F 6 IIIp/P
Eleanor H. Porter
POLLYANNA
przełożył Paweł Łopatka
16. CZE. 2004 1. W.
Projekt okładki: Paweł Kołodziejski
Opracowanie graficzne: Jolanta Szczurek
Redakcja: Edyta Wygonik
MIEJSKA BIBLIOTEKA l>iima w Zabrzu ///p
0(||66|D
Text © Copyright by Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków
ISBN 83-7220-210-9
Wydawnictwo Zielona Sowa
30-415 Kraków, ul. Wadowicka 8 a
tel./fax (012) 266-62-94, tel. (012) 266-62-92,
(012) 266-67-56, (012) 266-67-98
www.zielona-sowa.com.pl wydawnictwo@zielona-sowa.com.pl
ROZDZIAŁ I
Panna Polly
Tego czerwcowego ranka panna Polly Harrington weszła do kuchni trochę szybciej niż zwykle. Jej ruchy nigdy nie były pospieszne i nawet szczyciła się swym opanowaniem. Dzisiaj jedtfak się spieszyła — naprawdę się spieszyła.
Nancy, zmywając naczynia w zlewie, zdumiona podniosła wzrok. Pracowała u panny Polly dopiero dwa miesiące, ale już wiedziała, że jej pani zwykle się nie spieszy.
— Nancy!
— Tak, proszę pani — wesoło odparła Nancy, nie przerywając wycierania dzbanka.
—Nancy—głos panny Polly był teraz bardzo surowy—kiedy do ciebie mówię, powinnaś przerwać pracę i uważnie słuchać.
Speszona Nancy mocno się zarumieniła. Natychmiast odłożyła dzbanek i ścierkę, tak jakoś niezręcznie, że niewiele brakowało, a naczynie wylądowałoby na podłodze. Jeszcze bardziej spotęgowało to jej zmieszanie.
— Tak proszę pani, oczywiście — wyjąkała, stawiając dzbanek jak należy i odwracając się z pośpiechem. — Nie przerywałam roboty, bo rano kazała mi pani skończyć zmywanie najszybciej, jak się tylko da.
Panna Polly spojrzała na nią z dezaprobatą.
— Dosyć, Nancy. Nie prosiłam o usprawiedliwienie. Prosiłam o uwagę.
— Tak, proszę pani.
Nancy stłumiła westchnienie. Zastanawiała się, czy kiedykolwiek zdoła czymś zadowolić tę kobietę. Nigdy przedtem nie pracowała „u kogoś", teraz jednak była zmuszona pomóc rodzinie: chora matka nagle owdowiała i miała jeszcze na utrzymaniu trójkę młodszych dzieci. Dziewczyna szczerze ucieszyła się, znalazłszy sobie pracę w kuchni dużego domu na wzgórzu. Mieszkała na farmie Zakątek, oddalonej od niego aż o sześć mil, i znała pannę
Polly tylko jako właścicielkę starego dworu Harrington i jednąz najzamoż-niejszych mieszkanek miasta. Tak było przed dwoma miesiącami. Teraz poznała jąjako surową kobietę o groźnym obliczu, która marszczyła brwi na brzęk upadającego noża albo na trzaśniecie drzwiami i nigdy do głowy jej nie przyszło, żeby się uśmiechnąć — nawet gdy noże i drzwi nie robiły hałasu.
— Kiedy skończysz swą ranną pracę, Nancy — mówiła panna Polly — zechciej posprzątać pokoik na poddaszu i posłać dziecinne łóżko. Pozamiataj pokój i umyj podłogę. Naturalnie najpierw wynieś stamtąd kufry i pudła.
— Tak, proszę pani. A dokąd mam to wszystko wynieść?
— Na poddasze od frontu domu. — Panna Polly zawahała się przez moment i mówiła dalej: — Myślę, że mogę ci to powiedzieć już teraz, Nancy. Moja siostrzenica, panna Pollyanna Whittier, przyjeżdża, by u mnie zamieszkać. Ma jedenaście lat i będzie spała w tym pokoju.
— Dziewczynka... przyjedzie, panno Harrington? Ach, jak miło! — zawołała Nancy, myśląc o promyku słońca, jaki jej własne, małe siostry wnosiły do domu w Zakątku.
— Miło? Cóż, ja bym tego tak nie określiła — rzekła panna Polly surowo. — Choć z pewnością zrobię, co w mojej mocy. Myślę, że mam dobre serce i znam swoje obowiązki.
Nancy znów się zaczerwieniła.
— Oczywiście, proszę pani, miałam na myśli to tylko, że mała dziewczynka może tu... może umilić... pani życie —jąkała.
— Dziękuję—odparła dama sucho. — Nie wydaje mi się jednak, by to było absolutnie konieczne.
— Ale, pani... oczywiście chciałaby mieć siostrzenicę pod swoim dachem — odważyła się Nancy, czując niejasno, że musi jakoś postarać się, by tę samotną i obcą dziewczynkę przyjęto tu miło.
Panna Polly dumnie uniosła głowę.
— Powiem ci coś, Nancy. Zupełnie nie rozumiem, dlaczego miałabym chcieć zajmować się dziećmi mojej siostry tylko dlatego, że była tak głupia, by wyjść za mąż i je urodzić — nikomu niepotrzebne na świecie, który i tak jest przeludniony. Jak jednak powiedziałam, chyba znam swoje obowiązki. Nie zapomnij powymiatać kurz z kątów — zakończyła surowym tonem, wychodząc z kuchni.
— Tak, proszę pani — z westchnieniem powiedziała Nancy, biorąc dzbanek, żeby na wszelki wypadek opłukać go jeszcze raz.
W swoim pokoju panna Polly znów wyjęła list, który nadszedł przed dwoma dniami z odległego miasta na zachodzie i który okazał się tak nie-
miłą niespodzianką. Był zaadresowany: „Panna Polly Harrington, Beldings-ville, stan Vermont" i zawierał następującą treść:
Szanowna Pani —
Z żalem zawiadamiam Panią, że dwa tygodnie temu zmarł wielebny pastor John Whittier, osierocając jedenastoletnią dziewczynką. Nie zostawił po sobie właściwie niczego poza kilkoma książkami, bo —jak Pani zapewne wiadomo — byl pastorem małego misyjnego kościółka i pensją miał bardzo skromną.
Wiem, że był on mążem nieżyjącej już siostry Pani, ale dał mi do zrozumienia, że stosunki między Paniami nie układały się najlepiej. Myślał jednak, że przez pamięć dla siostry zechce Pani przyjąć sierotą i wychować ją w jej rodzinie na wschodzie. Dlatego też piszę do Pani.
Dziewczynka będzie gotowa do drogi w chwili, kiedy ten list dotrze do Pani. I jeśli Pani zgodzi sieją wziąć, bylibyśmy bardzo wdzięczni, gdyby zechciała Pani nas o tym zawiadomić, ponieważ pewne małżeństwo wkrótce wybiera się stąd na wschód — mogłoby więc zabrać dziewczynkę do Bostonu, a tam wsadzić do pociągu do Beldingsville. Naturalnie dalibyśmy znać, którego dnia i jakim pociągiem Pollyanna przyjedzie.
W nadziei na przychylną Pani odpowiedź z poważaniem Jeremiah O. White
Panna Polly z nachmurzoną miną złożyła list i wsunęła go do koperty. Już wczoraj odpisała, że oczywiście weźmie dziecko. Spodziewa się, że dostatecznie zna swoje obowiązki jeśli o to chodzi! Choć zapewne nie będą one przyjemne.
Teraz siedziała z listem w ręku i wspominała swoją siostrę Jennie, która była ulubienicą matki, i czasy, kiedy ta dwudziestoletnia dziewczyna, wbrew protestom rodziny, uparła się, żeby poślubić młodego pastora. O jej rękę starał się pewien bogaty dżentelmen i rodzina wolała go od pastora — ale Jennie nie. Ten bogaty pretendent był o wiele starszy od tamtego, miał też więcej pieniędzy i to za nim przemawiało. Pastor miał tylko młodzieńcze ideały, zapał do życia i kochające serce. Jennie wolała to — chyba nic w tym dziwnego — wyszła więc za pastora i wyjechała wraz z nim na południe jako żona krajowego misjonarza.
Wtedy doszło do zerwania. Panna Polly dobrze to pamiętała, choć wówczas ona, najmłodsze dziecko, dopiero skończyła piętnaście lat. Ro-
dzinyjuż prawie nic nie łączyło z żoną pastora, choć trzeba powiedzieć, że Jennie przez jakiś czas pisywała do domu, a swojemu ostatniemu dziecku (inne umarły) dała na imię Pollyanna od imion swoich dwóch sióstr, Polly i Anny. To była ostatnia wiadomość od niej i dopiero w kilka lat potem nadszedł od pastora krótki i bardzo smutny list ojej śmierci, nadany w małym miasteczku na zachodzie.
Czas jednak nie zatrzymał się dla mieszkańców wielkiego domu na wzgórzu. Panna Polly, patrząc z góry na rozległą dolinę, myślała o tym, jak bardzo w ciągu tego ćwierćwiecza zmieniło się jej życie.
Miała teraz czterdzieści lat i była zupełnie sama na świecie. Ojciec, matka, siostry pomarli. Od lat była jedyną panią tego domu i fortuny pozostawionej przez ojca. Niektórzy ludzie otwarcie użalali się nad jej samotnością i namawiali, by wzięła sobie kogoś do towarzystwa, ale ona nie przyjmowała ani współczucia, ani żadnych rad. Mówiła, że nie czuje się samotna, lubi być sama i woli mieć spokój. A tymczasem...
Wstała nachmurzona, z mocno zaciśniętymi ustami. Była zadowolona, że jest dobra i nie tylko zna swoje obowiązki, ale też ma na tyle silny charakter, by je spełnić. Ale: Pollyanna! — Cóż za śmieszne imię!

ROZDZIAŁ II
Stary Tom i Nancy
W pokoiku na poddaszu Nancy z zapałem zamiatała i szorowała, przede wszystkim zwracając uwagę na kąty. Zdarzały się dni, kiedy niezwykła energia do pracy wynikała u niej nie z gorliwości, a raczej z tego, że dawała upust jej emocjom, bo Nancy — choć lękliwie uległa wobec swojej pani — na pewno nie była święta.
— Tak... tak bym... chciała... móc... wysprzątać... kąty...jej... duszy! — mruczała poirytowana, i jakby dla podkreślenia tych słów co chwila groźnie wymachiwała kijem od szczotki. — Zresztą niejednemu z nich przydałoby się porządne wypucowanie! Cóż to za pomysł wsadzić tego aniołka tu, do tej dusznej klitki, a w zimie nie ogrzewanej, kiedy w domu tyle pokoi, że tylko wybierać! Niepotrzebne dziecko, też coś! Hm, hm — fuczała wyżymając ścierkę tak mocno, że aż jąpalce zabolały. — Zdaje mi się, że to nie dzieci są najbardziej niepotrzebne! Nie dzieci!
Jakiś czas pracowała w milczeniu, a kiedy wreszcie skończyła, z niesmakiem rozejrzała się po pustym pokoiku.
— No, gotowe... w każdym razie, gdy o mnie chodzi — westchnęła. — Nie zostało ani trochę brudu, a nawet jeśli, to niewiele. Biedna mała! Ładne mi miejsce dla stęsknionej za domem, samotnej dziewczynki! — zakończyła i wyszła trzasnąwszy drzwiami. — Och! — wykrzyknęła i zagryzła wargi, a potem dodała czupurnie: — Mam to w nosie! Mam nadzieję, że słyszała, jak trzasnęłam! I dobrze — niech słyszy!
Po południu znalazła wolną chwilę, żeby pomówić ze Starym Tomem, który od niepamiętnych lat zajmował się pieleniem chwastów i grabieniem alejek w ogrodzie panny Polly.
— Słyszałeś — zaczęła, szybko rzuciwszy okiem za siebie, żeby sprawdzić, czy nikt jej nie obserwuje — że przyjeżdża tu mała dziewczynka i będzie mieszkać z naszą panią?
— Że niby co? — zapytał staruszek, z trudem wyprostowując plecy.
— Mała dziewczynka... będzie tu mieszkać.
— Akurat! Myślisz pewnie, że to bardzo śmieszne — Tom zawsze był nieufny. — A za chwilę powiesz, że jutro słońce zajdzie na wschodzie, co?
— Ale to prawda. Panna Polly sama mi to powiedziała — upierała się Nancy. — To jej siostrzenica. Ma jedenaście lat.
Tom otworzył usta ze zdumienia.
— Pewnie... Tak się zastanawiam—mruczał i nagle w jego wyblakłych oczach pojawił się błysk czułości. — To nie... ależ to musi być... córcia panny Jennie! Bo przecież tamte wyszły za mąż. Tak, Nancy, to na pewno córeczka panny Jennie. Dzięki ci, Panie! I pomyśleć, że moje stare oczy to zobaczą!
— Kto to była panna Jennie?
—Anioł, co zstąpił prosto z niebios—z żarem w głosie wyszeptał Tom— ale dla mojego pana i pani była ich najstarszą córką. Miała dwadzieścia lat, kiedy wyszła za mąż i wyjechała stąd wiele lat temu. Słyszałem, że pomarły jej wszystkie dzieci, prócz najmłodszego; i to pewnie ono tu przyjeżdża.
— Ma jedenaście lat.
— Tak, pewnie tak — przytaknął Tom.
— I będzie sypiała na poddaszu... Żeby jeszcze bardziej się wstydzić! — gderała Nancy, jeszcze raz sprawdziwszy, czy z domu nikt nie patrzy.
Tom zmarszczył się. Dziwny uśmiech wykrzywił jego usta.
— Ciekaw jestem, co panna Polly zrobi z dzieckiem — powiedział.
— Hm! A ja bym chciała wiedzieć, co dziecko zrobi z panną Polly — warknęła Nancy.
Tom roześmiał się.
— Zdaje się, że nie przepadasz za panną Polly.
— Bo też czy ktoś mógłby ją lubić?! — mruknęła Nancy. Tom uśmiechnął się jakoś dziwnie i wrócił do przerwanej pracy.
— To pewnie nie wiesz o romansie panny Polly... — rzekł wolno.
— Romansie... jej romansie? Nie! I chyba nikt o tym nie wie.
— Ależ, wiedzą, wiedzą. — Staruszek pokiwał głową. — A ten gość żyje do dziś... Tutaj... w tym miasteczku.
— Kto to taki?
— Nie powiem. To nie wypada.
Tom wyprostował się i popatrzył na dom. Jego zamglone, niebieskie oczy wyrażały dumę i lojalność wobec rodziny, której służył—i którą kochał— przez tyle lat.
— Ale to chyba niemożliwe... Ona i ukochany — Nancy nadal mu nie wierzyła.
Stary Tom pokiwał głową.
— Nie znasz panny Polly tak, jak ja ją znam — tłumaczył. — Kiedyś była naprawdę ładna... 1 teraz też byłaby, gdyby chciała.
— Ładna! Panna Polly!
— Tak. Gdyby tylko rozpuściła te swoje ulizane włosy... trochę niedbale, jak dawniej... Gdyby znów zaczęła nosić kapelusze z kwiatami i suknie z koronki, i w ogóle ubierać się na biało — zaraz zobaczyłabyś, jaka ładna z niej pani. Ona jeszcze nie jest stara.
— Tak mówisz? Więc jeśli nie jest stara, to ją całkiem dobrze udaje, tak, tak — pogardliwie prychnęła Nancy.
— Cóż, chyba się nie mylisz. To się wtedy zaczęło... od kłopotów z tym ukochanym — Tom skinieniem głowy przyznał jej rację. — Od tamtej pory jakby się żywiła tylko piołunem i octem. Jest taka gorzka i kwaśna, że trudno z nią wytrzymać.
— Otóż to! — stwierdziła Nancy, oburzona. — Człowiek nigdy nie wie, jakjązadowolić, choćby się starał i starał! Nigdy bym tu nie została, gdyby nie ta pensja i — ma się rozumieć — rodzina. Ale kiedyś... Kiedyś wszystko jej wygarnę! Wyrzuci mnie?! A pewnie! I bardzo dobrze!
Tom pokiwał głową.
— Wiem, wiem. Czasem też to czuję. To naturalne... Ale niedobre, moje dziecko... niedobre. Wierz mi, niedobre — odrzekł i znów pochylił się nad
pracą.
- Nancy! — rozległ się ostry głos.
- Tt... tak, proszę pani — wyjąkała Nancy i pobiegła ku domowi.
ROZDZIAŁ III
Przyjazd Poll/annj
Telegram z wiadomością o tym, że Pollyanna przyjedzie do Beldings-ville nazajutrz, 25 czerwca, o godzinie czwartej po południu, nadszedł na czas. Panna Polly przeczytała go, zrobiła niezadowoloną minę i poszła do pokoju na poddaszu. Tam — wciąż z kwaśną miną—rozejrzała się wkoło. W pokoiku stało porządnie zasłane małe łóżko, dwa krzesła z prostymi oparciami, umywalka, toaletka bez lustra i mały stolik. W mansardowych oknach nie było żadnych zasłon, na ścianach ani jednego obrazka. Przez cały dzień lał się z nieba żar, więc w małym pokoiku było gorąco jak w piecu; okien nie otwierano, bo nie miały siatek. Wielka mucha, próbując wydostać się na zewnątrz, z wściekłym bzyczeniem tłukła się o szybę jednego z nich — w górę i w dół, w górę i w dół.
Panna Polly zabiła muchę i — unosząc skrzydło okna o cal* — wyrzuciła ją, po czym przesunęła jedno z krzeseł, znów zrobiła kwaśną minę i wyszła. — Nancy — mówiła w kilka minut później, stojąc na progu kuchni — znalazłam muchę na górze w pokoju panienki Pollyanny. Pewnie okno było otwarte. Zamówiłam siatki, ale zanim je przyślą, masz pilnować, by okna były zamknięte. Moja siostrzenica przyjeżdża jutro o czwartej. Pojedziesz po nią na stację. Timothy zawiezie cię bryczką. W telegramie napisali tak: , jasne włosy, bawełniana sukienka w czerwoną kratę i słomkowy kapelusz". To wszystko, co wiem, ale myślę, że wystarczy, byś ją poznała. — Tak, proszę pani, ale... pani...
Panna Polly najwidoczniej dobrze odczytała znaczenie tej pauzy, bo skrzywiła się i rzekła szorstko: — Nie, nie pojadę. Nie wydaje mi się, by to było konieczne. To już wszystko. — Odwróciła się i odeszła—jej przygotowania związane z miłym powitaniem siostrzenicy zostały zakończone. W kuchni Nancy wściekle prasowała ściereczkę zamaszystymi ruchami.
*Na poddaszu były okna ze skrzydłami przesuwanymi pionowo (przyp. tłum.).
10
— Jasne włosy, bawełniana sukienka w czerwoną kratę i słomkowy kapelusz... to wszystko, co wie! Coś takiego! Wstydziłabym się do tego przyznać... Po prostu bym się wstydziła... I to o jedynej siostrzenicy, która jedzie tu przez cały kontynent!
Następnego dnia, punktualnie na dwadzieścia minut przed czwartą, Timothy i Nancy wyjechali bryczką, by powitać oczekiwanego gościa. Timothy był synem Starego Toma. Ludzie w miasteczku mawiali, że jeśli Tom był prawą ręką panny Polly, to jej lewą ręką był Timothy.
Timothy był miłym i przystojnym młodzieńcem. Choć Nancy pracowała u panny Polly od niedawna, zdążyła się już z nim zaprzyjaźnić. Dzisiaj jednak była tak zaprzątnięta swoją „misją", że zapomniała o swojej zwykłej gadatliwości i niemal w całkowitym milczeniu dojechała do stacji, wysiadła z bryczki i czekała na pociąg.
Bez przerwy powtarzała sobie w myśli: „Jasne włosy, bawełniana sukienka w czerwoną kratę i słomkowy kapelusz". I cały czas zastanawiała się, jaka też jest ta Pollyanna.
— Dla jej dobra mam nadzieję, że jest spokojna i rozsądna, i nie upuszcza noży ani nie trzaska drzwiami — szepnęła Timothy'emu, który niespiesznie podążał za nią.
— W przeciwnym razie nie będziemy mieć łatwego życia — uśmiechnął się Timothy. — Spróbuj tylko wyobrazić sobie pannę Polly i hałaśliwe dziecko! O Boże! Już słychać gwizdek!
— Ach, wiesz... Myślę... myślę, że to było podłe wysłać po nią mnie — paplała zdenerwowana Nancy, odwracając się i biegnąc do miejsca, skąd najlepiej było widać pasażerów wysiadających na tej małej stacji.
Po chwili zobaczyła ją... szczupłą dziewczynkę w bawełnianej sukience w czerwoną kratę i z dwoma grubymi, jasnymi jak len warkoczami zwisającymi na plecach. Spod słomkowego kapelusza wyglądała zaciekawiona, piegowata buzia obracająca się na lewo i na prawo, widocznie kogoś wypatrując.
Nancy od razu poznała Pollyannę, ale przez jakiś czas nie mogła opanować drżenia kolan, na tyle, by do niej podejść. Kiedy w końcu podeszła, dziewczynka stała już całkiem sama.
— Czy to panienka... Pollyanna? — spytała drżącym głosem Nancy. W następnej chwili poczuła na szyi niemal duszący ją uścisk ramionek w bawełnianych rękawiczkach.
— Och, tak się cieszę, cieszę, cieszę, że cię widzę — wołała jej do ucha przejęta dziewczynka. — Oczywiście, jestem Pollyanna i tak się cieszę, że po mnie przyjechałaś! Czułam, że przyjedziesz.
11
— Na... naprawdę? — wyjąkała Nancy zastanawiając się, skąd Pollyanna może ją znać i... tak się cieszyć ze spotkania. — Na... prawdę? — powtórzyła, próbując poprawić kapelusz, który się jej przekrzywił.
— O, tak! I przez całą drogę rozmyślałam, jak wyglądasz! — wołała Pollyanna, podskakując na palcach i oglądając speszoną Nancy od stóp do głów. — A teraz, kiedy już wiem, cieszę się, że wyglądasz właśnie tak.
Nancy uspokoiła się trochę, bo w tym momencie nadszedł Timothy. Słowa Pollyanny wprawiły ją wielkie zakłopotanie.
— To Timothy. Masz może jakiś kuferek? — wybąkała.
— Tak, mam — Pollyanna z powagą skinęła głową. — Całkiem nowy. Kupiły mi go panie z Koła Opieki*... i czy to nie ładnie z ich strony, bo przecież tak bardzo potrzebny był dywan? Oczywiście nie wiem, jakiej wielkości czerwony dywan można by kupić za cenę kuferka, ale te pieniądze chyba by wystarczyły na całkiem duży... taki na pół kościelnej nawy, jak myślisz? Mam tu w torebce karteczkę; pan Gray powiedział, że to kwit i że mam ci go oddać, żebyś mogła odebrać walizkę. Pan Gray to mąż pani Gray. Są krewnymi żony pastora Carra. Przyjechałam tu z nimi, bo też jechali na wschód i są cudowni! Proszę, tu jest ta kartka — zakończyła, wyjmując po długich poszukiwaniach kwit z torebki.
Nancy wzięła głęboki oddech. Instynktownie czuła, że ktoś musi to zrobić... po tej przemowie. Potem spojrzała ukradkiem na Timothy'ego; starał się nie patrzeć w jej stronę.
W końcu wyruszyli — z kuferkiem Pollyanny przytroczonym do tyłu i z nią samą wygodnie usadowioną między nimi. Podczas przygotowań do odjazdu Pollyanna bez przerwy coś komentowała albo zadawała pytania. Miała tyle do powiedzenia, że Nancy bardzo się zmęczyła, próbując za nią nadążać.
— Czyż nie jest cudownie? A czy to daleko? Mam nadzieję, że tak. Lubię jeździć — westchnęła Pollyanna, kiedy bryczka się potoczyła. — Naturalnie, gdyby nie było daleko, też nie miałabym nic przeciwko temu, bo wtedy, wiesz, szybciej znalazłabym się na miejscu. Jaka ładna ulica! Wiedziałam, że będzie ładna, tatuś mi mówił...
Umilkła, jakby tłumiąc płacz. Nancy, przyglądająca się jej uważnie, zobaczyła, że Polłyannie trzęsie się podbródek, a oczy zachodzą łzami. Po chwili jednak dzielnie uniósłszy głowę szybko mówiła dalej:
— Tatuś mi o niej opowiadał. Wszystko pamiętał. Ale... ale powinnam była to wcześniej wyjaśnić. Pani Gray powiedziała mi wszystko od razu...
* Koło Opieki (ang. Ladies Aid) - organizacja kobiet, zajmująca się zbiórkami pieniędzy i darów dla miejscowej parafii (przyp. tłum.).
12
o tej czerwonej sukience, wiesz? I dlaczego nie jestem ubrana na czarno. Mówiła, że uznasz to za dziwactwo. Ale w ostatniej zbiórce kościelnej nie było żadnych czarnych rzeczy oprócz aksamitnej sukni z baskinką, która, zdaniem żony pastora Carra, zupełnie się dla mnie nie nadawała. A poza tym miała przetarcia — wiesz, od częstego noszenia — na łokciach i w innych miejscach. Niektóre panie z Opieki chciały mi kupić czarną sukienkę i czarny kapelusz, ale inne uznały, że pieniądze trzeba wydać na czerwony dywan, który miały kupić do kościoła. Pani White powiedziała, że tak też może być, bo nie lubi dzieci w czarnym... to znaczy, chodzi mi o to, że oczywiście lubi dzieci, ale nie w czerni.
Pollyanna umilkła, żeby nabrać tchu, i Nancy zdołała wybąkać:
— Cóż, na pewno... na pewno tak będzie dobrze.
— Cieszę się, że tak myślisz. Ja też tak myślę — kiwnęła głową Pollyanna, znów tłumiąc łkanie. — Oczywiście o wiele trudniej byłoby się cieszyć w czarnej sukience...
— Cieszyć! — przerwała jej zdumiona Nancy.
— Tak... Z tego, że tatuś poszedł do nieba, do mamy i do rodzeństwa, wiesz? Powiedział, że muszę się cieszyć. Ale to naprawdę trudno... trudno, nawet w czerwonej sukience, bo... bo tak bardzo chciałam mieć go przy sobie i ciągle czuję, że powinnam go mieć, zwłaszcza kiedy mama i rodzeństwo mająBoga i wszystkich aniołów, a ja nie miałam nikogo, tylko panie z Koła Opieki. Ale teraz z pewnością będzie mi łatwiej, bo mam ciebie, ciociu Polly. Tak się cieszę, że mam ciebie!
Bolesne współczucie Nancy dla tej biednej, opuszczonej istotki zmieniło się nagle w przerażenie.
— Ależ... kochanie... bardzo się mylisz — rzekła drżącym głosem. — Ja jestem tylko Nancy. Wcale nie jestem twoją ciotką!
— Nie... nie jesteś moją ciotką? — wyjąkała mocno skonsternowana Pollyanna.
—Nie. Jestem tylko Nancy. Przez myśl by mi nie przeszło, że weźmiesz mnie za swoją ciotkę. My... My wcale... wcale nie jesteśmy do siebie podobne! Ani trochę!
Timothy zaśmiał się pod nosem. Nancy była jednak zbyt poruszona, by odpowiedzieć na wesoły błysk w jego oczach.
— Ale kim ty jesteś? — zapytała Pollyanna. — Wcale nie wyglądasz na panią z Opieki.
Tym razem Timothy roześmiał się na głos.
— Jestem Nancy, służąca. Robię w domu wszystko prócz prania i prasowania większych rzeczy. Tym zajmuje się pani Durgin.
13
— Ale ciocia Polly istnieje? — chciała wiedzieć zaniepokojona Polly-anna.
— To pewne jak dwa razy dwa cztery — wtrącił się Timothy. Słysząc to, Pollyanna uspokoiła się.
— Och, to dobrze. — Przez moment milczała, a potem znów zaczęła mówić z ożywieniem: — I, wiesz, właściwie to jestem zadowolona, że po mnie nie przyjechała, bo teraz nadal mam przed sobą spotkanie z nią, a poza tym poznałam ciebie.
Nancy zarumieniła się. Timothy odwrócił się ku niej z figlarnym uśmiechem.
— To ci dopiero gładki komplement — rzekł. — Dlaczego nie podziękujesz młodej damie?
— Ja... ja myślałam o... pannie Polly — wybąkała Nancy. Pollyanna westchnęła z zadowoleniem.
— Ja także. Tak bardzo jestem jej ciekawa. Wiesz, ona jest mojąjedyną ciotką i bardzo długo o niej nie wiedziałam. Tatuś mi powiedział. Powiedział też, że mieszka daleko, w ślicznym dużym domu na wzgórzu.
— Tak jest. Już go stąd widać — odparła Nancy. — To ten biały, z zielonymi okiennicami, o tam, spójrz!
— Och, jaki piękny! I ile drzew i trawy wokół niego! Chyba jeszcze nigdy nie widziałam aż tyle trawy naraz! Nancy, czy ciocia Polly jest bogata?
— Tak, panienko.
— Tak się cieszę! To musi być po prostu cudowne mieć dużo pieniędzy. Nie znałam nikogo, kto by je miał, prócz państwa White. Oni są bardzo bogaci. Mają dywany w każdym pokoju i w niedzielę jedzą lody. Czy u cioci Polly też je się lody w niedzielę?
Nancy przecząco potrząsnęła głową, wykrzywiając usta. Z rozbawieniem spojrzała na Timothy'ego.
—Nie, panienko. Ciotka panienki chyba nie lubi lodów. W każdym razie nigdy nie widziałam ich na jej stole. Buzia Pollyanny wydłużyła się.
— Och, naprawdę? To szkoda! Nie rozumiem, jak może nie lubić lodów. Ale... właściwie to nawet dobrze, bo jak ktoś nie je lodów, nie rozboli go żołądek, tak jak rozbolał panią White... to znaczy, że ja zjadłam jej porcję, dużo, dużo. Ale ciocia Polly ma dywany?...
— Tak, ma.
— We wszystkich pokojach?
— Prawie we wszystkich — odpowiedziała Nancy, zmarszczywszy się nagle na myśl o tym pustym pokoiku na poddaszu.
— Och, tak się cieszę! — Pollyanna nie posiadała się z radości. — Uwielbiam dywany. My nie mieliśmy ani jednego, tylko dwa małe dywaniki ze zbiórki kościelnej, a jeden z nich był poplamiony atramentem. Pani White miała też obrazy, wprost przecudne: róże i klęczące dziewczynki, i kotek, i baranki, i lew. Oczywiście baranki i lew nie razem. Oczywiście, Biblia mówi, że kiedyś będą się pasły razem, ale jeszcze nie teraz... to znaczy, że te pani White się nie pasą. Lubisz obrazy?
— Ja... ja nie wiem — zduszonym głosem odpowiedziała Nancy.
— Ja lubię. My nie mieliśmy obrazów. Wiesz... w zbiórkach kościelnych raczej się nie trafiają. Ale raz trafiły się aż dwa. Jeden był taki dobry, że tatuś go sprzedał, żeby mi kupić buty, a drugi był bardzo zniszczony i rozleciał się, zaraz jak go powiesiliśmy. Szkło pękło, wiesz? I płakałam. Ale teraz się cieszę, że nie mieliśmy tych miłych rzeczy: nie jestem do nich przyzwyczajona, więc te cioci Polly będą mi się podobać nawet bardziej. To dokładnie tak, jak w darach, kiedy po wielu starych, spłowiałych wstążkach do włosów nagle znajdujesz takie naprawdę ładne. Ojej! Czyż to nie cudny dom! — urwała nagle w zachwycie, gdy bryczka skręciła na szeroki podjazd.
Kiedy Timothy zdejmował kuferek, Nancy znalazła okazję, by mu szepnąć do ucha:
— Nawet mi się nie waż wspominać o odejściu, Timothy Durgin. Ja nie pójdę stąd za żadne pieniądze!
— O odejściu? Pewnie, że nie wspomnę — uśmiechnął się chłopak. — Siłą byś mnie stąd nie wywlekła. Teraz z tą małą dopiero tu będzie zabawa! Lepiej jak w kinie! Zobaczysz.
— Zabawa, zabawa... — powtórzyła Nancy z oburzeniem. — Zdaje mi się, że dla tego dzieciątka będzie coś więcej niż zabawa, kiedy zacznąmiesz-kać pod jednym dachem, i czuję, że potrzebna jej będzie jakaś podpora, schronienie... I ja będę tą podporą, Timothyja nią będę! — oświadczyła, odwracając się i prowadząc Pollyannę szerokimi schodami.
14
15
ROZDZIAŁ IV
Pokoik na poddaszu
Panna Polly Harrington nie wstała, żeby powitać siostrzenicę. Oderwała co prawda wzrok od książki, kiedy Nancy z Polłyanną stanęły w drzwiach salonu, i wyciągnęła do niej rękę jakby z wypisanym dużymi literami słowem „obowiązek" na każdym z chłodnych palców.
— Jak się masz, Pollyanno? Ja... — nie zdążyła powiedzieć więcej. Polly-anna niemal przefrunęła przez pokój i przypadła do łona ciotki, zbulwersowanej tym entuzjazmem.
— Och, ciociu Polly, ciociu Polly, nie wiem, jak ci dziękować, że mnie do siebie przyjęłaś — łkała. — Nawet nie wiesz, jak to cudownie mieć ciebie i Nancy, i to wszystko, kiedy się miało tylko panie z Koła Opieki!
— Możliwe, choć nie miałam przyjemności poznać tych pań — sucho odparła panna Polly, próbując uwolnić się z uścisku małych, zaciśniętych paluszków i krzywo spoglądając na Nancy stojącą w drzwiach. — Nancy, tobie na razie dziękuję. Pollyanno, proszę, bądź tak dobra i stań prosto, jak należy. Nawet nie wiem jeszcze, jak wyglądasz.
Pollyanna, śmiejąc się trochę nerwowo, natychmiast się cofnęła.
— Tak, oczywiście. Ale wiesz, ciociu, nie jestem specjalnie ładna, a wszystko z powodu tych piegów. Aha, muszę ci jeszcze powiedzieć o tej czerwonej sukience i czarnej aksamitnej z baskinką, przetartej na łokciach. Mówiłam Nancy, jak to tatuś powiedział...
— Nie interesuje mnie, co powiedział twój ojciec — szorstko przerwała jej panna Polly. — Masz chyba jakiś bagaż?
— O tak, tak, ciociu Polly. Mam piękny kuferek, który dostałam od pań z Opieki. Niewiele w nim rzeczy... to znaczy moich własnych. Ostatnio w zbiórkach kościelnych rzadko bywają ubrania dla małych dziewczynek, ale za to mam wszystkie książki tatusia, a pani White powiedziała, że powinnam je zabrać. Wiesz, ciociu, tatuś...
16
— Pollyanno — znów ostro przerwała jej ciotka —jest coś, z czego powinnaś zdać sobie sprawę już na początku. Otóż nie życzę sobie, żebyś mi opowiadała o swoim ojcu.
Pollyanna wciągnęła oddech.
— Czy chcesz powiedzieć, ciociu, że... — zaczęła z drżeniem w głosie i zawahała się, a panna Polly skorzystała z tej pauzy.
— Pójdziemy teraz na górę do twojego pokoju. Twój kuferek pewnie już tam jest. Mówiłam Timothy'emu, żeby go zaniósł... jeśli go będziesz miała. Chodź za mną, Pollyanno.
Pollyanna bez słowa odwróciła się i wyszła za ciotką z pokoju. Jej oczy napełniły się łzami, ale głowę trzymała dzielnie uniesioną.
„Ostatecznie... może to i dobrze, że nie chce, bym mówiła o tatusiu — myślała. — Może będzie mi lżej, jeśli nie będę o nim mówiła. Pewnie właśnie dlatego tak powiedziała". Przekonana o dobroci ciotki, zapomniała o łzach i z ciekawością rozejrzała się wkoło.
Była teraz na schodach. Przed nią wytwornie szeleściła czarna jedwabna spódnica ciotki. Za nią, przez otwarte drzwi, można było dojrzeć dywany o stonowanych barwach i obite atłasem fotele. Wspaniały dywan pod jej stopami sprawiał wrażenie zielonego, miękkiego mchu. Na prawo i lewo złocone ramy obrazów i promienie słońca wpadające do wnętrza przez ażur koronkowych firanek olśniewały jej wzrok.
— Och, ciociu Polly, ciociu Polly — wyszeptała w zachwycie —jakiż to piękny, cudowny dom! Na pewno bardzo ci przyjemnie, że jesteś taka bogata!
— Pollyanno! — wykrzyknęła ciotka, odwracając się gwałtownie już na szczycie schodów. — Zdumiewa mnie, że mówisz do mnie w ten sposób!
— Jak to, ciociu, nie jest ci przyjemnie? — zapytała Pollyanna szczerze zaskoczona.
— Oczywiście, że nie, Pollyanno. Mam nadzieję, że nigdy nie zapomnę się do tego stopnia, by być grzesznie dumną z jakiegoś daru, który Bóg łaskawie mi ześle — oświadczyła — a już na pewno nie z bogactwa!
Odwróciła się i poszła przez hali ku drzwiom na strych. Była zadowolona, że umieściła Pollyannę na poddaszu. Od początku zamierzała ulokować ją jak najdalej od siebie, a jednocześnie tam, gdzie jej dziecięca nieostrożność nie szkodziłaby cennym meblom. Teraz jednak — kiedy okazało się, że mała nosi jakiś rys próżności — panna Polly poczuła, iż urządzenie pokoju skromnie i rozsądnie było wyjątkowo słusznym pomysłem.
Pollyanna raźno podążała za ciotką, tupiąc małymi stopkami. Jeszcze raźniej próbowała ogarnąć swymi wielkimi, niebieskimi oczami wszystko
17
wkoło, tak by żadna z tych pięknych i ciekawych rzeczy w tym wspaniałym domu jej nie umknęła. Najbardziej jednak była teraz pochłonięta niezwykle ekscytującą zagadką, która wkrótce miała zostać rozwiązana: za którymi z tych intrygujących drzwi czeka na nią j ej pokój... kochany, piękny pokój, pełen kotar, dywanów i obrazów... odtąd jej własny? W tym momencie ciotka nagle otworzyła drzwi i zaczęła wchodzić po innych schodach. Niewiele było tu do oglądania. Po bokach wznosiły się gołe ściany. Na szczycie schodów rozciągała się mroczna przestrzeń sięgająca do odległych kątów, gdzie dach prawie schodził się z podłogą i gdzie leżały wielkie stosy kufrów i skrzyń. Było tu też gorąco i duszno. Pollyanna nieświadomie uniosła głowę wyżej... wydawało się, że trudno tu oddychać. Potem zobaczyła, że ciotka otworzyła drzwi po prawej stronie.
— No, Pollyanno, oto twój pokój. Jak widzę, jest tu już twój kuferek. Masz kluczyk od niego?
Pollyanna oniemiała skinęła głową. W jej oczach malowało się zaskoczenie i przestrach.
Panna Polly zmarszczyła brwi.
— Kiedy cię o coś pytam, Pollyanno, życzę sobie, żebyś mi odpowiadała, a nie kiwała głową.
— Tak, ciociu.
— Dziękuję ci, to już lepiej. Sądzę, że masz tu wszystko, co potrzeba — dodała panna Polly, rzucając spojrzenie na wieszak z wieloma ręcznikami i dzbanek z wodą. — Przyślę Nancy, żeby pomogła ci się rozpakować. Kolacja jest o szóstej — dodała na koniec, po czym wyszła i zaczęła schodzić po schodach.
Po jej wyjściu Pollyanna przez chwilę stała nieruchomo, patrząc za nią. Później zdumionym wzrokiem obwiodła puste ściany, nagą podłogę i okna bez firanek. Wreszcie spojrzała na mały kuferek, który jeszcze nie tak dawno stał w jej własnym pokoiku, w odległym domu na wschodzie. I natychmiast —jakby bezświadomie—przypadła do niego, uklękła i ukryła twarz w dłoniach.
Tak zastała ją Nancy, która nadeszła w chwilę potem.
—No już, już... moja maleńka—powiedziała z czułością, klękając przy Pollyannie i tuląc ją w ramionach. — Bałam się, że tak właśnie będzie, tak, tak...
Pollyanna potrząsnęła głową.
— Ale... ja jestem zła i niegodziwa, Nancy... strasznie zła — mówiła przez łzy. — Nie potrafię sobie wytłumaczyć, dlaczego tatuś był bardziej niż mnie potrzebny Bogu i aniołom.
18
— Ależ, nie był im bardziej potrzebny — zdecydowanie oświadczyła
Nancy.
— Och, Nancy! — Pollyanna tak się tym przeraziła, że przestała płakać.
Nancy uśmiechnęła się wstydliwie i szybko otarła łzy.
— No, no, moje dziecko, wcale tak nie myślałam! — wykrzyknęła. — Daj mi klucz, otworzymy kuferek i prędziutko, prędziutko wypakujemy twoje sukienki!
Pollyanna, jeszcze trochę rozżalona, podała jej kluczyk.
— Nie mam ich wiele — powiedziała drżącym głosem.
—Tym lepiej: prędzej skończymy j e wypakowywać — oznajmiła Nancy. Pollyanna nagle uśmiechnęła się promiennie.
— Właśnie! To jest chyba powód do radości, prawda? — zawołała. Nancy wytrzeszczyła oczy.
— No... ma się rozumieć, że tak — odpowiedziała trochę niepewnie.
Jej zręczne ręce szybko uporały się z wypakowywaniem książek, pocerowanej bielizny i paru żałośnie nieładnych sukienek. Pollyanna, teraz dzielnie uśmiechnięta, biegała po pokoju, wieszając sukienki w szafie, ustawiając książki na stole i układając bieliznę w szufladach komódki.
— Jestem pewna, że... że to będzie bardzo miły pokój. Jak myślisz? — spytała po chwili niepewnie.
Odpowiedzi nie było. Nancy wsadziła głowę w kuferek, bardzo pochłonięta swym zajęciem. Pollyanna, stojąc przed komódką, w zadumie patrzyła na pustą ścianę.
— Cieszę się też, że nie ma tu lustra: dzięki temu nie widzę swoich piegów.
Nancy wydała dziwny dźwięk... lecz gdy Pollyanna się odwróciła — znów wsadziła głowę do kuferka. W parę minut później Pollyanna, stanąwszy przy jednym z okien, krzyknęła radośnie i klasnęła w dłonie:
— Och, Nancy, nie zauważyłam tego przedtem—westchnęła. — Spój rz tylko na te drzewa i domy, o tam, i na tę śliczną iglicę kościoła i rzekę błyszczącą jak srebro. Mając taki widok nie potrzebuję żadnych obrazów. Och, jak się cieszę, że ciocia dała mi ten pokój!
Ku wielkiemu zdumieniu Pollyanny, Nancy wybuchnęła płaczem. Szybko podbiegła do niej.
— Nancy, Nancy, co się stało? — zawołała i zaraz dodała z lękiem: —
Czyżby to był twój pokój?
— Mój pokój! — ze złością wykrzyknęła Nancy dławiąc łzy. — Jeśli nie jesteś aniołkiem, który zstąpił prosto z nieba, i jeśli ktoś inny nie opa-
19
00
8   Z
g-s-
Slfl
5   er 3   3-
fSfi
3 v:  o.
3g"
a _
3^g:.^   «
tf»'
Co
3
?5'
(—I.
|.|
3 •"
O
3
N
5"    e."S <?
co N
N O-

ffq
o-
O
3ś 3
CD
łll
llf
S"   CLOQ
3 o a.
»   u   N CL  N
 O    3
ROZDZIAŁ V
Gra
— Mój Boże, panienko, ale mi napędziłaś stracha! — wydyszała Nancy dopadając wielkiej skały, z której Pollyanna właśnie ześliznęła się ze skruchą.
— Stracha? Och, tak mi przykro. Ale naprawdę nie powinnaś nigdy bać się o mnie. Tatuś i panie z Koła Opieki też się niepokoiły, aż przekonały się, że zawsze wracam szczęśliwie.
— Aleja nie miałam pojęcia, że wyjdziesz z domu! — wykrzyknęła Nancy, biorąc pod ramię rączkę Pollyanny i szybko schodząc w dół. — Nie widziałam, jak wychodzisz, i nikt nie widział. Najpewniej wyfrunęłaś przez dach, tak mi się widzi!
Pollyanna podskakiwała wesoło.
— Tak, choć właściwie to nie wyfrunęłam, a sfrunęłam. Zeszłam po drzewie.
Nancy stanęła jak wryta.
— Co zrobiłaś?!
— Zeszłam po drzewie, które rośnie za oknem.
— Panie święty! — westchnęła znowu Nancy, przyspieszając kroku. — Chciałabym wiedzieć, co by na to powiedziała twoja ciotka.
— Naprawdę? To ja jej wszystko opowiem, żebyś się dowiedziała — obiecała Pollyanna pogodnie.
— Ależ, nie! Nie...! — Nancy aż dech zaparło.
— Czemu? Myślisz, że miałaby coś przeciwko temu? — wykrzyknęła Pollyanna, widocznie zaniepokojona.
— Nie... znaczy... tak... no... zresztą wszystko jedno. Mnie... mnie aż tak bardzo nie zależy na tym, co ona powie. Naprawdę—wybąkała Nancy, która przede wszystkim chciała teraz ustrzec Pollyannę przed burą, o ile nie czymś gorszym. — Ale wiesz, co? Lepiej się pospieszmy. Muszę jeszcze zmyć naczynia.
— Pomogę ci — natychmiast obiecała jej Pollyanna.
22
— Och, panienko! — zaprotestowała Nancy.
Przez chwilę szły w milczeniu. Robiło się coraz ciemniej. Pollyanna mocniej chwyciła rękę swojej nowej przyjaciółki.
— A j ednak cieszę się, że trochę się wystraszyłaś... Tak troszeczkę, bo przecież przyszłaś po mnie... — mówiąc to, zadrżała.
— Moje słoneczko! I do tego pewnie jesteś głodna. Obawiam się, że... dostaniesz tylko chleba i mleka i zjesz ze mną w kuchni. Ciotka nie była zadowolona... wiesz, nie zeszłaś na kolację.
— Aleja nie mogłam. Byłam tu, na tej górze.
— Tak, ale... ale ona o tym nie wiedziała — zauważyła sucho Nancy, tłumiąc chichot. — Przykro mi z powodu tego chleba i mleka, naprawdę bardzo mi przykro.
— A mnie nie jest przykro. Cieszę się.
— Cieszysz się? Dlaczego?
— Bo lubię chleb i mleko, i będę jadła razem z tobą. Czy to dziwne, że się z tego cieszę?
— Ty to się chyba cieszysz ze wszystkiego — odrzekła Nancy zdławionym głosem, bo przypomniała sobie, jak Pollyanna dzielnie próbowała polubić niemiły pokój na poddaszu.
Pollyanna roześmiała się cicho.
— Wiesz, to jest taka gra.
— Gra?
— Tak, gra w to, żeby się po prostu cieszyć.
— Cóż ty opowiadasz?
— No, naprawdę, gra. Tatuś mnie jej nauczył, i jest cudowna — wyjaśniła Pollyanna. — Graliśmy w nią stale, od moich najmłodszych lat. Nauczyłam też w nią grać panie z Koła Opieki... niektóre.
— Na czym polega? Wiesz, w grach nie jestem najmocniejsza... Pollyanna znów się roześmiała, ale i westchnęła. W świetle usypiającego dnia jej buzia wyglądała mizernie i smutno.
— Zaczęliśmy w nią grać, kiedy wśród darów znaleźliśmy parę drewnianych kul.
— Kul?!
— Tak. Boja chciałam mieć lalkę i tatuś o nią poprosił; ale kiedy zebrano dary, pani z Opieki napisała, że nikt nie dał lalki, a tylko parę dziecinnych kul, takich dla kaleki. Przesłała je więc, sądząc, że może kiedyś przydadzą się jakiemuś dziecku. I właśnie wtedy zaczęliśmy grać.
— Naprawdę trudno mi wyobrazić sobie jakąś grę, która mogłaby mieć z tym coś wspólnego. Coś podobnego!—stwierdziła Nancy niemal zirytowana.
23
—Ależ ona istnieje! Polega na tym, żeby znajdywać we wszystkim coś dobrego, radosnego... Obojętne co. I cieszyć się tym — z zapałem tłumaczyła Pollyanna. — I wtedy właśnie zaczęliśmy... od tych kul.
— Boże mój! Nie widzę nic, czym można by się cieszyć, kiedy zamiast lalki dostaje się parę kul dla inwalidy!
Pollyanna klasnęła w dłonie.
— Można... oj, można — szczebiotała. — Choć ja też z początku tego nie rozumiałam — dodała zaraz uczciwie. — I tatuś musiał mi tłumaczyć.
— Dobrze, może więc teraz   t y wytłumaczysz   mnie — niemal warknęła Nancy.
— Ojejku! Cieszyć się z tego, że tobie nie są potrzebne! — zawołała triumfalnie Pollyanna. — Widzisz, to takie proste, kiedy już się wie jak!
— Ze wszystkich najdziwaczniejszych rzeczy, ta... — szepnęła Nancy, popatrując na Pollyannę prawie z lękiem.
— Ale to nie jest dziwaczne... to cudne — z podnieceniem broniła swego Pollyanna. — I graliśmy w nią od tamtej pory. A im trudniej, tym lepsza zabawa, kiedy się wygra. Tylko... tylko że czasem to trochę za trudne... Jak wtedy, kiedy tatuś idzie do nieba i nie ma się już nikogo prócz pań z Koła Opieki...
— Tak. Albo kiedy umieszczą cię w ponurym, małym pokoju, gdzieś na poddaszu, a do tego jeszcze pustym — mruknęła Nancy.
Pollyanna westchnęła.
— Z początku to było trudne — przyznała — zwłaszcza że byłam całkiem sama. Jakoś nie myślałam o grze... i tak bardzo marzyłam o różnych pięknych rzeczach! Ale potem pomyślałam sobie, że nie cierpię oglądać swoich piegów w lustrze, i zobaczyłam też ten śliczny widok za oknem i zrozumiałam wtedy, że są rzeczy, z których mogę się cieszyć. Wiesz, kiedy szukasz rzeczy radosnych, to jakby nie pamiętasz o innych... na przykład o lalce, którą chciałaś dostać.
— Hm — wymamrotała Nancy; w gardle urosła jej jakaś gula.
— Na ogół to przychodzi szybko — westchnęła Pollyanna — i teraz często już myślę o tym jakby bez myślenia, wiesz? Tak przywykłam do gry. Jest naprawdę świetna. Ta... — zająknęła się — tatuś i ja bardzo ją lubiliśmy. Choć pewnie teraz... teraz będzie troszkę trudniej, bo nie mam z kim grać. Może ciocia Polly zagra — dodała po namyśle.
— Panie święty! Ona! — wycedziła Nancy przez zęby. Potem rzekła zdecydowanym tonem: — Posłuchaj, panienko, nie mówię, że będę dobrze grała... nie mówię też, że wiem, jak w to grać, ale będę z tobą grała. Może nie najlepiej, ale będę, będę!
—Och, Nancy! — uradowała się Pollyanna, przytulając jąz całej siły. — Wspaniale! Czyż to nie będzie dobra zabawa?
— Hm... może — zgodziła się Nancy nie kryjąc zwątpienia. — Ale wiesz... nie powinnaś za bardzo na mnie liczyć. Nigdy nie miałam smykał-ki do gier, ale teraz naprawdę bardzo się postaram. Z pewnością teraz będziesz potrzebowała kogoś do takiej gry — dodała na koniec, kiedy wchodziły do kuchni.
Pollyanna z apetytem zjadła chleb, wypiła mleko i — za radą Nancy -— poszła do salonu, gdzie jej ciotka czytała książkę siedząc w fotelu. Panna Polly spojrzała na nią chłodnym wzrokiem.
— Zjadłaś kolację, Pollyanno?
— Tak, ciociu.
— Bardzo mi przykro, że już na początku byłam zmuszona kazać ci jeść w kuchni, i to tylko chleb i mleko.
— Aleja strasznie się z tego ucieszyłam, ciociu. Lubię chleb i mleko. I lubię Nancy. Wcale nie powinno ci być przykro.
Panna Polly nagle jeszcze bardziej wyprostowała się w fotelu.
— Pollyanno, najwyższy czas, żebyś poszła do łóżka. Miałaś męczący dzień, ajutro musimy zaplanować twoje codzienne zajęcia i przejrzeć ubrania, żeby zobaczyć, co trzeba będzie kupić. Nancy da ci świecę — bądź ostrożna przy zapalaniu! Śniadanie jest o siódmej trzydzieści. Nie spóźnij się. Dobranoc.
Pollyanna zupełnie naturalnie podeszła do ciotki i czule ją uścisnęła.
— Jest mi tu tak cudownie — westchnęła radośnie. — Wiem, że będzie mi u ciebie bardzo dobrze, ale... wiedziałam o tym przecież już przed przyjazdem. Dobranoc! — zawołała pogodnie, wybiegając z pokoju.
— Chyba śnię! — prawie na głos powiedziała panna Polly. — Cóż za niezwykłe dziecko! — Potem skrzywiła się. — „Cieszy się", że ją ukarałam, i „wcale nie powinno mi być przykro", „będzie jej u mnie bardzo dobrze"! Jak pragnę żyć! — wykrzyknęła wracając do swej lektury.
W kwadrans potem w pokoju na poddaszu samotna Pollyanna szlochała w zmięte prześcieradło.
— Wiem, wiem, tatusiu mój najdroższy, że wcale a wcale nie gram teraz w naszą grę... ale nie wierzę, żebyś ty... nawet ty nie znalazłbyś nic, z czego można by się cieszyć, kiedy się śpi całkiem samotnie, tak daleko, tak wysoko... w ciemności... jak tutaj. Gdybym tylko była blisko Nancy albo cioci Polly, albo nawet jednej z tych pań z Koła Opieki, byłoby mi łatwiej!
24
25
ROZDZIAŁ VI
Kwestia obowiązku
26
Pierwszego dnia po przyjeździe Pollyanna zbudziła się parę minut przed siódmą. Okna jej pokoiku wychodziły na południe i na zachód, nie widziała więc słońca; zobaczyła jednak niebieską mgłę poranka i wiedziała, że zapowiada się piękna pogoda.
W izdebce zrobiło się teraz chłodniej, bo do wnętrza wpadało przyjemnie rześkie powietrze. Z dworu dobiegał radosny świergot ptaków, a Pollyanna podbiegła do okna, żeby z nimi chwilę pogwarzyć. Ujrzawszy w dole, w ogrodzie, ciotkę, która już wstała i przechadzała się wśród krzewów róż, najszybciej jak umiała włożyła sukienkę i buciki, żeby móc się do niej przyłączyć.
Jak szalona zbiegła po schodach, zostawiając za sobą szeroko otwarte oboje drzwi. Przemknęła przez hali, potem jeszcze jedne schody, wypadła przez frontowe drzwi zaopatrzone w siatkę i okrążywszy dom, wbiegła do ogrodu.
Ciotka Polly wraz z przygarbionym staruszkiem stała pochylona nad różanym drzewkiem, kiedy Pollyanna, rozradowana i podekscytowana, rzuciła się jej na szyję.
— Och, ciociu Polly, ciociu Polly, tak się dziś cieszę! Tylko z tego, że żyję!
— Pollyanno! — surowo upomniała jąpanna Polly, próbując za wszelką cenę wyprostować się pod przygniatającym ją ciężarem czterdziestu kilogramów uwieszonych u szyi. — Czy zawsze w ten sposób mówisz dzień dobry?
Pollyanna opadła na palce i zaczęła podskakiwać.
— Nie, tylko kiedy kogoś lubię, to po prostu muszę! Zobaczyłam cię z mojego okna, ciociu, i pomyślałam sobie, że ty nie jesteś panią z Koła Opieki, i że jesteś moją prawdziwą ciocią. I wydałaś się taka dobra, że musiałam zbiec na dół i cię przytulić!
27
Przygarbiony staruszek nagle odwrócił się tyłem. Panna Polly spróbo wała zrobić chmurną minę, o dziwo bez powodzenia.
— Pollyanno, ty... ja... Thomasie, dziś to już wszystko. Myślę, że rozumiesz... mam na myśli te róże — powiedziała szorstko, po czym odwróciła się i odeszła szybkim krokiem.
— Zawsze pracuje pan w ogrodzie, proszę pana? — spytała z zaciekawieniem Pollyanna.
Odwrócił się. Uśmiechał się, ale oczy jakby mu zaszły łzami.
— Tak, panienko. Jestem Stary Tom, ogrodnik — odpowiedział. Nieśmiało, ale jakby nie umiejąc oprzeć się jakiejś sile, wyciągnął drżącą rękę i na chwilę położył ją na jasnej główce Pollyanny. — Panienka tak bardzo podobna do matki! Znałem ją, kiedy bylajeszcze młodsza od panienki. Bo, widzi panienka, już wtedy pracowałem tutaj, w ogrodzie.
Pollyanna aż westchnęła z wrażenia.
— Naprawdę? I znał pan mamusię... kiedy była aniołkiem na ziemi... nie w niebie? Och, proszę, niech mi pan o niej opowie! — I siadła na ścieżce, obok staruszka.
Z domu doszedł dźwięk dzwonka i niemal w tej samej chwili Nancy wybiegła z tylnych drzwi.
— Panienko, to dzwonek na śniadanie! — wołała zdyszana, podnosząc Pollyannę na nogi i popychając jaku domowi. — Rano, bo kiedy indziej na pozostałe posiłki. Tak czy owak, słysząc go musisz zawsze biec ile sił, gdziekolwiek byś była. Jak tego nie zrobisz... cóż, trzeba nam będzie nieźle się nagłowić, żeby znaleźć powód do radości! — zakończyła, zapędzając Pollyannę do domu, tak jak zwykle zapędzała do kojca niesforne kurczątka.
Śniadanie przez pierwsze pięć minut upłynęło w milczeniu. Potem panna Polly z dezaprobatą obserwując dwie muchy, które bezczelnie fruwały sobie nad stołem, zapytała surowo:
— Nancy, skąd się wzięły te muchy?
— Nie wiem, proszę pani. W kuchni nie było ani jednej. — Nancy była wczoraj zbyt zdenerwowana, by zauważyć, że okna w pokoiku Pollyanny były po południu otwarte.
—Zdaje się, ciociu, że to chyba moje muchy — uprzejmie powiedziała Pollyanna. — Dziś rano cały ich rój dokazywał na górze.
Nancy pospiesznie wyszła z jadalni z gorącymi bułeczkami, które przed chwilą wniosła do jadalni.
— Twoje muchy! — panna Polly aż się zatchnęła. — Jak to twoje? A skąd się wzięły?
— Jak to, ciociu? Z zewnątrz, przez okna, oczywiście. Widziałam, jak wlatują.
28

— Widziałaś! Chcesz powiedzieć, że otworzyłaś okna, mimo że nie ma w nich siatek?
— Tak. Rzeczywiście nie mają siatek, ciociu.
W tej samej chwili wróciła Nancy z bułeczkami. Twarz miała poważną, ale bardzo czerwoną.
— Nancy — ostro rozkazała jej pani — proszę postawić bułeczki, iść natychmiast do pokoju panienki Pollyanny i zamknąć tam okna, a także drzwi. Później, kiedy skończysz ranne zajęcia, przejdź przez wszystkie pokoje z opryskiwaczem i dokładnie sprawdź, czy nie ma tam jakiejś muchy.
Do swojej siostrzenicy powiedziała: — Pollyanno, zamówiłam siatki do twoich okien. Wiem, naturalnie, że było to moim obowiązkiem. Ale zdaje mi się, że ty zapomniałaś o swoim.
— O... obowiązku? — Pollyanna szeroko otworzyła oczy ze zdumienia.
— Tak właśnie. Wiem, że w twoim pokoju jest gorąco, ale uważam, że miałaś obowiązek trzymać okna zamknięte do czasu, kiedy założą siatki. Muchy, Pollyanno, sanie tylko brudne i irytujące, ale również bardzo groźne dla naszego zdrowia. Po śniadaniu dam ci do przeczytania broszurkę na ten temat.
— Do przeczytania? Och, dziękuję, ciociu. Uwielbiam czytać! Panna Polly głośno wciągnęła powietrze, a potem zacisnęła usta. Pollyanna, widząc jej surową twarz, zmarszczyła czoło w zamyśleniu.
— Przepraszam, że zapomniałam o swoim obowiązku, ciociu — rzekła nieśmiało. — Już nie otworzę okien.
Ciotka nie odpowiedziała i milczała aż do końca posiłku. Potem wstała, przeszła do salonu, wyjęła z biblioteczki cienką broszurkę i wróciła do Pollyanny.
— To właśnie jest artykuł, o którym mówiłam. Życzę sobie, byś wróciła teraz do swego pokoju i przeczytała to. Przyjdę na górę za pół godziny, żeby przejrzeć twoje rzeczy.
Pollyanna, wpatrzona w ilustrację przedstawiającą głowę muchy, wielokrotnie powiększoną, wykrzyknęła radośnie: — Och, dziękuję ci, ciociu — i w wesołych podskokach wybiegła z pokoju, trzaskając drzwiami.
Panna Polly zrobiła niezadowoloną minę, zawahała się, po czym majestatycznym krokiem przeszła przez pokój i otworzyła drzwi, ale Pollyanny już nie było widać, bo biegła do pokoiku na poddasze (głośno tupiąc nogami).
W pół godziny później, kiedy panna Polly z wyrazem surowego obowiązku malującym się na pomarszczonej twarzy weszła do tego pokoiku, powitał ją wybuch wielkiego entuzjazmu.
29
— Och, ciociu, nigdy w życiu nie czytałam czegoś równie uroczego i interesującego! Tak się cieszę, że dałaś mi do czytania tę książeczkę. Wiesz, nie przypuszczałam, że muchy mogą przenosić tyle różnych rzeczy na swych łapkach i...
— Wystarczy, Pollyanno — wyniośle rzekła panna Polly. — Pokaż teraz swoje ubrania, chcę je obejrzeć. Wszystko, co będzie dla ciebie nieodpowiednie, dam Sullivanom. Naturalnie.
Pollyanna, wyraźnie ociągając się, odłożyła broszurę i podeszła do szafy.
— Obawiam się, że uznasz je za jeszcze gorsze, niż uważały panie z Koła Opieki... a one powiedziały, że są wyjątkowo koszmarne — westchnęła. — Ale w ostatnich dwóch darach były głównie rzeczy dla chłopców i dla starszych i... Czy ty kiedyś dostałaś coś z darów, ciociu?
Na widok gniewnego spojrzenia ciotki — w najwyższym stopniu zdumionej tym pytaniem — natychmiast się poprawiła.
— Nie, to oczywiste, że nie, ciociu! — mówiła prędko, mocno zaczerwieniona.— Zapomniałam: bogaci ludzie nie potrzebują darów. Ale czasami... tu, w tym pokoju... jakoś zapominam, że jesteś bogata, wiesz?
Panna Polly otworzyła usta z oburzenia, ale nie odezwała się ani słowem. Pollyanna, zupełnie nieświadoma, że powiedziała coś co najmniej nieprzyjemnego, ciągnęła dalej.
— Więc, jak mówiłam, nie sposób przewidzieć, co będzie w darach... to znaczy, wiadomo, że nie znajdzie się w nich to, czego się człowiek spodziewa... nawet kiedy się myśli, że tego tam nie będzie. Te dary zawsze sprawiały największą trudność w grze, bo tatuś i...
W porę przypomniała sobie, że z ciotką nie wolno jej rozmawiać o ojcu. Dała więc szybko nurka do szafy i w obu rękach wyniosła wszystkie swoje skromne sukienki.
— Wcale nie są ładne — powiedziała zdławionym głosem — i byłyby czarne, gdyby nie ten czerwony dywan dla kościoła; ale to wszystko, co mam. Panna Polly przerzuciła kuriozalny zestaw strojów, ledwie dotykając ich koniuszkami palców: było oczywiste, że żaden z nich nie został uszyty na Pollyannę. Potem z wielką dezaprobatą raczyła spojrzeć na pocerowaną bieliznę w szufladzie komódki.
— Dostałam najlepsze — z niepokojem wyznała Pollyanna. — Panie z Koła Opieki kupiły mi nawet jeden komplet zupełnie nowy. Pani Jones... ona jest przewodniczącą... powiedziała, że dostanę go, nawet gdyby one miały do końca swych dni tupotać po gołej posadzce nawy. Ale nie będą. Pan White nie lubi hałasu. Jego żona mówi, że ma nerwicę. Ale ma też pieniądze, spodziewają się więc, że sporo dołoży na zakup tego dywanu...
30
z powodu tej nerwicy, wiesz? Myślę, że chyba się cieszy, iż mając tę nerwicę, ma także pieniądze, jak sądzisz, ciociu?
Panna Polly jakby nie słyszała. Skończywszy przegląd bielizny, trochę obcesowo zwróciła się do Pollyanny:
— Naturalnie chodziłaś do szkoły?
—O tak, ciociu. Poza tym tat... to znaczy, uczyłam się też trochę w domu. Panna Polly zmarszczyła brwi.
— Bardzo dobrze. Jesieniąpójdziesz do szkoły, rzecz jasna tu. Pan Hali, dyrektor, ustali, do której klasy. Tymczasem powinnaś codziennie, przez pół godziny, czytać na głos przy mnie.
— Uwielbiam czytać, ale jeśli nie chcesz mnie słuchać, ciociu, to chętnie będę sobie czytała po cichu, naprawdę. Wtedy też ani troszkę nie musiałabym starać się cieszyć, bo najbardziej lubię czytać po cichu, z powodu tych poważnych słów, wiesz?
— Nie wątpię — chłodno odparła panna Polly. — Uczyłaś się muzyki?
— Niewiele. Nie lubię mojego grania... Lubię za to słuchać innych. Uczyłam się trochę grać na pianinie. Uczyła mnie pani Gray, która grywa w kościele. Ale chyba wolałabym już tego nie kontynuować, naprawdę.
— Nic dziwnego — zauważyła panna Polly lekko unosząc brwi. — Tak czy inaczej moim obowiązkiem jest dopilnować, żebyś zdobyła przynajmniej podstawową wiedzę w zakresie muzyki. Oczywiście umiesz szyć.
— Tak — Pollyanna westchnęła. — Uczyły mnie panie z Koła Opieki. Ale to było straszne. Pani Jones uważała, że przy obrębianiu dziurek igłę trzeba trzymać inaczej, niż trzymały ją inne panie. Pani White była zdania, że ściegu za igłą należy uczyć przed obrąbkowym (a może odwrotnie), a pani Harriman w ogóle nie uznawała łatania.
— Cóż, Pollyanno, tego rodzaju trudności już nie będzie. Oczywiście sama będę uczyła cię szycia. Przypuszczam, że nie umiesz gotować.
Pollyanna roześmiała się niespodziewanie.
— Panie właśnie zaczęły mnie uczyć tego lata, ale nie zaszłam zbyt daleko. Różniły się zdaniem jeszcze bardziej niż przy szyciu. Chciały zacząć od chleba, ale nie było wśród nich dwóch, które piekłyby go podobnie, więc po dyskusji przy wspólnym szyciu postanowiły, że każda będzie mnie uczyć po kolei, raz na tydzień przed południem... we własnej kuchni. Nauczyłam się tylko robić czekoladowy krem i ciasto z figami, a potem... potem musiałam przerwać naukę — głos jej się załamał.
— Czekoladowy krem i ciasto z figami, coś podobnego! — pogardliwie rzekła panna Polly.—Myślę, że możemy szybko temu zaradzić. — Przez chwilę zastanawiała się, a potem powiedziała wolno: — Codziennie rano
31
o dziewiątej będziesz przez pół godziny głośno czytała przy mnie. Przedtem uporządkujesz swój pokój. W środy i soboty całe przedpołudnie, od dziewiątej trzydzieści, będziesz — z Nancy w kuchni — zajęta nauką gotowania. Pozostałe ranki przeznaczysz na szycie ze mną. Popołudnia pozostaną więc na muzykę. Naturalnie zaraz znajdę dla ciebie nauczyciela — zakończyła stanowczo, wstając z krzesła. Pollyanna wykrzyknęła przerażona:
—Ależ, ciociu, ciociu, nie zostawiłaś mi nawet chwili na to, żeby... żeby po prostu żyć.
—Żyć?! Dziecko, o czym ty mówisz? Tak jakbyś nie żyła przez cały czas!
— Och, oczywiście, ciociu, przez cały czas będę oddychała, robiąc to wszystko, ale nie będę żyła. Człowiek oddycha kiedy śpi, ale nie żyje. Żyć to znaczy robić to, co się chce: bawić się na dworze, czytać (dla samej siebie, po cichu), wspinać się na wzgórze, rozmawiać z panem Tomem w ogrodzie i z Nancy, dowiadywać się wszystkiego o domach i ludziach i o wszystkim wszędzie na tych cudownych ulicach, przez które wczoraj przejeżdżałam. To właśnie jest życie, ciociu. Ono nie polega tylko na oddychaniu!
Panna Polly uniosła głowę zirytowana.
— Doprawdy, Pollyanno, jesteś wyjątkowo dziwnym dzieckiem! Oczywiście, że w twoim rozkładzie dnia będzie też czas przeznaczony na zabawę. Wydaje mi sięjednak, że skoro ja chcę spełnić mój obowiązek dopilnowania tego, byś miała odpowiednią opiekę i właściwą edukację, ty powinnaś spełnić swój obowiązek i zadbać o to, by ta opieka i edukacja nie poszły na marne.
Pollyanna wyglądała na wstrząśniętą.
— Och, ciociu, jakże bym mogła być niewdzięczna wobec ciebie! Przecież cię kocham... i nie jesteś przecież panią z Koła Opieki, tylko moją ciotką!
— Dobrze. Pamiętaj więc, żeby nie zachowywać się niewdzięcznie — łaskawie odpowiedziała panna Polly, kierując się ku drzwiom.
Była już w połowie schodów, kiedy usłyszała za sobą niepewny głosik:
— Ciociu Polly, nie powiedziałaś mi, które z rzeczy chcesz... chcesz oddać.
Panna Polly westchnęła ciężko i Pollyanna usłyszała to westchnienie.
— Tak... Zapomniałam ci powiedzieć. Timothy zawiezie nas dziś o pierwszej trzydzieści do miasta. Żaden z twoich strojów nie nadaje się do tego, aby nosiła je moja siostrzenica. Na pewno spełnię swój obowiązek właściwie i nie pozwolę ci pokazywać się w nich ludziom.
Teraz Pollyanna westchnęła... pomyślała, że chyba znienawidzi słowo „obowiązek".
— Ciociu, ciociu — zawołała ze smutkiem — czy wśród tych obowiązków nie ma czegoś, czym można by się cieszyć?
— Co? — panna Polly spojrzała w górę zaskoczona, po czym z bardzo czerwonymi policzkami odwróciła się i zbiegła ze schodów. — Nie bądź bezczelna, Pollyanno! — dodała na koniec.
W dusznym i gorącym pokoiku na poddaszu Pollyanna opadła najedno z niewygodnych krzeseł. Życie zaczęło jawić się jej jako jeden wielki obowiązek.
— Naprawdę nie rozumiem, dlaczego uznała moje zachowanie za bezczelne — westchnęła. — Pytałam tylko, czy nie może powiedzieć mi o czymś, z czego można by się cieszyć, spełniając te wszystkie obowiązki.
Kilka minut siedziała w milczeniu, wpatrując się smutno w porzucony na łóżku stos ubrań. Potem wolno wstała i zaczęła je układać w szafie.
— Tak więc nie ma nic, z czego można by się cieszyć — powiedziała głośno — nic z wyjątkiem tego, że się spełniło jakiś obowiązek! — i roześmiała się nagle.
32
33
ROZDZIAŁ VII
Pollyanna i kary
O wpół do drugiej Timothy zawiózł pannę Polly i jej siostrzenicę do czterech czy pięciu największych sklepów z ubraniami, odległych o jakieś pół mili od jej posiadłości.
Dobieranie nowej garderoby dla Pollyanny okazało się doświadczeniem mniej lub bardziej podniecającym dla wszystkich zainteresowanych tym osób. Panna Polly wyszła z niego z uczuciem ulgi, jaką chyba odczuwa ktoś, kto po marszu przez cienką skorupę gorącej lawy stanie wreszcie na twardej ziemi. Sprzedawcy, którzy obsługiwali dwie klientki, mieli później bardzo czerwone twarze, a także tyle zabawnych historyjek do opowiadania
0 Pollyannie, że ich koledzy pękali ze śmiechu przez pozostałą część tygodnia. Pollyanna natomiast zakończyła zakupy z promiennym uśmiechem
1 radością w sercu, bo, jak wyraziła to w rozmowie z jednym ze sprzedawców: „kiedy nie miało się nic, tylko rzeczy z darów na misję i z Koła Opieki, to świetnie jest móc wejść sobie do sklepu i kupić nowiutkie ubrania, które nie muszą już być skracane ani podłużane — bo pasują!".
Wyprawa na zakupy zajęła całe popołudnie; potem była kolacja i urocza rozmowa ze Starym Tomem w ogrodzie oraz druga z Nancy na kuchennym ganku — kiedy już naczynia zostały zmyte, a panna Polly poszła z wizytą do sąsiadki.
Stary Tom opowiadał Pollyannie cudowne historie ojej matce, czym mała była naprawdę uszczęśliwiona, a Nancy mówiła o oddalonej o sześć mil farmie Zakątek, gdzie mieszkała jej ukochana matka i równie kochane rodzeństwo. Obiecała także, że kiedyś —jeśli panna Polly się zgodzi — zabierze tam Pollyannę.
— Mają piękne imiona. Na pewno ci się spodobają — westchnęła. — Algernon, Florabelle i Estelle. Ja... ja po prostu nie cierpię swojego imienia!
34
— Och, Nancy, co ty mówisz! Dlaczego?
— Bo nie jest takie ładne jak tamte. Widzisz, byłam pierwszym dzieckiem i mama wtedy jeszcze nie czytała tylu historii z ładnymi imionami.
— Ale mnie bardzo podoba się imię: Nancy, bo oznacza ciebie — oznajmiła Pollyanna.
— Hm! Pewnie równie dobrze mogłoby ci się podobać: Clarissa Ma-belle — odparła Nancy — a byłabym o wiele szczęśliwsza. Myślę, że to wspaniałe imię.
Pollyanna roześmiała się.
— Cóż, w każdym razie możesz się cieszyć, że nie nazwano cię: Heph-zibah — zachichotała.
— Hephzibah?!
— Tak. Pani White ma tak na imię. Mąż nazywają: Hep, a ona mówi, że kiedy woła „Hep! Hep!" — prawie jak „łrip hip!" — to ma wrażenie, że w każdej chwili może dodać: „hurra!". Wiesz, ona jakoś nie lubi wiwatowania.
Zasmucona twarz Nancy rozluźniła się w szerokim uśmiechu.
— No, żebym tak nie dożyła rana! Wiesz, teraz zawsze, kiedy usłyszę wołanie: Nancy, nie będę mogła powstrzymać się od śmiechu, bo mi się przypomni to „hip hip!". Coś takiego, chyba się cieszę... — urwała i zdumiona popatrzyła na Pollyannę. — Powiedz, czy ty... grałaś teraz w tę grę... żebym się ucieszyła, że nie mam na imię Hephzibah?
Pollyanna ściągnęła brwi, a potem się roześmiała.
— I sama widzisz, Nancy! Grałam w nią... tyle że w ogóle o tym nie myślałam. To się dzieje bardzo często i potem już człowiek bezwiednie szuka powodów do radości, wiesz? A można je znaleźć prawie we wszystkim, jeśli szuka się dostatecznie długo.
— Może i tak — przyznała Nancy z jawnym niedowierzaniem.
O wpół do dziewiątej wieczorem Pollyanna poszła spać. Siatek jeszcze nie przysłano i z powodu zamkniętych okien w pokoju na poddaszu było gorąco jak w piecu. Pollyanna tęsknie popatrywała na dwa szczelnie zamknięte okna, ale ich nie otworzyła. Rozebrała się, starannie złożyła ubranie, zmówiła pacierz, zdmuchnęła świecę i położyła się do łóżka.
Nie wiedziała, jak długo zmagała się z bezsennością, przewracając się z boku na bok w rozgrzanym posłaniu, ale wydawało jej się, że minęło wiele godzin, zanim wreszcie wyśliznęła się z łóżka, przeszła po omacku przez pokój i otworzyła drzwi.
Na poddaszu wszystko spowijała aksamitna czerń. Wszystko z wyjątkiem miejsca oświetlonego księżycowym blaskiem, wpadającym przez
35
mansardowe okno od wschodu—powstała tam na podłodze wąziutka srebrna dróżka. Pollyanna, słusznie nic sobie nie robiąc z panujących wokół i trochę strasznych ciemności, wzięła głęboki oddech i podreptała prosto do tej srebrnej ścieżki i po niej — do okna.
Miała niejasne przeczucie, że w tym oknie będzie siatka, ale siatki nie było. Za oknem leżał szeroki świat bajkowej urody i było tam też — wiedziała o tym — świeże, wonne powietrze, tak przyjemne dla rozpalonych policzków i rąk!
Kiedy podeszła bliżej i tęsknie spojrzała przez okno, zobaczyła coś jeszcze: całkiem blisko był szeroki, płaski dach z cynowej blachy—dach oszklonej werandy wznoszącej się nad gankiem domu. Ten widok rozbudził w Pollyannie jeszcze większą tęsknotę. Gdyby tak mogła teraz się tam znaleźć!
Lękliwie obejrzała się za siebie. Gdzieś tam był jej mały, nagrzany pokój i jeszcze bardziej rozgrzane łóżko, a między nią a pokojem rozciągała się upiorna pustynia ciemności, którą trzeba było pokonać po omacku z wyciągniętymi przed siebie (drżącymi!) rękoma; a tymczasem przed Pollyanna, nad dachem werandy, świecił księżyc, a w dodatku tak miło pachniało chłodne powietrze nocy...
Ach, gdyby jej łóżko tam stało! Bo przecież ludzie sypiają też pod gołym niebem. W jej rodzinnym mieście Joel Hartley, który chorował na gruźlicę, po prostu musiał sypiać na dworze.
Nagle przypomniała sobie, że obok tego okna widziała rząd długich białych worków wiszących na gwoździach. Nancy mówiła, że są w nich zimowe ubrania. Troszkę przestraszona Pollyanna po omacku dotarła jakoś do tych worków i wybrała jeden — wypchany, ale mięciutki (zawierał fokowe futro panny Polly) — na łóżko, drugi — cieńszy i nadający się do złożenia — na poduszkę, i jeszcze jeden — taki cienki, że chyba całkiem pusty—na kołdrę. Z takim ekwipunkiem uszczęśliwiona podeszła do okna oświetlonego blaskiem księżyca, otworzyła je, przepchnęła przez nie worki na dach i wyśliznęła się za nimi, starannie zamknąwszy okno za sobą— wcale nie zapomniała o muchach, właścicielkach niezwykłych nóżek, na których przenoszą różne rzeczy.
Jakże jej teraz było rozkosznie chłodno! Podskakiwała z radości, pełną piersią wdychając rześkie powietrze. Blaszany dach tak cudownie trzeszczał przy każdym jej kroku, że dwa czy trzy razy przespacerowała się z jednego końca na drugi—po gorącym i dusznym pokoiku dawało to przyjemne wrażenie wielkiej przestrzeni. W dodatku dach był tak obszerny i płaski, że wcale nie bała się spaść. Wreszcie, wzdychając z zadowolenia,
36
zwinęła się w kłębek na fokowym materacu. Z jednego worka zrobiła sobie poduszkę, drugim się nakryła i przygotowała się do snu.
— Tak się cieszę, że nie przysłali jeszcze tych siatek — mruknęła, patrząc na migoczące gwiazdy — bo wtedy nie mogłabym spać tutaj!
Na dole, w pokoju przylegającym do werandy, panna Polly — blada i przerażona—pospiesznie wkładała szlafrok i pantofle. Chwilę wcześniej zatelefonowała do Timothy'ego, mówiąc drżącym głosem:
— Przyjdź szybko... z ojcem. Przynieście latarnie. Ktoś jest na dachu werandy. Pewnie wdrapał się po drewnianej kracie na róże... albo wlazł tam inną drogą i oczywiście może się dostać do domu przez mansardowe okno od wschodu. Zamknęłam drzwi na poddasze... Pospieszcie się!
Nieco później, Pollyannę, która właśnie spokojnie zasypiała, zbudziły błyski latarni i potrójny okrzyk zdumienia. Otworzyła oczy i obok siebie zobaczyła Timothy'ego stojącego na szczycie drabiny, Starego Toma przeciskającego się przez okno i ciotkę spoglądającą na nią zza jego ramienia.
— Pollyanno, co to znaczy?! — wykrzyknęła panna Polly. Pollyanna zamrugała rozespanymi oczami i usiadła.
— Ojej, Tom... ciocia Polly! — wyjąkała. — Nie bójcie się, to nie dlatego, że mam gruźlicę, jak Joel Hartley. Tylko było mi tam tak gorąco... Ale zamknęłam okno, ciociu, żeby muchy nie wniosły tych zarazków.
Timothy nagle zszedł z drabiny. Stary Tom niemal równie szybko podał latarnię pannie Polly i też poszedł sobie. Panna Polly mocno zagryzła wargi i dopiero kiedy tamci dwaj odeszli, rzekła surowo:
— Pollyanno, podaj mi zaraz te worki i chodź tu. Nie ma na świecie dziwniejszego dziecka! — wykrzyknęła w chwilę później, kiedy wraz z Pollyanna u boku i latarnią w ręku szła na poddasze.
Po chłodnym powietrzu nocy nagrzane poddasze wydało się teraz Pollyannie jeszcze bardziej duszne. Nie skarżyła się jednak, tylko wydała długie, przerywane westchnienie.
Na szczycie schodów panna Polly szorstko rzuciła:
— Resztę nocy, Pollyanno, prześpisz ze mną w łóżku. Siatki mająprzy-słać jutro, ale uważam za swój obowiązek do tego czasu nie spuszczać cię z oka.
Pollyanna wciągnęła oddech.
— Z tobą, ciociu... w twoim łóżku? — wykrzyknęła zachwycona. — Och, ciociu, jakie to urocze z twojej strony! Wiesz, ja tak bardzo chciałam spać z kimś... z kimś własnym, a nie z jakąś panią z Koła Opieki. Miałam już ich dosyć! Jejku! Tak się cieszę, że nie ma jeszcze tych siatek! A ty, ciociu?
37
Odpowiedzi nie było. Panna Polly dumnie kroczyła przodem i—prawdę powiedziawszy — czuła się bezradna. Po raz trzeci od przyjazdu Pollyanny ukarała ją i po raz trzeci stanęła przed zdumiewającym faktem, że wymierzona przez mą kara została potraktowana jako wielkie wyróżnienie Nic dziwnego, że czuła się teraz bezradna...

ROZDZIAŁ VIII
Pollyanna składa wiz/tę
Wkrótce życie w domostwie panny Harrington ułożyło się w jakimś porządku, choć nie do końca był to porządek, jaki na początku ustaliła. Wprawdzie Pollyanna szyła, ćwiczyła na pianinie, czytała na głos i uczyła się gotować w kuchni, żadnemu z tych zajęć nie poświęcała jednak tyle czasu, jak to było w planie. Miała natomiast więcej czasu, żeby —jak się wyraziła — „po prostu żyć", bo prawie każde popołudnie od drugiej do szóstej należało do niej i mogła wtedy robić, co chciała — pod warunkiem, że nie były to rzeczy, których zabroniła jej ciotka.
Trudno powiedzieć, czy ten wolny czas miał być wytchnieniem dla Pollyanny po pracy, czy dla panny Polly od Pollyanny. Mijały pierwsze dni lipca, a panna Polly miała wiele okazji do wydania okrzyku: „Cóż to za dziwne dziecko!" i lekcje czytania lub szycia przy końcu za każdym razem wywoływały u niej stan oszołomienia i kompletnego wyczerpania.
Nancy w kuchni wiodło się lepiej. Nie była ani oszołomiona, ani wyczerpana. Środa i niedziela okazały się dla niej nadzwyczaj przyjemne.
W najbliższym sąsiedztwie nie było żadnych dzieci, z którymi Pollyanna mogłaby się bawić. Dom panny Harrington stał na krańcach miasta i mimo że w pobliżu znajdowały się inne domy, nie mieszkali tam chłopcy ani dziewczynki w wieku Pollyanny. To jednak wcale jej nie martwiło.
— Och, naprawdę mi to nie przeszkadza — mówiła do Nancy. — Wystarczy mi, że mogę spacerować po ulicach, przyglądać się domom i ludziom. Kocham ludzi, a ty?
— Nie mogę powiedzieć, że ich kocham. Nie wszystkich — zwięźle odparła Nancy.
Prawie zawsze, kiedy była ładna pogoda, Pollyanna wypraszała pozwolenie na popołudniowe „powłóczenie się" i wybiegała z domu na spacer. Podczas tych przechadzek często spotykała pewnego mężczyznę. W my-
38
39
ślach nazywała go: „ten mężczyzna" — nawet, gdyby spotkała tego dnia wielu innych mężczyzn.
Często miał na sobie długi, czarny płaszcz i cylinder — dwie rzeczy, których „zwyczajni mężczyźni" nigdy nie nosili. Twarz miał starannie ogoloną, bladą, a włosy wyglądające spod cylindra przyprószone siwizną. Chodził wyprostowany, dość szybkim krokiem i zawsze sam, czym budził w Pollyannie niejasne współczucie. Być może właśnie dlatego pozdrowiła go któregoś dnia.
— Jak się pan miewa? Ładny dziś dzień, prawda? — zawołała pogodnie, podchodząc do niego.
Mężczyzna szybko rozejrzał się wokół, a potem niepewnie przystanął.
— Mówiłaś... do mnie? — zapytał ostrym tonem.
— Tak, proszę pana — odparła rozpromieniona — powiedziałam, że ładna dzisiaj pogoda.
— Ee? Och! Hm — zamruczał nieznajomy i poszedł dalej. Pollyanna roześmiała się. „Ale zabawny" — pomyślała. Nazajutrz znowu go spotkała.
— Dzisiaj nie jest tak ładnie jak wczoraj, ale też przyjemnie — zawołała wesoło.
— Ee? Och! Hm! — znów mruknął; i znów Pollyanna roześmiała się wesoło.
Kiedy zaczepiła go po raz trzeci, w taki sam sposób, zatrzymał się raptownie.
— Posłuchaj, dziecko, kim jesteś i czemu codziennie chcesz ze mną rozmawiać?
— Jestem Pollyanna Whittier i pomyślałam sobie, że jest pan taki samotny. Miło mi, że się pan zatrzymał. Teraz już poznaliśmy się... choć nie znam jeszcze pańskiego nazwiska.
— Och, ze wszystkich... — nieznajomy nie dokończył i jeszcze szybszym krokiem niż zwykle poszedł dalej.
Pollyanna patrzyła za nim, ale jej zawsze roześmiane usta z rozczarowania wygięły się w podkówkę.
— Może nie zrozumiał... ale poznaliśmy się tylko do połowy. Nadal nie wiem, jak się nazywa — mruczała idąc.
Niosła właśnie pani Snów cielęce nóżki w galarecie. Panna Polly Harring-ton zawsze — raz w tygodniu — coś jej posyłała. Mówiła, że uważa to za swój obowiązek, ponieważ pani Snów jest biedna, chora i należy do tej samej parafii, a wszyscy jej członkowie mają (naturalnie) obowiązek wzajemnie się wspierać. Zwykle dopełniała swego obowiązku w czwartek po połud-
40

niu — nie osobiście, a za pośrednictwem Nancy. Dzisiaj Pollyanna wyprosiła sobie ten przywilej i Nancy zrezygnowała z niego — rzecz jasna za przyzwoleniem panny Polly.
— Cieszę się, że mam to z głowy — oświadczyła potem Pollyannie, kiedy były same — choć to wstyd obarczać cię taką robotą, moje biedactwo, taki wstyd!
— Ale ja jestem tym zachwycona, Nancy.
— Nie będziesz zachwycona... po pierwszym razie — kwaśno przepowiedziała Nancy.
— Dlaczego?
— Bo to się nikomu nie podoba. Gdyby nie to, że ludzie jej żałują, każdy najchętniej trzymałby się od niej z daleka, taka jest nieprzyjemna. Żal mi jej córki, która musi się nią opiekować.
— Ale dlaczego, Nancy? Nancy wzruszyła ramionami.
— Krótko mówiąc: ona zawsze ma o coś pretensje. Nawet dni tygodnia nie są po jej myśli. W poniedziałek zawsze ci powie, że chce, by to była niedziela, a kiedy dostanie nóżki w galarecie, możesz być pewna, że zażąda kurczaka. Ale jeśli zaniesiesz jej kurczaka, powie, że ma ochotę na barani
rosół!
— A to zabawna kobieta — roześmiała się Pollyanna. — Chętnie do niej pójdę. Na pewno jest bardzo dziwna i... i inna. Lubię ludzi, którzy są
inni.
— Hm! Pani Snów rzeczywiście jest „inna"... mam nadzieję, że inna niż my wszyscy... na szczęście! — zakończyła Nancy z zawziętością.
Tego dnia Pollyanna, skręciwszy ku bramie dość nędznie wyglądającego domku, zastanawiała się nad tą uwagą. Na myśl o spotkaniu z tak „inną" panią Snów aż jej oczy błyszczały...
Kiedy zastukała do drzwi, otworzyła jej blada, wymizerowana dziewczyna.
— Dzień dobry—uprzejmie powiedziała Pollyanna. — Przychodzę od panny Polly Harrington i chciałabym się zobaczyć z panią Snów.
— Skoro tak mówisz, to... jesteś chyba pierwszą osobą, która chciałaby się z nią zobaczyć — mruknęła pod nosem dziewczyna (Pollyanna tego nie usłyszała), po czym odwróciła się i poszła przodem przez sień ku drzwiom. Wprowadziła Pollyannę do pokoju chorej i zamknęła za nią drzwi.
Pollyanna musiała zmrużyć oczy, nim przywykła do panującego tam mroku. Po chwili zobaczyła w drugim końcu pokoju zarys kobiecej postaci w łóżku i podeszła tam.
41

— Jak się pani miewa? Ciocia Polly wyraża nadzieję, że dzisiaj już lepiej, i przysyła pani nóżki w galarecie.
— O Boże! Nóżki! —powiedziała pani Snów zirytowanym głosem. — Jestem naturalnie bardzo wdzięczna, ale dzisiaj liczyłam na barani rosół.
Pollyanna zmarszczyła się lekko.
— Hm... a ja myślałam, że kiedy pani dostaje galaretę, to wolałaby kurczaka — odrzekła.
— Co? — chora gwałtownie obróciła się na łóżku.
— Nic, nic—prędko usprawiedliwiła się Pollyanna.—Istotnie nie czyni to żadnej różnicy; Nancy mówiła, że pani zawsze woli kurczaka, kiedy dostaje galaretę, a barani rosół, kiedy przynosimy kurczaka... A może odwrotnie i Nancy się pomyliła.
Chora podniosła się i usiadła na łóżku — co w jej przypadku nigdy się nie zdarzało, ale Pollyanna o tym nie wiedziała.
— No, panno Impertynentko, kim jesteś? — spytała. Pollyanna roześmiała się pogodnie.
— Och, proszę pani, ja wcale tak się nie nazywam... i bardzo się z tego cieszę! Byłoby to gorsze niż Hephzibah, prawda? Jestem Pollyanna Whit-tier, siostrzenica panny Polly Harrington. Mieszkam teraz u niej. To dlatego przyniosłam dziś pani cielęce nóżki.
Pierwszej części tego oświadczenia chora wysłuchała z zaciekawieniem i siedząc prosto. Na wspomnienie o nóżkach jakoś straciła zainteresowanie i opadła na poduszkę.
— Dobrze, dziękuję ci. Twoja ciotka jest naturalnie bardzo miła, ale dzisiaj niezbyt chce mi się jeść, a poza tym chciałam mieć rosół — nagle urwała, a potem znowu zaczęła mówić, szybko zmieniwszy temat: — Przez całą noc nawet oka nie zmrużyłam!
— Ojej, żeby mnie się tak zdarzyło! — westchnęła Pollyanna, stawiając galaretę z nóżek na stoliku i wygodnie sadowiąc się na najbliższym krześle. — Człowiek traci tyle czasu na spanie! Nie sądzi pani?
— Traci czas... na spanie?! — wykrzyknęła chora.
— Tak, a przecież wtedy można by po prostu żyć, wie pani? Taka szkoda, że nie można żyć także w nocy!
Chora znów siadła wyprostowana.
— Ależ dziwna z ciebie panna! — zawołała. — Podejdź do okna i podnieś kotarę — poleciła. — Chcę zobaczyć, jak też wyglądasz.
Pollyanna wstała, ale uśmiechnęła się trochę smutno.
— Ojej! To teraz zobaczy pani moje piegi — westchnęła podchodząc do okna. — I to akurat kiedy się ucieszyłam, że jest ciemno i ich nie widać.
Więc proszę, teraz możepanL.Och! — urwała wzburzona, odwracaj ąc się do łóżka. — Tak cię cieszę, że chciała pani mnie ujrzeć, bo teraz ja też panią widzę! Nie wiedziałam, że jest pani taka ładna!
— Ja! Ładna! — z goryczą burknęła chora.
— Ależ tak! Nie wiedziała pani o tym? — wykrzyknęła Pollyanna.
— Nie, nie wiedziałam—odparła pani Snów sucho. Przeżyła czterdzieści lat, a przez piętnaście była tak bardzo pochłonięta tym, że każda rzecz wygląda inaczej, niżby sobie tego życzyła, że nie miała czasu cieszyć się żadną — taką, j aka j est.
— Ale przecież... ma pani takie duże i czarne oczy, i całkiem czarne, kręcone włosy — szczebiotała Pollyanna. — Uwielbiam ciemne loki. To jedna z rzeczy, o które poproszę, gdy pójdę do nieba. I ma pani urocze rumieńce na policzkach. Naprawdę, pani Snów, jest pani taką ładną kobietą! Myślę, że mogłaby pani to zobaczyć — spojrzawszy w lustro.
— W lustro! — warknęła chora opadając na poduszkę. — Cóż, ostatnio jakoś nieczęsto mizdrzyłam się przed lustrem... ty też byś się nie mizdrzyła, gdybyś musiała tak ciągle leżeć na wznak!
— Nie, oczywiście, że nie — zgodziła się Pollyanna ze współczuciem. — Ale chwileczkę... zaraz pani pokażę! — wykrzyknęła i podbiegła do toaletki, skąd wzięła małe lusterko.
Wracając w stronę łóżka przystanęła i krytycznie przyjrzała się chorej. —Może bym... Jeśli nie ma pani nic przeciwko temu, chciałabym przedtem poprawić pani włosy. Mogę?
— Jeżeli bardzo chcesz... — niechętnie zgodziła się pani Snów. — Ale zaraz i tak się rozburzą.
— Och, dziękuję pani. Tak lubię czesać — radowała się Pollyanna, ostrożnie odkładając lusterko i sięgając po grzebień. — Dziś oczywiście za wiele nie zrobię... już nie mogę się doczekać, kiedy zobaczy pani, jaka jest ładna. Ale któregoś dnia sczeszę wszystkie w dół i to dopiero będzie wspaniała fryzura! — wykrzyknęła, delikatnie dotykając sfalowanych włosów nad czołem chorej.
Przez pięć minut pracowała szybko i z dużą zręcznością. Bez trudu poradziła sobie z niepodatnym lokiem, podczesała zmierzwione i opadające włosy u nasady karku, po czym poprawiła poduszkę tak, by ładnie uczesana głowa prezentowała się jeszcze lepiej. Tymczasem panią Snów, która robiła wielce niezadowolone miny i jawnie drwiła sobie z tych zabiegów, zaczęło, wbrew jej woli, ogarniać uczucie niebezpiecznie bliskie podniecenia.
— Już kończę! — powiedziała zdyszana Pollyanna, szybko wyjmując goździk z wazonu stojącego na toaletce i wtykając go w czarne włosy cho-
42
43
rej, tak by podkreślał jej urodę. — No, chyba teraz może już się pani przejrzeć — i z triumfem podała chorej lusterko.
— Hm — mruknęła pani Snów, uważnie przyglądając się swemu odbiciu. — Bardziej niż różowe goździki lubię czerwone, ale ten i tak zwiędnie do wieczora, więc właściwie niewielka różnica!
— Moim zdaniem, powinna się pani cieszyć, że zwiędnie — roześmiała się Pollyanna — bo wtedy miło będzie pani dostać nowy. Zachwycają mnie pani włosy, takie puszyste jak teraz — zakończyła spoglądając z zadowoleniem na efekt swej pracy. — A panią nie?
— Hm, może... Ale one się długo nie utrzymają, bo ciągle przewracam się z boku na bok.
— Ma pani rację—pogodnie przytaknęła Pollyanna.—Ale cieszę się, bo dzięki temu znowu będę mogła je ułożyć. Według mnie, powinna pani cieszyć się, że są czarne... czarne wyglądająna tle poduszki dużo lepiej niż takie żółte jak moje.
— Może, ale nigdy nie przywiązywałam do tego wagi... poza tym szybciej siwieją—odparła pani Snów. Mówiła z rozdrażnieniem, wciąż jednak przeglądała się w lusterku.
— A ja wprost ubóstwiam czarne! Tak bym się cieszyła, gdybym była brunetką — westchnęła Pollyanna.
Pani Snów opuściła lusterko i odwróciła się zirytowana.
— Wcale byś się nie cieszyła... na moim miejscu. Nie cieszyłabyś się ani z czarnych włosów, ani z niczego... gdybyś musiała tu tak leżeć jak ja... całymi dniami!
Pollyanna zmarszczyła brwi w zadumie.
— Tak, wtedy rzeczywiście dość trudno byłoby... to robić. Chyba tak — myślała głośno.
— Co robić?
— Cieszyć się z różnych rzeczy.
— Cieszyć się z różnych rzeczy... kiedy cały czas leżysz w łóżku chora? Niewątpliwie byłoby to trudne — odparła pani Snów. — A jeśli masz na ten temat inne zdanie, to powiedz mi, czym mogłabym się cieszyć. No, proszę!
Ku jej bezgranicznemu zdumieniu Pollyanna zerwała się z krzesła i klasnęła w dłonie.
— Jeja! To nie będzie łatwe. Teraz muszę już iść, ale przez całą drogę będę nad tym myślała i może następnym razem coś pani poradzę. Do widzenia. Było mi miło u pani. Do widzenia — powtórzyła przestępu-jąc próg.
— Coś podobnego! O cóż też może jej chodzić? — wykrzyknęła pani Snów, odprowadzając wzrokiem Pollyannę. Pokręciła głową, znów wzięła lusterko i krytycznie przyjrzała się swemu odbiciu.
— Ten dzieciak ma smykałkę do czesania... bez wątpienia — mruczała pod nosem. — Słowo daję, nie miałam pojęcia, że to tak ładnie wyjdzie. Choć właściwie... co z tego? — westchnęła, opuszczając lusterko na kołdrę i z rozdrażnieniem potrząsając głową.
Nieco później, kiedy Milly—jej córka — weszła do pokoju, lusterko nadal leżało w fałdach kołdry, tyle że starannie ukryte — tak, by nikt go nie zauważył.
— Cóż to, mamo?... Podniesiona kotara! — wykrzyknęła Milly, w wielkim zdumieniu spoglądając to na okno, to na kwiat we włosach matki.
— No i co z tego? — warknęła pani Snów. — Nie mam zamiaru całe życie siedzieć w ciemnościach dlatego, że jestem chora!
— Ależ... oczywiście, oczywiście -— rzekła Milly pojednawczo, sięgając po butelkę z lekarstwem. — Tylko... wiesz... sama wiesz, od jak dawna staram się przekonać cię, żebyś wpuściła tu trochę światła... i zawsze na próżno.
Odpowiedzi nie było. Pani Snów skubała koronki swojej nocnej koszuli. W końcu powiedziała z irytacją:
— Myślę, że ktoś mógłby w końcu dać mi nową koszulę... na przykład zamiast baraniego rosołu!
— Jak to, mamo?...
Nic dziwnego, że Milly aż dech zaparło ze zdumienia. Otóż w komodzie za nią leżały nowe nocne koszule, do których używania od dawna już bezskutecznie namawiała matkę.
44
45
ROZDZIAŁ IX
O „tym mężczyźnie"
W dniu, kiedy Pollyanna znowu spotkała „tego mężczyznę", padał deszcz. Mimo to pozdrowiła go z pogodnym uśmiechem.
— Dzisiaj nie jest tak ładnie, prawda? — zawołała wesoło. — Ale cieszę się, że nie pada ciągle!
Tym razem mężczyzna nawet nie mruknął ani też nie odwrócił głowy. Pollyanna pomyślała, że na pewno nie usłyszał, więc następnym razem (czyli nazajutrz) odezwała się głośniej. Stwierdziła, że to absolutnie niezbędne, ponieważ „ten mężczyzna" kroczył z rękami założonymi w tył i ze wzrokiem wbitym w ziemię, co uznała za całkiem bezsensowne przy tak cudnym, słonecznym dniu i w porannym powietrzu, przyjemnie rześkim po deszczu. Pollyanna tylko wyjątkowo otrzymała dziś rano pozwolenie na „powłóczenie się".
— Jak się pan miewa? — zaszczebiotała. — Tak się cieszę, że dziś to nie wczoraj, a pan?
Mężczyzna zatrzymał się raptownie, wykrzywiając twarz w gniewie.
— Słuchaj no, mała; musimy to sobie powiedzieć natychmiast i raz na zawsze — zaczął z rozdrażnieniem. — Mam na głowie inne rzeczy, nie tylko pogodę. Mało mnie zajmuje, czy słońce świeci czy nie.
Pollyanna rozpromieniła się z radości.
— Właśnie, proszę pana. Tak też pomyślałam i dlatego chciałam to panu powiedzieć.
— Aha. Co takiego? Co?! — urwał ostro nieznajomy, uświadamiając sobie nagle sens słów Pollyanny.
— Chciałam to panu powiedzieć, żeby zauważył pan... no... że słońce świeci i tak dalej. Czułam, że się pan z tego ucieszy, jeśli tylko zatrzyma się
pan na moment, żeby to zauważyć... bo nie wyglądał pan na kogoś, kto by o czymś takim myślał!
— Coś niesamowitego! Ze wszystkich dzieci!... — wykrzyknął nieznajomy, wykonując jakiś bezradny gest ręką. Zrobił krok naprzód, ale zaraz znów odwrócił się, wciąż nachmurzony. — Słuchaj no, może znalazłabyś sobie do rozmowy kogoś w swoim wieku?
— Chciałabym, proszę pana, ale Nancy mówi, że tu w okolicy nie miesz-kajążadne dzieci. Ale mnie to aż tak bardzo nie przeszkadza. Tak samo lubię starszych, a może i bardziej... dlatego, że przyzwyczaiłam się do pań z Koła Opieki.
— Koło Opieki, powiadasz? I pewnie bierzesz mnie za kogoś stamtąd! — Wargi nieznajomego najwyraźniej chciały rozchylić się do uśmiechu, ale gniewny grymas robił wszystko, by do tego nie dopuścić...
Pollyanna roześmiała się pogodnie.
—Ależ skąd, proszę pana. Pan ani troszkę tak nie wygląda... choć myślę, że jest pan równie dobry... a może i lepszy — prędko dodała grzecznie. — Widzi pan, wydaje mi się, że jest pan o wiele milszy, niż pan wygląda!
Nieznajomy wydał jakiś dziwaczny dźwięk.
— Coś takiego! Ze wszystkich!... — znowu wykrzyknął, odwracając się i odchodząc.
Kiedy Pollyanna spotkała go po raz kolejny, spojrzał jej prosto w oczy, z tak figlarną bezpośredniością, że to — stwierdziła — nadało jego twarzy bardzo przyjemny wyraz.
— Dzień dobry — powitał ją trochę sztywno. — Może powinienem od razu powiedzieć ci, że wiem, iż słońce dziś świeci.
— Ależ nie musi mi pan tego mówić — pogodnie przytaknęła mu Pollyanna. — Czułam, że pan to wie, zaraz jak pana zobaczyłam.
— Mm, naprawdę?
— Tak, proszę pana. Spostrzegłam to w pana oczach i uśmiechu.
— Hm! — mruknął nieznajomy i poszedł w swoją stronę.
Odtąd zawsze już wymieniał z Pollyanna parę słów i często to właśnie on zaczynał pierwszy, choć zwykle nie mówił więcej niż tylko „dzień dobry". Ale nawet i to wprawiło w wielkie zdumienie Nancy, gdy któregoś dnia towarzyszyła Pollyannie.
— Dobry Boże! Moja Pollyanno, czy on odezwał się do ciebie?
— A co w tym dziwnego? Tak, do mnie. Zawsze to robi... teraz — uśmiechnęła się Pollyanna.
— Zawsze to robi! Na miły Bóg! Wiesz, kto... kto to jest? — zapytała Nancy.
46
47
Pollyanna zmarszczyła brwi i pokręciła głową.
— Zdaje się, że zapomniał mi powiedzieć. Wiesz, ja mu się przedstawi łam, ale on nie.
Nancy szeroko otworzyła oczy.
— Ależ on nigdy z nikim nie rozmawia, dzieciątko ty moje... od wielu lat. Chyba tylko wtedy, kiedy już musi, w interesie czy czymś takim... To John Pendleton. Mieszka sam w dużym domu na Pendleton Hill. Nawet nie ma kucharki... schodzi do hotelu trzy razy dziennie i tam jada. Znam Sally Miner, kelnerkę, która mu podaje, i ona mówi, że prawie ust nie otwiera żeby coś zamówić. Zwykle to ona musi za niego decydować, tyle że ma by tanie! Dobrze o tym wie i on już nie potrzebuje jej przypominać.
Pollyanna ze zrozumieniem skinęła głową.
— No tak. Kiedy się nie ma pieniędzy, trzeba wybierać tanie rzeczy. Tatuś i ja często jadaliśmy poza domem. Najczęściej zamawialiśmy krokiety z ryb i fasolę. Mówiliśmy, że bardzo się cieszymy, bo lubimy fasolę... to znaczy mówiliśmy tak zwłaszcza wtedy, kiedy patrzyliśmy na porcję pieczonego indyka, która kosztowała sześćdziesiąt centów. Czy pan Pendleton lubi fasolę?
— Czy lubi! Jakie niby to ma znaczenie — lubi czy nie lubi? Widzisz Pollyanno, on wcale nie jest biedny. Ma mnóstwo pieniędzy... Dostał po ojcu. W całym mieście nie ma takiego bogacza. Mógłby jeść banknoty dolarowe, gdyby chciał... i nawet by tego nie zauważył.
Pollyanna zachichotała.
—Akurat! Jeść banknoty i tego nie zauważyć! Co ty opowiadasz, Nancy? Przecież trzeba jakoś je przeżuć!
— Chodziło mi o to, że nawet nie zauważyłby straty, wiesz? — Nancy wzruszyła ramionami. — On nic nie wydaje. Oszczędza!
—Aha, pewnie na rzecz pogan — domyśliła się Pollyanna. — To przecież wspaniałe! Poświęca się dla innych! Wiem, tatuś mi o tym mówił.
Usta Nancy rozchyliły się nagle, jakby już, już miały z nich wyjść złe słowa, ale jej oczy — wpatrzone w radosną, ufną buzię Pollyanny — ujrzały coś, co powstrzymało wybuch gniewu.
— Hm! — mruknęła łaskawie. Po chwili, zdradzając zainteresowanie, mówiła: — Wiesz, to naprawdę osobliwa rzecz, że z tobą rozmawia, bo nie odzywa się do nikogo; mieszka całkiem sam w wielkim, pięknym domu pełnym kosztownych rzeczy, tak mówią. Jedni mówią, że jest szalony, inni, że po prostu humorzasty, a słyszałam też, że coś go okropnie gryzie... w tym domu.
— Och, Nancy! — wzdrygnęła się Pollyanna. — Jeśli go gryzie, to czemu się tego nie pozbędzie? Przecież powinien to wyrzucić!
48
r Nancy zachichotała. Dobrze wiedziała, że Pollyanna zrozumiała przenośnię dosłownie, ale przekornie powstrzymała się od dodatkowych wyjaśnień.
— I absolutnie wszyscy mówią, że jest tajemniczy—ciągnęła. — Zdarza się, że podróżuje... wyjeżdża na całe tygodnie i zawsze jeździ tylko do pogańskich krajów... do Egiptu, Azji... albo do Sahary, czy jakoś tak...
— Aha, misjonarz — kiwnęła głową Pollyanna. Nancy zaśmiała się dziwnie.
— No, tego nie powiedziałam. Podobno zawsze kiedy wraca, pisze książki... dziwaczne, jakieś takie i n n e, o tych skorupach, które znajduje w dzikich krajach. Ale tu to w ogóle nie wydaje pieniędzy, w każdym razie
na życie.
— To jasne, skoro je zbiera na pogan — oświadczyła Pollyanna. — Ale to zabawny człowiek, a przy tym „inny" tak jak pani Snów, tylko jeszcze inaczej „inny".
— Cóż, pewnie tak... chyba — zachichotała Nancy.
— Wiesz, teraz jeszcze bardziej się cieszę, że rozmawia ze mną— westchnęła z zadowoleniem Pollyanna.
49
Pollyanna zmarszczyła brwi i pokręciła głową.
— Zdaje się, że zapomniał mi powiedzieć. Wiesz, ja mu się przedstawiłam, ale on nie.
Nancy szeroko otworzyła oczy.
— Ależ on nigdy z nikim nie rozmawia, dzieciątko ty moje... od wielu lat. Chyba tylko wtedy, kiedy już musi, w interesie czy czymś takim... To John Pendleton. Mieszka sam w dużym domu na Pendleton Hill. Nawet nie ma kucharki... schodzi do hotelu trzy razy dziennie i tam jada. Znam Sally Miner, kelnerkę, która mu podaje, i ona mówi, że prawie ust nie otwiera, żeby coś zamówić. Zwykle to ona musi za niego decydować, tyle że ma być tanie! Dobrze o tym wie i on już nie potrzebuje jej przypominać.
Pollyanna ze zrozumieniem skinęła głową.
— No tak. Kiedy się nie ma pieniędzy, trzeba wybierać tanie rzeczy. Tatuś i ja często jadaliśmy poza domem. Najczęściej zamawialiśmy krokiety z ryb i fasolę. Mówiliśmy, że bardzo się cieszymy, bo lubimy fasolę... to znaczy mówiliśmy tak zwłaszcza wtedy, kiedy patrzyliśmy na porcję pieczonego indyka, która kosztowała sześćdziesiąt centów. Czy pan Pendleton lubi fasolę?
— Czy lubi! Jakie niby to ma znaczenie — lubi czy nie lubi? Widzisz, Pollyanno, on wcale nie jest biedny. Ma mnóstwo pieniędzy... Dostał po ojcu. W całym mieście nie ma takiego bogacza. Mógłby jeść banknoty dolarowe, gdyby chciał... i nawet by tego nie zauważył.
Pollyanna zachichotała.
— Akurat! Jeść banknoty i tego nie zauważyć! Co ty opowiadasz, Nancy? Przecież trzeba jakoś je przeżuć!
— Chodziło mi o to, że nawet nie zauważyłby straty, wiesz? — Nancy wzruszyła ramionami. — On nic nie wydaje. Oszczędza!
— Aha, pewnie na rzecz pogan — domyśliła się Pollyanna. — To przecież wspaniałe! Poświęca się dla innych! Wiem, tatuś mi o tym mówił.
Usta Nancy rozchyliły się nagle, jakby już, już miały z nich wyjść złe słowa, ale jej oczy — wpatrzone w radosną, ufną buzię Pollyanny — ujrzały coś, co powstrzymało wybuch gniewu.
— Hm! — mruknęła łaskawie. Po chwili, zdradzając zainteresowanie, mówiła: — Wiesz, to naprawdę osobliwa rzecz, że z tobą rozmawia, bo nie odzywa się do nikogo; mieszka całkiem sam w wielkim, pięknym domu pełnym kosztownych rzeczy, tak mówią. Jedni mówią, że jest szalony, inni, że po prostu humorzasty, a słyszałam też, że coś go okropnie gryzie... w tym domu.
— Och, Nancy! — wzdrygnęła się Pollyanna. — Jeśli go gryzie, to czemu się tego nie pozbędzie? Przecież powinien to wyrzucić!
48
Nancy zachichotała. Dobrze wiedziała, że Pollyanna zrozumiała przenośnię dosłownie, ale przekornie powstrzymała się od dodatkowych wyjaśnień.
— I absolutnie wszyscy mówią, że j est taj emniczy—ciągnęła.—Zdarza się, że podróżuje... wyjeżdża na całe tygodnie i zawsze jeździ tylko do pogańskich krajów... do Egiptu, Azji... albo do Sahary, czy jakoś tak...
— Aha, misjonarz — kiwnęła głową Pollyanna. Nancy zaśmiała się dziwnie.
— No, tego nie powiedziałam. Podobno zawsze kiedy wraca, pisze książki... dziwaczne, jakieś takie i n n e, o tych skorupach, które znajduje w dzikich krajach. Ale tu to w ogóle nie wydaje pieniędzy, w każdym razie
na życie.
— To j asne, skoro je zbiera na pogan — oświadczyła Pollyanna. — Ale to zabawny człowiek, a przy tym „inny" tak jak pani Snów, tylko jeszcze
inaczej „inny".
— Cóż, pewnie tak... chyba — zachichotała Nancy.
— Wiesz, teraz jeszcze bardziej się cieszę, że rozmawia ze mną— westchnęła z zadowoleniem Pollyanna.
49
ROZDZIAŁ X
Niespodzianka dla pani <Snow
Kiedy Pollyanna znowu poszła odwiedzić panią Snów, zastała ją jak poprzednim razem w zaciemnionym pokoju.
— Mamo, to ta dziewczynka od panny Polly — oznajmiła Milly zniecierpliwionym głosem i po chwili Pollyanna została sama z chorą.
— Ach, to ty, tak? — odezwał się zirytowany głos z głębi łóżka. — Pamiętam cię. Każdy, kto widział cię choć raz, na zawsze zapamięta. Szkoda, żeś nie przyszła wczoraj. Chciałam cię widzieć wczoraj.
— Naprawdę? No, to mi miło, bo od wczoraj do dzisiaj nie jest przecież tak długo—roześmiała się Pollyanna, wesoło podchodząc i stawiając ostrożnie koszyk na krześle. — Ojej! Czy pani nie jest tu jednak za ciemno? Wcale pani nie widzę! — zawołała, bez wahania podchodząc do okna i podnosząc kotarę. — Chcę zobaczyć, czy ułożyła pani włosy tak, jak ja je pani ułożyłam... Och, nie! Ale nie szkodzi; nawet się z tego cieszę, bo może pozwoli mi pani to zrobić... później. Teraz chciałabym, żeby pani popatrzyła, co przyniosłam.
Pani Snów poruszyła się niespokojnie.
— Tak jakby wygląd miał mieć jakiś wpływ na smak — powiedziała drwiąco, ale zwróciła wzrok na koszyk. — No więc, co tam jest?
— Niech pani zgadnie! Co by pani chciała? — Pollyanna podskoczyła do koszyka. Jej buzia promieniała.
Chora nachmurzyła się.
— Właściwie to nic — westchnęła. — Wszystko i tak smakuje jednakowo.
Pollyanna zachichotała.
— To tutaj nie. Niech pani zgaduje! Gdyby już jednak pani chciała, to czego?
Pani Snów zawahała się. Nie zdawała sobie sprawy, że już tak długo przyzwyczajona była chcieć czegoś, czego nie ma, że już nie umie tak po
prostu, bez zastanowienia powiedzieć, czego by chciała — dopóki się nie dowie, co ma. Musiała jednak coś powiedzieć. To dziwne dziecko czekało!
— Cóż, to na pewno barani rosół.
— Przyniosłam go! — zapiszczała z radości Pollyanna.
— Ale tego akurat nie chciałam — westchnęła chora, pewna teraz, za czym tęsknił jej żołądek. — Chciałam kurczaka.
— To też tu mam — zachichotała Pollyanna. Pani Snów poruszyła się w zdumieniu.
— I to, i to? — zapytała.
— Tak, i cielęce nóżki w galarecie też — triumfowała Pollyanna. — Stwierdziłam, że musi pani choć raz dostać to, na co ma ochotę, więc załatwiłyśmy to z Nancy. Oczywiście wszystkiego jest tylko troszkę... ale wszystkiego! Tak się cieszę, że chciała pani kurczaka — ciągnęła zadowolona, wyjmując z koszyka trzy miseczki. — Wie pani, po drodze zastanawiałam się... co będzie, jeśli pani powie: flaczki, cebulę czy coś takiego, czego tu nie mam! Czy to nie byłby wstyd, kiedy się tak starałam? — śmiała się wesoło.
Nie było odpowiedzi. Chora sprawiała wrażenie, jakby starała się — w głębi duszy — odzyskać coś, co straciła.
— Zostawiam wszystko, proszę — rzekła Pollyanna ustawiwszy trzy miseczki rządkiem na stoliku. — Ochotę na rosół będzie pani pewnie miała jutro. Jak się pani dziś miewa? — zakończyła uprzejmym pytaniem.
— Dziękuję, nie najlepiej — odmruknęła pani Snów wpadając w swą zwykłą obojętność. — Rano przerwano mi drzemkę. Nellie Higgins, sąsiadka, zaczęła lekcję muzyki, ajej ćwiczenia doprowadzają mnie do furii. Waliła w klawisze całe rano, bez przerwy! Po prostu nie wiem już, co robić!
Pollyanna pokiwała głową ze współczuciem.
— Rozumiem. To okropne! Pani White, jedna z pań z Koła Opieki, też to miała. Chorowała na gościec stawowy i nie mogła się obrócić. Mówiła, że byłoby jej trochę łatwiej to znieść, gdyby mogła. A pani może?
— Co?...
— No, wie pani, obrócić się, poruszyć, żeby zmienić pozycję, kiedy ta muzyka staje się nieznośna.
Pani Snów wytrzeszczyła oczy.
— No... oczywiście, że mogę się poruszać... w łóżku — dodała trochę zirytowanym tonem.
— Ma więc pani powód do radości — powiedziała Pollyanna. — Pani White nie mogła. Kiedy się choruje na gościec stawowy, nie można się obrócić, mimo że, jak mówi pani White, człowiek ma na to straszną ochotę.
50
51
Opowiadała mi później, że pewnie wpadłaby w kompletny obłęd, gdyby nie uszy jej szwagierki, która jest głucha.
— Uszy... szwagierki? Jak to? Pollyanna roześmiała się.
— Och, bo nie powiedziałam pani wszystkiego i zapomniałam, że pani nie zna pani White. Otóż panna White była głucha... całkiem głucha, a przyjechała, żeby zająć się bratową i poprowadzić dom. I oni przeżywali taki koszmar krzycząc do niej, żeby coś zrozumiała, że za każdym razem, kiedy po drugiej stronie ulicy ktoś zaczynał grać na pianinie — pani White cie-¦ szyła się, że słyszy muzykę, bo wyobraziła sobie, jakie by to było okropne, gdyby straciła słuch jak jej szwagierka. Wie pani, ona też grała w tę grę. Nauczyłam ją.
— W grę?...
Pollyanna klasnęła w dłonie.
— Ojej! Byłabym zapomniała! Wymyśliłam... z czego może pani się ucieszyć!
— Cieszyć? Co ty kombinujesz?
— Mówiłam, że pomyślę. Nie pamięta pani? Prosiła mnie pani, żebym powiedziała, z czego może się pani cieszyć... Cieszyć, nawet gdyby musiała pani leżeć w łóżku całymi dniami.
— Ach, to! — odparła kpiąco chora. — Tak, pamiętam, ale nie przypuszczałam, że weźmiesz to poważniej niż ja.
— Ależ, wzięłam — Pollyanna tryumfalnie skinęła głową— i coś wymyśliłam. Ale to było trudne. Chociaż zawsze, kiedy coś jest trudne, to zabawa jest o wiele lepsza. I powiem pani z całą szczerością, że długo w ogóle nic nie przychodziło mi do głowy. Ale w końcu przyszło!
— Naprawdę? Co takiego? — pani Snów zapytała uprzejmie, acz sarkastycznie.
Pollyanna nabrała oddechu.
— Więc wymyśliłam, jak bardzo może pani się cieszyć z tego, że inni nie są w takiej samej sytuacji, nie muszą tak leżeć w łóżku przez całe dni, wie pani?
Pani Snów wbiła w Pollyannę gniewne spojrzenie.
— Rzeczywiście! — wykrzyknęła niezbyt grzecznym tonem.
— A teraz może opowiem pani o tej grze — zaproponowała pogodnie i umie Pollyanna.—Na pewno ogromnie się pani spodoba, taka będzie trudna. A im trudniejsza, tym lepsza zabawa! Więc to jest tak... — i zaczęła opowiadać o zbiórkach darów, o drewnianych kulach i lalce, której nie dostała.
Właśnie kiedy skończyła opowiadać, w drzwiach stanęła Milly.

— Wzywa panienkę jej ciotka — powiedziała apatycznym tonem. — Telefonowała do państwa Harlow po tamtej stronie ulicy. Mówi, żeby się panienka pospieszyła, bo musi trochę poćwiczyć na pianinie przed wieczorem.
Pollyanna wstała niechętnie.
— Rozumiem—westchnęła. — Już biegnę. — Nagle roześmiała się. — Chyba powinnam się cieszyć, że mam nogi i mogę pobiec, prawda, pani Snów?
Odpowiedzi nie było. Pani Snów miała oczy zamknięte, ale Milly, która swoje otwarła szeroko ze zdumienia, zobaczyła łzy na jej mizernych policzkach.
— Do widzenia — rzuciła Pollyanna przez ramię, już w drzwiach. — Strasznie mi przykro z powodu tych włosów... Naprawdę chciałam to zrobić, ale może następnym razem!
Mijały lipcowe dni. Dla Pollyanny był to szczęśliwy okres. Nieraz z radością mówiła ciotce, jak bardzo jest szczęśliwa, a ta zawsze odpowiadała znużonym głosem:
— To dobrze, Pollyanno: jestem zadowolona, że to taki szczęśliwy okres, ale żywię nadzieję, że okaże się też pożyteczny... W przeciwnym razie nie spełniłabym swego obowiązku jak należy.
Zazwyczaj Pollyanna w odpowiedzi obejmowała i całowała ciotkę — co wprawiało pannę Polly w wielkie zakłopotanie — ale któregoś dnia przemówiła. Było to podczas lekcji szycia.
— Myślisz, ciociu, że nie wystarcza, j eśli ten okres j est tylko szczęśliwy? — zapytała w zadumie.
— Tak właśnie, Pollyanno.
— Musi też być pożyteczny?
— Naturalnie.
— Co to znaczy: pożyteczny?
— No... po prostu pożyteczny... dający pożytek, coś widocznego, Pollyanno. Cóż za dziwne z ciebie dziecko!
— Więc samo to, że odczuwamy szczęście, nie jest pożyteczne? — dopytywała się, lekko zaniepokojona, Pollyanna.
— Naturalnie, że nie.
— Ojej! To na pewno nie będzie ci się to podobało, ciociu... Boję się, że nie zechcesz grać w tę grę.
— Grę? Jaką grę?
— Tę, w którą tat... — Pollyanna prędko zakryła dłonią usta. — Nn... nie, nic — wyjąkała.
52
53
Panna Polly zrobiła kwaśną minę.
— Na dzisiaj wystarczy — rzekła krótko. I lekcja szycia była zakończona.
Tego popołudnia Pollyanna, schodząc w dół ze swego pokoju na poddaszu, spotkała ciotkę na schodach.
— Ciociu, ciociu, jak cudownie! — wykrzyknęła. — Idziesz do mnie! Chodź, proszę. Tak lubię towarzystwo — zakończyła, biegnąc w górę schodów i szeroko otwierając drzwi pokoiku.
Ale panna Polly nie zamierzała odwiedzić siostrzenicy. Miała zamiar odszukać biały, wełniany szal, który kiedyś schowała w cedrowej skrzyni obok okna na poddaszu. Była więc w najwyższym stopniu zdumiona, kiedy nieoczekiwanie zamiast na strychu przed cedrową skrzynią znalazła się w pokoiku Pollyanny na krześle z niewygodnym oparciem — tak wiele już razy od przyjazdu Pollyanny odkrywała nagle, że robi rzeczy wielce zaskakujące i zupełnie niezgodne z jej pierwotnym zamiarem.
— Lubię towarzystwo — powtórzyła Pollyanna w taki sposób, jakby podejmowała ciotkę nie w izdebce, a w pałacu — zwłaszcza że mam teraz ten pokój, na własność, wiesz, ciociu? Oczywiście zawsze miałam swój pokój, ale on był odnajęty, a odnajęte pokoje nie są nawet w połowie tak miłe jak własne. A ten pokój należy do mnie, prawda?
— Noo... tak — wybąkała panna Polly, niejasno zastanawiając się, dlaczego jeszcze nie wstaje i nie idzie po szal.
— I oczywiście teraz już po prostu uwielbiam ten pokój, mimo że nie ma w nim dywanów, kotar i obrazów, które chciał... — Pollyanna przerwała nagle i zaczerwieniła się. Miała zamiar czym prędzej przeskoczyć w inny temat, ale ciotka przerwała jej surowo:
— Co takiego, Pollyanno?
— Nn... nic, ciociu, naprawdę. Tak jakoś mi się wyrwało.
— Być może — odparła panna Polly — ale jeśli już zaczęłaś, to może jednak dokończysz.
— Ale to nic takiego... tyle tylko, że jakby zaplanowałam sobie piękne dywany, koronkowe firanki i tym podobne rzeczy. Ale oczywiście...
— Zaplanowałaś je! — przerwała ostro panna Polly. Pollyanna zaczerwieniła się jeszcze bardziej, zmieszana.
— Oczywiście nie powinnam była, ciociu — przepraszała. — Ale... to chyba tylko dlatego, że zawsze chciałam je mieć i nie miałam. Dostaliśmy wprawdzie dwa dywany z darów, ale małe, wiesz, i jeden był poplamiony atramentem, a drugi dziurawy. I zawsze mieliśmy tylko dwa obrazy: jeden tat... chciałam powiedzieć, ten dobry sprzedaliśmy, a brzydki się rozleciał.
54

Rzecz jasna gdyby nie to, nie marzyłabym tak o tych wszystkich... pięknych rzeczach. Chyba. I nie powinnam była robić w myśli planów, idąc wtedy przez hali, kiedy tu przyjechałam, jaki to piękny dostanę pokój i... i..., ale, naprawdę, ciociu, to trwało tylko minutę, znaczy... kilka minut... Potem to się cieszyłam, że na komodzie nie ma lusterka, bo nie zobaczę moich piegów; i chyba nie istnieje ładniejszy obraz niż widok z tego okna... A ty jesteś dla mnie taka dobra, że...
Panna Polly nagle podniosła się z krzesła. Twarz miała mocno zaczerwienioną.
— Już dość, Pollyanno — rzekła szorstko. — Myślę, że to naprawdę wystarczy.
Za chwilę biegła po schodach i dopiero na pierwszym piętrze uświadomiła sobie, że szła na poddasze, by odszukać biały, wełniany szal w cedrowej skrzyni stojącej przy oknie.
W niecałe dwadzieścia cztery godziny później panna Polly szorstkim tonem nakazała Nancy:
— Proszę zaraz przenieść rzeczy panienki Pollyanny na dół, do pokoju pod tym, w którym mieszka teraz. Zdecydowałam, że moja siostrzenica tu będzie sypiała.
— Tak, proszę pani — odparła Nancy. — Dzięki ci, Panie — szepnęła do siebie.
I już po chwili radośnie wołała do Pollyanny:
— Panienko, panienko, posłuchaj! Masz odtąd sypiać na dole, w pokoju pod tym, co teraz... Naprawdę! Naprawdę!!!
Pollyanna zbladła.
— Znaczy... nie... Nancy... Jak to? Naprawdę?
— Sama się przekonasz, że naprawdę — przepowiedziała jej Nancy, w egzaltacji kiwając głową ponad naręczem trzymanych sukienek, które wyjęła z szafy. — Kazała mi znieść twoje rzeczy, więc je zabieram, nim zdąży zmienić zdanie.
Pollyanna nie dosłuchała do końca. Nie zważając na to, że może upaść popędziła schodami przeskakując po dwa stopnie.
Trzasnęła dwojgiem drzwi, potem przewróciła krzesło i w końcu dopadła celu — ciotki Polly.
— Och, ciociu, ciociu, naprawdę tak postanowiłaś? W tym pokoju jest przecież wszystko: i dywan, i kotary, i trzy obrazy, oprócz tego za oknami, bo one wychodzą na tę samą stronę. Och, ciociu Polly!
— Dobrze, Pollyanno. Naturalnie miło mi, że podoba ci się ta zamiana. Ale skoro tak lubisz te rzeczy, to mam nadzieję, że będziesz o nie dbała. To
55
wszystko. Proszę, postaw przewrócone krzesło. I aż dwa razy pod rząd trzasnęłaś drzwiami. — Panna Polly mówiła surowym tonem, tym bardziej surowym, że z jakiegoś niejasnego powodu była bliska płaczu, a to nie leżało w jej zwyczajach.
Pollyanna podniosła krzesło.
— Tak, wiem, że... trzasnęłam drzwiami—przyznała pogodnie. —Ale wiesz, ciociu, właśnie dowiedziałam się o tym pokoju i myślę, że ty też trzasnęłabyś drzwiami, gdyby... — urwała nagle i z nowym zainteresowaniem przyjrzała się ciotce. — Ciociu, czy ty kiedyś trzasnęłaś drzwiami?
— Mam nadzieję, że nie — odparła panna Polly tonem wyrażającym głębokie oburzenie.
— Jejku! A to szkoda, ciociu!
Buzia Pollyanny wyrażała jedynie szczere współczucie.
— Szkoda! — powtórzyła panna Polly, zbyt oszołomiona, żeby powiedzieć więcej.
— No tak. Bo widzisz, gdybyś kiedyś miała wielką ochotę trzasnąć drzwiami, to byś trzasnęła, a skoro nie trzasnęłaś, to znaczy, że nigdy się z niczego nie cieszyłaś.... bo wtedy byś trzasnęła. Strasznie mi przykro, że | nigdy się z niczego nie cieszysz!
— Pollyanno! — panna Polly aż się zapowietrzyła, ale Pollyanny już j nie było i odpowiedziało jej tylko dalekie trzaśniecie drzwiami ze schodów na poddasze: pobiegła, by pomóc Nancy w znoszeniu „swoich rzeczy".
Panna Polly, siedząca w salonie, poczuła dziwny niepokój, ale potem... coś jednak ją ucieszyło!
56
ROZDZIAŁ XI
Jimmy Bean
Nadszedł sierpień. Przyniósł kilka niespodzianek, a także pewne zmiany — wcale jednak nie zdziwiło to Nancy, która od czasu przyjazdu Pollyanny zdążyła przywyknąć do niespodzianek i zmian.
Po pierwsze, pojawił się kotek.
Pollyanna znalazła go miauczącego żałośnie przy drodze. Kiedy systematyczne wypytywania sąsiadów nie zakończyły się znalezieniem właściciela, najzwyczajniej w świecie przyniosła kociątko do domu.
— Bardzo się cieszę, że nie znalazłam właściciela — uradowana wyznała ciotce — bo od początku chciałam go przynieść do domu. Uwielbiam małe kotki. Wiedziałam, że chętnie się zgodzisz, żeby tu z nami mieszkał.
Panna Polly popatrzyła na żałosny i bezbronny szary kłębuszek na rękach Pollyanny i wzdrygnęła się. Nie lubiła kotów — nawet tych ładnych, zdrowych i czystych.
— Fuj, Pollyanno! Jaki brudny i brzydki! I do tego j eszcze pewnie chory, parszywy, zapchlony.
—No właśnie. Biedny malutki — powiedziała Pollyanna, czule patrząc w wystraszone ślepka zwierzątka. — I aż się trzęsie ze strachu. Widzisz, ciociu, on oczywiście jeszcze nie wie, że go zatrzymamy.
— Tak... ani on, ani nikt tego nie wie — odparła panna Polly z naciskiem.
— Ależ, wiedzą, wiedzą! — kiwnęła głową Pollyanna źle zrozumiawszy słowa ciotki. — Wszystkim mówiłam, że go zatrzymamy, jeśli nikt się nie zgłosi. Wiedziałam, że sprawi ci radość posiadanie takiego biednego, opuszczonego stworzonka!
Panna Polly otworzyła usta i próbowała coś powiedzieć, ale daremnie. Niezwykłe uczucie bezsilności, które tak często ogarniało jąod czasu przyjazdu Pollyanny, teraz znów wzięło górę.
57
wszystko. Proszę, postaw przewrócone krzesło. I aż dwa razy pod rząd trzasnęłaś drzwiami. — Panna Polly mówiła surowym tonem, tym bardziej surowym, że z jakiegoś niejasnego powodu była bliska płaczu, a to nie leżało w jej zwyczajach.
Pollyanna podniosła krzesło.
— Tak, wiem, że... trzasnęłam drzwiami — przyznała pogodnie.—Ale wiesz, ciociu, właśnie dowiedziałam się o tym pokoju i myślę, że ty też trzasnęłabyś drzwiami, gdyby... — urwała nagle i z nowym zainteresowaniem przyjrzała się ciotce. — Ciociu, czy ty kiedyś trzasnęłaś drzwiami?
— Mam nadzieję, że nie — odparła panna Polly tonem wyrażającym głębokie oburzenie.
— Jejku! A to szkoda, ciociu!
Buzia Pollyanny wyrażała jedynie szczere współczucie.
— Szkoda! — powtórzyła panna Polly, zbyt oszołomiona, żeby powiedzieć więcej.
— No tak. Bo widzisz, gdybyś kiedyś miała wielką ochotę trzasnąć drzwiami, to byś trzasnęła, a skoro nie trzasnęłaś, to znaczy, że nigdy się z niczego nie cieszyłaś.... bo wtedy byś trzasnęła. Strasznie mi przykro, że nigdy się z niczego nie cieszysz!
— Pollyanno! — panna Polly aż się zapowietrzyła, ale Pollyanny już i nie było i odpowiedziało jej tylko dalekie trzaśniecie drzwiami ze schodów na poddasze: pobiegła, by pomóc Nancy w znoszeniu „swoich rzeczy".
Panna Polly, siedząca w salonie, poczuła dziwny niepokój, ale potem... coś jednak ją ucieszyło!
ROZDZIAŁ XI
Jimmy Dean
Nadszedł sierpień. Przyniósł kilka niespodzianek, a także pewne zmiany — wcale jednak nie zdziwiło to Nancy,-która od czasu przyjazdu Pollyanny zdążyła przywyknąć do niespodzianek i zmian.
Po pierwsze, pojawił się kotek.
Pollyanna znalazła go miauczącego żałośnie przy drodze. Kiedy systematyczne wypytywania sąsiadów nie zakończyły się znalezieniem właściciela, najzwyczajniej w świecie przyniosła kociątko do domu.
— Bardzo się cieszę, że nie znalazłam właściciela — uradowana wyznała ciotce — bo od początku chciałam go przynieść do domu. Uwielbiam małe kotki. Wiedziałam, że chętnie się zgodzisz, żeby tu z nami mieszkał.
Panna Polly popatrzyła na żałosny i bezbronny szary kłębuszek na rękach Pollyanny i wzdrygnęła się. Nie lubiła kotów — nawet tych ładnych,
zdrowych i czystych.
— Fuj, Pollyanno! Jaki brudny i brzydki! I do tego jeszcze pewnie chory, parszywy, zapchlony.
—No właśnie. Biedny malutki—powiedziała Pollyanna, czule patrząc w wystraszone ślepka zwierzątka. — I aż się trzęsie ze strachu. Widzisz, ciociu, on oczywiście jeszcze nie wie, że go zatrzymamy.
— Tak... ani on, ani nikt tego nie wie — odparła panna Polly z naciskiem.
— Ależ, wiedzą, wiedzą! — kiwnęła głową Pollyanna źle zrozumiawszy słowa ciotki. — Wszystkim mówiłam, że go zatrzymamy, jeśli nikt się nie zgłosi. Wiedziałam, że sprawi ci radość posiadanie takiego biednego,
opuszczonego stworzonka!
Panna Polly otworzyła usta i próbowała coś powiedzieć, ale daremnie. Niezwykłe uczucie bezsilności, które tak często ogarniało jąod czasu przyjazdu Pollyanny, teraz znów wzięło górę.
56
57
— Oczywiście wiedziałam — ciągnęła szybko Pollyanna z wdzięcznością w głosie — że nie pozwolisz, żeby taki biedny, opuszczony kotek został bez dachu nad głową, bo przecież dopiero co mnie przyjęłaś. Powiedziałam to pani Ford, kiedy mnie spytała, czy zgodzisz się, bym zatrzymał* kota. Wiesz, ja to miałam panie z Koła Opieki, a on nie ma nikogo. Wiedziałam, że tak to odczujesz, ciociu — kiwnęła głową uszczęśliwion< i wybiegła z pokoju.
—Ależ, Pollyanno! Pollyanno!—protestowała panna Polly. — Janie... — lecz Pollyanna była już w połowie drogi do kuchni i wołała:
— Nancy, Nancy, spójrz tylko na tego koteczka! Ciocia Polly będzie go wychowywać razem ze mną!
A w salonie panna Polly (która nie znosiła kotów) bezsilnie opadła na krzesło, z trudem łapiąc oddech: nie była w stanie protestować.
Następnego dnia pojawił się pies —jeszcze brudniejszy i bardziej opuszczony niż kot — i znów panna Polly, ku swemu najgłębszemu zdumieniu, odegrała rolę jakby protektora i anioła miłosierdzia, którą Pollyanna bez wahania jej przydzieliła jako coś absolutnie oczywistego. Panna Polly — osoba nie znosząca psów jeszcze bardziej niż kotów, jeśli to w ogóle było możliwe — znowu, tak jak poprzednio, nie miała sił protestować.
Kiedy jednak w niecały tydzień później Pollyanna przyprowadziła do domu obdartego chłopczyka i z całą ufnością zażądała dla niego takiej samej opieki, panna Polly zdołała zaprotestować. Było to tak:
W ładny, czwartkowy poranek Pollyanna po raz kolejny zaniosła pani Snów cielęce nóżki w galarecie. Były teraz w wielkiej przyjaźni, a jej początek dała trzecia popołudniowa wizyta, kiedy to Pollyanna opowiedziała pannie Snów o swojej grze. Teraz pani Snów grała w nią z Pollyanna. Prawdę powiedziawszy, nie szło jej to najlepiej — od tak dawna była ze wszystkiego niezadowolona, że nie od razu umiała cieszyć się czymkolwiek. Ale pod kierunkiem rozradowanej Pollyanny, która wesoło śmiała się z każdego jej błędu, szybko robiła postępy. Dziś nawet, ku wielkiej radości Pollyanny, powiedziała, że cieszy się z przyniesionej przez nią galarety, bo właśnie miała na nią ochotę; nie wiedziała, że Milly poinformowała Pollyannę przy wejściu, że żona pastora tego dnia przysłała już pani Snów wielki półmisek takiej samej galarety.
Pollyanna właśnie o tym myślała, kiedy zobaczyła chłopca.
Chłopiec siedział na kopcu żwiru przy drodze; bez przekonania strugał patyk i wyglądał, jakby coś go trapiło.
— Cześć — powiedziała Pollyanna, uśmiechając się zachęcająco. Mały spojrzał na nią, ale zaraz spuścił wzrok.
58
— Coś mi się zdaje, że nie ucieszyłaby cię nawet galareta z nóżek — zachichotała, przystając obok niego.
Poruszył się niespokojnie, spojrzał na nią zdziwiony i wrócił do strugania patyka tępym, ułamanym ostrzem noża.
Pollyanna zawahała się, a potem wygodnie usadowiła się na trawie, obok chłopca. Mimo dzielnych zapewnień, że jest „przyzwyczajona do pań z Koła Opieki" i że „wcale jej to nie przeszkadza" — nieraz wzdychała do towarzystwa swych rówieśników. Dlatego właśnie postanowiła wyciągnąć wszelkie korzyści z tego spotkania.
— Jestem Pollyanna Whittier — zaczęła grzecznie — a ty? Chłopiec znowu poruszył się niespokojnie. Nawet już prawie wstał, ale
zaraz znów usiadł.
— Jimmy Bean — mruknął z niegrzeczną obojętnością.
— Świetnie! To już się znamy. Miło, że się przedstawiłeś... niektórzy tego nie robią. Mieszkam w domu panny Polly Harrington. A ty gdzie?
— Nigdzie.
— Nigdzie! Niemożliwe, każdy gdzieś mieszka — stwierdziła Pollyanna.
— No... aleja nie... teraz. Próbuję coś sobie znaleźć.
— Aha, a gdzie?
Chłopiec rzucił jej pogardliwie spojrzenie.
— Głupia! Chyba bym nie szukał, gdybym wiedział!
Pollyanna lekko potrząsnęła głową. To nie był całkiem miły chłopiec i nie lubiła, gdy ktoś nazywają głupią. Ale tak czy owak był to ktoś inny niż... dorośli.
— A gdzie mieszkałeś... przedtem? — spytała.
— Straszna z ciebie ciekawska! — westchnął chłopiec zniecierpliwiony.
— I owszem — spokojnie odparła Pollyanna—bo inaczej niczego bym się o tobie nie dowiedziała. Gdybyś był bardziej rozmowny, to bym się tak nie dopytywała.
Chłopiec zaśmiał się niepewnie i jakby mimowolnie, ale kiedy się odezwał, jego twarz wyglądała trochę przyjaźniej.
— No, więc dobrze... posłuchaj! Nazywam się Jimmy Bean, skończyłem dziesięć lat, w zeszłym roku przyjechałem do sierocińca, ale mają tam tyle dzieciaków, że zabrakło dla mnie miejsca, a poza tym nie myślę, że mnie tam bardzo chcieli. Więc dałem nogę. Chcę mieszkać gdzie indziej, ale jeszcze nic nie znalazłem. Chciałbym mieć dom... taki zwyczajny, wiesz, z mamą, a nie jakąś przełożoną. Jak człowiek ma swój dom, to ma też rodzinę, a ja
59
nie mam od czasu, kiedy... tata umarł. Więc teraz szukam... Próbowałer już w czterech domach, ale... nie chcieli mnie... choć mówiłem, że będ pracował, ma się rozumieć. No, to teraz już wiesz! — Przy ostatnich słc wach głos mu lekko zadrżał.
— Coś podobnego! — westchnęła poruszona Pollyanna. — I nigdzi cię nie chcą? O Boże! Dobrze wiem, co czujesz, bo po... po śmierci tatusiź też nie miałam nikogo poza paniami z Koła Opieki, do chwili aż ciocia Polly powiedziała, że mnie weźmie... — urwała nagle. Najwyraźniej zaświtał jej w głowie pewien pomysł...
— Och, znam świetne miejsce dla ciebie! — zawołała. — Weźmie ci ciocia Polly... na pewno! Przecież wzięła mnie! Wzięła Puszka i Łatkę, kie dy nie miały nikogo, kto by je pokochał, ani nie miały dachu nad głową!... A to tylko kot i pies. Chodź, chodź, wiem, że ciocia Polly cię przyjmie! Nie wyobrażasz sobie, jaka jest dobra i miła!
Szczupła twarz Jimmy'ego Beana rozpromieniła się. —Naprawdę? Przyjęłaby mnie? Wiesz, będę pracował, jestem naprawdę silny! — odsłonił chude ramionko.
— Ależ tak, na pewno! Ciocia Polly jest najlepszą kobietą na świecie... teraz, kiedy moja mama poszła do nieba... I jest tam mnóstwo, mnóstwo pokoi! — mówiła zrywając się na nogi i ciągnąc chłopca za rękę. — To niesamowicie wielki dom. Chociaż — dodała trochę niepewnie, kiedy biegli w jego stronę — może będziesz musiał spać w pokoju na poddaszu. Tak jak ja na początku. Ale teraz założyli już siatki, więc nie będzie tak gorąco i muchy nie będą wlatywać i wnosić tych zarazków na łapkach. Słyszałeś o tym? To strasznie ciekawe! Może ciocia pozwoli ci przeczytać tę książkę, jeśli będziesz grzeczny... to znaczy, jeśli nie będziesz grzeczny. O, i ty też masz piegi — przyjrzała mu się krytycznie — będziesz więc się cieszył, że tam nie ma lustra, a widok z okna jest nawet ładniejszy niż każdy ścienny obraz. Jestem pewna, że nie będzie ci niemiło sypiać w tym pokoju, zobaczysz! — dyszała ciężko i nagle zorientowała się, że potrzebuje oddechu nie tylko do mówienia.
— Jeja! — wykrzyknął Jimmy Bean z zachwytem. Potem dodał: — Nie myślałem, że ktoś może tyle powiedzieć w biegu. Nawet nie musiałem o nic pytać!
Pollyanna roześmiała się.
— No właśnie, i masz powód do radości — odparła — bo kiedy ja gadam, ty już nie musisz!
Kiedy dobiegli do domu, Pollyanna bez wahania zaprowadziła swojego towarzysza przed oblicze zdziwionej ciotki.
— Ciociu Polly! — zawołała tryumfalnie. — Zobacz tylko! To jest ktoś jeszcze milszy niż Puszek i Łatka, i jeszcze przyjemniej będzie ci go wychować. To prawdziwy, żywy chłopiec. Może sypiać na poddaszu, na początku, wiesz? I mówi, że chce pracować, aleja chciałabym, żebyśmy przede wszystkim razem się bawili!
Panna Polly zbladła, a potem poczerwieniała. Nie wszystko zrozumiała, ale uznała, że to, co usłyszała, w zupełności wystarcza.
— Pollyanno, co to ma znaczyć? Kim jest ten brudny chłopak? Gdzieś go znalazła? — dopytywała się ostro.
„Brudny chłopak" cofnął się o krok i spojrzał na drzwi. Pollyanna roześmiała się wesoło.
— No tak, zapomniałam przecież ci go przedstawić! Trochę jak „ten mężczyzna". I właśnie... też jest brudny, jak sama powiedziałaś. To znaczy, jest brudny tak jak Puszek i Łatka, kiedy ich wzięłaś do domu. Ale myślę, że po kąpieli zaraz będzie lepiej wyglądał, tak samo jak one i... Och, byłabym zapomniała — wybuchnęła śmiechem — ciociu Polly, to jest Jimmy Bean.
— I co on tu robi?
— Ależ, ciociu, właśnie ci powiedziałam — Pollyanna szeroko otworzyła oczy ze zdumienia. — Przyprowadziłam ci go, tu, do domu... żeby z nami zamieszkał, wiesz? Bo on chciałby mieć dom i rodzinę. Mówiłam mu, j aka byłaś dobra dla mnie, dla Puszka i dla Łatki i że na pewno będziesz też dobra dla niego, bo przecież on jest jeszcze milszy od kota czy psa.
Panna Polly opadła na fotel i drżącą rękę uniosła do szyi. Znów zaczy-nała ją ogarniać bezradność. Nagle wyprostowała się — acz z widocznym wysiłkiem.
— Przebrałaś miarę, Pollyanno. To najbardziej absurdalna rzecz, jaką zrobiłaś. Okazuje się, że nie wystarczą w domu bezdomny kot i parszywy pies! Nie: musisz jeszcze sprowadzić jakiegoś żebraka w łachmanach, który...
Chłopiec poruszył się nagle. Oczy mu zabłysły i dumnie podniósł głowę. Zrobił dwa kroki naprzód na chudych nogach i bez lęku stanął przed panną Polly.
— Nie jestem żebrakiem, proszę pani, i nic od pani nie chcę. Prawda, że myślałem o pracy, ale za mieszkanie i utrzymanie. I nigdy nie przyszedłbym do tego pani starego domu, gdyby ta dziewczynka nie powiedziała mi, jaka pani dobra i miła, i jak to nie może się pani doczekać, żeby mnie przyjąć do siebie. Tyle! — obrócił się na pięcie i ruszył ku drzwiom majestatycznym krokiem, który mógłby być komiczny, gdyby nie był tak żałosny.
60
61
nie mam od czasu, kiedy... tata umarł. Więc teraz szukam... Próbowałem już w czterech domach, ale... nie chcieli mnie... choć mówiłem, że będę pracował, ma się rozumieć. No, to teraz już wiesz! — Przy ostatnich sło-j wach głos mu lekko zadrżał.
— Coś podobnego! — westchnęła poruszona Pollyanna. — I nigdzie cię nie chcą? O Boże! Dobrze wiem, co czujesz, bo po... po śmierci tatusia, też nie miałam nikogo poza paniami z Koła Opieki, do chwili aż ciocia Polly powiedziała, że mnie weźmie... — urwała nagle. Najwyraźniej zaświtał jej w głowie pewien pomysł...
— Och, znam świetne miejsce dla ciebie! — zawołała. — Weźmie cię ciocia Polly... na pewno! Przecież wzięła mnie! Wzięła Puszka i Łatkę, kiedy nie miały nikogo, kto by je pokochał, ani nie miały dachu nad głową!... A to tylko kot i pies. Chodź, chodź, wiem, że ciocia Polly cię przyjmie! Nie wyobrażasz sobie, jaka jest dobra i miła!
Szczupła twarz Jimmy'ego Beana rozpromieniła się. —Naprawdę? Przyjęłaby mnie? Wiesz, będępracował, jestem naprawa^ silny! — odsłonił chude ramionko.
— Ależ tak, na pewno! Ciocia Polly jest najlepszą kobietą na świecie... teraz, kiedy moja mama poszła do nieba... I jest tam mnóstwo, mnóstwo pokoi! — mówiła zrywając się na nogi i ciągnąc chłopca za rękę. — To niesamowicie wielki dom. Chociaż — dodała trochę niepewnie, kiedy biegli w jego stronę — może będziesz musiał spać w pokoju na poddaszu. Tak jak ja na początku. Ale teraz założyli już siatki, więc nie będzie tak gorąco i muchy nie będą wlatywać i wnosić tych zarazków na łapkach. Słyszałeś o tym? To strasznie ciekawe! Może ciocia pozwoli ci przeczytać tę książkę, jeśli będziesz grzeczny... to znaczy, jeśli nie będziesz grzeczny. O, i ty też masz piegi — przyjrzała mu się krytycznie — będziesz więc się cieszył, że tam nie ma lustra, a widok z okna jest nawet ładniejszy niż każdy ścienny obraz. Jestem pewna, że nie będzie ci niemiło sypiać w tym pokoju, zobaczysz! — dyszała ciężko i nagle zorientowała się, że potrzebuje oddechu nie tylko do mówienia.
— Jeja! — wykrzyknął Jimmy Bean z zachwytem. Potem dodał: — Nie myślałem, że ktoś może tyle powiedzieć w biegu. Nawet nie musiałem o nic pytać!
Pollyanna roześmiała się.
— No właśnie, i masz powód do radości — odparła — bo kiedy ja gadam, ty już nie musisz!
Kiedy dobiegli do domu, Pollyanna bez wahania zaprowadziła swojego towarzysza przed oblicze zdziwionej ciotki.
60
— Ciociu Polly! — zawołała tryumfalnie. — Zobacz tylko! To jest ktoś jeszcze milszy niż Puszek i Łatka, i jeszcze przyjemniej będzie ci go wychować. To prawdziwy, żywy chłopiec. Może sypiać na poddaszu, na początku, wiesz? I mówi, że chce pracować, aleja chciałabym, żebyśmy przede wszystkim razem się bawili!
Panna Polly zbladła, a potem poczerwieniała. Nie wszystko zrozumiała, ale uznała, że to, co usłyszała, w zupełności wystarcza.
— Pollyanno, co to ma znaczyć? Kim jest ten brudny chłopak? Gdzieś go znalazła? — dopytywała się ostro.
„Brudny chłopak" cofnął się o krok i spojrzał na drzwi. Pollyanna roześmiała się wesoło.
— No tak, zapomniałam przecież ci go przedstawić! Trochę jak „ten mężczyzna". I właśnie... teżjest brudny, jak sama powiedziałaś. To znaczy, jest brudny tak jak Puszek i Łatka, kiedy ich wzięłaś do domu. Ale myślę, że po kąpieli zaraz będzie lepiej wyglądał, tak samo jak one i... Och, byłabym zapomniała — wybuchnęła śmiechem — ciociu Polly, to jest Jimmy Bean.
— I co on tu robi?
— Ależ, ciociu, właśnie ci powiedziałam — Pollyanna szeroko otworzyła oczy ze zdumienia. — Przyprowadziłam ci go, tu, do domu... żeby z nami zamieszkał, wiesz? Bo on chciałby mieć dom i rodzinę. Mówiłam mu, jaka byłaś dobra dla mnie, dla Puszka i dla Łatki i że na pewno będziesz też dobra dla niego, bo przecież on jest jeszcze milszy od kota czy psa.
Panna Polly opadła na fotel i drżącą rękę uniosła do szyi. Znów zaczynała ją ogarniać bezradność. Nagle wyprostowała się — acz z widocznym wysiłkiem.
— Przebrałaś miarę, Pollyanno. To najbardziej absurdalna rzecz, jaką zrobiłaś. Okazuje się, że nie wystarczą w domu bezdomny kot i parszywy pies! Nie: musisz jeszcze sprowadzić jakiegoś żebraka w łachmanach, który...
Chłopiec poruszył się nagle. Oczy mu zabłysły i dumnie podniósł głowę. Zrobił dwa kroki naprzód na chudych nogach i bez lęku stanął przed panną Polly.
—Nie jestem żebrakiem, proszę pani, i nic od pani nie chcę. Prawda, że myślałem o pracy, ale za mieszkanie i utrzymanie. I nigdy nie przyszedłbym do tego pani starego domu, gdyby ta dziewczynka nie powiedziała mi, jaka pani dobra i miła, i jak to nie może się pani doczekać, żeby mnie przyjąć do siebie. Tyle! — obrócił się na pięcie i ruszył ku drzwiom majestatycznym krokiem, który mógłby być komiczny, gdyby nie był tak żałosny.
61
— Ależ, ciociu Polly — Pollyannę aż zatkało — byłam pewna, że z ra-j dością przyjmiesz go do domu! Naprawdę myślałam, że się ucieszysz!
Panna Polly uniosła rękę w geście nakazującym ciszę. Załamała sia nerwowo. Słowa chłopca: „dobra" i „miła" wciąż brzmiały jej w uszach] i znów ogarniała ją dawna bezradność. Zdołała jednak jakoś zebrać resztki! sił — ostatnią cząstkę woli.
— Pollyanno! — wykrzyknęła ostro. — Przestań w końcu powtarzać nieustannie, jak to trzeba „się cieszyć"! Nic tylko: „cieszyć się" i „cieszyć"! W kółko! Od rana do nocy to samo! Doprowadzisz mnie tym do obłędu!
Pollyanna otworzyła usta w bezgranicznym zdumieniu.
— Jak to, ciociu? — wyszeptała. — Myślałam, że się ucieszysz, wi-J dząc, jak się cie... Och... — urwała zakrywając ręką usta i wybiegając! z pokoju.                                                                                            ¦
Dopadła chłopca przy końcu alei wjazdowej.
— Jimmy, Jimmy, chcę ci powiedzieć, jak... jak strasznie mi przykro... dyszała łapiąc go za rękę.
— Przykro! Przecież to nie twoja wina — odparł Jimmy posępnie Ale nie jestem żebrakiem! — dodał z nagłym ożywieniem.
— Pewnie, że nie jesteś! Ale nie powinieneś się złościć na ciocię Polly — prosiła Pollyanna. — Na pewno nie przedstawiłam cię tak jak trze-| ba; nie powiedziałam jej wszystkiego o tobie. Ona naprawdę jest dobra i miła... zawsze taka była, aleja chyba wszystko źle zrobiłam. Tak bym chciała znaleźć dla ciebie jakiś dom, naprawdę!
Jimmy wzruszył ramionami i zamierzał odejść w swoją stronę.
— Daj spokój. Na pewno sam coś sobie znajdę, bo, wiesz, nie jestem żadnym żebrakiem.
Pollyanna pogrążyła się w myślach. Nagle jej buzia rozjaśniła się.
— Słuchaj, wiesz, co zrobię? Panie z Koła Opieki mają dziś po południu zebranie. Słyszałam, jak ciocia Polly to mówiła. Przedłożę im twoją sprawę. Tak zawsze robił tatuś, kiedy czegoś chciał: nauczania pogan czy nowego dywanu do kościoła.
Jimmy odwrócił się raptownie.
—Aleja nie jestem ani poganinem, ani nowym dywanem! A tak w ogóle to... co to jest Koło Opieki?
Pollyanna spojrzała na niego z dezaprobatą, w najwyższym stopniu zdumiona.
— Jimmy Beanie, gdzieżeś ty się wychowywał? Żeby nie wiedzieć, co to jest Koło Opieki!...
— No, dobrze, skoro nie chcesz powiedzieć... — mruknął i z obojętną miną zabierał się do odejścia.

Pollyanna natychmiast podbiegła do niego.
— To... to są... no więc, to są takie panie... kilka pań, które się zbierają, szyją, wydają posiłki, zbierają datki i... i rozmawiają. To właśnie jest Koło Opieki. One są strasznie dobre... to znaczy, większość z nich taka była, tam, w domu. Nie wiem, jak jest tutaj, ale chyba zawsze są dobre. Powiem im o tobie dziś po południu.
Jimmy znowu obrócił się gwałtownie.
—Zapomnij o tym!!! Myślisz może, że stanę przed nimi i będę słuchał, jak cała grupa bab — a nie tylko ta jedna — będzie mi wymyślać od żebra-I ków! Niedoczekanie!
— Ależ, ty nie musisz tam chodzić — tłumaczyła Pollyanna. — To ja pójdę i wszystko opowiem.
— Co ty?!
— Naprawdę. I tym razem lepiej to załatwię — szybko ciągnęła Pollyanna, zauważywszy wahanie w oczach Jimmy'ego. — I zapewniam cię, że będzie między nimi taka, która z radością stworzy ci dom.
—Będę pracował... nie zapomnij o tym powiedzieć — przypomniał dobitnie.
— Na pewno nie zapomnę — obiecała Pollyanna radośnie, pewna teraz, że wszystko układa się po jej myśli. — Jutro ci wszystko powiem.
— Gdzie?
— Na drodze... tam, gdzie cię dziś spotkałam; zaraz przy domu pani Snów.
— Dobrze, przyjdę... — przerwał i po chwili wolno powiedział: — Może powinienem wrócić na noc do sierocińca... Wiesz, to jedyne miejsce, gdzie... A... uciekłem dopiero dziś rano. Wymknąłem się. Nie mówiłem im, że nie wrócę, boby mnie tam później nie chcieli... choć myślę, że nie zmartwiliby się, gdybym się przez jakiś czas nie pokazał. Wiesz, to nie to, co rodzina. Nic ich to nie obchodzi!
— Wiem — skinęła głową Pollyanna, ze zrozumieniem w oczach. — Ale jestem pewna, że kiedy się spotkamy jutro, będę już miała dla ciebie prawdziwy, zwyczajny dom i ludzi, których będziesz obchodził. Do widzenia! — zawołała pogodnie i zawróciła do domu.
W tym samym momencie panna Polly, która przez okno przyglądała się obojgu, powiodła za chłopcem smutnym wzrokiem aż do zakrętu, gdzie znikł jej z oczu. Potem westchnęła, odwróciła się i jakoś dziwnie wolno poszła na górę. W uszach wciąż jej brzmiały pogardliwe słowa „dobra i miła". W sercu czuła dziwną pustkę... jakby coś utraciła.
62
63
ROZDZIAŁ XII
Przed paniami z Kola Opieki
Obiad, w domu panny Harrington podawany zawsze w południe, w dniii spotkania Koła Opieki minął w milczeniu. Wprawdzie Pollyanna podjęła próbę rozpoczęcia rozmowy, ale nie odniosła sukcesu — głównie dlatego,! że zarumieniwszy się z zakłopotania, cztery razy musiała urwać w połowie słowa „cieszyć się". Za piątym razem panna Polly ze znużeniem pokiwała głową.
— No, dobrze, dobrze, powiedz już, skoro tak chcesz — rzekła wes-j tchnąwszy. — Już wolę, żebyś mówiła wszystko... skoro ciągle wprowadzaj to tyle zamieszania...
Zmarszczone czoło Pollyanny rozjaśniło się.
— Och, dziękuję, ciociu. Obawiam się, że trudno byłoby tego... nie po-1 wiedzieć. Wiesz, od tak dawna gram w tę grę.
— Grasz... w grę? — zapytała panna Polly.
— W grę, którą tat... — urwała i zaczerwieniła się, widząc, że znowuII dotknęła zakazanego tematu.
Panna Polly skrzywiła się i nic nie powiedziała. Reszta posiłku minęła! w milczeniu.
Pollyannie nie było przykro, gdy usłyszała, jak panna Polly nieco póź- II
niej przez telefon mówi żonie pastora, że z powodu bólu głowy nie będzie I
mogła wziąć udziału w zebraniu Koła Opieki. Kiedy panna Polly poszła na
górę do swego pokoju i zamknęła za sobą drzwi, Pollyanna próbowała ża- I
łować jej z powodu tego bólu głowy, lecz mimo wszystko była zadowolo- II
na, że ciotka nie zjawi się na spotkaniu, na którym ona miała przedstawić g
sprawę Jimmy'ego Beana. Nie mogła zapomnieć, że panna Polly nazwała
go żebrakiem, i nie chciała, by powtórzyła to przed paniami z Koła Opieki.
Wiedziała, że spotkanie zacznie się o drugiej w przykościelnej kaplicy,
o niecałe pół mili od domu ciotki. Zaplanowała więc swe wyjście w taki
sposób, by zdążyć tam tuż przed trzecią.
— Chcę, żeby były wszystkie — mówiła do siebie — bo inaczej może się zdarzyć, że zechce dać Jimmy'emu Beanowi dom właśnie ta, której nie będzie, no i oczywiście dla pań z Koła Opieki druga godzina zawsze oznacza trzecią.
Spokojnie i bardzo śmiało wstąpiła na schody kaplicy, otworzyła drzwi i weszła do sieni. Gwar kobiecej paplaniny i śmiechu dobiegał z głównego pomieszczenia. Po króciutkiej chwili wahania Pollyanna pchnęła jedne z wewnętrznych drzwi.
Gwar zmienił się w zdumiony szmer. Pollyanna weszła trochę nieśmiało. Teraz, kiedy nadeszła ta najważniejsza chwila, poczuła niezwykły lęk. Ostatecznie wszystkie twarze wokół niej — pozornie znajome — nie były jednak twarzami pań z jej Koła Opieki.
— Dzień dobry paniom — powiedziała grzecznie, acz niezbyt pewnie. — Nazywam się Pollyanna Whittier. Myślę... myślę, że niektóre z pań mnie znają. Ja panie znam... choć może nie wszystkie tu zebrane.
Cisza była teraz niemal wyczuwalna. Część pań znała tę dość niezwykłą siostrzenicę jednej z członkiń Koła, a prawie wszystkie o niej słyszały, żadna jednak nie wiedziała, co powiedzieć w tym momencie.
— Przyszłam... przyszłam, żeby... przedłożyć paniom pewną sprawę— wybąkała Pollyanna po chwili, używając nieświadomie sposobu wyrażania się jej ojca.
Rozległ się lekki szmer.
— Czy... czy to ciocia cię przysłała, moje dziecko? — zapytała pani Ford, żona pastora.
Pollyanna zarumieniła się lekko.
— Och, nie! Sama przyszłam. Jestem przyzwyczajona do pań z Koła Opieki, bo to właśnie one mnie wychowywały... razem z tatusiem.
Któraś z zebranych zaśmiała się nerwowo, a żona pastora zmarszczyła brwi.
— Dobrze, moje dziecko. O co chodzi?
— No więc... chodzi mi... o Jimmy'ego Beana — wyszeptała Pollyanna. — On nie ma żadnego domu poza Domem Sierot, a tam już nie mają miejsca i nie chcą go, tak w każdym razie myśli. Chciałby więc mieć inny dom, taki zwyczajny, z mamą zamiast przełożonej... z rodziną, która by o niego dbała. Idzie mu jedenasty rok. Przyszło mi na myśl, że może któraś z pań zgodziłaby się... przyjąć go do siebie.
— No, coś takiego! — rzekła półgłosem któraś z pań, przerywając ciszę wywołaną zaskakującymi słowami Pollyanny.
Pollyanna niespokojnym wzrokiem powiodła po twarzach zebranych.
64
65
ROZDZIAŁ XII
Przed paniami z Kola Opieki
Obiad, w domu panny Harrington podawany zawsze w południe, w dniu spotkania Koła Opieki minął w milczeniu. Wprawdzie Pollyanna podjęła próbę rozpoczęcia rozmowy, ale nie odniosła sukcesu — głównie dlatego, że zarumieniwszy się z zakłopotania, cztery razy musiała urwać w połowie słowa „cieszyć się". Za piątym razem panna Polly ze znużeniem pokiwał" głową.
— No, dobrze, dobrze, powiedz już, skoro tak chcesz — rzekła wes tchnąwszy.—Już wolę, żebyś mówiła wszystko... skoro ciągle wprowac to tyle zamieszania...
Zmarszczone czoło Pollyanny rozjaśniło się.
— Och, dziękuję, ciociu. Obawiam się, że trudno byłoby tego... nie powiedzieć. Wiesz, od tak dawna gram w tę grę.
— Grasz... w grę? — zapytała panna Polly.
— W grę, którą tat... — urwała i zaczerwieniła się, widząc, że zno\ dotknęła zakazanego tematu.
Panna Polly skrzywiła się i nic nie powiedziała. Reszta posiłku minęła w milczeniu.
Pollyannie nie było przykro, gdy usłyszała, jak panna Polly nieco później przez telefon mówi żonie pastora, że z powodu bólu głowy nie będzie mogła wziąć udziału w zebraniu Koła Opieki. Kiedy panna Polly poszła na górę do swego pokoju i zamknęła za sobą drzwi, Pollyanna próbowała żałować jej z powodu tego bólu głowy, lecz mimo wszystko była zadowolona, że ciotka nie zjawi się na spotkaniu, na którym ona miała przedstawić sprawę Jimmy'ego Beana. Nie mogła zapomnieć, że panna Polly nazwała go żebrakiem, i nie chciała, by powtórzyła to przed paniami z Koła Opieki. Wiedziała, że spotkanie zacznie się o drugiej w przykościelnej kaplicy, o niecałe pół mili od domu ciotki. Zaplanowała więc swe wyjście w taki sposób, by zdążyć tam tuż przed trzecią.
— Chcę, żeby były wszystkie — mówiła do siebie — bo inaczej może się zdarzyć, że zechce dać Jimmy'emu Beanowi dom właśnie ta, której nie będzie, no i oczywiście dla pań z Koła Opieki druga godzina zawsze oznacza trzecią.
Spokojnie i bardzo śmiało wstąpiła na schody kaplicy, otworzyła drzwi i weszła do sieni. Gwar kobiecej paplaniny i śmiechu dobiegał z głównego pomieszczenia. Po króciutkiej chwili wahania Pollyanna pchnęła jedne z wewnętrznych drzwi.
Gwar zmienił się w zdumiony szmer. Pollyanna weszła trochę nieśmiało. Teraz, kiedy nadeszła ta najważniejsza chwila, poczuła niezwykły lęk. Ostatecznie wszystkie twarze wokół niej — pozornie znajome — nie były jednak twarzami pań z jej Koła Opieki.
— Dzień dobry paniom — powiedziała grzecznie, acz niezbyt pewnie. — Nazywam się Pollyanna Whittier.Myślę... myślę, że niektóre z pań mnie znają. Ja panie znam... choć może nie wszystkie tu zebrane.
Cisza była teraz niemal wyczuwalna. Część pań znała tę dość niezwykłą siostrzenicę jednej z członkiń Koła, a prawie wszystkie o niej słyszały, żadna jednak nie wiedziała, co powiedzieć w tym momencie.
— Przyszłam... przyszłam, żeby... przedłożyć paniom pewną sprawę— wybąkała Pollyanna po chwili, używając nieświadomie sposobu wyrażania się jej ojca.
Rozległ się lekki szmer.
— Czy... czy to ciocia cię przysłała, moje dziecko?—zapytała pani Ford, żona pastora.
Pollyanna zarumieniła się lekko.
— Och, nie! Sama przyszłam. Jestem przyzwyczajona do pań z Koła Opieki, bo to właśnie one mnie wychowywały... razem z tatusiem.
Któraś z zebranych zaśmiała się nerwowo, a żona pastora zmarszczyła brwi.
— Dobrze, moje dziecko. O co chodzi?
— No więc... chodzi mi... o Jimmy'ego Beana — wyszeptała Pollyanna. — On nie ma żadnego domu poza Domem Sierot, a tam już nie mają miejsca i nie chcą go, tak w każdym razie myśli. Chciałby więc mieć inny dom, taki zwyczajny, z mamą zamiast przełożonej... z rodziną, która by o niego dbała. Idzie mu jedenasty rok. Przyszło mi na myśl, że może któraś z pań zgodziłaby się... przyjąć go do siebie.
— No, coś takiego! — rzekła półgłosem któraś z pań, przerywając ciszę wywołaną zaskakującymi słowami Pollyanny.
Pollyanna niespokojnym wzrokiem powiodła po twarzach zebranych.
64
65
— A, właśnie... zapomniałam powiedzieć, że będzie pracował — uzupełniła skwapliwie.
Znów zapadło milczenie; dopiero po chwili dwie, trzy panie zaczęły chłodno wypytywać Pollyannę. Wkrótce wiedziały już wszystko i podjęły rozmowę między sobą. Była to dyskusja ożywiona, chociaż niezupełnie przyjemna.
Pollyanna słuchała z rosnącym niepokojem. Niektórych fragmentów rozmowy nie rozumiała. Po pewnym czasie pojęła jednak, że żadna z tych kobiet nie chciała zaprosić Jimmy'ego Beana pod swój dach, mimo iż najwyraźniej każda uważała, że mogłaby to zrobić któraś inna, bo wiele z nich nie miało synów. Ale żadna nie zgodziła się wziąć go do siebie. Potem Pollyanna usłyszała, jak żona pastora zaproponowała nieśmiało, by Koło Opieki, jako stowarzyszenie, wzięło na siebie obowiązek zapewnienia Jim-my'emu Beanowi wychowania, korzystając w tym celu z części funduszy przeznaczonych na pomoc dla chłopców w dalekich Indiach.
Potem wiele pań chciało się wypowiedzieć, przy czym kilka z nich mówiło jednocześnie i nawet jeszcze głośniej i mniej przyjemnie niż poprzednio. Z ich wypowiedzi wynikało, że tutejszy oddział stowarzyszenia słynął z ofiarności na rzecz działalności misyjnej w Indiach, kilka pań oświadczyło więc, że umarłoby ze wstydu, gdyby ta kwota miała być w tym roku niższa niż zazwyczaj. Pollyanna znów nie zrozumiała wszystkiego, bo zabrzmiało to tak, jakby dla pań w ogóle nie miało znaczenia to, na co idą ich pieniądze, byle tylko kwota obok nazwy ich stowarzyszenia znajdowa-j ła się w „sprawozdaniu" na „czele listy" — ale niemożliwe, by właśnie o to im chodziło! Wszystko to było jednak bardzo skomplikowane i niezbyt przyjemne, ucieszyła się więc naprawdę, kiedy nareszcie wyszła z kaplicy — na zewnątrz panowała taka miła cisza. Niestety, bardzo się też zmartwiła, bo wiedziała, że nie będzie jej łatwo, a wręcz bardzo trudno powiedzieć jutro Jimmy'emu Beanowi, że panie z Koła Opieki postanowiły przeznaczyć wszystkie pieniądze na wychowanie małych chłopców w Indiach, nie zaś ująć z nich trochę na wychowanie jednego małego chłopca z ich własnego miasta, za co —jak określiła to pewna wysoka pani w okularach — nie zostaną „wyróżnione w sprawozdaniu".
— To oczywiście dobrze, że dająpieniądze na pogan, i wcale nie chciałabym, żeby ich nie dawały — mówiła do siebie Pollyanna, maszerując za- i smucona. — Ale one zachowywały się tak, jakby mali chłopcy tutaj wcale się nie liczyli... tylko tam, daleko. Szkoda, że zamiast móc cieszyć się tym, jak rośnie Jimmy Bean, mają w głowie tylko to „czoło listy"!
66
ROZDZIAŁ XIII
W Pendleton Woods
Po wyjściu z kaplicy Pollyanna nie udała się do domu. Skierowała się ku wzgórzu. Był to dła niej ciężki dzień, mimo że przecież „wakacyjny" (jak nazywała rzadkie dni, kiedy nie miała ani lekcji szycia, ani gotowania), uznała więc, że nic jej nie zrobi tak dobrze, jak spacer po cichym, zielonym Pendleton Woods. Pięła się teraz w górę pewnym krokiem — mimo gorących promieni słońca, które czuła na plecach.
— W domu muszę być dopiero o wpół do szóstej — mówiła sobie — a o ileż przyjemniej będzie wrócić okrężną drogą, przez las, nawet jeśli muszę po to wdrapać się na sam szczyt wzgórza.
Pollyanna wiedziała z doświadczenia, że w Pendleton Woods jest bardzo pięknie. Dzisiaj jednak miejsce to wydawało jej się jeszcze cudowniej-sze niż zawsze — mimo zawiedzionych nadziei, o których jutro będzie musiała powiedzieć Jimmy'emu Beanowi.
— Chciałabym, żeby one tu były... te wszystkie panie z Koła Opieki, które tak głośno krzyczały — wzdychała, wznosząc oczy ku błękitnym skrawkom nieba prześwitującym przez skąpane w słońcu zielone korony drzew. — Gdyby tutaj były, to zmieniłyby zdanie i wzięły do siebie Jim-my'ego—zakończyła, pewna swej racji, ale nie potrafiąc jej uzasadnić nawet przed samą sobą.
Nagle uniosła głowę i nadstawiła ucha. Skądś dochodziło szczekanie psa; po chwili nadbiegł wciąż szczekając.
— Witaj, piesku! — Pollyanna strzeliła palcami i wyczekująco patrzyła na ścieżkę. Była pewna, że już kiedyś widziała tego psa. Szedł wtedy u nogi „tego mężczyzny", pana Johna Pendletona. Patrzyła więc w nadziei, że i jego teraz zobaczy. Niecierpliwie czekała parę minut, ale się nie pojawił. Wtedy zwróciła uwagę na psa.
On zaś (co była w stanie spostrzec nawet Pollyanna) zachowywał się dziwnie. Nie przestawał szczekać; wydawał krótkie, ostre piski, jakby na
67
alarm. Wybiegał w górę ścieżki i natychmiast zawracał. Wkrótce doprowadził Pollyannę do bocznej dróżki, którą pomknął co sił, lecz po chwili zawrócił skamląc i szczekając.
— Ejże! To nie jest droga do domu — zaśmiała się Pollyanna, trzymając się głównej ścieżki.
Teraz piesek jakby oszalał. Drżąc, szczekając i skomląc żałośnie, biegał tam i z powrotem, między Pollyanna a dróżką. Każdym ruchem małego, brązowego ciała, każdym spojrzeniem brązowych oczu wyraźnie błagał o pomoc... tak wyraźnie, że Pollyanna w końcu zrozumiała, zawróciła i podążyła za nim.
Pies gnał przed siebie jak szalony i już po chwili Pollyanna zobaczyła powód tak dziwnego zachowania: u podnóża stromej, wiszącej skały, o kilka jardów od dróżki, leżał jakiś człowiek.
Gałązka trzasnęła pod nogami Pollyanny i człowiek odwrócił głowę. Podbiegła do niego z okrzykiem przerażenia.
— Pan Pendleton? Czy jest pan ranny?
— Ranny? Ależ skąd! Wyleguję się na słońcu — burknął zirytowanym tonem. — Umiałabyś coś zrobić, żeby mi pomóc? Jesteś na tyle rozsądna?
Pollyanna wciągnęła oddech z lekkim westchnieniem, ale —jak to miała w zwyczaju—odpowiedziała kolejno na każde pytanie, biorąc je dosłownie:
— Cóż, może i coś potrafię... choć wielu rzeczy nie umiem, ale większość pań z Koła Opieki, z wyjątkiem pani Rawson, uważała, że jestem bardzo rozsądna. Słyszałam, jak tak kiedyś mówiły... nie wiedziały, że słucham.
Leżący uśmiechnął się ponuro.
— Dobrze już, dobrze, dziecko. Wybacz, proszę. Na pewno to prawda. Tylko, wiesz, ta moja przeklęta noga... Słuchaj uważnie — przerwał i z trudem sięgnąwszy do kieszeni wydobył pęk kluczy, wyszukał spośród nich jeden i ujął go w palce. — Przy samym końcu tej ścieżki, o pięć minut drogi stąd, stoi mój dom. Tym kluczem otworzysz boczne drzwi vi porte-cochere*. Wiesz, co to jest porte-cochere?
— Tak, wiem. Ciocia to ma i nad tym jest weranda. Taki dach... spałam tam kiedyś... a właściwie nie spałam. Znaleźli mnie.
— Ach, tak! Co? Co? Rozumiem. Kiedy wejdziesz do domu, idź prosto przez sień i hali do drzwi przy jego końcu. Na dużym biurku — z szerokim blatem — pośrodku pokoju znajdziesz telefon. Umiesz się posługiwać telefonem?
— O, tak, proszę pana! A kiedyś, kiedy ciocia...
* Porte-cochere (fr.) - brama wjazdowa; tu wejście główne (przyp. tłum.).
— Daj wreszcie spokój z tą ciocią! — przerwał jej pan Pendleton i skrzywił się, próbując zmienić pozycję.—Na spisie, który gdzieś tam znajdziesz... powinien wisieć na haczyku z boku biurka, ale może go tam nie być... znajdź numer doktora Thomasa Chiltona. Chyba wiesz, jak wygląda spis telefonów?
— Ależ tak! Tak! Uwielbiam spis cioci Polly. Jest w nim tyle dziwacznych nazwisk i...
— Powiedz doktorowi Chiltonowi, że John Pendleton złamał nogę i leży u podnóża Little Eagle Ledge w Pendleton Woods. Poproś, żeby doktor zaraz tu przyszedł z ludźmi i noszami. Będzie wiedział, co trzeba zrobić poza tym. Niech przyjdzie ścieżką biegnącą od domu.
— Złamana noga? Och, panie Pendleton, to straszne! — wzdrygnęła się Pollyanna. — Ale jak to dobrze, że tędy przechodziłam! Czy nie mogę...
— Owszem, możesz... ale najwyraźaiej nie chcesz! Idź już wreszcie, zrób, o co proszę i przestań gadać — wyjęczał pan Pendleton.
1 Pollyanna odeszła, cicho popłakując. Teraz nie przystanęła, żeby spojrzeć na skrawki błękitu prześwitujące przez skąpane w słońcu korony drzew. Patrzyła pod nogi, żeby się nie potknąć o kamyk czy gałązkę — szła bowiem naprawdę szybko.
Wkrótce przed sobą zobaczyła dom. Widywała go przedtem, ale nigdy z tak bliska. Niemal przerażała ją wielkość budynku — ogromnego stosu szarych kamieni — z jego werandami na filarach i imponującym wejściem. Zatrzymała się tylko na chwilę, po czym przebiegła przez szeroki, zapuszczony trawnik, okrążyła dom i dopadła bocznych drzwi vi porte-cochere. Od mocnego zaciskania kluczy zesztywniały jej palce, nie od razu więc poradziła sobie z zamkiem; w końcu jednak ciężkie, rzeźbione drzwi wolno drgnęły w zawiasach.
Wzięła głęboki oddech. Choć wiedziała, że czas nagli, a w głowie miała plątaninę myśli, na moment zatrzymała się i spojrzała przez sień w stronę obszernego, mrocznego hallu. Więc to był dom Johna Pendletona, tajemniczy dom, do którego nie miał wstępu nikt prócz jego właściciela; dom, gdzie czaiło się nieznane, groźne coś, co okropnie gryzło... Oto teraz ona, Pollyanna, sama musiała wejść do tych strasznych pokojów i zatelefonować do doktora z wiadomością, że właściciel tego domu leży...
Nie patrząc na lewo ani na prawo, z krzykiem śmignęła przez hali, dopadła drzwi i otworzyła je.
Pokój był duży i mroczny. Tak jak hali zaciemniały go drzewa i drape-rie, ale przez okno wychodzące na zachód wpadały złote promienie słońca, które kładąc się na podłodze długą smugą, połyskiwały na spatynowanym
68
69
mosiężnym wilku w kominku i dotykały niklowej obudowy telefonu na wielkim biurku pośrodku pokoju.
Do tego biurka Połłyanna podbiegła na palcach.
Spis telefonów nie wisiał na haczyku; leżał na podłodze. Znalazła go jednak, powiodła drżącym palcem wzdłuż litery „C" aż do nazwiska „Chil-ton". Już po chwili usłyszała w słuchawce głos doktora; drżącym głosem przekazała mu polecenie pana Pendletona i odpowiedziała na zadane jej, zwięzłe, rzeczowe pytania. Potem odwiesiła słuchawkę i westchnęła z ulgą.
Jeszcze raz — bardzo szybko — rozejrzała się wokół; z mętną wizją szkarłatnych draperii, półek z książkami wzdłuż ścian, zaśmieconej podłogi, dawno nie porządkowanego biurka, niezliczonych, zamkniętych drzwi (za każdymi z nich mogło kryć się owo tajemnicze, gryzące coś!) i całych pokładów kurzu, pobiegła przez hali ku wielkim, rzeźbionym drzwiom wciąż uchylonym, tak jak je zostawiła.
W czasie, który nawet rannemu panu Pendletonowi wydał się niewiarygodnie krótki, znalazła się znowu przy nim.
— Jakieś problemy, co? Nie mogłaś się dostać do środka? — zapytał. Połłyanna szeroko otworzyła oczy.
— Jak to? Dostałam się! Przecież jestem — odpowiedziała. — Przecież gdybym się nie dostała, tobym nie wróciła! Doktor przyjdzie najszybciej jak tylko będzie mógł — z ludźmi i wszystkim, co trzeba. Powiedział, że bez trudu sam pana znajdzie, więc nie zostałam, żeby go zaprowadzić. Chciałam już być przy panu!
— Naprawdę? — pan Pendleton uśmiechnął się ponuro. — Nie mogę powiedzieć, żeby zachwycał mnie twój gust. Z pewnością mogłabyś sobie znaleźć milsze towarzystwo.
— Czy mówi pan tak, bo... bo jest pan... zawsze taki zły?
— Dzięki za szczerość. Owszem. Połłyanna roześmiała się łagodnie.
—Ale panjest zły tylko tak na zewnątrz... wśrodku to ani troszkę!
— Coś podobnego! A skąd ty to wiesz? — zapytał, próbując inaczej ułożyć głowę bez zmiany pozycji ciała.
— Och, wskazuje na to wiele rzeczy... na przykład... to, jak się pan odnosi do psa — dodała wskazując na długą, szczupłą dłoń spoczywającą na lśniącym łbie psa, który ułożył się przy swoim panu. — Zabawne, jak psy i koty garną się do jednych ludzi chętniej niż do innych, prawda? Zaraz podtrzymam panu głowę — zakończyła raptownie.
Pan Pendleton kilka razy skrzywił się z bólu i raz jęknął, by wreszcie stwierdzić, że kolana Pollyanny są o wiele wygodniejsze niż skalne wgłębienie, w którym dotychczas spoczywała jego głowa.
70
— No, tak jest... lepiej — mruknął pod nosem.
Nie odzywał się przez jakiś czas. Połłyanna, przyglądając się jego twarzy, zastanawiała się, czy przypadkiem nie zasnął. Wcale nie spał i najwyraźniej zaciskał mocno wargi, by stłumić jęk bólu. A Połłyanna niemal rozpłakała się na głos, patrząc, jak ten wielki i silny mężczyzna leży tutaj taki bezradny. Jedną rękę, nieruchomo, z mocno zaciśniętymi palcami, odrzucił w bok; drugą, bezwładnie rozwartą, położył na głowie psa. Pies też leżał bez ruchu, wpatrzony w twarz swego pana mądrymi, czujnymi oczami.
Czas płynął minuta po minucie. Słońce chyliło się ku zachodowi i cienie między drzewami wydłużyły się. Połłyanna siedziała cichutko, jakby nie oddychała. Jakiś ptak bez lęku przeleciał tuż nad nią, a wiewiórka machnęła puszystym ogonkiem na gałęzi prawie pod jej nosem... ale małych, uważnych oczek nawet na chwilę nie spuściła z nieruchomo leżącego psa.
Wreszcie ten nastawił uszy i zaskomlał cicho; potem wydał krótkie, ostre szczeknięcie. W następnej chwili Połłyanna usłyszała głosy i zaraz potem ujrzała ludzi: trzech mężczyzn z noszami i jakimiś innymi rzeczami.
Najwyższy z nich, gładko wygolony, sympatyczny, którego Połłyanna znała z widzenia jako doktora Chiltona — zbliżył się z pogodną miną.
— A więc, młoda damo, bawimy się w pielęgniarkę!
— Och, nie, proszę pana — uśmiechnęła się Połłyanna. — Ja tylko trzymałam głowę... Nie dałam ani krzty lekarstwa. Ale cieszę się, że tu przyszłam...
— Ja też się cieszę — skinął głową doktor i zajął się rannym.
71
mosiężnym wilku w kominku i dotykały niklowej obudowy telefonu na wielkim biurku pośrodku pokoju.
Do tego biurka Pollyanna podbiegła na palcach.
Spis telefonów nie wisiał na haczyku; leżał na podłodze. Znalazła go jednak, powiodła drżącym palcem wzdłuż litery „C" aż do nazwiska „Chil-ton". Już po chwili usłyszała w słuchawce głos doktora; drżącym głosem przekazała mu polecenie pana Pendletona i odpowiedziała na zadane jej, zwięzłe, rzeczowe pytania. Potem odwiesiła słuchawkę i westchnęła z ulgą.
Jeszcze raz — bardzo szybko — rozejrzała się wokół; z mętną wizją szkarłatnych draperii, półek z książkami wzdłuż ścian, zaśmieconej podłogi, dawno nie porządkowanego biurka, niezliczonych, zamkniętych drzwi (za każdymi z nich mogło kryć się owo tajemnicze, gryzące coś!) i całych pokładów kurzu, pobiegła przez hali ku wielkim, rzeźbionym drzwiom wciąż uchylonym, tak jak je zostawiła.
W czasie, który nawet rannemu panu Pendłetonowi wydał się niewiarygodnie krótki, znalazła się znowu przy nim.
— Jakieś problemy, co? Nie mogłaś się dostać do środka? — zapytał. Pollyanna szeroko otworzyła oczy.
— Jak to? Dostałam się! Przecież jestem — odpowiedziała. — Przecież gdybym się nie dostała, tobym nie wróciła! Doktor przyjdzie najszybciej jak tylko będzie mógł — z ludźmi i wszystkim, co trzeba. Powiedział, że bez trudu sam pana znajdzie, więc nie zostałam, żeby go zaprowadzić. Chciałam już być przy panu!
— Naprawdę? — pan Pendleton uśmiechnął się ponuro. — Nie mogę powiedzieć, żeby zachwycał mnie twój gust. Z pewnością mogłabyś sobie znaleźć milsze towarzystwo.
— Czy mówi pan tak, bo... bo jest pan... zawsze taki zły?
— Dzięki za szczerość. Owszem. Pollyanna roześmiała się łagodnie.
—Ale panjest zły tylko tak na zewnątrz... wśrodku to ani troszkę!
— Coś podobnego! A skąd ty to wiesz? — zapytał, próbując inaczej ułożyć głowę bez zmiany pozycji ciała.
— Och, wskazuje na to wiele rzeczy... na przykład... to, jak się pan odnosi do psa — dodała wskazując na długą, szczupłą dłoń spoczywającą na lśniącym łbie psa, który ułożył się przy swoim panu. — Zabawne, jak psy i koty garną się do jednych ludzi chętniej niż do innych, prawda? Zaraz podtrzymam panu głowę — zakończyła raptownie.
Pan Pendleton kilka razy skrzywił się z bólu i raz jęknął, by wreszcie stwierdzić, że kolana Pollyanny są o wiele wygodniejsze niż skalne wgłębienie, w którym dotychczas spoczywała jego głowa.
70
— No, tak jest... lepiej — mruknął pod nosem. Nie odzywał się przez jakiś czas. Pollyanna, przyglądając się jego twarzy, zastanawiała się, czy przypadkiem nie zasnął. Wcale nie spał i najwyraźniej zaciskał mocno wargi, by stłumić jęk bólu. A Pollyanna niemal rozpłakała się na głos, patrząc, jak ten wielki i silny mężczyzna leży tutaj taki bezradny. Jednąrękę, nieruchomo, z mocno zaciśniętymi palcami, odrzucił w bok; drugą, bezwładnie rozwartą, położył na głowie psa. Pies też leżał bez ruchu, wpatrzony w twarz swego pana mądrymi, czujnymi oczami.
Czas płynął minuta po minucie. Słońce chyliło się ku zachodowi i cienie między drzewami wydłużyły się. Pollyanna siedziała cichutko, jakby nie oddychała. Jakiś ptak bez lęku przeleciał tuż nad nią, a wiewiórka machnęła puszystym ogonkiem na gałęzi prawie pod jej nosem... ale małych, uważnych oczek nawet na chwilę nie spuściła z nieruchomo leżącego psa. Wreszcie ten nastawił uszy i zaskomlałticho; potem wydał krótkie, ostre szczeknięcie. W następnej chwili Pollyanna usłyszała głosy i zaraz potem ujrzała ludzi: trzech mężczyzn z noszami i jakimiś innymi rzeczami.
Najwyższy z nich, gładko wygolony, sympatyczny, którego Pollyanna znała z widzenia jako doktora Chiltona — zbliżył się z pogodną miną.
— A więc, młoda damo, bawimy się w pielęgniarkę!
— Och, nie, proszę pana—uśmiechnęła się Pollyanna. — Ja tylko trzymałam głowę... Nie dałam ani krzty lekarstwa. Ale cieszę się, że tu przyszłam...
— Ja też się cieszę — skinął głową doktor i zajął się rannym.
71
ROZDZIAŁ XIV
Kwestia galaret/ z nóżek
Pollyanna trochę spóźniła się na kolację w wieczór, kiedy panu Pen-dletonowi zdarzył się wypadek; jakimś cudem jednak uszło jej to płazem. Powitała ją Nancy.
— Wiesz, jak się cieszę, że już wreszcie jesteś — westchnęła z widoczną ulgą. — Już wpół do siódmej!
— Wiem — odparła z niepokojem Pollyanna — ale to nie moja wina... naprawdę. I nawet ciocia Polly by się tu ze mną zgodziła.
— Nie będzie miała okazji — z wielkim zadowoleniem rzekła Nancy. — Wyniosła się!
— Wyniosła się! — Pollyanna aż się zatchnęła. — Nie chcesz chyba powiedzieć, że to przeze mnie? — W główce przemknęły jej budzące skruchę wspomnienia wszystkiego, co zdarzyło się tego ranka: chłopca, którego ciotka nie chciała wziąć do siebie, kota, psa i tego niepożądanego słowa „cieszyć się", i zabronionego „tatuś", które co chwila wypowiadała przez zapomnienie. — Och, to przecież nie przeze mnie?!
— Nie całkiem przez ciebie — zadrwiła Nancy. — Jej kuzynka zmarła nagle w Bostonie, to i musiała tam pojechać. Dostała pilną depeszę po południu, zaraz po twoim wyjściu. Nie będzie jej trzy dni. No, teraz to naprawdę mamy powód do radości! Będziemy razem gospodarować — ty i ja, same! Pomyśl tylko!!!
Pollyanna była w najwyższym stopniu wstrząśnięta.
— Powód do radości! Nancy, przecież tu chodzi o pogrzeb!
— Ależ ta radość to nie z pogrzebu. To... — urwała nagle. W jej oczach pojawiły się chytre iskierki. — Jak to, przecież sama mnie uczyłaś! — rzekła z wymówką.
Pollyanna zmarszczyła czoło, zakłopotana.
— Nic na to nie poradzę, Nancy — tłumaczyła kiwając głową. — Zdaje mi się, że w przypadku niektórych rzeczy ta gra nie ma sensu... i jestem pewna, że pogrzeb jest jednąz nich. Pogrzeb nie może być powodem radości...
Nancy zachichotała.
— Może, bo to nie nasz pogrzeb — stwierdziła skromnie.
Ale Pollyanna nie słyszała. Zaczęła opowiadać o wypadku, a Nancy słuchała z otwartymi ustami.
Następnego dnia po południu Polłyanna spotkała się z Jimmym Beanem w umówionym miejscu. Jak należało się spodziewać, był bardzo zawiedziony tym, że panie z Koła Opieki wolały małego Hindusa.
— Cóż, może to i naturalne — westchnął. — Przecież rzeczy, których się nie zna, zawsze sąjakoś tam milsze. Kartofel na drugim brzegu talerza zawsze jest smaczniejszy. Ale chciałbym, żeby ktoś, gdzieś daleko, spojrzał na mnie właśnie w taki sposób. Czyż nie byłoby świetnie, gdyby ktoś w Indiach wolał mnie?
Pollyanna klasnęła w dłonie.
— Jejku! Oczywiście! Trafiłeś w sedno, Jimmy! Napiszę o tobie do moich pań z Koła Opieki. Nie są aż w Indiach, tylko na zachodzie... Ale to strasznie daleko, więc wychodzi na to samo. Też byś tak myślał, gdybyś jak ja przejechał tyle mil.
Jimmy rozpromienił się.
— Myślisz, że... zgodziłyby się... mnie wziąć? — spytał.
— Ależ, na pewno tak! Czy nie biorą i nie wychowują małych chłopców w Indiach? Tym razem mogą udawać, że jesteś małym Hindusem. Jesteś dosyć daleko, jak na to, żeby o tobie napisać w sprawozdaniu. Musisz tylko trochę poczekać. Napiszę do nich. Napiszę do pani White. Nie, lepiej do pani Jones. Pani White ma najwięcej pieniędzy, ale pani Jones daje najwięcej... co jest właściwie zabawne, kiedy o tym pomyśleć, prawda? Na pewno któraś z pań cię przyjmie.
— Dobrze, ale nie zapomnij napisać, że będę pracował na mieszkanie i utrzymanie — wtrącił Jimmy.—Nie jestem żadnym żebrakiem, a uważam, że interes jest interesem, nawet jak chodzi o Koło Opieki. — Zawahał się, a potem dodał: —Ale na razie zostanę tam, gdzie jestem... dopóki nie odpiszą.
— No, pewnie — Pollyanna stanowczo skinęła głową—bo wtedy będę wiedziała, gdzie cię znaleźć. I możesz być pewny, że cię wezmą. Czy ciocia Polly nie wzięła... słuchaj! — urwała nagle. — A może ja byłam taką małą dziewczynką z Indii dla cioci Polly?
— Jeja, naprawdę dziwny z ciebie dzieciak — mruknął Jimmy, odchodząc w swoją stronę.
72
73
ROZDZIAŁ XIV
Kwestia galarety z nóżek
Pollyanna trochę spóźniła się na kolację w wieczór, kiedy panu Pen-dletonowi zdarzył się wypadek; jakimś cudem jednak uszło jej to płazem. Powitała ją Nancy.
— Wiesz, jak się cieszę, że już wreszcie jesteś — westchnęła z widoczną ulgą. — Już wpół do siódmej!
— Wiem — odparła z niepokojem Pollyanna — ale to nie moja wina... naprawdę. I nawet ciocia Polly by się tu ze mną zgodziła.
— Nie będzie miała okazji — z wielkim zadowoleniem rzekła Nancy. — Wyniosła się!
— Wyniosła się! — Pollyanna aż się zatchnęła. — Nie chcesz chyba powiedzieć, że to przeze mnie? — W główce przemknęły jej budzące skruchę wspomnienia wszystkiego, co zdarzyło się tego ranka: chłopca, którego ciotka nie chciała wziąć do siebie, kota, psa i tego niepożądanego słowa „cieszyć się", i zabronionego „tatuś", które co chwila wypowiadała przez zapomnienie. — Och, to przecież nie przeze mnie?!
— Nie całkiem przez ciebie — zadrwiła Nancy. — Jej kuzynka zmarła nagle w Bostonie, to i musiała tam pojechać. Dostała pilną depeszę po południu, zaraz po twoim wyjściu. Nie będzie jej trzy dni. No, teraz to naprawdę mamy powód do radości! Będziemy razem gospodarować — ty i ja, same! Pomyśl tylko!!!
Pollyanna była w najwyższym stopniu wstrząśnięta.
— Powód do radości! Nancy, przecież tu chodzi o pogrzeb!
— Ależ ta radość to nie z pogrzebu. To... — urwała nagle. W jej oczach pojawiły się chytre iskierki. — Jak to, przecież sama mnie uczyłaś! — rzekła z wymówką.
Pollyanna zmarszczyła czoło, zakłopotana.
72
— Nic na to nie poradzę, Nancy — tłumaczyła kiwając głową. — Zdaje mi się, że w przypadku niektórych rzeczy ta gra nie ma sensu... i jestem pewna, że pogrzeb jest jedną z nich. Pogrzeb nie może być powodem radości...
Nancy zachichotała.
— Może, bo to nie nasz pogrzeb — stwierdziła skromnie.
Ale Pollyanna nie słyszała. Zaczęła opowiadać o wypadku, a Nancy słuchała z otwartymi ustami.
Następnego dnia po południu Pollyanna spotkała się z Jimmym Beanem w umówionym miejscu. Jak należało się spodziewać, był bardzo zawiedziony tym, że panie z Koła Opieki wolały małego Hindusa.
— Cóż, może to i naturalne — westchnął. — Przecież rzeczy, których się nie zna, zawsze są jakoś tam milsze. Kartofel na drugim brzegu talerza zawsze jest smaczniejszy. Ale chciałbym, żeby ktoś, gdzieś daleko, spojrzał na mnie właśnie w taki sposób. Czyż nie byłoby świetnie, gdyby ktoś w Indiach wolał mnie?
Pollyanna klasnęła w dłonie.
— Jejku! Oczywiście! Trafiłeś w sedno, Jimmy! Napiszę o tobie do moich pań z Koła Opieki. Nie są aż w Indiach, tylko na zachodzie... Ale to strasznie daleko, więc wychodzi na to samo. Też byś tak myślał, gdybyś jak ja przejechał tyle mil.
Jimmy rozpromienił się.
— Myślisz, że... zgodziłyby się... mnie wziąć? — spytał.
— Ależ, na pewno tak! Czy nie biorą i nie wychowują małych chłopców w Indiach? Tym razem mogą udawać, że jesteś małym Hindusem. Jesteś dosyć daleko, jak na to, żeby o tobie napisać w sprawozdaniu. Musisz tylko trochę poczekać. Napiszę do nich. Napiszę do pani White. Nie, lepiej do pani Jones. Pani White ma najwięcej pieniędzy, ale pani Jones daje najwięcej... co jest właściwie zabawne, kiedy o tym pomyśleć, prawda? Na pewno któraś z pań cię przyjmie.
— Dobrze, ale nie zapomnij napisać, że będę pracował na mieszkanie i utrzymanie—wtrącił Jimmy.—Nie jestem żadnym żebrakiem, a uważam, że interes jest interesem, nawet jak chodzi o Koło Opieki. — Zawahał się, a potem dodał:—Ale na razie zostanę tam, gdzie j estem... dopóki nie odpiszą.
—No, pewnie — Pollyanna stanowczo skinęła głową—bo wtedy będę wiedziała, gdzie cię znaleźć. I możesz być pewny, że cię wezmą. Czy ciocia Polly nie wzięła... słuchaj! — urwała nagle. — A może ja byłam taką małą dziewczynką z Indii dla cioci Polly?
— Jeja, naprawdę dziwny z ciebie dzieciak — mruknął Jimmy, odchodząc w swoją stronę.
73
Pewnego ranka, mniej więcej w tydzień po wypadku w Pendleton Woods, Pollyanna powiedziała ciotce:
— Ciociu, czy miałabyś coś przeciwko temu, żebym w tym tygodniu zaniosła galaretę z cielęcych nóżek komuś innemu, nie pani Snów? Ona na pewno się o to nie pogniewa.
— Dobry Boże! Pollyanno, co zamierzasz tym razem? — westchnęła panna Polly. — Doprawdy, niepospolite z ciebie dziecko!
Pollyanna zmarszczyła brwi, trochę zaniepokojona.
— Ciociu, powiedz, proszę, co to znaczy: „niepospolite"? Bo jeśli ktoś jest niepospolity, to nie może być pospolity, prawda?
— Ty na pewno nie możesz.
— Och, to dobrze. Cieszę się, że jestem niepospolita—westchnęła Pollyanna, a jej buzia się rozjaśniła. — Bo wiesz, pani White mówiła, że pani Rawson to bardzo pospolita kobieta... i okropnie jej nie lubiła. Ciągle były między nimi kłótnie. Tatuś... to znaczy my mieliśmy o wiele więcej kłopotu próbując godzić je niż godzić resztę pań z Koła—poprawiła się Pollyanna, z trudem łapiąc oddech po tej próbie obejścia Scylli ojcowskiego zakazu mówienia o kłótniach w kościele i Charybdy ciotecznego zakazu mówienia o ojcu*.
— Tak, tak, dobrze już, Pollyanno — powiedziała panna Polly, trochę zniecierpliwiona. — Zawsze, ale to zawsze, niezależnie od tematu rozmowy, musisz wspomnieć o paniach z Koła Opieki!
— Tak, ciociu — uśmiechnęła się wesoło Pollyanna. — Chyba rzeczywiście. Ale, widzisz, one mnie wychowywały i...
— Dosyć, Pollyanno — chłodno przerwała jej ciotka. — O co chodzi z tą galaretą?
— Naprawdę o nic takiego, ciociu, co by ci się nie podobało, na pewno. Pozwoliłaś mi zanosić galaretę j ej, więc pomyślałam, że tym razem pozwolisz, żebym zaniosła jemu. Wiesz, złamana noga to nie... trwałe inwalidztwo, więc on nie będzie chorował wiecznie jak pani Snów, a ona mogłaby znów dostawać te wszystkie rzeczy... po tym jednym czy dwóch razach.
— „Jemu"? „On"? „Złamana noga"? O czym ty mówisz, Pollyanno? Pollyanna wytrzeszczyła oczy ze zdumienia; po chwili jej buzia się rozluźniła.
: Scylla i Charybda - według mitologii greckiej dwa żeński iace no HwArh (h-n---
sytuacji
— Och, zapomniałam. Ty przecież nic nie wiesz. Bo widzisz, to się stało, kiedy ciebie tu nie było. Właśnie w tym dniu, kiedy wyjechałaś, znalazłam go w lesie, wiesz, i musiałam otworzyć jego dom i zatelefonować po ludzi i doktora, i trzymałam jego głowę i tak dalej. Potem oczywiście odeszłam i już go nie widziałam. Ale kiedy Nancy gotowała w tym tygodniu galaretę dla pani Snów, pomyślałam sobie, j ak by to było miło, gdybym tym razem zaniosła ją nie jej, a jemu. Mogę, ciociu?
— Tak, chyba tak — zgodziła się panna Polly, trochę zniecierpliwiona.
— Ale kto to jest?
— No ten mężczyzna. To znaczy pan Pendleton. Panna Polly aż podskoczyła w fotelu.
— John Pendleton!
— Tak. Nancy powiedziała mi, jak się nazywa. Może go znasz, ciociu? Panna Polly nie odpowiedziała, spytała natomiast:
— A czy t y go znasz?
— O, tak! Zawsze ze mną rozmawia i uśmiecha się... teraz. On się gniewa tylko na zewnątrz, wiesz? Pójdę po tę galaretę. Nancy mówi, że stężała
— zakończyła Pollyanna już w połowie drogi do drzwi.
— Pollyanno, poczekaj! — głos panny Polly zabrzmiał nagle bardzo surowo. — Rozmyśliłam się. Wolałabym, żeby pani Snów dostała dziś galaretę... jak zwykle. Teraz możesz iść.
Buzia Pollyanny wydłużyła się.
— Och, ciociu, ale z nią to będzie trwało. Ona będzie ciągle chorowała i dostawała różne rzeczy, przecież wiesz. A on tylko złamał nogę, a nogi nie trwają wiecznie... to znaczy złamane nogi. Od tego wypadku minął już tydzień.
— Tak, tak, pamiętam. Słyszałam, że pan John Pendleton miał wypadek, Pollyanno — rzekła panna Polly chłodno — ale... nie mam zamiaru posyłać galarety panu Pendletonowi.
— Wiem, on jest zły... na zewnątrz — smutno przyznała Pollyanna — i pewnie dlatego go nie lubisz. Aleja bym mu nie powiedziała, że to od ciebie. Powiedziałabym, że ode mnie. Lubię go. Cieszyłabym się, gdybym mogła mu zanieść galaretę.
Panna Polly znów potrząsnęła głową. Potem nagle spytała dziwnie spokojnym głosem:
— Czy on wie... kto ty jesteś, Pollyanno? Pollyanna westchnęła.
— Chyba nie. Powiedziałam mu kiedyś, jak się nazywam, ale on nigdy się do mnie nie zwraca po nazwisku.
74
75
 . siostrzenicą?
— A wie, gdzie... mieszkasz?
— Och, nie. Nie mówiłam mu.
— Więc nie wie, że jesteś moją.
— Nie sądzę.
Na chwilę zapadła cisza. Panna
widzącym wzrokiem-Pollyanimnieci^liwiepBest^wiz^ » głośno wzdychała W końcu panna Polly ocknęła sie z zamyślenia     1
— Dobrze, Pollyanno — powiedziała wciąż tym dziwnym jakby ni J swoim głosem. - Możesz... możesz zanieść galaretę panu Pdll
 na
 Pollyannę jakby
^
76
ROZDZIAŁ XV
Doktor Chilton
Wielka szara bryła domu pana Johna Pendletona tym razem zrobiła na Pollyannie zupełnie inne wrażenie. Okna pyły otwarte, jakaś starsza kobieta wieszała pranie na tylnym podwórku, a dwukółka doktora stała podpor-te-cochere.
Pollyanna, jak poprzednio, skierowała się do bocznych drzwi. Zadzwoniła — dzisiaj jej palce nie były sztywne od ściskania kluczy.
Znany jej piesek wybiegł na schody, żeby jąpowitać. Dopiero po chwili kobieta, która wieszała pranie, otworzyła drzwi.
— Przyniosłam, proszę pani, galaretę z cielęcych nóżek dla pana Pendletona — uśmiechając się powiedziała Pollyanna.
— Dziękuję — odparła kobieta sięgając po miskę. — Jak mam powiedzieć? Kto to przysłał? Galareta z nóżek, tak?
Doktor, który właśnie wchodził do hallu, usłyszał pytanie Pollyanny i dostrzegł wyraz rozczarowania na jej twarzy. Od razu do niej podszedł.
— Co my tu mamy? A, galareta z nóżek! — rzekł wesoło. — To znakomicie! Może chciałabyś zobaczyć swojego pacjenta?
— O, tak, proszę pana — rozpromieniła się Pollyanna, a kobieta, posłuszna skinieniu doktora, chociaż wyraźnie zdumiona, natychmiast poprowadziła Pollyannę przez hali.
Młody mężczyzna za plecami doktora (wykwalifikowany pielęgniarz z najbliższego miasta) wykrzyknął zdziwiony:
— Ależ, doktorze, przecież pan Pendleton nie pozwolił nikogo wpuszczać!
— Owszem — doktor poważnie skinął głową. — Ale teraz j a tu wydaj ę rozkazy. Zaryzykuję... — Potem dodał dziwnym tonem: — Oczywiście pan tego nie wie, ale ta dziewczynka jest lepsza od całej butelki leku wzmacniającego, przyjmowanego codziennie. Jeśli jest ktoś, kto zdoła dziś rozchmu-
77
— A wie, gdzie... mieszkasz?
— Och, nie. Nie mówiłam mu.
— Więc nie wie, że jesteś moją... siostrzenicą?
— Nie sądzę.
Na chwilę zapadła cisza. Panna Polly patrzyła na Pollyannę jakby nie-j widzącym wzrokiem. Pollyanna niecierpliwie przestępowała z nogi na noga i głośno wzdychała. W końcu panna Poiły ocknęła się z zamyślenia.
— Dobrze, Pollyanno — powiedziała wciąż tym dziwnym, jakby nie swoim głosem. — Możesz... możesz zanieść galaretę panu Pendletonowj jako prezent od siebie. Ale pamiętaj: to nie ja go posyłam. Musisz się posta-J rać, żeby, broń Boże, tak nie pomyślał!
— Tak, ciociu... Dobrze... Dziękuję, ciociu! — wykrzyknęła radośniej Pollyanna, wybiegając z pokoju.
76
ROZDZIAŁ XV
Doktor Chilton
Wielka szara bryła domu pana Johna Pendletona tym razem zrobiła na Pollyannie zupełnie inne wrażenie. Okna były otwarte, jakaś starsza kobieta wieszała pranie na tylnym podwórku, a dwukółka doktora stała podpor-te-cochere.
Pollyanna, jak poprzednio, skierowała się do bocznych drzwi. Zadzwoniła — dzisiaj jej palce nie były sztywne od ściskania kluczy.
Znany jej piesek wybiegł na schody, żeby jąpowitać. Dopiero po chwili kobieta, która wieszała pranie, otworzyła drzwi.
— Przyniosłam, proszę pani, galaretę z cielęcych nóżek dla pana Pendletona — uśmiechając się powiedziała Pollyanna.
— Dziękuję — odparła kobieta sięgając po miskę. — Jak mam powiedzieć? Kto to przysłał? Galareta z nóżek, tak?
Doktor, który właśnie wchodził do hallu, usłyszał pytanie Pollyanny i dostrzegł wyraz rozczarowania na jej twarzy. Od razu do niej podszedł.
— Co my tu mamy? A, galareta z nóżek! — rzekł wesoło. — To znakomicie! Może chciałabyś zobaczyć swojego pacjenta?
— O, tak, proszę pana — rozpromieniła się Pollyanna, a kobieta, posłuszna skinieniu doktora, chociaż wyraźnie zdumiona, natychmiast poprowadziła Pollyannę przez hali.
Młody mężczyzna za plecami doktora (wykwalifikowany pielęgniarz z najbliższego miasta) wykrzyknął zdziwiony:
— Ależ, doktorze, przecież pan Pendleton nie pozwolił nikogo wpuszczać!
— Owszem—doktor poważnie skinął głową. — Ale teraz ja tu wydaję rozkazy. Zaryzykuję... — Potem dodał dziwnym tonem: — Oczywiście pan tego nie wie, ale ta dziewczynka jest lepsza od całej butelki leku wzmacniającego, przyjmowanego codziennie. Jeśli jest ktoś, kto zdoła dziś rozchmu-
77
T
rzyć pana Pendletona, to z pewnością ona. Dlatego zgodziłem się, by we szła.
— Kto to jest?
Doktor zawahał się przez moment.
— To siostrzenica jednej z najbardziej znanych obywatelek naszeg miasteczka. Nazywa się Pollyanna Whittier. Ja... jakoś jeszcze nie miałe szczęścia zawrzeć bliższej znajomości z tą młodą damą, ale poznało ją j wielu moich pacjentów... Co stwierdzam z radością!
Pielęgniarz uśmiechnął się.
— Proszę, proszę! A jakie też są składniki tego jej tak cudownie dzia łającego leku?
Doktor potrząsnął głową.
— Nie wiem. Na ile udało mi się określić, jest to jej nieprzeparta i nigd} nie gasnąca radość ze wszystkiego, co się już stało albo dopiero stanie W każdym razie, ciągle ktoś przytacza mi jej osobliwe wypowiedzi i, jak mogę wnosić, zasada „cieszyć się" jest dla większości tych wypowiedz} najistotniejsza. W rezultacie — dodał znów z dziwnym uśmiechem, wchodząc na stopień ganku — chciałbym ją zapisywać... i kupować... jak kupuję pudełko pigułek, choć gdyby na świecie takich jak ona było dużo, pan i jaj musielibyśmy zająć się sprzedawaniem pasmanterii albo kopaniem rowów, bo w służbie zdrowia wiele byśmy nie zarobili — roześmiał się, wsiadając do dwukółki i ujmując lejce.
Tymczasem — zgodnie z poleceniem doktora — owa starsza kobie prowadziła Pollyannę ku pokojom pana Pendletona.
Droga wiodła przez wielką bibliotekę zaraz za hallem i choć Pollyanna szła szybko, od razu zauważyła, że zaszły tu ogromne zmiany. Półki z książkami wzdłuż ścian i szkarłatne draperie nie zmieniły się, ale z podłogi znikły śmiecie, biurko zostało uporządkowane i nigdzie nie było widać nawet śladu kurzu. Spis telefonów wisiał na miejscu, a mosiężny wilk lśnił wypolerowany. Jedne z tajemniczych drzwi były otwarte i właśnie ku nim poprowadzono Pollyannę. W chwilę później znalazła się w umeblowanej z przepychem sypialni.
— Proszę pana, jest tu... dziewczynka. Przyniosła trochę galarety z nóżek. Pan doktor powiedział, żebym ją... tu przyprowadziła — rzekła zalęknionym głosem stara służąca.
W następnej chwili Pollyanna została sam na sam z panem Pendleto-nem; leżał na wznak na łóżku i wyglądał na bardzo zagniewanego.
— Mówiłem przecież, że... — zaczął ze złością i urwał. — Ach, to ty! — powiedział niezbyt uprzejmie, kiedy Pollyanna zbliżyła się do łóżka.
78
— To ja — uśmiechnęła się Pollyanna. — Och, jak się cieszę, że mnie tu wpuszczono! Wie pan, ta pani z początku chciała odebrać mi galaretę i przelękłam się, że pana nie zobaczę. Wtedy nadszedł doktor i pozwolił mi wejść. Czy to nie cudownie z jego strony, że pozwolił mi zobaczyć się z panem?
Usta pana Pendletona, wbrew jego woli, rozchyliły się w uśmiechu, ale rzekł tylko:
— Hm!
— I przyniosłam panu trochę galarety — podjęła Pollyanna—z nóżek. Mam nadzieję, że ją pan lubi — głos jej się lekko załamał.
—Nigdy tego nie jadłem—przelotny uśmiech znikł z twarzy pana Pendletona, ustępując miejsca nachmurzonej minie.
Przez chwilę Pollyanna wyglądała na zawiedzioną, ale rozpogodziła się, postawiwszy miskę na stoliku.
— Naprawdę! Cóż, skoro pan jej nie jadł, to nie może pan jej nie lubić, prawda? Cieszę się więc, że jej pan nie jadł. Ach, gdyby pan wiedział...
— Dobrze już, dobrze. Jedno wiem na pewno. To mianowicie, że leżę tu teraz na wznak i że pewnie będę tak leżeć do sądnego dnia.
Te słowa wyraźnie wstrząsnęły Pollyanna.
— Och, nie! To nie może być do sądnego dnia, kiedy archanioł Gabriel zadmie w trąbę, chyba że stanie się to prędzej, niż myślimy... Och, wiem oczywiście, że Biblia mówi, iż może się to stać szybciej, niż myśłimy, ale ja nie sądzę, żeby to było możliwe... Naturalnie wierzę w Biblię, ale jakoś nie wydaje mi się, aby ten dzień nadszedł dużo prędzej i...
Pan Pendleton roześmiał się nagle — i to na cały głos. Pielęgniarz, który właśnie wchodził do pokoju, usłyszał ten śmiech i natychmiast bezszelestnie się ulotnił. Miał minę przerażonej kucharki, która w obawie, by przeciąg nie zagroził na wpół upieczonemu ciastu, pospiesznie zatrzaskuje drzwi piecyka.
— Czy przypadkiem nie poplątało ci się w głowie? — zapytał Pollyannę pan Pendleton.
Pollyanna roześmiała się.
— Może. Ale, wie pan, myślę, że nogi nie trwają wiecznie... to znaczy złamane nogi... tak jak trwałe inwalidztwo pani Snów. Pańskie więc nie będzie trwało aż do sądnego dnia. I moim zdaniem powinien pan się z tego cieszyć.
— Cieszę się, cieszę... — odrzekł ponuro pan Pendleton.
— I poza tym złamał pan tylko j edną nogę. Może się pan cieszyć, że nie obie — Pollyanna zaczęła przygotowania do gry.
79
— Oczywiście! Takie szczęście... — pan Pendleton prychnął nosem i uniósł brwi. — Jeśli tak na to spojrzeć, to powinienem się cieszyć, że nie jestem stonogą i nie złamałem pięćdziesięciu!
PoUyanna zachichotała.
— Ależ to rewelacyjne! — zapiszczała z radości. — Wiem, co to są stonogi: mają strasznie dużo nóg. Może się pan też cieszyć...
— O, tak — gwałtownie przerwał jej pan Pendleton, a jego głos znów brzmiał gorzko — mogę się też pewnie cieszyć z całej reszty; z pielęgniarza, doktora i z tej wstrętnej baby w kuchni!
— Ależ tak, proszę pana... proszę pomyśleć, jak by to było źle, gdyby pan ich nie miał.
— Że niby jak? — zapytał ostro pan Pendleton.
— Powiedziałam, niech pan tylko pomyśli, jak by to było źle, gdyby pan ich nie miał... i musiałby tu tak leżeć!
— Tak jakby nie w tym tkwiło sedno sprawy — odparł pan Pendleton z rozdrażnieniem — że muszę tu tak leżeć! A ty chciałabyś, abym się cieszył, że jakaś tępa baba robi mi w całym domu bałagan, nazywając to „robieniem porządków"; że jakiś człowiek jej w tym pomaga, a nawet ją do tego zachęca, nazywając to „pielęgnowaniem", by nie wspomnieć o doktorze, który ich popędza... na domiar złego, cała ta banda oczekuje, że im za to zapłacę, i to dobrze zapłacę!
PoUyanna zmarszczyła brwi ze zrozumieniem.
— Tak, wiem. T o jest rzeczywiście niezbyt miłe... Kiedy się tak oszczędza pieniądze przez cały czas.
— Kiedy się... co?
¦— Oszczędza... kupuje się fasolę i krokiety z ryb. Lubi pan fasolę?... Czy może woli pan indyka i chodzi tylko o te sześćdziesiąt centów?
— Dziecko, o czym ty właściwie mówisz? PoUyanna uśmiechnęła się promiennie.
—No, mówię o pańskich pieniądzach... chodzi mi o to, że odmawia pan sobie wszystkiego i zbiera na pogan. Dowiedziałam się o tym. Wie pan, między innymi stąd właśnie wiem, że tak naprawdę to pan nie jest zły. Nancy mi to powiedziała.
Pan Pendleton aż otworzył usta ze zdumienia.
— Nancy powiedziała ci, że oszczędzam na... Czy mogę wiedzieć, kto to jest Nancy?
— To nasza Nancy. Służy u cioci Polly.
— Cioci Polly! Jakiej cioci Polly?
— Panna Polly Harrington. Mieszkam u niej.
80
Pan Pendleton jakoś dziwnie się poruszył.
— Panna... Polly... Harrington! — powtórzył z trudem. — Mieszkasz...
u niej?
— Tak, jestem jej siostrzenicą. Wzięła mnie do siebie i wychowuje... z powodu mojej mamy, wie pan? — mówiła PoUyanna ściszonym i niepewnym głosem. — Była jej siostrą. I kiedy tatuś... odszedł do niej i do rodzeństwa, do nieba, nie został mi już nikt tylko panie z Koła Opieki... więc ciocia mnie wzięła.
Pan Pendleton nie odpowiedział. Jego twarz na tle poduszki wydawała się bardzo blada, tak blada, że PoUyanna się przestraszyła. Wstała niepewnie.
— Chyba już sobie pójdę — powiedziała. — Mam nadzieję, że galareta... będzie panu smakowała.
Pan Pendleton nagle odwrócił głowę i otworzył oczy. W ich ciemnej głębi malowała sięjakaś tęsknota, którą nawet Pollyanna dostrzegła i która ją zaskoczyła.
— A więc jesteś... siostrzenicą panny Polly Harrington — rzekł łagodnie.
— Tak, proszę pana.
Pan Pendleton patrzył tęsknym wzrokiem na Pollyannę, a ta, ogarnięta niejasnym niepokojem, wymamrotała:
— Możliwe, że... pan ją zna.
Wargi pana Pendletona wygięły się w dziwnym uśmiechu.
— O, tak, znam ją— zawahał się, a po chwili mówił dalej wciąż z tym dziwnym uśmiechem na ustach. — Ale... nie chcesz chyba powiedzieć... nie powiesz mi, że to panna Polly Harrington... przysłała mi tę galaretę? — spytał wolno.
Pollyanna widocznie speszyła się.
— Nn... nie, proszę pana. To nie ona. Powiedziała, że muszę się postarać, aby, broń Boże, nie pomyślał pan, że to od niej. Aleja...
— Tak też myślałem — raczył odpowiedzieć pan Pendleton, odwracając głowę, a Pollyanna, jeszcze bardziej speszona, na palcach wyszła z pokoju.
Podporte-cochere ujrzała doktora czekającego w dwukółce. Pielęgniarz stał na stopniach schodów.
— No, panienko, czy będę miał zaszczyt odwieźć cię do domu? — zapytał z uśmiechem doktor. — Miałem odjechać parę minut temu, a potem pomyślałem sobie, że zaczekam na ciebie.
— Dziękuję panu. Cieszę się, że pan zaczekał. Uwielbiam jeździć — odparła rozpromieniona Pollyanna, kiedy doktor wyciągnął rękę, by pomóc jej wsiąść.
81
—Naprawdę?—uśmiechnął się, skinieniem głowy żegnając pielęgnia-j rza. — Coś mi się zdaje, że jest dużo rzeczy, z których się cieszysz. Mar rację? — dodał, kiedy już jechali szybko.
— Nie wiem. No, chyba tak — zgodziła się Pollyanna. — Cieszę się prawie ze wszystkiego, co jest życiem. Niezbyt mnie cieszą inne rzeczy., j szycie, czytanie na głos i tym podobne. Ale one nie są życiem.
— Nie? A czym?
— Ciocia Polly mówi, że „uczą życia"—westchnęła Pollyanna, uśmiechając się smutno.
Doktor także się uśmiechnął —jakoś dziwnie.
— Naprawdę? No cóż, spodziewałem się, że mówi... dokładnie tak.
— Tak — odparła Pollyanna. — Aleja to widzę inaczej. Uważam, że powinno się uczyć, jak żyć. Tak czy owak, ja się nie uczyłam.
Doktor głęboko wciągnął oddech.
— Wiesz, co? Obawiam się, że jednak... niektórzy z nas powinni—powiedział.
Milczał przez chwilę. Pollyannie, kiedy ukradkiem na niego spojrzała, zrobiło się go trochę żal; wyglądał tak smutnie. Zapragnęła jakoś mu pomóc, choć nie była jeszcze pewna, jak.
Być może właśnie dlatego odezwała się nieśmiało:
— Panie doktorze, wydaje mi się, że być lekarzem to chyba najcudowniejsza praca jaką można sobie wyobrazić.
Odwrócił się zaskoczony.
—Najcudowniejsza! Wtedy, kiedy wszędzie... gdzie tylko mnie wezwą, widzę tyle cierpienia! — wykrzyknął. Pollyanna kiwnęła głową.
— Wiem, ale przecież pan zawsze umie temu zaradzić... prawda?... I na pewno cieszy się pan tym! Mimo wszystko jest pan więc najszczęśliwszy z nas.
Doktorowi nagle zaszkliły się oczy. Jego życie było tak bardzo samotne. Nie miał ani żony, ani domu, tylko ten niewielki gabinet w pensjonacie. Szczerze kochał swą pracę. Kiedy patrzył teraz w rozpromienione oczy Pollyanny, miał wrażenie, jakby jakaś kochająca dłoń spoczęła na jego głowie w geście błogosławienia. Wiedział też, że całodzienna praca ani męczący, nocny dyżur nie będzie pozbawiony tego na nowo odkrytego entuzjazmu, który spłynął na niego z oczu Pollyanny.
— Niech cię Bóg błogosławi, moja mała—rzekł drżącym głosem, a po chwili dodał z pogodnym uśmiechem, który jego pacjenci tak dobrze znali i lubili: — Myślę też, że doktorowi, tak jak jego pacjentom dobrze zrobił łyk tego leku na wzmocnienie!
82
Pollyanna zadumała się nad tymi słowami; z zamyślenia wyrwała ją dopiero wiewiórka przebiegająca przez drogę.
Doktor wysadził Pollyannę przed drzwiami jej domu. Uśmiechnął się do Nancy, która wybiegła na ganek, zaciął konia i szybko odjechał.
— Miałam przecudną przejażdżkę z doktorem — oznajmiła Pollyanna wbiegając po schodach. — Wiesz, Nancy, on jest uroczy!
— Naprawdę?
— Tak! I powiedziałam mu, że ma najcudowniejszą pracę jaką można
sobie wyobrazić.
— Co? Chodzić do chorych... i takich, co wcale nie są chorzy, a myślą, że są! — mina Nancy wyrażała jawny sceptycyzm.
Pollyanna roześmiała się wesoło.
— Tak. On mówił prawie dokładnie to samo; ale jednak można się z tego cieszyć. Zgadnij jak?
Nancy zmarszczyła czoło. Była po*jętna, mogła więc — uważała — z powodzeniem grać w „to, żeby się po prostu cieszyć". Lubiła też dociekać odpowiedzi na „zabijające klina" —jak to nazywała — niektóre pytania
Pollyanny.
— Och, wiem — zachichotała. — To pewnie przeciwieństwo tego, co
powiedziałaś pani Snów.
— Przeciwieństwo? — powtórzyła Pollyanna, wyraźnie zdumiona.
— Tak. Powiedziałaś jej, że może się cieszyć, bo inni ludzie nie są tacy jak ona... No wiesz, nie są chorzy.
— Tak — skinęła głową Pollyanna.
— I doktor może się cieszyć, że nie jest taki jak inni... to znaczy jak ci chorzy, których leczy — triumfalnie zakończyła Nancy.
Teraz Pollyanna zmarszczyła brwi.
— Nn... no tak — przyznała. — Oczywiście, tym także pewnie można się radować, aleja bym tego tak nie nazwała i... moim zdaniem, nie brzmi to zbyt miło. Przecież doktor nie mówił, że się cieszy z tego, że oni są chorzy... Ty czasem grasz tak zabawnie, Nancy — westchnęła wchodząc do domu.
Ciotkę zastała w salonie.
— Kim jest ten człowiek, który cię odwiózł? — trochę szorstkim tonem zapytała Pollyannę.
— Ciociu, to przecież doktor Chilton! Czyżbyś go nie znała?
— Doktor Chilton! A czegóż tu chciał?
— Odwiózł mnie do domu. Och, wiesz, zaniosłam tę galaretę panu Pen-dletonowi i...
83
—Naprawdę? — uśmiechnął się, skinieniem głowy żegnając pielęgnia rza. — Coś mi się zdaje, że jest dużo rzeczy, z których się cieszysz. M. rację? — dodał, kiedy już jechali szybko.                                              i
— Nie wiem. No, chyba tak — zgodziła się Pollyanna. — Cieszę się, prawie ze wszystkiego, co jest życiem. Niezbyt mnie cieszą inne rzeczy... szycie, czytanie na głos i tym podobne. Ale one nie są życiem.
— Nie? A czym?
— Ciocia Polly mówi, że „uczą życia" — westchnęła Pollyanna, uśmiechając się smutno.
Doktor także się uśmiechnął —jakoś dziwnie.
— Naprawdę? No cóż, spodziewałem się, że mówi... dokładnie tak.
— Tak — odparła Pollyanna. — Aleja to widzę inaczej. Uważam, że powinno się uczyć, jak żyć. Tak czy owak, ja się nie uczyłam.
Doktor głęboko wciągnął oddech.
— Wiesz, co? Obawiam się, że jednak... niektórzy z nas powinni — powiedział.
Milczał przez chwilę. Pollyannie, kiedy ukradkiem na niego spojrzała, zrobiło się go trochę żal; wyglądał tak smutnie. Zapragnęła jakoś mu pomóc, choć nie była jeszcze pewna, jak.
Być może właśnie dlatego odezwała się nieśmiało:
— Panie doktorze, wydaje mi się, że być lekarzem to chyba najcudowniejsza praca jaką można sobie wyobrazić.
Odwrócił się zaskoczony.
— Najcudowniejsza! Wtedy, kiedy wszędzie... gdzie tylko mnie wezwą, widzę tyle cierpienia! — wykrzyknął.
Pollyanna kiwnęła głową.
— Wiem, ale przecież pan zawsze umie temu zaradzić... prawda?... I na pewno cieszy się pan tym! Mimo wszystko jest pan więc najszczęśliwszy z nas.
Doktorowi nagle zaszkliły się oczy. Jego życie było tak bardzo samotne. Nie miał ani żony, ani domu, tylko ten niewielki gabinet w pensjonacie. Szczerze kochał swą pracę. Kiedy patrzył teraz w rozpromienione oczy Pollyanny, miał wrażenie, jakbyjakaś kochająca dłoń spoczęła na jego głowie w geście błogosławienia. Wiedział też, że całodzienna praca ani męczący, nocny dyżur nie będzie pozbawiony tego na nowo odkrytego entuzjazmu, który spłynął na niego z oczu Pollyanny.
— Niech cię Bóg błogosławi, moja mała — rzekł drżącym głosem, a po chwili dodał z pogodnym uśmiechem, który jego pacjenci tak dobrze znali i lubili: — Myślę też, że doktorowi, tak jak jego pacjentom dobrze zrobił łyk tego leku na wzmocnienie!
82
Pollyanna zadumała się nad tymi słowami; z zamyślenia wyrwała ją dopiero wiewiórka przebiegająca przez drogę.
Doktor wysadził Pollyannę przed drzwiami jej domu. Uśmiechnął się do Nancy, która wybiegła na ganek, zaciął konia i szybko odjechał.
— Miałam przecudną przejażdżkę z doktorem — oznajmiła Pollyanna wbiegając po schodach. — Wiesz, Nancy, on jest uroczy!
— Naprawdę?
— Tak! I powiedziałam mu, że ma najcudowniejszą pracę jaką można sobie wyobrazić.
— Co? Chodzić do chorych... i takich, co wcale nie są chorzy, a myślą, że są! — mina Nancy wyrażała jawny sceptycyzm.
Pollyanna roześmiała się wesoło.
— Tak. On mówił prawie dokładnie to samo; ale jednak można się z tego cieszyć. Zgadnij jak?
Nancy zmarszczyła czoło. Była pojętna, mogła więc — uważała — z powodzeniem grać w „to, żeby się po prostu cieszyć". Lubiła też dociekać odpowiedzi na „zabijające klina" —jak to nazywała — niektóre pytania Pollyanny.
— Och, wiem — zachichotała. — To pewnie przeciwieństwo tego, co powiedziałaś pani Snów.
— Przeciwieństwo? — powtórzyła Pollyanna, wyraźnie zdumiona.
— Tak. Powiedziałaś jej, że może się cieszyć, bo inni ludzie nie są tacy jak ona... No wiesz, nie są chorzy.
— Tak — skinęła głową Pollyanna.
— I doktor może się cieszyć, że nie jest taki jak inni... to znaczy jak ci chorzy, których leczy — triumfalnie zakończyła Nancy.
Teraz Pollyanna zmarszczyła brwi.
— Nn... no tak — przyznała. — Oczywiście, tym także pewnie można się radować, aleja bym tego tak nie nazwała i... moim zdaniem, nie brzmi to zbyt miło. Przecież doktor nie mówił, że się cieszy z tego, że oni są chorzy... Ty czasem grasz tak zabawnie, Nancy — westchnęła wchodząc do domu.
Ciotkę zastała w salonie.
— Kim jest ten człowiek, który cię odwiózł? — trochę szorstkim tonem zapytała Pollyannę.
— Ciociu, to przecież doktor Chilton! Czyżbyś go nie znała?
— Doktor Chilton! A czegóż tu chciał?
— Odwiózł mnie do domu. Och, wiesz, zaniosłam tę galaretę panu Pen-dletonowi i...
83
Panna Polly gwałtownie uniosła głowę.
— Pollyanno, nie pomyślał, że to ja ją posłałam?
— Och nie, ciociu, powiedziałam mu przecież, że nie ty. Panna Polly zarumieniła się.
— Powiedziałaś mu, że niej a?!
Pollyanna szeroko otwarła oczy, zdumiona tonem ciotki — pełnym wyrzutu i przerażenia.
— Ale tak przecież mówiłaś, ciociu. Panna Polly westchnęła.
— Mówiłam, że to nie ja ją posyłam i że musisz się postarać, by przypadkiem nie pomyślał, iż to właśnie ja! To zupełnie co innego niż beztrosko poinformować go, że to nie ja — mówiąc to, wzburzona wyszła z pokoju.
— Boże mój! Nie rozumiem, na czym polega różnica — westchnęła Pollyanna idąc powiesić kapelusz na wieszaku: tym, który wskazała jej ciotka. Nie innym.
84
ROZDZIAŁ XVI
Czerwona róża i koronkowy szal
W deszczowy dzień, mniej więcej w tydzień po wizycie Pollyanny u pana Pendletona, Timothy zawiózł pannę Polly na wczesne, przedpołudniowe zebranie Koła Opieki. Kiedy wróciła o trzeciej, miała urocze rumieńce na policzkach; wiatr zburzył jej fryzurę i spod szpilek niesfornie wysuwały się puszyste loki.
Pollyanna nigdy jeszcze nie widziała jej w takim stanie.
— Och!... Och!... Och! Więc ty też je masz, ciociu Polly! — wołała zachwycona, skacząc wokół ciotki, kiedy ta weszła do salonu.
— Co mam, ty nieznośne dziecko? Pollyanna nie przestawała tańczyć wokół niej.
— A ja nigdy ich nie zauważyłam! Czy ludzie mogą je mieć, kiedy się nie wie, że mają? Myślisz, że i ja mogę? To znaczy, zanim pójdę do nieba!
— wołała szarpiąc z zapałem proste kosmyki swych włosów nad uszami.
— Ale nawet gdybym je miała, nie byłyby czarne. Czarnych nie można ukryć.
— Pollyanno, co to ma znaczyć? — spytała panna Polly, pospiesznie zdejmując kapelusz i próbując poprawić zburzoną fryzurę.
— Nie, nie!... Ciociu, proszę! — radosny głos Pollyanny zmienił się w rozpaczliwe wezwanie. — Nie zaczesuj ich! To o nich mówię... o tych słodkich czarnych loczkach. Och, ciociu, są takie ładne!
— Cóż to za głupstwa? Co chciałaś osiągnąć ględząc paniom z Koła Opieki o tym małym żebraku?
— To wcale nie głupstwa — oświadczyła z naciskiem Pollyanna, odpowiadając tylko na pierwsze pytanie ciotki. Nawet nie wiesz, jak ładnie wyglądasz z takimi włosami! Och, ciociu, proszę, pozwól mi ułożyć ci włosy tak jak pani Snów i wpiąć w nie kwiat! Strasznie bym chciała tak cię zobaczyć. Będziesz wyglądać jeszcze ładniej!
85
—Pollyanno! —panna Polly mówiła bardzo ostrym tonem; tym ostrzejszym, że słowa Pollyanny sprawiły jej dziwnąprzyjemność: czy ktokolwiek przedtem interesował się jej wyglądem czy fryzurą? Czy kiedykolwiek ktoś jej powiedział, że „ładnie" wygląda? — Pollyanno, nie odpowiedziałaś mi. W jakim celu poszłaś do Koła Opieki i wygłosiłaś tę absurdalną przemowę?
— Tak, wiem. Ale, widzisz, ciociu, nie wiedziałam, że jest absurdalna, dopóki się nie przekonałam, że te panie bardziej interesuje sprawozdanie niż wychowanie Jimmy'ego Beana. Wtedy napisałam do moich pań z Koła, bo Jimmy jest od nich daleko, wiesz? Pomyślałam, że może być dla nich małym Hindusem tak jak... czyja nie byłam dla ciebie małą, hinduską dziewczynką? Ciociu, ciociu, proszę, pozwól mi cię uczesać!
Panna Polly przyłożyła sobie dłoń do krtani — znów zaczęła ją ogarniać ta osobliwa bezsilność.
— Ale, Pollyanno, kiedy panie dziś opowiedziały mi, jak do nich przyszłaś, było mi tak wstyd! Ja...
Pollyanna zaczęła podskakiwać na palcach.
— Nie powiedziałaś... Nie powiedziałaś, że nie wolno mi cię uczesać! —piszczała uradowana. — I jestem pewna, że to działa na odwrót... tak jak wtedy z galaretą dla pana Pendletona, której nie posłałaś, i nie chciałaś, żebym powiedziała, że posyłasz, no wiesz. Poczekaj, proszę. Zaraz przyniosę grzebień.
— Ależ, Pollyanno, Pollyanno — protestowała panna Polly, wchodząc za nią do pokoju, a potem, zadyszana, wstępując na schody.
— O, przyszłaś tu! — w drzwiach pokoju powitała ją Pollyanna. — To jeszcze lepiej. Mam już grzebień. A teraz usiądź, proszę, tutaj. Tak się cieszę, że pozwoliłaś się uczesać!
— Ale, Pollyanno, ja... ja...
Nie dokończyła zdania. Oto, ku swemu zdumieniu, siedziała na krześle przed toaletką, a Pollyanna swymi gorliwymi, ale bardzo delikatnymi paluszkami rozpuściła jej włosy.
—Jejku! Jakie ty masz piękne włosy, ciociu — szczebiotała Pollyanna. —-1 o wiele gęściejsze, niż pani Snów! Ale ty naturalnie powinnaś mieć ich więcej, bo jesteś zdrowa i możesz bywać tam, gdzie cię ludzie widzą. Jeja! Wiesz, jak im się spodobają! I jaką będą dla nich niespodzianką, bo tak długo je ukrywałaś. Ciociu, zrobię ci tak śliczną fryzurę, że wszyscy będą tobą zachwyceni, zobaczysz!
— Pollyanno — zza zasłony włosów rozległ się stłumiony, ale wzburzony głos. — Ja... Ja zupełnie nie rozumiem, dlaczego pozwalam ci na coś tak bezsensownego.
86
— Ależ, ciociu, nie cieszysz się, że ludzie będą na ciebie patrzeć? Nie lubisz patrzeć na ładne rzeczy? Ja zawsze czuję się o wiele szczęśliwsza, kiedy patrzę na ładnych ludzi, bo kiedy widzę... tych innych... to tak mi ich żal.
— Ale... ale...
— I po prostu uwielbiam kogoś czesać — mruczała z zadowoleniem Pollyanna. — Czesałam wiele pań z Koła Opieki... ale żadna z nich nie miała tak pięknych włosów. Pani White miała naprawdę ładne i prześlicznie wyglądała któregoś dnia, kiedy ją ubrałam w... Och, ciociu Polly, coś mi przyszło do głowy! Ale to tajemnica i nie powiem ci. No, twoja fryzura jest już prawie skończona; muszę teraz na chwilkę cię opuścić. Musisz mi obiecać... obiecać, że dopóki nie wrócę, nie ruszysz się z miejsca ani nie zerkniesz w lustro. Pamiętaj! — zakończyła wybiegając z pokoju.
Panna Polly milczała. W myśli powiedziała sobie, że natychmiast powinna zniszczyć bezsensowne dzieło rąk swej siostrzenicy i znów ułożyć włosy jak należy. A jeśli idzie o „zerkanie"... czy w ogóle mogłoby ją obchodzić, jak...
W tym momencie jakoś bezwiednie zerknęła do lustra na toaletce i, ujrzawszy swoje odbicie, zaczerwieniła się tak bardzo, że aż... zaczerwieniła się jeszcze bardziej.
Oto ujrzała twarz, wprawdzie już niemłodą, ale którą rozjaśniało podniecenie i zdziwienie. Policzki uroczo się zaróżowiły. Oczy błyszczały. Włosy, czarne, jeszcze wilgotne od popołudniowej mżawki, luźnymi falami okalały czoło i ładnie skręcone spływały nad uszami na tył głowy, wysuwające się — tu i tam — drobne, skręcone kosmyki czyniły uczesanie niezwykle twarzowym.
Panna Polly była tak zaskoczona i zaabsorbowana tym widokiem, że zupełnie — aż do powrotu Pollyanny — zapomniała, iż powinna przecież natychmiast przywrócić swoją dawną fryzurę. Zanim zdążyła się poruszyć, coś pofałdowanego opadło nagle na jej oczy i zacisnęło się na tyle głowy.
— Pollyanno, co ty wyprawiasz? — krzyknęła. Pollyanna zachichotała.
— Tego właśnie nie powinnaś wiedzieć, ciociu, a bałam się, że będziesz podglądać i dlatego zawiązałam ci oczy chusteczką. Siedź spokojnie. To potrwa tylko chwilkę, a potem pozwolę ci spojrzeć.
— Ależ, Pollyanno... — zaczęła panna Polly, próbując wstać po omacku. — Natychmiast to zdejmij! Dziecko, dziecko... co ty robisz? — westchnęła, czując, że coś miękkiego opadło jej na ramiona.
87
— Pollyanno! — panna Polly mówiła bardzo ostrym tonem; tym ostrzejszym, że słowa Pollyanny sprawiły jej dziwnąprzyjemność: czy ktokolwiek przedtem interesował się jej wyglądem czy fryzurą? Czy kiedykolwiek ktoś jej powiedział, że „ładnie" wygląda? — Pollyanno, nie odpowiedziałaś mi. W jakim celu poszłaś do Koła Opieki i wygłosiłaś tę absurdalną przemowę?
— Tak, wiem. Ale, widzisz, ciociu, nie wiedziałam, że jest absurdalna, dopóki się nie przekonałam, że te panie bardziej interesuje sprawozdanie niż wychowanie Jimmy'ego Beana. Wtedy napisałam do moich pań z Koła, bo Jimmy jest od nich daleko, wiesz? Pomyślałam, że może być dla nich małym Hindusem tak jak... czyja nie byłam dla ciebie małą, hinduską dziewczynką? Ciociu, ciociu, proszę, pozwól mi cię uczesać!
Panna Polly przyłożyła sobie dłoń do krtani — znów zaczęła ją ogarniać ta osobliwa bezsilność.
— Ale, Pollyanno, kiedy panie dziś opowiedziały mi, jak do nich przyszłaś, było mi tak wstyd! Ja...
Pollyanna zaczęła podskakiwać na palcach.
— Nie powiedziałaś... Nie powiedziałaś, że nie wolno mi cię uczesać!
— piszczała uradowana. — I jestem pewna, że to działa na odwrót... tak jak wtedy z galaretą dla pana Pendletona, której nie posłałaś, i nie chciałaś, żebym powiedziała, że posyłasz, no wiesz. Poczekaj, proszę. Zaraz przyniosę grzebień.
— Ależ, Pollyanno, Pollyanno — protestowała panna Polly, wchodząc za nią do pokoju, a potem, zadyszana, wstępując na schody.
— O, przyszłaś tu! — w drzwiach pokoju powitała ją Pollyanna. — To jeszcze lepiej. Mam już grzebień. A teraz usiądź, proszę, tutaj. Tak się cieszę, że pozwoliłaś się uczesać!
— Ale, Pollyanno, ja... ja...
Nie dokończyła zdania. Oto, ku swemu zdumieniu, siedziała na krześle przed toaletką, a Pollyanna swymi gorliwymi, ale bardzo delikatnymi paluszkami rozpuściła jej włosy.
— Jejku! Jakie ty masz piękne włosy, ciociu — szczebiotała Pollyanna.
— I o wiele gęściejsze, niż pani Snów! Ale ty naturalnie powinnaś mieć ich więcej, bo jesteś zdrowa i możesz bywać tam, gdzie cię ludzie widzą. Jeja! Wiesz, jak im się spodobają! I jaką będą dla nich niespodzianką, bo tak długo je ukrywałaś. Ciociu, zrobię ci tak śliczną fryzurę, że wszyscy będą tobą zachwyceni, zobaczysz!
— Pollyanno — zza zasłony włosów rozległ się stłumiony, ale wzburzony głos. — Ja... Ja zupełnie nie rozumiem, dlaczego pozwalam ci na coś tak bezsensownego.
86
— Ależ, ciociu, nie cieszysz się, że ludzie będą na ciebie patrzeć? Nie lubisz patrzeć na ładne rzeczy? Ja zawsze czuję się o wiele szczęśliwsza, kiedy patrzę na ładnych ludzi, bo kiedy widzę... tych innych... to tak mi ich żal.
— Ale... ale...
— I po prostu uwielbiam kogoś czesać — mruczała z zadowoleniem Pollyanna. — Czesałam wiele pań z Koła Opieki... ale żadna z nich nie miała tak pięknych włosów. Pani White miała naprawdę ładne i prześlicznie wyglądała któregoś dnia, kiedy jąubrałam w... Och, ciociu Polly, coś mi przyszło do głowy! Ale to tajemnica i nie powiem ci. No, twoja fryzura jest już prawie skończona; muszę teraz na chwilkę cię opuścić. Musisz mi obiecać... obiecać, że dopóki nie wrócę, nie ruszysz się z miejsca ani nie zerkniesz w lustro. Pamiętaj! — zakończyła wybiegając z pokoju.
Panna Polly milczała. W myśli powiedziała sobie, że natychmiast powinna zniszczyć bezsensowne dzieło rąk swej siostrzenicy i znów ułożyć włosy jak należy. A jeśli idzie o „zerkanie"... czy w ogóle mogłoby ją obchodzić, jak...
W tym momencie jakoś bezwiednie zerknęła do lustra na toaletce i, ujrzawszy swoje odbicie, zaczerwieniła się tak bardzo, że aż... zaczerwieniła się jeszcze bardziej.
Oto ujrzała twarz, wprawdzie już niemłodą, ale którą rozjaśniało podniecenie i zdziwienie. Policzki uroczo się zaróżowiły. Oczy błyszczały. Włosy, czarne, jeszcze wilgotne od popołudniowej mżawki, luźnymi falami okalały czoło i ładnie skręcone spływały nad uszami na tył głowy, wysuwające się — tu i tam — drobne, skręcone kosmyki czyniły uczesanie niezwykle twarzowym.
Panna Polly była tak zaskoczona i zaabsorbowana tym widokiem, że zupełnie — aż do powrotu Pollyanny — zapomniała, iż powinna przecież natychmiast przywrócić swoją dawną fryzurę. Zanim zdążyła się poruszyć, coś pofałdowanego opadło nagle na jej oczy i zacisnęło się na tyle głowy.
— Pollyanno, co ty wyprawiasz? — krzyknęła. Pollyanna zachichotała.
— Tego właśnie nie powinnaś wiedzieć, ciociu, a bałam się, że będziesz podglądać i dlatego zawiązałam ci oczy chusteczką. Siedź spokojnie. To potrwa tylko chwilkę, a potem pozwolę ci spojrzeć.
— Ależ, Pollyanno... — zaczęła panna Polly, próbując wstać po omacku. — Natychmiast to zdejmij! Dziecko, dziecko... co ty robisz? — westchnęła, czując, że coś miękkiego opadło jej na ramiona.
87
00
 O
 o  to
00
Ale Pollyanna tylko się roześmiała —jeszcze radośniej. Drżącymi palcami drapowała na ramionach ciotki puszyste fałdy pięknego, koronkowego szala, zżółkłego po długich latach leżenia na strychu i pachnącego lawendą. Znalazła go przed tygodniem, kiedy Nancy robiła porządki na strychu; dziś przyszło jej do głowy, że — tak jak kiedyś panią West, na zachodzie — mogłaby „ozdobić" ciotkę.
Kiedy już dzieło zostało zakończone, Pollyanna przyjrzała mu się z aprobatą, ale stwierdziła, że jeszcze czegoś brakuje. Szybko więc pociągnęła pannę Polly na werandę, gdzie widziała kwitnącąjeszcze — na drewnianej kratce — późną różę w zasięgu ręki.
— Pollyanno, co ty wyprawiasz? Dokąd mnie ciągniesz?—panna Polly usiłowała wyrwać się siostrzenicy. — Pollyanno, ja nie mo...
— To tylko weranda... jeszcze chwileczkę! Zaraz skończę, jeszcze tylko sekundkę! — mówiła zdyszana Pollyanna, sięgając po różę i wpinając ją nad lewym uchem wjedwabiste włosy panny Polly. — No! — wykrzyknęła radośnie i rozwiązawszy chustkę, odrzuciła ją daleko. — Och, ciociu Polly, myślę, że będziesz bardzo zadowolona z tego, co zobaczysz!
Przez moment panna Polly, oszołomiona, przyglądała się sobie i wszystkiemu wokół; potem krzyknęła cicho i wbiegła do pokoju. Pollyanna, idąc za jej ostatnim, przerażonym spojrzeniem, zobaczyła przez otwarte okna werandy konia i dwukółkę zajeżdżającą przed dom. Od razu poznała człowieka, który powoził i uszczęśliwiona wychyliła się.
— Doktor Chilton! Doktor Chilton! Przyjechał pan do mnie? Tu jestem!
— Tak—doktor uśmiechnął się, trochę poważnie. — Czy możesz zejść na dół?
W sypialni Pollyanna zastała czerwoną ze złości i rzucającą wściekłe spojrzenia kobietę, która szarpała za szpilki przytrzymujące szal.
— Pollyanno, jak mogłaś? — mruczała gniewnie ciotka (bo to ona właśnie była tą kobietą). —Żeby tak mnie wystroić i jeszcze pozwolić, by mnie ludzie widzieli!
Pollyanna przystanęła zalękniona.
— Ale ty przecież ślicznie wyglądasz, ciociu... prześlicznie i...
— Prześlicznie! — szydziła panna Polly, zrzucając szal z jednego ramienia i drżącymi palcami burząc fryzurę.
— Och, ciociu Polly, proszę, proszę, zostaw!
— Mam tak zostawić? Niedoczekanie! — i panna Polly ściągnęła loki w tył tak mocno, że rozprostowała wszystkie, do ostatniego.
— O Boże! A tak ładnie wyglądałaś — Pollyanna nieomal załkała, niepewnym krokiem wychodząc z pokoju.
Na dole doktor czekał na nią w swojej dwukółce. —Zapisałem cię jako lekarstwo pewnemu pacjentowi, a on posłał mnie po odbiór — oznajmił. — Pojedziesz?
— Chce pan... żebym poszła do apteki? — spytała Pollyanna niepewnie. — Załatwiałam to często dla... pań z Koła Opieki.
Doktor z uśmiechem potrząsnął głową.
— Niezupełnie. Chodzi o pana Pendletona. Chciałby cię dziś zobaczyć, oczywiście jeśli się zgodzisz. Przestało padać, więc zajechałem po ciebie. Pojedziesz? Przed szóstą wstąpię do pana Pendletona i odwiozę cię do domu.
— Och, cudownie! — wykrzyknęła Pollyanna. — Muszę tylko zapytać ciocię.
W parę minut później wróciła z kapeluszem w ręku, ale z poważną miną.
— Czy... ciocia nie była zadowolona, że chcesz jechać? — trochę nieśmiało spytał doktor, kiedy już jechali.*
— Nn... nie — Pollyanna westchnęła. — Chciała... chciała, żebym jechała... Obawiam się, że aż za bardzo tego chciała.
— Chciała aż za bardzo? Pollyanna znów westchnęła.
— Tak. Myślę, że już mnie nie chce. Powiedziała: „Ależ jedź, jedź... proszę bardzo! Żałuję, że nie wcześniej!".
Doktor uśmiechnął się — ale tylko wargami. Wzrok miał bardzo poważny. Milczał chwilę, a potem spytał z wahaniem w głosie:
— Czy... to nie twoją ciocię widziałem z tobą kilka minut temu w oknie werandy?
Pollyanna nabrała oddechu.
— Tak. I chyba w tym właśnie jest kłopot. Wie pan, przystroiłam ją w prześliczny koronkowy szal, który znalazłam na górze, ułożyłam jej włosy i wetknęłam w nie różę, i tak ładnie wyglądała. Nie sądzi pan, że wyglądała po prostu pięknie?
Doktor jakiś czas milczał. Kiedy się odezwał, mówił tak cicho, że Pollyanna ledwie go słyszała.
— Tak, Pollyanno. Sądzę, że... wyglądała pięknie... przepięknie.
— Naprawdę? Tak się cieszę! Powiem jej to — Pollyanna zadowolona kiwała głową.
Ale ku jej zdumieniu doktor Chilton wykrzyknął gwałtownie.
— Boże broń! Pollyanno... obawiam się, że muszę cię prosić, byś jej tego nie mówiła.
— Dlaczego, panie doktorze? Dlaczego? Myślałam, że pan się ucieszy...
— Ale ona może się nie ucieszyć — przerwał jej.
89
Pollyanna zastanawiała się przez chwilę.
— No, tak... rzeczywiście — westchnęła. — Przypominam sobie teraz, że uciekła, bo pana zobaczyła. I... mówiła potem, że ją ludzie oglądają tak wystrojoną...
— Tak właśnie pomyślałem — oświadczył doktor cicho.
— Ale ja wciąż nie rozumiem dlaczego — obstawała przy swoim Pollyanna. — Wyglądała przecież tak ładnie!
Doktor nic nie powiedział. I odezwał się dopiero, kiedy dojechali do dużego, kamiennego domu, w którym pan Pendleton leżał ze złamaną nogą.
90


ROZDZIAŁ XVII
„Zupełnie jak w książce"
Tym razem John Pendleton powitał Pollyannę z uśmiechem.
— Cóż, Pollyanno, myślę, że nie jesteś pamiętliwą osóbką, bo inaczej byś do mnie dzisiaj nie przyjechała.
— Ależ, proszę pana, ja się bardzo ucieszyłam, że tu przyjadę i zresztą nie rozumiem, dlaczego miałabym się nie ucieszyć!
— No, wiesz... byłem wobec ciebie bardzo nieprzyjemny; wtedy kiedy byłaś tak dobra i przyniosłaś mi galaretę i za pierwszym razem, wtedy kiedy mnie znalazłaś po wypadku. A skoro o tym mowa, to zdaje się, że jeszcze ci nie podziękowałem za pomoc. Teraz na pewno zgodzisz się, że nie jesteś pamiętliwą, bo jednak przyszłaś mnie odwiedzić — mimo że byłem tak niegrzeczny.
Pollyanna poruszyła się, zakłopotana.
— Aleja się ucieszyłam, że pana tam znalazłam... to znaczy, rzecz jasna, nie ucieszyłam się z tego, że pan złamał nogę — poprawiła się szybko.
Pan Pendleton uśmiechnął się.
— Rozumiem. Twój język nie zawsze zgadza się z myślą, prawda? Tak czy inaczej, dziękuję ci i uważam, że jesteś bardzo dzielną dziewczynką, o czym świadczy to, co wtedy zrobiłaś. Dziękuję też za galaretę — dodał mniej poważnym tonem.
— Smakowała panu? — spytała z zainteresowaniem Pollyanna.
— Bardzo. I pewnie... nie masz już dzisiaj... galarety, której n i e przysłała ciocia Polly? — zapytał z dziwnym uśmiechem.
Pollyanna była wyraźnie zmieszana.
— Nn... nie — zawahała się, a potem ciągnęła dalej zarumieniona: — Proszę pana, ja nie chciałam być niegrzeczna, mówiąc, że ciocia Polly jej nie przysłała.
91
Nie było odpowiedzi. Pan Pendleton nie uśmiechał się. Patrzył przed siebie jakby niewidzącym wzrokiem. Po chwili westchnął głęboko i odwrócił się ku Pollyannie. Kiedy się odezwał, w jego głosie znowu była dawna nerwowość.
— No, ale to w ten sposób daleko nie zajdziemy! Nie posłałem po ciebie, byś słuchała moich narzekań! Posłuchaj: wiesz, w bibliotece — w tym dużym pokoju, gdzie stoi telefon — znajdziesz rzeźbioną kasetkę. Jest na dolnej półce w dużej, oszklonej szafie, obok kominka w rogu pokoju. To znaczy powinna tam być, jeśli ta przeklęta kobieta jej gdzieś nie przestawiła podczas robienia porządków! Przynieś ją tu. Jest ciężka, ale myślę, że zdołasz ją udźwignąć.
— O, ja jestem bardzo silna — wesoło oznajmiła Pollyanna, zrywając się na równe nogi. Po chwili wróciła z kasetką.
Pollyanna spędziła teraz cudowne pół godziny. Kasetka była pełna skar-bów, różnych rzadkich i ciekawych przedmiotów, które pan Pendleton ze- i brał, podróżując latami, a z każdym z nich związana była jakaś intrygująca \ historia—czy chodziło o komplet wspaniale rzeźbionych szachów, czy też i jadeitowy posążek indyjskiego bóstwa.
Właśnie po wysłuchaniu opowieści o tym bóstwie Pollyanna powiedziała tęsknie:                                                                                              r
— Może lepiej byłoby wziąć na wychowanie małego chłopca z Indii, takiego, który wierzy, że Bóg jest w tej jakby laleczce, niż Jimmy'ego Beana, małego chłopca, który wie, że Bóg jest w niebie... W każdym razie strasznie bym chciała, żeby one przyjęły też Jimmy'ego — prócz tych hinduskich chłopców.
John Pendleton jakby nie słyszał. Patrzył przed siebie, ale zdawał się nic nie widzieć. Szybko jednak ocknął się i wziął do ręki kolejny drobiazg, by o nim opowiedzieć.
Wizyta była więc cudowna, lecz nim dobiegła końca, Pollyanna uświadomiła sobie, że oboje rozmawiająjeszcze o czymś innym poza przedmiotami z pięknie rzeźbionej kasetki. Rozmawiali o niej, o Nancy, cioci Polly i o codziennych zajęciach Pollyanny. Mówili też nawet ojej dawnym życiu i domu w odległym miasteczku na zachodzie.
Kiedy nadeszła chwila odjazdu, pan Pendleton powiedział głosem, jakiego Pollyanna dotąd nie słyszała u tego surowego mężczyzny:
— Moja dziewczyneczko, chcę, byś mnie często odwiedzała. Dobrze? Jestem samotny i potrzebuję ciebie. Ale jest też inny powód... i powiem ci o nim także. Początkowo, tego dnia, kiedy się dowiedziałem, kim jesteś, myślałem, że nie będę chciał, byś tu przychodziła. Przypomniałaś mi o...
92
czymś, o czym przez drugie lata próbowałem zapomnieć. Powiedziałem więc sobie, że nie chcę cię już widzieć, i kiedy doktor pytał, czy może cię przywieźć, odpowiadałem, że nie. Po jakimś czasie jednak przekonałem się, że chcę cię zobaczyć tak bardzo, iż... samo to, że cię nie widuję, jeszcze wyraźniej przypomina mi to, co tak pragnąłem zapomnieć. Tak więc teraz chciałbym, abyś do mnie przyjeżdżała. Zgodzisz się, dziewczyneczko?
— Ależ tak, proszę pana — wyszeptała Pollyanna, patrząc ze współczuciem na smutnego mężczyznę, który leżał wsparty na poduszkach. — Przyjdę z radością!
— Dziękuję ci — rzekł cicho pan Pendleton.
Tego wieczoru, po kolacji, Pollyanna, siedząc na kuchennym ganku, opowiedziała Nancy o cudownej rzeźbionej kasetce pana Pendletona i o jeszcze cudowniejszych rzeczach, które ta kasetka zawierała.
— Pomyśleć tylko — westchnęła Nancy — że pokazał ci to wszystko i w dodatku o nich opowiadał... on, zawsze taki zły, że do nikogo się nie odezwie... do nikogo!
— Ależ on nie jest zły, tylko sprawia takie wrażenie — oponowała Pollyanna z całą lojalnością. — Nie rozumiem, czemu wszyscy myślą, że jest zły. Gdyby go znali, toby tak nie myśleli. Ale nawet ciocia Polly go nie lubi. Nie chciała mu posłać tej galarety, wiesz, i tak się bała, aby nie pomyślał, że to od niej!
— Może według niej to nie należy do obowiązków — wzruszyła ramionami Nancy.—Ale najbardziej dziwi mnie to, że cię tam zaprosił... Ma się rozumieć, bez obrazy, ale... to nie jest człowiek, którego ciągnie do dzieci, oj nie!
Pollyanna uśmiechnęła się radośnie.
— To nie tak, Nancy. Myślę tylko, że... nie zawsze go ciągnie. Przecież nie dalej jak dzisiaj przyznał, że przez jakiś czas nie miał ochoty mnie widywać, bo przypominam mu coś, o czym chciałby zapomnieć. Ale potem...
— Jak to? — przerwała jej Nancy poruszona. — Mówił, że przypominasz mu coś, o czym chce zapomnieć?
— Tak, ale później...
— Co to było? — nalegała Nancy.
— Tego mi nie powiedział. Mówił tylko, że coś.
— Tajemnica! — szepnęła Nancy z przerażeniem. — Więc to dlatego tak cię polubił. Och, panienko! To zupełnie jak w książce... Tyle ich czytałam: „Sekret Lady Maud" i „Zagubiony spadkobierca" i „Lata w ukryciu"... wszystkie mówiły o tajemnicach i podobnych rzeczach. Żebym tak nie dożyła jutra! Pomyśleć tylko, że tu, pod samym nosem mamy żywąksiąż-
93
kę... a ja nic o tym nie wiedziałam! A teraz opowiedz mi wszystko... wszystko, co mówił, moja kochana! Nic dziwnego, że go do ciebie ciągnie... nic a nic!
— Ale wcale nie od początku — wykrzyknęła Pollyanna. — Przecież to ja pierwsza zaczęłam z nim rozmawiać! I nawet nie wiedział, kim jester aż do dnia, kiedy zaniosłam tę galaretę i dałam mu do zrozumienia, że to nie ciocia Polly ją posłała, i...
Nancy nagle zerwała się na równe nogi i klasnęła w dłonie.
— Słuchaj, wiem, już wiem! — zawołała w podnieceniu. Po chwili znów siedziała obok Pollyanny. — Powiedz mi... ale pomyśl i powiedz mi szczerze — nalegała podekscytowana. — Było tak, że kiedy się dowiedział, że jesteś siostrzenicą panny Polly, nie chciał cię więcej widzieć?
— Tak. Powiedziałam mu o tym poprzednim razem, a on mnie dzisiaj mówił o tym, co wtedy pomyślał.
— Tak też się spodziewałam — triumfowała Nancy. — A panna Polly nie miała zamiaru mu posłać tej galarety, prawda?
— Nie.
— A ty mu powiedziałaś, że to nie od niej?
— No tak. Ja...
— I zaczął się dziwacznie zachowywać dopiero, kiedy się dowiedział, że jesteś jej siostrzenicą, tak? Tak czy nie?
—No tt... tak; zachowywał się trochę dziwnie... z powodu tej galarety -przyznała Pollyanna, marszcząc czoło w zamyśleniu. Nancy westchnęła głęboko.
— Więc już mam! Słuchaj: pan John Pendleton był ukochanym pannj Polly Harrington! — oznajmiła uroczyście, ukradkiem spoglądając za siebie.
— Ależ, Nancy, to niemożliwe! Ona go nie lubi — sprzeciwiła się Pollyanna.
Nancy popatrzyła na nią z politowaniem.
— No pewnie, że nie lubi! Pokłócili się!
Pollyanna wyraźnie nadal nie mogła w to uwierzyć, więc Nancy, raz jeszcze westchnąwszy głęboko, usadowiła się wygodniej i zaczęła opowiadać.
— Było to tak: tuż przed twoim przyjazdem Stary Tom mówił mi, że panna Polly miała kiedyś ukochanego. Nie wierzyłam. Nie mogłam... Ona i ukochany! Ale Tom powiedział, że tak właśnie było i że ten mężczyzna mieszka w tym samym mieście. A teraz już wszystko wiem: to pan Pendleton. Czy w jego życiu nie ma tajemnicy? Czy nie zamknął się samotnie w tym wielkim domu i nigdy się do nikogo nie odzywa? Czy nie zachowywał się dziwacznie, kiedy się dowiedział, że jesteś siostrzenicą panny Polly?
94
I czy nie przyznał, że przypominasz mu coś, o czym chce zapomnieć? Jakby nikt nie wiedział, że to chodzi o pannę Polly! I... czy ona nie mówi, że nigdy nie posłałaby mu tej galarety? Przecież to jasne jak słońce! Oczywiście!
— Och! — szepnęła Pollyanna, otwierając szeroko oczy ze zdumienia. — Ale, wiesz, Nancy, myślę, że jeżeli oni się kochali, to może kiedyś jednak się zejdą. Samotni, on i ona, przez tyle lat. Na pewno chętnie byliby razem!
Nancy prychnęła pogardliwie.
— Chyba mało jeszcze wiesz o miłości. Jesteś za mała. Ale jeśli jest ktoś, komu twoja gra w radość na nic się nie przyda, to będzie nią para skłóconych kochanków; i tak jest z nimi. A czy on nie jest wiecznie nachmurzony? A ona, czy...
Urwała gwałtownie, w porę przypomniawszy sobie, do kogo i o kim to mówi. Ale nagle zachichotała.
— Nie chcę nic mówić, ale nieźle by się porobiło, gdybyś ich nauczyła w to grać... Cieszyliby się, gdyby się mogli zejść. Ojej! Aleby się ludzie wgapiali... panna Polly i on! Ale myślę, że nic z tego nie będzie, oj nie!
Pollyanna nic na to nie powiedziała, kiedy jednak w chwilę potem wchodziła do domu, była bardzo zamyślona.

95
kę... a ja nic o tym nie wiedziałam! A teraz opowiedz mi wszystko... wszystko, co mówił, moja kochana! Nic dziwnego, że go do ciebie ciągnie... nic a nic!
— Ale wcale nie od początku — wykrzyknęła Pollyanna. — Przecież to ja pierwsza zaczęłam z nim rozmawiać! I nawet nie wiedział, kim jestem, aż do dnia, kiedy zaniosłam tę galaretę i dałam mu do zrozumienia, że to nie ciocia Polly ją posłała, i...
Nancy nagle zerwała się na równe nogi i klasnęła w dłonie.
— Słuchaj, wiem, już wiem! —zawołała w podnieceniu. Po chwili znów siedziała obok Pollyanny. — Powiedz mi... ale pomyśl i powiedz mi szczerze — nalegała podekscytowana. — Było tak, że kiedy się dowiedział, że jesteś siostrzenicą panny Polly, nie chciał cię więcej widzieć?
— Tak. Powiedziałam mu o tym poprzednim razem, a on mnie dzisiaj mówił o tym, co wtedy pomyślał.
— Tak też się spodziewałam — triumfowała Nancy. — A panna Polly nie miała zamiaru mu posłać tej galarety, prawda?
— Nie.
— A ty mu powiedziałaś, że to nie od niej?
— No tak. Ja...
— I zaczął się dziwacznie zachowywać dopiero, kiedy się dowiedział, że jesteś jej siostrzenicą, tak? Tak czy nie?
— No tt... tak; zachowywał się trochę dziwnie... z powodu tej galarety— przyznała Pollyanna, marszcząc czoło w zamyśleniu.
Nancy westchnęła głęboko.
— Więc już mam! Słuchaj: pan John Pendleton był ukochanym panny Polly Harrington! — oznajmiła uroczyście, ukradkiem spoglądając za siebie.
—Ależ, Nancy, to niemożliwe! Ona go nie lubi — sprzeciwiła się Pollyanna.
Nancy popatrzyła na nią z politowaniem.
— No pewnie, że nie lubi! Pokłócili się!
Pollyanna wyraźnie nadal nie mogła w to uwierzyć, więc Nancy, raz jeszcze westchnąwszy głęboko, usadowiła się wygodniej i zaczęła opowiadać.
— Było to tak: tuż przed twoim przyjazdem Stary Tom mówił mi, że panna Polly miała kiedyś ukochanego. Nie wierzyłam. Nie mogłam... Ona i ukochany! Ale Tom powiedział, że tak właśnie było i że ten mężczyzna mieszka w tym samym mieście. A teraz już wszystko wiem: to pan Pendleton. Czy w jego życiu nie ma tajemnicy? Czy nie zamknął się samotnie w tym wielkim domu i nigdy się do nikogo nie odzywa? Czy nie zachowywał się dziwacznie, kiedy się dowiedział, że jesteś siostrzenicą panny Polly?
94
I czy nie przyznał, że przypominasz mu coś, o czym chce zapomnieć? Jakby nikt nie wiedział, że to chodzi o pannę Polly! I... czy ona nie mówi, że nigdy nie posłałaby mu tej galarety? Przecież to jasne jak słońce! Oczywiście!
— Och! — szepnęła Pollyanna, otwierając szeroko oczy ze zdumienia. — Ale, wiesz, Nancy, myślę, że jeżeli oni się kochali, to może kiedyś jednak się zejdą. Samotni, on i ona, przez tyle lat. Na pewno chętnie byliby razem!
Nancy prychnęła pogardliwie.
— Chyba mało jeszcze wiesz o miłości. Jesteś za mała. Ale jeśli jest ktoś, komu twoja gra w radość na nic się nie przyda, to będzie nią para skłóconych kochanków; i tak jest z nimi. A czy on nie jest wiecznie nachmurzony? A ona, czy...
Urwała gwałtownie, w porę przypomniawszy sobie, do kogo i o kim to mówi. Ale nagle zachichotała.
— Nie chcę nic mówić, ale nieźle by się porobiło, gdybyś ich nauczyła w to grać... Cieszyliby się, gdyby się mogli zejść. Ojej! Aleby się ludzie wgapiali... panna Polly i on! Ale myślę, że nic z tego nie będzie, oj nie!
Pollyanna nic na to nie powiedziała, kiedy jednak w chwilę potem wchodziła do domu, była bardzo zamyślona.


95
ROZDZIAŁ XVIII
Kryształowe pryzmat/
Mijały ciepłe, sierpniowe dni. Pollyanna bardzo często chodziła do wielkiego domu na Pendleton Hill. Miała jednak wrażenie, że te wizyty nie były zbyt udane: nie dlatego, żeby pan Pendleton nie chciał jej widywać, przeciwnie, posyłał po nią często, lecz wcale nie wydawał się szczęśliwszy z powodu jej obecności — przynajmniej tak myślała.
Rozmawiał z nią wprawdzie, pokazywał wiele dziwnych i pięknych rzzcTy, książek, obrazów i różnych osobliwości. Wciąż jednak głośno narzekał, że jest taki bezradny i widocznie drażniły go zasady i „porządki" zaprowadzone przez osoby, które niechętnie widział w swoim domu. Wydawało się jednak, że lubi słuchać paplaniny Pollyanny, a Pollyanna gadała jak najęta. Lubiła mówić, ale nigdy nie była pewna, czy kiedy uniesie wzrok nie zobaczy pana Pendletona leżącego na wznak w łóżku, bladego, z tym wyrazem bólu na twarzy, który zawsze tak ją zasmucał; nigdy wtedy nie miała pewności, czy nie spowodują tego jej słowa. A jeśli idzie o grę w radość i zachęcanie go do gry w nią, to nigdy nie udało jej się znaleźć takiego momentu, w którym —jak sądziła — zechciałby się tym zainteresować. Dwa razy próbowała opowiadać o grze, ale nigdy nie wyszła poza początek; poza to, co powiedział jej ojciec, bo John Pendleton zawsze zmieniał temat.
Pollyanna nie miała teraz wątpliwości, że pan Pendleton był kiedyś ukochanym jej ciotki, i z całej mocy swego kochającego i lojalnego serca pragnęła w jakiś sposób wnieść szczęście w to ich —jak sądziła — boleśnie samotne życie.
Nie wiedziała jednak, jak ma to zrobić. Opowiadała panu Pendletonowi o ciotce; słuchał, czasem uprzejmie, czasem z irytacją, a bardzo często — z dziwnym uśmiechem na swych zwykle surowo zaciśniętych ustach. Mówiła ciotce o panu Pendłetonie, albo raczej starała się mówić. Zazwyczaj
96
jednak panna Polly nie słuchała długo. Zawsze znajdowała jakiś inny temat. Często też tak robiła, kiedy Pollyanna chciała rozmawiać o kimś innym, na przykład o doktorze Chiltonie. Pollyanna przypisywała to temu, że widział on pannę Polly wtedy na werandzie z różą we włosach i w koronkowym szalu na ramionach. Panna Polly wyraźnie nie znosiła doktora Chil-tona, o czym przekonała się pewnego dnia Pollyanna, kiedy z powodu ostrego przeziębienia nie mogła wychodzić z domu.
— Jeśli do wieczora nie poczujesz się lepiej, poślę po lekarza — rzekła panna Harrington.
— Naprawdę? Więc poczuję się gorzej — roześmiała się Pollyanna. — Tak bym chciała, żeby odwiedził mnie doktor Chilton.
Zdumiał ją wyraz twarzy panny Polly.
— To nie będzie doktor Chilton, Pollyanno — powiedziała surowym tonem. — On nie jest naszym domowynflekarzem. Poślę po doktora War-rena, jeśli poczujesz się gorzej.
Pollyanna nie poczuła się gorzej i doktora Warrena nie wezwano.
—Z tego też się cieszę — wieczorem powiedziała Pollyanna ciotce. — Oczywiście lubię doktora Warrena, ale wolę doktora Chiltona i boję się, że on mógłby się czuć urażony, gdyby go do mnie nie wezwano. Wiesz, ciociu, to naprawdę nie jego wina, że cię zobaczył wtedy, kiedy tak cię pięknie wystroiłam — zakończyła tęsknym głosem.
— Dosyć już, Pollyanno. Nie życzę sobie rozmów na temat doktora Chiltona czyjego uczuć — stanowczo oznajmiła panna Polly.
Pollyanna przez chwilę patrzyła na nią zasmuconym wzrokiem, a potem westchnęła:
— Uwielbiam patrzeć na ciebie ciociu, kiedy masz takie zaróżowione policzki, i tak bym chciała ci znowu ułożyć włosy. Jeśli... Ciociu Polly! — ale panna Polly już zniknęła w głębi hallu.
Któregoś dnia, pod koniec sierpnia, Pollyanna podczas rannej wizyty u pana Pendletona ujrzała biegnący w poprzek poduszki jakby płomień niebiesko-zielono-złoty o brzegach czerwonych i fioletowych. Olśniona tym widokiem stanęła jak wryta.
— Proszę pana, to przecież tęcza... prawdziwa, malutka tęcza przyszła do pana z wizytą! — wykrzyknęła, lekko klaszcząc w dłonie. — Och, jakaż ona piękna! Ale jak się tu dostała?
Pan Pendleton uśmiechnął się trochę ponuro; tego ranka był wyjątkowo zły na cały świat.
—Cóż, pewnie „dostała się" poprzez kant termometru za oknem—rzekł znudzony. — Słońce nigdy na niego nie pada, ale dzisiaj padło.
97
— Och, ależ to piękne! I naprawdę słońce to robi? Ojej, gdyby to był mój termometr, to przez cały dzień wisiałby na słońcu.
— Wielkie korzyści miałabyś wtedy z termometru — roześmiał się pan Pendleton. — Ciekawe, skąd byś wiedziała, czy jest ciepło czy zimno, gdyby termometr przez cały dzień wisiał na słońcu?
— Nic by mnie to nie obchodziło — szepnęła Pollyanna, wpatrzona w świetlistą wstęgę barw na poduszce. — Czy może to obchodzić kogoś, kto przez cały czas żyje w tęczy?
Pan Pendleton roześmiał się. Przyglądał się urzeczonej buzi Pollyanny z lekkim zaciekawieniem. Nagle przyszła mu do głowy jakaś myśl. Dotknął dzwonka przy łóżku.
—Noro—powiedział, kiedy stara kobieta stanęła w drzwiach—przynieś mi jeden z tych dużych mosiężnych lichtarzy, które stoją na kominku we frontowym salonie.
— Tak, proszę pana—wymamrotała służąca, wyraźnie zaskoczona. Po chwili wróciła, i kiedy zdziwiona zbliżała się do łóżka, w pokoju rozległo się ciche, melodyjne dzwonienie. Wydawały je kryształowe wisiorki przy staroświeckim kandelabrze w jej ręku.
— Dziękuję. Postaw go, proszę, tu, na stoliku — nakazał pan Pendleton. — A teraz weź sznurek i przywiąż go do haczyków po bokach tamtego okna, tak by wisiał w poprzek. To wszystko. Dziękuję — powiedział, kiedy służąca zrobiła to, co kazał. A kiedy wyszła z pokoju, roześmianymi oczami spojrzał na Pollyannę. — Podaj mi lichtarz, proszę — rzekł.
Przyniosła go w obydwóch rękach, a pan Pendleton zaczął wtedy odczepiać wisiorki, jeden po drugim, aż wreszcie wszystkie leżały przy nim rzędem na łóżku.
— Teraz, moja droga, weź je i pozawieszaj na tym sznurku, który Nora przymocowała do okna. Jeśli naprawdę chcesz ż y ć w tęczy... to będziemy musieli postarać się o nią dla ciebie!
Pollyanna jeszcze nie zdążyła zawiesić trzeciego wisiorka w zalanym słońcem oknie, a już wiedziała co nastąpi, kiedy zawiesi cały tuzin. Była tak podekscytowana, że nie mogła opanować drżenia rąk, by jak najszybciej skończyć swojąpracę. W końcu jednak uporała się z nią i z cichym okrzykiem zachwytu odstąpiła krok w tył.
Wspaniale umeblowana, ale ponura sypialnia zmieniła się w baśniową krainę. Wokół lśniły roztańczone drobinki czerwieni i zieleni, fioletu i pomarańczu, złota i błękitu. Ściana, podłoga, sprzęty i nawet łóżko jarzyły się rozmigotanymi barwami.
98
— Och, jak cudnie! — wyszeptała Pollyanna, a potem nagle się roześmiała. — Zdaje mi się, że teraz słońce we własnej osobie próbuje grać w moją grę, nie uważa pan? — zawołała zapomniawszy, że pan Pendleton przecież nie wie, o czym ona mówi. — Och, och, jakbym chciała mieć dużo tych wisiorków! Tak bym chciała móc dać je cioci i pani Snów, i wielu innym ludziom. Myślę, że byliby bardzo szczęśliwi! I nawet ciocia Polly byłaby tak szczęśliwa, że sama trzaskałaby drzwiami... gdyby żyła w takiej tęczy, prawda, proszę pana?
Pan Pendleton roześmiał się.
— Z tego, co pamiętam... trzeba by było czegoś więcej niż kilku kryształowych wisiorków w słońcu... żeby twoja ciocia trzaskała drzwiami... z radości. Ale o czym to mówiłaś?
Pollyanna wytrzeszczyła oczy, a potem wciągnęła oddech.
— Och, zapomniałam. Pan nie wiero tej grze. Teraz dopiero sobie przypomniałam.
— Więc opowiedz mi, proszę.
I tym razem Pollyanna opowiedziała mu wszystko, począwszy od drewnianych kul, które miały być lalką. Podczas opowiadania nie patrzyła na pana Pendletona. Ciągle wpatrzona była w tańczące plamy barw rzucane przez kryształowe pryzmaty wiszące w rozświetlonym słońcem oknie.
— I to już wszystko — westchnęła kończąc. — Teraz już pan wie, dlaczego powiedziałam, że słonce próbuje grać w tę grę.
Na moment zapadło milczenie. A potem od strony łóżka dobiegł Pollyannę cichy, niepewny głos:
— Być może, ale myślę sobie, że najpiękniejszym ze wszystkich pryzmatów jesteś ty, Pollyanno.
— Och, proszę pana, ale przecież ja nie rzucam pięknych czerwonych, zielonych i fioletowych plam, kiedy słońce na mnie pada!
— Naprawdę? — pan Pendleton uśmiechnął się, a Pollyanna, patrząc na niego, zastanawiała się, dlaczego ma łzy w oczach.
— Naprawdę — powiedziała. Po chwili dodała ze smutkiem: — Obawiam się, że słońce nie wywołuje u mnie niczego... prócz piegów. Ciocia Polly mówi, że to ono!
Pan Pendleton zaśmiał się. Pollyanna znów na niego spojrzała, bo ten śmiech zabrzmiał prawie jak szloch.
99
ROZDZIAŁ XIX
TVvv"ih/:='
IIUCIIC
We wrześniu Pollyanna poszła do szkoły. Wstępne egzaminy wykazały, że jak na dziewczynkę w jej wieku jest bardzo zaawansowana, i szybko została szczęśliwą uczennicą w klasie dziewcząt i chłopców w jej wieku.
Szkoła pod pewnymi względami była niespodzianką dla Pollyanny, a Pollyanna pod wieloma względami była wielką niespodzianką dla szkoły. Wkrótce obie były ze sobą w najlepszych stosunkach, a Pollyanna wyznała ciotce, że chodzenie do szkoły to mimo wszystko życie, choć przedtem miała co do tego pewne wątpliwości.
Mimo radości, jaką czerpała z nowego zajęcia, nie zapomniała o swoich dawnych przyjaciołach. Wprawdzie teraz nie mogła im poświęcać tyle czasu co dawniej, ale poświęcała im tyle, ile tylko mogła. Z nich wszystkich najbardziej jednak niezadowolony był chyba pan Pendleton.
Któregoś sobotniego popołudnia zaczął z nią o tym rozmawiać.
— Posłuchaj, Pollyanno, czy nie miałabyś ochoty zamieszkać ze mną? — spytał trochę zniecierpliwionym tonem. — Ostatnio wcale cię nie widuję.
Pollyanna roześmiała się; pan Pendleton był taki zabawny!
— Myślałam, że nie lubi pan ludzi koło siebie — rzekła. Pan Pendleton skrzywił się.
— Och, ale to było, zanim nauczyłaś mnie grać w tę twoją cudowną grę. Teraz cieszę się, że mnie obsługują, i to z wielkim oddaniem! Ale nic to; już za kilka dni będę mógł chodzić, a wtedy zobaczę, kto się tu kręci po domu — zakończył i chwyciwszy jedną ze stojących obok fotela kul, żartobliwie pogroził nią Pollyannie. Tego dnia siedzieli w bibliotece.
— Ach, pana to naprawdę nic nie cieszy; tylko tak pan mówi — Pollyanna wydęła wargi patrząc na psa, który drzemał przy kominku. — Sam pan wie, że tak naprawdę to pan wcale nie gra! Wcale a wcale!
Nagle pan Pendleton bardzo spoważniał.
100
— Dlatego właśnie jesteś mi potrzebna, moja mała... żeby mi pomóc w nią grać. Więc zamieszkasz tutaj?
Pollyanna spojrzała na niego zdziwiona.
— Pan to mówi poważnie?
— Ależ tak. Jesteś mi potrzebna. Zamieszkasz tu? Strapiło ją to wyraźnie.
— Ale, proszę pana... nie mogę... przecież pan wie, że nie mogę. Bo... należę do cioci Polly!
Przez twarz pana Pendletona przeleciał jakiś skurcz, którego znaczenia Pollyanna nie mogła zrozumieć. Gwałtownie uniósł głowę.
—Nie należysz do niej bardziej niż... Choć może pozwoliłaby ci mieszkać u mnie — zakończył już bardziej uprzejmie. — Zgodziłabyś się, gdyby ci pozwoliła?
Pollyanna zmarszczyła brwi w głębokiej zadumie.
— Ale ciocia Polly jest dla mnie... taka dobra — zaczęła powoli. — I wzięła mnie do siebie, kiedy nie miałam nikogo prócz pań z Koła Opieki i...
Znów jakiś spazm przeleciał przez twarz pana Pendletona, ale tym razem, gdy się odezwał, jego głos był cichy i smutny:
— Pollyanno, wiele lat temu bardzo kochałem pewną kobietę. Miałem nadzieję, że kiedyś wprowadzę ją do tego domu. Wyobrażałem sobie, jak bardzo będziemy szczęśliwi w naszym wspólnym domu przez długie, długie lata...
— Tak... — powiedziała Pollyanna. W jej oczach malowało się współczucie.
— Ale... cóż, nie wprowadziłem jej tutaj. Mniejsza o to dlaczego. Po prostu... nie wprowadziłem i już. I od tamtej pory ten wielki, kamienny stos był dla mnie tylko mieszkaniem... nigdy domem. Aby dom był domem, Pollyanno, potrzeba kobiecej ręki i kobiecego serca lub obecności dziecka, a ja nic z tego nie miałem. Więc zgodzisz się tu przenieść, moja droga?
Pollyanna zerwała się na równe nogi, rozpromieniona.
— Pan... pan mówi, że pan przez cały czas pragnął... ręki i serca kobiety?
— Tak, Pollyanno.
— Och, jak się cieszę! Więc wszystko w porządku — westchnęła Pollyanna. — Może pan wziąć nas obie i będzie cudownie.
— Wziąć... was... obie? — powtórzył oszołomiony pan Pendleton. Cień zwątpienia przeleciał przez twarz Pollyanny.
— No, tak. Ciocia Polly za nikogo jeszcze nie wyszła i jestem pewna, że wyjdzie za pana, jeśli pan o to poprosi, tak jak mnie. I wtedy, rzecz jasna, obie z panem zamieszkamy.
101
ROZDZIAŁ XIX
Trochę zaskakujący
We wrześniu Pollyanna poszła do szkoły. Wstępne egzaminy wykazały, że jak na dziewczynkę w jej wieku jest bardzo zaawansowana, i szybko została szczęśliwą uczennicą w klasie dziewcząt i chłopców w jej wieku.
Szkoła pod pewnymi względami była niespodzianką dla Pollyanny, a Pollyanna pod wieloma względami była wielką niespodzianką dla szkoły. Wkrótce obie były ze sobą w najlepszych stosunkach, a Pollyanna wyznała ciotce, że chodzenie do szkoły to mimo wszystko życie, choć przedtem miała co do tego pewne wątpliwości.
Mimo radości, jaką czerpała z nowego zajęcia, nie zapomniała o swoich dawnych przyjaciołach. Wprawdzie teraz nie mogła im poświęcać tyle czasu co dawniej, ale poświęcała im tyle, ile tylko mogła. Z nich wszystkich najbardziej jednak niezadowolony był chyba pan Pendleton.
Któregoś sobotniego popołudnia zaczął z nią o tym rozmawiać.
— Posłuchaj, Pollyanno, czy nie miałabyś ochoty zamieszkać ze mną? — spytał trochę zniecierpliwionym tonem. — Ostatnio wcale cię nie widuję.
Pollyanna roześmiała się; pan Pendleton był taki zabawny!
— Myślałam, że nie lubi pan ludzi koło siebie — rzekła. Pan Pendleton skrzywił się.
— Och, ale to było, zanim nauczyłaś mnie grać w tę twój ą cudowną grę. Teraz cieszę się, że mnie obsługują, i to z wielkim oddaniem! Ale nic to; już za kilka dni będę mógł chodzić, a wtedy zobaczę, kto się tu kręci po domu— zakończył i chwyciwszy jedną ze stojących obok fotela kul, żartobliwie pogroził nią Pollyannie. Tego dnia siedzieli w bibliotece.
— Ach, pana to naprawdę nic nie cieszy; tylko tak pan mówi — Pollyanna wydęła wargi patrząc na psa, który drzemał przy kominku. — Sam pan wie, że tak naprawdę to pan wcale nie gra! Wcale a wcale!
Nagle pan Pendleton bardzo spoważniał.
100
— Dlatego właśnie jesteś mi potrzebna, moja mała... żeby mi pomóc w nią grać. Więc zamieszkasz tutaj?
Pollyanna spojrzała na niego zdziwiona.
— Pan to mówi poważnie?
— Ależ tak. Jesteś mi potrzebna. Zamieszkasz tu? Strapiło ją to wyraźnie.
— Ale, proszę pana... nie mogę... przecież pan wie, że nie mogę. Bo... należę do cioci Polly!
Przez twarz pana Pendletona przeleciał jakiś skurcz, którego znaczenia Pollyanna nie mogła zrozumieć. Gwałtownie uniósł głowę.
—Nie należysz do niej bardziej niż... Choć może pozwoliłaby ci mieszkać u mnie — zakończył już bardziej uprzejmie. — Zgodziłabyś się, gdyby ci pozwoliła?
Pollyanna zmarszczyła brwi w głębokiej zadumie.
— Ale ciocia Polly jest dla mnie... taka dobra — zaczęła powoli. — I wzięła mnie do siebie, kiedy nie miałam nikogo prócz pań z Koła Opieki i...
Znów jakiś spazm przeleciał przez twarz pana Pendletona, ale tym razem, gdy się odezwał, jego głos był cichy i smutny:
— Pollyanno, wiele lat temu bardzo kochałem pewną kobietę. Miałem nadzieję, że kiedyś wprowadzę ją do tego domu. Wyobrażałem sobie, jak bardzo będziemy szczęśliwi w naszym wspólnym domu przez długie, długie lata...
— Tak... — powiedziała Pollyanna. W jej oczach malowało się współczucie.
— Ale... cóż, nie wprowadziłem jej tutaj. Mniejsza o to dlaczego. Po prostu... nie wprowadziłem i już. I od tamtej pory ten wielki, kamienny stos był dla mnie tylko mieszkaniem... nigdy domem. Aby dom był domem, Pollyanno, potrzeba kobiecej ręki i kobiecego serca lub obecności dziecka, a ja nic z tego nie miałem. Więc zgodzisz się tu przenieść, moja droga?
Pollyanna zerwała się na równe nogi, rozpromieniona.
— Pan... pan mówi, że pan przez cały czas pragnął... ręki i serca kobiety?
— Tak, Pollyanno.
— Och, jak się cieszę! Więc wszystko w porządku — westchnęła Pollyanna. — Może pan wziąć nas obie i będzie cudownie.
— Wziąć... was... obie? — powtórzył oszołomiony pan Pendleton. Cień zwątpienia przeleciał przez twarz Pollyanny.
— No, tak. Ciocia Polly za nikogo jeszcze nie wyszła i jestem pewna, że wyjdzie za pana, jeśli pan o to poprosi, tak jak mnie. I wtedy, rzecz jasna, obie z panem zamieszkamy.
101
Na twarzy pana Pendłetona malowało się przerażenie.
— Ciocia Polly... tutaj!
Pollyanna spojrzała na niego zdziwiona.
— Wolałby pan zamieszkać tam? — spytała. — Tamten dom nie jest może taki ładny, ale położony bliżej...
— Pollyanno, o czym ty mówisz? — tym razem pan Pendleton zapytał bardzo cicho.
— No, o tym, gdzie będziemy mieszkać — odparła, wyraźnie zaskoczona. — Z początku myślałam, że chciałby pan tutaj. Przecież mówił pan, że pragnął tego, by ciocia Polly swoją kobiecą ręką i sercem stworzyła panu dom na długie, długie lata i...
Nieartykułowany okrzyk wyrwał się z ust pana Pendłetona. Chciał coś powiedzieć i uniósł rękę, ale zaraz opuścił ją bezsilnie.
— Pan doktor przyszedł, proszę pana — powiedziała Nora stając w drzwiach.
Pollyanna natychmiast się zerwała.
Pan Pendleton zwrócił się do niej gorączkowo.
— Pollyanno, na Boga, nie mów ani słowa o tym, o co cię prosiłem — błagał szeptem.
Buzię Pollyanny rozjaśnił szeroki uśmiech; na jej policzkach pojawiły się dwa urocze dołeczki.
— Pewnie, że nic nie powiem! Jakbym nie wiedziała, że pan woli sam jej to powiedzieć! — zawołała wesoło przez ramię, odchodząc.
Pan Pendleton bez sił opadł w fotelu.
— Cóż to się stało? — w chwilę później spytał doktor, trzymając rękę na galopującym pulsie swego pacjenta.
Pan Pendleton uśmiechnął się jakoś dziwnie.
— Chyba... przedawkowałem pański lek na wzmocnienie — odrzekł pogodnie, bo dostrzegł, jak doktor podąża wzrokiem za małą figurką Pollyanny niknącą w głębi alei wjazdowej.
ROZDZIAŁ XX
102
Jeszcze bardziej zaskakujący
W niedzielę rano Pollyanna zwykle chodziła do kościoła i do szkółki niedzielnej, a po południu często szła na spacer z Nancy. Po tej sobotniej, popołudniowej wizycie u pana Pendłetona także zaplanowała przechadzkę z Nancy, ale kiedy wracała ze szkółki, dopędziłją w swojej dwukółce doktor Chilton i przystanął.
— Pollyanno, pozwól, że odwiozę cię do domu — zaproponował. — Chciałbym z tobą chwilkę porozmawiać. Właśnie do ciebie jechałem—ciągnął dalej, kiedy Pollyanna usadowiła się obok niego — bo pan Pendleton bardzo pragnie zobaczyć się z tobą dziś po południu, koniecznie. Mówi, że to coś ważnego.
Pollyanna radośnie kiwnęła głową.
— Tak, to... Wiem. Przyjdę.
Doktor Chilton spojrzał na nią z lekkim zdumieniem.
— Nie jestem jednak pewien, czy ci na to pozwolę — oświadczył mrużąc oczy. — Wczoraj, młoda damo, okazałaś się raczej niepokojącą niż kojącą.
Pollyanna roześmiała się.
— Och, ale to niezupełnie przeze mnie... Widzi pan, chyba już bardziej przez ciocię Polly.
Doktor odwrócił się gwałtownie.
— Twoją ciocię?! — wykrzyknął. Pollyanna radośnie podskoczyła na siedzeniu.
— Tak. I to takie podniecające i cudowne, zupełnie jak w książce. Ja... Opowiem panu! — wykrzyknęła pod wpływem nagłej decyzji. — Pan Pendleton prosił, żebym nie mówiła, ale na pewno nie będzie miał nic przeciwko temu, żeby pan się dowiedział. Chciał, żebym nie wspominała o tym jej.
— Jej?
103
— Tak, cioci Polly. Naturalnie woli sam jej o tym powiedzieć, niż żebym ja to zrobiła... Tak to bywa z zakochanymi!
— Zakochanymi! — w chwili kiedy doktor powtórzył te słowa, koń ruszył z kopyta jakby mocno szarpnięty lejcami.
— Tak — radośnie kiwnęła głową Pollyanna. — Widzi pan, to jest część pewnej historii. Nie znałam jej i dopiero Nancy mi opowiedziała. Mówiła, że przed laty ciocia Polly miała ukochanego, ale się pokłócili. Z początku nie wiedziała, kto to był. Ale teraz obie wiemy: to pan Pendleton.
Doktor nagle jakby się rozluźnił. Ręce, w których trzymał lejce, opadły.
— Och, nie wiedziałem — rzekł cicho.
Pollyanna mówiła szybciej, bo byli coraz bliżej domu.
— No właśnie! I tak się teraz cieszę. Wszystko układa się cudownie. Pan Pendleton chce, żebym u niego zamieszkała, aleja rzecz jasna nigdy nie zostawiłabym cioci; jest dla mnie taka dobra. Mówił mi też o kobiecej ręce i sercu, do których tęsknił, i stwierdziłam, że wciąż tęskni. I tak się cieszę! Bo skoro on chce się pogodzić, to przecież wszystko się ułoży; ciocia i ja przeniesiemy się tam albo on zamieszka u nas. Ciocia jeszcze nic nie wie i nie wszystko zdążyliśmy ustalić; myślę, że to dlatego pan Pendleton chce się dziś ze mną zobaczyć.
Doktor nagle wyprostował się i uśmiechnął się dziwnie.
— Taak... Doskonale rozumiem, że pan Pendleton może... chcieć się z tobą widzieć — pokiwał głową, zatrzymując konia przed drzwiami.
— Ciocia, ciocia stoi w oknie! — zawołała Pollyanna, ale po chwili dodała: — Nie... nie stoi... Choć chyba ją widziałam!
— Nie, już nie stoi... teraz — rzekł doktor. Nagle uśmiech znikł z jego twarzy.
Po południu powitał Pollyannę pan Pendleton — bardzo zdenerwowany.
— Pollyanno — zaczął od razu — przez całą noc próbowałem rozwikłać taką oto zagadkę: co miałaś na myśli wczoraj mówiąc, że przez długie lata marzyłem o ręce i sercu panny Polly?
— No przecież byliście zakochani... kiedyś; i tak się cieszyłam, że pan wciąż ją kocha.
— Zakochani!... Twoja ciocia i ja?
Pan Pendleton rzekł to tonem tak zdziwionym, że zdumiona Pollyanna szeroko otworzyła oczy.
— Nancy mi to powiedziała! Zaśmiał się gwałtownie.
— Coś podobnego! Skoro tak, to ja chyba muszę powiedzieć ci, że Nancy... nic nie wie.
104
— A więc... nie byliście zakochani? — w głosie Pollyanny zabrzmiało ogromne rozczarowanie.
— Nigdy!
— I wcale nie ułoży się tak jak w książkach?
Nie padła żadna odpowiedź. Pan Pendleton melancholijnie wpatrywał się w okno.
— Boże mój, a tak świetnie wszystko szło—prawie szlochała Pollyanna. — I tak się cieszyłam, że tu zamieszkam... z ciocią Polly.
— A teraz... już nie chcesz? — spytał nie odwracając głowy.
— Oczywiście, że nie. Należę do cioci Polly. Pan Pendleton odwrócił się gwałtownie.
— Zanim należałaś do niej, Pollyanno, należałaś do... swojej matki. Otóż... kobieta, której serca pragnąłem tyle lat, była... twoją matką.
— Moją matką?!
— Tak. Miałem ci tego nie mówić, ale mimo wszystko chyba lepiej będzie, jeśli się dowiesz — z wyraźnym trudem ciągnął dalej, blady jak ściana. Pollyanna otworzyła z przerażenia oczy i usta, i wpatrywała się w niego. — Kochałem twoją matkę, ale ona... mnie nie kochała. I w jakiś czas potem wyjechała... z twoim ojcem. Dopiero wtedy zrozumiałem, jak bardzo... mi na niej zależy. Cały mój świat nagle się rozpadł i... Mniejsza o to. Przez długie lata byłem wiecznie niezadowolonym, narzekającym, nie dającym się lubić, starym człowiekiem... choć jeszcze daleko mi do sześćdziesiątki. A potem, któregoś dnia, zjawiłaś się w moim życiu i jak jeden z tych kryształowych wisiorków, które tak lubisz, ubarwiłaś mój ponury, starczy świat purpurą, złotem i szkarłatem swojej promiennej radości. Po pewnym czasie dowiedziałem się, kim jesteś, i... i wtedy pomyślałem, że nie chcę cię więcej widzieć. Nie chciałem, bo tak przypominasz mi... swoją matkę. Ale sama wiesz, że to się potem zmieniło... musiałem cię tu zapraszać. A teraz chcę, żebyś ze mną została na zawsze. Zgodzisz się... teraz?!
— Ależ, proszę pana! Przecież... jest ciocia Polly! — Pollyanna miała oczy pełne łez.
Pan Pendleton niecierpliwie poruszył ręką.
— A ja? Czy sądzisz, że będę się cieszyć ze wszystkiego... bez ciebie? Widzisz, Pollyanno, dopiero kiedy ty się zjawiłaś, zacząłem trochę się cieszyć życiem! Ale gdybyś została moją córeczką, cieszyłbym się nim... tak naprawdę! I zrobiłbym wszystko, byś i ty była szczęśliwa. Spełniałbym każde twoje życzenie. Wszystkie pieniądze, do ostatniego grosza, poświęciłbym dla twojego szczęścia.
Pollyanna była wstrząśnięta.
105
— Tak, cioci Polly. Naturalnie woli sam jej o tym powiedzieć, niż żebym ja to zrobiła... Tak to bywa z zakochanymi!
— Zakochanymi! — w chwili kiedy doktor powtórzył te słowa, koń ruszył z kopyta jakby mocno szarpnięty lejcami.
— Tak—radośnie kiwnęła głową Pollyanna. — Widzi pan, to jest część pewnej historii. Nie znałam jej i dopiero Nancy mi opowiedziała. Mówiła, że przed laty ciocia Polly miała ukochanego, ale się pokłócili. Z początku nie wiedziała, kto to był. Ale teraz obie wiemy: to pan Pendleton.
Doktor nagle jakby się rozluźnił. Ręce, w których trzymał lejce, opadły.
— Och, nie wiedziałem — rzekł cicho.
Pollyanna mówiła szybciej, bo byli coraz bliżej domu.
— No właśnie! I tak się teraz cieszę. Wszystko układa się cudownie. Pan Pendleton chce, żebym u niego zamieszkała, aleja rzecz jasna nigdy nie zostawiłabym cioci; jest dla mnie taka dobra. Mówił mi też o kobiecej ręce i sercu, do których tęsknił, i stwierdziłam, że wciąż tęskni. I tak się cieszę! Bo skoro on chce się pogodzić, to przecież wszystko się ułoży; ciocia i ja przeniesiemy się tam albo on zamieszka u nas. Ciocia jeszcze nic nie wie i nie wszystko zdążyliśmy ustalić; myślę, że to dlatego pan Pendleton chce się dziś ze mną zobaczyć.
Doktor nagle wyprostował się i uśmiechnął się dziwnie.
— Taak... Doskonale rozumiem, że pan Pendleton może... chcieć się z tobą widzieć — pokiwał głową, zatrzymując konia przed drzwiami.
— Ciocia, ciocia stoi w oknie! — zawołała Pollyanna, ale po chwili dodała: — Nie... nie stoi... Choć chyba ją widziałam!
— Nie, już nie stoi... teraz — rzekł doktor. Nagle uśmiech znikł z jego twarzy.
Po południu powitał Pollyannę pan Pendleton — bardzo zdenerwowany.
— Pollyanno — zaczął od razu — przez całą noc próbowałem rozwikłać taką oto zagadkę: co miałaś na myśli wczoraj mówiąc, że przez długie lata marzyłem o ręce i sercu panny Polly?
— No przecież byliście zakochani... kiedyś; i tak się cieszyłam, że pan wciąż ją kocha.
— Zakochani!... Twoja ciocia i ja?
Pan Pendleton rzekł to tonem tak zdziwionym, że zdumiona Pollyanna szeroko otworzyła oczy.
— Nancy mi to powiedziała! Zaśmiał się gwałtownie.
— Coś podobnego! Skoro tak, to ja chyba muszę powiedzieć ci, że Nancy... nic nie wie.
104
— A więc... nie byliście zakochani? — w głosie Pollyanny zabrzmiało ogromne rozczarowanie.
— Nigdy!
— I wcale nie ułoży się tak jak w książkach?
Nie padła żadna odpowiedź. Pan Pendleton melancholijnie wpatrywał się w okno.
— Boże mój, a tak świetnie wszystko szło — prawie szlochała Pollyanna. — I tak się cieszyłam, że tu zamieszkam... z ciocią Polly.
— A teraz... już nie chcesz? — spytał nie odwracając głowy.
— Oczywiście, że nie. Należę do cioci Polly. Pan Pendleton odwrócił się gwałtownie.
— Zanim należałaś do niej, Pollyanno, należałaś do... swojej matki. Otóż... kobieta, której serca pragnąłem tyle lat, była... twoją matką.
— Moją matką?!
— Tak. Miałem ci tego nie mówić, ale mimo wszystko chyba lepiej będzie, jeśli się dowiesz — z wyraźnym trudem ciągnął dalej, blady jak ściana. Pollyanna otworzyła z przerażenia oczy i usta, i wpatrywała się w niego. — Kochałem twoją matkę, ale ona... mnie nie kochała. I w jakiś czas potem wyjechała... z twoim ojcem. Dopiero wtedy zrozumiałem, jak bardzo... mi na niej zależy. Cały mój świat nagle się rozpadł i... Mniejsza o to. Przez długie lata byłem wiecznie niezadowolonym, narzekającym, nie dającym się lubić, starym człowiekiem... choć jeszcze daleko mi do sześćdziesiątki. A potem, któregoś dnia, zjawiłaś się w moim życiu i jak jeden z tych kryształowych wisiorków, które tak lubisz, ubarwiłaś mój ponury, starczy świat purpurą, złotem i szkarłatem swojej promiennej radości. Po pewnym czasie dowiedziałem się, kim jesteś, i... i wtedy pomyślałem, że nie chcę cię więcej widzieć. Nie chciałem, bo tak przypominasz mi... swojąmatkę. Ale sama wiesz, że to się potem zmieniło... musiałem cię tu zapraszać. A teraz chcę, żebyś ze mną została na zawsze. Zgodzisz się... teraz?!
— Ależ, proszę pana! Przecież... jest ciocia Polly! — Pollyanna miała oczy pełne łez.
Pan Pendleton niecierpliwie poruszył ręką.
— A ja? Czy sądzisz, że będę się cieszyć ze wszystkiego... bez ciebie? Widzisz, Pollyanno, dopiero kiedy ty się zjawiłaś, zacząłem trochę się cieszyć życiem! Ale gdybyś została moją córeczką, cieszyłbym się nim... tak naprawdę! I zrobiłbym wszystko, byś i ty była szczęśliwa. Spełniałbym każde twoje życzenie. Wszystkie pieniądze, do ostatniego grosza, poświęciłbym dla twojego szczęścia.
Pollyanna była wstrząśnięta.
105

—Jak to? Nigdy bym nie pozwoliła, żeby wydał pan je na mnie... wszystkie pieniądze, które pan oszczędzał na pogan!
Pan Pendleton zaczerwienił się jak burak. Próbował coś powiedzieć, ale Pollyanna ciągnęła dalej:
— Poza tym człowiek z taką ilościąpieniędzy nie potrzebuje mnie, żeby się cieszyć światem. Tak bardzo uszczęśliwia pan innych, dając im rozmaite rzeczy, że pan sam jest już przez to szczęśliwy! Przecież na przykład te wisiorki, które pan podarował mnie i pani Snów, i złota moneta, którą dał pan Nancy na urodziny, i...
— Tak, tak... Mniejsza o to — przerwał jej pan Pendleton. Wciąż był bardzo, bardzo czerwony, czemu chyba trudno się dziwić, bo przecież był znany na pewno nie z powodu „dawania rozmaitych rzeczy". — To nonsens. Nie było tego dużo... a to, co było, jest twoją zasługą. To tyje dałaś, nie ja! Tak, tak — powtórzył w odpowiedzi na pełny oburzenia protest malujący się na buzi Pollyanny. — I to tylko dowodzi, jak bardzo cię potrzebuję, kochana dziewczyneczko — dodał, a głos mu złagodniał, znowu zmieniając się w czułą prośbę. — Jeśli kiedykolwiek mam grać w grę w radość, Pollyanno, to musisz przenieść się tutaj i grać ze mną.
Pollyanna zmarszczyła czoło w zadumie.
— Ciocia Polly jest dla mnie taka dobra — zaczęła, ale pan Pendleton przerwał jej gwałtownie.
Znowu przybrał swój dawny, pełen irytacji wyraz. Nie znoszący oporu despotyzm zbyt długo stanowił część jego natury, by mógł go teraz łatwo poskromić.
— Naturalnie, że jest dobra! Ale nawet w połowie tak nie pragnie cię mieć u siebie, jak ja tego pragnę! Zapewniam cię!
— Jak to, proszę pana? Wiem, że się cieszy z tego...
— Cieszy się! — przerwał jej pan Pendleton, który zupełnie stracił cierpliwość. — Ręczę, że panna Polly nie wie, co to znaczy się cieszyć... z czegokolwiek! Tak, tak, oczywiście wiem, że spełnia swój obowiąz ek. To bardzo obowiązkowa kobieta. Doświadczyłem już tej obowiązkowości. Przyznaję, że przez ostatnie piętnaście czy dwadzieścia lat nie byliśmy w najlepszych stosunkach. Ale znam ją. Wszyscy ją znają... to nie jest ktoś, kto umie się cieszyć. Ona nawet nie wie, co to znaczy. A co do twojej przeprowadzki ... poproś j ą tylko, a sama zobaczysz, czy się nie zgodzi .Och, moj a ty malutka, tak bym chciał, żebyś ze mną zamieszkała! — zakończył załamującym się głosem.
Pollyanna wstała, wzdychając ciężko.
— Dobrze. Poproszę ją—powiedziała zamyślona. — Oczywiście, nie mówię, że nie chciałabym mieszkać tu z panem, ale... — nie dokończyła
zdania. Na chwilę zapadło milczenie. — Cieszę się jednak — dodała — że nic jej wczoraj nie powiedziałam... bo wtedy sądziłam, że i ona byłaby tu mile widziana.
John Pendleton uśmiechnął się posępnie.
— Tak, Pollyanno, to rzeczywiście dobrze, że nic jej wczoraj nie powiedziałaś.
— Jej nie... tylko doktorowi, a to naturalnie nie ma żadnego znaczenia.
— Doktorowi! — wykrzyknął pan Pendleton odwracając się raptownie. — Ale... Nie Chiltonowi?!
— Tak, jemu. Wie pan, wtedy kiedy przyjechał, żeby mi powiedzieć, że chce się pan ze mną spotkać.
— No, ze wszystkich dzieci... — mruknął pan Pendleton opadając w fotelu. Po chwili wyprostował się i zapytał z zaciekawieniem: — I co na to doktor Chilton?
Pollyanna zrobiła marsową minę.
— Nie pamiętam. Chyba nic ważnego. Aha, powiedział, że doskonale rozumie, iż pan chce się ze mną widzieć.
— Rozumie, naprawdę! — rzekł pan Pendleton, a Pollyanna zdumiała się, dlaczego mówiąc to, tak dziwnie się zaśmiał.

106
107
ROZDZIAŁ XXI
Sprawa się wyjaśnia
Kiedy Pollyanna zbiegała ze wzgórza, na którym stał dom Johna Pen-dletona, niebo nagłe pociemniało od chmur — zapowiedzi burzy. W połowie drogi do domu spotkała Nancy z parasolem w ręku. Ale wtedy wiatr już rozwiał chmury i ulewa chwilowo nie groziła.
— Zaraz pójdzie na północ — stwierdziła Nancy, krytycznym okiem spoglądając na niebo. — Wiedziałam, że tak będzie, ale panna Polly kazała mi wziąć parasol. Martwiła się o ciebie!
— Naprawdę? — mruknęła Pollyanna, jakby bez zainteresowania, i też spojrzała na niebo.
Nancy prychnęła.
— Przecież ty mnie wcale nie słuchasz — zauważyła urażona. — Mówiłam, że ciotka martwiła się o ciebie!
— Och — westchnęła Pollyanna przypominając sobie nagle, o co ma wkrótce poprosić ciotkę. — Przykro mi. Nie chciałam jej przestraszyć.
— A ja się cieszę — niespodziewanie odparła Nancy. — Ja się cieszę! Pollyanna wytrzeszczyła oczy ze zdumienia.
— Cieszysz się, że ciocia Polly bała się o mnie? Ależ, Nancy, w tę grę nie tak się gra... żeby się cieszyć z czegoś podobnego! — protestowała.
— Aleja nie grałam — odparła Nancy. — W ogóle o tym nie pomyślałam. Chyba nie pojmujesz, co to znaczy, że panna Polly niepokoiła się o ciebie.
— Jak to nie? To znaczy, że się o mnie martwiła... a okropnie jest czuć coś takiego — powiedziała Pollyanna. — Co innego może to znaczyć?
Nancy pokiwała głową.
— Zaraz ci wytłumaczę. To znaczy, że wreszcie odezwało się w niej coś... choć odrobinę ludzkiego, jak u człowieka, i że nie spełnia wobec ciebie tylko swego obowiązku.
108
— Ależ, Nancy—oburzyła się Pollyanna. — Ciocia Polly zawsze spełnia swój obowiązek. To... to bardzo obowiązkowa kobieta! — nieświadomie powtórzyła słowa pana Pendletona sprzed pół godziny.
Nancy zachichotała.
— Masz rację, jest taka... i zawsze taka była. Ale odkąd przyjechałaś, jużniejesttasama.
Pollyanna spoważniała; zmarszczyła brwi z zakłopotania.
— Tak... właśnie o to chciałam cię spytać, Nancy—westchnęła. — Czy myślisz, że ciocia Polly lubi moje towarzystwo? Czy byłaby niezadowolona, gdybym... gdybym odeszła?
Nancy rzuciła szybkie spojrzenie na zafrasowaną buzię Pollyanny. Już od dawna spodziewała się tego pytania i bała się go. Nie miała pojęcia, jak na nie odpowiedzieć —jak odpowiedzieć szczerze i jednocześnie nie sprawić bólu. Teraz jednak, wobec nowych podejrzeń, które po wysłaniu jej z parasolem na spotkanie Pollyanny, zmieniły się w pewność, chętnie powitała owo pytanie. Była pewna, że teraz może uspokoić spragnione miłości serce Pollyanny.
— Czy lubi twoje towarzystwo? Czy odczułaby twój brak?—wykrzyknęła z oburzeniem. — Przecież o tym właśnie ci przed chwilą mówiłam! Czy nie kazała mi lecieć z parasolem, bo zobaczyła na niebie jakąś małą chmurkę? Czy nie kazała mi znieść twoich rzeczy na dół, żebyś mogła zamieszkać w ładnym pokoju, w jakim chciałaś? Kiedy sobie przypomnę, jak z początku wściekała się, że...
W samą porę ugryzła się w język i głośno kaszlnęła.
— Może to i nie moja sprawa — podjęła z pośpiechem — ale z tych kilku drobnych rzeczy widać, jak ją ułagodziłaś i udobruchałaś... kot, pies i to jak teraz do mnie mówi... i... ojej, wiele innych spraw. Nie dałoby się wyrazić, jak bardzo tęskniłaby za tobą... gdybyś odeszła — zakończyła z zapałem, chcąc jakoś zagłuszyć straszne słowa prawdy, które o mały włos jej się przed chwilą nie wyrwały. Mimo to nie spodziewała się aż takiego wybuchu radości Pollyanny.
— Och, Nancy, tak się cieszę... tak strasznie się cieszę!... Nawet nie wiesz, jak się cieszę, że ciocia Polly... chce mnie zatrzymać!
— Po prostu nie mogłabym odejść! — nieco później myślała Pollyanna, wchodząc na schody do swego pokoju.—Zawsze wiedziałam, że chcę mieszkać z ciocią Polly, ale... chyba nie zdawałam sobie sprawy, jak bardzo chcę, żeby ciocia Polly chciała... mieszkać ze mną!
Wiedziała, że nie łatwo przyjdzie jej powiedzieć panu Pendletonowi o swojej decyzji, i bała się o tym myśleć. Bardzo go lubiła i żałowała, bo i on
109
sam tak się nad sobą użalał; żałowała go dlatego, że od lat wiódł żywot pustelnika i był bardzo nieszczęśliwy. Smuciło ją również, że powodem tych wszystkich ponurych lat była jej matka. Wyobrażała sobie, jak będzie wyglądał ów wielki, szary dom, kiedy jego właściciel wyzdrowieje: ciche pokoje, wiecznie zaśmiecona podłoga, bałagan na biurku — i serce jej się krajało na myśl o samotności pana Pendletona. Chciała, żeby gdzieś, kiedyś, znalazł się ktoś, kto... W tym momencie zerwała się na nogi z radosnym okrzykiem na myśl, która jej przyszła do głowy.
Najszybciej jak tylko mogła pobiegła na Pendleton Hill i wkrótce znalazła się w wielkiej, ponurej bibliotece obok pana Pendletona, który, z wiernym psem u nóg, siedział w fotelu złożywszy długie, szczupłe ręce na jego oparciach.
— A więc, Pollyanno, czy będę mógł przez resztę życia grać w radość? — spytał cicho.
— Ależ tak! — wykrzyknęła Pollyanna. — Wymyśliłam dla pana najszczęśliwszą rzecz i...
— Z tobą? — zapytał pan Pendleton, wyginając groźnie wargi.
— Nn... nie, ale...
— Pollyanno, nie chcesz chyba mi odmówić? — przerwał jej, głęboko przejęty.
— Będę musiała... Naprawdę... Ciocia Polly...
— Nie pozwoli ci... czy tak?
— Ja... nie pytałam jej — wyjąkała przygnębiona.
— Pollyanno!
Pollyanna odwróciła wzrok. Nie była w stanie patrzeć na bolesną, zasmuconą twarz przyjaciela.
— Nawet jej nie pytałaś!
— Nie mogłam... naprawdę — wyjąkała. — Widzi pan, dowiedziałam się... bez pytania. Ciocia Polly chce, żebym była z nią, a... a ja... ja też chcę z nią zostać — przyznała dzielnie. — Nie wie pan, jaka jest dla mnie dobra, i... i myślę czasem, że zaczyna też cieszyć się z różnych rzeczy... wielu rzeczy. A przecież dotąd nigdy się nie cieszyła. Sam pan to powiedział. Och, proszę pana, nie mogłabym opuścić cioci... właśnie teraz!
Nastąpiła długa pauza. Ciszę przerywało tylko trzaskanie drew w kominku. Wreszcie pan Pendleton powiedział:
— Tak, Pollyanno, rozumiem. Nie mogłabyś jej zostawić właśnie teraz. Nie będę już cię o to prosić... — ostatnie słowo wypowiedział tak cicho, że niemal niesłyszalnie, ale Pollyanna je usłyszała.
— Ale pan jeszcze nie wie wszystkiego — przypomniała mu z gorliwością. — Jest taka rzecz... najcudowniejsza... którą może pan zrobić... naprawdę!
— Chyba jednak nie, Pollyanno.
— Właśnie, że tak. Sam pan mówił, że dom może stworzyć tylko kobieca ręka i serce lub obecność dziecka. A ja mogę zapewnić panu... tę obecność dziecka... nie moją, tylko kogoś innego.
— Tak jakby zależało mi na kimś innym, nie na tobie! — odparł gniewnie pan Pendleton.
— Ale zmieni pan zdanie... kiedy się pan dowie. Jest pan taki miły i dobry. Wystarczy pomyśleć o tych wisiorkach, złotych monetach i pieniądzach, które oszczędza pan na pogan...
— Pollyanno! — przerwał jej ostro. — Raz na zawsze skończmy z tymi bzdurami! Próbowałem tłumaczyć ci Bóg wie ile razy! Nie ma żadnych pieniędzy na pogan. Nigdy w życiu nic na nich nie dałem, rozumiesz!
Zebrał się w sobie i uniósł głowę na spotkanie tego, czego się spodziewał: przykrego rozczarowania w spojrzeniu Pollyanny. Ku swemu zdumieniu, nie zobaczył jednak w jej oczach ani rozczarowania, ani smutku, tylko wielką radość.
— Och, och! — zawołała klaszcząc w dłonie. — Tak się cieszę! To znaczy — poprawiła się szybko, zarumieniona ze wstydu — nie chcę powiedzieć, że się nie martwię o pogan. Chodzi o to, że pan nie chce małych Hindusów, wszyscy inni ich chcą. Tak się cieszę, bo z pewnością woli pan Jimmy'ego Beana. Teraz już wiem, że go pan weźmie!
— Wezmę... kogo?!
— Jimmy'ego Beana. On z radością dałby panu tę „obecność dziecka". Musiałam mu powiedzieć w zeszłym tygodniu, że nawet moje panie z Koła Opieki go nie chcą; był bardzo rozczarowany. Ale teraz... kiedy się dowie... będzie taki szczęśliwy!
— Będzie szczęśliwy? Aleja nie! — wykrzyknął pan Pendleton z całą stanowczością. — Pollyanno, to czysty absurd!
— Nie chce pan chyba powie... Więc pan go nie weźmie?
— Oczywiście, że nie.
— Ależ on byłby wspaniałą „obecnością dziecka" — wyjąkała Pollyanna. Prawie płakała. — I nie czułby się pan samotnie... z Jimmym.
— Nie wątpię — odrzekł pan Pendleton — ale... wolę jednak czuć się samotnie.
Pollyanna po raz pierwszy od wielu tygodni przypomniała sobie nagle coś, o czym mówiła jej Nancy. Rozżalona uniosła głowę.
110
111
— Może pan myśli, że miły, żywy chłopiec nie będzie lepszy od tego okropnego c z e g o ś, co gdzieś tu się kryje. Ja jednak myślę, że będzie...
— Okropnego czegoś?!
— Tak. Nancy mi mówiła, że w domu coś pana gryzie.
— Gry... — pan Pendleton nagle odchylił się w tył i wybuchnął śmiechem.
Śmiał się szczerze — tak szczerze, że Pollyanna zaczęła płakać ze zdenerwowania. Widząc to, pan Pendleton wyprostował się w fotelu. Jego twarz natychmiast spoważniała.
— Pollyanno, zdaje się, że masz rację... bardziej, niż myślisz—powiedział uprzejmie. — Istotnie wiem, że „miły, żywy chłopiec" będzie o wiele lepszy od... tego czegoś, co mnie gryzie, tylko że nie zawsze chętnie godzimy się na zmianę. Często wolimy to coś, co gryzie... Ale może powiesz mi coś więcej o tym chłopcu.
I Pollyanna wszystko opowiedziała.
Może ten śmiech oczyścił atmosferę, a może pełna patosu opowieść o Jimmym Beanie usłyszana z ust Pollyanny przemówiła do dziwnie już wzruszonego serca pana Pendletona. Tak czy owak, wieczorem Pollyanna wracała do domu z zaproszeniem od pana Pendletona dla Jimmy'ego — na następne sobotnie popołudnie.
— Tak się cieszę! Jestem pewna, że pan go polubi — westchnęła, żegnając się z panem Pendletonem. — Tak bym chciała, żeby Jimmy miał dom i... kogoś, kto by o niego dbał, wie pan?
112
ROZDZIAŁ XXII
Kazanie
W to popołudnie, kiedy Pollyanna powiedziała panu Pendletonowi
0 Jimmym Beanie, wielebny pastor Paul Ford poszedł na spacer na wzgórze dalej w głąb Pendleton Woods; miał nadzieję, że ciche piękno natury ukoi zamęt, jaki wprowadzają w życie ludzie.
Pastor Ford był przygnębiony. Przez cały ubiegły rok, z miesiąca na miesiąc pogarszały się stosunki w jego parafii; doszło już do tego, że niemal wszędzie napotykał kłótnie, plotki, skandal i zawiść. Tłumaczył, prosił, strofował i ignorował. I zawsze niezmiennie modlił się—z głęboką wiarą
1 nadzieją. Ale dziś z żalem musiał przyznać, że nic się nie poprawiło, a nawet pogorszyło.
Jego dwaj wikariusze byli skłóceni z powodu jakiejś błahostki, która urosła do problemu. Trzy najbardziej gorliwe i przedsiębiorcze parafianki wycofały się z Koła Opieki tylko dlatego, że za sprawą pracowitych języków iskierka plotki rozgorzała potężnym płomieniem skandalu. Członkowie chóru pokłócili się o partie solowe. Ferment wkradł się nawet do Stanowego Związku Chrześcijan — w wyniku jawnie krytycznego nastawienia dwóch członków tej organizacji. Ostatnią kroplą, która przepełniła czarę, stała się rezygnacja superintendenta niedzielnej szkółki oraz jej dwóch nauczycieli: z tego to powodu znękany pastor postanowił szukać wytchnienia w leśnej ciszy, w modlitwie i medytacji.
Pod zielonym sklepieniem drzew wielebny Ford jaśniej spojrzał na całą sytuację i stwierdził, że jest krytyczna. Należało coś zrobić — i to natychmiast. Cała praca kościoła stanęła. Na niedzielne nabożeństwa, cotygodniowe modlitwy, misyjne podwieczorki, a nawet kolacje i spotkania towarzyskie przychodziło coraz mniej parafian. Wprawdzie pozostało jeszcze kilku sumiennych działaczy, jednak ich wysiłki rzadko były zgodne, a przy tym zdawali sobie sprawę z krytycznie obserwujących ich oczu i języków. Języki zajmowały się wyłącznie mówieniem o tym, co widziały oczy...
113
— Może pan myśli, że miły, żywy chłopiec nie będzie lepszy od tego okropnego c z e g o ś, co gdzieś tu się kryje. Ja jednak myślę, że będzie...
— Okropnego czegoś?!
— Tak. Nancy mi mówiła, że w domu coś pana gryzie.
— Gry... — pan Pendleton nagle odchylił się w tył i wybuchnął śmiechem.
Śmiał się szczerze — tak szczerze, że Pollyanna zaczęła płakać ze zdenerwowania. Widząc to, pan Pendleton wyprostował się w fotelu. Jego twarz natychmiast spoważniała.
— Pollyanno, zdaje się, że masz rację... bardziej, niż myślisz — powiedział uprzejmie. — Istotnie wiem, że „miły, żywy chłopiec" będzie o wiele lepszy od... tego czegoś, co mnie gryzie, tylko że nie zawsze chętnie godzimy się na zmianę. Często wolimy to coś, co gryzie... Ale może powiesz mi coś więcej o tym chłopcu.
I Pollyanna wszystko opowiedziała.
Może ten śmiech oczyścił atmosferę, a może pełna patosu opowieść o Jimmym Beanie usłyszana z ust Pollyanny przemówiła do dziwnie już wzruszonego serca pana Pendletona. Tak czy owak, wieczorem Pollyanna wracała do domu z zaproszeniem od pana Pendletona dla Jimmy'ego — na następne sobotnie popołudnie.
— Tak się cieszę! Jestem pewna, że pan go polubi — westchnęła, żegnając się z panem Pendletonem. — Tak bym chciała, żeby Jimmy miał dom i... kogoś, kto by o niego dbał, wie pan?
ROZDZIAŁ XXII
Kazanie
W to popołudnie, kiedy Pollyanna powiedziała panu Pendletonowi
0 Jimmym Beanie, wielebny pastor Paul Ford poszedł na spacer na wzgórze dalej w głąb Pendleton Woods; miał nadzieję, że ciche piękno natury ukoi zamęt, jaki wprowadzają w życie ludzie.
Pastor Ford był przygnębiony. Przez cały ubiegły rok, z miesiąca na miesiąc pogarszały się stosunki w jego parafii; doszło już do tego, że niemal wszędzie napotykał kłótnie, plotki, skandal i zawiść. Tłumaczył, prosił, strofował i ignorował. I zawsze niezmiennie modlił się—z głęboką wiarą
1 nadzieją. Ale dziś z żalem musiał przyznać, że nic się nie poprawiło, a nawet pogorszyło.
Jego dwaj wikariusze byli skłóceni z powodu jakiejś błahostki, która urosła do problemu. Trzy najbardziej gorliwe i przedsiębiorcze parafianki wycofały się z Koła Opieki tylko dlatego, że za sprawą pracowitych języków iskierka plotki rozgorzała potężnym płomieniem skandalu. Członkowie chóru pokłócili się o partie solowe. Ferment wkradł się nawet do Stanowego Związku Chrześcijan — w wyniku jawnie krytycznego nastawienia dwóch członków tej organizacji. Ostatnią kroplą, która przepełniła czarę, stała się rezygnacja superintendenta niedzielnej szkółki oraz jej dwóch nauczycieli: z tego to powodu znękany pastor postanowił szukać wytchnienia w leśnej ciszy, w modlitwie i medytacji.
Pod zielonym sklepieniem drzew wielebny Ford jaśniej spojrzał na całą sytuację i stwierdził, że jest krytyczna. Należało coś zrobić — i to natychmiast. Cała praca kościoła stanęła. Na niedzielne nabożeństwa, cotygodniowe modlitwy, misyjne podwieczorki, a nawet kolacje i spotkania towarzyskie przychodziło coraz mniej parafian. Wprawdzie pozostało jeszcze kilku sumiennych działaczy, jednak ich wysiłki rzadko były zgodne, a przy tym zdawali sobie sprawę z krytycznie obserwujących ich oczu i języków. Języki zajmowały się wyłącznie mówieniem o tym, co widziały oczy...
112
113
Krótko mówiąc, Paul Ford nie miał wątpliwości, że on (sługa boży), kościół i miasto, cierpią i że to cierpienie będzie się pogłębiać, jeżeli...
Oczywiście trzeba było coś zrobić, i to natychmiast. Ale co?
Pastor powoli wyjął z kieszeni swoje notatki do kazania na najbliższą niedzielę. Przeglądał je marszcząc brwi. Surowo ściągnął wargi i zaczął czytać — głośno i z pasją— słowa, na których chciał się oprzeć:
— „Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi. Wy sami nie wchodzicie i nie pozwalacie wejść tym, którzy do niego idą".
— „Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, którzy objadacie domy wdów i dla pozoru odprawiacie długie modlitwy. Spotka was wyrok surowy".
— „Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, że dajecie dziesięcinę z mięty, z kopru i kminku, lecz pomijacie to, co ważniejsze jest w Prawie: sprawiedliwość, miłosierdzie i wiarę. To zaś należało czynić, a tamtego nie opuszczać".
Było to gorzkie potępienie. W zielonej nawie lasu głęboki głos pastora brzmiał groźniej niż zwykle. Nawet ptaki i wiewiórki ucichły przerażone. Dało mu to jasne pojęcie, jak te słowa zabrzmią w następną niedzielę, kiedy wygłosi je przed swymi parafianami w świętej ciszy kościoła.
Parafianie! To przecież jego dzieci! Czy powinni tego słuchać? Czy powinien odważyć się na to, czy też nie? Oskarżenie było straszliwe — nawet bez dalszych słów jego komentarza. Modlił się i modlił. Żarliwie błagał o pomoc, o wskazówki. Pragnął — och, jakże gorąco — uczynić teraz, w kryzysowym okresie, właściwy krok. Ale czy ten był właściwy?
Powoli złożył notatki i wsadził je do kieszeni. Potem z westchnieniem, które było prawie jękiem, siadł pod drzewem i ukrył twarz w dłoniach.
Wtedy właśnie zobaczyła go Pollyanna, która wracała do domu od pana Pendletona. Z krzykiem podbiegła do pastora.
— Ojej, pastorze! Pan... nie złamał nogi albo... czegoś innego, prawda? — wyjąkała.
Pastor odjął dłonie od twarzy i spojrzał na Pollyannę. Spróbował się uśmiechnąć.
— Nie, moja droga... nie! Ja tylko... odpoczywam.
— Och! — westchnęła Pollyanna odstępując krok w tył. — Całe szczęście. Pan Pendleton złamał nogę, kiedy go znalazłam, tylko że on leżał, a pan... siedzi.
— Tak, siedzę. I nie dzieje mi się nic, na co mógłby pomóc lekarz. Ostatnie słowa wypowiedział bardzo cicho, ale Pollyanna usłyszała
i w jej twarzy zaszła nagła zmiana; wzrok wyrażał prawdziwe współczucie.
114
— Rozumiem... coś pana dręczy. Tatuś często czuł to samo. Zdaje się, że pastorzy przeżywają coś podobnego... częściej niż inni. Jak sam pan wie, dźwigają wielką odpowiedzialność.
Wielebny Paul Ford popatrzył na nią z zaciekawieniem.
— To twój ojciec był pastorem, Pollyanno?
— Tak. Nie wiedział pan, pastorze? Myślałam, że wszyscy o tym wiedzą. Ożenił się z siostrą cioci Polly i to była moja mama.
— Ach, tak. Ale, wiesz, jestem tu krótko i nie znam jeszcze dziejów wszystkich rodzin.
— Tak, oczywiście — uśmiechnęła się Pollyanna.
Zapadła długa cisza. Pastor, który wciąż siedział pod drzewem, jakby zapomniał o Pollyannie. Wyciągnął z kieszeni i rozłożył swoje notatki, ale nie patrzył na nie — wpatrywał się w leżący na ścieżce zwiędły liść. Pollyanna przyglądała się pastorowi i podświadomie współczuła mu.
— Ła... ładnie dziś — zaczęła z nadzieją w głosie. Dopiero po chwili pastor drgnął i spojrzał na nią.
— Co? Ach, tak... rzeczywiście jest ładnie.
— I w ogóle nie jest zimno, choć to już październik — zauważyła Pollyanna już z większą nadzieją. — Pan Pendleton kazał rozpalić w kominku, ale powiedział, że to nie z powodu ciepła. Chciał się przyglądać. Lubię patrzeć w ogień, a pan, pastorze?
Tym razem nie było odpowiedzi, choć Pollyanna czekała cierpliwie. Potem podjęła kolejną próbę rozmowy, już na inny temat.
— Lubi pan pracę pastora?
Teraz wielebny Paul Ford spojrzał na nią błyskawicznie.
— Czy lubię... Cóż za osobliwe pytanie! Czemu o to pytasz, moja droga?
— Tak sobie... Bo pan wygląda... Przypomniał mi się mój tatuś. I on tak wyglądał... czasami.
— Naprawdę? — spytał pastor uprzejmie, ale znów zajął się kontemplowaniem zwiędłego liścia.
— Tak, i jego też pytałam, czy się cieszy, że jest pastorem. Pastor uśmiechnął się jakoś smutno.
— No, i co na to odpowiadał?
— Och, zawsze odpowiadał, że się cieszy, ale najczęściej mówił też, że nie zostałby pastorem ani minuty dłużej, gdyby nie te „radujące teksty".
— Co?!
Wielebny Paul Ford oderwał wzrok od liścia i ze zdziwieniem spojrzał na pogodną buzię Pollyanny.
— Tak właśnie nazywał je tatuś — roześmiała się. — Naturalnie Biblia określa to inaczej. Chodzi o te zaczynające się od słów: „Radujmy się
115
w Panu", „Radujcie się a weselcie", „Smutek wasz w radość się zmieni", i inne tym podobne. Strasznie ich dużo, wie pan, pastorze? Raz, kiedy tatuś czuł się bardzo przygnębiony, przeliczył je. Jest ich osiemset.
— Osiemset!
— Tak... tych, które nakazująnam radować się i weselić. Dlatego tatuś nazywał je „radującymi".
— Och! — twarz pastora przybrała dziwny wyraz. Spojrzał na słowa, od których rozpoczął swe notatki: „Ale biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy". — A więc twój ojciec... lubił te „radujące teksty" — mruknął.
— Och, tak — odparła Pollyanna kiwając głową. — Powiedział, że od razu poczuł się lepiej, już pierwszego dnia, kiedy policzył te teksty. Mówił, że skoro Bóg zadał sobie trud, żeby kazać nam cieszyć się i radować aż osiemset razy, to na pewne chce, żebyśmy się cieszyli... przynajmniej troszeczkę. I tatuś wstydził się, że nie raduje się zbyt często. Ale potem ten nakaz stał się dla niego pociechą, kiedy, wie pan, kiedy miał różne kłopoty, kiedy panie z Koła Opieki skoczyły sobie wzajemnie do oczu... to znaczy, kiedy w czymś nie były zgodne — szybko poprawiła się Pollyanna. — Tatuś mówił, że te radujące teksty nasunęły mu myśl o grze... Zaczął ją ze mną od drewnianych kul... ale mówił, że skłoniły go do niej te teksty.
— A cóż to za gra? — spytał pastor.
— Gra w znajdywanie we wszystkim czegoś, czym można się cieszyć. Jak już mówiłam, zaczął ją ze mną od kul — i Pollyanna jeszcze raz opowiedziała wszystko od początku. Pastor słuchał z wielkim zainteresowaniem.
Potem oboje, trzymając się za ręce, zeszli ze wzgórza. Pollyanna promieniała: uwielbiała opowiadać, i teraz mówiła i mówiła bez przerwy — tyle miała do powiedzenia pastorowi o grze, o ojcu i tym dawnym życiu.
Rozstali się u stóp wzgórza — każde poszło w swoją stronę.
Tego wieczoru pastor Ford siedział w swoim gabinecie pogrążony w myślach. Przed nim na biurku leżało kilka kartek papieru — notatek do kazania. Pod zawieszonym w powietrzu ołówkiem leżały czyste kartki, które dopiero miały zostać zapełnione tekstem kazania. Ale pastor nie zastanawiał się ani nad tym, co już zapisał, ani też tym, co dopiero zamierzał stworzyć. Jego myśli powędrowały do odległego miasteczka na zachodzie. Mieszkał tam misjonarz — ubogi, samotny, chory i ciągle zmagający się z przeciwnościami losu, a przecież poszukujący... Ten misjonarz studiował Pismo Święte, żeby policzyć, ile razy Bóg nakazuje cieszyć siei radować...
Po chwili wielebny Paul Ford ocknął się z zadumy i zabrał do pisania.
116
„Ewangelia według świętego Mateusza" — zaczął i... niecierpliwym ruchem odłożył ołówek. Przysunął do siebie tygodnik, który jego żona parę minut przedtem zostawiła na biurku. Apatycznie, zmęczonym wzrokiem przesunął po nagłówkach, aż wreszcie coś przykuło jego uwagę:
„Pewien człowiek powiedział któregoś dnia do swego syna, który nie chciał nazbierać drzewa dla matki: — Jestem pewien, że będzie dobrze, jeśli przyniesiesz trochę drzewa. — I syn zrobił to natychmiast, nie zastanawiając się ani chwili. A dlaczego? Otóż dlatego, że ojciec wyraził intencję w tak prosty, zwyczajny sposób. Gdyby na przykład sformułował to tak: — Słyszałem, jak się odnosisz do matki i wstyd mi za ciebie. Natychmiast idź i to załatw! — nic by nie wskórał".
Nieco dalej pastor przeczytał następujący akapit:
„Ludzie potrzebujązachęty. Należy wzmacniać—nie osłabiać—ich wrodzoną odporność... Zamiast ciągle mówić komuś o jego przywarach, mówcie mu o zaletach. Spróbujcie odzwyczaić go od złych nawyków. Skupcie się na tym, co jest w nim dobre, na jego prawdziwym »ja«, które może zdobyć się na odwagę, może działać i wygrywać! Wpływ człowieka pięknego wewnętrznie, uczynnego, pełnego wiary w innych jest zaraźliwy i może zrewolucjonizować całe miasto. Ludzie promieniują tym, co wypełnia ich serca i umysły. Jeśli ktoś jest uprzejmy i uczynny, wkrótce jego sąsiedzi też staną się takimi. Ale jeśli narzeka, jeśli patrzy wilkiem i wszystko krytykuje, jego sąsiedzi odpłacą mu pięknym za nadobne, i to z nawiązką. Szukając zła, na pewno je znajdziecie. Kierując się ku dobru, znajdziecie je bez trudu..."
Pastor odłożył tygodnik i uniósłszy głowę zaczął spacerować po ciasnym pokoju, w tę i z powrotem. Potem westchnął głęboko i znowu zasiadł do biurka.
— Zrobię to, z bożą pomocą! — wykrzyknął półgłosem. — Zadam parafianom pracę i sprawię, że znajdą w niej prawdziwą radość, i ta radość pochłonie ich tak bardzo, że wreszcie przestaną wzajemnie się obmawiać!
Przedarł zapiski na pół i odrzucił od siebie tak, że po jednej stronie jego fotela legła połówka, na której napisał: — „Ale biada wam", a po drugiej — ta ze słowami „uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy!" Zdecydowanym ruchem przekreślił nagłówek: „Ewangelia według świętego Mateusza" i pisał, pisał w natchnieniu...
W następną niedzielę kazanie wielebnego Paula Forda było wielkim wołaniem do wszystkiego, co najlepsze i najpiękniejsze we wszystkich, którzy go słuchali, a oparte było na jednym z ośmiuset świetlanych tekstów, o których mówiła Pollyanna:
„Weselcie się w Panu i radujcie się, sprawiedliwi, a wykrzykujcie wszyscy, którzyście serca szczerego".
117
ROZDZIAŁ XXIII
Wypadek
Na prośbę pani Snów Pollyanna poszła któregoś dnia do gabinetu przyjęć doktora Chiltona, żeby spytać o nazwę jakiegoś lekarstwa, którą pani Snów zapomniała. Tak się jakoś zdarzyło, że Pollyanna nigdy przedtem u niego nie była.
— Nigdy jeszcze nie byłam u pana w domu! To pański dom, prawda? — powiedziała rozglądając się wokół zaciekawiona.
Doktor uśmiechnął się trochę smutno.
— Tak... można tak rzec — odparł pisząc coś na kartce papieru. — A raczej marna namiastka domu, Pollyanno. To tylko pokoje, nic więcej... Domu nie ma.
Pollyanna pokiwała głową ze zrozumieniem. W jej oczach zabłysło współczucie.
— Wiem. Żeby stworzyć dom, potrzebna jest kobieca ręka i serce albo obecność dziecka — powiedziała.
— Hm? — doktor obrócił się gwałtownie.
— Pan Pendleton powiedział mi — Pollyanna znów pokiwała głową— o kobiecej ręce i sercu albo też o obecności dziecka. Dlaczego pan nie znajdzie sobie kobiecej ręki i serca? A może wziąłby pan Jimmy'ego Beana... gdyby pan Pendleton go nie chciał?
Doktor Chilton uśmiechnął się, ale był to uśmiech nieco wymuszony.
— Więc pan Pendleton mówi, że nie ma domu bez kobiecej ręki i serca, tak? — spytał wymijająco.
— Tak. Mówi też, że jego dom to nie dom... Dlaczego pan nie chce?
— Czego nie chcę? — doktor znowu odwrócił się do biurka.
— Zdobyć kobiecą rękę i serce. Och, byłabym zapomniała... — Pollyanna nagle zaczerwieniła się. — Chyba powinnam panu powiedzieć... To nie w cioci Polly kochał się kiedyś pan Pendleton, więc... nie przeniesiemy się do niego. Powiedziałam panu co innego, ale się myliłam. Mam nadzieję, że pan nikomu tego nie opowiadał — zakończyła z niepokojem.
118
— Nie... nikomu, Pollyanno — odparł doktor trochę dziwnym tonem.
— No to całe szczęście — Pollyanna westchnęła z ulgą. — Widzi pan... oprócz pana nie wie o tym nikt, a pan Pendleton wydawał się jakiś taki rozbawiony, kiedy usłyszał, że panu o tym powiedziałam.
— Naprawdę? — doktor ściągnął usta.
— Tak. Zrozumiałe też, że nie chce, by ludzie o tym wiedzieli... skoro to nieprawda. Ale dlaczego nie znajdzie pan sobie kobiecej ręki i serca, panie doktorze?
Przez chwilę panowała cisza, a potem doktor odpowiedział bardzo poważnym tonem:
— Nie zawsze ma się coś... tylko dlatego, że się tego chce, moja mała. Pollyanna zmarszczyła brwi w zamyśleniu.
— Ale, moim zdaniem, pan mógłby to mieć — stwierdziła wyraźnie pochlebnym tonem.
— Dziękuję ci — roześmiał się doktor unosząc brwi. Po chwili znów dodał z powagą: — Obawiam się, że niektóre, trochę starsze od ciebie panie nie do końca by się z tobą zgodziły. Przynajmniej nie okazały się tak... łaskawe — zauważył.
Pollyanna znowu zmarszczyła brwi. Potem jej oczy rozszerzyły się ze zdumienia.
— Ależ, panie doktorze, nie chce chyba pan powiedzieć, że kiedyś ubiegał się pan o czyjąś rękę i serce, tak jak pan Pendleton, i że... że nic z tego nie wyszło?
Doktor nieco gwałtownie wstał od biurka..
— No, no, Pollyanno, dajmy temu spokój. Nie zajmuj się kłopotami innych ludzi — nie warto. Biegnij teraz do pani Snów. Napisałem jej tu nazwę tego lekarstwa, a także jak powinna je zażywać. Czy coś jeszcze?
Pollyanna przecząco potrząsnęła głową.
— Nie, panie doktorze, dziękuję — rzekła z powagą i odwróciła się do drzwi.
Z sieni zawołała, nagle rozpromieniona:
— Tak czy owak cieszę się, że to nie chodziło o zdobycie ręki i serca mojej mamy. Do widzenia, panie doktorze!
Wypadek zdarzył się w ostatnim dniu października. Pollyanna wracając ze szkoły do domu przebiegła ulicę, zdawałoby się, dosyć daleko przed szybko nadjeżdżającym samochodem.
Potem nikt nie umiał powiedzieć, jak to się właściwie stało. Nie znalazł się też nikt, kto potrafiłby wskazać winowajcę. Nie zmienia to faktu, iż Pollyannę, nieprzytomną, o godzinie piątej po południu wniesiono do jej małego pokoju, który tak lubiła. Śmiertelnie blada ciocia Polly i zapłakana
119
Nancy ostrożnie rozebrały ją i ułożyły do łóżka. Wezwany telefonicznie z miasta doktor Warren spieszył z pomocą, jadąc swoim samochodem i wyprzedzając wszystkie pojazdy na drodze.
— I nawet nie trzeba było patrzeć na twarz jej ciotki — szlochając mówiła Nancy w ogrodzie Staremu Tomowi, kiedy doktor już nadjechał i udał się do pokoju pacjentki — nie trzeba było patrzeć na twarz jej ciotki, żeby się zorientować, że to nie obowiązek ją zżera. Przecież komuś, kto tylko spełnia obowiązek, nie trzęsą się ręce, i oczy nie wyglądają wtedy tak, jakby chciały zatrzymać anioła śmierci! Nie, nie!
— Czy... bardzo cierpi? — drżącym głosem zapytał Stary Tom.
—- Nijak nie wiadomo — szlochała Nancy. — Leży taka biała i nieruchoma, jakby nieżywa, ale panna Polly mówi, że żyje... a ona nie może się mylić... słuchała oddechu i pulsu małej.
— A, a co jej zrobił, ten... ten... — Stary Tom trząsł się ze wzburzenia. ' Nancy lekko rozchyliła wargi.
— No, nazwij go tak, jak na to zasługuje! Naprawdę dosadnie! Niech go cholera weźmie! Przejechać naszą dziewuszkę! Ja od początku nie znosiłam tych śmierdzących maszyn, tak, tak!
— Ale gdzie ją zranił?
— Nie wiem, nie wiem — lamentowała Nancy. Na głowie ma rankę, ale panna Polly mówi, że to nic poważnego... Obawia się tylko, czy nie ma wewnętrznych wrażeń.
W oczach Toma pojawiły się iskierki rozbawienia.
— Chcesz chyba powiedzieć: wewnętrznych obrażeń—powiedział poważnie. — Choć wrażenia też pewnie miała upiorne. Niech licho porwie tego kierowcę! Ale nie sądzę, żeby panna Polly tak się wyraziła...
— Co? Ach, sama już nie wiem —jęczała Nancy kiwając głową i chodząc tam i z powrotem. — Już nie mogę się doczekać, kiedy wreszcie doktor od niej wyjdzie. Ach, żebym tak mogła mieć dziś pranie... takie największe w życiu! — lamentowała załamując ręce.
Nawet jednak po wyjściu doktora Nancy niewiele mogła powiedzieć Tomowi. Nie było żadnych złamań, a rana wyglądała na niegroźną, ale doktor miał bardzo poważną minę, kręcił głową i mówił, że teraz można tylko cierpliwie czekać... Po jego odjeździe panna Polly była jeszcze bardziej blada i przygnębiona. Pollyanna nie odzyskała przytomności, mimo że dołożono wszelkich starań, by miała spokój i jak najlepsze warunki. Posłano po wy-kwalifikowanąpielęgniarkę, która miała przybyć jeszcze tego wieczora. To było wszystko. Nancy odwróciła się płacząc i poszła do kuchni.
Przed południem następnego dnia Pollyanna otworzyła oczy i uświadomiła sobie, gdzie jest.
120
— Ciociu Polly, co się dzieje? Przecież to już środek dnia! Dlaczego ja jeszcze nie wstałam? — zawołała. — Ciociu, dlaczego nie mogę wstać? — jęknęła, opadając na poduszki po bezskutecznej próbie podniesienia się z łóżka.
— Kochanie, na twoim miejscu teraz jeszcze bym tego nie próbowała — uspokoiła ją ciotka szybko, ale bardzo spokojnie.
— Ale co się właściwie stało? Czemu nie mogę się podnieść? Panna Polly ze śmiertelnym lękiem spojrzała na młodą kobietę w białym czepku, która, niewidoczna dla Pollyanny, stała przy oknie.
Ta skinęła głową. „Proszę jej powiedzieć" — rzekła bezgłośnie. Panna Polly odchrząknęła i próbowała przełknąć wielką gulę, która urosła jej w gardle.
— Miałaś wypadek, kochanie. Wczoraj wieczorem potrącił cię samochód. Ale to nic, nic... Odpoczywaj.sobie... śpij, śpij, proszę.
— Wypadek? Ach tak. Bie... biegłam — Pollyanna była oszołomiona. Uniosła dłoń do czoła. — Jak to, już po wszystkim, a... ciągle boli!
— Tak, kochanie, ale to nic. Tylko... odpoczywaj.
— Ciociu Polly, czuję się tak jakoś dziwnie i źle! A nogi... Ich wcale nie czuję!
Panna Polly spojrzawszy błagalnie na pielęgniarkę podniosła się i odeszła w głąb pokoju. Pielęgniarka szybko zbliżyła się do łóżka.
— To może teraz pozwolisz, że ja coś powiem — zaczęła pogodnie. — Chyba już najwyższy czas, byśmy się poznały i zaraz się przedstawię. Nazywam się Hunt i jestem tu, by pomóc twojej cioci opiekować się tobą. A pierwsza rzecz, o którą cię poproszę, to, żebyś połknęła te małe, białe pigułki.
Pollyannę trochę to rozzłościło.
— Aleja nie chcę, żeby się mną opiekowano... a przynajmniej nie długo! Chcę wstać. Przecież chodzę do szkoły. Czy jutro będę mogła pójść do szkoły?
Od okna, gdzie stała panna Polly, dobiegł stłumiony płacz.
— Jutro? — promiennie uśmiechnęła się pielęgniarka. — Tak prędko to chyba ci nie pozwolę. Na razie połknij te pigułki za moje zdrowie i zobaczymy, jak one podziałają.
— Dobrze — zgodziła się Pollyanna trochę niepewnie — ale pojutrze już muszę iść do szkoły... Mam egzaminy.
Po chwili znowu zaczęła mówić o szkole, o samochodzie i o bólu głowy, a jej głos zaczął słabnąć pod dobroczynnym wpływem białych pigułek, które połknęła.
121
ROZDZIAŁ XXIV
John Pendleton
Pollyanna nie poszła do szkoły ani Jutro", ani „pojutrze". Nie zdawała sobie z tego jednak sprawy — wyjąwszy te krótkie chwile, kiedy odzyskiwała przytomność i zadawała niezliczone pytania. Prawdę powiedziawszy, nie rozumiała swojego stanu przez cały tydzień; potem gorączka ustąpiła, bóle trochę się zmniejszyły i wróciła pełna świadomość. Wtedy nieustannie trzeba było jej opowiadać o tym, co się stało.
— A więc jestem ranna, nie chora — westchnęła. — No, to się cieszę.
— Cie... cieszysz się? — spytała ciocia Polly, która siedziała przy jej łóżku.
— Tak. Wolę mieć złamane nogi, jak pan Pendleton, niż przez całe życie być inwalidką, jak pani Snów. Nogi przecież się zrastają, a z inwalidztwa człowiek nie wychodzi.
Panna Polly, która nie dotykała tematu złamanych nóg, wstała nagle i podeszła do toaletki w drugim końcu pokoju. Bez celu — wbrew swemu zwykłemu zdecydowaniu — zaczęła przestawiać jeden przedmiot po drugim. Jej twarz jednak wcale nie zdradzała roztargnienia; była blada i mizerna.
Pollyanna leżała i mrużąc oczy wpatrywała się w roztańczoną wstęgę kolorów na suficie rzucanych przez jeden z wisiorków wiszących w oknie.
— Cieszę się, że nie zachorowałam na ospę — mruczała z zadowoleniem. — To byłoby gorsze od piegów. I cieszę się, że nie koklusz... Miałam go, jest koszmarny... I dobrze też, że nie zapalenie wyrostka robaczkowego ani odrą, bo są zaraźliwe... to znaczy odrą... bo wtedy nie mogłabyś siedzieć przy mnie.
— Widzę, że... cieszysz się z tylu rzeczy, kochanie — drżącym głosem powiedziała panna Polly, przykładając dłoń do krtani, jakby chcąc rozluźnić kołnierzyk.
122
Pollyanna roześmiała się cicho.
— Tak. Myślałam o nich... o wielu... przez cały czas, kiedy patrzyłam na tę tęczę. Uwielbiam tęczę. Tak się cieszę, że pan Pendleton dał mi te wisiorki! Cieszę się z różnych rzeczy, o których jeszcze nie mówiłam. Nie jestem pewna, ale chyba najbardziej to się cieszę, że miałam ten wypadek.
— Pollyanno!
Pollyanna znów roześmiała się cicho. W oczach miała światło.
— Bo widzisz, ciociu, od chwili, kiedy miałam wypadek, wiele razy powiedziałaś do mnie „kochanie", a... przedtem tak nie mówiłaś. Lubię, kiedy mówią do mnie „kochanie"... moi bliscy. Niektóre panie z Koła Opieki też tak do mnie mówiły i to na pewno też było miłe, ale nie tak, jak wtedy, gdyby były naprawdę m oj e —jak. ty. Och, ciociu Polly, tak się cieszę, że jesteś moja!
Panna Polly nie odpowiedziała. Znów przyłożyła dłoń do gardła. Oczy miała pełne łez. Odwróciła się i wyszła z pokoju, minąwszy się w drzwiach z pielęgniarką.
Tego popołudnia Nancy przybiegła do Starego Toma, do stajni; właśnie czyścił uprząż.
— Tomie, Tomie, zgadnij, co się stało! — wołała zdyszana. — Nigdy w życiu nie zgadniesz! Nawet gdybyś miał żyć tysiąc lat!
— To nie ma sensu próbować—ponuro odparł Tom—bo według moich obliczeń nie pożyję dłużej niż dziesięć. Lepiej już mów, Nancy.
— Więc słuchaj; jak myślisz, kto teraz jest w salonie z naszą panią? No kto?
Stary Tom potrząsnął głową.
— Któż to może wiedzieć?
— A może, może. Ja mogę: pan Pendleton!
— Akurat! Chyba żartujesz!
— Gdzie tam! Sama go wpuszczałam... Przyszedł o kulach, wiesz? A powóz, w którym przyjechał, czeka na niego przed domem. Zupełnie jak nie on, szurnięty stary złośnik, co to z nikim nie gada! Pomyśl tylko, on tutaj! U niej!
— A czemu by nie? — trochę napastliwie spytał Tom. Nancy spojrzała na niego z wyrzutem.
— Powinieneś to wiedzieć lepiej niż ja! — zadrwiła.
— Co?
— Nie udawaj niewiniątka — odrzekła z oburzeniem — i nie rób ze mnie wariatki.
123
— O co ci chodzi?
Przez otwarte drzwi stajni Nancy spojrzała w stronę domu i przybliżyła się do Starego Toma.
— Słuchaj! Przecież to ty powiedziałeś mi, że panna Polly kiedyś miała zalotnika, może nie? Zawsze myślałam, że dwa i dwa to cztery, a tymczasem okazuje się, że pięć, wcale nie cztery, wcale nie!
Stary Tom machnął ręką i zabrał się do pracy.
— Jeśli masz zamiar mi coś powiedzieć, to mów sensownie — rzekł z rozdrażnieniem. — Nigdy nie miałem głowy do liczb.
Nancy roześmiała się.
— Więc jest tak — wyjaśniła — słyszałam coś, z czego wynika, że on i panna Polly byli ze sobą.
— Pan Pendleton?!
Stary Tom wyprostował się.
— Tak. Ale teraz wiem, że to nieprawda. Kochał się w matce tej naszej słodkiej kruszynki i dlatego chciał... ale to nieważne — zakończyła szybko, w samą porę przypomniawszy sobie, że obiecała Pollyannie nikomu nic nie mówić, że pan Pendleton chciał ją zabrać do siebie. — No więc, zasięgnęłam języka i dowiedziałam się, że oni od lat są skłóceni i że panna Polly po prostu go nie znosi z powodu tych plotek, które łączyły ich ze sobą, gdy miała osiemnaście czy dwadzieścia lat.
— Tak, przypominam sobie — Stary Tom pokiwał głową. — To było trzy, może cztery lata potem, kiedy panna Jennie go odprawiła i wyjechała z tamtym gościem. Oczywiście panna Polly wiedziała o tym i litowała się nad nim. Chciała być dla niego miła. Może nawet trochę z tym przesadziła... nienawidziła tego pastora, który jej zabrał siostrę. W każdym razie, ktoś zaczął robić plotki. Mówiono, że goni za nim.
— Już widzę, jak za kimś goni! — przerwała mu Nancy.
— Wiem, wiem; ale wzięli ją na języki — oświadczył Stary Tom. — A tego nie zniosłaby żadna przyzwoita dziewczyna. Wtedy pojawił się tamten drugi, zakochał, no i zaczęły się kłopoty. Potem ona zamknęła się w sobie niby ostryga, uciekła przed całym światem i zrobiła się taka zgorzkniała...
— Tak, wiem. Słyszałam o tym — podjęła Nancy — i dlatego całkiem mnie zatkało, kiedy go zobaczyłam przed drzwiami... jego, do którego ona przez lata się nie odzywała! Ale go wpuściłam i zaanonsowałam.
— I co ona na to? — Stary Tom wstrzymał oddech.
— Nic... Siedziała tak cicho, że pomyślałam sobie: pewnie nie usłyszała. Już miałam powtórzyć, kiedy rzekła cicho: „Powiedz panu Pendletono-wi, że zaraz zejdę". Więc poszłam i mu powiedziałam, a potem przyszłam
tutaj, żeby to tobie opowiedzieć — zakończyła Nancy, znów rzuciwszy okiem w stronę domu.
— Hm! — mruknął Stary Tom i wrócił do swojej roboty.
John Pendleton nie musiał długo czekać w „paradnym" salonie dworu Harrington; szybkie kroki zapowiedziały nadejście panny Polly. Kiedy spróbował wstać, powstrzymała go gestem. Nie podała mu jednak ręki, ajej twarz wyrażała chłodną rezerwę.
— Przyjechałem, żeby zapytać o zdrowie Pollyanny—zaczął bezceremonialnie.
— Dziękuję. Prawie bez zmian — odparła panna Polly.
— To znaczy... Nie powie mi pani, jak się czuje? — tym razem głos mu lekko zadrżał.
Spazm bólu przebiegł przez twarz panny Polly.
— Nie mogę. Choć tak bym chciała!
— To znaczy... pani nie wie?
— Tak.
— A... lekarz?!
— Doktor Warren sam nie wie do końca... Jest w kontakcie ze specjalistą w Nowym Jorku. Umówili się na konsylium.
— Ale... jakie są obrażenia?
— Lekka rana głowy, kilka sińców i... uszkodzenie kręgosłupa, które wywołało prawdopodobnie... paraliż nóg.
Pan Pendleton cicho krzyknął przerażony. Przez chwilę milczał, po czym spytał ochrypłym głosem:
— A Pollyanna... jak to przyjęła?
— Nie ma pojęcia, co się stało. Nie umiem jej tego powiedzieć.
— Ale... chyba się domyśla?
Panna Polly uniosła dłoń do kołnierzyka ruchem, który ostatnio wszedł w jej zwyczaj.
— Tak. Wie, że... nie może się poruszać; myśli jednak, że to z powodu złamania nóg. Mówi, że się z tego cieszy, bo woli złamać nogi, tak jak pan, niż być inwalidką przez całe życie jak pani Snów; nogi zrastają się bowiem, a inwalidztwo zostaje. Mówi o tym cały czas, a mnie... mnie wydaje się, że już dłużej nie wytrzymam.
Przez łzy pan Pendleton ujrzał przed sobą mizerną, wykrzywioną bólem twarz panny Polly. Bezwiednie powrócił myślami do odpowiedzi Pollyanny na jego ostatnią prośbę, aby się do niego przeniosła: „Och, proszę pana, nie mogłabym opuścić cioci... właśnie teraz!"
124
125
Cl 3 O   O
*- 3.
n >a

Y^3

3
15
5  a
*<   3^^  co  9-iprco<_. "-n-„   >-a <-. co  4 SffS. Ł "F- g  ° '    3 o
fl
o
ST 3
s-.a
P   :=;• ^   '-t   o
O 1

8
N   L
SJ   Cl _ —
L  5 p   OiS" _
3 p
?!
CO
8
N
CD
-¦i
3   -"O   3- ^ f -S
flfili
3 3^3 2.8
ar S<§-^
3   Erg
o
o
o
Co N
O
i
S-sg-g.
3 2
o N   n
3H
ĆT
o
rt'
co
Co "O P
I
2. n
8-1
*<  o
o
o
Cl
O
o
»    ET 3.  N-  O" -      N
X" ™ « 3 ST S1 a- n   ~ s- g. «
< N 2 « ET c? oq  p  »  3
O    'i    — ¦
o
p
I _.iff
S>   P   ,L. P    C
""g-i-r
Co
:§. Q ^ p ^ ^
l:MQ
co j— a
3   *<    N
a>
N-
X: P
co
p 8
*2    2  S' ff M      N-   P»    O   J" w    S.  S»    g  X3    O
¦sl-S-filsT Ifjfi
3    rO*   N
1 3   N    S»
w  g  0
3- S   O    N 2' Cl O,
3
3"S^<
ET
Vi
S. o
O    3
s.|
o
3
Co
O
w.
N
cr
.3"
>
a
ftgB1*
a
CO
¦-^   jaj     c       w
N- P o * n> °> T N fT 3 5* O   O* W &
- ci Z g a
,0' 3    o-<i2.  3
1— —     ,     co    3
I   31 eo
on
3 N
3  8"^,   ^ ^ n  erg v;  o
IN        ^
3 2. & cT§-|
28. " 3
n   wy
3' s >5 I
L
co
9
O
NI
O
O"
O N
N
x
X

5 L 3*8 1h g.-g s,».^ą s-3
 c  n  &  o" 3  S
J
g i   o N3 L.3 OS1
s-S -al-S s.-3;v
C     <S     "^    i^     *-> •   t J     rn     .       »—>     ***
, o w 3 S--a o h-i 53 M
ź N   Z co   3"
•p |  3 3  o
o  S.' ff  2
oq    p  w   3
°  3  -«' N
r^  3    N   W
2   g   PJ    O
w    O   N
o"  3   — O
o  <  »   O
o   >-*   _   er
o   2   P "
= 3 rL
^•§ 3. o o N « S"
3"S 3 i:
t ? I i
o
O
3
a  a 3 i
er n 2. a
f & 3 3
S-F
^   o
§ ?¦
to
0Q O O
O Cu O
O
O
O
S. w   =f-o   o
<S"S.^ 3. a 5-n 1% to >< >a
:    S. i   B. *
N- O   o   Z. n>
*-<    pT  O    co    M
cr
O    co    wj
O   3   3   jb    g ^5- 3    S'<2- f
O    2    M
^   rfB'   3
III
N
W
(/>
•a
OJ
CD
o?
O
o
N O N
X
X
o
Pollyanna wcale nie wyglądała na przekonaną.
— Ale, ciociu, gdybyś kochała doktora Chiltona...
— Co, Pollyanno? — głos panny Polly był teraz bardzo ostry; zaczerwieniła się jak burak.
— Chciałam powiedzieć, że gdybyś kochała doktora Chiltona jak ja — westchnęła Pollyanna — to chyba nie miałabyś tak wysokiego mniemania o wiedzy tego pana...
W tym momencie do pokoju weszła pielęgniarka i panna Polly gwałtownie wstała z miejsca — z wyrazem ulgi na twarzy.
— Bardzo mi przykro, Pollyanno — powiedziała nieco oschle — obawiam się jednak, że sama będę musiała rozstrzygnąć tę kwestię. Poza t; wszystko jest już załatwione. Doktor z Nowego Jorku przyjeżdża jutro.
Ale dziwnym trafem nazajutrz doktor nie przyjechał. W ostatniej chwi li nadesłał telegram z zawiadomieniem, że jest zmuszony odłożyć wizytę, bo zachorował. Skutkiem tego Pollyanna mogła ponowić prośbę o wezwanie doktora Chiltona, „co teraz nie stanowiło problemu".
Ale panna Polly, jak poprzednio, pokiwała głową przecząco i powiedziała: „nie, kochanie" bardzo stanowczo, jednak z gorliwym zapewnieniem, że poza tym zrobi wszystko, by jej kochana Pollyanna była zadowolona.
W miarę jak upływały dni czekania, rzeczywiście robiła wszystko (poza „tym"), by dogodzić swojej siostrzenicy.
— W życiu bym nie uwierzyła! W życiu! — mówiła pewnego ranka Nancy do Starego Toma. — Nie ma chwili, żeby panna Polly nie skakała koło naszej kruszynki, choćby po to, by wpuścić kota... ona, która jeszcze tydzień temu za nic na świecie nie wpuściłaby Puszka czy Łatki na górę. A teraz, proszę: pozwala im tarzać się po łóżku, żeby tylko Pollyanna się cieszyła! A jak już nic innego nie może zrobić, porusza te szkiełka, co dyndają w oknach, żeby „tęcze tańczyły", jak mówi nasze słoneczko. Już trzy razy posyłała Timothy'ego do cieplarni Cobba po świeże kwiaty, choć ciągle przynoszą małej bukiety. A któregoś dnia wchodzę i widzę, że siedzi na łóżku, pielęgniarka robi jej coś z włosami, a Pollyanna udziela wskazówek, cała szczęśliwa. I, słowo daję, teraz panna Polly codziennie tak się czesze... żeby tylko uszczęśliwić to dziecko!
Stary Tom zachichotał.
— Mnie też uderzyło, że nie najgorzej wygląda z tymi lokami nad czołem — zauważył sucho.
— No pewnie — odparła Nancy z oburzeniem. — Wreszcie wygląda jak człowiek. I zachowuje się też prawie jak...
— Uważaj, Nancy! — przerwał jej Tom z lekkim uśmieszkiem.—Przypomnij sobie, co powiedziałaś, kiedy ci mówiłem, że ona kiedyś była ładna.
Nancy wzruszyła ramionami.
— No, ładna to ona nie jest, ale zgadzam się, że dużo lepiej wygląda z tymi wstążkami i ozdóbkami, które Pollyanna każe jej nosić na szyi.
— A mówiłem ci — skinął głową Tom — mówiłem ci, że nie jest stara. Nancy roześmiała się.
— Zgoda: nie wygląda już tak staro, jak wyglądała przed przyjazdem Pollyanny. Powiedz, Tom, kto się w niej kochał? Wciąż tego nie wiem!
—Naprawdę?—zapytał Tom z dziwnym wyrazem twarzy. — Ode mnie też się nie dowiesz.
— Och, Tom, proszę — przymilała się Nancy. — Wiesz, że mało jest ludzi, których mogę o to spytać.
— Pewnie tak. Jest jeden, tylko że ci nie odpowie — uśmiechnął się Tom. Potem nagle posmutniał. — Jąknie dziś czuje nasza dziewuszka? — zapytał.
Nancy potrząsnęła głową; jej także nie było do śmiechu.
— Bez zmian. Na moje oko — a chyba się nie mylę — nie ma żadnej różnicy. Leży, śpi, czasem trochę porozmawia... próbuje się uśmiechnąć i „cieszyć", bo słońce zachodzi albo księżyc wschodzi, czy też z czegoś innego, a człowiekowi z bólu mało serce nie pęknie.
— Wiem, to ta gra... Aniołek! — Tom pokiwał głową mrużąc oczy.
— Więc mówiła ci o... no... o grze?
— Tak, i to dawno — Tom zawahał się, a potem ciągnął dalej z drżeniem w głosie: — Narzekałem kiedyś, bo tak mnie zgięło wpół, i zgadnij, co mi powiedziała?
— Nie zgadnę. W życiu nie uwierzę, żeby ci wymyśliła powód do radości!
— A jednak wymyśliła. Powiedziała, że mogę się cieszyć, bo przez to nie muszę się już schylać przy plewieniu.
Nancy roześmiała się.
— Wiesz, właściwie wcale mnie to nie dziwi — powiedziała. — Można się było spodziewać, że coś znajdzie. Bawiłyśmy się w tę... grę... prawie od początku, bo nie było nikogo, z kim mogłaby grać... choć wspomniała o... swojej ciotce.
— Pannie Polly?! Nancy zachichotała.
— Zdaje się, że twoje zdanie o naszej pani niewiele się różni od mojego — rzekła już poważniejszym tonem.
Stary Tom się nastroszył.
— Chciałem przez to powiedzieć, że to by była... jakaś niespodzianka... dla niej — wyjaśnił z godnością.
128
129
— Rzeczywiście, byłaby nią wtedy — odrzekła Nancy. — Nie mówię, czym byłaby teraz. Bo teraz to po naszej pani można się spodziewać wszystkiego... Nawet tego, że mogłaby grać w tę grę!
— Ale czy to możliwe, że nasze słonko nie wspominało jej o tym... Wcale? Przecież wszystkim mówiła. Teraz, po wypadku wszyscy mówią o grze... — powiedział Tom.
— Wszystkim, ale nie pannie Polly — wyjaśniła Nancy. — Już dawno zwierzyła mi się, że ciotce nie może powiedzieć, bo ona nie życzy sobie słuchać o ojcu, a to on właśnie to wymyślił, gdyby więc chciała nauczyć ciotkę gry, musiałaby wspomnieć o ojcu. Dlatego milczała.
— No, tak. Rozumiem — Tom wolno pokiwał głową. — Oni nie mogli ścierpieć pastora... Wszyscy bez wyjątku, bo im odebrał pannę Jennie. A panna Polly, wtedy jeszcze bardzo młoda, nigdy mu tego nie wybaczyła. Całym sercem kochała pannę Jennie. Pamiętam, pamiętam. Nie było to najprzyjemniejsze... - westchnął i odwrócił się.
— Tak czasem bywa, tak bywa — westchnęła z kolei Nancy i poszła do kuchni.
Te dni oczekiwania były dla wszystkich bardzo trudne. Pielęgniarka robiła, co mogła, by sprawiać wrażenie wesołej, ale jej spojrzenie zdradzało niepokój. Doktor nie krył zdenerwowania i zniecierpliwienia. Panna Polly niemal przez cały czas milczała; ale nawet łagodzące jej wyraz twarzy fale włosów i koronki przy szyi nie mogły ukryć tego, że mizerniała i chudła z dnia na dzień. Jeśli zaś chodzi o Pollyannę... Pollyanna pieściła psa, głaskała kota po smukłej główce, podziwiała kwiaty, jadła owoce i galaretki, które jej przysyłano, i udzielała niezliczonych pogodnych odpowiedzi, na wiele przyjaznych zapytań i pozdrowień. Ale ona także bladła i chudła; nerwowe ruchy jej drobnych rąk i ramion tylko podkreślały bezwład małych nóżek, kiedyś tak ruchliwych, a teraz żałośnie bezczynnych pod przykrywającą je kołdrą.
A jeśli idzie o grę... Pollyanna powiedziała Nancy, jak bardzo będzie się cieszyć, kiedy znowu pójdzie do szkoły, zobaczy się z panią Snów, wpadnie do pana Pendletona i pojedzie na przejażdżkę z doktorem Chilto-nem... Najwyraźniej nie zdawała sobie sprawy, że cała jej radość należy do przeszłości — nie do teraźniejszości. Nancy jednak miała tego świadomość i... często płakała w samotności.
130
ROZDZIAŁ XXVI
Uchylone drzwi
Doktor Mead, specjalista z Nowego Jorku, przyjechał dokładnie w tydzień po dniu, kiedy go po raz pierwSzy oczekiwano. Był wysoki, barczysty, miał szare oczy i pogodny uśmiech. Pollyanna od razu go polubiła — i od razu mu o tym powiedziała.
— Jest pan też bardzo podobny do mojego doktora — dodała z uśmiechem.
— Twojego doktora? — doktor Mead ze zdumieniem spojrzał na doktora Warrena, który rozmawiał z pielęgniarką. Doktor Warren był niski, miał piwne oczy i brązową, spiczastą brodę.
— Och, to nie on — uśmiechnęła się Pollyanna. — Doktor Warren jest lekarzem cioci Polly. Moim jest doktor Chilton.
— Ach, tak — rzekł doktor Mead nieco dziwnym tonem, spoglądając na pannę Polly, która, cała czerwona, odwróciła się szybko.
— Mhm... — Pollyanna zawahała się, ale po chwili ciągnęła dalej ze zwykłą jej szczerością: — Boja przez cały czas chciałam, żeby doktor się mną zajmował, ale ciocia Polly wolała pana. Mówi, że pan lepiej się zna na... na takich złamaniach. A jeśli tak jest, to mogę się cieszyć, że pan będzie mnie leczył. Czy to prawda?
Przez twarz lekarza przebiegł jakiś skurcz, którego znaczenia Pollyanna nie zrozumiała.
— Tylko czas może nam na to odpowiedzieć, moja miła — powiedział uprzejmie i z poważną miną odwrócił się do doktora Warrena, który podszedł do łóżka.
Wszyscy mówili potem, że to była wina kota. Rzeczywiście, gdyby Puszek nie wsadził natrętnej łapki i nosa w nie domknięte drzwi, nie obróciłyby się one bezgłośnie na zawiasach i nie otwarły szerzej; a gdyby się nie otwarły, Pollyanna nie usłyszałaby słów ciotki Polly.
131
W hallu obaj lekarze, pielęgniarka i panna Polly stali rozmawiając. W pokoju Pollyanny Puszek wskoczył na łóżko z radosnym miauknięciem dokładnie w momencie, gdy przez otwarte drzwi dobiegł ostry okrzyk przerażenia panny Polly.
— Nie, doktorze, tylko nie to! Nie chce pan chyba powiedzieć, że to dziecko... już nigdy nie będzie chodzić?!
Potem zrobiło się wielkie zamieszanie. Najpierw z pokoju Pollyanny doleciał krzyk przerażenia: „ciociu Polly... ciociu Polly!", potem panna Polly, widząc otwarte drzwi i uświadomiwszy sobie, że Pollyanna usłyszała jej słowa, jęknęła cicho i — po raz pierwszy w życiu — zemdlała.
Pielęgniarka ze zduszonym okrzykiem: „Słyszała!", potykając się, ruszyła ku drzwiom. Obaj lekarze zostali przy pannie Polly. Doktor Mead musiał zostać, bo podtrzymywał zemdloną pannę Polly. Doktor Warren stał obok, bezradny. Dopiero kiedy Pollyanna znowu krzyknęła, a pielęgniarka zamknęła drzwi, obaj, z desperacją spojrzawszy na siebie, przystąpili dc cucenia panny Polly.
W pokoju Pollyanny pielęgniarka zobaczyła, jak szary, mruczący kot na próżno starał się przyciągnąć uwagę śmiertelnie bladej dziewczynki z oszalałym spojrzeniem.
— Siostro Hunt, muszę się widzieć z ciocią! Proszę ją zawołać, szybko, szybko!
Pielęgniarka prędko zamknęła drzwi i podbiegła do łóżka. Była trupioblada.
— Ona... ona nie może teraz przyjść, kochanie. Przyjdzie... troszkępóź-niej. Co się stało? Może ja... temu zaradzę?
Pollyanna pokręciła głową.
— Chcę wiedzieć, co powiedziała... przed chwilą. Czy siostra słyszała? Chcę, żeby ciocia tu przyszła... coś mówiła. Chcę, żeby mi powiedziała, że to nieprawda... nieprawda!
Pielęgniarka próbowała coś rzec, ale słowa uwięzły jej w gardle. Jej wyraz twarzy jeszcze bardziej przeraził Pollyannę.
— Siostro Hunt, przecież siostra słyszała! Więc to prawda?! Och nie, nieprawda! Czy siostra myśli, że... już nigdy nie będę mogła chodzić?
—No, już, już, uspokój się kochanie—wyjąkała pielęgniarka.—Może on się myli. Wiesz, tyle rzeczy może się wydarzyć...
— Ale ciocia Polly mówiła, że on się zna! Mówiła, że lepiej niż ktokolwiek zna się na... na takich złamaniach nóg!
— Tak, tak, wiem, kochanie; ale doktorzy często się mylą. Nie myśl już o tym, proszę.
132
Pollyanna wyciągnęła ręce w jakimś szaleńczym geście.
—Aleja nie mogę o tym nie myśleć! — zaszlochała. — Nie mogłabym myśleć o czymś innym! Siostro, jak ja teraz pójdę do szkoły, do pana Pen-dletona, do pani Snów czy do kogokolwiek? — z trudem łapała oddech i gorzko płakała. Nagle opanowała się i z nowym przerażeniem w oczach spojrzała na pielęgniarkę.
— Siostro Hunt, jeżeli nie będę mogła chodzić, to jak będę mogła się ze wszystkiego cieszyć?
Pielęgniarka nie wiedziała o grze, ale wiedziała, że powinna natychmiast uspokoić swoją podopieczną. Mimo że sama była wzburzona i strapiona, nie opuściła rąk; stała teraz przy łóżku z proszkiem uspokajającym.
— Dobrze, już dobrze, kochanie, weź to — mówiła łagodnie. — To cię uspokoi, a wtedy zobaczymy, co się da zrobić. Często diabeł nie jest taki straszny, jak go malują, wiesz?
Pollyanna posłusznie zażyła lekarstwo i popiła wodą ze szklanki.
— Wiem, coś takiego często powtarzał mi tatuś — wyjąkała mrużąc oczy. — Mówił, że nigdy nie jest aż tak źle, żeby nie mogło być gorzej, ale chyba nigdy nie usłyszał od nikogo, że nie będzie mógł chodzić. Nie myślę, żeby mogło być coś gorszego, a siostra?
Pielęgniarka nie odpowiedziała. Nie była w stanie...
133

ROZDZIAŁ XXVII
Dwie wizyty
Z wiadomością o orzeczeniu doktora Meada została wysłana do pana Pendletona Nancy. Panna Polly pamiętała o swojej obietnicy, czuła jednak, że nie potrafi ani pójść sama, ani napisać listu. Dlatego właśnie pomyślała, że wyśle Nancy.
Jeszcze niedawno Nancy bardzo by się cieszyła z takiej okazji zobaczenia „Tajemniczego domu" i jego właściciela. Ale teraz zbyt ciężko jej było na sercu, by mogła się cieszyć z czegokolwiek. Prawie wcale nie rozglądała się wokół w czasie tych kilku minut, kiedy czekała na pana Pendletona.
— Jestem Nancy, proszę pana — rzekła z szacunkiem w odpowiedzi na wyraz zdziwienia w jego oczach, kiedy wszedł do pokoju. — Panna Har-rington przysłała mnie z wiadomością... o panience Pollyannie.
— No więc?
Mimo szorstkiego, suchego tonu pana Pendletona Nancy wyczuła czający się pod tymi słowami niepokój.
— Niedobrze, proszę pana — powiedziała zdławionym głosem.
— Chyba nie chcesz powiedzieć... — pan Pendleton urwał, a Nancy smutno kiwnęła głową.
— Tak, proszę pana. Mówi, że... że ona nie będzie mogła chodzić... nigdy. Przez chwilę w pokoju panowała zupełna cisza, a potem pan Pendleton
rzekł łamiącym się głosem:
— Biedna mała! Biedna mała!
Nancy spojrzała na niego, ale natychmiast spuściła wzrok. Nie przypuszczała, że zgorzkniały, wiecznie niezadowolony i surowy John Pendleton może tak wyglądać. Po chwili pan Pendleton rzekł, wciąż cichym i drżącym głosem:
— To jakieś okrutne... nigdy nie móc zatańczyć w słońcu! Moja kochana tęczowa dziewczynka!
Znowu przez chwilę panowała cisza i nagle pan Pendleton zapytał:
— Ona oczywiście jeszcze nic nie wie... prawda?
— Wie, proszę pana — szlochała Nancy — i przez to jest jeszcze gorzej. Dowiedziała się przez... Cholerny kocur! Och, niech mi pan wybaczy —przeprosiła zaraz. — Chodzi o to, że kot otworzył drzwi i panienka usłyszała rozmowę. Stąd się dowiedziała.
— Moja biedna mała! — znów westchnął pan Pendleton.
— Tak, proszę pana. Jak by ją pan teraz zobaczył, powiedziałby pan to samo — mówiła Nancy przez łzy. — Widziałam ją tylko dwa razy od czasu, kiedy się o tym dowiedziała, i naprawdę ledwiem to zniosła. Wie pan, wszystko to jest dla niej takie nieznane i przez cały czas myśli tylko o tym, czego nie będzie mogła już robić. Martwi się też, bo nie widzi powodów do radości... ale może pan nie wie o tej grze — przerwała przepraszająco.
— Gra w radość? — spytał pan Pendleton. — O, tak, powiedziała mi
0 niej.
— Powiedziała! Prawie wszystkim powiedziała. Ale, widzi pan, teraz... ona sama nie może w nią grać i to ją martwi. Mówi, że nie jest w stanie niczego wymyślić... czegoś, czym mogłaby się cieszyć... bez chodzenia.
— A cóż jej to pomoże? — odparował pan Pendleton niemal gniewnie. Nancy niepewnie przestąpiła z nogi na nogę.
— Tak też sobie pomyślałam, ale potem przyszło mi do głowy, że... byłoby jej lżej, gdyby mogła coś wynaleźć. Próbowałam więc... jej przypomnieć.
— Przypomnieć! O czym? — głos pana Pendletona wciąż był gniewny, zniecierpliwiony.
— No... o tym, jak namawiała innych, żeby w to grali... panią Snów
1 pozostałych... i co im radziła. Ale biedna kruszynka tylko płacze i powtarza, że to nie to samo... Mówi, że łatwo nieuleczalnemu inwalidzie radzić, z czego ma się cieszyć, ale kiedy człowiek sam jest takim inwalidą, i chce z tej rady skorzystać, to jednak nie to samo... Powiada, że wiele razy wmawiała sobie, jak bardzo się cieszy, że innym ludziom nie stało się to co jej, ale za każdym razem, kiedy to sobie mówiła, nie myślała o niczym innym, tylko o tym, że już nigdy nie będzie mogła chodzić...
Nancy umilkła, ale pan Pendleton się nie odezwał. Siedział zakrywszy oczy ręką.
— Potem próbowałam jej przypomnieć, jak to mawiała, że im komuś jest ciężej, tym gra jest przyjemniejsza — podjęła Nancy głuchym głosem. — Ale mi odpowiedziała, że to też co innego... kiedy komuś jest napraw-d ę ciężko. Muszę już iść, proszę pana — urwała raptownie.
W drzwiach zawahała się, odwróciła i spytała nieśmiało:
— A mogłabym powiedzieć panience, że... że pan znów widział Jim-my'ego Beana? Chyba mogę, prawda?
134
135
ROZDZIAŁ XXVII
Dwie wizyty
Z wiadomością o orzeczeniu doktora Meada została wysłana do pana Pendletona Nancy. Panna Polly pamiętała o swojej obietnicy, czuła jednak, że nie potrafi ani pójść sama, ani napisać listu. Dlatego właśnie pomyślała, że wyśle Nancy.
Jeszcze niedawno Nancy bardzo by się cieszyła z takiej okazji zobaczenia „Tajemniczego domu" i jego właściciela. Ale teraz zbyt ciężko jej było na sercu, by mogła się cieszyć z czegokolwiek. Prawie wcale nie rozglądała się wokół w czasie tych kilku minut, kiedy czekała na pana Pendletona.
— Jestem Nancy, proszę pana — rzekła z szacunkiem w odpowiedzi na wyraz zdziwienia w jego oczach, kiedy wszedł do pokoju. — Panna Har-rington przysłała mnie z wiadomością... o panience Pollyannie.
— No więc?
Mimo szorstkiego, suchego tonu pana Pendletona Nancy wyczuła czający się pod tymi słowami niepokój.
— Niedobrze, proszę pana — powiedziała zdławionym głosem.
— Chyba nie chcesz powiedzieć... — pan Pendleton urwał, a Nancy smutno kiwnęła głową.
— Tak, proszę pana. Mówi, że... że ona nie będzie mogła chodzić... nigdy. Przez chwilę w pokoju panowała zupełna cisza, a potem pan Pendleton
rzekł łamiącym się głosem:
— Biedna mała! Biedna mała!
Nancy spojrzała na niego, ale natychmiast spuściła wzrok. Nie przypuszczała, że zgorzkniały, wiecznie niezadowolony i surowy John Pendleton może tak wyglądać. Po chwili pan Pendleton rzekł, wciąż cichym i drżącym głosem:
— To jakieś okrutne... nigdy nie móc zatańczyć w słońcu! Moja kochana tęczowa dziewczynka!
Znowu przez chwilę panowała cisza i nagle pan Pendleton zapytał:
— Ona oczywiście jeszcze nic nie wie... prawda?
134
— Wie, proszę pana — szlochała Nancy — i przez to jest jeszcze gorzej. Dowiedziała się przez... Cholerny kocur! Och, niech mi pan wybaczy
— przeprosiła zaraz. — Chodzi o to, że kot otworzył drzwi i panienka usłyszała rozmowę. Stąd się dowiedziała.
— Moja biedna mała! — znów westchnął pan Pendleton.
— Tak, proszę pana. Jak by ją pan teraz zobaczył, powiedziałby pan to samo — mówiła Nancy przez łzy. — Widziałam ją tylko dwa razy od czasu, kiedy się o tym dowiedziała, i naprawdę ledwiem to zniosła. Wie pan, wszystko to jest dla niej takie nieznane i przez cały czas myśli tylko o tym, czego nie będzie mogła już robić. Martwi się też, bo nie widzi powodów do radości... ale może pan nie wie o tej grze — przerwała przepraszająco.
— Gra w radość? — spytał pan Pendleton. — O, tak, powiedziała mi
0 niej.
— Powiedziała! Prawie wszystkim powiedziała. Ale, widzi pan, teraz... ona sama nie może w nią grać i to ją martwi. Mówi, że nie jest w stanie niczego wymyślić... czegoś, czym mogłaby się cieszyć... bez chodzenia.
— A cóż jej to pomoże? — odparował pan Pendleton niemal gniewnie. Nancy niepewnie przestąpiła z nogi na nogę.
— Tak też sobie pomyślałam, ale potem przyszło mi do głowy, że... byłoby jej lżej, gdyby mogła coś wynaleźć. Próbowałam więc... jej przypomnieć.
— Przypomnieć! O czym? — głos pana Pendletona wciąż był gniewny, zniecierpliwiony.
— No... o tym, jak namawiała innych, żeby w to grali... panią Snów
1 pozostałych... i co im radziła. Ale biedna kruszynka tylko płacze i powtarza, że to nie to samo... Mówi, że łatwo nieuleczalnemu inwalidzie radzić, z czego ma się cieszyć, ale kiedy człowiek sam jest takim inwalidą, i chce z tej rady skorzystać, to jednak nie to samo... Powiada, że wiele razy wmawiała sobie, jak bardzo się cieszy, że innym ludziom nie stało się to co jej, ale za każdym razem, kiedy to sobie mówiła, nie myślała o niczym innym, tylko o tym, że już nigdy nie będzie mogła chodzić...
Nancy umilkła, ale pan Pendleton się nie odezwał. Siedział zakrywszy oczy ręką.
— Potem próbowałam jej przypomnieć, jak to mawiała, że im komuś jest ciężej, tym gra jest przyjemniejsza — podjęła Nancy głuchym głosem.
— Ale mi odpowiedziała, że to też co innego... kiedy komuś jest napraw-d ę ciężko. Muszę już iść, proszę pana — urwała raptownie.
W drzwiach zawahała się, odwróciła i spytała nieśmiało:
— A mogłabym powiedzieć panience, że... że pan znów widział Jim-my'ego Beana? Chyba mogę, prawda?
135
— Chyba jednak nie możesz, bo go nie widziałem — odrzekł pan Pen-dleton nieco szorstko. — I po co właściwie?
— To nic takiego, tylko... Widzi pan, jedną z rzeczy, którymi się zamartwia, jest to, że nie będzie mogła przyprowadzić do pana Jimmy'ego. Mówi, że już raz go tu zabrała, ale myśli, że nie zrobił na panu wtedy dobrego wrażenia, i boi się, że on według pana nie jest zbyt miłą... obecnością dziecka. Może pan wie, o co jej chodzi, boja nie wiem.
— Tak, wiem... o co jej chodzi.
— To dobrze, proszę pana. Więc ona chciała go tu znów przyprowadzić, żeby się pan przekonał, że on jest naprawdę miłą obecnością dziecka. A teraz nie może... Niech licho ten samochód! Proszę wybaczyć. Do widzenia!
Z tymi słowami Nancy wybiegła.
Wkrótce całe miasteczko Beldingsville wiedziało, że znakomity lekarz z Nowego Jorku orzekł, iż Pollyanna Whittier nigdy już nie będzie mogła chodzić — i z pewnością nigdy nie było tak poruszone. Wszyscy znali z widzenia małą, intrygującą piegowatą buzię, uśmiechającą się do każdego; prawie wszyscy wiedzieli też o grze, w którą Pollyanna grała. I pomyśleć tylko, że ta uśmiechnięta buzia już nigdy nie pokaże się na ulicach... że nigdy już wesoły głosik nie będzie opowiadać o radościach codzienności! Wydawało się to niewiarygodne, niemożliwe, okrutne.
W kuchniach, salonach, przy każdym płocie kuchennych podwórek opowiadały sobie o tym kobiety, nie kryjąc łez. Na rogach ulic, w sklepach mówili o tym mężczyźni — i też płakali (starając się, by nikt tego nie zauważył). A te rozmowy i płacz trwały dalej, kiedy — natychmiast po wiadomości — nadeszła smutna opowieść Nancy. Pollyanna, w obliczu tego, co ją dotknęło, najbardziej żałowała, że nie może grać w swoją grę—że nie może teraz cieszyć się z każdej rzeczy.
Prawdopodobnie wtedy właśnie jej przyjaciele wpadli na jedną i tę samą myśl. W każdym razie, prawie zaraz, panna Polly ku swemu wielkiemu zdumieniu zaczęła odbierać wizyty; wizyty znajomych i nieznajomych; mężczyzn, kobiet, dzieci, których większości, jak sądziła, Pollyanna w ogóle nie znała.
Jedni przychodzili i siedzieli sztywni przez pięć, dziesięć minut. Inni stawali u stóp schodów, z zakłopotaniem miętosząc w dłoniach kapelusz lub torebkę — zależnie od płci. Jeszcze inni przynosili książkę, bukiet kwiatów czy jakiś smakołyk. Jedni płakali otwarcie, drudzy odwracali się i hałaśliwie siąkali nos, ale wszyscy z wielkim niepokojem wypytywali o zdrowie dziewczynki i wszyscy też prosili, żeby jej coś powtórzyć. I właśnie te prośby, po jakimś czasie, pobudziły pannę Polly do działania.
Pierwszy przybył pan Pendleton. Tym razem już nie o kulach.
136
— Nie muszę chyba pani mówić, jak bardzo jestem wstrząśnięty — zaczął prawie szorstko. — Ale czy... czy nic nie da się zrobić?
Panna Polly uczyniła gest rozpaczy.
— Och, naturalnie robimy coś przez cały czas. Doktor Mead zapisał leczenie i medykamenty, które mogą pomóc, a doktor Warren ściśle stosuje się do jego wskazań. Ale... doktor Mead nie miał dużej nadziei.
Pan Pendleton wstał gwałtownie—choć dopiero co przyjechał. Był blady, usta miał zaciśnięte. Patrząc na niego, panna Polly czuła, dlaczego nie może dłużej z nią rozmawiać. W drzwiach odwrócił się jeszcze.
— Mam wiadomość dla Pollyanny — powiedział. — Proszę jej przekazać, że widziałem Jimmy'ego Beana i... odtąd będzie u mnie mieszkał. Może... ucieszy ją, że go zaadoptuję. Mam taki zamiar...
Panna Polly na moment zapomniała o właściwym jej opanowaniu i dobrych manierach.
— Zaadoptuje pan Jimmy'ego Beana! — wysapała. Pan Pendleton lekko uniósł głowę.
— Tak. Myślę, że Pollyanna zrozumie. Zechce pani powtórzyć jej, że myślałem, iż to ją... ucieszy?
— Nn... no tak, oczywiście — wyjąkała panna Polly.
— Dziękuję — ukłonił się i wyszedł.
Panna Polly, milcząca i zdumiona, stała na środku pokoju patrząc za odchodzącym. Wciąż nie mogła uwierzyć własnym uszom. John Pendleton adoptuje Jimmy'ego Beana! John Pendleton — bogaty, niezależny, ponury, znany ze skąpstwa i wyjątkowego egoizmu — adoptuje małego chłopca, i to takiego chłopca?
Z lekko oszołomioną miną weszła na górę do pokoju Pollyanny.
— Mam dla ciebie wiadomość od pana Johna Pendletona. Dopiero co był tutaj. Prosił, żebym ci powiedziała, że zamieszka u niego Jimmy Bean. Sądzi, że może cię to ucieszy.
Smutna buzia Pollyanny rozjaśniła się z radości.
—Ucieszy? No pewnie, że ucieszy! Och, ciociu Polly, tak strasznie chciałam znaleźć dla Jimmy'ego jakiś dom... A to taki śliczny dom! Poza tym cieszę się z powodu pana Pendletona. Bo, widzisz, teraz będzie miał tę obecność dziecka.
— C.co?
Pollyanna zaczerwieniła się. Zapomniała, że nie mówiła ciotce, iż pan Pendleton chciał ją adoptować, i wcale nie chciała przyznać się teraz, że przez chwilę myślała o opuszczeniu... kochanej cioci Polly!
— Obecność dziecka... — wyjąkała z pośpiechem. — Wiesz, pan Pendleton powiedział mi kiedyś, że tylko ręka i serce kobiety lub obecność dziecka mogą stworzyć dom. No i teraz już ma tę obecność dziecka.
137
— Ach, rozumiem — rzekła cicho panna Polly, która zrozumiała znacznie więcej, niż Pollyanna mogła przypuszczać. Otóż zrozumiała, przed jak trudną decyzją stanęła Pollyanna, kiedy pan Pendleton prosił, by to ona zapewniła mu ową „obecność dziecka" i pomogła zamienić tę górę szarych kamieni w prawdziwy dom. — Rozumiem—zakończyła ze łzami w oczach.
Pollyanna w obawie, że ciotka zada jej więcej równie kłopotliwych pytań, postanowiła co prędzej odwrócić jej uwagę od pana Pendletona i jego domu.
— Doktor Chilton też tak mówi... że, aby był dom, potrzeba kobiecej ręki i serca albo obecności dziecka — zauważyła.
Panna Polly odwróciła się raptownie.
— Doktor Chilton? A skąd o tym wiesz?
— Powiedział mi. Wtedy kiedy mówił, że mieszka tylko w pokojach... a to nie dom.
Panna Polly nie odpowiedziała. Wpatrywała się w coś za oknem... —Zapytałam go więc, dlaczego sobie nie znajdzie... kobiecej ręki i serca, żeby mieć dom.
— Pollyanno! — panna Polly odwróciła się gwałtownie. Policzki miała purpurowe.
— Tak, zapytałam. Wyglądał tak... tak żałośnie.
— I co ci odpowiedział? — spytała panna Polly, jakby wbrew jakiejś wewnętrznej sile, która powstrzymywała przed zadaniem tego pytania.
— Milczał chwilę, a potem odparł bardzo cicho, że nie zawsze ma się coś tylko dlatego, że się tego pragnie.
Zapadła krótka cisza. Panna Polly znów patrzyła w okno. Policzki wciąż miała nienaturalnie czerwone. Pollyanna westchnęła.
— Wiem, że on tego pragnie, i chciałabym, by to pragnienie się spełniło.
— Jak to... Skąd wiesz?
— Bo później, kiedy indziej, powiedział coś jeszcze. Szeptem, ale usłyszałam. Rzekł, że cały świat oddałby za kobiecą rękę i serce. — Panna Polly nagle wstała i podeszła do okna. — Co ci się stało, ciociu?
— Nic, kochanie. Chciałam tylko przesunąć ten wisiorek — odrzekła. Jej twarz płonęła rumieńcem.
138
ROZDZIAŁ XXVIII
Gra i jej uczestnicy
Wkrótce po drugiej wizycie pana Pendletona, któregoś popołudnia przyszła Milly Snów. Nigdy przedtem nie była u panny Harrington. Zaczerwieniła się i sprawiała wrażenie bardzo zakłopotanej, kiedy panna Polly weszła do pokoju.
— Przyszłam... przyszłam, żeby spytać o zdrowie małej — wyjąkała.
— To bardzo miło z pani strony. Nie ma żadnej zmiany. Jak czuje się mama? — odparła panna Polly znużonym tonem.
— Właśnie z tym do pani przyszłam... to znaczy chciałam prosić, żeby pani powiedziała Pollyannie —jednym tchem, chaotycznie mówiła Milly. — Dla nas to takie... okropne... no, po prostu okropne, że ta mała istotka nie będzie mogła chodzić; i po tym, co zrobiła też i dla nas... wie pani, dla mamy... nauczyła ją tej gry, i w ogóle. A kiedy dowiedziałyśmy się, że ona sama nie może grać... biedna drobinka! Choć, z drugiej strony, nie wyobrażam sobie, jak byłoby to możliwe w jej stanie! Ale kiedyśmy sobie przypomniały to wszystko, co nam mówiła, pomyślałyśmy, że gdyby wiedziała, ile dla nas zrobiła, to może by to pomogło, wie pani, w jej własnym przypadku, w grze. Mogłaby się cieszyć... to znaczy choć trochę... — umilkła bezradnie i zdawała się czekać na odpowiedź.
Panna Polly siedziała słuchając uprzejmie, ale z wyrazem zdumienia na twarzy. Zrozumiała ledwie połowę z tego, co usłyszała. Myślała teraz, że Milly zawsze uważano za trochę dziwną, ale nie przypuszczała, że jest ona po prostu szalona. Inaczej bowiem nie mogła sobie tłumaczyć tego chaotycznego, pozbawionego logiki słowotoku. Korzystając z pauzy rzekła spokojnie:
— Chyba nie do końca zrozumiałam. Co takiego mam powiedzieć siostrzenicy?
— Tak, już, już; chciałabym, żeby jej pani powiedziała — gorączkowo podjęła Milly — niech jej pani spróbuje uświadomić, co dla nas zrobiła. Na
139
pewno trochę już wie, bo przecież była u nas i wie, że mama się zmieniła; ale chcę, żeby wiedziała, jak bardzo się zmieniła... i ja też. Bo jestem teraz inna. Trochę próbuję... grać w tę grę.
Panna Polly nachmurzyła się. Chciała zapytać, co to za gra, ale nie zdążyła. Milly znów zaczęła mówić — z tą samą, nerwową swadą.
— Wie pani, przedtem to mama tylko narzekała. Na wszystko. Zawsze miało być odwrotnie, niż było. I prawdę mówiąc, chyba nie można mieć jej tego za złe... biorąc pod uwagę jej stan. A teraz pozwala odsłaniać okna i zaczyna się interesować różnymi rzeczami... tym jak wygląda, nocną koszulą i w ogóle. Zaczęła też nawet robić na drutach... szeleczki i dziecinne kołderki na sprzedaż i do szpitali. I jest tym tak pochłonięta, tak się tym cieszy!... A to wszystko zasługa Pollyanny, bo to ona powiedziała mamie, że trzeba się cieszyć ze zdrowych rąk. No i mama stwierdziła, że skoro tak, to może zacząć coś robić. I zaczęła — robić na drutach. Nawet sobie pani nie wyobraża, jak inaczej wygląda teraz jej pokój z tymi czerwonymi, niebieskimi i żółtymi motkami wełny i wisiorkami w oknach, które dostała od Pollyanny... Człowiekowi to aż się lepiej robi na duszy, kiedy tam wejdzie; przedtem bałam się tam wchodzić; tak tam było ciemno i ponuro, i mama była smutna. Dlatego więc chcemy prosić, żeby pani powiedziała Polly-annie, że to wszystko dzięki niej. Proszę też powiedzieć, jak bardzo się cieszymy z poznania jej. Bo może... też się trochę ucieszy, że poznała nas. I... i to tyle — westchnęła Milly wstając szybko z miejsca. — Powie jej pani?
— Ależ, naturalnie — wymamrotała panna Polly zastanawiając się, ile zdoła zapamiętać z tej niezwykłej przemowy.
Wizyty Johna Pendletona i Milly Snów były tylko pierwszymi z wielu; każdy chciał też przekazać Pollyannie jakąś wiadomość—wiadomości były tak zdumiewające, że panna Polly dziwiła się nimi coraz bardziej i bardziej.
Któregoś dnia przyszła pani Benton, wdowa. Panna Polly dobrze ją znała, choć nigdy się nie odwiedzały. Z opowiadań wiedziała, że jest to najsmut-niej wyglądająca kobieta w całym mieście — zawsze ubrana na czarno. Dzisiaj jednak pani Benton miała pod szyją bladoniebieską kokardę, choć jej oczy były pełne łez. Mówiła o tym, jak przeraził ją i zasmucił wypadek Pollyanny, a potem spytała nieśmiało, czy mogłaby się z nią zobaczyć.
Panna Polly przecząco pokręciła głową.
— Przykro mi, ale ona z nikim się jeszcze nie widuje. Trochę później... może.
Pani Benton otarła oczy, wstała i skierowała się ku drzwiom. Ale już na progu zawróciła gwałtownie.
— Panno Harrington, a czy mogłabym coś jej przekazać? — spytała niepewnie.
— Naturalnie, bardzo proszę.
Pani Benton zawahała się, a potem powiedziała:
— Proszę, niech pani łaskawie powtórzy jej, że włożyłam to — dotknęła niebieskiej kokardy. Potem, widząc źle ukryte zdziwienie w oczach panny Polly, dodała: — Mała już od dawna zachęcała mnie do włożenia... czegoś kolorowego, może więc ucieszy się, gdy się dowie, że właśnie zaczęłam nosić... Mówiła, że bardzo podobałoby się to Freddy'emu. Wie pani, ja nie mam już nic prócz Freddy'ego. Inni mają wszystko... — pani Benton pokręciła głową i odwróciła się. — Jeśli powie to pani Pollyannie, to ona na pewno zrozumie — dodała i drzwi zamknęły się za nią.
Trochę później, tego samego dnia,¦zjawiła się inna wdowa, a w każdym razie osoba w żałobie. Panna Polly wcale jej nie znała; zastanawiała się, skąd też może ją znać Pollyanna. Przybyła przedstawiła się jako pani Tarbell.
— Wprawdzie my się nie znamy — zaczęła z miejsca — ale zna mnie pani siostrzeniczka, Pollyanna. Całe lato mieszkałam tu w hotelu i codziennie chodziłam na długie spacery dla zdrowia. W czasie jednego z nich spotkałam pani siostrzenicę... Cóż to za urocza dziewczynka! Nie wiem, czy umiałabym pani wytłumaczyć, czym stała się dla mnie. Kiedy tu przyjechałam, byłam bardzo przygnębiona; jej wesoła buzia i pogodne usposobienie przypominały mi... moją córeczkę, którą straciłam parę lat temu. Byłam wstrząśnięta wiadomością o tym wypadku, a potem, kiedy się dowiedziałam, że ta biedna dziecina już nigdy nie będzie mogła chodzić i jest taka nieszczęśliwa; już nie umie się cieszyć — po prostu musiałam tu przyjść.
— To bardzo uprzejmie z pani strony — mruknęła panna Polly.
— Ale... to ja chciałam panią prosić o uprzejmość — zaprotestowała pani Tarbell. — Boja... ja chciałabym za pani pośrednictwem przekazać wiadomość. Czy mogę?
— Naturalnie.
—Proszę jej tylko powiedzieć, że pani Tarbell już się cieszy... Tak, wiem, że to brzmi osobliwie i być może niezrozumiale. Jeśli jednak nie będzie pani miała nic przeciwko temu, wolałabym tego nie wyjaśniać. — Kąciki ust pani Tarbell opuściły się, a uśmiech znikł z jej oczu. — Pani siostrzenica zrozumie, o co mi chodzi, a ja poczułam, że muszę jej to powiedzieć. Dziękuję pani i proszę mi wybaczyć, jeśli zachowałam się nieodpowiednio — przepraszała kierując się ku drzwiom.
Zaintrygowana panna Polly pobiegła na górę do pokoju Pollyanny.
— Czy znasz panią Tarbell? — spytała.
140
141
pewno trochę już wie, bo przecież była u nas i wie, że mama się zmieniła; ale chcę, żeby wiedziała, jak bardzo się zmieniła... i ja też. Bo jestem teraz inna. Trochę próbuję... grać w tę grę.
Panna Polly nachmurzyła się. Chciała zapytać, co to za gra, ale nie zdążyła. Milly znów zaczęła mówić — z tą samą, nerwową swadą.
— Wie pani, przedtem to mama tylko narzekała. Na wszystko. Zawsze miało być odwrotnie, niż było. I prawdę mówiąc, chyba nie można mieć jej tego za złe... biorąc pod uwagę jej stan. A teraz pozwala odsłaniać okna i zaczyna się interesować różnymi rzeczami... tym jak wygląda, nocną koszulą i w ogóle. Zaczęła też nawet robić na drutach... szeleczki i dziecinne kołderki na sprzedaż i do szpitali. I jest tym tak pochłonięta, tak się tym cieszy!... A to wszystko zasługa Pollyanny, bo to ona powiedziała mamie, że trzeba się cieszyć ze zdrowych rąk. No i mama stwierdziła, że skoro tak, to może zacząć coś robić. I zaczęła — robić na drutach. Nawet sobie pani nie wyobraża, jak inaczej wygląda teraz jej pokój z tymi czerwonymi, niebieskimi i żółtymi motkami wełny i wisiorkami w oknach, które dostała od Pollyanny... Człowiekowi to aż się lepiej robi na duszy, kiedy tam wejdzie; przedtem bałam się tam wchodzić; tak tam było ciemno i ponuro, i mama była smutna. Dlatego więc chcemy prosić, żeby pani powiedziała Polly-annie, że to wszystko dzięki niej. Proszę też powiedzieć, jak bardzo się cieszymy z poznania jej. Bo może... też się trochę ucieszy, że poznała nas. I... i to tyle — westchnęła Milly wstając szybko z miejsca. — Powie jej pani?
— Ależ, naturalnie — wymamrotała panna Polly zastanawiając się, ile zdoła zapamiętać z tej niezwykłej przemowy.
Wizyty Johna Pendletona i Milly Snów były tylko pierwszymi z wielu; każdy chciał też przekazać Pollyannie jakąś wiadomość—wiadomości były tak zdumiewające, że panna Polly dziwiła się nimi coraz bardziej i bardziej.
Któregoś dnia przyszła pani Benton, wdowa. Panna Polly dobrzeją znała, choć nigdy się nie odwiedzały. Z opowiadań wiedziała, że jest to najsmut-niej wyglądająca kobieta w całym mieście — zawsze ubrana na czarno. Dzisiaj jednak pani Benton miała pod szyją bladoniebieską kokardę, choć jej oczy były pełne łez. Mówiła o tym, jak przeraził ją i zasmucił wypadek Pollyanny, a potem spytała nieśmiało, czy mogłaby się z nią zobaczyć.
Panna Polly przecząco pokręciła głową.
— Przykro mi, ale ona z nikim się jeszcze nie widuje. Trochę później... może.
Pani Benton otarła oczy, wstała i skierowała się ku drzwiom. Ale już na progu zawróciła gwałtownie.
— Panno Harrington, a czy mogłabym coś jej przekazać?—spytała niepewnie.
— Naturalnie, bardzo proszę.
Pani Benton zawahała się, a potem powiedziała:
— Proszę, niech pani łaskawie powtórzy jej, że włożyłam to — dotknęła niebieskiej kokardy. Potem, widząc źle ukryte zdziwienie w oczach panny Polly, dodała: — Mała już od dawna zachęcała mnie do włożenia... czegoś kolorowego, może więc ucieszy się, gdy się dowie, że właśnie zaczęłam nosić... Mówiła, że bardzo podobałoby się to Freddy'emu. Wie pani, ja nie mam już nic prócz Freddy'ego. Inni mają wszystko... — pani Benton pokręciła głową i odwróciła się. — Jeśli powie to pani Pollyannie, to ona na pewno zrozumie — dodała i drzwi zamknęły się za nią.
Trochę później, tego samego dnia,-zjawiła się inna wdowa, a w każdym razie osoba w żałobie. Panna Polly wcale jej nie znała; zastanawiała się, skąd też może ją znać Pollyanna. Przybyła przedstawiła się jako pani Tarbell.
— Wprawdzie my się nie znamy — zaczęła z miejsca — ale zna mnie pani siostrzeniczka, Pollyanna. Całe lato mieszkałam tu w hotelu i codziennie chodziłam na długie spacery dla zdrowia. W czasie jednego z nich spotkałam pani siostrzenicę... Cóż to za urocza dziewczynka! Nie wiem, czy umiałabym pani wytłumaczyć, czym stała się dla mnie. Kiedy tu przyjechałam, byłam bardzo przygnębiona; jej wesoła buzia i pogodne usposobienie przypominały mi... moją córeczkę, którą straciłam parę lat temu. Byłam wstrząśnięta wiadomością o tym wypadku, a potem, kiedy się dowiedziałam, że ta biedna dziecina już nigdy nie będzie mogła chodzić i jest taka nieszczęśliwa; już nie umie się cieszyć — po prostu musiałam tu przyjść.
— To bardzo uprzejmie z pani strony — mruknęła panna Polly.
— Ale... to ja chciałam panią prosić o uprzejmość — zaprotestowała pani Tarbell. — Boja... ja chciałabym za pani pośrednictwem przekazać wiadomość. Czy mogę?
— Naturalnie.
— Proszęjej tylko powiedzieć, że pani Tarbell już się cieszy... Tak, wiem, że to brzmi osobliwie i być może niezrozumiale. Jeśli jednak nie będzie pani miała nic przeciwko temu, wolałabym tego nie wyjaśniać. — Kąciki ust pani Tarbell opuściły się, a uśmiech znikł z jej oczu. — Pani siostrzenica zrozumie, o co mi chodzi, a ja poczułam, że muszę jej to powiedzieć. Dziękuję pani i proszę mi wybaczyć, jeśli zachowałam się nieodpowiednio — przepraszała kierując się ku drzwiom.
Zaintrygowana panna Polly pobiegła na górę do pokoju Pollyanny.
— Czy znasz panią Tarbell? — spytała.
140
141

«' o.  i    h- era. S
*»¦ 2   I   gon
N    P'
^   :     -  w   .-,   B
2. a n
84-
 3- ?
L ^' S F ESC ^   ^  S   S-^<   S^fi&CnSgg        g.
mimi
"S* jr" f I g ^ 3
— O, tak. Bardzo ją lubię. Jest chora i strasznie smutna; mieszka w hotelu i chodzi na długie spacery. Chadzamy razem, to znaczy... chadzałyśmy — głos Pollyanny załamał się i dwie wielkie łzy spłynęły po jej policzkach.
Panna Polly odchrząknęła gwałtownie.
— No więc, kochanie, ona tu była przed chwilą. Zostawiła dla ciebie wiadomość... ale nie wyjaśniła mi, co ona znaczy. Kazała ci powiedzieć, że już się cieszy.
Pollyanna lekko klasnęła w dłonie.
— Tak powiedziała... naprawdę?! Och, tak się cieszę!
— Ale co to właściwie znaczy?
— No, to taka gra i... — Pollyanna urwała gwałtownie i przyłożyła palec do ust.
— Jaka gra?
— T... to nic takiego, ciociu... to znaczy... nie mogę ci wytłumaczyć, bo musiałabym też mówić o innych rzeczach, o których mówić mi nie wolno.
Panna Polly już chciała zadać kolejne pytanie, ale widząc, jak bardzo Pollyanna jest zmieszana — nie powiedziała nic więcej.
Wkrótce po wizycie pani Tarbell doszło do wydarzenia kulminacyjnego. Przyjęło ono postać wizyty pewnej młodej kobiety o nienaturalnie uróżowa-nych policzkach i równie nienaturalnie rozjaśnionych włosach; w butach na wysokich obcasach i noszącej tandetną biżuterię. Panna Polly dobrze wiedziała, że nie cieszy się ona najlepszą reputacją— i to, że ujrzała jąpod swoim dachem, przyjęła z wielkim zdumieniem.
Nie tylko nie podała jej ręki, ale nawet cofnęła się o krok zaraz po wejściu do pokoju.
Kobieta wstała natychmiast. Miała bardzo zaczerwienione oczy, jakby od płaczu. Trochę wyzywającym tonem spytała, czy może na chwilę zobaczyć się z Pollyanna.
Panna Polly odmówiła. Zaczęła bardzo kategorycznie, jednak coś w błagalnym spojrzeniu kobiety skłoniło ją do dodania, już grzeczniej, że nikt nie może widzieć się z Pollyanna.
Kobieta zawahała się, a potem zaczęła mówić nieco szorstko. Głowę ciągle trzymała wyzywająco uniesioną.
— Nazywam się Payson, jestem żoną Toma Paysona. Zapewne słyszała pani o mnie... jak większość ludzi w tym mieście... i być może nie wszystko, co pani słyszała, jest prawdą. Ale mniejsza o to. Przyszłam z powodu tej małej dziewczynki. Dowiedziałam się o wypadku i... załamało mnie to. W zeszłym tygodniu usłyszałam, że ona nie będzie mogła chodzić... i żałuję, że nie mogę jej oddać moich własnych, bezużytecznych nóg. Mogłaby
zdziałać więcej dobrego drepcząc na nich przez godzinę, niż ja w sto lat. Ale mniejsza o to. Zdaje się, że nogi nie zawsze są dane temu, kto umie z nich zrobić najlepszy użytek.
Umilkła i odchrząknęła, ale kiedy znów zaczęła mówić, głos nadal miała ochrypły.
—Pani może nie wie, aleja nieraz spotykałam pani siostrzenicę. Mieszkamy przy Pendleton Hill Road, a ona często tamtędy przechodziła... To znaczy nie tylko przechodziła. Wstępowała, bawiła się z dziećmi, rozmawiała ze mną... i z moim mężem, kiedy był w domu. Chyba nas polubiła. Nie wiedziała, podejrzewam, że ludzie z jej sfery raczej nie zadają się z ludźmi z naszej sfery.... Może gdyby się zadawali, to nie byłoby tylu takich jak my — dodała z goryczą i na chwilę umilkła. — Tak czy owak — ciągnęła dalej — wstępowała; jej to nie zaszkodziło, a nam zrobiła tyle dobrego... Nawet nie wie, ile dobrego, i... mam nadzieję, wiedzieć nie może, bo inaczej dowiedziałaby się też o innych rzeczach... o których nie chcę, żeby wiedziała. Ale tak właśnie jest. Z różnych powodów był to dla nas bardzo ciężki rok. Mąż i ja byliśmy zniechęceni, miewaliśmy najczarniejsze myśli... Rozważaliśmy nawet rozwód i pozostawienie dzieci... no więc, nie wiedzieliśmy, co zrobić z dziećmi. A potem zdarzył się ten wypadek i dowiedzieliśmy się, że ta dziewczynka nie będzie już mogła chodzić. I zaczęliśmy sobie wtedy przypominać, jak przychodziła do nas, siadała na schodach, odrabiała lekcje z dziećmi, śmiała się... i po prostu się cieszyła. Zawsze się z czegoś cieszyła; potem, któregoś dnia, powiedziała nam, dlaczego się cieszy, no wie pani, o tej grze, i starała się zachęcić nas, żebyśmy też w nią grali. A teraz nagle słyszymy, że zamartwia się na śmierć, bo nie może grać... nie ma powodów do radości. Dlatego właśnie tu przyszłam... powiedzieć jej, że może choć trochę ucieszy się z naszego powodu, bo postanowiliśmy zostać razem i grać w tę grę. Powie jej to pani?
— Tak, powiem — odrzekła panna Polly dziwnie słabym głosem. Potem, pod wpływem nagłego impulsu zrobiła krok do przodu, wyciągnęła rękę do pani Payson i powiedziała: — I dziękuję, że pani przyszła.
Pani Payson opuściła głowę. Nie była w stanie opanować drżenia warg. Mamrocząc coś bez związku, szybko uścisnęła podaną sobie dłoń, odwróciła się i wybiegła.
Ledwie zdążyła zamknąć drzwi, a już panna Polly przepytywała w kuchni Nancy. Seria tych zaskakujących wizyt, które osiągnęły kulminację w tej dzisiejszej, najbardziej niezwykłej, napięła jej nerwy do najwyższych granic. Nigdy, aż do wypadku Pollyanny, Nancy nie słyszała swej pani mówiącej tak surowym tonem.
142
143
— Nancy, masz mi natychmiast powiedzieć, co to za absurdalna „gra",
0 której paple całe miasto! I co ma z nią wspólnego moja siostrzenica? Dlaczego każdy, od Milly Snów do pani Payson, przesyła jej wiadomość, że grają w tę grę? Mam dziwne wrażenie, że połowa miasta nosi teraz niebieskie kokardy, przestała się kłócić albo nauczyła się lubić to, czego nie lubiła przedtem, i to wszystko za sprawąPollyanny. Próbowałam samająo to pytać, ale niewiele się dowiedziałam, a nie chcęjej teraz denerwować... Ale z tego, co usłyszałam z waszej rozmowy wczoraj wieczór, domyślam się, że ty też w to grasz. Natychmiast mów, co to wszystko znaczy?
Nancy, ku zdumieniu i przerażeniu panny Polly, wybuchnęła płaczem.
— To znaczy, że od ubiegłego czerwca to kochane dziecko sprawiło, że całe miasto się cieszy, i teraz oni chcieliby sprawić, żeby ona się cieszyła... choć trochę.
— Z czego?
— Tak po prostu! To jest ta gra. Panna Polly tupnęła nogą.
— Mówisz jak oni. Jaka gra?
Nancy uniosła głowę. Spojrzała prosto w oczy swej pani.
— Powiem pani. Tej gry nauczył panienkę Pollyannę jej ojciec. Dostała kiedyś parę drewnianych kul ze zbiórki kościelnej, kiedy strasznie chciała dostać lalkę. I oczywiście płakała, jak to dziecko. Wtedy ojciec powiedział jej, że w każdej rzeczy można znaleźć coś, z czego można się cieszyć,
1 żeby się ucieszyła z tych kul.
—Z kul!!! — panna Polly musiała powstrzymać łzy na myśl o tych małych, bezwładnych nóżkach, tam w łóżku na górze.
— Tak, proszę pani, ja też tak mówiłam, a panienka rzekła, że ona powiedziała to samo. I wtedy jej ojciec odparł, że może się cieszyć, bo... ona ich nie potrzebuje.
— Oooch! — wykrzyknęła panna Polly.
— Mówiła, że potem to już stale grali w... znajdywanie w każdej rzeczy czegoś, z czego można się cieszyć. Mówiła też, że każdy może w to grać... że skoro ktoś nie może mieć lalki, to powinien się cieszyć, że dostał kule, których przecież nie potrzebuje. Nazwała to grą w to, żeby się po prostu cieszyć. Gra w nią od tamtej pory.
— Ale jak... jak... — panna Polly umilkła bezradnie.
— Ach, nie uwierzyłaby pani, jak cudnie to działa — ciągnęła Nancy z zapałem, niemal równym zapałowi Pollyanny. — Nawet nie wiem, jak pani powiedzieć, ile dobrego zrobiła dla mojej mamy i rodziny. Była u nas dwa razy, wraz ze mną. Dzięki niej o wiele łatwiej było mi znieść różne małe
144
i wielkie przykrości. Na przykład moje imię już tak bardzo mnie nie drażni, odkąd mi powiedziała, że mogę się cieszyć, bo mi nie dali na imię: Heph-zibah. Nie cierpiałam też poniedziałkowego ranka, a teraz lubię.
— Lubisz... poniedziałkowy ranek? Nancy roześmiała się.
— Wiem, że pani myśli, że mi odbiło. Ale zaraz pani to wyjaśnię. Ta kruszynka zauważyła, że nie znoszę poniedziałkowego ranka, i co zrobiła któregoś dnia? Mówi tak: „Wiesz, Nancy, myślę, że w poniedziałek możesz się cieszyć bardziej niż każdego innego dnia, bo masz przed sobą aż tydzień do następnego poniedziałku"! I żebym tak nie dożyła jutra, jeżeli sobie tego nie powtarzam w poniedziałkowe ranki i to pomaga. Naprawdę, proszę pani. Za każdym razem, jak sobie o tym pomyślę, to się śmieję, a śmiech pomaga, och, jak bardzo pomaga!
— Ale dlaczego... mnie nie powiedziała o tej... grze? — wyjąkała panna Polly. — Czemu robiła z tego taką tajemnicę, kiedy ją pytałam?
Nancy zawahała się.
— Proszę nie mieć mi za złe, ale... zakazała jej pani mówić... o ojcu, więc nie była w stanie nic powiedzieć. To on wymyślił tę grę.
Panna Polly zagryzła wargi.
— Od samego początku chciała pani o tym opowiedzieć — trochę niepewnie ciągnęła Nancy. — Chciała mieć kogoś, z kim mogłaby w to grać, wie pani? I dlatego ja zaczęłam... żeby kogoś miała.
— A... a ci... inni? — spytała panna Polly drżącym głosem.
— Och, teraz to już prawie wszyscy grają. Tak w każdym razie mi się zdaje z tego, co słyszę, gdzie tylko pójdę. Oczywiście było tak, że ona wszystko zaczynała, a oni sobie dopowiadali resztę. Potem to już szło. Zawsze się uśmiechała i była miła dla każdego... ludzie musieli to odczuć. Więc teraz, po tym wypadku, wszystkim jest ciężko na duszy... zwłaszcza kiedy słyszą, jak jej źle, bo nie potrafi znaleźć sobie powodu do radości. No, i przychodzą codziennie, żeby jej powiedzieć, ile im dała szczęścia, bo wierzą, że jej to pomoże. Wie pani, ona marzyła, żeby wszyscy z nią grali.
— Ja... chyba znam kogoś, kto teraz będzie z nią grał — głosem zdławionym łkaniem powiedziała panna Polly, odwracając się i wychodząc z kuchni.
Nancy osłupiała z wrażenia.
— No, teraz to już we wszystko uwierzę... we wszystko — mamrotała do siebie. — Nic mnie już nie zdziwi, nic, nic... och, panno Polly!
Nieco później, kiedy pielęgniarka wyszła z pokoju, Pollyanna została sam na sam z ciotką.
145

—Nancy, masz mi natychmiast powiedzieć, co to za absurdalna „gra", o której paple całe miasto! I co ma z nią wspólnego moja siostrzenica? Dlaczego każdy, od Milly Snów do pani Payson, przesyła jej wiadomość, że grają w tę grę? Mam dziwne wrażenie, że połowa miasta nosi teraz niebieskie kokardy, przestała się kłócić albo nauczyła się lubić to, czego nie lubiła przedtem, i to wszystko za sprawą Pollyanny. Próbowałam sama ją o to pytać, ale niewiele się dowiedziałam, a nie chcęjej teraz denerwować... Ale z tego, co usłyszałam z waszej rozmowy wczoraj wieczór, domyślam się, że ty też w to grasz. Natychmiast mów, co to wszystko znaczy?
Nancy, ku zdumieniu i przerażeniu panny Polly, wybuchnęła płaczem.
— To znaczy, że od ubiegłego czerwca to kochane dziecko sprawiło, że całe miasto się cieszy, i teraz oni chcieliby sprawić, żeby ona się cieszyła... choć trochę.
— Z czego?
— Tak po prostu! To jest ta gra. Panna Polly tupnęła nogą.
— Mówisz jak oni. Jaka gra?
Nancy uniosła głowę. Spojrzała prosto w oczy swej pani.
— Powiem pani. Tej gry nauczył panienkę Pollyannę jej ojciec. Dostała kiedyś parę drewnianych kul ze zbiórki kościelnej, kiedy strasznie chciała dostać lalkę. I oczywiście płakała, jak to dziecko. Wtedy ojciec powiedział jej, że w każdej rzeczy można znaleźć coś, z czego można się cieszyć, i żeby się ucieszyła z tych kul.
— Z kul!!! — panna Polly musiała powstrzymać łzy na myśl o tych małych, bezwładnych nóżkach, tam w łóżku na górze.
— Tak, proszę pani, ja też tak mówiłam, a panienka rzekła, że ona powiedziała to samo. I wtedy jej ojciec odparł, że może się cieszyć, bo... ona ich nie potrzebuje.
— Oooch! — wykrzyknęła panna Polly.
— Mówiła, że potem to już stale grali w... znajdywanie w każdej rzeczy czegoś, z czego można się cieszyć. Mówiła też, że każdy może w to grać... że skoro ktoś nie może mieć lalki, to powinien się cieszyć, że dostał kule, których przecież nie potrzebuje. Nazwała to grą w to, żeby się po prostu cieszyć. Gra w nią od tamtej pory.
— Ale jak... jak... — panna Polly umilkła bezradnie.
— Ach, nie uwierzyłaby pani, jak cudnie to działa — ciągnęła Nancy z zapałem, niemal równym zapałowi Pollyanny. — Nawet nie wiem, jak pani powiedzieć, ile dobrego zrobiła dla mojej mamy i rodziny. Była u nas dwa razy, wraz ze mną. Dzięki niej o wiele łatwiej było mi znieść różne małe
i wielkie przykrości. Na przykład moje imię już tak bardzo mnie nie drażni, odkąd mi powiedziała, że mogę się cieszyć, bo mi nie dali na imię: Heph-zibah. Nie cierpiałam też poniedziałkowego ranka, a teraz lubię.
— Lubisz... poniedziałkowy ranek? Nancy roześmiała się.
— Wiem, że pani myśli, że mi odbiło. Ale zaraz pani to wyjaśnię. Ta kruszynka zauważyła, że nie znoszę poniedziałkowego ranka, i co zrobiła któregoś dnia? Mówi tak: „Wiesz, Nancy, myślę, że w poniedziałek możesz się cieszyć bardziej niż każdego innego dnia, bo masz przed sobą aż tydzień do następnego poniedziałku"! I żebym tak nie dożyła jutra, jeżeli sobie tego nie powtarzam w poniedziałkowe ranki i to pomaga. Naprawdę, proszę pani. Za każdym razem, jak sobie o tym pomyślę, to się śmieję, a śmiech pomaga, och, jak bardzo pomaga!
— Ale dlaczego... mnie nie powiedziała o tej... grze? — wyjąkała panna Polly. — Czemu robiła z tego taką tajemnicę, kiedy ją pytałam?
Nancy zawahała się.
— Proszę nie mieć mi za złe, ale... zakazała jej pani mówić... o ojcu, więc nie była w stanie nic powiedzieć. To on wymyślił tę grę.
Panna Polly zagryzła wargi.
— Od samego początku chciała pani o tym opowiedzieć — trochę niepewnie ciągnęła Nancy. — Chciała mieć kogoś, z kim mogłaby w to grać, wie pani? I dlatego ja zaczęłam... żeby kogoś miała.
— A... a ci... inni? — spytała panna Polly drżącym głosem.
— Och, teraz to już prawie wszyscy grają. Tak w każdym razie mi się zdaje z tego, co słyszę, gdzie tylko pójdę. Oczywiście było tak, że ona wszystko zaczynała, a oni sobie dopowiadali resztę. Potem to już szło. Zawsze się uśmiechała i była miła dla każdego... ludzie musieli to odczuć. Więc teraz, po tym wypadku, wszystkim jest ciężko na duszy... zwłaszcza kiedy słyszą, jak jej źle, bo nie potrafi znaleźć sobie powodu do radości. No, i przychodzą codziennie, żeby jej powiedzieć, ile im dała szczęścia, bo wierzą, że jej to pomoże. Wie pani, ona marzyła, żeby wszyscy z nią grali.
— Ja... chyba znam kogoś, kto teraz będzie z nią grał — głosem zdławionym łkaniem powiedziała panna Polly, odwracając się i wychodząc z kuchni.
Nancy osłupiała z wrażenia.
— No, teraz to już we wszystko uwierzę... we wszystko — mamrotała do siebie. — Nic mnie już nie zdziwi, nic, nic... och, panno Polly!
Nieco później, kiedy pielęgniarka wyszła z pokoju, Pollyanna została sam na sam z ciotką.
144
145
— Wiesz, kochanie, dzisiaj odwiedził cię ktoś jeszcze — oznajmiła panna Polly tonem, który miał zabrzmieć spokojnie, ale nie zabrzmiał. — Pamiętasz panią Payson?
— Panią Payson? No pewnie! Mieszka po drodze do pana Pendletona i ma prześliczną trzyletnią córeczkę i jeszcze synka najwyżej pięcioletniego. Jest strasznie miła, jej mąż także... Tylko że chyba oni sami o tym nie wiedzą. Czasem się okropnie kłócą... to znaczy nie całkiem się zgadzają. Mówią też, że są biedni i oczywiście nigdy nic nie dostają ze zbiórek, bo pan Payson nie jest pastorem tak jak... No, po prostu nie jest pastorem.
Pollyanna zarumieniła się lekko i w tej samej chwili zaróżowiły się policzki panny Polly.
— Ale ona czasem nosi bardzo ładne sukienki, choć są tacy biedni — podjęła Pollyanna z pośpiechem. — Ma też przepiękne pierścionki z brylantami, rubinami i szmaragdami, ale ciągle mówi, że o jeden za dużo, więc go wyrzuci i weźmie rozwód. Co to jest rozwód, ciociu? Boję się, że to nic przyjemnego, bo kiedy o tym mówi, jest jakaś smutna. Powiedziała, że kiedy go dostanie, to nie będąjuż tu mieszkali; że pan Payson wyjedzie, a dzieci pewnie też. Aleja myślę, że powinni zatrzymać ten pierścionek, choć mają ich tak dużo. Jak sądzisz, ciociu? I co to jest rozwód?
— Oni nie wyjadą — powiedziała szybko panna Polly, żeby uniknąć odpowiedzi. — Zostaną tu razem.
— Och, tak się cieszę! Więc będą tu, kiedy wstanę, by ich zobaczyć... O Boże! — urwała z rozpaczą. — Ciociu Polly, dlaczego ciągle zapominam, że już nie będę chodzić i że już nigdy, nigdy nie będę mogła pójść do pana Pendletona?
— Cicho, cicho, kochanie — zdławionym głosem powiedziała panna Polly. — Myślę, że będziesz mogła pojechać. Ale posłuchaj: nie skończyłam ci jeszcze opowiadać o pani Payson. Kazała ci powiedzieć, że postanowili zostać razem i grać w tę grę, tak jak chciałaś.
Pollyanna uśmiechnęła się przez łzy.
— Naprawdę? Naprawdę będą razem? Och, jak się cieszę!
— Chciała cię ucieszyć i dlatego właśnie prosiła ci to przekazać. Pollyanna z niepokojem spojrzała na ciotkę.
— Jak to, ciociu? Mówisz tak, jakbyś... wiedziała. Czy ty wiesz o grze, ciociu?
— Tak, kochanie — panna Polly starała się mówić rzeczowym tonem, ale jej głos zabrzmiał prawie wesoło. — Nancy mi powiedziała. Myślę, że to piękna gra. Będę w nią grała... z tobą.
— Och, ciociu Polly... ty? Jak się cieszę! Wiesz, przez cały czas najbardziej chciałam grać właśnie z tobą!
Panna Polly głośno wciągnęła oddech. Tym razem jeszcze trudniej było jej odpowiedzieć pewnym głosem.
— Tak, kochanie, i są też ci wszyscy inni. Jak to, Pollyanno, przecież całe miasto gra teraz z tobą w tę grę... nawet pastor. Nie zdążyłam ci j eszcze powiedzieć, ale dzisiaj rano, kiedy byłam w mieście, spotkałam pastora Forda. Prosił, żebym ci powtórzyła, że jak tylko będziesz mogła go zobaczyć, przyjdzie, aby ci powiedzieć, że stale się cieszy z tych ośmiuset „radujących tekstów", o których mu mówiłaś. Widzisz, kochanie, to twoja zasługa — całe miasto gra w tę grę i całe miasto jest o wiele, wiele szczęśliwsze... to wszystko za sprawą pewnej dziewczynki, która nauczyła ludzi nowej gry i tego, jak w nią grać.
Pollyanna klasnęła w dłonie.
— Och, jak się strasznie cieszę! — zawołała i nagle jej buzia rozpromieniła się. — Ciociu Polly, więc jednak jest coś, z czego mogę się cieszyć. Mogę się cieszyć, że miałam nogi, bo bez nich nigdy by mi się to nie udało!
146
147
ROZDZIAŁ XXIX
Przez otwarte okno
Jeden po drugim mijały krótkie, zimowe dni, ale dla Pollyanny nie były one krótkie, lecz długie i nieraz wypełnione bólem. Mimo to spoglądała w przyszłość rezolutnie i z pogodą. Czy nie musiała trzymać się reguł swojej gry zwłaszcza teraz, kiedy zaczęła też w nią grać ciotka Polly? A ciocia Polly wynajdywała tyle rzeczy, z których można było się cieszyć! To ona odkryła któregoś dnia historię o dwojgu opuszczonych dzieciach, które w czasie śnieżycy znalazły drzwi porwane przez wiatr, schowały się pod nimi i rozmyślały, co robią biedni ludzie, którzy wcale nie mają drzwi! To ona także przyniosła kiedyś opowieść o biednej staruszce, która miała tylko dwa zęby i była szczęśliwa, że Jeszcze służą!".
Pollyanna teraz, tak jak pani Snów, robiła na drutach wspaniałe rzeczy z włóczki, która na białej kołdrze wyglądała jak wesołe, wielobarwne strumyczki, i — znów tak jak pani Snów — cieszyła się, że przecież ma sprawne ręce i palce.
Przyjmowała też czasem wizyty, a ci wszyscy, z którymi nie mogła się widzieć, przesyłali jej dowody sympatii. Nieustannie dawały jej one nowy temat do rozmyślań — a takich nowych tematów bardzo potrzebowała.
Raz widziała się z panem Pendletonem i dwa razy z Jimmym Beanem. John Pendleton powiedział jej, jak wspaniały chłopiec będzie z Jimmy'ego i jak świetnie się sprawuje. Jimmy mówił, że ma „pierwszorzędny" dom i że pan Pendleton to „łebski gość". Obaj zaś stwierdzili, że to wszystko dzięki niej.
— Co cieszy mnie jeszcze bardziej, niż to, że m i a ł a m sprawne nogi — zwierzyła się potem Pollyanna ciotce.
Minęła zima i przyszła wiosna. Ci, którzy z niepokojem obserwowali Pollyannę, musieli zauważyć, że zapisane jej leczenie nie przynosi poprawy, i obawiali się, że sprawdzą się najgorsze przewidywania doktora Meada: Pollyanna już nigdy nie będzie mogła chodzić.
Mieszkańcy Beldingsville byli rzecz jasna świetnie poinformowani
0 stanie zdrowia Pollyanny. Zwłaszcza jeden człowiek szalał z niepokoju przy każdym komunikacie o przebiegu jej choroby, które to komunikaty jakimś tajemniczym sposobem zdobywał codziennie — wprost z jej pokoju. Kiedy mijały dni, a wiadomości wcale nie były lepsze, ale nawet gorsze, coś innego prócz niepokoju zaczęło malować się na twarzy tego człowieka: rozpacz i zawzięta determinacja, a każde z tych uczuć walczyło o lepsze. W końcu determinacja zwyciężyła i wtedy właśnie, któregoś niedzielnego ranka, John Pendleton — ku swemu zdumieniu — przyjął wizytę... doktora Chiltona.
— Słuchaj — zaczął doktor z miejsca — przyjechałem do ciebie, bo wiesz o stosunkach między mną i panną Harrington więcej niż kto inny w tym mieście.
John Pendleton uświadomił sobie, że drgnął i to w sposób widoczny. Rzeczywiście wiedział co nieco na temat romansu panny Polly i doktora Thomasa Chiltona, ale nie poruszali tej sprawy między sobą od co najmniej piętnastu lat.
— Tak — powiedział starając się nie przesadzić ani z tonem współczucia, ani zainteresowania. Po chwili jednak spostrzegł, że nie musi się o to martwić; doktor był zbyt zajęty sprawą, z którą tu przyszedł, by zwrócić uwagę na ton odpowiedzi.
— Chcę zobaczyć i zbadać to dziecko! Muszę!
— No i...?
— No i... no i... Dobrze wiesz, że nie byłem w tym domu od co najmniej piętnastu lat! I... nie wiesz, ale zaraz ci powiem... Otóż jego pani oświadczyła mi, że kiedy następnym razem poprosi mnie, abym tam wszedł, będę mógł uznać to za przeproszenie i znowu wszystko będzie jak dawniej... to znaczy, że mnie poślubi. I co? Jakoś mnie nie wzywa!...
— A nie mógłbyś iść do niej... bez wezwania? Doktor nachmurzył się.
— Chyba nie. Mam swoją dumę.
— Ale skoro tak cię to niepokoi, to... nie mógłbyś przełknąć tej dumy
1 zapomnieć o kłótni...
— Zapomnieć o kłótni! — przerwał mu doktor z furią. — Nie taką dumę miałem na myśli. Poszedłbym tam na kolanach, a nawet na rękach, gdyby to mogło między nami coś zmienić. Mówiłem o dumie zawodowej. Chodzi o chorobę, a ja jestem lekarzem. Nie mogę się nagle wtrącić i powiedzieć: „Proszę bardzo, weźcie mnie!" No, czy mogę?
— O co pokłóciliście się? — zapytał pan Pendleton.
148
149
Doktor niecierpliwie machnął ręką i wstał z miejsca.
— O co? A o cóż kłócą się zakochani? — warknął przemierzając pokój gniewnym krokiem.—Może to być jakaś głupia sprzeczka o głębokość rzeki czy... szerokość pokoju... równie dobrze tylko o coś takiego... jeżeli okazuje się to potem tak istotnie, że prowadzi do piętnastu lat udręki! Jeśli o mnie chodzi, jestem gotów powiedzieć, że tej sprzeczki nigdy nie było. Muszę zobaczyć to dziecko. Dla niej to może oznaczać śmierć albo życie. Może oznaczać — a mocno w to wierzę — że ma dziewięć szans na dziesięć, że znowu będzie mogła chodzić!
Ostatnie zdanie zostało wypowiedziane z wielkim przekonaniem; a padło w chwili, kiedy doktor zbliżył się do otwartego okna tuż koło fotela, na którym siedział pan Pendleton. Tak się dziwnie złożyło, że wyraźnie usłyszał je Jimmy Bean, który właśnie klęczał pod oknem.
Jimmy, zajęty tego sobotniego ranka pieleniem pierwszych chwastów na kwiatowej rabatce, siadł, szeroko otworzył oczy i nadstawił uszu.
— Pollyanna będzie chodzić! — wrzasnął John Pendleton. — Co ty mówisz?!
— Mówię, że z tego, co do mnie dotarło i co zrozumiałem będąc o milę od łóżka chorej... jej przypadekjest bardzo podobny do tego, jaki wyleczył pewien mój przyjaciel ze studiów. Od lat specjalizuje się on w leczeniu tego rodzaju kalectw. Utrzymuję z nim kontakt i też studiuję takie przypadki. A z tego, co słyszę... chcę zobaczyć tę małą!
Pan Pendleton wyprostował się w fotelu.
— Ty m u s i s z ją zobaczyć! Czy nie można by tego załatwić przez... doktora Warrena?
Doktor Chilton przecząco pokręcił głową.
— Chyba nic z tego. Choć zachował się bardzo przyzwoicie, wiesz? Mówił mi, że od razu zaproponował, żeby mnie wezwano na konsultację, ale panna Harrington tak stanowczo powiedziała „nie", więc potem już nie miał śmiałości ponowić tej propozycji — mimo że wie, iż chciałbym zbadać małą. W ostatnich dniach kilku jego najlepszych pacjentów przeszło do mnie, co rzecz jasna jeszcze bardziej wiąże mi ręce. Tak czy owak muszę zobaczyć to dziecko! Pomyśl tylko, co to może dla niej oznaczać... gdyby mi się udało!
— Tak, a ty pomyśl tylko, co może oznaczać... gdyby się nie udało! — odparł pan Pendleton.
—Ale jak miałbym... bez wezwaniajej ciotki, którego nigdy sienie doczekam?
— Trzeba ją jakoś do tego nakłonić!
— Ale jak?
— Nie wiem.
— Tak, pewnie, że nie wiesz... Ani ty, ani nikt tego nie wie. Jest zbyt dumna i zagniewana, by się do mnie zwrócić... po tym, co powiedziała przed laty... że znaczyłoby to, iż... Ale kiedy pomyślę o tej małej, do końca życia skazanej na cierpienie, i o tym, że jej los być może leży w moich rękach, a tymczasem przez ten przeklęty nonsens, który nazywamy dumą i zawodową etyką... — nie dokończył zdania, wbił ręce głęboko w kieszenie, odwrócił się i znów zaczął nerwowo chodzić po pokoju.
— Ale... może jednak jakoś dałoby sieją... do tego skłonić — nalegał pan Pendleton.
— No, tak, ciekawe tylko kto miałby spróbować? — zapytał doktor odwracając się gniewnie.
— Nie wiem, nie wiem — żałośnie jąknął pan Pendleton.
Jimmy Bean poruszył się nagle za oknem. Aż do tej chwili słuchał każdego słowa z taką uwagą, że niemal przestał oddychać.
— Tam do licha! Ale ja wiem! — wyszeptał uniesiony radością. —
J a to zrobię!
Bez chwili namysłu wstał, ukradkiem poczołgał się za róg domu i co sił pognał w dół Pendleton Hill.
150
151
ROZDZIAŁ XXX
Jimmy ujmuje ster
— To Jimmy Bean. Mówi, że chciałby się z panią widzieć — zaanonsowała Nancy stając w progu.
—Ze mną? — zapytała panna Polly wyraźnie zdumiona. — Jesteś pewna, że nie chodzi mu o panienkę? Jeżeli chce, może z nią chwilę porozmawiać.
— Tak, proszę pani. Powiedziałam mu, ale on na to, że chce się widzieć z panią.
— Dobrze więc. Zaraz zejdę — i panna Polly ze znużeniem podniosła się z fotela.
W salonie zastała czekającego na nią chłopca — mocno zarumienionego, z szeroko otwartymi oczami, który zaczął z miejsca:
— Proszę pani, myślę, że to, co robię i co mówię, jest okropne, ale nie mogę inaczej. To dla dobra Pollyanny, a dla niej gotów jestem chodzić po rozżarzonych węglach czy stanąć przed panią... czy coś w tym stylu... w każdej chwili. I na pewno pani też by to zrobiła, gdyby pani myślała, że ona ma jakąś szansę, żeby znowu chodzić. Dlatego przyleciałem, aby pani powiedzieć, że jeśli to coś, co nie pozwala Pollyannie chodzić, polega tylko na dumie i... i czymś tam jeszcze, to ja wiem, że pani wezwie doktora Chil-tona, bo pani zrozumie...
— Cooo? — przerwała panna Polly, a wyraz osłupienia na jej twarzy zamienił się w oburzenie.
Jimmy westchnął z rozpaczą.
— Ojej... Nie chciałem pani rozgniewać. Dlatego zacząłem od tego, że mogłaby znowu chodzić. Myślałem, że pani tego wysłucha.
— Jimmy, o czym ty mówisz? Jimmy znów westchnął.
— Właśnie próbuję pani powiedzieć.
— No to mów. Ale zacznij od początku i staraj się mówić jasno. Nie zaczynaj od środka i nie plącz wszystkiego, tak jak do tej pory.
Jimmy z determinacją zwilżył wargi językiem.
— No więc, najpierw doktor Chilton odwiedził pana Pendletona i rozmawiali w bibliotece. To pani rozumie?
— Tak, Jimmy — głos panny Polly zabrzmiał jakoś słabo.
— Okno było otwarte, a ja pieliłem rabatę pod nim i słyszałem, co mówią.
— Och, podsłuchiwałeś?!
— Nie mówili o mnie i to nie było żadne podsłuchiwanie — żachnął się Jimmy. — I cieszę się, że słyszałem. Pani też się ucieszy, kiedy pani opowiem. Bo... dzięki temu Pollyanna może będzie mogła chodzić.
— Co ty mówisz, Jimmy? — panna Polly z ożywieniem pochyliła się w przód.
— No, i sama pani widzi — Jimmy z zadowoleniem kiwnął głową. — Więc doktor Chilton zna gdzieś jakiegoś innego doktora, który może mógłby wyleczyć Pollyannę... no, wie pani, zrobić tak, żeby znowu chodziła. Ale na pewno doktor Chilton może powiedzieć to dopiero, kiedy ją zobaczy. I strasznie chce jązobaczyć, ale powiedział panu Pendletonowi, że pani mu nie pozwoli.
Panna Polly spłonęła rumieńcem.
— Ale, Jimmy, ja... ja nie mogę... nie mogłam! To znaczy, nie wiedziałam! — bezradnie wyłamywała sobie palce.
— Tak, no i właśnie po to przyszedłem... żeby pani to powiedzieć... żeby już pani wiedziała — z zapałem zapewniał Jimmy. — Mówili, że z jakiegoś powodu—nie złapałem do końca, z jakiego—pani nie zgadza się wezwać doktora Chiltona i tak też powiedziała pani doktorowi Warrenowi. A doktor Chilton nie może przyjść bez wezwania z powodu dumy i zawodowej ety... ety... no, czegoś takiego. Chcą, żeby panią ktoś nakłonił, ale nie wiedzą, kto. Akurat byłem pod oknem i tak sobie od razu powiedziałem: „Tam do licha! Ja to zrobię!" No i przyleciałem tu i... Wszystko pani zrozumiała?
— Tak, Jimmy, ale ten doktor... jak on się nazywa? — gorączkowo wypytywała panna Polly. — W czym on się specjalizuje? I czy są pewni, że przywróci Pollyannie władzę w nogach?
— Nie wiem, kto to jest. Tego nie mówili. Doktor Chilton go zna i wie, że on już wyleczył kogoś, kto miał taką chorobę jak Pollyanna. Tak czy siak, o niego się nie martwili. Martwili się o panią, bo pani może się nie zgodzić, żeby doktor zobaczył Pollyannę. Ale pani się zgodzi, prawda? Teraz, kiedy już pani wszystko zrozumiała...
152
153
Panna Polly niespokojnie kręciła głową. Jej oddech był nierówny, urywany.
Jimmy, przyglądając się jej z niepokojem, pomyślał, że gotowa się rozpłakać. Ale nie rozpłakała się. Po chwili rzekła łamiącym się głosem:
— Tak... Pozwolę... doktorowi Chiltonowi... zobaczyć Pollyannę. Biegnij szybko do domu, Jimmy! Muszę porozmawiać z doktorem Warrenem. Jest na górze. Widziałam, że właśnie przyjechał.
Nieco później doktor Warren zdziwił się, ujrzawszy w hallu pannę Polly bardzo poruszoną i z pałającymi policzkami. Jeszcze bardziej zdziwił się, kiedy powiedziała mu, z trudem chwytając oddech:
— Panie doktorze, prosił mnie pan kiedyś, bym się zgodziła poprosić o konsultację doktora Chiltona, a ja... odmówiłam. Przemyślałam to sobie jednak. Bardzo, bardzo bym chciała, aby wezwał pan doktora Chiltona. Jeśli to możliwe, jak najszybciej, dobrze? Dziękuję...
ROZDZIAŁ XXXI
Nowy wujek
Kiedy następnym razem doktor Warren wszedł do pokoju, gdzie leżała Pollyanna przypatrując się kolorowym blaskom tańczącym na suficie, podążał za nim wysoki, barczysty mężczyzna.
— Doktor Chilton!... Och, doktorze, jak strasznie się cieszę, że pana widzę! — zawołała Pollyanna. Radość i zachwyt w jej głosie były tak wzruszające, że kilka obecnych w pokoju osób nie było w stanie pohamować łez. — Choć, oczywiście, jeżeli ciocia Polly nie chce...
— Wszystko w porządku, moje kochanie, nie martw się... —uspokajała ją panna Polly, podbiegając do łóżka. — Powiedziałam doktorowi Chiltonowi, że... chcę, by cię zbadał... dziś rano razem z doktorem Warrenem.
— Ach, więc go poprosiłaś, żeby przyszedł — wyszeptała uradowana Pollyanna.
— Tak, kochanie, poprosiłam. To znaczy...
Ale było już za późno. Oczy doktora Chiltona wyrażały tak bezgraniczne uwielbienie i szczęście, że nie można tego było nie dostrzec — i panna Polly od razu to zauważyła. Zarumieniona po uszy odwróciła się i pospiesznie wyszła z pokoju.
Pielęgniarka i doktor Warren z przejęciem rozmawiali, stojąc przy oknie. Doktor Chilton wyciągnął obie ręce do Pollyanny.
— Moja najmilsza dziewczyneczko, myślę, że dokonałaś dzisiaj najcudowniejszego czynu, jaki można sobie wyobrazić — powiedział głosem drżącym ze wzruszenia.
Pod wieczór panna Polly, cała drżąca i cudownie odmieniona, przyszła do pokoju Pollyanny. Pielęgniarka jadła kolację, mogły więc spokojnie rozmawiać.
154
155
— Pollyanno, kochanie, chcę ci o czymś powiedzieć... Dowiesz się pierwsza. Któregoś dnia doktor Chilton zostanie... twoim wujkiem. I to wszystko tobie zawdzięczam. Och, Pollyanno, jestem taka... szczęśliwa! I... tak się cieszę! Och, gdybyś wiedziała!
Pollyanna już uniosła dłonie, żeby zaklaskać z radości, ale zatrzymała się nagle.
— Ciociu Polly, ciociu Polly, czy to ty byłaś... jesteś... tą kobiecą ręką i sercem, do których tęsknił doktor Chilton od dawna? Tak! Wiem, że tak! I właśnie dlatego powiedział, że dokonałam dzisiaj najcudowniejszego czynu, jaki można sobie wyobrazić! Tak strasznie się cieszę! Wiesz, cieszę się tak bardzo, że zapomniałam... nawet o moich nogach!
Panna Polly dławiła łzy.
— Może jeszcze kiedyś, kochanie... — zaczęła, ale nie dokończyła. Nie miała odwagi przyznać się do tej wielkiej nadziei, którą wlał w jej
serce doktor Chilton. Ale powiedziała coś, co z pewnością już samo przez się było dosyć cudowne dla Pollyanny.
— Kochanie, w przyszłym tygodniu udasz się w podróż. W wygodnym łóżeczku przewieziemy cię powozem i pociągiem do świetnego lekarza, który ma wielki dom daleko, daleko stąd. Przyjmuje w nim takich, jak ty, chorych. To serdeczny przyjaciel doktora Chiltona. Zobaczymy, czy mógłby coś zrobić dla ciebie!
ROZDZIAŁ XXXII
A właściwie list od Pollyanny
Kochana ciociu Polly i wujku Tomie! Mogę chodzić, mogę chodzić!!1. Dzisiaj przeszłam całą drogę od łóżka do okna! Sześć kroków. Gdybyście tylko wiedzieli, jak to dobrze jest znowu być na nogach!
Wszyscy doktorzy stali wokoło i uśmiechali się, a przy nich stały wszystkie pielęgniarki i płakały. Jedna pani z oddziału obok, która w zeszłym tygodniu zaczęła chodzić po raz pierwszy, zaglądała przez drzwi, a jeszcze inna, taka, która ma nadzieję, że zacznie chodzić w przyszłym miesiącu, też została zaproszona na świętowanie; leżała na łóżku mojej pielęgniarki i klaskała w dłonie. Nawet Czarny Tilly, który tu myje podłogi, zajrzał przez okno werandy i zawołał do mnie: „słodka dziewuszka ", i tak płakał, że nic innego nie mógł powiedzieć.
Nie rozumiem, dlaczego oni płakali. Boja chciałam śpiewać i krzyczeć z radości! Jejku, jejku! Pomyślcie tylko, mogę chodzić, chodzić, chodzić! Teraz już mi nie przeszkadza, że jestem tu odprawie dziesięciu miesięcy, bo wcale mnie przez to nie ominął Wasz ślub. Jakie to było do Ciebie podobne, ciociu! Przyjechać tutaj i wziąć ślub przy moim łóżku, żebym to widziała! Ty to zawsze wiesz, jak sprawić radość!
Mówią, że niedługo pojadę do domu. Chciałabym całą drogę przejść pieszo. Naprawdę. Pewnie już nigdy nie będę chciała jeździć. Tak dobrze będzie po prostu chodzić. Och, jak ja się cieszę! Cieszę się ze wszystkiego. Cieszę się nawet z tego, że przez jakiś czas nie mogłam chodzić, bo nawet nie możecie sobie wyobrazić, jak cudowną rzeczą są nogi — zdrowe nogi, oczywiście. Jutro mam zamiar przejść osiem kroków.
Przesyłam wszystkim gorące uściski,
Pollyanna
156
157
i<s treści
ROZDZIAŁ I. Panna Polly.......................................................................3
ROZDZIAŁ II. Stary Tom i Nancy..........................................................7
ROZDZIAŁ III. Przyjazd Pollyanny......................................................10
ROZDZIAŁ IV. Pokoik na poddaszu....................................................16
ROZDZIAŁ V. Gra.................................................................................22
ROZDZIAŁ VI. Kwestia obowiązku.....................................................27
ROZDZIAŁ VII. Pollyanna i kary.........................................................34
ROZDZIAŁ VIII. Pollyanna składa wizytę............................................39
ROZDZIAŁ IX. O „tym mężczyźnie"....................................................46
ROZDZIAŁ X. Niespodzianka dla pani Snów.......................................50
ROZDZIAŁ XI. Jimmy Bean.................................................................57
ROZDZIAŁ XII. Przed paniami z Koła Opieki.....................................64
ROZDZIAŁ XIII. W Pendleton Woods..................................................67
ROZDZIAŁ XIV. Kwestia galarety z nóżek..........................................72
ROZDZIAŁ XV. Doktor Chilton............................................................77
ROZDZIAŁ XVI. Czerwona róża i koronkowy szal..............................85
ROZDZIAŁ XVII. „Zupełnie jak w książce".........................................91
ROZDZIAŁ XVIII. Kryształowe pryzmaty...........................................96
ROZDZIAŁ XIX. Trochę zaskakujący................................................100
ROZDZIAŁ XX. Jeszcze bardziej zaskakujący...................................103
ROZDZIAŁ XXI. Sprawa się wyjaśnia................................................108
ROZDZIAŁ XXII. Kazanie..................................................................113
ROZDZIAŁ XXIII. Wypadek..............................................................118
ROZDZIAŁ XXIV. John Pendleton.....................................................122
ROZDZIAŁ XXV. Gra w czekanie......................................................127
ROZDZIAŁ XXVI. Uchylone drzwi....................................................131
ROZDZIAŁ XXVII. Dwie wizyty.......................................................134
ROZDZIAŁ XXVIII. Gra i jej uczestnicy............................................139
ROZDZIAŁ XXIX. Przez otwarte okno..............................................148
ROZDZIAŁ XXX. Jimmy ujmuje ster.................................................152
ROZDZIAŁ XXXI. Nowy wujek.........................................................155
ROZDZIAŁ XXXII. A właściwie list od Pollyanny............................157
WYDAWNICTWO ZIELONA SOWA
30-415 Kraków, ul. Wadowicka 8 A tel./fax (0-12) 266-62-94, tel. (0-12) 266-67-98, 266-67-56, 266-62-92
MBP Zabrze
nr inw.: K6 - 20624
F 6 IIIp/P
Zadzwoń, napisz - prześlemy Ci aktualny cennik.
Księgarnia Humanistyczna Wydawnictwa Zielona Sowa
31-004 Kraków, Plac Wszystkich Świętych 7, tel. (0-12) 421-09-85
Księgarnia Wydawnictwa Zielona Sowa
31-042 Kraków, Rynek Główny 12, tel./fax (0-12) 431-00-83