę, że powrót nie będzie tak łatwy, jak sobie wyobrażała, ale kiedy stanęła przed budynkiem, którego przedtem nigdy nie widziała, przekonała się, że zabłądziła. Była teraz na wąskiej ulicy, brudnej i źle wybrukowanej. Po obu jej stronach stały odrapane, czynszowe kamienice, a sklepy wcale nie przedstawiały się ponętnie. Wszędzie pełno było rozszwargotanych mężczyzn i kobiet, lecz z tego, co mówili, nie rozumiała ani słowa. Poza tym ludzie ci wydawali jej się bardzo dziwni, jacyś zupełnie obcy. Parę razy już pytała o drogę, ale daremnie. Nikt nie wiedział, gdzie mieszka pani Carew. Na dwa ostatnie pytania zaś odpowiedziano jej gestami i potokiem słów, które - jak zdecydowała po namyśle - muszą być chyba holenderskimi, bo przypominały język, jakim mówili Haggermanowie, jedyni obcokrajowcy w Beldingsville. Wędrowała więc Pollyanna dalej w dół jednej ulicy i w górę drugiej. Strach ją ogarniał. Była głodna i bardzo zmęczona. Nogi bolały, oczy piekły od łez, które z całych sił próbowała powstrzymać. A co gorsza, zmrok już zapadał. - Powinnam się jednak cieszyć - tłumiła płacz -że zabłądziłam, bo to będzie tak przyjemnie, gdy się znów znajdę w domu! W zupełną trwogę wpadła na skrzyżowaniu dwóch szerszych ruchliwych ulic. Tym razem łzy, już nie hamowane, popłynęły jej z oczu, a że nie miała chusteczki, otarła je grzbietem obu dłoni. - Hej, dziewczynko, dlaczego płaczesz? - usłyszała wesoły głos. - Co ci się stało? Odwróciła się wtedy z okrzykiem ulgi i ujrzała przed sobą małego chłopca z plikiem gazet pod pachą. - Och, jak to dobrze! - wykrzyknęła. - Tak chciałam spotkać kogoś, kto nie mówi do mnie po holen-dersku! Nieoczekiwany wybawca 71 Chłopiec wyszczerzył zęby w uśmiechu. - Jaki tam holenderski! Z pewnością myślisz o łamanej angielszczyźnie, hiszpańsko-portugal-skiej. Pollyanna zmarszczyła brwi. - W każdym razie to nie był język angielski - odparła z powątpiewaniem - i nie potrafiono też udzielić mi odpowiedzi. Może ty potrafisz? Czy wiesz, gdzie mieszka pani Carew? - Ani, ani! Żebyś mnie zabiła! - Co...? - zdumiała się Pollyanna. - To nie z mojego podwórka - znów się uśmiechnął. -Wydaje mi się, że nie mam przyjemności znać tej pani. - Może jest tu ktoś, kto ją zna? - błagalnie dopytywała się Pollyanna. - Wyszłam na spacer i zabłądziłam. Chodzę i chodzę, i nie mogę trafić do domu. A teraz już pora kolacji i robi się ciemno. Chcę już być w domu. Nawet muszę! - Spokojna głowa! Teraz to już moje zmartwienie - ze współczuciem oznajmił chłopiec. - Boję się, że pani Carew się niepokoi - westchnęła Pollyanna. - Słowo daję! Ale z ciebie niedojda - niespodziewanie zachichotał chłopiec. - Wiesz przynajmniej, na jakiej ulicy mieszkasz? - Nie, wiem tylko, że to jakby aleja - odparła do reszty przygnębiona Pollyanna. - Aleja, mówisz? Ho, ho, to nie byle co. Fajnie się zaczyna. A jaki numer domu? Możesz mi powiedzieć! No, poskrob się w głowę! - Poskrobać się w głowę? - Połlyanna zmarszczyła brwi i już nawet uniosła rękę do góry. Nieoczekiwany wybawca Chłopiec przyglądał się jej pogardliwie. - No, zejdźże z obłoków! Chyba nie jesteś stuknięta? Pytam, czy znasz numer tego domu? - Wiem tylko, że jest tam siódemka - odparła z lekką nadzieją. - Macie ją! - szydził chłopiec. - Jest tam siódemka... i ona myśli, że trafię! - Poznam dom, gdy go zobaczę... - co prędzej wyjaśniła Pollyanna - i ulicę też poznam, bo środkiem biegnie duży pas zieleni. Tym razem chłopiec uniósł brwi zdumiony. - Zieleniec? - zapytał - przez środek? - Tak, rośnie tam trawa i drzewa, stoją ławki i... - lecz chłopiec przerwał jej z okrzykiem zdumienia. - Ojej! Commonwealth Avenue, to tam z pewnością mieszkasz. Zieleniec, tu leży pies pogrzebany! - Wiesz? Naprawdę? - błagalnie dopytywała się Pollyanna. - Rzeczywiście tak się chyba ta ulica nazywa, tylko z tym psem... myślę, że tam nie wolno grzebać psów... - Teraz się znów psa czepiła - ironizował chłopiec. - Założę się z tobą, że wiem, gdzie to jest. Czy nie zawożę tam prawie co dzień sir Jamesa? I ciebie też tam dostawię. Tylko nie ruszaj się stąd, dopóki nie sprzedam wszystkich gazet. A potem nawet się nie obejrzysz, jak się znajdziesz w domu. - Czy to znaczy, że odprowadzisz mnie na miejsce? - pytała wciąż niepewnie. - No, a jak? To nic wielkiego, jeżeli poznasz dom. - Poznam z pewnością - odparła Pollyanna. - Jeżeli tylko... Nieoczekiwany wybawca 73 Ale chłopiec rzucił jej jeszcze jedno pogardliwe spojrzenie i zginął w tłumie. Po chwili słychać było, jak wykrzykiwał przenikliwym głosem: - Gazety... gazet... „Herald", „Globe", co dla pana? Z uczuciem ulgi Pollyanna stanęła w głębi jakiejś sieni i czekała. Była zmęczona, lecz szczęśliwa. Mimo przeróżnych zagadkowych stron całej sprawy była głęboko przekonana, że chłopiec zdoła ją odprowadzić do domu. - Jest sympatyczny i lubię go - mówiła sobie śledząc wzrokiem ruchliwą, migającą to tu, to tam postać. - Ale mówi jakoś zabawnie, a czasem bardzo dziwnie. Cieszę się jednak, że go spotkałam - zakończyła westchnąwszy z zadowoleniem. Niebawem chłopiec wrócił, tym razem z próżnymi rękami. - Chodź! Wszyscy na pokład! - zawołał wesoło. -Teraz bierzemy kurs na aleję. Gdybym był facetem z forsą, zawiózłbym cię jak należy, autem, ale że nie mam ani gronia - pedałujemy pieszo. Szli przeważnie w milczeniu. Pollyanna bodaj pierwszy raz w życiu czuła się zbyt zmęczona, żeby mówić nawet o paniach z Koła Opieki, a chłopiec był zajęty wyszukiwaniem najkrótszej drogi. Kiedy doszli do parku, wykrzyknęła radośnie: -. - Teraz już jestem prawie na miejscu! Pamiętam ten park. Pysznie spędziłam tu dziś popołudnie. Stąd to już niedaleko. - Fajnie! Górą nasi! - zawołał radośnie chłopiec. - A nie mówiłem, że cię doprowadzę? Przetniemy tylko park i będziemy w alei. Dalej to już twoja rzecz poznać dom. Nieoczekiwany wybawca - Poznam go - cieszyła się Pollyanna z całą ufnością kogoś, kto znalazł się na znanym sobie terenie. Było już całkiem ciemno, kiedy weszła na szerokie schody rezydencji pani Carew. Gdy chłopiec zadzwonił, drzwi otworzyły się natychmiast i Pollyanna ujrzała przed sobą nie tylko Mary, lecz także samą panią Carew, Bridget i Jennie. Wszystkie cztery były blade jak ściana, a wzrok miały przerażony. - Dziecko, gdzieżeś ty była? - pytała pani Carew wysuwając się naprzód. - Poszłam tylko... na spacer - zaczęła Pollyanna -i zabłądziłam, a ten chłopiec... - Gdzie ją znalazłeś? - przerwała pani Carew, władczym tonem zwracając się do małego gazeciarza, który z niemym podziwem przyglądał się cudom, jakie przed nim rozpościerały się w tym wspaniałym, oświetlonym hallu. - Gdzieś ją znalazł? -ostro powtórzyła pytanie. Przez krótką chwilę bez zmrużenia powiek wytrzymał jej wzrok, a potem odparł ze śmiertelną powagą, choć w jego oczach zapaliły się ironiczne iskierki. - Spotkałem ją przy Bowdoin Sąuare, choć chyba przyszła z North Endu. Nie mogła jednak zrozumieć gwary imigrantów, toteż chyba nie była im rada. - North End... to dziecko... samo! - pani Carew zadrżała na tę myśl. - Och, proszę pani, nie byłam sama - broniła się Pollyanna - ciągle miałam tyle ludzi koło siebie. On zaświadczy - wskazała na chłopca. Ale ten z łobuzerskim uśmiechem znikł za drzwiami. Przez następne pół godziny Pollyanna dowiedziała się wielu rzeczy: że małe dziewczynki nie powin- Nieoczekiwany wybawca 75 ny chodzić same na długie spacery w nieznanym mieście, nie powinny też przysiadać się w parku do nieznajomych; że tylko dzięki „niezwykłemu i niepojętemu cudowi" powróciła tego wieczoru do domu i że udało jej się uniknąć wielu, bardzo wielu przykrych skutków swojej nieoględności; że Boston to nie Beldingsville i żeby sobie nie wyobrażała, że nim jest. - Ależ, proszę pani - zdobyła się wreszcie na rozpaczliwy argument - przecież wróciłam i nie zgubiłam się na zawsze. Chyba powinnam się z tego cieszyć, a nie martwić myśląc o tym, co by mi się mogło stać. - Masz rację, masz rację - westchnęła pani Carew. - Ale napędziłaś mi takiego strachu i chciałabym, żeby się to już nigdy, nigdy więcej nie powtórzyło. Chodź, pewnie jesteś głodna. Zasypiając tego wieczoru Pollyanna szepnęła sennie: - Najgorsze, że nie zapytałam tego chłopca ani jak się nazywa, ani gdzie mieszka. Teraz nawet nie mogę mu podziękować. tej przygodzie pilnie baczono na każdy krok Pollyanny i tylko do szkoły i ze szkoły wolno jej było chodzić samej. Wszędzie indziej szła albo z panią Carew, albo z Mary, co wcale jej nie martwiło, bo bardzo lubiła jedną i drugą. W dodatku obie na razie nie skąpiły jej czasu. Pani Carew, przerażona myślą o tym, co Pollyannie mogło się przydarzyć, i pod wpływem radości, że nic złego się jej nie stało, robiła wszystko, by ją zająć. Tak więc z panią Carew bywała na różnych koncertach i na muzycznych porankach, jeździła do Biblioteki Publicznej i do Muzeum Sztuk Pięknych, a w czasie rozkosznych wycieczek z Mary zwiedzała Boston z jego siedzibą władz stanowych i kościołem Old South. I choć lubiła jeździć samochodem, wolała jednak wyprawy trolejbusem, o czym ku swemu zaskoczeniu przekonała się pani Carew któregoś dnia. - Czy pojedziemy trolejbusem? - pewnego razu zapytała Pollyanna z ożywieniem. - Nie. Perkins nas zawiezie - odparła pani Carew Pl Nowa znajomość 77 i ujrzawszy wyraźne rozczarowanie na jej twarzy dodała zdziwiona: - Myślałam, że lubisz jeździć samochodem. - Tak, lubię - szybko przyznała Pollyanna - i nic bym przeciwko temu nie miała, bo przecież to taniej kosztuje niż trolejbus, ale... - Taniej niż trolejbus? - przerwała jej pani Carew zdumiona. - Ńo tak - Pollyanna szeroko rozwarła oczy i usiłowała wytłumaczyć: - W trolejbusie trzeba płacić po 5 centów od osoby, a auto nic nie kosztuje, bo należy do pani. Ale ja oczywiście lubię jechać samochodem - dorzuciła co prędzej nie dając pani Carew nawet ust otworzyć. - Tylko że w trolejbusie jest zawsze tyle ludzi i to takie zabawne móc ich obserwować! Nie uważa pani? - Nie, Pollyanno, nie powiem, żeby mnie to bawiło - suchym tonem powiedziała pani Carew, po czym odwróciła się i odeszła. W dwa dni później Mary powiedziała swojej chle-bodawczyni coś więcej o Pollyannie i trolejbusach. - Dziwna rzecz, proszę pani - wyjaśniała z powagą - jak panienka potrafi sobie zjednać każdego, i to nawet wcale nie usiłując. Nie dlatego, żeby coś robiła. Nie - po prostu sprawia wrażenie szczęśliwej i chyba nic więcej. Widziałam, jak wsiada do trolejbusu zatłoczonego kłócącymi się ludźmi i płaczącymi dziećmi i po pięciu minutach już by pani nie poznała tego miejsca. Kłótnie cichną, a dzieci zapominają o powodach płaczu. Czasami wystarcza jakieś słówko, które powie do mnie, a które ci ludzie usłyszą. Czasami zaś zwykłe „dziękuję", gdy ktoś chce nam ustąpić miejsca, a to się zdarza zawsze. Czasami znów jest to spo- sób, w jaki się uśmiechnie do dziecka czy psa. Uliczny zator traktuje jak wspaniały żart, a gdy wsiadłyśmy do niewłaściwego trolejbusu, uznała to za przepyszną zabawę. I tak jest ze wszystkim. Po prostu nie można być w złym humorze, gdy się widzi naszą panienkę w trolejbusie pełnym ludzi. - Hm, hm, być może - mruknęła pani Carew odwracając się i odchodząc. Październik w owym roku był wyjątkowo ciepły i piękny. Z nadejściem i przemijaniem złotej jesieni okazało się, że realizowanie wszystkich projektów niezmordowanej Pollyanny stało się zadaniem absorbującym zbyt wiele czasu i cierpliwości. I o ile pani Carew dysponowała tym pierwszym, nie posiadała wcale drugiego; nie chciała też pozwolić Mary na to, by tak dużo czasu, choćby nie brakowało jej cierpliwości, poświęcała Pollyannie, ochoczo ulegając wszystkim jej zachciankom i pomysłom. Nie można było jednak trzymać dziecka w domu w tak piękne, październikowe popołudnia. Wkrótce więc Pollyanna znów znalazła się w tym „cudownym dużym ogrodzie" - Bostońskim Parku Publicznym -i do tego sama. Na pozór miała zupełną swobodę, ale w istocie rzeczy krępowały ją więzy najróżniejszych surowych zakazów i zaleceń: nie wolno jej było rozmawiać z obcymi ludźmi ani bawić się z nieznajomymi dziećmi, pod żadnym pozorem nie powinna wychodzić poza obręb parku, chyba że chodziło o powrót do domu. Poza tym Mary, która ją odprowadzała, miała się upewnić, czy Pollyanna zna drogę powrotną do domu, czy wie, gdzie Common- Nowa znajomość 79 wealth Avenue zbiega się z Arlington Street. I Pollyanna za każdym razem winna wracać, gdy zegar na wieży kościoła wybije wpół do piątej. Często więc teraz chodziła do parku. Czasami z którąś koleżanką ze szkoły, lecz najczęściej sama. Mimo przykrych nieco zakazów lubiła tam bywać. Nie wolno jej było wprawdzie rozmawiać z ludźmi, mogła jednak ich obserwować: mogła mówić do wiewiórek, gołębi i wróbli, tak chętnie przychodzących i przylatujących po orzesz-ki i ziarno, które zwykła już przynosić ze sobą. Często też wypatrywała przyjaciół z pierwszego dnia bytności tutaj: człowieka, który ucieszył się, „że ma oczy, nogi i ręce", oraz ładnej, młodej dziewczyny, która odrzuciła towarzystwo przystojnego młodzieńca. Nigdy ich jednak nie spotkała. Nieraz natomiast widywała chłopca w fotelu na kołkach i żałowała, że nie może z nim pomówić. On też karmił ptaki, które tak się z nim oswoiły, że siadały mu na głowie i na ramionach, a wiewiórki szukały orzechów w jego kieszeniach. Przyglądając mu się z oddali Pollyanna zauważyła, że mimo iż to karmienie sprawiało mu wyraźną radość, zapasy, jakimi rozporządzał, kończyły się w mgnieniu oka. Za każdym razem martwił się tym całkiem widocznie, nie mniej od wiewiórki, która daremnie szukała czegoś w pustej już kieszeni, lecz nigdy jeszcze nie zaradził tej przykrości przynosząc większą porcję pokarmu, czego Pollyanna nie mogła pojąć. A gdy nie zajmował się wiewiórkami czy ptakami, czytał, stale czytał. Przy sobie na fotelu zawsze miał dwie, trzy podniszczone książki, a czasem pi- 78 Nowa znajomość sób, w jaki się uśmiechnie do dziecka czy psa. Uliczny zator traktuje jak wspaniały żart, a gdy wsiadłyśmy do niewłaściwego trolejbusu, uznała to za przepyszną zabawę. I tak jest ze wszystkim. Po prostu nie można być w złym humorze, gdy się widzi naszą panienkę w trolejbusie pełnym ludzi. - Hm, hm, być może - mruknęła pani Carew odwracając się i odchodząc. Październik w owym roku był wyjątkowo ciepły i piękny. Z nadejściem i przemijaniem złotej jesieni okazało się, że realizowanie wszystkich projektów niezmordowanej Pollyanny stało się zadaniem absorbującym zbyt wiele czasu i cierpliwości. I o ile pani Carew dysponowała tym pierwszym, nie posiadała wcale drugiego; nie chciała też pozwolić Mary na to, by tak dużo czasu, choćby nie brakowało jej cierpliwości, poświęcała Pollyannie, ochoczo ulegając wszystkim jej zachciankom i pomysłom. Nie można było jednak trzymać dziecka w domu w tak piękne, październikowe popołudnia. Wkrótce więc Pollyanna znów znalazła się w tym „cudownym dużym ogrodzie" - Bostońskim Parku Publicznym -i do tego sama. Na pozór miała zupełną swobodę, ale w istocie rzeczy krępowały ją więzy najróżniejszych surowych zakazów i zaleceń: nie wolno jej było rozmawiać z obcymi ludźmi ani bawić się z nieznajomymi dziećmi, pod żadnym pozorem nie powinna wychodzić poza obręb parku, chyba że chodziło o powrót do domu. Poza tym Mary, która ją odprowadzała, miała się upewnić, czy Pollyanna zna drogę powrotną do domu, czy wie, gdzie Common- Nowa znajomość 79 wealth Avenue zbiega się z Arlington Street. I Pollyanna za każdym razem winna wracać, gdy zegar na wieży kościoła wybije wpół do piątej. Często więc teraz chodziła do parku. Czasami z którąś koleżanką ze szkoły, lecz najczęściej sama. Mimo przykrych nieco zakazów lubiła tam bywać. Nie wolno jej było wprawdzie rozmawiać z ludźmi, mogła jednak ich obserwować: mogła mówić do wiewiórek, gołębi i wróbli, tak chętnie przychodzących i przylatujących po orzeszki i ziarno, które zwykła już przynosić ze sobą. Często też wypatrywała przyjaciół z pierwszego dnia bytności tutaj: człowieka, który ucieszył się, „że ma oczy, nogi i ręce", oraz ładnej, młodej dziewczyny, która odrzuciła towarzystwo przystojnego młodzieńca. Nigdy ich jednak nie spotkała. Nieraz natomiast widywała chłopca w fotelu na kołkach i żałowała, że nie może z nim pomówić. On też karmił ptaki, które tak się z nim oswoiły, że siadały mu na głowie i na ramionach, a wiewiórki szukały orzechów w jego kieszeniach. Przyglądając mu się z oddali Pollyanna zauważyła, że mimo iż to karmienie sprawiało mu wyraźną radość, zapasy, jakimi rozporządzał, kończyły się w mgnieniu oka. Za każdym razem martwił się tym całkiem widocznie, nie mniej od wiewiórki, która daremnie szukała czegoś w pustej już kieszeni, lecz nigdy jeszcze nie zaradził tej przykrości przynosząc większą porcję pokarmu, czego Pollyanna nie mogła pojąć. A gdy nie zajmował się wiewiórkami czy ptakami, czytał, stale czytał. Przy sobie na fotelu zawsze miał dwie, trzy podniszczone książki, a czasem pi- *m. Nowa znajomość 81 sma ilustrowane. I niezmiennie siedział w tym samym miejscu, a Pollyanna zastanawiała się, jak się tam dostawał. Aż wreszcie pewnego dnia tajemnica się wyjaśniła. Ponieważ był to dzień wolny od nauki, przyszła do parku przed południem. Niebawem zobaczyła, że fotel z intrygującym ją nieznajomym pcha młody chłopak z zadartym nosem i włosami jasnymi jak len. Przyjrzawszy mu się badawczo, krzyknęła z radości i podbiegła do niego. - To ty! Nie wiem* jak się nazywasz, chociaż cię znam. Przecież odprowadziłeś mnie do domu. Pamiętasz? Bardzo się cieszę, że cię widzę! Tak chciałam ci podziękować! - Rety! Toż to ta mała z alei, co się zgubiła -uśmiechnął się chłopiec. - Co z tobą, znowu się zgubiłaś? - Nie! - wykrzyknęła Pollyanna tańcząc z radości. - Teraz już nie zabłądzę; nie wolno mi się stąd oddalać. I rozmawiać z obcymi. Ale z tobą mogę, bo cię znam. Z nim też będę mogła, jeśli mi go przedstawisz - zakończyła po chwili, rozpromienionym wzrokiem spoglądając na kalekiego chłopca. Jasnowłosy gazeciarz zachichotał i klepnął go w ramię. - Słyszysz tę małą? Czy nie ma racji? Zaraz cię przedstawię - i przyjmując uroczystą postawę, rzekł: - Łaskawa pani pozwoli sobie przedstawić mego przyjaciela, sir Jamesa, lorda i pana na „Alei Mur-phych" i... - ale chłopiec w fotelu przerwał mu. - Nie wygłupiaj się, Jerry! - krzyknął zirytowany i z pałającą twarzą odwrócił się do Pollyanny. - Widziałem cię już mnóstwo razy: karmisz wiewiórki i ptaki, masz zawsze dla nich pełno smakołyków! 6. Pollyanna dorasta 82 Nowa znajomość Myślę, że najbardziej lubisz Sir Lancelota. Jest jeszcze Lady Rowena, ale czy wczoraj nie potraktowała za ostro Lady Ginewry porywając jej obiad wprost spod dzioba? Pollyanna zamrugała powiekami i zmarszczyła czoło wiodąc spojrzeniem od jednego chopca do drugiego: nie wiedziała, co ma myśleć. Jerry znów zachichotał, a potem posunął fotel na zwykłe miejsce i odwrócił się, by odejść. Przez ramię zawołał jeszcze do Pollyanny: - Pozwolisz, że ci coś wyjaśnię. On nie jest ani pijany, ani stuknięty. Rozumiesz? Ponazywał tak tych swoich przyjaciół - szerokim ruchem rąk wskazał na zlatujące się ze wszystkich stron pierzaste i pu-chate stworzonka. - A to nie są nawet ludzkie imiona, tylko te z książek. Kapujesz? Woli raczej je nakarmić niż samemu zjeść. Po prostu jest niemożliwy! Bywaj, sir Jamesie! - dodał z grymasem na twarzy. - Trzymaj się, nie będziesz miał swej doli w tej wyżerce! Do zobaczenia! Pollyanna wciąż jeszcze mrugała i marszczyła brwi, gdy chłopiec siedzący w fotelu zwrócił się do niej: - Nie bierz mu tego za złe. On już taki jest. W gruncie rzeczy dałby sobie rękę za mnie uciąć, ale lubi się przekomarzać. Gdzieś go widziała? Znacie się? Nie powiedział mi, jak się nazywasz. - Jestem Pollyanna Whittier. Zabłądziłam, a on mnie doprowadził do domu - odparła Pollyanna ciągle jeszcze oszołomiona. - Rozumiem. To takie do niego podobne - rzekł chłopiec. - Czyż nie przywozi mnie tu codziennie? Spojrzała na niego współczująco. - Nie może pan wcale chodzić... sir... Jamesie? Nowa znajomość 83 Chłopiec roześmiał się wesoło. - Sir James, rzeczywiście! To jeszcze jeden z jego pomysłów. Nie jestem żaden „sir". Pollyanna była wyraźnie rozczarowana. - Nie? I nie lord, jak on powiedział? - Z pewnością nie. - Och, a ja miałam nadzieję, że jesteś jak ten mały lord Fauntleroy, wiesz? - wyjaśniła. - I... Ale chłopiec przerwał jej, żywo. - Czytałaś „Małego lorda*"? A wiesz, kto to był sir Lancelot, święty Graal, król Artur i rycerze Okrągłego Stołu, lady Rowena i Ivanhoe, i cała reszta? Pollyanna niepewnie skinęła głową. - Może nie o wszystkich wiem - przyznała. - Czy to postacie z książek? Potwierdził skinieniem głowy. - Mam tu niektóre - rzekł. - Lubię do nich wracać. Zawsze natrafia się na coś nowego. Innych książek nie mam. Te są po ojcu. Hej, przestań, nicponiu! - zawołał nagle, gdy puchatoogoniasta wiewiórka, wskoczywszy mu na kolana, zaczęła dobierać się do kieszeni. - Trzeba im dać obiad, bo gotowe nas zjeść - roześmiał się. - To Sir Lancelot. Zawsze jest pierwszy. Wyciągnął małe tekturowe pudełko, otworzył je bardzo uważnie i ostrożnie, świadom licznych, lśniących, małych oczek pilnie baczących na każdy jego ruch. Wokół rozległ się teraz gorączkowy łopot skrzydeł, słychać było gruchanie gołębi i natarczywe ćwierkanie wróbli. Sir Lancelot, czujny i zachłanny, zajął całą poręcz fotela. Jego puchaty kolega, mniej przed- *„Mały lord" - tytuł bardzo niegdyś popularnej powieści pisarki angielskiej Frances E. Burnett. 84 Nowa znajomość siębiorczy, siedział wyczekująco na tylnych łapkach o jakieś pięć stóp dalej. Trzecia wiewiórka głośno fu-kała siedząc na gałęzi sąsiedniego drzewa. Chłopiec wyjął z pudełka kilka orzechów, mały kawałek bułki i pączek, na który spojrzał pożądliwie i z widocznym wahaniem. - A ty... przyniosłaś coś? - zapytał. - Całą furę, o tu - odparła Pollyanna poklepując papierową torebkę, którą trzymała. - Ach, w takim razie dziś chyba to sam zjem -westchnął, z wyrazem ulgi chowając pączek do pudełka. Pollyanna, dla której znaczenie tych słów było całkowicie niezrozumiałe, wsadziła rękę do torby i uczta zwierząt się rozpoczęła. Ta godzina była dla niej cudowna. Skłonna była uważać ją nawet w pewnym sensie za najwspanialszą w swym życiu, bo natrafiła na kogoś, kto umiał mówić jeszcze dłużej i jeszcze prędzej niż ona. Ten dziwny chłopiec miał niewyczerpany zasób opowiadań o dzielnych rycerzach i pięknych damach, o turniejach i bitwach. A co więcej, tak żywo i malowniczo potrafił opowiadać, że Pollyanna wprost widziała owe waleczne czyny, rycerzy zakutych w zbroje i damy z warkoczami i w strojach mieniących się od klejnotów, choć w rzeczywistości miała przed sobą roztrzepotane stado gołębi i wróbli, i kilka wiewiórek harcujących po zalanym słońcem, obszernym trawniku. Panie z Opieki poszły w kąt. Nawet o grze nie było mowy. Z wypiekami na twarzy, z rozpromienionym wzrokiem wędrowała przez złoty wiek, a wiódł ją rozmiłowany w romantycznych powieściach chło- Nowa znajomość 85 piec, który - o czym nie wiedziała - próbował nadrobić w tej jednej, krótkiej godzinie, spędzonej z pokrewną mu duszą, niezliczone, ponure dni samotności i tęsknoty. Dopiero gdy bicie zegara ogłosiło południe i zmusiło Pollyannę, by co tchu pobiegła do domu, zdała sobie sprawę, że nawet nie wie, jak się ów chłopiec nazywa. - Wiem tylko, że nie sir James - westchnęła strapiona - ale to nie szkodzi, jutro go zapytam. ednakże nazajutrz nie ujrzała chłopca. Deszcz padał i nie mogła pójść do parku. Padało też następnego dnia. A trzeciego, choć było słonecznie i ciepło, choć wyszła bardzo wcześnie i czekała nawet długo, również go nie zobaczyła, bo wcale się nie zjawił. Ale na czwarty dzień już był na dawnym miejscu, toteż Pollyanna z radosnym okrzykiem podbiegła do niego. - Och, tak się cieszę, tak się cieszę! Ale co się stało? Wczoraj cię nie było. - Nie mogłem... miałem straszne bóle - wyjaśnił. Był blady jak płótno. - Bóle! Tak ci to doskwiera? - wyjąkała od razu zamieniając się w samo współczucie. - Tak, zawsze mnie boli - wyznał chłopiec z rzeczową, choć pogodną miną. - Na ogół mogę wytrzymać i bywam tutaj, chyba że boli za bardzo, jak wczoraj na przykład. Wtedy nie mogę. - Ale jak w ogóle wytrzymujesz z tymi... stałymi bólami? - pytała z zapartym oddechem. - Muszę - odparł chłopiec - rzeczy trzeba brać ta- Jamie 87 kimi, jakie są, inne być nie mogą. Po co więc się zastanawiać, jakie by być mogły? A poza tym im bardziej mnie boli jednego dnia, tym przyjemniej, gdy mniej boli nazajutrz. - Wiem, zupełnie jak w grze... - zaczęła Pollyanna, lecz jej przerwał. - Dużo im dziś przyniosłaś? - zapytał z tajoną obawą. - Och, chyba tak! Widzisz, dziś nic dla nich nie mam. Jerry rano nie zarobił nawet pensa na orzechy, a w pudełku też nie znalazłem nic dla siebie. Wstrząsnęło to Pollyanna. - Mówisz... że nie miałeś... nic do jedzenia? Nic na drugie śniadanie? - Tak - uśmiechnął się. - Ale to drobiazg. Nie pierwszy raz i nie ostatni mi się to zdarza... Przywykłem już. Patrz! Sir Lancelot się zbliża! Pollyanna jednak nie mogła myśleć o wiewiórkach. - I nie było nic w domu? - dopytywała się zaskoczona. - Och, w domu nigdy nic nie ma - roześmiał się chłopiec. - Mummi chodzi na posługi, sprząta schody, pierze, tam więc jej dają jeść, a Jerry zjada coś na chybcika, gdzie się da. Tylko wieczorem i rano je z nami, jeżeli w ogóle coś się znajdzie do zjedzenia. Pollyanna wyglądała na jeszcze bardziej wstrząśniętą. - A co robicie, gdy nie macie nic do jedzenia? - Głodujemy, oczywiście. - Nigdy jeszcze nie słyszałam o kimś, kto w ogóle nie ma co do ust włożyć - oświadczyła Pollyanna z przejęciem. - My z ojcem byliśmy biedni, ale mogliśmy przecież jeść bób lub krokiety z ryby, gdy brała nas chętka na indyka. Mieliśmy bodaj coś. Dlaczego nie zwrócicie się do ludzi... do ludzi, w tych domach. - Co to pomoże? - Jak to co? Dadzą wam coś! Chłopiec znów się roześmiał, lecz tym razem jakby trochę nieswojo. - Spudłowałaś. Znowu nie rozumiesz. Nie znam nikogo, kto by proszącego ugościł rostbefem i ciastkami. No a gdyby się bodaj raz nie było głodnym, to-by się nie znało wspaniałego smaku kartofli i mleka i nie miałoby się tak wiele do zapisania w Księdze Radości. - W czym? Roześmiał się zażenowany i nagle zarumienił się po same uszy. - Mniejsza z tym! Zapomniałem na chwilę, że ty to nie mummi czy Jerry. - Co to za Księga? - pytała Pollyanna z prośbą w głosie. - Powiedz mi. Czy w niej też są rycerze, lordowie i damy? Chłopiec potrząsnął głową przecząco. Wzrok mu spochmurniał, oczy straciły dawny blask. - Nie, a chciałbym, żeby byli - westchnął żałośnie. - Lecz gdy nie może się nawet chodzić, nie może się też walczyć i odnosić triumfów, przyjmować miecza z rąk pani swego serca czy przepasać się jej złotą szarfą. - Oczy mu znów rozbłysły, uniósł dumnie brodę jakby w odpowiedzi na głos rogu. A potem nagle to ożywienie zgasło i zapadł w zwykłą apatię. - Nie można nic robić - zaczął po chwili ze smutkiem - tylko siedzieć i rozmyślać. A wtedy przychodzą do głowy straszne myśli. Przynajmniej mnie. Chciałbym chodzić do szkoły i dowiedzieć się Jamie 89 różnych rzeczy; więcej, niż mummi może mnie nauczyć. O tym myślę. Chciałbym móc biegać, grać w piłkę ze starszymi chłopcami. O tym także myślę. I jeszcze chciałbym sprzedawać gazety z Jerrym. A nie aż do śmierci być komuś ciężarem. To nie daje mi spokoju. - Ja to znam - szepnęła Pollyanna z nagłym błyskiem w oczach. - Przecież nie mogłam chodzić przez jakiś czas! - Nie mogłaś? Naprawdę? No to trochę to znasz. Ale teraz już możesz, a ja ciągle nie - odparł z jeszcze większym smutkiem. - Nie opowiedziałeś mi o swojej Księdze Radości - przypomniała po chwili Pollyanna. Poruszył się i uśmiechnął wstydliwie. - W gruncie rzeczy to nic wielkiego; tylko dla mnie coś znaczy. Rozczarujesz się pewnie. Zacząłem ją przed rokiem. Fatalnie się czułem wtedy. Wszystko szło źle. Nawet mi się myśleć odechciało, aż nagle wpadła mi w ręce jedna z książek ojca i pierwsze, co w niej przeczytałem, to wiersz, którego autor twierdzi, że w życiu każdego człowieka jest zawsze wiele radości, tylko trzeba umieć je dostrzegać. Wściekłem się. Żałowałem, że tego, co to napisał, nie mogę posadzić na moim miejscu i zobaczyć, jakiej radości dopatrzy się w moim życiu. Tak się rozgniewałem, że postanowiłem mu dowieść, że nie wie, o czym mówi; zacząłem się więc doszukiwać tych radości. Wziąłem mały, stary, czysty notes, który dostałem od Jerry'ego, i powiedziałem sobie, że będę je zapisywał. Każdą rzecz, w której jest coś, co mi sprawiło radość, zanotuję. I wtedy dopiero okaże się, jak wiele jest tych „radości". 90 jamie Gdy zamilkł na chwilę dla nabrania oddechu, Pol-lyanna, słuchająca z zainteresowaniem, wykrzyknęła: - Tak, tak! - Myślałem - ciągnął dalej - że nie będzie tego wiele, a jednak! Jest cała masa. Prawie we wszystkim było coś, co mi sprawiało nieco radości, mimo że jestem przykuty do tego fotela. Po pierwsze, sama Księga, to znaczy, że ją mam i mogę w niej pisać. Potem ktoś mi podarował doniczkę z kwiatami, a Jerry znalazł w wagonie kolejki podziemnej śliczną książkę. Później zaś zrobiła się z tego pyszna zabawa, żeby ciągle wynajdywać coś, co można zapisać. To zdumiewające, w jakich rzeczach znajdywałem czasem przyjemność. Pewnego dnia Jerry zobaczył ten notes i cała sprawa się wydała. To on go nazwał Księgą Radości. I... to już wszystko. - Wszystko, wszystko! - wykrzyknęła Pollyanna. A zdumienie i zachwyt walczyły o lepsze na jej małej, rozpromienionej twarzyczce. - To przecież jest gra! Grasz w moją grę, żeby zawsze dopatrzyć się czegoś, z czego można się cieszyć. I nic o tym nie wiesz, choć grasz dużo, dużo lepiej niż ja! Boję się, że wcale nie potrafiłabym w nią grać, gdybym nie miała co jeść, nie mogła chodzić, no i robić wielu innych rzeczy - zdławiła łkanie. - Gra? Jaka gra? - zmarszczył brwi chłopiec. Pollyanna klasnęła w dłonie. - Wiem, że nie wiesz. I dlatego to takie wspaniałe i... cudowne! Posłuchaj tylko. Wytłumaczę ci... I powiedziała mu o niej wszystko. - Ojej! - z uznaniem wyszeptał chłopiec, gdy już skończyła. - No i co o tym myślisz? Jamie 91 - Że nagle zjawiasz się i grasz w moją grę lepiej niż kto inny, a ja nawet nie znam twego imienia. No, nic nie wiem o tobie! - niemal z przerażeniem wykrzyknęła Pollyanna. - A chciałabym wiedzieć wszystko. - Et! Nie ma tu co wiedzieć! - wzruszył ramionami. - Patrz, Sir Lancelot i cała reszta już jest, czekają na obiad - zakończył. - O Boże, czekają istotnie - odparła Pollyanna, niecierpliwym spojrzeniem ogarniając roztrzepota-ną i rozwrzeszczaną czeredę. Beztrosko odwróciwszy torbę dnem do góry, rozsiała jej zawartość na cztery strony świata. - Załatwione, możemy wrócić do naszej rozmowy - zaczęła. -Tyle chciałabym wiedzieć! Po pierwsze, jak masz na imię. Wiem tylko, że nie sir James. Uśmiechnął się. - Z pewnością nie; ale Jerry prawie zawsze mnie tak nazywa. Mummi i inni mówią: Jamie. -Jamie! - Pollyanna wstrzymała oddech. Nagła nadzieja rozbłysła w jej oczach. Ale natychmiast przeszła w lękliwe zwątpienie. - Mummi, to znaczy matka? - Jasne. Pollyanna była wyraźnie rozczarowana; jeżeli ten Jamie miał matkę, to nie mógł przecież być tym, którego szukała pani Carew, bo matka tamtego dawno już umarła. Tak czy owak, była to bardzo interesująca znajomość. - Gdzie mieszkasz? - dopytywała się dalej. - Czy masz jeszcze jakąś rodzinę prócz matki i Jerry'ego? Czy bywasz tu codziennie? Gdzie masz tę swoją Księgę Radości? Pokażesz mi ją? I będę mogła prze- r 92 Jamie czytać? Czy lekarze nie obiecują ci, że będziesz mógł chodzić? I skąd masz ten... fotel na kółkach, kto ci go dal? - zasypywała go pytaniami. Chłopiec parsknął śmiechem. - Powiedz, ile jeszcze masz pytań? Zacznę od ostatniego, a potem ruszę wstecz, jeśli któregoś nie zapomnę. Fotel dostałem rok temu. Jerry zna jakiegoś dziennikarza i ten napisał o mnie, że nie mogę chodzić, i całą resztę, a także o Księdze Radości. Przyszedł tłum mężczyzn i kobiet pchających ten fotel przed sobą. Powiedzieli, że to dla mnie. Czytali, co tamten redaktor napisał, i dają mi fotel, żebym ich dobrze wspominał. - Ale musiałeś się ucieszyć! - Tak. Ten fotel zajął całą stronę w mojej Księdze. - Czy nigdy nie będziesz mógł chodzić? - zapytała Pollyanna ze łzami w oczach. - Na to wygląda. Mówią, że nie będę mógł. - To samo mówiono o mnie, ale posłano mnie do doktora Amesa, do sanatorium, w którym byłam cały rok. I on mnie wyleczył. Może i tobie by pomógł? Jamie potrząsnął głową w odpowiedzi. - Nie pomoże. Zresztą i tak nie mógłbym do niego pojechać. Za wielkie koszty. Trudno, nigdy już nie będę chodzić. Nieważne - niecierpliwym ruchem odrzucił w tył głowę. - Staram się o tym nie myśleć. Wiesz, jak to jest, kiedy się zacznie o tym myśleć. - Tak, tak, niepotrzebnie to mówiłam! - ze skruchą w głosie wykrzyknęła Pollyanna. - Powiedziałam, że ty lepiej potrafisz grać w tę grę. Mów dalej. Nie odpowiedziałeś jeszcze nawet na połowę pytań. Gdzie mieszkasz? A Jerry? Czy to twój brat i czy masz jeszcze inne rodzeństwo? Twarz chłopca ożywiła się. - Tak... Ale to nie mój rodzony brat. Nawet nie krewny, tak jak mummi nie jest moją prawdziwą matką. Pomyśl więc, jacy oni są dobrzy dla mnie! - Jak to! - zapytała Pollyanna nagle bardzo czujna. - To mummi nie jest twoją matką? - Nie, i dlatego właśnie.*.. - Nie znałeś swojej prawdziwej matki? - przerwała mu Pollyanna coraz bardziej podniecona. - Nie. Nie pamiętam jej, a ojciec umarł sześć lat temu. - A ile wtedy miałeś lat? - Nie wiem. Byłem mały. Mummi mówi, że miałem chyba ze sześć. Wtedy mnie przygarnęła. - I na imię masz Jamie? - z zapartym oddechem dopytywała dalej. - No tak. Przecież ci powiedziałem. - A nazwisko? - z nadzieją, lecz też i z lękiem zadała pytanie. - Nie wiem. -Nie wiesz? - Nie pamiętam. Byłem za mały. Nawet Mur-phy'owie nie wiedzą. Dla nich zawsze byłem tylko Jamie. Pollyanna była głęboko rozczarowana, ale prawie zaraz jej twarz rozjaśniła się pod wpływem jakiejś szczęśliwej myśli. - Dobrze, ale jeżeli nie znasz swego nazwiska, to nie możesz twierdzić, że nie nazywasz się Kent! -wykrzyknęła. - Kent? - zdumiał się Jamie. 92 Jamie czytać? Czy lekarze nie obiecują ci, że będziesz mógł chodzić? I skąd masz ten... fotel na kółkach, kto ci go dał? - zasypywała go pytaniami. Chłopiec parsknął śmiechem. - Powiedz, ile jeszcze masz pytań? Zacznę od ostatniego, a potem ruszę wstecz, jeśli któregoś nie zapomnę. Fotel dostałem rok temu. Jerry zna jakiegoś dziennikarza i ten napisał o mnie, że nie mogę chodzić, i całą resztę, a także o Księdze Radości. Przyszedł tłum mężczyzn i kobiet pchających ten fotel przed sobą. Powiedzieli, że to dla mnie. Czytali, co tamten redaktor napisał, i dają mi fotel, żebym ich dobrze wspominał. - Ale musiałeś się ucieszyć! - Tak. Ten fotel zajął całą stronę w mojej Księdze. - Czy nigdy nie będziesz mógł chodzić? - zapytała Pollyanna ze łzami w oczach. - Na to wygląda. Mówią, że nie będę mógł. - To samo mówiono o mnie, ale posłano mnie do doktora Amesa, do sanatorium, w którym byłam cały rok. I on mnie wyleczył. Może i tobie by pomógł? Jamie potrząsnął głową w odpowiedzi. - Nie pomoże. Zresztą i tak nie mógłbym do niego pojechać. Za wielkie koszty. Trudno, nigdy już nie będę chodzić. Nieważne - niecierpliwym ruchem odrzucił w tył głowę. - Staram się o tym nie myśleć. Wiesz, jak to jest, kiedy się zacznie o tym myśleć. - Tak, tak, niepotrzebnie to mówiłam! - ze skruchą w głosie wykrzyknęła Pollyanna. - Powiedziałam, że ty lepiej potrafisz grać w tę grę. Mów dalej. Nie odpowiedziałeś jeszcze nawet na połowę pytań. jamie 93 Gdzie mieszkasz? A Jerry? Czy to twój brat i czy masz jeszcze inne rodzeństwo? Twarz chłopca ożywiła się. - Tak... Ale to nie mój rodzony brat. Nawet nie krewny, tak jak mummi nie jest moją prawdziwą matką. Pomyśl więc, jacy oni są dobrzy dla mnie! - Jak to! - zapytała Pollyanna nagle bardzo czujna. - To mummi nie jest twoją matką? - Nie, i dlatego właśnie... - Nie znałeś swojej prawdziwej matki? - przerwała mu Pollyanna coraz bardziej podniecona. - Nie. Nie pamiętam jej, a ojciec umarł sześć lat temu. - A ile wtedy miałeś lat? - Nie wiem. Byłem mały. Mummi mówi, że miałem chyba ze sześć. Wtedy mnie przygarnęła. - I na imię masz Jamie? - z zapartym oddechem dopytywała dalej. - No tak. Przecież ci powiedziałem. - A nazwisko? - z nadzieją, lecz też i z lękiem zadała pytanie. - Nie wiem. -Nie wiesz? - Nie pamiętam. Byłem za mały. Nawet Mur-phy'owie nie wiedzą. Dla nich zawsze byłem tylko Jamie. Pollyanna była głęboko rozczarowana, ale prawie zaraz jej twarz rozjaśniła się pod wpływem jakiejś szczęśliwej myśli. - Dobrze, ale jeżeli nie znasz swego nazwiska, to nie możesz twierdzić, że nie nazywasz się Kent! -wykrzyknęła. - Kent? - zdumiał się Jamie. 94 jamie - Tak - zaczęła Pollyanna szalenie podniecona. -Bo był pewien mały chłopiec, który nazywał się Kent i... - urwała raptownie i zagryzła wargi. Pomyślała, że lepiej, by chłopiec nie wiedział 0 jej przypuszczeniu, iż jest owym zaginionym siostrzeńcem pani Carew. Powinna się wpierw upewnić o tym, zanim obudzi w nim nadzieję, bo gotowa mu raczej sprawić przykrość niż radość, gdyby się pomyliła. Pamiętała, jak bardzo Jimmy Bean odczuł wiadomość, że Koło Opieki nie chce się nim zająć, 1 później - kiedy pan Pendleton także go nie chciał. Pomyślała, że po raz trzeci nie zrobi podobnego błędu. Starając się, by ton jej głosu był obojętny, powiedziała: - Zostawmy w spokoju tego Jamie Kenta. Lepiej opowiedz mi o sobie, to mnie tak ciekawi! - Nie ma nic więcej do opowiadania. Nic, co by było przyjemne - zawahał się Jamie. - Ojciec podobno był dziwakiem i zaciętym milczkiem. Nie wiadomo nawet, jak się nazywał. Wołano nań „profesor". Mummi mówiła, że mieszkał ze mną w małej izdebce od podwórza, na najwyższym piętrze, to było w Lowell, gdzie i oni mieszkali. Byli wtedy biedni, ale nie tak bardzo jak teraz. Ojciec Jerry'ego żył wówczas i miał pracę. - Rozumiem, mów dalej - niecierpliwiła się Pollyanna. - No więc mummi powiada, że mój ojciec był bardzo chory i z dnia na dzień coraz bardziej dziwaczał. Przeważnie więc byłem u nich na dole. Wtedy jeszcze mogłem trochę chodzić, ale już coś było z moimi nogami. Bawiłem się z Jerrym i jego małą siostrą, która później umarła. A kiedy ojciec umarł, nie by- Jarnie 95 ło nikogo, kto by się mną zajął. Niektórzy ludzie chcieli mnie oddać do sierocińca. Ale mummi mówi, że ja się tak denerwowałem i Jerry się tak denerwował, iż oboje z mężem postanowili mnie zatrzymać. I tak też zrobili. W tym czasie umarła ich córeczka, powiedzieli więc, że mogą mnie wziąć w jej miejsce. Odtąd tam jestem. Tylko że upadłem i z moimi nogami zrobiło się jeszcze gorzej, a oni strasznie są teraz biedni po śmierci ojca Jerry'ego. Jednak ciągle mnie trzymają u siebie. Powiedz sama, czy to nie wspaniali ludzie? - Tak, tak! - wykrzyknęła Pollyanna. - Ale spotka ich nagroda, wiem z całą pewnością! - drżała w porywie szalonej radości. Ostatnia wątpliwość rozproszyła się: odnalazła zaginionego chłopca. Była tego pewna, lecz nie wolno jej nawet słowa pisnąć. Pani Carew powinna wprzód zobaczyć Jamiego. Wtedy... wtedy! Nawet jej wyobraźnia zawiodła, gdy szło o odmalowanie sobie tej cudownej chwili, która czekała panią Carew i Jamiego przy spotkaniu. Zerwała się lekko ku wielkiemu niezadowoleniu Sir Lancelota, który właśnie wrócił i myszkował na jej kolanach szukając orzeszków. - Muszę już iść, ale jutro znów tu przyjdę. Może przyprowadzę ze sobą jedną panią, którą będzie ci miło poznać. A ty przyjdziesz? - zapytała z niepokojem. - Z pewnością, jeżeli pogoda dopisze. Jerry przywozi mnie tutaj prawie co rano. Tak to ułożyli z mummi, żeby mógł. Mam ze sobą obiad i zostaję tutaj do czwartej. Jerry jest bardzo dla mnie dobry, wiesz? 96 Jamie - Wiem, wiem - przytaknęła ruchem głowy Polłyanna. - Może znajdziesz jeszcze innych, którzy także będą dla ciebie dobrzy. Z tymi tajemniczymi słowami i promiennym uśmiechem odeszła. drodze do domu Polłyanna układała radosne plany. Jutro w ten czy inny sposób musi nakłonić panią Carew, by się z nią wybrała do parku. Nie wiedziała, jak tego dopnie, ale musi ją tam sprowadzić. Otwarcie powiedzieć pani Carew o odnalezieniu zaginionego chłopca uznała za niemożliwe. Mimo wszystko Jamie mógł nie być tym, którego szukano, a wtedy nadzieja rozbudzona w pani Carew gotowa była wywołać fatalny skutek. Polłyanna wiedziała od Mary, że jej pani już dwukrotnie ciężko odchorowała podobny zawód. A zatem nie mogła powiedzieć, dlaczego chce, by pani Carew wybrała się z nią do parku. Musi być jednak jakiś sposób - myślała spiesząc podniecona do domu - by ją do tego nakłonić. Los jednakże, jak to bywa, raz jeszcze wtrącił się w sprawę, przyjąwszy postać gwałtownej burzy. Nazajutrz wystarczyło jedynie spojrzeć w okno, by się przekonać, że o wyjściu z domu nie ma co marzyć. Co gorsza i dwa następne dni były pochmurne. Trzy 7. Polłyanna dorasta 98 Plany i spiski popołudnia upłynęły więc Pollyannie na wędrowaniu od okna do okna, spoglądaniu tęsknym wzrokiem na niebo i zanudzaniu wszystkich pytaniem, czy nie uważają, że... nieco się przejaśnia? Było to takie niespotykane u tej zwykle pogodnej dziewczynki i tak irytujące, że pani Carew w końcu straciła cierpliwość. - Na miłość boską, dziecko, co ci się stało? - wykrzyknęła. - Nigdy jeszcze nie trapiłaś się tak pogodą. No i jak dziś wygląda ta twoja gra? Pollyanna zmieszała się i zarumieniła. - Ojej, chyba tym razem rzeczywiście o niej zapomniałam - przyznała. - A przecież pewnie jest coś, z czego winnam się cieszyć, należy tylko pomyśleć. Mogę się cieszyć... że kiedyś przestanie padać. Ale ja tak pragnęłam, żeby dziś było ładnie. - Dlaczego właśnie dziś? - Bo chciałam się wybrać do parku - Pollyanna usiłowała mówić zwykłym tonem. - Myślałam, że może pani zechciałaby... pójść ze mną. Na pozór wydawała się istnym wcieleniem obojętności, lecz w gruncie rzeczy cała dygotała z podniecenia. - Ja? Do parku? - z niedowierzaniem zapytała pani Carew unosząc brwi. - Nie, dziękuję bardzo, ale nie - odparła z uśmiechem. - Chyba mi pani nie odmówi - wymamrotała Pollyanna zdjęta panicznym lękiem. - Już odmówiłam. Pollyanna z trudem przełknęła ślinę. Wyraźnie zbladła. - Proszę, bardzo proszę, niech mi pani nie odmówi, kiedy się zrobi ładnie. Mam ważny powód, dla Plany i spiski 99 którego chciałabym, żeby pani ze mną poszła... Tylko ten raz. i Pani Carew zmarszczyła brwi. Otworzyła już usta, by bardziej zdecydowanie rzec „nie", lecz coś w błagalnym spojrzeniu Pollyanny zmusiło ją do wypowiedzenia niechętnej zgody. - Dobrze, kochanie, niech będzie, jak chcesz. Ale musisz w zamian za to przez godzinę nie podchodzić do okna i nie pytać mnie, czy się przejaśnia. - Tak, proszę pani, ja będę... to znaczy nie będę -mówiła Pollyanna drżąc z emocji. A chwilę później, gdy jaśniejszy promyk, niemal słoneczny, przedostał się przez okno i padł ukośnie na podłogę, wykrzyknęła z radością: - Czy pani nie myśli, że się... Och! - ucięła przerażona i wybiegła z pokoju. Nazajutrz rano wypogodziło się już niewątpliwie. Lecz choć słońce świeciło jasno, chłód był dotkliwy i po południu, kiedy Pollyanna wróciła ze szkoły, zerwał się gwałtowny wiatr. Mimo to uparła się, że pogoda jest ładna, twierdziła, że będzie się czuła bardzo nieszczęśliwa, jeżeli pani Carew nie pójdzie z nią do parku, i w końcu postawiła na swoim. Jak można się było spodziewać, spacer ten był bezowocny. Zniecierpliwiona pani Carew wędrowała za Pollyanna, która rozglądając się niespokojnie, daremnie szła to jedną, to drugą ścieżką. Nie ujrzawszy chłopca na zwykłym miejscu gorączkowo wypatrywała go w każdym zakątku. Nie mogła pogodzić się z faktem, że go nie ma. Właśnie wtedy, gdy przyszła do parku z panią Carew. Wreszcie pani Carew, u kresu cierpliwości, dygocąc z zimna, nieodwołalnie postanowiła wracać do domu. Zrozpaczona Pollyanna musiała usłuchać. Plany i spiski 101 A potem nadeszły przykre dla niej dni. To, co jej wydawało się prawie drugim potopem - a dla pani Carew było „zwykłym deszczem" - przyniosło ze sobą mgłę, chłód, ponure dni mżawki lub, co gorsza, nieprzerwanej ulewy; lecz gdy przypadkiem zdarzył się jakiś słoneczny dzień, Pollyanna natychmiast zrywała się i biegła do parku - niestety na próżno. Chłopiec nie pojawiał się. Była połowa listopada i nawet park przybrał ponury wygląd: liście z drzew opadły, ławki stały puste, a po stawie nic nie pływało. Pozostały wprawdzie wiewiórki i gołębie, a wróble nadal były zuchwałe, lecz karmienie ich nie sprawiało jej już takiej radości jak dawniej i budziło raczej smutek. Widok puszystego ogonka Sir Lan-celota przywoływał teraz bolesne wspomnienie chłopca, który nadał wiewiórce imię, a którego tu nie było. Pomyśleć tylko, że nawet się nie dowiedziałam, gdzie mieszka! - raz po raz żaliła się Pollyanna sama przed sobą, gdy dzień mijał za dniem. - To był Jamie... wiem, że to on! Teraz muszę czekać, aż wiosna nadejdzie i zrobi się tak ciepło, że będzie mógł wyjechać do parku. A wtedy może już mnie tu nie będzie. Ojej, ojej, a to na pewno był Jamie! Aż nagle pewnego ponurego popołudnia wydarzyła się rzecz niespodziewana. Przechodząc korytarzem górnego piętra Pollyanna usłyszała dolatujące z hal-lu na dole podniesione głosy, z których jeden należał do Mary, podczas gdy drugi... ten drugi mówił: - Ależ nie! Ja nie po prośbie. Puści mnie pani wreszcie? Muszę się widzieć z tą małą, z Pollyanna. Mam dla niej polecenie od... od sir Jamesa. No niechże ją pani tu ściągnie! 102 Plany i spiski Pollyanna krzyknęła z radości, odwróciła się i niemal sfrunęła ze schodów. - Lecę! Co się stało?! - wołała zadyszana podbiegając bliżej. - Czy Jamie cię przysłał? W podnieceniu rzuciła się do chłopca z wyciągniętymi ramionami, ale oburzona Mary powstrzymała ją ruchem ręki. - Panienko, panienko, czyżby panienka znała tego małego żebraka? Chłopiec zaczerwienił się z gniewu, ale nim zdążył coś powiedzieć, Pollyanna dzielnie stanęła w jego obronie. - Wcale nie żebrak! To jeden z moich najbliższych przyjaciół. Poza tym to on mnie odprowadził do domu, kiedy zabłądziłam - i znów zwróciła się do chłopca pytając niecierpliwie: - Co się stało? Czy to Jamie cię przysłał? - Tak, on. Ziąb go złapał miesiąc temu i od tego czasu nie wstaje. - Co go złapało? - zdumiała się Pollyanna. - Ziąb. Leży w łóżku. No, zachorował i chce się z tobą widzieć. Przyjdziesz? - Chory! Och, mój Boże! - zmartwiła się Pollyanna. - Już idę! Tylko włożę czapkę i palto. - Panienko! - Mary aż dech zaparło z oburzenia. - Czy pani Carew pozwoliła panience chodzić Bóg wie gdzie z obcym chłopcem? - Przecież to żaden obcy - protestowała Pollyanna. - Znam go od dawna i muszę pójść. Ja... - Co się tu dzieje? - lodowatym głosem zapytała pani Carew stając na progu salonu. - Co to za chłopiec, Pollyanno, i co tu robi? Dziewczynka odwróciła się gwałtownie. Plany i spiski 103 - Och, chyba mi pani pozwoli z nim pójść! - Dokąd znowu? - Odwiedzić mego brata, łaskawa pani - szybko wtrącił Jerry, wyraźnie usiłując być bardzo uprzejmy. - Ona dla niego to jakby rodzaj duchowego pokarmu: nie da mi spokoju, dopóki jej nie przyprowadzę - ręką wskazywał na Pollyannę. -Tylko o tym myśli, żeby ją zobaczyć. - Pozwoli mi pani, prawda? - prosiła Pollyanna. Pani Carew zmarszczyła brwi. - Puścić z tym chłopcem... ciebie? Nie, w żadnym razie! Chyba oszalałaś myśląc, że się zgodzę. - Ale ja bym chciała, żeby pani też poszła z nami - zaczęła Pollyanna. - Ja? Nie pleć głupstw! To niemożliwe. Daj temu chłopcu parę groszy, jeżeli chcesz, ale... - Dziękuję pani, nie przyszedłem po jałmużnę -z błyszczącymi z gniewu oczami rzekł Jerry - tylko po nią. - Proszę pani, przecież to jest Jerry... Jerry Mur-phy, który mnie przyprowadził do domu, kiedy zabłądziłam - nie poddawała się Pollyanna. - Teraz to już chyba mi pani pozwoli. Pani Carew zaprzeczyła ruchem głowy. - Nie ma o czym mówić, Pollyanno - dodała. - Ale on powiada, że Jam... ten drugi chłopiec jest chory i chce mnie widzieć. - Nic na to nie poradzę. - Ja go dobrze znam. Naprawdę. Czyta dużo książek. Bardzo ładnych książek, o lordach, rycerzach i wytwornych damach, karmi ptaki i wiewiórki, nadaje im piękne imiona. Jest kaleką, nie może chodzić, bardzo często nie ma co do ust włożyć - ciężko 104 Plany i spiski Plany i spiski 105 dysząc ze wzruszenia tłumaczyła Pollyanna. - Od roku już gra w moją grę i wcale o tym nie wiedział. A gra bez ustanku i o wiele lepiej, niż ja potrafię. Od tylu dni na niego czatuję i nic. Naprawdę, proszę pani, ja muszę się z nim zobaczyć - niemal łkała - nie mogę go znów stracić z oczu! Pani Carew zarumieniła się z gniewu. - Pollyanno, to zupełny nonsens! Zdumiewasz mnie! Dziwię się, że nastajesz na coś, czego nie aprobuję, jak wiesz. Nie mogę ci pozwolić, żebyś poszła z tym chłopcem. I proszę cię, ani słowa więcej! Pollyanna przybrała całkiem nową postawę, śmiało uniosła głowę i spoglądając na panią Carew na wpół z przerażeniem i na wpół z egzaltacją, oświadczyła stanowczo, choć drżącym głosem: - Jak tak, to powiem. Nie chciałam nic mówić, dopóki nie nabiorę pewności. Wolałam, żeby pani go wpierw zobaczyła. Teraz jednak muszę powiedzieć; możemy go już potem nie odnaleźć. Myślę, proszę pani, że to jest Jamie. - Jamie! Chyba nie mój Jamie! - pani Carew była blada jak ściana. - Tak, on. - To niemożliwe! - Niech pani posłucha: na imię ma Jamie, a swego nazwiska nie zna. Ojca stracił, gdy miał sześć lat, matki nie pamięta. Przypuszcza, że teraz ma dwanaście lat. Ci ludzie przygarnęli go po śmierci ojca, który był dziwakiem i nie zdradził im swego nazwiska i... Pani Carew powstrzymała ją gestem. Zbladła jeszcze bardziej, ale oczy jej pałały nadzieją. - Jedziemy tam zaraz - powiedziała. - Mary, każ Perkinsowi zajechać. Pollyanno, bierz kapelusz i płaszcz, a ty, chłopcze, zaczekaj tu. Za chwilę będziemy gotowe - i wbiegła na schody. Jerry głośno wciągnął powietrze. - A to heca - mruknął pod nosem. - O rany! Pojedziemy samochodem! Ale fajnie! Ho, ho, co też sir James na to powie. W „Alei Murphych" 107 majestatycznym pomrukiem, który wydaje się cechować wszystkie luksusowe limuzyny, samochód pani Carew jechał w dół Com-monwealth Avenue i dalej ulicą Arlington ku Char-lesa, wioząc rozpromienioną dziewczynkę i bladą, milczącą kobietę. Obok kierowcy, całkiem wyraźnie nie pochwalającego tej eskapady, siedział niezwykle dumny i nieznośnie ważny Jerry Murphy i wskazywał drogę. Kiedy samochód zatrzymał się przed odrapanymi drzwiami w wąskiej, brudnej ulicy, Jerry wyskoczył i zabawnie naśladując pompatyczność lokajów, których nieraz właśnie w takich okazjach widywał, otworzył drzwiczki samochodu i nieruchomy, wyprostowany, czekał, aż panie wysiądą. Pollyanna wyskoczyła natychmiast i szeroko otwarła oczy zdumiona i przygnębiona tym, co zobaczyła. Za nią wyłoniła się pani Carew i wyraźnie drgnęła ujrzawszy ów brud i nędzę, przyodziane w łachmany dzieci, które z krzykiem wybiegły z ponurych czynszowych kamienic i w jednej chwili otoczyły samochód. Jerry gniewnie zamachał rękami. - Jazda stąd! - wrzasnął na ten pstry tłum. -Patrzcie, cyrku im się zachciało! Zjeżdżajcie! Ale migiem! Musimy przecież wejść. Jamie ma gości. Pani Carew znów się wzdrygnęła i położyła drżącą dłoń na ramieniu chłopca. - Nie... tutaj... - cofnęła się o krok. Ale Jerry nie słyszał. Puściwszy w ruch pięści i łokcie torował drogę swoim podopiecznym, toteż nie zdążyła się nawet zorientować, kiedy znalazła się obok niego i Pollyanny u stóp rozchybotanych schodów w ponurej sieni. Wtedy raz jeszcze wyciągnęła przed siebie drżącą rękę. - Czekajcie! - rozkazała ochrypłym głosem. -Niech żadne z was nawet jednym słowem nie napomknie, że... że on może być chłopcem, którego szukam. Muszę mu się wprzód przyjrzeć i wypytać o wszystko. - Oczywiście! - zgodziła się Pollyanna. - Słusznie! Jestem za tym - skinął głową Jerry. -Ja zaraz muszę lecieć i nie będę zawadzał. Ostrożnie idźcie po schodach, bą są dziurawe, bestie, a i dzieciaki na nich często kimają, jak się da. Winda dziś nie działa - zażartował. - Musimy się pchać aż na samą górę. Pani Carew istotnie natknęła się na popękane deski, skrzypiące i groźnie uginające się pod jej drżącymi stopami, i na dwuletniego malca bawiącego się blaszaną puszką, którą wlókł na sznurku w górę i w dół drugiego piętra. Zza wszystkich drzwi po obu stronach klatki, uchylanych śmiało lub lękliwie, niezmiennie wyglądały albo rozczochrane ko- 108 W „Alei Murphycfa" biety, albo umorusane dzieci. Gdzieś żałośnie płakał jakiś malec. Na trzecim i ostatnim piętrze Jerry zatrzymał się przed zamkniętymi drzwiami. - Zastanawiam się, co też powie sir James na widok tego cennego bagażu, który mu przywożę -szepnął ochrypłym głosem. - Co matka zrobi, to wiem: popłacze się widząc, jak Jamie szaleje z radości - i otworzył szeroko drzwi, wołając wesoło: - Oto i my! Przyjechaliśmy samochodem! No i co ty na to, sir Jamesie?! Mały pokoik, zimny, ponury i żałośnie pusty, sprawiał wyjątkowo schludne wrażenie. Nie było tu ani rozczochranych głów, ani gapiących się dzieci, zapachów whisky, kapusty czy nie domytego ciała. Stały w nim dwa łóżka, trzy rozklekotane krzesła, stół zbity ze skrzynek i piec z migocącym w nim słabym ogniem, który na pewno nie mógł ogrzać nawet tego pokoiczku. Na jednym z łóżek leżał chłopiec z wypiekami na twarzy i oczami rozpalonymi gorączką. Przy nim siedziała chuda, blada kobieta, przygarbiona, z reumatycznie powykręcanymi kończynami. Pani Carew weszła do pokoju i, chcąc się opanować, przystanęła na chwilę plecami oparta o ścianę. Pollyanna zaś z lekkim okrzykiem wysunęła się naprzód, gdy Jerry rzuciwszy przepraszająco: „Muszę już lecieć, do widzenia!" wybiegł z pokoju. - Och, Jamie, tak się cieszę, że się odnalazłeś! -wołała Pollyanna. - Nawet nie wiesz, jak cię szukałam i szukałam każdego dnia. Ale martwię się, że jesteś chory! W „Alei Murphych" 109 Twarz chłopca rozpogodziła się w uśmiechu; wyciągnął do Pollyanny wychudłą, białą, bezkrwistą rękę. - Ja się nie martwię... jestem szczęśliwy - znacząco podkreślił ostatnie słowo - bo dzięki temu mogę cię znów zobaczyć. A poza tym już mi lepiej. Wiesz, mummi, to ta dziewczynka, która mi powiedziała o grze w zadowolenie, a mummi też teraz w nią gra - triumfował zwracając się do Pollyanny. - Z początku płakała z tego bólu w plecach, który nie daje jej pracować, ale kiedy zrobiło mi się gorzej, zaczęła się cieszyć, że nie może iść do pracy, bo zostanie przy mnie. W tym momencie pani Carew szybko przysunęła się bliżej; wzrok na wpół lękliwy, na wpół tęskny wbiła w twarz chorego chłopca. - To pani Carew. Przyjechała ze mną, żeby cię odwiedzić - drżącym głosem wyjaśniła Pollyanna. Tymczasem drobna, przygarbiona kobieta z trudem wstała z krzesła i podsunęła je pani Carew, która przyjęła ofiarowane jej miejsce nawet na nią nie spojrzawszy. Przez cały czas usilnie wpatrywała się w chorego. - Na imię ci... Jamie? - zapytała z widocznym trudem. - Tak, psze pani - jasnym, szczerym wzrokiem patrzył jej w oczy. - A jak masz na nazwisko? - Nie wiem. - To nie pani syn? - pani Carew po raz pierwszy zwróciła się do kobiety, która wciąż stała przy łóżku. - Nie, proszę pani. 108 W „Alei Murphych" biety, albo umorusane dzieci. Gdzieś żałośnie płakał jakiś malec. Na trzecim i ostatnim piętrze Jerry zatrzymał się przed zamkniętymi drzwiami. - Zastanawiam się, co też powie sir James na widok tego cennego bagażu, który mu przywożę -szepnął ochrypłym głosem. - Co matka zrobi, to wiem: popłacze się widząc, jak Jamie szaleje z radości - i otworzył szeroko drzwi, wołając wesoło: - Oto i my! Przyjechaliśmy samochodem! No i co ty na to, sir Jamesie?! Mały pokoik, zimny, ponury i żałośnie pusty, sprawiał wyjątkowo schludne wrażenie. Nie było tu ani rozczochranych głów, ani gapiących się dzieci, zapachów whisky, kapusty czy nie domytego ciała. Stały w nim dwa łóżka, trzy rozklekotane krzesła, stół zbity ze skrzynek i piec z migocącym w nim słabym ogniem, który na pewno nie mógł ogrzać nawet tego pokoiczku. Na jednym z łóżek leżał chłopiec z wypiekami na twarzy i oczami rozpalonymi gorączką. Przy nim siedziała chuda, blada kobieta, przygarbiona, z reumatycznie powykręcanymi kończynami. Pani Carew weszła do pokoju i, chcąc się opanować, przystanęła na chwilę plecami oparta o ścianę. Pollyanna zaś z lekkim okrzykiem wysunęła się naprzód, gdy Jerry rzuciwszy przepraszająco: „Muszę już lecieć, do widzenia!" wybiegł z pokoju. - Och, Jamie, tak się cieszę, że się odnalazłeś! -wołała Pollyanna. - Nawet nie wiesz, jak cię szukałam i szukałam każdego dnia. Ale martwię się, że jesteś chory! W „Alei Murphych" 109 Twarz chłopca rozpogodziła się w uśmiechu; wyciągnął do Pollyanny wychudłą, białą, bezkrwistą rękę. - Ja się nie martwię... jestem szczęśliwy - znacząco podkreślił ostatnie słowo - bo dzięki temu mogę cię znów zobaczyć. A poza tym już mi lepiej. Wiesz, mummi, to ta dziewczynka, która mi powiedziała o grze w zadowolenie, a mummi też teraz w nią gra - triumfował zwracając się do Pollyanny. - Z początku płakała z tego bólu w plecach, który nie daje jej pracować, ale kiedy zrobiło mi się gorzej, zaczęła się cieszyć, że nie może iść do pracy, bo zostanie przy mnie. W tym momencie pani Carew szybko przysunęła się bliżej; wzrok na wpół lękliwy, na wpół tęskny wbiła w twarz chorego chłopca. - To pani Carew. Przyjechała ze mną, żeby cię odwiedzić - drżącym głosem wyjaśniła Pollyanna. Tymczasem drobna, przygarbiona kobieta z trudem wstała z krzesła i podsunęła je pani Carew, która przyjęła ofiarowane jej miejsce nawet na nią nie spojrzawszy. Przez cały czas usilnie wpatrywała się w chorego. - Na imię ci... Jamie? - zapytała z widocznym trudem. - Tak, psze pani - jasnym, szczerym wzrokiem patrzył jej w oczy. - A jak masz na nazwisko? - Nie wiem. - To nie pani syn? - pani Carew po raz pierwszy zwróciła się do kobiety, która wciąż stała przy łóżku. - Nie, proszę pani. 110 W „Alei Murphych" - I pani nie zna jego nazwiska? - Nie, nigdy nie znałam. Z gestem rozpaczy pani Carew znów odwróciła się do chłopca. - Pomyśl... pomyśl dobrze... czy niczego więcej nie pamiętasz z twego imienia i nazwiska, tylko „Jamie"? Chłopiec przecząco potrząsnął głową. Jego wzrok wyrażał zaskoczenie. - Nie, niczego. - Czy nie masz nic, co należało do twego ojca i nosiłoby jego nazwisko? - Nie pozostawił nic, co warto było zachować, chyba tylko te książki - wtrąciła się pani Murphy. - Tu są. Może chce pani na nie spojrzeć - wskazała na szereg zniszczonych książek, które stały na półce przy przeciwległej ścianie. A potem, całkiem wyraźnie nie panując nad ciekawością, zapytała: - Czy pani go znała? - Sama nie wiem - zduszonym głosem wyszeptała pani Carew wstając i podchodząc do półki z książkami. Nie było ich wiele, może dziesięć, dwanaście. Tom dramatów Szekspira, dwie powieści Waltera Scotta - „Ivanhoe" i mocno sfatygowane wydanie „Pani jeziora", jednotomowy wybór poezji Tennysona*, już pozbawiony okładki, rozlatujący się egzemplarz „Małego lorda" i dwie, trzy książki z historii starożytnej i średniowiecznej. I choć pani Carew uważnie je przekartkowała i obejrzała, nie znalazła w nich niczego, co by ją naprowadziło na jakikolwiek * Alfred Tennyson (1809-1892) - wybitny poeta angielski. W „Alei Murphych" lll ślad. Ciężko westchnąwszy wróciła do chłopca i kobiety, którzy przyglądali się jej zaskoczeni i zdziwieni. - Chciałabym, abyście mi opowiedzieli... oboje... wszystko o sobie - rzekła łamiącym się głosem siadając znów na krześle przy łóżku. To, co powiedzieli, prawie nie odbiegało od tego, co Jamie opowiedział Pollyannie w parku. Mimo dociekliwych pytań pani Carew, prawie nic nowego nie wnieśli. Kiedy skończyli, Jamie, z niepokojem i nadzieją wpatrując się w panią Carew, zapytał: - Czy pani znała mojego ojca? - w jego głosie wyczuwało się błaganie. Pani Carew zamknęła oczy i przycisnęła dłoń do czoła. - Nie wiem - odparła - ale chyba nie. Pollyanna, rozczarowana, aż krzyknęła boleśnie, ale natychmiast pohamowała się pod ostrzegawczym spojrzeniem pani Carew. I z nowym przerażeniem rozejrzała się po małym pokoiku. Jamie odwróciwszy zdumiony wzrok od pani Carew przypomniał sobie nagle o obowiązkach gospodarza. - Jakaś ty dobra, że przyszłaś! - rzekł z wdzięcznością do Pollyanny. - Co z Sir Lancelotem? Czy chodzisz go karmić? A gdy dziewczynka nie odpowiedziała od razu, ciągnął dalej wodząc spojrzeniem od niej do mocno przywiędłego już goździka, który stał w nadtłuczo-nej butelce: - Widziałaś mój kwiatek? Jerry go znalazł. Ktoś upuścił, a on go podniósł. Powiedz, czy nie ładny? Jeszcze trochę pachnie. 112 W „Alei Murphych" Ale Pollyanna jakby nie słyszała. Szeroko rozwartymi oczami ciągle przyglądała się pokojowi, nerwowo rozwierając i zaciskając palce. - Nie rozumiem, Jamie, jak ty w ogóle potrafisz tu grać w tę grę - wyjąkała. - Że też można żyć w tak okropnych warunkach! - dreszcz nią wstrząsnął. - Gadanie! - zuchowato odparł Jamie. - Poszła-byś zobaczyć, jak jest u Pikesów na dole. O całe niebo gorzej! Nie masz pojęcia, jak tu bywa ładnie. W pogodny dzień prawie zawsze słońce nam świeci przez dwie godziny o tam, na stopniach schodów. A gdybyś podeszła bliżej, zobaczyłabyś kawał nieba. Żebyśmy tylko mogli tu zostać! Bo widzisz, musimy się wynieść. I to nas tak martwi. - Wynieść? - Tak. Zalegamy z komornem. Mummi jest chora i jej zarobki się urwały. - Choć uśmiechał się dziarsko i wesoło, głos mu zadrżał. - Pani Dolan, ta co mieszka na parterze i przechowuje mój fotel, pomagała nam przez ten tydzień. Ale przecież nie może ciągle nam pomagać, będziemy się więc musieli wyprowadzić, jeżeli Jerry nic nie wymyśli albo jakiś cud się nie stanie! - Czy my nie możemy... - zaczęła Pollyanna i urwała. Pani Carew podniosła się bowiem raptownie i powiedziała szybko: - Chodź, Pollyanno - czas już na nas - i odwróciwszy się do schorowanej kobiety powiedziała ściszonym gosem: - Nie będziecie musieli się wyprowadzić. Zaraz przyślę wam pieniądze i żywność. Polecę też was jednej z organizacji dobroczynnych, którą wspieram, a oni... - Urwała nagle na widok zmiany, W „Alei Murphych" 113 jaka zaszła w tej przygarbionej, chudej kobiecie, która nagle wyprostowała się niemal na całą wysokość. Policzki jej płonęły rumieńcem, oczy pałały. - Dziękuję pani, ale nie - powiedziała drżącym głosem, lecz z dumą. - Jesteśmy biedni, to prawda, z datków jednak nie będziemy korzystali. - Nonsens! - ostrym tonem wykrzyknęła pani Carew. - Przecież pozwalacie kobiecie z dołu pomagać sobie. Ten chłopiec sam to powiedział. - Tak, ale to nie jest żadna dobroczynność - drżącym głosem upierała się kobieta. - Pani Dolan to moja przyjaciółka. Wie, że ja jej też się odpłacę dobrym uczynkiem, jak już to raz zrobiłam. Pomoc od przyjaciół to nie datek. Oni robią to z troski o nas i na tym polega cała różnica. Nie zawsze byliśmy aż tak ubodzy i dlatego to nas jeszcze bardziej boli. Dziękuję pani, ale nie możemy przyjąć pieniędzy. Pani Carew gniewnie zmarszczyła brwi. Była to dla niej najbardziej męcząca i denerwująca godzina. Nigdy nie odznaczała się cierpliwością, ale teraz znalazła się niemal u kresu sił fizycznych. - Dobrze więc, jak pani się podoba - oznajmiła chłodno, potem zaś trochę zirytowanym tonem dodała: - Ale dlaczego nie poszła pani do gospodarza i nie zażądała, aby doprowadził ten pokój do jakiego takiego porządku? Przecież macie prawo do czegoś więcej niż do okien z dziurami w szybach pozatykanymi papierem i szmatami! A te schody, po których tu weszłam, są wręcz niebezpieczne. Pani Murphy westchnęła onieśmielona. Zgarbiła się, zmalała, znów była bezradną, zgnębioną przez życie kobietą. - Próbowaliśmy już reklamować, ale zawsze bez 8. Pollyanna dorasta 114 W „Alei Murphych" W „Alei Murphych" 11S skutku. Nigdy nie widujemy właściciela, tylko administratora, a ten mówi, że czynsze są za niskie, żeby można było coś reperować! - Nonsens! - warknęła pani Carew z całą gwałtownością kobiety, która nareszcie znalazła ujście dla swego rozdrażnienia. - To bezwstydne! Więcej nawet, to jawne łamanie przepisów... Te schody świadczą o tym na pewno. Przypilnuję, aby tego pana nauczono rozumu. Jak się nazywa administrator i do kogo należy ten uroczy budynek? - Nie znam nazwiska właściciela; administratorem jest pan Dodge. - Dodge! - pani Carew odwróciła się gwałtownie, z dziwnym wyrazem twarzy. - Myśli pani o Henrym Dodge'u? - Tak, proszę pani, na imię mu Henry. Gorąca fala krwi napłynęła na policzki pani Carew, a potem cofnęła się ustępując kredowej bladości. - Dobrze, dopilnuję tego - wyszeptała zduszonym głosem odwracając się do wyjścia. - Chodź, Pollyanno, musimy już iść - powiedziała. Pollyanna ze łzami w oczach żegnała się z chorym chłopcem. - Ja przyjdę, wrócę niebawem - obiecywała idąc ku wyjściu za panią Carew. Dopiero gdy miały już za sobą niepewne schody, przeszły przez tłum z ożywieniem gadających i gestykulujących mężczyzn, kobiet i dzieci, który otaczał nachmurzonego Perkinsa i samochód, Pollyanna podjęła rozmowę. - Proszę, niech pani uzna go za Jamiego, bardzo panią proszę. Dla niego tak by było dobrze, gdyby to był naprawdę Jamie. - Ale to nie jest Jamie. - Czy pani jest tego pewna? Przez chwilę panowało milczenie, a potem pani Carew ukryła twarz w dłoniach i wykrztusiła z trudem: - Nie, nie jestem wcale tego pewna i na tym polega cały dramat. Nie sądzę, że to on; prawie jestem o tym przekonana. Ale, kto wie... i to właśnie mnie zabija. - Czy nie może więc pani wyobrazić sobie, że to Jamie - błagała Pollyanna - i udawać, że to on? Wtedy zabrałaby go pani do domu i... Pani Carew gwałtownym ruchem odwróciła się ku niej. - Wziąć tego chłopca do moego domu, jeżeli to nie Jamie? Nigdy w życiu! Nie potrafiłabym! - Ale jeżeli pani może jemu pomóc, to chyba będzie pani szczęśliwa, że pomaga komuś takiemu, jak ten Jamie - drżącym głosem nalegała Pollyanna. -A jeżeli pani Jamie jest także biedny i chory, czy nie chciałaby pani, żeby go ktoś wziął do siebie, pocieszył i... - Przestań już, przestań - jęknęła pani Carew pochylając głowę w przystępie rozpaczy. - Kiedy pomyślę, że nasz Jamie żyje być może w podobnych warunkach... - i rozpłakała się na dobre. - Właśnie o tym myślałam, właśnie o tym - triumfująco powtarzała podniecona Pollyanna. - Czy pani tego nie widzi? Jeżeli to jest Jamie, to go pani weźmie, a jeżeli nim nie jest, to biorąc tego drugiego nie wyrządzi mu pani tym żadnej krzywdy i tylko zrobi dobry uczynek, bo on będzie taki szczęśliwy... taki szczęśliwy. A kiedy z czasem odnajdzie się 116 W „Alei Murphych" prawdziwy Jamie, nic pani nie straci, bo uszczęśliwi dwóch małych chłopców, zamiast jednego i... Pani Carew znów jej przerwała. - Dosyć, daj już spokój. Muszę się zastanowić, muszę się zastanowić. Pollyanna ze łzami w oczach oparła się na poduszkach samochodu. Z wyraźnym wysiłkiem milczała całą minutę, a potem słowa same, niepowstrzymanym potokiem popłynęły z jej ust: - Jak tam strasznie wyglądało, okropnie! Chciałabym, aby ten właściciel domu musiał mieszkać w takich warunkach. Ciekawa jestem, czy znalazłby coś, z czego mógłby się cieszyć! Pani Carew nagle wyprostowała się. W jej twarzy zaszła zdumiewająca zmiana. Jakby z błaganiem wyciągnęła rękę ku Pollyannie. - Przestań! - krzyknęła. - Może... ona nie wiedziała. Może nie wiedziała. Z pewnością... że ma taki dom. Ale teraz to się załatwi... to się załatwi! - Ona? Czy właścicielem tego domu jest kobieta? I pani ją zna? Zna też pani tego administratora? - Tak - pani Carew przygryzła wargi. - Znam ją i jej administratora. - Och, jak to dobrze. Teraz wszystko się załatwi. - Oczywiście. Będzie... lepiej - z głębokim przekonaniem oznajmiła pani Carew, gdy samochód już zajeżdżał przed dom. Pani Carew wiedziała, co mówi. Znacznie* lepiej, niż chciałaby dać do zrozumienia Pollyannie. Tego wieczoru, nim położyła się spać, skreśliła list do Henry'ego Dodge'a wzywając go na natychmiastową naradę w sprawie niezwłocznego remontu i zmian w domu, który do niej należał. W liście tym zamie- W „Alei Murphych" 117 ściła wiele przykrych uwag na temat „okien pozatykanych szmatami" i „rozchwianych schodów , uwag, które były powodem, iż Henry Dodge czytając je marszczył się gniewnie i mruknął przez zęby parę przekleństw, choć jednocześnie jakby pobladł przerażony. a nieś porawszy się z problemem napraw, pani Carew powiedziała sobie, że spełniła swój obowiązek i że sprawę uważa za zamkniętą. Zapomni 0 niej. Chłopiec nie był jej zaginionym siostrzeńcem, nie mógł nim być. Ten nieuk, kaleka - synem jej siostry?! Niemożliwe! Wymaże tę myśl z pamięci. Ale tu właśnie natknęła się na przeszkodę nie do przebycia: nie mogła zapomnieć. Ciągle miała przed oczami ów mały, pusty pokoik i smutną, zadumaną twarz chłopca. Ciągle brzmiało jej w uszach pytanie Pollyanny: „A jeżeli to jest Jamie?!" I ciągle też była Pollyanna, bo chociaż pani Carew zdołała okiełznać język Pollyanny, położyć kres prośbom i pytaniom, to jednak nie znajdowała ucieczki przed jej błagalnym 1 pełnym wyrzutu spojrzeniem. Dwa razy jeszcze wiedziona rozpaczą jeździła, by zobaczyć chłopca, za każdym razem mówiąc sobie, że ta wizyta jest po to, by się utwierdzić w przekonaniu, iż ów Jamie to nie ten, którego szukała. Ale chociaż będąc przy nim wmawiała sobie, że jest zupełnie pewna, to z dala od niego znowu powracały Panią Carew spotyka niespodzianka 119 wątpliwości. Wreszcie, zdesperowana, napisała do siostry przedstawiając jej całą sprawę. Me miałam zamiaru donosić Ci o tym - pisała po przedstawieniu całego zdarzenia. - Myślałam, że lepiej Cię nie dręczyć, nie budzić złudnych nadziei. Jestem pewna, że to nie on-a przecież, nawet gdy to piszę, czuję, że nie jestem tego pewna. Dlatego chcę, żebyś przyjechała. Musisz go zobaczyć. Zastanawiam się, co Ty powiesz! Naszego Jamiego widzieliśmy po raz ostatni, gdy miał cztery latka, teraz miałby dwanaście. Ten chłopiec, jak sądzę, ma też tyle (on sam nie wie, w jakim jest wieku). Jego oczy i włosy mają kolor oczu i włosów Jamiego. Jest kaleką, ale to wynik upadku sześć lat temu. Kalectwo pogłębiło się po drugim upadku w cztery lata później. Wyglądu jego ojca nikt nie potrafi dokładnie opisać; ale to, czego się dowiedziałam, nie przemawia ani za, ani przeciw temu, że mógł to być mąż naszej biednej Doris. Mówiono nań „profesor"; był wielkim dziwakiem i. nie posiadał chyba nic prócz paru książek. To może o czymś świadczyć, a może i nie. John Kent z pewnością był zawsze dziwakiem, a z usposobienia - Cyganem. Nie pamiętam, czy lubił książki. Wiesz coś o tym? A tytuł „profesora", jeżeli chciał, mógł łatwo przybrać lub mogli mu go nadać ludzie. Gdy zaś mowa o chłopcu... to nie wiem. Nie wiem, mam nadzieję, że Ty jednak będziesz wiedziała! Twoja zdjęta niepokojem siostra Ruth Delia przyjechała natychmiast i natychmiast też poszła zobaczyć chłopca, ale i ona nie była pewna. 120 Tak jak siostra, przypuszczała, że to chyba nie Jamie, ale kto wie, może mimo wszystko on? Jednakże - podobnie jak Pollyanna - uważała, że istnieje całkiem zadowalające wyjście z tej sytuacji. - Dlaczego nie miałabyś wziąć go do siebie? - zapytała siostrę. - Przecież możesz go adoptować. Dla niego byłoby to zbawienne, biedaczyna, i... Lecz pani Carew drgnęła na samą myśl i nie pozwoliła siostrze dokończyć zdania. - Nie, nie i po stokroć nie! Po prostu nie mogę! -jęknęła. - Ja chcę, żeby to był mój Jamie albo żaden. Delia westchnęła, zrezygnowała z dalszej namowy i wróciła do swojej pracy. Ale jeżeli pani Carew uważała, że na tym cała sprawa się skończy, to znów się myliła, bo w dalszym ciągu jej dnie były pełne niepokoju, a noce albo bezsenne, albo wypełnione snami, w których męczyła ją niepewność. W dodatku z Pollyanna też niełatwo było wytrzymać. Bo i ona nad czymś łamała sobie głowę. Dręczył ją niepokój i moc pytań. Po raz pierwszy w życiu stanęła oko w oko z prawdziwą biedą. Poznała ludzi głodujących, obdartych, gnieżdżących się w ciemnych, brudnych, małych izdebkach. Jej pierwszym odruchem było oczywiście pomóc. Razem z panią Carew dwukrotnie jeszcze odwiedziła Jamiego i oczywiście bardzo ucieszyła się z pewnej poprawy jego warunków mieszkaniowych, potem gdy „ten Dodge zadbał o to". Ale dla Pollyanny była to przysłowiowa kropla w morzu. Pozostawali przecież jeszcze inni chorowicie wyglądający mężczyźni, nieszczęśliwe kobiety i dzieci w łachmanach bawiące Panią Carew spotyka niespodzianka 121 się na ulicy - sąsiedzi Jamiego. Z ufnością spodziewała się, że pani Carew i im pomoże. - Co ty mówisz, Pollyanno?! - wykrzyknęła pani Carew, gdy dowiedziała się o nadziejach dziewczynki. - Chciałabyś, abym na całej ulicy kazała przeprowadzić remonty, wyreperować schody, odmalować i wytapetować mieszkania? Może masz jeszcze jakieś życzenia?! - Och tak, całą masę - radośnie westchnęła Pollyanna. - Tyle im rzeczy potrzeba... wszystkim. A jak się ucieszą, gdy je dostaną! Chciałabym być bogata, żebym sama im mogła pomóc, ale będę się prawie tak samo cieszyć, kiedy pani im to da. Pani Carew ze zdumienia aż głośno wciągnęła oddech. Nie tracąc ani chwili, a będąc już u kresu cierpliwości - wyjaśniła Pollyannie, że nie zamierza niczego więcej zrobić dla mieszkańców „Alei Murphych"; nie widzi nawet powodu, dla którego miałaby to robić. I chyba nikt się tego po niej nie spodziewa. Była nawet bardzo wspaniałomyślna, każdy to chyba przyzna, doprowadzając do porządku dom, w którym mieszka Jamie i jego opiekunowie (nie uważała za konieczne powiedzieć, że owa kamienica należy do niej). Szczegółowo wytłumaczyła Pollyannie, że istnieją pewne organizacje dobroczynne, liczne i sprawnie działające, których obowiązkiem jest pomagać wszystkim zasługującym na to biedakom, i że te organizacje ona szczodrze wspiera. Ale i to nie przekonało Pollyanny. - Nie rozumiem - argumentowała - dlaczego miałoby być lepiej, a nawet przyjemniej czynić coś w czyimś, a nie własnym imieniu. Wolałabym sama 122 Panią Carew spotyka niespodzianka dać Jamiemu ładną książkę niż liczyć na to, że dostanie ją od jakiegoś stowarzyszenia. Wiem także, że i on wolałby ją otrzymać wprost ode mnie. - To zupełnie możliwe - z lekkim znudzeniem odparła pani Carew - ale możliwe też, że nie wyszłoby to mu na dobre, bo jakaś powołana do tego organizacja z pewnością wybrałaby mu odpowiedniejszą lekturę. Rozprawiała dalej o tym, czego zresztą Pollyanna zupełnie nie rozumiała, a więc o „popieraniu żebractwa", „szkodliwości nieodpowiednich darów" i „zgubnym skutku niezorganizowanej dobroczynności". - Poza tym - dodała w odpowiedzi na wciąż jeszcze zakłopotany i zmartwiony wyraz twarzy Pollyan-ny - bardzo prawdopodobne, że ci ludzie nie przyjęliby mojej pomocy. Pamiętasz przecież, że pani Murphy ode mnie nie chciała ani żywności, ani odzieży, choć nie ma takich zastrzeżeń w stosunku do sąsiadów z pierwszego piętra. - Tak, pamiętam - Pollyanna westchnęła i odwróciła się. - Ja czegoś tu nie pojmuję. Ale to chyba niesprawiedliwe, że my mamy wszystko, tyle pięknych rzeczy, a oni prawie nic. Z każdym następnym dniem to uczucie w niej raczej rosło, niż malało, a pytania, jakie w związku z tym zadawała, i komentarze pogłębiały jeszcze niepokój pani Carew. Nawet gra, mimo wysiłków Pollyanny, by znaleźć jakiś powód, tym razem prawie całkiem zawiodła. - Nie wiem, co by w przypadku tej biedy dało się wymyślić. Z czego by się cieszyć. Oczywiście, możemy być radzi, że nie jesteśmy tak ubodzy jak oni, Panią Carew spotyka niespodzianka 123 ale ledwie zacznę się z tego cieszyć, zaraz martwię się ich ubóstwem. Powtarzała to uparcie przede wszystkim pani Carew, która - wciąż dręczona wątpliwościami, czy ten Jamie to jej Jamie, czy nie - stawała się coraz bardziej niespokojna i nieszczęśliwa. Sprawę pogarszało jeszcze zbliżające się Boże Narodzenie. Świąteczny nastrój, który panował teraz już wszędzie, sprawiał jej tylko ból, przywodząc na myśl pustą, dziecięcą pończoszkę... pończoszkę, którą zawiesić mógł jej Jamie. Wreszcie na tydzień przed świętami stoczyła ostatnią, jak się jej wydawało, walkę ze sobą. Zdecydowanym tonem, choć bez prawdziwej radości na twarzy, wydała zwięzłe rozkazy pokojówce i przywołała Pollyannę. - Posłuchaj - zaczęła prawie szorstko - postanowiłam wziąć tego chłopca. Samochód zaraz zajedzie i udam się po niego. Mogę cię zabrać, jeżeli chcesz. Twarzyczka Pollyanny rozjaśniła się z radości. - Och, jakże się cieszę! - wyszeptała. - Tak się cieszę, że aż mi się płakać chce. Dlaczego, proszę pani, zawsze chce nam się płakać, kiedy jesteśmy szczęśliwi? - Nie wiem, Pollyanno - odparła pani Carew zajęta jakąś inną myślą. Na jej twarzy nie znać było żadnej radości. Znalazłszy się w małym, jednoizbowym mieszkaniu u pani Murphy, pani Carew z miejsca wyjaśniła, co ją tu sprowadza. W paru krótkich zdaniach opowiedziała o zaginionym siostrzeńcu i o swoich pierwotnych nadziejach, że może nim być Jamie. Nie ukrywała jednak wątpliwości, ale oświadczyła, że 124 Panią Carew spotyka niespodzianka chce go wziąć do siebie i zaopiekować się nim. Następnie, nieco już zniecierpliwiona, powiedziała, jakie ma w stosunku do niego plany. Pani Murphy stała u stóp łóżka i słuchała tego lekko popłakując. W drugim końcu pokoju Jerry Murphy, wytrzeszczywszy oczy ze zdziwienia, od czasu do czasu wydawał okrzyki: „A to ci dopiero! Kto by to powiedział?", zaś Jamie w łóżku słuchał początkowo niby ktoś, przed kim nagle uchyliły się drzwi do raju, lecz w miarę jak pani Carew mówiła, oczy jego nabierały innego wyrazu. Z wolna, bardzo powoli powieki mu opadły i odwrócił głowę. Kiedy pani Carew umilkła, zapadła długa cisza. Wreszcie Jamie odezwał się odwróciwszy twarz od ściany. Był blady, w oczach miał łzy. - Dziękuję pani - rzekł po prostu - ale nie mogę. - Nie możesz... czego? - wykrzyknęła pani Carew, jakby własnym uszom nie wierząc. - Jamie! - szepnęła Pollyanna. - Co cię znów ugryzło? - Jerry z gniewną miną szybko wystąpił naprzód. - Nie widzisz własnego szczęścia czy co? - Widzę, ale nie mogę stąd odejść - powtórzył chłopiec. - Ależ, Jamie, pomyśl, co to dla ciebie oznacza! -drżącym głosem powiedziała pani Murphy wciąż stojąc u stóp łóżka. - Właśnie że my... myślę - załkał Jamie. - Nie przypuszczasz chyba, że nie wiem, czego się wyrzekam? - I ze łzami w oczach zwrócił się do pani Carew. - Nie mogę - wyjąkał. - Nie mogę pozwolić, żeby pani zrobiła to tylko dla mnie. Co innego, gdyby pani na tym zależało. Ale pani nie zależy... tak na- Panią Carew spotyka niespodzianka 125 prawdę. Pani wcale nie chce mnie... nie mnie, tylko żeby to był Jamie, prawdziwy, a pani wątpi, że ja mogę nim być. Czytam to w pani twarzy. - Wiem, ale... ale... - bezradnie zaczęła pani Carew. - I co innego, gdybym był jak inni chłopcy... gdybym mógł chodzić - gorączkowo przerwał jej Jamie. - A tak, szybko się to pani uprzykrzy. Zdaję sobie z tego sprawę. Nie chcę być ciężarem. Oczywiście, gdyby pani zależało na mnie, jak zależy mummi... -wskazał ręką na panią Murphy, przełknął szloch i znów odwrócił głowę. - Ja nie jestem tym, którego pani by chciała. Nie mogę stąd odejść - rzekł i opuścił rękę na kołdrę zaciskając przy tym palce tak mocno, że na tle postrzępionego starego koca, którym był okryty, wydały się białe. Na chwilę zapadła śmiertelna cisza, a potem pani Carew bardzo spokojnie wstała z miejsca. Była blada jak kreda. I wtedy ciszę przerwał szloch Pol-lyanny. - Chodź - powiedziała do niej pani Carew. - Ale z ciebie niemożliwy dureń! - wymamrotał Jerry Murphy, gdy drzwi się za nimi zamknęły. Jamie zaś płakał tak, jakby te drzwi istotnie wiodły do raju: do raju, co się teraz przed nim zamknął na zawsze. 124 Panią Carew spotyka niespodzianka chce go wziąć do siebie i zaopiekować się nim. Następnie, nieco już zniecierpliwiona, powiedziała, jakie ma w stosunku do niego plany. Pani Murphy stała u stóp łóżka i słuchała tego lekko popłakując. W drugim końcu pokoju Jerry Murphy, wytrzeszczywszy oczy ze zdziwienia, od czasu do czasu wydawał okrzyki: „A to ci dopiero! Kto by to powiedział?", zaś Jamie w łóżku słuchał początkowo niby ktoś, przed kim nagle uchyliły się drzwi do raju, lecz w miarę jak pani Carew mówiła, oczy jego nabierały innego wyrazu. Z wolna, bardzo powoli powieki mu opadły i odwrócił głowę. Kiedy pani Carew umilkła, zapadła długa cisza. Wreszcie Jamie odezwał się odwróciwszy twarz od ściany. Był blady, w oczach miał łzy. - Dziękuję pani - rzekł po prostu - ale nie mogę. - Nie możesz... czego? - wykrzyknęła pani Carew, jakby własnym uszom nie wierząc. - Jamie! - szepnęła Pollyanna. - Co cię znów ugryzło? - Jerry z gniewną miną szybko wystąpił naprzód. - Nie widzisz własnego szczęścia czy co? - Widzę, ale nie mogę stąd odejść - powtórzył chłopiec. - Ależ, Jamie, pomyśl, co to dla ciebie oznacza! -drżącym głosem powiedziała pani Murphy wciąż stojąc u stóp łóżka. - Właśnie że my... myślę - załkał Jamie. - Nie przypuszczasz chyba, że nie wiem, czego się wyrzekam? - I ze łzami w oczach zwrócił się do pani Carew. - Nie mogę - wyjąkał. - Nie mogę pozwolić, żeby pani zrobiła to tylko dla mnie. Co innego, gdyby pani na tym zależało. Ale pani nie zależy... tak na- Panią Carew spotyka niespodzianka 125 prawdę. Pani wcale nie chce mnie... nie mnie, tylko żeby to był Jamie, prawdziwy, a pani wątpi, że ja mogę nim być. Czytam to w pani twarzy. - Wiem, ale... ale... - bezradnie zaczęła pani Carew. - I co innego, gdybym był jak inni chłopcy... gdybym mógł chodzić - gorączkowo przerwał jej Jamie. - A tak, szybko się to pani uprzykrzy. Zdaję sobie z tego sprawę. Nie chcę być ciężarem. Oczywiście, gdyby pani zależało na mnie, jak zależy mummi... -wskazał ręką na panią Murphy, przełknął szloch i znów odwrócił głowę. - Ja nie jestem tym, którego pani by chciała. Nie mogę stąd odejść - rzekł i opuścił rękę na kołdrę zaciskając przy tym palce tak mocno, że na tle postrzępionego starego koca, którym był okryty, wydały się białe. Na chwilę zapadła śmiertelna cisza, a potem pani Carew bardzo spokojnie wstała z miejsca. Była blada jak kreda. I wtedy ciszę przerwał szloch Pol-lyanny. - Chodź - powiedziała do niej pani Carew. - Ale z ciebie niemożliwy dureń! - wymamrotał Jerry Murphy, gdy drzwi się za nimi zamknęły. Jamie zaś płakał tak, jakby te drzwi istotnie wiodły do raju: do raju, co się teraz przed nim zamknął na zawsze. ani Carew była bardzo zła. Gniewało ją, że ____—— gdy już w końcu pogodziła się z myślą przyjęcia do swego domu biednego kaleki, spotkała ją odmowa. Nie przywykła, by gardzono jej zaproszeniem czy opierano się jej woli. Ponadto teraz, kiedy nie mogła mieć u siebie tego chłopca, bała się panicznie, że może jednak to prawdziwy Jamie. Zrozumiała, że rzeczywistym powodem, który nią kierował, była nie serdeczna troska i chęć przyjścia z pomocą chłopcu, lecz nadzieja, że czyn ten ulży jej skołatanym nerwom i położy kres natrętnie nasuwającemu się pytaniu: „A może jednak to mój Jamie?" Sytuację pogarszał fakt, że chłopiec przejrzał motywy, które nią kierowały, i jako powód odmowy podał, iż jej na nim „nie zależy... tak naprawdę". Pani Carew mówiła sobie teraz, iż istotnie wcale jej nie zależy, że to nie jej siostrzeniec i że niebawem zapomni o tej całej historii. Ale zapomnieć nie mogła. Mimo że uporczywie odrzucała tę możliwość, myśl o ewentualnym pokrewieństwie i - co za tym idzie - ciążącej na niej od- Zza lady 127 powiedzialności powracała natarczywie. A choć usilnie starała się czymś innym zająć umysł, stale prześladowało ją wspomnienie tego chłopca o smutnych oczach, złożonego chorobą. No i była jeszcze Pollyanna. Prawdę powiedziawszy nie była już sobą. W całkowicie obcym sobie nastroju snuła się po domu, jakby jej już nic nie interesowało. - Och, nie, nic mi nie dolega - odpowiadała na wszystkie zadawane pytania. - Ale co ci się stało? - Nic. Ciągle tylko myślę, że Jamie nie ma tych wszystkich pięknych rzeczy, wie pani, dywanów, obrazów, kotar. Tak samo było z jedzeniem. Właściwie całkiem straciła apetyt, lecz i w tym przypadku twierdziła, że nic jej nie dolega. - Ach, nie - odpowiadała ze smutkiem. - Po prostu nie jestem głodna. Ledwie zacznę jeść, zaraz przychodzi mi na myśl Jamie: że on nie ma nawet czerstwych pączków czy rogalików, i natychmiast tracę apetyt. Pani Carew, powodowana dla niej samej niezbyt jasnym uczuciem, postanowiła za wszelką cenę rozerwać Pollyannę i kazała ustawić olbrzymią choinkę; zakupiła też sporo wspaniałych ozdób na drzewko. Po raz pierwszy od wielu lat dom zajaśniał różnobarwnymi światłami pięknie odbijanymi przez te świecidełka. W Wigilię miało się nawet odbyć przyjęcie dla szkolnych koleżanek Pollyanny. Ale nawet i tu spotkało panią Carew rozczarowanie, bo choć Pollyanna zawsze była za wszystko wdzięczna, a czasem nawet przejawiała zainteresowanie i wpada- 128 Zza lady ła w podniecenie, to ciągle jednak chodziła smutna. A zapowiedziana zabawa sprawiała jej raczej zmartwienie niż radość: ledwie bowiem spojrzała na lśniącą ozdobami choinkę, wybuchnęła płaczem. - Pollyanno, na miłość boską! - wykrzyknęła pani Carew - o co ci chodzi? - O nic - szlochała Pollyanna - tylko to takie piękne, takie piękne, że po prostu muszę płakać. Myślałam, jakby się Jamie cieszył, gdyby to zobaczył. Wtedy pani Carew straciła cierpliwość. - Jamie, Jamie, wciąż Jamie! - wykrzyknęła. -Doprawdy, czy ty musisz ciągle mówić o tym chłopcu? Dobrze wiesz, że to nie z mojej winy jego tu nie ma! Przecież chciałam go wziąć. A poza tym, gdzież ta twoja gra w zadowolenie? Myślę, że doskonale by ci teraz zrobiła! - Ja w nią gram - szlochając odparła Pollyanna -i zupełnie tego nie rozumiem, bo tym razem zupełnie bez skutku, jak nigdy. Dawniej, kiedy się z czegoś cieszyłam, to byłam szczęśliwa. A teraz, kiedy jest Jamie... cieszę się, oczywiście, że mam dywany, obrazy i dużo smacznych rzeczy do jedzenia, mogę spacerować i biegać, chodzić do szkoły i tak dalej; ale im bardziej się z tego cieszę, tym bardziej się martwię, że on nie może. Nigdy jeszcze ta gra nie działała tak dziwnie i zupełnie tego nie rozumiem. Może mi to pani wytłumaczy? Ale pani Carew odwróciła się i rozpaczliwie machnąwszy ręką odeszła bez słowa. Nazajutrz po świętach wydarzyło się coś tak cudownego, że Pollyanna na jakiś czas prawie zupełnie zapomniała o chorym chłopcu. Pani Carew zabrała ją na zakupy i kiedy wahała się, czy wybrać Zza lady 129 kołnierzyk z brukselskiej czy z klockowej koronki, Pollyanna odeszła trochę dalej i wówczas ujrzała kogoś, kto wydał jej się znajomy. Po chwili krzyknąwszy radośnie pobiegła w tamtym kierunku. - Och, to pani, pani! - wołała do młodej dziewczyny, która wkładała do gablotki tackę pełną różowych kokardek. -Tak się cieszę, że panią widzę! Dziewczyna zza lady uniosła głowę i spojrzała zdumiona na Pollyannę. Ale prawie natychmiast uśmiech rozjaśnił jej posępną twarz. - Ach, przecież to moja mała znajoma z parku! -wykrzyknęła poznając Pollyannę. - Tak, to ja. Cieszę się, że pani mnie pamięta. -Pollyanna rozpromieniła się z zadowolenia. - Ale potem już pani ani razu nie przyszła do parku. A ja tak pani wyglądałam. - Nie mogłam. Muszę pracować. To było nasze ostatnie wolne popołudnie... Pięćdziesiąt centów, proszę pani - przerywając zwróciła się do starszej kobiety o miłym obliczu, która pytała o cenę czarno--białej kokardki leżącej na ladzie. - Pięćdziesiąt centów? Hm, hm - kobieta macała kokardkę, zawahała się, a później odłożyła ją na ladę. - Hm, tak, bardzo ładna, naprawdę - powiedziała odchodząc. Zaraz za nią przyszły dwie dziewczyny i gadając oraz chichocząc z ożywieniem jęły oglądać jakąś ozdobioną sztuczną biżuterią kreację z pąsowego aksamitu i baśniowy stroik z tiulu i różowych pączkujących kwiatuszków. A kiedy odeszły wciąż rozgadane, Pollyanna westchnęła z zachwytu. - To pani tym się zajmuje przez cały dzień? O Boże, jaka pani musi być szczęśliwa, że ma taką pracę! 9. Pollyanna dorasta 128 Zza lady ła w podniecenie, to ciągle jednak chodziła smutna. A zapowiedziana zabawa sprawiała jej raczej zmartwienie niż radość: ledwie bowiem spojrzała na lśniącą ozdobami choinkę, wybuchnęła płaczem. - Pollyanno, na miłość boską! - wykrzyknęła pani Carew - o co ci chodzi? - O nic - szlochała Pollyanna - tylko to takie piękne, takie piękne, że po prostu muszę płakać. Myślałam, jakby się Jamie cieszył, gdyby to zobaczył. Wtedy pani Carew straciła cierpliwość. - Jamie, Jamie, wciąż Jamie! - wykrzyknęła. -Doprawdy, czy ty musisz ciągle mówić o tym chłopcu? Dobrze wiesz, że to nie z mojej winy jego tu nie ma! Przecież chciałam go wziąć. A poza tym, gdzież ta twoja gra w zadowolenie? Myślę, że doskonale by ci teraz zrobiła! - Ja w nią gram - szlochając odparła Pollyanna -i zupełnie tego nie rozumiem, bo tym razem zupełnie bez skutku, jak nigdy. Dawniej, kiedy się z czegoś cieszyłam, to byłam szczęśliwa. A teraz, kiedy jest Jamie... cieszę się, oczywiście, że mam dywany, obrazy i dużo smacznych rzeczy do jedzenia, mogę spacerować i biegać, chodzić do szkoły i tak dalej; ale im bardziej się z tego cieszę, tym bardziej się martwię, że on nie może. Nigdy jeszcze ta gra nie działała tak dziwnie i zupełnie tego nie rozumiem. Może mi to pani wytłumaczy? Ale pani Carew odwróciła się i rozpaczliwie machnąwszy ręką odeszła bez słowa. Nazajutrz po świętach wydarzyło się coś tak cudownego, że Pollyanna na jakiś czas prawie zupełnie zapomniała o chorym chłopcu. Pani Carew zabrała ją na zakupy i kiedy wahała się, czy wybrać Zza lady 129 kołnierzyk z brukselskiej czy z klockowej koronki, Pollyanna odeszła trochę dalej i wówczas ujrzała kogoś, kto wydał jej się znajomy. Po chwili krzyknąwszy radośnie pobiegła w tamtym kierunku. - Och, to pani, pani! - wołała do młodej dziewczyny, która wkładała do gablotki tackę pełną różowych kokardek. -Tak się cieszę, że panią widzę! Dziewczyna zza lady uniosła głowę i spojrzała zdumiona na Pollyannę. Ale prawie natychmiast uśmiech rozjaśnił jej posępną twarz. - Ach, przecież to moja mała znajoma z parku! -wykrzyknęła poznając Pollyannę. - Tak, to ja. Cieszę się, że pani mnie pamięta. -Pollyanna rozpromieniła się z zadowolenia. - Ale potem już pani ani razu nie przyszła do parku. A ja tak pani wyglądałam. - Nie mogłam. Muszę pracować. To było nasze ostatnie wolne popołudnie... Pięćdziesiąt centów, proszę pani - przerywając zwróciła się do starszej kobiety o miłym obliczu, która pytała o cenę czarno--białej kokardki leżącej na ladzie. - Pięćdziesiąt centów? Hm, hm - kobieta macała kokardkę, zawahała się, a później odłożyła ją na ladę. - Hm, tak, bardzo ładna, naprawdę - powiedziała odchodząc. Zaraz za nią przyszły dwie dziewczyny i gadając oraz chichocząc z ożywieniem jęły oglądać jakąś ozdobioną sztuczną biżuterią kreację z pąsowego aksamitu i baśniowy stroik z tiulu i różowych pączkujących kwiatuszków. A kiedy odeszły wciąż rozgadane, Pollyanna westchnęła z zachwytu. - To pani tym się zajmuje przez cały dzień? O Boże, jaka pani musi być szczęśliwa, że ma taką pracę! 9. Pollyanna dorasta 128 Zza lady ła w podniecenie, to ciągle jednak chodziła smutna. A zapowiedziana zabawa sprawiała jej raczej zmartwienie niż radość: ledwie bowiem spojrzała na lśniącą ozdobami choinkę, wybuchnęła płaczem. - Pollyanno, na miłość boską! - wykrzyknęła pani Carew - o co ci chodzi? - O nic - szlochała Pollyanna - tylko to takie piękne, takie piękne, że po prostu muszę płakać. Myślałam, jakby się Jamie cieszył, gdyby to zobaczył. Wtedy pani Carew straciła cierpliwość. - Jamie, Jamie, wciąż Jamie! - wykrzyknęła. -Doprawdy, czy ty musisz ciągle mówić o tym chłopcu? Dobrze wiesz, że to nie z mojej winy jego tu nie ma! Przecież chciałam go wziąć. A poza tym, gdzież ta twoja gra w zadowolenie? Myślę, że doskonale by ci teraz zrobiła! - Ja w nią gram - szlochając odparła Pollyanna -i zupełnie tego nie rozumiem, bo tym razem zupełnie bez skutku, jak nigdy. Dawniej, kiedy się z czegoś cieszyłam, to byłam szczęśliwa. A teraz, kiedy jest Jamie... cieszę się, oczywiście, że mam dywany, obrazy i dużo smacznych rzeczy do jedzenia, mogę spacerować i biegać, chodzić do szkoły i tak dalej; ale im bardziej się z tego cieszę, tym bardziej się martwię, że on nie może. Nigdy jeszcze ta gra nie działała tak dziwnie i zupełnie tego nie rozumiem. Może mi to pani wytłumaczy? Ale pani Carew odwróciła się i rozpaczliwie machnąwszy ręką odeszła bez słowa. Nazajutrz po świętach wydarzyło się coś tak cudownego, że Pollyanna na jakiś czas prawie zupełnie zapomniała o chorym chłopcu. Pani Carew zabrała ją na zakupy i kiedy wahała się, czy wybrać Zza lady 129 kołnierzyk z brukselskiej czy z klockowej koronki, Pollyanna odeszła trochę dalej i wówczas ujrzała kogoś, kto wydał jej się znajomy. Po chwili krzyknąwszy radośnie pobiegła w tamtym kierunku. - Och, to pani, pani! - wołała do młodej dziewczyny, która wkładała do gablotki tackę pełną różowych kokardek. -Tak się cieszę, że panią widzę! Dziewczyna zza lady uniosła głowę i spojrzała zdumiona na Pollyannę. Ale prawie natychmiast uśmiech rozjaśnił jej posępną twarz. - Ach, przecież to moja mała znajoma z parku! -wykrzyknęła poznając Pollyannę. - Tak, to ja. Cieszę się, że pani mnie pamięta. -Pollyanna rozpromieniła się z zadowolenia. - Ale potem już pani ani razu nie przyszła do parku. A ja tak pani wyglądałam. - Nie mogłam. Muszę pracować. To było nasze ostatnie wolne popołudnie... Pięćdziesiąt centów, proszę pani - przerywając zwróciła się do starszej kobiety o miłym obliczu, która pytała o cenę czarno--białej kokardki leżącej na ladzie. - Pięćdziesiąt centów? Hm, hm - kobieta macała kokardkę, zawahała się, a później odłożyła ją na ladę. - Hm, tak, bardzo ładna, naprawdę - powiedziała odchodząc. Zaraz za nią przyszły dwie dziewczyny i gadając oraz chichocząc z ożywieniem jęły oglądać jakąś ozdobioną sztuczną biżuterią kreację z pąsowego aksamitu i baśniowy stroik z tiulu i różowych pączkujących kwiatuszków. A kiedy odeszły wciąż rozgadane, Pollyanna westchnęła z zachwytu. - To pani tym się zajmuje przez cały dzień? O Boże, jaka pani musi być szczęśliwa, że ma taką pracę! 9. Pollyanna dorasta 128 Zza lady ła w podniecenie, to ciągle jednak chodziła smutna. A zapowiedziana zabawa sprawiała jej raczej zmartwienie niż radość: ledwie bowiem spojrzała na lśniącą ozdobami choinkę, wybuchnęła płaczem. - Pollyanno, na miłość boską! - wykrzyknęła pani Carew - o co ci chodzi? - O nic - szlochała Pollyanna - tylko to takie piękne, takie piękne, że po prostu muszę płakać. Myślałam, jakby się Jamie cieszył, gdyby to zobaczył. Wtedy pani Carew straciła cierpliwość. - Jamie, Jamie, wciąż Jamie! - wykrzyknęła. -Doprawdy, czy ty musisz ciągle mówić o tym chłopcu? Dobrze wiesz, że to nie z mojej winy jego tu nie ma! Przecież chciałam go wziąć. A poza tym, gdzież ta twoja gra w zadowolenie? Myślę, że doskonale by ci teraz zrobiła! - Ja w nią gram - szlochając odparła Pollyanna -i zupełnie tego nie rozumiem, bo tym razem zupełnie bez skutku, jak nigdy. Dawniej, kiedy się z czegoś cieszyłam, to byłam szczęśliwa. A teraz, kiedy jest Jamie... cieszę się, oczywiście, że mam dywany, obrazy i dużo smacznych rzeczy do jedzenia, mogę spacerować i biegać, chodzić do szkoły i tak dalej; ale im bardziej się z tego cieszę, tym bardziej się martwię, że on nie może. Nigdy jeszcze ta gra nie działała tak dziwnie i zupełnie tego nie rozumiem. Może mi to pani wytłumaczy? Ale pani Carew odwróciła się i rozpaczliwie machnąwszy ręką odeszła bez słowa. Nazajutrz po świętach wydarzyło się coś tak cudownego, że Pollyanna na jakiś czas prawie zupełnie zapomniała o chorym chłopcu. Pani Carew zabrała ją na zakupy i kiedy wahała się, czy wybrać Zza lady 129 kołnierzyk z brukselskiej czy z klockowej koronki, Pollyanna odeszła trochę dalej i wówczas ujrzała kogoś, kto wydał jej się znajomy. Po chwili krzyknąwszy radośnie pobiegła w tamtym kierunku. - Och, to pani, pani! - wołała do młodej dziewczyny, która wkładała do gablotki tackę pełną różowych kokardek. -Tak się cieszę, że panią widzę! Dziewczyna zza lady uniosła głowę i spojrzała zdumiona na Pollyannę. Ale prawie natychmiast uśmiech rozjaśnił jej posępną twarz. - Ach, przecież to moja mała znajoma z parku! -wykrzyknęła poznając Pollyannę. - Tak, to ja. Cieszę się, że pani mnie pamięta. -Pollyanna rozpromieniła się z zadowolenia. - Ale potem już pani ani razu nie przyszła do parku. A ja tak pani wyglądałam. - Nie mogłam. Muszę pracować. To było nasze ostatnie wolne popołudnie... Pięćdziesiąt centów, proszę pani - przerywając zwróciła się do starszej kobiety o miłym obliczu, która pytała o cenę czarno--białej kokardki leżącej na ladzie. - Pięćdziesiąt centów? Hm, hm - kobieta macała kokardkę, zawahała się, a później odłożyła ją na ladę. - Hm, tak, bardzo ładna, naprawdę - powiedziała odchodząc. Zaraz za nią przyszły dwie dziewczyny i gadając oraz chichocząc z ożywieniem jęły oglądać jakąś ozdobioną sztuczną biżuterią kreację z pąsowego aksamitu i baśniowy stroik z tiulu i różowych pączkujących kwiatuszków. A kiedy odeszły wciąż rozgadane, Pollyanna westchnęła z zachwytu. - To pani tym się zajmuje przez cały dzień? O Boże, jaka pani musi być szczęśliwa, że ma taką pracę! 9. Pollyanna dorasta 130 Zza lady - Szczęśliwa? - No tak. Przecież to strasznie przyjemne... tyle ludzi, i każdy inny! Można z nimi rozmawiać. A pani musi rozmawiać, bo to pani zajęcie. Bardzo by mi się to podobało. Chyba się też tym zajmę, kiedy dorosnę. Zabawnie pewnie jest patrzeć, co kupują! - Zabawne! Szczęśliwa! - wykrzyknęła dziewczyna za ladą. - Gdybyś się nawet w połowie orientowała... Jednego dolara, proszę pani - szybko przerwała Zza lady 131 odpowiadając młodej kobiecie na ostrym tonem rzucone pytanie o cenę płomiennożółtej, aksamitnej kokardy wysadzanej paciorkami, leżącej w gablocie. - Mogłaby mi pani zaraz odpowiedzieć - gniewnie warknęła klientka - pytałam aż dwa razy. Sprzedawczyni zagryzła wargi. - Przepraszam, nie słyszałam. - To mnie nic nie obchodzi. Pani musi słyszeć. Za to pani płacą. Ile kosztuje ta czarna? - Pięćdziesiąt centów. - A niebieska? - Dolara. - Tylko bez tej arogancji. Niech mi pani odpowiada uprzejmie, bo się na panią poskarżę. Proszę mi pokazać te różowe. Sprzedawczyni, która już szykowała się do odpowiedzi, zagryzła wargi i bez słowa wyjęła z gablotki stos różowych kokardek. Oczy jej jednak płonęły, a ręce drżały. Młoda klientka obejrzała pięć kokardek, zapytała o cenę czterech, odłożyła wszystkie i odeszła mówiąc: - Nie macie dużego wyboru. - No? - drżącym głosem zapytała dziewczyna Pol-lyannę, która szeroko otwartymi oczami przyglądała się tej scenie. - Co teraz myślisz o moim zajęciu? Mam się z czego cieszyć? Pollyanna zachichotała trochę nerwowo. - Ojej, ale była opryskliwa. I trochę śmieszna przy tym, prawda? A jednak może się pani cieszyć, że nie wszyscy są tacy. - Chyba - z nikłym uśmiechem odparła dziewczyna. - Powiem ci, moja droga, że ta zabawa, o której 132 Zza lady mówiłaś mi w parku, może być dobra dla ciebie, ale... - raz jeszcze przerwała odpowiadając znużonym głosem - pięćdziesiąt centów, proszę pani. - Czy ciągle jest pani taka samotna? - zapytała Pollyanna, gdy ta nowa klientka odeszła. - Nie mogę powiedzieć, abym wydała ponad pięć przyjęć lub była na siedmiu od chwili naszego rozstania - z taką goryczą odparła dziewczyna, że Pollyanna wyczuła lekki sarkazm w jej słowach. - Święta miała pani jednak chyba dobre? - O tak! Cały dzień przeleżałam w łóżku z nogami owiniętymi kocem i przeczytałam cztery gazety i jeden tygodnik. Wieczorem wyskoczyłam do restauracji, gdzie musiałam wybulić trzydzieści pięć centów za pasztet z kury zamiast dwudziestu pięciu. - Ale co się stało pani nogom? - Pęcherze, od stania przez cały czas w świątecznym ruchu. - Och - wzdrygnęła się Pollyanna - i nie miała pani choinki, przyjęcia, niczego? - wykrzyknęła przygnębiona i wstrząśnięta. - Gdzie tam! - Jaka szkoda, że pani nie widziała tego mojego drzewka - westchnęła Pollyanna. - Było zachwycające i... ale - wykrzyknęła nagle radośnie - to można odrobić! Jeszcze stoi. Czy może pani przyjść dziś wieczór lub jutro? - Pollyanno! - przerwała jej pani Carew najbardziej mrożącym ze swych tonów. - Co to ma znaczyć? Gdzie się podziewasz? Szukam cię wszędzie. Wróciłam nawet do działu ubrań. Pollyanna odwróciła się z lekkim okrzykiem. - Jak to dobrze, że pani przyszła - zaczęła urado- Zza lady 133 wana. -To jest pani... nie znam nazwiska, ale znam ją, więc to wszystko jedno. Spotkałyśmy się w parku już dawno temu. Jest samotna, bez żadnych znajomych. I ma ojca pastora, jak ja, ale jej ojciec żyje. I nie miała choinki, tylko nogi odparzone, i nic nie jadła prócz pasztetu z kury. Chciałam, żeby zobaczyła moją... no, choinkę, wie pani - jednym tchem śmiało brnęła dalej - zaprosiłam ją na dziś wieczór lub na jutro. Pozwoli mi pani zapalić wszystkie lampki na drzewku, prawda? - Pollyanno, doprawdy... - zaczęła pani Carew z chłodną naganą w głosie, ale dziewczyna zza lady przerwała jej jeszcze bardziej lodowato: - Niech pani będzie spokojna. Nie zamierzam skorzystać z zaproszenia. - Ja tak proszę - błagała Pollyanna. - Pani nawet nie wie, jak bardzo za nią tęskniłam. - Pani chyba sobie niczego nie życzy - nieco złośliwie przerwała dziewczyna zwracając się do pani Carew, która zaczerwieniona z gniewu odwróciła się, jakby chciała odejść. Pollyanna jednak przytrzymała ją za ramię i gorączkowo mówiła dalej do dziewczyny, nie mającej akurat żadnej klientki: - Ale pani Carew chce, chce, żeby pani przyszła. Z pewnością, pani nie wie, jaka jest dobra i jak dużo pieniędzy daje na... na różne dobroczynne cele. - Pollyanno! - ostro zganiła ją pani Carew. Znów spróbowała odejść, lecz tym razem zatrzymała się jakby urzeczona pogardą, która zadźwięczała w cichym, pełnym napięcia głosie sprzedawczyni. - Och, wiem! Dużo jest takich, co dają na wsparcie. Nie brak rąk wyciągających się z pomocą do 134 Zza lady tych, którzy zbłądzili. To dobrze. Nie widzę w tym nic złego. Zastanawiam się tylko, dlaczego nikt z tych ludzi nie pomyśli o tym, aby pomóc dziewczynom, zanim zbłądzą. Dlaczego nie zatroszczą się o to, by porządne dziewczyny miały ładne domy, w których byłyby książki, obrazy i miękkie dywany, by mogły słuchać muzyki i czuły jakąś opiekę nad sobą? Może wtedy nie byłoby tylu... O Boże, co ja plotę! - przerwała, już całkiem szeptem. A potem, z dawnym znużeniem odwróciła się do młodej kobiety, która właśnie przystanęła przed ladą, by obejrzeć niebieską kokardkę. - To kosztuje pięćdziesiąt centów, proszę pani - usłyszała jeszcze pani Carew, gdy wraz z Pollyanną szła do wyjścia. lan był wspaniały. Pollyanną ułożyła go sobie w ciągu pięciu minut, po czym wtajemniczyła panią Carew, która wcale nie uważała go za wspaniały. I powiedziała to bez ogródek. - Ale oni z pewnością będą innego zdania - usiłowała ją przekonać Pollyanną. - I niech pani pomyśli, jak łatwo to nam przyjdzie. Drzewko stoi tak, jak stało, tylko prezentów brak, można jednak coś dokupić. A do Nowego Roku zostało już tylko parę dni. Niech pani też pomyśli, jak ona się ucieszy z zaproszenia! Bo czy pani by się nie ucieszyła, gdyby nie miała nic na gwiazdkę prócz tych pęcherzy na nogach i pasztecika z kury? - Kochanie, doprawdy jesteś niemożliwa! -zmarszczyła czoło pani Carew. - Nie przyszło ci na myśl, że nawet nie wiemy, jak się nazywa ta dziewczyna? - Tak, nie wiemy! I czy to nie zabawne, że mam takie uczucie, jakbym ją dobrze znała? - uśmiechnęła się Pollyanną. - Cudownie rozmawiałyśmy tam- 136 Czekanie i zwycięstwo tego dnia w parku: opowiedziała mi, jak bardzo jest samotna, i że najsamotniejszym miejscem na całym świecie jest wielkomiejski tłum, bo ludzie ani o człowieku nie myślą, ani nie zwracają na niego uwagi. Och, był taki jeden, który się nią „zainteresował aż za bardzo", jak powiedziała, i lepiej by było, gdyby jej wcale nie zauważył - czy to nie zabawne, gdy się o tym pomyśli? Przyszedł po nią do parku i chciał, żeby z nim dokądś poszła, ale ona nie chciała. Był naprawdę bardzo przystojny, dopóki się w końcu nie rozgniewał. Ludzie brzydko wyglądają, kiedy się rozzłoszczą. Prawda? Dziś jakaś pani oglądała kokardki i powiedziała... no, moc przykrych rzeczy. Ona też nie wyglądała wtedy ładnie... Pani pozwoli mi na tę choinkę w Nowy Rok? I będę mogła zaprosić dziewczynę, która sprzedaje kokardki, i Jamie-go? Już czuje się lepiej i będzie mógł przyjść. Oczywiście Jerry go przywiezie w fotelu... Ale wtedy i on zostanie. - No, oczywiście, teraz jeszcze i Jerry! - z lekką ironią wykrzyknęła pani Carew. - Dlaczego tylko on? Z pewnością ma całą chmarę kolegów, którzy też chętnie przyjdą i... - Och, więc mogę? - Uniesiona radością nie dała jej dokończyć Pollyanna. - Jaka pani dobra! Bo ja tak chciałam... - Nie, moja droga, ja wcale... - przerwała ,pani Carew, ale Pollyanna, która zrozumiała to fałszywie, stanęła w jej obronie. - Ależ pani jest dobra... najlepsza z dobrych. I nie pozwolę, żeby pani temu przeczyła. No, teraz to będzie cudne przyjęcie! A więc Tommy Dolan z siostrą, Jennie, dwoje Macdonaldów i trzy dziewczyn- Czekanie i zwycięstwo 137 ki, te, co mieszkają pod Murphymi, nie wiem, jak one się nazywają, i jeszcze moc innych, jeżeli tylko starczy miejsca. Ale się wszyscy ucieszą, kiedy im powiem! Proszę pani, chyba nigdy jeszcze nie spotkało mnie nic milszego, a to wszystko dzięki pani. Czy mogę pójść ich zawiadomić, żeby już wiedzieli, co ich czeka? Pani Carew, która nigdy w życiu nie przypuściłaby, że coś takiego jest możjiwe, usłyszała słabo wyrzeczone własne „tak" i to zobowiązało ją do wydania noworocznego przyjęcia dla całej czeredy dzieci z „Alei Murphych" i dla młodej sprzedawczyni, której nawet nazwiska nie znała. Być może żyło w jej pamięci owo zdanie: „Zastanawiam się czasem, dlaczego nikt z tych ludzi nie pomyśli o tym, aby dopomóc dziewczynom, zanim zbłądzą". A może ciągle jeszcze brzmiała w jej uszach opowieść Pollyanny o tej właśnie dziewczynie, która uważała, że naj samotniej szym miejscem jest wielkomiejski tłum, a jednak odmówiła pójścia z przystojnym mężczyzną, który się nią „zainteresował aż za bardzo". A może w sercu pani Carew drzemała niejasna nadzieja, że gdzieś w tym wszystkim znajduje się spokój, którego tak pragnęła. Może zresztą na jej zgodę złożyły się po trochu te trzy rzeczy razem, połączone z całkowitą bezbronnością wobec zdumiewającego faktu, że Pollyanna jej gniewny sarkazm przyjęła za daleko posuniętą życzliwość gościnnej pani domu. Tak czy owak - już się stało; natychmiast więc została wciągnięta w zawrotny wir zajęć, których motorem była Pollyanna i jej przyjęcie. Siostrze napisała o tym nieco chaotycznie: 138 Czekanie i zwycięstwo Nie wiem jeszcze na pewno, ale chyba będę musiała zrobić to, co robię. Innej drogi nie ma. Oczywiście, jeżeli Pollyanna zacznie prawić kazania... ale dotychczas to się nie wydarzyło. Nie mogę więc z czystym sumieniem jej odesłać. Delia czytając list w sanatorium roześmiała się głośno. - Nie prawiła jeszcze kazania, rzeczywiście -śmiała się. - Wielkie nieba! A jednak ty, Ruth Carew, przyznajesz, że urządziłaś dla niej dwa świąteczne przyjęcia w ciągu tygodnia i jak się dowiedziałam przypadkiem, twój dom, zwykle pogrążony w śmiertelnej ciszy, niby spowity całunem, jarzy się teraz od góry do dołu zielonymi i szkarłatnymi światłami. Ale Pollyanna jeszcze nie prawiła kazań! Zabawa była bardzo udana. Nawet pani Carew to przyznała. Jamie w swoim fotelu na kółkach, Jerry ze zdumiewającym, lecz ogromnie obrazowym sposobem wyrażania się i młoda sprzedawczyni, która nazywała się Sadie Dean, współzawodniczyli ze sobą w bawieniu bardziej nieśmiałych gości. Sadie ku wielkiemu zdumieniu innych - i pewnie własnemu - wykazała się znajomością szalenie interesujących i zabawnych gier, które łącznie z opowiadaniami Jamiego i pogodnymi żartami Jerry'ego budziły nieustanny śmiech aż do samej kolacji; szczodre zaś prezenty z uginającego się pod nimi drzewka sprawiły, iż każdy z gości wracał do domu co prawda znużony, lecz z westchnieniem zadowolenia. Zdawało się też, że nikt nie dostrzega smutnego spojrzenia, z jakim Jamie, który wraz z Jerrym ostatni opuścili zabawę, rozglądał się wkoło. Jednakże pa- Czekanie i, zwycięstwo 139 ni Carew przy pożegnaniu szepnęła mu do ucha na wpół zniecierpliwiona, a na wpół zakłopotana: - No, Jamie, czy nie rozmyśliłeś się i nie przyjmiesz mego zaproszenia? Zawahał się. Jego policzki zarumieniły się z lekka. Spojrzał na nią z zadumą, badawczo. A potem przecząco potrząsnął głową. - Gdyby zawsze tak było jak dziś wieczór, mógłbym - westchnął - ale na pewno nie będzie. Przyjdzie jutro, następny tydzień, miesiąc i rok, a ja jeszcze, nim drugi tydzień minie, przekonam się, że nie należało wyrażać zgody! Pani Carew głęboko się myliła, jeżeli przypuszczała, że zainteresowanie Pollyanny panną Sadie Dean wygaśnie po noworocznym przyjęciu, albowiem już następnego ranka Pollyanna zaczęła o niej rozmowę. - Tak się cieszę, że ją znów spotkałam - paplała rozradowana. - Bo jeżeli nie udało mi się nawet odnaleźć dla pani prawdziwego Jamiego,,to znalazłam inną osobę, którą pani może kochać, a z pewnością będzie pani zadowolona, że ją kocha, bo to jest także sposób kochania jego, tylko trochę inny. Pani Carew wzięła głęboki oddech i westchnęła zdesperowana. Ta niezachwiana wiara w dobroć jej serca, głęboka pewność, że „pragnie dopomóc każdemu", stawały się ogromnie kłopotliwe i czasem nawet niesłychanie irytujące. A jednocześnie w istniejących warunkach, zwłaszcza pod ufnym i uszczęśliwionym spojrzeniem Pollyanny utkwionym w jej oczach, bardzo trudno było zaprzeczyć temu przekonaniu. 140 Czekanie i zwycięstwo - Ależ kochanie - oponowała w końcu bezradnie. - Ja... ty... ta dziewczyna to przecież wcale nie Jamie. Zdajesz sobie chyba sprawę... - Tak - szybko przyznała Pollyanna. -1 bardzo się tym martwię, ale z nią jest podobnie jak z Jamiem, to znaczy nie ma tu nikogo, kto by ją kochał i... troszczył się o nią. A więc za każdym razem, kiedy przypomina sobie plini Jamiego, to chyba panią cieszy, że jest ktoś, komu może pani pomóc, bo myślę, że chciałaby pani, żeby jemu również pomagano. Pani Carew zadrżała i cicho jęknęła. - Ale ja chcę, żeby to był mój Jamie - powiedziała z bólem. Pollyanna ze zrozumieniem skinęła głową. - Wiem: „obecność dziecka". Pan Pendleton mi mówił... tylko że pani ma „kobiecą rękę". - Kobiecą rękę? - Tak, żeby był dom. Mówił, że bez kobiecej ręki lub bez dziecka nie ma domu. To było wtedy, kiedy chciał mnie wziąć do siebie, ale ja wynalazłam mu Jimmy'ego i jego zamiast mnie adoptował. - Jimmy'ego! - w oczach pani Carew malowało się zaskoczenie, jak zawsze, kiedy padło to imię. - Tak, to był Jimmy Bean. - Ach... Bean - powtórzyła pani Carew z ulgą w głosie. - Tak. Z Domu Sierot. Uciekł stamtąd i ja go spotkałam. Mówił, że chciałby mieć jakiś inny rodzaj domu z matką zamiast kierowniczki. Matki nie mogłam mu znaleźć, ale namówiłam pana Pendletona, który go adoptował. I teraz nazywa się Jimmy Pendleton. - Ale był... Bean. Czekanie i zwycięstwo 141 - Tak, Bean. - Och - rzekła pani Carew tym razem głęboko westchnąwszy. W następnych dniach po noworocznym przyjęciu pani Carew nieraz widywała Sadie Dean. Częstym gościem bywał też i Jamie. Pollyanna w ten czy inny sposób sprowadzała ich do domu, a pani Carew - ku swemu wielkiemu zdumieniu - jakoś nie mogła temu zapobiec. Jej zgodę i nawet pewnego rodzaju zadowolenie Pollyanna brała za'rzecz tak naturalną, że pani Carew nie miała po prostu sił, by ją przekonać, że ani się z tym zgadza, ani ją to cieszy. Ale choć może pani Carew nie zdawała sobie z tego sprawy, pojęła teraz wiele rzeczy takich, jakich nigdy by dawniej nie pojęła, zamknięta na cztery spusty w swoich pokojach; zrozumiała, co to znaczy być samotną dziewczyną w dużym mieście, która musi zarabiać na życie i nie ma nikogo, kto by się nią interesował - prócz tych, co się „interesują aż za bardzo". - Ale co pani miała na myśli? - zapytała pewnego wieczoru młodą sprzedawczynię. - Co pani miała na myśli tego pierwszego dnia tam, w sklepie, mówiąc o pomocy dla dziewcząt? Sadie zarumieniła się stropiona. - Boję się, że byłam trochę szorstka - rzekła przepraszająco. - Nic nie szkodzi. Proszę mi powiedzieć, co pani miała na myśli? Długo się nad tym zastanawiałam. Sadie milczała chwilę, a potem wyjaśniła z lekką goryczą: - Bo znałam raz pewną dziewczynę i o niej myślałam. Pochodziłyśmy z jednego miasta: była młoda i ładna. Przez rok razem klepałyśmy biedę, we 142 Czekanie i zwycięstwo wspólnym pokoju, gotując sobie jajka na tej samej kuchence i żywiąc się siekanym mięsem i krokietami z ryb z tej samej jadłodajni. Nie miałyśmy co robić z naszymi wieczorami; mogłyśmy tylko chodzić na spacery do parku miejskiego albo pójść do kina, gdy czas pozwalał, albo po prostu siedzieć w domu. Tylko że nasz pokój wcale nie był przytulny. Latem gorący, zimą chłodny, a płomyk gazowy palił się tak słabo i tak migotał, że nie sposób było przy nim szyć lub czytać, nawet gdy nie byłyśmy tak zmęczone, co się nieczęsto zdarzało. Ponadto, w pokoju nad nami któraś deska w podłodze straszliwie trzeszczała, gdy ktoś na nią nastąpił, a pod spodem jakiś facet uczył się grać na klarnecie. Słyszała pani, jak ktoś się uczy grać na klarnecie? - Nie, chyba nie - mruknęła pani Carew. - Dużo pani straciła - oschle powiedziała Sadie i po chwili powróciła do swojego opowiadania. -Czasami, zwłaszcza na Boże Narodzenie i w święta, chadzałyśmy po tej alei i po innych ulicach wypatrując nie zasłoniętych okien, żeby można było zajrzeć do środka; bo byłyśmy straszliwie samotne, zwłaszcza w takie dni, i wmawiałyśmy sobie, że dobrze nam zrobi widok ludzi w mieszkaniach, lamp na środku stołów i bawiących się dzieci; ale właściwie wiedziałyśmy, że będziemy się potem czuły jeszcze okropniej, bo to było takie beznadziejne. Znacznie gorszy był widok samochodów z młodymi, roześmianymi chłopcami i dziewczynami. Byłyśmy młode i też chciałyśmy się pośmiać; tęskno nam było do zabaw, toteż ta moja koleżanka zaczęła się stopniowo bawić. Krótko mówiąc, pewnego dnia rozstałyśmy się; ona poszła swoją drogą, ja swoją. Nie podo- Czekanie i zwycięstwo 143 bało mi się towarzystwo, w które wpadła, i powiedziałam jej to szczerze. Nie chciała jednak z nim zerwać i rozstałyśmy się. Przez dwa lata przeszło nie widziałam jej, a potem napisała do mnie i poszłam się z nią zobaczyć. To było w ubiegłym miesiącu. Znajdowała się w jednym z tych domów opieki nad wykolejonymi dziewczętami. Było tam bardzo ładnie: miękkie dywany, piękne obrazy, rośliny, kwiaty, książki, fortepian, ładny pokój - słowem, zrobiono dla niej wszystko, co tylko możliwe. Bogate panie zabierały je swymi samochodami i powozami na spacer; chodziły z nimi na koncerty i poranki muzyczne. Uczyła się stenografii i obiecano jej wystarać się o posadę, gdy tylko już będzie mogła ją objąć. Wszyscy byli bardzo dla niej dobrzy, mówiła, i ogromnie chcieli jej pomóc. Ale powiedziała także coś innego: „Sadie, gdyby oni wtedy, kiedy jeszcze byłam uczciwą, szanującą się, ciężko pracującą na chleb, stęsknioną za własnym domem dziewczyną, zadali sobie bodaj w połowie tyle trudu, ile teraz, żeby mi pomóc i okazać troskę, toby się nie potrzebowali mną tutaj zajmować. I zawsze będę o tym pamiętała. Zrozum: nie jestem przeciwniczką tego rodzaju pomocy, to rzecz dobra i powinno się ją robić. Uważam jednak, że byłaby znacznie mniej potrzebna, gdyby zabierano się do niej zawczasu". - Myślałam, że są domy dla pracujących dziewcząt i... domy opieki społecznej, które spełniają tę rolę - wyjąkała pani Carew, jakby cudzym głosem. - Są, oczywiście. Ale czy była pani kiedyś w którymś z nich? - Po co? Nie. Dawałam na nie pieniądze - tym razem w jej głosie zabrzmiała prośba o wybaczenie. 144 Czekanie i zwycięstwo Sadie Dean uśmiechnęła się dziwnie. - Tak. Wiem. Dużo, bardzo dużo dobrych kobiet daje na nie pieniądze... i nigdy do nich nie zajrzy. Niech pani nie sądzi, że występuję przeciwko tym domom. Nie. To dobra rzecz. Jedyna, jaką się robi w tej sprawie, ale to kropla w morzu. Skorzystałam kiedyś z któregoś z nich, lecz ta atmosfera, jaka tam panuje! Tak to przynajmniej odczułam. I co wtedy z nich za korzyść? Może nie wszystkie są takie; może wina leży po mojej stronie. Gdybym chciała pani opowiedzieć, pani by nie zrozumiała. Trzeba zamieszkać w którymś z takich domów... a pani żadnego nawet nie widziała od wewnątrz. Zastanawiam się czasami, dlaczego tak wiele dobrych kobiet nigdy nie wykazuje tyle prawdziwego serca i zainteresowania, żeby zapobiec, ile wykazuje, aby pomóc. Rozgadałam się, ale pani sama pytała. - Tak, pytałam - odparła pani Carew zduszonym głosem i odeszła. Nie tylko jednak od Sadie Dean nauczyła się wielu nie znanych sobie rzeczy. Jamie też niejednego ją nauczył. Był częstym gościem. Pollyanna lubiła, gdy Jerry go przywoził, a i on lubił te wizyty. Z początku, rzecz jasna, dręczyły go wątpliwości, ale bardzo szybko rozwiały się i ulegał w końcu mówiąc sobie (i Pollyannie), że wizyty to ostatecznie nie to samo, co „zostać na zawsze". Pani Carew często zastawała go siedzącego wygodnie wraz z Pollyanna na kanapce w okiennej niszy biblioteki, gdy fotel na kółkach stał obok. Czasami pochylali się nad książką (słyszała, jak powiedział Pollyannie, że gdyby miał tyle książek co pani Czekanie i zwycięstwo 14S Carew, wcale by nie żałował, że nie może chodzić, a gdyby miał i zdrowe nogi, i te książki, byłby tak szczęśliwy, że chybaby frunął pod niebo). Czasami coś opowiadał, a Pollyanna z szeroko otwartymi oczami siedziała zasłuchana. Pani Carew nie mogła pojąć tego zainteresowania, aż pewnego dnia przystanęła i nadstawiła ucha. Po chwili przestała się już dziwić. Chropowate i niepoprawne, jak jego język, opowiadania te były zdumiewająco żywe i obrazowe, tak że pani Carew, ręka w rękę z Pollyanna, wędrowała przez złoty wiek rycerstwa na każde zawołanie tego chłopca o płomiennych oczach. Ciągle jeszcze nie zdawała sobie jednak sprawy z roli, jaką zaczyna on odgrywać w jej życiu. Nie orientowała się, jak ważna jest dla niej jego obecność, ani jak bardzo zależy jej na tym, by „Jamie miał coś nowego do obejrzenia". Nie rozumiała też, że Jamie z każdym dniem stawał się dla niej coraz bardziej jej zagubionym siostrzeńcem. Gdy minął kwiecień i zbliżał się maj, a wraz z nim i powrót Pollyanny do domu, pani Carew zaczęła sobie uświadamiać, czym stanie się dla niej wyjazd dziewczynki. Była zdumiona i przerażona. Dotychczas wierzyła, że odjazd Pollyanny sprawi jej przyjemność, i nawet go wyczekiwała. Mówiła sobie, że w jej domu zapanuje teraz cisza, że znów zazna spokoju. Będzie się mogła odciąć od nudnego i nużącego świata; i wolno jej będzie przywoływać w obolałej pamięci drogi jej obraz zaginionego chłopca, który dawno już wkroczył w nieznane i zatrzasnął drzwi za sobą. Wierzyła, że tak będzie, gdy Pollyanna wyjedzie. 10. Pollyanna dorasta 144 Czekanie i zwycięstwo Sadie Dean uśmiechnęła się dziwnie. - Tak. Wiem. Dużo, bardzo dużo dobrych kobiet daje na nie pieniądze... i nigdy do nich nie zajrzy. Niech pani nie sądzi, że występuję przeciwko tym domom. Nie. To dobra rzecz. Jedyna, jaką się robi w tej sprawie, ale to kropla w morzu. Skorzystałam kiedyś z któregoś z nich, lecz ta atmosfera, jaka tam panuje! Tak to przynajmniej odczułam. I co wtedy z nich za korzyść? Może nie wszystkie są takie; może wina leży po mojej stronie. Gdybym chciała pani opowiedzieć, pani by nie zrozumiała. Trzeba zamieszkać w którymś z takich domów... a pani żadnego nawet nie widziała od wewnątrz. Zastanawiam się czasami, dlaczego tak wiele dobrych kobiet nigdy nie wykazuje tyle prawdziwego serca i zainteresowania, żeby zapobiec, ile wykazuje, aby pomóc. Rozgadałam się, ale pani sama pytała. - Tak, pytałam - odparła pani Carew zduszonym głosem i odeszła. Nie tylko jednak od Sadie Dean nauczyła się wielu nie znanych sobie rzeczy. Jamie też niejednego ją nauczył. Był częstym gościem. Pollyanna lubiła, gdy Jerry go przywoził, a i on lubił te wizyty. Z początku, rzecz jasna, dręczyły go wątpliwości, ale bardzo szybko rozwiały się i ulegał w końcu mówiąc sobie (i Polly-annie), że wizyty to ostatecznie nie to samo, co „zostać na zawsze". Pani Carew często zastawała go siedzącego wygodnie wraz z Pollyanna na kanapce w okiennej niszy biblioteki, gdy fotel na kółkach stał obok. Czasami pochylali się nad książką (słyszała, jak powiedział Pollyannie, że gdyby miał tyle książek co pani Czekanie i zwycięstwo 145 Carew, wcale by nie żałował, że nie może chodzić, a gdyby miał i zdrowe nogi, i te książki, byłby tak szczęśliwy, że chybaby frunął pod niebo). Czasami coś opowiadał, a Pollyanna z szeroko otwartymi oczami siedziała zasłuchana. Pani Carew nie mogła pojąć tego zainteresowania, aż pewnego dnia przystanęła i nadstawiła ucha. Po chwili przestała się już dziwić. Chropowate i niepoprawne, jak jego język, opowiadania te były zdumiewająco żywe i obrazowe, tak że pani Carew, ręka w rękę z Pollyanna, wędrowała przez złoty wiek rycerstwa na każde zawołanie tego chłopca o płomiennych oczach. Ciągle jeszcze nie zdawała sobie jednak sprawy z roli, jaką zaczyna on odgrywać w jej życiu. Nie orientowała się, jak ważna jest dla niej jego obecność, ani jak bardzo zależy jej na tym, by „Jamie miał coś nowego do obejrzenia". Nie rozumiała też, że Jamie z każdym dniem stawał się dla niej coraz bardziej jej zagubionym siostrzeńcem. Gdy minął kwiecień i zbliżał się maj, a wraz z nim i powrót Pollyanny do domu, pani Carew zaczęła sobie uświadamiać, czym stanie się dla niej wyjazd dziewczynki. Była zdumiona i przerażona. Dotychczas wierzyła, że odjazd Pollyanny sprawi jej przyjemność, i nawet go wyczekiwała. Mówiła sobie, że w jej domu zapanuje teraz cisza, że znów zazna spokoju. Będzie się mogła odciąć od nudnego i nużącego świata; i wolno jej będzie przywoływać w obolałej pamięci drogi jej obraz zaginionego chłopca, który dawno już wkroczył w nieznane i zatrzasnął drzwi za sobą. Wierzyła, że tak będzie, gdy Pollyanna wyjedzie. 10. Pollyanna dorasta 144 Czekanie i zwycięstwo Sadie Dean uśmiechnęła się dziwnie. - Tak. Wiem. Dużo, bardzo dużo dobrych kobiet daje na nie pieniądze... i nigdy do nich nie zajrzy. Niech pani nie sądzi, że występuję przeciwko tym domom. Nie. To dobra rzecz. Jedyna, jaką się robi w tej sprawie, ale to kropla w morzu. Skorzystałam kiedyś z któregoś z nich, lecz ta atmosfera, jaka tam panuje! Tak to przynajmniej odczułam. I co wtedy z nich za korzyść? Może nie wszystkie są takie; może wina leży po mojej stronie. Gdybym chciała pani opowiedzieć, pani by nie zrozumiała. Trzeba zamieszkać w którymś z takich domów... a pani żadnego nawet nie widziała od wewnątrz. Zastanawiam się czasami, dlaczego tak wiele dobrych kobiet nigdy nie wykazuje tyle prawdziwego serca i zainteresowania, żeby zapobiec, ile wykazuje, aby pomóc. Rozgadałam się, ale pani sama pytała. - Tak, pytałam - odparła pani Carew zduszonym głosem i odeszła. Nie tylko jednak od Sadie Dean nauczyła się wielu nie znanych sobie rzeczy. Jamie też niejednego ją nauczył. Był częstym gościem. Pollyanna lubiła, gdy Jerry go przywoził, a i on lubił te wizyty. Z początku, rzecz jasna, dręczyły go wątpliwości, ale bardzo szybko rozwiały się i ulegał w końcu mówiąc sobie (i Polly-annie), że wizyty to ostatecznie nie to samo, co „zostać na zawsze". Pani Carew często zastawała go siedzącego wygodnie wraz z Pollyanna na kanapce w okiennej niszy biblioteki, gdy fotel na kółkach stał obok. Czasami pochylali się nad książką (słyszała, jak powiedział Pollyannie, że gdyby miał tyle książek co pani Czekanie i zwycięstwo 145 Carew, wcale by nie żałował, że nie może chodzić, a gdyby miał i zdrowe nogi, i te książki, byłby tak szczęśliwy, że chybaby frunął pod niebo). Czasami coś opowiadał, a Pollyanna z szeroko otwartymi oczami siedziała zasłuchana. Pani Carew nie mogła pojąć tego zainteresowania, aż pewnego dnia przystanęła i nadstawiła ucha. Po chwili przestała się już dziwić. Chropowate i niepoprawne, jak jego język, opowiadania te były zdumiewająco żywe i obrazowe, tak że pani Carew, ręka w rękę z Pollyanna, wędrowała przez złoty wiek rycerstwa na każde zawołanie tego chłopca o płomiennych oczach. Ciągle jeszcze nie zdawała sobie jednak sprawy z roli, jaką zaczyna on odgrywać w jej życiu. Nie orientowała się, jak ważna jest dla niej jego obecność, ani jak bardzo zależy jej na tym, by „Jamie miał coś nowego do obejrzenia". Nie rozumiała też, że Jamie z każdym dniem stawał się dla niej coraz bardziej jej zagubionym siostrzeńcem. Gdy minął kwiecień i zbliżał się maj, a wraz z nim i powrót Pollyanny do domu, pani Carew zaczęła sobie uświadamiać, czym stanie się dla niej wyjazd dziewczynki. Była zdumiona i przerażona. Dotychczas wierzyła, że odjazd Pollyanny sprawi jej przyjemność, i nawet go wyczekiwała. Mówiła sobie, że w jej domu zapanuje teraz cisza, że znów zazna spokoju. Będzie się mogła odciąć od nudnego i nużącego świata; i wolno jej będzie przywoływać w obolałej pamięci drogi jej obraz zaginionego chłopca, który dawno już wkroczył w nieznane i zatrzasnął drzwi za sobą. Wierzyła, że tak będzie, gdy Pollyanna wyjedzie. 10. Pollyanna dorasta 146 Czekanie i zwycięstwo Z całą jasnością zdawała sobie sprawę, że z wyjazdem Pollyanny dom jej opustoszeje; ale wiedziała też, że bez Jamiego będzie jeszcze gorzej. Dla jej dumy była to bolesna świadomość, dla serca - tortura, bo chłopiec dwukrotnie odmówił, przeniesienia się do niej na stałe. W ostatnich dniach pobytu Pollyanny pani Carew zaciekle walczyła sama z sobą, lecz duma zawsze zwyciężała. Wreszcie przy ostatniej już wizycie Jamiego serce zatriumfowało i raz jeszcze wystąpiła z projektem, żeby zamieszkał u niej. Potem już nigdy nie mogła sobie przypomnieć, jak to powiedziała, ale dobrze zapamiętała odpowiedź chłopca. Ostatecznie składała się tylko z siedmiu krótkich słów. Przez długą, wydawało się, bardzo długą minutę jego oczy badawczo wpatrywały się w jej twarz; potem rozpromieniły się. - Och, tak - wyszeptał - wiem, że teraz... pani chce. ym razem Beldingsville nie powitało Pollyanny ani dętą orkiestrą, ani flagami; może djatego, że tylko parę osób znało godzinę jej powrotu. Oczywiście nie zabrakło miłych i radosnych uśmiechów na twarzy każdego, kto ją ujrzał, gdy wraz z ciotką Polly i doktorem Chiltonem wysiadła z pociągu. Natychmiast'też, nie tracąc czasu, Pollyanna ruszyła na miasto, by choć na moment wpaść do wszystkich swoich starych przyjaciół. I wszędzie spotykała się z pytaniem: „Jak ci się podobał Boston?" Nikomu jednak nie odpowiedziała na to obszerniej niż panu Pendletonowi. Jak zwykle zmarszczyła wprzód czoło. - Podobał mi się. Polubiłam go nawet częściowo. - Ale nie w całości? - uśmiechnął się pan Pendle-ton. - Nie. Niektóre części... och, czułam się tam szczęśliwa - wyjaśniła szybko. - Wspaniale się bawiłam, a tyle rzeczy było dziwnych i innych, na przykład to, że obiad jadło się wieczorem, nie w południe, kiedy powinno się go jadać. Wszyscy byli dla 148 jimmy Pendleton mnie tacy dobrzy i tyle cudownych rzeczy zobaczyłam: Bunker Hill, park, zwiedzałam miasto samochodem wycieczkowym, oglądałam mnóstwo obrazów, rzeźb, wystaw sklepowych i ulic, które jakby nie miały końca. No i ludzie. Nigdy nie widziałam takich tłumów. - Zdawało mi się, że lubisz ludzi - powiedział pan Pendleton. - Lubię - znów zmarszczyła czoło i zamyśliła się. - Ale co komu przyjdzie z tego, że jest ich tyle, skoro się ich nie zna? Pani Carew nie pozwalała mi zawierać znajomości. Sama ich też nie zawierała. Mówiła, że i ludzie jej tam nie znają. Zapadła krótka chwila milczenia, a potem Polly-anna podjęła z westchnieniem: - Chyba najmniej mi się podobało właśnie, że ludzie się nie znali. O ileż przyjemniej byłoby, gdyby się znali! Niech pan tylko pomyśli: pełno tam ludzi, którzy żyją w brudnych, wąskich uliczkach, nie mogą sobie pozwolić nawet na krokiety z ryb i bób i nie dostają żadnych darów misyjnych, więc nie mają się w co ubrać. I są też inni - pani Carew i moc takich jak ona - którzy mieszkają w prześlicznych domach, mają tyle wspaniałych rzeczy do jedzenia i ubrania, że nie wiedzą, co z tym robić. A więc gdyby ci znali tamtych... Pan Pendleton przerwał jej wybuchnąwszy śmiechem. - Moje kochane dziecko, czy nie przyszło ci na myśl, że oni wcale nie chcą się znać? - zapytał nieco kpiarsko. - Niektórzy chcą - próbowała bronić się Pollyan-na. - Na przykład Sadie Dean... sprzedaje kokardki, Jimmy Pendleton 149 bardzo ładne, w dużym domu towarowym i ona chce znać ludzi. Przedstawiłam ją pani Carew i przychodziła do nas, bywał też Jamie i moc innych; te znajomości sprawiły pani Carew dużą przyjemność! Dlatego myślę, że gdyby tacy ludzie jak ona poznali tych innych... ale ja oczywiście nie mogłam ich wszystkich ze sobą zapoznać; sama przecież wielu nie znałam. Ale gdyby się znali, tak żeby bogaci mogli dać biednym część swoich pieniędzy... Pan Pendleton znów się roześmiał. - Och, Pollyanno, Pollyanno - przerwał jej. - Zdaje mi się, że wypływasz na głębokie wody. Zostaniesz wściekłą, małą socjalistką wcześniej, niż zdasz sobie z tego sprawę. - Czym? - zapytała niepewnie Pollyanna. - Ja... ja nie*wiem, co to znaczy. Ale jeżeli chodzi o dopomaganie innym, to lubię takich, którzy to robią. I sama chciałabym być taką! Mówię: chciałabym! - Nie wątpię ani trochę - uśmiechnął się pan Pendleton - ale gdybyś miała ten system zastosować do podziału całego bogactwa, to spotkałabyś się z problemem, który trudno byłoby ci rozwiązać. Pollyanna ciężko westchnęła. - Wiem - przyznała skinąwszy głową. - Pani Carew też to mówiła. Powiedziała, że nie rozumiem; to by ją zubożyło, „byłoby bezapelacyjnie zgubne", i... chyba tak to określiła - uniosła głowę urażona, gdyż pan Pendleton się roześmiał. - W każdym razie nie rozumiem, dlaczego niektórzy mają opływać w dostatki, gdy inni nie mają nic. To mi się nie podoba. I jeżeli kiedykolwiek będę bogata, to podzielę się z tymi, którzy są biedni, nawet gdyby mnie to zubożyło i było zgubne i... - lecz pan Pendleton tak się 150 Jimmy Pendlefon śmiał, że po chwili wewnętrznej walki poddała się i również wybuchnęła serdecznym śmiechem. - Jednakże - upierała się, gdy się już uspokoiła - nadal tego nie rozumiem. - Nie, kochanie, chyba naprawdę nie rozumiesz -przyznał pan Pendleton, przybrawszy nagle poważną minę i z rozczuleniem patrząc na nią. - Gdy o to chodzi, my także tego nie rozumiemy. Ale powiedz mi - dorzucił po chwili - kto to jest ów Jamie, o którym tak ciągle mówisz od swego powrotu? Troska i zakłopotanie momentalnie zniknęły z wzroku Pollyanny. I wówczas opowiedziała o wszystkim. Zresztą, czyż pana Pendletona, który chyba najlepiej potrafił zrozumieć potrzebę obecności dziecka, nie zainteresowałoby to, że pani Carew przygarnęła chłopca sierotę? Poza tym Jamie był ulubionym tematem opowiadań Pollyanny. Uważała, że każdego musi to tak interesować jak ją. Przeważnie też nie spotykało jej rozczarowanie; lecz któregoś dnia zaskoczył ją pod tym względem Jimmy. - Powiedz no - zapytał poirytowany pewnego popołudnia - czy tam, w Bostonie, nie było już nikogo innego, tylko wiecznie ten Jamie? - Jimmy Bean, doprawdy nie rozumiem, o co ci chodzi? - wykrzyknęła Pollyanna. Dumnie uniósł głowę. - Nie jestem żaden Jimmy Bean, lecz Jimmy Pendleton. A chodzi mi o to, że, jak z twoich opowiadań wynika, nie było tam w Bostonie nikogo innego, tylko ten pomylony chłopak, który ptakom i wiewiórkom nadawał imiona, Lady Lancelot i podobnie bzdurne. 152 Jimmy Pendleton _ Jak to? - Pollyannie aż oddech zaparło z oburzenia- - Jamie wcale nie jest pomylony! To przemiły chł°piec- Zna moc książek i różnych opowiadań! Więcej ci powiem: sam potrafi wymyślać różne historie! A poza tym nie ma żadnej „Lady Lancelot", tylko »Sir Lancelot". Gdybyś wiedział choć połowę tego co on, tobyś tak nie mówił - zakończyła z pałającymi oczyma. Jimmy Pendleton zarumienił się po same uszy; minę miał nieszczęśliwą. Z każdą chwilą coraz bardziej zazdrosny, uparcie jednak obstawał przy swoim. _ VV każdym razie - sięgnął do drwin - ma dziwaczne imię. Jamie to imię dziewczyńskie! I znam kogoś, kto też tak uważał. _ jLto taki? jimmy milczał. _ >To kto? - już bardziej stanowczo domagała się odpowiedzi Pollyanna. _ Tatuś - odrzekł ponuro. - Twój tatuś? - ze zdumieniem zapytała Pollyanna. - Skąd mógłby znać Jamiego? _ jsjie znał. Myślał nie o nim, tylko o mnie. - Jimmy ciągle mówił równie ponuro i patrzył w bok. A jednak było coś dziwnie miękkiego w jego głosie, jak zawsze, gdy wspominał swego ojca. _ o tobie? _ Tak. To było tuż przed jego śmiercią. Na tydzień zatrzymaliśmy się u jakiegoś farmera. Ojciec pomagał mu PrzY sianokosach i ja także. Żona tego farmera była bardzo dobra dla mnie i niebawem zaczęła już nazywać mnie „Jamie". Nawet nie wiem dlaczego. Ojciec usłyszał to pewnego dnia. Tak się rozgniewał - tak bardzo, że aż do śmierci nie zapomnę Jimmy Pendleton 153 tego, co wtedy powiedział: że Jamie to nie jest imię dla chłopca i że nigdy nie pozwoli, żeby jego syna tak nazywano. Mówił, że to imię dobre dla dziewuch i że go nie znosi. Chyba nigdy nie widziałem, żeby się tak rozgniewał. Nawet nie chciał czekać do końca sianokosów: jeszcze tego wieczoru ruszyliśmy w drogę. Martwiłem się, bo lubiłem ją... To znaczy żonę farmera. Była dla mnie dobra. Pollyanna skinęła głową ze zrozumieniem, cała zamieniona w słuch i współczucie. Jimmy nieczęsto mówił o swojej tajemniczej przeszłości, o czasach, kiedy go jeszcze nie znała. -1 co się stało potem? - zapytała zapominając o początkowym przedmiocie sporu: o „dziewczyń-skim" imieniu Jamiego. Jimmy westchnął. - Ano, wędrowaliśmy dopóty, dopóki nie znaleźliśmy innego miejsca. Tam ojciec umarł, a mnie oddano do sierocińca. - I stamtąd uciekłeś, a ja cię odnalazłam przy domu pani Snów - z łagodnym triumfem stwierdziła Pollyanna. - Znam cię od tamtego czasu. - Tak. Znasz mnie od tamtego czasu - powtórzył Jimmy, całkiem innym już tonem. Nagle powrócił do rzeczywistości i do powodu swego rozżalenia. -Ale ja nie jestem Jamie, zapamiętaj to sobie - zakończył pogardliwie zaakcentowawszy ostatnie słowa, po czym z wyniosłą miną odwrócił się i odszedł pozostawiając Pollyannę oszołomioną i przybitą. - Powinnam się cieszyć, że nie zawsze jest taki -westchnęła patrząc ze smutkiem na krzepką postać chłopca. 152 Jimmy Pendleton - Jak to? - Pollyannie aż oddech zaparło z oburzenia. - Jamie wcale nie jest pomylony! To przemiły chłopiec. Zna moc książek i różnych opowiadań! Więcej ci powiem: sam potrafi wymyślać różne historie! A poza tym nie ma żadnej „Lady Lancelot", tylko „Sir Lancelot". Gdybyś wiedział choć połowę tego co on, tobyś tak nie mówił - zakończyła z pałającymi oczyma. Jimmy Pendleton zarumienił się po same uszy; minę miał nieszczęśliwą. Z każdą chwilą coraz bardziej zazdrosny, uparcie jednak obstawał przy swoim. - W każdym razie - sięgnął do drwin - ma dziwaczne imię. Jamie to imię dziewczyńskie! I znam kogoś, kto też tak uważał. - Kto taki? Jimmy milczał. - No kto? - już bardziej stanowczo domagała się odpowiedzi Pollyanna. - Tatuś - odrzekł ponuro. - Twój tatuś? - ze zdumieniem zapytała Pollyanna. - Skąd mógłby znać Jamiego? - Nie znał. Myślał nie o nim, tylko o mnie. - Jimmy ciągle mówił równie ponuro i patrzył w bok. A jednak było coś dziwnie miękkiego w jego głosie, jak zawsze, gdy wspominał swego ojca. - O tobie? - Tak. To było tuż przed jego śmiercią. Na tydzień zatrzymaliśmy się u jakiegoś farmera. Ojciec pomagał mu przy sianokosach i ja także. Żona tego farmera była bardzo dobra dla mnie i niebawem zaczęła już nazywać mnie „Jamie". Nawet nie wiem dlaczego. Ojciec usłyszał to pewnego dnia. Tak się rozgniewał - tak bardzo, że aż do śmierci nie zapomnę Jimmy Pendleton 153 tego, co wtedy powiedział: że Jamie to nie jest imię dla chłopca i że nigdy nie pozwoli, żeby jego syna tak nazywano. Mówił, że to imię dobre dla dziewuch i że go nie znosi. Chyba nigdy nie widziałem, żeby się tak rozgniewał. Nawet nie chciał czekać do końca sianokosów: jeszcze tego wieczoru ruszyliśmy w drogę. Martwiłem się, bo lubiłem ją... To znaczy żonę farmera. Była dla mnie dobra. Pollyanna skinęła głową ze zrozumieniem, cała zamieniona w słuch i współczucie. Jimmy nieczęsto mówił o swojej tajemniczej przeszłości, o czasach, kiedy go jeszcze nie znała. -1 co się stało potem? - zapytała zapominając o początkowym przedmiocie sporu: o „dziewczyń-skim" imieniu Jamiego. Jimmy westchnął. - Ano, wędrowaliśmy dopóty, dopóki nie znaleźliśmy innego miejsca. Tam ojciec umarł, a mnie oddano do sierocińca. - I stamtąd uciekłeś, a ja cię odnalazłam przy domu pani Snów - z łagodnym triumfem stwierdziła Pollyanna. - Znam cię od tamtego czasu. - Tak. Znasz mnie od tamtego czasu - powtórzył Jimmy, całkiem innym już tonem. Nagle powrócił do rzeczywistości i do powodu swego rozżalenia. -Ale ja nie jestem Jamie, zapamiętaj to sobie - zakończył pogardliwie zaakcentowawszy ostatnie słowa, po czym z wyniosłą miną odwrócił się i odszedł pozostawiając Pollyannę oszołomioną i przybitą. - Powinnam się cieszyć, że nie zawsze jest taki -westchnęła patrząc ze smutkiem na krzepką postać chłopca. jakiś tydzień po powrocie Pollyanny pani Chilton odebrała list od Delly Wetherby. Chciałabym Pani przedstawić, co Jej siostrzenica zrobiła dła mojej siostry - pisała Delia - ale wiem, że nie potrafię. Trzeba by bowiem dokładnie wiedzieć, w jakim stanie była moja siostra jeszcze do niedawna. Widziała ją Pani, to prawda, i być może dostrzegła coś niecoś z tej atmosfery ciszy i smutku, w której od tyłu łat szuka ona ucieczki. Ale nie mogła Pani zdać sobie sprawy z goryczy panującej w jej sercu, z braku jakiegokolwiek celu życia. No i przyjechała Pollyanna. Pewnie Pani tego nie mówiłam, ałe moja siostra, niemal od pierwszej chwili, żałowała danej obietnicy, że ją weźmie do siebie. Zastrzegła się też, że jeżeli to dziecko „zacznie prawić kazania", to je natychmiast odeśle do mnie. Ale Pollyanna „żadnych kazań nie prawiła" - przynajmniej moja siostra tak twierdzi, a musi to wiedzieć najlepiej. A jednak powiem Pani, co ujrzałam wczoraj, kiedy ją odwiedziłam. Da to najlepsze pojęcie, czego zdołała dopiąć Pani wspaniała siostrzenica. Więc po pierwsze, Ciocia Poiły się niepokoi 155 gdy się już zbliżałam do domu, spostrzegłam, że prawie wszystkie okna są teraz odsłonięte, choć zazwyczaj było odwrotnie; z chwilą zaś gdy przekroczyłam próg, usłyszałam dźwięki „Parsifala". Drzwi do salonów były otwarte, a w powietrzu unosił się zapach róż. „Pani i panicz Jamie są w salonie muzycznym" -powiedziała mi pokojówka. I tam też ich zastałam -moją siostrę i chłopca, którego przygarnęła - przy jednym z tych nowoczesnych urządzeń mechanicznych, które wystarczają za całąvperę łącznie z orkiestrą. Chłopiec siedział w fotelu na kółkach. Był blady, ale niesłychanie szczęśliwy. Siostra wyglądała o dziesięć lat młodziej. Jej zwykle blade policzki zarumieniły się łek-ko, oczy błyszczały. Trochę później, gdy już parę minut porozmawiałam z chłopcem, poszłyśmy z siostrą na górę dó jej pokoju i wtedy przez cały czas słyszałam z jej ust tylko ,Jamie" i ,Jamie". O niczym innym nie mówiła. Ale nie o tym dawnym, którego zawsze wspominała ze łzami i z ciężkim westchnieniem, łecz o tym nowym, i to bez łez, ale za to z entuzjazmem i zapałem. „Delia, on jest zachwycający - zaczęła. - Wszystko co najwspanialsze w muzyce i sztuce przemawia do niego zdumiewająco. Oczywiście musi się jeszcze rozwijać i uczyć. Tego dopilnuję. Jutro już przychodzi do niego nauczyciel. Język, jakim mówi, jest okropny, a że czytał ty-łe dobrych książek, jego słownictwo może tylko dziwić. Gdybyś słyszała, jak on potrafi opowiadać! Oczywiście jego braki w ogólnym wykształceniu są ogromne, ale ma niesłychany zapał do nauki. Szybko więc to nadrobi. Lubi muzykę i w tym kierunku będę go kształciła, jeśli zapragnie. Zaopatrzyłam się już w starannie dobrane płyty. Szkoda, że nie widziałaś jego twarzy, gdy po raz pierwszy usłyszał motyw świętego Graała. Wie 156 Ciocia Polly się niepokoi wszystko o królu Arturze i o Okrągłym Stole, a o rycerzach, lordach i dostojnych damach paple z taką swobodą, jak ty i ja o członkach naszej rodziny; tylko czasem nie wiem, czy SirLancelot to ma być średniowieczny rycerz, czy wiewiórka z parku publicznego. Delia, ja myślę, że może dałoby się mu przywrócić władzę w nogach. Doktor Ames ma go zbadać i..." I tak dalej, i tak dalej, gdy ja siedziałam zdumiona i oniemiała, ale bardzo szczęśliwa! Piszę o tym, aby się Pani dowiedziała, jakie zainteresowanie obudziło się w mojej siostrze i z jakim zapałem zaczyna śledzić rozwój tego chłopca, oraz jak, wbrew niej samej, wszystko to wpłynęło na zmianę jej stosunku do życia. Niepodobna, żeby robiąc coś dla tego chłopca, nie zrobiła jednocześnie czegoś i dla siebie. Myślę, że już nigdy nie będzie zgorzkniałą, smutną kobietą, jaką była przedtem. A to wszystko za sprawą Pollyanny. Pollyanna! Kochane dziecko... ale najwspanialsze w tym wszystkim jest to, że ona nie zdaje sobie sprawy z wywieranego przez siebie wpływu. Sądzę, że nawet moja siostra niezbyt dobrze uświadamia sobie, co za zmiany zaszły w jej sercu i życiu, a cóż dopiero mówić o Pollyannie... Ona najmniej chyba orientuje się, jaką rolę tu odegrała. Jakże mam Pani za to dziękować? Wiem, że nie zdołam; więc nawet nie będę próbowała! Jednakże w głębi serca chyba Pani czuje, jak bardzo jestem wdzięczna Pani i Pollyannie. Delia Wetherby - Zdaje się, że kuracja dała świetne wyniki -uśmiechnął się doktor Chilton, gdy żona skończyła czytać mu list. Ciocia Polly się niepokoi 157 Zdumiał go jednak jej gest protestu. - Tom, proszę cię! - powiedziała. - Nie rozumiem, Poiły, o co ci chodzi? Czy nie cieszysz się, że ten lek podziałał? Pani Chilton z rozpaczą odchyliła się w fotelu. - Znów zaczynasz - westchnęła. - Oczywiście, że mnie to cieszy. Cieszę się, że ta kobieta zmieniła tryb życia, zrozumiała swój błąd i przekonała się, że może być komuś przydatna. I oczywiście cieszę się, że to zasługa Pollyanny. Ale zupełnie mnie nie cieszy, że o tym dziecku mówi się stale, jakby była jakąś miksturą czy lekiem. Czy tego nie rozumiesz? - Nonsens! Ostatecznie, cóż w tym złego? Ja zawsze, od czasu poznania Pollyanny, nazywałem ją „środkiem krzepiącym". - Złego? Przecież ona z każdym dniem jest starsza! Chcesz, żeby się zmanierowała? Dotychczas zupełnie nie zdaje sobie sprawy z tej niezwykłej mocy, jaką posiada. I na tym polegają jej sukcesy. Ale z chwilą gdy świadomie będzie poprawiać czyjeś usposobienie, stanie się nieznośna. Wiesz o tym nie gorzej ode mnie. Dlatego też niech ręka boska broni ją od tego, aby uwierzyła, że jest czymś w rodzaju cudownego leku na wszystkie ludzkie cierpienia. - Ja bym się tym nie trapił - roześmiał się doktor. - Ale ja się trapię. - Polly, pomyśl tylko, czego ona dokonała - argumentował doktor. - Pomyśl o pani Snów i o Johnie Pendletonie, o tych wszystkich, którzy już nie są tymi samymi ludźmi, tak jak pani Carew nie jest dawną panią Carew. A to wszystko zasługa Pollyanny... Niech Bóg ją błogosławi! 158 Ciocia Polly się niepokoi - Wiem, że to jej zasługa - zdecydowanym tonem przyznała pani Polly - ale nie chcę, żeby o tym wiedziała! A ona z pewnością trochę wie. Wie, że nauczyła ich tej gry i że w wyniku tego są teraz szczęśliwsi. Do tego miejsca wszystko w porządku. To jest gra... jej gra, i grają w nią razem. Przed tobą mogę przyznać, że kazanie, które nam wygłosiła, było jednym z najmocniejszych, jakie kiedykolwiek słyszałam; lecz z chwilą gdy się o tym dowie - będę jej miała dosyć. To wszystko. A teraz pozwól sobie powiedzieć, że postanowiłam jesienią znów pojechać z tobą do Niemiec. Początkowo nie chciałam; nie chciałam opuszczać Pollyanny i nie opuszczę; zabiorę ją z sobą. - Zabrać ją? Święty Boże, dlaczegóż by nie? - Muszę to zrobić. I na tym koniec. Ponadto gotowa jestem zastanowić się nad pozostaniem tam przez kilka lat, jak chciałeś! Dobrze będzie na jakiś czas zabrać Pollyannę z Beldingsville. Chciałabym, w miarę możności, ustrzec ją od zmanierowania; niech zachowa swój naiwny wdzięk. I zrobię wszystko, co w mojej mocy, żeby tylko nie nabrała jakiegoś fałszywego pojęcia o sobie. Chciałbyś może, aby się stała nieznośnym, zarozumiałym bachorem? - Z pewnością nie - roześmiał się doktor. - Ale gdy o to chodzi, to nie sądzę, żeby ktoś lub coś mogło na nią wpłynąć w ten sposób. Jednakże pomysł pozostania w Niemczech odpowiada mi jak najbardziej. Wiesz, że nie wróciłbym już i tym razem, gdyby nie Pollyanna. Im prędzej więc wyjedziemy, tym lepiej. Chętnie tam pozostanę i dla praktyki, i dla studiów. - No to sprawa załatwiona - ciocia Polly westchnęła z ulgą. całym Beldingsville zawrzało. Od czasu powrotu Pollyanny z sanatorium nie notowano w miasteczku takiego podniecenia. I tym razem ośrodkiem zainteresowania była Pollyanna... ale taka inna i tak odmiennie powracająca! Miała już teraz dwadzieścia lat. Od sześciu lat zimę spędzała w Niemczech, latem zaś podróżowała z doktorem Chiltonem i jego żoną. W tym czasie raz tylko bawiła w Beldingsville, i to zaledwie przez cztery letnie tygodnie, jako szesnastoletni podlotek. Teraz wracały, jak głosiła wieść, na stałe - ona i ciocia Polly. Wracały same. Sześć miesięcy temu miasteczkiem wstrząsnęła wiadomość o nagłej śmierci doktora. Spodziewano się wówczas powszechnie, że pani Chilton i Pollyanna wrócą natychmiast do swego dawnego domu. Ale nie przyjechały. Natomiast dowiedziano się, że jeszcze przez jakiś czas pozostaną za granicą. Mówiono, że w całkiem nowym otoczeniu pani Chilton usiłuje znaleźć ulgę i oderwać myśl od swojej bolesnej straty. 158 Ciocia Polly się niepokoi r - Wiem, że to jej zasługa - zdecydowanym tonem przyznała pani Polly - ale nie chcę, żeby o tym wiedziała! A ona z pewnością trochę wie. Wie, że nauczyła ich tej gry i że w wyniku tego są teraz szczęśliwsi. Do tego miejsca wszystko w porządku. To jest gra... jej gra, i grają w nią razem. Przed tobą mogę przyznać, że kazanie, które nam wygłosiła, było jednym z najmocniejszych, jakie kiedykolwiek słyszałam; lecz z chwilą gdy się o tym dowie - będę jej miała dosyć. To wszystko. A teraz pozwól sobie powiedzieć, że postanowiłam jesienią znów pojechać z tobą do Niemiec. Początkowo nie chciałam; nie chciałam opuszczać Pollyanny i nie opuszczę; zabiorę ją z sobą. - Zabrać ją? Święty Boże, dlaczegóż by nie? - Muszę to zrobić. I na tym koniec. Ponadto gotowa jestem zastanowić się nad pozostaniem tam przez kilka lat, jak chciałeś! Dobrze będzie na jakiś czas zabrać Pollyannę z Beldingsville. Chciałabym, w miarę możności, ustrzec ją od zmanierowania; niech zachowa swój naiwny wdzięk. I zrobię wszystko, co w mojej mocy, żeby tylko nie nabrała jakiegoś fałszywego pojęcia o sobie. Chciałbyś może, aby się stała nieznośnym, zarozumiałym bachorem? - Z pewnością nie - roześmiał się doktor. - Ale gdy o to chodzi, to nie sądzę, żeby ktoś lub coś mogło na nią wpłynąć w ten sposób. Jednakże pomysł pozostania w Niemczech odpowiada mi jak najbardziej. Wiesz, że nie wróciłbym już i tym razem, gdyby nie Pollyanna. Im prędzej więc wyjedziemy, tym lepiej. Chętnie tam pozostanę i dla praktyki, i dla studiów. - No to sprawa załatwiona - ciocia Polly westchnęła z ulgą. całym Beldingsville zawrzało. Od czasu powrotu Pollyanny z sanatorium nie notowano w miasteczku takiego podniecenia. I tym razem ośrodkiem zainteresowania była Pollyanna... ale taka inna i tak odmiennie powracająca! Miała już teraz dwadzieścia lat. Od sześciu lat zimę spędzała w Niemczech, latem zaś podróżowała z doktorem Chiltonem i jego żoną. W tym czasie raz tylko bawiła w Beldingsville, i to zaledwie przez cztery letnie tygodnie, jako szesnastoletni podlotek. Teraz wracały, jak głosiła wieść, na stałe - ona i ciocia Polly. Wracały same. Sześć miesięcy temu miasteczkiem wstrząsnęła wiadomość o nagłej śmierci doktora. Spodziewano się wówczas powszechnie, że pani Chilton i Pollyanna wrócą natychmiast do swego dawnego domu. Ale nie przyjechały. Natomiast dowiedziano się, że jeszcze przez jakiś czas pozostaną za granicą. Mówiono, że w całkiem nowym otoczeniu pani Chilton usiłuje znaleźć ulgę i oderwać myśl od swojej bolesnej straty. 160 W oczekiwaniu na Pollyannę ^ Wkrótce jednak, i to bardzo szybko, zaczęły krążyć niejasne pogłoski, że sytuacja materialna pani Chilton nie przedstawia się dobrze. Akcje kolejowe, w których ulokowana była większość majątku Har-ringtonów, spadły na giełdzie i wreszcie całkiem straciły wartość. Inne lokaty wyglądały nie lepiej. Doktor nie należał do ludzi bogatych, a jego wydatki w ubiegłych sześciu latach były znaczne. Beldingsville nie zostało więc zaskoczone, kiedy w niecałe pół roku od śmierci doktora nadeszła wiadomość o zamierzonym powrocie pani Chilton i Pol-lyanny. I znów w posiadłości Harrington szeroko otworzono drzwi i okna od tak dawna zamknięte na mur. I znów Nancy - obecnie pani Tymoteuszowa Durgin - tak długo zamiatała i odkurzała, że w starym domu wszystko świeciło jak lustro. - Nie, nikt mi tego nie kazał, nie, nie - tłumaczyła ciekawskim przyjaciołom i sąsiadom, którzy przystawali przed bramą lub podchodzili do drzwi. - Matka Durginowa miała klucze, żeby wietrzyć pokoje regularnie i doglądać domu. Pani Chilton napisała do niej, że przyjedzie z Pollyanną w najbliższy piątek; prosiły, żeby przewietrzyć pokoje i pościel, a klucz zostawić pod słomianką. Pod słomianką! Patrzcie państwo! Jakbym ja mogła pozwolić tym biednym stworzeniom, tak całkiem opuszczonym, samym wejść do domu... Zaledwie o pół mili stąd miałabym siedzieć we własnym saloniku niby jakaś wielka pani bez serca, bez serca! Jakby te biedne stworzenia i bez tego nie miały dosyć zmartwień... Wracają do domu po odejściu doktora, Panie świeć nad jego duszą! Czy to nie wstyd! Wyobrażacie so- W oczekiwaniu na Pollyannę 161 bie pannę Polly... to jest panią Chilton - ubogą jak mysz kościelna! Boże wielki, to mi się w głowie nie mieści, nie mieści! Nikomu chyba nie opowiadała Nancy tego z takim wyrachowaniem, jak przystojnemu wysokiemu młodzieńcowi o ujmującym uśmiechu i szczerym spojrzeniu, który przygalopował o dziesiątej rano owego czwartku na ognistym, rasowym koniu. Jednocześnie zaś do nikogo nje zwracała się z równie widocznym zaambarasowaniem: język jej się plątał. - Paniczu Jimmy... e... e... panie Bean... to jest, panie Pendleton, paniczu Jimmy! - dukała z tak nerwowym pośpiechem, że młody człowiek roześmiał się wesoło. - Daj spokój, Nancy! Mów, jak ci wygodniej - zachichotał. - Wiem już wszystko: pani Chilton i jej siostrzenica naprawdę przyjeżdżają jutro. - Tak, psze pana, przyjeżdżają - dygała Nancy. -Jakie to straszne! Nie dlatego, żebym się nie cieszyła, psze pana, ale chodzi o to, jak przyjeżdżają, pan rozumie? - Tak, wiem i rozumiem - z powagą przyznał młodzieniec błądząc spojrzeniem po starym, pięknym domu, przed którym stał. - Cóż, w tej sprawie jesteśmy bezsilni. Cieszę się jednak, że robisz... to, co robisz. To znacznie złagodzi wszystko - dokończył i uśmiechnąwszy się pogodnie, zawrócił i szybko odjechał w dół alei. Nancy wróciwszy na schody kiwała głową w zadumie. - Wcale się nie dziwię, paniczu Jimmy - oświadczyła głośno, z zachwytem śledząc wzrokiem piękną sylwetkę jeźdźca i konia. - Wcale się nie dziwię, że 11. Pollyanną dorasta I 160 W oczekiwaniu na Pollyannę Wkrótce jednak, i to bardzo szybko, zaczęły krążyć niejasne pogłoski, że sytuacja materialna pani Chilton nie przedstawia się dobrze. Akcje kolejowe, w których ulokowana była większość majątku Har-ringtonów, spadły na giełdzie i wreszcie całkiem straciły wartość. Inne lokaty wyglądały nie lepiej. Doktor nie należał do ludzi bogatych, a jego wydatki w ubiegłych sześciu latach były znaczne. Beldingsville nie zostało więc zaskoczone, kiedy w niecałe pół roku od śmierci doktora nadeszła wiadomość o zamierzonym powrocie pani Chilton i Pol-lyanny. I znów w posiadłości Harrington szeroko otworzono drzwi i okna od tak dawna zamknięte na mur. I znów Nancy - obecnie pani Tymoteuszowa Durgin - tak długo zamiatała i odkurzała, że w starym domu wszystko świeciło jak lustro. - Nie, nikt mi tego nie kazał, nie, nie - tłumaczyła ciekawskim przyjaciołom i sąsiadom, którzy przystawali przed bramą lub podchodzili do drzwi. - Matka Durginowa miała klucze, żeby wietrzyć pokoje regularnie i doglądać domu. Pani Chilton napisała do niej, że przyjedzie z Pollyanną w najbliższy piątek; prosiły, żeby przewietrzyć pokoje i pościel, a klucz zostawić pod słomianką. Pod słomianką! Patrzcie państwo! Jakbym ja mogła pozwolić tym biednym stworzeniom, tak całkiem opuszczonym, samym wejść do domu... Zaledwie o pół mili stąd miałabym siedzieć we własnym saloniku niby jakaś wielka pani bez serca, bez serca! Jakby te biedne stworzenia i bez tego nie miały dosyć zmartwień... Wracają do domu po odejściu doktora, Panie świeć nad jego duszą! Czy to nie wstyd! Wyobrażacie so- W oczekiwaniu na Pollyannę 161 bie pannę Polly... to jest panią Chilton - ubogą jak mysz kościelna! Boże wielki, to mi się w głowie nie mieści, nie mieści! Nikomu chyba nie opowiadała Nancy tego z takim wyrachowaniem, jak przystojnemu wysokiemu młodzieńcowi o ujmującym uśmiechu i szczerym spojrzeniu, który przygalopował o dziesiątej rano owego czwartku na ognistym, rasowym koniu. Jednocześnie zaś do nikogo nie zwracała się z równie widocznym zaambarasowańiem: język jej się plątał. - Paniczu Jimmy... e... e... panie Bean... to jest, panie Pendleton, paniczu Jimmy! - dukała z tak nerwowym pośpiechem, że młody człowiek roześmiał się wesoło. - Daj spokój, Nancy! Mów, jak ci wygodniej - zachichotał. - Wiem już wszystko: pani Chilton i jej siostrzenica naprawdę przyjeżdżają jutro. - Tak, psze pana, przyjeżdżają - dygała Nancy. -Jakie to straszne! Nie dlatego, żebym się nie cieszyła, psze pana, ale chodzi o to, jak przyjeżdżają, pan rozumie? - Tak, wiem i rozumiem - z powagą przyznał młodzieniec błądząc spojrzeniem po starym, pięknym domu, przed którym stał. - Cóż, w tej sprawie jesteśmy bezsilni. Cieszę się jednak, że robisz... to, co robisz. To znacznie złagodzi wszystko - dokończył i uśmiechnąwszy się pogodnie, zawrócił i szybko odjechał w dół alei. Nancy wróciwszy na schody kiwała głową w zadumie. - Wcale się nie dziwię, paniczu Jimmy - oświadczyła głośno, z zachwytem śledząc wzrokiem piękną sylwetkę jeźdźca i konia. - Wcale się nie dziwię, że 11. Pollyanną dorasta r W oczekiwaniu na Pollyannę 163 pilno ci było wypytać się o Pollyannę. Dawno już przepowiadałam, że przyjdzie taki dzień, a musi przyjść... bo po co byś wyrósł na tak przystojnego i wysokiego młodzieńca. I mam nadzieję, że przyjdzie, tak, tak. To będzie akurat jak w książce... wprowadzisz ją do tego wielkiego domu pana Pendleto-na. Słowo daję, kto by cię teraz wziął za tamtego Jimmy'ego Beana, jakim kiedyś byłeś! Nigdy jeszcze nie widziałam takiej zmiany w człowieku, nie, nie - powiedziała rzuciwszy ostatnie spojrzenie za szybko oddalającym się jeźdźcem. Nieco później tego samego ranka podobne myśli musiały pewnie zajmować umysł pana Johna Pen-dletona, kiedy z werandy swego obszernego domu na Pendłeton Hill obserwował szybko nadjeżdżającego młodzieńca, a przyglądał mu się z zachwytem podobnym do zachwytu Nancy Durgin. I z jego ust również wyrwały się pełne uznania słowa: „Na Boga! Co za wspaniała para!", gdy koń i jeździec przemknęli obok w drodze do stajni. W pięć minut później młody człowiek wyłonił się zza rogu domu i wolno wszedł na schody wiodące na werandę. - No, mój chłopcze, to prawda? Wracają istotnie? - zapytał pan Pendłeton z nie ukrywanym ożywieniem. -Tak. - A kiedy? - Jutro - Jimmy opadł na fotel. Pan Pendłeton zmarszczył się na tę lakoniczną odpowiedź. Rzucił szybkie spojrzenie na twarz młodzieńca, zawahał się chwilę, a później zapytał nieco obcesowo: I 164 W oczekiwaniu na Połlyannę - Co ci jest, synku? - Co mi jest? Nic. - Przecież widzę. Odjechałeś godzinę temu z takim pośpiechem, że żadna siła by cię nie powstrzymała. A teraz siedzisz taki markotny i ociężały, że żadna siła by cię z tego fotela nie ruszyła. Gdybym nie wiedział, że tak nie jest, to sądziłbym, że się nie cieszysz z przyjazdu twoich przyjaciół. Umilkł, najwyraźniej czekając na odpowiedź, której jednak nie otrzymał. - No, nie cieszysz się z ich przyjazdu? Jimmy roześmiał się i poruszył niespokojnie. - Dlaczego nie? Cieszę się. - Hm, to widać. Jimmy znów się roześmiał i zaczerwienił po chłopięcemu. - Bo to dlatego, że myślę o... Pollyannie. - Pollyanna! Bój się Boga, chłopcze, toż od twego powrotu z Bostonu i od chwili, gdyś się dowiedział, że przyjeżdża, nic innego nie robisz, tylko o niej mówisz! Myślałem, że umierasz z chęci zobaczenia jej. Jimmy pochylił się w przód dziwnie przejęty. - O właśnie. Sam przed chwilą to powiedziałeś. Wczoraj żadna siła by mnie nie powstrzymała przed zobaczeniem Pollyanny, a dziś, kiedy wiem, że wraca, nie ma takiej, która by mnie do tego zmusiła. - Dlaczego, Jim? Na widok głębokiego niedowierzania na twarzy pana Pendłetona, Jimmy opadł z powrotem na fotel i roześmiał się zakłopotany. - Wiem, myślisz, że zwariowałem, i pewnie mnie nie zrozumiesz: chyba nigdy nie chciałem, aby Pollyanna dorosła. Była taka kochana; taka właśnie, ja- W oczekiwaniu na Połlyannę 165 ką była. Lubię myśleć o niej takiej, jaką widziałem po raz ostatni: z poważną, piegowatą twarzyczką, blondżółtymi, mysimi ogonkami, z jej płaczliwym: „Tak, cieszę się, że wyjeżdżam, ale myślę, że będę się jeszcze bardziej cieszyć, gdy wrócę". Potem już jej nie widziałem. Pamiętasz, byliśmy w Egipcie, kiedy tu przyjechała cztery lata temu. - Pamiętam. I rozumiem, co chcesz powiedzieć. Bodaj tak samo myślałem aż do czasu, kiedy ją zobaczyłem w Rzymie ubiegłej zimy. Jimmy odwrócił się gwałtownie. - Naprawdę? Widziałeś ją? Opowiedz mi o niej! - Mówiłeś, zdaje mi się, że nie chciałeś, aby Pollyanna dorosła - odparł pan Pendleton, a oczy przy tym błysnęły mu chytrze. Jimmy z lekkim grymasem zniecierpliwienia zbagatelizował tę uwagę. - Czy jest ładna? - zapytał. - Ach, wy młodzi, młodzi! - pan Pendleton z ironiczną rozpaczą wzruszył ramionami. - Wasze pierwsze pytanie to zawsze „czy jest ładna?" - No więc, czy jest? - pytał Jimmy natarczywie. - Sam osądzisz. Jeżeli... chociaż, po namyśle uważam, że może lepiej nie. Mógłbyś się zbyt rozczarować. Pollyanna nie jest ładna, jeżeli chodzi o regularne rysy, loki i dołeczki. Prawdę mówiąc, z tego, co wiem, największym jej zmartwieniem, jak dotąd, jest przekonanie, że nie jest ładna. Już przed laty oświadczyła mi, że czarne loki będą jedną z rzeczy, które ją czekają w niebie, a ubiegłego roku, w Rzymie, powiedziała coś innego. Na pozór nie miało to większego znaczenia, ale pod słowami wyczułem gorące pragnienie. Powiedziała, że chciałaby, aby ktoś 166 W oczekiwaniu na Pollyannę napisał powieść, której bohaterka miałaby proste włosy i piegowaty nos; ale uważa, że powinna się cieszyć z tego, że szczęśliwe dziewczęta z książek nie muszą ich mieć. - To mi przypomina dawną Pollyannę. - Och, odnajdziesz w niej wiele z dawnej Pollyan-ny. - Pan Pendleton uśmiechnął się zagadkowo. -Zresztą myślę, że jest ładna. Ma śliczne oczy i jest uosobieniem wdzięku. - Gra ciągle w tę swoją... grę? - Myślę, że tak - odparł pan Pendleton z tkliwym uśmiechem - ale teraz już o tym tyle chyba nie mówi. W każdym razie mnie nic nie mówiła, kiedy ją widziałem te dwa, trzy razy. Znów zapadła krótka cisza, a potem młody Pendleton rzekł cedząc słowa z namysłem: - To była chyba jedna z tych rzeczy, które mi nie dawały spokoju. Jej gra tyle znaczyła dla wielu ludzi. I to wszędzie, w całym mieście! Nie mogłem znieść myśli, że zrezygnowała z niej, że już w nią nie gra. A jednocześnie nie potrafiłem sobie wyobrazić Pollyanny dorosłej, stale napominającej ludzi, że powinni się z czegoś tam cieszyć. Jakoś... ja... jak już mówiłem, nie chciałbym, żeby dorosła. - Nie zaprzątałbym sobie tym głowy - wzruszył ramionami starszy Pendleton. - Pollyanna zawsze była jakby „orzeźwiającym prysznicem". Przekonasz się, że teraz żyje według tej samej zasady, aczkolwiek może nie w taki sam sposób. Biedne dziecko; obawiam się, że będzie jej potrzebna jakaś gra, by życie dla niej stało się znośniejsze, bodaj na razie. - Czy dlatego, że pani Chilton straciła wszystko? Są więc biedne? W oczekiwaniu na Pollyannę 167 - Podejrzewam, że tak. Jak wiem, są w złej sytuacji majątkowej. Własna fortuna pani Chilton skurczyła się ogromnie, a majątek biednego Toma jest raczej mizerny i beznadziejnie zadłużony. Pacjenci nigdy mu nie płacili i nie zapłacą tego, co są winni. Tom nigdy nie odmawiał pomocy, toteż wszystkie darmozjady z całego miasta, wiedząc o tym, nabierały go niemiłosiernie; ostatnio miał też duże wydatki. Poza tym spodziewał się wiele po zakończeniu swojej naukowej pracy w Niemczech. Oczywiście przypuszczał, że żona i Pollyanna są aż nadto zabezpieczone mając posiadłość Harrington; sądził, że pod tym względem nie potrzebuje niczego się obawiać. - Hm, hm, rozumiem, rozumień, to fatalne! - Ale na tym nie koniec. W jakieś dwa miesiące po śmierci Toma spotkałem w Rzymie Pollyannę i panią Chilton; była w okropnym stanie. Do bólu po stracie męża doszła jeszcze świadomość klęski finansowej i ta ją doprowadziła niemal do obłędu. Nie chciała tu wracać. Oświadczyła, że nie chce już widzieć Beldingsville czy kogokolwiek z tego miasta. Nie może znieść myśli, że ludzie wiedzą o jej biedzie. Jednym słowem, wpadła w żałosny, iście grobowy nastrój, równie niedorzeczny, jak straszny. Biedna, mała Pollyanna! Dziwiłem się, jak to może wytrzymać. Jeżeli pani Chilton nie otrząsnęła się z tego przygnębienia i nadal w nim trwa, Pollyanna też się załamie. Dlatego powiedziałem, że jeżeli komuś potrzebna jest owa gra, to jej przede wszystkim. -1 pomyśleć tylko, że właśnie ją to spotkało! -wykrzyknął Jimmy drżącym głosem. 168 W oczekiwaniu na Pollyannę - No tak! I chyba czujesz, że nie wszystko jest w porządku z ich przyjazdem... tak ukradkiem bez powiadomienia kogokolwiek. Założę się, że to dzieło Polly Chilton. Nie chce, by ją witano. Zdaje mi się, że pisała jedynie do żony Starego Toma, Durgi-nowej, która miała klucze. - Tak, to samo powiedziała mi Nancy, poczciwa dusza! Pootwierała wszystkie drzwi i okna i zdołała jakoś doprowadzić do tego, że dom nie wygląda teraz jak grób wszelkiej nadziei i bezpowrotnie straconych złudzeń. Trzeba przyznać, że i otoczenie dobrze się prezentuje, bo Stary Tom o nie dbał. Ale to wszystko bardzo mnie martwi. Tym razem zapadła dłuższa cisza. A potem John Pendleton zauważył lakonicznie. - Trzeba je powitać. - Będą powitane. - Pójdziesz na stację? -Tak. - Wiesz, którym pociągiem przyjadą? - Nie. Nancy nie wie. - Więc jak sobie poradzisz? - Od rana będę jeździł na każdy pociąg, dopóki nie trafię na właściwy. - Jimmy roześmiał się odrobinę ponuro. - Tymoteusz też będzie wyjeżdżał po nie familijnym powozem. Ostatecznie nie ma tu tak dużo pociągów, którymi mogłyby przyjechać. - Hm, wiem - rzekł John Pendleton. - Jim, podziwiam twoją odwagę, lecz nie rozsądek, cieszę się jednak, że kierujesz się tym pierwszym. - Dziękuję - Jimmy uśmiechnął się trochę żałośnie. - Potrzebne mi były te słowa, tak, tak, jak mówi Nancy. miarę jak pociąg zbliżał się do Beldings-ville, Pollyanna z niepokojem przyglądała się ciotce, która stawała się coraz bardziej nerwowa i ponura. Dziewczynę zdjął więc lęk przed momentem wjazdu na znaną stację. Serce jej się ściskało przy każdym spojrzeniu na ciotkę. Nigdy by nie uwierzyła, że ktoś może się tak zmienić i tak postarzeć w pół roku: oczy straciły dawny blask, z zaklęsłych policzków znikły rumieńce, czoło przecinały poprzeczne i podłużne zmarszczki, kąciki ust opadły, a włosy były nietwarzowo sczesane w tył, jak wtedy, kiedy Pollyanna po raz pierwszy ją ujrzała. Cała łagodność i słodycz, jaką dało pani Chilton małżeństwo, opadły z niej, obnażając dawną szorstkość i zgorzknienie, które ją cechowały, gdy była panną Polly Harrington, nie kochaną i nie kochającą. - Pollyanno! - ton był przeszywająco ostry. Pollyanna drgnęła, jakby w poczuciu winy. Miała przykre wrażenie, że ciotka przejrzała jej myśli. - Słucham, ciociu. 170 Przyjazd Pollyanny Przyjazd Pollyanny 171 - Gdzie jest czarna torba, ta mniejsza? -Tu. - Wyjmij mój czarny welon. Już dojeżdżamy. - Ale, ciociu, on jest taki gruby i ciepły. - Prosiłam cię o czarny welon. Byłoby mi dużo lżej, gdybyś się nauczyła robić to, o co proszę, bez dyskusji. Wyjmij ten welon. Przypuszczasz, że dam całemu miastu okazję oglądania „jak to przyjęłam?" - Och, ciociu, oni nigdy nie byli tacy - oponowała Pollyanna, gorączkowo szukając w czarnej torbie welonu. - A poza tym nikt nas nie spotka. Nie zawiadamiałyśmy nikogo o naszym przyjeździe. - Wiem. Nie prosiłyśmy nikogo, żeby po nas wyszedł. Pisałyśmy jednak do pani Durgin, żeby przewietrzyła dom i położyła dziś klucz pod słomian-ką. Myślisz, że zatrzymała tę wiadomość dla siebie? Nie, z pewnością nie! Pół miasta wie, że wracamy, i kilkanaście osób „przypadkiem" znajdzie się koło stacji w chwili nadejścia pociągu. Ja ich znam! Chcą zobaczyć minę ubogiej Polly Harring-ton. Oni... - Ach, ciociu, ciociu - błagała Pollyanna ze łzami w oczach. - Gdybym tylko nie była taka samotna. Gdyby mój mąż był ze mną - ciotka Polly urwała i odwróciła głowę. Usta jej drżały. - Gdzież ten welon? - zapytała zdławionym, ochrypłym głosem. - Jest już, jest - uspokoiła ją Pollyanna, która teraz myślała tylko o jednym: żeby jak najprędzej podać ciotce welon. - Już dojeżdżamy. Och, ciociu, tak bym chciała ze względu na ciebie, żeby Stary Tom lub Tymoteusz wyjechali po nas! -1 żebyśmy pojechały do domu z całą paradą, jakbyśmy mogły sobie pozwolić na utrzymanie takich koni i powozu. Nie, dziękuję pięknie. W tych warunkach wolę skorzystać z dorożki. - Wiem, ale... - pociąg szarpnął i stanął ze zgrzytem hamulców, a zakończenie zdania Pollyanny zatonęło w westchnieniu. Kiedy obie wysiadły z wagonu, pani Chilton w czarnym welonie nie rozglądała się na boki; Pollyanna z oczami pełnymi" łez ukłoniła się z daleka i uśmiechnęła do kilku osób. Potem zaś nagle ujrzała przed sobą znajomą, a jednak dziwnie obcą twarz. - Czy to... Jimmy? - rozpromieniła się i serdecznym ruchem wyciągnęła do niego rękę. - Chyba należało powiedzieć „pan Pendleton" - poprawiła się z wstydliwym uśmiechem, który miał oznaczać: teraz kiedy wyrosłeś na tak wysokiego i przystojnego młodzieńca. - Tylko spróbuj! - odparł z charakterystycznym dla dawnego Jimmy'ego uniesieniem głowy, po czym odwrócił się do pani Chilton, która odeszła już parę kroków. Wtedy spojrzał na Pollyannę z niepokojem i współczuciem. - Proszę, panie, tędy... - nalegał gwałtownie. - Tymoteusz czeka z końmi. - Jak to pięknie z jego strony! - wykrzyknęła Pollyanna, zaraz jednak z lękiem spojrzała na okrytą welonem postać pani Polly. Nieśmiało dotknęła jej ramienia. - Ciociu, Tymoteusz czeka. Przyjechał po nas. Stoi z tej strony. A to jest... Jimmy Bean. Pamiętasz go, ciociu? W zdenerwowaniu nie spostrzegła, że wymieniła dawne nazwisko młodzieńca. Pani Chilton jednak 172 Przyjazd Pollyanny zauważyła to. Z wyraźną niechęcią odwróciła się i lekko skinęła głową. - To bardzo uprzejmie ze strony... pana Pendleto-na. Przykro mi jednak, że on... i Tymoteusz zadali sobie tyle trudu - powiedziała lodowatym tonem. - To żaden trud... absolutnie żaden - roześmiał się młody człowiek próbując ukryć zakłopotanie. -Proszę dać mi kwit, odbiorę bagaże. - Dziękuję panu - zaczęła pani Chilton - my same... Ale duma nie pozwoliła jej dokończyć zdania, bo Połlyanna, wypowiedziawszy z ulgą „dziękuję", już oddała kwity. Do domu jechano w milczeniu. Tymoteusz, urażony przyjęciem okazanym mu przez dawną praco-dawczynię, siedział sztywny z mocno zaciśniętymi ustami. Pani Chilton wypowiedziawszy zbolałym głosem: „Dobrze, dobrze, dziecko, jak ci się podoba", zapadła w ponurą zadumę. Połlyanna zaś nie była ani przybita, ani ponura. Z ożywieniem, choć ze łzami, witała każdy mijany po drodze szczegół krajobrazu. I tylko raz odezwała się, by rzec: - Czy Jimmy nie jest ładny? Wyrósł na wspaniałego mężczyznę! Czy nie ma najpiękniejszych oczu i uśmiechu? Czekała z nadzieją, ale nie było odpowiedzi, zadowoliła się więc radosnym stwierdzeniem: - Chyba jednak ma. Tymoteusz był zbyt dotknięty i zbyt przestraszony) by powiedzieć paniom, co je czeka w domu, nic więc dziwnego, że widok pootwieranych na oścież drzwi i okien, pokojów pełnych kwiatów oraz Nancy dygającej na progu, całkowicie obydwie zaskoczył. Przyjazd Pollyanny 173 - Nancy! Jak to ładnie! - wykrzyknęła Połlyanna zwinnie wyskoczywszy z powozu. - Ciociu, patrz! Nancy nas wita! I zobacz, jak ładnie wszystko urządziła! Powiedziała to głosem wesołym, choć wyraźnie drżącym. Ten powrót do domu bez doktora, którego tak kochała, nie był dla niej łatwy. A niełatwy dla niej, jakże - czuła to - musiał być ciężki dla jej ciotki. Wiedziała też, że ciotka niczego się tak nie lęka, jak nerwowego załamania się przed Nancy, i że nic gorszego nie może sobie wyobrazić. Odgadywała, że za grubym, czarnym welonem kryją się oczy pełne łez i drżące usta; że nie chcąc się z tym zdradzić ciotka pewnie skorzysta z pierwszej lepszej okazji, by coś zganić; by pod przykrywką gniewu ukryć głęboki ból, który rozdziera jej serce. Nie zdziwiło więc Pollyanny, gdy po paru chłodnych słowach powitania, skierowanych do Nancy, ciotka powiedziała: - To bardzo ładnie, Nancy, z twojej strony, ale doprawdy wolałabym, gdybyś tego nie robiła. Z twarzy Nancy zniknęła cała radość. Wyglądała na urażoną i przestraszoną. - Och, panno Polly... to jest, pani Chilton - przepraszała żarliwie - czy mogłam pozwolić... - Dosyć, dosyć, Nancy, dobrze już! - przerwała jej pani Chilton. - Nie mówmy o tym. Z dumnie uniesioną głową wyszła z pokoju i po chwili na górze trzasnęły drzwi do jej sypialni. Nancy skonsternowana zwróciła się do Pollyanny: - Co się stało, panienko? Czy zrobiłam coś złego? Myślałam, że będzie zadowolona. Nie chciałam jej rozgniewać! 174 Przyjazd Pollyanny - I nic złego nie zrobiłaś! - łkała Pollyanna szukając w torebce chusteczki. - Bardzo ładnie się zachowałaś, doprawdy. - Ale jej się nie podobało. - Widzisz, nie chciała pokazać, że to ją wzruszyło. Bała się, żeby... nie zdradzić się z czymś innym... Och, Nancy, jestem taka szczęśliwa, że płakać mi się chce - szlochała na ramieniu Nancy. - No, no, kochanie, już dobrze! Nancy kojącym ruchem jedną ręką klepała ją po drżących ramionach, gdy drugą usiłowała otrzeć jej łzy rogiem swego fartucha. - Widzisz, mnie... nie wolno... płakać... przy niej -wyjąkała Pollyanna - a to tak ciężko... było tu wrócić... w pierwszej chwili. Ja wiem, jak ona... to odczuła. - Tak, tak, aniołku - mówiła Nancy. - Pomyśleć tylko, że od razu zrobiłam coś, co sprawiło jej przykrość... - To wcale nie była przykrość. To tylko taki jej sposób. Widzisz, ona nie chce się zdradzić ze swym bólem... po stracie męża... chwyta się więc wszystkiego, żeby tylko o tym nie mówić. Ze mną też tak postępuje. Więc już wiem, rozumiesz? - Tak, rozumiem, rozumiem! - Nancy zacięła usta. - Mój biedny aniołku. Tak czy owak, cieszę się, że przyszłam... dla ciebie. - Ja też się cieszę - wyszeptała Pollyanna, leciutko wyswobadzając się z jej objęć i ocierając oczy. -No, już mi przeszło. I dziękuję ci, Nancy. Nie będziemy cię zatrzymywały, jeżeli musisz już odejść. - Myślałam tu zostać na jakiś czas - pociągała nosem Nancy. Przyjazd Pollyanny 175 - Zostać? Jak to, przecież wyszłaś za mąż za Tymoteusza, czyż nie? - Tak. Ale gdy chodzi o panie, to on by mi tego nie wziął za złe. Nawet chciałby... ze względu na panienkę. - Och, Nancy, nie mogłybyśmy się zgodzić - sprzeciwiała się Pollyanna. - Nie możemy sobie teraz pozwolić na żadną pomoc w domu. Sama będę wszystko robiła. Ciocia mówi, że dopóki nie będziemy wiedziały, na co możemy liczyć, musimy żyć oszczędnie. - No wiecie państwo! Jak bym mogła brać pieniądze od... - zaczęła Nancy hamując oburzenie, ale gdy ujrzała wyraz twarzy Pollyanny, urwała i wymamrotawszy jeszcze jakieś słowo protestu wypadła z pokoju, by dojrzeć kurczaka dopiekającego się w piecu. Dopiero po kolacji i po doprowadzeniu wszystkiego do porządku zdecydowała się pani Tymote-uszowa Durgin odjechać wraz z mężem do domu. Ale czyniła to bardzo niechętnie i po uzyskaniu zapewnienia, że wolno jej będzie w każdej chwili przyjechać, ażeby „trochę pomóc". Po jej odjeździe Pollyanna poszła do ciotki. Zastała ją siedzącą w salonie, z twarzą ukrytą w dłoniach. - Czy nie zapalić światła, ciociu? - zaproponowała pogodnie. - Chyba tak. - Jaka Nancy poczciwa, że to tak ładnie przygotowała, prawda? Odpowiedzi nie było. - Skąd ona zdobyła tyle kwiatów? Stoją we wszystkich pokojach tu na dole i w obu sypialniach. 176 Przyjazd Pollyanny Pani Chilton ciągle milczała. Pollyanna stłumiła westchnienie i z zadumą spojrzała na ciotkę. Po chwili znów zaczęła z nadzieją w głosie: - Widziałam się w ogrodzie ze Starym Tomem. Biedak, reumatyzm jeszcze bardziej go przygarbił. Chodzi już prawie całkiem zgięty wpół. Wypytywał 0 ciebie. Pani Chilton odwróciła się gwałtownie. - Pollyanno, co my teraz zrobimy? - zapytała. - Co zrobimy? Jakoś będziemy sobie radziły. - Bądźże raz poważna - z gestem zniecierpliwienia powiedziała pani Chilton. - Szybko przekonasz się zresztą, że to nie żarty. Co mamy robić? Jak wiesz, moje dochody prawie całkowicie ustały. Oczywiście nie wszystko, co mam, straciło wartość, ale pan Hart mówi, że tylko z niewielu lokat da się w tej chwili coś wyciągnąć. Mamy wprawdzie trochę grosza w banku 1 jeszcze jakieś wpływy; no i ten dom. Ale co nam po nim? Ani nas nakarmi, ani ubierze! Jest też za duży, jak na to życie, które nas czeka. Nie uda nam się go także sprzedać nawet za połowę ceny, chyba że trafi się ktoś, kto właśnie będzie go bardzo chciał. - Sprzedać! Och, ciociu... ten piękny dom z tylo-na ślicznymi rzeczami... chyba tego nie zrobisz! - To będzie konieczne. Niestety, musimy... jeść. - Wiem, ciociu. Zawsze mam taki apetyt - płaczliwie zauważyła Pollyanna uśmiechnąwszy się ze smutkiem. - Ale chyba powinnam się z tego cieszyć, że mi dopisuje. - Raczej tak. Ty zresztą zawsze znajdziesz jakiś powód do radości. Powiedz jednak, co mamy począć? Chciałabym, żebyś choć raz była poważna. Przyjazd Pollyanny 177 W twarzyczce Pollyanny zaszła nagle błyskawiczna zmiana. - Jestem poważna, ciociu. Myślałam... że chciałabym zacząć zarabiać. - Och, dziecko, dziecko, że też musiałam tego dożyć... - lamentowała pani Chilton. - Żeby córka Har-ringtonów musiała zarabiać na chleb! - Spójrz na to inaczej, ciociu - roześmiała się Pollyanna. - Powinnaś się cieszyć, że córka Harringto-nów jest dosyć dzielna, by zarabiać na chleb! Przecież to żadna hańba. - Może, ale to razi dumę po tym, czym byliśmy w Beldingsville. Pollyanna zdawała się tego nie słyszeć. Zamyślona wpatrywała się przed siebie. - Gdybym tylko miała jakiś talent! Gdybym potrafiła robić coś lepiej niż inni - westchnęła w końcu. - Umiem trochę śpiewać, trochę grać, haftować i cerować. Wszystkiego po trochu, ale nic tak dobrze, żeby tym zarabiać. Chyba najlepiej mi idzie z gotowaniem... i sprzątaniem. Pamiętasz, chętnie się tym zajmowałam zimą w Niemczech, gdy Gret-chen tak często nie przychodziła, właśnie wtedy, gdy najwięcej była potrzebna. Ale nie bardzo chciałabym gotować innym w ich kuchniach. - Nie pozwoliłabym ci, za nic w świecie! - pani Chilton zadrżała na samą myśl o tym. - Tylko że gotowanie w naszej kuchni, tu na miejscu, nic nam nie da - ze skargą w głosie zauważyła Pollyanna - żadnych pieniędzy, których potrzebujemy. - No właśnie i przede wszystkim ich - westchnęła pani Chilton. 12. Pollyanna dorasta 178 Przyjazd Pollyanny Zapadła długa cisza, którą wreszcie przerwała Pollyanna: - Kiedy myślę o tym, ciociu, co ty dla mnie zrobiłaś... i że teraz gdybym tylko potrafiła, miałabym taką wspaniałą okazję odpłacić ci za to... I nie mogę! Och, dlaczego natura nie obdarzyła mnie czymś, co byłoby warte pieniędzy. -No, no, kochanie, uspokój się, uspokój. Gdyby doktor... - słowa zamarły w milczeniu. Pollyanna szybko uniosła wzrok i zerwała się z miejsca. - Ciociu, to już nic nie pomoże! - wykrzyknęła wpadając nagle w całkiem inny nastrój. - Nie martw się, cioteczko, czy możesz zaręczyć, że niespodziewanie nie przejawię jakiegoś zdumiewającego talentu? Zresztą myślę, że to wszystko jest ogromnie podniecające. Tyle w tym niepewności; bardzo zabawne, kiedy nam brakuje jakichś rzeczy... To oczekiwanie na nie! Życie jest okropnie nudne, gdy się wie, że można mieć wszystko, czego dusza zapragnie - zakończyła roześmiawszy się wesoło. Ale pani Chilton nie zdradzała ochoty do śmiechu. Powiedziała tylko, westchnąwszy: - Straszne jeszcze dziecko z ciebie! ierwsze parę dni w Beldingsville nie były łatwe ani dla pani Chilton, ani dla Pollyanny. Był to okres przystosowywania się, a te okresy nigdy nie są łatwe. Od podróży i podniecających wrażeń trudno było przejść do problemów związanych z ceną masła czy oszustwami rzeźnika. Gdy dawniej miało się cały czas tylko dla siebie, ciężko było się teraz pogodzić z tym, że jakaś robota ciągle czeka. Przyjaciele i sąsiedzi przychodzili z odwiedzinami, a Pollyanna witała ich z serdeczną radością. Pani Chilton zaś, jeżeli tylko się dało, szła do siebie i mówiła z goryczą: - Sprowadza ich ciekawość. Chcą zobaczyć minę ubogiej Polly Harrington. Rzadko wspominała doktora. Lecz Pollyanna wiedziała, że prawie ciągle o nim myśli i że jej mało-mówność ma na celu ukrycie tego, co naprawdę czuje, a czego nie chce okazać. W ciągu tego pierwszego miesiąca Pollyanna dosyć często widywała Jimmy'ego. Po raz pierwszy towarzyszył panu Pendletonowi, który przyszedł zło- 180 Sprawa przystosowania się Sprawa przystosowania się 181 żyć nieco sztywną, oficjalną wizytę - nie była ona jednak ani taka sztywna, ani oficjalna, dopóki nie weszła do salonu ciocia Polly - dopiero wtedy nabrała tego charakteru. Z jakiegoś powodu pani Chilton nie wycofała się wówczas do siebie. Potein Jimmy przychodził już sam: raz z kwiatami, raz książką dla pani Chilton i dwa razy bez żadnego pretekstu. Pollyanna zawsze witała go ze szczerą radością. Ciocia Polly zaś od tamtej pierwszej wizyty nie wychodziła doń wcale. Większości swoich znajomych i przyjaciół Pollyanna prawie nie opowiadała o zmianie, jaka zaszła w sytuacji materialnej pani Chilton. Co innego Jimmy, przed nim nie miała tajemnic. I zawsze przy tym mówiła: „Gdybym tylko mogła zarobić trochę pieniędzy", - Staję się najbardziej interesowną istotą, jaką kiedykolwiek znałeś - żartowała z bólem. - Wszystko teraz wymierzam w dolarach, a myślę w centach. Ciocia Polly czuje się taka uboga! - To niesłychane! - oburzał się Jimmy. - Wiem. Ale naprawdę ona uważa się za bardziej ubogą, niz jest... ciągle o tym rozmyśla. Chciałabym jakoś jej pomóc! Jimmy spojrzał na smutną i wyrażającą gorące pragnienie twarz Pollyanny, w jej błyszczące oczy, i wzrok jego złagodniał. - A co byś chciała robić, gdybyś mogła? - zapytał. - Chciałabym gotować i prowadzić dom - odparła z uśmiechem westchnąwszy przy tym melancholijnie. - Lubię ubijać pianę z jajek i słuchać, jak soda musuje w kwaśnym mleku. Cieszę się, gdy mam przed sobą cały dzień gotowania. Tylko że to nie przynosi pieniędzy... chyba że się prowadzi kuchnię dla obcych. Ja zaś nie lubię gotować aż tak. - No chyba! - wykrzyknął. Raz jeszcze spojrzał na wyrazistą twarz, znajdującą się tak blisko niego. Tym razem kąciki ust uniosły mu się w dziwnym uśmiechu. Ściągnął wargi i rumieniąc się coraz bardziej powiedział: - Możesz przecież wyjść za mąż. Czy myślałaś o tym? Roześmiała się wesoło. Zachowywała się i mówiła tak, jak dziewczyna, której nie dotknęła jeszcze najbardziej dalekosiężna strzała Amora. - Och, nigdy nie wyjdę za mąż - powiedziała pogodnie. - Po pierwsze, jak zauważyłeś, nie jestem ładna, po drugie, muszę pozostać przy cioci Polly i opiekować się nią. - Nieładna, doprawdy? - z kpiarskim uśmieszkiem zapytał Jimmy. - A nie wpadłaś czasem na myśl, że w tej sprawie opinie mogą być różne? Pollyanna potrząsnęła głową. - Niemożliwe. Mam przecież lustro - odparła rzuciwszy mu wesołe spojrzenie. W jej słowach zabrzmiała jakby kokieteria. I u każdej innej dziewczyny byłaby nią - pomyślał Jimmy. Ale patrząc na twarz Pollyanny wiedział, że nie jest to puste wdzięczenie się. Nagle zdał sobie sprawę, dlaczego ta dziewczyna wydaje się taka odmienna od wszystkich innych. Coś z dawnego trzeźwego poglądu na wszelkie sprawy ciągle jeszcze jej pozostało. - Dlaczego nie jesteś ładna? - zapytał. Choć był pewny, że dobrze zna charakter Pollyanny, wstrzymał oddech na myśl o swojej śmiałości. Natychmiast wyobraził sobie oburzenie każdej in- 180 Sprawa przystosowania się żyć nieco sztywną, oficjalną wizytę - nie była ona jednak ani taka sztywna, ani oficjalna, dopóki nie weszła do salonu ciocia Polly - dopiero wtedy nabrała tego charakteru. Z jakiegoś powodu pani Chilton nie wycofała się wówczas do siebie. Potem Jimmy przychodził już sam: raz z kwiatami, raz książką dla pani Chilton i dwa razy bez żadnego pretekstu. Pollyanna zawsze witała go ze szczerą radością. Ciocia Polly zaś od tamtej pierwszej wizyty nie wychodziła doń wcale. Większości swoich znajomych i przyjaciół Pollyanna prawie nie opowiadała o zmianie, jaka zaszła w sytuacji materialnej pani Chilton. Co innego Jimmy, przed nim nie miała tajemnic. I zawsze przy tym mówiła: „Gdybym tylko mogła zarobić trochę pieniędzy". - Staję się najbardziej interesowną istotą, jaką kiedykolwiek znałeś - żartowała z bólem. - Wszystko teraz wymierzam w dolarach, a myślę w centach. Ciocia Polly czuje się taka uboga! - To niesłychane! - oburzał się Jimmy. - Wiem. Ale naprawdę ona uważa się za bardziej ubogą, niż jest... ciągle o tym rozmyśla. Chciałabym jakoś jej pomóc! Jimmy spojrzał na smutną i wyrażającą gorące pragnienie twarz Pollyanny, w jej błyszczące oczy, i wzrok jego złagodniał. - A co byś chciała robić, gdybyś mogła? - zapytał. - Chciałabym gotować i prowadzić dom - odparła z uśmiechem westchnąwszy przy tym melancholijnie. - Lubię ubijać pianę z jajek i słuchać, jak soda musuje w kwaśnym mleku. Cieszę się, gdy mam przed sobą cały dzień gotowania. Tylko że to nie Sprawa przystosowania się 181 przynosi pieniędzy... chyba że się prowadzi kuchnię dla obcych. Ja zaś nie lubię gotować aż tak. - No chyba! - wykrzyknął. Raz jeszcze spojrzał na wyrazistą twarz, znajdującą się tak blisko niego. Tym razem kąciki ust uniosły mu się w dziwnym uśmiechu. Ściągnął wargi i rumieniąc się coraz bardziej powiedział: - Możesz przecież wyjść za mąż. Czy myślałaś o tym? Roześmiała się wesoło. Zachowywała się i mówiła tak, jak dziewczyna, której nie dotknęła jeszcze najbardziej dalekosiężna strzała Amora. - Och, nigdy nie wyjdę za mąż - powiedziała pogodnie. - Po pierwsze, jak zauważyłeś, nie jestem ładna, po drugie, muszę pozostać przy cioci Polly i opiekować się nią. - Nieładna, doprawdy? - z kpiarskim uśmieszkiem zapytał Jimmy. - A nie wpadłaś czasem na myśl, że w tej sprawie opinie mogą być różne? Pollyanna potrząsnęła głową. - Niemożliwe. Mam przecież lustro - odparła rzuciwszy mu wesołe spojrzenie. W jej słowach zabrzmiała jakby kokieteria. I u każdej innej dziewczyny byłaby nią - pomyślał Jimmy. Ale patrząc na twarz Pollyanny wiedział, że nie jest to puste wdzięczenie się. Nagle zdał sobie sprawę, dlaczego ta dziewczyna wydaje się taka odmienna od wszystkich innych. Coś z dawnego trzeźwego poglądu na wszelkie sprawy ciągle jeszcze jej pozostało. - Dlaczego nie jesteś ładna? - zapytał. Choć był pewny, że dobrze zna charakter Pollyanny, wstrzymał oddech na myśl o swojej śmiałości. Natychmiast wyobraził sobie oburzenie każdej in- 182 Sprawa przystosowania się nej dziewczyny na tego rodzaju pośrednią akceptację jej zdania o własnej brzydocie. Ale już pierwsze słowa Pollyanny dowiodły mu, że jego cichy lęk nie miał żadnych podstaw. - Dlaczego? Dlatego po prostu, że nie - roześmiała się dosyć smutnie. - Tak już mnie stworzono. Może pamiętasz, że gdy byłam mała, wydawało mi się, że najpiękniejszą rzeczą, jaka mnie czeka na tamtym świecie, są czarne loki. - Czy i teraz są one twoim najgorętszym pragnieniem? - N... nie, chyba nie - odparła z wahaniem. - Ale ciągle mi się podobają. Poza tym nie mam długich rzęs, a mój nos nie jest ani grecki, ani rzymski, ani żaden z tych tak bardzo upragnionych, które należą do jakiegoś „typu". To po prostu nos. A twarz mam za długą lub za krótką, zapomniałam jaką. Kiedyś zmierzyłam ją sobie i przekonałam się, że nie odpowiada testom piękności, według których szerokość twarzy winna być równa pięciu długościom oka, szerokość oczu znów czemuś tam. Już zapomniałam, czemu, wiem tylko, że moje nie są. - Co za ponury obraz! - roześmiał się Jimmy. I spoglądając z zachwytem na ożywioną twarz i wyraziste oczy Pollyanny zapytał: - Czy patrzyłaś kiedyś w lustro, gdy mówisz? - Nie, dlaczego? - No to popatrz któregoś razu. - Dziwaczny pomysł! Wyobrażam to sobie! - roześmiała się. - Co mam przy tym powiedzieć? Może to: „No, Pollyanno, co z tego, że twoje rzęsy nie są długie, a nos jest tylko nosem, ciesz się, że w ogóle masz jakieś rzęsy i jakiś nos!" Sprawa przystosowania się 183 Jimmy śmiał się wraz z nią, ale miał dziwną przy tym minę. - A zatem ciągle grasz w tę grę - rzekł z lekkim niedowierzaniem. W łagodnym spojrzeniu Pollyanny odmalowało się zdziwienie. - Ależ oczywiście, Jimmy. Jakżebym mogła żyć te ostatnie pół roku, gdyby nie ta błogosławiona gra -jej głos lekko drżał. - Nic o niej nie wspomniałaś. Zarumieniła się. - Tak. Chyba boję się mówić o tym... za wiele... do osób postronnych, których to nic nie obchodzi. Teraz, kiedy mam lat dwadzieścia, brzmiałoby to całkiem inaczej, niż kiedy miałam dziesięć. Rozumiem to przecież. Ludzie nie lubią, gdy się im prawi morały - powiedziała uśmiechając się dziwnie. - Tak - Jimmy poważnie skinął głową. - Zastanawiam się jednak czasem, czy ty sama naprawdę rozumiesz, czym jest ta gra i co ona zrobiła dla tych, którzy w nią grają. - Wiem, co zrobiła dla mnie - cicho odparła Pol-lyanna odwróciwszy wzrok. - Skutkuje, naprawdę - po krótkiej chwili milczenia rozważał Jimmy na głos. - Ktoś kiedyś powiedział, że zrewolucjonizowałaby świat, gdyby każdy w nią grał. I sądzę, że miał rację. - Tak, ale niektórzy ludzie nie chcą być rewolu-c jonizowani - uśmiechnęła się Pollyanna. -W ubiegłym roku poznałam w Niemczech człowieka, który stracił cały majątek i w ogóle było już z nim bardzo krucho. Chodził jak struty, mówię ci! Ktoś chciał go pocieszyć i powiedział mu przy mnie: „Pomyśl, że 182 Sprawa przystosowania się nej dziewczyny na tego rodzaju pośrednią akceptację jej zdania o własnej brzydocie. Ale już pierwsze słowa Pollyanny dowiodły mu, że jego cichy lęk nie miał żadnych podstaw. - Dlaczego? Dlatego po prostu, że nie - roześmiała się dosyć smutnie. - Tak już mnie stworzono. Może pamiętasz, że gdy byłam mała, wydawało mi się, że najpiękniejszą rzeczą, jaka mnie czeka na tamtym świecie, są czarne loki. - Czy i teraz są one twoim najgorętszym pragnieniem? - N... nie, chyba nie - odparła z wahaniem. - Ale ciągle mi się podobają. Poza tym nie mam długich rzęs, a mój nos nie jest ani grecki, ani rzymski, ani żaden z tych tak bardzo upragnionych, które należą do jakiegoś „typu". To po prostu nos. A twarz mam za długą lub za krótką, zapomniałam jaką. Kiedyś zmierzyłam ją sobie i przekonałam się, że nie odpowiada testom piękności, według których szerokość twarzy winna być równa pięciu długościom oka, szerokość oczu znów czemuś tam. Już zapomniałam, czemu, wiem tylko, że moje nie są. - Co za ponury obraz! - roześmiał się Jimmy. I spoglądając z zachwytem na ożywioną twarz i wyraziste oczy Pollyanny zapytał: - Czy patrzyłaś kiedyś w lustro, gdy mówisz? - Nie, dlaczego? - No to popatrz któregoś razu. - Dziwaczny pomysł! Wyobrażam to sobie! - roześmiała się. - Co mam przy tym powiedzieć? Może to: „No, Pollyanno, co z tego, że twoje rzęsy nie są długie, a nos jest tylko nosem, ciesz się, że w ogóle masz jakieś rzęsy i jakiś nos!" Sprawa przystosowania się 183 Jimmy śmiał się wraz z nią, ale miał dziwną przy tym minę. - A zatem ciągle grasz w tę grę - rzekł z lekkim niedowierzaniem. W łagodnym spojrzeniu Pollyanny odmalowało się zdziwienie. - Ależ oczywiście, Jimmy. Jakżebym mogła żyć te ostatnie pół roku, gdyby nie ta błogosławiona gra -jej głos lekko drżał. - Nic o niej nie wspomniałaś. Zarumieniła się. - Tak. Chyba boję się mówić o tym... za wiele... do osób postronnych, których to nic nie obchodzi. Teraz, kiedy mam lat dwadzieścia, brzmiałoby to całkiem inaczej, niż kiedy miałam dziesięć. Rozumiem to przecież. Ludzie nie lubią, gdy się im prawi morały - powiedziała uśmiechając się dziwnie. - Tak - Jimmy poważnie skinął głową. - Zastanawiam się jednak czasem, czy ty sama naprawdę rozumiesz, czym jest ta gra i co ona zrobiła dla tych, którzy w nią grają. - Wiem, co zrobiła dla mnie - cicho odparła Pol-lyanna odwróciwszy wzrok. - Skutkuje, naprawdę - po krótkiej chwili milczenia rozważał Jimmy na głos. - Ktoś kiedyś powiedział, że zrewolucjonizowałaby świat, gdyby każdy w nią grał. I sądzę, że miał rację. - Tak, ale niektórzy ludzie nie chcą być rewolu-cjonizowani - uśmiechnęła się Pollyanna. - W ubiegłym roku poznałam w Niemczech człowieka, który stracił cały majątek i w ogóle było już z nim bardzo krucho. Chodził jak struty, mówię ci! Ktoś chciał go pocieszyć i powiedział mu przy mnie: „Pomyśl, że 184 Sprawa przystosowania się mogłoby być jeszcze gorzej!" A ten jak na niego nie skoczył: „Takie gadanie, że mogłoby być jeszcze gorzej i że powinienem Bogu dziękować za to, co mi zostało - warknął - doprowadza mnie do białej gorączki. Ludzie, którzy łażą stale radośnie uśmiechnięci i obwieszczają całemu światu, że są wdzięczni losowi, że mogą oddychać, jeść, chodzć czy leżeć, nie budzą we mnie sympatii. Nie chcę oddychać, jeść, chodzić czy leżeć, jeżeli mam być w takiej sytuacji jak teraz. A kiedy słyszę, że powinienem być wdzięczny za prawienie mi podobnych bzdur, to mam ochotę pójść i kogoś zastrzelić". Wyobraź sobie, co by to było, gdybym próbowała uczyć go mojej gry! - roześmiała się. - To nieważne. Była mu potrzebna - rzekł Jimmy. - Z pewnością... ale by mi za nią nie podziękował. - Chyba nie, ale posłuchaj! Tą swoją filozofią i metodą życia unieszczęśliwiał siebie i innych, prawda? Załóżmy teraz, że grałby w tę grę. Wtedy doszukując się dobrej strony w każdej rzeczy, którą mu się przytrafiła, nie mógłby jednocześnie narzekać na zły los; to byłoby już coś. I on łatwiej by wytrzymał sam ze sobą i jego przyjaciele z nim. Mówię ci, kłopotów nie należy przytulać do piersi: mają zbyt wiele kolców. Pollyanna uśmiechnęła się ze zrozumieniem. - Przypomniało mi się teraz to, co powiedziałam pewnej biednej, starej kobiecie. Należała do Koła Opieki, tam na Zachodzie, i była z tych ludzi, którzy lubują się we własnych nieszczęściach i w opowiadaniu o nich całemu światu. Miałam wtedy z dziesięć lat i próbowałam wciągnąć ją w grę. Nie bardzo Sprawa przystosowania się 185 mi się to udawało i w końcu zaczęłam się domyślać przyczyny mego niepowodzenia, bo oznajmiłam jej z triumfem: „Może pani się jednak cieszyć, że ma pani tyle powodów do nieszczęść, bo pani lubi być nieszczęśliwa!" - Ale jej powiedziała! - zachichotał Jimmy. Pollyanna uniosła brwi. - Obawiam się, że przyjęła moje słowa tak, jak przyjąłby je ten człowiek w Niemczech, gdybym mu to samo powiedziała. - Należało jednak im to powiedzieć i powinnaś mówić... - urwał nagle z tak dziwnym wyrazem twarzy, że spojrzała na niego zdumiona. - Co się stało, Jimmy? - zapytała. - Och, nic. Myślałem tylko... - odparł przygryzając wargi. - Namawiam cię, widzisz, do robienia tego, czego bałem się... To znaczy, bałem się, zanim cię ujrzałem, że ty... że ty... - popadł w bezradne milczenie i zaczerwienił się po same uszy. - No, panie Pendleton - Pollyanna dumnie uniosła głowę - niech się panu nie zdaje, że może pan nie kończyć zdania. Co więc miał pan na myśli? - Eee... nic takiego. - Czekam, mój panie - ton jej głosu był spokojny i pewny siebie, lecz w oczach migotały figlarne ogniki. Jimmy zawahał się, ale gdy spojrzał na jej uśmiechniętą twarz, skapitulował. - Dobrze, niech będzie, jak chcesz - wzruszył ramionami. - Chodzi o to, że niepokoiłem się trochę tą grą, bo bałem się, byś jej nie kontynuowała w dawny sposób i... Przerwał mu wybuch wesołego śmiechu. - A czy nie mówiłam? Nawet ty się niepokoiłeś, 186 Sprawa przystosowania się żebym czasem jako dwudziestoletnia panna nie pozostała dawnym dziesięcioletnim dzieckiem! - N... nie, wcale nie myślałem, mówię ci uczciwie, sądziłem... oczywiście wiedziałem... Ale Pollyanna zatkała sobie uszy rękami i znów wybuchnęła śmiechem. drugiej połowie czerwca Pollyanna odebrała list od Delii Wetherby. Zwracam się do Ciebie z prośbą. Myślę, że możesz wskazać mi jakiś cichy dom w Beldingsville, do którego zechciano by przyjąć z pełnym utrzymaniem na lato moją siostrę. Właściwie byłyby trzy osoby: moja siostra, adoptowany przez nią syn, Jamie (przypominasz go sobie, prawda?), i jej sekretarka. Nie chcą zamieszkać w hotelu czy zwykłym pensjonacie. Siostra jest ogromnie wyczerpana, toteż doktor zalecił jej dla wypoczynku pobyt na wsi. Proponował Vermont lub New Hampshire. Natychmiast pomyślałyśmy o Beldingsvil-le i o Tobie, że mogłabyś nam wskazać odpowiednie lokum. Obiecałam Ruth, że napiszę do Ciebie. Oni chcieliby wyjechać możliwie prędko, w pierwszych dniach lipca, gdyby się to dało. Chyba mogę Cię prosić, żebyś nas zaraz zawiadomiła, gdy coś takiego znajdziesz. Napisz do mnie. Siostra jest bowiem w sanatorium na pa-rotygodniowej kuracji. 186 Sprawa przystosowania się żebym czasem jako dwudziestoletnia panna nie pozostała dawnym dziesięcioletnim dzieckiem! - N... nie, wcale nie myślałem, mówię ci uczciwie, sądziłem... oczywiście wiedziałem... Ale Pollyanna zatkała sobie uszy rękami i znów wybuchnęła śmiechem. drugiej połowie czerwca Pollyanna odebrała list od Delii Wetherby. Zwracam się do Ciebie z prośbą. Myślę, że możesz wskazać mi jakiś cichy dom w Beldingsville, do którego zechciano by przyjąć z pełnym utrzymaniem na lato moją siostrę. Właściwie byłyby trzy osoby: moja siostra, adoptowany przez nią syn, Jamie (przypominasz go sobie, prawda?), i jej sekretarka. Nie chcą zamieszkać w hotelu czy zwykłym pensjonacie. Siostra jest ogromnie wyczerpana, toteż doktor zalecił jej dla wypoczynku pobyt na wsi. Proponował Vermont lub New Hampshire. Natychmiast pomyślałyśmy o Beldingsvil-le i o Tobie, że mogłabyś nam wskazać odpowiednie lokum. Obiecałam Ruth, że napiszę do Ciebie. Oni chcieliby wyjechać możliwie prędko, w pierwszych dniach lipca, gdyby się to dało. Chyba mogę Cię prosić, żebyś nas zaraz zawiadomiła, gdy coś takiego znajdziesz. Napisz do mnie. Siostra jest bowiem w sanatorium na pa-rotygodniowej kuracji. 188 Dwa listy Sądzę, że nie odmówisz mojej prośbie. Pozdrawiam Cię serdecznie Twoja Delia Wetherby Przez pierwsze parę minut po odczytaniu listu Pollyanna siedziała ze ściągniętymi brwiami robiąc w pamięci przegląd wszystkich domów w Beldings-ville, które nadawały się na pensjonat dla jej starych przyjaciół. Aż nagle coś jej przyszło do głowy: z radosnym okrzykiem zerwała się z miejsca i pobiegła do ciotki. - Cioteczko! Cioteczko! - wołała z trudem łapiąc oddech. - Przed chwilą wpadłam na genialny pomysł! Mówiłam ci, że coś się wydarzy i że kiedyś objawi się we mnie wspaniały talent. A więc mam go. Mam z pewnością. Posłuchaj! Dostałam list od panny Wetherby, siostry pani Carew, tej, u której byłam wówczas całą zimę w Bostonie. Pamiętasz? Otóż ta pani chciałaby spędzić lato tutaj i panna Delia pyta, czy nie znam kogoś, u kogo jej siostra mogłaby się zatrzymać prywatnie i mieć pełne utrzymanie, bo ona nie chce w hotelu czy pensjonacie. Z początku zdawało mi się, że nie znam nikogo odpowiedniego, ale teraz już wiem. Zgadnij, o kim myślę? - O Boże, dziewczyno! - wykrzyknęła pani Chil-ton. - Czy ty musisz tak wpadać do pokoju? Sądziłam, że jesteś już dorosłą kobietą, a nie ciągle jeszcze dziesięcioletnim dzieckiem! O czym ty mówisz? - O domu z całodziennym utrzymaniem dla pani Carew i Jamiego. Znam taki - trajkotała Pollyanna. - Tak? No i co z tego? Co to mnie może obchodzić? - ponurym głosem mruknęła pani Chilton. - Bo to jest tu. Przyjmę ich do nas, ciociu! Dwa listy 189 - Pollyanno! - przerażona pani Chilton wyprostowała się gwałtownie w fotelu. - Ciociu, proszę cię, nie mów „nie". Bardzo cię proszę - gorąco błagała Pollyanna. - Nie widzisz? To przecież właśnie ta moja szansa, na którą tak czekałam. Teraz sama wpada mi w ręce. Doskonale możemy to zrobić: mamy tutaj moc pokojów, dam też sobie na pewno radę z gotowaniem i utrzymaniem porządku. I dostaniemy pieniądze, bo nam dobrze zapłacą. I chętnie przyjadą, na pewno. Będzie ich troje, razem z sekretarką pani Carew. - Ależ, moja droga, ja się nigdy na to nie zgodzę! Przemienić nasz dom w pensjonat!... Posiadłość Harringtonów zwykłym pensjonatem! Och, nie, Pollyanno, nie! - Wcale nie zwykły, tylko niezwykły. Poza tym to -są nasi przyjaciele; wyobraź sobie, że przyjaciele do nas przyjechali, tyle tylko, że zapłacą za pobyt, a my zarobimy pieniądze, których tak bardzo potrzebujemy - podkreśliła1 znacząco. Skurcz zranionej dumy przebiegł przez twarz pani Chilton. Cicho jęknąwszy opadła na fotel. - Jak dasz temu radę? - zapytała wreszcie słabym głosem. - Sama wszystkiemu nie podołasz! - Nie, oczywiście, że nie - ciągnęła Pollyanna (teraz czuła już mocny grunt pod nogami). - Ale mogę gotować i wszystkiego doglądać: z pewnością uda mi się nająć jedną z młodszych sióstr Nancy do pomocy. Durginowa będzie prała jak dotychczas. - Wiesz, że ja nie czuję się dobrze, niewiele ci pomogę. - Jasne, ciociu. I wcale nie potrzebujesz mi pomagać. Och, ciociu, jak to będzie wspaniale! Za 190 Dwa listy piękne, aby było prawdziwe! Pieniądze, które mi same wpadają do ręki! - Wpadają! Też coś! Ciągle jeszcze musisz się czegoś w życiu uczyć, jak na przykład tego, że prowadzenie w lecie pensjonatu, jeżeli ma dać jakiś dochód, to ciężka praca. Przekonasz się sama, gdy będziesz musiała ciągle być na usługi, piec, gotować, zmywać, po prostu zabijać się, żeby tylko wszystko było jak należy, od świeżych jajek do pogody. - Dobrze, ciociu, postaram się pamiętać - roześmiała się Pollyanna - ale teraz nie będę się tym martwiła. Biegnę odpisać pannie Wetherby, bo chcę oddać list do wysłania Jimmy'emu Beanowi, gdy tu wpadnie po południu. Pani Chilton poruszyła się niezadowolona. - Pollyanno, chciałabym, abyś tego młodego człowieka nazywała właściwie. To: Bean* przyprawia mnie o dreszcz. O ile wiem, nazywa się teraz Pendle-ton. - Tak - przyznała Pollyanna - ale ja przeważnie o tym zapominam. Czasami nawet w rozmowie z nim samym. To bardzo nieładnie, teraz kiedy został formalnie adoptowany. Ach, taka jestem podniecona! -zakończyła wybiegając z pokoju. Kiedy Jimmy zjawił się o czwartej po południu, list był już gotów. Pollyanna ciągle jeszcze była ogromnie podekscytowana, toteż natychmiast powiedziała mu o wszystkim. - A poza tym tak strasznie chcę ich zobaczyć! -wykrzyknęła, gdy już wtajemniczyła go w swoje plany. - Nie widziałam się z żadnym z nich od tamtej zi- *Bean - po angielsku: ziarnko (grochu, kawy itp.). Dwa listy 191 my. Jak też wygląda Jamie? Pamiętasz, mówiłam ci o nim? - Tak, mówiłaś - z lekkim przymusem w głosie przyznał Jimmy. - Czy to nie wspaniałe, że mogą przyjechać? - Nie wiem, co w tym wspaniałego - odparł. - Więc twoim zdaniem to nie wspaniałe, że zdołam dopomóc ciotce choćby w tak niewielkim stopniu? Jak to, Jimmy, to przecież cudowne! - Mam wrażenie, że to* będzie dla ciebie bardzo ciężkie - odrzekł wyraźnie zirytowany. - W pewnej mierze na pewno. Ale tak się będę cieszyła z pieniędzy, których przybędzie, że o niczym innym nawet nie pomyślę. Widzisz - westchnęła - jaka się zrobiłam materialistka. Jimmy chwilę milczał, a potem zapytał nagle: - W jakim wieku jest ten... Jamie? Spojrzała na niego i uśmiechnęła się wesoło. - Och, przypominam sobie teraz... nigdy nie lubiłeś jego imienia - przymrużyła oczy. - Nieważne, jest adoptowany, prawnie, jak sądzę, i nosi teraz nazwisko Carew. Możesz go więc tak nazywać. - Ale ja chcę wiedzieć, ile ma lat - przypomniał chłodno. - Nikt dokładnie tego nie wie. On sam nawet. Chyba jest w twoim wieku. Ciekawa jestem, jak teraz wygląda. Pytam o to w tym liście. - Ach tak? - spojrzał na list, który trzymał w ręku, i potrząsnął nim nieco gniewnie. Chętnie by go cisnął na ziemię lub podarł na kawałki... wszystko, byleby go tylko nie wysłać. Doskonale zdawał sobie sprawę, że jest zazdrosny, że zawsze będzie zazdrosny o tamtego młodzieńca, 192 Dwa listy o tak podobnym, a jednak innym imieniu. Nie dlatego, by się kochał w Pollyannie, przekonywał się z gniewem. Nie był zakochany, z pewnością. Po prostu nie życzył sobie, aby ten obcy młodzieniec o „dziew-czyńskim" imieniu przyjechał do Beldingsville, sterczał tu przez cały czas i psuł mu wszystkie miłe chwile. Gotów był już to powiedzieć, lecz coś powstrzymało go w ostatniej chwili. Po pewnym czasie pożegnał się więc i odjechał zabierając list. W parę dni później stało się jasne, że nie wyrzucił listu i nie podarł go, bo Pollyanna odebrała od panny Wetherby błyskawiczną i radosną dla niej odpowiedź. A przy następnej wizycie Jimmy'ego odczytała mu ją lub raczej tylko jej fragment wyjaśniwszy uprzednio: - Oczywiście na wstępie pisze, jak się cieszy, że przyjadą do nas. Tego nie będę ci czytała. Ale reszty pewnie posłuchasz z zaciekawieniem, bo tyle ci o nich opowiadałam. Poza tym sam ich niedługo poznasz. Jimmy, na ciebie bardzo liczę, że mi pomożesz uprzyjemnić im pobyt. - Ach tak! Liczysz na mnie? - Nie bądź sarkastyczny tylko dlatego, że Jamie nie budzi twojej sympatii - zgromiła go Pollyanna z udaną surowością. - Jestem pewna, że go polubisz, kiedy go poznasz; i panią Carew także polubisz. - Naprawdę? - odparł zirytowany. - To piękna perspektywa. Miejmy nadzieję, że ta pani zechce mi łaskawie odpłacić tym samym. - Z pewnością - dołeczki w policzkach Pollyanny pogłębiły się. - Teraz posłuchaj, przeczytam ci o niej. To list od jej siostry, Delii Wetherby, wiesz, tej z sanatorium. Dwa listy 193 - Dobra. Zaczynaj - rozkazał całkiem widocznie siląc się na uprzejme zainteresowanie. Pollyanna zaś, ciągle z przekornym uśmiechem, zaczęła: Prosisz, abym ci napisała wszystko o każdym z nich. To nie byle jakie zadanie, ale postaram się wywiązać z niego jak najlepiej. Po pierwsze, stwierdzisz wielką zmianę w mojej siostrze. Nowe zainteresowania w jej życiu zdziałały cuda w ostatnich sześciu latach. Teraz trochę za bardzo schudła i jest przepracowana, ale po dobrym wypoczynku szybko przyjdzie do siebie i wtedy przekonasz się, jak młodo, szczęśliwie i kwitnąco jeszcze wygląda. Zauważ, że napisałam „szczęśliwie"; dla ciebie oczywiście nie oznacza to tyle, co dla mnie, bo byłaś za młoda, by zdać sobie sprawę, jak bardzo była nieszczęśliwa wtedy, w zimie, w Bostonie, kiedy ją poznałaś. Życie było dla niej takie okropne, beznadziejne; teraz natomiast jest radosna, wszystkiego ciekawa. Po pierwsze, ma Jamiego, a kiedy zobaczysz ich razem, przekonasz się, czym jest dla niej ten chłopiec. Oczywiście w dalszym ciągu nie wiemy, czy jest on tym naszym zaginionym Jamiem, ale siostra go kocha jak własnego syna; adoptowała go prawnie, o czym chyba wiesz. Następnie ma te swoje dziewczęta. Pamiętasz Sadie Dean, tę sprzedawczynię? Zainteresowawszy się losem jej, a także innych, samotnych dziewcząt, ostro zabrała się do ich spraw usiłując jakoś polepszyć ich życie. Opiekuje się już całą gromadką takich dziewcząt, które ją uważają za dobrego anioła. Domowi dla Pracujących Dziewcząt nadano teraz zupełnie nowy kierunek. 13. Pollyanna dorasta 192 Dwa listy o tak podobnym, a jednak innym imieniu. Nie dlatego, by się kochał w Pollyannie, przekonywał się z gniewem. Nie był zakochany, z pewnością. Po prostu nie życzył sobie, aby ten obcy młodzieniec o „dziew-czyńskim" imieniu przyjechał do Beldingsville, sterczał tu przez cały czas i psuł mu wszystkie miłe chwile. Gotów był już to powiedzieć, lecz coś powstrzymało go w ostatniej chwili. Po pewnym czasie pożegnał się więc i odjechał zabierając list. W parę dni później stało się jasne, że nie wyrzucił listu i nie podarł go, bo Pollyanna odebrała od panny Wetherby błyskawiczną i radosną dla niej odpowiedź. A przy następnej wizycie Jimmy'ego odczytała mu ją lub raczej tylko jej fragment wyjaśniwszy uprzednio: - Oczywiście na wstępie pisze, jak się cieszy, że przyjadą do nas. Tego nie będę ci czytała. Ale reszty pewnie posłuchasz z zaciekawieniem, bo tyle ci o nich opowiadałam. Poza tym sam ich niedługo poznasz. Jimmy, na ciebie bardzo liczę, że mi pomożesz uprzyjemnić im pobyt. - Ach tak! Liczysz na mnie? - Nie bądź sarkastyczny tylko dlatego, że Jamie nie budzi twojej sympatii - zgromiła go Pollyanna z udaną surowością. - Jestem pewna, że go polubisz, kiedy go poznasz; i panią Carew także polubisz. - Naprawdę? - odparł zirytowany. - To piękna perspektywa. Miejmy nadzieję, że ta pani zechce mi łaskawie odpłacić tym samym. - Z pewnością - dołeczki w policzkach Pollyanny pogłębiły się. - Teraz posłuchaj, przeczytam ci o niej. To list od jej siostry, Delii Wetherby, wiesz, tej z sanatorium. Dwa listy 193 - Dobra. Zaczynaj - rozkazał całkiem widocznie siląc się na uprzejme zainteresowanie. Pollyanna zaś, ciągle z przekornym uśmiechem, zaczęła: Prosisz, abym ci napisała wszystko o każdym z nich. To nie byle jakie zadanie, ale postaram się wywiązać z niego jak najlepiej. Po pierwsze, stwierdzisz wielką zmianę w mojej siostrze. Nowe zainteresowania w jej życiu zdziałały cuda w ostatnich sześciu latach. Teraz trochę za bardzo schudła i jest przepracowana, ale po dobrym wypoczynku szybko przyjdzie do siebie i wtedy przekonasz się, jak młodo, szczęśliwie i kwitnąco jeszcze wygląda. Zauważ, że napisałam „szczęśliwie"; dla ciebie oczywiście nie oznacza to tyle, co dla mnie, bo byłaś za młoda, by zdać sobie sprawę, jak bardzo była nieszczęśliwa wtedy, w zimie, w Bostonie, kiedy ją poznałaś. Życie było dla niej takie okropne, beznadziejne; teraz natomiast jest radosna, wszystkiego ciekawa. Po pierwsze, ma Jamiego, a kiedy zobaczysz ich razem, przekonasz się, czym jest dla niej ten chłopiec. Oczywiście w dalszym ciągu nie wiemy, czy jest on tym naszym zaginionym Jamiem, ale siostra go kocha jak własnego syna; adoptowała go prawnie, o czym chyba wiesz. Następnie ma te swoje dziewczęta. Pamiętasz Sadie Dean, tę sprzedawczynię? Zainteresowawszy się losem jej, a także innych, samotnych dziewcząt, ostro zabrała się do ich spraw usiłując jakoś polepszyć ich życie. Opiekuje się już całą gromadką takich dziewcząt, które ją uważają za dobrego anioła. Domowi dla Pracujących Dziewcząt nadano teraz zupełnie nowy kierunek. 13. Pollyanna dorasta 194 Dwa listy Kilku wpływowych ludzi i parę bogatych kobiet włączyło się do tej działalności, ale głową i motorem jest moja siostra: całym sercem i duszą oddaje się sprawie każdej z tych dziewcząt z osobna i wszystkich ich razem. Rozumiesz, jak to ją wyczerpuje nerwowo. Główną jej podporą i prawą ręką jest sekretarka, właśnie ta Sadie Dean. Zobaczysz, że i ona się zmieniła, ale to jednak dawna Sadie. Jamie zaś... biedny Jamie! Jego największe zmiar-twienie to świadomość, że nigdy nie odzyska władzy w nogach. Jakiś czas mieliśmy nadzieję. Był tu, w sanatorium u doktora Amesa, przez rok. Stan jego zdrowia poprawił się o tyle, że może się przynajmniej poruszać o kulach. Ale zawsze pozostanie już kaleką. Gdy się jednak z nim obcuje, zapomina się zupełnie o jego kalectwie. Nie potrafię ci tego dobrze wytłumaczyć, lecz kiedy go zobaczysz, zrozumiesz, co chciałam powiedzieć. W ogromnym stopniu zachował także swój dawny, chłopięcy entuzjazm i radość życia. Jest tylko jedna rzecz, jedyna, jak sądzę, która całkowicie mogłaby przy gasić tę jego pogodę ducha i doprowadzić go do krańcowej rozpaczy, a to gdyby się dowiedział, że nie jest naszym siostrzeńcem Jamie Kentem. Tak długo nad tym rozmyślał i tak żarliwie tego pragnął, że w końcu uwierzył, iż nim jest. Mam jednak nadzieję, że jeżeli nawet nim nie jest, nigdy się o tym nie dowie. - To wszystko, co mi o nich donosi - oświadczyła Pollyanna składając gęsto zapisane kartki. - Czy to nie interesujące? - Z pewnością! - tym razem szczera nuta zabrzmiała w głosie Jimmy'ego, który nagle uprzytomnił sobie, co to znaczy mieć zdrowe nogi. Przez Dwa listy 195 chwilę gotów był nawet zgodzić się na to, by ten biedny kaleka zajął cząstkę myśli i uwagi Pollyan-ny, oczywiście jeżeli nie jest tak zarozumiały, by pretendować do całości. - Szkoda gadać, ciężko musi być temu biedakowi. - Ciężko? Ty nawet sobie tego nie wyobrażasz, Jimmy - głos Pollyanny był zdławiony. - A ja wiem. Sama kiedyś nie mogłam chodzić... ja wiem. - No, oczywiście - Jimmy zmarszczył brwi i poruszył się niespokojnie. Na widok współczucia na twarzy Pollyanny i jej roziskrzonych oczu stwierdził nagle, że wcale nie życzy sobie przyjazdu Jamiego, jeżeli sama tylko myśl o nim potrafi tak ją wzruszyć! ni poprzedzające przyjazd „tych okropnych ludzi", jak ciotka Polly nazywała letników swojej siostrzenicy, były dla tej ostatniej bardzo pracowite, lecz także i radosne. Pollyanna bowiem nakazała sobie nie przyznawać się ani do przepracowania, ani do zniechęcenia czy lęku, bez względu na to, jak kłopotliwe były te codzienne problemy, które się przed nią wyłaniały. Przywoławszy na pomoc Nancy i jej młodszą siostrę, Betty, metodycznie przejrzała cały dom, pokój po pokoju, by zapewnić wszelkie wygody swoim spodziewanym pensjonariuszom. Pani Chilton nie mogła być tu podporą. Po pierwsze, nie czuła się dobrze, po drugie, jej nastawienie do tego pomysłu ani nie podtrzymywało na duchu, ani nie niosło pociechy, potrafiła bowiem tylko nieustannie narzekać. - Och, Pollyanno, Pollyanno, pomyśleć tylko: rezydencja Harringtonów - pensjonatem! Taki upadek! - Ależ nie - łagodziła Pollyanna śmiejąc się. - To Letnicy 197 tylko Carewowie przyjeżdżają do rezydencji Harringtonów. Panią Chilton nie tak łatwo było jednak pocieszyć i odpowiadała na to tylko jeszcze bardziej zrezygnowanym spojrzeniem. Wreszcie w ustalony dzień Pollyanna wraz z Tymoteuszem (teraz właścicielem koni Harringtonów) pojechała na stację, by powitać gości, którzy mieli przybyć popołudniowym pociągiem. Aż do tego momentu w jej sercu panowała jedynie pewność siebie i radosne oczekiwanie, lecz wraz z gwizdem parowozu ogarnęła ją straszliwa wątpliwość i przerażenie. Nagle zrozumiała, czego ona, niemal zupełnie sama i bez pomocy, musi dokonać. Przypomniała sobie bogactwo i dostatek pani Carew, jej stanowisko społeczne i wybredne gusta; przypomniała sobie również, że przyjedzie z nią także młody człowiek - Jamie, całkiem inny jednak niż ów chłopiec, jakiego znała. Przez jedną okropną chwilę chciała uciekać... gdziekolwiek, obojętnie dokąd. - Tymoteuszu, niedobrze mi. Źle się czuję. Powiedz... eee... im... ee... żeby nie przyjeżdżali - wyjąkała, jakby szykując się do ucieczki. - Pa... pa... nienko! - wykrzyknął zaskoczony Tymoteusz. Jeden rzut oka na jego zdumioną twarz wystarczył. Pollyanna roześmiała się i raźno wyprostowała ramiona. - Nic, już nic! Głupstwo, ja przecież wcale tego nie myślałam, Tymoteuszu. Szybko!... Patrz! Pociąg już zajeżdża! - mówiła jednym tchem. I błyskawicznie pobiegła naprzód - znów dawna Pollyanna. Letnicy 199 Poznała ich od razu. Ale nawet gdyby miała wątpliwości, rozwiałby je widok kul w rękach wysokiego młodzieńca o piwnych oczach. Po pięciu krótkich minutach chaotycznych okrzyków, przywitań Pollyanna znalazła się w powozie obok pani Carew mając przed sobą Jamiego i Sadie Dean. Dopiero wtedy mogła się uważniej przyjrzeć swoim przyjaciołom i zaobserwować zmiany, jakie w nich zaszły po tych sześciu latach. Pierwsze wrażenie, jakie odniosła przyglądając się pani Carew, było zaskakujące. Zapomniała, że ma ona tyle wdzięku, że jej rzęsy są takie długie i rzucają cień na przepiękne oczy. Przyłapała się nawet na zazdrosnej myśli o tym, jak bardzo ta śliczna twarz w każdym szczególe zgadza się pewnie z tym okropnym testem piękności. Lecz najwięcej ucieszył ją brak dawnego rysu smutku i zgorzknienia. Po chwili zwróciła wzrok na Jamiego. Tu też spotkała ją podobna niespodzianka. Jamie wyrósł na przystojnego młodzieńca. Sama przed sobą Pollyanna przyznała, że prezentuje się nader dystyngowanie. Jego ciemne oczy, twarz raczej blada i czarne, wijące się włosy wydały się jej bardzo pociągające. A potem nagle dostrzegła kule u jego boku i poczuła ucisk w gardle. Z Jamiego przeniosła wzrok na Sadie Dean. Jej rysy nie zmieniły się tak bardzo od chwili, gdy ujrzała ją wtedy po raz pierwszy w parku, ale już jeden rzut oka wystarczał, by się przekonać, że - jeśli chodzi o ubiór, uczesanie, sposób zachowania - bardzo różniła się od dawnej Sadie. A potem Pollyanna usłyszała zwrócone do niej słowa Jamiego: 200 Letnicy - Jak to ładnie, że zgodziłaś się nas przyjąć. Wiesz, co pomyślałem, kiedy nadszedł ten list od ciebie? - N... nie, skąd mogłabym wiedzieć? - wyjąkała nie mogąc wciąż uwolnić się od widoku tych kul obok Jamiego. - A więc pomyślałem o tej dziewczynce z parku, o jej torebce z orzeszkami dla Sir Lancelota i Lady Ginewry, i zrozumiałem, że teraz my mamy zająć ich miejsce, bo jeżeli masz torebkę orzeszków, a my jej nie mamy, to nie zaznałabyś szczęścia dopóty, dopóki byś się z nami nie podzieliła. - Dobre sobie, torebka z orzeszkami! - roześmiała się Pollyanna. - No, w tym przypadku twoją torebką z orzeszkami są pokoje pełne ożywczego wiejskiego powietrza, mleko prosto od krowy i świeże jaja - kapryśnym tonem odparł Jamie. - Ale w gruncie rzeczy wychodzi na to samo. I lepiej będzie, gdy cię uprzedzę: pamiętasz, jak zachłanny był Sir Lancelot; no więc... - urwał znacząco. - Świetnie, podejmuję to ryzyko - uśmiechnęła się Pollyanna pomyślawszy sobie przy tym, że dobrze, iż ciocia Polly nie słyszy, jak najgorsze jej przepowiednie gotowe sprawdzić się już od pierwszych chwil. - Biedny Sir Lancelot! Zastanawiam się, czy ktoś go karmi i czy w ogóle jest tam jeszcze. - Jeżeli jest, to go karmią - wesoło wtrąciła się pani Carew. - Ten śmieszny chłopiec przynajmniej raz na tydzień tam chodzi z kieszeniami pełnymi orzeszków i Bóg wie czego jeszcze. Można go odnaleźć po śladzie łupin orzechowych. A prawie za każdym razem, gdy zażądam płatków czy kaszki na Letnicy 201 śniadanie, słyszę: „Panicz Jamie skarmił wszystko gołębiami". - Tak, bo pozwólcie sobie powiedzieć - z zapałem zaczął Jamie i już za chwilę Pollyanna, oczarowana jak dawniej, słuchała opowiadania o parze wiewiórek w parku zalanym słońcem. Później zaś pojęła, co chciała powiedzieć Delia Wetherby w swoim liście, bo gdy powóz zatrzymał się przed domem, doznała-wyraźnego szoku na widok Jamiego, który o kulach i z pomocą innych niezdarnie wysiada z powozu. Zrozumiała wtedy, że tym barwnym opowiadaniem sprawił, iż na dziesięć minut zapomniała o jego kalectwie. Dużą ulgą było dla niej to, że spotkanie pani Chil-ton z panią Carew i jej towarzystwem wypadło znacznie lepiej, niż się spodziewała. Goście tak szczerze zachwycali się starym domem i absolutnie wszystkim, że jego pani i właścicielka po prostu nie mogła nieprzychylnie i z ponurą rezygnacją traktować ich obecności. Poza tym już po niespełna godzinie stało się jasne, że osobisty urok i magnetyzm Jamiego zdołały przebić pancerz nieufności pani Chilton. Pollyanna stwierdziła więc, że jeden z problemów, którego obawiała się najbardziej, przestał być groźny, albowiem ciocia Polly zaczęła wobec przybyłych grać rolę gospodyni, wprawdzie bardzo godnej, lecz łaskawej. Mimo tej ulgi, jaką jej przyniosła zmiana nastroju ciotki, czuła, że nie wszystko układa się dobrze. Było moc roboty, którą należało wykonać. Siostra Nancy, Betty, dziewczyna miła i chętna, nie dorównywała Nancy, jak się wkrótce okazało. Brakowało jej wyszkolenia, a to wymagało czasu. Pollyanna martwiła się więc, że nie wszystko jest jak należy. 202 Letnicy Letnicy 203 W owych dniach kurz na krześle i zakalec w cieście urastały dla niej do rozmiarów tragedii. Stopniowo jednak, pod wpływem bezustannych przekonywań i próśb pani Carew i Jamiego, zaczęła lżej brać swoje obowiązki i rozumiała, że prawdziwą tragedią w oczach jej przyjaciół nie był zakurzony fotel czy zakalec, lecz zmartwienie i niepokój występujące na jej twarzy. - Jakby nie wystarczało, że w ogóle pozwoliłaś nam przyjechać - oznajmił Jamie. - Po co jeszcze to zabijanie się pracą, byśmy ciągle coś jedli. - A poza tym nie możemy aż tyle jeść - roześmiała się pani Carew - bo gotowiśmy dostać „niesprawności", jak mawiała jedna z moich służących, gdy wojowała z własnym żołądkiem. Zdumiewające, jak tych troje nowych członków rodziny dostosowało się do codziennego życia domu. Już po niecałej dobie pani Carew doprowadziła do tego, że ciotka Polly z zainteresowaniem zaczęła wypytywać o nowy Dom dla Pracujących Dziewcząt, a Sadie Dean i Jamie pokłócili się o to, które z nich ma pomagać przy łuskaniu groszku, a które przy zrywaniu kwiatów. Pewnego wieczoru, w niecały tydzień po przybyciu gości do Harrington, zjawili się z wizytą pan Pendleton i Jimmy. Pollyanna spodziewała się, że niebawem przyjdą. Prawdę mówiąc, domagała się tego bardzo stanowczo jeszcze przed przybyciem pani Carew. Teraz z widoczną dumą dokonała aktu wzajemnej prezentacji. - Wszyscy jesteście tak dobrymi moimi przyjaciółmi, że chciałam, abyście się poznali i zaprzyjaźnili - wyjaśniła. Nie dziwiła się też wcale wrażeniu, jakie urok i uroda pani Carew wywarły na obu Pendletonach. Zdumiał ją natomiast bardzo wyraz twarzy pani Carew, gdy ujrzała Jimmy'ego. Zdawało się niemal, że go poznaje. - Ależ, panie Pendleton, czyżbym już gdzieś pana spotkała? - wykrzyknęła. Jimmy utkwił szczere, jasne, pełne zachwytu spojrzenie w jej oczach. - Nie sądzę - uśmiechem odpowiedział na uśmiech. - Jestem pewny, że nigdy pani nie spotkałem. Gdybym ja panią kiedyś spotkał, pamiętałbym o tym niezawodnie - i skłonił się uprzejmie. Akcent położony w owym zdaniu na jednym słowie był tak przejrzysty, że wszyscy się roześmieli, a John Pendleton rzekł rozbawiony: - Zgrabnie powiedziane, synu... wcale dobrze jak na młodzieńca w tak młodym wieku. Sam bym nic lepszego nie wymyślił. Pani Carew zarumieniła się leciutko i roześmiała wraz z innymi. - Nie, ale naprawdę - upierała się. - W pańskich rysach dostrzegam coś znajomego i chyba istotnie gdzieś już pana widziałam, jeżeli nawet nie spotkałam. - Może rzeczywiście! - wykrzyknęła Pollyanna. -Może w Bostonie. Jimmy kształci się tam na politechnice: będzie budował mosty i tamy... kiedy dorośnie, ma się rozumieć - zakończyła rzuciwszy wesołe spojrzenie na wysokiego młodzieńca, który wciąż jeszcze stał przed panią Carew. Wszyscy znowu się roześmieli, to znaczy wszyscy prócz Jamiego, i tylko Sadie Dean zauważyła, że za- 202 Letnicy W owych dniach kurz na krześle i zakalec w cieście urastały dla niej do rozmiarów tragedii. Stopniowo jednak, pod wpływem bezustannych przekonywań i próśb pani Carew i Jamiego, zaczęła lżej brać swoje obowiązki i rozumiała, że prawdziwą tragedią w oczach jej przyjaciół nie był zakurzony fotel czy zakalec, lecz zmartwienie i niepokój występujące na jej twarzy. - Jakby nie wystarczało, że w ogóle pozwoliłaś nam przyjechać - oznajmił Jamie. - Po co jeszcze to zabijanie się pracą, byśmy ciągle coś jedli. - A poza tym nie możemy aż tyle jeść - roześmiała się pani Carew - bo gotowiśmy dostać „niesprawności", jak mawiała jedna z moich służących, gdy wojowała z własnym żołądkiem. Zdumiewające, jak tych troje nowych członków rodziny dostosowało się do codziennego życia domu. Już po niecałej dobie pani Carew doprowadziła do tego, że ciotka Polly z zainteresowaniem zaczęła wypytywać o nowy Dom dla Pracujących Dziewcząt, a Sadie Dean i Jamie pokłócili się o to, które z nich ma pomagać przy łuskaniu groszku, a które przy zrywaniu kwiatów. Pewnego wieczoru, w niecały tydzień po przybyciu gości do Harrington, zjawili się z wizytą pan Pendleton i Jimmy. Pollyanna spodziewała się, że niebawem przyjdą. Prawdę mówiąc, domagała się tego bardzo stanowczo jeszcze przed przybyciem pani Carew. Teraz z widoczną dumą dokonała aktu wzajemnej prezentacji. - Wszyscy jesteście tak dobrymi moimi przyjaciółmi, że chciałam, abyście się poznali i zaprzyjaźnili - wyjaśniła. Letnicy 203 Nie dziwiła się też wcale wrażeniu, jakie urok i uroda pani Carew wywarły na obu Pendletonach. Zdumiał ją natomiast bardzo wyraz twarzy pani Carew, gdy ujrzała Jimmy'ego. Zdawało się niemal, że go poznaje. - Ależ, panie Pendleton, czyżbym już gdzieś pana spotkała? - wykrzyknęła. Jimmy utkwił szczere, jasne, pełne zachwytu spojrzenie w jej oczach. - Nie sądzę - uśmiechem odpowiedział na uśmiech. - Jestem pewny, że nigdy pani nie spotkałem. Gdybym ja panią kiedyś spotkał, pamiętałbym o tym niezawodnie - i skłonił się uprzejmie. Akcent położony w owym zdaniu na jednym słowie był tak przejrzysty, że wszyscy się roześmieli, a John Pendleton rzekł rozbawiony: - Zgrabnie powiedziane, synu... wcale dobrze jak na młodzieńca w tak młodym wieku. Sam bym nic lepszego nie wymyślił. Pani Carew zarumieniła się leciutko i roześmiała wraz z innymi. - Nie, ale naprawdę - upierała się. - W pańskich rysach dostrzegam coś znajomego i chyba istotnie gdzieś już pana widziałam, jeżeli nawet nie spotkałam. - Może rzeczywiście! - wykrzyknęła Pollyanna. -Może w Bostonie. Jimmy kształci się tam na politechnice: będzie budował mosty i tamy... kiedy dorośnie, ma się rozumieć - zakończyła rzuciwszy wesołe spojrzenie na wysokiego młodzieńca, który wciąż jeszcze stał przed panią Carew. Wszyscy znowu się roześmieli, to znaczy wszyscy prócz Jamiego, i tylko Sadie Dean zauważyła, że za- 204 Letnicy miast się śmiać, przymknął oczy, jakby go raził jakiś widok. Za jej też sprawą rozmowa, przy pierwszej sposobności, zeszła z tematu mostów i zapór, których (co było dla niej jasne) nigdy nie będzie mógł budować, na rzeczy, które Jamie świetnie znał i rozumiał, na książki, kwiaty, zwierzęta i ptaki. Nikt jednak nie zdał sobie sprawy, że to Sadie przyczyniła się do skierowania rozmowy na te tory, a najmniej ze wszystkich sam Jamie. Po skończonej wizycie i odjeździe Pendletonów pani Carew powróciła do dręczącej ją myśli, że chyba już kiedyś widziała młodego Pendletona. - Z pewnością go spotkałam... - oświadczyła z namysłem. -Tak, mogło to być w Bostonie, ale ... - nie dokończyła zdania. A po chwili dodała: - To bardzo miły i przystojny chłopak. Od razu go polubiłam. - Bardzo się cieszę! Ja go też ogromnie lubię - powiedziała Pollyanna. - Zawsze go lubiłam. - Znasz go więc od dawna? - zapytał Jamie nieco smętnie. - O tak! Od lat, od czasu gdy byłam małą dziewczynką. Wtedy nazywał się jeszcze Jimmy Bean. - Jimmy Bean! Więc to nie rodzony syn Pendletona? - pytała zaskoczona pani Carew. - Nie, adoptowany. - Adoptowany! Tak jak ja! - wykrzyknął Jamie. W jego głosie wyczuwało się nutę prawie radosną. - Tak. Pan Pendleton nie miał dzieci". Jest kawalerem. Chciał się kiedyś żenić, ale... się nie ożenił. Pollyanna zaczerwieniła się i ogarnęło ją onieśmielenie. Nie mogła zapomnieć, że to jej matka, dawno temu, nie chciała wyjść za pana Pendletona Letnicy 20S i tym samym była powodem jego długich, bardzo długich lat samotności i starokawalerstwa. Pani Carew i Jamie jednakże, nie znając tej historii, a widząc rumieniec na twarzy Pollyanny i jej nagłą konsternację, postawili sobie to samo pytanie: czyż to możliwe, żeby tego pana Pandletona łączyło jakieś głębsze uczucie z Pollyanna, mimo tak wielkiej różnicy wieku? Oczywiście było to pytanie nieme: odpowiedzi nie mogli przecież otrzymać. Ale ta nie wypowiedziana myśl nie poszła w zapomnienie; zapadła gdzieś w kąciku ich umysłów, by odżyć kiedyś -w stosownej chwili. eszcze przed przyjazdem gości Pollyanna -I oświadczyła Jimmy'emu, że liczy na jego pomoc w ich zabawianiu. Wprawdzie wówczas nie objawił zapału do tego rodzaju usług, ale nie minęły nawet dwa tygodnie od przyjazdu pani Carew i towarzyszących jej osób do Harrington, gdy okazało się coś wręcz przeciwnego. Sądząc z jego częstych i długich wizyt oraz z licznych propozycji korzystania z koni i samochodów pana Pendletona - wprost palił się do takiej pomocy. Z panią Carew od razu połączyło go uczucie gorącej przyjaźni, opartej na tym, co wydawało się wzajemnym i silnym pociągiem. Razem chodzili na spacery, wiedli długie rozmowy i nawet snuli przeróżne plany związane z Domem dla Pracujących Dziewcząt. Mieli je urzeczywistnić w nadchodzącej zimie, gdy Jimmy znajdzie się w Bostonie. Nie zapomniano przy tym ani o Jamiem, ani o Sadie Dean. Sadie, co wyraźnie wynikało ze stosunku do niej pani Carew, traktowano jako członka rodziny. Pani Carew bardzo przestrzegała, by nie pomijano jej w żad- Wakacje 207 nych planach zabaw i rozrywek. Zresztą Jimmy nie był jedynym ich inicjatorem i organizatorem. Pan Pendleton przyjeżdżał z nim coraz częściej. Urządzano wycieczki i pikniki, czasem długie popołudnia schodziły na wspólnym czytaniu książek czy przy ręcznych robótkach na werandzie domu. Pollyanna była zachwycona. Ci „letnicy" a jej przyjaciele: pani Carew, Jamie i Sadie, nie tylko się nie nudzili i nie tęsknili do powrotu, ale zaprzyjaźnili się z drugimi jej przyjaciółmi - Pendletonami. Tak więc niby kokoszka, która opiekuje się swymi małymi, kręciła się po werandzie w czasie owych spotkań i robiła wszystko, co mogła, żeby ta mała grupka była zadowolona. Oni z kolei domagali się z naciskiem, żeby Pollyanna uczestniczyła we wszystkich rozrywkach. Pod tym względem nie przyjmowali żadnych wymówek. - Myślisz, że chcemy, żebyś siedziała zamknięta w tej rozgrzanej kuchni i lukrowała tort! - gderał któregoś dnia Jamie, gdy wtargnął do jej twierdzy. - Ranek mamy piękny, bierzemy więc z sobą lunch i jedziemy do Wąwozu. A ty pojedziesz z nami. - Jamie, ja nie mogę, naprawdę nie mogę - wymawiała się Pollyanna. - Dlaczego? Obiadu nie potrzebujesz przygotowywać, bo nas nie będzie. - Ale jest przecież... pora lunchu. - Znów się mylisz. Lunch zabieramy ze sobą, nie potrzebujesz więc zostawać w domu, by go szykować. Cóż ci zatem przeszkadza jechać wraz z lunchem? - Nie, Jamie, nie mogę, muszę polukrować tort. - Nie chcemy lukrowanego. 208 Wakacje - Trzeba go bodaj posypać cukrem. - Nie chcemy cukrzonego. - Dyspozycje na jutro. - Wystarczą nam chrupki i mleko. Po stokroć wolimy twoje towarzystwo, chrupki i mleko niż indyka na obiad. - Nawet nie zaczęłam ci jeszcze wyliczać, ile rzeczy mam dziś do zrobienia! - Wcale nie chcę słuchać - wesoło odparł Jamie. - Chcę natomiast, żebyś przestała o tym mówić. Wkładaj beret. Widziałem Betty w jadalni, mówiła, że zaraz nam zapakuje lunch. Pośpiesz się. - Jamie, ty śmieszny chłopcze! Mówię ci, nie mogę jechać - śmiała się Pollyanna stawiając słaby opór, gdy ją ciągnął za rękaw. - Nie mogę jechać z wami na ten piknik! Ale w końcu pojechała. I nie tylko tym razem, lecz także następnym i jeszcze następnym. Nie mogła nie jechać, bo miała przeciw sobie nie tylko Jamiego, ale i obu Pendletonów, nie mówiąc już o pani Carew, Sa-die i nawet cioci Polly we własnej osobie. - Oczywiście, pojadę z radością - wzdychała zadowolona, gdy w ten sposób odejmowano jej odrobinę uciążliwej pracy, choć gorąco przeciw temu protestowała. - Z pewnością jednak nie było jeszcze takich pensjonariuszy jak ci moi, którzy domagaliby się chrupek, mleka i zimnego jedzenia, i takiej właścicielki pensjonatu, co by stale gdzieś wyjeżdżała. Ale szczytem wszystkiego była propozycja Johna Pendletona (ciotka Polly aż wzniosła ręce do nieba), aby całym towarzystwem udać się na dwutygodniowy kemping nad jedno z górskich jezior, o czterdzieści mil od Beldingsville. Wakacje 209 Pomysł ten przyjęto entuzjastycznie; tylko ciotka Polly była mu przeciwna. W cztery oczy oznajmiła Pollyannie, że było wskazane, godne pochwały i nawet pożądane, że pan John Pendleton wyzbył się swego zgorzknienia i ponurej samotności, w której trwał od lat, ale że z tego wcale nie wynika, aby tak samo godne pochwały było, że zachowuje się teraz niby dwudziestoletni młodzik, co właśnie, jej zdaniem, teraz robi! Publicznie natomiast oświadczyła chłodno, że ona nie pojedzie na żaden kemping, by sypiać na wilgotnej murawie i zajadać jakieś roba-le czy pająki pod pretekstem „zabawy". Nie uważa także, aby to była rzecz odpowiednia dla kogokolwiek powyżej czterdziestu lat. Pan Pendleton, jeżeli nawet odczuł tę szpileczkę, nie dał po sobie nic poznać. Jego zapał w niczym się nie zmniejszył, szybko więc zaczęto przygotowywać się do wycieczki, bo jednogłośnie postanowiono, że jeżeli ciocia Polly jechać nie chce, to jeszcze nie powód, by rezygnowała reszta towarzystwa. - A więc pani Carew będzie naszą przyzwoitką -beztrosko zadecydował Jimmy. Przez tydzień mówiono więc prawie tylko o namiotach, zapasach żywności, aparatach fotograficznych, sprzęcie rybackim, a wszystko, co robiono, łączyło się niemal wyłącznie z zamierzoną wycieczką. - I niech to będzie stuprocentowy kemping - z za-pełem napominał Jimmy - razem z tymi robalami, z pająkami pani Chilton - dodał śmiejąc się żartobliwie i patrząc ciotce Polly prosto w oczy, które wyrażały surową dezaprobatę. - Żadne tam bungalowy z jadalniami i centralnym ogrzewaniem! Chcemy prawdziwego obozowego ogniska i kartofli pieczo- 14. Pollyanna dorasta nych w popiele; chcemy siedzieć przy ogniu, snuć opowiadania i piec kukurydzę na patyku. - A my chcemy pływać, wiosłować i łowić ryby -wpadła mu w słowa Pollyanna. - I... - urwała nagle wpatrzona w twarz Jamiego. - Oczywiście nie będziemy tego robili przez cały czas. Pozostanie jeszcze moc spokojnych rozrywek: czytanie, rozmowa i tak dalej. Wzrok Jamiego sposępniał, twarz pobladła. Usta złożyły się do odpowiedzi, lecz nie zdążył nic wyrzec, bo uprzedziła go Sadie. - Ale na tego rodzaju wyprawach dokonuje się zawsze jakichś wyczynów - mówiła gorączkowo. -Z pewnością i teraz tak będzie. Ubiegłego lata byliśmy w Maine i trzeba było widzieć, jaką rybę złapał Jamie. Była... powiedz sam - zwróciła się do niego. Roześmiał się i potrząsnął głową. - Nie uwierzą - odparł - wiadomo, taka zwykła rybacka historyjka! - No, spróbuj, może uwierzymy - prowokowała go Pollyanna. Jamie ciągle kręcił przecząco głową, ale policzki mu się zarumieniły, a oczy straciły bolesny wyraz. Pollyanna, patrząc na Sadie Dean, zastanawiała się, dlaczego z taką widoczną ulgą siadła teraz z powrotem w fotelu. Wreszcie nadszedł ów dzień i wszyscy wyruszyli w nowym, dużym samochodzie pana Pendletona, prowadzonym przez Jimmy'ego. Przy akompaniamencie pożegnalnych okrzyków, warkotu silnika i dźwięku klaksonu rozochoconego kierowcy wreszcie odjechano. Wakacje 211 W późniejszych wspomnieniach Pollyanna często powracała do tej pierwszej nocy w namiocie. Jej doznania była nowe i przez to takie cudowne. O czwartej po południu zajechano na miejsce oddalone o czterdzieści mil. Od wpół do czwartej wielki samochód mozolnie sunął pod górę, po starej drodze, nie przeznaczonej dla tego rodzaju pojazdów. Ten odcinek był najbardziej męczący dla wozu i kierowcy, ale pasażerom, którzy nie potrzebowali uważać ani na dziury, ani na błotniste zakręty, dostarczał masę przyjemności. Prawdziwy jednak zachwyt wywołał czarujący widok, jaki otworzył się wśród drzew, a także rozbudzone radosnymi śmiechami echo odzywające się spod nisko nawisłych gałęzi. John Pendleton od lat znał to miejsce na kemping, a teraz powitał je z zadowoleniem nie pozbawionym uczucia ulgi. - Jak tu cudnie! - wołali wszyscy zgodnym chórem. - Cieszę się, że się państwu podoba! Zdawało mi się, że jest to chyba to, czego nam potrzeba. Jednakże miałem pewne obawy, bo tego rodzaju zakątki często się zmieniają, i to znacznie. Ten także zarósł nieco krzakami... nie tak jednak, abyśmy go nie mogli z nich oczyścić. Wszyscy zabrali się do pracy: trzebiono zarośla, ustawiano dwa namioty, rozładowywano samochód, przygotowywano miejsce na ognisko i urządzano „kuchnię" oraz „spiżarnię". Wtedy to właśnie Pollyanna zwróciła uwagę na Jamiego. Nagle uświadomiła sobie, że dla człowieka o kulach górki i doły, wzniesienia porosłe tu i ówdzie sosnami w niczym nie przypominają podłogi usłanej dywanem. Dostrzegła, że Jamie też zdaje sobie z tego sprawę, ale mimo kalectwa próbuje uczestniczyć w ogólnej pracy, i widok ten bardzo ją przygnębił. Dwa razy nawet podbiegła, by mu odebrać jakąś skrzynkę, którą próbował nieść. - Daj, ja to wezmę - prosiła - dosyć się nadźwiga- łeś. A za drugim razem powiedziała: - Usiądź i odpocznij, Jamie. Wyglądasz na zmęczonego. Gdyby mu się wówczas przyjrzała uważnie, zobaczyłaby, że się gwałtownie zarumienił. Ale nie przyjrzała się i nie zauważyła. Po chwili jednak dostrzegła Sadie Dean idącą z pełnymi rękami pudełek i ze zdziwieniem usłyszała: - Och, Jamie, proszę mi pomóc! I po chwili Jamie walcząc ze stosem pudełek i dwoma kulami mozolnie szedł ku namiotom. Pollyanna ze słowami protestu na końcu języka gwałtownie odwróciła się do Sadie, gdy ta, znaczącym ruchem przyłożywszy palec do ust, zbliżała się ku niej. - Wiem, że chciałaś jak najlepiej - powiedziała cicho - ale czy nie widzisz, że boli go, kiedy uważasz, że nie może robić tego, co inni! Popatrz na niego teraz. Pollyanna spojrzała i zobaczyła, że Jamie z ożywieniem zwinnie przerzucił ciężar ciała na jedną kulę i złożył dźwigany ładunek na ziemi. Rozpromieniony rzekł nonszalancko: - To jeszcze jeden wkład panny Dean we wspólną pracę. Prosiła mnie, bym to odniósł. - Rozumiem - wyszeptała Pollyanna zwracając się do Sadie. Ale ta już odeszła. Wakacje 213 Pollyanna dosyć długo śledziła potem Jamiego wzrokiem, uważając jednak pilnie, aby ani on, ani nikt inny tego nie spostrzegł. A gdy go tak obserwowała, serce się w niej ściskało. Dwa razy zauważyła, jak się do czegoś brał i nie mógł temu podołać: pierwszy raz była to skrzynka za ciężka, by ją mógł podnieść, a za drugim razem, gdy usiłował przenieść składany stół, nieporęczny do dźwigania dla kogoś, kto porusza się o kulach. I zawsze szybko rozglądała się wkoło, czy ktoś nie* dostrzegł jego porażki. Zauważyła również, że jest bardzo zmęczony; uśmiechał się wprawdzie, ale pobladł, a chwilami twarz mu się ściągała jakby pod wpływem bólu. Należało się zastanowić - robiła sobie gorące wyrzuty. Oczy zaszły łzami. - Nie wolno było zabierać go tutaj. Kemping... rzeczywiście! O kulach! Dlaczego nie pomyśleliśmy o tym wcześniej?! Godzinę później przy ognisku, przy kolacji, uzyskała odpowiedź na to pytanie, bo siedząc przed wesoło trzaskającym ogniem, otoczona łagodną czernią wonnej noty, raz jeszcze znalazła się pod urokiem opowiadań Jamiego; i raz jeszcze zapomniała o jego kalectwie. Koledzy 215 yło to wesołe towarzystwo i w dodatku dobrane. Zdawało się, że zabawom i rozrywkom, każdego dnia wciąż innym, nie będzie końca. A największą z tych przyjemności był urok koleżeństwa, który wydawał się częścią tego nowego życia, jakie teraz wiedli. Pewnego razu, kiedy wszyscy siedzieli wokół ogniska, Jamie tak to ujął: - Przez ten tydzień tu w lasach poznaliśmy się lepiej niż przez rok w mieście. - Zastanawiam się, dlaczego tak jest - półgłosem powiedziała pani Carew, sennym wzrokiem wpatrując się w drgający blask ogniska. - Myślę, że w tym powietrzu coś musi być - ze szczęśliwym westchnieniem odezwała się Pollyan-na. - Jest coś w niebie nad nami, w lasach i jeziorze, takiego... takiego... no po prostu coś takiego. - Masz na myśli odcięcie od świata? - wykrzyknęła Sadie Dean dziwnie załamującym się głosem. Ona jedna nie przyłączyła się do ogólnego wybuchu śmiechu wywołanego tą mocno kulejącą konkluzją w wywodzie Pollyanny. - Tu wszystko jest takie realne i prawdziwe, że i każdy z nas może być prawdziwym sobą... nie takim, za jakiego świat go uważa dlatego, że jest bogaty czy biedny, wielki lub pospolity, lecz taki, jaki jest naprawdę. - Ho, ho! - zadrwił beztrosko Jimmy. -Wszystko to brzmi bardzo pięknie, ale zwykły, najzwyklejszy powód to to, że nie ma tu żadnych paniuś iks, igrek czy zet, siedzących na progach swych domów i komentujących każdy nasz ruch-, zastanawiających się, dokąd idziemy, po co i jak długo mamy zamiar tam zostać! - Och, Jimmy, jak ty potrafisz każdą rzecz wyzuć z poezji! - zaśmiała się Pollyanna. - Taki już mój zawód - wybuchnął. - Wyobrażasz sobie, że mógłbym budować tamy i mosty, gdybym dopatrywał się tylko poezji w wodospadzie? - Nie mógłbyś! A tylko most się liczy... zawsze -oznajmił Jamie takim tonem, że wokół ogniska momentalnie zapadła cisza. Trwała jednak tylko chwilę, bo prawie natychmiast przerwała ją Sadie Dean wesołym oświadczeniem: - E tam! Z pewnością wolałabym wodospad bez żadnego mostu nad nim, który psułby tylko widok! Wszyscy się roześmieli i to rozładowało nieco atmosferę. Po chwili zaś pani Carew wstała. - No, no, dzieci, wasza „przyzwoitka" oświadcza: czas spać! - i wesoło życząc sobie nawzajem dobrej nocy wszyscy się rozeszli. Tak mijały dni. A dla Pollyanny najcudowniejsze w nich było to bliskie koleżeństwo - koleżeństwo, które choć w stosunku do poszczególnych osób różne w odcieniach, łączyło ją jednakowo silnie - ze wszystkimi. 216 Koledzy Z Sadie Dean rozmawiała o nowym Domu i o tym, jak wspaniałą robotę robi pani Carew. Wspominały też przeszłość, kiedy to Sadie sprzedawała kokardki, i mówiły o tym, co pani Carew dla niej zrobiła. Sadie opowiedziała także Pollyannie coś niecoś 0 swoich starych rodzicach i o radości, jaką im sprawiła dzięki temu, że ma teraz nowe stanowisko. - Ostatecznie, wszystko to zawdzięczam tobie -rzekła pewnego razu. Pollyanna jednak zaprzeczyła zdecydowanym ruchem głowy: - Gadanie! Zawdzięczasz to pani Carew. Z tą ostatnią zaś także mówiła o Domu Dziewcząt 1 o dalszych, związanych z tym planach. A kiedyś, w czasie przedwieczornej przechadzki, pani Carew przerwała milczenie i zaczęła opowiadać o sobie i zmianach, jakie zaszły w jej poglądach na życie. I ona, jak Sadie Dean, rzekła urywanym głosem: - Ostatecznie, tobie to zawdzięczam. Pollyanna jednak tak samo jak z Sadie nie chciała nic o tym słyszeć i skierowała rozmowę na Jamie-go i na to, czego on dokonał. - Jamie jest bardzo kochany - odparła pani Carew z przejęciem. - Kocham go jak własnego syna. Nie byłby mi bardziej drogi, nawet gdyby był moim siostrzeńcem. - A więc nie myśli pani, że jest nim? - Nie wiem. Nie dowiedzieliśmy się nic konkretnego. Czasami jakbym miała pewność, a potem znów opadają mnie wątpliwości. Sądzę, że on szczerze wierzy w to pokrewieństwo, biedaczysko! W każdym razie jedna rzecz nie ulega wątpliwości: ma w żyłach dobrą krew. Nie jest jakimś tam dzieckiem Koledzy 217 ulicy. Z tymi uzdolnieniami! Łatwość, z jaką się uczy i z jaką nabrał ogłady, najlepiej o tym świadczy. . - Z pewnością - przyznała Pollyanna. - A to, czy jest on owym siostrzeńcem, czy nie jest, nie gra roli, dopóki go pani kocha, prawda? Pani Carew zawahała się. W jej oczach wystąpił dawny ból i smutek. - Nie chodzi tu o niego - odparła westchnąwszy. -Tylko czasami dręczy mnie myśl: jeżeli to nie nasz Jamie, to gdzie jest Jamie Kent? Czy jest zdrów? Szczęśliwy? Czy ma kogoś, kto go kocha! I kiedy zaczynam o tym myśleć, mało nie oszaleję. Oddałabym wszystko, co mam na świecie, za pewność, że ten chłopiec to naprawdę Jamie Kent. Pollyanna przypomniała sobie te słowa w swoich późniejszych rozmowach z Jamiem. Był taki pewny swego. - Po prostu jakbym to czuł - rzekł Pollyannie pewnego razu. - Wierzę, że Jamie Kent to ja. Wierzyłem w to długo. Chyba tak długo, że... po prostu nie mógłbym znieść, gdyby się okazało, iż nim nie jestem. Pani Carew tyle dla mnie zrobiła! I pomyśleć tylko, że mógłbym być dla niej kimś obcym? - Przecież ona cię kocha! - Wiem, że mnie kocha, i dlatego to by było jeszcze bardziej bolesne, boby ją zraniło. Ona chce, żebym był tym prawdziwym Jamiem. Wiem, że chce. Gdybym tylko mógł coś dla niej zrobić... żeby była ze mnie dumna! Chciałbym sam zarabiać na swoje utrzymanie, jak prawdziwy mężczyzna. Ale co mogę... z tym? - powiedział z goryczą wskazując na kule stojące u jego boku. 216 Koledzy Z Sadie Dean rozmawiała o nowym Domu i o tym, jak wspaniałą robotę robi pani Carew. Wspominały też przeszłość, kiedy to Sadie sprzedawała kokardki, i mówiły o tym, co pani Carew dla niej zrobiła. Sadie opowiedziała także Pollyannie coś niecoś 0 swoich starych rodzicach i o radości, jaką im sprawiła dzięki temu, że ma teraz nowe stanowisko. - Ostatecznie, wszystko to zawdzięczam tobie -rzekła pewnego razu. Pollyanna jednak zaprzeczyła zdecydowanym ruchem głowy: - Gadanie! Zawdzięczasz to pani Carew. Z tą ostatnią zaś także mówiła o Domu Dziewcząt 1 o dalszych, związanych z tym planach. A kiedyś, w czasie przedwieczornej przechadzki, pani Carew przerwała milczenie i zaczęła opowiadać o sobie i zmianach, jakie zaszły w jej poglądach na życie. I ona, jak Sadie Dean, rzekła urywanym głosem: - Ostatecznie, tobie to zawdzięczam. Pollyanna jednak tak samo jak z Sadie nie chciała nic o tym słyszeć i skierowała rozmowę na Jamie-go i na to, czego on dokonał. - Jamie jest bardzo kochany - odparła pani Carew z przejęciem. - Kocham go jak własnego syna. Nie byłby mi bardziej drogi, nawet gdyby był moim siostrzeńcem. - A więc nie myśli pani, że jest nim? - Nie wiem. Nie dowiedzieliśmy się nic konkretnego. Czasami jakbym miała pewność, a potem znów opadają mnie wątpliwości. Sądzę, że on szczerze wierzy w to pokrewieństwo, biedaczysko! W każdym razie jedna rzecz nie ulega wątpliwości: ma w żyłach dobrą krew. Nie jest jakimś tam dzieckiem Koledzy 217 ulicy. Z tymi uzdolnieniami! Łatwość, z jaką się uczy i z jaką nabrał ogłady, najlepiej o tym świadczy. - Z pewnością - przyznała Pollyanna. - A to, czy jest on owym siostrzeńcem, czy nie jest, nie gra roli, dopóki go pani kocha, prawda? Pani Carew zawahała się. W jej oczach wystąpił dawny ból i smutek. - Nie chodzi tu o niego - odparła westchnąwszy. -Tylko czasami dręczy mnie myśl: jeżeli to nie nasz Jamie, to gdzie jest Jamie Kent? Czy jest zdrów? Szczęśliwy? Czy ma kogoś, kto go kocha! I kiedy zaczynam o tym myśleć, mało nie oszaleję. Oddałabym wszystko, co mam na świecie, za pewność, że ten chłopiec to naprawdę Jamie Kent. Pollyanna przypomniała sobie te słowa w swoich późniejszych rozmowach z Jamiem. Był taki pewny swego. - Po prostu jakbym to czuł - rzekł Pollyannie pewnego razu. - Wierzę, że Jamie Kent to ja. Wierzyłem w to długo. Chyba tak długo, że... po prostu nie mógłbym znieść, gdyby się okazało, iż nim nie jestem. Pani Carew tyle dla mnie zrobiła! I pomyśleć tylko, że mógłbym być dla niej kimś obcym? - Przecież ona cię kocha! - Wiem, że mnie kocha, i dlatego to by było jeszcze bardziej bolesne, boby ją zraniło. Ona chce, żebym był tym prawdziwym Jamiem. Wiem, że chce. Gdybym tylko mógł coś dla niej zrobić... żeby była ze mnie dumna! Chciałbym sam zarabiać na swoje utrzymanie, jak prawdziwy mężczyzna. Ale co mogę... z tym? - powiedział z goryczą wskazując na kule stojące u jego boku. 218 Koledzy Wstrząsnęło to Pollyanną i przygnębiło ją; po raz pierwszy od czasów dzieciństwa wspomniał o swoim kalectwie. Gorączkowo szukała w myśli właściwej odpowiedzi, ale nim ją znalazła, Jamie wykrzyknął: - Na miłość boską, zapomnij o tym, co mówiłem! Toć to brzmi jak herezja w stosunku do gry, czy nie?! Oczywiście cieszę się, że mogę chodzić o kulach. To przecież o całe niebo lepsze od fotela na kółkach. - A Księga Radości... prowadzisz ją ciągle? - zapytała Pollyanną nieco drżącym głosem. - No a jak? Uzbierała mi się już cała biblioteka Ksiąg Radości - odparł. - Wszystkie oprawne w ciemnoczerwoną skórę prócz tej pierwszej. Ta pozostała notesem, który dał mi Jerry. - Jerry! Cały czas chciałam o niego zapytać! - wykrzyknęła Pollyanną. - Gdzie on się podziewa? - Jest w Bostonie. Jego język pozostał tak samo malowniczy, jak dawniej. Ciągle pracuje w prasie, ale teraz zdobywa, nie sprzedaje, wiadomości! Reportaże, wiesz? Mogłem dopomóc jemu i mummi. Wyobrażasz sobie, jaki byłem szczęśliwy? Mummi jest w sanatorium reumatologicznym. - I ma się lepiej? - Dużo lepiej! Niebawem stamtąd wyjdzie i zajmie się ich wspólnym gospodarstwem. Jerry w ostatnich paru latach uzupełnił swoje wykształcenie. Zgodził się przyjąć pomoc ode mnie, ale tylko w formie pożyczki, uparł się przy tym i nie dał się przekonać. - Jasne - aprobująco skinęła głową Pollyanną. -Z pewnością tylko tak mógł to przyjąć. Ja bym też tak zrobiła. To strasznie przykro, kiedy się ma wo- Koledzy 219 bec kogoś jakiś dług, którego nie można spłacić. Wiem, jak to jest. Dlatego bardzo pragnę dopomóc cioci Polly... po tym wszystkim, co dla mnie zrobiła. - Pomagasz jej tego lata. Uniosła brwi. - Tak. Przyjmuję letników. Czy nie wyglądam na taką? - powiedziała wyzywająco i szerokim gestem objęła całe otoczenie. - Co prawda nigdy jeszcze obowiązki właścicielki pensjonatu nie przypominały moich! Szkoda, że nie słyszałeś przepowiedni ciotki Polly, czym będzie to przyjęcie letników - nie mogła się powstrzymać od śmiechu. - A co mówiła? Pollyanną zdecydowanym ruchem potrząsnęła głową. - Nie będę mogła ci zdradzić. Śmiertelna tajemnica. Ale... - urwała i westchnęła, twarz jej znów posmutniała - ale to znów nic trwałego. Zajęcie sezonowe. Muszę coś wymyślić na zimę. Już się nad tym zastanawiałam. Będę pisała opowiadania. Jamie drgnął i odwrócił się. - Co będziesz robiła? - zapytał. - Pisała opowiadania... za honorarium, rozumiesz? Czegoś się tak zdziwił? Dużo ludzi to robi. Znam dwie dziewczyny w Niemczech, które się tym zajmują. - A próbowałaś kiedy? - dopytywał się Jamie trochę dziwnym głosem. - N... nie, jeszcze nie - przyznała Pollyanną. A potem na widok wyrazu jego twarzy żachnęła się. -Mówiłam ci, że teraz przyjęłam letników; nie mogę robić dwóch rzeczy naraz! 220 Koledzy - Jasne - odparł. Spojrzała nań z wyrzutem. - Myślisz, że nie potrafię? - Tego nie powiedziałem. - Nie. Ale dość na ciebie popatrzeć, żeby to widzieć. Nie rozumiem, dlaczego miałabym nie potrafić. Przecież to nie to, co śpiew na przykład. Do śpiewu trzeba mieć głos. I nie jak gra na jakimś instrumencie, której trzeba się nauczyć. - Myślę jednak, że... że to trochę jak to - Jamie odwrócił wzrok i mówił ściszonym głosem. - Nie rozumiem. Co masz na myśli? Wystarczy papier, ołówek... to w niczym nie przypomina gry na fortepianie czy na skrzypcach! Zapadła krótka chwila milczenia. A potem Jamie rzekł tak samo cicho, patrząc wciąż w bok. - Instrumentem, na którym zamierzasz grać, Polly-anno, będzie serce świata, a dla mnie jest ono najwspanialszym instrumentem ze wszystkich, na których się gra. Na twoje dotknięcie, jeżeli będzie umiejętne, odpowie ci radosnym śmiechem lub gorącymi łzami, tak jak będziesz chciała. Z ust Pollyanny wybiegło drżące westchnienie. Jej oczy zaszły łzami. - Och, Jamie, jak ty zawsze potrafisz wszystko ładnie powiedzieć! Nigdy o tym tak nie myślałam! Ale to prawda... tak jest. Jakżebym chciała... to robić! Może nie będę umiała. Czytałam jednak całą masę opowiadań w tygodnikach. Zdaje mi się, że potrafiłabym pisać podobne. Lubię opowiadać. Zawsze powtarzam te twoje opowiadania - i zawsze też śmieję się lub płaczę przy tym, zupełnie jak wtedy, gdy je od ciebie słyszę. Koledzy 221 Jamie odwrócił się szybko. - Budzą w tobie śmiech i płacz, naprawdę? - zapytał dziwnie ożywiony. - Oczywiście, i ty to wiesz. Tak było i dawniej, tam, w bostońskim parku. Nikt nie potrafi ci dorównać! Ty powinieneś pisać opowiadania, nie ja. Posłuchaj, Jamie, dlaczego nie miałbyś spróbować? Z pewnością wspaniale byś to robił! Odpowiedzi nie było. Jamie najwidoczniej nie słyszał; może dlatego, że właśnie w tej chwili przemawiał do rudej wiewiórki, która torowała sobie drogę przez pobliskie krzaki. Ale nie tylko z Jamiem, z panią Carew i z Sadie Dean chadzała Pollyanna na urocze przechadzki. Bardzo często bywał to Jimmy lub pan Pendleton. Teraz stało się dla niej jasne, że pana Pendletona przedtem właściwie nie znała. Ten ponury milczek zupełnie się zmienił z chwilą przybycia na kemping. Pływał, łowił ryby i włóczył się po lasach z zapałem nie mniejszym niż Jimmy i prawie z równym mu wigorem. Wieczorami przy ognisku rywalizował z Jamiem w opowiadaniu tak zabawnych, jak i budzących dreszcz trwogi przygód, które mu się przydarzyły w dalekich podróżach. Ale jeszcze lepsze od tych chwil były te, w których pan Pendleton sam na sam z nią mówił o jej matce, takiej, jaką znał i kochał wiele lat temu. Pollyannę radowały te rozmowy, lecz trochę dziwiły, bo nigdy przedtem nie opowiadał tak szczerze o dziewczynie, którą kochał - bez żadnej nadziei. Być może on sam był tym zaskoczony, bo raz, zastanawiając się, rzekł: - Właściwie dlaczego ja tak szczerze z tobą rozmawiam? 222 Koledzy - Ale ja to strasznie lubię - odparła półgłosem Pollyanna. - Wiem, nie myślałem jednak, że się na to zdobędę. Ale to pewnie dlatego, że tak bardzo jesteś podobna do matki, takiej, jaką ją znałem. Bardzo, bardzo jesteś do niej podobna. - Jak to! Sądziłam, że matka była ładna! - wykrzyknęła dziewczyna z nie ukrywanym zdumieniem. Pan Pendleton uśmiechnął się żartobliwie. - Bo była - rzekł. Pollyanna wyglądała na jeszcze bardziej zdumioną. - Więc jakim cudem mogę być do niej podobna? Roześmiał się na głos. - Pollyanno, jeżeli to mówi dziewczyna, która... mniejsza o to zresztą, co ja o tym myślę. Mała czarodziejko!... Biedna, skromna Pollyanno! Szczerze przygnębiona i rozgniewana rzuciła mu prosto w roześmiane oczy: - Proszę pana, niech pan nie robi takiej miny i nie dokucza mi... na ten temat. Ja bardzo chciałabym być ładna... choć może się wydawać głupie, że to mówię. Poza tym mam przecież lustro. - Radziłbym więc, żebyś w nie spojrzała wtedy, kiedy mówisz - zauważył pan Pendleton sentencjonalnie. Pollyanna szeroko rozwarła oczy. - Jimmy to samo powiedział! - wykrzyknęła. - Naprawdę? A to łobuz! - zauważył sucho pan Pendleton. Później zaś, z tą zdumiewającą i właściwą mu zmianą nastroju, rzekł bardzo cicho: - Masz oczy i uśmiech matki. I dla mnie jesteś... piękna. Koledzy 223 A ona poczuła nagle palące łzy w oczach i ucichła. Te rozmowy, tak drogie dla Pollyanny, nie były jednak tym, czym rozmowy, które wiódł z nią Jimmy. Zresztą, gdy o to chodzi, nie musieli koniecznie rozmawiać, by czuć się szczęśliwi. Jimmy, czy coś mówił, czy nie, zawsze był taki beztroski, taki kojący. Zawsze człowieka rozumiał. Nie trzeba było grać na strunach jego serca, by wzbudzić współczucie. To cudowne, że był taki, duży, silny, szczęśliwy. Że nie trapił się sprawą dawno zaginionego siostrzeńca, nie wzdychał po utracie przedmiotu chłopięcej sympatii. Jimmy nie utykał wsparty na kulach... a na to wszystko tak przykro było patrzeć, wiedzieć i myśleć o tym. Z nim było się szczęśliwym, radosnym i wolnym. Był taki kochany! Jimmy taki pozostanie, prawda, Jimmy? tało się to w ostatnim dniu kempingu. Pollyanna nie mogła odżałować, że w ogóle się to stało, bo w całej tej wycieczce było pierwszą chmurką, która cieniem zmartwienia i żalu okryła jej serce. Ciągle też wzdychała daremnie: - Jaka szkoda, że nie odjechaliśmy do domu dzień wcześniej. Wtedy by się to nie wydarzyło. Był to ostatni dzień pobytu w lesie. Wcześnie rano wszyscy wyruszyli na dwumilową wycieczkę nad jezioro. - Urządzimy sobie przed odjazdem jeszcze jeden superrybny obiad - zaproponował Jimmy, a reszta towarzystwa zgodziła się ochoczo. Zabrali więc drugie śniadanie, sprzęt rybacki i wyruszyli wczesnym rankiem. Śmiejąc się i pokrzykując szli wąską ścieżynką przez las, a prowadził ich Jimmy, który najlepiej znał drogę. Z początku tuż za nim szła Pollyanna, stopniowo jednak zaczęła zostawać w tyle wraz z Jamiem idącym na końcu. Na jego twarzy dostrzegła bowiem ów znany jej wyraz, który zawsze towarzyszył wysił- Uwiązany do dwóch kijów 225 kom ponad jego siły. Była pewna, że za nic w świecie nie przyzna się do tego; i wiedziała, że od niej, bardziej chętnie niż od kogo innego, przyjmie pomoc, gdy trzeba będzie przekroczyć jakiś głaz czy zwalone drzewo. Skorzystała więc z pierwszej okazji, aby niepostrzeżenie przesunąć się w tył. Natychmiast spotkała ją nagroda w postaci uśmiechu na twarzy Jamiego, który wyraźnie się rozpogodził. Zaraz potem pewnie przekroczył pień na ścieżce, oświadczając przy tym (co było fikcją starannie podtrzymaną przez Pollyannę), że musi „dopomóc jej pokonać tę przeszkodę". Po wyjściu z lasu droga jakiś czas wiodła wzdłuż starego, kamiennego wału z rozległymi, opadającymi w dół, zalanymi teraz słońcem pastwiskami po obu stronach. Na jednym z tych pastwisk Pollyanna dojrzała rosnącą nawłoć i natychmiast postanowiła jej narwać. - Jamie, poczekaj! - zawołała uniesiona zapałem. - Zrobię wspaniały bukiet na nasz stół! Zwinnie wdrapała się na mur i zeskoczyła na drugą stronę. Dziwna rzecz, jak pociągające były te złote gałązki nawłoci. Zaraz za pierwszym krzakiem dostrzegła Pollyanna jeszcze jeden, i znów jeszcze jeden, a każdy był ładniejszy od poprzedniego. Radośnie pokrzykując i coś od czasu do czasu wołając do czekającego na ścieżce Jamiego, odbijająca jaskrawą plamą czerwonego sweterka - biegła od krzaka do krzaka powiększając swój bukiet. Miała już obie ręce pełne kwiatów, gdy nagle usłyszała mrożący krew w żyłach ryk rozjuszonego byka, pełne przerażenia okrzyki Jamiego i tętent racic. 15. Pollyanna dorasta tało się to w ostatnim dniu kempingu. Pollyanna nie mogła odżałować, że w ogóle się to stało, bo w całej tej wycieczce było pierwszą chmurką, która cieniem zmartwienia i żalu okryła jej serce. Ciągle też wzdychała daremnie: - Jaka szkoda, że nie odjechaliśmy do domu dzień wcześniej. Wtedy by się to nie wydarzyło. Był to ostatni dzień pobytu w lesie. Wcześnie rano wszyscy wyruszyli na dwumilową wycieczkę nad jezioro. - Urządzimy sobie przed odjazdem jeszcze jeden superrybny obiad - zaproponował Jimmy, a reszta towarzystwa zgodziła się ochoczo. Zabrali więc drugie śniadanie, sprzęt rybacki i wyruszyli wczesnym rankiem. Śmiejąc się i pokrzykując szli wąską ścieżynką przez las, a prowadził ich Jimmy, który najlepiej znał drogę. Z początku tuż za nim szła Pollyanna, stopniowo jednak zaczęła zostawać w tyle wraz z Jamiem idącym na końcu. Na jego twarzy dostrzegła bowiem ów znany jej wyraz, który zawsze towarzyszył wysił- Uwiązany do dwóch kijów 225 kom ponad jego siły. Była pewna, że za nic w świecie nie przyzna się do tego; i wiedziała, że od niej, bardziej chętnie niż od kogo innego, przyjmie pomoc, gdy trzeba będzie przekroczyć jakiś głaz czy zwalone drzewo. Skorzystała więc z pierwszej okazji, aby niepostrzeżenie przesunąć się w tył. Natychmiast spotkała ją nagroda w postaci uśmiechu na twarzy Jamiego, który wyraźnie się rozpogodził. Zaraz potem pewnie przekroczył pień na ścieżce, oświadczając przy tym (co było fikcją starannie podtrzymaną przez Pollyannę), że musi „dopomóc jej pokonać tę przeszkodę". Po wyjściu z lasu droga jakiś czas wiodła wzdłuż starego, kamiennego wału z rozległymi, opadającymi w dół, zalanymi teraz słońcem pastwiskami po obu stronach. Na jednym z tych pastwisk Pollyanna dojrzała rosnącą nawłoć i natychmiast postanowiła jej narwać. - Jamie, poczekaj! - zawołała uniesiona zapałem. - Zrobię wspaniały bukiet na nasz stół! Zwinnie wdrapała się na mur i zeskoczyła na drugą stronę. Dziwna rzecz, jak pociągające były te złote gałązki nawłoci. Zaraz za pierwszym krzakiem dostrzegła Pollyanna jeszcze jeden, i znów jeszcze jeden, a każdy był ładniejszy od poprzedniego. Radośnie pokrzykując i coś od czasu do czasu wołając do czekającego na ścieżce Jamiego, odbijająca jaskrawą plamą czerwonego sweterka - biegła od krzaka do krzaka powiększając swój bukiet. Miała już obie ręce pełne kwiatów, gdy nagle usłyszała mrożący krew w żyłach ryk rozjuszonego byka, pełne przerażenia okrzyki Jamiego i tętent racic. 15. Pollyanna dorasta 226 Uwiązany do dwóch kijów To, co się potem wydarzyło, nigdy nie było dla niej jasne. Wiedziała tylko, że wypuściła bukiet z rąk i biegła, biegła jak nigdy dotąd i jak nigdy nie myślała, że biec potrafi, z powrotem do murku i do Jamiego. Coraz bliżej i bliżej słyszała za sobą groźny tętent. Daleko przed sobą, jak przez mgłę, widziała przerażoną twarz Jamiego i słyszała jego ochrypłe okrzyki. A potem skądś doleciał ją nowy głos: to Jimmy dodawał jej odwagi. Biegła więc ciągle co tchu w piersiach, a tętent zbliżał się coraz bardziej. Raz potknęła się i nieomal upadła. Na wpół przytomna poderwała się i skoczyła naprzód. Była już prawie bez sił, gdy nagle tuż przy sobie znów usłyszała krzepiący okrzyk Jimmy'ego. I zaraz jakaś siła uniosła ją w górę i przyciągnęła do siebie. Pollyanna niejasno zdała sobie sprawę, że to Jimmy przyciska ją do swej mocnej piersi. A potem wszystko błyskawicznie przeszło w chaotyczne pomieszanie kształtów, w okrzyki, gorączkowe oddechy i coraz bliższy i bliższy tupot racic, i kiedy zdawało się jej, że już zawisły nad nią, poczuła, że ktoś ją unosi. I prawie natychmiast zna- Uwiązany do dwóch kijów lazła się po drugiej stronie muru, a Jimmy pochylał się nad nią błagając, by powiedziała, że żyje. Z histerycznym śmiechem, przypominającym raczej szloch, wyswobodziła się z jego ramion i wstała. - Żyję! I to dzięki tobie! Nic mi się nie stało! Nic! Och, jak się ucieszyłam słysząc twój głos! To było cudowne! Jak to zrobiłeś? - pytała z trudem łapiąc oddech. - Głupstwo! Nic wielkiego! Ja po prostu... - nagle przerwał mu nieartykułowany, zdławiony krzyk. Odwrócił się i ujrzał, że Jamie leży nieco dalej na trawie, twarzą do ziemi. Pollyanna biegła do niego. - Jamie, Jamie, co ci jest? - wołała. - Upadłeś? Zraniłeś się? Odpowiedzi nie było. - Co ci się stało, chłopie? Jesteś ranny? - pytał Jimmy. Jamie wciąż milczał. Potem nagle uniósł się na ręku i obrócił na bok. Wtedy ujrzeli jego twarz i cofnęli się wstrząśnięci i zdumieni. - Ranny? - powiedział zduszonym głosem, bezradnie wznosząc w górę obie ręce. - Myślicie, że to nie rani, kiedy się widzi niebezpieczeństwo i nie może biec na ratunek? Bo się jest uwiązanym do dwóch kijów! Mówię wam, że nic na świecie nie może bardziej zranić! - Ale... ale... Jamie - bąkała Pollyanna. - Przestań! - przerwał jej prawie brutalnie. Zdołał już podnieść się na nogi. - Nie mów nic. Nie chciałem zrobić takiej... sceny - zakończył rwącym się głosem i wąską ścieżynką powlókł się w stronę obozu. 228 Uwiązany do dwóch kijów Pollyanna i Jimmy zastygli w bezruchu i chwilę patrzyli za nim. - O rany! - westchnął Jimmy i z lekka drżącym głosem dodał: -To był dla niego ciężki cios! - A ja o tym nie pomyślałam i chwaliłam cię przed nim - na wpół z płaczem powiedziała Pollyanna. - Widziałeś jego dłonie? Krwawiły tam, gdzie paznokcie wbił w ciało - dorzuciła jeszcze i na oślep ruszyła w dół ścieżki. - Ależ, Pollyanno, dokąd idziesz? - wykrzyknął Jimmy. - Za nim, oczywiście! Przypuszczasz, że go zostawię w takim stanie? Chodź, musimy go namówić do powrotu! Jimmy westchnąwszy, bynajmniej nie ze współczucia dla Jamiego, poszedł za nią. immy się pozór wycieczka była udana, ale... Pollyanna zastanawiała się czasem, czy to było jej własne odczucie, czy też naprawdę istniało jakieś nieokreślone skrępowanie każdego wobec każdego. Ona niezawodnie tak czuła i zdawało się, że inni również. A przyczynę wszystkiego, bez najmniejszego wahania, przypisywała ostatniemu dniu wycieczki z niefortunną wyprawą nad jezioro. Oczywiście oboje łatwo dogonili Jamiego i po usilnych perswazjach zdołali nakłonić go do dalszego marszu wraz z nimi do jeziora. Ale choć wszyscy próbowali - zresztą zupełnie zauważalnie - zachowywać się tak, jakby nic nie zaszło, nikomu się to nie udało. Pollyanna, Jamie i Jimmy byli może trochę za weseli, pozostała zaś część towarzystwa, choć nie wiedziała dokładnie, co się stało, wyraźnie odczuwała, że coś jest nie w porządku. Naturalnie w tym stanie rzeczy nie mogło być mowy o pełnym zadowoleniu. Nawet oczekiwany obiad rybny wypadł blado, toteż we wczesnych godzinach popołudniowych zebrano się do powrotu. 228 Uwiązany do dwóch kijów Pollyanna i Jimmy zastygli w bezruchu i chwilę patrzyli za nim. - O rany! - westchnął Jimmy i z lekka drżącym głosem dodał: -To był dla niego ciężki cios! - A ja o tym nie pomyślałam i chwaliłam cię przed nim - na wpół z płaczem powiedziała Pollyanna. - Widziałeś jego dłonie? Krwawiły tam, gdzie paznokcie wbił w ciało - dorzuciła jeszcze i na oślep ruszyła w dół ścieżki. - Ależ, Pollyanno, dokąd idziesz? - wykrzyknął Jimmy. - Za nim, oczywiście! Przypuszczasz, że go zostawię w takim stanie? Chodź, musimy go namówić do powrotu! Jimmy westchnąwszy, bynajmniej nie ze współczucia dla Jamiego, poszedł za nią. immy się budzi pozór wycieczka była udana, ale... Pollyanna zastanawiała się czasem, czy to było jej własne odczucie, czy też naprawdę istniało jakieś nieokreślone skrępowanie każdego wobec każdego. Ona niezawodnie tak czuła i zdawało się, że inni również. A przyczynę wszystkiego, bez najmniejszego wahania, przypisywała ostatniemu dniu wycieczki z niefortunną wyprawą nad jezioro. Oczywiście oboje łatwo dogonili Jamiego i po usilnych perswazjach zdołali nakłonić go do dalszego marszu wraz z nimi do jeziora. Ale choć wszyscy próbowali - zresztą zupełnie zauważalnie - zachowywać się tak, jakby nic nie zaszło, nikomu się to nie udało. Pollyanna, Jamie i Jimmy byli może trochę za weseli, pozostała zaś część towarzystwa, choć nie wiedziała dokładnie, co się stało, wyraźnie odczuwała, że coś jest nie w porządku. Naturalnie w tym stanie rzeczy nie mogło być mowy o pełnym zadowoleniu. Nawet oczekiwany obiad rybny wypadł blado, toteż we wczesnych godzinach popołudniowych zebrano się do powrotu. 230 Jimniy się budzi Pollyanna spodziewała się, że w domu zapomni o całej sprawie z bykiem. Ale zapomnieć nie mogła. Wspomnienie tej okropnej sceny odżywało w niej przy każdym spojrzeniu na Jamiego. Ciągle widziała jego twarz wykrzywioną bólem i krwawe ślady na dłoniach. Cierpiała wraz z nim, a ponieważ cierpiała, więc i sama jego obecność była dla niej bolesna. Ze skruchą przyznawała w duchu, że teraz nie lubi ani przebywać z nim, ani rozmawiać, a jednak czyniła to często. Prawdę mówiąc nawet znacznie częściej niż dawniej, bo czuła taką skruchę i tak się lękała, że gotów odgadnąć, co ją gnębi, iż była na każde jego zawołanie. Czasami sama nawet szukała jego towarzystwa. To jednak rzadko się zdarzało, bo w owych dniach coraz częściej i częściej inicjatywa wychodziła od Jamiego. Powodu tego dopatrywała się Pollyanna w tamtym wypadku z bykiem. Nie, żeby Jamie kiedykolwiek wspominał o tym wprost, tego nie robił. Był nawet weselszy niż zwykle. Pollyannie jednakże zdawało się, że pod tym wszystkim dostrzega gorycz, jakiej w nim przedtem nie było. Nie mogła też nie widzieć, że czasami jakby unikał innych i że wzdycha z ulgą, ilekroć znajdzie się z nią sam na sam. Dlaczego tak jest, dowiedziała się pewnego dnia, kiedy przyglądali się grającym w tenisa. - Wiesz, w gruncie rzeczy nikt tak jak ty nie potrafi mnie zrozumieć - powiedział nagle Jamie. - Zrozumieć? Pollyanna w pierwszej chwili nie wiedziała, co ma na myśli. Przez kilka następnych minut przyglądali się grze nie zamieniając ani słowa. - Tak, bo ty kiedyś też nie mogłaś chodzić. Jimmy się budzi 231 - Och, ta...k, wiem - wybąkała Pollyanna i pojęła, że na jej twarzy musiało o/dmalować się ogromne współczucie i ból, bo Jamie, roześmiawszy się, zaraz zmienił temat. - No, no, Pollyanno, dlaczego mi nie poradzisz, abym grał w tę twoją grę? Zapomnij, proszę, o tym, co ci powiedziałem. To było brutalne z mojej strony, skoro się tak zmieniłaś na twarzy! - Głupstwa pleciesz! - odparła z uśmiechem. Jednak nie zapomniała. Ale po tym wszystkim jeszcze bardziej pragnęła być z Jamiem i pomagać mu w miarę swych sił. Ach, gdybym teraz mogła mu dowieść, że naprawdę się cieszę, gdy jest ze mną! - myślała gorączkowo, biegnąc, by zająć swoje miejsce na korcie. Pollyanna nie była jedyną w tym towarzystwie, która czuła się niezręcznie. Jimmy Pendleton miał to samo uczucie, starał się jednak tego nie okazywać. Nie był szczęśliwy w owych dniach. Ten ongiś beztroski młodzieniec, którego zainteresowania obracały się tylko wokół wspaniałych mostów, które zostaną przerzucone nad nie przebytymi dotychczas otchłaniami, stał się nagle młodym mężczyzną o zatroskanym spojrzeniu, widzącym przed sobą groźnego rywala, gotowego sprzątnąć mu sprzed nosa kochaną dziewczynę. Bo Jimmy zdał sobie sprawę, że kocha Pollyannę. Podejrzewał nawet, że kocha się w niej od dawna. Oszołomiony, wstrząśnięty i bezradny stanął przed tym nowym uczuciem. Wiedział, że wszystkie mosty były niczym w porównaniu z jej uśmiechniętymi oczami i ustami. Wiedział, że najwspanialszym prze- 232 Jimmy się budzi słem świata byłoby coś, co pozwoliłoby mu przekroczyć otchłań obaw i wątpliwości, które - jak czuł -dzielą go od Pollyanny. A przyczyną tych obaw był Jamie. Dopiero gdy wtedy, na pastwisku, ujrzał ukochaną dziewczynę śmiertelnie zagrożoną, Jimmy pojął, jak pusty będzie dlań świat - jego świat bez niej; dopiero po tym szaleńczym biegu z Pollyanną w ramionach zrozumiał, jakim jest dla niego skarbem. Przez chwilę, kiedy trzymał ją w objęciach, a jej ręce zacisnęły się wokół jego szyi, czuł, że naprawdę do niego należy; i właśnie w tym najgroźniejszym momencie poznał dreszcz najwyższego szczęścia. A potem, nieco później, ujrzał twarz i dłonie Jamie-go. Mogły oznaczać tylko jedno, jak sądził: Jamie także kocha Pollyannę i Jamie musiał się przyglądać temu, co się dzieje, „uwiązany do dwóch kijów". Tak przecież powiedział. Jimmy czuł, że gdyby on musiał patrzeć bezsilny, jak ktoś inny ratuje ukochaną dziewczynę, też by tak wyglądał. Tamtego dnia wracał do obozu z zamętem w głowie, buntem i lękiem w myślach. Zastanawiał się, czy Pollyannie zależy na Jamiem: było to źródłem jego lęku. Ale jeżeli nawet jej zależy, bodaj odrobinę, to czy on sam ma zejść tamtemu z drogi, by jeszcze bardziej zawładnął sercem Pollyanny? Nie, nie, tego nie zrobi - postanowił. Stanie do uczciwej walki z Jamiem. Ale zaraz zaczerwienił się po same uszy. Czy ta walka będzie „uczciwa"? Czy jakakolwiek walka między nimi może być uczciwa? Nagle ogarnęło go takie uczucie, jak ongiś, kiedy w chłopięcych jeszcze latach wyzwał pewnego kolegę do walki jimmy się budzi 233 o wspólnie znalezione jabłko i odkrył nagle, że tamten ma skaleczone rami'ę. Celowo wtedy przegrał. Pozwolił wygrać tamtemu. Tym razem jednak, wmawiał sobie z zapałem, sprawa ma się inaczej. Stawką nie było jabłko, lecz szczęście jego życia. A kto wie, czy i nie szczęście Pollyanny. Może wcale nie myśli 0 Jamiem i będzie wolała Jimmy'ego, jeżeli da jej poznać, że mu na niej zależy? Da więc poznać... Raz jeszcze poczuł na twarzy palący rumieniec. Zmarszczył się jednak gniewnie; gdyby tylko mógł zapomnieć, jak wyglądał Jamie, kiedy wydusił z siebie to „uwiązany do dwóch kijów!" Gdyby tylko... Lecz na co to wszystko? Walka nie będzie uczciwa, wiedział o tym. Wiedział już także, co postanowi; będzie bezczynnie czekał na bieg wypadków. Da Ja-miemu szansę i jeżeli Pollyanną jego wybierze, wycofa się z ich życia. I żadne z nich się nie dowie, jak bardzo cierpi. Wróci do swoich mostów, tak jakby jakiś most, nawet do księżyca, mógł, bodaj przez moment, równać się z Pollyanną! Zrobi tak jednak. Musi tak zrobić. Było to bardzo piękne i heroiczne postanowienie, toteż Jimmy wpadł w taki podniosły nastrój, że gdy wreszcie owej nocy sen zaczął mu sklejać powieki, czuł się nieomal szczęśliwy. Ale męczeństwo w teorii 1 w praktyce straszliwie się różni, o czym od niepamiętnych czasów wiedzą męczennicy. Łatwo mu było w samotności i po ciemku powiedzieć sobie, że da Ja-miemu szarsę, ale zupełnie inna sprawa, gdy decyzja ta wymagała ni mniej, ni więcej tylko pozostawienia tamtych dwojga sam na sam prawie za każdym razem, gdy ich ujrzał. Martwił go również bardzo stosunek Pollyanny do kalekiego młodzieńca. Zdawało mu 232 Jimmy się budzi słem świata byłoby coś, co pozwoliłoby mu przekroczyć otchłań obaw i wątpliwości, które - jak czuł -dzielą go od Pollyanny. A przyczyną tych obaw był Jamie. Dopiero gdy wtedy, na pastwisku, ujrzał ukochaną dziewczynę śmiertelnie zagrożoną, Jimmy pojął, jak pusty będzie dlań świat - jego świat bez niej; dopiero po tym szaleńczym biegu z Pollyanną w ramionach zrozumiał, jakim jest dla niego skarbem. Przez chwilę, kiedy trzymał ją w objęciach, a jej ręce zacisnęły się wokół jego szyi, czuł, że naprawdę do niego należy; i właśnie w tym najgroźniejszym momencie poznał dreszcz najwyższego szczęścia. A potem, nieco później, ujrzał twarz i dłonie Jamie-go. Mogły oznaczać tylko jedno, jak sądził: Jamie także kocha Pollyannę i Jamie musiał się przyglądać temu, co się dzieje, „uwiązany do dwóch kijów". Tak przecież powiedział. Jimmy czuł, że gdyby on musiał patrzeć bezsilny, jak ktoś inny ratuje ukochaną dziewczynę, też by tak wyglądał. Tamtego dnia wracał do obozu z zamętem w głowie, buntem i lękiem w myślach. Zastanawiał się, czy Pollyannie zależy na Jamiem: było to źródłem jego lęku. Ale jeżeli nawet jej zależy, bodaj odrobinę, to czy on sam ma zejść tamtemu z drogi, by jeszcze bardziej zawładnął sercem Pollyanny? Nie, nie, tego nie zrobi - postanowił. Stanie do uczciwej walki z Jamiem. Ale zaraz zaczerwienił się po same uszy. Czy ta walka będzie „uczciwa"? Czy jakakolwiek walka między nimi może być uczciwa? Nagle ogarnęło go takie uczucie, jak ongiś, kiedy w chłopięcych jeszcze latach wyzwał pewnego kolegę do walki Jimmy się budzi 233 o wspólnie znalezione jabłko i odkrył nagle, że tamten ma skaleczone rami'ę. Celowo wtedy przegrał. Pozwolił wygrać tamtemu. Tym razem jednak, wmawiał sobie z zapałem, sprawa ma się inaczej. Stawką nie było jabłko, lecz szczęście jego życia. A kto wie, czy i nie szczęście Pollyanny. Może wcale nie myśli 0 Jamiem i będzie wolała Jimmy'ego, jeżeli da jej poznać, że mu na niej zależy? Da więc poznać... Raz jeszcze poczuł na twarzy palący rumieniec. Zmarszczył się jednak gniewnie; gdyby tylko mógł zapomnieć, jak wyglądał Jamie, kiedy wydusił z siebie to „uwiązany do dwóch kijów!" Gdyby tylko... Lecz na co to wszystko? Walka nie będzie uczciwa, wiedział o tym. Wiedział już także, co postanowi; będzie bezczynnie czekał na bieg wypadków. Da Ja-miemu szansę i jeżeli Pollyanną jego wybierze, wycofa się z ich życia. I żadne z nich się nie dowie, jak bardzo cierpi. Wróci do swoich mostów, tak jakby jakiś most, nawet do księżyca, mógł, bodaj przez moment, równać się z Pollyanną! Zrobi tak jednak. Musi tak zrobić. Było to bardzo piękne i heroiczne postanowienie, toteż Jimmy wpadł w taki podniosły nastrój, że gdy wreszcie owej nocy sen zaczął mu sklejać powieki, czuł się nieomal szczęśliwy. Ale męczeństwo w teorii 1 w praktyce straszliwie się różni, o czym od niepamiętnych czasów wiedzą męczennicy. Łatwo mu było w samotności i po ciemku powiedzieć sobie, że da Ja-miemu szansę, ale zupełnie inna sprawa, gdy decyzja ta wymagała ni mniej, ni więcej tylko pozostawienia tamtych dwojga sam na sam prawie za każdym razem, gdy ich ujrzał. Martwił go również bardzo stosunek Pollyanny do kalekiego młodzieńca. Zdawało mu 234 Jimmy się budzi się, że jest naprawdę nim zajęta, tak się o niego troszczyła, tak bardzo chciała przebywać ciągle w jego towarzystwie. I wreszcie, jakby na potwierdzenie dręczących go wątpliwości, pewnego dnia Sadie Dean powiedziała coś na ten temat. Byli wszyscy przy korcie tenisowym. Sadie siedziała samotnie, gdy Jimmy podszedł do niej wolnym krokiem. - Teraz pani gra z Pollyanną, prawda? - zapytał. Przecząco potrząsnęła głową. - Ona dziś już nie gra. - Nie gra?! - Jimmy zmarszczył się, bo liczył na singla z Pollyanną. - A to dlaczego? Sadie milczała przez krótką chwilę, potem z wielkim trudem zdobyła się na odpowiedź. - Wczoraj wieczór powiedziała mi, że jej zdaniem za dużo gramy w tenisa; że to nieładnie wobec Jamiego, który przecież grać nie może. - Rozumiem, ale... - Jimmy umilkł bezradnie i jeszcze głębsze zmarszczki przecięły mu czoło. Po chwili drgnął zdumiony, bo zaskoczyło go coś w głosie Sadie, która ciągnęła z dziwnym napięciem: - Jamie nie chce, żeby ona rezygnowała z gry. Nie chce, aby ktokolwiek z nas nie robił czegoś ze względu na niego. Bo to właśnie najwięcej go boli. A Pollyanną nie rozumie tego. Nie może zrozumieć! Jej się tylko zdaje, że rozumie! Coś w tych słowach czy w zachowaniu Sadie kazało mocniej uderzyć sercu Jimmy'ego. Spojrzał na nią badawczo. Już miał zamiar o coś zapytać, ale się pohamował w ostatniej chwili, a potem, usiłując swoje poruszenie pokryć żartobliwym uśmiechem, wyrzekł wreszcie: jimmy się budzi 235 - Chyba nie chce dać mi pani do zrozumienia, że oni się mają ku sobie? Spojrzała na niego ze smutkiem. - Gdzie pan ma oczy? Przecież ona go ubóstwia! To znaczy ubóstwiają się wzajemnie - dodała co prędzej. Wtedy wydał jakiś nieokreślony okrzyk, odwrócił się gwałtownie i odszedł. Nie mógł zostać, nie ufał własnym siłom. Odszedł tak raptownie, że nie zauważył, iż Sadie pochyliła głowę i jęła uważnie przyglądać się trawie pod nogami, jakby coś w niej zgubiła. Najwidoczniej i ona nie pragnęła dalszej rozmowy. Jimmy mówił sobie, że to nie może być prawda, że to, co mu powiedziała Sadie Dean, to tylko zwykłe babskie gadanie. Ale prawda czy nieprawda, nie mógł tego zapomnieć. To, co usłyszał, zabarwiło wszystkie jego myśli i stawało przed oczami za każdym razem, gdy widział Pollyannę i Jamiego zatopionych w rozmowie. Niepostrzeżenie obserwował ich twarze. Przysłuchiwał się tonowi głosów. I z czasem doszedł do wniosku, że tak jest: że tamci ubóstwiają się nawzajem, i w rezultacie serce zaczęło mu ciążyć, jakby było z ołowiu. Wierny jednak własnemu przyrzeczeniu - zrezygnował. Kości zostały rzucone; Pollyanną nie była mu przeznaczona. Nastały teraz dla niego dni pełne udręki. Nie odważył się całkowicie zaniechać wizyt w Harrington, by jego tajemnica się nie wydała. A przebywanie w pobliżu Pollyanny stało się dlań torturą. Nawet towarzystwo Sadie Dean ciążyło mu, bo nie mógł zapomnieć, że to ona w końcu otworzyła mu oczy. W Jamiem, rzecz jasna, w tych warunkach nie mógł 236 Jimmy się budzi szukać oparcia. Pozostawała więc tylko pani Carew. Ona była jedyną osobą, w której towarzystwie Jimmy znajdował pociechę w owych dniach. Czy był poważny, czy wesoły, potrafiła przystosowywać się do jego nastroju i, zdumiewające, jak znała się na mostach, tych, które miał budować. A przy tym była taka mądra, taka wyrozumiała! Zawsze umiała znaleźć właściwe słowa. Któregoś dnia o mało nie powiedział jej nawet o „kopercie". Przeszkodził mu w tym jednak John Pendleton. „Stale przeszkadza w najmniej odpowiedniej chwili" - myślał Jimmy, czasem gniewnie. Ale zaraz wstyd mu było, gdy sobie przypomniał, ile mu zawdzięcza. „Koperta" była czymś z czasów dzieciństwa Jim-my'ego. Nikomu nie wspominał o niej prócz pana Pendletona, a i temu powiedział tylko raz przy okazji adopcji. „Koperta" była duża, biała, już nieco sfatygowana i zgrubiała od tajemnicy, którą kryła pod wielką pieczęcią z czerwonego laku. Ojciec Jimmy'ego wręczył mu ją zaopatrzoną przedtem we własnoręcznie skreśloną notatkę. Dla mojego syna Jimmy'ego. Otworzyć dopiero w dniu trzydziestych jego urodzin, chyba że śmierć go zabierze wcześniej - wówczas otworzyć natychmiast. Był czas, kiedy Jimmy bardzo się zastanawiał nad zawartością tej koperty. Ale był także czas, kiedy zapomniał o jej istnieniu. Dawno temu, w sierocińcu, lękał się najwięcej, że ją znajdą u niego i odbiorą. Nosił ją więc stale ukrytą pod podszewką kurtki. Ostatnio, za radą pana Pendletona, spoczywała w jego sejfie. Jimmy się budzi 237 - Bo nie wiadomo, jaką wartość może przedstawiać - z uśmiechem powiedział pan Pendleton -a twojemu ojcu zależało, byś ją miał: nie ryzykujmy więc jej utraty. - Nie, z pewnością nie chciałbym tego - uśmiechnął się Jimmy poważnie. - Nie zdaje mi się jednak, aby zawierała coś cennego. Mój biedny ojciec, jak pamiętam, nie miał przy sobie nic wartościowego. O tej właśnie kopercie Jimmy pewnego dnia byłby już powiedział pani .Carew, gdyby pan Pendleton nie przeszkodził im w rozmowie. Może i lepiej się stało, że nie powiedziałem - rozważał Jimmy wracając do domu. - Mogłoby się jej zdawać, że w życiu ojca było coś kompromitującego, a nie chciałbym, aby źle o nim myślała. pierwszej połowie września pani Carew, Jamie i Sadie Dean powrócili do Bostonu. Pollyanna, aczkolwiek zdawała sobie sprawę, że bardzo odczuje ich brak, westchnęła z ulgą, gdy pociąg ruszył ze stacji w Beldingsville. Do tego uczucia ulgi nie przyznałaby się przed nikim i nawet przed samą sobą musiała się z niego usprawiedliwiać. - To nie dlatego, bym ich nie lubiła; lubię wszystkich - westchnęła śledząc wzrokiem pociąg, który znikał właśnie za zakrętem. - Tylko... tylko dlatego, że Jamie mnie tak martwił cały czas. I... i jestem zmęczona. Na razie będę szczęśliwa z powrotu do dawnych spokojnych dni i do towarzystwa Jimmy'ego. Jednakże nie powróciła do „dawnych spokojnych dni" z Jimmym. Te, które nastały bezpośrednio po odjeździe gości, były niewątpliwie spokojne, ale nie mijały z Jimmym, który teraz przyjeżdżał rzadko, a i wtedy nie przypominał dawnego Jimmy'ego, jakiego znała. Był markotny, niespokojny i milczący lub też przesadnie wesoły i tak nerwowo gadatliwy, że to zdumiewało i irytowało. Pollyanna i jej gra 239 Niebawem zresztą odjechał do Bostonu i wtedy oczywiście i te wizyty się urwały. Pollyanna tak bardzo odczuła jego brak, że aż się zdziwiła. Świadomość, że jest tak blisko, że w każdej chwili może przyjechać, była lepsza od tej obrzydliwej pustki, wywołanej jego nieobecnością. I nawet jego zdumiewające nastroje, przeskoki od przygnębienia do wesołości - łatwiej dawały się znosić niż ten spokój całkowitej pustki. Aż wreszcie pewnego .dnia Pollyanna z wypiekami na twarzy sama sobie zrobiła wyrzut. - Pollyanno Whittier - napomniała się ostro -można by rzec, że zakochałaś się w Jimmym Bean--Pendletonie! Czy nie potrafisz myśleć o nikim innym, tylko o nim? Usiłowała więc robić wszystko, żeby być wesoła i ożywiona i by wykreślić z pamięci owego chłopca. A tak się zdarzyło, że i ciotka Polly przyłożyła do tego rękę. Wraz z odjazdem letników ustało główne źródło bieżących dochodów cioci Polly, co dało jej powód do narzekań. - Doprawdy nie wiem, Pollyanno, co my teraz zrobimy. Oczywiście letnicy przynieśli pewien dochód, mamy też nieznaczne wpływy z nieruchomości, ale nie wiem, czy to się prędko nie skończy, jak cała reszta. Gdybyśmy tylko mogły coś wymyślić, co by nam przynosiło trochę gotówki! Kiedyś, po takich lamentach, wpadło Pollyannie w oczy ogłoszenie o konkursie na nowelę. Było niesłychanie nęcące, nagrody zaś duże i liczne. Warunki podano w płomiennych słowach. Czytając je odnosiło się wrażenie, że zdobycie nagrody to błahost- 240 Pollyanna i jej gra ka. Zawierały nawet apel jakby specjalnie skierowany do Pollyanny: To coś dla ciebie... czytelniku! Co z tego, że nigdy przedtem nie pisałeś opowiadań? To nie dowód, że ich pisać nie możesz. Spróbuj tylko! Nic więcej nie trzeba! Nie chciałbyś zarobić trzech tysięcy dolarów? dwu tysięcy? tysiąca pięciuset lub nawet stu? Dlaczego więc nie miałbyś spróbować? - Tego właśnie szukałam! - wykrzyknęła Pollyanna klasnąwszy w dłonie. - Cieszę się, że zobaczyłam to ogłoszenie! Wynika z niego, że i ja potrafię coś napisać! Wystarczy spróbować! Powiem cioci Polly, że nie potrzebuje się już martwić. Zerwała się z miejsca, ale zatrzymała się w pół drogi do drzwi pod wpływem jakiejś myśli. - Nic jej nie powiem. Jeszcze bardziej się ucieszy z niespodzianki. A jeżeli zdobędę tę pierwszą nagrodę... Tego wieczoru kładła się spać układając plany, co będzie mogła zrobić mając trzy tysiące dolarów. Zaraz następnego dnia zabrała się do pisania. To znaczy z bardzo poważną miną wzięła plik czystego papieru, zatemperowała z pół tuzina ołówków i zasiadła przed wielkim staromodnym biurkiem. Bezradnie walcząc z myślami i obgryzając końce dwóch ołówków, napisała wreszcie trzy słowa na leżącym przed nią dziewiczo białym arkuszu papieru. Westchnęła ciężko, odsunęła na bok drugi obgryziony ołówek i ujęła trzeci - długi, zielony, pięknie zatem-perowany. Patrzyła na jego szpic, zmarszczywszy czoło w ciężkiej zadumie. O Boże! Skąd oni biorą tytuły? - zastanawiała się zdesperowana. - A może najpierw trzeba się zdecy- Pollyanna i jej gra 241 dować na fabułę i dopiero później na tytuł, który by pasował. Tak czy owak, muszę napisać. Po czym przekreśliła napisane już trzy słowa i trzymając mocno ołówek nad arkuszem papieru, przygotowała się do rozpoczęcia dzieła. - Ale nie wystartowała z tym tak od razu. I nawet wówczas, kiedy już ruszyła z miejsca, musiał to być fałszywy start, bo po półgodzinie cała strona przedstawiała sobą istną mozaikę skreśleń, wśród których gdzieniegdzie widniały dwa, trzy słowa, mające wystarczyć na całą treść. Tak przedstawiała się sytuacja, kiedy ciocia Polly weszła do pokoju i zwróciła znużone spojrzenie na siostrzenicę. - Co robisz, Pollyanno? - zapytała. Pollyanna roześmiała się i zarumieniła jakby w poczuciu winy. - Nic wielkiego, ciociu. Na razie nie przedstawia się to jeszcze imponująco - przyznała ze smętnym uśmiechem. - A poza tym to sekret, którego jeszcze nie zdradzę. - Dobrze, rób, co uważasz za stosowne - westchnęła ciocia Polly - ale z góry powiadam ci, że jeżeli chcesz coś wyciągnąć z tych wierzytelności hipotecznych, które zostawił pan Hart, to szkoda twego zachodu. Sama już dwa razy pilnie je przeglądałam. - Nie, ciociu, to nie to. To o całe niebo coś lepszego niż jakiekolwiek listy zastawne - triumfalnie obwieściła Pollyanna powracając do pisania. Przed oczami wyrosła jej nagle płomienna wizja owych trzech tysięcy dolarów i tego, co z nimi zrobi, gdy je zdobędzie. 16. Pollyanna dorasta 242 Pollyanna i jej gra Przez następne pół godziny pisała i skreślała, i żuła swoje ołówki; a potem już z mniejszą odwagą, ale jeszcze nie całkowicie jej pozbawiona, zebrała papier i ołówki i opuściła pokój. Może na górze lepiej mi_pójdzie - myślała idąc spiesznie przez hali. - Sądziłam, że powinnam to robić przy biurku, bo to praca literacka, ale biurko nic mi nie pomogło. Spróbuję w niszy okiennej w moim pokoju. Jednakże i z niszy nie spłynęło na nią natchnienie sądząc po pokreślonych i pomazanych arkuszach, które wychodziły spod jej ręki. Przy końcu następnej półgodziny odkryła nagle, że czas na obiad. - Nie martwię się jednak - szepnęła sama do siebie. - Sto razy wolę obiad niż to. Nie powiem, że nie chcę pisać, tylko nie miałam pojęcia, że to taka straszliwa praca; najzwyklejsze opowiadanie! Przez cały następny miesiąc pracowała uparcie w pocie czoła. Ale szybko przekonała się, że takie „najzwyklejsze opowiadanie" to rzecz wcale niełatwa do napisania. Nie należała jednak do ludzi, którzy załamują ręce. No i istniała ta nagroda trzech tysięcy dolarów lub nawet któraś z innych, gdyby się pierwszej nie zdobyło! Nawet sto dolarów nie było kwotą do pogardzenia! Tak więc dzień za dniem pisała, ścierała, przerabiała, aż wreszcie skończona nowela leżała przed nią. Wtedy, nie bez obawy, trzeba to przyznać, wzięła rękopis i poszła do pani Snów poprosić, by go Milly przepisała na maszynie. Czyta się wcale dobrze, to znaczy, że ma sens -walcząc z wątpliwością rozmyślała po drodze do Pollyanna i jej gra 243 domku pani Snów. -1 to naprawdę ładne opowiadanie o bardzo sympatycznej dziewczynie. Ale boję się, że czegoś tam brakuje. Lepiej chyba nie liczyć na pierwszą nagrodę, nie będę wtedy taka rozczarowana, gdy dostanę mniejszą. Zawsze, gdy szła do pani Snów, myślała o Jim-mym, bo to właśnie przy tej drodze zobaczyła go przed laty po raz pierwszy: małego, zagubionego uciekiniera z sierocińca. Dziś więc też o nim myślała odczuwając przy tym lekki ucisk w sercu. Wreszcie dumnym ruchem uniósłszy głowę, co stale teraz towarzyszyło jej rozmyślaniom o Jimmym, wbiegła na schody i zadzwoniła do drzwi domu. Jak zawsze panie Snów powitały ją bardzo serdecznie. - No i jakże panie dają sobie radę? - zapytała Pollyanna, gdy już omówiła sprawę przepisywania. - Świetnie! - Milly promieniała. - To już trzecia praca, jaka mi wpada w tym tygodniu. Taka jestem rada, że namówiłaś mnie na te przepisywania, bo mogę to robić w domu! I to jest twoja zasługa. - Nonsens! - pogodnie zaprzeczyła Pollyanna. - Mówię ci! Przede wszystkim byłoby to dla mnie niemożliwe, gdyby nie ta gra, bo dzięki niej stan matki tak się poprawił, że mam teraz czas. Poza tym to ty doradziłaś mi przepisywanie i pomogłaś kupić maszynę, powiedz więc, czy to nie twoja zasługa? Pollyanna raz jeszcze chciała zaprzeczyć, ale przerwała jej pani Snów ze swego fotela na kółkach pod oknem. A mówiła z taką powagą i przekonaniem, że można jej było jedynie słuchać i milczeć. - Uważaj, co ci powiem, moje dziecko. Wydaje mi się, że nie orientujesz się, ile dobrego zrobiłaś. 244 Pollyanna i jej gra Chciałabym, abyś zrozumiała! W twoim spojrzeniu dostrzegam dziś wyraz, którego wolałabym nie widzieć. Wiem, że coś ci dolega; że coś cię dręczy. Widzę to wyraźnie. I nie dziwię się; śmierć wuja, warunki, w jakich znalazła się ciotka... nie chcę się nad tym rozwodzić. Ale jest coś, co powinnam ci powiedzieć i musisz mi na to pozwolić, bo nie mogę znieść dłużej tego cienia smutku w twoich oczach i nie próbować go rozproszyć mówiąc ci, co zrobiłaś dla mnie, dla całego miasteczka i dla wielu innych ludzi. - Ależ, proszę pani! - protestowała Pollyanna szczerze. - Och, mówię, co myślę i co wiem - z triumfem kiwała głową pani Snów. - Przede wszystkim, spójrz na mnie. Czy nie byłam nerwową, zbolałą i jęczącą istotą, która dopiero wtedy wiedziała, co chce mieć, kiedy nie chciała tego, co dostała? I czy to nie ty otworzyłaś mi oczy przynosząc trzy rodzaje potraw, tak że musiałam nareszcie mieć to, czego chcę? - Och, proszę pani, czy naprawdę zachowałam się aż tak... impertynencko? - wymamrotała Pollyanna rumieniąc się. - To nie była impertynencja - zdecydowanie zaprotestowała pani Snów. - Nie zamierzałaś być im-pertynencka, a to kolosalna różnica. I nie prawiłaś też kazań. Gdybyś je prawiła, sądzę, że ani mnie, ani nikogo nie nakłoniłabyś do gry. Nakłoniłaś mnie jednak i patrz, jaki skutek miało to dla mnie i dla Milly! Czuję się o tyle lepiej, że mogę siedzieć w fotelu, i dzięki temu poruszać się po mieszkaniu, a to już bardzo dużo, jeżeli chodzi o obsłużenie samej siebie i danie odrobiny wytchnienia otoczeniu... Pollyanna i jej gra 245 w tym przypadku myślę o Milly. Lekarz mówi, że zawdzięczam to grze. I są jeszcze inni, moc innych w naszym miasteczku, o których ciągle słyszę. Posłuchaj, kochanie: tak jest nie tylko w naszym miasteczku, ale i gdzie indziej. Wczoraj dostałam list od kuzynki z Massachu-setts; pisze mi o pani Payson, która kiedyś tu mieszkała. Przypominasz ich sobie? Mieszkali przy drodze wiodącej do Pendleton Hill. - Tak, tak, pamiętam! - wykrzyknęła Pollyanna. - Odjechali tej jesieni, kiedy byłaś w sanatorium, i przenieśli się do Massachusetts, gdzie mieszka moja siostra. Zna ich bardzo dobrze. Pisze, że pani Payson opowiadała jej o tobie i jak ta gra uratowała ją od rozwodu. I teraz nie tylko oni w nią grają, ale i wiele innych ludzi tam u nich. Ci zaś uczą jeszcze innych. Tak więc, kochanie, gra bardzo się szerzy. Chciałam, żebyś o tym wiedziała. Myślę, że nawet tobie by pomogło, byś czasem w nią zagrała; bo nie sądź, że nie rozumiem, jak nieraz trudno ci jest grać we własną grę. Pollyanna wstała. Uśmiechała się, ale w jej oczach szkliły się łzy. Wyciągnęła rękę na pożegnanie. - Dziękuję pani - powiedziała łamiącym się głosem. - Czasami rzeczywiście jest mi ciężko i być może przydałaby mi się trochę moja własna gra. Ale... - jej oczy nabrały dawnej wesołości - jeżeli kiedyś wyda mi się, że sama nie mogę grać w tę grę, to pomyślę sobie, iż powinnam się cieszyć, bo inni przecież w nią grają! Tego popołudnia wracała do domu w nieco poważniejszym nastroju. Radowały ją słowa pani 244 Pollyanna i jej gra Chciałabym, abyś zrozumiała! W twoim spojrzeniu dostrzegam dziś wyraz, którego wolałabym nie widzieć. Wiem, że coś ci dolega; że coś cię dręczy. Widzę to wyraźnie. I nie dziwię się; śmierć wuja, warunki, w jakich znalazła się ciotka... nie chcę się nad tym rozwodzić. Ale jest coś, co powinnam ci powiedzieć i musisz mi na to pozwolić, bo nie mogę znieść dłużej tego cienia smutku w twoich oczach i nie próbować go rozproszyć mówiąc ci, co zrobiłaś dla mnie, dla całego miasteczka i dla wielu innych ludzi. - Ależ, proszę pani! - protestowała Pollyanna szczerze. - Och, mówię, co myślę i co wiem - z triumfem kiwała głową pani Snów. - Przede wszystkim, spójrz na mnie. Czy nie byłam nerwową, zbolałą i jęczącą istotą, która dopiero wtedy wiedziała, co chce mieć, kiedy nie chciała tego, co dostała? I czy to nie ty otworzyłaś mi oczy przynosząc trzy rodzaje potraw, tak że musiałam nareszcie mieć to, czego chcę? - Och, proszę pani, czy naprawdę zachowałam się aż tak... impertynencko? - wymamrotała Pollyanna rumieniąc się. - To nie była impertynencja - zdecydowanie zaprotestowała pani Snów. - Nie zamierzałaś być im-pertynencka, a to kolosalna różnica. I nie prawiłaś też kazań. Gdybyś je prawiła, sądzę, że ani mnie, ani nikogo nie nakłoniłabyś do gry. Nakłoniłaś mnie jednak i patrz, jaki skutek miało to dla mnie i dla Milly! Czuję się o tyle lepiej, że mogę siedzieć w fotelu, i dzięki temu poruszać się po mieszkaniu, a to już bardzo dużo, jeżeli chodzi o obsłużenie samej siebie i danie odrobiny wytchnienia otoczeniu... Pollyanna i jej gra 245 w tym przypadku myślę o Milly. Lekarz mówi, że zawdzięczam to grze. I są jeszcze inni, moc innych w naszym miasteczku, o których ciągle słyszę. Posłuchaj, kochanie: tak jest nie tylko w naszym miasteczku, ale i gdzie indziej. Wczoraj dostałam list od kuzynki z Massachu-setts; pisze mi o pani Payson, która kiedyś tu mieszkała. Przypominasz ich sobie? Mieszkali przy drodze wiodącej do Pendleton Hill. - Tak, tak, pamiętam! - wykrzyknęła Pollyanna. - Odjechali tej jesieni, kiedy byłaś w sanatorium, i przenieśli się do Massachusetts, gdzie mieszka moja siostra. Zna ich bardzo dobrze. Pisze, że pani Payson opowiadała jej o tobie i jak ta gra uratowała ją od rozwodu. I teraz nie tylko oni w nią grają, ale i wiele innych ludzi tam u nich. Ci zaś uczą jeszcze innych. Tak więc, kochanie, gra bardzo się szerzy. Chciałam, żebyś o tym wiedziała. Myślę, że nawet tobie by pomogło, byś czasem w nią zagrała; bo nie sądź, że nie rozumiem, jak nieraz trudno ci jest grać we własną grę. Pollyanna wstała. Uśmiechała się, ale w jej oczach szkliły się łzy. Wyciągnęła rękę na pożegnanie. - Dziękuję pani - powiedziała łamiącym się głosem. - Czasami rzeczywiście jest mi ciężko i być może przydałaby mi się trochę moja własna gra. Ale... - jej oczy nabrały dawnej wesołości - jeżeli kiedyś wyda mi się, że sama nie mogę grać w tę grę, to pomyślę sobie, iż powinnam się cieszyć, bo inni przecież w nią grają! Tego popołudnia wracała do domu w nieco poważniejszym nastroju. Radowały ją słowa pani 246 PoUyanna i jej gra Snów, a jednak w tym wszystkim było coś smutnego. Myślała o ciotce Polly, która teraz tak rzadko uciekała się do gry w zadowolenie, i zastanawiała się, czy ona sama w nią gra, gdy powinna. Może nie zawsze byłam dość skrupulatna i nie dostrzegałam dobrych stron w narzekaniach cioci Polly - rozmyślała jakby w poczuciu winy. - I może gdybym sama grała lepiej, to i ciocię Polly trochę by to zachęciło. Muszę spróbować. tydzień przed Bożym Narodzeniem Polly-anna wysłała swoje opowiadanie. Wynik konkursu miano ogłosić dopiero w kwietniu, jak zapowiedziało pismo, wobec czego Pollyanna z właściwym jej stoicyzmem nastawiła się na długie czekanie. Nie wiem dlaczego, ale właściwie nawet się cieszę, że to nie nastąpi tak prędko - mówiła sobie. -Bo przez całą zimę będę się pysznie bawiła, myśląc, że może dostanę pierwszą nagrodę, a nie dalsze. Przecież wolno mi tak myśleć i jeżeli ją dostanę, nie doznam żadnej prz3'krości. Natomiast gdyby mi jej nie dano, to przynajmniej nie będę miała za sobą tych pełnych zwątpienia tygodni przed ogłoszeniem wyniku i będę się cieszyła z którejś mniejszej nagrody. Tego, że może nie dostać żadnej, nie brała w ogóle pod uwagę. Opowiadanie, które Milly Snów tak pięknie wystukała na maszynie, dla Pollyanny było już jakby wydrukowane. Święta Bożego Narodzenia, mimo wysiłków Pollyanny, nie były owego roku szczęśliwe w Harrington. 248 John Pendleton Ciocia Polly zdecydowanie sprzeciwiła się jakiemukolwiek obchodzeniu świąt, a swoje stanowisko w tej sprawie zaznaczyła tak kategorycznie, że Pollyanna nie odważyła się wystąpić nawet z najskromniejszymi prezentami. W wieczór wigilijny przyjechał pan Pendleton. Pani Chilton wycofała się do siebie, toteż Pollyanna, bardzo przygnębiona po całym dniu spędzonym z ciotką, powitała gościa z radością. Ale nawet i w tej radości tkwiło ziarnko goryczy: pan Pendleton bowiem przyniósł ze sobą list od Jimmy'ego wypełniony relacjami o tym, jak on i pani Carew zamierzają urządzić święta w Domu dla Pracujących Dziewcząt. Pollyanna tymczasem, co ze wstydem przyznała w duchu, nie była nastrojona do słuchania, i to właśnie w tym dniu, opowiadań o uroczystych świętach - a najmniej - o świętach Jim-my'ego. John Pendleton jednak uporczywie trzymał się tematu, nawet już po odczytaniu listu od deski do deski. - Piękny pomysł! - wykrzyknął składając list. - Rzeczywiście, bardzo ładny! - wybąkała Pollyanna usiłując mówić z należytym entuzjazmem. - I to odbywa się właśnie dziś wieczór, chciałbym być tam z nimi. - O tak - znowu bąknęła Pollyanna z jeszcze bardziej udanym zapałem. - Myślę, że pani Carew dobrze wiedziała, co robi, dobierając sobie mego chłopca do pomocy - zachichotał pan Pendleton. - Ciekaw jestem, jak mu przypadnie do gustu ta rola świętego Mikołaja w otoczeniu pięćdziesięciu młodych dziewcząt. John Pendleton 249 - Z pewnością będzie mu się bardzo podobała! Pollyanna dumnie uniosła głowę. - Chyba. Musisz jednak przyznać, że to trochę odbiega od budowania mostów. - O tak! - Stawiam na mego chłopca i założę się, że te dziewczęta nigdy się jeszcze tak nie bawiły, jak będą się bawić na tej zabawie, którą on im zorganizuje dziś wieczór. - Z pew... nością - wyjąkała Pollyanna usiłując opanować nieznośne drżenie głosu i powstrzymać się od porównywania swego wieczoru wigilijnego w Beldingsville, ponurego i spędzonego jedynie w towarzystwie pana Pendletona, z tym, który spędza z Jimmym owe pięćdziesiąt dziewcząt w Bostonie. Zapadło krótkie milczenie, podczas którego pan Pendleton wpatrywał się w ogień na kominku. - Pani Carew to wspaniała kobieta - rzekł wreszcie. - Istotnie - tym razem entuzjazm w głosie Polly-anny miał dźwięk czystego złota. - Jimmy pisał mi już uprzednio o tym, co zrobiła dla tych dziewcząt - ciągnął pan Pendleton wciąż wpatrzony w ogień. - Nie dalej jak w cstatnim liście dużo o tym i o niej donosił. Powiada, że zawsze ją podziwiał, ale nigdy tak bardzo, jak teraz, kiedy się przekonał, jaka jest naprawdę. - Jest bardzo kochana, po prostu - z przejęciem oznajmiła Pollyanna. - Niezwykła pod każdym względem. Ja ją też ogromnie kocham. Pan Pendleton poruszył się niespokojnie. Z dziwnym wyrazem oczu odwiócił się od Pollyanny. 250 John Pendleton - Wiem o tym. Ale i inni, jeżeli o to chodzi, także mogą ją kochać. Pollyannie zdawało się, że serce podeszło jej pod gardło. Straszliwe podejrzenie z oślepiającą wyrazistością zakiełkowało w jej mózgu. Jimmy! Czy pan Pendleton myślał, że on żywi dla pani Carew podobne uczucie? - Pan sądzi?... - wyjąkała z trudem i umilkła. Ze zwykłym sobie, nerwowym tikiem pan Pendleton wstał. - Mówiłem o dziewczętach, oczywiście - odparł beztrosko, ciągle jednak z zagadkowym uśmiechem. - Czy nie sądzisz, że te dziewczęta są w niej śmiertelnie rozkochane? Pollyanna odparła „tak", „oczywiście" i coś tam jeszcze wybąkała nawiązującego do uwagi pana Pendletona. Ale miała zamęt w głowie i przez resztę wieczoru prawie już nie zabierała głosu. Pan Pendleton nie miał jej chyba tego za złe. Dziwnie podniecony przeszedł się raz i drugi po pokoju i znów usiadł na dawnym miejscu. A gdy zaczął mówić, to znów o pani Carew. - Zagadkowa sprawa z tym zaginionym siostrzeńcem. Zastanawiam się, czy Jamie jest nim rzeczywiście. Pollyanna milczała, ciągnął więc dalej: - Jednakże to wspaniały chłopak. Lubię go: jest dobry i wyczuwa się w nim rasę. Pani Carew lgnie do niego bez względu na to, czy jest, czy nie jest jej krewnym. To się widzi. Zapadło znów milczenie. Pan Pendleton rzekł po chwili nieco zmienionym głosem: - Dziwne też, gdy się nad tym zastanowić, że... John Pendleton 251 nie wyszła za mąż po raz drugi. Jest przecież wciąż bardzo ładna, nie uważasz? - Tak, z pewnością, jest ładna - potwierdziła Pollyanna z gwałtownym pośpiechem - bardzo, bardzo ładna. Głos się jej z lekka załamał przy tych słowach, bo właśnie wtedy dojrzała własną twarz w lustrze naprzeciw, a sama sobie przecież nigdy nie wydawała się ładna. Pan Pendleton, z wzrokiem utkwionym w ogniu na kominku, mówił wciąż to o tym, to o tamtym, nie milknąc nawet na chwilę. Nie obchodziło go, czy mu się odpowiada, czy nie. Nie wiedział nawet, czy się go słucha. Miał tylko potrzebę mówienia. Wreszcie z ociąganiem wstał, pożegnał się i odjechał. Przez długie i niezwykle męczące pół godziny Pollyanna gorąco pragnęła, żeby sobie poszedł, żeby mogła zostać sama, ale gdy odszedł, chciała, by wrócił. Uświadomiła sobie nagle, że nie chce zostać sama ze swoimi myślami. Teraz wszystko wydało jej się zdumiewająco jasne. Nie miała złudzeń: Jimmy jest zakochany w pani Carew. Dlatego był taki smutny i nieswój po jej odjeździe. Dlatego tak rzadko przyjeżdżał w odwiedziny do Pollyanny, swojej starej przyjaciółki; dlatego... Przypomniała sobie teraz niezliczone drobne wydarzenia z ubiegłego lata, które potwierdzały jej domysł. Dlaczego zresztą nie miałby się kochać? Pani Carew niewątpliwie była ładną i uroczą kobietą. Prawda, że starsza od niego, ale czyż młodzi mężczyźni nie żenili się z jeszcze starszymi kobietami? I jeżeli się kochali!... Jimmy i pani Carew... 250 John Pendleton - Wiem o tym. Ale i inni, jeżeli o to chodzi, także mogą ją kochać. Pollyannie zdawało się, że serce podeszło jej pod gardło. Straszliwe podejrzenie z oślepiającą wyrazistością zakiełkowało w jej mózgu. Jimmy! Czy pan Pendleton myślał, że on żywi dla pani Carew podobne uczucie? - Pan sądzi?... - wyjąkała z trudem i umilkła. Ze zwykłym sobie, nerwowym tikiem pan Pendleton wstał. - Mówiłem o dziewczętach, oczywiście - odparł beztrosko, ciągle jednak z zagadkowym uśmiechem. - Czy nie sądzisz, że te dziewczęta są w niej śmiertelnie rozkochane? Pollyanna odparła „tak", „oczywiście" i coś tam jeszcze wybąkała nawiązującego do uwagi pana Pendletona. Ale miała zamęt w głowie i przez resztę wieczoru prawie już nie zabierała głosu. Pan Pendleton nie miał jej chyba tego za złe. Dziwnie podniecony przeszedł się raz i drugi po pokoju i znów usiadł na dawnym miejscu. A gdy zaczął mówić, to znów o pani Carew. - Zagadkowa sprawa z tym zaginionym siostrzeńcem. Zastanawiam się, czy Jamie jest nim rzeczywiście. Pollyanna milczała, ciągnął więc dalej: - Jednakże to wspaniały chłopak. Lubię go: jest dobry i wyczuwa się w nim rasę. Pani Carew lgnie do niego bez względu na to, czy jest, czy nie jest jej krewnym. To się widzi. Zapadło znów milczenie. Pan Pendleton rzekł po chwili nieco zmienionym głosem: - Dziwne też, gdy się nad tym zastanowić, że... John Pendleton 251 nie wyszła za mąż po raz drugi. Jest przecież wciąż bardzo ładna, nie uważasz? - Tak, z pewnością, jest ładna - potwierdziła Pollyanna z gwałtownym pośpiechem - bardzo, bardzo ładna. Głos się jej z lekka załamał przy tych słowach, bo właśnie wtedy dojrzała własną twarz w lustrze naprzeciw, a sama sobie przecież nigdy nie wydawała się ładna. Pan Pendleton, z wzrokiem utkwionym w ogniu na kominku, mówił wciąż to o tym, to o tamtym, nie milknąc nawet na chwilę. Nie obchodziło go, czy mu się odpowiada, czy nie. Nie wiedział nawet, czy się go słucha. Miał tylko potrzebę mówienia. Wreszcie z ociąganiem wstał, pożegnał się i odjechał. Przez długie i niezwykle męczące pół godziny Pollyanna gorąco pragnęła, żeby sobie poszedł, żeby mogła zostać sama, ale gdy odszedł, chciała, by wrócił. Uświadomiła sobie nagle, że nie chce zostać sama ze swoimi myślami. Teraz wszystko wydało jej się zdumiewająco jasne. Nie miała złudzeń: Jimmy jest zakochany w pani Carew. Dlatego był taki smutny i nieswój po jej odjeździe. Dlatego tak rzadko przyjeżdżał w odwiedziny do Pollyanny, swojej starej przyjaciółki; dlatego... Przypomniała sobie teraz niezliczone drobne wydarzenia z ubiegłego lata, które potwierdzały jej domysł. Dlaczego zresztą nie miałby się kochać? Pani Carew niewątpliwie była ładną i uroczą kobietą. Prawda, że starsza od niego, ale czyż młodzi mężczyźni nie żenili się z jeszcze starszymi kobietami? I jeżeli się kochali!... Jimmy i pani Carew... 252 John Pendleton Tego wieczoru płakała dopóty, dopóki sen jej nie zmorzył. Rano postanowiła mężnie stawić czoło losowi. Uśmiechając się przez łzy, usiłowała nawet odwołać się do swojej gry. Przypomniała sobie wtedy coś, co Nancy powiedziała jej przed laty: „Jeżeli znajdzie się ktoś na świecie, dla kogo ta gra nie będzie miała żadnego znaczenia, to chyba tylko dla pary skłóconych kochanków!" Nie jesteśmy przecież ani „skłóceni", ani nawet „parą kochanków" - myślała rumieniąc się. - I mogłabym cieszyć się, że i on, i ona są szczęśliwi, tylko że... - nawet w duchu nie odważyła się dokończyć zdania. Pewna już teraz, że Jimmy i pani Carew mają się ku sobie, stała się ogromnie wyczulona na wszystko, co umacniało ową pewność. A będąc przesadnie czujna, znajdowała oczywiście dalsze jeszcze potwierdzenia tej pewności. W pierwszym rzędzie zaś dopatrywała się ich w listach pani Carew. Bardzo często widuję twego przyjaciela, młodego Pendletona - pisała w którymś z listów - i lubię go coraz bardziej. Chciałabym jednak - z prostej ciekawości - dojść, skąd bierze się we mnie to wrażenie, że już go skądś znam. A potem już często wspominała o nim jakby przypadkowo, dla Pollyanny zaś właśnie ta przypadkowość kryła w sobie najzjadliwsze żądło. Wskazywała bowiem, że obecność Jimmy'ego stała się dla pani Carew rzeczą powszednią. Nie tylko zresztą ona podsycała w dziewczynie płomień podejrzeń. Pan John Pendleton 253 Pendleton „zaglądał" coraz częściej i częściej, przynosząc wiadomości o Jimmym i o tym, co on teraz robi, a za każdym razem wspominał też o pani Carew. Pollyanna zastanawiała się czasem, czy naprawdę nie potrafi on mówić o czymś innym, tak te dwa imiona nie schodziły z jego ust. Pisywała również i Sadie Dean. I w jej listach występował Jimmy; co robi, jak pomaga pani Carew. Nawet Jamie, który rzadko kiedy się odzywał, dorzucał swoją cząstkę do zgryzot Pollyanny, bo w jednym ze swych listów pisał: Jest dziesiąta wieczór, siedzę sam i czekam na powrót pani Carew. Wraz z młodym Pendletonem jest w Domu dla Pracujących Dziewcząt, przy społecznej pracy. Sam Jimmy rzadko dawał znak życia i gdy o to chodzi, Pollyanna mówiła sobie, że może się cieszyć. Bo jeżeli miałby pisać tylko o pani Carew i o tamtych dziewczętach, to cieszę się, że pisuje tak rzadko! - wzdychała. 255 tak dzień za dniem mijała zima. Styczeń ----_____ i luty upłynął wśród opadów śniegu i deszczu ze śniegiem. Marzec przyniósł ze sobą wichury, które z wyciem i gwizdem przewalały się nad starym domem, szarpały okiennicami z takim hukiem i trzaskiem, że nawet przy najmocniejszych nerwach nie można było tego wytrzymać. W owych dniach gra przychodziła Pollyannie z trudem, usiłowała jednak w nią grać wytrwale, bohatersko. Ciocia Polly wcale nie grała, co z pewnością nie ułatwiało dziewczynie zadania. Pani Chilton była przygnębiona i przerażona. Nie czuła się też dobrze, pogrążyła się więc całkowicie w rozpaczy. Pollyanna ciągle liczyła na nagrodę w konkursie. Zrezygnowała już z pierwszej na rzecz którejś z mniejszych. Napisała też więcej opowiadań, a regularność, z jaką wracały one do niej z redakcji czasopism, zachwiały jej wiarę we własny sukces jako autorki. - Mogę się jednak cieszyć, że ciocia Polly o niczym nie wie - odważnie mówiła sobie mnąc w pal- cach jeszcze jedną stereotypową odpowiedź: „Żałujemy bardzo, ale...", którą otrzymała po wysłaniu nowego opowiadania. - Ona nie może się tym martwić, bo przecież nic nie wie. Całe życie Pollyanny obracało się w tym czasie wokół cioci Polly, wątpliwe zaś, czy ta zdawała sobie sprawę, jak bardzo jest wymagająca i jak jej siostrzenica się dla niej poświęca. W któryś pochmurny, marcowy dzień sytuacja stała się już nie do wytrzymania. Pollyanna po przebudzeniu się spojrzała ita niebo i westchnęła. Ciocia Polly w ponury dzień była jeszcze bardziej trudna niż zwykle. Podśpiewując wesoło - śpiew ten jednak brzmiał jak wymuszony - Pollyanna zeszła do kuchni i zaczęła szykować śniadanie. - Chyba upiekę kukurydziane bułeczki - zwierzyła się piecowi. - Może wtedy inne rzeczy nie będą tak działać jej na nerwy. W pół godziny później pukała do drzwi sypialni cioci Polly. - Już na nogach? Tak wcześnie? Wspaniale! I sama się uczesałaś?! - zawołała wesoło. - Całą noc nie mogłam oka zmrużyć. Musiałam wstać - ciocia Polly westchnęła boleśnie. - I sama musiałam się uczesać. Bo ciebie oczywiście nie było. - Nie wiedziałam, ciociu, że już wstałaś i że jestem ci potrzebna - pospieszyła Pollyanna z wyjaśnieniem. - Ale to nic. Z pewnością ucieszysz się, gdy się dowiesz, czym byłam zajęta. - Nie, dzisiejszego ranka z nicego się nie ucieszę - zmarszczywszy się, z uporem oznajmiła ciocia Polly. - Kto by się mógł cieszyć? Spójrz, jak pada! To już trzeci deszczowy dzień w tym tygodniu. 256 Dzień, w którym Polłyanna nie grała - Tak, ale słońce nigdy nie wydaje się nam tak wspaniałe, jak po uporczywych i długotrwałych deszczach - śmiała się Polłyanna układając koronki i wstążki na szyi ciotki. - No, a teraz śniadanie. Już jest gotowe. Zobacz tylko, co tu mam dla ciebie. Tego ranka jednak nawet świeże, gorące bułeczki nie mogły rozproszyć złego humoru ciotki Polly. Wszystko było złe, wszystko ją drażniło, toteż jeszcze przed końcem śniadania Polłyanna czuła, że jest u kresu cierpliwości. W dodatku okazało się, że przecieka okno mansardy od wschodu, a ranna poczta przyniosła jakąś przykrą wiadomość. Polłyanna, wierna sobie, oznajmiła ze śmiechem, że gdy chodzi o to, to cieszy się, iż ma nad głową dach, który może przeciekać, a przykrej wiadomości spodziewała się od tygodnia, rada jest więc, że nie potrzebuje trapić się obawą, iż nadejdzie. Nadejść już nie może, bo nadeszła; zatem i z tą sprawą - koniec. Wszystko to, a także różne inne kłopoty wraz z niespodziewanymi przeszkodami, sprawiło, że do porannych porządków można się było zabrać dopiero po południu. Tego rodzaju rzeczy ogromnie gniewały zawsze szalenie metodyczną ciotkę Polly, która swoje życie regulowała według tykania zegara. - Pollyanno, to już wpół do czwartej! - zirytowała się wreszcie - a jeszcze nie pościeliłaś łóżek! - Zaraz pościelę, ciociu, nie złość się. - Ale czy słyszałaś, co mówiłam? Spójrz na zegar. Już po trzeciej! - Tak, wiem. Nic nie szkodzi, ciociu. Cieszmy się, że to nie po czwartej. Ciocia Polly pogardliwie prychnęła nosem. Dzień, w którym Polłyanna nie grała 257 - Masz się z czego cieszyć. Polłyanna roześmiała się. - Wiesz, ciociu, z zegarów można korzystać zależnie od potrzeby, trzeba tylko przestać o nich myśleć. Wpadłam na to już dawno, w sanatorium. Kiedy robiłam tam to, co lubię, i nie chciałam, aby czas prędko mijał, patrzyłam tylko na wskazówkę godzinową i zdawało mi się, że mam go jeszcze dużo, tak wolno się posuwała. Kiedy indziej znów, gdy przez prawie godzinę musiałam znosić ból, patrzyłam na wskazówkę sekundnika. I wiesz, wtedy po prostu czułam, jak czas wysila się, natęża, żeby tylko lecieć prędko, co sił i pomóc mi. Dziś patrzę na godzinową wskazówkę, bo nie chcę, by leciał prędko, rozumiesz? - figlarnie zmrużyła oko i wybiegła z pokoju, zanim ciotka zdążyła coś odpowiedzieć. Był to niewątpliwie dzień bardzo nużący, nic więc dziwnego, że pod wieczór Polłyanna wyglądała na zmęczoną. To stało się dla cioci Polly powodem nowego zmartwienia. - Dziecko moje. jaka ty jesteś mizerna! - wy-buchnęła. - Co teraz będzie, ty pewnie się rozchorujesz? - Ależ, ciociu! Nic mi nie jest - oznajmiła Polłyanna i ciężko westchnąwszy wyciągnęła się na kanapie. - Jestem tylko zmęczona. O Boże, jaka ta kanapa wygodna! Cieszę się nawet, że jestem zmęczona, bo to tak przyjemnie, kiedy się wypoczywa. Ciocia Polly machnęła ręką zniecierpliwiona i odwróciła się. - Cieszę się, cieszę, cieszę! Oczywiście ty się cieszysz. Zawsze, ze wszystkiego. Nigdy jeszcze nie widziałam takiej dziewczyny. Wiem, wiem, to ta gra - 17. Polłyanna dorasta 258 Dzień, w którym Pollyanna nie grała ciągnęła na widok wyrazu twarzy Pollyanny. - Nawet bardzo dobra, ale trochę w niej przesadzasz. To ciągłe powtarzanie, że „mogłoby być gorzej", działa mi na nerwy. Naprawdę lżej by mi było, gdybyś się kiedyś z czego nie cieszyła! - Jak to, ciociu! - Pollyanna do połowy uniosła się na kanapie. - Mówię ci. Sama kiedyś spróbuj, a przekonasz się. - Ależ, ciociu, ja... - Pollyanna umilkła nagle i patrzyła na ciotkę, jakby się nad czymś zastanawiała. Jej oczy przybrały dziwny wyraz, ledwie widoczny uśmiech skrzywił wargi. Ciotka zaś, która zajęła się swoją robotą, niczego nie dostrzegła. Po chwili Pollyanna nie dokończywszy zdania i wciąż uśmiechnięta tajemniczo znów wyciągnęła się na kanapie. Następnego ranka, gdy się obudziła, ciągle jeszcze padało. Północno-wschodni wiatr nadal gwizdał w kominie. Stanąwszy przed oknem Pollyanna westchnęła mimo woli, lecz natychmiast rozpromieniła się. - Cieszę się jednak... - szybko przyłożyła dłonie do ust. - Ojej! - zaśmiała się cicho, spojrzenie miała wesołe. - Muszę zapomnieć, wiem, że muszę: to zepsułoby wszystko! Trzeba pamiętać, żeby z niczego się nie cieszyć... nie dziś. Tego ranka nie upiekła bułeczek. Przygotowała śniadanie i zaniosła je do pokoju ciotki. Zastała ją jeszcze w łóżku. - Widzę, że pada jak zwykle - powiedziała na powitanie ciotka. - Tak, jest okropnie... po prostu okropnie - zrzę- Dzień, w którym Pollyanna nie grała 259 :'A dliwym tonem odparła Pollyanna. - Bez ustanku pada, prawie cały tydzień. Nie znoszę takiej pogody. Ciocia Polly odwróciła się z lekka zaskoczona, ale Pollyanna patrzyła w inną stronę. - Czy wstaniesz teraz, ciociu? - zapytała znużonym głosem. - Ta... ak - wymamrotała ciocia Polly, ciągle ze 260 Dzień, w którym Pollyanna nie grała zdziwieniem w oczach. - Co się stało, kochanie? Czy jesteś dziś bardziej zmęczona? - Tak, dziś rano zmęczenie jakoś bardziej daje mi się we znaki. I źle spałam. Nie znoszę bezsenności. W nocy, kiedy się nie może zasnąć, widzi się wszystko w przeraźliwie czarnych kolorach. - Ja to chyba najlepiej wiem - z rozdrażnieniem powiedziała pani Chilton. - Od drugiej w nocy oka nie zmrużyłam. No i ten dach! Jak my sobie z nim poradzimy, jeśli nie przestanie padać? Czy opróżniłaś już podstawione miski? - Tak. I podstawiłam jeszcze parę, bo przecieka również trochę dalej, w nowym miejscu. - W nowym? Teraz wszędzie będzie ciekło! Pollyanna już miała powiedzieć: „To świetnie, ryczałtem naprawimy cały dach", ale nagle coś sobie przypomniała i zamiast tego oświadczyła, jakby ogromnie wyczerpana: - Bardzo prawdopodobne, ciociu. I chyba nawet lada chwila. W każdym razie jest moc zamieszania z tym całym dachem, niedobrze mi się robi na samą myśl! - Po tym stwierdzeniu odwróciła się i apatycznie, ospałym krokiem wyszła z pokoju. To takie zabawne i... trudne. Boję się, czy mi się uda - powiedziała sobie zaniepokojona i westchnąwszy zeszła szybko do kuchni. Ciocia Polly tymczasem, w swojej sypialni, patrzyła za nią znów z lekka zaskoczona. Aż do szóstej wieczorem tego dnia miała niejedną okazję, by spojrzeć na Pollyannę ze zdumieniem i pytaniem w oczach. Bo Pollyannie nic się nie podobało. Piec nie ciągnął jak należy, wiatr trzy razy zerwał jedną z obluźnionych okiennic, dach jeszcze w trze- Dzień, w którym Pollyanna nie grała 261 cim miejscu zaczął przeciekać. Z pocztą przyszedł list, który przyprawił Pollyannę o łzy (ciocia Polly ani rusz nie mogła jej nakłonić, by powiedziała, o co chodzi). Nawet na obiad się krzywiła. A po południu kilka rzeczy wywołało jej cierpką, niechętną uwagę. Gdzieś na początku drugiej połowy dnia w spojrzeniu cioci Polly wyraz tajonej podejrzliwości zaczął brać górę nad niemym pytaniem i zdumieniem. Pollyanna, jeżeli nawet to dostrzegła, nie dała nic poznać po sobie. Jej zdenerwowanie i niezadowolenie ani trochę nie zmalało. Na długo jednak przed szóstą wieczór podejrzenie cioci Polly przerodziło się w pewność. W jej oczach o dziwo zaczęły zapalać się iskierki rozbawienia. W końcu, po którejś szczególnie płaczliwej skardze Pollyanny, uniosła w górę ręce z żartobliwą rozpaczą. - Dosyć, dosyć, kochanie! Poddaję się. Pobiłaś mnie moją własną bronią. Możesz się z tego cieszyć, jeżeli chcesz - dodała uśmiechając się lekko. - Wiem, ciociu, ale powiedziałaś... - zaczęła Pollyanna nieśmiało. - Tak, tak, już nigdy nie będę - przerwała jej ciocia Polly. - Pięknie dziękuję za taki dzień jak dziś! Nie chciałabym przeżyć jeszcze jednego podobnego - zawahała się, zarumieniła i ciągnęła dalej z widocznym trudem: - Poza tym chciałabym, abyś wiedziała, że... że ostatnio nie grałam zbyt dobrze w tę grę... wiem o tym. Ale po dniu dzisiejszym spróbuję... znów... Gdzie jest moja chusteczka? - zakończyła nagle grzebiąc w fałdach sukni. Pollyanna zerwała się z miejsca i podbiegła do ciotki. 260 Dzień, w którym Pollyanna nie grała zdziwieniem w oczach. - Co się stało, kochanie? Czy jesteś dziś bardziej zmęczona? - Tak, dziś rano zmęczenie jakoś bardziej daje mi się we znaki. I źle spałam. Nie znoszę bezsenności. W nocy, kiedy się nie może zasnąć, widzi się wszystko w przeraźliwie czarnych kolorach. - Ja to chyba najlepiej wiem - z rozdrażnieniem powiedziała pani Chilton. - Od drugiej w nocy oka nie zmrużyłam. No i ten dach! Jak my sobie z nim poradzimy, jeśli nie przestanie padać? Czy opróżniłaś już podstawione miski? - Tak. I podstawiłam jeszcze parę, bo przecieka również trochę dalej, w nowym miejscu. - W nowym? Teraz wszędzie będzie ciekło! Pollyanna już miała powiedzieć: „To świetnie, ryczałtem naprawimy cały dach", ale nagle coś sobie przypomniała i zamiast tego oświadczyła, jakby ogromnie wyczerpana: - Bardzo prawdopodobne, ciociu. I chyba nawet lada chwila. W każdym razie jest moc zamieszania z tym całym dachem, niedobrze mi się robi na samą myśl! - Po tym stwierdzeniu odwróciła się i apatycznie, ospałym krokiem wyszła z pokoju. To takie zabawne i... trudne. Boję się, czy mi się uda - powiedziała sobie zaniepokojona i westchnąwszy zeszła szybko do kuchni. Ciocia Polly tymczasem, w swojej sypialni, patrzyła za nią znów z lekka zaskoczona. Aż do szóstej wieczorem tego dnia miała niejedną okazję, by spojrzeć na Pollyannę ze zdumieniem i pytaniem w oczach. Bo Pollyannie nic się nie podobało. Piec nie ciągnął jak należy, wiatr trzy razy zerwał jedną z obluźnionych okiennic, dach jeszcze w trze- Dzień, w którym Pollyanna nie grała 261 cim miejscu zaczął przeciekać. Z pocztą przyszedł list, który przyprawił Pollyannę o łzy (ciocia Polly ani rusz nie mogła jej nakłonić, by powiedziała, o co chodzi). Nawet na obiad się krzywiła. A po południu kilka rzeczy wywołało jej cierpką, niechętną uwagę. Gdzieś na początku drugiej połowy dnia w spojrzeniu cioci Polly wyraz tajonej podejrzliwości zaczął brać górę nad niemym pytaniem i zdumieniem. Pollyanna, jeżeli nawet to dostrzegła, nie dała nic poznać po sobie. Jej zdenerwowanie i niezadowolenie ani trochę nie zmalało. Na długo jednak przed szóstą wieczór podejrzenie cioci Polly przerodziło się w pewność. W jej oczach o dziwo zaczęły zapalać się iskierki rozbawienia. W końcu, po którejś szczególnie płaczliwej skardze Pollyanny, uniosła w górę ręce z żartobliwą rozpaczą. - Dosyć, dosyć, kochanie! Poddaję się. Pobiłaś mnie moją własną bronią. Możesz się z tego cieszyć, jeżeli chcesz - dodała uśmiechając się lekko. - Wiem, ciociu, ale powiedziałaś... - zaczęła Pollyanna nieśmiało. - Tak, tak, już nigdy nie będę - przerwała jej ciocia Polly. - Pięknie dziękuję za taki dzień jak dziś! Nie chciałabym przeżyć jeszcze jednego podobnego - zawahała się, zarumieniła i ciągnęła dalej z widocznym trudem: - Poza tym chciałabym, abyś wiedziała, że... że ostatnio nie grałam zbyt dobrze w tę grę... wiem o tym. Ale po dniu dzisiejszym spróbuję... znów... Gdzie jest moja chusteczka? - zakończyła nagle grzebiąc w fałdach sukni. Pollyanna zerwała się z miejsca i podbiegła do ciotki. 262 Dzień, w którym Pollyanna nie grała - Och, ciociu, ja nie chciałam... to był po prostu taki... taki... żart. - Drżała w przypływie nagłego żalu. - Nawet mi przez myśl nie przeszło, że ty tak to odczujesz. - Z pewnością nie myślałaś - burknęła ciocia Pol-ly z całą szorstkością surowej, zamkniętej w sobie kobiety, która nie znosi żadnych scen i czułości i która śmiertelnie boi się tego, by jej serce nie zaczęło bić żywiej. - Wiem oczywiście, że tak nie myślałaś! Sądzisz, że gdybym uważała, iż chciałaś mi dać nauczkę... - w mocnych objęciach Pollyanny nie zdołała już dokończyć zdania. Jimmy i Jamie ie tylko dla Pollyanny ta zima była niezwykle przykra. W Bostonie Jimmy Pen-dleton, mimo usilnych prób zajęcia czasu i myśli czymś innym, stwierdził, że nic nie zdoła wykreślić z jego wspomnień pewnych roześmianych, niebieskich oczu ani wymazać z pamięci czyjegoś wesołego i kochanego głosu. Mówił sobie, że gdyby nie pani Carew i to, że może być jej pomocny, nie warto byłoby żyć. Ale nawet i w jej domu nie znajdował zapomnienia, bo zawsze był tam Jamie, a Jamie budził bolesne wspomnienie Pollyanny... Głęboko przekonany, że Jamie i Pollyanna mają się ku sobie, i nie mniej przekonany, że honor nakazuje mu usunąć się z drogi kalekiemu i słabszemu rywalowi, nigdy nie próbował głębiej wnikać w tę sprawę. Wolałby nie mówić i nie słyszeć o Pollyan-nie. Wiedział, że pani Carew i Jamie z nią korespondują, a gdy o niej mówili, zmuszał się do słuchania, mimo że serce mu się ściskało. Korzystał też z każdej okazji, by skierować rozmowę na inny temat. 264 Jimmy i Jamie Sam pisywał tak rzadko i tak krótko, jak tylko się dało. Bo Pollyanna, jeśli nie mogła do niego należeć, była dlań tylko udręką i bólem. Jeszcze w Bel-dingsville ucieszył się, kiedy nadszedł czas odjazdu do Bostonu i rozpoczęcia nauki. Świadomość, że ona jest tak blisko, a jednocześnie tak daleko, stanowiła dla niego istną torturę. W Bostonie z całym zapałem targanego niepokojem umysłu, który szuka ucieczki przed samym sobą, zajął się realizowaniem wszystkich planów pani Carew, związanych z jej ulubionym Domem dla Pracujących Dziewcząt. Planom tym poświęcił cały wolny czas, z czego pani Carew bardzo była rada i za co była mu wdzięczna. Tak minęła owa przykra zima i nadszedł czas wiosny - radosnej, kwitnącej, z jej lekkimi podmuchami wiatru, łagodnym deszczykiem, wątłymi jeszcze zielonymi pączkami, które stopniowo rozwijały się w bujne, pachnące kwiaty. Dla Jimmy'ego jednak ta wiosenna aura nie niosła żadnej radości, bo w jego sercu ciągle panowała posępna zima pełna goryczy. - Gdyby tych dwoje już nareszcie doszło do porozumienia i ogłosiło swoje zaręczyny! - coraz częściej w owych dniach mruczał do samego siebie. - Gdybym tylko wiedział coś na pewno, byłoby mi chyba lżej. Któregoś dnia przy końcu kwietnia jego życzenie - bodaj w części - spełniło się; dowiedział się czegoś „na pewno". O dziesiątej rano w sobotę Mary - pokojówka pani Carew - wprowadziła go do pokoju muzycznego z dobrze wyuczonym zdaniem: - Zaanonsuję pana pani Carew. Zdaje mi się, że spodziewa się pana. Jimmy i Jamie 265 Po wejściu do pokoju Jimmy zatrzymał się raptownie, zaskoczony niespodziewanym widokiem Ja-miego, który siedział przy fortepianie z rękami wspartymi na pulpicie i pochyloną głową. Jimmy już się odwrócił chcąc wyjść niepostrzeżenie, kiedy Jamie uniósł głowę. Policzki mu płonęły, oczy błyszczały jak w gorączce. - Co... co ci się stało? - wyjąkał skonsternowany Jimmy. - Stało! Stało! - wykrzyknął tamten, gwałtownym ruchem wysuwając przed siebie obie ręce i w każdej trzymając otwarty list. -Wszystko się stało! Też byś tak myślał, gdybyś całe życie był w więzieniu i nagle zobaczył otwartą bramę przed sobą, gdybyś nagle mógł poprosić kochaną dziewczynę, by została twoją żoną. Może uznasz, że to... ale posłuchaj! Masz mnie za wariata? Nie, nie zwariowałem. Chociaż kto wie, czy nie pomieszało mi się w głowie z radości. Chciałbym ci powiedzieć, mogę? Muszę komuś powiedzieć! Jimmy uniósł głowę, jakby się szykował do przyjęcia ciosu. Zbladł nieco, ale głos mu nie zadrżał przy odpowiedzi. - Oczywiście, mój stary. Wysłucham cię... z radością. Ale Jamie już nie czekał na jego zgodę. Zaczął z miejsca nieco chaotycznie: - Dla ciebie, oczywiście, to nic wielkiego. Masz obie nogi zdrowe i jesteś wolny. Masz swoje ambicje i swoje mosty. Ale ja... dla mnie to jest wszystkim. Będę mógł żyć jak mężczyzna i kto wie, czy nie pracować jak mężczyzna. I dowiodłem, że to potrafię. Posłuchaj! W tym liście donoszą mi, że moje opo- 266 Jimmy i Jamie wiadanie zdobyło pierwszą nagrodę w konkursie: trzy tysiące dolarów. W tym drugim duża firma wydawnicza wyraża żywą chęć wydania mojej pierwszej powieści, której maszynopis im przesłałem. Oba listy nadeszły dziś. Czy można się więc dziwić, że szaleję z radości? - Nie! Oczywiście, że nie! Szczerze ci winszuję, z całego serca! - z zapałem wykrzyknął Jimmy. - Dziękuję... i naprawdę możesz mi pogratulować. Pomyśl, czym to jest dla mnie. Stopniowo mogę zyskać niezależność jak prawdziwy mężczyzna. Pomyśl, co to znaczy dla mnie, że któregoś dnia pani Carew będzie dumna i zadowolona, że biednemu chłopcu, kalece, udzieliła miejsca w swym domu i sercu i że będę mógł kochanej dziewczynie powiedzieć teraz o mojej miłości. - Tak, tak, oczywiście, mój stary! - Jimmy mówił głosem pewnym, lecz z bardzo pobladłą twarzą. - Nie wiem jednak, czy będę się mógł na to zdobyć - podjął Jamie i nagle spochmurniał. - Ciągle jestem uwiązany do nich - uderzył ręką po kulach u swego boku. - Nie mogę zapomnieć tego dnia, tam w lesie, ubiegłego lata, kiedy widziałem Pollyan-nę... przecież zawsze może się zdarzyć, że ujrzę kochaną dziewczynę w jakimś niebezpieczeństwie i nie będę w stanie jej ratować. - Ależ, Jamie... - szybko zaczął Jimmy. Jamie powstrzymał go ruchem ręki. - Wiem, co chcesz powiedzieć. Lepiej nie mów. Nie potrafisz tego zrozumieć. Nie jesteś uwiązany do dwóch kijów. To ty ją uratowałeś, nie ja. Wtedy pomyślałem sobie, jak to byłoby stale ze mną i z... Sadie. Miałbym stać z boku i patrzeć, gdy inni... Jiinmy i Jamie 267 - Sadie?! - Jimmy przerwał mu gwałtownie. - No tak! Sadie Dean! Dziwisz się? Nie wiedziałeś? Nie domyślałeś się... że ją kocham? - wykrzyknął Jamie. - Tak się dobrze z tym kryłem? Starałem się, jak mogłem... - zakończył z nikłym uśmiechem i z na wpół desperackim gestem. - Z pewnością doskonale się kryłeś, w każdym razie przede mną - wesoło rzekł Jimmy. Krew mocną falą znów napłynęła mu do twarzy, a oczy nabrały blasku. - A więc to Sadie Dean! Święty Boże! Winszuję ci raz jeszcze, raz jeszcze, raz jeszcze, jak powiedziałaby Nancy - paplał teraz nieprzytomny z radości i szalenie podniecony z tego odkrycia, że Jamie kocha Sadie, a nie Pollyannę. Jamie zaczerwienił się i potrząsnął głową z lekkim smutkiem. - Nie masz mi jeszcze czego winszować. Ja nic jej nie mówiłem. Ale chyba się domyśla. O kim ty właściwie myślałeś, jeśli nie o Sadie? Jimmy zawahał się. A potem nieco za prędko rzekł: - O kimże, jak nie o Pollyannie. Jamie uśmiechnął się i ściągnął wargi. - Pollyanna to czarująca dziewczyna i bardzo ją lubię, tak jak ona mnie, lecz nic więcej. Poza tym zdaje mi się, że ktoś inny miałby tu coś do powiedzenia, prawda? Jimmy zaczerwienił się niby szczęśliwy, zażenowany chłopak. - Któż taki? - rzucił pytanie usiłując nadać swojemu głosowi obojętne brzmienie. - No, John Pendleton. - John Pendleton?! - Jimmy odwrócił się gwałtownie. 268 jimmy i Jamie - Co z Johnem Pendletonem? - zapytał ktoś nagle. To pani Carew weszła do pokoju. Jimmy, któremu w ciągu paru minut cały świat zawalił się po raz drugi, ledwie miał dosyć siły, by zdobyć się na parę cichych słów powitania. Ale Jamie wcale nie zmieszany zwrócił się do pani Carew z miną triumfującą i pewną siebie: - Nic, mówiłem tylko, że John Pendleton, jak przypuszczam, miałby prawo powiedzieć, że Polly-anna kocha jego, a nie kogo innego. - Pollyanna?! John Pendleton?! - pani Carew opadła na najbliżej stojący fotel. Gdyby obaj młodzi ludzie nie byli tak zajęci własnymi myślami, dostrzegliby niezawodnie, że uśmiech znikł z jej twarzy, a oczy nabrały dziwnego wyrazu, niemal przerażenia. - Nic nie zauważyliście ubiegłego lata? - upierał się Jamie. - Czy nie kręcił się przy niej przez cały czas? - Zdawało mi się, że był z... nami wszystkimi -słabym głosem powiedziała pani Carew. - Nie tyle, ile z Pollyanna - nie ustępował Jamie. - I czy zapomnieliście, że któregoś dnia, gdy mówiliśmy o starokawalerstwie pana Pendletona, Pollyanna zarumieniła się i powiedziała, iż on kiedyś chciał się żenić. Zastanawiałem się wówczas, czy między nimi już czegoś nie było. Nie pamięta pani? - Coś sobie teraz przypominam - wyjąkała pani Carew. - Musiałam zapomnieć. - Wiem, o co chodzi - wtrącił Jimmy oblizując wargi. - John Pendleton istotnie kochał się, kiedyś dawno, ale w matce Pollyanny. - W matce Pollyanny? - chórem wykrzyknęli pani Carew i Jamie. Jimmy i Jamie 269 - Tak. To było przed laty, ona go jednak nie chciała. Kochała kogoś innego, jakiegoś pastora, i za niego wyszła. To był ojciec Pollyanny. - Och! - westchnęła pani Carew pochylając się raptownie w fotelu, na którym siedziała. -1 dlatego został kawalerem? - Tak - stanowczym tonem stwierdził Jimmy. -Nie ma więc ani słowa prawdy w przypuszczeniu, że kocha Pollyannę. Chodzi tu o jej matkę. - Nie zgadzam się z tym. Myślę, że to tylko przemawia za moim przypuszczeniem - kręcąc głową i robiąc mądrą minę rzekł Jamie. - Posłuchajcie: kiedyś zakochany był w matce. Daremnie. Cóż więc bardziej naturalnego, że teraz kocha się w córce i chce się z nią żenić? - Och, Jamie, ty niepoprawny fantasto! - z wyrzutem powiedziała pani Carew śmiejąc się nerwowo. - To nie kuchenno-sentymentalna powieść, tylko prawdziwe życie. Pollyanna jest dla niego za młoda. On powinien ożenić się z dojrzałą kobietą, nie z dziewczyną... to znaczy, jeżeli w ogóle zamierza się żenić - zająknęła się, nagle zarumieniona. - Może, ale co, jeżeli kocha właśnie dziewczynę? - z uporem argumentował Jamie. - I przestańmy snuć domysły. Czy był chociażby jeden list od Pollyanny, w którym nie wspomniałaby o jego bytności? I wiemy, jak on o niej zawsze pisze. Pani Carew raptownie podniosła się z miejsca. - Tak, wiem - oświadczyła robiąc ruch ręką, jakby chciała coś odsunąć na bok. - Ale... - nie dokończyła i po chwili wyszła z pokoju. Kiedy wróciła po pięciu minutach, Jimmy już odszedł. 270 Jimmy i Jamie - Myślałam, że pojedziemy razem na piknik z naszymi dziewczętami! - wykrzyknęła zdziwiona. -1 ja tak sądziłem - Jamie zmarszczył brwi. -Wiem tylko tyle, że Jimmy musiał nagle wyjechać i przyszedł się wytłumaczyć, przeprosić nas z tego powodu. No i wiem, że odszedł. Przyznaję - oczy mu znów rozbłysły radością - że niezbyt dobrze pamiętam, co mówił. Myśl miałem zajętą czymś innym -i z triumfem podał pani Carew oba listy, które przez cały czas zaciskał w dłoniach. - Och, Jamie! - westchnęła pani Carew, przeczytawszy je do końca. - Dumna jestem z ciebie. Oczy jej nagle zaszły łzami na widok niewysło-wionej radości na jego twarzy. Jimmy i John łody mężczyzna, o mocnej kwadratowej szczęce, który późnym wieczorem w sobotę wysiadł na stacji kolejowej w Beldingsville, miał bardzo zdecydowany wyraz twarzy. A na jeszcze bardziej zdecydowanego wyglądał następnego ranka, przed godziną dziesiątą, gdy szedł przez niedzielne spokojne ulice miasteczka i wchodził na wzgórze w drodze do posiadłości Harringtonów. Ujrzawszy zaś jasny promyk włosów na kształtnej, małej główce właśnie znikający w altanie, zlekceważył sobie istnienie frontowych schodów i dzwonka przy drzwiach, przeciął po prostu trawnik i ruszył ścieżką ogrodową, by wreszcie stanąć oko w oko z właścicielką jasnych włosów. - Jimmy! - wykrzyknęła Pollyanna i zdumiona cofnęła się o krok. - Skąd przyjeżdżasz? - Z Bostonu. Przyjechałem wczoraj wieczór. Musiałem się z tobą zobaczyć. - Zobaczyć... ze mną? - Pollyanna wyraźnie usiłowała zyskać na czasie, by się opanować. Kiedy tak stał u wejścia, zdawał jej się taki silny i kochany, że bała się, aby w jej oczach nie dojrzał całkiem widocznego uwielbienia dla siebie. 272 Jimmy i John - Tak. Chciałem... to jest, sądziłem... to znaczy, bałem się... 0, do licha, Pollyanno, dosyć tego kluczenia! Powiem tak, jak myślę: trzymałem się dotąd na uboczu, ale teraz nie muszę. To już przestało być kwestią szlachetnej przyzwoitości. Teraz nie chodzi o kalekę jak w wypadku Jamiego. Ten drugi ma nogi, ręce, głowę jak ja i jeżeli ma zwyciężyć, to w uczciwej walce. Mam teraz takie samo prawo jak on! Pollyanna patrzyła na niego szeroko otwartymi jasnymi oczami. - Jimmy... o czym ty mówisz, na Boga? Roześmiał się zakłopotany. - Oczywiście, że nie rozumiesz. Ja też nie rozumiałem... aż do wczoraj... kiedy mi Jamie powiedział. - Jamie... powiedział ci? - Tak. Zaczęło się od nagrody. Wiesz, właśnie ją zdobył i... - Wiem, wiem - przerwała mu Pollyanna skwapliwie. - Czy to nie cudowne? Pomyśl tylko, pierwsza nagroda, trzy tysiące dolarów! Wczoraj wieczorem napisałam do niego. Kiedy zobaczyłam jego nazwisko i uświadomiłam sobie, że to Jamie, nasz Jamie, tak byłam tym podniecona, że nie szukałam swojego nazwiska, a nawet wtedy, gdy go wcale nie znalazłam i domyśliłam się, że nie zdobyłam żadnej nagrody... byłam tak podniecona i szczęśliwa z powodu Jamiego, że... zapomniałam... o wszystkim - zakończyła nagle Pollyanna rzuciwszy skonsternowane spojrzenie na Jimmy'ego i gorączkowo usiłując jakoś ukryć to częściowe wyznanie. Jimmy natomiast był zbyt zajęty własnym problemem, by zwrócić uwagę na to, co ją dręczy. Jimmy i John 273 - Tak, tak, to wspaniale. Cieszę się, że ją dostał. Ale mnie chodzi o to, co później powiedział. Wiesz, przedtem myślałem, że... on... że wy... macie się ku sobie i... - Myślałeś, że mamy się ku sobie? - wykrzyknęła zdumiona, a jej policzki z lekka się zarumieniły. -Przecież to Sadie Dean! Zawsze się w niej kochał. Godzinami potrafił mówić ze mną o niej; zdaje mi się, że i on nie jest jej obojętny. - O Jezu! Pewnie masz rację, ale widzisz, ja o tym nie wiedziałem. Zdawało mi się, że wy dwoje się kochacie. I uważałem, że skoro on jest... kaleką, to będzie nieszlachetnie, jeżeli... nie ustąpię mu z drogi. Pollyanna nagle spuściła wzrok, schyliła się i podniosła liść, który leżał u jej stóp. A gdy się znów wyprostowała, odwróciła twarz. Tymczasem Jimmy ciągnął: - Żaden człowiek nie może czuć się w porządku wobec siebie, gdy staje do walki z kimś... upośledzonym od samego początku. Dlatego wycofałem się i dałem mu szansę, choć serce mi pękało z bólu. Wierzaj mi! Dopiero wczoraj rano dowiedziałem się prawdy. Ale dowiedziałem się także czegoś innego. Jamie mówi, że... tu jeszcze jest ktoś inny. Temu jednak nie zejdę z drogi. Nie mogę, mimo że tyle oda mnie zrobił. John Pendleton to mężczyzna w pełni sił, ma obie nogi zdrowe i może stanąć do walki. Jeżeli masz dla niego jakieś uczucie... jeżeli naprawdę je masz... Pollyanna odwróciła się ku niemu. Wzrok miała błędny. - John Pendleton? O czym ty mówisz? Co ty pleciesz?! 18. Pollyanna dorasta Jimmy i John 275 Jimmy rozjaśnił się. Wyciągnął ku niej ręce. - A więc to nieprawda?! Czytam to w twoich oczach! Pollyanna cofnęła się o parę kroków. Była blada i drżała jak w febrze. - Jimmy, o czym ty myślałeś? O czym ty myślałeś? - powtarzała żałośnie. - To znaczy, że tobie nie zależy na wuju Johnie... w ten sposób. Nie rozumiesz? Jamie mówi, że go kochasz, a on ciebie. I mnie-się już to zaczęło zdawać, że tak jest. Wuj bez przerwy mówi o tobie... no i jest jeszcze... historia twojej matki... Pollyanna jęknęła cicho i ukryła twarz w dłoniach. Jimmy podszedł do niej i objął ją pieszczotliwym ruchem, ale znów się od niego odsunęła. - Pollyanno, moja malutka, nie trzeba. Ranisz mi serce - błagał. - Czy kochasz mnie choć trochę? Czy nie chcesz mi tego wyznać? Odjęła ręce od twarzy i spojrzała na niego wzrokiem osaczonego zwierzęcia. - Jimmy, myślisz, że on w ten sposób... mnie lubi? - prawie szeptem błagała go o odpowiedź. Niecierpliwie potrząsnął głową. - Mniejsza o to. Doprawdy, nie wiem. Skąd mógłbym wiedzieć? I nie o niego tu chodzi, moja najdroższa, tylko o ciebie. Jeżeli go nie kochasz i pozwolisz mi... bodaj trochę ubiegać się o twoją miłość... - ujął ją za rękę i chciał przyciągnąć do siebie. - Nie, nie, Jimmy, nie mogę! Nie powinnam - odsunęła go łagodnie drobnymi dłońmi. - Ty go chyba nie kochasz? - Jimmy był blady jak płótno. - Nie, nie tak, jak myślisz - odparła drżącym gło- 276 Jimmy i John sem. - Ale czy nie rozumiesz? Jeżeli on mnie kocha, będę musiała... i ja mu jakoś tym samym odpłacić. - Pollyanno! - Nie patrz tak na mnie! - Chcesz powiedzieć, że wyjdziesz za niego? - Och, nie... Myślę, że... tak. Sądzę, że tak - przyznała słabnącym głosem. - Nie zrobisz tego, nie możesz! Łamiesz mi serce! Załkała cichutko. Znów ukryła twarz w dłoniach. Jimmy słyszał jej urywany szloch. A potem tragicznym ruchem uniosła głowę i spojrzała prosto w jego udręczone, pełne wyrzutu oczy. - Wiem, wiem - mówiła łamiącym się z bólu głosem. - We mnie serce też pęka. Ale inaczej nie mogę. Ranie serce tobie i sobie, lecz jemu nie zranię! Oczy Jimmy'ego zapałały nagłym ogniem. Jego twarz gwałtownie i zaskakująco zmieniła się. Z czułym i triumfalnym okrzykiem chwycił Pollyannę w ramiona i przyciągnął do siebie. - Teraz wiem, że mnie kochasz! - szepnął jej do ucha. - Powiedziałaś, że to rani serce także i tobie. Myślisz, że pozwolę jakiemuś mężczyźnie zabrać mi ciebie? Och, chyba nie wiesz, jak bardzo cię kocham, jeżeli tak przypuszczasz. Powiedz, że mnie kochasz... niech to usłyszę z twoich najdroższych ust! Przez długą chwilę Pollyanna nie sprzeciwiając się pozostawała w czułym uścisku obejmujących ją ramion. Potem z westchnieniem na wpół radosnym, na wpół zrezygnowanym łagodnie się z nich uwolniła. - Tak, Jimmy, kocham cię - powiedziała. Wtedy chciał ją zatrzymać w ramionach, znów przyciągnąć do siebie, lecz coś w wyrazie jej twarzy powstrzymało go od tego. - Kocham cię bardzo. Ale nie mogła- jimmy i John 277 bym być szczęśliwa z tobą wiedząc, że... Jimmy, najdroższy, czy nie rozumiesz? Musiałabym wpierw wiedzieć, że jestem wolna... - Ależ ty jesteś wolna! Jego spojrzenie znów było pełne buntu. Pollyanna przecząco potrząsnęła głową. - Nie z tym, co na mnie ciąży. Czy nie pojmujesz? To moja matka przed laty złamała mu serce... moja matka. I przez całe te lata pędził samotne i smutne życie. Jeżeli więc teraz przyjdzie i zażąda, abym mu naprawiła tę krzywdę, będę musiała ją naprawić. Będę musiała, Jimmy. Nie mogę odmówić. Czyżbyś tego nie rozumiał? Nie rozumiał. Nie mógł i nie chciał zrozumieć, nawet gdy Pollyanna nadal i długo przekonywała go ze łzami w oczach. Ona była jednak stanowcza, choć w sposób tak delikatny i chwytający za serce, że Jimmy, mimo całego bólu i smutku, sam w końcu zaczął ją niemal pocieszać. - Jimmy, kochany - powiedziała Pollyanna - musimy czekać. Teraz nic więcej nie mogę ci powiedzieć. Mam nadzieję, że jemu na mnie nie zależy. Nie wierzę, aby mu zależało. Ale muszę mieć pewność. Nie pozostaje nam nic innego, tylko zaczekać trochę, aż sprawa się wyjaśni, Jimmy... aż się wyjaśni! Z bólem w sercu musiał się więc podporządkować tej decyzji. - Dobrze, niech tak będzie, jak mówisz - rzekł z rozpaczą w głosie. - Chyba nigdy jednak żaden mężczyzna kochający i kochany nie czekał, aby inny mężczyzna powiedział, że nie chce jego dziewczyny. - Wiem, wiem, ale widzisz, nigdy przedtem ten inny mężczyzna nie pragnął za żonę jej matki - wes- 276 Jimmy i John sem. - Ale czy nie rozumiesz? Jeżeli on mnie kocha, będę musiała... i ja mu jakoś tym samym odpłacić. - Pollyanno! - Nie patrz tak na mnie! - Chcesz powiedzieć, że wyjdziesz za niego? - Och, nie... Myślę, że... tak. Sądzę, że tak - przyznała słabnącym głosem. - Nie zrobisz tego, nie możesz! Łamiesz mi serce! Załkała cichutko. Znów ukryła twarz w dłoniach. Jimmy słyszał jej urywany szloch. A potem tragicznym ruchem uniosła głowę i spojrzała prosto w jego udręczone, pełne wyrzutu oczy. - Wiem, wiem - mówiła łamiącym się z bólu głosem. - We mnie serce też pęka. Ale inaczej nie mogę. Ranie serce tobie i sobie, lecz jemu nie zranię! Oczy Jimmy'ego zapałały nagłym ogniem. Jego twarz gwałtownie i zaskakująco zmieniła się. Z czułym i triumfalnym okrzykiem chwycił Pollyannę w ramiona i przyciągnął do siebie. - Teraz wiem, że mnie kochasz! - szepnął jej do ucha. - Powiedziałaś, że to rani serce także i tobie. Myślisz, że pozwolę jakiemuś mężczyźnie zabrać mi ciebie? Och, chyba nie wiesz, jak bardzo cię kocham, jeżeli tak przypuszczasz. Powiedz, że mnie kochasz... niech to usłyszę z twoich najdroższych ust! Przez długą chwilę Pollyanna nie sprzeciwiając się pozostawała w czułym uścisku obejmujących ją ramion. Potem z westchnieniem na wpół radosnym, na wpół zrezygnowanym łagodnie się z nich uwolniła. - Tak, Jimmy, kocham cię - powiedziała. Wtedy chciał ją zatrzymać w ramionach, znów przyciągnąć do siebie, lecz coś w wyrazie jej twarzy powstrzymało go od tego. - Kocham cię bardzo. Ale nie mogła- Jiminy i John 277 bym być szczęśliwa z tobą wiedząc, że... Jimmy, najdroższy, czy nie rozumiesz? Musiałabym wpierw wiedzieć, że jestem wolna... - Ależ ty jesteś wolna! Jego spojrzenie znów było pełne buntu. Pollyanna przecząco potrząsnęła głową. - Nie z tym, co na mnie ciąży. Czy nie pojmujesz? To moja matka przed laty złamała mu serce... moja matka. I przez całe te lata pędził samotne i smutne życie. Jeżeli więc teraz przyjdzie i zażąda, abym mu naprawiła tę krzywdę, będę musiała ją naprawić. Będę musiała, Jimmy. Nie mogę odmówić. Czyżbyś tego nie rozumiał? Nie rozumiał. Nie mógł i nie chciał zrozumieć, nawet gdy Pollyanna nadal i długo przekonywała go ze łzami w oczach. Ona była jednak stanowcza, choć w sposób tak delikatny i chwytający za serce, że Jimmy, mimo całego bólu i smutku, sam w końcu zaczął ją niemal pocieszać. - Jimmy, kochany - powiedziała Pollyanna - musimy czekać. Teraz nic więcej nie mogę ci powiedzieć. Mam nadzieję, że jemu na mnie nie zależy. Nie wierzę, aby mu zależało. Ale muszę mieć pewność. Nie pozostaje nam nic innego, tylko zaczekać trochę, aż sprawa się wyjaśni, Jimmy... aż się wyjaśni! Z bólem w sercu musiał się więc podporządkować tej decyzji. - Dobrze, niech tak będzie, jak mówisz - rzekł z rozpaczą w głosie. - Chyba nigdy jednak żaden mężczyzna kochający i kochany nie czekał, aby inny mężczyzna powiedział, że nie chce jego dziewczyny. - Wiem, wiem, ale widzisz, nigdy przedtem ten inny mężczyzna nie pragnął za żonę jej matki - wes- 278 Jimmy i John tchnąwszy odparła Pollyanna, marszcząc brwi ze smutkiem. - Dobrze więc. Wrócę do Bostonu - niechętnie zgodził się Jimmy. - Nie myśl jednak, że zrezygnowałem. Nie zrezygnowałem i nie zrezygnuję, dopóki wiem, że choć trochę mnie kochasz - zakończył patrząc na nią tak, że z bijącym sercem uwolniła się z jego ramion. immy wracał do Bostonu dręczony miesza-1 nymi uczuciami: szczęścia, nadziei, rozpaczy i buntu. Nie do pozazdroszczenia również był stan umysłu Połlyanny: niewypowiedzianie szczęśliwa, że Jimmy ją kocha, była jednocześnie przerażona, iż John Pendleton też może ją kochać. Każdy więc dreszcz radości łączył się z ukłuciem lęku. Na szczęście dla wszystkich zainteresowanych stan ten nie trwał długo, bowiem John Pendleton, w którego rękach spoczywał klucz do sytuacji, już w tydzień po nagłej wizycie Jimmy'ego rozwiał wszelkie wątpliwości. Późnym popołudniem, we wtorek, przyjechał, by zobaczyć się z Pollyanna i dziwnym zbiegiem wypadków i on ujrzał ją w ogrodzie. W Pollyannie, gdy spojrzała na jego twarz, serce zamarło. Zaraz mi to powie! - zadrżała i odwróciła się jakby do ucieczki. - Pollyanno! Poczekaj, proszę, chwilkę! - zawołał przyspieszając kroku. - Właśnie z tobą chciałem się 280 John Pendleton rozwiewa wątpliwości widzieć. Czy nie moglibyśmy tam porozmawiać? -rzekł wskazując altanę. - Mam ci coś do powiedzenia. - Tak, oczywiście - wyjąkała z wymuszoną wesołością. Czuła, że się rumieni, a kiedy jak kiedy, lecz teraz rumienić się nie chciała. Na dobitek pan Pendleton wybrał do rozmowy altanę. Altanę, która dla Pollyanny stała się świętością, pamiątką rozmowy z Jimmym. I że też musi się to stać akurat tu! - zadrżała na tę myśl, ale wciąż z tą samą, sztuczną wesołością powiedziała: - Wspaniały mamy wieczór, prawda? Pan Pendleton nic na to nie rzekł. Wszedł do altany i ciężko usiadł na zwykłym, ogrodowym krześle nie czekając, aż ona usiądzie, co u niego było rzeczą niezwykłą. Pollyannie zaś, która ukradkiem znów spojrzała na jego twarz, wydała się ona tak zdumiewająco podobna do dawnej, surowej, zgorzkniałej, jaką zapamiętała ze swego dzieciństwa, że aż mimo woli krzyknęła. John Pendleton nie zwrócił na to uwagi. Wciąż siedział markotny, pogrążony w zadumie. W końcu jednak uniósł głowę i utkwił posępny wzrok w przerażonych oczach Pollyanny. - Pollyanno. - Słucham pana. - Pamiętasz, jaki byłem przed laty, kiedy mnie poznałaś? - Ta... ak. Chyba pamiętam. - Przemiły typ człowieka, co? Choć zaniepokojona, zdobyła się na słaby uśmiech. - Mnie się pan podobał - dopiero gdy to powie- John Peedleton rozwiewa wątpliwości 281 działa, pojęła, jak to może być zrozumiane. Gorączkowo usiłowała więc odwołać te słowa lub nadać im mniej dwuznaczny sens i niemal dodała: „to znaczy wtedy!" - ale powstrzymała się w porę, bo przecież to niczego by już nie zmieniło. Z lękiem czekała teraz na jego dalsze słowa. On zaś odezwał się prawie natychmiast: - Wiem o tym i niech ci Bóg to nagrodzi! Uratowałaś mnie przecież. Zastanawiam się, czy zdołam ci kiedyś wytłumaczyć, czym była dla mnie twoja dziecinna ufność i serce, jakie mi okazałaś. Próbowała niepewnie oponować, ale zbył jej protest lekceważącym uśmiechem. - Nie, nie, tobie to zawdzięczam, tylko tobie. Nie wiem, czy pamiętasz też inną rzecz - podjął po krótkiej pauzie, podczas której Pollyanna ukradkiem i z tęsknotą spoglądała w stronę wyjścia. - A więc, czy przypominasz sobie, co ci kiedyś powiedziałem: że tylko ręka i serce kobiece oraz obecność dziecka mogą stworzyć dom. Pollyanna czuła, jak krew jej napływa do twarzy. - Ta... a... ak, n... nie... to znaczy, tak, pamiętam -wymamrotała. - Ale teraz już tak nie uważam. Teraz pański dom jest... bardzo miły, taki jaki jest, i... - Przecież mówię o moim domu - przerwał jej niecierpliwie. - Wiesz jednak, o jakim marzyłem i jak te moje marzenia legły w gruzach. Nie myśl, kochanie, że winie o to twoją matkę. Nic podobnego. Poszła za głosem serca, i miała rację; no i dokonała rozsądniejszego wyboru, co sama wiesz, widząc, jak straszliwie po tym rozczarowaniu zmarnowałem własne życie. Czyż to jednak nie zastanawiające - dodał z rosnącą czułością w głosie - że to 282 John Pendletoe rozwiewa wątpliwości właśnie mała rączka jej córki wyprowadziła mnie w końcu na drogę, która wiedzie do szczęścia? Pollyanna gorączkowo zwilżyła językiem wargi. - Och, proszę pana, ależ ja... ja... Raz jeszcze zbył jej protest uśmiechem i ruchem ręki. - Tak, Pollyanno, to twoja rączka przed laty... ty i twoja gra. - Och! - Pollyanna całkiem widocznie odprężyła się. Strach powoli zaczął znikać z jej oczu. -1 tak w ciągu tych lat zacząłem się przeradzać w innego człowieka. Ale pod jednym względem się nie zmieniłem. - Zamilkł na chwilę, odwrócił wzrok, potem znów z powagą i czule spojrzał na Pollyannę. - Bo nadal myślę, że nie ma prawdziwego domu bez kobiecej ręki i serca, i obecności dziecka. - Tak, ale jeśli chodzi o obecność dziecka - szybko wtrąciła Pollyanna, a w jej oczach znowu zjawił się strach - jest przecież Jimmy. Pan Pendleton roześmiał się rozbawiony. - Oczywiście, ale nie powiesz chyba, że Jimmy... nadal jest dzieckiem - zauważył. - Nie, no oczywiście. - Poza tym, Pollyanno, już postanowiłem: muszę mieć wreszcie tę kobiecą rękę i serce, o których ci mówiłem - wyrzekł głosem ściszonym i drżącym. - Och, naprawdę? - palce obu rąk Pollyanny zetknęły się i zacisnęły kurczowo. Pan Pendleton natomiast zdawał się ani niczego nie widzieć, ani nie słyszeć. Wstał i niespokojnie zaczął się przechadzać po altanie. - Pollyanno - przystanął i utkwił wzrok w jej twarzy - gdybyś była na moim miejscu i gdybyś miała John Pendleton rozwiewa wątpliwości 283 zapytać kobietę, którą kochasz, czy nie zechciałaby z tej sterty szarych kamieni zbudować rodzinnego domu, to jak byś to zrobiła? Pollyanna uniosła się z krzesła; tym razem z zupełnie wyraźną tęsknotą spoglądała ku wyjściu altany. - Och, proszę pana, wcale bym tego nie robiła -wyjąkała zdjęta szaleńczym przerażeniem. - Jestem pewna, że byłby pan znacznie szczęśliwszy, gdyby wszystko zostało tak, jak jest. Pan Pendleton patrzył na nią zdumionym wzrokiem, a po chwili roześmiał się. - Słowo daję - rzekł - czyżby było aż tak źle? - zapytał. - Ź... źle... - zrobiła ruch, jakby chciała zerwać się i uciec. - Czy w ten sposób chcesz mi osłodzić cios nie mówiąc wyraźnie, że dostanę kosza? - Och, nie, naprawdę. Ona powie „tak". Powinna powiedzieć - wyjaśniła Pollyanna ze straszliwą powagą. - Ale myślałam... to jest myślałam, że... jeżeli dziewczyna pana nie kocha, to pan byłby o wiele szczęśliwszy nie poślubiając jej i... - na widok wyrazu twarzy pana Pandletona zamilkła gwałtownie. - Jeżeli mnie nie kocha, to jej nie chcę. - Tak też przypuszczałam - Pollyanna wyglądała już na spokojniejszą. - Poza tym wcale nie chodzi o dziewczynę - ciągnął pan Pendleton - tylko o kobietę dojrzałą, która wie, czego chce. - Och! - wykrzyknęła Pollyanna, a radość, która już zapalała się w jej oczach, teraz rozgorzała jasnym płomieniem szczęścia i ogromnej ulgi. -A więc pan kocha kogoś - niemal nadludzkim wysił- 284 John Pendleton rozwiewa wątpliwości kiem w ostatniej chwili powstrzymała się od powiedzenia: „innego". - Kocham kogoś?! Przecież cały czas ci o tym mówię! - roześmiał się z lekka zirytowany. - Chcę tylko wiedzieć... czy i ona mogłaby mnie pokochać. W tej sprawie... liczyłem, że mi pomożesz. Przecież to twoja serdeczna przyjaciółka. - Naprawdę? No to musi pana pokochać - gruchała Pollyanna. - Nakłonimy ją. A może już nawet pana kocha. Kto to jest? Długo nie było odpowiedzi, a potem pan Pendleton rzekł: - Nakłonimy... Nie chcę... chociaż nie: chcę. Nie domyślasz się? To pani Carew. - Och! - westchnęła Pollyanna, a jej twarz rozpromieniła się z szalonej radości. - Jak to dobrze, tak się cieszę, tak się cieszę! W dobrą godzinę później Pollyanna wysłała do Jimmy'ego list, zresztą ogromnie chaotyczny. Składał się z szeregu nie dokończonych i nie powiązanych ze sobą zdań, wstydliwie radosnych, z których jednak Jimmy wiele się dowiedział: trochę z tego, co w nim było napisane, lecz bardziej z tego, co napisane nie było. Czy potrzebował jednak czegoś więcej niż to? Och, Jimmy, on się wcale nie kocha we mnie, tylko w kimś innym. Nie mogę ci powiedzieć, w kim, ale ona nie ma na imię Pollyanna. Jimmy miał ledwie tyle czasu, by złapać pociąg odchodzący do Beldingsville o siódmej - i złapał go. wego wieczoru po wysłaniu listu Pollyanna czuła się taka szczęśliwa, że musiała się tym szczęściem z kimś podzielić. Zawsze przed położeniem się spać wstępowała do ciotki, by się dowiedzieć, czy jej czegoś nie potrzeba. Po zwykłych pytaniach o to i owo, gdy już miała zgasić światło, pod wpływem nagłego impulsu zawróciła i podeszła do jej łóżka. Z zapartym oddechem uklękła obok. - Ciociu Polly, jestem taka szczęśliwa, że muszę komuś o tym powiedzieć. Chciałabym tobie. Czy mogę? - Ależ oczywiście, moje dziecko. Mów śmiało. Komu jak nie mnie miałabyś się zwierzyć. Uważasz, że to będzie dobra wiadomość dla mnie? - Spodziewam się, ciociu. - Pollyanna zarumieniła się. - Myślę, że i ty się ucieszysz, troszeczkę, ze względu na moją osobę. Oczywiście Jimmy sam się do ciebie z tym zwróci, jak wypada. Ale ja chciałam ci pierwsza o tym powiedzieć. - Jimmy?! - twarz pani Chilton wyciągnęła się. - Tak... kiedy... kiedy oświadczy się o mnie - wy- 286 Po wielu latach Po wielu latach 287 jąkała Polłyanna z rumieńcem na policzkach. - Taka jestem szczęśliwa, że musiałam ci powiedzieć! - Oświadczy się o ciebie?! - pani Chilton siadła wyprostowana na łóżku. - Nie chcesz chyba powiedzieć, że jakieś poważne uczucie łączy ciebie z Jim-mym Beanem. Polłyanna odsunęła się przerażona. - Myślałam, ciociu, że go lubisz. - Lubię... ale gdy pozostaje na właściwym dla siebie miejscu. A miejsce męża mojej siostrzenicy nie jest nim. - Ciociu Polly! - Uspokój się, moje dziecko. Nie przejmuj się tym aż tak bardzo. Ten pomysł to istna bzdura i cieszę się, że zdołam mu w porę przeszkodzić. - Ależ, ciociu, to poważne, ja go bardzo pokochałam - drżącym głosem mówiła Polłyanna. - To będziesz się musiała odkochać, bo ja nigdy w życiu nie pozwolę, żebyś wyszła za Jimmy'ego Beana. - Dlaczego, ciociu? - Po pierwsze i przede wszystkim dlatego, że nic o nim nie wiemy. - Przecież znamy go od dzieciństwa! - Tak, ale kim on był? Prostackim małym łobuzem z domu sierot! Nie wiemy nic ani o jego rodzinie, ani o jego pochodzeniu. - Nie wychodzę ani za jego rodzinę, ani za jego pochodzenie! Ciocia Polly jęknęła zniecierpliwiona i opadła na poduszki. - Pollyanno, przez ciebie czuję się chora. Serce mi wali jak młotem. Oka tej nocy nie zmrużę. Czy nie możemy odłożyć naszej rozmowy do rana? Polłyanna natychmiast zerwała się z kolan, głęboki żal malował się na jej twarzy. - Oczywiście, ciociu... dobrze, ciociu. Jutro może będziesz myślała inaczej, jestem tego pewna. Z pewnością! - powtarzała raz po raz głosem drżącym pod wpływem nowej nadziei i odwróciła się, by zgasić światło. Ale rano ciocia Polly nie myślała inaczej. Wręcz przeciwnie, jeszcze bardziej stanowczo sprzeciwiała się temu małżeństwu. Polłyanna daremnie prosi- 286 Po wielu latach jąkała Polłyanna z rumieńcem na policzkach. - Taka jestem szczęśliwa, że musiałam ci powiedzieć! - Oświadczy się o ciebie?! - pani Chilton siadła wyprostowana na łóżku. - Nie chcesz chyba powiedzieć, że jakieś poważne uczucie łączy ciebie z Jim-mym Beanem. Polłyanna odsunęła się przerażona. - Myślałam, ciociu, że go lubisz. - Lubię... ale gdy pozostaje na właściwym dla siebie miejscu. A miejsce męża mojej siostrzenicy nie jest nim. Po wielu latach 287 - Ciociu Polly! - Uspokój się, moje dziecko. Nie przejmuj się tym aż tak bardzo. Ten pomysł to istna bzdura i cieszę się, że zdołam mu w porę przeszkodzić. - Ależ, ciociu, to poważne, ja go bardzo pokochałam - drżącym głosem mówiła Polłyanna. - To będziesz się musiała odkochać, bo ja nigdy w życiu nie pozwolę, żebyś wyszła za Jimmy'ego Beana. - Dlaczego, ciociu? - Po pierwsze i przede wszystkim dlatego, że nic o nim nie wiemy. - Przecież znamy go od dzieciństwa! - Tak, ale kim on był? Prostackim małym łobuzem z domu sierot! Nie wiemy nic ani o jego rodzinie, ani o jego pochodzeniu. - Nie wychodzę ani za jego rodzinę, ani za jego pochodzenie! Ciocia Polly jęknęła zniecierpliwiona i opadła na poduszki. - Pollyanno, przez ciebie czuję się chora. Serce mi wali jak młotem. Oka tej nocy nie zmrużę. Czy nie możemy odłożyć naszej rozmowy do rana? Polłyanna natychmiast zerwała się z kolan, głęboki żal malował się na jej twarzy. - Oczywiście, ciociu... dobrze, ciociu. Jutro może będziesz myślała inaczej, jestem tego pewna. Z pewnością! - powtarzała raz po raz głosem drżącym pod wpływem nowej nadziei i odwróciła się, by zgasić światło. Ale rano ciocia Polly nie myślała inaczej. Wręcz przeciwnie, jeszcze bardziej stanowczo sprzeciwiała się temu małżeństwu. Polłyanna daremnie prosi- 288 Po wielu latach ła ją i przekonywała; daremnie wskazywała, że chodzi o jej szczęście. Ciocia Polly nie chciała więcej o tym słyszeć. Z całą surowością wskazywała na zgubne skutki dziedziczności cech i ostrzegała Pol-lyannę przed wejściem do nie wiadomo jakiej rodziny. Odwoływała się nawet do poczucia obowiązku oraz długu wdzięczności za te lata serdecznej troski, jakiej Pollyanna zaznała w jej domu, wreszcie ze łzami w oczach prosiła, ażeby siostrzenica nie łamała jej serca tym małżeństwem, tak jak przed laty uczyniła to jej matka. Kiedy więc Jimmy, z twarzą rozradowaną i oczami błyszczącymi szczęściem, zjawił się o dziesiątej, powitała go przerażona, łkająca Pollyanna, która, daremnie zresztą, starała się odsunąć go od siebie drżącymi rękami; Jimmy zbladł, ale ujął ją w ramiona i przyciągnął do siebie. - Pollyanno, kochanie, co się stało? - zapytał. - Och, Jimmy, Jimmy, po coś przyjechał, po co? Miałam pisać do ciebie i wszystko ci powiedzieć -odparła łkając. - Przecież pisałaś. Dostałem list wczoraj po południu i ledwie zdążyłem złapać pociąg. - Nie, nie, znów chciałam do ciebie pisać, bo wtedy, za pierwszym razem, nie wiedziałam, że... że nie mogę tego zrobić! - Nie możesz? - oczy miał gniewne. - Czy to znaczy, że jeszcze ktoś inny cię kocha i ja mam czekać? - zapytał odsuwając ją na długość ramienia. - Nie, nie, Jimmy! nie patrz tak na mnie! Ja tego nie wytrzymam! - No więc, co? Czego nie możesz zrobić? - Nie mogę wyjść za ciebie. Po wielu latach 289 - Kochasz mnie? - Tak, kocham. - Więc wyjdziesz za mnie - z triumfem stwierdził i znów ją objął. - Nie, nie, nie rozumiesz. To ciocia Polly. Pollyanna próbowała uwolnić się z jego ramion. - Ciocia Polly? - Tak. Nie pozwala mi. - Ho, ho! - Jimmy potrząsnął głową i roześmiał się. - Ugłaskamy ciocię. Boi się cię stracić, ale wytłumaczymy jej, że zyska... nowego siostrzeńca! - zakończył z żartobliwą powagą. Pollyannie jednak nie było do żartów. - Ciągle nie rozumiesz. Ona... ona... jak ci to powiedzieć? Sprzeciwia się, żebyś to był ty - wyjaśniła z bezradnym gestem. Jimmy zwolnił uścisk. Jego wzrok spoważniał. - Trudno mi mieć jej to za złe. Nie jestem... żadnym cudem - przyznał spokojnie. - A jednak - spojrzał z miłością na Pollyannę - postaram się, żebyś była szczęśliwa. - Na pewno możesz to uczynić. Wiem na pewno -powtarzała ze łzami w oczach. - Więc nie odtrącaj mnie, choćby nawet początkowo wbrew woli ciotki! Może po jakimś czasie, gdy już będziemy małżeństwem, da się przekonać. - Nie mogę, nie mogę - z jękiem powtarzała Pollyanna - po tym, co mówiła, nie mogłabym bez jej zgody. Tyle dobrego od niej zaznałam i w dodatku jest ode mnie zależna. Czuję się taka nieszczęśliwa. Ostatnio była taka kochana... tak bardzo usiłowała grać w zadowolenie, mimo swoich zmartwień. I płakała... prosiła na wszystko, bym nie łamała jej ser- 19. Pollyanna dorasta 288 Po wielu latach ła ją i przekonywała; daremnie wskazywała, że chodzi o jej szczęście. Ciocia Poiły nie chciała więcej o tym słyszeć. Z całą surowością wskazywała na zgubne skutki dziedziczności cech i ostrzegała Pol-lyannę przed wejściem do nie wiadomo jakiej rodziny. Odwoływała się nawet do poczucia obowiązku oraz długu wdzięczności za te lata serdecznej troski, jakiej Pollyanna zaznała w jej domu, wreszcie ze łzami w oczach prosiła, ażeby siostrzenica nie łamała jej serca tym małżeństwem, tak jak przed laty uczyniła to jej matka. Kiedy więc Jimmy, z twarzą rozradowaną i oczami błyszczącymi szczęściem, zjawił się o dziesiątej, powitała go przerażona, łkająca Pollyanna, która, daremnie zresztą, starała się odsunąć go od siebie drżącymi rękami; Jimmy zbladł, ale ujął ją w ramiona i przyciągnął do siebie. - Pollyanno, kochanie, co się stało? - zapytał. - Och, Jimmy, Jimmy, po coś przyjechał, po co? Miałam pisać do ciebie i wszystko ci powiedzieć -odparła łkając. - Przecież pisałaś. Dostałem list wczoraj po południu i ledwie zdążyłem złapać pociąg. - Nie, nie, znów chciałam do ciebie pisać, bo wtedy, za pierwszym razem, nie wiedziałam, że... że nie mogę tego zrobić! - Nie możesz? - oczy miał gniewne. - Czy to znaczy, że jeszcze ktoś inny cię kocha i ja mam czekać? - zapytał odsuwając ją na długość ramienia. - Nie, nie, Jimmy! nie patrz tak na mnie! Ja tego nie wytrzymam! - No więc, co? Czego nie możesz zrobić? - Nie mogę wyjść za ciebie. Po wielu latach 289 - Kochasz mnie? - Tak, kocham. - Więc wyjdziesz za mnie - z triumfem stwierdził i znów ją objął. - Nie, nie, nie rozumiesz. To ciocia Polly. Pollyanna próbowała uwolnić się z jego ramion. - Ciocia Polly? - Tak. Nie pozwala mi. - Ho, ho! - Jimmy potrząsnął głową i roześmiał się. - Ugłaskamy ciocię. Boi się cię stracić, ale wytłumaczymy jej, że zyska... nowego siostrzeńca! - zakończył z żartobliwą powagą. Pollyannie jednak nie było do żartów. - Ciągle nie rozumiesz. Ona... ona... jak ci to powiedzieć? Sprzeciwia się, żebyś to był ty - wyjaśniła z bezradnym gestem. Jimmy zwolnił uścisk. Jego wzrok spoważniał. - Trudno mi mieć jej to za złe. Nie jestem... żadnym cudem - przyznał spokojnie. - A jednak - spojrzał z miłością na Pollyannę - postaram się, żebyś była szczęśliwa. - Na pewno możesz to uczynić. Wiem na pewno -powtarzała ze łzami w oczach. - Więc nie odtrącaj mnie, choćby nawet początkowo wbrew woli ciotki! Może po jakimś czasie, gdy już będziemy małżeństwem, da się przekonać. - Nie mogę, nie mogę - z jękiem powtarzała Pollyanna - po tym, co mówiła, nie mogłabym bez jej zgody. Tyle dobrego od niej zaznałam i w dodatku jest ode mnie zależna. Czuję się taka nieszczęśliwa. Ostatnio była taka kochana... tak bardzo usiłowała grać w zadowolenie, mimo swoich zmartwień. I płakała... prosiła na wszystko, bym nie łamała jej ser- 19. Pollyanna dorasta 290 Po wielu latach ca, jak moja matka przed laty. Ja... ja nie mogę, Jimmy... po tym, co ona dla mnie zrobiła. Zapadła krótka chwila ciszy, a później, zaczerwieniona aż po samo czoło, Pollyanna ciągnęła w rwących się słowach: - Gdybyś tylko mógł powiedzieć ciotce coś o... swoim ojcu i rodzinie i... Jimmy nagle wypuścił ją z objęć i odsunął się. Cała krew uciekła mu z twarzy. - To... o to chodzi? - zapytał. - Tak - Pollyanna nieśmiało dotknęła jego ramienia. - Nie myśl... że to moje żądanie. Ja o to nie dbam. Poza tym wiem, że miałeś szlachetnych i porządnych rodziców, bo ty jesteś porządny i szlachetny. Ale ona... nie patrz tak na mnie! Jimmy, jęknąwszy cicho, odwrócił się. W chwilę potem rzucił parę słów bez związku, których Pollyanna nie rozumiała, i wybiegł z pokoju. Z Harrington pobiegł prosto do domu i poszukał pana Pendletona. Znalazł go w wielkiej, wy tapetowanej na pasowo bibliotece, gdzie wiele lat temu Pollyanna bojąc się „robaka" rozglądała się z lękiem. - Wuju, czy pamiętasz tę kopertę, którą ojciec mi zostawił? - zapytał. - Pamiętam, a co się stało, synku? Pan Pendleton drgnął na widok twarzy swego przybranego syna. - Trzeba ją otworzyć. - No dobrze, ale warunek! - Nic na to nie poradzę. Musimy ją otworzyć. Zrobisz to? Po wielu latach 291 - Jeżeli tak nalegasz, ale... - pan Pendleton urwał bezradnie. - Wuju, jak pewnie się domyślasz, kocham Polly-annę. Prosiłem, aby została moją żoną i zgodziła się. - Pan Pendleton krzyknął uradowany, ale Jimmy ciągnął dalej wciąż z tym samym poważnym i surowym wyrazem twarzy: - Teraz jednak mówi, że nie może wyjść za mnie. Pani Chilton się sprzeciwia. Ma zastrzeżenia co do mnie. -Zastrzeżenia... co-do ciebie? - z gniewem w oczach zapytał pan Pendleton. - Tak. I dowiedziałem się dlaczego, kiedy Pollyanna zaczęła mnie prosić, abym coś powiedział jej ciotce o... moim ojcu... o mojej rodzinie. - No wiecie państwo! Myślałem, że pani Chilton ma lepiej w głowie... widzę, że nic się nie zmieniła. Harringtonowie zawsze byli niesamowicie dumni ze swego pochodzenia - warknął pan Pendleton. -1 co powiedziałeś? - Co powiedziałem? Miałem już na końcu języka odpowiedź, że nie wyobrażam sobie lepszego ojca niż mój, ale nagle przypomniałem sobie „kopertę" i co jest na niej napisane. Przestraszyłem się. Nie odważę się nic powiedzieć, dopóki nie będę wiedział, co zawiera ten list. Ojciec chciał, żebym go otworzył, dopiero gdy skończę trzydzieści lat, kiedy będę już człowiekiem dorosłym i zniosę wszystko. Taka była jego wola. W życiu ojca i moim jest więc jakaś tajemnica. Muszę ją poznać i poznam! - Jimmy, drogi chłopcze, nie rób tak tragicznej miny. Może to jakaś dobra tajemnica; coś, o czym dowiesz się z przyjemnością. - Może. Ale gdyby tak było, to po co ojciec krył- 292 Po wielu latach by ją przede mną i kazał mi czekać aż do trzydziestego roku życia? Nie, wuju, to jest coś, przed czym chciał mnie ustrzec dopóty, dopóki nie będę mógł stawić temu czoła. Zrozum, nie mam ojcu tego za złe. Nie wiem, o co chodzi, ale z pewnością nie mógł nic na to poradzić. Muszę się jednak dowiedzieć. Dasz mi kopertę? Leży w twoim sejfie. Pan Pendleton wstał nie zwlekając. - Zaraz ją wyjmę - rzekł i w trzy minuty później koperta znalazła się już w rękach Jimmy'ego, który jednak nie otworzył jej, lecz podał panu Pendleto-nowi. - Wolałbym, żebyś ty przeczytał i potem mi powiedział. - Ależ, Jimmy, ja... no, zresztą dobrze. John Pendleton stanowczym ruchem przeciął nożem kopertę i wyjął jej zawartość. Był tam plik papierów i luźna, złożona kartka, najwidoczniej list. Rozwinął go i zabrał się do czytania. Jimmy w napięciu, wstrzymawszy oddech, śledził wyraz jego twarzy. Najprzód dostrzegł na niej zdziwienie, radość i coś jeszcze, czego nie potrafił określić. - Co tam napisane, wuju? - zapytał. - Czytaj sam - odparł pan Pendleton wkładając list w wyciągniętą dłoń Jimmy'ego. Załączone dokumenty świadczą, że mój syn, Jimmy, to James Kent, syn Johna Kenta oraz jego prawowitej małżonki Doris Wetherby, córki Wiliama Wetherby z Bostonu. Do tych dokumentów dołączam list, w którym wyjaśniam memu synowi, dlaczego przez wszystkie te lata trzymałem go z dala od rodziny jego matki. Jeśli otworzy tę kopertę po dojściu do trzydziestego ro- Po wielu latach 293 ku życia, przeczyta wspomniany list i myślę, że wybaczy ojcu, który z obawy przed utratą syna obrał tak drastyczną drogę, by go zachować dla siebie. Jeżeli zaś tę kopertę, z powodu przedwczesnej śmierci mego syna, otworzą ludzie obcy, proszę i żądam, aby natychmiast zawiadomili o tym rodzinę jego matki i niezwłocznie przekazali załączone dokumenty tejże rodzinie. John Kent Kiedy Jimmy, blady i głęboko wstrząśnięty, uniósł wzrok, spotkał się ze spojrzeniem pana Pen- dletona. - Więc... ów zaginiony Jamie... to ja? - wyjąkał. - Tak wynika z listu i świadczą o tym załączone dokumenty - usłyszał w odpowiedzi. - Siostrzeniec pani Carew? - Jasne. - Naprawdę? Nie mogę uwierzyć! - Dopiero po krótkiej chwili twarz Jimmy'ego rozpromieniła radość. - Więc nareszcie wiem, kim jestem! Mogę już coś powiedzieć pani Chilton o mojej rodzinie! - Z pewnością - sucho odparł pan Pendleton. -Rodowód bostońskiej rodziny Wetherbych sięga wypraw krzyżowych, zdaje się, że co do roku. To powinno wystarczyć pani Chilton. A ojciec twój także pochodził z dobrego pnia. Mówiła mi o tym pani Carew, a że był dziwakiem i krzywiono się na niego w jej rodzinie, jak wiesz, to go wcale nie dyskredytuje. - Tak, wiem. Biedny tatuś! Jakie ciężkie musiało być jego życie ze mną w tych wszystkich latach... ciągle w strachu, że go odnajdą. Dopiero teraz rozumiem wiele rzeczy, które mnie dziwiły. Kiedyś jakaś 294 Po wielu latach kobieta nazwała mnie „Jamie". Boże! Jakże się rozgniewał! Rozumiem, dlaczego mnie zabrał stamtąd jeszcze tegoż wieczoru nie czekając na kolację. Biedny tatuś! Zaraz potem zachorował. Nie mógł ruszyć ani ręką, ani nogą i nawet zaczął tracić mowę. Język mu się plątał. Pamiętam, że gdy umierał, usiłował mi coś powiedzieć o tej kopercie. Chyba chciał, żebym ją otworzył i wrócił do rodziny matki, mnie się jednak zdawało, że każe mi jej strzec. I to mu przyrzekłem. Ale ta obietnica go nie uspokoiła, tylko jakby jeszcze bardziej zdenerwowała. Nie zrozumiałem, o co mu chodzi. Biedny tatuś! - Zajmijmy się może dokumentami - zaproponował pan Pendleton. - Zdaje się też, że jest tu jakiś list ojca do ciebie. Nie chciałbyś go przeczytać? - Tak, dobrze. A potem... - Jimmy roześmiał się wstydliwie i spojrzał na zegar. - Zastanawiam się, kiedy będę mógł wrócić i... zobaczyć się z Pollyanną. Pan Pendleton zmarszczył się i zamyślił. Rzucił okiem na Jimmy'ego, zawahał się i w końcu rzekł: - Rozumiem, że chcesz się z nią widzieć i nie mam ci tego za złe, ale sądzę, że w tych warunkach należałoby przedtem zobaczyć się z panią Carew, zabrawszy to - uderzył ręką po leżących przed nim dokumentach. Jimmy zaś ściągnął brwi i zamyślił się. - Dobrze, wuju - rzekł wreszcie zrezygnowany. -1 gdybyś nie miał nic przeciwko temu, wybrałbym się z tobą - znów zaproponował pan Pendleton trochę nieśmiało. - Mam własną sprawę, o której chciałbym pomówić z... twoją ciotką. Może wyjedziemy dziś jeszcze tym pociągiem o trzeciej? - Świetnie! Ojej! Więc Jamie to ja! Ciągle nie Po wielu latach 295 chce mi się to w głowie pomieścić! - zawołał Jimmy i zerwawszy się na nogi niespokojnie zaczął chodzić po pokoju. - Zastanawiam się teraz... - urwał i zaczerwienił się po chłopięcemu. - Myślisz, że... ciotka Ruth... może być niezadowolona? Pan Pendleton przecząco potrząsnął głową i znów z lekka zmarkotniał. - Wątpię, mój chłopcze. Ale myślę teraz o sobie. Jak to teraz będzie? Jeżeli jesteś jej siostrzeńcem, to jakie miejsce mnie przypada? - Ty? Przypuszczasz, że mogłoby być coś, co by ciebie odsunęło na boczny tor? - z żywą ironią odparł Jimmy. - Nie kłopocz się o to. A ona nie ma powodu do gniewu. Ma Jamiego i... - urwał raptownie, widać było, że jakaś myśl go zaskoczyła. - O Jezu, zapomniałem o nim! To będzie dla niego cios! - Tak. I mnie to przyszło do głowy. No cóż, został prawnie adoptowany. - Racja, ale rzecz w tym, że nie jest owym prawdziwym siostrzeńcem... i w dodatku kaleka, bez władzy w nogach! Ta wiadomość gotowa go zabić. Wiem, co mówię. Nieraz słyszałem. Poza tym i Pollyanną, i pani Carew opowiadały mi, że on święcie wierzy w swoje pochodzenie i że jest z tego powodu szczęśliwy. O Boże, nie chcę pozbawiać go tej wiary, ale co mogę zrobić? - Nie wiem, mój chłopcze. Nie widzę zresztą, co mógłbyś zrobić innego niż to, co robisz. Zapadła długa chwila ciszy. Jimmy znów zaczął chodzić po pokoju. Nagle odwrócił się gwałtownie. Twarz miał rozradowaną. - Jest jednak wyjście i skorzystam z niego. Wiem, że pani Carew się zgodzi. Powiemy o wszyst- 296 Po wielu latach kim tylko jej, Pollyannie i pani Chilton, a jemu nie. Muszę im powiedzieć - dodał, jakby nie dopuszczając sprzeciwu. - Oczywiście, musisz. A co do reszty... - pan Pen-dleton umilkł, widocznie zdjęty jakąś wątpliwością. - Nikomu nic do tego! - Pamiętaj jednak, że zdobywasz się na poświęcenie... pod wieloma względami. Powinieneś to dobrze rozważyć. - Rozważyć? Już to zrobiłem i nie widzę innego wyjścia... kiedy na drugiej szali jest Jamie. Nie mógłbym inaczej postąpić. Dajmy więc temu już spokój. - Nie mogę brać ci tego za złe i myślę, że masz rację - z całą szczerością oświadczył pan Pendleton. -I wierzę, że pani Carew zgodzi się z tobą, zwłaszcza gdy będzie wiedziała, że wreszcie znalazł się prawdziwy Jamie. - Pamiętasz, stale twierdziła, że mnie skądś zna. - Jimmy zachichotał. - Kiedyż ten pociąg odjeżdża? Ja już jestem gotów. - A ja jeszcze nie - pan Pendleton roześmiał się. - Na szczęście dla mnie odjeżdża dopiero za kilka godzin - zakończył wstając i wychodząc z pokoju. Nowy Aladyn akiekolwiek były te przygotowania pana ii.....................................'i Pendletona do odjazdu - a były jednocześnie i różnorakie, i pilne - czynił je jawnie z jednym tylko wyjątkiem. Były nim dwa listy: jeden do Pollyanny i drugi do pani Chilton. Oba powierzył swojej gospodyni, Zuzannie, pouczając ją, że ma je doręczyć adresatkom po jego odjeździe. Jimmy nic o tym nie wiedział. Tuż przed Bostonem pan Pendleton zwrócił się do niego. - Mój chłopcze, mam do ciebie jedną, a nawet dwie prośby. Po pierwsze, abyśmy o niczym nie zawiadamiali pani Carew aż do jutrzejszego popołudnia, i po drugie, żebyś mi pozwolił być twoim... no... ambasadorem i nie zjawiał się na scenie powiedzmy przed czwartą. Zgadzasz się? - Zgoda - szybko odparł Jimmy - i nie tylko się zgadzam, ale bardzo mi to odpowiada. Właśnie zastanawiałem się, jak przystąpić do rzeczy, i cieszę się, że ktoś inny to za mnie zrobi. - Dobrze więc. Jutro rano postaram się połączyć 298 telefonicznie z twoją ciotką i zapytam, kiedy zechce mnie przyjąć. Wierny przyrzeczeniu Jimmy zjawił się w domu pani Carew dopiero nazajutrz o czwartej po południu. Ale nawet wtedy zdjął go tak gwałtowny strach, że dwa razy obszedł dom, zanim odważył się wstąpić na schody i nacisnąć dzwonek. Jednakże stanąwszy przed panią Carew opanował się całkowicie i znów był sobą. Ona bowiem bardzo prędko potrafiła wprowadzić go w swobodny nastrój i nadzwyczaj taktownie znalazła się w powstałej sytuacji. Oczywiście z początku nie obyło się bez łez i westchnień. Nawet pan Pendleton musiał w pewnym momencie szybko sięgnąć po chusteczkę. Wkrótce jednak zapanował normalny spokój i tylko czułe spojrzenie pani Carew, radosny nastrój Jimmy'ego i pana Pendletona wskazywały, że zaszło coś niezwykłego. -1 tak ładnie ustosunkowałeś się do Jamiego! -powiedziała pani Carew po chwili. - Doprawdy, Jimmy... będę ci ciągle mówiła „Jimmy" ze zrozumiałych powodów, zresztą to jakoś lepiej do ciebie pasuje... sądzę, że dobrze wszystko obmyśliłeś. Ja też zdobywam się na pewne poświęcenie - dodała ze łzami - bo byłabym taka dumna, gdybym mogła cię wprowadzić w świat jako mego siostrzeńca. - Sądzę, ciociu Ruth, że ja... - na stłumiony, ostrzegawczy okrzyk pana Pendletona Jimmy umilkł. I w tejże chwili ujrzał Jamiego i Sadie Dean stojących w progu. Jamie był blady jak ściana. - Ciociu Ruth?! - powtórzył głośno, zdziwionym wzrokiem wodząc od pani Carew do Jimmy'ego. -Ciociu Ruth! A więc... Nowy Aladyn 299 Tamtym dwojgu zaś cała krew odpłynęła z twarzy. Ale pan Pendleton nie tracąc kontenansu wysunął się naprzód. - Tak, Jamie, czemu by nie? Miałem już niebawem 0 tym oznajmić, zrobię więc to teraz - (Jimmy z trudem łapiąc oddech szybko postąpił krok w przód, lecz pan Pendleton uspokoił go spojrzeniem). -Właśnie przed chwilą pani Carew uczyniła mnie najszczęśliwszym z ludzi zgodziwszy się zostać moją żoną. Skoro więc Jimmy mówi do mnie „wuju", ma teraz prawo nazywania „ciotką" pani Carew. - Och, och! - z zachwytem wykrzyknął Jamie, a Jimmy, pod stanowczym wzrokiem pana Pendletona, niczym nie zdradził, jak bardzo zaskoczyła go 1 ucieszyła ta wiadomość. Całe zainteresowanie skupiło się teraz na osobie pani Carew, która zarumieniła się jak młoda dziewczyna. Niebezpieczeństwo zostało więc zażegnane. Pan Pendleton zdołał jeszcze nieco później szepnąć Jimmy'emu: - Widzisz więc, kochany chłopcze, że wcale cię nie stracę. Teraz będziesz należał do nas obojga. W największym jeszcze rozgwarze powinszowań i życzeń Jamie z nowym błyskiem w oczach zwrócił się do Sadie Dean. - Sadie, pozwolisz, że im powiem? - zapytał z triumfalną nutą w głosie, ale rumieniec na twarzy Sadie był wymowniejszy od wszystkich słów, toteż wywołał nową serię życzeń i powinszowań, śmiechów i uścisków rąk. Wkrótce jednak Jimmy zmarkotniał. Spoglądał na wszystkich wzrokiem smutnym i tęsknym. - Wy macie powód do radości - rzekł ze skargą 300 Nowy Aladyn w głosie. - Ale ja? Mogę tylko oświadczyć, że gdyby tu była pewna młoda pani, którą znam, miałbym chyba także coś do oznajmienia. - Chwileczkę - wtrącił się pan Pendleton. - Wyobraźcie sobie, że jestem Aladynem, i pozwólcie mi potrzeć czarodziejską lampę. Czy wolno zadzwonić na Mary? - zapytał panią Carew. - Proszę bardzo - odparła ze zdziwieniem, które udzieliło się innym. Po chwili Mary stanęła w drzwiach. - Zdaje się, że Pollyanna przyjechała niedawno, czy tak? - zapytał pan Pendleton. - Tak, proszę pana. Panienka tu jest. - Proszę poprosić, by zeszła do nas. - Pollyanna tu?! - odezwały się zdumione głosy, gdy Mary wyszła. Jimmy zbladł, a potem zaczerwienił się jak burak. - Tak. Wczoraj poleciłem doręczyć jej list ode mnie z zaproszeniem do pani Carew. Myślałem, że małej przyda się parę dni odpoczynku. Przez ten czas moja gospodyni zajmie się panią Chilton. Do niej także napisałem parę słów wyjaśnienia - dodał pan Pendleton zwracając się do Jimmy'ego i posyłając mu całkiem jednoznaczne spojrzenie. - Sądziłem, że gdy je przeczyta, pozwoli Pollyannie przyjechać, i nie omyliłem się, bo... oto ona. W drzwiach stała z rozpromienionym wzrokiem spłoniona, a przy tym lekko zażenowana i z niemym pytaniem w oczach, Pollyanna. - Moje kochanie najdroższe! - Jimmy skoczył ku niej i bez chwili wahania porwał ją w objęcia i pocałował. Nowy Aladyn 301 - Och, Jimmy, tak... przy ludziach - szepnęła zawstydzona. - E tam! Pocałowałbym ciebie nawet na środku głównej ulicy - uroczyście zapewnił Jimmy. - Zresztą spójrz na wszystkich tutaj: przekonasz się, że nie potrzebujesz sobie nimi głowy zawracać. Pollyanna spojrzała. Przy jednym oknie, odwróceni plecami, stali Jamie i Sadie Dean, a przy drugim, również tyłem do pokoju - pani Carew -i John Pendleton. Wtedy uśmiechnęła się tak czarująco, że Jimmy znów ją pocałował. - Och, Jimmy, czy to nie cudowne? - wyszeptała - ciocia Polly już wie i nie stawia przeszkód. Wiedziałam, że tak będzie, bardzo cierpiała z mego powodu. A teraz jest szczęśliwa. I ja jestem szczęśliwa. Cieszę się, Jimmy, cieszę się ze wszystkiego! Jimmy z bolesną wprost radością wciągnął oddech. - Bóg da, że zawsze tak będzie... z tobą i przy tobie - rzekł głosem zdławionym i jeszcze mocniej objął ją ramieniem. - Na pewno - wyszeptała Pollyanna spoglądając na niego z ufnością. Rozdział I. Delia wypowiada swoje zdanie........ 7 Rozdział II. Nasi starzy znajomi......................... 17 Rozdział III. Pierwsza dawka Pollyanny............ 30 Rozdział IV. Pani Carew i gra............................. 41 Rozdział V. Polłyanna idzie na przechadzkę...... 49 Rozdział VI. Nieoczekiwany wybawca............... 67 Rozdział VII. Nowa znajomość............................ 76 Rozdział VIII. Jamie............................................. 86 Rozdział IX. Plany i spiski.................................. 97 Rozdział X. W „Alei Murphych".........................106 Rozdział XI. Panią Carew spotyka niespodzianka.................................118 Rozdział XII. Zza lady..........................................126 Rozdział XIII. Czekanie i zwycięstwo................135 Rozdział XIV. Jimmy Pendleton.........................147 Rozdział XV. Ciocia Polly się niepokoi..............154 Rozdział XVI. W oczekiwaniu na Połlyannę......159 Rozdział XVII. Przyjazd Pollyanny.....................169 Rozdział XVIII. Sprawa przystosowania się......179 Rozdział XIX. Dwa listy.......................................187 Rozdział XX. Letnicy...........................................196 Spis rozdziałów 303 Rozdział XXI. Wakacje........................................206 Rozdział XXII. Koledzy........................................214 Rozdział XXIII. Uwiązany do dwóch kijów.......224 Rozdział XXIV. Jimmy się budzi.........................229 Rozdział XXV. Polłyanna i jej gra......................238 Rozdział XXVI. John Pendleton.........................247 Rozdział XXVII. Dzień, w którym Polłyanna nie grała....................................254 Rozdział XXVIII. Jimmy i Jamie........................263 Rozdział XXIX. Jimmy i John.............................271 Rozdział XXX. John Pendleton rozwiewa wątpliwości.................................279 Rozdział XXXI. Po wielu latach..........................285 Rozdział XXXII. Nowy Aladyn............................297