Elizabeth GEORGE

PERFIDNY PLAN

Z angielskiego przełożyła Krystyna Chmielowa
Tytuł oryginału DECEPTION ON HIS MIND
Kossurowi, z wyrazami przyjaźni i sympatii
Któryż mąż zdolen jest się przeciwstawić 
Niewieściej woli i chęci działania? Gdy 
czegoś pragnie, na swoim postawi, Gdy 
czegoś nie chce - to nie ma gadania!
napis na obelisku w Canterbury
dom Theo Sliawa
Prolog
łan Armstrong czuł, że stacza się coraz niżej, odkąd został 
zwolniony z pracy. Niby wiedział od początku, że firma angażuje 
go jedynie na czas określony; nie zaproponowano mu stałego 
zatrudnienia ani nawet nie obiecywano tego w ofercie pracy. 
Ponieważ jednak przepracował już dwa lata i nikt przez ten czas 
nie wspominał o możliwości zwolnienia, łan zaczął żywić płonne 
nadzieje, że tym razem a nuż mu się uda!
Wyobrażał sobie, jak jego przedostatnia opiekunka zare-
agowałaby na wiadomość, że został bezrobotnym. Pewnie nie 
przestając ssać serdelkowatego palca, oznajmiłaby: „No cóż, 
głową muru nie przebijesz. Kiedy wieje od strony gnojówki, 
możesz najwyżej zatkać nos!" Równocześnie nalałaby sobie do 
szklanki — nigdy nie używała filiżanek — letniej herbaty i 
mieszając, perorowałaby dalej w tym samym duchu: „Wyżej 
głowy nie podskoczysz, chłopcze!" Potem wróciłaby spokojnie do 
lektury najnowszego numeru „Hello", pochłaniając chciwie 
migawki z życia wyższych sfer oraz fotografie ich luksusowych 
apartamentów i posiadłości.
Tym sposobem dałaby łanowi do zrozumienia, że powinien 
pogodzić się z losem i przyjąć do wiadomości, że tacy jak on 
nigdy nie osiągną wyższej pozycji społecznej. Ale przecież łan nie 
wymagał od życia Bóg wie czego! Pragnął tylko akceptacji, jak 
każde niechciane dziecko. Do szczęścia wystarczyłaby mu żona, 
rodzina i widoki na lepszą przyszłość, inną niż jego 
dotychczasowa żałosna egzystencja.
W którymś momencie wydawało mu się już, że jest bliski 
wymarzonego celu. Udało mu się osiągnąć wysoką po-
zycję zawodową. W pracy meldował się wczesnym rankiem i 
zostawał po godzinach, nie żądając dodatkowego wynagrodzenia. 
Pamiętał imiona nie tylko wszystkich kolegów i koleżanek, ale 
także ich współmałżonków i dzieci, co było nie lada wyczynem. I 
za to wszystko jedyną nagrodę miałoby stanowić drętwe przyjęcie 
pożegnalne i prezent od współpracowników — komplet 
chusteczek do nosa!
łan próbował nie dopuścić do najgorszego. Przypominał swoje 
zasługi dla firmy, przepracowane godziny nadliczbowe, wreszcie 
to, że nie miał kiedy rozglądać się za inną pracą... Godził się 
nawet na obniżkę wynagrodzenia, a w końcu posunął się do tego, 
że błagał szefa, aby nie wyrzucał go z pracy. Zniósłby i większe 
upokorzenia, gdyby dzięki nim mógł zachować posadę. Stałe 
zatrudnienie oznaczało bowiem dla niego możliwość regularnego 
spłacania kredytu za dom. Anita nie musiałaby podejmować 
pracy, a więc mogliby pomyśleć o braciszku lub siostrzyczce dla 
Mikeya. Przede wszystkim jednak łan nie czułby na sobie 
pogardliwego spojrzenia żony, jakim go obrzuciła, kiedy powie-
dział, że któryś raz z rzędu został zredukowany.
—	To przez tę przeklętą recesję, która wciąż się pogłę 
bia — usiłował jej tłumaczyć. — Musimy to przeżyć, tak 
jak nasi rodzice przeżyli drugą wojnę światową.
„Proszę, jaki filozof! Przecież nawet nie znałeś swoich 
rodziców" — zdawało się mówić jej kpiące spojrzenie. Głośno zaś 
wycedziła z udawaną słodyczą:
—	No, to pewnie będę musiała wrócić do mojej kocha 
nej biblioteki! Szkoda, że właśnie wynajęłam opiekunkę 
dla Mikeya. Chyba że sam zechcesz się nim zająć, zamiast 
szukać nowej pracy?
Okrasiła tę przemowę przelotnym uśmieszkiem, wyraźnie 
nieszczerym, jak można było sądzić z jej zaciśniętych warg.
—	Nie myślałem jeszcze o tym — bąknął łan.
—	Otóż to! — podchwyciła. — Na tym właśnie polega twój 
problem. Nie myślisz. Nie umiesz przewidywać i przez to ciągle 
nie możemy odbić się od dna. Gdybyś zawczasu próbował 
wzmocnić swoją pozycję w firmie, na przykład grożąc odejściem 
wtedy, kiedy byłeś najbardziej potrzebny... Pamiętasz, jak półtora 
roku temu, przy reorganizacji fabryki, nie mogli się bez ciebie 
obejść?
—	To co innego, Anito — próbował nieśmiało argu-
mentować, ale ona złapała go za słowo.
—	Tu cię mam! — triumfowała. — Widzisz, jesteś zbyt 
skromny i za nisko się cenisz. Gdybyś wziął się do rzeczy jak 
należy, miałbyś już stałe zatrudnienie. Trzeba było żądać umowy 
na czas nieokreślony, kiedy jeszcze zależało im na twojej pracy!
Anita wpadała w trans, toteż nie było sensu z nią dyskutować, 
łan zresztą nie dziwił się specjalnie jej złym humorom, gdyż w 
ciągu sześciu lat małżeństwa zdążył trzy razy stracić posadę. Przy 
pierwszych zwolnieniach mógł jeszcze liczyć na moralne wsparcie 
żony, ale wtedy mieszkali u jej rodziców i nie mieli takich 
kłopotów finansowych jak teraz. Gdyby dostał wreszcie stałą 
pracę... Ale co w jego sytuacji mogło pomóc gdybanie?
Anita musiała więc wrócić do ponurej i kiepsko opłacanej 
pracy w bibliotece, gdzie przestawiała książki na półkach i 
pomagała staruszkom odnajdywać ich ulubione czasopisma, łan w 
tym czasie próbował znaleźć nowe zajęcie, co przysparzało mu 
wielu upokorzeń, tym bardziej że w tej części kraju panowało 
wysokie bezrobocie.
Codziennie wstawał wcześnie, schludnie się ubierał i starał się 
wyjść z domu przed żoną. W swych poszukiwaniach zapuszczał 
się aż do Ipswich na północy, Colchester na zachodzie, Clacton na 
południu, a nawet do Southend--on-Sea. Robił co mógł, ale jego 
wysiłki okazywały się daremne, toteż wieczorami Anita witała go 
ze wzrastającą, choć milczącą pogardą. Nic więc dziwnego, że w 
weekendy wolał uciekać z domu gdzie pieprz rośnie.
W trakcie sobotnio-niedzielnych spacerów zdążył już 
dokładnie spenetrować cały półwysep Tendring. Najchętniej 
wybierał drogę skręcającą w prawo za farmę Brick Barn na 
drugim brzegu Wadę. Zostawiał tam samochód i nakładał kalosze, 
aby podczas odpływu przedostać się po błotnistej grobli na 
wysepkę Horsey. Obserwował tam ptactwo wodne i zbierał 
muszle, co dawało mu ukojenie, jakiego próżno szukał w życiu. 
Szczególnie wczesnym rankiem czuł się najlepiej na łonie 
przyrody.
W tę sobotę trwał akurat przypływ, więc łan obrał jako cel 
spaceru przylądek Nez. Był to skrawek gruntu poroś-
nietęgo kolczastymi krzewami, wznoszący się na wysokość około 
pięćdziesięciu metrów pomiędzy morzem a słonymi moczarami 
zalewowymi. W tym miejscu jednak brzeg nie był zabezpieczony 
falochronami ani betonowymi umocnieniami, które spotykało się 
w innych nadmorskich miasteczkach toczących nieprzerwaną 
walkę z żywiołem. Wskutek tego ściany klifu, utworzone głównie 
z ziemi, gliny i kamyków, kruszyły się i osypywały na plażę.
łan postanowił rozpocząć spacer od południowo--wschodniej 
strony przylądka. Obejdzie go naokoło, a wróci wzdłuż 
wschodniego krańca, gdzie gnieżdżą się brodźce żerujące w 
płytkich jeziorkach zalewowych. Na pożegnanie pomachał ręką 
Anicie, która przyjęła ten gest obojętnie. Nie minęło pięć minut, 
odkąd wyjechał ze swojej dzielnicy, a już był na Balford-le-Nez 
Road. Po dalszych pięciu minutach wydostał się na Balford's High 
Street, gdzie mieściła się mleczarnia i zielony rynek.
Przejechał przez miasto i skręcił w lewo, wzdłuż nabrzeża. 
Dzień zapowiadał się upalny, więc otworzył okno, aby nawdychać 
się słonego, orzeźwiającego powietrza. Pogodny ranek wprawił go 
w dobry nastrój, więc próbował przestać myśleć o swoich 
kłopotach i choć przez chwilę udawać, że wszystko jest w 
porządku.
W takim stanie ducha skręcił w Nez Park Road. O tej porze 
budka strażnika, który pobierał sześćdziesięciopen-sową opłatę za 
wjazd na teren rezerwatu przyrody, stała jeszcze pusta. Bez 
przeszkód wjechał więc na parking, podskakując na wyboistej 
drodze.
Pierwszym obiektem, który tam dostrzegł, był nissan 
hatchback zaparkowany przy samym ogrodzeniu, łan starał się 
omijać leje w rozjeżdżonej nawierzchni. Myślał tylko o 
czekającym go spacerze, toteż nie przyglądał się specjalnie 
nissanowi, dopóki nie zauważył, że wóz ma otwarte drzwi, a na 
jego dachu i masce perlą się kropelki rosy, która jeszcze nie 
zdążyła wyparować w upale dnia.
Widok ten zdenerwował lana, który niecierpliwie zabęb-nił 
palcami o kierownicę swojego morrisa. Próbował rozszyfrować 
niejasne powiązania między krawędzią klifu a samochodem 
pozostawionym z otwartymi drzwiami. Rozważania przybrały taki 
obrót, że prawie postanowił już wracać do do-
mu, ale zwykła ludzka ciekawość wzięła górę. Podjechał więc do 
nissana i zatrzymał się tuż przy nim na jałowym biegu.
Wychylił się przez otwarte okno i na wypadek gdyby w wozie 
znajdował się pasażer śpiący na tylnym siedzeniu, zagadnął 
wesoło:
— Dzień dobry! Czy mógłbym w czymś pomóc?
Zauważył przy tym, że klapa schowka przy kierownicy była 
wyrwana, a jego zawartość walała się po podłodze wozu. 
Najwyraźniej ktoś czegoś tam szukał.
łan wysiadł ze swojego samochodu i zajrzał do wnętrza 
nissana. Stwierdził, że przeszukano go dokładnie. Tapicer-ka na 
fotelach była pocięta, a tylne siedzenie przesunięte do przodu, 
jakby podejrzewano, że coś za nim ukryto. Okładziny drzwiowe 
najpierw byle jak wyrwano, a potem równie niechlujnie 
wstawiono z powrotem. Konsola między siedzeniami ziała 
otworem, podsufitka smętnie zwisała.
Wyniki oględzin pozwoliły łanowi skorygować pierwsze 
wrażenie. Wydedukował, że w grę mogły tu wchodzić narkotyki. 
Niedaleko stąd leżały przecież miasta portowe, Par-keston i 
Harwich. Codziennie na pokładach promów przybywały tam 
dziesiątki samochodów osobowych, ciężarówek i kontenerów ze 
Szwecji, Holandii i Niemiec. Jeśli w jednym z nich przemycano 
narkotyki, to przewożący je kurier, któremu udało się 
wyprowadzić w pole celników, mógł czekać na odbiorców swojej 
przesyłki w jakimś odludnym miejscu, takim jak Nez. Samochód 
został porzucony, kiedy już spełnił swoje zadanie, łan mógł więc 
spokojnie kontynuować spacer, a potem zadzwonić na policję.
Cieszył się jak dziecko, że tak to zgrabnie wykoncypował. 
Śmiał się sam z siebie na wspomnienie swojej pierwszej reakcji. 
Szczególnie rozśmieszyła go wizja desperata, który próbowałby 
wykorzystać klify przylądka Nez w celach samobójczych. 
Przecież każde dziecko w tych stronach wiedziało, jak łatwo 
osypywały się te wysokie brzegi. Niedoszły samobójca, próbując 
skoczyć z ich krawędzi, osunąłby się na plażę wraz z lawiną 
gliniastej ziemi, żwiru i mułu. Mógłby najwyżej złamać nogę, ale 
zabić się na Nez...? Niemożliwe!
łan wyciągnął kalosze z bagażnika morrisa, włożył je i 
zatrzasnął klapę. Zamknął drzwi wozu i poklepał go po dachu.
— Dobrze się spisałeś, poczciwy gruchocie! — pochwalił.
Rzeczywiście, fakt, że ten stary grat w ogóle dziś zapalił, 
graniczył z cudem, więc łan uznał, że trzeba go dodatkowo 
zachęcić.
Podniósł z ziemi pięć papierków walających się obok nissana. 
Wsadził je do rozwalonego schowka w samochodzie, skąd 
przypuszczalnie wypadły. Zamknął nawet drzwi pojazdu, aby nie 
zostawiać bałaganu. Dopiero wtedy skierował się ku stromym 
betonowym schodkom prowadzącym w dół na plażę.
U szczytu schodów zatrzymał się, aby podziwiać błękit 
bezchmurnego mimo wczesnej pory nieba i spokojną toń Morza 
Północnego, zwiastującą upalny dzień. Nad linią horyzontu 
utrzymywało się pasmo mgły, a na jej tle, mniej więcej w 
odległości pół mili od brzegu, widać było łódź rybacką perkoczącą 
powoli w stronę Clacton. Otaczała ją chmara mew, ciągnących do 
niej jak muchy do miodu. Na granicy wody i klifu również uwijało 
się spore stadko. Nadlatywały od północy, od strony portu w 
Harwich, którego dźwigi widać było po drugiej stronie zatoki 
Penny-hole. łan zauważył, że wszystkie mewy lecą ku niemu.
Początkowo nawet zaimponowało mu, że stał się obiektem 
zainteresowania ptaków — jakby były komitetem powitalnym! 
Wkrótce jednak ich ślepa determinacja przywiodła mu na myśl 
raczej skojarzenie z filmem Hitchcocka według opowiadania du 
Maurier. Przypomniał sobie, jak skrzydlate bestie atakowały Tippi 
Hedren, i w pierwszym odruchu chciał od razu brać nogi za pas 
albo przynajmniej osłonić czymś głowę. Tymczasem jednak 
mewy zgodnie zmieniły kierunek i lotem nurkowym popikowały 
w stronę jakiegoś punktu na plaży.
Znajdował się tam okrągły betonowy bunkier z czasów drugiej 
wojny światowej — pozostałość po umocnieniach linii brzegowej 
Anglii na wypadek niemieckiej inwazji. Pierwotnie bunkier stał na 
wysokim brzegu, ale w miarę podmywania klifu przez fale osunął 
się na samą plażę, łan zauważył, że po dachu bunkra spaceruje już 
kilka mew, a inne wlatują do środka i wylatują przez sześciokątny 
otwór, który był niegdyś strzelnicą karabinu maszynowego. 
Skrzeczały przy tym, jakby porozumiewały się między
sobą. Musiały także nawiązać kontakt z ptakami krążącymi wokół 
łodzi rybackiej, bo i te podążyły w stronę lądu.
Zdecydowane ukierunkowanie ich lotu przypomniało łanowi 
zdarzenie, którego był świadkiem w dzieciństwie na plaży w 
pobliżu Dover. Podobne stado mew zapędziło wtedy na morze 
dużego i agresywnego psa. Początkowo u-znał to za zabawę i 
próbował na niby doskakiwać do ptaków. One jednak 
potraktowały go całkiem poważnie, otaczając ścisłym kręgiem, 
dopóki fale nie zniosły biednego zwierzęcia jakieś czterysta 
metrów od brzegu. Z tej odległości pies nie reagował już na żadne 
wołanie, a i ptaków nikt nie był w stanie poskromić.
łan nigdy by nie uwierzył, że mewy mogą mieć w sobie tyle 
zajadłości, gdyby sam nie widział, jak okrutnie igrały z tracącym 
siły psem. Krążyły wokół niego ze skrzekiem; zręcznie unikając 
spotkania z zębami zwierzęcia, to zbliżały się, to w ostatniej 
chwili odfruwały. Od tej pory łan starał się trzymać od tych 
ptaków z daleka, skoro poznał ich mordercze skłonności.
Wspomnienie zadręczonego przez mewy psa uzmysłowiło mu, 
że i teraz sprawiały wrażenie, jakby czymś się bawiły. Cokolwiek 
to było, musiało się znajdować wewnątrz opuszczonego bunkra, 
łan zrozumiał więc, że musi to sprawdzić.
— Hej, jest tam kto?! — zawołał, zbiegając ze schodków.
Starał się odstraszyć mewy, machając rękami, ale one nie 
zważały na niego. Najspokojniej w świecie podskakiwały na 
betonowej pokrywie bunkra zbryzganej smugami ich odchodów, 
groźnie trzepiąc skrzydłami. Nie zamierzał jednak im ustąpić. 
Tamte mewy w Dover zyskały przewagę nad psem, ale tym nie 
uda się wygrać z łanem Armstrongiem!
Biegiem ruszył w stronę bunkra, od którego dzieliło go około 
dwudziestu pięciu metrów. Na tym odcinku mógł rozwinąć 
znaczną szybkość. Rzucił się na stado mew, wywijając ramionami 
i przeraźliwie krzycząc. Tym razem wystraszył je skutecznie. 
Ptaki wzleciały w powietrze, pozostawiając lana sam na sam z 
tajemniczą zawartością bunkra.
Właz do wnętrza znajdował się niespełna metr nad poziomem 
piasku, zatem mogłaby tam znaleźć schronienie
jakaś nieduża foka. Toteż fokę lub coś w tym rodzaju spodziewał 
się znaleźć łan, kiedy wczołgiwał się do mrocznego wnętrza.
Ostrożnie dźwignął się na nogi, szorując czubkiem głowy o 
niski strop. Z podłogi i ścian ulatniał się tam przenikliwy zapach 
wodorostów i martwych skorupiaków. Ściany zdobiły rysunki i 
napisy dotyczące wyłącznie spraw mę-sko-damskich.
Przez otwory strzelnicze wpadało do środka nieco światła, 
dzięki czemu łan zauważył, że bunkier właściwie składa się z 
dwóch koncentrycznych części, jak rozcięty pączek. W 
wewnętrznej ścianie znajdował się otwór, przez który można było 
przedostać się głębiej. To właśnie miejsce budziło szczególne 
zainteresowanie mew, toteż łan, nie znalazłszy na podłodze 
niczego oprócz śmieci, zdecydował się tam wejść. Uprzednio 
zawołał: „Hej! Jest tam kto?!", choć nie mógł przecież liczyć, że 
ranne zwierzę mu odpowie.
W pomieszczeniu panował zaduch. Na zewnątrz to nasilały się, 
to znowu słabły piski mew. łan słyszał trzepotanie ich skrzydeł i 
tupot płetwiastych nóg. Zorientował się, że łatwo ich nie 
wystraszy, ale nie mógł pogodzić się z faktem, że jakieś niesforne 
ptaszyska mogłyby wygrać z człowiekiem — panem wszelkiego 
stworzenia!
Wskoczył więc gwałtownie do wewnętrznej komory z 
okrzykami: „A sio! Poszły precz!" Kiedy ptaki wzbiły się w niebo, 
podsumował: „No, tak już lepiej!" Podwinął rękawy do łokci na 
wypadek, gdyby musiał dotykać tego, co mewy tak gwałtownie 
atakowały.
Nadal nie odstępowały od obiektu swoich prześladowań, ale 
nie była to foka. Kiedy łan wreszcie to zobaczył, żołądek 
podskoczył mu do gardła.
Pod ścianą siedział młody człowiek o rzadkich włosach, oparty 
plecami o dawne stanowisko karabinu maszynowego. Nie żył, co 
można było stwierdzić bez cienia wątpliwości, gdyż dwie mewy 
dziobały jego oczy.
łan Armstrong posunął się jeszcze o krok, choć chłód 
przeniknął go do szpiku kości. Kiedy już był w stanie złapać 
oddech i upewnił się, że widzi naprawdę to, co widzi — 
wykrztusił tylko: „Chwała Bogu!"
1
Ktokolwiek narzekał na kwietniową pogodę w Londynie, ten 
chyba nigdy nie byl tam w samym środku upalnego lata. Niebo 
przesłaniała brązowa mgiełka smogu, spaliny dieslowskich 
silników pozostawiały czarny osad na ścianach budynków i w 
nozdrzach przechodniów, a liście drzew pokrywał kurz i odpryski 
żwiru. Londyn pod koniec czerwca przeistaczał się w istny 
przedsionek piekła! Tak określała stolicę Barbara Havers, kiedy 
sobotnim popołudniem wracała do domu swoim rozklekotanym 
austinem mini.
Czuła się leciutko, lecz przyjemnie wstawiona. Oczywiście nie 
na tyle, aby stwarzać zagrożenie dla ruchu ulicznego, ale 
wystarczająco, by postrzegać wydarzenia minionego dnia w 
rozkosznych oparach wykwintnego francuskiego szampana. 
Wracała bowiem z wesela.
Nie była to huczna impreza, jakiej można było się spodziewać 
po ślubie hrabiego, i to poprzedzonym długotrwałym 
narzeczeństwem. Przeciwnie, młodzi zdecydowali się na cichą 
ceremonię w małym kościółku w Belgravii, w pobliżu domu 
oblubieńca. Nie zaprosili też na uroczystość żadnych 
wyfiokowanych „błękitniaków", tylko najbliższych przyjaciół i 
kolegów pana młodego ze Scotland Yardu. Barbara Havers 
należała do tej drugiej grupy, choć czasem sądziła, że może i do 
pierwszej.
W gruncie rzeczy mogła przypuszczać, że zarówno inspektor 
Thomas Lynley, jak i jego narzeczona, lady Helena Clyde, zechcą 
raczej pobrać się bez zbytniej pompy. Inspektor nigdy nie 
przykładał specjalnej wagi do tytułu lorda Asherton, który mu 
przysługiwał. Barbara znała go wystarczająco długo, aby 
wiedzieć, że bynajmniej nie prag-
nął ostentacyjnej gali w asyście nadzianych snobów. Wystarczyło, 
że Lynley i Helena powiedzieli sobie „tak" w obecności starannie 
dobranych szesnastu osób, z którymi potem spożyli weselny obiad 
w restauracji „La Tante Claire" w Chelsea. Nie zabrakło tam 
francuskich zakąsek ani szampana!
Wzniesiono już ostatnie toasty i nowożeńcy wyruszyli w 
podróż poślubną, ze śmiechem wymawiając się od ujawnienia jej 
celu. Weselnicy zaczęli się więc powoli rozchodzić. Barbara 
wyszła na rozgrzany jak patelnia chodnik przy Royal Hospital 
Road. Zamieniła po parę słów z innymi gośćmi, a na dłużej 
zatrzymała się przy małżonkach St. James. Simon St. James był 
drużbą Lynleya i biegłym sądowym. Jak przystało na rodowitego 
Anglika, poruszył najpierw temat pogody.
W zależności od tego, jak rozmówca znosił upał, wilgotność i 
zanieczyszczenie atmosfery, a przy tym wszechobecny kurz i 
rażące światło słoneczne — aktualną aurę określano jako 
„cudowną", „uroczą", „zachwycającą" bądź „koszmarną", „nie do 
zniesienia" lub wręcz „prawdziwe piekło"! Każdy kurtuazyjnie 
przyznawał, że panna młoda była piękna, pan młody przystojny, a 
jedzenie — znakomite. Po wymianie tych wstępnych uprzejmości 
rozmówcy albo się żegnali, albo przechodzili do poważniejszych 
tematów.
Barbara pozostała w końcu na placu tylko w towarzystwie St. 
Jamesa i jego żony. Oboje smażyli się w bezlitosnym słońcu. 
Simon ocierał spocone czoło białą chusteczką, a Deborah 
wachlowała się programem teatralnym, który wyłowiła z czeluści 
swego przepastnego koszyka.
—	Może wpadłabyś teraz do nas? — zaproponowała. — 
Mamy zamiar przesiedzieć resztę dnia w ogródku i poproszę 
tatusia, żeby spryskał nas wodą z deszczowni!
—	Brzmi zachęcająco — zgodziła się Barbara, wsuwając 
palec pod przepocony kołnierzyk.
—	No to świetnie!
—	Tylko na razie chyba nie będę mogła skorzystać — dodała 
szybko. — Widzisz, wciąż jeszcze jestem cała poobijana.
—	To całkiem zrozumiałe — włączył się St. James. — Dawno 
to było?
—	Rzeczywiście, jak mogłam palnąć takie głupstwo! — 
zreflektowała się Deborah. — Przepraszam cię najmocniej, 
Barbaro. Zupełnie o tym zapomniałam!
Barbara nie bardzo wierzyła w te zapewnienia. Trudno byłoby 
wszak nie zauważyć opatrunku na nosie, posiniaczonej twarzy, a 
co dopiero nadszczerbionego przedniego zęba! Nie dałoby się 
ukryć, że niedawno wyszła ze szpitala, więc Deborah chyba przez 
grzeczność udała, że tego nie widzi.
—	Dwa tygodnie temu — odpowiedziała tymczasem na 
pytanie St. Jamesa.
—	No i jak się sprawuje twoje płuco? — indagował dalej.
—	Jakoś działa.
—	A żebra bardzo dokuczają?
—	Tylko wtedy, gdy się śmieję.
Simon skwitował tę odpowiedź uśmiechem.
—	Teraz pójdziesz na urlop, prawda?
—	Muszę. Bez zezwolenia lekarza nie mogę wrócić do pracy.
—	Tak mi przykro! Miałaś po prostu cholernego pecha — 
stwierdził St. James.
—	Ano tak! — Barbara wzruszyła ramionami. Odniosła 
przecież obrażenia podczas pierwszego samodzielnie 
prowadzonego śledztwa w sprawie o morderstwo. Wolała o tym 
nie mówić, gdyż jej ambicja została przy tym zraniona równie 
boleśnie jak jej ciało.
—	No więc, co teraz będziesz robić? — zapytał St. James.
Zanim zdążyła odpowiedzieć, ubiegła ją Deborah:
—	Spróbuj jakoś uciec przed tym upałem — podsunę 
ła. — Może wyjedziesz w góry? Albo nad morze czy nad je 
ziora? Żebyśmy to my tak mogli...
Barbara przetrawiała te dobre rady jeszcze w drodze po-
wrotnej, jadąc Sloane Street. Inspektor Lynley po ostatecznym 
zakończeniu śledztwa nakazał jej wziąć urlop. To samo polecenie 
powtórzył prywatnie, kiedy mieli szansę porozmawiać w cztery 
oczy po jego ślubie.
—	Ja nie żartowałem, sierżancie! — powtórzył z naci 
skiem. — Należy się wam wolne i macie je wykorzystać. 
Zrozumiano?
— Tak jest, panie inspektorze! — odpowiedziała, ale ani 
wtedy, ani teraz nie wiedziała, czym ma zapełnić ten okres 
wymuszonego odpoczynku.
Perspektywa bezczynności wydawała się jej koszmarem. 
Mogła dojść do ładu ze swoim życiem prywatnym, zranioną 
godnością i wrażliwą psychiką tylko wtedy, kiedy nie miała czasu 
na rozpamiętywanie. Dawniej poświęcała wszystkie wolne od 
służby dni na opiekę nad chorym ojcem. Po jego śmierci musiała 
uporać się ze starczym znie-dołężnieniem matki, remontem i 
sprzedażą domu rodzinnego, wreszcie z przeprowadzką na własne 
śmieci. Nie znosiła, kiedy czas przeciekał jej przez palce — z 
minut robiły się godziny, z godzin dni, a z nich tydzień albo i dwa 
tygodnie... Na samą myśl o tym zwilgotniały jej dłonie, a szar-
piący ból zakłuł w łokciach. Przeciw takiej sytuacji protestowało 
każde włókno jej ciała!
Kiedy tak manewrowała swoim autkiem w ruchu ulicznym, 
walcząc z krnąbrną drobinką sadzy, która dostała się do wnętrza 
przez uchylone okno — czuła się, jakby stała na skraju przepaści. 
Mało tego — droga do tej przepaści oznakowana była tablicami z 
napisem: „Czas wolny"! Cóż bowiem miała począć z tymi 
pustymi godzinami? Czytać romanse, pucować jedyne trzy okna, 
jakie do niej należały, czy od nowa uczyć się prasować, szyć lub 
piec ciasta? Prędzej szlag ją trafi w tym piekielnym, 
obezwładniającym upale, bo od tego żaru cieknącego z nieba 
robiło się już niedobrze!
No nie, posunęła się trochę za daleko. W końcu czekał ją tylko 
urlop, a nie odsiadka!
Przy końcu Sloane Street ustawiła samochód do skrętu w 
Knightsbridge. Podczas pobytu w szpitalu codziennie oglądała 
telewizyjne wiadomości i wiedziała, że słoneczna pogoda 
przywabiła do Londynu więcej zagranicznych turystów niż 
zwykle. Teraz zaś zobaczyła to na własne oczy. Na chodniku 
tłumy kupujących taszczyły wielkie flachy wody mineralnej lub 
opuszczając stację metra, rozpełzały się we wszystkich 
kierunkach. Przy Park Lane, kiedy Barbara po pięciu minutach 
wjechała na odpowiedni pas ruchu, blade ciała smażyły się w 
słońcu na wysuszonych trawnikach Hyde Parku. Ulicą toczyły się 
odkryte piętro-
we autobusy, w których wycieczkowicze, wystawieni na działanie 
palącego słońca, wysłuchiwali objaśnień przewodników. Inne 
autobusy rozwoziły po hotelach turystów z Niemiec, Korei, 
Japonii czy USA.
Widok ten natchnął Barbarę do refleksji, że zarówno ona, jak i 
tamci oddychają teraz tym samym, dusznym i zatęchłym 
powietrzem. Najwidoczniej i jej, i innym należał się odpoczynek.
Minęła zatłoczoną Oxford Street i skręciła na Edgware Road w 
kierunku północno-zachodnim. Tam jednak miejsce tłumów 
turystów zajęły inne tłumy — imigrantów, przeważnie 
ciemnoskórych. Kobiety nosiły sari, hidżaby lub czadory, a 
mężczyźni zarówno dżinsy, jak i galabije. Torując sobie drogę 
wśród barwnej i wielojęzycznej rzeszy, Barbara zastanawiała się 
nad zmianami, jakie zaszły w Londynie podczas jej 
trzydziestotrzyletniego życia. Na pewno dzięki egzotycznym 
przybyszom poprawiło się zaopatrzenie w żywność, ale jako 
policjantka wiedziała doskonale, że przysparzali oni tylu 
problemów, iloma językami władali.
Wybrała drogę okrężną, aby nie pakować się w największy 
tłum, jaki zawsze kłębił się przy Camden Lock. Po dziesięciu 
minutach lawirowała już po Eton Villas, modląc się w myśli do 
świętego patrona komunikacji, aby dopomógł jej odnaleźć 
dogodne miejsce do zaparkowania.
Święty spełnił prośbę połowicznie — jakieś pięćdziesiąt 
metrów za rogiem znalazł się skrawek miejsca, dostatecznie 
szeroki na zaparkowanie motocykla. Przypominało to wkładanie 
ciasnego buta, ale jakoś wcisnęła tam swój samochodzik. 
Zawróciła kawałek drogi piechotą, aż wreszcie otworzyła bramę 
żółtego domu w stylu edwardiańskim. Tu mieszkała w oficynie.
Zanim przejechała przez miasto, gdzieś ulotniły się przyjemne 
opary szampana, a ich miejsce zajęły inne uboczne skutki 
spożycia alkoholu. Barbara poczuła przede wszystkim piekielne 
pragnienie. Tęsknym wzrokiem wypatrywała więc swego domku 
na tyłach ogrodu, w cieniu robinii akacjowej. Łudziła się, że 
przywita ją chłodne wnętrze.
Pozory okazały się jak zwykle zwodnicze. Gdy tylko otworzyła 
drzwi i weszła do środka, ogarnęła ją fala gorąca.
Mimo trzech otwartych na oścież okien, co miało wytworzyć 
przeciąg — w mieszkaniu panował ciężki zaduch, który działał 
porażająco na płuca.
—	Szlag by to trafił! — zaklęła przez zęby.
Rzuciła torebkę na stół i czym prędzej skierowała się do 
lodówki. Litrowa butelka wody mineralnej „Volvie" górowała 
wyraźnie nad opakowaniami innych zapasów żywnościowych. 
Barbara wyjęła butelkę i podeszła z nią do zlewozmywaka. 
Pociągnęła może z pięć dużych łyków, potem pochyliła się nad 
komorą zlewu i połową pozostałej wody ochlapała sobie kark i 
krótko obcięte włosy. Gwałtowne ochłodzenie rozgrzanej skóry 
sprawiło, że poczuła przyjemne pulsowanie w gałkach ocznych.
—	Boże, jak mi dobrze! — jęknęła z zachwytu.
—	Kąpiesz się? — usłyszała za sobą dziecięcy głosik. — 
Może przyjdę później?
Barbara jednym skokiem znalazła się przy drzwiach, gdyż 
zapomniała je zamknąć od wewnątrz. Nie spodziewała się 
wszakże żadnych odwiedzin. Odkąd wyszła ze szpitala w 
Wiltshire, gdzie spędziła ponad tydzień — starała się nie 
pokazywać sąsiadom z dużego domu. Unikała przypadkowych 
spotkań, wychodząc i wracając o takiej porze, kiedy nikogo tam 
nie było.
Teraz jednak miała przed sobą swoją małą sąsiadeczkę. Kiedy 
dziewczynka zbliżyła się jeszcze o krok, jej wielkie piwne oczy 
zrobiły się okrągłe jak spodki.
—	Barbaro, co ci się stało w buzię? Miałaś wypadek sa-
mochodowy? To wygląda okropnie!
—	Miła jesteś, Hadijo.
—	Bardzo cię boli? Jak to się stało? Tak się o ciebie 
martwiłam! Dzwoniłam aż dwa razy, nawet dziś. O, widzisz, w tej 
maszynce do nagrywania mruga światełko. Odsłucham ci ją, tak 
jak mnie nauczyłaś, dobrze?
Hadija w podskokach przemierzyła pokój, lądując na kanapie 
obok Barbary. Pewnym ruchem nacisnęła klawisz automatycznej 
sekretarki zamontowanej na półeczce obok kominka. Buzia jej się 
rozpromieniła, gdy usłyszała dźwięk własnych słów.
„Dzień dobry, tu mówi Chalida Hadija, sąsiadka z dużego 
domu, mieszkanie na parterze od frontu".
—	Tatuś powiedział mi, żebym zawsze się przedstawiała, 
kiedy do kogoś dzwonię, bo tak jest grzeczniej — wyjaśniła 
Hadija.
—	Miał rację — potwierdziła Barbara. — W ten sposób 
oszczędzasz kłopotu temu komuś po drugiej stronie.
Równocześnie sięgnęła po miękką ściereczkę wiszącą na 
haczyku, aby wytrzeć nią kark i włosy.
„Strasznie dziś gorąco, prawda?" — taśma odtwarzała nagrany 
szczebiot. „Może byśmy poszły na lody? Zaoszczędziłam już tyle 
pieniążków, że wystarczy na nas dwie. Tatuś powiedział, że mogę 
zaprosić, kogo zechcę, więc zapraszam ciebie. Zadzwoń, czy się 
zgadzasz. I nie bój się, tam nie będzie nikogo więcej oprócz nas. 
Na razie, pa!"
Po przerwie, piskliwym sygnale i odczycie czasu nastąpiła 
kolejna wiadomość, wypowiedziana tym samym głosem:
„Dzień dobry, tu mówi Chalida Hadija, sąsiadka z parteru od 
frontu. Chciałabym pójść z tobą na lody, a ty? Jeśli chcesz, to 
zadzwoń. Mogę zapłacić, bo zaoszczędziłam dosyć pieniążków".
—	Poznałaś, że to ja? — indagowała Hadija. — Chyba 
powiedziałam dosyć dużo, żebyś się domyśliła, kto mówi. Nie 
byłam pewna, ile trzeba powiedzieć, ale wydawało mi się, że tyle 
wystarczy.
—	W sam raz! — pochwaliła ją Barbara. — To bardzo ważna 
informacja, że mieszkasz na parterze od frontu. Będę teraz 
wiedziała, gdzie szukać pieniędzy, gdyby mi zabrakło na 
papierosy.
—	Ty, Barbaro, na pewno byś tego nie zrobiła! — zachi-
chotała Hadija.
—	Za kogo mnie masz? — żartobliwie obruszyła się Barbara.
Wróciła do stolika, na którym leżała jej torebka. Wyjęła paczkę 
playersow, zapaliła papierosa i zaciągnęła się, aż ją zakłuło w 
płucach.
—	Nie powinnaś palić — upomniała Hadija.
—	Już mi to nieraz mówiłaś — zbyła ją Barbara, odkładając 
papierosa na popielniczkę obok ośmiu innych niedopałków. — 
Przepraszam cię, kochanie, ale chciałabym zrzucić z siebie te 
rzeczy, bo już się w nich gotuję.
Hadija najwyraźniej nie zrozumiała aluzji, bo tylko przyznała:
—	Rzeczywiście, chyba ci gorąco, bo jesteś cała czerwo 
na.
Usadowiła się wygodniej na kanapie i wcale nie zamierzała 
opuścić mieszkania, więc Barbara machnęła ręką.
—	Dobra, w końcu jesteśmy same dziewczyny! 
Zrzuciła sukienkę przez głowę, odsłaniając klatkę pier 
siową ciasno omotaną bandażami.
—	Miałaś jakiś wypadek? — zapytała Hadija z troską w 
głosie.
—	Coś w tym rodzaju.
—	To dlatego jesteś taka zabandażowana? Masz coś zła-
manego?
—	Nos i trzy żebra.
—	To musiało strasznie boleć, prawda? Ciągle jeszcze cię 
boli? Może pomogę ci się przebrać?
—	Dziękuję, dam sobie radę.
Barbara ściągnęła z nóg czółenka i zrzuciła rajstopy. W stercie 
łaszków pod czarnym płaszczem przeciwdeszczowym wyszperała 
liliowe szarawary ściągane sznurkiem w talii. Stwierdziła, że to 
świetny strój na upał, włożyła je, dobierając do kompletu różową 
bawełnianą koszulkę z nadrukiem: „Kogucik miał za swoje". 
Tymczasem dziewczynka z zainteresowaniem przeglądała leżący 
na stoliku romans. Poprzedniego wieczoru Barbara doczytała do 
miejsca, w którym jurnego tubylca doprowadzał do obłędu widok 
jędrnego tyłeczka bohaterki kąpiącej się w rzece. Nie wydawało 
się to odpowiednią lekturą dla ośmiolatki, toteż szybko przeszła 
przez pokój i odebrała małej książkę.
—	Co to znaczy „rozgrzany członek"? — zastanawiała się 
głośno Hadija, marszcząc brwi.
—	Spytaj tatusia — podsunęła Barbara bez namysłu, po czym 
zaraz się poprawiła: — Albo lepiej nie.
Przypuszczała, że takie pytanie może tylko wyprowadzić z 
równowagi dostojnego ojca dziewczynki. Wolała więc sama 
udzielić odpowiedzi:
—	Widzisz, rozgrzany to tyle co najbardziej aktywny 
członek jakiegoś stowarzyszenia... — zaczęła, ale Hadija 
nie dała się łatwo zbyć.
—	Jak to? — dociekała. — Przecież tu piszą, że ona dotknęła 
jego...
—	No więc co z tymi lodami? — Barbara szybko zmieniła 
temat. — Czy twoje zaproszenie jest nadal aktualne? Ja 
najbardziej lubię truskawkowe, a ty?
—	Dlatego właśnie przyszłam — oświadczyła poważnie 
Hadija, splatając dłonie za plecami i wstając z kanapy. — 
Chciałam ci powiedzieć, że muszę odwołać to zaproszenie. To 
znaczy: nie na zawsze, tylko na razie — dodała szybko.
Barbara sama się sobie dziwiła, że ta wiadomość popsuła jej 
nastrój. Czyżby wyprawa z ośmiolatką na lody stanowiła dla niej 
tak atrakcyjną imprezę towarzyską?
—	Widzisz, my z tatusiem wyjeżdżamy — trzepała dalej 
dziewczynka. — Tylko na kilka dni, ale musimy zaraz jechać. 
Dlatego przyszłam ci powiedzieć, że przez jakiś czas nie 
będziemy mogły pójść na lody, bo przecież przedtem cię 
zapraszałam!
—	Aha, rozumiem!
Barbara wzięła papierosa z popielniczki i usiadła na jednym z 
krzeseł przystawionych do stolika. Nie zdążyła dotąd przejrzeć 
wczorajszej poczty, której stosik leżał na starej gazecie. Na 
wierzchu zauważyła kopertę z nadrukiem: „Jeśli poszukujesz 
miłości..."
„A któż jej nie poszukuje?" — pomyślała z ironią, obracając 
papierosa w ustach.
—	To chyba w porządku, prawda? — upewniała się Ha 
dija. — Tatuś powiedział, że ładnie będzie, jeśli ci o tym 
powiem. Jak by to wyglądało, gdybym cię najpierw zapro 
siła, a potem gdzieś sobie pojechała? To byłoby bardzo 
brzydko z mojej strony!
Między grubymi czarnymi brwiami Hadii utworzyła się 
niewielka zmarszczka. Widać było, że jej wątłe ramionka uginają 
się pod brzemieniem zmartwień. Barbara pomyślała, że życie 
czyni ludzi takimi, jacy są. Ta ośmioletnia dziewczynka z 
warkoczykami nie powinna tak przeżywać kłopotów dorosłych!
—	Ależ wszystko jest w najzupelniejszym porządku! — 
uspokoiła małą. — Tylko pamiętaj, że trzymam cię za sło 
wo. Ja nie odpuszczam tak łatwo, jeśli chodzi o lody tru 
skawkowe!
Hadija rozpromieniła się na buzi, a nawet lekko podskoczyła.
—	Pójdziemy na lody, kiedy wrócę z tatusiem. Wyjeżdżamy 
tylko na kilka dni. Mój tatuś i ja. Mówiłam ci już?
—	Tak — potwierdziła Barbara.
—	Widzisz, kiedy dzwoniłam do ciebie, to jeszcze nie 
wiedziałam, że musimy wyjechać. Dopiero potem tatuś odebrał 
jakiś telefon. Słyszałam tylko, jak pytał: „Co takiego? Co? Kiedy 
to się stało?", a zaraz potem powiedział, że pojedziemy nad morze 
— zawile tłumaczyła Hadija. Przyciskając rączki do chudziutkiej 
piersi, powtórzyła: — Nad morze, masz pojęcie! Nigdy jeszcze 
nie byłam nad morzem, a ty?
Morze kojarzyło się Barbarze z zapachem stęchlizny w 
budkach plażowych i olejku do opalania, wkładaniem wilgotnych, 
drapiących w kroku kostiumów kąpielowych... Przecież jako 
dziecko spędzała nad morzem każde wakacje. Pamiętała, jak 
rozpaczliwie próbowała się opalić, ale zyskiwała tylko piegi i 
łuszczącą się skórę.
—	Kiedyś byłam, ale już dawno temu — odpowiedzia 
ła wymijająco.
Hadija przyskoczyła do niej, wołając:
—	To pojedź z nami! Ze mną i z tatusiem! Zobaczysz, jak 
będzie fajnie!
—	Nie wydaje mi się...
—	Och, na pewno! Mogłybyśmy budować zamki z piasku, 
kąpać się, bawić w berka albo po prostu biegać po plaży. A 
gdybyśmy zrobiły latawca...
—	Hadija. Powiedziałaś już, co miałaś powiedzieć? 
Na dźwięk tego głosu dziewczynka od razu przycichła
i obejrzała się na drzwi. Stał tam ojciec i mierzył ją posępnym 
spojrzeniem.
—	Miałaś wpaść do Barbary tylko na chwilkę — przy-
pomniał. — Nadużywasz jej gościnności.
—	Ależ ona mi wcale nie przeszkadza! — Barbara wstawiła 
się za małą.
Tajmullah Azhar od początku zdawał się ją obserwować. Nie 
dał jednak po sobie poznać, że zaszokował go jej widok — 
zdradził się tylko ledwo dostrzegalnym poruszeniem ramion.
—	Co ci się stało, miałaś jakiś wypadek? — spytał ściszonym 
głosem.
—	Barbara ma złamany nos i trzy żebra! — poinformowała 
Hadija, przysuwając się do ojca, który otoczył ją ramieniem. — 
Jest cała zabandażowana. Tatusiu, powiedziałam jej, że powinna 
pojechać z nami nad morze. Na pewno dobrze by jej to zrobiło, 
prawda?
Wystarczyło tych kilka słów, aby wyraz twarzy Azhara stał się 
nieprzenikniony. Dla ratowania sytuacji Barbara szybko zagadała 
do małej:
—	To ładniej z twojej strony, ale na razie nie mam po co 
jechać nad morze. — Jej ojcu zaś rzuciła kurtuazyjne pytanie: — 
Jakiś nagły wyjazd?
—	Tatuś dostał telefon... — zaczęła Hadija, ale ojciec jej 
przerwał:
—	Hadijo, czy pożegnałaś się już z Barbarą?
—	Właśnie jej opowiadałam, że nie szykowaliśmy się na 
żaden wyjazd, dopóki ty nie powiedziałeś...
—	Zostawiłaś swoją walizkę otwartą na łóżku! — Azhar 
wszedł jej w słowo, a Barbara zauważyła, że zacisnął przy tym 
palce na ramieniu córki. — Idź mi zaraz i zanieś ją do samochodu!
Hadija posłusznie spuściła głowę.
—	Cześć, Barbaro! — rzuciła w biegu i opuściła pokój. 
Jej ojciec pożegnał sąsiadkę ukłonem i także zaczął
zmierzać ku drzwiom.
—	Poczekaj, Azhar! — zawołała za nim Barbara. — Nie 
zapalisz przed podróżą?
Obserwowała, jak się zastanawia, czy ma zostać jeszcze te trzy 
minuty dłużej. Nie zatrzymywałaby go, gdyby jej nie 
zaintrygowało wyraźne zdenerwowanie, wywołane słowami córki 
dotyczącymi ich wyjazdu. Ponieważ nie odpowiedział na 
propozycję, postanowiła go zachęcić.
—	Dostałeś jakąś wiadomość z Kanady? — spytała pro 
wokująco, ale zaraz tego pożałowała. Matka Hadii przeby 
wała bowiem w Kanadzie już od ośmiu tygodni, ale przez 
ten czas nie przysłała córce ani listu, ani kartki, ani nawet 
prezentu urodzinowego. Daremnie dziewczynka co dzień 
przeglądała nadchodzącą pocztę! — Przepraszam, nie po 
winnam była o to pytać — wycofała się szybko.
Na kamiennej twarzy Azhara nie uzewnętrzniła się żadna 
emocja. Ciężkie milczenie, jakie zaległo teraz między nimi, 
zdawało się wcale mu nie przeszkadzać. Natomiast Barbara nie 
mogła tego znieść na dłuższą metę i próbowała jakoś rozładować 
nieprzyjemną sytuację.
—	Przecież cię przeprosiłam! Wiem, że się wygłupiłam. 
Zawsze muszę palnąć coś takiego ni w pięć, ni w dziewięć. 
Masz, zapal. Morze ci nie ucieknie, jeśli wyjedziesz pięć 
minut później.
Stężałe rysy Azhara nieco złagodniały, ale z rezerwą sięgnął po 
papierosa. Zapalił go, nie skorzystawszy jednak z podsuniętego 
przez Barbarę krzesełka.
—	Masz jakieś kłopoty? — zagadnęła.
—	Dlaczego tak sądzisz?
—	No, bo jak to: jakiś dziwny telefon, nagła zmiana 
planów...? Z mojej praktyki wiem, że to nie oznacza niczego 
dobrego.
—	Może z twojej praktyki — podkreślił z naciskiem Azhar.
—	A co to znaczy w twoim przypadku?
—	Drobne sprawy rodzinne — wycedził, nie wyjmując 
papierosa z ust.
—	Rodzinne? — zdziwiła się, bo Azhar nigdy dotąd nie 
wspominał przy niej o żadnej swojej rodzinie. Mało tego, mówił 
teraz z taką powściągliwością, jaką widywała tylko u 
kryminalistów. — Pierwsze słyszę, abyś miał w Anglii jeszcze 
jakichś krewnych!
—	Mam, nawet bardzo wielu — odparł lakonicznie.
—	Przecież na urodzinach Hadii nikt się nie pojawił!
—	Nie utrzymujemy z nimi stosunków.
—	Aha, rozumiem! — Prawdę mówiąc, nic z tego nie 
rozumiała. Cóż miał oznaczać ten nagły wyjazd nad morze w 
rzekomo błahej sprawie rodzinnej, mającej jednak związek z 
liczną rodziną, z którą normalnie się nie widywał? — Na długo 
wyjeżdżasz? Może w czymś wam pomóc? Na przykład podlewać 
kwiatki albo odbierać pocztę?
Azhar zastanawiał się nad tą propozycją dłużej, niż była tego 
warta. W końcu odpowiedział odmownie.
—	Myślę, że nie trzeba. Chodzi tu o małe nieporozu 
mienie pomiędzy moimi krewnymi. Kuzyn zadzwonił do
mnie z prośbą o rozsądzenie sporu. To kwestia kilku dni, więc 
kwiatki i poczta mogą poczekać.
Okrasił swą wypowiedź uśmiechem. W tych rzadkich 
momentach, kiedy mu się to zdarzało, potrafił się pięknie 
uśmiechać — nieskazitelnie białe zęby efektownie odcinały się od 
orzechowej cery.
—	Więc powiedz przynajmniej, w którą stronę się wybieracie.
—	Na wschód.
—	Gdzieś do Essex? — A kiedy przytaknął, rozwinęła wątek: 
— To wam dobrze, przynajmniej uciekniecie od tego upału. Sama 
zaczynam już myśleć, czyby nie skoczyć na jakiś tydzień nad 
Morze Północne.
—	Obawiam się, że ani Hadija, ani ja nie zobaczymy zbyt 
wiele morza — odparł.
—	No, to się rozczaruje, gdyż nie tego się spodziewała.
—	Trudno, musi się nauczyć znosić rozczarowania.
—	Naprawdę musi? Czy nie uważasz, że jest jeszcze za 
młoda, aby od razu poznawać życie od najgorszej strony?
Azhar podszedł do stołu i odłożył papierosa na popielniczkę. 
Miał na sobie pachnącą świeżością koszulkę bawełnianą z krótkim 
rękawem, odsłaniającym przedramiona pokryte rzadkimi 
czarnymi włosami. Był równie drobnej budowy jak córka, tylko 
skórę miał ciemniejszą.
—	Cóż, nie mamy wpływu na to, w jakim wieku zaczniemy 
pobierać gorzkie lekcje życia — stwierdził.
—	Tak było z tobą, prawda? — podsunęła Barbara.
—	Dziękuję za papierosa! — odpowiedział wymijająco i 
wyszedł tak szybko, że nie zdążyła już niczego dodać.
Właściwie sama się dziwiła, czemu ma ochotę tak wyciągać z 
niego słowo po słowie. Wmawiała sobie, że czyni to dla dobra 
Hadii, ale naprawdę drażniło ją, że nie potrafi rozgryźć tego 
zamkniętego w sobie człowieka. Sprawiał wrażenie, jakby coś 
ukrywał, a to pobudzało jej zawodową dociekliwość.
Po chwili doszła jednak do wniosku, że w taki upał niczego 
sensownego nie wymyśli, siedząc w niedbałej pozie przy stole, z 
niedopałkiem przylepionym do wargi. Zdecydowała, że lepiej dać 
sobie spokój z próbami racjonalnego uzasadniania ludzkich 
zachowań. Do diabła z ludźmi i tym
piekielnym gorącem! Lepiej zająć się stosikiem zaległej 
korespondencji.
Z wierzchu zerkała na nią koperta z nadrukiem: „Jeśli 
poszukujesz miłości..." na tle serduszka. Barbara rozerwała 
kopertę i wyjęła z niej cienki druczek ankiety opatrzonej 
nagłówkiem: „Zamiast wybierać partnera życiowego na chybił 
trafił, lepiej skorzystaj z pomocy komputera". Ankieta zawierała 
rubryki dotyczące wieku, zainteresowań, zawodu, stanu 
majątkowego i poziomu wykształcenia. Początkowo Barbara 
chciała dla żartu wypełnić druczek, ale doszła do wniosku, że 
właściwie nie ma żadnych godnych uwagi zainteresowań. Kto — 
nawet za pośrednictwem komputera — chciałby ożenić się z 
kobietą, która czytuje do poduszki Dzikie żądze} Zgniotła więc 
formularz w kulkę i wrzuciła do kosza na śmieci. Wśród 
pozostałych przesyłek znalazła rachunek za telefon, ulotkę 
reklamową prywatnej firmy ubezpieczeniowej i ofertę 
tygodniowego rejsu statkiem wycieczkowym, zapowiadającą same 
luksusy i mnóstwo rozkoszy zmysłowych.
W pierwszej chwili Barbara nabrała ochoty na taką morską 
wycieczkę. Nie miałaby nic przeciwko temu, aby przez tydzień 
pławić się w luksusach na pokładzie statku, mniejsza już nawet o 
te rozkosze zmysłowe! Kiedy jednak przejrzała zdjęcia w folderze, 
ukazujące opalone dziewczęta o figurach modelek, 
wymalowanych ustach i paznokciach, przesiadujące na stołkach 
barowych lub nad basenem w towarzystwie osiłków o 
owłosionych torsach — pusty śmiech ją ogarnął. Od lat już nie 
pokazywała się w kostiumie kąpielowym, gdyż uważała, że 
zakryte ciało stwarza większe pole do popisu dla wyobraźni.
Wkrótce więc folder wylądował w koszu na śmieci w ślad za 
ankietą. Barbara zdusiła papierosa i rozejrzała się po mieszkaniu, 
aby znaleźć sobie jakieś zajęcie. Nie wymyśliła niczego 
konkretnego, więc przeszła na kanapę i korzystając z pilota, 
próbowała wybrać jakiś ciekawy program w telewizji.
Na pierwszym kanale transmitowano właśnie wizytę 
księżniczki Anny w zakładzie dla dzieci upośledzonych gdzieś na 
Karaibach. Z tej okazji zachowywała się może mniej po 
jeździecku niż zwykle, ale i tak program był do-
syć nudny. Na innym kanale emitowano dokument o Nelsonie 
Mandeli, równie usypiający. Barbara przełączyła więc pilota na 
szybki podgląd, przelatując przez film Orso-na Wellesa, 
kreskówkę o przygodach dzielnego księcia, dwa talk-shows i 
mistrzostwa w golfie.
W pewnym momencie jednak uwagę jej przykuła migawka z 
jakiejś manifestacji ulicznej. Tłum ciemnoskórych demonstrantów 
szarżował na zwarte szeregi policji, a na dole ekranu widać było 
rąbek czerwonego transparentu, z którego dało się wyróżnić 
słowo: „Żyć..." Barbara zrozumiała, że to wiadomość z ostatniej 
chwili, straciła więc ochotę, aby wyciągnąć się z książką na 
kanapie, i z zawodową dociekliwością zaczęła śledzić akcję na 
ekranie. Była przecież policjantką; pewnie tak samo arcybiskup 
zainteresowałby się reportażem z katedry w Canterbury! Z 
mieszanymi uczuciami — bo w końcu zalecano jej wypoczynek 
— wpatrywała się w ekran.
Wtedy zobaczyła u dołu napis: „Essex". Równocześnie 
zorientowała się, że twarze demonstrantów mają azjatyckie rysy, 
wzmocniła więc głos i wsłuchała się uważniej w komentarz.
—	Wczoraj rano w starym bunkrze na plaży znaleziono 
zwłoki — relacjonowała młoda dziennikarka. Widać jednak było, 
że czuje się w tej roli niepewnie, bo raz po raz przygładzała 
starannie ufryzowane blond włosy i rzucała niespokojne 
spojrzenia na kłębiący się za nią tłum, jakby się obawiała, że ktoś 
zburzy jej uczesanie. Dłonią osłaniała ucho, gdyż wrzawa musiała 
ją rozpraszać.
—	Na-tych-miast! Na-tych-miast! — skandowali mani-
festanci. Na ich transparentach widniały wypisane koślawymi 
literami hasła: „Żądamy sprawiedliwości!", „Wszcząć 
natychmiastowe działania!" i „Domagamy się prawdy!"
—	Nadzwyczajna sesja rady miejskiej, zwołana w celu 
przedyskutowania rozwoju wypadków, została zakłócona przez 
nieodpowiedzialne elementy — recytowała blondy-neczka. — 
Udało mi się nawiązać kontakt z inspiratorem zamieszek...
W tym momencie krzepki policjant odepchnął panienkę, 
wskutek czego obraz na ekranie zawirował, jakby kamerzysta 
nagle stracił grunt pod nogami.
Gwar gniewnych głosów przybierał na sile, a w powietrzu 
zaświstały butelki i bryłki betonu. Policjanci zasłaniali się przed 
tymi pociskami tarczami z pleksiglasu.
—	Kurczę, co się tam, do jasnej cholery, dzieje? — za 
klęła przez zęby Barbara.
Tymczasem zarówno reporterka, jak i operator kamery 
odzyskali widocznie równowagę, bo blondynka wciągnęła w pole 
widzenia kamery młodego, najwyżej dwudziestokilkuletniego 
Azjatę. Młody człowiek miał muskularny tors, długie włosy spięte 
w kucyk i koszulę z oderwanym rękawem. Obejrzał się i rzucił 
przez ramię: „Zostawcie go, durnie!" Dopiero potem zbliżył się do 
kamery.
—	Stoi tu przy mnie Muhammad Malik, który... — zaczęła 
reporterka, ale mężczyzna przerwał jej i sam wykrzyczał do 
mikrofonu:
—	Nie chcemy dłużej znosić wykrętów, uników i jawnych 
kłamstw! Czas już, abyśmy upomnieli się o praworządność! Jeśli 
policja nadal będzie się ociągać z kwalifikacją tej zbrodni jako 
ohydnego morderstwa na tle nienawiści rasowej, sami spróbujemy 
wymierzyć sprawiedliwość. Mamy ku temu siły i środki!
Odwrócił się od mikrofonu i wyskandował przez tubę do 
zgromadzonych rodaków:
—	Mamy siły! Mamy środki!
Tłum zawył i zafalował w kierunku kamery, która znów 
wykonała szalony obrót.
—	Peter, przenosimy się w bezpieczniejsze miejsce! — 
zaanonsowała reporterka i dalsze nagranie emitowano już 
ze studia.
Przy biurku spikera siedział ten Peter Jakiśtam. Barbarze 
niedobrze się robiło na widok jego ponurej gęby i wy-
pomadowanych włosów.
—	Przypomnijmy sytuację w Essex — zapowiedział, 
podczas gdy Barbara zapaliła następnego papierosa.
A sytuacja przedstawiała się następująco: wczesnym rankiem 
w Balford-le-Nez przypadkowy przechodzień odkrył w starym 
bunkrze na plaży zwłoki mężczyzny. Denat został 
zidentyfikowany jako Hatim Kurejśi, obywatel Pakistanu, który 
niedawno przybył z Karaći, aby poślubić córkę miejscowego 
przedsiębiorcy. Pakistańska mniejszość
w miasteczku domaga się kwalifikacji zabójstwa tego człowieka 
jako mordu na tle rasowym. Na razie jednak miejscowy 
komendant policji nie podjął decyzji, w jakim kierunku pójdzie 
śledztwo.
Słysząc o pakistańskiej mniejszości, Barbara przypomniała 
sobie słowa Azhara: „...małe nieporozumienie pomiędzy moimi 
krewnymi". A więc chodziło, kurczę, o jego pakistańskich 
krewnych! Niech to gęś kopnie!
W telewizji Peter jeszcze coś tam gadał, ale już go nie słuchała. 
Wystarczająco zaprzątnęły jej głowę własne myśli.
Wiedziała, że poza stolicą prawie nie ma większych skupisk 
imigrantów pakistańskich. Niemożliwe więc, aby w samym 
hrabstwie Essex istniała więcej niż jedna taka wspólnota. 
Zważywszy na to, że Azhar sam przyznał, iż wybiera się do Essex, 
i to w momencie narastania konfliktu — cel jego podróży nie 
mógł być inny. Z pewnością znajdował się już w drodze do 
Balford-le-Nez.
Twierdził, że zaproszono go tam, aby pomógł „rozsądzić spór". 
Ciekawe, w jaki sposób miałby to robić? Rzucając cegłami czy 
organizując zamieszki? Może liczy na to, że policja wtajemniczy 
go w kulisy śledztwa albo nawet udostępni mu wyniki sekcji 
zwłok? Albo, co gorsza, ma zamiar zaangażować się w ruch 
obrony praw mniejszości pakistańskiej, rozumiany tak jak to, co 
zobaczyła w telewizji? Przecież takie przedsięwzięcia 
nieuchronnie prowadzą do aktów przemocy, fali aresztowań i 
wysokich wyroków!
I po jaką cholerę ten człowiek taszczy tam ze sobą inteligentną 
dziewczynkę? Barbara powiodła wzrokiem w kierunku drzwi, za 
którymi zniknęła Hadija z ojcem. Przed oczami stanął jej radosny 
uśmiech małej i warkoczyki podskakujące przy każdym ruchu...
Zdusiła papierosa. Podeszła do szafy z ubraniami i wyciągnęła 
plecak.
2
Tego dnia Rachel Winfield postanowiła zamknąć sklep o 
dziesięć minut wcześniej niż zwykle. Nie miała z tego powodu 
wyrzutów sumienia, bo jej matka już o wpół do
czwartej pojechała do fryzjera na umówioną wizytę. Zostawiła 
wprawdzie córce szczegółowe instrukcje dotyczące jej 
obowiązków, ale przez ostatnie pół godziny pies z kulawą nogą 
nie pojawił się w sklepie. Rachel zaś miała coś lepszego do roboty 
niż śledzić wzrokiem powolny ruch dużej wskazówki zegara.
Sprawdziła więc najpierw, czy gabloty są dobrze zamknięte, a 
potem zaryglowała drzwi wejściowe. Tabliczkę z napisem 
„Otwarte" przekręciła na drugą stronę, gdzie widniała informacja 
„Zamknięte". Kiedy już to zrobiła, przeszła do magazynu. Tam 
wydobyła zza pojemników na śmieci starannie ukryte przed 
wzrokiem matki pudełko, opakowane w barwny papier. Trzymając 
je pod pachą, wymknęła się w boczną uliczkę, gdzie parkowała 
rower. Włożyła pakuneczek pieczołowicie do bagażnika i 
wyprowadziła rower przed frontowe drzwi.
Miałaby za swoje, gdyby matka przyłapała ją na wcześ-
niejszym wyjściu z pracy! Nie lepiej by było, gdyby zauważyła, że 
drzwi do sklepu nie zostały dokładnie zamknięte. Tylko że zamek 
w nich był stary i często się zacinał, toteż Rachel dla pewności 
dwa razy zamarkowała próbę dostania się do środka. Odetchnęła z 
ulgą, kiedy drzwi nie ustąpiły. Teraz nie miała sobie nic do 
zarzucenia.
Mimo że zbliżał się wieczór, upał ani trochę nie zelżał. Ten 
sam wiatr od Morza Północnego, który w zimie tak uprzykrzał 
życie mieszkańcom Balford-le-Nez — od dwóch tygodni ani 
dmuchnął. Nawet najlżejszy powiew nie poruszał proporczyków, 
które smętnie zwisały nad High Street. Rachel przejechała pod 
nimi, kierując się ku południowej części miasteczka. Nie wracała 
bowiem do domu, tylko podążała w przeciwną stronę. Razem z 
matką, z którą często się kłóciła, mieszkała w jednym z sze-
regowych domów przy stromej uliczce za terenami fabrycznymi. 
Teraz zaś wybierała się w odwiedziny do swojej najlepszej 
przyjaciółki, którą ostatnio dotknęło nieszczęście.
Kręcąc pedałami, powtarzała sobie, że musi być dla niej 
szczególnie miła. Nie wolno jej wspominać o „Przytulnych 
Gniazdkach", dopóki nie wyrazi przyjaciółce swego współczucia. 
Nawiasem mówiąc, nie współczuła jej aż tak bar-
dzo. Sądziła raczej, że stanęła wobec szansy, którą powinna 
wykorzystać, dopóki mogła.
Podwinęła spódnicę powyżej kolan, aby nie przeszkadzała w 
pedałowaniu, a wiotki materiał nie zaplątał się w naoliwiony 
łańcuch. Wiedziała już rano, że wybiera się do Salii Malik, mogła 
więc ubrać się bardziej odpowiednio na uciążliwą jazdę rowerem, 
ale spódnica tej długości ukazywała najładniejszą część jej nóg — 
kostki. Rachel zdawała sobie sprawę, że Wszechmocny niezbyt 
szczodrze obdarzył ją urodą, toteż starała się eksponować swoje 
najkorzystniejsze cechy. Nosiła takie spódnice i obuwie, w 
których najlepiej prezentowały się jej kostki, licząc, że ten, kto na 
nie spojrzy, nie zwróci już uwagi na twarz.
W ciągu swego dwudziestoletniego życia słyszała już chyba 
wszystkie możliwe epitety odnoszące się do jej twarzy. 
Najczęściej określano ją przy użyciu przymiotników „brzydka", 
„paskudna", „wredna" i „odrażająca" lub rzeczowników „krowa", 
„kobyła" czy „świnia". W szkole była obiektem wiecznych drwin 
i złośliwości, toteż szybko się zorientowała, że ma trzy 
możliwości postępowania w takich sytuacjach: rozpłakać się, 
uciec bądź przybrać postawę obronną. Wybrała trzeci wariant i 
właśnie ta wojowniczość zaskarbiła jej przyjaźń Salii Malik.
Rachel uważała ją za swoją najlepszą przyjaciółkę na dobre i 
złe. Miłe chwile dziewczęta przeżywały, kiedy miały po dziewięć 
lat, natomiast przed mniej więcej dwoma miesiącami coś zaczęło 
się psuć. Rachel jednak nie wątpiła, że wszystko odmieni się na 
lepsze.
Z wysiłkiem pokonała stromy podjazd pod Church Road i 
minęła cmentarz Świętego Jana, gdzie od upału więdły kwiaty na 
grobach. Przemknęła wzdłuż brudnego muru odgradzającego 
stację kolejową i jadąc pod górę, dostała się do bardziej 
eleganckiej dzielnicy, pełnej rozległych zieleńców i 
zadrzewionych uliczek. Ta część miasteczka nosiła nazwę 
„Aleje", a Salija Malik mieszkała na Drugiej Alei, pięć minut 
drogi od Greensward — terenów zielonych, które od morza 
oddzielały tylko dwa rzędy budek plażowych.
Willa Malików wyróżniała się na tle osiedla. Otaczały ją 
trawniki, ogrody i gruszowy sad, gdzie w dzieciństwie Ra-
chel i Salija powierzały sobie wzajem swoje dziewczęce sekrety. 
Sam dom był zbudowany w aż nadto angielskim stylu — z 
pruskiego muru, kryty dachówką i z romboidalnymi szybkami w 
oknach. Okute żelazem drzwi, tyle kominów co w Hampton Court 
i garaż stylizowany na średniowieczną basztę przywodziły na 
myśl zeszłe stulecie i nikt by się nie domyślił, że budynek 
wzniesiono niespełna dziesięć lat temu. Wygląd rezydencji 
sugerował, że jej mieszkańcy należą do najzamożniejszych 
obywateli Bal-ford. Trudno natomiast byłoby odgadnąć, że 
przybyli oni z azjatyckiego państwa, kraju meczetów i 
mudżahedinów!
Twarz Rachel lśniła od potu, zanim dziewczyna przepchnęła 
swój rower przez krawężnik i uchyloną bramę. Odetchnęła z ulgą, 
kiedy znalazła się w chłodnym i ożywczym cieniu wierzby. 
Postała tam chwilę, rzekomo dla złapania tchu, ale w 
rzeczywistości chciała się zastanowić, co powie Salii. Nie 
zdarzyło się jej jeszcze odwiedzać kogoś, kto na stratę bliskiej 
osoby reagowałby tak jak jej przyjaciółka. Tym staranniej musiała 
zaplanować taktykę postępowania, aby nie popełnić gafy. Za nic 
nie chciałaby przecież urazić Salii!
Pozostawiła rower na dworze, oparty o donicę kwitnących 
pelargonii. Wyjęła z bagażnika paczuszkę i skierowała się w 
stronę głównego wejścia, obmyślając po drodze najlepszą 
formułkę powitalną. Czy powiedzieć: „Tak mi przykro..." czy 
„Przyjechałam najszybciej, jak tylko mogłam...", czy też „Nie 
dzwoniłam, bo telefon jest taki bezosobowy..."? A może: „Teraz 
wszystko się zmieni..." lub „Wiem, jak go kochałaś..."?
To akurat byłoby nieprawdą. Salija Malik wcale nie kochała 
swojego niedoszłego męża.
Zresztą w tej chwili nie było się już nad czym rozwodzić. 
Nieboszczyk nie zmartwychwstanie, więc jakie to ma znaczenie, 
że Salija nie kochała zupełnie obcego człowieka, którego 
wyznaczono jej na męża? Teraz i tak nie zostanie jego żoną. 
Można by sądzić... ale nie, lepiej dajmy spokój wszelkim 
spekulacjom! Rachel, trzymając prezent pod pachą, zastukała do 
drzwi, które ustąpiły pod naciskiem jej palców.
Z wnętrza dochodziły dźwięki muzyki z filmu wideo, tłumione 
przez gwar głosów rozmawiających w obcym ję-
zyku. Rachel domyśliła się, że językiem tym jest urdu, a kasetę 
wybrała z katalogu bratowa Salii. Na pewno jak zwykle siedziała 
na pufie przed telewizorem, trzymając na kolanach napełnioną 
mydlinami miseczkę, w której płukała swoje złote bransolety.
Kiedy Rachel zawołała od progu: „Halo! Salija?" — 
stwierdziła, że niewiele się pomyliła. Istotnie, w salonie 
przebywała Jamna, młoda żona starszego brata Salii, z tym że 
akurat nie myła biżuterii, tylko obrębiała jeden ze swoich licznych 
muślinowych szali, zwanych w jej języku du-patta. Mozoliła się 
nad tą robotą, ale szło jej kiepsko.
Słysząc głos Rachel, wydała okrzyk przerażenia i uniosła ręce 
znad szycia, przy czym igła, nitka i szal rozsypały się po dywanie. 
Spadły jej również naparstki, które nie wiadomo po co nasadzała 
na wszystkie palce lewej ręki.
—	Och, Rachel, aleś mnie przestraszyła! — wygłosiła 
z emfazą. — I to jeszcze w jednym z tych dni, kiedy nie po 
winnam się denerwować. Czy nikt ci nigdy nie powiedział, 
że z kobietą podczas jej cyklu trzeba postępować delikat 
nie?
Salija zawsze z przekąsem mówiła o swojej bratowej, że to 
urodzona aktorka, tylko do niczego się nie nadaje. Chyba miała 
rację, bo przecież Rachel wcale się nie skradała. Jamna 
wykorzystywała jednak każdą okazję, aby obnosić się ze swoim 
„kobiecym cyklem". W razie gdyby te słowa nie zostały należycie 
zrozumiane — wspierała je gestem, splatając ręce na brzuchu. 
Rachel nie pamiętała, aby bratowa Salii poruszała ostatnio 
jakikolwiek inny temat poza swoją spodziewaną trzecią ciążą, 
choć po trzydziestu siedmiu miesiącach małżeństwa jej drugi syn 
nie miał jeszcze półtora roku!
—	Nie chciałam cię przestraszyć — usprawiedliwiła się.
—	Ja myślę! — Jamna rozejrzała się za rozrzuconymi 
częściami swojej robótki. Szyjąc, używała prawego, zdrowego 
oka, a lewe — zezowate — przymykała. Celowo okrywała głowę 
muślinowym szalem w ten sposób, aby w jego cieniu zasłonić 
rozbiegane oko. Kiedy tylko wróciła do przerwanego zajęcia, 
przestała zwracać uwagę na Rachel, więc ta przypomniała jej o 
swojej obecności.
—	Jamno, czy Salija jest w domu? Przyszłam ją odwiedzić.
—	A jest, czemu nie? — Jamna wzruszyła ramionami. — Ta 
dziewczyna zawsze jest gdzieś w pobliżu. Tylko gdy jej 
potrzebują, udaje głuchą. Ktoś powinien jej sprawić porządne 
lanie, tylko nie ma komu tego zrobić!
—	Gdzie ona jest? — naciskała Rachel.
—	Biedactwo rozpacza, myślałby kto! — ciągnęła dalej 
Jamna w tym samym tonie. — Koń by się uśmiał!
Rachel zaniepokoiła się nieco tymi aluzjami, ale z lojalności 
wobec Salii udawała, że ich nie rozumie.
—	Czy ona jest w domu? — powtórzyła pytanie. — Gdzie 
mogłabym ją zastać?
—	Gdzieś na górze — rzuciła Jamna, a kiedy Rachel 
skierowała się ku schodom, dodała ze złośliwym uśmieszkiem: — 
Pewnie zamartwia się tam na śmierć!
Rachel zastała Saliję w sypialni od frontu, adaptowanej na 
potrzeby dwóch synków Jamny. Prasowała właśnie ich pieluszki, 
składając je w równą kostkę. Jej mali bratankowie — niewiele 
ponaddwuletni pędrak i jego młodszy braciszek — spali razem w 
łóżeczku przy otwartym oknie. Zasnęli szybko i bez problemów.
Rachel ostatni raz widziała się z przyjaciółką przed dwoma 
tygodniami. Wtedy nie rozstały się w zgodzie, więc czuła się 
niezręcznie, mimo iż przećwiczyła zawczasu różne warianty 
powitania. Jednak nie to było źródłem jej skrępowania. Ani też 
fakt, że wchodząc do domu Malików, wkraczała w świat zupełnie 
innej kultury. Zdenerwowanie Rachel pogłębiała raczej 
świadomość fizycznych różnic między nią a jej przyjaciółką.
Salija była po prostu śliczna. Zarówno z powodów religijnych, 
jak i na wyraźne życzenie rodziców ubierała się w workowate 
szarawary i wyrzucaną na nie luźną tunikę. Jednak nawet ten strój, 
maskujący kształty ciała, nie umniejszał jej urody. Cerę miała 
koloru gałki muszkatołowej, a oczy brązowe, z długimi i gęstymi 
rzęsami. Czarne włosy splatała w gruby warkocz zwisający aż do 
pasa, a kiedy podniosła głowę na dźwięk swojego imienia — 
wokół twarzy rozsypały się cienkie, puszyste kosmyki. Jedyny jej 
feler stanowiło znamię na policzku, koloru i kształtu tru-
skawki, które wyraźnie pociemniało, kiedy Salija podniosła 
wzrok.
Rachel przeraziła się, gdyż przyjaciółka wyglądała bardzo 
mizernie. Zapomniała więc o wszystkich przećwiczonych 
frazesach i w spontanicznym odruchu wręczyła jej przyniesioną 
paczkę.
—	To dla ciebie, Salijo. Prezent ode mnie — wybąkała, 
ale zaraz poczuła się niewypowiedzianie głupio, Salija bo 
wiem z przesadnym skupieniem wygładzała kanty pielusz 
ki, którą składała w kostkę. — Nie miałam nic złego na 
myśli — pospieszyła z usprawiedliwieniem. — Co taka po 
kraka jak ja może wiedzieć o miłości? A o małżeństwie 
chyba jeszcze mniej. Na przykład moja mama była zamęż 
na wszystkiego dziesięć minut, ale utrzymywała, że wyszła 
za mąż z miłości. Tak to wyglądało.
Salija złożyła pieluszkę jeszcze dwukrotnie i umieściła 
schludną kostkę na górze stosu, który piętrzył się na desce do 
prasowania. Potem podeszła do okna i zajrzała do łóżeczka 
chłopców — niepotrzebnie, bo obaj spali jak zabici... Nie, Rachel 
wzdrygnęła się, kiedy tylko to słowo przemknęło jej przez myśl. 
Miała świadomość, że absolutnie nie może go użyć podczas 
pobytu w tym domu. Powiedziała więc tylko:
—	Przepraszam cię, Salijo.
—	Ależ nie musiałaś przynosić mi żadnego podarunku! — 
cicho odrzekła Salija, unikając bezpośredniej odpowiedzi.
—	Ale wybaczasz mi? Powiedz, że tak! Nie zniosłabym, 
gdybyś mi nie wybaczyła.
—	Nie musisz się usprawiedliwiać, Rachel.
—	To znaczy, że mi nie wybaczyłaś, prawda?
Salija potrząsnęła głową, aż stuknęły o siebie kościane paciorki 
w jej kolczykach, jednak nic nie odpowiedziała.
—	Czy przyjmiesz ode mnie ten mały upominek? — 
dopytywała się Rachel. — Kiedy to zobaczyłam, od razu 
pomyślałam o tobie. Otwórz, proszę!
Jakże pragnęła zatrzeć zjadliwy ton ich poprzedniej rozmowy! 
Dałaby wiele, aby móc cofnąć wypowiedziane wtedy słowa i 
oskarżenia. Tak chciała przywrócić dawne przyjazne stosunki!
Po krótkim namyśle Salija z lekkim westchnieniem wzięła do 
rąk pudełko. Zanim odwinęła papier, przyjrzała się 
wydrukowanym na nim kociętom baraszkującym z kłębkiem 
włóczki. Dotknęła palcem jednego z nich i ku zadowoleniu Rachel 
— uśmiechnęła się. Potem odwiązała wstążkę, odlepiła taśmę 
klejącą i podniosła wieczko. Dopiero wtedy mogła wyjąć z 
pudełka jedwabny żakiet przetykany złotymi nitkami.
Rachel dobrze wybrała podarunek, którym chciała przebłagać 
przyjaciółkę! Żakiet, w języku urdu nazywany zerwani, był długi, 
z wysokim kołnierzykiem, i noszony do spodni okrywał szczelnie 
całe ciało, jak nakazywała religia muzułmańska. Na pewno 
rodzice Salii zaakceptowaliby taki prezent, a na ich względach 
zależało Rachel najbardziej. Widać też było, że wykosztowała się 
na ten strój, przez co chciała podkreślić, jak wysoko ceni sobie 
przyjaźń Salii. Zapłaciłaby każdą cenę, aby ją odzyskać!
—	Od razu wpadł mi w oko ten kolor, bo siena palona 
idealnie pasuje do twojej cery! — zachwalała swój prezent. — 
Przymierz go koniecznie!
Zdobyła się nawet na wymuszony śmiech, kiedy Salija z 
wahaniem pochyliła się nad żakietem i nieśmiało obwiodła palcem 
krawędź jednego guzika. „To prawdziwe rogowe guziki!" — 
chciała dodać Rachel, ale nie śmiała już więcej zachwalać swego 
podarunku. Zachęciła tylko przyjaciółkę:
—	No, śmiało, Salijo, nie krępuj się, przymierz. Chyba 
że ci się nie podoba?
Salija bez słowa odłożyła żakiet na deskę do prasowania i 
zaczęła składać go w kant tak skrupulatnie jak przedtem pieluszki. 
Sięgnęła ręką do swojego naszyjnika i zaczęła obracać w palcach 
jeden z wisiorków, jakby to był amulet.
—	To za drogi prezent, Rachel — powiedziała wreszcie. — 
Przykro mi, ale nie mogę go przyjąć.
—	Przecież zawsze byłyśmy... jesteśmy przyjaciółkami! — 
wyjąkała Rachel ze łzami w oczach.
—	Oczywiście, że jesteśmy.
—	No więc dlaczego...?
—	Nie miałabym jak ci się odwdzięczyć. Nie mam swoich 
pieniędzy, a nawet gdybym miała...
—	Raczej oddałabyś je rodzicom, niż wydała na mnie? — 
dokończyła za nią Rachel. Znała swoją przyjaciółkę na tyle długo, 
aby przewidzieć tok jej myślenia.
—	Jeśli chodzi o pieniądze, to tak — przyznała Salija, a w 
myśli dokończyła: „Tak się u nas robi". W ciągu jedenastu lat 
znajomości z Rachel powtórzyła tę sentencję tyle razy, że nie 
musiała dodawać jej głośno. Szczególnie odkąd oznajmiła Rachel, 
że ma wyjść za Pakistańczyka, którego wybrali dla niej rodzice.
Udając się w odwiedziny do Salii, Rachel nie brała pod uwagę 
możliwości, że ta wizyta może pogorszyć jej samopoczucie. 
Wszystko wydawało się jej teraz logicznie uzasadnione. 
Narzeczony Salii nie żył, a więc dziewczyna była wolna i mogła 
sama planować przyszłość, z Rachel jako swą najlepszą 
przyjaciółką. Okazało się jednak, że nie jest to takie proste.
Czuła ucisk w żołądku, a w głowie miała kompletny zamęt. 
Więc mimo tego wszystkiego, co dla niej zrobiła, co o niej 
wiedziała i o czym nie puściła pary z ust, jak przystało na 
prawdziwą przyjaciółkę... Ale czy były jeszcze prawdziwymi 
przyjaciółkami?
—	Chciałabym ci to ofiarować. — Rachel siliła się na ton, 
jakiego używa się zwykle w domach, gdzie panuje żałoba. — 
Przyszłam, żeby ci powiedzieć, jak mi przykro z powodu tego, co 
cię spotkało...
—	Daj spokój, Rachel — poprosiła cicho Salija.
—	Wyobrażam sobie, co teraz czujesz. Znałaś go krótko, ale 
na pewno musiałaś go pokochać. Wiem przecież, że... — Głos z 
trudem dobywał jej się z gardła, tylko patrzeć, kiedy stanie się 
cienki i piskliwy. — Przecież zawsze mówiłaś, że nigdy nie 
wyjdziesz za mąż bez miłości. Pewno więc zakochałaś się w 
Hatimie od pierwszego wejrzenia. Wystarczyło, że cię dotknął 
taką lepką, spoconą ręką, a już wiedziałaś, że to tylko ten i nikt 
inny. Tak było, prawda? Pewnie dlatego jesteś taka zmartwiona.
—	Wiem, że trudno ci to zrozumieć...
—	Tyle że wcale nie wyglądasz na zmartwioną, a przynaj-
mniej nie z powodu Hatima. Czy twojego ojca to nie dziwi?
Rachel mówiła w tej chwili rzeczy, których właściwie nie 
miała zamiaru powiedzieć. Wyglądało to tak, jakby jej
głos wymknął się spod kontroli i nie potrafiła nad nim zapanować.
—	Nie masz pojęcia, co w tej chwili przeżywam — wyznała 
Salija cicho, lecz z wyczuwalną zawziętością. — Próbujesz ocenić 
mnie według swoich standardów, ale są one inne niż moje.
—	Tak jak ja jestem inna niż ty — dodała Rachel z goryczą. 
— To chciałaś powiedzieć, prawda?
—	Ależ my jesteśmy przyjaciółkami, Rachel! — zapewniła 
Salija łagodniejszym już tonem. — Byłyśmy i zawsze będziemy.
Ciekawe, ale to stwierdzenie ubodło Rachel boleśniej niż 
jawne odrzucenie. Była to bowiem tylko deklaracja, choćby i 
prawdziwa, ale nie obietnica.
Z kieszonki na piersiach wyciągnęła pomiętą ulotkę, z którą 
obnosiła się już ponad dwa miesiące, toteż znała na pamięć tekst 
reklamowy towarzyszący zdjęciom trzech podłużnych ceglanych 
budynków stojących przy nadmorskiej promenadzie. Oferowano 
tam mieszkania do wynajęcia, a każde z dwiema sypialniami oraz 
balkonem lub tarasem. Widać z nich było molo spacerowe w 
Balford od strony północnej lub szarozieloną taflę morską od 
wschodu.
—	Popatrz, tu mogłybyśmy razem zamieszkać! — Rachel 
rozłożyła folder, ale nie podsunęła go Salii, bo wyczuła, że ta nie 
wzięłaby czegoś podobnego do ręki. — Odłożyłam dosyć 
pieniędzy, żeby opłacić czynsz z góry, i mogę to zrobić!
—	Rachel, dlaczego nigdy nie spróbujesz spojrzeć na sprawy 
z mojego punktu widzenia?
—	Ależ ja chcę to zrobić! Mogę załatwić, żeby na umowie 
figurowało zarówno moje nazwisko, jak i twoje. Musiałabyś tylko 
co miesiąc opłacać czynsz...
—	Nie mogę.
—	Ależ możesz! — upierała się Rachel. — Wydaje ci się 
tylko, że nie możesz, bo zostałaś tak wychowana, ale to nie 
znaczy, że masz w ten sposób przeżyć całe życie. Dziś nikt już 
tego nie robi.
Tymczasem starszy chłopiec poruszył się w łóżeczku i jęknął 
przez sen. Salija natychmiast się przy nim znalazła.
Dzieci nie były niczym przykryte z powodu gorąca. Przyłożyła 
dłoń do czoła chłopca, który we śnie zmienił pozycję — położył 
się tyłeczkiem do góry.
Nie spuszczając oka z bratanka, odpowiedziała:
—	Słuchaj, Rachel. To, że Hatim nie żyje, nie zwalnia mnie z 
obowiązków wobec mojej rodziny. Jeśli jutro ojciec wybierze dla 
mnie innego kandydata na męża, też będę musiała za niego wyjść.
—	Zwariowałaś? Nie znałaś tamtego, a tego następnego też 
nie będziesz znała. A co z...?
—	Nic. Ja także tego chcę.
Mówiła cicho, ale z naciskiem, jakby chciała podkreślić, że to, 
co było, już nie wróci. Tylko że Hatim Kurejśi także nie miał już 
wrócić.
Rachel zajęła miejsce Salii przy desce i dokończyła składania 
żakietu. Złożyła go na pół, aby obrębek zetknął się z linią ramion, 
a boki utworzyły trójkąty, które zagięła na wysokości talii. Salija, 
stojąc przy łóżeczku dziecinnym, obserwowała jej ruchy.
Kiedy Rachel złożyła żakiet w kostkę, schowała go z po-
wrotem do pudła i nałożyła wieczko, spróbowała ponownie 
nawiązać rozmowę.
—	Pamiętasz, zawsze lubiłyśmy sobie opowiadać, jak to 
będzie, gdy dorośniemy...
—	Wtedy byłyśmy jeszcze dziećmi. Małe dziewczynki mają 
różne marzenia.
—	Sądziłaś, że o nich zapomniałam?
—	Myślałam, że z nich wyrosłaś.
Salija zraniła Rachel tą uwagą jeszcze boleśniej, niż za-
mierzała. Zawarła w niej bowiem aluzję, że zarówno ona, jak i 
warunki jej życia znacznie zmieniły się od czasu dzieciństwa, 
podczas gdy sama Rachel nie zmieniła się wiele.
—	A ty wyrosłaś, tak? — zrewanżowała się Rachel. 
Pod jej wzrokiem Salija nieco straciła pewność siebie.
Machinalnie sięgnęła ręką do prętów dziecinnego łóżeczka i 
zacisnęła palce wokół jednego z nich.
—	Uwierz mi, Rachel, że muszę tak postępować! — za 
pewniła.
Sprawiała przy tym wrażenie, jakby nie dopowiedziała myśli 
do końca, ale Rachel nie potrafiła wyciągnąć z tego
żadnych wniosków. Próbowała jedynie rozszyfrować wyraz 
twarzy Salii, aby domyślić się ewentualnych podtekstów jej słów, 
ale nadaremnie. Zarzuciła ją tylko gradem podchwytliwych pytań.
—	Dlaczego? Bo ci się tak podoba czy dlatego, że twój ojciec 
tego chce? Może boisz się, że rodzice wyrzucą cię z domu, jeśli 
nie będziesz ich słuchać?
—	Wszystko to prawda — spokojnie potwierdziła Salija.
—	Ale jest jeszcze coś więcej, tak? Jest czy nie? — naciskała 
Rachel. — Przecież wiesz, że zajęłabym się tobą, nawet gdyby cię 
wyrzucili z domu. Zamieszkałybyśmy razem. Nie dałabym zrobić 
ci krzywdy!
Salija pozwoliła sobie na ironiczny uśmieszek. Odwracając się 
do okna, za którym bezlitosny popołudniowy upał wysuszał 
trawniki i wysysał soki żywotne z kwiatów, odezwała się z 
przekąsem:
—	Krzywda już mi się stała. Czemu mnie wtedy nie 
obroniłaś?
Mimo upału Rachel zmroziły te słowa. Czyżby oznaczały, że 
Salija wie, jak daleko ona jest w stanie się posunąć dla 
zachowania ich przyjaźni? Straciła cały kontenans, ale nie mogła 
już opuścić tego domu, nie poznawszy wcześniej prawdy. Niezbyt 
uśmiechała się jej konfrontacja z taką wersją, jakiej najbardziej się 
obawiała, bo mogłoby się okazać, że sama naraziła ich przyjaźń na 
szwank. Nie miała jednak innego wyjścia, bo wpakowała się w 
sytuację, która przybrała nieprzewidziany obrót. Teraz ona 
musiała więc za to zapłacić.
—	Salijo — zaczęła — czy Hatim... — urwała, aby nie 
ujawnić granic swojej lojalności.
—	Co Hatim? — podchwyciła Salija.
—	Czy kiedykolwiek wspomniał ci o mnie? 
Zmieszanie Salii wywołane tym pytaniem starczyło za
odpowiedź. Rachel poczuła taką ulgę, jakby słodycz rozlała się w 
jej sercu. A więc Hatim Kurejśi aż do śmierci nie puścił pary z 
ust! Przynajmniej na razie mogła czuć się bezpieczna.
*
Salija obserwowała z okna, jak jej przyjaciółka odjeżdża na 
rowerze w stronę Greensward. Na pewno będzie wracać do domu 
wzdłuż wysokiego brzegu morskiego, mijając po drodze 
„Przytulne Gniazdka", gdzie pragnęła razem z nią zamieszkać. 
Nic, cokolwiek by Salija powiedziała, nie było w stanie zburzyć 
jej marzeń i uzmysłowić, że drogi obu dziewcząt się rozeszły.
Właściwie Rachel w środku nadal pozostała tą samą małą 
dziewczynką, jaką była w podstawówce, kiedy po raz pierwszy się 
spotkały. Operacja plastyczna nadała w miarę znośny wygląd jej 
zniekształconej od urodzenia twarzy, ale nie zamieniła duszy 
wiecznego dziecka, pełnej nadziei i śmiałych planów, choćby 
całkiem nierealnych.
Teraz też wypieściła w swojej wyobraźni pomysł, aby wynająć 
wspólnie z Salija mieszkanie i dożyć tam kresu swoich dni w 
izolacji od społeczeństwa. Salija usilnie próbowała przekonać 
Rachel, że nic z tego nie wyjdzie. Ojciec nigdy nie pozwoliłby 
jedynej córce ułożyć sobie życia z inną kobietą i z dala od 
rodziny. A nawet gdyby pod wpływem impulsu wyraził zgodę na 
taką ekstrawagancję — sama już nie miałaby na to ochoty. Może 
kiedyś tak, ale teraz było za późno. A z każdą upływającą chwilą 
robiło się jeszcze później. Śmierć Hatima ugodziła dotkliwie ją 
samą. Gdyby żył, wszystko inne nie miałoby znaczenia, ale gdy 
go zabrakło, każdy drobiazg zaczął się liczyć.
Splotła dłonie pod brodą i przymknęła oczy, marząc, żeby 
owionęło ją rześkie morskie powietrze. Może ochłodziłoby jej 
rozgorączkowane ciało i umysł. W pewnej powieści, czytanej 
kiedyś w tajemnicy przed ojcem, znalazła fragment, w którym 
zdesperowana bohaterka przeżywała >,gonitwę myśli". Nie 
rozumiała wtedy, na czym polega taki stan umysłu, ale teraz 
wiedziała to już dobrze. Odkąd bowiem usłyszała wiadomość o 
śmierci Hatima, myśli w jej głowie tłukły się jak rozszalałe stado 
gazeli.
Rozważała wszystkie możliwe warianty postępowania. Co ma 
zrobić, dokąd pójść, z kim się zobaczyć i jak ma się teraz 
zachowywać? Nie mogła się jednak zdecydować na żadne 
rozwiązanie. Przyjęła zatem zupełnie bierną postawę, ale nie 
potrafiła określić, na co właściwie czeka. Pewnie na czyjąś pomoc 
lub na to, że odzyska utraconą zdol-
ność modlitwy. Kiedyś z oddaniem modliła się pięć razy dziennie, 
a teraz nie potrafiła się przy tym skupić...
—	Poszła już ta pokraka? — usłyszała głos Jamny. 
Odwróciła się od okna i ujrzała bratową opartą o framu 
gę drzwi.
—	Czy mówiłaś o Rachel? — spytała.
Jamna zaplatała właśnie włosy, tak rzadkie, że warkocz miał 
zaledwie grubość małego palca, a na głowie tu i ówdzie 
przeświecała skóra.
—	„Czy mówiłaś o Rachel?" — przedrzeźniała ją Jam 
na. — Coś taka sztywna, jakbyś kij połknęła?
Roześmiała się. Nie okrywała w tej chwili głowy szalem, a 
włosy ściągnęła do tyłu, więc jej rozbiegane oko było bardziej 
widoczne. Kiedy się śmiała, ślizgało się z kącika w kącik jak 
żółtko w surowym jajku.
—	Pomasuj mi plecy — poleciła. — Muszę być odprę 
żona, aby godnie przyjąć twojego brata.
Zrzuciła z nóg klapki i położyła się na szafirowej kapie 
przykrywającej łóżko.
—	Salijo, słyszysz, co mówię? Wymasuj mi plecy!
—	Nie nazywaj Rachel pokraką — zwróciła jej uwagę Salija. 
— Ona nic nie może poradzić na to, że tak wygląda, podobnie...
Urwała, bo gdyby dodała brakujące „...jak ty", rozhiste-
ryzowana Jamna natychmiast poleciałaby na skargę do 
Muhammada. No, a ten już dałby siostrze nauczkę za to, że 
ośmieliła się obrazić matkę jego synów!
Jamna ze złośliwym uśmieszkiem przyglądała się jej spod oka. 
Niczego nie pragnęła bardziej niż tego, żeby Salija dokończyła 
niedopowiedziane zdanie. Z jakąż lubością napawałaby się 
widokiem męża wymierzającego młodszej siostrze policzek! 
Salija nie sprawiła jej jednak tej przyjemności, tylko przysiadła na 
łóżku i czekała, aż Jamna zdejmie górne części garderoby.
—	Natrzyj mnie olejkiem eukaliptusowym — zażądała 
bratowa. — Tylko najpierw ogrzej go w dłoniach. Nie zno 
szę dotyku niczego zimnego.
Salija posłusznie przyniosła olejek, podczas gdy Jamna 
wygodnie ułożyła się na boku. Jej ciało nosiło ślady dwóch ciąż, 
które nastąpiły tak szybko jedna po drugiej. Miała do-
piero dwadzieścia cztery lata, ale już obwisłe piersi, rozstępy 
skórne, a druga ciąża dodała nowe kilogramy do jej krępej figury. 
Gdyby przez najbliższe pięć lat w tym tempie dostarczała 
potomstwa bratu Salii, zrobiłaby się szersza niż wyższa.
Zwinęła warkocz na czubku głowy, przypinając go szpilką, i 
wydała polecenie:
—	Zaczynaj!
Salija nalała najpierw trochę olejku na dłonie i roztarła go, by 
się ogrzał. Słabo się jej robiło na myśl o dotykaniu ciała innej 
kobiety, ale Jamna była żoną starszego brata i w związku z tym 
miała prawo żądać spełniania swoich kaprysów.
Małżeństwo Salii położyłoby kres tej dominacji, nie tyle przez 
sam fakt zamążpójścia, lecz dlatego, że Salija wyprowadziłaby się 
z domu rodziców. Znalazłaby się przy tym w lepszej sytuacji niż 
Jamna, która musiała podporządkować się teściowej. Mieszkałaby 
sama z Hatimem, przynajmniej dopóki nie sprowadziłby reszty 
rodziny z Pakistanu. Teraz jednak wiedziała, że nic z tego nie 
wyjdzie. Zostanie więźniem domu przy Drugiej Alei, gdzie 
wszyscy — może z wyjątkiem synków brata — będą jej 
strażnikami.
—	O, jak dobrze! — westchnęła Jamna. — Muszę mieć 
błyszczącą skórę, bo twój brat to lubi. To go podnieca. Ach, 
ci mężczyźni! Zupełnie jak dzieci. Te ich zachcianki, wy 
magania... I jak oni potrafią unieszczęśliwić każdą z nas! 
Ani się obejrzysz, a już robią ci dziecko. Jeden syn ma do 
piero sześć tygodni, a tu masz! Chłop włazi na ciebie i już 
jest następne. Dobrze, że udało ci się tego uniknąć, bahin 
(siostro)!
Wydęła usta w taki grymas, jakby w głębi duszy się weseliła z 
sobie tylko wiadomego powodu.
Salija mogłaby najwyżej powiedzieć, że nie widzi w jej 
sytuacji niczego godnego współczucia. Przeciwnie, dostrzegała 
raczej, że bratowa umie świetnie wykorzystać swoje zdolności 
rozrodcze — szermując tym argumentem, potrafiła osiągnąć, co 
chciała, i manipulować otoczeniem. Ze też rodzice mogli wybrać 
taką żonę dla swego jedynego syna! Prawda, jej posag stanowił 
znaczący zastrzyk finansowy dla rodzinnego przedsiębiorstwa, ale 
przecież na
pewno znalazłaby się odpowiedniejsza partnerka dla Mu-
hammada. Jak on w ogóle nie brzydził się dotknąć takiej kobiety? 
Jej ciało przypominało ciasto i wydzielało przenikliwy zapach.
—	Powiedz mi, Salijo... — wymruczała namiętnie Jamna, 
przeciągając się pod naciskiem palców szwagierki. -— Czy jesteś 
zadowolona? Mnie możesz powiedzieć prawdę. Na pewno nie 
pisnę Muhammadowi ani słówka.
—	Niby z czego mam być zadowolona? — spytała obojętnie 
Salija, nalewając na dłoń więcej olejku.
—	No, że udało ci się uchylić od spełnienia obowiązku 
kobiety. Aby przysporzyć mężowi synów, a rodzicom wnuków.
—	Jeszcze nie myślałam o dostarczeniu rodzicom wnuków — 
wyjaśniła Salija. — Ty robisz to wystarczająco dobrze.
—	Rzeczywiście — zachichotała Jamna. — Trudno mi 
uwierzyć, że w tyle miesięcy po urodzeniu Biśra jeszcze nie noszę 
w sobie następnego. Normalnie wystarczało, żeby Muhammad 
mnie dotknął, a nazajutrz byłam już w ciąży. A jakich 
wspaniałych synów dałam twemu bratu! Mój Muhammad jest 
prawdziwym mężczyzną!
Jamna przewróciła się na plecy, podtrzymując dłońmi ciężkie 
piersi. Sutki miała wielkie jak spodki i brązowe jak stare 
miedziane monety.
—	Tylko popatrz, co dzieje się z ciałem kobiety, która 
rodzi dzieci. — Beznamiętnym gestem wskazała swoją 
zniekształconą figurę. — Tobie to dobrze. Taka szczupła 
i nietknięta jak dziewica. Ani żylaków, ani rozstępów, ani 
spuchniętych nóg! Wyglądasz tak ślicznie, że zaczynam 
wątpić, czy w ogóle chciałaś wychodzić za mąż. Podejrze 
wam, że wolałaś nie mieć nic wspólnego z Hatimem Kurej- 
śim, mam rację?
Salija siłą woli zmusiła się, żeby wytrzymać wyzywające 
spojrzenie bratowej. Mimo że serce biło jej tak mocno, jakby 
napędzało krew do twarzy, zdobyła się na pozornie obojętny ton:
—	Nacierać cię jeszcze tym olejkiem czy może masz już 
dosyć? — spytała.
Na twarz Jamny powoli wypełzł uśmiech.
— Dosyć? — powtórzyła przeciągle. — O nie, dziewczyno, ja 
nigdy nie mam dosyć!
Agata Shaw obserwowała z okna biblioteki, jak jej wnuk 
wysiada z BMW. Spojrzała na zegarek i stwierdziła, że spóźnił się 
o pół godziny. Nie była tym zachwycona; od biznesmenów 
oczekuje się zazwyczaj punktualności, więc jeśli Theo chciałby w 
przyszłości być traktowany poważnie jako spadkobierca Agaty i 
Lewisa Shawów — musi nauczyć się wreszcie nosić na ręku 
zegarek zamiast tego idiotycznego kółka. I do czego mu jest 
potrzeby tak niegustow-ny drobiazg? Za czasów jej młodości 
dwudziestosześcioletni mężczyzna, który nosiłby bransoletkę, 
zostałby z miejsca okrzyknięty pedałem!
Agata odsunęła się na bok, aby nie było jej widać zza zasłony. 
Z ukrycia obserwowała zbliżającego się wnuka, gdyż czasem 
mocno działał jej na nerwy. Był po prostu nazbyt podobny do 
matki — tak samo mocno zbudowany, blondyn o jasnej cerze, na 
której latem pojawiały się piegi. Na szczęście tę skandynawską 
flądrę spotkała już zasłużona kara boska za to, że straciła 
panowanie nad kierownicą, wyprawiając na tamten świat zarówno 
swojego męża, jak i siebie. Obecność Theo w życiu Agaty 
boleśnie jej uzmysławiała, że właściwie dwa razy utraciła 
najmłodszego, najukochańszego syna. Pierwszy raz przez to 
nieszczęśliwe małżeństwo, które doprowadziło do jego 
wydziedziczenia, a po raz drugi i ostatni w tym fatalnym 
wypadku. Musiała wtedy zaopiekować się dwoma niesfornymi 
chłopcami, z których żaden nie miał nawet dziesięciu lat!
Im bardziej zbliżał się Theo, tym wyraźniej Agata zdawała 
sobie sprawę, co jej się właściwie w nim nie podoba. Po prostu 
nie ubierał się odpowiednio do swej pozycji społecznej. Chętnie 
nosił luźne lniane marynarki z watowanymi ramionami, koszule 
bez kołnierzyków i pofałdowane w talii spodnie, wszystko w 
kremowych lub beżowych odcieniach. Do tego częściej nakładał 
sandały niż pantofle, i to zazwyczaj bez skarpetek. Czy taki 
człowiek mógł być traktowany poważnie? Mało tego, od śmierci 
tej swojej okropnej mamuśki nosił zawsze na szyi złoty krzyżyk
w katolickim stylu. Już samo to mogło zniechęcić potencjalnego 
inwestora do lokowania pieniędzy w modernizację Balford-le-
Nez!
Ale Theo nie słuchał żadnych rad na temat tego, jak ma się 
ubierać, zachowywać i przedstawiać swoje plany rozwoju miasta. 
Na każdą uwagę babci odpowiadał niezmiennie:
— Ludzie albo mi zaufają, albo nie!
Wyprowadzało to Agatę z równowagi, bo kto jak kto, ale 
właśnie ona miała prawo udzielać mu wskazówek! W końcu był to 
jej projekt, jej wizja przyszłości, którą usiłowała wcielić w życie 
podczas swoich czterech kadencji w radzie miejskiej. Teraz zaś 
nie potrafiła pogodzić się z faktem, że wskutek pęknięcia jednej 
głupiej żyłki w mózgu musiała się wycofać z działalności 
publicznej, a idee, które ona wysunęła, prezentuje w jej imieniu 
ofermowaty wnuk! Sama myśl o tym mogła ją przyprawić o drugi 
wylew, wolała więc unikać tego tematu.
Usłyszała dźwięk otwieranych drzwi od frontu i klapanie 
sandałów Theo na parkiecie, które ucichło, kiedy wszedł na perski 
dywan. Przy wejściu zamienił z kimś kilka słów — na pewno była 
to dochodząca pomoc domowa, Mary Ellis. Agata w życiu nie 
widziała tak głupiej dziewczyny i nieraz wzdychała do czasów, 
kiedy nieudolnej służącej można było wymierzyć chłostę! Teraz 
usłyszała, jak Theo pyta: „W bibliotece?", i jego kroki przybliżyły 
się jeszcze bardziej.
Agata dobrze się przygotowała na przyjęcie wnuka. Stolik był 
nakryty do podwieczorku, ale kanapki nieco pode-schły, tak że ich 
brzegi podwinęły się ku górze, a na powierzchni herbaty 
utworzyła się tęczowa błonka. Starsza pani celowo zostawiła 
wszystko w takim stanie, aby dać wnukowi odczuć, jak bardzo się 
spóźnił. Sama zacisnęła obie dłonie na rączce laski, opierając się 
na niej całym ciężarem ciała. Utrzymanie wyprostowanej postawy 
kosztowało ją tyle wysiłku, że drżały jej ręce. Dobrze, że mimo 
upału nałożyła rozpinany sweter — przynajmniej nie było tego 
widać.
Theo stanął w drzwiach. Twarz miał mokrą od potu, a lniana 
koszula przylgnęła do jego zgrzanych pleców, opinając się na 
żylastym torsie. Nie odezwał się ani słowem,
tylko od razu podszedł do tacy z podwieczorkiem i pochłonął, 
jedną po drugiej, trzy kanapki z sałatą i jajkiem, nie zważając, że 
herbata, do której wrzucił kostkę cukru, przez ostatnie 
dwadzieścia minut zdążyła ostygnąć.
	 Jeśli ten upał się utrzyma, molo i pasaż handlowy
będą mieć duże wzięcie — stwierdził. Mówił jednak tak oględnie, 
jakby miał na myśli coś więcej. Wzbudziło to czujność Agaty, nie 
przerywała mu jednak, więc ciągnął dalej: — Szkoda, że 
restauracja nie będzie gotowa wcześniej niż w sierpniu. 
Zamortyzowałaby się, zanimbyśmy się obejrzeli. Pytałem już 
Gerry'ego DeVitta, czy nie dałoby się przyspieszyć oddania jej do 
użytku, ale nie robił mi zbyt wielkich nadziei. Wiesz, jaki on jest. 
Musi wszystko doprowadzić do końca, krok po kroku, nie idąc na 
skróty.
Sięgnął po następną kanapkę, tym razem z ogórkiem, i 
dorzucił jeszcze:
—	To samo dotyczy kosztów.
—	I dlatego spóźniłeś się na podwieczorek?
Agata właściwie powinna była usiąść, bo zaczęły jej drżeć 
także nogi, ale nie chciała dopuścić do wykazania przewagi ciała 
nad duchem.
Theo potrząsnął głową. Podszedł bliżej ze swoją herbatą i 
pocałował babcię w policzek.
—	Przepraszam, że nie przestrzegam zasad — usprawiedliwił 
się. — Nie miałem czasu nawet na lunch. Nie za gorąco ci w tym 
swetrze? Może napijesz się herbaty?
—	Nie musisz tak się trząść nade mną. Jeszcze nie stoję nad 
grobem, choćbyś nie wiem jak tego chciał.
—	Och, babciu, nie gadaj głupstw. Lepiej usiądź. Jesteś 
zgrzana i cała się trzęsiesz, nie czujesz tego?
Z oburzeniem odtrąciła jego rękę.
—	Przestań mnie traktować jak zdziecinniałą starusz 
kę! Usiądę wtedy, kiedy zechcę. A ty zachowujesz się jakoś 
dziwnie. Czy na sesji rady coś zaszło?
Przecież to właściwie ona powinna wziąć udział w tej sesji! I 
na pewno zasiadałaby w radzie, gdyby nie wylew, który przeszła 
dziesięć miesięcy temu. Nie zważając na upał, samą siłą woli 
podporządkowałaby sobie tych krótkowzrocznych męskich 
szowinistów! Potrzeba było czasu, nie licząc obietnicy hojnej 
dotacji na kampanię wyborczą,
aby przekonać radnych o konieczności zwołania nadzwyczajnej 
sesji rady poświęconej jej planom przebudowy pasa 
nadmorskiego. Theo, we współpracy z architektem i specjalistą od 
zagospodarowania przestrzennego, sprowadzonym aż z Newport 
w stanie Rhode Island, miał przedstawić radzie tę wizję.
Tymczasem Theo usiadł, trzymając między kolanami filiżankę 
herbaty. Kolistym ruchem zamieszał płyn i wypił go jednym 
haustem, po czym odstawił filiżankę na stolik.
—	To ty jeszcze nie słyszałaś? — zaczął.
—	O czym miałam słyszeć?
—	No więc byłem na tej sesji, jak chciałaś...
—	Ja myślę!
—	Tylko że plan rozbudowy miasta w ogóle nie był 
omawiany.
Agata siłą woli zmusiła się do zrobienia kilku kroków. Stanęła 
twarzą w twarz z wnukiem.
—	Jakim prawem nie był omawiany? Przecież po to zwołali tę 
przeklętą sesję!
—	Bo widzisz... — zająknął się. — Zaszły poważne... można 
to tak nazwać... zakłócenia!
Mówiąc to, machinalnie bawił się sygnetem odziedziczonym 
po ojcu. Widać było, że jest spięty, co tylko umocniło podejrzenia 
Agaty. Theo zazwyczaj nie lubił wdawać się w konflikty, a jeśli 
teraz czuł się niepewnie, to dlatego, że ją zawiódł. A niechże go 
licho! Chciała od niego tylko, aby zaprezentował jej projekt, a i z 
tym nie dał sobie rady!
—	Ktoś nas zawetował, tak? — domyśliła się. — Wiem, że 
mamy w radzie przeciwnika. To był Malik, prawda? Akram 
Malik, ten dorobkiewicz z gębą muła? Zafundował miastu 
skrawek zieleni, który szumnie nazwał parkiem imienia swojego 
pogańskiego krewniaka, i raptem okazało się, że to on ma lepszą 
wizję rozwoju! I te cymbały z rady popierają go, zamiast 
dziękować Bogu za moje pieniądze, koneksje i za to, że w ogóle 
chciało mi się coś zrobić, żeby Balford z powrotem zaistniało na 
mapie Anglii!
—	Tu nie chodziło ani o Akrama, ani o plany rozwoju miasta 
— sprostował Theo. Z jakiegoś powodu jednak nie patrzył babci 
prosto w oczy, tylko gdzieś w bok. Może zbierał siły, by mówić 
dalej? — Jak mogłaś nie słyszeć
o tym, co się stało? Przecież całe miasto aż huczy. Chodzi o Nez.
—	Co mi tu będziesz zawracał głowę Nez! — przerwała. 
Ostatnio ciągle mówiono o tym osypującym się skrawku
wybrzeża. Te kwestie można jednak było poruszać w normalnym 
trybie. Jakim więc prawem jakiś długowłosy ekolog miał w 
ramach nadzwyczajnej sesji, zwołanej specjalnie dla rozpatrzenia 
jej projektu, ględzić o problemach mewy żółtonogiej czy innego 
ptaszyska? Przecież program tej sesji przygotowywano 
miesiącami, architekta i planistę sprowadziła tu na własny koszt. 
Prezentację projektu opracowywano w najdrobniejszych 
szczegółach, a teraz miałaby spaść z porządku dziennego przez 
jakieś głupstwo... Agata poczuła, jak nasila się jej drżenie nóg, aż 
musiała usiąść na kanapie.
—	Jak mogłeś do tego dopuścić? — wypytywała wnuka. — 
Nie zgłaszałeś sprzeciwu?
—	Nie mogłem, bo zaszły takie okoliczności...
—	Jakie znowu okoliczności? Przylądek Nez będzie na swoim 
miejscu jeszcze za tydzień, miesiąc albo i rok. Nie wydaje mi się, 
aby to był najpilniejszy problem do dyskusji na dziś.
—	Tu nie poszło o przylądek — wyjaśnił Theo. — Tylko o 
tego trupa, którego tam znaleźli. Delegacja mniejszości azja-
tyckiej przybyła na posiedzenie rady i zażądała wysłuchania. 
Przewodniczący próbował ich spławić, ale nie dał rady.
—	A o cóż im znowu chodziło?
—	Właśnie o te zwłoki, bo to był Pakistańczyk. „Standard" 
podał tę wiadomość na pierwszej stronie. Musiałaś o tym czytać i 
Mary Ellis też na pewno plotkowała...
—	Nie mam zwyczaju słuchać plotek.
—	Owszem — zgodził się, choć ton jego głosu wskazywał, że 
nie wierzy słowom babci. Nalał sobie jeszcze jedną filiżankę 
herbaty i mówił dalej: — W każdym razie, kiedy radni próbowali 
wyprosić delegatów, ci zajęli hall...
—	„Ci" to znaczy kto?
—	Azjaci, bo na zewnątrz było ich więcej, tylko czekali na 
sygnał. Zaczęli szturmować ratusz, krzyczeć, rzucać kamieniami... 
Wszystko działo się tak szybko, że musiała interweniować policja.
—	Ależ to było posiedzenie zwołane specjalnie dla nas!
—	Miało być, ale w końcu zdominował je kto inny. Nie dało 
się nic z tym zrobić. Kiedy sytuacja się uspokoi, pomyślimy o 
zmianie porządku obrad...
—	Och, przestałbyś wreszcie być taki niemiłosiernie 
rozsądny! — Agata stuknęła laską o podłogę. Niestety, dywan 
stłumił dźwięk, co ją tylko bardziej rozjątrzyło. Prędzej by jej 
ulżyło, gdyby mogła porządnie walnąć o ziemię patelnią lub 
potłuc trochę talerzy... — „Pomyślimy o zmianie..." Sądzisz, że 
dojdziesz do czegoś w życiu z takim rozumowaniem? Nie po to 
żądaliśmy zwołania tej sesji, żeby rozpędziła ją banda jakichś 
ciemnych dzikusów, którzy nie raczyli nawet przedtem się umyć!
—	Ależ, babciu, Pakistańczycy myją się równie często jak 
my! — zaprotestował Theo, czując, że jego blade policzki płoną 
żywym ogniem. — Zresztą rzecz nie w ich poziomie higieny...
—	Mam nadzieję, że mi powiesz w czym.
Theo ponownie usiadł naprzeciw babci. Jej zaś chciało się 
wyć, gdy słyszała, jak filiżanka w jego rękach podskakuje na 
spodeczku. Czy ten gówniarz nigdy nie nauczy się zachowywać 
jak godny dziedzic Shawów?
—	A więc nieboszczyk nazywał się Hatim Kurejśi...
—	To akurat wiem! — warknęła.
—	Ach, tak! — Uniósł brwi. Odstawił filiżankę na stolik, aby 
móc skupić na niej wzrok, nie patrząc w oczy babci. — Więc z 
pewnością wiesz także i to, że miał w przyszłym tygodniu wziąć 
ślub z córką Akrama Malika. Pakistańczycy uważają, że policja 
zbyt opieszale bada okoliczności jego śmierci. Dlatego wtargnęli 
na posiedzenie rady, mimo że Akram próbował ich powstrzymać. 
Wtedy obrócili się przeciw niemu, wręcz go zignorowali. W ta-
kich warunkach nie mogłem wystąpić z wnioskiem o odroczenie 
debaty nad naszym projektem.
Mimo niepowodzenia swoich planów Agata odczuła rodzaj 
satysfakcji. Miała na pieńku z Akramem Malikiem nie tylko 
dlatego, że torpedował jej wizję przebudowy Balford. Nie mogła 
mu darować, że zajął jej miejsce w radzie miejskiej. Niby nie 
występował otwarcie przeciw niej, ale skorzystał z okazji, kiedy 
trzeba było obsadzić wakujący man-
dat w drodze wyborów uzupełniających. Nie mogła w nich 
startować z powodu choroby, podczas gdy Malik prowadził tak 
zawziętą kampanię, jakby co najmniej ubiegał się o fotel w Izbie 
Gmin.
—	No, to stary Akram dostał po nosie! — stwierdziła 
z zadowoleniem. — Szkoda, że nie mogłam zobaczyć, jak 
jego właśni ludzie wyrywali mu mikrofon z ręki!
Kątem oka zauważyła, że Theo skrzywił się z niesmakiem. 
Czy on zawsze musi zgrywać takiego delikacika?
—	Tylko nie udawaj, że nie czujesz tego samego! — 
skarciła go. — W końcu nazywasz się Shaw, a to do czegoś 
zobowiązuje. My mamy swoje miejsce w społeczeństwie, 
a oni swoje, i najlepiej, żeby każdy tego pilnował.
Zabębniła palcami po blacie stolika, chcąc zwrócić jego 
uwagę.
—	Nawet nie próbuj mi wmawiać, że się z tym nie zgadzasz! 
— przestrzegła. — Jeszcze w szkole nieraz biłeś się z 
kolorowymi.
—	Babciu... — zaczął, ale w jego głosie zabrzmiał jakiś 
dziwny ton. Co to było? Zniecierpliwienie, próba przypo-
chlebienia się, załagodzenia sytuacji czy może pobłażliwa 
wyższość?
—	Co jeszcze? — warknęła.
Nie odpowiedział od razu, tylko najpierw długo się namyślał, 
wodząc palcem po brzeżku filiżanki.
—	To nie wszystko — wykrztusił w końcu. — W drodze 
powrotnej wstąpiłem na molo, żeby po tym wszystkim sprawdzić, 
jak tam leci. Między innymi dlatego spóźniłem się na 
podwieczorek.
—	No i co tam się dzieje?
—	Miałem nosa, że zajrzałem. Zaraz pod samym pasażem 
jakichś pięciu szczeniaków zrobiło zadymę.
—	Mam nadzieję, że popędziłeś im kota? Jeśli na molu zaczną 
grasować chuligani, to odstraszą turystów i będziemy mogli 
odłożyć nasze plany na półkę.
—	Nie było tam ani chuliganów, ani turystów.
—	Więc kto to był, do jasnej anielki? — zdenerwowała się 
Agata. Poczuła ostrzegawczy szum w uszach, co mogło 
zwiastować podniesienie ciśnienia. Dostałoby jej się za to przy 
najbliższej wizycie lekarskiej! A jak wy-
trzymałaby przedłużenie rekonwalescencji o następne pół roku?
—	Zwykli chłopcy z miasta, nastolatki. Zarówno nasi, jak i 
kolorowi. Z tym że dwóch miało noże.
—	Otóż to! Sam widzisz, co się dzieje, kiedy niektórzy nie 
znają swojego miejsca? Jeśli wpuszczamy do naszego kraju 
imigrantów, których kultura nie zna szacunku dla życia, to trudno 
się dziwić, że wymachują nam przed nosem nożami. Dobrze, że te 
małe dzikusy nie miały przy sobie jataganów!
Theo zdążył już wstać i wziąć sobie kanapkę, ale gwałtownie 
odłożył ją z powrotem.
—	Babciu, to nasi chłopcy mieli noże — wyjaśnił.
—	Mam nadzieję, że je skonfiskowałeś? — przycięła.
—	Tak, ale nie w tym rzecz.
—	Więc bądź tak miły i powiedz mi, w czym.
—	Szykują się kłopoty. W Balford-le-Nez może być gorąco.
3
Niełatwo było wydostać się z Londynu w kierunku Es-sex. 
Należało albo przejechać przez całe miasto, raz po raz grzęznąc w 
obłędnym ruchu ulicznym, albo zdecydować się na obwodnicę 
M25, która okrążała centrum. Ta droga była znacznie dłuższa. 
Barbara więc nie miałaby szansy dotrzeć do celu na czas, ale tak 
czy inaczej, musiałaby się dobrze napocić. Upał bowiem, mimo że 
zbliżał się już wieczór, nie zelżał ani trochę.
Zdecydowała się w końcu na jazdę obwodnicą. Na tylne 
siedzenie wrzuciła plecak, butelkę wody „Volvie", paczkę 
chipsów, brzoskwinie i zapas playersów. Nie przejmowała się 
zbytnio faktem, że nie jedzie na ten urlop z myślą o wypoczynku. 
Za to po powrocie do pracy będzie mogła nonszalanckim tonem 
opowiadać: „No, przecież byłam nad morzem!"
Zajechała do Balford-le-Nez akurat w momencie, gdy zegar na 
wieży kościoła Świętego Jana wydzwaniał ósmą wieczorem. 
Stwierdziła, że nadmorskie miasteczko niewie-
le się zmieniło od czasów, kiedy spędzała tu wakacje z rodziną. 
Towarzyszyli im zwykle znajomi rodziców, państwo Bernie i 
Bette Jenkinsonowie — oboje korpulentni i woniejący całą gamą 
pachnideł. Co roku wybierali się nad morze swoją wypucowaną 
do połysku renówką w ślad za nadgryzionym rdzą vauxhallem 
Haversów.
Wjazd do Balford-le-Nez wcale się nie zmienił od ostatniego 
pobytu Barbary. Najwyżej pola pszenicy na półwyspie Tendring 
ustąpiły miejsca bagnistej delcie Kanału Balfordzkiego i rzeki 
Twizzle. Podczas przypływu nad powierzchnią wody widoczne 
były setki kęp roślinności bagiennej. Gdy nadchodził odpływ — 
odsłaniał ławice piasku i mułu, między którymi kłębiły się zielone 
glony. Po południowej stronie Balford Road zachowały się 
jeszcze skupiska niskich, wykładanych stiukiem domków, w któ-
rych mieszkańcy Londynu spędzali wakacje, uciekając, tak jak 
Barbara, przed letnim upałem.
W tym roku jednak nie było przed nim ucieczki. Taki sam 
gorący wiatr jak w Londynie także i tu wciskał się przez otwarte 
okna austina mini i wichrzył przycięte niedbale włosy Barbary.
Na skrzyżowaniu Balford Road i High Street przyhamowała, 
aby się zastanowić, co ma dalej robić. Nie wiedziała, gdzie się 
zatrzymać, trzeba więc było poszukać miejsca na nocleg. Kiszki 
grały jej marsza, zatem koniecznie musiała coś zjeść. Nie miała 
również pojęcia, na jakim etapie znajduje się aktualnie śledztwo 
w sprawie tajemniczej śmierci Pakistańczyka, toteż należało 
przewąchać, co w trawie piszczy.
W przeciwieństwie do jej przełożonego, któremu nigdy nie 
zależało na porządnym posiłku, Barbara lubiła dogadzać swemu 
podniebieniu. Skręciła więc w lewo, aby po łagodnej pochyłości 
High Street zjechać w dół nad samo morze. Pamiętała, że kiedyś 
mieściła się tam restauracja »U Breakwatera".
Za jej dziewczęcych lat Balford nie oferowało zbyt bogatego 
wyboru placówek gastronomicznych. Od tamtych czasów 
większość tych lokali nie zmieniła właścicieli ani nawet koloru 
ścian. Zdecydowała się na „Breakwatera", choć restauracja ta — 
może nieprzypadkowo — sąsiadowała z wielobranżowym 
przedsiębiorstwem, zajmującym się za-
równo usługami remontowo-budowlanymi, jak i urządzaniem 
pogrzebów! „Wszystko pod jednym dachem!" — pomyślała 
wesoło i zaparkowała austina tak, aby jednym kołem stał na 
krawężniku.
Od razu stwierdziła, że lokal chyba nie cieszy się w miasteczku 
dobrą opinią, gdyż mimo pory kolacyjnej była tu jedynym 
gościem. Usiadła przy stoliku blisko drzwi, gdzie z większym 
prawdopodobieństwem mógł dotrzeć jakiś zabłąkany morski 
powiew. Wzięła ze stołu laminowane menu, które stało oparte o 
flakonik z plastikowymi goździkami, i przez chwilę nim się 
wachlowała, zanim zajrzała do środka.
Stwierdziła, że nie ma ochoty na posiłek serwowany pod 
nazwą „megadanie". Wprawdzie za jedyne pięć i pół funta można 
było zjeść kiełbaskę, bekon, stek, hamburgera, kotlet barani i 
cynaderki z jajkami, pomidorem i grzybami, ale nie miała aż tak 
wielkiego apetytu. Zdecydowała się w końcu na specjalność 
zakładu. Złożyła zamówienie u młodziutkiej kelnerki z 
widocznym znamieniem na samym środku podbródka.
Okazało się, że i „U Breakwatera" można załatwić kilka spraw 
pod jednym dachem. Na bufecie tuż obok kasy leżał egzemplarz 
miejscowego dziennika. Barbara ruszyła po niego przez całą salę, 
starając się nie słyszeć nieapetycz-nych dźwięków, jakie 
wydawały podeszwy jej adidasów, przysysające się do lepkiej 
podłogi.
Gazeta nosiła tytuł „Tendring Standard", ozdobiony wi-
zerunkiem lwa stojącego na tylnych łapach i nadrukiem: 
„Dziennik Roku Hrabstwa Essex". Barbara zaniosła ją do swego 
stolika i położyła na plastikowym obrusie zdobnym tłoczonymi 
kwiatkami i upstrzonym resztkami dzisiejszego lunchu.
Była to wczorajsza, mocno zaczytana popołudniówka. 
Barbarze wystarczyło jednak spojrzeć na pierwszą stronę, bo 
ostatnia taka sensacja, jak zgon Hatima Kurejśiego, zdarzyła się 
na półwyspie Tendring ponad pięć lat temu. Nic więc dziwnego, 
że dziennikarze z miejsca rzucili się na taką gratkę.
Na pierwszej stronie zamieszczono fotografię zarówno denata, 
jak i miejsca, w którym go znaleziono. Barbara przestudiowała 
wnikliwie oba zdjęcia.
Za życia Hatim Kurejśi robił wrażenie nieszkodliwego 
osobnika. Miał sympatyczną gębę, ale nie wyróżniał się niczym 
specjalnym. W komentarzu do zdjęcia podano, że liczył sobie 
dwadzieścia pięć lat. Wyglądał jednak na więcej. Przyczyniała się 
do tego zarówno poważna mina, jak i rzedniejące włosy. Jego 
gładko ogolona twarz, okrągła jak księżyc w pełni, nasuwała 
przypuszczenia, że gdyby dożył wieku średniego, borykałby się ze 
sporą nadwagą.
Druga ilustracja przedstawiała opuszczony bunkier na plaży u 
podnóża klifu. Była to sześciokątna konstrukcja z betonu usianego 
tkwiącymi w nim kamykami, z włazem zagłębionym w ziemię. 
Barbara widziała już tę budowlę podczas którychś wakacji. W 
pewien pochmurny dzień wybrała się tam na spacer z młodszym 
braciszkiem i zauważyła parę nastolatków rozglądających się 
czujnie na boki, zanim wczołgali się do środka. Braciszek Barbary 
był wówczas święcie przekonany, że młodzi ludzie zamierzają 
bawić się w wojnę. Barbara pospiesznie potwierdziła, że tylko 
marzą o tym, aby powtórnie przeżyć inwazję, ale równocześnie 
odciągnęła Tony'ego od bunkra. Chłopczyk gotów był nawet 
specjalnie dla nich imitować odgłosy serii z karabinów 
maszynowych, ale siostra go zapewniła, że tamci nie potrzebują 
efektów dźwiękowych.
Tymczasem kelnerka przyniosła zamówione danie. Rozłożyła 
nie całkiem domyte sztućce i postawiła talerz przed Barbarą. 
Przyjmując zamówienie, starała się nie przyglądać zbyt nachalnie 
opatrunkom na jej twarzy, ale teraz już nie wytrzymała.
—	Przepraszam, że zapytam...
—	Poproszę jeszcze lemoniadę z lodem. — Barbara udała, że 
nie słyszy. — Czy nie można by włączyć wentylatora? Słabo mi 
się robi od tego upału!
—	Przykro mi, ale wczoraj się popsuł! — wyznała szczerze 
dziewczyna, nieapetycznie pocierając palcem znamię na 
podbródku. — Przepraszam, że tak się przyglądam, ale sama 
chciałabym to zrobić, kiedy tylko zdobędę trochę pieniędzy. Czy 
to bardzo bolało?
—	Co takiego?
—	No, przecież pani chyba dała sobie zoperować nos! To 
pewnie stąd ten opatrunek? — Podniosła do góry chromowany 
serwetnik ze stolika i przyjrzała się swojemu odbiciu. — 
Chciałabym mieć krótszy nos — rozprawiała w najlepsze. — 
Moja mamusia uważa, że każdy powinien dziękować Bogu za to, 
co ma, ale chyba na to Pan Bóg stworzył chirurgię plastyczną, 
żeby z niej korzystać, no nie? Chciałabym także przerobić sobie 
kości policzkowe, ale najpierw muszę zoperować nos.
—	Ja nie operowałam swojego, tylko go złamałam w 
wypadku — sprostowała Barbara.
—	To jeszcze lepiej, przynajmniej poskładali go pani za 
darmo. A może by tak... — Pewnie rozważała już, co by było, 
gdyby celowo wpakowała się nosem na drzwi?
—	Owszem, ale nie pytali mnie, jak go mają poskładać! — 
ostudziła jej nadzieje Barbara. — Gdybym miała wybór, wo-
lałabym mieć taki jak Michael Jackson. Mam fioła na punkcie 
zadartych nosów!
Mówiąc to, zaszeleściła znacząco gazetą. Kelnerka, na której 
identyfikatorze widniało imię Suzi, oparła się jedną ręką o stół i 
zajrzała Barbarze przez ramię. Dostrzegła, o czym czyta, i 
szepnęła konfidencjonalnie:
—	I widzi pani, do czego to dochodzi, kiedy oni się pchają, 
gdzie ich nikt nie prosi?
—	Słucham? — Barbara odłożyła gazetę i nadziała na widelec 
jajko w koszulce.
—	No, ci kolorowi! — Suzi wskazała na pierwszą stronę 
gazety. — Co oni tu w ogóle robią? Potrafią tylko wszczynać 
zadymy!
—	Myślę, że domagają się poprawy warunków życia — 
zaoponowała Barbara.
—	To nie mogą poprawiać sobie tych warunków gdzie 
indziej? Mamusia zawsze powtarzała, że jeśli pozwolimy im się tu 
osiedlić, wynikną z tego same kłopoty. No i proszę! Wystarczy, że 
któryś przedawkował na plaży, a już reszta podnosi raban, że to 
morderstwo.
—	Sądzi pani, że to miało związek z narkotykami? — 
zaciekawiła się Barbara, przeglądając artykuł.
—	A niby z czym? Przecież każde dziecko wie, że oni tam u 
siebie połykają woreczki z prochami i przemycają je
do nas. Po przyjeździe zamykają się w sraczu i siedzą tam tak 
długo, aż pozbędą się tego wszystkiego. Pokazywali to kiedyś w 
telewizji. A pani o tym nie wiedziała?
Na wzmiankę o telewizji Barbara przypomniała sobie,
ze w wiadomościach określono Hatima Kurejśiego jako
niedawno przybyłego" z Pakistanu. Może więc mylnie
skojarzyła rozruchy w Essex z dziwnym zachowaniem Taj-
mullaha Azhara?
—	Pewnie temu facetowi woreczek pękł w brzuchu — 
kontynuowała swój wywód Suzi. — Ledwo doczołgał się 
do tego bunkra i tam wykitował, żeby nie wsypać swoich. 
Oczywiście oni i z tego są dumni!
Barbara zaczęła od początku studiować artykuł, tym razem 
bardziej wnikliwie.
—	Czy znane są już wyniki sekcji? — zapytała.
Suzi jednak była przekonana o słuszności swojej wersji.
—	Już my wiemy, o co tu chodzi. Po co nam jakieś wy 
niki? Niech pani spróbuje przetłumaczyć to tym bruda 
som. Nawet jeśli wyjdzie na jaw, że facet po prostu 
przedawkował, i tak zrzucą winę na nas. Sama pani zoba 
czy!
Odwróciła się na pięcie i pomaszerowała w stronę kuchni. 
Barbara ledwo zdążyła za nią krzyknąć:
—	A co z moją lemoniadą?
Kiedy została sama, w spokoju doczytała artykuł. Dowiedziała 
się z niego, że denat był dyrektorem działu produkcji w 
miejscowej wytwórni musztardy i innych przypraw, należącej do 
niejakiego Akrama Malika, członka rady miejskiej. W chwili 
śmierci, która — zgodnie z raportem tutejszego Wydziału 
Dochodzeniowo-Śledczego — nastąpiła w piątek wieczorem, 
tylko osiem dni dzieliło go od ślubu z córką Malika. Jego 
szwagrem miał zostać Muhammad Malik, lokalny działacz 
polityczny, który po odnalezieniu ciała domagał się wszczęcia 
śledztwa. Mimo jednak natychmiastowego przejęcia sprawy przez 
Wydział Dochodzeniowo-Śledczy dotychczas nie ujawniono 
przyczyny zgonu. Muhammad zapowiadał więc, że nad 
przebiegiem śledztwa będą oprócz niego czuwać także wysoko 
postawione osobistości z kręgów diaspory pakistańskiej. 
Cytowano jego wypowiedź: „Nie jesteśmy
głupi i wiemy, jak wygląda »dochodzenie prawdy«, kiedy chodzi 
o ludzi pochodzenia azjatyckiego".
Barbara odsunęła gazetę na bok, gdyż Suzi przyniosła właśnie 
lemoniadę z grzechoczącą kostką lodu. Barbara skinęła jej głową 
na znak podziękowania i zagłębiła się w lekturę, nie chcąc 
prowokować dalszych komentarzy. Potrzebowała bowiem czasu, 
aby sprawę przemyśleć.
Nie miała wątpliwości, że tą „wysoko postawioną osobistością 
z diaspory pakistańskiej" miał być Tajmullah Azhar. Jego wyjazd 
z Londynu zanadto pokrywał się w czasie z wydarzeniami na 
wybrzeżu. Na pewno już tu dotarł i było tylko kwestią czasu, 
kiedy się na niego natknie.
Domyślała się, jak Azhar przyjmie jej prośbę pośredniczenia 
między nim a miejscową policją. Jak mogła być tak zarozumiała, 
aby sobie wmówić, że będzie potrzebował jej wstawiennictwa? W 
końcu jako profesor uniwersytetu jest inteligentnym człowiekiem, 
więc chyba wie, w co się pakuje!
Barbara rozważała tę kwestię, wodząc palcem po oszronionej 
ściance szklanki. W gruncie rzeczy wiedziała o Taj-mullahu 
Azharze tylko to, co od czasu do czasu słyszała od jego córki. Na 
przykład kiedyś Hadija wspomniała: „Tatuś ma dziś do późna 
zajęcia", z czego Barbara wywnioskowała, że Azhar jest 
studentem. Przypuszczenie to zdawał się potwierdzać jego młody 
wiek — po prostu wyglądał na studenta. Kiedy w końcu Barbara 
odkryła, że jest profesorem mikrobiologii, jej zdziwienie bardziej 
wynikało z faktu, że właśnie tak młodo wygląda, niż z 
jakichkolwiek uprzedzeń rasowych. Okazało się też, że ma 
trzydzieści pięć lat, czyli jest o dwa lata od niej starszy, ale 
sprawiał wrażenie o jakieś dziesięć lat młodszego.
Specjalność naukowa Azhara wiązała się z pewną naiwnością i 
oderwaniem od życia codziennego. Robił wrażenie zamkniętego 
w wieży z kości słoniowej — jego zainteresowania obracały się 
wyłącznie w kręgu doświadczeń laboratoryjnych, wykładów i 
artykułów naukowych niezrozumiałych dla laików. Delikatna 
materia pracy śledczej wydawała mu się czymś równie 
abstrakcyjnym, jak Barbarze jakaś anonimowa bakteria wykryta 
pod mikroskopem. Charakter pracy naukowej, ze zdobywaniem 
kolejnych
stopni, pomnażaniem dorobku publikacyjnego i udziałem w 
konferencjach, też nie miał wiele wspólnego ze specyfiką pracy 
policji. Barbara przekonała się o tym przed rogiem, prowadząc 
dochodzenie w Cambridge; natomiast Azhar niechybnie dojdzie 
do tego samego wniosku, gdy tylko stanie oko w oko z oficerem 
śledczym.
Właśnie, oficer śledczy! Barbara sięgnęła jeszcze raz po 
gazetę, mając nadzieję, że znajdzie tam nazwisko prowadzącego 
śledztwo. Jeśli zdecydowałaby się wkroczyć do akcji, aby 
uchronić Tajmullaha Azhara — dobrze byłoby wiedzieć, z kim 
będzie miała do czynienia.
Na trzeciej stronie dziennika znalazła kolejny tekst na ten sam 
temat. Już w pierwszym akapicie natrafiła na nazwisko, którego 
szukała, jako że bohaterem artykułu był właśnie oficer 
prowadzący. Reporter nie bez powodu poświęcił mu tyle uwagi; 
mało tego, że po raz pierwszy od pięciu z górą lat na półwyspie 
Tendring odnotowano zgon w tak tajemniczych okolicznościach, 
to jeszcze śledztwo w tej sprawie prowadziła kobieta!
Barbara uśmiechnęła się od ucha do ucha i wydała z siebie 
radosny pomruk, gdyż tą kobietą okazała się Emily Barlow, 
dopiero co awansowana do stopnia inspektora. Trzeba trafu, że 
właśnie pod jej okiem Barbara odbywała trzy ostatnie szkolenia w 
specjalności detektywa.
Uznała to za palec boży, wręcz znak opatrzności. Nie dość, że 
znajomość z oficerem śledczym ułatwiała jej dostęp do kulis 
dochodzenia, to jeszcze nadarzała się sposobność podniesienia 
własnych kwalifikacji, co znacznie zwiększało szansę na awans! 
Emily Barlow była chyba najbardziej kompetentną, utalentowaną 
i obdarzoną intuicją kobietą na tym stanowisku. Barbara zdawała 
sobie sprawę, że pracując przez tydzień u boku Emily, nauczy się 
więcej, niż gdyby przestudiowała podręcznik kryminologii.
Na kursach detektywistycznych koledzy przezywali Emily 
„Bestia Barlow". W świecie, w którym mężczyźni dochodzą do 
władzy i stanowisk przez sam fakt, że są mężczyznami, Emily 
wywalczyła sobie wysoką pozycję zawodową, udowadniając na 
wszelkie sposoby, że nie jest gorsza od swoich męskich 
współpracowników. Któregoś wieczoru, kiedy Emily intensywnie 
ćwiczyła na symulatorze wio-
słowania, Barbara zagadnęła ją o kwestię dyskryminacji kobiet. 
Nie zwalniając tempa ćwiczeń ani o sekundę, przyszła pani 
inspektor odpowiedziała: „Seksizm? Nie ma takiego problemu. Po 
prostu faceci wiedzą, że gdy tylko zrobią jakiś błąd — my 
wskoczymy na ich miejsce. Więc starają się nie popełniać błędów, 
i tyle!"
Tak to Emily pięła się w górę, dążąc do stanowiska głównego 
komendanta policji. Nie sposób było wątpić, że uda jej się je 
osiągnąć, skoro już w wieku trzydziestu siedmiu lat dochrapała się 
stopnia inspektora.
Tymczasem Barbara dokończyła swój posiłek i zapłaciła 
rachunek, zostawiając Suzi szczodry napiwek. Wyszła z lokalu w 
dużo lepszym nastroju i z rykiem silnika odjechała z parkingu. 
Wiedziała, że teraz będzie mogła czuwać nad Hadiją i pilnować, 
aby Tajmullah Azhar nie wpakował się w kłopoty. Dodatkowo 
zyska też szansę bliższego przyjrzenia się „Bestii Barlow" w akcji. 
Miała nadzieję, że i sama na tym skorzysta.
—	Czy mam wam podesłać Presleya do pomocy?
Inspektor Emily Barlow przetłumaczyła w myśli pytanie 
przełożonego na bardziej zrozumiały język. Wiedziała, że 
naprawdę miało ono oznaczać: „Dacie sobie radę z 
Pakistańczykami? Bo jeśli nie, to znajdę innego inspektora, który 
potrafi ich spacyfikować!" Donald Ferguson był już o krok od 
awansu na zastępcę głównego komendanta policji i nie chciał, aby 
na jego drodze do kariery stanęły zamieszki na tle politycznym. 
Zapewniła więc szybko:
—	Naprawdę, Don, nie potrzebuję żadnej pomocy. W pełni 
panuję nad sytuacją.
—	Rzeczywiście! — Nadinspektor parsknął szyderczym 
śmiechem. — Dwóch moich ludzi w szpitalu i ta cała pakistańska 
banda, gotowa lada chwila wybuchnąć, to ma być opanowana 
sytuacja? Co tam teraz się dzieje?
—	Powiedziałam im prawdę.
—	Cóż za mistrzowskie posunięcie! — ironizował z udaną 
słodyczą. Emily zastanawiała się, dlaczego szef o tej porze jeszcze 
siedzi w pracy, choć demonstracja Paki-
stańczyków dawno się rozeszła, a zazwyczaj nie był aż takim 
pracusiem. Wiedziała, że telefonuje z biura, bo znała numer, na 
który kazał jej oddzwonić. — Jak sądzicie, Bar-]ow, długo jeszcze 
potrwa, zanim ten Malik znów wyprowadzi swoich na ulice?
—	Gdybyście dosłali mi więcej ludzi, nie musielibyśmy się 
obawiać o spokój na ulicach.
—	Dostaliście tylu ludzi, ilu mogliśmy wam dać. Chyba że 
chcecie jeszcze Presleya...
„A po diabła mi tu jeszcze jeden inspektor?" — pomyślała. 
Głośno zaś odpowiedziała:
—	Nie trzeba mi Presleya, tylko zwykłych posterunkowych, 
żeby było widać więcej policji na ulicach.
—	Wystarczy wyłuskać z tłumu prowodyrów. Jeśli nie 
potraficie tego zrobić...
—	Moim zadaniem nie jest panowanie nad tłumem — 
zaoponowała. — Prowadzimy śledztwo w sprawie morderstwa, a 
rodzina denata...
—	Przede wszystkim ci Malikowie nie są żadną rodziną 
Kurejśiego, chociaż tam u nich każdy jest pociotkiem każdego!
Emily otarła pot z czoła. Nigdy nie miała wątpliwości, że ten 
stary dureń tylko czeka na pretekst, aby odebrać jej śledztwo. 
Wystarczy najdrobniejsze potknięcie, a kariera legnie w gruzach. 
Siląc się na cierpliwość, odrzekła:
—	Ale on miał się wżenić w tę rodzinę!
—	I ta rodzina sprowokowała dziś krwawe zamieszki, a 
wyście jeszcze powiedzieli im całą prawdę! Diabli wezmą wasz 
autorytet, pani inspektor!
—	Nie widzę powodu, dla którego miałabym taić przed nimi 
prawdę, skoro ich pierwszych mam zamiar przesłuchać. Ciekawe, 
jak mam prowadzić śledztwo w sprawie morderstwa, nie mówiąc 
zainteresowanym, że chodzi o morderstwo?
—	Może nie takim tonem, inspektorze Barlow, dobrze? A co 
ten Malik dotąd zrobił oprócz tego, że podżegał do niepokojów? I 
w ogóle dlaczego on jeszcze nie siedzi?
Emily celowo nie ujawniła Fergusonowi tak oczywistych 
faktów jak ten, że demonstranci się rozeszli, gdy tylko ekipa 
telewizyjna przestała ich filmować, ale nie udało
się złapać człowieka, który ciskał cegłami. Powiedziała więc 
tylko:
—	Zrobił to, co zapowiadał. Muhammad Malik nigdy nie 
rzucał słów na wiatr, więc nie przypuszczam, aby zmienił się 
specjalnie dla nas.
—	Dziękuję za tę wyczerpującą charakterystykę, ale proszę o 
odpowiedź na moje pytania.
—	Tak jak zapowiedział, sprowadził z Londynu specjalistę od 
spraw polityki imigracyjnej.
—	Niech to diabli! — wymamrotał Ferguson. — I coście mu 
powiedzieli?
—	Czy mam powtórzyć słowo w słowo, czy wystarczy 
streścić?
—	Tylko bez aluzji, Bar Iow! Jeśli macie coś konkretnego do 
powiedzenia, to walcie prosto z mostu.
Miałaby wiele do powiedzenia, ale moment nie był od-
powiedni.
—	Może nie dziś, Don? Już późno, a przez ten upał je 
stem cholernie skonana. Nawet tu u mnie jest chyba ze trzy 
dzieści stopni, a chciałabym przed świtem wrócić do domu...
—	To dałoby się załatwić! — warknął Ferguson. 
Chryste, jak ten człowiek lubił demonstrować swoją
władzę! Gdyby w tej chwili znajdował się razem z nią w biurze, 
może rozpiąłby spodnie, żeby pokazać, kto tu jest mężczyzną?
—	Powiedziałam Malikowi, że wezwaliśmy biegłego z 
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych — zrelacjonowała. — Jutro 
rano ma przeprowadzić sekcję zwłok Kurejśiego, ale wszystko 
wskazuje, że przypuszczalnie było to morderstwo. Powiedziałam 
mu też, że przekazaliśmy oficjalny komunikat do redakcji 
„Standardu". Jutro ma się ukazać.
—	„Przypuszczalnie" to ładnie brzmi — pochwalił Ferguson. 
— Zostawia nam pewien margines bezpieczeństwa, żebyśmy 
mogli kontrolować sytuację. Liczę więc, że się za to weźmiecie!
Zakończył rozmowę jak zwykle, z trzaskiem rzucając 
słuchawkę na widełki. Emily na drugim końcu odłożyła swoją 
delikatnie, dwoma palcami.
Jej gabinet miał tak kiepską wentylację, że ręcznik, którym 
otarła twarz, szybko pokrył się plamami potu. Gdyby
zainstalowano tu chociaż wentylator, a jeszcze lepiej klima-
tyzację— Na razie jednak miała do dyspozycji tylko jedną nędzną 
puszkę ciepłego soku pomidorowego, ale lepsze to niż nic. 
Podważyła ołówkiem wieczko puszki i pociągnęła duży łyk, a 
potem zaczęła masować sobie kark. Jakże przydałoby się teraz 
trochę ruchu! Musiała przyznać, że jedną z uciążliwości jej pracy 
— oprócz konieczności przestawania z bęcwałami pokroju 
Fergusona — był brak czasu na aktywność fizyczną. O ileż 
wolałaby wiosłować nawet kilka godzin, niż siedzieć tu i odbierać 
telefony!
Wraz z puszką po soku wyrzuciła do śmieci wydruki ostatnich 
rozmów. Wkładała właśnie teczki z aktami do torby, gdy w 
drzwiach pojawiła się Belinda Warner, jedna z policjantek 
przydzielonych do śledztwa w sprawie Kurej-śiego. Wlokła za 
sobą kilkumetrową taśmę faksu.
—	Pani inspektor prosiła o dossier Muhammada Mali 
ka — oświadczyła. — Przesłali je właśnie z biura wywiadu 
w Clacton. Zajmie się pani tym teraz czy jutro rano?
Emily wyciągnęła rękę po materiały.
—	Jest tam coś więcej niż to, co już wiemy?
—	Wydaje mi się, że aniołek to on nie jest, ale nie mamy na to 
żadnych dowodów.
Tego Emily oczekiwała, więc skinieniem głowy podziękowała 
podwładnej. Po chwili dał się słyszeć tupot jej kroków na 
schodach dusznego budynku posterunku policji w Balford-le-Nez.
Emily najpierw przejrzała pobieżnie cały materiał, a dopiero 
potem wgłębiła się w niego dokładnie. Bez względu na 
zawoalowane groźby i niewyżyte ambicje Fergusona wiedziała na 
pewno jedno: za wszelką cenę należało zapobiec zamieszkom na 
tle rasowym, w jakie mógł się przerodzić incydent ze zwłokami 
znalezionymi na Nez. Sezon turystyczny dopiero się zaczynał, a 
dopóki morze nęciło zmęczonych upałem mieszczuchów, można 
było się spodziewać, że wzmożony ruch w interesach położy kres 
długotrwałej recesji. Jednak miasteczko nękane niepokojami 
społecznymi nie mogłoby liczyć na zainteresowanie turystów. 
Wiedział o tym każdy biznesmen w Balford, toteż przed Emily 
stanęło trudne zadanie. Prowadzenie śledztwa w sprawie 
morderstwa z równoczesnym unikaniem prowo-
kowania konfliktów rasowych wymagało dużej zręczności. 
Dzisiaj zaś przestała mieć wątpliwości co do tego, że Bal-ford 
niebezpiecznie balansuje na krawędzi wybuchu.
W przekonaniu tym utwierdzał ją sam Muhammad Malik. Już 
jako nastolatek zwrócił uwagę Emily, rozpoczynającej dopiero 
pracę w policji. Pełniąc służbę na ulicach południowej części 
Londynu, nieraz bywała zamieszana w konflikty na tle rasowym i 
prędko uodporniła się na przytyki do koloru jej skóry. Szybko też 
nabrała awersji do każdego, kto szermował argumentem rasowym 
jako kartą przetargową. Muhammad Malik zaś nauczył się używać 
tego argumentu już w wieku lat szesnastu.
Jeszcze jako młoda posterunkowa Emily się zorientowała, że 
nie warto dawać wiary jego słowom. Wszelkie swe życiowe 
porażki próbował bowiem uzasadniać dyskryminacją rasową. 
Tym razem jednak chodziło o morderstwo, którego ofiarą padł 
Azjata przeznaczony na męża jego siostry. Dziwne, że dotąd 
Malik nie próbował znaleźć dla tej zbrodni rasistowskich 
motywów, których doszukiwał się zawsze i wszędzie.
Gdyby zaś istotnie wykrył takie motywy, stałoby się to, czego 
najbardziej obawiał się Donald Ferguson: całe wybrzeże stanęłoby 
w ogniu rozruchów, a być może nie obe-szłoby się także bez 
przelewu krwi. Zapowiadały to już dzisiejsze zamieszki.
Zarówno incydenty uliczne, jak i zakłócenie sesji rady 
miejskiej spowodowały, że na posterunku policji urywały się 
telefony. Najwidoczniej przestraszeni obywatele Balford-le-Nez 
od razu zaczęli kojarzyć demonstracje pod transparentami i 
rzucanie cegłami z poważniejszymi aktami terroru, jakie miały 
miejsce w ostatnich latach. Po telefonie burmistrza miasteczka 
zażądano od służb wywiadowczych dostarczenia materiałów na 
temat tych uczestników zajść, którzy mieli największą szansę 
wejść w konflikt z prawem. Emily miała teraz przed sobą takie 
dossier, zestawione na podstawie ostatnich dziesięciu lat życia 
Muhammada Malika.
Dane te nie zawierały żadnej rewelacji. Wynikało z nich, że 
popędliwy nastolatek spoważniał w wieku dwudziestu sześciu lat, 
stając się przykładnym obywatelem. Odkąd policja wzięła go pod 
lupę, rejestrowano nawet jego oceny
szkolne, wyniki egzaminów, przebieg studiów i pracy zawodowej. 
Syn szanowanego powszechnie członka rady miejskiej, od trzech 
lat wierny mąż i ojciec dwojga małych dzieci, dobrze sprawdzał 
się na kierowniczym stanowisku w rodzinnym przedsiębiorstwie... 
Niby wszystko było w porządku, może poza jednym drobnym 
grzeszkiem.
Emily wiedziała jednak, że za takimi grzeszkami często kryją 
się grubsze przewinienia. Z dostarczonych danych wynikało, że 
Malik był założycielem organizacji młodych Pakistańczyków, 
znanej pod nazwą „Dżuma". Jako oficjalny cel istnienia tego 
związku, skupiającego wyłącznie mężczyzn, podawano 
wzmocnienie więzi integrujących wspólnotę muzułmańską i 
podkreślenie odrębności narodowej Pakistańczyków na tle 
zachodniego społeczeństwa. Trzeba trafu, że w ciągu ubiegłego 
roku dwukrotnie podejrzewano członków Dżumy o podżeganie do 
bójek między młodymi Azjatami a ich angielskimi rówieśnikami. 
Raz różnica zdań na temat kolizji drogowej przerodziła się w 
brutalną walkę na pięści, kiedy indziej zaś zamieszki 
sprowokowało obrzucenie pakistańskiej uczennicy butelkami z 
krowią krwią. Oba te incydenty zaowocowały bijatyką, ale po fak-
cie nikt nie obciążał winą Dżumy.
Doniesienia te nie dawały wystarczających podstaw do 
postawienia Muhammada poza wszelkim podejrzeniem, ale też 
nie upoważniły do wskazywania nań jako na winnego. Mimo to 
Emily nie była zachwycona formami jego działalności, a 
przesłane dossier bynajmniej nie pozwalało jej spocząć na 
laurach.
Już kilka godzin po demonstracji miała sposobność rozmawiać 
zarówno z nim, jak i ze sprowadzonym przez niego „specjalistą od 
spraw polityki imigracyjnej". Mówił głównie ten ostatni, ale 
Muhammad, pewnie celowo, zachowywał się w sposób 
wyjątkowo wyzywający.
Ba, wręcz tryskał wrogością! Nie chciał nawet usiąść, tylko stał 
pod ścianą z ramionami skrzyżowanymi na piersi, nie spuszczając 
wzroku z twarzy Emily. Mierzył ją spojrzeniem na poły 
pogardliwym, a na poły nieufnym, co odebrało jej chęć do 
zatajenia przed nim prawdy o śmierci Ku-rejśiego. Zresztą nie 
zamierzała ukrywać żadnych faktów... przynajmniej nie tych 
najważniejszych.
Aby zapobiec gwałtownym reakcjom z jego strony, jak też 
zaakcentować, że nie pod wpływem demonstracji zgodziła się na 
tę rozmowę — Emily zwracała się raczej do towarzysza 
Muhammada. Był nim jego kuzyn, Tajmullah Azhar, który na 
pozór stanowił zupełne przeciwieństwo prowodyra. Zachowywał 
się ze spokojną godnością, ale Emily nie miała wątpliwości, że 
jako współplemieniec Muhammada kieruje się takimi samymi 
zasadami. Dlatego starannie dobierała słowa.
—	Zgon pana Kurejśiego od razu wydał się nam podejrzany 
— oświadczyła. — Dlatego zażądaliśmy od Ministerstwa Spraw 
Wewnętrznych przysłania biegłego patologa. Będzie tu jutro i 
dokona sekcji zwłok.
—	Ten patolog to Anglik, prawda? — zapytał Muham-mad, 
sugerując bez osłonek, że taki specjalista na pewno nie potraktuje 
poważnie śmierci Azjaty.
—	Nie wiem, jakiej narodowości jest biegły, bo nie mamy 
prawa stawiać żadnych wymagań pod tym względem.
—	A na jakim etapie znajduje się obecnie śledztwo? — 
zapytał Tajmullah Azhar tonem grzecznym, lecz bez krzty -ny 
uniżoności. Emily podziwiała, jak potrafił to wypośrod-kować.
—	Odkąd stwierdziliśmy, że ten zgon nasuwa podejrzenie 
przestępstwa, zabezpieczyliśmy miejsce znalezienia zwłok — 
odpowiedziała.
—	Gdzie to się stało?
—	W starym bunkrze u podnóża Nez.
—	Czy stwierdzono, że właśnie tam nastąpiła śmierć? 
„Bystry facet" — pomyślała z uznaniem Emily, ale głoś 
no musiała zaprzeczyć.
—	Niczego jeszcze nie stwierdzono z całą pewnością oprócz 
faktu, że ten człowiek nie żyje, i...
—	...i to zabrało wam aż sześć godzin? — podchwycił 
Muhammad. — Gdyby on był biały, gliny latałyby jak koty z 
pęcherzem!
—	...i zgodnie z waszymi podejrzeniami wszystko wskazuje 
na morderstwo — dokończyła Emily. Czekała na reakcję Malika, 
bo to przecież on od początku gardłował o morderstwie. Nie 
chciała więc odmówić mu tej satysfak-
cji.
—	A nie mówiłem?! — wykrzyknął skwapliwie. — 
Gdybym nie deptał wam po piętach, pewnie ogłosilibyście, 
że to nieszczęśliwy wypadek!
Emily siłą woli nakazała sobie spokój, bo przecież oni czekali 
tylko na to, aby dała się sprowokować. Awantura z oficerem 
śledczym podziałałaby na azjatycką mniejszość jak czynnik 
zapalny, podczas gdy czysto merytoryczna wymiana zdań byłaby 
czymś zupełnie innym. Udała więc, że nie wyczuwa ironii w 
głosie Muhammada, ale dalsze słowa skierowała już do jego 
kuzyna.
—	Oględziny miejsca zbrodni zajęły wczoraj około ośmiu 
godzin. Eksperci sądowi zabezpieczyli ślady i pobrali próbki do 
badań laboratoryjnych.
—	Kiedy można oczekiwać wyników?
—	Daliśmy im do zrozumienia, że sprawa jest pilna.
—	No więc, jak zginął Hatim? — wtrącił się Muham-mad.
—	Ależ, panie Malik, już dwukrotnie próbowałam to panu 
wyjaśnić przez telefon...
—	Mam uwierzyć, że dotychczas jeszcze nie wiecie, jak on 
został zamordowany? Przecież ten wasz biegły już widział ciało, a 
i pani mówiła przez telefon, że sama je widziała!
—	Widzieć ciało to jeszcze nie wszystko — podkreśliła 
Emily. — Tyle mógłby panu powiedzieć pański ojciec, który też 
je widział. Zidentyfikował zwłoki, ale poza tym wie tyle samo co 
my, czyli nic.
—	Więc możemy przyjąć, że nie użyto broni palnej? — 
podsumował cichym głosem Azhar. — Ani noża, pętli czy czegoś 
podobnego? Takie narzędzie z pewnością pozostawiłoby wyraźne 
ślady.
—	Mój ojciec widział twarz Hatima tylko z jednej strony. To 
znaczy — dodał z naciskiem Muhammad — tyle pozwolono mu 
zobaczyć. Ciało było owinięte w płachtę, którą na niecałe 
piętnaście sekund zsunięto do podbródka. Co wy tam ukrywacie, 
pani inspektor?
Emily nalała sobie szklankę wody z dzbanka stojącego na 
biurku. Poczęstowała także obydwóch mężczyzn, ale odmówili. 
Tym więcej zostało dla niej, ale czuła potem przykry, metaliczny 
posmak na języku.
Usiłowała wytłumaczyć swoim gościom, że niczego przed 
nimi nie ukrywa, gdyż na tym etapie śledztwa nie było jeszcze nic 
do ukrycia. Ustalono, że śmierć musiała nastąpić między dziesiątą 
trzydzieści a dwunastą trzydzieści w nocy z piątku na sobotę. 
Patolog orzekł z całą pewnością, że Kurejśi nie popełnił 
samobójstwa ani nie zmarł śmiercią naturalną. Tyle na razie 
można było powiedzieć na ten temat.
—	Gówno prawda! — Muhammad użył inwektywy, za 
miast wyciągnąć logiczne wnioski z jej wypowiedzi. — Jest 
pani w stanie stwierdzić, że to nie było samobójstwo ani 
śmierć naturalna i że wszystko wskazuje na morderstwo, 
a równocześnie wmawia nam, że nie potrafi powiedzieć, 
jak on zginął?
Emily puściła te wynurzenia mimo uszu i zwracając się do 
Tajmullaha Azhara, wyjaśniła, że ekipa dochodzeniowa 
przesłuchała każdego, kto mieszkał w pobliżu Nez. Na miejscu 
przestępstwa dokonano odpowiednich pomiarów, zabezpieczono 
odzież denata i pobrano próbki jego tkanek, krwi oraz moczu do 
analizy toksykologicznej.
—	Nie widzisz, że ona gra na zwłokę? — Muhammad 
skierował te słowa także pod adresem Azhara. Emily mu 
siała w duchu przyznać, że obserwacja była trafna. Okazał 
się prawie tak bystry jak jego kuzyn. — Nie chce, abyśmy 
wiedzieli, co się naprawdę stało, bo inaczej wyszlibysmy 
znowu na ulice. Tylko że wtedy nie zgasiliby nas tak ła 
two, a to nie byłoby im w smak na samym początku sezo 
nu!
Azhar uciszył go ruchem ręki.
—	Ale porobiliście zdjęcia, prawda?
—	Zawsze robimy to na samym początku. Fotografujemy nie 
tylko zwłoki, ale i miejsce przestępstwa.
—	Czy moglibyśmy zobaczyć te zdjęcia?
—	Obawiam się, że nie.
—	Dlaczego?
—	Ponieważ od momentu zakwalifikowania zgonu jako 
morderstwa żaden etap śledztwa nie może zostać ujawniony. Tego 
się po prostu nie praktykuje.
—	Mimo to przecieki informacji następują zwykle bardzo 
szybko! — zaznaczył Azhar.
—	Być może, ale nie za pośrednictwem oficera śledcze 
go-
Azhar obserwował ją uważnie inteligentnymi piwnymi
oczami. Emily niechybnie rumieniła się pod tym spojrzeniem, ale 
niemiłosierny upał powodował, że nie różniła się niczym od 
innych swoich rodaków, tak samo czerwonych na twarzach.
—	A więc jaki przyjęliście kierunek działania? — indagował 
dalej Azhar.
—	Czekamy, aż nadejdą wszystkie informacje, a tymczasem 
tych, którzy znali Kurejśiego, uważamy za podejrzanych. 
Zaczęliśmy już przesłuchiwać...
—	...każdego kolorowego, który go znał — dokończył 
Muhammad.
—	Tego nie powiedziałam, panie Malik.
—	I wcale pani nie musiała tego mówić, pani inspektor! — 
Tytułował ją tak ostentacyjnie, że pobrzmiewała w tym raczej 
pogarda. — Na pewno nie ma pani zamiaru szukać mordercy 
wśród białych. Gdybyśmy nie przyciskali was do muru, naj-
prawdopodobniej w ogóle nie uznalibyście tego za morderstwo. 
Niech pani nie zaprzecza, bo mam już trochę doświadczenia co do 
sposobu traktowania przez policję zbrodni popełnionych na 
naszych ludziach.
Emily nie dała się sprowokować, a Tajmullah Azhar udał, że 
nie słyszy oskarżeń miotanych przez kuzyna. Zaproponował tylko:
—	Może przynajmniej ja mógłbym obejrzeć te zdjęcia? Nie 
znałem osobiście pana Kurejśiego, a w ten sposób mógłbym 
uspokoić moich krewnych, że policja niczego przed nimi nie 
ukrywa.
—	Przykro mi, ale to niestety niemożliwe — odparła Emily.
Muhammad tylko potrząsnął głową, jakby spodziewał się 
takiej reakcji.
—	Chodźmy stąd — powiedział do kuzyna. — Gówno z tego 
wyjdzie. Ona nie ma zamiaru nam pomóc.
—	Czy zgadza się pani wyjść naprzeciw naszym żądaniom? 
— zapytał oględnie Azhar.
—	W jaki sposób? — Emily wolała się upewnić.
—	Gdybyśmy tak poszli na kompromis...
—	Żadnych kompromisów! — zaprotestował Muham-mad. — 
Jeśli zgodzimy się na jakieś ustępstwa, ani się obejrzymy, jak 
zatuszują sprawę zabójstwa Hatima...
—	Kuzynie! — Azhar zmierzył go surowym spojrzeniem. Po 
raz pierwszy podczas tej wizyty w ogóle zwrócił ku niemu wzrok. 
— Więc jak, pani inspektor?
—	Niestety, panie Azhar, w śledztwie nie może być 
kompromisów. Nie rozumiem więc, o co panu chodzi.
—	Chodzi mi o to, aby załagodzić niepokoje wśród naszej 
społeczności.
Emily musiała przyznać, że jego propozycja może być 
pożyteczna. Jeśli miałby tym sposobem opanować swoich 
współplemieńców, wyświadczyłby jej przysługę. Toteż zde-
cydowała się na wyważoną odpowiedź.
—	Także i mnie leży na sercu dobro waszej społeczno 
ści.
Teraz czekała na jego reakcję, aby wiedzieć, dokąd zmierza.
—	Proponuję więc pani inspektor regularne spotkania 
z krewnymi narzeczonej zmarłego — wyłożył swoją suge 
stię. — Ostudziłoby to nastroje nie tylko w obrębie rodzi 
ny, ale i całej naszej wspólnoty, która dowiadywałaby się 
o postępach śledztwa. Przystałaby pani na to?
Teraz on cierpliwie czekał na odpowiedź, z równie łagodnym 
wyrazem twarzy jak na początku. Zachowywał się, jakby 
wszystko — a już zwłaszcza spokój w Balford — zależało od jej 
chęci do współpracy. Tymczasem Emily w którymś momencie 
zorientowała się, że Azhar przez cały czas uprzedzał jej 
wypowiedzi i celowo sterował rozmową, aby doprowadzić do 
takiej właśnie konkluzji. Poczuła, że ci dwaj faceci nią 
manipulują, posługując się ogranym chwytem z „dobrym gliną" i 
„złym gliną". A ona dała się podpuścić jak uczennica przyłapana 
na kradzieży cukierków!
—	Oczywiście, że w miarę możliwości pragnę z wami 
współpracować. — Starannie dobierała słowa, aby do niczego się 
nie zobowiązywać. — Tylko że, widzicie, w toku śledztwa nie 
zawsze będę mogła być w pełni dyspozycyjna.
—	Wygodna odpowiedź! — zauważył Muhammad. — 
Skończmy już tę komedię, Azhar!
—	Sądzę, że insynuuje mi pan coś, czego nie zamierzałam 
powiedzieć — zwróciła uwagę Emily.
—	Już ja wiem dobrze, co pani zamierza. Spowodować, żeby 
każdy, kto podniesie na nas rękę, uszedł bezkarnie.
—	Muhammad! — zmitygował go Azhar. — Dajmy pani 
inspektor szansę na znalezienie kompromisowego wyjścia.
Naprawdę jednak Emily nie chciała iść na żaden kompromis. 
Oznaczałoby to bowiem konieczność uczestniczenia w 
spotkaniach, podczas których musiałaby uważać na każde słowo i 
trzymać na wodzy swój temperament. Prawdę mówiąc, nie miała 
ani czasu, ani ochoty na taką grę. I bez tego śledztwo posuwało się 
wolniej, niż planowała — już miała jakieś dwadzieścia cztery 
godziny opóźnienia wskutek machinacji tych Malików! Natomiast 
Tajmullah Azhar, może nieświadomie, zostawił jej pewną furtkę.
—	Czy rodzina zaakceptowałaby także kogoś w moim 
zastępstwie? — zapytała.
—	Na czym polegałoby to zastępstwo?
—	Ta osoba pośredniczyłaby w kontaktach między rodziną 
lub całą wspólnotą a oficerem śledczym. Zgodzilibyście się na 
kogoś takiego? — „...i poszli sobie", dodała w myśli. „I żeby wasi 
ludzie wrócili do swoich zajęć i nie rozrabiali na ulicach".
Azhar i Muhammad wymienili spojrzenia. Muhammad tylko 
wzruszył ramionami, podczas gdy Azhar, wstając już, 
odpowiedział:
—	Zgadzamy się, ale pod warunkiem, że jeśli ten czło 
wiek okaże się stronniczy, niekompetentny lub dwulicowy, 
pani zajmie jego miejsce.
Emily zgodziła się na ten warunek, więc obaj mężczyźni 
opuścili jej biuro. Wtedy wytarła spoconą twarz papierowym 
ręcznikiem, który pod wpływem wilgoci rozpadł się w strzępki. 
Odlepiając je z wilgotnej skóry, załatwiła zaległe rozmowy 
telefoniczne, w tym także ze swoim przełożonym.
Przeczytała już raport służb wywiadowczych o Muham-madzie 
Maliku, więc teraz zanotowała nazwisko Tajmulla-ha Azhara i 
zamówiła jego dossier. Potem przewiesiła torbę przez ramię i 
pogasiła światła w budynku komisariatu.
Obcując z muzułmanami, nie zyskała zbyt wiele na czasie, a w 
sprawach o morderstwo czas liczył się najbardziej.
Barbara Havers odnalazła komendę policji w Balford--le-Nez 
na Martello Road, zabudowanej zaniedbanymi domkami z 
czerwonej cegły, których ciąg wyznaczał linię biegnącą ku morzu. 
Komisariat mieścił się w budynku utrzymanym w stylu 
wiktoriańskim, z masą gzymsów i kominów. Kiedyś musiał tu 
mieszkać któryś z miejscowych notabli, a obecne przeznaczenie 
budynku sygnalizowała tylko lampa z niebieskim kloszem i 
białym napisem „Policja".
Gdy Barbara zahamowała przed frontowym wejściem, 
krzyżujące się światła jej reflektorów oświetliły fasadę siedziby 
komendy. W drzwiach pojawiła się kobieta w białej koszulce i 
ciemnych spodniach. Przystanęła na chwilę, by poprawić na 
ramieniu pasek opasłej torby. Barbara z miejsca rozpoznała Emily 
Barlow, choć nie widziała jej od półtora roku. Pani inspektor była 
wysoka, a dobrze rozwinięta muskulatura wskazywała na to, że 
intensywnie trenuje triatlon. Zbliżała się już do czterdziestki, lecz 
zachowała figurę dwudziestolatki. Widząc ją, nawet z daleka i w 
wieczornym świetle, Barbara od razu pomyślała to samo co wtedy, 
gdy razem odbywały szkolenie — że jej samej do uzyskania 
takiego wyglądu potrzebna byłaby liposukcja, gruntowna 
wymiana garderoby i pół roku forsownego indywidualnego 
treningu!
—	Cześć, Em! — zawołała. — Ktoś mi powiedział, że 
jeszcze siedzisz kamieniem w robocie.
Na dźwięk jej głosu Emily gwałtownie podniosła głowę, 
przestępując próg komisariatu.
—	Boże, toż to Barb Havers! — zdziwiła się. — Co ty 
tu, u diabła, robisz?
Ciekawe, jak by to zabrzmiało, gdyby odpowiedziała: „Siedzę 
pewnego Pakistańczyka z dzieckiem, żeby się nie wpakował w 
kłopoty"? Na pewno inspektor Emily Barlow ostro by 
zareagowała na tę dziwną odzywkę. Wolała więc udzielić bardziej 
wymijających wyjaśnień.
—	Przyjechałam na urlop i przypadkowo przeczytałam 
w tutejszym brukowcu informację o tej sprawie. A że zoba-
czyłam tam twoje nazwisko, pomyślałam sobie, że dobrze byłoby 
przewąchać, jak wygląda sytuacja.
—	No, to ci się szykuje pracowity urlop.
—	Sama wiesz najlepiej, że natura ciągnie wilka do lasu. — 
Barbara sięgnęła do torebki po papierosy, ale w porę sobie 
przypomniała, że Emily nie tylko sama nie pali, ale potrafi też 
zmusić palacza do przebiegnięcia z nią jednego czy dwóch 
okrążeń. Zamiast playersów wyciągnęła więc gumę owocową i 
poczęstowała starszą koleżankę. — I gratuluję awansu — dodała. 
— Szybko pniesz się w górę!
—	Nie gratuluj zawczasu, bo mój szef chętnie by mnie 
zdegradował do zwykłego krawężnika. — Emily skrzywiła się i 
zaraz spytała: — Ale co się stało z twoją gębą? Wygląda to 
okropnie!
—	Po prostu nie zdążyłam się w porę uchylić — zażartowała 
Barbara, notując sobie w pamięci, że gdy tylko dorwie się do 
lustra, spróbuje zdjąć opatrunki.
—	No, mam nadzieję, że on wygląda gorzej. To znaczy, jeśli 
to był on...
—	On już siedzi w pudle za morderstwo.
—	To wspaniała wiadomość! — Emily się rozpromieniła.
—	A dokąd się teraz wybierasz?
Emily przeciągnęła się i charakterystycznym gestem, dobrze 
znanym Barbarze, przeczesała palcami włosy. Były ufarbowane 
na kolor lśniąco czarny i przycięte na jeża w stylu punk. Każda 
inna kobieta w jej wieku wyglądałaby z nimi groteskowo, ale nie 
Emily Barlow — ona nigdy nie robiła niczego głupiego.
—	Prawdę mówiąc — wyznała szczerze — umówiłam 
się na randkę z pewnym panem. Miała to być taka roman 
tyczna randka — wiesz, sam na sam, w świetle księżyca 
i tak dalej. Tymczasem jednak prysły zmysły, więc się wy 
cofałam. Po prostu wyczułam, że w którymś momencie za 
cznie mi płakać w mankiet o swojej żonie i dzieciach, a ja 
nie czuję się na siłach osłaniać go przed atakiem wyrzutów 
sumienia.
To była cała Emily — seks stanowił dla niej tylko jedną z form 
aerobiku!
Barbara skorzystała szybko z okazji.
—	No więc może znalazłabyś dla mnie wolną chwilkę? 
Chciałabym pogadać z tobą o tym, co się tutaj dzieje.
Inspektor Barlow nie udzieliła od razu odpowiedzi, rozważając 
celowość tej propozycji. Barbara wiedziała, że na pewno nie 
zaakceptuje żadnego działania, które mogłoby źle wpłynąć na 
prowadzoną przez nią sprawę lub zachwiać jej pozycję zawodową. 
Emily obejrzała się jeszcze raz na budynek komendy i chyba 
podjęła jakąś decyzję, bo zapytała:
—	Jadłaś już kolację, Barb?
—	Tak. „U Breakwatera".
—	No, toś odważna. Przecież tam karmią samym chole-
sterolem. Już widzę, jak wapnieją ci tętnice! Ja od rana nie miałam 
nic w ustach, więc idę do domu coś zjeść. Chodź do mnie, 
pogadamy.
Widząc, że Barbara szuka w swej pękatej torbie kluczyków, 
dodała szybko, że niepotrzebny im samochód, mieszka bowiem 
przy końcu tej samej ulicy.
Dojście do miejsca, gdzie Martello Road przechodzi w 
Crescent, nie zajęło więcej niż pięć minut, tym bardziej że Emily 
nadała szybkie tempo. Jej dom był ostatni w szeregu dziewięciu 
podobnych, bardziej lub mniej odnowionych bądź zapuszczonych. 
Należał do tej pierwszej grupy. Od frontu jego fasadę pokrywało 
rusztowanie.
—	Z góry przepraszam za bałagan — uprzedziła Emily, 
wskazując Barbarze osiem wyszczerbionych schodków, 
które wiodły na płytką werandę wyłożoną spękaną glazurą 
w stylu edwardiańskim. — Kiedyś zrobię z tego cacko, ale 
tak trudno mi znaleźć czas na wykończenie...
Pchnęła ramieniem pochlapane farbą drzwi wejściowe.
—	Wejdź tam — skierowała swego gościa w stronę ko 
rytarzyka przesyconego parą, zapachem trocin i terpenty 
ny. — To jedyne miejsce, które zdołałam doprowadzić do 
w miarę przyzwoitego stanu.
Jeśli nawet Barbara przez chwilę myślała, czyby nie 
przenocować u Emily — szybko porzuciła ten zamiar, gdy tylko 
zobaczyła, dokąd kazano jej wejść. Mieszkanie robiło wrażenie 
dusznej kuchni. W pokoiku o powierzchni średniego kredensu 
mieściła się lodówka, kuchenka spirytusowa, przykrywany zlew i 
blat roboczy. Oprócz tych ty-
powo kuchennych sprzętów znajdowało się tam również łóżko 
polowe, karciany stolik, dwa składane metalowe krzesła i wanna 
pochodząca chyba z czasów, kiedy domy nie miały kanalizacji. O 
toaletę Barbara wolała już nie pytać.
Pomieszczenie to oświetlała zwisająca pod sufitem goła 
żarówka. Lampka przy łóżku i leżący na nim egzemplarz Krótkiej 
historii czasu wskazywały, że Emily dla rozrywki lubi poczytać 
przed snem. O ile oczywiście można nazwać rozrywką książkę z 
zakresu astrofizyki! Rolę pościeli pełnił śpiwór i opasła poduszka 
w poszewce drukowanej w wizerunki komiksowych postaci.
Barbara nigdy by nie przypuszczała, że ta Emily, którą znała z 
kursów w Maidenstone, może mieszkać w takich warunkach. 
Gdyby miała odmalować, jak wyobraża sobie mieszkanie 
inspektora policji — opisałaby pewnie apartament umeblowany 
prosto, lecz nowocześnie, z przewagą szkła, metalu i kamienia.
Emily zdawała się czytać w jej myślach, bo rzuciła swoją 
wypchaną torbę na blat i opierając się o niego, z rękami w 
kieszeniach, zaczęła tłumaczyć:
—	Widzisz, gdybym wykończyła to mieszkanie, zaraz 
zmieniłabym je na inne, bo ładne wnętrze odrywałoby mnie od 
pracy. Dla zdrowia psychicznego wystarczy mi pójść do łóżka z 
jakimś fajnym facetem... — Zadziornie zadarła głowę i dodała już 
z innej beczki: — Ach, przecież nie spytałam cię jeszcze, jak się 
ma twoja matka.
—	Pod względem zdrowia psychicznego?
—	Przepraszam, to nie miała być aluzja.
—	Nie musisz przepraszać, bo ja się wcale nie obraziłam.
—	Ciągle jeszcze z nią mieszkasz?
—	Nie dawałam już sobie rady! — wyznała Barbara.
Niechętnie wyjawiła tej obcej w końcu kobiecie, że oddała 
matkę do domu opieki. Mówiła o tym zawsze z poczuciem winy, 
oskarżając się o egoizm. Nieważne, że zakład stwarzał matce 
warunki lepsze od tych, które miała w ich wspólnym mieszkaniu 
— matka zawsze pozostawała matką i już za samo to, że wydała 
ją na świat, Barbara była jej winna wdzięczność.
—	Musiało ci być ciężko podjąć taką decyzję — podsu-
mowała Emily. — Na pewno nie przyszło ci to łatwo.
—	Ano nie, ale i tak się czuję, jakbym jej w ten sposób 
odpłaciła.
—	Za co?
—	Bo ja wiem? Pewnie za takie życie, jakie miałam. 
Emily ze współczuciem pokiwała głową, ale przy tym
przyglądała się Barbarze tak badawczo, że aż zaswędziała ją skóra 
pod opatrunkami. W pomieszczeniu panowało do tego 
niemiłosierne gorąco, na które nie pomagało nawet otwarte okno, 
nie wiedzieć czemu pomalowane na czarno.
—	No, trzeba wreszcie coś zjeść! — przypomniała sobie 
Emily.
Przykucnęła przed otwartą lodówką i wyjęła z niej po-
jemniczek jogurtu. Wyłożyła go łyżką na dużą miskę i odszukała 
gdzieś paczkę suszonych owoców i orzechów. Otworzyła ją 
zębami, mrucząc:
—	Co za cholerny upał!
—	Najgorsza pogoda na śledztwo, jaką można sobie wy-
obrazić — zgodziła się z nią Barbara. — Nikt nie ma do niczego 
cierpliwości i łatwo puszczają nerwy.
—	Mnie to mówisz? — westchnęła Emily. — Przez ostatnie 
dwa dni usiłuję za wszelką cenę powstrzymać Azjatów od 
spalenia tego miasta, a mojego szefa od odebrania mi śledztwa i 
przekazania go swojemu partnerowi od golfa.
Barbara skorzystała z okazji, aby podjąć ten wątek.
—	Dzisiejszą demonstrację transmitowała ITV. Wiedziałaś o 
tym?
—	Oczywiście. — Emily wysypała połowę paczki orzechów i 
suszonych owoców do miski z jogurtem i zamieszała łyżką. Z 
patery wzięła świeżego banana. — Mało tego, Azjaci wtargnęli na 
posiedzenie rady miejskiej i podnieśli dziki raban na temat praw 
człowieka. Któryś z nich zawiadomił telewizję, ale kiedy pojawili 
się kamerzyści, zaczęli rzucać w nich bryłami betonu. Wezwali 
nawet na pomoc swoich rodaków z innych miast. A Ferguson, to 
znaczy mój szef, wydzwania co godzinę, żeby mnie pouczać, jak 
mam wykonywać swoje obowiązki.
—	A o co właściwie tym Azjatom chodzi?
—	To zależy, z którym z nich rozmawiasz. Wyciągają, co się 
da — raz tuszowanie faktów, to znów sprzysiężenie w obrębie 
Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego czy wreszcie początek 
czystek etnicznych. Niepotrzebne skreślić.
—	A który wariant najbardziej pasuje? — podchwyciła 
Barbara, siadając na jednym z metalowych krzesełek.
Emily zmierzyła ją przelotnym spojrzeniem.
—	Brawo, Barb! Zaczynasz mówić zupełnie tak jak oni!
—	Ależ nie chciałam nic sugerować...
—	Dobrze już, mniejsza z tym. Mam tyle na głowie, to mogę 
mieć jeszcze i ciebie. — Mówiąc to, małym nożykiem kroiła 
obranego banana na plasterki, które wsypała do mieszaniny 
jogurtu z orzechami i suszonymi owocami. — Widzisz, sytuacja 
wygląda tak, że muszę za wszelką cenę ograniczać przecieki 
informacji. Mamy tu w mieście bombę z opóźnionym zapłonem, 
która lada chwila może wybuchnąć, jeśli ktoś niepowołany będzie 
za dużo wiedzieć.
—	Kto to taki?
—	Muzułmanin nazwiskiem Muhammad Malik. 
Emily wytłumaczyła Barbarze, jakie więzi łączyły go
z zamordowanym i jaki jest status rodziny Malików w Balford-le-
Nez. Ojciec Muhammada, Akram, sprowadził tu swoją rodzinę 
przed jedenastu laty. Nie poprzestał jednak, jak większość 
imigrantów z Azji, na pracy w restauracji, pralni chemicznej, 
supermarkecie czy na stacji benzynowej. Akram Malik mierzył 
wyżej. W lot pojął, że w części kraju dotkniętej wysokim 
bezrobociem dobije się lepszej pozycji społecznej, jeśli stworzy 
nowe miejsca pracy. Zaczął skromnie, od rzemieślniczego wyrobu 
musztardy w małej izdebce na zapleczu piekarni przy Old Pier 
Street, a doszedł do własnej fabryki w północnej dzielnicy miasta. 
Wprowadził na rynek szeroki asortyment wyrobów, od galaretek 
w różnych smakach do sosów winegret.
—	Firma nazywa się „Malik i Syn — Musztardy i Przy 
prawy" — dokończyła Emily. — Malik sprowadzał z Paki 
stanu pracowników do tej fabryki, częściowo swoich krew 
nych, ale i obcych. W ten sposób utworzyło się u nas duże 
skupisko imigrantów z Azji, a razem z nimi pojawiły się 
problemy rasowe.
—	Czy to Muhammad stwarzał takie problemy?
—	On? Największe! Przez niego muszę się babrać w całym 
tym politycznym paskudztwie.
Wzięła jeszcze brzoskwinię, obrała ją i pokroiła na trójkątne 
wycinki, które powtykała przy brzegu miski z mieszaniną 
owocowo-jogurtową. Barbara na ten widok stłumiła w sobie 
poczucie winy z powodu niezdrowego posiłku, jaki sama zjadła.
Emily poinformowała ją, że Muhammad był miejscowym 
działaczem politycznym, zaangażowanym w walkę na rzecz 
równych praw dla swoich rodaków. Założył nawet organizację, 
która w teorii miała służyć krzewieniu braterstwa, solidarności i 
wzajemnej pomocy wśród młodych Azjatów. W praktyce jednak z 
nadzwyczajną zajadłością doszukiwała się w najbardziej 
niewinnym incydencie znamion prześladowań na tle rasowym. A 
niech tylko ktoś spróbował skrzywdzić Pakistańczyka — wkrótce 
padał ofiarą mścicieli, których tożsamości przezornie wolał nie 
ujawniać.
—	Nikt nie potrafi zmobilizować społeczności azjatyckiej tak 
jak Malik — przyznała Emily. — Wierci mi dziurę w brzuchu, 
odkąd znaleziono ciało Kurejśiego, i nie przestanie, dopóki kogoś 
nie złapię. Tyle że czas na prowadzenie śledztwa muszę sobie 
wygospodarować między spotkaniami z nim a rozmowami z 
Fergusonem.
—	To rzeczywiście ciężka sprawa — zgodziła się Barbara.
—	Raczej niesmaczna — sprostowała Emily, wrzucając nóż 
do zlewu. Ze swoim posiłkiem przeniosła się na stół.
—	Rozmawiałam dziś z tutejszą dziewczyną, kelnerką „U 
Breakwatera" — przypomniała sobie Barbara, podczas gdy Emily 
wyjęła z lodówki dwie puszki piwa „Heineken". Jedną podała 
Barbarze, a w swojej oderwała denko. Usiadła, przenosząc nogę 
nad siedzeniem krzesła ze zręcznością sportowca, lecz bez 
kobiecego wdzięku, choć chyba nie zdawała sobie z tego sprawy. 
— Podobno krążą tu plotki, że Kurejśiemu po prostu zdarzył się 
wypadek przy szmuglu narkotyków. Jakoby otworzyła mu się w 
brzuchu torebka heroiny, którą wiózł aż z Pakistanu.
Emily nabrała na łyżkę trochę swojej sałatki owocowej, a dla 
ochłody przetoczyła sobie po czole oszronioną puszkę piwa.
—	Toksykolodzy nie powiedzieli jeszcze w tej sprawie 
ostatniego słowa. Oczywiście sprawa może mieć związek z 
narkotykami, zwłaszcza że blisko stąd do portów. Na pewno 
jednak narkotyki nie spowodowały jego śmierci.
—	A wiesz już, co to było?
—	Owszem, wiem.
—	Więc dlaczego tak ściemniasz? Myślałam, że nie znacie 
jeszcze przyczyny zgonu i nie macie pewności, czy to 
morderstwo. Czy na tym utknęło śledztwo?
Emily upiła łyk piwa i zmierzyła Barbarę badawczym 
spojrzeniem.
—	Do jakiego stopnia jesteś na urlopie?
—	Jeśli o to ci chodzi, potrafię trzymać język za zębami.
—	A jeśli chodzi mi o coś więcej?
—	Czy chciałabyś, żebym ci pomogła?
Emily nabrała już nową porcję jogurtu, ale odłożyła łyżkę i po 
dłuższym namyśle odrzekła:
—	Może i tak...
—	Oczywiście, że ci pomogę! — Barbara mało nie pod-
skoczyła z radości, że zyskała taką szansę. Lepsze to niż mozolne 
torowanie sobie drogi. — Ale dlaczego trzymasz wszystko w 
takiej tajemnicy? Skoro nie chodzi o narkotyki, to może sprawa 
ma tło seksualne albo to samobójstwo lub wypadek?
—	To morderstwo.
—	Więc jeśli wiadomość o tym przedostanie się na zewnątrz, 
Azjaci znowu wyjdą na ulice?
—	Już wiedzą. Powiedziałam im o tym dziś po południu.
—	No i co?
—	Nic, od tej chwili będą spać, oddychać i siusiać na naszą 
korzyść.
—	Uważasz, że to zabójstwo miało podłoże rasowe?
—	Tego jeszcze nie wiemy.
—	Ale wiecie, jak zginął?
—	Wiedzieliśmy od początku, bo wystarczyło dobrze 
przyjrzeć się zwłokom. Wolałabym jednak, aby jego rodacy jak 
najpóźniej się o tym dowiedzieli.
—	Dlaczego, skoro i tak wiedzą, że to morderstwo?
—	Tak, ale sposób, w jaki go dokonano, potwierdza ich 
podejrzenia.
—	A więc jednak podłoże rasowe? — Kiedy Emily po-
twierdziła, Barbara indagowała dalej: — Po czym to poznałaś? 
Czy na zwłokach znaleziono jakieś charakterystyczne ślady, na 
przykład swastyki lub coś w tym rodzaju?
—	Niczego takiego nie było.
—	To może morderca pozostawił przy nich wizytówkę Frontu 
Narodowego?
—	Też nie.
—	No więc na jakiej podstawie...
—	Na ciele wykryto liczne krwawe podbiegnięcia i 
stwierdzono złamanie kręgosłupa szyjnego.
—	O, kurczę! — skomentowała Barbara z uznaniem. 
Przypomniała sobie, co przeczytała w gazecie o zabójstwie 
Kurejśiego — że jego ciało znaleziono w starym bunkrze na plaży. 
To sugerowało, że ktoś urządził tam na niego zasadzkę. Jeśliby 
dodać do tego jeszcze pobicie, rzeczywiście wiele wskazywało na 
mord z przyczyn rasowych. Przetrącony kark świadczył zaś o tym, 
że mordercą był mężczyzna. Przeciętna kobieta nie miałaby 
bowiem tyle siły, aby złamać mężczyźnie kręgosłup szyjny.
Podczas gdy Barbara próbowała zestawić te fakty w jedną 
całość, Emily przyniosła torbę, którą zostawiła na blacie 
kuchennym. Odsunęła na bok swoje nakrycie i wyciągnęła z torby 
trzy kartonowe teczki. Otworzyła pierwszą, odłożyła ją na bok i 
sięgnęła po następną. Zawierała ona plik zdjęć na błyszczącym 
papierze. Emily wybrała spośród nich te, które chciała pokazać 
Barbarze.
Zdjęcia przedstawiały zwłoki, a wykonane zostały rankiem 
tego dnia, kiedy odkryto je w bunkrze. Pierwsza odbitka 
ukazywała w zbliżeniu twarz denata, posiniaczoną prawie tak jak 
twarz Barbary. Szczególnie silne stłuczenie widniało na prawym 
policzku, a jeden łuk brwiowy był rozcięty. Na kolejnej fotografii 
utrwalono zbliżenia dłoni zabitego. Znajdujące się na nich 
zadrapania i otarcia świadczyły o tym, że próbował zasłonić się 
przed atakiem.
Barbara starała się zinterpretować oglądane obrazy. Stłuczenie 
prawego policzka mogło oznaczać, że napastnik był leworęczny. Z 
kolei druga rana, po lewej stronie ciała,
wskazywałaby na to, że morderca z równą sprawnością po-
sługiwał się obydwiema rękami lub też miał wspólnika. Emily 
podała jej następną fotografię i spytała:
—	Czy dobrze znasz okolice Nez?
—	Nie byłam tu od lat, ale poznaję klify, tu jest jakaś 
kawiarnia, a tu — stara wieża strażnicza...
Zdjęcie wykonano z lotu ptaka. Widać było na nim bunkier, w 
tle urwisty brzeg, kolumnę wieży strażniczej i kawiarnię w 
kształcie litery „L". Na południowy zachód od kawiarni znajdował 
się parking, na którym wozy policyjne otaczały opuszczony 
samochód denata. Barbara zauważyła jednak, że na fotografii 
brakuje tego, co normalnie byłoby widoczne na parkingu o tej 
porze. Świateł! Zapytała więc:
—	Em, czy na przylądku lub na klifie są jakieś lampy 
czy inne źródło światła?
Kiedy podniosła wzrok, zauważyła, że Emily badawczo się jej 
przygląda, chcąc wyczuć, do czego zmierza.
—	Nie ma, prawda? — Powróciła do studiowania foto 
grafii. — A jeżeli nie ma, to... to co on, do wszystkich dia 
błów, robił na klifach po ciemku?
Znów podniosła głowę i zobaczyła, jak Emily podnosi puszkę 
piwa w geście żartobliwego toastu.
—	To właśnie chcemy wiedzieć, sierżancie Havers! — 
oświadczyła i wypiła piwo do dna.
4
—	Czy mam pani pomóc się położyć, proszę pani? Już 
po dziesiątej, a doktor kazał, żeby pani wypoczywała jak 
należy.
Nieśmiały głosik Mary Ellis wyprowadzał Agatę Shaw z 
równowagi. Opanowała się jednak i odwróciła z wolna od trzech 
rajzbretów, które Theo kazał ustawić dla niej w bibliotece. Były 
na nich rozpięte rysunki, przedstawiające panoramę Balford-le-
Nez w przeszłości, aktualny wygląd miasteczka i wizję jego 
przyszłego rozwoju. Przez ostatnie pół godziny starsza pani 
studiowała te szkice, aby odreagować złość, którą wzbudziła 
informacja o fiasku nadzwyczajnej sesji rady miejskiej. Przez cały 
wieczór narastała
w niej wściekłość, gdy Theo przy kolacji ujawniał kolejne 
szczegóły wydarzeń.
—	Mary, czy ja wyglądam na taką zniedołężnialą staruszkę? 
— zagadnęła zgryźliwie.
—	Słucham? — Mary nie zrozumiała. Na jej piegowatej 
twarzy odbiło się skupienie. Kiedy wytarła spocone dłonie o 
bawełnianą spódniczkę w wyblakłym bladonie-bieskim odcieniu, 
pozostały na niej wilgotne plamy.
—	Wiem, która jest godzina — wyjaśniła cierpliwie Agata. — 
Zawołam cię, kiedy już będę chciała iść spać.
—	Ale to już prawie pół do jedenastej, proszę pani... — Mary 
urwała, przygryzając znacząco dolną wargę.
Agata domyślała się, o co jej chodzi, ale nie znosiła, gdy 
próbowano nią manipulować. Dziewczyna po prostu chciała już 
wyjść — pewnie umówiła się na randkę z równie piegowatym 
amatorem jej wątpliwych wdzięków. Nie byłoby w tym niczego 
złego, ale czemu ta głupia Mary nie powie tego wprost? 
Prowokowało to Agatę, aby trochę ją podrażnić. W końcu 
dziewiętnastoletnia pannica powinna umieć wyartykułować swoje 
pragnienia! W jej wieku Agata odbywała służbę pomocniczą w 
Marynarce Wojennej i straciła swego ukochanego podczas nalotu 
na Berlin. W tamtych czasach, jeśli kobieta nie miała odwagi 
powiedzieć, co myśli, następnym razem mogła już nie mieć po 
temu okazji. Ba, następnego razu też mogło w ogóle nie być.
—	No więc jest już wpół do jedenastej, i co z tego? — 
zachęciła służącą do dalszych wynurzeń.
—	No bo przecież... ugodziłyśmy się, że mam pracować do 
dziewiątej, prawda?
Agata w milczeniu czekała, co dziewczyna jeszcze powie. Pod 
jej spojrzeniem Mary wiła się jak piskorz.
—	No więc dlatego... robi się już późno...
Agata tylko uniosła brew i to wystarczyło, aby Mary dała za 
wygraną.
—	Proszę mnie zawołać, kiedy pani będzie chciała się 
położyć, dobrze?
—	Dobrze. Dziękuję ci, Mary. — Uśmiechnęła się wy-
rozumiale.
Kiedy tylko dziewczyna zniknęła we wnętrzu domu, Agata 
wróciła do kontemplacji widoków miasta. Do pierwsze-
go z nich przypiętych było siedem zdjęć z okresu, kiedy Balford-
le-Nez obchodziło pięćdziesięciolecie swego istnienia (1880-
1930). W centralnym punkcie ekspozycji znajdowało się dzieło 
życia Agaty — molo spacerowe. Otaczały je, jak płatki kwiatu, 
zdjęcia innych atrakcyjnych turystycznie obiektów. Jedno z nich 
ukazywało kabiny kąpielowe wzdłuż wybrzeża Princes Beach, 
inne — damy pod parasolkami spacerujące po zatłoczonej High 
Street, sieci rybackie przy wyciągniętej na brzeg łodzi do połowu 
homarów, hotel „Molo" i szereg edwardiańskich domków gó-
rujących nad Balford Promenadę.
„Niech diabli porwą tych kolorowych" — myślała Agata. 
„Mają czelność żądać, żeby wszyscy mieszkańcy Balford włazili 
im bez wazeliny tylko dlatego, że jeden z nich poniósł zasłużoną 
karę! Gdyby nie oni, Balford-le-Nez miałoby szansę znów stać się 
renomowanym nadmorskim kurortem, jakim było przed wojną. I o 
co im właściwie chodzi? Jak śmieli zakłócić specjalnie dla niej 
zwołane posiedzenie rady miejskiej?"
—	Dla nich to kwestia równych praw i swobód obywatelskich 
— dowodził Theo przy kolacji. I niech go drzwi ścisną, jeśli nie 
wyglądał, jakby stał po stronie tej bandy dzikusów!
—	Może będziesz tak miły i wyjaśnisz mi to — zażądała 
wtedy chłodno.
Kątem oka zauważyła, że te słowa sprawiły wnukowi wyraźną 
przykrość. Stanowczo za bardzo brał sobie wszystko do serca! Z 
pewnością nie po niej odziedziczył tę naiwną wiarę w ludzką 
uczciwość, sprawiedliwość i równość. Doskonale wiedziała, co 
Theo ma na myśli, mówiąc o równych prawach, ale chciała go 
zmusić, aby sam to powiedział. Czuła bowiem w sobie ducha 
walki, a że własne ciało odmawiało jej posłuszeństwa — musiała 
się ograniczyć do utarczki słownej. W końcu dobra kłótnia była 
lepsza niż nic.
Theo jednak nie dawał się sprowokować. Po namyśle Agata 
musiała przyznać, że miało to swoje dobre strony. Lepiej, żeby 
nabrał sił, zanim po jej śmierci przejmie zarząd rodzinnej firmy. 
Przyda mu się wtedy grubsza skóra i mocniejszy kręgosłup.
—	Rzecz w tym, że Azjaci nie ufają policji — wyjaśnił. — 
Obawiają się, że nie są traktowani tak samo jak biali. Chcieliby, 
żebyśmy wszyscy wywierali presję na Wydział Dochodzeniowo- 
Śledczy.
—	Jeśli oni pragną być traktowani jak Anglicy — zauważyła 
wtedy — to sądzę, że powinni także zachowywać się jak Anglicy.
—	Chyba to robią, bo przecież w ostatnich latach głównie 
biali organizowali demonstracje. Raz przeciw podatkowi 
pogłównemu, innym razem przeciw przemocy w sporcie...
—	Nie mówię o demonstracjach! — przerwała mu. — Chodzi 
mi o to, że tylko ten może domagać się równych praw z 
Anglikami, kto przejmie angielski styl bycia, religię i kulturę, a 
swoje dzieci wychowa w duchu angielskim. Jeżeli ktoś decyduje 
się na emigrację, niech nie oczekuje, że państwo, które go 
przyjmie, będzie zaspokajać wszystkie jego zachcianki. Na twoim 
miejscu, Theo, wystąpiłabym z tym na sesji rady.
Słuchając tego kazania, jej wnuk składał serwetkę w równy 
trójkąt, który położył dokładnie pod kątem prostym do krawędzi 
stołu. Kiedy skończyła, odezwał się z przekąsem:
—	Nie wątpię w to, babciu. A potem pewno sama rzu 
ciłabyś się na demonstrantów i porozbijała im głowy laską!
Wstał od stołu i podszedł do babci, położył rękę na jej 
ramieniu i ucałował ją w czoło.
—	Nie wygłupiaj się! — odsunęła go szorstko. — Każ Mary 
Ellis przynieść ser.
—	Ja już dziękuję. — Theo skierował się w stronę drzwi. — 
Pójdę do samochodu po szkic.
To był ten szkic, przed którym teraz stała, rozpięty na drugim 
rajzbrecie. Ukazywał panoramę dzisiejszego Balford -le-Nez, z 
zaniedbanymi domkami wzdłuż plaży, o oknach zabitych deskami 
i obłażących z farby gzymsach. Niegdyś gwarna High Street, 
utrwalona na jednym ze zdjęć, powoli zamierała — z każdym 
rokiem bankrutował tam kolejny sklep. Na szczęście obiektyw 
aparatu nie mógł uchwycić zaduchu stęchlizny i zbutwiałego 
drewna, jaki unosił się nad krytym basenem. Wśród fotografii 
dokumentujących ogól-
ną degrengoladę znalazł się jednak także widok mola space-
rowego — dumy i miłości Agaty Shaw. Odrestaurowała je 
własnym sumptem i tchnęła w nie ducha jak Bóg w Adama, gdyż 
widziała w nim przyszłość miasta, w którym spędziła całe życie.
To życie dobiegało już końca, ale liczyła, że wizja przyszłego 
rozwoju Balford wkrótce wypełni je nową treścią. Wyobrażała 
sobie wyremontowane hotele, inwestorów zwabionych na 
wybrzeże niskimi podatkami, odnowione budynki mieszkalne i 
kipiące świeżą zielenią parki. I byłyby to prawdziwe, przestronne 
parki, nie spłachetki darni wielkości chusteczki do nosa, które 
komuś podobało się nazwać trudnym do wymówienia imieniem 
swojej azjatyckiej matki! Planowała także dodatkowe atrakcje na 
wybrzeżu — centrum rozrywkowe, odrestaurowany kryty basen, 
korty do tenisa i sąuasha, boisko do krykieta... Tak mogłoby 
wyglądać Balford-le-Nez i Agata Shaw walczyła o to jak lwica, 
mając nadzieję, że w ten sposób zyska nieśmiertelność.
Rodziców straciła podczas wojny, a męża w trzydziestym 
ósmym roku życia. Jej troje dzieci los rzucił we wszystkie strony 
świata, a czwartym był syn, który zginął w wypadku 
samochodowym spowodowanym przez głupią skandynawską 
żonę. Wcześnie się nauczyła, że rozsądniej jest trzymać na wodzy 
swe oczekiwania i zbytnio się z nimi nie afiszować, ale u schyłku 
życia doszła do wniosku, że podporządkowanie się woli bożej 
kosztowało ją tyleż energii, co przeciwstawianie się jej. Tym 
razem więc postanowiła doprowadzić swoją ostatnią walkę do 
końca.
W czym więc mogła jej przeszkodzić śmierć jakiegoś cu-
dzoziemca, którego nie znała osobiście? Potrzebowała oparcia we 
wnuku. Gdyby Theo okazał się wystarczająco silny i inteligentny, 
mógłby się stać jej prawą ręką. Pragnęła, aby był nieprzenikniony 
i niepodatny na wszelkie naciski, natomiast jego bierność i 
ustępliwość z pewnością nie mogły się przysłużyć powodzeniu jej 
planów.
Ścisnęła w garści swoją trójnożną laskę tak mocno, aż ręka 
zaczęła jej drżeć. Zgodnie ze wskazaniami fizjoterapeuty musiała 
teraz skupić się na każdym kroku, jakby wydawała komendy 
nogom, co kolejno mają robić. Ona, któ-
ra kiedyś jeździła konno, grała w tenisa i golfa, wędkowała, 
żeglowała — teraz, aby dojść do drzwi biblioteki, musiała sobie 
powtarzać: „Najpierw lewa, potem prawa. Teraz lewa i znów 
prawa..." Doprowadzało ją to do wściekłości. Gdyby miała psa — 
na przykład wiernego i uczuciowego owczarka walijskiego corgi 
— kopnęłaby go, aby odreagować frustrację, o ile byłaby zdolna 
do takiego wysiłku!
Theo siedział w dawnym pokoju śniadaniowym, w którym 
urządził sobie gabinet. Wyposażył go w telewizor, głośniki stereo, 
wygodne stare meble, książki i komputer osobisty, za pomocą 
którego kontaktował się z takimi jak on dziwakami. Łączyły go z 
nimi wspólne zainteresowania paleontologią, którą Agata 
nazywała „męskim usprawiedliwieniem dla grzebania w błocie". 
Theo jednak oddawał się temu zajęciu z taką pasją, z jaką inni 
mężczyźni ganiają za spódniczkami. Zarówno w dzień, jak i w 
nocy, gdy tylko znalazł wolną chwilę, udawał się pieszo w 
kierunku Nez, na klify, z których ocean wymywał coraz to nowe 
skarby.
Tego wieczoru nie siedział przy komputerze ani nie oglądał 
przez szkło powiększające nieforemnych bryłek przyniesionych z 
klifów. Przypominały one odłamki kamienia, ale Theo cierpliwie 
tłumaczył babci, że to, co aktualnie bada, jest na przykład zębem 
nosorożca... Tym razem rozmawiał z kimś przez telefon. Mówił 
tak cicho, że Agata nie rozróżniała słów, ale z tonu głosu 
domyślała się, że jego rozmówca nie bardzo chce go słuchać.
Zdołała wychwycić pojedyncze wyrazy: „Wysłuchaj mnie, 
proszę...", ale w tym momencie Theo zerknął w stronę drzwi i 
kiedy ją dostrzegł, odłożył słuchawkę.
Przyjrzała mu się uważnie. Wieczór był równie gorący jak 
dzień, a pokój Theo, mimo że usytuowany w zachodniej części 
domu, najdłużej utrzymywał wysoką temperaturę. Choćby z tego 
powodu jasna cera Theo była zaczerwieniona i mokra od potu. 
Mogły jednak zaistnieć i inne przyczyny — może coś o nich 
wiedział ów tajemniczy rozmówca, który teraz trzymał w ręku 
słuchawkę głuchego telefonu i dziwił się, że apel: „Wysłuchaj 
mnie, proszę", zamiast rozwinąć — zakończył rozmowę.
Mimo otwartego okna w pokoju panowało nieznośne gorąco 
— nawet ściany wyglądały, jakby się pociły pod ta-
petami od Williama Morrisa. Porozkładane wszędzie stosy gazet, 
czasopism, książek, a nade wszystko kamieni — Theo 
powiedziałby: „One tylko wyglądają jak kamienie, babciu. To 
kości i zęby, o, na przykład tu masz fragment kła mamuta!" — 
zdawały się jeszcze podnosić temperaturę w pomieszczeniu. 
Wprawdzie Theo starał się utrzymywać swoje zbiory w czystości, 
niemniej jednak wydzielały one uporczywy zapach żyznej ziemi.
Tymczasem odszedł od telefonu i usiadł przy szerokim 
dębowym stole. Jego blat pokrywała warstwa kurzu, gdyż Theo 
nie pozwalał Mary Ellis wycierać eksponatów, obawiając się, że 
mogłaby zmienić ich ułożenie na drewnianych tacach z 
przegródkami. Teraz odsunął od stołu stare krzesło z wyściełanym 
oparciem i obrócił je siedzeniem w stronę babci.
Agata jednak nie przyjęła zaproszenia i nie usiadła. Miała chęć 
wytargać wnuka za uszy. Nie wybierała się jeszcze na tamten 
świat i nie chciała, by traktowano ją jak osobę zniedołężniałą. Na 
złość postanowiła rozmawiać z nim na stojąco.
—	No, i na czym się skończyło? — wróciła do przerwa 
nej uprzednio rozmowy.
Theo ściągnął brwi i otarł pot z czoła grzbietem zgiętego palca. 
Jego wzrok błądził pomiędzy aparatem telefonicznym a babcią.
—	Nie interesuje mnie twoje życie intymne — zapewniła 
Agata. — Modlę się tylko, żebyś miał na tyle rozumu, aby nie dać 
się wodzić za nos... ani za co innego! Poza tym możesz spędzać 
swój wolny czas, jak ci się podoba, i robić sobie dobrze, z kim 
chcesz, chociaż nie wiem, komu by się chciało w taki upał...
—	Ależ, babciu! — Theo spłonął rumieńcem.
Masz ci los, żeby dwudziestosześcioletni mężczyzna jeszcze 
się czerwienił jak panienka! Właściwie współczuła tej nieznanej 
osobie, z którą rozmawiał przez telefon. Przynajmniej jego 
dziadek, Lewis — który popełnił ten kardynalny błąd, że zmarł w 
czterdziestym drugim roku życia — wiedział, jak zabierać się do 
kobiety. Wystarczyło mu piętnaście minut — a w dobrych 
układach dziesięć — aby o-siągnąć spełnienie. Agata traktowała 
seks w małżeństwie
jako zabieg higieniczny, pobudzający krążenie soków 
żywotnych w każdej partii ciała.
—	Czy uzyskałeś przynajmniej jakieś zapewnienia? — 
drążyła dalej temat sesji rady. — Mam nadzieję, że naciskałeś, aby 
zwołano jeszcze jedno nadzwyczajne posiedzenie?
—	Właściwie to ja... — zaczął. Rozmawiał z babcią na 
stojąco, a dla kurażu obracał w palcach któreś ze swoich cennych 
znalezisk.
—	No, chyba miałeś tyle oleju w głowie, aby żądać zwołania 
następnego posiedzenia? Nie pozwoliłeś kolorowym dyktować 
radnym, co mają robić, prawda?
Jego wyraźne zmieszanie starczyło za odpowiedź. Agata 
jęknęła tylko głośno: „O Boże!", a w duchu pomyślała, że całkiem 
wdał się w tę swoją głupią matkę.
Wbrew sobie poczuła, że jednak musi usiąść. Opadła na 
siedzenie krzesła z wyściełanym oparciem, ale trzymała się prosto, 
jak nauczono ją w dzieciństwie.
—	Co, u Boga Ojca, dzieje się z tobą, Theodorze? — za 
pytała. — Siadajże, na miłość boską! Kark mi zdrętwieje, 
jeśli będę rozmawiała z tobą w tej pozycji.
Przysunął sobie fotel obity wypłowiałym sztruksem. Na jego 
siedzeniu widniała plama w kształcie żaby, ale Agata nie 
zaprzątała sobie głowy jej pochodzeniem.
—	To nie był odpowiedni moment — spróbował wyjaśnień.
—	Co nie było odpowiednie?
Słyszała go bardzo dobrze, ale wiedziała z doświadczenia, że 
najłatwiej narzucić komuś swoją wolę, jeśli każe się mu powtarzać 
to samo tyle razy, że sam zapomni, od czego zaczął.
—	Moment nie był odpowiedni, babciu — wyjaśnił Theo, 
splatając ręce na kolanach obleczonych w żółte lniane spodnie. 
Umiał je tak nosić, że nawet zmięte zachowywały szyk, choć 
Agata uważała, że nie przystoi to mężczyźnie. — Radni mieli 
przede wszystkim problem z Muham-madem Malikiem, a i z tym 
się nie uporali.
—	Przecież ta sesja nie była zwołana dla niego!
—	Tak, ale zabity został człowiek, więc na pierwszy plan 
wysunęły się niepokoje Azjatów co do sprawności działania 
policji.
—	Ich niepokoje! — przedrzeźniała Agata.
—	Babciu, to naprawdę nie był dobry moment, żeby w takim 
chaosie mówić o rozwoju miasta.
—	A niby dlaczego? — stuknęła laską w dywan.
—	Wydawało mi się, że wyświetlenie sprawy zabójstwa na 
Nez jest pilniejsze niż fundusze na renowację hotelu „Molo"! — 
Podniósł rękę, uprzedzając Agatę, która już chciała mu przerwać. 
— Chwileczkę, babciu. Wiem, że dla ciebie ten problem jest 
ważniejszy. Tak samo ważny jest dla mnie i wszystkich 
mieszkańców naszego miasta, ale sama chyba przyznasz, że nie 
ma sensu inwestować w rozwój czegoś, co lada chwila może 
przestać istnieć.
—	Chyba nie chcesz mi wmówić, że Azjaci są w stanie 
zniszczyć całe miasto? Nie są aż tacy głupi, żeby podcinać własną 
gałąź.
—	Chcę tylko powiedzieć, że dopóki nasze miasto nie będzie 
wolne od niepokojów na tle rasowym, wszelkie pieniądze 
zainwestowane w jego rozwój zostaną wyrzucone w błoto!
Tym ją zaskoczył, gdyż w którymś momencie jakby 
przemawiał przez niego duch nieboszczyka dziadka. Lewis 
rozumowałby w podobny sposób.
—	Hm! — chrząknęła.
—	Na pewno się ze mną zgadzasz. — Sformułował tę myśl 
jako stwierdzenie, nie pytanie, w czym również przypominał 
Lewisa. — Poczekam kilka dni, aż napięcie opadnie, a potem 
wystąpię o zwołanie następnego posiedzenia. Tak będzie najlepiej, 
sama zobaczysz.
Spojrzał na zegar stojący na gzymsie kominka i podniósł się z 
fotela.
—	No, teraz to naprawdę powinnaś już być w łóżku. Zawołam 
Mary Ellis.
—	Sama ją zawołam, kiedy uznam, że już czas ku temu. 
Przestań traktować mnie jak...
—	Tylko bez dyskusji!
Skierował się w stronę drzwi. Zanim zdążył je otworzyć, 
zapytała:
—	Wychodzisz gdzieś?
—	Przecież mówiłem, że idę po...
—	Nie mam na myśli tego, czy wychodzisz z pokoju, tylko 
czy w ogóle chcesz gdzieś wyjść? — Po wyrazie jego
twarzy poznała, że posunęła się za daleko. Theo był z natury 
łagodny i ustępliwy, ale do pewnych granic. Nie mógł ścierpieć 
zbyt natrętnej ingerencji w życie osobiste. Spróbowała więc 
bardziej dyplomatycznie: — Pytam, bo te twoje nocne włóczęgi 
nie wydają mi się rozsądne. Wobec tak napiętej sytuacji w mieście 
nikt, kto ma głowę na karku, nie powinien po zmroku wychodzić z 
domu. Mam nadzieję, że nie zamierzasz płynąć nigdzie łodzią? 
Wiesz, co sądzę o żeglowaniu o tej porze...
Spojrzenie, jakie rzucił Theo, znów przypomniało jej Lewisa. 
Rysy jego twarzy ułożyły się w maskę bez wyrazu, z której nie 
dało się nic wyczytać. Była ciekawa, kiedy mógł się nauczyć tak 
maskować swoje uczucia i dlaczego w ten sposób się zachowywał.
— Pójdę po Mary Ellis — obiecał i ulotnił się, pozostawiając 
jej pytanie bez odpowiedzi.
Salija została dopuszczona do udziału w dyskusji, gdyż 
zamordowany był jej narzeczonym. Zdawała sobie sprawę, że w 
innych warunkach nie miałaby takiej możliwości. Muzułmańscy 
mężczyźni z jej otoczenia nie zwykli przykładać wagi do zdania 
kobiety. Wprawdzie ojciec bardzo ją kochał, co czasem nawet 
demonstrował, gdy przechodząc obok, lekko dotykał palcami jej 
policzka, ale w dziedzinie obyczajów zachowywał się, jak 
przystało na prawowiernego wyznawcę Mahometa. Z oddaniem 
modlił się pięć razy dziennie, po raz trzeci z rzędu czytał od 
początku Koran, regularnie przeznaczał część zysków firmy na 
pomoc ubogim i już dwukrotnie odbył pielgrzymkę do Mekki, 
obchodząc w koło święty kamień w meczecie Kaba.
W czasie gdy Salija mogła przysłuchiwać się rozmowie 
mężczyzn, jej matka tylko podawała im napoje i przekąski, a 
bratowa, Jamna, w ogóle się nie pokazywała. Jej mąż, Mu-
hammad, zgodnie z tradycją nie życzył sobie, aby jakikolwiek 
mężczyzna z wyjątkiem jej ojca mógł choćby na nią spojrzeć. 
Poza tym Jamna wiedziała, że gdyby została na dole, teściowa 
zagoniłaby ją do pomocy w kuchni, a na to była zbyt leniwa. 
Skłoniła się więc przed Muhammadem z ostentacyjną 
przymilnością i pokorą, po czym szybko
ulotniła się na górę. Oficjalnie wymówiła się, że musi czuwać nad 
snem Anasa, który miewał lęki nocne. Naprawdę jednak 
zamierzała przeglądać barwne zachodnie żurnale, podziwiając 
kreacje, których Muhammad i tak nigdy nie pozwoliłby jej 
włożyć.
Salija usiadła w przyzwoitej odległości od mężczyzn. Dla 
podkreślenia jej niższego statusu matka nie podała jej nic do 
jedzenia ani do picia. Salija nie była wprawdzie głodna, ale w taki 
upał chętnie napiłaby się lassi — orzeźwiającego napoju 
jogurtowego, którym matka częstowała męża, syna i ich gościa.
Akram Malik swoim zwyczajem uprzejmie podziękował żonie, 
kiedy postawiła przed nimi talerze i szklanki. War-da dotknęła 
przelotnie jego ramienia, szepnęła z czułością: „Trzymaj się, 
Akram", i opuściła pokój. Salija nieraz się dziwiła, jak matka 
może tak we wszystkim podporządkowywać się mężowi, jakby 
nie miała własnego zdania. Za każdym razem jednak Warda 
odpowiadała jej to samo.
— Ależ wcale nie muszę się podporządkowywać! Twój ojciec 
jest dla mnie całym światem i ja dla niego też.
W rzeczy samej rodziców Salii łączyła więź, którą córka 
podziwiała, choć nie do końca rozumiała jej charakter. We 
wzajemnych stosunkach małżonków dominował jakiś nie-
wypowiedziany smutek, maskowany czułością, którą oboje się 
darzyli. Akram Malik nigdy nie podnosił głosu, ale też nie musiał 
tego czynić — każde jego słowo było wyrocznią dla żony, a liczył 
na to, że i dla dzieci.
Tymczasem Muhammad już jako nastolatek za plecami ojca 
nazywał go kpiąco „starym pierdołą". Ilekroć Akram sprzeciwiał 
się jego zachciankom — wyładowywał złość w gruszowym sadzie 
za domem, rzucając kamieniami o mur lub kopiąc pnie drzew, aby 
dać ujście frustracji. Nigdy jednak nie okazywał gniewu w 
obecności ojca, udając przy nim lojalnego i posłusznego syna. 
Rozumiał bowiem, że jeśli podporządkuje się woli ojca i wypełni 
obowiązki względem rodziny, z czasem odziedziczy rodzinną 
firmę i majątek, a wtedy jego wola będzie prawem dla innych. 
Salija wiedziała, że Muhammad nie może się doczekać, kiedy to 
nastąpi.
Teraz jednak sam sprowokował gniew ojca. Mało tego, że 
wzniecił niepokoje w mieście, to jeszcze sprowadził Taj-
mullaha Azhara nie tylko do Balford, ale i do swego domu! 
Wykazał tym samym nielojalność wobec rodziny, ponieważ 
Tajmullah Azhar, najstarszy syn brata Akrama, został kiedyś z tej 
rodziny wyklęty, w związku z czym był traktowany jak powietrze 
nawet przez własnego stryja.
Muhammad wprowadził Tajmullaha do domu pod nieobecność 
ojca.
—	Synu, nie wolno ci tego robić! — ostrzegała matka. 
On jednak odpowiedział tylko:
—	Potrzebny jest nam ktoś z jego doświadczeniem. Je 
śli nie damy otwarcie do zrozumienia, że nie dopuścimy do 
zatuszowania sprawy morderstwa Hatima, potraktują nas 
tak jak zawsze.
Warda wyglądała na zmartwioną, ale nie komentowała więcej 
wizyty Tajmullaha Azhara ani nawet na niego nie spojrzała. 
Skinęła tylko głową przytakująco, bo uległość wobec męża 
oznaczała dla niej automatycznie także uległość wobec jedynego 
syna. Wraz z Saliją wycofała się do kuchni, czekając na powrót 
Akrama, który musiał tymczasem znaleźć zastępcę na stanowisko 
Hatima w wytwórni musztardy.
—	Mamo, kto to jest ten pan? — spytała szeptem Saliją, kiedy 
matka przygotowywała posiłek.
—	Jaki pan? — ucięła ostro Warda. — Tam nikogo nie ma!
Oczywiste jednak, że Tajmullah Azhar był. Salija usłyszała 
jego nazwisko po raz pierwszy — i od razu domyśliła się, kto to 
jest, bo nieraz docierały do niej plotki na jego temat — kiedy 
ojciec wrócił z pracy. Warda zatrzymała go w kuchni i 
opowiedziała, jakiego to gościa przyprowadził ich syn. Wtedy 
Salija dostrzegła, jak zwęziły się oczy Akrama za okularami. To 
była jego jedyna reakcja na tę wiadomość.
—	Ale dlaczego...? — spytał krótko po ściszonej wymianie 
zdań.
—	Z powodu Hatima — odpowiedziała żona, patrząc na Saliję 
ze współczuciem. Może sądziła, że córka zdążyła już pokochać 
człowieka, którego wybrano dla niej na męża? Zresztą właściwie 
dlaczego nie? Ona też pokochała Akrama Malika w podobnych 
okolicznościach. — Mu-
hammad twierdzi, że twój bratanek ma doświadczenie w takich 
sprawach.
—	To zależy, jakie to są sprawy! — parsknął Akram. — Nie 
powinnaś była wpuszczać go do domu!
—	A co mogłam zrobić, kiedy on przyszedł z Muham-
madem?
Był z nim nadal — siedział na jednym końcu kanapy, a brat 
Salii na drugim. Akram zajął miejsce w fotelu, z haftowaną przez 
Wardę poduszką pod plecami. Na dużym ekranie telewizora leciał 
film wypożyczony przez Jamnę, tylko z wyłączonym dźwiękiem, 
bo wycofując się do swojego pokoju, bratowa nie wyjęła kasety. 
Salija mogła więc podglądać ponad ramieniem ojca potajemne 
schadzki dwojga kochanków w stylu Romea i Julii. Tyle że nie ro-
mansowali ze sobą przez balkon, ale spotykali się i kochali wśród 
łanu kukurydzy. Salija na ten widok odwróciła oczy, a serce tłukło 
się jej w piersi jak ptak złapany w potrzask.
—	Wiem, ojcze, że nie jesteś zachwycony tym, co się dzia 
ło dziś po południu — mówił tymczasem Muhammad. — 
Udało się nam jednak wymusić na policji codzienne spotka 
nia. Dzięki temu będziemy otrzymywali informacje z pierw 
szej ręki.
Mówił lakonicznie, krótkimi zdaniami, z czego Salija wy-
wnioskowała, że dręczy go świadomość dezaprobaty ojca.
—	Nikt nie rozmawiałby z nami, gdyby nie Azhar. Potrafił tak 
zapędzić tę inspektorkę w kozi róg, że nie miała wyjścia i musiała 
się zgodzić. I masz pojęcie, ojcze, że wodził ją za nos, jak chciał, a 
ona się nawet nie zorientowała! — Spojrzał na Azhara z 
wyraźnym podziwem. Ten zaś siedział ze skrzyżowanymi nogami 
i wygładzał palcami kanty spodni, nie spuszczając równocześnie 
oczu ze stryja. Salija nigdy nie widziała kogoś tak opanowanego 
w sytuacji, w której był wyraźnie osobą niepożądaną.
—	A tobie chodziło o wzniecenie rozruchów?
—	Nieważne, komu o co chodziło. Grunt, że udało się nam 
doprowadzić do porozumienia.
—	Myślisz, że sami nie potrafilibyśmy doprowadzić do tego, 
jak mówisz, porozumienia? — Akram sięgnął po swoją szklankę i 
pociągnął lassi. Na Tajmullaha Azhara nawet nie spojrzał.
—	Gliny znają nas od tylu lat, że niezbyt się nami przej 
mują. Wiesz, ojcze, że kto najgłośniej krzyczy, tego najprę 
dzej usłyszą.
Nie powinien był wypowiadać tego zdania, ale poniosły go 
nerwy i niechęć do Anglików. Salija podzielała jego poglądy, bo 
też bywała nieraz celem drwin szkolnych kolegów — ale 
wiedziała, że ojciec jest innego zdania. Sam bowiem urodził się w 
Pakistanie i przybył do Anglii jako dwudziestokilkuletni 
mężczyzna, a tylko raz zdarzyło mu się doznać prześladowań 
rasowych. Ten odosobniony incydent na londyńskiej stacji metra 
nie zachwiał w nim wiary w ludzi, których chciał nazywać swymi 
rodakami. W jego oczach więc zachowanie Muhammada 
przynosiło niesławę jego narodowi i nieprędko miał mu to 
zapomnieć.
—	Kto najgłośniej krzyczy, ten zwykle ma najmniej do 
powiedzenia! — odparował.
—	Ale Azhar zna się na organizacji! — wyrzucił z siebie 
Muhammad przez zaciśnięte zęby. — A my teraz musimy się 
zorganizować.
—	Dlaczego właśnie teraz, Muni? Czy Hatim jest mniej 
martwy niż wczoraj o tej porze? Czy przyszłość twojej siostry jest 
przez to mniej zagrożona? Co może zmienić obecność jednego 
człowieka?
—	Może dużo — oświadczył Muhammad tonem kogoś, kto 
najlepsze zostawił na deser. — Teraz już wiadomo, że to było 
morderstwo.
Akram wyraźnie sposępniał. Dotychczas, choć bezpodstawnie, 
pocieszał sam siebie i swoją rodzinę, a szczególnie Saliję, że 
Hatim poniósł śmierć wskutek nieszczęśliwego wypadku. Teraz 
natomiast — gdy Muhammad dogrzebał się do prawdy — będzie 
musiał zacząć myśleć innymi kategoriami. Będzie musiał zadać 
wiele pytań, które mogą zaprowadzić go w niepożądanym 
kierunku.
—	Sami się w końcu przyznali! — gorączkował się Mu 
hammad. — Po tym, co zaszło na posiedzeniu rady, a po 
tem na ulicach miasta. Czekaj, ojcze, nie odpowiadaj jesz 
cze. Wiem, że cię rozgniewałem. Przyznaję, że pewne rze 
czy wymknęły mi się spod kontroli. Ale zobacz, jakie to 
dało wyniki! To Azhar poradził nam, żeby wejść na sesję 
rady. Czy ciebie ta inspektorka poinformowała, że to było
morderstwo? Bo mnie nie. A Salii chybaby w ogóle tego nie 
powiedzieli.
Salija spuściła oczy, kiedy mężczyźni spojrzeli w jej stronę. 
Nie musiała potwierdzać słów brata, bo Akram był obecny przy 
jej rozmowie z policjantem, który przyszedł poinformować 
rodzinę o śmierci Hatima. Powiedział wtedy: „Przykro mi, ale na 
przylądku Nez znaleziono zwłoki. Denat został zidentyfikowany 
jako pan Hatim Kurejśi, ale ktoś z państwa musi go oficjalnie 
zidentyfikować. Pani, zdaje się, miała go poślubić?" „Tak" — od-
powiedziała wtedy ze smutkiem, choć dusza jej krzyczała: „Nie, 
nie, nie!"
—	Zapewne — przyznał Akram. — W każdym razie 
posunąłeś się za daleko. Jeśli nasz człowiek nie żyje, to ty 
go nie wskrzesisz!
Te słowa nie odnosiły się do Hatima, lecz do Tajmullaha 
Azhara, gdyż człowieka wyklętego z rodziny jej członkowie 
uważali za umarłego. Ktokolwiek spotkał go na ulicy — traktował 
jak powietrze lub odwracał głowę w drugą stronę. Nie wypadało 
wymawiać jego imienia ani o nim wspominać, choćby aluzyjnie. 
Mało tego, nie wolno było poświęcić mu ani jednej myśli, gdyż od 
myślenia do mówienia droga niedaleka, a stamtąd już tylko krok 
do rozważania możliwości ponownego przyjęcia wyrzutka na łono 
rodziny...
Salija była za młoda, aby mogła dostąpić wtajemniczenia, za 
jaki to straszny czyn Azhar został wyklęty. Postawiono ją przed 
faktem dokonanym, zabraniając nawet wspominać komukolwiek 
o istnieniu takiego człowieka. Teraz, patrząc na kuzyna, z trudem 
sobie wyobrażała, jak mógł przeżyć dziesięć lat w samotności. Co 
czuł, tułając się po świecie, nie mając przy sobie nikogo z 
bliskich?
—	No więc, co jest ważniejsze? — Muhammad starał 
się przemawiać rozsądnie, bo nie zależało mu na konflikcie 
z ojcem. Nie pragnął przecież, mając żonę, dwoje dzieci 
i dobrze płatne stanowisko, zostać wyrzuconym poza na 
wias rodziny! — Sam powiedz, ojcze, czy lepiej ścigać mor 
dercę jednego z naszych ludzi, czy pilnować, żeby Azhar 
nie zbliżył się do nas ponownie? Przecież Salija też padła 
ofiarą tej zbrodni, nie tylko Hatim. Mamy chyba w stosun 
ku do niej jakieś zobowiązania!
Także i teraz, kiedy Muhammad ponownie spojrzał w jej 
stronę, Salija skromnie spuściła oczy. Równocześnie poczuła 
ściskanie w dołku, gdyż wiedziała, jaki naprawdę jest jej brat. Że 
też nikt dotąd na to nie wpadł!
—	Nie musisz mnie pouczać, co mam robić w tej sprawie ani 
w innych — osadził go Akram cicho, lecz stanowczo.
—	Ależ, ojcze, ja nawet nie próbuję cię pouczać! Próbuję 
tylko cię przekonać, że bez Azhara...
—	Muhammad! — przerwał mu Akram, biorąc do ręki jedną z 
parath, które przyrządziła jego żona. Salija z lubością wdychała 
zapach mielonego mięsa, którym nadziany był placek. — Dla nas 
ten człowiek umarł. Nie masz prawa wprowadzać go z powrotem 
w nasze życie, a tym bardziej do naszego domu. Natomiast nie 
będę się z tobą spierać co do zbrodni, którą popełniono na osobie 
Hatima, twojej siostry i nas wszystkich... jeśli to rzeczywiście 
była zbrodnia.
—	Przecież ta inspektor sama przyznała, że to morderstwo! A 
musiała to przyznać, bo wywarliśmy nacisk na Wydział 
Dochodzeniowo-Śledczy.
—	Wasz nacisk nie był wcale skierowany przeciw temu 
wydziałowi.
—	Ale odniósł skutek, czy nie widzisz tego?
W pokoju panowała taka duchota, że biała bawełniana 
koszulka przylepiła się do spoconego torsu Muhammada. W 
przeciwieństwie do niego Tajmullah Azhar wykazywał tak 
niezmącony spokój, jakby już przebywał w innym świecie.
Muhammad, czując, że się zagalopował, zmienił ton.
—	Przepraszam, że sprawiłem ci przykrość, ojcze. Może 
powinienem był cię uprzedzić, że dojdzie do zakłócenia przebiegu 
obrad.
—	Może? — powtórzył Akram. — To, do czego doszło na 
posiedzeniu rady, było czymś więcej niż tylko zakłóceniem.
—	W porządku, może niewłaściwie do tego podszedłem...
—	Może?
Salija zauważyła u swego brata wzrastające napięcie mięśni. 
Teraz był już dorosły, więc nie wypadało mu rzucać kamieniami o 
mur czy kopać pni drzew, tylko kropli-
sty pot wystąpił mu na czoło. Patrząc na niego, Salija mogła 
docenić przydatność Tajmullaha Azhara jako mediatora między 
rodziną a policją. Muhammad nie zawsze umiał zapanować nad 
sobą w konfliktowej sytuacji. Zastraszanie wychodziło mu lepiej, 
ale w chwili obecnej to nie wystarczyło.
—	Zobacz tylko, ojcze, co zyskaliśmy dzięki tej demonstracji! 
— dowodził. — Dopuszczono nas do rozmów z oficerem 
prowadzącym śledztwo i potwierdzono, że to było morderstwo!
—	No i dobrze! — przyznał Akram. — Podziękuj za to 
kuzynowi i niech idzie w swoją stronę.
—	Szlag by to trafił! — Muhammad ze złości zrzucił z 
gzymsu kominka trzy oprawione zdjęcia. — Co się z tobą dzieje, 
ojcze? Boisz się zadrzeć z białasami?
—	Dosyć! — Akram odstąpił od swego normalnego stylu 
bycia, podnosząc głos.
—	Wcale nie dosyć! Boisz się przyznać, że może któryś z 
tych białasów zamordował Hatima, bo wtedy musiałbyś zacząć 
myśleć o nich inaczej! A tobie ciężko to strawić, bo przez 
dwadzieścia siedem lat wolałeś udawać pieprzonego Angola!
W tym momencie Akram wstał, kilkoma dużymi krokami 
przeciął pokój i zanim Salija się zorientowała, w czym rzecz — 
wymierzył synowi siarczysty policzek.
Dziewczyna krzyknęła przerażona:
—	Przestańcie! — Usłyszała we własnym głosie strach. 
Bała się ich obu, a raczej tego, co są w stanie zrobić i jak 
może się to odbić na jedności rodziny. — Muni! Ojcze! 
Dajcie spokój!
Mężczyźni odwrócili się, zastygając w pozycjach, w których 
zastał ich krzyk Salii. Akram wciąż trzymał palec przed oczami 
Muhammada w grożącym geście znanym mu od dzieciństwa. 
Różnica była tylko taka, że teraz Muhammad przewyższał go o co 
najmniej pięć centymetrów, toteż ojciec musiał podnieść palec w 
górę.
—	Przecież wszystkim nam chodzi o to samo! — prze 
konywała Salija. — Chcemy poznać prawdę o śmierci Ha 
tima, kto go zabił i dlaczego. Przede wszystkim — dlacze 
go?
Oczywiście nie była stuprocentowo pewna co do prawdziwości 
tych stwierdzeń, ale przede wszystkim pragnęła przywrócić zgodę 
między ojcem i bratem.
—	No więc o co się kłócicie? Czy nie lepiej obrać taką 
metodę, która najszybciej doprowadzi nas do poznania 
prawdy? Chyba tego właśnie chcemy!
Mężczyźni nie odpowiedzieli od razu. Tymczasem na górze dał 
się słyszeć płacz Anasa, a zaraz potem tupot klapek Jamny na 
korytarzu.
—	Przynajmniej ja tego chcę — dokończyła Salija. Nie 
musiała dodawać, że została najbardziej poszkodowana, bo 
zabity miał być jej mężem. Powtórzyła więc tylko z naci 
skiem: — Muni! Ojcze! Tego właśnie chcę!
Tajmullah Azhar podniósł się z kanapy. Był wyraźnie niższy, 
drobniejszej i szczuplejszej budowy od obydwu kuzynów. Zwrócił 
się jednak do nich jak do równych sobie, choć Akram nawet nie 
patrzył w jego stronę.
—	Caća (stryju)! — przemówił do niego.
Akram wzdrygnął się na dźwięk tego słowa, gdyż nawią-
zywało ono do istniejących między nimi więzów krwi, do których 
wolał się nie przyznawać.
—	Nie chciałbym wnosić niezgody w wasz dom — zaczął 
Azhar i gestem powstrzymał Muhammada, który już chciał 
gwałtownie zaprzeczyć. — Pozwólcie sobie pomóc. Nie będę się 
narzucał, żebyście nie musieli złamać klątwy rzuconej na mojego 
ojca. Myślę jednak, że mogę być użyteczny, ponieważ już od lat 
pomagam naszym ludziom, kiedy mają problemy z policją lub 
urzędami w Londynie. Mam doświadczenie w postępowaniu z 
Anglikami...
—	Wiemy, do czego to doprowadziło twego ojca — rzucił 
Akram z goryczą.
Nie zraziło to Azhara.
—	Moje doświadczenie może teraz przydać się nam 
wszystkim — ciągnął dalej. — Proszę więc raz jeszcze, pozwólcie 
sobie pomóc. Ze zmarłym nic mnie nie łączyło, nie mam więc do 
sprawy emocjonalnego stosunku. Mogę myśleć i działać zupełnie 
obiektywnie. Oferuję wam moje usługi.
—	Twój ojciec zhańbił nasze nazwisko. — Akram z uporem 
wracał do przeszłości.
—	Toteż go nie używam. Inaczej nie mogę okazać swojego 
ubolewania — zareplikował Azhar.
—	On nie spełnił swojego obowiązku.
—	Za to ja zrobiłem, co mogłem.
Akram zrezygnował z dalszej wymiany zdań. Zamiast tego 
uważnie przyglądał się Muhammadowi, jakby brał mu miarę. 
Potem z wysiłkiem obrócił się w stronę Salii, która siedziała 
skulona na brzeżku krzesła.
—	Wolałbym, aby do tego nie doszło, Salijo. Widzę, jak to 
przeżywasz. Chciałbym tylko doprowadzić tę sprawę do końca.
—	Więc pozwól Azharowi... — zaczął Muhammad, ale ojciec 
gestem ręki nakazał mu ciszę.
Teraz zwrócił się do niego:
—	Robię to tylko ze względu na twoją siostrę, ale nie 
zmuszaj mnie, abym go oglądał ani z nim rozmawiał. Nie 
ściągaj nowej hańby na nasze nazwisko!
Obrócił się na pięcie i wyszedł. Jego kroki ciężko dudniły na 
schodach.
—	Stary pierdoła! — nie wytrzymał Muhammad. — 
Zawzięty, zacofany stary pierdoła!
Tajmullah Azhar pokręcił przecząco głową.
—	On naprawdę chce dla rodziny jak najlepiej. Kto jak 
kto, ale ja rozumiem to dobrze.
Kiedy Emily zjadła kolację, zaprosiła Barbarę do ogródka na 
tyłach domu. Już miały wyjść, gdy błogi spokój zakłócił im 
telefon od kochanka gospodyni.
—	Nie wierzę, żebyś naprawdę nie chciała się ze mną 
spotkać po tym wspaniałym tygodniu, jaki przeżyliśmy...
Więcej nie zdążył powiedzieć, bo Emily wyłączyła auto-
matyczną sekretarkę i dopadła do telefonu. Odwróciwszy się 
plecami do Barbary, kontynuowała rozmowę, a właściwie to 
głównie mówiła sama.
—	Cześć, Gary, to ja... Nie, to nie ma z tym nic wspól 
nego. Skoro mówiła, że boli ją głowa, to dlaczego mia 
łabym w to nie wierzyć? Coś sobie wmawiasz... Wiesz, że 
nie znoszę, kiedy mi przerywasz... W tej chwili mam go 
ścia, więc nie mogę... Och, nie bądź śmieszny... Nawet gdy-
by tak było, to co z tego?... Przecież umówiliśmy się na po-
czątku... Dziś wieczorem pracuję... A, to już nie twój interes, 
kochanie!
Zręcznym ruchem odwiesiła słuchawkę i westchnęła:
—	Ach, ci mężczyźni! Gdyby nie to, że mają przyrządy, 
którymi mogą nas rozweselać, nie byliby warci zachodu.
Barbarze nie chciało się obmyślać dowcipnej odpowiedzi. Nie 
miała zbyt wielkiego doświadczenia z męskimi „przyrządami", 
więc tylko ostentacyjnie przewróciła oczyma. Miało to oznaczać 
coś w rodzaju: „Nieprawdaż?"
Pani inspektor wydawała się usatysfakcjonowana tą od-
powiedzią. Z blatu wzięła misę owoców i butelkę koniaku.
—	Chodźmy trochę na świeże powietrze — ponownie 
zaprosiła Barbarę do ogrodu.
Był on niewiele lepiej utrzymany niż wnętrze domu, ale 
przynajmniej usunięto najbardziej uporczywe chwasty, a 
wyłożona płytami ścieżka prowadziła łukowatą linią pod drzewo 
kasztanowca. Barbara i Emily usiadły pod nim na leżakach, 
sięgając raz po raz po owoce leżące na paterze i pełne kieliszki 
koniaku, a w gałęziach nad ich głowami śpiewał słowik. Emily 
dojadała już drugą śliwkę, a Barbara podskubywała kiść 
winogron.
W ogrodzie było nieco chłodniej niż w kuchni i roztaczał się 
stamtąd piękniejszy widok. W dole samochody sunęły po Balford 
Road, a pomiędzy drzewami przebłyskiwały światła letnich 
domków. Barbara zastanawiała się już, dlaczego pani inspektor 
nie wyniosła na dwór także swego łóżka polowego, śpiwora, 
lampki nocnej i Krótkiej historii czasu.
Emily przerwała jej te rozmyślania.
—	Spotykasz się z kimś ostatnio, Barb?
—	Ja? — To pytanie zakrawało na żart. Czyżby Emily nie 
miała oczu? Przecież mogła sama dośpiewać sobie odpowiedź. 
Barbara chciała jeszcze dodać: „Ciekawe, z kim miałabym się 
spotykać? Kto byłby w stanie znieść mój wygląd?", ale rzuciła 
tylko, siląc się na obojętny ton: — A któż by miał na to czas?
Emily przyjrzała się jej uważnie w świetle latarni ulicznej na 
Crescent. Trochę tego światła padało i na ogródek, bo dom był 
ostatni w szeregu. Barbara czuła na sobie badawczy wzrok 
rozmówczyni.
—	To brzmi jak usprawiedliwienie — podsumowała Emily.
—	Usprawiedliwienie czego?
—	Utrzymania tego samego stanu rzeczy. — Emily wyrzuciła 
pestkę od śliwki na drugą stronę muru ogrodowego. — Nadal 
żyjesz samotnie, prawda? Ale przecież nie możesz zostać sama 
już na zawsze!
—	Niby dlaczego nie? Ty też żyjesz samotnie i jakoś ci to nie 
przeszkadza.
—	Mnie nie. Ale można być samą, nie będąc samotną, lub 
odwrotnie. Rozumiesz, co mam na myśli?
Barbara rozumiała to aż za dobrze. Odkąd pamiętała, Emily nie 
wytrzymałaby bez mężczyzny dłużej niż miesiąc. Cóż, kiedy 
miała ku temu odpowiednie atuty — urodę, dobrą figurę i 
niepospolity umysł. Ciekawe, dlaczego kobiety, które bez 
najmniejszego wysiłku potrafią omotać mężczyzn, sądzą, że inne 
mają takie same możliwości?
Nagle poczuła nieodpartą chęć na papierosa. Wydawało jej się, 
że nie paliła już od wielu dni. Co też robią niepalący, żeby zyskać 
na czasie, odwrócić niepożądaną uwagę, uniknąć zbędnej dyskusji 
lub po prostu uspokoić nerwy? Może mówią tylko: „Przepraszam, 
ale nie mam ochoty rozmawiać na ten temat"? Barbara wiedziała 
jednak, że nie byłaby to najszczęśliwsza odpowiedź, szczególnie 
gdy zamierzała ściśle współpracować z panią inspektor przy pro-
wadzeniu śledztwa.
—	Nie wierzysz mi, prawda? — naciskała Emily, nie słysząc 
odpowiedzi.
—	No, powiedzmy, że mój sceptycyzm wsparty jest do-
świadczeniem życiowym. — Towarzyszące tym słowom 
prychnięcie miało sprawić wrażenie beztroski. — Zresztą jest mi 
dobrze tak jak jest.
Emily tym razem natrafiła na morelę i zatoczyła nią kółko na 
dłoni.
—	Tak mówisz. — Zabrzmiało to jak stwierdzenie, 
a nie jak pytanie.
Barbara zdecydowała się potraktować tę uwagę jako za-
kończenie dyskusji. Szukała w myśli jakiegoś inteligentnego 
pretekstu, aby zmienić temat. Prawdę mówiąc, odkąd opuściły 
kuchnię, żadna z nich nie nawiązała do spra-
wy morderstwa, ale Barbara nie chciała zanadto ostentacyjnie 
wrócić do tego wątku. Zbyt delikatną materię stanowił jej status 
— była tu na wpół służbowo, a na wpół prywatnie. Wolałaby 
jednak pogadać o konkretach, gdyż w końcu przyjechała do 
Balford-le-Nez, aby wziąć udział w śledztwie, a nie po to, by 
rozważać rozmaite aspekty samotności.
Przeszła do rzeczy bezpośrednio — pod pretekstem, że nie 
skończyły jeszcze rozmowy o zabójstwie na Nez.
—	Zastanawia mnie rasowy aspekt tej sprawy — oznaj 
miła.
Aby Emily nie pomyślała, że wyraża w ten sposób swoje 
obawy przed przeniknięciem konfliktów rasowych w jej życie 
prywatne — szybko dodała:
—	Jeżeli, jak podała telewizja, Hatim Kurejśi dopiero co 
przybył do Anglii, mógł nie znać swego mordercy. To z kolei 
nasuwa przypuszczenie, że mogło to być przypadkowe zabójstwo 
na tle rasowym, jakie zdarzają się w Ameryce czy też w wielkich 
miastach na całym świecie. Takie nastały czasy!
—	Zaczynasz rozumować kategoriami Azjatów — zwróciła 
jej uwagę Emily, nadgryzając morelę. Przełknęła kęs owocu i 
popiła koniakiem. — Tyle że Nez nie jest odpowiednim miejscem 
do zabijania przypadkowych ofiar. W nocy nie ma tam żywej 
duszy, nie palą się żadne lampy ani na plaży, ani na klifach. No 
więc iść tam samemu o tej porze — zakładając, że Kurejśi poszedł 
tam dobrowolnie — można z dwóch powodów. Na przykład na 
spacer...
—	Czy gdy wychodził z hotelu, było już ciemno?
—	Tak, nie świecił nawet księżyc. Odrzucamy więc wariant 
spaceru, bo kto miałby ochotę poruszać się po omacku. 
Ewentualnie mógł chcieć zostać sam, aby to i owo przemyśleć.
—	Może obleciał go strach przed planowanym małżeństwem i 
kombinował, jak by się z tego wycofać?
—	Brzmi to prawdopodobnie, ale musimy wziąć pod uwagę 
jeszcze jeden aspekt. Jego wóz został kompletnie splądrowany. 
Jak sądzisz, co to może oznaczać?
Mogło to wskazywać tylko na jedno.
—	Poszedł tam, bo był z kimś umówiony. Miał mu coś 
przekazać, ale nie wziął tego czegoś ze sobą i tamten go za to 
zabił. Potem przeszukał samochód, aby sprawdzić, czy tej rzeczy 
naprawdę tam nie ma.
—	Żadna z tych okoliczności nie wskazuje na tło rasowe — 
zauważyła Emily. — Takie zabójstwa bywają zwykle 
nieuzasadnione.
—	Tak, ale nie pozwala też wykluczyć przypuszczenia, że nie 
zabił go Anglik i że powody nie musiały być rasowe.
—	Podobnie jak nie oznacza, że nie zabił go Azjata. 
Barbara przyznała jej rację, ale kontynuowała swój wy 
wód.
—	Jeśli więc oskarżyłabyś Anglika o tę zbrodnię, społeczność 
pakistańska natychmiast uznałaby ją za mord na tle rasowym, 
gdyż mogło to tak wyglądać. Wtedy znów doszłoby do zamieszek, 
prawda?
—	Zgadza się, i dlatego nawet lepiej, że przybył nam jeszcze 
ten splądrowany samochód, choć to cholernie komplikuje sprawę. 
Dzięki temu jednak mogę przypisywać tej zbrodni inne tło niż 
rasowe, przynajmniej dopóki nie będę wiedziała tego na pewno. 
W ten sposób zyskam na czasie i zdążę obmyślić jakąś strategię, 
choćby na krótką metę. Żeby przynajmniej ten skurwiel Ferguson 
nie dzwonił przez najbliższą dobę!
—	Czy Kurejśiego mógł zabić jego rodak? — myślała głośno 
Barbara, sięgając po następną kiść winogron.
Emily rozsiadła się wygodnie na leżaku, opierając swój 
kieliszek na brzuchu i spoglądając w niebo, na którego tle liście 
kasztanowca tworzyły czarną koronkę. Ukryty gdzieś wśród nich 
słowik wciąż śpiewał swoją piosenkę.
—	Nie odrzucamy takiej możliwości — przyznała Emily. — 
Jest nawet dość prawdopodobna. Przecież mordercą mógł być 
ktoś, kogo bardzo dobrze znał.
—	No i nie zapominajmy, że miał się żenić z córką Malika.
—	Właśnie, tatuś i mamusia zawczasu obgadali ten ślub.
—	Więc może tu coś nie grało? Na przykład okazało się, że 
nie pasują do siebie. Ona chciała się wycofać, z kolei dla niego to 
małżeństwo było jedyną szansą uzyskania
wizy imigracyjnej... A tym sposobem sytuacja mogła zostać 
rozwiązana raz na zawsze.
—	Skręcenie komuś karku jest dość drastyczną metodą 
załatwiania spraw! — zaznaczyła Emily. — Poza tym 
Akram Malik jest od lat znanym i szanowanym członkiem 
swojej społeczności. Z tego, co o nim wiem, bardzo kocha 
swoją córkę i gdyby nie chciała wyjść za Kurejśiego, z pew 
nością by jej nie zmuszał.
Barbara przetrawiła ten wariant i obrała inny wątek.
—	U nich ciągle w zwyczaju są posagi, prawda? Córka 
Malika na pewno miała duży. Może Kurejśi nie okazał wy-
starczającej wdzięczności za taką hojność?
—	I dlatego rodzina postanowiła się go pozbyć? — pod-
chwyciła Emily, wyciągając przed siebie nogi i splatając dłonie 
wokół kieliszka z koniakiem. — Niewykluczone. Nie 
posądzałabym o to Akrama, ale co do Muhammada... kto wie? To 
jednak nie wyjaśnia nam kwestii samochodu.
—	Czy coś stamtąd zginęło?
—	Cała tapicerka została doszczętnie wyrwana i pocięta.
—	A ciało też ktoś obszukał?
—	Dokładnie. Kluczyki od samochodu znaleźliśmy w kępie 
chwastów na klifie. Nie przypuszczam, aby Kurejśi sam je tam 
rzucił.
—	Czy cokolwiek znaleziono przy zwłokach?
—	Tylko dziesięć funtów i trzy prezerwatywy.
—	Żadnych dokumentów? — A kiedy Emily zaprzeczyła, 
Barbara szybko zadała następne pytanie: — To skąd wiedziałaś, 
kim on był?
Emily westchnęła głęboko i przymknęła oczy. Barbara 
wyczuła, że doszła właśnie do kulminacyjnego momentu: tego 
szczegółu śledztwa, którego nie ujawniła nikomu z zewnątrz.
—	Wczoraj rano znalazł go niejaki łan Armstrong — 
obwieściła. — Od razu go poznał.
—	To Anglik — upewniła się Barbara.
—	Ano Anglik — potwierdziła Emily z grobową miną. 
Barbara od razu się zorientowała, dokąd rozmówczyni
zmierza.
—	Czy ten Armstrong miał motyw, aby go zabić?
—	W rzeczy samej — oświadczyła Emily, otwierając oczy i 
odwracając głowę w kierunku Barbary. — łan Armstrong 
pracował w firmie „Malik i Syn — Musztardy i Przyprawy". 
Sześć tygodni temu został zwolniony.
—	Czy ten Hatim Kurejśi go stamtąd wygryzł?
—	Gorzej, choć z punktu widzenia Muhammada to nawet 
lepiej. Mogę sobie wyobrazić, co by zrobił, gdyby dotarła do 
niego ta wiadomość.
—	Dlaczego? Co się za tym kryje?
—	Co chcesz: zemsta, manipulacja, desperacja, przymus i... 
Faktem jest, że po lanie Armstrongu objął stanowisko Hatim 
Kurejśi, a po jego śmierci Armstrong odzyskał posadę. Czy może 
być lepszy motyw?
5
—	To mógłby być strzał w dziesiątkę — przyznała Barbara. 
— Ale czy Armstrong nie miałby silniejszej motywacji, aby zabić 
tego, kto zwolnił go z pracy?
—	W pewnych okolicznościach tak, jeśli pragnąłby zemsty.
—	W pewnych tak, a w tych?
—	Podobno z posadą Armstronga łączyła się duża od-
powiedzialność. Został zwolniony tylko dlatego, że potrzebne 
było miejsce dla Kurejśiego.
—	Kurczę blade! — zaklęła Barbara. — Czy ten Armstrong 
miał alibi?
—	Twierdzi, że w tym czasie był w domu, z żoną i pię-
cioletnim synkiem. Miał akurat zapalenie ucha — oczywiście 
synek, nie Armstrong.
—	Żona potwierdza tę wersję?
—	No cóż, w końcu to on był głównym żywicielem rodziny. 
— Emily nerwowo przebierała palcami po kulistej powierzchni 
brzoskwini. — Armstrong zeznał, że pojechał na Nez przejść się 
po klifach. Spacerował tam w każdą sobotę i niedzielę, aby mieć 
choć kilka godzin spokoju z dala od swojej pani. Nie wie, czy ktoś 
widział go podczas tych spacerów, ale uważa, że taki rutynowy 
zwyczaj to też alibi.
Barbara rozumiała, co Emily ma na myśli. Nie zdarzało się 
znów tak rzadko, że zabójca udawał, iż przypadkowo natknął się 
na zwłoki, aby skierować podejrzenie na kogoś innego. Niemniej 
jednak wcześniejsza wzmianka uczyniona przez Emily 
naprowadziła Barbarę na inny trop.
—	Zapomnijmy na chwilę o samochodzie. Powiedziałaś, że 
przy Kurejśim znaleziono prezerwatywy. Może jego nocny spacer 
miał związek z seksem? Na przykład szedł, żeby spotkać się z 
prostytutką? Przecież zamierzał się żenić, więc wolał nie 
ryzykować, że ktoś go zobaczy i doniesie o tym przyszłemu 
teściowi.
—	A jaka prostytutka poszłaby z nim za dziesięć funtów, 
Barb?
—	Albo początkująca, albo pilnie potrzebująca szmalu. 
Ponieważ jednak Emily przecząco potrząsnęła głową,
Barbara spróbowała z innej beczki.
—	Może więc chciał się spotkać z kobietą, z którą w innych 
okolicznościach nie mógłby się zobaczyć? Na przykład z 
mężatką? Mąż go przyłapał na gorącym uczynku i skręcił mu 
kark. Czy coś wskazuje na to, że Kurejśi znał żonę Armstronga?
—	Szukamy wszystkich powiązań — wyjaśniła Emily. — 
Także ze wszystkimi żonami.
—	A ten Muhammad jest żonaty?
—	A jest, jest. Trzy lata temu też rodzina znalazła mu żonę.
—	Czy to szczęśliwy związek?
—	Osądź sama. Rodzice oznajmiają ci, że upatrzyli dla ciebie 
partnera. Widzisz faceta pierwszy raz w życiu i już wiesz, że 
wrobili cię w małżeństwo. Czy tak wygląda przepis na szczęście?
—	Nie bardzo, ale oni tak postępują od wieków, więc może to 
nie jest aż takie złe.
Emily rzuciła jej spojrzenie bardziej wymowne od słów. Przez 
chwilę obie kobiety siedziały w milczeniu, słuchając śpiewu 
słowika. Barbara porządkowała w myśli fakty, z którymi 
zaznajomiła ją Emily — ciało, samochód, kluczyki w krzakach, 
bunkier na plaży, przetrącony kark...
—	Wiesz co? — odezwała się w końcu. — Jeśli komuś w 
Belford zależałoby na wywołaniu niepokojów rasowych, to 
właściwie wszystko jedno, kogo aresztujesz.
—	Dlaczego?
—	Bo jeśli aresztowanie ma posłużyć jako pretekst do 
wznowienia zamieszek, to takim pretekstem może być cokolwiek. 
Wsadzisz Anglika do kicia, to podniosą raban, że morderstwa 
dokonano na tle rasowym. A przymknij Pakistańczyka, to zaczną 
wrzeszczeć, że policja jest do nich uprzedzona! Żeby uderzyć psa, 
zawsze kij się znajdzie.
Emily przestała bawić się brzoskwinią. Zmierzyła Barbarę 
badawczym spojrzeniem, a kiedy przemówiła — widać było, że 
podjęła błyskawiczną decyzję.
—	Słuchaj, Barb, czy znasz się trochę na mediacji?
—	Na czym?
—	Powiedziałaś, że chciałabyś mi pomóc. Akurat potrzebny 
mi funkcjonariusz, który umiałby nawiązywać kontakty z ludźmi, 
i myślę, że ty byś się nadała. Jakie są twoje stosunki z Azjatami? 
Chętnie podstawiłabym kogoś do tych kontaktów, choćby po to, 
żeby nie mieć ciągle szefa na karku.
Barbara zaczęła przypominać sobie fakty ze swego życiorysu, 
które mogłyby ułatwić jej odpowiedź, ale Emily nie czekała, tylko 
mówiła dalej. Chodziło o to, żeby zgodziła się na odbywanie 
regularnych konferencji z przedstawicielami społeczności 
pakistańskiej. Przydałby się ktoś, kto pełniłby funkcję rzecznika 
policji, przekazującego informacje o przebiegu śledztwa. W tej 
roli widziała właśnie Barbarę.
—	Będziesz miała do czynienia z Muhammadem Mali 
kiem — zapowiedziała. — Uprzedzam, że spróbuje przyci 
skać cię do muru, więc musisz mieć oczy szeroko otwarte. 
Na szczęście z Londynu przyjechał jakiś Azhar, który chy 
ba ma pewien wpływ na Muhammada, więc nawet o tym 
nie wiedząc, może być dla ciebie pomocny.
Barbara mogła sobie wyobrazić, jak Tajmullah Azhar 
zareaguje na widok posiniaczonej twarzy rzecznika miejscowej 
policji!
—	Bo ja wiem... — zaczęła kluczyć. — Właściwie nigdy 
nie zajmowałam się mediacją...
—	Głupstwa pleciesz! — Emily nie przejmowała się jej 
obiekcjami. — Na pewno świetnie sobie poradzisz. Do większości 
ludzi fakty docierają dopiero wtedy, kiedy są serwowane we 
właściwej kolejności. Razem zadecydujemy, jaka kolejność jest 
właściwa.
—	A jeśli coś się nie uda, to oczywiście ja za to beknę? — 
przycięła zgryźliwie Barbara.
—	Ależ na pewno się uda! — sprzeciwiła się Emily. — 
Wiem, że ze wszystkim dasz sobie radę. A nawet gdyby coś nie 
wyszło, to kto lepiej niż przedstawiciel Scotland Yardu przekona 
Azjatów, że traktujemy ich z całą atencją? No więc jak, 
podejmujesz się tego?
Problem był rzeczywiście poważny, ale Barbara uznała, że 
istotnie może się przysłużyć sprawie. Nie tylko Emily, ale i 
Azharowi. No bo kto mógłby przełamać mur wrogości Azjatów, 
jeśli nie osoba zaprzyjaźniona z jednym z nich? Odrzekła więc:
—	Zgoda.
—	Świetnie! — ucieszyła się Emily, podnosząc równocześnie 
rękę w taki sposób, aby światło padało na jej przegub. — O, 
cholera, zrobiło się późno. Gdzie chcesz nocować?
—	Prawdę mówiąc, jeszcze niczego sobie nie zarezer-
wowałam — przyznała Barbara, ale zaraz pospieszyła z dalszymi 
wyjaśnieniami, aby Emily nie pomyślała, że chce zatrzymać się u 
niej. — Może uda mi się znaleźć pokój nad samym morzem, 
żebym pierwsza poczuła jakiś chłodniejszy powiew!
—	Nadzwyczajny pomysł! — podchwyciła Emily. 
Zanim Barbara zdążyła zapytać, co jest nadzwyczajnego
w tym, że po całym dniu upału zatęskniła za ożywczym po-
wiewem — Emily już rozwinęła swą myśl. Stwierdziła, że 
najodpowiedniejszy wydaje się jej hotel „Pod Spalonym Domem". 
Nie miał on wprawdzie bezpośredniego dostępu do plaży, ale 
znajdował się na północnym krańcu miasteczka, powyżej poziomu 
morza, toteż nic nie osłoni go od wiatru, gdyby wiał z tamtej 
strony. Ponieważ nie leżał nad samą wodą, nawet na początku 
sezonu turystycznego można było tam znaleźć wolny pokój. Mało 
tego, istniał jeszcze jeden powód, dla którego hotel „Pod 
Spalonym Domem"
stanowił idealne miejsce pobytu dla sierżant Barbary Ha-vers ze 
Scotland Yardu.
—	Co to takiego? — zaciekawiła się Barbara.
—	Tam właśnie mieszkał zamordowany — poinformowała ją 
Emily i dodała: — Będziesz więc mogła trochę po-węszyć.
Rachel Winfield nieraz się zastanawiała, do kogo normalne 
dziewczęta zwracają się o poradę w ważnych kwestiach 
moralnych. Wyobrażała sobie, że pewnie udają się z tym do 
swoich normalnych matek, z którymi mogą zasiąść w kuchni przy 
filiżance herbaty. A że herbata podsyca nastrój do rozmowy — 
normalne dziewczęta dzielą się ze swymi normalnymi matkami 
wszystkim, co im leży na sercu. Właśnie, dzielą się — a więc 
wymiana myśli musi być dwustronna! Matki wysłuchują zwierzeń 
córek i wspierają je własnym doświadczeniem życiowym.
Niestety, Rachel nie mogła sama skorzystać z tej recepty. 
Nawet gdyby matka chciała się z nią podzielić własnymi 
doświadczeniami — w aktualnej sytuacji nie przydałoby się to na 
nic. Jaki pożytek mogłoby jej przynieść wysłuchanie wrażeń z 
konkursu tańca towarzyskiego, jeśli sama nie miała głowy do 
tańca? Jej myśli zaprzątało teraz morderstwo, a nie eliminacje do 
turnieju boogie-woogie!
Connie, matkę Rachel, nękało inne zmartwienie: stały partner 
wystawił ją do wiatru. Zupełnie jakby wycofał się sprzed ołtarza. 
Zdarzyło się jej to przedtem już dwa razy — nie chciała nawet 
wymawiać imion mężczyzn, którzy ją zawiedli — ten jednak 
zrezygnował dosłownie w ostatniej chwili, niespełna dwadzieścia 
minut przed rozpoczęciem konkursu.
—	Podobno dostał sraczki! — relacjonowała Connie 
z przekąsem. I tak nie poszło jej źle, bo zajęła trzecie miej 
sce i przyniosła do domu nagrodę: statuetki dwojga tance 
rzy, on w trykotach, ona w spódniczce. — Cały wieczór 
przesiedział w sraczu i jęczał, że brzuch go boli. Zajęłabym 
pierwsze miejsce, gdybym nie musiała tańczyć z Seamu- 
sem 0'Callahanem. Ten idiota myśli, że jest, kurde, Rudol 
fem Yalentino!
—	Nuriejewem! — poprawiła ją po cichu Rachel.
—	I co ja mogłam zrobić? Najwyżej uważać, żeby nie deptał 
mi po nogach, bo jemu było wszystko jedno. Skakał jak cap, a 
przecież mówiłam mu, że przy swingu się nie skacze! Ale on nic, 
tylko się pocił jak ruda mysz!
Connie postawiła swoją nagrodę na metalowym regale 
imitującym drewno. Znajdowały się tam już ze dwa tuziny 
podobnych trofeów. Najmniejsze z nich stanowił cynowy puchar z 
wygrawerowanym rysunkiem wirującej pary tanecznej, 
największe zaś — posrebrzana misa z wyrytym napisem: 
„Pierwsze miejsce w turnieju swinga w Southend". Warstwa 
srebra była na niej w wielu miejscach wytarta wskutek zbyt 
dokładnego czyszczenia.
Connie Winfield cofnęła się o krok i ogarnęła zachwyconym 
wzrokiem nowy eksponat swojej kolekcji. Po godzinach 
spędzonych na parkiecie zmęczenie dało się jej nieco we znaki. 
Forsowny ruch w połączeniu z upałem nadwątliły też jej 
kunsztowną fryzurę wyczarowaną w zakładzie „Unisex".
Rachel przyglądała się matce, stojąc w drzwiach salonu. Na jej 
szyi zauważyła ślad po miłosnym ukąszeniu i zastanawiała się, 
czy to dzieło Seamusa 0'Callahana czy Jake'a Bottoma, stałego 
partnera Connie, którego zastała rano w kuchni. „Nie mógł zapalić 
samochodu, więc przenocowałam go na kanapie" — tłumaczyła 
matka, kiedy Rachel stanęła jak wryta, widząc nad stołem 
bezwłosy tors mężczyzny. Słysząc ten komentarz, Jake nie 
wytrzymał i mrugnął do niej obleśnie.
Nawet i bez tego Rachel zrozumiałaby, co jest grane. Jake 
Bottom nie był pierwszym mężczyzną, któremu nawalił samochód 
przed samymi drzwiami domu jej matki.
—	To już coś, prawda? — Connie nie przestawała się 
upajać swoimi nagrodami. — Nigdy nie przypuszczałaś, że 
twoja mama umie tak tańcować, co?
„Tańczyć!" — poprawiła w duchu Rachel.
—	Ej, coś ty taka skwaszona? — ciągnęła dalej Connie, 
przyglądając się córce. — Mam nadzieję, że nie zapomniałaś 
zamknąć sklepu? Rache, gdyby nas przez ciebie obrabowali, 
sprałabym cię na kwaśne jabłko!
—	Zamknęłam dobrze — zapewniła ją Rachel. — Na wszelki 
wypadek sprawdziłam dwa razy.
—	No więc, o co chodzi? Wyglądasz, jakbyś gryzła cy 
trynę! I czemu się nie malujesz, przecież kupiłam ci szmin 
ki i cienie? Mogłabyś wyglądać zupełnie przyzwoicie, gdy 
byś chciała trochę nad sobą popracować!
Mówiąc to, Connie wyciągnęła rękę i zmieniła układ włosów 
Rachel — zaczesała je bardziej do przodu, aby zwisały jak czarne 
skrzydła i zasłaniały większą część twarzy. Zawsze powtarzała, że 
tak jest szykowniej.
Dziewczyna wiedziała już z doświadczenia, że nie ma sensu 
spierać się z matką, która przez dwadzieścia lat udawała, że jej 
córka ma twarz jak każdy człowiek. Trudno było przypuszczać, że 
nagle zmieni zdanie.
—	Mamo... — zaczęła.
—	Connie! — poprawiła ją matka. Kiedy bowiem Rachel 
skończyła dwadzieścia lat — uznała, że nie wypada jej się 
przyznawać do posiadania tak dorosłej córki, i zażądała, aby odtąd 
mówiły sobie po imieniu. Uzasadniała to, twierdząc, że przecież 
wyglądają jak siostry.
—	Connie... — powtórzyła Rachel.
—	No, tak już lepiej. — Connie poklepała córkę po policzku. 
— Ale koniecznie powinnaś się uróżować. Czemu nie podkreślasz 
tego, co w tobie najlepsze?
Rachel podreptała do kuchni w ślad za matką, która przy-
kucnęła przed małą lodówką i wyjęła z niej puszkę coca-coli oraz 
plastikowy woreczek ze zwiniętą gumową taśmą długą na 
sześćdziesiąt, a szeroką na dwanaście centymetrów. Rzuciła ją na 
stół kuchenny, a colę wlała do szklanki, dodając do niej dwie 
kostki cukru, aż wytworzyła się piana. Postawiła wtedy szklankę 
na stole i zrzuciła czółenka. Rozsunęła zamek błyskawiczny, aby 
zdjąć sukienkę, a następnie halkę, po czym w samej bieliźnie 
usiadła na podłodze. Mając czterdzieści dwa lata, wyglądała o 
połowę młodziej. Wiedziała o tym, więc chętnie przyjmowała 
komplementy.
Rachel wyszła naprzeciw jej oczekiwaniom.
—	Niejedna kobieta oddałaby wszystko, żeby mieć taki 
płaski brzuch jak ty! — powiedziała.
Connie zaczepiła sobie taśmę wokół nóg i na przemian to 
prostowała się do siadu, to unosiła nogi wysoko nad głowę, 
naciągając przy tym taśmę, która stawiała opór, jako że 
przechowywana była w lodówce.
—	Widzisz, cała rzecz w ćwiczeniach i właściwej diecie. 
No, i jeszcze trzeba czuć się młodo — perorowała. — Jędr 
ne mam uda, prawda? Żadnych dołków ani rozstępów?
Podniosła nogę pionowo, mierząc wielkim palcem w sufit. 
Powiodła po niej dłońmi od kostki do miejsca, gdzie nosiła 
podwiązkę.
—	Idealne! — pochwaliła Rachel. Usiadła przy stole, podczas 
gdy matka nadal ćwiczyła, nie kryjąc zadowolenia.
—	Najgorszy ten upał! — sapała. — Może dlatego tak późno 
wstajesz, że nie możesz zasnąć, bo ci gorąco? Sama sobie jesteś 
winna, bo wkładasz koszulę jak za czasów królowej Wiktorii. Spij 
na golasa, dziewczyno, będzie ci lżej!
—	To wcale nie z gorąca! — broniła się Rachel.
—	No więc, co robiłaś w nocy? Facet ci się pchał do łóżka? 
— Connie równocześnie wykonywała szpagat, odliczając każde 
powtórzenie. — Mam nadzieję, że potrafisz się zabezpieczyć. 
Takiemu, co nie chce nałożyć gumki, najlepiej od razu pokaż 
drzwi. Kiedy byłam w twoim wieku...
—	Ależ, mamo! — przerwała jej Rachel, uważając, że 
dyskusja na ten temat jest śmieszna. Za kogo matka ją miała, 
czyżby za swoje drugie wcielenie? Sama Connie, gdyby wierzyć 
jej słowom, już w wieku czternastu lat musiała się oganiać od 
adoratorów i dla córki pragnęła tego samego.
—	Connie! — poprawiła ją teraz.
—	Oczywiście, chciałam powiedzieć: Connie.
—	Ja myślę, że chciałaś, gołąbeczko! — Mrugnęła po-
rozumiewawczo. Tym razem położyła się na boku i zaczęła unosić 
górną połowę ciała, wyrzucając ramiona ponad głowę.
Rachel zawsze podziwiała matkę za to konsekwentne dążenie 
do celu. Cel ten bywał różny, ale za każdym razem Connie 
wkładała całą duszę w to, co robiła, czy były to konkursy tańca, 
czy ćwiczenia fizyczne, czy działalność handlowa. Tej cechy 
Rachel zazdrościła matce najbardziej, lecz teraz pragnęła sama 
stać się obiektem jej uwagi. Ośmieliła się nawet o to poprosić.
—	Connie, czy mogłabym cię o coś zapytać? Ale to taka 
więcej osobista sprawa.
—	Osobista? — Connie uniosła brew. Z czoła ściekła jej 
błyszcząc kropelka potu. — Może chciałabyś dowiedzieć
się czegoś o życiu? A nie za późno już na to? Mało to razy 
widziałam, jak z jakimś dupkiem szłaś między budki plażowe?
Dysząc i zanosząc się śmiechem, wymachiwała rytmicznie to 
jedną, to drugą nogą, w górę i w dół. Jej twarz stała się śliska od 
potu.
—	Mamo! — zaprotestowała Rachel.
—	Chyba „Connie", prawda?
—	Dobra, Connie.
—	Co, myślałaś, że o tym nie wiem? A w ogóle kto to był? 
Mieliście coś ze sobą? — Tym razem przełożyła swoją taśmę na 
ramiona i zaczęła rozciągać ją rękami. Kiedy je zmieniała, na 
linoleum odciskał się wilgotny ślad w kształcie gruszki 
postawionej ogonkiem do góry. — Z mężczyznami, Rache, nigdy 
nic nie wiadomo i nawet nie próbuj ich rozgryźć. Jeżeli chłop 
ciebie chce i ty jego chcesz — róbcie sobie dobrze i nie zważajcie 
na nic. Ale jeśli któremuś z was coś nie pasuje — olewaj całą 
sprawę. Grunt, aby mieć radochę, tylko pamiętaj, żeby się 
zabezpieczyć. Chyba nie chciałabyś żadnych niespodzianek. No 
właśnie! Zawsze tak robiłam i było mi z tym dobrze.
Mówiąc to, przyglądała się Rachel uważnie, jakby czekała na 
następne sondujące pytanie lub na dziewczęce wyznanie, 
sprowokowane przez jej szczerość.
—	Nie chodzi mi o te rzeczy — sprecyzowała Rachel. — 
Mam na myśli to, co dzieje się w twojej duszy. Sumienie 
i tak dalej.
Tym razem wyraz twarzy Connie nie zachęcał do dalszych 
wynurzeń. Wyglądała raczej na zakłopotaną.
—	Czy to jakieś sprawy religijne? — spytała ze zdziwie 
niem. — Może ci, co śpiewają „Hare Kryszna", zawrócili ci 
w głowie? No, nie rób takiej niewinnej miny, bo wiesz, 
o kim mówię. Widziałam ich na Princes Breakwater, jak 
tańczyli i grali na bębenkach. Musiałaś przejeżdżać tamtę 
dy rowerem, nie mów mi, że nie przejeżdżałaś.
Wróciła do ćwiczeń ramion.
—	To nie ma nic wspólnego z religią. Jeśli już, to z kwe 
stią dobra i zła. O to właśnie chciałam cię zapytać.
Sprawa zapowiadała się poważniej, więc Connie odrzuciła 
swoją gumową taśmę i wstała z podłogi. Upiła duży łyk
coli i sięgnęła po dunhille, których paczka leżała w plastikowym 
koszyczku na stole. Zapaliła i zaciągnęła się głęboko, nie 
spuszczając z córki oka. Wypuściła w jej kierunku kłąb dymu i 
niespodziewanie ciepłym tonem spytała:
—	Co ty tam znowu knujesz, Rachel Lynn?
Dla Rachel ta zmiana tonu oznaczała powrót do lat dzie-
cinnych, kiedy w Connie chwilami instynkt macierzyński 
przeważał nad jej wrodzoną obojętnością.
—	Nic takiego — zapewniła. — Nie miałam na myśli robienia 
czegoś dobrego lub złego.
—	No więc co?
Rachel zastanowiła się nad odpowiedzią. Kiedy już udało się 
jej przyciągnąć uwagę matki, chciała wykorzystać szansę jak 
najlepiej. Oczywiście nie mogła powiedzieć Connie wszystkiego, 
tak jak nie mogła wyznać tego nikomu innemu — wystarczy, jeśli 
będzie na tyle szczera, aby uzyskać przynajmniej jakąś radę.
—	Załóżmy... — zaczęła ostrożnie — że komuś stało się coś 
złego.
—	No więc założyłam, i co dalej? — Connie paliła papierosa, 
starając się nadać twarzy najbardziej myślący wyraz, na jaki 
mogła się zdobyć kobieta odziana tylko w czarny stanik bez 
ramiączek, dobrane do niego majteczki i koronkowy pasek do 
podwiązek.
—	I że to było coś bardzo poważnego! Dajmy na to, że 
wiedziałabyś coś, co mogłoby pomóc innym zrozumieć, dlaczego 
tak się stało.
—	Kto i co miałby rozumieć? W każdej chwili ludziom 
przytrafiają się różne złe rzeczy.
—	Ale to było najgorsze ze wszystkiego!
Connie spojrzała na córkę niepewnie, wypuszczając następny 
kłąb dymu.
—	Co może być najgorsze? Czyjś dom się spalił, ktoś zgubił 
wygrany los na loterii czy żona uciekła mu z Ringo Starrem?
—	Mówię poważnie! — podkreśliła Rachel.
Connie musiała wyczuć napięcie w głosie córki, gdyż 
wyciągnęła spod stołu krzesło i przysiadła się do niej.
—	Dobrze więc, komuś coś się stało, a ty wiesz dlacze 
go. Mam rację? No więc powiedz, co to było.
—	Śmierć.
Connie gwałtownie wypuściła powietrze, po czym podniosła 
do ust papierosa i zaciągnęła się głęboko.
—	Śmierć? O czym ty mówisz, Rachel Lynn?
—	Ktoś zginął. A ja...
—	Jesteś zamieszana w jakieś nieczyste sprawki?
—	Nie.
—	No więc w co?
—	Mamo, właśnie próbuję ci to wyjaśnić. To znaczy, 
chciałabym cię prosić...
—	O co?
—	O radę i pomoc. Chciałabym wiedzieć, czy jeśli ktoś wie 
coś o czyjejś śmierci, to czy powinien powiedzieć całą prawdę, 
obojętnie komu, a jeśli to, co ten ktoś wie, nie ma znaczenia dla 
sprawy, to czy powinien zachować to dla siebie, nawet gdyby go 
pytali? No bo kiedy nie pytają, to nie ma potrzeby nic mówić. Ale 
w razie gdyby pytali, to czy ta osoba powinna mówić wszystko, co 
wie, nawet jeśli nie jest pewna, czy to może coś wnieść do 
sprawy?
Connie patrzyła na córkę takim wzrokiem, jakby zdziwienie 
nagle pozbawiło ją mowy. Potem jej źrenice się zwęziły, bo 
stopniowo zaczęła coś rozumieć z chaotycznych słów Rachel.
—	Masz na myśli czyjąś nagłą śmierć, prawda?
—	No tak.
—	W niewyjaśnionych okolicznościach?
—	Myślę, że tak.
—	To się stało niedawno?
—	Tak.
—	Gdzieś tutaj?
Rachel przytaknęła, więc Connie, z papierosem wciśniętym w 
kącik ust, zaczęła myszkować w stosie gazet, czasopism i listów 
leżących na stole. Wyciągnęła jakiś numer „Tendring Standard", 
spojrzała na pierwszą stronę, odrzuciła, sięgnęła po drugi, trzeci...
—	O to chodzi, prawda? — Pchnęła gazetę w stronę Rachel. 
Na pierwszej stronie widniał reportaż o zwłokach znalezionych na 
Nez. — Wiesz coś o tym, kochanie?
—	Dlaczego sądzisz, że mogłabym coś wiedzieć?
—	Dobra, dobra. Nie jestem ślepa. Dawno widziałam, że się 
spoufalasz z tymi kolorowymi.
—	Nie mów tak.
—	Dlaczego? Przecież nigdy nie ukrywałaś, że przyjaźnisz się 
z Sally Malik...
—	Jeśli już, to Saliją. Wcale tego nie ukrywam, ale nie 
nazywaj ich kolorowymi. Teraz tylko prymitywy tak mówią.
—	Przepraszam, już nie będę. — Connie strząsnęła popiół na 
popielniczkę w kształcie pantofelka na wysokim obcasie. Obcas 
był przeznaczony do odkładania niedopałków, ale Connie na razie 
nie chciała się pozbawiać kilku dodatkowych haustów dymu. — 
Lepiej powiedz mi od razi, co cię gryzie, bo nie mam dziś ochoty 
na rozwiązywanie łamigłówek. Wiesz coś więcej o śmierci tego 
faceta?
—	Nic. To znaczy: nic konkretnego.
—	A więc wiesz coś niekonkretnego, tak? Znałaś go 
osobiście? — To pytanie spowodowało lawinę następnych. 
Connie zdusiła papierosa tak gwałtownie, że przewróciła 
popielniczkę. — To z nim chodziłaś między budki plażowe? 
Dawałaś dupy brudasowi? Gdzieś ty miała rozum, dziewczyno, 
gdzie twoja godność? Myślisz, że powąchałabyś od niego 
złamanego szeląga, gdyby ci zrobił bachora? A jakbyś załapała od 
niego jakieś tropikalne choróbsko? Na przykład tego wirusa 
Enola, Oncola czy jak mu tam?
„Ebola" — poprawiła w myśli Rachel. Musiała jednak jakoś 
wytłumaczyć matce, że nie ma to nic wspólnego z człowiekiem, z 
którym się spotykała między budkami plażowymi, bez względu na 
kolor jego skóry.
—	Mamo... — zaczęła.
—	Dla ciebie jestem Connie! Connie — Connie — Connie!
—	No więc, Connie, nikomu nie dałam dupy. Naprawdę 
myślisz, że ktokolwiek by mnie zechciał, biały, czarny czy choćby 
liliowy?
—	A niby dlaczego nie? Masz piękne ciało, wyraziste kości 
policzkowe, zgrabne nogi... Niejeden chciałby cię mieć, nawet 
codziennie!
We wzroku Connie przebijała taka desperacja, że Rachel 
darowała sobie wyciąganie z niej całej prawdy. W końcu to ona 
była odpowiedzialna za wydanie na świat dziecka ze
zniekształconą twarzą. Zyć z tą świadomością musiało być równie 
ciężko, jak żyć z takim felerem urody!
—	Masz rację, Connie — przyznała, czując, że przez matkę 
przemawia rozpacz. — Ale na pewno nie miałam nic wspólnego z 
tym facetem, którego załatwili na Nez.
—	Mimo to wiesz coś na temat jego śmierci?
—	Może nie na temat samej śmierci, ale czegoś, co ma z nią 
związek. Dlatego chciałabym wiedzieć, czy mam o tym mówić, 
jeżeli ktoś mnie spyta.
—	A kto miałby spytać?
—	Na przykład policja.
—	Policja? — wydusiła Connie przez zaciśnięte wargi. Tak 
zbladła pod warstwą różu w kolorze fuksji, że umalowane policzki 
odcinały się od reszty twarzy jak płatki kwiatu. Nie patrząc na 
Rachel, zaczęła mówić dalej: — Pamiętaj, że pracujemy na 
własny rachunek. Czegokolwiek się dorobiłyśmy, zawdzięczamy 
to dobrej woli mieszkańców tego miasta, nie tylko turystów. 
Rozumiesz?
—	Oczywiście, wiem o tym.
—	No więc, jeśli zyskasz opinię papli, takiej, co to lata z gębą 
do każdego, to przede wszystkim my na tym stracimy. Ludzie 
zaczną nas omijać, przestaną przychodzić do sklepu, bo nie będą 
mieli do nas zaufania. Niejeden chętniej pojedzie nawet do 
Clacton, jeżeli tam będzie mógł bezpiecznie poprosić: „Chciałbym 
coś ładnego dla jednej pani", i mrugać przy tym okiem, mając 
pewność, że jego żona się o tym nie dowie. Wyrażam się jasno, 
prawda, Rachel? Pamiętaj, że musimy przede wszystkim dbać o 
nasz interes.
Po wygłoszeniu tej kwestii napiła się jeszcze coli i wyciągnęła 
ze stosu makulatury ostatni numer „Women's Own". Zaczęła 
studiować spis treści, co oznaczało, że rozmowa jest skończona. 
Rachel śledziła ruchy jej długiego paznokcia pomalowanego na 
czerwono, którym Connie wodziła po wykazie artykułów. 
Zatrzymała się wreszcie przy jednym, zatytułowanym „Siedem 
sposobów, aby poznać, czy on nie kłamie". Rachel poczuła ciarki 
na plecach — trudno było znaleźć trafniej dobrany tytuł! Może 
bardziej przydałby się jej artykuł roztrząsający problem: „Co 
zrobić, kiedy coś wiesz?", ale znała już odpowiedź — najlepiej nic 
nie robić,
tylko czekać. Właściwie tak samo powinien postąpić każdy, kto 
zetknąłby się z problemem zdrady — czy to w sprawie drobnej, 
czy ważnej. W takich wypadkach nie opłacało się robić użytku ze 
swoich wiadomości — mogło z tego wyniknąć tylko nieszczęście. 
Wydarzenia ostatnich dni w Bal-ford-le-Nez dowiodły tego 
niezbicie.
— Na czas nieokreślony?
Właściciel hotelu „Pod Spalonym Domem" aż się oblizał na 
dźwięk tych słów. Zatarł ręce, jakby już przeliczał pieniądze, 
które Barbara zostawi u niego po tak długim pobycie. Przedstawił 
się jako Basil Treves, a kiedy w jej karcie meldunkowej wyczytał, 
że pracuje w Scotland Yardzie — zaraz dodał, że ma stopień 
porucznika w stanie spoczynku. Jak sam się wyraził, „służył w 
Siłach Zbrojnych Jej Królewskiej Mości", przez co uważał się za 
bratnią duszę Barbary.
Do takiego uogólnienia zapewne skłaniał go fakt, że zarówno 
w wojsku, jak i w policji nosi się mundury. Barbara już od lat tego 
nie robiła, nie wyprowadzała go jednak z błędu. Zależało jej na 
dobrych stosunkach z hotelarzem, aby w razie czego mogła liczyć 
na jego pomoc. Była mu też wdzięczna za to, że nie skomentował 
wyglądu jej twarzy. Jeszcze w samochodzie, zaraz po wyjściu od 
Emily, zdjęła opatrunki, ale jej skóra od oczu do ust mieniła się 
wszystkimi kolorami tęczy.
Treves zaprowadził ją na pierwsze piętro, gdzie trzeba było 
jeszcze przejść przez długi i mroczny korytarz. Nie rzucały się 
tam w oczy żadne specjalne atrakcje — panowała raczej atmosfera 
totalnej degrengolady. Spłowiałe dywany pamiętały jeszcze czasy 
króla Edwarda, deski podłogowe skrzypiały, a sufity zdobiły 
malownicze zacieki.
Właściciela wcale to nie peszyło. Kiedy towarzyszył Barbarze 
w drodze do jej pokoju, tokował jak najęty, przygładzając rzadkie, 
tłuste pasma włosów zaczesanych „na pożyczkę" znad lewego 
ucha. Zapewniał, że „Pod Spalonym Domem" znajdzie wszelkie 
możliwe udogodnienia. W każdym pokoju miał być kolorowy 
telewizor z pilotem, a w hallu specjalny odbiornik z większym 
ekranem, gdyby
lubiła spędzać wieczory w towarzystwie... Każdy gość znajdował 
przy swoim łóżku przybory do zaparzenia porannej herbaty, 
prawie wszystkie pokoje były wyposażone w łazienki, a 
dodatkowo na każdym piętrze zainstalowano toalety i natryski... 
W pokojach założono też telefony mające bezpośrednią łączność z 
całym światem, a recepcja szczyciła się najnowszym cudem 
techniki — faksem! Choć sam szef nie był jeszcze zbyt dobrze 
obeznany z tym urządzeniem.
—	No, ale chyba pani nie będzie tego potrzebować? — 
pozwolił sobie wyrazić nadzieję. — Przyjechała tu pani przecież 
na wakacje, prawda, panno Havers?
—	Jeśli już, to jestem sierżant Havers, a właściwie sier-żant-
detektyw — poprawiła go Barbara. Uznała bowiem, że nadszedł 
najlepszy moment, aby ustawić Basila Trevesa na właściwej 
pozycji. Bystre oczka i wyczekująca postawa tego człowieka 
sugerowały, że będzie służył policji wszelkimi dostępnymi 
informacjami, ba, nawet poczuje się tym zaszczycony! Już w 
recepcji zauważyła zdjęcie wycięte z gazety, na którym figurował 
jako nowo wybrany radny. Wywnioskowała stąd, że należy on do 
ludzi łasych na zaszczyty i nie przepuści okazji, aby się trochę 
dowartościować. A dopomagając w ściganiu mordercy, okryłby 
się niekwestionowaną chwałą! Barbara sądziła więc, że z 
łatwością wykorzysta go do swoich celów. — Właściwie to jestem 
tu służbowo — zagaiła, lekko naciągając prawdę do swoich 
potrzeb. — Z misją specjalną Wydziału Dochodzeniowo--
Sledczego...
Treves zatrzymał się w pół kroku tuż przed drzwiami jej 
pokoju. W ręku trzymał klucz opatrzony masywnym brelokiem z 
kości słoniowej w kształcie wagonika kolejki górskiej. Barbara 
zdążyła się już zorientować, że breloki do kluczy były 
miniaturkami urządzeń z wesołego miasteczka — od gokarta do 
diabelskiego młyna. Odpowiednie nazwy nosiły też pokoje.
—	Dochodzenie... Śledztwo? — Treves zapiał z za 
chwytu. — Pewnie chodzi o... Aha, oczywiście, rozumiem, 
że pani nie może nic powiedzieć! Z mojej strony zapewniam 
pani sierżant pełną dyskrecję. We mnie jak w studnię — 
cicho sza i ani mru-mru! No, to jesteśmy na miejscu.
Otworzył wąskie drzwi pokoju, pstryknął wyłącznikiem 
światła i wycofał się, przepuszczając Barbarę przodem. Zaraz 
jednak pospieszył za nią. Nucąc pod nosem, umieścił jej plecak na 
chwiejnym stojaku bagażowym. Z dumą wskazał łazienkę, 
anonsując, że specjalnie dla niej wybrał „toaletę z widokiem na 
morze". Poklepał dłońmi żółtawo-zielonkawe pluszowe kapy na 
dwóch zsuniętych łóżkach, reklamując je jako „ładne i trwałe, 
byleby nie za bardzo!" Strzepnął różowy pokrowiec na toaletkę w 
kształcie nerki, aby powtórnie nałożyć go prawidłowo. Wyrównał 
też wiszące na ścianie obrazki — kopie wiktoriańskich sztychów 
przedstawiających łyżwiarzy, którzy rozjeżdżają się w różne 
strony, wcale nie wyglądając na zadowolonych. Palcem wskazał 
torebki ekspresowej herbaty leżące w koszyczku z przyborami, 
włączył lampkę nocną, potem ją wyłączył i jeszcze raz włączył, 
zupełnie jakby dawał sygnały Mor-se'em.
—	Ma tu pani wszystko, co trzeba, pani sierżant — 
oznajmił. — Jeśli potrzebowałaby pani czegoś więcej, Basil 
Treves dniem i nocą jest do pani usług!
Wpatrywał się w nią z promiennym uśmiechem i rękoma 
złożonymi jak do modlitwy.
—	A może życzy sobie pani czegoś specjalnego na dzi 
siejszy wieczór? Mam przynieść pani czepek nocny, kawę 
z pianką, owoce lub wodę mineralną? A może grecki zespół 
baletowy? — zachichotał uradowany. — Proszę pamiętać, 
że jestem tu po to, aby spełnić każde pani życzenie.
Barbara myślała przez chwilę, czy nie poprosić go, aby 
strząsnął łupież z ramion — po namyśle doszła do wniosku, że nie 
o takie życzenia chodziło panu Trevesowi. Spróbowała natomiast 
otworzyć okna, bo w pokoju panował taki zaduch, że momentalnie 
zapragnęła, aby wśród hotelowych udogodnień znalazła się 
klimatyzacja lub wentylatory. Powietrze stało nieruchomo, jakby 
cały wszechświat nagle wstrzymał oddech.
—	Wspaniała pogoda, prawda? — zachwycał się tym 
czasem Treves. — Goście będą się pchali drzwiami i okna 
mi. Dobrze, że pani przyjechała już teraz, bo za tydzień na 
pewno miałbym komplet... No, dla pani sierżant zawsze 
znalazłby się pokój, bo policja przecież ma pierwszeństwo!
—	Jeśli już o tym mowa, panie Treves... — zaczęła, ale 
zauważyła, że przy otwieraniu okna pobrudziła sobie czubki 
palców. Wytarła je dyskretnie o spodnie.
—	Słucham? Coś jeszcze? — Zadarł głowę jak ptak.
—	Czy zatrzymywał się u pana niejaki Hatim Kurejśi?
Nie spodziewała się, że Basil Treves potrafi jeszcze stanąć na 
baczność, ale chyba mu się to udało. Brakowało tylko, aby 
zasalutował.
—	Tak się nieszczęśliwie złożyło — oświadczył sucho.
—	A więc mieszkał tu?
—	Och, nie, chociaż gościłbym go chętnie, nawet bardzo 
chętnie! „Pod Spalonym Domem" nie ma, nie było i nie będzie 
dyskryminacji rasowej. — Obejrzał się przez ramię w stronę 
otwartych drzwi. — Może lepiej je zamknę?
Tak też uczynił, a dalej mówił już ściszonym głosem:
—	Tak zupełnie szczerze, to staram się nie lokować razem 
ludzi różnych ras. Widzi pani, ja osobiście nie mam nic przeciwko 
tym kolorowym, uchowaj Boże, ale inni goście... Żyjemy teraz w 
trudnych czasach, pani sierżant. Nigdy nie zrobiłbym dobrego 
interesu, gdybym w jakikolwiek sposób podsycał złe nastroje, 
pani mnie rozumie, prawda?
—	Czy chce pan przez to powiedzieć, że Kurejśi mieszkał w 
innej części hotelu?
—	Może nie tyle w innej części, co trochę na dystans od reszty 
gości. Chyba nawet on sam tego nie zauważał! — Treves 
zaakcentował wagę swoich słów, przykładając do piersi złożone 
ręce. — Widzi pani, mam tu także stałych gości, przeważnie 
starsze damy, którym trudno zrozumieć, że czasy się zmieniły. 
Przykro powiedzieć, ale kiedyś przy śniadaniu któraś z nich 
wzięła pana Kurejśiego za kelnera, biedactwo!
Barbara nie miała pewności, czy ten ostatni wykrzyknik odnosi 
się do Hatima Kurejśiego, czy do starszej pani. Nasunął się jej 
natomiast inny pomysł.
—	Czy mogłabym zobaczyć jego pokój? — zapytała.
—	Ach, więc pani przyjechała tu w tej sprawie?
—	Konkretnie w sprawie jego zabójstwa.
—	Zabójstwa? Boże drogi! — Treves sięgnął ręką za siebie, 
aż namacał jedno z zestawionych łóżek. Opadł na nie
i usiadł ze zwieszoną głowa, ciężko oddychając. Kiedy w końcu 
podniósł głowę, zapytał cichutko: — Czy to zostanie podane do 
wiadomości publicznej? Gazety napiszą, że zatrzymywał się w 
moim hotelu? I to teraz, kiedy nareszcie zaczął się ruch w 
interesie?
Jego zachowanie wynikało tyleż z szoku, co z poczucia winy, a 
po części było podyktowane zwykłą ludzką chciwością. Nie po 
raz pierwszy utwierdziło ją to w przekonaniu, że w człowieku 
tkwi wiele nikczemności.
Przeświadczenie to musiała mieć chyba wypisane na twarzy, 
bo pan Treves zaraz zaczął się gęsto tłumaczyć:
—	Ależ nie chciałem bynajmniej powiedzieć, że nie ob 
chodzi mnie, co się stało z panem Kurejśim! Przeciwnie, 
bardzo mi przykro, że tak skończył. To był całkiem sympa 
tyczny człowiek, mimo tych ich dziwnych zwyczajów. Tyl 
ko że teraz, skoro przy takiej recesji w końcu coś drgnęło 
w interesach, nie mogę ryzykować.
Barbara nie chciała słuchać dalszych wywodów o sytuacji 
gospodarczej kraju.
—	Wspomniał pan coś o jego dziwnych zwyczajach — 
podkreśliła.
Basil Treves zamrugał powiekami.
—	No, przecież ich zwyczaje są inne od naszych, prawda?
—	„Ich" to znaczy kogo?
—	No, tych Azjatów. Na pewno pani to wie, przecież pracując 
w Londynie, musiała pani mieć z tym do czynienia. Chyba pani 
nie zaprzeczy, na miłość boską!
—	A na czym polegała ta jego inność?
Treves najwyraźniej błędnie wyczuł jej intencje, bo skrzyżował 
na piersi ręce, a wyraz jego oczu stał się tępy. Barbarę od razu 
zaciekawiło, przeciw czemu tak się uzbroił. Nie chciała jednak 
zrazić hotelarza.
—	Przecież pan często go widywał — pospieszyła z wy-
jaśnieniem — więc jeżeli dawało się zauważyć coś dziwnego w 
jego zachowaniu, może mi pan tym bardzo pomóc. Jasne, że 
reprezentował inną kulturę niż reszta pańskich gości...
—	Ależ on nie był jedynym Azjatą w moim hotelu! — 
przerwał jej Treves. — Wszyscy goście są u nas mile widziani.
—	Czy mam przez to rozumieć, że różnił się także od 
innych Azjatów? Niech pan się nie boi, bo wszystko, co mi 
pan powie, pozostanie między nami. Wszystkie pańskie 
spostrzeżenia czy nawet przypuszczenia mogą stanowić dla 
nas bardzo ważny ślad.
Tymi słowami chciała ułagodzić hotelarza i przekonać go, jak 
znaczące dla przebiegu śledztwa są jego informacje.
—	Tak, rozumiem, oczywiście — potwierdził, lecz pozostał 
zamyślony, gładząc swą krzaczastą brodę.
—	Czy mogłabym zobaczyć jego pokój? — powtórzyła 
Barbara.
—	Ależ tak, oczywiście.
Zawrócili tym samym korytarzem, którym przyszli. Wspięli się 
po schodach piętro wyżej i znaleźli w korytarzu prowadzącym do 
tylnej części budynku. Drzwi do trzech kolejnych pokojów stały 
otworem, czekając na lokatorów. Czwarte z rzędu były zamknięte 
i dobiegały zza nich dźwięki włączonego telewizora. Następne, 
piąte drzwi, na końcu korytarza, należały do pokoju Hatima Kurę j 
siego.
Treves miał uniwersalny klucz do wszystkich zamków.
—	Nie dotykałem tu niczego od czasu tego... no... wypadku 
— zapowiedział. Rzeczywiście, trudno było znaleźć eufemizm dla 
słowa „morderstwo", więc nawet nie próbował i wyznał od razu: 
— Policja poinformowała mnie tylko, że on nie żyje. Kazali mi 
trzymać ten pokój zamknięty aż do odwołania.
—	Nie chcemy, aby ktokolwiek czegoś tam dotykał, dopóki 
się nie upewnimy, z czym mamy do czynienia — wyjaśniła 
Barbara. — Czy to był zgon z przyczyn naturalnych, zabójstwo, 
wypadek czy może samobójstwo. Mam nadzieję, że ani pan, ani 
nikt inny niczego w tym pokoju nie ruszał?
—	Nikt, chociaż Akram Malik i jego syn domagali się, abym 
wydał im osobiste rzeczy zmarłego, bo chcieli je odesłać do 
Pakistanu. Jasne, że nie byli zachwyceni, kiedy ich tam nie 
wpuściłem. Muhammad potraktował mnie tak, jakbym brał udział 
w sprzysiężeniu przeciwko ludzkości!
—	A co o tym sądzi Akram Malik?
—	Och, on jest bardzo skryty. Nie byłby taki głupi, żeby się 
przede mną odkrywać.
—	Dlaczego? — zapytała Barbara, kiedy Treves otworzył 
drzwi pokoju Kurejśiego.
—	Nie lubimy się nawzajem — wyjaśnił Treves z roz-
brajającą szczerością. — Nie cierpię dorobkiewiczów, a on znowu 
nie chce, by go za takiego uważać. Nie wiem, po co on w ogóle 
przyjechał do Anglii. W Ameryce zrobiłby karierę, bo tam liczą 
się tylko pieniądze, a to, kim kto jest, znaczy mniej niż numer 
butów. Proszę bardzo, tak to wygląda — zakończył, włączając 
główne światło.
Pokój Kurejśiego był jednoosobowy, z małym kwaterowym 
oknem wychodzącym na ogród na zapleczu hotelu. Sprzęty nie 
pasowały w nim do siebie tak samo jak w pokoju Barbary — 
kolor żółty i czerwony walczył o lepsze z różowym.
—	Chyba czuł się tu dobrze — skomentował Treves, choć 
Barbarę mdliło na widok żałośnie wąskiego łóżka, fotela bez 
poręczy i z wgniecionym siedzeniem oraz wyskubanych frędzli 
przy abażurze kinkietu. Nad łóżkiem wisiał oleodruk w stylu 
wiktoriańskim, przedstawiający młodą kobietę w omdlewającej 
pozie na szezlongu. Tapeta pod nim była już kompletnie 
pociemniała od brudu.
—	Zapewne — przyznała Barbara, krzywiąc się na zapach 
panujący w pokoju. Unoszące się w powietrzu wonie przypalonej 
cebuli i rozgotowanej brukselki świadczyły, że pokój znajdował 
się nad kuchnią, co miało dyskretnie przypominać lokatorowi, 
gdzie jego miejsce. — A co byłby pan w stanie powiedzieć mi o 
Hatimie Kurejśim? Czy długo tu przebywał? Odwiedzali go jacyś 
znajomi, czy może zatrzymywali się na dłużej? Dzwonił do kogoś 
lub odbierał telefony?
Otarła pot z czoła grzbietem dłoni i ruszyła w kierunku 
komody, gdzie Kurejśi trzymał swoje rzeczy. Przystanęła jednak i 
najpierw sięgnęła do torby po plastikowe woreczki do 
zabezpieczenia dowodów rzeczowych, przekazane jej przez 
Emily. Na ręce nałożyła gumowe rękawiczki.
Basil Treves poinformował ją, że Hatim Kurejśi mieszkał „Pod 
Spalonym Domem" sześć tygodni, czyli w okresie 
poprzedzającym ślub. Akram Malik zarezerwował mu ten
pokój. Nowożeńcy mieli wkrótce otrzymać dom, który wnosiła w 
posagu córka Malika, ale przeciągały się prace wykończeniowe i 
dlatego pobyt Kurejśiego w hotelu był wiele razy przedłużany. 
Codziennie przed ósmą rano wychodził do pracy, a wracał do 
hotelu o wpół do ósmej lub ósmej wieczorem. W tygodniu jadał tu 
śniadania i kolacje, bo w weekendy wieczorny posiłek spożywał 
gdzie indziej.
—	Z Malikami? — zagadnęła Barbara.
Treves wzruszył ramionami i powiódł palcem po tafli drzwi. 
Skrupulatnie obejrzał czubek palca, chociaż Barbara nawet z 
daleka, stojąc przy komodzie, widziała grubą warstwę kurzu. 
Stwierdził, że nie dałby głowy, czy Kurejśi spędzał każdy 
weekend u Malików. Byłoby to zrozumiałe w normalnych 
warunkach, kiedy zakochani starają się jak najczęściej przebywać 
razem. Tu jednak sytuacja była nienormalna, możliwe więc, że 
denat wynajdywał sobie także inne zajęcia.
—	Co pan ma na myśli, mówiąc o nienormalnej sytuacji? — 
Barbara chciała, by uściślił swą wypowiedź.
—	No, przecież w dzisiejszych czasach takie aranżowane 
małżeństwo nie jest czymś normalnym! Nie uważa pani, że to 
trąci średniowieczem?
—	Widocznie należy to do ich kultury.
—	Wszystko jedno, jeśli próbujemy zmuszać współczesnych 
mężczyzn i kobiety, aby stosowali się do średniowiecznych 
obyczajów, to trudno się dziwić, że tak się to skończyło.
—	Jak się skończyło?
Barbara odnotowywała właśnie przedmioty, które znalazła na 
komodzie: paszport, monety ułożone w słupki, pięćdziesiąt funtów 
w banknotach spiętych spinaczem oraz folder reklamujący hotel i 
restaurację „Zamek" przy szosie do Harwich, z załączoną mapką. 
Kiedy Barbara ostrożnie otworzyła broszurkę, z jej wnętrza 
wypadł cennik. Na końcu listy usług oferowanych przez hotel 
znajdował się wynajem... apartamentów dla nowożeńców! Za 
jedyne osiemdziesiąt funtów można było zafundować sobie noc 
poślubną w łożu pod baldachimem. W cenę wliczone było 
również pół butelki asti spumante, jedna czerwona róża i 
śniadanie podane do łóżka! „A to romantyk!" — pomy-
ślała Barbara i spróbowała zajrzeć do skórzanej teczki, ale po 
bliższym zbadaniu okazało się, że jest zamknięta na kluczyk.
W tym momencie dotarło do niej, że Treves nie odpowiedział 
na pytanie. Spojrzała w jego stronę i zauważyła, że w zamyśleniu 
miętosi brodę, w której plątały się płatki złuszczonej skóry — 
rezultat egzemy atakującej policzki. Zachowywał się jak człowiek 
bezradny, szukający w czymś oparcia — na pozór wyniosły i 
przebiegły, a w istocie nie mogący się zdecydować, czy podzielić 
się z kimś swoją wiedzą. Barbara westchnęła do siebie, bo 
wyglądało na to, że będzie musiała za każdym razem pochlebiać 
jego miłości własnej.
—	Potrzebna mi teraz pańska intuicja, panie Treves. Oprócz 
Malików jest pan dla nas najlepszym źródłem informacji.
—	Rozumiem, oczywiście. — Treves, mile połechtany, 
pogładził się po brodzie. — Tylko niech pani pamięta, że hotelarz 
to trochę jak spowiednik. Jeśli chce być dobry w swoim fachu, 
musi zachowywać dla siebie, cokolwiek zobaczy lub usłyszy.
Barbara już chciała mu powiedzieć, że stan obiektu nie 
wskazuje na to, aby jego właściciel był „dobry w swoim fachu". 
Nie mogła jednak zarzucić przyjętej metody postępowania.
—	Proszę mi wierzyć — zapewniła — że wszystko, co 
pan powie, pozostanie między nami. Musi mi pan jednak 
przekazywać pewne informacje, jeżeli mamy współpraco 
wać jak równy z równym.
Chciało się jej warczeć, kiedy wymawiała te słowa. Aby 
zamaskować swoje odczucia, wysunęła górną szufladę komody i 
zaczęła grzebać między schludnie poukładanymi skarpetkami i 
bielizną denata. Liczyła, że znajdzie kluczyk do teczki.
—	No, skoro pani tak mówi... — Widać było, że mimo 
uprzednich zastrzeżeń Treves wprost nie może wytrzymać, 
żeby nie pochwalić się swoimi wiadomościami. Nie czekał 
nawet na jej dalsze zapewnienia. — No więc muszę pani 
powiedzieć, że w życiu Kurejśiego, oprócz córki Malika, 
była jeszcze inna osoba. I to wyjaśnia wszystko.
—	Co wyjaśnia? — podchwyciła Barbara, zabierając się do 
przeszukiwania drugiej szuflady. Leżały w niej pedantycznie 
ułożone koszule, uporządkowane według kolorów — od białych 
poprzez kremowe do szarych i czarnych. W trzeciej szufladzie 
znajdowały się piżamy, a czwarta była pusta. Ku-rejśi nie woził ze 
sobą zbyt wiele bagażu.
—	Te jego nocne wyprawy — Treves udzielił odpowiedzi.
—	To Hatim Kurejśi wychodził gdzieś nocami? Jak często?
—	Przynajmniej dwa razy w tygodniu, ale bywało, że i 
częściej, zawsze po dwudziestej drugiej. Na początku myślałem, 
że chodzi do swojej narzeczonej. Wprawdzie pora była trochę 
dziwna, ale wydawało się logiczne, że przed ślubem chce ją lepiej 
poznać. W końcu ci ludzie nie są zupełnymi poganami! Może 
wybierają swoim dzieciom partnerów, ale przecież nie wydają ich 
za zupełnie obcych ludzi. Czyż nie tak?
—	Nie mam pojęcia — przyznała Barbara. — Niech pan 
mówi dalej.
—	No więc tamtego wieczoru widziałem, jak wychodził z 
hotelu. Zamieniliśmy parę słów o zbliżającym się ślubie. 
Powiedział mi, że idzie na plażę pobiegać, żeby uspokoić nerwy, i 
tak dalej. Wie pani, jak to jest.
—	Oczywiście.
—	Jednak kiedy się dowiedziałem, że znaleźli jego zwłoki na 
Nez... Może pani tego nie wie, ale tam się idzie w kierunku 
przeciwnym niż na plażę! Od razu skojarzyłem, że z jakichś 
powodów chciał przede mną zataić, dokąd się wybiera. A to 
mogło oznaczać tylko jedno — że miał złe zamiary! I jeżeli 
regularnie wychodził z hotelu o tej samej porze aż do piątku, 
kiedy już nie wrócił, to znaczy nie tylko, że miał się spotkać z tą 
samą osobą co we wszystkie poprzednie wieczory, lecz także to, 
że w ogóle nie powinien był z tym kimś się spotykać!
Treves założył ręce na piersi i tylko czekał, kiedy Barbara 
powie: „Zadziwiasz mnie, Holmesie!"
Nie usłyszał tego jednak, bo Barbara, gdy poznała przy-
puszczalne okoliczności śmierci Kurejśiego, od razu wy-
wnioskowała, że umówił się z kimś na spotkanie. Treves 
dostarczył jej tylko dodatkowej informacji — że te spotka-
nia odbywały się regularnie. Acz niechętnie, musiała przyznać, że 
była to bardzo istotna wiadomość. Postanowiła więc zrobić 
hotelarzowi przyjemność i oświadczyła:
—	Panie Treves, pan minął się z powołaniem!
—	Doprawdy?
—	Może mi pan wierzyć. — Mówiąc to, bynajmniej nie 
kłamała.
Treves poczuł się tak dowartościowany, że razem z Barbarą 
wziął się do przeszukiwania szafki nocnej denata. Znaleźli tam: 
książkę w języku arabskim, żółto oprawną i założoną atłasową 
wstążeczką w miejscu, gdzie zakreślono kilka linijek tekstu; 
paczkę dwudziestu czterech prezerwatyw, w połowie opróżnioną; 
wreszcie kopertę z brązowego papieru o wymiarach trzynaście na 
osiemnaście centymetrów. Barbara włożyła książkę do jednej z 
plastikowych torebek, podczas gdy Treves nie przestawał wy-
dziwiać nad prezerwatywami i ich ewentualnym przeznaczeniem. 
Następnie wytrząsnęła na dłoń zawartość brązowej koperty.
Wypadły z niej dwa kluczyki — jeden nie dłuższy niż 
pierwszy człon jej kciuka, a drugi całkiem malutki, wielkości 
paznokcia. Okazało się, że ten drugi pasował do zamka skórzanej 
teczki leżącej na komodzie. Barbara zacisnęła więc w garści oba 
klucze i zastanowiła się nad następnym posunięciem.
Bardzo chciała zajrzeć do teczki, ale wolała zrobić to bez 
świadka. Przed przystąpieniem do działania musiała więc pozbyć 
się brodatego Sherlocka Holmesa. Myślała tylko, jak to zrobić, 
aby nie zrazić go przy tym do współdziałania. Nie ucieszyłaby go 
przecież wiadomość, że sam też należy do grona podejrzanych, 
jako że znał ofiarę. Dopiero alibi lub inny niezbity dowód 
pozwoliłby na wykluczenie go z tego grona. Zaczęła więc 
dyplomatycznie:
—	Panie Treves, te kluczyki stanowią jeden z koronnych 
dowodów. Mógłby pan wyjść na korytarz i pilnować, żeby nikt 
nas nie podglądał ani nie podsłuchał? Powie mi pan, czy okolica 
jest czysta.
—	Ależ oczywiście, pani sierżant. Zawsze chętnie pomogę! 
— Ochoczo się poderwał i pobiegł wykonać polece-
nie.
Teraz Barbara mogła w spokoju przyjrzeć się kluczykom. Oba 
wykonano z mosiądzu, przy czym większy został przyczepiony do 
łańcuszka z metalową zawieszką, na której wybito numer „104". 
Czyżby to byl klucz do skrytki bagażowej? Ale jakiej — na 
dworcu kolejowym, autobusowym czy może szafki, w której 
plażowicze zostawiają ubrania, kiedy idą popływać? Istniało wiele 
możliwości.
Mniejszy kluczyk pasował do zamka skórzanej teczki. Obracał 
się w nim gładko, więc bez trudu odchyliła u-chwyt i podniosła 
wieko.
—	Jest tam coś ciekawego? — Od drzwi wionął sceniczny 
szept Basila Trevesa. Chyba czuł się w tym momencie agentem 
007! — U mnie wszystko w porządku.
—	Niech pan uważa! — odszepnęła takim samym tonem.
—	Zrobi się! — wymamrotał, tak przejęty swą rolą, jakby grał 
w filmie sensacyjnym.
—	Polegam na panu! — mruczała pod nosem, aby podsycać 
atmosferę tajemniczości, która tak frapowała pana Trevesa. — W 
razie gdyby ktoś się poruszył... ktokolwiek, rozumie pan?
—	Jasne! — odpowiedział uszczęśliwiony. — Proszę 
spokojnie robić swoje, pani sierżant!
„Cóż za wariatuńcio!" — zaśmiała się w myśli. Wrzuciła 
kluczyki do kolejnej torebki na dowody rzeczowe i zajęła się 
zawartością teczki.
Znajdowały się w niej, poukładane w największym porządku: 
złote spinki do mankietów, takiż spinacz do banknotów z 
wygrawerowaną arabską sentencją; mały złoty pierścionek z 
rubinem — przypuszczalnie przeznaczony dla kobiety; wreszcie 
książeczka czekowa i złożony na pół świstek żółtego papieru. 
Najwyraźniej zabity przejawiał szczególne upodobanie do złota. 
Barbara zastanawiała się, czy miało to coś wspólnego z 
okolicznościami jego śmierci. Mógł to być mord rabunkowy, ale 
w grę wchodził także szantaż, kleptomania lub zabójstwo na tle 
manii prześladowczej — każda wersja równie prawdopodobna.
Książeczka czekowa wystawiona była przez miejscowy 
oddział banku Barclaya. Każdy czek miał na odwrocie na-
drukowane rubryki na potwierdzenie odbioru. Tylko jeden z nich 
był wyrwany, ale w książeczce pozostało pokwitowa-
nie na sumę czterystu funtów i nazwisko F. Kumhar. Barbara 
sprawdziła datę i obliczyła, że czek wystawiono na trzy tygodnie 
przed śmiercią Kurejśiego.
Wrzuciła książeczkę, jak i inne dowody, do plastikowej torebki 
i obejrzała dokładniej żółty karteluszek. Okazało się, że to 
rachunek z miejscowego sklepu, opatrzony nagłówkiem „Racon 
— Biżuteria Artystyczna". Na pierwszy rzut oka Barbarze się 
wydawało, że rachunek dotyczy pierścionka z rubinem — mógł to 
być upominek od Kurejśiego dla narzeczonej. Kiedy się jednak 
bliżej przyjrzała, stwierdziła, że był wystawiony nie na jego 
nazwisko, tylko na nazwisko... Salii Malik!
Z rachunku nie wynikało, co było przedmiotem zakupu. 
Zamiast nazwy umieszczono symbol literowo-cyf-rowy AK-162 i 
sentencję w cudzysłowie: „Zycie zaczyna się teraz". Kwit opiewał 
na sumę dwustu dwudziestu funtów.
Sprawa stawała się coraz bardziej intrygująca. Ciekawe, jak też 
Kurejśi wszedł w posiadanie rachunku. Wynikało z niego, że 
zakupu dokonała narzeczona denata i pewnie ona kazała 
wygrawerować sentencję. Logika podpowiadała, że mogła to być 
na przykład obrączka ślubna. Nie wiadomo tylko, czy pakistańscy 
małżonkowie je nosili, bo na przykład u Tajmullaha Azhara 
Barbara nigdy nie widziała obrączki. Nie świadczyło to jednak o 
niczym, bo i biali nie zawsze i nie wszędzie je nosili.
Gdyby nawet rachunek dotyczył obrączki — fakt, że 
znajdował się w posiadaniu Kurejśiego, oznaczał, że zamierzał on 
zwrócić Salii to, co mu kupiła. Jeżeli jeszcze chciał oddać jej 
podarunek z tak obiecującą dewizą — „Zycie zaczyna się teraz" 
— wskazywałoby to, że plany małżeńskie mogły się poważnie 
zachwiać.
W otwartej szufladzie szafki nocnej z daleka rzucała się w 
oczy na pół opróżniona paczka prezerwatyw. Barbara 
przypomniała sobie, że trzy „gumki" znajdowały się także w 
kieszeni zabitego. W połączeniu z rachunkiem ze sklepu 
jubilerskiego nasuwało to tylko jeden wniosek.
Mało tego, że małżeńskie plany Kurejśiego mogły ulec 
zmianie — pojawiła się jeszcze „ta trzecia"! Przypuszczalnie 
nakłaniała go do zerwania zaręczyn. A wszystko to mu-
siało się stać niedawno, bo w rzeczach zmarłego znaleziono wszak 
dowód na to, że planował już miesiąc miodowy! Barbara 
dołączyła kwit do innych przedmiotów zabranych z szafki nocnej. 
Zamknęła na powrót teczkę i włożyła ją do torebki na dowody 
rzeczowe. Zastanawiała się, jak mogła zareagować narzeczona, 
którą przyszły pan młody postawił w takiej sytuacji. Czy doszłoby 
do awantury, czy też jej rodzina uknułaby zemstę? Barbara nie 
znała jeszcze odpowiedzi na te pytania, ale miała już pomysł, jak 
do nich dojść.
—	Pani sierżant! — Z korytarza dobiegł raczej syk niż 
szept. Najwyraźniej „agent 007" zaczął się już niepokoić.
Barbara szybkim krokiem podeszła do drzwi i otworzyła je na 
oścież. Wychodząc na korytarz, położyła rękę na ramieniu 
Trevesa.
—	Chyba mamy już jakiś ślad — poinformowała go la-
konicznie.
—	Naprawdę? — wykrztusił przejęty.
—	Nawet na pewno. Czy rejestrował pan jego rozmowy 
telefoniczne? Tak? Świetnie. Chciałabym dostać wydruki 
wszystkich jego rozmów. W obydwie strony.
—	Jeszcze dziś? — Treves z podniecenia aż się oblizał. 
Gdyby Barbara dała mu wolną rękę, pewnie grzebałby się do rana 
w hotelowej dokumentacji.
—	Wystarczy jutro — ostudziła jego zapał. — Teraz niech 
pan się wyśpi, żeby ze świeżymi siłami przystąpić do akcji.
Hotelarz ledwo już opanowywał podniecenie.
—	Dzięki Bogu, że nie wpuszczałem nikogo do tego pokoju!
—	I proszę nadal nie wpuszczać — poleciła. — Niech pan 
trzyma te drzwi zamknięte. Jeśli zajdzie potrzeba, proszę postawić 
tam strażnika, pilnować samemu lub zainstalować kamerę wideo. 
Może pan nawet założyć podsłuch, bez względu na koszty, ale pod 
żadnym pozorem nawet mysz nie śmie prześliznąć się do środka. 
Czy mogę panu ufać?
—	Pani sierżant! — wyrecytował Treves z ręką na sercu. — 
Może pani na mnie polegać do grobowej deski!
—	Wspaniale! — pochwaliła, ale jednocześnie zachodziła w 
głowę, czy tymi samymi słowami Treves nie zapewniał także 
Hatima Kurejsiego?
6
Obudził ją blask porannego słońca w połączeniu z piskiem 
mew i lekkim zapachem morskiej wody. Powietrze wydawało się 
tak samo nieruchome jak wczoraj. Kątem oka mogła dostrzec z 
łóżka, że na widocznym przez otwarte okno drzewku laurowym 
nie drży ani jeden zakurzony listek. W południe pewnie rtęć 
będzie się gotować w termometrach!
Barbara podłożyła palec pod swój bolący krzyż — dawała się 
we znaki noc spędzona na materacu wygniecionym przez kilka 
pokoleń gości. Przerzuciła nogi ponad brzegiem łóżka i powlokła 
się do osławionej „łazienki z widokiem na morze".
Łazienka zdradzała te same oznaki powolnego niszczenia, co 
cały hotel. Kafelki na ścianach i fugi między nimi obrastały 
szarozielone brody pleśni, a drzwiczki szafek utrzymywały w 
pozycji zamkniętej gumki przeciągnięte między gałkami. 
Reklamowany widok na morze zapewniało okienko nad sedesem, 
składające się z czterech brudnych szybek i przesłonięte zasłonką 
aplikowaną w delfiny wyskakujące ze wzburzonej toni o 
wyblakłym odcieniu zimowego nieba.
Chrząknięciem skwitowała Barbara to wnętrze. Potem oceniła 
wzrokiem swoje odbicie w upstrzonej patyną wieku tafli lustra, z 
którego czterech rogów wystrzeliwały swoje groty złocone 
amorki. To, co zobaczyła, podsumowała jeszcze energiczniejszym 
chrząknięciem. Połączenie żółta-wofioletowych sińców ze 
zmarszczkami odgniecionymi podczas snu, zwłaszcza na lewym 
policzku, niejednemu mogło odebrać apetyt na śniadanie.
Wolała więc kontemplować krajobraz widziany z okienka 
łazienki, które otworzyła na całą szerokość, aby zaczerpnąć choć 
mały haust porannego powietrza. Wciągnęła je w płuca, 
przeczesując palcami szopę włosów na głowie i ogarniając 
wzrokiem zielony płat darni opadający w stronę morza.
Hotel „Pod Spalonym Domem" wznosił się na stromej skale w 
odległości mniej więcej półtora kilometra na północ od centrum 
miasteczka. Było to usytuowanie idealne
dla turystów, którzy przyjechali do Balford podziwiać piękne 
widoki. Na południe rozciągał się piaszczysty półksiężyc Princes 
Beach, ograniczony przez trzy kamienne falochrony. Na 
wschodzie połać zieleni przechodziła w klif, poniżej którego 
widać było, nieruchomą tego dnia, taflę morską. Linię horyzontu 
wyznaczało szare pasmo mgły, łudząc perspektywą nieco 
chłodniejszej pogody. Od północy dźwigi portu w Harwich 
wyciągały długie jak u dinozaurów szyje ponad promami 
zdążającymi na kontynent. Choć okienko łazienki było małe, 
zapewniało dość szeroką panoramę. Jeszcze rozleglejszy widok 
można było podziwiać z rozkładanych brezentowych fotelików, 
rozrzuconych tu i ówdzie na trawnikach wokół hotelu.
Barbara skonstatowała, że hotel ten nadawałby się na dom 
pracy twórczej dla malarzy pejzażystów. Natomiast z punktu 
widzenia turystów, szukających czegoś więcej niż tylko pięknych 
widoków, taka lokalizacja stanowiła czyste szaleństwo. Sytuację 
pogarszała odległość od głównych atrakcji miasteczka, takich jak 
deptak nadmorski, molo spacerowe z wesołym miasteczkiem i 
główna arteria handlowa — High Street. Odwiedzający Balford-
le-Nez zostawiali większość pieniędzy w tych obiektach, do 
których mieli blisko z innych hoteli, zajazdów i letnich domków. 
Rodzice z małymi dziećmi, młodzi ludzie spragnieni nocnego 
życia, jak też amatorzy plażowania i pamiątek nie mieli czego 
szukać na stromej skale z dala od Balford. Trudno było stamtąd 
zejść nad samo morze, a gdyby ktoś chciał przespacerować się do 
miasta, musiałby zatoczyć koło — najpierw w głąb lądu przez Nez 
Park Road, a dopiero stamtąd na deptak.
Krótko mówiąc, Basil Treves powinien być zadowolony, że w 
ogóle ktokolwiek się u niego zatrzymał. Na pewno jeszcze 
bardziej cieszył go fakt, że Hatim Kurejśi wynajmował pokój 
przez tak długi okres. To z kolei rodziło pytanie, czy i jaką rolę 
odegrał Treves w kształtowaniu małżeńskich planów Kurejśiego. 
Na ten temat można było długo spekulować!
Barbara spojrzała teraz w kierunku mola spacerowego i 
stwierdziła, że przy jego końcu, tam gdzie mieściła się kiedyś 
kawiarnia Jacka Awkinsa, trwają prace budowlane.
Nawet z tej odległości rzucały się w oczy elementy konstrukcji 
pomalowane świeżą farbą, białą, zieloną, niebieską i 
pomarańczową. Na słupach po obu stronach mola powiewały 
jaskrawe flagi. Tego wszystkiego tu nie było, kiedy Barbara po raz 
ostatni spędzała wakacje w Balford.
Jeszcze raz spojrzała w lustro i pożałowała, że może zbyt 
wcześnie zdjęła opatrunki. Nie miała ze sobą żadnych ko-
smetyków oprócz tubki kremu i słoiczka różu, którego kiedyś 
używała jej matka. Dotąd bowiem za jedyny moralnie 
dopuszczalny zabieg upiększający uznawała szczypanie się w 
policzki, aby nabrały trochę koloru. Ilekroć miała do wyboru: 
poświęcić piętnaście minut na makijaż lub pospać o tyleż dłużej 
— wybierała sen, co w jej pracy bardziej się przydawało. Teraz 
zaś poranne przygotowania zajęły mniej niż dziesięć minut, z 
czego cztery wypełniło przetrząsanie zawartości plecaka w 
poszukiwaniu skarpetek.
Popłukała gardło, przejechała szczotką po włosach, wrzuciła 
do torby przedmioty, które znalazła w pokoju Kurej siego, i 
skierowała się ku drzwiom. Na korytarzu od razu podrażniły jej 
nos zapachy przyrządzanego właśnie śniadania. Przez każdą 
szczelinę wciskały się natrętne wonie smażonych jaj, bekonu, 
kiełbasek, pomidorów i grzybów, opiekanych grzanek... Można 
było trafić do jadalni, kierując się tylko węchem. Zapachy się 
nasilały, w miarę jak Barbara schodziła po schodach, a na wąskim 
parterowym korytarzu przyłączył się do nich brzęk sztućców i ta-
lerzy oraz szmer rozmów.
Kiedy weszła do jadalni, ponad ogólną kakofonię dźwięków 
wybił się radosny głosik dziecka:
— Wiesz, tatusiu, że można pływać łodzią do połowu 
homarów? Popływamy tak? A może pójdziemy pojeździć na 
diabelskim młynie? Pani Porter wczoraj mi opowiadała, że kiedy 
była w moim wieku...
Spontaniczną dziecięcą paplaninę przerwała jakaś uwaga 
wypowiedziana szeptem przez ojca. Barbarę aż zatrzęsło ze złości 
— cóż ten człowiek sobie myśli, żeby tłumić w dziewczynce całą 
radość życia?
Już na wstępie niepotrzebnie się zdenerwowała, choć 
wiedziała, że nie powinna okazywać żadnego zainteresowania 
tym, co się dzieje.
Hadija i jej ojciec siedzieli w ciemnym kącie staroświeckiej, 
obitej boazerią jadalni. Ulokowano ich w znacznej odległości od 
innych stołowników — trzy starsze europejskie małżeństwa 
zajmowały stoliki ustawione w rzędzie przy otwartych drzwiach 
balkonowych. Ci goście jedli śniadanie, jakby w pomieszczeniu 
oprócz nich nie było nikogo. Tylko jedna starsza pani, przy której 
krześle stał ortopedyczny balkonik do chodzenia, dawała Hadii 
porozumiewawcze znaki. Musiała to być wspomniana pani Porter.
Dla Barbary ten wyjątkowy zbieg okoliczności, że znalazła się 
w tym samym hotelu co Hadija i Tajmullah Azhar, nie był 
zupełnym zaskoczeniem. Spodziewała się wprawdzie, że 
zatrzymają się oni u Malików, ale gdyby to z jakichś powodów 
okazało się niemożliwe — mogli skorzystać jedynie z hotelu „Pod 
Spalonym Domem". W końcu mieszkał tu Hatim Kurejśi, a 
przecież z jego powodu Azhar przyjechał do Balford.
—	Dzień dobry, pani sierżant! — Barbara odwróciła się 
na dźwięk głosu Basila Trevesa, który cały promieniał, nio 
sąc dwa talerze. — Pozwoli pani, że wskażę stolik.
Już gotów był jej świadczyć rutynowe grzeczności, gdy nagle 
Hadija wydała radosny okrzyk.
—	Barbara! Przyjechałaś!
Dziewczynka bez namysłu upuściła swoją łyżkę w talerz 
płatków śniadaniowych, rozbryzgując mleko po różowym obrusie. 
Zerwała się z krzesła i w podskokach przebiegła salę, 
podśpiewując:
—	Przyjechałaś nad morze! Przyjechałaś nad morze!
Nad jej ramionami podskakiwały warkoczyki powiązane 
żółtymi wstążeczkami. Wszystko, co miała na sobie, wyglądało 
jak ozłocone słońcem — żółte szorty, koszulka w żółte paseczki, 
skarpetki z żółtym szlaczkiem i takież sandałki! Uchwyciła 
kurczowo rękę Barbary i szczebiotała z zapałem:
—	Będziemy budować zamki z piasku i zbierać muszel 
ki! Zagramy w kręgle i pojeździmy na gokartach, prawda?
Basil Treves wyglądał na zmieszanego tym nagłym wy-
buchem. Powtórzył z większym naciskiem:
—	Czy mógłbym wskazać pani stolik, pani sierżant?
Próbował przy tym wyraźnie zaprowadzić ją w stronę 
otwartych drzwi balkonowych, gdzie zajmowali miejsca inni 
Anglicy.
—	Przepraszam, ale wolałabym usiąść tam. — Barbara 
pokazała palcem ciemny kąt sali, w którym siedzieli Paki 
stańczycy. — Świeże powietrze zanadto mnie rozprasza. 
Panu to chyba nie robi różnicy?
Nie czekając na jego odpowiedź, zrobiła kilka kroków w 
kierunku Azhara. Hadija biegła przodem, pokrzykując:
—	Ona jest tutaj! Popatrz, tatusiu, ona jest tutaj! 
Zdawała się nie zauważać, że ojciec na widok Barbary
rozdziawił usta. Tymczasem Basil Treves obsłużył już panią 
Porter, a teraz w lansadach odprowadzał Barbarę do stolika 
sąsiadującego z miejscem Azhara.
—	Ależ oczywiście, proszę bardzo! — Przypochlebiał 
się jej, jak mógł. — Może pani sierżant napije się soku po 
marańczowego, czy raczej grejpfrutowego?
Rozłożył zwiniętą w piramidkę serwetkę z takim rozmachem, 
jakby od początku planował usadowienie pani detektyw wśród 
kolorowych.
—	Z nami, z nami! Niech siada z nami! — piszczała ra 
dośnie Hadija. Pociągnęła Barbarę do swego stolika, nale 
gając: — Niech usiądzie z nami, dobrze, tatusiu? Ona 
musi usiąść z nami!
Azhar spoglądał na Barbarę beznamiętnie swymi nie-
przeniknionymi piwnymi oczami. Jego prawdziwe uczucia 
zdradzało tylko wahanie, z jakim wstał, żeby się przywitać.
—	Będzie nam bardzo miło, Barbaro — wyrecytował 
oficjalną formułkę.
„Akurat!" — pomyślała Barbara, ale głośno powiedziała:
—	Chętnie, jeśli tylko jest miejsce...
—	Zaraz zrobimy miejsce! — obiecał Basil Treves. 
Przenosząc nakrycia i sztućce Barbary na stolik Azhara,
mruczał coś pod nosem tonem człowieka robiącego dobrą minę do 
złej gry.
—	Tak się cieszę, tak się cieszę! — wyśpiewywała Hadi 
ja. — Przyjechałaś tu na wakacje, prawda? Będziemy mo 
gły chodzić do wesołego miasteczka i na plażę, szukać mu 
szelek, łowić ryby...
Wdrapała się z powrotem na swoje krzesło i wzięła łyżkę, 
tkwiącą w środku talerza z zupą mleczną jak srebrny wykrzyknik. 
Podniosła ją do ust, nie zważając na ściekające mleko, które 
plamiło koszulkę.
—	Wczoraj pani Porter została ze mną, kiedy tatuś za 
łatwiał swoje sprawy — zwierzyła się Barbarze. — Czytały 
śmy razem książkę o wykopaliskach na skwerku... To zna 
czy: myśmy czytały ją na skwerku! — zachichotała. — 
Dzisiaj mamy pójść na spacer na klify, bo na molo tamtędy 
jest za daleko. To znaczy: za daleko dla pani Porter, bo ja 
bym mogła tam pójść. Może teraz, kiedy tu jesteś, tatuś po 
zwoli mi zajrzeć do wesołego miasteczka... Prawda, tatusiu, 
że mnie puścisz, jeśli Barbara też pójdzie?
Kręciła się na krześle, aby przez cały czas patrzeć Barbarze w 
oczy.
—	Mogłybyśmy pojeździć kolejką górską albo na diabelskim 
młynie, prawda, Barbaro? Pójdziemy na strzelnicę albo 
spróbujemy zarzucić wędkę szczęścia... Masz szczęśliwą rękę? Bo 
tatuś chyba ma! Kiedyś wyciągnął dla mnie misia koalę, a dla 
mamusi różowego...
—	Hadijo! — Stanowczy ton głosu ojca uciszył dziewczynkę, 
jak zawsze skutecznie.
Barbara tymczasem w skupieniu studiowała menu, aż 
zdecydowała, co ma zamiar zjeść, i złożyła zamówienie 
Trevesowi, który podreptał do kuchni.
—	Barbara przyjechała tu, żeby odpocząć — tłumaczył 
Azhar córce. — Nie możesz się jej narzucać. Miała wypa 
dek, więc może nie czuje się jeszcze na tyle dobrze, żeby 
biegać po mieście.
Hadija, zamiast odpowiedzieć, rzuciła błagalne spojrzenie w 
kierunku Barbary. Tryskała takim entuzjazmem, jakby miała 
wypisane na buzi nazwy: „diabelski młyn", „wesołe miasteczko" 
czy „kolejka górska". Wymachiwała nóżkami pod krzesłem, 
prawie na nim podskakując. Barbara dziwiła się tylko, jak ojciec 
może wszystkiego jej odmawiać.
—	No, może powlokłabym swoje stare kości na molo — 
zażartowała. — Najpierw jednak musimy zobaczyć, jak 
sprawy stoją.
Nawet tak mglista obietnica zadowoliła małą. Wykrzyknęła: 
„O tak! Tak! Tak!", ale zanim ojciec zdążył ponownie
przywołać ją do porządku, zajęła się resztkami swoich płatków 
kukurydzianych.
Azhar jadł jajka na miękko. Skończył już jedno i napo-czynał 
drugie, kiedy Barbara przysiadła się do stolika. „Nie przeszkadzaj 
sobie" — dała mu do zrozumienia, wskazując na jego talerz. 
Zastosował się do tej sugestii z wahaniem znamionującym niechęć 
— nie wiadomo tylko, czy do jedzenia, czy też do przebywania w 
jej towarzystwie. Barbara podejrzewała raczej ten ostatni wariant.
Azhar ściął łyżeczką czubek jajka i zręcznym ruchem wybrał z 
niego białko. Smukłymi brązowymi palcami trzymał łyżkę w 
powietrzu, ale nie wkładał jej do ust.
—	Cóż za zbieg okoliczności! — powiedział bez ironii w 
głosie. — Wybrałaś sobie na wakacje akurat to samo miejsce co 
my i jakby tego było mało — wszyscy znaleźliśmy się w tym 
samym hotelu!
—	Przynajmniej możemy być razem! — oświadczyła z 
zadowoleniem Hadija. — Teraz, tatusiu, kiedy gdzieś wyjdziesz, 
Barbara będzie mogła zostać ze mną zamiast pani Porter. To 
znaczy, pani Porter jest fajna, bardzo ją lubię, ale ona nie może 
dobrze chodzić. Miała jakiś paraliż czy coś takiego...
—	Hadijo, ty jeszcze nie zjadłaś! — upomniał ją cichym 
głosem ojciec.
Dziewczynka posłusznie pochyliła głowę nad talerzem, ale 
przedtem posłała Barbarze promienny uśmiech. Nadmiar energii 
wyładowywała, kopiąc nogi swego krzesła.
Barbara zdawała sobie sprawę, że nie ma sensu kłamać. 
Wystarczy jedno spotkanie policji z przedstawicielami 
społeczności pakistańskiej, aby Azhar się zorientował, jaki jest 
właściwy cel jej pobytu w Balford. Właściwie dobrze się złożyło, 
że mogła powiedzieć mu prawdę, choć niepełną.
—	Właściwie jestem tutaj służbowo — rzuciła luźno. — 
No, może po części...
Opowiedziała Azharowi historyjkę, jakoby przyjechała do 
Balford, aby pomóc starej znajomej w randze inspekto-ra-
detektywa, która prowadzi tutaj śledztwo w sprawie morderstwa. 
Czekała na jego reakcję, ale daremnie — to był cały Azhar, nie 
mrugnął nawet okiem!
—	Trzy dni temu, niedaleko stąd, znaleziono zwłoki 
niejakiego Hatima Kurejśiego — ciągnęła dalej i jakby nigdy nic, 
dodała: — Mieszkał właśnie w tym hotelu. Słyszałeś coś o tym, 
Azhar?
—	I ty zajmujesz się tą sprawą? — spytał ze zdziwieniem. — 
Jak to możliwe? Przecież pracujesz w Londynie!
Barbara, balansując na krawędzi prawdy, zmyśliła gładko, że 
jej stara przyjaciółka Emily Barlow zadzwoniła do niej, bo 
dowiedziała się pocztą pantoflową, że koleżanka akurat ma wolne. 
To właśnie ona ją prosiła o przyjazd do Essex!
Celowo rozdmuchiwała wątek swojej przyjaźni z Emily, 
sugerując, jakoby były dla siebie czymś pośrednim między 
bratnimi duszami a siostrami syjamskimi. Chciała tym sposobem 
wmówić Azharowi, że dla Emily zrobiłaby wszystko, a kiedy była 
już pewna, że w to uwierzył — dodała jeszcze:
—	Emi prosiła mnie także, abym pełniła funkcję rzecznika 
komendy policji, który przekazywałby waszej wspólnocie 
informacje o postępach śledztwa.
—	Dobrze, ale dlaczego ty? — Azhar odłożył łyżeczkę obok 
kieliszka na jajko, którego połowy nie dojadł. — Czy tutejsza 
policja ma za mało ludzi?
—	Cały tutejszy Wydział Dochodzeniowo-Śledczy jest 
bezpośrednio zaangażowany w prowadzenie śledztwa — 
wyjaśniła Barbara. — Chyba tego właśnie domagali się wasi 
ludzie, nie uważasz?
Azhar zdjął serwetkę z kolan, starannie ją złożył i umieścił 
obok talerza.
—	A więc przybyliśmy tu z podobną misją — oświadczył. 
Potem przeniósł wzrok na córkę. — Hadijo, zjadłaś już? Tak? To 
popatrz, pani Porter chyba chce porozmawiać z tobą o planach na 
dzisiaj.
—	Ale ja myślałam, że będę mogła z Barbarą... — wyjąkała 
zaskoczona Hadija.
—	Słyszałaś, że Barbara przyjechała tu służbowo. Idź do pani 
Porter i pomóż jej wstać od stołu.
—	Ale...
—	Hadijo, chyba mówiłem wyraźnie?
Entuzjazm dziewczynki od razu zgasł. Wsunęła krzesło pod 
stół i z opuszczonymi ramionami powlokła się nie-
chętnie na drugi koniec sali. Pani Porter rzeczywiście mocowała 
się z balkonikiem, próbując drżącymi rękami ustawić go przed 
swoim krzesłem. Azhar na razie nie zwracał się do Barbary, 
czekając, aż Hadija wraz ze starszą panią wyjdą na rozległy 
trawnik, ciągnący się do wysokiego brzegu, i znikną mu z oczu.
Tymczasem Basil Treves przyniósł już śniadanie i pro-
mieniejąc uśmiechem, postawił je przed Barbarą.
—	Gdyby pani sierżant mnie potrzebowała... — zazna 
czył i uczynił wymowny gest w stronę recepcji.
Barbara wyobraziła już sobie, jak stoi przy telefonie, gotów 
natychmiast dzwonić na policję, gdyby Tajmullah Azhar nie 
zachował się jak należy.
—	Dziękuję — odpowiedziała, sięgając po jajka na be 
konie. Postanowiła poczekać, aż Azhar pierwszy się ode 
zwie. Tym sposobem chciała sprawdzić, jak dalece będzie 
wobec niej szczery co do rzeczywistego celu swego przyjaz 
du do Balford. Po cóż miałaby odkrywać karty, nie wie 
dząc, co on ma w ręku? Azhar mógłby uchodzić za uoso 
bienie powściągliwości, jednak Barbarze wydawało się, że 
dotąd niczego przed nią nie ukrywał. Istotnie, zamordowa 
ny mężczyzna miał poślubić jego kuzynkę; Azhar przybył 
do Balford na życzenie swojej rodziny i pełnił w stosunku 
do niej taką samą funkcję, jak Barbara wobec miejscowej 
policji.
Nie przyznała mu się tylko, że przekroczyła już w znacznym 
stopniu uprawnienia oficera łącznikowego. Funkcjonariusze na 
takim stanowisku nie przeszukują bowiem na własną rękę miejsca 
pobytu ofiary, nie grzebią w jej rzeczach osobistych ani nie 
zabezpieczają dowodów rzeczowych.
—	To się świetnie składa — powiedziała tylko. — Cie 
szę się, że tu jestem. Policja powinna otrzymać kompletny 
wizerunek Kurejśiego i ty możesz jej w tym pomóc.
Od razu przybrał postawę obronną.
—	Reprezentuję przede wszystkim interesy mojej rodziny!
—	Ależ nikt tego nie kwestionuje! Ponieważ jednak nie było 
cię tutaj, kiedy popełniono morderstwo, możesz wykazać więcej 
obiektywizmu niż reszta rodziny, prawda? —
Zanim zdążył cokolwiek odpowiedzieć, pospiesznie konty-
nuowała swój wywód: — A równocześnie należysz do naj-
bliższego otoczenia Kurejśiego, więc masz dostęp do wielu 
informacji.
—	Dobro mojej rodziny jest u mnie na pierwszym miejscu, 
Barbaro.
—	Ośmielam się zauważyć — podkreśliła z łagodną ironią — 
że w interesie twojej rodziny jest przede wszystkim poznanie 
prawdy o tym, kto wyeliminował Kurejśiego.
—	Oczywiście, że ich to interesuje, nawet bardzo.
—	Miło mi to słyszeć. — Barbara posmarowała masłem 
trójkątną grzankę i odkroiła widelcem kawałek sadzonego jajka. 
— Rzecz w tym, że kiedy ktoś zostaje zamordowany, policja 
szuka odpowiedzi na trzy pytania. Kto miał motyw, aby 
zamordować? Kto miał środki ku temu i kto miał sposobność to 
zrobić? Możesz pomóc policji w uzyskaniu odpowiedzi na te 
pytania.
—	To znaczy: zdradzić moich bliskich — uzupełnił Azhar. — 
A więc Muhammad miał jednak rację: policja chciałaby znaleźć 
winnego wśród Azjatów. I ty też, skoro tam pracujesz...
—	Policja — przerwała Barbara z irytacją w głosie, ge-
stykulując nożem na znak, że nie zamierza tolerować posądzeń o 
rasizm — pragnie przede wszystkim dotrzeć do prawdy bez 
względu na to, co z tego wyniknie. Wyrządziłbyś przysługę 
swoim bliskim, gdybyś im to wytłumaczył.
Żując kęs grzanki, przyglądała się spod oka rozmówcy. 
Widziała, że ją obserwuje, lecz na jego nieprzeniknionej twarzy 
nie malowały się żadne emocje. „Nadawałby się na policjanta" — 
pomyślała i z pełnymi ustami próbowała go dalej przekonywać:
—	Słuchaj, Azhar, ażeby rozgryźć Kurejśiego, powin 
niśmy zrozumieć motywy działania waszej rodziny i całej 
waszej społeczności. Musimy przyjrzeć się każdemu, kto 
miał z nim kontakt, w tym także Azjatom. Jeśli jednak 
będziecie się jeżyć za każdym razem, kiedy dotkniemy 
pakistańskiej materii — tym sposobem daleko nie zaj 
dziemy.
Azhar sięgnął po swoją filiżankę kawy, ale nie podniósł jej do 
ust, tylko zahaczył palcem za uszko.
—	Sama przyznajesz, że policja wolałaby nie znaleźć 
dowodów świadczących o rasowym podłożu tej zbrodni — 
zauważył.
—	Człowieku, miotasz się z jednej skrajności w drugą! Chyba 
nie powinien tak postępować rzecznik żadnej ze stron.
Wbrew sobie Azhar skrzywił kącik ust w lekkim u-śmieszku.
—	Racja, pani sierżant! — przyznał z humorem.
—	No więc umówmy się z góry, że jeśli zadaję ci pytanie, to 
jest to tylko pytanie i nic więcej, dobra? Nie próbuj od razu 
wyciągać wniosków, że do czegoś zmierzam. Chcę po prostu 
zrozumieć waszą kulturę, żeby móc lepiej rozumieć waszych 
ludzi, jasne?
—	Jak sobie życzysz.
Barbara uznała to za szczerą zgodę na ujawnienie wszelkich 
znanych mu faktów. Nie musiała go już nakłaniać do podpisania 
zobowiązania współpracy. Odniosła także wrażenie, że Azhar 
zaakceptował ją w roli rzecznika policji, choć pozwoliła sobie na 
rozszerzoną interpretację wynikających stąd uprawnień. Był 
akurat w takim nastroju, że zdecydowała się skorzystać z okazji i 
wydobyć z niego jak najwięcej informacji.
Nabrała na widelec trochę jajka i bekonu.
—	Załóżmy chwilowo, że to morderstwo nie zostało po 
pełnione z powodów rasowych. W wielu przypadkach za 
bójcą jest osoba znana ofierze, więc przyjmijmy, że tak mia 
ła się sprawa z Kurejśim. Zgadzasz się ze mną?
Azhar przytaknął i odstawił filiżankę na spodek, ale Barbara 
zauważyła, że wcale się nie napił, tylko nadal ją obserwuje.
—	On przebywał w Anglii dość krótko — zaczęła.
—	Sześć tygodni — potwierdził Azhar.
—	I przez ten czas pracował w wytwórni musztardy Malika?
—	Zgadza się.
—	Możemy więc przyjąć, że większość jego znajomych tu, w 
Anglii — nie wszyscy, ale większość — to byli Azjaci?
—	Na razie możemy założyć takie prawdopodobieństwo — 
zgodził się z ponurym wyrazem twarzy.
—	Dobrze. Również jego ślub miał się odbyć według 
azjatyckich zwyczajów, czy tak?
—	Owszem.
Barbara odkroiła kolejny plasterek bekonu i umaczała go w 
żółtku.
—	Muszę teraz rozpracować jeden problem — zapowiedziała. 
— Co by się stało, gdyby zaaranżowane w stylu azjatyckim 
zaręczyny zostały zerwane?
—	Jak to zerwane?
—	To znaczy, gdyby któraś ze stron chciała się wycofać i 
odstąpić od przyrzeczonego małżeństwa.
Pytanie wydawało się banalne, ale gdy Azhar długo nie 
odpowiadał, Barbara otaksowała go wzrokiem znad grzanki z 
dżemem porzeczkowym. Jego twarz nie wyrażała żadnych uczuć, 
ale wydawało się, że dobrze je trzyma na wodzy. Najwidoczniej 
wbrew ustaleniom próbował od razu wyciągnąć wnioski. Niech to 
licho!
—	Azhar! — ponagliła go z niecierpliwością.
—	Mogę zapalić? — Uchylił się od odpowiedzi, wyciągając 
paczkę papierosów. — Nie będzie ci to przeszkadzało przy 
jedzeniu?
—	Nie krępuj się. Gdybym tylko umiała jeść i palić 
równocześnie, na pewno bym to robiła.
Przypalił papierosa małą srebrną zapalniczką i obrócił się na 
krześle tak, aby patrzeć w kierunku drzwi balkonowych. Widać 
stąd było, jak Hadija na dworze podrzuca wysoko czerwono-
niebieską piłkę plażową. Najwyraźniej chciał zyskać na czasie, 
aby zastanowić się nad odpowiedzią. Zdenerwowało to Barbarę, 
bo w tym tempie śledztwo nie skończyłoby się przed Bożym 
Narodzeniem.
—	Azhar, czy mam powtórzyć moje pytanie? — naci 
skała.
Z powrotem się ku niej odwrócił, postukując papierosem o 
krawędź popielniczki, choć nie nagromadziła się jeszcze na nim 
dostateczna ilość popiołu.
—	Hatim i Salija zgodzili się na ustalone z góry warun 
ki zawarcia małżeństwa — oświadczył. — Gdyby Hatim 
zerwał zaręczyny, zostałoby to odebrane tak, jakby odrzu 
cił Saliję. To zaś stanowiłoby śmiertelną obrazę dla jej ro 
dziny, która jest zarazem i moją.
—	Czy dlatego, że rodzina zaaranżowała to małżeństwo? — 
Barbara domagała się konkretów. Nalała do filiżanki herbaty, 
która była mętna, jakby bulgotała na kuchni co najmniej od kilku 
dni. Na wszelki wypadek dodała do niej mleka i cukru.
—	Dlatego, że przez taki postępek Hatima mój stryj straciłby 
twarz, a co za tym idzie — szacunek społeczności. Salija z kolei 
zostałaby napiętnowana jako wzgardzona przez niedoszłego 
małżonka, co nie zwiększyłoby jej atrakcyjności w oczach innych 
mężczyzn.
—	A jakie konsekwencje poniósłby Hatim?
—	Wycofując się z zaaranżowanego małżeństwa, okazałby 
nieposłuszeństwo swemu ojcu. Tym samym mógłby zostać 
wykluczony z rodziny, jeśli przykładałaby wagę do tego związku. 
— Kłęby dymu z papierosa częściowo przesłoniły twarz Azhara, 
ale Barbara dostrzegła, że obserwował ją nawet spoza tej zasłony, 
gdy wyjaśniał: — Wykluczenie z rodziny oznacza całkowitą utratę 
kontaktu. Z takim wyrzutkiem nikt nie utrzymuje stosunków w 
obawie, aby i jego nie spotkało to samo. Na ulicy wszyscy 
odwracają się od niego, wszystkie drzwi się przed nim zamykają, 
nikt nie odpowiada na jego telefony, a listy są odsyłane bez 
potwierdzenia odbioru.
—	Tak jakby umarł?
—	Gorzej, bo zmarłego często się wspomina, czci jego pamięć 
i nosi po nim żałobę. Natomiast wyrzutka traktuje się, jakby nigdy 
nie istniał.
—	To rzeczywiście przykre — zgodziła się z nim Barbara. — 
Ale czy dla Kurejśiego byłby to duży kłopot? Przecież jego 
rodzina została w Pakistanie i tak czy owak, już by jej nie 
zobaczył.
—	Hatim zamierzał sprowadzić swoją rodzinę do Anglii, gdy 
tylko zgromadziłby dosyć pieniędzy. Wystarczyłby na to posag 
Salii. — Azhar rzucił spojrzenie w kierunku przeszklonych drzwi, 
za którymi Hadija podskakiwała wesoło na trawie, balansując 
plażową piłką. Uśmiechnął się na ten widok i nie spuszczając 
wzroku z córki, dokończył myśl: — Dlatego właśnie, Barbaro, nie 
wydaje mi się, aby Hatim chciał się wycofać z tego małżeństwa.
—	A gdyby tymczasem zakochał się w innej kobiecie? 
Rozumiem, że można przystać na takie „małżeństwo z obo-
wiązku" — w końcu tak postępowano przez wieki w rodzinach 
królewskich — ale przecież zdarza się, że człowiek zaangażuje się 
uczuciowo, zanim zda sobie sprawę, co właściwie robi. Na pewno 
słyszałeś o takich przypadkach.
—	To prawda — potwierdził Azhar.
—	W porządku. Załóżmy więc, że tego wieczoru, kiedy 
zginął, szedł do kochanki. Co by było, gdyby dowiedziała się o 
tym rodzina? — Ponieważ Azhar niedowierzająco zmarszczył 
brwi, dodała jeszcze: — Miał przy sobie trzy prezerwatywy. Co 
według ciebie mogło to oznaczać?
—	Zamiar odbycia stosunku płciowego.
—	Może raczej romans, który znaczył dla Kurejśiego tyle, że 
gotów był zmienić swoje plany małżeńskie?
—	Niewykluczone, że Hatim mógł się w kimś zakochać — 
zgodził się Azhar. — Tylko, widzisz, w moim narodzie miłość i 
obowiązek często się wzajemnie wykluczają. Dla ludzi Zachodu 
małżeństwo jest ukoronowaniem miłości, ale my, Azjaci, myślimy 
inaczej. Zgoda, że Hatim mógł obdarzyć uczuciem inną kobietę, a 
przynajmniej pożądać jej, o czym świadczyłyby te prezerwatywy, 
ale z tego nie wynika, że uchylałby się od małżeństwa z moją 
kuzynką.
—	Dotąd wszystko trzyma się kupy — przytaknęła Barbara, 
wycierając kawałkiem grzanki resztkę żółtka z talerza. Dołożyła 
do tego plasterek bekonu i wpakowała kęs do ust, obmyślając inne 
prawdopodobne wersje wydarzenia. Kiedy tylko przyszło jej coś 
do głowy — natychmiast dzieliła się tym z Azharem, nie 
zważając, że krzywił się z niesmakiem. Miał rację, gdyż jej 
maniery przy stole, zwłaszcza podczas śniadania, pozostawiały 
wiele do życzenia. Zazwyczaj jadała w pośpiechu, pochłaniając 
posiłek, jakby ścigała ją mafia sycylijska.
—	A gdyby zrobił tej kobiecie dziecko? Prezerwatywa nie 
zawsze jest skuteczna. Czasem pęka, przecieka albo mężczyzna 
nie nakłada jej w porę...
—	Jeśli już zaszła w ciążę, to po co mu jeszcze prezer-
watywy?
—	Racja, to byłaby już musztarda po obiedzie — przyznała 
Barbara. — Chyba że on jeszcze o tym nie wiedział, a poznał 
prawdę dopiero podczas randki. Tu dziecko w drodze, a tam 
oficjalna narzeczona. Co wtedy?
Azhar zdusił papierosa i zapalił następnego, zanim odparował:
—	To byłby pech!
—	No więc wyobraźmy sobie, że tak się stało. Czy wtedy 
Malikowie...
—	Hatim nadal uważałby się za narzeczonego Salii — 
wyjaśniał cierpliwie Azhar. — Rodzina przypuszczalnie uznałaby 
tę ciążę za prywatną sprawę tamtej kobiety. Zwłaszcza że 
prawdopodobnie byłaby to Angielka...
—	Chwileczkę! — przerwała Barbara, bo zdenerwowała ją ta 
niedorzeczna konkluzja. — Dlaczego prawdopodobnie? I w ogóle 
skąd on miał znać jakieś Angielki?
—	To twoje przypuszczenie, Barbaro, nie moje! — 
sprostował. Widać było, że wyczuł jej irytację, ale się tym nie 
przejął. — Zakładam, że to Angielka, gdyż nasze dziewczęta 
pilnują swojej cnoty, a wasze nie przykładają do tego wagi. Młode 
Angielki są łatwe i przystępne, więc Azjaci potrzebujący się 
wyżyć seksualnie będą szukać tego u nich, a nie u Azjatek.
—	Jak to ładnie z ich strony! — skomentowała ironicznie 
Barbara.
Niezrażony tym Azhar tylko wzruszył ramionami i dalej 
wyłuszczał swoje poglądy:
—	U nas w sprawach seksu obowiązują wartości wyznawane 
przez społeczność. A my cenimy u kobiet dziewictwo przed 
ślubem, a powściągliwość po ślubie. Dlatego młody człowiek 
poszukujący przygód prześpi się raczej z Angielką, gdyż wie, że to 
łatwa zdobycz.
—	No, a gdyby Kurejśi trafił na dziewczynę, która nie 
podzielałaby tych wspaniałych poglądów? Która uważałaby, że jej 
zgoda na pójście do łóżka z mężczyzną, bez względu na jego rasę, 
kolor skóry czy religię, do czegoś go zobowiązuje?
—	Widzę, że jesteś poirytowana — zauważył. — Nie za-
mierzałem cię obrazić, ale pamiętaj, że kiedy pytasz o naszą 
kulturę, nieraz możesz usłyszeć odpowiedź niezgodną z twoimi 
poglądami.
Barbara odsunęła swój talerz na bok.
—	A tobie, kurde, dobrze by zrobiło, gdybyś pomyślał, 
że moje poglądy są pieprzonym odbiciem mojej kultury! — 
odparowała. — Wyobraź sobie, że Kurejśi zrobił angiel-
skiej dziewczynie bachora, a potem udawał Greka, że ma 
zobowiązania względem Salii Malik, a brzuch to jej pieprzona 
sprawa, bo jest Angielką! Ciekawe, jak według ciebie 
zareagowałby na to jej ojciec czy brat?
—	Na pewno nie byliby tym zachwyceni — zgodził się 
Azhar. — Może nawet obudziłoby to w nich mordercze in 
stynkty. Dobrze mówię?
Barbara nie zamierzała mu pozwolić, aby poprowadził 
rozmowę w wybranym przez siebie kierunku, gdyż sugerował bez 
osłonek, że winny mógł być Anglik. Potrafił szybko wyciągnąć 
wnioski, ale ona za to była uparta.
—	A jeśliby Malikowie dowiedzieli się o jego romansie i tej 
ciąży? Może ta kobieta, kimkolwiek by była, poinformowała ich o 
tym wcześniej niż Kurejśiego? Czy nie wyprowadziłoby to ich z 
równowagi?
—	Masz na myśli, czy nie obudziłoby to w nich morderczych 
instynktów? — sprecyzował Azhar. — Może i tak, ale zabójstwo 
narzeczonego raczej nie przysłużyłoby się sprawie aranżowanego 
małżeństwa.
—	Chromolę aranżowane małżeństwo! — Barbara walnęła 
pięścią w stół, aż podskoczyły talerze. Inni stołownicy patrzyli 
każdy w swoją stronę i nie zwracali na nich uwagi. Poczęstowała 
się papierosem z paczki pozostawionej przez Azhara na stole i 
zniżyła głos. — Słuchaj, Azhar, sam dobrze wiesz, że każdy 
medal ma dwie strony. Wprawdzie twoi krewni są 
Pakistańczykami, ale przecież są też ludźmi i nieobce im ludzkie 
uczucia.
—	Chciałabyś, żebym uwierzył, że to ktoś z rodziny Salii 
popełnił tę zbrodnię? Może nawet ona sama albo ktoś w jej 
imieniu?
—	Słyszałam, że Muhammad bywa dosyć porywczy.
—	Tak, ale Hatim został wybrany na męża Salii z wielu 
powodów. Przede wszystkim dlatego, że był potrzebny jej 
krewnym, miał kwalifikacje niezbędne w ich przedsiębiorstwie. 
Ukończył studia ekonomiczne w Pakistanie i posiadał 
doświadczenie w organizacji produkcji dużego zakładu. Ten 
związek byłby korzystny dla obu stron. Malikowie potrzebowali 
go tak samo jak on Malików i nikt nie zamierzał o tym zapomnieć 
— bez względu na to, co on chciał zrobić z tymi prezerwatywami, 
które miał w kieszeni.
—	A czy nie mogli znaleźć Anglika z takimi samymi 
kwalifikac j ami ?
—	Oczywiście, że mogli, ale mój stryj zawsze traktował swoją 
fabrykę jako przedsiębiorstwo rodzinne. Muham-mad już 
pracował na odpowiedzialnym stanowisku, ale nie był przecież w 
stanie sprostać podwójnym obowiązkom, a innych synów Akram 
nie ma. Oczywiście mógł zatrudnić Anglika, ale wtedy 
zarządzanie zakładem wymknęłoby się z rąk jego rodziny.
—	Chyba że Salija wyszłaby za tego Anglika.
—	Na to nikt by jej nie pozwolił. — Azhar potrząsnął głową. 
Wyjął zapalniczkę, a Barbara dopiero teraz zdała sobie sprawę, że 
pochłonięta dyskusją, nie zapaliła dotąd papierosa. Nachyliła się 
więc w kierunku płomienia. — Sama więc widzisz, Barbaro — 
podsumował Azhar — że w interesie wspólnoty pakistańskiej 
leżało, aby Hatim Kurejśi pozostał przy życiu. Tylko Anglik mógł 
mieć motywy, aby go zabić.
—	Na pewno? — odparowała Barbara. — Nie uprzedzajmy 
faktów, dobrze, Azhar?
Uśmiechnął się lekko, choć wyglądało, jakby czynił to wbrew 
sobie.
—	Czy zawsze tak angażujecie się w swoją pracę, sierżancie 
Havers? — zażartował.
—	Dzięki temu czas szybciej płynie! — zareplikowała.
Przytaknął, machinalnie wodząc papierosem wokół po-
pielniczki. Po drugiej stronie sali ostatnie już starsze małżeństwo 
zbierało się do wyjścia. Basil Treves tymczasem krzątał się przy 
bocznym kredensie, napełniając z plastikowego pojemnika sześć 
szklanych flaszeczek na przyprawy.
—	Barbaro, czy wiesz, jak zginął Hatim? — spytał ci 
cho Azhar ze wzrokiem wbitym w czubek papierosa.
Zaskoczył tym rozmówczynię, ale jeszcze większym za-
skoczeniem było dla niej to, że nagle zapragnęła powiedzieć mu 
prawdę. Przez chwilę się zastanawiała, skąd wpadła jej do głowy 
taka myśl, ale zaraz doszła do wniosku, że sprawił to ciepły, 
osobisty ton, jakim Azhar zagadnął ją o zaangażowanie w pracę 
zawodową. Zycie nauczyło ją jednak nie wierzyć w ciepłe uczucia 
demonstrowane przez innych, a zwłaszcza przez mężczyzn. Od 
takiego ciepła nie-
daleka droga do słabości i niezdecydowania, a te cechy były 
mocno niepożądane, gdy w grę wchodziło morderstwo. 
Tymczasem próbowała zyskać na czasie.
—	Sekcję zwłok wyznaczono na dziś rano... — zaczęła. 
Czekała tylko, aż Azhar dopowie: „A kiedy będą już mieli 
wynik..."
Nie usłyszała jednak tych słów, bo Azharowi wystarczyło to, 
co wyczytał z jej twarzy, choć starała się nie dać po sobie poznać 
kompromitującej prawdy.
—	Tatusiu! Barbaro! Popatrzcie!
Barbara odetchnęła z ulgą, jakby w ostatniej chwili została 
wyratowana z opresji. Za oknem stała Hadija z rozpostartymi 
ramionami i balansowała czerwono-niebieską piłką na czubku 
głowy.
—	Nie mogę się ruszyć, bo spadnie! — oświadczyła. — 
Potrafisz tak zrobić, tatusiu? A ty, Barbaro?
To dopiero było zasadnicze pytanie! Barbara wytarła usta 
serwetką i wstała od stolika.
—	Dziękuję ci za rozmowę — zwróciła się do Azhara, 
a jego córce rzuciła: — No, prawdziwi artyści potrafią 
utrzymać piłkę na nosie. Mam nadzieję, że nauczysz się te 
go do obiadu!
Ostatni raz zaciągnęła się papierosem i zdusiła niedopałek w 
popielniczce. Na pożegnanie skinęła Azharowi głową i opuściła 
salę. Za nią podreptał Basil Treves.
—	Pani sierżant! — Jego ton głosu i założone na piersi 
ręce przywodziły na myśl bohatera powieści Dickensa. — 
Pozwoli pani do mnie na słówko?
„Do mnie" oznaczało do recepcji, czyli klitki pod schodami. 
Treves wcisnął się za kontuar i pochylił, aby wyjąć coś z szuflady. 
Wyciągnął stamtąd plik różowych kartelusz-ków, podał je 
Barbarze, a zza lady wionął jego konspiracyjny szept:
—	Telefony.
Barbara przez chwilę miała wrażenie, że za chmurą al-
koholowego oddechu kryje się jakiś niepokojący podtekst. 
Spojrzała na papierki i stwierdziła, że są to wyrwane z kwi-
tariusza kopie wypełnianych przez kalkę druczków rejestrujących 
rozmowy telefoniczne. Przez chwilę już zaczęła się zastanawiać, 
kto mógł w tak krótkim czasie tyle razy do
niej zadzwonić, zwłaszcza że nikt w Londynie przecież nie 
wiedział, gdzie ona teraz przebywa. Kiedy jednak przyjrzała się 
kwitkom, zauważyła, że wszystkie są wystawione na nazwisko 
Hatima Kurejśiego.
—	Wstałem dziś o bladym świcie — szeptał Treves. — 
Przejrzałem całą książkę rozmów i wybrałem wszystkie, 
które on przeprowadził. Próbuję teraz namierzyć, do kogo 
dzwonił, ale czy to bardzo pilne? I co z przesyłkami, jakie 
otrzymywał? Zasadniczo nie rejestrujemy listów przycho 
dzących do naszych gości, ale może wygrzebię coś, co nam 
się przyda.
Uwagi Barbary nie uszło, że Treves użył formy „nam".
—	Wszystko się przyda — zapewniła. — Listy, rachun 
ki, wydruki rozmów, informacje, kto go odwiedzał...
Treves cały się rozpromienił.
—	Jeśli o to chodzi, pani sierżant... — przerwał i rozejrzał się 
wokoło, ale w pobliżu nie było żywej duszy. Z telewizora w 
salonie płynęły akurat wiadomości nadawane przez BBC, a 
odbiornik ryczał tak głośno, że zagłuszyłby nawet arię w 
wykonaniu Pavarottiego! Nie przeszkadzało to Trevesowi w 
wytwarzaniu aury tajemniczości. — Na dwa tygodnie przed jego 
śmiercią ktoś go odwiedził. Początkowo nie brałem tego pod 
uwagę, bo w końcu byli zaręczeni... Dziwne wydało mi się tylko 
to, że była ubrana inaczej niż zawsze. To znaczy, ona nieczęsto 
pokazywała się na zewnątrz, bo pewnie rodzice jej nie pozwalali, 
więc właściwie trudno mi powiedzieć, czy na co dzień tak się nie 
ubierała...
—	O kim, do jasnej cholery, pan mówi? — nie wytrzymała 
Barbara.
—	O tej kobiecie, która przyszła do pana Kurejśiego — 
całkiem logicznie wyjaśnił Treves, jakby urażony tym, że Barbara 
nie nadąża za tokiem jego myśli. — Na dwa tygodnie przedtem, 
zanim został zamordowany, odwiedziła go kobieta. Miała na sobie 
taki strój, jaki one noszą, choć nie wiem, jak się w tym wszystkim 
nie ugotowała w taki upał.
—	Chce pan powiedzieć, że nosiła czador?
—	Nie wiem, jak to nazywają, ale była spowita w czerń od 
stóp do głowy, tylko z otworami na oczy. Przyszła i spytała o 
Kurejśiego, kiedy akurat pił kawę w salonie. Poszep-
tali trochę przy tych drzwiach, gdzie stoi parasol, a potem poszli 
na górę. Nie mam pojęcia, co robili u niego w pokoju — dodał z 
namaszczeniem.
—	A jak długo tam byli?
—	Nie patrzyłem na zegarek, pani sierżant! — zaśmiał się 
Treves, ale gdy Barbara zamierzała odejść, dorzucił jeszcze: — 
Śmiem twierdzić, że to trwało dosyć długo!
Jamna przeciągnęła się leniwie i przewróciła na bok. W tej 
pozycji mogła się wpatrywać w tył głowy męża. W pozostałej 
części domu rozlegały się już odgłosy porannej krzątaniny. Oni 
oboje też powinni już wstać, ale miło było jeszcze poleniuchowac 
razem, z dala od problemów, które trapiły resztę rodziny.
Ociężałym ruchem uniosła rękę, wplatając palce w długie 
włosy męża, jeszcze nie związane w kucyk.
—	Kochanie! — wyszeptała.
Nie musiała spoglądać na kalendarzyk stojący na szafce 
nocnej, aby wiedzieć, który to dzień jej cyklu. Skrupulatnie 
notowała zmiany zachodzące w swoim organizmie, a na 
podstawie wczorajszego zapisu mogła wnioskować, że odbyty 
dzisiaj stosunek z mężem może doprowadzić do kolejnej ciąży. 
Tego właśnie pragnęła ponad wszystko — nawet bardziej niż 
uzmysłowienia tej głupiej małej Salii raz na zawsze, gdzie jej 
miejsce.
Nie minęły dwa miesiące od narodzin Biśra, a już czuła 
nieodpartą potrzebę ponownego macierzyństwa. Zaczęła więc na 
nowo uwodzić męża, podniecając go, aby zasiał w jej łonie nowe 
życie. Nie wątpiła, że i tym razem byłby to syn!
Jamna czuła silny pociąg fizyczny do Muhammada. Był 
przecież taki przystojny! A jakąż zmianę w jej życie wniosło to 
małżeństwo! Najstarsza spośród rodzeństwa, najmniej atrakcyjna i 
w opinii własnych rodziców skazana na nieuchronne 
staropanieństwo — zrobiła lepszą partię niż ładne i miłe siostry! 
Któż by przypuszczał, że właśnie jej dostanie się tak wyjątkowy 
mąż jak Muhammad? Mógł przecież przebierać w kobietach jak w 
ulęgałkach, i to bez względu na posagi, jakie proponowali ich 
rodzice. Jako je-
dyny syn swego ojca, który tak pragnął doczekać się wnuków, 
mógł być pewien, że ten zaakceptuje każdy jego wybór. Mimo to 
bez oporu zgodził się poślubić pannę, którą wybrał dlań ojciec, a 
swoją zgodę przypieczętował w ten sposób, że brutalnie posiadł ją 
w ciemnym zakątku sadu. Tak został poczęty ich pierwszy syn!
—	Jesteśmy taką dobraną parą, kochanie! — mruczała, 
przysuwając się do męża. — Tak nam dobrze razem!
Zbliżyła wargi do jego szyi, a lekko słony smak skóry 
wydatnie zwiększył jej pożądanie. We włosach utrzymywał się 
zapach dymu z papierosów, które palił, kiedy ojciec go nie 
widział.
Przesunęła ręką po jego nagim ramieniu, muskając je tak 
lekko, że sterczące włoski przyjemnie łaskotały wnętrze jej dłoni. 
Złapała go za rękę, przesuwając jednocześnie palec na jego 
owłosiony brzuch.
—	Tak późno wczoraj przyszedłeś, Muni! — szeptała 
mu prosto w kark. — A ja cię tak pragnęłam! O czym roz 
mawialiście tak długo z kuzynem?
Słyszała ich głosy, kiedy teściowie dawno już poszli spać. 
Leżała wtedy w łóżku sama, nie mogąc się doczekać na małżonka. 
Martwiła się tylko, że Muhammad może drogo zapłacić za 
nieposłuszeństwo wobec ojca i sprowadzanie do domu 
wydziedziczonego członka rodziny. Poinformował ją o swoich 
planach jeszcze zawczasu, poprzedniego wieczoru, kiedy 
usługiwała mu przy kąpieli. Nacierała go balsamem do ciała, a on 
opowiadał o Tajmullahu Azharze.
Zwierzył się jej, że nie dba o to, co powie ten stary pierdoła, 
jego ojciec. Zamierzał zwrócić się o pomoc w sprawie morderstwa 
Hatima do swego kuzyna — znanego rzecznika praw imigrantów 
pakistańskich. Dowiedział się o nim od członka Dżumy, który 
słyszał go przemawiającego na konferencji w Londynie. 
Wystąpienie dotyczyło porządku prawnego i błędów popełnianych 
przez legalnych i nielegalnych uchodźców, którzy pozwalali, aby 
zwyczaje narodowe rzutowały na ich zachowanie wobec policji, 
prawników i w sądach. Muhammad dobrze to zapamiętał i kiedy 
policja ociągała się z zakwalifikowaniem śmierci Hatima jako 
morderstwa — zdecydował się wezwać na pomoc ku-
zyna. Podczas gdy Jamna szczotkowała jego włosy, zapewniał, że 
Azhar chce i może im pomóc.
—	W czym ma pomóc, Muni? — zatroskała się, gdyż nie 
wiedziała, jaki wpływ może mieć przybycie tego intruza na jej 
własne plany. Wcale sobie nie życzyła, aby Mu-hammad więcej 
swojego czasu i myśli poświęcał sprawie zabójstwa Hatima 
Kurejśiego.
—	Razem lepiej dopilnujemy, żeby ci przeklęci gliniarze 
wyśledzili właściwego mordercę — tłumaczył jej Mu-hammad. — 
Na pewno będą chcieli wrobić w to naszego człowieka, ale ja do 
tego nie dopuszczę!
Ta deklaracja zadowoliła Jamnę, bo podobała się jej 
buntownicza natura Muhammada. Sama też wiecznie się 
buntowała przeciw zwyczajowej podległości wobec teściowej. 
Owszem, nie szczędziła jej kurtuazyjnych zwrotów i gestów, ale 
nie zapomniała też, z jaką zazdrością Warda przyjęła informację o 
następnej ciąży synowej w dwanaście tygodni po urodzeniu 
pierwszego dziecka. Jamna wykorzystała ten fakt i z upodobaniem 
obnosiła się ze swoją wyjątkową płodnością.
—	Ale czy twój kuzyn jest równie inteligentny jak ty, 
najdroższy? — szeptała namiętnie. — Bo poza tym nie 
umywa się do ciebie. Jakiś taki drobny, cherlawy...
Mówiąc to, pieszczotliwie wodziła dłonią po podbrzuszu męża, 
to nawijając sobie włoski na palce, to delikatnie za nie pociągając. 
Czuła przy tym wzrastające aż do bólu pożądanie, które można 
było zaspokoić tylko w jeden sposób...
Chciała jednak doprowadzić do tego, żeby on pożądał jej 
jeszcze bardziej. Wiedziała, że jeśli nie pobudzi go wystarczająco 
— poszuka podniety gdzie indziej.
Nie byłby to pierwszy raz — Jamna wiedziała o istnieniu 
kobiety lub kobiet, z którymi musiała się dzielić swoim mężem. 
Nie znała ich nazwisk, ale widziała, jak Mu-hammad nieraz w 
nocy wymykał się z małżeńskiego łoża. Udawała wtedy, że śpi, 
ale ledwo zamknęły się za nim drzwi sypialni — podkradała się 
do okna. Nasłuchiwała odgłosu zapalanego silnika samochodu. 
Czasem go słyszała, czasem zaś nie.
W takie noce nie mogła już zasnąć, tylko otwartymi oczami 
spoglądała w ciemność i powoli odliczała upływa-
jacy czas. Przed świtem zwykle Muhammad wślizgiwał się do 
łóżka, a wtedy Jamna wciągała w płuca powietrze, sprawdzając, 
czy nie wyczuje zapachu obcej kobiety. Najwidoczniej nie 
zdawała sobie sprawy, że zapach zdrady może ranić boleśniej niż 
jej widok. Jednak Muhammad był na tyle ostrożny, że nie wnosił 
na sobie żadnej podejrzanej woni ani innych dowodów 
niewierności. Mogła więc konkurować ze swą nieznajomą 
rywalką za pomocą jedynej broni, jaką posiadała.
Czubkiem języka pieściła jego łopatkę, szepcąc czule: „Co za 
mężczyzna!" Palcami namacała członek w stanie erekcji. Zaczęła 
rytmicznie go pobudzać, przesuwając przy tym sutkami po jego 
plecach i unosząc rytmicznie biodra. Gorącymi szeptami 
powtarzała imię męża, dopóki się nie poruszył. Przytrzymał dłonią 
jej rękę i zacieśnił chwyt. Zmusił ją do szybszych ruchów.
Tymczasem na zewnątrz słychać było odgłosy wskazujące, że 
rodzina budzi się do życia. Młodszy synek Jamny kwilił przez sen. 
Na korytarzu stukały czyjeś klapki, a z kuchni dochodził donośny 
głos Wardy. Salija ściszonym głosem zamieniła kilka słów z 
ojcem, w sadzie świergotały ptaki, a gdzieś w oddali szczekał pies.
Na pewno Warda była zła, że jej synowa jeszcze nie zeszła na 
dół, aby przygotować śniadanie dla Muhammada. Cóż, taka stara 
kobieta nie zrozumie już, że są ważniejsze rzeczy!
Biodra Muhammada drgnęły, więc Jamna delikatnie 
przewróciła go na grzbiet. Odrzuciła prześcieradło, którym się 
oboje w ten upał przykrywali. Podwinęła nocną koszulę i 
spróbowała rozkraczyć się nad mężem w pozycji „na jeźdźca". 
Wtedy otworzył oczy.
Chwycił ją za ręce, więc spojrzała nań rozkochanym wzrokiem 
i wyszeptała namiętnie:
—	Muni, najdroższy, dobrze ci?
Uniosła się, by mógł łatwiej ją posiąść, ale wyśliznął się spod 
niej.
—	Ależ, Muni, chyba nie chcesz...
Zdziwiła się, ale nie dokończyła pytania, bo mąż zatkał jej usta 
ręką. Wbił przy tym palce w policzki z taką siłą, że piekły ją jak 
rozżarzone węgle. Nagle znalazł się za nią
i odciągnął jej głowę do tyłu, szukając drugą ręką piersi. Kiedy ją 
wyczuł, ścisnął brodawkę sutkową między kciukiem a palcem 
wskazującym tak mocno, że kobieta skręcała się z bólu. 
Równocześnie szczypał ją zębami w kark, a kiedy uwolnił pierś, 
przesunął rękę na brzuch, aż nama-cał wzgórek łonowy. Brutalnie 
chwycił za to miejsce i przewrócił Jamnę na brzuch, tak że 
opierała się na łokciach i kolanach. Nie odejmując dłoni od jej ust, 
znalazł, co chciał, i wykonywał rytmiczne pchnięcia, aż osiągnął 
zaspokojenie w niespełna dwadzieścia sekund.
Kiedy puścił żonę, ta przewróciła się na bok, a on jeszcze 
dłuższą chwilę klęczał nad nią z przymkniętymi oczami i 
odrzuconą głową, ciężko oddychając. Potem strząsnął włosy do 
tyłu i przeczesał je palcami, a jego nagie ciało lśniło od potu.
W końcu wstał z łóżka i poszukał bawełnianej koszulki, którą 
wczoraj z siebie ściągnął. Znalazł ją na podłodze wśród innych 
części garderoby. Wytarł się nią, a potem odrzucił. Na gołe ciało 
naciągnął dżinsy i boso, na pół ubrany, opuścił sypialnię.
Jamna odprowadziła go wzrokiem, aż zamknęły się za nim 
drzwi. Czuła, jak wycieka z niej dawka nasienia, które przed 
chwilką złożył w jej ciele. Szybko sięgnęła po ręcznik, uniosła 
biodra i podsunęła pod nie poduszkę. Potem ułożyła się wygodnie, 
wyobrażając już sobie, jak potok plemników otacza jej samotną, 
wyczekującą komórkę jajową... To właśnie najlepszy moment, 
aby do czegoś doszło!
Takim mężczyzną był jej Muni!
7
Barbara weszła do gabinetu, kiedy pani inspektor próbowała 
włączyć wentylator. Wczołgała się w tym celu pod stolik, na 
którym stał komputer. Już od drzwi można było poznać po obrazie 
na monitorze, że Emily korzystała z programu HOLMES, 
służącego do ewidencji dochodzeń prowadzonych w skali kraju.
Atmosfera w biurze przypominała raczej łaźnię parową, choć 
jedyne okno było otwarte na całą szerokość. Trzy pu-
ste butelki po wodzie mineralnej „Evian" świadczyły o 
zmaganiach Emily z upałem.
—	W tym pieprzonym budynku nie robi się chłodniej nawet w 
nocy! — przywitała Barbarę, wypełzając spod stolika. Nastawiła 
wentylator na maksymalną szybkość i... nic, ani drgnął! — 
Chryste! — Wychyliła się przez drzwi i zawołała: — Billy, 
podobno ta piekielna maszyna miała działać!
—	Prosiłem tylko, żeby pani inspektor spróbowała! — 
odpowiedział głos niewidocznego mężczyzny. — Niczego nie 
obiecywałem.
—	No, to wspaniale! — ironizowała Emily, przymierzając się 
z różnych stron do wentylatora. Wyłączała i włączała kolejno 
różne szybkości, by w końcu walnąć pięścią w obudowę. To 
spowodowało, że śmigła zaczęły się wreszcie niemrawo obracać, 
ale mieszały tylko zatęchłe powietrze w pokoju.
Emily z niesmakiem potrząsnęła głową i otrzepała z kurzu 
nogawki swoich szarych bawełnianych spodni.
—	Co my tu mamy? — spytała, wskazując na papiery, które 
Barbara trzymała w ręku.
—	Wydruki telefonów, odbieranych przez Kurejśiego w ciągu 
ostatnich sześciu tygodni. Dostałam je dziś rano od Basila 
Trevesa.
—	Czy znalazłaś w nich coś, co nam się przyda?
—	Tego jest cała kupa, a ja przejrzałam dopiero jedną trzecią.
—	O rany! Mogłam dobrać się do nich dwa dni temu, gdyby 
Ferguson był bardziej chętny do współpracy, a mniej chciał się 
mnie pozbyć. No, ale dawaj je tutaj!
Emily wzięła druczki i wychylając się na korytarz, krzyknęła:
—	Belinda Warner!
Zaraz przybiegła policjantka w przepoconej bluzie mun-
durowej, ze zlepionymi kosmykami włosów nad czołem. Emily 
szybko przedstawiła ją Barbarze i poleciła zająć się 
przyniesionymi materiałami.
—	Uporządkuj je, sprawdź, wciągnij do ewidencji i za 
melduj o wykonaniu — przykazała i odwróciła się z powro 
tem do Barbary. Przyjrzała się jej dokładniej i zawyroko 
wała: — Boże, toż to zupełny koszmar! Chodź ze mną!
Pierwsza zbiegła po wąskich schodach, zatrzymując się na 
podeście, aby jeszcze szerzej otworzyć okno. Barbara dreptała za 
nią. Pomieszczenie, do którego zdążały, usytuowane na tyłach 
chaotycznie rozplanowanego wiktoriańskiego gmachu, musiało 
kiedyś pełnić funkcję jadalni lub salonu. Obecnie mieściło się tam 
skrzyżowanie szatni z siłownią. W środku tego wszystkiego 
zainstalowano rowerek do ćwiczeń, atlas i symulator wiosłowania. 
Przy jednej ścianie zgrupowano szafki na ubrania, a po przeciwnej 
stronie — dwa natryski, trzy umywalki i lustro. Na symulatorze 
ćwiczył potężnie zbudowany rudy mężczyzna w dresie. Można się 
było obawiać, że za chwilę będzie potrzebować pomocy 
kardiologa.
—	Przesadzasz z tym, Frank — zwróciła mu uwagę Emily.
—	Muszę przed ślubem zrzucić jeszcze jedenaście kilo! — 
wydyszał.
—	Lepiej mniej jedz, na przykład zrezygnuj ze smażonej ryby 
z frytkami.
—	Nie mogę, pani inspektor! — Zwiększył tempo ćwiczeń. 
— Marsha obraziłaby się śmiertelnie, gdybym nie jadł tego, co 
ona gotuje!
—	Chyba byłoby gorzej, gdybyś padł trupem, zanim 
doprowadzisz ją do ołtarza! — odparowała Emily, kierując się w 
stronę jednej z szafek. Otworzyła jej kombinowany zamek i 
wyjęła stamtąd kosmetyczkę. Podeszła z nią do umywalki.
Barbara niechętnie dreptała za nią, gdyż czuła przez skórę, co 
się szykuje, a nie miała na to zbytniej ochoty.
—	Em, wydaje mi się...
—	Tylko bez dyskusji! — przerwała jej Emily i zaczęła 
przetrząsać zawartość kosmetyczki. Wyciągnęła z niej słoiczek 
podkładu, dwa małe pudełeczka i komplet pędzelków.
—	Chyba nie chcesz...
—	Tylko spójrz na siebie! — Emily popchnęła Barbarę w 
stronę lustra. — Wyglądasz jak ciemna noc listopadowa!
—	A jak mam wyglądać, skoro oberwałam w czasie akcji? 
Bandzior rozkwasił mi nos i złamał trzy żebra.
—	Bardzo mi przykro z tego powodu — skwitowała jej 
wynurzenia Emily. — Pewnie, że to nic miłego, kiedy się
niezasłużenie dostaje lanie, ale to cię nie tłumaczy. Jeśli chcesz 
pracować ze mną, musisz wyglądać jak człowiek.
—	Kurczę blade, Em, ja nigdy się nie maluję!
—	Nic nie szkodzi, przyda ci się na przyszłość. Dalej, dziób 
do mnie! — poleciła, a kiedy Barbara się ociągała, gotowa do 
dalszych protestów, zarządziła: — Z taką gębą nie pójdziesz na 
spotkanie z Azjatami. To rozkaz, sierżancie!
Rada nierada, Barbara poddała się zabiegom, choć czuła się jak 
ugniatane ciasto. Pani inspektor po mistrzowsku władała 
pędzelkami i gąbeczkami, nakładając odpowiednie cienie. Po 
niecałych dziesięciu minutach makijaż był gotowy, a Emily 
odstąpiła krok wstecz i krytycznym okiem taksowała swoje dzieło.
—	Może być — zawyrokowała w końcu. — Tylko te włosy... 
To jest poniżej wszelkiej krytyki, Barb. Wyglądają, jakbyś je sama 
sobie ścinała pod prysznicem.
—	Nnno... chyba tak — zgodziła się Barbara. — Wiesz, w 
swoim czasie wydawało mi się to bardzo wygodne.
Emily wymownie wzniosła oczy ku niebu, ale nie sko-
mentowała tej wypowiedzi, tylko spakowała kosmetyki z 
powrotem do szafki. Barbara skorzystała z okazji, aby przyjrzeć 
się swemu nowemu wydaniu.
—	Nieźle — oceniła.
Sińce nie znikły wprawdzie z jej twarzy, ale pod grubą 
warstwą podkładu znacznie zbladły, a małe oczka, które sama 
określała jako „świńskie", wydawały się teraz dużo większe. Fakt, 
że włosy nie prezentowały się najlepiej. — Barbara miała na 
głowie istną szopę, ale przynajmniej nie straszyła już ludzi swoją 
twarzą.
—	Gdzie ty kupujesz takie rzeczy? — spytała, zwracając się 
do Emily.
—	U Bootsa. Słyszałaś chyba o tej firmie? Chodź, bo mieli mi 
właśnie dostarczyć wyniki sekcji. Mam nadzieję, że przyszły też 
jakieś ekspertyzy od biegłych sądowych.
Rzeczywiście, na biurku Emily leżał już protokół z sekcji 
zwłok. Kartki poruszały się w rytm obrotów wentylatora. Emily 
przejrzała je, przeczesując palcami włosy. Barbara tymczasem 
zajęła się zestawem zdjęć, które dostarczono wraz z protokołem.
Fotografie przedstawiały zbliżenia nagich zwłok Kurej-śiego 
gotowych do sekcji. Wyraźnie świadczyły o tym, że denat został 
dotkliwie pobity. Na jego klatce piersiowej i ramionach widniały 
takie same krwawe podbiegnięcia, jakie Barbara wcześniej 
dostrzegła na zbliżeniach twarzy. Przebarwienia te miały jednak 
różny charakter i ani wielkością, ani kształtem nie przypominały 
śladów uderzeń pięścią.
Podczas gdy Emily czytała protokół, Barbara przetrawiała ten 
problem. Obrażenia musiały zostać zadane przy użyciu jakiegoś 
narzędzia, ale jakiego? Przede wszystkim były zróżnicowane. 
Jeden ślad mógł pozostawić cios zadany lewarkiem, drugi — 
deską, trzeci — trzonkiem szpadla, a czwarty — butem... 
Wskazywałoby to na zasadzkę, obecność więcej niż jednego 
napastnika oraz na to, że śmierć nastąpiła w trakcie walki.
—	Em... — zagadnęła w zamyśleniu. — Po tak ciężkim 
pobiciu na miejscu zbrodni powinny być jakieś ślady. W samym 
bunkrze i na zewnątrz, coś, co wskazywałoby na walkę... Czy 
wasza ekipa dochodzeniowa zabezpieczyła coś takiego? Choćby 
plamy krwi lub narzędzie, którym zadano ciosy?
—	Nie znaleziono najmniejszego śladu — odrzekła Emily, 
podnosząc oczy znad protokołu.
—	A na przylądku Nez? Jakaś zdeptana ziemia lub połamane 
krzaki?
—	Nic z tych rzeczy.
—	Więc może na plaży?
—	Nawet jeśli coś odbiło się na piasku, przypływ rozmył 
wszystko.
Czy to możliwe, aby walka na śmierć i życie nie pozostawiła 
żadnych śladów nigdzie poza ciałem denata? Nawet jeżeli 
mordercy czyhali na ofiarę na plaży, czy rzeczywiście przypływ 
mógł zatrzeć wszystkie dowody? Barbara rozważała te kwestie, 
przyglądając się dokładnie zbliżeniom poszczególnych partii ciała. 
Niejednolity charakter obrażeń nasunął jej jeszcze jedno 
przypuszczenie...
Z pliku zdjęć wyciągnęła zbliżenia obnażonej nogi Ku-rejśiego 
i powiększony wycinek łydki. Patolog zakreślił na nim fragment, 
na który chciał zwrócić szczególną uwagę policji. Była to cięta 
rana łydki, nie grubsza niż włos.
W porównaniu z innymi obrażeniami na ciele ofiary ta 
czterocentymetrowej długości kreska wydawała się banalnym 
skaleczeniem. Niemniej jednak na tle tego, co zarówno Barbara, 
jak i Emily wiedziały już o miejscu akcji — ten szczegół mógł się 
okazać godny uwagi.
Tymczasem Emily rzuciła przeczytany protokół na biurko.
—	Nie ma tam prawie nic ponad to, co już wiemy — 
stwierdziła. — Zgon nastąpił wskutek złamania kręgosłu 
pa szyjnego. Badanie krwi nie dostarczyło żadnych wyraź 
nych wskazówek. Jednak patolog radzi przeprowadzenie 
szczegółowych oględzin odzieży denata, a zwłaszcza 
spodni.
Usiadła za swoim biurkiem i wykręciła numer telefonu. 
Czekając na połączenie, trzepała się po karku wilgotną ściereczką.
—	Ten cholerny upał! — mruczała pod nosem, a po 
chwili mówiła już do słuchawki: — Tu inspektor Barlow. 
Czy mogę mówić z Rogerem?... Tak. To oczywiście przy 
kre. No, ale przynajmniej macie tam klimatyzację. Spróbo 
wałbyś wytrzymać u nas!
Zgniotła ściereczkę w kulkę i odrzuciła ją od siebie.
—	Słuchaj, Roger, masz coś dla mnie?... W sprawie te 
go zabójstwa na Nez, pamiętasz...? Wiem, wiem, co powie 
działeś, ale ten zimny chirurg z MSW radzi, żeby dobrze 
przyjrzeć się jego ciuchom... Że co? Dałbyś radę to dla 
mnie wygrzebać? Rozumiem, ale wolałabym nie czekać, aż 
to przepiszą... Roger, kurczę, nie mógłbyś mi tego po pro 
stu przekazać? — Zakryła mikrofon dłonią i rzuciła pod 
adresem Barbary: — Jeden w drugiego kapryśni jak prima- 
donny!
Umilkła, najwyraźniej słuchając drugiej strony. Wyciągnęła 
nawet notatnik i dokonywała pospiesznych zapisków. Dwa razy 
przerwała referującemu: raz pytając, jak długo działała siła, innym 
znów razem — czy możliwe jest ustalenie, na ile czasu przed 
śmiercią to nastąpiło. Zakończyła rozmowę szorstkim: „Dziękuję, 
Roger", odwiesiła słuchawkę i przekazała Barbarze wiadomość:
—	Na jednej nogawce spodni znaleziono ślad przecię-
cia.
—	W którym miejscu i jak to wyglądało?
—	Dwanaście i pół centymetra powyżej brzegu. Materiał 
przecięty w linii prostej, widać, że niedawno, bo nitki są 
rozerwane, ale nie wytarte ani przylegające, jak byłoby w 
przypadku, gdyby spodnie przedtem uprano.
—	Na jednym z tych zdjęć od patologów jest zbliżenie jego 
łydki z takim samym rozcięciem skóry — zauważyła Barbara.
—	Na tej samej wysokości co rozcięcie spodni? — za-
ciekawiła się Emily.
—	No właśnie! — Barbara podała jej zdjęcie, a sama zajęła 
się tymi, które zrobiono na miejscu zbrodni. Obejrzała sobie 
parking, na którym zamordowany zostawił samochód tuż przy 
samym ogrodzeniu. Zwróciła uwagę na odległości dzielące wóz 
od kawiarni i krawędzi klifu. Przy okazji dopiero teraz zauważyła 
coś, czego nie dostrzegła poprzedniego dnia, kiedy oglądała te 
zdjęcia po raz pierwszy. Powinna była przecież zapamiętać ten 
charakterystyczny szczegół z czasów ostatniego pobytu na Nez. 
Był to ciąg betonowych schodków, przecinający ścianę klifu.
Barbarze rzuciło się również w oczy, że te schody, w 
przeciwieństwie do centrum rozrywkowego, dawno nie były 
odnawiane. Poręcze w wielu miejscach przeżerała rdza, a stopnie 
uległy erozji, gdyż podmywały je fale Morza Północnego. Ziały w 
nich głębokie szczerby i wyrwy, które naraz odsłoniły przed nią 
nagą prawdę.
—	Em, kurczę blade, popatrz na te schody! — zwróciła 
na nie uwagę szefowej. — On chyba musiał z nich spaść! 
Stąd wzięły się te wszystkie potłuczenia!
Emily podniosła wzrok znad fotografii ciała denata, bo i jej 
nasunęło się pewne skojarzenie.
—	Dołóż jeszcze do tego te spodnie i jego nogę... Na miłość 
boską, Barb! Ktoś zastawił na niego pułapkę! Rozciągnął drut, 
aby Kurejśi się o niego potknął.
—	Jasny gwint! Czy na miejscu zbrodni znaleziono jakiś drut? 
— spytała Barbara.
—	Pojadę tam jeszcze raz z oficerem dochodzeniowym i 
sprawdzę — zapowiedziała Emily. — Z tym że jest to miejsce 
publiczne. Nawet gdyby, w co wątpię, ten drut się tam ostał, 
dobry adwokat łatwo obali taki dowód.
—	Chyba że do drutu przyczepiły się nitki ze spodni 
Kurejśiego.
—	Chyba że tak — zgodziła się Emily i nawet zanotowa 
ła tę możliwość.
Tymczasem Barbara przeglądała inne zdjęcia z miejsca 
zbrodni, myśląc głośno:
—	Zabójca musiał przeciągnąć ciało do bunkra zaraz potem, 
jak Kurejśi spadł z tych schodków. Czy były tam jakieś ślady? Na 
przykład odciski stóp na piasku albo coś, co wskazywałoby, że 
zwłoki wleczono po schodach? Chociaż nie... — Sama udzieliła 
sobie odpowiedzi. — Przecież był przypływ!
—	Właśnie! — Emily pogrzebała w jednej z szuflad biurka i 
wydobyła szkło powiększające. Przyjrzała się przez nie dokładniej 
zbliżeniu fragmentu nogi denata. Potem powiodła palcem po 
linijkach protokołu z sekcji zwłok, aż znalazła odpowiedni akapit: 
— O, proszę: „Rana cięta długości czterech centymetrów, zadana 
krótko przed zejściem śmiertelnym".
Odłożyła sprawozdanie na bok i wprawdzie patrzyła na 
Barbarę, ale oczami duszy widziała co innego — pogrążony w 
ciemnościach przylądek Nez. Gdyby paliło się tam jakieś światło, 
nie przeczuwający niczego przechodzień mógłby przekroczyć 
bądź ominąć drut przeciągnięty nad schodkami...
—	Pomyślmy, jaki to mógł być drut? — zadała retoryczne 
pytanie. — Przewód elektryczny?
—	Za gruby, nie przeciąłby ani nogawki, ani skóry — 
sprzeciwiła się Barbara.
—	Chyba że odarty z izolacji — uściśliła Emily. — Wtedy po 
ciemku nie byłoby go widać.
—	Mogłaby to też być żyłka, taka, jakiej się używa podczas 
zawodów w wędkowaniu. Mocna, cienka i elastyczna.
—	Ewentualnie struna fortepianowa lub nić chirurgiczna... — 
rozważała Emily. — Albo drut do wiązania skrzynek...
—	W każdym razie coś mocnego, cienkiego i elastycznego — 
podsumowała Barbara. Potem wyjęła torebkę z dowodami 
zebranymi w pokoju denata. — Teraz przyjrzyjmy się temu. To 
rzeczy osobiste Kurejśiego z jego pokoju „Pod
Spalonym Domem". A wiesz, że Malikowie chcieli się do nich 
dobrać?
—	Zdziwiłabym się, gdyby było inaczej. — Emily włożyła 
gumowe rękawiczki i otworzyła torebkę. — Zarejestrowałaś te 
rzeczy u oficera dochodzeniowego?
—	Tak, wstąpiłam do niego po drodze. Kazał ci powiedzieć, 
że w magazynie dowodów rzeczowych także przydałby się 
wentylator.
—	Chciałby! — mruknęła Emily, przerzucając żółto oprawną 
książkę z szafki nocnej Kurejśiego. — A więc nie było to 
zabójstwo w afekcie ani podczas bójki. Mamy tu klasyczne 
morderstwo z premedytacją, zaplanowane przez kogoś, kto 
wiedział, dokąd uda się Kurejśi, kiedy w piątek wieczorem 
wyjdzie z hotelu. Może nawet był to ten, kto miał się z nim 
spotkać na Nez, albo ktoś, kto znał tę osobę.
—	Musiał to być mężczyzna, bo dał radę przenieść ciało — 
dodała Barbara.
—	Albo mężczyzna i kobieta działający razem — sprecy-
zowała Emily. — A jeśli założymy, że ciało ciągnięto w dół po 
schodach, mogła tego dokonać także sama kobieta.
—	Ale po kiego licha go przenosili?
—	Myślę, że chcieli opóźnić moment odkrycia zwłok — 
zastanawiała się głośno Emily. — Chociaż, gdyby tak było, to po 
co rozbebeszyli samochód? Przecież ktokolwiek by go zauważył, 
od razu by się zorientował, że coś jest nie w porządku!
—	Może sprawca działał w pośpiechu i nie miał czasu się 
troszczyć, czy ktoś to zauważy? — Barbara obserwowała, jak 
Emily wodzi palcem po stronie książki założonej atłasową 
wstążeczką. Postukiwała paznokciem w papier tam, gdzie 
fragment tekstu zaznaczono klamrą. — Albo przeciwnie, ta 
demolka miała stanowić wskazówkę, żeby szukać ciała.
Emily spojrzała w górę znad kart książki. Zdmuchnęła z czoła 
zabłąkany włosek.
—	No, to tym sposobem wróciłybyśmy do Armstronga! Rany 
boskie, Barb, jeśli on maczał w tym palce, Azjaci zdemolowaliby 
miasto!
—	To się trzyma kupy, prawda? — podchwyciła Barbara. — 
Wiesz, co mam na myśli. Facet wyszedł niby to na
spacer i natknął się na wybebeszony wóz. Oczywiście zaraz 
pomyślał, że skoro to tak wygląda, to co dopiero zastanie na 
plaży... i tak dalej, prawda?
—	Zgadza się — potwierdziła Emily. — Ale tylko pozornie. 
Pomyśl, jak to było misternie ukartowane. Ten człowiek musiał 
śledzić Kurejśiego od dnia jego przybycia, obserwować marszrutę, 
wybrać właściwy moment, przeciągnąć drut, czekać w ukryciu, aż 
ofiara upadnie... Potem zdążył usunąć ciało, przetrząsnąć 
samochód, a następnego dnia, jakby nigdy nic, wrócił na to samo 
miejsce, żeby ostentacyjnie znaleźć trupa. Czy wydaje ci się to 
logiczne?
—	No, jeśli chciał za wszelką cenę odzyskać pracę... — 
Barbara wzruszyła ramionami.
—	Teoretycznie tak, ale przesłuchiwałam go i głowę daję, że 
nie jest na tyle bystry, aby wykoncypować taki plan.
—	Dlaczego, przecież ponownie objął stanowisko dyrektora 
działu produkcji w zakładach Malika! Wykonywał tę pracę już 
przedtem, zanim pojawił się Kurejśi, więc sądzę, że ma dosyć 
oleju w głowie.
—	Niech to diabli! — Emily przekartkowała oglądaną właśnie 
książkę. — Wszystko napisane w sanskrycie czy czymś 
podobnym. Belinda Warner! — krzyknęła w kierunku korytarza. 
— Znajdźcie mi kogoś, kto zna język pakistański!
—	Arabski! — poprawiła Barbara.
—	Ze co?
—	To jest napisane po arabsku.
—	Wszystko jedno. — Emily wyciągnęła na wierzch 
prezerwatywy, mosiężne kluczyki i skórzaną teczkę znalezioną w 
pokoju Kurejśiego. — To może być klucz do sejfu bankowego — 
wskazała na większy z dwóch kluczyków, opatrzony tabliczką z 
numerem „104". — Tu i w Clacton są filie banków Barclaya, 
Westminsterskiego, Lloyda i Midland. — Zanotowała ten fakt.
—	Czy w samochodzie były jego odciski palców? — wy-
pytywała tymczasem Barbara.
—	Czyje?
—	Armstronga. Zabezpieczyliście ten wóz, więc powinnaś 
wiedzieć. Były czy nie?
—	On ma alibi, Barb.
—	To znaczy, że jego odciski tam były. Miał także motywy.
—	Przecież mówię, że on ma alibi! — warknęła Emily. 
Rzuciła na biurko torebkę z dowodami. Podeszła do małej 
chłodziarki przy samych drzwiach, wyjęła puszkę soku i pchnęła 
ją w kierunku współpracownicy.
Barbara nie widziała dotąd Emily w takim stanie ducha, ale też 
nie miała sposobności zobaczyć, jak pani inspektor zachowuje się 
w sytuacji stresowej. Dopiero teraz zdała sobie sprawę, że tym 
razem nie pracuje z inspektorem Lyn-leyem, który dawał 
podwładnym więcej swobody i chętnie wysłuchiwał ich 
argumentów. Wiedziała już, że jej nowa szefowa ma zupełnie inną 
osobowość i że ona musi się z tym liczyć.
—	Przepraszam — usprawiedliwiała się. — Próbowałam 
tylko popchnąć sprawę.
—	Słuchaj, Barb. Ja naprawdę chciałabym cię mieć przy sobie 
— westchnęła Emily. — Ale uwierz, że Armstrong to fałszywy 
trop, i nie przysparzaj mi kłopotów, bo mam ich dość z 
Fergusonem.
Otworzyła puszkę soku, napiła się i zaczęła tłumaczyć z 
ostentacyjną cierpliwością:
—	Armstrong zeznał, że odciski jego palców znalazły się w 
samochodzie, bo zaglądał do środka. Widział, że wóz stoi z 
wywalonymi drzwiami, więc myślał, że kierowcy coś się stało.
—	I ty mu wierzysz? — zagadnęła Barbara oględnie, gdyż 
zdawała sobie sprawę ze swej niepewnej pozycji, a nie chciała 
stracić i tego. — Mógł przecież sam wypatroszyć wóz.
—	Ano mógł — odrzekła Emily beznamiętnym tonem, 
przeglądając dalsze dowody rzeczowe.
—	Pani inspektor! — Skądś rozległ się donośny kobiecy głos. 
— Mam takiego faceta na Uniwersytecie Londyńskim. Słyszy 
pani? Nazywa się Ka'ir al-din Siddiki i mówi, że może 
przetłumaczyć arabski tekst, jeśli pani mu go prze-faksuje.
—	To Belinda Warner — wyjaśniła sucho Emily. — Ta 
dziewczyna biedzi się nad najbanalniejszym raportem, ale przez 
telefon potrafi dokonać cudów. Świetnie! — od-
krzyknęła i kazała wykonać kserokopię urywka zakreślonego w 
żółtej książce.
Spośród dowodów przestępstwa wyciągnęła tym razem 
książeczkę czekową Kurejśiego.
Barbara zrozumiała, że jest to ślad, który prowadzi w innym 
kierunku niż Armstronga.
—	Kurejśi wypisał ten czek dwa tygodnie temu — do 
dała swój komentarz. — Odnotował to na odcinku. Cztery 
sta funtów na nazwisko F. Kumhar.
Emily przyjrzała się dokładnie tej pozycji. —F Niby nie majątek, 
ale i nie mała suma. Trzeba będzie namierzyć tego faceta czy 
babę, ktokolwiek to jest.
—	Ta książeczka była w skórzanej teczce zamkniętej na 
kluczyk — dopowiedziała Barbara. — Znalazłam tam też 
rachunek z tutejszego sklepu jubilerskiego „Racon", wystawiony 
na nazwisko Salija Malik.
—	Ciekawe, żeby trzymać książeczkę czekową pod kluczem... 
— zastanawiała się Emily. — Wygląda na to, że nie używał jej 
nikt oprócz Kurejśiego. Sprawdź to.—Rzuciła książeczkę 
Barbarze. — I zajmij się tym rachunkiem od jubiera!
Wskazywało to, że mimo niedawnej różnicy zdań na temat 
ewentualnej winy lana Armstronga, Emily darzyła Barbarę 
zaufaniem. Jeszcze wyraźniej świadczyły o tym jej następne 
słowa:
—	Ja tymczasem jeszcze raz przesłucham Armstronga. Tym 
sposobem będziemy mogły wypracować wspólną linię 
postępowania.
—	Oczywiście! — zgodziła się natychmiast Barbara. Chciała 
właściwie podziękować tej kobiecie za to, że zamaskowała sińce 
na jej twarzy, pozwoliła pracować pod swoim kierunkiem i 
włączyła ją do śledztwa. Ale dodała tylko: — To znaczy, jeśli 
jesteś pewna...
—	Absolutnie pewna — odpowiedziała Emily z taką swobodą 
i przekonaniem, że nie uszło to uwagi Barbary. — Dla mnie jesteś 
jedną z nas.
Zsunęła okulary przeciwsłoneczne z czoła na nos i wzięła ze 
stołu kluczyki od samochodu.
—	Scotland Yard to poważna firma, z którą się liczą 
i Azjaci, i nawet mój szef. Chciałabym już mieć z głowy za 
równo ich, jak i jego, więc mam nadzieję, że mi to ułatwisz.
Wychodząc, krzyknęła swoim podwładnym, że jedzie 
przeprowadzić jeszcze jedną wizję lokalną z udziałem Arm-
stronga.
—	W razie czego, gdybyście mnie potrzebowali, mam 
komórkę! — rzuciła w stronę zaplecza komendy, skinęła 
głową Barbarze i zbiegła ze schodów.
Barbara została sama w gabinecie pani inspektor. Jeszcze raz 
pogrzebała w torebce z zabezpieczonymi przedmiotami. 
Zastanawiała się, w jakim związku pozostają one z 
przeświadczeniem Emily, że Hatima Kurejśiego uśmiercono, 
rozciągając drut w poprzek jego ścieżki. Co mają ze sobą 
wspólnego klucz do bankowego sejfu, ustęp arabskiego tekstu, 
czek wystawiony na kogoś o azjatyckim nazwisku i tajemniczy 
rachunek ze sklepu jubilerskiego?
Zdecydowała, że zacznie od tego ostatniego. Jeżeli bowiem w 
postępowaniu o morderstwo chcemy wykluczyć pewne 
okoliczności, najlepiej najpierw sprawdzić te, które najłatwiej jest 
ustalić. Da nam to od razu świadomość sukcesu, choćby nawet w 
kwestii nie należącej do sprawy.
Barbara zostawiła włączony wentylator i wyszła przed 
budynek, gdzie jej zaparkowany samochodzik zdążył już się 
rozgrzać jak puszka wrzucona do ogniska.
Kierownica parzyła ręce, a na wgniecionym siedzeniu Barbara 
czuła się jak w objęciach pijanego wujka. Dobrze, że choć silnik 
zapalił bez zwykłych sztuczek, mogła więc zjechać z górki i 
skręcić w prawo na High Street.
Sklep „Racon — Biżuteria Artystyczna" mieścił się niedaleko 
komendy policji, na rogu High Street i Saville Lane. Z 
działających tam kiedyś siedmiu różnych firm obecnie pracowały 
tylko trzy, wśród nich ten właśnie sklep. O tej porze był jeszcze 
zamknięty, ale Barbara zastukała do drzwi, licząc, że ktoś może 
znajdować się na zapleczu widocznym za ladą. Szarpnęła raz czy 
dwa za klamkę i załomotała mocniej — tym razem skutecznie. Za 
szybą pojawiła się kobieta z dziwacznie uczesanymi, agresywnie 
rudymi włosami. Wskazała na tabliczkę z napisem „Zamknięte" i 
oznajmiła sztucznie przesłodzonym głosikiem:
—	Jeszcze nie otwieramy!
Zaraz jednak musiała się zorientować, że w obecnej sytuacji 
ekonomicznej Balford szaleństwem byłoby odstraszać potencjalną 
klientkę, bo dodała skwapliwie:
—	Coś pilnego, kochaniutka? Pewnie potrzebuje pani 
ładnego prezentu dla kogoś na urodziny?
Mimo wszystko otworzyła drzwi wejściowe, więc Barbara 
pokazała jej swoją legitymację służbową. Ruda kobieta zrobiła 
wielkie oczy.
—	Scotland Yard? — wykrztusiła i nie wiadomo dlaczego 
cofnęła się na zaplecze.
—	Nie chodzi mi o prezent, ale o pewne informacje, pani... — 
zaczęła Barbara.
—	Winfield. Connie Winfield z „Racon" — dokończyła jej 
rozmówczyni.
Barbara nie od razu skojarzyła, że nie podała jej swego miejsca 
urodzenia, tylko nazwę firmy.
—	Pani jest właścicielką? — spytała dla pewności.
—	Zgadza się.
Connie Winfield zamknęła za Barbarą drzwi i przekręciła 
zasuwkę zgrabnym ruchem. Wróciła za ladę i zaczęła rozkładać 
towar pod szklanym blatem. Odwinęła brązową flanelową płachtę, 
którą przykryte były kolczyki, naszyjniki, bransolety i inne 
świecidełka. Nie były to typowe wyroby jubilerskie, lecz 
prawdziwe małe arcydzieła — niepowtarzalne kompozycje ze 
starych monet, paciorków, piórek, wypolerowanych kamyków i 
skóry. Trafiały się również przedmioty z tradycyjnych metali 
szlachetnych — srebra i złota — ale o nietypowych kształtach.
Barbara przypomniała sobie pierścionek znaleziony w teczce 
Kurejśiego. Była to ozdoba o prostym, klasycznym fasonie, z 
pojedynczym rubinem, a więc przypuszczalnie pochodziła z 
innego źródła. Tymczasem wyciągnęła z torebki rachunek, który 
również znajdował się w posiadaniu Kurejśiego.
—	Pani Winfield, czy to jest... — zaczęła, ale właścicielka 
przerwała jej w pół zdania.
—	Proszę, niech mi pani mówi Connie — zaproponowała, 
odsłaniając towar w drugiej gablocie. — Wszyscy w tym mieście 
tak mnie nazywają, bo mieszkam tu od dziecka. Trudno, żeby 
nagle ludzie zaczęli mówić „pani
Winfield" do kogoś, kogo pamiętają jeszcze w pieluszkach.
—	Dobrze, niech będzie Connie — zgodziła się Barbara.
—	Nawet artyści, którzy wykonują dla mnie biżuterię, tak 
mnie nazywają. — Connie nagle zebrało się na wylewność. — 
Pracują dla mnie plastycy od Brighton po Inver-ness! Biorę od 
nich towar w komis, dlatego dotąti recesja mnie nie zmogła. W 
ciągu ostatnich pięciu lat większość tych luksusowych sklepów — 
to znaczy, nie mówię o tych niezbędnych, jak spożywcze czy 
apteki — dawno splajtowała, ale ja mam łeb do interesu! Już 
dziesięć lat temu, kiedy otwierałam firmę, powiedziałam sobie: 
„Pamiętaj, Connie, żeby nigdy nie pakować całego szmalu w 
towar". Na tym można się tylko przejechać, i to najkrótszą drogą 
do bankructwa, prawda?
Spod lady powyjmowała wyrzeźbione z polerowanego drewna 
podstawki w kształcie drzewek. Rozwiesiła na nich kolczyki 
ozdobione brzęczącymi koralikami lub monetami, a następnie 
ustawiła je tak, aby wyeksponować biżuterię z najlepszej strony. 
Uwijała się przy tym z niebywałą energią, aż Barbara zaczęła się 
zastanawiać, czy zawsze tak wygląda poranny rozruch sklepu, czy 
też jest to nerwowa reakcja na odwiedziny policji.
Obok jednego z obwieszonych kolczykami drzewek położyła 
rachunek znaleziony wśród rzeczy Kurejśiego i spytała:
—	Pani... przepraszam, Connie, ten rachunek pochodzi 
z twojego sklepu, prawda?
Connie uniosła karteczkę i odczytała nadruk.
—	Przecież tu jest napisane „Racon" — potwierdziła.
—	Czy możesz mi powiedzieć, jakiego zakupu dotyczył ten 
kwit i co ma oznaczać zdanie: „Zycie zaczyna się teraz"?
—	Chwileczkę.
Connie odeszła w kąt sklepu i włączyła wentylator, który w 
przeciwieństwie do podobnego urządzenia na komendzie policji 
— pracował jak należy! Nastawiła go na średnią szybkość, po 
czym zaniosła kwit do szuflady przy kasie, gdzie trzymała czarny 
notatnik z wytłoczonym złotymi li-
terami napisem: „Racon — Biżuteria Artystyczna". Zajrzała do 
niego i wyjaśniła Barbarze:
—	„AK" to inicjały plastyka. Ten nazywa się Aloysius 
Kennedy, mieszka w Northumberland. Nie biorę od niego zbyt 
wielu wyrobów, bo są za drogie jak na tutejsze gusta. Tylko to... 
— Polizała środkowy palec i przewróciła kilka stron. Długim 
paznokciem polakierowanym na kolor włosów przejechała po 
kartce. — „162" to numer katalogowy — oznajmiła. — O, to było 
to. Taka śliczna bransoletka z dwóch części złączonych zawiasem. 
Nie ma tu dokładnie takiej samej, ale pokażę pani coś podobnego, 
żeby pani mniej więcej wiedziała, jak to wyglądało.
—	A to zdanie: „Zycie zaczyna się teraz"? Co ono oznacza?
—	Pewnie jakąś ogólną prawdę życiową! — Connie zaśmiała 
się wymuszenie z własnego kiepskiego dowcipu, ukazując drobne 
jak u dziecka, białe ząbki. — O to musimy zapytać Rache, bo to 
jej charakter pisma.
Podeszła do drzwi prowadzących na zaplecze i zawołała:
—	Rache, kochanie, pani z policji pyta o ten kwit, który 
wypisywałaś! I przynieś od razu jakąś rzecz od Kennedyego! — Z 
uśmiechem odwróciła się od Barbary i wyjaśniła: — To moja 
córka, Rachel.
—	Aha, to stąd się wzięło „Ra" w nazwie „Racon"?
—	Ale pani bystra! — pochwaliła Connie.
Na drewnianej podłodze zadudniły kroki. Po chwili w 
drzwiach pojawiła się młoda kobieta. Zatrzymała się w cieniu, 
wyciągając przed siebie tylko rękę, w której trzymała pudełko.
—	Przyjmowałam właśnie przesyłkę z Devon — poin-
formowała matkę. — Wiedziałaś, że ona teraz robi w muszlach?
—	Oczywiście nie mogłaś jej nic powiedzieć, co się teraz 
sprzedaje, prawda? To jest pani ze Scotland Yardu, Rache.
Rachel wysunęła się naprzód na tyle, aby Barbara mogła 
stwierdzić, że córka nie przypomina w niczym matki. Connie 
mimo swych krzykliwie ufarbowanych włosów była całkiem 
niebrzydką kobietą o ładnych rysach, gładkiej cerze i finezyjnie 
wykrojonych ustach. Natomiast córka wy-
glądała, jakby ją Stwórca poskładał z najmniej udanych 
fragmentów pięciu lub sześciu osób.
Oczy były nazbyt szeroko rozstawione, przy czym jedno miało 
opadniętą powiekę, jakby ta strona twarzy uległa porażeniu. W 
miejscu, gdzie powinien znajdować się podbródek, tylko 
niewielka wyniosłość wyznaczała granicę między dolną wargą a 
szyją. Natomiast nos został chirurgicznie odtworzony z fałdu 
skóry, ale nie miał rusztowania kostnego, toteż jego grzbiet był 
zapadnięty, jakby ktoś wcisnął palec w glinę.
Barbara nie wiedziała, gdzie ma patrzeć, aby nie obrazić 
dziewczyny. Próbowała sobie przypomnieć, jak należy traktować 
ludzi z widocznymi deformacjami. Wiadomo, że niegrzecznie 
byłoby się na nich gapić, ale odwracanie wzroku podczas 
rozmowy z kimś tak pokrzywdzonym przez los wydawało się 
jeszcze większym okrucieństwem.
—	Co możesz o tym powiedzieć tej pani, kochaneczko? — 
zagadywała Connie. — To ty wypisywałaś rachunek na bran 
soletkę od Kennedy'ego, a sprzedałaś ją...
Urwała, gdy przeczytała nazwisko wypisane na kwicie, jakby 
widziała je po raz pierwszy. Podniosła wzrok na córkę, a ona 
odwzajemniła jej spojrzenie, jakby porozumiały się bez słów.
—	Z rachunku wynika, że ta rzecz została sprzedana 
osobie o nazwisku Salija Malik — podpowiedziała Barba 
ra.
Rachel podeszła jeszcze bliżej i stanęła w pełnym świetle, ale 
do lady, na której leżał rachunek, zbliżała się ostrożnie jak pies do 
jeża. Barbara dostrzegła, że żyły na jej skroniach pulsują, a wolną 
rękę dziewczyna nerwowo ociera o własne ramię.
Zaraz przyskoczyła do niej Connie i pospiesznie sczesała jej 
kilka kosmyków na twarz, a część włosów nastroszyła. Rachel 
skrzywiła się na te zabiegi, ale nie odsunęła matki.
—	Twoja mama powiedziała mi, że to twój charakter pisma 
— powtórzyła Barbara. — To znaczy, że ty dokonałaś sprzedaży. 
Czy przypominasz ją sobie?
—	To nie była taka prawdziwa sprzedaż... — zaczęła Rachel. 
Odchrząknęła i mówiła dalej: — Raczej handel
wymienny. Salija nie ma własnych pieniędzy, ale potrafi wyrabiać 
biżuterię, więc czasem ją nam dostarcza.
Wskazała na kolekcję naszyjników w stylu etnicznym, ciężkich 
od zagranicznych monet i rzeźbionych paciorków.
—	A więc ją znasz? — podkreśliła Barbara.
Rachel, jakby nie słyszała, zaczęła z zupełnie innej beczki.
—	Te słowa: „Zycie zaczyna się teraz", miały być wy 
grawerowane na bransoletce od środka. Normalnie nie ro 
bimy żadnych napisów, ale jeśli klient sobie tego życzy — 
wysyłamy wyrób do grawera.
Położyła na ladzie przyniesione pudełko i uniosła wieczko. W 
środku znajdował się przedmiot owinięty w purpurową tkaninę. 
Rachel rozsunęła ją, odkrywając złotą bransoletę, utrzymaną w 
podobnym stylu jak większość biżuterii w sklepie. Kolisty kształt 
wskazywał na jej przeznaczenie, ale wzór był jakiś nieokreślony, 
jakby odlany w elastycznej formie mogącej przybierać różne 
postacie.
—	Takie rzeczy robi pan Kennedy — wyjaśniła Rachel. — 
Oczywiście każda jest inna, ale może pani sobie wyobrazić, 
jak wyglądało to „AK-162".
Barbara obmacała bransoletkę i stwierdziła, że jest czymś 
jedynym w swoim rodzaju — gdyby coś podobnego znajdowało 
się w pokoju Kurejśiego, na pewno by to zapamiętała. 
Zastanawiała się, czy miał ją na ręku tego wieczoru, kiedy został 
zamordowany. Oczywiście ktoś mógł ogołocić zwłoki z 
kosztownych przedmiotów, ale mało prawdopodobne, aby zabójca 
tak dokładnie przetrząsnął samochód po to, aby ją znaleźć. I czy 
można zabić człowieka dla bransolety wartej dwieście 
dwadzieścia funtów? Teoretycznie można, ale Barbara nie dałaby 
za to trzech groszy.
Podniosła do oczu kwit i przyjrzała mu się dokładniej. Ani 
Rachel, ani jej matka nie skomentowały tej czynności, ale znów 
wymieniły spojrzenia i Barbara wyczuła narastające napięcie.
Zachowanie kobiet świadczyło o tym, że coś je łączyło z 
zamordowanym. Nie wiedziała tylko, jaki to mógł być związek. 
Oczywiście nie należało wyciągać pochopnych wniosków na 
podstawie tylko czyjegoś wyglądu, ale trudno było wyobrazić 
sobie Rachel Winfield jako ewentualną kochankę Kurejśiego.... 
ba, jako czyjąkolwiek kochankę! Bar-
bara wprawdzie sama nie była żadną pięknością, ale zdawała 
sobie sprawę, jaką rolę dla mężczyzn odgrywa atrakcyjność 
fizyczna. Logiczny zatem wydawał się wniosek, że związek 
między Rachel a denatem miał podłoże inne niż seksualne. Nie 
mogła jednak całkiem tego wykluczyć, bo dziewczyna była nieźle 
zbudowana, więc może pod osłoną nocy... W tym miejscu 
stwierdziła, że trochę się zagalopowała. Najważniejszym 
zadaniem było obecnie rozszyfrować, skąd w rzeczach Kurejśiego 
wziął się rachunek na bransoletę, której nie miał?
Nie przestając o tym myśleć, Barbara rzuciła okiem na 
szufladę przy kasie. Leżał tam bloczek niezuzytych jeszcze 
kwitów, z zawiniętym rożkiem okładki. Widać było, że druczki są 
białe, podczas gdy rachunek znaleziony przez Barbarę miał odcień 
żółty.
Zauważyła też na nim jeszcze jeden szczegół, na który 
przedtem nie zwróciła uwagi, zajęta innymi problemami. Otóż u 
dołu kwitka znajdował się nadruk małymi literkami: „Kopia dla 
sprzedawcy".
—	Ten rachunek zostaje w sklepie? — skierowała pytanie pod 
adresem Rachel i jej matki. — Klient otrzymuje biały oryginał, a 
firma zatrzymuje żółtą kopię jako dowód sprzedaży?
—	No, aż takie sprytne to my nie jesteśmy! — wtrąciła 
pospiesznie Connie. — Po prostu jeden egzemplarz od-dzieramy, 
a drugi chowamy, nie patrząc, który jest biały, a który żółty, 
prawda, kochanie?
Jednak Rachel musiała zauważyć, na czym polegał błąd matki. 
Zamrugała gwałtownie oczami, kiedy Barbara sięgnęła po 
kwitariusz. Kopie poprzednich rachunków były bowiem wsunięte 
pod okładkę bloczka, a kiedy Barbara je przejrzała — stwierdziła, 
że są żółte!
Zauważyła jeszcze, że kwity są numerowane. Chciała znaleźć 
oryginał tej kopii, którą miała przy sobie, opatrzonej numerem 
„2395". Tymczasem w bloczku znajdowały się wprawdzie 
rachunki o numerach „2394" i „2396", ale „2395" tam nie było.
—	Czy ten bloczek zawsze leży tu, w sklepie? — zadała 
dodatkowe pytanie. — Co z nim robicie, kiedy zamykacie 
lokal na noc?
—	Zostawiamy go w szufladzie, pod kasą — odpowiedziała 
Connie. — A co, znalazła tam pani jakiś błąd? Ra-che i ja nie 
jesteśmy wprawdzie zbyt mocne w księgowości, ale Bóg 
świadkiem, że nie robimy żadnych przekrętów. Kogo miałybyśmy 
oszukiwać, same siebie? To znaczy, mogłybyśmy nabierać 
naszych dostawców, ale to i tak by się wydało, bo dwa razy do 
roku dajemy im rozliczenie finansowe, a ponadto oni mają prawo 
wglądu do naszej dokumentacji. Chyba nie jesteśmy idiotkami, 
prawda?
—	Ten rachunek znaleziono między rzeczami osobistymi 
zamordowanego mężczyzny — weszła jej w słowo Barbara.
Connie głośno przełknęła ślinę i przyłożyła zaciśniętą rękę do 
piersi. Przez cały czas wbijała wzrok w Barbarę tak uporczywie, 
że nietrudno było zgadnąć, na kogo stara się nie patrzeć. Nawet 
gdy zwracała się bezpośrednio do córki, kierowała oczy w inną 
stronę.
—	A to ci historia! Jak to się mogło stać? Pani mówi o tym 
nieboszczyku, co go znaleźli na Nez, prawda? Jasne, przecież 
innego trupa tu nie znaleźli, więc to musi być ten, którym 
interesuje się policja, prawda?
—	Ten sam — potwierdziła Barbara.
—	Coś podobnego! Żebym pękła, nie zgadnę, skąd u niego 
wziął się nasz rachunek! Rache, może ty coś o tym wiesz?
Rachel zacisnęła dłoń wokół fałdu spódnicy w stylu 
azjatyckim, z przezroczystego materiału, takiej jakie masowo 
sprzedawano na bazarach. Oczywiście nie mogła ona sugerować 
głębszej więzi dziewczyny ze społecznością pakistańskich 
imigrantów, ale jej uporczywe milczenie wskazywało, że taka 
więź istnieje.
—	Absolutnie nic nie wiem — zaprzeczyła Rachel słabym 
głosem. — Może ten facet znalazł go na ulicy lub coś w tym 
rodzaju? Zauważył, że jest na nim nazwisko Salii Malik, i chciał 
jej ten kwit oddać, ale już nie zdążył?
—	A skąd on znał Saliję Malik? — zapytała podchwytliwie 
Barbara. Zauważyła przy tym, że ręka Rachel trzymająca fałd 
spódnicy gwałtownie drgnęła.
—	A czy pani sama nie mówiła, że on i Salija...
—	Przecież pisali o tym w gazecie! — wtrąciła się Connie. — 
Rache i ja umiemy czytać, a w gazecie stało jak byk, że ten gość 
miał się żenić z córką Akrama Malika.
—	I żadna z was nie wie nic więcej ponad to, co napisano? — 
uściśliła Barbara.
—	Absolutnie nic! — odżegnała się Connie. — A ty, Rache?
—	Też nic.
Barbara jednak wątpiła w prawdziwość ich słów, bo Connie 
wydawała się zbyt ostentacyjnie wylewna, a Rachel na odwrót — 
zbyt powściągliwa. Postanowiła, że jeszcze tu wróci, aby 
przyłapać je na kłamstwie, tylko najpierw postara się o 
odpowiednią przynętę! Na razie wręczyła im swoją wizytówkę z 
ręcznie dopisanym adresem i telefonem hotelu, prosząc, aby do 
niej zadzwoniły, gdyby sobie coś przypomniały. Jeszcze raz 
dokładnie zbadała wzrokiem bransoletkę od Kennedy'ego i 
schowała rachunek na wyrób sygnowany „AK-162".
Wyszła ze sklepu i szybko się obejrzała. Obie kobiety 
odprowadzały ją wzrokiem. Pewnie gdy zniknie z pola widzenia, 
porozmawiają o tym, co naprawdę wiedzą. Niewykluczone, że 
dopiero widok owej bransolety rozwiąże im języki. Barbara 
postanowiła, że musi ją odnaleźć.
Rachel zamknęła się w ubikacji. Wykorzystała moment, kiedy 
policjantka się oddaliła, i błyskawicznie wyskoczyła na zaplecze, 
przemykając między ścianą a rzędem półek. Ubikacja znajdowała 
się tuż obok tylnego wyjścia ze sklepu, więc wpadła tam i 
zabarykadowała się od środka.
Splotła ręce, aby powstrzymać ich drżenie, ale nic to nie 
pomogło. Odkręciła więc oburącz kurek małej trójkątnej 
umywalki. Robiło się jej na zmianę gorąco i zimno, choć nie 
wiedziała, jak to możliwe. Słyszała, że istnieją sposoby, aby 
pozbyć się takich sensacji, ale ich nie znała. Poprzestała więc na 
spryskaniu twarzy wodą, podczas gdy Connie zaczęła się do niej 
dobijać.
—	Wyłaź, Rachel Lynn! — krzyczała, waląc w drzwi. — 
Musimy poważnie porozmawiać.
—	Nie mogę, niedobrze mi! — wy dyszała Rachel.
—	Biedactwo, niedobrze jej, rzeczywiście! — warknęła 
Connie. — Otwierasz czy chcesz, bym wyrąbała drzwi siekierą?
—	Mam sraczkę, cały czas mi się chciało, kiedy ona tu była! 
— Aby uwiarygodnić swoje słowa, Rachel siadła na sedesie i 
podniosła spódnicę.
—	Dopiero co mówiłaś, że ci niedobrze! — W głosie Connie 
pobrzmiewała nuta triumfu, częsta u matek, które przyłapały córkę 
na kłamstwie. — No więc, co z tobą, Rachel Lynn? Rzygać ci się 
chce czy masz sraczkę? Zdecyduj się!
—	Jedno i drugie! — nie wytrzymała Rachel. — Zostaw mnie 
na chwilę samą, dobrze?
Odpowiedzi nie było, więc Rachel już sobie wyobrażała, jak 
matka tupie swą małą zgrabną nóżką. Zawsze się tak za-
chowywała, kiedy zamierzała podjąć jakieś działanie.
—	Chociaż minutę, mamo! — błagała Rachel. — Żołądek 
podchodzi mi do gardła. O, słyszysz, chyba ktoś dzwoni do 
drzwi?
—	No, tylko nie próbuj żadnych sztuczek, smarkata! Będę 
patrzeć na zegarek, a wiem, ile czasu można siedzieć w sraczu, 
jasne?
Rachel usłyszała stukot oddalających się kroków matki. 
Wiedziała jednak, że zyskała najwyżej kilka minut, toteż starała 
się jak najszybciej zebrać myśli i opracować plan działania. Ten 
sam głos wewnętrzny, który w czasach szkolnych mobilizował ją 
do obrony przed bezlitosnymi kpinami kolegów, teraz też dodawał 
jej sił. Wmawiała sobie, że to nieważne, choćby nawet wszyscy ją 
opuścili — grunt, że ma siebie, i tylko to się liczy!
Jednak jeszcze dwa miesiące temu, kiedy Salija Malik jej 
wyznała, że zamierza się podporządkować woli rodziców i wyjść 
za nieznanego mężczyznę z Pakistanu — nie byłaby tego tak 
pewna! Zapomniała wtedy o zasadzie, że zawsze ma jeszcze 
siebie, bo strachem przejmowała ją sama myśl, że straci Saliję. 
Czuła się przez nią opuszczona i zdradzona, a grunt, na którym 
przez tyle lat budowała swoją przyszłość, nagle zapadł się jej pod 
nogami. Od razu wyrzuciła z pamięci swoją najważniejszą 
życiową maksymę!
Przez pierwsze dziesięć lat życia wierzyła święcie, że szczęście 
i sukces bądź klęskę będzie zawdzięczać tylko so-
bie. Dzięki temu docinki kolegów mogły ją najwyżej ukłuć, ale 
nie zranić, nauczyła się bowiem sama torować sobie drogę przez 
życie. Dopiero kiedy los zetknął ją z Sa-liją — uwierzyła, że w 
przyszłości ważną rolę odegra ich przyjaźń.
Teraz zdawała sobie sprawę, że takie myślenie było głupotą z 
jej strony, ale w pierwszej chwili, kiedy Salija wyjawiła swoje 
zamiary, jak zwykle z wrodzoną łagodnością i delikatnością... 
Cechy te także i z niej czyniły obiekt prześladowania, ale żaden z 
klasowych łobuzów nie odważył się podnieść ręki na Saliję Malik 
ani drwić z koloru jej skóry, kiedy w pobliżu pojawiała się Rachel 
Winfield!
Natomiast kiedy Rachel dowiedziała się o planach Salii — 
pierwszą jej myślą było: „Co teraz będzie ze mną? Co z nami i 
naszymi planami? Przecież odkładałyśmy pieniądze, aby wynająć 
mieszkanie". Miały w nim się znaleźć sosnowe meble wyściełane 
miękkimi poduszkami, a w kącie sypialni warsztat, gdzie Salija 
wyrabiałaby swoją biżuterię, nie niepokojona przez małych 
bratanków... „Miałyśmy zbierać muszle na plaży, hodować dwa 
koty... Salija mogłaby nauczyć mnie gotować, a ja ją... Właśnie, 
czy mogłabym nauczyć ją czegokolwiek i cokolwiek jej 
zaoferować?"
Nie wypowiedziała jednak tego głośno, tylko spytała:
—	Wychodzisz za mąż? Ty? Za kogo? Przecież zawsze 
mówiłaś, że nie mogłabyś...
—	Za jednego pana z Karaći, którego wybrali dla mnie 
rodzice — poinformowała ją wtedy Salija.
—	Chyba nie masz na myśli kogoś, kogo nawet nie znasz?
—	Dlaczego? Moi rodzice też się nie znali przed ślubem. U 
nas często ludzie tak się pobierają.
—	„U nas, u nas!" — przedrzeźniała ją Rachel. Próbowała w 
ten sposób ośmieszyć postępowanie Salii. — Jakie „u nas", 
przecież urodziłaś się w Anglii i nie jesteś bardziej Azjatką niż ja! 
Co ty w ogóle o nim wiesz? Może jest brzydki, gruby i ma 
sztuczne zęby albo włosy wyłażą mu z nosa i z uszu? A może to 
już stary dziadek, po sześćdziesiątce i z żylakami?
—	Nazywa się Hatim Kurejśi, ma dwadzieścia pięć lat i 
ukończył uniwersytet. .
—	I to wystarczy, aby był dobrym mężem? — ironizowała 
Rachel. — Pewnie ma także pieniądze, bo twój ojciec bardzo na to 
leci, podobnie jak było z Jamna. Kogo obchodzi, jaka małpa 
wskoczy do twego łóżka, byleby Akram dostał to, czego chce! 
Przecież twój tatuś na pewno coś z tego ma, prawda, Salijo?
—	Jeśli ci o to chodzi, Hatim będzie pracował w naszym 
przedsiębiorstwie.
—	Tu cię mamy! Widzisz, co oni robią, Muhammad i twój 
ojciec? Oddają cię w ręce jakiegoś obleśnego faceta, byleby 
zyskać cennego pracownika! Nie mogę uwierzyć, że się na to 
godzisz!
—	Nie mam wyboru.
—	Jak to nie masz? Wiem, że twój ojciec za tobą szaleje, więc 
na pewno cię nie zmusi, abyś za niego wyszła, jeśli nie zechcesz. 
Wystarczy, abyś mu powiedziała, że masz inne plany, które nie 
uwzględniają małżeństwa z jakimś obcym bubkiem z Pakistanu.
—	Ależ ja chcę za niego wyjść! — zaprotestowała Salija. 
Rachel zrobiła wielkie oczy, bo poraził ją ogrom zdrady
przyjaciółki. Nie przypuszczała, że sześć prostych słów, jakie 
usłyszała, sprawi jej ból, wobec którego poczuje się zupełnie 
bezbronna.
—	Chcesz wyjść za kogoś, kogo ani znasz, ani kochasz? Jak 
można zaczynać życie od kłamstwa?
—	Z czasem się pokochamy, tak jak moi rodzice.
—	Może raczej jak Muhammad i Jamna? Sama mówiłaś, że 
on jej nie kocha, tylko traktuje jak wycieraczkę. Chcesz, żeby 
ciebie spotkało to samo?
—	Mój brat i ja mamy zupełnie inne charaktery — od-
powiedziała wymijająco Salija. Nie patrzyła przy tym w oczy 
Rachel i osłaniała twarz muślinowym szalem. Jednak im bardziej 
unikała wzroku Rachel, z tym większym trudem mogła się 
opędzić od jej natarczywych pytań.
—	Ciekawe raczej, jak bardzo różni się charakterem ten jakiś 
Hibram...
—	Hatim.
—	Jak zwał, tak zwał... No więc, czym on się różni od 
twojego brata? A może wcale się nie różni? Przekonasz się
o tym dopiero wtedy, kiedy ci spuści takie lanie jak Mu-hammad 
Jamnie. Widziałam jej twarz zaraz po tym, jak oberwała od 
twojego wspaniałego brata. Niby dlaczego ten Hikem...
—	Hatim, Rachel!
—	Wszystko jedno. Dlaczego nie miałby zrobić tego samego 
z tobą?
—	Tego jeszcze nie wiem. Będę wiedziała, kiedy go poznam.
—	Dopiero wtedy? — parsknęła Rachel. 
Rozmawiały o tym w gruszowym sadzie, siedząc pod
kwitnącym drzewem na tej samej rozchwianej ławce, na której 
siadywały jeszcze w dzieciństwie. Snuły wtedy plany na 
przyszłość, które już nie miały się spełnić. Rachel uważała, że to 
nie w porządku — odbierać jej jedyną osobę, na której mogła 
polegać. Mało tego, to było nawet nieuczciwe! Salija oszukała ją, 
wciągnęła w grę, z której sama się wycofała.
Oprócz poczucia osamotnienia i utraty narastał w niej gniew, 
zupełnie jak warstwy gruntu przemieszczające się po trzęsieniu 
ziemi. Wraz z gniewem pojawiło się także pragnienie zemsty.
—	Ojciec mi obiecał, że będę mogła odrzucić oświadczyny 
Hatima, jeśli mi się nie spodoba — przekonywała Salija. — Nie 
będzie mnie zmuszał do małżeństwa, w którym nie byłabym 
szczęśliwa.
—	Ale ty oczywiście będziesz szczęśliwa, prawda? — 
podchwyciła Rachel, bo wyczuwała, co się kryje za uspoka-
jającymi słowami przyjaciółki. — Chcesz wyjść za niego bez 
względu na wszystko. Widzę to po twoich oczach, przecież znam 
cię nie od dziś.
Ławka, na której siedziały, była stara i chybotliwa. Salija 
powoli zaczęła oddzielać paznokciem drzazgę od jej krawędzi. 
Tymczasem Rachel czuła w sobie wzbierającą chęć, aby uderzać 
na oślep i zadawać rany. Nie mogła pojąć, dlaczego Salija tak 
nagle zmieniła front. Kiedy widziały się dwa dni temu, 
rozmawiały jak zawsze i nic nie wskazywało, aby cokolwiek 
mogło pokrzyżować ich plany na przyszłość. Cóż więc się stało? 
To nie była już ta sama Salija — towarzyszka jej dzieciństwa i 
wspólnych zabaw, której bro-
niła przed zaczepkami łobuziaków ze szkoły podstawowej w 
Balford-le-Nez i średniej w Wickham-Standish! Takiej Salii dotąd 
nie znała!
—	Tyle razy rozmawiałyśmy o miłości — przypomniała jej 
Rachel. — I o uczciwości także. Pamiętasz, mówiłyśmy, że w 
miłości przede wszystkim liczy się uczciwość.
—	Tak, pamiętam, mówiłyśmy — potwierdziła Salija. 
Oglądała się przy tym na dom swoich rodziców, jakby w obawie, 
że ktoś je stamtąd obserwuje i zauważy dziwne podniecenie 
Rachel. — Ale dobrze wiesz, że zupełna uczciwość nie zawsze 
jest możliwa. Na przykład między przyjaciółkami, kochankami, 
rodzicami i dziećmi czy między mężem a żoną. Zresztą czasem 
jest to nie tylko niemożliwe, ale też nieżyciowe i niemądre.
—	Myśmy były zawsze wobec siebie uczciwe! — zapro-
testowała Rachel. — Przynajmniej ja postępowałam uczciwie 
wobec ciebie. We wszystkim. I ty dotychczas też, prawda?
Milczenie młodej Azjatki starczyło za całą odpowiedź. Rachel 
domyśliła się prawdy i choć nieśmiało bąkała: „Przecież zawsze o 
tobie wszystko wiedziałam... Zawsze mi mówiłaś..." — raptem 
wszystko stało się wątpliwe. Właściwie cóż takiego Salija jej 
wyznała? Zwierzała się jej z dziewczęcych marzeń, pierwszych 
nadziei i porywów miłosnych... Rachel uważała, że te 
młodzieńcze sekrety sce-mentują ich przyjaźń, gdyż przysięgała, 
że nie wyda ich nikomu!
Nie spodziewała się jednak, że przyjaciółka tak boleśnie ją 
zrani; że jedno mocne postanowienie obróci w perzynę cały jej 
świat. Aż się prosiło, by podjąć jakąś akcję odwetową!
Dlatego Rachel obrała jedyne wyjście, jakie uważała za 
możliwe. Teraz zaś ponosiła tego konsekwencje. Musiała się 
zastanowić nad dalszym postępowaniem. Nigdy nie 
przypuszczała, że jedna decyzja pociągnie za sobą taką lawinę — 
zupełnie jak poruszenie jednego kamienia w domino wywraca całą 
konstrukcję.
Od razu się zorientowała, że policjantka nie uwierzyła ani jej, 
ani matce. Wystarczyło, że przejrzała kwitariusz, a zaraz 
domyśliła się prawdy. Było więc logiczne, że teraz
zechce przesłuchać Saliję. A jeśli to zrobi, Rachel na zawsze 
straci szansę odnowienia swojej przyjaźni.
Nie było więc nad czym się zastanawiać. Rachel miała przed 
sobą tylko jedną możliwość, bez szansy wyboru. Dyskretnie 
wstała z sedesu, na paluszkach podeszła do drzwi i uchyliła je, aby 
sprawdzić, co się dzieje na zapleczu i w sklepie. Stwierdziła, że 
matka włączyła radio i ustawiła stację, której program 
przypominał jej czasy młodości. Jak na ironię, nadawano właśnie 
piosenkę, której słowa odbijały duchowe rozterki Rachel. Beatlesi 
śpiewali, że „miłości nie można kupić", ale dziewczynie zbierało 
się raczej na płacz niż na śmiech.
Wyśliznęła się z ubikacji, sprawdzając, czy nikt jej nie widzi, i 
przekradła do tylnych drzwi. Szczęśliwie stały otworem, gdyż 
Connie stwarzała w ten sposób sztuczny przeciąg, aby trochę 
przewietrzyć sklep. Nic to nie dało, bo nawet najmniejszy powiew 
nie poruszał powietrza, ale przynajmniej ułatwiło Rachel wyjście 
na zewnątrz. Wysunęła się na tyły budynku i błyskawicznie 
dopadła do swego roweru. Wskoczyła na siodełko i pomknęła w 
stronę morza, energicznie pedałując.
Prawda, że usuwając jeden kamień domina, spowodowała 
zawalenie się konstrukcji. Może jednak uda się złapać przy-
najmniej część kamieni, zanim wszystkie spadną ze stołu?
c
8
Zakład „Malik i Syn — Musztardy i Przyprawy" mieścił się w 
północnej części Balford-le-Nez. Właściwie leżał przy trasie do 
przylądka Nez, na łuku utworzonym przez Hall Lane w miejscu, 
gdzie skręcała na północny zachód, przechodząc w Nez Park 
Road. Znajdowało się tam coś w rodzaju dzielnicy przemysłowej 
— w zaniedbanych budynkach gnieździli się rozmaici 
rzemieślnicy: producent żagli, sprzedawca materaców, stolarz, 
mechanik samochodowy, budowniczy ogrodzeń, handlarz starymi 
samochodami i wytwórca pornograficznych układanek, któremu 
mało brakowało, aby został napiętnowany z ambon wszystkich 
kościołów.
Wszystkie te zakłady mieściły się w budynkach z metalu i 
prefabrykatów, o charakterze czysto utylitarnym, pasującym do 
otoczenia. Między nimi wiła się wyboista uliczka wysypana 
kamykami. Z pomarańczowych pojemników, opatrzonych 
przekorną nazwą „Wysypisko Śmieci Złote Wybrzeże", wylewały 
się wszelkie możliwe rupiecie — od szmat po zardzewiałe 
sprężyny i ramy od rowerów — a wśród nich, jak na trejażach z 
koszmarnego snu ogrodnika, krzewiły się bujnie pokrzywa i 
szczaw. Pełno tam było także zardzewiałych blach, zbutwiałych 
desek, pustych plastikowych kubeczków i żelaznych kozłów do 
piłowania, z czego można było wnioskować, że to przemysłowe 
osiedle nie ma poważniejszych ambicji.
Na tym tle przedsiębiorstwo „Malik i Syn — Musztardy i 
Przyprawy" odbijało jak niemy wyrzut w stosunku do otoczenia. 
Jedną trzecią działki zajmował podłużny wiktoriański budynek 
zwieńczony mnóstwem kominów, w którym w latach świetności 
miasta mieścił się tartak. Po drugiej wojnie światowej podupadł 
tak samo jak i reszta miasta, ale nowy właściciel poddał go 
gruntownej renowacji. Z cegieł zeskrobano stuletnie pokłady 
brudu, a część drewnianą, w zależności od potrzeby, uzupełniono 
bądź odmalowano. Akram Malik dawał tym sposobem przykład 
innym przedsiębiorcom, co mogliby zrobić ze swoimi firmami, 
gdyby mieli choć połowę jego energii i ćwierć wytrwałości!
Sa'id Akram Malik nabył zaniedbany tartak w pięć lat po tym, 
jak przeprowadził się wraz z rodziną do Balford-le--Nez. Z tej 
okazji ufundował tablicę pamiątkową, która od razu rzuciła się w 
oczy Emily Barlow, kiedy weszła do jego firmy. Swojego 
peugeota zaparkowała na względnie oczyszczonym z gruzu 
skrawku wolnego miejsca.
Dręczył ją ból głowy, po części spowodowany poranną 
rozmową z Barbarą. Wolałaby bowiem nie mieć w swojej ekipie 
cenzora politycznej poprawności, a ku temu jej zdaniem zmierzała 
Barbara, szukając winnego tam, gdzie chcieli go znaleźć ci 
przeklęci Azjaci, czyli wśród Anglików! Dziwiła się tylko, że 
innemu detektywowi wszystko może wydawać się takie proste i 
jasne! Mało tego, spokoju nie dawała jej świadomość, że gdzieś 
tam z boku
Donald Ferguson, jak przyczajony kot, śledzi każdy jej
ruch.
Już z samego rana popsuł jej nastrój telefon od szefa. Ferguson 
nie silił się nawet na uprzejme powitanie lub wzmiankę na temat 
pogody, tylko bez żadnych wstępów warknął:
—	Na czym stoimy, Barlow?
Emily jęknęła, bo już o ósmej gabinet, w którym musiała 
pracować, przypominał łaźnię parową, a to, że przez piętnaście 
minut grzebała na zakurzonym strychu w poszukiwaniu 
wentylatora, też nie poprawiło jej samopoczucia. Kiedy jeszcze do 
kompletu dołączył Ferguson — to już był stanowczo nadmiar 
szczęścia!
—	Don, czy nie lepiej, żebyś dał mi w tej sprawie wolną rękę, 
zamiast dwa razy dziennie wywoływać mnie do odpowiedzi? — 
zaproponowała.
—	Liczcie się ze słowami, Barlow! — upomniał ją Ferguson. 
— Nie zapominajcie, z kim rozmawiacie, dobrze?
—	Nie dajesz mi szansy o tym zapomnieć. Ciekawe, czy tak 
samo krótko trzymasz innych swoich współpracowników? Na 
przykład Powella, Honeymana czy Presleya?
—	To inspektorzy z ponadpięćdziesięcioletnim stażem. Nie 
potrzebują nadzoru, szczególnie Presley.
—	Dlatego że są facetami, prawda?
—	Tylko nie mieszajcie do tego waszych feministycznych 
kompleksów! Dobrze wam radzę, wytrząśnijcie te muchy z nosa, 
zanim ktoś tego za was nie zrobi. No więc, jak stoimy ze 
śledztwem, inspektorze?
Emily po cichu klęła w żywy kamień, ale poinformowała go o 
bieżącym stanie śledztwa. Przez uprzejmość nie uświadamiała 
mu, jak nikła była szansa, aby między jego wieczornym a 
porannym telefonem nastąpił przełom w dochodzeniu.
—	Mówicie, że ta kobieta jest ze Scotland Yardu? —po 
wtórzył Ferguson sztucznie ugrzecznionym tonem. — Lu 
bię taką szczerość, Barlow.
Słowom tym towarzyszył odgłos przełykania i stuk szklanki o 
słuchawkę. Emily wiedziała, że ulubionym napojem Donalda 
Fergusona jest fanta z cienkim plasterkiem cytryny i kostką lodu. 
Pewnie wypijał już czwartą szklankę!
—	Dobrze, a co się dzieje z Malikiem i tym krzykaczem z 
Londynu? Macie im deptać po piętach, Barlow. Jeśli któryś z nich 
kichnie, macie wiedzieć, jaki był kolor jego chusteczki do nosa, 
jasne?
—	Służby wywiadowcze dostarczyły mi już dossier Mu-
hammada Malika — oznajmiła Emily i z satysfakcją, że chociaż 
pod tym względem osiągnęła przewagę, przekazała szefowi 
ważniejsze wiadomości dotyczące młodego Azjaty. — Poleciłam 
także zebrać wszelkie materiały na temat Tajmul-laha Azhara. 
Mieszka w Londynie, więc podlega pod SOU, ale myślę, że 
sierżant Havers wiele nam pomoże.
W słuchawce znów dał się słyszeć brzęk szklanki. Pewnie ze 
wszystkich sił Ferguson starał się opanować zaskoczenie. Należał 
do mężczyzn wyznających zasadę, że ręce kobiety stworzone są 
wyłącznie do manewrowania odkurzaczem, toteż ciężko mu było 
strawić fakt, że kobieta okazała się bardziej od niego bystra i 
przewidująca.
—	Masz dla mnie coś jeszcze? — spytała pojednawczym 
tonem. — Za pięć minut jest odprawa załogi i nie powinnam się 
spóźnić. Chyba że chciałbyś przekazać coś naszym ludziom?
—	Nie mam im nic do przekazania! — rzucił szorstko 
Ferguson. — Róbcie dalej, co trzeba!
Odłożył słuchawkę... Emily uśmiechnęła się na to wspo-
mnienie, wchodząc w progi fabryki. W swoim czasie Ferguson 
poparł jej awans na inspektora pod presją konieczności, bo 
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych miało zastrzeżenia co do 
przestrzegania przez policję w Essex ustawy o równości płci. 
Prywatnie jednak dał Emily do zrozumienia, że będzie brał pod 
lupę każde jej posunięcie. Tym większą miała satysfakcję, 
wygrywając choć jedną rundę.
Kiedy tylko otworzyła drzwi przedsiębiorstwa Malika, oczom 
jej ukazało się biurko recepcyjne, przy którym siedziała młoda 
Azjatka, ubrana w kremową lnianą tunikę i takież szarawary. 
Mimo upału, przed którym nie chroniły nawet grube mury 
budynku, osłaniała głowę muślinowym szalem w odcieniu 
bursztynu, ułożonym we wdzięczne fałdy wokół ramion. Kiedy 
podniosła głowę znad klawiatury komputera, zadzwoniły kościane 
i mo-
siężne wisiorki w jej kolczykach. Podobną techniką wykonany był 
też jej oryginalny naszyjnik. Na biurku stała wizytówka z napisem 
„S. Malik", z czego Emily wywnioskowała, że ma przed sobą 
córkę właściciela firmy, narzeczoną denata. Skonstatowała, że jest 
ładna.
Przedstawiła się, pokazała legitymację służbową i spytała:
—	Pani jest Saliją Malik, prawda?
Dziewczyna potwierdziła, przy czym pociemniało jej znamię 
w kształcie truskawki. Opuściła dłonie znad klawiatury komputera 
i ułożyła je płasko przed sobą, zaciskając palce. Takim gestem 
sygnalizowała bez słów: „Macie mnie, aresztujcie!", podczas gdy 
jej spojrzenie mówiło co innego: „Och, nie, tylko nie to!"
—	Proszę przyjąć wyrazy współczucia. — Emily musiała od 
czegoś zacząć. — Z pewnością przeżywa pani teraz ciężkie 
chwile.
—	Dziękuję — odrzekła ściszonym głosem Salija. Spojrzała 
na swoje dłonie, jakby zdała sobie sprawę z ich dziwnego 
ułożenia, i dyskretnie je rozluźniła. Nie uszło to jednak uwagi 
Emily. — Czym mogę pani służyć, pani inspektor? Ojciec jest 
dziś zajęty w laboratorium recepturowym, a brat jeszcze nie 
wrócił.
—	Właściwie to nie oni są mi teraz potrzebni, tylko łan 
Armstrong.
Dziewczyna rzuciła okiem w stronę jednej z dwóch par drzwi 
wychodzących z recepcji. Ich górna połowa była przeszklona, 
więc Emily dostrzegła przez nie kilka biurek i plakat reklamowy 
rozpięty na rajzbrecie.
—	On tam siedzi, prawda? — indagowała. — Powie 
dziano mi, że objął stanowisko wakujące po śmierci Kurej- 
śiego.
Salija potwierdziła, że istotnie Armstrong znajduje się obecnie 
na terenie zakładu. Emily naciskała, że chce się z nim widzieć, 
więc dziewczyna kliknęła na monitorze polecenie zachowania, po 
czym przeprosiła na chwilę i wymknęła się przez drugie drzwi. 
Zrobione z solidnej płyty, odgradzały recepcję od korytarza, który 
przecinał cały zakład.
Wtedy Emily przyjrzała się tablicy pamiątkowej. Wykonana 
była z brązu i umieszczona na tle fototapety przedsta-
wiającej żniwiarza pracującego w polu pokrytym żółtymi 
kwiatami, najpewniej gorczycy. Napis na tablicy głosił: „Ten, 
który stworzył świat i pomnożył wszelkie stworzenie, wynagrodzi 
tych, którzy wierzą i czynią dobro". Pod spodem powtórzony był 
przypuszczalnie ten sam tekst po arabsku, a niżej słowa: „Chwała 
Allahowi za proroczą wizję, która przywiodła nas tutaj 15 
czerwca..." i dalej podano rok.
—	Zawsze nam sprzyjał. — Tuż za plecami Emily rozległ się 
czyjś głos. Odwróciła się i stwierdziła, że zamiast oczekiwanego 
lana Armstronga Salija przyprowadziła swego ojca. Sama stała 
teraz za nim, jakby się kryjąc w cieniu.
—	Kto? — spytała Emily.
—	Allah.
Akram Malik wymówił to imię z taką godnością, że wzbudził 
podziw Emily. Kiedy się zbliżył, by ją powitać, zauważyła, że ma 
na sobie biały strój, na poły kucharski, na poły szpitalny — z 
wyplamionym fartuchem i papierową czapeczką nasadzoną na 
głowę. Szkła jego okularów też były opryskane jakąś substancją, 
więc wycierał je o fartuch. Córce nakazał gestem, aby wróciła do 
przerwanej pracy.
—	Salija powiedziała mi, że chce się pani widzieć z pa 
nem Armstrongiem — zaczął, pocierając przegubem ręki 
policzki i czoło.
Emily sądziła, że to rodzaj muzułmańskiego pozdrowienia, ale 
okazało się, że Akram po prostu osuszał twarz z potu.
—	Tak, mówiła, że jest dziś w pracy, ale myślę, że nasza 
rozmowa nie potrwa dłużej niż kwadrans. Niepotrzebnie pan się 
fatyguje, panie Malik.
—	Salija dobrze zrobiła, że mnie przyprowadziła — stwierdził 
takim tonem, jakby miał to być jej naturalny odruch. — 
Zaprowadzę panią do pana Armstronga.
Wskazał oszklone drzwi i wprowadził Emily do znajdującego 
się za nim biura. Stały tam cztery biurka, liczne szafy na akta i 
dwa stoły kreślarskie, nie licząc rajzbretów, które widziała z 
recepcji. Przy jednym stole Azjata szkicował rapidografami coś, 
co wyglądało na projekt, ale na widok szefa przerwał pracę i z 
uszanowaniem wstał. Przy drugim stole czarno ubrana kobieta w 
średnim wieku
i dwaj młodzi mężczyźni — sami Pakistańczycy — przeglądali 
zestaw zdjęć przedstawiających produkty firmy w różnych 
dekoracjach, od zwykłego pikniku do uroczystej kolacji 
sylwestrowej. Także i oni odłożyli to zajęcie, ale nikt się nie 
odezwał.
Emily zastanawiała się, czy ktoś puścił pogłoskę, że policja 
będzie przesłuchiwać pracowników. Właściwie powinni się 
spodziewać zainteresowania ze strony miejscowego Wydziału 
Dochodzeniowo-Śledczego, ale wszyscy, podobnie jak Salija w 
recepcji, zachowywali się tak, jakby już prowadzono ich pod 
szubienicę.
Akram wskazał Emily mały korytarzyk, z którego drzwi 
prowadziły do trzech gabinetów. Zanim jednak zostawił ją sam na 
sam z Armstrongiem — skorzystała z nadarzającej się okazji:
—	Jeśli ma pan wolną chwilę, panie Malik, chciałabym 
również z panem zamienić parę słów.
—	Ależ proszę bardzo! — Akram zaprosił ją gestem do 
pomieszczenia za otwartymi drzwiami przy końcu korytarza. 
Znajdował się tam stół konferencyjny i staroświecki kredens, w 
którym nie trzymano jednak zastawy stołowej, lecz kolekcję 
słoiczków i buteleczek, a w nich zimne sosy, galaretki, musztardy, 
ketchupy, masła smakowe i zalewy do sałatek. Malikowie 
przebyli już długą drogę od czasu, kiedy chałupniczym sposobem 
wyrabiali musztardę w piekarni na Old Pier Street!
Akram przymknął drzwi od wewnątrz, pozostawiając jednak 
szparę na jakieś pięć centymetrów, aby nie pozostawać sam na 
sam z kobietą. Wskazał Emily miejsce za stołem konferencyjnym, 
potem usiadł i zdjął papierową czapkę, składając ją w zgrabny 
trójkąt.
—	W czym mogę pomóc, pani inspektor? — zapytał. — 
Moja rodzina i ja gorąco pragniemy dotrzeć do przyczyny 
tego nieszczęścia. Może pani być pewna, że udzielimy 
wszelkiej pomocy w miarę naszych możliwości.
Jego swoboda w posługiwaniu się językiem angielskim była 
zadziwiająca, zważywszy na to, że pierwsze dwadzieścia dwa lata 
życia spędził w zapadłej wiosce pakistańskiej z jedną tylko 
studnią, bez elektryczności, kanalizacji i telefonu. Emily 
wiedziała jednak z materiałów propagando-
wych, które rozpowszechniał podczas swej kampanii wyborczej 
do rady miejskiej, że po przybyciu do Anglii przez cztery lata 
pobierał lekcje u prywatnego nauczyciela. „Zacny pan Geofrey 
Talbert — jak wspominał — nauczył mnie kochać moją przybraną 
ojczyznę, jej bogate dziedzictwo i wspaniały język". Ten chwyt 
reklamowy okazał się skuteczny wobec miejscowej społeczności, 
zazwyczaj nieufnej w stosunku do cudzoziemców. Akram łatwo 
zdobył mandat radnego i wszystko wskazywało, że jego ambicje 
polityczne na tym się nie skończą.
—	Czy syn już powiedział panu, że możemy zakwalifikować 
zgon Kurejśiego jako morderstwo? — upewniła się Emily. Kiedy 
potwierdził, kontynuowała: — W takim razie na pewno pan 
rozumie, że wszystko, co pan jest w stanie o nim powiedzieć, 
będzie dla nas bardzo pomocne.
—	Niektórzy sądzą, że był to przypadkowy mord na tle 
rasistowskim — rzucił w przestrzeń Malik, nie oskarżając nikogo 
konkretnego, raczej głośno myśląc.
—	Między innymi pański syn — uzupełniła Emily. — Mamy 
jednak dowody świadczące o morderstwie z premedytacją, i to 
ukartowanym tak dokładnie, że ofiarą mógł paść tylko pan 
Kurejśi, nie jakikolwiek inny Azjata. Nie oznacza to bynajmniej, 
że zabójca nie był Anglikiem, ani też — że w grę nie wchodziły tu 
problemy rasowe. Wszystko jednak wskazuje, że zbrodnia została 
popełniona z przyczyn osobistych.
—	Ależ to nieprawdopodobne! — zaprotestował Malik, 
składając jeszcze raz papierową czapeczkę i wygładzając 
ciemnymi palcami jej brzegi. — Hatim przebywał tu tak krótko, 
że mało kogo zdążył poznać. Jak więc możecie zakładać, że znał 
swego mordercę?
Emily wyjaśniła mu, że pewne szczegóły muszą jeszcze 
pozostać utajnione, gdyż zna je tylko zabójca oraz policja. W razie 
potrzeby można je będzie wykorzystać, aby zwabić sprawcę w 
pułapkę.
—	Wiemy, że ktoś śledził wszystkie ruchy denata 
i działał z pełnym przeświadczeniem, że to on, a nie kto in 
ny, znajdzie się na Nez o tej porze — oznajmiła. — Gdyby 
śmy więc lepiej poznali jego tryb życia, moglibyśmy na tej 
podstawie namierzyć właściwą osobę.
—	Nie bardzo wiem, od czego zacząć — ociągał się Malik.
—	Może od jego zaręczyn z pańską córką? — podsunęła 
Emily.
Malik ledwo zauważalnie wysunął do przodu szczękę.
—	Chyba pani nie sugeruje, że Salija ma coś wspólnego ze 
śmiercią Hatima?
—	Wiem, że miało to być zaaranżowane małżeństwo. Czy ona 
się na to godziła?
—	Oczywiście. Dobrze wiedziała, że ani jej matka, ani ja nie 
będziemy jej zmuszać do tego ślubu. Poznaliśmy ją z Hatimem i 
pozwoliliśmy im spędzić trochę czasu tylko we dwoje, a potem 
ona całkiem dobrowolnie podjęła decyzję. Powiedziałbym nawet, 
że bardzo chętnie! Gdyby było inaczej, Hatim wróciłby do Karaći, 
bo tak się umówiliśmy z jego rodzicami. Obie strony wyraziły 
zgodę na taki układ, jeszcze zanim on przybył do Anglii.
—	Nie uważa pan, że dla córki odpowiedniejszym partnerem 
byłby Pakistańczyk wychowany w Anglii? Przecież ona już się tu 
urodziła, więc może lepiej by do siebie pasowali?
—	Widzi pani, azjatyccy chłopcy żyjący w Anglii często 
próbują się wyprzeć swego pochodzenia. Nie akceptują nakazów 
islamu, naszych więzi rodzinnych i tradycyjnych obyczajów.
—	Tak jak pański syn, prawda? 
Malik udzielił wymijającej odpowiedzi.
—	Hatim przestrzegał zasad islamu, pragnął odbyć 
pielgrzymkę do Mekki. Był porządnym człowiekiem, a to ceniłem 
u niego najbardziej. Salija też to doceniła.
—	A jak pana syn zareagował na wiadomość, że Kurej-śi 
zostanie nowym członkiem rodziny? Przecież sam piastował 
odpowiedzialne stanowisko w przedsiębiorstwie!
—	Muhammad pełni funkcję dyrektora działu handlowego, a 
Kurejśi był dyrektorem do spraw produkcji.
—	A więc zajmowali równorzędne stanowiska?
—	Dokładnie tak. I niezależne od siebie, bo pewnie pani zaraz 
zapyta, czy nie byli skłóceni.
—	A więc obaj starali się pracować jak najlepiej? — 
podsumowała Emily.
—	Chcę wierzyć, że tak, ale to nic nie zmieni, jeśli chodzi o 
przyszłość. Po mojej śmierci mój syn odziedziczy stanowisko 
prezesa spółki. Hatim wiedział o tym, zresztą mógł się tego 
spodziewać. Muhammad nie miał więc powodu czuć się 
zagrożonym, jeśli o to pani chodzi. Wręcz przeciwnie, Hatim mógł 
go znacznie odciążyć.
—	Odciążyć? Od czego?
Malik rozpiął guzik pod szyją i ponownie powiódł ręką po 
twarzy, aby zebrać nagromadzony pot. W pokoju było tak duszno, 
że Emily się dziwiła, dlaczego Akram nie otworzy któregoś z 
dwóch okien.
—	Przed przyjazdem Hatima Muhammad miał dodat 
kowe obowiązki — wyjaśnił. — Musiał nadzorować pracę 
Armstronga, ponieważ był on tylko czasowo zatrudniony, 
no i nie należał do rodziny. Odpowiadał jednak za całą pro 
dukcję, a nie mając stałej posady, nie musiał być aż tak su 
mienny, jak ktoś zaangażowany osobiście w powodzenie 
firmy.
Uniósł palec, aby powstrzymać Emily, która już chciała zadać 
następne pytanie.
—	Nie chcę przez to powiedzieć — dokończył — że pan 
Armstrong źle pracował. Gdyby tak było, nie przyjęliby 
śmy go z powrotem na miejsce Hatima.
To był właśnie ten szczegół, który z takim naciskiem pod-
kreślała Barbara. Armstrong został przyjęty do pracy!
—	A jak długo tym razem zamierza pan trzymać Armstronga 
na tej posadzie? — spytała jeszcze,
—	Dopóki nie znajdę dla córki odpowiedniego męża, który 
będzie w stanie wykonywać tę pracę.
„To przynajmniej zajmie trochę czasu" — pomyślała Emily. 
„Armstrong będzie miał szansę umocnić swoją pozycję w 
zakładzie". Głośno zaś zapytała:
—	Czy pan Armstrong znał Kurejśiego osobiście? Widzieli 
się kiedykolwiek?
—	Oczywiście, przecież łan przyuczał Kurejśiego do przejęcia 
obowiązków. Na pięć dni naprzód, zanim od nas odszedł.
—	I jak się do siebie odnosili?
—	Och, nawet serdecznie! Hatima trudno było nie lubić. W 
naszej firmie nie miał wrogów.
—	Znał wszystkich pracowników?
—	Musiał znać. Był przecież dyrektorem!
Dla Emily oznaczało to konieczność przesłuchania wszystkich 
pracowników zakładu. Każdy przecież ma wrogów, chociaż 
Akram mógł być innego zdania — problem w tym, aby ich 
zdemaskować! W myśli wyznaczyła już dwóch policjantów, w 
których dyskrecję nie wątpiła. Ta sala konferencyjna świetnie 
nada się do przesłuchań.
—	A kogo znał poza fabryką? — spytała jeszcze.
—	Mało kogo — przyznał Malik. — Chyba że w Resursie 
Obywatelskiej, bo poradziłem mu, żeby się tam zapisał.
Emily słyszała o Resursie Obywatelskiej, bo Akram Malik 
szeroko eksponował ten wątek w swojej kampanii wyborczej. Był 
to rodzaj klubu towarzyskiego miejscowych biznesmenów, który 
Akram założył wkrótce po otwarciu firmy. Członkowie klubu 
spotykali się raz w tygodniu podczas lunchu, a co miesiąc na 
uroczystym obiedzie. Celem klubu było sponsorowanie akcji 
charytatywnych, współpraca handlowa oraz działalność 
wspierająca rozwój miasta i podnosząca dobrobyt jego 
mieszkańców. Założyciel towarzystwa wyznawał swoistą 
filozofię, polegającą na wynajdywaniu i pielęgnowaniu więzi 
łączących jego członków, bo przecież ludzie złączeni pracą dla 
wspólnego dobra muszą ze sobą harmonijnie współdziałać. Emily 
ciekawiły różnice w celach i formach działalności Resursy 
Obywatelskiej założonej przez Malika ojca i Dżumy założonej 
przez jego syna. Zastanawiała się też, jak dalece zaawansowany 
był konflikt między obydwoma mężczyznami i w jakim stopniu 
rzutował on na osobę przyszłego zięcia.
—	Czy pana syn również należy do Resursy? — zapytała.
—	Należy, chociaż nie jestem tym zachwycony — brzmiała 
odpowiedź.
—	Czy był on mniej oddany sprawie niż pan Kurejśi?
—	Wciąż próbuje pani łączyć osobę mojego syna ze śmiercią 
Kurejśiego — stwierdził ponuro Malik.
—	A co pański syn myślał o zaaranżowanym małżeństwie 
jego siostry? — nie ustępowała.
Przez chwilę z miny Akrama Malika można było wnioskować, 
że nie odpowie już na żadne pytanie dotyczące sy-
na, dopóki się nie dowie, do czego Emily zmierza. Zdecydował 
się jednak na szczerość.
—	Małżeństwo Muhammada też było zaaranżowane, 
więc niby dlaczego miał nie chcieć tego samego dla sio 
stry? — Niespokojnie poruszył się na krześle. — Widzi pa 
ni, pani inspektor, mój syn nie był łatwym dzieckiem. 
Chyba zanadto pozostawał pod wpływem kultury zachod 
niej. Może dlatego motywy jego postępowania czasem 
trudno zrozumieć. Żywi jednak szacunek dla swych korze 
ni i jest dumny ze swego pochodzenia. Jest po prostu „na 
szym człowiekiem".
Zbyt często Emily słyszała ten slogan z ust bojówkarzy IRA i 
innych ekstremistów! Mało tego, że działalność syna była 
konkurencyjna wobec dążeń ojca, to jeszcze realizowane przez 
Dżumę ideały godności narodowej Pakistańczyków sprowadzały 
się w praktyce do manipulowania ludźmi, wykorzystywania ich 
niewiedzy i strachu. Nasunęło to Emily jeszcze jedno pytanie:
—	A czy pan Kurejśi należał również do korporacji kie-
rowanej przez pańskiego syna?
—	Do jakiej korporacji?
—	No, przecież pan słyszał o Dżumie. Czy Hatim Kurejśi był 
jej członkiem?
—	Tego to ja już nie wiem. — Akram zajął się z kolei 
rozkładaniem swojej czapki z takim samym pietyzmem, jak ją 
uprzednio składał. — Może raczej sam Muhammad to pani powie.
Nagle jakby coś go poruszyło, zmarszczył czoło i spojrzał 
Emily w oczy.
—	Przykro mi, pani inspektor, ale pani pytania są pod-
chwytliwe. Zacząłem już się zastanawiać, czy przypadkiem mój 
syn nie ma racji. Przyznaję, że często wyciąga zbyt pochopne 
wnioski, jeśli chodzi o sprawy rasowe, ale może słusznie 
zauważył, że przymyka pani oko na możliwość zabójstwa 
powodowanego wyłącznie ślepą nienawiścią.
—	Nie przymykam na nic oka! — zaprzeczyła Emily. — 
Każdy głupi wie, że zbrodnie na tle rasowym są dziś ogól-
noświatowym problemem. Jednak nawet jeśli zabójcami Kuręj 
siego kierowały głupota i nienawiść, to nie były one w ciemno 
wymierzone przeciw pierwszemu Azjacie, jaki
się nawinie. Dlatego musimy zbadać wszystkie kontakty 
Kurejśiego bez względu na przynależność rasową. Sam pan 
dobrze wie, że Resursa Obywatelska to jeden aspekt życia 
publicznego w Balford-le-Nez, a Dżuma to drugi. Może więc 
zaprowadziłby mnie pan do tego Armstronga? — dokończyła, 
wstając.
Akram Malik mierzył ją uważnym wzrokiem. Pod jego 
spojrzeniem Emily lepiej uświadamiała sobie istniejące między 
nimi różnice. Nie chodziło tu tylko o proste przeciwstawienie 
kobiety mężczyźnie, ale o przynależność do odmiennych wzorców 
kulturowych. Wyrażały się one już w stroju Emily — cienka, 
obcisła koszulka, szare spodnie, żadnego nakrycia głowy... Mało 
tego, zachowywała się jak kobieta niezależna, wyzwolona, 
dowodziła zespołem składającym się głównie z mężczyzn... Mimo 
że Akram Malik deklarował miłość do swej przybranej ojczyzny, 
jasne było, że należą do dwóch różnych światów.
Teraz i on wstał z krzesła.
— Pani pozwoli tędy — pokazał drogę.
Samochodzik Barbary podskakiwał na wyboistej jezdni. 
Zaparkowała go po drugiej stronie prefabrykowanego budynku, 
opatrzonego dwuznacznym szyldem: „Hegarty — Rozrywki tylko 
dla Dorosłych". Przez okno było widać, że lokal ma urządzenie do 
klimatyzacji, więc Barbara przez chwilę się zastanawiała, czyby 
tam nie wstąpić. Ten rodzaj rozrywki dla dorosłych była skłonna 
całkowicie zaakceptować.
W głowie jej się nie mieściło, jakim cudem skwar na wybrzeżu 
może bardziej dawać się we znaki niż w Londynie. Naukowcy co 
prawda od dawna już przepowiadali globalne ocieplenie klimatu, 
więc gdyby w Anglii miały zapanować tropikalne upały, warto 
byłoby wprowadzić tu także pewne pozytywne elementy 
tropików. Na przykład przydałby się kelner z tacą, roznoszący 
schłodzone drinki...
Sprawdziła w lusterku wstecznym, jak trzyma się makijaż 
nałożony przez Emily. Obawiała się, że jej spływająca potem 
twarz może przypominać pośrednie stadium przeobrażania się 
Doktora Jekylla w Mister Hyde'a. Na szczęście nie było tak źle — 
podkład i róż znajdowały się na swo-
im miejscu. Barbara musiała więc przyznać, że codzienne 
używanie specyfików upiększających ma swoje zalety!
Aby dotrzeć do siedziby firmy „Malik i Syn — Musztardy i 
Przyprawy", musiała się cofnąć. Po drodze zajrzała do prywatnej 
rezydencji Malików, gdzie dowiedziała się, że Salija wraz z ojcem 
i bratem pracują dziś w zakładzie. Informacji tej udzieliła jej tęga, 
krzykliwie ubrana kobieta z dwójką dzieci, z których jedno 
usadowiła sobie na biodrze, a drugie trzymała za rękę. Zezowała 
na jedno oko, a nad jej górną wargą widać było czarny meszek. 
Zajrzała do legitymacji służbowej Barbary i od razu wylała na nią 
potok wymowy.
—	Z kim pani chce rozmawiać? Z naszą małą Saliją? 
A cóż ona takiego zrobiła, że aż policja się nią interesuje?
Pytania te zadawała z dziwnym ożywieniem i taką satysfakcją, 
jakby jej brakowało innych rozrywek lub miała na pieńku ze 
szwagierką. Pośrednio poinformowała Barbarę o powinowactwie 
łączącym ją z Saliją, anonsując na wstępie, że jest żoną 
Muhammada, jedynego syna pana domu. To zaś — wskazała z 
dumą na dzieci — są synowie Muhammada. A wkrótce — tu 
znaczącym gestem wskazała na swój brzuch — urodzi się trzeci 
syn, trzecie dziecko w ciągu trzech lat. Trzeci syn Muhammada 
Malika!
„Ple-ple-ple" — pomyślała Barbara. „Przydałoby się tej 
kobiecie jakieś hobby, skoro nie potrafi mówić o niczym innym". 
Głośno zaś powtórzyła:
—	Chciałabym porozmawiać z Saliją. Czy mogłaby ją 
pani poprosić?
Okazało się jednak, że to niemożliwe, gdyż Salija przebywa w 
zakładzie. Przy okazji bratowa nie darowała sobie kąśliwych 
uwag:
—	Na złamane serce najlepiej znaleźć sobie jakieś zaję 
cie, prawda?
Tak jak poprzednio, satysfakcja w jej głosie nie licowała z 
treścią słów. Barbarze niedobrze się robiło, gdy tego słuchała.
Podjechała więc pod wytwórnię musztardy Malików. Zbliżając 
się do ceglanego budynku, zawczasu wyjęła z torebki rachunek od 
jubilera i przełożyła go do kieszeni spodni.
Powietrze wewnątrz było zatęchłe, a paprotka w doniczce przy 
recepcyjnym biurku właściwie dogorywała. Jednakże młodej 
kobiecie przy komputerze zdawało się to nie przeszkadzać, choć 
od stóp do głowy okrywało ją ubranie, nie wyłączając długich 
rękawów i muślinowego szala. Ponieważ jednak włosy miała 
długie, gruby warkocz zwisał aż do talii.
Na podstawie tabliczki identyfikacyjnej na biurku Barbara się 
zorientowała, że ma do czynienia z Saliją Malik. Pokazała jej 
więc swoją legitymację służbową i spytała:
—	Czy mogłabym z panią zamienić kilka słów?
Dziewczyna rzuciła trwożne spojrzenie na przeszklone drzwi, 
które dzieliły recepcję od dalszych pomieszczeń biurowych.
—	Ze mną? — upewniła się.
—	Pani jest Saliją Malik, prawda?
—	Tak, ale panowie z policji już ze mną rozmawiali, zaraz 
pierwszego dnia po śmierci Hatima. Chyba to o niego chodzi?
Na biurku miała wydruk z komputera, który okazał się listą 
nazwisk. Wyjęła z szuflady żółty flamaster, którym zaznaczała 
jedne nazwiska, inne zaś skreślała ołówkiem.
—	Czy pytali także o bransoletę? — uściśliła Barbara. 
Saliją nie podniosła wzroku znad swojej roboty, ale
ściągnęła brwi. Mogło to oznaczać skupienie — o ile zaznaczanie 
pewnych nazwisk tego wymagało — lub zmieszanie.
—	Jaką bransoletę? — spytała.
—	Złotą, wyrobu niejakiego Aloysiusa Kennedy'ego, z 
wygrawerowanym napisem: „Zycie zaczyna się teraz". Czy to 
pani coś mówi?
—	Nie rozumiem, o co chodzi — odparła zdziwiona 
dziewczyna. — Co ma złota bransoleta do śmierci Hatima Kurę j 
siego?
—	Nie wiem, może nic? Myślałam, że pani coś mi o tym 
powie. To — położyła na biurku kwit ze sklepu z biżuterią — 
znaleźliśmy w jego rzeczach osobistych. Co ciekawsze, zamknięte 
w teczce na klucz — może pani wie dlaczego? A przede 
wszystkim, skąd to się tam wzięło?
Saliją zabezpieczyła kapturkiem flamaster i odłożyła ołówek, 
zanim wzięła rachunek do ręki. Barbara zwróciła
uwagę na jej piękne dłonie ze smukłymi palcami i gładkimi, 
błyszczącymi paznokciami. Nie nosiła żadnych pierścionków.
Czekając na jej odpowiedź, zauważyła kątem oka, że w drugim 
końcu korytarza Emily Barlow rozmawia z Pakistańczykiem w 
średnim wieku, ubranym w strój kucharza. Czyżby to był Akram 
Malik? Wyglądał starzej, niż sobie wyobrażała, i zbyt poważnie. 
Skupiła więc uwagę ponownie na Salii.
—	Nie wiem, skąd on to miał — odpowiedziała Salija, 
bardziej w stronę rachunku niż Barbary. — Może chciał się jakoś 
zrewanżować? Hatim był bardzo dobrym człowiekiem, nic więc 
dziwnego, że chciał poznać wartość podarunku, aby móc się 
podobnie odwdzięczyć.
—	Przepraszam, ale nie rozumiem.
—	U nas jest taki zwyczaj, lena-dena, to znaczy „wymiana 
podarunków" — wyjaśniła Salija. — W ten sposób zawieramy 
przyjaźnie.
—	A więc ta złota bransoletka miała być prezentem od pani 
dla pana Kurejśiego?
—	Jako jego narzeczona powinnam ofiarować mu jakiś 
podarunek, a on — odwdzięczyć się tym samym.
Nadal jednak otwarta pozostawała kwestia, gdzie obecnie 
znajduje się bransoleta. Barbara nie znalazła jej wśród rzeczy 
Kurejśiego, nie wykryto jej także w trakcie policyjnych oględzin 
ciała. Czy to możliwe, żeby ktoś śledził ofiarę i tak szczegółowo 
zaplanował morderstwo dla jednej złotej bransolety? Co prawda 
mordowano już ludzi dla rzeczy o mniejszej wartości, ale w tym 
przypadku jakoś nie wydawało się to prawdopodobne.
—	Tylko że on nie miał tej bransolety — poinformowa 
ła Saliję Barbara. — Nie znaleziono jej przy zwłokach ani 
w pokoju hotelowym denata. Czy mogłaby pani wyjaśnić 
dlaczego?
Salija zaznaczyła żółtym flamastrem kolejne nazwisko.
—	Nie zdążyłam mu jej dać — odpowiedziała. — Czekałam 
na dzień nikahu.
—	Co to za dzień?
—	Dzień ostatecznego podpisania kontraktu małżeńskiego.
—	A więc bransoleta jest jeszcze u pani?
—	Po jego śmierci nie miałam powodu, aby ją przetrzy-
mywać. Zabrałam ją i... — przerwała i dla rozładowania napięcia 
zaczęła z przesadną dokładnością wygładzać leżący przed nią 
wydruk. — Wiem, że to zabrzmi jak ze staroświeckiej powieści, 
ale gdy dowiedziałam się o śmierci Ha-tima, wrzuciłam tę 
bransoletę do morza. Z samego końca mola. To miało 
symbolizować pożegnanie.
—	Kiedy pani to zrobiła?
—	W sobotę, gdy panowie z policji powiedzieli mi, co się z 
nim stało.
Nie wyjaśniało to jednak sprawy rachunku. Samo nasuwało się 
więc następne pytanie:
—	A więc on nie wiedział, że dostanie od pani tę bransoletę?
—	Nie wiedział.
—	No więc, co ma oznaczać ten rachunek?
—	Nie wiem dokładnie, ale na pewno przypuszczał, że coś 
dostanie, bo to nasza tradycja.
—	Ten zwyczaj... jak to pani nazwała?
—	Lena-dena. Tak, to właśnie to. Nie chciał, żeby jego 
prezent był gorszy od mojego, bo obraziłoby to naszą rodzinę, a 
Hatim bardzo przestrzegał tradycji. To musiało być tak... — Po 
raz pierwszy od początku rozmowy podniosła oczy na Barbarę. — 
Pewnie zrobił zwiad na własną rękę, żeby wybadać, co i gdzie mu 
kupiłam. W takim małym miasteczku jak Balford nietrudno 
znaleźć sklep, w którym można kupić coś odpowiedniego z okazji 
ni-kahu.
To wyjaśnienie wydało się Barbarze nawet wiarygodne. Niby 
wszystko trzymało się kupy, tyle że ani Rachel Win-field, ani jej 
matka nie zeznały niczego, co by poparło tę wersję.
—	Mówi pani, że zrzuciła bransoletkę z końca mola? — 
upewniała się. — A o jakiej porze?
—	Nie patrzyłam na zegarek.
—	Mniejsza o godzinę, ale czy to było rano, po południu czy 
wieczorem?
—	Po południu, bo policja była u nas rano.
—	Na pewno nie wieczorem?
Salija chyba za późno się zorientowała, do czego Barbara 
zmierza, bo uciekła spojrzeniem w bok. Przewidywała jednak, że 
wpakowałaby się w kłopoty, gdyby teraz zmieniła zeznanie, więc 
podtrzymała tę wersję.
—	To było po południu.
O stosunkowo wczesnej porze ktoś na pewno zauważyłby 
kobietę ubraną tak jak Salija. Trwał akurat remont mola i jeszcze 
rano Barbara widziała robotników pracujących właśnie w tym 
miejscu, z którego Salija rzekomo wrzuciła do wody bransoletę. 
Wśród nich musiał znaleźć się ktoś, kto potwierdziłby jej 
zeznanie.
Uwagę jej przykuło teraz poruszenie w drugim pomieszczeniu 
biurowym. Tym razem nie była to Emily, tylko dwóch Azjatów, 
którzy pojawili się nagle w polu widzenia Barbary. Wdali się w 
rozmowę ze swoim rodakiem pracującym przy stole kreślarskim, a 
ich widok przypomniał Barbarze o jeszcze jednym azjatyckim 
nazwisku.
—	Czy pracuje tu niejaki F. Kumhar? — spytała.
—	Nie w biurze — odpowiedziała Salija.
—	Jak to nie w biurze?
—	To znaczy ani w księgowości, ani w dziale handlowym, bo 
to są stanowiska biurowe — wyjaśniała dziewczyna, wskazując na 
przeszklone drzwi. — Co innego sama fabryka, bo to jest dział 
produkcji. Stałych pracowników tego działu znam, ale czasem 
zatrudniamy ludzi dorywczo, na przykład przy naklejaniu etykiet, 
kiedy mamy duże zamówienie...
—	To znaczy: pracowników sezonowych?
—	Tak, nie znam wszystkich. Nie umieszczamy ich nazwisk 
na liście płac, którą sporządzam. — Wskazała na leżący przed nią 
wydruk. — Dlatego nie widziałam na niej tego nazwiska, o które 
pani pyta.
—	A kto zna wszystkich sezonowych pracowników?
—	Dyrektor działu produkcji.
—	To znaczy Hatim Kurejśi?
—	Tak, a przed nim pan Armstrong.
Salija zaprowadziła Barbarę do biura Armstronga, gdzie 
siedziała już Emily Barlow. Gdyby — tak jak w Scotland
Yardzie — o randze pracownika świadczyła wielkość jego biura i 
liczba okien, lana Armstronga można by zaliczyć do prominentów 
firmy, choć był tu zatrudniony tylko czasowo.
Kiedy Salija zapukała do drzwi i głos ze środka odpowiedział 
„proszę" — Barbara ujrzała pokój, w którym swobodnie mieściło 
się biurko, okrągły stół konferencyjny oraz sześć krzeseł. 
Ponieważ gabinet został wykrojony z wnętrza budynku, nie miał 
okien i nie wiadomo, czy to z gorąca, czy może z powodu pytań 
Emily, na twarzy Armstronga perliły się krople potu.
—	W piątek uznaliśmy, że nie ma potrzeby zabierać Mikeya 
do lekarza — opowiadał właśnie dyrektor. — Mi-key to nasz syn.
—	Czy miał gorączkę? — spytała uprzejmie Emily, witając 
równocześnie Barbarę skinieniem głowy, podczas gdy Salija 
przymknęła drzwi i dyskretnie się ulotniła.
—	Tak, ale dzieci łatwo dostają nawet wysokiej gorączki, 
prawda?
Oczy Armstronga biegały od Barbary do Emily, przy czym 
zdawało się, że nie zauważa ściekającego mu po policzku 
strumyczka potu. Natomiast Emily zachowywała się z takim 
chłodem, jakby zamiast krwi w jej żyłach płynął freon. Siedziała 
niczym posąg przy stole konferencyjnym, nagrywając odpowiedzi 
rozmówcy na magnetofon.
—	W końcu nie wiezie się dziecka na pogotowie tylko 
dlatego, że ma gorące czoło! — wyjaśniał. — Nasz chłopak 
często chorował na uszy, więc już wiemy, co robić w takich 
przypadkach. Zapuszczamy mu krople i stosujemy ciepłe okłady. 
Zwykle szybko po tym wracał do zdrowia.
—	Czy ktoś jeszcze, oprócz pańskiej żony, może to po-
twierdzić? Na przykład, czy dzwonił pan do teściów z prośbą o 
poradę? A może do swoich rodziców, do sąsiada albo kolegi?
Od razu spochmurniał.
—	Czy mógłbym prosić o chwilę do namysłu? — poprosił.
—	Niech się pan nie spieszy, panie Armstrong — uspokoiła 
go Emily. — Chcemy wiedzieć wszystko dokładnie.
—	To dlatego, że mam straszną tremę — tłumaczył się. — Po 
prostu jeszcze nigdy nie miałem do czynienia z czymś takim.
—	Rozumiem — przyznała Emily.
Barbara tymczasem przyglądała się wnętrzu biura. Było raczej 
funkcjonalnie wyposażone. Na ścianach wisiały oprawione 
plakaty reklamujące produkty firmy. Stalowe biurko, takież szafy i 
półki na akta oraz stół i krzesła wydawały się nowe, lecz niezbyt 
kosztowne. Jedyne przedmioty godne uwagi znajdowały się na 
biurku Armstronga.
Stały tam trzy zdjęcia w ramkach. Barbara dyskretnie podeszła, 
aby im się przyjrzeć. Jedno przedstawiało blondynkę z kwaśną 
miną i włosami uczesanymi w staromodnym stylu wczesnych lat 
sześćdziesiątych. Na drugim zdjęciu dziecko przemawiało do 
Świętego Mikołaja, a na trzecim zgromadziła się cała rodzina, 
upozowana według piętrowego schematu — matka siedziała, 
trzymając dziecko na kolanach, a ojciec stał za nią, opierając ręce 
na jej ramionach. Armstrong na tym portrecie wyglądał raczej na 
wystraszonego niż szczęśliwego ojca rodziny, jakby znalazł się tu 
przez przypadek i ku swemu najgłębszemu zaskoczeniu.
Najwyraźniej zadomowił się w zakładzie Malika, mimo że był 
tu tylko okresowo zatrudniony. Barbara wyobrażała już sobie, jak 
spieszył się dziś do pracy, upychając swe zdjęcia w teczce. Po 
przybyciu do biura pewnie najpierw wycierał je z kurzu 
chusteczką, następnie, podśpiewując, rozstawiał na biurku, a 
dopiero potem wziął się do właściwej pracy.
Ta wizja nie wydawała się jednak wiarygodna w zestawieniu z 
jego obecnym zachowaniem. Na Barbarę rzucał trwożne 
spojrzenia, jakby się bał, że zechce zrewidować jego biurko. 
Emily przedstawiła mu swoją współpracowniczkę, na co 
Armstrongowi wymknęła się uwaga: „Co? Jeszcze jedna?", ale w 
porę ugryzł się w język. Potem przypomniał sobie, o co pytała go 
Emily.
—	Moi teściowie! — oświadczył zdecydowanie, a potem, 
z coraz większą pewnością siebie, rozwinął ten temat: — Nie 
jestem w stanie podać dokładnej godziny, ale pamiętam, że 
w piątek wieczorem rozmawiałem z nimi przez telefon. Za 
dzwonili do nas, bo wiedzieli, że Mikey chorował, i chcie 
li spytać, jak się czuje. Nie przyszło mi to od razu na myśl,
bo pytała pani, czy to ja do nich dzwoniłem, a było akurat 
odwrotnie.
Ostatnie zdanie okrasił bladym uśmiechem.
—	Kiedy to mniej więcej było? — spytała Emily.
—	Kiedy oni dzwonili? Gdzieś zaraz po wiadomościach 
wITV.
„Czyli około dziesiątej wieczór" — pomyślała Barbara, 
spoglądając na delikwenta spod oka i zastanawiając się, ile z tego 
zmyślił i jak szybko po ich wyjściu podniesie słuchawkę, aby 
poprosić teściów o potwierdzenie tej sfabrykowanej naprędce 
bajeczki.
Emily tymczasem nawiązała do Hatima Kurejśiego i jego 
stosunków z Armstrongiem. Według aktualnego dyrektora działu 
produkcji układały się one nie tylko poprawnie, ale wręcz idealnie 
— gdyby brać słowa Armstronga dosłownie, obaj panowie 
wydawali się duchowymi braćmi!
—	Z tego, co wiem, nie miał także tu, w fabryce, żadnych 
wrogów — uzupełnił. — Przeciwnie, pracownicy go wręcz 
uwielbiali!
—	A więc nie żałowali, gdy pan odchodził? — podchwyciła 
Emily.
—	Rzeczywiście — przyznał Armstrong. — Widzi pani, 
większość naszej załogi to Azjaci, więc to raczej normalne, że 
woleli widzieć na kierowniczym stanowisku swojego rodaka. 
Chyba nie ma w tym niczego dziwnego?
Przenosił wzrok z Emily na Barbarę i z powrotem, jakby 
czekał, że któraś z nich utwierdzi go w tym przekonaniu. 
Ponieważ jednak się nie doczekał, wrócił do poprzedniego wątku.
—	Nie sądzę więc, aby ktokolwiek z tutejszej załogi miał 
motyw. Odzyskałem swoje stanowisko dopiero przed kilkoma 
godzinami, lecz o ile się orientuję, panuje tu ogólna żałoba.
—	A co by nam pan powiedział o człowieku nazwiskiem 
Kumhar? — zapytała Barbara, przysiadając się do Emily i 
Armstronga.
—	Kumhar? — powtórzył ten ostatni, unosząc brwi.
—	F. Kumhar. Czy to nazwisko coś panu mówi?
—	Absolutnie nic. Czy to ktoś, kto u nas pracuje? Jako 
dyrektor znam wszystkich zatrudnionych w zakładzie,
chyba że ktoś przyszedł podczas kadencji Kurejśiego, a ja go 
jeszcze nie spotkałem.
—	Panna Malik sugerowała, że mógł to być ktoś zatrudniony 
dorywczo, na przykład przy nalepianiu etykiet...
—	Dorywczo? — powtórzył Armstrong. — Czy mogę--?
Spojrzał w stronę Emily, jakby uważał ją za swą przełożoną. 
Zdjął z półki grubą księgę i położył na stole przed policjantkami.
—	Zawsze starannie ewidencjonujemy naszych pracowników 
— wyjaśnił. — Zatrudnianie ludzi „na czarno" mogłoby zagrozić 
pozycji pana Malika.
—	Czy w tych stronach występuje problem nielegalnie 
pracujących cudzoziemców? — zainteresowała się Barbara. — O 
ile wiem, zwykle kierują się oni ku wielkim aglomeracjom, jak 
Londyn czy Birmingham, gdzie są liczne skupiska uchodźców 
azjatyckich.
—	Chyba tak — zgodził się Armstrong, przerzucając strony 
księgi. Sprawdzał głównie daty w nagłówkach. — Tylko że 
niedaleko od nas są duże porty, a tam nieraz udaje się przemycić 
takich przybyszów. Dlatego pan Malik nakazywał nam czujność, 
w razie gdyby któryś z nich chciał u nas podjąć pracę.
—	A gdyby pan Malik zatrudniał cudzoziemców „na czarno", 
czy Hatim Kurejśi mógł to wykryć? — spytała Barbara.
łan Armstrong podniósł oczy znad kart księgi. Zrozumiał, 
dokąd zmierzają te pytania, i najwyraźniej odczuł ulgę, że nie 
dotyczą już jego osoby. Nie próbował jednak wcale uchylać się od 
odpowiedzi.
—	Mógł coś podejrzewać, ale gdyby ktoś przedstawił 
mu dobrze podrobione dokumenty — nie przypuszczam, 
aby się połapał. W końcu nie był Anglikiem, więc skąd 
miał wiedzieć, na co trzeba zwrócić uwagę?
Barbara zastanawiała się, co ma tu do rzeczy narodowość, 
tymczasem Armstrong wybrał konkretną stronę księgi i przejrzał 
jeszcze dwie inne.
—	Tu mam spisanych wszystkich nowo przyjętych pra 
cowników sezonowych — oświadczył. — Przykro mi, ale 
nie ma wśród nich żadnego Kumhara.
Wynikało stąd, że znajomość Kurejśiego z Kumharem nie 
miała związku z pracą. Ciekawe więc, jaki był jej charakter? 
Może miało to coś wspólnego z korporacją Pakistańczyków 
założoną przez Muhammada Malika? Istniała taka możliwość, ale 
na razie Emily rozpatrywała inne:
—	Czy rejestrowaliście tutaj także pracowników zwolnionych 
przez Kurejśiego?
—	Oczywiście, że przechowujemy ich akta personalne. — 
Armstrong wskazał na szafy przy ścianie. Nagle jednak zawiesił 
głos i usiadł z powrotem, wyraźnie nad czymś się zastanawiając. 
To, o czym myślał, musiało mu przynieść ulgę, gdyż wyjął 
chusteczkę i otarł nią twarz.
—	Przypomniał pan sobie coś jeszcze? — podchwyciła 
Emily.
—	Jakiegoś zwolnionego pracownika? — przyłączyła się 
Barbara.
—	Może to nic ważnego, ale akurat wiem o tym, bo po-
wiedział mi jego kolega, który był świadkiem zdarzenia. 
Mieliśmy z tym wtedy istne urwanie głowy!
—	O kogo chodziło?
—	O Trevora Ruddocka, tutejszego chłopaka. Hatim zwolnił 
go z pracy jakieś trzy tygodnie temu.
Armstrong podszedł do jednej z szaf i zajrzał do szuflady. 
Wyciągnął stamtąd teczkę i przyniósł ją do stołu, oglądając 
znajdujący się w środku dokument.
—	O, tu go mamy... Cóż, nie wygląda to zbyt dobrze! — W 
jego głosie brzmiała wyraźna satysfakcja, nawet się uśmiechał, 
jakby w aktach Trevora Ruddocka znalazł korzystne dla siebie 
informacje. — Tu jest napisane, że ten chłopak został zwolniony 
za kradzież. Hatim oświadcza, że przyłapał go na gorącym 
uczynku, wynoszącego całą skrzynkę naszych produktów. 
Oczywiście wyrzucił go z miejsca, bez wypowiedzenia.
—	Chłopak, mówi pan? — zainteresowała się Barbara. — Ile 
on ma lat?
—	Dwadzieścia jeden — odparł Armstrong, zaglądając do akt.
—	A miał żonę i dzieci? — włączyła się Emily.
—	Nie, to znaczy... — Armstrong wydawał się dobrze 
poinformowany. — W podaniu o pracę napisał, że mieszka
u rodziców, ale wiem, że tam jest pięcioro dzieci, nie licząc 
Trevora, jego matki i ojca. Sądząc po adresie, który podał, nie jest 
to zbyt wytworna dzielnica. Podejrzewam, że jego rodzinie 
przydałby się każdy grosz, który mógł przynosić. Ledwo zdążył to 
powiedzieć — jakby zdał sobie sprawę, że wszelkie próby 
skierowania podejrzeń na kogo innego uczynią jego samego tym 
bardziej podejrzanym. Dodał więc szybko:
—	Pan Malik próbował mu jakoś pomóc. Napisał list... o, 
proszę, tu jest kopia... do jednego biznesmena, żeby dał mu szansę 
zrehabilitować się przez pracę.
—	Jaką pracę, gdzie? — złapała go za słowo Barbara.
—	W wesołym miasteczku na molu. Na pewno pani go tam 
znajdzie, jeśli chce z nim pani porozmawiać o jego stosunkach z 
Kurejśim.
Emily pochyliła się naprzód, aby wyłączyć magnetofon. 
Armstrong odetchnął z ulgą, ale nie na długo, bo słowa Emily 
znowu go zmroziły.
—	Chyba nie zamierza pan w tych dniach wyjeżdżać z miasta, 
prawda? — zaznaczyła wymownie.
—	Nie planuję żadnego wyjazdu.
—	To świetnie, bo na pewno będziemy jeszcze chcieli z 
panem porozmawiać. Także z pańskimi teściami.
—	Ależ oczywiście! A jeśli chodzi o Trevora... to znaczy, o 
pana Ruddocka... pewnie panie też będą chciały...
Nie skończył zdania, gdyż jego dalsza część sugerowałaby, że 
Ruddock miał motywy. Tymczasem wprawdzie obaj stracili pracę 
przez Hatima Kurejśiego, ale tylko jeden z nich skorzystał na jego 
śmierci. Wszyscy obecni w tym gabinecie wiedzieli, że wśród 
nich znajduje się teraz człowiek, który odzyskał posadę, utraconą 
wskutek przyjazdu Kurejśiego do Anglii.
9
Cliff Hegarty widział, jak wychodziły z wytwórni musztardy, 
choć nie widział, kiedy tam razem wchodziły. Poprzednio 
zauważył tylko niską, przysadzistą kobietę z niedbale 
przystrzyżoną czupryną i przewieszoną przez ramię
torbą wielkości średniej skrzynki pocztowej. Nie przyglądał się jej 
specjalnie, tylko zdziwił się, że kobieta z taką figurą nałożyła 
spodnie ściągane sznurkiem w pasie — chyba tylko po to, by 
bardziej podkreślić brak talii! Jeszcze przemknęło mu przez myśl, 
że nie wygląda na osobę zainteresowaną oferowanymi przezeń 
„Rozrywkami tylko dla Dorosłych", ale w końcu dał sobie z tym 
spokój. Dopiero kiedy drugi raz zobaczył tę kobietę, zrozumiał, 
kim ona jest. Miał więc podstawy przypuszczać, że dzień, który i 
bez tego źle się zaczął, wkrótce stanie się jeszcze gorszy.
Drugi raz zobaczył tę babę nie samą, ale z inną kobietą, wyższą 
i tak wysportowaną, że wyglądała, jakby w pojedynkę mogła 
powalić niedźwiedzia na łopatki. Dochodził do tego jeszcze 
władczy sposób bycia, co nasuwało tylko jedną odpowiedź na 
pytanie, w jakim charakterze odwiedziła zakłady Malika po 
zabójstwie na Nez. Jasne, że była gliną — po prostu musiała nią 
być! Podobnie jak ta druga, pogrążona teraz w rozmowie, 
wskazującej na poufałe stosunki między tymi kobietami.
„O, kurde!" — pomyślał. Trzeba mu było jeszcze tylko 
gliniarzy na karku, jakby mało miał kłopotów z radą miejską! 
Radni, mimo iż głośno deklarowali chęć wyciągnięcia Balford z 
zapaści ekonomicznej, po cichu najchętniej puściliby go z torbami 
i nękali, jak mogli. A te dwie baby z policji jeszcze by mu 
dołożyły, niechby rzuciły okiem na jego świńskie układanki! Na 
pewno je widziały, a jeśli wpadłyby do niego na pogawędkę — 
musiały przecież przesłuchać każdego, kto przynajmniej widział 
tego faceta, zanim jeszcze stał się nieboszczykiem — na pewno 
rozejrzałyby się także po mieszkaniu. Perspektywa takiej wizyty, 
wraz z licznymi pytaniami, na które usilnie starałby się uniknąć 
odpowiedzi, nie napawała go radością.
Jego proceder opierał się głównie na sprzedaży wysyłkowej. 
Przecież nie reklamował swoich układanek za pomocą ogłoszeń w 
„Tendring Standard" ani plakatów naklejanych w sklepach przy 
głównej ulicy! Zawsze starał się zachować dyskrecję, kurde, może 
aż zanadto...
Cóż jednak warta dyskrecja, jeśli gliny zagną na kogoś parol? 
Raz już tak było, kiedy jeszcze mieszkał w EarFs Court. Wtedy 
gliniarze codziennie deptali mu po piętach.
Wiedział, jak to wygląda — najpierw „Tylko jedno pytanie, panie 
Hegarty", potem „Czy mógłby pan nam pomóc, panie Hegarty?", a 
jeszcze później „Może wstąpi pan do nas na komendę, to 
pogadamy". Następne etapy wyglądały tak: „Mieliśmy tu 
włamanie (rabunek, kradzież kieszonkową, napad — niepotrzebne 
skreślić) i chcielibyśmy wiedzieć, gdzie pan był tamtej nocy?" 
„Czy moglibyśmy pobrać odciski pana palców? Tak żeby oczyścić 
pana z podejrzeń?" I tak dalej, i dalej, aż w końcu jedynym 
sposobem, aby dali człowiekowi spokój, było wyprowadzić się z 
tej miejscowości, przenieść gdzie indziej i zacząć wszystko od 
początku.
Cliff nawet chętnie by tak postąpił, bo robił to i przedtem. 
Wtedy jednak był sam, a teraz miał stałego partnera z zapewnioną 
przyszłością, czyli pracą i mieszkaniem na Jaywick Sands. Ten zaś 
nie miał wcale ochoty rzucać tego wszystkiego. Cliff Hegarty 
mógł handlować swoimi układankami wszędzie — natomiast 
Gerry DeVitt nie dostałby tak łatwo pracy w branży budowlanej. 
W związku z zapowiadanym rozwojem Balford widział swą 
przyszłość w różowych kolorach, nie chciał więc ryzykować 
utraty szansy zrobienia dużych pieniędzy.
Cliff przypuszczał, że Gerry troszczy się nie tylko o pieniądze. 
Gdyby wyłącznie o to chodziło — życie byłoby o niebo 
łatwiejsze! Gerry co rano gnałby do roboty i tam zasuwał jak dziki 
osioł przy remoncie restauracji na molu. Wieczorem wracałby, 
zgrzany i zmęczony, marząc tylko o kolacji i łóżku. Myślałby o 
premii, jaką inwestor obiecał mu za oddanie obiektu do użytku 
przed najbliższym świętem, i nic innego nie zaprzątałoby mu 
głowy.
Tymczasem od rana widać było, że Gerry'ego coś gryzie. Cliff 
obserwował to z rosnącym niepokojem.
Obudził się dziś około szóstej i spostrzegł, że jest sam w łóżku. 
Nałożył frotowy szlafrok i zszedł do kuchni, gdzie zastał 
Gerry'ego w ubraniu, stojącego przy otwartym oknie. Musiał tak 
stać już od pewnego czasu, wyglądając na wybetonowany deptak 
biegnący wzdłuż brzegu morza. W ręku trzymał kubek z kawą i 
wydawał się pogrążony w myślach — z gatunku tych, które 
zawsze martwiły Cliffa.
Geny miał dość wylewną naturę i żyjąc z kimś w partnerskim 
związku, wymagał od tego drugiego częstych szczerych rozmów. 
Cliff słabo znosił taki ekshibicjonizm psychiczny, ale bądź co 
bądź było to mieszkanie Gerry'ego, którego lubiłby, nawet gdyby 
nic ich nie łączyło. Chcąc nie chcąc, opanował więc, acz 
niechętnie, sztukę konwersacji towarzyskiej.
Ostatnio jednak stosunki między nimi nieco się zmieniły. 
Gerry jakby mniej interesował się stanem ich związku. Przestał 
mówić o tym tak często jak przedtem i co gorsza — nie lgnął już 
tak bardzo do Cliffa. Wobec tego Cliff zaczął się do niego 
przymilać, co było z jego strony nie tylko głupotą, ale wręcz 
idiotyzmem. Taka sytuacja irytowała go tym bardziej, że dotąd to 
on domagał się prywatności, a Gerry mu jej odmawiał.
Stanął więc teraz za nim przy oknie. Nad ramieniem kochanka 
widział wczesne promienie porannego słońca, rozchodzące się po 
tafli morskiej. Podświetlały one od tyłu łódź rybacką, a na tle 
nieba odcinały się sylwetki mew. Cliff na ogół nie rozpływał się 
zbytnio nad pięknem natury, ale czasem krajobraz skłaniał go do 
zadumy.
W takiej właśnie zadumie pogrążony był Gerry, kiedy Cliff 
doń podszedł i objął go ramieniem. W przeszłości bywało 
odwrotnie — to Gerry nie umiał utrzymać rąk przy sobie. Jego 
czułe dotknięcia oznaczały: „Proszę, odwzajemnij moją 
pieszczotę, daj mi odczuć, że kochasz mnie tak mocno, ślepo i z 
takim oddaniem jak ja ciebie!"
Dawniej w takich chwilach Cliff miał ochotę strząsnąć z siebie 
rękę Gerry'ego czy nawet dać mu po łapach. Czasem najchętniej 
odepchnąłby go na drugi koniec pokoju, bo te czułe i troskliwe 
gesty oznaczały żądania, których nie chciał lub nie mógł spełnić. 
Dziś natomiast role się odwróciły — to on żebrał o najlżejszy 
bodaj znak, potwierdzający, że w ich związku nic się nie 
zmieniło.
Pod jego dotknięciem Gerry się poruszył, jakby obudzony ze 
snu. Spróbował sięgnąć palcami do ręki Cliffa, ale ten gest wydał 
się tak zdawkowy, jak wymiana suchych, chłodnych pocałunków 
między małżonkami, co już się sobą znudzili.
Cliff opuścił więc rękę, która luźno opadła z ramion Gerry'ego. 
Zastanawiał się, co w takiej parszywej sytuacji powinien 
powiedzieć, i zaczął od utartych frazesów:
—	Nie mogłeś spać? Długo już jesteś na nogach?
—	Od jakiegoś czasu. — Gerry podniósł swój kubek z kawą.
Cliff obserwował jego odbicie w szybie okiennej, ale na 
dworze było już jasno, mógł więc widzieć tylko sylwetkę 
potężnego, dobrze umięśnionego mężczyzny, przyzwyczajonego 
do ciężkiej pracy.
—	Czy coś się stało? — spytał Gerry'ego.
—	Nie, tylko nie mogłem już spać. Coraz trudniej wytrzymać 
ten upał. Zupełnie jakbyśmy mieszkali w Acapul-co.
—	Pewnie wolałbyś być w Acapulco... — Cliff sondował jego 
nastrój tak, jak Gerry robił to przedtem w stosunku do niego, 
kiedy role były odwrócone. — Razem z tymi meksykańskimi 
chłoptasiami...
Celowo go prowokował, aby uzyskać takie zapewnienie, jakich 
Gerry kiedyś sam oczekiwał: „Z byka spadłeś, chłopie? Na 
cholerę mi jakiś brudny gówniarz, kiedy mam ciebie!"
Nie usłyszał jednak podobnych słów, poczuł więc obrzydzenie 
do samego siebie. Któż by pomyślał, że teraz sam będzie skamlał 
o odrobinę uczucia! To przecież on — Cliff Hegarty, nie Gerry 
DeVitt — zawsze powtarzał, że wierność to najkrótsza droga do 
grobu! Sam przestrzegał przed niebezpieczeństwem, jakie niesie 
za sobą oglądanie tej samej twarzy co rano przy śniadaniu i tego 
samego ciała co noc w łóżku. Nieraz mawiał, że po kilku latach 
tylko dyskretny romans na boku i towarzyszący temu dreszczyk 
może przemienić długoletniego przyjaciela w wytrawnego 
kochanka... Po wielekroc wmawiał partnerowi, że takie jest już 
życie...
Tyle że Gerry nigdy nie wierzył w te jego tyrady. Przyjmował 
je z pobłażliwą ironią: „Gadaj zdrów, stary, bo ci to nawet nieźle 
idzie. Mowa-trawa". Toteż Cliff w najśmielszych snach nie 
przypuszczał, że Gerry weźmie jego słowa na serio. Teraz jednak 
musiał przyznać, że chyba tak się właśnie stało.
Zamierzał oświadczyć wyzywającym tonem: „No więc jak, 
Ger, koniec z nami?" Nie przeszło mu to jednak przez gardło, 
gdyż bał się, że kochanek może odpowiedzieć
twierdząco. Dopiero teraz zrozumiał, że mimo całego tego 
gadania o „drodze do grobu" — naprawdę nie chciałby się rozstać 
z Gerrym. Nie chodziło mu wcale o jego przytulne mieszkanie 
przy samej plaży ani o starą motorówkę, którą Gerry 
odremontował, a na której tak wspaniale pruli latem morską 
taflę... Nie dbał nawet o wakacje w Australii, które obiecywał mu 
Gerry zimą, kiedy wiatr hulał za oknami jak na Syberii... Nie, 
Cliff nie chciał rozłąki z Gerrym, bo czuł się bezpiecznie w 
towarzystwie kogoś, kto tak poważnie traktował kwestię 
wierności!
To dlatego teraz tonem bardziej obojętnym, niż zamierzał, 
rzucił w jego stronę:
—	Coś ci ostatnio znowu pachną meksykańskie dziuba- 
ski. Nabrałeś smaku na ciemne mięsko?
Sprowokowało to Gerry'ego na tyle, że się odwrócił i postawił 
kubek na stole.
—	A co, może ich liczysz? I pewnie chcesz mi powiedzieć 
dlaczego?
—	Ja? — Cliff uniósł ręce. — Tak długo ze sobą jesteśmy, że 
wiem, kiedy coś cię gryzie. To właśnie ciebie miałem zapytać, 
czy chcesz o tym porozmawiać.
Gerry odstąpił na bok i przeszedł w ten koniec kuchni, gdzie 
stała lodówka. Otworzył ją, aby wybrać składniki potrzebne do 
przyrządzenia śniadania, jakie zwykle jadał. Włożył do miseczki 
cztery jajka, a cztery kiełbaski obrał z osłonek.
—	Jesteś o coś wkurzony? — spróbował Cliff, nerwowo 
rozwiązując i z powrotem wiążąc pasek od szlafroka. — 
Faktycznie, napyskowałem ci trochę, kiedy odwołałeś nasze 
wakacje w Kostaryce, ale myślałem, że skoro już się na to 
zdecydowaliśmy... Przecież wiem, ile dla ciebie znaczy ta robota 
na molu i przy restauracji. Kiedyś nie mieliśmy tyle pracy, ale 
teraz mamy i szkoda ci było tracić zarobek. Więc jeśli o to się na 
mnie wnerwiłeś...
—	Wcale się nie wnerwiłem — przerwał Gerry. Wybił jajka 
na miseczkę i roztrzepał je widelcem, podczas gdy kiełbaski już 
skwierczały na ruszcie.
—	Dobrze już, dobrze.
W duchu jednak Cliff wiedział, że wcale nie jest dobrze. 
Ostatnio zauważył wiele zmian w zachowaniu Gerry'ego.
Coraz częściej zdarzały mu się długie okresy milczenia, czasem 
zaszywał się w garażu, gdzie ćwiczył na perkusji, a całe noce 
spędzał w Balford przy pracach remontowych. A kiedy sądził, że 
Cliff nie widzi — mierzył go badawczym spojrzeniem. Toteż 
nawet jeśli Gerry nie był w tej chwili na nikogo wkurzony, to 
jednak coś go gnębiło.
Cliff zdawał sobie sprawę, że powinien powiedzieć coś więcej. 
Doszedł jednak do wniosku, że rozsądniej będzie udawać, że nic 
się nie stało. Lepsze to niż dowiedzieć się czegoś, czego wolał nie 
wiedzieć. Pozostał więc w kuchni, śledząc ruchy Gerry'ego i 
próbując dociec, dlaczego zachowuje się z takim skupieniem i 
rezerwą, inaczej niż zawsze. Cechy te przydawały mu się w pracy, 
ale nigdy dotąd nie demonstrował ich, kiedy przebywali ze sobą 
sam na sam.
Teraz był to już inny Gerry. Przedtem obchodziło go głównie 
to, czy między nimi wszystko układa się jak należy, czy na 
wszystkie pytania znajdą się odpowiedzi, a konflikty zostaną 
zażegnane. W swoim nowym wcieleniu zaś sprawiał wrażenie 
człowieka wyrachowanego, uparcie dążącego do wytyczonego 
celu.
Cliff wolał nie dochodzić, co to miało oznaczać. Żałował tylko, 
że nie został w łóżku. Tykanie kuchennego zegara kojarzyło mu 
się teraz z monotonnym biciem w bębny, jakie towarzyszy 
skazańcowi w drodze na szafot. „Niech to szlag trafi!" — klął w 
myślach. „Niech to wszyscy diabli!"
Tymczasem Gerry postawił na stole swoje śniadanie. Był to 
obfity posiłek, który miał mu starczyć aż do lunchu — jajka, 
kiełbaski, owoce, grzanki i dżem. Wszystko to leżało przed nim 
na talerzu, obok stała szklanka soku, nawet zatknął już sobie 
serwetkę za wycięcie koszulki, ale nie jadł. Patrzył tylko w talerz, 
zaciskał palce wokół szklanki i przełykał ślinę tak głośno, jakby 
się dławił.
Dopiero po chwili podniósł wzrok i oznajmił:
— Chyba będziemy musieli zrobić sobie badanie krwi.
Ściany kuchni zawirowały, podłoga uciekła spod nóg, a całe 
ich dotychczasowe wspólne życie stanęło nagle Clif-fowi przed 
oczami.
Przypomniał sobie, w jakich okolicznościach się poznali, choć 
skrzętnie ukrywali to przed rodziną. Zdarzyło się
to w publicznym pisuarze, w czasach gdy do środków ostrożności 
przykładano mniejszą wagę niż do tego, żeby przelecieć 
pierwszego frajera, jaki się nawinął. Każdy z nich znał tę prawdę 
o swoim partnerze, o tym, kim był i kim znów mógł się stać, 
gdyby się nadarzył sprzyjający moment. O pokusę było łatwo — 
wystarczył wolny szalet przy placu targowym i jeden chętny 
chłoptaś!
Cliff bardzo chciał obrócić sprawę w żart lub udawać, że się 
przesłyszał. Już miał na końcu języka: „Zgłupiałeś, stary? O czym 
ty pieprzysz?" Nie wydusił jednak z siebie ani słowa, bo dawno 
już się nauczył, że lepiej poczekać, aż się ochłonie z pierwszego 
strachu, niż palnąć jakieś głupstwo.
—	Kocham cię, Gerry! — wyznał w końcu. 
Gerry spuścił głowę i zapłakał.
Teraz zaś pod firmą Cliffa dwie baby z policji trajkotały jak 
kumoszki. Wiedział, że zajrzą do wszystkich zakładów w 
dzielnicy przemysłowej — w końcu to był ich obowiązek! Ktoś 
załatwił jakiegoś Pakistańczyka, więc teraz gliny będą 
przesłuchiwać każdego, kto mógł ewentualnie widzieć 
nieboszczyka, rozmawiał z nim lub zauważył, jak ktoś inny 
rozmawiał. Od czegoś musieli zacząć, a dzielnica przemysłowa 
nadawała się do tego doskonale, podobnie zresztą jak i jego lokal. 
Było więc tylko kwestią czasu, kiedy gliny odwiedzą firmę 
„Rozrywki tylko dla Dorosłych".
—	O, kurde! — wystękał Cliff. Mimo klimatyzacji cały 
był zlany potem. Ostatnią rzeczą, jakiej teraz pragnął, była 
przeprawa z glinami. Przede wszystkim musiał ukryć 
przed nimi istnienie Gerry'ego i nie ujawniać nikomu 
prawdy.
Na teren zakładów wjechał imponujący turkusowy krążownik 
szos. Emily akurat mówiła:
—	Jednego możemy być pewni. Z faktu, że Salija nie znała 
nazwiska Kumhara, wynika, że jest on mężczyzną.
—	Jak do tego doszłaś?
Emily gestem ręki powstrzymała Barbarę od zadawania 
dalszych pytań, przynajmniej dopóki zagłuszałby je warkot 
samochodu. Był to amerykański sportowy kabriolet o 
opływowych liniach, skórzanych siedzeniach i chromo-
wanym wykończeniu wnętrza. „Model thunderbird" — rozpoznała 
Barbara. Wóz mógł mieć około czterdziestu lat, ale był idealnie 
odnowiony. Widać, że nie żałowano na to grosza!
Za kierownicą siedział mniej więcej dwudziestokilkuletni 
mężczyzna o śniadej cerze i długich włosach związanych w 
kucyk. Nosił ciemne okulary o fasonie popularnym raczej wśród 
alfonsów, żigolaków i szulerów. Barbara od razu przypomniała 
sobie, skąd zna tę twarz — widziała ją w reportażu telewizyjnym z 
demonstracji Pakistańczyków. To był Muhammad Malik!
Towarzyszył mu Tajmullah Azhar. Trzeba przyznać, że nie 
czuł się zbyt dobrze w tej roli, jakby się urwał z serialu Policjanci 
z Miami.
Obaj panowie wysiedli, ale Azhar został przy samochodzie, z 
rękami założonymi na piersi. Muhammad natomiast wolnym 
krokiem wyszedł na spotkanie policjantek. Zdjął 
przeciwsłoneczne okulary i schował je do kieszeni śnieżnobiałej, 
nieskazitelnie odprasowanej koszuli. Nosił do niej dżinsy i 
pantofle z wężowej skórki.
Emily przedstawiła Pakistańczykom swoją współpra-
cowniczkę. Barbara poczuła, że wilgotnieją jej dłonie. Powinna 
była w tej chwili powiedzieć przełożonej, że nie musi jej 
przedstawiać Tajmullahowi Azharowi. Przemilczała jednak ten 
fakt, licząc, że Azhar sam wyjaśni, jak sprawy stoją. Ten jednak 
tylko spojrzał w stronę Muhammada, ale trzymał język za zębami. 
Barbara nie spodziewała się takiego obrotu sytuacji, ale czekała, 
co z tego wyniknie.
Muhammad, podchodząc, obrzucił ją tak krytycznym i 
wzgardliwym spojrzeniem, że miała ochotę wydrapać mu oczy.
—	To ma być ten wasz rzecznik? — odezwał się z ironią.
—	Sierżant Havers spotka się z panami dziś na komendzie — 
poinformowała go Emily. — O piątej.
—	O czwartej lepiej nam pasuje — sprzeciwił się Mu-
hammad. Nie próbował nawet udawać, że chodzi mu o coś więcej 
niż tylko zaakcentowanie swojej dominacji.
Emily nie dała się wciągnąć do gry.
—	Przykro mi, ale nie mogę obiecać, że nasza rzecz 
niczka będzie do dyspozycji panów o tej porze — oświad-
czyła z niezmąconym spokojem. — Oczywiście zapraszamy do 
nas na komendę. Jeśli pani sierżant jeszcze do tego czasu nie 
wróci, któryś z naszych funkcjonariuszy zajmie się panami — 
dodała z miłym uśmiechem.
Azjata zrewanżował się najpierw Emily, potem Barbarze taką 
miną, jakby powąchał jakąś niezidentyfikowaną śmierdzącą 
substancję.
—	Kuzynie... — Skinął na Azhara i skierował się w stronę 
drzwi zakładu.
—	Chwileczkę, panie Malik! — zawołała za nim Emily. — 
Czy mówi coś panu nazwisko Kumhar, z imieniem zaczynającym 
się na „F"?
Muhammad, z ręką na klamce, jeszcze się odwrócił.
—	Czy pani inspektor chce mnie o coś zapytać?
—	Tak, czy zna pan kogoś o takim nazwisku.
—	A dlaczego pani pyta?
—	To nazwisko pojawiło się w trakcie śledztwa, ale nie 
skojarzyła go ani pańska siostra, ani pan Armstrong. Myślałam, że 
może panu jest znajome.
—	Niby dlaczego ja miałbym je znać?
—	Chociażby ze względu na Dżumę. Czy nie należał do niej 
jakiś Kumhar?
—	Do Dżumy? — powtórzył Muhammad z kamienną twarzą.
—	No, tego waszego klubu, korporacji czy bractwa. Niech 
pan nie myśli, że policja o tym nie wie.
—	To, czego nie wie policja, wypełniłoby całe tomy! — 
Zaśmiał się gardłowo i pchnął drzwi do wewnątrz.
—	No więc zna pan kogoś nazwiskiem Kumhar? — naciskała 
Emily. — To przecież azjatyckie nazwisko.
—	Ależ z pani rasistka! — Muhammad stał jeszcze na 
krawędzi światła i cienia. — To, że nazwisko ma azjatyckie 
brzmienie, jeszcze nie oznacza, że muszę znać faceta.
—	Ja wcale nie powiedziałam, że to facet!
—	Tylko niech się pani nie wypiera. Sama pani pytała, czy 
Kumhar należał do Dżumy, a jeśli policja wie o niej wszystko, 
więc pewnie też wie, że jest to czysto męskie stowarzyszenie. Ma 
pani do mnie coś jeszcze? Bo jeśli nie, to przepraszam, ale mamy 
z kuzynem coś do załatwienia.
—	Owszem, jest jeszcze coś — nie ustępowała Emily. — 
Gdzie pan był wieczorem tego dnia, kiedy zginął Hatim 
Kurejśi?
Muhammad puścił drzwi i cofnął się do strefy oświetlonej 
słońcem. Założył przy tym z powrotem przeciwsłoneczne okulary.
—	Co takiego? — spytał cicho, raczej dla efektu niż dlatego, 
że naprawdę nie dosłyszał.
—	Gdzie pan był tej nocy, kiedy zginął Kurejśi? — po-
wtórzyła Emily.
—	Proszę, co warte wasze śledztwo! — parsknął. — Tego się 
zresztą spodziewałem. Jeden brudas zginął, więc pewnie drugi 
brudas go załatwił, prawda? A kto bardziej pasowałby do waszych 
wyobrażeń niż ja?
—	Może pan uzasadnić nam to interesujące spostrzeżenie? — 
odparowała ze spokojem Emily.
Malik ponownie zdjął okulary, a jego spojrzenie wyrażało 
najgłębszą pogardę. Natomiast stojący za nim Tajmullah Azhar 
zachowywał się powściągliwie.
—	Po prostu przeszkadzam wam. — Muhammad roz 
winął swoją teorię. — Dbam o interesy naszych ludzi. Pró 
buję sprawić, aby byli dumni ze swego pochodzenia i mie 
li świadomość, że człowiek nie musi być biały, aby coś zna 
czył. To jest niewygodne dla takich jak pani, inspektorze 
Barlow. Chcielibyście zepchnąć naszych ludzi na podrzęd 
ne pozycje, a co mogłoby bardziej w tym pomóc niż skom 
promitowanie kogoś takiego jak ja?
„Niegłupi facet!" — pomyślała Barbara. Faktycznie, dobrą 
metodą rozładowania niepokojów byłoby wykazanie wszystkim 
niezadowolonym, że ich uwielbiany przywódca jest w istocie 
fałszywym prorokiem! Chyba żeby... on rzeczywiście nim był! 
Barbara spojrzała przelotnie na Azhara, aby zbadać jego reakcję 
na wymianę zdań między panią inspektor a jego kuzynem. 
Zauważyła wtedy, że patrzy on nie ma Emily, lecz na nią. 
„Widzisz?" — zdawało się mówić jego spojrzenie. „Wiedziałem, 
że tak będzie".
—	To rzeczywiście wyczerpująca analiza motywacji 
mojego postępowania — skwitowała chłodno Emily. — Na 
pewno jeszcze o tym porozmawiamy.
—	Ale tylko w obecności pani przełożonych!
—	Jak pan sobie życzy. Na razie jednak proszę odpowiedzieć 
na moje pytanie albo pofatygować się z nami na komendę. Tam 
będzie pan miał czas do namysłu.
—	Chciałaby mnie pani zamknąć, wiem! — szydził Malik. — 
Przykro mi, że pozbawię panią tej satysfakcji. W Colchester 
mieszka niejaki Rakim Chan. Myślę, że odnalezienie go nie 
przekracza waszych możliwości?
—	Mam przez to rozumieć, że w piątek wieczorem przebywał 
pan w towarzystwie tego Rakima Chana?
—	Niestety, muszę zawieść pani nadzieje! — Nie czekał na 
odpowiedź, tylko znikł we wnętrzu budynku.
Azhar pożegnał Emily skinieniem głowy i podążył za 
kuzynem.
—	Szybki to on jest! — przyznała niechętnie Barbara. — 
Ale mógłby wyrzucić te okropne okulary.
Wróciła do rozmowy przerwanej przybyciem Muham-mada.
—	Jak doszłaś do tego, że Kumhar to facet?
—	Ponieważ Salija go nie znała.
—	Zaczynasz tak jak Muhammad?
—	Nieważne, co on pieprzył. Pakistańska społeczność w 
Balford jest mała i hermetyczna. Gdyby znalazł się wśród nich 
jakiś Kumhar, kto jak kto, ale Muhammad wiedziałby o nim.
—	A jego siostra nie wiedziałaby?
—	Nie, ponieważ jest kobietą. Pamiętaj, że ta rodzina surowo 
przestrzega tradycji, czego dowodem jest choćby to zaaranżowane 
małżeństwo. Salija mogła najwyżej znać inne Azjatki, a z 
mężczyzn — wyłącznie pracowników fabryki. Gdzie miałaby 
poznać innych, jeśli z nikim się nie umawia, nie chodzi do baru, 
nie porusza się swobodnie po Balford ani nie wyjeżdża nigdzie 
dalej na naukę? Ma mniej więcej takie możliwości jak więzień, 
więc jeśli nie kłamała, mówiąc, że nie zna tego nazwiska...
—	Właśnie, mogła kłamać! — podchwyciła Barbara. — 
Przecież F. Kumhar może równie dobrze być kobietą, a ona o tym 
wie. Mogła nawet przewąchać, że to ta kobieta, o którą nam 
chodzi.
Emily pogrzebała w torebce i wyciągnęła okulary prze-
ciwsłoneczne. Machinalnie przetarła je o koszulkę, zanim 
udzieliła odpowiedzi.
—	Odcinek, który pozostał w książeczce czekowej, opiewa na 
sumę czterystu funtów, jednorazowo wypłaconą przez Kurejśiego 
komuś o nazwisku F. Kumhar. Gdyby to była kobieta, za co 
mógłby jej płacić?
—	Może go szantażowała? — podsunęła Barbara.
—	Jaki więc miałaby powód, żeby go zabić? Jeśli zażądała od 
niego takiej sumy, a on jej zapłacił, to po co miałaby przetrącać 
mu kark? Nie zabija się kury, która znosi złote jaja.
Barbara głośno rozważała tę kwestię:
—	Wyszedł późnym wieczorem, aby z kimś się spotkać. Miał 
przy sobie prezerwatywy. Może romansował z tą Kumhar, aż 
zaszła w ciążę?
—	Jeśli była już w ciąży, to po co mu te gumki?
—	Może właśnie chciał jej powiedzieć, że nie będzie się już z 
nią spotykał, bo znalazł sobie inną? A ona o tym wiedziała...
—	Dobrze, ale co oznacza te czterysta funtów? Na co były 
potrzebne te pieniądze? Na aborcję?
—	Jeśli już, to na nielegalną, a może nawet nieudaną.
—	Za którą ktoś potem chciałby się zemścić?
—	Czemu nie? Kurejśi przebywał tu od sześciu tygodni. To 
wystarczy, aby zrobić jakiejś babie bachora. Jeśli to była 
Azjatka... a wiesz, jak u nich ceni się cnotę kobiety... i jeśli 
dowiedział się o tym jej ojciec, brat czy inny krewniak, mógł 
szukać sprawiedliwości na własną rękę. Warto by może 
sprawdzić, czy nie zmarła ostatnio jakaś Azjatka albo czy nie 
trafiła do szpitala z podejrzanym krwotokiem?
—	Tak szybko zrezygnowałaś z Armstronga? — Emily się 
skrzywiła. — Mamy przecież jego odciski palców zdjęte z 
nissana. Poza tym tylko śmierci Kurejśiego zawdzięcza on to, że 
może nadal spokojnie siedzieć w tym budynku.
Barbara spojrzała jeszcze raz na budynek, przypominając 
sobie, jak łan Armstrong pocił się w krzyżowym ogniu pytań 
Emily.
—	Rzeczywiście, spocił się jak ruda mysz — przyznała. — 
Na razie nie skreślam go z naszej listy.
—	A jeśli jego teściowie potwierdzą wersję o piątko 
wym telefonie?
-— Przyjrzę się wtedy dokładniej raportom Basila Tre-vesa.
—	Zawzięta z was bestia, sierżancie Havers! — zaśmia 
ła się Emily. — Gdybyś zdecydowała się opuścić Scotland 
Yard i przenieść się nad morze, z miejsca przyjęłabym cię 
do mojego zespołu!
Pochwała sprawiła Barbarze przyjemność, ale nie leżało w jej 
zwyczaju spoczywać na laurach. Przestąpiła więc tylko z nogi na 
nogę i wyłowiła z przepastnej torby kluczyki od samochodu.
—	No więc dobrze, chciałabym teraz sprawdzić tę historyjkę 
Salii o bransolecie. Jeśli rzeczywiście wrzuciła ją z mola do 
morza, ktoś musiał ją przy tym widzieć. W tym ich stroju trudno 
byłoby jej nie zauważyć. Za jednym zamachem spróbuję także 
namierzyć Trevora Ruddocka, przecież on pracuje przy molu!
—	Słusznie, sprawdź, czy można go wyeliminować — 
przytaknęła Emily. — Ja tymczasem zajmę się tym Raki-mem 
Chanem, którego Muhammad tak mi gorąco polecał. Oczywiście 
jestem prawie pewna, że on potwierdzi jego alibi. Przecież on też, 
jak to nazwał Muhammad, dba o interesy swoich muzułmańskich 
braci. No, masz teraz nad czym się zastanawiać! — Parsknęła 
śmiechem i poszła do swego samochodu. Pomachała z niego 
Barbarze i ruszyła w drogę do Colchester w poszukiwaniu 
kolejnego alibi.
Barbara zobaczyła molo w Balford po raz pierwszy od swojego 
ostatniego pobytu w tym mieście, kiedy miała szesnaście lat. 
Widok ten nie stanowił jednak dla niej powrotu do lat młodości, 
gdyż molo znacznie się zmieniło. Nad wejściem neon we 
wszystkich kolorach tęczy głosił: »Centrum Rozrywkowe Shaw". 
Jednak ani świeża farba, ani porozstawiane wszędzie kolorowe 
leżaki, odnowione maszyny do gier zręcznościowych i 
hazardowych, ani nawet nowoczesny pasaż oferujący szeroki 
wachlarz atrakcji, Poczynając od staroświeckich automatów, a na 
grach telewizyjnych kończąc — nie były w stanie stłumić zapachu
smażonej ryby z frytkami, hamburgerów, prażonej kukurydzy i 
waty cukrowej w połączeniu z morską solą. Nie zmienił się też 
obraz dźwiękowy utrwalony w pamięci Barbary. Tak samo 
radosne piski i śmiechy dzieci mieszały się z dzwonkami 
automatów do gry, a koniki na karuzeli wirowały w takt 
fisharmonii.
Molo zagłębiało się w morze prostopadle do brzegu, roz-
szerzając się łopatkowato na końcu. Barbara przeszła tam, gdzie 
remontowano starą kawiarnię „U Jacka Awkinsa" i skąd rzekomo 
Salija Malik miała wrzucić do morza bransoletę kupioną dla 
narzeczonego.
Mury kawiarni trzęsły się od podniesionych ludzkich głosów, 
łoskotu narzędzi i syku spawarek. Ziało stamtąd gorąco, które 
Barbara odczuła na twarzy, kiedy weszła do środka.
Upał powodował, że robotnicy byli bardzo skąpo ubrani. Mieli 
na sobie dżinsy z obciętymi nogawkami, buciory na grubych 
podeszwach, a od pasa w górę brudne podkoszulki albo w ogóle 
nic. Wszyscy potężnie zbudowani, koncentrowali się na swej 
pracy, dopóki któryś z nich nie zauważył Barbary. Wtedy odłożył 
narzędzia i wrzasnął:
—	Nie umiesz czytać, mała?! Chyba stoi jak wół: „Ob 
cym wstęp wzbroniony". Zjeżdżaj stąd, bo oberwiesz!
Barbara wyciągnęła legitymację służbową, choć z tej od-
ległości nie mogło to na nikim zrobić wrażenia.
—	Policja! — odkrzyknęła.
—	Gerry! — Robotnik, który pierwszy ją dostrzegł, za-
alarmował kolegę w ochronnym kasku na głowie, tak zapa-
trzonego w swoją spawarkę, że zdawał się niczego poza nią nie 
zauważać. — Gerry! Hej, DeVitt!
Barbara przekroczyła trzy stalowe dźwigary leżące na 
podłodze, ominęła kilka szpul kabla elektrycznego i stertę 
zamkniętych drewnianych skrzynek.
—	Nie zbliżać się! To grozi wypadkiem! — zawołał in 
ny pracownik.
Dopiero to zwróciło uwagę Gerry'ego. Podniósł wzrok, 
dostrzegł Barbarę i zgasił płomień spawarki. Następnie zdjął kask, 
ukazując głowę okrytą bandamką, którą zaraz także ściągnął, aby 
wytrzeć nią najpierw twarz, a potem błyszczącą łysą czaszkę. 
Ubrany był podobnie jak koledzy,
w dżinsowe szorty i podkoszulek bez rękawów. Ciało miał tego 
rodzaju, że łatwo straciłby formę, gdyby zaczął gorzej się 
odżywiać lub zaprzestał aktywności fizycznej. Jemu to jednak 
chyba nie groziło — opalony na brąz, wyglądał jak okaz zdrowia i 
sprawności.
Barbara nie czekała, aż i on ją odstraszy, tylko pokazała mu 
legitymację i powtórzyła:
-— Jestem z policji. Czy możemy porozmawiać?
Zrobił zdziwioną minę i ponownie obwiązał głowę chustką. 
Ponieważ miał jeszcze kolczyk w uchu, wyglądał jak pirat. 
Splunął na podłogę — dobrze, że przynajmniej na bok — 
wyciągnął z kieszeni rulonik dropsów i włożył jeden do ust.
—	Gerry DeVitt — przedstawił się. — Jestem tu sze 
fem. Czym mogę służyć?
Nie podszedł ani trochę bliżej, więc Barbara przypuszczała, że 
nie dał rady przeczytać nazwiska w jej legitymacji. Na wszelki 
wypadek sama mu się przedstawiła. Nie wywołało to żadnej 
reakcji oprócz krótkiego zmarszczenia brwi na dźwięk nazwy 
„Scotland Yard".
Spojrzał na zegarek i zapowiedział:
—	Nie mamy zbyt wiele czasu do stracenia.
—	Wystarczy pięć minut, a może i mniej — uspokoiła go 
Barbara. — Zapewniam pana, że nikomu z was nic nie grozi.
Gerry przemyślał tę propozycję, po czym potakująco kiwnął 
głową. W końcu i tak ukończono już większość prac wewnątrz 
budynku, więc odprawił swoich ludzi. Było ich siedmiu, a każdy 
zgrzany, brudny i cuchnący potem.
—	Dziękuję panu.
Barbara wyjaśniła DeVittowi, o co jej chodzi. Szukała kogoś, 
kto byłby w stanie potwierdzić, że młoda kobieta, przypuszczalnie 
ubrana w pakistański strój narodowy, zjawiła się w sobotę na 
końcowym odcinku mola i zrzuciła coś stamtąd do morza.
—	Prawdopodobnie wydarzyło się to po południu. Czy 
pracujecie także w soboty?
—	Tak, ale o jakiej porze?
Salija oświadczyła, że nie zna dokładnej godziny, toteż 
Barbara mogła tylko snuć przypuszczenia. Jeśli dziewczy-
na nie kłamała, to tego dnia poszła do pracy, aby mieć wymówkę, 
dlaczego sama znalazła się poza domem. Mogła więc wstąpić na 
molo tylko po pracy, a więc późnym popołudniem.
—	Około piątej — zaryzykowała. 
Gerry potrząsnął przecząco głową.
—	O wpół do piątej już nas tu nie ma — odpowiedział. 
Zwracając się do swoich ludzi, dodał: — Czy ktoś z was jeszcze tu 
był po piątej? Widział który tę laskę?
—	Żartujesz, stary? — odezwał się ktoś w imieniu wszyst-
kich, a pozostali parsknęli śmiechem na samą myśl, że mogliby 
dobrowolnie pozostawać w tym miejscu po godzinach pracy. Nikt 
więc nie był w stanie potwierdzić opowieści Salii.
—	Gdybyśmy tu jeszcze wtedy pracowali, to na pewno byśmy 
ją zauważyli — tłumaczył DeVitt. — Wystarczy pokazać moim 
chłopakom ładną laskę, a stanęliby na głowach, żeby zwrócić jej 
uwagę!
Robotnicy ryknęli śmiechem, więc i on roześmiał się od ucha 
do ucha i na wszelki wypadek spytał Barbarę:
—	A ładna choć była?
Barbara zapewniła go, że owszem, bardzo ładna, taka, za jaką 
każdy dwa razy się obejrzy. Poza tym na wybrzeżu mało 
widywało się kobiet noszących tradycyjne muzułmańskie stroje, 
więc tak ubrana dziewczyna nie mogłaby przejść niezauważona.
—	Pewnie była tu, kiedyśmy już poszli — podsunął De- 
Vitt. — Czy jeszcze coś możemy dla pani zrobić?
Barbara na razie niczego od nich nie chciała, ale wręczyła 
brygadziście swoją wizytówkę z dopisanym adresem hotelu „Pod 
Spalonym Domem". W razie gdyby on lub któryś z jego kolegów 
o czymś sobie przypomniał...
—	Czy to coś ważnego? — zapytał z ciekawością 
DeVitt. — Może to ma coś wspólnego z tym nieboszczy 
kiem, co go tu znaleźli? Jeśli mówi pani, że ta dziewczyna 
to też Azjatka...
Barbara uspokoiła go, że chce tylko sprawdzić pewne fakty. 
Chwilowo nie mogła powiedzieć nic więcej, ale gdyby jednak coś 
przyszło im do głowy...
—	Nie przypuszczam — stwierdził DeVitt, chowając 
wizytówkę do tylnej kieszeni dżinsów. — Staramy się ra-
czej trzymać z daleka od Pakistańczyków. To znacznie ułatwia 
życie.
—	Jak to?
—	Po prostu. — Wzruszył ramionami. — Oni chodzą swoimi 
ścieżkami, a my swoimi. Kiedy te ścieżki się przetną, mogą z tego 
wyniknąć tylko same kłopoty. Tacy ludzie jak my nie mają czasu 
na kłopoty. Ciężko pracujemy, po robocie strzelimy sobie piwko 
albo dwa i wracamy do domu, żeby mieć siły na następny dzień.
Włożył znów kask i włączył spawarkę.
—	Jeżeli ta panienka jest dla pani ważna, to proszę po 
pytać pracowników wesołego miasteczka — poradził. — 
Ktoś z nich mógł widzieć, jak przechodziła.
Barbara obiecała, że zastosuje się do tej rady. Podziękowała i 
wyszła z remontowanego budynku. „No i gówno!" — pomyślała. 
DeVitt miał rację: gdyby Salija chciała się dostać na cypel mola, 
musiałaby koło nich przejść, chyba że przepłynęłaby tam wpław 
lub łódką.
Przepytywanie tylu osób było uciążliwe i Barbara nigdy tego nie 
lubiła. Wytrwale obchodziła jednak wszystkie atrakcje wesołego 
miasteczka, od kręcących się filiżanek do stoiska z przekąskami na 
wynos. Przylegająca do brzegu | część mola była kryta dachem z 
pleksiglasu, pod którym mieścił się pasaż rozrywkowy, karuzele i plac 
zabaw dla dzieci. Wokół panował taki hałas, że Barbara musiała krzy-
czeć, aby ją dosłyszano. Także i tu nie znalazł się nikt, kto 
potwierdziłby zeznanie Salii.
Z największym prawdopodobieństwem mogła ją widzieć 
Cyganka Rozalia zajmująca się wróżeniem. Siedziała na trój-
nożnym stołeczku, pocąc się pod zwojami jaskrawych tkanin. 
Paliła jednego papierosa za drugim i wachlowała się tekturową 
tacką, patrząc na każdego przechodnia z nadzieją, że wyciągnie 
od niego pięć funtów. Gdyby w tym tłumie znalazła się Salija 
Malik, zauważyłaby ją z pewnością, ale nie widziała nikogo 
takiego. Zaoferowała konfidencjonalnie: „Powróżyć, 
kochaniutka? Rozalia prawdę powie!" Barbara jednak wymówiła 
się, twierdząc, że gdyby czekała ją przyszłość równie parszywa 
jak przeszłość — wolałaby jej nie znać.
Wstąpiła do „Smażalni Ryb i Owoców Morza" Jacka Williesa i 
kupiła sobie koszyczek małych rybek smażonych
w głębokim tłuszczu — przysmak, którego nie jadła od lat. 
Dodawano do nich słoiczek sosu tatarskiego. Barbara wyniosła 
danie na powietrze i rozsiadła się na jednej ze świeżo malowanych 
pomarańczowych ławek. Maczając rybki w sosie, rozmyślała, jak 
stoją sprawy.
Założywszy, że nikt na molu nie widział pakistańskiej 
dziewczyny, można było przyjąć trzy warianty. Pierwszy i 
najbardziej prawdopodobny wydawał się ten, że Salija kłamała. W 
tym przypadku Barbara musiałaby stwierdzić, dlaczego to robiła. 
Druga możliwość, najmniej wiarygodna, to ta, że Salija 
powiedziała prawdę, choć nie znalazł się nikt, kto widziałby ją 
tam, gdzie rzekomo miała być. Ponieważ jednak podczas pobytu 
na molu Barbara zauważyła, że mimo upału najbardziej 
popularnym ubiorem spacerowiczów były czarne skórzane kurtki 
— zakładając, że Salija nie przyszła na molo w przebraniu, co 
stanowiłoby możliwość trzecią — pozostawał tylko wariant 
pierwszy, czyli ten, że kłamała.
Barbara zjadła rybki, wytarła usta papierową serwetką i 
rozsiadła się wygodnie na ławce, wystawiając twarz ku słońcu. 
Myśli jej skierowały się teraz w inną stronę — ku tajemniczemu 
osobnikowi nazwiskiem F. Kumhar.
Jedynym znanym jej żeńskim imieniem muzułmańskim 
zaczynającym się na „F" było „Fatima", ale mogły przecież istnieć 
jeszcze inne. Zakładając, że Kurejśi wypisał czek na czterysta 
funtów dla jakiejś pani Kumhar i że ten czek miał coś wspólnego 
z jego zabójstwem, należałoby teraz zapytać: czemu to miało 
służyć? Niewątpliwie w grę wchodziło pokrycie kosztów 
usunięcia ciąży — świadczyłyby o tym jego potajemne spotkania 
oraz prezerwatywy znalezione przy nim i w szafce nocnej. Istniały 
jednak także i inne możliwości — na przykład dokonanie jakiegoś 
zakupu, choćby podarku dla Salii z okazji lena-dena, którego nie 
zdążył jej wręczyć. Mogła to też być pożyczka dla jakiejś 
rodaczki, która nagle znalazła się w potrzebie, albo pierwsza 
wpłata na coś z wyposażenia przyszłego mieszkania — łóżko, 
kanapę, stół czy lodówkę...
Gdyby Kumhar był mężczyzną, możliwe warianty przebiegu 
wydarzeń nie różniłyby się wiele od poprzednich. Ludzie bowiem 
mogą kupować nie tylko przedmioty matę-
rialne, lecz także czyjąś lojalność lub coś wręcz przeciwnego — 
działanie lub jego zaniechanie, milczenie, zwłokę lub odejście.
Tak czy inaczej, jedynym sposobem dowiedzenia się, co 
Kurejśi chciał kupić, było namierzenie Kumhara. Musiały więc 
pójść jego tropem, a tymczasem, korzystając z pobytu na molu, 
Barbara mogła spróbować znaleźć tego Trevora Ruddocka. W 
końcu przyszła tu także i po to!
Odetchnęła głęboko i przełknęła ślinę, aby pozbyć się 
warstewki tłuszczu po rybkach, który pozostał na podniebieniu. 
Czuła, że powinna się czegoś napić. Najlepiej czegoś gorącego, co 
pomogłoby strawić posiłek tak wyczerpujący dla przewodu 
pokarmowego. W ostateczności jednak wystarczy coca-cola, bo w 
brzuchu zaczynało jej już niepokojąco burczeć.
Wstała z ławki, śledząc dwie mewy, które przefrunęły tuż nad 
nią i usiadły na dachu kryjącym przybrzeżną część mola. Przy 
okazji dopiero teraz zauważyła, że nad pasażem znajduje się 
piętro z rzędem okien. Musiały się tam mieścić biura 
przedsiębiorstwa rozrywkowego. Było to zapewne ostatnie 
miejsce, w którym można by znaleźć kogoś, kto widział młodą 
Azjatkę przechodzącą przez molo. Natomiast poszukiwania 
Trevora Ruddocka należałoby rozpocząć właśnie tam, zanim 
dowie się pocztą pantoflową, że jakaś gruba szpiclówa depcze mu 
po piętach.
Schody na górę zaczynały się wewnątrz pasażu, między 
stoiskiem wróżki Rozalii a wystawą hologramów. Prowadziły do 
jednoskrzydłowych drzwi z czarną tabliczką „Dyrekcja". Dalej 
przebiegał korytarz, wzdłuż którego widniał rząd okien, 
otwartych, aby wpuścić odrobinę świeżego powietrza. Po drugiej 
stronie były drzwi do biur. Dochodziły zza nich dzwonki 
telefonów, stukot maszyn biurowych i szum wentylatorów. 
Natomiast odgłosy z pasażu prawie tu nie docierały — ktoś 
mądrze zaprojektował tę budowlę!
Barbara się zorientowała, że niepodobieństwem było, aby ktoś 
mógł stąd zauważyć Saliję Malik. Przez otwarte drzwi jednego z 
biur widziała, że ich okna wychodzą na morze poniżej Balford i 
rzędy kolorowych budek na plaży. Można było co prawda 
założyć, że ktoś znalazł się na korytarzu akurat w momencie, 
kiedy Salija przechodziła obok
karuzeli z samolocikami... Jednak realnie biorąc, zauważyć ją 
mogli tylko pracownicy urzędujący w biurze na szarym końcu 
korytarza, skąd okna wychodziły zarówno na molo, jak i morze po 
obu jego stronach.
—	Czy w czymś pani pomóc? — zagadnęła znienacka 
młoda kobieta, wyglądająca zza drzwi pierwszego biura, 
z zębami wyszczerzonymi w uśmiechu. — Pani kogoś szu 
ka? Tu są biura dyrekcji przedsiębiorstwa.
Kiedy dziewczyna mówiła, Barbara zauważyła, że język ma 
przekłuty w samym środku, a w otwór wkręcony błyszczący 
kolczyk. Mimo upału widok ten przejął Barbarę dreszczem. 
Dziękowała Bogu, że lata jej młodości przypadły na okres, kiedy 
samookaleczanie się nie było w modzie.
Zębatej panience okazała swoją legitymację służbową i 
poddała ją rutynowemu przesłuchaniu. Uzyskała jednak taką 
odpowiedź, jakiej się spodziewała. Młoda osoba nie widziała na 
molu nikogo odpowiadającego opisowi Salii. Mało tego, nie 
przypominała sobie, aby kiedykolwiek widziała muzułmańską 
dziewczynę samą, zwłaszcza ubraną w tradycyjny strój.
—	A gdyby była inaczej ubrana? — drążyła Barbara. 
Nagabywana panienka postukiwała wbitym w język
wkrętem o zęby, od czego Barbarze robiło się słabo. Na pytanie 
odpowiedziała przecząco, co nie oznaczało, że jakaś Azjatka nie 
mogła pojawić się na molu „normalnie" ubrana. Tylko że wtedy 
trudniej byłoby ją zauważyć...
I w tym właśnie sęk!
Barbara zapytała jeszcze, kto urzęduje w biurze na końcu 
korytarza. Zębata poinformowała ją, że to gabinet pana Shawa, 
właściciela przedsiębiorstwa rozrywkowego. Czy pani sierżant 
chciałaby z nim mówić?
„Dlaczego nie?" — pomyślała Barbara. Nawet jeżeli nie 
wniósłby niczego nowego do uzyskanych już informacji na temat 
rzekomego pobytu Salii na molu — to przynajmniej mógł jej 
powiedzieć, gdzie znajdzie Trevora Ruddocka.
—	W takim razie zaraz sprawdzę — zaproponowała zę 
bata. — Wsadziła głowę w ostatnie drzwi na korytarzu i za 
anonsowała: — Theo! Ktoś z policji do ciebie.
Barbara nie słyszała, co odpowiedział mężczyzna za drzwiami, 
ale po chwili sam się w nich pojawił. Był młodszy
od Barbary — mógł mieć jakieś dwadzieścia kilka lat — i nosił 
modne luźne ubranie z lnu. Ręce w kieszeniach dowodziły 
udawanej obojętności, choć spojrzenie wyrażało pewien niepokój.
—	Mam nadzieję, że nic się nie stało? — zagaił, wyglą 
dając na zewnątrz. — Jakieś problemy?
Barbara wiedziała, że nie miał na myśli problemów z 
urządzeniami wesołego miasteczka, lecz raczej z odwiedzającymi 
je gośćmi. Jako biznesmen starał się unikać kłopotów, odwiedziny 
policji natomiast oznaczały, że coś niedobrego już wisi w 
powietrzu.
—	Czy mogłabym zamienić z panem parę słów? — spytała.
—	Dziękuję, Dominiąue. — Theo odprawił panienkę z 
wyszczerzonymi zębami, do której niezbyt pasowało to imię. 
Kiedy wróciła do biura przy samych schodach, zaprosił Barbarę 
do swego gabinetu.
Od razu zauważyła, że z jego okna widać to, czego się 
spodziewała — zarówno morze, jak i molo. Miała więc ostatnią 
szansę, że tu spotka kogoś, kto widział Saliję. Już chciała go o to 
spytać, gdy słowa zamarły jej na ustach.
Podczas gdy wyglądała przez okno, Theo Shaw wyjął ręce z 
kieszeni. Dzięki temu Barbara mogła ujrzeć to, czego właśnie 
poszukiwała.
Theo miał na ręku złotą bransoletę z warsztatu Aloysiu-sa 
Kennedy'ego.
10
Rachel wyrwała się ze sklepu matki, mając tylko jedno na 
względzie. Czuła, że musi coś zrobić, aby jakoś wybrnąć z 
kłopotów, w które pogrążyła Saliję, nie mówiąc już o sobie. Nie 
miała wprawdzie pojęcia, co konkretnie mogłaby zrobić, ale 
wiedziała, że musi działać szybko. Pedałowała więc jak szalona w 
kierunku wytwórni musztardy. Po chwili jednak uprzytomniła 
sobie, że sierżant-detektyw też uda się najpierw do fabryki, więc 
zwolniła tempo i zatrzymała rower na wysokości morza.
Twarz jej ociekała potem do tego stopnia, że Rachel 
skierowała wydech w górę, aby ochłodzić rozgrzane czoło.
Gardło miała tak wyschnięte, że żałowała, iż nie wzięła bi-donu z 
wodą. W tej chwili nie myślała jednak o niczym innym, tylko o 
tym, że musi spotkać się z Saliją.
Dopiero nad brzegiem morza zdała sobie sprawę, że i tak nie 
wyprzedzi policji. Mało tego, jeśli funkcjonariuszka zdążyła 
najpierw złożyć wizytę w domu Salii — sytuacja mogła jeszcze 
się pogorszyć. Na pewno pani Malik lub ta obłudna Jamna 
powiedziałyby policjantce, że Salija poszła do pracy razem z 
ojcem — Jamna dodałaby jeszcze złośliwy komentarz: „mimo 
przedwczesnej śmierci narzeczonego..." Jasne więc, że prosto 
stamtąd pani sierżant pomaszerowałaby do zakładu. Jak by to 
wyglądało, gdyby zastała tam Rachel? Mimo iż próbowałaby 
usprawiedliwić swoje postępowanie, które Salija uznała za zdradę, 
a także uprzedzić przyjaciółkę o spodziewanej wizycie policji — 
wyszłoby na to, że ma nieczyste sumienie. Faktycznie miała coś 
na sumieniu — ale przecież nie to najgorsze! Nie zrobiła krzywdy 
Hatimowi Kurejśiemu, chociaż... Jakby się tak dobrze zastanowić, 
może i to nie było prawdą?
Przeciągnęła rower na chodnik i podprowadziła go pod samo 
obwałowanie nadmorskie. Oparła pojazd o poręcz i przesiedziała 
jakiś kwadrans na rozgrzanym betonie. Nie miała ochoty wracać 
do sklepu i narażać się na krzyżowy ogień pytań matki. Nie mogła 
też zjawić się u Salii przed przybyciem policji. Doszła więc do 
wniosku, że najlepiej będzie przeczekać, aż atmosfera się oczyści, 
i dopiero wtedy pojechać na rowerze do wytwórni musztardy, aby 
spokojnie porozmawiać z przyjaciółką.
Trzeba trafu, że akurat znajdowała się na wysokości osiedla 
„Przytulne Gniazdka" — jedynego miejsca, jakie przyszło jej teraz 
na myśl. Aby się tu dostać, zmieniła swoją normalną trasę. 
Musiała przecież ominąć High Street, gdzie mieścił się sklep 
„Racon — Biżuteria Artystyczna". Pojechała więc przez Marinę 
Paradę, co w taki upał stanowiło istną męczarnię, gdyż trzeba było 
pedałować pod stromą górę. Nie miała jednak innego wyjścia, bo 
gdyby przedefilowała przed oknem wystawowym sklepu matki, 
Connie mogłaby ją zauważyć i wylecieć z wrzaskiem na ulicę.
Dlatego właśnie Rachel dotarła do „Gniazdek" jak 
przepuszczona przez wyżymaczkę. Zostawiła rower przy
grządce zakurzonych begonii i podeszła na tyły domków z 
mieszkaniami do wynajęcia. Znajdował się tam ogródek, a w nim 
kawałek trawnika, trzy rabaty, na których rosły chabry, 
czarnuszka i stokrotki, dwie kamienne ką-piółki dla ptaków i 
drewniana ławka. Rachel z ulgą na nią opadła, mając stąd widok 
nie na morze, ale na okna, które zdawały się jej przyglądać z 
niemałym wyrzutem. Z tej strony widać było właśnie to, co 
Rachel najbardziej się podobało w tych mieszkaniach — balkony 
na piętrze i tarasy na parterze, wychodzące nie tylko na ogród, 
lecz i na Southcliff Promenadę, która wiła się nad samym mo-
rzem.
Widok ten uzmysławiał Rachel, że wszystkie jej misterne 
plany wzięły w łeb. Jej największe marzenie miało się nigdy nie 
spełnić!
Z bólem odwróciła wzrok. Drapało ją w wyschniętym gardle i 
marzyła o porcji orzeźwiających lodów cytrynowych. Wolała już 
patrzeć w stronę morza, nad którym w bezlitosnym żarze słońca 
unosiło się tylko cienkie pasmo mgły.
Wsparła podbródek na ręku, a rękę na oparciu ławki. Piekły ją 
oczy od słonego morskiego wiatru, więc mrugała raz po raz, aby 
osuszyć łzy. Wolałaby znajdować się w tej chwili gdziekolwiek 
indziej, byle nie tu, gdzie przywiódł ją gniew, uraza i zazdrość.
Czymże w istocie jest prawdziwe oddanie drugiej osobie? W 
swoim czasie nie miałaby trudności z odpowiedzią na to pytanie. 
Oddanie to wyciągnięcie do kogoś ręki, w którą ten ktoś złoży 
swoje serce i tajniki duszy. Ofiarujemy mu wtedy bezpieczną 
przystań, gdzie wszystko będzie możliwe i gdzie dwie pokrewne 
dusze zawsze się zrozumieją. Oddanie to tyle co deklaracja: 
„Jesteśmy sobie równe. Razem stawimy czoło wszelkim 
trudnościom". Tak kiedyś wyobrażała sobie przyjaźń, lecz jakże 
naiwne okazało się to wyobrażenie!
Na początku rzeczywiście ona i Salija były sobie równe. Obie 
ostatnie wybierano do jakichkolwiek drużyn lub zapraszano na 
koleżeńskie przyjęcia i prywatki, a ich skrzynki na walentynkowe 
przesyłki stałyby puste, gdyby nie wysyłały kartek do siebie 
nawzajem. Wtedy rzeczywiście je-
chały na jednym wózku, ale tę równowagę zakłóciły ostatnie 
wydarzenia.
Znów przełknęła ślinę, aby się pozbyć bolesnego ucisku w 
gardle. Naprawdę nie miała niczego złego na myśli, chciała tylko, 
aby prawda wyszła na jaw. Chyba to lepsze niż życie w 
kłamstwie?
Sama jednak sobie uświadomiła, że to ona się okłamuje. 
Dowód na to miała teraz za plecami, ze zmarszczonymi firankami 
w oknach i czerwoną nalepką „Do sprzedania" na drzwiach.
Wolała nawet nie myśleć o tym mieszkaniu. „To już nasze 
ostatnie" — zachwalał je sprzedawca. Mrugał przy tym znacząco i 
starał się udawać, że nie dostrzega wybryku natury, jakim była jej 
twarz. „W sam raz dobre dla młodej pary. Założę się, że tego pani 
właśnie szukała. A kim jest ten szczęśliwy żonkoś?"
Rachel nie myślała jednak o mężu ani dzieciach, kiedy 
oglądała mieszkanie, otwierała szafy i okna... Robiła to z myślą o 
Salii. Wyobrażała już sobie, jak będą razem gotować obiad, grzać 
się przed sztucznym paleniskiem kominka czy popijać herbatę na 
miniaturowym tarasie. Byłyby nadal dla siebie najlepszymi 
przyjaciółkami, jak przez ostatnie dziesięć lat...
Wstąpiła wtedy na to osiedle nie po to, aby szukać mieszkania. 
Wracała akurat od Salii. Tak jak nieraz, piły herbatę, rozmawiały, 
żartowały i słuchały muzyki, gdy raptem do pokoju wtargnęła 
Jamna. Nie licząc się z tym, że Salija ma gościa, tonem nie 
znoszącym sprzeciwu zarządziła, aby zrobiła jej pedicure, i to już! 
Rachel zauważyła wtedy, jak zmieniło się zachowanie 
przyjaciółki, gdy tylko Jamna wydała jej polecenie. Oto bowiem 
Salija, przed chwilą tak radosna i pełna życia, bez słowa 
podporządkowała się bratowej jak wystraszone dziecko z 
podstawówki, nękane kpinami i szturchańcami kolegów.
Dlatego kiedy tylko Rachel zauważyła na czerwonej tablicy 
ogłoszeniowej wywieszkę: „Ostatnia taka okazja! Wszystkie 
wygody!" — natychmiast skręciła rowerem w stronę domków. 
Pośrednik wynajmu mieszkań wydał się jej nie tęgim, starszawym 
nieudacznikiem z plamą na krawacie, lecz sprzedawcą marzeń!
Z czasem się przekonała, że nieraz marzenia pryskają i 
prowadzą do rozczarowań. Może więc lepiej w ogóle nie mieć 
żadnych marzeń? Bo kiedy ktoś raz zacznie żywić nadzieje...
—	Rachel!
Przestraszona, szybko się obróciła, pozostawiając za sobą 
panoramę Morza Północnego. Przed nią stała Salija. Szal zsunął 
się jej z głowy na ramiona, a twarz spowijała powaga. Znamię w 
kształcie truskawki wyraźnie pociemniało, sygnalizując emocje, 
które nie dawały się ukryć.
—	Salija? Skąd się tu wzięłaś? Jak ci się udało... — Rachel 
nie bardzo wiedziała, od czego zacząć.
—	Zajrzałam najpierw do sklepu, ale twoja mama powiedziała 
mi, że gdzieś pobiegłaś zaraz po wizycie tej kobiety ze Scotland 
Yardu. Przypuszczałam, że cię tu zastanę.
—	No tak, przecież mnie znasz — stwierdziła Rachel ze 
smutkiem, machinalnie wyskubując złotą nić ze spódnicy. 
Materiał w czerwone i niebieskie esy-floresy był przetykany 
takimi właśnie nitkami. — Znasz mnie lepiej niż ktokolwiek inny, 
tak samo jak ja ciebie.
—	Myślałam, że obie dobrze się znamy — westchnęła Salija. 
— Teraz jednak nie jestem już tego taka pewna, podobnie jak i 
tego, czy nadal jesteśmy przyjaciółkami.
Rachel nie wiedziała już, co raniło boleśniej — przykrość, jaką 
wyrządziła Salii, czy jej reakcja. Nie mogła jednak spojrzeć 
przyjaciółce w oczy, bo czułaby się wtedy, jakby grzebała w 
otwartej ranie.
—	Dlaczego oddałaś rachunek Hatimowi? Wiem, że dostał go 
od ciebie, bo twoja matka nie zrobiłaby czegoś takiego, ale nie 
rozumiem, dlaczegoś tak postąpiła.
—	Przecież powiedziałaś mi, że kochasz Theo! — Język 
stawał Rachel kołkiem, a pamięć czyniła rozpaczliwie wysiłki, 
aby znaleźć odpowiedź na to, co jej samej wydawało się 
niewyjaśnione. — Sama mi to powiedziałaś!
—	Powiedziałam ci także, że nigdy nie będę mogła z nim 
zostać, bo rodzina mi na to nie pozwoli.
—	I złamie ci serce, prawda? Tak mówiłaś, Salijo. I jeszcze 
dodawałaś, że kochasz go jak siebie samą.
—	Ale mówiłam też, że nigdy nie będziemy mogli się pobrać, 
choćbyśmy nie wiadomo jak chcieli... — Głos Salii
zadrżał. Kiedy Rachel podniosła na nią wzrok, stwierdziła, że 
oczy przyjaciółki zachodzą łzami. Dlatego też odwróciła się 
gwałtownie i spojrzała w stronę mola, gdzie przebywał teraz Theo 
Shaw. — Powiedziałam ci też, że kiedy nadejdzie czas, będę 
musiała wyjść za człowieka, którego wybiorą dla mnie rodzice. 
Nie wmówisz mi, że nie rozmawiałyśmy o tym, i to nieraz! 
Pamiętasz, mówiłam ci wtedy, że Theo jest dla mnie stracony. 
Dobrze wiesz, że nie mogłabym z nim być. Co chciałaś osiągnąć, 
dając ten kwit Hatimowi?
—	Przecież go nie kochałaś.
—	Racja. On mnie też nie.
—	No więc, czy to jest w porządku pobierać się bez miłości? 
Na pewno nie bylibyście szczęśliwi. To tak, jakby zaczynać życie 
od kłamstwa.
Salija podeszła do ławki i usiadła, a wtedy Rachel spuściła 
głowę. Teraz widziała tylko obrębek lnianych spodni przyjaciółki 
i jej szczupłe stopy w klapkach. Przejęło ją to jeszcze większym 
smutkiem. Od lat już nie czuła się taka osamotniona.
—	Wiedziałaś, że rodzice nie pozwolą mi na małżeń 
stwo z Theo. Prędzej wykluczyliby mnie z rodziny! A ty 
jeszcze powiedziałaś o nim Hatimowi! — wyrzucała jej Sa 
lija.
Rachel błyskawicznie podniosła głowę.
—	Nie powiedziałam mu o nim! Przysięgam, że nie wy-
mieniłam jego nazwiska!
—	Liczyłaś pewnie... — Salija mówiła dalej jakby do siebie, 
próbując śledzić tok myślenia Rachel — że Hatim zerwie 
zaręczyny, kiedy się o tym dowie. I co wtedy?
Salija wskazała ręką rząd czynszówek. Po raz pierwszy Rachel 
spojrzała na nie innymi oczami i zobaczyła to, co widziała Salija 
— tandetne wykonanie, brak stylu i smaku...
—	Sądziłaś, że będę mogła swobodnie zamieszkać tu z tobą? 
— kontynuowała swoje rozważania. — Czy naprawdę się 
spodziewałaś, że mój ojciec na to pozwoli?
—	Przecież kochasz Theo! — wyjąkała Rachel. — Sama 
mówiłaś...
—	Może spróbujesz mi wmówić, że robiłaś to wszystko dla 
mojego dobra? — nastawała Salija. — Pewnie powiesz,
że byś się cieszyła, gdybym poślubiła Theo? Nie wierzę ci! Nawet 
gdybym chciała za niego wyjść, zrobiłabyś wszystko, aby temu 
przeszkodzić.
—	Wcale nie!
Nie zwracając uwagi na jej słowa, Salija ciągnęła dalej:
—	Załóżmy, że próbowałabym z nim uciec, bo inaczej nie 
dałabym rady tego dopiąć. Oczywiście zwierzyłabym się z tego 
tobie, mojej najlepszej przyjaciółce. A ty już byś się postarała, 
żeby mi się to nie udało. Pewnie powiadomiłabyś mojego ojca 
albo Muhammada, albo...
—	Nieprawda! Ja nigdy... — Rachel nie mogła powstrzymać 
łez. Od razu znienawidziła się za tę słabość, której Salija nie 
okazałaby po sobie. Odwróciła się więc szybko twarzą do morza. 
Słońce natychmiast wysuszyło łzy, a pozostała po nich sól 
ściągała skórę na policzkach.
Przyjaciółka początkowo skwitowała ten wybuch milczeniem. 
Jedyną odpowiedzią na łkania Rachel był pisk mew i oddalony 
warkot motorówki.
—	Rachel... — Salija dotknęła jej ramienia.
—	Tak mi przykro! — szlochała Rachel. — Nie chciałam... Ja 
tylko myślałam... Na pewno nie będę wam przeszkadzać. Spróbuj 
wyjść za Theo, to sama zobaczysz.
—	Co zobaczę?
—	To, że zawsze chciałam, żebyś była szczęśliwa. A jeśli 
masz znaleźć szczęście w małżeństwie z Theo, to i ja tego pragnę.
—	Przecież ja nie mogę wyjść za Theo!
—	Ależ możesz! Możesz! Nie wiem, dlaczego ciągle po-
wtarzasz „nie" i „nie?
—	Dlatego, że moja rodzina by się na to nie zgodziła. U nas 
tak się nie robi.
—	No więc możesz powiedzieć ojcu, że kolejny facet, którego 
sprowadzi z Pakistanu, też ci się nie podoba. Tak samo następny i 
jeszcze następny... Sama mówiłaś, że ojciec nie będzie cię 
zmuszał, a z czasem...
—	O, właśnie! Trafiłaś w samo sedno. Z czasem, aja nie mam 
czasu!
—	Jak to nie masz? — szydziła Rachel. — Przecież masz 
dopiero dwadzieścia lat, nie jesteś chyba stara! Dziewczęta w 
twoim wieku studiują, na przykład prawo al-
bo medycynę, albo pracują w bankach... Nie muszą koniecznie od 
razu wychodzić za mąż. Co się z tobą stało, Sa-lijo? Kiedyś 
pragnęłaś czegoś więcej, miałaś jakieś marzenia...
Mówiąc to, Rachel zdawała sobie sprawę z beznadziejności 
sytuacji. Trudno było skłonić przyjaciółkę, aby zaczęła myśleć jej 
kategoriami, a sama też nie mogła przyjąć punktu widzenia Salii. 
Usilnie szukała odpowiednich słów.
—	Chcesz upodobnić się do Jamny? — Tylko to zdołała z 
siebie wydusić. — Tak wyobrażasz sobie przyszłość?
—	Już jestem do niej podobna — brzmiała odpowiedź.
—	Rzeczywiście, zupełnie podobna! — ironizowała Rachel. 
— Będziesz miała coraz większy tyłek i co roku nowe dziecko.
—	Otóż to! — podchwyciła Sali ja grobowym głosem. — 
Żebyś wiedziała, że właśnie tak jest.
—	Ależ wcale nie musisz być taka! Jesteś od niej ładniejsza, 
mądrzejsza i stać cię na więcej.
—	Chyba mnie nie słuchasz albo nie rozumiesz — podkreśliła 
z naciskiem Salija. — Nie mam już czasu ani innego wyjścia, 
nawet jeśli kiedykolwiek je miałam. Jestem dokładnie taka jak 
Jamna.
Rachel odruchowo chciała zaprotestować, ale powstrzymał ją 
wyraz twarzy Salii. Przyjaciółka wpatrywała się w nią z takim 
natężeniem, a w jej oczach było tyle bólu, że wszelkie uwagi 
zamarły Rachel na ustach. Chciała już przyciąć złośliwie: 
„Musiałaś upaść na głowę, żeby myśleć, że jesteś taka jak Jamna", 
ale spojrzenie Salii powiedziało jej wszystko.
—	Jamna...? — wydusiła z siebie. — Salijo, na miłość 
boską... Chyba nie chcesz powiedzieć, że... ty i Theo? Ni 
gdy nic mi o tym nie mówiłaś!
Mimo woli otaksowała wzrokiem figurę Salii, dobrze 
schowaną pod luźnym strojem.
—	Tak — potwierdziła Salija. — Właśnie dlatego Ha-tim się 
zgodził na przyspieszenie ślubu.
—	Więc on o tym wiedział?
—	Nie mogłam udawać, że to dziecko jest jego. Zresztą i tak 
nie dałoby się tego ukryć. Przecież sam na początku
zgodził się poczekać ze ślubem jakieś pół roku, żebyśmy się lepiej 
poznali, a teraz musiałam dać mu do zrozumienia, że nie mamy na 
to czasu. Co mogłam powiedzieć? Tylko prawdę.
Rachel poczuła się przytłoczona ciężarem tej informacji. 
Zdawała sobie przecież sprawę, jak zostanie ona odebrana przez 
społeczność, w której żyła Salija. Wydawało jej się jednak, że 
zaczyna dostrzegać — choć sama się za to nienawidziła — jakiś 
ratunek dla siebie. W końcu jeżeli Hatim Kurejśi wiedział już, że 
Theo Shaw był kochankiem Salii, to dostarczenie mu rachunku ze 
sklepu, z tajemniczym komentarzem: „Proszę zapytać Saliję, co to 
oznacza", nie narobiło już większych szkód. Jeśli zaś Salija 
powiedziała narzeczonemu to, co i tak wiedział, to przecież jakoś 
się z tym pogodził. Oczywiście zakładając, że wyznała mu całą 
prawdę.
—	Czy powiedziałaś mu o Theo? — sondowała, siląc się na 
obojętny ton.
—	Ty to za mnie zrobiłaś! — ucięła Salija, przez co Rachel 
straciła już wszelką nadzieję.
—	Czy jeszcze ktoś o tym wie?
—	Jamna na pewno coś podejrzewa, bo przecież umie 
rozpoznać objawy, ale nic jej nie mówiłam. Nikt inny nic nie wie.
—	Nawet Theo?
Salija spuściła oczy, a Rachel, podążając w ślad za jej 
wzrokiem, zauważyła, że dłonie na podołku zacisnęła tak mocno, 
aż palce pobielały. A kiedy zaczęła mówić — można by 
pomyśleć, że nazwisko Theo Shaw nigdy nie padło.
—	Hatim wiedział, że zostało nam bardzo mało czasu 
na to wszystko, co normalnie robi się przed ślubem. Ponie 
waż powiedziałam mu o... dziecku, nie chciał mojej niesła 
wy. Zgodził się, abyśmy wzięli ślub najszybciej, jak będzie 
można. — Zamrugała gwałtownie oczami, jakby chcąc wy 
mazać to wspomnienie, i dodała: — Rachel, Hatim Kurej 
śi był bardzo dobrym człowiekiem!
Rachel miała ochotę dodać, że może i był dobry, ale przede 
wszystkim nie chciał się narazić na ostracyzm ze swojej 
społeczności, gdyby poślubił pohańbioną kobietę.
Przyspieszony ślub byłby dla niego korzystny, gdyż pozwoliłby 
mu uznać dziecko za swoje bez względu na kolor jego skóry.
Tymczasem jednak myślała raczej o tym, czy wiedza o Theo i 
miłości Salii daje jej możliwość uczynienia czegoś pożytecznego. 
Za wszelką cenę chciała ratować sytuację, ale wolała najpierw się 
upewnić co do niektórych spraw, żeby znów nie zrobić 
fałszywego kroku.
—	Czy Theo wie o dziecku? 
Salija zaśmiała się smutno.
—	Wciąż jeszcze nie rozumiesz? Kiedy dałaś kwit Ha-timowi, 
on się zorientował, że chodzi o złotą bransoletę, a gdy spotkał 
Theo w tej ich głupiej Resursie Obywatelskiej, która niby ma 
tchnąć życie w to zapyziałe miasteczko... — przerwała, gdyż zdała 
sobie sprawę, jak chaotyczny jest ten potok słów nacechowanych 
goryczą. — I po tym wszystkim jeszcze sądzisz, że to ma jakieś 
znaczenie, czy Theo wie, czy też nie wie?
—	O czym ty mówisz? — Rachel wyczuła strach w głosie 
przyjaciółki i próbowała ją uspokoić.
—	Hatim nie żyje, czy ty tego nie rozumiesz? Zginął w nocy 
na Nez, a Theo mieszka niecałe pół mili stamtąd. Tam też zawsze 
zbierał swoje skamieliny... Teraz już rozumiesz? — Zaatakowała 
ją wprost. — Rachel Winfield, czy wreszcie zrozumiałaś?
—	Theo? — spytała ze zdziwieniem. — Chyba nie myślisz, 
że...
—	Hatim chciał wiedzieć, kim on jest — nie dała jej do-
kończyć Salija. — Zgodził się mnie poślubić, ale chciał wiedzieć, 
kto zrobił mi dziecko. To chyba normalne, każdy mężczyzna by 
tego chciał.
—	Nawet jeśli wiedział, może porozmawiałby z Theo, ale nie 
możesz myśleć, że on... — Rachel nie była w stanie dokończyć 
zdania, porażona nieubłaganą logiką słów Salii.
Spróbowała nawet sobie wyobrazić, jak to mogło wyglądać. 
Hatim Kurejśi i Theo Shaw spotkali się pewnie w ciemnościach 
nocy na przylądku Nez. Pakistańczyk mógł powiadomić Theo o 
ciąży Salii, na co ten, zdesperowany, postanowił usunąć 
człowieka, który stał między nim a jego prawdziwą miłością. 
Przypuszczalnie uważał za swój
moralny obowiązek trwanie przy boku Salii, skoro został ojcem 
jej dziecka. A ponieważ ona wzdragała się za niego wyjść, ze 
strachu, że zostanie wyklęta przez rodzinę — zdecydował się 
postawić ją przed faktem dokonanym... Rachel przełknęła ślinę i 
przygryzła wargę.
—	Więc widzisz, co narobiłaś tym rachunkiem za bran 
soletkę? — przekładała jej Salija. — Naprowadziłaś policję 
na ślad, o którym mogli nigdy się nie dowiedzieć. Wskaza 
łaś im, że coś łączyło Hatima Kurejśiego i Theo Shawa. 
A wiadomo, że gdy zostanie popełnione morderstwo, poli 
cja przede wszystkim szuka powiązań.
Rachel tak dalece czuła się winna, a przy tym wystraszona 
swoją rolą w tragedii na przylądku Nez, że zaczęła pleść od 
rzeczy:
—	Zadzwonię do niego. Albo pójdę na molo...
—	Nie! — zaprotestowała przerażona Salija.
—	Powiem mu, żeby wyrzucił tę bransoletę do śmieci. 
Sprawdzę, czy jej nie nosi. Na razie policja nie miała powodu, aby 
go przesłuchiwać. Jeszcze nie wiedzą, że znał Hatima. Nawet 
gdyby wypytywali wszystkich facetów z tej ich Resursy 
Obywatelskiej, zajmie im to kupę czasu...
—	Rachel!
—	Jak inaczej mogliby dotrzeć do Theo Shawa? Przecież 
poza Resursą nie mieli ze sobą kontaktu. Jeżeli ja dostanę się do 
niego pierwsza, to nigdy nie zobaczą tej bransolety i nie dowiedzą 
się niczego. Zakład o wszystko, że się nie dowiedzą.
Salija tylko kręciła głową z rozpaczą i niedowierzaniem.
—	Doprawdy, nic nie rozumiesz, Rachel? To niczego nie 
załatwia. Bez względu na to, co powiesz Theo, faktem jest, że 
Hatim nie żyje.
—	Ale kiedy policja zakończy dochodzenie w tej sprawie lub 
je umorzy, wtedy ty i Theo...
—	Co ja i Theo?
—	Będziecie mogli się pobrać! — Ponieważ Salija milczała, 
Rachel nieśmiało powtórzyła: — No wiesz, pobierzecie się. Ty i 
Theo...
Salija podniosła się ze swego miejsca. Ponownie okryła głowę 
szalem i spojrzała w stronę mola. Nawet z tej odległości słychać 
było, jak nad wodą niosą się dźwięki fishar-
monii towarzyszące obrotom karuzeli. Słońce odbijało się w 
wagonikach diabelskiego młyna, podczas gdy inna piekielna 
maszyna przerzucała swoich piszczących pasażerów z jednej 
strony na drugą.
—	Naprawdę myślisz, że to takie proste? Namówisz Theo, 
żeby wyrzucił bransoletę, policja da mu spokój, a wtedy się 
pobierzemy?
—	To może się stać, jeśli będziemy tego chcieli.
—	Nawet nie próbujesz zrozumieć! — Salija pokręciła głową. 
Z jej słów przebijała nuta rezygnacji, lecz po chwili dał się słyszeć 
bardziej zdecydowany ton. — Muszę usunąć tę ciążę. I to jak 
najszybciej. A od ciebie oczekuję, że pomożesz mi to załatwić.
Bransoleta wyszła na pewno z warsztatu Aloysiusa Ken-
nedyego, gdyż tworzyły ją tak typowe dla tego artysty grube, 
ciężkie zwoje nieokreślonego kształtu. Podobne cacko Barbara 
widziała w sklepie „Racon — Biżuteria Artystyczna". Chciała 
wierzyć, że fakt, iż Theo Shaw ma podobną ozdobę, jest 
przypadkowym zbiegiem okoliczności, ale jedenaście lat pracy w 
Wydziale Dochodzeniowo-Śledczym czegoś ją nauczyło. 
Zazwyczaj w sprawach o morderstwo przypadki zdarzały się 
rzadko.
— Może przynieść pani coś do picia? — zaproponował Theo 
tonem tak przyjaznym, że Barbara aż się zdziwiła. Czyżby uznał 
jej odwiedziny za towarzyską wizytę? — Kawę, herbatę, może 
colę? Właśnie sam zamierzałem czegoś się napić, bo taki straszny 
upał...
Barbara wybrała colę i gdy Theo po nią wyszedł, skorzystała z 
okazji, aby rozejrzeć się po jego biurze. Nie miała wprawdzie 
pewności, czego właściwie szuka, ale chętnie widziałaby na jego 
biurku zwój drutu, który mógł posłużyć do zastawienia na kogoś 
pułapki...
W gabinecie nie znajdowało się jednak nic godnego uwagi. Na 
jednej półce widniał rząd plastikowych zielonych segregatorów, a 
na innej — księgi rachunkowe z wytłoczonymi złotymi datami na 
grzbietach. Na wierzchu szafki na akta stała taca przeznaczona na 
korespondencję przychodzącą i wychodzącą. Leżała na niej sterta 
rachun-
ków za produkty spożywcze, prąd, wywóz ścieków i różne 
dostawy. Do tablicy ogłoszeniowej na ścianie przypięto cztery 
odbitki planów budowlanych: dwa dotyczyły hotelu „Molo", a 
dwa — centrum rozrywki noszącego nazwę „Ośrodek 
Wypoczynkowy imienia Agaty Shaw". Barbara zanotowała sobie 
to nazwisko, zastanawiając się, czy to matka Theo, czy może jego 
ciotka, siostra lub żona.
Bezmyślnie wzięła do ręki przycisk do papieru leżący na pliku 
pism, z których chyba wszystkie poświęcone były planom 
restrukturyzacji miasta. Słysząc kroki Theo na korytarzu, zwróciła 
większą uwagę na sam przycisk, który przypominał bryłkę 
porowatego kamienia.
—	Raphidonema — wyjaśnił Theo już od progu, widząc 
obiekt jej zainteresowania. Przyniósł dwie puszki coli z na-
sadzonymi na nie papierowymi kubkami. Jedną z nich podał 
Barbarze.
—	Raphi... co? — zapytała zdziwiona.
—	Raphidonema, a ściślej Porifera calcarea pharetronida 
lelapidae raphidonema — wyrecytował z uśmiechem.
Barbara pomyślała, że ma ujmujący uśmiech, i na wszelki 
wypadek przybrała surowy wyraz twarzy. Wiedziała bowiem, jak 
wiele nieraz kryje się za takim uśmiechem.
On zaś przyznał szczerze:
—	Popisuję się, oczywiście. To skamieniała gąbka z okresu 
dolnej kredy. Znalazłem ją.
—	Coś podobnego! — zdziwiła się Barbara, obracając w 
rękach skamielinę. — Wygląda to jak... bo ja wiem?... piaskowiec 
czy coś podobnego. A skąd pan wiedział, co to jest?
—	Mam już pewne doświadczenie. Od lat interesuję się 
paleontologią.
—	A gdzie to pan znalazł?
—	Nad morzem, na północ od miasta.
—	Może na przylądku Nez?
Źrenice Theo zwęziły się, lecz tak nieznacznie, że Barbara nie 
zauważyłaby tego, gdyby nie była przekonana, że w głębi serca 
wie on doskonale, po co do niego przyszła.
—	Zgadza się — potwierdził. — Więzną w czerwonym 
piasku muszlowym, a ił je uwalnia. Trzeba tylko czekać, aż 
morze podmyje klify.
—	A więc na Nez zbiera pan te swoje skamieliny?
—	Nie na samym Nez — poprawił ją. — Na plaży pod nim, u 
podnóża klifu. To najlepszy punkt na tym odcinku linii brzegowej.
Barbara ze zrozumieniem skinęła głową i odłożyła skamieniałą 
gąbkę z powrotem na papiery. Otworzyła puszkę coli i napiła się 
wprost z niej, powoli gniotąc w ręku papierowy kubek. Lekkim 
uniesieniem brwi Theo Shaw dał jej do zrozumienia, że nie 
przeoczył tego gestu.
„Wszystko w swoim czasie" — pomyślała. Zarówno 
bransoleta, jak i wzmianka o przylądku Nez czyniły z Theo obiekt 
godny zainteresowania, ale za jednym zamachem chciała ustrzelić 
dwa ptaszki.
—	Co mógłby mi pan powiedzieć o niejakim Trevorze 
Ruddocku? — zagadnęła.
—	O Trevorze Ruddocku? — powtórzył.
Barbara zastanawiała się, czy poczuł ulgę, gdy o to spytała.
—	Podobno pracuje w pańskiej firmie. Zna go pan?
—	Tak, jest u nas zatrudniony od trzech tygodni.
—	Przyszedł tu z zakładów Malika, prawda?
—	Tak.
—	Zwolniono go stamtąd za kradzież produktów spo-
żywczych.
—	Wiem o tym. Akram napisał do mnie list i jeszcze 
dodatkowo dzwonił. Prosił mnie, żebym dał temu chłopakowi 
szansę poprawy, gdyż uważał, że to bieda pchnęła go do 
kradzieży. W tej rodzinie jest sześcioro dzieci, a ojciec od półtora 
roku nie pracuje, bo ma chory kręgosłup. Akram przyznał, że sam 
nie mógł już go trzymać, ale chciał, żeby ktoś dał mu jeszcze 
jedną szansę, więc go przyjąłem. Nie zarobi tu tyle co u Akrama, 
ale wystarczy mu przynajmniej na przetrwanie.
—	Co on u pana robi?
—	Sprząta wesołe miasteczko po zamknięciu.
—	To znaczy, że w tej chwili go tu nie ma?
—	Zaczyna pracę dopiero o wpół do dwunastej w nocy. 
Wcześniej nie ma po co przychodzić, chyba że dla własnej 
przyjemności.
Barbara postawiła w myśli kolejny krzyżyk na liście po-
dejrzanych przy nazwisku Trevora Ruddocka. Mało tego, że miał 
motyw, to jeszcze i sposobność! Mógł swobodnie wykończyć 
Hatima Kurejśiego, a potem punktualnie stawić się do pracy.
W tym momencie samo nasuwało się jednak pytanie: co na 
ręce Theo Shawa robiła bransoleta od Aloysiusa Kennedyego? 
Zakładając, że pochodziła rzeczywiście z pracowni Kennedy'ego, 
ale to można było sprawdzić tylko w jeden sposób.
—	Ma pan aktualny adres Ruddocka? — spytała niewinnie.
—	Oczywiście.
Theo usiadł przy swoim biurku i przerzucił karty starego 
notatnika. Znalazł poszukiwany adres, przepisał go na karteczce i 
podał Barbarze. Nie omieszkała skorzystać z tej okazji.
—	Jejku, co pan tu ma takiego ślicznego? Czy to od 
Kennedy'ego?
—	Co proszę? — nie zrozumiał Theo.
Barbara zaliczyła sobie pierwszy punkt. Oznaczało to bowiem, 
że Theo sam nie kupił sobie tej bransolety, gdyby bowiem tak 
było — któraś z pań Winfield zalałaby go potokiem superlatyw na 
temat pochodzenia błyskotki.
—	Ta bransoletka — wyjaśniła. — W Londynie nasłu 
chałam się o takich drobiazgach. Podobno wyrabia je nie 
jaki Aloysius Kennedy. Czy mogłabym rzucić na to okiem?
Z udawaną dziewczęcą nieporadnością dodała jeszcze:
—	Bo, rozumie pan, nie wiem, czy jeszcze kiedykol 
wiek będę miała okazję przyjrzeć się z bliska takiej pięknej 
rzeczy...
Przez chwilę myślała, że haczyk nie chwyci, ale okazało się, że 
Theo dał się nabrać. Wyciągnął rękę ze złotym kółkiem na 
przegubie, odpiął je, podważając zameczek paznokciem, i zsunął 
z nadgarstka.
—	Ależ to piękne! — zachwycała się Barbara. — Mo 
gę-?
Gestem wskazała na okno, a kiedy Theo skinął głową — 
zaniosła bransoletę do światła. Obróciła ją raz i drugi...
—	Ten facet jest genialny! — podsumowała. — Niech 
pan popatrzy na te zwoje, jaki czysty kruszec! To prawdzi 
wy Rembrandt wśród złotników.
Liczyła, że będzie to uwaga na miejscu, choć zarówno o 
Rembrandcie, jak i o złotej biżuterii wiedziała tyle co kot 
napłakał. Rzuciła jeszcze kilka słów na temat wagi i kształtu tego 
cennego przedmiotu, odkryła sprytnie zakamuflowany zameczek, 
a kiedy wyczuła, że czas już nadszedł — zajrzała do środka i 
zobaczyła tam to, czego się spodziewała. Po wewnętrznej stronie 
bransolety wygrawerowano pochylnym pismem cztery wyrazy: 
„Zycie zaczyna się teraz".
Barbara uznała, że należy przystąpić do akcji. Wróciła więc do 
biurka i położyła na nim ozdobę. Theo jednak nie włożył jej od 
razu, a na jego policzki wystąpił mocniejszy rumieniec. Z 
pewnością widział, jak czytała napis, i można było przypuszczać, 
że oboje rozpoczną teraz grę pod nazwą: „Jak-sprawdzić-co-gliny-
już-wiedzą?" Miała nadzieję, że w tej grze osiągnie nad nim 
przewagę.
—	Bardzo ładna sentencja — zauważyła. — Nie obraziłabym 
się, gdyby jakiś anonimowy wielbiciel podrzucił mi taką pod 
drzwi..
—	Odziedziczyłem ją po ojcu — oświadczył szybko Theo, 
zabierając bransoletę.
„Tu cię mam" — pomyślała Barbara. Powinien był trzymać 
gębę na kłódkę, ale wiedziała z doświadczenia, że ludzie mający 
coś na sumieniu zwykle starali się ostentacyjnie dowodzić swojej 
niewinności.
—	To pana ojciec już nie żyje?
—	Matka też nie.
—	Więc to wszystko — wskazała zarówno na molo, jak i na 
plany jego rozbudowy — jest dla pana pamiątką po rodzicach?
Widząc zakłopotanie na jego twarzy, rozwinęła ten wątek.
—	Kiedy po raz pierwszy przyjechałam tutaj jako 
dziecko, mówiło się po prostu o molu w Balford. Teraz na 
zywa się to „Centrum Rozrywkowym Shaw". I jest jeszcze 
„Ośrodek Wypoczynkowy imienia Agaty Shaw". Czy to 
była pańska matka?
—	Babcia, ale odkąd miałem sześć lat, zastępowała mi matkę. 
Moi rodzice zginęli wtedy w wypadku samochodowym-
—	To musiało być straszne — przyznała Barbara.
—	Oczywiście, ale babcia zawsze była super!
—	Tylko ona została z pańskiej rodziny?
—	Tutaj tak. Reszta już dawno rozsypała się po świecie. 
Babcia wzięła do siebie nas obu — bo mam jeszcze starszego 
brata, który próbuje szczęścia w Hollywood — i wychowała jak 
własne dzieci.
—	Dobrze, że ma pan po ojcu przynajmniej jakąś pamiątkę. 
— Barbara zrobiła aluzję do bransolety. Nie chciała dopuścić, aby 
rozmowa zeszła na wspomnienia w di-ckensowskim stylu o 
sierocie wychowywanym przez starszego krewniaka. Wbiła więc 
w Theo uporczywe spojrzenie. — Choć trochę to zbyt 
nowoczesne jak na pamiątkę rodzinną. Wygląda, jakby zostało 
wykonane najwyżej tydzień temu.
Theo odpowiedział równie przenikliwym spojrzeniem, ale 
zdradził go wypełzający na szyję rumieniec.
—	Możliwe — przyznał. — Prawdę mówiąc, nigdy o tym nie 
myślałem.
—	Ciekawe, że natrafiłam na coś takiego akurat teraz, kiedy 
szukamy podobnego egzemplarza, też wyrobu Kennedyego.
—	Szukacie? Dlaczego? — zdziwił się Teho. 
Barbara wykręciła się od bezpośredniej odpowiedzi,
wracając do okna. Wyjrzała stamtąd na molo, gdzie właśnie 
ruszył diabelski młyn, wynosząc w powietrze kolejną partię 
podekscytowanych pasażerów.
—	Jak pan poznał Akrama Malika? — spytała nagle z 
zupełnie innej beczki.
—	Słucham? — Najwyraźniej oczekiwał innego pytania.
—	Wspominał pan, że Malik dzwonił do pana w sprawie 
zatrudnienia Trevora Ruddocka. To znaczy, że się znacie. 
Ciekawam skąd.
—	Z Resursy Obywatelskiej — wyjaśnił Theo. — Staramy się 
pomagać sobie wzajemnie. Raz ja mogę wyświadczyć mu 
przysługę, kiedy indziej on zrewanżuje się mnie.
—	Czy tylko tam spotykał się pan z Malikiem?
Theo przenosił wzrok z Barbary na okno i z powrotem. Na 
dachu pasażu przy otworze wentylacyjnym usiadła mewa. 
Wyglądała, jakby na coś czekała, a Barbara musiała sprawiać 
podobne wrażenie. Wiedziała, że Theo będzie poruszał się teraz 
po grząskim gruncie, gdyż nie miał pojęcia, czego ona 
dowiedziała się o nim z innych źródeł. Przypuszczała, że będzie 
musiał starannie lawirować między prawdą a kłamstwem.
—	Nie, pomagałem mu jeszcze zainstalować system 
komputerowy w jego fabryce — zdecydował się na taką wersję. 
— No i chodziłem do szkoły razem z Muhamma-dem, do 
podstawówki tutaj, a do średniej w Clacton.
—	Aha. — Barbary nie interesowało, czy uczyli się w 
Balford, czy w Clacton. Ważne były same powiązania i ich 
charakter. — Czyli znacie się od lat?
—	W pewnym sensie tak.
—	Dlaczego w pewnym sensie? — Barbara podniosła do ust 
puszkę coli. Dzięki niej mogła łatwiej strawić zjedzone przedtem 
ryby.
Theo śledził jej ruchy i sam też się napił.
—	Chodziliśmy z Muhammadem razem do szkoły, lecz się nie 
przyjaźniliśmy ^— wyjaśnił. — Nie miałem do czynienia z jego 
rodziną, dopóki nie zająłem się komputerami w ich zakładzie. To 
było rok temu, może więcej.
—	Zapewne zna pan też Saliję Malik?
—	Oczywiście, poznałem ją. — Zachowywał się tak, jak 
często postępowali ludzie, kiedy próbowali pod maską 
nonszalancji ukryć, że w środku aż ich skręca. Uporczywie patrzył 
jej prosto w oczy, z czym Barbara często się stykała w swej 
praktyce zawodowej.
—	Więc poznałby ją pan, gdyby zobaczył ją na ulicy, czy na 
przykład na molu, w stroju muzułmańskim czy jakimś innym?
—	Myślę, że tak, ale nie rozumiem, co ma do tego Sali-ja 
Malik i o co w ogóle chodzi.
—	Czy widział ją pan w tych dniach na molu?
—	Nie.
—	A kiedy ją pan ostatnio widział?
,— Nie pamiętam. Kiedy zakładałem im te komputery, 
zauważyłem, że Akram nie daje jej zbyt wiele swobody. Takie są 
ich zwyczaje, a do tego ona jest jego jedyną córką. Dlaczego więc 
miałaby nagle znaleźć się na molu?
—	Powiedziała mi, że tam była i zrzuciła stamtąd do morza 
bransoletę podobną do tej. — Gestem kciuka pokazała ozdobę na 
przegubie ręki Theo. — Zrobiła to, gdy dowiedziała się o śmierci 
Hatima Kurejśiego, bo miał to być dla niego prezent. Rzekomo 
dokonała tego w sobotę po południu, ale najdziwniejsze ze 
wszystkiego jest to, że pies z kulawą nogą jej tam nie widział. Czy 
pan coś z tego rozumie?
—	Nie wiem — odpowiedział, przy czym jego palce, jakby 
obdarzone własną wolą, zacisnęły się wokół bransoletki.
—	Hm... — mruknęła Barbara. — A zatem nikt jej nie 
widział? To ciekawe.
—	Mamy teraz szczyt sezonu. Przez molo przewijają się 
tłumy ludzi. Mała szansa, aby ktoś z nich szczególnie wrył się w 
pamięć.
—	Być może — zgodziła się Barbara. — Ale ja przeszłam 
teraz całe molo i nie zauważyłam tam nikogo w stroju 
muzułmańskim.
Niedbałym ruchem zaczęła grzebać w torebce, szukając 
papierosów.
—	Chyba nie przeszkadza panu, że zapalę? — spytała, a 
kiedy, zamiast odpowiedzieć, machnął ręką, skorzystała z 
przyzwolenia. — Salija nosi tradycyjne stroje — mówiła dalej. — 
Załóżmy, że tak ubrana przyszłaby na molo, bo nie miała powodu, 
aby iść tam w przebraniu. Nie nosiła się przecież z zamiarem 
popełnienia przestępstwa, prawda? Chciała tylko wrzucić do 
morza kosztowny przedmiot...
—	To się trzyma kupy — przyznał Theo.
—	A zatem, jeśli ona utrzymuje, że była tu, i to ubrana tak jak 
zawsze, a przy tym nie znalazł się nikt, kto by ją widział — to jaki 
stąd wniosek?
—	Pani jest od wyciągania wniosków, nie ja. — Theo silił się 
na obojętny ton, co nawet mu się udawało. — Nie sugeruje pani 
chyba, że Salija Malik ma cokolwiek wspólnego z tym, co 
spotkało jej narzeczonego? To przecież absurd!
—	Skąd taki gwałtowny przeskok do tego, co zaszło na 
Nez? — złapała go za słowo Barbara.
Theo jednak nie dał się zapędzić w kozi róg.
—	Pani pracuje w policji, ale ja nie jestem głupi — stwierdził. 
— Jeżeli pani pyta, co mnie łączy z Malikami, to jasne, że 
prowadzi pani śledztwo w sprawie Nez. Zgadza się?
—	I wiedział pan, że ona miała wyjść za Kurejśiego?
—	W Resursie Obywatelskiej Akram przedstawił mi go jako 
swego przyszłego zięcia. To z kim innym on miałby się żenić, z 
Muhammadem?
W tym starciu Barbara musiała uznać jego przewagę. Myślała, 
że go przygwoździ, a on sprytnie się wywinął.
—	A więc znał pan Kurejśiego?
—	Zostaliśmy sobie przedstawieni, ale to żadna znajomość.
—	W każdym razie wiedział pan, kim on jest. Poznałby go 
pan na ulicy? — Theo potwierdził, a wtedy Barbara zapytała: — 
No więc dla pełnej jasności niech mi pan powie, gdzie pan był w 
piątek wieczorem?
—	W domu. Powiem więcej, bo i tak się pani dowie, jeśli nie 
ode mnie, to od kogo innego, że mieszkam przy końcu Old Hall 
Lane, o jakieś dziesięć minut drogi od Nez.
—	Czy był pan w domu sam?
Theo wgniótł kciukiem ściankę puszki z coca-colą.
—	Po cholerę pyta mnie pani o to wszystko?
—	Ponieważ Kurejśi został na Nez zamordowany, o czym 
zresztą pewnie pan wie.
Theo zwolnił nacisk kciuka, aż puszka się rozprostowała, 
wydając dźwięk zbliżony do pstryknięcia.
—	Próbuje pani mnie w to wpakować, prawda? A jeśli 
powiem, że moja babcia już w tym czasie spała, a ja pracowałem 
w swoim gabinecie? To co, znalazłem czas, żeby wyskoczyć z 
domu i załatwić Kurejśiego? A że nie miałem powodu, żeby to 
zrobić, to już mało znaczący szczegół, prawda?
—	Nie miał pan powodu? — powtórzyła Barbara, strząsając 
popiół z papierosa do kosza na śmieci.
—	Nie miałem — potwierdził stanowczo, ale rzucił przelotnie 
okiem w stronę telefonu. Ciekawe, do kogo za-
dzwoni, gdy tylko Barbara od niego wyjdzie? Oczywiście 
odczeka, aby się upewnić, że już jej nie ma za drzwiami — nie 
jest przecież idiotą!
— W porządku.
Barbara, z niedopałkiem papierosa przylepionym do wargi, 
wręczyła mu swoją wizytówkę z dopisanym na odwrocie 
numerem telefonu do hotelu „Pod Spalonym Domem". Jak 
zwykle w takich przypadkach poprosiła Theo, aby zadzwonił, 
gdyby przypomniał sobie coś istotnego dla sprawy. „Albo 
zdecydował się powiedzieć prawdę, skąd wzięła się u niego złota 
bransoletka" —- dodała w myśli.
Na zewnątrz, w gwarnej atmosferze pasażu, Barbara wciąż 
rozważała, co kryje się za faktem posiadania przez Theo tej 
błyskotki i jego kłamstwami na temat jej pochodzenia. 
Teoretycznie istniała wprawdzie możliwość, aby w tym samym 
mieście znajdowały się dwa majstersztyki kunsztu złotniczego 
Aloysiusa Kennedy'ego, ale trudno było sobie wyobrazić, aby oba 
te dziełka miały wygrawerowany identyczny napis. W takim 
przypadku wniosek nasuwał się tylko jeden — Salija Malik 
zmyśliła historyjkę o wrzuceniu bransolety do morza, gdyż 
spoczywała ona spokojnie na ręku Theo Shawa. Mogła się tam 
znaleźć tylko dwoma sposobami — albo Salija, zamiast dać 
błyskotkę Hatimowi, ofiarowała ją jemu, albo też Theo sam zdjął 
piękny przedmiot z przegubu denata. Tak czy inaczej, stawiało to 
Theo Shawa w kręgu podejrzeń.
A więc następny Anglik dołączył do grona podejrzanych! 
Barbara mogła sobie wyobrazić, jak muzułmańska społeczność 
zareagowałaby na wieść, że człowiek Zachodu zamordował ich 
ziomka. Na razie bowiem miała dwóch potencjalnych sprawców 
— Armstronga i Shawa — którzy obaj byli Anglikami. Na 
trzecim miejscu tej listy znajdował się Trevor Ruddock, a więc 
kolejny Anglik. Jeżeli F. Kumhar czymś się nie zdradzi lub ktoś z 
Malików nie zacznie pocić się bardziej, niż zezwalałby na to upał 
(tylko Salija zdawała się nie mieć porów w skórze) — wszystko 
będzie wskazywać, że poszukiwany przestępca jest Anglikiem.
Zaraz, Salija... Na myśl o niej Barbara zatrzymała się, aż 
zabrzęczały kluczyki od samochodu, a palce zacisnęły się
wokół karteczki z adresem Trevora Ruddocka. Przecież z faktu, że 
Salija dała bransoletkę nie temu, komu początkowo zamierzała ją 
ofiarować, wypływał oczywisty wniosek. Dedykacji „Zycie 
zaczyna się teraz" nie poświęca się przygodnemu znajomemu, a 
więc Theo nie był tylko jej przygodnym znajomym! Oznaczało to, 
że łączyło ich więcej, niż sugerował Theo. Z tego zaś wynikało, że 
i Salija Malik miała motyw, aby się pozbyć narzeczonego.
Tym sposobem na liście podejrzanych znalazł się wreszcie ktoś 
pochodzenia azjatyckiego. Nadal jednak nie wiadomo było, kto 
prowadzi tę grę.
11
Barbara zaopatrzyła się na drogę w torebkę prażonej ku-
kurydzy i drugą — tęczowych landrynek. Kupiła je w kiosku na 
molu, skąd rozchodziły się także kuszące zapachy smażonych 
pączków i waty cukrowej. Nabywała te „zapy-chanki" z czystym 
sumieniem, gdyż wiedziała, że następny posiłek zje w 
towarzystwie wiecznie liczącej kalorie Emily. Wolała zatem 
najeść się na zapas.
Zaczęła od landrynek i od razu wpakowała jedną do ust, 
wracając do samochodu zaparkowanego przy Paradę. Stał tam 
cały szereg willi w stylu edwardiańskim, zwróconych fasadami ku 
morzu, niepodobnych do domu Emily. Miały balkony i portale na 
modłę włoską, co jakieś sto lat temu mogło imponować 
przepychem. Teraz jednak aż się prosiły o remont, podobnie jak 
dom Emily. Wywieszki o pokojach do wynajęcia widniały w 
oknach o brudnych firankach i obłażących z farby ramach. Wille 
wyglądały na opuszczone i prawie gotowe do rozbiórki.
Barbara zatrzymała przy nich swój samochód. Po raz pierwszy 
miała sposobność dokładniejszego zwiedzenia miasteczka. Nie 
była zachwycona tym widokiem, gdyż domy przy ulicy biegnącej 
wzdłuż wybrzeża również wymagały remontu. Sól morska 
wyżarła farbę i spowodowała korozję metalowych części. 
Odcięcie od szlaków turystycznych (wakacje w Hiszpanii 
wypadały taniej niż w Essex) spowodowało stagnację gospodarczą 
tych terenów. Dlatego
pewne partie miasta wyglądały, jakby czas stanął tam w miejscu.
Miasteczko potrzebowało zarówno tego, co oferował Akram 
Malik — a więc miejsc pracy — jak i tego, co chciała 
przeprowadzić Agata Shaw — czyli przebudowy. Czy możliwe 
więc, aby na tym polu zrodził się między nimi konflikt? To 
właśnie musiał rozwikłać Wydział Dochodze-niowo-Sledczy.
Pogrążona w takich rozmyślaniach, zauważyła nagle dwóch 
ciemnoskórych, mniej więcej dziesięcioletnich chłopców, którzy 
wyszli ze sklepu niejakiego Staną „Przekąski Zimne i Gorące". 
Szli w kierunku mola, liżąc lody. Najwidoczniej nauczono ich, jak 
zachowywać się w ruchu ulicznym, gdyż przystanęli przy 
krawężniku, zanim weszli na jezdnię. Czyjś zakurzony mikrobus 
zatrzymał się, aby ich przepuścić. Kierowca nawet dał im ręką 
znak, żeby przeszli. Chłopcy podziękowali mu ukłonem i ruszyli 
naprzód.
Najwidoczniej o to właśnie chodziło kierowcy, gdyż z wyciem 
klaksonu dodał gazu. Przerażeni chłopcy odskoczyli w bok. Jeden 
upuścił lody i odruchowo się schylił, by je podnieść. Drugi szybko 
odciągnął go za kołnierz ze strefy zagrożenia.
—	Śmierdzące brudasy! — rozległ się okrzyk z wnętrza 
pojazdu, a równocześnie przez okno wyleciała butelka. Nie 
była zakorkowana, więc jeszcze w powietrzu trysnęła z niej 
strugą zawartość. Chłopcy niezupełnie zdążyli się uchylić, 
toteż żółta ciecz obryzgała ich twarze i ubrania, zanim 
szkło rozprysnęło się im pod nogami.
—	Co za draństwo! — mamrotała pod nosem Barbara, 
biegnąc na drugą stronę ulicy.
—	Moje lody! — zawodził młodszy chłopczyk. — 
Ghassan, moje lody!
Ghassan ze wstrętem patrzył za odjeżdżającym samochodem. 
Ten zaś pędził z taką dużą prędkością, że znikł za zakrętem, 
zanim Barbara zdążyła zapamiętać numer rejestracyjny.
—	Nic się wam nie stało? — spytała dzieci. 
Młodsze z nich zaczęło płakać.
Ś
Na rozgrzanych płytach chodnika i asfalcie jezdni rozlany płyn szybko 
zaczął parować. W powietrzu rozeszła się
ostra woń moczu, którym poplamione były białe szorty chłopców. 
Na brązowej skórze ich nóg i policzków zastygły żółte kropelki.
—	Zgubiłem moje lody! — jęczał mniejszy chłopak.
—	Cicho, Mohsin! — warknął Ghassan. — Im tylko o to 
chodzi, żebyś płakał. Uspokój się!
Chwycił swojego towarzysza za ramię i ostro nim potrząsnął.
—	Masz, weź moje lody, ja już ich nie chcę — zaproponował.
—	Ale...
—	Trzymaj! — Wcisnął Mohsinowi porcję lodów do ręki.
—	Dobrze się czujesz? — dopytywała Barbara. — Doprawdy, 
co za podłość...
Ghassan w końcu obrócił ku niej oczy, ale ziała z nich wręcz 
namacalna pogarda.
—	Odwal się, angielska świnio! — wycedził tak wyraź 
nie, że nie mogła się przesłyszeć. — Idziemy, Mohsin!
Barbara rozdziawiła usta, lecz zaraz je zamknęła, gdyż chłopcy 
ruszyli śmiało w tym samym kierunku, w którym szli od początku. 
Sprawiali wrażenie, że nic i nikt nie byłby w stanie im 
przeszkodzić. Podziwiałaby ich zimną krew, gdyby nie miała 
świadomości, że tego rodzaju incydenty potęgują napięcia na tle 
rasowym, które przed kilkoma dniami zaowocowały 
morderstwem. Odprowadzała jednak chłopców wzrokiem, dopóki 
nie znikli jej z oczu. Dopiero wtedy wróciła do samochodu.
W księgarni nabyła plan miasta, z którego się dowiedziała, że 
do osiedla Alfred Terrace, gdzie mieszkał Trevor Ruddock, z 
łatwością dojdzie spacerkiem. Leżało ono najwyżej pięć minut 
drogi od High Street. Co ciekawe, nie dalej było stamtąd też do 
sklepu „Racon — Biżuteria Artystyczna".
Osiedle Alfred Terrace składało się z siedmiu szeregowych 
domków zgrupowanych po jednej stronie małego placyku. Okna 
tych domów zdobiły odrapane skrzynki na kwiaty, a drzwi 
wejściowe były tak wąskie, że mieszkańcy musieli chyba ściśle 
przestrzegać diety, aby móc swobodnie wchodzić i wychodzić. 
Brudnobiałe elewacje różniły
się między sobą tylko kolorem drzwi, od żółtego po purpu-
rowobrązowy. Farba na nich dawno już wyblakła, bo całe osiedle 
było zwrócone na zachód, więc przypadała na nie największa 
porcja gorąca i światła słonecznego.
W tej chwili temperatura nieruchomego powietrza była tu z 
pewnością o dziesięć stopni wyższa niż na molu. Na chodniku 
dałoby się chyba usmażyć jajecznicę, a skóra piekła Barbarę we 
wszystkich odsłoniętych miejscach.
Rodzina Ruddocków mieszkała pod numerem szóstym. Drzwi 
tego domku niegdyś miały kolor czerwony, który w słońcu 
wyblakł do odcienia łososiowego. Barbara energicznie zapukała, 
zaglądając równocześnie do okna od frontu. Nic nie zobaczyła 
przez siatkowe firanki, usłyszała natomiast dźwięki muzyki rap 
zagłuszane przez grający telewizor. Na jej pukanie nikt nie 
odpowiedział, więc zakoła-tała mocniej.
Tym razem dały się słyszeć kroki po gołej podłodze, aż 
wreszcie ktoś otworzył drzwi.
Ku swemu zdumieniu Barbara zobaczyła dziecko, naj-
wyraźniej bawiące się w przebierankę. Trudno było poznać, czy 
to chłopczyk, czy dziewczynka w zbyt obszernych ciuchach 
tatusia — butach jak u klowna i tweedowej marynarce sięgającej 
kolan. „No?" — spytał malec, a z zaplecza dobiegł kobiecy głos:
—	Kto tam jest, Brucie? Otworzyłeś? Tylko nie wy 
chodź na dwór w rzeczach ojca! Słyszysz, Brucie?
Chłopiec imieniem Brucie tymczasem ciekawie przyglądał się 
Barbarze. Zauważyła przy tym, że przydałoby się przemyć jego 
kaprawe oczka!
—	Cześć! — przywitała się z dzieckiem, na co maluch 
wytarł nos w rękaw marynarki tatusia. Pod spodem miał 
tylko majtki, luźno zwisające na rozciągniętej gumce. — 
Czy tu mieszka pan Trevor Ruddock? Jesteś może jego bra 
tem?
Dzieciak obrócił się w swoich monstrualnych buciorach i 
krzyknął za siebie:
—	Mama! Jakaś gruba baba pyta o Treva!
Barbarę aż zaświerzbiały ręce, żeby chwycić smarkacza za 
kark.
—	Do Treva? Chyba nie znowu ta pokraka od jubilera?
Z głębi mieszkania wynurzyła się kobieta z uczepioną u 
spódnicy dwójką dzieciaków. Widać było, że to dziewczynki. 
Miały na sobie niebieskie szorty, różowe staniczki i białe 
kowbojskie buciki wysadzane kryształkami. Jedna z nich trzymała 
w ręku oblepioną cekinami pałeczkę. Stuknęła nią w głowę 
braciszka, który wrzasnął przeraźliwie i rzucił się na siostrę, 
chwytając ją w talii i wpijając zęby w jej ramię.
—	Co tu się dzieje? — spytała pani Ruddock, jakby nie 
zważając na zamieszanie.
Tymczasem druga dziewczynka próbowała uwolnić ramię 
siostry z zębów Bruciego. W końcu obie rozwrzeszcza-ły się na 
dobre:
—	Mamo! Każ mu przestać!
Pani Ruddock jednak uparcie ignorowała ich krzyki i spytała 
Barbarę wprost:
—	Paniusia szuka mojego Trevora?
Wyglądała na przedwcześnie postarzałą i zmęczoną. Miała 
wodniste, niebieskie oczy i proste, jasne jak słoma włosy, 
ściągnięte do tyłu liliową sznurówką.
Barbara przedstawiła się i pokazała legitymację służbową.
—	Jestem z policji. Wydział Dochodzeniowo-Śledczy 
Scotland Yardu. Czy zastałam Trevora? Chciałabym zamie 
nić z nim parę słów.
Pani Ruddock stężała jak słup soli — sztywny był nawet ruch 
jej ręki, kiedy chciała wepchnąć za ucho niesforne pasmo włosów.
—	Czego chcecie od mojego Trevora? Chyba nie wpa 
kował się w żadne kłopoty? To dobry chłopak!
Trójka bijących się dzieci zatoczyła się pod ścianę, z której z 
hukiem spadł obraz. Zawtórował im rozsierdzony głos męski z 
pokojów na piętrze.
—	Chryste, czy człowiek nie może się spokojnie wyspać? 
Shirl, co się tam, do cholery, dzieje?
—	No, dosyć już tego! — zarządziła pani Ruddock. Złapała 
Bruciego za kołnierz ojcowej marynarki, a jego siostrę za włosy. 
Odpowiedzią był przenikliwy pisk wszystkich dzieci. — Dosyć! 
— powtórzyła.
—	Kiedy ona mnie uderzyła!
-— A on mnie ugryzł!
—	Shirl! Ucisz je, do kurwy nędzy!
—	No i widzicie? Obudziliście tatusia! — Pani Rud-dock 
strofowała dzieci, energicznie potrząsając skłóconym 
rodzeństwem. — Marsz do kuchni, wszyscy! Stella, w zamrażarce 
są lody na patyku, daj każdemu po jednym.
Obietnica przysmaku chyba uspokoiła dzieci, bo posłusznie 
podreptały we wskazanym kierunku. Na piętrze dały się słyszeć 
kroki, czyjeś chrząkanie i krztuszenie się tak głośne, jakby facet 
sam sobie wycinał migdałki. Barbara nie mogła uwierzyć, że ten 
człowiek był w stanie zasnąć w takich warunkach. Grupa rapowa 
czyniła bowiem niewypowiedziany zgiełk, a na tym tle dwóch 
żołnierzy krzykliwie dyskutowało na temat pewnej panienki 
lekkich obyczajów z Coronation Street.
—	Skąd, nie ma żadnych kłopotów, tylko chciałabym mu 
zadać kilka pytań.
—	A o co go tu jeszcze pytać? Przecie mój Trev poodda-wał 
im te wszystkie słoiki... No, powiedzmy, bez kilku, które 
zdążyliśmy opylić, zanim te brudasy się połapały. Myślałby kto, 
że coś im ubyło! Ten Akram Malik tarza się w złocie. Widziała 
paniusia, jak oni mieszkają?
—	Czy Trevor jest w domu? — Barbara siliła się na 
cierpliwość, ale szybko ją traciła w tym upale.
Pani Ruddock rzuciła nieprzyjazne spojrzenie, bo zorientowała 
się, że jej słowa nie wywarły żadnego wrażenia.
—	Stella! — krzyknęła za siebie, a gdy na wołanie przybiegła 
z kuchni starsza dziewczynka z lodami na patyku, przykazała jej: 
— Zaprowadź panią do Treva. A przy okazji powiedz Charliemu, 
żeby wyłączył ten łomot!
—	Maamooo... — jękliwie wymawiała się Stella, gdyż trudno 
było cokolwiek wyraźnie powiedzieć, liżąc lody. Mała wyglądała 
na dziewczynkę, która umie sobie radzić w każdej sytuacji.
—	No, jazda! — popędziła ją pani Ruddock.
Stella wyjęła z ust lody i wydmuchała powietrze, przy czym jej 
wargi wydały klapiące dźwięki.
—	No to chodźmy — zdecydowała i rozpoczęła wspi 
naczkę po schodach.
Barbara poszła za nią, czując na sobie wrogie spojrzenie pani 
Ruddock. Jasne było, że jakiekolwiek przestępstwo popełniłby 
Trevor — jego mamusi nie wydawałoby się ono niczym 
zdrożnym.
Sam delikwent przebywał w jednej z dwóch sypialni na 
pierwszym piętrze, tej, z której dobywała się chrapliwa muzyka 
rap. Stella bezceremonialnie otworzyła drzwi, ale nie szerzej niż 
na piętnaście centymetrów, bo blokowało je coś, co nad nimi 
wisiało.
—	Charlie! Mama kazała, żebyś wyłączył tę zarazę! — 
wrzasnęła do środka, a Barbarze rzuciła przez ramię: — Je 
śli chce pani z nim rozmawiać, to on tam jest.
Zza drzwi drugiej sypialni zawtórował im pan Ruddock:
—	Czy człowiek, kurde, nie może się wyspać we wła 
snym pieprzonym domu?
Barbara podziękowała Stelli kiwnięciem głowy i wśliznęła się 
do sypialni. Musiała się pochylić, bo nad drzwiami zwisało coś w 
rodzaju sieci rybackiej. Wewnątrz panował półmrok, gdyż zasłony 
były zapuszczone, a w powietrzu utrzymywał się ciężki, duszny 
upał.
Ogłuszający hałas wibrował w czterech ścianach po-
mieszczenia. Przy jednej z nich stało piętrowe łóżko. Dolne było 
puste, na górnym zaś siedział kilkunastoletni chłopak z dwiema 
drewnianymi pałeczkami, którymi wybijał takt o poręcz łóżka.
Drugi lokator pokoju siedział przy stole z zainstalowaną lampą 
fluorescencyjną. W jej świetle widać było kłębki czarnej przędzy, 
szpulki kolorowych nici, pęczek wyciorów do fajki i pudełko 
wypełnione okrągłymi gąbkami różnej wielkości.
—	Pan Trevor Ruddock? — Barbara usiłowała prze 
krzyczeć ryk głośnika. — Jestem z policji. Czy możemy po 
rozmawiać?
Zwróciła tym uwagę chłopca, który siedział na łóżku. Musiał 
chyba zauważyć jej legitymację, odczytać z ruchu ust lub poznać 
po wyrazie twarzy, co chciała powiedzieć, bo odnalazł pokrętło 
wzmacniacza i ściszył dźwięk.
—	Hej, Trev, gliny do ciebie! — wrzasnął, choć nie mu 
siał już niczego przekrzykiwać.
Chłopak siedzący przy stole odwrócił się na krześle i dostrzegł 
Barbarę. Wzrok jego padł na legitymację służbową. Dopiero 
wtedy podniósł ręce do uszu, aby wydłubać z nich woskowe 
zatyczki.
Tymczasem Barbara przyglądała mu się uważnie, o ile było to 
możliwe w przyćmionym świetle. Na wszystkich widocznych 
miejscach wypisał sobie hasło „Front Narodowy" — zarówno na 
wygolonej czaszce z ledwo dostrzegalnym ciemnym meszkiem, 
jak i na paramilitarnych gla-nach. Całą twarz też miał gładko 
wygoloną, z brwiami włącznie.
Kiedy się poruszył, odsłonił to, nad czym pracował. Był to 
model pająka, z tułowiem i odwłokiem z pasów białej i czarnej 
gąbki, a nogami z wyciorów do fajki. W główce tkwiły dwa 
zestawy oczek zrobione z czarnych paciorków, po dwa duże i dwa 
małe.
Trevor obrzucił przelotnym spojrzeniem brata, który siedział 
na brzegu łóżka, majtając nogami, i nieufnie przyglądał się 
Barbarze.
—	Zjeżdżaj stąd — polecił mu.
—	Przecież ja nikomu nic nie powiem... — ociągał się 
Charlie.
—	Spieprzaj! — powtórzył Trevor z większym naciskiem.
—	Treeev... — jękliwie przeciągnął brat wedle zwyczaju 
panującego w tej rodzinie.
—	Powiedziałem chyba? — Trevor zmierzył go karcącym 
spojrzeniem.
—	O, kurde! — syknął chłopak, tym razem krótko. Zeskoczył 
z pryczy i z magnetofonem pod pachą wyminął Barbarę. Wyszedł 
z sypialni, zamykając za sobą drzwi.
Przy okazji Barbara zorientowała się wreszcie, co blokowało 
od środka górną część drzwi. Była to rzeczywiście stara sieć 
rybacka, ale zawieszona tak, że przypominała pajęczynę, w której 
osadzono modele rozmaitych pajęczaków. Nie były to jednak 
pospolite w naszych ogrodach pająki zjadające zwykłe muszki, 
kleszcze i stonogi, lecz wielobarwne egzotyczne gatunki o 
czerwonych, żółtych bądź zielonych odwłokach, kolczastych lub 
nakrapianych odnóżach i drapieżnych oczkach.
—	Ciekawa praca — pochwaliła Barbara. — Interesuje 
się pan entomologią?
Nie otrzymała odpowiedzi, więc przeszła przez cały pokój, aż 
zbliżyła się do stołu. Stało przy nim drugie krzesło, założone stertą 
książek i czasopism. Barbara zestawiła to wszystko na podłogę i 
usiadła.
—	Nie będę panu przeszkadzać? — zagadnęła, spoglą 
dając znacząco na paczkę papierosów, którą miała w ręku.
Potrząsnął głową, a kiedy podsunęła mu paczkę — wziął sobie 
papierosa. Potarł zapałkę, ale Barbarze nie podał ognia.
Kiedy zabrakło wszechobecnego rapu, dały się słyszeć inne 
odgłosy. Stella swoim przeraźliwym głosem oskarżała tym razem 
Charliego o kradzież jakiegoś naszyjnika, przeciągając 
niemiłosiernie jego imię.
—	Trzy tygodnie temu został pan zwolniony z pracy 
w zakładach Malika, prawda? — zagaiła Barbara.
Trevor nabrał w płuca dużo powietrza i wbił uporczywy wzrok 
w Barbarę, która właśnie zauważyła jego paznokcie, drapieżnie 
zakrzywione jak szpony.
—	Tak, no i co z tego? — spytał wyzywającym tonem.
—	Czy chciałby pan opowiedzieć mi o tym coś więcej?
—	A mam inne wyjście? — Wydmuchał kłąb dymu.
—	Słyszałam wersję pracodawcy, ale może pańska jest inna? 
Jednego pan nie może się wyprzeć — kradzieży tych produktów, 
bo złapano pana na gorącym uczynku.
Trevor wziął ze stołu jeden z wyciorów do fajki i owinął go 
sobie wokół palca wskazującego. Z papierosem w ustach, nie 
przerywał montowania modelu pająka. Nożycami do drutu 
przeciął następny wycior na dwie części. Z każdej połowy zrobił 
jedno odnóże pająka, które umocował do tułowia klejem 
wyciskanym z tubki.
—	Pewnie Malik zrobił z tego Bóg wie jaką kradzież? — 
mówił w trakcie tych czynności. — Chryste, tam były wszystkiego 
dwie skrzynki, w każdej po trzydzieści sześć słoików. Myślałby 
kto, że co najmniej obrobiłem bank! Mało tego, nie wziąłem 
towaru w jednym gatunku, żeby nie popsuć mu jakiegoś 
większego zamówienia. Brałem po trochu z każdego rodzaju.
—	Aha, rozumiem, taka mieszanka firmowa.
Trevor spojrzał na nią spode łba, ale zaraz ponownie zajął się 
pająkiem. Jego segmentowany tułów i odwłok były wykonane 
bardzo realistycznie z kawałków gąbki różnej wielkości. Skłoniło 
to Barbarę do abstrakcyjnych rozmyślań, czym są połączone 
poszczególne segmenty. Klejem, zszywaczami czy może drutem? 
Rozejrzała się w poszukiwaniu jakiegoś kłębka, ale niczego w tym 
rodzaju nie dostrzegła na niemiłosiernie zagraconym stole. Oprócz 
przyborów do montowania pająków znajdowały się tam różne 
książki na temat owadów, rozłożone gazety, ogarki świec i 
pudełka na narzędzia. Barbara nie posiadała się ze zdziwienia, że 
Ruddock mógł cokolwiek tu znaleźć.
—	Słyszałam, że to Kurejśi wyrzucił pana z pracy. Czy to 
prawda?
—	Pewnie tak, jeśli to pani słyszała.
—	A czy pan ma inny pogląd na tę sprawę?
Rozejrzała się za popielniczką, ale niczego w tym rodzaju nie 
zauważyła w pobliżu. Trevor pchnął w jej kierunku pusty 
pojemniczek po kremie, pokryty wewnątrz warstwą popiołu.
—	Cokolwiek — odpowiedział enigmatycznie.
—	Uważa pan, że zwolniono pana niesłusznie? Może Kurejśi 
za bardzo się pospieszył?
Trevor podniósł wzrok znad swego pająka. Wtedy Barbara po 
raz pierwszy zauważyła pod jego lewym uchem wytatuowaną 
pajęczynę, a na niej aż nadto realistyczny wizerunek jej 
gospodarza.
—	Pewnie myśli pani, że zabiłem go za to, że mnie wylał z 
roboty? To dlatego pani zadaje te wszystkie pytania? — mówiąc 
to, stroszył palcami włoski na nóżkach pająka, aby wyglądały jak 
prawdziwe. — Przecież nie jestem głupi, czytałem dzisiejszą 
gazetę. Pisali, że policja uznała to za morderstwo, więc 
przypuszczałem, że prędzej czy później ktoś z was tu się pojawi. 
Mam motyw, prawda?
—	A czemu mi pan nie powie, co łączyło pana z Kurej-śim?
—	Podpieprzyłem trochę słoików z etykietowni i z pakowni. 
Pracowałem w dziale spedycji, więc to było dziecinnie łatwe. 
Kurejśi nakrył mnie na tym i wywalił na zbity
pysk. To wszystko, co nas łączyło. — Trevor z ironią podkreślił 
ostatnie słowo.
—	Czy to nie było ryzykowne, kraść słoiki z pakowni, skoro 
pan tam nie pracował?
—	Przecież nie wchodziłem, kiedy ktoś tam był! Najwyżej co 
jakiś czas podprowadzałem jeden czy dwa słoiki w przerwie na 
lunch. Bylebym tylko miał co upłynnić w Clacton.
—	Sprzedawał je pan? Dlaczego? Trzeba panu było pie-
niędzy?
Trevor odsunął się razem z krzesłem od stołu. Wstał, podszedł 
do okna i odciągnął zasłony. W świetle dziennym ukazały się 
odrapane ściany i zniszczone meble. Dywan na podłodze 
miejscami był przetarty na wylot, a jeszcze do tego, nie wiadomo 
po co, przedzielono go czarną linią na część sypialną i roboczą.
—	Mój tato jest chory i nie może pracować, a ja mam taką 
fantazję, że nie chcę, aby nas wyrzucono na bruk — tłumaczył. — 
Charlie najmuje się do różnych dorywczych prac w sąsiedztwie, 
czasem Stella popilnuje komuś dziecka, ale to wszystko mało dla 
ośmiorga, więc nieraz bywamy głodni. Dlatego mama i ja 
handlujemy czym się da na rynku w Clacton.
—	Wyrobami od Malika też handlowaliście?
—	Tak, i to taniej niż gdzie indziej. Nie psuliśmy Malikowi 
interesu, bo przecież on nie sprzedaje tego na sztuki, tylko 
zaopatruje wybrane sklepy i restauracje.
—	Czyli że właściwie działał pan na korzyść klientów?
—	Może i tak. — Oparł się plecami o parapet i obracał 
papierosa w ustach. Okno było szeroko otwarte, ale nic to nie 
dawało. Z równym powodzeniem mogliby rozmawiać we wnętrzu 
pieca. — Wydawało się, że w Clacton nic nam nie grozi. Nie 
przypuszczałem, że Kurejśi tam się pojawi.
—	Ach, więc Kurejśi przyłapał pana, kiedy próbował pan 
upłynnić towar na rynku?
—	Jak w pysk strzelił! Tak samo on nie spodziewał się mnie 
tam zastać, jak ja jego. Ale wiedząc, co on knuje, liczyłem, że 
przymknie oko na moje drobne grzeszki, bo sam miał swoje.
Barbara poczuła w końcach palców mrowienie. Zawsze je 
czuła, kiedy w śledztwie niespodziewanie pojawiał się nowy 
wątek. Wolała jednak zachować ostrożność, bo wyczuła, że 
Trevor bacznie obserwuje jej reakcję na sensację, którą podrzucił. 
Zachowanie to mogło wskazywać, że nie pierwszy raz popadł w 
konflikt z prawem, gdyż ludzie poddawani oficjalnemu 
przesłuchaniu bywali zwykle przynajmniej zmieszani, podczas 
gdy on zdawał się wiedzieć z góry, o co ona zapyta i co jej na to 
odpowie.
—	Gdzie pan był tamtej nocy, kiedy zginął Kurejśi?
W jego oku dostrzegła błysk rozczarowania, że nie pod-
chwyciła „grzeszków" Kurejśiego. No i dobrze — w końcu 
podejrzany nie może narzucać kierunku śledztwa!
—	Byłem w pracy, sprzątałem molo — odpowiedział Trevor. 
— Jeśli mi pani nie wierzy, może zapytać pana Sha-wa.
—	Już to zrobiłam. Pan Shaw powiedział, że rozpoczyna pan 
pracę o wpół do dwunastej. Czy w piątek też tak było? Podbił pan 
kartę zegarową?
—	Podbiłem, tak jak zawsze.
—	O wpół do dwunastej?
—	Mniej więcej. Potem już przez całą noc stamtąd się nie 
ruszałem. Pracuję z innymi chłopakami i oni mogą zaświadczyć, 
że nigdzie nie wychodziłem.
—	A co było przedtem?
—	Jak to co było?
—	No, gdzie pan był?
—	Kiedy?
—	Przed wpół do dwunastej.
—	O której?
—	Proszę mi po kolei opisać wszystkie swoje czynności.
Trevor jeszcze raz zaciągnął się papierosem, a potem wyrzucił 
niedopałek przez okno. Teraz zaczął z kolei obgryzać paznokieć 
przy palcu wskazującym.
—	Do dziewiątej byłem w domu. Potem wyszedłem.
—	Dokąd?
—	Nigdzie specjalnie. — Wypluł na podłogę ogryzek 
paznokcia i kontemplował swoje dzieło. — To znaczy, byłem z tą 
dziewczyną, z którą chodzę.
—	Czy ona to potwierdzi?
—	Słucham?
—	Czy zaświadczy, że był pan z nią w piątek wieczorem?
—	Na pewno. To nie była taka prawdziwa randka, bo ona nie 
jest moją dziewczyną, ale czasem się spotykamy. Spacerujemy, 
palimy, rozmawiamy, co tam słychać w szerokim świecie.
Wydawało się to zbyt piękne, żeby było prawdziwe. Barbara 
jakoś nie mogła sobie wyobrazić Trevora Ruddocka pogrążonego 
w filozoficznej dyspucie z kobietą. Intrygowało ją też, dlaczego 
on tak gęsto się tłumaczy. W końcu albo był z kobietą, albo też nie 
był, a ona może potwierdzić jego alibi albo nie. Co oni tam razem 
robili — całowali się, grali w łapki, dyskutowali o polityce czy 
pieprzyli się jak norki — mało Barbarę obchodziło. Sięgnęła do 
torby po swój notes.
—	Mogę pana prosić o jej nazwisko?
—	Tej dziewczyny?
—	Tak. Chciałabym z nią porozmawiać. Kto to jest?
—	To nic poważnego. — Przestąpił z nogi na nogę. — Po 
prostu koleżanka. Rozmawiamy ze sobą i nic więcej.
—	Ale proszę podać mi jej nazwisko, dobrze?
—	Rachel Winfield. — wykrztusił. — Pracuje w sklepie 
jubilerskim przy High Street.
—	Aha, Rachel! Zdążyłam już ją poznać.
—	No więc byłem z nią w piątek wieczorem — powtórzył, 
zaciskając palce lewej dłoni wokół prawego łokcia. — 
Przyjaźnimy się. Ona to potwierdzi.
Barbarę bawiło jego wyraźne zmieszanie. Jedno z dwojga: albo 
się wstydził, że przestaje z taką dziewczyną jak Rachel, albo 
kłamał i liczył, że w porę zdąży ją uprzedzić, aby go kryła.
—	I gdzieście razem byli? — indagowała dalej Barbara, 
badając możliwości znalezienia większej liczby świadków. — W 
kawiarni, w barze czy może w pasażu?
—	Nie, nic z tych rzeczy. Poszliśmy po prostu na spacer.
—	Może na Nez?
—	Ależ skąd! Owszem, byliśmy na plaży, ale nie w tamtym 
kierunku. Raczej bliżej mola.
—	Czy ktoś mógł was widzieć?
—	Nie przypuszczam.
—	Jak to, przecież wieczorem na molu są tłumy. Czy to 
możliwe, aby nikt was nie zauważył?
—	A czy ja mówiłem, że byliśmy na samym molu? 
Siedzieliśmy w domku plażowym. W środku, jasne? — Z 
wściekłością znów zaczął obgryzać paznokieć.
—	A więc siedział pan z Rachel w budce plażowej? — 
powtórzyła.
—	Przecież powiedziałem!
Wyciągnął palec z ust i spojrzał na Barbarę wyzywająco. 
Nietrudno było zgadnąć, co mogli robić z Rachel — raczej nie 
rozmawiali o polityce!
—	Teraz niech mi pan coś powie o panu Kurejśim i rynku w 
Clacton — zażądała. — Przecież do Clacton jest niedaleko, 
najwyżej dwadzieścia minut samochodem. To żadna wyprawa, 
więc cóż dziwnego w tym, że Kurejśi tam przyjechał?
—	Nie w tym rzecz — poprawił Barbarę Trevor. — Żyjemy 
w wolnym kraju i każdy może jeździć, dokąd chce. Sęk w tym, co 
tam robił i z kim.
—	Dobrze, pomówmy więc o tym, co on tam robił. 
Trevor wrócił na swoje miejsce przy stole. Spod zwału
czasopism wyciągnął ilustrowaną książkę, otwartą na kolorowym 
zdjęciu pająka. Barbara zauważyła, że był to ten pająk, nad 
którego modelem chłopak właśnie pracował.
—	To pająk skaczel — poinformował. — Różni się tym 
od innych, że nie tka pajęczyny. Czyha w zasadzce, a kiedy 
pojawi się odpowiednia zwierzyna — wtedy hyc! — Wy 
rzucił przed siebie rękę, która wylądowała na ramieniu 
Barbary. — I żre! — wyszczerzył zęby w uśmiechu.
Barbara zauważyła, że jeden kieł miał wyraźnie krótszy, a 
drugi dłuższy od innych, co nadawało mu wygląd wampira. Mało 
tego, wiedział o tym i zdawało się, że go to cieszy.
—	To taka przenośnia, prawda? — Barbara uwolniła swoje 
ramię. — Ten pająk to Kurejśi? I na kogóż on tak poluje?
—	A na kogo może polować niewyżyty facet, jeśli przyjeżdża 
tam, gdzie myśli, że nikt go nie zna? Tyle że ja go zauważyłem i 
on to widział.
—	Czy był z kimś?
—	Nie żeby z kimś przyszedł, ale widziałem, jak rozmawiali, 
a potem obserwowałem, co robią. A oni, jakby się umówili — 
niby przypadkiem podreptali równocześnie do pisuarków. A 
oblizywali się przy tym jak koty!
Barbara przyglądała się młodzieńcowi uważnie, a on od-
wzajemnił się jej tym samym.
—	Trevor... — zaczęła ostrożnie. — Czy chce pan przez to 
powiedzieć, że Hatim Kurejśi uwodził młodych chłopców na 
rynku w Clacton?
—	Na to wyglądało — przyznał Trevor. — Stał przy kiosku 
po przeciwnej stronie rynku i dawał jakieś znaki palcami. 
Podszedł jeden facet i gdzieś z półtora metra od niego powtórzył 
te znaki. Obaj spojrzeli po sobie, potem przed siebie, aż ten drugi 
minął Hatima i szepnął mu coś do ucha. Wtedy Hatim skierował 
się prosto do męskiego sracza. Widziałem, jak chyba po dwóch 
minutach tamten wśliznął się za nim. Minęło jakieś dziesięć minut 
i Hatim wyszedł sam. Wtedy mnie zauważył.
—	Kim był ten drugi facet? To ktoś z Balford? Może go pan 
zna?
Trevor przecząco pokręcił głową.
—	To tylko zwykły pedzio, co szukał klienta. Miał aku 
rat chcicę na ciemne mięsko.
Barbara aż podskoczyła.
—	Tamten był biały? Anglik?
—	Chyba tak, ale równie dobrze mógł być Niemcem, 
Duńczykiem, Szwedem czy nawet Norwegiem. W każdym razie 
na pewno nie był kolorowy.
—	Czy Kurejśi zorientował się, że pan go widział?
—	I tak, i nie. Zobaczył mnie, ale może nie przypuszczał, że 
śledziłem jego ruchy. Dopiero kiedy chciał mnie wylać z roboty, 
powiedziałem mu, że wszystko widziałem. — Tre-vor 
równocześnie wsadził książkę o pająkach tam, skąd ją wziął. — 
Myślałem, że będę miał na niego haka, no nie? Ze nie wyleje 
mnie, bo będzie się bał, że powiem staremu Akra-mowi, jak jego 
przyszły zięć dmucha białych chłoptasiow w publicznym sraczu! 
Tymczasem Kurejśi wyparł się wszystkiego. Powiedział, że i tak 
nie mam co liczyć na pozostanie w fabryce, bo Akram nie uwierzy 
w żadne plotki. A je-
śli będę je rozgłaszał, to mogę się pożegnać także i z nową pracą 
na molu. Chciałem pracować, więc nie puściłem pary z gęby. I to 
by było na tyle.
—	Nie mówił pan o tym nikomu? Ani staremu Malikowi, ani 
Muhammadowi, ani Salii? — Ta dopiero byłaby zdruzgotana, 
gdyby się dowiedziała, jak przyszły mąż dotrzymywał jej 
wierności i kalał dobre imię rodziny! Dla Azjatów cała rzecz na 
pewno miałaby znamiona sprawy honoru. Warto by 
przedyskutować ten problem z Azharem.
—	No, przecież nie miałem na to żadnych dowodów oprócz 
moich słów — usprawiedliwił się Trevor. — To nie było tak, że 
gliny ich nakryły!
—	Więc nawet nie jest pan pewien, co on wtedy robił w 
toalecie?
—	Pewnie, że nie poszedłem tam za nim, ale przecież nie 
jestem idiotą. Wszyscy wiedzą, że te sraczyki od lat służą 
pedałom jako miejsce randek. Więc jeśli dwóch facetów wchodzi 
tam i siedzi dłużej niż trzeba, żeby się wysikać, to chyba sama 
pani rozumie...
—	Panu Shaw też nic pan o tym nie mówił?
—	Przecież powiedziałem, że nikomu ani słowa.
—	A jak wyglądał ten drugi facet?
—	Bo ja wiem? Taki sobie gość, tyle że mocno opalony, w 
czarnej bejsbolówie nałożonej daszkiem do tyłu. Nieduży, ale nie 
wyglądał na typową ciotę. Właściwie nic specjalnego... to znaczy, 
zauważyłem jedną rzecz. Miał przewleczone przez wargę złote 
kółeczko! Boże, co niektórzy durnie robią ze sobą! — dokończył 
bez krztyny ironii, trzymając palce na wytatuowanej na szyi 
pajęczynie.
— Homoseksualizm? — powtórzyła ożywionym głosem Emily 
Barlow.
Barbara zastała ją w sali konferencyjnej komendy policji, gdzie 
codziennie odbywały się odprawy ekipy dochodzeniowo-śledczej. 
Zapisywała nazwiska detektywów i wyznaczone im zadania na 
grafiku.
Zaraz po wizycie w zakładach Malika Emily wyznaczyła 
dwóch funkcjonariuszy do prowadzenia rozmów ze
wszystkimi pracownikami firmy. Liczyła, że któryś z nich 
wpadnie na ślad wrogów Kurej siego w obrębie zakładu.
Ważna była każda nowa informacja o zamordowanym, toteż 
pani inspektor nie traciła ani chwili. Poleciła Belin-dzie Warner, 
która w sąsiednim pokoju pracowała przy komputerze, aby 
natychmiast wywołała detektywów oddelegowanych do fabryki.
—	Przekaż im tę wiadomość, gdy tylko się zgłoszą, ale 
uprzedź, żeby się z tym nie zdradzali — nakazała.
Potem wróciła na swoje poprzednie miejsce, nasadziła 
kapturek na flamaster, odłożyła go na podstawkę tabliczki i 
wysłuchała raportu Barbary. Ta zameldowała o swoich 
dzisiejszych osiągnięciach: od rozmowy z Connie i Rachel 
Winfield do daremnych prób uwiarygodnienia opowieści Salii o 
tym, jak wyrzuciła złotą bransoletę do morza. Emi-ly tylko 
potakiwała i notowała swoje uwagi. Zabrała głos dopiero przy 
wzmiance o domniemanych skłonnościach homoseksualnych 
Kurejśiego.
—	Ciekawe, co muzułmanie sądzą o homoseksualizmie? — 
Postanowiła to pytanie głośno, jakby chcąc je uczynić częścią 
śledztwa.
—	Nie mam pojęcia — odpowiedziała szczerze Barbara. — 
Ale im dłużej o tym myślałam w drodze powrotnej, tym mniej ten 
motyw mi pasował do zabójstwa Kurejśiego-
—	Dlaczego? — zainteresowała się Emily, podchodząc do 
jednej z tablic ogłoszeniowych, które wisiały na ścianach. 
Przyglądała się uważnie przypiętym na niej zdjęciom denata, 
jakby w nich mogła znaleźć potwierdzenie jego preferencji 
seksualnych.
—	Bo gdyby Malikowie się dowiedzieli, że Kurejśi był 
pedałem, to prędzej kazaliby mu pakować manatki i zabierać się z 
powrotem do Karaći. Myślę, że nie zabijaliby go, bo po co byłby 
im ten kłopot?
—	Nie zapominaj, że to Azjaci. Z pewnością nie chcieliby 
stracić twarzy — pouczyła Emily. — Gdyby rozeszła się plotka, 
że Kurejśi zrobił z nich wszystkich durniów, nie mogliby tak 
łatwo zachować tej godności, o której tyle mówi Muhammad.
Barbarze jednak wizja Emily nie trafiła do przekonania — coś 
tu nie trzymało się kupy!
—	Myślisz więc, że to ktoś z nich go zabił? — rozważają. — 
Czy nie posunąłby się zbyt daleko w swej dumie narodowej? Już 
prędzej Kurejśi chciałby pozbyć się kogoś, kto znał jego 
tajemnicę, niż ktokolwiek dybałby na jego życie, wiedząc, co on 
ukrywa. Wydaje mi się, że gdyby zbrodni dokonano na tle 
seksualnym, Kurejśi byłby raczej zabójcą niż ofiarą.
—	Chyba że na wiadomość, jakoby Kurejśi planował użyć 
Salii jako parawanu dla swych grzesznych skłonności, któryś z jej 
krewnych postanowił z nim skończyć.
—	Jeżeli Kurejśi rzeczywiście to planował — uzupełniła 
Barbara.
Emily wzięła plastikową torebkę, która leżała na monitorze 
jednego z licznych komputerów, odkręciła drucik zabezpieczający 
i wyjęła ze środka cztery oskrobane marchewki. Barbarze zrobiło 
się wstyd swego łakomstwa — jadła przecież smażone rybki i 
landrynki, a do tego ileż wypaliła papierosów! Tymczasem jej 
szefowa, przykładnie gryząc marchewki, zadała następne pytanie:
—	Jak myślisz, który z naszych Azjatów byłby zdolny do 
morderstwa z zemsty?
—	Wiem, do czego zmierzasz — przyznała Barbara. — 
Podobno Muhammad jest duchowym przywódcą całej ich 
społeczności. Gdyby więc on rąbnął Kurejśiego, po co miałby to 
jeszcze rozdmuchiwać?
—	Aby paradować w glorii bojownika o słuszną sprawę! Nie 
słyszałaś nigdy o dżihadzie, świętej wojnie z niewiernymi? — 
Muhammad dużo krzyczy o sprawiedliwości, żeby skierować 
podejrzenia na Anglika, a siebie postawić poza ich zasięgiem.
—	Ależ to samo można by powiedzieć o Armstrongu. Po co 
zaglądał do tego wybebeszonego wozu?
—	Armstrong ma alibi.
—	A Muhammad nie ma? Odnalazłaś w Colchester tego 
jakiegoś Rakima Chana?
—	Oczywiście, że odnalazłam. Urządzał akurat imprez-kę na 
zapleczu restauracji tatusia, z sześcioma kumplami. Całe 
towarzystwo w garniturach od Armaniego, pantoflach
od Bally'ego, z zegarkami firmy Rolex i sygnetami z Burlington 
Arcade. Przedstawił się jako stary przyjaciel Malika z czasów 
studenckich.
—	I czego się od niego dowiedziałaś?
—	Jak było do przewidzenia, potwierdził co do joty zeznanie 
Muhammada. Tamtego wieczoru jedli razem kolację, od ósmej do 
północy.
—	Przez cztery godziny jedli kolację? W restauracji jego 
tatusia?
—	Dobrze by to było, ale nie. Jedli u niego w domu, a trwało 
to tak długo, bo on sam gotował. Jak twierdzi, uwielbia gotować. 
Przez cały czas studiów zajmował się kuchnią, bo obaj z 
Muhammadem nie znosili angielskiego jedzenia. Wymienił mi 
nawet wszystkie potrawy, jakie serwował.
—	Czy ktoś może potwierdzić tę wersję?
—	Oczywiście, gdyż przezornie zaprosił więcej gości. Był 
tam jeszcze jeden cudzoziemiec — popatrz, ilu ich — i jeszcze 
jeden kolega ze studiów. Taki mały zjazd absolwentów.
—	No, jeśli obaj to potwierdzą... — zaczęła Barbara.
—	Bzdury! — przerwała Emily. — Muhammad Malik miał 
dużo czasu, żeby uprzedzić Rakima Chana, zanim dotarłam do 
Colchester.
—	Armstrong też miał czas, żeby odpowiednio przygotować 
teściów — zauważyła Barbara. — Rozmawiałaś już z nim?
Emily zostawiła to pytanie bez odpowiedzi, więc Barbara 
kontynuowała swoje rozważania.
—	Armstrong miał bardzo konkretne motywy. A czym 
Muhammad zasłużył na twoją uwagę?
—	Coś mi za bardzo protestuje.
—	Może ma powody? — podsunęła Barbara. — Słuchaj, 
zgadzam się, że ma zadatki na kryminalistę, a ten Ra-kim Chan 
też może być niezłym gagatkiem. Chyba jednak nie bierzesz pod 
uwagę pewnych okoliczności, które wcale nie wskazują na 
Muhammada. Na przykład to, że samochód Kuręj siego został 
splądrowany, zwłoki przeniesione w inne miejsce, a kluczyki od 
samochodu wyrzucone w krzaki, nie pasuje do wersji zabójstwa 
dla ratowania ho-
noru. Przecież uniemożliwiło to zakwalifikowanie tego zgonu 
jako wypadku.
—	Chyba że on wcale nie chciał, aby uznano to za wypadek 
— uzupełniła Emily. — Osiągnął to, co zamierzał: sprowokował 
incydent, wokół którego był w stanie zjednoczyć swoich ludzi. 
Jednym strzałem strącił dwa ptaszki — pomścił na Kurejśim 
hańbę rodzinną i umocnił swoją pozycję we wspólnocie.
—	Dajmy na to — zgodziła się Barbara. — Z drugiej strony 
nie musimy także brać za dobrą monetę opowieści Trevora 
Ruddocka. On także miał motyw, aby zabić Ku-rejśiego. 
Wprawdzie nie odzyskał pracy dzięki jego śmierci, jak 
Armstrong, ale wyglądał mi na kogoś, kto chętnie skorzystałby z 
możliwości odwetu, gdyby mu się nadarzyła.
—	Powiedziałaś, że i on ma alibi.
—	Kurczę blade, wszyscy oni mają alibi jak jasna cholera! 
Ktoś z nich musi kłamać!
—	Jestem tego samego zdania, sierżancie Havers — 
podkreśliła Emily pozornie obojętnym tonem, ale z nieugiętą 
pewnością siebie.
Uświadomiło to Barbarze nie tylko fakt, że Emily ma rangę 
wyższego oficera dzięki swym zdolnościom, inteligencji i intuicji, 
ale także i to, że tylko za jej cichym przyzwoleniem została 
dopuszczona do udziału w tym śledztwie. „Wycofaj się, Barb, to 
nie twoja działka" — skarciła siebie w myśli. Nagle dotarło do 
niej, jakie piekielne gorąco panuje w tej sali. Nawet późne 
popołudniowe słońce niepotrzebnie dodatkowo rozgrzewało 
atmosferę. Nie mogła sobie przypomnieć, czy jeszcze kiedyś na 
wybrzeżu lato było tak ciężkie do zniesienia.
—	Próbowałam sprawdzać alibi Trevora — zameldowała. — 
W drodze powrotnej wstąpiłam do sklepu „Ra-con". Matka 
Rachel zeznała, że jej córka wymknęła się z domu zaraz po moich 
odwiedzinach. Nie potrafiła wyjaśnić, gdzie była Rachel, kiedy 
popełniono morderstwo, gdyż sama brała wtedy udział w turnieju 
tańca towarzyskiego w Chelmsford. Powiedziała mi jednak coś 
ciekawego.
—	Co to było?
—	Takie zdanko: „Pani sierżant, proszę pamiętać, że moja 
Rachel umawia się tylko z białymi chłopcami". Jak myślisz, co to 
może oznaczać?
—	Że coś ją niepokoi.
—	Wiem już, że Kurejśi miał tej nocy z kimś się spotkać. 
Jedynie Trevor Ruddock twierdzi, że denat był pedałem, a nawet 
jeśli to prawda, przecież mógł działać na dwie strony.
—	Próbujesz teraz łączyć Kurejśiego z Rachel Win-field?
—	Przecież to ona dala mu rachunek za bransoletkę. Musiała 
mieć jakiś powód, żeby to zrobić. — Barbara próbowała 
dopasować nowy element do układanki. — To jednak nie 
wyjaśnia, jak bransoleta trafiła do Theo Shawa. Zakładam, że dała 
mu ją Salija Malik, ale mógł także ściągnąć ją z ręki Kurejśiego. 
Jeśli tak było, oznacza to, że Salija wymyśliła bajeczkę o 
wrzuceniu bransolety do morza, gdyż wiedziała, że każdy, u kogo 
ją znajdą, będzie podejrzany. Jaki miałaby inny powód, żeby 
kłamać?
—	O rany, pogrążamy się coraz głębiej, a dna wciąż nie 
widać! — jęknęła Emily.
W tonie jej głosu Barbara wyczuła coś, co skłoniło ją do 
bliższego przyjrzenia się pani inspektor. Po raz pierwszy 
dostrzegła ciemne kręgi pod jej oczami.
—	Em? — zagadnęła.
—	Barb, jeśli to zrobił ktoś z nich, całe miasto stanie w ogniu.
Barbara wiedziała, o co chodzi przełożonej. Gdyby sprawca 
okazał się Anglikiem, co z kolei stałoby się zarzewiem nowych 
zamieszek na tle rasowym — poleciałyby głowy, poczynając od 
Emily Barlow.
W ciszy, która na chwilę zapanowała, dały się słyszeć glosy od 
strony wejścia. Męski głos wypowiedział kilka zwięzłych, 
rzeczowych słów, na co odpowiedziała mu kobieta tonem 
chłodnej, zawodowej uprzejmości. Barbara rozpoznała w 
mężczyźnie Muhammada Malika, który zjawił się na obiecaną 
popołudniową konferencję w komendzie policji.
Przypuszczalnie towarzyszył mu Azhar. Nadszedł więc czas, 
by powiedziała Emily prawdę.
Już otwierała usta, lecz cos ją powstrzymało. Miała świa-
domość, że gdyby wyznała wszystko — lub prawie wszystko, bo 
nie mogła przecież się przyznać, że wyruszyła do Balford 
właściwie bez zastanowienia — Emily musiałaby odsunąć ją od 
śledztwa. Jakże mogłaby wierzyć w obiektywizm Barbary, jeśli u 
boku jednego z podejrzanych afiszował się jej sąsiad, a ich 
mieszkania dzieliło najwyżej pięćdziesiąt metrów? Teraz zaś 
Barbara miała więcej niż jeden powód, by nadal zajmować się tą 
sprawą. Przyjechała do Balford powodowana głównie troską o 
swoich pakistańskich przyjaciół, ale pragnęła tu zostać także ze 
względu na starszą koleżankę.
Wiedziała bowiem dobrze, jak lichwiarską cenę płacą kobiety 
za sukcesy w pracy policyjnej. Mężczyźni w tym zawodzie nie 
potrzebują nikomu udowadniać, że płeć nie wpływa negatywnie 
na ich kompetencje, natomiast kobiety muszą to robić bez 
przerwy. Jeśliby więc mogła dopomóc Emily w utrzymaniu się na 
stanowisku inspektora — była zdecydowana to zrobić.
—	Jestem po twojej stronie, Em — zadeklarowała.
—	Ach, jesteś.
Emily wypowiedziała te słowa tonem twierdzącym, nie 
pytającym. Uzmysłowiło to Barbarze kolejną prawdę: im kto 
wyżej w życiu zajdzie, tym mniej ma prawdziwych przyjaciół. Po 
chwili jednak Emily znów wzniosła się nad wszelkie czarne myśli 
o przyszłości i zwyczajnie zapytała:
—	No więc, gdzie był Theo Shaw w piątek wieczorem?
—	Twierdzi, że w domu. Była tam również jego babcia, ale 
nie da rady tego potwierdzić, bo leżała już w łóżku.
—	To akurat prawda — sprostowała Emily. — Agata Shaw, 
to znaczy jego babcia, przeszła niedawno wylew, więc musi dużo 
odpoczywać.
—	Dzięki temu jednak Theo mógł swobodnie skoczyć 
piechotą na Nez — uzupełniła Barbara.
—	To z kolei wyjaśniałoby, dlaczego nikt w pobliżu nie 
słyszał warkotu innego samochodu oprócz nissana — myślała 
głośno Emily. Zainteresowała się teraz stroną notatek, na której 
wypisała nazwiska podejrzanych wraz z pierwszymi literami ich 
imion oraz podanymi przez nich wersjami alibi. — Ta dziewczyna 
Malików wygląda na wcielenie ła-
godności, ale jeśli po cichu kręciła z Theo, mogła mieć powód, 
aby strącić swego oficjalnego narzeczonego ze schodów. Miałaby 
go wtedy z głowy raz na zawsze.
—	Przecież tatuś zapewniał, że nie zmuszałby jej do po-
ślubienia tego człowieka.
—	Teraz tak mówi, ale może chce ją w ten sposób kryć. 
Mogła współdziałać z Theo.
—	Tak jakby Romeo i Julia, zamiast odbierać sobie życie, 
zmówili się i załatwili hrabiego Parysa? Może coś w tym i jest, ale 
oprócz wybebeszonego samochodu przepuściłybyśmy jeszcze 
jeden szczegół. Załóżmy, że Kurejśi dał się namówić na spotkanie 
z Theo w Nez. Po co wtedy brałby ze sobą prezerwatywy?
—	Cholera z tymi gumkami! — zaklęła Emily. — Dobrze 
więc, mógł w ogóle nie spotykać się z Theo, nawet nie wiedzieć o 
jego istnieniu. Natomiast z całą pewnością Theo wiedział o nim.
Oznaczało to, że szala podejrzeń znów zaczęła się przechylać 
na stronę Anglika. Barbara zastanawiała się więc, co powie 
Pakistańczykom, którzy przybyli na konferencję. Mogła sobie 
wyobrazić, jak Muhammad Malik wykorzystałby informację, 
która umocniłaby go tylko w przekonaniu o rasowym podłożu 
zbrodni.
—	W porządku — zgodziła się. — Pamiętajmy jednak, że 
przyłapałyśmy Saliję Malik na kłamstwie. Z tego zaś, że 
Hatimowi dostarczono rachunek za bransoletę, można wy-
wnioskować, że komuś zależało, aby się dowiedział o romansie 
Salii.
—	Rachel Winfield? — podsunęła Emily. — Wciąż nie mogę 
rozgryźć jej roli w tej sprawie.
—	A tajemnicza kobieta osłonięta czadorem, która odwiedziła 
Kuręjsiego w hotelu?
—	Może tą kobietą była Rachel, bo sama leciała na Ku-
rejśiego?
—	Pani inspektor...
Emily i Barbara odwróciły się ku drzwiom, w których stała 
Belinda Warner. W ręku trzymała plik karteluszkow spiętych w 
mniejsze zestawy. Barbara rozpoznała w nich wydruki rozmów 
telefonicznych prowadzonych z hotelu „Pod Spalonym Domem".
—	Co to jest? — spytała szefowa.
—	Posortowałam te wydruki, podzieliłam na kategorie i 
namierzyłam wszystkie kontakty... No, prawie wszystkie. — 
Belinda sukcesywnie kładła na stół kolejne pliki, określając każdy 
z nich. — To rozmowy z Malikami: Saliją, Akra-mem i 
Muhammadem. To z przedsiębiorcą budowlanym, niejakim 
Gerrym DeVittem z Jaywick Sands. Wykańczał dom, który 
Akram kupił dla nowożeńców...
—	DeVitt? — zainteresowała się Barbara. — On pracuje 
również na molu. Rozmawiałam z nim dziś po południu.
Emily zapisała ten fakt w notesie, który zabrała ze stołu sali 
konferencyjnej.
—	Co tam jeszcze? — spytała Belindę.
—	Telefon od dekoratora z Colchester, który także pracował 
przy tym domu... No i wreszcie telefony od różnych ludzi, pewnie 
jego znajomych. Pan Zajdi, pan Faruki, pan Kumhar, pan Kat...
—	Kumhar?! — wykrzyknęły równocześnie Emily i Barbara.
—	Kumhar — potwierdziła Belinda. — On dzwonił 
najczęściej. Mam tu jedenaście wydruków jego rozmów.
Poślinionym palcem przekartkowała ostatni plik.
—	O, tu jest. Fahd Kumhar.
—	No, to mamy go! — stwierdziła z namaszczeniem Barbara.
—	Dzwonił spod numeru w Clacton — wyjaśniła Belinda. — 
Ale kiedy go sprawdzałam, odzywał się właściciel kiosku z 
gazetami przy Carnarvon Road.
—	Czy jesteś zupełnie pewna, że to była Carnarvon Road? — 
weszła jej w słowo Emily.
—	Mam tu adres.
—	No, to z nieba nam spadła ta informacja.
—	Dlaczego? — nie zrozumiała Barbara. Na jednej z tablic 
ogłoszeniowych wisiała mapka okolicy, więc poszukała 
Carnarvon Road i znalazła ją, biegnącą prostopadle od morza, 
obok stacji kolejowej, aż do szosy Al33, która prowadziła do 
Londynu. — Czy tam jest coś ważnego?
—	Za dużo tu zbiegów okoliczności, aby mogły być 
Przypadkowe — wytłumaczyła jej Emily. — Carnarvon Road 
styka się od wschodniej strony z rynkiem w Clacton,
gdzie znajduje się znany punkt zborny tamtejszych pedałów.
—	Oho, sprawa nabiera rumieńców! — mruknęła Barbara. 
Odwróciła się od mapy i stwierdziła, że Emily ją obserwuje, ale 
teraz jej spojrzenie było znów jasne.
—	Myślę, że zaczyna się całkiem nowa zabawa, sierżancie 
Havers — ogłosiła z tą samą werwą, którą Barbara zawsze 
podziwiała u „Bestii Barlow". — Kimkolwiek jest ten Kumhar, 
musimy go namierzyć.
12
Salija skrupulatnie rozłożyła przybory do swego ulubionego 
zajęcia. Z zielonej metalowej kasety powyciągała plastikowe 
szufladki i ułożyła je w rządek. Szczypczyki, świderki i nożyce do 
drutu wyjęła z pochewek i położyła po obu stronach przyciętych 
odcinków sznureczka, drutu i złotego łańcuszka, na których 
komponowała swe oryginalne naszyjniki i kolczyki. Rachel i jej 
matka zgadzały się przyjmować tę biżuterię w komis, wystawiając 
ją wśród swoich towarów.
—	Twoje wyroby nie są gorsze od tych, które mamy 
w sklepie — przekonywała ją Rachel. — Mama chętnie je 
wystawi, więc co ci szkodzi spróbować? Jeśli coś się sprze 
da, zarobisz trochę pieniędzy na swoje wydatki, a jeśli się 
nie sprzeda, przynajmniej będziesz miała co nosić.
W słowach Rachel było dużo prawdy, ale Salii nie chodziło 
nawet o pieniądze — i tak trzy czwarte zarobionych sum 
oddawała rodzicom, kiedy już spłaciła bransoletę dla Theo. 
Cieszyło ją przede wszystkim to, że mogła robić coś na swój 
rachunek i na użytek osób spoza rodziny.
Może uczyniła właśnie pierwszy krok, by wyrwać się z tego 
zaklętego kręgu? Zastanawiała się nad tym, biorąc z tacki 
afrykańskie paciorki i przesypując je na dłoni, chłodne i gładkie 
jak kulki gradu. Może w momencie, kiedy zdecydowała się na 
uprawianie samodzielnej twórczości, równocześnie dostrzegła dla 
siebie inne możliwości poza hermetycznie zamkniętym światem 
rodziny? A może wytwarzanie nawet tak prostych przedmiotów 
jak biżuteria
dokonało pierwszego wyłomu w jej dotychczasowym zado-
woleniu z życia?
Chyba jednak przyczyny wewnętrznego niepokoju Salii nie 
były aż takie proste. Należało ich raczej szukać w nieustannym 
poczuciu przynależności do dwóch światów, w jakich żyła.
„Moja mała Angielka" — nazywał ją ojciec, kiedy co rano 
pakowała książki do szkoły. W jego głosie pobrzmiewała wtedy 
duma. Salija urodziła się przecież już w Anglii i chodziła razem z 
angielskimi dziećmi do szkoły podstawowej w miasteczku. Nic 
więc dziwnego, że mówiła lepszą angielszczyzną niż ktoś, kto 
nauczył się tego języka już jako dorosły. Swemu ojcu wydawała 
się nie gorszą Angielką niż te wszystkie dzieci o porcelanowych 
buziach, tak łatwo czerwieniących się przy byle wysiłku. W 
istocie była nią w takim stopniu, w jakim sam Akram po cichu 
pragnął zostać Anglikiem.
Pod tym względem Muhammad miał rację — jego ojciec stale 
próbował godzić ze sobą dwa odmienne wzorce kulturowe. Za 
swój obowiązek uważał kultywowanie pakistańskiej tradycji 
narodowej, ale skrycie wzdychał do angielskich garniturów i 
parasoli. Swoje dzieci wychowywał również w poczuciu 
rozdwojenia. W domu musiały odgrywać tradycyjne role: Salija, 
jako posłuszna córka, doskonaliła się w obowiązkach domowych, 
by móc zadowolić przyszłego męża, Muhammad zaś miał się 
przygotować do przejęcia rodzinnego przedsiębiorstwa i płodzić 
synów, którzy z kolei odziedziczyliby je po nim. Na zewnątrz 
natomiast oczekiwano od nich, że będą bardziej angielskie od 
samych Anglików.
Akram sam doradzał swoim dzieciom, aby zaskarbiały sobie 
przyjaźń i szacunek rówieśników, co miałoby promować dobre 
imię rodziny, a z czasem także i rodzinne przedsiębiorstwo. Toteż 
z upodobaniem śledził ich postępy w tej dziedzinie, wypatrując 
choćby najmniejszych oznak awansu społecznego.
Salija nie chciała zawieść jego oczekiwań. Pisała więc i 
wysyłała sama do siebie karty walentynko we i powinszowania 
urodzinowe, podpisując je imionami koleżanek. Na widocznych 
miejscach zostawiała adresowane na swoje
imię karteczki z drobnymi panieńskimi ploteczkami. Podnosiła 
wyrzucone przez koleżanki zdjęcia i czule dedykowała je sobie. A 
kiedy do Akrama dochodziły wieści, że któraś z rówieśniczek 
Salii wydaje przyjęcie urodzinowe — czyniła przygotowania do 
imprezy, aby potem przesiedzieć ją na drzewie w sadzie i nie 
rozwiewać złudzeń ojca.
Natomiast Muhammad nawet nie próbował spełniać jego 
oczekiwań w tym zakresie. Nie był nigdy prześladowany z 
powodu koloru skóry ani też nie starał się łagodzić wrażenia, jakie 
wywoływał w środowiskach nieprzyzwy-czajonych do obcowania 
z Azjatami. Podobnie jak Salija, urodził się w Anglii, ale nawet w 
najmniejszym stopniu nie uważał się za Anglika. Przeciwnie, 
gardził wszystkim, co wiązało się z angielską kulturą, 
obyczajowością i tradycjami. Szydził z powściągliwości 
Anglików, chcących uchodzić za dżentelmenów, i odwrotnie niż 
oni — nawet nie próbował ukrywać swoich uprzedzeń. Ba, 
obnosił się z nimi! Salija wiedziała jednak, że targające bratem 
gwałtowne namiętności nie miały nic wspólnego z rasą, choć 
starał się sprawiać takie wrażenie.
Teraz jednak postanowiła, że nie będzie myśleć o Mu-
hammadzie. Miała nadzieję, że stwarzanie pozorów pracy pozwoli 
jej zapomnieć o gniewnym błysku pojawiającym się czasem w 
oczach brata. Rozłożyła nawet papier i próbowała naszkicować 
wzór naszyjnika, licząc, że tym sposobem wymaże z pamięci 
okrucieństwo i zawziętość, które udawało mu się starannie 
maskować przed rodzicami, podobnie jak jego niekontrolowane 
wybuchy złości w najmniej spodziewanych momentach.
Z któregoś z pomieszczeń na parterze dochodziło nawoływanie 
Jamny.
— Słodkie maleństwo, śliczny chłopczyk! — zawodziła. — 
Chodź do mamusi, mój mały mężczyzno!
Salija siedziała ze ściśniętym gardłem, czując w głowie taki 
zamęt, że nie przeszkadzały jej toczące się po stole koraliki. 
Odłożyła szczypczyki, skrzyżowała ręce na blacie stołu i wsparła 
na nich podbródek. Jak mogła myśleć teraz o przewinieniach 
swego brata, skoro jej własne sumienie obciążał grzech równie 
ciężki i tak samo grożący rozbiciem rodziny.
„Widziałem cię z nim, ty dziwko!" — syczał jej w ucho 
Muhammad. „Słyszysz? Widziałem! Jeszcze za to zapłacisz, jak 
płacą wszystkie zdziry, które się tłuką z białasa-
mi!"
Ale przecież ona nie chciała zrobić niczego złego. A już
najmniej myślała o miłości.
Ojciec pozwolił jej pracować razem z Theo, gdyż znał go z 
Resursy Obywatelskiej i przyjął jego ofertę zainstalowania w 
firmie systemu komputerowego. Tym sposobem chciał 
zademonstrować swoją integrację ze społecznością angielską. 
Ostatnio przeniósł swój zakład do nowej siedziby, a rozwój 
przedsiębiorstwa nasuwał konieczność jego unowocześnienia.
„Najwyższy czas, abyśmy weszli w dwudziesty wiek" — 
oznajmił Akram podczas narady familijnej. „Interes idzie dobrze, 
zbyt rośnie, zamówienia zwiększyły się o osiemnaście procent... 
Przedyskutowałem tę sprawę w Resursie Obywatelskiej i 
znalazłem obiecującego młodego człowieka, który pomoże nam 
skomputeryzować cały pion produkcji".
To właśnie dobra opinia, jaką Akram obdarzył Theo, 
umożliwiła im zapoznanie. Dotąd bowiem, mimo sympatii dla 
ludzi Zachodu, wolał trzymać córkę od nich z daleka. Zwyczaje 
azjatyckie nakazywały bowiem strzec cnoty dziewcząt z myślą o 
ich przyszłych mężach. Czystość liczyła się nawet bardziej niż 
posag, a więc każdy sposób był dobry, byleby kobieta zachowała 
dziewictwo aż do dnia ślubu. Mężczyźni Zachodu nie cenili tych 
wartości, więc to przed nimi Akram musiał pilnować swojej córki, 
gdy tylko osiągnęła dojrzałość. Wobec Theo Shawa nie żywił 
jednak żadnych obaw.
— Pochodzi z dobrej, zasiedziałej rodziny — tłumaczy^ jakby 
to miało wpływ na podwyższenie poziomu zaufania. — 
Zainstaluje system, który zmodernizuje każdy aspekt naszej 
działalności. Będziemy mieli edytor tekstu do korespondencji, 
arkusz kalkulacyjny, programy handlowe i graficzne do 
projektowania reklam i etykietek. Powiedział mi, że opracował 
już taki system dla centrum rozrywkowego, a po sześciu 
miesiącach zobaczymy efekty w postaci wzrostu sprzedaży i 
zmniejszenia robocizny.
Argumenty te były tak przekonujące, że nie oponował przeciw 
nim nawet Muhammad, choć niechętnie widział Anglika wśród 
załogi, szczególnie gdyby miał on zajmować jakąś nadrzędną 
pozycję. Theo Shaw podjął się więc zainstalowania programów 
komputerowych, które miały zrewolucjonizować pracę firmy 
„Malik i Syn — Musztardy i Przyprawy". Potem musiał jeszcze 
przeszkolić personel w obsłudze tych programów. Wśród tego 
personelu znajdowała się i Salija.
Nie przyszło jej dotąd na myśl, że mogłaby pokochać kogoś 
takiego jak Theo. Przeciwnie, dobrze znała swoje obowiązki 
przykładnej córki i prawowiernej muzułmanki, mimo iż urodziła 
się w Anglii. Wiedziała, że wyjdzie za mężczyznę wyznaczonego 
przez rodziców, którzy chcieli tylko jej dobra i znali ją lepiej niż 
ona sama. Wierzyła, że dokonają najbardziej odpowiedniego 
wyboru.
„Małżeństwo — tłumaczyła jej nieraz War da — jest jak 
połączenie dwóch rąk. Dłonie się stykają — demonstrowała to na 
własnych, składając je jak do modlitwy — a palce przeplatają. 
Jeżeli obie ręce są podobnej wielkości, kształtu i gładkości, to 
dobrze trzymają się razem".
Salija nie mogłaby jednak złączyć w ten sposób swojej ręki z 
ręką Theo Shawa. Azjatyccy rodzice nie wybierają bowiem dla 
swoich córek europejskich mężów. Taka decyzja mogłaby 
oznaczać tylko zdradę, odcięcie się od korzeni, z których się 
wyrosło, a to dla Salii byłoby nie do pomyślenia.
Nie traktowała więc Theo inaczej niż jako uprzejmego, 
przystojnego młodego człowieka, który wyświadczył przysługę 
przedsiębiorstwu i zachowywał się wobec niej tak swobodnie, jak 
zachodni mężczyźni zachowują się wobec kobiet. Nie poświęciła 
mu ani jednej myśli, dopóki nie położył na jej biurku jakiegoś 
dziwnego kamienia.
Wcześniej już podziwiał jej ozdoby, naszyjniki i kolczyki 
zrobione ze starych monet, ozdobnych guzików z czasów 
wiktoriańskich, ręcznie rzeźbionych afrykańskich i tybetańskich 
paciorków, nawet z piórek i kawałków rudy miedzi zbieranych na 
przylądku Nez.
— Jaki oryginalny masz naszyjnik! — zauważył. — Taki inny 
niż wszystkie.
Kiedy zaś wyjaśniła, że zrobiła go sama — jego podziw 
sięgnął zenitu. Chciał wiedzieć, czy kończyła jakieś kursy wyrobu 
biżuterii.
Mogła mu odpowiedzieć, że wymagałoby to wyjazdu gdzieś 
dalej, choćby do Colchester lub w głąb kraju. Oderwałoby to ją od 
domu rodzinnego i przedsiębiorstwa, gdzie była potrzebna. 
Krótko mówiąc, nie pozwolono by jej na to. Nie powiedziała 
jednak całej prawdy, tylko wykręciła się zapewnieniem, że woli 
uczyć się wszystkiego sama, bo to zabawniejsze.
Następnego dnia, gdy przyszła do pracy, znalazła na biurku 
kamień o nietypowym kształcie. Okazało się zresztą, że to nie 
kamień, tylko — jak wyjaśnił Theo — skamielina rybki z okresu 
górnego triasu.
—	Podoba mi się jej kształt — wyznał, lekko się rumieniąc. 
— Te płetwy mają takie pierzaste brzegi... Może wykorzystałabyś 
to w jakimś naszyjniku? Na przykład jako element centralny czy 
jak to nazwać...?
—	Rzeczywiście, może z tego wyjść ładny wisiorek — 
potwierdziła Salija, obracając skamielinę w ręku. — Tylko 
musiałabym wywiercić w tym dziurkę. Nie przeszkadzałoby ci to?
Theo pospieszył z wyjaśnieniem, że tej ozdoby nie chciałby dla 
siebie, lecz dla niej. Kolekcjonował takie znaleziska, zbierając je 
na klifach, szczególnie na przylądku Nez. Akurat ostatniego 
wieczoru przeglądał swoje zbiory i doszedł do wniosku, że ta 
skamielina może ładnie się prezentować w odpowiedniej oprawie. 
Jeśli więc Salija uważa, że mogłaby tę rybkę jakoś wykorzystać, 
to niech ją zatrzyma...
Salija wiedziała, że przyjąć ten kamień, choćby ofiarowany w 
całkiem niewinnej intencji, to jakby przekroczyć jakąś 
niewidzialną linię. Azjatycka część jej natury nakazywałaby 
skromnie spuścić oczy i uprzejmie, lecz chłodno, odsunąć od 
siebie prehistoryczną rybę. Do głosu doszła jednak najpierw część 
europejska, która poleciła palcom zacisnąć się wokół podarku, 
głośno zaś odpowiedziała:
—	Dziękuję, już wiem, co z tym zrobię. Pokażę ci ten 
naszyjnik, kiedy będzie gotowy.
—	Sprawisz mi wielką przyjemność — odparł z uśmiechem i 
tak oto zawarli między sobą niepisaną umowę. Jej
wyroby stały się świetnym pretekstem do nawiązywania rozmów, 
a jego znaleziska — do spotkań.
Jednak nie tylko jeden, ale nawet tysiąc kamieni jeszcze nie 
powoduje, że ktoś się zakocha. Salija Malik była wprawdzie już 
zakochana po uszy w Theo, ale jeszcze nie zdawała sobie sprawy, 
co jest przyczyną tej dziwnej tkliwości pod sercem, wrażliwości, 
jaką czuła w końcach palców, ciepła, które rosło jej w gardle, i 
takiej lekkości, jakby nie miała fizycznego ciała — gdy 
znajdowała się w pobliżu Theo lub słyszała jego głos.
„Ty szmato białego człowieka!" — wyklinał ją Muham-mad, a 
głos jego brzmiał jak syk węża. „Jeszcze za to zapłacisz!"
Nie, nie ma zamiaru teraz o tym myśleć!
Podniosła głowę i spojrzała na przygotowany papier, ołówek i 
paciorki. Nie mogła teraz zaprojektować niczego symetrycznego i 
uładzonego, bo już płaciła tę cenę, jaką ją straszył Muhammad. 
Obudziło się w niej pragnienie, którego nie byłaby w stanie 
zaspokoić, żyjąc w wąskich ramach, jakie dla niej nakreślono. 
Zaczęła płacić za te pragnienia już na dwa miesiące przed 
przybyciem Hatima Kurejśiego.
Jeden Hatim mógł ją uratować! Troszczył się bardziej o innych 
niż o siebie, czego dowodem była jego reakcja na wiadomość o 
ciąży: „Więc przez całe dwa miesiące sama borykałaś się z tym 
ciężarem, moje biedactwo?"
Dopiero to spowodowało, że się rozpłakała. Siedzieli wtedy w 
sadzie na drewnianej ławce, której tylne nóżki zagłębiły się już w 
ziemię. Stykali się tylko ramionami, dopóki nie wyznała 
Hatimowi swojej tajemnicy. Nie patrzyła mu w oczy, wiedząc, jak 
wiele zależy od następnych kilku minut. Nie wierzyła, że zechce 
ją poślubić, gdy się dowie, że nosi ona pod sercem dziecko innego 
mężczyzny. Nie mogła też jednak zdobyć się na to, aby wyjść za 
niego i udawać, że urodzone w terminie dziecko jest 
wcześniakiem. Poza tym Hatim nie spieszył się zbytnio ze ślubem, 
gdyż sam zapowiedział, że chce najpierw lepiej poznać swoją 
przyszłą żonę... Natomiast Salija nie miała czasu na przeciąganie 
tego „okresu próbnego".
Musiała więc coś powiedzieć. Później zaś musiała czekać na 
reakcję człowieka, od którego zależała teraz jej przy-
szłość i honor rodziny, a którego znała niecały tydzień. A on 
dopiero wtedy otoczył ją ramieniem i wypowiedział te pamiętne 
słowa: „Więc przez całe dwa miesiące sama borykałaś się z tym 
ciężarem, moje biedactwo?" W tym momencie zrozumiała, że jest 
uratowana.
Chętnie by go zapytała, jak może się zgadzać na poślubienie 
kobiety zhańbionej, splamionej dotykiem innego mężczyzny i 
obciążonej jego płodem, która już pokutowała za swój grzech. 
Takie pytania nie przeszły jej jednak przez gardło, więc tylko 
płakała i czekała na jego decyzję.
—	Zatem będziemy musieli pobrać się szybciej, niż my-
śleliśmy — stwierdził w zadumie. — Chyba że... Salijo, czy nie 
chciałabyś poślubić ojca twego dziecka?
—	Nie, nie mogę! — wyrzuciła z siebie, ściskając między 
udami złączone dłonie.
—	Z powodu twoich rodziców?
—	Tak. To by ich zabiło, a ja nie miałabym już czego szukać 
w rodzinie.
Nie wydusiła z siebie nic więcej, ale wystarczyło, że mogła 
wyrazić słowami skrywany dotąd smutek i strach. Już to 
przynosiło jej ulgę. Hatim też nie domagał się dodatkowych 
wyjaśnień. Powtarzał tylko pytanie, czy sama dźwigała ciężar 
swego występku. Kiedy wreszcie pojął, że istotnie tak było, 
pragnął tylko jej ulżyć.
Przynajmniej tak się jej wtedy wydawało, ale Hatim był mimo 
wszystko prawowiernym muzułmaninem. Boleśnie raniła go 
świadomość, że jego przyszła małżonka należała już przedtem do 
innego mężczyzny. Chętnie stanąłby oko w oko z tym 
człowiekiem, szczególnie odkąd Rachel poinformowała go o 
istnieniu złotej bransolety, która pełniła rolę daru miłości...
Już sobie wyobrażała, jak wyglądałoby to spotkanie. Hatim 
pewnie chciałby zobaczyć tę bransoletę, a Theo chętnie by mu ją 
pokazał... „Daj mi jeszcze trochę czasu" — prosił ją, kiedy mu 
oznajmiła, że wychodzi za Pakistańczyka wybranego dla niej 
przez rodziców. „Choć trochę czasu, błagam cię!" Mógł więc 
próbować zyskać ten czas, likwidując człowieka, który stał mu na 
przeszkodzie...
Teraz zaś miała równocześnie za dużo i za mało czasu. 
Nadmiar brał się stąd, że nie było już mężczyzny, który tyl-
ko czekał, by uratować ją przed hańbą, a jej rodzinę przed 
druzgocącym ciosem. Nie miała natomiast czasu do stracenia, 
gdyż rosło w niej nowe życie, grożąc zniszczeniem jej 
dotychczasowego świata, jeśli nie zadziała dostatecznie szybko.
Salija usłyszała, jak z tyłu otworzyły się drzwi i do sypialni 
weszła matka. Mimo upału ubrana była w tradycyjny strój 
okrywający ją od stóp do głowy, z wyjątkiem twarzy i dłoni. 
Nosiła zawsze ciemne suknie, jakby trwając w nieustającej 
żałobie.
Przeszła przez pokój i bez słowa dotknęła ramienia Sa-lii. 
Zdjęła jej z głowy muślinowy szal i rozpuściła warkocz. Z 
komody wzięła szczotkę i delikatnie, z czułością, zaczęła 
rozczesywać włosy córki. Salija nie widziała twarzy matki, ale 
czuła, że każdy jej ruch przepełnia bezgraniczna miłość.
—	Nie schodzisz do kuchni, a ja się już stęskniłam za 
tobą — poskarżyła się Warda. — Myślałam, że cię jeszcze 
nie ma, ale Jamna słyszała, jak wchodziłaś.
Naturalnie, już musiała donieść! Salija wiedziała, że bratowa 
tylko czeka na każde jej potknięcie.
—	Chciałam mieć trochę czasu dla siebie — tłumaczyła się 
Salija. — Przepraszam, mamo. Zaczęłaś już szykować obiad?
—	Na razie tylko soczewicę.
—	Więc może ja....
Chciała wstać, ale Warda dyskretnie przytrzymała ją za 
ramiona.
—	Mogę ugotować obiad z zamkniętymi oczami, có 
reczko. Brakowało mi tylko twojego towarzystwa. — Od 
dzieliła pasmo włosów Salii, owinęła je sobie wokół ręki, 
odłożyła zwinięty pukiel na plecy dziewczyny i sięgnęła po 
następne pasmo. — Możemy porozmawiać?
Salija boleśnie odczuła pytanie matki, jakby twarda pięść 
ścisnęła ją za serce. Od dzieciństwa słyszała te słowa z jej ust 
nieskończenie wiele razy. Zawsze oznaczały zachętę do 
podzielenia się z matką swoimi tajemnicami, obawami i ukrytymi 
marzeniami. Zachęta do zwierzeń oznaczała zarazem zapewnienie, 
że wszystkie wypowiedziane słowa pozostaną między matką a 
córką.
„Powiedz mi, co się dzieje, gdy mężczyzna poślubia kobietę" 
— prosiła nieraz Salija i z nabożnym lękiem wysłuchiwała 
wyjaśnień Wardy, co łączy współmałżonków.
„A skąd rodzice wiedzą, kto będzie odpowiednim partnerem 
dla ich dziecka?" Wtedy Warda szczegółowo opisywała, jak 
ojcowie i matki poznają stan serc i umysłów swoich dzieci.
„A ty, ammi (mamo)? Czy nie bałaś się wyjść za kogoś, kogo 
nie znałaś?" Warda wyjaśniała, że bardziej już bała się przyjazdu 
do Anglii. Wiedziała jednak, że Akram chce dla niej jak najlepiej, 
podobnie jak ufała swemu ojcu, że wybrał odpowiedniego 
mężczyznę, który należycie o nią zadba.
„I nigdy w życiu się nie bałaś, nawet wtedy, kiedy miałaś 
poznać naszego ojca?" — dopytywała się Salija. Matka 
zapewniła, że owszem, bała się, ale znała swoje obowiązki wobec 
rodziny, a zresztą, gdy tylko Akram Malik został jej 
przedstawiony — od razu wyczuła, że to dobry człowiek i 
odpowiedni partner na resztę życia. „Tego pragnie każda kobieta" 
— tłumaczyła córce, kiedy wieczorem, zanim poszła spać, kładła 
się obok niej na łóżku. „Kobiety realizują się poprzez 
zaspokajanie potrzeb swoich mężów i dzieci oraz czuwanie, żeby 
w przyszłości te dzieci znalazły odpowiednich partnerów. Zycie w 
zgodzie z tradycją daje szczęście, a tradycja cementuje naszą więź 
narodową".
Takie wieczorne rozmowy nie były krępujące dla żadnej ze 
stron, bo ciemności nocy kryły ich twarze i matka z córką mogły 
swobodnie dawać upust swoim problemom. Teraz jednak Salija 
nie wiedziała, jak miałaby z matką rozmawiać. Chętnie odkryłaby 
przed nią serce, aby w jej ramionach zyskać pociechę i oparcie, 
ale gdyby powiedziała prawdę — straciłaby tę możliwość raz na 
zawsze.
W tej chwili mogła się podzielić z matką tylko jedną in-
formacją:
—	W fabryce była dziś policja, mamo.
—	Wiem, bo twój ojciec do mnie dzwonił — odpowiedziała 
Warda.
—	Dwóch detektywów wzywało pracowników do sali 
konferencyjnej na przesłuchania. Wszystkich, z kuchni, 
magazynów, działu wysyłki, produkcji... Brali każdego oddzielnie 
i nagrywali ich zeznania.
—	Z tobą też rozmawiali?
—	Jeszcze nie, ale będą, i to niedługo.
Jakaś nuta w jej głosie musiała zaniepokoić Wardę, gdyż 
przestała szczotkować włosy córki.
—	Boisz się tego przesłuchania? Może wiesz coś takiego o 
śmierci Hatima, o czym jeszcze nikomu nie powiedziałaś?
—	Nie. — Salija wmawiała sobie, że w tym momencie nie 
skłamała. Przecież rzeczywiście nic nie wiedziała, tylko 
podejrzewała. Odczekała chwilę, aby się przekonać, czy matka nie 
wyczuła w jej słowach wahania lub nietypowej modulacji 
zdradzającej rozterkę. — Mimo to się boję — dodała i to 
przynajmniej była prawda.
Warda odłożyła szczotkę z powrotem na komodę. Stanęła 
przed córką i ujęła palcami jej podbródek. Odchyliła twarz 
dziewczyny ku górze i spojrzała głęboko w oczy. Salija czuła 
przyspieszone bicie serca i zdawała sobie sprawę, że znamię na 
policzku gwałtownie nabrało koloru.
—	Nie masz powodu do obaw — zapewniła ją Warda. — 
Twój ojciec, brat i ja będziemy cię chronić. Z tego, co się stało 
Hatimowi, nie wyniknie dla ciebie żadna krzywda. Zarówno twój 
ojciec, jak i Muhammad oddaliby życie w twojej obronie i dobrze 
o tym wiesz.
—	Krzywda już się stała nam wszystkim — zdołała wyszeptać 
Salija.
—	Jasne, że tragedia Hatima odbiła się i na naszym życiu — 
zgodziła się Warda. — Nas jednak nie zatruje, o ile sami na to nie 
pozwolimy. Prawda nas obroni, a zatruć nas mogą tylko nasze 
własne kłamstwa.
Nieraz w przeszłości Warda wypowiadała te słowa, ale nigdy 
ich sens nie poraził Salii z taką siłą. Nie potrafiła już ukryć łez 
przed matką.
Rysy twarzy Wardy zmiękły i mocniej przytuliła córkę, 
przyciskając jej głowę do piersi.
—	Z nami jesteś całkiem bezpieczna, kochanie — za 
pewniła. — Obiecuję ci to.
Salija jednak wiedziała, że to bezpieczeństwo, o którym 
mówiła matka, jest w tej chwili ulotne jak mgiełka.
Już drugi raz w tym dniu Barbara musiała znosić zabiegi 
Emily przy swojej twarzy. Przed jej pierwszym wystąpieniem w 
roli rzecznika komendy policji wobec Pakistańczyków Emily 
zaciągnęła ją do szatni i nad umywalką poprawiła swoje 
poprzednie dzieło przy użyciu podkładu, pudru, tuszu do rzęs i 
różu. Pociągnęła nawet wargi Barbary szminką, a gdy ta 
próbowała protestować, zgasiła ją, mówiąc:
—	Nie zawracajcie dupy, sierżancie. W naszej pracy wy 
gląd ma duże znaczenie. Trzeba być zupełną idiotką, żeby 
tego nie wiedzieć!
Po naprawieniu uszczerbków w makijażu spowodowanych 
przez upał udzieliła Barbarze instrukcji co do przebiegu 
konferencji. Wymieniła, jakie szczegóły ma prawo ujawnić, 
ponownie ją przestrzegając, że stąpają obecnie po polu minowym.
—	Tylko pamiętaj, żeby Muhammad Malik nie wyniósł 
z tej konferencji niczego, co posłużyłoby mu do podburze 
nia swoich, dobra? — zakończyła. — Nie spuszczaj z oka 
ani jego, ani tego drugiego. W razie gdybyś mnie potrzebo 
wała, robię odprawę reszty załogi w sali konferencyjnej.
Barbara wolała, aby nie było takiej potrzeby, ale też nie chciała 
zawieść zaufania pani inspektor. Kiedy więc stanęło oko w oko z 
Muhammadem Malikiem i Tajmullahem Azharem, siedzącymi po 
obu stronach stołu w pomieszczeniu, gdzie w czasach 
wiktoriańskich pewnie mieściła się jadalnia — starała się trzymać 
tych zasad.
Czekali tam już od kwadransa, ale ktoś tymczasem o nich 
zadbał — przyniósł dzbanuszek wody, cztery szklanki i ciasteczka 
na niebieskim papierowym talerzyku. Nie tknęli jednak niczego. 
Gdy Barbara weszła, siedzieli na swoich miejscach, ale Azhar 
uniósł się z krzesła, Muhammad zaś nie.
—	Przepraszam, że kazaliśmy panom czekać — zagaiła. — 
Musieliśmy jeszcze w ostatniej chwili uzgodnić parę szczegó 
łów.
Muhammad sprawiał wrażenie, jakby nie wierzył tym słowom. 
Najwidoczniej nieraz już miał do czynienia z demonstracją siły 
przeciwnika. Azhar natomiast wbił w Barbarę wzrok tak 
uporczywy, jakby chciał przejrzeć ją na wy-
lot. Kiedy odwzajemniła mu się podobnie badawczym 
spojrzeniem — spuścił oczy.
—	Chcielibyśmy usłyszeć te szczegóły! — podchwycił 
Muhammad. Dobrze, że przynajmniej na początku silił się na 
uprzejmy ton.
—	Oczywiście, proszę bardzo.
Barbara rzuciła na stół trzy teczki, które przyniosła — bardziej 
dla efektu niż w jakimś specjalnym celu. Na wierzchu położyła 
książkę w żółtej okładce, którą zabrała z pokoju Kurejśiego. 
Potem odsunęła sobie krzesło, usiadła i wskazała gestem 
Azharowi, aby zrobił to samo. Miała ze sobą papierosy, więc 
zapaliła.
W tej sali było może o jeden lub dwa stopnie chłodniej niż w 
gabinecie Emily, ale za to nie pracował tu wentylator. Czoło 
Muhammada lśniło od potu, tylko Azhar jak zwykle wyglądał, 
jakby przed chwilą wyszedł spod chłodnego natrysku.
—	Zacznijmy od tego — wskazała papierosem na żółto 
oprawną książkę. — Czy możecie, panowie, powiedzieć mi, 
co to jest?
Azhar sięgnął po książkę, przewrócił ją ostatnią stroną okładki 
do góry i zaczął czytać od końca.
—	To Koran, nasza święta księga — oznajmił. — Gdzieście ją 
znaleźli?
—	W pokoju Kurejśiego.
—	Chyba nic w tym dziwnego, skoro był muzułmaninem! — 
nie wytrzymał Muhammad.
Barbara wyciągnęła rękę, żeby odebrać książkę. Otworzyła ją 
na stronie założonej atłasową wstążeczką i zwróciła uwagę 
Azhara na cytat ujęty w klamry zakreślone niebieskim tuszem.
—	Na pewno zna pan alfabet arabski. Mógłby mi pan to 
przetłumaczyć? — zwróciła się do niego oficjalnie. — 
Przefaksowaliśmy ten tekst profesorowi z londyńskiego 
uniwersytetu, gdyby jednak pan zechciał zrobić to teraz 
dla nas, śledztwo posunęłoby się szybciej.
Barbara zauważyła, że na twarzy Azhara odbiło się zde-
nerwowanie. Zyskała bowiem nad nim przewagę, po pierwsze 
ujawniając, że umie on czytać po arabsku, a po drugie — dając 
mu do zrozumienia, że musi przeczytać tekst wiernie, ponieważ 
każda mistyfikacja zostanie wy-
kryta. Nie bez satysfakcji zademonstrowała też, że znajomość na 
stopie prywatnej nie może jej przeszkodzić w wykonywaniu 
obowiązków służbowych. Obaj panowie musieli przyjąć do 
wiadomości, że nie mają do czynienia z jakąś głupią gęsią.
Azhar przeczytał zaznaczony ustęp, lecz przez chwilę się nie 
odzywał i Barbara słyszała odgłosy dochodzące z sali 
konferencyjnej, gdzie Emily urządzała odprawę załogi. Rzuciła 
okiem na Muhammada, ale nie mogła dociec, czy wygląda 
bardziej na znudzonego, podnieconego, nieprzyjaznego, 
zgrzanego, czy tylko napiętego. Oczy utkwił w kuzyna, a 
trzymanym w palcach ołówkiem postukiwał o stół stroną 
zakończoną gumką.
—	Trudno to przetłumaczyć dosłownie — odezwał się w 
końcu Azhar. — Nie wszystkie zwroty arabskie mają od-
powiedniki angielskie.
—	Dobra, wiemy, o co chodzi — zgodziła się Barbara. — 
Niech pan tłumaczy, jak potrafi.
—	W tym ustępie mowa jest o obowiązku udzielenia pomocy 
potrzebującym. — Azhar najpierw streścił zaznaczony fragment. 
— Z grubsza brzmi to tak: „Jak mógłbyś nie walczyć w imieniu 
Allaha i wszystkich słabych, mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy 
wołają: »Panie, wywiedź nas z tego miasta, którego mieszkańcy 
nas gnębią! Bądź z nami jako nasz obrońca i przyjaciel!«".
—	Aha, to tak z grubsza — przycięła ironicznie Barbara. — 
Jest tam więcej w tym duchu?
—	Oczywiście, że jest, ale zakreślony był tylko ten ustęp — 
odparował tym samym tonem Azhar.
—	Chyba to jasne, dlaczego Hatim zaznaczył właśnie ten 
fragment! — wtrącił Muhammad.
—	Doprawdy? — Barbara wbiła w niego wzrok, zaciągając 
się papierosem.
Podczas gdy kuzyn czytał — on odsunął swoje krzesło od stołu 
z miną człowieka, którego podejrzenia się potwierdziły.
—	Gdyby pani sierżant znajdowała się po naszej stronie 
barykady, nie miałaby tych wątpliwości — skomentował. — 
„Wywiedź nas z tego miasta, którego mieszkańcy nas gnę 
bią", to przecież oczywiste!
—	Słyszałam już ten tekst.
—	No więc czego wam jeszcze trzeba? — zjeżył się Mu-
hammad. — Czy to miało być napisane krwią Hatima, żeby pani 
wreszcie zrozumiała? — Rzucił swój ołówek na stół, wstał i 
podszedł do okna. Mówił dalej na jego tle, gestykulując 
symbolicznie w stronę ulic miasta. — Hatim przebywał tu 
wystarczająco długo, aby zaznać tego, czego nigdy przedtem nie 
doświadczał: goryczy rasizmu!
—	Ależ nie mieliśmy najlżejszych sygnałów, żeby pan 
Kurejśi...
—	Niech pani spróbuje przeżyć dzień w mojej skórze, to 
będzie pani miała sygnały. W tym kraju ludzie o brązowych 
twarzach są niemile widziani. Hatim odleciałby pierwszym 
samolotem do Karaći, gdyby nie miał zobowiązań wobec mojej 
rodziny. Szukał więc rady w Koranie i znalazł ją — napisano tam, 
że musi walczyć w obronie własnej. Toteż walczył i zginął!
—	Nie całkiem tak było — sprostowała Barbara. — 
Przyczyną zgonu pana Kurejśiego było złamanie kręgosłupa 
szyjnego. Nie znaleziono natomiast żadnych śladów wskazujących 
na walkę.
—	A nie mówiłem, Azhar? — Muhammad z zaciśniętą pięścią 
odwrócił się do kuzyna. — Przez cały czas skrzętnie to przed 
nami ukrywali!
Azhar spokojnie trzymał dłonie na stole, ale końce palców 
przyciskał do blatu.
—	Dlaczego nie poinformowano nas o tym od razu? — spytał.
—	Ponieważ nie przeprowadzono jeszcze sekcji zwłok, a bez 
jej wyników nie wolno nam udzielić żadnej informacji. Taka jest 
procedura — odpowiedziała Barbara.
—	Jak może pani tu siedzieć i wmawiać nam, że od razu, 
kiedy zobaczyła pani ciało, tego nie wiedziała? — nie dowierzał 
Muhammad.
Azhar jednak zmitygował go wzrokiem i wszedł mu w słowo.
—	Jak dokładnie doszło do śmierci? — spytał. — Można 
skręcić komuś kark na wiele sposobów.
—	Nie mamy jeszcze co do tego pewności. — Barbara 
trzymała się oficjalnej wersji narzuconej przez Emily. —
W tej chwili możemy tylko z dużym prawdopodobieństwem 
stwierdzić, że było to morderstwo z premedytacją.
—	Złamanie karku wskazuje na akt gwałtu — zaoponował 
Muhammad. — Może dojść do niego w bójce lub pod wpływem 
gniewu i nienawiści, ale nie da się go ukartować.
—	W innej sytuacji może nawet zgodziłabym się z panem — 
zaczęła Barbara pojednawczo.
—	No więc, dlaczego...
—	Ponieważ w tym konkretnym przypadku okoliczności 
wskazują, że ktoś musiał zawczasu spodziewać się obecności 
Kurejśiego w tym miejscu i czasie. Ten ktoś czekał tam już na 
niego i poczynił odpowiednie przygotowania. Bez względu na to, 
co pan o tym myśli, panie Malik, nie był to spontaniczny wybuch 
nienawiści rasowej.
—	Dużo pani wie o aktach przemocy na tle rasowym! Nie ma 
pani pojęcia, skąd one się biorą! Czy zna pani taki wyraz twarzy 
białego, po którym nasz człowiek poznaje, że ma przejść na drugą 
stronę ulicy, spuścić oczy, kiedy w kiosku płaci za gazetę, a w 
restauracji myśleć tylko o tym, że jest jedynym kolorowym w 
lokalu?
—	Daj spokój, kuzynie, to do niczego nie prowadzi — 
próbował łagodzić Azhar.
—	Owszem, prowadzi! — upierał się Muhammad. — Jak 
może biały inspektor kierować śledztwem w sprawie śmierci 
człowieka, nie próbując nawet zrozumieć, co on przeżywał? Ci 
ludzie mają tak ciasne horyzonty, że musimy otworzyć im oczy, 
jeśli chcemy sprawiedliwości.
—	Czy taki jest właśnie cel działania Dżumy? — podchwyciła 
Barbara.
—	Nie mówimy tu o celach Dżumy, tylko o śmierci Ha-tima.
—	Czy on należał do tej korporacji?
—	Widzę, że pani nie spocznie, dopóki nie wrobi w to 
jakiegoś Azjaty.
—	Proszę odpowiedzieć na moje pytanie.
—	Nie, nie należał! Jeśli uważa pani, że z tego powodu go 
zabiłem, to proszę mnie aresztować.
Wyraz zawziętości, gniewu i niechęci na jego twarzy 
Przypomniał Barbarze Ghassana, starszego z dwóch chłopców, w 
których rzucono butelką z moczem. Pewnie takich
incydentów Muhammad przeżył w młodości więcej i to 
ukształtowało jego psychikę. Pod wieloma względami miał rację, 
ale i pod wieloma się mylił.
—	Panie Malik — oświadczyła w końcu Barbara, od 
kładając papierosa na popielniczkę, którą trzymała w zgię 
ciu łokcia. — Chciałabym, żeby uświadomił pan sobie jed 
no: sam fakt posiadania białej skóry jeszcze nie oznacza, że 
człowiek urodził się w czepku.
Nie czekając na odpowiedź, zaczęła zgodnie z umową 
relacjonować aktualny stan śledztwa. Opowiedziała o kluczu 
znalezionym wśród rzeczy denata, wstępnie zidentyfikowanym 
jako należący do sejfu w jednym z banków Bal-ford lub którejś z 
pobliskich miejscowości; o sprawdzaniu alibi wszystkich, których 
coś łączyło z Kurejśim; o porządkowaniu papierów znalezionych 
w jego pokoju i o poszukiwaniu Fahda Kumhara.
—	A więc już znacie jego imię! — zauważył Azhar. — 
Można wiedzieć, jak do niego dotarliście?
—	Och, to po prostu łut szczęścia.
—	To, że ustaliliście imię, czy to, że on jest Azjatą? — nie 
ustępował Muhammad.
„Dałby już pan sobie z tym spokój" — miała ochotę po-
wiedzieć mu Barbara. Ale poprosiła tylko:
—	Niech pan nam choć trochę zaufa, panie Malik. Naprawdę 
nie tracilibyśmy czasu na poszukiwanie tego faceta tylko po to, 
żeby wpakować go w kłopoty. Chcemy Kumhara przesłuchać, aby 
poznać charakter jego powiązań z panem Kurejśim.
—	Czy jest podejrzany? — zapytał Azhar.
—	Traktujemy jako podejrzanego każdego, kto znał denata, a 
więc także i tego faceta, jeśli go znał.
—	Pan Kurejśi znał także wielu Anglików — uzupełnił Azhar. 
Dodał przy tym delikatnie, bo chyba mógł przewidzieć 
odpowiedź: — Czy jakiś Anglik skorzystał na jego śmierci?
Barbara poczuła, że stąpa po kruchym lodzie.
—	Panowie, czy musimy zawężać nasze spotkanie do 
kwestii stosunków angielsko-pakistańskich? — spytała 
pospiesznie. — Nas w śledztwie interesuje tylko kwestia 
winy lub niewinności. Poszukujemy mordercy bez wzglę-
du na kolor jego skóry: mężczyzny lub kobiety, którzy mieliby 
powód, żeby wyprawić kogoś na tamten świat.
j — No, chyba nie sądzi pani, że kobieta mogłaby przetrącić mu 
kark! — zaprotestował Azhar.
| — Może nie, ale mogła być zamieszana w morderstwo.
—	Czyżby pani próbowała wplątać w to moją siostrę? — 
oburzył się Muhammad.
I — Tego nie powiedziałam.
, — A jakie inne kobiety mogły wchodzić w grę? Robotnice z 
fabryki?
I — Nie zawężamy podejrzanych tylko do pracowników fabryki. 
Jeżeli pan Kurejśi mógł znać Fahda Kumhara, który nie miał nic 
wspólnego z firmą, to teoretycznie mógł znać i jakąś kobietę 
spoza zakładu.
—	Jak macie zamiar ją znaleźć? — zadał następnie py 
tanie Azhar.
| — Będziemy przesłuchiwać ludzi, badać każdy ślad, sprawdzać, 
czy w ciągu ostatnich tygodni Kurejśi nie wdał się z nikim w 
sprzeczkę. To ciężka robota, ale musi być wykonana.
Barbara zebrała swoje teczki i położyła na nich Koran. Jej 
papieros już się wypalił, ale na wszelki wypadek zdusiła 
niedopałek, aby zaakcentować, że rozmowę uważa za zakończoną. 
Wstała więc i z ostentacyjną uprzejmością oświadczyła Malikowi:
I — Mam nadzieje, że przekaże pan rzetelnie swoim ziomkom to, 
czego się pan dziś dowiedział. Nie chcielibyśmy, aby jakieś 
fałszywe informacje wzbudzały niepotrzebne niepokoje.
Komunikat ten między wierszami sugerował, że wszelkie 
fałszywe przecieki, jakie dostałyby się do uszu Azjatów, mogłyby 
pochodzić tylko z jednego źródła. Muhammad także wstał, by 
zademonstrować, że góruje nad Barbarą wzrostem przynajmniej o 
jakieś dwadzieścia centymetrów. Miała to być zawoalowana 
aluzja, że on także może zacząć straszyć.
—	Jeżeli pani sierżant chce szukać podejrzanych 
wśród Azjatów — zaznaczył — to proszę pamiętać, że my 
dotrzemy do nich pierwsi. Nie dopuścimy, aby jakikol 
wiek Pakistańczyk — mężczyzna, kobieta czy dziecko —
był przesłuchiwany bez asysty prawnika, i to naszego prawnika.
Barbara zmierzyła go długim i surowym spojrzeniem. 
Najwidoczniej chciał mieć w tej dyskusji ostatnie słowo i część jej 
osobowości pragnęła nawet mu na to pozwolić. Była to jednak ta 
część, która miała już serdecznie dość całodniowego upału i 
marzyła tylko o prysznicu i porządnym posiłku. Natomiast jej 
drugie „ja" zdawało sobie sprawę, jak ważne jest wygranie 
pierwszej rundy rozgrywek. I ono właśnie doszło teraz do głosu.
—	Oczywiście w tej chwili nie jestem w stanie wiązać 
panu rąk. Uprzedzam jednak, że jeśli będzie pan próbował 
wtrącać się w nie swoje sprawy, pójdzie pan siedzieć za 
utrudnianie śledztwa. — Znacząco wskazała na drzwi i do 
dała: — Znajdzie pan wyjście?
Muhammad przymrużył nieco oczy.
—	To trafne pytanie! — zauważył. — Pani sierżant też 
chciałaby je znaleźć!
Emily stała przy swoim grafiku, kiedy Barbara weszła do sali, 
gdzie odbywała się odprawa ekipy. Przy okazji po raz pierwszy 
zobaczyła detektywów biorących udział w śledztwie. Czternastu 
mężczyzn i trzy kobiety stali ciasno stłoczeni w pomieszczeniu, 
które kiedyś musiało pełnić rolę salonu pierwszego piętra. 
Niektórzy przysiedli na krawędzi stołów, rozluźniwszy krawaty i 
skrzyżowawszy ręce na piersi. Kilkorgu udało się przycupnąć na 
plastikowych krzesełkach. Jedni zauważyli wchodzącą Barbarę, 
inni zaś nie spuszczali wzroku z szefowej.
Emily stała, opierając ciężar ciała na prawej nodze. W jednej 
ręce trzymała marker, a w drugiej — butelkę wody mineralnej 
„Evian". Była mokra od potu, podobnie jak wszyscy zebrani. Na 
wejście Barbary zareagowała, wskazując ruchem głowy w jej 
stronę.
—	O, właśnie dołączyła do nas sierżant-detektyw Ha- 
vers ze Scotland Yardu. To jej będziemy zawdzięczać, jeśli 
Pakistańczycy zechcą w końcu z nami współpracować, co 
pozwoli reszcie naszych ludzi zająć się normalnym śledz 
twem.
Co było do przewidzenia — wszystkie oczy zwróciły się na 
Barbarę, ona zaś starała się odczytać rzeczywistą intencję tych 
spojrzeń. Przynajmniej czterech panów wyglądało na detektywów 
starszej daty, lubiących od czasu do czasu zaczepiać koleżanki. 
Gapili się na nią, ona zaś pod ich wzrokiem czuła się niezręcznie.
Sytuację rozładowała Emily.
—	Jakieś problemy, chłopaki? — spytała. 
Detektywi pojęli aluzję, więc rzuciła okiem na swój gra 
fik i przeszła do następnego punktu.
—	No, to jedziemy dalej. Kto sprawdzał szpitale?
—	Nie znaleźliśmy tam niczego ciekawego — odpowiedział 
stojący pod oknem funkcjonariusz o sylwetce żurawia. — W 
Clacton w zeszłym tygodniu zmarła jakaś Azjatka, ale w wieku 
siedemdziesięciu pięciu lat, i to na zawał. Pogotowie nie 
odnotowało żadnego przypadku spapranej skrobanki. 
Sprawdziłem we wszystkich okolicznych szpitalach, klinikach i 
gabinetach lekarskich. Nie natrafiłem na żaden ślad.
—	Jeśli to pedał, jak pani inspektor mówiła, to i tak niczego 
takiego nie znajdziemy — wtrącił policjant w starszym wieku, 
który powinien raczej się ogolić i zmienić dezodorant, bo koszulę 
pod pachami miał przepoconą prawie do pasa.
—	Jeszcze za wcześnie, aby odrzucać jakiekolwiek poszlaki 
— pouczyła go Emily. — Dopóki nie zyskamy konkretnych 
faktów, musimy sprawdzać każdy, najlżejszy nawet ślad. Phil, a 
co nowego znalazłeś na Nez?
—	Przespacerowałem się po okolicznych domach — 
oświadczył zapytany, wyjmując z kieszeni czarno oprawny notes, 
a z ust wykałaczkę. — Państwo Sampsonowie wyszli tego dnia 
wieczorem z domu, zostawiając dzieci z opiekunką, niejaką Lucy 
Angus. Ona w tym czasie zabawiała się ze swoim chłopakiem, ale 
kiedy pobudziłem trochę jej pamięć, przypomniała sobie, że około 
wpół do jedenastej słyszała jakby warkot motoru.
Jego koledzy wydali pomruk aprobaty, ale Emily miała pewne 
wątpliwości:
—	Czy było to uzasadnione? I jakimi metodami pobu 
dzałeś jej pamięć?
—	Jeśli o to pani inspektor chodzi, na pewno jej nie za-
hipnotyzowałem. — Phil uśmiechnął się szeroko. — Wyszła 
akurat do kuchni napić się wody...
—	Wiemy, wiemy, skąd to pragnienie! — skomentował ktoś z 
sali.
—	Cicho tam! — zgasiła go szorstko Emily. — Jedź dalej, 
Phil.
—	I wtedy usłyszała huk silnika. Zapamiętała godzinę, bo 
hałas był tak straszny, że wyjrzała na dwór, ale nikogo nie 
zobaczyła. Pewnie ktoś nie włączył świateł.
—	Czy to była łódź? — spytała Emily.
—	Ona twierdzi, że chyba tak, sądząc po kierunku, z jakiego 
dochodziły dźwięki.
—	Idź więc dalej tym śladem — poleciła Emily. — Sprawdź 
przystań i wszystkie porty od Harwich do Clac-ton, a nawet 
ośrodki wynajmujące łodzie. U każdego, kto kiedykolwiek miał 
coś wspólnego z Kurejśim, przeszukaj garaż, ogródek i wszystkie 
schowki. Jeżeli ktoś wieczorem tego dnia wyciągał łódź, ktoś inny 
musiał to widzieć, słyszeć lub zapamiętać. Frank, wiesz coś na 
temat tego klucza z pokoju Kurejśiego?
—	On jest od sejfu z banku Barclaya w Clacton. Chciałem 
jeszcze dziś się do niego dobrać, ale przyszedłem za późno, kiedy 
już włączyli alarm, więc wpadnę tam jutro rano zaraz po otwarciu.
—	No, to już wiemy, co mamy robić — rzuciła lekko Emily i 
bez chwili przerwy kontynuowała przydzielanie detektywom 
zadań na następny dzień. Za najpilniejsze uznała zlokalizowanie 
Fahda Kumhara. — Chcę mieć tego ptaszka, i to jak najszybciej, 
żeby nie zdążył zwiać, zrozumiano? — podkreśliła z naciskiem.
Kolejnym zadaniem, któremu nadała nie mniejszą rangę, było 
podważenie alibi Muhammada. Wywołało to wśród detektywów 
pomruki zaskoczenia, ale nie miały one wpływu na decyzję 
szefowej. Posterunkowy Doug Trotter otrzymał rozkaz 
odnalezienia wśród sąsiadów Rakima Chana kogoś, kto zeznałby 
pod przysięgą, że piątkowy wieczór spędził on w towarzystwie 
kogoś innego niż Muhammad Malik.
Barbara podziwiała, jak łatwo przychodziło Emily kierowanie 
zespołem. Ta jej niezachwiana pewność siebie by-
ła prawdopodobnie powodem, dla którego w tak młodym wieku 
otrzymała awans na wysokie stanowisko. Barbara przypomniała 
sobie o swojej ostatniej sprawie i wzdrygnęła się na samą myśl o 
różnicach między nią a panią inspektor.
Emily wyjaśniła wątpliwości podwładnych, wysłuchała ich 
propozycji i kazała im się rozejść. Po zakończeniu odprawy 
pociągnęła duży łyk wody mineralnej i zwróciła się do Barbary.
—	A tobie jak poszło z tymi Azjatami? — spytała.
—	Muhammad chwilowo nikomu nie zagraża, ale wciąż 
szermuje argumentem rasowym.
—	Powtarza tę samą śpiewkę, odkąd go znam.
—	A wiesz, że czasem się zastanawiam, czy on jednak nie ma 
racji — rzuciła Barbara w zamyśleniu. Na poparcie swych słów 
opisała Emily zaobserwowany dziś incydent z dwójką chłopców.
—	Aby dokonać zabójstwa na tle rasowym, nie rozciąga się 
facetowi drutu pod nogami — sprostowała Emily.
—	To znaczy, nie chciałam powiedzieć, że to akurat było 
zabójstwo podyktowane ślepą nienawiścią — tłumaczyła się 
Barbara. — Myślę jednak, że nawet w przypadku morderstwa z 
premedytacją sprawy rasowe mogą grać pewną rolę. Na przykład 
nieporozumienia wynikające z różnic kulturowych...
Emily zdawała się brać pod uwagę tę sugestię, nawet ją 
zanotowała, ale najwyraźniej nie zamierzała teraz rozwijać tego 
wątku.
—	Kogo więc masz na myśli? — podsumowała.
—	Theo Shaw nie nosiłby tej złotej bransolety bez powodu. Z 
pewnością coś go łączyło z córką Malików. Jak więc musiał się 
czuć, kiedy się dowiedział o jej zaaranżowanym małżeństwie? 
Mamy tu pierwszą różnicę kulturową: miał dobrowolnie wycofać 
się ze sceny? Albo weźmy Armstronga. Jego posadę 
przeznaczono dla kogo innego, aby interes pozostał w rodzinie. 
Tu też wychodzi na wierzch różnica kultur, ale Armstrong na 
pewno uważał, że został niesłusznie zwolniony. Czy nie chciałby 
na własną rękę dochodzić swoich praw?
—	Alibi Armstronga ma mocne podstawy. Rozmawiałem z 
jego teściami, którzy potwierdzili wszystko, co zeznał.
—	A jak mogliby nie potwierdzić? Przecież jest mężem ich 
córki i jedynym żywicielem rodziny. Mieli zeznać coś, przez co 
ich dziecko znalazłoby się na bruku?
—	Wszystko jedno, potwierdzenie jest potwierdzeniem. — 
Emily twardo obstawała przy swoim.
—	A jednak w przypadku Muhammada robisz wszystko, aby 
obalić jego alibi — przypomniała Barbara.
—	To co, mam wziąć teściów Armstronga na tortury? — 
zniecierpliwiła się szefowa.
—	Są jego powinowatymi, więc ich świadectwo nie ma pełnej 
wartości. Natomiast Rakim Chan nie jest żadnym krewnym 
Muhammada, a mimo to utrzymujesz, że kłamie. Niby dlaczego 
miałby to robić?
—	Bo ci kolorowi zawsze popierają się nawzajem. 
Stwierdzenie to raziło brakiem logiki.
—	Jeśli się popierają, to czemu jeden z nich nagle zabi 
ja drugiego?
Emily opróżniła butelkę wody do dna, a pustą wyrzuciła do 
kosza.
—	Em! — naciskała Barbara, nie słysząc odpowiedzi. — To 
naprawdę nie trzyma się kupy! Jeśli popierają się nawzajem, to 
niemożliwe, aby któryś z nich załatwił rodaka, a jeśli nie — to 
Chan nie miał powodu kryć Muhammada. Musisz się na coś 
zdecydować!
—	Kiedy czuję to przez skórę — weszła jej w słowo Emily. 
— Instynkt mi podpowiada, że coś tu śmierdzi, więc idę tym 
śladem. Jeśli prowadzi on do środowiska Azjatów, nic na to nie 
poradzę.
Tego rodzaju stwierdzenie nie podlegało dyskusji. W końcu to 
Emily prowadziła śledztwo. Barbara podchodziła jednak z rezerwą 
do pojęcia instynktu, gdyż znała przypadki, kiedy to słowo 
okazywało się po prostu eufemizmem oznaczającym coś całkiem 
innego.
—	No, chyba rzeczywiście tak — przyznała niepewnie. — Ty 
tu jesteś szefową.
—	Otóż to właśnie! — podsumowała Emily.
13
Rachel Winfield nie poszła wprost na molo. Zatrzymała się 
najpierw przy jego części przybrzeżnej, między hotelem „Molo", 
którego okna od strony morza były zabite deskami, a torami do 
jazdy na gokartach. W porze obiadowej ruch w wesołym 
miasteczku malał. Wprawdzie cały czas kręciły się karuzele, a 
gwar dochodzący z pasażu zagłuszał pisk mew, ale tłum 
poszukujących rozrywki przerzedzał się, a dzwonki automatów do 
gier zręcznościowych i hazardowych nie odzywały się tak często.
Chwila była w sam raz odpowiednia, żeby rozmówić się z 
Theo Shawem. Rachel wiedziała, że musi być jeszcze w pracy, bo 
jego BMW stało zaparkowane na swoim stałym miejscu — przed 
„Szałasem Poławiaczy Homarów", czyli budką malowaną w 
zielone i żółte paski, w której nigdy nie sprzedawano homarów i 
nikt nawet nie miał takiego zamiaru. Szyld na budce głosił: 
„Hamburgery, hot dogi, prażona kukurydza, pączki". Rachel 
postała tam trochę, przyglądając się, jak jakieś starsze małżeństwo 
kupuje sobie porcję kukurydzy. Przygryzając wargę, rozważała 
wszelkie możliwe warianty tego, co zamierzała zrobić.
Przede wszystkim musiała porozmawiać z Theo. Oczywiście i 
on popełnił w życiu niejeden błąd — najlepszy dowód, że nie 
rzucił się od razu na ratunek Salii, kiedy tylko zginął Kurejśi — 
ale w duszy z pewnością nie był złym człowiekiem. Zakochanym 
nieraz zdarza się postępować trochę dziwnie, ale zawsze 
doprowadzają sprawy do pomyślnego zakończenia.
Błędem Salii było z kolei to, że nie powiadomiła Theo od razu 
o swojej ciąży, a drugim, może nawet większym — że zgodziła 
się wyjść za jednego człowieka, nosząc pod sercem dziecko 
innego. Theo przecież także umiał liczyć, więc nie wiadomo, co 
by zrobił, gdyby Salija wyszła wprawdzie za Hatima, ale urodziła 
wcześniej niż po ośmiu lub dziewięciu miesiącach!
Rachel nadal nie znała odpowiedzi na najważniejsze pytanie: 
co Theo robił w piątek wieczorem na Nez? Nie chciała jednak 
nawet poznać tej odpowiedzi i modliła się, żeby policja o to nie 
zapytała.
Uparcie sobie powtarzała, że u źródeł tego wszystkiego leżała 
miłość, nie zaś nienawiść i chęć mordu. Jeśli Theo zrobił krzywdę 
Hatimowi — w co nigdy właściwie nie wierzyła — to Hatim na 
pewno go do tego sprowokował. Może próbował go o coś 
oskarżyć lub powiedział coś przykrego, Theo nie wytrzymał, 
uderzył go i... tym jednym ciosem doprowadził do sytuacji, w 
której Salija teraz się znalazła.
Rachel nie mogła znieść myśli, że przyjaciółka miałaby usunąć 
ciążę. Sądziła, że podjęła taką decyzję pod wpływem 
okoliczności: Hatim zginął tragicznie, więc przypuszczała, że nie 
ma już innego wyjścia. Ale Rachel wiedziała, że Salija żałowałaby 
tego czynu do końca swych dni. Takie dziewczęta jak ona — 
zdolne, wrażliwe, łagodne, niewinne, a przy tym odizolowane od 
życia — nie przechodzą nad podobnymi sprawami do porządku 
dziennego tak lekko, jak im się wydaje. A już na pewno nie 
przyszłoby jej łatwo pozbyć się dziecka, którego ojca uwielbiała. 
Musiała być szalona, aby sądzić, że przerwanie ciąży to jedyne 
wyjście. Rachel zawzięła się, że jej to udowodni.
I co złego by się stało, gdyby Salija wyszła za Theo? Jasne, że 
jeśli jej rodzice by się o tym dowiedzieli — wpadliby w szał i 
może nawet przez kilka miesięcy nie odzywaliby się do niej. Na 
pewno jednak pokochaliby wnuka, bo przecież byłoby to dziecko 
ich jedynej córki, a wtedy sytuacja szybko wróciłaby do normy.
Jednak aby mogło do tego dojść — przede wszystkim Rachel 
musiała przestrzec Theo, że policja może próbować wplątać go w 
sprawę zabójstwa Kurejśiego. Temu zaś mógł zapobiec tylko w 
jeden sposób — pozbyć się tej przeklętej bransolety, zanim policja 
zacznie coś kojarzyć.
Musiała więc go ostrzec, a przy tym delikatnie dać mu do 
zrozumienia, jak powinien teraz postąpić wobec jej przyjaciółki. 
Pewnie nawet nie potrzebowałby ponaglenia, ale odkąd się 
dowiedział o śmierci Hatima — może nie mógł się zdecydować, a 
tymczasem zegar tykał nieubłaganie.
Rachel miała jednak pewne wątpliwości. A jeśliby Theo 
zawiódł Saliję i nie chciał zrobić tego, co powinien? Zdarzają się 
wszak mężczyźni, którzy wolą uciec przed odpowiedzialnością. 
Któż mógłby zagwarantować, że Theo tak
nie postąpi? Może nawet Salija się tego obawiała, skoro nie 
powiedziała mu o ciąży.
Rachel postanowiła więc twardo, że gdyby Theodore Shaw 
uchylił się przed konsekwencjami swoich czynów — ona weźmie 
sprawę we własne ręce. Ostatnie wolne mieszkanie w 
„Przytulnych Gniazdkach" pozostało jeszcze nie sprzedane, a 
oszczędności Rachel wystarczą na pierwszą wpłatę. Jeśli więc 
Theo nie zachowa się jak należy, a Saliję rodzice wydziedziczą — 
ona, Rachel Winfield, stworzy swej przyjaciółce dom, w którym 
wspólnie wychowają dziecko Theo.
Żywiła jednak cichą nadzieję, że do tego nie dojdzie. Kiedy 
Theo się dowie, że Salija zamierza przerwać ciążę, na pewno sam 
podejmie zdecydowane działania.
Rozważywszy wszystkie warianty, Rachel minęła „Szałas 
Poławiaczy Homarów" i ruszyła wzdłuż mola. Nie uszła daleko, 
bo już w pasażu dostrzegła Theo pogrążonego w rozmowie z 
wróżką Rozalią.
Uznała, że to dobry znak. Wprawdzie okoliczności nie 
wskazywały, aby Theo zasięgał porady wróżki — Rozalia nie 
czytała mu z ręki, nie kładła kart ani nie zaglądała w kryształową 
kulę, tylko trzymała na kolanach porcję pizzy — ale przecież 
między jednym a drugim kęsem peppe-roni mogła dzielić się z 
nim swoim doświadczeniem życiowym.
Odczekała więc, aż skończą rozmowę. Kiedy Theo wstał, 
skinął głową Rozalii i klepnął ją po ramieniu — Rachel nabrała 
powietrza w płuca. Wyprostowała się, sczesała włosy na twarz i 
ruszyła ku niemu. Z niepokojem zauważyła, że ma na ręku 
nieszczęsną bransoletę. Pocieszała się, że już wkrótce ją zdejmie.
—	Chciałabym z tobą porozmawiać — zaczęła bez żad 
nych wstępów. — To bardzo ważne.
Theo rzucił okiem na zegar o twarzy klowna, wieńczący 
wejście do pasażu. Rachel zlękła się, że jest gdzieś umówiony, 
więc szybko dodała:
—	Tu chodzi o Saliję.
—	Saliję? — Silił się na niezobowiązujący ton głosu.
—	Wiem o was wszystko, bo Salija nie miała przede mną 
tajemnic. Przyjaźnimy się od najmłodszych lat.
—	Czy to ona cię do mnie przysłała?
W jego głosie pobrzmiewało zainteresowanie, co Rachel 
uznała za kolejny pozytywny objaw. Wywnioskowała stąd, że 
Theo nadal chce być z jej przyjaciółką. Być może więc zadanie, 
które przed sobą postawiła, okaże się łatwiejsze, niż 
przypuszczała.
—	No, może nie całkiem tak. — Rozejrzała się, gdyż le 
piej, aby nikt nie widział ich razem, szczególnie że policja 
już węszyła w pobliżu. Rachel i bez tego wpakowała się 
w niezłą kabałę, gdyż rano okłamała policjantkę, a potem 
jeszcze uciekła ze sklepu. Pogorszyć sytuację mogłoby tyl 
ko przyłapanie jej na rozmowie z Theo, a równocześnie je 
go z bransoletą na ręku. — Czy dałoby się porozmawiać 
gdzieś na osobności? To naprawdę ważna sprawa.
Theo zmarszczył brwi, lecz ujawnił chęć współpracy, gdyż 
wskazał gestem na swoje BMW zaparkowane pod ścianą „Szałasu 
Poławiaczy Homarów". Rachel podążyła tam za nim, rzucając 
trwożne spojrzenia w stronę Marinę Paradę. Obawiała się 
bowiem, że przy jej pechu ktoś mógł ją zobaczyć już wcześniej.
Na szczęście jednak do tego nie doszło. Theo wyłączył alarm 
w swoim samochodzie, wsiadł i otworzył Rachel przednie drzwi 
od strony pasażera. Rozejrzała się jeszcze raz i wśliznęła do 
środka. Aż syknęła, gdyż rozgrzana tapi-cerka parzyła ciało.
Theo opuścił okna i odwrócił się na swoim siedzeniu.
—	No więc, o co chodzi? — spytał.
—	Musisz pozbyć się tej bransolety — wyrzuciła z siebie 
Rachel. — Policja już wie, że Salija kupiła ją dla ciebie.
Nie spuszczał z niej wzroku, ale bezwiednie zacisnął palce 
prawej ręki wokół złotego kółka na lewym nadgarstku.
—	Ale co ty masz z tym wszystkim wspólnego? 
Wolałaby raczej, aby wykrzyknął z oburzeniem: „Za nic
w świecie!", lub bez dodatkowego komentarza wyrzucił 
bransoletę do najbliższego kosza na śmieci, nad którym brzęczały 
muchy.
—	Rachel! — ponaglił ją, gdy nie odpowiedziała od razu. — 
Co ty masz do tego? Czy Salija cię przysłała?
—	Już drugi raz mnie o to pytasz — przypomniała nieśmiało. 
— Pewnie przez cały czas o niej myślisz?
—	Co tu się, u licha, dzieje? Była u mnie już jedna po-
licjantka, taka przysadzista, z pokiereszowaną gębą. Brała ode 
mnie tę bransoletę i oglądała.
—	I tyś ją dał?
—	A co miałem zrobić? Nie wiedziałem, do czego jej to 
potrzebne. Dopiero kiedy się dobrze przyjrzała, poinformowała 
mnie, że poszukuje podobnej bransolety, którą Sa-lija jakoby 
miała wrzucić do morza.
—	No nie! — wyszeptała Rachel.
—	Na razie ona chyba jeszcze nie skojarzyła, że to jedna i ta 
sama — pocieszył ją Theo. — Każdy może mieć złotą bransoletę. 
Sam fakt jej posiadania o niczym nie świadczy.
—	Tylko że ona wie, co jest napisane w środku — rozwiała 
jego złudzenie Rachel. — Więc jeśli widziała ten sam napis na 
twojej... — Najwidoczniej dostrzegła w tym jakiś cień nadziei, 
gdyż z wyraźnym ożywieniem dokończyła: — Chyba że może nie 
zaglądała do środka?
Po minie Theo poznała, że jednak policjantka ze Scotland 
Yardu obejrzała bransoletę aż nadto dokładnie, przeczytała 
wygrawerowaną sentencję i skojarzyła ją sobie z informacją 
uprzednio otrzymaną od Rachel i Salii.
—	Powinnam była zadzwonić do ciebie i do Salii — 
jęknęła. — Tylko że nie mogłam, bo mama od razu zaczęła 
mnie przyciskać do muru, więc musiałam zmyć się ze skle 
pu, kiedy tylko ta glina sobie poszła.
Theo siedział, częściowo zwrócony ku niej, ale równocześnie 
patrzył w dal, w stronę bulwaru biegnącego wzdłuż wybrzeża 
poniżej domków plażowych ustawionych w trzy rzędy. Wbrew 
oczekiwaniom Rachel wyglądał bardziej na zmieszanego niż 
przestraszonego.
—	Nie rozumiem, jak mogli tak szybko do mnie do 
trzeć. Chyba Salija nie... — urwał i znów zwrócił się do 
niej, tym razem głosem tak ożywionym, jakby wyciągnął 
bardzo korzystne dla siebie wnioski: — Czy Salija powie 
działa glinom, że dała to mnie? Ale skąd, niemożliwe, 
przecież rzekomo miała wrzucić tę bransoletę do morza! 
Jak więc...?
Odpowiedź mogła być tylko jedna i Theo musiał szybko sam 
ją znaleźć, bo dokończył:
—	Czy ta baba ze Scotland Yardu rozmawiała z tobą? 
Ciekawe, jakim sposobem do ciebie dotarła!
—	No bo... — zaczęła, ale jak miała wyjaśnić mu motywy 
swego postępowania, jeśli sama dobrze ich nie rozumiała? Salija 
zinterpretowała jej intencje po swojemu, ale myliła się, bo Rachel 
nie zamierzała niczego złego. Chciała jak najlepiej, po prostu 
inaczej wyobrażała sobie dalszy bieg wydarzeń. Sądziła, że Hatim 
po otrzymaniu kwitu wycofa się z narzeczenstwa, wtedy zostanie 
ujawniony związek Salii z Theo, a co za tym idzie — Salija będzie 
mogła poślubić, kogo i kiedy zechce, albo nawet wcale nie 
wychodzić za mąż, wedle swej woli. Teraz więc Rachel po prostu 
poinformowała Theo: — Między rzeczami Hatima znaleziono 
rachunek na tę bransoletkę. Policjanci badają wszystkie jego 
powiązania i tym tropem trafili do naszego sklepu.
Osiągnęła tyle, że Theo zmieszał się jeszcze bardziej.
—	Ale dlaczego Salija dała mu ten kwitek? — myślał 
głośno. — Jaki to miało sens? Chyba że zmieniła zdanie co 
do tego małżeństwa, bo przecież nikt oprócz nas o tym nie 
wiedział...
W tym momencie chyba coś zrozumiał. Rachel domyśliła się 
tego, bo przeszył ją ostrym spojrzeniem. Może zauważył strużki 
potu ściekające z jej skroni wzdłuż linii włosów i szczęki?
—	Nieważne, skąd to się u niego wzięło — zagadnęła 
szybko. — Może Salija zgubiła ten kwit na ulicy albo 
w domu położyła gdzieś na wierzchu i Jamna go znalazła? 
Trzeba ci wiedzieć, że Jamna nienawidzi Salii i zrobi 
wszystko, żeby wpakować ją w kłopoty. To prawdziwa 
wiedźma!
Im więcej o tym myślała, tym bardziej sama wierzyła w tę 
wygodną dla siebie wersję. Nietrudno przecież było się domyślić, 
że Jamna chętnie uczyniłaby z Salii swą osobistą niewolnicę. 
Gdyby więc uniemożliwiła jej małżeństwo, spowodowałaby 
jednocześnie uwięzienie szwagierki w domu, a co za tym idzie — 
mogłaby dalej się nią wysługiwać. Załóżmy, że wspomniany 
rachunek wpadłby jej w ręce — z pewnością sama natychmiast 
przekazałaby go Hatimowi.
—	Ważniejsze jest co innego... — spróbowała odwrócić 
uwagę Theo od tego wątku.
On jednak wciąż myślał o tym samym.
—	Więc Hatim wiedział, że Salija i ja...
Nie patrzył już na Rachel, więc nie mogła wyczytać nic z jego 
oczu, ale wyobrażała sobie, co chciał powiedzieć. Jeżeli Hatim 
wiedział, że Salija i Theo byli kochankami, to owego tragicznego 
wieczoru szedł na Nez w bardzo konkretnym celu. Chciał się 
spotkać z Theo i wiedział po co — jego oskarżenie było w pełni 
uzasadnione!
—	Daj sobie spokój z Hatimem! — Rachel próbowała 
narzucić mu swój tok myślenia. — Było, minęło. Teraz naj-
ważniejsze, co się stanie z Salija. Pewnie uważasz, że nie powinna 
była się zgodzić na małżeństwo z Hatimem, ale może dlatego 
zdecydowała się na nie tak szybko, że nie wierzyła w twoje dobre 
zamiary? Między zakochanymi czasem zdarzają się 
nieporozumienia i wtedy podejmują oni decyzje, których nie 
podjęliby w innych warunkach. Rozumiesz, o co mi chodzi?
—	Co się dzieje z Salija? — wybuchnął. — Dzwoniłem do 
niej wczoraj, ale nie chciała słuchać żadnych wyjaśnień.
—	Bo ona chce usunąć tę ciążę! — ucięła krótko Rachel. — 
Prosiła mnie o pomoc, to znaczy, żebym się dowiedziała, gdzie 
mogłaby to zrobić, i wywabiła ją z domu pod takim pretekstem, 
by jej rodzina niczego się nie domyśliła. Musi się spieszyć, bo 
potrwa całe miesiące, zanim ojciec znajdzie jej innego męża, a 
tyle czasu to ona już nie ma.
Dopiero teraz Rachel dopięła swego — sprawiła, że na-
tychmiast zapomniał o bransolecie i pechowym rachunku. 
Chwycił ją gwałtownie za rękę i gardłowym, schrypniętym 
głosem rzucił:
—	Co takiego?!
A więc jednak zależało mu na Salii!
—	Ona się boi, że rodzice ją wydziedziczą, kiedy się do 
wiedzą o tym dziecku — wyjaśniała mu cierpliwie. — Sa 
lija nie wierzy, abyś chciał się z nią ożenić, a wie, że szyb 
ko nie znajdzie kogo innego. No, a niedługo już nie da ra 
dy ukryć swego stanu. Dlatego prosiła mnie, żeby znaleźć 
jej klinikę czy gabinet lekarski, gdzie mogłaby zrobić za 
bieg. Z tym nie ma problemu, ale ja nie chcę do tego przy-
kładać ręki, bo wiem, czym to by dla niej było. Theo, przecież ona 
cię kocha, więc jak mogłaby zabić twoje dziecko? Puścił jej rękę i 
wpatrzył się w odległe skalne zbocze, na którym rozciągało się 
miasteczko. Tam pewnie w tej chwili Salija czekała na jego 
decyzję.
—	Musisz pójść do niej i porozmawiać — nalegała Ra 
chel. — Musisz ją przekonać, że świat się nie skończy, jeże 
li wyjedziecie gdzieś stąd i się pobierzecie. Jasne, że jej ro 
dzice nie będą tym zachwyceni, ale w końcu nie żyjemy 
w średniowieczu. W naszych czasach ludzie żenią się z mi 
łości, a nie z obowiązku... to znaczy, nie mówię, że nigdy... 
ale naprawdę trwałe i szczęśliwe małżeństwa są zawierane 
z miłości!
Machinalnie potakiwał, ale Rachel nie była pewna, czy jej 
słowa do niego docierają. Zaciskał palce na kierownicy tak 
mocno, że pobielały w stawach, a mięsień poruszający szczękę 
drgał mu spazmatycznie.
—	Musisz coś zrobić! — naciskała Rachel. — Tylko ty 
możesz jej pomóc!
Theo, zamiast odpowiedzieć, złapał się za brzuch i zanim 
Rachel zdążyła go uświadomić, że wystarczy poprosić Saliję o 
rękę, aby uratować ich wspólne dziecko — wyskoczył z 
samochodu. Podbiegł najkrótszą drogą do pojemnika na śmieci i 
zwymiotował tak gwałtownie i obficie, jakby miał wyrzygać 
wszystkie wnętrzności.
Kiedy atak mdłości minął, Theo otarł usta ręka, a wtedy błysk 
popołudniowego słońca odbił się w złotej bransolecie. Nie wrócił 
jednak do samochodu, tylko stał nad śmietnikiem ze spuszczoną 
głową i dyszał jak po ciężkim wysiłku.
Rachel uznała, że była to całkiem zrozumiała reakcja na tak 
szokującą wiadomość. Jak widać, Theo, tak samo jak i ona, nie 
chciał wydawać Salii pod nóż czy inne narzędzie, którym usuwa 
się niechciane płody z łona matek.
Po raz pierwszy, odkąd wyrwała się ze sklepu, poczuła ulgę. 
Prawda, że popełniła błąd, oddając Hatimowi Kurej-śiemu kwit na 
bransoletę, ale nie ma złego, co by na dobre nie wyszło. Theo i 
Salija będą razem!
Zaczęła już sobie wyobrażać, jak będzie wyglądało jej 
najbliższe spotkanie z Salija. Planowała, jakich słów użyje,
aby zrelacjonować swoją rozmowę z Theo. Oczami duszy 
widziała już minę swojej przyjaciółki, kiedy ta się dowie, że Theo 
po nią przyjedzie... Tymczasem on podniósł głowę znad śmietnika 
i Rachel mogła zobaczyć jego minę. To, co ujrzała, spowodowało, 
że nogi jej się zatrzęsły.
Theo miał wyraz twarzy człowieka, który wpadł w pułapkę bez 
wyjścia. Zanim ciężkim krokiem doszedł z powrotem do wozu, 
Rachel wiedziała już, że cokolwiek by się stało — nigdy nie ożeni 
się z jej przyjaciółką. Nie różnił się niczym od tych facetów, 
których Connie Winfield przyprowadzała do domu — co to 
spędzali z nią noc, rano zjadali śniadanie, a już po południu lub 
wieczorem uciekali jak złodzieje z miejsca przestępstwa.
—	Ach, nie, tylko nie to! — szeptała bezgłośnie. 
Zrozumiała, że Theo wykorzystał Saliję jak typowy
mężczyzna. Mógł ją łatwo uwieść za pomocą komplementów i 
zalotów, jakich nie mogła się spodziewać po swoim rodaku. Nie 
spieszył się, dopóki nie zyskał pewności, że jest nie tylko gotowa, 
ale i chętna do fizycznego zbliżenia. No, a jeśli była i gotowa, i 
chętna — to odpowiedzialność za uboczne skutki rozkoszy, jakiej 
z nią użył, spadała wyłącznie na Saliję. Ona też dobrze o tym 
wiedziała.
Rachel czuła narastającą niechęć, jakby żołądek podchodził jej 
do gardła. Miała świadomość, że przyjaciółkę spotkała straszna 
niesprawiedliwość. Salija była przecież tak dobrą dziewczyną, że 
zasługiwała na kogoś równie dobrego, nie takiego jak Theo Shaw.
On tymczasem wsiadł do samochodu, więc Rachel otworzyła 
drzwiczki od swojej strony.
—	No więc, Theo — zaczęła z nieskrywaną pogardą — 
co mam przekazać Salii od ciebie?
Otrzymała taką odpowiedź, jakiej się spodziewała, ale chciała 
ją usłyszeć, aby utwierdzić się w przekonaniu, że Theo jest 
dokładnie takim draniem, jak myślała.
—	Nic — odrzekł.
Barbara cofnęła się od lustra, aby ocenić swoje dzieło. W 
drodze powrotnej do hotelu wstąpiła bowiem do Bootsa i spędziła 
dwadzieścia minut w dziale kosmetyków, skąd
wyniosła pełną torbę środków upiększających. O pomoc w 
wyborze odpowiednich kolorów i marek zwróciła się do młodej 
ekspedientki, wymalowanej tak krzykliwie, jakby stanowiła żywą 
reklamę swego towaru.
— Cudownie! — wykrzyknęła panienka, ładując do koszyka 
całą gamę buteleczek, słoiczków, pudełeczek i pędzelków. — 
Pani jest chyba w typie „wiosny", prawda?
Ekspedientka zaoferowała się zrobić Barbarze makijaż na 
miejscu, ale widok żółtego cienia na powiekach dziewczyny w 
połączeniu z ciemnoczerwonym różem na policzkach nie dawał 
dobrego świadectwa jej talentom. Barbara wymówiła się więc, że 
woli raczej sama poćwiczyć. Kiedy, jeśli nie teraz, miała zacząć 
pracę nad ulepszaniem własnej urody?
Przyglądając się swojemu odbiciu w lustrze hotelowej łazienki 
„z widokiem na morze", Barbara doszła do wniosku, że wygląda 
całkiem nieźle. Może nie kwalifikowała się jeszcze na okładkę 
„Vogue" ani na podręcznikowy przykład zwycięstwa kobiety nad 
złamanym nosem, sińcami i niezbyt klasycznymi rysami — 
wystarczyło to jednak dla osiągnięcia doraźnego efektu, 
szczególnie w przyćmionym świetle lub w towarzystwie słabo 
widzących...
Schowała nowo nabyte kosmetyki do apteczki, zarzuciła na 
ramię torbę i wyszła z pokoju.
Była głodna, ale wiedziała, że kolacja musi jeszcze poczekać. 
Zobaczyła bowiem przez okno, że przy stoliku na dworze siedzi 
Tajmullah Azhar z córeczką. Chciała zamienić z nim kilka słów, 
dopóki miała na to szansę.
Zeszła na dół i skorzystała ze skrótu przez bar, wiedząc, że 
Basil Treves będzie o tej porze zbyt zajęty, by ją zaczepiać. 
Jeszcze kiedy wracała do hotelu, dawał jej znaki i szeptał: 
„Musimy porozmawiać", z taką miną, jakby miał niezwykle pilną 
wiadomość. Teraz jednak nakrywał już do stołu w jadalni, więc 
tylko rzucił: „Później", na co Barbara, aby go dowartościować, 
odpowiedziała znaczącym uniesieniem kciuka. Basil Treves był 
wprawdzie dość nieape-tycznym facetem, ale oddawał także 
nieocenione usługi. To w końcu dzięki niemu zidentyfikowała 
pełne imię Kum-hara! Kto wie, co jeszcze byłby w stanie odkryć, 
gdyby miał możliwości i odpowiednią zachętę? Na razie jednak
musiała przede wszystkim porozmawiać z Azharem, więc nawet 
cieszyła się, że Treves jest chwilowo niedostępny.
Przeszła przez bar prosto do drzwi balkonowych, otwartych z 
powodu wieczornego chłodu. U wyjścia zawahała się przez 
chwilę.
Azhar i Hadija siedzieli na tarasie wykładanym płytkami przy 
koślawym stoliku z kutego żelaza, na którym leżała szachownica. 
Ślęczała nad nią dziewczynka, a jej ojciec, odchylony do tyłu, 
niedbale trzymając w ręku papierosa, obserwował ją z igrającym 
na wargach uśmiechem. Nie sądził, że ktoś nań patrzy, i na twarzy 
odmalowała mu się taka czułość, jakiej Barbara jeszcze u niego 
nie widziała.
—	Długo jeszcze będziesz się zastanawiać? — dogadywał 
przyjaźnie. — Przecież widzę, że nie masz już drogi odwrotu. 
Niepotrzebnie tylko przedłużasz agonię swego króla.
—	Kiedy ja myślę, tatusiu! — odparła Hadija, zmieniając 
pozycję. Teraz klęczała na krześle z łokciami na stole, a 
tyłeczkiem w powietrzu. Przeprowadziła dokładną inspekcję pola 
bitwy, sięgając najpierw po konia, a potem po jedyną pozostałą 
wieżę. Barbara zauważyła, że mała nie miała już królowej i 
szykowała się do kontrataku na przeważające siły przeciwnika. 
Ruszyła do przodu wieżą...
—	Oooo! — zareagował Azhar, na co Hadija cofnęła rękę.
—	Zmieniłam zdanie, zmieniłam zdanie! — zaczęła 
wyśpiewywać.
—	Hadijo! — Ojciec wymówił jej imię wyraźnie znie-
cierpliwionym tonem. — Kiedy już raz podjęłaś decyzję, musisz 
się jej trzymać!
—	Całkiem jak w życiu — wtrąciła się w tym momencie 
Barbara, podchodząc do nich.
—	Barbara! — Hadija wyprostowała swe drobne ciało, nadal 
klęcząc na krześle. — Jak dobrze, że przyszłaś! Przez całą kolację 
cię wyglądałam. Musiałam jeść z panią Porter, bo tatuś gdzieś 
wyszedł, ale wolałabym, żeby ona była tobą. Coś ty zrobiła ze 
swoją buzią? O, umalowałaś się! Jak ślicznie! Nic nie widać 
siniaków! Prawda, tatusiu, że Barbara ślicznie wygląda?
Azhar uniósł się z miejsca i kurtuazyjnie przytaknął. Hadija od 
razu zaszczebiotała radośnie: „Usiądź z nami,
koniecznie usiądź!", więc przyniósł trzecie krzesło. Podsunął 
Barbarze papierosy i sam skorzystał z jej poczęstunku.
—	Moja mamusia też się maluje! — zwierzała się jej Hadija. 
— Obiecała, że mnie też nauczy to robić, kiedy będę starsza. Gdy 
się umaluje, ma takie piękne, wielkie oczy. Zresztą i tak ma duże. 
Prawda, tatusiu, że mamusia ma śliczne oczy?
—	Rzeczywiście ma — potwierdził Azhar, nie spuszczając 
wzroku z córki.
Barbara się zastanawiała, co on w niej widzi: jej matkę, siebie 
samego czy żywy dowód ich miłości. Nie mogła się domyślić, a 
przypuszczała, że on jej tego nie powie. Zainteresowała się więc 
raczej sytuacją na szachownicy.
—	Ciężka sprawa, mała — oceniła szczupłe siły, z którymi 
Hadija zamierzała prowadzić dalsze działania. — Lepiej się od 
razu poddaj.
—	Phi! — rzuciła lekko Hadija. — I tak nie będziemy już 
kończyć, kiedy jesteś z nami. Lepiej rozmawiajmy. — Znów 
zmieniła pozycję; tym razem usiadła, obijając nóżkami w 
sandałkach nogi krzesła. — Układałyśmy dzisiaj z panią Porter 
takie puzzle z Królewną Śnieżką. Na obrazku ona spała, królewicz 
akurat chciał ją pocałować, a krasnoludki płakały, bo myślały, że 
ona nie żyje. Ale przecież ona nie wyglądała wcale na umarłą! 
Gdyby trochę pomyślały, to same by odgadły, dlaczego jej 
policzki są wciąż różowe. To i lepiej, bo nie wiedziały, że 
wystarczy pocałunek, aby ją obudzić. Dlatego spotkała 
prawdziwego królewicza i żyli razem długo i szczęśliwie!
—	To jest to, czego wszyscy pragniemy — skomentowała 
Barbara.
—	I jeszcze malowałyśmy — opowiadała dalej Hadija. — 
Pani Porter kiedyś ładnie malowała akwarelami, więc pokazała 
mi, jak to się robi. Namalowałam morze i molo, i jeszcze...
—	Hadijo! — zmitygował ją cichym głosem ojciec. 
Mała zaraz spuściła głowę i umilkła.
—	A wiesz, kochanie, że interesują mnie akwarele? — 
podchwyciła Barbara. — Chętnie obejrzałabym twoje ob 
razki, gdybyś chciała mi pokazać. Gdzie je masz?
Dziewczynka od razu się rozpromieniła.
—	W naszym pokoju — oznajmiła. — Mam je przy 
nieść?
Barbara przytaknęła, więc Azhar podał małej klucz od pokoju. 
Hadija wyprysnęła ze swego miejsca i popędziła na górę, tylko 
podskakiwały kokardy przy jej warkoczykach, a po chwili na 
schodach dał się słyszeć tupot sandałków.
—	Wychodzisz gdzieś na kolację? — spytała Barbara, kiedy 
zostali sami.
—	Po naszej konferencji musimy dopilnować paru spraw — 
orzekł enigmatycznie.
Strząsnął popiół z papierosa i pociągnął łyk napoju stojącego 
na stole. Płyn miał bąbelki, pływała w nim kostka lodu i plasterek 
limetki. Musiała to być woda mineralna, bo Barbara nie 
wyobrażała sobie, aby Azhar popijał gin z tonikiem.
Kiedy już się napił, odstawił szklankę na to samo wilgotne 
kółko, które odcisnęło jej denko. Potem zmierzył Barbarę 
badawczym spojrzeniem, toteż była pewna, że jej się rozmazał 
tusz do rzęs.
—	Nieźle się spisałaś na tej waszej konferencji — po 
chwalił. — Przynajmniej czegoś się dowiedzieliśmy, choć 
podejrzewam, że nie było to wszystko, co wiesz o sprawie.
Teraz Barbara już zrozumiała, dlaczego Azhar nie wrócił od 
razu do hotelu i nie jadł kolacji razem z córką. Pewnie chcieli z 
kuzynem przedyskutować następny ruch. Ciekawe, co to będzie 
— wiec całej azjatyckiej społeczności, kolejna manifestacja 
uliczna, skarga do posła reprezentującego mniejszości etniczne 
czy jakiś incydent mający na celu wzbudzenie zainteresowania 
mediów? Barbara nie mogła tego przewidzieć, ale dałaby głowę, 
że Azhar z Muham-madem Malikiem zaplanowali swoje działania 
na najbliższe kilka dni.
—	A ja chciałabym się od ciebie dowiedzieć czegoś więcej na 
temat islamu — zaproponowała.
—	Coś za coś — podchwycił. — Jeżeli w zamian...
—	Azhar, ja się tak nie bawię! Mogę powiedzieć ci tylko to, 
do czego upoważniła mnie inspektor Barlow.
—	Znalazła wygodny wybieg.
—	Nie, po prostu pod tym warunkiem mogę brać udział w 
śledztwie. — Barbara zaciągnęła się papierosem i my-
ślała, jak najlepiej pozyskać tego człowieka do współpracy. — 
Wydaje mi się, że mój udział w śledztwie byłby korzystny dla obu 
stron. Nie mieszkam tu stale, więc nie angażuję się po niczyjej 
stronie i nie jestem zainteresowana w obciążeniu bądź 
uniewinnieniu konkretnej osoby. Jeżeli ktoś z was przypuszcza, że 
śledztwo prowadzone jest tendencyjnie, to stanowię przeciwko 
temu najlepsze zabezpieczenie.
—	A jest? — chciał wiedzieć Azhar.
—	Nie mam pojęcia, bo siedzę w tym dopiero od dwudziestu 
czterech godzin. Wydaje mi się, że jestem dobra, ale chyba nie aż 
tak. To co, wystarczy nam taki układ?
Azhar potrzebował trochę czasu, aby przemyśleć sprawę. W 
tym czasie próbował wyczytać z jej twarzy, czy powiedziała mu 
prawdę.
—	Ale wiesz, w jaki sposób doszło do złamania jego 
kręgosłupa? — zakonkludował.
—	Wiem. Pomyśl, jak inaczej moglibyśmy stwierdzić z całą 
pewnością, że to było morderstwo?
—	A było?
—	To już wiemy. — Strząsnęła popiół na płytki tarasu i 
zaciągnęła się papierosem. — Słuchaj, Azhar, co muzułmanie 
sądzą o homoseksualizmie?
Zauważyła jego zaskoczenie. Pewnie się spodziewał, że zada 
mu pytanie dotyczące aranżowanych małżeństw, o których 
rozmawiali już rano. Tymczasem w śledztwie najwyraźniej 
pojawił się nowy wątek. Azhar był wystarczająco inteligentny, 
aby się domyślić jego związku ze sprawą.
—	Czyżby Hatim Kurejśi był...
—	Mamy zeznanie, które wskazywałoby na taką możliwość. 
— Wzruszyła ramionami. — Oczywiście to tylko możliwość, bo 
ten, kto tak zeznał, miałby powody, aby skierować nas na 
fałszywy trop. Chciałabym się jednak dowiedzieć, czym jest 
homoseksualizm w oczach muzułmanów, żebym nie musiała 
zasięgać informacji aż w Londynie.
—	A więc tak zeznał jeden z podejrzanych? — Azhar się 
zamyślił. — Czy to był Anglik?
—	Nie mógłbyś zmienić płyty? — westchnęła Barbara, 
wydmuchując duży kłąb dymu. — Co za różnica, Anglik czy 
Pakistańczyk? Czy wasi ludzie naprawdę chcą wykry-
cia sprawcy tego mordu, czy tylko w przypadku, gdyby był nim 
Anglik? Zresztą ten podejrzany rzeczywiście jest Anglikiem, a 
drugi Anglik nam go wskazał. Prawdę mówiąc, mamy 
przynajmniej trzech podejrzanych, a każdy z nich jest Anglikiem. 
Może więc dasz sobie spokój i odpowiesz na moje pytanie?
Azhar z lekkim uśmiechem na ustach pokruszył w palcach 
papierosa.
—	Szkoda, że nie wygarnęłaś tego wszystkiego z taką złością 
na konferencji! — zauważył. — Rozwiałabyś wtedy większość 
wątpliwości mojego kuzyna. Czemu tego nie zrobiłaś?
—	Powiedzieć ci prawdę? Bo mam głęboko gdzieś wąt-
pliwości twojego kuzyna! — zdenerwowała się Barbara. — 
Gdybym nawet mu powiedziała, że mamy trzydziestu po-
dejrzanych Anglików, nie uwierzyłby, dopóki nie podałabym ich 
nazwisk. Zgadza się?
—	Faktycznie — przyznał Azhar, pociągając łyk napoju. 
Powtórnie udało mu się odstawić szklankę na to samo miejsce, 
gdzie osiadła skroplona wilgoć.
—	No więc? — naciskała Barbara.
Azhar namyślał się chwilę. W ciszy, która teraz zapadła, wręcz 
rażąco zabrzmiał tubalny śmiech Basila Trevesa gdzieś w tle. 
Azhar skrzywił się, dosłyszawszy w nim fałszywą nutę.
—	Homoseksualizm jest u nas absolutnie zakazany — 
stwierdził.
—	A jeśli już ktoś ma takie skłonności?
—	Musi je ukrywać.
—	Dlaczego?
—	Mężczyzna, który otwarcie uprawiałby praktyki ho-
moseksualne, tym samym odcinałby się od zasad islamu — 
tłumaczył Azhar, bawiąc się przy tym królową, którą zdobył w 
grze z córką. Przesuwał figurkę między palcami do nasady kciuka 
i z powrotem. — Byłoby to odstępstwo, za które, podobnie jak za 
sam homoseksualizm, zostałby wyklęty nie tylko ze swej rodziny, 
ale i z całej wspólnoty muzułmańskiej.
—	A więc byłby zmuszony trzymać swoje skłonności w 
tajemnicy — myślała głośno Barbara. — Może nawet
próbowałby się ożenić dla zachowania pozorów i uniknięcia 
podejrzeń?
—	To poważne zarzuty, Barbaro. Nie zapominaj, że 
oczerniając pamięć Hatima, uwłaczasz tym samym rodzinie, do 
której miał wejść.
—	Ależ ja nikomu niczego nie zarzucam! — zaprotestowała. 
— Jeżeli jednak ktoś sam stwarza powody do podejrzeń, to jasne, 
że policja się tym interesuje, bo taki nasz fach. Załóżmy, że był 
homoseksualistą, a więc dopuścił się oszustwa, czy tak? Jakiej 
kary mógłby się spodziewać ktoś, kto wyrządziłby taki dyshonor 
rodzinie w rodzaju Malików?
—	Małżeństwo to umowa między dwiema rodzinami, nie 
tylko między konkretnymi ludźmi.
—	Chryste, człowieku, chcesz mi wmówić, że rodzina 
Kurejśiego mogłaby podstawić zamiast niego któregoś z jego 
braci, żeby ożenił się z Saliją? Czy ona jest gorącą bułeczką, do 
której można włożyć świeżą kiełbaskę jak do hot doga?
Azhar znów się uśmiechnął, tym razem chyba wbrew sobie.
—	To wspaniale, jak zawzięcie pani sierżant broni swojej 
płci! — zażartował.
—	Dziękuję za komplement. No więc...
—	Chciałem powiedzieć — wszedł jej w słowo — że taka 
dwulicowość Hatima wykopałaby między obiema rodzinami 
przepaść nie do pokonania. To z kolei rozniosłoby się po całej 
naszej społeczności.
—	Więc mało tego, że zostałby wyklęty przez własnych 
krewnych, to jeszcze zmniejszyłby ich szansę na emigrację? 
Podejrzewam, że mało kto chciałby po tym wszystkim wejść z 
nimi w układy małżeńskie, gdyby się rozniosło, że wciskają, że 
tak powiem, wybrakowany towar!
—	Zgadza się — potwierdził Azhar.
„No, to już coś" — pomyślała Barbara. „Przynajmniej 
osiągnęliśmy jakiś postęp".
—	Czyli że miał masę powodów, aby nie afiszować się z tym, 
że był pedałem?
—	Jeżeli był — podkreślił Azhar.
Barbara zdusiła niedopałek papierosa, dokładając w myśli 
nowy fragment do układanki.
—	Załóżmy więc, że ktoś się dowiedział, co on ukrywa — 
kontynuowała swoje rozważania. — Na przykład widział go w 
niedwuznacznej sytuacji... A jeśli potem ten sam człowiek 
przyszedł do Kurejśiego, opowiedział mu, co widział, i postawił 
pewne żądania...
—	Masz na myśli przede wszystkim kogoś, kto sugerowałby, 
że Hatim był homoseksualistą?
W jego głosie pobrzmiewał zrozumiały niepokój. Barbara 
zdała sobie sprawę, że dalsze spekulacje w tym duchu 
prowadziłyby w kierunku, który od początku sugerował 
Muhammad. Postanowiła więc rozwiać jego złudzenia:
—	Mało który Anglik orientuje się w zawiłościach mu-
zułmańskiego kodeksu moralnego, szczególnie gdy w grę 
wchodzą grzeszne skłonności konkretnego człowieka.
—	Twierdzisz, że tylko Azjata połapałby się w tych 
sprawach?
—	Niczego nie twierdzę.
Jednakże ruchy gałek ocznych Azhara świadczyły o in-
tensywnej pracy jego umysłu. Na myśl przyszedł mu właśnie 
jedyny Azjata nie spokrewniony z rodziną Malików, którego 
policja łączyła w jakiś sposób z Hatimem Kurej-śim.
—	Pewnie myślisz, że ten jakiś Fahd Kumhar miał coś 
wspólnego ze śmiercią Hatima? — sondował.
—	Ja tego nie powiedziałam! — wyparła się Barbara.
—	Ale nie wzięłaś też tego pomysłu z sufitu. Ktoś ci za-
sugerował, że tych dwóch ludzi coś łączyło, prawda?
—	Azhar...
—	Przyjmijmy więc, że sama na to wpadłaś. Pamiętaj zatem, 
że jeżeli ten Kumhar stawiał wobec Hatima Kurejśiego takie 
żądania, o jakich mówisz, to mamy już do czynienia z szantażem.
—	Wybiegasz za daleko naprzód! — zaprotestowała. — 
Chciałam tylko powiedzieć, że skoro jeden człowiek podpatrzył 
podejrzane sprawki Kurejśiego, to takich ludzi mogło być więcej. 
Koniec, kropka.
—	Ale którymś z tych innych ludzi mógł być Fahd Kumhar, 
tak? — upierał się Azhar.
Barbara zdenerwowała się, gdyż z jednej strony Azhar 
Przejrzał ją na wylot, a z drugiej ta przenikliwość mogła
tylko dodatkowo namieszać, gdyby automatycznie do sprawy 
włączył się jego kuzyn.
—	Jaka, kurde, różnica, czy to był Fahd Kumhar czy 
Królewna Śnieżka? — warknęła, lecz w tym momencie zagłuszył 
jej słowa radosny szczebiot Hadii.
—	Patrzcie, patrzcie! — wyśpiewywała, stojąc już w 
drzwiach. W jednej rączce trzymała swoje akwarelki, a w drugiej 
słoik po dżemie z białą pokrywką. — Przyniosłam tylko dwa 
obrazki, bo ten z morzem mi się nie udał. Popatrz, Barbaro, co 
złapałam! Ona siedziała na krzaku róży, a kiedy wzięłam z kuchni 
słoik, to sama wleciała do środka!
W słabym świetle zmierzchu Barbara dojrzała wystraszoną 
pszczołę obijającą się rozpaczliwie o szklane ścianki.
—	Włożyłam jej do środka jedzenie, a w pokrywce wy 
biłam kilka dziurek — chwaliła się Hadija. — Myślisz, że 
się ucieszy, jeśli zabiorę ją do Londynu? Przecież tam jest 
dużo kwiatów, więc będzie miała z czego robić miód!
Barbara postawiła słoik obok szachownicy i dokładnie 
obejrzała jego zawartość. Jedzenie, o którym mówiła Hadija, 
stanowiła kupka więdnących płatków róży i kilka listków o 
zwiniętych do środka brzegach. Dziewczynka nie zapowiadała się 
może na specjalistkę z dziedziny entomologii, ale świetnie 
potrafiła rozbawić swe otoczenie.
—	Widzisz, dziecinko, z pszczółkami to nie jest takie 
proste — zaczęła jej tłumaczyć Barbara. — One mają duże 
rodziny i mieszkają w ulach. Gdybyś zabrała tę pszczółkę 
do Londynu, czułaby się tam samotna, bo nie miałaby ni 
kogo ze swojej rodziny. Dlatego ona teraz się tak denerwu 
je, bo robi się ciemno i chciałaby wracać do domu. U cie 
bie była tylko z wizytą.
Hadija przycupnęła między nogami Barbary, z podbródkiem 
na wysokości blatu, a noskiem przyciśniętym do słoika.
—	Myślisz, że powinnam ją wypuścić? — upewniała się. — 
Tęskni za swoją rodziną i jest jej smutno?
—	Oczywiście — potwierdziła Barbara, biorąc do ręki 
akwarelki. — Pszczoły źle się czują w słoikach. Ani to dla nich 
dobre, ani bezpieczne.
—	Dlaczego? — chciała wiedzieć Hadija.
Barbara spojrzała ponad obrazkami w oczy Azhara.
—	Bo jeśli zmusza się jakieś stworzenie, aby żyło 
wbrew swojej naturze, to się zawsze źle kończy.
Agata Shaw doszła do wniosku, że Theo jej nie słuchał, i to ani 
teraz, ani przy drinkach, ani przy kolacji, kawie czy wieczornych 
wiadomościach. Fizycznie wprawdzie był obecny i nawet udawał, 
że bierze udział w rozmowie, czym mógłby oszukać mniej 
przenikliwą kobietę. Prawda jednak wyglądała tak, że rozbudowa 
Balford-le-Nez w tej chwili obchodziła go mniej, niż ją na 
przykład cena chleba w Moskwie.
—	Theodorze! — warknęła, ustawiając swą laskę tak, 
aby zagrodzić mu drogę. Któryś już bowiem raz z rzędu 
przechodził koło jej kanapy, zmierzając prosto ku otwarte 
mu oknu, jakby chciał wydeptać ścieżkę w perskim dywa 
nie. Starszej pani trudno było określić, co denerwowało ją 
bardziej — to, że symulował aktywny udział w rozmowie, 
czy to, że nagle zainteresował się ogrodem za oknem. 
W szybko zapadającym zmierzchu nie mógł wiele zoba 
czyć, ale gdyby zapytała go o to wprost — z pewnością od 
powiedziałby, że przykro mu patrzeć, jak schnie trawnik.
Wyciągnięta laska nie przeszkodziła mu w przemierzaniu 
pokoju z końca w koniec.
—	Theodorze Michaelu Shaw! — wrzasnęła wreszcie. — 
Jeśli nie przestaniesz snuć się w tę i z powrotem po tym sa 
lonie, przyleję ci tą laską tak, że popamiętasz! Słyszysz?
Dopiero to poskutkowało. Theo przystanął, odwrócił się w jej 
stronę i nawet spojrzał spod oka.
—	Myślisz, babciu, że dasz radę?
Powiedział to z większą czułością, niż zamierzał. Przerwał 
swój marsz w stronę okna, ale nie przestawał tam spoglądać.
—	Co się z tobą, u diabła, dzieje? — naciskała. — Przez cały 
wieczór nie dotarło do ciebie ani jedno moje słowo. Już ja z tym 
skończę, i to jeszcze dzisiaj, jasne?
—	Z czym? — udał głupiego. Trzeba jednak przyznać, że 
minę miał wystarczająco zakłopotaną, aby prawie wprowadzić 
babcię w błąd.
Ona jednak nie dala się tak łatwo nabrać. Nie na darmo 
wychowała sama czworo dosyć trudnych dzieci — a właściwie 
sześcioro, licząc Theo i jego upartego brata. Wyczuwała więc 
doskonale, kiedy coś się święci, szczególnie gdy próbowano to 
przed nią ukryć.
—	Nie udawaj durnia! — odburknęła. — Po raz kolejny 
spóźniasz się na kolację. Dziobnąłeś najwyżej dziesięć kęsów, nie 
tknąłeś sera, kawa całkiem ci ostygła, a przez ostatnie dwadzieścia 
minut albo wydeptujesz ścieżkę w dywanie, albo patrzysz na 
zegarek jak więzień, który oczekuje pory odwiedzin.
—	Dziś późno jadłem lunch, babciu — usprawiedliwiał się 
nawet wiarygodnie. — A od tego upału odechciewa się jeść. Kto 
w taką pogodę miałby apetyt na zapiekankę z łososiem?
—	Ja! — ucięła krótko. — Gorące potrawy są dobre na upał, 
bo ochładzają krew.
—	Ależ, babciu, to tylko jakieś stare babskie przesądy.
—	Bzdura! — parsknęła. — Zresztą nie chodzi mi o jedzenie, 
tylko o ciebie. Ściślej mówiąc, o twoje zachowanie. Od jakiegoś 
czasu nie jesteś sobą.
Przerwała, aby pomyśleć, jak długo to mogło trwać. Od jak 
dawna nie był to już ten sam Theo, którego przez dwadzieścia lat 
znała i kochała na przekór wszystkiemu? Miesiąc, może dwa 
miesiące temu zaczęło się od coraz dłuższych okresów milczenia, 
utkwionych w nią badawczych spojrzeń, kiedy myślał, że na niego 
nie patrzy... Potem zaczęły się tajemnicze nocne eskapady, 
ukradkowe rozmowy przez telefon, a na domiar złego zauważyła, 
że Theo znacznie schudł.
—	Co tu się dzieje, do jasnej anielki?! — kategorycznie 
zażądała odpowiedzi.
—	Naprawdę nic, babciu! — odpowiedział ze sztucznym 
uśmiechem, który jednakże nie obejmował oczu. Mówił 
uspokajającym tonem, jaki zwykle przybiera lekarz, kiedy chce 
nakłonić do współpracy opornego pacjenta.
—	Co ty znów knujesz? — spytała bez ogródek. — Pamiętaj, 
że wykręty nic ci nie dadzą.
—	Ależ nic nie knuję! — zaprzeczył skwapliwie. — 
Myślałem akurat o interesach: o tym, jak rozrasta się weso-
łe miasteczko, jak również — ile stracimy, jeżeli Gerry De-Vitt 
nie zdąży otworzyć restauracji przed sierpniowym świętem...
Wrócił na poprzednie miejsce, jakby chciał tym dowieść 
prawdy swoich słów. Splótł dłonie między kolanami i starał się 
poświęcić babci tyle uwagi, na ile go było stać w tych dniach.
—	Kłamstwo niszczy — perorowała, jakby nie słyszała 
jego słów. — Jeśli nie wierzysz, przypomnij sobie trzy 
imiona: Stephen, Lawrence i Ulricke. Wszyscy troje byli 
mistrzami kłamstwa i oszustwa.
Zauważyła drgnięcie jego powiek i odczuła satysfakcję, gdyż 
właśnie chciała go ugodzić w czułe miejsce. Trzema 
wymienionymi osobami byli brat, ojciec i matka Theo. Wszyscy 
okazali się obłudnikami, więc jedno po drugim wydziedziczyła i 
wyprawiła w świat, aby radzili sobie sami. Dwoje z nich już nie 
żyło, a trzeci... Kto wie, jaki marny koniec może spotkać Stephena 
Shawa w tym gnieździe żmij zwanym Hollywood?
Odkąd w dziewiętnastym roku życia opuścił dom, Agata 
wmawiała sobie, że Theo będzie inny. Wydawał się inte-
ligentniejszy i rozsądniejszy niż reszta jego najbliższej rodziny. W 
nim ulokowała więc swoje marzenia i jemu pragnęła zostawić 
majątek. Liczyła, że nawet jeśli nie dożyje powrotu Balford-le-
Nez do dawnej świetności — Theo będzie kontynuował dzieło, 
przez co jakby przedłuży jej życie.
Tak przynajmniej sądziła, ale przez ostatnie kilka tygodni — 
może nawet miesiąc czy dwa — jego zainteresowanie naprawdę 
ważnymi sprawami zdawało się słabnąć. Ostatnie kilka dni 
pokazało, że wnuk ma obecnie głowę zaprzątniętą czymś zupełnie 
innym, natomiast ostatnie godziny uzmysłowiły Agacie, że musi 
działać szybko, jeśli nie chce go utracić na zawsze.
—	Ależ ja wcale nie lekceważę twoich słów, babciu! — 
wykręcał się Theo. — Przepraszam cię, ale mam teraz tyle 
roboty przy molu, budowie restauracji, planach hotelu, z tą 
całą przepychanką w radzie miejskiej... — Zawiesił głos, 
bo zdał sobie sprawę, że bezwiednie znów skierował wzrok 
w stronę okna. Dodał więc szybko: — To wszystko przez
ten cholerny upał. W taką pogodę nie jestem w stanie dać z siebie 
tyle, ile trzeba.
Babcia obserwowała go spod oka, zastanawiając się, czy wnuk 
tym razem mówi prawdę, czy kłamie.
—	Dziś rano zażądałem ponownego zwołania nadzwy 
czajnego posiedzenia rady miejskiej — mówił dalej Theo. — 
Nasz punkt wróci na porządek dzienny, ale musimy pocze 
kać, aż ucichnie ta wrzawa wokół Azjatów i tego niebosz 
czyka znalezionego na Nez.
To już stanowiło pewien postęp, choć powolny. Pierwszy raz 
po przebytym wylewie Agata zauważyła jakieś pozytywne 
objawy. Może mimo wszystko Theo rzeczywiście był szczery? 
Przynajmniej na razie chciała wierzyć, że tak jest.
—	Doskonale! — ucieszyła się. — Zanim dojdzie do 
posiedzenia, skaptujemy sobie wystarczającą liczbę głosów. 
Jakby tak dobrze pomyśleć, to te wczorajsze incydenty wła 
ściwie spadły nam z nieba. Dzięki nim zyskamy na czasie, 
aby urobić każdego radnego z osobna.
Odniosła wrażenie, że udało się jej wreszcie skupić roz-
proszoną uwagę wnuka. Chciała więc przy sposobności wy-
korzystać czas rozmowy do maksimum.
—	Trevesem już się zajęłam — oświadczyła. — Jest po naszej 
stronie.
—	Naprawdę? — zareagował uprzejmie Theo.
—	Pewnie, że tak. Wyobraź sobie, że już dziś po obiedzie 
rozmawiałam z tym nadętym bubkiem. Trzeba przecież ocenić 
siły przeciwnika przed starciem!
Im dłużej mówiła na ten temat, tym bardziej ją to podniecało, 
prawie na miarę pieszczot Lewisa, kiedy całował ją w kark! W 
którymś momencie zorientowała się, że właściwie mało ją 
obchodzi, czy Theo słucha, czy nie. Przez cały dzień powściągała 
swój entuzjazm, gdyż Mary Ellis nie nadawała się na partnerkę do 
zwierzeń, więc teraz musiała się wygadać za wszystkie czasy.
—	Bez problemu uzyskałam jego poparcie — promie 
niała. — On nie lubi Azjatów tak samo jak my i zrobi 
wszystko, aby wspomóc nasz projekt. Powiedział mi, że tyl 
ko nasz plan dobrze służy mieszkańcom miasta, a ci kolo 
rowi powinni znać swoje miejsce. Przecież Balford nie mo-
że być ich twierdzą, a jeśli jakiś obiekt ma nosić czyjeś imię, 
niech ono będzie angielskie! Treves wyjątkowo nie cierpi Akrama 
Malika! — dodała ze szczególną satysfakcją, taką samą, jaką 
odczuwała podczas rozmowy telefonicznej, z której się 
dowiedziała, że nawet z tym antypatycznym hotelarzem coś ją 
łączy.
Theo popatrzy! na swoje dłonie i zauważył to samo co i Agata 
— że palce trzymał ciasno zaciśnięte.
—	Babciu — próbował przekonywać — co to szkodzi, że 
Akram nazwał na cześć swojej teściowej skrawek zieleni z 
fontanną, jedną drewnianą ławką i krzewem złotokapu? Czy przez 
to warto podnosić taki raban?
—	Nie podnoszę żadnego rabanu, a już na pewno nie przez ten 
jego trawnik, po którym tylko myszy harcują!
—	Czyżby? — nie dowierza! Theo. — Odkąd pamiętam, nie 
snułaś nigdy żadnych planów rozbudowy miasta, dopóki nie 
przeczytałaś w „Standardzie", komu ten park został 
zadedykowany.
—	W takim razie masz kiepską pamięć. Zaczęliśmy prace przy 
molu na dziewięć miesięcy wcześniej, zanim Malik otworzył swój 
park.
—	Zgadzam się co do mola, ale o całej reszcie — hotelu, 
centrum rozrywki, domach przy Marinę Paradę, deptakach, 
renowacji High Street — nawet ci się wcześniej nie śniło. Odkąd 
przeczytałaś artykuł w „Standardzie" — najmujesz architektów, 
eksploatujesz planistów i nie spoczniesz, dopóki nie obwieścisz 
miastu i światu, że to ty jesteś autorką perspektywicznej wizji 
rozwoju Balford-le-Nez!
—	A jeśli nawet, to co? — obruszyła się Agata. — To moje 
miasto, w którym spędziłam całe życie. Kto ma większe ode mnie 
prawo inwestować w jego przyszłość?
—	Jeśli tylko o to chodzi, jestem jak najbardziej za tym — 
zgodził się Theo. — Obawiam się jednak, babciu, że przyszłość 
Balford to betka w porównaniu z twoimi tajnymi planami.
—	Czyżby? — zakpiła Agata. — Jakież to mają być te moje 
tajne plany?
—	Pozbycie się Pakistańczyków! — wypali! prosto z mostu. 
— Chciałabyś zniechęcić ich do osiedlania się
w Balford-le-Nez przez zaporowe ceny gruntów, uniemożliwianie 
im nabycia działki pod meczet, otwierania sklepów, w których 
mogliby nabywać mięso z rytualnego uboju, znalezienia 
odpowiedniej pracy...
—	Pracy starczyłoby dla wszystkich! — przerwała mu Agata. 
— Niby kto miałby pracować w hotelach, restauracjach i 
sklepach, jeśli nie mieszkańcy Balford?
—	A jakże, przewidywałaś jakieś enklawy dla tych Pa-
kistańczyków, których nie udałoby ci się wysiudać! — ironizował. 
— Przy zmywaniu garów, słaniu łóżek, szorowaniu podłóg. Żeby 
znali swoje miejsce i nie próbowali wspiąć się wyżej!
—	A po kiego licha mieliby się piąć wyżej? — oburzyła się 
Agata. — Wszystko, co mają, zawdzięczają temu krajowi i to im 
powinno wystarczyć.
—	Daj spokój, babciu — próbował ją zmitygować Theo. — 
Nie wmawiaj sobie, że przeżyjemy Imperium Brytyjskie.
Bardziej rozzłościł ją znużony ton tej wypowiedzi niż same 
słowa. Jakby słyszała głos jego ojca! Zdawało się jej nawet, że go 
widzi! Kiedyś przecież na tym samym krześle siedział Lawrence, 
informując ją uroczyście, że zamierza rzucić studia i ożenić się ze 
szwedzką siatkarką, starszą od niego o dwanaście lat, której 
jedyną zaletą wydawał się imponujący biust i czekoladowa 
opalenizna.
„Wydziedziczę cię!" — krzyczała wtedy. „Nie zostawię ci 
złamanego szylinga ani nawet pół korony!"
W tym momencie nie przyszło jej na myśl, że te nominały 
dawno już wyszły z obiegu. Chciała zatrzymać go przy sobie za 
wszelką cenę i nie przebierała w środkach, aby osiągnąć cel. W 
końcu jednak udało się jej tylko wygnać syna z domu, a w efekcie 
wpędzić do grobu.
Stare przyzwyczajenia stają się jednak drugą naturą i trudno je 
wykorzenić. Dlatego też Agata nie próbowała nigdy popracować 
nad usterkami własnego charakteru, czego wymagała od innych. 
Tym samym kategorycznym tonem oświadczyła teraz wnukowi:
—	Theo Shaw, jeśli nie podoba ci się mój plan rozwoju 
miasta i wolałbyś poszukać zatrudnienia gdzie indziej, le-
piej przyznaj się od razu. Z łatwością znajdę kogoś na twoje 
miejsce, skoro tak ci się ze mną źle współpracuje.
—	Ależ, babciu! — jęknął zrezygnowanym tonem, ale Agata 
czekała na coś więcej. Na totalną kapitulację!
—	Mówię zupełnie poważnie. Zawsze byłam, jestem i będę 
szczera. Jeśli więc przeze mnie miałbyś nie spać po nocach, może 
najwyższy czas się rozstać? Wytrzymaliśmy razem dwadzieścia 
lat, a w dzisiejszych czasach mało które małżeństwo przetrwa taką 
próbę. Jeśli więc chcesz, tak jak twój brat, iść własną drogą, nie 
będę cię zatrzymywać.
Wzmianka o bracie miała na celu przypomnienie, że Stephen 
opuścił dom z dziesięcioma funtami i pięćdziesięcioma 
dziewięcioma pensami w kieszeni. Do tej sumy przez następne 
dziesięć lat babka nie dodała ani pensa... Kiedy więc Theo wstał 
ze swego miejsca, Agata przelękła się, że błędnie go oceniła, 
sądząc, iż jeszcze potrzeba mu matczynego autorytetu, podczas 
gdy dawno z tego wyrósł. Jednak jego słowa upewniły ją, że 
wygrała.
—	No więc, od jutra zacznę obdzwaniać wszystkich 
radnych — obiecał.
Zaciętość jej rysów ustąpiła miejsca uśmiechowi.
—	Więc już rozumiesz, jak możemy wykorzystać to za 
mieszanie dla naszych celów? Zobaczysz, że wygramy, 
a wtedy w całym mieście będą lśnić neony z nazwiskiem 
Shaw. Dopiero się poczujesz jak prawdziwy mężczyzna!
Theo znów spoglądał w przestrzeń, tym razem jednak nie w 
kierunku okna. To, co znajdowało się za drzwiami, spowodowało, 
że zadrżał mimo upału. Bez słowa skierował się więc ku wyjściu.
—	A ty dokąd?! — zawołała za nim Agata. — Już dochodzi 
dziesiąta.
—	Muszę ochłonąć, babciu.
—	Ależ na dworze nie jest chłodniej niż w domu!
—	Za to powietrze jest świeższe.
Ton głosu Theo uzmysłowił jej, że zwycięstwo nie obejdzie się 
bez kosztów.
Barbara jadła kolację ostatnia spośród gości, więc Basil Treves 
mógł ją bez trudu wypatrzyć. Czekał już na nią w salonie, przez 
który zmierzała do wyjścia, gdyż zamiast zostać na kawie, wolała 
przejść się po klifach w nadziei, że może złapie ożywczy powiew 
morskiej bryzy.
—	Pani sierżant! — W ucho jej wionął świszczący szept 
Trevora. Hotelarz najwidoczniej znów się czuł agentem 
007. — Nie chciałem przeszkadzać podczas posiłku...
Śrubokręt w jego ręku wskazywał, że gospodarz próbował 
wyregulować odbiornik o wielkim ekranie, na którym właśnie 
Daniel Day-Lewis przysięgał dozgonną wierność biuściastej 
damie, aby za chwilę przeskoczyć wodospad.
—Jeśli pani już skończyła, to gdyby znalazła pani chwilkę...
Nie czekając na odpowiedź, złapał Barbarę za łokieć i 
podprowadził do recepcji. Sam przeszedł na drugą stronę biurka i 
z szuflady wyciągnął wydruk komputerowy.
—	Mam nowe informacje! — zaanonsował konspira 
cyjnym szeptem. — Wolałem tego nie ujawniać, dopóki pa 
ni przebywała w towarzystwie... no, wie pani kogo. Ale te 
raz jest pani sama, prawda?
Wyjrzał ponad jej ramieniem, jakby się obawiał, że wyskoczy 
stamtąd Daniel Day-Lewis z rusznicą gotową do strzału.
—	Bardziej sama niż samotna! — Barbara zachodziła w 
głowę, dlaczego ten nieapetyczny facet nie zrobi czegoś ze swoją 
skórą. Tego wieczoru jeszcze intensywniej łuszczyła mu się 
płatkami, jakby miał całą twarz w listkach ciasta francuskiego.
—	Świetnie! — Rozejrzał się, aby sprawdzić, czy nikt nie 
podsłuchuje, ale choć nikogo takiego nie znalazł, przechylił się 
przez ladę i wionął szeptem, z którego bił zapach ginu: — To 
wydruki jego rozmów telefonicznych. Dzięki Bogu 
zainstalowaliśmy w zeszłym roku nowy system, automatyczny, 
gdzie wszystkie rozmowy międzymiastowe są rejestrowane. 
Przedtem łączono nas przez centralkę ręczną. Czas i kierunek 
rozmów były tylko notowane przez telefonistkę, co nieraz 
prowadziło do pomyłek przy naliczaniu należności.
-— To znaczy, że namierzył pan rozmowy telefoniczne 
Kurejśiego? — Barbara zachęcała hotelarza do dalszych zwierzeń. 
Była mile zaskoczona, gdyż mimo odstręczającego wyglądu ten 
człowiek okazał się prawdziwym skarbem. — Wspaniale, panie 
Treves. Co my tu mamy?
Użyciem liczby mnogiej podbudowała jego miłość własną, 
więc skwapliwie podsunął jej wydruk komputerowy. Zaznaczył 
na nim około dwóch tuzinów rozmów z dwoma zerami przed 
numerem kierunkowym.
—	Pozwoliłem sobie posunąć się o krok dalej, pani sier 
żant. Mam nadzieję, że nie przekroczyłem swoich upraw 
nień. — Z oblepionej muszlami puszki po zupie Treves wy 
ciągnął ołówek, aby wskazywać nim kolejne punkty. — To 
są numery telefonów w Pakistanie, trzy w Karaći, a jeden 
w Lahaur, to znaczy w Pendżabie. Te dwa są w Niemczech, 
a konkretnie w Hamburgu. Oczywiście nie dzwoniłem 
tam, tylko sprawdziłem numery kierunkowe w książce te 
lefonicznej.
Przy tych ostatnich słowach w jego głosie dźwięczało wyraźne 
rozczarowanie. Najwyraźniej wyobrażał sobie pracę policji 
podobnie jak większość ludzi — sądził, że w przerwach między 
śledzeniem podejrzanych, strzelaninami i pościgami 
samochodowymi zajmuje się ona głównie tajną działalnością.
—	To wszystkie jego rozmowy? — zdziwiła się Barbara. — 
Podczas całego pobytu?
—	Tylko zamiejscowe — uściślił Treves. — Miejscowych 
rozmów nie rejestrujemy.
Barbara pochyliła się nad biurkiem, skrupulatnie przeglądając 
wydruk. Zauważyła, że najdłuższe rozmowy miały miejsce w 
pierwszych dniach pobytu Kurejśiego. Wszystkie połączenia 
dotyczyły tego samego numeru w Karaći. Natomiast w ciągu 
ostatnich trzech tygodni częstotliwość rozmów z zagranicą nasiliła 
się trzykrotnie. Nadal rozmawiał przeważnie z Karaći, ale cztery 
razy dzwonił także do Hamburga.
Zatrzymała się nieco dłużej nad tym problemem. Wśród 
notatek, jakie pozostawili rozmówcy dzwoniący do Hatima 
Kurejśiego pod jego nieobecność, ani jedna nie pochodziła z 
zagranicy. Gdyby było inaczej, niezastąpiona Belinda
Warner na pewno zameldowałaby o tym swojej przełożonej 
podczas popołudniowej odprawy. Albo więc Kurejśi zawsze 
dodzwaniał się tam, gdzie chciał, albo nie prosił o telefon w 
wypadku, gdyby nie zastał określonej osoby. Interpretację tę 
potwierdził zarejestrowany czas rozmów: najdłuższa trwała 
czterdzieści dwie minuty, podczas gdy najkrótsza — trzynaście 
sekund, a więc stanowczo za mało, aby zostawić wiadomość.
Najbardziej jednak zaintrygowała Barbarę kumulacja rozmów 
bezpośrednio przed śmiercią Hatima. Jasne było, że należało 
sprawdzić, z kim denat rozmawiał. Spojrzała więc na zegarek, 
zastanawiając się, którą godzinę wskazywały teraz zegary w 
Pakistanie.
—	Panie Treves, pan jest geniuszem! — przypochlebia- 
ła się hotelarzowi, chcąc go szybciej spławić.
Skłonił się z ostentacyjną skromnością, trzymając rękę na 
sercu.
—	Pomoc pani sierżant to dla mnie prawdziwy zaszczyt — 
oświadczył. — O cokolwiek pani zapyta, będę starał się w miarę 
możliwości znaleźć odpowiedź. Gwarantuję całkowitą dyskrecję, 
może pani na mnie polegać, czy to mają być informacje, dowody 
czy zeznania świadków.
—	O, właśnie! — Barbara doszła do wniosku, że to najlepszy 
moment, aby i od niego się dowiedzieć, co robił w chwili śmierci 
Kurejśiego. Starała się przeprowadzić tę rozmowę tak, aby nie 
wzbudzić jego nadmiernej czujności. — W piątek wieczorem, 
panie Treves...
Od razu zamienił się w słuch, unosząc brwi i splatając dłonie 
na wysokości trzeciego guzika od koszuli.
—	Tak, słucham? Co w piątek wieczorem?
—	Widział pan, jak Kurejśi wychodził, prawda? 
Potwierdził, że istotnie widział. Znajdował się akurat
w barze, gdzie serwował brandy i porto. W którymś momencie 
dostrzegł w lustrze odbicie Kurejśiego schodzącego ze schodów. 
Zdawało mu się nawet, że mówił już o tym pani sierżant!
Zapewniła go, że w rzeczy samej, mówił, teraz jednak przede 
wszystkim chciała się dowiedzieć, czy w barze prócz niego 
znajdował się ktoś jeszcze. Komuś przecież chyba nalewał to 
brandy i porto? A jeśli tak, czy ktoś z tych
gości wyszedł o tej samej porze co Kurejśi, może nawet 
bezpośrednio po nim?
— Aha! — Treves uniósł palec wskazujący na znak, że 
zrozumiał. Wyjaśnił, że jedynymi osobami, które opuściły bar 
zaraz po Kurejśim, były: biedna starsza pani Porter, poruszająca 
się za pomocą balkonika, a więc z pewnością niezdolna do 
pościgu za kimkolwiek, oraz równie wiekowi państwo Reed. Ci 
ostatni przybyli tu z Cambridge, aby świętować czterdziestą piątą 
rocznicę ślubu. Przy tej okazji Treves zaznaczył, że dla gości 
urządzających w hotelu przyjęcia urodzinowe, weselne bądź 
rocznicowe organizuje zawsze dodatkowe atrakcje. — Ci państwo 
na przykład zamówili szampana i czekoladki.
Reszta gości natomiast przesiedziała w barze lub salonie do 
wpół do dwunastej w nocy. Mógł ręczyć za każdego z nich, a oni 
za niego, gdyż przebywali razem przez cały wieczór.
Barbara przyjęła te informacje z zadowoleniem, gdyż Treves 
tym sposobem dostarczył jej własne alibi. Podziękowała mu, 
życzyła dobrej nocy i z wydrukiem komputerowym pod pachą 
poszła schodami na górę.
W swoim pokoju od razu usiadła przy telefonie. Aparat stał na 
jednej z dwóch rozchwierutanych szafek nocnych, obok 
zakurzonej lampki w kształcie ananasa. Trzymając na kolanach 
wydruk połączeń telefonicznych, wybrała najpierw wyjście na 
zewnątrz, a potem pierwszy niemiecki numer z listy. Po kilku 
sygnałach ktoś po drugiej stronie Morza Północnego podniósł 
słuchawkę.
Barbara nabrała powietrza w płuca, aby przedstawić się swemu 
rozmówcy. Zamiast człowieka zgłosiła się jednak automatyczna 
sekretarka. Nagrany był na niej męski głos mówiący po niemiecku 
z szybkością karabinu maszynowego. Barbarze udało się 
wychwycić z potoku słów cyfrę siedem i dwie dziewiątki oraz 
kończące rozmowę słowo tschus, które uznała za niemiecki 
odpowiednik zwrotu „cześć", »do widzenia" lub czegoś 
podobnego. Po usłyszeniu długiego sygnału nagrała się na 
sekretarkę, podając swoje nazwisko, numer telefonu i prośbę o 
oddzwonienie, żywiąc w duchu nadzieję, że telefon odbierze ktoś 
mówiący po angielsku.
Tymczasem wykręciła następny numer w Hamburgu i 
połączyła się z kobietą, która mówiła tak samo niezrozumiale jak 
męski głos nagrany na sekretarce. To jednak była przynajmniej 
żywa istota ludzka i Barbara nie miała zamiaru wypuścić jej z rąk.
Jakże teraz żałowała, że nie uczyła się w szkole języków 
obcych! Po niemiecku umiała powiedzieć tylko jedno zdanie: 
Bitte zwei Bier, co raczej nie pasowało do sytuacji. Z wysiłkiem 
zdołała jedynie wydukać:
—	Ich spreche... to znaczy sprechen vous... nie, źle!... Ich 
bin ein... dzwonię z Anglii... O, kurka wodna!
Okazało się jednak, że te słowa przyniosły pożądany efekt, 
gdyż interlokutorka tym razem odezwała się po angielsku, choć 
lakonicznie i z silnym niemieckim akcentem.
—	Tu Ingrid Eck z komendy policji w Hamburgu. Wer 
ist das, bitte? Jak mogę pomóc?
Rany boskie, komenda policji w Hamburgu? Jaki interes mógł 
mieć mieszkający w Anglii Pakistańczyk do niemieckiej policji?
—	Przepraszam. — Zreflektowała się. — Z tej strony sierżant-
detektyw Barbara Havers ze Scotland Yardu.
—	Scotland Yard? — zdziwiła się kobieta z tamtej strony. — 
Z kim pani chce mówić?
—	Nie jestem pewna — przyznała szczerze Barbara. — 
Szukamy mordercy, a jego ofiara...
—	Macie niemiecką ofiarę? — Nie dała jej skończyć Ingrid 
Eck. — Niemiec jest zamieszany w morderstwo?
—	Nie, denat był Azjatą, Pakistańczykiem. Nazywał się 
Hatim Kurejśi i na dwa dni przed śmiercią dzwonił pod ten numer. 
Chciałabym sprawdzić ten kontakt i porozmawiać z osobą, do 
której telefonował. Czy mogłaby mi pani w tym pomóc?
—	Ach, ja, rozumiem! — Ingrid rzuciła w przestrzeń potok 
niemieckich słów, z których Barbara zdołała wyłowić tylko 
England i Mord. Odpowiedziało jej kilka innych głosów, 
przeważnie gardłowych, jakby sześciu facetów jednocześnie 
odchrząkiwało obfitą wydzielinę z zatok. Temperatura tej 
rozmowy dała Barbarze pewną nadzieję, którą jednak zniweczyło 
ponowne zgłoszenie się Ingrid.
—	Tu Ingrid — zapowiedziała. — Mam strach, że nie 
możemy pomóc.
Barbara nie od razu się połapała, że Niemka błędnie użyła 
zwrotu „mam strach" zamiast „obawiam się".
—	Przeliteruję pani nazwisko zamordowanego — za 
proponowała. — Takie cudzoziemskie nazwiska czasem ła 
twiej jest rozpoznać, gdy się je zobaczy. Może wtedy ktoś 
z was je sobie przypomni?
Powoli, z przerwami i po licznych poprawkach, Ingrid 
zanotowała nazwisko Hatima Kurejśiego i łamaną angielszczyzną 
obiecała, że puści je w obieg po całej Komendzie Głównej Policji 
w Hamburgu. Uprzedziła jednak, żeby Scotland Yard nie robił 
sobie wielkich nadziei, gdyż w tej placówce pracuje kilkaset osób, 
więc nie ma pewności, czy nazwisko denata dotrze do tej 
właściwej. Poza tym jest przecież sezon urlopów, ludzie są 
przepracowani, a niemieccy policjanci zajmują się raczej 
niemieckimi problemami niż angielskimi...
„Ładna mi Unia Europejska!" — pomyślała Barbara. Poprosiła 
Ingrid, aby zrobiła co w jej mocy, po czym podała jej swój numer 
telefonu i odłożyła słuchawkę. Wytarła spoconą twarz podołkiem 
swojej koszulki i rozważała, jak nikłe ma szanse, że następnym 
razem natrafi na anglojęzycznego rozmówcę. W Pakistanie 
musiało już być dobrze po północy, a ona przecież nie znała urdu 
nawet na tyle, żeby wytłumaczyć wyrwanemu ze snu Azjacie, po 
co dzwoni o tak dziwnej porze. Postanowiła więc powierzyć to 
zadanie komuś bardziej kompetentnemu.
Przeszła więc do tej części hotelu, gdzie mieścił się pokój 
Kurejśiego. Zatrzymała się przed tymi drzwiami, za którymi 
poprzedniego wieczoru słyszała grający telewizor. Tu musieli 
mieszkać Azhar i Hadija, bo przecież Basil Tre-ves nie odstąpiłby 
od swojej zasady lokowania Azjatów w odpowiednim dystansie 
od białych gości.
Najpierw zapukała delikatnie i wymówiła imię Azhara, a 
potem zastukała jeszcze raz, mocniej. Usłyszała od wewnątrz 
obrót klucza w zamku i w drzwiach stanął Pakistańczyk, ubrany w 
brązowy szlafrok, z papierosem w ręku. Pokój za nim tonął w 
półmroku, paliła się tylko lampka nocna osłonięta dużą niebieską 
chustką do nosa. Najwi-
doczniej jednak takie światło wystarczało Azharowi do czytania, 
bo przy jego poduszce leżał plik jakichś dokumentów.
—	Czy Hadija śpi? Mógłbyś wpaść do mnie na chwilę? — 
spytała bez wstępów.
Ta niespodziewana propozycja tak go zaszokowała, że Barbara 
dopiero teraz zdała sobie sprawę z jej dwuznaczności i spłonęła 
rumieńcem.
—	Chodzi mi o to, żebyś zadzwonił w kilka miejsc do 
Pakistanu — uzupełniła szybko, dodając wyjaśnienie, skąd wzięły 
się u niej tamtejsze numery telefonów.
—	Aha. — Spojrzał na złoty zegarek na swoim szczupłym 
nadgarstku. — A wiesz, która teraz jest godzina w Pakistanie?
—	Pewnie późna.
—	Raczej bardzo wczesna, aż nieprzyzwoicie wczesna! — 
poprawił ją. — Czy nie załatwiłabyś lepiej tych samych spraw o 
rozsądniejszej porze?
—	Nie wtedy, kiedy mamy do czynienia z morderstwem — 
sprostowała. — Zrobisz to dla mnie, Azhar?
Spojrzał przez ramię do wnętrza pokoju, gdzie na drugim 
łóżku spała zwinięta w kłębek Hadija. We śnie przytulała do 
siebie szmacianego Kermita.
—	No, dobrze — zdecydował się Azhar. — Tylko poczekaj 
chwilę, aż się przebiorę...
—	Daj spokój, nie musisz się ubierać. To potrwa najwyżej 
pięć minut. Chodźmy!
Nie dała mu czasu na dyskusję, tylko ruszyła naprzód 
korytarzem. Usłyszała za sobą odgłos zamykanych drzwi i zgrzyt 
klucza, więc poczekała na Azhara u szczytu schodów.
—	W ciągu ostatnich trzech tygodni Kurejśi przynajmniej raz 
dziennie dzwonił do Pakistanu — tłumaczyła mu po drodze. — 
Ciekawe, czy ci, do których dzwonił, wiedzą o jego śmierci.
—	Rodzinę zawiadomiliśmy — poinformował ją Azhar. — 
Nie wiem natomiast, do kogo jeszcze mógł dzwonić.
—	Tego właśnie chcemy się dowiedzieć. 
Otworzyła drzwi do swego pokoju i gestem zaprosiła
Azhara do środka. Ze słowami: „Przepraszam za ten bała-
gan", zgarnęła z podłogi swoją rozrzuconą bieliznę, spodnie 
ściągane w talii i bawełnianą koszulkę, którą nosiła wcześniej. 
Podprowadziła swego gościa do nocnego stolika, na którym leżał 
wydruk z rozmów Kurejśiego.
—	Usiądź sobie wygodnie i zajmij się tym — zapropo 
nowała.
Azhar przyjrzał się spisowi numerów, wypuszczając kłąb 
dymu, który jak wąż zwinął się nad jego głową. Postu-kał palcami 
przy zakreślonych numerach i podniósł wzrok na Barbarę.
—	Czy na pewno chcesz, żebym zlokalizował te rozmowy? — 
zapytał na wszelki wypadek.
—	A niby dlaczego miałabym nie chcieć?
—	Nie zapominaj, że znajdujemy się po przeciwnych stronach 
barykady. Przypuszczalnie będę rozmawia! w urdu, więc skąd 
wiesz, czy przekażę ci prawdę?
Utrafił w sedno, bo w gruncie rzeczy Barbara nie zastanawiała 
się zbytnio nad wiarygodnością Azhara jako źródła informacji. 
Właściwie w ogóle o tym nie pomyślała, sama nie wiedząc 
dlaczego. Mimo to zapewniła go uspokajająco:
—	Przecież wszyscy dążymy do tego samego celu. 
Chcemy złapać mordercę Hatima, więc nie przypuszczam, 
żebyś próbował zaciemniać prawdę, gdybyś ją znał. Po pro 
stu jakoś mi nie wyglądasz na zdolnego do takich rzeczy.
Spojrzenie, jakim ją obrzucił, zawierało w sobie mieszaninę 
zadumy, olśnienia i zakłopotania.
—	Jak sobie życzysz — podsumował i podniósł słu 
chawkę.
Tymczasem Barbara wyciągnęła z torebki papierosy, zapaliła 
jednego i usiadła przy toaletce, umieszczając popielniczkę w 
zasięgu obojga.
Azhar swoimi długimi palcami odgarnął pasmo czarnych 
włosów z czoła. Odłożył papierosa na popielniczkę i oznajmił:
—	Już dzwoni. Masz coś do pisania? — Po chwili zaś 
dodał: — Zgłosiła się automatyczna sekretarka.
Marszcząc brwi, wysłuchał komunikatu i zanotował coś 
pobieżnie na wydruku. Nie nagrał jednak na sekretarkę żadnej 
wiadomości, tylko odwiesił słuchawkę.
—	Ten numer — odkreślił jeden z wykazanych na wydruku 
— należy do biura podróży „Dookoła Świata" w Ka-raći. Mają 
nagrane godziny urzędowania, ale oczywiście nie pracują między 
północą a siódmą rano — zakończył z uśmiechem i sięgnął po 
papierosa.
—	Ciekawe, po co dzwonił do nich aż cztery razy w ostatnim 
tygodniu — zastanawiała się Barbara, przeglądając wydruk. — 
Rozumiesz coś z tego? Planował podróż poślubną czy raczej 
ucieczkę od ołtarza?
—	Podejrzewam, że po prostu załatwiał transport dla swoich 
krewnych. Na pewno chcieli być na jego ślubie z moją kuzynką. 
Mam dzwonić dalej?
Barbara potwierdziła, więc wykręcił następny numer. Uzyskał 
połączenie i po chwili rozmawiał już w urdu. Do uszu Barbary 
dochodził głos jego rozmówcy, zrazu niezdecydowany, potem 
ożywiony i gwałtowny. Wymiana zdań trwała kilka minut, przy 
czym pojawiały się w niej angielskie słowa. I tak Barbara słyszała 
co jakiś czas swoje nazwisko oraz zwroty w rodzaju „Scotland 
Yard", „Balford-le-Nez", „Hotel »Pod Spalonym Domem«" i 
„Policja w Es-sex".
Kiedy odwiesił słuchawkę, natychmiast zarzuciła go py-
taniami: „No i co?", „Kto to był?", „Co powiedział?", ale Azhar 
gestem ręki nakazał jej milczenie i wykonał następny telefon.
Tym razem rozmawiał dłużej i w trakcie konwersacji robił 
notatki, gdyż męski głos po drugiej stronie udzielał mu jakichś 
informacji. Barbarę korciło, aby wyrwać Azharowi słuchawkę z 
ręki i zażądać dodatkowych danych, ale nakazała sobie 
cierpliwość.
Azhar nie skomentował także tej rozmowy, dopóki nie 
przeprowadził następnej. Barbara wyróżniała już grzecznościową 
formułkę na przywitanie, przeprosiny za telefon o nietypowej 
porze i wyjaśnienie, w którym raz po raz przewijało się nazwisko 
Hatima Kurejśiego. Ta rozmowa trwała najdłużej i po jej 
skończeniu Azhar w ponurej ciszy kontemplował leżący przed 
nim wydruk, dopóki Barbara pierwsza się nie odezwała.
Wyraz jego twarzy był tak poważny, że Barbarę to aż za-
niepokoiło. Sama przecież udostępniła mu ważny element
śledztwa, z którym mógł teraz zrobić, co chciał — dowolnie go 
przeinaczyć lub powtórzyć swemu kuzynowi z tendencyjnym 
komentarzem.
—	Azhar! — ponagliła go.
Uniósł się z miejsca, wsadził do ust papierosa i zaciągnął się 
dymem. Dopiero wtedy odpowiedział Barbarze:
—	Pierwszy telefon był do jego rodziców.
—	To ten numer na samym początku wydruku?
—	Tak. Są oczywiście... — przerwał, szukając właściwego 
określenia — zdruzgotani wiadomością o jego śmierci. Pytali, na 
jakim etapie jest teraz śledztwo. Chcieliby też dostać ciało, bo 
uważają, że inaczej nie będą w stanie należycie opłakiwać syna. 
Pytali, czy muszą zapłacić policji za wydanie ciała.
—	Zapłacić? — zdziwiła się Barbara, ale Azhar nie sko-
mentował i mówił dalej.
—	Matka Hatima znajduje się pod stałą opieką lekarską, bo 
dostała zapaści, gdy dowiedziała się o śmierci najstarszego syna. 
Jego siostry miejsca sobie znaleźć nie mogą, brat od soboty nie 
odezwał się ani słowem... Jedna babcia ze strony ojca jako tako 
panuje nad sytuacją, ale cierpi na chorobę wieńcową i 
nadciśnienie, więc zawał mógłby ją zabić... Ten telefon tylko 
wystraszył wszystkich.
Zatrzymał wzrok na Barbarze, więc pospieszyła z wyja-
śnieniem:
—	Morderstwo to w ogóle paskudna sprawa. Nawet je 
śli aresztujemy mordercę, to koszmar automatycznie się 
nie skończy i skłamałabym, gdybym próbowała ci wmó 
wić, że będzie inaczej.
Przytaknął, w zakłopotaniu drapiąc się po karku. Zauważyła 
przy tym, że pod szlafrokiem ma na sobie tylko spodnie od 
piżamy. W świetle panującym w pokoju ciemna skóra na jego 
nagiej piersi wyglądała jak wypolerowana.
Barbara wstała i podeszła do okna, gdyż słychać za nim było 
dochodzącą zewsząd muzykę. W którymś z domów na wysokim 
brzegu ktoś intensywnie ćwiczył na klarnecie.
—	Następny numer należał do mułły — usłyszała za sobą głos 
Azhara. — To znaczy: do duchownego, świętego człowieka.
—	Czy to jest to samo co ajatollah?
—	Nie, to lokalny autorytet religijny niższego szczebla. 
Sprawował opiekę duszpasterską nad społecznością, w któ 
rej wychował się Hatim.
Zabrzmiało to tak poważnie, że Barbara aż się odwróciła i 
stwierdziła, że wyraz twarzy Azhara jest równie poważny.
—	Czego on chciał od mułły? Czy to miało coś wspólnego ze 
ślubem? — dopytywała.
—	Raczej z Koranem — sprostował Azhar. — Chciał 
przedyskutować z mułłą ten ustęp, który był zaznaczony w tekście 
i który tłumaczyłem podczas naszej wspólnej konferencji.
—	Ten o wyprowadzeniu z miasta pełnego gnębicieli?
—	Tak — potwierdził Azhar. — Ale bardziej interesował go 
fragment mówiący o słabości. Prosił mułłę o właściwą 
interpretację tego pojęcia.
—	Więc dzwonił aż do Pakistanu tylko po to, aby się 
dowiedzieć, co Koran rozumie przez „słabość"? Przecież to 
bezsens!
—	Hatim znał określenie „słabość", ale chciał wiedzieć, jak 
stosować tę definicję w praktyce. Koran nakazuje muzułmanom 
walkę w obronie słabych, więc Hatim pytał mułły, po czym 
poznać, kto jest slaby, a kto nie.
—	Kurczę blade, o co mu chodziło? — mruknęła Barbara 
bardziej do siebie niż do swego towarzysza. Usiadła z powrotem 
przy toaletce i zgniotła niedopałek w popielniczce. — Chciał z 
kimś walczyć?
—	Rozmawiał także z muftim. — Azhar spokojnie rela-
cjonował przeprowadzone rozmowy. — To specjalista od prawa 
koranicznego.
—	Aha, prawnik?
—	Coś podobnego. Mufti zajmuje się właściwą interpretacją 
przepisów prawa. Potrafi także redagować fatwy.
—	Co to takiego?
—	Coś w rodzaju opinii prawnych.
—	Czego więc Kurejśi mógł chcieć od kogoś takiego? 
Azhar zawahał się i Barbara wyczuła, że tu musi leżeć
przyczyna jego poważnego zachowania. Zamiast odpowiedzieć, 
zdusił papierosa, potem powtórnie odgarnął włosy z czoła, a w 
końcu zaczął oglądać własne stopy. Były bose,
szczupłe i gładkie, o wysokim podbiciu. Równie dobrze mogły 
należeć do kobiety.
.— No, Azhar, tylko mi się teraz nie wycofuj! — ponagliła go 
Barbara. — Jesteś mi potrzebny.
—	Ale moja rodzina...
—	Też cię potrzebuje, wiem o tym! Chyba jednak wszyscy 
chcemy tego samego — żeby morderstwo na Kurejśim nie uszło 
bezkarnie, obojętne, czy sprawcą był biały, czy Azjata. Nawet 
Muhammad nie pragnąłby czego innego, choć tak usilnie stara się 
chronić swoich ludzi.
Azhar już tylko westchnął.
—	Hatim radził się muftiego w materii grzechu. Chciał 
wiedzieć, czy muzułmanin, który miałby ciężki grzech na 
sumieniu, pozostałby nadal muzułmaninem, czyli członkiem 
wspólnoty wyznaniowej.
—	A co za tym idzie, członkiem swojej rodziny, prawda?
—	Rodziny i wspólnoty równocześnie.
—	I co mufti mu powiedział?
—	Mówił coś o usul al-figh, czyli źródłach prawa.
—	Jakie to źródła?
Azhar podniósł głowę i patrząc jej prosto w oczy, zaczął 
wyliczać:
—	Koran, sunna proroka...
—	Co to jest „sunna"?
—	Przykład proroka.
—	I co jeszcze?
—	Decyzje wspólnoty i wynikające stąd wnioski... To, co wy 
nazywacie dedukcją.
Barbara na ślepo namacała paczkę papierosów. Wytrząsnęła 
jednego dla siebie i podsunęła paczkę Azharowi. On ze swej 
strony wziął z toaletki pudełko zapałek, podał Barbarze ogień i 
sam zapalił papierosa, po czym wrócił na poprzednie miejsce na 
brzegu łóżka.
—	No więc, kiedy już pogadali sobie z muftim na ten 
temat, musieli chyba dojść do jakiegoś konkretnego wnio 
sku? — naciskała Barbara. — Znaleźli odpowiedź na pyta 
nie, czy muzułmanin winien ciężkiego grzechu może pozo 
stać muzułmaninem?
Na to pytanie Azhar odpowiedział również pytaniem:
—	A jak myślisz, Barbaro, czy można żyć, nie prze 
strzegając zasad islamu, i nadal się uważać za jego wyznaw 
cę?
Barbara próbowała dopasować zwrot o „zasadach islamu" do 
swojej dotychczasowej wiedzy o Kurejśim, jego życiu i ludziach, 
z którymi miał kontakt. Na tym tle postępowanie Pakistańczyka 
wydało jej się nagle logiczne.
—	Przedtem, kiedy siedzieliśmy na dworze, mówiłeś, że 
homoseksualizm jest kategorycznie zakazany przez Koran — 
przypomniała.
—	Zgadza się.
—	A przecież on miał się żenić, mało tego — właściwie już 
musiał! Zobowiązania były dopięte na ostatni guzik, rodzina 
wybierała się na wesele, ba, nawet zaplanował noc poślubną!
—	Na to wygląda — wymijająco odpowiedział Azhar.
—	Możemy więc założyć, że po rozmowie z muftim Ha-tim 
Kurejśi postanowił gruntownie zmienić swoje życie i zacząć 
przestrzegać zasad islamu? — Barbara powoli naprowadzała 
rozmowę na wybrany cel. — Może już po przybyciu do Anglii 
postanowił się ustatkować, ale popadł w konflikt z własnym 
sumieniem? Poczynił już zobowiązania małżeńskie, a z drugiej 
strony czuł nadal pociąg do chłopców. Poprzysiągł, że z tym 
zerwie, ale nie mógł się powstrzymać od odwiedzania 
powszechnie znanych miejsc spotkań gejów. Nawet poderwał 
jakiegoś chłopaka na rynku w Clacton i zaczął z nim kręcić, ale po 
jakimś miesiącu się opamiętał i chciał z tym skończyć. Niestety, 
ktoś tymczasem skończył z nim.
—	A co tu ma do rzeczy rynek w Clacton? — zdziwił się 
Azhar.
Barbara zdała sobie sprawę, że popełniła karygodny błąd. Tak 
zapędziła się w swej pasji do łączenia w całość wszystkich 
elementów układanki, że niechcący zdradziła informację, którą 
znał tylko Trevor Ruddock i ekipa dochodzeniowa. Posunęła się o 
krok za daleko.
Gdyby tak mogła cofnąć taśmę lub wsadzić sobie z powrotem 
w gardło słowa „rynek w Clacton"! Teraz jedynym wyjściem z 
sytuacji pozostawała gra na zwłokę, a Barbara nie miała do tego 
zbyt wielkich zdolności. Szkoda, że nie
pracowała teraz u boku inspektora Lynleya! Ten potrafił zawsze 
tak pokierować rozmową, aby móc się sprytnie wywinąć. Inna 
sprawa, że Lynley nigdy nie wpakowałby się w taką sytuację, bo 
nie miał zwyczaju głośnego myślenia, chyba że znajdował się w 
towarzystwie wyłącznie zaufanych kolegów!
Barbara postanowiła więc pominąć kłopotliwe pytanie. 
Wtrąciła refleksyjnym tonem:
—	To znaczy, rozmawiając z muftim, mógł oczywiście 
mieć na myśli inną osobę...
Mówiąc to, zdała sobie sprawę, że mogła w tym momencie 
dotknąć samego sedna.
—	Kogo na przykład? — podchwycił Azhar.
—	Choćby Saliję. Może dowiedział się o niej czegoś takiego, 
co zniechęciło go do małżeństwa, i radził się muftie-go, jak 
mógłby się wycofać ze zobowiązań? Gdyby na przykład kobieta 
popełniła ciężki grzech, taki, który wykluczyłby ją ze wspólnoty 
islamskiej — czy mogłoby to być powodem unieważnienia 
zaręczyn?
—	Oczywiście, że tak. — Azhar ze sceptyczną miną pokręcił 
głową. — Ale jakiż to ciężki grzech miałaby na sumieniu moja 
kuzynka Salija?
Barbara pomyślała, że ten grzech ma na imię Theo, ale 
przezornie tym razem nie powiedziała tego głośno.
Kłótnię przerwał im dzwonek do drzwi wejściowych. Connie 
aż zachrypła od krzyku i Rachel musiała stanąć na progu salonu, 
aby ją w ogóle słyszeć. Dzwonek — składający się z dwóch 
dźwięków, z których drugi był zdławiony jak przerwana pieśń 
ptaka trafionego strzałą — odezwał się jednak w momencie, kiedy 
Connie zaczerpywała właśnie powietrza. Mimo to nie zwróciła na 
niego uwagi.
—	Odpowiadaj, Rachel, i to już, tylko mów prawdę! — 
krzyczała. — Co naprawdę wiesz o tej zasranej sprawie? 
Skłamałaś kobiecie z policji i mnie też próbujesz okłamać, ale ja 
się nie dam, rozumiesz, Rachel Lynn?
—	Ktoś dzwoni do drzwi, mamo — zauważyła Rachel.
—	Jeżeli już, to Connie, i nie zapominaj o tym! A żadnych 
pieprzonych drzwi nie otworzę, dopóki nie powiesz
mi prawdy. Co masz wspólnego z tym facetem, którego za-ciukali 
na Nez?
—	Już powiedziałam, że dałam mu rachunek za bransoletkę, 
żeby zobaczył, jak Salija go kocha — powtórzyła Rachel. — 
Martwiła się, że on jej nie wierzy, więc sądziłam, że kiedy sam 
zobaczy kwit...
—	Tere-fere! — warknęła Connie. — Pieprzenie kotka za 
pomocą młotka! Jeśli to prawda, to czemuś od razu nie 
powiedziała tego glinom? Pewnie dlatego, że dopiero teraz 
wysmażyłaś ładną bajeczkę. Myślisz, że uwierzę w duperele o 
dozgonnej miłości jakiejś kolorowej dziumdzi do jej pieprzonego 
absztyfikanta?
Tym razem dzwonek zadźwięczał trzy razy. Connie sama 
rzuciła się do drzwi, otwierając je na oścież, aż jedno skrzydło 
uderzyło w ścianę.
—	Co za skurwysyn o tej porze?! — wydarła się na ca 
ły głos. — Wiesz chociaż, która godzina, dupku żołędny?
Młody męski głos zapytał tonem aż nadto ugrzecznio-nym:
—	Pani Winfield, czy Rachel jest w domu? 
Dziewczyna stanęła tuż za matką, ta jednak skutecznie
blokowała biodrem dojście do drzwi.
—	A czego ty, do kurwy nędzy, chcesz od mojej Rachel? — 
Connie zaatakowała gościa, po czym zwróciła się ze złością 
do córki: — Co to za śmierdziel? I jakim prawem wpieprza 
się po nocy do cudzego domu? Wiesz, która teraz godzina, 
zasrańcu?
Rachel poznała Trevora Ruddocka, mimo że nie padało na 
niego światło z okien ani z lamp ulicznych. Nic dziwnego, że 
wolał kryć się w cieniu, bo koszulkę miał brudną i podziurawioną 
wokół szyi, a dżinsy nieprane od tak dawna, że gdyby je zdjął, 
pewnie same by stały.
Rachel usiłowała wyminąć matkę, ale Connie przytrzymała ją 
za ramię.
—	Jeszcze nie skończyłyśmy ze sobą, panienko! — 
przestrzegła.
—	O co ci chodzi, Trev? — próbowała się dowiedzieć Rachel.
—	Znasz tego faceta? — nie dowierzała Connie.
—	Widocznie znam, skoro o mnie pyta.
—	Czy mogłabyś wyjść na chwilkę? — Trevor niepewnie 
przestępował z nogi na nogę w dawno nieczyszczonych i 
niezasznurowanych buciorach. — Wiem, że już późno, ale 
miałem nadzieję... Słuchaj, Rachel, musimy porozmawiać na 
osobności.
—	Niby o czym? — natarła wściekle Connie. — Co takiego 
masz do powiedzenia Rachel Lynn, czego nie mogłaby usłyszeć 
jej matka? I coś ty w ogóle za jeden? Dlaczego nie widziałam cię 
nigdy przedtem, skoro znacie się z Rachel na tyle dobrze, żeby 
odwiedzać się jeszcze po jedenastej w nocy?
Trevor przenosił wzrok z Rachel na jej matkę i z powrotem, 
jakby chciał spytać: „O czym mogę przy niej mówić?"
Jednak Connie zdawała się czytać w jego myślach, bo 
szarpnęła Rachel za rękę.
—	To z nim się zabawiasz, tak? Teraz już wiem, po co 
szlajałaś się koło tych budek na plaży. Całkiem już zeszłaś 
na psy, żeby tłuc się z takim gnojkiem?
Trevor przygryzł wargi, jakby powstrzymywał słowa cisnące 
się na usta. Wyręczyła go w tym Rachel.
—	Przymknij się, mamuśka!
Wywinęła się z jej uchwytu i wyszła na werandę.
—	Wracaj natychmiast do domu! — krzyczała za nią matka.
—	A ty przestań traktować mnie jak dziecko! — odcięła się 
Rachel. — Trevor jest moim dobrym znajomym i jeśli ma coś do 
mnie, mam prawo wiedzieć co. A Salija jest moją przyjaciółką i 
jeśli będę chciała jej pomóc, zrobię to i nie przeszkodzą mi ani 
gliny, ani ty, mamo!
—	Rachel Lynn Winfield! — Connie rozdziawiła gębę jak 
wrota.
—	Rzeczywiście, tak się właśnie nazywam! — ucięła krótko 
Rachel.
Matkę aż zatkało na taką bezczelność, więc dziewczyna mogła 
swobodnie złapać Trevora pod ramię i podprowadzić w stronę 
uliczki, przy której zostawił skuter.
—	Jeszcze pogadamy, ale najpierw się rozmówię z Tre- 
vorem! — rzuciła matce na odchodnym.
Za odpowiedź musiało starczyć trzaśniecie drzwi.
—	Przepraszam cię — usprawiedliwiała się, przystając w pół 
drogi. — Mama jest wkurzona, bo dziś były u nas gliny, a zaraz 
potem się zmyłam z domu.
—	U mnie też byli. Baba sierżant, taka gruba bździągwa z 
gębą jak... — Urwał, gdy zdał sobie sprawę, jak Rachel może 
odebrać wzmiankę o czyjejś pokiereszowanej twarzy. — No, w 
każdym razie byli. Ktoś u Malików im powiedział, że Kurejśi 
wylał mnie z roboty.
—	Ciężka sprawa — przyznała Rachel. — Ale chyba nie 
podejrzewają, że Bóg wie co narozrabiałeś? Nie przypuszczam, 
aby stary Malik nie wiedział, za co Hatim cię wywalił.
Trevor bawił się kluczykami od skutera. Rachel odniosła 
wrażenie, że jest nieco zdenerwowany, ale nie wiedziała dlaczego, 
dopóki się nie odezwał.
—	Widzisz, im nie chodzi o to, dlaczego mnie wylali, 
tylko o sam fakt, że w ogóle wylali! — tłumaczył. — Im się 
wydaje, że z zemsty mogłem go stuknąć. Poza tym ja jestem 
biały, a on Pakistańczyk, więc ta zgraja od razu narobiła ra 
banu o nienawiści rasowej... Uff, co za kurewski upał! — 
Otarł czoło ramieniem. — Myślałem, że przynajmniej 
w nocy będzie chłodniej!
Rachel przyglądała mu się uważnie, bo nigdy jeszcze nie 
widziała Trevora tak roztrzęsionego. Zawsze sprawiał wrażenie, 
jakby wiedział, czego chce, i zmierzał do celu najkrótszą drogą. 
Przynajmniej w stosunku do niej zawsze zachowywał się 
swobodnie i na luzie. Teraz jednak stał przed nią zupełnie inny 
Trevor niż ten, którego znała; inny nawet niż ten, którego 
pamiętała ze szkoły, gdzie wyróżniał się na tle innych uczniów 
jako zupełny tuman z marnymi widokami na przyszłość. Jednak 
także i wtedy przejawiał wyjątkową pewność siebie i tam, gdzie 
nie dawał rady głową — pomagał sobie pięściami.
—	Rzeczywiście jest gorąco — odpowiedziała ostroż 
nie, czekając na dalszy rozwój wypadków.
Zapewne dziś spotkanie będzie miało inny przebieg niż 
zwykle. Do czego mogłoby dojść na gęsto zamieszkanej ulicy, w 
sąsiedztwie dyszącej złością matki za firanką i rzeszy ciekawskich 
podsłuchujących zza niedomkniętych okien?
—	Nie pamiętam, żeby kiedyś upał tak długo się utrzy 
mywał. Czytałam w gazecie o ocieplaniu się klimatu na ku 
li ziemskiej. Może to właśnie to?
Trevor jednak nie miał zamiaru rozmawiać o teoriach 
naukowych dotyczących zjawisk atmosferycznych. Wsadził 
kluczyki z powrotem do kieszeni i zaczął obgryzać paznokieć, 
rzucając ukradkowe spojrzenia w okno salonu.
—	Słuchaj, Rachel... — odezwał się, oglądając obgryzioną 
skórkę i wycierając palec w brudną koszulkę. — Moglibyśmy 
porozmawiać przez chwilkę?
—	Przecież rozmawiamy.
—	Tak, ale... czy moglibyśmy przejść się kawałek? — 
Ruchem głowy wskazał ulicę. Podszedł do zardzewiałej bramy od 
frontu i takim samym gestem zachęcił Rachel, by szła za nim.
Zrobiła kilka kroków, ale wciąż miała wątpliwości.
—	Czy nie powinieneś być czasem w pracy, Trev?
—	Właśnie tam jadę, ale najpierw musimy pogadać. — 
Poczekał, aż Rachel się z nim zrówna, ale doszli tylko do miejsca, 
gdzie zaparkował skuter. Usiadł okrakiem na siodełku i zacisnął 
dłonie wokół kierownicy. — Słuchaj... w ten piątek wieczorem, 
kiedy rąbnęli tego Kurejśiego, byliśmy razem, pamiętasz?
—	No pewnie — potwierdziła, chociaż poczuła gorąco na 
piersi i szyi, co świadczyło, że oblał ją krwawy rumieniec.
—	I pamiętasz, kiedy się pożegnaliśmy, prawda? Weszliśmy 
do tego domku około dziewiątej. Piliśmy taką paskudną wódkę... 
jak to się nazywało?
—	Calvados — odpowiedziała, dodając jeszcze nie wiadomo 
po co: — To się robi z jabłek, do podawania po kolacji.
—	No, myśmy wypili to przed kolacją! — zarechotał.
Nie lubiła, kiedy tak się śmiał od ucha do ucha, bo pokazywał 
przy tym brzydkie zęby, których chyba nigdy nie oglądał 
dentysta. Nie podobało się jej też, że rzadko się mył, nie czyścił 
brudnych paznokci i zawsze spotykał się 2 nią potajemnie, w 
miejscach, gdzie był pewien, że nikt nie zobaczy ich razem. 
Umawiali się pod molem nad samą wodą i szli razem do domku 
plażowego, w którym unosiła
się woń pleśni, a podłoga była wyłożona rattanowymi matami. To 
od nich odbijała się czerwona kratka na jej kolanach, kiedy 
klękała przed Trevorem i każdym swoim ruchem błagała bez 
słów: „Kochaj mnie, kochaj! Zobacz, jak dobrze potrafię ci 
zrobić!"
Wtedy jeszcze nie przypuszczała, że przyjaciółka będzie 
potrzebować jej pomocy. Nie widziała tego wyrazu twarzy Theo, 
po którym się zorientowała, że zamierza opuścić Sa-liję.
—	W każdym razie... — Trevor zaczął z innej beczki, gdy 
Rachel nie roześmiała się po jego dwuznacznej aluzji. — Byliśmy 
tu jeszcze o wpół do dwunastej, prawda? Pamiętam, że musiałem 
dobrze dodać gazu, żeby zdążyć do roboty-
—	Nieprawda, Trev. — Powoli pokręciła głową. — Poszłam 
do domu już około dziesiątej.
Wyszczerzył zęby w uśmiechu, nie odrywając wzroku od 
kierownicy. Nawet kiedy podniósł głowę, nie patrzył w oczy 
Rachel.
—	Przecież wiesz, że to nie było tak! — zaprotestował z 
nerwowym uśmiechem. — Rozumiem, że możesz nie pamiętać 
dokładnie, przecież zakochani godzin nie liczą.
—	To ja byłam zakochana — sprostowała Rachel. — Ty 
nawet palcem nie ruszyłeś, odkąd wyjąłeś małego z portek.
Doczekała się w końcu, że na nią spojrzał, i po raz pierwszy, 
jak daleko sięgała pamięcią, zobaczyła jego przestraszoną minę.
—	Ależ, Rachel! — wyjęczał błagalnie. — Przecież pa-
miętasz, jak to było.
—	Owszem, pamiętam, że było ciemno — sprowadziła 
sprawę do właściwych wymiarów. — Kazałeś mi poczekać 
dziesięć minut, podczas gdy ty wszedłeś już do domku... 
Pamiętam, że to był trzeci od końca w górnym rzędzie... Mówiłeś, 
że chcesz tam przewietrzyć, a ja musiałam stać pod molem i 
mogłam wejść dopiero po dziesięciu minutach.
—	Przecież tam był taki zaduch, że nie weszłabyś do środka! 
— zaprotestował.
—	Albo nie chciałeś, żeby ktoś zobaczył, jak wchodzisz tam 
ze mną.
—	To nie było tak! — oburzył się tak przekonująco, że 
Rachel szczerze chciała mu uwierzyć.
Chciała wierzyć, że bez znaczenia był fakt, że tylko raz 
pokazał się z nią w publicznym miejscu — zaprosił ją wtedy na 
obiad do chińskiej restauracji, ale przezornie wybrał lokal odległy 
o piętnaście mil od Balford-le-Nez. Próbowała sobie wmówić, że 
to z nieśmiałości nigdy nie pocałował jej w usta, a to, że już 
piętnasty raz korzystał z jej usług, nie dbając o to, co ona sama z 
tego ma prócz upokarzającego pragnienia choćby namiastki 
normalności — znaczyło tylko, że jeszcze nie nauczył się od niej 
sztuki dawania. Szczerze chciała w to uwierzyć, ale już nie mogła, 
więc uporczywie obstawała przy prawdzie.
—	Wróciłam do domu o dziesiątej, Trev. Pamiętam do-
kładnie, bo miałam taką pustkę w środku, że włączyłam telewizor, 
aby przynajmniej coś obejrzeć. Pamiętam nawet, że oglądałam 
środek i koniec starego filmu z Sandrą Dee i Troyem Donahue. 
Na pewno go znasz — rzecz się działa w lecie, oni byli jeszcze 
dziećmi, ale zakochali się w sobie. Chodzili razem tak długo, aż 
zrozumieli, że miłość jest ważniejsza niż strach przed samym sobą 
i ukrywanie, kim się jest naprawdę.
—	Czy nie mogłabyś jednak powiedzieć glinom, że byliśmy 
razem do wpół do dwunastej? — nalegał. — Będą cię o to pytać, 
bo mówiłem, że tamtego wieczoru byłem z tobą. A wiesz, co to 
znaczy, jeśli zeznasz, że poszłaś do domu o dziesiątej?
—	Pewnie to, że miałeś dość czasu, żeby załatwić Hati-ma 
Kurejśiego.
—	Ależ ja tego nie zrobiłem! — zaklinał się. — Przysięgam, 
że tamtej nocy w ogóle nie widziałem tego gościa! Jeżeli nie 
potwierdzisz moich zeznań, będą wiedzieli, że kłamałem, a jeśli 
skłamałem co do tego, to mogłem równie dobrze skłamać, że go 
nie zabiłem. Tak oni pomyślą. Nie mogłabyś mi pomóc? Co za 
różnica, godzina w tę czy w tamtą...
—	Półtorej godziny — poprawiła go. — Mówiłeś, że to miało 
być wpół do dwunastej.
—	No więc niech będzie półtorej, co za różnica?
W duchu stwierdziła, że miał wtedy masę czasu, aby poświęcić 
jej choćby jedną myśl. Głośno zaś odpowiedziała:
—	Nie będę kłamać, żeby cię kryć, Trev. Kiedyś byłabym w 
stanie to zrobić, ale teraz już nie.
—	Dlaczego? — jęknął błagalnym tonem. Dotknął jej 
obnażonego ramienia i powiódł po nim palcami w górę. — 
Rachel, myślałem, że łączy nas coś więcej. Przecież było nam tak 
dobrze razem...
Wsunął palce pod krótki rękaw jej bluzki i pogładził po 
ramieniu, sięgając ramiączka stanika...
Tak pragnęła tych dotknięć, że poczuła wilgoć między nogami 
i pod kolanami, a w gardle zrobiło jej się sucho...
—	Rache...? — Palce Trevora znalazły się już pod stani 
kiem, z przodu... Wyglądało to tak, jak powinno: kobieta 
miękła i topniała pod dotknięciami mężczyzny. — Proszę 
cię, Rache! Tylko ty jedna możesz mi pomóc!
Po raz pierwszy i — jak dotąd — jedyny Trevor dotykał jej z 
prawdziwą czułością. Wcześniej bowiem co najwyżej 
niecierpliwie ją pobudzał, myśląc wyłącznie o zwiększeniu 
własnej przyjemności. Rachel przypomniała sobie drwiące 
okrzyki, jakimi witano ją w dzieciństwie: „A gdyby tak założyć jej 
worek na głowę?", „Rachel Winfield, masz gębę jak psia dupa!", 
„Z zawiązanymi oczami można by ją przelecieć". Usztywniła się 
więc pod dotykiem Trevora i odepchnęła jego rękę.
—	Rache! — Sprawiał wrażenie, jakby rzeczywiście go 
zraniła.
I co z tego? Sama aż nazbyt dobrze znała to uczucie!
—	W piątek wieczorem wróciłam do domu o dziesiątej — 
powtórzyła. — Powiem to glinom, jeśli mnie zapytają.
15
Salija przyglądała się cieniom liści drzew odbitym na suficie. 
Nie poruszały się, bo choć morze było tak blisko, nie wiał nawet 
najlżejszy wietrzyk. Zapowiadała się kolejna upalna noc, kiedy to 
bielizna przylega do ciała jak folia samoprzylepna.
Tej nocy jednak Salija nie spodziewała się zasnąć. O wpół do 
jedenastej powiedziała domownikom „dobranoc", choć wieczór 
upłynął na nieprzyjemnych rozmowach
między ojcem i bratem. Akram początkowo oniemiał, usły-
szawszy, że Hatimowi przetrącono kark. Muhammad wykorzystał 
konsternację ojca i obwieścił wszystkim, czego się dowiedział 
podczas konferencji w komendzie policji — Sa-lii wydało się, że 
to śmiesznie mało — i jakie następne posunięcie planują z 
Tajmullahem Azharem. Akram wtrącił wtedy: „To nie zabawa, 
Muhammadzie!", i między ojcem a synem wywiązała się burzliwa 
dyskusja.
Rzeczowe słowa Akrama i porywcze Muhammada nie tylko 
nastawiły syna przeciwko ojcu, lecz zagroziły zgodzie i 
solidarności rodziny. Jamna bowiem trzymała stronę 
Muhammada; Warda, przywykła przez całe życie do 
podporządkowywania się mężczyznom, nie odzywała się wcale; 
natomiast pochylona nad haftem Salija próbowała jakoś pogodzić 
antagonistów. W końcu zapanowała cisza, ale atmosfera pozostała 
napięta. Jamna skorzystała z okazji i włożyła kasetę do 
magnetowidu. Na ekranie ukazał się gruboziarnisty, nieostry 
obraz chłopczyka pędzącego kozy. Salija postanowiła wtedy 
wycofać się do swego pokoju, ale na jej „dobranoc" 
odpowiedziała tylko matka.
Leżała w łóżku od jedenastej, a tu wybiło już wpół do drugiej. 
Od północy w całym domu ucichły wszelkie odgłosy, nawet 
Muhammad zakończył zabiegi toaletowe w łazience. Drzwi i 
podłogi przestały skrzypieć, a Salija wciąż bezskutecznie czekała 
na sen.
Aby zasnąć, powinna zaniechać dręczących myśli i spróbować 
się odprężyć. To pierwsze było jednak niewykonalne.
Rachel nie dzwoniła, co oznaczało, że nie zdobyła dla niej 
informacji na temat możliwości aborcji. Salija mogła więc tylko 
uzbroić się w cierpliwość i liczyć, że przyjaciółka jej nie 
zawiedzie ani ponownie nie zdradzi.
Nie po raz pierwszy, odkąd zaczęła podejrzewać u siebie ciążę, 
żałowała, że rodzice dawali jej zbyt mało wolności. Wyrzucała 
sobie, że tak łatwo podporządkowała się czułej i pełnej miłości, 
ale nieubłaganej kurateli ojca i matki. Środowisko rodzinne, które 
chroniło ją niczym matczyne łono przed nieprzyjaznym światem 
zewnętrznym, równocześnie ograniczało jej swobodę ruchów. Do 
tej pory nie zda-
wała sobie z tego sprawy, ale teraz bardziej niż kiedykolwiek 
pociągał ją beztroski styl bycia angielskich dziewcząt, którym 
rodzice starali się nie wchodzić w paradę.
Gdyby miała bardziej przebojową, bezkompromisową naturę, 
wiedziałaby, co ma teraz robić. Sama rozgłosiłaby swoją 
tajemnicę, nie licząc się z niczyimi uczuciami. Dla osoby o takiej 
naturze nieważny byłby przecież honor i duma rodziców ani 
nadzieje, które pokładali w potomstwie — bo i oni sami nic by dla 
niej nie znaczyli.
Salija nie umiała jednak iść przez życie po trupach. Wartością 
nadrzędną było dla niej dobro rodziców, których kochała nade 
wszystko, gotowa poświęcić dla nich życie.
„A już na pewno to życie" — myślała, splatając machinalnie 
ręce wokół brzucha. Zaraz zresztą je rozłączyła, tłumacząc w 
duchu rosnącemu w niej nowemu organizmowi: „Nie mogę 
powołać do życia czegoś, co wniosłoby niesławę i rozprężenie w 
mój dom rodzinny".
„A przede wszystkim pohańbiłoby ciebie, prawda?" — 
podpowiadał nieubłagany głos sumienia. Odzywał się tak co noc, 
już od tygodni. „A któż jest winien zaistniałej sytuacji, jeśli nie ty 
sama?"
„Dziwka, szmata!" — szeptał jej do ucha brat, a jego szept 
brzmiał tak nienawistnie, że samo wspomnienie przejmowało ją 
dreszczem. „Jeszcze za to zapłacisz, jak płacą wszystkie zdziry!"
Zacisnęła mocno powieki, jakby kompletna ciemność mogła 
wymazać z jej pamięci wspomnienia, z serca lęk, a ze 
świadomości — potworność własnego czynu. Mimo to i tak 
widziała błyski światła pod powiekami, jakby jej drugie „J a" 
starało się ujawnić to, co chciała ukryć inna część osobowości.
Otworzyła oczy, ale błyski nie znikły. Pojawiały się na 
przemian, z przerwami, na styku ściany z sufitem. Dopiero po 
chwili zrozumiała ich wymowę.
Krótki, krótki, długi, przerwa, potem znowu krótki, krótki, 
długi, przerwa... Ileż razy w ciągu ubiegłego roku widziała te 
znaki? Był to umowny kod sygnałowy, oznaczający: „Chodź do 
mnie, Salijo". Theo Shaw sygnalizował w ten sposób, że czeka na 
nią w sadzie.
Powtórnie zamknęła oczy, choć jeszcze niedawno na ten sygnał 
zerwałaby się na równe nogi, przekazała swoją latarką odpowiedź 
i wymknęła się na paluszkach z sypialni. W miękkich kapciach 
tłumiących odgłos kroków prześliznęłaby się obok sypialni 
rodziców, nasłuchując donośnego chrapania ojca i 
delikatniejszego — matki. Zbiegłaby po schodach i przez kuchnię 
wysunęła się w ciemność nocy...
Krótki, krótki, długi, przerwa... Krótki, krótki, długi, przerwa... 
Błyski światła przenikały nawet przez zamknięte powieki. 
Wyczuwała w nich wyjątkową żarliwość, tę samą, która 
pobrzmiewała w głosie Theo, kiedy wczoraj do niej zadzwonił.
—	O, Salija, dzięki Bogu, że to ty! — przywitał ją. — Odkąd 
usłyszałem o Hatimie, dzwoniłem chyba z pięć razy, ale nigdy nie 
podchodziłaś do telefonu. Bałem się zostawiać wiadomość, bo za 
każdym razem Jamna podnosiła słuchawkę. Salijo, chciałbym z 
tobą porozmawiać. Musimy porozmawiać!
—	Przecież już rozmawialiśmy — odpowiedziała.
—	Nie, słuchaj, źle mnie zrozumiałaś! To, że prosiłem cię o 
trochę czasu, nie ma nic wspólnego z moją miłością... — 
Wyrzucał z siebie urywane, pospieszne słowa, jakby się obawiał, 
że Salija odwiesi słuchawkę, zanim on zdąży wypowiedzieć 
wszystko, co sobie na tę okoliczność przygotował. Mógł się także 
bać, że ktoś go podsłucha. Nawet wiedziała — kto.
—	Nie możemy teraz rozmawiać, bo muszę pomóc matce 
przy kolacji — zbyła go krótko.
—	Akurat, poznałem po twoich oczach, że chodzi ci o co 
innego. Uważasz mnie za tchórza, bo nie powiedziałem jeszcze 
babci, że zakochałem się w dziewczynie azjatyckiego 
pochodzenia. Ale to absolutnie nie ma nic wspólnego z tobą, po 
prostu to nie był odpowiedni moment.
—	Ani chwili nie wierzyłam, że to ma coś wspólnego ze mną 
— sprostowała.
Tego nie musiała już mówić. Nie chciał zbaczać z przyjętego 
kursu, więc pospiesznie wypowiadał swoją kwestię:
—	Babcia nie czuje się dobrze. Mówi coraz mniej wy 
raźnie i prawie nie może chodzić. Potrzebuje stałej opieki.
Dlatego nie śmiałbym wprowadzić cię teraz do mego domu i 
obarczać obowiązkiem pielęgnowania starej kobiety, która lada 
chwila może umrzeć.
—	Tak, mówiłeś mi już o tym — przyznała.
—	No więc, na miłość boską, co ci szkodzi dać mi jeszcze 
trochę czasu? Hatim nie żyje, więc możemy być razem. 
Widocznie tak się miało stać i śmierć Hatima to jakby palec 
boży...
—	Hatim został zamordowany! — przerwała. — Nie sądzę, 
aby Bóg maczał w tym palce.
Zamilkł. Czyżby to, co usłyszał, było dla niego aż takim 
szokiem? A może obmyślał jakieś zgrabne zdanko, w którym 
mógłby wyrazić swoje udawane współczucie albo też przedstawić 
siebie w możliwie pozytywnym świetle?
Ponaglała go w myślach: „Powiedz cokolwiek, zadaj jakieś 
pytanie, bo dłużej nie zniosę tej niepewności!"
—	Skąd o tym wiesz? Z gazety? Nie rozumiem dlacze 
go, ale kiedy przeczytałem o znalezieniu zwłok Kuręj siego, 
sądziłem, że miał atak serca albo spadł ze skały... Ale żeby 
morderstwo? Morderstwo?
Nie spytał: „Na miłość boską, jak znosisz ten koszmar?" ani 
„Jak mogę ci pomóc?" Nie oświadczył: „Już, w tej chwili, jadę do 
ciebie, żeby stać przy twoim boku!"
—	Mój brat dowiedział się tego dziś na policji — od 
parła.
Potem znów zapadła cisza, w której słychać było tylko oddech 
Theo. Salija próbowała zinterpretować wymowę także i tej 
przerwy.
—	Przykro mi, że on nie żyje — wykrztusił wreszcie. — To 
znaczy, przykro mi z powodu samego faktu jego śmierci, ale 
bynajmniej nie dlatego, że wasz ślub się nie odbędzie. Słuchaj, 
Salijo, rozmówię się z babcią i powiem jej wszystko. Dopiero 
teraz zrozumiałem, jak mało brakowało, abym cię stracił. Akurat 
nadaliśmy bieg naszemu planowi rozbudowy miasta, więc babcia 
jest tym tak pochłonięta, że będę mógł jej powiedzieć...
—	Więc chodzi ci o to, żeby była czymś tak pochłonięta, że 
nie zauważy koloru mojej skóry?
—	Tego nie powiedziałem.
—	A może w ogóle nie chciałbyś mnie jej przedstawić? Albo 
liczysz na to, że przemęczy się, pracując nad planami, i wyzionie 
ducha? Wtedy zyskałbyś jej pieniądze i wolność.
—	Ależ nie! Wysłuchaj mnie, proszę!
—	Nie mam czasu! — ucięła krótko i odłożyła słuchawkę.
Zrobiła to w ostatniej chwili, bo właśnie Jamna wyszła z 
salonu i zdążała prosto do hallu, gdzie u podnóża schodów stał 
aparat telefoniczny. Fałszywie zatroskany uśmiech bratowej 
świadczył o tym, że słyszała przynajmniej wypowiedzi Salii.
—	Jak to ładnie ze strony jego przyjaciół, że składają 
kondolencje pięknej młodej narzeczonej! Tylko że nasza 
mała Salija nie zdążyła już zostać prawdziwą narzeczoną, 
zabrakło tych kilku dni... Ale to nic, za to miło jej słyszeć, 
że tylu ludzi kochało Hatima tak jak ona!
Kiedy Jamna to mówiła, oczy jej się śmiały, natomiast reszta 
twarzy pozostawała śmiertelnie poważna. Salija wykręciła się na 
pięcie i pobiegła do matki, ścigana cichym śmiechem bratowej. 
Była pewna, że ona wie, ale na szczęście nie wszystko.
Teraz, leżąc w łóżku, znów otworzyła oczy, aby się przekonać, 
czy Theo nadal przekazuje latarką sygnały świetlne. Błyski nie 
zniknęły. Krótki, krótki, długi, przerwa i znów to samo. Znaczyło 
to, że czeka.
„Idź do domu, Theo, ja chcę spać!" — przekazywała mu w 
myśli. „Wracaj do swojej babci, bo nawet gdybyś pokonał strach i 
się z nią rozmówił — i tak nie mogłabym wyjść za ciebie. Masz 
taki charakter jak Rachel. Wydaje ci się, że wszystko zależy od 
nas i wystarczy poznać czyjeś potrzeby, aby starać się je 
zaspokoić. Ja nie mam jednak takiej wolności, a gdybym 
spróbowała z niej skorzystać — nasze życie ległoby w gruzach. A 
nawet zakochani, kiedy znajdą się w obliczu ruiny swego 
dotychczasowego świata, szybko się przekonają, że miłość ustąpi 
miejsca poczuciu winy. Idź więc lepiej, Theo, do domu!"
Odwróciła się plecami do okna, ale wtedy widziała błyski 
światła odbite w lustrze. Sygnały te przypominały, jak to kiedyś 
frunęła przez sad na spotkanie Theo, jak wycia-
gały się ku niej jego ręce, wargi ślizgały się po szyi i ramionach, a 
palce grzęzły w jej włosach.
Wracały także inne wspomnienia — jak gorączkowo wy-
czekiwała spotkań, jak potajemnie wymykała się po zmroku na 
przystań, dla niepoznaki zamieniwszy się strojem z Rachel... 
Kiedyś, podczas wysokiej fali przypływu, wybrali się na 
wycieczkę na drugi brzeg Wadę. Nie płynęli jachtem Shawów, ale 
motorówką wypożyczoną na kilka godzin z przystani. W 
zagłębieniu terenu na Horsey siedzieli przy ognisku podsycanym 
drewnem naniesionym przez przypływ, słuchając szumu wiatru w 
morskich trawach i krzewinkach dzikiej lawendy.
Theo przywiózł ze sobą radio, więc rozmawiali przy muzyce. 
Powiedzieli sobie wszystko, o czym nie mogli mówić w miejscu 
pracy. Dopiero teraz ze zdumieniem odkrywali, ile trzeba się 
nagadać, żeby się lepiej poznać. Jednak żadne z nich nie 
przewidziało, jak krótka droga wiedzie od takich rozmów do 
wzajemnego zakochania, to zaś niechybnie rodzi pożądanie, tym 
silniejsze, im bardziej chciałoby się o nim zapomnieć.
Jeszcze i dziś, mimo upływu czasu i tylu minionych wydarzeń, 
Salija odczuwała to pożądanie. Wiedziała jednak, że teraz nie 
wyjdzie do niego. Nie mogłaby spojrzeć mu w twarz z obawy, że 
zobaczyłaby w niej wyraz bólu, strachu czy gwałtownej zmiany 
uczuć.
„Wszyscy robimy to, co musimy" — powtarzała w duchu. 
„Nieważne, czego byśmy naprawdę chcieli, i tak nie jesteśmy w 
stanie zboczyć z drogi, którą ktoś nam wyznaczył".
Następnego ranka Barbara zastała Emily w sali odpraw. 
Rozmawiała właśnie przez telefon z taką niechęcią w głosie, że 
Barbara od razu się domyśliła, kto może być po drugiej stronie 
linii.
— Ależ, Don, ja nie umiem czytać w myślach! — tłumaczyła 
się Emily swojemu przełożonemu. — Jak mogę zawczasu 
wiedzieć, co ci Pakistańczycy knują?... Niby skąd miałabym 
wytrzasnąć Azjatę, który zechciałby dla nas szpiegować... 
Myślisz, że Scotland Yard nie ma niczego lep-
szego do roboty, jak tylko podsyłać nam pracowników, żeby 
infiltrowali organizację, która, o ile wiem, nie popełniła dotąd 
żadnego przestępstwa?... Przecież właśnie próbuję dojść do tego, 
na miłość boską... Oczywiście, że dam sobie radę, jeśli tylko 
będziesz tak dobry i przestaniesz truć mi dupę dwa razy dziennie!
Barbara wyobrażała już sobie wybuchy gniewu Ferguso-na. 
Emily, zamiast skomentować, tylko przewróciła oczami i czekała, 
aż przełożony, swoim zwyczajem, na zakończenie rozmowy 
gwałtownie rzuci słuchawkę. Barbara usłyszała nawet ten trzask, 
na który Emily zareagowała stekiem przekleństw.
—	Dziś rano było u niego trzech radnych miejskich — 
zrelacjonowała Barbarze najświeższe wiadomości. — Sły 
szeli, że w południe na High Street ma się odbyć demon 
stracja, i już zawczasu drżą o całość sklepów. Jednakże nikt 
nie doniósł nam niczego konkretnego.
Wróciła do czynności, którą się zajmowała przed telefonem od 
Fergusona i przybyciem Barbary. Zawieszała w oknie swego 
biura niebieską poszewkę od poduszki, gdyż nie miało ono zasłon, 
więc liczyła, że w ten sposób przynajmniej ograniczy żar 
napływający z zewnątrz. Oglądała się przy tym za siebie, gdyż do 
wciskania pinezek w ścianę używała biurowego zszywacza.
—	Dobrze, żeś się umalowała, Barb — pochwaliła. — 
Nareszcie wyglądasz jak człowiek.
—	Dziękuję! Nie wiem, jak długo to się będzie trzymać, ale 
najlepszy dowód, że można w ten sposób zamaskować sińce. 
Tylko myślałam, że szybciej mi to pójdzie. Przepraszam, że nie 
zdążyłam na poranną odprawę.
Emily w odpowiedzi tylko machnęła ręką. Barbara nie 
figurowała przecież w żadnym grafiku służb. Była tu na urlopie, a 
jej udział w konferencjach z Pakistańczykami przynosił 
tutejszemu Wydziałowi Dochodzeniowo-Śledczemu znaczne 
korzyści. Nikt nie oczekiwał od niej niczego więcej.
Pani inspektor zeszła ze stołka, żeby przypiąć teraz dolny brzeg 
poszewki. Poinformowała Barbarę, że złożyła dziś wizytę 
właścicielowi kiosku z gazetami przy Carnarvon Road w Clacton. 
Rozmawiała z nim jakieś piętnaście mi-
nut, przy czym dowiedziała się, że pracuje w kiosku sam. 
Zapytany o Pakistańczyka, który korzystał z jego telefonu, aby 
rozmawiać z niejakim Hatimem Kurejsim, skwapliwie 
odpowiedział: „To na pewno pan Kumhar. Czyżby miał jakieś 
kłopoty?"
Kioskarz stwierdził, że Fahd Kumhar jest dobrym klientem. 
Nigdy nie stwarzał żadnych problemów i regularnie, na bieżąco 
płacił gotówką. Przychodził trzy razy w tygodniu lub częściej, 
kupował papierosy „Benson and Hedges", czasem gazetę, a 
zawsze draże cytrynowe, które uwielbiał.
—	Nigdy nie pytał Kumhara o adres — opowiadała dalej 
Emily — ale on tak często tam bywał, że nietrudno będzie 
nawiązać z nim kontakt. Zostawiłam wywiadowcę w pralni 
samoobsługowej po przeciwnej stronie ulicy. Ma obserwować 
kiosk i śledzić Kumhara, kiedy tylko się pojawi.
—	A jak daleko od rynku znajduje się ten kiosk? — zagadnęła 
Barbara.
—	Niecałe pięćdziesiąt metrów. — Emily uśmiechnęła się 
kwaśno.
Dzięki tej lokalizacji jeszcze jeden człowiek mógł widzieć 
ruch w pobliżu toalet męskich i ewentualnie potwierdzić zeznanie 
Trevora Ruddocka. Barbara opowiedziała Emily o swoich 
telefonach do Pakistanu, nie wspominając tylko, że to Azhar 
przeprowadził te rozmowy zamiast niej. Emily zresztą nie pytała 
o szczegóły, najwidoczniej wychodząc z założenia, że sama 
informacja jest ważniejsza niż sposób jej zdobycia.
Podobnie jak Barbara, także Emily zatrzymała się dłużej nad 
konsultacjami Kurejśiego z muftim.
—	A więc homoseksualizm dla muzułmanów to śmiertelny 
grzech? — upewniła się.
—	Tak, sprawdziłam to — potwierdziła Barbara.
—	Jeśli tak, to może istotnie nasz Trevor powiedział prawdę. 
Może ten Kumhar pętał się tam w pobliżu i to i owo przewąchał?
—	Możliwe — zgodziła się Barbara. — Z tym że Kurej-śi 
mógł radzić się muftiego także w sprawie czyjegoś grzechu. Na 
przykład Salii. Jeśli puściła się z Theo Sha-
wem — a rozpusta jest przecież dla nich równie ciężkim 
grzechem — groziłoby jej wykluczenie ze wspólnoty religijnej. 
To dałoby Kurejsiemu pretekst do wycofania się z umowy 
małżeńskiej, a może o to mu właśnie chodziło?
—	To podziałałoby na Malików jak czerwona płachta na byka 
— rozważała Emily, równocześnie dziękując gestem Belindzie 
Warner, która właśnie przyniosła faks. — Czy w Londynie 
stwierdzili coś konkretnego na temat odcisków palców, które 
zdjęliśmy z nissana? — zagadnęła ją.
—	Dzwoniłam do S04 — wyjaśniła posterunkowa. — Ale 
spytali mnie, czy zdaję sobie sprawę, że ich komórka 
daktyloskopii otrzymuje codziennie dwa tysiące sześćset różnych 
odcisków, i niby dlaczego nasze mają mieć pierwszeństwo.
—	Pogadam z nimi — obiecała Barbara. — Niczego nie 
gwarantuję, ale spróbuję włożyć kij w mrowisko.
—	Faks przyszedł z Londynu. — Belinda zmieniła temat. — 
To od profesora Siddikiego, który przetłumaczył dla nas ustęp z 
książki znalezionej w pokoju Kurejśiego. I jeszcze Phil dzwonił z 
przystani, że Shawowie trzymają tam duży jacht z kabiną.
—	Czy ktoś z Azjatów też? — chciała wiedzieć Emily.
—	Nie, tylko Shawowie.
Emily odprawiła funkcjonariuszkę i obejrzała dokładnie faks, 
zanim wczytała się w jego treść.
—	Salija dała Theo Shawowi tę bransoletkę z napisem: 
»Zycie zaczyna się teraz" — podpowiedziała Barbara. — 
A jego alibi jest mocno niepewne.
Emily jednak nie słuchała jej słów, tylko studiowała faks z 
Londynu. Przeczytała na głos jego treść.
—	„Jak mógłbyś nie walczyć za sprawę Allaha i wszystkich 
słabych, mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy wołają: »Panie, 
wywiedź nas z tego miasta, którego mieszkańcy to gnębiciele! 
Bądź naszym obrońcą i przyjacielem«". Jasne to jak słońce o 
północy! — podsumowała, rzucając faks na biurko.
—	Wynika stąd, że możemy ufać Azharowi — zauważyła 
Barbara. — Ten tekst jest prawie identyczny z jego tłumaczeniem. 
To, czego Muhammad próbował dowieść, może świadczyć, że 
ktoś chciał wpakować Kurejśiego w kłopo-
ty. Kładł przecież nacisk na fragment: „Wywiedź nas z tego 
miasta".
—	Próbował nam wmówić, że Kurejśi był tu prześladowany, 
ale nie mamy na to najmniejszego dowodu! — sprostowała Emily.
—	A może Kurejśi miał na myśli zwolnienie go od obowiązku 
małżeństwa? — podsunęła Barbara. Zapaliła się do tej 
interpretacji, gdyż potwierdzała jej wcześniejszą hipotezę. — 
Przecież nie mógł być zachwycony wiadomością, że jego 
narzeczona kombinowała z Shawem. Pewnie próbował wszystko 
odkręcić i w tej sprawie radził się muftiego, tyle że używał 
zawoalowanych określeń.
—	Powiedziałabym raczej, że zrozumiał, iż przez najbliższe 
czterdzieści lat nie będzie mógł wiecznie udawać przykładnego 
małżonka — zaoponowała Emily. — Dlatego, bez względu na to, 
co uzgodnił z muftim, mógł chcieć wycofać się z kontraktu. Ktoś 
się dowiedział, że Kurejśi nie chce się już żenić z Saliją, i wtedy...
Złożyła kciuk i palec wskazujący na kształt pistoletu i celując 
w Barbarę, zamarkowała naciśnięcie spustu.
—	Spróbuj wypełnić luki w tym rozumowaniu, Barb — 
podsunęła.
—	No, a jak się ma do tego nasz Kumhar i te czterysta 
funtów, które Kurejśi wyasygnował dla niego?
—	Te czterysta funtów mogło być zadatkiem posagu. Może 
Kurejśi chciał ożenić Kumhara z jedną ze swoich sióstr? Przecież 
miał siostry, czytałam o tym w jednym z tych pieprzonych 
raportów — wskazała na bałagan na swym biurku.
Rozumowanie Emily miało sens, ale jej pewność siebie 
wzbudziła u Barbary pewien niepokój. Nie rozwiała go nawet 
dalsza argumentacja Emily.
—	To zabójstwo zostało zaplanowane w najdrobniejszych 
szczegółach, Barb. Jednym z takich szczegółów było także 
niepodważalne alibi. Ktoś, kto miał czas, aby śledzić wszystkie 
nocne wyjścia Kurejśiego, rozciągnąć drut i upewnić się, że nie 
zostawił żadnych śladów na miejscu zbrodni — musiał także 
zadbać o wiarygodną podkładkę dla siebie na piątkowy wieczór.
—	Dobrze, idźmy tym śladem — zgodziła się Barbara. — Ale 
jeśli wszyscy prócz Theo Shawa mają murowane alibi,
a więcej niż jeden człowiek mógł mieć motyw, żeby załatwić 
Kurejśiego, to może powinnyśmy się rozejrzeć za kimś jeszcze?
Poinformowała Emily o innych rozmowach telefonicznych 
Kurejśiego. Zaledwie jednak doszła do niezrozumiałego 
komunikatu nagranego na automatyczną sekretarkę w Hamburgu, 
gdy Emily jej przerwała:
—	Powiedziałaś „Hamburg"? — upewniła się. — Ku-rejśi 
dzwonił do Hamburga?
—	Takie numery znalazłam na komputerowym wydruku jego 
rozmów. Drugie połączenie było z Komendą Główną Policji w 
Hamburgu, ale nie zdołałam ustalić, kto odebrał telefon. A czy ten 
Hamburg ma jakieś specjalne znaczenie?
Zamiast odpowiedzieć, Emily wyjęła z szuflady plastikową 
torebkę z mieszanką suszonych owoców i orzechów. Barbara 
starała się nie okazywać poczucia winy z powodu własnego 
obfitego śniadania, złożonego z jajek, ziemniaków, kiełbasek, 
grzybów i bekonu, pływających w tłuszczu i nafaszerowanych 
cholesterolem. Jednak bez względu na to, jaką zrobiłaby minę, 
Emily i tak by tego nie zauważyła, tak głęboko pogrążyła się w 
myślach!
—	O co chodzi, Em? — ponagliła ją Barbara.
—	Klaus Reuchlein!
—	Kto taki?
—	Ten trzeci gość na kolacji w Colchester, w piątek 
wieczorem.
—	Niemiec? No tak, mówiłaś, że to był jakiś cudzoziemiec, 
ale skojarzyło mi się to z czym innym...
No proszę, jak łatwo ulegała podświadomym sugestiom i 
uprzedzeniom! Założyła z góry, że „cudzoziemiec" to na pewno 
Azjata, a przecież jedną z głównych zasad pracy w policji było: 
„Niczego nie zakładać z góry!"
—	Przyjechał tam z Hamburga — ciągnęła Emily. — 
Rakim Chan dał mi jego numer telefonu. Powiedział, że 
m°gę pod tym numerem sprawdzić alibi Muhammada, je 
śli mu nie wierzę. Zaraz, gdzie ja to mam?
Pogrzebała w papierach na biurku, aż wyciągnęła stamtąd 
notatnik. Przerzuciła kilka stron i znalazła numer, który odczytała 
na głos. Barbara wyciągnęła z torby wydruk
otrzymany od właściciela hotelu i stwierdziła, że ten numer 
znajdował się na czele listy.
—	O, kurczę! — zaklęła.
—	Rozumiem przez to, że dzwoniłaś wczoraj do Reuch-leina? 
— Emily z uśmiechem podniosła głowę i zacisnęła pięść, jakby 
łapiąc w nią powietrze. — I tu mamy naszego wielkiego polityka, 
bojownika za swój lud. Myślę, kurde, że go nareszcie dostałyśmy!
—	Mamy jakieś powiązanie — zgodziła się ostrożnie Barbara. 
— Ale to może być zwykły zbieg okoliczności.
—	Zbieg okoliczności? — powtórzyła niedowierzająco Emily. 
— Kurejśi przypadkiem dzwonił do tego samego faceta, który 
miał potwierdzić alibi Muhammada Malika? To nie może być 
przypadkowa zbieżność, Barb!
—	A co z Kumharem? — nie ustępowała Barbara.
—	Co ma z nim być?
—	Gdzie mamy go dopasować? Faktem jest, że mieszka 
blisko rynku w Clacton, gdzie według zeznań Trevora Kurejśi 
ucinał sobie schadzki z tamtejszymi pedałami. Czy to przypadek? 
A jeśli tak, to dlaczego jedną zbieżność kwalifikujemy jako 
przypadkową, a druga ma wskazywać na mordercę Kurejśiego? A 
jeśli Kumhar nieprzypadkowo był w to zamieszany, czy to 
oznacza, że Azjaci uknuli spisek w celu zamordowania 
Kurejśiego? Niby dlaczego mieliby to zrobić?
—	Nie musimy wiedzieć dlaczego. To sprawa prokuratury. 
My mamy tylko ustalić: kto i jak?
—	Niech i tak będzie — zgodziła się Barbara. — Wiemy 
jednak, że tamtej nocy na wybrzeżu słyszano także warkot łodzi 
motorowej. Taką łódź mają tylko Shawowie. Wiemy też, że 
bezpośrednio na śmierci Kurejśiego skorzystał łan Armstrong, 
którego alibi opiera się na dużo wątlej-szych podstawach niż alibi 
całej reszty. Skądinąd wiemy też, że Kurejśi działał na dwa fronty, 
bo przecież regularnie chodził na Nez i z kimś tam się spotykał. 
Nie rozumiem więc, dlaczego mamy odrzucić te wszystkie 
poszlaki i iść tylko jednym śladem, który prowadzi do 
Muhammada. Wydaje mi się, że nie tak wygląda rzetelna praca 
policji, i chyba sama też nie wierzysz, że tak to ma wyglądać.
W tym momencie zdała sobie sprawę, że posunęła się za 
daleko. Przez lata współpracy z sympatycznym inspektorem 
Lynleyem oduczyła się panować nad skłonnością do nadmiernego 
gadulstwa, oskarżania, porównywania i roztrząsania szczegółów. 
Inspektor Barlow jedynie wyprostowała plecy i zwęziła źrenice do 
rozmiarów główek od szpilek.
—	Kurczę, przepraszam, wyrwało mi się! — Barbara 
próbowała szybko naprawić gafę. — Trudno mi już połapać 
się w tym wszystkim, więc mogę czasem palnąć coś bez za 
stanowienia. Obiecuję, że już będę uważać.
Emily nic nie odpowiedziała ani nie wykonała żadnego ruchu. 
Tylko dwoma palcami prawej ręki postukiwała na zmianę w blat 
biurka.
Tymczasem zadzwonił telefon, ale Emily nie podniosła 
słuchawki, więc Barbara popatrywała nerwowo to na nią, to na 
aparat. Po piętnastu sekundach telefon ucichł, za to w drzwiach 
pojawiła się Belinda Warner.
—	Pani inspektor, dzwoni Frank — zameldowała. — 
Dostał się już do sejfu Kurejśiego w banku Barclaya 
w Clacton. Mówi, że znalazł tam list przewozowy wysta 
wiony przez firmę „Import ze Wschodu".
Mówiąc to, zajrzała do trzymanej w ręku kartki papieru, na 
której z pewnością wynotowała informacje zebrane przez 
wywiadowcę u Barclaya.
—	To firma z Pakistanu, zajmująca się sprowadzaniem mebli, 
dywanów i innych elementów wyposażenia wnętrz — czytała. — 
Była tam także koperta z niepełnym adresem, tylko „Oskarstrasse 
15". Strona z pisma ilustrowanego, z której chyba nic nie wynika, 
dokumentacja domu na Pierwszej Alei, papiery imigracyjne 
Kurejśiego — i to wszystko. Frank pyta, czy ma to przywieźć 
tutaj.
—	Powiedz mu, żeby ruszył tym swoim pustym łbem! — 
warknęła Emily. — Pewnie, że ma to przywieźć!
Belinda przełknęła ślinę i szybko wybiegła. Emily zwróciła się 
teraz do Barbary:
—	Oskarstrasse 15... — zaczęła niby z namysłem, ale 
1 z naciskiem, którego Barbara nie mogła nie zauważyć. — 
Jak myślisz, gdzie to może być?
—	Rzeczywiście, popełniłam błąd — przyznała Barbara. — 
Czasem nerwy mnie ponoszą. Zapomnijmy o tym, co 
powiedziałam, dobrze?
—	Nie, nie możemy o tym zapomnieć — zabrzmiała 
odpowiedź.
„A niech to diabli!" — pomyślała Barbara. Tak miałyby się 
skończyć marzenia o pracy przy boku inspektor Barlow, 
korzystaniu z jej doświadczeń, a przy tym wyciągnięciu 
Tajmullaha Azhara z kłopotów? Wszystko wzięło w łeb przez ten 
jej długi ozór!
—	Em, kurczę blade... — zaczęła.
—	Jedź dalej.
—	Tak mi przykro, naprawdę... Nie chciałam... Niech to jasna 
cholera! — Barbara spuściła głowę, podpierając się ręką.
—	Nie chodzi o to, żebyś mi się tu dalej kajała, choć może 
dobrze by ci to zrobiło — przerwała Emily. — Jedź dalej z tym, o 
czym mówiłaś.
Barbara, zmieszana, podniosła wzrok, aby z wyrazu oczu 
dawnej koleżanki odczytać jej prawdziwą intencję — kpi czy chce 
ją jeszcze bardziej upokorzyć? Dostrzegła w nich jednak tylko 
zainteresowanie. Znów musiała przypomnieć sobie cechy 
charakteru najbardziej przydatne w praktyce policyjnej: zdolność 
do wycofania się w porę, umiejętność słuchania i elastyczność 
konieczną do zmiany przyjętego kierunku, jeśli tylko pojawił się 
inny.
Barbara oblizała wargi, czując smak szminki.
—	Dobrze więc — zaczęła ostrożnie, panując nad swym 
niesfornym językiem. — Zapomnijmy na chwilę o Salii i Theo. 
Załóżmy, że Kurejśi dzwonił do muftiego rzeczywiście po to, aby 
poradzić się go w sprawie swoich homoseksualnych skłonności. 
Kiedy go zapytał, czy muzułmanin, który popełnił ciężki grzech, 
może nadal pozostać muzułmaninem — miał na myśli siebie.
—	Dobrze, idźmy dalej tym śladem — podchwyciła Emily, 
nabierając garść mieszanki suszu i trzymając ją w zaciśniętej 
dłoni.
—	Dowiedział się, że taki grzech wykluczyłby go ze 
wspólnoty religijnej — kontynuowała Barbara. — Posta-
?
nowił 
więc 
zerwać 
ze 
swoim 
partnere
m i 
powiedz
iał mu o 
tym 
podczas 
ostatnie
go 
spotkani
a. Cóż, 
kiedy 
jego 
kocha-
nek 
wcale 
nie 
chciał 
zakończ
yć tej 
znajomo
ści! 
Poprosił 
o 
jeszcze 
jedno 
widzeni
e, na 
które 
Kurejśi 
przezorn
ie zabrał 
prezerw
atywy, 
bo a nuż 
pokocha
liby się 
na 
pożegna
nie! 
Tyle że 
tym 
razem 
Kurejsie
go 
spotkała 
śmierć z 
ręki 
kochank
a, w 
myśl 
zasady: 
„Jeżeli 
nie 
chcesz 
być mój, 
to nie 
będziesz 
niczyj!"
—	M
iał 
obsesję 
na 
punkcie 
Kurejsie
go — 
uściśliła 
Emily, 
mówiąc 
bardziej 
do 
siebie 
niż do 
Barbary. 
Przez 
chwilę 
zatrzym
ała 
wzrok 
na 
wentylat
orze, 
który 
poprzed-
niego 
dnia 
wygrzeb
ała ze 
strychu, 
ale 
jeszcze 
go nie 
podłą-
czyła 
ani nie 
wytarła 
z kurzu. 
— To 
trzymało
by się 
kupy, 
Barb, 
ale 
zapomin
asz o 
własny
m 
argumen
cie, jaki 
wczoraj 
wytoczy
łaś. Jeśli 
kochane
k zabił 
Kurejsie
go, to po 
co prze-
nosił 
jego 
ciało? 
Gdyby 
zostało 
na 
miejscu 
zbrodni 
— 
świadcz
yłoby o 
wypadk
u, a tam, 
gdzie się 
znalazło
, od razu 
wzbudzi
ło 
podejrze
nia. No i 
ten 
wybebes
zony 
nissan!
—	T
en 
pieprzon
y 
nissan! 
— nie 
wytrzym
ała 
Barbara. 
Potwier
dziła 
tym 
samym, 
że 
Emily 
obaliła 
jej 
teorię. 
Jednak, 
przypom
inając 
sobie 
wydarze
nia 
tamtej 
pamiętn
ej 
piątkow
ej nocy: 
potajem
ne 
spotkani
e, 
śmiertel
ny 
upadek, 
ciało 
przenies
ione w 
inne 
miejsce 
i 
splądro
wany 
samo-
chód, 
dostrzeg
ła 
jeszcze 
inną 
możliwo
ść. — 
Em, a 
gdyby 
brał w 
tym 
udział 
ktoś 
trzeci?
—	C
o 
masz 
na 
myśli
, 
trójką
t?
—	Z
ałóżmy 
na 
przykład
, że 
kochane
k 
Kurejsie
go i jego 
zabójca 
nie są tą 
samą 
osobą. 
Możesz 
sobie 
wyobraz
ić 
ewentua
lny 
scenariu
sz 
zbrodni?
Inspe
ktor 
Barlow 
znów 
zaczęła 
grzebać 
w 
stercie 
papie-
rów na 
swoim 
biurku. 
Znalazła 
właściw
ą teczkę 
i 
odłożyła 
na bok 
zdjęcia 
zwłok. 
Próbow
ała tym 
sposobe
m 
odtworz
yć 
przebieg 
morders
twa. 
Barbara 
stanęła 
za jej 
krzesłe
m, 
przygląd
ając się 
zdjęcio
m.
—
	
Dobrze, 
zobacz
my, jak 
by to 
wygląda
ło, 
gdyby 
nie 
kochane
k zabił 
Kurejsie
go — 
myślała 
głośno 
Emily. 
— Je 
żeli 
Kurejśi 
miał 
spotkać 
się z 
kimś w 
piątek 
na Nez, 
to ta 
osoba 
albo 
czekała 
już tam 
na 
niego, 
albo 
była w 
drodze 
na 
spotkani
e. 
Zgadza 
się?
—	Oczywiście. — Barbara pociągnęła wątek. — Załóżmy 
więc, że ten ktoś widział lub słyszał, jak Kurejśi spadł ze 
schodów, lub znalazł zwłoki na dole...
—	Logiczne byłoby, że podejrzewałby wypadek. Mógł wtedy 
albo zostawić ciało, aby znalazł je ktoś inny, albo samemu zgłosić 
fakt jego znalezienia.
—	Słusznie. Jeżeli wolałby pozostać w cieniu, zostawiłby 
ciało tam, gdzie było. Chyba że wszystko mu jedno, czy ktoś się 
dowie o jego istnieniu...
—	Wtedy zgłosiłby wypadek — dokończyła Emily.
—	Sytuacja jednak wyglądałaby zupełnie inaczej, gdyby 
kochanek Kurejśiego rzeczywiście widział tego wieczoru coś 
podejrzanego...
Emily powoli odwracała się od zdjęć, aż spojrzała Barbarze w 
oczy.
—	Jeśli widział coś takiego... — zaczęła. — Chryste! Słuchaj, 
Barb, ten, z kim Kurejśi miał się wtedy spotkać, musiał już 
wiedzieć, że to było morderstwo!
—	Pewnie siedział gdzieś w ciemnościach i czekał. Widział, 
jak zabójca przeciąga drut i ucieka. Może się nie domyślał, czego 
jest świadkiem, ale na pewno zrozumiał, kiedy zobaczył, jak 
Kurejśi się potyka. Musiał też widzieć, jak po fakcie morderca 
usuwa drut.
—	Jednak nie mógł się pokazać, żeby nie wyszło na jaw, że 
miał schadzkę — kontynuowała Emily.
—	Może jest żonaty... — podsunęła Barbara.
—	Albo związany z kimś innym?
—	W każdym razie miał powód, żeby się nie ujawniać, ale 
chciał dać policji do zrozumienia, że to morderstwo, a nie 
wypadek.
—	Dlatego przeniósł ciało i upozorował przeszukanie 
samochodu — dokończyła Emily. — Boże miłosierny! Barb, czy 
rozumiesz, co to znaczy?
—	Mamy świadka jak jasna cholera! — ucieszyła się Barbara.
—	Tak, ale jeśli morderca o tym wie, to mamy także kogoś, 
komu grozi niebezpieczeństwo — dodała Emily całkiem 
poważnie.
Jamna stała właśnie w oknie, zmieniając pieluszkę młodszemu 
synkowi, kiedy usłyszała odgłos zamykanych drzwi od frontu i 
tupot nóg w klapkach na ścieżce. Wyjrzała na zewnątrz i zdążyła 
jeszcze zobaczyć Saliję, jak w biegu okrywa głowę muślinowym 
szalem w kolorze bursztynu, zdążając spiesznie do samochodu. 
Znów spóźniła się dziś do pracy, ale gdzieżby Akram nie 
wybaczył swojej ulubienicy tak drobnego wykroczenia!
Nic dziwnego, że Salija się spóźniła, skoro dziś rano prze-
siedziała pół godziny w łazience, napuszczając wody do wanny. 
Na pewno chciała zagłuszyć odgłosy porannych mdłości, bo 
normalnie kąpała się wieczorami. Nikogo jednak nie zdziwiła ta 
zmiana zwyczajów, bo wszyscy przypisali ją obezwładniającemu 
upałowi. Jedna Jamna znała prawdę, bo stała pod drzwiami i 
nasłuchiwała, skrzętnie zbierając wszelkie informacje, których 
mogłaby użyć przeciwko Salii, w razie gdyby nie okazywała 
należnego szacunku swojej bratowej.
Pomyśleć, co to za mała dziwka! Wykradała się w nocy do 
kochanka lub przyjmowała go w swoim pokoju, rozkraczała się 
przed nim i wyczyniała przeróżne łóżkowe wygi-basy, aby 
następnego dnia zgrywać nietkniętą dziewicę! Zupełnie jak 
zepsute jajko — z wierzchu wygląda normalnie, ale niech tylko 
pęknie...
Tymczasem dziecko zakwiliło i Jamna przyłapała się na tym, 
że zamiast zdjąć mu zabrudzoną pieluszkę, zacisnęła ją mocniej 
wokół jego nogi.
—	Och, moje najdroższe maleństwo! — zaszczebiotała 
czule, usuwając szybko dowód swego „wykroczenia". — 
Biśr, wybacz mamusi, że czasem nie myśli, co robi!
W odpowiedzi coś tam gaworzył, machając rączkami i 
nóżkami. Jamna podziwiała jego nagie ciałko. Wytarła je 
starannie flanelką, szczególnie dokładnie osuszając siu-siaczek. 
Odsunęła z niego napletek i z czułością przyłożyła ręczniczek do 
żołędzi.
—	Śliczny Biśr, malutki Biśr, ukochanie swojej mamu 
si! — podśpiewywała.
Nawet kiedy chłopczyk był już całkiem czysty, nie od razu 
nałożyła mu świeżą pieluchę. Napawała się za to jego urodą, 
wzrostem i mocną budową ciała, którą przypominał swojego ojca.
Taki mały mężczyzna to tytuł do chwały dla kobiety, która go 
zrodziła. Przecież oczekiwano od niej, że da mężowi synów, a ona 
wypełniła już swą powinność z nawiązką i będzie ją wypełniać, 
dopóki się nie zestarzeje. Ale nawet i wtedy zyska sobie nie tylko 
opiekę na stare lata, lecz także szacunek, na jaki Salija nie zdoła 
zasłużyć, choćby żyła tysiąc lat. Jakżeby mogła okazać się tak 
płodna jak Jamna! Zresztą przekroczyła już na tyle poważnie 
prawo koraniczne, że nie miała szansy na odkupienie grzechów. 
Stanowiła więc właściwie wybrakowany towar i zasługiwała w 
rodzinnym domu wyłącznie na pozycję służebnej.
Jak miło było o tym myśleć!
— Prawda, kochanie, co za cudowna myśl? — gruchała czule 
do synka. Pieściła jego mały siusiaczek i rozmyślała, jak to może 
być, żeby taki niepozorny skrawek ciała odgrywał tak wielką rolę 
w późniejszym życiu dziecka. Tak jednak musi być, gdyż tak 
nakazał prorok. — Mężczyźni są za nas odpowiedzialni — 
pouczała chłopca — ponieważ Allah postawił jednych nad 
drugimi. Pamiętaj, Biśr, że twoim obowiązkiem będzie chronić 
kobietę, strzec jej i przewodzić. Znajdź sobie taką, która zna swoje 
obowiązki.
Jasne, że Salija nie należała do takich kobiet. Wprawdzie na 
zewnątrz odgrywała rolę posłusznej córki, oddanej siostry i 
szwagierki, ale swoje prawdziwe oblicze ukazywała w nocy, 
kiedy skrzypiały sprężyny jej łóżka.
Jamna do czasu trzymała język za zębami, ale nie potrafiła na 
dłuższą metę być taką hipokrytką. Kiedy poranne mdłości Salii 
nasiliły się do tego stopnia, że od razu zaakceptowała pierwszego 
przedstawionego jej kandydata na męża — Jamna postanowiła 
działać. Uważała, że nie ma prawa przykładać ręki do tak 
perfidnego oszustwa, jakie zamierzała popełnić Salija — oczko w 
głowie całej rodziny!
Po cichu wymknęła się więc z domu, korzystając z jednej z 
wieczornych eskapad Muhammada. Odwiedziła Ha-tima 
Kurejśiego w jego skromnym pokoju hotelowym i — jak 
przystało na pobożną muzułmankę — spełniła swój obowiązek, 
wyjawiając mu istnienie przeszkody uniemożliwiającej zawarcie 
związku małżeńskiego. Jeśli bowiem
nawet szwagierka pozbyłaby się bękarta — raz utraconego 
dziewictwa już nie odzyska!
O dziwo, Hatim nie zareagował na tę rewelację tak, jak Jamna 
się spodziewała, to jest zgodnie z tradycją i nakazami religijnymi. 
Słowa: „Ona jest zhańbiona, bo nosi dziecko innego mężczyzny" 
— przyjął z takim spokojem, że Jamna początkowo sądziła, iż 
pomyliła daty i fakty. Może poranne mdłości Salii nasiliły się p o 
przyjeździe Hatima, a nie przed jego przybyciem do Balford, w 
związku z czym on mógł być ojcem dziecka.
Jamna jednak wiedziała, że to niemożliwe — Salija na pewno 
była już w ciąży przed przybyciem Hatima. W takim razie jego 
zgoda na małżeństwo i spokojna reakcja na wiadomość o grzechu 
Salii mogły oznaczać tylko jedno — wiedział o jej stanie i mimo 
to zdecydował się ją poślubić. „Ale się tej dziwce udało!" — 
pomyślała Jamna. Uniknęła niesławy, gdyż Hatim wyraził 
gotowość zabrania jej z domu rodzinnego, kiedy sobie tylko 
życzyła.
Zdaniem Jamny stała się potworna niesprawiedliwość! Przez 
trzy lata musiała znosić zachwyty teściowej nad cnotami Salii, 
toteż przy każdej okazji starała się jej dokuczyć. Mało to się 
nasłuchała, jaka Salija jest piękna, doskonale zbudowana, mądra, 
pobożna, jaki ma talent do wyrabiania tych swoich świecidełek, a 
nade wszystko — jakie poczucie obowiązku! Nad tą ostatnią 
zaletą swej ukochanej córki Warda Malik rozpływała się wręcz 
nieprzyzwoicie!
Ilekroć Jamna nie zadowoliła jej wymagań, musiała wy-
słuchiwać kazania na temat posłuszeństwa i obowiązkowości 
Salii. Wystarczyło, że przypaliła sewian, a już Warda przez 
dwadzieścia minut piała peany o zdolnościach kulinarnych swojej 
córki. Jeśli Jamna odważyła się opuścić którąś z pięciu 
codziennych modlitw — a często przesypiała poranny namaz o 
wschodzie słońca — musiała przez kolejne dziesięć minut słuchać 
wykładu o religijnej gorliwości Salii. Jeśli zaś niedokładnie 
odkurzyła pokój, wyszorowała wannę lub zostawiła gdzieś 
pajęczynę — jej niechlujstwu Warda natychmiast przeciwstawiała 
nadzwyczajną schludność Salii.
Nic więc dziwnego, że Jamna czerpała ogromną satysfakcję z 
posiadania informacji, dzięki którym mogła trzy-
mać szwagierkę w szachu. Jeszcze bardziej podniecała ją 
świadomość, jaki użytek będzie mogła zrobić z tej wiedzy. 
Myślała już, że z tych planów nic nie wyjdzie, kiedy Hatim 
zadeklarował, że ożeni się z Saliją pomimo jej występku. Teraz 
jednak Jamna znów miała w ręku przyszłość tej małej dziwki i 
będzie mogła traktować ją tak, jak na to zasłużyła.
Uśmiechnęła się na tę myśl, spowijając synka w świeżą 
miękką pieluszkę.
— Zycie jest piękne, prawda, mój aniołku? — szeptała do 
niego. A w myśli już układała sobie listę posług, jakich zażąda od 
Salii po jej powrocie z pracy.
16
Możliwość odnalezienia świadka śmierci Kurejśiego ożywiła 
śledztwo i skierowała je na nowe tory. Inspektor Barlow 
obdzwoniła wywiadowców porozstawianych w różnych punktach 
i przekazała im komunikat: „Każdy, kto miał kontakt z Kurejśim, 
może być potencjalnym świadkiem jego morderstwa. Chcę mieć 
potwierdzone alibi tych ludzi, a każdego, kto w tamten wieczór 
był na Nez, należy śledzić!"
Barbara ze swej strony zadzwoniła do wydziału daktyloskopii 
w Londynie, aby użyć swych skromnych wpływów i skłonić 
komórkę S04 do zajęcia się odciskami palców zdjętych w 
nissanie. Wiedziała, że nie może ręczyć za wynik, bo specjaliści 
ze Scotland Yardu mogli mieć odpowiedniki tych odcisków tylko 
wtedy, jeśli należały do kogoś uprzednio notowanego w 
policyjnych rejestrach. Gdyby jednak udało się je zidentyfikować, 
zwiększyłoby to znacznie szansę pomyślnego zakończenia 
śledztwa, gdyż nareszcie ekipa z Balford miałaby w ręku coś kon-
kretnego.
Barbara wykonała odpowiedni telefon, ale dział daktyloskopii, 
podobnie jak inne służby pomocnicze, nie lubił, kiedy detektywi 
wtrącali się do jego pracy. Użyła więc jako argumentu możliwości 
wybuchu niepokojów na tle rasowym. Zakończyła sugestywnym 
porównaniem: „Siedzimy
tutaj jak na beczce prochu i potrzebujemy waszej pomocy, aby 
móc rozładować atmosferę".
Ci z S04 rozumieli ją doskonale — jasne, że każdy prowadzący 
śledztwo chciałby zidentyfikować zabezpieczone ślady jeszcze 
przed zachodem słońca tego samego dnia. Prosili jednak, aby pani 
sierżant i ich zrozumiała - wykonywali tak odpowiedzialną pracę, 
że nie mogli rozpracowywać zbyt wielu dowodów dziennie. „Nie 
możemy pozwolić sobie na błąd, skoro wynik naszej pracy może 
świadczyć o winie bądź niewinności" — powiedział kierownik 
laboratorium.
Barbara w myśli przyznała mu rację, więc poprosiła tylko, aby 
zrobił, co będzie mógł, i zrelacjonowała przebieg rozmowy Emily.
—	Niestety, mam dużo mniejsze możliwości, niż 
chciałabym mieć — wyznała jej szczerze. — Obiecali, że 
zrobią, co się da. A co tu się dzieje?
Emily przeglądała właśnie zawartość jakiejś teczki.
—	Mam tu zdjęcie Kurejśiego — oświadczyła, podsuwając 
fotografię Barbarze. Okazało się, że to samo zdjęcie było 
opublikowane na pierwszej stronie „Tendring Standard". Kurejśi 
wyglądał na nim tyleż uroczyście, co nieszkodliwie. — Jeżeli 
Trevor Ruddock mówi prawdę o jego skłonnościach, ktoś jeszcze 
mógł zobaczyć go w Clacton na rynku. Ten ktoś mógł więc także 
widzieć z nim naszego potencjalnego świadka. Muszę dostać tego 
człowieka, Barb, o ile oczywiście Ruddock mówi prawdę.
—	O ile — powtórzyła Barbara. — Sam miał wystarczający 
motyw, żeby stuknąć Kurejśiego, a nie zdążyłam jeszcze 
sprawdzić jego alibi. Chciałabym rzucić okiem na kartę zegarową 
Ruddocka z zeszłego tygodnia, a także porozmawiać z Rachel. 
Coś za dużo nici do niej prowadzi, a to wydaje mi się podejrzane.
Emily zaaprobowała jej plan. Sama zaś zajęła się homo-
seksualnym aspektem sprawy. Oprócz osławionej toalety na rynku 
oraz miejsca zamieszkania Fahda Kumhara także inne drogi 
prowadziły do Clacton i tych też nie chciała zlekceważyć.
—	Ten świadek jest naszym kluczem, jeśli tylko istnie 
je! — powtarzała.
Rozdzieliły się więc już na wyasfaltowanym parkingu 
należącym do komendy policji w Balford. Mieścił się tam 
zamykany barak z blachy falistej, w którym urzędował oficer 
zajmujący się ewidencjonowaniem dowodów rzeczowych. 
Siedział tam w samej koszuli, z niebieską chusteczką zawiązaną 
na głowie, i porównywał zawartość torebek z dowodami z ich 
rejestrem. Pomieszczenie, w którym pracował, rozgrzało się już do 
temperatury wystarczającej do usmażenia bekonu, więc Barbara 
pomyślała ze współczuciem: „Biedny chłopak, dostał najgorszą 
możliwą robotę!"
Podczas gdy przebywała w komendzie, jej samochód, mimo 
otwartych na przestrzał okien, nagrzał się tak dalece, że trudno w 
nim było oddychać. Kierownica parzyła ręce, a siedzenia 
skwierczały. Barbara spojrzała na zegarek i zdziwiła się, że nie 
minęło jeszcze południe. Wyobrażała sobie, że około drugiej 
będzie się czuła jak pieczeń na ruszcie.
Do sklepu „Racon — Biżuteria Artystyczna" dotarła już po 
jego otwarciu. Za drzwiami dostrzegła Connie Winfield wraz z 
córką, zajęte pracą przy układaniu wystawy. Najwyraźniej dostały 
nowy transport naszyjników i kolczyków, gdyż wyjmowały je z 
kartonowego pudła i przypinały szpilkami do skrzydeł 
staroświeckiego parawanu, obitych kremowym aksamitem.
Barbara przez chwilę je obserwowała, nie zdradzając swojej 
obecności. Zauważyła, że idealnie się uzupełniają, pracując nad 
gustowną i zachęcającą ekspozycją swoich towarów, ale 
równocześnie wyczuwało się między nimi atmosferę wzajemnej 
wrogości. Matka popatrywała spode łba na córkę, ta zaś 
odwzajemniała się wyniosłymi spojrzeniami, sygnalizującymi, że 
nic sobie nie robi z jej niezadowolenia.
Uprzejme „dzień dobry" Barbary zaskoczyło obie kobiety, ale 
odezwała się tylko Connie.
— Coś mi się wydaje, że pani nie przyszła do nas po zakupy! 
— zagaiła, przerywając pracę. Podeszła do lady, gdzie na 
popielniczce zostawiła tlącego się papierosa. Strząsnęła popiół i 
zaciągnęła się, mierząc Barbarę nie-
przyjaznym spojrzeniem.
—	Chciałabym pomówić z Rachel — odpowiedziała Barbara.
—	A proszę bardzo, niech pani próbuje. Może pani się to uda, 
bo sama chciałabym wreszcie z tą pindą pogadać, ale nie dałam 
rady wyciągnąć z niej ani słowa. Niech pani zaczyna, bo nie mogę 
się doczekać, żeby usłyszeć, co ma do powiedzenia.
Barbara bynajmniej nie życzyła sobie jej obecności przy 
przesłuchaniu.
—	Rachel, czy mogłabyś przejść się ze mną kawałek? — 
zaproponowała.
—	Wolnego, wolnego! — zaprotestowała Connie. — Ja wcale 
nie pozwoliłam jej nigdzie wychodzić. Mamy dużo roboty, więc 
może pani zapytać ją o wszystko tutaj, dopóki nie rozpakujemy 
towaru.
Rachel przewiesiła trzymany w ręku naszyjnik przez szczyt 
jednego z sześciu skrzydeł parawanu. Connie wyczuła, co się 
święci, i do niej skierowała swe pogróżki:
—	Rachel Lynn, nie myśl nawet...
—	Możemy pójść do parku — zaproponowała Rachel 
Barbarze. — To niedaleko, a mała przerwa dobrze mi zrobi.
—	Rachel Lynn! — wrzasnęła matka, ale córka celowo udała, 
że nie słyszy. Connie jeszcze raz ze złością wykrzyczała jej imię, 
a drugi raz powtórzyła je błagalnie, prawie z płaczem.
Nic nie poskutkowało — Barbara i Rachel skierowały się w 
stronę Balford Road.
Wzmiankowany park, usytuowany tuż za kościołem Świętego 
Jana, okazał się właściwie skwerem. Otaczało go ogrodzenie z 
żelaznych sztachet, niedawno pomalowanych na czarno, a na 
otwartej bramie wisiała tablica z napisem: „Witamy w parku 
imienia Falak Didar". Barbara zwróciła uwagę na muzułmańskie 
brzmienie tego nazwiska. Czyżby to miało oznaczać głębszą 
infiltrację Azjatów w środowisko Balford-le-Nez?
Wysypana żwirem ścieżka biegnąca skrajem trawnika 
prowadziła do ławki, częściowo ocienionej krzewem złoto-kapu o 
gałęziach ciężkich od kiści żółtych kwiatów. Pośrodku skweru 
tryskała fontanna ozdobiona figurką z dymnego marmuru. 
Zakwefiona dziewczyna trzymała
przechylony dzban, z którego lała się woda prosto do płytkiej 
sadzawki w kształcie muszli. Rachel, siadając na ławce, ułożyła 
wokół siebie fałdy przezroczystej spódnicy, ale więcej uwagi 
poświęciła fontannie niż policjantce.
Barbara nie kryła przed Rachel, że przyszła tu po to, aby 
sprawdzić jej alibi na ostatni piątkowy wieczór. Dla większej 
jasności przypomniała dziewczynie, że od tamtej daty minęły 
dopiero cztery noce, a więc nie tak długi okres, by nie pamiętać 
już, co się wtedy działo. Rachel wyciągnęła z tego wstępu 
prawidłowy wniosek:
—	Chce pani wiedzieć, gdzie byłam, kiedy zginął Ha- 
tim Kurejśi?
Barbara potwierdziła, że istotnie o to jej chodziło, dodając 
jeszcze:
—	Rachel, twoje nazwisko pojawiało się wielokrotnie w 
związku z tą sprawą. Nie chciałam tego mówić przy twojej 
mamie, ale...
—	Dzięki! — wtrąciła Rachel.
—	...ale pamiętaj, że nie świadczy to dobrze o danej osobie, 
jeśli jej nazwisko wypływa w sprawie o morderstwo. Zapalisz?
Rachel potrząsnęła przecząco głową i ze wzrokiem wbitym w 
fontannę relacjonowała:
—	Byłam z chłopakiem, który nazywa się Trevor Rud- 
dock. On pracuje na molu, zresztą pani chyba go zna. Mó 
wił mi wczoraj, że już z nim pani rozmawiała.
Wygładziła ręką fałdy spódnicy drukowanej w głowy pawi 
pośród różnobarwnych esów-floresów.
Barbara obróciła się, by wyjąć z torby notatnik. Przerzuciła 
jego strony, szukając zapisków z poprzedniego przesłuchania 
Trevora Ruddocka. Kątem oka zauważyła, że dziewczyna śledzi 
wzrokiem jej ruchy, a ręka przesuwająca się po spódnicy 
zatrzymała się nagle, jakby Rachel się obawiała, że każdy gest 
może ją zdradzić. Przypomniała sobie, co powiedział jej Trevor na 
temat wieczoru w towarzystwie Rachel.
—	Trevor Ruddock zeznał, że spędził tamten wieczór 
z tobą — zwróciła się do dziewczyny. — Trochę się jednak 
plątał co do szczegółów, a właśnie na szczegółach nam za 
leży. Może ty mi pomożesz wypełnić te luki?
—	Nie wiem, jak to miałoby wyglądać.
—	To proste. — Barbara trzymała długopis w pogotowiu. — 
Co robiliście razem?
—	Jak to co robiliśmy?
—	No, w piątek wieczorem. Poszliście coś zjeść czy czegoś 
się napić, czy do kina? A może do kawiarni?
Rachel zacisnęła dwa palce wokół wizerunku głowy pawia.
—	Pani chyba żartuje — stwierdziła z goryczą. — Myślę, że 
Trev powiedział pani, gdzie byliśmy.
—	Może i tak — zgodziła się Barbara. — Chciałabym jednak 
usłyszeć twoją wersję, jeśli nie masz nic przeciwko temu.
—	A jeśli mam?
—	Twoja sprawa, ale w sytuacji, gdy w grę wchodzi 
morderstwo, wykręty nie popłacają. Najlepiej od razu powiedzieć 
prawdę, bo jeśli skłamiesz — gliny nie dadzą ci spokoju.
Palce dziewczyny zacisnęły się mocniej wokół fałdu tkaniny. 
Barbara nie mogła oprzeć się myśli, że gdyby wydrukowany paw 
był żywy, w tym uścisku wydałby właśnie ostatnie tchnienie.
—	Rachel... — zachęciła. — Masz jakiś problem? Jeśli 
potrzebujesz czasu do namysłu, możemy zaraz wrócić do sklepu, 
żebyś naradziła się z mamą. Wydaje mi się, że ona naprawdę się o 
ciebie troszczy, może więc by cię pouczyła, jak rozmawiać z 
moimi kolegami? Pamiętam, że wczoraj wspominała...
—	No, dobrze. — Rachel najwidoczniej nie chciała ciągnąć 
wątku swojej matki. — Wszystko, co powiedział Trevor, jest 
prawdą. To chciała pani słyszeć?
—	Chcę usłyszeć prawdę i tylko prawdę. Gdzie ty i Tre-vor 
byliście w piątek wieczorem?
—	Byliśmy w jednym z tych domków plażowych. Tak jak on 
powiedział. Zawsze tam się spotykamy w każdy piątek 
wieczorem, żeby nikt nie widział, komu Trevor Rud-dock 
pozwala sobie ciągnąć druta. Czy to właśnie chciała pani 
wiedzieć?
Rachel, zarumieniona po nasadę włosów, odwróciła twarz w 
kierunku Barbary, a bezlitosne światło dzienne
brutalnie obnażyło wszystkie zniekształcenia jej twarzy. Widząc ją 
nie z profilu i nie pod osłoną cienia, Barbara nie mogła się opędzić 
od skojarzeń z filmem dokumentalnym, który kiedyś oglądała w 
telewizji. Jego myślą przewodnią był ludzki ideał piękna, za który 
autorzy ostatecznie uznali symetrię. Według nich gatunek Homo 
sapiens miał w genach umiłowanie symetrii. Przy takich 
kryteriach Rachel Winfield nie wytrzymałaby konkurencji.
Barbara westchnęła. Chętnie powiedziałaby tej dziewczynie, że 
wcale nie musi prowadzić takiego życia jak obecnie. Cóż jednak 
mogła jej zaproponować w zamian? Chyba tylko model, który 
sama wybrała — życia w pojedynkę.
—	Mniejsza z tym, co tam było między wami — oświadczyła 
w końcu. — Co z kim robisz i jak, to twój wybór. Jeśli 
satysfakcjonuje cię każdy spędzony z nim wieczór, to oby tak 
dalej, a jeśli nie — lepiej daj sobie spokój.
—	Ależ osiągam zupełną satysfakcję! — odparła wyzywająco 
Rachel.
—	Dobrze więc, która mogła być godzina, kiedy poczułaś się 
tak usatysfakcjonowana, że zapragnęłaś wrócić do domu? Trevor 
zeznał, że miało to miejsce o wpół do dwunastej. Co ty na to?
Rachel wbiła w nią uporczywy wzrok, przy czym Barbara 
zauważyła, że dziewczyna przygryza dolną wargę.
—	Co to znaczy? — naciskała. — Albo byłaś z nim jesz 
cze o wpół do dwunastej, albo nie.
Nie rozwijała tego wątku, bo przypuszczała, że Rachel 
rozumie, o co chodzi. Jeżeli Trevor wcześniej z nią rozmawiał, to 
na pewno ją uprzedził, że rozbieżności w tej materii skierują 
ostrze podejrzenia wprost na niego.
Rachel tymczasem najpierw rozejrzała się wokoło, aż jej wzrok 
spoczął na fontannie. Figurka dziewczyny wylewającej wodę była 
smukła i zgrabna, miała klasyczne rysy i skromnie spuszczone 
oczy. Równie kształtne były jej małe dłonie i stopy, ledwo 
widoczne spod sutych fałdów stroju. Wydawało się, że widok tego 
posążka dopomógł Rachel w podjęciu decyzji, bo nie odrywając 
wzroku od fontanny, udzieliła odpowiedzi:
—	To była dziesiąta. Wróciłam do domu o dziesiątej.
—	Czy jesteś tego pewna? Patrzyłaś na zegarek? Mogłaś 
się przecież pomylić.
Rachel parsknęła znużonym, jednostajnym śmiechem.
—	Wie pani, ile czasu potrzeba, żeby facetowi pociąg 
nąć druta? Kiedy ani on, ani nikt nigdy nie chciał ode 
mnie niczego innego? Niech mi pani wierzy, że niewiele!
Barbara wyczuwała ból przepełniający te wyznania. Zamknęła 
notatnik i zastanawiała się nad właściwą odpowiedzią. Próbowała 
sobie wmówić, że nie należy do jej obowiązków udzielanie 
dobrych rad ani leczenie urazów psychicznych — z drugiej strony 
jednak czuła rodzaj więzi duchowej z tą dziewczyną. Sama 
bowiem na własnych błędach uczyła się tej ważnej życiowej 
mądrości, że miłość składa się zarówno z dawania, jak i brania. 
Miała zresztą wrażenie, że jeszcze nie opanowała tej lekcji do 
końca, a w swojej pracy miewała chwile, gdy wątpiła, czy to 
kiedykolwiek nastąpi.
—	Naprawdę nie powinnaś cenić się tak nisko — wy 
głosiła w końcu pouczenie, wyrzucając niedopałek i wdep 
tując go w ziemię noskiem adidasa. W gardle zasychało jej 
od upału, dymu papierosowego i napięcia, bo wolała w tej 
chwili nie przypominać sobie, kiedy sama się czuła równie 
mało warta. — Oczywiście zawsze znajdzie się chętny na 
okazyjny towar, ale ty zapłacisz cenę nieporównanie wyż 
szą.
Nie czekając, aż Rachel coś odpowie, kiwnęła jej głową na 
znak podziękowania za współpracę i ruszyła ku wyjściu z parku. 
Zbliżała się już do bramy, kiedy zauważyła młodego Azjatę, który 
przyczepiał do jednej ze sztachet ogrodzenia żółty afisz. Miał ich 
cały plik, ale zanim Barbara się z nim zrównała, pobiegł dalej, 
przylepiając następną ulotkę do słupa telegraficznego.
Barbara z zainteresowaniem przeczytała afisz. Na żółtym tle 
widniały duże czarne litery, które trudno byłoby przeoczyć. W 
nagłówku umieszczono nazwisko FAHD KUMHAR, a pod 
spodem, w dwóch językach — angielskim i urdu — następujący 
komunikat: „Policja z Balford chce cię przesłuchać. Nie zgadzaj 
się na to bez asysty adwokata, którego zapewni ci DŻUMA. Zgłoś 
się do nas pod numer..." — tu podany był numer telefonu, 
powtórzony
kilkakrotnie u dołu kartki, prostopadle do brzegu, aby 
przechodzień mógł go oderwać.
Przynajmniej się dowiedziała, jakie było następne posunięcie 
Muhammada Malika! Po przeczytaniu żółtej ulotki poczuła 
również mieszaninę satysfakcji i ulgi, gdyż oznaczało to także, że 
Azhar okazał się wobec niej lojalny. Mimo że miałby ku temu 
powód — nie wypaplał tego, co jej się nieopatrznie wymknęło. 
Gdyby to zrobił — plakaty pojawiłyby się wyłącznie w Clacton, i 
to wokół rynku.
Miała więc wobec niego dług wdzięczności. Idąc w stronę 
High Street, zastanawiała się, kiedy i jakiego rewanżu zażąda 
Tajmullah Azhar.
Tego dnia Cliff Hegarty nie mógł się skupić. Na szczęście, 
praca przy mechanicznej piłce sprężynowej nie wymagała 
koncentracji. Aby wyciąć wszystkie fragmenty układanki 
przedstawiającej akt miłosny dwóch mężczyzn, wystarczyło 
obrazek odpowiednio ustawić, wybrać jeden z pięćdziesięciu 
motywów, nastawić urządzenie na odpowiednią opcję i wcisnąć 
przycisk. Obsługa piłki do wycinania układanek należała do jego 
codziennych obowiązków, podobnie jak przyjmowanie zamówień 
telefonicznych, przygotowanie katalogu do druku czy pakowanie 
różnych seksownych gadżetów przeznaczonych do wysyłki, na 
przykład na Hebrydy. Odbiorcami bywali niewyżyci faceci, którzy 
woleliby nie ujawniać przed listonoszem swoich zainteresowań...
Dzisiejszy dzień jednak z wielu powodów różnił się od innych.
Cliff miał już za sobą rozmowę z gliniarzami. Z samego rana w 
wytwórni musztardy, zaraz po jej otwarciu, pojawiło się dwóch 
detektywów w cywilu, z magnetofonami i opasłymi notatnikami. 
Dwóch innych tajniaków dwadzieścia minut później rozpoczęło 
obchód pozostałych zakładów w dzielnicy przemysłowej. Cliff 
mógł więc z góry założyć, że jest tylko kwestią czasu, i to bardzo 
krótkiego, kiedy dotrą także i do jego firmy.
Mógł się oczywiście ulotnić, ale przez to najwyżej odwlókłby 
nieprzyjemne spotkanie, którego i tak nie dałoby się
uniknąć. Poza tym, gdyby gliniarze nie zastali go w pracy, 
mogliby zapuścić się za nim do jego domu w Jaywick Sands, a do 
tego nie tylko nie chciał, ale i nie mógł dopuścić.
Zanim więc wywiadowcy przesłuchali producenta żagli i 
materaców, Cliff zdążył się przygotować na ich wizytę. Przede 
wszystkim zdjął biżuterię i opuścił rękawy koszulki, aby zasłonić 
tatuaż na ramieniu. Policja słynęła z niechęci do pedałów, zatem 
wolał się nie demaskować — a nuż się nie domyśla!
Wywiadowcy okazali swoje legitymacje służbowe i 
przedstawili się jako detektywi Grey i Waters. Rozmowę 
przeprowadzał Grey, podczas gdy Waters notował. Oczywiście już 
na wstępie zwrócili uwagę na gablotkę z wibratorami, skórzanymi 
maseczkami i nasadkami na penisa. Cliff już chciał im powiedzieć: 
„Samo życie, chłopaki!", ale przezornie ugryzł się w język.
Dobrze, że klimatyzacja działała, gdyż inaczej pociłby się jak 
mysz. Głównie dlatego, że przebywał w pomieszczeniu z blachy 
falistej, ale po części i dlatego, że nie był w stanie utrzymać 
nerwów na wodzy. No, a wiadomo przecież, że przy glinach lepiej 
nie okazywać zdenerwowania.
Zaczęli od tego, że pokazali mu jakieś zdjęcie i spytali, czy 
wie, kogo ono przedstawia. Odpowiedział, że to ten facet, którego 
zabili na Nez, Hatim Kurejśi z wytwórni musztardy.
Następnie spytali, jak dobrze znał Kurejśiego. Owszem, 
wiedział, kim jest ten gość, kłaniał się mu i czasem mówił: „Dzień 
dobry" lub „Cholerny upał, prawda?"
Cliff starał się zachowywać możliwie najswobodniej. Na 
pytania wywiadowców odpowiadał zza lady, trzymając ręce 
założone na piersi, a ciężar ciała opierając na jednej nodze. W 
takiej postawie najlepiej eksponował swoją muskulaturę, co 
większości ludzi kojarzyło się z męskością. Męskość zaś 
powszechnie uważano za równoznaczną z heteroseksu-alizmem, 
szczególnie w opinii głupców, a za takich uważał większość 
policjantów.
Następne pytanie brzmiało, czy rozpoznawał Kurejśiego także 
na gruncie pozasłużbowym.
Cliff najpierw się upewnił, co dokładnie przez to rozumieją. 
Oczywiście, że rozpoznawał Kurejśiego także poza
dzielnicą przemysłową. Trudno chyba, by tracił pamięć po 
godzinach pracy!
Ten żart wcale ich nie rozśmieszył. Chcieli natomiast wiedzieć, 
jak dobrze znał Kurejśiego.
Wyjaśnił, że wszędzie zachowywał się wobec niego tak samo. 
Gdyby go spotkał w Balford lub gdziekolwiek indziej, 
powiedziałby mu „dzień dobry", rzucił jakąś wzmiankę o 
pogodzie lub odpowiedział na jego pozdrowienie. Tak daleko 
sięgała ich znajomość.
Detektywi spytali następnie, w jakich miejscach widywał 
Kurejśiego poza godzinami pracy.
Teraz Cliff po raz któryś z rzędu się przekonał, jak gliny 
potrafią wykręcić kota ogonem. Nienawidził ich za to. Gdyby nie 
uważał na każde słowo, zrobiliby z niego i Kurejśiego parę 
gołąbków spacerujących pod rączkę!
Opanował się więc i odpowiedział, że nie widywał tego pana 
poza dzielnicą przemysłową. Zaznaczył przy tym, że gdyby go 
spotkał, z pewnością poznałby go i przywitał się jak z każdym, 
kogo znał. Taką już miał naturę.
— Taką kontaktową, co? — podsunął wywiadowca Grey. 
Rzucił przy tym okiem na gablotkę z akcesoriami rozrywkowymi, 
aby nie pozostawić wątpliwości, co ma na myśli.
Cliff nie chciał ich drażnić prowokującą odzywką w rodzaju: 
„Co to ma znaczyć?" Wiedział, że gliny nieraz specjalnie starają 
się wyprowadzić człowieka z równowagi, aby łatwiej wykryć jego 
słabe punkty. Wiele razy miał już do czynienia z gliniarzami i 
wystarczyła mu jedna noc spędzona w areszcie, aby zapamiętać, 
jak ważne jest zachowanie spokoju.
Detektywi zmienili więc temat. Tym razem zadali pytanie, czy 
zna człowieka nazwiskiem Fahd Kumhar.
Zaprzeczył, dodając, że ewentualnie mógłby rozpoznać jego 
twarz, gdyż większość Azjatów pracujących w wytwórni 
musztardy znał z widzenia, a nie z nazwisk. Pakistańskie nazwiska 
brzmiały dlań jak przypadkowy zlepek liter, trudny do 
zapamiętania. Szkoda, że ci ludzie nie nadają przynajmniej swoim 
dzieciom normalnych imion, na przykład William, Charlie albo 
Steve!
Jednak wywiadowcy nie dali się rozbroić tymi uwagami. 
Podjęli znowu wątek Kurejśiego, wypytując, czy widział kiedyś 
denata rozmawiającego z kimś czy w ogóle w czyimś 
towarzystwie na terenie dzielnicy przemysłowej.
Cliff zeznał, że nie może sobie przypomnieć niczego takiego. 
Na terenie zakładów kręciło się mnóstwo ludzi — interesanci, 
pracownicy — przychodzili i wychodzili, przyjeżdżały ciężarówki 
z dostawami, a gotowe produkty przygotowywano do wysyłki...
—	Właściwie Kurejśi mógł równie dobrze rozmawiać 
z tobą — zauważył Waters. Potem, wskazując znaczącym 
gestem gablotkę z akcesoriami, zapytał Cliffa, czy kiedy 
kolwiek uprawiał miłość z Kurejśim.
—	Nie wiedziałeś, że on był pedałem? — dodał Grey. 
To pytanie już dotykało drażliwej materii. Było jak
ostrze noża, które prawie prześlizguje się po skórze. W pamięci 
Cliffa wyzwoliło wspomnienie wczorajszej porannej rozmowy z 
Gerrym. Starał się nie słyszeć nawracających słów oskarżenia z 
jednej strony i gniewnych zaprzeczeń z drugiej.
„A co z wiernością? Do czego wtedy doszło?"
„Wierność? Wiem o niej tyle, ile słyszę od ciebie, a wiadomo, 
że ludzie jedno mówią, a co innego myślą".
„To było na rynku, prawda? Tam się spotkaliście?"
„Dobrze już, dobrze. Myśl sobie, co chcesz".
Rozmowę zakończyło trzaśniecie drzwiami, ale oczywiście 
Cliff nie zamierzał wtajemniczać w to gliniarzy. Żadną miarą nie 
mógł dopuścić, aby namierzyli Gerry'ego.
Sam zaś spokojnie odpowiedział, że absolutnie nie robił takich 
rzeczy z Hatimem Kurejśim i nie miał bladego pojęcia o jego 
skłonnościach. Sądził raczej, że ma on poślubić córkę Akrama 
Malika. Czy więc panowie są pewni, że mają dobre informacje?
Grey stwierdził, że w śledztwie niczego nie można być 
pewnym, dopóki podejrzany nie znajdzie się za kratkami.
Waters dodał, aby Cliff przypomniał sobie, czy nie wie jeszcze 
o czymś, o czym policja chciałaby wiedzieć.
Cliff ich zapewnił, że gdyby sobie coś takiego przypomniał, 
zaraz zadzwoni na policję.
— Tak, koniecznie to zrób! — przypomniał mu Grey. Jeszcze 
raz rozejrzał się po sklepie, a wychodząc, powiedział do Watersa: 
„Pieprzony pedał", na tyle głośno, żeby Cliff to usłyszał.
Obserwował, jak oddalali się od jego firmy. Dopiero gdy 
weszli do warsztatu stolarskiego po przeciwnej stronie ulicy, 
ruszył się z miejsca. Wszedł za biurko, przy którym zwykle 
przyjmował zamówienia, i ciężko opadł na krzesło.
Podczas wizyty policjantów nie zdawał sobie sprawy, że serce 
waliło mu jak młotem. Dopiero po ich wyjściu poczuł, że bije ono 
silniej i szybciej niż normalnie, jakby chciało wyskoczyć z piersi i 
wykonywać swoje skurcze na niebieskim linoleum. Powtarzał 
sobie, że musi mieć jakiś punkt oparcia. Postanowił więc myśleć o 
Gerrym.
Jego partner poprzedniej nocy nie spał w domu. Cliff stwierdził 
to rankiem, kiedy się obudził i zauważył, że pościel na drugiej 
połowie łóżka jest nietknięta. Oznaczało to, że Gerry dotąd nie 
wrócił z Balford. Na samą myśl o tym zrobiło mu się słabo, a ręce 
i nogi, mimo upału, przejął chłód, gdy zaczął się zastanawiać, co 
ta nieobecność może oznaczać.
Początkowo próbował ją tłumaczyć podjęciem przez Gerry'ego 
dodatkowej pracy. Zobowiązał się przecież do wykończenia 
restauracji na molu przed następnym świętem, a oprócz tego 
jeszcze po godzinach pracował przy remoncie domu w Balford. 
Może z jednej pracy udał się bezpośrednio do drugiej, co w 
przeszłości robił często — bywało, że wracał do domu o trzeciej 
nad ranem. Nigdy natomiast nie pracował przez całą dobę, a poza 
tym, ilekroć przewidywał nocną pracę, zawsze uprzedzał o tym 
Cliffa telefonicznie.
Tym razem ani nie zadzwonił, ani nie wrócił do domu. Kiedy 
Cliff rano siedział sam na brzegu pustego łóżka, próbował 
doszukać się motywów postępowania Gerry'ego w ich ostatniej 
rozmowie. Liczył na to, że przypomni sobie jakieś szczegóły 
wskazujące na stan duchowy przyjaciela. Tyle że właściwie nie 
była to rozmowa, lecz raczej kłótnia, w której minione zachowania 
służyły do oceny aktualnych problemów.
Ni z tego, ni z owego nagle obaj zaczęli wywlekać na światło 
dzienne różne dawne fakty i wszczynać szczegółowe śledztwo. 
Przypomnieli sobie rynek w Clacton, męskie toalety, bal gejów w 
restauracji hotelu „Zamek", przedłużającą się dłubaninę Gerry'ego 
przy tej pieprzonej chałupie w Balford oraz wypady Cliffa na 
piwo. Wyciągali, kto i kiedy używał motocykla, a kto i po co — 
motorówki. Kiedy nie mieli się już o co wzajemnie oskarżać, 
wykrzykiwali sobie w twarz, czyja rodzina akceptowała skłonno-
ści synka, a czyj tatuś chętnie wybiłby mu te zboczone myśli z 
głowy!
Gerry zazwyczaj starał się unikać konfrontacji, ale tym razem 
nie zamierzał się wycofać. Cliff ledwo mógł poznać swego 
poważnego i łagodnego kochanka, który raptem przeistoczył się w 
rozwścieczonego osiłka.
Co za fatalny dzień! Najpierw Gerry dał nogę, a teraz wokoło 
węszyli gliniarze...
Cliff spróbował się zatem skupić nad wyrzynaniem frag-
mentów układanki. Musiał przygotować więcej takich puzzli, aby 
odpowiedzieć na zamówienia. Inne świńskie obrazki czekały na 
jego decyzję. Trzeba było coś postanowić w kwestii sprowadzenia 
dużej partii wymyślnych prezerwatyw z Amsterdamu. Musiał 
wreszcie przejrzeć przynajmniej szesnaście filmów wideo i 
napisać ich recenzje dla kwartalnika transwestytów. Okazało się 
jednak, że nie był w stanie myśleć o niczym innym poza 
pytaniami, które zadawali mu detektywi. Zastanawiał się, czy 
wypadł na tyle przekonująco, że zrezygnowali z odwiedzin w 
Jaywick Sands i konfrontacji jego zeznań z tym, co wyciągnęliby 
z Gerry'ego.
Theo Shaw nie wyglądał na kogoś, kto spał zdrowym snem 
człowieka o czystym sumieniu. Pod oczami miał worki, a same 
oczy tak przekrwione, że przypominał albi-notycznego królika. 
Kiedy Dominiąue z kolczykiem w języku zapowiedziała drugą już 
wizytę Barbary na molu, próbował się wykręcić. Odburknął 
szorstko: „Nie mam czasu. Powiedz jej..." Ugryzł się jednak w 
język, gdy za plecami dziewczyny zobaczył Barbarę.
—	Pani sierżant chciałaby obejrzeć karty zegarowe, szefie — 
wyjaśniła Dominiąue. — Z zeszłego tygodnia. Mam je przynieść? 
Nie chciałam podejmować żadnej decyzji bez porozumienia z 
panem.
—	Zajmę się tym — obiecał Theo Shaw. Nie powiedział nic 
więcej, dopóki panienka nie wycofała się z powrotem do recepcji, 
klapiąc pomarańczowymi sandałkami na grubych podeszwach. 
Dopiero wtedy obrócił spojrzenie na Barbarę, która bez 
zaproszenia wtargnęła do jego gabinetu i usiadła na wyplatanym 
krześle naprzeciw biurka. — Chodzi o karty zegarowe?
—	Tylko o jedną — poprawiła Barbara. — Konkretnie 
chciałabym zobaczyć kartę Trevora Ruddocka za ostatni tydzień. 
Ma ją pan?
Okazało się, że miał, ale karty takie znajdowały się w dziale 
księgowości, gdyż wykorzystywano je przy sporządzaniu listy 
płac. Gdyby więc pani sierżant zechciała chwilkę poczekać...
Barbara nie miała nic przeciwko temu, licząc, że zyska dzięki 
temu szansę ponownego przyjrzenia się gabinetowi Theo. Ten 
jednak zdawał się czytać w jej myślach, bo nie podniósł się, aby 
pójść samemu, tylko wystukał trzycyfrowy numer na klawiaturze 
telefonu i poprosił o przyniesienie karty.
—	Chyba Trevor nie ma żadnych kłopotów? — wyraził 
nadzieję.
„A diabła tam nie ma!" — pomyślała Barbara, ale głośno 
zaprzeczyła.
—	Chodzi mi tylko o potwierdzenie paru szczegółów. Chyba 
na molu dziś większy ruch, to znaczy, że interes się kręci.
—	Chyba tak.
—	To korzystne dla pańskich planów, prawda?
—	Jakich planów?
—	Rozbudowy miasta. Ciekawe, czy Azjaci też biorą w tym 
udział.
—	A dlaczego pani pyta?
—	Widziałam taki mały park noszący imię Falak Di-dar. 
Wygląda na nowy, fontannę zdobi posąg dziewczyny w arabskim 
stroju, a imię też ma azjatyckie brzmienie. Dla-
tego właśnie zainteresowało mnie, czy Azjaci uczestniczą w 
opracowywaniu waszych planów rozwoju, czy może mają własne?
—	Każdy ma prawo partycypować w planach — wyjaśnił 
Theo. — Miasto potrzebuje wielu inwestorów. Nie mam zamiaru 
zniechęcać nikogo, kto chciałby nam pomóc.
—	A jeśli ktoś zgłosiłby własny, niezależny projekt, który 
różniłby się od waszego? — naciskała Barbara. — Co by się stało 
w takim przypadku?
—	Wydaje mi się, że dla Balford korzystniejszy byłby plan 
kompleksowy — odpowiedział wymijająco Theo. — Inaczej 
mógłby powstać taki galimatias budowlany jak na południowym 
brzegu Tamizy. Mieszkałem tam przez wiele lat i wolałbym nie 
dopuścić do czegoś podobnego.
Barbara przytaknęła, bo mówił sensownie. Takie rozumowanie 
stwarzało jednak atmosferę sprzyjającą wybuchowi konfliktu 
między napływową ludnością azjatycką a długoletnimi 
mieszkańcami Balford-le-Nez. Wstała więc i podeszła do 
eksponowanych w gabinecie planów, które zauważyła już w 
czasie swojej poprzedniej wizyty. Chciała zobaczyć, jak w 
przestrzennym planie zabudowy uwzględniono dzielnicę 
przemysłową, w którą Akram Malik zainwestował tyle swoich 
pieniędzy. Uwagę jej jednak przykuła mapka miasta, wisząca na 
ścianie obok planów geodezyjnych i artystycznych wizji 
przyszłego Balford.
Na mapce zaznaczono sektory miasteczka, na które zamierzano 
łożyć największe środki z kasy miejskiej. Nie to jednak 
zainteresowało Barbarę. Zwróciła natomiast uwagę na położenie 
przystani w Balford, na zachód od Nez, w miejscu połączenia 
półwyspu z lądem stałym. W korzystnych warunkach, żeglując 
podczas przypływu, można było dopłynąć z przystani w górę 
Kanału Balfordzkiego aż do zatoki Pennyhole, mając po drodze 
łatwy dostęp do wschodniego brzegu przylądka Nez, gdzie zginął 
Hatim Kurejśi.
—	Ma pan łódź żaglową, prawda? Trzyma ją pan na 
przystani? — zagadnęła.
Nie dał się bynajmniej zaskoczyć.
—	Tak, ale to własność całej rodziny, nie tylko moja.
—	To jacht z kabiną, prawda? Żegluje pan czasem nocami?
—	Owszem, czasem. — Zdawał się wyczuwać, dokąd ona 
zmierza. — Ale nie w tamten piątek wieczorem.
„Już oni o to zadbali" — pomyślała Barbara. Tymczasem 
przyniesiono zamówioną kartę zegarową. Dostarczył ją starszy 
pan, który wyglądał, jakby pracował w tym przedsiębiorstwie od 
początku. Mimo upału miał na sobie lniany letni garnitur, 
nakrochmaloną koszulę i krawat. Doczłapał do gabinetu i wręczył 
Theo kartę, witając się uniżenie.
—	Proszę bardzo, panie dyrektorze. Piękny dziś dzień, 
prawda? Prawdziwy dar niebios!
Theo podziękował staruszkowi, spytał o zdrowie jego psa, 
żony i wnuków — właśnie w takiej kolejności! — a kiedy już go 
odprawił, podał kartę Barbarze.
Znalazła na niej to, czego się spodziewała — Trevor Ruddock 
wyznał część prawdy, ale trochę też skłamał. Z wydruku na karcie 
wynikało, że w pracy pojawił się o dwudziestej trzeciej trzydzieści 
sześć. Jeżeli więc — zakładając, że można wierzyć Rachel — o 
dziesiątej się rozstali, miał półtorej godziny do dyspozycji. Na 
jego niekorzyść przemawiały nie tylko motywy, ale i okoliczności. 
Barbara zastanawiała się, czy wśród materiałów do produkcji 
modeli pająków nie znalazłoby się narzędzie zbrodni.
Poprosiła Theo Shawa, aby wypożyczył jej tę kartę, na co 
przystał, dodając:
—	Pani sierżant, Trevor to naprawdę porządny chłopak, choć 
wygląda jak ostatni lump. Mógł dopuścić się drobnej kradzieży, 
ale nigdy nie posunąłby się do morderstwa.
—	Nie ma pan pojęcia, jak ludzie potrafią nas czasem 
zadziwić! — zaoponowała Barbara. — Myśli pan, że wie o kimś 
wszystko, a ten nagle wyskoczy z czymś takim, że zaczyna pan 
wątpić, czy w ogóle cokolwiek o nim wiedział.
Po jego oczach poznała, że musiała dotknąć czułego miejsca 
lub uderzyć w niewłaściwy ton. Liczyła, że Theo wypowie jakąś 
uwagę, którą się zdradzi, ale on tylko rzucił parę ogranych 
frazesów, jak to mu miło dopomóc w śledztwie. Potem 
odprowadził Barbarę do wyjścia.
Wsunęła kartę zegarową do torby i po chwili znalazła się znów 
na molu. Udało się jej nie natknąć na wróżkę Rozalię i jakoś 
utorować sobie drogę wśród tłumu dzieci czekających wraz z 
rodzicami swojej kolejki na karuzeli. Tak samo jak poprzedniego 
dnia, z zadaszonej części obiektu rozbrzmiewała istna kakofonia 
tonów. Dzwoniły dzwonki, przeraźliwie piszczały gwizdki, 
jęczała pianola, a gwar podniesionych głosów potęgował 
wrażenie, jakby znajdowała się w mechanicznej kręgielni. Barbara 
wolała więc uciec od tego hałasu na zewnątrz.
Tam znów po lewej stronie wirował diabelski młyn, a z prawej 
naganiacze próbowali zachęcić klientów do rzucania monet, 
stawiania butelek dnem do góry i strzelania z wiatrówek. Wagonik 
kolejki górskiej, załadowany piszczącymi pasażerami, toczył się 
właśnie ze szczękiem w dół, a do samego końca mola można się 
było przejechać miniaturowym pociągiem z sapiącym 
parowozikiem.
Barbara poszła śladem tego pociągu. Nad samym morzem 
wznosiła się niewykończona konstrukcja restauracji. Widok 
robotników pracujących na dachu przypomniał jej, że chciała 
wyjaśnić to i owo z ich brygadzistą, Gerrym DeVittem.
Zastała go przy spawaniu, podobnie jak wczoraj. Z tą różnicą, 
że tym razem w porę podniósł wzrok i zauważył, jak manewruje 
między stosami materiałów budowlanych. Zawczasu więc zgasił 
płomień palnika i odsunął okulary ochronne nad czoło.
—	O co tym razem pani chodzi? — Niby nie wypowiedział 
tych słów specjalnie opryskliwym tonem, ale wystarczająco dał jej 
do zrozumienia, że zarówno ona, jak i jej pytania nie są mile 
widziane. — W każdym razie proszę się streszczać. Mamy na dziś 
kupę roboty do odwalenia i nie możemy marnować czasu na 
gadanie.
—	Czy mogłabym zamienić z panem kilka słów, panie 
DeVitt? — zaczęła Barbara.
—	Zdaje mi się, że już pani to robi.
—	Dobrze, ale wyjdźmy na zewnątrz, bo tu straszny hałas.
Dudnienie młotów ani warczenie pił mechanicznych 
bynajmniej nie ustało z powodu jej przyjścia, więc Barbara 
musiała podnosić głos, aby być słyszaną.
DeVitt wykonał jakąś podejrzaną czynność przy zbiornikach, z 
którymi miał do czynienia w swojej pracy. Pierwszy wskazał 
drogę w kierunku frontowej fasady budynku restauracji, 
wychodzącej na koniec mola. Aby wyjść tamtędy na dwór, 
należało minąć długi rząd gotowych okien poustawianych jedno 
na drugim. Doszedł do poręczy mola i zaczął grzebać w 
kieszeniach swoich dżinsowych szortów. Wyjął stamtąd rolkę 
dropsów, wsunął jednego do ust, spojrzał na Barbarę i zagaił:
—	No? Słucham?
—	Dlaczego wczoraj nie wspomniał pan, że znał Hati-ma 
Kurejśiego? — zaczęła z grubej rury.
Zmrużył oczy, jakby raziło go ostre światło, ale nie próbował 
nawet udawać, że nie rozumie.
—	O ile pamiętam, nie pytała pani o to — odparował. — 
Chciała pani wiedzieć, czy widzieliśmy jakąś arabską panienkę. 
Nie widzieliśmy, i to by było na tyle.
—	Zgadza się, ale powiedział pan także, że stara się unikać 
Azjatów — przypomniała Barbara. — Mówił pan coś takiego, że 
gdyby przecięły się wasze ścieżki, byłyby z tego same kłopoty...
—	I dalej tak uważam.
—	Mimo to chyba nie stroni! pan od Kurejśiego, bo za-
rejestrowano rozmowy z panem przez telefon z hotelu. Coś was 
jednak łączyło!
DeVitt oparł się wygodniej o ogrodzenie mola, tak aby 
większość ciężaru ciała przerzucić na łokcie. Stał twarzą do 
Barbary, ale patrzył raczej w stronę miasta. Może się po prostu 
zamyślił, a może chciał uniknąć jej wzroku?
—	Nic nas nie łączyło — wyjaśnił. — Najwyżej to, że 
wykonywałem dla niego pewne prace w domu przy Pierwszej 
Alei. To tam, gdzie miał zamieszkać po ślubie.
—	A więc znał go pan?
—	Rozmawialiśmy ze sobą kilkanaście razy, może więcej, ale 
na tym się skończyło. Jeśli pani nazywa to znajomością, to 
owszem, znałem go.
—	Gdzie spotkał go pan po raz pierwszy?
—	W tamtym domu.
—	Przy Pierwszej Alei, tak? Jest pan tego pewien? 
Rzucił jej przelotne spojrzenie.
—	Tak, jak najbardziej — potwierdził.
—	A w jaki sposób skontaktował się z panem, aby zaan-
gażować pana do tej pracy?
—	Nie on kontaktował się ze mną, tylko Akram Malik — 
sprostował DeVitt. — Jakieś dwa miesiące temu oświadczył mi, 
że ma pilny remont do wykonania, i pytał, czybym się tego nie 
podjął. Obejrzałem to miejsce i pomyślałem, że dam radę, 
przecież forsy nigdy nie ma za dużo. Dopiero po rozpoczęciu 
pracy zacząłem widywać tam Kurejśiego.
—	Tu, na molu, jest pan zatrudniony na pełnym etacie, 
prawda? Kiedy więc znajduje pan czas, żeby pracować przy 
tamtym domu? W weekendy?
—	Także i nocami.
—	Nocami? — Barbara odruchowo podniosła głos.
—	To właśnie miałem na myśli — podkreślił, rzucając jej 
ostrożne spojrzenie.
Barbara przyjrzała się badawczo jego sylwetce. Dużo wody 
musiało upłynąć, zanim doszła do wniosku, że jednym z 
najpoważniejszych błędów, jaki można popełnić w śledztwie, jest 
wysnuwanie jakichkolwiek uogólnień na podstawie wyglądu. 
Atletyczna budowa i rodzaj pracy wykonywanej przez DeVitta 
sugerowałyby, że ten człowiek po skończonej robocie wypija 
kufel piwa i idzie do łóżka ze swoją żoną lub przyjaciółką. 
Wprawdzie nosił w uchu mały złoty kolczyk, ale w ostatnich 
latach kolczyki w uszach, pępku czy nawet na sutku mogły 
oznaczać praktycznie wszystko.
—	Przypuszczam, że pan Kurejśi był homoseksualistą. — 
Barbara odkryła przed nim karty. — Istnieją poszlaki, że tej 
nocy, kiedy zginął, miał się z kimś spotkać na Nez. W naj 
bliższych dniach zamierzał także wziąć ślub, więc niewy 
kluczone, że udawał się na to spotkanie, aby oświadczyć 
temu komuś, że zrywa znajomość raz na zawsze. Nie 
mógł przecież po ślubie z Saliją ryzykować podwójnego 
życia, bo ktoś mógł go wsypać, a zbyt dużo miał do stra 
cenia.
DeVitt podniósł dłoń do ust wystudiowanym gestem, jakby 
chciał zademonstrować, że informacja nie zburzyła jego spokoju. 
Wypluł dropsa na dłoń i wyrzucił go do morza.
—	Nie mam pojęcia, czy ten gość odwalał numerki z facetami, 
babami czy może ze zwierzakami — oznajmił. — Nigdy nie 
rozmawialiśmy z nim na takie tematy.
—	Wiemy już, że kilka razy w tygodniu wychodził z hotelu 
wieczorem, zawsze o tej samej porze. Jesteśmy pewni, że z kimś 
się spotykał — informowała dalej Barbara. — Przy zwłokach 
znaleziono trzy prezerwatywy, więc możemy chyba przyjąć, że nie 
szedł z tym kimś tylko do baru na kielicha. Niech mi pan powie, 
jak często Kurejśi przychodził na Pierwszą Aleję kontrolować 
pana pracę?
Tym razem Gerry'emu nie udało się ukryć reakcji — Barbara 
dostrzegła gwałtowny skurcz policzka. Nie udzielił natomiast 
żadnej odpowiedzi.
—	Czy pracował pan sam, czy któryś z kolegów panu 
pomagał? — Barbara wskazała podbródkiem budynek restauracji, 
skąd ponad hałas przebijał się dźwięk sentymentalnej piosenki 
nadawanej przez radio.
—	No, panie DeVitt! — ponagliła.
—	Pracowałem sam — odpowiedział.
—	Aha.
—	Co to ma znaczyć?
—	Czy Kurejśi często tam wpadał, by pana sprawdzać?
—	Raz czy dwa. Równie często przyjeżdżał Akram albo jego 
żona.
Twarz miał mokrą od potu, ale mogło to być spowodowane 
upałem. Słońce pięło się coraz wyżej i grzało niemiłosiernie, 
wyciskając z obojga resztki wilgoci. Barbara wiedziała, że sama 
też ma na pewno błyszczącą twarz, bo niedostatecznie się 
upudrowała.
—	Nigdy nie wiedziałem, kiedy ktoś z nich wpadnie na 
kontrolę — dodał Gerry. — Ja robiłem swoje, a jeśli to wi 
dzieli, tym lepiej dla mnie.
Wytarł twarz rękawem koszulki i dorzucił:
—	Jeśli to wszystko, co pani chciała wiedzieć, to może 
wystarczy na dziś?
Barbara już odprawiła go ruchem głowy, ale kiedy zbliżał się 
do drzwi budynku, przypomniała sobie coś jeszcze.
—	Panie DeVitt, co panu mówi adres „Jaywick Sands"? 
Stamtąd dzwonił pan do Kurejśiego. Czy pan tam mieszka?
—	Tak, właśnie tam mieszkam.
—	Nie byłam tam już od lat, ale o ile pamiętam, to niedaleko 
od Clacton. Najwyżej kilka minut jazdy samochodem, prawda?
Oczy Gerry'ego zwęziły się jak szparki, ale może raziło go 
słońce.
—	O co właściwie chodzi, pani sierżant? — wycedził.
—	Robię sobie powtórkę z geografii! — Barbara się 
uśmiechnęła. — Widzi pan, w takim śledztwie ważny jest każdy 
szczegół, bo nie możemy być pewni, który z nich naprowadzi nas 
na ślad mordercy.
17
Telefon komórkowy w samochodzie Emily zadzwonił, kiedy 
właśnie miała wjechać na Marinę Paradę East, przy samym 
wejściu na molo spacerowe w Clacton-on-Sea. Zahamowała, aby 
przepuścić grupę rencistów, którzy wyszli właśnie z Domu 
Spokojnej Starości i chcieli przejść przez jezdnię. Zdążyła 
zauważyć, że troje z nich posługiwało się balkonikami do 
chodzenia, a dwoje używało lasek — gdy dzwonek telefonu 
przerwał tok jej myśli.
Dzwonił wywiadowca Billy Honigman, który przesiedział cały 
dzień w fordzie escorcie na prywatnych numerach, 
zaparkowanym około trzydziestu metrów od kiosku z prasą 
„Jackson i Syn" na Carnarvon Road.
Meldunek brzmiał lakonicznie.
—	Szefowo, mam go!
Emily chciała tylko wiedzieć, gdzie jej pracownik namierzył 
Kumhara.
Honigman zameldował, że śledził Pakistańczyka, aż zlo-
kalizował go w domu na Chapman Road, tuż za rogiem, kilkaset 
metrów od kiosku z gazetami. Dom wyglądał na pensjonat, nawet 
w oknie umieszczono szyld „Pokoje do wynajęcia".
—	Już do ciebie jadę — powiadomiła go Emily. — 
Siedź tam, gdzie jesteś, pilnuj faceta, ale nie próbuj pod 
chodzić bliżej.
Przerwała połączenie. Tymczasem staruszkowie przeszli już 
przez jezdnię, więc mogła dodać gazu. Przejechała trochę ponad 
kilometr i skręciła w Carnarvon Road, od której w lewo 
odchodziła Chapman Road. Otaczały ją szeregówki w stylu 
wiktoriańskim o niemal identycznym wyglądzie. Wszystkie 
zbudowane były z palonej cegły i opatrzone wy-kuszowymi 
oknami, różniącymi się tylko kolorem framug. Dom, który 
Honigman wskazał Emily, miał żółte ramy okienne i stał około 
dwudziestu metrów od miejsca, gdzie detektyw zaparkował 
swojego escorta.
—	On tam mieszka — poinformował Honigman. — Przyszedł 
dziś do kiosku, kupił gazetę, papierosy i batonik, ale zachowywał 
się jakoś nerwowo. Szybko się poruszał, patrzył przed siebie, ale 
nie wszedł od razu do domu, tylko minął go, mniej więcej w 
połowie drogi do końca ulicy dobrze się rozejrzał i dopiero wtedy 
zawrócił.
—	Widział cię, Billy? — spytała pani inspektor.
—	A jeśli nawet, to co? Zobaczył faceta, który szuka miejsca 
do zaparkowania, bo chce iść na plażę!
Miał rację, bo zawsze pamiętał o szczegółach, więc i tym 
razem dla niepoznaki przytroczył na dachu wozu składany leżak. 
Na sobie zaś miał szorty khaki i rozpiętą koszulę w typowo 
tropikalne wzory — ani na jotę nie przypominał policjanta.
—	Dobra, zobaczmy więc, co tu mamy! — zadecydowa 
ła Emily, wskazując na obserwowany dom.
W drzwiach przywitała ich starsza pani z białym pudlem na 
rękach. Dziwnym trafem właścicielka i pies byli do siebie podobni 
— oboje mieli kunsztownie skręcone srebrzyste loki i długie nosy.
—	Przepraszam, ale nie mam już wolnych pokoi — 
oświadczyła na wstępie. — Wiem, że powinnam była zdjąć 
tę wywieszkę, ale tak mi dokucza lumbago, że nie dałam 
rady wspiąć się na okno.
Emily wyprowadziła gospodynię z błędu, wyjaśniając, że nie 
poszukują mieszkania. Okazała jej natomiast swoją legitymację 
służbową.
Dama wydała okrzyk przerażenia przypominający beczenie 
owcy. Przedstawiła się jako Gladys Kersey, dodając zaraz, że pan 
Kersey przeniósł się już na łono Abrahama. Skwapliwie 
zapewniła, że swój interes prowadziła, prowadzi i prowadzić 
będzie zgodnie z prawem. Przycisnęła przy tym swojego pudla 
trochę zbyt mocno do siebie, gdyż piesek piskliwie zaszczekał, 
głosem również podobnym do głosu swojej pani.
—	Chodzi mi o pana Fahda Kumhara — poinformowała ją 
Emily. — Chcielibyśmy z nim porozmawiać.
—	Chyba pan Kumhar nie ma żadnych kłopotów? — 
zaniepokoiła się dama. — To taki miły, spokojny człowiek. Macie 
państwo pojęcie, że sam pierze swoje koszule i tak sobie przy tym 
niszczy ręce, że żal patrzeć! Słabo mówi po angielsku, ale stara 
się uczyć, nawet codziennie ogląda wiadomości poranne. Mam 
nadzieje, że nic nie przeskrobał?
—	Czy może pani nas zaprowadzić do jego pokoju? — Emily 
starała się mówić uprzejmie, lecz stanowczo.
Pani Kersey jednak wykroczyła poza materię pytania.
—	Mam nadzieję, że to nie ma nic wspólnego z tą sprawą w 
Balford?
—	A dlaczego pani pyta?
—	Tak sobie. — Pani Kersey poprawiła na ręku swego pudla. 
— Może dlatego, że to jeden z nich... No, wie pani...
Zdanie zawisło w powietrzu, jakby liczyła, że Emily je 
dokończy. Nie doczekała się jednak, więc tylko zanurzyła palce w 
gęstym futrze psa i zachęciła policjantów słowami: „No więc 
chodźmy".
Pokój Fahda Kumhara mieścił się na pierwszym piętrze w 
tylnej części domu. Była to jedna z trzech sypialni wychodzących 
na kwadratowy hall. Pani Kersey delikatnie zapukała w drzwi i 
oglądając się przez ramię zaanonsowała:
—	Panie Kumhar, ma pan gości! 
Odpowiedziała jej cisza, co zaskoczyło starszą panią.
—	Dopiero co, niecałe dziesięć minut temu, widziałam, 
jak przyszedł — tłumaczyła się. — Zamieniliśmy nawet 
kilka słów. Był uprzejmy jak zawsze. Nigdy nie wychodził 
bez pożegnania.
Zapukała ponownie, tym razem mocniej.
—	Panie Kumhar, słyszy mnie pan?
Z wnętrza pokoju dobiegł odgłos jakby przesuwania 
drewnianych przedmiotów.
—	Proszę się odsunąć! — zażądała Emily i sama sięgnę 
ła do klamki. — Otwierać, policja! — zapowiedziała.
Skrzyp pocieranych drewnianych powierzchni nie ustawał.
Emily błyskawicznie nacisnęła klamkę, a za nią, bezszelestnie 
jak kot, wśliznął się Honigman. Zdążył jeszcze przytrzymać Fahda 
Kumhara za rękę w chwili, gdy ten usiłował wyskoczyć oknem.
—	Ależ dlaczego, panie Kumhar? — zdążyła wykrzyk 
nąć pani Kersey, zanim Emily zamknęła jej drzwi przed 
nosem.
Honigman złapał Pakistańczyka nie tylko za ramię, lecz i za 
stopę, więc szarpnięciem ściągnął go na podłogę. Kumhar, 
skulony, pozostał tam, gdzie upadł.
Emily podeszła do okna. Widać było z niego ogród na tyłach 
domu, ale pierwsze piętro znajdowało się dosyć wysoko nad 
ziemią. Pod nim nie było niczego, co złagodziłoby upadek, nawet 
rynny, która ułatwiłaby ucieczkę. Kumhar mógł z równym 
prawdopodobieństwem złamać nogę lub umknąć przed pościgiem.
—	Jesteśmy z Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego 
Policji w Balford — zwróciła się do niego, starając się 
mówić powoli. — Nazywam się inspektor Barlow, a to 
posterunkowy Honigman. Rozumie pan mnie, panie 
Kumhar?
Z wysiłkiem dźwignął się na nogi, a wtedy wywiadowca 
Honigman natychmiast zrobił krok ku niemu. Kumhar podniósł 
ręce, jakby chciał pokazać, że nie ma broni.
—	Papiery! — wystękał. — Mam papiery.
—	Co to ma znaczyć? — Honigman skierował to pytanie do 
Emily.
—	Wy poczekać, dobrze? — Kumhar przycisnął ręce do 
piersi w obronnym geście. — Ja pokazać wam papiery, dobrze? 
Wy zobaczyć papiery!
Zrobił krok w stronę wyplatanej komody. Jednak ledwo 
sięgnął ręką do uchwytu górnej szuflady — Honigman zatrzymał 
go słowami:
—	Ręce przy sobie, przyjacielu! Cofnij się, szybko!!
Kumhar ponownie podniósł ręce.
—	Nie bić, proszę! — wyjęczał przeraźliwie. — Ja mieć 
papiery!
Emily rozumiała, że jako cudzoziemiec lęka się konfrontacji z 
policją.
—	Billy, on chciał nam pokazać swoje zezwolenie na pobyt. 
Pewnie jest w tej szufladzie. — Emily wskazała ruchem głowy na 
Pakistańczyka. — Nie przyszliśmy tu w sprawie pańskich 
papierów, panie Kumhar.
—	Papiery, tak! — powtórzył z zapałem, próbując otworzyć 
szufladę.
—	Nie ruszaj się z miejsca, przyjacielu! — ostrzegł go 
Honigman.
Pakistańczyk odskoczył w róg pokoju, gdzie znajdowała się 
umywalka. Pod nią urosła sterta nagromadzonych czasopism, 
które wyglądały na zaczytane, gdyż miały pozagi-nane rogi i 
odbite kółka po szklankach z herbatą czy kawą. Ze swego miejsca 
przy oknie Emily rozpoznała tytuły popularnych magazynów. 
Pomiędzy pismami walał się słownik Colliera w miękkiej okładce, 
tak samo zniszczony jak one.
Wywiadowca Honigman przeszukał szufladę, którą Kumhar 
próbował otworzyć.
—	Nie ma tam broni! — zameldował.
Kumhar śledził wzrokiem każdy ruch policjantów. Widać było, 
że całą siłą woli powstrzymuje się od wyskoczenia przez okno. 
Emily zastanawiała się, jaki to ma związek z rozpatrywaną 
sprawą.
—	Proszę usiąść, panie Kumhar — poleciła i wskazała 
mu jedyne w pokoju krzesło.
Stało ono przy małym stoliku przykrytym gazetą, na którym 
ustawiono niedokończony model domku dla lalek. Wyglądało to, 
jakby Kumhar przerwał konstruowanie modelu, aby wyjść po 
gazetę do Jacksona, a dalszą pracę uniemożliwiła mu wizyta 
policji. Świadczyła o tym odetkana tubka kleju i pięć 
miniaturowych dachówek z kropelkami tegoż kleju. Sam domek 
zaprojektowany był w zdecydowanie angielskim stylu — stanowił 
miniaturę typowego budynku z pruskiego muru, jakich pełno było 
zwłaszcza na prowincji.
Kumhar przeszedł przez pokój we wskazanym kierunku 
krokiem tak wyważonym, jakby się obawiał, że każdy fałszywy 
ruch ściągnie nań karzące ramię sprawiedliwości. Emily pozostała 
na swoim miejscu przy oknie, a Honig-man przesunął się ku 
drzwiom, zza których dobiegało ciche popiskiwanie psa. 
Najwyraźniej pani Kersey nie pojmowała, że policjanci sobie nie 
życzą, aby im przeszkadzano.
Emily ruchem głowy wskazała w tamtym kierunku, a 
Honigman potwierdził gestem, że zrozumiał jej sygnał. Otworzył 
drzwi i powiedział coś półgłosem do właścicielki domu, po czym 
pozwolił jej na chwilę zajrzeć do pokoju, aby się upewniła, że jej 
lokator jest cały i zdrowy. Pewnie oglądała za dużo 
amerykańskich filmów kryminalnych, więc spodziewała się, że 
zobaczy Fahda Kumhara na podłodze, zakrwawionego i skutego 
kajdankami. Tymczasem siedział spokojnie na krześle, więc tylko 
przełknęła ślinę, znów poprawiła psa w ramionach i odeszła. 
Honigman zamknął za nią drzwi.
—	Panie Kumhar, proszę nam powiedzieć, co pana łą 
czyło z Hatimem Kurejśim — zaczęła rozmowę Emily.
Kumhar siedział z dłońmi wciśniętymi między kolana. W oczy 
rzucała się jego chudość, zapadnięta klatka piersiowa i 
opuszczone ramiona. Miał na sobie białą, starannie odprasowaną 
koszulę z zapiętym mimo upału kołnierzykiem i mankietami. 
Czarne spodnie przytrzymywał skórzany pasek, którego koniec 
zwisał żałośnie jak ogon skarconego psa. Nie udzielił żadnej 
odpowiedzi, tylko nerwowo przełykał i przygryzał wargi.
—	Pan Kurejśi wypisał dla pana czek na czterysta funtów. 
Pańskie nazwisko figurowało na wydruku kilku telefonów do 
niego. Jeśli przeczytał pan te gazety — Emily wskazała na 
dzienniki, którymi zaścielony był stół pod domkiem dla lalek — to 
na pewno pan wie, że pan Kurejśi nie żyje.
—	Papiery — powtórzył bezmyślnie Fahd Kumhar, wodząc 
wzrokiem pomiędzy komodą, Honigmanem i Emily.
—	Nie obchodzą mnie pana papiery — powtórzyła Emily 
wolniej i głośniej, jakby chcąc go zmusić, by ją w końcu 
zrozumiał. Nie mogła bowiem pojąć, po co lu-
dzie emigrują do kraju, którego języka dotąd nie poznali. — 
Przyszliśmy tu, aby porozmawiać z panem na temat Hatima 
Kurejśiego. Pan go znał, prawda? Hatim Kurej-śi!
—	Pan Kurejśi, tak! — Kumhar zacisnął ręce na kolanach, a 
trząsł się tak, że materiał jego koszuli szeleścił jak poruszany 
wiatrem.
—	On został zamordowany, panie Kumhar. Prowadzimy w tej 
sprawie śledztwo. Pan też jest podejrzany, gdyż dostał pan od 
niego pieniądze. Na co one były przeznaczone?
Azjata zaczął trząść się tak mocno, jakby miał lekki atak 
drgawek. Mimo to Emily odnosiła wrażenie, że musiał ją 
zrozumieć. Kiedy się jednak odezwał — uczynił to we własnym 
języku. Z jego ust popłynął potok niezrozumiałych słów.
Emily uznała to za zapewnienia o jego niewinności i 
niecierpliwie mu przerwała.
—	Proszę mówić po angielsku, panie Kumhar. Na pew 
no zrozumiał pan moje pytanie i wyraźnie słyszał nazwisko 
Kurejśiego. Jak go pan poznał?
Odpowiedzią był dalszy monolog w języku urdu.
—	Kiedy się poznaliście? — indagowała Emily. — Dla 
czego dał panu pieniądze? Co pan z nimi zrobił?
Słowotok przybrał tym razem na sile. Kumhar przyłożył ręce 
do piersi i zaczął zawodzić.
—	Proszę odpowiedzieć, panie Kumhar! Mieszka pan 
blisko rynku, a słyszeliśmy, że pan Kurejśi często tu bywał. 
Widział pan go tu kiedykolwiek? Czy tu się właśnie spo 
tkaliście?
Zamiast odpowiedzieć, Kumhar przeszedł w rytualny zaśpiew, 
gęsto przetykany słowem „Allah". Emily czekała tylko, kiedy 
zacznie bić pokłony w kierunku Mekki.
—	Proszę odpowiedzieć na pytania! — ponagliła go, 
podnosząc głos do tej samej wysokości co on.
—	Nie wydaje mi się, żeby on panią rozumiał, pani inspektor 
— wtrącił się Honigman spod drzwi.
—	Akurat, rozumie jak skurczybyk! — uparła się Emily — 
Głowę daję, że mówi po angielsku nie gorzej niż my, kiedy tylko 
humor go najdzie.
—	Pani Kersey powiedziała, że on dosyć słabo zna angielski 
— przypomniał detektyw, ale Emily puściła jego słowa mimo 
uszu. Jakżeby mogła nie wykorzystać takiej kopalni informacji o 
zamordowanym, jaką stanowił ten żałosny człowieczek, zdany na 
jej łaskę i niełaskę?
—	Czy znał pan Kurejśiego już w Pakistanie? A może jego 
rodzinę?
—	Ulaaa'ika alaa hudan min ar-rabbihim wa-ulaa'ikahu-mu 
al-muflihuuna...
Emily podniosła głos, aby przekrzyczeć jego zawodzenie.
—	Gdzie pan pracuje, panie Kumhar? Z czego pan żyje? Kto 
płaci za ten pokój? Kto kupuje panu papierosy, gazety i słodycze? 
Ma pan samochód? Co pan tu robi w Clac-ton?
—	Szefowo... — nieśmiało wtrącił Honigman.
—	Inna allaziina aamanuu wa-amilu as-saalihaati la-hum...
—	Dosyć tego! — Emily walnęła pięścią w stół. 
Przerażony Azjata od razu skulił się i umilkł.
—	Zabierz go! — poleciła podwładnemu.
—	Słucham? — nie zrozumiał Honigman.
—	Słyszeliście, posterunkowy? Zabierzcie go. Chcę go mieć u 
nas na komendzie. Jak posiedzi w areszcie, to może wyśpiewa, w 
jakim stopniu naprawdę zna angielski.
—	Tak jest! — odparł służbiście wywiadowca.
Chwycił Azjatę pod ramię, podnosząc go do pozycji stojącej. 
Kumhar znów zaczął coś mamrotać w swoim języku, ale słowa 
mieszały się z płaczem.
—	Boże, co się dzieje z tym człowiekiem? — nie wytrzymał 
Honigman.
—	To właśnie chciałabym wiedzieć — uświadomiła go 
Emily.
W domku na Alfred Terrace 6 drzwi wejściowe stały otworem. 
Z wnętrza dobiegała taka sama jak poprzednio głośna muzyka i 
ryczał telewizor nastawiony na cały regulator. Barbara zapukała 
we framugę, ale przez ten hałas mógłby przebić się chyba tylko 
młot pneumatyczny!
Nie czekając na zaproszenie, weszła więc do środka, aby uciec 
przed palącym słońcem. Od razu zauważyła rozrzucone na 
schodach części garderoby i talerze z resztkami jedzenia. W 
korytarzu wiodącym do kuchni walało się mnóstwo spłaszczonych 
dętek rowerowych, fotel na kółkach obity wystrzępionym 
materiałem, dwa koszyki, trzy miotły i rozpruty worek od 
odkurzacza. Salon po lewej stronie musiał chyba służyć jako 
punkt tranzytowy dla przedmiotów przenoszonych z miejsca na 
miejsce. Wokół telewizora, na którego ekranie rozgrywała się 
dynamiczna scena pościgu z amerykańskiego filmu akcji, 
piętrzyły się tekturowe pudła wyładowane częściami odzieży, 
ręcznikami i artykułami gospodarstwa domowego.
Barbarę zaciekawił ten widok, gdyż w pudłach znajdowało się 
dosłownie wszystko — od pordzewiałej kuchenki na gaz z butli 
do spłowiałej makatki z wyszytą sentencją: „Żeglarza ciągnie na 
morze".
Ten bałagan w połączeniu z ogólnym stanem domu nasunął 
Barbarze podejrzenie, że Ruddockowie planują wyprowadzkę. 
Może po jej ostatniej wizycie postanowili szybko opuścić miasto?
—	Hej, paniusiu, łapy z daleka, dobra?
Barbara w okamgnieniu się odwróciła i ujrzała Charlie-go 
Ruddocka, a tuż za nim jego starszego brata i matkę, jakby przed 
chwilą wrócili do domu. Próbowała sobie przypomnieć, czy nie 
widziała ich gdzieś na ulicy? Może przybiegli wprost z rynku, 
którego jeden bok stanowiło Alfred Terrace?
—	Co to ma znaczyć? — oburzyła się Shirl Ruddock. — 
Jakim prawem wtargnęła bez pozwolenia do mojego do 
mu?
Odsunęła Charliego na bok i wkroczyła do salonu. Cala była 
brudna, spocona i śmierdziała specyficzną wonią dawno 
niemytych kobiet. Jej szorty i skąpy stanik od kostiumu 
plażowego też nasiąkły potem.
—	Jakim prawem wdarła się do cudzego mieszkania? — 
zaatakowała. — Już ja wiem, co wolno, a czego nie!
—	Państwo się przeprowadzają? — zapytała spokojnie 
Barbara, nie zważając na słowa Shirl. Przeszła właśnie od
jednego pudła do drugiego, skrupulatnie badając jego zawartość. 
— Czyżbyście opuszczali Balford? Shirl Ruddock ujęła się pod 
boki.
—	A co to paniusię obchodzi? Jeśli zechcemy się prze-
prowadzić, to się przeprowadzimy i już! Nie mamy obowiązku 
spowiadać się glinom z każdego kichnięcia.
—	Mamo! — Trevor próbował ją zmitygować. Też był 
brudny i spocony, ale przynajmniej zachowywał się spokojnie. 
Wkroczył za matką do salonu, ale trzy osoby wśród obfitości 
mebli i pudeł już czyniły tłum. Na domiar złego ciasnotę 
spotęgował Charlie, który wszedł w ślad za bratem.
—	Czego jeszcze chce? — nie ustępowała Shirl. — Już 
rozmawiała z moim Trevorem i tylko narobiła bigosu w naszej 
rodzinie. Jego ojciec powinien wypoczywać, a paniusia go tylko 
zdenerwowała!
Barbara zachodziła w głowę, jak ktokolwiek mógłby wypocząć 
w domu, w którym panował tak ogłuszający hałas. Już teraz, aby 
słyszeć się nawzajem, wszyscy musieli przekrzykiwać odgłosy 
katastrof samochodowych z telewizji w połączeniu z muzyką rap 
nastawioną tak głośno, że aż powietrze wibrowało.
—	Chciałabym porozmawiać z Trevorem — zwróciła się do 
jego matki.
—	A to nie widzi, że jesteśmy zajęci? — odburknęła. — 
Mało, że głupia, to jeszcze ślepa, czy co?
—	Mamo! — syknął ostrzegawczo Trevor.
—	Ty mi tu nie „marnuj", bo znam swoje prawa. A żadne 
prawo nie pozwala, żeby byle gliniarz grzebał się w moich 
rzeczach jak w swoich. Niech przyjdzie później, bo teraz mamy 
robotę.
—	Jaką znów robotę? — zapytała Barbara.
—	Nie paniusi interes! — warknęła Shirl, podnosząc pudło. 
— Charlie, weź to!
—	A wie pani, jak to wygląda, kiedy ktoś chce opuścić miasto 
podczas śledztwa w sprawie o morderstwo? — zagadnęła Barbara.
—	Mam to gdzieś, co jak wygląda. Charlie, złaź z tego 
cholernego wyra i wyłącz telewizor, bo tato ci wpieprzy, jak się 
obudzi.
Odwróciła się na pięcie i wypadła z pokoju. Barbara ob-
serwowała przez okno, jak przeszła na drugą stronę ulicy i 
skierowała się ku rzędom samochodów zaparkowanych na rynku. 
Charlie z westchnieniem podniósł inne pudło i ruszył w ślady 
matki.
—	My się wcale nie wyprowadzamy — wyjaśnił Trevor, 
kiedy zostali sami. Ściszył telewizor, ale nie wyłączył wizji, na 
której helikopter namierzał z powietrza płonący wóz meblowy. 
Akcja rozgrywała się na moście i widać było, że komuś zagraża 
niebezpieczeństwo.
—	No więc, co tu się dzieje? — chciała wiedzieć Barbara.
—	Mamy stragan na rynku, a ten towar jest na sprzedaż.
—	Aha, a skąd to wszystko pochodzi? 
Szyja Trevora pokryła się rumieńcem.
—	Nie jest kradzione, jeśli to miała pani na myśli.
—	Dobrze, więc skąd wziąłeś tyle towaru?
—	Mama i ja chodzimy na wyprzedaże, które odbywają 
się w weekendy. Kupujemy, co się da, a potem sprzedajemy 
w Clacton na rynku, z przebitką. Nie jest tego dużo, ale za 
wsze pomaga przeżyć. — Na potwierdzenie swoich słów 
dotknął któregoś z pudeł czubkiem buta.
Barbara obserwowała go spod oka, próbując ocenić stopień 
jego rzetelności. Raz już ją okłamał, więc nie ufała mu zbytnio, 
ale ta opowieść brzmiała wiarygodnie.
—	Rachel nie potwierdziła twoich zeznań, Trevor — 
wyjawiła cel swojej wizyty. — Musimy jeszcze porozmawiać.
—	Kiedy ja naprawdę nie stuknąłem tego faceta! W piątek nie 
byłem nawet w pobliżu Nez.
—	A więc nie kłamała.
—	Dlaczego miałbym zrobić mu krzywdę? Nie byłem 
zachwycony tym, że mnie wylał z roboty, ale wiedziałem, co 
ryzykuję, kiedy podprowadzałem te słoiki. Wpadłem, więc 
musiałem za to beknąć.
—	A gdzie byłeś w piątek wieczorem?
Chłopak podniósł dłoń do ust i nerwowo postukiwał palcami o 
wargi.
—	Trevor...? — zachęciła go Barbara.
—	Co z tego, że pani powiem, jeśli i tak nikt tego nie 
potwierdzi? Pani mi nie uwierzy, więc o co chodzi?
—	Chodzi o twoje dobre imię, o które przede wszystkim sam 
powinieneś dbać. Jeśli ci na tym nie zależy, to co najmniej 
dziwne, tym bardziej że zgodnie z twoją kartą zegarową zjawiłeś 
się w pracy o wpół do dwunastej. Rachel zeznała, że rozstałeś się 
z nią przed dziesiątą. Miałeś więc do dyspozycji dziewięćdziesiąt 
minut, a to kupa czasu. Wystarczy, żeby dojść od domków 
plażowych na Nez, a stamtąd na molo.
Trevor utkwił wzrok w drzwiach od salonu, spodziewając się 
powrotu matki po następne pudło.
—	Powiedziałem już, co miałem powiedzieć — powtarzał z 
uporem. — Nie byłem tamtej nocy na Nez ani nie załatwiłem 
tamtego faceta.
—	I to wszystko, co masz mi do powiedzenia?
—	Wszystko.
—	To chodźmy na górę.
Na jego twarzy odbiło się przerażenie, co świadczyło, że miał 
coś do ukrycia. Pod nieobecność matki, która niechybnie 
przypominałaby mu o jego prawach, Barbara osiągnęła nad nim 
przewagę. Skierowała się ku schodom, a Trevor następował jej na 
pięty.
—	Niczego takiego tam nie ma! — zarzekał się. — 
A pani nie ma powodu...
Odwróciła się i spojrzała mu prosto w twarz.
—	Czy ja powiedziałam, że czegoś szukam, Trevor?
—	P... pani mówiła... — zająknął się.
—	Mówiłam tylko, żebyśmy poszli na górę, bo wydaje mi się, 
że tam będziemy mogli swobodnie porozmawiać.
Idąc po schodach, słyszała po drodze dźwięki rapu, ale nie 
dochodziły zza drzwi pokoju Trevora. Tym razem towarzyszył im 
plusk wody lejącej się z kranu pod dużym ciśnieniem. 
Najwidoczniej któryś z członków rodziny podśpiewywał sobie w 
kąpieli.
Barbara weszła do pokoju Trevora, przytrzymała mu drzwi, po 
czym je zamknęła. Ledwo znalazła się w środku — podeszła do 
stołu z rozłożonymi materiałami do montowania pająków. Zaczęła 
je przeglądać.
—	Co pani robi? — oburzył się Trevor. — Mówiła pani, że 
chce tylko ze mną porozmawiać na osobności!
—	Skłamałam — odparowała. — A w ogóle po co ci to 
wszystko? Żeby taki przystojny chłopak zajmował się... pa-
jąkami?!
—	Proszę tego nie ruszać! — krzyknął, kiedy Barbara 
przesunęła kilka niedokończonych modeli, aby zobaczyć, co jest 
za nimi w pudełku. — One się rozlecą!
—	Właśnie od wczoraj się zastanawiałam, jak to wszystko 
trzyma się razem — podchwyciła. Przerzuciła różnej wielkości 
kawałki gąbki, tubki z farbą, wyciory z fajki, czarne plastikowe 
koraliki, szpilki i tubki kleju. Odsunęła szpulki czarnej, żółtej i 
czerwonej bawełnianej przędzy...
—	Pani nie ma przy tym nic do roboty! — warknął gniewnie 
Trevor.
Barbara jednak była innego zdania, gdyż za dwoma tomami 
encyklopedii, między nimi a ścianą, znalazła jeszcze jedną 
szpulkę, tym razem z nawiniętym drutem!
—	Wydaje mi się jednak, że mam tu coś do roboty — 
stwierdziła, podnosząc szpulkę do góry. — Chciałbyś mi o tym 
powiedzieć coś więcej?
—	O czym? O tym starym drucie? Tyle to pani widzi sama i 
beze mnie.
—	Ano widzę. — Z tymi słowami wsunęła szpulkę do swojej 
torby.
—	Dlaczego pani mi to zabiera? — zaperzył się chłopak. — 
Pani nie ma prawa brać niczego z mojego pokoju! Zresztą co pani 
zrobi z takim starym drutem?
—	A co ty z nim robisz?
—	Wszystko. Na przykład używam go do wiązania tej sieci 
— wskazał głową na rozpiętą nad drzwiami sieć, w której tkwiły 
zmontowane pająki. — Do łączenia elementów modeli. Do...
Nie dał rady wymyślić nic więcej, bo zabrakło mu słów. 
Próbował więc zamaskować konsternację agresją.
—	Proszę mi oddać ten pieprzony drut! — wycedził 
przez zęby. — Nic nie zrobiłem i nie dam się w nic wpako 
wać. A pani nie może zabierać niczego z tego pokoju bez 
mojej zgody!
—	Ależ mogę! — słodziutko oświadczyła Barbara. — 
Mogę też zabrać ciebie!
Trevor wybałuszył oczy i rozdziawił usta.
—	Pójdziesz ze mną grzecznie na komendę czy mam 
zadzwonić po kogoś do pomocy? — dodała Barbara.
—	Ale... dlaczego... przecież ja nic...
—	To ty tak twierdzisz — podsumowała spokojnie Barbara. 
— Myślę więc, że nie masz nic przeciwko temu, abyśmy pobrali 
twoje odciski palców. Przecież ktoś tak niewinny jak ty nie musi 
się obawiać, że zostawił je tam, gdzie nie trzeba!
Mimo różnicy wzrostu i siły Barbara nie dała Trevorowi 
szansy sprzeciwu. Chwyciła go pod ramię i wyciągnęła z pokoju, 
a potem sprowadziła ze schodów, zanim zdążył otworzyć usta. 
Jednakże z jego matką nie poszło już tak łatwo.
Shirl podnosiła akurat następne pudło, w czym Charlie jej nie 
pomagał, bo gapił się w telewizor. Na widok Barbary eskortującej 
Trevora upuściła ciężar i rzuciła się ku schodom, zastawiając 
drogę.
—	Stać, ani kroku dalej! — krzyczała.
—	Proszę nie przeszkadzać, pani Ruddock! — ostrzegła ją 
Barbara.
—	Już ja znam swoje prawa i widzę, co pani robi! — 
wybuchła Shirl. — Nikt pani tu nie prosił ani nie wyraził zgody na 
rozmowę z panią. A teraz wydaje się pani, że mój Trevor...
—	Pani Trevor jest podejrzany o morderstwo! — przerwała 
jej Barbara, będąc już u kresu wytrzymałości nerwowej. — Proszę 
się odsunąć i nie utrudniać czynności śledczych! Wystarczy, że 
jeden Ruddock pójdzie siedzieć!
Kobieta mimo to nie ustępowała, aż wtrącił się Trevor:
—	Mamo, daj spokój. Po co nam więcej kłopotów?
Do drzwi salonu zbliżył się także Charlie, a ze swej sypialni na 
piętrze zaczął się awanturować pan Ruddock. Do kompletu 
dołączył najmłodszy chłopczyk, który przybiegł z kuchni, 
trzymając w jednej rączce słoik miodu, a w drugiej torebkę mąki.
—	Mamo... — zaczął Charlie.
—	Shirl! — wrzeszczał z góry pan Ruddock.
—	Popatrz! — zawołał Brucie, wylewając miód i rów 
nocześnie wysypując mąkę na podłogę.
Barbara w milczeniu przyglądała się temu wszystkiemu, 
rozważając w myśli znaczenie słów Trevora. Jasne, że Rud-
dockom nie trzeba było już więcej kłopotów, ale często życie nie 
szczędzi problemów właśnie tym, którzy i tak mają ich w 
nadmiarze!
—	Zajmij się dziećmi — polecił Trevor matce, a rzuca 
jąc spod oka spojrzenie w kierunku schodów, dodał: — 
Uważaj, żeby nie zrobił im krzywdy!
Salija nie spodziewała się, że Muhammad przyjdzie na 
popołudniowe modlitwy. Jeszcze bowiem przy śniadaniu 
utrzymywała się napięta atmosfera, będąca wynikiem wczorajszej 
kłótni. Nie doszło już do następnej wymiany zdań na temat 
postępowania Muhammada, ale zarówno z ojca, jak i z syna 
emanowała wzajemna niechęć.
—	Jeśli musisz, martw się o tych białasów, ale nie żądaj 
ode mnie tego samego! — warczał opryskliwie Muham 
mad. — Nie dopuszczę, aby przesłuchiwali choćby jedne 
go z naszych ludzi bez asysty prawnika, a jeśli to ma pogor 
szyć twoją sytuację w radzie miejskiej, to widać tak ma być. 
Możesz sobie wierzyć w ich szlachetne intencje, bo głupich 
nie sieją!
Salija zadrżała z lęku, że ojciec spoliczkuje syna za te słowa. 
Akram odpowiedział jednak spokojnie, tylko widać było 
pulsowanie żył na jego skroni.
—	W obecności twojej żony, która winna ci jest szacunek i 
posłuszeństwo, nie potraktuję cię tak, jak na to zasłużyłeś. 
Pamiętaj jednak, Muni, że kiedyś sam to zrozumiesz — pod-
sycanie wrogości prowadzi donikąd!
—	Hatim nie żyje! — rzucił mu w twarz Muhammad, 
wzmacniając wymowę tych słów gestem zaciśniętej pięści. — Czy 
to nie był pierwszy cios podsycający tę wrogość? A kto go zadał?
Salija wyszła, zanim Akram zdążył odpowiedzieć, ale jeszcze 
zanim opuściła pokój, zauważyła, że matce trzęsą się ręce nad 
nieudanym haftem, a Jamna z lubością słucha gniewnych słów 
padających między ojcem a synem. Każda
kłótnia między nimi działała na jej korzyść, gdyż im bardziej 
Muhammad oddalał się od ojca — tym bliższy stawał się swojej 
żonie. Jamna zaś w pierwszej kolejności pragnęła właśnie tego, 
aby mieć Muhammada tylko i wyłącznie dla siebie. W 
tradycyjnych układach nie byłoby to możliwe, gdyż miał 
obowiązki wobec rodziców, z którymi liczył się bardziej niż z 
żoną. Wszystko jednak wskazywało na to, że wraz ze śmiercią 
Hatima w tym domu umarła także tradycja.
Teraz Salija widziała, jak brat wszedł na dziedziniec fabryki i 
stanął w cieniu, zaraz za trzema pracownikami — też 
muzułmanami. Wszyscy zatrudnieni w zakładzie wyznawcy 
islamu ustawili się na wprost muru, na którym Akram powiesił 
mihrab, aby wskazywał wiernym kierunek Mekki. Muhammad 
jednak nie bił pokłonów ani nie poruszał wargami, kiedy 
odmawiano śahadę: „Nie ma Boga oprócz Allaha, a Mahomet jest 
jego jedynym prorokiem".
Słowa były arabskie, ale każdy je rozumiał, tak samo jak 
następną modlitwę.
— Allahu akbar! — intonował ojciec, a Salija cierpiała męki, 
bo bardzo chciała w to uwierzyć. Jeśli to prawda, że Bóg jest 
wielki, to czemu dopuścił do sytuacji, że w jej rodzinie teraz jeden 
starał się zademonstrować drugiemu, kto tu rządzi, a kto powinien 
się podporządkować?
Podczas trwania modlitw angielscy pracownicy zakładów 
Malika korzystali z wolnego czasu. Akram już dawno im 
zapowiedział, że podczas zbiorowych modłów muzułmańskich 
mogą sami się modlić, zgodnie ze wskazaniami własnej wiary, lub 
medytować. Ci jednak wykorzystywali tę przerwę na papierosa, 
demonstrując swą obojętność wobec zasad religijnych szefa.
Akram Malik wydawał się nie zauważać ironicznych 
uśmieszków ani pogardliwych min Anglików, kiedy prowadził 
swoich współwyznawców na modlitwę. Salija nie czuła już jednak 
przepajającego ich wszystkich religijnego uniesienia. Stała wtedy, 
kiedy oni stali, wykonywała te same ruchy i mechanicznie 
recytowała słowa, ale uświadamiała sobie, że tylko udaje.
Uwagę jej zwróciło jakieś dziwne poruszenie. Oto na 
dziedzińcu pojawił się wyklęty kuzyn — Tajmullah
Azhar. Oznajmił coś szeptem Muhammadowi, nie wiadomo co, 
ale po tych słowach rysy młodego Malika stężały. Odpowiedział 
krótkim skinieniem głowy, wskazując na drzwi.
Akram przestał już bić pokłony i zakończył modlitwy formułą 
teslim, zawierającą prośbę o pokój, miłosierdzie i 
błogosławieństwo boskie. Salija, słuchając tych słów, zastanawiała 
się, dlaczego jej rodzina nie dostąpiła żadnej z tych łask.
Po przerwie pracownicy zakładów, jak zawsze, wrócili 
bezszelestnie do swoich zajęć. Salija stanęła zaraz za drzwiami i 
czekała na ojca.
Obserwowała go już od jakiegoś czasu, choć nie zdawał sobie z 
tego sprawy. Dopiero teraz jednak zauważyła, że się postarzał. 
Jego włosy, starannie uczesane i rozdzielone na czubku głowy, 
przerzedziły się bardziej niż kiedykolwiek. Ani linia szczęki, ani 
cała sylwetka nie znamionowały już dawnej stanowczości i siły, a 
pod oczami pojawiły się czarne półksiężyce. Krok, niegdyś 
sprężysty i szybki, teraz stał się chwiejny.
Tak bardzo chciała mu powiedzieć, że nie ma dla niej niczego 
ważniejszego od tej przyszłości, tak skrupulatnie przezeń 
zaplanowanej dla rodziny i innych Azjatów, którzy tak jak on 
przybyli niegdyś do krainy marzeń, jaką chciał im stworzyć w 
Essex. Czuła jednak, że gdyby w tej chwili wspomniała coś na ten 
temat — byłoby to świadomym podtrzymywaniem gry pozorów, 
w której nie miał ochoty uczestniczyć. Sama przecież robiła 
wszystko, aby zniweczyć tę wizję przyszłości!
Akram wszedł do budynku i zatrzymał się na chwilę, by 
zamknąć za sobą drzwi. Zauważył przy tym córkę stojącą obok 
chłodziarki do wody i podszedł, aby wziąć z jej rąk papierowy 
kubek.
— Abu (ojcze), wyglądasz na zmęczonego! — zauważyła z 
troską w głosie. — Nie musisz tak długo zostawać w pracy. Pan 
Armstrong sam dopilnowałby wszystkiego. Czemu jeszcze nie 
idziesz do domu?
Próbowała go do tego namówić z wielu powodów. Gdyby 
bowiem sama wyszła przed nim z pracy, ojciec zaraz zacząłby 
dociekać - - dlaczego? Wczoraj mu wmówiła, że
dzwoniła Rachel i ma jakąś pilną sprawę — wtedy właśnie 
spotkała się z nią przy „Gniazdkach". Drugi raz nie mogłaby już 
użyć tego samego tłumaczenia.
—	Salijo... — Dotknął jej ramienia. — Widzę, że sama 
jedna dźwigasz brzemię naszych kłopotów. Nie rozumiem, 
skąd u ciebie tyle siły.
Pochwała ta tylko wzmogła jej poczucie winy. Zastanawiała 
się, jaka odpowiedź byłaby możliwie najbliższa prawdy, bo miała 
już dość wikłania się w kunsztowną sieć kłamstw przy 
równoczesnym stwarzaniu pozorów niewinności.
—	Ja nie kochałam go, abu — wyznała. — Miałam na 
dzieję, że z czasem go pokocham, jak kochacie się ty i ma 
ma. Ale jeszcze nie zdążyłam, więc nie jest mi aż tak smut 
no, jak ci się wydaje.
Mocniej zacisnął palce na jej ramieniu, potem przeniósł je 
wyżej, aby pogłaskać ją po policzku.
—	Chciałem, żeby i ciebie w życiu ktoś tak kochał, jak ja 
twoją matkę. Miałem nadzieję, że z Hatimem i z tobą będzie 
podobnie.
—	On był bardzo porządnym człowiekiem, ojcze — przyznała 
z głębokim przekonaniem, że mówi prawdę. — Dokonałeś 
słusznego wyboru.
—	Słusznego czy egoistycznego? — powtórzył w zadumie.
Szli powoli tylnym korytarzem fabryki, mijając szatnię i 
świetlicę dla pracowników.
—	Wiesz, jak wiele miał do zaoferowania naszej rodzinie. 
Dlatego go wybrałem, ale od jego śmierci wciąż zadaję sobie 
pytanie: czy wybrałbym go także, gdyby był zły, chory lub 
garbaty? Czy wybrałbym go tylko ze względu na jego zdolności, 
które były mi potrzebne tutaj? — Akram gestem wskazał na mury 
zakładu. — Zwykle wierzymy w to, w co chcemy wierzyć. 
Dopiero gdy wydarzy się najgorsze, próbujemy spojrzeć wstecz i 
zastanawiamy się, co było przyczyną nieszczęścia. Pytamy wtedy 
sami siebie, czy można było tego uniknąć, gdyby się postąpiło 
inaczej?
—	Ojcze, chyba nie obwiniasz się o śmierć Hatima? — 
spytała przerażona.
—	A kogo innego można obwiniać? Kto ściągnął go do tego 
kraju? I to dlatego, że ja go potrzebowałem, a nie ty, Salijo.
—	Ależ, ojcze, ja też go potrzebowałam! — zapewniła 
skwapliwie.
Akram zawahał się przez chwilę, zanim stanął w drzwiach 
swojego gabinetu.
—	Masz duszę równie szlachetną jak czystą — stwier 
dził ze smutnym uśmiechem.
Ten komplement, zamiast ucieszyć Saliję, przygnębił ją jeszcze 
bardziej. Zapragnęła nagle cisnąć ojcu w twarz całą prawdę, ale 
zdawała sobie sprawę, jak samolubna była to zachcianka. 
Owszem, poczułaby ulgę, zrzucając maskę przypisywanej jej 
czystości i szlachetności, ale za jaką cenę! Złamałaby tym serce 
człowieka, który święcie wierzył, że zło nie ma do niej przystępu.
Aby więc nie niszczyć swojego wizerunku wypielęgnowanego 
w wyobraźni ojca, dodała troskliwie:
—	Proszę, ojcze, idź do domu i odpocznij.
Zamiast odpowiedzieć ucałował czubki swoich palców i 
przycisnął je do policzków córki. Nie mówiąc już nic więcej, 
wszedł do biura.
Salija wróciła do recepcji, gdzie czekały na nią obowiązki. Ona 
jednak zastanawiała się głównie nad wymyśleniem wiarygodnego 
pretekstu, aby wymknąć się z firmy i zrobić to, co trzeba. Gdyby 
udała, że źle się czuje — ojciec kazałby komuś odwieźć ją do 
domu. Gdyby zaś kłamała, że w domu coś się stało — na przykład 
zaginęło któreś z dzieci — sam pojechałby tam pierwszy. No, a 
gdyby po prostu znikła... Nie, nie mogła przecież martwić ojca 
jeszcze bardziej!
Siedziała więc za recepcyjnym biurkiem, gapiąc się bez-
myślnie na wirtualną rybę wypuszczającą banieczki powietrza, 
widoczną na ekranie komputera. Miała jeszcze pracę do 
wykonania, ale nie mogła sobie przypomnieć, co to było. Myśli 
jej krążyły wokół jednego tematu — co może zrobić, aby ratować 
całość rodziny, a przy tym i siebie przed hańbą? Widziała tylko 
jedną możliwość.
Podniosła wzrok znad biurka, bo usłyszała odgłos 
otwierających się drzwi. Chciała zakrzyknąć: „Bóg jest wielki!", 
bo w recepcji pojawiła się Rachel Winfield.
Przyjechała tu na swym zardzewiałym rowerze, który 
zostawiła przy samym wejściu. Miała na sobie długą spódnicę z 
przezroczystego materiału, a na szyi i w uszach — naszyjniki i 
kolczyki wyrobu Salii, z wypolerowanych monet i paciorków. 
Salija pocieszała się, że ten strój może symbolizować nadrzędność 
jej potrzeb w hierarchii wartości Rachel.
Nie pozdrowiła jej, ale też się nie zniechęciła wyrazem powagi 
na twarzy przyjaciółki. Sprawa, którą miały załatwić, należała 
wszak do poważnych. Unicestwienie pączkującego życia, nawet w 
krytycznej sytuacji, nie jest czymś, nad czym można łatwo przejść 
do porządku dziennego.
—	Ależ gorąco! — stwierdziła Rachel, zamiast się przy 
witać. — Nie pamiętam, żeby kiedyś był taki upał. Wyglą 
da, jakby słońce zabiło wiatr, a teraz miało zamiar wypić 
morze.
Salija nie skomentowała tych słów, lecz czekała, bo Rachel 
mogła tu przyjść tylko z jednego powodu. Stanowiła dla niej 
drogę wyjścia z tarapatów, a jej przybycie oznaczało, że takie 
wyjście jest możliwe. Trudności nastręczało tylko takie 
zorganizowanie wyprawy, aby mogła wymknąć się spod kurateli 
na czas potrzebny do wykonania zabiegu. Rodzice Salii przywykli 
bowiem do tego, że stale mieli ją na oku. Na pewno jednak Rachel 
pomoże znaleźć wiarygodne usprawiedliwienie odpowiednio 
długiej nieobecności, aby ten koszmar nareszcie się skończył...
Salija próbowała nie poddawać się rozpaczy, powtarzając 
sobie w myśli: „Rachel przyszła, już jest!"
—	Można tu rozmawiać swobodnie? — zagadnęła 
dziewczyna, rzucając znaczące spojrzenie na drzwi prowa 
dzące do pomieszczeń administracyjnych. — Może lepiej 
wyjdźmy?
Salija wstała i poprowadziła przyjaciółkę na dwór. Mimo upału 
czuła dziwny chłód wewnętrzny, jakby bodźce z otoczenia nie 
przenikały pod skórę.
Rachel znalazła ocienione miejsce w załomie muru, ale długo 
się nie odzywała, patrząc ponad ramieniem Salii na budynek 
fabryki materaców, jakby ten widok nadzwyczaj ją zafascynował. 
Salija zaczęła już wątpić, czy przyjaciółka
kiedykolwiek przemówi, kiedy Rachel wreszcie wykrztusiła:
—	Nie mogę!
Chłód przeniknął Saliję głębiej, dochodząc aż do płuc.
—	Czego nie możesz?
—	Przecież wiesz.
—	Nie wiem, powiedz mi, proszę.
Rachel przeniosła wzrok z fabryki materaców na twarz Salii. 
Jakoś nigdy przedtem Salija nie przyjrzała się dokładnie jej 
oczom. Dopiero teraz zauważyła, jak nienaturalny jest ich układ. 
Nawet po operacji plastycznej pozostał nazbyt szeroki rozstaw, a 
do tego jedno było wyżej niż drugie. Zwykle przez grzeczność 
starała się nie patrzeć na tę deformację, bo w końcu nie z własnej 
winy Rachel się taka urodziła.
—	Wciąż nad tym myślałam, nawet nie spałam całą noc — 
tłumaczyła się dziewczyna. — Ale doszłam do wniosku, że 
nie mogę pomóc ci w... no, w tym, o co prosiłaś.
Początkowo Salija nie wierzyła, że Rachel ma na myśli to 
samo co ona. Wskazywał jednak na to wyraz dziwnego 
podniecenia na twarzy przyjaciółki.
—	Nie możesz... — Nic więcej nie przeszło jej przez gardło.
—	Słuchaj, rozmawiałam z Theo... — zaczęła Rachel i zaraz 
szybko dodała: — Wiem, że tego nie chciałaś, ale to nie byłoby w 
porządku wobec niego, gdyby nie miał nic do powiedzenia w tej 
sprawie. Powinnaś to zrozumieć.
—	To nie jest problem Theo! — Saliję zadziwiło twarde 
brzmienie własnego głosu.
—	Akurat, spróbowałabyś mu to powiedzieć! Aż go zemdliło, 
kiedy usłyszał, co chciałaś zrobić. No, nie patrz tak na mnie, 
wiem, co teraz myślisz. Mnie się też z początku wydawało, że on 
nie chce ci pomóc. Ale kiedy dobrze sobie wszystko 
przemyślałam, doszłam do wniosku, że trzeba jeszcze poczekać i 
dać mu szansę, żeby postąpił jak należy...
—	Chyba w ogóle nie słuchałaś, co ci wczoraj powiedziałam! 
— przerwała Salija, cała spięta. Wiedziała, że to napięcie jest 
spowodowane strachem, ale nie mogła nic na to poradzić. — 
Mówiłam ci przecież, że nie mogę nie tylko
wyjść za Theo, ale nawet przebywać w jego obecności czy 
rozmawiać z nim w miejscu publicznym! Czy nie rozumiesz tego?
—	Ależ rozumiem, oczywiście! — Rachel starała się ją 
uspokoić. — Jasne, że przez jakiś czas nie będziesz mogła 
z nim rozmawiać. Może nawet dopóki nie urodzi się dziec 
ko, ale potem... Salijo, przecież on jest człowiekiem, nie po 
tworem! I to porządnym człowiekiem, nie jakimś chłyst 
kiem, który mógłby wziąć nogi za pas. Theo Shaw na pew 
no nie wyprze się własnego dziecka, zobaczysz!
Salija miała wrażenie, że ziemia się pod nią rozstępuje.
—	A jak, według ciebie, mogłabym ukryć przed rodziną to, że 
jestem w ciąży i będę miała dziecko?
—	Ależ nie możesz! — oświadczyła Rachel z pewnością 
siebie, która dowodziła, że zupełnie nie rozumie, jak bardzo 
upośledzona jest kobieta w ortodoksyjnej rodzinie azjatyckiej. — 
Będziesz musiała powiedzieć o tym mamie i tatusiowi!
—	Rachel! — Salija przeżywała gonitwę myśli, przeskakując 
od jednej możliwości do drugiej, ale wszystkie wydały się nie do 
przyjęcia. — Musisz mnie wysłuchać i przynajmniej spróbować 
zrozumieć!
—	Ależ to najsłuszniejsze rozwiązanie dla ciebie, dziecka i 
Theo! — upierała się Rachel niby uosobienie wcielonego 
rozsądku. — Całą noc myślałam, aż wymyśliłam coś takiego, co i 
mnie wydaje się słuszne.
—	A co ty masz z tym wspólnego? Prosiłam cię tylko o 
informację i drobną pomoc, żebym mogła wydostać się stąd albo z 
domu i pójść do lekarza.
—	Ależ to nie jest to samo, co na przykład pójść do sklepu! 
Nie możesz przecież ot, tak powiedzieć: „Panie doktorze, mam w 
brzuchu dziecko i chcę się go pozbyć". Musiałybyśmy pojechać 
tam więcej razy...
—	A czy ja cię proszę, żebyś gdzieś ze mną jechała? — 
weszła jej w słowo Salija. — Prosiłam cię tylko, żebyś dostarczyła 
mi pewnych informacji. To nic, najwyżej sama je zdobędę, a od 
ciebie chciałabym tylko, żebyś w odpowiedniej chwili zadzwoniła 
do mnie i poprosiła o cokolwiek. Abym mogła usprawiedliwić 
moją nieobecność w domu na ten czas, kiedy będę w klinice czy 
gdzie to się robi...
—	Tylko spójrz na siebie! — przekonywała dalej Rachel. — 
Mówisz „to", bo właściwe słowo nawet nie przechodzi ci przez 
gardło. Możesz już po tym poznać, co byś czuła, gdybyś pozbyła 
się dziecka.
—	Dobrze wiem, co bym czuła. Ulgę! Mogłabym zacząć 
życie na nowo, nie odebrałabym moim rodzicom wiary we własne 
dzieci, nie rozbiłabym jedności mojej rodziny, nie zadałabym 
śmiertelnego ciosu ojcu...
—	Ależ na pewno nie doszłoby do niczego takiego! — 
upierała się Rachel. — Nawet jeśli przez dzień, tydzień czy 
miesiąc rodzice boczyliby się na ciebie, w końcu wszyscy 
pogodziliby się z faktami. Theo, twoja mama i tato, nawet 
Muhammad...
—	Muhammad mnie zabije — ucięła krótko Salija. — Kiedy 
nie będę już mogła ukryć swego stanu, mój brat mnie zabije, 
Rachel.
—	Bzdury! — oburzyła się Rachel. — Dobrze wiesz, że to 
nieprawda. Jasne, że będzie wściekły, może nawet pobije się z 
Theo, ale na pewno nie podniesie na ciebie ręki. W końcu jesteś 
jego siostrą, na miłość boską!
—	Daj spokój, Rachel. Nie znasz jego ani całej mojej rodziny, 
choć ci się wydaje, że ich znasz. Widzisz ich tylko z zewnątrz, a 
nie wiesz, do czego byliby zdolni, gdyby ktoś wniósł hańbę pod 
ich dach...
—	Akurat, pogniewają się trochę i im przejdzie — stwierdziła 
Rachel z taką stanowczością, że Saliję ogarnęła rozpacz. — A 
zanim im przejdzie, ja się tobą zajmę. Dobrze wiesz, że nie 
zostawię cię na lodzie.
Tym sposobem dyskusja wróciła do punktu wyjścia. Sa-lii 
zdawało się, że znowu obie znalazły się w „Przytulnych 
Gniazdkach", tak jak w niedzielne popołudnie.
—	Poza tym — ciągnęła dalej Rachel tonem wskazującym, że 
zbliża się do ostatecznej konkluzji — muszę myśleć także o moim 
sumieniu. Jak bym się czuła, gdybym przyłożyła rękę do czegoś, 
czego nie uważam za słuszne?
—	Tak, oczywiście. — Salija poruszyła ustami, lecz nie 
słyszała własnego głosu. Miała wrażenie, że niewidzialna siła 
porwała ją z tego miejsca i uniosła gdzieś w nieznane. Nie czuła 
już gruntu pod nogami, a słońce naraz jakby się wypaliło — jego 
miejsce zajął chłód.
Jak przez mgłę słyszała pożegnalne słowa Rachel:
—	Nie martw się, Salijo. Zobaczysz, że wszystko jakoś 
się ułoży!
18
Barbara doprowadziła Trevora Ruddocka na komendę policji. 
Zleciła pobranie odcisków jego palców, a następnie zabrała go do 
pokoju przesłuchań. Zostawiła mu tam paczkę papierosów, o którą 
prosił, a oprócz tego popielniczkę, zapałki, puszkę coca-coli, i 
poradziła, aby sobie dobrze przemyślał, co robił w piątek 
wieczorem i kto z jego licznych znajomych mógłby to 
potwierdzić. Zamknęła drzwi od zewnątrz, aby nie próbował do 
kogoś zadzwonić i zapewnić sobie alibi. Potem zostawiła go 
samego i odeszła.
Od posterunkowej Warner dowiedziała się, że Emily też 
przywiozła jakiegoś podejrzanego.
—	To ten kolorowy z Clacton, którego nazwisko było 
na wydrukach — scharakteryzowała go Belinda.
„Kumhar" — zgadła od razu Barbara.
Okazało się, że pomysł Emily, aby postawić wywiadowcę na 
czatach w Clacton, przyniósł owoce szybciej, niż się spodziewała.
Emily załatwiała właśnie sprawę wysłania odcisków palców 
Kumhara do laboratorium daktyloskopijnego w Londynie i do 
zakładu medycyny sądowej w Peterborough w celu porównania 
ich ze śladami znalezionymi we wnętrzu nissana Kurejśiego. 
Barbara dopilnowała więc, aby do przesyłki dołączono też odciski 
palców Trevora Ruddocka. Wydawało się, że krok po kroku obie 
stopniowo zbliżają się do prawdy.
—	On gównianie mówi po angielsku — podsumowała krótko 
Emily, kiedy wracały do jej gabinetu. — Albo przynajmniej 
dobrze udaje, bo nic z niego nie wyciągnęliśmy. Pieprzył tylko w 
kółko o papierach, jakbyśmy chcieli go deportować.
—	Wypierał się znajomości z Kurejśim?
—	A czort go wie! Mógł równie dobrze się przyznać, jak i 
wypierać, kłamać w żywe oczy albo nawet deklamować wiersze. 
Z jego szwargotu nie dało się nic wyłowić.
—	No więc potrzebny nam tłumacz — zawyrokowała 
Barbara. — Tylu tu Azjatów, że chyba nie będzie z tym 
trudności.
Emily parsknęła śmiechem.
—	Rzeczywiście, wyobrażam już sobie, jak wierne było 
by to tłumaczenie!
Barbara nie mogła polemizować z tym stwierdzeniem, bo w 
obliczu aktualnych konfliktów rasowych w Balford--le-Nez 
trudno byłoby oczekiwać od tutejszych Azjatów obiektywnego 
tłumaczenia.
—	Sprowadźmy więc kogoś z Londynu — nie ustępowała 
Barbara. — Ktoś z twoich ludzi mógłby przywieźć tego faceta z 
uniwersytetu, który tłumaczył dla nas fragment z Koranu. Jak on 
się nazywał?
—	Siddiki.
—	Rzeczywiście, profesor Siddiki. Mogłabym zadzwonić do 
Scotland Yardu i poprosić któregoś z naszych chłopaków, żeby go 
namierzył.
—	Tak, to chyba jedyne wyjście — zgodziła się Emily. 
Tymczasem doszły do jej gabinetu, w którym panowało
chyba największe gorąco. Przypięta do ramy powłoczka nie 
zatrzymywała promieni popołudniowego słońca, które zalewały 
pokój niebieskozielonkawym światłem. Nikt nie wyglądał 
korzystnie w takim oświetleniu, upodabniającym pomieszczenie 
do akwarium.
—	Mam zadzwonić? — przypomniała Barbara.
—	Może jeszcze nie teraz... — Emily opadła na krzesło za 
swoim biurkiem. — Kazałam wziąć Kumhara pod klucz i chcę mu 
dać trochę czasu, żeby sam się przekonał, jak to miło siedzieć w 
kiciu. Może to wpłynie pozytywnie na jego chęć do współpracy? 
Tak krótko przebywa w Anglii, że chyba jeszcze nie zna Ustawy o 
policji i prawie karnym. Mam więc nad nim przewagę i 
wykorzystam ją!
—	Ale jeśli on nie zna angielskiego, Em... — podsunęła 
nieśmiało Barbara, ale Emily nie przyjęła do wiadomości 
podtekstu ukrytego w niedopowiedzianych słowach: »...to po co 
trzymać go w areszcie, nie próbując nawet znaleźć wiarygodnego 
tłumacza?"
—	Myślę, że niedługo się tego dowiemy — rzuciła niedbale 
Emily i zwróciła się w stronę Belindy Warner, która
akurat przyniosła zapieczętowaną torbę z nowymi dowodami 
rzeczowymi.
—	To już zaksięgowane i zapisane na panią inspektor — 
zameldowała policjantka. — Jest tu zawartość sejfu Kurej- 
śiego u Barclaya.
Emily wyciągnęła rękę, a Belinda wręczyła jej torbę. Pewnie 
aby rozwiać obawy Barbary, szefowa poleciła poste-runkowej 
zadzwonić do profesora Siddikiego z Londynu i spytać go, czy 
podjąłby się roli tłumacza w czasie przesłuchiwania podejrzanego 
narodowości pakistańskiej.
—	Niech będzie w pogotowiu na wszelki wypadek — 
nakazała. — W razie czego szybko go ściągniemy.
Dopiero potem zajęła się zawartością torby. Znajdowały się w 
niej głównie dokumenty. Cały ich plik dotyczył domu na 
Pierwszej Alei, drugi zawierał komplet papierów imigracyjnych 
Kurejśiego. Oprócz nich w sejfie zabezpieczono jeszcze umowę-
zlecenie na wykonanie prac remontowych, podpisaną przez 
Gerry'ego DeVitta z jednej strony, a Kurejśiego i Akrama Malika 
z drugiej. W torbie walało się też trochę luźnych świstków, a 
wśród nich kartka wyrwana z kołonotatnika, którą wzięła do ręki 
Emily, podczas gdy Barbara zajęła się innym papierkiem.
—	Tu znowu mamy ten adres. „Oskarstrasse 15" — za 
uważyła Emily. Odwróciła kartkę i obejrzała ją dokładnie. — 
Nie wymieniono nazwy miasta, ale idę o zakład, że to Ham 
burg. A ty co masz?
Barbara pokazała Emily list przewozowy, wystawiony przez 
firmę o nazwie „Import ze Wschodu".
—	„Luksusowe meble, instalacje i wyposażenie wnętrz" — 
odczytała na głos ofertę firmy. — „Importowane z Indii, Pakistanu 
i Bangladeszu".
—	Bóg jeden wie, co można importować z Bangladeszu! — 
skomentowała to ironicznie Emily. — Wygląda na to, że nasze 
gołąbki urządzały już sobie gniazdko na Pierwszej Alei.
Barbara nie wydawała się przekonana.
—	Zauważ, Em, że na tym kwicie nie ma wyszczegól 
nionych żadnych pozycji. Gdyby Kurejśi i córka Malika 
zamówili już sobie na przykład łoże małżeńskie czy podob-
ne akcesoria — dostaliby chyba za nie rachunek. A tu mamy tylko 
druczek in blanco.
—	Gdzie to jest? — zastanawiała się Emily. — 
W Hounslow, Oksfordzie czy gdzieś w głębi kraju?
Wymieniała miejsca, które charakteryzowały się dużym 
zagęszczeniem imigracji indyjskiej i pakistańskiej.
Barbara pokręciła przecząco głową, bo zauważyła adres.
—	Parkeston — stwierdziła.
—	Parkeston? — powtórzyła z niedowierzaniem Emily. — 
Pokaż no to, Barb!
Wzięła od Barbary druk listu przewozowego. Potem wstała od 
biurka i' podeszła do wiszącej na ścianie mapy półwyspu 
Tendring, a potem do drugiej, większej, przedstawiającej całe 
wybrzeże. Barbara w tym czasie poświęciła więcej uwagi 
dokumentom spiętym w pliki.
Papiery imigracyjne na pierwszy rzut oka wydawały się 
kompletne, podobnie jak dokumentacja domu na Pierwszej Alei. 
Na większości tych ostatnich figurował podpis Akrama Malika, co 
było zrozumiałe, bo przecież ten dom miał stanowić część posagu 
Salii. Barbara przeglądała właśnie umowę z Gerrym DeVittem na 
prace remontowe, gdy spomiędzy jej stron wyśliznęła się jakaś 
kartka.
Barbara stwierdziła, że to strona wyrwana z pisma ilu-
strowanego, złożona do takiego formatu, aby mieściła się w 
kieszeni. Rozwinęła więc tę kartkę na kolanach.
Obie jej strony zadrukowane były reklamami i ogłoszeniami z 
działu „Usługi różne". Rzeczywiście oferowano tam szeroki 
wachlarz usług — od ochrony zasobów bankowych i porad 
podatkowych do instalacji urządzeń podsłuchowych i... 
wykrywaczy podsłuchu. Ogłaszały się też agencje wynajmu 
samochodów, pokoi umeblowanych z obsługą oraz firmy 
ochroniarskie. Barbara przeczytała je wszystkie dokładnie, coraz 
bardziej zdziwiona, do czego Kurejśiemu potrzebny był akurat ten 
świstek papieru. Zaczynała już nabierać przekonania, że 
zawieruszył się tu przez pomyłkę, gdy w którejś kolumnie 
zauważyła znajomą nazwę: „Dookoła Świata, Biuro Podróży i 
Obsługa Spraw Imigracyjnych".
„Cóż za zbieg okoliczności!" — pomyślała. Przecież do tej 
samej firmy Kurejśi dzwonił z hotelu „Pod Spalonym
Domem"! Tylko że łączył się z biurem w Karaći, podczas gdy 
przedstawicielstwo tejże agencji działało w Harwich na High 
Street.
Podeszła więc do Emily, która tymczasem przyglądała się 
odwzorowanemu na mapie półwyspowi w północnej części zatoki 
Pennyhole. Barbara nigdy nie interesowała się zbytnio geografią, 
więc dopiero gdy sama spojrzała na mapę, zorientowała się, że 
Harwich leży na północ od Nez, i to na tym samym południku. 
Mało tego — miejscowość, położona u ujścia rzeki Stout, miała 
bezpośrednie połączenie kolejowe z resztą kraju. Barbara 
bezwiednie powiodła palcem po ząbkowanej czarnej kresce 
oznaczającej linię kolejową. Pierwszą stacją na zachód od 
Harwich okazało się Parkeston!
—	Em! — zwróciła uwagę przełożonej, zbulwersowanej 
faktem, że coraz więcej części układanki pasuje do siebie. — 
On nosił przy sobie reklamę biura podróży w Harwich o ta 
kiej samej nazwie jak to w Karaći, do którego dzwonił.
W tej chwili jednak Emily nie miała ochoty skakać myślą z 
Karaći do Harwich, a następnie z Harwich do Parkeston. 
Studiowała natomiast pilnie tekst zawarty w ramce naniesionej na 
niebieską płaszczyznę morza na wschód od Harwich. Barbara 
nachyliła się, by sprawdzić, co tak zainteresowało szefową.
Rejsy promu samochodowego z Harwich (molo w Parkeston): 
Hoek van Holland	6-8 godzin
Esbjerg	20 godzin
Hamburg	18 godzin
Góteborg	24 godziny
—	Ho, ho, ho! — skwitowała te informacje.
—	Ciekawe, co? — Emily odwróciła się od mapy. Przerzuciła 
stertę papierów na swoim biurku, aż wygrzebała stamtąd 
fotografię Hatima Kurejśiego. — Co byś powiedziała na małą 
przejażdżkę po obiedzie?
—	Do Harwich i Parkeston? — domyśliła się Barbara.
—	Jeśli tam się pokazał, ktoś musiał go widzieć — wyjaśniła 
Emily. — A jeśli ktoś go widział, może będzie mógł nam 
powiedzieć...
—	Pani inspektor! — przerwała im Belinda Warner, oglądając 
się przez ramię, jakby jeszcze ktoś za nią szedł.
—	Co tam znowu?
—	Przyszli ci Pakistańczycy, Malik i Azhar. Są już tutaj.
—	Szlag by to trafił! — Emily spojrzała na zegarek. — Nie 
mam zamiaru tego dłużej znosić. Czy oni myślą, że mogą 
przyłazić tu, kiedy zechcą, a my będziemy organizować dla nich 
konferencje?
—	To co innego, pani inspektor — sprostowała Belinda. — 
Oni już wiedzą o tym facecie z Clacton.
Do Emily nie od razu dotarł sens słów funkcjonariuszki. 
Powtórzyła nawet nazwę „Clacton", jakby jej nie rozumiała.
—	Chodzi o pana Kumhara — pomogła jej Belinda. — Jakoś 
się dowiedzieli, że go tu mamy. Chcą go widzieć i nie dadzą się 
spławić, dopóki nie będą mogli zamienić z nim paru słów.
—	Co za bezczelność! — parsknęła Emily.
Barbara odgadła jednak, czego szefowa nie powiedziała, ale o 
czym na pewno pomyślała. Najwyraźniej Azjaci znali Ustawę o 
policji i prawie karnym lepiej, niż przypuszczała. A wiedzę tę 
mogli posiąść tylko z jednego źródła.
Agata Shaw odłożyła słuchawkę na widełki i wydała okrzyk 
triumfu. Gdyby miała sprawne nogi, odtańczyłaby teraz taniec 
zwycięstwa! W radosnych podskokach okrążyłaby bibliotekę i 
dotarła do trzech blejtramów, na których wciąż wisiały plany 
artystyczne wizji rozwoju Balford-le--Nez. Chętnie porwałaby 
wszystkie blejtramy w objęcia i ucałowała je jak swoje ukochane 
dzieci.
W obecnym stanie mogła jedynie krzyknąć:
—	Mary Ellis, chodź tu do biblioteki, ale już!
Wspierając się na swojej trójnożnej lasce, z trudem stanęła na 
nogi, ale od tego wysiłku oblała się potem. Doszła do wniosku, że 
widocznie wstała zbyt szybko, bo zakręciło się )ej w głowie. Nie 
zmartwiła się tym jednak, gdyż uznała, że odniesiony sukces i 
otwierające się przed nią nowe perspektywy właściwie nawet dają 
jej prawo do zawrotu głowy!
—	Mary Ellis, do jasnej cholery! Nie słyszysz, że cię 
wołam?
Na schodach rozległ się tupot podeszew służącej. Przybiegła 
do biblioteki czerwona i zdyszana.
—	O Boże, tak mnie pani przestraszyła! — wyrzucała z 
siebie, z trudem łapiąc oddech. — Dobrze się pani czuje?
—	Pewnie, że dobrze! — odburknęła Agata. — Gdzieś ty 
była, kiedy cię wołałam? Nie za to ci płacę, żebym musiała 
zdzierać gardło za tobą.
—	Przecież sama pani kazała przestawiać meble w salonie! — 
zaprotestowała Mary, stając u boku swej chlebo-dawczyni. — Nie 
pamięta pani? Mówiła pani, że fortepian nie powinien stać przy 
kominku, kanapy są za blisko okien i od tego płowieją ich obicia, 
a obrazy...
—	Dobra, dobra! — przerwała jej Agata, usiłując strzą-snąć 
lepką od potu rękę Mary ze swego ramienia. — Nie ściskaj mnie 
tak, idiotko, przecież nie jestem kaleką. Dobrze wiesz, że potrafię 
iść o własnych siłach.
—	Tak, proszę pani — wystękała Mary, czekając na dalsze 
rozkazy.
Agata mierzyła ją wzrokiem, zachodząc w głowę, jak mogła 
zatrudnić tak żałosną kreaturę? Nie dość, że Mary Ellis była za 
głupia, aby bawić swą panią interesującą rozmową, to jeszcze 
miała tak kiepską kondycję! Wystarczyło, że przesunęła kilka 
nędznych mebli, a już spociła się jak mysz, poczerwieniała jak 
burak i dyszała jak miech kowalski!
—	Co z ciebie za pożytek, jeśli nie przychodzisz od razu, 
kiedy cię wołam? — łajała służącą.
—	Słyszałam panią, ale stałam wtedy na drabinie — 
usprawiedliwiała się Mary, spuszczając oczy. — Chciałam 
przewiesić portret paninego dziadka...
Agata skojarzyła sobie, o jakim obrazie mowa. Był to portret 
prawie naturalnej wielkości, w antycznej złoconej ramie, wiszący 
nad kominkiem. Na myśl, że ta biedna dziewczyna sama chciała 
targać to płótno przez cały salon, Agata poczuła dla niej jakby 
cień szacunku. Szybko się go jednak wyzbyła.
—	W tym domu masz obowiązki przede wszystkim wo 
bec mnie! — pouczyła. — Mam nadzieję, że na przyszłość 
będziesz o tym pamiętać.
—	Tak, proszę pani — bąknęła Mary skwaszonym tonem.
—	No, nie przejmuj się tak, dziewczyno! Bardzo ładnie z 
twojej strony, że chciałaś przestawić te meble, ale pamiętaj: 
wszystko w swoim czasie i we właściwych proporcjach. Teraz 
pomóż mi zejść na dół, bo chciałabym zobaczyć kort tenisowy.
—	Ależ po co pani teraz kort tenisowy? — zdziwiła się 
dziewczyna.
—	Muszę sprawdzić, w jakim jest stanie. Myślę, że niedługo 
zacznę znowu grywać w tenisa.
—	Przecież pani nie może... — Mary nie dokończyła zdania, 
bo pod wpływem karcącego spojrzenia Agaty ugryzła się w język.
—	Myślisz, że nie będę już mogła grać? — podchwyciła 
Agata. — Nonsens! Mogę zrobić wszystko, co zechcę. Jeżeli 
mogłam przez telefon pozyskać sobie wystarczającą liczbę głosów 
radnych, chociaż nie widzieli moich planów, nie ma dla mnie 
rzeczy niemożliwych! — zachichotała.
Niestety, Mary Ellis nie poprosiła o bardziej wyczerpujące 
informacje, choć Agata na to liczyła. Tak gorąco pragnęła 
podzielić się z kimś radością ze swego zwycięstwa! Najchętniej 
pochwaliłby się wnukowi, ale Theo był ostatnio nieuchwytny, 
także na molu. Miała nadzieję, że jej aluzja trafi nawet do osoby 
tak ograniczonej jak Mary Ellis, ale nic z tego nie wyszło, bo 
Mary nie podjęła wątku.
—	Niech cię gęś kopnie, dziewczyno! — rozzłościła się 
Agata. — Czy ty w ogóle myślisz? A zresztą, pies z tobą 
tańcował. Podaj mi rękę i pomóż wyjść na dwór.
Chwiejnym krokiem, przy pomocy Mary, Agata wyszła z 
biblioteki, a stamtąd skierowała się w stronę drzwi frontowych. 
Po drodze, korzystając z faktu, że ma przymusowego słuchacza, 
zaczęła objaśniać Mary swoją ideę dalszego rozwoju Balford-le-
Nez.
Mary zachęcała ją do dalszych wynurzeń, wydając gardłowe 
dźwięki świadczące o zrozumieniu. Agata od razu zyskała 
pewność, że tak samo łatwo, jak udało się jej przekonać do swoich 
planów Basila Trevesa, pójdzie jej z resztą radnych, jeśli tylko 
poświęci wystarczająco dużo czasu na rozmowy telefoniczne.
—	No, z wyjątkiem Akrama Malika — poprawiła się. — Ten 
człowiek jest niereformowalny. Trzeba będzie po prostu postawić 
go przed faktem dokonanym.
—	Że co? Że będzie pokonany? — Mary usiłowała nadążać za 
jej tokiem myśli.
„O Boże!" — westchnęła w duchu Agata, a głośno ofuknęła 
służącą:
—	Nie wiesz, co to jest fakt dokonany, idiotko? Zresztą 
mniejsza z tym.
Na razie nie zamierzała odstępować od tematu. Z góry 
wiedziała, że najłatwiej będzie skaptować Basila Trevesa, choćby 
z uwagi na jego poglądy w kwestii kolorowych. I rzeczywiście, 
już wczoraj przeciągnęła go na swoją stronę. Z innymi nie poszło 
aż tak łatwo, ale w końcu — jak stwierdziła z dumą — zdołała 
pozyskać tych, na których głosach jej zależało.
—	Pamiętaj, Mary — pouczyła. — Każdy chętnie zain 
westuje swoje pieniądze w coś, co kosztuje go niewiele, 
a pomnoży jego zysk. I na tym właśnie polegają nasze pla 
ny! Rada miejska zainwestuje w rozwój miasta, przyjedzie 
więcej turystów i każdy na tym dobrze wyjdzie.
Mary próbowała jakoś przetrawić to, co usłyszała.
—	Widziałam te plany — skojarzyła. — To te, co stoją w 
bibliotece na takich podstawkach, jakie mają malarze?
—	No właśnie — podchwyciła Agata. — Niedługo zo-
baczysz, jak to będzie wyglądać w praktyce. Powstanie centrum 
rozrywkowe, High Street zostanie poszerzona, hotele 
wyremontowane, Marinę Paradę i Princes Esplanade od-
budowane... Tylko czekać, kiedy Balford-le-Nez stanie się 
wizytówką całego wybrzeża!
—	A mnie się podoba tak, jak jest! — ośmieliła się po-
wiedzieć Mary.
Tymczasem wyszły frontowymi drzwiami na żwirowany 
podjazd. Słońce tak przypiekało, że Agata czuła to nawet od 
spodu. Dopiero teraz bowiem się zorientowała, że wyszła na dwór 
w kapciach i rozgrzane kamyki parzą ją przez cienką podeszwę. 
Zmrużyła oczy od jaskrawego światła słonecznego — nie 
pamiętała już, kiedy ostatni raz była na dworze.
—	Tak jak jest? — Agata szarpnęła Mary za ramię, 
wskazując jej kierunek w stronę ogrodu różanego, na pół 
noc od domu. Poniżej grządek z różami trawnik łagodnie 
opadał w dół, a u podnóża tej pochyłości rozciągał się kort 
tenisowy. Jeszcze Lewis kazał go urządzić w prezencie na 
jej trzydzieste piąte urodziny. Dopóki nie dostała wylewu, 
grywała w tenisa regularnie trzy razy w tygodniu. Nie wy 
kazywała wprawdzie zbyt dużej biegłości technicznej, ale 
za to niezłomną wolę zwycięstwa. — Ruszże trochę wy 
obraźnią, dziewczyno! Nasze miasto schodzi na psy. Skle 
py na High Street bankrutują, restauracje stoją puste, 
w hotelach jest więcej wolnych pokoi niż ludzi na uli 
cach... Bez zastrzyku świeżej krwi to miasto najdalej za 
trzy lata będzie martwe. Trzeba wykorzystać drzemiący 
w nim potencjał, ale do tego potrzebny jest ktoś z wy 
obraźnią!
Szły już między grządkami róż, gdy Agata poczuła, że coraz 
trudniej jej oddychać — wszystko przez ten przeklęty wylew! 
Zatrzymała się więc pod pretekstem obejrzenia krzewów 
różanych, a w rzeczywistości — aby odpocząć. Kiedyż, u licha, 
odzyska wreszcie dawne siły?
—	Do jasnej cholery, czemu nikt nie opryskał róż? — 
warknęła. — Popatrz, co się dzieje z tymi liśćmi! Mszyce ucztują 
sobie w najlepsze na moich różach, a nikt nawet palcem nie ruszy! 
Czy to ja mam mówić temu głupiemu ogrodnikowi, co należy do 
jego obowiązków? Mary Ellis, te róże mają być opryskane jeszcze 
dziś!
—	Dobrze, proszę pani — obiecała Mary. — Zadzwonię do 
Harry'ego. On normalnie nigdy nie zapomniałby o różach, ale jego 
synek dwa tygodnie temu miał operowany wyrostek i jeszcze nie 
jest całkiem zdrów!
—	Może niedługo mieć większe problemy niż jakiś wyrostek, 
jeśli pozwoli mszycom zeżreć moje róże!
—	Kiedy, proszę pani, jego chłopak ma dopiero dziesięć lat, a 
już miał trzy operacje! Harry mówi, że cały spuchł, bo jeszcze nie 
usunęli mu tego całego paskudztwa z krwi...
—	Chyba nie będziemy tu rozmawiać o dziecięcych 
chorobach, Mary? Wszyscy mamy jakieś problemy, ale nie niogą 
nam one przeszkadzać w wypełnianiu obowiązków.
Jeśli Harry nie potrafi sobie z tym poradzić, zwolnię go z pracy!
Chciała odejść od grządki z różami, ale jej laska ugrzęzła w 
świeżo spulchnionej ziemi. Próbowała ją wyciągnąć, ale czuła, że 
braknie jej sił.
—	Do jasnej cholery! — Szarpnęła laską, ale przy tym o mało 
nie straciła równowagi. Jeszcze bardziej się rozzłościła, kiedy 
Mary przytrzymała ją pod ramię. — Przestań traktować mnie jak 
dziecko! Nie potrzebuję niańki! Chryste, czy ten upał 
kiedykolwiek zelżeje?
—	Ach, Boże, pani się chyba za bardzo zdenerwowała! — 
wyjęczała Mary przesadnie uniżonym głosikiem staroświeckiej 
służącej, która miała powody, by obawiać się bicia. Słuchanie tego 
było dla Agaty o wiele gorsze niż borykanie się z nieposłuszną 
laską.
—	Wcale nie jestem zdenerwowana! — wycedziła przez 
zaciśnięte zęby. Ponownie spróbowała wyszarpnąć uwięź-nięty 
czubek laski, tym razem z powodzeniem, ale znów zabrakło jej 
tchu.
Czy jednak mogła przejmować się tak prozaiczną czynnością 
jak oddychanie? Wskazała kierunek marszu — ku zielonej 
murawie za grządkami róż — i śmiało podążyła w tamtą stronę.
—	Czy nie chciałaby pani trochę odpocząć? — podsunęła 
nieśmiało Mary. — Jakaś pani taka czerwona...
—	A jak mam wyglądać w taki upał? — odparowała butnie 
Agata. — Nie potrzebuję żadnego odpoczynku. Chciałam 
zobaczyć mój kort tenisowy i zobaczę go!
Po darni jednak gorzej się jej szło niż po ogrodowej żwi-
rowanej ścieżce. Zbrunatniała od słońca trawa maskowała 
nierówności gruntu, więc Agata coraz częściej się potykała, ale 
zaraz potem wracała do pozycji wyprostowanej. Ostentacyjnie 
przy tym odsuwała się od Mary i sarkała, gdy dziewczyna 
przemawiała do niej zatroskanym tonem. Pod nosem klęła w żywy 
kamień cały ten ogród. Czy mogła zapomnieć, jaką powierzchnię 
ma jej własny trawnik? Czy też może przedtem poruszała się tak 
swobodnie, że nie odczuwała nierówności terenu?
—	Może odpoczniemy? — zaproponowała znów Mary. — 
Przyniosę wody...
Agata chwiejnym krokiem podążała naprzód, gdyż cel swojej 
wyprawy miała już w zasięgu wzroku. W odległości nie większej 
niż trzydzieści metrów rozpościerał się kort wysypany ceglanym 
miałem jak rdzawy koc, z siatką na swoim miejscu i świeżo 
wytyczonymi białymi liniami. Powierzchnia kortu parowała 
wskutek upału, jakby unosiła się nad nim mgiełka.
Po czole Agaty ściekła strużka potu, zaraz za nią druga. Czuła, 
jakby jej ciało oblepiała szczelna powłoka z rozgrzanej gumy, a 
klatkę piersiową ściskała ciasna obręcz. Każdy krok był dla niej 
ciężkim wysiłkiem, podczas gdy obok Mary Ellis śmigała lekko 
jak piórko. Do diabła z jej zdrowiem i młodością! I niech się tej 
idiotce nie wydaje, że młodość i zdrowie dają jej jakąś przewagę!
Agata nieraz odnosiła wrażenie, że służąca ma wobec niej 
poczucie wyższości, że po cichu uważa ją za żałosną staruszkę i 
niedołężną kalekę. Ale ona jej jeszcze pokaże! Zresztą nie tylko 
jej, ale i wszystkim, że na Agatę Shaw nie ma silnych. Całą radę 
miejską owinie sobie wokół palca i tchnie nowe życie w to miasto, 
a przy tym i w swoje nędzne ciało!
—	Proszę pani... — zaczęła ostrożnie Mary. — Może by pani 
jednak odpoczęła? Usiądziemy sobie pod tą lipą, przyniosę coś do 
picia...
—	Zawracanie głowy! — Agata ledwo wydyszała te słowa. — 
Chcę... zobaczyć... kort...
—	Ależ pani jest już czerwona jak burak! Boję się, że...
—	Coś takiego, boisz się? — Agata chciała parsknąć 
śmiechem, ale wyszło z tego tylko coś w rodzaju kaszlu.
Jak to możliwe, żeby ten kort ani trochę się nie przybliżył? 
Wydawało się jej, że idzie tak już od początku świata, a odległość 
wciąż się nie zmieniała. Fatamorgana czy co? Posuwała się z 
najwyższym trudem, wlokąc za sobą laskę i pociągając nogą, 
jakby przygważdżał ją do ziemi stukilo-wy ciężar.
—	Nie... trzymaj mnie... ty... głupia dziewucho! — sapała.
—	Ależ ja pani wcale nie trzymam, nawet nie dotykam! — 
krzyknęła przerażonym głosem Mary. — Proszę, niech pani 
przystanie na chwilkę. Przyniosę krzesło i parasolkę, żeby słońce 
tak nie paliło...
—	Bzdury!
Agata słabnącą ręką próbowała się opędzić od nadopie-kuńczej 
służącej, ale zorientowała się, że nie może już wykonać żadnego 
ruchu. Wirowało natomiast całe otoczenie. Kort tenisowy 
rozpłynął się gdzieś w oddali, jakby zlał się z przeciwległym 
zielonym brzegiem Kanału Balfordzkie-
go.
Agacie zdawało się, że Mary Ellis coś do niej mówi, ale nie 
rozumiała słów. W skroniach huczało jej jak w ulu, a zawroty 
głowy, które czuła już w bibliotece, nasilały się falami. Chciała 
poprosić Mary o pomoc lub choćby wymówić jej imię, ale z ust 
wydobył się tylko jęk. Ręka i noga po jednej stronie ciążyły jej jak 
bezwładne kłody.
Skądś dochodził czyjś krzyk. Słońce z góry prażyło nie-
miłosiernie, a niebo wydawało się rozpalone do białości.
To chyba Lewis wołał do niej: „Aggie!", a Lawrence pytał: 
„Mamo?"...
Pole widzenia Agaty zwęziło się do rozmiarów łebka od 
szpilki.
Trevor Ruddock zdążył tak dokładnie zadymić pokój 
przesłuchań, że Barbara właściwie nie miała po co zapalać 
światła. Przez szarą mgłę widać było, jak siedział przy me-
talowym stole, a wokół jego krzesła walało się mnóstwo 
niedopałków. Wprawdzie Barbara zostawiła mu popielniczkę, ale 
niewykluczone, iż Trevor, pragnąc złożyć oświadczenie, 
natchnienia szukał w rozsypanych na podłodze petach i płatkach 
popiołu.
—	Miałeś dość czasu do namysłu? — spytała.
—	Muszę zadzwonić — zażądał.
—	Chcesz sprowadzić adwokata, aby zeznawać w jego 
obecności? Po co ci to, skoro utrzymujesz, że nie masz nic 
wspólnego z zabójstwem Kurejśiego?
—	Ale ja chciałbym zadzwonić! — upierał się.
—	Proszę bardzo, ale tylko w mojej obecności.
—	Wcale nie muszę...
—	Mylisz się, przyjacielu, bo absolutnie musisz!
Nie zamierzała dać mu choćby najmniejszej możliwości, aby 
spreparował sobie alibi. Raz już próbował takich za-
grywek z Rachel Winfield, więc jego uczciwość pozostawiała 
wiele do życzenia.
—	Przecież przyznałem się, że zwinąłem ten towar z fabryki, 
no nie? — zniecierpliwił się Trevor. — Powiedziałem pani, że 
Kurejśi wylał mnie z roboty. Powiedziałem wszystko, co o nim 
wiem. Po co miałbym o tym mówić, gdybym go stuknął?
—	Wzięłam to pod uwagę — przytaknęła pojednawczo 
Barbara i przysiadła się do Trevora.
Ten pokój nie miał wentylacji, toteż unosiło się w nim gęste i 
duszne powietrze jak w saunie. Dołączył się do tego dym z 
papierosów wypalanych przez Trevora, toteż Barbara doszła do 
wniosku, że nic już nie zaszkodzi, jeśli i ona zapali. Tak też 
zrobiła, po czym podjęła nowy wątek.
—	Rozmawiałam dziś z Rachel.
—	Wiedziałem o tym — odpalił z miejsca. — Przecież inaczej 
nie przyszłaby pani do mnie. Pewnie powiedziała pani, że 
rozstaliśmy się o dziesiątej? Faktycznie tak było. Teraz już pani 
wie.
—	Zgadza się, ale Rachel powiedziała mi też coś jeszcze. 
Dopiero teraz skojarzyłam to sobie z tym, co mi mówiłeś o 
Kurejśim, i z twoją odmową wyjaśnienia, co robiłeś w piątek 
wieczorem. Nasuwa mi to tylko jedno rozwiązanie i o tym 
właśnie chciałabym z tobą porozmawiać.
—	No więc, cóż to takiego? — W jego głosie pobrzmiewał 
wyraźny niepokój. Trevor przygryzł skórkę przy paznokciu palca 
wskazującego i wypluł ją na podłogę.
—	Czy kiedykolwiek miałeś stosunek płciowy z Rachel?
—	A jeśli miałem, to co? — spytał na poły wyzywająco, na 
poły ze skrępowaniem. — Może ona powiedziała, że nie chciała 
tego? O ile pamiętam, było zupełnie inaczej.
—	Proszę cię tylko o odpowiedź na pytanie, czy miałeś z nią 
stosunek płciowy.
—	Bo to jeden? — Uśmiechnął się obleśnie. — Wystarczy, 
żebym do niej zadzwonił i umówił się na randkę, a już biegnie jak 
po sznurku. Nawet jeśli miałaby przedtem jakieś inne plany, dla 
mnie rzuca wszystko. Chyba czuje do mnie miętę...
Zmarszczył czoło w miejscu, gdzie znajdowałyby się brwi, 
gdyby ich nie zgolił, i dodał:
—	A co, pani powiedziała co innego?
—	Mam na myśli taki prawdziwy stosunek, bez ubrania — 
wyjaśniła Barbara, puszczając mimo uszu inne uwagi Trevo-ra. — 
A ściślej: bez bielizny.
—	O co właściwie pani chodzi? — spróbował ją wybadać, 
ponownie wsadzając palec do ust.
—	Dobrze wiesz o co. O stosunek dopochwowy.
—	Można się kochać na wiele sposobów. Czy musiałem to 
robić tak jak nasi dziadkowie?
—	Zgoda, ale nadal nie odpowiedziałeś dokładnie na moje 
pytanie. Chciałabym wiedzieć, czy ją przeleciałeś, obojętnie jak, 
na stojąco, leżąco, klęcząco czy na jeźdźca.
—	No pewnie, że zrobiliśmy sobie dobrze. Ona miała swoją 
przyjemność, a ja swoją.
—	Ale przeleciałeś ją?
—	Kurczę, czego pani chce? — zdenerwował się i sięgnął po 
papierosy. — Przecież mówię, że to robiliśmy! Czy ona pani 
wciskała, że ją zgwałciłem?
—	Nie, ale powiedziała mi coś jeszcze ciekawszego. To 
mianowicie, że ty nic nie robiłeś, tylko ona ciągnęła ci druta. Czy 
to prawda?
—	Ależ się pani tego uczepiła!
Uszy Trevora płonęły. Barbara zauważyła, że pająk wy-
tatuowany na jego szyi wygląda jak żywy, bo poruszała nim krew 
pulsująca w żyle jarzmowej.
—	Ty robiłeś sobie dobrze na każdej randce, ale Rachel 
nic z tego nie miała. — Barbara rozwijała wątek.
Trevor nie zaprzeczał, tylko zaciskał palce na paczce pa-
pierosów, aż prawie ją zgniótł.
—	A więc było tak, jak myślałam — wywnioskowała Barbara. 
— Jedno z dwojga: albo jesteś kompletnym durniem, który myśli, 
że dziewczyna będzie w siódmym niebie, jeśli tylko weźmie do 
buzi twojego ptaka... Albo w ogóle nie przepadasz za kobietami, 
jeśli to ci wystarczy za cały seks. Więc jak tam z tobą, Trevor? 
Jesteś dureń czy pedał?
—	Nie jestem!
—	Którym z nich nie jesteś?
—	Żadnym! Lubię ładne dziewczyny i one mnie też. Jeśli 
Rachel mówi inaczej...
—	Nie byłabym tego taka pewna — osadziła go Barbara.
—	Mogę pani wymienić, ile miałem dziewczyn! — de-
klarował ochoczo. — Całe tuziny, nawet setki! Pierwszą 
przeleciałem, jak miałem dziesięć lat, i całkiem jej się to 
podobało... No, faktycznie tej Rachel Winfield to nie dmuchałem, 
bo ona ma taką gębę, że rzygać się chce od samego patrzenia. 
Ślepy może by ją bzyknął, ale ja przecież nie jestem ślepy!
Wysupłał ze swojej paczki jeszcze jednego papierosa. Musiał 
to być ostatni, bo zaraz zmiął pudełko i cisnął w kąt.
—	Taki z ciebie Kuba Rozpruwacz? Chyba w twoich snach! 
— zgasiła go Barbara. — Ale my tu, przyjacielu, nie mówimy o 
snach, tylko o morderstwie. Sam zeznałeś, że Hatim Kurejśi 
randkował z chłoptasiami na rynku w Clac-ton, więc może 
randkował właśnie z tobą?
—	To ohydne kłamstwo! — Zerwał się na nogi tak 
gwałtownie, że aż przewrócił krzesło.
—	Na pewno? — wycedziła słodziutko Barbara. — Usiądź no 
grzecznie, kochasiu, albo zawołam policjanta, żeby ci pomógł...
Poczekała, aż Trevor postawi krzesło na miejsce i usiądzie. 
Podniósł z blatu swojego papierosa i ponownie przypalił go 
zapałką, używając paznokcia jako dras-ki.
—	To mogło wyglądać na przykład tak... — Barbara na-
świetlała mu swoją teorię. — Może to, że ukradłeś kilka słoików 
musztardy, ketchupu i dżemu, było tylko pretekstem? A tak 
naprawdę Kurejśi zwolnił cię z pracy dlatego, że miał się żenić z 
Saliją Malik i nie chciał, żebyś się pętał w pobliżu, bo twój widok 
przypominał mu, kim był w rzeczywistości?
—	Muszę zadzwonić — powtórzył Trevor. — A pani nie 
mam już nic więcej do powiedzenia.
—	Chyba zdajesz sobie sprawę z powagi sytuacji? — 
postraszyła go Barbara, gasząc swego papierosa w popielniczce. 
— Z jednej strony mamy twoją deklarację o homo-
seksualizmie Kurejśiego i wyłącznie oralnym seksie uprawianym 
z Rachel...
—	Przecież już to wyjaśniłem!
—	...a z drugiej strony zgon Kurejśiego, który nastąpił w 
czasie, gdy nie miałeś alibi. Czy te fakty nie przekonują cię, że 
lepiej szczerze się przyznać, gdzie byłeś w piątek po dziesiątej? 
Jeśli, oczywiście, nie zastawiałeś wtedy pułapki na Kurejśiego!
Trevor zacisnął wargi i wbił w Barbarę wyzywające spoj-
rzenie.
—	Zgrywaj sobie twardziela, jeśli chcesz — podsumo 
wała. — Tylko uważaj, żebyś nie wyszedł na idiotę!
Zostawiła go samego, żeby to sobie jeszcze przemyślał, po 
czym udała się na poszukiwanie Emily. Usłyszała jej głos, zanim 
ją zobaczyła. Równocześnie dał się słyszeć męski głos nabrzmiały 
wrogością.
Barbara przechyliła się przez poręcz i dostrzegła, że piętro 
niżej Emily przeciwstawiała się właśnie Muhammado-wi 
Malikowi, któremu asystował nieodłączny Tajmulłah Azhar.
—	Proszę nie powoływać się na Ustawę o policji i prawie 
karnymi — odpowiadała rzeczowo. — Znam dobrze prawo. Pan 
Kumhar jest podejrzany o przestępstwo zagrożone karą więzienia, 
więc muszę dopilnować, żeby nie utrudniał śledztwa ani nie 
narażał kogokolwiek na niebezpieczeństwo...
—	To właśnie Kumhar jest w niebezpieczeństwie! — wszedł 
jej w słowo Muhammad. — A jeśli pani odmawia nam zgody na 
widzenie, powód może być tylko jeden.
—	Może zechce pan łaskawie wyrażać się jaśniej.
—	Muszę sprawdzić, w jakim jest stanie. Przecież zna pani 
zwrot „stawianie oporu policji", którego się używa, gdy ktoś 
został pobity w śledztwie.
—	Chyba za dużo naoglądał się pan filmów kryminalnych, 
panie Malik! — zbyła go Emily akurat w momencie, kiedy 
Barbara się do niej zbliżyła. — Nie mam zwyczaju wywierać na 
podejrzanych presji fizycznej.
—	Dlaczego więc sprzeciwia się pani, abyśmy go zobaczyli?
Zanim Emily wystąpiła z repliką, wtrącił się Azhar:
—	Zgodnie z Ustawą o policji i prawie karnym podejrza 
ny ma prawo zażądać zawiadomienia kogoś z rodziny lub 
znajomych o jego zatrzymaniu. Czy możemy wiedzieć, ko 
go pani zawiadomiła, pani inspektor?
Nie patrzył w stronę Barbary, ale ona i tak czuła, że wie o jej 
obawach. Cytowana ustawa była ze wszech miar słuszna, ale 
nieraz życie wyprzedzało literę prawa i nawet dobry oficer nie 
zawsze mógł się do niej stosować. Azhar zakładał, że taki właśnie 
przypadek miał miejsce, a Barbara się zastanawiała, czy Emily 
zdoła wyciągnąć, jak królika z kapelusza, jakiegoś krewnego lub 
znajomego Fahda Kumhara. Ona jednak nie zawracała sobie 
głowy takimi drobiazgami.
—	Pan Kumhar nie wskazał nam osoby, którą chciałby 
powiadomić.
—	A czy wiedział, że ma takie prawo — zagadnął perfidnie 
Azhar.
—	Nie mieliśmy możliwości, aby się z nim dogadać, a tym 
samym — poinformować go o jego prawach.
—	A jakże! — podchwycił Muhammad. — Trzymają go pod 
kluczem, dopóki nie zmięknie na tyle, że zgodzi się na 
współpracę!
Azhar nie oponował, ale też nie chciał dopuścić, by kuzyn 
zbytnio się zapalił. Zadał więc tylko spokojne, wyważone pytanie:
—	Czy pan Kumhar jest obywatelem tego państwa, pa 
ni inspektor?
Barbara wiedziała, że Emily przeklina chwilę, w której 
pozwoliła Kumharowi przebąkiwać coś o jego papierach 
imigracyjnych. Nie mogła przecież udawać, że nie wie o prawach 
przysługujących imigrantowi, gdyż ustawy ściśle je precyzowały. 
Gdyby teraz próbowała ominąć te przepisy, aby wykryć 
ewentualne powiązania Fahda Kumhara ze śmiercią Kurejśiego — 
ryzykowałaby, że sąd mógłby nie dopuścić takiego dowodu.
—	Na razie chcieliśmy przesłuchać pana Kumhara na 
okoliczność jego znajomości z Hatimem Kurejśim — od 
parła wymijająco. — Doprowadziliśmy go na komendę, 
gdyż odmawiał udzielenia odpowiedzi w miejscu zamiesz 
kania.
—	To pani uchyla się od odpowiedzi na nasze pytanie! — 
naciskał Muhammad. — Czy Kumhar jest narodowości an-
gielskiej, czy nie?
—	Nie wygląda mi na Anglika — rzuciła Emily raczej pod 
adresem Azhara niż Muhammada.
—	Aha! — Azhar przyjął to wyjaśnienie z pewną ulgą. 
Barbara przekonała się dlaczego, kiedy zadawał następne pytanie: 
— A czy on dobrze zna język angielski?
—	Nie poddawałam go egzaminowi.
—	Ale to nie ma właściwie żadnego znaczenia, prawda?
—	Azhar, do jasnej cholery! — nie wytrzymał Muhammad. 
— Jeśli on nie zna angielskiego...
Azhar uciszył kuzyna gestem ręki i sam dokończył tę kwestię.
—	W takim razie muszę prosić o natychmiastowe 
umożliwienie nam widzenia z panem Kumharem. Przecież 
na pewno zna pani przepisy i świetnie wie, że jedynymi po 
dejrzanymi, którzy mają nieograniczone prawo do odwie 
dzin, są cudzoziemcy.
„Wygrałeś, Azhar" — pomyślała Barbara nie bez podziwu dla 
Pakistańczyka. Najwidoczniej w dziedzinie obrony praw 
człowieka przejawiał nie mniejszą biegłość niż w mikrobiologii. 
Dopiero teraz zrozumiała, że nie musiała się o niego obawiać. Nie 
wpakował się w żadne kłopoty w Bal-ford, a prowadząc rozmowy 
z policją — w pełni panował nad sytuacją.
Muhammad nie ukrywał satysfakcji z takiego obrotu sprawy. Z 
ostentacyjną uprzejmością zwrócił się do Emily:
—	Gdyby pani inspektor była łaskawa zaprowadzić nas 
do pana Kumhara, z przyjemnością powiadomilibyśmy na 
szych ludzi, że nie dzieje mu się krzywda. To chyba zrozu 
miałe, że niepokoją się o los swego rodaka...
Wymowa tych słów była jednoznaczna i nie pozostawiała zbyt 
dużych możliwości interpretacji. Muhammad Malik stawiał 
sprawę jasno — mógł równie łatwo zmobilizować całą 
społeczność pakistańską do dalszych rozruchów i demonstracji 
protestacyjnych, jak też nakazać rodakom zachowanie spokoju. 
Wybór należał do inspektor Emily Barlow i na nią też spadłaby 
odpowiedzialność za ostatecz-
ne rozwiązanie.
Barbara zauważyła ledwo dostrzegalne napięcie skóry w 
kącikach oczu Emily. Na wyraźniejszą reakcję nigdy by sobie nie 
pozwoliła w obecności tych dwóch panów.
— Proszę ze mną — poleciła.
Agata miała wrażenie, jakby została uwięziona w żelaznym 
potrzasku, i to nie takim, który trzymałby ją tylko za rękę czy 
nogę, ale w czymś w rodzaju pancerza zakuwającego całe ciało.
W jej mózgu odzywały się dawno nie słyszane głosy. Najpierw 
Lewis mówił coś o dzieciach, interesach i tej swojej obłędnej 
namiętności do starego gruchota morgana, w którego ładował 
pieniądze jak w beczkę bez dna, a który i tak nigdy nie chodził jak 
trzeba... Potem narrację przejął Lawrence, tłumacząc, że po prostu 
kocha tę kobietę i chce z nią rozpocząć wspólne życie. 
Sekundowała mu ta szwedzka zdzira, szermując 
psychologicznymi argumentami, których pewnie się nauczyła, 
grając w siatkówkę na plaży w Kalifornii. „Miłość Lawrence'a do 
mnie w niczym nie umniejszy jego miłości do pani!" — 
recytowała patetycznie. „Chyba pragnie pani jego szczęścia?" Po 
niej do głosu dorwał się Stephen, z całą bezczelnością 
oświadczając: „To moje życie, babciu, i ty go za mnie nie 
przeżyjesz. Jeśli nie potrafisz zaakceptować mnie takiego, jaki 
jestem, to rzeczywiście lepiej, abym wyjechał".
Cała ta gadanina nie cichła, aż Agata zapragnęła czegoś w 
rodzaju gumki do wymazywania faktów zapisanych w pamięci. 
Właściwie nie sprawiało jej to bólu, ale głosy były tak uporczywe, 
jakby nigdy nie miały się skończyć. Chętnie by z nimi 
podyskutowała, aby przywołać je do porządku i nagiąć do 
posłuszeństwa. Tymczasem musiała je znosić jak natrętny szum w 
uszach.
Uderzyłaby się pięścią w głowę, aby odpędzić te niepożądane 
dźwięki, ale każda kończyna wydawała się ciężka jak ołów. 
Ściskał je żelazny pancerz uniemożliwiający ruchy.
Głosy znikły dopiero wtedy, gdy zwróciła uwagę na światło. 
Niestety, miejsce jednych dźwięków zajęły inne. Agata z 
wysiłkiem próbowała rozróżnić poszczególne sło-
wa, co nie było łatwe, gdyż początkowo zlewały się w jeden potok 
wymowy.
—	Wyglądałotonaatakserca — padła czyjaś uwaga. — 
Aleokazałosiężetowylew.
Co mogły znaczyć słowa „okazałosiężetowylew"? Agata 
zastanawiała się też, gdzie teraz przebywa i dlaczego leży tak 
nieruchomo. Może już umarła i spogląda na własne ciało z 
dystansu? Ale nie, aż nazbyt mocno odczuwała związek z tym 
ciałem, gdyż była w nim szczelnie uwięziona.
—	Bożeczytobardzopoważne? — usłyszała głos Theo.
Świadomość jego obecności w tym pokoju bardzo podniosła ją 
na duchu. Skoro wnuk przy niej był, sytuacja nie wyglądała 
jeszcze najgorzej. Nieco odprężona, Agata zaczęła nasłuchiwać, 
lecz wychwytywała tylko pojedyncze słowa z toczącej się obok 
rozmowy. Padały w niej medyczne terminy: „zakrzep", „złogi 
cholesterolu", „zamknięcie światła tętnicy" i „porażenie 
prawostronne".
Wiedziała już, co teraz czuje. Przepełniła ją rozpacz tak 
wszechogarniająca, jak rozdymający się bez końca balon, jak 
cisnący się do gardła krzyk, który nie mógł się stamtąd wyrwać. I 
pomyśleć, że to mogło ją zabić!
Lewis i Lawrence wołali ją do siebie z tamtego świata, a ona, 
uparta jak zawsze, nie dołączyła do nich. Przecież miała tyle 
rzeczy do zrobienia, spraw do załatwienia i marzeń do spełnienia, 
że za wcześnie jeszcze było kończyć życie. Dlatego wylew nie dał 
rady jej powalić, choćby zakrzep nie wiadomo jak długo odcinał 
dopływ tlenu do części mózgu. Agata Shaw kurczowo trzymała 
się życia.
Zaczęła już lepiej odróżniać słyszane słowa, a w jej polu 
widzenia pojawiało się coraz więcej światła. Zaczęło się ono 
układać w jakieś konkretne kształty, z których stopniowo 
wyłaniały się postacie ludzkie.
—	Znów została uszkodzona tętnica w lewej półkuli 
mózgowej — tłumaczył męski głos, który Agata potrafiła 
już rozpoznać. Przecież to doktor Fairclough! Opiekował 
się nią po tamtym wylewie. — Widać to po napięciu jej 
mięśni twarzowych. Siostro, proszę spróbować igłą... Wi 
dzi pan? Nie ma żadnej reakcji. Z równym powodzeniem 
można by ją ukłuć w ramię.
Pochylił się nad łóżkiem, więc Agata widziała z bliska jego 
oblicze — nos wydawał się ogromny, a pory wielkości łebków od 
szpilek. Szkła okularów były tak zabrudzone, że zastanawiała się, 
jak w ogóle mógł przez nie cokolwiek widzieć.
—	Pani Agato, poznaje mnie pani? — zwrócił się 
wprost do niej. — Wie pani, co się stało?
Głupi czy co? Jak mogłaby nie wiedzieć, co się z nią stało? Z 
wysiłkiem mrugnęła powiekami, ale nawet ta prosta czynność 
bardzo ją wyczerpała.
—	Ślicznie! — powiedział doktor Fairclough. — Miała pani 
drugi wylew, moja droga, ale panujemy nad sytuacją. Theo też jest 
tu z nami.
—	Babciu! — zawołał takim tonem, jakby chciał wywabić z 
kryjówki przestraszonego szczeniaka. Stał od niej zbyt daleko, by 
mogła wyraźnie go widzieć, ale sam zarys jego ciała wpływał na 
nią kojąco, jakby symbolizował nadzieję, że wszystko znów 
będzie dobrze. — Co ci przyszło do głowy, żeby próbować dojść 
na kort? Boże, gdyby Mary nie było przy tobie... Wiesz, że nawet 
nie dzwoniła na pogotowie, tylko porwała cię na ręce i sama tutaj 
przyniosła? Doktor sądzi, że to uratowało ci życie.
Kto by pomyślał, że ta głupia gęś wykaże tyle inwencji? Jak 
daleko Agata sięgała pamięcią — zazwyczaj w nagłych 
wypadkach Mary Ellis mogła zdobyć się najwyżej na chlipanie, 
trzepotanie rzęsami i pociąganie nosem.
—	Nie odpowiada! — Theo zwrócił się do doktora. — Czy 
ona w ogóle mnie słyszy?
—	Pani Agato! — zachęcił ją lekarz. — Czy może pani 
pokazać Theo, że go pani słyszy?
Powoli i z trudem Agata mrugnęła po raz drugi. Miała 
wrażenie, że ruch ten wysysa z niej całą energię, i czuła go aż w 
gardle.
—	To się nazywa afazja czynnościowa — tłumaczył le 
karz tym swoim suchym, urzędowym tonem, którego Agata 
nie znosiła. — Zakrzep tamuje dopływ krwi, a więc również 
tlenu, do lewej półkuli mózgowej, odpowiedzialnej za ko 
munikację werbalną. To spowodowało wyłączenie funkcji 
mowy.
—	Tym razem chyba jest gorzej niż poprzednio, bo wte 
dy przynajmniej mówiła kilka słów. Babciu, czy możesz 
wypowiedzieć moje imię? Albo swoje?
Agata zmusiła się do otwarcia ust, ale była w stanie wydać 
tylko dźwięk w rodzaju „Ahg". Spróbowała drugi raz, potem 
trzeci, ale czuła, że nie da rady dobyć głosu z gardła.
—	Ten wylew jest poważniejszy od tamtego — obja 
śnił doktor Fairclough. Położył rękę na lewym ramieniu 
Agaty i lekko ścisnął. Czuła ciepło jego dotknięcia. — 
Proszę się nie wysilać, pani Agato. Niech pani odpoczy 
wa. Ma pani doskonałą opiekę, a Theo w razie czego jest 
pod ręką.
Obaj panowie odstąpili nieco od łóżka, przez co znikli z jej 
pola widzenia, ale choć mówili cicho — niektóre słowa do niej 
docierały.
—	...niestety, nie ma na to cudownego środka... — to mówił 
lekarz. — ...będzie wymagać długotrwałej rehabilitacji...
—	...terapia? — zapytywał Theo.
—	Fizykoterapia i ćwiczenia mowy.
—	...szpital?
Agata wytężyła słuch. Intuicyjnie wyczuwała, o co mógł pytać 
wnuk, bo sama koniecznie chciała wiedzieć, jakie ma szanse na 
przyszłość. Czy będzie musiała aż do śmierci pozostać w szpitalu, 
przykuta do zabezpieczonego barierkami łóżka?
—	Rokowania są dosyć pomyślne — stwierdził doktor 
Fairclough i powrócił do łóżka Agaty. Poklepał ją po ra 
mieniu, a końcami palców dotknął jej czoła, jakby udzielał 
błogosławieństwa.
„Ach, ci lekarze" — pomyślała Agata. „Każdemu się wydaje, 
że jest co najmniej papieżem, jeśli nie samym Panem Bogiem!"
—	Pani Agato, porażenie prawej połowy ciała z cza 
sem ustąpi pod wpływem fizykoterapii. Co do afazji — 
cóż, moment odzyskania mowy trudniej jest przewidzieć. 
W każdym razie przy odpowiedniej pielęgnacji, połączo 
nej z chęcią wyzdrowienia, może pani przeżyć jeszcze 
wiele lat. — Tu doktor zwrócił się do Theo: — Najważniej 
sze, żeby chciała żyć i miała ku temu motywację!
O to nie musiał się martwić! Agatę wręcz rozpierała chęć do 
życia. Choćby się waliło i paliło — ukształtuje to miasto na obraz 
i podobieństwo idealnej nadmorskiej miejscowości 
wypoczynkowej. I dokona tego, nawet gdyby miała kierować 
akcją z łóżka, z trumny czy zza grobu! Spowoduje, że nazwisko 
Agaty Shaw będzie się kojarzyć z czymś więcej niż tylko z 
nieszczęśliwym małżeństwem i nieudanym macierzyństwem. Jej 
dzieci przedwcześnie pomarły lub rozproszyły się po świecie, ale 
ona przeżyje wszystkich. Ma to w genach.
—	Na szczęście mamy dwa powody do optymizmu — 
tłumaczył dalej doktor. — Przede wszystkim pani Agata jest w 
świetnej kondycji fizycznej. Ma serce, płuca, kościec i 
umięśnienie kobiety najwyżej pięćdziesięcioletniej, a to działa na 
jej korzyść.
—	Ona zawsze była bardzo aktywna — potwierdził Theo. — 
Aż do pierwszego wylewu grała w tenisa, jeździła konno i 
pływała łódką.
—	Tym lepiej dla niej, ale dużą rolę gra tu nie tylko kondycja 
fizyczna, lecz także stan ducha. Dzięki Bogu, nie jest sama na 
świecie, bo ma ciebie, a rodzina również jest źródłem motywacji 
do życia. Mam nadzieję, Theo, że nigdzie się teraz nie wybierasz, 
na przykład do Afryki albo na Marsa?
To ostatnie pytanie okrasił śmiechem, gdyż nie miał 
wątpliwości co do odpowiedzi. Tymczasem zapadła cisza, 
przerywana tylko brzęczeniem monitorów, do których podłączono 
Agatę. Znajdowały się za jej głową, więc ich nie widziała, tylko 
słyszała bulgotanie i syczenie.
Tak chciała powiedzieć Theo, żeby stanął w zasięgu jej 
wzroku. Pragnęła mu wyznać, jak mocno go kocha. Wiedziała, że 
miłość to głupstwa i zawracanie głowy, które nie prowadzi do 
niczego dobrego. Do tej pory nigdy nie wypowiedziała na głos 
tego słowa, ale dziś czuła nieodpartą chęć, aby go użyć.
Stęskniła się już za wnukiem. Chciała go dotykać i trzymać w 
ramionach. Zawsze dotyk kojarzył jej się z karą — jak mogła nie 
brać pod uwagę roli tego zmysłu w tworzeniu więzi między 
ludźmi?
I
Doktor znów zachichotał, ale tym razem był to śmiech 
wymuszony.
—	Na miłość boską, Theo, nie patrz tak na mnie! Prze 
cież nie jesteś specjalistą od rehabilitacji i nie będziesz mu 
siał sam tego robić. Dla babci ważna jest twoja obecność, 
bo daje jej poczucie ciągłości.
Teraz Theo podszedł tak blisko, że Agata mogła go widzieć. 
Patrzył na nią chmurnym wzrokiem, takim samym jak wtedy, 
kiedy przybyła do przesiąkniętego wonią moczu domu dziecka, 
gdzie przewieziono jego i Stephena po śmierci rodziców. 
Powiedziała do chłopców: „No to idziemy", ale nie wyciągnęła 
ręki do żadnego z nich, Stephen posłusznie poszedł wtedy 
naprzód, a Theo sięgnął ręką i uczepił się paska jej spódnicy.
—	Nigdzie się nie wybieram — obiecał. — Zostanę 
z nią.
19
Barbara jako rzecznik komendy policji zaproponowała 
kompromisowe rozwiązanie. Emily bowiem jeszcze przed 
wejściem do pokoju przesłuchań zapowiedziała, że obaj Pa-
kistańczycy będą mogli zobaczyć Kumhara, ale nie wolno im 
zadawać żadnych pytań. To sprowokowało natychmiast ostrą 
wymianę zdań, w której pierwsze skrzypce grał Mu-hammad. 
Ponieważ zagroził wzrostem napięcia wśród społeczności 
muzułmańskiej — Barbara wpadła na pomysł, aby jedynie 
Tajmullah Azhar, jako obcy dla podejrzanego, prowadził z nim 
rozmowę i pełnił rolę tłumacza. Emily utrwaliłaby ich 
wypowiedzi na taśmie magnetofonowej, a nagranie mógłby potem 
zweryfikować profesor Siddiki z Londynu. Wydawało się, że takie 
wyjście uwzględnia racje obu stron, a w każdym razie lepiej już 
było je przyjąć niż sterczeć bez końca na korytarzu. Na ten 
kompromis, jak to zwykle bywa, zgodzili się wszyscy, choć nie 
podobał się nikomu.
Emily gestem ręki zaprosiła całą trójkę do małej klitki za 
masywnymi dębowymi drzwiami. Fahd Kumhar siedział w kącie 
pomieszczenia, starając się trzymać jak najdą-
lej od pilnującego go detektywa w cywilnym ubraniu — szortach i 
koszuli w stylu hawajskim. Kulił się jak królik osaczony przez 
psy, a kiedy zobaczył twarze wchodzących — nie mógł skupić 
wzroku na żadnej z nich, popatrując trwoż-nie to na Emily i 
Barbarę, to na Azhara i Muhammada. Wydawało się, że nie 
panuje nad swoimi ciałem. Odpychał się stopami od podłogi, 
cofając się razem z krzesłem pod samą ścianę.
Wyglądało to na odruch strachu lub chęć ucieczki. Wydzielał 
nawet zapach strachu — przenikliwy odór jego potu utrudniał 
oddychanie. Barbara się zastanawiała, jak Azhar określiłby jego 
stan psychiczny.
Nie musiała na to długo czekać. Azhar zrobił kilka kroków do 
przodu i przykucnął przed krzesłem zatrzymanego. Emily 
włączyła magnetofon, więc głośno zapowiedział:
—	Chcę przedstawić mu siebie i mojego kuzyna. 
Potem przemówił w urdu, na co Kumhar zareagował
spojrzeniami rzucanymi na obu Pakistańczyków. Można więc 
było domniemywać, że prezentacja została dokonana.
Kiedy Kumhar zajęczał, Azhar położył mu rękę na ramieniu, 
które w obronnym geście trzymał przed sobą.
—	Powiedziałem, że przyjechałem z Londynu, aby mu pomóc 
— poinformował Azhar. Swoje pytania, jak również odpowiedzi 
Kumhara, zaraz tłumaczył na angielski. — Czy policja nie 
traktowała pana źle? Nikt panu nie zrobił krzywdy?
—	Dobrze pan wie, że nie stosujemy takich metod — wtrąciła 
się Emily.
Muhammad zmierzył ją pogardliwym spojrzeniem.
—	Chyba nie możemy poinformować go o jego pra 
wach, dopóki się nie dowiemy, jak wiele z nich już zostało 
pogwałcone! — odparował. — Popatrz, Azhar, przecież on 
się trzęsie jak galareta! Zobacz, czy nie ma sińców, sprawdź 
szczególnie jego nadgarstki i kark.
Te słowa nie spodobały się policjantowi, który dotąd strzegł 
więźnia.
—	Dopóki wyście nie przyszli, był całkiem spokojny — 
zauważył.
—	Wy, to znaczy kto, panie posterunkowy? — zarepli- 
kował od razu Muhammad. — Weszliśmy tu przecież w to 
warzystwie pani inspektor Barlow.
Kumhar, słysząc tę wymianę zdań, mimowolnie wydał dziwny, 
jękliwy dźwięk. Wypowiedział pospiesznie kilka słów, 
nieadresowanych do nikogo konkretnego.
—	Co to miało być? — zainteresowała się Emily.
Azharowi udało się oderwać przyciśnięte do piersi ramiona 
Kumhara. Rozpiął mankiety jego białej bawełnianej koszuli i 
obejrzał kolejno oba nadgarstki.
—	Powiedział: „Obroń mnie, ja nie chcę umierać!"
—	Powiedz mu, że osobiście tego przypilnuję — dorzucił 
szybko Muhammad. — Powiedz mu...
—	Chwileczkę! — przerwała gniewnie Barbara. — Przecież 
umówiliśmy się, panie Malik...
—	I pan właśnie złamał tę umowę! — wkroczyła ostro 
inspektor Barlow. — Wynosić się stąd, obydwaj!
—	Kuzynie! — Azhar nie ustępował, tłumacząc, że 
przekonywał Kumhara, iż ze strony policji nic mu nie grozi, a cała 
społeczność pakistańska troszczy się o jego bezpieczeństwo.
—	To ładnie z pana strony — skwitowała z przekąsem Emily 
— ale wyczerpał pan już swój limit. Proszę opuścić to 
pomieszczenie. Posterunkowy, do mnie!
W drzwiach pojawił się policjant ogromnego wzrostu i postury. 
Barbarze przemknęło przez myśl, czy ten gory-lowaty osobnik nie 
był czasem przyczyną stresu Kumhara?
—	Pani inspektor, przepraszam za siebie i za mojego kuzyna 
— Azhar próbował ratować sytuację — ale chyba widzi pani, jaki 
on jest wystraszony? Myślę, że byłoby korzystne dla nas 
wszystkich, gdyby się dowiedział, jakie przysługują mu prawa. W 
jego obecnym stanie, nawet jeśli uda się wam uzyskać od niego 
jakieś oświadczenie — będzie ono nieważne jako złożone pod 
przymusem.
—	Zaryzykuję! — ucięła Emily tonem podającym w 
wątpliwość szczerość jego intencji.
Barbara próbowała znaleźć jakieś wyjście z tego impasu, aby 
zapewnić spokój w środowisku imigrantów, a równocześnie 
zachować twarz. Miała wrażenie, że najlepiej było-
by wyrzucić Muhammada na zbity pysk, ale wiedziała, że to by go 
tylko bardziej rozwścieczyło.
—	Pani inspektor, czy mogę prosić na słówko? — od 
wołała na stronę Emily, która nie spuszczała z Pakistań 
czyków przenikliwego wzroku. — Z faceta w tym stanie 
nic nie wydusimy — szepnęła jej do ucha. — Możemy 
albo sprowadzić tu profesora Siddikiego, żeby go uspo 
koił i objaśnił mu jego sytuację prawną, albo pozwolić, 
żeby to zrobi! Azhar... to znaczy, pan Azhar... pod wa 
runkiem, że Muhammad będzie trzymał gębę na kłódkę. 
W pierwszym przypadku musielibyśmy czekać, aż profe 
sor przyjedzie, co potrwa co najmniej dwie godziny, 
a tymczasem Muhammad będzie trąbił po całym mie 
ście, jak się tu znęcamy nad panem Kumharem. Nato 
miast jeśli wybierzemy drugą możliwość, za jednym za 
machem załagodzimy Pakistańczyków i popchniemy 
śledztwo naprzód.
Emily zmarszczyła czoło i skrzyżowała ręce na piersi.
—	Szlag mnie trafia, kiedy muszę ustąpić temu skurwy-
synowi! — wycedziła przez zęby.
—	To tylko tak wygląda — uspokoiła ją Barbara. — W 
rzeczywistości działamy we własnym interesie.
Barbara czuła, że ma rację, ale wiedziała, że niechęć Emily do 
Pakistańczyków, którą podsycało zachowanie Muhammada, może 
wpływać na jej osąd sytuacji. Sama zresztą stąpała po niepewnym 
gruncie — nie mogła pozwolić sobie na okazanie słabości, ale nie 
chciała też ryzykować rzucania iskry na proch. Nabrała w końcu 
dużo powietrza w płuca i przemówiła z wyraźnym niesmakiem:
—	Panie Azhar, jeśli zagwarantuje mi pan, że pański 
kuzyn nie odezwie się do końca naszego spotkania, będzie 
pan mógł poinformować Kumhara o jego prawach.
Azhar przytaknął i pytającym tonem zwrócił się do Mu-
hammada:
—	Kuzynie?
Muhammad też kiwnął głową na znak zgody, ale nie spuszczał 
z oka trzęsącego się ze strachu rodaka. Rozstawiwszy szeroko 
nogi i założywszy ręce na piersi, wydawał się go pilnować.
Sam Fahd Kumhar chyba nie zrozumiał nic z ożywionej 
dyskusji między przedstawicielami policji i jego współple-
mieńcami. Zachowywał pozę przestraszonego królika i nie bardzo 
wiedział, w którą stronę patrzeć. Biegał więc przerażonym 
wzrokiem od jednej osoby do drugiej, z czego można było wnosić, 
że mimo zapewnień Azhara nie ufał absolutnie nikomu.
Na razie Muhammad dotrzymywał przyrzeczenia, choć czynił 
to w sposób mało subtelny. Azhar mógł jednak przekazać 
Fahdowi Kumharowi niezbędne informacje.
Czy zrozumiał, że został zatrzymany w celu przesłuchania na 
okoliczność śmierci Hatima Kurejśiego?
Tak, rozumiał, ale nie miał nic wspólnego z tą śmiercią, nawet 
nie znał żadnego pana Kurejśiego.
Czy zrozumiał, że ma prawo do asysty adwokata podczas 
przesłuchiwania przez policję?
Nie znał żadnego adwokata, miał papiery w porządku, 
próbował pokazać je policji, nigdy w życiu nie spotkał pana 
Kurejśiego.
Czy chciałby, aby wynająć mu adwokata?
Ma w Pakistanie żonę i dwoje dzieci, które go potrzebują, ale 
brak im pieniędzy na...
—	Niech go pan spyta, dlaczego Hatim Kurejśi wypisał 
dla niego czek na czterysta funtów, skoro się nigdy nie spo 
tkali? — podpowiedziała Emily.
Barbara rzuciła jej zaskoczone spojrzenie. Nie przypusz-
czałaby, że Emily odkryje tę kartę przed Pakistańczykami. 
Zauważyła też reakcję Muhammada — jego źrenice zwęziły się, 
jakby sam przetrawiał w myśli tę informację.
Kumhar jednak nadal twierdził, że nie znał żadnego pana 
Kurejśiego. To musiała być jakaś pomyłka, może chodzi o 
jakiegoś innego Kumhara? To dosyć pospolite nazwisko.
—	Nie w tych stronach — rozwiała jego złudzenia Emi 
ly. — Skończmy już z tym, panie Azhar. Najwidoczniej pan 
Kumhar potrzebuje czasu, aby zastanowić się nad swoją sy 
tuacją.
Coś jednak w bezładnym potoku słów Kumhara zwróciło 
uwagę Barbary.
—	On ciągle mówi o tych swoich papierach — zauwa 
żyła. — Niech go pan spyta, czy zetknął się kiedyś z biu-
rem podróży „Dookoła Świata", tu albo w Pakistanie. Oni zajmują 
się procedurą imigracyjną.
Jeżeli nawet Azhar przypominał sobie tę nazwę ze swoich 
telefonów do Karaći — nie dał tego po sobie poznać. 
Przetłumaczył pytanie, jak również odpowiedź Kumhara, że nie 
wie o agencji „Dookoła Świata" więcej niż o Hatimie Kurejśim.
Odkąd Kumhar dowiedział się o przysługujących mu prawach, 
ruszył się wreszcie ze swego krzesła. Nie odprężył się jednak ani 
trochę — zaraz wrócił do poprzedniej pozycji, zwiniętymi 
pięściami podpierając podbródek. Jego twarz ociekała potem, a 
koszula przylgnęła do chudych pleców. Barbara zauważyła, że 
pod czarnymi spodniami nie ma skarpetek, a tanie obuwie otarło 
mu stopy do żywego mięsa.
Azhar przyglądał mu się przez dłuższą chwilę, zanim zwrócił 
się do policjantek z propozycją:
—	Może byłoby dobrze, gdyby zbadał go lekarz. W tej chwili 
on raczej nie jest w stanie podjąć samodzielnej decyzji w sprawie 
przedstawiciela prawnego.
—	Dziękuję panu — wycedziła Emily z jadowitą 
uprzejmością. — Sam pan widział, że na jego ciele nie ma ani 
jednego siniaka. Postawiliśmy przy nim strażnika, żeby nie stała 
mu się krzywda. A teraz wie pan także i to, że zna on 
przysługujące mu prawa.
—	Tego jeszcze nie wiemy, dopóki on sam tego nie po-
twierdzi — wtrącił się Muhammad.
—	Sierżant Havers poinformuje panów o aktualnym stanie 
śledztwa i możecie panowie odejść — dokończyła Emily, 
ignorując słowa Muhammada. Skierowała się ku drzwiom, które 
policjant usłużnie przed nią otworzył.
—	Chwileczkę, pani inspektor! — przypomniał sobie Azhar. 
— Jeśli nie przedstawi mu pani żadnego zarzutu, nie może być 
przetrzymywany w areszcie dłużej niż dwadzieścia cztery 
godziny. Chciałbym, aby to wiedział.
—	Niech pan mu powie — pozwoliła Emily.
Azhar przetłumaczył mu tę informację, ale Kumhar zdawał się 
nie odczuwać z tego powodu żadnej ulgi. Wyglądał zupełnie tak 
samo jak w momencie, kiedy wszyscy weszli do jego klitki.
—	Powiedz mu też — dodał Muhammad — że po upły 
wie tych dwudziestu czterech godzin ktoś z Dżumy przyj 
dzie po niego na komendę i odwiezie do domu. A jeśli mie 
liby go nie wypuścić, niech znajdą jakiś wiarygodny powód 
dalszego przetrzymywania.
Azhar spojrzał na Emily, jakby czekając na jej pozwolenie. 
Odpowiedziała mu krótkim, lecz zdecydowanym kiwnięciem 
głowy. W tłumaczeniu Azhara przewijało się słowo „Dżuma".
Już na korytarzu Emily pożegnała Muhammada wymownym 
komentarzem:
—	Mam nadzieję, że wiernie przekaże pan zaintereso 
wanym stronom relację o samopoczuciu pana Kumhara.
Aluzja była wyraźna — ona wywiązała się ze swojej części 
umowy i oczekiwała odeń tego samego. Kiedy już dała mu to do 
zrozumienia, odeszła, pozostawiając obu Azjatów w towarzystwie 
Barbary.
Wdrapała się na swoje pierwsze piętro, wściekła, że musiała 
ustąpić pola Pakistańczykom. Liczyła, że spokojnie skorzysta 
teraz z toalety, ale Belinda Warner zaserwowała jej informację, że 
przy telefonie czeka nadinspektor Ferguson.
—	Nie ma mnie! — odkrzyknęła.
—	Przepraszam, pani inspektor, ale od drugiej dzwoni już 
czwarty raz — zakomunikowała Belinda współczującym tonem.
—	Naprawdę? Co za idiota zamontował mu w telefonie 
przycisk do powtórnego wybierania numerów? Porozmawiam z 
nim, kiedy będę chciała.
—	No więc, co mam mu powiedzieć? Wartowniczka za-
meldowała, że pani znajduje się w budynku.
Emily przemknęło przez myśl kilka nieprzyjemnych słów na 
temat lojalności dziewczyn pełniących służbę na wartowni.
—	Powiedzcie mu, posterunkowa, że mamy tutaj podej 
rzanego i mogę poświęcić swój czas albo na jego przesłu 
chanie, albo na jałowe dyskusje z panem nadinspektorem!
Dopiero teraz mogła wejść do toalety. Odkręciła kran przy 
umywalce i namoczyła w wodzie sześć papierowych
ręczników. Kiedy już dobrze nasiąkły, wycisnęła je i przyłożyła 
sobie na kark, piersi, ramiona, czoło i policzki.
Boże, jakże nie znosiła tego azjatyckiego skurwiela! Właściwie 
czuła do niego niechęć od początku, kiedy po raz pierwszy dał się 
jej poznać, jeszcze jako nastolatek, chluba swoich rodziców i ich 
przyszły dziedzic. Podczas gdy jego rówieśnicy musieli toczyć 
ostrą walkę o byt — Muhammad Malik miał podane na srebrnej 
tacy, co tylko mu się zamarzyło. Żeby choć zdawał sobie z tego 
sprawę i potrafił to docenić! Ależ skąd — kto otrzymuje wszystko 
bez wysiłku, ten zazwyczaj nie ma zielonego pojęcia, jak jest 
cholernie szczęśliwy!
Jak to on się obnosił ze swoim rolexem, złotym sygnetem, 
pantoflami ze skórki węża i złotym łańcuszkiem widocznym spod 
nieskazitelnie odprasowanej koszulki! Zadawał szyku 
samochodem dobrej marki, okularami przeciwsłonecznymi od 
Oakleya i wypielęgnowanym ciałem. I przy tym wszystkim 
ośmielał się jeszcze narzekać na swoje ciężkie życie, 
prześladowania, jakie cierpiał, i nienawiść, jakiej rzekomo 
doświadczał z powodu swojej rasy.
Emily wręcz go nienawidziła i miała ku temu powody. Przez 
ostatnie dziesięć lat dopatrywał się dyskryminacji rasowej 
dosłownie wszędzie. Szlag ją trafiał, kiedy musiała przy nim 
uważać na każde słowo czy naturalny ludzki odruch. Doszło do 
tego, że policja w Balford obłaskawiała teraz tych samych ludzi, 
których uważała za podejrzanych, co stawiało ją z miejsca na 
niekorzystnej pozycji. W takiej samej sytuacji znajdowała się i 
ona, bo podejrzewała Mu-hammada prawie o wszystkie 
przestępstwa, jakie popełniano w Balford.
To było nie do zniesienia. Przykładając mokre ręczniki na 
rozpaloną skórę, klęła w żywy kamień zarówno nadinspektora 
Fergusona, jak i Muhammada Malika, denata znalezionego na 
Nez, wreszcie całą społeczność azjatycką. Wciąż nie mogła 
pogodzić się z faktem, że zgodziła się na propozycję Barbary i 
dopuściła Pakistańczyków do Kum-hara, zamiast wyrzucić ich na 
zbity pysk. Właściwie powinna była od razu przymknąć 
Tajmullaha Azhara, zobaczywszy, jak pętał się w pobliżu 
komendy, gdy przywiozła
tam Kumhara. Szybko zdążył zawiadomić swego pieprzonego 
kuzyna, kogo to gliny trzymają pod kluczem! Kim on właściwie 
jest i jakim prawem dyskutuje z policją, jakby był co najmniej 
znanym adwokatem?!
Właśnie chęć sprawdzenia, co to za człowiek, jak również 
wściekłość, że ośmielił się mieć nad nią przewagę, sprowadziły 
Emily z powrotem do jej biura. Dopiero teraz sobie przypomniała, 
że zażądała informacji na temat nieznanego nikomu 
Pakistańczyka, który pojawił się nagle w niedzielne popołudnie. 
Komórka wywiadu w Clacton musiała otrzymać jej zlecenie co 
najmniej dwadzieścia cztery godziny temu! W tej pracy nie było 
to wprawdzie zbyt dużo, ale powinno wystarczyć, aby się 
dowiedzieć, jakimi danymi dysponowała SOI 1 w Londynie — 
jeśli, oczywiście, służby specjalne kiedykolwiek interesowały się 
osobą Tajmullaha Azhara.
Na biurku Emily piętrzyły się najrozmaitsze dokumenty, teczki 
i meldunki, więc przejrzenie tego wszystkiego zabrało jej dobre 
dziesięć minut. Niestety, żadne z doniesień nie dotyczyło Azhara.
A szkoda, bo przydałby się jej hak na tego faceta! Na przykład 
jakiś fakt, który można by dyskretnie przytoczyć podczas którejś z 
utarczek słownych, aby dać mu do zrozumienia, że nie powinien 
czuć się zbyt pewnie. Taki pikantny szczegół wystarczyłby, aby 
Azhar nabrał nieco pokory. Wprawdzie Emily wiedziała, że nadal 
znajduje się na uprzywilejowanej pozycji, gdyż może według 
swego uznania udzielać Azjatom informacji lub zatrzymywać je 
dla siebie — chciała jednak, aby i oni zdali sobie z tego sprawę.
Wykręciła więc numer telefonu wydziału wywiadu.
Emily rozmawiała właśnie przez telefon, kiedy do jej gabinetu 
weszła Barbara. Po tonie głosu poznała, że szefowa odbywa 
prywatną rozmowę na tematy osobiste. Siedziała przy swoim 
biurku podpierając się jedną ręką, a drugą trzymając słuchawkę.
— Słuchaj, mogłabym to zrobić nawet dwa razy, albo i trzy, 
choćby dziś! — gruchała namiętnie, krasząc wypo-
wiedziane słowa głębokim gardłowym śmiechem. Takim tonem 
Emily na pewno nie rozmawiała ze swoim nadinspektorem. W ten 
sposób mogli zwracać się do siebie tylko kochankowie! — O 
której? Mnie by to pasowało, ale czy ona nie zacznie czegoś 
podejrzewać? Gary, spacer z psem nie może trwać trzech godzin!
Nie słychać było odpowiedzi Gary'ego, ale Emily zareagowała 
na nią śmiechem, poprawiając się na krześle.
Barbara chciała wymknąć się z gabinetu, zanim pani inspektor 
ją zauważy. Wystarczył jednak nieznaczny ruch, a już Emily 
spojrzała w górę i gestem ręki dała jej sygnał, żeby została. 
Podniesiony palec oznaczał, że zamierza już kończyć rozmowę.
—	Dobrze, o wpół do jedenastej — podsumowała. — 
Tylko pamiętaj o gumkach!
Odłożyła słuchawkę bez cienia skrępowania.
—	Coś im tam powiedziała? — powróciła do służbowe 
go tonu.
Barbarze płonęły policzki, podczas gdy jej szefowa niczym nie 
dawała po sobie poznać, że właśnie umówiła się na rozbieraną 
randkę z żonatym mężczyzną. Mało tego, był to ten sam facet, 
którego jeszcze w niedzielę wieczorem spławiła. Emily mogła 
równie dobrze umawiać się na wizytę u dentysty.
W dodatku umiała też czytać w myślach Barbary.
—	Papierosy, wódka, wrzody żołądka, migreny, nerwi 
ce albo rozpusta — wymieniła. — Każdy z nas wybiera 
sam swój gwóźdź do trumny. Ja już wybrałam, a ty?
W odpowiedzi Barbara mogła tylko wzruszyć ramionami, że 
niby sama należy do takich kobiet, które dla rozładowania stresu 
łamią męskie serca. W rzeczywistości marzyła raczej o papierosie 
niż o facecie, choć wypaliła trzy i pół sztuki podczas potkania z 
Azharem i jego kuzynem.
—	To zależy, co komu służy — odrzekła wymijająco.
—	Mnie właśnie to — rzuciła krótko Emily, przeczesując do 
tyłu włosy palcami. Zdjęła jeden z mokrych papierowych 
ręczników, które rozwiesiła na nieużywanej lampie biurkowej, i 
wymasowała sobie nim kark. — Boże, co za upał, zupełnie jak 
latem w New Delhi. Byłaś tam kiedy?
Nie? To i lepiej. Szkoda pieniędzy, bo to okropna dziura. No 
więc, o czym w końcu poinformowałaś tych Azjatów?
Barbara zameldowała, że wspominała im o odnalezieniu 
zawartości sejfu Kurejśiego u Barclaya; o tym, że Siddiki 
potwierdził wierny przekład fragmentu Koranu dokonany przez 
Azhara; o namierzaniu telefonów Kurejśiego, a także o tym, że 
poza Kumharem zatrzymano jeszcze jednego podejrzanego, który 
był aktualnie przesłuchiwany.
—	A co na to Malik? — zapytała Emily.
—	Naciskał.
Było to bardzo łagodne określenie, gdyż Muhammad wciąż 
czegoś żądał. Chciał poznać nazwisko i przynależność rasową 
drugiego podejrzanego. Domagał się listy przedmiotów 
znalezionych w sejfie Kurejśiego. Chciał wiedzieć, w jaki sposób 
namierzono jego telefony. Wreszcie zażądał umożliwienia mu 
kontaktu z profesorem Siddikim, aby mógł się upewnić, że tamten 
jest świadom rodzaju zbrodni popełnionej w Balford-le-Nez.
—	Ten to ma tupet! — podsumowała Emily. — I coś mu 
powiedziała?
—	Nie musiałam nic mówić, bo Azhar zrobił to za mnie — 
wywinęła się Barbara.
Mogła jeszcze dodać, że zachowywał się, jak zawsze, z dużą 
pewnością siebie, co świadczyło, że nieraz miał już do czynienia z 
policją, Ustawą o policji i prawie karnym oraz jej 
rozporządzeniami wykonawczymi. Zadziwił tym Barbarę, gdyż 
dotąd, podczas ich prawie dwumiesięcznej znajomości, określała 
go przeważnie jako „profesora uniwersytetu" lub „ojca Hadii". 
Teraz zaś zadawała sobie pytanie: „Kim on jeszcze był? I czego 
brakowało jej znajomości ludzi, jeżeli tego nie wyczuła?"
—	Ty chyba lubisz tego Azhara! — zauważyła z przeką 
sem Emily. — Ciekawam dlaczego.
Barbara zdawała sobie sprawę, że powinna odpowiedzieć: 
„Ponieważ znamy się z Londynu. Jesteśmy sąsiadami, a jego 
córkę kocham jak własną". Na głos odparła jednak:
—	Bo czuję przez skórę, że to porządny człowiek. Spra 
wia wrażenie, że tak samo jak my chce poznać prawdę o za 
bójstwie Kurejśiego.
—	Nie daj się na to nabrać, Barb! — Emily parsknęła 
śmiechem. — Jeśli jest blisko z Muhammadem, to już on wbił mu 
do głowy swoją wersję wydarzeń, która nie ma wiele wspólnego z 
chęcią poznania prawdy. Nie zauważyłaś, co się kryło za 
spotkaniem Azhar—Malik—Kumhar?
—	A cóż się miało kryć?
—	Widziałaś chyba, jak zachował się Kumhar, kiedy ci dwaj 
weszli do pokoju przesłuchań. Jak myślisz, co to mogło oznaczać?
—	Rzeczywiście go zamurowało — przyznała Barbara. — 
Nie widziałam jeszcze nikogo tak roztrzęsionego, ale zważywszy 
na to, że w końcu siedzi w kiciu... Może to dlatego, że siedzi. A 
do czego właściwie zmierzasz?
—	Chcę wykazać, że tych ludzi coś łączy. Wystarczyło, że 
Kumhar rzucił okiem na Azhara i Malika, a o mało nie zrobił w 
portki.
—	Uważasz, że musiał go znać?
—	Może nie Azhara, ale Muhammada Malika na pewno. 
Trząsł się przecież jak galareta i zapewniam cię, że nie ma to nic 
wspólnego z jego aresztowaniem.
Barbara jednak nie podzielała tej pewności.
—	Dobrze, ale spróbuj się postawić w jego położeniu. Będąc 
w obcym kraju, został nagle aresztowany pod zarzutem 
morderstwa. Nawet gdyby próbował uciec, nie uszedłby daleko, 
bo nie zna języka. Czy już to nie wystarczy, żeby robić w majtki 
ze strachu?
—	Słusznie, ale z taką znajomością angielskiego skąd on się 
wziął w Clacton? Przecież w tym mieście nie roi się od Azjatów. 
Wręcz przeciwnie — wystarczyło, że spytaliśmy w kiosku o 
jakiegoś Pakistańczyka, a właściciel bezbłędnie wskazał właśnie 
na Kumhara.
—	I co z tego? — chciała wiedzieć Barbara.
—	To, że wśród tych ludzi mało jest „wolnych strzelców". Na 
ogół trzymają się razem, więc co on robił sam w Clacton, kiedy 
reszta jego rodaków mieszka w Balford?
Barbara miała na końcu języka kontrargument, że przecież 
Azhar mieszkał sam w Londynie, mimo że — jak się okazało — 
miał w Balford tylu krewnych. Nawet zresztą w Londynie 
imigranci azjatyccy osiedlali się zwykle w dzielnicach Southall i 
Hounslow, podczas gdy Azhar
mieszkał w Chalk Farm, a pracował w Bloomsbury. Chciała 
zapytać, w jakim stopniu byłoby to typowe zjawisko, ale wolała 
trzymać język za zębami, aby nie ryzykować odsunięcia od 
śledztwa.
—	Słyszałaś, co powiedział posterunkowy Honigman? — 
Emily uporczywie trzymała się tego wątku. — Ze Kumhar 
zachowywał się normalnie, dopóki nie zobaczył tych dwóch 
facetów. Jak myślisz, dlaczego?
Zdaniem Barbary mogło to oznaczać wszystko, także to, co 
ktoś chciał, aby oznaczało. Miała ochotę przypomnieć pani 
inspektor słowa Muhammada — że Azjaci nie weszli do tego 
pokoju sami! Nie chciała jednak prowokować dyskusji wokół 
domysłu, aby nie stwarzać zbędnych napięć. Zamiast omawiać 
stan psychiczny Kumhara, zwróciła uwagę na inny aspekt sprawy:
—	Jeśli Kumhar już wcześniej znał Malika, co mogło ich 
łączyć?
—	Ręczę ci, że na pewno coś śmierdzącego. Muham-mad już 
jako małolat maczał palce w różnych nieczystych sprawkach, 
chociaż niczego mu do końca nie udowodniono. Zaczął od 
drobnych wykroczeń, żeby dojść do czegoś grubszego.
—	Co to mogłoby być?
—	Cokolwiek — włamania, kradzieże samochodów, 
pornografia, sutenerstwo, przemyt narkotyków, handel bronią, 
może nawet terroryzm? Wiem tylko jedno, że w grę muszą 
wchodzić grube pieniądze. Inaczej skąd Muham-mad miałby taki 
drogi samochód, najlepsze ciuchy, zegarki i złotą biżuterię?
—	Em, przecież jego ojciec jest właścicielem całej fabryki, a 
on do tego wziął jeszcze ładny posag za swoją żonę. Ma kupę 
szmalu, więc dlaczego nie miałby tego demonstrować?
—	Dlatego, że nie jest to u nich przyjęte. Ci ludzie mogliby 
tarzać się w złocie, ale co zarobią — inwestują w fabrykę, 
wysyłają do Pakistanu, opłacają innym krewniakom przyjazd do 
Anglii lub przeznaczają na posagi dla swoich kobiet. Na pewno 
nie szpanują samochodami i błyskotkami, bo to nie w ich stylu. — 
Mówiąc to, Emily wyrzuciła wilgotne papierowe ręczniki do 
kosza na śmieci. — Ręczę
ci, Barb, że ten Malik nie ma czystych rąk i nigdy nie miał, tylko 
teraz gra o grubszą stawkę. Używa Dżumy jako parawanu, stroi 
się w piórka obrońcy uciśnionych, a prawda jest taka, że zarżnąłby 
własną matkę, gdyby to miało przysporzyć brylantów w jego 
sygnecie!
Barbara słuchała tego wszystkiego w takim napięciu 
nerwowym, że dałaby królestwo za papierosa! Nie irytowała jej 
treść słów Emily, ale towarzysząca im zawziętość. Obawiała się, 
że jej szefowa zboczyła z drogi obiektywizmu, czego nie 
powinien robić żaden szanujący się policjant. A przecież Emily 
Barlow była szanującą się policjantką, ba, jedną z najlepszych!
Barbara spróbowała więc, dla równowagi, przypomnieć inny 
aspekt sprawy:
—	Zaraz, przecież mamy jeszcze tego Trevora Ruddo- 
cka, który nie ma alibi na całe półtorej godziny w piątek 
wieczorem. Daliśmy do zbadania jego odciski palców, 
a sprzęt do wyrobu pająków też wysłałam do laboratorium. 
To co, mamy go puścić wolno, a zajmować się tylko Mu- 
hammadem? Tym bardziej że w sypialni Ruddocka znaleź 
liśmy całą szpulę drutu!
Emily nie patrzyła na nią, lecz na grafik za jej plecami. Nie 
odzywała się. W ciszy słychać było dzwonek telefonu i strzęp 
czyjejś rozmowy: „Nie wygłupiaj się, stary...".
Barbara chętnie powiedziałaby to samo Emily. Żeby jej choć 
tym razem nie zawiodła!
—	Musimy przejrzeć książkę meldunków — zadecydowała 
Emily. — Tu i w Clacton. Może znajdziemy jakieś niewyjaśnione 
do końca spostrzeżenia.
—	Książkę meldunków? — powtórzyła Barbara zniechęcona. 
— Jeśli Muhammad jest zamieszany w coś większego, to myślisz, 
że jakieś raporty w tej sprawie pozostawiono bez wyjaśnienia?
—	Coś się znajdzie — utrzymywała Emily z niezachwianą 
pewnością siebie. — Natomiast nie znajdziemy nic, jeśli nie 
będziemy szukać.
—	A co mam zrobić z Trevorem?
—	Na razie go wypuść.
—	Wypuścić go? — Barbara wbiła paznokcie w skórę 
ramienia. — A dlaczego nie miałybyśmy potraktować go
tak jak Kumhara. Niechby przesiedział do jutra, póki nie 
zmięknie. Mogłybyśmy go przesłuchiwać co piętnaście minut, 
żeby wyśpiewał, co ukrywa. Idę o zakład, że jest coś takiego!
—	Wypuść go, Barbaro — powtórzyła spokojnie pani 
inspektor.
—	Jak to, przecież nie mamy jeszcze wyników badań 
daktyloskopijnych! Drut wysłałam do laboratorium, a kiedy 
rozmawiałam z Rachel... — Barbara nie wiedziała już, co ma 
mówić.
—	Barb, Trevor Ruddock na pewno nie ucieknie. Dobrze wie, 
że dopóki idzie w zaparte, mamy związane ręce. Niech sobie łazi 
luzem, aż dostaniemy wyniki z laboratorium, a my tymczasem 
zajmiemy się Azjatami.
—	Jak mamy się nimi zająć?
Emily odfajkowywała kolejne pozycje. W policyjnych 
książkach meldunków w Balford i okolicach można będzie 
sprawdzić, czy Muhammad nie popadł ostatnio w konflikt z 
prawem. Należy zajrzeć do zawartości sejfu Kurejśiego, z jego 
zdjęciem w ręku odwiedzić biuro podróży „Dookoła Świata" w 
Harwich, pokazać to zdjęcie mieszkańcom wszystkich domów z 
oknami wychodzącymi na Nez... Dla porównania dobrze byłoby 
także pokazać pracownikom biura „Dookoła Świata" zdjęcie 
Fahda Kumhara.
—	Za niecałe pięć minut robię odprawę ekipy — 
oświadczyła. Wstała i intonacją głosu dała do zrozumienia, 
że rozmowa skończona. — Będę rozdzielać zadania na ju 
tro. Chcesz któreś wziąć, Barb?
Emily Barlow sygnalizowała tym sposobem, że to ona, nie 
Barbara Havers, prowadzi śledztwo. A więc w ciągu godziny 
Trevor Ruddock będzie wolny, a ekipa dochodzeniowa zajmie się 
wyłącznie Pakistańczykami, zwłaszcza jednym — tym, który miał 
najlepsze alibi!
Barbara doszła więc do wniosku, że nie zdziała w tej sprawie 
nic więcej.
—	Biorę na siebie firmę „Dookoła Świata" — zadekla 
rowała. — Czuję, że dobrze mi zrobi przejażdżka do Har 
wich.
Dostrzegła turkusowego thunderbirda w momencie, gdy 
zajeżdżała na parking hotelu „Pod Spalonym Domem". Trudno 
byłoby nie zauważyć tej egzotycznej, oryginalnej maszyny o 
opływowych kształtach na tle pospolitych, zakurzonych escortów, 
volvo i vauxhalli. Kabriolet, od chromowanych felg po takąż 
ramkę przedniej szyby, lśnił tak sterylną czystością, że mógłby 
służyć jako ruchoma sala operacyjna. Właściciel ustawił go na 
samym końcu rzędu samochodów, zajmując dwie sąsiadujące ze 
sobą koperty parkingowe, aby inny, skromniejszy samochód nie 
zadrapał jego lakieru. Barbara miała już ochotę napisać mu 
szminką na przedniej szybie „egoista", ale puściła tylko sążnistą 
wiązankę i zaparkowała swoje autko na tyłach hotelu, tuż obok 
śmietnika.
A więc Muhammad znajdował się teraz w hotelu! Pewnie knuł 
z Azharem coś nowego po tym, jak wszystkie jego żądania 
dotyczące okazania dowodów rzeczowych zostały odrzucone bez 
szans apelacji. Nie podobało mu się to, ale kuzyn go 
poinformował, że policja w ogóle nie ma obowiązku się z nimi 
spotykać, a co dopiero udostępniać im dowodów należących do 
śledztwa! Musiał więc zacisnąć zęby i zmilczeć, a jeśli nawet mu 
się wydawało, że dążenia jego i Azhara są sprzeczne — nie dał 
tego po sobie poznać. Całą niechęć i pogardę skierował teraz pod 
adresem Barbary, więc mogła się domyślać, jak by zareagował, 
gdyby natknął się teraz na nią w hotelu. Miała nadzieję, że uda się 
tego uniknąć.
Unoszące się w powietrzu dymki z papierosów i strzępki 
rozmów świadczyły, że lokatorzy hotelu popijali w barze sherry i 
studiowali menu obiadowe, choć było ono równie przewidywalne 
jak przypływ — składały się na nie wieprzowina, kurczak, flądra i 
befsztyk. Barbara skierowała się ku schodom, gdyż zdecydowała, 
że najpierw weźmie prysznic, a potem napije się wody mineralnej 
z odrobiną whisky.
— Barbara! Barbara! — Usłyszała swoje imię wykrzykiwane 
na tle tupotu nóżek. To Hadija, odświętnie ubrana w różową 
jedwabną sukienkę, wypatrzyła ją ze swego miejsca przy oknie i 
od razu przystąpiła do akcji.
Jeśli Barbara miała nadzieję, że w razie niespodziewanego 
spotkania z Muhammadem uda się jej ukryć fakt znajo-
mości z jego kuzynem — zdecydowanie się przeliczyła. Azharowi 
zaś zabrakło refleksu, aby w porę powstrzymać małą. Kiedy 
podniósł się ze swego miejsca — ona już tanecznym krokiem 
przemierzała salę, a na jej ramieniu podskakiwała biała torebka w 
kształcie półksiężyca.
—	Chodź, zobacz, kto przyjechał! — zachęcała Hadija. — To 
mój kuzyn, nazywa się Muhammad i ma już dwadzieścia sześć lat. 
Ma żonę i dwóch małych synków, jeszcze w pieluszkach. 
Zapomniałam, jak się nazywają, ale na pewno sobie przypomnę, 
zanim ich zobaczę.
—	Szłam właśnie do swego pokoju... — próbowała jej 
tłumaczyć Barbara, odwracając oczy od baru, jakby tym sposobem 
mogła pozostać niezauważona.
—	No to co? Nie możesz chwileczkę zaczekać? — nie 
ustępowała Hadija. — Chciałabym, żebyś go poznała. Zaprosiłam 
go do naszego stolika, żeby zjadł z nami, ale mówił, że w domu 
czeka na niego żona. I mama, i tatuś, a jeszcze ma siostrę...
Dziewczynka upajała się dźwiękiem tych słów, aż oczy jej 
płonęły.
—	Słuchaj, przecież ja do dziś nie wiedziałam, że mam 
jeszcze jakąś rodzinę oprócz tatusia i mamusi. A ten mój 
kuzyn jest taki miły! Chodź, poznasz go!
Do drzwi baru zbliżył się Azhar, a za nim, z obitego skórą 
fotela przy oknie, dźwignął się Muhammad. Trzymał w ręku 
drinka, którego szybko wypił i odstawił szklankę.
Barbara błyskawicznie wymieniła z Tajmullahem Azha-rem 
spojrzenia, oznaczające: „Co mam teraz powiedzieć?" Nie dało się 
jednak podtrzymać fikcji, jakoby ich znajomość trwała tylko dwa 
dni i opierała się na wspólnym upodobaniu do przysmaków 
serwowanych „Pod Spalonym Domem". Hadija uczepiła się 
bowiem jej ręki i tokowała w najlepsze:
—	Wiem, co teraz pomyślałaś. Nigdy ci nie mówiliśmy, 
że mamy jeszcze jakąś rodzinę, prawda? Ale teraz oni na 
pewno będą częściej przyjeżdżać do nas do Londynu. Mo 
że na weekendy? Będziemy przecież mogli zapraszać ich na 
pikniki, prawda?
Rzeczywiście, Muhammad Malik tylko marzył o wspólnym 
grillowaniu z sierżant Barbarą Havers! Hadija najwi-
doczniej uważała to za zupełnie realne, gdyż szczebiotała dalej:
—	Kuzynie, chodź tu i poznaj moją przyjaciółkę Barba 
rę. Ona mieszka w Londynie koło nas, ale my mamy 
mieszkanie na parterze, a ona ma taki śliczny mały domek 
z tyłu za naszym. Poznaliśmy się, kiedy przez pomyłkę do 
starczono do nas lodówkę, która miała być dla niej. Tatuś 
zaniósł jej tę lodówkę, ale przy tym poplamił sobie koszu 
lę. Prawie nie widać plamy, ale tatuś już nie wkłada tej ko 
szuli do pracy.
Hadija złapała Muhammada za rękę, więc nie mógł się 
wycofać. Trzymała teraz za ręce zarówno swego kuzyna, jak i 
Barbarę, zadowolona, jakby przed chwilą połączyła ich węzłem 
małżeńskim.
Na twarzy Muhammada odbiło się takie skupienie, jakby jego 
osobisty komputer właśnie katalogował wprowadzone informacje. 
Pewnie poszczególne pliki nosiły nazwy: „zdrada", „tajemnica", 
„oszustwo", i tak dalej. Zwrócił się do Hadii, ale patrzył przy tym 
na jej ojca.
—	Miło mi, kuzyneczko, poznać twoją przyjaciółkę. Od jak 
dawna się znacie?
—	Och, już całe tygodnie! — świergotała Hadija. — 
Chodzimy na lody, do kina, ona była na moich urodzinach, a 
czasem zabiera mnie w odwiedziny do swojej mamy... Zawsze 
świetnie się bawimy, prawda, Barbaro?
—	I spotkaliście się akurat w tym samym hotelu? Co za zbieg 
okoliczności! — zauważył Muhammad znacząco.
—	Hadijo! — zwrócił jej uwagę Azhar. — Barbara dopiero co 
wróciła do hotelu i pewnie chciałaby pójść do swojego pokoju, a 
ty ją zatrzymujesz!
—	Wiesz, myśmy powiedzieli jej, że jedziemy do Essex. — 
Hadija z rozbrajającą szczerością zwierzała się kuzynowi. — 
Musieliśmy jej powiedzieć, bo przedtem zaprosiłam ją na lody i 
nie chciałam, żeby wyglądało na to, że o niej zapomniałam... Więc 
poszłam ją przeprosić, a wtedy tatuś przyszedł po mnie, no to już 
musieliśmy jej powiedzieć, że jedziemy nad morze... Tylko że 
tatuś nigdy mi nie mówił, ze mam tu kuzyna... Pewnie chciał mi 
zrobić niespodziankę, ale za to możesz się teraz zapoznać z moją 
przyjaciółką Barbarą!
—	Przecież już się zapoznali — sprostował Azhar.
—	Tylko szkoda, że nie wcześniej! — dodał z naciskiem 
Muhammad.
—	Niech pan posłucha, panie Malik... — podchwyciła 
Barbara, ale przeszkodziło jej nagłe zjawienie się Basila Trevesa.
Dreptał od strony baru, jak zwykle zaaferowany, zbierając po 
drodze zamówienia na kolację. Idąc, podśpiewywał jak zawsze, 
ale umilkł na widok Barbary w towarzystwie Pakistańczyków.
—	Pani sierżant, był do pani telefon — oświadczył. — 
Nawet trzy, i wszystkie od tego samego pana!
Zanim przeszedł do ciągu dalszego, rzucił niepewne spojrzenie 
w kierunku Muhammada i Azhara, po czym tajemniczym tonem, 
jakby czuł się współpracownikiem Scotland Yardu, dokończył:
—	Pani sierżant pamięta ten nasz niemiecki problem? 
To właśnie stamtąd dzwonił ten facet, zostawił swój numer 
telefonu do pracy i do domu. Położyłem notatkę w pani 
skrytce, więc jeśli pani chwileczkę zaczeka...
Czym prędzej pobiegł po kartkę, na której zapisał numery 
telefonów, a wtedy do głosu dorwał się Muhammad.
—	Myślę, kuzynie, że jeszcze o tym porozmawiamy. Do 
widzenia, Hadijo. Było mi... — Mówił chyba szczerze, bo rysy 
jego twarzy złagodniały. Z czułością przygarnął do siebie 
dziewczynkę i ucałował ją w czubek głowy. — Było mi bardzo 
miło w końcu cię poznać.
—	A przyjdziesz tu jeszcze? Będę mogła zobaczyć twoją żonę 
i chłopców?
—	Wszystko w swoim czasie — obiecał z uśmiechem. 
Skierował się do wyjścia, a za nim podążył Azhar,
w biegu rzucając Barbarze przelotne spojrzenie. Słyszała, jak 
wołał za kuzynem: „Muhammad, poczekaj!" Zastanawiała się, w 
jaki sposób zamierza wyjaśnić mu to, co zaszło. Sytuacja nie 
wyglądała dobrze, jakkolwiek by na nią patrzeć.
—	Proszę bardzo! — Basil Treves był już z powrotem, 
powiewając notatką dla Barbary. — Ten facet był wyjątko 
wo grzeczny jak na Niemca, nawet przez telefon. Pani sier 
żant zje z nami kolację?
Ledwie zdążyła potwierdzić, a już Hadija zaczęła ją mo-
lestować:
—	Usiądź z nami, usiądź z nami!
Treves nie wyglądał na zachwyconego, podobnie jak w 
poniedziałek przy śniadaniu, kiedy Barbara ośmieliła się 
przekroczyć umowną granicę między białymi a kolorowymi 
gośćmi hotelu. Pogładził nawet Hadiję dobrotliwie po główce jak 
jakieś małe zwierzątko, na które w gruncie rzeczy był silnie 
uczulony.
—	Oczywiście, kochanie, jeśli tylko pani zechce — 
przemawiał do niej czule, choć spoglądał z odrazą. — Pani może 
usiąść, gdzie tylko zechce.
—	Ach, jak to dobrze, ach, jak to dobrze! — Rozpromieniona 
Hadija odbiegła w podskokach i po chwili szczebiotała już coś do 
pani Porter przy barze.
—	To dzwonił ktoś z niemieckiej policji — szepnął 
konfidencjonalnie Treves, gdy został sam z Barbarą. — Nie 
chciałem tego mówić przy... tamtych dwojgu, no, wie pani. 
Ostrożności nigdy za wiele.
—	Ma pan rację! — przyznała Barbara, choć z przyjemnością 
dałaby mu po pysku lub (niby przypadkiem) nadepnęła na odcisk. 
Zamiast tego jednak zdecydowała się pójść do swojego pokoju.
Na jedno z zestawionych łóżek rzuciła torbę, a na drugim 
usiadła i przejrzała notatkę dostarczoną przez Trevesa. Wynikało 
z niej, że wszystkie trzy telefony pochodziły od jednego 
człowieka nazwiskiem Helmut Kreuzhage, który dzwonił o 
trzeciej, potem o piątej i jeszcze raz piętnaście po szóstej. Barbara 
spojrzała na zegarek i zadecydowała, że najpierw spróbuje 
zadzwonić pod numer biurowy. Wachlując się plastikową tacką, 
wybrała więc numer niemieckiej policji.
—	Hier ist Kriminalhauplkomissar Kreuzhage — usły 
szała.
»Bingo!" — pomyślała. Przedstawiła się, starając się mówić 
powoli, gdyż pamiętała, jak trudno było się dogadać z Ingrid Eck. 
Na szczęście jej obecny niemiecki rozmówca natychmiast 
przeszedł na angielski.
—	Ach, tak, pani sierżant Havers? To ja odbierałem te 
lefony od pana Hatima Kurejśiego.
Mówił z ledwo wyczuwalnym obcym akcentem, natomiast ton 
głosu miał wyjątkowo łagodny i ujmujący. Basil Treves musiał 
być rozczarowany, bo nie pasowało to do filmowego wizerunku 
hitlerowca!
—	Wspaniale! — ucieszyła się Barbara. Podziękowała 
mu za telefon i zreferowała okoliczności, w jakich weszła 
w posiadanie tego numeru.
Niemiecki nadkomisarz aż cmoknął z wrażenia, kiedy 
opowiedziała mu o przeciągniętym nad betonowymi schodkami 
drucie — pułapce, w którą wpadł Kurejśi.
—	Znalazłam numer hamburskiej policji wśród wydruków 
jego rozmów telefonicznych — wyjaśniła. — Chcieliśmy 
sprawdzić wszystkie powiązania denata. Liczę, że pan nam w tym 
pomoże.
—	Obawiam się, że niewiele będę mógł pomóc — zmartwił ją 
Kreuzhage.
—	Nie pamięta pan, o czym rozmawialiście? Dzwonił do was 
tylko raz czy więcej?
—	Ależ ja, pamiętam doskonale. Chciał nas poinformować o 
tym, co się jakoby miało dziać pod jednym adresem w Wandsbek.
—	Wandsbek?
—	Ja, to takie osiedle w zachodniej części miasta.
—	A co się tam miało dziać?
—	Hm, właśnie co do tego ten pan trochę się plątał. Był w 
stanie powiedzieć tylko, że to jakaś nielegalna działalność, która 
miała miejsce między Hamburgiem a angielskim portem 
Parkeston.
Barbara poczuła mrowienie w końcach palców. Czyżby, do 
jasnej cholery, Emily miała rację?
—	Wygląda to na aferę przemytniczą — wyraziła swój 
pogląd.
Po drugiej stronie drutu Kreuzhage zakaszlał, z czego 
wywnioskowała, że jest jeszcze bardziej nałogowym palaczem niż 
ona. Usłyszała nawet, jak odpluwał, odsunąwszy słuchawkę od 
ust. Wzdrygnęła się na to i dała sobie słowo, że ograniczy palenie.
—	Ja bym nie zawężał podejrzeń tylko do przemytu — 
zaoponował.
—	Dlaczego?
—	Na początku, kiedy tamten pan wspomniał o Parke-ston, też 
tak myślałem. Podsunąłem mu, żeby zadzwonił do Davidwache 
an der Reeperbahn... tak się nazywa wydział policji portowej w 
Hamburgu, który zajmuje się głównie przemytnikami. Ale on w 
ogóle nie chciał skorzystać z tej propozycji, więc sądzę, że to nie 
ma nic wspólnego z przemytem.
—	Więc co on właściwie panu powiedział?
—	Tylko tyle, że ma informacje na temat działalności 
przestępczej prowadzonej pod pewnym adresem w Wands-bek. 
To znaczy, on nie wiedział nawet, że to Wandsbek, tylko że 
gdzieś w Hamburgu.
—	Na Oskarstrasse 15? — zgadła Barbara.
—	Ja, pani znalazła ten adres w jego rzeczach, prawda? 
Sprawdzaliśmy to miejsce, ale nic nie znaleźliśmy.
—	Fałszywy trop? Może pomylił miasta?
—	Trudno to dokładnie stwierdzić. Mógł mieć dobre 
informacje, ale na Oskarstrasse pod numerem piętnastym znajduje 
się ogromna czynszowa kamienica licząca około osiemdziesięciu 
mieszkań, zamykana od frontu. Nie mieliśmy nakazu rewizji tych 
mieszkań, a tym bardziej nie uprawniały nas do tego 
nieuzasadnione podejrzenia jakiegoś cudzoziemca.
—	Dlaczego nieuzasadnione?
—	Pan Kurejśi nie miał żadnych dowodów na poparcie swoich 
spostrzeżeń. Albo może miał, tylko nie chciał ich nam udostępnić. 
Wydawało mi się jednak, że mówi szczerze, więc kazałem przez 
dwa dni obserwować ten budynek. Leży na obrzeżach Eichtalpark, 
więc mogłem rozstawić tam swoich ludzi. Nie miałem jednak ich 
tylu, żeby... jak to się mówi... obsiedzieć cały budynek?
—	Obsadzić — podpowiedziała Barbara.
—	Ja, ja... taki amerykański zwrot, rzeczywiście! No więc nie 
mam ani tylu ludzi, ani dość środków, żeby obsadzić kamienicę 
tej wielkości na dostatecznie długi okres i upewnić się, że jest tam 
prowadzona nielegalna działalność. Tym bardziej nie mając ku 
temu wystarczających podstaw.
Rozumowaniu temu nie można było odmówić sensu. Od 
zakończenia wojny nie praktykowano już w Niemczech 
wdzierania się siłą do prywatnych mieszkań.
—	A Klaus Reuchlein? — przypomniała sobie w porę.
—	Ja, to znaczy kto? — uprzejmie spytał Kreuzhage.
—	Jakiś facet z Hamburga. Nie znam jego adresu, ale mam 
numer telefonu. Może akurat on mieszka na Oskar-strasse 15?
—	To można sprawdzić — zgodził się Kreuzhage. — Ale 
poza tym...
Z troską w głosie, typową dla człowieka, który dobrze zna 
ciemne strony ludzkiej natury, opowiedział jej o powiązaniach 
przestępczych, łączących Anglię z Niemcami przez Morze 
Północne. Mogły one obejmować zarówno prostytucję, jak i 
fałszerstwa, handel bronią, terroryzm, wywiad gospodarczy, 
napady na banki lub kradzieże dzieł sztuki. Dlatego mądry 
policjant nie zawężałby swoich podejrzeń tylko do przemytu, jeśli 
afera może mieć zasięg międzynarodowy.
—	To właśnie próbowałem wyjaśnić panu Kurejśiemu, 
żeby wiedział, jak trudnym zadaniem chciał mnie obarczyć — 
opowiadał Kreuzhage. — On jednak się upierał, że przeszu 
kanie budynku na Oskarstrasse dostarczyłoby nam mate 
riałów wystarczających do aresztowania sprawców. Tyle że 
on sam nigdy tam nie był! Niektórzy ludzie nie rozumieją, 
że czasem przepisy prawne ograniczają możliwości działa 
nia policji.
Barbara wiedziała, że to prawda. Tylko w programach 
telewizyjnych policjantom zawsze udawało się wyduszać zeznania 
z podejrzanych, którzy w ciągu godziny zmieniali się z twardzieli 
w uległe baranki. Wydała więc pomruk aprobaty i poprosiła 
nadkomisarza Kreuzhage, aby sprawdził dane Klausa Reuchleina.
—	Próbowałam już do niego dzwonić — wyjaśniła — 
ale coś mi mówi, że on raczej się nie odezwie.
Kreuzhage zapewnił, że zrobi, co będzie w jego mocy.
Barbara odłożyła więc słuchawkę i przez chwilę po prostu 
siedziała na łóżku, dopóki niegustowna kapa nie nasiąkła potem z 
jej nóg. Wzięła prysznic dopiero wtedy, gdy poczuła się na siłach, 
ale upał odebrał jej ochotę nawet na podśpiewywanie starych 
przebojów.
20
Barbara nie przypuszczała, że po kolacji da się jeszcze 
namówić na spacer do wesołego miasteczka. Zgodziła się, 
ponieważ Hadija nalegała, tak serdecznie i spontanicznie jak 
zawsze.
— Musisz iść z nami na molo! Barbara musi iść z nami, 
prawda, tatusiu? Będzie jeszcze przyjemniej, jeśli pójdzie z nami.
Tylko oni spośród wszystkich biesiadników nie skończyli 
jeszcze deseru. Tego wieczoru podano sorbet cytrynowy. W taki 
upał należało go zjeść szybko, dopóki się nie rozpłynął. Hadija, 
mówiąc, wymachiwała łyżeczką w powietrzu, toteż cytrynowe 
kropelki przelatywały nad stołem.
Barbara najchętniej posiedziałaby sobie w spokoju nad wodą. 
Nie zachwycała jej bynajmniej perspektywa ponownego ociekania 
potem i wąchania niezbyt miłych woni zgrzanych amatorów 
rozrywek na molu. Azhar jednak najwidoczniej gryzł się czymś 
przez całą kolację, gdyż nie hamował potoku wymowy córki i 
akceptował wszystkie jej pomysły. Barbara przypuszczała, że tak 
nietypowe dla niego zachowanie musi mieć coś wspólnego z 
dyskusją, która wywiązała się między nim a Muhammadem. 
Właściwie zgodziła się towarzyszyć Azharowi i jego córce na 
molo tylko dlatego, że chciała mu wynagrodzić przykrości, jakich 
najprawdopodobniej doznał ze strony kuzyna.
Tak doszło do tego, że o dziesiątej wieczorem Barbara znalazła 
się w tłumie opalonych ciał, a w jej nozdrza wdarła się mieszanina 
zapachów olejków do opalania, potu, smażonej ryby, 
skwierczących hamburgerów i prażonej kukurydzy. Wieczorem 
panował tam zgiełk bardziej ogłuszający niż za dnia, bo zbliżała 
się godzina zamknięcia obiektu, więc nawoływania handlujących 
stawały się coraz bardziej natarczywe. Zachęcali przechodniów do 
spróbowania swych sił w rzutach piłeczką, kręceniu koła fortuny 
lub na strzelnicy. Musieli przy tym przekrzyczeć mechaniczną 
muzykę towarzyszącą karuzeli oraz gwizdki, dzwonki, 
prztyknięcia i symulowane wybuchy dobiegające z wnętrza 
pasażu.
To właśnie do pasażu Hadija ciągnęła ojca i Barbarę, trzymając 
oboje za ręce. „Jak tu fajnie, jak tu fajnie!" — podśpiewywała, nie 
przejmując się tym, że ani jej ojciec, ani przyjaciółka nie odezwali 
się do siebie słowem.
Po obu stronach barwny tłum oblegał gry telewizyjne i 
mechaniczne kręgielnie. Mniejsze dzieci grały na automatach, a 
nastoletni chłopcy uczestniczyli w symulowanych wyścigach 
samochodowych przy akompaniamencie pisków towarzyszących 
im dziewcząt. Starsze panie siedziały przy ladzie do gry w bingo, 
a numery wykrzykiwał przez mikrofon facet w stroju klowna, z 
makijażem mocno już nadwątlonym przez upał. Barbara nie 
zauważyła jednak wśród zwiedzających pasaż ani jednego Azjaty.
Hadija bynajmniej nie przejmowała się hałasem, zaduchem, 
upałem ani też faktem, że należała w tym miejscu do 
dwuosobowej mniejszości etnicznej. Puściła ręce ojca i Barbary, 
aby uwijać się między nimi tanecznym krokiem, piszcząc 
radośnie: „Wędka szczęścia, tatusiu, wędka szczęścia!" Torowała 
sobie przy tym drogę do tej atrakcji.
Azhar i Barbara zrównali się z nią, kiedy stała już z nosem 
przyciśniętym do szyby zasobnika. W środku znajdowały się 
pluszowe zwierzaki — różowe świnki, łaciate krówki, żyrafy, lwy 
i słonie.
—	O, żyrafa! — pokazywała palcem wymarzoną nagro 
dę. — Tatusiu, mógłbyś mi ją wyciągnąć? Zobaczysz, Bar 
baro, jak tatuś świetnie umie zarzucać wędkę szczęścia!
Podskakiwała na jednej nodze i prowadziła ojca za rękę do 
maszyny.
—	A jak już wyciągniesz żyrafę dla mnie, to musisz 
jeszcze złowić coś dla Barbary. Najlepiej słonia, takiego jak 
ten, którego wygrałeś kiedyś dla mamy! Pamiętasz, jak roz 
prułam mu brzuch? To znaczy, nie chciałam go popsuć, ale 
miałam dopiero pięć lat i bawiłam się, że jestem weteryna 
rzem i robię mu operację. Oczywiście trociny wyleciały mu 
z brzucha i mamusia okropnie się gniewała. Pamiętasz, ta 
tusiu, tak krzyczała i krzyczała...
Azhar nie odpowiadał, ale całą swoją uwagę skupił na wędce 
szczęścia. Podchodził do tej czynności jak do wszystkiego — z 
namaszczoną powagą. Jednak pierwsza
próba mu się nie powiodła, podobnie jak druga, co bynajmniej nie 
zniechęciło jego ani córki.
—	On musi najpierw poćwiczyć — wyjaśniała Hadija 
Barbarze. — Zawsze najpierw ćwiczysz, prawda, tatusiu?
Azhar tym razem na serio przystąpił do dzieła. Szybko ustawił 
wysięgnik we właściwej pozycji, celnie zarzucił haczyk i złowił 
żyrafę, która tak spodobała się jego córce. Hadija wydała okrzyk 
zachwytu i porwała pluszaka w objęcia z taką radością, jakby to 
było jej największe spełnione marzenie.
—	Dziękuję, tatusiu, dziękuję! — rozpływała się w po-
chwałach, szczodrze darząc ojca uściskami. — To będzie moja 
pamiątka z Balford, żeby mi przypominała nasze wspaniałe 
wakacje! Tatusiu, proszę cię, wyciągnij jeszcze słonia na pamiątkę 
dla Barbary.
—	Może kiedy indziej, kochanie! — podsunęła szybko 
Barbara. Nie wiadomo dlaczego, ale otrzymanie w prezencie od 
Azhara pluszowej maskotki wydało się jej krępujące. — Chyba 
nie chciałabyś wydać wszystkich pieniędzy w jednym miejscu? 
Przecież trzeba jeszcze zagrać w kręgle, pojeździć na karuzeli...
Hadija z rozpromienioną buzią torowała sobie drogę do 
wyjścia. Aby tam się dostać, trzeba było najpierw przejść obok 
symulatora wyścigów samochodowych, gdzie kłębił się tłum 
chętnych. Hadii tak było spieszno do następnych atrakcji, że 
zaczęła rozpychać się łokciami.
I od tego momentu zdarzenia potoczyły się błyskawicznie — 
zbyt szybko, aby ocenić, czy miało tu miejsce celowe działanie, 
czy też był to przypadek. Hadija znikła nagle w gromadzie skąpo 
odzianej młodzieży, a po sekundzie leżała już rozciągnięta na 
posadzce.
Przez ogólną kakofonię dźwięków z trudem przebił się czyjś 
wybuch śmiechu. Zabrzmiał jednak na tyle głośno, że Barbara go 
usłyszała i bez namysłu rzuciła się w tę stronę.
Z grupy wyrostków dobiegały komentarze:
—	I tu przylazły te brudasy?
—	Patrz, jaka odpicowana!
—	Kieca prosto z ciuchlandu!
—	Myślałby kto, że wybiera się na audiencję u królowej...
Barbara złapała najbliższego chłopaka za przepoconą koszulkę 
i skręciła ją w ręku, aż przyciągnęła go do siebie.
—	Zdaje mi się, że moja mała przyjaciółka się potknęła — 
zauważyła spokojnie. — Mam nadzieję, że któryś z panów po-
może jej wstać?
—	Zabierz łapska, suko, bo ci przypierdolę! - warknął 
nastolatek.
—	Wybij to sobie z głowy! — nie pozostała mu dłużna 
Barbara.
—	Barbaro... — próbował mitygować Azhar, rozsądny jak 
zawsze.
Tymczasem Hadija wśród otaczających ją martensów, 
sandałów i adidasów próbowała dźwignąć się na kolana. Nic nie 
wskazywało, aby wskutek upadku odniosła jakiekolwiek 
obrażenia — raczej wyglądała na zaskoczoną i wodziła wokół 
przerażonym wzrokiem.
—	Radzę ci, przemyśl to sobie — powtórzyła Barbara 
ściszonym głosem, mocniej skręcając koszulkę wyrostka. — 
Powiedziałam, że ta dziewczynka potrzebuje pomocy, prawda?
—	Możesz ją olać, Sean — doradził mu jakiś głos z lewej. — 
Ich jest tylko dwoje, a nas dziesięcioro!
—	Słusznie, ale wątpię, czy ktoś z tej wspaniałej dziesiątki ma 
coś takiego! — Wolną ręką sięgnęła do torby i na-macała swoją 
legitymację służbową. Otworzyła ją i podsunęła pod nos Seana. Z 
tak bliskiej odległości mógł nic nie odczytać, ale wystarczyło, że 
wiedział, co to jest.
—	Pomóż jej wstać! — powtórzyła.
—	Przecież ja jej nic nie zrobiłem!
—	Barbaro... — wtrącił znów Azhar błagalnym tonem. 
Kątem oka dostrzegła, że próbuje dostać się do córki.
—	Daj spokój — poleciła, skręcając mocniej koszulkę 
Seana. — Niech jeden z tych dzielnych młodzieńców nam 
pokaże, jakim jest dżentelmenem. Przecież oni wszyscy aż 
palą się do tego, prawda, Sean? Chyba żaden z panów nie 
chciałby dzwonić do domciu z kicia?
Azhar jednak nie zwracał uwagi na słowa Barbary. Podbiegł do 
córki i pomógł jej wstać, a młodzież rozstąpiła się, robiąc mu 
miejsce.
—	Nic ci się nie stało, kochanie? — pytał, podnosząc żyrafę, 
która po upadku wyleciała małej z rąk.
—	Nie, ale popatrz, tatusiu, co się z nią zrobiło! — zapłakała 
Hadija.
Barbara obejrzała się, nie wypuszczając z garści koszulki 
Seana. Rzeczywiście, żyrafka była poplamiona ketchupem, a 
głowę miała spłaszczoną — widocznie ktoś ją przydepnął.
Jakiś wyrostek poza zasięgiem wzroku Barbary złośliwie 
zachichotał, lecz zanim zdążyła ku niemu się zwrócić — Azhar 
załagodził sytuację.
—	Zaraz coś na to zaradzimy — obiecał tonem człowie 
ka, który dobrze wie, co w życiu da się jeszcze naprawić, 
a co nie. Zaczął torować sobie drogę na zewnątrz, trzyma 
jąc dłonie na ramionach Hadii, która szła przed nim.
Patrząc na smutno spuszczoną główkę dziecka, Barbara miała 
ochotę przyłożyć Seanowi bykiem i poprawić kolanem w splot 
słoneczny. Zamiast tego jednak puściła go, wycierając z 
obrzydzeniem rękę o spodnie.
—	Trzeba być zupełnym gówniarzem, żeby popisywać 
się odwagą wobec ośmioletniej dziewczynki! — stwierdzi 
ła. — Moglibyście sobie znaleźć inne pole do popisu.
Odwróciła się od nich i podążyła za Azharem i jego córką. Nie 
od razu ich odnalazła, gdyż tłum amatorów rozrywki jakby 
zgęstniał. Przed oczyma Barbary migały czarne skórzane spodnie, 
kolczyki w nosach i sutkach, obroże i łańcuszki. Odnosiła wręcz 
wrażenie, jakby trafiła na zjazd sadomasochistów.
Po prawej stronie zauważyła wreszcie twarze swoich 
przyjaciół. Dogoniła ich, gdy Azhar wyprowadził córkę z pasażu 
na wolne powietrze.
—	To była manifestacja strachu — tłumaczył jej. — Ludzie 
boją się tego, czego nie znają i nie rozumieją.
—	Ale przecież nie zrobiłabym im krzywdy! — zapewniała 
Hadija. — Jestem jeszcze za mała, żeby komuś zrobić coś złego!
—	Tak, chusi, ale oni nie bali się, że coś im zrobisz, tylko 
tego, że zostaną rozpoznani. O, idzie Barbara. W co się teraz 
pobawimy? Myślę, że banda smarkaczy nie będzie nam dyktować, 
jak mamy spędzić wieczór.
Hadija podniosła główkę, a Barbarze ścisnęło się serce na 
widok bladej buzi dziecka.
—	Popatrz, jak zachęcająco wyglądają te samolociki! — 
zaproponowała z ożywieniem, wskazując na karuzelę z fo 
telikami w kształcie samolotów, które wznosiły się i opada 
ły wokół słupa. — Co ty na to?
Hadija przez chwilę przyglądała się karuzeli. Do tej pory 
trzymała w objęciach swą zdeformowaną i poplamioną żyrafkę, 
ale teraz oddała ją do potrzymania ojcu i wyprostowała plecy.
—	Bardzo lubię samoloty — oświadczyła.
Azhar i Barbara kibicowali Hadii, kiedy oddawała się 
rozrywkom na urządzeniach przystosowanych do rozmiarów 
dziecka — jeździła miniaturowymi samochodzikami, maleńkim 
pociągiem czy helikopterem. Tam, gdzie mógł się zmieścić 
dorosły człowiek, bawili się we trójkę — na przykład w 
wirujących filiżankach, diabelskim młynie czy kolejce górskiej — 
starając się nie myśleć o przeżytym rozczarowaniu i upokorzeniu. 
Dopiero kiedy Hadija wyraziła chęć przejażdżki małą 
żaglóweczką — „bo żołądek mi wtedy robi takie fajne fikołki" — 
Barbara mogła porozmawiać z Azharem sam na sam.
—	Tak mi przykro, że coś podobnego się zdarzyło! — 
ubolewała. W odpowiedzi Azhar wyjął papierosy, poczęstował 
Barbarę, podał jej ognia i sam zapalił. — Żeby tak popsuć dziecku 
wakacje!
—	Chciałbym oszczędzić jej wszelkiego bólu — przyznał 
Azhar, obserwując z uśmiechem, jak jego córka podskakuje w 
stateczku podrzucanym przez symulowane fale. — Chyba takie 
jest życzenie wszystkich kochających rodziców, prawda? Tyleż 
rozsądne, co niewykonalne.
Nie spuszczając oczu z córki, podniósł papierosa do ust.
—	W każdym razie dziękuję ci — dodał.
—	Za co? — zdziwiła się Barbara.
—	No, za to, że przyszłaś jej z pomocą. — Skinął głową w 
stronę pasażu. — To było ładnie z twojej strony.
—	A co miałam zrobić? Ona jest super, mało tego, że ją lubię, 
ja ją kocham! Gdybym miała swobodę działania, nie wyszlibyśmy 
stąd jak te trzy ofermy!
—	Znajomość z panią sierżant to prawdziwa przyjemność — 
rzekł Azhar z uśmiechem.
Barbara poczuła, że się rumieni, więc odmruknęła tylko coś w 
rodzaju „ach, tak" i zaciągnęła się papierosem. Aby ukryć 
zmieszanie, zaczęła się przyglądać domkom plażowym, do 
połowy pogrążonym w ciemnościach, a częściowo oświetlonym 
lampami przypominającymi staroświeckie latarnie gazowe. Mimo 
orzeźwiającego nocnego chłodu większość domków pozamykano, 
gdyż ich użytkownicy poszli spać do hoteli lub pokojów 
gościnnych.
—	Przepraszam za to, co zaszło w hotelu — dodała jeszcze 
Barbara. — Wiesz, za to zajście z Muhammadem. Widziałam jego 
wóz na parkingu, ale myślałam, że uda mi się przemknąć na górę 
niepostrzeżenie. Marzyłam, aby wziąć prysznic, ale może 
powinnam była raczej pójść napić się czegoś chłodnego do baru.
—	Prędzej czy później mój kuzyn i tak by się dowiedział, że 
się znamy — pocieszył ją Azhar. — Żałuję, że nie powiedziałem 
mu o tym od razu, wtedy nie zwątpiłby w moją lojalność.
—	Był nieźle wkurzony, kiedy wychodził z hotelu — 
zauważyła Barbara. — Jak mu to wytłumaczyłeś?
—	Tak samo jak ty mnie — przypomniał Azhar. — Po-
wiedziałem mu, że inspektor Barlow zażądała twojego udziału w 
śledztwie i że byłaś tak samo zaskoczona jak ja, kiedy zobaczyłem 
znajomą osobę po przeciwnej stronie barykady.
Pod jego spojrzeniem Barbara zarumieniła się jeszcze bardziej. 
Cieszyła się, że pada na nią cień żaglówki, dzięki czemu Azhar 
nie mógł, jak to miał w zwyczaju, zmierzyć jej badawczym 
wzrokiem.
Czuła silną wewnętrzną potrzebę wyznania mu całej prawdy, 
ale sama zatraciła już orientację, co właściwie było prawdą, a co 
nie. Chyba w ostatnich dniach sytuacja wymknęła się jej spod 
kontroli. Chętnie wynagrodziłaby mu jakoś te wszystkie kłamstwa 
— cóż, znajdowali się po przeciwnych stronach barykady!
—	No i jak Muhammad przyjął te informacje? — chciała 
wiedzieć.
—	Widzisz, mój kuzyn jest bardzo porywczy — wyjaśniał 
Azhar, strząsając popiół z papierosa. — Ma już taką naturę, że 
wszędzie widzi wrogów. Teraz oczywiście mu się wydaje, że 
sposób, w jaki go uspokajałem podczas konferencji, świadczy o 
mojej dwulicowości. Czuje się zdradzony przez własnego rodaka, 
co znacznie utrudnia nasze wzajemne kontakty. To zrozumiałe, bo 
w stosunkach międzyludzkich najtrudniej jest wybaczyć zdradę.
Tymi słowami poruszył czułą strunę jej sumienia, więc Barbara 
wolała zwekslować rozmowę na temat Muhamma-da.
—	Przecież nie oszukałeś go celowo! — próbowała dowodzić. 
— Co ja mówię, wcale go nie oszukałeś! Przecież nie pytał cię 
nigdy, czy mnie znasz, więc niby dlaczego miałeś sam go o tym 
informować?
—	W tej chwili jednak Muhammad nie chce przyjąć tego do 
wiadomości. Obawiam się więc — tu rzucił Barbarze 
przepraszające spojrzenie — że przestanę już być potrzebny 
mojemu kuzynowi, tak samo jak ty — pani inspektor Barlow.
Barbara dopiero teraz zrozumiała, co czego on zmierza.
—	Myślisz, że Muhammad powie Emily o nas? — zapytała z 
przerażeniem, czując, że znów płoną jej policzki. — To znaczy... 
o żadnych nas, ale wiesz, o co chodzi....
—	Nie jestem w stanie przewidzieć, co może zrobić 
Muhammad. — Uśmiechnął się. — Często nie zdradza swoich 
planów. Aż do tego weekendu nie widziałem go prawie dziesięć 
lat, ale pod tym względem prawie się nie zmienił.
Barbara skojarzyła sobie to nieujawnianie planów z nie-
dawnym spotkaniem z Fahdem Kumharem.
—	Słuchaj, Azhar, ta dzisiejsza konfrontacja na komen 
dzie... — zaczęła.
Azhar rzucił niedopałek na deski mola i rozgniótł go nogą. 
Tymczasem Hadija zakończyła kolejną przejażdżkę łódką i 
poprosiła o jeszcze jedną — ostatnią. Ojciec zgodził się, podał 
bilet obsługującemu symulator i po chwili Hadija znów unosiła się 
na falach.
—	Jaka konfrontacja? — spytał.
—	No wiesz, chodzi o to wasze spotkanie z Fahdem 
Kumharem. Jeśli, jak mówisz, Muhammad czasem zataja pewne 
fakty, to czy jest możliwe, że już wcześniej znał ? tego człowieka? 
To znaczy, zanim jeszcze zobaczył go u nas?
Azhar od razu przybrał powściągliwą postawę. Szkoda, że 
teraz nie widział go kuzyn — nie miałby wątpliwości, po czyjej 
stoi stronie.
—	Pytam o to, bo reakcja Kumhara była dziwnie gwałtowna 
— wyjaśniła Barbara. — Wydawałoby się, że ujrzawszy was, 
powinien się uspokoić, tymczasem stało się na odwrót — o mało 
nie umarł ze strachu. Co to mogło być?
—	Ach, to? Widzisz, to kwestia klasowa. Jego reakcja miała 
głębokie korzenie w naszej kulturze. Samo nazwisko Kumhar 
oznacza przynależność do niższej kasty, robotników i 
rzemieślników, na przykład stolarzy czy garncarzy. Natomiast 
nazwisko mojego kuzyna, Malik, świadczy o jego pochodzeniu z 
wyższych sfer społecznych, kasty właścicieli ziemskich. Nic więc 
dziwnego, że na dźwięk tego nazwiska Kumhar zademonstrował 
lęk i podporządkowanie.
Barbarze to wyjaśnienie wydało się mocno naciągane.
—	Chcesz mi wmówić, że na dźwięk jakiegoś nazwiska 
mógłby się komuś plątać język? Człowieku, przecież żyjemy w 
Anglii, nie w Pakistanie!
—	Przypuszczam, że Anglik też czułby się niepewnie, gdyby 
ktoś przemówił do niego językiem wskazującym na wyższy status 
społeczny.
„Niech go licho, jak on chytrze udaje Greka!" — pomyślała 
Barbara.
—	Przepraszam państwa... — odezwał się głos za ich 
plecami.
Barbara i Azhar odwrócili się równocześnie, stając oko w oko 
z długowłosą blondynką w minispódniczce. Trzymała w rękach 
identyczną pluszową żyrafę jak ta, którą Azhar złowił na „wędkę 
szczęścia". Przestępując z nogi na n°gCj popatrywała to na Azhara 
i Barbarę, to na podskakującą na „falach" łódkę, to znów na 
Azhara.
—	Szukałam państwa wszędzie — oznajmiła. — Byłam 
wtedy z nimi... to znaczy, byłam przy tym, kiedy ta dziew 
czynka...
Spuściła głowę i jeszcze raz dokładnie obejrzała żyrafkę, 
zanim podsunęła ją Azharowi.
—	Czy mógłby pan jej to dać? Nie chciałabym, żeby 
myślała... Oni się po prostu wygłupiali, tacy już są.
Wcisnęła pluszowego zwierzaka w dłoń Azhara, rzuciła 
jeszcze przelotny uśmiech i pospiesznie zawróciła do swego 
towarzystwa. Azhar odprowadzał ją wzrokiem, mrucząc pod 
nosem jakieś słowa.
—	Co tam mówisz? — dopytywała się Barbara. 
Azhar z uśmiechem powtórzył cytat z Koranu:
—	„Niech cię nie smuci ich zachowanie..." — zaakcento 
wał te słowa gestem w kierunku odchodzącej dziewczyny — 
„bo nie obraża ono Allaha".
Hadija nie posiadała się z zachwytu na widok nowej żyrafy. 
Przyciskała ją radośnie do piersi, wtulając jej głowę pod swój 
podbródek. Nie chciała jednak się rozstać z poprzednią, 
zniszczoną żyrafą, tłumacząc, jakby chodziło o najlepszą 
przyjaciółkę:
— To przecież nie jej wina, że wpadła w ketchup! Może to da 
się zmyć, co, tatusiu? A jeśli te plamy nie zejdą, będziemy 
najwyżej udawać, że napadł ją lew!
„Ależ te dzieci mają bujną wyobraźnię!" — pomyślała 
Barbara.
Następną godzinę spędzili na kontemplacji innych rozrywek 
wesołego miasteczka. Odwiedzili gabinet luster, wystawę 
hologramów, celowali piłeczkami do kosza i strzelali z łuku. 
Wybrali też pamiątkowe nadruki na koszulki. Hadija upatrzyła 
sobie słonecznik, Azhar parowóz — chociaż Barbarze trudno było 
wyobrazić go sobie w czymś mniej uroczystym niż nieskazitelnie 
odprasowana koszula. Sama zdecydowała się na komiksowy 
rysunek pękniętego jajka z podpisem „Humpty-Dumpty".
W drodze do wyjścia Hadija intensywnie przeżywała swoją 
radość. Zbliżała się już pora zamykania wesołego miasteczka, 
toteż zgiełk cichł, a tłum się przerzedzał. Na
molu pozostawały głównie czułe parki, dla których ciemności 
nocy stanowiły nie mniejszą atrakcję niż rozrywki w pasażu. Tu i 
ówdzie chłopiec z dziewczyną, czule do siebie przytuleni, stali 
oparci o balustradę mola, podziwiając światła miejskie Balford 
rozsypane po brzegu, słuchając plusku fal morskich lub tylko 
napawając się wzajemną bliskością.
—	To jest najpiękniejsze miejsce na ziemi! — wzdycha 
ła Hadija z rozmarzeniem w głosie. — Kiedy dorosnę, bę 
dę tu przyjeżdżać na wszystkie wakacje. Ty, Barbaro, też tu 
ze mną przyjedziesz, bo zawsze będziemy przyjaciółkami. 
I tatuś pojedzie z nami, i mamusia, prawda, tatusiu? Może 
tatuś znowu wygrałby dla mamusi słonia, ale tym razem 
już na pewno go nie popsuję!
Ponownie westchnęła, a oczy wyraźnie zaczynały się jej kleić.
—	Musimy jeszcze kupić pocztówki, tatusiu! — przy 
pomniała sobie, potykając się, bo nie odrywała już prawie 
nóg od ziemi. — Trzeba wysłać kartkę mamusi!
Azhar zatrzymał się, wyjął obie żyfary z rąk dziewczynki i 
podał je Barbarze. Potem podniósł córkę i posadził ją sobie na 
ramieniu.
—	Przecież mogę iść sama! — protestowała sennym 
głosikiem. — Nie jestem wcale zmęczona. Ani trochę...
Azhar ucałował jej główkę. Przez chwilę stał bez ruchu, 
trzymając dziecko w objęciach, jakby nie chciał uzewnętrznić 
przeżywanych emocji.
Barbara na ten widok też odczuła jakieś nienazwane 
pragnienie. Aby je zagłuszyć, zajęła się różnymi błahymi 
czynnościami — ułożyła trzy nowo nabyte koszulki w plastikowej 
reklamówce, umieściła między nimi dwie żyrafy Hadii, poprawiła 
na ramieniu pasek swojej torby... W tej chwili prysł pancerz ironii 
i kpiny, którym zwykle odgradzała się od świata... Przeciwnie, coś 
jej mówiło, że powinna uporządkować swoje życie osobiste.
Nie należała jednak do kobiet, które brałyby do serca takie 
sugestie. Wolała znaleźć sobie inne zajęcie — trzeba trafu, że 
akurat z rzęsiście oświetlonego pawilonu wynurzył się Trevor 
Ruddock, zmierzający w ich kierunku.
Miał na sobie szafirowy kombinezon, co zupełnie mu nie 
pasowało, ale najwidoczniej był to ubiór służbowy ob-
sługi wesołego miasteczka. Nie to jednak skłoniło Barbarę do 
dokładniejszego przyjrzenia się młodemu człowiekowi. Jego 
obecność w tym miejscu była całkowicie uzasadniona — w końcu 
pracował tu, a przed kilkoma godzinami wyszedł z aresztu. Do 
jego wizerunku nie pasował tylko wypchany plecak.
Trevor nie zauważył Barbary ani towarzyszących jej osób, bo 
musiał przyzwyczaić oczy do zmiany światła. Skierował się 
wprost do komórki po wschodniej stronie pawilonu. Otworzył 
drzwi i wszedł do środka.
Azhar zmierzał ku wyjściu, ale Barbara położyła mu rękę na 
ramieniu.
—	Zaczekaj — poprosiła.
Spojrzał w tę samą stronę co ona, ale niczego konkretnego tam 
nie dostrzegł, więc zwrócił zdziwiony wzrok na Barbarę.
—	Czy tam jest...
—	...coś, co chciałabym sprawdzić — dokończyła. Komórka 
wydała się jej bowiem idealną skrytką na przemycany towar, a 
Trevor Ruddock miał przy sobie z pewnością coś więcej niż 
wałówkę. Do tego dochodziła jeszcze bliskość portów w Harwich 
i Parkeston... Nie mogła przepuścić takiej okazji!
Trevor wyszedł z komórki, już bez plecaka. Popychał za to 
przed sobą wózek ze szczotkami, miotełkami, wiadrami, szu-
felkami na śmieci i zwiniętym gumowym wężem. Znajdowały się 
tam równie trudne do zidentyfikowania butelki, puszki i kanistry, 
zawierające prawdopodobnie środki czyszczące i dezynfekujące. 
Cóż, utrzymanie w czystości tak uczęszczanego obiektu 
wymagało wiele pracy. Barbara nie wykluczała, że Trevor mógł 
przynieść ze sobą te środki w plecaku. Był jednak tylko jeden 
sposób, aby się o tym przekonać.
Chłopak skierował się ze swoim wózkiem ku końcowi mola. 
Najwidoczniej zamierzał rozpocząć sprzątanie od placu budowy 
przyszłej restauracji. Barbara skorzystała więc z okazji, złapała 
Azhara za łokieć i pociągnęła go w stronę komórki. Miała 
szczęście: Trevor, wychodząc, nie zamknął za sobą drzwi na 
klucz.
—	Postój tu trochę i uważaj — poleciła swemu sąsiado 
wi, wsadzając głowę do środka.
—	Uważać? — powtórzył Azhar, przerzucając ciężar Hadii z 
jednego ramienia na drugie. — Po co? Barbaro, co chcesz zrobić?
—	Tylko sprawdzić pewne przypuszczenie — uspokoiła go. 
— To potrwa najwyżej chwilkę.
Azhar nie pytał już o nic więcej, a Barbara straciła go z oczu, 
więc przyjęła, że spełnił jej prośbę i obserwuje najbliższe 
otoczenie komórki. Sama zaś przypomniała sobie, co powiedział 
wcześniej Helmut Kreuzhage — że Hatim Kurejśi podejrzewał 
działalność przestępczą prowadzoną na trasie między 
Hamburgiem a okolicznymi angielskimi portami.
W grę mógł wchodzić między innymi przemyt narkotyków, 
choć nadkomisarz Kreuzhage nie aprobował tego wariantu. 
Wiązały się z tym duże pieniądze, szczególnie w przypadku 
heroiny. Zresztą przemyt nie musiał się ograniczać do narkotyków 
— wydawnictwa pornograficzne, diamenty, materiały wybuchowe 
lub broń krótka też mogły być przenoszone w tym plecaku.
Barbara zaczęła się za nim rozglądać, ale nigdzie nie było go 
widać. Postanowiła więc poszukać. Oczy szybko przyzwyczaiły 
się do ciemności, więc wystarczyło jej światło wpadające przez 
szczelinę niedomkniętych drzwi. Zauważyła ciąg szaf, więc 
szybko zajrzała do każdej z nich. Nie znalazła jednak niczego 
godnego uwagi oprócz pięciu puszek z farbą, pędzli, wałków, 
kombinezonów, plandek i kolejnych opakowań środków 
czyszczących.
W pomieszczeniu znajdowała się także komoda z dwiema 
głębokimi szufladami oraz skrzynia. W szufladach leżały 
narzędzia, których konserwatorzy obiektu używali do drobnych 
napraw — klucze francuskie, śrubokręty, kombinerki, lewarek, 
gwoździe, śruby, a nawet mała piłka. I nic więcej!
Barbara otworzyła więc skrzynię, choć wieko tak skrzypiało, 
że chyba słychać było aż w Clacton. Wewnątrz leżał plecak na 
aluminiowym stelażu — taki, jakich używają zwykle studenci 
podróżujący autostopem.
W nadziei, że znalazła wreszcie to, czego szuka — Barbara 
wyciągnęła plecak na podłogę. Jednak wszystkie na-
dzieje prysły, gdy ujrzała zawartość, która wprawiła ją co 
najwyżej w zakłopotanie.
W środku znajdował się bowiem istny groch z kapustą. 
Znalazła tam solniczki w kształcie latarni morskich, rybaków, 
kotwic i wielorybów, młynki do pieprzu z wizerunkami Szkotów i 
piratów, plastikowy serwis do herbaty, dwie brudne lalki Barbie, 
trzy nierozpieczętowane talie kart, kubek z inskrypcją 
upamiętniającą krótkotrwałe pożycie małżeńskie księcia i księżnej 
Yorku, model londyńskiej taksówki bez jednego kółka, dwie pary 
dziecięcych okularów przeciwsłonecznych, nienapoczętą paczkę 
miodowych nugatów, dwie rakietki, siatkę i piłeczki do ping-
ponga! Patrząc na tę zbieraninę niepotrzebnych — przynajmniej w 
jej odczuciu — gratów, Barbara doszła do wniosku, że całe 
przedsięwzięcie zakończyło się totalną klapą!
W tym momencie usłyszała zza drzwi szept Azhara:
—	Jakiś chłopak wyszedł z pawilonu i idzie w naszym 
kierunku!
Szybko pochowała więc wszystko na miejsce, starając się 
układać przedmioty w takim porządku, a jakim przedtem leżały. 
Powtórnie dobiegł ją niespokojny szept Azhara.
—	Dobra, dobra! — odszepnęła. Wsadziła plecak z po 
wrotem do skrzyni i wyszła na zewnątrz.
Oboje z Azharem dyskretnie przemknęli do balustrady zaraz za 
symulatorem fal, gdzie było już ciemno. Tymczasem chłopak bez 
wahania zbliżył się do drzwi komórki i wszedł do środka, 
rzuciwszy ukradkowe spojrzenie w prawo i w lewo.
Barbara znała go z widzenia, choć spotkała się z nim najwyżej 
dwa razy. Rozpoznała młodszego brata Trevora, Charliego 
Ruddocka.
—	Kto to jest, Barbaro? — zapytał szeptem Azhar. — 
Znasz go?
Tymczasem Hadija spała już w najlepsze, przytulona do 
ramienia ojca, i coś mruczała przez sen.
—	On się nazywa Charlie Ruddock — poinformowała 
Barbara.
—	A dlaczego go śledzimy? I czego szukałaś w tej komórce?
—	Nie wiem dokładnie — przyznała, a widząc sceptyczne 
spojrzenie Azhara, rozwinęła wątek. — Naprawdę nie wiem. To 
taka parszywa sprawa. Równie dobrze mogłaby mieć tło rasowe, 
jak chciałbyś...
—	Dobrze wiesz, że wcale bym tego nie chciał.
—	No więc, jak chcieliby pewni ludzie. Wygląda jednak na 
to, że w grę może wchodzić także coś zupełnie innego.
—	Co? — zapytał, ale od razu się domyślił, że niechętnie 
udzieli mu tej informacji, więc sam dokończył: — Więcej mi nie 
powiesz, prawda?
Na szczęście nie musiała udzielać żadnej odpowiedzi, bo 
Charlie Ruddock właśnie wyszedł z komórki. Na ramionach niósł 
plecak, który Barbara przed chwilą przeszukiwała. Pomyślała 
więc, że zaczyna się robić coraz ciekawiej. Tylko co tu właściwie 
się działo?
Charlie skierował się w stronę pawilonu, więc Barbara rzuciła 
Azharowi: „Chodźmy!", i oboje podążyli za chłopcem.
W wesołym miasteczku pogasły już światła, toteż pozostały 
tam tylko pary szukające ustronnych miejsc i rodziny, których 
członkowie się pogubili i teraz dopiero mogli się odnaleźć. Gwar 
przycichł i wywietrzały już zapachy spoconego tłumu i 
serwowanych na miejscu przekąsek. Dopiero następnego dnia 
molo znów miało ożyć.
Wśród nielicznych gości łatwo było namierzyć Charlie-go, 
który tak jak inni zmierzał do wyjścia, a ponadto dźwigał 
wypchany plecak. Barbara, idąc ze swymi przyjaciółmi w stronę 
stałego lądu, mogła śledzić jego ruchy, a przy okazji próbowała 
połączyć w jedną całość to, co dziś widziała i słyszała.
Hatim Kurejśi żywił głębokie przekonanie, że między Anglią a 
Niemcami prowadzona jest jakaś nielegalna działalność. Dzwonił 
do Hamburga, więc musiał mieć poszlaki wskazujące akurat na to 
miasto. Z Hamburga kursowały promy, których port docelowy 
znajdował się w Parke-ston, blisko Harwich. Nadal jednak 
Barbara miała na ten temat nie więcej informacji niż w momencie 
odnalezienia nissana, którego stan również sugerował możliwość 
przemytu.
To przecież fakt splądrowania samochodu rzucił światło na 
sprawę Kurejśiego. A jeśli rzeczywiście miał miejsce przypadek 
przemytu — to czy Kurejśi był w ten proceder zamieszany? A 
może, jako głęboko religijny muzułmanin, dzwonił do Pakistanu 
pod pretekstem interpretacji ustępu Koranu, a w rzeczywistości 
chciał zwrócić uwagę na to, co się dzieje? Zresztą mniejsza o 
Kurejśiego, ale skąd się w tym wszystkim wziął Trevor Ruddock? 
A jego brat Charlie?
Wiedziała, jak na dwa ostatnie pytania odpowiedziałby 
Muhammad Malik, a może i Azhar. Obaj Ruddockowie są 
przecież biali!
Tego wieczoru sama była świadkiem incydentu dowodzącego 
złożoności stosunków międzyrasowych. Chłopcy, którzy 
skrzywdzili Hadiję, i ich koleżanka, która próbowała naprawić 
wyrządzone zło — to reprezentatywne próbki większej całości. 
Ich zachowanie potwierdzało pogląd Barbary, że wśród jej 
rodaków trafiają się wprawdzie prymitywni rasiści, ale większość 
reprezentuje zupełnie inne nastawienie.
Jak jednak miała się ta świadomość do trwającego aktualnie 
śledztwa? Szczególnie w sytuacji, kiedy jedynymi podejrzanymi 
nie posiadającymi alibi byli biali?
Tymczasem Charlie Ruddock dotarł już do brzegu morza i tam 
się zatrzymał. Barbara i Azhar też się zatrzymali, śledząc jego 
ruchy. Widzieli, jak przy końcu mola wsiadł na stary, zardzewiały 
rower. Nieco dalej właściciele Szałasu Poławiaczy Homarów 
nakładali już na okna metalowe okiennice, a kiosk z cukierkami i 
balonikami zamknięto nawet wcześniej. Rzędy opustoszałych 
domków plażowych przypominały wyludnioną wioskę. Drzwi i 
okna były dobrze zaryglowane, a z bezpośredniego sąsiedztwa 
budyneczków dochodził tylko odgłos fal bijących o brzeg.
—	Ten chłopak jest w coś zamieszany, prawda? — domyślił 
się Azhar. — I to ma coś wspólnego z zabójstwem Hatima?
—	Naprawdę nie wiem, Azhar! — wyznała szczerze Barbara, 
obserwując równocześnie Charliego, który na swoim 
przedpotopowym rowerze ruszył w kierunku Nez. — Bo że jest w 
coś zamieszany, to więcej niż pewne. Ale w co — skarż mnie Bóg, 
nie wiem!
—	I kto to mówi, sierżant policji czy Barbara? — zagad 
nął cicho Azhar.
Odwróciła wzrok od młodego Ruddocka, skupiając uwagę na 
towarzyszącym jej mężczyźnie.
—	Między jedną a drugą nie ma żadnej różnicy — 
stwierdziła stanowczo.
Azhar przytaknął, poprawiając w ramionach córkę.
—	Widzę, ale może jednak powinna być? — zauważył.
21
O dziesiątej rano następnego dnia Barbara była już w drodze 
do Harwich. Ledwo wyłączył się jej budzik — zaraz zadzwoniła 
do Emiły. Zastała ją w domu, więc zrelacjonowała jej swoją 
rozmowę z nadkomisarzem Kreuzhage z Hamburga i to, co 
widziała wieczorem na molu. Nie wspomniała tylko, że 
przebywała tam w towarzystwie Taj-mullaha Azhara i jego córki. 
Uznała bowiem, że ujawnienie tego faktu mogłoby tylko zmącić 
to, co zaczynało się już nieco klarować.
Zresztą wkrótce się przekonała, że to, z kim była na molu, nie 
miało żadnego znaczenia. Dla Emily nie liczyło się już nic innego, 
odkąd usłyszała o rozmowie Barbary z Helmutem Kreuzhage. 
Sądząc po rześkim głosie, robiła wrażenie wypoczętej i wyspanej. 
Tajemniczy Gary dobrze się spisał, likwidując jej wczorajszy stres 
— i chwała mu za to!
—	Ach, nielegalna działalność, i to w Hamburgu? — 
upewniała się. — Dobra robota, Barb! Od początku mówiłam, że 
ten Muhammad maczał palce w czymś śmierdzącym. Teraz może 
wreszcie namierzymy, co to takiego.
—	Tak, ale Kurejśi nie dostarczył nadkomisarzowi Kreuzhage 
żadnych dowodów — nadmieniła ostrożnie Barbara. — Nie 
określił rodzaju działalności ani nie wymienił niczyjego nazwiska, 
także Muhammada. Na tej Oskarstrasse pod piętnastym 
Kreuzhage też niczego nie przewąchał.
—	Muhammad umie dobrze zacierać ślady. W końcu robi to 
przynajmniej od dziesięciu lat! A ten, kto zabił Ku-rejśiego, 
również po mistrzowsku się zamaskował. Pytanie
tylko, czym ten Muhammad się trudnił. Przemyt, nierząd, 
międzynarodowa afera złodziejska czy ki diabeł?
—	Kreuzhage nie wykrył żadnego śladu. Właściwie nie 
wszczął śledztwa, a to, co zrobił, nie wystarczyło, aby wykryć 
cokolwiek. Wydaje mi się więc, że jeśli nie mamy dowodów na 
żadne ciemne sprawki pod tym adresem w Niemczech, to...
—	...to musimy ich szukać od naszego końca, prawda? — 
dokończyła Emily. — A zakłady Malika świetnie się nadają na 
punkt tranzytowy dla wszelkiego procederu, od fałszerstw po 
terroryzm. Jeśli w ogóle są na to jakieś dowody, to właśnie tam. 
Przecież przynajmniej raz w tygodniu wysyłają stamtąd całe 
skrzynie towaru. Diabli wiedzą, co może się znajdować w tych 
skrzyniach oprócz słoików z musztardą czy galaretką.
—	Ależ, Em. Malikowie nie byli jedynymi ludźmi, których 
znał Kurejśi, więc nie mogą być jedynymi podejrzanymi w tej 
hamburskiej aferze! Trevor Ruddock też pracował w tych 
zakładach, a przecież to w jego pokoju znalazłam drut. A weźmy 
jeszcze rzekomego kochanka Kuręjsiego, o ile go znajdziemy...
—	Cokolwiek znajdziemy, i tak wszystkie nici prowadzą do 
Muhammada.
Barbara rozważała znaczenie tych słów przez całą drogę do 
Harwich. Musiała przyznać, że wnioskowanie Emily dotyczące 
Muhammada i wytwórni musztardy nie było pozbawione sensu, 
tylko czemu tak kurczowo pani inspektor uczepiła się właśnie tego 
śladu? Dziwne zachowanie Rud-docków skwitowała słowami: 
„Smieciarze i tyle", natomiast informację o rozległym wylewie, 
jakiemu uległa Agata Shaw, potraktowała jako oczyszczenie Theo 
z podejrzeń o udział w zabójstwie Kurejśiego. Przy tym wszyst-
kim oświadczyła:
—	Posyłam do Londynu po tego profesora Siddikie-go, żeby 
służył jako tłumacz podczas przesłuchań Kum-hara.
—	Czy nie zyskalibyśmy na czasie, gdyby zaprosić tu 
Azhara? — ośmieliła się zaproponować Barbara. — Mógłby 
przyjść bez Muhammada.
Jednak Emily wykpiła ten pomysł.
— Nie mam zamiaru więcej dopuszczać ani Muham-mada 
Malika, ani jego wścibskiego kuzyna do naszego więźnia. Kumhar 
jest najwartościowszym źródłem informacji, jakim dysponujemy, i 
ani mi w głowie ryzykować, że spieprzę całą robotę, bo ktoś 
będzie patrzył mi na ręce. On musi wiedzieć, co się działo w tej 
fabryce. Muhammad jako dyrektor działu zbytu osobiście 
nadzorował wysyłkę produktów. Czy z niczym ci się to nie 
kojarzy?
Inspektor Lynley nazwałby ten rodzaj dedukcji „intuicyjną 
pracą śledczą". Powinna ona opierać się na wieloletnich 
doświadczeniach i krytycyzmie wobec własnej oceny zeznań i 
dowodów. Barbarę jednak życie nauczyło doceniać znaczenie 
własnych odczuć, a to, co odczuwała po rozmowie z Emily, było 
dalekie od satysfakcji.
Analizowała to dziwne uczucie pod każdym kątem jak 
naukowiec badający nieznany gatunek. Gdyby rzeczywiście 
Muhammad był grubą rybą przestępczego podziemia — miałby 
motyw, aby zabić Kuręj siego, o ile ten groziłby, że go wyda. 
Jednak istnienie takiej możliwości nie wykluczało winy Theo 
Shawa lub Trevora Ruddocka. Obydwaj także mieli motyw, aby 
pozbyć się Kurejśiego, natomiast żaden z nich nie mógł się 
wykazać porządnym alibi. Tymczasem Emily zdawała się 
zakładać, że jest inaczej. Z kolei im dłużej Barbara rozmyślała nad 
perspektywą oczyszczenia Trevora Ruddocka i Theo Shawa z 
podejrzeń — tym konkretniej w jej umyśle formułowało się 
przykre pytanie: czy Emily kieruje się tylko intuicją, czy też 
czymś innym?
Nadkomisarz Kreuzhage z Hamburga sam przecież przyznał, 
że w tej sprawie nie ma żadnych dowodów. Na czym więc 
właściwie Emily opierała swoje rozumowanie?
Barbara przypomniała sobie sukcesy odnoszone przez 
koleżankę na kursach, na które razem uczęszczały — pochwały 
instruktorów i podziw kolegów. Nie miała wątpliwości, że Emily 
Barlow była nie tylko dobrą policjantką, ale wręcz wybitną! 
Najlepiej o tym świadczył jej awans na inspektora w wieku 
trzydziestu siedmiu lat. Barbara więc sama się sobie dziwiła, że 
raptem przyszło jej do głowy kwestionować kompetencje osoby 
prowadzącej śledztwo.
Jednak podczas długoletniej współpracy z inspektorem 
Lynleyem nieraz musiała analizować nie tylko nagie fakty, lecz 
także powody, dla których pewne okoliczności wydawały jej się 
bardziej podejrzane niż inne. Natomiast teraz przyłapała się na 
tym, że zamiast badać fakty — bada raczej przyczynę swego 
niepokoju.
Wynik tej analizy też jej nie usatysfakcjonował, gdyż 
wskazywał, że i ona sama może stanowić czynnik utrudniający 
śledztwo. Czy bowiem uznanie Pakistańczyka za winnego nie 
dotykałoby bezpośrednio sierżant Barbary Ha-vers? Może nie 
przeszkadzałoby jej, gdyby Muhammad Malik okazał się bandytą 
lub alfonsem, o ile w zasięgu śledztwa nie znalazłby się także 
Tajmullah Azhar ze swą uroczą córeczką.
Ostateczny wniosek zaszokował ją, więc wolała już nie 
rozważać, czyja koncepcja śledztwa jest bardziej klarowna, a 
czyja zagmatwana. Przede wszystkim zaś nie chciała się zagłębiać 
w analizę uczuć, jakimi darzyła Azhara i Hadiję.
Dojechała do Harwich z mocnym postanowieniem zebrania 
obiektywnych informacji. Dotarła na High Street, która zakosami 
prowadziła w stronę morza, a poszukiwane biuro podróży 
„Dookoła Świata" odnalazła pomiędzy sklepem z kanapkami na 
wynos i składem win oferującym sherry amontillado po obniżonej 
cenie.
Biuro podróży mieściło się w dużej sali z trzema stanowiskami. 
Przy jednym z nich pracował mężczyzna, a przy dwóch 
pozostałych — kobiety. Wystrój biura utrzymany był w stylu retro 
— tapeta a la William Morris i oleodruki w złoconych ramkach, 
przedstawiające sielankowe scenki rodzinne z okresu fin de 
siecle'u. Dobrze z tym harmonizowały masywne mahoniowe 
meble, pięć rozrośniętych palm w stojących donicach i siedem 
uwieszonych u sufitu pojemników z paprotkami, których pierzaste 
liście rozwiewał pracujący wentylator. Cały ten udawany 
wiktoriański blichtr drażnił Barbarę, która chętnie spłukałaby to 
wszystko strażackim wężem.
Jedna z pracownic spytała, w czym mogłaby pomóc. Druga 
właśnie rozmawiała przez telefon, a jedyny mężczyzna w tym 
gronie przeszukiwał ekran komputera, mrucząc pod nosem: 
„Gdzie się podziała Lufthansa?"
Barbara pokazała swoją legitymację służbową kobiecie z 
wypisanym na plakietce imieniem Edwina.
—	Z policji? — spytała urzędniczka, przyciskając rękę do 
gardła z takim przerażeniem, jakby spodziewała się oskarżenia o 
poważniejsze przestępstwo niż praca w tak kiczowatym wnętrzu. 
Obejrzała się na swoich kolegów, a wtedy mężczyzna z 
identyfikatorem „Rudi" pchnął ręką klawiaturę komputera i 
przysunął się do nich z krzesłem. Jak echo powtórzył 
wypowiedziane przez Edwinę słowa, na co ich koleżanka 
imieniem Jen odłożyła słuchawkę telefonu. Ta znów uchwyciła się 
kurczowo siedzenia swego krzesła, jakby się obawiała, że za 
chwilę wzięci w powietrze. Nie pierwszy już raz Barbara 
zauważyła, że przybycie stróża prawa zwykle wywołuje w 
ludziach podświadome poczucie winy.
—	Tak, ze Scotland Yardu — potwierdziła.
—	Ze Scotland Yardu? Aż z Londynu? — zdziwił się Rudi. 
— Czy coś się stało?
„Dopiero może się stać" — pomyślała Barbara, bo drań mówił 
z niemieckim akcentem!
Jakby słyszała kształcony w ekskluzywnej szkole głos 
inspektora Lynleya, przypominającego podstawową zasadę pracy 
policyjnej: „W sprawach o morderstwo nie istnieje coś takiego jak 
zbieg okoliczności". Barbara zmierzyła więc młodego człowieka 
badawczym wzrokiem. Jowialny, zażywny rudzielec z początkami 
łysiny nie wyglądał na współwinnego morderstwa... Tylko że nikt 
zwykle na to nie wygląda.
Wyłowiła ze swej przepastnej torby przygotowane zdjęcia i na 
początek pokazała obecnym podobiznę Kurejśiego.
—	Czy przypominają sobie państwo tego pana? — spy 
tała.
Przy biurku Edwiny stanęli jej koledzy, nachylając się nad 
obrazkiem. Przyglądali mu się w milczeniu, podczas gdy nad ich 
głowami szeleściły liście paproci i obracał się wentylator. Dopiero 
po jakiejś minucie ktoś zdecydował się pierwszy otworzyć usta. 
Tym kimś był Rudi, który jednak zwrócił się nie do Barbary, lecz 
do swoich koleżanek.
—	Czy to nie ten gość pytał o bilety lotnicze?
—	Nie wiem — rzuciła niepewnie Edwina, ściskając 
równocześnie palcami fałd skóry poniżej gardła.
—	A ja go pamiętam! — zgłosiła się Jen. — Przecież to ja 
załatwiałam jego sprawę, a ty wtedy wyszłaś.
Mówiąc, patrzyła Barbarze prosto w oczy.
—	Kiedy on tu był, Rudi? Nie pamiętam dokładnie, ale chyba 
ze trzy tygodnie temu.
—	Ale przypomina go pani sobie, prawda? — uściśliła 
Barbara.
—	Tak, bo tu nie ma dużo...
—	W Harwich rzadko widujemy Azjatów — dokończył za nią 
Rudi.
—	A pan pochodzi z... — zachęciła go Barbara, choć z góry 
znała odpowiedź.
—	Z Hamburga.
„Ładnie, ładnie" — pomyślała Barbara.
—	Stamtąd przyjechałem, ale mieszkam w Anglii już od 
siedmiu lat — sprecyzował Rudi.
—	Aha — podsumowała obojętnie te zwierzenia. — Ten facet 
nazywał się Hatim Kurejśi i został zamordowany w zeszłym 
tygodniu w Balford-le-Nez. Prowadzę śledztwo w tej sprawie. O 
jakie bilety mu chodziło?
Trzeba przyznać, że słowo „zamordowany" jednakowo 
zaskoczyło wszystkich. Równocześnie się schylili, aby lepiej 
obejrzeć zdjęcie Kurejśiego, jakby to była święta relikwia. 
Pierwsza odpowiedziała Jen. Wyjaśniła, że denat prosił o 
informację na temat biletów lotniczych dla jego rodziny, którą 
chciał sprowadzić z Pakistanu do Anglii. To miała być liczna 
rodzina — jego bracia, siostry i rodzice, którym zamierzał 
załatwić prawo stałego pobytu.
—	Państwo mają też filię w Pakistanie — zauważyła Barbara. 
— W Karaći, prawda?
—	Także w Hongkongu, Stambule, New Delhi, Van-
couverze, Nowym Jorku i Kingston — uzupełniła z dumą Edwina. 
— Specjalizujemy się w organizacji podróży i załatwianiu 
formalności imigracyjnych. W każdym naszym oddziale 
zatrudniamy fachowców od tych spraw.
Jen dodała, że przypuszczalnie dlatego Kurejśi wybrał agencję 
„Dookoła Świata", a nie lokalną firmę w Balford. Informował się 
też na temat możliwości imigracji swojej
rodziny, a pod tym względem „Dokoła Świata" traktuje swoich 
klientów zupełnie inaczej niż większość biur podróży, które 
pragną tylko wyciągnąć jak najwięcej pieniędzy. Biuro „Dookoła 
Świata" cieszyło się międzynarodową renomą, gdyż nawiązywało 
kontakty z prawnikami na całym świecie, specjalizującymi się w 
problemach imigracji.
— Zarówno w Anglii, jak też na kontynencie europejskim i w 
USA — pochwaliła się. — Jesteśmy po to, aby ułatwiać ludziom 
przemieszczanie się z miejsca na miejsce.
„Pleć, pleciugo, byle długo" — pomyślała Barbara, bo 
dziewczyna wygłaszała po prostu slogany reklamowe. Wynikało z 
nich jednak, że mylne były przypuszczenia, jakoby Kurejśi 
zamierzał opuścić miasto nazajutrz po ślubie. Przeciwnie, 
wszystko wskazywało na to, że planował wypełnienie 
małżeńskich zobowiązań. Poczynił już także plany dotyczące 
przyszłości swojej rodziny.
W następnej kolejności Barbara wyciągnęła zdjęcie Fah-da 
Kumhara. W tym przypadku uzyskała całkiem negatywny wynik, 
gdyż nikt z obecnych nie znał ani nigdy nie widział tego 
człowieka. Barbara przyglądała się uważnie indagowanym 
pracownikom biura, szukając dowodów na to, że któreś z nich 
kłamie. Nikomu jednak nie drgnęła nawet rzęsa.
„I znowu nici!" — pomyślała. Podziękowała urzędnikom za 
współpracę i wyszła na dwór. Dochodziła już jedenasta, więc 
zdążyła się solidnie spocić, a także chciało się jej pić. Wstąpiła do 
baru „Pod Batem i Gwizdkiem" po przeciwnej stronie ulicy, gdzie 
zamówiła lemoniadę z pięcioma kostkami lodu. Zaniosła szklankę 
do stolika razem z torbą solonych chipsów o smaku octowym. 
Usiadła na taborecie, zapaliła papierosa i oddała się konsumpcji 
swego drugiego śniadania.
Zjadła już połowę opakowania chipsów, wypiła trzy czwarte 
szklanki lemoniady i wypaliła papierosa, kiedy zauważyła, że z 
biura podróży „Dookoła Świata" wyszedł Ru-di. Najwyraźniej 
zamierzał przejść na drugą stronę ulicy. Rozejrzał się w prawo, w 
lewo i znów w prawo, co mogło oznaczać przesadną ostrożność 
— normalną dla przybysza z kontynentu, nieprzyzwyczajonego do 
lewostronnego ruchu ulicznego. Barbara jednakże przychylała się 
raczej do
innej możliwości — że Rudi sprawdza, czy ktoś go nie obserwuje 
— toteż szybko wypiła do dna swoją lemoniadę, a niezjedzoną 
resztkę chipsów zostawiła na stoliku.
Wychodząc z lokalu, zauważyła, że Rudi otwiera już drzwiczki 
swojego renaulta. Jej austin mini stał o dwa wozy za nim, szybko 
więc wskoczyła do środka i ruszyła w pościg.
Oczywiście Niemiec mógł wyjść z biura z wielu powodów — 
może miał umówioną wizytę u dentysty lub pedi-kiurzystki, chciał 
się spotkać z przyjaciółką lub zjeść lunch? Barbarze jednak 
wydało się podejrzane, że opuścił firmę zaraz po jej wyjściu.
Podążała więc za nim w pewnej odległości, gdy skręcił na 
szosę A120 wychodzącą z miasta. Pędził, nie respektując 
ograniczeń prędkości, aż dotarł do Parkeston, około dwóch mil od 
biura podróży. Nie skierował się jednak w stronę portu, tylko 
wjechał w przecznicę prowadzącą do dzielnicy przemysłowej.
Barbara nie mogła go śledzić na tym terenie. To byłoby zbyt 
ryzykowne. Zaobserwowała tylko, że renault zatrzymał się na 
końcu ulicy, przed barakiem, w którym mieścił się magazyn. 
Szkoda, że nie miała przy sobie lornetki, bo z tej odległości nie 
była w stanie odczytać szyldu na budynku.
Zauważyła natomiast, że w przeciwieństwie do innych 
okolicznych magazynów ten był zamknięty i robił wrażenie 
pustego. Kiedy jednak Rudi zapukał — ktoś otworzył mu od 
wewnątrz.
Barbara przyglądała się temu z samochodu. Nie bardzo 
wiedziała, co spodziewała się zobaczyć, toteż nie zobaczyła 
niczego konkretnego. Smażyła się tylko w rozgrzanym wozie 
przez kwadrans, który wydał się jej wiekiem. Rudi w końcu 
wyszedł, ale nie wyniósł stamtąd torebek heroiny, nie miał 
kieszeni wypchanych fałszywymi banknotami, kaset z pornografią 
dziecięcą, broni ani materiałów wybuchowych. Nikt też mu nie 
towarzyszył. Opuścił magazyn tak, jak tam wszedł — sam i z pu-
stymi rękami.
Wiedziała, że Rudi ją zobaczy, jeśli nie ruszy się ze swojego 
miejsca postoju, więc wycofała się na szosę A120. Za-
r
mierzała 
potem 
zawróci
ć i 
przepro
wadzić 
rekonesa
ns wśród 
magazy
nów, ale 
szukając 
stosown
ego 
miejsca 
do wy-
konania 
tego 
manewr
u, 
zauważy
ła 
solidny 
kamienn
y bu-
dynek 
poprzed
zony 
podjazd
em w 
kształcie 
podkow
y. Wy-
pisany 
gotykie
m szyld 
informo
wał: 
„Hotel 
»Zamek
«". Bar-
bara w 
tym 
momenc
ie 
przypom
niała 
sobie 
folder, 
który 
znalazła 
w 
pokoju 
Kurejsie
go. 
Zajechał
a więc 
na 
hotelow
y 
parking, 
postana
wiając 
strącić 
za 
jednym 
strzałem 
więcej 
ptaszkó
w.
Profe
sor 
Siddiki 
wygląda
ł 
zupełnie 
inaczej, 
niż 
wyobra-
żała go 
sobie 
Emily 
Barlow. 
Spodzie
wała się 
zobaczy
ć męż-
czyznę 
w 
średnim 
wieku o 
czarnyc
h, 
gładko 
przyczes
anych 
włosach, 
oczach 
jak 
węgielki 
i skórze 
barwy 
tytoniu. 
Tym-
czasem 
człowie
k, 
którego 
posterun
kowy 
Hesketh 
przy-
wiózł z 
Londyn
u, miał 
włosy 
ciemnob
lond, 
oczy 
zdecydo
wanie 
szare, a 
skórę 
tak 
jasną, że 
mógł 
uchodzi
ć za 
miesz-
kańca 
Europy 
Północn
ej. 
Wygląd
ał na 
niewiele 
ponad 
trzydzie
ści lat, 
był 
raczej 
krępej 
budowy 
— 
nawet 
niższy 
od 
Emily, i 
o tak 
rozwinię
tej 
muskula
turze, 
jakby 
uprawiał 
zapasy.
Emil
y 
szybko 
zmieniła 
wyraz 
twarzy, 
na 
miejsce 
zasko-
czenia 
przywoł
ując 
obojętno
ść, ale 
nie 
uszło to 
uwagi 
Sid-
dikiego. 
Wyciąg
ając 
rękę na 
przywita
nie, 
zauważy
ł:
—
	
Nie 
wszy
scy 
wygl
ądam
y tak 
samo
, pani 
inspe
ktor. 
Wcal
e się 
jej 
nie 
spod
obało
, że 
obcy 
czło
wiek 
tak 
łatwo
przejrzał 
ją na 
wylot! 
Nie 
zareago
wała 
więc na 
tę 
uwagę, 
stwierdz
ając 
oschle:
—
	
Dobrze, 
że pan 
przyjech
ał. 
Napije 
się pan 
czegoś 
czy 
od razu 
zacznie
my?
Profe
sor 
poprosił 
o sok 
grejpfru
towy, 
więc 
Belinda 
Warner 
poszła 
po 
napój, a 
Emily 
tymczas
em 
wyjaśnił
a mu sy-
tuację.
—
	
Będę 
nagrywa
ć całe 
przesłuc
hanie — 
poinfor
mowa 
ła. — W 
takiej 
kolejnoś
ci: moje 
pytanie, 
pana 
tłumacz
enie 
na urdu, 
odpowie
dź pana 
Kumhar
a i pana 
tłumacz
enie na 
angielsk
i.
Siddi
ki był 
wystarc
zająco 
inteligen
tny, aby 
wyciągn
ąć 
właściw
y 
wniosek
.
—	Pani inspektor może na mnie polegać — oświadczył. — 
Rozumiem jednak, że pani mnie nie zna, stąd więc ten cały 
system zabezpieczeń.
Ustalono zatem główne reguły gry, pozostawiając w domyśle 
te mniej ważne. Emily mogła już zabrać profesora na konfrontację 
z więźniem.
Po nocy spędzonej w areszcie Kumhar wyglądał na jeszcze 
bardziej wystraszonego niż wczoraj, jeśli to w ogóle możliwe. 
Mało tego, że był spocony jak mysz, to jeszcze wionął od niego 
kloaczny odór, jakby narobił w spodnie.
Siddiki tylko raz na niego spojrzał i zaraz odwrócił się do 
Emily.
—	Gdzieście, na miłość boską, go zamknęli i coście tu 
z nim wyprawiali?
„Jeszcze jeden amator filmów o bojownikach IRA" — 
pomyślała z rezygnacją Emily. „Żeby chociaż ich twórcy 
wiedzieli, jaką niedźwiedzią przysługę wyrządzili policji!" Głośno 
zaś powiedziała:
—	Siedział w takiej samej celi jak wszyscy tymczasowo 
aresztowani. Chętnie udostępnimy panu profesorowi to 
pomieszczenie do inspekcji. Nie wywieraliśmy na niego żadnej 
presji, chyba że podawanie posiłków uzna pan za tortury. To fakt, 
że w tych celach jest gorąco, ale takie same upały panują w całym 
budynku i w całym naszym mieście. Zatrzymany to potwierdzi, 
jeśli pan go zapyta.
—	Oczywiście, nawet zaraz — zgodził się Siddiki, zarzucając 
Kumhara gradem pytań, których nawet nie tłumaczył.
Po raz pierwszy od momentu, kiedy został doprowadzony na 
komendę, Kumhar przestał przypominać wystraszonego królika. 
Rozplótł ręce i nachylił się w stronę Siddi-kiego, jakby ten podał 
mu pas ratunkowy.
Był to wyraźnie błagalny gest i profesor zinterpretował go 
prawidłowo. Wyciągnął do więźnia obie ręce i podprowadził go 
do stolika pośrodku pokoju. Potem znowu przemówił, tym razem 
tłumacząc swoje słowa na angielski.
—	Przedstawiłem się i poinformowałem zatrzymanego, 
że będę tłumaczył pani pytania i jego odpowiedzi. Zapew 
niłem go też, że nie stanie mu się krzywda. Mam nadzieję, 
pani inspektor, że powiedziałem prawdę.
„Co to za dziwni ludzie?" — zastanawiała się Emily. „Węszą 
dyskryminację, uprzedzenia i prześladowania nawet pod płatkiem 
lilii!" Nie odpowiedziała mu wprost, tylko włączyła magnetofon. 
Nagrała najpierw datę i godzinę rozpoczęcia przesłuchania oraz 
nazwiska obecnych. Potem zadała pierwsze pytanie:
—	Panie Kumhar, wśród przedmiotów pozostawionych 
przez zamordowanego Hatima Kurejsiego znaleźliśmy 
czek wystawiony na pańskie nazwisko. Czy mógłby nam 
pan wyjaśnić, skąd on się tam wziął?
Spodziewała się, że tak jak wczoraj osadzony będzie się 
wszystkiego wypierał. Tymczasem niespodzianka! Kumhar, kiedy 
przetłumaczono mu pytanie — nie spuszczając oczu z Siddikiego, 
zaczął udzielać długiej, wyczerpującej odpowiedzi. Profesor 
słuchał, kiwał głową, a raz nawet przerwał wyjaśnienia, aby zadać 
dodatkowe pytania. Kiedy już usłyszał wszystko — zwrócił się do 
Emi-
ly.
—	Powiedział, że pierwszy raz spotkał Kurejsiego przy 
szosie A133, zaraz za Weeley. Stał wtedy na poboczu i za 
trzymywał samochody, a Kurejśi zgodził się go podwieźć. 
Miało to miejsce jakiś miesiąc temu. Pan Kumhar praco 
wał jako robotnik rolny, krążył od farmy do farmy, ale nie 
był zadowolony z zarobków ani warunków pracy, więc po 
stanowił poszukać innego zatrudnienia.
Emily zmarszczyła brwi.
—	Czemu nie powiedział tego od razu? Wczoraj się za 
klinał, że nie zna żadnego Kurejsiego.
Siddiki odwrócił się z powrotem do Kumhara, który zawisł 
wzrokiem na jego wargach jak pies pragnący zadowolić swego 
pana. Odpowiedział, jeszcze zanim Siddiki przełożył mu pytanie 
do końca, a swoje słowa skierował bezpośrednio do Emily.
—	Kiedy pani inspektor powiedziała, że pan Kurejśi 
został zamordowany... — tłumaczył dosłownie Siddiki — 
...przestraszyłem się, że pani mnie posądzi, że byłem w to 
zamieszany. Skłamałem, aby uchronić się przed podejrze 
niem. Jestem w tym kraju od niedawna i nie chciałem, że 
by coś zagroziło mojemu dalszemu pobytowi. Proszę mnie 
zrozumieć, ja żałuję, że powiedziałem nieprawdę. Pan Ku-
rejśi był dla mnie taki dobry, a ja odpłaciłem mu niewdzięcznością 
za tę dobroć!
Emily zauważyła, że skóra Pakistańczyka pokryta jest 
warstewką potu niczym błonką oleju. Nie miała wątpliwości, że 
poprzedniego dnia kłamał; otwarta natomiast pozostawała 
kwestia, czy nie kłamie również teraz.
—	Kurejśi wiedział, że szuka pan pracy? — spytała. 
Kumhar odpowiedział przez tłumacza, że tak. Zwierzył
się bowiem panu Kurejśiemu ze swoich kłopotów z pracą na 
farmie. Rozmowa miała miejsce w samochodzie.
—	Czy Kurejśi proponował panu jakąś pracę? — 
brzmiało następne pytanie.
Wprawiło ono Kumhara w zakłopotanie. Skądże, pan Kurejśi 
nie oferował mu żadnej pracy, tylko podwiózł go do miejsca 
zamieszkania.
—	I wypisał panu czek na czterysta funtów? — dokoń 
czyła Emily.
Siddiki uniósł brwi ze zdziwienia, ale przełożył to pytanie bez 
komentarza.
To prawda, że pan Kurejśi dał mu pieniądze. Był przecież 
uosobieniem dobroci! Kumhar chciał potraktować te czterysta 
funtów jako pożyczkę, ale Koran i pięć zasad islamu nakazują 
wiernym, aby dawali potrzebującym zakat. Więc te czterysta 
funtów...
—	Co to jest zakat} — przerwała Emily.
—	Jałmużna dla potrzebujących — odpowiedział Siddiki. 
Kumhar obserwował go z uwagą, a kiedy profesor przeszedł na 
angielski — pochłaniał każde słowo, starając się je zrozumieć. — 
Muzułmanie mają obowiązek interesować się sytuacją finansową 
swoich współwyznawców i wspomagać ubogich.
—	A więc dając panu Kumharowi te czterysta funtów, Hatim 
Kurejśi spełniał po prostu swój religijny obowiązek?
—	Otóż to właśnie.
—	A nie próbował nic od niego kupić?
—	Kupić? — Siddiki wskazał gestem Kumhara. — Cóż ten 
biedny człowiek mógłby mu sprzedać?
—	Kupić można także czyjeś milczenie, a pan Kumhar często 
przebywał w okolicach rynku w Clacton. Proszę go spytać, czy 
kiedykolwiek widział tam Kurejśiego.
Kumhar uparcie zaprzeczał. Emily nie potrzebowała nawet 
tłumaczenia, bo potrząsając głową dawał do zrozumienia, że 
nigdy, przenigdy, ani razu nie był na rynku.
—	Pan Kurejśi był dyrektorem działu produkcji w wytwórni 
musztardy, więc mógł zaoferować panu Kumharowi pracę — 
drążyła Emily. — Rozmawiali przecież w samochodzie o 
problemach z zatrudnieniem. Czy pan Kumhar nie chciałby 
zmienić tego zeznania?
—	Nie — odpowiedział przez tłumacza Kumhar. — Pan 
Kurejśi był dla niego tylko dobroczyńcą zesłanym przez Al-laha. 
Łączyła ich jednak pewna więź. Obaj mieli w Pakistanie rodziny, 
które chcieli sprowadzić do Anglii: Kurejśi rodziców i 
rodzeństwo, a Kumhar żonę i dwoje dzieci. Dlatego od razu 
nawiązała się między nimi nić porozumienia, mocniejsza, niż 
mogłaby zaistnieć między dwoma obcymi ludźmi, którzy spotkali 
się na publicznej drodze.
—	Ale chyba zarówno dla niego, jak i dla rodziny ko-
rzystniejsze byłoby stałe zatrudnienie niż jednorazowa zapomoga, 
nawet w wysokości czterystu funtów! — nie dowierzała Emily. — 
Zważywszy na to, ile mógłby zarobić, pracując w zakładach 
Malika...
Kumhar tylko wzruszył ramionami. Nie potrafił wyjaśnić, 
dlaczego Kurejśi nie zaproponował mu pracy.
—	Pan Kumhar był dla Kurejśiego obcym, przygodnie 
spotkanym człowiekiem z ulicy — wtrącił Siddiki. — Kurejśi 
spełnił nakaz religijny, dając mu jałmużnę. Nie miał obowiązku 
robić nic więcej.
—	Wydaje mi się, że człowiek, który dla pana Kumhara 
stanowił uosobienie dobroci, mógł także pomyśleć o jego 
przyszłości, nie tylko o bieżących potrzebach.
—	Nie dowiemy się już, jakie naprawdę były jego zamiary 
wobec pana Kumhara — podkreślił z naciskiem profesor Siddiki. 
— Możemy oceniać tylko jego czyny. Śmierć nie dopuściła do 
niczego więcej.
„Dla niektórych to mogło być wygodne!" — pomyślała Emily.
—	Panie Kumhar, czy pan Kurejśi nie robił panu żad 
nych propozycji?
Siddiki spojrzał na nią ze zdumieniem, zrazu nie rozumiejąc 
przyczyny gwałtownej zmiany tematu.
—	Czyżby pani pytała o...?
—	Sądzę, że wyrażam się jasno. Otrzymaliśmy informację, że 
Kurejśi byl homoseksualistą. Chciałabym więc wiedzieć, czy w 
zamian za swoje pieniądze nie zażądał od pana Kumhara pewnych 
usług...
Kumhar wysłuchał tego pytania z rosnącym przerażeniem, a 
odpowiedział ze zgrozą w głosie. Ależ nic podobnego! Pan 
Kurejśi był dobrym, uczciwym człowiekiem, który nigdy nie 
skalałby swego ciała, umysłu ani nieśmiertelnej duszy takim 
postępkiem. Dla muzułmanina byłby to niewybaczalny grzech!
—	A gdzie przebywał pan w piątek wieczorem?
Gdzieżby, jeśli nie w wynajętym pokoju w Clacton? Pani 
Kersey, kobieta dobra i życzliwa, z przyjemnością o tym 
zaświadczy.
Na tym przesłuchanie mogło się zakończyć. Emily nagrała na 
taśmę odpowiedni komunikat, ale kiedy wyłączyła magnetofon, 
Kumhar zarzucił Siddikiego dalszym potokiem słów.
—	Skończcie już, panowie! — denerwowała się Emi-
ly.
—	On tylko chciałby wiedzieć, czy będzie mógł już 
wrócić do Clacton — przetłumaczył Siddiki. — To chyba 
zrozumiałe, że pragnąłby jak najszybciej stąd wyjść.
Emily rozważyła możliwość uzyskania od Pakistańczyka 
dalszych informacji. Gdyby tak potrzymać go jeszcze trochę w 
rozgrzanej jak sauna celi, może udałoby się wydusić z niego jakieś 
szczegóły, które posunęłyby śledztwo o krok? Z drugiej jednak 
strony na wieść o jego dłuższym przetrzymywaniu mieszkańcy 
azjatyckiego getta mogliby znowu wyjść na ulice. Tajemniczy 
członek Dżumy, który miał się zgłosić po Kumhara, tylko czekał 
na taki pretekst do ponownego wszczęcia rozruchów! Ta groźba 
przewyższała wagą informacje, które ewentualnie można by uzy-
skać od Azjaty.
W efekcie podeszła do drzwi i otworzyła je na oścież. 
Posterunkowemu Honigmanowi, który czekał na korytarzu, 
wydała następujące polecenia:
—	Zabierz pana Kumhara do siłowni i dopilnuj, aby 
wziął prysznic. Dajcie mu obiad i jakieś porządne ubranie.
A posterunkowy Hesketh niech odwiezie pana profesora do 
Londynu.
Potem zwróciła się jeszcze raz do Siddikiego i jego towa-
rzysza.
—	Panie Kumhar, ja z panem jeszcze nie skończyłam, więc 
niech pan nawet nie myśli o oddaleniu się z miasta. Jeśli pan 
będzie próbował jakichś sztuczek, przywlokę tu pana z powrotem 
za uszy, jasne?
—	Myślę, że zrozumiał panią aż za dobrze! — stwierdził z 
ironią Siddiki.
Emily zatem zostawiła ich samych i z mieszanymi uczuciami 
wróciła do swojego gabinetu na pierwszym piętrze. Dawno już 
nauczyła się ufać instynktowi, który teraz jej podpowiadał, że 
Fahd Kumhar wie więcej, niż chciał wyznać.
Jaka szkoda, że nie wolno już stosować średniowiecznych 
tortur! Wystarczyłoby kilka minut łamania kołem, żeby ten marny 
robak wyśpiewał wszystko, co ukrywa! A tak zabrał ze sobą 
swoje wiadomości, podczas gdy ją tu krew zalewa! Że też jedno 
takie krótkie przesłuchanie potrafiło popsuć miłe wrażenie po 
wczorajszych pieszczotach Gary'ego!
Ufff, jak chętnie wykrzyczałaby to wszystko komuś w twarz! 
Jak chętnie wyładowałaby swą złość na pierwszej osobie, która by 
się jej nawinęła! I właśnie w tym momencie...
—	Pani inspektor! — zaszemrał głos przy drzwiach.
—	Co jest, do jasnej cholery? — warknęła Emily. 
Belinda Warner zawahała się w progu. W jednym ręku
trzymała długą taśmę faksu, a w drugim — różowy świstek 
notatki z rozmowy telefonicznej. Skonsternowana, zapuszczała 
żurawia do wnętrza gabinetu, aby znaleźć ewentualny powód 
złego humoru szefowej.
—	Och, przepraszam! — zreflektowała się Emily. — Co tam 
masz?
—	Dobre wiadomości, pani inspektor.
—	No, to dawaj, bo bardzo mi tego trzeba. 
Policjantka już bez obaw weszła do gabinetu.
—	Był telefon z Londynu — oznajmiła, prezentując 
w pierwszej kolejności różową notatkę, a dopiero potem
faks. — Od S04 i SOU. Znaleźli odciski palców odpowiadające 
tym z nissana i przesłali nam trochę materiału o tym Tajmullahu 
Azharze.
Hotel „Zamek" nie przypominał wcale zamku, tylko raczej 
przysadzistą fortecę z poręczami zamiast blanków. Na zewnątrz 
utrzymany był w jednolitym odcieniu — wzniesiony z bladożółtej 
cegły, takiegoż kamienia i cementu. Dla kontrastu wnętrze 
mieniło się feerią barw.
Przeważały rozmaite odcienie różu. Sufit w kolorze fuk-sji 
stykał się z różowawym ząbkowanym gzymsem, ściany 
pokrywały pasiaste tapety o barwie landrynki, a na rdzawo-
brązowym dywanie pysznił się deseń hiacyntów. Barbara poczuła 
się, jakby weszła do gigantycznej bombonierki!
Za biurkiem recepcyjnym pan w średnim wieku, ubrany we 
frak, przyglądał się jej z wyraźnie wyczekującą miną. Nosił 
identyfikator z nazwiskiem Curtis, a swoją reakcję na przybycie 
gościa musiał chyba długo ćwiczyć w domu przed lustrem! Zaczął 
od lekkiego uśmiechu, a dopiero po nawiązaniu kontaktu 
wzrokowego z potencjalnym klientem wyszczerzył się od ucha do 
ucha. W następnej fazie zadarł głowę, z wyrazem życzliwego 
zainteresowania, co zaakcentował unosząc brew i biorąc do ręki 
ołówek.
Z tą wystudiowaną uprzejmością spytał, czym może służyć, na 
co Barbara okazała mu swą legitymację służbową. Od razu opadła 
mu brew, ołówek wysunął się z ręki, a postawa z nadskakującej 
zmieniła się na czujną.
Barbara wyciągnęła te same zdjęcia, które demonstrowała 
innym, układając obok siebie podobizny Kurejśiego i Kumhara.
— Ten człowiek w zeszłym tygodniu został zamordowany — 
wyjaśniła lakonicznie — a tego zatrzymano w celu złożenia 
zeznań. Czy widział pan kiedykolwiek któregoś z nich?
Zauważyła, że Curtis dyskretnie odetchnął z ulgą, gdy 
zrozumiał, że tylko o to chodzi. Podczas gdy przyglądał się 
zdjęciom, Barbara zwróciła uwagę na mosiężny pojemnik stojący 
na ladzie. Trzymano w nim foldery reklamowe, wśród których 
wypatrzyła taki sam jak ten znaleziony
w hotelowym pokoju Kurejśiego. Przerzuciła więc także inne 
broszury, z których wynikało, że hotel „Zamek" poprawia swój 
budżet, oferując specjalne zniżki weekendowe, dansingi, 
degustacje win i imprezy okolicznościowe z okazji Bożego 
Narodzenia, sylwestra, walentynek i Wielkiej-nocy.
—	Tak, rzeczywiście — Curtis po namyśle odpowie 
dział na pytanie.
Barbara podniosła wzrok znad folderów. Zauważyła, że 
recepcjonista odłożył na bok zdjęcie Kumhara, natomiast 
fotografię Kurejśiego trzymał w powietrzu między kciukiem a 
palcem wskazującym.
—	Widział go pan kiedyś? — powtórzyła pytanie.
—	Owszem, tak. Zapamiętałem go dobrze, bo jeszcze nigdy 
nie widziałem, żeby jakiś Azjata pojawił się na balu „skór i 
koronek". Oni na ogół nie chodzą na takie imprezy.
—	Jak pan powiedział? — speszyła się Barbara. — „Skóry i 
koronki"?
Zamiast odpowiedzieć, Curtis pogrzebał w mosiężnym 
pojemniku. Wyciągnął stamtąd folder, którego Barbara przedtem 
nie zauważyła. Broszurka miała całkiem czarną okładkę, przeciętą 
po przekątnej białą koronkową wstawką, która dzieliła ją na dwa 
trójkąty. W górnym widniał nadruk „Skóry", w dolnym 
„Koronki". Pod tą intrygującą okładką kryło się zaproszenie na 
zabawę taneczną organizowaną w tym hotelu co miesiąc. 
Zamieszczone zdjęcia z poprzednich miesięcy nie pozostawiały 
cienia wątpliwości co do charakteru imprezy.
„Punkt dla Trevora Ruddocka" — pomyślała Barbara.
—	Czy to specjalne dansingi dla homoseksualistów? — 
spytała Curtisa. — Na prowincji rzadko trafiają się takie rozrywki.
—	Mamy ciężkie czasy — padła rozsądna odpowiedź. — Kto 
rezygnuje z dodatkowych źródeł dochodu, nie utrzyma się długo 
na rynku.
Nie dało się ukryć, że mówił prawdę. Właściwie Basil Treves 
także mógłby się zastanowić nad taką możliwością, robiąc 
coroczny bilans zysków i strat!
—	I to na tym dansingu pan widział Kurejśiego? — spytała 
Barbara.
—	Z całą pewnością, w zeszłym miesiącu. Jak już po-
wiedziałem, na takich spotkaniach rzadko można zobaczyć Azjatę, 
zresztą w tej części kraju w ogóle nie ma ich wielu. Nic dziwnego, 
że od razu zwróciłem na niego uwagę, kiedy się tu pojawił.
—	I jest pan pewien, że przyjechał tu na dansing, nie na 
kolację ani drinka?
—	Jestem tego zupełnie pewien, pani sierżant. Z tym że on nie 
wyglądał ani nie zachowywał się jak typowy pedał. To znaczy: nie 
był przebrany, no wie pani jak, ani wymalowany, czy z różnymi 
takimi ozdobkami... Myślę, że to nie było w jego stylu, ale nie 
ukrywał, po co przyszedł do naszego hotelu.
—	Żeby poderwać jakiegoś chłoptasia?
—	Bynajmniej, bo nie był tu sam, a jego towarzysz nie 
wyglądał na takiego, który dałby się łatwo zostawić na lodzie.
—	A więc miał tu umówioną randkę?
—	Chyba tak.
Barbara uzyskała więc pierwsze potwierdzenie wynurzeń 
Trevora Ruddocka na temat skłonności Kurejśiego. Takie jedno 
zeznanie mimo wszystko nie wystarczyło, aby uwiarygodnić 
Trevora.
—	Jak wyglądał ten partner Kurejśiego? — dopytywała.
Curtis udzielił jej bardzo ogólnikowej, a przez to prawie 
bezużytecznej informacji, zgodnie z którą opisywany jegomość 
miał wszystko średnie — wzrost, budowę i wagę. Na tej podstawie 
trudno byłoby kogokolwiek rozpoznać, więc Barbara naciskała, 
czy nie miał jakichś widocznych tatuaży — szczególnie wizerunku 
pająka na tle pajęczyny poniżej ucha. Co do tego Curtis był w 
stanie dać precyzyjną odpowiedź: z całą pewnością tajemniczy 
osobnik nie miał takiego tatuażu! Uzasadnił nawet swoje prze-
świadczenie:
—	Gdybym zobaczył kogoś z tatuażem, na pewno bym 
go zapamiętał, bo na samą myśl o czymś takim robi mi się 
słabo. Widzi pani, tak się boję kłucia, że gdybym kiedyś 
musiał oddać krew, chybabym zemdlał!
—	Aha, rozumiem — potwierdziła Barbara.
—	Co też niektórzy wyprawiają ze swoim ciałem dla mody! 
— Wzdrygnął się, ale po chwili podniósł palec, jakby sobie coś 
przypomniał: — Zaraz, chwileczkę... Ten typek miał kółko w 
wardze! Miał też kolczyki w uszach, ale nie zwyczajnie, po 
jednym, tylko przynajmniej po cztery w każdym uchu!
O to jej właśnie chodziło. Kółko w wardze pasowało do opisu 
dostarczonego przez Trevora Ruddocka. Dotarła więc w końcu 
przynajmniej do części prawdy — Kurejśi należał do mniejszości 
seksualnych.
Podziękowała Curtisowi za pomoc i wróciła do samochodu. 
Chwilkę zabrało jej odszukanie papierosów. Zapaliła pod 
rosnącym nieopodal grabem i rozważała, jakie znaczenie dla 
śledztwa ma potwierdzenie zeznań Trevo-ra.
Azhar mówił, że homoseksualizm wśród muzułmanów 
uważany jest za grzech śmiertelny, wystarczający, by na zawsze 
wykluczyć winnego poza nawias rodziny. Można więc 
wnioskować, że mężczyzna obciążony takimi skłonnościami 
skrzętnie je ukrywał. Gdyby jednak ktoś ujawnił jego 
niedozwolone czyny — czy karą za nie musiała być śmierć? Na 
pewno Kurejśi ciężko obraziłby Malików, gdyby potraktował ich 
jako przykrywkę dla swego podwójnego życia. Czy jednak nie 
ukaraliby go dostatecznie, odsyłając w rodzinne strony i 
pozostawiając do dyspozycji krewnych?
Poza tym jeśli homoseksualizm doprowadził go do tragicznego 
końca na Nez, jaką rolę odgrywał w tym wszystkim Kumhar? A 
czemu miały służyć telefony do Niemiec i Pakistanu, rozmowy z 
mułłą i muftim? Do czego był potrzebny adres w Hamburgu czy 
papiery zdeponowane w sejfie?
Barbara ostatni raz zaciągnęła się papierosem i wróciła do 
wozu. Zapomniała przecież o wizycie Rudiego w dzielnicy 
przemysłowej! Mogła zasięgnąć języka na ten temat, skoro i tak tu 
była.
Powrót nie zajął jej nawet pięciu minut. Zanim wjechała 
pomiędzy magazyny, upewniła się najpierw, czy gdzieś w pobliżu 
nie stoi renault Rudiego.
Baraki zbudowane były z prefabrykowanych płyt z blachy 
falistej w dwóch kolorach — w dolnej części zielone, w górnej 
srebrzyste jak nierdzewna stal. Przy każdym w przybudówce w 
cegieł mieściło się biuro. Terenu nie ocieniało ani jedno drzewo, 
toteż od stalowych blach promieniował taki żar, że w rozgrzanym 
powietrzu mogłaby powstać fatamorgana. Większość budynków 
dla wywołania sztucznego przeciągu miała pootwierane na oścież 
drzwi i okna. Tylko magazyn na końcu alei, ten, w którym przed-
tem zniknął Rudi, mimo upału był szczelnie zapieczętowany.
Barbara zaparkowała samochód w pewnej odległości od tego 
magazynu, obok rzędu czerwono-białych pojemników na śmieci, 
gdzie chwasty więdły od skwaru. Otarła spocone czoło grzbietem 
dłoni, nie mogąc sobie darować, że nie zabrała wody do picia i 
wypaliła papierosa, co dodatkowo spotęgowało pragnienie. Potem 
otworzyła drzwi wozu.
Dzielnica przemysłowa rozciągała się wzdłuż dwóch ulic 
tworzących skrzyżowanie. Po obu ich stronach mieściły się 
magazyny. Z powodu małej odległości od portu w Parkeston 
świetnie się nadawały do przechowywania towarów, które właśnie 
sprowadzono lub też przygotowywano do wywozu. Wyblakłe od 
słońca szyldy informowały o rodzaju tych towarów — mogły to 
być urządzenia elektroniczne, porcelana, kryształy, artykuły 
gospodarstwa domowego bądź maszyny biurowe.
Magazynu, który interesował Barbarę, nie wyposażono w duże 
napisy informacyjne. Dopiero gdy zbliżyła się na jakieś dziesięć 
metrów, dostrzegła na drzwiach biura małą biała tabliczkę z 
czarnym napisem „Import ze Wschodu", a pod spodem: „Meble i 
wyposażenie wnętrz".
„No, no, no" — pomyślała, w duchu chyląc czoło przed 
inspektorem Lynleyem. Jakby słyszała jego pełne satysfakcji 
słowa: „No i proszę bardzo, sierżancie!" Tam, gdzie w grę 
wchodziło morderstwo, nie można było mówić o przypadkowym 
zbiegu okoliczności. Rudi mógł wprawdzie wyskoczyć z biura 
„Dookoła Świata", bo poczuł nagły przypływ zainteresowania 
urządzeniem wnętrz lub chciał sobie przemeblować pokój, ale 
mógł też wiedzieć więcej,
niż to ujawnił. Tak czy inaczej, istniał tylko jeden sposób, aby się 
o tym przekonać.
Drzwi biura były zamknięte, toteż Barbara ostro w nie 
zastukała. Nikt się nawet nie poruszył, więc zajrzała przez 
zakurzone okno do środka. Zauważyła tam oznaki świadczące o 
czyjejś obecności, gdyż na biurku leżało rozpakowane drugie 
śniadanie — chleb, ser, szynka w plasterkach i jabłko.
Barbara zaczęła się już obawiać, że do wnętrza zostają 
wpuszczone tylko osoby pukające w specjalny, umowny sposób, 
jednak drugie, mocniejsze stuknięcie spowodowało wyraźne 
poruszenie wewnątrz magazynu. Przez okno zauważyła, że 
otworzyły się drzwi między częścią biurową a magazynową. 
Wyszedł przez nie mężczyzna w okularach, wysoki na jakieś metr 
osiemdziesiąt, ale tak chudy, że koniec paska od spodni miał 
przewinięty przez sprzączkę. Starannie zamknął za sobą drzwi, 
palcem wskazującym poprawił okulary i szybkim krokiem 
zmierzał do wejścia.
—	Przepraszam panią najmocniej — usprawiedliwiał 
się, otwierając. — Kiedy jestem na zapleczu, zawsze zamy 
kam się od środka.
Barbara zauważyła, że mówił z niemieckim akcentem i był 
zbyt niedbale ubrany jak na biznesmena. Nosił bowiem zwykłe 
bawełniane spodnie i białą trykotową koszulkę, a tenisówki miał 
nałożone na bose stopy. Na jego opalonej twarzy sterczały 
szczeciniaste wąsiki, jasnobrązowe tak jak włosy.
—	Jestem z Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego 
Scotland Yardu — przedstawiła się Barbara, prezentując 
swoją legitymację służbową.
Oglądając ją, marszczył brwi, ale gdy podnosił wzrok — minę 
miał na poły niewinną, na poły czujną. Nie zadawał żadnych 
pytań ani w ogóle się nie odzywał, czekając, aż Barbara przemówi 
pierwsza. Kiedy to nie następowało, zwinął w trąbkę plasterek 
szynki i trzymając go w palcach jak cygaro, odgryzł kawałek.
Barbara wiedziała z doświadczenia, że ludzie rzadko potrafią 
zachować milczenie w kontaktach z policją. Ten Niemiec 
najwidoczniej umiał na dłużej nabrać wody w usta.
Wyciągnęła więc, już po raz trzeci tego dnia, zdjęcia Ha-tima 
Kurejśiego i Fahda Kumhara. Niemiec, przeglądając je, ponownie 
ugryzł trochę szynki i sięgnął na odmianę po plasterek sera.
—	Tego widziałem — stwierdził, wskazując fotografię 
Kurejśiego. — A tego drugiego nie.
Mówił nieco mniej płynną angielszczyzną niż Rudi.
—	A gdzie go pan widział? — spytała Barbara.
—	W gazecie — odpowiedział Niemiec, układając ser na 
kromce ciemnego chleba. — To jego zabili w zeszłym tygodniu, 
prawda? Widziałem jego zdjęcie w gazecie z soboty albo z 
niedzieli, nie pamiętam.
Wgryzł się w swoją kanapkę i powoli ją żuł. Nie miał nic do 
popicia, ale najwyraźniej nie przeszkadzał mu upał, słona wędlina 
ani gumowata konsystencja chleba z serem. Natomiast Barbarze 
na sam ten widok jeszcze bardziej zachciało się pić.
—	A przedtem, zanim napisali o nim w prasie?
—	Czy go widziałem wcześniej? — uściślił pytanie. — Nie, 
wcześniej nie. A dlaczego pani pyta?
—	Ponieważ w jego rzeczach znaleziono list przewozowy z 
pańskiej firmy. Trzymał go w sejfie bankowym.
—	To rzeczywiście dziwne. — Niemiec z wrażenia aż przestał 
żuć kęs, który miał w ustach. — Mogę jeszcze raz zobaczyć?
Podniósł zdjęcie, aby mu się dokładniej przyjrzeć. Barbara 
zauważyła przy tym jego delikatne palce o błyszczących 
paznokciach.
—	Jeśli ktoś przechowuje jakiś dokument w sejfie bankowym, 
to znaczy, że uważa go za ważny. — Barbara próbowała myśleć 
głośno. — W przeciwnym razie to nie miałoby sensu, prawda?
—	Tak, tak, rzeczywiście — szybko zgodził się indagowany. 
— Czasem przechowuje się taki list przewozowy, jeśli 
odnotowuje on jakąś poważną transakcję. Gdyby na przykład ten 
pan zamówił meble, których akurat nie mieliśmy na składzie, i 
zapłacił z góry...
—	Tylko że na tym rachunku nic nie zostało odnotowane — 
ucięła te rozważania Barbara. — Oprócz nazwy i adresu firmy. 
Poza tym blankiet był czysty.
Stwierdzenie to wprowadziło Niemca w jeszcze większe 
zakłopotanie.
—	To ja już nie umiem powiedzieć — skapitulował. — 
Może dostał ten kwit od kogoś innego? Albo dopiero pla 
nował, że zleci nam sprowadzenie ze Wschodu jakichś me 
bli...
Wzruszył ramionami i wydął wargi w międzynarodowym 
kodzie oznaczającym: „Diabli wiedzą!"
To, co powiedział, nie było pozbawione sensu, ale tylko jako 
próba wyjaśnienia, skąd kwit bagażowy wziął się u Kurejśiego. 
Ale żeby się dowiedzieć, dlaczego był przechowywany w sejfie 
bankowym — trzeba by wykonać duży przeskok myślowy.
—	Pewnie pan ma rację — przyznała głośno. — Ale je 
śli już tu jestem, czy mogłabym przy okazji obejrzeć wasze 
towary? Też chciałabym już zmienić swoje meble...
Niemiec skinął głową, odgryzając następny kęs chleba z serem. 
Z biurka wyciągnął kołonotatnik, a za nim drugi i trzeci. Jedną 
ręką je otworzył, a drugą zwinął w rulonik następny plasterek 
szynki.
Kolonotatniki okazały się katalogami oferującymi szeroki 
asortyment pozycji, od umeblowania sypialni do sprzętu 
kuchennego i lamp.
—	Nie trzymacie państwo tego wszystkiego w magazynie? — 
zagadnęła Barbara, dodając w myśli: „Jeśli nie trzymacie, to po 
cholerę wam magazyn?"
—	Ależ mamy tu całe partie towaru! — żarliwie zapewnił 
chudzielec. — Wszystko jest na zapleczu.
—	Świetnie! — ożywiła się Barbara. — Czy mogłabym je 
zobaczyć? Nie potrafię wyobrazić sobie tych mebli tylko na 
podstawie zdjęć.
—	Nasze zapasy są na wyczerpaniu. — Po raz pierwszy w 
jego głosie zabrzmiał pewien niepokój. — Gdyby pani zechciała 
przyjść kiedy indziej, na przykład w przyszłym tygodniu...
—	Ależ chciałabym tylko przyjrzeć się temu, żeby mieć 
wyobrażenie o ich wielkości i rodzaju obić, zanim się na coś 
zdecyduję — naciskała Barbara przymilnym tonem.
Nie przekonała go do końca, mimo to ustąpił, choć niechętnie i 
z zastrzeżeniem:
—	Jeśli tylko nie będzie przeszkadzać pani kurz ani ze 
psuta toaleta...
Zapewniła go, że nie będzie na to zważać. Czy ktoś, kto szuka 
trzyczęściowego kompletu wypoczynkowego, może się 
przejmować takimi drobiazgami? Toteż poszła w ślad za nim do 
pomieszczenia za wewnętrznymi drzwiami.
Nie wiedziała dokładnie, co właściwie spodziewała się 
zobaczyć. Na pewno jednak w dusznej norze magazynu nie 
znalazła sprzętu do montowania filmów porno, nagranych już 
kaset, skrzynek z materiałami wybuchowymi ani wyposażenia 
rusznikarni. Zaplecze baraku okazało się typowym składem mebli, 
gdzie w trzech rzędach stały wersalki, stoły jadalne, fotele, lampy 
i ramy łóżek. Rzeczywiście zapasy były dość szczupłe, a folię 
zabezpieczającą obicia pokrywała gruba warstwa kurzu. Jednak 
nawet przy bardzo bujnej wyobraźni trudno byłoby domyślać się 
czegokolwiek innego na miejscu tych mebli.
O toalecie Niemiec też powiedział prawdę. Całe wnętrze 
magazynu przesiąkło smrodem nieczystości, jakby przynajmniej 
dwieście osób załatwiało się tam, nie spuszczając wody. Barbara 
zlokalizowała źródło tego fetoru, znajdujące się za 
wpółprzymkniętymi drzwiami w przeciwległym końcu budynku. 
Zawartość sedesu przelewała się przez wierzch, a cuchnące ścieki 
tworzyły kałużę na dobre pięć metrów.
Chudy Niemiec namierzył kierunek jej spojrzenia.
—	Tak mi przykro, wiem, że to bardzo nieprzyjemne — 
sumitował się. — Już trzy razy dzwoniłem po hydraulika, 
ale dotąd bez skutku.
Czym prędzej pospieszył zamknąć drzwi ubikacji, starannie 
omijając kałużę nieczystości. Po drodze natknął się na koc i 
przesiąkniętą wilgocią poduszkę, które leżały na podłodze obok 
rzędu zakurzonych szaf. Podniósł je, koc złożył i umieścił na 
najbliższej szafie, a poduszkę wrzucił do kosza na śmieci.
Wrócił do Barbary, wyciągając z kieszeni wojskowy scyzoryk.
—	Nasze kanapy są w bardzo dobrym gatunku — za 
chwalał. — Mają obicia ręcznej roboty. Wolałaby pani weł 
niane czy jedwabne?
—	Tak, zauważyłam, że to solidne materiały — zgodziła się. 
— Nie musi pan zdejmować tej folii.
—	Nie chce pani obejrzeć ich z bliska?
—	Widziałam już to, co chciałam. Dziękuję bardzo. 
Zobaczyła więc na własne oczy, że magazyn nie różnił
się od innych podobnych. Z jednego końca miał rozsuwane wrota, 
wciągane w metalową framugę, aby nie utrudniać wjazdu 
ciężarówek. O tym, że istotnie wjeżdżały i wyjeżdżały stamtąd 
ciężarówki, świadczyła pusta przestrzeń między tymi wrotami a 
szczytową ścianą budynku. Na betonowej posadzce zostały plamy 
po oleju napędowym, przypominające zarysy kontynentów na 
mapie.
Barbara przeszła w tamten koniec budynku, udając, że zagląda 
pod foliowe pokrowce mebli. Barak nie miał izolacji cieplnej, 
toteż wewnątrz panowała temperatura jak w łaźni parowej. 
Barbara czuła, jak strużki potu ściekają jej po plecach i między 
piersiami.
—	Czy to gorąco nie szkodzi meblom? — udała zainte-
resowanie. — Czy na przykład nie przesusza ich nadmiernie?
—	Sprowadzamy te meble z krajów Wschodu, gdzie panują 
nieporównanie większe upały niż w Anglii — uspokoił ją 
magazynier.
—	Pewnie ma pan słuszność — nie oponowała Barbara.
Nachyliła się, aby dokładnie obejrzeć plamy ropy na posadzce. 
Cztery z nich były zestarzałe i olej zastygł na nich w małe 
wzgórki, wyglądające jak makieta gór na mapie plastycznej. Trzy 
natomiast musiały powstać niedawno, a na jednej z nich odbił się 
ślad bosej ludzkiej stopy.
Kiedy się wyprostowała, zauważyła, że magazynier przygląda 
się jej z wyraźnym zakłopotaniem, wodząc wzrokiem od niej do 
mebli i plam na podłodze.
—	Czy coś jest nie w porządku? — spytał z niepokojem.
—	Powinien pan kazać to sprzątnąć — wskazała palcem na 
plamy z ropy. — Ktoś może się na nich pośliznąć i złamać nogę, 
szczególnie gdyby biegał na bosaka.
—	Tak, oczywiście — przytaknął skwapliwie. 
Barbara nie miała powodu, aby przeciągać tę wizytę,
choć czuła przez skórę, że nie dowiedziała się wszystkiego. 
Gdyby przynajmniej się domyślała, czego właściwie szu-
ka... Nie zauważyła jednak śladów żadnej podejrzanej dzia-
łalności. Powodowała się głównie wewnętrznym prze-
świadczeniem, opartym na czystym instynkcie. Jak jednak mogła 
słuchać tego głosu, jeśli sama krytykowała Emily za uleganie 
takim podszeptom? Instynkt to dobra rzecz, ale do prawidłowego 
postępowania potrzebne są przede wszystkim dowody.
Jednak Rudi wymknął się z biura podróży w kilka minut po jej 
wizycie i skierował się, jak po sznurku, do tego samego 
magazynu! Jeśli to miałby być fakt bez znaczenia, to co w ogóle 
ma znaczenie?
Westchnęła, zastanawiając się, czy ten głos wewnętrzny nie 
jest przypadkiem zwykłym burczeniem w brzuchu, 
spowodowanym nierozważnym pozostawieniem w barze jednej 
trzeciej torebki chipsów? Pogrzebała w swojej torbie i wyciągnęła 
notatnik. Napisała na wyrwanej z niego kartce numer telefonu do 
hotelu „Pod Spalonym Domem" i wręczyła świstek Niemcowi, 
prosząc, aby do niej zadzwonił, gdyby przypomniał sobie coś 
istotnego dla sprawy — szczególnie to, w jaki sposób kwit 
bagażowy jego firmy trafił do rąk denata.
Magazynier dokładnie obejrzał karteczkę, złożył ją we dwoje, 
potem na czworo i wsunął do kieszeni spodni.
—	No więc, jeśli zobaczyła już pani wszystko... — za 
czął wymownie, wskazując uprzejmym gestem kierunek do 
biura.
Tam Barbara przeszła już na rutynowe formuły. Podziękowała 
mu za pomoc, pouczyła o powadze sytuacji i podkreśliła ważność 
współpracy obywateli z policją.
—	Rozumiem, pani sierżant — zgodził się skwapliwie 
magazynier. — Już próbuję wygrzebać z pamięci, co mogło 
łączyć tego pana z naszą firmą.
—	To świetnie — odpowiedziała machinalnie, poprawiając 
pasek torby na ramieniu. Jednak gdy już szła do drzwi, 
przypomniała sobie, czego kiedyś ją uczono z historii Europy. 
Sformułowała więc perfidne pytanie: — Pan mówi z takim 
akcentem... Czy pan czasem nie pochodzi z Austrii? Może z 
Wiednia albo z Salzburga...
Osiągnęła zamierzony cel, bo magazynier ze świętym 
oburzeniem chwycił się za serce.
—	Ależ, proszę pani, jestem Niemcem! — oświadczył.
—	Przepraszam, pomyliłam się... A skąd pan pochodzi, jeśli 
można wiedzieć?
—	Z Hamburga! — odparł dumnie. 
„Skądże by indziej?"— pomyślała.
—	Czy mogłabym prosić o pana nazwisko? Potrzebne mi do 
raportu.
—	Proszę bardzo, nazywam się Reuchlein. Klaus 
Reuchlein. — Nawet kurtuazyjnie przeliterował.
W wyobraźni Barbara usłyszała śmiech inspektora Lyn-leya.
—	Kreuzhage podał, że Reuchlein opłacał czynsz za dwa 
mieszkania na Oskarstrasse 15 — relacjonowała Barbara. — Ale 
mówił też, że te mieszkania są strasznie małe, tylko pokój z 
kuchnią i łazienką, więc jeśli klient miał dość szmalu, mógł 
korzystać z dwóch mieszkań naraz — jedno przerobić na 
sypialnię, a drugie na salon. Szczególnie jeśli lubił przyjmować 
gości, a nie chciał, żeby siadali na jego łóżku. Kreuzhage 
uprzedzał, żeby sam fakt wynajmowania dwóch mieszkań nie 
wzbudzał w nas od razu podejrzeń. Mogło to natomiast wydać się 
podejrzane Kurejśie-mu, gdyż w Pakistanie ludzie mieszkają w 
bardziej prymitywnych warunkach.
—	A ten Reuchlein, który wynajmował te mieszkania, na 
pewno miał na imię Klaus? — upewniała się Emily.
—	Na pewno.
Barbara dopiła resztę soku z marchwi, którym poczęstowała ją 
Emily. Starała się przy tym nie skrzywić. „Nic dziwnego, że 
ludzie, którzy się zdrowo odżywiają, są tacy cholernie chudzi" — 
myślała. „Przecież tych świństw nie można zjeść dużo".
—	Kreuzhage twierdzi, że jeden z jego ludzi widział 
umowę wynajmu podpisaną przez Reuchleina. To ten sam 
facet, chyba że w Niemczech co drugi się tak nazywa, jak 
u nas John Smith!
Emily przytaknęła. Przed oczami miała grafik, na którym 
wypisywała zadania do wykonania i numery służbowe 
funkcjonariuszy. Pięć dni temu wpisała tam pozycję pod 
kryptonimem Al, a dziś była już przy A320.
—	Pewnie na nim zamkniemy tę sprawę! — ucieszyła 
się. — Czuję to, Barb. Ten Reuchlein to akurat dobry ha 
czyk na naszego żarliwego bojownika. Dosyć już bronił 
swoich ludzi przed nami, najwyższy czas, aby ktoś uchro 
nił ich przed nim!
Przed przyjazdem na komendę Barbara wstąpiła do hotelu 
„Pod Spalonym Domem", gdzie odebrała wiadomość, że 
„otrzymano informację w związku ze sprawą hambur-ską". 
Oznaczało to, że telefonował nadkomisarz Kreuzha-ge. 
Natychmiast do niego oddzwoniła, pogryzając kanapkę z serem i 
piklami, którą przygotował dla niej Basil Treves. Musiała go przy 
tym delikatnie wyprosić z pokoju, aby nie podsłuchiwał jej 
rozmowy.
Kreuzhage potwierdził jej podejrzenia, że podany przez nią 
adres w Hamburgu odpowiada numerowi telefonu, pod który 
Kurejśi dzwonił z hotelu. Barbara poczuła wówczas to samo, co 
teraz Emily — wzrastającą pewność, że zbliżają się już do 
rozwiązania zagadki. Pewność ta nie szła jednak w parze z 
obserwacjami w magazynie firmy „Import ze Wschodu", który 
niczym się nie różnił od innych... może najwyżej zapchanym 
sedesem i poduszką na podłodze. Zamiast gotowych odpowiedzi 
w umyśle Barbary pojawiały się coraz to nowe pytania. Intuicja 
podpowiadała, że wszystko, co tego dnia widziała i słyszała, miało 
jakiś związek, jeśli nie z morderstwem Kurejśiego, to 
przynajmniej ze sobą nawzajem. Rozsądek jej nie był jednak w 
stanie rozgryźć charakteru tych powiązań.
Do gabinetu weszła Belinda Warner i zameldowała:
—	Pani inspektor, sprawdziłam książkę raportów i wy 
notowałam wszystko, co było podejrzane. Chce pani zapo 
znać się z tym już teraz czy dopiero na odprawie?
Emily, zamiast odpowiedzieć, wyciągnęła rękę po listę.
—	Z tego zrobimy stryczek, na którym go powiesimy — 
wyjaśniła Barbarze.
Był to kilkustronicowy wydruk komputerowy wszelkich 
większych i mniejszych wykroczeń, które zgłoszono
policji w Balford od początku roku. Posterunkowa Warner 
zaznaczyła żółtym markerem te występki, które wydawały się 
podejrzane. Emily odczytała te pozycje na głos.
Od stycznia skradziono sześć samochodów — co miesiąc 
jeden. Wszystkie odnaleziono na przestrzeni od kanału 
przypływowego przez Horsey Island do pola golfowego w 
Clacton-on-Sea.
Pod drzwi dyrektorki szkoły podstawowej podrzucano zdechłe 
króliki.
Odnotowano cztery przypadki podpalenia — dwa w po-
jemnikach na śmieci, jedno w dawnym bunkrze na brzegu Wadę i 
jedno na cmentarzu, gdzie równocześnie miało miejsce włamanie 
do grobowca i zbezczeszczenie go napisami.
Dokonano włamania do pięciu skrytek w plażowej szatni.
Zgłoszono dwadzieścia siedem przypadków kradzieży, w tym 
również włamania do mieszkań, rozbicie automatu wrzutowego w 
pralni samoobsługowej, okradanie domków plażowych i kasy w 
chińskim barze wydającym posiłki na wynos.
Jakiejś kobiecie na molu wyrwano torebkę.
Z wypożyczalni łódek na przystani skradziono trzy motorówki, 
z których jedną odnaleziono podczas odpływu na południowym 
wybrzeżu Skipper's Island, a dwie, z zatartymi silnikami, 
pośrodku brodu na Wadę.
Przy tym ostatnim meldunku Emily pokręciła głową z 
niesmakiem.
— Gdyby Charlie Spencer poświęcił swoim łódkom choćby 
połowę tej uwagi, z jaką śledzi wyniki wyścigów w Newmarket, 
nie mielibyśmy z nim kłopotów — zauważyła.
Barbara jednak myślała w tym momencie o czym innym. 
Próbowała skojarzyć to, co widziała i słyszała wczoraj po 
południu, z tym, co odkryła wieczorem, a wszystko razem z 
treścią jednego z raportów. Zachodziła w głowę, dlaczego 
wcześniej na to nie wpadła. Przecież Rachel Win-field ujawniła 
jej te fakty, tylko ona nie od razu potrafiła je powiązać z czym 
trzeba.
—	Czy mogłabyś jeszcze wrócić do tych domków plażo 
wych, Em? — poprosiła. — Co z nich skradziono?
Emily podniosła oczy znad wydruku.
—	No wiesz, Barb! Chyba nie myślisz, że te włamania mają 
jakiś związek z naszą sprawą?
—	Może nie z zabójstwem Kurejśiego — zgodziła się Barbara 
— ale do czegoś mi to pasuje. Co stamtąd zginęło?
Emily przerzuciła kilka kartek. Zaczęła czytać wzmiankowany 
raport dokładniej niż za pierwszym razem, ale od razu go 
wyśmiała.
—	Solniczki, młynki do pieprzu... O rany, toż to same 
rupiecie! Komu potrzebna jest makatka albo komplet do 
badmintona? Co innego zwinąć komuś kuchenkę gazową, bo 
można jej używać albo w najgorszym razie ją sprzedać. Ale po co 
komuś oprawiona fotografia czyjejś prababki pod parasolem?
—	Otóż to właśnie! — podchwyciła Barbara. — Na te rzeczy 
rzucają się handlarze starzyzną. Właśnie takie rupiecie 
Ruddockowie wynosili z salonu do samochodu, kiedy u nich 
byłam. Dokładnie to samo znalazłam wczoraj w plecaku Trevora 
na molu. Po pożegnaniu z Rachel Win-field kradł różne drobiazgi 
z domków plażowych, aby je sprzedawać na utrzymanie rodziny.
—	A więc, jeśli się nie mylisz...
—	Głowę daje, że nie!
—	...to chłopak jest poza podejrzeniem — dokończyła Emily, 
nachylając się nad raportem. — Ale to, do jasnej cholery, znów 
wskazuje na Malika!
W tym momencie zadzwonił telefon, więc zaklęła pod nosem.
—	Tu Barlow — rzuciła do słuchawki. — To ty, Frank? 
Świetnie się spisałeś. Zabierz go od razu na przesłuchanie, 
a my zaraz do ciebie przyjdziemy.
Odłożyła słuchawkę i rzuciła na biurko listę zgłoszonych 
przestępstw.
—	Wiemy już, czyje odciski znaleziono w nissanie Ku 
rejśiego — poinformowała Barbarę. — Posterunkowy Eyre 
właśnie przywiózł nam delikwenta.
Delikwenta osadzono w tym samym pokoju przesłuchań, gdzie 
przedtem siedział Fahd Kumhar. Barbarze wystarczyło jedno 
spojrzenie, aby stwierdzić, że to właśnie jest domniemany 
kochanek Kuręjsiego, gdyż idealnie pasował do opisu. Drobny, 
szczupły człowieczek, o krótko przystrzyżonych blond włosach, 
miał złote kółko przeciągnięte przez brew, a uszy poprzebijane 
kolczykami o różnych kształtach. Z jednego płatka zwisała mu 
nawet zwykła agrafka z plastikową główką — taka, jaką zwykle 
spina się niemowlęce pieluszki. W jego wardze również tkwiło 
kółko, tym razem srebrne, z dyndającą kuleczką. Młody człowiek 
miał na sobie obcisłą koszulkę z odprutymi rękawami, aby 
uwidocznić tatuaż na bicepsie. Z daleka rysunek przypominał dużą 
lilię, pod którą widniały słowa: „Odwiedź mnie". Jednak bliższe 
oględziny ujawniały, że miejsce słupka kwiatu zajmował... penis! 
„Cóż za subtelna aluzja!" — pomyślała z ironią Barbara.
—	Pan Cliff Hegarty, prawda? — zagaiła Emily, zamykając 
za sobą drzwi. — To ładnie, że zgodził się pan odpowiedzieć na 
nasze pytania.
—	A miałem inne wyjście? — zareplikował Hegarty, 
odsłaniając tak białe i równe zęby, jakich Barbara jeszcze nigdy 
nie widziała. — Dwóch chłopów jak byki przyszło i uprzejmie 
zapytało, czy nie pofatygowałbym się z nimi na komendę. Lubię, 
kiedy gliny tak stawiają sprawę, jakby człowiek miał jakiś wybór.
Emily nie traciła czasu na zbędne wstępy. Oznajmiła 
Hegarty'emu, że jego odciski palców wykryto w samochodzie 
należącym do zamordowanego mężczyzny nazwiskiem Hatim 
Kurejśi. Samochód również znaleziono na miejscu zbrodni. 
Poprosiła więc Hegarty'ego o wyjaśnienie, skąd wzięły się tam 
ślady jego linii papilarnych.
Młody człowiek założył ręce na piersi, uwydatniając przy tym 
swój tatuaż.
—	Gdybym chciał, mógłbym porozumieć się z moim 
adwokatem, prawda? — zapytał, a w kółku przewleczonym przez 
jego wargę odbiło się światło lampy sufitowej.
—	Oczywiście, ma pan do tego prawo — zapewniła go Emily. 
— Ciekawe tylko, że jeszcze nie przedstawiłam panu zarzutów, a 
już myśli pan o adwokacie.
—	Nie powiedziałem wcale, że potrzebuję adwokata ani 
że chcę go wezwać, tylko że mógłbym to zrobić, gdybym 
chciał.
—	Dobrze, ale do czego pan właściwie zmierza? 
Cliff jak jaszczurka wysunął język i oblizał wargi.
—	Chętnie wam powiem, co chcecie wiedzieć, ale musicie mi 
zagwarantować, że moje nazwisko nie dostanie się do prasy.
—	Nie mam zwyczaju niczego nikomu gwarantować — 
odrzekła Emily, siadając naprzeciwko niego przy stole. — A 
człowiek, którego odciski palców znaleziono na miejscu zbrodni, 
w ogóle nie ma podstaw do wysuwania jakichkolwiek żądań.
—	W takim razie nie będę z wami rozmawiał.
—	Panie Hegarty! — wtrąciła się Barbara. — Otrzymaliśmy z 
Londynu wyciąg z rejestru przestępców, w którym figurują pana 
odciski palców. Chyba nie muszę panu tłumaczyć, że kto raz 
został wciągnięty do policyjnych rejestrów, ryzykuje odsiadkę, 
jeśli jego odciski pojawiają się w sprawie o morderstwo.
—	Nikomu nie zrobiłem krzywdy! — bronił się Hegarty. — 
Ani w Londynie, ani gdzie indziej. Nie jestem żadnym przestępcą, 
bo nikogo do niczego nie zmuszałem. Obaj byliśmy dorośli, a on 
za to płacił. Powinniście raczej ścigać prawdziwych przestępców, 
a nie ludzi, którzy uczciwie sprzedają swoje ciało. W końcu 
górnicy i kopacze rowów też to robią!
Emily nie chciała dyskutować o tym szokującym porównaniu 
męskich prostytutek z pracownikami fizycznymi.
—	Niech pan posłucha — przekonywała. — Adwokat 
nie uchroni pana przed dziennikarzami, jeśli tylko do tego 
jest panu potrzebny. Ja też nie mogę zagwarantować, że re 
porter „Standardu" nie będzie siedział na wycieraczce pod 
pana drzwiami, zanim jeszcze pan wróci do domu. Ale im 
szybciej zakończymy przesłuchanie, tym mniejsze prawdo 
podobieństwo, że do tego dojdzie.
Cliff zastanawiał się, coraz bardziej nerwowo oblizując wargi. 
Napinał przy tym mięśnie ramion, co sprawiało, że falliczny 
słupek wytatuowanej lilii wyginał się kusząco.
—	Widzicie, to jest tak — zdecydował się w końcu. — 
Żyję z jednym facetem już od jakiegoś czasu. Dokładnie od 
czterech lat. Nie chciałbym, żeby wiedział o... no, o tym, co 
chcę wam powiedzieć. Już coś podejrzewa, ale o niczym nie 
wie, i chciałbym, żeby tak zostało.
Emily przeglądała książkę wejść, którą zabrała z biura 
przepustek, schodząc na dół.
—	Prowadzi pan własną firmę, prawda? — zauważyła 
pozornie bez związku ze sprawą.
—	Kurczę, nie powiem przecież Gerry'emu, że przesłu-
chiwaliście mnie w związku z „Rozrywkami"! Jemu to się nigdy 
nie podobało i zawsze mnie namawiał, żebym to rzucił i wziął się 
do jakiejś uczciwej roboty — to znaczy: uczciwej w jego 
rozumieniu. Gdyby teraz się dowiedział, że miałem kłopoty z 
glinami...
—	Pana firma znajduje się w dzielnicy przemysłowej, 
prawda? — ciągnęła Emily jakby nigdy nic. — Mieszczą się tam 
również zakłady „Malik i Syn", gdzie pracował pan Kurejśi. 
Przesłuchujemy na tę okoliczność wszystkich przedsiębiorców, 
którzy prowadzą działalność w tej dzielnicy. Czy to 
wytłumaczenie pana satysfakcjonuje?
Hegarty wypuścił ze świstem powietrze. Chyba dopiero teraz 
zrozumiał przekazaną pośrednio treść.
—	Tak, to może być. W porządku — odpowiedział.
—	Dobrze więc, zaczynamy. — Emily szybko włączyła 
magnetofon kasetowy. — Na początek: jak pan poznał 
Kurejśiego? Bo zakładamy, że pan go znał, i chyba słusznie?
—	Zgadza się — odpowiedział Hegarty. — Znalem go.
Poznali się na rynku w Clacton, gdzie Cliff chętnie chadzał, 
kiedy był na bieżąco z pracą. Wyszedł niby po zakupy, a w 
rzeczywistości chciał, jak się wyraził, „zrobić skok w bok". 
Twierdził, że to dobry sposób na nudę, kiedy się dzień w dzień 
obcuje z tym samym facetem. To był „skok w bok" i tyle.
Zauważył Kurejśiego, kiedy ten wybierał jakieś szaliki — 
podróbki Hermesa. Nie poświęcił mu żywszej myśli, bo — 
według własnych słów — raczej nie gustował w ciemnym mięsie, 
ale w którymś momencie Azjata podniósł głowę i puścił do niego 
oko.
—	Nieraz przedtem widywałem go w pobliżu zakładów 
Malika — opowiadał dalej. — Jednak nie znałem go osobi 
ście i nigdy o nim nie myślałem. Dopiero kiedy tak na 
mnie popatrzył, zrozumiałem, co jest grane. To było spoj 
rzenie typowego pedzia, bez pudła! Wystarczyło, że skręci 
łem do sracza, a posunął za mną jak po sznurku. I tak to się 
zaczęło.
„Tak rodzi się miłość" — pomyślała Barbara nie bez ironii.
Hegarty wyznał też, że chciał potraktować tę znajomość jako 
sporadyczną przygodę, jakich wiele zdarzało mu się w tym 
miejscu. Tymczasem Kurejśi wyobrażał to sobie zupełnie inaczej. 
Dążył do utrzymywania stałego — choćby potajemnego — 
związku, a to, że Cliff miał już innego partnera, nawet mu 
odpowiadało.
—	Powiedział mi, że zaręczył się z córką Malika, ale ich 
małżeństwo istniałoby tylko na papierze. Ona potrzebowała go 
jako legalnej przykrywki, tak samo jak on.
—	Czyżby ta dziewczyna Malików była lesbijką? — 
wmieszała się Barbara.
—	Nie, ona jest w ciąży — sprostował Hegarty. — Przy-
najmniej tyle Hat mi powiedział.
„Niech to diabli!" — pomyślała Barbara, a głośno zapytała:
—	Czy on był tego pewien?
—	Podobno sama mu to wyznała, kiedy spotkali się po raz 
pierwszy. Jemu to pasowało, bo mówił, że dla niego dmuchać 
babę to ciężka mordęga. W takim układzie mógł uznać dziecko za 
swoje, jakby odwalił mężowski obowiązek w noc poślubną, a 
gdyby to jeszcze był chłopak — nie musiałby już więcej zawracać 
sobie głowy żoną.
—	I przez cały czas kręciłby z panem?
—	Tak planowaliśmy... Jak powiedziałem, mnie to też 
pasowało, bo jeden i ten sam facet na okrągło już mi się trochę 
znudził... — Wykonał gest zbliżony do wzruszenia ramionami. — 
Z nim mógłbym od czasu do czasu kombinować na boku, a nie 
tylko w kółko Gerry i Gerry...
Emily wyciągała z Hegarty'ego dalsze zwierzenia, podczas gdy 
umysł Barbary pracował wciąż na intensywnych obrotach. Jeśli 
Salija Malik spodziewała się dziecka, które-
go ojcem nie był Kurejśi, to mógł nim być tylko jeden człowiek. 
Zdanie: „Zycie zaczyna się teraz" — nabrało zupełnie innego 
wydźwięku, podobnie jak fakt, że Theo Shaw nie miał alibi na tę 
noc, kiedy dokonano morderstwa. Wystarczyło, żeby wyprowadził 
swój jacht z przystani i popłynął w dół kanałem, okrążając 
przylądek Nez. W ten sposób dostałby się do miejsca, gdzie 
dokonał żywota Hatim Kurejśi. Nasuwało się tylko pytanie, czy 
mógł niepostrzeżenie wyprowadzić jacht z przystani.
—	Spotykaliśmy się w bunkrze na plaży — zeznawał 
tymczasem Hegarty. — To było jedyne bezpieczne miejsce. Hat 
miał chatę w Alejach, gdzie szykował się zamieszkać po ślubie z 
tą dziewczyną, ale Gerry pracował po nocach, wykańczając 
właśnie te chałupę.
—	A kiedy Gerry pracował w nocy, pan spotykał się z 
Kurejśim?
—	Tak właśnie było.
Nie mogli się spotykać w hotelu „Pod Spalonym Domem", 
gdyż obawiali się, że „ten złamany kutas Treves" — jak określał 
go Hegarty — wygada się przed kimś, szczególnie przed 
Akramem Malikiem, z którym razem zasiadał w radzie miejskiej. 
Odpadało również Jaywick Sands, gdyż w tak małym osiedlu 
plotki rozeszłyby się szybko i dotarły do Gerry'ego, który nie 
zniósłby zdrady ze strony kochanka.
—	AIDS i tak dalej... — Hegarty próbował usprawiedli 
wić przed policją to niezrozumiałe (jego zdaniem) postępo 
wanie Gerry'ego.
Dlatego też umawiali się w starym bunkrze. W noc śmierci 
Kurejśiego także tam na niego czekał.
—	Widziałem, jak to się stało — wyznał, a oczy zaszły 
mu mgłą, jakby powtórnie przywołał na pamięć wspo 
mnienie tamtego wieczoru. — Było ciemno, ale zdążyłem 
zobaczyć światła jego wozu, kiedy zajeżdżał na parking 
u skraju klifów. Podszedł do schodków i rozejrzał się, jak 
by słyszał coś podejrzanego. Mogę to stwierdzić z całą pew 
nością, bo widziałem jego sylwetkę.
Kurejśi zaczął spadać nie od - dajmy na to — piątego schodka, 
lecz od samej góry. Staczał się ciężko, na łeb, na szyję, aż do 
podnóża klifu.
—	Po prostu zamarłem... — Hegarty aż się spocił przy tych 
wynurzeniach, a kuleczka przy kolczyku w jego wardze 
podskakiwała. — Nie wiedziałem, co mam robić. Nie wierzyłem 
własnym oczom... Myślałem, że zaraz wstanie, otrzepie się i 
wybuchnie śmiechem albo najwyżej będzie zakłopotany... I wtedy 
zobaczyłem tego drugiego.
—	Był tam ktoś jeszcze? — podchwyciła szybko Emily.
—	Tak, schowany w krzakach na skraju klifu. 
Hegarty opisał tę scenę tak, jak ją widział: z krzaków
wysunęła się jakaś postać, zatrzymała się u szczytu schodów, 
usunęła coś z żelaznych balasków po każdej stronie i wycofała się 
w mrok.
—	Wtedy zrozumiałem, że ktoś go zwyczajnie wykoń 
czył — podsumował Hegarty.
Rachel podpisywała się z zakrętasem na każdym dokumencie, 
który jej podsuwał pan Dobson. W jego biurze panował taki upał, 
że uda przylepiały się jej do krzesła, a kropelki potu ściekały z 
czoła po brwiach jak łzy. W tym dniu jednak nie zbierało się jej na 
płacz — była to ostatnia czynność, która przyszłaby jej na myśl.
Wykorzystała przerwę na lunch, aby pomknąć na rowerze do 
„Przytulnych Gniazdek". Gnała jak wściekła, nie zważając na 
upał, ruch uliczny ani na pieszych, aby zdążyć rozmówić się z 
panem Dobsonem, zanim ktoś sprzątnie jej sprzed nosa ostatnie 
wolne mieszkanie. Ożywiał ją tak podniosły nastrój, że nie 
próbowała nawet uchylać głowy przed spojrzeniami ciekawskich. 
Niech się gapi, kto chce — grunt, że rysowały się przed nią 
konkretne widoki na przyszłość.
Szczerze wierzyła w to, co poprzedniego dnia powiedziała 
Salii. Zapewniła ją wtedy, że Theo na pewno do niej wróci, nie 
pozostawi jej samej sobie. To nie było w jego stylu, opuszczać 
ukochaną osobę, zwłaszcza gdy tak go potrzebowała.
Nie liczyła jednak, że Agata Shaw tak fatalnie pomiesza jej 
szyki.
Już w dziesięć minut po otwarciu sklepu Rachel dowiedziała 
się o wylewie, którego doznała starsza pani
Shaw. Stan jej zdrowia był tematem plotek na całej High Street. 
Ledwie Rachel i Connie zdążyły przygotować największą gablotę 
z naszyjnikami i bransoletami — a już do ich sklepu wpadł pan 
Unsworth, właściciel księgarni, trzymając w ręku kartę z 
życzeniami powrotu do zdrowia.
—	O co chodzi? — chciała wiedzieć Connie. Trudno 
było się tego domyślić na podstawie karty, większej niż 
normalna i wyciętej w ksztacie królika. Bardziej nadawała 
by się do przesłania życzeń wielkanocnych dziecku niż do 
zbierania podpisów pod pozdrowieniami dla kobiety ba 
lansującej na krawędzi życia i śmierci.
Te trzy słowa wystarczyły, aby pan Unsworth zaczął się 
rozwodzić nad „atakiem apopleksji", jak określił wylew pani 
Shaw. Lubił bowiem dodawać sobie powagi, używając w 
rozmowie trudnych, niezrozumiałych słów. Uczył się ich, wertując 
słowniki wyrazów obcych w przerwach między obsługiwaniem 
klientów.
Jego wyszukane słownictwo nie wywarło jednak wrażenia na 
Connie, którą mało co obchodziło prócz tańca towarzyskiego i 
sprzedawania biżuterii.
—	O czym ty pieprzysz, Alfie? I bez tego mamy kupę 
roboty! — sprowadziła sąsiada na ziemię.
To skłoniło pana Unswortha do porzucenia słownikowych 
zwrotów na rzecz bardziej potocznej mowy.
—	Starej Agacie Shaw coś pękło w mózgu. To stało się 
wczoraj, na oczach Mary Ellis. Zabrali ją do szpitala i leży 
tam, podłączona do różnych maszyn.
Wystarczyła kilkuminutowa rozmowa, aby dowiedzieć się 
szczegółów. Najważniejsze wydawały się rokowania dla pani 
Shaw. Connie interesowała się nimi, gdyż powrót do zdrowia tak 
aktywnej działaczki oznaczał wcielenie w życie jej planów 
rozwoju miasta, korzystnych dla wszystkich właścicieli sklepów 
przy High Street. Dla Rachel z kolei stan zdrowia pani Shaw miał 
wpływ na przyszłe postępowanie jej wnuka. Jasne bowiem, że w 
normalnych warunkach Theo spełniłby swój obowiązek wobec 
Salii, ale w obliczu tragedii rodzinnej trudno byłoby od niego wy-
magać, aby brał na swoje barki ciężar małżeństwa i ojcostwa.
Według informacji pana Unswortha — który słyszał o tym od 
pana Hodge'a z piekarni, ten zaś od pani Barri-gan, ciotki Mary 
Ellis — choroba pani Shaw stanowiła katastrofę dla całej rodziny. 
Rachel wydawało się początkowo, że skoro babcia żyje — jej 
wnuk przypomni sobie o swoich męskich zobowiązaniach, ale 
kiedy pan Unsworth opisał dokładniej aktualny stan Agaty Shaw 
— zmieniła zdanie.
Z ust księgarza padały takie zwroty, jak „stała pielęgnacja", 
„intensywna rehabilitacja", „poświęcenie kochającej osoby", 
„urodziła się pod szczęśliwą gwiazdą" i „dobrze, że ma tego 
chłopaka". Na tej podstawie Rachel wysnuła wniosek, że Theo ma 
wprawdzie zobowiązania wobec Salii, ale znacznie większe 
względem babci, a przynajmniej na pewno on tak uważa.
Od rana więc patrzyła z niecierpliwością na zegarek. Z matką 
ostatnio się pokłóciła, więc nie mogła jej pytać o godzinę. Tak się 
spieszyła, by zdążyć na osiedle, że ledwo wybiła dwunasta — 
wypadła ze sklepu i popedałowała, zgięta nad kierownicą roweru 
jak kolarz startujący w Tour de France.
— Wspaniale! — ucieszył się pan Dobson, kiedy złożyła 
ostatni podpis na umowie kupna-sprzedaży. Podniósł ją ze stołu i 
wymachiwał arkuszem, jakby chciał, by szybciej wysechł 
atrament. — Nie będzie pani żałować — zapewniał 
rozpromieniony. — Te mieszkania to świetna inwestycja. Za 
jakieś pięć lat odbierze pani swoje pieniądze w dwójnasób, sama 
pani zobaczy. Dobrze, że zdążyła pani jeszcze zaklepać to ostatnie 
mieszkanie, zanim ktoś inny sprzątnąłby je pani sprzed nosa. Od 
razu widać, że z pani rozsądna dziewczyna!
Rozgadał się o kredytach hipotecznych, firmach budowlanych i 
odpowiednich oddziałach banków Barclaya, Lloyda i NatWest. 
Rachel z uśmiechem potakiwała, ale naprawdę właściwie go nie 
słuchała. Wypisała czek na pierwszą wpłatę, która znacznie 
uszczupliła stan jej konta w Midland Banku, i nie mogła się 
doczekać, kiedy skończą się te formalności, aby jak najszybciej 
podjechać do zakładów Malika i służyć Salii oparciem w chwili, 
gdy dotrze do niej wiadomość o nieszczęściu Agaty Shaw.
Salija na pewno zareaguje tak samo, jak postąpiłaby Ra 
chel w analogicznej sytuacji — uzna to za przeszkodę sto-	# 
jącą na drodze do wspólnej przyszłości z Theo. Normalne, 
że pomyśli, iż znalazła się w sytuacji bez wyjścia, i a nuż, 
powodowana impulsem, podejmie pochopną decyzję, któ 
rej potem będzie żałować. Dlatego właśnie ona, Rachel 
Lynn Winfield, powinna w odpowiednim momencie zna 
leźć się pod ręką, aby zapobiec jakiemuś nieobliczalnemu 
postępkowi przyjaciółki.
Mimo pośpiechu nie mogła się jednak powstrzymać, aby nie 
rzucić okiem na mieszkanie. Przecież wkrótce miała... to znaczy... 
miały się tam wprowadzić, ale nadal wydawało się to snem. Sen 
zacząłby nabierać realnych kształtów dopiero wtedy, gdy mogłaby 
przechodzić z pokoju do pokoju, otwierać szafy i podziwiać widok 
z okna.
Pan Dobson chętnie wydał jej klucz, zapewniając: „Ależ 
oczywiście!" lub dla odmiany „Naturellement, chere made-
moiselle!" Puścił nawet do niej oko, aby zademonstrować, że nie 
odstręcza go jej twarz. Zwykle zbywała szorstko taką udawaną 
dobroduszność, ale dziś była tak pogodnie usposobiona do 
bliźnich, że nawet otrząsnęła włosy z twarzy, nie ukrywając 
deformacji. Podziękowała panu Dobsonowi, zacisnęła klucz w 
garści i pospieszyła pod numer „22".
Mieszkanie składało się zaledwie z dwóch sypialni, łazienki, 
saloniku i kuchni. Mieściło się na parterze, więc nieduży taras 
wychodzący na morze stanowił jakby przedłużenie salonu. Rachel 
już wyobrażała sobie, jak będą siadywały tu wieczorami, a 
dziecko będzie spać w wózku między nimi.
Wyglądała z okna salonu, widziała już oczami duszy, jak wiatr 
od Morza Północnego porusza jej spódnicą i szalem Salii. Z jaką 
radością otulałaby kołderką śpiące niemowlę, przemawiałaby do 
niego — lub do niej — czule i delikatnie wyjmowałaby mu 
paluszek z buzi. Głaskałaby mięciut-ki policzek dzidziusia i 
przebierała palcami we włoskach... Tylko ciekawe, jaki kolor 
miałyby te włoski?
Theo był blondynem, Salija zaś — zdecydowaną brunetką, 
pewnie więc dziecko miałoby włosy w jakimś pośrednim 
odcieniu. Tak samo jego skóra łączyłaby cechy jasnej karnacji 
Theo i oliwkowej cery Salii.
Rachel była tak oczarowana wizją przyszłego potomka Salii i 
Theo, że z niecierpliwością już obliczała, kiedy maleństwo 
przyjdzie na świat. Wiedziała, że będzie musiała odczekać tyle 
miesięcy, ile trzeba, zanim ta wizja się zmaterializuje.
No proszę, jaką dobrą przyjaciółką okazała się dla Salii Malik! 
Nawet więcej niż przyjaciółką — była jej podporą! Przecież w 
okresie poprzedzającym poród Saliją będzie zdana wyłącznie na 
nią, a ona już się postara, aby nabrała sił i pogody ducha. W końcu 
wszystko — ale to wszystko — jakoś się ułoży: stosunki między 
Saliją a Theo, między Saliją a resztą rodziny, no i przede 
wszystkim między nimi obiema.
Świadomość ta napawała ją coraz większym samozado-
woleniem. Szkoda, że nie miała skrzydeł, aby móc szybciej 
dotrzeć do wytwórni musztardy i podzielić się z Saliją radosną 
nowiną.
Jazda przez miasto w największą spiekotę była męcząca, ale 
Rachel na to nie zważała. W szalonym tempie gnała wzdłuż 
wybrzeża, na łagodnych pochyłościach pociągając letnią wodę z 
bidonu. Nie myślała o niewygodach, jakie musiała znosić, tylko o 
przyszłości Salii.
Zastanawiała się już, którą sypialnię Saliją wybierze. Ta od 
frontu była większa, ale ta druga, od tyłu, wychodziła na morze. 
Szum fal kołysałby dziecko do snu, a w ciężkich chwilach koiłby 
także strapienia Salii.
Ciekawe, czy zgodziłaby się gotować dla całej trójki? Rachel 
wiedziała, że religia mahometańska nasuwa pewne ograniczenia w 
diecie, ale z łatwością by się do tego przyzwyczaiła. Zresztą ona 
zarabiałaby na ich utrzymanie, więc Saliją ze swej strony zajęłaby 
się kuchnią, tak jak jej matka gotowała dla męża. Nie znaczy to 
bynajmniej, że Rachel chciała pełnić w tym związku rolę ojca! 
Theo z czasem na pewno wejdzie w tę rolę i dopełni swoich 
zobowiązań, byleby tylko jego babcia wyzdrowiała.
„Lekarze mówią, że ona może jeszcze przeżyć kupę lat — 
powtarzał rano pan Unsworth. — Ta kobieta to prawdziwy czołg, 
takie jak ona zdarzają się raz na sto lat. A dla nas to lepiej, bo ona 
nie zamknie oczu, póki nie postawi Balford na nogi. Zobaczysz, 
Connie, że jeszcze nam słońce zaświe-
Rachel też była tego zdania. Dlatego przy ostatnim zakręcie w 
lewo, prowadzącym do starej dzielnicy przemysłowej, aż pękała z 
niecierpliwości, żeby podzielić się z Saliją swoim szczęściem, 
czyniąc z niego balsam na jej zmartwienia.
Zsiadła z roweru i postawiła go pod otwartym śmietnikiem, 
wypełnionym do połowy obierzynami z jabłek i gnijącymi 
owocami. Octowo-jabłeczny zapach unosił się w powietrzu wraz z 
rojami much.
Rachel zamachała rękami w powietrzu, opędzając się od 
owadów. Dopiła resztkę wody z bidonu i skierowała się ku 
wejściu do zakładu.
Jednak zanim tam dotarła — drzwi się otworzyły, jakby już jej 
oczekiwano. Wyszła z nich Saliją, a za nią jej ojciec. Tym razem 
nie miał na sobie białego stroju ochronnego, jaki zwykle wkładał 
do pracy w doświadczalnej kuchni fabrycznej. Ubrany był 
formalnie, tak jak w wyobrażeniach Rachel musiał ubierać się 
mufti — w niebieską koszulę, ta-kiż krawat, popielate spodnie i 
wyczyszczone do połysku pantofle. Rachel wywnioskowała stąd, 
że pewnie razem z córką wybiera się na lunch. Miała nadzieję, że 
wiadomość o wypadku Agaty Shaw nie odbierze Salii apetytu, a 
jeśli nawet — miała przecież w zanadrzu inne nowiny, które po-
prawią jej nastrój.
Saliją od razu dostrzegła Rachel i na jej widok odruchowo 
sięgnęła ręką do naszyjnika, jakby to był talizman. Dziewczyna 
próbowała sobie przypomnieć, jak często w przeszłości widywała 
u przyjaciółki ten gest. Pamiętała, że znamionował on zawsze 
pewien niepokój, więc pospieszyła ze słowami otuchy.
— Cześć, kochanie! — wołała radośnie już z daleka. — Ależ 
koszmarny dziś upał! Jak myślisz, kiedy ta pogoda się zmieni? 
Mgła utrzymuje się nad ranem ciągle w tym samym miejscu, a 
trzeba tylko lekkiego wiaterku, żeby ją do nas przywiał. Masz 
wolną chwilkę, Salijo? Dzień dobry, panie Malik!
Akram Malik odpowiedział formalnym „dzień dobry", jak 
zwracał się do każdego, nie wyłączając chyba nawet królowej. 
Rachel ceniła go szczególnie za to, że nie gapił się uporczywie na 
jej twarz ani też nie odwra-
I
cał się 
od niej z 
obrzydz
eniem, 
jak 
czyniła 
większo
ść ludzi.
—
	Z
anim 
przypro
wadzę 
wóz, 
możecie 
sobie 
porozma 
wiać z 
Rachel 
— 
odezwał 
się do 
córki.
Led
wo 
odszedł, 
Rachel 
doskocz
yła do 
przyjaci
ółki i 
spontani
cznie ją 
uściskał
a.
—
	Z
ałatwiła
m to, 
Salijo! 
— 
oznajmił
a. — 
Zajęłam 
się 
wszystki
m!
Pocz
uła, jak 
z 
napiętyc
h mięśni 
ramion 
Salii 
ustąpiła 
sztywno
ść, a 
place 
przestał
y 
ściskać 
kamienn
y 
wisiorek 
w 
naszyjni
ku.
—	D
ziękuję 
ci! — 
wyrzekł
a 
poważn
ym 
tonem 
dziew-
czyna, 
podnosz
ąc rękę 
Rachel, 
jakby 
chciała 
ją 
ucałowa
ć. — 
Tak ci 
dziękuję
! Byłam 
pewna, 
że mnie 
nie 
zawiedzi
esz.
—	P
rzecież 
mówiła
m ci 
tysiące 
razy, że 
nigdy 
bym 
tego nie 
zrobiła. 
Jesteśm
y 
przyjaci
ółkami 
na dobre 
i na złe. 
Kiedy 
tylko 
usłyszał
am o 
pani 
Shaw, 
od razu 
się 
domyślił
am, co 
musisz 
w tej 
chwili 
czuć, 
więc 
poszłam 
i 
wszystk
o zała-
twiłam. 
Ale 
słyszałaś
, co się 
stało?
—	Ż
e miała 
wylew? 
Tak, 
któryś z 
radnych 
zadzwo
nił do 
ojca i 
mu o 
tym 
powiedz
iał. 
Właśnie 
jedziem
y odwie-
dzić ją 
w 
szpitalu.
Rach
el nie 
miała 
wątpliw
ości, że 
zastaną 
tam 
Theo. 
Czuła 
się 
nieco 
niepewn
ie, choć 
nie do 
końca 
wiedział
a 
dlaczeg
o. 
Nadrabi
ała 
jednak 
miną.
—
	
To 
bardzo 
ładnie 
ze 
strony 
twojego 
ojca. O 
chyba za 
wsze 
jest taki, 
prawda? 
Dlatego 
jestem 
pewna...
Salij
a 
zign
orow
ała 
słow
a 
przyj
aciół
ki i 
mów
iła 
dalej
:
—	U
przedzał
am ojca, 
że 
prawdop
odobnie 
do jej 
pokoju 
nas nie 
wpuszcz
ą, ale 
wyjaśnił
, że nie 
o to 
chodzi. 
Nasza 
wizyta 
w 
szpitalu 
ma 
oznacza
ć 
solidarn
ość z 
Theo. 
Bardzo 
nam 
pomógł, 
instalują
c te 
kompute
ry w 
zakła-
dzie, 
więc 
teraz, 
kiedy 
ma 
kłopoty, 
chcemy 
w 
rewanżu 
okazać 
mu 
przyjaźń
. To taka 
angielsk
a forma 
naszego 
le-na-
dena.
—	T
heo to 
doceni 
— 
zapewni
ła ją 
Rachel. 
— 
Nawet 
jeśli 
teraz nie 
będzie 
mógł się 
wywiąz
ać ze 
swoich 
powinno
ści 
wobec 
ciebie, z 
pewnośc
ią 
zapamię
ta twój 
szlachet
ny 
postępe
k. A 
kiedy 
jego 
babcia 
wyzdro
wieje, 
Theo na 
pewno 
zachowa 
się jak 
dobry 
tatuś. 
Tylko 
poczeka
j...
Salija wciąż trzymała Rachel za rękę, ale puściła ją, gdy 
zrozumiała znaczenie jej słów. „Jak dobry tatuś..." — powtórzyła. 
Znów zacisnęła palce wokół dziwnego wisiorka. Wieńczył on 
jeden z najmniej — zdaniem Rachel — udanych naszyjników. 
Przypominał kawałek wapienia nieokreślonego kształtu, ale Salija 
twierdziła, że to skamielina znaleziona na Nez. Rachel nie była 
tym zachwycona i w duchu cieszyła się, że przyjaciółka nigdy nie 
proponowała jej oddania tego naszyjnika w komis. Uważała, że 
jest zbyt masywny — kto chciałby dźwigać na szyi coś ciężkiego 
jak brzemię grzechów?
—	Oczywiście w tej chwili sprawy stoją źle, więc Theo na 
pewno nie ma głowy do myślenia o przyszłości. Dlatego 
postanowiłam działać szybko, odkąd usłyszałam o tym nie-
szczęściu. Zanim Theo będzie mógł się zająć tobą i dzieckiem, kto 
inny musi go zastąpić, a tym kimś będę ja. Pojechałam więc zaraz 
do „Gniazdek"...
—	Poczekaj, Rachel — przerwała jej Salija, ściskając swój 
kamień w garści tak mocno, że nie mogła już ukryć drżenia rąk. 
— Powiedziałaś, że zajęłaś się wszystkim. Czy to znaczy, że 
załatwiłaś... zdobyłaś dla mnie te informacje, o które prosiłam?
—	Załatwiłam co innego: mieszkanie dla nas! — odpo-
wiedziała triumfalnie Rachel. — Właśnie podpisałam umowę. 
Chciałam, żebyś dowiedziała się o tym pierwsza, bo pani Shaw 
będzie teraz potrzebowała stałej opieki. Pielęgnacji, jak to 
nazywają... Theo na pewno poświęci jej cały swój czas, więc nie 
da rady cię stąd zabrać. To znaczy mógłby to zrobić, ale nie sądzę, 
żeby chciał. W końcu to jego babcia, która go wychowała, i w 
stosunku do niej ma większe zobowiązania. Dlatego wpłaciłam 
zadatek na to mieszkanie, żebyś miała gdzie schronić się z 
dzieckiem, dopóki Theo sobie nie przypomni, że ma także 
zobowiązania wobec ciebie... To znaczy: wobec was dwojga.
Salija przymknęła oczy, jakby raził ją blask słońca. Tym-
czasem na końcu alei pojawiło się już BMW Akrama. Rachel 
zastanawiała się, czy nie powinna poinformować także ojca Salii 
o kupnie mieszkania. Po namyśle zdecydowała jednak, że lepiej 
będzie, jeśli przyjaciółka sama wybierze odpowiedni moment. 
Dodała więc tylko:
—	Poczekasz jeszcze z miesiąc albo i sześć tygodni, zanim 
załatwi się formalności kredytowe. Tymczasem jednak możemy 
się rozejrzeć za meblami, bielizną pościelową i innymi takimi 
rzeczami. Theo, jeśli zechce, też może chodzić z nami po zakupy. 
Wtedy razem wybierzecie sprzęty, których potem będziecie 
używać. Widzisz, jak wszystko gra?
—	Tak, widzę — wyszeptała Salija.
—	Och, jak to dobrze! — pławiła się w zachwytach Rachel. 
— To kiedy zaczniemy? W Clacton jest kilka przyzwoitych 
sklepów, ale najlepiej będzie, jeśli pojedziemy od razu do 
Colchester. Co ty na to?
—	Zrób tak, żeby było jak najlepiej — odpowiedziała cicho 
Salija ze wzrokiem utkwionym w przybliżającą się sylwetkę ojca. 
— Sama zdecyduj, Rachel. Zdaję się na ciebie.
—	Widzisz, rozumujesz już teraz tak jak ja i nie będziesz tego 
żałować! — orzekła pewnym głosem Rachel. Przysunęła się bliżej 
do Salii, gdyż Akram zaparkował wóz kilka metrów od nich i 
czekał, aż córka wsiądzie. — Możesz powiedzieć to Theo nawet 
teraz, kiedy go zobaczysz. Nikt tu nikogo nie naciska. Każdy zrobi 
to, co uzna za słuszne.
Salija zaczęła iść w kierunku samochodu, ale Rachel jej nie 
odstępowała.
—	Zadzwoń do mnie, kiedy się zdecydujesz, dobrze? 
Żebyśmy mogły wybrać meble, pościel, porcelanę i inne 
rzeczy. Rozumiem, że potrzebujesz czasu, by wszystkim 
o tym opowiedzieć, ale kiedy będziesz gotowa, pojedziemy 
po zakupy. Dla trojga, prawda?
Salija nie patrzyła już w kierunku ojca, ale nie odwzajemniała 
też spojrzenia Rachel. Nie skupiała wzroku na niczym, jakby jej 
myśli krążyły gdzieś daleko stąd. Rachel uważała to za normalne 
— musiały poczynić tyle planów...
—	Zadzwoń do mnie — przypomniała.
—	Zrób tak, żeby było najlepiej — powtórzyła Salija.
—	Wiedziałam, że jeśli pozostawię wszystko, jak było, każdy 
weźmie to za wypadek — zeznawał dalej Hegarty.
—	I dlatego przeniósł pan ciało i zdemolował samochód? — 
dokończyła za niego Barbara. — Żeby policja od razu się 
zorientowała, że to morderstwo?
—	Nic innego nie przyszło mi na myśl — wyznał szczerze. — 
Sam nie mogłem się ujawnić, bo jeśliby Gerry się dowiedział, 
leżałbym jak neptek! Nie żebym kochał Ger-ry'ego... Czasem na 
samą myśl, że miałbym już na zawsze pozostać z jednym facetem, 
czuje się jak skazany na dożywocie!
—	A skąd pan wie, że Gerry już nie jest w to zamieszany? — 
Barbara zadała podchwytliwe pytanie, unikając wzroku Emily. W 
kręgu podejrzenia bowiem, niezależnie od Theo Shawa, pojawił 
się jeszcze jeden Anglik.
—	Co pani przez to... — zaczął Hegarty, zanim się zo-
rientował, do czego zmierza to pytanie. Odparł więc szybko: — 
Niemożliwe. Gerry nie mógł tam być. Nie wiedział o mnie i 
Hacie, najwyżej coś podejrzewał. A nawet gdyby wiedział, na 
pewno nie stuknąłby Hata. Raczej kazałby mi się wynosić.
Emily nie skomentowała tych wynurzeń.
—	Czy ta postać, którą zobaczył pan na skraju klifu, to 
był mężczyzna czy kobieta? — drążyła dalej.
Niestety, Cliff nie umiał na to odpowiedzieć. Z powodu 
ciemności i znacznego oddalenia nie mógł zidentyfikować płci, 
wieku ani przynależności rasowej zabójcy.
—	A czy ta osoba nie zeszła potem na plażę, aby spraw 
dzić, co się dzieje z Kurejśim?
Hegarty stwierdził z całą stanowczością, że nic takiego nie 
miało miejsca. Ten człowiek, kimkolwiek był, pospiesznie ulotnił 
się z miejsca przestępstwa, zdążając na północ w stronę zatoki 
Pennyhole.
Podbudowywało to wersję Barbary, według której zabójca 
przypłynął jachtem. Spytała więc:
—	Czy nie słyszał pan wtedy odgłosu silnika łodzi?
Hegarty oświadczył, że słyszał tylko bicie własnego serca. 
Pozostał jeszcze jakieś pięć minut w pobliżu bunkra, aby wziąć 
się w garść i pozbierać myśli. Był w takim szoku, że nie 
zauważyłby chyba nawet wybuchu bomby atomowej!
Kiedy trochę doszedł do siebie, zrobił to, co — w jego 
przekonaniu — powinien był zrobić. Zajęło mu to może 
kwadrans, po czym opuścił miejsce tragedii.
—	Jedyną łodzią, której motorek słyszałem, była moja — 
dodał.
—	Co takiego? — nie wytrzymała Emily.
—	Przypłynąłem tam łódką — wyjaśnił. — Gerry ma 
motorówkę, którą nieraz pływamy podczas weekendów. Brałem 
ją, ilekroć spotykałem się z Hatem. Podpływałem do tego miejsca 
od strony Jaywick Sands. To było takie podniecające!
To więc była ta łódka, którą słyszano tamtej nocy! Czyżby to 
oznaczało powrót do punktu wyjścia? Barbara zadała więc 
bardziej szczegółowe pytania:
—	A czy niczego pan nie słyszał, czekając na Kurejśie- 
go? Na przykład silnika innej łodzi, większej, płynącej na 
wolnych obrotach?
Nie słyszał niczego takiego, ale stwierdził, że tajemnicza 
postać widziana u szczytu klifu musiała znaleźć się tam przed nim. 
Zastawiona pułapka z pewnością czekała już na Hatima, gdyż aż 
do momentu jego upadku Hegarty nie widział nikogo w pobliżu 
schodów.
—	Otrzymaliśmy informację, że widziano pana w towa-
rzystwie pana Kurejśiego w hotelu „Zamek" na imprezie... Jak to 
się nazywało? — Emily wymownie spojrzała w stronę Barbary.
—	„Skóry i Koronki" — podpowiedziała ta ostatnia.
—	Właśnie, i tu się coś nie zgadza z pana zeznaniem. Jeśli 
chciał pan utrzymać waszą znajomość w tajemnicy przed swoim 
kochankiem, to po kiego licha pokazywaliście się razem na 
publicznym dansingu?
—	Ger nigdy by się nie połapał — oświadczył Hegarty. — W 
końcu jak daleko stąd do tego hotelu? Góra czterdzieści minut 
dobrej jazdy, no, może więcej, jeśli wyjeżdża się z Jaywick czy z 
Clacton. Chyba nikt znajomy nas tam nie widział, żeby mógł 
zakablować Gerry'emu. On tamtej nocy pracował w Alejach, więc 
nawet nie wiedział, że wyjeżdżałem z domu. W „Zamku" byliśmy 
bezpieczni.
W tym momencie jednak ściągnął drwi, jakby coś sobie 
przypomniał.
—	Słucham? — zachęciła go Emily.
—	Tak sobie pomyślałem przez chwilę... Ale to niemożliwe, 
on nas na pewno nie widział. A już komu jak komu, ale jemu 
Hatim by o tym nigdy nie powiedział!
—	Kogo pan ma na myśli?
—	Muhammada.
—	Muhammada Malika?
—	Tak, bo widzieliśmy tam także i jego.
—	Czyżby Muhammad Malik też był homoseksualistą?! — 
wykrzyknęła Barbara, w duchu dodając: „Chryste, ależ się 
namieszało!"
—	Przecież nie mówiłem, że widziałem go w samym hotelu! 
— prychnął Hegarty, trącając palcem agrafkę w uchu. — 
Zobaczyliśmy go, kiedy już wyjeżdżaliśmy. Jechał tuż przed 
nami, przeciął szosę i skręcił w prawo do Harwich. Była pierwsza 
nad ranem i Hatim nie rozumiał, co Muhammad mógł robić w tym 
miejscu i o tej porze. Pojechaliśmy więc za nim.
Barbara zauważyła, że Emily kurczowo ścisnęła w dłoni 
ołówek. Nie zmieniła jednak tonu głosu, pytając:
—	A dokąd on pojechał?
Hegarty odparł, że Muhammad skierował się w stronę 
dzielnicy przemysłowej na peryferiach Parkeston. Zaparkował 
samochód przed jednym z magazynów, wszedł do środka, spędził 
tam może z pół godziny i wyszedł.
—	Czy jest pan pewien, że to był Muhammad Malik? — 
naciskała Emily.
Hegarty utrzymywał, że na pewno się nie myli. Taki tur-
kusowy thunderbird w hrabstwie Essex był tylko jeden!
—	Ciekawe, że dalej pojechał już innym samochodem — 
przypomniał sobie. — Ciężarówką, którą wyprowadził z ma-
gazynu. Potem straciliśmy go z oczu.
—	Dalej już za nim nie jechaliście?
—	Hat nie chciał ryzykować. Co innego, kiedy my wi-
dzieliśmy Muhammada, a co innego, gdyby on nas zobaczył.
—	Kiedy to się zdarzyło?
—	W zeszłym miesiącu.
—	Czy pan Kurejśi później o tym wspominał? 
Hegarty przecząco potrząsnął głową.
Barbara nie mogła zaprzeczyć, że inspektor Barlow za-
interesowała się tą historią. Jednak idąc śladem Muham-mada, 
zlekceważyła inne tropy wskazane przez Hegar-ty'ego. Barbarze 
nie dawała zwłaszcza spokoju informacja, że Salija jest w ciąży. 
Nie wykluczało to udziału jeszcze jednego sprawcy.
—	A ten Ger... to znaczy Gerry DeVitt? — zaczęła. 
Hegarty zdążył się tymczasem nieco rozluźnić i nabrać
przekonania o ważności jego zeznań dla śledztwa, jednakże to 
pytanie spowodowało, że znów przybrał czujną postawę.
—	Co z Gerrym? Chyba nie myślicie, że on... Przecież już 
powiedziałem, że on nic nie wie o mnie i Hacie... Dlatego 
początkowo nie chciałem z wami rozmawiać.
—	To znaczy: mówił pan, że nie chce z nami rozmawiać! — 
poprawiła Barbara.
—	Tamtej nocy on pracował w domu Hata! — upierał się 
Hegarty. — Spytajcie, kogo chcecie, na Pierwszej Alei. Na pewno 
wszyscy widzieli światła i słyszeli kucie. Zresztą powiedziałem 
już, że gdyby Gerry się o nas dowiedział, najwyżej zerwałby ze 
mną. Na pewno nie zrobiłby krzywdy Hatowi, bo to nie w jego 
stylu.
—	Morderstwa na ogół nie są w niczyim stylu, panie Hegarty 
— zauważyła Emily.
Formalnie zakończyła przesłuchanie, podając czas jego trwania 
i wyłączając magnetofon.
—	Być może jeszcze skontaktujmy się z panem — dodała, 
wstając.
—	Tylko nie dzwońcie do mnie do domu ani nie przy-
jeżdżajcie do Jaywick! — poprosił Hegarty.
—	Dziękuję panu za współpracę — skwitowała go Emily. — 
Posterunkowy Eyre odwiezie pana do firmy.
Barbara wyszła na korytarz w ślad za Emily, która for-
mułowała zwięźle swoją teorię: bez względu na to, czy Gerry 
DeVitt miał motywy, czy też nie, i tak nie zajął miejsca jej 
podejrzanego numer jeden.
—	Faktem jest, że Muhammad przywozi coś do zakła 
dów, cokolwiek by to było — dowodziła. — Tu pakuje to 
razem z innym towarem przygotowanym do wysyłki. 
Zna terminy realizacji zamówień, bo przecież to należy 
do jego obowiązków. Musi więc tylko zgrywać w czasie
dostawy swojego towaru z terminami wysłania większych partii 
produktów z fabryki. Trzeba przeszukać ten zakład od piwnic po 
strych, w środku i na zewnątrz.
Barbara uważała jednak, że zeznań Hegarty'ego nie należy 
lekceważyć. Półgodzinne spotkanie z tym człowiekiem zrodziło 
przynajmniej pół tuzina pytań, i to dotyczących nie tylko 
Muhammada Malika.
Mijając biuro przepustek, Barbara zauważyła Azhara, 
pogrążonego w rozmowie z policjantką pełniącą służbę. Emily też 
go dostrzegła i nie darowała sobie uszczypliwej uwagi:
—	Oho, przybył nasz obrońca uciśnionych! Tłukł się 
taki kawał drogi z Londynu, żeby nam pokazać, na co stać 
prawowiernego muzułmanina!
Przy ladzie recepcyjnej pierwsza zagadnęła Azhara:
—	Czy nie za wcześnie na konferencję? Pani sierżant Havers 
będzie wolna dopiero późnym popołudniem.
—	Nie przyjechałem na konferencję, tylko po pana Kumhara, 
żeby zabrać go do domu — sprostował. — Przecież pani inspektor 
doskonale wie, że wkrótce upływa termin jego tymczasowego 
aresztowania.
—	Wiem także i to — odparowała z przekąsem Emily — że 
pan Kumhar nie prosił pana o odwiezienie. Jeżeli więc sam tego 
nie zażąda, zostanie odwieziony do miejsca zamieszkania tak 
samo, jak został przywieziony tutaj.
Azhar przeniósł wzrok na Barbarę, która zauważyła, że wyczuł 
zmianę kierunku śledztwa, manifestującą się w tonie głosu pani 
inspektor. Sprawiała wrażenie, jakby już przestało jej zależeć na 
zachowaniu spokoju w mieście, a tym samym była mniej skłonna 
do kompromisów.
Nie czekając nawet na odpowiedź Azhara, zawróciła i 
przywołała któregoś ze swoich podwładnych, akurat znajdujących 
się w pobliżu.
—	Billy, jeśli pan Kumhar zjadł już lunch i umył się, 
odwieź go do domu. Przy okazji zabierz mu paszport i ze 
zwolenie na pracę. Nie chcę, aby nam się gdzieś zapodział, 
dopóki nie sprawdzimy jego zeznań.
Głos miała tak donośny, że Azhar słyszał ją wyraźnie. 
Natomiast Barbara, idąc obok niej po schodach, starała się 
ostrożnie dobierać słowa.
—	Em, nawet jeśli Muhammad stoi za tym wszystkim, to nie 
myślisz chyba, że Azhar... pan Azhar jest w to zamieszany? 
Przecież przyjechał tu prosto z Londynu, a przedtem nie wiedział 
nawet, że to zabójstwo miało miejsce!
—	A jakie my mamy pojęcie o tym, co on wiedział i od jak 
dawna? Podaje się za znawcę prawa, a równie dobrze mógł być 
mózgiem całej siatki kierowanej przez Muham-mada. Swoją drogą 
ciekawe, gdzie on był w tamten piątek wieczorem?
Akurat na to pytanie Barbara doskonale znała odpowiedź, bo 
podglądała zza firanki, jak na zapleczu domu, w którym 
mieszkali, Azhar z córką piekli na ruszcie kebab z jagnięcia. Nie 
mogła jednak tego ujawnić, nie demaskując równocześnie swoich 
zażyłych stosunków z pakistańskimi sąsiadami. Bąknęła więc 
tylko:
—	No... wiesz, wygląda na porządnego człowieka.
—	Rzeczywiście! — Emily parsknęła szyderczym śmiechem. 
— W Hounslow ma żonę i dwoje dzieci, które opuścił, kiedy 
związał się z angielską dziwką, niejaką Angelą Weston. Zrobił jej 
bachora, a potem ona od niego odeszła. Kto wie, ile kobiet zdążył 
tymczasem wystawić do wiatru, a ilu mieszańców spłodził? Tak, 
Barb, to porządny człowiek jak jasna cholera!
Pod Barbarą ugięły się nogi.
—	Co takiego? Skąd o tym... — wyjąkała. 
Emily zatrzymała się kilka stopni wyżej.
—	Skąd o tym wiem? Kiedy tylko przyjechał, zadzwo 
niłam do odpowiedniej komórki, żeby przysłali mi jego 
dossier. Otrzymałam je razem z wynikami badań odcisków 
palców Hegarty'ego. A zresztą, co tu ma do rzeczy prawda 
o Azharze? Potwierdza tylko moje przeświadczenie, że do 
żadnego z tych typów nie można mieć za grosz zaufania.
Barbara zauważyła przenikliwe spojrzenie Emily i wolała nie 
ryzykować szczerej odpowiedzi. Odrzekła więc wymijająco:
—	Masz racje, to nieważne.
—	No widzisz! — triumfowała Emily. — Zajmiemy się teraz 
Muhammadem.
23
—	Niech pan idzie czegoś się napić, panie Shaw. Ja będę w 
pogotowiu, zaraz za ścianą. Gdyby coś się działo, od razu usłyszę 
brzęczyk.
—	Właściwie, siostro, nie muszę wychodzić. Czuję się 
zupełnie dobrze...
—	Bez dyskusji, młody człowieku! Nie spał pan pół nocy, 
blady jak śmierć i myśli, że coś pomoże, jeśli nie będzie dbał o 
siebie!
Agata rozpoznała głos pielęgniarki, która pełniła dyżur za dnia. 
Nie musiała otwierać oczu, no i dobrze, gdyż stanowiło to dla niej 
zbyt duży wysiłek. Zresztą nie chciała patrzeć na ludzi, aby nie 
widzieć litości na ich twarzach. Wiedziała, że wzbudza litość 
swoim widokiem — został z niej wrak człowieka, z bezwładną 
nogą, przykurczonymi jak szpony palcami ręki, skrzywioną w 
jedną stronę twarzą i nieapetycznym wyciekiem śliny.
—	Dobrze, siostro — odpowiedział Theo.
W jego głosie rzeczywiście dało się słyszeć zmęczenie. Na 
samą myśl o tym Agata poczuła w piersiach ucisk tak silny, że aż 
utrudniał oddychanie. Co by było, gdyby coś przydarzyło się 
Theo? Gdyby na przykład zachorował lub miał wypadek? Co 
wtedy z nią by się stało?
Wiedziała, że wnuk jest blisko. Poznawała to po zapachu jego 
mydła i wody po goleniu. Kiedy się nad nią pochylił, materac 
szpitalnego łóżka lekko się ugiął.
—	Babciu! — szeptał Theo. — Wychodzę na chwilę do 
bufetu, ale zaraz wrócę, nie denerwuj się.
—	O nie, musi pan zjeść porządny posiłek — zarządziła 
siostra Jacobs. — Jeśli wróci pan wcześniej niż za godzinę, nie 
zostanie tu wpuszczony. Już ja o to zadbam.
—	Istny żandarm w spódnicy, no nie, babciu? — Theo silił się 
nawet na żarty. Agata poczuła na czole dotknięcie jego suchych 
warg. — W takim razie zamelduję się tu za sześćdziesiąt jeden 
minut. Ty sobie tymczasem odpoczniesz.
Niby jak miała odpoczywać, kiedy wystarczyło jej zamknąć 
oczy, aby widzieć w wyobraźni żałosną ruinę, jaka pozostała z 
kobiety przedtem tak żywotnej, a teraz
unieruchomionej i zależnej od otoczenia. Kiedy próbowała 
zamiast tego przywołać na myśl inny obraz, na przykład 
przyszłości miasta — pojawiała się wizja, która zawsze napawała 
ją głębokim obrzydzeniem. Przed oczami jej duszy ukazywał się 
szereg domów opieki przy Espla-nadzie w Balford. Nieraz 
przejeżdżając tamtędy, widziała staruszków, zgarbionych i 
poruszających się za pomocą balkoników. Jako młoda dziewczyna 
zarzekała się, że raczej skończy ze sobą, niż miałaby się stoczyć 
do takiego poziomu.
Tymczasem teraz wcale nie chciała rozstawać się z życiem. 
Przeciwnie, chciała jak najszybciej wrócić do poprzedniej 
aktywności, ale wiedziała, że do tego będzie jej potrzebny Theo.
— Oj, kochaniutka, chyba pani już dawno nie śpi! — 
zauważyła siostra Jacobs, nachylając się nad łóżkiem. Używała 
mocnego męskiego dezodorantu, a że przy tym obficie się pociła 
— zapach ten emanował z niej jak obłok pary. Próbowała 
rozczesać włosy Agaty, najpierw palcami, potem grzebieniem, ale 
kiedy natrafiła na splątane pasemko, nie rozdzielała go siłą. — 
Pani ma doprawdy wspaniałego wnuka, wprost uroczego! Moja 
córka chciałaby go poznać. Mam nadzieję, że nie jest jeszcze 
zajęty? Muszę kiedyś ją tu przyprowadzić, kiedy nie będę miała 
dyżuru. Na pewno się dogadają, moja Donna i pani Theo. Od razu 
pani szybciej stanie na nogi!
„Akurat!" — pomyślała Agata. Miałaby oddać Theo w ręce 
jakiejś makolągwy o ptasim móżdżku! W odzyskaniu sił najlepiej 
pomógłby jej spokój i cisza, a o to w szpitalu najtrudniej. Na 
szpitalnym łóżku ciągle człowieka obmacują, dźgają, kłują, a 
przede wszystkim użalają się nad nim. Tego właśnie Agata nie 
znosiła najbardziej.
Sama nie żywiła w sercu litości dla nikogo, więc nie chciała 
doświadczać jej na własnej skórze. Wolała już, aby ludzie czuli 
wobec niej odrazę, jak ona do trzęsących się staruszków na 
Esplanadzie, niż aby w jej obecności mówili bardziej o niej niż do 
niej. Odraza łączyła się ze strachem, który można było 
wykorzystać na własną korzyść, podczas gdy litość wiązała się z 
poczuciem wyższości
względem tego, nad którym się litowano. Agata nigdy dotąd nie 
znalazła się w takiej sytuacji i ślubowała, że także w przyszłości 
do tego nie dopuści.
Wiedziała, że jeśli pozwoli komukolwiek zyskać nad sobą 
przewagę — będzie skończona, a wtedy i jej plany rozbudowy 
miasta wezmą w łeb. Po śmierci nic po niej nie pozostanie, 
najwyżej wspomnienia, które Theo zechce przekazać swoim 
dzieciom. Ale czy można polegać na jego pamięci, kiedy jako 
ojciec rodziny będzie miał inne sprawy na głowie? Jeśli więc ona 
chce zostawić po sobie jakiś ślad, aby jej życie nabrało sensu — 
musi zadbać o to sama. Właśnie była na najlepszej drodze, kiedy 
ten przeklęty wylew pomieszał jej szyki!
Teraz musi zachować szczególną czujność, gdy ten niedomyty, 
wypomadowany Malik zechce wykonać następny ruch. Wykonał 
już jeden, kiedy po jej pierwszym wylewie wśliznął się na 
zwolniony fotel w radzie miejskiej. Kto wie, co jeszcze zrobi, 
kiedy się dowie, że następny wylew przykuł ją do łóżka?
Gdyby miał wolną rękę — na pewno nie poprzestałby na parku 
imienia Falak Dedar! Zanim mieszkańcy miasta zorientowaliby 
się w sytuacji — na placu targowym wyrósłby minaret, miejsce 
kościoła Świętego Jana zająłby meczet, a na każdym rogu ulicy 
dymiłyby kuchnie gotujące muzułmańskie potrawy. Prawdziwa 
inwazja nastąpiłaby dopiero potem, kiedy miasto obiegłyby hordy 
Pakistańczyków z ich zawszonymi bachorami — połowa po-
bierająca zasiłek socjalny, a druga połowa nielegalna — aby 
splugawić kulturę i tradycje kraju, w którym na gwałt chcieli żyć.
„Oni chcą lepszego życia, babciu!" — wyjaśniłby jej Theo, ale 
ona i tak wiedziałaby swoje. Oni domagają się jej życia, tak jak 
życia każdego angielskiego mężczyzny, kobiety i dziecka. I nie 
spoczną ani nie odstąpią, dopóki tego nie uzyskają.
Szczególnie Akram wydawał się Agacie groźny przez swą 
dwulicowość. Dużo gadał o przyjaźni i braterstwie, nawet grał 
rolę mediatora w tej swojej śmiesznej Resursie Obywatelskiej. Ale 
ona nie da się nabrać na jego wybiegi, mające na celu uśpienie 
czujności społeczeństwa.
Już ona mu pokaże, bo przejrzała go na wylot! Wstanie z łóżka 
szpitalnego jak Łazarz z grobu i niech się taki Akram nie łudzi, że 
da jej radę!
W tym momencie Agata zorientowała się, że pielęgniarka 
wyszła. Zapach dezodorantu ustąpił bowiem miejsca 
konglomeratowi woni lekarstw, cewników, wydzielin jej własnego 
ciała i pasty do podłóg.
Otworzyła oczy i zauważyła, że materac pod jej głową został 
nieco podniesiony — nie musiała już leżeć płasko na plecach jak 
w pierwszych godzinach po wylewie. Stanowiło to znaczne 
udogodnienie, bo przedtem widziała nad sobą tylko 
dźwiękochłonne płytki sufitowe, a teraz mogła nawet oglądać 
telewizję — szkoda tylko, że siostra Jacobs zapomniała przed 
wyjściem wzmocnić fonię. W telewizorze szedł akurat film, który 
z założenia miał być komedią, sądząc po błazeńskich ruchach i 
minach aktorów. Z akcji wynikało, że zbyt-przystojny-aby-był-
prawdziwy mąż odwoził właśnie do szpitala położniczego swą 
ciężarną, lecz wciąż atrakcyjną żonę. Cóż za głupi pomysł — 
Agata nie znała żadnej kobiety, która uważałaby poród za coś 
zabawnego!
Z wysiłkiem udało się jej odwrócić głowę o jakiś cal. To 
wystarczyło, aby mogła wyjrzeć przez okno. Ale zobaczyła tylko 
skrawek nieba o wypłukanej, bladoniebieskiej barwie, co 
świadczyło, że upał nie ustępował. Agata jednak nie czuła gorąca, 
gdyż szpital należał do niewielu obiektów w promieniu 
dwudziestu mil od Balford, które miały klimatyzację. Cieszyłaby 
się z tego, gdyby przebywała w tym szpitalu w odwiedzinach u 
kogoś... kto dobrze zasłużył na to, co go spotkało. Mogła 
wymienić przynajmniej dwadzieścia takich osób. Zaczęła sobie 
przypominać ich nazwiska, przypisując każdemu najbardziej 
zasłużoną karę.
Ta zabawa tak ją zaabsorbowała, że nie zauważyła, kiedy ktoś 
wszedł do pokoju. Gość musiał dopiero zakaszleć, aby 
uświadomić jej swoją obecność.
— Niech pani się nie rusza, ja podejdę — usłyszała czyjś cichy 
głos. Do łóżka przybliżył się odgłos kroków i Agata nagle 
znalazła się twarzą w twarz ze swoim wiecznym antagonistą — 
Akramem Malikiem.
Wydała z siebie nieartykułowany dźwięk, który miał oznaczać: 
„Czego pan tu chce? Proszę stąd natychmiast wyjść! Mam dość 
pańskich obłudnych spojrzeń!" Jednak słowa te, błędnie 
przekazywane strunom głosowym przez uszkodzony mózg, 
zamieniłyby się w mieszaninę niezrozumiałych jęków i pisków.
Akram przyglądał się chorej tak uważnie, iż podejrzewała, że 
ocenia jej stan zdrowia, chcąc się przekonać, jak mało potrzeba, 
aby ją wpędzić do grobu. Wtedy miałby wolną rękę i wprowadził 
w życie swoje perfidne plany dotyczące Balford-le-Nez. Chciała 
powiedzieć: „Nie mam wcale zamiaru umierać, mój panie! Niech 
więc pan przestanie udawać współczucie, bo i ja bym go dla pana 
nie miała w podobnej sytuacji". Z jej ust jednak wydobyły się 
tylko samogłoski o różnej intonacji, niczym nie przedzielone i do 
niczego niepodobne.
Akram rozejrzał się po pokoju, wykraczając poza pole 
widzenia Agaty. Przestraszyła się, żeby nie wyłączył urządzeń, 
które za jej głową cichutko brzęczały. Tymczasem Akram tylko 
przysunął sobie krzesło i usiadł.
Agata zobaczyła wtedy, że przyniósł bukiet kwiatów. Położył 
je na stoliku przy łóżku, a z kieszeni wyciągnął oprawną w skórę 
książeczkę. Umieścił ją sobie na kolanie, lecz nie otworzył, tylko 
pochylił nad nią głowę i zaczął coś mruczeć w swoim języku.
Agata myślała rozpaczliwie, gdzie też może być Theo. Szkoda, 
że go tu w tej chwili nie ma, aby uwolnił ją od tego koszmaru. 
Akram wprawdzie mówił głosem cichym i łagodnym, ale ona nie 
dała się na to nabrać! Na pewno próbował rzucić na nią urok, 
parał się czarną magią i miotał zaklęcia, aby unicestwić swych 
przeciwników.
Nie miała zamiaru znosić tego ani chwili dłużej. Na usta cisnął 
się okrzyk: „Proszę przestać i wynosić się stąd!" Jednak to, co 
dobyło się z jej gardła, było równie niezrozumiałe dla Akrama, jak 
jego mowa dla niej. Zamiast odpowiedzieć, położył więc na łóżku 
swą ciemną dłoń, jakby udzielał błogosławieństwa, którego ani 
potrzebowała, ani pragnęła.
Tymczasem Akram podniósł głowę i przemówił, ale już w 
zrozumiałym języku. Ton głosu miał tak zniewalający, że
Agata, chcąc nie chcąc, musiała wytrzymać jego spojrzenie. Przez 
myśl jej przemknęło, że podobnie czyniły bazyliszki, 
przygważdżając człowieka wzrokiem. Nie starała się jednak 
bynajmniej patrzeć w inną stronę.
—	Z wielką przykrością dowiedziałem się dziś rano 
o pani chorobie! — mówił. — Przyszliśmy tu z córką, aby 
złożyć pani wyrazy uszanowania. Salija czeka na korytarzu, 
gdyż pouczono nas, że tylko jedna osoba odwiedzająca mo 
że przebywać w pani pokoju.
Dłoń, którą przedtem trzymał na łóżku, przeniósł teraz na 
książeczkę leżącą na kolanach. Uśmiechnął się i kontynuował swą 
przemowę:
—	Myślałem, że przeczytam pani na głos parę wersetów 
z naszej świętej księgi, bo nie zawsze umiem modlić się 
własnymi słowami. Jednak kiedy panią zobaczyłem — bez 
trudu znalazłem odpowiednie słowa. Początkowo nie wie 
działem, co to ma oznaczać, ale nie od dziś wiem, że nie 
zbadane są wyroki Allaha!
„Czego on, u diaska, jeszcze chce?" — myślała Agata. „Na 
pewno przyszedł tu napaść oczy widokiem mojego poniżenia. 
Dopiął swego, więc niech już kończy!"
—	Pewnie pani wie, że pani wnuk, Theo, udzielił nam w 
zeszłym roku znaczącej pomocy. — Wcale nie miał zamiaru 
kończyć! — Przez pewien czas zastanawiałem się, czym mógłbym 
mu się najlepiej odwdzięczyć za jego dobroć.
—	Nie tykaj mojego Theo! — warknęła, ale Akram wziął te 
nieartykułowane dźwięki za prośbę o bliższe wyjaśnienia i 
rozwinął wątek.
—	Instalując komputery, przybliżył nasz zakład do 
współczesności i wprowadził w przyszłość — wspominał. — 
Mało tego, wspomagał moją działalność w Resursie Oby-
watelskiej i miał własną wizję rozwoju miasta, nie bardzo różniącą 
się od mojej. Pani choroba dała mi teraz sposobność do 
zrewanżowania się Theo za jego akty dobrej woli.
„Pani choroba dała mi sposobność..." — powtórzyła w duchu 
Agata i od razu skojarzyła, co ten natrętny Pakistańczyk miał na 
myśli. Naturalnie, dała mu sposobność, aby rzucił się teraz na nią 
jak jastrząb na bezbronną ofiarę!
A niech licho porwie jego przypochlebny glos i świętosz-kowate 
miny! Niech licho porwie to wszystko!
—	Dawno już zapoznałem się z pani planem rozwoju 
naszego miasta i przywrócenia mu dawnej świetności — 
nie ustawał. — Na pewno teraz, po drugim wylewie, oba 
wia się pani, że nic nie wyjdzie z ich realizacji, prawda?
Znów położył rękę na łóżku, tym razem przykrywając także jej 
dłoń, i to nie tę zdrową, którą mogła wyrwać, ale tę bezwładną i 
przykurczoną. A to cwaniak, celowo uwydatnia jej słabe punkty, 
zanim zdemaskuje swoje niecne zamiary!
—	Mam zamiar udzielić Theo pełnego poparcia — 
obiecywał. — Rozbudowa Balford-le-Nez będzie postępo 
wała zgodnie z pani planami. Pani wnuk i ja postaramy się 
przywrócić temu miastu drugą młodość. To właśnie chcia 
łem dziś pani powiedzieć, aby mogła pani spokojnie odpo 
czywać i nabierać sił na długie lata życia wśród nas.
Nachylił się nad jej uschnięta, zdeformowaną ręką i przycisnął 
do niej wargi. Niestety, Agata nie mogła nawiązać z nikim 
kontaktu słownego, aby poprosić o zmycie tego śladu.
Barbara próbowała ze wszystkich sił skupić się na właściwym 
wątku, to znaczy na śledztwie. Myśli jej jednak uparcie krążyły 
nad Londynem, szczególnie w rejonie Chalk Farm i Eton Villas, 
gdzie w żółtym edwardianskim domu było pewne parterowe 
mieszkanie... Początkowo usiłowała sobie wmówić, że musiała tu 
zajść jakaś pomyłka. Albo w Londynie mieszkało dwóch ludzi o 
nazwisku Tajmullah Azhar, albo informacje dostarczane przez ko-
mórkę SOU były niedokładne, niekompletne lub od początku do 
końca fałszywe... Jednak najważniejsze fakty zawarte w dossier 
zgadzały się z tym, co sama wiedziała o Azharze.
Adres domowy był ten sam, wiek dziecka i nieobecność jego 
matki też odpowiadały prawdzie. W raporcie opisano Azhara jako 
profesora mikrobiologii, którym rzeczywiście był, a działalność w 
organizacji pod nazwą „Towarzystwo Krzewienia Świadomości 
Prawnej Azjatów" pokrywała się
z jego głęboką wiedzą na ten temat, jaką ostatnio ujawnił. 
Wynikało stąd, że Azhar, o którym londyński wywiad zebrał 
materiały, i Azhar, którego Barbara znała, to jedna i ta sama 
osoba, tylko jego rzeczywisty obraz nie zgadzał się z jej 
wyobrażeniami. W takim razie wszystko można było teraz podać 
w wątpliwość, z jego dalszym udziałem w śledztwie włącznie...
Chryste, jak chciało się jej zapalić! Skorzystała więc z okazji, 
że Emily niechętnie zaczęła się przymierzać do odbycia kolejnej 
nieprzyjemnej rozmowy ze swoim przełożonym, i wymknęła się 
do toalety. Tam rzuciła się na papierosa tak łapczywie, jak nurek 
na końcówkę przewodu tlenowego.
Raptem wiele faktów dotyczących Tajmullaha Azhara i jego 
córki zaczęło się układać w logiczną całość. Przypomniała sobie 
ósme urodziny Hadii, na których była jedynym gościem; matkę 
dziewczynki, która rzekomo wyjechała do Ontario, lecz nie 
dawała stamtąd znaku życia — nawet nie przysłała pocztówki do 
córki; ojca, który nigdy nie użył słowa „żona" i starał się nie 
wspominać o matce dziecka, jeśli nie musiał; wreszcie brak w ich 
mieszkaniu jakichkolwiek śladów pobytu dorosłej kobiety. 
Barbara nigdy nie zauważyła tam pilniczka ani lakieru do 
paznokci, otwartej torebki, zaczętej robótki lub ilustrowanego 
pisma kobiecego w rodzaju „Elle" czy „Vogue", bądź też przed-
miotów służących do uprawiania hobby, na przykład malowania 
akwarelek lub układania bukietów. Zastanawiała się nawet, czy 
Angela Weston, matka Hadii, w ogóle kiedykolwiek mieszkała w 
Eton Villas? A jeśli nie, to jak długo jeszcze Azhar będzie 
podtrzymywał mit o „mamusi, która wyjechała na wakacje", i 
kiedy ujawni prawdę o „mamusi, która odeszła"?
Barbara wyjrzała przez okno toalety na znajdujący się w dole 
parking. Zobaczyła, jak posterunkowy Billy Honig-man eskortuje 
domytego, uczesanego i schludnie ubranego Fahda Kumhara do 
policyjnego samochodu terenowego. Do tego pojazdu zbliżył się 
Azhar i próbował nawiązać rozmowę z Kumharem, ale policjant 
kazał mu odejść i usadowił pasażera na tylnym siedzeniu. Azhar 
cofnął się do swego samochodu, a kiedy Honigman ruszył — 
zupełnie jaw-
nie podążył za nim. Zobowiązał się przecież odstawić Fah-da 
Kumhara do domu i wszystko wskazywało, że słowa dotrzyma.
„Słowny facet — pomyślała Barbara — tylko czy zawsze i dla 
każdego?"
Przypomniała sobie odpowiedzi, których udzielał na jej pytania 
o zwyczaje muzułmańskie. Teraz dopiero skojarzyła, w jakim 
stopniu dotyczyły one jego samego. To jego wykluczono z 
rodziny, co spotkałoby również Kurejśiego, gdyby wyszły na jaw 
jego homoseksualne skłonności. Krewni tak radykalnie odcięli się 
od niego, że nie przyjmowali do wiadomości nawet istnienia 
Hadii. Oboje żyli jak na bezludnej wyspie, zdani tylko na siebie. 
Dlatego Azhar aż nadto dobrze wiedział, co to znaczy być 
wyrzutkiem!
Barbara próbowała wziąć to wszystko na zdrowy rozsądek, ale 
nie mogła zinterpretować rozumowo tego, co informacje o 
Azharze znaczyły dla niej osobiście. Wmawiała sobie, że przecież 
ten człowiek nic dla niej nie znaczy. W końcu nie łączyły ich 
żadne stosunki osobiste. Jego córka uważała ją za przyjaciółkę, ale 
ona w j ego życiu nie odgrywała przecież żadnej roli!
Nie mogła więc zrozumieć, dlaczego na wiadomość o tym, że 
opuścił on żonę z dwojgiem dzieci, sama poczuła się w jakiś 
sposób oszukana. Przypuszczała, że podobnie odczuje to Hadija, 
jeśli kiedykolwiek dowie się prawdy.
Tymczasem do toalety wpadła Emily, kierując się prosto do 
pierwszej z brzegu umywalki. Barbara pospiesznie przydeptała 
papierosa i wyrzuciła niedopałek przez okno, ale Emily i tak 
skrzywiła nos.
—	Jezu, ty jeszcze nie rzuciłaś palenia?
—	Wiesz, że nigdy nie umiałam nad tym zapanować — 
przyznała się Barbara.
Emily odkręciła kran i namoczyła w wodzie papierowy 
ręcznik. Mokry przyłożyła sobie na kark, nie zważając, że cieknie 
z niego woda i moczy jej bluzę.
—	Ferguson! — wyrzuciła z siebie, jakby samo to na 
zwisko było obelgą. — Za trzy dnia będzie miał rozmowę 
kwalifikacyjną na stanowisko zastępcy komendanta poli 
cji. Chciałby do tej pory mieć pod kluczem zabójcę Kurej 
śiego, bo dzięki temu lepiej wypadnie przed komisją. Zęby
tak sam spróbował pchnąć śledztwo choćby o cal! Umie tylko 
straszyć mnie tym głupim Presleyem i patrzeć na ręce. No, ale 
gdyby mi się udało złapać kogoś, nie wzniecając dalszych 
niepokojów, wtedy pierwszy wypiąłby pierś po ordery! Nie trawię 
tego człowieka!
Przeciągnęła po włosach mokrą ręką i dopiero wtedy odwróciła 
się w kierunku Barbary.
Zapowiadała, że czas zająć się wytwórnią musztardy. 
Wystąpiła już do sądu o nakaz rewizji i otrzymała go w re-
kordowym tempie. Najwidoczniej sędzia, podobnie jak Ferguson, 
też pragnął jak najszybszego zamknięcia sprawy bez nowych 
zamieszek ulicznych.
Barbara uważała jednak, że nie należy pomijać pewnego 
szczegółu, nie mającego związku z fabryką ani z rzekomo 
prowadzoną w niej działalnością przestępczą. Utrzymywała, że 
również duże znaczenie dla śledztwa ma ciąża Salii i osoba jej 
sprawcy.
—	Może wstąpiłybyśmy na przystań, Em? — zaproponowała.
—	Po co? — Emily spojrzała na zegarek. — Malikowie nie 
mają jachtu, jeśli obstajesz przy wodnej drodze na Nez.
—	Tak, ale trzyma tam jacht Theo Shaw, a przecież Sa-lija 
jest z nim w ciąży i dała mu bransoletkę. On ma motyw, jasny i 
wyraźny, bez względu na to, co Muhammad kombinował z 
„Importem ze Wschodu".
Chciała dodać, że Theo nie ma również alibi, podczas gdy 
Muhammad je miał, ale ugryzła się w język. Bądź co bądź, Emily 
także orientowała się w sytuacji, choćby nawet chciała za wszelką 
cenę uziemić Muhammada. Rozważyła jednak propozycję 
Barbary i postanowiła:
—	Dobra, pojedziemy tam i sprawdzimy.
Wsiadły do nieoznakowanego forda i skręciły w High Street, 
mijając po drodze Rachel Winfield, która od strony morza zdążała 
do rodzinnego sklepu z biżuterią artystyczną. Zauważyły, że 
dziewczyna miała tak zarumienioną twarz, jakby przez całe 
przedpołudnie jeździła na rowerze. Zatrzymała się dla nabrania 
oddechu przed znakiem drogowym sygnalizującym skręt do 
przystani, a kiedy ford ją mijał — zamachała przyjaźnie ręką. 
Nawet jeśli miała coś na sumieniu, to z pewnością na to nie 
wyglądała.
Przystań w Balford leżała przy ulicy prostopadłej do High 
Street, mniej więcej o milę od skrzyżowania. W jej dole 
znajdował się placyk, którego przeciwną stronę stanowiło osiedle 
Alfred Terrace, gdzie na pograniczu ubóstwa bytowała rodzina 
Ruddocków. Przy tej samej ulicy usytuowane było jezioro Tide, 
parking dla przyczep kempingowych i okrągła wieża Martello — 
pozostałość umocnień z okresu wojen napoleońskich. Na samym 
końcu ulicy rozciągała się przystań.
Na spokojnych wodach basenu unosiło się osiem pontonów, 
przy których cumowały żaglówki i jachty. Od północy teren 
zamykał ceglany budynek mieszczący umywalnie i sanitariaty, z 
przyległym do niego biurem. Emily podjechała tam i zaparkowała 
forda obok wiaty na kajaki, ozdobionej wyblakłym szyldem: 
„Wypożyczalnia sprzętu pływającego".
Właściciel wypożyczalni pełnił również funkcję kapitana 
portu, ale z powodu niewielkich rozmiarów obiektu nie miał zbyt 
dużo do roboty. Emily i Barbara oderwały go od lektury programu 
wyścigów w Newmarket.
—	Złapaliście już kogoś? — zapytał na powitanie. — Chyba 
nie muszę czatować tu po nocach z pistoletem? Na co idą moje 
podatki, jeśli policja nie jest w stanie zagwarantować mi 
bezpieczeństwa?
—	Sam pan też musi zadbać o swoje bezpieczeństwo — 
dopowiedziała Emily. — Myślę, że nie zostawia pan otwartych 
drzwi, kiedy wychodzi z domu.
—	Mojego domu pilnuje pies.
—	To niech pan sobie sprawi drugiego, żeby pilnował także 
pańskich łodzi — przycięła Emily.
Barbara zagadnęła z innej beczki:
—	Który z tych jachtów należy do Shawów? — Wskazała na 
rząd żaglówek na nieruchomych wodach zatoczki. Zauważyła 
przy tym, że w pobliżu kręciło się mało ludzi jak na tę porę dnia i 
temperaturę zachęcającą do morskich rejsów.
—	„Waleczna Dama" — odpowiedział. — Ten największy, 
przy końcu szóstego pontonu. Właściwie oni nie powinni go tu 
trzymać, ale widać to dla nich wygodne, no i zawsze płacili 
regularnie, więc nie mam powodu do narzekań.
Policjantki zainteresowały się, dlaczego — według właściciela 
przystani — Shawowie nie powinni trzymać tu jachtu.
—	Tak duża jednostka powinna być zacumowana w ba 
senie bardziej niezależnym od przypływów i odpływów — 
wyjaśnił. — Przy wysokim stanie wody nie ma problemów, 
ale podczas odpływu jacht grzęźnie kilem w dnie. Na do 
bre mu to nie wychodzi!
Barbara skorzystała z okazji, aby spytać o stan wody w ów 
feralny piątek, późnym wieczorem, na przykład między dziesiątą a 
dwunastą.
Charlie odłożył program wyścigów i zajrzał do zeszytu 
leżącego na ladzie. Odczytał z niego, że poziom wody był tamtej 
nocy niski. Ani na „Walecznej Damie", ani na żadnym z 
większych jachtów nikt wtedy nigdzie nie wypływał.
—	Aby móc dobrze manewrować taką jednostką, po 
trzeba najmarniej dwóch metrów wody pod kilem — tłu 
maczył. — A co do tego, o czym mówiłem wcześniej...
Wdał się w dyskusję z Emily na temat szkolenia psów 
wartowniczych, więc Barbara zostawiła ich pogrążonych w 
rozmowie. Sama wyszła z biura i udała się w kierunku szóstego 
pontonu.
Nietrudno było rozpoznać „Waleczną Damę" — największy 
jacht na przystani, lśniący białą farbą, z drewnianymi i 
metalowymi częściami w niebieskich płóciennych pokrowcach. 
Wystarczył rzut oka, aby się zorientować, że tak dużą łodzią 
nawet przy wysokiej wodzie nikt nie dopłynąłby dostatecznie 
blisko do brzegu. Gdyby Theo Shaw lub ktokolwiek inny 
zakotwiczył jacht na redzie — do przylądku mógłby dotrzeć 
jedynie wpław. A kto, planując morderstwo, zaczyna od skoku do 
wody?
Barbara zawróciła więc, przyglądając się po drodze innym 
łodziom na przystani. Zauważyła, że w tym niewielkim obiekcie 
przetrzymywano różne jednostki pływające — motorówki, kutry 
rybackie, a nawet wyciągnięty na brzeg ści-gacz o nazwie „Diabeł 
Morski", który pasowałby raczej do wybrzeży Florydy czy 
Monako.
Bliżej biura Charlie trzymał łódki przeznaczone do wy-
pożyczania. Znajdowały się tam motorówki, kajaki usta-
wionę na specjalnych stelażach, kanadyjki i nadmuchiwane tratwy 
rozłożone na pontonie. Było ich osiem, a dwie ostatnie obsiadły 
mewy. Inne ptaki kołowały z piskiem w powietrzu.
Te tratewki przypomniały Barbarze listę doniesień o 
przestępstwach, które zestawiła Belinda Warner. Wtedy 
interesowały ją głównie włamania do domków plażowych w 
związku z alibi Trevora Ruddocka. Dopiero teraz skojarzyła sobie, 
że na tej liście znajdowały się też inne ciekawe przypadki.
Przeszła wzdłuż wąskiego pontonu i dokładniej przyjrzała się 
łódeczkom. Do każdej z nich dołączono parę wioseł, ale można 
było także doczepić motorek. Silniczki wisiały oddzielnie na 
wieszakach przy końcu pontonu, ale jedna z tratewek była 
spuszczona na wodę i miała założony motorek. Barbara 
spróbowała go włączyć i przekonała się, że nie jest to silnik 
spalinowy, lecz elektryczny i prawie bezszmerowy. Opuszczone 
do wody śmigi nie zanurzały się głębiej niż na jakieś sześćdziesiąt 
centymetrów.
—	Zgadza się, kurde, aż za bardzo! — mruknęła do sie 
bie.
Obejrzała się, czując kołysanie pontonu i stwierdziła, że za nią 
stoi Emily, osłaniając dłonią oczy. Z wyrazu jej twarzy Barbara 
odgadła, że szefowa doszła do tego samego wniosku.
—	Co tam figurowało w raportach policyjnych? — Barbara 
zadała retoryczne pytanie, lecz Emily mimo to odpowiedziała.
—	Skradziono mu trzy takie łódki bez jego wiedzy. Wszystkie 
znaleziono potem w okolicach brodu.
—	A więc bez wysiłku ktoś mógł gwizdnąć stąd tratwę, 
przeprowadzić ją przez płyciznę, a przed świtem odstawić z 
powrotem? Charlie coś kiepsko dba o zabezpieczenie sprzętu!
—	Kiepsko jak diabli — przyznała Emily, spoglądając tym 
razem w kierunku północnym. — Kanał zaczyna się dokładnie po 
przeciwnej stronie tego języka lądu, tam gdzie stoi taki rybacki 
szałas. W kanale jest woda nawet podczas odpływu, zresztą w tym 
basenie portowym też.
Dla większych łodzi to za mało, ale nie dla takiej dmuchanej 
tratewki.
—	A dokąd prowadzi ten kanał? — spytała Barbara.
—	Opływa przylądek Nez od strony zachodniej.
—	Więc ktoś mógłby przeprawić się taką łódką przez kanał, 
okrążyć Nez od północy, wylądować na wschodnim brzegu i 
spacerkiem przejść do schodków? — upewniała się Barbara. Po 
przeciwnej stronie zatoczki, w której mieściła się przystań, 
rozciągały się pola uprawne, a nad nimi górował okazały gmach z 
mnóstwem kominów. Wydeptana ścieżka przebiegała wzdłuż 
północnej granicy pól w kierunku zachodnim aż do brzegu zatoki, 
gdzie skręcała na południe równolegle do linii brzegowej. — Kto 
tam mieszka, Em? W tym dużym domu z tyloma kominami?
—	To się nazywa Balford Old Hall i należy do rodziny 
Shawów — wyjaśniła Emily.
—	Bingo! — mruknęła pod nosem Barbara, ale dla Emily 
byłoby to zbyt proste rozwiązanie. Wolała wrócić do swojego 
układu równań z trzema niewiadomymi — motywem, środkami i 
sposobnością.
—	Ja tego tak szybko nie zakończę — zapowiedziała. — 
Jedźmy zaraz do wytwórni musztardy, zanim ktoś uprzedzi 
Muhammada. O ile oczywiście Herr Reuchlein jeszcze nie zdążył 
tego zrobić.
Salija długo już siedziała w szpitalnym korytarzu, wpatrując 
się w drzwi do pokoju pani Shaw. Pielęgniarka oznajmiła im 
bowiem, że tylko jedna osoba może odwiedzić pacjentkę. Salija 
pomyślała z ulgą, że dzięki temu nie będzie musiała oglądać babci 
Theo, ale równocześnie ta ulga wywołała w niej poczucie winy. 
Przecież pani Shaw była chora; sądząc po migających lampkach 
niezliczonych aparatów — nawet poważnie, a zasady islamu 
nakazywały pomagać bliźnim w potrzebie. Wiernym spełniającym 
dobre uczynki Koran obiecywał nagrodę na tamtym świecie, a co 
mogłoby być lepszym uczynkiem niż nawiedzanie chorych, 
szczególnie gdy choroba dotyka naszych nieprzyjaciół!
Theo wprawdzie nigdy nie przyznał wprost, że jego babcia 
nienawidzi zarówno wszystkich Azjatów razem, jak i każdego z 
osobna, ale ta niewypowiedziana prawda stała na przeszkodzie 
miłości jego i Salii. Świadomość uprzedzeń rasowych starszej 
pani Shaw rozdzielała młodych równie skutecznie, jak plany 
rodziców co do jej przyszłości.
Sama Salija też zdawała sobie sprawę, że miłość między nią a 
Theo była skazana na niepowodzenie, zanim się jeszcze narodziła. 
Sprzeciwiały się temu tradycja, religia i kultura, w jakiej ją 
wychowano. Trudno jednak było oprzeć się pokusie, aby winą za 
niemożność ułożenia sobie życia z Theo obarczyć kogoś innego. 
W Koranie znajdował się przecież ustęp, z którego wynikało, że 
pani Shaw dobrze zasłużyła sobie na to, co ją spotkało: „Pamiętaj, 
człowiecze, cokolwiek dobrego ci się przydarzy, pochodzi od 
Allaha, zaś cokolwiek złego jest — od ciebie samego jest".
Mogła więc śmiało twierdzić, że obecny stan pani Shaw jest 
karą za rasistowskie poglądy, które sama głosiła i które popierała 
u innych. Salija wiedziała jednak, że te same słowa Koranu 
odnoszą się także i do niej, gdyż zło mogło spotkać równie dobrze 
i ją, bo i ona zasłużyła na karę swoim nierozsądnym, samolubnym 
postępowaniem.
Wolała już nie myśleć, jak mogło do tego dojść i co powinna 
teraz zrobić, żeby jakoś z tego wybrnąć. Nie wiedziała nawet, od 
czego zacząć, choć znajdowała się właśnie w szpitalu, gdzie 
przypuszczalnie na okrągło przeprowadzano zabiegi zwane 
„koniecznymi posunięciami".
W rozmowie z Rachel przez chwilę wydawało się, że kamień 
spadł jej z serca, kiedy przyjaciółka oświadczyła, że była gdzie 
trzeba i wszystko załatwiła. Okazało się jednak, że oznaczało to 
kupno mieszkania, do którego Salija i tak nie mogłaby się nigdy 
wprowadzić, więc czarna rozpacz ogarnęła ją ze zdwojoną siłą. 
Rachel była jej jedyną nadzieją — liczyła, że dzięki niej 
dyskretnie i bez ryzyka pozbędzie się dowodu swego grzechu. 
Tymczasem przekonała się, że musi działać sama, a przecież 
nawet nie wiedziała, jaki ma zrobić pierwszy krok.
— Salija? Salija!
Zadrżała, słysząc swoje imię wypowiadane takim samym 
tonem, jakim nawoływał ją Theo, kiedy nocą czekał na nią w 
sadzie. I rzeczywiście, z prawej strony wyrósł nagle Theo, który 
szedł właśnie do pokoju babci, trzymając w ręku oszronioną 
puszkę coli.
Salija machinalnie sięgnęła do naszyjnika, jakby chciała go 
przed nim zakryć lub zamknąć w dłoni jak relikwię. Theo jednak 
zdążył zobaczyć skamieniałą rybkę i na pewno wyciągnął 
odpowiedni wniosek z faktu, że akurat teraz ją włożyła. Przysiadł 
się bowiem na ławeczce obok Salii, a puszkę z colą postawił na 
podłodze. Dziewczyna skupiła wzrok na aluminiowym wieczku.
—	Rachel powiedziała mi wszystko — zaczął. — Myśli, że...
—	Wiem, co ona myśli — szepnęła Salija. Chętnie po-
prosiłaby Theo, aby sobie poszedł lub udawał, że rozmawiają 
tylko o stanie zdrowia jego babki. Jednak po długim okresie 
niewidzenia sama jego bliskość działała na nią jak narkotyk. Serce 
pragnęło, aby to trwało jak najdłużej, podczas gdy rozsądek 
podpowiedział, że powinna się wycofać.
—	Jak mogłabyś zrobić coś takiego? — zapytał wprost. — Od 
tamtej rozmowy z Rachel wciąż nie mogę przejść nad tym do 
porządku dziennego.
—	Theo, proszę, nie mówmy na ten temat. To i tak niczego 
nie zmieni.
—	To nawet lepiej dla mnie — wycedził z goryczą. — 
Kochałem cię, Salijo, a i ty mówiłaś, że mnie kochasz.
Nagle oślepiło ją światło odbite w wieczku puszki, więc 
zamrugała powiekami i opuściła głowę. Wokół nich toczyło się 
codzienne życie szpitala. Salowe pchały przed sobą wózki, lekarze 
dokonywali obchodów, pielęgniarki roznosiły tacki z lekarstwami. 
Jednak zarówno ją, jak i Theo oddzielała od tego świata 
niewidzialna szklana szyba.
—	Zastanawiałem się tylko — kontynuował Theo — 
po jakim czasie doszłaś do wniosku, że kochasz Kurejśie- 
go, a nie mnie? Wystarczył jeden dzień czy może trzeba by 
ło tygodnia albo dwóch? A może nic takiego nie miało 
miejsca, bo przecież sama mówiłaś, że w waszym kraju mi 
łość nie jest potrzebna do małżeństwa. Chyba tak to ujęłaś, 
prawda?
Salija poczuła intensywne pulsowanie krwi pod znamieniem na 
policzku. Wiedziała teraz, że on jej nigdy nie zrozumie, jeśli nie 
dowie się prawdy, której nie miała zamiaru ujawniać.
—	Zastanawiałem się także, gdzie i w jakich okolicznościach 
mogłaś dojść do takiego wniosku... Przepraszam cię, ale przez 
ostatnie sześć tygodni nie mogłem myśleć o niczym innym, tylko 
o tym, dlaczego między nami nie doszło do czegoś takiego. 
Przecież mogło dojść, bo byliśmy już ze sobą tak blisko... Na 
przykład na Horsey Island albo nawet wtedy w sadzie, kiedy twój 
brat...
—	Theo, proszę cię, nie rób nam tego — przerwała mu Salija.
—	Jakim „nam"? Myślałem, że rzeczywiście można mówić o 
„nas", nawet kiedy już pojawił się Kurejśi. Nosiłem tę pieprzoną 
bransoletę...
Wzdrygnęła się, słysząc nieprzyzwoity wyraz. Zauważyła przy 
tym, że nie miał już tej bransolety.
—	...i myślałem sobie tak — kontynuował Theo. — Przecież 
ona wie, że wcale nie musi za niego wyjść. Wie, że może dać mu 
kosza, bo ojciec nie będzie zmuszał jej do ślubu. Fakt, że jest 
Azjatą, ale chyba w większym stopniu czuje się Anglikiem, może 
nawet bardziej niż ona... Mijały jednak dni, potem tygodnie, a 
Kurejśi nadal tu siedział. W końcu twój ojciec przyprowadził go 
do Resursy i przedstawił jako swego przyszłego zięcia. „Już 
niedługo wejdzie do naszej rodziny, bo żeni się z moją Salija" — 
zapowiedział. A ja musiałem jeszcze mu gratulować, choć wolał-
bym...
—	Nie! — Nie mogła słuchać tych wyznań, choćby nawet 
wywnioskował z tego, że już go nie kocha.
—	Najgorsze były noce. — Mówił zwięźle, ale z jego ust 
padały słowa przepojone goryczą. — W ciągu dnia mogłem 
zatracać się w pracy, ale nocami nie miałem niczego innego do 
roboty, jak tylko myśleć o tobie. Nie mogłem spać, straciłem także 
apetyt, ale jakoś to znosiłem, bo wmawiałem sobie, że i ty o mnie 
myślisz, że jeśli nie dziś, to może jutro powiesz ojcu, że Kurejśi 
nie ma tu czego szukać. A wtedy zyskamy więcej czasu i 
dodatkową szansę...
—	Nigdy nie mielibyśmy ani jednego, ani drugiego. Wciąż 
próbowałam ci to wytłumaczyć, ale nie chciałeś wierzyć.
—	A czego ty właściwie pragnęłaś? Po co wychodziłaś do 
mnie nocą do sadu?
—	Nie umiem ci tego wyjaśnić — wyszeptała z rozpaczą.
—	No cóż, zdarza się, że ktoś nie umie wyjaśnić swojej
gry-
—	Nie grałam z tobą w żadną grę! Byłam zupełnie szczera i 
moje uczucia też.
—	Pewnie tak samo byłaś szczera wobec Hatima Kurej-śiego. 
— Zamierzał już wstać z ławki, ale zatrzymała go, zaciskając rękę 
na jego obnażonym ramieniu.
—	Pomóż mi! — poprosiła, podnosząc nań wzrok. 
Przypomniała sobie teraz to, co już zdążyło ulecieć z jej pamięci: 
zielonkawy błękit jego oczu, pieprzyk nad wargą i falę puszystych 
blond włosów nad czołem. Przerażała ją jego bliskość, bo bała się, 
że nie zapanuje nad reakcją swojego ciała na to, co rejestrował jej 
zmysł dotyku. Wiedziała, że powinna puścić jego ramię, ale 
czekała, aż sam tego zażąda. Był jej jedyną nadzieją. — Proszę, 
Theo, pomóż mi, bo Rachel tego nie zrobi.
—	Mam ci pomóc pozbyć się dziecka Kurejśiego? Ale 
dlaczego?
—	Bo moi rodzice... — Nie wiedziała, jakich słów użyć, aby 
to wyjaśnić.
—	Eee tam, rodzice! Jasne, że twój tatuś będzie nieźle 
wkurzony, ale jeśli urodzi się chłopak — szybko ci wybaczy. 
Powiedz mu, żeście z Kurejsim tak przypadli sobie do gustu, że 
nie mogliście wytrzymać do nocy poślubnej.
Trzeba było dopiero tych brutalnych, a przy tym tak 
niesprawiedliwych słów, żeby wydobyć z niej szczere wyznanie.
—	To nie jest dziecko Kurejśiego! — wyrzuciła z siebie, 
jednocześnie uwalniając ramię Theo. — Zanim on tu przy 
jechał, byłam już w drugim miesiącu ciąży.
Theo patrzył na nią z niedowierzaniem, próbując z cierpienia 
odbitego na jej twarzy odgadnąć całą prawdę.
—	Co, do jasnej cholery... — zaczął, ale dalszy ciąg nie mógł 
mu przejść przez gardło, więc tylko powtarzał w kółko ten sam 
wstęp: — Salijo, co jest, do jasnej...
—	Potrzebuję twojej pomocy — wyznała bez ogródek. — 
Błagam, pomóż mi!
—	Czyje to dziecko? — dopytywał. — Jeśli nie Hatima, to 
czyje?
—	Proszę, pomóż mi zrobić, co trzeba. Do kogo mam 
zadzwonić? Czy jest gdzieś taka klinika? Tylko nie w Bal-ford, bo 
nie mogę aż tak ryzykować. Może w Clacton? Musi tam być ktoś, 
kto mi pomoże, żeby wszystko odbyło się szybko i po cichu. Tak, 
żeby nie dowiedzieli się moi rodzice, bo to by ich zabiło. I nie 
tylko ich.
—	A kogo jeszcze?
—	Theo, proszę cię!
—	Salijo! — Ścisnął mocno jej ramię, jak gdyby wyczuł z 
tonu głosu to, czego nie mogła z siebie wydusić. — Co się stało 
tamtej nocy? Powiedz mi!
Przypomniała sobie słowa: „Jeszcze za to zapłacisz, jak 
wszystkie dziwki!"
—	Sama byłam temu winna! — wyznała rwącym się głosem. 
— Nie zważałam na to, co on pomyśli. Powiedziałam mu, że cię 
kocham.
—	O Boże! — wyszeptał, puszczając jej ramię.
Drzwi pokoju, w którym leżała Agata Shaw, otworzyły się i 
stanął w nich ojciec Salii. Zmieszał się nieco na widok córki 
pogrążonej w rozmowie z Theo, ale zaraz jego rysy złagodniały, 
gdyż nie miał wątpliwości, że Salija spełnia dobry uczynek, aby 
zasłużyć na nagrodę w raju.
—	Dobrze, że cię widzę, Theo — przywitał go. — Zło 
żyłem właśnie uszanowanie twojej babci. Zapewniłem ją, 
jako przyjaciel i współpracownik z rady miejskiej, że jej 
plany rozbudowy miasta zostaną wprowadzone w życie bez 
żadnych zmian.
Theo podniósł się ze swego miejsca, więc i Salija zrobiła to 
samo. Spuściła skromnie głowę, aby ojciec nie zauważył 
wymownego rumieńca otaczającego znamię na jej policzku.
—	Dziękuję bardzo, to ładnie z pana strony — odpowiedział 
grzecznie Theo. — Babcia na pewno się z tego ucieszy.
—	To świetnie — posumował Akram Malik. — Salijo, 
kochanie, chyba będziemy już się zbierać?
Przytaknęła, rzucając Theo przelotne spojrzenie. Młody 
człowiek zbladł pod swoją lekką opalenizną i spoglądał to na 
Saliję, to na Akrama, jakby chciał coś powiedzieć, ale nie potrafił 
znaleźć odpowiednich słów. Ona zaś zdawała sobie sprawę, że 
wraz z nim opuszcza ją ostatnia nadzieja.
—	Miło mi było porozmawiać z tobą, Theo. Myślę, że 
twoja babcia wkrótce powróci do zdrowia — wygłosiła ofi 
cjalną formułkę.
—	Dziękuję — wyrecytował równie sztywno Theo. 
Salija pozwoliła ojcu wziąć się pod ramię i poprowadzić
w kierunku windy, choć czuła, że każdy krok oddala ją od 
bezpiecznej ostoi.
W ostatniej chwili Theo zdecydował się przemówić:
—	Panie Malik!
Akram zatrzymał się i odwrócił, kurtuazyjnie udając za-
interesowanie.
—	Przepraszam, jeśli to, co powiem, będzie niesto 
sowne — usprawiedliwiał się Theo. — Nie bardzo wiem, 
jak należy się w takiej sytuacji zachować, ale czy nie 
miałby pan nic przeciwko temu, żebym w przyszłym ty 
godniu zaprosił Saliję na lunch? W zajeździe „Green 
Lodge" trwa akurat wystawa biżuterii, a wiem, że Salija 
sama wyrabia piękne ozdoby, więc może chciałaby to zo 
baczyć?
Akram rozważył tę propozycję, spoglądając na córkę, jakby 
oceniał jej gotowość do takich rozrywek.
—	Jesteś tak oddanym przyjacielem naszej rodziny, że nie 
widzę przeszkód, jeśli tylko Salija się zgodzi. Chciałabyś tam 
pojechać, Salijo?
—	A gdzie jest ten zajazd? — zapytała wprost.
—	W Clacton — odpowiedział Theo z wyrazem twarzy 
równie obojętnym jak ton jego głosu.
24
Jamna rozcierała bolący krzyż i nogą posuwała przed sobą 
koszyk wzdłuż wyznaczonego jej rządka w ogrodzie teściowej. Z 
najwyższą niechęcią spoglądała w stronę Wardy, która dwa rządki 
dalej pielęgnowała krzewy papryki z gorliwością świeżo 
poślubionej małżonki. W myśli życzyła starszej pani wszystkiego 
najgorszego, od udaru słonecznego po trąd włącznie. Żeby kazać 
komuś pracować w ogrodzie przy tym wściekłym upale, który 
nawet poranne wiadomości BBC określiły jako rekordowy! Jakby 
tego było mało, w ogrodzie Wardy rozmnożyły się muchy i inne 
paskudztwa. Nie poprzestawały na pomidorach, papryce, fasolce i 
cebuli, ale brzęczały wokół głowy Jamny lub siadały na jej 
spoconej twarzy. Pająki właziły pod szal na głowie, a zielone 
gąsieniczki spadały z pnących krzewów na ramiona. Jamna 
wściekle wymachiwała rękami, starając się odganiać muchy w 
kierunku teściowej.
Musiała cierpieć takie katusze, bo Warda się na nią uwzięła! 
Każda inna teściowa doceniłaby synową, która w tak krótkim 
czasie małżeństwa dała jej dwóch wnuków z rzędu. Mało tego, 
inna teściowa, wiedząc, że synowa może być już trzeci raz przy 
nadziei, nie tylko nie kazałaby jej pracować w palącym słońcu, 
lecz raczej namawiałaby ją do wypoczynku w cieniu orzecha 
włoskiego, pod którego wystającymi korzeniami jej synkowie 
turlali swoje małe ciężarówki. Tylko jak przekonać o tym tak 
wzorową gospodynię jak Warda, która w dzień spodziewanego 
porodu zdążyła jeszcze wymyć okna w całym domu, ugotować 
obiad dla męża, pozmywać i wyszorować kuchnię, a dopiero 
potem przykucnęła w kącie spiżarni i wydała na świat Muhamma-
da? Nie, Warda Malik uważała trzydziestopięciostopniowy upał 
najwyżej za drobną niedogodność, podobnie jak zakaz używania 
węży ogrodowych.
Chyba każdy rozsądny człowiek na wiadomość o wpro-
wadzonych ograniczeniach podlewania ogrodów raczej 
zrezygnowałby z ich uprawy! Każdy, ale nie Warda! Ta, jakby 
nigdy nic, naflancowała całe rządki sadzonek i każdego 
popołudnia nosiła wiadrami wodę, pobieraną z kranu na zewnątrz 
domu.
Do podlania wszystkich sadzonek zużywała dwa wiadra, toteż 
podczas gdy napełniała jedno — liczyła, że Jamna będzie 
wylewać zawartość drugiego na roślinki. Oprócz podlewania 
pielęgnacja roślin obejmowała także ich przycinanie, tępienie 
szkodników i plewienie, przy czym Warda również oczekiwała 
pomocy Jamny. Żeby tak na wieki smażyła się w piekle!
Jamna była jednak pewna, że wie, co się kryje za szykanami 
teściowej. — Warda po prostu mściła się na niej za to, że tak 
łatwo jej przychodziło to, z czym sama miała trudności. Nie dało 
się przecież ukryć, że Warda i Akram Malik byli małżeństwem od 
dziesięciu lat, gdy dochowali się pierwszego syna — 
Muhammada, a następne sześć lat minęło, nim na świat przyszła 
Salija. Czyli trzeba jej było aż szesnastu lat, żeby urodzić dwoje 
dzieci, podczas gdy Jamna w takim samym czasie na pewno 
dałaby Muhammado-wi przynajmniej tuzin potomstwa, w tym 
większość chłopców! Warda Malik musiała uznać wyższość 
synowej pod tym względem, toteż traktowała ją jak niewolnicę, 
aby znała swoje miejsce.
„Niechże ją piekło pochłonie!" — przeklinała Jamna, dziabiąc 
motyką ziemię wyschniętą jak skała mimo codziennego 
podlewania. Rozbijała właśnie bryłkę ziemi tkwiącą u korzeni 
krzaczka pomidorów i wyobrażała sobie, że ta gruda to tyłek 
teściowej!
Oto zadała pierwszy cios motyką, tak silny, że stara wiedźma 
aż się wyprostowała! Dalsze ciosy — i już ta paskudna baba jęczy 
z bólu, ale Jamna tylko się uśmiecha i wali dalej, aż do krwi! 
Warda pada na ziemię, wyciąga do niej ręce i błaga o litość, ale 
Jamna przeżywa teraz chwilę triumfu, widząc teściową u swoich 
stóp, zdaną na jej łaskę i niełaskę...
— Jamna! Przestań natychmiast!
Igraszki wyobraźni przerwał okrzyk Wardy, toteż Jamna się 
poczuła, jakby obudzono ją ze snu. Zdała sobie sprawę, że serce 
wali jej jak młotem, pot spływa po szyi na tunikę, trzonek motyki 
ślizga się w ręku, a stopy obute w sandały zagrzebały się w ziemi. 
Tumany kurzu wzniecone uderzeniami motyki otaczały ją 
zewsząd jak woal z gazy.
—	Co ty wyrabiasz, idiotko?! — łajała ją Warda. — Po 
patrz, coś narobiła!
Poprzez mgiełkę kurzu Jamna dostrzegła, że razami swojej 
motyki obaliła cztery krzaczki pomidorów — dumę teściowej. 
Padły jak drzewa złamane przez burzę, a ich owoce zamieniły się 
w bryłki czerwonej mazi, całkowicie niezdatne do użytku.
Warda wrzuciła swój sekator do koszyka i gniewnie natarła na 
synową.
—	Czy musisz niszczyć wszystko, czego się tkniesz? — 
utyskiwała. — Czy nie mogę ci kazać zrobić czegokolwiek, 
żebyś tego nie popsuła?
Jamna patrzyła na nią w milczeniu, rozdymając nozdrza i 
zaciskając wargi.
—	Jesteś bezmyślna, leniwa i myślisz tylko o sobie! — 
Warda kontynuowała swoje kazanie. — Gdyby twój ojciec 
nie zapłacił dobrze, żeby ktoś cię wziął z domu, do dziś za 
truwałabyś życie swojej matce, a nie mnie!
Po raz pierwszy Jamna usłyszała taką długą reprymendę od 
łagodnej zwykle teściowej. Jednak zaskoczenie szybko ustąpiło 
miejsca wzburzeniu, a mięśnie sprężyły się, jakby chciała 
spoliczkować swoją prześladowczynię. Jakim prawem odzywa się 
w ten sposób do małżonki Muhammada Malika, matki jego 
dzieci? Jamna już szykowała się do ciętej repliki, lecz okazało się, 
że Warda jeszcze nie skończyła.
—	Teraz uprzątnij ten bałagan. Wynieś te krzaki na pryzmę 
kompostu, wyrównaj rządek, który popsułaś... I to szybko, żebym 
nie zrobiła czegoś, czego bym potem żałowała!
—	Nie jestem twoją służącą! — Jamna ze złością cisnęła 
motykę na ziemię.
—	Rzeczywiście, bo taką leniwą i niedbałą służącą 
zwolniłabym w ciągu tygodnia. Podnieś motykę i zrób, co ci każę.
—	Muszę się zająć moimi dziećmi! — Jamna szybkim 
krokiem ruszyła w stronę drzewa, pod którym dwaj mali chłopcy 
bawili się samochodzikami, nie zważając na kłótnię pomiędzy 
matką a babcią.
—	Nic nie musisz. Masz robić to, co mówię. Wracaj do pracy, 
ale już!
—	Moi synkowie mnie potrzebują — wykręcała się 
Jamna, zwracając na siebie uwagę dzieci. — Chcecie poba 
wić się z mamusią, najdrożsi?
Chłopcy podnieśli głowy znad swoich zabawek, ale War-da 
przykazała im surowo:
—	Anas, Biśr, proszę iść do domu.
Dzieci zawahały się, zdezorientowane sprzecznymi po-
leceniami.
—	Już, już mamusia do was idzie! — nawoływała tym 
czasem Jamna. — W co się bawimy? Gdzie będziemy się 
bawić? A może pójdziemy do pana Howarda na lody, co, 
moje maleństwa?
Od tej wizji rozpromieniły się buzie malców, ale Warda zaraz 
ich zgasiła.
—	Anas, nie słyszałeś, co powiedziałam? — zakomen 
derowała stanowczo. — Zabierz braciszka i marsz w tej 
chwili do domu!
Starszy chłopczyk złapał młodszego za rączkę i obaj rzucili się 
biegiem w stronę kuchennych drzwi.
Jamna obróciła się na pięcie i przyskoczyła do teściowej.
—	Ty stara czarownico! — krzyknęła. — Jak śmiesz 
rozkazywać moim dzieciom?
Policzek był mocny i tak niespodziewany, że Jamnę aż zatkało. 
Na chwilę zapomniała, kim jest i gdzie się znajduje. Przypomniały 
jej się lata młodości, kiedy ojciec wciąż urządzał awantury i brał 
się do bicia, wyładowując na niej swą złość o to, że bez posagu 
dziesięciokrotnie przewyższającego jej wartość nie mógł znaleźć 
dla niej męża. Zapomniała się tak dalece, że zaatakowała teściową 
i chwyciła za oba końce szala, który zsunął jej się z głowy. 
Ciągnęła za nie, aż rzuciła starszą kobietę na kolana.
—	Ty podnosisz rękę na mnie?! — krzyczała. — Na 
mnie, która dałam synów twojemu synowi?!
Klęczącą już teściową przyciskała za ramiona do ziemi, kopała 
i rzucała w nią zniszczonymi krzakami pomidorów. Z równą furią 
tratowała grządki wokół siebie i starannie uprawiane sadzonki 
warzyw.
—	Jestem dziesięć razy bardziej kobietą niż ty! — 
wrzeszczała jak opętana. — Potrafię wzbudzić pożądanie
mężczyzny i urodzić mu dzieci! A ty jeszcze śmiesz coś gadać o 
lenistwie i niedbalstwie?
Wyładowywała złość z takim zapamiętaniem, że nie słyszała 
innego krzyku niż swój ani nie zauważyła, że jeszcze ktoś się 
pojawił w ogrodzie. Zorientowała się dopiero wtedy, kiedy 
wykręcił jej do tyłu ręce i odciągnął od skurczonej postaci.
—	Zwariowałaś całkiem, suko?!
Ledwo rozpoznała nabrzmiały gniewem głos Muham-mada. 
On zaś odepchnął ją szorstko na bok i dopadł do swojej matki, 
pytając troskliwie:
—	Mamo, nic ci się nie stało? Co ona ci zrobiła?
—	Ja jej coś zrobiłam?! — oburzyła się Jamna. Szal jej się 
zsunął, warkocz rozplótł, rękaw tuniki miała rozpruty... — To ona 
mnie uderzyła, i to za nic, stara krowa!
—	Zamilcz! — ryknął Muhammad. — Do domu! Z tobą 
policzę się później!
—	Muni, czy nie rozumiesz, że ona uderzyła twoją żonę w 
twarz? To dlatego, że jest zazdrosna o...
Muhammad poderwał się na nogi, a w jego oczach płonęła taka 
zaciętość, jakiej Jamna nigdy dotąd u niego nie widziała. Spuściła 
więc szybko z tonu.
—	Pozwolisz, żeby każdy, kto chce, mógł uderzyć twoją 
żonę? — spróbowała urażonym głosem pobudzić jego am 
bicję, ale spojrzał na nią z taką odrazą, że aż się wzdryg 
nęła. Sam zaś zajął się swoją matką, pomagając jej wstać 
i przygładzając zmiętą odzież. Jamnie nie pozostało więc 
nic innego, tylko wycofać się do domu.
W kuchni Anas i Biśr, wystraszeni, kulili się w kącie na 
podłodze. Tym razem jednak Jamna nie myślała o tym, aby ich 
pocieszać. Skierowała się wprost do łazienki.
Ręce się jej trzęsły jak w chorobie Parkinsona, a nogi uginały. 
Przepocony materiał tuniki, poplamionej ziemią i zbryzganej 
sokiem pomidorów jak krwią, przyklejał się do ciała, a lustro 
ukazywało zabrudzoną twarz i rozczochrane włosy z wplątanymi 
w nie liśćmi, pajęczynami i gą-sieniczkami jak u zaniedbanej 
Cyganki.
Wszystko to jednak się nie liczyło, gdyż racja była po jej 
stronie. Najdobitniej świadczył o tym znak, który ręka Wardy 
pozostawiła na jej twarzy.
Jamna spłukała brud z czoła i policzków, umyła ręce i osuszyła 
twarz ręcznikiem. Zauważyła przy tym, że ślad po uderzeniu jakby 
zbladł, więc sama sobie wymierzyła serię siarczystych policzków, 
na ile starczyło jej siły.
Przechodząc do małżeńskiej sypialni, usłyszała z dołu głosy 
Muhammada i jego matki. Warda znowu przybrała sztucznie 
uniżony ton głosu, jakim zawsze zwracała się do męża i syna, 
natomiast Muhammad przemawiał do niej chyba jeszcze czulej niż 
do żony w chwilach, kiedy byli sobie najbliżsi.
Jamna wychwyciła pojedyncze słowa i zwroty: „Ona nie 
chciała... to wszystko przez ten upał... przeprosi cię i naprawi 
szkody..."
Przeprosić? Naprawić szkody? Jeszcze czego! Jamna wpadła 
do sypialni i zatrzasnęła za sobą drzwi z takim impetem, aż szyby 
zadrżały w ramach. Tam znów sama zbiła się po twarzy i 
podrapała do krwi, aby mąż zobaczył, jaką krzywdę wyrządziła 
jego rodzona matka.
Kiedy Muhammad wszedł do pokoju, zastał ją przy toaletce, 
gdzie usiadła specjalnie, aby w dobrym świetle lepiej 
wyeksponować ślad po uderzeniu.
—	Co miałam robić, kiedy twoja matka się na mnie rzuciła? 
— zaatakowała pierwsza, zanim zdążył otworzyć usta. — Miałam 
dać się zabić?
—	Zamknij się! — uciął krótko, podszedł do komody i zrobił 
coś, na co dotąd nie odważyłby się w domu ojca — zapalił 
papierosa! Paląc, stał zwrócony twarzą do komody i opierał się o 
nią jedną ręką, podczas gdy drugą przyciskał do skroni.
Wrócił dziś z fabryki nadspodziewanie wcześnie, ale nie 
towarzyszył żonie i dzieciom przy południowym posiłku. 
Przesiedział natomiast kilka godzin przy telefonie, prze-
prowadzając rozmowy stłumionym bądź zniecierpliwionym 
głosem. Najwidoczniej załatwiał jakieś ważne sprawy, ale czyżby 
zajmowały go one aż tak bardzo, że nie dostrzegał cierpienia 
własnej żony? Dopóki stał do niej plecami, Jamna uszczypnęła się 
w policzek tak mocno, że łzy jej nabiegły do oczu. Musiała mu 
pokazać, jakie odniosła obrażenia!
—	Spójrz na mnie, Muni! — zażądała. — Popatrz, co mi 
zrobiła twoja matka, i dopiero wtedy powiedz, czy nie miałam 
prawa się bronić?
—	Powiedziałem ci, żebyś zamknęła dziób, i powtarzam to. 
Zamknij dziób.
—	Nie zamknę się, dopóki na mnie nie spojrzysz! — 
Podniosła głowę, przechodząc do wysokich tonów. — Zgoda, nie 
okazałam twojej matce należnego szacunku, ale czy miałam 
pozwolić, aby wyrządziła mi krzywdę? Czy nie powinnam chronić 
dziecka, które może już w tej chwili noszę w łonie?
Podkreślając swoją największą zaletę skłoniła Muham-mada, 
aby się wreszcie odwrócił. Zanim się na to zdecydował, 
błyskawicznym spojrzeniem w lustro upewniła się, że jej policzek 
jest dostatecznie zaczerwieniony.
—	No więc dobrze, popełniłam błąd przy plewieniu, to chyba 
może się zdarzyć w taki upał — przekonywała. — Ale żeby od 
razu za to bić? I to jeszcze kobietę w moim stanie? Miałam 
pozwolić, żeby bezkarnie wyładowywała na mnie swoją złość i 
zazdrość?
—	Zazdrość? — warknął. — Moja matka nie jest bardziej 
zazdrosna o ciebie niż...
—	Nie o mnie, Muni, tylko o ciebie, a raczej o nas i nasze 
dzieci. Te, które już mamy, i te, które jeszcze będziemy mieć. 
Jestem w tym od niej lepsza i dlatego traktuje mnie jak służącą, 
albo i gorzej!
Muhammad przyglądał się jej z drugiego końca pokoju, więc 
Jamna miała nadzieję, że wyciągnie odpowiednie wnioski z tego, 
co zobaczył. Widział przecież nie tylko ślady uderzeń na jej 
twarzy, ale i ciało, które szybko, bez wysiłku i raz po razie dało 
mu upragnionych synów. Cóż z tego, że ta twarz wyglądała raczej 
odstręczająco, a figura najlepiej się prezentowała pod luźnymi 
szatami, które nakazywała nosić tradycja? Jamna posiadała 
właściwość, którą wszyscy mężczyźni cenili najwyżej, więc 
Muhammad powinien ją chronić.
—	Muni, powiedz mi, proszę, co mam robić. — Spuści 
ła oczy z udawaną pokorą. — Przyrzekam, że zrobię, co ka 
żesz.
Udało się jej osiągnąć to, że podszedł do toaletki, więc sądziła, 
że wygrała tę batalię. A kiedy jeszcze dotknął jej włosów — była 
przekonana, że zaraz pójdzie do Wardy i zapowie, aby nie 
wydawała żadnych poleceń matce jego synów.
Muhammad owinął sobie warkocz Jamny wokół nadgarstka. 
Spodziewała się zatem, że odchyli jej głowę, zacznie szukać 
ustami jej ust, a potem, nawet mimo tego okropnego upału, spełni 
swój obowiązek małżeński...
On jednak szarpnął jej głowę do tyłu tak brutalnie, aż jęknęła.
—	Muni, to boli!
Pochylił się nad nią i uważnie oglądał jej policzek, więc wiła 
się jak piskorz w żelaznym uścisku jego ręki i jęczała:
—	Popatrz, co ona mi zrobiła!
Następnie zainteresował się jej dłonią — oglądał paznokcie, aż 
wyskrobał spod nich pozostałości krwi i naskórka. Skrzywił się z 
niesmakiem, odrzucił jej rękę i oswobodził warkocz tak 
gwałtownie, że byłaby spadła z zydla, gdyby nie przytrzymała się 
nogi męża.
—	Nie nadajesz się do niczego! — zawyrokował. — 
Wymagam od ciebie jedynie tyle, abyś żyła w zgodzie z moją 
rodziną, ale ty nawet tego nie potrafisz!
—	Ja? Ja nie potrafię? — protestowała.
—	Zejdź na dół i przeproś moją matkę. Ale już!
—	Ani myślę! Ona mnie uderzyła. Nie przeszkadza ci, że 
uderzyła twoją żonę?
—	Moja żona — ironizował — zasłużyła na dobre lanie i 
powinna się cieszyć, że nie dostała go wcześniej.
—	Co to ma znaczyć? Mam pozwolić, żeby mnie obrażała i 
traktowała jak psa?
—	Jeśli myślisz, że urodzenie dwojga dzieci zwalnia cię od 
obowiązków względem mojej matki, to się bardzo mylisz. Masz 
robić to, co ona ci każe i co ja ci każę. A zaczniesz od tego, że 
weźmiesz tyłek w garść, zejdziesz na dół i przeprosisz moja 
matkę.
—	Nie przeproszę!
—	A potem wyjdziesz na dwór i uprzątniesz bałagan, który 
zostawiłaś w jej ogrodzie.
—	Odejdę od ciebie!
—	A proszę bardzo, droga wolna! — Zaśmiał się złym, 
szyderczym śmiechem. — Nie wiem, dlaczego kobietom 
się wydaje, że należą się im specjalne prawa, bo potrafią ro 
dzić dzieci. Do tego nie trzeba wielkiego rozumu. Cóż ty 
myślisz, że ktoś ci będzie bił pokłony za coś tak naturalne 
go jak sranie albo sikanie? No, jazda, bierz się do roboty 
i nie zawracaj mi głowy!
Szybkim krokiem zmierzał ku drzwiom, a Jamna aż trzęsła się 
w środku. Przecież był jej mężem, któremu chciała urodzić 
kolejnego syna! Może nawet ten syn już rozwijał się w jej łonie? 
Przedtem kochał ją i szanował za te dzieci, które już mu dała, i za 
kobiecość, której tym sposobem dowiodła. Teraz więc nie miał 
prawa zostawić jej w gniewie, ale i ona nie zamierzała na tym 
poprzestać. Wyrzuciła z siebie potok słów:
—	Ja wypełniam swoje obowiązki wobec ciebie i twojej 
rodziny, a jak mnie za to traktują twoi rodzice i siostra? 
Gardzą mną i złośliwie mi dokuczają, bo jestem taka, jaka 
jestem, i mówię, co myślę. Nie udaję posłusznej córeczki 
ani nietkniętej dziewicy. Cha, cha, cha — ona dziewicą! 
Czekaj, jeszcze kilka tygodni i nie ukryje prawdy nawet 
pod luźną tuniką. Wtedy wszyscy zobaczycie, kto tu na 
prawdę zna swoje obowiązki.
Muhammad zawrócił od drzwi, a jego rysy stężały jak wykute 
z kamienia.
—	Coś ty powiedziała? — spytał.
Jamna poczuła nie tylko ulgę, ale i satysfakcję, bo oznaczało 
to, że kryzys został zażegnany.
—	Powiedziałam dokładnie to, co usłyszałaś. Twoja sio 
stra jest w ciąży. Dawno domyślilibyście się tego, gdyby 
wszyscy w tym domu nie czekali tylko na moje potknięcia!
Oczy zaszły mu mgłą, a pod skórą naprężyły się mięśnie. 
Jamna siłą woli opanowała kąciki warg, aby nie podniosły się w 
uśmiechu. No, to cnotliwa Salija będzie teraz miała za swoje! 
Czym są cztery połamane krzaczki pomidorów wobec takiej 
hańby w rodzinie?
Muhammad otworzył drzwi na oścież z taką siłą, że odbiły się 
od ściany i uderzyły go w ramię. Nawet się nie uchylił.
—	Dokąd idziesz?! — zawołała za nim Jamna.
Nie odpowiedział, tylko wypadł z pokoju i zbiegł po schodach. 
Po chwili dało się słyszeć wycie silnika thunderbirda i zgrzyt 
żwiru tryskającego spod jego kół. Przez okno dojrzała jeszcze, jak 
grzał na pełnym gazie gdzieś przed siebie.
Dopiero teraz pozwoliła sobie na uśmiech, który tłumiła w 
obecności męża. Biedna mała Salija, teraz wpadła na dobre!
Jamna podeszła do drzwi sypialni i zamknęła je od środka. 
„Cóż za piekielny upał" — pomyślała, układając się wygodnie. 
Przecież kobieta w wieku rozrodczym nie może przemęczać się 
pracą na słońcu! Ogród Wardy może poczekać, dopóki ona 
porządnie nie odpocznie.
—	Ależ, Em, przecież on miał motywy, sposobność, a teraz 
wiemy, że i środki. Z tego domu zaszedłby piechotą na przystań w 
ciągu piętnastu, góra dwudziestu minut. Ścieżka jest tak dobrze 
wydeptana, że widać ją bez latarki. To wyjaśnia, dlaczego nie 
mogłyśmy znaleźć ani jednego świadka tego wydarzenia.
—	Z wyjątkiem Cliffa Hegarty'ego — sprecyzowała Emily, 
włączając silnik forda.
—	Który podał nam Theo jak na talerzu. Razem z wia-
domością o ciąży panny Malik.
Emily nie odzywała się, dopóki nie wyjechała z parkingu i nie 
włączyła się do ruchu na ulicy biegnącej do miasta. Dopiero 
wtedy wyraziła swój pogląd na sprawę.
—	Theo Shaw nie był jedynym człowiekiem, który mógł się 
dostać na przystań i ukraść którąś z tratewek Charliego. Tak łatwo 
odrzuciłabyś ślad wiodący do „Importu ze Wschodu", „Dookoła 
Świata", Klausa Reuchleina i Hamburga? Wszystkie powiązania 
Kurejśiego z ciemnymi sprawkami Mu-hammada uznałabyś za 
przypadkowe? A telefony do mieszkania Reuchleina w 
Hamburgu? A list przewozowy z „Importu ze Wschodu" w sejfie? 
Tajemniczą wyprawę Muhammada do magazynu nad ranem? 
Odrzuciłabyś to wszystko?
—	Jeżeli Muhammad rzeczywiście zajmuje się jakimiś 
ciemnymi sprawkami — zastrzegła się Barbara.
—	A po cóż by wyjeżdżał ciężarówką z „Importu ze 
Wschodu" o pierwszej w nocy? — zdziwiła się Emily. — To musi 
być podejrzane, Barb. Już ja znam tego ptaszka!
Szybko pokonały drogę powrotną do miasta. Przy wjeździe 
Emily zwolniła, a na rogu High Street zahamowała aby przepuścić 
rodzinę wracającą piechotą z plaży. Wszyscy jej członkowie, 
zgrzani i zmęczeni, dźwigali składane leżaki, plastikowe 
wiaderka, łopatki i ręczniki, a przy tym wcale nie wyglądali na 
zadowolonych.
Barbara jednak nie przyglądała się powracającym pla-
żowiczom, tylko przygryzła wargę i skupiła się nad omawianym 
przypadkiem. Wiedziała, że trudno byłoby podważyć 
niezaprzeczalną logikę rozumowania Emily. Rzeczywiście, w tej 
sprawie występowało za dużo zbieżności, aby uznać je za 
przypadkowe. Nie mogła jednak odrzucić oczywistego faktu, że 
prawie od początku Theo Shaw miał motyw jakby wypisany na 
czole, a Muhammad, mimo swojej niewątpliwie konfliktowej 
osobowości, takiego motywu nie miał.
Nie chciała jednak wszczynać dyskusji o tym, czy nie byłoby 
lepiej, zamiast przetrząsać wytwórnię musztardy, skierować się 
najpierw na molo? Chętnie podążałaby dalej śladem, który 
sugerowała bliskość Balford Old Hall od przystani, ale ani ona, 
ani Emily nie miały poważnych dowodów obciążających 
konkretnego człowieka. Nie znalazłby się świadek, który 
widziałby coś więcej niż tylko mglistą sylwetkę na Nez, a same 
wydruki tajemniczych rozmów telefonicznych i kilka splotów 
okoliczności nie wystarczyłyby, aby kogokolwiek aresztować. Do 
tego potrzebny był materiał, który jednoznacznie wskazywałby na 
któregoś z podejrzanych, lub czyjeś potknięcie w zeznaniach, 
ujawniające winę kogoś, kto wydawał się niewinny...
Mając w ręku nakaz rewizji, należało raczej trzymać się śladu 
prowadzącego do fabryki, bo tam istniało największe 
prawdopodobieństwo odnalezienia dowodów przestępstwa. Na 
molu roztrząsałyby znane im już informacje, co najwyżej starając 
się bardziej krytycznie oceniać zasłyszane opowieści.
—	A napis na bransolecie: „Zycie zaczyna się teraz"? — nie 
ustępowała. — Może miał na myśli, że ożeniłby się z nią, gdyby 
Kurejśi nie stał na przeszkodzie?
—	Theo Shaw miałby się ożenić z córką Malika? — nie 
dowierzała Emily. — Nigdy w życiu! Babcia puściłaby go
w skarpetkach. To raczej Kurejśi spadł mu z nieba, bo dzięki 
niemu bez kłopotu mógłby się pozbyć Salii. Komu jak komu, ale 
właśnie jemu zależało najbardziej, aby Kurejśi żył.
Przejechały przez Esplanadę, mijając rowerzystów, piechurów 
i rolkarzy. Za dowództwem Straży Przybrzeżnej skręciły w głąb 
lądu, przemierzając Hall Lane aż do jej zgięcia, za którym 
przechodziła w Nez Park Road.
Tą drogą Emily wjechała do zaniedbanej dzielnicy prze-
mysłowej. Wyjęła ze schowka nakaz rewizji i zauważyła:
—	O, chłopcy już są!
„Chłopcy", czyli ośmiu funkcjonariuszy, zostali odwołani od 
swoich aktualnych zadań, gdy Belinda Warner przekazała im 
polecenie szefowej. Przedtem jedni sprawdzali alibi Gerry'ego 
DeVitta, inni wypytywali właścicieli domków plażowych o rzeczy 
skradzione im przez Trevora Rud-docka, a teraz mieli 
przeprowadzić rewizję w zakładach Malika. Tymczasem snuli się 
leniwie na zewnątrz głównego budynku, palili papierosy bądź 
próbowali zwalczyć skutki upału, wypijając litry wody lub coli. 
Wyszli naprzeciw szefowej, przy czym palacze dyskretnie gasili 
papierosy.
Emily poleciła im czekać na rozkaz, a sama wraz z Barbarą 
skierowała się do recepcji. Tym razem za biurkiem siedziała nie 
Salija, lecz jakaś starsza kobieta w chuście islamskiej i długiej 
sukni, segregując dzisiejszą pocztę.
Na widok służbowej legitymacji Emily nowa recepcjonistka 
pospiesznie przeprosiła i znikła w dziale administracyjnym firmy. 
Po chwili w recepcji pojawił się łan Armstrong, podczas gdy 
zastępczyni Salii zatrzymała się w bezpiecznej odległości, by 
obserwować scenę.
Armstrong od drzwi przywitał obie policjantki ukłonem, 
zwracając się do nich: „Pani inspektor, pani sierżant..." Sięgnął do 
wewnętrznej kieszonki marynarki, więc Barbara sądziła, że chce 
przedstawić własne dokumenty, ale on wyjął tylko zmiętą 
chusteczkę i wytarł spocone czoło.
—	Pana Malika nie ma dziś w pracy — oświadczył. — 
Pojechał odwiedzić w szpitalu panią Agatę Shaw, bo po 
dobno miała wylew. Kausar przekazała mi prośbę pań...
—	To nie prośba! — ucięła Emily, pokazując nakaz rewizji.
—	Ale ja nie mogę pod nieobecność szefa... — Nerwowo 
przełknął ślinę.
—	Nie ma pan wyboru. Proszę zebrać całą załogę na dworze.
—	Pani inspektor, ale my akurat wypróbowujemy nową 
recepturę sosu! — Protestował dla zasady, bo chyba zdawał sobie 
sprawę, że nic nie wskóra. — To bardzo ważny proces 
produkcyjny, więc gdyby dała nam pani jeszcze pół godziny... no, 
może więcej...
Zamiast odpowiedzieć Emily cofnęła się do drzwi, wystawiła 
głowę na zewnątrz i krzyknęła do swoich ludzi:
—	Zaczynajcie!
—	Ależ... — łan Armstrong nerwowo splatał ręce i spoglądał 
błagalnie na Barbarę, jakby chciał prosić ją o wstawiennictwo. — 
Może przynajmniej powiecie mi, czego tu szukacie? W końcu pod 
nieobecność Malików pełnię tu obowiązki dyrektora.
—	To i Muhammada też nie ma? — zdenerwowała się Emily.
—	Oczywiście, że jest... to znaczy był... Chciałem po-
wiedzieć, że on jada lunch w domu. — Armstrong wodził 
rozpaczliwym spojrzeniem za członkami ekipy dochodzeniowej 
wkraczającymi do budynku. Emily celowo wybrała do tej akcji 
najwyższych i najpotężniej zbudowanych funkcjonariuszy, gdyż 
wiedziała, że podczas rewizji i zatrzymań zastraszenie to połowa 
sukcesu. I rzeczywiście, wystarczyło, że Armstrong rzucił okiem 
na gęstniejące szeregi policjantów, by zdecydował, że lepiej 
milczeć. Westchnął tylko: — O Boże!
—	Proszę wyprowadzić z budynku wszystkich pracowników 
— poleciła Emily.
Funkcjonariusze policji rozproszyli się po fabryce. W czasie 
gdy załoga zgromadziła się na asfaltowym placyku przed 
głównym wejściem — przeczesywali pomieszczenia biurowe, 
dział spedycji, hale produkcyjne i magazyny. Poszukiwali 
ukrytych między słoikami i butelkami materiałów 
pornograficznych, broni, substancji wybuchowych, fałszywych 
banknotów bądź biżuterii.
W trakcie akcji zadzwonił nagle telefon komórkowy, który 
Emily nosiła przy pasku od spodni. Obie z Barbarą przeszukiwały 
akurat magazyn towarów przeznaczonych do wysyłki, więc 
Emily, wściekła, że dotychczas niczego konkretnego nie 
znaleziono, ze złością warknęła swoje nazwisko do mikrofonu.
—	Z tej strony Barlow... — Barbara słyszała ją z drugie 
go końca rampy załadunkowej. — Tak... Kurde, Billy, nie 
mogę się teraz stąd ruszyć. Co się stało?... Tak, o to mi wła 
śnie chodzi. On tylko czeka, żebyś go choć na chwilę spu 
ścił z oka, a zaraz ci pryśnie spod ręki... Ze co? Dobrze szu 
kałeś? Wszędzie?... Tak, słyszę jakiś bełkot. O co mu cho 
dzi?... Ukradli mu? Jeszcze wczoraj? Gówno prawda! 
Dawaj go z powrotem na komendę, choćby miał narobić 
w portki. Chcę go mieć w zasięgu ręki.
Wyłączyła telefon i rzuciła krótko Barbarze:
—	Kumhar!
—	Znowu z nim jakiś problem?
—	A cóż by innego?! — skrzywiła się Emily. Przeglądała 
wprawdzie zawartość pudeł przeznaczonych do wysyłki, ale 
myślami najwidoczniej była gdzieś daleko stąd. — Kazałam 
Honigmanowi zabrać papiery Kumhara, kiedy odwiózł go do 
Clacton. Paszport, dokumenty imigracyjne, pozwolenie na pracę... 
wszystkie takie rzeczy.
—	Aha, pamiętam, żeby nie próbował ucieczki, w razie 
gdybyśmy chcieli go jeszcze przesłuchać? — przypomniała sobie 
Barbara. — No i co?
—	Właśnie Honigman dzwonił. Wygląda na to, że ten mały 
wszarz nie ma w ogóle żadnych papierów. Podobno wciska 
Honigmanowi, że ukradli mu te dokumenty, kiedy siedział u nas. 
— Przyczepiła komórkę z powrotem do paska.
Barbara rozważyła tę informację w świetle tego wszystkiego, 
co dotąd wiedziały.
—	Kurejśi trzymał swoje papiery imigracyjne w sejfie u 
Barclaya, prawda? — przypomniała sobie. — Może to ma z 
tamtym coś wspólnego? A jeśli z tamtym, to czy także z tym 
tutaj? — Wymownie zatoczyła ręką w kierunku działu spedycji.
—	Tego właśnie chciałabym się dowiedzieć — oświadczyła 
Emily, schodząc z rampy. — Dopilnuj tej rewizji,
Barb. Gdyby Malik się tu pojawił, łap go pod mankiet i szybko z 
nim na komendę!
—	A jeśli się nie pokaże?
—	Sprawdź u niego w domu. Wykop go choćby spod ziemi i 
dawaj tu!
Cliff Hegarty, kiedy policjanci odwieźli go z powrotem do 
sklepu, postanowił, że na resztę dnia weźmie sobie wolne. 
Przykrył plastikową płachtą swoją najnowszą układankę, 
przedstawiającą biuściastą damę w tyleż podniecającej, co 
niemożliwej fizycznie pozie z małym słonikiem. Powkładał 
narzędzia do odpowiednich szufladek, zmiótł trociny z podłogi, 
przetarł z kurzu gabloty, umył kubki po herbacie i zamknął sklep. 
Przez cały czas podśpiewywał.
Był zadowolony, że przyczynił się do ujawnienia okoliczności 
zabójstwa. Mógł wprawdzie zrobić to już w tamten piątkowy 
wieczór, kiedy widział, jak biedny Hat spadał głową na dół, ale 
wmawiał sobie, że w innych okolicznościach postąpiłby tak na 
pewno. Zresztą odwlekając moment zgłoszenia się na policję, nie 
myślał wyłącznie o sobie. Miał na względzie także reputację 
Hatima, bo gdyby ujawnił, po co facet przyszedł na Nez, fatalnie 
popsułby mu opinię. A w imię czego miałby szargać dobre imię 
nieboszczyka?
Musiał także myśleć o Gerrym. Niby po co miał go nie-
potrzebnie denerwować? Przecież to Ger nawijał na okrągło o 
wierności, jakby naprawdę w to wierzył. W rzeczywistości 
natomiast śmiertelnie bał się zakażenia wirusem HIV. Trzy razy 
do roku poddawał się testom i utrzymywał, że tylko wierność 
jednemu partnerowi chroni przed infekcją. Można więc sobie 
wyobrazić, jak by się zamartwiał, gdyby się dowiedział, że Cliff 
robił „te rzeczy" z Hatimem Kurejśim! Może nawet od razu 
wykryłby u siebie objawy jakiejś choroby? Zresztą Hatim zawsze 
się zabezpieczał. Obcowanie z nim było tak przeraźliwie sterylne, 
że Cliff zaczynał już przemyśli-wać o dokooptowaniu trzeciego, 
bardziej krewkiego partnera.
Nie znaczy to, że naprawdę miał takie zamiary, ale czasami, 
zwłaszcza gdy Hat za długo guzdrał się z tą pieprzoną gumką, 
przychodziły mu do głowy różne pomysły...
Tak czy owak, miał to już za sobą. Wsiadając do samochodu, 
postanowił pojechać do domu i zapomnieć o wszystkim. Kiedy po 
przeciwnej stronie ulicy dojrzał sześć wozów policyjnych 
obstawiających wytwórnię musztardy — dziękował Bogu, że jego 
udział w śledztwie już się skończył. Byłby chyba ostatnim idiotą, 
gdyby nie odebrał wydarzeń minionych dni jako widomego znaku 
z nieba, że czas już rozpocząć zupełnie nowy rozdział w życiu.
Pogwizdując, przejechał przez Balford w kierunku po-
łudniowym, najpierw wzdłuż wybrzeża, potem w górę High 
Street. Doszedł do wniosku, że jego życie odmieniło się teraz na 
lepsze. Epizod z Hatimem należał do przeszłości, a resztę lat 
postanowił spędzić wspólnie z Ger-rym. Przeżyli po postu swoje 
złe dni, ale było już po wszystkim.
Musiał tylko użyć wszelkich możliwych wybiegów, aby 
przekonać Gerry'ego, że jego podejrzenia były bezpodstawne. Od 
początku zareagował na nie gniewem. Propozycję Gerry'ego, aby 
poddać się testowi na obecność HIV, potraktował jak cios w samo 
serce.
—	Znowu zaczynasz, Ger? — oburzył się tamtego poranka w 
kuchni. — Chyba cię nie oszukuję, do jasnej cholery! Myślisz, że 
miło mi słyszeć takie rzeczy?
—	A ty myślisz, że HIV cię ominie? — Gerry, jak zawsze, 
przemawiał aż do obrzydliwości rozsądnie. — Nie bój żaby! 
Widziałeś, jak wygląda facet, który umiera na AIDS? Czy może 
wychodziłeś z kina, zanim to pokazywali?
—	Ogłuchłeś, stary, czy co? Chyba mówiłem wyraźnie, że cię 
nie oszukuję. Jeśli mi nie wierzysz, to może raczysz wyjaśnić 
dlaczego.
—	Nie jestem głupi, jasne? Za dnia pracuję na molu, a w nocy 
przy tym pieprzonym domu. Może byś się przyznał, co robisz, 
kiedy mnie nie ma?
W tym momencie był tak bliski prawdy, że Cliff aż się zatrząsł 
w środku, ale trzymał fason.
—	A może ty byś mi powiedział, do czego zmierzasz? 
Wyrzuć to wreszcie z siebie! — Blefował, co łączyło się z 
pewnym ryzykiem, bo nie miał pojęcia, jakimi informacjami 
dysponuje jego adwersarz. Wiedział natomiast, co go niepokoi, a 
przekonać Gerry'ego o bezpodstawności jego podejrzeń mógł 
tylko w jeden sposób: zmuszając go do ich głośnego 
wyartykułowania. — No, jazda, gadaj!
—	Dobra. Na pewno gdzieś chodzisz, kiedy ja pracuję w 
nocy. Czuję to, bo nie robimy już tych rzeczy tak samo jak 
przedtem. Coś tu nie gra.
—	Gówno prawda! Chciałbyś, żebym siedział kamieniem w 
domu i czekał na ciebie? Człowieku, chyba zacząłbym łazić po 
ścianach! Pewnie, że od czasu do czasu wyjdę się przejść albo 
pojeździć sobie trochę samochodem, skoczę do knajpy na drinka, 
popracuję w warsztacie nad jakimś specjalnym zamówieniem... 
Może mam ci przedstawiać zaświadczenie od barmanki? A może 
podbijać karty zegarowe w „Rozrywkach"?
Tym wybuchem osiągnął pożądany efekt. Głos Ger-ry'ego 
złagodniał na tyle, że Cliff był już pewien swojej przewagi.
—	Dobra, ale jeśli mówię, że trzeba dać sobie zbadać 
krew, to wiem, co mówię. Lepiej znać prawdę niż żyć z wy 
rokiem śmierci, nie wiedząc o tym.
Cliff wywnioskował stąd, że im agresywniej naciera, tym 
bardziej jego kochanek wycofuje się z zajętych uprzednio pozycji.
—	Proszę cię bardzo, rób sobie badania, jeśli chcesz, ale mnie 
daj spokój. Ja cię nie oszukuję, ale jeśli zaczniesz mnie 
podejrzewać, nie będę ci dłużny. — Podniósł głos jeszcze 
bardziej. — Przesiadujesz cały dzień na molu, a potem jeszcze 
przez pół nocy naprawiasz czyjąś pieprzoną chałupę... Chyba że 
naprawdę robisz tam coś zupełnie innego.
—	Zaraz, co to ma znaczyć? — zaniepokoił się Gerry, — 
Przecież potrzeba nam pieniędzy, a nie znam innej legalnej drogi, 
aby je zdobyć.
—	W porządku, rób sobie, co chcesz, ale nie oczekuj ode 
mnie tego samego. Jeżeli za każdym razem, kiedy chcę 
zaczerpnąć świeżego powietrza, będziesz podejrzewać, że idę 
przelecieć jakiegoś faceta w pisuarach...
—	No, Cliff, przecież chodzisz na rynek w dni targowe!
—	Chryste, aleś utrafił! Ciekawe, jak mam robić zakupy, jeśli 
nie na rynku w dni targowe?
—	Tam czyhają największe pokusy, a obaj wiemy, jak łatwo 
im ulegasz.
—	Jasne, że wiemy, i powiedzmy sobie jeszcze, skąd to 
wiemy! — Gerry zaczerwienił się jak burak, więc Cliff nie miał 
wątpliwości, że mało mu już brakuje do zwycięstwa w tym 
pojedynku. — Pamiętasz, jak się poznaliśmy? Mnie też 
poderwałeś w pisuarach na rynku. Wtedy nie myślałeś o 
zabezpieczeniach, tylko o tym, żeby przelecieć każdego, kto cię 
zechce.
—	To już przeszłość — wykręcał się Gerry.
—	Zgadza się, ale wtedy było ci z tym całkiem dobrze, tak 
samo zresztą jak mnie. Lubiłeś puszczać oczko do chłoptasiów i 
pieprzyć się z nimi w pisuarach, nie znając nawet ich nazwisk. 
Tyle że ja nie wypominam ci tej przeszłości za każdym razem, 
kiedy postąpisz nie po mojej myśli. Nie urządzam ci przesłuchania 
trzeciego stopnia, jeśli zatrzymasz się na rynku, żeby kupić 
główkę sałaty. Zakładając oczywiście, że chodzi ci naprawdę o 
sałatę.
—	Daj spokój, Cliff.
—	To ty daj spokój, bo można oszukiwać się nawzajem. Ty 
spędzasz więcej nocy poza domem niż ja.
—	Przecież mówiłem, że pracuję!
—	Dobra, dajmy na to, że pracujesz.
—	Przecież wiesz, co sądzę o wierności.
—	Wiem tylko, co mówisz na ten temat, a to duża różnica. 
Niejeden co innego mówi, a co innego myśli naprawdę. 
Wydawało mi się, że to rozumiesz, ale widzę, że byłem w błędzie.
I o to chodziło! Gerry został pokonany własnymi argumentami, 
które teraz obróciły się przeciwko niemu. Jeszcze trochę się dąsał, 
ale nie umiał długo się gniewać, więc w końcu sam zaczął 
przepraszać za swoje podejrzenia.
Cliff początkowo niechętnie przyjmował przeprosiny.
—	Nie wiem, Gerry, czy na dłuższą metę będziemy mogli 
żyć w zgodzie — odburknął ponuro — jeśli grożą nam ta 
kie kłótnie...
— Wybacz, to wszystko przez ten upał... — Gerry wycofał się 
na całej linii. — Chyba rzuca mi się na głowę i nie potrafię myśleć 
logicznie.
Cliff natomiast myślał logicznie, kiedy pędził wiejską drogą 
między Great Holland a Clacton, wśród łanów dojrzałej pszenicy 
konających pod bezlitosnym niebem, z którego od czterech 
tygodni nie spadła ani jedna kropla deszczu. W rezultacie tych 
przemyśleń zdał sobie sprawę, że powinien od tej pory 
podporządkować własne „ja" wymogom partnera. Każdy 
przynajmniej raz w życiu musiał słyszeć taki ostrzegawczy 
dzwonek — sęk w tym, aby należycie go zinterpretować i 
odpowiednio zareagować.
W tym przypadku odpowiednią reakcją mogło być tylko 
dochowanie wierności Gerry'emu DeVittowi. W końcu to 
porządny człowiek, miał dobrą pracę, dom blisko plaży, a do tego 
jeszcze łódź i motocykl. Cliff mógł przecież wylądować dużo 
gorzej — najlepszy dowód na to stanowiła jego przeszłość. Może i 
Gerry bywał czasami nudziarzem. Przesadzał trochę ze swoim 
zamiłowaniem do porządku i przyzwoitości, a nieraz zanadto się 
narzucał ze swym uczuciem — wszystko to jednak drobiazgi w 
porównaniu z tym, co miał do zaoferowania. Przynajmniej tak się 
wydawało.
W Clacton Cliff skręcił na bulwar Kings Paradę, biegnący 
wzdłuż brzegu morza. Nie lubił tędy jeździć, bo przy tej ulicy 
rozciągały się same stare rudery, rozwalające się hotele i 
zaniedbane domy starców. Nie znosił widoku trzęsących się 
staruszków, którzy poruszali się za pomocą balkoników i żyli 
tylko przeszłością, bo przyszłości przed sobą już nie mieli. Ilekroć 
ich widział, zaklinał się, że raczej młodo umrze, niż znajdzie się 
na ich miejscu. Dojeżdżając do pierwszego z brzegu domu opieki, 
zwykle dodawał gazu, zwracając oczy w kierunku Morza 
Północnego.
Dziś też zamierzał postąpić podobnie, jednak tym razem 
wskutek upału cała horda pensjonariuszy tych domów wyległa na 
bulwar. Ta trzęsąca się i kuśtykająca masa siwych głów, łysin i 
rozdętych żylaków przepełzała właśnie na drugą stronę ulicy, 
toteż ruch został wstrzymany. Utworzył się korek, w którym 
uwięzieni kierowcy mogli podziwiać perspektywy, jakie im 
oferował złoty wiek ludzkości.
Cliff niecierpliwie postukiwał palcami w kierownicę. 
Przed sobą dojrzał	koguta" karetki, potem
drugiego, a może i trzeciego... Widocznie rozpędzona ciężarówka 
wjechała w tłum staruszków i teraz trzeba było czekać, aż 
sanitariusze oddzielą żywych od martwych, jakby oni wszyscy nie 
byli już półtrupami! Ciekawe, dlaczego ludzie tak kurczowo 
trzymają się życia, kiedy nie mają już z niego żadnego pożytku?
Ruch uliczny utknął na dobre, a Cliffowi zasychało w gardle z 
pragnienia. Doszedł do wniosku, że gdyby dwoma kołami wjechał 
na chodnik — wydostałby się na Queensway, a stamtąd do miasta. 
Zdecydował, że tak właśnie postąpi. Trąbił, aby piesi się przed 
nim rozstępowali, na co odpowiedziało mu kilka podniesionych 
pięści, jeden ogryzek i grad wyzwisk. Protestującym pokazał 
obelżywy znak palcami, a kiedy przebił się na Queensway — 
zaczął oddalać się od brzegu.
Tak było lepiej, bo tym sposobem przeciął miasto. Wy-
starczyło, żeby wrócił na brzeg morza dopiero za molem w 
Clacton, a stamtąd miał już tylko krok do Jaywick Sands.
Włączając się ponownie do ruchu, zaczął rozmyślać, jak by tu 
uczcić pogodzenie się z Gerrym i przyrzeczenie mu dozgonnej 
wierności. Naturalnie Gerry nie będzie wiedział, z jakiej to okazji, 
bo przecież Cliff z takim świętym oburzeniem zapewniał go o 
swojej lojalności. Sądził jednak, że mała uroczystość nie 
zaszkodzi. Dobra kolacyjka, na przykład befsztyk z jarzynkami, 
do tego wino, zielona sałata i duży pieczony ziemniak ociekający 
masłem... Aby Gerry wyzbył się wszelkich podejrzeń, należało 
tylko wymyślić jakiś pretekst uzasadniający świętowanie. Cliff 
miał na to czas, zanim Gerry wróci do domu.
Czym prędzej włączył się do ruchu na Holland Road, potem 
skręcił na zachód, w kierunku torów kolejowych. Musiał je 
przeciąć, aby następnie skręcić w Oxford Road, która 
doprowadziłaby go z powrotem nad morze. Obierając tę drogę, 
mijał nieatrakcyjną dzielnicę przemysłową i pożółkłe od upału 
zieleńce, ale wolał już to niż widok starych dziadków w drodze na 
plażę.
Prowadził samochód, trzymając kierownicę luźno jedną ręką, z 
drugą wystawioną za okno. Po drodze nadal myślał,
jaki powód uroczystości poda Gerry'emu. Może nadzwyczaj 
lukratywne nowe zamówienie dla „Rozrywek", spadek po starej 
ciotce albo jakaś rocznica? O, właśnie! Rocznica to dobrze brzmi, 
tylko czego? Czy dzisiejsza data wiązała się z czymś 
szczególnym?
Cliff próbował sobie przypomnieć, kiedy poznali się z Gerrym, 
ale z trudem udało mu się przywołać na pamięć rok, a co dopiero 
miesiąc lub dzień! Zresztą nie była to data nadająca się do 
uczczenia, bo znajomość ich zaczęła się od tego, że zrobili „to" w 
męskiej toalecie. Zamieszkali razem, czy raczej Cliff wprowadził 
się do Gerry'ego, w marcu, kiedy wiało jak diabli. Wynikałoby 
stąd, że musieli się poznać w lutym, ale to niemożliwe, bo luty był 
wtedy piekielnie zimny. Zważywszy na to, że randka miała 
miejsce w pisuarach przy rynku — nie mogło to się wydarzyć w 
lutym. Cliff przecież przestrzegał pewnych zasad i trudno 
przypuszczać, aby naraził na odmrożenie swoje cenne narządy! 
Ponieważ zaś pamiętał, że niedługo później zamieszkali razem, nie 
mógł to być także marzec... Kurczę blade, co się stało z jego 
pamięcią? Ger-ry'emu nie przytrafiłoby się to nigdy — miał umysł 
jak stalowa zapadnia.
„W tym właśnie problem z Gerrym" — westchnął Cliff. On 
nigdy o niczym nie zapominał! Gdyby miał choćby chwilowe 
zaniki pamięci i wyleciało mu z głowy, kto dokąd wychodził i o 
jakiej porze — Cliff nie musiałby teraz wymyślać pretekstu do 
świętowania. Już sam fakt, że musiał na siłę coś wymyślać, był 
dostatecznie denerwujący.
Gdyby Gerry ufał mu choć trochę — Cliff nie starałby się teraz 
go załagodzić ani na powrót wkraść się w jego łaski, bo nigdy by 
ich nie utracił!
Na tym polegał kolejny problem z Gerrym: że zbyt łatwo 
można było go zrazić. Wystarczyło jedno nieostrożne słowo, 
jakakolwiek pora dnia lub nocy, kiedy Cliff nie miał ochoty na „te 
rzeczy" — a już Gerry brał pod lupę cały ich dotychczasowy 
związek.
Skręcając w Oxford Road, Cliff czuł wzrastającą złość na 
kochanka. Ulica przebiegała równolegle do torów kolejowych, 
oddzielona od nich jeszcze jednym skupiskiem zakładów 
przemysłowych. Widok brudnych i zakopconych
cegieł nasunął mu skojarzenie, że Gerry chciałby, aby w 
porównaniu z nim Cliff poczuł się brudny jak te cegły, podczas 
gdy on sam sobie wydawał się czysty jak łza. Myślałby kto, że tak 
było naprawdę! Każdy ma swoje słabostki, więc i Gerry też miał 
swoje. Podobno lubił kopulować z owcami i nie przepuścił żadnej 
nadarzającej się po temu okazji!
Przy końcu Oxford Road dwie inne ulice tworzyły rozwidlenie. 
Carnarvon prowadziła w kierunku mola, a Wel-lesley łączyła się z 
nadmorską Marinę Paradę, obie więc wiodły ku brzegowi. Cliff 
przyhamował, trzymając rękę na dźwigni zmiany biegów, ale nie 
zastanawiał się nad tym, w którą ulicę ma skręcić, tylko nad 
znaczeniem ostatnich dni w jego życiu.
Nie da się ukryć, że Gerry potraktował go zbyt ostro, ale nie 
mógł też twierdzić, że na to nie zasłużył. Wiedział zresztą, że 
Gerry zawsze zachowywał się opryskliwie, kiedy chciał coś 
rozgryźć. Po prostu nie potrafił zostawić sprawy własnemu 
biegowi.
Kiedy akurat nie miał takich problemów — na przykład 
niedociągnięć ze strony Cliffa, które zaraz, natychmiast wymagały 
naprawy — wtedy znów natarczywie domagał się zapewnień, że 
partner nadal go kocha, pożąda i... diabli wiedzą co jeszcze! 
Chwilami zachowaniem przypominał kapryśną kobietę. Na 
zmianę to urządzał Cliffowi „ciche dni", to znów wymownie 
wzdychał, trącał go w kark, co miało oznaczać zaproszenie do gry 
wstępnej, albo wręcz — co przywodziło Cliffa do szału — 
szturchał go swoim naprężonym członkiem, niedwuznacznie dając 
do zrozumienia, czego właśnie oczekuje.
Cliff zaś najbardziej nie znosił, gdy ktoś czegoś od niego 
oczekiwał. Wyprowadzała go z równowagi świadomość niemych 
pytań, na które musiał odpowiedzieć. Toteż kiedy Gerry dźgał go 
tym swoim pieprzonym kutasem — nieraz miał ochotę dać mu po 
pysku albo wrzasnąć: „Chcesz czegoś, Gerry? To czemu, kurde, 
sam tego nie powiesz?"
Szkopuł w tym, że Gerry nie mówił niczego wprost, chyba że o 
coś Cliffa oskarżał, a to go szczególnie wkurzało. Miał wtedy 
ochotę kogoś pobić, łamać sprzęty lub podejmować podobne 
nieprzemyślane działania.
Tymczasem, sam nie wiedząc kiedy, zdecydował się na jazdę 
po prawym boku trójkąta, który tworzyły zbiegające się ulice 
Carnarvon i Wellesley. Również bezwiednie dojechał aż do rynku 
w Clacton i od razu tam przyhamował, mówiąc do siebie: „Prrr! 
Czas na popas, synku!"
Ściskając kurczowo kierownicę, rozejrzał się wokół. Od czasu 
jego ostatniej wizyty udekorowano plac targowy niebieskimi, 
czerwonymi i białymi chorągiewkami. Szczególnie bogato 
przystrojony był ceglany budyneczek po przeciwnej stronie rynku, 
jakby dla zwabienia klientów. Umieszczony na nim szyldzik „Dla 
panów" zdawał się lśnić w rozgrzanym powietrzu.
Cliff przełknął ślinę, ale głównie z powodu silnego pragnienia. 
Postanowił, że koniecznie musi kupić sobie coś do picia — wodę 
mineralną, jakiś sok czy może colę... A skoro już tu był, mógł 
przy okazji porobić zakupy na planowaną kolację. Trzeba wstąpić 
do rzeźnika po befsztyki, a i warzywa na targu dostanie świeższe, 
niż gdyby kupił je w Jay-wick. Zresztą miał trochę czasu, bo 
przecież wziął sobie wolne popołudnie, więc mógłby też rozejrzeć 
się po stoiskach za jakimś podarunkiem dla Gerry'ego na znak po-
jednania... To znaczy, on oczywiście nie wiedziałby, co ten 
prezent symbolizuje.
Zresztą tak czy owak, nie będzie w stanie prowadzić sa-
mochodu ani chwili dłużej, jeśli się zaraz czegoś nie napije. 
Gdyby nawet nie zdecydował się dokonać tutaj zakupów — musi 
ugasić ten żywy ogień płonący w gardle.
Wysiadł, zatrzasnął za sobą drzwi kopniakiem i pewnym 
krokiem pomaszerował na plac targowy. Zaczął od tego, że nabył 
butelkę wody mineralnej i wypił ją jednym haustem. Od razu 
poczuł się zupełnie nowym człowiekiem! Poszukał wzrokiem 
kosza na śmieci, a przy tym zauważył, że w pobliżu rozłożył swój 
stragan Plucky — sprzedawca krawatów, apaszek i chusteczek, 
podróbek renomowanych firm. Cliffowi przyszło do głowy, że 
taki fa-tałaszek nadałby się na prezent dla Gerry'ego. Nie musiał-
by się przecież przyznawać, gdzie go kupił.
Dopchał się więc do stolika, gdzie Plucky artystycznie 
wyeksponował apaszki, rozwieszone na sznurku według tabeli 
barw, którą zwędził kiedyś w sklepie żelaznym.
Cliff przerzucał barwne chustki, delektując się chłodnym 
dotknięciem śliskiego jedwabiu. Chętnie zanurzyłby w nie twarz, 
gdyż wydawało mu, że odświeżyłyby go jak woda z górskiego 
potoku. Aż tu nagle...
—	Ładne, prawda? — rozległ się głos po jego prawej 
stronie.
Przy stoliku, na którym piętrzyły się stosy pudełek z 
chusteczkami do nosa, stał młody człowiek w obcisłej, głęboko 
wyciętej koszulce. Prężyły się pod nią efektowne tarcze mięśni 
klatki piersiowej, z widocznymi brodawkami sutkowymi, a nad 
jedną z nich miał wkłuty kolczyk.
„O rany, ale przystojniak!" — pomyślał Cliff. Bary jak u atlety, 
lekkie wcięcie talii, a spodenki tak obcisłe, że Cliff przestępował z 
nogi na nogę, aby ukryć reakcję własnego ciała na to, co zobaczył.
Teraz wystarczyłoby puścić do faceta oko, skrzyżować z nim 
spojrzenia i rzucić uwagę w rodzaju: „Rzeczywiście super". Potem 
już tylko zachęcająco się uśmiechnąć, dając mu w ten sposób do 
zrozumienia, że chce się tego samego...
Tak, ale przecież miał kupić warzywa, sałatę i ziemniaki na 
kolację! Miał przygotować ten uroczysty posiłek specjalnie dla 
Gerry'ego na cześć ich miłości, przyjaźni i dozgonnej wierności!
Tyle że nie mógł oderwać oczu od tego faceta, opalonego i 
wysportowanego, którego mięśnie lśniły w słońcu niczym na 
posągu z brązu. Jaka szkoda, że Gerry tak nie wygląda!
Tamten zaś najwyraźniej czekał na odpowiedź Cliffa. Chyba 
wyczuł jego rozterki wewnętrzne, bo zaraz się uśmiechnął i dodał:
—	Cóż za piekielny upał! Ale ja lubię taką pogodę, a ty? 
„Chryste, nie wytrzymam!" — skręcał się w środku
Cliff. „Niech licho porwie Gerry'ego! Uczepił się mnie jak rzep 
psiego ogona i wiecznie czegoś chce, wypytuje, podejrzewa, 
urządza sceny zazdrości... Nie mógłby mi po prostu zaufać? Nie 
widzi, do czego mnie doprowadza?"
Rzucił przelotne spojrzenie w kierunku toalet po przeciwnej 
stronie rynku i zaraz znów napotkał wzrok tamtego.
—	Dla mnie nigdy nie jest za gorąco — odpowiedział.
Potem wolnym krokiem — tak jak chyba tylko on potrafił — 
przedefilował w stronę domku z tabliczką „Dla panów".
25
Ostatnią rzeczą, jakiej pragnęła teraz Emily, byłaby kolejna 
konfrontacja z Azjatami. Kiedy jednak posterunkowy Honigman 
przywiózł roztrzęsionego Fahda Kumhara z powrotem na 
komendę — zaraz za nimi pojawił się kuzyn Muhammada Malika. 
Ledwie Kumhar spostrzegł Emily — z miejsca, tak jak 
poprzedniego dnia, wyrzucił z siebie potok słów, pozornie bez 
ładu i składu. Honigman trzymał go pod pachę, więc zrobił mu 
lekką „pokrzywkę" w tym miejscu, aby go uciszyć, lecz bez 
skutku. Emily kazała mu więc odprowadzić Pakistańczyka do celi, 
ale wtedy znalazła się twarzą w twarz z Tajmullahem Azharem.
Emily nie miała w tym momencie nastroju do rozmowy, gdyż 
ledwo dotarła na komendę — przywitał ją następny telefon od 
Fergusona. Szef zażądał szczegółowego sprawozdania z przebiegu 
rewizji w wytwórni musztardy i mniej więcej tak samo jak ona nie 
był zachwycony wynikiem. Interesowało go przy tym nie tyle 
wykrycie mordercy Kurej-śiego, ile przebieg rozmowy 
kwalifikacyjnej na stanowisko zastępcy komendanta policji. Za 
niecałe czterdzieści osiem godzin miał stanąć przed komisją, więc 
chciał się pochwalić czymś konkretnym.
— Barlow, do jasnej cholery, co się tam u was dzieje?! — 
grzmiał w słuchawkę. — Tylko mi nie mówicie, że nie kręcicie się 
w kółko za własnym ogonem! Chyba znacie procedurę, czy może 
ją wam przypomnieć? Jeśli do jutra rana nie przedstawicie mi 
podejrzanego, wyślę do was Presleya.
Nadinspektor przypuszczalnie się spodziewał, że przestraszy ją 
na tyle, iż czym prędzej dostarczy mu jakiegokolwiek aresztanta, 
a wtedy będzie mógł się pozytywnie zaprezentować przed komisją 
kwalifikacyjną. Emily jednak była zanadto rozstrojona, aby brać 
udział w tej grze. Zamiast schlebiać ambicjom Fergusona, 
wolałaby raczej
przedostać się na drugi koniec linii i porządnie dokopać mu w 
tyłek!
—	A wysyłaj sobie choćby i dziesięciu Presleyów, tylko 
daj mi święty spokój! — odburknęła wreszcie i z trzaskiem 
odłożyła słuchawkę.
Akurat w tej chwili Belinda Warner zaserwowała jej niemiłą 
wiadomość, że jakiś Pakistańczyk czeka w biurze przepustek i 
koniecznie chce z nią mówić. Tym Pakistańczykiem okazał się 
Tajmullah Azhar.
Ponieważ Emily nie pozwoliła mu osobiście odwieźć Kumhara 
na kwaterę w Clacton — pojechał tam w ślad za wozem 
policyjnym. Do tego stopnia nie ufał policji, a szczególnie pewnej 
pani inspektor, że zaparkował swój samochód w pobliżu 
mieszkania Kumhara, aby je obserwować, dopóki policjant nie 
odjedzie, a wtedy sprawdzić, w jakim stanie fizycznym i 
psychicznym znajduje się jego rodak. Tymczasem zobaczył, że 
Honigman eskortuje Kumhara z powrotem do swego wozu, toteż i 
on zawrócił za nimi na komendę.
—	Widziałem, że pan Kumhar płakał — opowiadał. — 
Nic dziwnego, przeżywa taki stres! Chyba zgodzi się pani 
ze mną, że powinno mu się znowu...
Emily nie dała mu skończyć.
—	Fahd Kumhar przebywa w naszym kraju nielegalnie — 
przerwała ostro. — Chyba pan wie, jaki to ma wpływ na jego 
prawa?
—	Czy chce pani przez to powiedzieć, że jego obecne 
zatrzymanie nie ma związku z zabójstwem Kurejśiego? — Azhar 
wydawał się przerażony takim obrotem sprawy.
—	Chcę powiedzieć to, co już powiedziałam. Pan Kumhar nie 
przyjechał tu jako turysta, na studia, do pracy wakacyjnej ani w 
charakterze służącego. Nie jest też mężem obywatelki angielskiej, 
a więc nie ma żadnych praw.
—	Rozumiem — odpowiedział spokojnie Azhar, ale nie 
zamierzał bynajmniej uznać się za pokonanego. — Chciałbym 
tylko wiedzieć, w jaki sposób mu to pani zakomunikuje.
„Ten to ma zimną krew, szlag by go trafił" — pomyślała 
Emily. Nawet jeśli przez chwilę czuł się zdruzgotany poprzednią 
wiadomością — błyskawicznie odzyskał olimpij-
ski spokój i czekał, aż Emily wyciągnie jedyny logiczny wniosek 
z faktu, że Kumhar prawie nie mówi po angielsku. Pluła sobie w 
brodę, że pozwoliła profesorowi Siddikiemu wracać do Londynu, 
bo gdyby nawet połączyła się z posterunkowym Heskethem przez 
telefon komórkowy — to i tak obaj pewnie dojeżdżali już do 
Wanstead. Zresztą jeśliby się jej udało skłonić profesora do 
powrotu i uczestnictwa w jeszcze jednym przesłuchaniu — 
straciłaby przynajmniej dwie godziny, a na to absolutnie nie 
mogła sobie pozwolić. Tajmullah Azhar także o tym wiedział.
Emily przypomniała sobie, czego dowiedziała się o nim na 
podstawie materiałów przysłanych z Londynu. Komórka SOU 
uważała, że należy go mieć na oku, ale nie można było mu 
zarzucić niczego poważniejszego niż cudzołóstwo i opuszczenie 
prawowitej małżonki. Żaden z tych uczynków nie świadczył o nim 
pochlebnie, ale też nie kwalifikował się jako przestępstwo. Gdyby 
bowiem karano za takie czyny — prawie każdy mógłby pójść 
siedzieć, z księciem Walii włącznie! Poza tym — jak słusznie 
zauważyła Barbara Havers — Tajmullah Azhar nie był 
bezpośrednio zamieszany w sprawę będącą przedmiotem 
śledztwa. Dotyczące go materiały nie zawierały również żadnego 
śladu wskazującego na powiązania z azjatyckim podziemiem 
przestępczym reprezentowanym przez jego kuzyna.
Zresztą jaki miała wybór? Czekać na Siddikiego albo 
dowiedzieć się prawdy zaraz! Oznaczało to, że w gruncie rzeczy 
nie miała żadnego wyboru. Podniosła więc palec wskazujący i 
podstawiła go prawie pod nos Pakistańczyka.
—	Proszę ze mną, panie Azhar — poleciła. — Ale niech pan 
pamięta: jeden fałszywy ruch, a wyrzucę pana jak... pewien 
przedmiot po użyciu!
—	Po jakim użyciu? — zapytał dyskretnie.
—	Myślę, że wie pan to równie dobrze jak ja.
Dzielnica Alej leżała w przeciwnym końcu miasta w stosunku 
do wytwórni musztardy i graniczyła z polem golfowym. Można 
było dostać się tam różnymi drogami, ale Barbara obrała trasę 
wzdłuż wybrzeża. Zabrała ze sobą naj-potężniej zbudowanego 
funkcjonariusza z ekipy przepro-
wadzającej rewizję w zakładach Malika. Posterunkowy Reg Park 
prowadził samochód i wyglądał, jakby był w stanie zmusić 
każdego, żeby tak tańczył, jak mu zagra. Barbara zaś 
przypuszczała, że Muhammad Malik nie przyjmie z entuzjazmem 
zaproszenia na komendę. Owszem, nieraz chętnie odwiedzał ten 
obiekt, ale tylko wtedy, gdy sam chciał. Posterunkowy Park miał 
więc służyć jako obstawa, w razie gdyby Malik stawiał opór.
Po drodze Barbara pilnie się rozglądała za turkusowym 
thunderbirdem. Muhammad nie zajrzał ani razu do fabryki 
podczas rewizji, nie zadzwonił ani nie zostawił nikomu 
wskazówek co do miejsca swojego pobytu. Jednak łan Armstrong 
nie uważał jego zachowania za dziwne, gdyż jako dyrektor działu 
handlowego Muhammad Malik często przebywał poza fabryką. 
Musiał przecież brać udział w konferencjach, organizować 
wystawy produktów firmy, publikować materiały reklamowe, 
urządzać promocje... Jego stanowisko pracy nie miało 
bezpośrednich powiązań z produkcją, toteż wyjeżdżając w teren, 
lepiej mógł się przysłużyć rodzinnemu przedsiębiorstwu.
Barbara nie wykluczała możliwości, że rzeczywiście udał się 
gdzieś służbowo. Ale telefon z agencji „Dookoła Świata" lub od 
Klausa Reuchleina wyciągnąłby go z domu równie skutecznie.
Nigdzie jednak nie natknęli się na turkusową limuzynę. Nie 
było jej także na podjeździe przed imponującym domem 
Malików, zbudowanym z pruskiego muru i ozdobionym licznymi 
facjatkami. Mimo to Barbara poleciła kierowcy zatrzymać się 
przed rezydencją, bo brak samochodu nie musiał automatycznie 
oznaczać nieobecności jego właściciela.
— Rozejrzymy się tutaj — zadecydowała. — Ale w razie 
czego bądź gotów, żeby przytrzymać faceta.
Posterunkowy Park chyba był zadowolony z takiej per-
spektywy, bo naśladując goryla, wydał z siebie groźny pomruk i 
zabębnił długimi łapskami w swój bokserski tors. Ciężkim 
krokiem podążył też za Barbarą, kiedy szła ścieżką między 
dwiema grządkami kwitnącej lawendy, lwich paszczy i floksów. 
Przy takim upale i obowiązującym zakazie używania węży 
ogrodowych ktoś musiał pieczołowicie podlewać je konewką.
Za romboidalnymi szybkami okien nikt się nie poruszał, ale 
gdy Barbara nacisnęła guzik dzwonka przy drzwiach frontowych 
— ktoś od wewnątrz otworzył w nich małe okienko zabezpieczone 
ozdobnie kutą kratką. Przypominało to odwiedziny w klasztorze, 
tym bardziej że za okienkiem pojawiła się twarz kobiety w czymś 
podobnym do zakonnego welonu.
—	Słucham?
Barbara pokazała jej przez kratę swoją legitymację służbową. 
Dodatkowo przedstawiła się, oznajmiając:
—	Chcielibyśmy pomówić z panem Muhammadem 
Malikiem.
Okienko szybko się zatrzasnęło, dał się słyszeć odgłos 
odsuwanego zamka i otwieranych drzwi. W ich cieniu stała 
kobieta w średnim wieku, ubrana w spódnicę do ziemi i tunikę z 
długimi rękawami, zapiętą pod szyję. Jej głowę i ramiona 
szczelnie okrywały obfite zwoje ciemnobłękitnej tkaniny, która w 
mrocznym wnętrzu wydawała się prawie czarna.
—	Czego państwo chcą od mojego syna? — spytała.
—	Pani Malik, prawda? — odpowiedziała pytaniem Barbara. 
— Możemy wejść?
Kobieta zdawała się oceniać, jak bardzo na miejscu jest to 
żądanie, bo mierzyła badawczym spojrzeniem Barbarę i jej 
towarzysza.
—	Muhammada nie ma w domu — spławiła interesantów.
—	Jak to? Przecież pan Armstrong powiedział, że pojechał do 
domu na lunch, i nie wrócił już do fabryki...
—	Tak, był tutaj, ale wyjechał. Jakąś godzinę temu. A może 
więcej? — Te ostatnie słowa wygłosiła pytającym tonem.
—	Nie jest pani pewna? A czy wie pani, dokąd pojechał? 
Może jednak wpuści nas pani do środka?
Kobieta powtórnie obrzuciła badawczym spojrzeniem 
posterunkowego Parka. Obciągnęła przy tym szal ciaśniej wokół 
szyi. Barbara zdała sobie sprawę, że dla kobiety z tego kręgu 
kulturowego było czymś niespotykanym, aby sama, pod 
nieobecność męża, przyjmowała w domu obcego mężczyznę, i to 
białego! Dodała więc szybko:
—	Posterunkowy Park zaczeka w ogrodzie. Bardzo 
spodobały mu się pani kwiaty, prawda, Reg?
Policjant zrobił krok na zewnątrz, mrucząc pod nosem: „W 
razie czego niech sierżant krzyknie!" — z porozumiewawczym 
gestem w kierunku Barbary. Chciał już zacząć trzaskać stawami 
swoich grubych jak cygara palców, ale Barbara odprawiła go 
słowami: „Dziękuję wam, posterunkowy", wskazując ruchem 
głowy grządki kwiatowe.
Dopiero kiedy posterunkowy Park zniknął z pola widzenia, 
pani Malik cofnęła się od drzwi, co Barbara potraktowała jako 
zaproszenie do wejścia. Skorzystała z niego skwapliwie, nie 
czekając, aż kobieta się rozmyśli.
Pani Malik wprowadziła ją przez łukowato sklepione przejście 
z hallu do pomieszczenia po lewej stronie. Był to zapewne salon. 
Na podłodze leżał tu dywan z kwiatowym wzorem, lecz na 
ścianach, zamiast obrazów, porozwieszano makatki w złotych 
ramkach, z wyhaftowanymi złotą nicią arabskimi sentencjami. 
Tylko nad kominkiem znajdowało się malowidło przedstawiające 
budynek w kształcie sześcianu nad tle błękitnego nieba z 
obłokami. Na gzymsie kominka stały oprawione zdjęcia — 
również jedyne w tym pomieszczeniu, toteż Barbara podeszła, aby 
im się przyjrzeć.
Na jednej fotografii Muhammad i jego żona w zaawansowanej 
ciąży, objęci wpół, pozowali z koszykiem piknikowym u stóp. 
Drugie zdjęcie przedstawiało Saliję i Hatima Kurejśiego, 
ustawionych na tle domu z pruskiego muru. Na pozostałych 
obrazkach widać było dwóch małych chłopców w różnych 
ujęciach, razem i osobno, w pieluszkach lub w powijakach.
—	To pani wnuki, prawda? — zagaiła Barbara, odwra 
cając się od kominka.
Wtedy zauważyła, że gospodyni nie weszła z nią do pokoju, 
lecz zatrzymała się w hallu. Stamtąd obserwowała ją, sama 
pozostając w cieniu, jak jej tradycja narodowa nakazywała 
kobietom. Wyglądała jednak na zdenerwowaną, jakby coś 
ukrywała. Zaintrygowana tym Barbara ponowiła pytanie.
—	Gdzie pani syn? Czy jest jeszcze w domu?
—	Przecież mówiłam, że nie — powtórzyła pani Malik 
i jakby chcąc nadać większą wagę swoim słowom, zdecydo 
wała się zbliżyć do Barbary. Jeszcze mocniej obcisnęła się 
szalem wokół twarzy, przy czym Barbara zauważyła, że jej 
dłoń jest posiniaczona i podrapana. Podobne obrażenia do 
strzegła na policzku kobiety, kiedy ta podniosła na nią 
oczy.
Spytała więc:
—	Cóż się pani stało? Czy ktoś panią pobił?
—	Ależ skąd, po prostu upadłam w ogrodzie, bo zaczepiłam o 
coś spódnicą — wyjaśniła, demonstrując na dowód prawdy 
zabrudzony w jednym miejscu materiał.
—	To niemożliwe, w ogrodzie nie można się aż tak potłuc! — 
nie dowierzała Barbara.
—	Mnie się to jednak zdarzyło! — oświadczyła pani Malik, 
po czym wróciła do przerwanego wątku. — Jak już mówiłam, mój 
syn przebywa w tej chwili poza domem. Spodziewam się jednak, 
że wróci na podwieczorek, bo zawsze stara się asystować przy 
posiłkach dzieci. Gdyby więc pani zechciała wstąpić później...
—	Proszę nie mówić w imieniu Muhammada! — odezwał się 
inny głos.
Barbara odwróciła się i zauważyła, że ze schodów zeszła żona 
Muhammada. Co ciekawsze, też miała potłuczony policzek, a 
widniejące na nim zadrapania świadczyły, że musiała pobić się z 
inną kobietą. Barbara wiedziała bowiem aż nadto dobrze, że 
kobiety przy porachunkach wzajemnych używały paznokci, 
podczas gdy mężczyźni — pięści. Dla porównania rzuciła jeszcze 
raz okiem na ślady obrażeń u pani Malik, zastanawiając się, jak 
może wykorzystać na swoją korzyść konflikt między tymi dwiema 
kobietami.
—	Tylko żona Muhammada ma prawo o nim mówić! — 
wygłosiła sentencję młodsza niewiasta.
„To tym lepiej" — pomyślała Barbara.
—	On mówi, że skradziono mu papiery — przetłuma 
czył Tajmullah Azhar. — Wczoraj jeszcze były w szufladzie 
komody. Mówi, że powiedział wam o tym. A dziś, kiedy
policjant kazał mu przynieść te papiery, zajrzał do szuflady i nie 
znalazł ich.
Emily dobrze przygotowała się do przesłuchania, choć pokój 
przeznaczony do tego celu przypominał raczej duszną szafę. Na 
stole ustawiła włączony magnetofon, a sama zajęła miejsce przy 
drzwiach. Z tej pozycji mogła patrzeć na Fahda Kumhara z góry, 
aby nie miał wątpliwości, kto tu reprezentuje władzę.
Tajmullah Azhar usiadł przy jednym końcu stołu, a Kumhar po 
jego prawej stronie. Na razie przynajmniej wydawało się, że 
Azhar przekazuje swemu rodakowi tylko to, na co Emily mu 
pozwala.
Przesłuchanie rozpoczęło się od kolejnego słowotoku z ust 
Kumhara. Początkowo, kiedy tylko weszli, siedział na podłodze, 
skulony w kącie jak mysz oczekująca na ostateczny cios kociej 
łapy. Patrzył w przestrzeń ponad Emily i Azharem, jakby się 
spodziewał, że przyjdzie jeszcze ktoś trzeci. Kiedy jednak się 
przekonał, że przesłuchujących jest tylko dwoje, zaczął mamrotać 
coś niezrozumiałego w swoim języku.
Emily zażądała przetłumaczenia tych słów, więc Azhar 
najpierw przez jakieś pół minuty uważnie się przysłuchiwał, a 
potem przekazał Emily treść tego, co usłyszał.
—	Przytoczył ustęp z Koranu, gdzie napisano, że wśród 
mieszkańców Medyny znaleźli się hipokryci, o których Mahomet 
nie wiedział, ale wszyscy oni zostaną ukarani i potępieni.
—	Proszę mu powiedzieć, żeby dał sobie spokój z tą ga-
daniną! — przykazała Emily.
Azhar rzekł coś łagodnym głosem do Kumhara, ale ten 
kontynuował swój monolog:
—	Byli też tacy, którzy wyznali swoje błędy. Chociaż dobre 
uczynki szły u nich w parze ze złymi, Allah może jeszcze okazać 
im miłosierdzie, gdyż Allah...
—	Słyszeliśmy już wczoraj tę piosenkę — przerwała Emily. 
— Dosyć modlitw, mówmy o konkretach. Niech pan go spyta, co 
u nas robi bez właściwych dokumentów i czy Kurejśi wiedział, że 
on przebywał tu nielegalnie?
Wtedy właśnie Kumhar zakomunikował jej za pośrednictwem 
Azhara, że skradziono mu dokumenty pomiędzy
wczorajszym popołudniem, kiedy policjant zabrał go z 
mieszkania, a dzisiejszym dniem, gdy tam wrócił.
—	Bzdury plecie! — nie uwierzyła Emily. — Posterunkowy 
Honigman przed chwilą mnie poinformował, że inni lokatorzy 
domu pani Kersey to Anglicy, których nie obchodzą jego papiery. 
Drzwi od frontu są stale zamknięte, a okno pokoju pana Kumhara 
wychodzi na ogród i znajduje się cztery metry nad ziemią. Może 
więc on nam wyjaśni, jak ktoś mógł ukraść jego papiery, mniejsza 
o to — dlaczego.
—	On nie potrafi wytłumaczyć, jak mogło do tej dojść — 
powtórzył Azhar po wysłuchaniu dłuższego komentarza ze strony 
swojego rodaka. — Powiedział tylko, że takie dokumenty mają 
dużą wartość, więc ktoś mógł je sprzedać na czarnym rynku. 
Niejeden chętnie skorzystałby z możliwości pracy i awansu 
społecznego w tym kraju.
—	Słusznie — wycedziła Emily, obserwując Pakistańczyka 
przymrużonymi oczami. Zauważyła przy tym, że jego ręce 
odcisnęły na blacie stołu widoczne strużki potu. — Niech więc 
pan mu powie, że może nie obawiać się o swoje papiery, gdyż 
odpowiednie władze w Londynie wydadzą duplikaty. Kiedyś, 
przed wprowadzeniem techniki komputerowej, odtworzenie 
dokumentów było trudniejsze, ale w tej chwili możliwe jest 
sprawdzenie, czy otrzymał odpowiednią wizę przy wjeździe do 
Anglii. Ułatwiłby nam pracę, gdyby podał miejsce swego wjazdu. 
Gdzie to było? Heathrow? Gatwick?
Kumhar oblizał wargi i przełknął ślinę, a kiedy Azhar 
przetłumaczył mu żądanie Emily — cicho jęknął.
Emily trzymała się tego rozumowania, dowodząc z naciskiem:
—	Oczywiście musimy wiedzieć dokładnie, jakiego ro 
dzaju wizę miał pan Kumhar w swoich papierach, bo ina 
czej nie będziemy mogli jej odtworzyć. Niech więc pan go 
spyta, w jakim charakterze dostał zezwolenie na wjazd do 
naszego kraju. Czy przyjechał tu do krewnych, czy do sezo 
nowej pracy wakacyjnej, a może ktoś go zatrudnił do po 
mocy w gospodarstwie domowym? Chyba że jest lekarzem 
albo nawet ministrem, chce u nas studiować lub ożenił się 
z Angielką... No, ta możliwość raczej nie wchodzi w grę, bo
przecież zostawił w Pakistanie żonę i dzieci. Ostatecznie mógł też 
przyjechać tu na leczenie, choć wątpię, aby miał na to środki.
W miarę jak Azhar tłumaczył kolejne zdania, Kumhar wił się 
jak piskorz. Odpowiedzi udzielił nie wprost.
—	Allah obiecał ogień piekielny hipokrytom i niedo 
wiarkom — tłumaczył Azhar. — Przeklął ich i skazał na 
wieczne męki...
„Jeśli ten pokurcz myśli, że w jego obecnej sytuacji modlitwy 
coś mu pomogą, to jest głupszy, niż się wydaje!" — zdecydowała 
Emily i niecierpliwie zaczęła:
—	Panie Azhar, niech pan mu powie, że...
—	Czy mogę wypróbować na nim pewien chwyt? — przerwał 
jej Azhar, gdyż przez cały czas obserwował Kumhara spod oka, 
choć pozornie nie zmienił wyrazu twarzy.
—	Co to takiego? — burknęła Emily podejrzliwym tonem.
—	Moją... własną modlitwę, jeśli można to tak nazwać.
—	Dobrze, jeśli pan mi ją przetłumaczy.
—	Oczywiście. — Odwrócił się do Kumhara, powiedział do 
niego kilka zdań i powtórzył Emily to samo w wersji angielskiej. 
— Błogosławieni będą ci, którzy okażą skruchę wobec Allaha, 
którzy mu służą i którzy Go chwalą, którzy nakazują czynić 
dobro, a zakazują czynić zła...
—	Dobrze już, wystarczy tego pojedynku na modlitwy! — nie 
wytrzymała Emily.
—	Tak, ale chciałbym powiedzieć mu jeszcze jedno: kto kryje 
się w labiryncie kłamstw, może łatwo zabłądzić.
—	Proszę bardzo, ale niech pan doda, że żarty się skończyły. 
Albo powie prawdę, albo znajdzie się w najbliższym samolocie do 
Karaći. Wybór należy do niego.
Kiedy Azhar przekazał tę informację, łzy trysnęły z oczu 
Kumhara. Przygryzł górną wargę i wyrzucił z siebie następny 
potok słów.
—	Co on mówi? — dopominała się Emily, gdyż Azhar 
nie od razu przystąpił do tłumaczenia. Sprawiał wrażenie, 
jakby z trudnością przychodziło mu odwrócić się plecami 
do swego cierpiącego rodaka.
—	Powiedział, że nie chce stracić życia — zaczął w koń 
cu, powoli wymawiając słowa. — Prosił nas o ochronę. 
Z grubsza biorąc, powtórzył to, co powiedział nam wczoraj, 
że jest nikim i w tym kraju nie ma nikogo bliskiego, więc 
prosi o opiekę, bo nie chciałby zginąć jak tamten.
Dopiero teraz Emily ogarnęło miłe uczucie triumfu.
—	A więc jednak on coś wie o okolicznościach śmierci 
Kurejśiego? — spytała na wszelki wypadek.
—	Na to wygląda — potwierdził Azhar.
Barbara doszła do wniosku, że znajdzie tu świetne zasto-
sowanie zasada „dziel i rządź". Pani Malik bowiem albo 
rzeczywiście nie wiedziała, gdzie podziewa się jej syn, albo po 
prostu nie chciała wydać go w ręce policji. Z kolei żona 
Muhammada pałała chęcią wykazania wszem wobec, że ona i jej 
mąż to jedno, toteż dla pokreślenia swojej ważności gotowa była 
podzielić się niejedną cenną informacją. Tyle że Barbara mogłaby 
coś od niej wyciągnąć, gdyby udało się jej rozdzielić obie kobiety. 
Okazało się to łatwiejsze, niż myślała, bo Jamna sama 
zaproponowała rozmowę w cztery oczy.
—	Są pewne sprawy między mężem a żoną, które nie są 
przeznaczone dla uszu teściowej — zaznaczyła dyskretnie. — 
Ponieważ jestem żoną Muhammada i matką jego synów...
—	Tak, oczywiście — potwierdziła szybko Barbara, nie chcąc 
po raz któryś z rzędu wysłuchiwać tyrady w stylu biblijnym na 
cześć kobiecej płodności. — Gdzie możemy porozmawiać?
Jamna zdecydowała, że pójdą razem na górę. Miała właśnie 
kąpać synów Muhammada przed podwieczorkiem, więc mogła 
rozmawiać podczas tej czynności. Pani sierżant na pewno chętnie 
zobaczy, jak to się robi, a synkowie Muhammada w kąpieli to 
widok jedyny w swoim rodzaju.
Rzeczywiście, myślałby kto, że Barbara nie może się już 
doczekać, kiedy zobaczy gołych chłopczyków!
—	Zaraz, Jamno, czy to nie Salija miała ich dziś kąpać? — 
wtrąciła się pani Malik. Przemawiała głosem tak łagod-
nym, że łatwo można było przeoczyć ukrytą w jej słowach aluzję.
Jednakże Jamna należała do osób, które potrzebują co najmniej 
uderzenia siekierą między oczy. Bo skalpela wbitego między 
żebra zapewne by nie zauważyła. Toteż jej odpowiedź nie 
zdziwiła Barbary.
—	Ona może poczytać im przed zaśnięciem, jeśli nie 
będą zbyt zmęczeni. Tylko niech nie wybiera takich bajek, 
od których mój Anas znowu miałby koszmarne sny! Pani 
pozwoli ze mną — zwróciła się do Barbary.
Weszła więc po schodach na górę, podążając za grubym 
tyłkiem Jamny, która przez cały czas szczebiotała radośnie.
—	Nie ma pani pojęcia, jak to ludzie nieraz sami siebie 
oszukują! — zagadywała. — Teściowej się wydaje, że potrafiła 
zatrzymać przy sobie serce mojego męża. Widzi pani, on jest 
jedynym synem, bo mogła mieć tylko dwoje dzieci, mojego Muni 
i jego siostrę. To przykre, prawda? Dlatego tak lgnie do niego, bo 
w nim cała jej nadzieja.
—	Czyżby? — powątpiewała Barbara. — Wydawało mi się, 
że pani teściowa mocniej lgnie do Salii, jak kobieta do kobiety.
—	Do Salii? — zachichotała Jamna. — A któż by chciał się 
przywiązać do tak bezwartościowej dziewuchy? O, proszę, tam są 
moim synkowie.
Pokazała drogę do swojej sypialni, gdzie na podłodze bawili 
się dwaj mali chłopcy. Młodszy miał na sobie tylko pieluszkę, i to 
chyba przemoczoną, bo zwisała mu prawie do kolan. Za to starszy 
rozebrał się do naga, a rozrzucone ciuszki — pielucha, koszulka, 
spodenki i sandały — służyły jako tor przeszkód, między którymi 
wraz z braciszkiem toczyli swoje ciężarówki.
—	Anas, Biśr! — zagruchała do nich Jamna. — Chodź 
cie do mamusi, pora na kąpiel!
Chłopcy nie odrywali się od zabawy, więc kusiła dalej:
—	A potem moje skarby dostaną lody...
To wzbudziło ich zainteresowanie, odłożyli więc zabawki i 
pozwolili matce podnieść się z podłogi. Jamna rzuciła Barbarze 
wesoło: „Tędy proszę" — i zaniosła swoje pociechy do łazienki. 
Tam nalała do wanny trochę wody, posadziła w niej chłopców i 
wrzuciła za nimi trzy żółte plastikowe kaczuszki, dwie żaglówki, 
piłkę oraz czte-
ry gąbki. Polała to wszystko obficie płynnym mydłem i wsadziła 
gąbki dzieciom do rąk.
—	Z kąpieli można zrobić wspaniałą zabawę — poin 
formowała Barbarę, która cofnęła się nieco, bo chłopcy za 
częli okładać się nawzajem namydlonymi gąbkami i piana 
pryskała aż pod sufit. — Ta niedobra ciocia tylko by was 
szorowała, prawda? — zagadywała Jamna. — Za to z ma 
musią fajnie jest się kapać. Chcecie się pobawić łódkami 
czy kaczuszkami? Prawda, że kochacie mamusię najbar 
dziej na świecie?
Chłopcy byli nadto zajęci ochlapywaniem się pianą, aby 
zwrócić uwagę na jej słowa. Matka pieszczotliwie zwichrzyła im 
włosy na główkach.
—	Jesteśmy z nich dumni, Muni i ja — podkreśliła 
z satysfakcją. — Wyrosną na takich samych prawdziwych 
mężczyzn jak ich ojciec.
—	Rzeczywiście podobni — potwierdziła Barbara. 
Jamna odstąpiła na krok od wanny i przyjrzała się sy 
nom, jakby to były dzieła sztuki.
—	Tak, Anas ma oczy po ojcu — przyznała. — Ale 
Biśr... Kiedyś jego żona zobaczy, co Biśr odziedziczył po oj 
cu! Będzie z ciebie chłop na schwał, no nie, Biśr?
Barbara nie od razu zrozumiała, co Jamna ma na myśli. 
Połapała się dopiero wtedy, kiedy matka wsadziła rękę między 
nóżki synka, aby zademonstrować jego siusiak wielkości mniej 
więcej małego palca u nogi Barbary. „Przynajmniej chłopak nie 
wpadnie w kompleksy!" — zawyrokowała.
—	Właściwie to szukam pani męża — postanowiła przystąpić 
do rzeczy. — Czy mogłaby mi pani powiedzieć, gdzie on w tej 
chwili przebywa?
—	A cóż pani może chcieć od mego Muni? — zdziwiła się 
Jamna, myjąc gąbką plecki Biśra. — Nie zapłacił za parking, czy 
co?
—	Chciałabym tylko zadać mu kilka pytań — wyjaśniła 
Barbara.
—	Pytań? A o co? Czy coś się stało?
Barbara zmarszczyła brwi. Czy to możliwe, żeby ta kobieta o 
niczym nie wiedziała?
—	Chodzi o Hatima Kurejśiego — podsunęła.
—	Ach, o niego? Mój Muni niewiele pani o nim powie, bo 
ledwo go znał. Lepiej niech pani spyta Saliję.
—	Ją? — Barbara przyglądała się, jak Jamna, niby w zabawie, 
kapie kroplami mydła po łopatkach Anasa.
—	A pewnie, bo to ona wpakowała się w jakieś ciemne 
sprawki. Hatim dowiedział się o tym nie wiadomo skąd i 
porządnie się przemówili, a od słowa do słowa... To przykre, do 
czego słowa potrafią doprowadzić ludzi... Moje słoneczka! Może 
zrobić wam fale, żeby łódki lepiej pływały? — zaczęła chlapać 
wodą na uda chłopców, aż łódki podskakiwały i tańczyły na 
wzburzonej powierzchni. Malcy śmiali się i walili piąstkami o 
wodę.
—	Cóż to za ciemne sprawki? — dopytywała się Barbara.
—	Coś tam knuła po nocach, bo kiedy myślała, że wszyscy 
zasnęli, wychodziła gdzieś albo ktoś przychodził do niej. 
Oczywiście ona dalej sądzi, że nikt o tym nie wie, ale znów ona 
nie wie, że kiedy Muni wychodzi wieczorami, ja długo nie mogę 
zasnąć. A słuch mam dobry, oj, mam, prawda, moi kochani? — 
Pieszczotliwie połaskotała chłopców po brzuszkach. Anas 
ochlapał wodą przód jej tuniki, na co ona ze śmiechem chlusnęła 
na niego. — Łóżko naszej cioci tak czasem skrzypi w nocy, 
prawda? Coś ta ciocia bardzo niespokojnie śpi! Ale Hatim odgadł, 
co to tak skrzypiało, i mieli z ciocią dobrze do pogadania, oj, 
mieli!
„Co za żmija!" — pomyślała Barbara. „Przydałoby się jej 
dobre lanie, a i wśród domowników znalazłoby się chyba wielu 
chętnych, aby jej przyłożyć!" Głośno zaś zapytała:
—	Czy nakłada pani czasem czador, pani Malik? Jamna 
przestała tworzyć sztuczne fale w wannie.
—	Czemu pani zadaje takie dziwne pytania?
—	Tak tylko, z ciekawości, bo zauważyłam, że nosi pa 
ni tradycyjne stroje. A czy często pani wychodzi z domu, 
na przykład z wizytą do znajomych albo na kawę? Ale sa 
ma! A kiedy pani gdzieś wychodzi, nakłada pani czador? 
W Londynie spotyka się je często, ale tu, nad morzem, nie 
widziałam nikogo tak ubranego.
Jamna podniosła z podłogi duży plastikowy dzbanek. Napełniła 
go wodą z kranu i wyjęła z wanny korek. Zaczę-
ła polewać chłopców, którzy przy tym piszczeli i otrząsali się jak 
zmokłe psiaki. Nie odpowiedziała na pytania Barbary, dopóki nie 
opłukała dzieci starannie i nie owinęła ich w duże białe ręczniki. 
Oparła sobie po jednym na każdym biodrze i skierowała się ku 
drzwiom, sygnalizując Barbarze: „Proszę ze mną".
Nie wróciła jednak od razu do pokoju chłopców. Poszła w 
przeciwny koniec korytarza, gdzie znajdowała się jeszcze jedna 
sypialnia. Drzwi była zamknięte, lecz Jamna je otworzyła i 
władczym gestem zaprosiła Barbarę do środka.
W małym pokoiku pod jedną ścianą stało łóżko, a pod drugą — 
stolik i komoda. Za otwartym oknem z romboidalnymi szybkami 
rozciągał się ogród otoczony ceglanym murem, a za nim dobrze 
utrzymany sad bez jednego chwastu.
—	To jest właśnie to łóżko — podkreśliła Jamna, jakby 
chciała napiętnować miejsce hańby. — Hatim wiedział, co 
się na nim wyrabiało.
Barbara wprawdzie odwróciła się od okna, ale nie zain-
teresował jej zbytnio wskazany mebel. Miała już na końcu języka 
stwierdzenie: „...a obie wiemy dobrze, skąd się o tym dowiedział, 
prawda, kochana?" W tym momencie jednak zauważyła, że stolik 
po przeciwnej stronie pokoju pełnił funkcję swoistego warsztatu. 
Podeszła więc, aby mu się przyjrzeć, ale Jamna nie przerywała 
swojej przemowy.
—	Może pani sobie wyobrazić, jak poczuł się Hatim, kiedy 
doszło do niego, że jego narzeczona, którą ojciec przedstawił mu 
jako czystą dziewicę, zachowuje się jak zwykła... no, wie pani. 
Może wyrażam się zbyt dosadnie, ale mówię to, co myślę.
—	Hm... — zamyśliła się Barbara, bo na stole stały trzy 
plastikowe kasety z szufladkami, a w nich znajdowały się 
paciorki, monety, muszle, kamyki, kawałki rudy miedzi i inne 
drobne przedmioty.
—	Kobiety są powołane do tego, aby strzec tradycji i kultury 
— monologowała dalej Jamna. — Należą do nich nie tylko 
obowiązki żon i matek, ale też przekazywanie wzorów cnót swoim 
córkom.
—	Tak, rozumiem — rzuciła machinalnie Barbara, ale jej 
uwagę przykuło co innego: stojak na narzędzia, a na
nim rozwieszone żabki, płaskie szczypczyki, tubka kleju, 
nożyczki i obcążki do cięcia drutu.
—	Jeśli kobieta nie sprawdzi się w tej roli, zawiedzie zarówno 
siebie, jak też swego męża i rodzinę. Zostanie na zawsze 
pohańbiona i Salija o tym wiedziała. Wiedziała także, co ją czeka, 
gdyby Hatim zerwał zaręczyny i ujawnił, dlaczego to zrobił.
—	Rozumiem, oczywiście — potakiwała Barbara, ale bardziej 
interesował ją rząd wielkich szpulek leżących obok stojaka na 
narzędzia.
—	Żaden mężczyzna jej po czymś takim nie zechce. Jeśli 
nawet rodzina takiej nie wypędzi, pozostanie w domu jako 
popychadło, właściwie niewolnica...
—	Muszę porozmawiać z pani mężem — przerwała ten 
wykład Barbara, zaciskając palce wokół cennej zdobyczy.
Oprócz kłębków cienkiego łańcuszka, sznureczka i przędzy 
znajdował się tam bowiem kłębek bardzo cienkiego drutu. Gdyby 
go rozciągnąć nad ziemią, w ciemo-ściach na Nez, 
nieprzeczuwający niczego człowiek na pewno by się potknął.
„Bingo!" — pomyślała Barbara. „Kurczę, »Bestia Bar-low« 
miała rację od samego początku!"
Emily musiała pozwolić obu mężczyznom zapalić. Dopiero 
wtedy Kumhar rozluźnił się na tyle, aby zeznawać. Mimo ucisku 
w piersiach, łzawienia oczu i pulsowania w skroniach wdychała 
dym z jego benson and hedgesów, ale dopiero po trzech 
papierosach dało się z niego wyciągnąć coś zbliżonego do 
prawdy.
Najpierw bowiem utrzymywał, że przebrnął przez odprawę 
celną w Heathrow. Później się poprawił, że chodziło o Gatwick. 
Nie mógł jednak przypomnieć sobie numeru lotu, linii lotniczej 
ani nawet daty lądowania, toteż nie pozostało mu nic innego, jak 
wyznać rzeczywistą prawdę.
Azhar tłumaczył te wynurzenia, zachowując beznamiętny 
wyraz twarzy. Tylko w jego oczach, w miarę postępów 
przesłuchania, malowało się coraz większe cierpienie. Emily 
jednak podchodziła do tego z rezerwą, gdyż wiedzia-
ła z doświadczenia, jak świetnymi aktorami potrafią być Azjaci.
Kumhar zeznał, że w Pakistanie są ludzie, którzy pomagają 
takim jak on. Znają metody uproszczenia skomplikowanej 
procedury emigracyjnej, potrafią załatwić skrócenie okresu 
oczekiwania, ominąć niektóre wymagania i zaopatrzyć we 
właściwe dokumenty... oczywiście za odpowiednią opłatą.
—	Co on rozumie przez „właściwe dokumenty"? — za 
interesowała się Emily.
Kumhar nie odpowiedział na to pytanie wprost. Opisał tylko, 
jak początkowo miał nadzieję, że uda mu się legalnie przenieść do 
kraju jego marzeń. Próbował różnych sposobów — poszukiwał 
sponsora, deklarował się nawet jako chętny do ożenku, nie 
ujawniając swego prawdziwego stanu cywilnego. Zresztą według 
jego kanonów moralnych nie byłaby to bigamia — muzułmanin 
ma prawo poślubić kilka kobiet, jeśli tylko stać go na ich 
utrzymanie. Na razie, oczywiście, nie miał ku temu środków, ale 
kiedyś...
—	Niech pan sobie daruje te szczegóły — przerwała 
Emily.
Kumhar posłusznie wrócił do podjętego wątku. A zatem, gdy 
nie powiodły się jego plany legalnej emigracji do Anglii, 
dowiedział się od teścia, że w Karaći działa agencja specjalizująca 
się w... nazywali to pośrednictwem w sprawach emigracyjnych. 
Podobne filie tej firmy działały w wielu krajach.
—	W dowolnie wybranym punkcie wjazdu i nieko 
niecznie oczekiwanym punkcie wyjazdu — skomentowała 
Emily, przypominając sobie miejsca lokalizacji filii agen 
cji, o których wspominała jej Barbara.
Kumhar zgodził się, że można i tak patrzeć na tę sprawę. 
Wybrał się do biura agencji w Karaći i przedstawił swoją prośbę. 
Pracownicy firmy za odpowiednim wynagrodzeniem obiecali 
zająć się jego przypadkiem.
—	Przemycili go do Anglii? — domyśliła się Emily.
No, nie bezpośrednio do Anglii, bo Kumhar nie zgromadził 
wystarczającej sumy. Załatwienie bezpośredniego wyjazdu do 
Anglii kosztowało pięć tysięcy funtów, w zamian za co 
otrzymywało się brytyjski paszport, prawo jaz-
dy i polisę ubezpieczeniową. W Pakistanie jednak mało kto, 
oprócz wyjątkowych szczęściarzy, dysponował taką kwotą. To, co 
Kumhar był w stanie zaoszczędzić po pięciu latach wyrzeczeń, 
wystarczało zaledwie na transport drogą lądową z Pakistanu do 
Niemiec.
—	Do Hamburga? — domyśliła się Emily. 
Kumhar znów odpowiedział wymijająco. W Niemczech
musiał czekać w bezpiecznym miejscu na możliwość wyjazdu do 
Anglii. Obiecano mu, że jeśli się postara, to we właściwym czasie 
otrzyma dokumenty uprawniające do pozostania w tym kraju.
—	Wjechał pan przez port w Parkeston. — domyśliła 
się Emily. — Jakim sposobem?
Okazało się, że przedostał się do Anglii na pace ciężarówki 
wwiezionej promem. W ten sposób przemycano wielu uchodźców 
ukrytych w transportach kauczuku, pszenicy, kukurydzy, 
ziemniaków, odzieży czy części do maszyn. Wystarczało, że 
kierowca ciężarówki zgodził się podjąć ryzyko — oczywiście za 
sowitym wynagrodzeniem.
—	A co z pana dokumentami?
Kumhar wyrzucił z siebie następny potok słów w swoim 
języku, na co Azhar odpowiedział taką samą tyradą, aż Emily im 
przerwała:
—	Dosyć, proszę przetłumaczyć mi to wszystko, zaraz! 
Azhar odwrócił się do niej z posępnym wyrazem twarzy.
—	To znowu to samo, co słyszeliśmy przedtem. On boi się 
powiedzieć więcej.
—	Więc ja dokończę za niego! — zniecierpliwiła się Emily. 
— Muhammad Malik jest w to umoczony po uszy. Przemycał do 
nas nielegalnych imigrantów i przetrzymywał jako zastaw ich 
podrobione dokumenty. Niech mu pan to przetłumaczy!
Azhar nie zareagował od razu, ale po każdym zarzucie 
kierowanym przeciwko jego kuzynowi smutniał coraz bardziej.
—	Proszę tłumaczyć! — ponagliła go chłodno Emily. — 
Sam pan pchał się w tę sprawę, więc ma pan za swoje. Pro 
szę mu przekazać, co powiedziałam.
Azhar wykonał polecenie, lecz zmienił się przy tym ton jego 
głosu. Emily wyczuła w nim zatroskanie. Przypusz-
czała, że będzie chciał ostrzec swego kuzyna, bo ci ludzie trzymali 
się razem nawet wtedy, gdy w grę wchodziło przestępstwo. Na 
pewno jednak Azhar nie wyjdzie stąd, dopóki ona się nie upewni, 
o co naprawdę chodzi. Do tego czasu Muhammad znajdzie się już 
pod kluczem.
Fahd Kumhar zalał się łzami, kiedy Azhar przetłumaczył mu 
słowa Emiły, ale potwierdził jej przypuszczenia. Po przyjeździe 
do Anglii zawieziono go wraz z towarzyszami podróży do 
magazynu mebli, gdzie oczekiwało ich trzech ludzi — jeden 
Niemiec i dwóch Pakistańczyków.
—	Jednym z nich był Muhammad Malik, prawda? — 
podsunęła Emily. — A ten drugi to kto?
Nie wiedział tego i nigdy się nie dowiedział. Zauważył tylko, 
że ten drugi był dobrze ubrany, nosił złoty zegarek i dużo 
pierścionków, a językiem urdu mówił płynnie. Nie przyjeżdżał do 
magazynu zbyt często, ale gdy się pojawiał — dwaj pozostali 
odnosili się do niego z szacunkiem.
—	Rakim Chan! — szepnęła Emily. — Ten opis nie 
mógł pasować do kogokolwiek innego.
Kumhar początkowo nie znał nazwisk tych ludzi. Nazwisko 
Muhammada Malika skojarzył z właściwą osobą dopiero podczas 
przesłuchania z jego udziałem. Przedtem słyszał tylko, że 
mówiono o nim „Szef".
—	Doskonała ksywka! — mruknęła Emily. — Pewnie 
sam ją wymyślił.
Kumhar opowiedział następnie o umowach, jakie za-
I
warto w imieniu imigrantów. Mieli pracować do czasu, aż 
zgromadzą fundusze niezbędne do wykupienia właściwych 
dokumentów. — I gdzie pracowali? — zainteresowała się Emily. 
Rozwożono ich na okoliczne farmy bądź do fabryk lub młynów - 
tam, gdzie było zapotrzebowanie na tanią siłę roboczą. Po 
wykonaniu określonych prac robotników odwożono z powrotem 
do miejsca ich przetrzymywania, czasem wieczorem tego samego 
dnia, a czasem po kilku dniach. Ich wynagrodzenie zabierał Malik 
i jego dwaj towarzysze. Rzekomo odliczali z niego kwoty należne 
za wyrobienie dokumentów, a kiedy uzbierała się cała suma - 
imigrant miał otrzymać spłacone papiery i był wolny.
Tyle że przez trzy miesiące, kiedy to Fahd Kumhar od-
pracowywał swój dług, ani jednemu spośród przetrzymywanych z 
nim ludzi nie udało się uzyskać wolności ani obiecanych 
papierów. Przybywali coraz to nowi imigranci, ale żaden nie 
zarobił wystarczająco dużo, aby się uniezależnić. Przybywało też 
pracy, bo owoce i warzywa dojrzewały do zbioru, ale 
najwidoczniej wszystkiego tego było za mało na spłacenie 
długów.
Emily z przerażeniem ogarniała myślą zasięg tego prawdziwie 
gangsterskiego programu. Farmerzy, młynarze i brygadziści 
fabryczni zatrudniali imigrantów za dużo niższe stawki, niż 
musieliby płacić legalnie zatrudnionym robotnikom. Nawet tych 
sum nie dawali do ręki pracującym na czarno, tylko pośrednikowi, 
który ich przywoził. Ten zaś potrącał sobie, ile chciał, a 
robotnikom wydzielał jakieś marne grosze według swego uznania. 
Rzekomo miała to być pomoc dla uchodźców w uzyskaniu 
legalnego statusu, ale w świetle prawa proceder taki nazywał się 
po prostu niewolnictwem.
Kumhar opisywał, jak i w którym momencie imigranci 
zorientowali się, że wpadli w pułapkę. Mieli do dyspozycji dwa 
wyjścia: albo w nieskończoność pracować nielegalnie, licząc, że 
kiedyś dostaną upragnione dokumenty, albo uciec i na własną rękę 
próbować przedostać się do Londynu. Tam mogliby niezauważeni 
rozpłynąć się w licznej diasporze pakistańskiej.
Emily uznała, że dosyć już się tego nasłuchała. Zrozumiała, na 
czym polegała rola całego klanu Malików, jak też Hatima 
Kurejśiego. W grę wchodziła tu zwykła ludzka chciwość.
Kurejśi, wyjeżdżając nocą z hotelu „Zamek", wpadł na trop 
podejrzanych działań Muhammada. W zamian za milczenie 
zażądał udziału w zyskach jako części posagu córki Malika. 
Ponieważ jednak Malikowie stale odmawiali mu tej satysfakcji — 
użył Kumhara jako narzędzia szantażu. Zagroził, że jeśli nie 
otrzyma swojej doli — Kumhar wyśpiewa wszystko policji lub 
prasie. Pomysł był sprytny, gdyż Kurejśi liczył, że chciwość 
rodziny Malików przeważy nad dążeniem do rozszyfrowania jego 
blefu. Zresztą nie bez racji domagał się swojej części łupów — w 
końcu miał
zostać członkiem tej rodziny i zasługiwał na taką samą gra-
tyfikację jak chociażby Muhammad.
Teraz zaś Muhammad będzie musiał pożegnać się ze swoją 
luksusową limuzyną, rolexem, pantoflami ze skórki węża, 
brylantowym sygnetem i złotymi łańcuszkami. Tam, dokąd 
pójdzie, takie rzeczy nie będą mu potrzebne.
Równocześnie pozycja Akrama Malika w społeczności 
lokalnej spadnie na łeb, na szyję. Pośrednio uderzy to we 
wszystkich imigrantów pakistańskich, bo wielu z nich pracowało 
w zakładach Malika. Przynajmniej na czas śledztwa fabryka 
zostanie zamknięta, a wtedy jej pracownicy będą musieli szukać 
sobie innych posad. Oczywiście tylko ci, którzy przebywają w 
Anglii legalnie.
Emily miała więc nosa, że kazała przeprowadzić rewizję w 
fabryce. Pomyliła się tylko w tym, że zamiast ludzi poszukiwała 
przedmiotów.
Na obecnym etapie śledztwa należało włączyć komórkę SOI w 
celu rozszyfrowania międzynarodowych powiązań. Nielegalnie 
sprowadzonych przez Muhammada pracowników trzeba będzie 
deportować, chociaż niektórzy mogą się okazać cennymi 
świadkami. A gdyby tak obiecać im azyl w zamian za zeznania 
obciążające Muhammada i jego rodzinę? Propozycja godna 
rozważenia!
— Jeszcze jedno, panie Azhar! — przypomniała sobie Emily. 
— Jakim sposobem pan Kumhar nawiązał kontakt z Kurejśim?
Kumhar wyjaśnił, że spotkał go w miejscu pracy. Pewnego 
dnia, kiedy wraz z towarzyszami niedoli przysiedli na skraju 
truskawkowego pola, aby spożyć skromny posiłek — pojawił się 
tam obcy człowiek, który obiecywał, że wyswobodzi ich z 
upokarzającej zależności. Potrzebował tylko któregoś z nich do 
pomocy, zapewniając w zamian bezpieczeństwo i pomyślny start 
życiowy w nowej ojczyźnie. Spośród ośmiu ludzi tylko Kumhar 
zgłosił się na ochotnika. Kurejśi zawiózł go do Clacton, umieścił 
w wynajętym pokoju u pani Kersey i wręczył czek na pewną 
sumę, aby miał co przekazać rodzinie w Pakistanie jako dowód 
szczerych intencji nieznanego dobroczyńcy.
Emily pomyślała z niesmakiem, że została tu zastosowana inna 
forma niewolnictwa. Kumhar miał służyć Kurej-
śiemu jako narzędzie do trzymania w szachu Muhammada Malika 
i jego rodziny. Ale był po prostu zbyt ograniczony, aby zdać sobie 
z tego sprawę.
Chciała znaleźć się w tej chwili w swoim gabinecie, aby 
sprawdzić, czy Barbarze udało się przyłapać Muhammada. 
Równocześnie jednak nie mogła pozwolić, aby Azhar opuścił 
budynek komendy, gdyż natychmiast uprzedziłby krewnych, że 
policja jest na ich tropie. Mogła zatrzymać go jako 
wtajemniczonego w sprawy śledztwa, ale wystarczyłoby jedno 
nieostrożne słowo, a zaraz zażądałby widzenia z adwokatem. 
Lepiej zostawić go z Kumharem w przekonaniu, że spełnia dobry 
uczynek. Zaproponowała więc Azharowi:
—	Chciałabym, aby pan Kumhar złożył to zeznanie 
na piśmie. Czy mogłabym pana prosić, aby asystował mu 
pan przy pisaniu i od razu dołączył tłumaczenie tego tek 
stu?
Tyle powiedziała głośno, a w duchu dodała: „Powinno mu to 
zająć co najmniej dwie godziny".
Kumhar trzęsącymi się rękami zapalił kolejnego papierosa i 
czegoś jeszcze natarczywie się domagał.
—	Co on mówi? — zapytała Emily.
—	Chciałby wiedzieć, czy teraz, kiedy powiedział prawdę, 
dostanie swoje papiery.
Wyraz twarzy Azhara był jednoznacznie wyzywający, co 
drażniło Emily.
—	Proszę mu przekazać, że wszystko w swoim czasie — 
spławiła go i ruszyła na poszukiwanie sierżant Havers.
Jamna zauważyła, że Barbara zainteresowała się warsztatem 
zorganizowanym na stole w sypialni Salii.
—	To jej służy do wyrobu biżuterii — objaśniła. — 
Przynajmniej ona to tak nazywa, bo według mnie służy jej 
to głównie jako pretekst do uchylania się od obowiązków.
Podeszła do stołu i wyciągnęła cztery szufladki z piętrowych 
kaset. Rozsypała na blacie monety i paciorki, a na przystawionym 
do stołu krześle usadowiła Anasa. Oczywiście chłopczyka 
zafrapowały toczące się lub podskakujące przedmioty o dziwnych 
kształtach i kolorach. Wyciągnął
następną szufladkę i ze śmiechem wysypał jej zawartość na stół. 
Drobiazgi, uprzednio starannie posegregowane według wielkości, 
koloru i rodzaju, teraz przemieszały się bezładnie. Ich ponowne 
posortowanie z pewnością zajęłoby cały wieczór, tym bardziej że 
Anas opróżnił na kupę jeszcze dwie dalsze szufladki, w czym 
matka bynajmniej mu nie przeszkadzała. Przeciwnie, uśmiechała 
się zachęcająco i czule czochrała jego włosy.
—	Prawda, jakie to ładne, kolorowe? — zagadywała. — 
Powiesz mamusi, jak się nazywają te kolory? O, ten koralik 
jest czerwony, Anas. Pokaż, co tu jest jeszcze czerwone?
Barbara nie chciała jednak tracić czasu na głupstwa, tylko z 
uporem wracała do podjętego wątku.
—	Mimo wszystko chciałabym jeszcze porozmawiać z pani 
mężem. Gdzie mogłabym go znaleźć?
—	Po co pani ma rozmawiać z moim Muni, kiedy ja już pani 
powiedziałam...
—	Owszem, i dobrze to sobie zapamiętałam. Chciałabym 
jednak wyjaśnić z nim parę spraw dotyczących zgonu pana 
Kuręjsiego.
Jamna nie przestawała bawić się włosami Anasa, ale odwróciła 
się w stronę Barbary.
—	Przecież już pani powiedziałam, że on nie miał nic 
wspólnego ze śmiercią Hatima. Powinna pani zapytać o to Saliję, 
nie jej brata.
—	Mimo to...
—	Żadne mimo! — Jamna podniosła głos, a na policzki 
wystąpiły jej czerwone plamy. Porzuciła udawaną słodycz 
wzorowej żony i matki, oświadczając stanowczo: — Mówiłam 
już, że Salija pokłóciła się z Hatimem. Mówiłam, czym ona 
zajmowała się w nocy. Pani pracuje w policji, więc powinna sama 
połączyć jedno z drugim, żebym ja nie musiała tego robić. Mój 
Muni jest prawdziwym mężczyzną i nie ma pani o czym z nim 
rozmawiać!
—	Dobrze, dziękuję, że poświęciła mi pani swój czas — 
zamknęła dyskusję Barbara. — Sama spróbuję dowiedzieć się 
prawdy.
Kobieta wyczuła podtekst kryjący się w słowach Barbary i 
uparcie powtarzała:
—	Nie ma pani po co z nim rozmawiać!
Barbara minęła ją bez słowa i wyszła na korytarz, ale Jamna 
wolała za nią:
—	Panią też omotała, tak samo jak wszystkich! Wystar 
czyło zamienić z nią parę słów i już pani uwierzyła, że nie 
skrzywdziłaby nawet muchy? Znowu uszło jej płazem?
Barbara zaczęła schodzić ze schodów, odprowadzana dalszymi 
wywodami Jamny:
—	Tej dziwce wszystko uchodzi płazem. Puszczała się 
z nim we własnym łóżku, a udawała cnotliwą, posłuszną 
i pobożną panienkę!
Barbara była już przy drzwiach i sięgała do klamki, kiedy 
Jamna wykrzyczała ze szczytu schodów:
—	On był ze mną!
Barbara zatrzymała się z ręką w powietrzu, kiedy dotarł do niej 
sens słów Jamny.
—	Słucham? — Odwróciła się.
Kobieta zbiegła ze schodów, trzymając młodsze dziecko na 
ręku. Cała krew z jej twarzy skupiła się teraz w dwóch pąsowych 
rumieńcach wypełzających wysoko na policzki. Rozbiegane oko 
rzucało dzikie błyski, potęgując wymowę dalszych słów.
—	Powiem pani to samo, co powiedziałby Muhammad, żeby 
pani nie musiała go szukać. O to pani chodzi, prawda?
—	No więc, co mi pani powie?
—	Tylko tyle, że Muhammad nie mógł mieć nic wspólnego z 
tym, co przytrafiło się Hatimowi Kurejśiemu. W piątek przez całą 
noc był ze mną. Byliśmy razem w łóżku.
—	Jest pani tego pewna? — dopytywała się Barbara. — Przez 
całą noc? Nigdzie nie wychodził? Ani na chwilę? Nie 
usprawiedliwiał się przed panią, że musi spotkać się z 
przyjacielem czy nawet zjeść z nim kolację?
—	Chyba wiem, kiedy mój mąż jest ze mną, a kiedy nie! — 
obruszyła się Jamna. — A on był tu. W tym domu. W tym pokoju. 
W piątek przez całą noc.
Nie mogła dostarczyć Barbarze lepszego dowodu winy swego 
męża!
26
Nie mógł uciszyć głosów huczących w jego głowie. Dobiegały 
chyba ze wszystkich stron. Początkowo myślał, że będzie 
wiedział, co robić dalej, byleby tylko pozbył się tego szumu 
rozsadzającego czaszkę. W końcu jednak zdał sobie sprawę, że nie 
uwolni się od przerażającej gonitwy myśli — chyba że skończyłby 
ze sobą, a tego nie chciał. Musiał więc poczynić dalsze plany, 
choć uporczywe głosy wewnętrzne wykańczały go nerwowo.
Reuchlein zadzwonił do fabryki zaraz po tym, jak wyszła od 
niego ta wydra ze Scotland Yardu. Wiadomość, jaką miał mu do 
przekazania, była lakoniczna:
— Klapa, Malik!
Oznaczało to, że nowy transport żywego towaru, wart co 
najmniej dwadzieścia tysięcy funtów (zakładając, że robotnicy 
pracowaliby dostatecznie długo i żaden nie zdołałby uciec), nie 
zostanie dziś odebrany w porcie ani dostarczony do magazynu. 
Farmerzy z Kent, którzy zapłacili z góry połowę umówionej sumy, 
nie doczekają się obiecanych sezonowych pracowników. Nowo 
sprowadzeni nielegalni imigranci będą próbowali na własną rękę 
dostać się do Londynu, Birmingham czy innego większego miasta, 
gdzie w liczniejszych skupiskach swoich współplemieńców mogą 
pozostać anonimowi, o ile przedtem nie złapie ich policja. Można 
tylko mieć nadzieję, że w obawie przed deportacją nie puszczą 
pary z gęby, w jaki sposób dostali się do Anglii. Natomiast ci 
robotnicy, których już wcześniej rozwieziono na umówione 
miejsca pracy, byli wolni, gdyż nikt nie przyjechał, aby zabrać ich 
z powrotem do magazynu.
„Klapa" oznaczała, że Reuchlein wraca do Hamburga, a każdy 
dokument mający związek z działalnością agencji „Dookoła 
Świata" może zaprowadzić za kratki. Muham-mad musiał działać 
szybko, dopóki nie zawali się jego świat, w którym przeżył 
dwadzieścia sześć lat.
Wyszedł z pracy i skierował się w stronę domu, nie przestając 
planować dalszych posunięć. Dzięki Bogu, że Hatim już nie żyje, 
a Kumhar nie piśnie ani słowa, bo wie, że czekałaby go 
deportacja, a to chyba ostatnie, czego by pragnął, kiedy stracił 
głównego protektora.
I jeszcze do tego Jamna, ten wstrętny babsztyl, którego wbrew 
swojej woli nazywa żoną, musiała wdać się w awanturę z jego 
matką! Zająłby się nią jak należy, gdyby nie dowiedział się przy 
okazji prawdy o Salii.
Żeby rodzona siostra okazała się taką dziwką? To ona 
doprowadziła go do tego wszystkiego! Ciekawe, czego się 
spodziewała, kiedy puszczała się z białasem? Miał jej wybaczyć, 
zrozumieć czy pogodzić się z tym, że brudne łapy jakiegoś Angola 
dotykały jej ciała? Pieprzyła się z tym skurwysynem na gołej 
ziemi, a on, jej starszy brat, miał na to patrzeć obojętnie? Miał 
wysłuchiwać ich sapania i jęków, patrzeć, jak ten wypierdek 
pakuje jej łapę pod nocną koszulę?
Więc dobrze, rzeczywiście złapał ją wtedy za kark, zaciągnął 
do domu i zgwałcił jak ostatnią dziwkę. Zasłużyła na to, bo 
zachowała się jak dziwka, więc tak też powinna być traktowana. 
Jeszcze i tego było mało, żeby udowodnić, kto tu jest 
prawdziwym panem jej losu! „Jedno moje słowo i już nie żyjesz!" 
— zapowiedział. Nie musiał nawet zatykać jej ust ręką, aby tłumić 
krzyki. Sama wiedziała, że musi zapłacić za swój grzech.
Po tym, co zdradziła mu Jamna, udał się na poszukiwanie Salii, 
choć wiedział, że teraz absolutnie nie ma już na to czasu. Czuł 
jednak, że musi ją odnaleźć. Oczy go piekły, serce tłukło się w 
klatce piersiowej, a w głowie huczał gwar głosów, dalszych i 
bliższych.
„Klapa, Malik!"
„Mam pozwolić, żeby mnie traktowała jak psa?"
„Synu, z nią nie można już wytrzymać! Nie szanuje nawet..."
„Policjanci przeprowadzali rewizję w fabryce. Pytali o ciebie".
„Klapa, Malik!"
„Spójrz na mnie, Muni! Popatrz, co mi zrobiła twoja matka..."
„Zanim się zorientowałam, zniszczyła cztery krzaki. Zupełnie 
nie rozumiem dlaczego".
„Klapa, Malik!"
„Nie udaję nietkniętej dziewicy".
„Klapa..."
„Ona dziewicą? Czekaj, jeszcze kilka tygodni i nie ukry-je..."
„Nie powiedzieli, czego szukają, ale mieli nakaz. Sam 
widziałem".
„Twoja siostra jest w ciąży".
„Klapa! Klapa!"
Salija na pewno nie powie nikomu ani słowa. Nie odważy się 
go oskarżyć, bo sama byłaby skończona. Wtedy przecież on, 
Muhammad, jej brat, ujawniłby prawdę o jej związku z Theo 
Shawem. To on byłby oskarżycielem, gdyby opowiedział 
rodzicom, co widział w sadzie, a już oni wyciągnęliby dalsze 
wnioski. Czy mogliby uwierzyć córce, która tak długo ich 
oszukiwała, wymykając się nocami do kochanka? Córce, która 
zachowała się jak zwykła dziwka? Spytałby rodziców, kto 
bardziej zasługuje na zaufanie — syn, który wypełniał swoje 
obowiązki wobec nich, żony i dzieci, czy córka, która dzień po 
dniu żyła w kłamstwie?
Salija na pewno dobrze wie, co powiedziałby rodzicom i komu 
oni by uwierzyli. Dlatego nie puści pary z gęby.
Próbował odszukać siostrę, ale nie znalazł jej ani w fabryce, 
ani w sklepie z biżuterią, gdzie pracowała ta paskudna Rachel, ani 
w parku imienia Falak Dedar. Dopiero gdy rozglądał się na molu, 
dowiedział się o chorobie pani Shaw, więc pojechał do szpitala. 
Dotarł na miejsce akurat w momencie, kiedy wychodzili stamtąd 
wszyscy troje — jego ojciec, siostra i Theo Shaw. Wystarczyło 
mu spojrzeć, jakim wzrokiem patrzyli na siebie, Salija i jej 
kochanek, kiedy otwierał przed nią drzwi samochodu ojca — aby 
się domyślić, że ta mała dziwka powiedziała swojemu fagasowi 
prawdę!
Zdążył zawrócić, nim go zauważyli. A w głowie nadal huczały 
mu głosy:
„Klapa, Malik!"
„Muni, powiedz mi, proszę, co mam robić?
„Pan Kumhar nie wskazał nam osoby, którą chciałby 
powiadomić".
„Jeśli nasz człowiek nie żyje, to ty go nie wskrzesisz!"
„...zwłoki znaleziono na Nez".
„Od lat pomagam naszym ludziom, kiedy mają trudności z..."
„Klapa, Malik!"
„Kuzynie, chodź tu i poznaj moją przyjaciółkę Barbarę. Ona 
mieszka w Londynie".
„Dla nas ten człowiek umarł. Nie masz prawa wprowadzać go 
do naszego domu".
„Chodzimy na lody, do kina, ona była na moich urodzinach, a 
czasem zabiera mnie w odwiedziny do swojej mamy..."
„Klapa, Malik!"
„Myśmy powiedzieli jej, że jedziemy do Essex. Tylko że tatuś 
nigdy mi nie mówił, że mam tu kuzyna..."
„Klapa, Malik!"
„A przyjdziesz tu jeszcze? Będę mogła zobaczyć twoją żonę i 
chłopców?"
Nagle okazało się, że odpowiedź, której poszukiwał, znalazła 
się właśnie tu, gdzie najmniej się jej spodziewał. Uciszyła głosy w 
jego mózgu i uspokoiła nerwy. Podjął błyskawiczną decyzję i na 
pełnym gazie ruszył w kierunku hotelu „Pod Spalonym Domem".
—	Świetnie! — ucieszyła się Emily, a twarz jej promie 
niała uśmiechem. — Kurczę blade, dobra robota, Barbaro!
Przywołała Belindę Warner, która w podskokach wbiegła do 
jej gabinetu.
Barbara też miała ochotę śpiewać z radości. W końcu dostały 
przecież Muhammada na srebrnej tacy, niczym Salome — głowę 
Jana Chrzciciela. I jeszcze oddała go w ich ręce jego własna 
głupia żona!
Emily wydawała teraz rozkazy na prawo i lewo. Policjant, 
który patrolował ulice w Colchester, wokół domu Rakima Chana, 
poszukując świadków mogących potwierdzić bądź obalić alibi 
Muhammada — został odwołany. Funkcjonariusze oddelegowani 
do wytwórni musztardy w celu przejrzenia akt personalnych 
pracowników też musieli przerwać to zajęcie, podobnie jak ci, 
którzy rozpracowywali przypadki włamań do domków plażowych. 
Wszyscy oni byli potrzebni do pościgu za Muhammadem Mali-
kiem.
—	Jeden człowiek nie mógł przecież przebywać równo 
cześnie w dwóch miejscach! — entuzjazmowała się Barba-
ra. — Zapomniał powiedzieć żonie, jakie miał alibi, a ta idiotka 
wymyśliła mu drugie. Już po wszystkim, Emily.
Teraz Barbara miała sposobność oglądać triumf pani inspektor. 
Emily odbierała telefony, układała plan akcji i kierowała swoim 
zespołem ze spokojną pewnością siebie, maskującą podniecenie, 
które musiała odczuwać. Okazało się przecież, że od samego 
początku miała rację. Wyczuwała, że za ostentacyjnymi 
protestami Malika, jego strojeniem się w szaty trybuna ludowego 
kryły się jakieś nieczyste machinacje. Barbara była pewna, że 
istnieje przysłowie ilustrujące bezbrzeżną hipokryzję Muhamma-
da, ale nie mogła sobie przypomnieć, do czego się odnosiło. Pies 
ogrodnika? Żółw i zając? Nie, raczej wilk w owczej skórze! 
Wszystko jedno, grunt, aby wreszcie złapać tego drania.
Policjantów rozesłano we wszystkich kierunkach — do 
wytwórni musztardy, dzielnicy Alej, siedziby rady miejskiej, 
parku imienia Falak Dedar, lokalu zebrań Dżumy, a nawet do 
Parkeston, na wypadek gdyby podejrzany próbował nawiązać 
kontakt z firmą „Import ze Wschodu".
Do okolicznych miejscowości przefaksowano rysopis 
Muhammada, a wszystkie posterunki policji otrzymały numery 
rejestracyjne i opis thunderbirda. Emily zadzwoniła do redakcji 
„Tendring Standard", prosząc, aby w razie, gdyby do rana nie 
schwytano Malika, jego zdjęcie znalazło się na pierwszej stronie.
Cała komendę policji w Balford postawiono w stan pogotowia. 
Każdy jej pracownik stanowił trybik w rozbudowanym 
mechanizmie śledztwa, którego mózgiem była Emily Barlow.
Na tym, właśnie polegał jej styl pracy, dzięki któremu 
uzyskiwała najlepsze wyniki. Potrafiła podejmować błyskawiczne 
decyzje i przerzucać zasoby ludzkie tam, gdzie były najbardziej 
potrzebne. W taki sposób przeprowadzała symulowane akcje na 
kursach w Maidenstone, gdzie niczego nie ryzykowała, a 
zyskiwała aprobatę instruktora i podziw kolegów. Także i teraz, 
kiedy na szalę kładła zarówno spokój w miasteczku, jak i swoją 
własną karierę — zachowywała olimpijski spokój. Tylko ton 
głosu, jakim
wyrzucała z siebie słowa, świadczył o wewnętrznym napięciu.
—	Oni wszyscy tkwili w tym bagnie po uszy — rela 
cjonowała Barbarze, pociągając łyk wody mineralnej 
„Evian" prosto z butelki. Twarz jej lśniła od potu. — Ku- 
rejśi też, to widać jak na dłoni. Domagał się działki tego 
haraczu, który Muhammad ściągał z zatrudniających je 
go nielegalnych imigrantów. Muhammad nie chciał na to 
przystać i Kurejśi poleciał na łeb ze schodów.
Popiła trochę wody i mówiła dalej.
—	Popatrz, jak on to wszystko perfidnie ukartował. Ciągle 
gdzieś wyjeżdżał — a to zebranie Dżumy, to znów spotkanie z 
Reuchleinem lub przerzuty cudzoziemskich robotników...
—	Że nie wspomnę o wyjazdach służbowych w sprawach 
zakładu — dodała Barbara. — Mówił mi o tym łan Armstrong.
—	Więc nawet jeśli raz czy drugi nie wrócił na noc, rodzina 
niczego nie podejrzewała. Mógł śledzić Kurejśiego, wykryć jego 
związek z Hegartym — nie musiał zresztą wiedzieć, z kim się 
spotykał — i wybrać odpowiedni moment, żeby go załatwić. 
Mając w zanadrzu przygotowane alibi na dowolnie wybraną noc.
Barbara musiała przyznać, że te części tworzyły idealną całość.
—	Potem mógł występować jako rzecznik swoich rodaków, 
domagając się prawdy na temat zabójstwa Kurejśiego — 
uzupełniła.
—	Tym sposobem chciał uchodzić za prawowiernego 
muzułmanina i oczyścić się z zarzutów.
—	No bo niby dlaczego miałby żądać schwytania zabójcy, 
gdyby sam nim był?
—	Przynajmniej to mi sugerował — uściśliła Emily. — Tyle 
że ja ani przez chwilę tak nie myślałam.
Podeszła do okna, które sama uprzednio przysłoniła, i oderwała 
podszewkę. Wychyliła się i obserwowała ulicę.
—	To najgorsza część śledztwa — wyznała. — Nigdy te 
go nie znosiłam.
Barbara przypuszczała, że chodzi o czekanie na informacje 
napływające ze wszystkich stron, aby na ich podstawie wydać 
dalsze dyspozycje. Na tym polegała ujemna strona stanowiska 
Emily — nie mogła znaleźć się równocześnie w wielu miejscach. 
Dlatego też często musiała polegać na doświadczeniu oraz 
wytrwałości swoich podwładnych...
—	Pani inspektor!
Emily błyskawicznie odwróciła się od okna. W drzwiach stała 
Belinda Warner.
—	Kto się zgłosił? — spytała Emily.
—	To tylko ten Pakistańczyk. Znowu jest na dole i...
—	Jaki znowu Pakistańczyk?
—	No wie pani, ten Azhar. Jest w biurze przepustek i chce z 
panią mówić. Powiedział, że pani sierżant też może być. 
Dzwonili, że strasznie zdenerwowany.
—	A co on, do jasnej cholery, robi w bierze przepustek? — 
zreflektowała się Emily. — Zostawiłam go przecież z Fah-dem 
Kumharem i kazałam z nim siedzieć. Wydałam wyraźne 
polecenia... — urwała i pobladła. Po chwili dorzuciła: — O Jezu!
—	Co się stało? — Barbara w mgnieniu oka znalazła się przy 
niej. Azhar imponował jej zawsze swym opanowaniem, więc coś, 
co mogło go wyprowadzić z równowagi, napawało i ją 
przerażeniem.
—	Liczyłam, że uda się nam przytrzymać go w tym budynku, 
dopóki nie dostaniemy w ręce jego kuzyna — wyjaśniła Emily. — 
Kazałam mu zostać z Kumharem, ale, kurde, zapomniałam 
zadzwonić do biura przepustek, żeby go nie wypuszczali.
—	To co pani teraz... — Belinda najwyraźniej czekała na 
dalsze rozkazy.
—	Już ja się nim zajmę! — rzuciła ostro Emily.
Wypadła na korytarz i zbiegła po schodach, a za nią Barbara. 
Na parterze ujrzały, jak Tajmullah Azhar miotał się rozpaczliwie 
po biurze przepustek.
—	Barbaro! — wykrzyknął na widok zbliżających się 
kobiet. Nie próbował nawet ukryć panicznego wręcz stra 
chu. — Barbaro, Hadija zginęła. On ją porwał!
—	Chryste! — wykrzyknęła Barbara, jakby zanosiła modlitwę 
do nieba. — Co ty mówisz, Azhar? Jesteś tego pewien?
—	Kiedy skończyliśmy z Kumharem, wróciłem do hotelu. 
Powiedział mi o tym pan Treves. Pani Porter siedziała przy niej, 
ale poprzedniego wieczoru widziała nas razem... Pamiętasz, wtedy 
w barze... więc myślała, że to było z góry umówione!
Barbara odruchowo otoczyła go ramieniem.
—	Odnajdziemy ją — obiecała. — Przysięgam, że wyrwiemy 
Hadiję z jego rąk.
—	Co tu się, do jasnej cholery, dzieje?! — Emily domagała 
się wyjaśnienia.
—	Hadija to jego córka. Ma dopiero osiem lat. Muham-mad ją 
porwał, bo najwidoczniej nie bała się z nim pójść.
—	Ale ona miała nakazane, żeby nie iść z nikim obcym! — 
powtarzał z rozpaczą Azhar. — Nigdy i nigdzie. Wiedziała o tym!
—	Tak, ale Muhammad nie był już dla niej kimś obcym — 
przypomniała Barbara. — Sama mu powiedziała, że chciałaby 
poznać jego żonę i dzieci. Oboje to słyszeliśmy. Nie musisz więc 
myśleć...
Za wszelką cenę próbowała go uwolnić od ciążącego na nim 
poczucia winy, ale nie dała rady. Chodziło przecież o jego 
dziecko!
—	Co to wszystko ma znaczyć?! — naciskała Emily.
—	Przecież ci mówię, że Hadija...
—	Chromolę Hadiję, czy jak tam się ona nazywa. Znacie tych 
ludzi, sierżancie? A jeśli tak, to kogo z nich jeszcze znacie?
Barbara zdała sobie sprawę, że popełniła błąd. Potwierdzał to 
jej gest solidarności z Azharem i znajomość faktów, do których 
się teraz przyznała. Gorączkowo szukała w myśli jakiegoś 
usprawiedliwienia, ale teraz mogła już powiedzieć tylko prawdę, 
bo na nic więcej nie starczyło czasu.
—	Pani Porter słyszała, jak pytał ją: „Lubisz morze? A co byś 
powiedziała na małą wycieczkę morską?" — przypomniał sobie 
Azhar. — To znaczy, że on ją zabrał...
—	Rany boskie, łodzią! — Barbara doznała nagłego olśnienia. 
Rzuciła rozpaczliwe spojrzenie w stronę Emily,
nie próbując jej załagodzić ani z niczego się tłumaczyć. Wiedziała 
już, dokąd udał się Malik i co zamierza. — Wziął łódź z przystani, 
z tej wypożyczalni. Hadija myśli, że zabrał ją tylko na krótką 
przejażdżkę po Morzu Północnym, ale on na pewno chce dopłynąć 
na kontynent. Przy tej odległości to szaleństwo, ale on robi to ze 
względu na Reuchleina i ślad hamburski. Zabrał ze sobą Hadiję, 
żebyśmy nie próbowali go zatrzymać. Trzeba zawiadomić Straż 
Przybrzeżną, Em.
Emily Barlow milczała, ale miała odpowiedź wypisaną na 
twarzy. To zaś, co wyrażała jej mina, nie wiązało się z pościgiem 
za zbrodniarzem. Zaciśnięte wargi i wysunięta do przodu szczęka 
oznaczały reakcję na nielojalność Barbary.
—	Em! — wyrzucała z siebie Barbara w szalonym pośpiechu. 
— Znałam Azhara i Hadiję jeszcze z Londynu. To wszystko. Em, 
na miłość boską...
—	Nie mogę uwierzyć! — Oczy Emily płonęły. — Kto jak 
kto, ale ty?
—	Barbaro... — wtrącił udręczonym głosem Azhar.
—	Nie wiedziałam, że to ty prowadzisz śledztwo, dopóki nie 
przyjechałam do Balford — tłumaczyła się Barbara.
—	Popełniłaś wykroczenie bez względu na to, kto pro-
wadziłby śledztwo.
—	Wiem, że popełniłam. — Barbara za wszelką cenę 
próbowała zmobilizować szefową do działania. — Chciałam po 
prostu ich uchronić, żeby nie wpakowali się w kłopoty.
—	Iw tym celu manipulowałaś mną, jak chciałaś?
—	Masz rację, popełniłam błąd. Powinnam była powiedzieć 
ci o tym od razu. Możesz to zameldować mojemu przełożonemu, 
ale błagam cię, później, nie teraz!
—	Proszę... — powtórzył Azhar błagalnym, niemal mo-
dlitewnym tonem.
—	Co za pieprzona amatorszczyzna, Havers! — podsu-
mowała tymczasem inspektor Barlow, jakby go nie słyszała.
—	Niech będzie amatorszczyzna — zgodziła się Barbara. — 
Ale teraz chyba moje kwalifikacje zawodowe są nie-
ważne. Przede wszystkim trzeba złapać Muhammada. Musimy 
zawiadomić Straż Przybrzeżną, i to już!
Ze strony Emily nie nastąpiła żadna reakcja, więc Barbara w 
końcu zaczęła krzyczeć:
—	Em, na litość boską, czy chodzi tu o morderstwo, czy 
o ciebie?
Był to chwyt poniżej pasa i Barbara wyrzucała sobie, że go 
zastosowała, jednak to podchwytliwe pytanie osiągnęło pożądany 
efekt.
Emily omiotła spojrzeniem najpierw Azhara, potem Barbarę. 
Wreszcie przejęła kontrolę nad sytuacją.
—	Straż Przybrzeżna na nic się nam nie przyda — za 
wyrokowała i pomaszerowała szybkim krokiem na zaple 
cze komendy.
—	Chodź! — Barbara pociągnęła Azhara za rękę. 
Emily zatrzymała się przy drzwiach pokoju pełnego
komputerów i sprzętu łącznościowego.
—	Nawiążcie kontakt z posterunkowym Fogartym — 
poleciła. — Wyślijcie samochód pancerny na przystań. Po 
szukiwany wypłynął na morze i wziął ze sobą zakładnicz 
kę. Powiedzcie Fogarty'emu, żeby przygotował dla mnie 
glocka 17 i automat MP5.
Dopiero teraz Barbara zrozumiała, dlaczego Emily sprzeciwiła 
się powiadomieniu Straży Przybrzeżnej. Formacja ta nie nosiła 
broni, a do tego pościgu konieczna była uzbrojona jednostka 
szybkiego reagowania.
„Cholerny świat" — myślała gorączkowo Barbara. Wolała nie 
wyobrażać sobie małej Hadii w krzyżowym ogniu wystrzałów.
—	Chodź! — ponagliła Azhara.
—	Co ona...
—	Ona rusza za nim w pościg i my też! — Barbara uważała, 
że w ten sposób najlepiej uchroni przed najgorszym swoją małą 
przyjaciółkę.
Emily przecięła siłownię i wyszła na tyły budynku, podczas 
gdy Barbara i Azhar deptali jej po piętach. Wsiadła do samochodu 
terenowego, włączyła silnik i koguta na dachu, a Barbara i Azhar 
zajęli tymczasem miejsca w wozie.
Emily powiodła po nich spojrzeniem.
—	Ten pan zostaje — orzekła, a zwracając się bezpo 
średnio do Azhara, dodała: — Proszę wysiąść.
Kiedy ociągał się z wykonaniem polecenia, warknęła:
—	Powiedziałam chyba, żeby pan wysiadł?! Mam już 
dość pana i was wszystkich. Proszę opuścić wóz!
Azhar spojrzał pytająco na Barbarę, która jednak nie wiedziała, 
czego po niej oczekiwał. Zresztą tak czy inaczej, nie mogłaby 
spełnić jego życzenia, więc zaproponowała kompromis:
—	Odnajdziemy ja, Azhar — obiecała. — Zostań tutaj.
—	Proszę, pozwólcie mi! — błagał. — Mam ją jedną na 
świecie i tylko ją jedną kocham!
—	Niech pan to powie swojej żonie i dzieciom w Houn-slow 
— wycedziła Emily ze zwężonymi złością źrenicami. — Na 
pewno wzruszy je to do łez. A na razie proszę wysiadać z wozu, 
zanim zawołam policjanta, żeby panu pomógł.
Barbara obróciła się na swym siedzeniu.
—	Azhar! — Skłoniła go do oderwania wzroku od in 
spektor Barlow. — Ja też kocham Hadiję. Przywiozę ci ją, 
tylko poczekaj tu na nas.
Niechętnie i z widocznym wysiłkiem Pakistańczyk opuścił 
pojazd. Kiedy tylko zatrzasnął za sobą drzwi, Emily nacisnęła 
pedał gazu. Samochód wyprysnął z parkingu i na sygnale pognał 
ulicami miasta.
—	Coś ty sobie myślała, do kurwy nędzy? — złościła się 
Emily. — Co z ciebie za glina?
Z wyciem syreny dotarły do Martello Road. Ruch na High 
Street został wstrzymany, więc skręciły w prawo i na pełnym 
gazie rwały w kierunku morza.
—	Ile razy miałaś szansę powiedzieć mi całą prawdę? — 
drążyła Emily. — Dziesięć? Dwanaście?
—	Powiedziałabym ci, ale...
—	Daruj sobie wyjaśnienia.
—	Powinnam była ci o tym powiedzieć, kiedy zapropo-
nowałaś mi funkcję rzecznika. Bałam się jednak, że wtedy 
zrezygnujesz z moich usług i nie będę w tej sprawie na bieżąco. 
Obawiałam się o niego, bo sądziłam, że jako profesor 
uniwersytetu angażuje się w coś, co go przerasta.
—	Akurat! — szydziła Emily. — To tak samo przerasta jego 
jak mnie.
—	Nie wiedziałam o tym. Niby skąd miałam wiedzieć?
—	To ty tak mówisz.
Skręciła w Mili Lane, gdzie wóz dostawczy stał zaparkowany 
zbyt daleko od jezdni. Kierowca właśnie zdejmował z niego 
tekturowe pudła i ładował je na ręczny wózek. Aby go ominąć, 
Emily musiała zjechać na chodnik. Klnąc w żywy kamień, 
przewróciła przy tym kosz na śmieci i rower. Barbara 
przytrzymała się deski rozdzielczej, kiedy Emily wykręciła 
samochód z powrotem na jezdnię.
—	Nie miałam pojęcia, że on na boku zajmuje się także 
problemami prawnymi! — tłumaczyła się dalej Barbara. — 
Znałam go jako swego sąsiada i wiedziałam o tym, że się tu 
wybiera. On nawet nie przypuszczał, że za nim pojadę. To raczej 
jego córeczka jest moją przyjaciółką.
—	Jezu, ośmioletnia przyjaciółka? Daruj sobie resztę 
szczegółów.
—	Em...
—	Zamknij się, dobra?
Już po raz drugi tego dnia znalazły się na przystani. Z 
bagażnika zabrały megafon i biegiem pokonały przestrzeń od 
parkingu do wypożyczalni sprzętu pływającego. Charlie Spencer 
potwierdził, że Muhammad Malik wypożyczył łódź motorową.
—	Silnik Diesla, w sam raz na długi rejs! — zachwalał. — 
Była z nim taka śliczna mała dziewczynka, jak laleczka, po 
dobno jego kuzynka. Opowiadała, że jeszcze nigdy nie płynę 
ła łódką, i aż się paliła do tego.
Charlie szacował, że Muhammad miał nad nimi około 
czterdziestu minut przewagi. Gdyby płynął zwykłą łodzią rybacką, 
nie dotarłby dalej niż do miejsca, w którym zatoka Pennyhole 
otwierała się na pełne morze. Wybrał zatem jednostkę o 
pojemniejszym silniku, którą mógł dopłynąć aż na kontynent. Aby 
go dopędzić, potrzeba było łodzi pościgowej. Emily dostrzegła ją 
właśnie lśniącą w słońcu przy pontonie.
—	Wezmę „Diabła Morskiego" — zadecydowała. 
Charlie niepewnie przełknął ślinę.
—	Chwileczkę, nie wiem jeszcze... — wahał się.
—	Nie musi pan nic wiedzieć — ucięła krótko Emi 
ly. — Wystarczy, że zepchnie go pan na wodę i przekaże
nam kluczyki. Jesteśmy z policji, a pan udostępnił łódź mordercy, 
który trzyma to dziecko jako zakładniczkę. Proszę zwodować 
„Diabła Morskiego" i dać mi jeszcze lornet-kę.
Charlie rozdziawił usta, gdy usłyszał, w co się wpakował. Bez 
słowa wręczył Emily kluczyki i towarzyszył obu policjantkom aż 
do pontonu. Podczas gdy spychał scigacza typu „Sokół 31" na 
wodę — na parking wjechał, z migającym „kogutem" i wyciem 
syreny, policyjny wóz pancerny. Posterunkowy Fogarty dołączył 
do nich biegiem, niosąc w jednej ręce pas z pistoletem w kaburze, 
a w drugiej automat.
—	Pomożesz nam, Mikę — zarządziła Emily, wskaku 
jąc do lodzi.
Oderwała niebieski płócienny pokrowiec osłaniający kokpit i 
włożyła kluczyk do stacyjki. Podczas gdy posterunkowy Fogarty 
przeglądał mapy nawigacyjne, wypuściła kilka kłębów dymu z 
maszynowni i po jakichś dwu minutach uruchomiła silnik.
W obłoku spalin zwróciła łódź dziobem w stronę portu. Charlie 
nerwowo przechadzał się tam i z powrotem po ograniczonej 
powierzchni pontonu, obgryzając knykieć palca wskazującego.
—	Tylko, na miłość boską, niech pani inspektor uważa! — 
zaklinał. — Ta łódź jest dla mnie wszystkim, a kosztuje mają 
tek!
Barbarze dreszcze przebiegły po plecach, gdyż dopiero co 
słyszała podobne słowa: „Mam ją jedną na świecie..." Widziała 
stąd, że Azhar zaparkował swego golfa na samym środku 
asfaltowanego placu i nie zamykając drzwi, popędził w stronę 
pontonu. Nie próbował ich zatrzymać, tylko wbił uporczywy 
wzrok w Barbarę, podczas gdy Emily wyprowadzała łódź na 
głębsze wody Twizzle — dopływu zasilającego przybrzeżne 
płycizny, a biorącego początek w Kanale Balfordzkim.
Barbara próbowała telepatycznie przekazać Azharowi 
komunikat: „Nie martw się. Przywiozę Hadiję z powrotem. 
Przysięgam, że nic się jej nie stanie".
Ze swego długoletniego doświadczenia w sprawach kry-
minalnych wiedziała jednak, że nikt nie może być pewny
swego bezpieczeństwa, jeśli morderca poczuje się osaczony. 
Skoro Muhammad bez skrupułów mógł wykorzystywać własnych 
rodaków jako niewolników, strojąc się przy tym w szaty ich 
obrońcy, to niby dlaczego miałby go wzruszać los ośmioletniej 
dziewczynki?
Barbara uniesionym w górę kciukiem zasygnalizowała 
Azharowi, że wszystko będzie w porządku. Potem obróciła się w 
przeciwną stronę, bo musiała obserwować kanał przypływowy, 
który miał ich wynieść na pełne morze.
Prędkość na tym odcinku, była ograniczona do pięciu węzłów. 
Po południu żegluga na kanale stawała się niebezpieczna, gdyż 
niedzielni żeglarze wracali do przystani. Emily jednak nie 
przejmowała się żadnymi zakazami. Nasunęła na nos okulary 
przeciwsłoneczne, rozstawiła nogi dla zachowania równowagi i 
wyciskała ze ścigacza maksymalną szybkość, zachowując 
równocześnie właściwy kurs.
—	Włącz radio — poleciła Fogarty'emu. — Połącz się z 
kwaterą główną. Podaj im naszą pozycję i spytaj, czy nie mogliby 
wysłać jego śladem helikoptera.
—	Tak jest!
Policjant odłożył broń na plastikowe siedzenie łodzi i zaczął 
manewrować przyciskami na tablicy rozdzielczej, wywołując 
różne kody. Włączył mikrofon i przekazał polecenie Emily, z 
uwagą nasłuchując odpowiedzi.
Barbara stanęła na dziobie obok Emily. Znajdowały się tam 
dwa siedzenia, ale żadna nie usiadła, bo na stojąco mogły widzieć 
na większą odległość. Barbara zawiesiła sobie na szyi lornetkę.
—	Potrzebuję namiaru na Niemcy. — Emily przerwała 
Fogarty'emu nawiązywanie łączności radiowej. — Kon 
kretnie na ujście Łaby. Znajdź mi współrzędne.
Posterunkowy nastawił radio na odbiór, odłączył mikrofon i 
zajął się studiowaniem map.
—	Ty też uważasz, że będzie próbował tam się dostać? — 
upewniła się Barbara, przekrzykując warkot silnika.
—	To jedyna logiczna możliwość. W Hamburgu ma 
wspólników, którzy mogą wyrobić mu lewe papiery i zame-
linować go gdzieś do czasu, aż będzie mógł bezpiecznie 
przedostać się do Pakistanu. A tam już szukaj wiatru w polu...
—	W zatoce są płycizny — przerwał jej Fogarty. — Niech 
pani inspektor uważa na boje. A kiedy stąd wypłyniemy, trzeba 
wziąć kurs zero-sześć-zero stopni.
—	Co to znaczy? — Emily przekrzywiła głowę, żeby lepiej 
słyszeć.
—	Ten namiar, który pani kazała podać. Zero-sześć--zero — 
powtórzył, wracając do radia.
—	Namiar na co?
—	To pani inspektor nigdy nie żeglowała? — zdziwił się 
Fogarty
—	Przecież wiesz, że to Gary zawsze żegluje, a ja wiosłuję. 
No więc, co to znaczy to „zero-sześć-zero"?
Fogarty w końcu zorientował się w sytuacji i postukał dłonią 
po wierzchu busoli.
—	Trzeba sterować tak, żeby na tym trzymać stale od 
czyt zero-sześć-zero — wyjaśnił. — Jeśli on wziął kurs na 
Hamburg, to do połowy drogi musimy utrzymywać taką 
pozycję.
Emily skinęła potakująco głową i dodała gazu, zostawiając za 
sobą pienisty kilwater.
Po prawej ręce mieli zachodni brzeg przylądka Nez, a po lewej 
zalewowe wysepki na odcinku bagnistego terenu zwanego 
„brodem". Stan wody był wysoki, lecz o tej porze na kanale roiło 
się od turystów powracających z morskich wycieczek. Emily 
starała się trzymać głównego szlaku, prując z maksymalną 
prędkością. W miejscu, gdzie boje wyznaczały przejście w kanał 
przypływowy Hamford, wpadający bezpośrednio do morza — 
Emily zmniejszyła tempo. W rezultacie dziób łodzi najpierw 
uniósł się, a potem gwałtownie opadł. Posterunkowy Fogarty na 
krótko utracił oparcie dla nóg, Barbara przytrzymała się relingu i 
„Diabeł Morski" wpłynął na wody Hamford.
Przed nimi rozciągała się zatoka Pennyhole i Morze Północne, 
przypominające zieloną połać mchu pociętą białymi czapami 
piany. „Diabeł Morski" wyskoczył do przodu tak ostro, że Emily 
musiała znowu zmniejszyć prędkość. W odpowiedzi potężne 
maszyny tak zakołysały łodzią, że dziób poszedł do góry, a 
później na dół, z dużo większą siłą niż poprzednio. Barbara 
poczuła klujący ból w niedokładnie zagojonych żebrach, 
promieniujący aż do
gardła i oczu. W tej chwili jednak nie mogła przecież się wycofać!
Podniosła lornetkę do oczu, mocno ściskając nogami siedzenie, 
bo łódź podskakiwała na fali jak szalona. Fo-garty wrócił do radia, 
próbując przekrzyczeć huk motorów.
Wiatr rozpryskiwał mgiełkę wodną unoszącą się wokół dzioba. 
Po okrążeniu przylądka Nez Emily otworzyła dławiki na całą 
szerokość. „Diabeł Morski" wyskoczył na wody zatoki jak koń 
spięty ostrogą, roztrącając dwóch narciarzy wodnych jak 
plastikowe żołnierzyki.
Barbara przesuwała szkła lornetki wzdłuż linii horyzontu. 
Tymczasem posterunkowy Fogarty przycupnął w kok-picie, nie 
zaprzestając prób nawiązania łączności radiowej. W końcu udało 
mu się połączyć z kimś konkretnym na lądzie. Barbara nie 
słyszała samej rozmowy, ale Fogarty zaraz przekazał jej treść 
Emily:
—	Nie da rady, pani inspektor. Dywizyjny śmigłowiec bierze 
teraz udział w manewrach jednostki specjalnej w Southend-on-
Sea.
—	A co oni tam, do jasnej cholery, robią? — niecierpliwiła 
się Emily.
—	Przeprowadzają pozorowaną akcję przeciw terrorystom. Te 
ćwiczenia zaplanowano już na pół roku z góry. Obiecali mi, że 
spróbują odwołać ten śmigłowiec, ale nie gwarantują, czy w porę 
do nas dotrze. Mam się połączyć ze Strażą Przybrzeżną?
—	Gówno nam pomoże Straż Przybrzeżna! Myślisz, że Malik 
sam się grzecznie podda, kiedy go o to poproszą?
—	Możemy więc liczyć tylko na ten śmigłowiec. Przekazałem 
im naszą pozycję.
Emily w odpowiedzi dodała gazu, aż Fogerty stracił 
równowagę. Przy tym z brzękiem ześliznął się z siedzenia pistolet 
maszynowy. Emily odwróciła się na ten odgłos.
—	Daj mi spluwę! — poleciła.
Sterując jedną ręką, drugą przerzuciła sobie przez ramię pas z 
kaburą.
—	Widzisz coś?! — krzyknęła do Barbary.
Nie byli przecież jedyną jednostką znajdującą się w tej chwili 
na morzu! Od północy, z portów Felixstone i Har-
wich, kanciaste sylwetki promów sunęły w kierunku kontynentu. 
Na południe od nich molo w Balford w blasku zachodzącego 
słońca rzucało długie cienie na wodę. Za nimi, na tle linii 
brzegowej, przesuwały się kolorowe trójkąty żagli przy deskach 
windsurfingowych. Przed nimi zaś rozciągała się otwarta 
przestrzeń morza aż do linii horyzontu, nad którą unosiło się 
pasmo mgły, utrzymujące się od dnia przyjazdu Barbary.
Od czasu do czasu zauważała jakieś łodzie, gdyż w środku lata 
nawet pod wieczór znaleźli się chętni do wypływania na morze. 
Gorzej, że Barbara nie wiedziała nic o łodzi, której szukała, 
oprócz tego, że zmierzała w tym samym kierunku co oni. 
Odrzekła więc:
—	Nic, Em.
—	Uważaj dalej — poleciła Emily, zwiększając prędkość 
jeszcze bardziej.
Łódź na przemian to wyskakiwała z wody, to opadała, co 
Barbara odczuwała w swoich świeżo zrośniętych żebrach. 
Inspektor Lynley nie byłby zachwycony sposobem, w jaki 
spędzała urlop!
Nad łodzią unosiły się mewy o żółtych dziobach. Niektóre z 
nich podskakiwały na falach, wzlatując dopiero, gdy „Diabeł 
Morski" zanadto się przybliżył. Ich gniewne skrzeczenie zagłuszał 
huk silników ścigacza.
Przez najbliższe pół godziny Emily utrzymywała ten sam kurs, 
mijając żaglówki, katamarany i łodzie rybackie, głęboko 
zanurzone pod ciężarem dziennego połowu. Zbliżali się teraz 
coraz bardziej do pasma mgły, zapowiadającego na najbliższe dni 
chłodniejszą pogodę dla wybrzeży hrabstwa Essex.
Barbara przez lornetkę śledziła połać morza przed nimi. 
Zdawała sobie sprawę, że dalsze zwiększanie szybkości niewiele 
da, jeśli nie zdołają dogonić Muhammada przed strefą mgły. We 
mgle łatwo by się im wymknął, a na ogromnej przestrzeni 
otwartego morza mógłby zmienić kurs i wywieść wszystkich w 
pole. Jeśli w ogóle znajdował się na pełnym morzu, gdyż Barbara 
nie wykluczała także możliwości, że już zawczasu miał 
zaplanowaną kryjówkę gdzieś u wybrzeży Anglii. Odjęła od oczu 
lornetkę i otarła twarz, tym razem nie z potu, ale z rozpylonej 
mgiełki słonej wo-
dy. Po raz pierwszy od wielu dnia zrobiło się jej wyraźnie 
chłodno.
Posterunkowy Fogarty przeczołgał się na rufę, gdzie uprzednio 
osunął się jego pistolet maszynowy. Sprawdził, czy nastawiony 
jest na oddawanie strzałów pojedynczo czy seriami. Pamiętała z 
kursów, że taka broń ma zasięg rażenia około stu metrów. Zrobiło 
się jej niedobrze na samą myśl, że istotnie mogłoby dojść do 
strzelaniny. Z odległości stu metrów posterunkowy mógłby z 
równym prawdopodobieństwem trafić Hadiję jak Muhammada. 
Normalnie Barbara nie przykładała wagi do praktyk religijnych — 
teraz jednak zaczęła się modlić, aby strzał ostrzegawczy, oddany 
w powietrze, przekonał przestępcę, że policja bynajmniej nie 
żartuje. Przypuszczała, że Muhammad inaczej się nie podda.
Powróciła do obserwacji, powtarzając sobie, że musi się 
skoncentrować. Prześladowały ją jednak wytwory wyobraźni, 
podsuwające przed oczy obrazy małej dziewczynki w różnych 
sytuacjach życiowych. Tu warkoczyki podskakiwały radośnie na 
jej ramionach... tam znowu stała na jednej nóżce w pozycji 
flaminga, ze stopą drugiej opartą o łydkę pierwszej... marszczyła 
nosek w skupieniu, ucząc się obsługi automatycznej sekretarki... 
robiła dobrą minę, mimo że na jej urodziny przyszedł tylko jeden 
gość... skakała z radości na wieść, że ma krewnych, o których 
istnieniu nie wiedziała!
Muhammad obiecał jej, że wkrótce znowu się zobaczą. Jakże 
musiała się ucieszyć, że to tak szybko nastąpiło!
Barbara przełknęła ślinę i próbowała o tym nie myśleć. W tej 
chwili przede wszystkim trzeba było schwytać bandziora, a w tym 
celu musiała nieprzerwanie obserwować...
—	Jest! Kurde mol, widzę go!
Na horyzoncie pojawiła się mała plamka, która błyskawicznie 
posuwała się w stronę pasma mgły. Sylwetka łodzi wyłaniała się i 
znikała pomiędzy grzbietami fal, ale jasne było, że płynie tym 
samym kursem co oni.
—	Gdzie?! — wykrzyknęła Emily.
—	Przed nami — objaśniła Barbara. — Gaz do dechy, bo on 
pakuje się prosto w mgłę!
Łódź z impetem wyskoczyła naprzód. Barbara nie spuszczała 
ściganego z oka, głośno podając wskazówki co do kierunku. 
Muhammad na razie nie orientował się, że depczą mu po piętach, 
ale jasne było, że wkrótce zda sobie z tego sprawę. Nie dało się 
przecież uciszyć warkotu silnika. Wystarczyło, żeby go usłyszał, a 
już wiedziałby, że go ścigają. A wtedy desperacja mogłaby go 
pchnąć do zgoła nieobliczalnych działań.
Fogarty podszedł do kobiet, trzymając automat w pogotowiu.
—	Chyba nie zamierzasz tego użyć? — Barbara spioru-
nowała go wzrokiem.
—	Dałby Bóg, żebym nie musiał — odpowiedział, za co 
Barbara od razu go polubiła.
Otaczała ich teraz falująca ciemnozielona tafla morza. Na tę 
odległość od brzegu nie zapuszczały się już łódki turystów, więc 
ścigaczowi towarzyszyły tylko widoczne z daleka promy, 
zdążające do Holandii, Niemiec lub Szwecji.
—	Dalej płyniemy za nim czy mam skorygować kurs! ? — 
krzyczała Emily.
Barbara podniosła lornetkę do oczu, raz po raz wzdryga-jąc 
się, kiedy przechyły łodzi urażały jej bolące żebra.
—	W lewo! - dyktowała poprawki. — Jeszcze bardziej 
w lewo. I szybciej, na miłość boską! — dodała, bo druga 
łódź zbliżała się już do granicy mgły.
Emily skorygowała kurs ścigacza bardziej w lewo. Po chwili 
wykrzyknęła:
—	Jest, widzę go!
Zbliżyli się już na tyle, że Barbara mogła odjąć lornetkę od 
oczu. Obie jednostki dzieliło od siebie najwyżej sto pięćdziesiąt 
metrów, kiedy Muhammad zorientował się, że ma policję na 
karku. Jego łódź wspięła się akurat na grzbiet fali i wtedy się 
obejrzał. Musiał jednak pilnować steru, aby nie zbłądzić we mgle, 
nie mógł więc liczyć na to, że uda mu się zgubić pogoń.
Jednak zwiększył prędkość. Jego łódź przecinała dziobem 
grzywy fal, a z obu stron wzbijały się bryzgi piany. Z tej 
odległości było już widać rozwiane włosy Muhamma-da, po raz 
pierwszy — odkąd Barbara go poznała — nie-związane w kucyk. 
Zaraz za nim stała Hadija, tak blisko, że
z daleka wydawali się jedną osobą. Kurczowo uchwyciła się 
oburącz paska Muhammada.
„On nie jest głupi, trzyma ją blisko siebie!" — pomyślała 
Barbara.
„Diabeł Morski" rwał ostro do przodu, wspinając się po falach 
i zanurzając dziób w spienione bałwany. Kiedy odstęp między 
łodziami zmniejszył się do jakichś czterdziestu metrów, Emily 
zredukowała szybkość i wyciągnęła megafon.
—	Zatrzymaj się, Malik! — wezwała. — I tak nam nie 
uciekniesz.
Muhammad oddalał się ze stałą prędkością i nie zamierzał 
zwolnić.
—	Nie bądź głupi! — nawoływała Emily. — Zatrzymaj 
się, i tak przegrałeś.
Żadnej reakcji.
—	Rób, jak chcesz, durniu! — zdenerwowała się Emily, 
odkładając tubę na bok.
Otworzyła dławik do oporu i coraz bardziej doganiała mniejszą 
łódź, aż zbliżyła się na mniej więcej dwadzieścia metrów. 
Ponownie zaapelowała przez megafon do rozsądku Muhammada:
—	Malik, mamy broń! Będziemy strzelać! Zatrzymaj 
się! Nie masz żadnych szans.
Jeszcze dodał gazu, aż łódź wystrzeliła gwałtownie do przodu, 
a wtedy ostro skręcił w lewo. Wskutek nagłej zmiany kierunku 
siła odśrodkowa rzuciła Hadiję na niego. Muhammad złapał 
dziewczynkę wpół i podniósł.
—	Puść dziecko! — rozkazała przez tubę Emily.
W tej jednej strasznej chwili Barbara zdała sobie sprawę, że to 
właśnie Malik zamierzał zrobić.
Przez ułamek sekundy widziała wykrzywioną strachem twarz 
Hadii, dopiero co promieniejącej radością z morskiej wycieczki z 
kuzynem. Muhammad krótko balansował z nią na burcie, po czym 
z rozmachem wrzucił dziecko do morza.
—	A to skurwysyn! — krzyknęła Barbara. 
Muhammad odwrócił się do steru i ponownie wykręcił
łódkę w przeciwną stronę, prosto na ścianę mgły. Emily
dodała gazu, a Barbara po chwili, która wydała się wiekiem, 
zrozumiała, że szefowa zamierza kontynuować pościg.
—	Emily, przecież tam jest ta dziewczynka! — zakrzyknęła. 
Wypatrywała Hadii wśród fal i dostrzegła jej głowę, ramiona 
bezsilnie bijące wodę... Dziecko to się zanurzało, to znów 
wypływało.
—	Pani inspektor! — dołączył się Fogarty.
—	Szlag by to trafił, grunt, że go mamy! — brzmiała 
odpowiedź Emily.
—	Ależ ona utonie!
—	Hak jej w smak, mamy go!
Dziewczynka tymczasem poszła pod wodę i za moment 
wynurzyła się, próbując konwulsyjnymi ruchami rąk utrzymać się 
na powierzchni.
—	Jezu, Emily! — Barbara chwyciła ją za rękę. — Za 
trzymaj łódź, bo Hadija się utopi!
Emily odepchnęła ją i zamierzała ustawić dławiki na jeszcze 
większą szybkość.
—	To on chciałby, żebyśmy stanęli! — wykrzyczała. — 
Właśnie dlatego zepchnął ją do wody. Rzućcie jej kamizelkę 
ratunkową.
—	Ale ona jest już za daleko od nas. Utonie, zanim kamizelka 
do niej dopłynie! — próbowała argumentować Barbara.
Fogarty natomiast rzucił automat, błyskawicznie ściągnął buty 
i wskoczył za burtę łodzi.
—	Zostań tam, gdzie jesteś! — zakomenderowała Emily. — 
Musisz mieć broń w pogotowiu.
—	Ależ, pani inspektor...
—	Mikę, do jasnej cholery, słyszałeś, co powiedziałam? To 
rozkaz!
—	Jezu, Emily, co robisz? — krzyczała przeraźliwie Barbara.
Odpłynęli już zbyt daleko, żeby Fogarty mógł dotrzeć wpław 
do dziewczynki, zanim zniknęłaby pod wodą. A gdyby nawet mu 
się to udało — najwyżej utonęliby razem, gdyż inspektor Barlow 
nieubłaganie kontynuowała swój pościg.
—	Emily, stój!
—	Dla jakiegoś brudnego, azjatyckiego bachora? Nigdy 
w życiu! — odwarknęła jej Emily.
To przepełniło miarę. Jeszcze nie przebrzmiało echo słów o 
„azjatyckim bachorze", a Hadija rozpaczliwie młócąc rękami 
wodę, znów zniknęła pod powierzchnią — gdy Barbara schyliła 
się po automat Fogarty'ego, podniosła go i wycelowała prosto w 
swoją szefową.
—	Zawróć tę pieprzoną łódkę, Emily, bo rozwalę ci łeb! — 
zagroziła.
Emily w odpowiedzi sięgnęła ręką do kabury pistoletu.
—	Pani inspektor, nie! — wrzasnął Fogarty.
Barbarze w ułamku sekundy przewinęło się przed oczami całe 
dotychczasowe życie, kariera zawodowa i ewentualna przyszłość, 
zanim nacisnęła spust.
27
Upuściła automat, bo Emily upadła, ale zamiast krwi 
rozprysnęła się tylko woda. Rozrzut serii był zbyt duży i pociski 
trafiły w morze.
Fogarty skoczył do przodu i pchnął szefową na siedzenie, 
krzycząc jej nad uchem:
—	Ona miała rację, pani inspektor!
W tym czasie Barbara przejęła stery łodzi.
Nie zdawała sobie sprawy, ile czasu upłynęło, gdyż dla niej 
trwało to całą wieczność albo i dłużej. Zawróciła łódź w miejscu z 
taką szybkością, że mało nie wylądowali dnem do góry. Podczas 
gdy Fogarty rozbroił Emily — nerwowo przepatrywała 
powierzchnie wody, prosząc Boga o pomyślny rezultat.
W końcu, o jakieś czterdzieści metrów od prawej burty, 
dostrzegła dziewczynkę już nie walczącą o życie, lecz biernie 
unoszącą się na falach.
—	Mikę! Tam jest! — krzyknęła i dodała gazu.
Gdy tylko dopłynęła dostatecznie blisko, Fogarty w jednej 
chwili znalazł się za burtą. Barbara wyrzuciła w ślad za nim 
kamizelki ratunkowe i nadmuchiwane siedzenia z łodzi, które 
unosiły się na wodzie jak nenufary. Potem zaczęła się modlić.
Nieważne, że ta dziewczynka miała ciemną skórę, że opuściła 
ją rodzona matka, a ojciec przez osiem lat utrzymywał w 
przeświadczeniu, że nie mają nikogo oprócz siebie... Liczyło się 
tylko, że to była Hadija, niewinna, pełna radości i kochająca 
życie!
Kiedy Fogarty do niej dopłynął, unosiła się już na wodzie 
twarzą w dół. Policjant przekręcił ją na plecy, podtrzymał pod 
brodę i zawrócił do łodzi.
Barbarze pociemniało w oczach. Rzuciła się do Emily.
—	Coś ty sobie myślała, do kurwy nędzy?! — krzycza 
ła. — Przecież ona ma dopiero osiem lat, wszystkiego 
osiem pieprzonych lat!
Emily patrzyła przedtem w morze, ale odwróciła się do 
Barbary. Uniosła rękę, jakby chcąc odparować jej słowa, ale tylko 
zwinęła dłoń w pięść, nad którą jarzyły się zwężone z gniewu 
źrenice.
—	Ona nie jest jakimś anonimowym azjatyckim bacho 
rem, tylko żywym człowiekiem! — nastawała na nią Bar 
bara.
Tymczasem Fogarty podnosił już dziecko na wysokość burty.
—	Chryste! — wyszeptała Barbara, odbierając z jego 
rąk drobne ciało.
Podczas gdy policjant wciągał się z powrotem do łodzi, 
Barbara ułożyła małą płasko na deskach pokładu. Chociaż sama 
ledwo chwytała oddech, rozpoczęła sztuczne oddychanie, 
przerzucając się od metody „usta-usta" do masażu serca i na 
odwrót. Od wysiłku czuła ból w żebrach, każdy oddech 
przejmował jej klatkę piersiową żywym ogniem, więc 
odchrząkiwała i kaszlała, ale twardo uciskała opuszką dłoni pierś 
Hadii.
—	Odejdźcie, sierżancie — usłyszała nagle nad uchem oschły, 
nawykły do rozkazywania głos Emily.
—	Nie! — odkrzyknęła i wdmuchnęła następną porcję 
powietrza w usta Hadii.
—	Puśćcie mnie do niej, sierżancie. Ja się nią zajmę. 
Barbara nie zwracała na te słowa najmniejszej uwagi. Do 
piero Fogarty ciężko dysząc z wyczerpania, dotknął jej ręki.
—	Sierżant pozwoli szefowej — powiedział. — Ona na 
prawdę umie to robić. Tak będzie lepiej.
Barbara niechętnie usunęła się z drogi i Emily sama rozpoczęła 
akcję ratunkową. Wzięła się do rzeczy równie sprawnie i 
konsekwentnie, jak do wszystkiego, do czego kiedykolwiek 
przyłożyła rękę. I tak jak zawsze nie mogła znieść, żeby ktoś jej w 
tym przeszkadzał.
Z piersi Hadii wydobyło się głośne westchnienie, potem 
kaszel. Emily przewróciła małą na bok, aż po jeszcze jednym 
konwulsyjnym skurczu ciała dziewczynka zwymiotowała 
mieszaninę morskiej wody, żółci i treści żołądkowej na pokład 
reprezentacyjnej jednostki Charliego Spencera.
Potem Hadija zamrugała oczami i powiodła wokół oszo-
łomionym spojrzeniem. Stopniowo rozpoznawała nachylonych 
nad nią dorosłych i z pewnych zakłopotaniem przeniosła wzrok z 
twarzy Emily na Fogarty'ego, a w końcu na Barbarę. Wtedy jej 
buzia rozpromieniła się błogim uśmiechem.
—	Mój żołądek zrobił fikołka! — oznajmiła.
Nad przystanią w Balford wschodził już księżyc, gdy wreszcie 
grupa pościgowa powróciła z akcji. Na miejscu zastali rzęsiście 
oświetlone nabrzeże i tłum oczekujących. Przewodził im 
mężczyzna, w którego łysinie odbijało się więcej świateł, niż 
zwykle o tej porze paliło się przy pontonach.
Emily, stojąc przy sterze, rzuciła okiem poza dziób łodzi i 
wycedziła z niesmakiem:
—	No, to wspaniale.
—	Co tam się dzieje? — spytała Barbara z tylnego siedzenia, 
trzymając w ramionach Hadiję owiniętą w zatęchły koc.
—	Ten skunks Ferguson sprowadził pismaków! — wyjaśniła 
Emily.
Istotnie, na pomoście roiło się od fotografów z lampami 
błyskowymi, reporterów z notatnikami i magnetofonami, a nawet 
znalazł się tam wóz transmisyjny ITV, aby od razu zmontować 
materiał do wiadomości o dziesiątej. Zaledwie Emily wyłączyła 
silniki „Diabła Morskiego"! pozwoliła łodzi siłą rozpędu przybić 
do nabrzeża — dziennikarze pod wodzą nadinspektora Fergusona 
obstąpili ścigacz.
Przez gwar głosów przebijały się trzaski fleszy, a kamerzyści 
torowali sobie drogę w tłumie. „Gdzie on jest, do jasnej cholery?" 
— ryczał Ferguson, a Charlie Spencer histeryzował: „Coście 
zrobili z deskami z mojej łodzi?" Wszyscy jednak rozglądali się za 
głównym bohaterem całej akcji, którego spodziewali się ujrzeć w 
kajdankach, skruszonego i ze spuszczoną głową, akurat w 
odpowiednim momencie, aby zażegnać poważny kryzys 
polityczny. Tymczasem zamiast niego zobaczyli tylko drżącą 
dziewczynkę, która tuliła się do Barbary, dopóki szczupły, 
ciemnoskóry mężczyzna o płonących, czarnych oczach nie 
przedarł się do niej, odtrącając trzech policjantów i dwóch 
młodocianych gapiów.
—	Tatusiu! — krzyknęła Hadija na jego widok. 
Azhar porwał ją z ramion Barbary i przygarnął do siebie
tak mocno, jakby od tego zależało zbawienie jego duszy.
—	Dziękuję ci, Barbaro! — oświadczył żarliwie.
Posterunkowa Belinda Warner musiała przez najbliższe kilka 
godzin trzymać ekspres do kawy „pod parą". Przybyło bowiem 
wielu gości do obsłużenia.
W pierwszej kolejności należało się zająć nadinspektorem 
Fergusonem, który zamknął się z Emily w jej gabinecie. Przez 
drzwi dolatywały strzępy ożywionej wymiany zdań, która 
Barbarze przypominała coś pośredniego między szczuciem psami 
niedźwiedzia a nieprzebierającą w środkach dyskusją na temat 
przydatności kobiet w służbie policyjnej. W powietrzu krzyżowały 
się wzajemne oskarżenia, burzliwe protesty i zwyczajne obraźliwe 
inwektywy.
Cały ten dialog dotyczył głównie jednej kwestii. Nadinspektor 
chciał wiedzieć, co właściwie ma napisać w sprawozdaniu do 
wyższych instancji na temat tego, co nazwał „waszą 
bezprzykładną arogancją, Barlow". Emily z miejsca replikowała, 
że ma gdzieś, cokolwiek on napisze, byleby robił to z dala od jej 
biura i nie utrudniał ostatecznego schwytania Malika. Na 
pożegnanie Ferguson ostrzegł Emily, żeby się nie zdziwiła, jeżeli 
w jej sprawie zostanie wdrożone postępowanie dyscyplinarne. 
Ona zaś odwzajemniła
mu się groźbą, że oskarży go o... molestowanie seksualne, jeśli nie 
przestanie przeszkadzać jej w pracy.
Barbara wraz z resztą ekipy oczekiwała w przyległej sali 
konferencyjnej. Wiedziała, że od niej teraz zależy dalszy przebieg 
kariery zawodowej Emily, podobnie jak w ręku Emily leżała teraz 
jej przyszłość.
Dotychczas żadna z nich nie wracała do wydarzeń, jakie miały 
miejsce, kiedy Barbara przejęła kontrolę nad łodzią. Także 
posterunkowy Fogarty nabrał wody w usta. Spokojnie pozbierał 
broń, którą przywiózł ze sobą na przystań, i wrzucił ją do wozu 
pancernego. Sam też do niego wsiadł i odjechał z powrotem do 
swoich zadań, od których oderwało go wezwanie. Z Emily i 
Barbarą pożegnał się skinieniem głowy i zdawkową formułką: 
„Pani sierżant, pani inspektor — to była wspaniała akcja!" Dał 
przy tym niedwuznacznie do zrozumienia, że ewentualne 
przecieki w tej sprawie nie mogły wyjść z jego ust.
Barbara nie była pewna, co właściwie powinna zrobić, gdyż 
nie mogła pogodzić się z tym, czego dowiedziała się o Emily w 
ciągu kilkudniowego pobytu w Balford-le--Nez.
„Podnieśli dziki raban na temat praw człowieka..."
„Tatuś i mamusia już zawczasu obgadali ten ślub..."
„...to Azjaci. Z pewnością nie chcieliby stracić twarzy".
Przez cały ten czas, choćby na podstawie takich zwrotów, 
wyrażających głęboką pogardę dla ludzi o innej barwie skóry, 
miała okazję wyrobić sobie pogląd na temat prawdziwej 
osobowości Emily. Nie zwracała jednak uwagi na szczegóły, bo 
przesłaniał je ślepy podziw dla jej umiejętności. Zgodnie z 
wymogami etyki zawodowej Barbara powinna była teraz ujawnić 
wszystko, co widziała i słyszała, a nie tylko to, co chciała widzieć 
i słyszeć.
Zdawała sobie jednak sprawę, że gdy oskarży Emily — ona 
wytoczy przeciwko niej nieporównanie poważniejsze zarzuty, 
poczynając od niesubordynacji, a kończąc na usiłowaniu 
zabójstwa. Wystarczyło jedno słowo Emily, aby złamać dalszą 
karierę Barbary w Wydziale Dochodzeniowo-Śledczym. Nie 
można przecież bezkarnie obracać nabitej broni przeciw swemu 
przełożonemu!
Jednak kiedy Emily dołączyła do reszty załogi, z jej twarzy nie 
można było odczytać konkretnych zamiarów. Od razu zagoniła 
podwładnych do roboty, a ton głosu, jakim rozdzielała zadania, 
sugerował, że myślała w tej chwili raczej o pracy niż o rewanżu.
Należało włączyć do współpracy Interpol. Wydział Do-
chodzeniowo-Śledczy komendy w Balford będzie musiał 
nawiązać z nim kontakt za pośrednictwem Policji Metropolitalnej 
w Londynie. Oczywiście niemiecki Federalny Wydział 
Kryminalny nie musi wszczynać własnego śledztwa — wystarczy, 
jeśli dokona aresztowania.
Jednak nie takie to proste, zważywszy na to, że sprawa nabrała 
międzynarodowego zasięgu. Interpol zażąda dokumentacji, aby 
przekazać ją do Niemiec. Emily wyznaczyła więc pracowników 
do skompletowania teczki.
W tym czasie inni mieli się zająć przygotowaniem wystąpienia 
o ekstradycję, a jeszcze inni — materiałów dla rzecznika 
prasowego na jutrzejszą konferencję. Oddzielny zespół miał 
opracować sprawozdanie z akcji, protokoły przesłuchań i 
ekspertyzy biegłych, potrzebne jako materiał dowodowy dla 
prokuratury, aby po ujęciu Malika można było postawić go w stan 
oskarżenia...
Na tym etapie wkroczyła do sali Belinda Warner, popychając 
przed sobą kolejny wózek z filiżankami kawy. Poinformowała 
Emily, że pan Azhar prosi o rozmowę z nią i z panią sierżant.
Azhar ulotnił się wraz z córką, gdy tylko ją odzyskał. Udało 
mu się wydostać z tłumu, ignorując padające ze wszystkich stron 
pytania i spokojnie znosząc błyski fleszy, bo przedstawiciele prasy 
chcieli zamieścić jego zdjęcie w porannych gazetach. Wsadził 
Hadiję do samochodu i odjechał, pozostawiając policji uporanie 
się ze skutkami działalności Muhammada.
— Zaproś do go mojego gabinetu — poleciła Emily. — 
Sierżant Havers i ja będziemy tam na niego czekać.
Barbara spojrzała z ukosa na Emily, zastanawiając się, czy za 
słowami „sierżant Havers i ja" kryje się jakiś głębszy podtekst. 
Jednak wyraz twarzy Emily nie zdradzał żadnych emocji. Po 
prostu odwróciła się na pięcie i wyszła
z sali konferencyjnej, a Barbara podążyła za nią, czekając na jakiś 
sygnał.
—	Co z małą? — spytała Azhara, kiedy wszedł do gabinetu 
pani inspektor.
—	Wszystko w porządku — zapewnił. — Pan Treves był tak 
miły, że podgrzał dla niej zupę. Zjadła, wzięła kąpiel i poszła 
spać, ale na wszelki wypadek kazałem lekarzowi ją zbadać. Pani 
Porter zostanie z nią do mojego powrotu. I wiesz co? — dodał z 
uśmiechem. — Wzięła ze sobą do łóżka żyrafę, i to tę zniszczoną. 
Powiedziała tak: „Biedactwo, to nie jej wina, że ktoś ją nadepnął. 
Przecież ona nie wie, że brzydko wygląda!"
—	Ani ona, ani nikt inny — zgodziła się Barbara. 
Azhar obrzucił ją długim spojrzeniem, potem powoli
kiwnął głową i zwrócił się do Emily.
—	Przepraszam, pani inspektor, ale nie wiem, co Barbara 
powiedziała pani o naszej znajomości. Obawiam się, że mogła 
pani mylnie zrozumieć jej zaangażowanie w sprawy mojej 
rodziny... Po prostu w Londynie jesteśmy sąsiadami i Barbarze 
udało się zaprzyjaźnić z moją córką pod... — urwał, uciekł 
spojrzeniem gdzieś w bok, ponownie zwrócił oczy na Emily i 
dokończył: — ...pod nieobecność jej matki. I na tym polegała cała 
nasza znajomość! Ona nie wiedziała, że przyjechałem tutaj, aby 
pomóc mojej rodzinie w kontaktach z policją, ani też nie miała 
pojęcia o mojej działalności poza pracą naukową. Nigdy jej o tym 
nie mówiłem, więc kiedy pani poprosiła ją o pomoc...
—	Kiedy co zrobiłam? — przerwała Emily.
—	No, zadzwoniła pani do niej czy w jakiś sposób ją 
wezwała...
Barbara na chwilę zamknęła oczy. „Kurczę — pomyślała — 
ale się porobiło!"
—	To było zupełnie inaczej, Azhar — sprostowała szyb 
ko. — Oszukałam was oboje. Przyjechałam do Balford ze 
względu na ciebie.
Na twarzy Azhara odbiło się takie zaskoczenie, że Barbara 
miała ochotę zapaść się pod ziemię. Brnęła jednak da-lej.
—	Nie chciałam, żebyś wpakował się w jakieś cholerne 
kłopoty. Miałam nadzieje, że potrafię was uchronić. Oczy-
wiście wszystko spieprzyłam, przynajmniej jeśli chodzi o Hadiję.
—	Wcale nie — wtrąciła się Emily. — Wyprowadzili 
ście nas na pełne wody, sierżancie, ale dzięki temu pozna 
liśmy prawdę.
Barbara, mile zaskoczona, posłała jej wdzięczne spojrzenie. 
Poczuła ulgę, bo mogło to oznaczać, że wszystko, co zaszło 
między nimi na morzu, zostało puszczone w niepamięć. 
Najwidoczniej Emily też czegoś się wtedy nauczyła i postanowiła 
nie powiadamiać przełożonych Barbary.
Na krótko zapanowała cisza, zakłócona tyko odgłosami 
świadczącymi o tym, że ekipa zabiera się do pracy. Zapowiadała 
się robota do później nocy, ale wszyscy zatrudnieni przy zbieraniu 
potrzebnych informacji nie przejmowali się zbytnio. Po prostu 
zdawali sobie sprawę, że taka praca musi być męcząca.
Emily znowu zwróciła się do Azhara:
—	Dopóki nie przesłuchamy Malika, możemy tylko z grubsza 
sobie wyobrażać, co się właściwie stało. Pan może nam w tym 
znacznie pomóc. Wydaje mi się, że Ku-rejśi przypadkowo odkrył 
działalność Muhammada, kiedy wpadł na niego w nocy, wracając 
z „Zamku". Zażądał udziału w zyskach, grożąc, że w przeciwnym 
razie wszystko ujawni. Ponieważ Muhammad grał na zwłokę — 
Ku-rejśi uprowadził Kumhara i ulokował go w Clacton, aby za 
jego pośrednictwem wywierać nacisk na Malików. Jednak nie 
uzyskał spodziewanego efektu, a sam stracił życie.
—	Nie może być! — Azhar pokręcił głową.
Emily od razu się najeżyła, co Barbara uznała za objaw 
powrotu do normalności.
—	Po tym, co powiedział Kumhar, chyba pan nie wątpi, że 
Muhammad Malik jest zamieszany w to morderstwo — prychnęła. 
— Przecież ten człowiek wrzucił pańską córkę do morza!
—	Nie zaprzeczam, że mój kuzyn brał w tym udział, ale 
sądzę, że intencje Kurejśiego ocenia pani mylnie.
—	A to dlaczego? — Emily zmarszczyła brwi.
—	Ponieważ nie bierze pani pod uwagę naszej religii. Mogę 
usiąść? — Azhar wskazał jedno z krzeseł w gabine-
cie. — Jestem jednak bardziej zmęczony, niż się spodziewałem.
Emily przytaknęła, więc wszyscy troje usiedli. Barbara czuła 
nieodpartą chęć zapalenia papierosa, a widziała, że i Azhar miałby 
na to ochotę. Jego palce wędrowały bowiem bezwiednie do 
kieszonki na piersi, jakby spodziewały się znaleźć tam papierosy. 
Na razie oboje musieli zadowolić się rolką owocowych dropsów, 
które Barbara wyciągnęła z dna torby i którymi poczęstowała 
Azhara. Ten z wdzięcznością przyjął cukierka i rozwinął 
zasygnalizowany wątek.
—	W egzemplarzu Koranu należącym do Kurejśiego był 
zaznaczony ustęp dotyczący walki w imieniu słabych...
—	Profesor Siddiki przetłumaczył nam ten fragment — 
przerwała Emily.
Azhar mimo to spokojnie kontynuował, że przecież, co 
potwierdzi pani sierżant, Kurejśi kilka razy telefonował z hotelu 
do Pakistanu w dniach poprzedzających jego śmierć. Jedną 
rozmowę przeprowadził z mułłą — muzułmańskim przywódcą 
religijnym — na temat interpretacji słowa „słabość".
—	Co to ma do rzeczy? — nie zrozumiała Emily.
Azhar wyjaśnił, że „słaby" to tyleż co bezsilny lub bezradny, 
ale czasem także ktoś, to znalazł się w obcym kraju bez żadnej 
bliskiej osoby i popadł w niewolę, która zdawała się nie mieć 
końca.
Emily ostrożnie przytaknęła, ale wyraz jej twarzy zdradzał, że 
ma jeszcze pewne wątpliwości i argumenty Azhara nie w pełni ją 
przekonały.
—	Kurejśi — przypomniał Azhar — dzwonił też do muftiego, 
czyli specjalisty od interpretacji prawa koranicz-nego. Szukał u 
niego odpowiedzi na pytanie, czy muzułmanin mający na 
sumieniu ciężki grzech pozostaje nadal muzułmaninem?
—	Sierżant Havers już mi to przekazała — zaznaczyła Emily.
—	A więc wie pani, że kto żyje niezgodnie z zasadami islamu, 
ten nie ma prawa uważać się za muzułmanina. Tak właśnie 
postępował Muhammad i temu Kurejśi chciał położyć tamę.
—	Zaraz, ale czy Kurejśi sam tak nie postępował? — za-
oponowała Barbara. — Jak na tym tle wygląda jego homo-
seksualizm? Mówiłeś, że wasza religia tego zakazuje. Może więc 
rozmawiał z muftim raczej o swoich problemach niż 
Muhammada?
—	Teoretycznie mógł — przyznał Azhar. — Jednak biorąc 
pod uwagę inne jego posunięcia, nie wydaje mi się to 
prawdopodobne.
—	Gdyby wierzyć Hegarty'emu — Emily poinformowała 
Barbarę — to Kurejśi zamierzał także po ślubie prowadzić 
podwójne życie. Widać stąd, że nie bardzo przejmował się 
islamem czy też swoją duszą.
—	Popęd płciowy to przemożna siła — zgodził się z nią 
Azhar. — Czasem w życiu człowieka dominuje ponad obo-
wiązkami religijnymi i moralnymi, każe mu rzucać na szalę 
wszystko, z życiem i duszą, z tym, co posiadamy, i tym, kim 
jesteśmy, włącznie.
Barbara podchwyciła jego spojrzenie i od razu przypomniała 
sobie Angelę Weston. Ciekawe, jak musi czuć się ktoś, kto 
podejmuje desperacką decyzję o ucieczce, wbrew wszystkiemu, 
co dotychczas znał, czcił i popierał, w pogoni za nieosiągalnym?
—	Mój stryj to człowiek pobożny — kontynuował Azhar — i 
nic nie wiedział o działalności Muhammada. Myślę, że dokładne 
przeszukanie fabryki i sprawdzenie dokumentów wszystkich 
zatrudnionych Azjatów dostarczy na to dowodów.
—	Chyba nie chce mi pan wmówić, że Muhammad działał w 
pojedynkę? — żachnęła się Emily. — Sam Kum-har zeznał, że 
widział trzech ludzi, jednego Niemca i dwóch Azjatów, a mogło 
być ich więcej.
—	Tak, ale na pewno nie należał do nich mój stryj. Nie 
przeczę, że Muhammad miał wspólników, zarówno w Niemczech, 
jak i tutaj. Siatka mogła działać przez lata.
—	Mógł uknuć to jeszcze podczas studiów, Em — pod-
powiedziała Barbara.
—	Z Rakimem Chanem, tym specjalistą od alibi — za-
wtórowała Emily. — Zgadza się, bo razem studiowali na 
uniwersytecie.
—	Czuję nosem, że gdybyśmy pogrzebali w życiorysie Klausa 
Reuchleina, można by tam znaleźć powiązania z nimi wszystkimi 
— dodała Barbara.
—	Obojętne, jak i kiedy to się zaczęło. — Azhar wzruszył 
ramionami. — Grunt, że Hatim to rozszyfrował.
—	Wspólnie z Hegartym — uzupełniła Barbara. — Tej nocy, 
kiedy obaj byli w „Zamku".
—	Hatim uważał ze swój religijny obowiązek położyć kres 
temu grzesznemu procederowi — wyjaśnił Azhar. — Przestrzegał 
Muhammada, że jego nieśmiertelna dusza jest w 
niebezpieczeństwie, tym większym, że powoduje nią żądza zysku.
—	A o swoją nieśmiertelną duszę się nie martwił? — nie 
ustępowała Barbara.
Azhar spojrzał jej prosto w oczy.
—	Myślę, że próbował już uporać się z tym problemem, 
szukając dla siebie usprawiedliwienia. Łatwo rozgrzeszamy się z 
naszych fizycznych żądz, nazywamy je miłością lub 
poszukiwaniem bratniej duszy i sami przyznajemy, że to coś, co 
nas przerasta. Wmawiamy sobie, że idziemy za głosem serca i że 
to Bóg budzi w nas pożądania, zakładając, że będą zaspokojone. 
— Podniósł rękę otwartą dłonią do góry, co oznaczało 
wyrozumiałość. — Niejeden z nas w ten sposób sam się oszukuje, 
ale Hatim uważał przewinienia Muhammada za cięższe. Jego wła-
sny grzech szkodził tylko jemu samemu. Często się zdarza, że 
ludzie pod jednym względem czynią dobrze, a pod innym źle. 
Nieraz morderca kocha swą matkę, gwałciciel czule opiekuje się 
psem, a terrorysta, wysadziwszy w powietrze supermarket, wraca 
do domu i kołysze dziecko do snu... Hatim Kurejśi dążył do 
poprawy losu swoich rodaków, a przy tym sam się rozgrzeszał z 
jednej drobnej słabości. Zresztą Muhammad sam postępował 
podobnie, z jednej strony organizując Dżumę, a z drugiej siatkę 
przestępczą.
—	Dżuma była mu potrzebna, aby sprawiać dobre wrażenie 
— poprawiła Emily. — Właśnie na użytek Dżumy musiał się 
domagać wszczęcia śledztwa w sprawie Ku-rejśiego. Inaczej 
wszyscy by się dziwili, czemu tego nie robi.
—	Tak, ale jeśli Kurejśi chciał ukrócić działalność Mu-
hammada, to dlaczego po prostu nie zawiadomił o tym policji? — 
nie pojmowała Barbara. — Mógł przecież zrobić to anonimowo i 
osiągnąłby ten sam efekt.
—	Nie bardzo, bo tym sposobem zniszczyłby Muham-mada, 
który poszedłby siedzieć, a rodzina odcięłaby się od niego. 
Wydaje mi się, że Kurejśi tego nie chciał. Liczył, że uda mu się 
uzyskać wyjście kompromisowe, posługując się osobą Fahda 
Kumhara. Gdyby Muhammad zwyczajnie zaprzestał swojej 
działalności — nie wracałby więcej do tego tematu. W 
przeciwnym razie Fahd Kumhar miał ujawnić szlak przerzutu 
uchodźców z Karaći do Hamburga, a stamtąd do portu w 
Parkeston. Myślę, że tak wyglądał plan Ku-rej siego, który 
kosztował go życie.
A więc mieli już motyw, sposób i okoliczności. Brakowało 
tylko sprawcy.
Azhar wstał i oświadczył, że wraca do hotelu. Wprawdzie 
Hadija spała spokojnie, gdy wychodził, ale nie chciał, aby 
obudziła się, nie widząc ojca przy sobie. Skłonił się obu kobietom 
i zmierzał do drzwi, gdy sobie coś przypomniał.
—	Wyleciało mi z głowy, po co tu właściwie przysze 
dłem — usprawiedliwiał się. — Pani inspektor, jeszcze jed 
no...
Emily od razu przybrała czujną pozę i Barbara zauważyła 
napięcie mięśni jej szczęki.
—	Tak, słucham? — spytała.
—	Chciałem pani inspektor podziękować. Przecież mogła 
pani kontynuować pościg i wtedy złapalibyście Mu-hammada. 
Dziękuję, że zatrzymała się pani i uratowała życie mojej córki.
Emily podziękowała sztywnym skinieniem głowy. Nie patrzyła 
mu w oczy, wolała uciec spojrzeniem w stronę szaf na akta, więc 
Azhar opuścił jej gabinet.
Emily wyglądała na śmiertelnie zmęczoną. Barbara nie 
wątpiła, że incydent na morzu musiał je obie dużo kosztować, a 
wyrazy wdzięczności Azhara, skierowane pod niewłaściwym 
adresem, dodatkowo obciążyły jej sumienie.
Wystarczająco ciężkim przeżyciem było dla Emily przekonać się 
o ciemnych stronach własnego charakteru!
„Wszyscy doskonalimy się w naszej pracy" — powtarzał 
nieraz inspektor Lynley. „Gdybyśmy tego nie robili, powinniśmy 
oddać nasze legitymacje i odejść".
—	Wszyscy czasem popełniamy błędy, Em. — Barbara 
próbowała ulżyć szefowej.
—	To, co się wydarzyło, nie było błędem — odpowiedziała 
spokojnie Emily.
—	Jak to, chyba nie chciałaś, żeby ona się utopiła? Po prostu 
nie myślałaś, co robisz. Zresztą kazałaś nam wyrzucić za burtę 
kamizelki ratunkowe, tylko nie zastanowiłaś się, że by do niej nie 
dopłynęły. Tylko tyle się wydarzyło, nic więcej.
Emily odwróciła się od szaf z aktami. Zmierzyła Barbarę 
chłodnym spojrzeniem.
—	Kto jest waszym przełożonym, sierżancie?
—	Moim? Przecież ty, Em.
—	Nie tutaj, w Londynie. Jak on się nazywa?
—	Inspektor Lynley.
—	A wyżej?
—	Nadinspektor Webberly.
—	Proszę przeliterować mi to nazwisko. — Emily wzięła do 
ręki długopis.
Barbarę przejął zimny dreszcz. Posłusznie podyktowała 
nazwisko Webberly'ego szefowej, która je zapisała.
—	O co chodzi, Em? — spytała z przerażeniem.
—	Chodzi o dyscyplinę, sierżancie. A dokładniej chodzi o to, 
co się dzieje, kiedy ktoś obraca broń przeciw swojemu 
przełożonemu i utrudnia czynności śledcze. Jesteś odpowiedzialna 
za ucieczkę niebezpiecznego przestępcy i dopilnuję, żebyś 
poniosła tego konsekwencje.
Barbarę kompletnie zatkało.
—	Ależ, Emily, sama powiedziałaś... — zaczęła, lecz słowa 
zamarły jej na wargach. Cóż bowiem takiego powiedziała pani 
inspektor? „Wyprowadziliście nas na pełne wody, sierżancie, ale 
dzięki temu poznaliśmy prawdę"? Po prostu Barbara nie od razu 
zrozumiała, o jaką prawdę chodziło.
—	Jezu, Emily, chcesz mnie wpakować? — jęknęła.
—	Jakbyś zgadła.
Emily nie przerywała pisania, demonstrując na własnym 
przykładzie cechy, które Barbara zawsze w niej podziwiała. 
Dzięki temu, że była zdolna, operatywna, a przy tym całkowicie 
nieprzejednana — awansowała tak szybko na stanowisko 
inspektora. Całą siłą woli pragnęła utrzymać to stanowisko i 
wiążącą się z nim władzę, bez względu na koszty i okoliczności. 
Niby dlaczego więc w stosunku do Barbary miałaby zachować się 
inaczej niż zwykle?
Mogła polemizować z Emily, ale się zorientowała, że 
właściwie nie ma do niej pretensji, a nawet gdyby miała, to przy 
nieugiętej postawie tamtej dyskusja nie doprowadziłaby do 
niczego.
—	Odwaliłaś kawał dobrej roboty, Emily — powiedziała więc 
tylko. — Rób, co uważasz za stosowane.
—	To właśnie mam zamiar zrobić.
—	Pani inspektor! — W drzwiach gabinetu stanął jeden z 
wywiadowców. Trzymał w ręku wydruk rozmowy telefonicznej, a 
wyraz jego twarzy zdradzał zakłopotanie.
—	Co tam znowu? — Emily zmierzyła go ostrym wzrokiem, 
szczególnie podejrzliwie patrząc na papier w jego ręku. — Kurka 
wodna, Doug, jeśli to ten skunks Ferguson...
—	To nie Ferguson — pospieszył z wyjaśnieniem Doug. — 
Był telefon z Colchester. Dzwonili jeszcze około ósmej, ale ten 
kwitek gdzieś mi się zapodział wśród innych dokumentów. 
Znalazłem go dopiero dziesięć minut temu.
—	I o co chodzi?
—	Dopiero co oddzwoniłem, żeby wszystko powiązać do 
kupy. Pamięta pani inspektor, że już raz sprawdzałem alibi Malika 
w Colchester?
—	Streszczajcie się, posterunkowy. 
Policjant wzdrygnął się, słysząc ton jej głosu.
—	No więc sprawdziłem jeszcze raz, kiedy próbowali 
śmy go namierzyć.
Niepokój Barbary wzrastał z każdą chwilą, w miarę jak 
obserwowała wyraz twarzy posterunkowego. Wyglądał, jakby się 
obawiał, że na zakończenie swojego meldunku podzieli los, 
dawnych zwiastunów złych wieści.
—	Tak samo za jednym, jak i za drugim razem w są 
siedztwie Rakima Chana nie zastałem nikogo, więc zosta-
wiłem wizytówkę z prośbą o telefon. I to był właśnie ten telefon.
—	Doug, nie interesuje mnie twój rozkład dnia. Albo 
mówisz krótko i do rzeczy, albo zjeżdżaj stąd.
Doug odchrząknął i przeszedł do sedna sprawy.
—	Pani inspektor, Malik rzeczywiście tam był.
—	Jak to był? Nie mógł tam być, bo sama widziałam go na 
morzu.
—	Nie mówię, że dzisiaj, tylko w tamten piątek wieczorem. 
Malik był w Colchester, dokładnie tak jak mówił Ra-kim Chan.
—	Zwariowałeś? — Emily z impetem odrzuciła długopis. — 
Przecież to nonsens!
—	Dzwonił niejaki Fred Medosch. — Policjant wskazał na 
świstek wydruku. — Ten facet jest agentem handlowym, więc 
ciągle podróżuje. Mieszka dokładnie naprzeciw domu Chana, po 
drugiej stronie ulicy. Kiedy sprawdzałem alibi Malika, nie 
zastałem tego Medoscha w domu, ale w tamten piątek wieczorem 
był u siebie. Widział Malika we własnej osobie, o dziesiątej 
piętnaście, w domu Chana. Oprócz nich dwóch znajdował się tam 
jeszcze jeden facet. Ciemny blondyn, w okrągłych okularach, 
trochę przygarbiony...
—	Kurczę blade, Reuchlein! — szepnęła Barbara. Emily 
pobladła jak ściana.
—	Przecież to niemożliwe! — mruczała pod nosem.
—	Salon tego Medoscha wychodzi dokładnie na fronto 
we okno domu Chana — wyjaśnił Doug z nieszczęśliwą 
miną. — To okno od jego jadalni. Tamta noc była upalna, 
więc je otworzyli i Medosch widział Malika tak dokładnie 
jak ja panią. Opisał go ze szczegółami, z tym jego kucy 
kiem włącznie. Próbował zasnąć, ale nie mógł, bo tamci za 
chowywali się bardzo głośno. Wyjrzał, żeby sprawdzić, co 
się tam dzieje, i wtedy właśnie go zobaczył. Dzwoniłem do 
Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego w Colchester, żeby 
dla pewności przeprowadzili konfrontację ze zdjęciem Ma 
lika, ale chciałem zawczasu uprzedzić panią inspektor. Wie 
pani, zanim biuro prasowe wyda w tej sprawie komuni 
kat...
Emily gwałtownie odsunęła się od biurka.
—	To niemożliwe! — powtórzyła. — Jak on to zrobił? 
Przecież nie mógł być...
Barbara wiedziała, co szefowa ma na myśli, bo i ją od razu 
uderzyło to samo. Jak to możliwe, żeby Muhammad Malik był w 
dwóch miejscach jednocześnie? Odpowiedź nasuwała się tylko 
jedna: nie mógł być!
—	Nie! — powtarzała uparcie Emily. Doug przezornie 
się ulotnił, a ona przeszła do okna, potrząsając głową, jak 
by sama ze sobą się spierała. — Kurczę blade, nie!
Barbara natomiast rozważała raz jeszcze to wszystko, co dotąd 
usłyszała od Theo Shawa, Rachel Winfield, Salii Malik, lana 
Armstronga i Trevora Ruddocka. Próbowała połączyć zasłyszane 
fakty: to, że Salija zaszła w ciążę, że Trevor został zwolniony z 
pracy, że Gerry DeVitt po godzinach pracował przy budowie 
domu dla Kurejśiego, którego kochankiem był Hegarty... 
Przypominała sobie, kto z nich miał alibi, a kto nie, ile każdy 
znaczył dla śledztwa i jakie miejsce zajmował w tej gigantycznej 
układance...
—	Chryste! — Nagle poderwała się na nogi, jednocześnie 
zarzucając na ramię torbę. Nie zwracała uwagi na ostry ból, który 
przeszył jej klatkę piersiową, gdyż przyszło jej do głowy 
koszmarne, lecz jasne i logiczne rozwiązanie wszystkich 
problemów. — Dobry Boże, przecież to proste...
—	Co takiego? — Emily odwróciła się od okna.
—	On tego nie zrobił. To znaczy, organizował te przerzuty, 
ale nie zamordował go. Czy nie rozumiesz...
—	Nie próbuj żadnych sztuczek! — warknęła Emily. — Jeśli 
myślisz, że uda ci się uniknąć postępowania dyscyplinarnego, bo 
skierujesz podejrzenie na inną osobę niż Malik...
—	Niech cię gęś kopnie, Barlow! — nie wytrzymała Barbara. 
— Chcesz złapać mordercę czy nie?
—	Za dużo sobie pozwalacie, sierżancie!
—	Wiem o tym i co z tego? Możesz to dołączyć do raportu, 
ale jeżeli chcesz zamknąć tę sprawę, jedź ze mną!
Nie musiały się spieszyć, więc nie włączały „koguta" ani 
sygnału. Podczas jazdy przez Martello Road, potem Cres-
cent, gdzie mieszkała Emily, przez górny odcinek Paradę i na 
tyłach stacji kolejowej, Barbara wyłuszczała swój punkt widzenia. 
Emily zaś uparcie się z nią spierała, dowodząc, że wysnuwa 
błędne wnioski.
Natomiast w umyśle Barbary jasno rysował się zarówno 
motyw, jak też sposób i okoliczności popełnienia przestępstwa. 
Tyle że ani ona, ani Emily początkowo ich nie dostrzegały, 
sugerując się własnymi wyobrażeniami na temat kobiety, która 
zgodziłaby się wstąpić w zaaranżowany związek małżeński. 
Założyły z góry, że musi być posłuszna, pozbawiona własnej woli 
i pozwala sobą kierować wpierw ojcu, później mężowi lub też 
braciom. Na tej podstawie przypuszczały, że taka kobieta jest też 
niezdolna do samodzielnego działania.
—	Tak wyobrażamy sobie aranżowane małżeństwa, 
prawda? — próbowała podsumowywać Barbara.
Emily słuchała jej z zaciśniętymi wargami. Tymczasem 
przejeżdżały przez Woodberry Way, mijając nowoczesne hotele 
postawione na tle zaniedbanych szeregowych domków najstarszej 
dzielnicy miasta.
Barbara kontynuowała swój wywód, używając obrazowego 
porównania. Według niej ludzie Zachodu, reprezentujący tak 
odrębną kulturę, postrzegali kobiety Wschodu jak wierzbowe 
gałązki uginające się pod byle powiewem. Nie brali tylko pod 
uwagę, że w naturze wierzbowych gałązek, które mimo 
najsroższych porywów huraganu gięły się, ale nie łamały, leży 
także elastyczność.
—	Szukaliśmy najprostszych rozwiązań, bo zwykle ta 
kie nastręcza nam nasza praca - dowodziła Barbara. - 
Przede wszystkim rozglądaliśmy się za wrogami Hatima 
Kurejśiego, a przynajmniej ludźmi, którym zaszedł za skó 
rę. I znaleźliśmy takich! Trevor Ruddock został przez nie 
go zwolniony z pracy. Theo Shaw miał romans z Saliją. łan 
Armstrong dzięki śmierci Kurejśiego odzyskałby swoje 
stanowisko. Wreszcie Muhammad Malik miał najwięcej do 
stracenia, gdyby Kurejśi ujawnił to, co wiedział. Rozważa 
liśmy wszelkie warianty - homoseksualnego partnera, za 
zdrosnego męża, szantażystę — i wszystkich braliśmy pod 
lupę. Nie wzięliśmy tylko pod uwagę, co zmieni się w ży 
ciu każdego z nich, gdy zabraknie Hatima. Rozpatrywali-
śmy wszystkie możliwości pod jego kątem - on komuś stał na 
drodze, on wiedział za dużo, więc on musiał umrzeć - a nie 
dostrzegliśmy, że morderstwo mogło nie mieć nic wspólnego z 
jego osobą. Jak również z niczym, co my, jako ludzie Zachodu, 
moglibyśmy ewentualnie zrozumieć.
—	To wszystko dym w oczy. Nic z tego nie wynika. — 
Inspektor Barlow uparcie kręciła głową.
Przejeżdżały właśnie przez dzielnicę zamieszkaną głównie 
przez klasę średnią, na pograniczu starego i nowego Balford. Z 
jednej strony stały podupadające edwardiańskie budynki, które 
Agata Shaw chciała przywrócić do poprzedniej świetności, a z 
drugiej eleganckie wille ocienione drzewami, naśladujące style 
minionych epok. Trafiały się wśród nich dworki z czasów 
Tudorów, georgiańskie domki myśliwskie, wiktoriańskie letnie 
pałacyki i klasycy-zujące fasady.
—	A przypomnij sobie nasz tok myślenia — argumen 
towała Barbara. — Nigdy nawet nie spytałyśmy o alibi ani 
jej, ani żadnej z kobiet. A dlaczego? Bo były Azjatkami! 
Z góry uznałyśmy je za istoty, które pozwalają swoim męż 
czyznom decydować za siebie. Posłusznie okrywają swoje 
ciała, gotują, sprzątają, szorują podłogi i nigdy nie uskarża 
ją się na swój los. Na tej podstawie założyłyśmy, że nie ma 
ją własnego życia, rozumu ani woli. A jeśli byłyśmy w błę 
dzie?
Emily skręciła akurat w Drugą Aleję, a Barbara wskazała jej 
właściwy dom. Zastały parter rzęsiście oświetlony. Rodzina miała 
się teraz dowiedzieć o ucieczce Muhamma-da, jeśli uprzednio nie 
dał im o tym znać któryś z członków rady miejskiej. Ci na pewno 
zostali poinformowani przez dziennikarzy, którzy wydzwaniali na 
okrągło, ciekawi reakcji Malików.
Emily zaparkowała samochód i przez chwilę w milczeniu 
przyglądała się domowi. Potem rzuciła przelotne spojrzenie w 
stronę Barbary.
—	Nie mamy na to nawet cienia dowodu — zauważyła. — 
Co konkretnie proponujesz?
To było właściwie postawione pytanie. Barbara rozważyła je w 
świetle faktu, że Emily zamierzała obwinie ją
o ucieczkę Muhammada. W tej sytuacji miała dwa wyjścia. Mogła 
pozwolić, aby dalsza kariera Emily wywróciła się o tę sprawę — 
czyli odpłacić jej pięknym za nadobne — albo wykazać moralną 
wyższość wobec zwykłej chęci odwetu i podsunąć Emily 
możliwość ratowania twarzy.
Jasne, że najchętniej wybrałaby pierwszą ewentualność, ale 
długie lata współpracy z inspektorem Lanleyem nauczyły ją, że 
nawet brzydki postępek może obrócić się na dobre, a jego sprawca 
— wyjść z tarapatów obronną ręką. Nadinspektor Webberly 
kiedyś stwierdził, że pracując z Lynleyem, będzie mogła wiele 
skorzystać. Nigdy jeszcze słuszność tych słów nie wydała się jej 
tak oczywista i w nich też znalazła odpowiedź na pytanie Emily.
—	Dokładnie to, co mówiłaś: chcę puścić trochę dymu 
i wykurzyć lisa z nory!
Gdy zastukały do drzwi, otworzył im Akram Malik. Wyglądał 
teraz na dużo starszego niż wtedy, kiedy Barbara i Emily 
zobaczyły go po raz pierwszy w fabryce. Powiódł spojrzeniem od 
jednej do drugiej. Głębokiego bólu, jaki przepełniał każde jego 
słowo, nie musiał dodatkowo podkreślać tonem głosu, więc 
oznajmił na pozór beznamiętnie:
—	Proszę mi nie mówić, pani inspektor, że on nie żyje. 
Dla mnie i tak już umarł!
Barbara w duchu głęboko mu współczuła, a Emily udzieliła 
rzeczowej odpowiedzi:
—	Pański syn nie umarł, pani Malik. Z tego, co wiem, 
znajduje się w tej chwili w drodze do Niemiec. Zamierzamy 
wystąpić o jego ekstradycję, aby go postawić przed sądem i 
przypuszczalnie wtrącić do więzienia. Nie przyszły-śmy tu jednak 
po to, aby o nim mówić.
—	No więc...
Przesunął dłonią po twarzy i spostrzegł, że jest mokra od potu. 
Mimo późnej pory panował bowiem taki sam upał jak w dzień, a 
w tym domu nie otwierano okien.
—	Możemy wejść do środka? — spytała Barbara. — 
Chciałybyśmy porozmawiać ze wszystkimi członkami ro 
dziny.
Akram cofnął się od drzwi, więc policjantki weszły za nim do 
salonu. Siedziała tam Warda, machinalnie przebie-
rając palcami po tamborku z naciągniętym złotym materiałem, na 
którym wyszywała linie faliste, kropki i zakrętasy arabskiego 
alfabetu. Barbara dopiero po chwili się zorientowała, że 
powstawała właśnie kolejna makatka z wyhaftowanymi wersetami 
z Koranu, jakich wiele wisiało na ścianach tego domu.
W salonie znajdowała się także Salija. Siedziała przy stoliku o 
szklanym blacie, na którym rozłożyła rodzinny album z 
fotografiami. Wycinała z nich wizerunki Mu-hammada, co miało 
symbolizować, że rodzina się go wyrzeka. Jaskrawy perski dywan 
wokół niej był już usiany jego podobiznami, aż Barbarę na ten 
widok przeszły ciarki.
Podeszła do gzymsu kominka, gdzie przedtem stały grupowe 
zdjęcia przedstawiające Muhammada z żoną i ich dzieci. Na 
szczęście te jeszcze nie padły ofiarą nożyczek Sa-lii. Przyjrzawszy 
się tym fotografiom bliżej, Barbara zwróciła uwagę na szczegół, 
który przedtem przeoczyła: małżonkowie pozowali na tle 
przystani w Balford, z koszykiem piknikowym u stóp i łódkami 
Charliego Spencera w tle.
Skorzystała z okazji, aby spytać:
—	Przepraszam, panie Malik, czy Jamna jest w domu? 
Mógłby pan ją tutaj poprosić? Chciałybyśmy, żeby rodzina 
była w komplecie.
Oboje rodzice spojrzeli niespokojnie po sobie, jakby to żądanie 
zapowiadało dalsze nieszczęścia. W końcu przemówiła Salija, nie 
zwracając się jednak do Barbary, lecz do swego ojca:
—	Czy mam po nią pójść?
Trzymała przy tym nożyczki przyciśnięte do piersi, czekając 
cierpliwie na wskazówki.
—	Przykro mi — zabrał głos Akram Malik — ale nie widzę 
powodu, dla którego Jamna miałaby dzisiaj znosić jeszcze jeden 
cios. Wystarczy chyba, że została wdową, że dzieci straciły ojca, a 
cały jej świat zawalił się w gruzy. Teraz poszła się położyć, więc 
jeśli pani sierżant coś do niej ma, proszę najpierw mi powiedzieć, 
abym mógł ocenić, czy moja synowa będzie w stanie to 
przetrzymać.
—	Na pewno nie zrobię niczego podobnego — odparowała 
Barbara. — Albo pan ją przyprowadzi, albo będziemy
tu siedzieć tak długo, dopóki pańska synowa nie poczuje się na 
siłach, aby do nas dołączyć.
Dodała jeszcze: „Przykro mi", bo żal jej było tego człowieka. 
Na pewno targały nim w tej chwili sprzeczne uczucia. Tradycja 
nakazywała mu chronić kobiety należące do rodziny, ale zgodnie 
z przyswojonymi angielskimi manierami powinien był spełnić 
uzasadnione żądania przedstawicieli władzy.
Najwidoczniej jednak zwyciężył nabyty angielski styl bycia, 
bo Akram westchnął i dał gestem znak Salii. Ta zaś odłożyła 
nożyczki na stolik, zamknęła album i wyszła, a po chwili dał się 
słyszeć na schodach stukot jej klapek.
Barbara zerknęła ku Emily, której mina sygnalizowała: „Nie 
myśl, że to cokolwiek zmieni. Jeśli będę miała coś do 
powiedzenia w tej sprawie, pożegnasz się z pracą w policji".
„Rób, jak uważasz" — przekazywała jej w podobny sposób 
Barbara. Po raz pierwszy, odkąd zetknęła się z Emily Barlow, 
poczuła się znów wolna.
Akram i Warda z niepokojem oczekiwali przybycia synowej. 
Mąż schylił się sztywno, aby pozbierać odcięte fragmenty zdjęć 
Muhammada i wrzucić je do kominka. Zona odłożyła haft, wbiła 
igłę w materiał i umieściła ręce na po-dołku.
Wkrótce dał się słyszeć klapiący odgłos kroków Jamny i jej 
histeryczne protesty:
—	Ile jeszcze mam wycierpieć w ciągu jednego wieczoru? Co 
one mają mi do powiedzenia? Mój Muni nie zrobił niczego złego! 
Oderwali go od nas, bo go nienawidzą, tak samo jak nas 
wszystkich. Zobaczymy, kto będzie następny!
—	Ależ, Jamno, one chcą tylko z nami porozmawiać! — 
uspokajała ją swym łagodnym głosem Salija:
—	No, jeśli mam jeszcze i przez to przechodzić, muszę się 
napić herbaty. Ale z prawdziwym cukrem, nie tym kwaśnym 
chemicznym świństwem. Słyszysz, Salijo? Dokąd znowu idziesz? 
Powiedziałam, żebyś zrobiła mi herbaty!
Salija z obojętnym wyrazem twarzy wkroczyła do salonu, a za 
nią podążała Jamna, miotając gniewne żądania:
—	Kazałam ci przecież... Jestem żoną twego brata! 
Twoim obowiązkiem jest... — Kiedy jednak oko jej spoczę-
ło na dwóch policjantkach, uderzyła w inną strunę: — Czego 
jeszcze ode mnie chcecie? Czy macie zamiar mnie dobić? 
Oderwałyście mojego Muni od rodziny, bo byłyście zazdrosne! 
Tak, zżerała was zazdrość, bo same nie macie mężów, a ja 
miałam! I to nie byle kogo, tylko prawdziwego mężczyznę...
—	Proszę usiąść! — poleciła jej Barbara.
Jamna przełknęła ślinę i spojrzała w stronę teściów, licząc, że 
staną w jej obronie. Jakaś obca baba miałaby jej dyktować, co ma 
robić?! Nikt jednak się za nią nie ujął.
Z miną pełną urażonej godności Jamna podreptała w stronę 
jednego z foteli. Nawet jeśli zrozumiała wymowę nożyczek 
leżących obok albumu rodzinnego — nie dała tego po sobie 
poznać. Barbara od razu zauważyła, że Akram tymczasem 
uprzątnął z podłogi i wrzucił do ognia podobizny Muhammada. 
Najwidoczniej pragnął oszczędzić synowej udziału w rytualnym 
wydziedziczeniu jej męża.
Salija wróciła na kanapę, Akram na drugi fotel, a Barbara 
pozostała przy kominku. Emily zajęła miejsce koło okna. 
Sprawiała wrażenie, jakby zamierzała je otworzyć, gdyż powietrze 
w salonie było duszne i zatęchłe.
Barbara wiedziała już, że kości zostały rzucone, toteż nabrała 
powietrza w płuca i przystąpiła do decydującej zagrywki.
—	Panie Malik, czy pan lub pańska żona możecie nam 
powiedzieć, gdzie przebywał wasz syn w tamten piątek 
wieczorem?
—	Dlaczego znów o to pytacie? — Akram zmarszczył brwi. 
— Chyba po to, aby dalej się nad nami znęcać?
Żadna z kobiet nawet się nie poruszyła, bo wszystkie czekały 
na dalsze posunięcia Akrama. Tylko Salija wyciągnęła rękę po 
nożyczki.
—	W porządku — zgodziła się Barbara. — Jeśli jednak aż do 
ucieczki Muhammada wierzyliście państwo w jego niewinność, 
musieliście mieć ku temu jakiś powód. Przypuszczam więc, że 
wiedzieliście, co robił tamtej nocy. Mam rację?
—	Mój Muni był... — zaczęła Jamna, ale Barbara przerwała 
jej w pół zdania.
—	Chciałabym usłyszeć to z ust jego ojca — zaznaczyła.
—	Nie było go w domu — wymówił powoli Akram, jakby się 
namyślając. — Pamiętam, bo...
—	Ależ, ojcze, musiałeś zapomnieć... — wtrąciła się Jamna.
—	Proszę nie przeszkadzać! — osadziła ją Emily.
—	Ja powiem — przejęła inicjatywę Warda. — W piątek 
wieczorem Muhammad był w Colchester. Jeździ tam co miesiąc, 
aby zjeść kolację ze swoim kolegą ze studiów. On się nazywa 
Rakim Chan.
—	Ależ nie! — zaprotestowała Jamna podniesionym głosem, 
trzepiąc rękami. — Muni nie pojechał do Colchester w piątek, 
tylko w czwartek. Przez tę tragedię Hatima pomyliły ci się daty.
Warda nieco się skonfundowała i rzuciła zdezorientowane 
spojrzenie na męża, jakby oczekując pomocy. Salija również 
przeniosła wzrok w stronę rodziców.
—	Normalne, że zapomniałaś, przy tym całym zamieszaniu... 
— ciągnęła Jamna.
—	Nie, to akurat pamiętam dobrze — sprzeciwiła się Warda. 
— Muhammad pojechał do Colchester. Jeszcze przed wyjazdem 
dzwonił do mnie z pracy, bo niepokoił się, że Anas miewa lęki 
nocne. Prosił mnie, żebym dawała chłopcom co innego na 
podwieczorek, bo podejrzewał, że jakaś potrawa mu szkodzi.
—	Zgadza się — przytaknęła niecierpliwie Jamna — ale to 
było w czwartek. Anas miał te swoje złe sny w środę.
—	To był piątek — utrzymywała Warda. — Pamiętam to 
dobrze, bo w piątki zawsze robię zakupy. Ty też powinnaś to 
wiedzieć, bo pomagałaś mi wyjmować je z koszyka, kiedy 
zadzwonił Muni. A ty odebrałaś telefon.
—	Nie, nie, nie! — gwałtownie zaprzeczyła Jamna, miotając 
oszalałym spojrzeniem od Wardy poprzez Akra-ma na Barbarę. — 
On nie był w żadnym Colchester, tylko tu, w domu, ze mną. 
Mogłaś tego nie zauważyć, bo leżeliśmy razem w łóżku, w naszej 
sypialni na górze. Ojcze, ty nas widziałeś, prawda? Przecież 
mówiłeś coś do nas!
Akram, z posępnym wyrazem twarzy, nie odezwał się ani 
słowem.
—	Salijo, bahin, przecież wiesz, że tam byliśmy. Wołałam cię 
nawet i prosiłam, żeby Muni cię przyprowadził. Poszedł po ciebie 
i kazał ci...
—	Nie, Jamno, to nie tak. — Salija mówiła oględnie, jakby 
stąpała po kruchym lodzie. Chyba zdawała sobie sprawę z wagi 
swych słów. — Muni nie przebywał wtedy z tobą ani w ogóle nie 
było go w domu. Poza tym...
Zawahała się, gdyż wiedziała, jakie znaczenie ma to, co chciała 
powiedzieć, i jak się to odbije na dalszym życiu dwóch 
niewinnych chłopców. Dokończyła jednak:
—	...ciebie, Jamno, też nie było w domu.
—	Byłam! — wykrzyknęła bratowa. — Jak śmiesz zarzucać 
mi coś takiego? Co ty sobie myślisz, głupia dziewczyno?
—	Anas miał znowu koszmary senne — relacjonowała 
spokojnie Salija. — Zajrzałam do niego, bo krzyczał, a zaraz po 
nim i Biśr zaczął płakać. Zastanawiałam się wtedy, gdzie jest 
Jamna. Dlaczego nie przyjdzie do swoich dzieci? Czyżby spala 
tak mocno, że nie słyszała tego okropnego hałasu w sąsiednim 
pokoju? Pomyślałam sobie nawet, że jesteś zbyt leniwa, aby wstać 
z łóżka, ale to nieprawda. Jeśli chodziło o chłopców, nigdy nie 
byłaś leniwa.
—	Ty bezczelna! — Jamna zerwała się na nogi. — Masz 
natychmiast zaświadczyć, że byłam wtedy w domu! Ja, żona 
twojego brata, rozkazuję ci, żebyś im to powiedziała. Masz mnie 
słuchać!
„I tu pies pogrzebany, a z nim motyw" — stwierdziła Barbara. 
Motyw ten był tak głęboko zakorzeniony w kulturze, o której 
prawie nic nie wiedziała, że z łatwością go przeoczyła. Dopiero 
teraz zdała sobie sprawę, do jakiej desperacji mogła przywieść 
kobietę sytuacja, w której nie miała czym zaimponować swoim 
teściom poza wysokim posagiem i płodnością.
—	Ale gdyby Salija wyszła za Kurejśiego, nie musiała 
by już pani słuchać, prawda? — podchwyciła. — Nato 
miast pani musiałaby wtedy podporządkować się wszyst 
kim: mężowi, teściowej, a kiedyś także własnym synom...
Jamna nadal nie miała zamiaru kapitulować.
—	Matko! Ojcze! — alarmowała. — Jestem matką wa 
szych wnuków!
Akram Malik kompletnie zamknął się w sobie i nie reagował 
na te rozpaczliwe apele, jakby się odizolował od otoczenia. 
Barbara przeraziła się, że w jednej chwili Jamna po prostu 
przestała istnieć dla swego teścia.
Warda wróciła do haftu, a Salija otworzyła album ze zdjęciami. 
Wzięła pierwsze z brzegu i zaczęła odcinać podobiznę Jamny. 
Nikt nie odezwał się ani słowem, gdy fragment fotografii sfrunął 
na dywan u stóp Salii.
—	Jestem... matką... — Janina rozpaczliwie szukała 
właściwych słów. Głos jej się załamał, wodziła po wszyst 
kich zdesperowanym spojrzeniem, lecz gdy rodzina uni 
kała jej wzroku, wpadła w popłoch. — ...synów Muham- 
mada! Wszyscy macie mnie słuchać i robić, co wam ka 
żę!
Wtedy Emily zdecydowała się odejść od okna. Przeszła przez 
cały pokój i położyła rękę na ramieniu Jamny.
—	Lepiej niech się pani ubierze — poradziła.
Już wyprowadzała ją z salonu, kiedy Jamna jeszcze spojrzała 
za siebie przez ramię.
—	Ty dziwko! — syknęła pod adresem Salii. — My 
ślisz, że nie wiem, coś za jedna? Słyszałam, co robiłaś 
w swoim łóżku!
Barbara przeniosła niespokojne spojrzenie z Salii na jej 
rodziców i z zapartym tchem czekała na ich reakcję. Po ich 
minach jednak poznała, że zignorowali oskarżenie rzucone przez 
Jamnę. Okazało się przecież, że raz już wszystkich oszukała, więc 
niby dlaczego nie miałaby oszukać ich znowu?
28
Barbara dotarła do hotelu dobrze po północy, kompletnie 
wypompowana. Mimo zmęczenia odczuła jednak przyjemne 
tchnienie wiatru od morza. Muskał jej policzki, kiedy wysiadała z 
samochodu, krzywiąc się z powodu bólu żeber. No cóż, nie 
oszczędzała dziś zbytnio swojej klatki piersiowej! Postała chwilę 
na parkingu, głęboko oddychając, bo tyle się nasłuchała o 
leczniczych właściwościach słonego morskiego powietrza!
W świetle latarni ulicznej dostrzegła pierwsze pasemka długo 
wyczekiwanej mgły, które wiatr przewiewał w stronę brzegu. I 
chwała Bogu! Nigdy jeszcze tak bardzo się nie cieszyła z 
perspektywy powrotu typowo angielskiego, pochmurnego i 
wilgotnego lata.
Zarzuciła na ramię torbę i ciężkim krokiem powlokła się do 
drzwi wejściowych. Czuła się przytłoczona brzemieniem 
prowadzonej sprawy, choć wszystko wskazywało, że miała się ona 
już ku końcowi. Barbara nie musiała jednak szukać przyczyn 
swego stanu ducha zbyt daleko, bo sama niedawno widziała je i 
słyszała.
Tym, co widziała, były twarze starszych państwa Malików, 
którzy musieli przyjąć do wiadomości ogrom zbrodni popełnionej 
przez ich ukochanego syna przeciw własnym rodakom. Rodzice 
widzieli w nim przyszłość całej rodziny, gwarancję dobrobytu 
dalszych pokoleń, a dla siebie — zabezpieczenie na starość. Przez 
większą część życia stanowił dla nich oparcie, ale jego ucieczka, a 
szczególnie jej powód, obróciła w gruzy wszystkie nadzieje i 
oczekiwania. Ich miejsce zajęła hańba, poczucie druzgocącej 
klęski, a dodatkowej niesławy przysporzyła synowa, która okazała 
się winna śmierci Hatima Kurejśiego.
W tajemnicy przed rodzicami Barbara spytała Saliję, co ma 
teraz zamiar po tym wszystkim zrobić. Oczywiście nie powinna 
była wtrącać się w nie swoje sprawy, ale w sytuacji, kiedy życie 
tak wielu ludzi zrujnowała chciwość jednego mężczyzny i żądza 
władzy jednej kobiety — pragnęła usłyszeć przynajmniej jedno 
zapewnienie, z którego by wynikało, że nie ma tego złego, co by 
na dobre nie wyszło. Sa-lija jednak odpowiedziała głosem tak 
spokojnym i niewzruszonym, że jej decyzja nie budziła 
wątpliwości: „Zostanę z moimi rodzicami. Nie mają już nikogo 
oprócz mnie, a i dzieciom będę potrzebna". Barbara miała ochotę 
ją zapytać: „A czego ty sama potrzebujesz?" Nie odważyła się 
jednak zadać tego pytania, bo wiedziała, że dla kobiety 
wychowanej w kulturze, w której wyrosła Salija, zabrzmiałoby 
ono wręcz egzotycznie.
Przypomniała sobie zresztą, że ilekroć próbowała zrozumieć 
nawet swojego rodaka — zawsze musiało się wydarzyć coś, co 
kompletnie ją dezorientowało. Ostatnie dni
szczególnie obfitowały w takie zdarzenia. Przystąpiła na przykład 
do pracy u boku fenomenalnej inspektor Barlow — tymczasem 
okazało się, że król jest nagi. Mało tego, w gruncie rzeczy Emily 
Barlow niewiele się różniła od kobiety, którą sama aresztowała 
pod zarzutem morderstwa. Obie, nie przebierając w środkach, 
dążyły do osiągnięcia władzy nad innymi.
Drzwi wejściowe hotelu otworzyły się, zanim Barbara zdążyła 
położyć rękę na klamce. Zaskoczona zauważyła, że na parterze 
palą się wszystkie światła. Jej uwagi uszedł natomiast ktoś, kto 
czekał na nią siedząc na krześle stróża.
„Żeby to tylko nie był Treves!" — modliła się, gdyż była zbyt 
zmęczona, aby kontynuować zabawę w „policjantów i złodziei" z 
hotelarzem. Na szczęście w porę dostrzegła błysk nieskazitelnie 
wypranej, białej koszuli, a po chwili usłyszała znajomy głos:
—	Pan Treves nie chciał nawet słyszeć o pozostawieniu 
otwartych drzwi na całą noc — wyjaśnił Azhar. — Zaofe 
rowałem się więc, że będę tu czekał na ciebie, a potem sam 
je zamknę. Nie był zachwycony tym pomysłem, ale wie 
dział, że gdyby odmówił — zrobiłby mi otwarty afront, 
a on woli obrażać ludzi w sposób bardziej zawoalowany. Na 
pewno jednak jutro rano zechce policzyć srebrne łyżeczki!
Słowom tym towarzyszył uśmiech niezbyt korespondujący z 
ich treścią.
—	Głowę daję, że będzie je ostentacyjnie liczył w twojej 
obecności! — zachichotała Barbara.
—	Nie wątpię — potwierdził Azhar. Zamknął za nią drzwi 
wejściowe od środka i przekręcił klucz w zamku. Potem dodał: — 
Chodź!
Pierwszy poprowadził do ciemnego o tej porze salonu, zapalił 
lampkę przy kominku i otworzył barek. Nalał do szklanki whisky 
na wysokość dwóch palców i pchnął drinka po mahoniowej ladzie 
w stronę Barbary. Sobie nalał soku cytrynowego. Potem wyszedł 
zza bufetu i przysiadł się do stolika, przy którym siedziała 
Barbara. Podsunął jej swoje papierosy.
Wtedy opowiedziała mu wszystko, od początku do końca, nie 
opuszczając niczego. Wspomniała o Cliffie Hegar-tym, Trevorze 
Ruddocku, Rachel Winfield i Salii Malik.
Opisała, jaka rolę w tej sprawie grał Theo Shaw, w którym 
miejscu pasował do układanki łan Armstrong, kogo obie z Emily 
podejrzewały na początku i co doprowadziło do tego, że w końcu 
aresztowały osobę, której nigdy nie posądzałyby o popełnienie tej 
zbrodni.
—	Jamna? — zdziwił się Azhar. — Jak to możliwe? 
Barbara wytłumaczyła mu, jak doszła do tego wniosku.
Udało się ustalić, że Jamna odwiedzała Kurejśiego w hotelu, 
kryjąc się z tym przed resztą rodziny. Nakładała wtedy czador — 
trochę dla tradycji, a trochę dla niepoznaki — i wymykała się 
niezauważona. Wystarczyło poznać rozkład domu, szczególnie 
położenie podjazdu i garażu w stosunku do salonu i sypialni na 
górze, aby stwierdzić, że z łatwością mogła skorzystać z 
samochodu. W czasie gdy Muhamma-da nie było w domu, 
chłopcy już spali, Salija pracowała przy wyrobie biżuterii, 
teściowie zaś odmawiali w salonie wieczorne modlitwy — nikt nie 
spostrzegłby jej nieobecności. Zresztą sama policja przyznawała, 
że plan był niezwykle prosty. Wystarczyło śledzić Hatima 
Kurejśiego na tyle długo, aby stwierdzić, że regularnie udawał się 
na Nez. Potem pozostawało tamtej pamiętnej nocy podpłynąć łód-
ką do przylądka od jego wschodniej strony i rozpiąć cienki drut 
nad rozsypującymi się schodkami, aby wysłać ofiarę na tamten 
świat.
—	Znaliśmy ten schemat i cały czas zakładaliśmy, że kobieta 
mogła to zrobić — przyznała Barbara. — Nie pomyśleliśmy tylko, 
że Jamna miała motyw i możliwość popełnienia tego czynu.
—	Ale po cóż miałaby zabijać Kurejśiego? — nie rozumiał 
Azhar.
Barbara wyjaśniła, jak to Jamna chciała pozbyć się Hatima, 
aby utrzymać podporządkowaną pozycję Salii w rodzinie. 
Zauważyła jednak, że Azhar spogląda na nią z powątpiewaniem. 
Zanim otworzył usta — zapalił papierosa, zaciągnął się i długo 
przypatrywał rozżarzonemu koniuszkowi.
—	Czy tylko na tym opierasz zarzuty przeciwko Jamnie? — 
spytał ostrożnie.
—	Także na zeznaniach rodziny. W tamten piątek wieczorem 
nie było jej w domu, chociaż utrzymywała, że prze-
bywała w tym czasie w sypialni z Muhammadem. Nawiasem 
mówiąc, on naprawdę znajdował się wtedy w Colche-ster, co 
zostało udowodnione.
—	Tak, ale dobry adwokat podważy wartość takich zeznań. 
Przypisze je błędnie zapamiętanej dacie, niechęci wobec 
kłopotliwej synowej lub też dążeniu rodziny do odwrócenia 
podejrzeń od prawdziwego mordercy, który przezornie uciekł do 
Europy. Obrońca podkreśli, że nawet w razie ekstradycji 
Muhammada wyrok za przerzut nielegalnych uchodźców byłby 
łagodniejszy niż za morderstwo z premedytacją. Przypuszczalnie 
linia obrony oprze się na założeniu, że Malikowie mieli powód do 
zwalenia winy na kogoś innego niż Muhammad.
—	Jak to, przecież go wydziedziczyli!
—	Zgadza się — przyznał Azhar. — Ale czy skład sę-
dziowski, złożony z ludzi Zachodu, potrafi zrozumieć, co dla 
Azjaty oznacza wykluczenie z rodziny?
Ton jego głosu i wyraz oczu wskazywały, że nadeszła godzina 
szczerości. Najwidoczniej pragnął wreszcie opowiedzieć Barbarze 
historię własnego życia. Chciał, by dowiedziała się więcej o żonie 
i dwojgu dzieciach, które pozostawił w Hounslow; o tym, jak 
poznał matkę Hadii i co go skłoniło do wyboru życia w oderwaniu 
od rodziny w zamian za związek z kobietą, która nie była mu 
przeznaczona.
Barbara przypomniała sobie zasłyszaną kiedyś wypowiedź 
pewnego reżysera filmowego, który porzucił swoją długoletnią 
przyjaciółkę dla dziewczyny młodszej od niego o trzydzieści lat. 
Usprawiedliwiał on swój postępek sentencją: „Serce chce tego, 
czego chce serce". Barbarę zaś w tych sześciu słowach najbardziej 
zaintrygował problem, czy to, czego chce serce, ma w ogóle coś 
wspólnego z sercem?
Jednak gdyby Azhar nie poszedł za głosem serca — zakładając, 
że miało tu ono coś do rzeczy — Chalida Hadija nigdy by się nie 
narodziła. Bez niej zaś tragedia niespełnionej miłości przybrałaby 
wymiar jeszcze głębszy. Może więc Azhar wybrał mniejsze zło? 
Tylko kto dziś mógłby sprawiedliwie to osądzić?
—	Ona coś nie zamierza wracać z Kanady, prawda? — 
zdecydowała się zapytać. — O ile w ogóle tam pojechała.
—	Wciąż nie wraca — potwierdził Azhar.
—	Dlaczego dotąd nie powiedziałeś Hadii prawdy? Chcesz, 
aby nadal żywiła nadzieję...
—	Ponieważ ja też nadal żywię nadzieję. Dla człowieka 
zakochanego nie ma rzeczy niemożliwych, nie istnieją różnice 
kultur ani charakterów. Nadzieja jest tym uczuciem, które 
obumiera ostatnie.
—	Tęsknisz za nią. — Barbara stwierdziła oczywisty fakt, 
którego nie maskowała powściągliwość Azhara.
—	Każdego dnia — przyznał. — Z czasem pewnie to minie, 
bo wszystko przemija.
Zdusił papierosa w popielniczce, a Barbara wypiła duszkiem 
resztę whisky. Właściwie nie pogardziłaby jeszcze jedną, ale 
potraktowała tę chęć jako sygnał ostrzegawczy. Nawet gdyby się 
upiła — w niczym by to jej nie pomogło, a fakt, że chciałaby się 
upić, oznaczał, że trudno jej dojść do ładu z samą sobą. 
Postanowiła jednak, że pomyśli o tym kiedy indziej — może jutro, 
a może za tydzień, miesiąc lub rok... Teraz była zanadto 
zmęczona, aby roztrząsać zagadnienie, dlaczego czuła to, co 
czuła.
Wstała więc i przeciągnęła się, a przy tym znów odezwał się 
przeszywający ból w klatce piersiowej.
—	No tak — chciała już zamknąć tę dyskusję. — Myślę, że z 
czasem wszystko się jakoś wyjaśni...
—	...albo umrzemy w nieświadomości — dokończył Azhar. 
Ostrość tych słów złagodził jednak ujmującym uśmiechem, w 
którym oferował jej swoją przyjaźń.
Barbara błyskawicznie się zastanowiła, czy pragnie ją przyjąć. 
Oznaczało to bowiem ryzyko, że odda serce — znowu ten 
nieobliczalny organ! — komuś, kto później może je złamać. W 
trakcie tych rozważań zorientowała się jednak, że i tak już 
zaangażowała swoje serce, gdyż poczesne miejsce zajmowała w 
nim urokliwa córka tego człowieka. Cóż więc złego się stanie, 
jeśli przyjmie jeszcze jedną osobę na pokład zagraconej galery, 
którą płynęła po oceanie swego życia?
Razem wyszli z salonu i zaczęli wchodzić po nieoświetlonych 
schodach na piętro. Zanim doszli do drzwi pokoju Barbary, żadne 
z nich nie odezwało się ani słowem. Pierwszy przełamał milczenie 
Azhar.
—	Barbaro, czy zjesz jutro z nami śniadanie? Hadija 
byłaby szczęśliwa!
Od razu wyobraziła sobie, jaki cios zadałaby tym filozofii 
Basila Trevesa na temat „równego, lecz oddzielnego" traktowania 
gości różnych ras. Ponieważ ociągała się z odpowiedzią, Azhar 
dorzucił:
—	Także i dla mnie byłaby to wielka przyjemność.
—	Ależ bardzo chętnie! — odrzekła z uśmiechem Barbara.
Wypowiedziała te słowa zupełnie szczerze, mimo że mogły 
skomplikować jej życie już teraz, a przyszłość uczynić jeszcze 
bardziej niepewną.
Podziękowania
Jako Amerykanka podjęłam się ciężkiego zadania, przystępując 
do pisania książki o losach Pakistańczyków w Wielkiej Brytanii. 
Bez pomocy niżej wymienionych osób nie dałabym rady nawet 
zacząć tej pracy.
Przede wszystkim winna jestem wdzięczność Kay Gha-foor, 
której entuzjazm dopomógł mi położyć podwaliny pod 
konstrukcję powieści.
Jak zawsze muszę również podziękować tym, którzy do-
starczyli mi materiałów źródłowych dotyczących pracy angielskiej 
policji. Dziękuję więc inspektorowi Pipowi La-ne'owi z komendy 
policji w Cambridgeshire za udzielenie mi informacji o wszystkim 
— od jednostek szybkiego reagowania do Interpolu, oraz za 
pośrednictwo między mną a siłami policji w Essex. Wyrażam 
także wdzięczność oficerowi operacyjnemu Rayowi Chrystalowi z 
komórki wywiadu w Clacton, inspektorowi Rogerowi 
Cattermole'owi i Gary'emu Elliotowi za umożliwienie mi 
obserwacji pracy tych komórek oraz obejrzenia wnętrza sali 
odpraw i siedziby Scotland Yardu.
Dziękuję Williamowi Tullbergowi z firmy Wiltshire 
Tracklements i Carol Irving z Crabtree and Evelyn za to, że 
wskazali mi wzorowe przedsiębiorstwo rodzinne; Samowi 
Llewelynowi i Bruce'owi Łąckowi za wiadomości z dziedziny 
żeglarstwa, a Sue Fletcher i Bettinie Jamani za pomoc i poparcie 
przy wydaniu tej książki.
Jestem równie zobowiązana Veronice Kreuzhage i Christine 
Kruttschnitt z Niemiec za dostarczenie informacji o niemieckiej 
procedurze śledczej i topografii Hamburga.
\
Tu, w Stanach, muszę wyrazić wdzięczność doktorom Tomowi 
Rubenowi i H. M. Uptonowi za szczegóły z dziedziny medycyny, 
jak też mojej asystentce Cindy Murphy za konserwację mojego 
stateczku w Huntingdton Beach. Dziękuję również studentom 
literatury — Patricii Fogarty, Barbarze Fryer, Tomowi Fieldsowi, 
April Jackson, Chrisowi Eyre'owi, Timowi Polmanteerowi, Elaine 
Medosch, Carolyn Honigman, Reggiemu Parkowi, Patty Smiley i 
Patrickowi Kerseyowi — za to, że mobilizowali mnie do pracy.
Osobisty dług wdzięczności mam wobec wielu wspaniałych 
ludzi za ich przyjaźń i współpracę. Są to: Lana Schlemmer, Karen 
Bohan, Gordon Globus, Gay Hartell-Lloyd, Carolyn i Bill 
Honigmanowie, Bonnie SirKegian, Joan i Colin Randallowie, 
Georgia Ann Treadaway, Gunil-la Sondell, Marilyn Schulz, 
Marilyn Mitchell, Sheila Hił-linger, Virginia Westover-Weiner, 
Chris Eyre, Dorothy Bo-denberg i Alan Bardsley.
Wiele zawdzięczam także Kate Miciak, redaktorce z wy-
dawnictwa Bantam, która włożyła wiele trudu w wydanie tej 
książki. Na koniec muszę podziękować agentom z firmy William 
Morris — Robertowi Gottliebowi, Stephanie Ca-bot i Marcy 
Posner — za zachętę do kontynuacji pracy oraz promocję 
finalnego produktu zarówno w USA, jak i na całym świecie.