J. Gregory Keyes

Czarny Bóg

(The Blackgod)
Tłumaczył Mirosław Kościuk
Mojej Matce
Nancy Ridout Landrum
Podziękowania
za moralne wsparcie: 
Johnowi Keyes, Timowi Keyes, Earlowi Ridout, Helen Ridout;
za krytycyzm:
Kenowi Carleton, Veronice Chapman, Gene’owi Crawford, Tomowi Deitz, Pat Duffy, 
Neli 
Keyes;
za ciężką pracę:
Christine Levis
Prolog
Śmierć
Ghe wraził stal w brzuch bladolicego mężczyzny i zobaczył, jak tamten rozszerza 
ze 
zdumienia szare oczy, by w następnej chwili zwęzić je pod wpływem straszliwej 
satysfakcji. 
Spróbował wyszarpnąć ostrze, lecz w tym samym momencie pojął swą pomyłkę. Broń 
wroga, 
który zdawał się zupełnie nieczuły na otrzymaną ranę, spadła na jego odsłonięty 
kark.
„Li, pomyśl łaskawie o mym duchu” – zdążył poprosić, zanim jego głowa wpadła do 
cuchnącej wody. W ostatnim przebłysku wydało mu się jeszcze, że dostrzega coś 
niezwykłego: 
bijącą z błota kolumnę ognia, która górowała nad Hezhi. Zaraz potem porwała go 
jakaś 
przemożna siła.
Pochłonęła go śmierć i zabrała w swoje trzewia. Wirował bez końca w ciemności i 
wilgoci, 
czując jak ten ostatni cios, niczym cienka linia lodu raz po raz spada na jego 
szyję pośród 
roztrzepotanych skrzydeł bólu. Tylko tyle z niego pozostało, choć nie do końca. 
Małe przerwy 
we wspomnieniu spadającego miecza były niczym brama w nicość, rozwierająca się 
i zamykająca z coraz większą prędkością. Przez owe wierzeje w tanecznym 
korowodzie 
przepływały obrazy, marzenia, zapamiętane przyjemności – przepływały i znikały. 
Wnet 
wszystkie w podskokach ulecą w dal, jak te płoche damy na balu, a wówczas 
pozostanie mu 
tylko wspomnienie śmierci, które w końcu również zniknie.
Ale wtedy miecz się roztrzaskał, a wzdłuż jego grzbietu popłynęły strumienie 
krystalicznych 
odłamków. Brzuch śmierci też nie tonął już w ciemnościach – ożył rozbłyskami 
światła, ciepłem, 
wlewającą się przez tamtą bramę płonącą błyskawicą. Owe światło było mu znane. 
Widział te 
wykwitające z wody kolory w momencie, gdy jego głowa oddzielała się od ciała. 
Wrota rozwarły 
się na oścież i owinęły wokół niego, przynosząc nie ciemność, nie zapomnienie, a 
pamięć.
A pamięć niosła ze sobą nienawiść, gorycz i przede wszystkim głód. „Głód”.
W miarę jak coś chwytało więzy w jego ciele, pospiesznie i niedbale wiązało je w 
niezgrabne 
węzły, przypomniał też sobie słowo.
„Nie – zakołatało mu w głowie. – Ach, nie!”
„Nie”. Chwiejnie dźwignął się na kolana, wsparty na rękach, w których nagle 
odzyskał 
czucie, choć wydawały mu się jakby wytoczone z drewna, rozjeżdżały się na boki i 
dygotały od 
nie znanej mu wcześniej słabości. Nie widział niczego prócz barwy. Pamiętał 
jednak, dokąd 
chciał iść, więc wzroku nie potrzebował. Popełzł w dół, ślepy, skamlący, z każdą 
chwilą coraz 
głodniejszy.
Nie wiadomo jak długo parł w dół, padając, ślizgając się, padając ponownie, ale 
wreszcie 
pogrążył się w wodzie, która zadała mu tak straszliwy ból, jakby była wrzątkiem.
Przez chwilę nie potrafił myśleć o niczym innym, tylko o kipiącej wodzie, bo ból 
powrócił 
również.
„Nie”. Ten ból wniknął w niego niczym ziarno, rósł, rozcapierzał korzenie, 
wypuszczał 
konary z jego oczu i ust, strzelał witkami z palców, a potem nagle przestał być 
bólem. 
Z westchnieniem wpadł w głąb toni, która spowiła go na podobieństwo łona 
niosącego całkowite 
ukojenie i zupełnie pozbawionego uczucia. Po prostu było to łono, miejsce, w 
którym miał 
rosnąć, pozbawione jednak dźwigającego je, przepełnionego miłością ciała matki. 
Tam czekał, 
zadowolony ze swego położenia, a kiedy nabrał pewności, że ból zniknął na dobre, 
przejrzał to, 
co nie uleciało przez czarne wrota w nicość – to co z niego zostało.
Był Ghe, Jikiem, jednym z elitarnych kapłanów – zabójców służących Rzece oraz 
Dzieciom 
Rzeki. Urodzony w Dzielnicy Południowej, pośród najniższych z najniższych, 
został wyniesiony 
– jego pamięć zadrżała niespokojnie – i pocałował nawet księżniczkę! Ghe 
zacisnął i rozwarł 
niewidzialne dłonie na wspomnienie dotyku jej warg. Miał niejasne przeczucie, że 
całował wiele 
kobiet, ale ten jeden, wyjątkowy pocałunek, który utkwił mu w pamięci, należał 
właśnie do niej.
Dlaczego? Dlaczego akurat Hezhi?
Oczywiście, posłali go, żeby ją zabił, ponieważ była jedną z Błogosławionych. 
Miał za 
zadanie ją zabić i nie zdołał tego dokonać. Ale za to ją pocałował...
Nieoczekiwanie pamięć podsunęła mu ciąg wyraźnych obrazów, scen z jego własnej 
przeszłości... Jak odległej? Lecz choć widział wszystko z zadziwiającą 
ostrością, głosy dobiegały 
do niego jakby z wielkiej dali, i chociaż patrzył własnymi oczami, miał 
wrażenie, że śledzi taniec 
obcych ludzi, taniec, którego znał zaledwie kilka kroków.
Był w Wielkiej Świątyni Wody, w komorze wewnętrznej. Pomalowane na biało, 
ogromne 
kroksztynowe sklepienie zdawało się pochłaniać blade światło lampy płonącej 
pośrodku sali. 
W porównaniu z nim bardziej realny wydawał się blask płynący z czterech 
wpadających do 
komory korytarzy, i to pomimo tego, że płomień lampy był jednak jaśniejszy. 
Wiedział, że działo 
się tak za sprawą światła dziennego przesączającego się poprzez zasłony wody, 
opadającej 
grzmiącymi kaskadami po czterech bokach antycznego zigguratu, w sercu którego 
właśnie 
przebywali, i ukrywającej przed niepowołanym wzrokiem wejścia do świątyni. W 
owej 
roziskrzonej akwamarynowej poświacie i rozedrganym lśnieniu lampy stojący przed 
nim kapłan 
wydawał się mniej rzeczywisty niż liczne, rzucane przez niego cienie, gdyż te 
nieustannie się 
poruszały, podczas gdy on trwał w zupełnym bezruchu.
Ghe pamiętał, że klęcząc przed kapłanem, myślał: „Jeszcze mi się pokłonisz 
któregoś dnia”.
– Są pewne rzeczy, o których teraz musisz się dowiedzieć – kapłan przemówił 
miękkim, 
chłopięcym głosem. Jak wszyscy wyświęceni kapłani, został w młodości 
wykastrowany.
– Słucham z uwagą – odrzekł Ghe.
– Jak ci wiadomo, nasz cesarz i jego rodzina wywodzą swój ród z Rzeki.
Ghe stłumił w sobie pragnienie, by poderwać się na nogi i powalić tego głupca 
jednym 
ciosem. „Ponieważ pochodzę z Dzielnicy Południowej, oni myślą, że nic nie wiem, 
nawet tego. 
Biorą mnie za prostego rzezimieszka z rynsztoka, który myśli za pomocą noża!” 
Powściągnął 
niecierpliwość, kryjąc ją w głębi serca. Zdradzając swe uczucia, zdradziłby 
samego siebie, a tym 
samym i Li.
Ghe-w-wodzie zaczął się zastanawiać, kim był ten Li.
– Wiedz zatem – ciągnął kapłan – że płyną w ich żyłach jego wody, Rzeka jest w 
nich 
i według swej woli może w nich zamieszkiwać. Potęga Z Wody Zrodzonych ma tylko 
jedno 
źródło, a jest nim Rzeka.
„Dlaczego zatem tak bardzo ich nienawidzicie? – pomyślał Ghe. – Bo są częścią 
Rzeki, 
czego wy nigdy nie osiągniecie? Bo nie trzeba ich kastrować, żeby mogli mu 
służyć?”
Kapłan podszedł do ławki i usiadł, zabierając ze sobą rozchwiany cień. Ponieważ 
nie dał 
żadnego znaku, Ghe pozostał na klęczkach i słuchał dalej.
– Niektórzy spośród Z Wody Zrodzonych są obdarzeni szczególnie hojnie. Po 
urodzeniu 
mają w sobie więcej Rzeki niż pozostali. Niestety, ludzkie ciało znieść może 
tylko pewną dozę 
mocy. Później...
Głos kapłana opadł do szeptu i Ghe uprzytomnił sobie nagle, że nie jest to już 
zwykła, 
wyuczona na pamięć formułka. Teraz kapłan mówił o czymś naprawdę ważnym, o czymś 
co 
zdejmowało go przerażeniem.
– Później... – dokończył tonem ośmiolatka zwierzającego się z jakiegoś 
straszliwego 
dziecięcego sekretu – ...później oni się zmieniają.
– Zmieniają? – spytał przygięty ku posadzce Ghe. Nareszcie doczekał się czegoś, 
czego 
naprawdę nie wiedział.
– Zostają zniekształceni przez swoją krew, zatracają ludzką postać. Stają się 
istotami 
całkowicie związanymi z Rzeką.
– Nie rozumiem – odparł Ghe.
– Jeszcze zrozumiesz. Zobaczysz to na własne oczy. – Głos kapłana stał się 
mocniejszy, 
przybrał bardziej pouczający ton. – Kiedy ulegają przemianie – pierwsze oznaki 
pojawiają się 
w dzieciństwie, zazwyczaj w wieku trzynastu lat – zabieramy ich do mieszkań na 
dole, 
w starożytnym pałacu naszych przodków.
Przez moment Ghe zastanawiał się, czy nie był to głupi eufemizm oznaczający 
morderstwo, 
ale potem przypomniał sobie stare mapy pałacu, biegnące pod nim ciemne 
korytarze, komory 
u podnóża umiejscowionych za tronem Schodów Ciemności. Przeniknął go nagły 
chłód. Jakież to 
istoty zamieszkiwały pod jego nogami? Dlaczego przerażenie nie pozwalało 
kapłanowi mówić 
o tym spokojnie?
– Dlaczego? – zapytał, wytężając uwagę. – Skoro wywodzą się z Królewskiej 
Krwi...
– Zmianie ulega nie tylko ich wygląd – tłumaczył kapłan. Patrzył na Ghe 
nieruchomym 
wzrokiem, a w migotliwym świetle jego blade oczy wyglądały niczym odłamki 
lazurytu. – 
Zmieniają się również ich umysły, stają się nieludzkie. A ich moc wzrasta i nikt 
nie ma nad nią 
władzy. W dawnych czasach kilku Błogosławionych przez Rzekę ominęło naszą 
kontrolę. Jeden 
został nawet koronowany na cesarza, zanim zorientowaliśmy się, że jest 
Błogosławiony. Ogniem 
i wodą zniszczył niemal całe Nhol.
Kapłan wstał, podszedł do żelaznego kosza, w którym mętnym blaskiem żarzyły się 
węgle, 
po czym nerwowym ruchem cisnął na nie szczyptę kadzidła. Salę szybko wypełniła 
ostra woń.
– Tam w dole – wyszeptał – są bezpieczni. My zaś jesteśmy zabezpieczeni przed 
nimi.
– A gdyby znali swój los? – spytał Ghe. – Gdyby próbowali go uniknąć?
– Wiemy, co się dzieje, jeśli Błogosławieni pozostają na wolności – wymamrotał 
kapłan. – 
Jeśli nie można osadzić ich pod miastem, wówczas muszą być zwróceni Rzece.
– Czy to oznacza... – zaczął Ghe.
Głos kapłana przeszedł w pełen napięcia syk.
– Jików nie stworzono po to, by uśmiercali wrogów państwa, chociaż teraz dobrze 
wypełniacie również i to zadanie. Czy nigdy cię nie zastanawiało, dlaczego 
Jikowie podlegają 
kapłanom, nie zaś bezpośrednio cesarzowi?
Ghe myślał zaledwie krótką chwilę.
– Rozumiem – mruknął. – Stworzono nas, żeby zapobiec wydostaniu się 
Błogosławionych na 
wolność.
– Zaiste – odrzekł kapłan nieco spokojniejszym głosem. – I niejeden z nich 
zginął z ręki Jika.
– Żyję tylko po to, aby służyć Rzece – powiedział Ghe. Naprawdę tak myślał, czuł 
tak całym 
sercem. Obaj to czuli – tamten Ghe i Ghe-w-wodzie.
Teraz oczywiście zrozumiał, że to kłamstwo. Ogromne kłamstwo, jakim było 
kapłaństwo. 
Kapłani istnieli nie po to, by służyć Bogowi Rzeki, tylko by trzymać go w 
karbach. 
Pobłogosławieni przez Rzekę otrzymywali swą moc w jakimś celu, choćby po to, 
żeby on mógł 
przemierzać lądy, zamiast wieść ospały żywot w obrębie brzegów – aby Bóg Rzeki 
poczuł się 
wolny. A kapłani więzili dzieci Rzeki, choć udawali, że oddają im cześć. Skoro 
ktoś czcił 
jakiegoś boga, to czyż nie powinien dopomóc mu w spełnieniu marzeń? Cóż 
obchodziło Rzekę, 
że na skutek paroksyzmu narodzin kilka domów legło w gruzach, a kilka Ludzkich 
Istot straciło 
życie? Bóg Rzeki i tak przyjmował dusze wszystkich zmarłych, wchłaniał je. 
Wszystko należało 
do niego.
Ghe widział to teraz wyraźnie – kapłani wcale nie byli wyznawcami Rzeki, tylko 
jego 
wrogami. Od stuleci dokładali starań, żeby Królewska Krew pozostawała pod 
kontrolą, była 
rozcieńczona. To z tego powodu kazali mu zabić Hezhi, córkę cesarza – uśmiercić 
tę piękną, 
inteligentną dziewczynę. On zaś by to uczynił, gdyby jej niezwykły, barbarzyński 
strażnik nie był 
nieśmiertelny. Ghe dźgnął go prosto w serce zatrutym ostrzem, ten zaś pozostał 
na nogach i, jak 
gdyby nigdy nic, odrąbał głowę Ghe...
Skrzywił się na samo wspomnienie. „Jeszcze nie teraz”.
Bez względu na to, jak do tego doszło, dobrze się stało, że nie zabił Hezhi. 
Teraz miał 
świadomość, jak dużo od niej zależało. Bóg Rzeki miał wielu spiskujących 
przeciwko niemu 
wrogów, a teraz Ghe, jego jedyny wierny i oddany sługa, tych wrogów odnajdzie.
Widział swoje zadanie z cudowną, promienną wyrazistością. Miał strzec Hezhi 
przed jej 
wrogami, ponieważ była córką Rzeki, a zarazem czymś znacznie ważniejszym. Była 
jego 
nadzieją, jego orężem.
Jego ciałem.
Ghe wiedział, że niebawem otworzy oczy, popełznie ku światłu, zbierze oręż i 
wyruszy do 
miejsc, gdzie nie płynie Rzeka. Krzywda zostanie naprawiona, bóg otrzyma to, 
czego potrzebuje, 
a on być może – tylko być może – jeszcze raz pocałuje księżniczkę.
Część pierwsza
PAŁACE Z KOŚCI
I. Pustkowia Mangów.
Hezhi Yehd Cha’dune, do niedawna księżniczka cesarstwa Nhol, jęknęła przerażona, 
gdy 
cały ciężar jej drobnego ciała został nagle skradziony porywem siły i wichru, 
gdy złodziej – jej 
wierzchowiec Ciemna – oderwał od ziemi wszystkie cztery kopyta jednocześnie. Na 
moment 
zawiśli niemal nieruchomo nad nierównym zboczem zaścielonym skalnymi odłamkami 
oraz 
śniegiem, ale Hezhi wiedziała, że kiedy opadną z powrotem, klacz nie powstrzyma 
upadku 
i poturla się na łeb na szyję w dół stromizny. Wpiła dłonie w grzywę Ciemnej i 
pochyliła się ku 
jej szyi, usiłując zarazem mocniej objąć nogami baryłkowaty tułów zwierzęcia. 
Zaledwie jednak 
końskie kopyta dotknęły gruntu – najpierw przednie, a potem przy wtórze głośnego 
łoskotu tylne 
– odchyliła się w siodle z taką siłą, że pomimo ogromnego wysiłku jedna stopa 
wyskoczyła ze 
strzemienia. Krajobraz wokół niej rozmazał się w rozedrgany, biały, szary i 
błękitny nonsens, 
kiedy zrezygnowawszy z szukania strzemienia, skupiła całą uwagę na tym, by nie 
wylecieć 
z siodła. A potem, nagle, ziemia znowu zrobiła się płaska. Ciemna naprawdę 
biegła, wbijając 
głowę w wiatr, dudniąc kopytami po częściowo zamarzniętym podłożu niby 
czworonożny bóg 
gromu. Klacz galopowała tak gładko, że lęk Hezhi zaczął się ulatniać. Wymacała 
strzemię 
i pochwyciła rytm biegu. Długo wstrzymywany oddech wydostał się wreszcie na 
zewnątrz pod 
postacią triumfalnego śmiechu. Nigdy przedtem nie zawierzyła bez reszty swego 
życia 
wyhodowanemu przez Mangów wierzchowcowi, ale teraz to uczyniła i pokryta paskami 
w kolorze czekolady oraz kawy klacz zaczęła zmniejszać odległość dzielącą je od 
czwórki 
rozpędzonych jeźdźców. Kiedy jeden z nich – być może na dźwięk śmiechu – 
obejrzał się za 
siebie, w jego niezwykłych, szarych oczach dostrzegła zaskoczenie.
„Myślałeś, że zostawisz mnie dalej w tyle, prawda, Perkarze?” – pomyślała, 
bardziej dumna 
niż rozgniewana. Jej szacunek do własnej osoby wzrósł jeszcze bardziej, gdy na 
twarzy młodego 
mężczyzny zdumienie ustąpiło miejsca podziwowi. Poczuła jak jej usta wyginają 
się w radosnym 
uśmiechu i natychmiast zrobiło się jej głupio, że promienieje niczym owe 
bezużyteczne istoty 
w pałacu albo niemądre dziecko. Ale mimo wszystko, było to wspaniałe uczucie. 
Chociaż liczyła 
sobie zaledwie trzynaście lat, od dawna nie czuła się jak dziecko. Chyba nie 
było nic złego 
w tym, że się śmiała, kiedy było jej tak dobrze?
Mocniej klepnęła Ciemną po boku, na co wierzchowiec odpowiedział jeszcze 
szybszym 
biegiem, a w chwilę później omal nie wywinęła koziołka przez końską szyję, gdy 
klacz zaryła 
kopytami w ziemię, aby uniknąć zderzenia z Perkarem i resztą jeźdźców, którzy 
nieoczekiwanie 
przystanęli.
– Co znowu? – obruszyła się Hezhi. – Czy chcesz...
– Cicho, księżniczko – rzucił Perkar teatralnym szeptem, wznosząc w górę palec. 
– Yuu’han 
sądzi, że nasza zdobycz jest za następnym wzniesieniem.
– No to co? – odrzekła zaczepnie, choć również zniżyła głos.
– Dalej powinniśmy iść pieszo, ponieważ możemy je spłoszyć – wyjaśnił inny 
mężczyzna, 
zsiadając z konia. Przerzucił prawą nogę nad grzbietem wierzchowca i pozwolił 
swemu krępemu 
ciału zgrabnie ześlizgnąć się na ziemię. Jego buty zachrzęściły na cienkiej 
warstwie śniegu. 
Ubrany był w grube portki i kurtkę; na głowię miał kapuzę z wygarbowanej na 
biało łosiowej 
skóry. Wyglądająca spod kaptura blada niby kość twarz była bielsza niż 
przyodziewek, 
a opadający na czoło, pleciony z grubych włosów warkoczyk również miał barwę 
mleka. Oczy 
natomiast były smoliście czarne, głęboko zapadnięte pod grubymi brwiami, znad 
których czoło 
cofało się raptownie ku tyłowi – widoczna spuścizna po ojcu nie będącym 
człowiekiem.
– Dziękuję Ngangato, że zechciałeś mi to wyjaśnić – powiedziała – nie mam jednak 
bladego 
pojęcia, o czym mówicie.
– Dlatego właśnie zabraliśmy cię tutaj, żebyś zobaczyła – odparł Perkar, również 
zsiadając 
z konia. Jego kaptur był zsunięty do tyłu, toteż wiatr bez przeszkód plątał 
krótkie, kasztanowe 
włosy. Szczuplejszy od Ngangaty, w oczach Hezhi niemal tak samo jak on był 
wyblakły, gdyż 
jego skóra była wielokrotnie jaśniejsza niż jej skóra o barwie sjeny. Był też 
znacznie bledszy niż 
dwójka towarzyszących im jeźdźców, Yuu’han oraz Zaklinacz Deszczu – obaj z 
plemienia Mang, 
o skórze spalonej na miedziany brąz przez ostre słońce ich rodzimych pustyń i 
stepów.
– Zabraliście mnie, żebym nic nie zobaczyła! – oburzyła się Hezhi. – 
Próbowaliście nawet 
zostawić mnie w tyle.
Machnęła ręką za siebie, w stronę wzgórz, z których dopiero co zbiegli w dół, 
wjeżdżając na 
lekko nachylone równiny, zwane przez Mangów huugau. Oblała się rumieńcem jeszcze 
zanim 
wypowiedziała te słowa do końca. Perkar otwarcie szczerzył zęby, Ngangata jak 
zwykle miał 
ponurą minę, ale dwójka Mangów starannie unikała jej wzroku, spoglądając pod 
nogi. Przeżyła 
pół roku z tym ludem i dobrze wiedziała, co to znaczy. Wojownicy dokładali 
wszelkich starań, 
żeby nie zobaczyła ich uśmiechów, a to oznaczało, że Perkar mówił prawdę. Celowo 
sprowokowali ją do pogoni, po czym pozwolili, aby ich doścignęła.
Wydęła wargi i ściągnęła wodze, aby zawrócić Ciemną.
– Nie, zaczekaj! – wykrzyknął Perkar, zapominając o własnym nakazie zachowania 
ciszy. – 
Chcieliśmy tylko przekonać się, jak dobrze potrafisz jeździć.
– Mogliście po prostu mnie o to poprosić – odrzekła lodowatym tonem, choć nie 
zdołała 
poskromić ciekawości. – I jaki jest wasz werdykt?
– Przez sześć miesięcy nauczyłaś się jeździć tak dobrze, że niejeden Mang 
potrzebowałby 
sześciu lat, żeby ci dorównać – oznajmił Zaklinacz Deszczu, zwróciwszy ku niej 
młodą, szczerą 
twarz o orlich rysach.
Słowa te wprawiły ją w zdumienie. Mangowie nigdy nie udawali, gdy w grę 
wchodziły 
umiejętności jeździeckie.
– Ja... – zmieszana ściągnęła brwi. Czy powinna okazać złość, czy też nie? 
Uznała, że nie, 
więc zsiadła z konia.
Na ziemi jej stopy od razu zaczęły się ślizgać i drętwieć z zimna, błyskawicznie 
dorównując 
zdrętwiałemu od dawna nosowi.
– Więc, co miałam zobaczyć?
Perkar wyciągnął rękę w kierunku dotychczasowej jazdy. Przed nimi szeroko 
rozpościerała 
się huugau. Kraina ta wyglądała tak, jak gdyby jakiś bóg nieba rozpłaszczył 
wzgórza swą wielką 
dłonią. Wciąż obecne wzniesienia oraz doliny były bowiem tak nieznaczne, iż 
patrzący mógł 
łatwo ulec złudzeniu, że widzi jedynie odległy horyzont. Hezhi pomyślała, że 
złudzenie było 
szczególnie silne, kiedy pagórki spowijała śnieżna biel.
– Za tym grzbietem – powiedział, a Mangowie nieznacznym kiwaniem głowy 
przytaknęli 
jego słowom.
– Bardzo dobrze – rzekła Hezhi. – Zatem ruszajmy.
Ominąwszy mężczyzn, ruszyła ku najbliższemu wzniesieniu.
Perkar stał jak skamieniały, patrząc na przechodzącą obok Hezhi, u której ramion 
władczo 
powiewał długi cynobrowy płaszcz do konnej jazdy. Jej krótkie, obsydianowej 
barwy włosy 
energicznie falowały przy każdym kroku. Spojrzał na pozostałych. Ngangata 
usiłował 
powściągnąć uśmiech, a Mangowie uważnie wpatrywali się w ziemię.
– Popilnuję koni – oznajmił Yuu’han.
Perkar skinął mu głową, po czym rzucił się w pogoń za Hezhi. Usłyszawszy jego 
kroki, 
dziewczyna zaczęła biec.
– Księżniczko, nie! – Przemówił do niej głośnym szeptem, lecz zabrzmiało to 
niczym syk 
ulatującej z kotła pary, toteż Hezhi nie zwróciła na ów zew najmniejszej uwagi. 
Zaledwie jednak 
osiągnęła grzbiet wzniesienia, jej stopy same zwolniły kroku. Perkar zrównał się 
z nią w chwili, 
gdy zupełnie znieruchomiała.
– Na Rzekę – wydyszała, a Perkar musiał przyznać jej rację.
Rozległa przestrzeń przed nimi istotnie przypominała Rzekę, Odmieńca, nad 
brzegiem 
którego Hezhi przyszła na świat. Koryto Rzeki było tak szerokie, że z trudem 
dawało się dostrzec 
przeciwległy brzeg. Tyle tylko, że rzeka, którą teraz mieli przed sobą, toczyła 
nie wodę, 
a zwierzęta z krwi i kości. Jedna brązowo-czarna fala goniła następną, a ich 
wełniste grzbiety 
połyskiwały czerwienią – potężne mięśnie karków prężyły się nad masywnymi łbami.
– Akwoshat – z ust Perkara wyrwał się mimowolny szept w ojczystym języku. – 
Dzikie 
bydło. Więcej sztuk niż gwiazd na niebie.
– Nigdy nie widziałam czegoś... – Hezhi zamilkła i tylko pokręciła głową, a w 
jej czarnych 
oczach lśniło zdumienie.
Perkar pomyślał, że jest bardzo ładna. Któregoś dnia wyrośnie z niej piękna 
kobieta.
– Oto twoje Piraku, Perkarze – cicho rzucił Ngangata, zakradłszy się w ślad za 
nimi. – 
Zagnaj to stado na swoje pastwiska...
Perkar skinął głową.
– Gdyby tylko było to możliwe. Popatrz na nie. To najwspanialsze zwierzęta, 
jakie 
kiedykolwiek widziałem.
Po chwili dołączył do nich Zaklinacz Deszczu.
– Nigdy byś ich nie oswoił – wyszeptał. – One są jak Mangowie, nieposkromione.
– Wiem – przytaknął Perkar.
Patrząc z daleka, trudno było ocenić rozmiary poszczególnych sztuk, wyglądało 
jednak na to, 
że wielkością przewyższały co najmniej o połowę znane mu dotychczas bydło. 
Dumnie 
zakrzywione, ostre rogi największych osobników były tak szeroko rozstawione, że 
z łatwością 
zmieściłoby się między nimi jego ciało. Było to bydło gigantów, bogów, nie zaś 
Ludzkich Istot.
– Czy naprawdę przyprowadziliście mnie tutaj, żeby mi to pokazać? – spytała 
Hezhi. Perkar 
nagle pojął, że nie zwracała się do wszystkich, lecz właśnie do niego.
– Tak, księżniczko, naprawdę.
– Wolałabym, żebyś mnie tak nie nazywał.
– Zatem dobrze, Hezhi.
Ku jego zaskoczeniu uścisnęła mu rękę.
– Dziękuję. Wybaczam ci, że próbowałeś skręcić mi kark tą szaleńczą jazdą w dół 
zbocza. 
Równie dobrze mogliśmy tu dotrzeć znacznie spokojniejszym krokiem.
– Istotnie. Przyznaj jednak, że uwielbiasz konną jazdę. Przypatrywałem ci się 
podczas nauki.
– Przyznaję – odrzekła, zwalniając uścisk.
Stali jeszcze przez chwilę w milczeniu, zapatrzeni w przepływające wolno stado. 
To tu, to 
tam rozlegał się niekiedy ryk, dumny zew potężnego zwierza, budzący w ciele 
Perkara zimny 
dreszcz. Zbliżający się podmuch wiatru przyniósł woń dzikiego bydła, mocną, 
tracącą piżmem. 
Perkar nagle zadrżał zdjęty dojmującą tęsknotą. Tak bardzo zapragnął ujrzeć 
damakutę, 
pastwiska ojca i najbliższych, że omal się nie rozpłakał. Rozcierając zziębnięte 
dłonie, prawie nie 
zwrócił uwagi na przybycie nowych jeźdźców, których buty cicho zaskrzypiały na 
śniegu.
– No tak – rozległ się piskliwy głos. – Tylko popatrz, Heen. Mojemu bratankowi, 
Zaklinaczowi Deszczu, staje rozumu zaledwie na to, by włóczyć się z gośćmi po 
pustkowiu.
Zaklinacz Deszczu zwrócił się ku przybyłym, po czym wzruszył ramionami i wskazał 
na 
Perkara.
– Prędzej utrzymasz na miejscu wiatr niż jego. Pomyśleliśmy z Yuu’hanem, że 
lepiej będzie 
z nimi pojechać i mieć ich na oku.
Otrząsając się z zadumy, Perkar spojrzał na mężczyznę dworującego z Zaklinacza 
Deszczu.
– Heen, powiedz Bratu Koniowi, że nie mam czasu wlec się noga za nogą, by 
dotrzymać 
kroku starcowi.
Heen – łaciaty kundel o znużonym wyrazie pyska – zerknął na Perkara, gdy 
usłyszał swoje 
imię, zamerdał ogonem i z zapałem wciągnął w nozdrza zapach bydła. Perkar nie 
zauważył, by 
psisko przekazało tę wiadomość stojącemu u jego boku staremu mężczyźnie, tym 
niemniej Brat 
Koń zmierzył go srogim wzrokiem. Starzec był wyraźnie niższy od Perkara, głównie 
z powodu 
mocno wykoślawionych, pałąkowatych nóg. Perkar bezskutecznie usiłował dociec, 
jakim cudem 
jego szerokie usta mogły pozostawać wygięte ku dołowi, a jednocześnie układać 
się w nikły 
uśmiech. Może działo się tak za sprawą lśnienia chytrych ciemnych oczu albo, 
bardziej 
prawdopodobnie, wspomnienia tysięcy takich uśmiechów wyrytego w brązowej skórze 
powlekającej kanciastą twarz.
– Sposób, w jaki jeżdżę, pozwolił mi zachować życie znacznie dłużej, niż zapewne 
uda się to 
tobie – stwierdził Brat Koń tonem przygany. – Ty zaś, wnuczko – pogroził palcem 
Hezhi – 
powinnaś mieć dość rozumu, by nie wyruszać w drogę z młodymi mężczyznami 
puszczonymi 
samopas. Jeszcze nie słyszałem, żeby w takim przypadku udało się im uniknąć 
któregokolwiek 
spośród czyhających na szlaku niebezpieczeństw. Zawsze puszczaj ich przodem, 
żeby usunęli 
przeszkody. Młodziki nadają się tylko do tego.
– Och – zdziwiła się Hezhi. – Nie miałam pojęcia, że oni nadają się do 
czegokolwiek. 
Dziękuję, shutsebe, za tę radę.
– Tak, shutsebe – Perkar skłonił się, również nazywając Brata Konia „dziadkiem”. 
Oczywiście ani on, ani Hezhi nie byli spokrewnieni ze starcem, lecz wobec kogoś 
tak sędziwego 
– sześćdziesięcio-? osiemdziesięcioletniego? – zwrot ten stanowił po prostu 
przejaw szacunku. – 
Jak sam widzisz, wypatrzyliśmy wszystkie niebezpieczeństwa.
– Doprawdy?
Perkar wzruszył ramionami.
– Przecież je widzisz – machnął ręką w stronę bydła.
– Ja widzę, ale czy ty widzisz?
Perkar zmarszczył czoło i posłał starcowi pytające spojrzenie.
– Zaklinaczu Deszczu? – rzucił Brat Koń.
Młody Mang wskazał jakiś punkt w dole stoku, nieco na prawo od nich.
– Lew. Przypadł wśród skał i obserwuje utykające cielę. Zwietrzył nas, ale 
będzie się 
trzymać z daleka.
Na widok zdumionej miny Perkara Brat Koń wyszczerzył zęby w szerokim uśmiechu.
– Lew? – krzyknęła Hezhi. – Gdzieś w pobliżu czai się lew?
Zaklinacz Deszczu pokiwał głową.
– To dlatego nigdzie nie powinnaś przebywać sama. Gdyby ta lwica śledziła stado 
raczej 
stąd, niż stamtąd, w chwili waszego przyjazdu... – Wzruszył ramionami.
Perkar oblał się rumieńcem na myśl o własnej głupocie. Oczywiście, tam gdzie 
przebywało 
bydło, nie brakował również dzikich myśliwych.
– Dlaczego nas nie uprzedziłeś? – zapytała Hezhi.
– Uczyniłbym to później – zapewnił Zaklinacz Deszczu, posyłając zarazem Bratu 
Koniowi 
zachęcające spojrzenie.
– Zaklinaczu Deszczu, nie zapominaj, że oni w tej krainie są niczym dzieci i tak 
też musimy 
ich traktować. – Brat Koń tylko zachichotał, postąpił naprzód i poklepał Perkara 
po ramieniu. – 
Nie mówię tego, by cię urazić, Perkarze.
– Wiem – odparł Perkar. – A ty jak zwykle masz rację.
– Każdy zna najlepiej swoją ziemię – wtrącił Ngangata, który dotychczas 
przysłuchiwał się 
rozmowie w milczeniu. – Dlatego jestem pewien, że Zaklinacz Deszczu po prostu 
zapomniał 
wspomnieć o tej drugiej lwicy, też w dole stoku, tyle że o jakieś dwadzieścia 
kroków na lewo.
Słowa te, choć wypowiedziane ledwie słyszalnym szeptem, przykuły uwagę 
wszystkich. 
Nawet Brat Koń wyglądał na zaskoczonego.
– Stójcie wyprostowani – wymamrotał starzec. – Trzymajcie się prosto i powoli 
cofajcie.
Perkar położył dłoń na rękojeści miecza.
– Harka? – zagadnął szeptem.
– Tak? – odezwał się miecz głosem, którego nikt więcej nie słyszał.
– Ta lwica...
– Właśnie się jej przyglądałem. Może stanowić niewielkie zagrożenie, nie 
wyczuwam w niej 
jednak chęci ataku.
Perkar nagle poczuł, jak jego oczy przesuwają się, jakby kierowała nimi czyjaś 
wola 
i spoczywają na porosłym kolczastymi krzakami skalnym rumowisku. Po chwili w 
samym 
środku zarośli wypatrzył żółte oko i ciemny czubek kociego nosa.
– A ta? Dlaczego w ogóle o niej nie wspomniałeś?
– Ta zupełnie nam nie zagraża. Moje zadanie polega na utrzymaniu cię przy życiu, 
nie zaś na 
chronieniu przed popełnianiem głupstw. Nie wystarczyłoby mi czarów na wywiązanie 
się z tego 
obowiązku.
– A co z Hezhi? Przecież znalazłaby się w niebezpieczeństwie, gdyby podbiegła 
nieco dalej.
– Wyczuwam tylko to, co zagraża tobie, nie zaś twoim przyjaciołom – odparł 
miecz.
Wycofali się do koni, których – tak jak zapowiedział – cierpliwie pilnował 
Yuu’han. 
Perkarowi zdało się, że gdy byli już blisko, usłyszał jego stłumiony chichot.
Dosiadłszy koni, czekali na Zaklinacza Deszczu, który wspiął się ostrożnie na 
grzbiet 
wzniesienia i złożył ofiarę bogu tego stada. Perkar ze swego miejsca widział 
nikłą smużkę dymu, 
słyszał też strzępki pieśni śpiewanej młodym, czystym głosem. Obawiał się, czy 
lwica nie zechce 
zaatakować samotnego wojownika, lecz Zaklinacz Deszczu wrócił cały i zdrowy. 
Perkar 
doskonale rozumiał, dlaczego ta ofiara była dla niego tak ważna. W rodzinnych 
stronach on 
i jego bliscy codziennie składali ofiary, aby zaskarbić sobie łaskę bogów 
pastwisk. Tutaj pilność 
w tej materii musiała być o wiele większa, skoro zamieszkujący dzikie pustkowia 
bogowie 
częstokroć przypominali lwice, upatrując w ludziach co najwyżej kolejną zdobycz. 
Wzdrygnął 
się mimo woli. To, co wraz z Ngangatą zamierzali wkrótce uczynić, wyglądało 
teraz zupełnie 
inaczej. Głupio też postąpił, tak bardzo narażając Hezhi. Chociaż w przeciągu 
paru miesięcy 
nauczyła się więcej, niż wydawało się to możliwe, należało pamiętać, że niemal 
całe życie 
spędziła uwięziona w pałacu ojca i w ogóle nie było w niej wrodzonej 
ostrożności. Perkar 
wprawdzie takową posiadał, niewiele jednak miał z niej pożytku w tej pozbawionej 
drzew 
krainie. W głębi ducha przytaknął. Należało wyzbyć się wszelkich myśli o 
zabraniu dziewczyny 
w podróż, którą niebawem mieli rozpocząć wraz z Ngangatą. Hezhi będzie 
bezpieczna z Bratem 
Koniem. On znał niebezpieczeństwa tej ziemi i potrafił ich unikać przez wiele 
lat.
Wraz z tym postanowieniem zjawiło się poczucie ulgi. Nie ulegało wątpliwości, że 
powoli 
rozwijało się w nim uczucie do Hezhi, choć nie potrafił dokładnie określić, co 
tak naprawdę do 
niej czuł. Ból oraz nieufność były w niej tak głęboko zakorzenione, że niekiedy 
miał ochotę 
wziąć dziewczynę w ramiona, zrozumieć i ukoić jej strapienie. Ona jednak nie 
zniosłaby takiej 
bliskości, pewnie jeszcze bardziej zamknęłaby się w sobie. Kiedy indziej zaś nie 
miał nawet 
ochoty dotykać Hezhi ani tym bardziej tulić jej w serdecznym uścisku. Wciąż 
jeszcze tyle musiał 
zapomnieć...
Podczas pieśni Zaklinacza Deszczu ze wzgórz nadjechała reszta uczestników 
myśliwskiej 
wyprawy Mangów, której pochód opóźniały ciągnięte przez konie żerdzie, ze 
złożonymi na nich 
zapasami mięsa, orzechów oraz skór na zimową odzież. Kawalkada składała się z 
trzydziestu 
mężczyzn i kobiet oraz pięćdziesięciu koni. Od strony nadjeżdżających doleciał 
głośny płacz 
niemowlęcia. Przez ostatnie dwa miesiące obozowali w górach, a dni upływały im 
na łowach, 
pieśniach i popijaniu. To był dobry czas, dzięki niemu miał sposobność wrócić do 
zdrowia, 
zapomnieć o zbrodniach i ponownie stać się osiemnastolatkiem uganiającym się na 
koniu 
z Ngangatą, Yuu’hanem i Zaklinaczem Deszczu. Teraz nadeszła jednak pora, by znów 
wziąć na 
ramiona swoje brzemię.
Gdy Zaklinacz Deszczu zakończył ofiarę, ruszyli na wschód, oddalając się od 
stada. 
Podniosły się wprawdzie głosy, aby zapolować na idącą samopas krowę, ale 
żywności mieli już 
i tak w nadmiarze, a starsi, nie wyłączając Brata Konia, potępiali zabijanie dla 
uciechy. Paru 
młodych myśliwych chciało zagrać w klepanego. Zabawa polegała na tym, że 
należało podejść 
jak najbliżej do rozpędzonego byka, a następnie poklepać go drewnianą łopatą. 
Brat Koń 
kategorycznie im tego zabronił, oznajmiając burkliwie, że jest już za stary na 
to, by tłumaczyć 
potem pogrążonym w żałobie rodzicom, dlaczego ich synowie zginęli tak idiotyczną 
śmiercią. 
Tak więc pomimo protestów niezadowolonych, stado pozostawiono jednak w spokoju.
Hezhi jechała u boku Brata Konia, Perkar przynaglił więc T’esha do szybszego 
biegu, żeby 
do nich dołączyć. Kiedy był już blisko, usłyszał jak dziewczyna z zapałem 
rozprawia o spadłym 
zeszłej nocy śniegu.
– Czy w Nhol nigdy nie pada śnieg? – zapytał, zrównawszy się z Hezhi. T’esh 
cicho 
parsknął, a Ciemna odpowiedziała mu takim samym dźwiękiem.
– Przynajmniej ja nic o tym nie wiem – odrzekła. – Niekiedy rzeczywiście robi 
się tam zimno 
i może nawet ktoś mi opowiadał, że dawniej zdarzał się śnieg, ja jednak nigdy go 
nie widziałam. 
– Powiodła wzrokiem po okolicy. – Zupełnie jakbyśmy jechali po chmurach.
– Co takiego? – burknął Brat Koń.
– Chmury. Wydaje mi się, że jedziemy nad chmurami, zaledwie muskając ich 
wierzchołki.
Perkar skinął głową. Z łatwością mógł sobie wyobrazić, że przebywają po drugiej 
stronie 
zachmurzonego nieba. Przed nimi rozwijała się w biała równina, a odległe wzgórza 
przybrały 
postać szarej linii nakreślonej na prawo oraz za ich plecami. W górze 
rozpościerały się niebiosa 
o barwie głębokiego błękitu, pozbawione nawet najmniejszej plamki bieli. 
Wydawało się rzeczą 
całkiem naturalną, że lada moment natrafią na jakąś dziurę, przez którą widać 
będzie rozciągniętą 
daleko w dole zielono-brązową ziemię.
– Czy taka pogoda nie przeszkodzi w... – Perkar urwał, usiłując znaleźć właściwe 
słowo – 
Bun-shin?
– Bencheen – poprawił go Brat Koń. – Ben, „namiot”, rozumiesz? „Rozdęte 
Namioty”.
Perkar zrobił udręczoną minę, ale skinął głową.
– Czy ten śnieg przeszkodzi w odbyciu święta Ben’cheen?
– Ani trochę – zapewnił Brat Koń. – Nasi pobratymcy z gór powinni przybyć lada 
dzień, a są 
przyzwyczajeni do znacznie gorszej pogody.
– Ilu ludzi weźmie udział w tym święcie? – spytała Hezhi. – Słuchając Duk i 
innych kobiet, 
można by pomyśleć, że przybędzie na nie cały świat.
– Dla ciebie liczba gości wyda się pewnie niewielka – powiedział Brat Koń. – 
Będzie ich 
kilka setek, może nawet tysiąc, a przebywać będą razem przez dwadzieścia dni.
– Dlaczego akurat w zimie?
– A dlaczego nie? – burknął Brat Koń. – Cóż więcej mamy wtedy do roboty? Poza 
tym, 
wierz mi, zimy tu, na południu, są łagodne – niemal przypominają wiosnę, a ten 
pierwszy śnieg 
będzie pewnie zarazem ostatnim. Jest naszym obowiązkiem wyprawić Ben’cheen dla 
braci 
z północy i zapewnić im pobyt w cieplejszym miejscu. – Uśmiechnął się ze 
smutkiem. – Jak 
ptakom, które odlatują na południe. Zima to najlepszy czas na snucie opowieści, 
na wyszukanie 
odpowiedniej kobiety... – mrugnął na Perkara – i na załatwienie różnych spraw. 
Latem nie czeka 
nas nic oprócz pracy! – Poklepał Perkara po plecach. – Wy dwaj będziecie 
zadowoleni. Poznacie 
nowych ludzi. Może nawet spotkasz wojowników ze szczepów północno-wschodnich i 
będziesz 
miał sposobność porozmawiać o rozejmie pomiędzy nimi a twoim ludem.
– Chodzi mi o coś więcej – odparł Perkar. – Mam nadzieję przekonać ich, żeby 
pozwolili 
nam wypasać bydło na swoich ziemiach granicznych.
– Sądzę, że to jest możliwe – stwierdził Brat Koń – pod warunkiem, iż weźmiesz 
odpowiedniego rozjemcę.
Perkar potrząsnął głową.
– Nasze ludy żyły we wrogości od tak dawna...
Brat Koń rozcapierzył palce dłoni.
– „Tak oto wzrasta drzewo – zacytował – a każda nowa gałąź jest jak nowe drzewo. 
Nic nie 
ostaje się niezmiennym, a już najmniej ludzkie drogi”. – Ściągnąwszy brwi, 
posłał mu surowe 
spojrzenie. – Lecz jeśli chcesz cokolwiek osiągnąć, musisz tam być.
Perkar zacisnął wargi.
– Będę – obiecał. – Według twego bratanka Yuu’hana podróż ta opóźni mnie 
zaledwie 
o kilka dni.
Hezhi zwróciła ku niemu szeroko rozwarte, pełne złości oczy. Widać było, że 
zmaga się ze 
sobą, by powstrzymać jakąś ostrą uwagę, a sądząc z wyrazu jej twarzy, wkładała w 
to mnóstwo 
wysiłku.
– A więc wciąż planujesz wyjechać?
– Muszę, Hezhi – odrzekł Perkar. – Jeżeli sprawy mają potoczyć się w dobrą 
stronę, 
powinienem uczynić wiele rzeczy, a ten wyjazd jest właśnie jedną z nich. Muszę 
dotrzeć do 
miejsca oddalonego stąd o dwa dni jazdy na północ.
– W takim razie pojadę z tobą – oznajmiła, tracąc nagle całą wcześniejszą 
radość. – Chyba, 
że nadal mi nie dowierzasz.
– Ależ dowierzam – zapewnił Perkar. – Już ci mówiłem, że nie żywię do ciebie 
jakiejkolwiek 
urazy.
– Tylko tak mówisz – wyszeptała Hezhi. W jej głosie zadźwięczała dziwna 
mieszanina złości 
i... czegoś jeszcze. – Ja jednak widzę, jak czasami mi się przyglądasz. Widzę to 
spojrzenie. Kiedy 
zaś mówisz o sprawach toczących się w dobrą stronę, wiem... – urwała ze złością, 
nie bardzo 
wiedząc, czy spiorunować go wzrokiem, czy raczej zrobić urażoną minę.
Perkar pomyślał, że dziewczyna ma dopiero trzynaście lat. Westchnął z 
rezygnacją, 
wypuszczając z ust w chłodne powietrze biały obłoczek pary.
– Może trochę. Wiem jednak, że nie uczyniłaś niczego rozmyślnie, w 
przeciwieństwie do 
mnie.
– Myślałam, że mógłbyś... – zaczęła, lecz znów urwała wpół zdania. Z zaciętą 
miną ścisnęła 
wierzchowca kolanami, ściągając zarazem wodze, co zmusiło zwierzę do nawrotu. – 
Zatem jedź 
– rzuciła. – Nic od ciebie nie chcę.
– Hezhi... – Perkar umilkł na widok oddalających się pleców dziewczyny. Zaledwie 
przed 
chwilą wydawali się najlepszymi przyjaciółmi, ramię w ramię podglądali dzikie 
bydło. Co też 
w nim siedziało, skoro zawsze robił i mówił niewłaściwe rzeczy?
– O co wam poszło? – zagadnął starzec.
Perkar przekrzywił głowę w zdumieniu. Dopiero po krótkim namyśle uprzytomnił 
sobie, że 
rozmawiał z Hezhi w języku Nhol. Zaczął tłumaczyć, lecz niemal natychmiast 
pojawiła się 
następna myśl: Brat Koń znał ten język. Po ucieczce z miasta to właśnie on 
pocieszał dziewczynę 
jako pierwszy. Teraz zaś przez grzeczność udawał – we właściwy Mangom sposób – 
że nie 
rozumie wypowiadanych w sprzeczce słów.
– O nic. Ona po prostu nie chce, żebym jechał.
– No cóż, mądre to nie jest – stwierdził Brat Koń.
– Będzie ze mną Ngangata.
– Tak, lecz nawet on może nie ustrzec cię od kłopotów. Życie Mangom dała 
Nagemaa, 
Matka Koni. To ona opiekowała się nami, uczyła jak przetrwać na równinach. Czy 
wiedziałeś, że 
tutaj, w krainie Mangów, wymarło sześć ras Ludzkich Istot zanim zjawiliśmy się 
my? Wśród 
owych ras byli Alwaci.
– Wypatrzył lwa, którego przeoczyliście – przypomniał Perkar.
– To prawda. Przyznaję że tylko nieliczni mogą się z nim mierzyć w łowach i 
tropieniu 
śladów. Jednak bez końskiej krwi w żyłach, bez powinowactwa wśród opatrzonych 
kopytami 
bogów musi polegać wyłącznie na sobie samym. Takie położenie jest wielce 
niebezpieczne.
– Może polegać na mnie, tak jak ja na nim.
– Dwóch ślepców nie czyni jednego widzącego, przyjacielu – odrzekł starzec.
Hezhi starała się trzymać głowę nisko spuszczoną, ukrywając twarz przed 
kobietami 
Mangów. Gdyby bowiem ją ujrzały, wyczytałyby z niej gniew równie łatwo, jak ona 
czytała 
książkę. Hezhi tymczasem nie chciała, by ktokolwiek zastanawiał się nad powodem 
tej złości, 
zwłaszcza że sama nie bardzo znała jej przyczynę, a fakt ten tylko pogłębiał 
targające nią 
wzburzenie. Któryś już raz żałowała, że nie przebywa w pałacu w Nhol, ukryta w 
jakimś 
zakamarku sam na sam z własnymi myślami. Tutaj z każdej strony otaczali ją obcy. 
Ludzie 
zaglądali jej w twarz i natychmiast wypytywali o każde zmarszczenie czoła czy 
drżenie warg. 
Pragnęli poznać jej myśli i doskonale potrafili je odgadnąć. Ci Mango wie zbyt 
wiele uwagi 
poświęcali sobie nawzajem. Każdego obchodziło, co czują pozostali. Jak wyjaśniła 
Duk, nie 
kierowali się jednak przy tym zwyczajną życzliwością. Jeśli ktoś spędza całe 
życie w niewielkim 
gronie tych samych osób, musi wiedzieć, co się z nimi dzieje. Przy obozowych 
ogniskach krążyły 
opowieści o ludziach, którzy wpadli w szał zabijania albo stali się ludożercami 
tylko dlatego, że 
nikt nie zwracał na nich baczniejszej uwagi i nie spostrzegł w porę oznak 
obłędu. Kobiety 
powtarzały swoim dzieciom podobne historie, ucząc je w ten sposób pewnej 
podejrzliwości 
wobec wszystkich, nie wyłączając nawet bliskiej rodziny.
No cóż, dobrze rozumiała, co to znaczy znać niewielu ludzi. Tutaj wszyscy 
myśleli, że skoro 
przybyła z Nhol, wielkiego miasta, musiała poznać tysiące osób. Tymczasem, w 
rzeczywistości 
znała ich zaledwie garstkę, podczas gdy cała reszta nikła w rzucanym przez pałac 
cieniu, zdając 
się mniej realną niż przemierzające jego komnaty duchy. Tutaj, pośród Mangów, 
codziennie 
spotykała co najmniej trzy razy więcej osób niż kiedykolwiek przedtem, a na 
dodatek osoby te... 
zwracały na nią uwagę.
Było to nieco męczące, dlatego też pragnęła pojechać z Perkarem i Ngangatą. 
Swoje 
towarzystwo ograniczyłaby wówczas do dwóch małomównych wojowników.
Dlaczego on nie chciał jej zabrać? Czy naprawdę sądził, że nie wiedziała, dokąd 
się wybiera 
albo że coś ją to obchodziło? Dobrze wiedziała, że zamierza zobaczyć się ze swą 
ukochaną 
boginią. Słyszała na własne uszy, jak Yuu’han zapewniał go, że strumień płynie 
na północy, 
w niewielkiej odległości od miejsca, w którym właśnie obozowali. Czy 
przypuszczał, że Hezhi 
będzie zazdrosna i że kocha go jakąś naiwną, romantyczną miłością? Jeśli tak, to 
pozostał głupim 
barbarzyńcą i od momentu gdy się poznali, niczego się o niej nie dowiedział. Ta 
bogini nic jej nie 
obchodziła; po prostu nie chciała zostać sama z Mangami oraz ich spojrzeniami. 
Nie chciała, 
żeby Perkar wyjeżdżał i dał się pożreć jakiemuś umaszczonemu w kolorze śniegu 
drapieżnikowi. 
Jednak przede wszystkim pragnęła, żeby wreszcie przestał ją obwiniać.
A może on w ogóle jej nie obwiniał o niespodziewane zawirowania w swoim życiu. 
Może to 
ona sama przyjmowała na siebie winę. Może za każdym razem, gdy podkreślał, jak 
bardzo czuje 
się za wszystko winny, Hezhi przypominała sobie, że wszystko zaczęło się od 
dziecinnego 
życzenia wypowiedzianego przy fontannie. To właśnie ono ściągnęło go w dół 
Rzeki, by stał się 
jej „wybawcą”. Zatem naprawdę ponosiła odpowiedzialność za wszelkie 
okropieństwa, jakie go 
spotkały.
Wszystko to sprawiła zaledwie jedna chwila słabości przy fontannie – jeden 
jedyny moment 
w całym jej życiu, kiedy pomyślała, że dobrze by było mieć kogoś oprócz siebie, 
komu mogłaby 
zaufać i na kogo mogłaby liczyć. Czy nawet to było jej zabronione? 
Przypuszczała, że nie, skoro 
Królewska Krew w jej żyłach sprawiła, że życzenie to się spełniło.
Kto wie, czy nie wściekała się na niego, ponieważ był jedyną osobą, na której 
mogła 
wyładować swój gniew. Czyż mogła bowiem złościć się na wiernego Tsema, który 
pozostał 
w osadzie Mangów, gdzie powoli wylizywał się ze strasznych ran odniesionych w 
walce o jej 
ocalenie. Ale przecież ktoś musiał być winny tego, że oto teraz błąkała się 
wśród pustkowi 
z jedną zaledwie książką, którą jakimś cudem zdołał przesłać jej stary 
nauczyciel Ghan, a którą 
już dwa razy przeczytała od deski do deski. Tak, ktoś niewątpliwie ponosił winę 
za to, że nudziła 
się, skrobiąc skóry, podczas gdy Perkar z Ngangatą przemierzali równiny w 
poszukiwaniu 
dzikich bestii.
Gdy rozstawili obóz, wciąż jeszcze była naburmuszona. Gniewnie zbyła 
usprawiedliwienia 
Perkara, po czym, nie bardzo wiedząc, czym się zająć, wydobyła arkusik 
drogocennego papieru, 
pióro oraz inkaust i napisała list do bibliotekarza Ghana.
Drogi Ghanie,
nigdy nie zostanę Mangiem. Wiem, że niezwykły to sposób rozpoczęcia listu, ale 
nigdy 
przedtem nie pisałam listów. Jedyne, co przychodzi mi do głowy, to napisać to, o 
czym właśnie 
myślę. A zatem, nigdy nie będę Mangiem, choć przez czas jakiś sądziłam, że mi 
się to uda. 
Nauczyłam się gotować i garbować skóry, wychwalać wracających z polowania 
mężczyzn, 
a także doglądać dzieci zajętych pracą mężatek – często niewiele starszych ode 
mnie. Żadne 
z tych zajęć nie jest szczególnie trudne ani uciążliwe, kiedy już ktoś ci pokaże 
jak to robić, tyle 
tylko, że całkiem mnie one nie interesują. Wydaje mi się, że Mangowie zupełnie 
pozbawieni są 
ciekawości, w znacznej mierze z powodu przeświadczenia, że rozumieją świat na 
tyle, na ile 
tylko jest to możliwe. Pod tym względem nie różnią się niczym od większości 
znanych mi 
z pałacu ludzi. Na przykład Wezh, mój niegdysiejszy adorator – jakąż budziło w 
tobie złość, 
i słusznie, moje schlebianie jego upodobaniom! – wszelką wiedzę miał za nic. 
Myślę, że ogólnie 
rzecz biorąc, wszędzie na świecie ludzie są szczęśliwsi, gdy niewiele wiedzą.
Jeśli o mnie chodzi, wiedza nigdy nie przyniosła mi zadowolenia, a tylko 
skomplikowała 
życie. Jedynie sam proces odkrywania daje mi pewną satysfakcję.
Nie uda mi się zostać Mangiem, podobnie jak nigdy w pełni nie byłam mieszkanką 
Nhol. 
Mogę być wyłącznie Hezhi, a może kiedyś, z czasem, stanę się taka jak ty, 
Ghanie, bo jesteś 
jedyną znaną mi osobą cierpiącą na tę samą, co i ja chorobę. Zawsze marzyłam, by 
wieść życie 
na wzór twego.
Myślę, że jestem tutaj bezpieczna, przynajmniej od potęgi Boga Rzeki. Tak jak 
podejrzewałeś, przemiany w moim ciele ustały, gdy zostawiłam go daleko za sobą – 
chodzi mi 
tutaj o przemiany nienaturalne, bo te normalne trwają nadal i wydają mi się 
doprawdy 
niesamowite. Jednak bez względu na to, co się ze mną stanie, bez względu na to, 
co mnie jeszcze 
spotka, nie będzie to mroczna sala pod Schodami Ciemności, gdzie zamieszkują 
Błogosławieni, 
gdzie mój kuzyn D’en i wuj Lhekezh pływają niczym węgorze. Mnie to nie spotka.
Chyba powinnam opowiedzieć ci nieco o Mangach, aby sprostować część 
fantastycznych 
domysłów zawartych w Pustkowiach Mangów, książce którą mi przysłałeś. Przede 
wszystkim, 
oni nie biją dzieci, żeby stały się silniejsze; wręcz przeciwnie, odnoszą się do 
nich z nadmierną 
pobłażliwością. Nie wiodą też życia wyłącznie na końskim grzbiecie, sypiając i 
uprawiając 
miłość w siodle – choć, jak słyszałam, od czasu do czasu zdarza się im i jedno, 
i drugie. Przez 
większą część roku mieszkają w domach z drewna i gliny zwanych yekt. W pewnych 
okresach 
podejmują wędrówki w niewielkich grupach, ale nawet wówczas wożą ze sobą 
skórzane namioty 
o nazwie ben’, które potrafią rozstawić naprawdę błyskawicznie. Natomiast 
opowieści o tym, że 
Mangowie żywią się wyłącznie mięsem olbrzymich zwierząt z trąbami zamiast 
nozdrzy 
i przypominającymi miecze długimi kłami, okazują się po części prawdziwe. 
Jeszcze nie 
widziałam takiej bestii – Mangowie zwą je nunetuk – wszyscy zapewniają mnie 
jednak, że te 
stwory istnieją naprawdę. Mężczyźni polują na nie konno, z pomocą długich lanc, 
a jest to 
zajęcie wielce niebezpieczne. Znacznie powszedniejszą zwierzynę łowną stanowią 
jelenie, 
bizony, łosie, króliki i im podobne. (Dzisiaj widziałam dubechagi, zwierzęta 
przypominające 
wodne woły, tyle że znacznie od nich większe. Były wprost niesamowite; ich widok 
przypomniał 
mi, że jest tutaj wiele wspaniałych rzeczy.) Większość ich pożywienia wcale nie 
pochodzi 
z łowów. Dobrze o tym wiem, bo kobiety przez cały dzień zbierają jagody i 
orzechy, wykopują 
różne korzenie, wypiekają chleb (mąka pochodzi z handlu) i tak dalej. Niektórzy 
hodują ponadto 
kozy, te zaś dostarczają im mleka oraz mięsa. Pożywienie jest sycące, chociaż 
nieco mdłe, gdyż 
Mangowie nie mają w nadmiarze soli, a o inne przyprawy zdają się zupełnie nie 
troszczyć. 
Strasznie tęsknię za ciemnym chlebem Qey, syropem z granatów, kawą i rzecznym 
ryżem! Jeśli 
możesz, powiedz o tym Qey, ale, proszę, nie narażaj się na żadne ryzyko.
Zmierzcha już. Słowa te piszę przy obozowym ognisku. Kobiety zaczynają o mnie 
rozmawiać. Pewnie powinnam zabrać się do jakieś pracy. Najpierw jednak muszę 
powiedzieć ci 
coś ważnego.
Jak ci wiadomo, plany naszej ucieczki zostały pokrzyżowane i tylko dzięki 
Perkarowi i jego 
mieczowi udało się nam opuścić Nhol. Zdradził nas ten chłopak imieniem Yen. Nic 
mu nie 
powiedziałam – nie wystawiłabym twego życia na takie ryzyko – ale Yen wcale nie 
był młodym 
inżynierem. Myślę, że był zabójcą, Jikiem. Naprawdę nazywał się Ghe – tak w 
każdym bądź 
razie chełpliwie się przedstawił. Perkar go zabił, odrąbał mu głowę, więc z jego 
strony nic ci już 
nie zagraża. Mimo to, uważaj na siebie, Ghan. Przecież on mógł powiedzieć innym 
o pomocy, 
jakiej mi udzieliłeś. Obserwował mnie z bliska, my zaś nie mieliśmy przed nim 
żadnych 
tajemnic. Wciąż zdumiewają mnie noszone przez ludzi maski. Ufałam Yenowi, 
myślałam, że 
mnie lubi, on zaś okazał się moim najgorszym wrogiem. Sądziłam, że mnie 
nienawidzisz, a ty 
byłeś moim najlepszym przyjacielem. Bardzo za tobą tęsknię.
Posłaniec, który przyniesie ci ten list, będzie wiedział, że nie ma prawa oddać 
go nikomu 
innemu. Piszę zresztą Pismem Średnim, więc jeśli nawet list wpadnie w 
niepowołane ręce, 
zapewne w końcu i tak trafi do ciebie, bo nikt inny nie zdoła go przetłumaczyć!
Później napiszę więcej.
Hezhi z westchnieniem posypała piaskiem mokry inkaust, po chwili zdmuchnęła pył 
i położyła papier w pobliżu ognia. Czekając aż pismo wyschnie, zabrała się za 
mieszanie 
polewki, wyręczając w tym Gderającą Niewiastę, najstarszą spośród 
uczestniczących 
w wyprawie kobiet.
Duk, wnuczka Brata Konia, zaledwie o rok młodsza od Hezhi, przykucnęła obok i z 
ciekawością popatrzyła na papier.
– Co robiłaś? – zagadnęła, gdy Hezhi nie udzieliła odpowiedzi na zawarte w jej 
spojrzeniu 
nieme pytanie.
– Pisałam – wyjaśniła, posługując się mową Nhol, ponieważ język Mangów nie znał 
takiego 
słowa.
– A co to znaczy?
– Pisanie to przedstawianie mowy w taki sposób, żeby mogli ją zobaczyć inni.
– Zobaczyć mowę?
– Te znaki zastępują słowa – wyjaśniła Hezhi. – Każdy, kto je zna, zrozumie, co 
napisałam.
– Och, a więc to czary – stwierdziła Duk.
Przez chwilę Hezhi miała ochotę wdać się w dalsze wyjaśnienia. Jednak 
naprzeciwko miała 
Duk, która myślała, że Nhol leży gdzieś na końcu świata, a każdy, kto pożegluje 
z biegiem Rzeki, 
wpadnie w bezdenną otchłań.
– Masz rację – przytaknęła. – Czary. – Pomyślała, że gdyby kiedykolwiek przyszło 
jej kogoś 
uczyć, byłaby nauczycielką pokroju Ghana, zdolną zaakceptować wyłącznie 
najbystrzejszych. 
Do innych nie miałaby cierpliwości.
– W takim razie musisz być ostrożna – wyszeptała Duk. – Ludzie i tak już 
powiadają, że 
jesteś wiedźmą.
Hezhi prychnęła lekceważąco, lecz po chwili popadła w zadumę. Fakt, iż brano ją 
za 
czarownicę, rodził niebezpieczeństwo. Z tego powodu mogła zostać zabita podczas 
snu. Będzie 
musiała wszystko to sobie przemyśleć.
– Nie jestem czarownicą, Duk – zapewniła.
– Wiem, Hezhi. Po prostu jesteś bardzo dziwna. Z Nhol.
– No to co? Cukierki i mosiężne dzwonki też pochodzą z Nhol, a wszyscy je lubią 
– odrzekła 
Hezhi.
– To prawda – przyznała Duk. – Och – dodała po chwili. – Mama chce, żebyśmy 
razem 
zasznurowały tamte buty.
– Aha – mruknęła Hezhi. To dlatego Duk chciała wiedzieć, czym się zajmowała. 
Zagadnęła 
ją nie dlatego, że ją to naprawdę interesowało, tylko po to, by zagonić ją do 
pracy. Wzruszyła 
ramionami. – Doskonale.
Poranek przyoblekł ośnieżone równiny barwą miedzi. Śnieg, początkowo niezwykły 
dla 
Hezhi, szybko się jej opatrzył i teraz, traktowała go tak jak pozostali, 
wyłącznie jako uciążliwą 
przeszkodę w podróży.
Wkrótce potem nadjechali Perkar z Ngangatą, żeby się pożegnać. Natychmiast 
zauważyła 
zmartwioną minę Perkara. Może jednak powoli stawała się Mangiem, przynajmniej 
pod tym 
względem. W Nhol nie zwracała większej uwagi na to, co mogą myśleć inni.
– Dołączę do was za parę dni – oznajmił Perkar. – Pozdrów ode mnie Tsema.
– Pozdrowię – obiecała, dokładając przy tym starań, by nadać głosowi obojętne, 
choć 
uprzejme brzmienie.
Perkar pokiwał głową, a potem pochylił się w jej stronę.
– Kiedy wrócę, urządzimy wyścigi, tylko ty i ja. Ćwicz konną jazdę!
Jego udawana wesołość nagle prysła, ale Hezhi i tak złagodniała i odpowiedziała 
uśmiechem 
– co prawda bardzo nikłym – by pokazać, że nie żywi do niego nienawiści. 
Podobnym 
uśmiechem traktowała Qey, kiedy starsza kobieta była bliska płaczu. „Tylko tyle, 
ile trzeba, i ani 
trochę więcej”.
Tymczasem ten głupek Perkar w najlepsze wyszczerzył zęby, przeświadczony, że oto 
odniósł 
wielkie zwycięstwo.
– Pilnuj go, Ngangato – Hezhi poprosiła pół-Al wata – choć zapewne jesteś już 
wyczerpany 
tym zajęciem.
Ngangatą rozciągnął usta w złowróżbnym uśmiechu.
– To prawda. Może przysłużę się nam wszystkim i „zabiorę go na polowanie”.
Jadący opodal Brat Koń zaniósł się krótkim śmiechem, dostrzegając aluzję do 
licznych 
opowieści Mangów, w których niechciane dziecko „zabierano na polowanie” w jakieś 
odległe 
miejsce, a następnie tam porzucano.
Perkar, czyniący wolniejsze niż Hezhi postępy w nauce języka Mangów, rozejrzał 
się tylko 
bezradnie dokoła. Na ten widok Hezhi musiała powściągnąć prawdziwy uśmiech: 
zakłopotany 
Perkar wyglądał najbardziej pociągająco.
Hezhi patrzyła w ślad za oddalającymi się postaciami dopóki zupełnie nie 
zniknęły za 
horyzontem.
Później zamknęła się w sobie, chociaż Duk i Brat Koń dokładali niemałych starań, 
by 
wciągnąć ją w rozmowę. Hezhi tymczasem obmyślała następny list do Ghana. 
Porządkowała 
w myślach wszystko, czego się dowiedziała od czasu opuszczenia miasta. 
Spowolniwszy krok 
Ciemnej, obserwowała sunącą w przedzie kolumnę. Mangowie lubili śmiech i zabawę, 
lecz gdy 
nadchodziła pora, by coś wykonać, niezwłocznie to robili. Nie dla poklasku 
dworu, nie po to, aby 
zyskać uznanie pozostałych, a jedynie dlatego, że od sprawnego działania 
zależało ich życie. 
Ruchy wierzchowców oraz jeźdźców pozostawały w doskonałej harmonii. Wszelkie 
pakunki 
zostały sprawiedliwie rozdzielone, tak że ani jedno zwierzę nie było obciążone 
bardziej niż inne. 
Nie oznaczało to bynajmniej, że wśród Mangów nie było osobników leniwych, 
samolubnych 
bądź głupich. Tacy ludzie szybko się jednak uczyli, że są pewne rzeczy, które 
tak czy inaczej 
muszą wykonać, ponieważ nawet matka nie wykazywała w tym względzie choćby 
najmniejszej 
pobłażliwości wobec dziecka. To, co napisała Ghanowi, było prawdą: dzieci nikt 
nie bił. Karano 
je przez ignorowanie; posuwano się nawet do pomijania przy posiłkach, jeśli 
dziecko odznaczało 
się szczególną krnąbrnością. Mangowie bardzo wcześnie uczyli się, że wzajemna 
pomoc i ciężka 
praca to jedyna pewna droga do pełnego brzucha. Dla Hezhi zrozumienie tej zasady 
przyszło 
z ogromnym trudem – w pałacu nigdy nie zastanawiano się, czy powinna dostać 
jeść. A jednak, 
pomimo całego mozołu pracy, w chwilach spokoju dochodziła do głosu stonowana 
radość, 
uczucie podobne temu, które towarzyszy lekturze dobrze napisanej frazy – ani 
kwiecistej, ani 
szczególnie śmiałej, tym niemniej mówiącej dokładnie to, co powiedzieć należało, 
w sposób 
przejrzysty i doskonały.
Zastanawiała się, jak wyglądać będzie Bencheen i jak bardzo zaciekawią Ghana 
związane 
z tym świętem obyczaje. Pod wpływem tej myśli poczuła się nieco raźniej.
„Dobrze też będzie zobaczyć Tsema” – stwierdziła i uznała, że być może, jej 
gniew wobec 
Perkara był mimo wszystko niestosowny. Przedtem nikogo nie potrzebowała, nie 
złościła się też 
na kogoś tylko dla tego, że nie chciał pozostać razem z nią. Jakiż sens miało 
nadmierne 
uzależnianie się od barbarzyńcy, którego ledwie znała?
Zadowolona z tych wniosków, powiodła spojrzeniem po okolicy. W przedzie ujrzała 
niewielki kamienny kopczyk, który połowa kolumny zdążyła już wyminąć. Brat Koń 
zajechał 
przed kopczyk, ściągnął wodze wierzchowca, zeskoczył na ziemię, po czym dołożył 
do kopca 
wydobyty z juków kamień. Hezhi pomyślała, że powinna później zapytać, dlaczego 
tak uczynił, 
a w następnej chwili zobaczyła...
Słowo „zobaczyła” nie mogło oddać tego, czego doświadczyły jej oczy, albowiem 
bardziej 
przypominało to wywarzenie drzwi przez szturmujących dom żołnierzy. Przez 
uczyniony wyłom 
do jej głowy napłynęły obrazy oraz doznania dalece odbiegające od tego, co 
przekazać może 
wzrok. Było to jak migotanie powietrza wokół sylwetki ducha, jak czary ojca, jak 
drżenie strun 
lutni, tyle że w wymowie swej o wiele gwałtowniejsze. Krzyknęła przerażona tym 
nieoczekiwanym atakiem obcych myśli, które zagnieździły się w jej głowie niczym 
robactwo 
albo snujące swe sieci pająki. Oszołomiona zawróciła konia, niezbyt jasno 
uświadamiając sobie 
czyjś piskliwy skrzek. Z najwyższym trudem rozpoznała w nim własny głos. Znowu 
była taka jak 
wtedy nad Rzeką, rosła, a jej potęga stawała się coraz większa w miarę, jak ona 
sama kurczyła 
się coraz bardziej, przytłoczona zalewem obrazów mających z nią tyle wspólnego, 
co odległe 
gwiazdy. Przerażona, zamknęła oczy, ale wizje wciąż tam były, stłoczone w jej 
głowie.
Już w następnej chwili zniknęły, pozostawiając po sobie zaledwie pomieszane 
wspomnienia, 
niczym odór dzikiego zwierzęcia, które przecięło szlak.
Brat Koń stał u boku Ciemnej i mamrotał jakieś słowa uspokojenia. W przebłysku 
świadomości Hezhi stwierdziła, że wyciąga ku niej ręce. W pierwszym odruchu 
pomyślała, że 
nie potrzebuje jego wsparcia, gdyż czuła się całkiem dobrze, jednak jej ciało 
zareagowało inaczej 
niż porażony umysł. Wraz z pierwszym łkaniem, które wstrząsnęło wątłą piersią, 
zsunęła się 
z siodła prosto w ramiona przesycone wonią skóry, dymu i starego mężczyzny. Brat 
Koń 
pogładził ją po włosach, wypowiadając przy tym tylko jedno krótkie zdanie.
– Tego się bałem – wymamrotał. – Lękałem się, że to nastąpi.
II. Powtórne narodziny
Ghe zbudził się, ponieważ coś usiłowało go pożreć. To coś było duże, 
przypominało rybę, 
węża i skorpiona zarazem. Trącało go drobnymi mackami, po omacku chwytało nitki 
podtrzymującej jego życie energii. Ghe spostrzegł to jakby mimochodem, bez 
najmniejszego 
strachu. Cały strach oraz wszelkie uczucia zostały bowiem pochłonięte przez 
ogień napełniający 
jego ciało drżeniem żądzy tak przemożnej, że aż niewyobrażalnej, żądzy, która 
nie pozostawiała 
miejsca na nic innego. Każde, nawet najdrobniejsze włókienko mięśni domagało 
się, prosiło, 
błagało. Z westchnieniem odepchnął potwornego natręta, próbując znaleźć to coś, 
czego tak 
bardzo potrzebował. Zaczerpnął tchu, a płuca natychmiast odezwały się dojmującym 
kłuciem, jak 
gdyby wciągnął w nie ostre odłamki szkła. Dopiero wówczas uprzytomnił sobie, że 
nie oddychał 
przez dłuższy czas...
Tamto coś nadal przytrzymywało go mięsistymi mackami, więc rozeźlony Ghe warknął 
i uderzył kantem dłoni, wkładając w cios całą nagromadzoną w sobie wściekłość. 
Wydawać by 
się mogło, że atak ten nie odniesie żadnego skutku w zetknięciu z grubo 
opancerzoną skórą 
przeciwnika, tymczasem potwór dosłownie rozpadł się na kawałki, przeobrażając w 
plątaninę 
cienkich linii skupionych wokół centrum o tak przepięknej barwie, że z piersi 
Ghe wyrwał się 
mimowolny okrzyk. W tym samym momencie rozpoznał też swoją żądzę. To był głód, 
wyolbrzymiony i zniekształcony ponad wszelką miarę, ale przecież w dalszym ciągu 
głód. 
Pragnął tego, co zobaczył – światła i życia tej istoty. Wyjąc niczym pies, 
wyciągnął rękę i rozdarł 
liczne więzi serca potwora równie łatwo, jak nitki pajęczyny. Zaraz też pojął, 
że nie uczyniły 
tego jego dłonie, które spoczywały nieruchomo przy bezwładnym ciele. Mimo to, 
rozplatające 
się, wąskie smużki światła mknęły właśnie ku nim. Potem, na podobieństwo 
ognistych żył, pięły 
się w górę ramion, ku piersi, do miejsca, gdzie czaił się jego głód, niosąc 
zaspokojenie. 
Towarzysząca temu przyjemność była głęboka i mogła przyprawić o nieprzytomne 
delirium. 
Przypominający rybę stwór usiłował walczyć, orał jego ciało pazurami, lecz swym 
życiem 
zapewnił Ghe siłę, ból zaś nie miał żadnego znaczenia wobec straszliwego głodu. 
Niebawem 
potwór zastygł w bezruchu, a ostatnie cienkie nitki jego żywota, niczym 
strząśnięte z czyjejś 
głowy włosy, rozpłynęły się po powierzchni sięgającej pasa wody.
Dopiero wówczas Ghe powiódł wzrokiem dokoła. Otaczały go nieprzeniknione 
ciemności, 
a mimo to, wszystko doskonale widział. Znajdował się pod sklepieniem ogromnej 
sali, 
majestatycznie spowitej w ciemność, częściowo zalanej wodą i wysmarowanej 
błotem. Woda 
była zimna, a jej powierzchnia nieruchoma niby szkło. Z sali rozchodziły się 
cztery korytarze, 
a wejście do każdego z nich zamykała solidna, żelazna krata.
– Gdzie ja jestem? – zapytał na głos ciemności. – Co to za miejsce? – Miał 
jednak przy tym 
wrażenie, że miejsce to należało do niego, że była to jego sala tronowa. Wnet 
dojrzał też sam 
tron, wsparty na wyrzeźbionych w alabastrze falach, które spływały w dół, by 
zlać się w jedno 
z prawdziwą wodą. W zamyśleniu zbliżył się do wspaniałego siedziska i wyszedł z 
wody po 
szerokich stopniach. Po chwili zastanowienia siadł na tronie i powiódł wzrokiem 
po odkrytym na 
nowo królestwie.
Daleko, w jednej z odległych komnat, coś się poruszyło, lekko marszcząc wodę. 
Wyczuł 
towarzyszące ruchowi drganie więzi serca, co wzbudziło w nim lekki głód, był 
jednak na tyle 
nasycony, że silniejsza od głodu okazała się ciekawość. Skupiwszy się, odkrył, 
że postaci było 
więcej.
– Hej ty – zawołał, lecz ponieważ od dawna nie używał głosu, z jego ust dobiegło 
jedynie 
niewyraźne skrzeczenie. – Hej tam – powtórzył odchrząknąwszy. – Coś ty za jeden?
Przez dłuższą chwilę panowała cisza, ale w końcu jeden z pływaków podpłynął 
bliżej, choć 
uczynił to z wyraźną niechęcią. Po drugiej stronie kraty wychynęła z wody na 
poły ludzka głowa.
– Zabiłeś Nu – powiedziała głowa oskarżycielskim tonem.
– Czyżby? Ten Nu usiłował mnie zjeść.
W rybiej twarzy błysnęły długie zęby, a wyłupiaste oczy spojrzały z nagłą 
ciekawością.
– Hezhi? Czy to ty? Hezhi, moja bratanica?
Ghe wbił w głowę świdrujące spojrzenie przymrużonych oczu.
– Co o niej wiesz?
Głowa pociągnęła nosem.
– Ach, więc to nie ty, Hezhi. Wcale nie ma w tobie Królewskiej Krwi, ale bardzo 
przypominasz kogoś, kto ją ma. Jak zabiłeś Nu?
– Chyba go zjadłem.
– Ją – istota poprawiła go rozdrażnionym tonem.
– Ją – przystał Ghe. – Powiedz mi, gdzie ja jestem?
– No cóż – odrzekła istota, pływając, a może krocząc wzdłuż kraty. – Tak, 
ostatnio mieliśmy 
mnóstwo gości.
– Odpowiedz – zażądał Ghe.
– Tak wielu gości podchodziło do tylnych drzwi, ale po schodach nie zszedł ani 
jeden.
– Schody? – Ghe ściągnął brwi. Pamiętał jakieś schody, pamiętał jak dawno temu 
razem 
z innymi znosił kogoś w dół, w jakieś czarne miejsce. – Schody Ciemności? 
Jesteśmy pod 
Schodami Ciemności?
– Komnaty Błogosławionych – drwiąco rzuciła pogrążona w wodzie istota. – Czyż 
nie 
czujesz błogosławieństwa?
– Ale ja nie zszedłem po tych schodach?
– Wypadłeś z rury. Tej samej, którą przypełzła Hezhi. Myśleliśmy, że nie żyjesz. 
Wszyscy 
oprócz Nu. Ona pewnie pomyślała, że jesteś jej synem, albo coś równie głupiego. 
– Istota 
parsknęła śmiechem. – Teraz chyba w ogóle nie myśli. Szczęściara z tej Nu, co?
Ghe poczuł, jak narasta w nim złość, ale starał się nad nią zapanować, tak jak 
zawsze.
– Jak dawno? Jak dawno temu?
Głowa wydała z siebie bulgotliwą parodię śmiechu. Trwało to dość długo, a w tym 
czasie 
palce Ghe z coraz większą siłą zaciskały się na poręczach tronu. Kiedy wreszcie 
śmiech 
przerodził się w ciche pomruki wesołości, a może smutku – nie potrafił tego 
orzec – powtórzył 
swe pytanie.
– Wybacz – odparła istota – ale obawiam się, że utraciłem rachubę wschodów 
słońca oraz faz 
księżyca. To wielka niedbałość z mojej strony, prawda?
– Upłynął długi czas czy krótki?
– Wszelki czas jest długi – stwierdziła istota, po czym odwróciła się i zniknęła 
pod wodą.
Ghe pozostał na alabastrowym tronie. Porządkował myśli, obserwował pływające w 
oddali 
stwory. Oczywiście, byli to Błogosławieni – istoty tak przepełnione mocą Rzeki, 
że ich ciała 
stawały się zniekształcone i nieludzkie. Hezhi z czasem wyglądałaby tak samo. 
Kapłani 
przetrzymywali ich tutaj w uwięzieniu, w miejscu, gdzie esencja Rzeki 
równoważyła ogromną 
potęgę Błogosławionych. Woda w tej sali niemal nie miała w sobie wilgoci, była 
to bowiem 
She’ned, dymiąca woda, substancja oszałamiająca o ogromnej sile.
„Dlaczego ja żyję?” Myśl ta rozwijała się w nim na podobieństwo czarnej róży. 
Wzrastała od 
dawna, ale nigdy przedtem w pełni nie rozkwitła. Myślał, śnił i pamiętał przez 
czas, który zdawał 
się trwać wieczność. U źródeł tego snu tkwił cios w szyję, powtarzający się raz 
za razem, 
wpadająca w błoto głowa, dziwaczny widok własnych przygiętych nóg, tryskająca 
fontanna 
promiennego blasku. A teraz był tutaj, razem z Błogosławionymi. Czy został 
uwięziony, tak jak 
oni?
Ghe wydał z siebie długie westchnienie, po czym, przygotowany na najgorsze, 
sięgnął dłonią 
do gardła. Przeciągnąwszy palcem od ucha w dół, natrafił na zgrubiały fałd 
skóry. Wędrując 
palcami wzdłuż wypukłości przekonał się, że otacza całą szyję, niczym naszyjnik 
ze świeżej 
blizny.
– Co to znaczy? – mruknął, nie kierując tego pytania do nikogo konkretnego. Po 
chwili 
skinął głową. – Już wiem. Bóg Rzeki poskładał mnie z powrotem, żebym mógł 
odszukać jego 
dziecko i przyprowadzić je do niego. – Wyciągnął przed siebie rękę, lubując się 
władzą, jaką 
miał nad palcami, czerpiąc przyjemność z ich dotyku. – Nie jestem martwy – 
wyszeptał. – Idę 
jednak o zakład, że nie jestem też całkiem żywy. Nie całkiem żywy.
A gdy wspomniał swój głód, niczym spazm ognia łaknącego drew, wzdrygnął się z 
lękiem.
– Szkoda, że nie wiem więcej.
Ale tak naprawdę zależało mu na czymś innym. Pragnął kogoś zobaczyć, z kimś 
porozmawiać, udowodnić samemu sobie, że żyje, a nie tylko trwa w samotności w 
jakimś 
zakątku, do którego trafiają dusze po śmierci. Chciał zrozumieć, dlaczego pewne 
wspomnienia 
stawały przed nim otworem z ogromną łatwością, podczas gdy inne zakamarki 
pamięci zdawały 
się być wymiecione do czysta bądź całkiem niedostępne.
Chyba miał do kogo pójść – pamięć podsunęła mu obraz starej, ogorzałej kobiety, 
która 
siedząc w kucki nad rozpostartą na ziemi chustą, rzucała kośćmi. Jednak widokowi 
temu nie 
towarzyszyło żadne imię, nazwa miejsca, zupełnie nic. Matka? Chyba nie, 
skojarzenie wydało 
mu się błędne.
Kogo tak naprawdę znał? Pamiętał kilku kapłanów, ale nawet w obecnym stanie nie 
miał 
ochoty ich oglądać. Nie, wyraźnie pamiętał jedynie Hezhi, a także wszystko, co 
się z nią wiązało. 
Pamiętał jej przyjaciół – olbrzyma Tsema, starego Ghana, no i tego idiotę Wezha, 
który się do 
niej zalecał.
Hezhi jednak nie było w Nhol i on tylko dlatego jeszcze żył. Tsem prawdopodobnie 
zginął – 
Ghe pamiętał, że zadał mu śmiertelny cios. Oczywiście pchnął też niesamowitego, 
białego 
wojownika, a ten nie umarł. Jednakże nawet jeśli Tsem nie był martwy, to i tak 
uciekł razem 
z Hezhi. Ghan...
Skupił myśli na Ghanie, bibliotekarzu. Staruszek dopomógł Hezhi w ucieczce. 
Śledził go 
i dzięki temu odgadł jego plany. Sam Ghan nie zamierzał opuszczać Nhol. Co 
więcej, Ghe nigdy 
nie wspomniał kapłanom o osobie Ghana. Zostawił go sobie na później. Zamierzał 
wyjawić jego 
udział w spisku bezpośrednio najwyższemu kapłanowi, tak by żaden z pomniejszych 
rangą 
teurgów nie mógł przypisać sobie zasługi odkrycia zdrajców. To zaś znaczyło, że 
kapłani nadal 
mogli o nim nie wiedzieć, a bibliotekarz uniknął tortur i pozostał przy życiu.
Myśl ta sprawiła Ghe radość także dlatego, że, jak niejasno sobie przypominał, 
podziwiał 
starca za zdecydowanie, z jakim pomagał dziewczynie. W pewnym momencie 
postanowił nawet, 
że nigdy go nie wyda...
Otrząsnął się ze wspomnień. Wiele przemawiało za tym, że Ghan wciąż żył, a kto 
wie, czy 
nadal nie przebywał w bibliotece. Ghan znał go jedynie jako Yena, młodego 
inżyniera niewinnie 
flirtującego z Hezhi. Jeżeli teraz Yen go odwiedzi, być może Ghan zechce z nim 
rozmawiać. „On 
musi ze mną porozmawiać” – pomyślał, macając bliznę i zastanawiając się zarazem, 
dlaczego jej 
dotyk nie budzi w nim odrazy.
Tak, znów mógł stać się Yenem. Dlaczego nie?
Rzecz jasna, najpierw musiał się wydostać z podziemnego pałacu, a jedyna droga, 
jaką znał, 
wiodła przez Schody Ciemności. Nie był gotów na to, by zmierzyć się ze schodami 
i ich 
strażnikami – któż wie, jaki skutek wywarłoby na nim spotkanie z kapłanami-
wartownikami? Ale 
przecież ze słów wodnego stwora wynikało, że istniały także inne drogi wiodące 
na zewnątrz. 
Przecież Hezhi dostała się tutaj właśnie jedną z nich. Ghe z uśmiechem 
potrząsnął głową. Jego 
uznanie dla Hezhi nieustannie rosło. Z pewnością był głupcem, skoro usiłował ją 
zabić. Przecież 
ona była więcej warta niż cały stan kapłański i arystokracja razem wzięte. 
Ponownie wyobraził 
sobie słodycz jej warg, ciepło bijące z zakazanego owocu.
Tak, była cudownym stworzeniem. Cóż z tego, że obróci w perzynę Nhol, kiedy 
sprowadzi ją 
z powrotem? Dlaczego miałby się tym przejmować? Teraz także i on w pewnym 
stopniu był 
dzieckiem Rzeki.
„Ale najpierw stąd wyjdź” – upomniał samego siebie. W jakiś sposób dostał się 
tutaj przez 
ścieki. Wspomnienia z wędrówki w dół okazały się jednak bezużyteczne: był 
wówczas niczym 
ślepy robak niesiony prądem wody. Teraz ponownie stał się człowiekiem, musiał 
więc zrobić 
użytek z umysłu, rąk oraz oczu, choć jego oczy nie były już ludzkie, a jak 
podejrzewał, 
z umysłem oraz rękami rzecz miała się podobnie.
Wyszukał wpadającą do sali rurę, mimo że wszędzie zalegały nieprzeniknione 
ciemności.
„No cóż” – pomyślał – tam zaczniemy”.
Bez dalszej zwłoki powstał z tronu.
Wielokrotnie brnął w ślepe zaułki rozciągniętej pod miastem dziwacznej plątaniny 
kanałów, 
ale w końcu natrafił na strumień świeżego powietrza i podążył jego śladem. 
Powiew przywiódł 
go do ściekowej kraty, przez którą, wysoko w górze, wpadało słodkie powietrze 
pachnące 
dymem i pieczonym mięsem. Zadrżał wówczas w przypływie nagłej ulgi, zaczynał już 
bowiem 
podejrzewać, że jego zmartwychwstanie było jedynie okrutnym żartem Boga Rzeki, 
karą za 
porażkę, polegającą na wiecznej wędrówce przez podziemia. Na szczęście to 
powietrze oraz 
niesione nim wonie okazały się prawdziwe – nie pamiętał bowiem zapachów na tyle 
dobrze, by 
móc je sobie wyobrazić.
Z kraty nie sączyła się choćby najsłabsza poświata, uznał więc, że na dworze 
panuje noc. 
Okoliczność ta wielce mu odpowiadała, gdyż pozwalała uniknąć nagłego pojawienia 
się na 
zalanej słonecznym blaskiem, zatłoczonej ulicy. Po krótkim namyśle stwierdził, 
że tak naprawdę 
nie ma pojęcia, jak teraz wygląda, ale cała postać zdawała się pozostać 
niezmieniona. 
W przeciwieństwie do Błogosławionych, nie przybrał kształtów zdeformowanego 
potwora. 
Mimo to bezpieczniej będzie, jeżeli przypatrzy się sobie wcześniej, zanim 
uczynią to inni. Kto 
wie, czy nie czekały go niespodzianki bardziej dostrzegalne niż blizna na szyi? 
Już wiedział, że 
powszechną uwagę zwróci jego ubranie, ponieważ było zbutwiałe i cuchnęło, choć 
on sam 
dopiero teraz zwrócił na to uwagę. Będzie musiał coś z tym zrobić. Zdumiony 
pokręcił głową. 
„Mam zbutwiałe odzienie”. Jak długo przebywał pod miastem? Może Ghan i wszyscy 
znani mu 
ludzie już nie żyją, a Hezhi zmieniła się w staruszkę? Prastare opowieści 
wspominały o takich 
rzeczach. Ludzie, o których powszechnie sądzono, że utonęli w Rzece, powracali 
po upływie 
wielu pokoleń...
Najlepiej zrobi, jeżeli przestanie o tym myśleć i pozna prawdę, która czeka tam 
na górze. 
Znalazł sterczące z kamiennej ściany pręty i wspiął się po nich do góry. Żeliwna 
krata uniosła się 
bardzo lekko – zbyt lekko. Raz jeszcze pomyślał, jak bardzo się zmienił. Widział 
w ciemnościach, stał się o wiele silniejszy...
Był czymś w rodzaju ducha, chociaż nie duchem. Do głosu doszły kolejne 
wspomnienia. 
Znał historie o takich przypadkach. Słyszał głos jakiejś staruszki, śpiewnie 
snującej swoją 
opowieść. Nie mógł dojrzeć jej twarzy, przypomnieć sobie padających wówczas słów 
ani jej 
imienia.
Wypełzł na ulicę kanałem utworzonym przez ściany stojących po obu stronach 
domów, przez 
który przeciągnął podmuch wiatru. Wysoko w górze gęste pasma dymu i, być może, 
chmur 
przesłaniały gwiazdy i tylko blada poświata wskazywała miejsce, w którym na 
niebie wisiał 
księżyc.
Stał na długim, wąskim dziedzińcu. Gdzieś niedaleko szemrała fontanna, słychać 
też było 
płacz dziecka.
To nie była zwyczajna ulica w Nhol. Po powtórnych narodzinach wyszedł na świat w 
pałacu 
Chakunge’a, w samym sercu cesarstwa.
„I tak być powinno – pomyślał. – Od dawna”.
III. Śnieżny grom
Perkar zmierzył nieboskłon pełnym powątpiewania spojrzeniem. – Nie wiem, czy nie 
powinniśmy rozbić obozu właśnie teraz – mruknął pod nosem.
Ngangata uważnie popatrzył na ciągnące od zachodniego horyzontu złowieszcze, 
czarne 
chmury.
– To jakieś oszustwo – stwierdził. – W powietrzu wcale nie czuć burzy. 
Chociaż...
– Chociaż co?
– Jest w nich coś dziwnego.
– Och. – Perkar ponownie wzniósł wzrok ku niebu, usiłując odgadnąć, co 
zaniepokoiło 
Ngangatę, lecz nie zdołał wyczuć niczego niezwykłego; w ciężkich, skłębionych 
chmurach nie 
dostrzegał nic innego jak tylko forpoczty burzy. – Niekiedy zastanawiam się, czy 
nie mówisz 
takich rzeczy tylko po to, żeby wydawać się bardziej tajemniczym – burknął.
– Nie. Niestety życie jest i tak tajemnicze, nawet bez mojej pomocy – zapewnił 
Ngangata.
Westchnąwszy, Perkar pochylił się w siodle i poklepał końską szyję.
– Co o tym myślisz, Tesh?
Czarno-szary ogier posłał mu kosę spojrzenie, po czym spokojnie wrócił do 
skubania trawy 
wyłaniającej się spod topniejącego powoli śniegu. Wyglądało na to, że Tesh nie 
miał w tej 
sprawie nic do powiedzenia.
– Przyjmuję, że zgadzasz się z Nagangatą – postanowił Perkar. – Pojedziemy 
dalej.
Szarpnięciem wodzy ruszył Tesha z miejsca i zrównał się z Ngangata, który 
zagadał do 
swego wierzchowca w dziwacznym, nieludzkim języku Alwatów. Jego ostatnim słowom 
towarzyszył niesamowity łoskot, jak gdyby któryś z bogów uderzał w olbrzymi 
arkusz cynowej 
blachy. Tyle tylko, że ta blacha miała czarną barwę i wisiała daleko nad 
horyzontem. „Śnieżny 
grom” – jak mawiał ojciec Perkara. Zjawisko rzadkie i nienaturalne, znak, że 
bogowie igrali 
właśnie w niebiosach. Perkar omal nie powiedział tego głośno – by pokazać, że 
wiedza o tych 
sprawach nie jest mu zupełnie obca. Jednak odgłos ten słyszeli obaj, więc w 
końcu uznał, że 
postąpi głupio, wskazując coś aż tak oczywistego niezwykle doświadczonemu 
tropicielowi 
i łowcy, którym był Ngangata. Dlatego też zachował milczenie i tylko bacznie 
nasłuchiwał 
następnych grzmotów. W górze panowała jednak zupełna cisza, jak gdyby niebiosa 
miały do 
przekazania tylko tę jedną wiadomość, po czym popadły w uparte, posępne 
milczenie.
Cisza wyraźnie Perkarowi ciążyła, dlatego wręcz palił się do rozmowy. Przez 
chwilę 
zastanawiał się, co powiedzieć, po czym rzekł do Ngangaty:
– Dobrą rzeczą jest mieć cię u boku. Pół-Alwat pokiwał głową.
– Chętnie poznam boginię, która tworzy bohaterów. Perkar zastanawiał się przez 
chwilę, czy 
nie powinien uznać tych słów za obrazę – dobrze wiedział, co Ngangata myśli o 
bohaterach – 
lecz zerknąwszy w blade, szerokie oblicze przyjaciela, nie dostrzegł w nim 
cienia złośliwości.
– Nie wiem, czy ona ci się ukaże – odrzekł Perkar. – Sam też nie wiem, czy ją 
zobaczę.
– Wobec tego odbędziemy podróż na próżno – stwierdził Ngangata z prostotą.
– Nie. Bez względu na to, czy ją zobaczymy, czy też nie, ona mnie usłyszy. Ja 
zaś pragnę 
jedynie powiedzieć jej parę rzeczy. Przeprosić.
– Z mego doświadczenia wynika – wtrącił Ngangata – że bogowie niewiele sobie 
robią 
z przeprosin ludzi.
– Być może – powiedział Perkar. – Ja jednak i tak ją przeproszę.
Ngangata przyjął te słowa skinieniem głowy, a w następnym momencie prosto w ich 
twarze 
uderzył podmuch wichru z północy. Przenikliwy ziąb sprawił, że ich wargi szybko 
zdrętwiały, 
upodabniając się do drewnianych kołatek. Perkar ciaśniej zasznurował kaptur ze 
skóry łosia, a na 
nos naciągnął grubą wełnianą chustę.
– W tych chmurach jest coś niezwykłego – zaszczebiotał głos w jego uchu.
– To samo mówi Ngangata – szeptem odparł Perkar.
– Co mówisz? – spytał Ngangata, usłyszawszy stłumione strzępki słów.
– To Harka – wyjaśnił Perkar.
Usłyszawszy to, Ngangata wydął wargi i wysforował się do przodu. Wiedział, że 
Perkar nie 
lubił rozmawiać z mieczem, gdy ktoś znajdował się w pobliżu.
– Coś niezwykłego – powtórzył Harka. – Za daleko, żebym zobaczył więcej.
– Daj znać, gdy będziesz miał do powiedzenia coś pożyteczniejszego.
– Wciąż zgorzkniały? Przynajmniej tym razem mi odpowiedziałeś. Trudno pojąć 
twoje 
zachowanie. Można było przypuszczać, że będziesz wdzięczny. Przecież 
wielokrotnie ocaliłem ci 
życie.
– Tak samo mówiłeś już wcześniej. I przyznaję, że powinienem być ci wdzięczny. 
Lecz moje 
ciało pamięta, co mu się przytrafiło, wie że do chwili obecnej umierało wiele 
razy. To są bolesne 
wspomnienia, Harko.
– Dobrze wiem, co to ból – odrzekł miecz. – Znajdź sposób, żeby mnie uwolnić, a 
kłopoty 
nas obu zostaną rozwikłane.
– Uczynię to, jeśli tylko zdołam – obiecał Perkar. – A jeżeli niczego nie 
wymyślę, zwrócę cię 
Panu Lasu.
– Czy naprawdę posuniesz się tak daleko, Perkarze? Pan Lasu połknie cię tak, jak 
ropucha 
połyka chrząszcza. Jak powiedział Ngangata, bogowie nic sobie nie robią z 
ludzkich uczuć. 
Wiem coś o tym.
– Niewiele mnie obchodzi, co dla bogów jest ważne, a co nie – odrzekł Perkar 
cichym 
głosem. – Wiem, czego nauczył mnie ojciec: Piraku, honor i chwała. Na zbyt długo 
zboczyłem 
z drogi, którą dla mnie wytyczył.
– Zawsze uciekasz się do takich ślicznych frazesów – stwierdził Harka. – Czy to 
ci się 
jeszcze nie znudziło?
– Może są one wszystkim, co mam – odrzekł Perkar. – A teraz pozwól mi jechać w 
spokoju, 
dopóki nie wyczujesz jakiegoś niebezpieczeństwa.
– Proszę bardzo – zgodził się głos w jego uchu i natychmiast zamilkł.
Skotłowane ciemne chmury rozszerzały się na wschód. Perkar wiedział, że ich 
brzuchy 
brzemienne są przemieszanym ze śniegiem deszczem, czuł bijący od nich ziąb. A 
jednak, 
zgodnie z tym, co przepowiedział Ngangata, w pewnym momencie czarny wał się 
zatrzymał, 
a przed nastaniem zmierzchu niebo było już niemal zupełnie czyste. Na sklepieniu 
o barwie 
indygo, poprzecinanym żyłkami miedzi i szkarłatu, pozostało zaledwie kilka 
szybko rzednących 
obłoków. A kiedy zamigotały pierwsze gwiazdy, zatrzymali się, by rozbić obóz. W 
milczeniu 
rozstawili mały namiot z końskiej skóry, który pożyczył im Brat Koń. Potem, 
korzystając 
z ostatnich chwil szarówki, Perkar ruszył na poszukiwanie drewna, a w tym czasie 
jego 
towarzysz sprawdzał mocujące namiot rzemienie.
Wróciwszy z chrustem stwierdził, że pochylony nad łukiem Ngangata śpiewnym 
głosem 
składa podziękowania bogu drzewa, z którego zrobiono jego oręż. Perkar rozważał 
przez chwilę, 
czy nie postąpić tak samo. W końcu uznał, że skoro jego miecz, Harka, sam był 
bogiem i skoro 
nieco wcześniej miał z nim sprzeczkę, wyśpiewywanie dziękczynnych pieśni mogłoby 
zostać 
uznane za postępek nieszczery. Ponieważ jednak chełpił się, że wraca na drogę 
Piraku, po 
głębszym namyśle odśpiewał jedyną pieśń, która wydała mu się stosowna, mimo że 
nie została 
ułożona przez jego lud. Było to Podziękowanie Matce Koni, a wybrał je, aby 
wyrazić szacunek 
dla ich namiotu wykonanego z doczesnych szczątków ogiera imieniem Wężowa Skóra. 
Wszystkie namioty Mangów były zrobione z końskiej skóry i wszystkie miały swoje 
imiona. 
Słów nauczył się, słuchając uważnie Mangów w trakcie rozkładania obozowiska.
Po skończonych śpiewach spotkali się u wejścia do namiotu. W czerwonawych 
resztkach 
słonecznego światła twarz Ngangaty sprawiała jeszcze bardziej obce wrażenie niż 
zazwyczaj, jak 
gdyby odarto ją do cna z ludzkiego dziedzictwa. Ciemne, zapadnięte oczy i mocno 
cofnięte, 
niskie czoło budziły wspomnienie zamieszkałych przez Alwatów przepastnych lasów 
Balat. 
Pamięć podsunęła mu widok porozdzieranych ciał Kopaczki oraz jej pobratymców 
Alwatów, 
którzy zginęli, ponieważ obraził Pana Lasu. Chciał wiedzieć, co mógłby zrobić 
dla rodzin 
zabitych, jak je pocieszyć i przeprosić.
– Ngangato – zagadnął, ogarnąwszy spojrzeniem ciemniejący horyzont – czy znasz 
imiona 
Alwatów, którzy zginęli w Balat?
– Znam ich imiona – odrzekł Nganagata, zaś Perkar wychwycił w jego głosie 
właściwe 
Nieludzkim Istotom gardłowe bulgotanie, zazwyczaj umykające jego uwadze.
– Chciałbym, żebyś któregoś dnia mnie ich nauczył.
– Któregoś dnia – powiedział Ngangata – ale tylko w Balat. Ich imiona powinny 
być 
wymawiane jedynie tam.
– Ach – Perkar czuł jak chłód coraz mocniej kąsa jego nogi, ale jeszcze nie 
chciał skryć się 
w namiocie i rozniecić ogień. – Niebo tutaj wygląda tak, jakby zamierzało mnie 
połknąć – 
powiedział. Omiótł wzrokiem okolicę i dostrzegł wyłaniający się na wschodzie 
sierp Bladej 
Królowej.
– Jeśli idzie o mnie, to także wolę las – przyznał Ngangata. – Tak jak i ty, 
moja ludzka matka 
wiodła żywot pośród pastwisk, wzgórz i gór. Oglądała szybko płynące strumienie, 
czerwone byki 
i topniejące śniegi. Alwaci, lud mego ojca, są spowinowaceni z drzewami i 
najchętniej nigdy by 
ich nie opuszczali. Obaj postradamy zmysły, jeśli pozostaniemy dłużej pod tym 
niebem. – 
Wyciągnął rękę do góry, uśmiechając się przy tym nieznacznie, jakby dla 
podkreślenia, że na 
poły żartował.
– Przecież żyją tutaj Mangowie – zaoponował Perkar. – Zatem także inni ludzie 
mogą 
zamieszkiwać te strony.
– W żyłach Mangów płynie krew koni. Pod pewnymi względami oni są końmi. Bez 
takiego 
nieba po prostu by się udusili.
– Tak przynajmniej twierdzą – przytaknął Perkar, wspomniawszy słowa Brata Konia.
– Widzę, że myśli nie dają ci dziś spokoju – zauważył Ngangata. – Powinieneś 
pierwszy 
trzymać straż, będziesz wtedy mieć dość czasu na rozmyślania.
Perkar przystał na tę propozycję bez oporu.
Poranek nastał pogodny i Perkar musiał przyznać, że Ngangata lepiej wyznawał się 
na niebie. 
Jechali w milczeniu, które Perkar spróbował przerwać pieśnią. Jednak 
przybierający na sile wiatr 
szybko ją zdławił. Perkar pomyślał wówczas, że brakuje mu Eruki, którego głos 
wzniósłby się 
ponad każdą zawieruchę. Z Eruki pozostał zaledwie kopczyk zbielałych kości, 
które nawet nie 
doczekały się należytego pochówku.
Zaraz po południu Harka przemówił ponownie. Kiedy zabrzmiały pierwsze słowa, 
wzrok 
Perkara powędrował ku rozmytej plamce na horyzoncie. Początkowo nie zdawał sobie 
sprawy, że 
stało się tak za sprawą władzy, jaką miał nad nim miecz, gdy chodziło o 
„zobaczenie” 
niebezpieczeństwa.
– Nadciąga coś mocnego – oznajmił Harka.
– Od strony tamtej burzy?
– A niby jakiej innej?
Perkar wskazał plamkę Ngangacie.
– Tak, widzę ją – odrzekł pół-człowiek. – Miecz robi dobry użytek z twoich oczu.
Pochwała ta wydała się Perkarowi co najmniej wątpliwa, wiedział jednakże, iż na 
żadną inną 
nie zasługuje. Ngangata dostrzegłby przybywającego intruza o wiele wcześniej niż 
Perkar, gdyby 
obaj mieli równe szanse.
Harka tymczasem rozkładał te szanse zdecydowanie odmienne. Chronił Perkara od 
niebezpieczeństw, a jego najcięższe rany goił w przeciągu zaledwie paru dni. Z 
tych to przyczyn 
Perkar nie lękał się widocznej w oddali postaci, nawet pomimo ostrzeżeń miecza. 
Przecież Harka 
odzywał się również wówczas, gdy atakowały go sójki broniące swego gniazda. Już 
tak 
niewielkie niebezpieczeństwo zwracało uwagę czujnej broni. Musiał jedynie 
pamiętać, że 
wszystko co zagrażało jemu, stanowiło również groźbę dla Ngangaty, który mógł 
zginąć 
znacznie łatwiej. Perkar bardzo pragnął tego uniknąć, gdyż dostatecznie wielu 
jego przyjaciół 
odeszło już do krainy duchów.
Niebawem stało się jasne, że tamten jeździec – Ngangata utrzymywał, iż widzi go 
całkiem 
wyraźnie – nie tyle nadjeżdżał z naprzeciwka, co zmierzał w tę samą, co i oni 
stronę. Fakt ten 
rozproszył wszelkie obawy, jakie mogłyby zagnieździć się w sercu Perkara, 
ponieważ znajdowali 
się już niedaleko strumienia, w którym mieszkała jego bogini. Zresztą, po pewnym 
czasie jadący 
przodem człowiek zniknął za najbliższym obniżeniem terenu, przesłoniętym 
wszechobecną bielą 
równiny.
Wczesnym popołudniem stanęli na skraju doliny. Jej łagodnie opadające zbocza w 
niczym 
nie przypominały przepaści, jaką wyrył dla siebie Odmieniec. Z miejsca, w którym 
zatrzymali 
konie nie było widać strumienia. Przesłaniały go gęste zarośla bezlistnych 
krzaków bawełny 
i zielone plamy jałowca. Ale ona tam była, Perkar natychmiast ją rozpoznał. Wbił 
pięty w boki 
T’esha, podrywając go do galopu, ale Nganagata złapał konia za uzdę i 
szarpnięciem osadził na 
miejscu. Perkar zwrócił ku Ngangacie rozdrażnioną twarz, lecz towarzysz w 
milczeniu wskazał 
mu zalegający dno doliny śnieg, w którym widniały odciśnięte ślady kopyt.
– Porozmawiaj z boginią – zaproponował – ja zaś dowiem się, kim jest nasz 
nieznajomy.
– Nie – krótko rzucił Perkar. – Harka uważa, że to może być niebezpieczne. Daj 
mu spokój, 
kimkolwiek by nie był. Trzymaj jedynie łuk w pogotowiu i miej oczy szeroko 
otwarte. Nie 
zabawię tam długo.
– Lepiej nie – mruknął Ngangata. – Źle się czuję, nie wiedząc, gdzie może być 
wróg.
– Nawet nie wiemy, czy rzeczywiście jest naszym wrogiem – zauważył Perkar. – A 
może 
wiemy? – zapytał Harkę.
– Nie wiemy. Ale z pewnością jest silny i jakiś dziwny. A także niebezpieczny, 
niczym 
śpiący wąż.
Perkar skinął głową, aby Ngangata wiedział, że uzyskał odpowiedź.
– Tylko idź ostrożnie – upomniał go Ngangata. – Powinniśmy zejść z koni i dalej 
iść pieszo. 
Szkoda by było, gdybyś teraz skręcił kark, a potem przez wiele dni musiał 
dobrzeć.
– Niech tak będzie – przystał Perkar, mimo że najchętniej pognałby w dół, tak 
szybko jak 
tylko by zdołał.
„Jakże staro wyglądam” – pomyślał Perkar, przypatrując się swemu odbiciu w 
spokojnej 
wodzie u brzegu strumienia. Zsunąwszy z głowy kaptur, z łatwością dostrzegł nowe 
bruzdy na 
twarzy, dawno nie strzyżone, brązowe włosy i szare oczy, które wydały mu się 
matowe, choć 
dawniej był dumny z rzucanego przez nie blasku. Wstrząśnięty, uprzytomnił sobie 
nagle, jak 
bardzo przypominał teraz ojca i myśl ta ze wzmożoną siłą wywołała zadawnioną 
tęsknotę za 
domem. Gdzieś daleko w górze tego strumienia rozciągały się ojcowe pastwiska. 
Być może, 
akurat w tym momencie u jego stóp przepływał liść, który wpadł tam do wody. 
Obraz strumienia 
zasnuł się nagle mgłą, gdy do oczu napłynęły mu łzy.
– Zawsze taki smutny – powiedziała, powstając z wody naprzeciw niego.
Ona także wyglądała starzej. Jej skóra wciąż przyćmiewała bielą śniegi 
okolicznych wzgórz, 
oczy lśniły najczystszym bursztynem, ale w długich, czarnych włosach pojawiły 
się pasma 
srebra, na twarzy zaś, niegdyś gładkiej jak kość słoniowa, widać było drobne 
zmarszczki. Tym 
niemniej, wciąż pozostawała najpiękniejszą kobietą, jaką Perkar kiedykolwiek 
widział. Jej widok 
zapierał mu dech w piersi.
– Bogini – wyszeptał.
– Ten sam, lecz nie taki sam – odrzekła. – Ale ja cię znam, Perkarze. Pamiętam 
twe ramiona 
i pocałunki, twoje słodkie, głupiutkie obietnice.
Wyszła z wody i dotknęła wąskim palcem jego podbródka. Pomimo zimnego wiatru jej 
dotyk okazał się ciepły. Nagie ciało bogini pokryła gęsia skórka, ona jednak nie 
zwracała na to 
najmniejszej uwagi.
– Co oni ci zrobili, mój słodki? – spytała, przesuwając dłoń w dół, ku grubej 
bliźnie na szyi 
pozostawionej przez włócznię. Potem dotknęła jego piersi, gdzie pod płaszczem 
ukryły się liczne 
szramy na podobieństwo gromady białych gąsienic.
– Zrobiłem to dla siebie – wymamrotał.
– Zrobiłeś to dla mnie – sprostowała bogini.
– Tak, a przynajmniej tak mi się zdawało.
Podeszła bliżej i zamknęła go w uścisku, choć gruba materia płaszcza musiała 
drapać jej 
ciało. Przywarła policzkiem do policzka Perkara, a jej twarz okazała się bardzo 
ciepła, niemal 
gorąca.
– Próbowałam cię powstrzymać – przypomniała.
Cofnęła się, on zaś nadal trwał w bezruchu, zupełnie nie mając pojęcia, co 
powinien uczynić.
– Próbowałam cię powstrzymać – powtórzyła. Niepewnie wzruszył ramionami.
– Kochałem cię. Dokonałem wielu głupich uczynków.
Pokiwała głową.
– Słyszałam nadlatujące od gór plotki. On śpiewa o tobie tam, gdzie mnie pożera. 
Czy teraz 
czujesz się bardziej mężczyzną, Perkarze? Czy masz się teraz za lepszą partię 
dla bogini?
– Nie – odparł cicho, lecz zdecydowanie. – Nie, ty zawsze miałaś rację.
– Czego ode mnie chcesz? – zapytała głosem, w którym zabrzmiały ostre tony. 
Zawsze taka 
była, twarda i miękka, łagodna i rozgniewana, wszystko jednocześnie.
– Pragnę jedynie, żebyś mi wybaczyła.
– Wybaczyć tobie? – spytała takim tonem, jakby powtarzała słowa obcego języka.
– Wybacz, że zabijałem w twoim imieniu. Wybacz... – Zaczął gorączkowo szukać 
w myślach, lecz mimo wcześniejszych prób nie zdołał znaleźć właściwego słowa.
Wolno potrząsnęła głową.
– Przez te wszystkie lata ludzie robili dla mnie tak wiele różnych rzeczy – 
głupich rzeczy. 
I wiesz, początkowo nie próbowałam ich powstrzymywać. Bawiło mnie to, co robią. 
Ale krew 
dziewczyny – tej której postać teraz widzisz, och, ona od dawna nie żyje – 
sprawia, że niekiedy 
staję się niemal człowiekiem. Odczuwam wówczas smutek i wstyd tak samo jak ty, 
chociaż tego 
nienawidzę. I czuję też miłość, Perkarze. Myślę, że ty możesz mnie zranić. 
Zawsze lękałam się, 
że zranisz samego siebie i jeszcze powiększysz moją żałość, i w końcu to 
uczyniłeś.
– Ale ja żyję – wykrzyknął. – Jestem tutaj.
– Tylko strasznie poraniony, cały w bliznach. Czy mogę ci wybaczyć to, że 
okryłeś ranami 
mego ukochanego Perkara? – Potrząsnęła głową raz jeszcze i wydęła wargi. – 
Bierz, co chcesz – 
oznajmiła w końcu. – Jeśli zależy ci na moim przebaczeniu, to je sobie weź.
– To chyba ty musisz mi je dać – rzekł Perkar.
Szeroko rozpostarła ramiona, wodząc nimi to w górę, to w dół strumienia i 
odsłaniając przed 
nim swe nagie ciało.
– Oto cała ja – powiedziała. – Bieg górny, bieg dolny, cokolwiek we mnie jest 
należy do 
ciebie. Jeśli zdołasz znaleźć tutaj przebaczenie, to je sobie weź – oddaję je 
tobie. Nie mogę go 
jednak dla ciebie znaleźć.
Pokiwał głową, niezbyt pewien, co powinien odpowiedzieć, a bogini przez dłuższą 
chwilę 
przyglądała mu się w zadumie. W końcu podeszła bliżej i z cichym westchnieniem 
wzięła go za 
rękę. Razem zapatrzyli się w wodę.
– Są pewne rzeczy, które mogę dla ciebie znaleźć – przyznała. – Rzecz 
napływające z góry 
strumienia.
– Tak? – rzucił głosem pełnym nadziei.
– Od ludu twego ojca. Widzisz, tam... i tam? – Wskazała dłonią płynącą wodę, on 
jednak nie 
dostrzegł niczego niezwykłego.
– A cóż to takiego? – zagadnął.
– Krew – odparła, mocniej niż zazwyczaj ściskając go za rękę. – To jest ich 
krew.
Perkar sądził, że żadna wiadomość nie zdoła go już zaskoczyć, a jednak, kiedy 
wracał do 
czekającego Ngangaty, czuł się cały odrętwiały i to bynajmniej nie z powodu 
zimna. Bogini 
rozmawiała z nim dłuższą chwilę, przekazując wszystko, co sama wiedziała, po 
czym odeszła, 
składając na jego wargach delikatny pocałunek – nikłe przypomnienie pierwszej 
lekcji miłości, 
której udzieliła mu tak dawno temu. Jednakże nawet pocałunek bogini nie zdołał 
przyćmić tego, 
co powiedziała wcześniej.
– I jak było? – spytał Ngangata, dźwigając się z kucek i przerzucając przez 
ramię okładany 
kością łuk.
– Wojna – wyszeptał Perkar. – Mój lud toczy wojnę z Mangami.
– Twój lud zawsze toczył wojny z Mangami – oględnie zauważył Ngangata.
– Nie. To Mangowie nas najeżdżali, my zaś zawsze dawaliśmy im odpór. Tym razem 
to my 
wtargnęliśmy do doliny Ekasagata i wznieśliśmy damakuty dla obrony zajętych 
ziem.
– Dlaczego nie słyszał o tym Brat Koń ze swoim szczepem?
– Może i słyszał – ponuro odrzekł Perkar.
– Nie sądzę – zaoponował Ngangata.
– Kto wie, może dotarły do nich jakieś pogłoski, ale uważają, że chodzi o to 
samo, co 
zawsze. Do granicy mamy stąd wiele setek mil.
– Racja. A Mangowie nie są jednym szczepem. To, co niepokoi Mangów na zachodnich 
równinach, nie musi obchodzić Mangów z południa.
– Z wyjątkiem czasów wojny. Związek ich plemion został utworzony dla wzajemnej 
obrony, 
a także łupieskich wypraw.
Twarz Ngangaty przybrała wyraz zatroskania.
– W takim razie mamy kłopoty. Kiedy nadejdą złe wieści, Brat Koń może mieć 
trudności 
z dalszym udzielaniem nam gościny.
– Ngangato! – wykrzyknął Perkar. – Nie mów o gościnności! Mój lud umiera i to 
moja wina. 
Dobrze o tym wiesz, bo też tam byłeś. Pan Lasu zgodził się dać naszemu królowi 
więcej ziemi. 
Z mojej przyczyny zgoda ta została cofnięta i już nigdy nie będzie udzielona. 
Widocznie teraz, 
uznawszy że nie zdołają posunąć się na zachód, moi bracia postanowili wkroczyć 
na graniczne 
ziemie Mangów. To wszystko moja wina.
Ngangata przyglądał mu się przez chwilę w milczeniu.
– Apad i Eruka... – zaczął.
– Nie żyją – dokończył Perkar. – Pozostałem tylko ja, by dźwigać brzemię winy. 
Poza tym, 
Apadowi i Eruce nie wystarczyłoby odwagi, by uczynić cokolwiek beze mnie.
Ngangata posłał mu ponure spojrzenie.
– Wiem o tym. Prawdą jest, że w znacznej mierze wina spada na ciebie. Jeśli 
jednak dobrze 
pojmuję Piraku, powinieneś raczej zastanowić się, jak temu zaradzić, zamiast 
obwiniać się bez 
końca i zadręczać mnie opowieściami o tym, jak bardzo żałujesz swych uczynków.
Perkar potrząsnął zaciśniętą pięścią przed twarzą Ngangaty.
– A niby co mogę zrobić? – krzyknął ze złością. – Niby jak mam to wszystko 
naprawić? 
Wskrzesić martwych, w tym może i własnego ojca?
Ngangata śledził jego pięść z obojętną miną.
– Jeśli nie zamierzasz mnie uderzyć – mruknął – to lepiej ją opuść.
Na mgnienie oka Perkarem zawładnęło pragnienie, by naprawdę zdzielić tego pół-
człowieka. 
W końcu jednak opuścił rękę i rozprostował palce. Otwierał właśnie usta do 
przeprosin, gdy 
nieoczekiwanie jego głowa wykonała raptowny zwrot, jak gdyby powodowana własną 
wolą, czy 
też raczej wolą Harki.
– Między drzewami – rzucił pospiesznym szeptem, a w tym samym momencie w ramię 
ugodziła go strzała. Syknął zaskoczony, dziwiąc się zarazem, że prawie nie 
poczuł bólu. Kątem 
oka pochwycił gwałtowny ruch Ngangaty i usłyszał stłumiony jęk cięciwy.
– Uważaj! – ostrzegawczo syknął Harka w momencie, gdy Perkar dobywał go z 
pochwy. 
Ostrze zalśniło w słońcu pełnym blaskiem, niczym smuga akwamarynowego lodu.
Zaledwie pewniej stanął na nogach, jego wzrok z powrotem powędrował ku drzewom. 
Wyleciał z nich kolejny pocisk, lecz Ngangaty – w którego zapewne został 
wymierzony – nigdzie 
już nie było widać. Większe zagrożenie zdawali się natomiast stanowić dwaj 
jeźdźcy szarżujący 
przez śnieg. Obaj dosiadali pasiastych koni Mangów, sami też byli Mangami. 
Liczne warkoczyki 
wskazywały, że są to wojownicy znacznej rangi, zaś czerwone kity końskiego 
włosia sterczące ze 
skórzanych hełmów wieściły wojnę. Perkar nigdy dotąd nie widział Mangów na 
wojennej 
wyprawie i musiał przyznać, że wyglądali jak rozsierdzone wilki.
Runęli wprost na niego, jeden z lancą, drugi z krótkim, zakrzywionym mieczem. 
Perkar 
wydał z piersi bojowy zew ojca, wzniósł oburącz Harkę i czekał na nadciągającego 
przeciwnika. 
Domyślał się, że strzała rozorała mu co najwyżej skórę, powstrzymana skutecznie 
przez gruby 
łosiowy kaftan i ukrytą pod nim lekką kolczugę.
Pozwolił, by podjechali całkiem blisko, po czym raptownie uskoczył w prawo. 
Jeźdźcy 
skręcili również, wciąż licząc, że zdołają wziąć go między siebie. Perkar 
tymczasem przyklęknął 
i ciął po przednich nogach bliższego wierzchowca. Zwierzę z żałosnym kwikiem 
zaryło w śnieg, 
a dosiadający go wojownik szerokim łukiem wyleciał w powietrze.
Doskonale panujący nad swym wierzchowcem drugi z Mangów ostro natarł, był 
jednakże 
zmuszony atakować z niezbyt dogodnej pozycji. Perkar z łatwością uniknął 
pchnięcia, poderwał 
się z klęczek i wraził oręż głęboko w nogę wroga. Wojownik przyjął cios bez jęku 
i tylko na jego 
twarzy zagościł wyraz bezmiernego zdumienia, gdy odkrył, że ostrze gładko 
przeszło przez grube 
warstwy malowanego drewna, kości i skór, które ochraniały udo.
Perkar z powrotem przeniósł uwagę na pierwszego napastnika, z wściekłą miną 
zmierzającego ku niemu chwiejnym krokiem. Niestety, jego włócznia okazała się 
zbyt długa do 
walki pieszej. Co prawda, zdołał nią raz ugodzić w ramię Perkara, ale wkrótce po 
błyskawicznym 
uderzeniu Harki pozostał mu w dłoniach jedynie kawałek bezużytecznego drzewca. 
Zaskoczony 
Mang zerknął kątem oka na okaleczonego wierzchowca, a następnie, całkiem 
bezbronny, rzucił 
się z rykiem na Perkara, choć u jego pasa zwisał długi nóż. Harka wszedł prosto 
w jego serce. 
Mimo to wojownik jeszcze przez dłuższą chwilę pozostał na nogach, a wypisany na 
jego obliczu 
wyraz nienawiści powoli przeobraził się w zimną maskę śmierci.
Ranny wojownik, zacisnąwszy zęby, pochylił się na koński kark. Na oczach Perkara 
miecz 
wyślizgnął mu się z dłoni i upadł na zbryzgany krwią śnieg. Nienawykły do 
bezczynności 
wierzchowiec nerwowo truchtał w miejscu.
Nad głową Perkara zaświstała kolejna strzała, lecz niemal w tej samej chwili od 
strony drzew 
doleciał okrzyk bólu. Pospiesznie przypadł do dygocącego ciała obalonego konia, 
gotując się na 
następny atak, jednak nigdzie nie mógł dostrzec przeciwnika, a i Harka zachował 
milczenie.
Po chwili z pobliskiej kępy drzew ostrożnie wynurzył się Ngangata.
– Czy jest ich więcej? – spytał, rozglądając się niespokojnie dokoła.
– Nie sądzę. Harko?
– To już wszyscy. Ale jest jeszcze ktoś.
– Co takiego? – Perkar spojrzał na Ngangatę. – Harka twierdzi, że Mangów już nie 
ma, ale 
jest jeszcze ktoś.
Ngangata skinął głową.
– To pewnie on zabił łucznika.
– Myślałem, że to ty go trafiłeś.
– Nie.
Perkar głęboko zaczerpnął tchu.
– Wyjdź, jeśliś przyjacielem. Jeśli nie, ruszaj swoją drogą.
Po chwili wśród drzew ktoś się poruszył. Z zarośli wyłoniła się postać 
mężczyzny, który 
niespiesznym krokiem ruszył w ich stronę.
– On nie jest człowiekiem – oznajmił Harka.
IV. Widzenie bogów
Stała pod ołowianym niebem, a u jej stóp rozpościerał się bezmiar Rzeki. Wody 
zdawały się 
stanowić doskonałe odbicie szarych niebios. Wypełniająca koryto substancja 
sprawiała wrażenie 
gęstej masy – wyglądała jak polerowany łupek albo stal – promieniując przy tym 
zimną siłą która 
ją obezwładniała i podniecała zarazem.
Pochyliła się i zanurzyła palec w ciemnej wodzie. Westchnęła zaskoczona, gdy pod 
powierzchnią pojawiły się obrazy, zupełnie jakby jej oczom ukazały się nagle 
niewidzialne dotąd 
przedmioty przylegające do skóry Boga Rzeki. Najbliższy kształt przypominał 
wodnego 
skorpiona, a był tak doskonałe przejrzysty, że z łatwością mogła dojrzeć 
delikatny rysunek 
opancerzonego podbrzusza. Nieco dalej widać było kałamarnicę, zarys długiej, 
gładkiej muszli 
wewnętrznej, macki i pojedyncze duże oko. No a tam... Z westchnieniem odwróciła 
wzrok od 
szczegółowo zarysowanego odbicia twarzy kuzyna D‘ena, dokładnie takiej, jaką 
widziała ostatni 
raz, z oczami osadzonymi na szypułkach, zupełnie jak u kraba.
Z drżeniem odwróciła się od Rzeki, lecz to co zobaczyła, wcale nie było lepsze. 
W jej stronę 
zmierzało czterech zamaskowanych kapłanów. Szli z zaciętymi minami, a w rękach 
nieśli konwie 
z wodą oraz miotły do odpędzania duchów. Poprzedzał ich Yen, młody inżynier, 
który tak 
wdzięcznie się do niej zalecał, a w istocie był zimnym zabójcą imieniem Ghe. Za 
tymi pięcioma 
postaciami spieszyły setki innych, przesłoniętych woalem mgły, lecz równie 
groźnych, 
pragnących ją uwięzić. Zdjęta paniką poczuła, jak coś dotyka jej stopy. 
Spojrzała w dół, chcąc się 
przekonać, co to takiego.
Był to maleńki wężyk, nie większy od robaka. Wężyk mienił się różnymi kolorami i 
miał 
w sobie coś, co niosło obietnicę obrony przed wrogami. Schyliła się i podniosła 
małego gada, po 
czym, powodowana nagłym impulsem, połknęła go.
„Przecież ja połknęłam węża – zreflektowała się po chwili. – Dlaczego to 
zrobiłam?”
W tym samym momencie wężyk poruszył się w jej brzuchu. Miała wrażenie, że w 
ramionach 
trzyma błyskawicę. Szare wody sunęły w stronę jej palców u nóg. Poziom Rzeki 
zaczął opadać 
w oczach, a robak w jej trzewiach stawał się coraz większy; zachłanny wąż 
zmuszał palce, by piły 
bez wytchnienia. Rzeka wysychała, gdyż woda przenikała do jej ciała; w pewnym 
momencie 
poczuła, że jego zmysły biorą górę nad jej własnymi, tłumiąc je i zamykając w 
żelaznym uścisku 
gigantycznej pięści. I tylko jakaś część jej świadomości radowała się, że oto 
nareszcie ma moc 
zdolną zniszczyć każdego, kto jej zagrażał, kto chciał ją skrzywdzić...
Obrzydzenie okazało się jednak silniejsze od radości. Z dzikim wrzaskiem wypluła 
węża, 
a wraz z nim uszła z niej cała moc. Woda ponownie spłynęła do Rzeki, która 
odzyskała dawny 
poziom. Ale wtedy dostrzegła coś przy małym kopczyku kamieni i koszmar zaczął 
się od nowa...
Trwało to, dopóki się nie obudziła z zaciśniętymi pięściami, nie bardzo wiedząc, 
gdzie jest. 
Siedziała skulona przez dłuższą chwilę, podczas której z głębi pamięci powróciły 
do niej 
niedawne zwidy. „To jakiś sen, sen, sen...” – powtarzała w duchu, lecz dobrze 
wiedziała, że kryło 
się za tym znacznie więcej. W owym śnie rozpoznała bowiem zniekształcone 
wspomnienie tego, 
co rzeczywiście rozegrało się przed paroma miesiącami, kiedy to Rzeka podjęła 
próbę 
zawładnięcia jej wątłym ciałem i zamiar ten omal nie zakończył się powodzeniem. 
Ale przecież 
zdołała odzyskać swobodę. A może me? Czy uniknęła swego przekleństwa?
Stopniowo dotarło do niej, że przebywa w ben’, namiocie z końskiej skóry 
rozbitym 
w obozowisku Mangów. Była zupełnie zziębnięta, z wyjątkiem lewego boku 
wygrzanego przez 
psa, Heena, który zwinięty w kłębek, pochrapywał przez sen. Z pobliskiego 
legowiska wtórował 
mu Brat Koń. Wcześniej dźwięki te bardzo jej przeszkadzały, teraz niosły 
uspokojenie, bo były 
takie zwyczajne, takie ludzkie.
Nie ulegało wątpliwości, że znów groziło jej niebezpieczeństwo; było to nie 
mniej pewne niż 
fakt, że Heen był psem. A Brat Koń o tym wiedział. Nakazał rozbić obóz nim 
ujechali pół mili od 
kopca, gdzie zobaczyła...
Jutro jej wytłumaczy. Jutro.
Opadła na posłanie, jej oddech powoli się uspokoił, ale tej nocy już nie 
zasnęła.
Podciągnąwszy kolana pod brodę, Hezhi obserwowała przybyłych do doliny barwnych 
jeźdźców, słuchała ich ochrypłych nawoływań. Siedzący obok pół-olbrzym poruszył 
się 
niespokojnie, czemu towarzyszył chrzęst kośćca co najmniej dwukrotnie 
masywniejszego od 
szkieletu najpotężniej zbudowanego człowieka. Bez przerwy splatał i rozplatał 
przypominające 
kiełbasy palce, zaś na jego grubo ciosanej twarzy gościł wyjątkowo ponury wyraz. 
Hezhi 
zdawało się nawet, że słyszy zgrzytanie zębów.
– Księżniczko – zaczął, lecz Hezhi potrząsnęła głową.
– Cicho, Tsem. Obserwuj jeźdźców. Zamierzam napisać o nich Ghanowi.
– Widziałem wielu tych barbarzyńców przybywających do obozu w ciągu ostatnich 
dni – 
mruknął Tsem. – W końcu nie miałem nic lepszego do roboty.
– Tiin mówiła mi co innego – stwierdziła Hezhi, zerkając spod oka na olbrzyma.
Tsem oblał się intensywnym rumieńcem.
– Trzeba coś robić dla zabicia czasu – wymamrotał. – Nie mogę polować, bo konie 
padają 
pod moim ciężarem...
– Ale za to zabawianie niezamężnych kobiet przychodzi ci bez trudu – dokończyła. 
– 
Zupełnie jak w Nhol. – Posłała mu ostre spojrzenie. – Niezamężnych, Tsem. Ci 
ludzie nie 
traktują tak lekko cudzołóstwa, jak mogłoby ci się wydawać.
Tsem przyoblekł twarz w udawaną troskę, wysoko unosząc zarazem krzaczaste brwi.
– A jaka groziłaby mi kara?
– Znasz Szczekającego-Jak-Pies?
– To ten stary mężczyzna bez nosa?
– Właśnie.
– Och. Och! – Tym razem mina Tsema zdradzała prawdziwe przerażenie.
– Tak więc, uważaj – rzuciła ostrzegawczo.
– Z pewnością tak zrobię – odrzekł Tsem. – Rad jestem, że mi to powiedziałaś.
– To nie Nhol, Tsem. Nigdy o tym nie zapominaj. Nic, co wiemy, tutaj nam się nie 
przyda.
Tsem chrząknął.
– Ludzie to ludzie, księżniczko. Wiele z tego, co wiem, przydaje mi się, 
gdziekolwiek bym 
nie poszedł.
Hezhi zdumiała się, słysząc w jego głosie gorycz. Tsem niemal nigdy nie zdradzał 
swych 
uczuć.
– Co cię niepokoi, Tsem?
Nim zdążył odpowiedzieć, wokół wioski z potępieńczym wyciem przemknęło 
trzydziestu 
wojowników. Każdy z nich miał przywiązany do lancy długi, barwny proporzec, 
toteż wokół 
cwałujących rozpętała się zapierająca dech w piersi, iście barbarzyńska burza 
kolorów. Między 
rozpędzonymi końmi śmigały niezamężne dziewczęta, usiłując schwycić rozwiane 
proporce, 
a młodsze dzieci biegały z boku, pobrzękując dzwonkami i wymachując drewnianymi 
kołatkami, 
czemu towarzyszyła trudna do zniesienia wrzawa.
Tsem milczał, udawał, że obserwuje nieoczekiwane widowisko. Hezhi trąciła go 
czubkiem 
buta, a gdy nie odpowiedział, kopnęła mocniej. Zwrócił wówczas ku niej twarz, 
odsłaniając 
w groźnym grymasie zęby wielkości połowy jej kciuka. Kiedy się odezwał, ponownie 
zaskoczyła 
ją dźwięcząca w jego głosie złość.
– Jak możesz mnie o to pytać – burknął – skoro sama nie mówisz mi, co cię trapi. 
Ja... – 
Zrezygnowany machnął ręką i odwrócił wzrok.
– Tsem – położyła małą dłoń na sękatym ramieniu olbrzyma.
Mięśnie na jego szyi napięły się jak postronki, gdy w milczeniu zacisnął zęby. W 
końcu 
ciężko westchnąwszy, posłał jej łagodniejsze spojrzenie.
– Jaki masz tutaj ze mnie pożytek, księżniczko? Jaki pożytek miał ze mnie 
ktokolwiek od 
chwili opuszczenia Nhol, a może nawet i wcześniej?
– Tsem, przecież byłeś ranny.
– Tak, i to przez własną głupotę. Ty zaś musiałaś zapłacić za moje leczenie, 
pracując jak 
zwykła służąca.
– To nie ma z tobą nic wspólnego, Tsem. Ci ludzie uważają, że pracować muszą 
wszyscy. 
U Mangów nie ma księżniczek.
– A do jakiej pracy ja się nadaję? Teraz, kiedy już wydobrzałem, jak mam wykazać 
moją 
wartość?
– Tiin mówiła...
Tsem wzniósł oczy do nieba.
– Ciekawość, księżniczko. Kobiety zawsze są mnie ciekawe, ale tylko jeden raz. 
Nowość 
szybko powszednieje. Prawda jest taka, że według tych ludzi jestem zupełnie 
bezużyteczny i, 
prawdę mówiąc, niewiele się mylą. Wychowano mnie, bym służył księżniczce, a jak 
sama 
powiadasz, tutaj nie ma szlachetnie urodzonych.
– Ani niewolników – przypomniała mu Hezhi. – Przestań się nad sobą użalać i 
lepiej pomyśl, 
czego mógłbyś się nauczyć.
Tsem już otwierał usta do odpowiedzi, gdy nagle jego oczy rozwarły się szeroko 
ze 
zdumienia.
– Zrobiłaś to – wykrzyknął.
– Co?
– Sprawiłaś, że ci powiedziałem, że ci się poskarżyłem. Jedyna rzecz, jaką umiem 
robić, to 
służyć tobie, a ty nawet nie chcesz ze mną rozmawiać.
– Przecież rozmawiamy – zauważyła Hezhi.
Tsem z powrotem przeniósł spojrzenie na jeźdźców. Niektóre dziewczyny zdołały 
zerwać 
proporce i teraz były ścigane przez ich właścicieli, którzy dokładali wszelkich 
starań, aby 
umykające panny schwytać i zarzucić na koński grzbiet.
– Coś ci się przydarzyło – powiedział. – Coś niedobrego. Czy powiesz mi, co to 
było? – 
W jego głosie nie było już goryczy, znać w nim natomiast było naleganie, jak 
gdyby Tsem 
uważał, że winna mu jest dodatkowe wyjaśnienia.
– Sama nie wiem – stwierdziła w końcu. – Nie wiem, co się stało. Brat Koń 
próbował to 
wyjaśnić.
– Ale ma to jakiś związek z twoją... naturą.
Wzruszyła ramionami.
– Brat Koń powiedział, że ujrzałam jakiegoś boga. On też go widział. Ot, taki 
maleńki bóg, 
dziecko jakiejś bogini pająków.
– I tak właśnie było?
– Coś zobaczyłam. Nie, to było coś więcej niż samo patrzenie...
Poczuła nagle, że bliska jest łez. Drżącym głosem dodała:
– Myślałam, że od tego uciekłam, Tsem, ale z moją krwią coś się dzieje. 
Myślałam, że jestem 
bezpieczna.
Tsem łagodnie przyciągnął ją ku sobie, ona zaś, wsparta o potężną pierś, 
otoczona znajomym 
zapachem, nieco się uspokoiła. Zamknęła oczy i wyobraziła sobie, że przebywają w 
należącym 
do jej matki ogrodzie na dachu, dokoła rozciąga się bielejące w słońcu miasto, a 
tego 
wszystkiego jeszcze nie było, cały ten koszmar jeszcze się nie zaczął, bo nadal 
była małą 
dziewczynką.
– Nie znam się na tych sprawach – rzekł Tsem tonem pocieszenia – ale Brat Koń 
powiada, że 
ty się nie zmienisz, nie zostaniesz jedną z Błogosławionych. Jesteśmy bardzo 
daleko od Rzeki, 
księżniczko.
– To prawda, tak mówił Brat Koń. Ale Tsem, w Nhol była tylko Rzeka. Rzeka oraz 
duchy. 
Nic więcej. Tutaj, wszędzie wokół mamy bogów. W każdej skale, w każdym 
strumieniu. 
Wszędzie. A jeśli ja zacznę ich widzieć, tak jak Brat Koń, tak jak to zdarzyło 
mi się wczoraj... 
Jeśli do tego dojdzie, postradam rozum.
Tsem w zamyśleniu poklepał ją po plecach.
– Czy Brat Koń żywi przekonanie, że tak właśnie będzie, gdy zobaczysz tych 
bogów?
– Tak. Myśli, że tak się stanie.
– Och – mruknął Tsem, a jego zamyślony wzrok powędrował z powrotem ku obrzeżom 
osady, gdzie powoli kończyły się harce konnych. Jeźdźcy zeskakiwali z koni i 
wesoło rozmawiali 
ze stojącymi z boku widzami. W powietrzu unosiła się smakowita woń pieczystego, 
nieomylny 
znak, że wkrótce nadejdzie czas ucztowania. – Choć wszystko to wydaje się takie 
dziwne – 
zaczął Tsem raźniejszym tonem – Brat Koń nie postradał przecież zmysłów, a sama 
mówiłaś, że 
widzi tych bogów. Perkar utrzymuje, że również ich ogląda, więc nie może to być 
tak straszne, 
jak ci się zdaje. Hezhi wtuliła się w zgięcie jego ramienia.
– Brat Koń i Perkar są inni. Perkar wprawdzie oglądał bogów, lecz 
przyobleczonych w ciało, 
takich którzy sami się ujawnili. Słyszałam, że każdy może zobaczyć boga w takiej 
postaci. 
I chociaż niekiedy ich kształty potrafią sprawić nieprzyjemne wrażenie, jest to 
zupełnie odmienne 
w porównaniu z tym, co widzimy ja i Brat Koń. My widzimy istotę boga, jego 
ukrytą postać, a to 
oznacza ogromną różnicę.
– Jakże to?
Hezhi popukała palcem w głowę.
– Oni przychodzą tutaj. Poprzez oczy wpełzają do naszych umysłów, tak jak 
uczynił to Bóg 
Rzeki, gdy omal nie zatraciłam się bez reszty. – Umilkła na chwilę. – Nigdy ci o 
tym nie 
opowiadałam, Tsem. Działo się to, kiedy ty już leżałeś bez czucia, a Perkar 
walczył z posłanym 
przez Rzekę duchem. Ja... ja zostałam wtedy napełniona. To Rzeka mnie wypełnił i 
mogłam 
uczynić prawie wszystko: rozedrzeć Nhol na strzępy, zabić Perkara, zabić ciebie. 
Pragnęłam to 
wszystko uczynić, ponieważ nie byłam sobą. I tak samo będzie za każdym razem, 
kiedy 
„zobaczę”. Pojawią się myśli, uczucia i pragnienia, dla których nie ma we mnie 
miejsca, a jednak 
wydawać mi się będą jak najbardziej odpowiednie, jakby zawsze tam były... – 
Ostatnie słowa 
wymówiła ledwie słyszalnym szeptem.
– Brat Koń musi wiedzieć jak z tym żyć. Musi – powtórzył z mocą Tsem. – Niewiele 
z tego 
rozumiem, ale musi. On może ci pomóc.
– Tak – mruknęła Hezhi, patrząc jak po drugiej stronie majdanu, przy wtórze 
radosnych 
okrzyków odszpuntowano dębową beczułkę piwa. – Tak w każdym bądź razie twierdzi. 
Ale... – 
Zajrzała w głąb patrzących ze współczuciem oczu Tsema, omiotła spojrzeniem jego 
grubo 
ciosaną twarz, na której teraz zagościł wyraz łagodności. – Myślałam, że 
uciekłam – wyszeptała. 
– Czy już nigdy nie będę wolna?
– Ciężko uwolnić się od tego, czym jesteś – powiedział Tsem i Hezhi już 
wiedziała, że on 
przynajmniej tyle rozumiał.
Jakiś czas później Hezhi napisała:
Właśnie zaczyna się święto zwane Ben‘cheen. Jest to zimowe zgromadzenie, na 
które zjeżdża 
wiele plemion Mangów. W tym czasie Mangowie ucztują, oddają się różnym grom, a 
także 
składają ofiary bogom. Spodziewam się interesującego widowiska. Jak na razie 
oglądam 
zgiełkliwą, barbarzyńską ceremonię. Nowo przybyli spoglądają na mnie i Tsema 
bardzo 
dziwnym wzrokiem, lecz na ogół nie przejawiają wrogości. Brat Koń musiał 
natomiast zakazać 
kilku młodym wojownikom wyzywania Tsema do walki – lud ten ma swoje legendy 
o olbrzymach, zamieszkujących na północy świetnych wojownikach. Mang, który 
wykaże się 
w starciu z nimi będzie uznany za szczególnie dzielnego. Brat Koń wciąż im 
powtarza, że Tsem 
dopiero dochodzi do zdrowia po otrzymanych ranach – co rzecz jasna jest prawdą – 
i wyzywanie 
go na pojedynek byłoby naruszeniem zasad gościnności. Jednak walka jest tym, co 
mężczyźni 
Mangów lubią najbardziej, i to zarówno konna jak i piesza. Jedna z gier nazywa 
się bech’iinesh, 
co według mnie oznacza mniej więcej klepany. Do poklepywania służą graczom 
długie 
drewniane wiosła i potrzeba doprawdy nie lada wprawy, aby klepnięty uszedł z 
takiej próby 
z życiem. Dosiadający koni gracze szarżują na siebie z naprzeciwka i dokładają 
wszelkich starań, 
aby wyrzucić konkurenta z siodła. Mangowie z upodobaniem oddają się zapasom oraz 
walce na 
pięści. Myślę, że bardzo by żałowali, gdyby zdołali namówić Tsema na zapasy. 
Wprawdzie nie 
potrafi władać bronią, lecz widziałam jak walczy gołymi rękami i sądzę, że żaden 
z tych dzikich 
wojowników nie miałby szans w starciu z Tsemem.
Jeśli dobrze rozumiem, za kilka dni odbędą się główne uroczystości. Ceremonia 
nosi nazwę 
„Odesłanie do domu Boga Koni”, ale to wszystko, co na razie o niej wiem. Napiszę 
o tym 
później, kiedy już dowiem się więcej.
Wygląda na to, że mimo rozstania z tobą, nadal będę musiała się uczyć. Brat Koń 
żywi 
przeświadczenie, że powinnam przygotować się do roli gaana, jeśli mam jakoś żyć 
ze zdolnością 
widzenia bogów. Gaanowie są kimś w rodzaju kapłanów, którzy przy wtórze bębenków 
śpiewają, aby porozumieć się ze swymi bogami. Dawno temu Brat Koń także stał się 
jednym 
z nich, chociaż dzisiaj „śpiewa” już niezmiernie rzadko. Brzmi to strasznie 
barbarzyńsko, trąci 
zabobonem, jest chyba jeszcze gorsze niż głupie czary handlujących rybami 
przekupek. Wciąż 
trudno mi oswoić się z myślą, jakże inny jest świat z dala od Rzeki, jak inaczej 
wygląda prawda 
o wielu rzeczach. Twierdzenie, że na świecie jest równie wielu bogów, co skał 
oraz drzew, 
wydaje się niedorzeczne. A przecież wiem, że Brat Koń mówi prawdę – on najlepiej 
zna miejsca, 
gdzie nie sięga władza Boga Rzeki, który nie zdołał pochłonąć wszystkich znanych 
tym ludziom 
pomniejszych bogów. Szkoda, że ci Mangowie nie mają książek. Chętnie zaszyłabym 
się gdzieś 
i poczytała o tych bogach, o tym co robią i jak żyją gaanowie. Ponieważ jednak 
książek nie ma, 
muszę uczyć się, słuchając długich opowieści Brata Konia. Nieustanne 
przysłuchiwanie się 
ludziom jest nużące. Zwłaszcza, że – jak być może pamiętasz – nie bardzo lubię 
słuchać.
A teraz spostrzeżenie, które może cię zainteresować: Słowo gaan przypomina mi 
ciebie: 
ghan to „nauczyciel”, a ghun: „kapłan”. Zresztą wiele ich słów zawiera pewne 
podobieństwo do 
języka Nhol. Podejrzewam, że oni uczyli się mówić od naszych przodków, lecz jako 
barbarzyńcy 
wszystko pokręcili. Na przykład, kiedy my mówimy nuwege, oni mówią nubege – a 
oba te słowa 
oznaczają „oko”. Mam nadzieję, że ta ciekawostka cię zainteresuje. Zamierzam 
nawet sporządzić 
listę takich słów właśnie z myślą o tobie. Może gdzieś w bibliotece znajdziesz 
dowód, że 
Mangowie uczyli się języka Nhol – kto wie, może byli niewolnikami, którzy dawno 
temu uciekli. 
Wprawdzie ich legendy nic o tym nie wspominają, ale przecież wobec braku książek 
historia tego 
ludu nie może być zbyt dokładna.
Hezhi w zamyśleniu zapatrzyła się w papier, rozważając, czy od razu nie 
przystąpić do 
spisywania zawierających podobieństwa wyrazów. Miała jednak na głowie inne 
zajęcia, a nie 
chciała, by ludzie posądzali ją o wymigiwanie się od zajęć. Podmuchała na 
inkaust. Kiedy pismo 
wyschnie, odszuka Duk i pomoże jej w przyrządzaniu wieczerzy. Od niechcenia, 
choć z pewną 
złością, zaczęła rozważać, gdzie też podziewał się Perkar. Według słów Yuu’hana 
on i Ngnagata 
powinni już być z powrotem. Ponieważ śnieg od dawna nie padał – a ten zalegający 
na ziemi 
zaczynał topnieć – zła pogoda nie mogła być przyczyną opóźnienia. Po chwili 
namysłu 
postanowiła, że mimo wszystko nie będzie się martwić. Perkar niebawem wróci, a 
wówczas 
zapyta go o czary, których miała się ponoć nauczyć. On powinien coś o tym 
wiedzieć, skoro tyle 
obcował z bogami oraz demonami.
– Tutaj jesteś.
Głos Brata Konia wyrwał ją z zadumy. Zaskoczona uniosła głowę i popatrzyła na 
starca, 
który od chwili powrotu do osady był nieustannie zajęty – witał przybywających 
gości, łagodził 
pomniejsze spory, swatał młodych. Teraz zaś spoglądał na nią z uśmiechem, 
odświętnie 
wystrojony w cynobrowy płaszcz niemal bez reszty pokryty miedzianymi monetami, 
złotem 
obszywane filcowe spodnie oraz kubrak z tygrysiej skóry. Trzymał sakwę z futra 
wydry, przez 
które rysował się jakiś okrągły, płaski przedmiot. Z tyłu, wywiesiwszy ozór, 
siedział Heen. Pies 
był jeszcze bardziej ubłocony niż zwykle, a jego uszy ściśle przylegały do 
głowy, jak gdyby 
zwierzę chciało w ten sposób obronić się przed wszechobecnym w osadzie hałasem. 
Hezhi 
odpowiedziała niepewnym uśmiechem.
– Sądzę, że możesz mieć do mnie parę pytań – zaczął. – Przepraszam, że nie 
przyszedłem 
porozmawiać wcześniej.
– Nic nie szkodzi, i tak musiałam trochę pomyśleć.
– Dużo myślisz. To dobrze, gdy ktoś często się zastanawia. I co postanowiłaś?
– Doszłam do tego, że wiem zbyt mało, żeby postanowić cokolwiek.
Brat Koń potrząsnął głową.
– Bardzo mądrze. Ja nigdy nie czekałem, aż dowiem się dostatecznie wiele. Tym 
większy to 
cud, że zostałem starym mężczyzną, a nie młodym duchem. – Wyciągnął rękę. – 
Pospaceruj ze 
mną, dziecino.
– Teraz? – z wahaniem spytała Hezhi.
– To ważne.
– Chyba nie jestem gotowa. – Hezhi ciężko westchnęła i odruchowo potarła łuskę 
na 
ramieniu, jedyny namacalny dowód magii, jakiej podlegała.
Stary człowiek zrobił zatroskaną minę.
– Dałbym ci więcej czasu, gdybyś tylko go miała. Ale już jutro zabijemy Boga 
Koni 
i odeślemy go do domu. Jeżeli ujrzysz go bez przygotowania...
– To zwariuję – dokończyła Hezhi.
– Może tak. Może nie.
– Rozumiem – rzuciła cicho. Upewniwszy się, że inkaust wysechł, starannie 
zwinęła papier 
i umieściła go w kościanej szkatułce.
Skierowali się poza osadę, przystając po drodze, żeby przepuścić ścigających się 
między 
namiotami jeźdźców. Namiotów było wiele. Wykonane z wojłoku oraz końskich skór 
konstrukcje w niczym nie przypominały znanych jej z miasta zabudowań. Powietrze 
było wręcz 
gęste od dymu płonącego drewna i łajna, woni na wpół zwęglonego mięsa oraz 
innych zapachów, 
których nie potrafiła rozpoznać. Gromadka rozwrzeszczanych dzieciaków uganiała 
się 
z zakrzywionymi kijami w dłoni za skórzaną kulą. Rozbawiona dziatwa omal ich nie 
stratowała, 
lecz ujrzawszy Brata Konia, rozpierzchła się na boki, niczym ławica ryb bez 
najmniejszego trudu 
wymijająca tkwiący w Rzece karcz. Heen przystanął na brzegu osady najwyraźniej 
niezadowolony z obranego przez nich kierunku przechadzki. Gdy jednak stało się 
oczywiste, że 
ludzie nie skorzystają z jego cichej rady, zrezygnowany ruszył w ślad za nimi.
Upłynęło sporo czasu, zanim znaleźli się na otwartym pustkowiu, z dala od 
krzyków, 
śmiechów i muzyki Rozdętych Namiotów. Spomiędzy topniejących łach brudnego 
śniegu 
przezierał rdzawy piach. Tu i ówdzie widać było odciśnięte w błocie ślady 
wskazujące, skąd 
nadjeżdżały różne szczepy Mangów.
– Szkoda, że to właśnie ja muszę ci pomóc – oznajmił Brat Koń. – Zostałem 
śpiewakiem 
dawno, dawno temu, przed wielu laty. Żałuję, że nie mam pod ręką nikogo 
młodszego, lecz Cedr 
od miesiąca przebywa w górach, innym zaś bym ciebie nie powierzył. – Urwał na 
chwilę, po 
czym wrócił do wyjaśnień. – Kiedy spotkało to mnie – mam na myśli widzenie – 
byłem nieco 
starszy od ciebie. Byłem wojownikiem. To przeżycie omal nie przywiodło mnie do 
zguby. Po 
tym, jak po raz pierwszy ujrzałem boga, chorowałem przez wiele dni.
– Ja też chorowałam.
– Ale krótko. Jesteś bardzo silna, Hezhi.
– Opowiedz mi o swoich widzeniach – poprosiła. – O tym, co zobaczyłeś za 
pierwszym 
razem.
Brat Koń popadł w zamyślenie. Przeszli kilkadziesiąt kroków, a jedynym 
dźwiękiem, jaki im 
towarzyszył, był chrzęst butów kruszących zmrożony na powierzchni śnieg.
– To był Ch‘egl, bóg małego źródełka. Bóg doprawdy pomniejszy, nie tak ważny jak 
ten, 
którego ty zobaczyłaś.
– No i...?
– Stało się to po jednej z potyczek. Rozproszyliśmy się w pogoni za 
przeciwnikiem, a na 
miejsce ponownego spotkania wyznaczono starą studnię. Przybyłem tam jako 
pierwszy i właśnie 
wtedy zobaczyłem Ch’egla. Towarzysze znaleźli mnie błąkającego się po pustyni, 
bliskiego 
śmierci z pragnienia. Byłem wściekły jak zrzucający skórę wąż.
– A jednak wróciłeś do zdrowia.
– Tak, lecz dopiero po tym, jak przyjaciele zaprowadzili mnie do gaana. Ten 
odśpiewał nade 
mną uzdrawiającą pieśń, a potem powiedział, że jeśli chcę żyć, to muszę u niego 
terminować.
– I zapewne tak uczyniłeś.
– Ależ nie! Pragnąłem zostać wojownikiem. Byłem pewien, że czegoś takiego nie 
zobaczę 
już nigdy więcej. Ale, rzecz jasna, zobaczyłem. Na szczęście tym razem miałem u 
boku 
towarzyszy.
Hezhi posłała mu zaciekawione spojrzenie.
– I kogóż to ujrzałeś tym razem?
– Tu Chunuleena, wielkiego boga, którego wy zwiecie Rzeką, zaś Perkar mianuje 
Odmieńcem. Twego przodka, Hezhi.
– Och.
– Tu Chunuleen wtedy spał. On prawie zawsze śpi. I zawsze coś mu się śni. Kiedy 
go 
spostrzegłem...
Urwał i zaczął rozsupływać ściągający koszulę rzemyk. W pierwszym momencie Hezhi 
pomyślała, że umilkł, aby załatwić potrzebę, gdyż Mangowie oddawali się takim 
czynnościom 
bez wahania czy choćby najmniejszego wstydu. Brat Koń tymczasem uniósł skraj 
koszuli, 
odsłaniając brzydką, postrzępioną bliznę.
– Uczyniłem to własnymi rękami – wyjaśnił. – Myśliwskim nożem. Omal nie wyprułem 
sobie wnętrzności na ziemię, zanim przyjaciele zdołali mnie powstrzymać. Nigdy 
nie byłem 
bliższy śmierci. Po tym, jak go zobaczyłem, odechciało mi się żyć. Aby mnie 
uratować, gaan 
musiał ścigać moją duszę prawie do samej Góry Duchów.
Doszli do sterczącej z ziemi czerwonej skały. Skalna półka wznosiła się na 
wysokość 
przekraczającą wzrost mężczyzny, tworząc nawis, który doskonale mógł pełnić rolę 
dachu. Na 
kamiennej posadzce tej wytworzonej przez naturę izby Hezhi spostrzegła 
wyznaczone kręgiem 
kamieni małe palenisko. Poczuła zimny dreszcz przebiegający wzdłuż kręgosłupa, 
gdy 
wspomniała kapłanów z Nhol czekających na nią tamtego dnia. Chociaż minęło już 
wiele 
miesięcy, wciąż miała wrażenie, że ból i upokorzenie owego przeżycia plamią ją 
niczym 
czerwone wino.
– Co robimy? – spytała. – Co to takiego?
Brat Koń położył dłoń na jej ramieniu.
– Póki co, tylko rozmawiamy. Tylko rozmawiamy, maleńka, z dala od zgiełku osady.
Pomimo uspokajających słów, Hezhi poczuła, jak w jej piersi wzbiera panika. 
Kapłani ją 
związali, obnażyli do naga, odurzyli jakimś paskudztwem, a potem zbudzili coś w 
jej brzuchu, 
we krwi. Teraz zanosiło się na podobny rytuał, na kolejną sztuczkę. Znowu ktoś 
będzie chciał coś 
jej narzucić. Przez głowę, nie wiadomo który już raz, przemknęła jej myśl o 
podobieństwie 
między ghunem a gaanem. Kapłan czy szaman, co za różnica.
– Co... co uczynisz? – wydukała niepewnie.
– Nic. Nie uczynię niczego bez twego przyzwolenia. Doprawdy, Hezhi, ja nie mogę 
nic 
zrobić. To ty musisz tego dokonać, ja zaś co najwyżej mogę cię prowadzić, służyć 
pomocą.
– Musi być jakieś wyjście – rzekła z nadzieją w głosie. – Jakiś sposób, by 
pozbyć się go raz 
na zawsze.
Weszli pod nawis; czerwona skała przesłoniła połowę ogromnego nieba. Ze 
zdumieniem 
odkryła, że poczuła się pewniej, gdy tylko świat zmalał, stał się łatwiejszy do 
ogarnięcia. Brat 
Koń popchnął ją lekko w stronę płaskiego kamienia, sam zaś, nieco pochylony, z 
trudem wsparł 
się o drugi, jak gdyby jego stawy wykonane były z zardzewiałego metalu. Oparł 
łokcie o kolana, 
złączone kciukami dłonie zwrócił ku niebu. Przez chwilę wpatrywał się w zimne 
węgle 
w kamiennym kręgu, potem spojrzał jej prosto w oczy.
– Ja takiego sposobu nie znam, dziecino. Miałem jedynie nadzieję, że zarzewie, 
które 
w sobie nosisz, zgaśnie, gdy w pobliżu nie będzie podsycającej je Rzeki. Ono 
jednak wciąż się 
tli, rozumiesz? Nawet bez niego, będzie w tobie płonąć. Ma się rozumieć, 
inaczej, niż Odmieniec 
zamyślił, nie przeobrazi ciebie tak jak twoich krewnych, o których mi 
opowiadałaś. A jednak, 
chociaż trzymasz go w ryzach, ten mały płomyk w końcu cię strawi.
Hezhi pomyślała, że jeden sposób był jej znany – mogła rzucić się ze skały, 
roztrzaskać ciało 
i uwolnić duszę od ciążącej na niej klątwy. Lecz nawet to mogło się okazać 
próżnym trudem. 
Stałaby się bowiem potwornym duchem, podobnym do tego, który napadł na nią 
kiedyś w Nhol. 
Mangowie również często rozprawiali o duchach. Choćby krainy położone z dala od 
Rzeki były 
nie wiadomo jak niezwykłe, niezwykłość ich wcale nie oznaczała, że właśnie tam 
śmierć 
zapewnia skuteczną ucieczkę.
– W takim razie, co dalej? – spytała. – Co muszę zrobić?
Brat Koń pogładził ją po włosach.
– To może wcale nie będzie takie straszne, jak przypuszczasz. Nie obiecam 
jednak, że będzie 
łatwe.
– Wygląda na to, że dla mnie nic nie przychodzi łatwo – odparła ponuro.
– Może nawet będziesz szczęśliwsza – ciągnął stary Mang. – Przypatrywałem ci się 
bacznie 
przez kilka ostatnich miesięcy. Całkiem nieźle radzisz sobie z pracą w obozie. Z 
czasem będziesz 
może nawet w tym bardzo dobra. Ale nigdy tego nie pokochasz, prawda? Z tego, co 
widzę, 
jedynymi rzeczami, które kochasz, są papier, inkaust, no i książki. Myśli o 
książkach.
– A cóż to ma do rzeczy? – spytała cicho.
– Tajemnica – odparł po prostu.
W tym jednym słowie Hezhi pochwyciła przebłysk zapowiedzi czegoś... nadziei, 
możliwości... Czegoś, co zapełniłoby rosnącą w jej sercu pustkę.
– Tajemnica – powtórzyła niemal pytającym tonem.
Brat Koń twierdząco pokiwał głową.
– Właśnie ją znajdujesz w tych swoich książkach, czyż nie tak? Pytania, które 
same nie 
przyszły ci do głowy? Wizje, których bez pomocy nie zdołałabyś rozwinąć? Ja mogę 
dać ci to 
samo.
– To mnie przeraża – wyznała Hezhi. – Przeraża mnie to, co we mnie żyje.
– Zawsze tak będzie, dopóki nad tym nie zapanujesz. A jeśli, w co wierzę, nie 
brak ci 
zdrowego rozsądku, to nawet i potem. Ale czy książki dawały ci tylko pociechę?
Zdobyła się na nieszczery uśmiech.
– Nie, nie tylko.
– Dlaczego zatem się wahasz?
– Bo jestem zmęczona – rzuciła w rozdrażnieniu. – Znużona nowościami, strachem, 
chorobami, utratą tego, co było mi znane! Znużona tym wszystkim, co mnie 
spotyka...
Umilkła zdyszana, zagryzając wargi i czując, że wściekłość bierze w niej górę 
nad strachem.
– No to co robimy? – spytała po chwili, tym razem ostro, zdecydowanie. – Od 
czego 
zaczniemy?
Stary mężczyzna z wahaniem sięgnął do przytroczonej do pasa sakwy. W jego dłoni 
srebrzyście zalśnił mały sztylet.
– Tak jak zwykle – odrzekł Brat Koń. – Od krwi.
Hezhi obracała sztylet w rękach, jak gdyby długie oględziny potrafiły zmniejszyć 
jej strach. 
Ten jednak nie chciał ustąpić i chyba nawet zdenerwowała się jeszcze bardziej, 
gdy Brat Koń 
rozniecił niewielki ogień na kamiennym palenisku.
Pomimo niepokoju musiała przyznać, że zdumiał ją sposób, w jaki tego dokonał. W 
ogóle nie 
korzystał z zapałek – a była to jedyna znana jej metoda wzniecenia płomieni – 
tylko z niezwykle 
prostego przyrządu. Ułożył na ziemi płaską deseczkę, po jednej stronie 
zaopatrzoną w płytkie 
wyżłobienia, w których tu i ówdzie widać było czarne zagłębienia, a następnie w 
jedno z nich 
wetknął kijek, mniej więcej długości jej przedramienia. Potem zaczął szybko nim 
obracać, a jego 
dłonie przesuwały się przy tym to w górę, to w dół. Niebawem, w miejscu gdzie 
stykały się dwa 
kawałki drewna, wykwitła smużka dymu. Dym gęstniał coraz bardziej, aż wreszcie 
Brat Koń 
odłożył kijek i dmuchnął w zagłębienie. Hezhi ze zdumieniem ujrzała kropkę 
czerwonego żaru.
– Witaj, Bogini Ognia – powiedział Brat Koń. – Witaj w moim palenisku. Będziesz 
tu dobrze 
traktowana. – Wytrząsnął węgielek na trzymane delikatnie w palcach jakieś suche 
strzępki 
i ostrożnie na nie chuchnął. Między jego palcami zapełgał płomień. Za pomocą 
tego zarzewia 
podpalił gałązki zebrane w stosik na podobieństwo namiotu, a gdy zajęły się już 
na dobre, ułożył 
na wierzchu grubsze polana. Śpiący z łbem wetkniętym między przednie łapy Heen, 
czując dym, 
otworzył jedno oko, ale zaraz je zamknął, zupełnie niewzruszony narodzinami 
bogini.
– Czy możesz mnie tego nauczyć? – spytała szeptem.
– Jak obudzić Boginię Ognia? Oczywiście. To bardzo proste. Jestem zaskoczony, że 
jeszcze 
tego nie widziałaś.
– Kiedy w myśliwskim obozie kobiety rozniecały ogień, nigdy nie dopuszczały mnie 
w pobliże.
– Kobiety mają różne dziwne przesądy związane z tą boginią – wyjaśnił Brat Koń, 
po czym 
dodał: – Iz obcymi także.
– Wiem coś o tym. – Płonące drewno wydało z siebie wesoły trzask. Hezhi 
przekrzywiła 
głowę i nawet zdobyła się na lekki uśmiech, choć w jej dłoni spoczywało 
niebezpieczne ostrze, 
a brzuch dawał o sobie znać nerwowymi skurczami. – Nigdy przedtem nie myślałam o 
ogniu 
jako o czymś cudownym – wyznała szeptem. – Czy ją widzisz? – zapytał Brat Koń. – 
Popatrz 
uważnie. Ściągnął wargi, a jego wykrzywione brązowe palce cisnęły w płomienie 
gałązkę 
jałowca.
– Nie – odrzekła Hezhi, pojmując nagle, o co ją proszono. Odwróciła wzrok od 
drobnych 
języków światła.
– Bogini Ognia jest inna – zapewnił Brat Koń łagodnym tonem. – Od dawna 
zamieszkuje 
z Ludzkimi Istotami, a przynajmniej to jej wcielenie. Patrz, dziecino. Ja ci 
pomogę.
Ujął jej rękę, a Hezhi z lekkim drżeniem skierowała spojrzenie w ogień. Podmuch 
wiatru 
pchnął ku niej kłąb jałowcowego dymu. Poczuła pieczenie w oczach, do których 
napłynęły łzy. 
Brat Koń wzmocnił uścisk; w tej samej chwili płomień strzelił w górę, rozwarł 
się niczym 
okiennice, odsłaniając inny widok.
Znów w jej głowie zaroiło się od obcych myśli, a łuska na ramieniu pulsowała jak 
szalona. 
Ciężko dysząc, szarpała się gwałtownie, aby oswobodzić rękę z dłoni Brata Konia. 
Ten jednak 
nie zamierzał jej puścić, a i odwracanie głowy nie na wiele się zdało – bogini 
wciąż tam była.
Jednak po chwili jej strwożone serce zaczęło uderzać wolniej. Widok tamtego boga 
przy 
kopcu był przerażający niczym nagła świadomość, że oto wetknęła ręce w gniazdo 
jadowitych 
robaków. Strach wyprzedzający ból. W tamtym przeżyciu nie było niczego prócz 
obietnicy 
przerażenia i potęgi.
Bogini Ognia rzeczywiście była inna. Hezhi widziała ciepło i pocieszenie, raczej 
obietnicę 
pomocy niż potęgi, akceptację jej samej oraz jej woli. Bóg Kopca groził, że ją 
zniszczy, tak jak 
Rzeka. Bogini Ognia napełniła ją jedynie światłem oraz nadzieją. Wprawdzie wciąż 
odczuwała 
niepokój, ale nie było to przerażające, nie było czymś, czego nie mogłaby 
wytrzymać.
– Och – wymamrotała Hezhi, gdy wreszcie zrozumiała. Spojrzała na Brata Konia, by 
dać mu 
znać, że już rozumie, i mimowolnie otworzyła usta ze zdumienia.
Brat Koń wprawdzie nadal siedział na swoim miejscu i patrzył na nią, ale jego 
ciało stało się 
szare, jakby widmowe, zaś w jego wnętrzu pływały jakieś ciemne kształty. 
Spoglądając na nie, 
odbierała ulotne wrażenia kłów, migających żółtych oczu, głodu. Było też coś, co 
przypominało 
jej świeże ryby, takie same jakie oglądała w kuchni, zaraz po tym, jak Qey je 
patroszyła.
– Co...? – szepnęła i gwałtownym szarpnięciem oswobodziła rękę. Poderwała się na 
nogi i, 
nie zważając na nawoływania Brata Konia, wybiegła spod nawisu na otwartą 
przestrzeń, pod 
jasne oko nieba. Biegła bez wytchnienia, dopóki głos Brata Konia całkiem nie 
ucichł w oddali.
V. Czarny Bóg
Ściskając w dłoniach Harkę, Perkar bacznie obserwował zbliżającego się 
nieznajomego, 
chociaż miecz zapewniał, że nadchodzący bóg – czy cokolwiek innego – nie stanowi 
bezpośredniego zagrożenia. Ktokolwiek by to nie był, nie spieszył się 
bynajmniej, by im 
zagrozić. Oddalony o jakieś osiemdziesiąt kroków, szedł powoli, a do tego 
jeszcze przystawał od 
czasu do czasu, by popatrzeć w niebo.
Kątem oka Perkar uchwycił jakieś poruszenie. Ostrożnie odwrócił głowę i ujrzał 
rannego 
w nogę wojownika Mangów, który z zawziętym błyskiem w oku, walcząc z własnym 
cierpieniem, czołgał się w śniegu. Perkar nie mógł pojąć, dlaczego Harka go nie 
ostrzegł. 
Postąpiwszy szybko kilka kroków w tył, ustawił się tak, by móc jednocześnie 
ogarnąć wzrokiem 
i Manga, i nadchodzącą istotę. Dopiero wówczas zrozumiał, dlaczego Harka 
milczał. Ranny 
wojownik nie zamierzał zbliżyć się do niego ani nawet do Ngangaty. Gramolił się 
z wysiłkiem po 
zamarzniętej ziemi prosto do powalonego konia swego towarzysza. Mając 
pokaleczone przednie 
nogi, zwierzę leżało w śniegu, ciężko oddychając.
Ciągnący za sobą czerwony ślad wojownik zemdlał, gdy od konia dzieliła go 
odległość nie 
większa niż wyciągnięcie ramienia.
– Przekleństwo bogów na ciebie, Perkarze – wysyczał Ngangata. – Jak mogłeś... 
Zabij go. 
Natychmiast!
Przez chwilę miał wrażenie, że jest dawnym Perkarem i rozmawia z dawnym 
Ngangatą. Co 
też ten pół-człowiek znowu bredził? Dlaczego miałby zabijać rannego? I kimże był 
Ngangatą, by 
rzucać na niego przekleństwa?
– Koń! Miejże litość, dobij go!
Ngangatą mierzył z łuku w nadchodzącą postać, Perkar zaś stał znacznie bliżej 
nieszczęsnego 
stworzenia.
No tak, ranny Mang usiłował doczołgać się do konia i skrócić jego męki.
– Uważaj na niego. – Perkar wskazał nieznajomego ostrzem miecza, po czym zbliżył 
się do 
wierzchowca.
Przerażone zwierzę patrzyło na niego nieruchomym, czarnym okiem.
– Och, nie – wyszeptał Perkar. – Harko, co ja zrobiłem?
– Powiedziałbym, że pokonałeś dwóch konnych – odparł miecz.
Perkar nie odpowiedział, tylko wziął zamach i przeciął smukłą szyję zwierzęcia. 
Ciało 
zadygotało gwałtownie, gdy parująca krew szeroką strugą bryzgnęła na śnieg, a po 
chwili 
znieruchomiało na dobre.
Zmagając się z mdłościami, Perkar skierował swą uwagę z powrotem na tajemniczego 
przybysza, któremu do pokonania zostało najwyżej dwadzieścia kroków.
Mężczyzna miał wygląd Manga, choć był wyższy i szczuplejszy niż większość z 
nich, a jego 
twarz odznaczała się wyjątkowo regularnymi rysami. W oczy rzucał się jego bogaty 
ubiór: długi 
płaszcz, czarny niczym nocne niebo, gronostajowe buty, przyozdobiona srebrem 
oraz frędzlami 
koszula ze skóry łosia. Gęste, czarne włosy opadały luźno spod filcowego 
kapelusza, opasanego 
sznurem srebrnych oraz złotych monet.
– Huuzho – świszczącym, melodyjnym głosem wypowiedział właściwe Mangom 
powitanie.
– Opowiedz się, cóżeś za jeden – warknął Perkar, wciąż zmagając się z 
mdłościami. – 
Opowiedz się albo zostań tam, gdzie jesteś. Zabijałem już bogów i z radością 
uczynię to 
ponownie.
– Doprawdy? – mężczyzna skłonił się uprzejmie. – To bardzo ciekawe. Wobec tego – 
jako iż 
nie mam zamiaru umierać – wyjawię, że zwę się Yaizhbeen i stoję oto przed tobą 
w najskromniejszej postaci.
– Yaizhbeen? – Perkar zerknął bezradnie na Ngangatę, który bardziej był obeznany 
z językiem Mangów. On sam pamiętał jedynie, że „Yai” oznaczał boga niebios.
– Czarny Bóg – przetłumaczył Ngangata. Perkar wychwycił w głosie przyjaciela 
dziwny ton.
– Do usług – odezwał się przybyły. – Dobrze widzieć was znowu razem.
– Znowu? – spytał Perkar, lecz w jego umyśle zdziwienie już ustępowało miejsca 
przerażeniu.
– Czarny Bóg – wtrącił Ngangata, ani na moment nie spuszczając wzroku z 
nieznajomego – 
to imię, jakim Mangowie nazywają Karaka, Boga Kruków.
Perkar gwałtownie dźwignął Harkę w górę, roztrząsając w powietrzu krople gęstej 
końskiej 
krwi. Jedna z nich spadła na policzek Boga Kruków, ten zaś przyjął to bez 
mrugnięcia, 
zachowując nawet łaskawy uśmieszek.
– Karaku – wybuchnął Perkar – jeśli masz oręż, lepiej go dobądź.
– Perkarze, to na nic – zabrzęczał w głębi ucha cichy głos Harki.
Karak wyglądał na lekko zdziwionego.
– Wyznaję, że nie pojmuję twego nastroju – rzekł pewnym siebie tonem. – Pragnę 
też 
przypomnieć, iż przedstawiłem ci się jako Czarny Bóg. Prosiłeś mnie o imię i je 
otrzymałeś. 
Zechciej więc właśnie tak mnie nazywać.
– Będę cię zwać, jak mi się spodoba – burknął Perkar. – Poszukaj sobie broni.
Czarny Bóg spokojnie kroczył dalej, dopóki ostrze Harki omal nie dotknęło jego 
piersi. Żółte 
oczy bez mrugnięcia wpatrywały się w oczy Perkara.
– Dlaczego szukasz ze mną zwady, Perkarze? – zapytał łagodnie.
– Czy doprawdy muszę ci to tłumaczyć? Oszukańczymi sztuczkami podjudziłeś moich 
przyjaciół i mnie do zabicia niewinnej kobiety. Ty sam zabiłeś Apada. Jeszcze ci 
mało?
– Rozumiem – odrzekł Czarny Bóg.
Perkar wyczuwał napięcie Ngangaty, lecz pół-człowiek milczał, choć niewątpliwie 
miał 
ochotę zabrać głos. Kątem oka zauważył, że łuk przyjaciela wciąż jest gotowy do 
strzału.
– Ngangato – powiedział – proszę, zostaw nas samych.
– Perkarze...
– Proszę. Jeżeli choć trochę ci na mnie zależy, jeśli mi wybaczyłeś, Ngangato, 
wskocz na 
konia i odjedź. Nie zniósłbym, gdybyś teraz zginął.
– Doprawdy, brzmi to pięknie, ale nie ma potrzeby, aby ktokolwiek umierał – 
wtrącił Karak.
– Według mnie jest inaczej.
– Wobec tego pozwól, że odeprę twe zarzuty, śmiertelniku – odrzekł bóg, 
zdradzając 
wreszcie pierwsze objawy gniewu. – Chociaż przepadam za padliną, wolałbym, 
żebyście, póki 
co, pozostali przy życiu. A zatem, na początek ta kobieta. Kto prosił mnie o 
pomoc, aby wejść do 
jaskini i odnaleźć strzeżoną przez nią broń?
– My nie wzywaliśmy ciebie.
– A jakie ma znaczenie, kogo zamierzaliście przywołać? Potrzebowaliście 
przewodnika, 
który zaprowadziłby was dokładnie tam, dokąd ja was zawiodłem, prawda?
– Nie dworuj sobie ze mnie.
Karak naparł na Harkę, na jego skórę wystąpiły krople krwi. Krew była złotej 
barwy, co 
ostatecznie rozwiało wszelkie wątpliwości dotyczące jego tożsamości.
– Prawda? – powtórzył.
Wargi Perkara zacisnęły się w wąską linię.
– Prawda.
– Potrzebowaliście broni. Broń ta była związana z jej krwią, ona sama zaś – z 
jaskinią. 
Zabicie tej niewiasty było jedynym sposobem na zabranie oręża.
– Ja bym tego nie postanowił.
– I nie postanowiłeś. Zrobił to twój przyjaciel, Apad. Ponieważ ty go tam 
zaprowadziłeś, 
ponieważ w głębi ducha miał się za tchórza i pragnął przed tobą udowodnić, że 
nim nie jest. 
Apad dał ci to, czego chciałeś.
– A ty go zabiłeś.
– To była wojna. Okazałem posłuszeństwo mojemu wodzowi, Panu Lasu. Mógłbym ci 
zresztą przypomnieć, że to właśnie na skutek nieposłuszeństwa wobec swego pana 
wpadłeś 
w tarapaty. Apad zaatakował mnie i umarł jak wojownik, nie zaś jak tchórz czy 
morderca. 
Poczynił duże spustoszenie w hufcu Łowczyni, zanim wyzionął ducha. Czy szukający 
Piraku 
mąż może pragnąć lepszej śmierci? Czy może lepiej okupić swe przewiny?
Perkar gorączkowo próbował sklecić odpowiedź, ale przytłoczony wagą słów Kruka, 
czuł 
w głowie dziwną pustkę.
– Ty to wszystko przekręcasz... – zaczął, lecz zaraz umilkł, ujrzawszy jak 
Czarny Bóg 
potrząsa głową.
– Zaczekaj – podjął bóg. – Są jeszcze inne zbrodnie, których nie wymieniłeś. 
Jeżeli nie masz 
nic przeciwko temu, uczynię to za ciebie. Pozwoliłem ci przeżyć po tym, jak 
raniła cię Łowczyni. 
Zostawiłem cię pośród zabitych, aby Harka mógł cię uzdrowić. Ryzykując własnym 
życiem oraz 
pozycją zarówno u Boga Rzeki, jak i u mego pana, dałem ci łódź, żebyś pokonał 
wody 
Odmieńca. Pochlebstwami i przekupstwem nakłoniłem Brata Konia do udzielenia 
pomocy 
Ngangacie, a potem do odnalezienia ciebie. Powiedziałem mu, gdzie i kiedy może 
cię spotkać. 
A przed chwilą zabiłem łucznika, który mógł uśmiercić twego przyjaciela. Czy za 
te zbrodnie 
zabijesz mnie bez wahania, a potem podziękujesz kolejno za wszystkie wymienione 
przeze mnie 
uczynki?
Karak przymrużył oczy i choć zachował ludzką postać, przez moment miał w sobie 
doprawdy coś ptasiego.
– A jeśli – rzekł po chwili – nie masz zamiaru mi dziękować, to czy nie 
odczuwasz 
przynajmniej odrobiny ciekawości, co skłoniło mnie do podążania za samotnym, 
głupim 
człowiekiem przez pół świata tylko po to, by udzielić mu pomocy? Czy nawet to 
cię nic 
zastanawia, Perkarze? Jeśli nie, to jesteś po prostu durniem. Wepchnij we mnie 
swój miecz, 
a przekonamy się, kto jest silniejszy, Harka czy ja.
– Ja już znam wynik – powiedział Harka. – Natychmiast schowaj mnie do pochwy, 
idioto.
Perkar zignorował głos oręża.
– Wyjaw mi tedy, dlaczego wszystko to się wydarzyło.
Głos Boga Kruków ponownie stał się łagodny.
– Być może, uczynię to, kiedy opuścisz broń. Może powiem ci nawet, jak pewne 
rzeczy 
naprawić. Jak wszystko naprawić.
– Wojnę z Mangami? Mój lud?
– Wszystko.
Zacisnąwszy zęby, Perkar z ociąganiem opuścił Harkę. Po chwili usłyszał 
skrzypienie 
poluzowanej cięciwy w łuku Ngangaty.
– Przygotuj obóz – polecił Karak. – Ja idę po konia.
– Prowadzisz niebezpieczną grę – odezwał się Ngangata, gdy Czarny Bóg oddalił 
się drogą, 
którą nadszedł.
– To nie jest gra, Ngangato. Dobrze o tym wiesz.
– Wiem.
– Nie zapominaj o radzie, jakiej sam mi udzieliłeś, przyjacielu – powiedział 
Perkar.
– Cóż to za rada?
– Ta o bohaterach. Moje walki nie są twymi walkami. Kiedy ja kuszę los, ty 
powinieneś 
odejść.
– To prawda – przyznał Ngangata. – Powinienem. Może jednak, zanim ponownie 
weźmiesz 
się za kuszenie, nazbierasz trochę drewna, a ja tymczasem sprawdzę, czy nasz 
przyjaciel jeszcze 
żyje. – Skinął głową w kierunku skulonej postaci Manga.
– Co z nim zrobimy? – szeptem spytał Perkar.
– To zależy. Przede wszystkim jednak musimy dowiedzieć się, dlaczego na nas 
napadli.
– Może wiedzieli, że nasze ludy toczą wojnę. A może tylko zamarzyło im się 
trofeum 
w postaci naszych skór.
– Może – bez przekonania przytaknął Ngangata. – Czy słyszałeś, co krzyczeli, gdy 
pędzili 
w naszą stronę?
– Nie pamiętam, żeby w ogóle krzyczeli.
– Nazwali nas shez. Shez to demony sprowadzające na ludzi choroby. Raczej 
niezwykły 
sposób obrażania przeciwnika.
Ngangata klęknął przy rannym wojowniku. Mang wciąż jeszcze żył, choć jego oddech 
robił 
się coraz płytszy. Perkar przypatrywał się przez chwilę, po czym powędrował ku 
strumieniowi, 
wypatrując po drodze nadającego się na ognisko drewna i zmagając się z 
kłębowiskiem 
napływających do głowy myśli. Co takiego mógł obiecać Karak – Czarny Bóg czy jak 
tam się 
zwał w istocie – co mogłoby „wszystko naprawić”? Kruk był wymowny, a nawet 
bystry; umiał 
największą niedorzeczność przedstawić jako rzecz rozsądną. Jedno wszakże zdanie 
zabrzmiało 
w uszach Perkara szczególnie prawdziwie. Niby dlaczego Karak miałby się nim 
przejmować? 
A przecież Karak zupełnie odmienił jego przeznaczenie, dał mu narzędzia, z 
pomocą których 
mógł odwrócić swój los i wkroczyć na pewną drogę. Dlaczego bóg przejawiał wobec 
niego tak 
wielką ciekawość?
Obejrzawszy się, zobaczył Kruka wiodącego konia. Bóg podszedł do miejsca, gdzie 
przy 
rannym wojowniku wciąż klęczał Ngangata. Perkar zagłębił się w kępę niskich 
drzew, usiłując 
z zakamarków pamięci wydobyć wszystko, co kiedykolwiek dowiedział się o Karaku.
Ngangata przypomniał mu, że Karak był jedną z postaci Pana Lasu. Posiadał on 
bowiem 
kilka wcieleń – na przykład Łowczyni albo potężnej jednookiej istoty, która 
wiodła układy 
z Kapaką. Karak jednak zdawał się być najbardziej pokrętną, najbardziej 
samodzielną spośród 
wszystkich tych form. Opowieści nieodmiennie wskazywały na jego dwoistą naturę – 
Wrony 
oraz Kruka. Wrona była chciwa, zawzięta i podstępna, a zadawanie bólu sprawiało 
jej 
przyjemność. Kruk natomiast był według pieśni bogiem bardziej wzniosłym, który 
na początku 
świata przyczynił się do nadania mu dzisiejszej postaci. Niektóre utrzymywały 
nawet, że to on 
dobył spod wody błoto, aby stworzyć z niego świat. Inne twierdziły, że wykradł 
słońce 
potężnemu demonowi i umieścił je na niebie, aby rozświetlało ciemności. Perkar 
nigdy nie 
zwracał uwagi na takie opowieści. Uczynki różnych bogów, odległych w czasie i 
przestrzeni, nie 
były dla jego ludu równie ważne, co bogowie, których znali, bogowie 
zamieszkujący pastwiska, 
pola, lasy, no i oczywiście, strumień.
Tak więc przyszło mu stanąć obozem razem z bogiem, który ponoć stworzył świat, 
on zaś nie 
potrafił sobie przypomnieć, co z zasłyszanych opowieści było prawdą, a co zaś 
służyło jedynie 
rozrywce dzieci w ciemne zimowe wieczory.
– Opowiedz mi o Karaku, Harko – poprosił.
– O Karaku czy o Czarnym Bogu?
– Przecież to jedno i to samo, prawda?
– Prawie. Różne nazwy zawsze rodzą różnice.
– Czy on naprawdę stworzył świat?
– Nie było mnie przy tym.
– Nie wykręcaj się od odpowiedzi.
– Nikt nie stworzył świata. Tym niemniej uważam, że Kruk mógł stworzyć suchy 
ląd.
– Wprost nie mogę w to uwierzyć.
– Dlaczego to jest takie ważne? Cóż ma to wspólnego z teraźniejszością?
Perkar ciężko westchnął.
– Sam nie wiem. Ja tylko... Czego on ode mnie chce?
– Myślę, że niebawem sam ci to powie – odrzekł Harka. – Musisz tylko wytężać 
rozum. 
Słuchaj z uwagą wszystkiego, co mówi tak, by móc to sobie później powtórzyć w 
myślach. Kruk 
sprawia, że rzeczy się dzieją. Jest rozumem Pana Lasu, jego przebiegłością, jego 
ręką. Za jego 
sprawą wypadki stają się i wracają do pierwotnej postaci. Wrona zawsze usiłuje 
przekręcić 
rozkazy Pana Lasu, uczynić z nich coś innego. Nawet wówczas, gdy Wrona z Krukiem 
są 
jednomyślni, Wrona posługuje się zdradą, oszustwem i szykanami, a mimo to mądrzy 
ludzie 
powiadają, że jeśli będziesz bardzo uważać – ale naprawdę bardzo – usłyszysz 
Kruka 
podpowiadającego ci, jak pokonać Wronę.
– Przecież to nie ma sensu.
– Ależ oczywiście, że ma. Ty sam tak właśnie postępowałeś. Szukałeś 
usprawiedliwienia dla 
postępków, których – jak dobrze wiedziałeś – nie należało czynić. Planowałeś 
przeliczyć bydło, 
bo tego chciał ojciec, ale zawsze wynajdywałeś tyle innych zajęć, że na 
przeliczenie nie 
wystarczało już czasu.
– To chyba nie to samo – powiedział Perkar niezbyt pewnym głosem – ale 
zastanowię się 
nad tym.
Miał już całe naręcze suchego drewna, więc, pełen złych przeczuć, powrócił do 
Ngangaty 
i Karaka.
W milczeniu rozniecił ogień, a w tym czasie Ngangata ustawił namiot. Wojownik 
Mangów 
odzyskał świadomość i teraz popatrywał na nich wzrokiem, w którym rezygnacja 
mieszała się 
z wrogością. Karak siedział nieruchomo, obserwując ich poczynania. Perkar 
doszedł do wniosku, 
że jeśli bóg uzna za stosowne przemówić, uczyni to we właściwym czasie. Z 
pewnością nie 
będzie go o to błagać.
– Jak cię zwą? – zagadnął wojownika. Mang zmrużył oczy.
– Nie jesteś moim przyjacielem ani powinowatym.
– Nie pytałem o twoje imię – wyjaśnił Perkar. – Wystarczy mi jakiś przydomek, 
którym 
mógłbym cię nazywać.
Ranny posłał mu ponure spojrzenie.
– Daj mi wody – powiedział w końcu – to wyjawię ci mój przydomek.
Perkar bez słowa podał mu skórzany bukłak. Wojownik przez dłuższą chwilę 
łapczywie gasił 
pragnienie.
– Czy boli cię noga? – zapytał Perkar.
– Boli. – Pociągnął jeszcze jeden łyk, po czym cisnął bukłak Perkarowi. – Możesz 
mówić na 
mnie Dobry Złodziej.
– Dobry Złodziej – powtórzył Perkar. – Doskonale. Dobry Złodzieju, dlaczego na 
nas 
napadliście?
– Żeby was zabić – drwiąco odparł wojownik.
Po drugiej stronie rozbawiony Czarny Bóg parsknął śmiechem.
– No cóż, nie bardzo to wam się udało – zauważył Perkar z uśmiechem.
– Tak, bo nie wierzyliśmy – rzucił z goryczą. – Sądziliśmy, że gaan przesadza.
– Wasz szaman?
– Zobaczył was w swojej wizji. Powiedział, że jesteście zarazą dla tej ziemi. 
Powiedział, że 
to wy doprowadziliście do wojny z Ludem Pastwisk.
Perkar posiał mu zdumione spojrzenie.
– Co takiego?
– To właśnie. Dodał jeszcze, że jesteście demonami, które uśmiercić można 
jedynie 
pieśniami oraz bębnieniem, gdy nakłoni się was do walki z bogami. – Przeniósł 
spojrzenie na 
zwłoki towarzysza i na porąbanego konia. – Powinniśmy usłuchać, ale nam 
zachciało się 
waszych skór. Byliśmy głupcami.
– Więc wyruszyliście po nas, właśnie po nas? – Perkar ze zmarszczonym czołem 
grzebał 
w ognisku gałęzią, starannie unikając oskarżycielskiego wzroku Manga.
– Człowiek lasu i człowiek pastwisk podróżujący razem do strumienia. Gaan ujrzał 
was 
w swojej wizji.
– Ujrzał nas w swojej wizji – powtórzył Perkar matowym głosem.
Czarny Bóg przysunął się bliżej ognia. Ngangata, który akurat skończył stawiać 
namiot, 
również do nich dołączył.
– Sam widzisz – odezwał się Czarny Bóg. – Masz wielu wrogów, Perkarze. I to 
takich, 
o których nawet nie wiesz. Potrzebujesz mojej rady.
– Co ci o tym wiadomo? – zapytał Perkar.
– Na zachodzie żyje wśród Mangów pewien szaman. Ukazano mu wizję i teraz pragnie 
waszej śmierci.
– Któż dal mu tę wizję? Jakiś bóg? Ty?
– Och nie – zapewnił Kruk. – Przesłał ją inny twój przyjaciel, Odmieniec.
– Odmieniec – spokojnie wtrącił Ngangata – nie jest tak bystry.
– O tak, z pewnością więcej wiesz o bogach niż ja. Niewątpliwie znasz Odmieńca 
lepiej ode 
mnie, jego brata. – Kruk wyszczerzył zęby w złośliwym uśmiechu. – Posłuchajcie. 
Wszystko, co 
wam znane, uległo zmianie, bo lata ruszyły z miejsca. Niegdyś Odmieniec był 
najprzebieglejszy 
z nas wszystkich. Niegdyś był głupszy od najgłupszego zwierzęcia. Teraz. No cóż, 
teraz 
rozbudził się na tyle, że może wysyłać wizje szamanowi, a także robić inne 
rzeczy.
– Ale dlaczego? Dlaczego nakłonił ich do zabicia Ngangaty i mnie?
– To akurat jest dość proste – rzekł Czarny Bóg głosem ciężkim od ponurej 
radości. – On 
wie, że masz wszystko, co trzeba, żeby go zniszczyć.
VI. Starzy przyjaciele
Ghe przystanął pod drzwiami biblioteki i raz jeszcze pomacał szyję, sprawdzając, 
czy wysoki 
kołnierz dobrze kryje fałd blizny. Miał nadzieję, że ten element stroju nie 
wzbudzi żadnych 
podejrzeń. Wysokie kołnierze w pałacu to wchodziły, to wychodziły z mody. Teraz 
akurat nie 
były w użyciu, ale przecież on miał uchodzić za kupieckiego syna, który dołączył 
do 
kapłańskiego stanu, aby stać się inżynierem. Wszyscy wiedzieli, że synowie 
kupców odnosili się 
do mody ambitnie, jednak swój strój traktowali jak mundur.
Przetrząsnął pamięć, odtwarzając fikcyjne życie Yena, usiłując przypomnieć sobie 
wszystko, 
co jako Yen uczynił i powiedział. Byłoby żenujące i niebezpieczne zarazem, gdyby 
Ghan 
przyłapał go na kłamstwie. Na szczęście, o wiele częściej rozmawiał z Hezhi niż 
z Ghanem. Nie 
wiedział natomiast, ile Hezhi opowiedziała mu o Yenie.
Spoglądając z wahaniem na łukowo sklepione wejście, raz jeszcze przejrzał ciemne 
zakamarki pamięci, by jak najlepiej odtworzyć postać Yena. Miękki akcent, 
starannie 
wymawiana każda sylaba. Zupełnie odmienne niż w Dzielnicy Południowej, gdzie się 
wychował. 
Tam słowa wymawiano krótko i zgrzytliwie. Jego ojciec miał być rzecznym kupcem, 
on sam zaś 
uwielbiał egzotykę. Przez zamyśloną twarz Ghe przemknął nikły uśmiech, na 
wspomnienie małej 
statuetki, którą podarował Hezhi wraz ze zmyśloną historyjką wyjaśniającą, w 
jaki sposób 
„ojciec” wszedł w jej posiadanie. Figurka bardzo się Hezhi spodobała, dobrze to 
pamiętał. 
Nawykła do życia w pałacu, otoczona bogactwem i służbą, szeroko rozwarła oczy 
w prawdziwym zachwycie na widok kawałka mosiądzu odlanego w kształcie 
dosiadającej 
wierzchowca kobiety Mangów. Skąd mogła wiedzieć, że zabrał rzeźbę z półki w domu 
pomniejszego szlachcica z Bagiennych Królestw w chwilę po tym, jak położył kres 
jego nazbyt 
ambitnej karierze?
Korytarz zaludniał się coraz bardziej, ponieważ nadchodził czas porannych 
modłów. 
Paradnie odziana szlachta, służba, strażnicy i skromni urzędnicy – wszyscy 
tłoczyli się, 
przemierzając pałac w drodze do sal z fontannami, by wznosić modły do Rzeki tam, 
gdzie zjawia 
się on we własnej osobie.
Dobrze wiedział, że powinien jak najszybciej zniknąć z korytarza. Nie chciał, 
żeby teraz ktoś 
– na przykład któryś z kapłanów – go rozpoznał. Zwłaszcza, że Ahw’en – kapłani 
badający 
tajemnicze zdarzenia – musieli uwijać się jak w ukropie, próbując wyjaśnić 
zaginięcie pewnego 
szlachcica, którego szaty Ghe miał obecnie na sobie. Ahw’en często byli Jikami, 
podobnie jak on 
sam, dlatego zdecydowanie mądrzej będzie unikać tłumów.
Choć nie czuł się do końca przygotowany, przekroczył próg biblioteki, dokąd 
zaglądali tylko 
nieliczni mieszkańcy pałacu.
Tak jak pamiętał, miejsce to działało onieśmielająco. Mahoniowe półki 
rozpraszały 
wpadające z góry światło i zmuszały je by krążyło po sali, niczym dodana do kawy 
śmietanka. 
Ghe miał złudzenie, że ściany biblioteki pokrywają gobeliny utkane z 
gigantycznych stonóg, 
a każdy grzbiet książki stanowił segment okrywającego ciało pancerza. Oprawa 
większości 
tomów miała barwę czarną lub brązową, co tylko to wrażenie pogłębiało. 
Wyróżniające się tu 
i ówdzie nieliczne grzbiety w kolorze ciemnej żółci, burgunda czy indygo 
wyglądały jak paski 
ostrzegające, iż noszący je robak jest trujący. Księgi otaczały zaścielony 
dywanami obszar, na 
którym stało kilka niskich stolików, przy nich zaś rozrzucono poduszki do 
siedzenia. Dalej półki 
niknęły w głębokim, wąskim labiryncie, który Hezhi nazywała Gąszczem. Pamiętał, 
z jaką 
łatwością śmigała wśród nie kończących się szeregów regałów, wybierając książki 
dla Yena. 
Z początku tylko udawał, że słucha z uwagą tego jej gadania o katalogowaniu oraz 
zasadach 
układania zbiorów. W końcu jednak jej zapał okazał się zaraźliwy. Wiedza była 
orężem, zaś 
Hezhi miała do dyspozycji cały arsenał, co więcej, chętnie dzieliła się nim z 
innymi. 
Poniewczasie przyszło mu do głowy, że jeśli nawet nie skorzystała z tego 
arsenału, żeby go 
pokonać, to z pewnością zrobiła z niego użytek, aby uciec z miasta. Czy na 
stronicach tych ksiąg 
wyszukała również bladolicego cudzoziemca z niesamowitą bronią? Czy wyczarowała 
go niczym 
demona z jakiegoś opasłego tomu?
Pulpit Ghana stał nieco z boku. Siedzący za nim stary bibliotekarz zajęty był 
wypisywaniem 
czegoś z grubej księgi. Miał na sobie togę w kolorze umbry, zaś jego skóra 
przypominała 
pożółkły pergamin, przez co wydawał się nieodłączną częścią tej sali, na równi z 
wypełniającymi 
ją starożytnymi dokumentami. Ostre rysy jego twarzy czyniły wrażenie niemal 
odpychających za 
sprawą wyrytych w skórze głębokich bruzd. Ghe zapamiętał go jako osobę 
szczególnie niemiłą. 
Po pierwszym spotkaniu marzył nawet o tym, by wsadzić mu nóż w serce. Później 
dostrzegł 
w nim odwagę, lecz jakoś nigdy nie zdołał bibliotekarza polubić.
Chociaż w sali nie było nikogo prócz Ghe, Ghan ani na moment nie przerwał 
pisania.
Nieśmiało podszedł nieco bliżej, tak jak by to uczynił Yen. Staruszek pisał w 
dalszym ciągu, 
ze zdumiewającą szybkością przenosząc na papier rzędy pięknych, równych liter. 
Ghe cicho 
chrząknął.
Ghan spojrzał w jego stronę, a jego oczy były niczym ociekające złością ostrza 
szpilek.
– Tak? – rzucił z rozdrażnieniem.
– Ach – zaczął Ghe, nagle niezbyt pewien, czy jego onieśmielenie było całkiem 
udawane. – 
Mistrzu Ghanie, być może przypominasz mnie sobie. Jestem...
– Wiem, kim jesteś – burknął Ghan.
Przez krótką chwilę Ghe poczuł ukłucie czegoś na kształt strachu. Wzrok 
bibliotekarza 
zdawał się rozdzierać brokatowy kołnierz, odsłaniając jego gardło, jego 
prawdziwą naturę. 
Z żalem pomyślał o tym wszystkim, czego nie pamiętał. Czy Ghan wiedział, że jest 
Jikiem?
– Jestem też pewien, że pamiętasz, jak odnaleźć księgi o ściekach oraz łukach – 
podjął 
tymczasem Ghan – nie widzę więc powodu, dla którego miałbyś mi przeszkadzać.
Od stóp, poprzez żołądek aż do głowy Ghe przetoczyło się uczucie ulgi. Ghan był 
tylko sobą, 
niecierpliwym i nieuprzejmym starcem. Nadal brał go za Yena, architekta.
– Mistrzu Ghanie – rzucił pospiesznie, lękając się, by bibliotekarz nie zabrał 
się z powrotem 
do pracy. – Od mojego ostatniego pobytu w bibliotece upłynęło sporo czasu.
– Kilka miesięcy – odrzekł Ghan. – Zaledwie część roku. Czy twoja głowa 
niezdolna jest 
przechowywać wiadomości przez taki czas?
Ghe poruszył się niespokojnie.
– Tak, Mistrzu Ghanie, jest zdolna. Ja...
– Nie marnuj zatem mojego czasu – ostrzegł go Ghan.
Ghe zniżył głos, przyoblekł twarz w wyraz smutku. W głębi ducha poczuł ulgę. 
Odzyskał 
całkowitą władzę nad maską, którą przybrał, zaś prześladujący go niepokój 
ulotnił się bez śladu 
w zastałym powietrzu biblioteki.
– Mistrzu Ghanie – wyszeptał. – Mistrzu Ghanie, przyszedłem zapytać cię o Hezhi.
Ghan wpatrywał się w niego przez chwilę. W tym czasie przez jego oblicze 
przemknął jakiś 
cień, który jednak został błyskawicznie opanowany. Ghe pomyślał z uznaniem, że 
Ghan również 
nosi maskę i czyni to z ogromną wprawą.
– Hezhinata – poprawił go Ghan, dodając przyrostek oznaczający, że ktoś stał się 
duchem.
– Hezhi – łagodnie powtórzył Ghe.
Ciałem Ghana wstrząsnął krótkotrwały dreszcz, a gdy dygotanie osiągnęło twarz, 
nadało jej 
rysom wyraz niepohamowanej furii.
– Lepiej zamilcz! – huknął. – Nie wygaduj takich rzeczy.
Jednak Ghe nie dawał za wygraną.
– Wierzę, iż jej los nie był ci obojętny – rzekł ostrożnie. – Była twoją 
uczennicą, ty zaś 
z dumą patrzyłeś na jej postępy, co było doskonale widać. Mistrzu Ghanie, mnie 
także na niej 
zależało. My... ona o mnie myślała. Teraz zniknęła, a wszyscy powiadają, że jest 
duchem. Ja 
jednak wiem, że jest inaczej, czy nie rozumiesz? Słyszałem liczne plotki 
szeptane przez 
kapłanów i wiem, że razem ze swym strażnikiem uciekła z miasta.
Ghan przytknął pióro do papieru. Ghe natychmiast spostrzegł kilka plamek 
inkaustu na 
dotychczas bezbłędnej stronicy. „On wie! – pomyślał uradowany. – Wie, dokąd ona 
uciekła!”
Ghan spojrzał gdzieś w bok, po czym skierował wzrok prosto w oczy Ghe.
– Młody człowieku, mogę jedynie przestrzec cię przed powtarzaniem takich 
pogłosek – 
powiedział cicho. – Wiem, że nie była ci obojętna. Było to widać gołym okiem. 
Ale ona nie żyje, 
rozumiesz? Żal mi ciebie, ale tak właśnie wygląda prawda. Co do mnie, wciąż 
pogrążony jestem 
w rozpaczy i tak już pozostanie do dnia mojej śmierci. Hezhinata nie żyje. 
Spoczęła u boku 
swych przodków w krypcie pod Świątynią Wody.
Zrezygnowany, popatrzył na zniszczoną stronę.
– Jeśli chcesz skorzystać z biblioteki, pomogę ci tak, jak zrobiłaby to ona. 
Uczynię to dla 
niej. Jeśli natomiast nie trzeba ci żadnych książek, musisz odejść. W razie 
potrzeby wezwę straż, 
a wówczas będziesz musiał tłumaczyć się przed swymi przełożonymi. Rozumiesz?
Oczy Ghana patrzyły łagodnie, ale pojawiła się w nich nieugiętość. Choć Ghe 
wytężał cały 
swój spryt, nie mógł wymyślić odpowiedzi, która pozwoliłaby mu uzyskać dalsze 
informacje.
– Jak sobie życzysz – powiedział wreszcie. Zaraz jednak dodał wyzywającym tonem: 
– A ja 
i tak wiem.
– Wynoś się stąd – polecił Ghan głosem ostrym i niebezpiecznym jak odłamki 
szkła.
Ghe pokiwał głową, złożył pełen szacunku ukłon, po czym opuścił bibliotekę.
Przemierzał wąskie korytarze ze zmarszczonym czołem, czujnie rozglądając się 
dokoła. 
Ghan okazał się bardziej uparty, niż przypuszczał. Uzyskanie jego pomocy nie 
będzie łatwe, on 
zaś tej pomocy potrzebował.
Dobrze, że nareszcie miał sposobność z kimś porozmawiać, dowieść sobie samemu, 
iż 
naprawdę żył. Mieszkał w pałacu od dwóch dni, ale przemykał chyłkiem, obserwując 
i usiłując 
zarazem pozostać w ukryciu. Jedyne prawdziwe spotkanie z człowiekiem, do jakiego 
w tym 
czasie doszło... no cóż, nie wypadło zbyt serdecznie.
Pierwszy dzień upłynął mu na szukaniu miejsca, gdzie mógłby się zatrzymać. 
Prawdę 
powiedziawszy, to zadanie okazało się najłatwiejsze. Stare skrzydło pałacu pełne 
było 
niezamieszkanych komnat, pod nim zaś rozciągały się jeszcze mniej uczęszczane 
przestrzenie 
dawnego pałacu, na którym wzniesiono obecny. Hezhi spędzała wiele czasu w tych 
opuszczonych miejscach. Ghe zapuszczał się tam niekiedy w ślad za nią, dlatego 
też znalezienie 
kryjówki, do której nigdy nie zaglądały pałacowe straże nie nastręczyło mu 
większych trudności.
Zdobycie ubrania, które zastąpiłoby jego zbutwiałe łachy okazało się znacznie 
trudniejsze 
i bardziej niebezpieczne. Co gorsza, przy tej okazji dowiedział się czegoś 
nieprzyjemnego o sobie 
samym. Komnata, którą odwiedził, by ukraść odzienie, należała do młodego 
szlachcica 
pośledniejszego rodu. Ghe wybrał go spośród grona młodzieńców popijających na 
Dziedzińcu 
Czerwonego Kwiecia, popularnym wśród młodzieży z uwagi na swe dyskretne 
położenie. 
Chłopak miał odpowiednią budowę, nie towarzyszył mu strażnik i był tak pijany, 
że z pewnością 
nie zauważyłby wchodzącego do komnaty Ghe. I rzeczywiście nie zauważył. Kiedy 
jednak Ghe 
ujrzał go leżącego bez czucia na łóżku, nieoczekiwanie silniejszy od chęci 
zdobycia ubrania 
okazał się głód. Pożarcie potwora w kanałach pod miastem to jedno, a zabicie w 
pałacu 
człowieka, którego wszyscy będą szukać, to zupełnie co innego. A jednak, niemal 
nieświadomie, 
rozerwał więzi życia śpiącego i zjadł je, pozostawiając ciało martwe i zimne 
niczym głaz. Jako że 
wydawało się rzeczą wielce nieostrożną, by w takim stanie leżało dalej w łóżku – 
Ahw’en mogli 
mieć swoje sposoby na ustalenie przyczyny śmierci – zwłoki trafiły do podziemi 
głęboko pod 
pałacem, gdzie oddawały swą materię Rzece.
Mimochodem pomyślał, jak często będzie zmuszony pożywiać się w ten sposób.
Odbite od białych ścian promienie popołudniowego słońca poraziły jego oczy 
oślepiającym 
lśnieniem, gdy z ciemnego korytarza wyszedł na dziedziniec. Odgarnąwszy liście 
drzewiastej 
paproci, ze smakiem wciągnął w nozdrza aromat pieczonego chleba, przemieszany z 
wonią 
przypiekanego na rożnie jagnięcia. Szykująca strawę kobieta zerknęła na niego 
obojętnie, po 
czym wróciła do pracy. Z okna na drugim piętrze wychyliła się inna kobieta i 
powiedziała coś 
kucharce, która zbyła tamtą machnięciem ręki. Przeciąwszy niewielki placyk, z 
ulgą powitał 
półmrok, lekko tylko rozpraszany przez błękitną poświatę spływającą ze stropu 
przez płytki 
barwnego szkła.
Powrócił myślami do Ghana. Dzięki temu staruszkowi dowiedział się co najmniej 
trzech 
pożytecznych rzeczy. Po pierwsze, nadal może normalnie rozmawiać z innymi 
Ludzkimi 
Istotami, w co właściwie zaczynał już wątpić. Radził sobie nawet jako Jik 
ukrywający swą 
prawdziwą tożsamość – jakakolwiek by ona była w jego obecnym położeniu. Po 
drugie, Ghan nie 
wiedział, kim jest w rzeczywistości. W jego oczach nadal uchodził za Yena, 
młodego mężczyznę 
zakochanego w Hezhi. I wreszcie po trzecie, drobne oznaki, które wciąż potrafił 
odczytać, 
wyraźnie wskazywały, że bibliotekarz wiedział, chociaż kategorycznie temu 
zaprzeczał, iż Hezhi 
żyje i prawdopodobnie orientował się, gdzie można ją znaleźć. To zaś oznaczało, 
że był bardzo 
cennym tropem, zapewne zresztą jedynym. Jak się bowiem okazało, w podziemiach 
pałacu 
przeleżał prawie pięć miesięcy. Hezhi musiała być gdzieś daleko od Nhol, daleko 
od Rzeki i jego 
wzroku.
Ghe minął wejście do Sali Momentów, gdzie światło skrzyło się tak pięknym 
blaskiem na 
różnobarwnych szkłach, że niegdyś naprawdę wierzył, iż Z Wody Zrodzony schwytał 
tęczę, aby 
w niej zamieszkać i przebywać razem nimi. Spuściwszy głowę niby w zadumie albo 
przez 
szacunek, szybkim krokiem przemierzył puste komnaty. Gdzieś w połowie Sali 
Jadeitowych 
Demonów zauważył podążającego w ślad za nim człowieka. Choć zdumiało go to 
niepomiernie, 
nie dał niczego po sobie poznać i poszedł dalej. Po drodze parę razy skręcił, 
pozostawiając 
przebyte wcześniej zakątki daleko w tyle. W końcu przystanął, aby odpocząć na 
jednym 
z niezliczonych pałacowych dziedzińców. Ten, na którym się znalazł – nie znał 
nawet jego 
nazwy – przedstawiał sobą opłakany widok, choć nie brakło mu przy tym 
melancholijnego 
piękna. Mały placyk otoczony był ze wszystkich stron wysokimi na trzy piętra 
ścianami, 
z których sterczało osiem pustych balkonów. Blade, zimowe słońce spowiło 
prastare, sękate 
drzewo oliwne szafranowym światłem. Z wyłożonej dziobatymi płytami wapienia 
posadzki tu 
i ówdzie wyrastały kępki chwastów. Ghe siadł na wiekowej ławce – kamiennej 
płycie 
spoczywającej na grzbietach skaczących granitowych ryb, które niemal zupełnie 
niknęły pod 
mchem i porostami. Gruby, czarny, kolczasty krzew wił się po ścianie w stronę 
kutego balkonu 
na drugim piętrze. Ghe od niechcenia zaczął zastanawiać się, czy to czarna 
winorośl i czy jej 
kwiaty również są ciemne.
W chwilę później na dziedzińcu pojawił się tamten człowiek i Ghe po raz pierwszy 
miał 
sposobność przyjrzeć się jego twarzy. Nieco zdumiony, pokiwał głową. Owa twarz 
wydała się 
znajoma, co więcej, powinien znać odpowiadające jej imię. Powinien, ale nie 
znał. Imię umknęło 
gdzieś w ciemność, podobnie jak i znaczna część jego osobowości. Obserwując 
wypływający na 
oblicze mężczyzny uśmiech rozpoznania, Ghe poczuł głęboką gorycz, a nawet 
oburzenie. 
Dlaczego tamten człowiek miał pozostawać żyw, skoro on sam nie mógł?
– Ghe? – zapytał przybyły.
Ghe przymusił się do uśmiechu, choć w głębi serca czuł narastającą złość.
– Obecnie jestem Yen – powiedział. – Rozumiesz, śledzę kogoś.
– Gdzie byłeś?
Pytający miał chłopięce rysy, nieco krzywe usta. Ghe odniósł niejasne wrażenie, 
że chyba 
dawniej go lubił, a może tylko lubił coś, co się z nim wiązało.
– Teraz? W bibliotece.
– Pytam o ostatnich kilka miesięcy. Zniknąłeś bez śladu po tym zamieszaniu przy 
Bramie 
Głowni. Myśleliśmy, że nie żyjesz.
Ghe udał zdumienie.
– Nie żyję? Nie, po prostu dostałem nowe zadanie. Posłali mnie do Yengat w 
Bagiennych 
Królestwach, bym rozwiązał mały problem. Właśnie wróciłem, a oni przydzielili mi 
innego... 
dzieciaka.
– Aha – powiedział tamten. – Chyba nic o tym nie słyszałem. Po tym wydarzeniu 
wszędzie 
zapanował taki chaos. Zginęło tylu kapłanów i żołnierzy... Sądziłem, że ona 
dopadła także 
i ciebie.
– A co się z nią stało? – spytał Ghe. – Jeszcze nie miałem sposobności o to 
zapytać.
– W końcu złapali ją na pustyni.
– Ach tak.
Zapadło kłopotliwe milczenie. Stojący naprzeciwko Ghe chłopak uśmiechnął się 
nerwowo.
– No cóż – powiedział wreszcie. – Zdawało mi się, że cię rozpoznałem, więc 
chciałem się 
upewnić. Wpadnij kiedyś do koszar, gdy będziesz w okolicy.
– Na razie kazali mi przebywać tutaj – odrzekł Ghe. – Ale odwiedzę was przy 
najbliższej 
okazji.
– To dobrze.
Chłopak odwrócił się i ruszył do wyjścia. Ghe obserwował go przez pierwszych 
dziesięć 
kroków, z których każdy następny był nieco szybszy od poprzedniego, po czym 
ciężko 
westchnął.
– Zaczekaj – rzucił w ślad za nim. Tamten zrobił jeszcze dwa kroki, zanim wolno 
zwrócił 
twarz w stronę Ghe. – Wracaj. Co powiedziałem nie tak?
Chłopięce rysy nabrały twardości, źrenice się zwęziły.
– Wszystko. Kim ty tak naprawdę jesteś?
– Och, jestem Ghe. To prawda.
– Czyżby? Jeden z ocalałych kapłanów widział twą odrąbaną głowę. Ja zaś 
awansowałem, 
więc wiedziałbym, gdyby cię posłano do Bagiennych Królestw. Dlatego też pytam 
raz jeszcze, 
kim jesteś?
– Nikim, jeśli nie jestem Ghe – odparł, ruszając ku chłopakowi, który na ten 
widok pokiwał 
głową, jak gdyby znalazł odpowiedź na zadane samemu sobie pytanie.
Prawa dłoń oddalonego o dziesięć kroków kapłana wykonała nieznaczny, 
fantastycznie 
szybki ruch. Ghe był na to przygotowany, toteż gdy zabójcze, cienkie ostrze 
dosięgło miejsca, 
gdzie stał chwilę wcześniej, on był już o cały krok dalej na lewo. Przy wtórze 
szczęku 
uderzającej w kamień stali Ghe skoczył, lądując tuż poza zasięgiem ramion 
przeciwnika, który 
natychmiast spróbował trafić go drugim nożem. Ten oręż nie był przeznaczony do 
rzucania. 
Szeroki i mocny, potrafił wgryźć się w kość, rozpruć serce i płuca. Kapłan 
władał nim z niemałą 
wprawą, lecz jego ruchy wydawały się Ghe żałośnie powolne, a kreślony przez 
ostrze łuk łatwy 
do przewidzenia. Usunął się w bok, złapał wywijającą nożem rękę w łokciu i 
nadgarstku, a w tym 
samym momencie lewa ręka Jika uderzyła go w splot nerwowy z boku głowy. Czaszkę 
Ghe 
przeniknął okropny ból, lecz nie poluzował chwytu, dopóki przeciwnik nie wykonał 
dziwnego 
skrętu, po którym z dłoni wypadł mu nóż.
– Bardzo dobrze – cicho pochwalił Ghe. – Tej sztuczki nie znałem.
– Ty jesteś Ghe – powiedział chłopak. – Może trochę szybszy, silniejszy. To są 
jednak jego 
ruchy, techniki. Co się z tobą stało?
Zamiast odpowiedzieć, Ghe skoczył naprzód. Udał, że wyprowadza cios pięścią, 
choć stał 
zbyt daleko, a w tym samym momencie kopnął zakroczną nogą. Przeciwnik niemal 
zdołał 
uniknąć podstępnego kopniaka w kostkę, jednak stopa Ghe trafiła go w piętę. 
Wytrącony 
z równowagi, Jik zatoczył się w tył, a w tym momencie Ghe runął na niego, 
ryzykując, że 
nadzieje się na kontrę, jeśli tamten tylko udawał potknięcie. Ryzyko się 
opłaciło, gdyż stopa Ghe 
trafiła prosto w mostek. Chłopak z jękiem uderzył plecami w ścianę, a gdy nieco 
oprzytomniał, 
splunął krwią.
Ghe przystanął, choć na dobrą sprawę, nie bardzo wiedział dlaczego. Czy ten 
człowiek był 
jego przyjacielem? Zapewne nie; zaczynał podejrzewać, że przyjaciół miał raczej 
niewielu. Nie 
ulegało jednakże wątpliwości, że należał do grona Jików i być może stąd właśnie 
brała się ich 
znajomość.
Mocno poturbowany, chłopak spróbował uderzenia grzbietem dłoni, ale Ghe 
wiedział, że jest 
to tylko zwód, więc usunął się w bok, by uniknąć prawdziwego ciosu drugiej 
pięści, sam zaś 
zdzielił go knykciami w nerkę. Jik padł jak rażony gromem i pozostał w zupełnym 
bezruchu na 
posadzce, dopóki Ghe nie podniósł noża, a wówczas podjął ostatnią, nieudolną 
próbę ataku na 
jego nogi. Ghe ani przez chwilę nie wierzył, że jego przeciwnik leży bez czucia, 
toteż z łatwością 
uniknął kopniaka, po czym zakończył walkę szybkim pchnięciem pod szczękę, które 
sięgnęło 
w głąb mózgu. Obserwował, jak oczy Jika uciekają pod czaszkę, po czym wracają 
i nieruchomieją, zapatrzone prosto w niebo.
– Ciekawe, jak miałeś na imię – wyszeptał Ghe. Ciężko dysząc, usiadł pod ścianą, 
z dłonią 
wciąż zaciśniętą na rękojeści noża.
Zafascynowany spoglądał na kolorowe włókna w ciele zabitego, które właśnie 
zaczynały się 
rozplątywać. Nie był w tej chwili głodny, więc tylko patrzył, ciekaw jak wygląda 
śmierć.
Włókna zanikały. Te sięgające kończyn i organów kurczyły się i blakły, 
wchłaniane przez 
umiejscowiony w sercu węzeł. Węzeł rozpadł się na cieńsze włókna, po czym 
zapętlił w gruby 
supeł, który na oczach Ghe splótł się w nowy wzór. Nieustannie przy tym 
ciemniał, aż stał się 
prawie niewidoczny. Czas jakiś leżał zupełnie nieruchomo i wreszcie drgnął 
niczym piórko 
poruszone łagodnym podmuchem wiatru. Powodowany ciekawością, Ghe postanowił go 
dotknąć, 
przy czym wyciągnął nie rękę, tylko to coś, czym się posilał. Malutki kłębek 
zadrżał, zatrzepotał 
i przysunął się do niego. Ghe ujął go łagodnie, poczuł rytmiczny puls podobny do 
bicia ptasiego 
serca.
– Co to jest? – powiedział kłębuszek. Zabrzmiało to jak głos, ale głos 
rozbrzmiewający 
wewnątrz jego kości, w biciu jego serca. – Co się stało?
To był ten zabity chłopak. Qan Yazhwu, syn Wenli, szkutnika... Przez umysł Ghe 
szybko 
przemykały obrazy: dzieciństwo, kobieta, pierwszy moment przerażenia, gdy 
zaczynał naukę 
pływania...
Wzdrygnąwszy się, odrzucił kłębek od siebie i głos umilkł. Kłębek przez chwilę 
kołysał się 
niepewnie, ale wnet obrał nowy kierunek i popłynął w głąb korytarza. Dotarłszy 
do ściany, 
przeniknął ją bez najmniejszego trudu. Ghe zrozumiał, dokąd zmierzał – wprost do 
Rzeki.
– Żegnaj, Qan Yazhwunata – wyszeptał, po czym skupił swą uwagę na ciele, 
rozważając 
w jaki sposób najlepiej się go pozbyć.
VII. Otoczeni przez potwory.
Hezhi wsparła się o wygładzony wichrem kamień i głęboko oddychała. Przerażenie 
wywołane tym, co zobaczyła, powoli słabło, ale poczucie niezwykłości pozostało. 
Brat Koń 
wydawał się jej dotychczas najbardziej ludzkim spośród wszystkich ludzi: 
rozsądny, uczuciowy 
i dobroduszny. Pocieszał ją od samego początku, od chwili gdy się spotkali. 
Wziął ją na swego 
konia i mocno trzymał w ramionach, kiedy pośród tętentu kopyt oddalali się od 
Nhol, miejsca jej 
narodzin i jej przekleństwa.
Teraz jednak nabrała niemal zupełnej pewności, że człowiekiem nie był, a 
przynajmniej nie 
w całości. Żadne Ludzkie Istoty nie miały w swych wnętrznościach innych żywych 
stworzeń.
Tak przynajmniej jej się wydawało.
– Nie mogę ufać nikomu prócz Tsema – powiedziała głośno.
„I może jeszcze Perkara”. Myśl ta była jednakże dziwna. Znała Perkara zaledwie o 
dzień 
dłużej niż Brata Konia i widziała, do jakich okropieństw był zdolny. Oglądała 
poszlachtowane 
ciała elitarnych strażników ojca oraz bezgłowe zwłoki Yena. A jednak losy 
Perkara i jej własny 
pozostawały ze sobą w jakiś sposób związane, splecione własnymi pragnieniami dla 
niewyjaśnionych przyczyn. To nie była miłość – kochała przecież Tsema, Ghana, 
Qey. To, co 
łączyło ją z Perkarem było w jakiś sposób inne, nie przypominało dręczącej, 
pełnej niepokoju 
tęsknoty, jaką obudził w niej Yen. To było mniej pociągające, ale potężniejsze.
Tak podpowiadał jej brzuch. Rozum natomiast nauczył się polegać wyłącznie na 
sobie 
samym i teraz mówił, że nie może liczyć nawet na Perkara.
Pobliskie skały wznosiły się na wysokość trzypiętrowych domów, a były równie 
strome jak 
miejskie mury. Kiedy spoglądała na nie z daleka, z osady, wydawały się 
tajemnicze, intrygujące. 
Przypominały miasto, choć miastem nie były. Wieżyce, mury, jaskinie niczym 
przestronne 
komnaty – wszystko to sobie wyobrażała. Zmarszczywszy czoło, śmiało wkroczyła 
między 
kamienne bloki. Stąpając po nierównym dnie parowu, usiłowała nie myśleć o tym, 
co tkwiło 
wewnątrz Brata Konia, o bogu kopca, o wszechobecnych bogach i demonach.
Nagle przystanęła, uderzona niezwykłym wspomnieniem. Otaczające ją skalne 
formacje 
zdawały się tworzyć rozległą salę, pomimo braku przypór oraz prawdziwego stropu, 
niezmiernie 
podobną do Dziedzińca Leng, gdzie ojciec zwykł obchodzić różne uroczystości, a 
także udzielać 
audiencji. Podczas ostatniego pobytu na dworze oglądała przedstawienie 
obrazujące legendę o jej 
rodzinie. Sztuka opowiadała o ludziach otoczonych ze wszystkich stron przez 
potwory, 
niezdolnych stawić im czoła, a także o Chakunge, synu Gau – córki wodza... Rzeka 
zniszczyła 
ich wszystkich.
Otoczeni przez potwory; tacy właśnie byli Mangowie. Potwory otaczały ich 
zewsząd, czaiły 
się w każdym kamieniu. Może nie tylko otaczały, ale też przenikały, jeśli oni 
wszyscy byli tacy 
sami jak Brat Koń. W Nhol Rzeka to zmienił, wybił te stwory rojące się na ziemi 
niby termity 
w drewnie albo larwy w zepsutym mięsie. Kto wie, może te skały były miejscem, 
gdzie owi 
bogowie, ryjąc w ziemi jak owady, nieudolnie usiłowały stworzyć miasto 
dorównujące Nhol.
Pomyślała, że w dawnych czasach jej lud mógł być taki sam, jak Mangowie. 
Dziewczyna 
z tamtej sztuki, Gau, była córką wodza. Słowo to było bardzo stare, dzisiaj 
używano go 
wyłącznie w odniesieniu do przywódców barbarzyńskich plemion. Ale przecież przed 
wiekami 
lud Hezhi również miał swoich wodzów. Działo się to w czasach, gdy nie był 
jeszcze częścią 
Rzeki, gdy nie potrafił uciec od tych wizji...
Wiatr pomrukiwał i świstał w kamiennych korytarzach, a Hezhi przysłuchiwała się 
tym 
odgłosom z rosnącym strachem. Co będzie, jeśli „widzenie bogów” spłynie na nią 
właśnie teraz, 
jeśli zobaczy stwora, który wydawał te dźwięki? Jeśli skały wokół niej nagle 
ożyją?
Brat Koń utrzymywał, że owe istoty najłatwiej mogą wniknąć w jej wnętrze przez 
oczy. 
Zrozpaczona, osunęła się na kolana, potem usiadła i zamknąwszy oczy, wyobraziła 
sobie 
ciągnący ponad dachami chłodny powiew, krzątającą się w kuchni Qey, zajętą 
przyrządzaniem 
wieczerzy, na którą składał się kurczak duszony z czosnkiem, czarny ryż oraz 
rybne pierożki.
W Nhol nauczyła się strachu przed ciemnością; tutaj znajdowała w niej pociechę.
„Szkoda, że nie ma tutaj Perkara” – pomyślała, wbijając palce w gruboziarnisty 
piasek. 
W tym miejscu nie był śniegu, tylko pod południową ścianą parowu piętrzyły się 
niewielkie 
zaspy. W powietrzu czuło się jednak chłód, a w nocy niewątpliwie będzie jeszcze 
zimniej. Dokąd 
powinna pójść? Z powrotem do obozowiska, gdzie czekał Brat Koń z zamieszkującymi 
go 
stworami? Gdzie wszyscy byli krewnym starca, i gdzie nikt jej nie dowierzał?
Tak, potrzebowała Perkara.
Pomyślawszy o tym po raz drugi, uprzytomniła sobie nagle, co robi, i syknęła 
rozwścieczona 
na siebie. Perkar miał rację, że jej nie wierzył! Raz już wezwała go z drugiego 
końca świata, 
oderwała od domu i rodziny, i to po co? Żeby zabijał ludzi na ulicach Nhol, 
umożliwiając jej 
ucieczkę przed własnym przeznaczeniem?
Teraz zaś tkwiła po uszy w nowym przeznaczeniu, które z tak wielkim poświęceniem 
pomógł jej stworzyć i pragnęła, żeby przyszedł i znów ją uratował, by dobył 
skrwawionego 
miecza i zamienił jej kłopoty w gnijącą padlinę.
Nie, nic z tego. Tym razem poradzi sobie sama.
Cóż to jednak oznaczało? Czy przetrwa tutaj, w głębi Pustkowi Mangów bez Mangów 
lub 
Perkara?
Nie, nie przetrwa.
Czy zdoła spojrzeć w twarz Brata Konia? Tego również nie wiedziała.
Nagle dotarło do niej, że być może, nie będzie miała żadnego wyboru. W powolne, 
budzące 
lęk zawodzenie wiatru wśród skał wdarły się bowiem nowe dźwięki. Stłumiony rytm 
końskich 
kopyt, pobrzękiwanie mosiężnych dzwonków oraz przybliżające się z każdą chwilą 
ludzkie 
głosy. Niechętnie rozwarła powieki i omiotła wzrokiem okolicę. Co zrobi, jeśli 
nadjedzie Brat 
Koń? On musiał wiedzieć, że go widziała. Czy uczynił to celowo?
Mniejsza z tym, i tak stawi mu czoło. A jeśli ma umrzeć, umrze odważnie, nie 
roniąc ani łzy. 
Była przecież Hezhi, córką cesarza Nhol. Kiedyś miała w sobie tyle mocy, że 
tupnięciem mogła 
wprawić ziemię w drżenie. Nie wpadnie w panikę przez jakiegoś opętanego przez 
demony starca.
A jednak jej serce zadrżało lekko, gdy ruszyła na spotkanie konnych.
U wylotu parowu zjawili się dwaj jeźdźcy; żaden z nich nie był Bratem Koniem, 
ale obaj 
należeli do Mangów. Mieli na sobie bachgay – długie czarne płaszcze z rozcięciem 
ułatwiającym 
konną jazdę oraz jaskrawej barwy spodnie ze skóry łosia. Spod płaszczy wyglądały 
sztywne 
pasma lakierowanych pancerzy. Było oczywiste nawet dla Hezhi, że podążali jej 
tropem.
Gdy podjechali bliżej, stwierdziła, że nigdy nie widziała ich twarzy. Ci 
wojownicy 
z pewnością nie należeli do szczepu Brata Konia. Nie było w tym zresztą nic 
dziwnego. Od 
momentu rozpoczęcia Ben’cheen wszędzie widziało się więcej obcych niż swoich. 
Niepokojące 
było natomiast to, że na głowach mieli stalowe hełmy zwieńczone kitami 
ufarbowanego na 
czerwono końskiego włosia. Z tego co pamiętała, znak ten oznaczał, że jeźdźcy 
wyruszyli na 
wyprawę wojenną. Rozejrzała się dokoła w poszukiwaniu kryjówki, lecz skalne 
ściany były zbyt 
strome na wspinaczkę, nigdzie też nie dostrzegła rozpadliny dostatecznie dużej, 
by mogła się 
w nią wślizgnąć. Nie pozostało jej zatem nic innego, jak tylko stać i czekać.
Gdy Mangowie byli już zupełnie blisko, zdjęli z łuków cięciwy i schowali broń do 
ozdobnych sajdaków. Robili to jednak ostrożnie, ani na chwilę nie tracąc jej z 
oczu, jakby była 
wężem lub jakimś innym groźnym stworzeniem. Niepewna, co powinna uczynić, Hezhi 
stała 
w milczeniu, próbując odczytać z twarzy wojowników, jakie żywili względem niej 
zamiary.
– Du’unuzho, shigiindeye? – zapytał miękko jeden z nich.
„Czy nic ci nie jest, kuzynko?” – przetłumaczyła Hezhi. Mówił z dziwnym 
akcentem, inaczej 
niż Brat Koń, jednak zdołała go zrozumieć. Z bliska jego twarz nie wydawała się 
tak zawzięta, 
jak z daleka. Szczupła i wąska, sprawiała dość miłe wrażenie. Jego oczy nie były 
czarne, jak jej 
własne czy Mangów, których znała, lecz jasnobrązowe, z drobnymi wtrąceniami 
zieleni. 
Wyglądał na całkiem młodego, mógł liczyć co najwyżej piętnaście lat. Jego 
towarzysz był w tym 
samym wieku, tyle że kształtem twarzy, barwą oczu oraz krępą budową ciała 
bardziej 
przypominał typowych Mangów.
– Gaashuzho – odrzekła. – Miewam się dobrze.
Pokiwał głową, lecz jego mina wskazywała, że zauważył jej obcy akcent. Przez 
chwilę 
wpatrywał się w ziemię, jakby rozważając, w jaki sposób powiedzieć to, co 
zamierzał.
– Nie jesteś Mangiem – stwierdził w końcu.
– Nie, nie jestem. Ale przebywam pod opieką Ludu Południa. – Brat Koń polecił 
jej mówić 
w ten sposób do wszystkich napotykanych obcych.
– To ona – syknął drugi jeździec, ale pierwszy uciszył go ruchem ręki.
– Kuzyni zwą mnie Mech, to przez oczy – wyjaśnił. – Moje wojenne imię brzmi 
Brzdąkający 
na Łuku. Jeśli chcesz, możesz mi mówić Mech. Mój kuzyn ma na imię Chuuzek.
– Witaj – mruknął Chuuzek bez zapału.
Hezhi zastanawiała się, czy złościł się, ponieważ jego imię zostało ujawnione 
przed obcą 
osobą, czy może z powodu jego znaczenia. Podane przez Mech słowo oznaczało 
bowiem „On 
Ciągle Beka”.
– Ja mam na imię Hezhi – odrzekła. Wiedziała bowiem, iż grzeczność nakazywała 
podać 
własne imię, gdy ktoś wyjawił ci swoje. – Czy przybywacie na Ben‘cheen?
– Po części – powiedział Mech. – Jesteśmy z Ludu Czterech Świerków. – Oznajmił 
to tonem 
wskazującym, że jest to ważna wiadomość i zapewne była, ale tylko dla Mangów. 
Dla niej nie 
miała żadnego znaczenia, pokiwała jednak głową z taką miną, jak gdyby było wręcz 
odwrotnie. 
Mech przypatrywał się jej obojętnie, w końcu chrząknął i dodał: – No cóż, 
chętnie zawiozę cię do 
osady. Pieszo wracałabyś stąd bardzo długo.
– Nie, dziękuję. Muszę zaczekać tutaj na przyjaciela, który niebawem nadjedzie.
– Ach tak... – rzucił Mech. Chuuzek omiótł parów czujnym spojrzeniem, mamrocząc 
coś 
przy tym pod nosem.
„Coś jest nie tak” – pomyślała. Ci dwaj zachowywali się dziwnie, nawet jak na 
Mangów. 
Być może, działo się tak dlatego, że nie była Mangiem, nie mogła jednak 
lekceważyć rzuconego 
półgłosem przez Chuuzeka: „To ona”. Słowa te wielce ją zmartwiły i doprawdy 
odetchnęłaby 
z ulgą, gdyby wojownicy odjechali. Co prawda, Mech sprawiał dość sympatyczne 
wrażenie, 
chyba nawet nieco się o nią martwił, ale tak samo było z Yenem, który gotów był 
ją zabić.
– Myślę – podjął Mech tonem usprawiedliwienia – że powinienem nalegać. Nie 
możemy 
zostawić cię tutaj samej, błądzącej wśród skał. Czy twój towarzysz jest Mangiem?
– Tak.
– Zatem z łatwością odnajdzie drogę do domu.
– Nie będzie wiedział, co się ze mną stało. Chuuzek się żachnął.
– Jeśli to Mang, wyczyta wszystko ze śladów.
Hezhi spojrzała na nich spod ściągniętych brwi. Bez trudu wypatrzyła rękojeści 
przytroczonych do siodeł mieczy. Chuuzek trzymał rękę na broni, natomiast Mech 
skrzyżował 
dłonie na końskim grzbiecie.
– Macie na sobie barwy wojenne – powiedziała. – Skąd mam wiedzieć, jakie są 
wasze 
zamiary?
– To prawda – odrzekł Mech. – Toczymy wojnę, ale nie z tobą. Mogę jednakże wziąć 
cię 
w niewolę, jeśli okaże się to jedynym sposobem na sprowadzenie cię do osady.
– Ja jednak wolałabym zostać tutaj.
Zniecierpliwiony Chuuzek prychnął. Widać było, że jest naprawdę rozeźlony, Mech 
natomiast sprawiał wrażenie tylko zakłopotanego.
– Lepiej będzie, jeśli zgodzisz się iść po dobroci – zaczął, lecz jego dalsze 
słowa przerwał 
tętent nadjeżdżającego wierzchowca.
Spojrzawszy w tamtą stronę, Hezhi ujrzała Brata Konia. Jakieś sto kroków za nim 
z wywieszonym językiem truchtał Heen. Przez krótką chwilę miała uczucie, że 
dzieje się za dużo 
naraz. Czy ten, na którego patrzyła, był jej znany, czy nie znany?
„Otoczeni przez potwory”.
Będzie bacznie im się przyglądać. Będzie udawać, że to, co przeżyła, niewiele ją 
obeszło. 
Tyle przynajmniej potrafi.
– Witajcie! – huknął Brat Koń, podjeżdżając bliżej. – Jakże miewają się moi 
bratankowie 
z Klanu Czterech Świerków?
Mech odwrócił się w siodle, a w następnej chwili zeskoczył na ziemię, na znak 
szczególnego 
szacunku. Chuuzek poszedł w jego ślady, ale jakby z ociąganiem i pomrukując coś 
pod nosem.
– Miewamy się całkiem dobrze, dziadku – odrzekł Mech. – Próbujemy tylko 
przekonać tą 
małą ptaszynę, że śnieg i otwarte niebo nie są dla niej odpowiednim miejscem po 
zachodzie 
słońca.
Brat Koń spoglądał raczej na Hezhi niż na dwójkę wojowników.
– Moja mała siostrzenica to wyjątkowo twarda ptaszyna – odpowiedział z szerokim 
uśmiechem. – Tym niemniej, wdzięczny wam jestem za okazaną troskę.
Hezhi zadrżała. Brat Koń wyglądał tak bardzo normalnie. Nagle zaczęła wątpić w 
to, co 
wtedy widziała. Może zasiedlające go potwory były jedynie złudzeniem wywołanym 
przez 
Boginię Ognia, przez jej własny, zamglony wzrok. Znowu wiedziała za mało. Lecz 
jeśli Brat Koń 
był w istocie demonem, jakaż pozostawała jej nadzieja?
Jej jedyną nadzieją była ona sama. Nie Perkar, nie Tsem, nie Rzeka. Nie 
potrzebowała 
rzeźnika ani olbrzyma. Wytężyła wolę, po raz pierwszy pragnąc, by spłynęło na 
nią widzenie 
bogów, by w tym stanie mogła spojrzeć na starca.
Jego postać nawet nie drgnęła, nie uległa najmniejszej zmianie.
Brat Koń pochylił się w siodle, skóra zaskrzypiała, a odgłos odbił się głośnym 
dźwiękiem od 
otaczających czerwonych skał.
– Hezhi – zapytał – czy wrócisz razem z nami? Jest zbyt zimno, by stary człowiek 
uganiał się 
w poszukiwaniu siostrzenicy.
– To może zostaw ją nam – bąknął Chuuzek. Wzrok jednak miał cały czas 
spuszczony, jak 
gdyby nie chciał otwarcie sprzeciwiać się staremu Mangowi.
– Nie – zdecydowanie odparł Brat Koń. – Moja siostrzenica jest nieśmiała wobec 
nieznajomych. Trudno zdobyć jej zaufanie.
Czyżby ostatnie słowo wypowiedziane zostało ze szczególnym akcentem? Czy on ją 
oskarżał? Ale niby dlaczego miałaby mu ufać?
– Zmarzłam – rzuciła krótko. – Chcę już wrócić do Tsema.
– No to wskakuj za mnie – polecił Brat Koń.
– Może skorzystać z mego konia – zaproponował Mech. – Będzie to dla mnie 
prawdziwy 
zaszczyt.
„Pewnie, że tak – pomyślała ze złością Hezhi. – Czego ode mnie chcesz? Zabić 
mnie, jak 
Yen? Rozwiesić moją skórę w swoim namiocie? A może chodzi ci tylko o seks, jak 
Wezhowi?” 
Nie zdołała się powstrzymać przed posłaniem mu zjadliwego spojrzenia i wtedy 
dojrzała 
wypisaną na jego obliczu konsternację.
„A bądź sobie urażony. I tak wiem, że czegoś ode mnie chcecie. Ty może jesteś 
dość 
sprytny, żeby to ukryć, ale twój kuzyn tego nie potrafi”.
– Nie, lepiej niech jedzie ze mną – dobrodusznie zdecydował Brat Koń. Jego głos 
zabrzmiał 
jednak pewnie, dając wszystkim do zrozumienia, że rozmowa na ten temat została 
zakończona.
– Bardzo dobrze. – Jego głos nie zdradzał choćby cienia złości. – Ja tylko 
złożyłem 
propozycję.
– A ja tylko ci odmówiłam – wtrąciła Hezhi. Posłużyła się uprzejmym „ci”, aby 
zmiękczyć 
wymowę swych słów, dać do zrozumienia, iż w innym czasie i okolicznościach 
mogłaby nie 
odmówić, co oczywiście prawdą nie było.
Usadowiwszy się za plecami Brata Konia, prawie natychmiast poczuła się 
bezpieczna od nie 
znanego zagrożenia uosabianego przez dwójkę młodych wojowników. Uczucie to 
ogarnęło ją 
niemal wbrew jej woli – chciała pozostać czujna, nieufna i zła – toteż zaczęła 
zastanawiać się, 
czy nie jest to skutek jakichś czarów. Brat Koń był przecież gaanem, ona zaś nic 
nie wiedziała 
o potędze, jaką mógł dysponować. Z drugiej jednak strony nie dostrzegała w nim 
niczego 
niezwykłego. Stary Mang był dokładnie taki sam, jak zawsze.
Wracali na Bencheen zbici w ciasną gromadę. Słońce zniżyło już swój bieg, lecz 
wbrew 
temu, co mówił Mech, do zachodu pozostało jeszcze sporo czasu. Hezhi przyciskała 
głowę do 
płaszcza Brata Konia w nadziei, że usłyszy warczenie albo inne dziwne odgłosy 
dobiegające 
z głębi jego ciała. Kiedy jednak nic takiego nie nastąpiło, zaczęła od 
niechcenia przysłuchiwać 
się rozmowie, zwracając uwagę na różnice w wymowie niektórych słów.
– Czy to nie dziwne, że nosicie hełmy? – zagadnął Brat Koń po krótkim milczeniu.
– Zaiste, byłoby to dziwne, gdyby nie toczona przez nas wojna – cicho powiedział 
Mech. – 
W obecnej sytuacji nie ma w tym nic dziwnego.
– Rozumiem. A z kim to wojują moi zachodni krewniacy?
– Mangowie – poprawił go Mech – toczą wojnę z Ludem Pastwisk.
Hezhi poczuła, jak na karku Brata Konia twardnieją mięśnie.
– Prawdziwa wojna? Nie jakaś tam łupieska wyprawa? – Głos brzmiał obojętnie, 
lecz 
napięcie ciała pozostało. – Dlaczego nic o tym nie słyszałem?
– Zimą wieści rozchodzą się po równinach powoli. Dlatego przyjechałem tutaj 
z Chuuzekiem. Mamy przekazać, że w tym roku naszego ludu nie będzie na 
Ben’cheen.
– Opowiedzcie mi o wszystkim – poprosił Brat Koń. Jechał stępa, więc młodsi 
musieli 
dotrzymać mu kroku, chociaż w oddali widać już było kolorowe plamy namiotów, a 
do ich uszu 
dolatywały stłumione odgłosy świętowania.
Chuuzek splunął przez lewe ramię.
– Oni wtargnęli na nasze górskie pastwiska i wznieśli twierdze, żeby ich bronić. 
Najpierw 
przysłali ludzi, aby o nie poprosić, a więc byli bardzo grzeczni...
– Wy zaś im odmówiliście.
– Odesłaliśmy z powrotem ich głowy. To nasze pastwiska. Brat Koń ciężko 
westchnął.
– To prawda. Ziemie te należą do zachodnich plemion. Dopiero w tym momencie 
Hezhi 
uzmysłowiła sobie, kim był Lud Pastwisk: ziomkami Perkara.
– Och, nie – szepnęła mimochodem.
Choć powiedziała to bardzo cicho, Mech coś usłyszał, bo zaszczycił ją krótkim, 
lecz 
niezmiernie przenikliwym spojrzeniem.
– Skąd pochodzi twoja siostrzenica? – spytał Brata Konia.
Rzecz jasna Mech ani przez moment nie wierzył, że Hezhi była jego siostrzenicą. 
Chociaż 
powierzchownością bardziej przypominała Mangów niż lud Perkara, i tak 
pozostawało wiele 
łatwo dostrzegalnych różnic. A przysłuchując się jej mowie, bez trudu musiał 
stwierdzić, że 
języka Mangów nauczyła się dopiero niedawno. „Siostrzenica” była po prostu 
grzecznościową 
formułką, przy użyciu której starszy mężczyzna zwracał się do młodszej kobiety – 
zwłaszcza 
pozostającej pod jego opieką.
– Ona jest z Nhol. – Ton Brata Konia wyraźnie wskazywał, że pytanie to, choć na 
nie 
odpowiedział, nie było mu miłe. – Jest moją siostrzenicą, chociaż nie łączą nas 
więzy krwi.
– A niech to – zazgrzytał zębami Chuuzek, zaś Mech tylko pokiwał głową.
– Przy moim ogniu gości jeszcze dwóch ludzi – ciągnął tymczasem Brat Koń. – W 
nich także 
nie płynie krew Matki Koni. Nie mają krewnych pośród stad, ale są moimi gośćmi. 
Mój klan i ja 
przyjmiemy za zniewagę, jeśli coś im się stanie.
„Mówi im o Perkarze i Ngangacie” – pomyślała.
– Oni również są z Nhol? – zapytał Mech.
– Nie.
Zapadła krótka, pełna napięcia cisza. Chuuzek wiercił się niespokojnie, 
przygryzał wargi 
i targał trzymane w dłoniach wodze.
– Jeśli pochodzą z Ludu Pastwisk, zginą z mojej ręki – rzucił nagle wyzywającym 
tonem.
Brat Koń osadził w miejscu swego wierzchowca, odwrócił się w siodle i zajrzał w 
twarz 
młodego wojownika.
– Jeśli zabijesz mężczyznę bądź kobietę pozostających pod moją opieką w mojej 
osadzie, 
uznam to za morderstwo. – Powiedział to spokojnie, a jednak z jego słów biło 
zdecydowanie, 
któremu trudno się było przeciwstawić.
Chuuzek otworzył już usta, żeby coś powiedzieć, ale Mech go uprzedził.
– Rozumiemy to, oczywiście – powiedział. – Jesteśmy Mangami. Nasze matki dobrze 
nas 
wychowały.
– Mam taką nadzieję – odparł Brat Koń. – Wierzę, że trzeba czegoś więcej niż 
wojny, aby 
nasze starożytne obyczaje poszły w zapomnienie.
– To jest coś więcej niż wojna – warknął Chuuzek, lecz napotkawszy karcący wzrok 
Mechu, 
popadł w ponure milczenie.
Brat Koń ruszył z miejsca, zaś między jeźdźcami zapadła cisza i wyglądało na to, 
że nie będą 
już odzywać się aż do samej doliny. Pomimo tego Brat Koń wcale nie poganiał 
swego 
wierzchowca.
Co miał na myśli Chuuzek, mówiąc że to coś więcej niż wojna? Jako wychowywana 
w oderwaniu od świata córka cesarza nie miała zbyt wielu okazji, by myśleć o 
wojnie, jakże 
jednak wojna mogła być czymś więcej niż wojną?
– Widzę proporzec Ludu Siedmiu Kopyt – odezwał się Mech.
– Przybyli do nas wczoraj – odparł Brat Koń.
– Czy w tym roku przybył z nimi stary Siinch’u?
Hezhi poczuła, że mięśnie na karku jej towarzysza nieco się rozluźniły. Brat Koń 
nawet 
lekko zachichotał, a choć nie widziała jego twarzy, była pewna, że swoim 
zwyczajem 
wyszczerzył przy tym zęby.
– O tak, od razu przyłapałem go, gdy próbował zakraść się do namiotu mojej 
wnuczki.
– Wciąż taki sam.
– Oczywiście. Bogowie sprzyjają lubieżnym starcom.
– To prawda – przytaknął Mech. – Słyszałem, że ty sam spędziłeś kilka lat na 
jakiejś wyspie, 
kryjąc się przed Boginią Dzięciołów, ponieważ ty i jej córka...
– Nie ma po co powtarzać tych plotek – burkliwie wpadł mu w słowo Brat Koń. Tym 
razem 
jednak jego gniew był udawany, żartobliwy, zupełnie inny od groźnego napięcia 
sprzed kilku 
chwil.
Czy rzeczywiście widziała wtedy zagrożenie, stwora ze szponami i mętnymi 
źrenicami?
– Opowiedz mi lepiej o twoim pradziadku Schwytaj Kuca. Słyszałem...
Twarz młodego jeźdźca rozjaśnił promienny uśmiech.
– Tak, to prawda. Wybrał się na Wzgórza Kła...
Zanim dotarli do namiotów osady, Brat Koń i Mech zaśmiewali się do rozpuku. 
Natomiast 
twarz jadącego nieco z tyłu Chuuzeka pozostała zimna i obojętna. Hezhi 
pomyślała, że wygląda 
jak przezroczysta maska mordercy – a może nie tylko.
VIII. Opowieść o Odmieńcu.
Perkar wpatrywał się w Czarnego Boga. Ngangata co jakiś czas posyłał mu 
ostrzegawcze 
spojrzenia, choć Perkar i bez tego miał się na baczności. Z drugiej jednak 
strony nie mógł się 
temu dziwić, skoro w jego dotychczasowym życiu fatalne pomyłki występowały jedna 
po 
drugiej. Czarny Bóg tymczasem patrzył po prostu w ogień, poruszając niekiedy 
wargami, jak 
gdyby rozmawiał z Boginią Ognia. Perkar nie miał jednak co do tego żadnej 
pewności, gdyż 
postać ta była dla niego równie tajemnicza i niepojęta, jak znaczki kreślone 
przez Hezhi na 
długich, białych wstęgach.
Dobry Złodziej też nie przerywał milczenia. Bez słowa zjadł suszone mięso, jakim 
go 
uraczyli. Wyglądał tak, jak gdyby groźby oraz obwinianie samego siebie zupełnie 
go wyczerpały. 
Parę razy Perkar sądził nawet, że zasnął, lecz jego oczy po krótkiej chwili 
zawsze się otwierały.
Zniszczyć Odmieńca. Perkar całymi miesiącami wmawiał sobie, że taki wyczyn jest 
ponad 
jego siły. Kiedy wydawało się mu, że jest inaczej, ginęli dobrzy ludzie. Umarł 
jego król 
i wybuchła wojna z Mangami, a wszystko dlatego, że pewien głupi chłopiec sądził, 
iż może zabić 
nieśmiertelnego.
Teraz zaś bóg, który ponoć stworzył świat, mówił mu lekkim tonem, że było to 
możliwe.
Bał się zadać mu to jedno, najważniejsze pytanie: „Jak?”
Bał się, bo jeśli Karak by mu powiedział, zapewne dałby wiarę jego słowom. A 
gdyby 
uwierzył...
Siedzący po drugiej stronie ognia Czarny Bóg oderwał od płomieni spojrzenie 
swych 
niezwykłych żółtych oczu. Uśmiechnął się, a pamięć podsunęła Perkarowi obraz 
wielkiego 
czarnego ptaka, który uchwyciwszy pazurami ramiona Apada, pogrążył umazany krwią 
dziób 
w jego mózgu.
– Jak? – spytał, dobrze wiedząc, że pytanie to sprowadzi na niego zgubę.
– Jak? – powtórzył Czarny Bóg, łypiąc przy tym okiem na Perkara.
– Nie – cicho wtrącił Ngangata. – Perkarze, daj spokój. Bez względu na to, co on 
zamierza, 
czy mówi teraz prawdę czy też nie, dla nas nie przyniesie to niczego dobrego.
– Możesz stąd odjechać – przypomniał mu Perkar. – Mało tego, proszę, byś to 
uczynił. Dość 
niedoli przeszedłeś już ze mną, przyjacielu.
Ngangata pogrzebał kijem w ognisku, poprawiając nieco głownie.
– Obu nam trzeba stąd odjechać.
Karak cicho cmoknął.
– Tak wiele jest w tobie z Alwata – rzekł do Ngangaty. – Zawsze jesteś gotów 
pozwolić, by 
sprawy biegły swoją drogą. Zawsze zadowolony z biegu rzeczy.
– Sprawy zawsze mogą przybrać gorszy obrót – zauważył Ngangata.
Czarny Bóg pokiwał głową.
– Alwat do szpiku kości. Lecz ten oto twój przyjaciel jest człowiekiem – też do 
szpiku kości. 
Więcej, jest prawdziwym bohaterem.
– Perkar wie, co myślę o bohaterach – odparł Ngangata.
– Dosyć – przerwał im Perkar. – Mów. Wytłumacz mi, jak mogę zniszczyć boga 
zalegającego ogromną połać świata.
– Och, ty tego zrobić nie możesz. Perkar pokraśniał ze złości.
– To dlaczego mówiłeś, że mogę?
– No cóż, z pewnością możesz dopomóc w jego uśmierceniu. Masz dość mocy, by 
doprowadzić do jego zagłady.
– Karaku...
– Czarny Boże.
– A więc, Czarny Boże. – warknął Perkar. – Może bogowie lubują się w takich 
pokrętnych 
odpowiedziach. Może to nieśmiertelność tak was wypacza. Ja jednak nie potrzebuję 
żadnych 
łamigłówek. Powiedz mi wprost, o co chodzi, albo nie mów nic.
Oczy Karaka błysnęły czerwienią, po czym rozpaliły się do białości. Z groźnym 
pomrukiem 
poderwał się na nogi, a Harka uprzedził Perkara o bliskim niebezpieczeństwie. 
Sięgnął po broń, 
lecz dłoń nie zdążyła dotknąć rękojeści.
Czarny Bóg klasnął i w jego rękach zrodziła się błyskawica. W tym samym momencie 
huknął grom, rozdzierając w strzępy otaczające ich powietrze. Porażony 
oślepiającym blaskiem 
i ogłuszającym hałasem Perkar ciężko padł na ziemię. Na wpół przytomny, ledwie 
zdawał sobie 
sprawę z tego, że ktoś łapie go za koszulę na piersi i unosi do góry. Przed 
oczami wciąż miał 
morze płomieni, więc nawet nie wiedział, czy jego powieki są otwarte, czy może 
zamknięte. 
Niezdarnie spróbował wymacać Harkę, lecz prawy nadgarstek natychmiast został 
unieruchomiony w żelaznym uścisku.
Przytrzymywany za pierś i ramię, wisiał bezradnie w powietrzu. Kiedy zaś 
straszliwa, 
porażająca wzrok jasność osłabła, ujrzał oblicze Czarnego Boga, twarde, ponure, 
nieludzkie. 
Uszy Perkara nadal rozsadzał metaliczny łoskot.
Czarny Bóg był teraz biały. Jego skóra nabrała odcienia kości słoniowej, włosy 
przypominały opadający kaskadami puch ostu, zaś oczy wyglądały niczym perły, na 
których 
pojedynczymi, niebieskimi plamkami znaczyły się źrenice. Twarz zachowała ludzkie 
rysy, lecz 
nos przekształcił się w ostry, alabastrowy dziób, jak sztylet mierzący dokładnie 
między oczy 
Perkara. Ngangata i Dobry Złodziej leżeli nieruchomo na ziemi i trudno było 
orzec, czy jeszcze 
żyją.
– Wiedz jedno – wysyczał bóg, a jego słowa jakimś cudem przebiły się przez 
ogłuszający 
łoskot, który nieustannie rozdzierał poranione uszy Perkara. – Zuchwalstwo 
takich jak ty toleruję 
tylko do pewnej granicy. Masz mnie traktować z szacunkiem. Albo tak będzie, albo 
wywrócę 
twego towarzysza na nice. Obedrę go ze skóry, a potem zabiorę się za ciebie.
Wciąż mówiąc, rozwarł dłonie. Oszołomiony Perkar ciężko uderzył o ziemię, z 
trudem 
zapanowując nad gwałtownym napadem mdłości.
– A teraz – odezwał się Karak łagodniejszym tonem – możesz pozwolić, bym 
odpowiedział 
na twoje pytanie lub grzecznie poprosić, żebym sobie poszedł. Każda inna decyzja 
oznaczać 
będzie ból dla ciebie i tych, którzy są z tobą. Rozumiesz? Czy teraz masz 
świadomość, kto kim 
tutaj jest?
Wciąż niezbyt przytomny, Perkar poczuł, że z uszu wypływa mu krew i ścieka po 
szyi. 
Spróbował zetrzeć ją dłonią, lecz osiągnął tylko tyle, że umazał krwią cały 
kark.
– T... tak – zdołał wydukać, przy czym okazało się, że własny głos słyszy o 
wiele gorzej niż 
głos boga.
– Świetnie, a zatem słuchaj bacznie. Dawno temu brat Pana Lasu nie wędrował po 
ziemi, jak 
czyni to teraz. Dawno temu pozostawał w pewnym miejscu, a całą wodę trzymał 
zgromadzoną 
blisko siebie. Do jej wypuszczenia został nakłoniony podstępem. Ale kiedy już 
wyrwał się na 
swobodę, poczuł głód. Stał się nienasycony. Zaczął rosnąć i wszystko pożerać. Na 
razie 
przebywa w jednym korycie i pożera tylko to, po co może stamtąd sięgnąć. Ale 
podejmuje już 
próby odrzucenia kawałków samego siebie dalej, przy zachowaniu władzy nad nimi. 
W taki 
sposób będzie mógł dojść tam, gdzie nie płynie, i zjeść wszystko, co znajdzie. 
On chce tego 
wszystkiego, rozumiesz?
Perkar skinął głową, zmagając się zarazem z ostrym kaszlem. Ból w uszach 
przybierał na 
sile. Perkar nie wiedział, czy działo się tak na skutek leczniczych poczynań 
Harki, czy tylko 
dawało w ten sposób o sobie znać wracające czucie.
– No więc ta dziewczyna, Hezhi, jest jednym z takich kawałków. Ale ty i ja, 
Perkarze, 
zabraliśmy ją od niego, zanim zdołał ją w pełni ukształtować. Zanim stała się 
nim. A niewiele już 
brakowało, nawet nie wiesz, jak bardzo niewiele.
– Ale teraz ona jest bezpieczna?
– Bezpieczna? Ależ nie, mój śliczny. Nic z tego. Teraz on chce ją odzyskać. Ona 
jest jego 
największą nadzieją i największym zagrożeniem. On się obudził – ty go obudziłeś 
– i wytęża swą 
ogromną wolę, żeby ją zdobyć. Oczywiście ciebie też zna.
– A zatem, ten gaan Mangów służy Rzece?
– Tak, poniekąd. Rzeka posyła mu sny, ukazuje wizje wielkości. Jest narzędziem w 
ręku 
Rzeki.
– Czy są jeszcze inni?
– Nie widzę tego wyraźnie. Oni wciąż pozostają w jego cieniu, a teraz, kiedy się 
przebudził, 
wzrok mój napotyka na przeszkody. Ale tam w Nhol coś jest i czeka gotowe do 
skoku przez 
równiny. A kiedy nadejdzie, będzie jak zawierucha.
– I co teraz? – wystękał Perkar. – Co mam robić?
Czarny Bóg przymknął powieki tak, że jego oczy upodobniły się do szparek.
– Ona może go zgładzić. Trzeba ją zabrać do jego źródeł, do miejsca, gdzie się 
narodził. Tam 
zdoła go zabić.
– Hezhi?
– Owszem, a więc rozumiesz. Zaprowadź ją do jego źródła.
– A wtedy?
– Wtedy ona go zabije.
– Jak?
– To już nie twoje zmartwienie. Wystarczy, że ci powiem, iż to uczyni.
Perkar otworzył usta, by zaoponować, lecz po namyśle zrezygnował. Bał się i 
dotarło do 
niego, że uczucie to stłumiło również głos Harki, który od pewnego czasu 
zupełnie milczał. 
Spróbował odnaleźć w sobie poprzednie lekceważenie, dojmującą złość, i odkrył, 
że 
przytłoczone przerażeniem zniknęły bez śladu.
– Zaprowadzić ją do źródła – powtórzył słowa Czarnego Boga. – Jak mamy je 
odnaleźć?
– Wiesz, gdzie ono leży: w górach w samym sercu Balat. Na wszelki wypadek 
pozostawię 
dla was znaki po drodze. Musicie zachować ostrożność i nie podróżujcie Rzeką, 
aby tam dotrzeć. 
Musicie wędrować lądem.
– Tyle to wiem nawet ja – wymamrotał Perkar.
Karak przykucnął naprzeciwko, tak że jego dziób niemal stykał się z nosem 
Perkara, po 
czym, z czułym uśmiechem, zwichrzył mu włosy.
– Oczywiście, że wiesz, mój śliczny, mały dąbku. Tylko ci przypominam.
Nim Perkar zdążył cokolwiek odpowiedzieć, czy choćby drgnąć pod dotknięciem 
boga, 
Karak nagle zapadł się w siebie, zwinął w twardą, białą kulę, która momentalnie 
stanęła 
w płomieniach, jakby uczyniono ją z suchego drewna. Pod wpływem żaru ognia 
ponownie 
rozwinął ciało. Tym razem był zupełnie czarny i przybrał postać kruka większego 
od 
najpotężniejszych mężczyzn. Ptak odskoczył w tył i przekrzywiwszy głowę, zerknął 
na Perkara.
– Tylko ci przypominam – powtórzył, po czym podszedł ku leżącym na ziemi 
Ngangacie 
i Dobremu Złodziejowi. Obaj właśnie zaczęli przytomnieć, w oszołomieniu wodzili 
wzrokiem od 
Perkara do Karaka.
Kruk tymczasem pochylił się nad Ngangatą. Na ten widok pierś Perkara wypełnił 
lodowaty 
chłód. Wytężał całą wolę, by zmusić rękę do sięgnięcia po Harkę, nakazywał 
nogom, by 
dźwignęły go z ziemi, ale członki odmawiały mu posłuszeństwa.
Karak wpatrywał się w Ngangatę przez chwilę, która zdawała się trwać wieczność, 
Ngnagata 
zaś z nieprzeniknioną miną patrzył prosto w oczy boga. W końcu bóg przyskoczył 
do Dobrego 
Złodzieja.
– Witaj, śliczny – zagruchali Czarny Bóg.
Dobry Złodziej wbił wzrok w Perkara, a z jego oczu wyzierała mieszanina strachu 
oraz 
złości.
– Mój koń – zawołał – zwie się Ostry Tygrys. Opiekuj się nim, człowieku z Ludu 
Pastwisk.
Nie był to rozkaz, a jedynie prośba, i zarazem ostatnie słowa wypowiedziane 
przez Dobrego 
Złodzieja. Szpony Karaka wbiły się w jego brzuch, zatrzepotały czarne skrzydła. 
Kruk wzbił się 
w powietrze, unosząc Manga, który ani na moment nie oderwał wzroku od Perkara.
Bóg i jego ofiara byli już tylko maleńką plamką, ta zaś po chwili zniknęła 
zupełnie.
Perkar tak bardzo opadł z sił, że z trudem zdołał pomóc Ngangacie wejść do 
namiotu. 
Ognisko zostało zadeptane, chłód nocy przenikał ich więc do szpiku kości. W 
namiocie było 
nieco cieplej, lecz i tak ziąb doskwierał na tyle mocno, że natychmiast 
przytulili się do siebie. 
Obaj milczeli. Perkar rozważał, czy nie pomówić z Harką, doszedł jednak do 
wniosku, że nic mu 
z tego nie przyjdzie. Leżał więc bez słowa, a pamięć podsuwała mu obraz 
malejącej twarzy 
Dobrego Złodzieja. Był przeświadczony, że tej nocy nie zmruży oka, jednak kiedy 
nagle się 
ocknął, przez szpary w skórze namiotu sączyło się światło poranka.
Ngangatą jeszcze spał, więc Perkar go nie budził. Wstał i, jak mógł najciszej, 
wyszedł 
z namiotu. Słońce stało już dość wysoko, malując barwami złota, różu oraz 
szarości sunące górą 
chmury. Tu i ówdzie wesoło połyskiwało błękitne niebo.
Perkar – któremu wesoło wcale nie było – nazbierał drew i rozniecił ogień. 
Odnalazł też 
zwłoki łucznika. Na jego plecach ziały straszliwe, długie rany, zaś szeroko 
otwarte oczy patrzyły 
w bezbrzeżnym zdumieniu. Przyciągnął sztywne ciało do drugiego martwego Manga, 
po czym 
odśpiewał pieśń dla zmarłych, rozlewając w ofierze tę odrobinę wina, która mu 
została. 
Oczywiście, nie znał ich imion, wyjąwszy Dobrego Złodzieja, lecz stosowna pieśń 
dla martwych 
wrogów imion nie wymagała. Skończywszy, ruszył na poszukiwanie kamieni, którymi 
mógłby 
przykryć ciała. Chociaż długo krążył po okolicy, znalazł zaledwie kilka odłamków 
wielkości 
pięści. Zafrasowany popatrzył na trupy ludzi i konia, zastanawiając się, jak 
najlepiej z nimi 
postąpić. Z boku doleciało parskanie Ostrego Tygrysa, przypominając mu o nowych 
obowiązkach.
– Pozwól, by zajęły się nimi niebiosa – powiedział ochrypły głos za plecami 
Perkara. 
Odwróciwszy się, ujrzał stojącego obok namiotu Ngangatę.
– Mężnie stawali – odrzekł Perkar – zasługują więc na odrobinę szacunku.
– Niech zajmą się nimi niebiosa – powtórzył Ngangata. – To Mangowie, a ten lud 
takie 
właśnie ma obyczaje.
Perkar głęboko odetchnął, wypuszczając z ust kłąb pary.
– Chcesz ich tak zostawić wilkom na pożarcie?
– Tak.
– Powinniśmy chyba uczynić coś więcej.
– Dla martwych ciał? Nie. Złóż później ofiarę dla ich duchów, jeżeli wciąż 
czujesz się 
winny. Teraz powinniśmy stąd zniknąć, bo w każdej chwili mogą nadjechać ich 
pobratymcy.
– Skąd wiedzieli, że mają przyjechać właśnie tutaj?
– Ani chybi, zobaczył nas ich gaan.
– Wobec tego będzie nas widział, dokąd byśmy się nie udali.
– Jeśli będziemy w ruchu, nie zobaczy żadnego miejsca. – Ngangata wzruszył 
ramionami.
Perkar niepewnie pokiwał głową.
– Muszę zabrać konia Dobrego Złodzieja.
Ngangata zerknął na Perkara z nieco drwiącym uśmiechem.
– To jest bojowy koń Mangów. Poza właścicielem nikt nie może się do niego 
zbliżyć.
– Dobry Złodziej prosił mnie o to. To było jego ostatnie życzenie. Ngangata 
bezradnie 
rozłożył ręce.
– Spakuję namiot.
Perkar posłał ostatnie spojrzenie zabitym wrogom, po czym skupił uwagę na Ostrym 
Tygrysie.
Gdy podszedł bliżej, ogier popatrzył na niego z powątpiewaniem. Imię Ostry 
Tygrys było jak 
najbardziej trafne; choć większość koni Mangów miała paski na bokach oraz 
zadzie, wzór tego 
wierzchowca, podobnie jak grzywa, był zupełnie czarny, przez co szczególnie 
wyraziście znaczył 
się na ciemnobrązowym tle. Jednak tak naprawdę imię to nie miało nic wspólnego z 
wyglądem 
zwierzęcia. Konie Mangów otrzymywały bowiem imiona poległych wojowników, 
wojownicy zaś 
– poległych koni. Zbliżając się do ogiera, Perkar zastanawiał się, kto dawno 
temu nosił to imię 
jako pierwszy – człowiek czy wierzchowiec.
Ostry Tygrys miał szeroko rozwarte oczy i niespokojnie rzucał głową.
– Shununechen – powiedział Perkar łagodnym tonem. Słyszał, że tak właśnie mówili 
Mangowie do koni, które nie były ich własnością. – Powąchaj mnie, kuzynie.
Ostry Tygrys pozwolił mu podejść zupełnie blisko, tak że mógł podsunąć dłoń pod 
same 
nozdrza zwierzęcia.
Ogier wciąż miał na grzbiecie siodło, a w pysku wędzidło. Perkar pomyślał ze 
smutkiem, że 
nie rozkulbaczył na noc T’esha. Nie godziło się w taki sposób traktować tych 
pięknych rumaków.
„Ani odrąbywać im nóg” – dopowiedział w duchu i zacisnął zęby.
– Czy pozwolisz się dosiąść, kuzynie? – spytał Ostrego Tygrysa.
Początkowo zamierzał jedynie zaprowadzić ogiera do pasącego się nad strumieniem 
T’esha, 
ale teraz poczuł niewytłumaczalne pragnienie, aby wskoczyć na jego grzbiet. 
Oczywiście 
Ngangata miał rację. Ten koń nigdy nie powiezie nikogo oprócz Dobrego Złodzieja. 
A jednak...
Wsunął stopę w strzemię; Ostry Tygrys nadal stał spokojnie. Trwał w bezruchu, 
dopóki nie 
spróbował przerzucić drugiej nogi nad jego grzbietem.
Perkar znalazł się nagle w powietrzu, wyrzucony do góry gwałtownym podskokiem 
wierzchowca. Ciężko padł na ziemię i natychmiast przeturlał się w bok. Ostry 
Tygrys runął na 
niego, młócąc powietrze przednimi nogami. Jedynie dzięki nadprzyrodzonemu 
ostrzeżeniu Harki 
zdołał uniknąć uderzenia twardych kopyt. Jedno z nich tylko trąciło go w ramię, 
zanim poderwał 
się na nogi. Ostry Tygrys natomiast przerwał swój atak równie nieoczekiwanie, 
jak go rozpoczął, 
i stojąc nieruchomo, skierował na Perkara spojrzenie ciemnych, lśniących oczu.
Chłopak uśmiechnął się na myśl o własnej głupocie.
– Już dobrze – rzekł. – To jak, dasz mi się poprowadzić?
Ostry Tygrys stał spokojnie, a kiedy Perkar ostrożnie ujął wodze, podążył za nim 
bez 
najmniejszego sprzeciwu.
Wkrótce potem, gdy tylko Ngangata spakował namiot i dosiadł swego wierzchowca, 
wyruszyli ku osadzie Brata Konia. Perkar jechał pogrążony w zadumie, rzucając od 
czasu do 
czasu spojrzenie na zasnute chmurami niebo, zmagając się z wciąż żywym 
wspomnieniem 
strachu i czarnych skrzydeł.
IX. Wróżka
Ghe poszedł do doków, żeby pomyśleć.
Słoneczny blask omal nie przyprawiał go o lęk. W jego pamięci pozostały strzępki 
różnych 
historii, fantazji usnutych na ciemnych ścieżkach jego młodości przez ubogich i 
wylęknionych 
w Dzielnicy Południowej. Opowieści te zasiedlały istoty jego pokroju, upiory 
karmiące się krwią 
żywych, unikające jasnego oka nieba, które mogłoby je unicestwić, przemieniając 
w krople 
brudnej i cuchnącej wody z Rzeki. Dlatego też za dnia stwory te kryły się w 
głębi krypt pod 
miastem, w bezdennych czeluściach Rzeki...
Jemu jednak słońce nie wyrządziło żadnej szkody. Prawdę mówiąc, uradowało go 
nawet, 
podobnie jak widok jaskrawo poubieranych przekupniów na nabrzeżach, ostry zaduch 
ryby, 
słodka woń kadzideł wróżbitów, smakowite aromaty pieczonego na ruszcie mięsa. 
Przystanął 
przy jednym z ostatnich kramów i za miedzianego solda kupił u młodej, 
ciemnoskórej 
dziewczyny, której twarz szpeciły ślady po ospie, dwa szaszłyki z przyprawianego 
czosnkiem 
mięsa jagnięcia i gąbczasty bochenek chleba tsag’. Siadł na nabrzeżu, zwiesił 
nogi nad Rzeką 
i posilając się, obserwował krążące nad barkami mewy, mężczyzn o szerokich 
ramionach 
zajętych rozładunkiem towarów z Bagiennych Królestw, z terenów położonych w 
górze Rzeki, 
a nawet z dalekiego Lhe.
Pod sobą czuł Rzekę, niczym rodzic dumną z jego obecności.
– Jesteś potężny – rzekł, zwracając się do bezmiaru wód u swych stóp.
Z niechęcią powrócił myślami do trapiących go kłopotów.
Jego pobyt w Nhol dobiegał końca, to było oczywiste. Nie mógł przecież zabić 
wszystkich 
mężczyzn i kobiet, którzy go rozpoznają. Kapłani z pewnością już badali ostatnie 
zniknięcia, 
a zwłaszcza zabitego Jika. Zresztą i tak musiał jak najszybciej wyruszyć na 
poszukiwanie Hezhi.
Jednak świat był ogromny, on zaś nie wiedział, gdzie szukać. Tylko Ghan mógłby 
to 
powiedzieć, lecz bibliotekarz dał mu wyraźnie do zrozumienia, że nie zamierza 
czegokolwiek 
wyjawiać. Gdyby Ghe miał dość czasu, z pewnością zdołałby zaskarbić sobie 
zaufanie starca – 
Ghan był bardzo przywiązany do Hezhi, toteż wykorzystując to narzędzie, 
skruszyłby w końcu 
jego kamienne serce i zajrzał do środka. Cały szkopuł polegał na tym, że on tego 
czasu nie miał.
Zwłaszcza że musiał jeszcze dowiedzieć się paru innych rzeczy. Choć dzięki 
powtórnym 
narodzinom nabył niezwykłych mocy, nie pojmował natury wrogów, którym przyjdzie 
mu stawić 
czoło – jak choćby owego białoskórego barbarzyńcy, którego nie imała się śmierć. 
Czy, tak jak 
Ghe, był jakąś odmianą ghoula? Czy był od niego potężniejszy? Poza tym, w umyśle 
Ghe 
majaczyły niejasne cienie jeszcze innych sił, przyczajonych tam, gdzie nie 
sięgała władza Rzeki. 
O nich także musiał się czegoś dowiedzieć.
Omiótł spojrzeniem miasto, zastanawiając się, gdzie też mogą leżeć potrzebne 
odpowiedzi. 
Być może w bibliotece, gdzie Hezhi odkryła swoje tajemnice. Lecz Nhol miało 
również wiele 
ciemnych zakamarków, w nich zaś częstokroć drzemała starodawna wiedza.
Największą jej siedzibą była, górująca ponad brudnymi tawernami oraz 
targowiskami na 
nabrzeżu, pradawna i monumentalna Wielka Świątynia Wody. Wzniesiona z białego 
kamienia 
budowla w kształcie piramidy strzelała w górę na podobieństwo wygrażającej 
niebiosom pięści 
Rzeki. Z jej ozłoconego słońcem szczytu wytryskiwał gejzer wody. Ghe był kiedyś 
wewnątrz 
świątyni i widział doskonałą kolumnę wody pędzącą w górę przez sam środek 
budowli. Zdjęty 
grozą podziwiał jej potęgę. Teraz też widział dwie postrzępione krawędzie, 
wzdłuż których 
spływały kaskady wody, cztery strumienie pędzące w cztery strony świata, żeby 
złączyć się ze 
swym źródłem w kanałach otaczających najświętszą budowlę kapłanów. Kiedyś także 
dla niego 
była ona świętym symbolem wielkiej potęgi, której służył, oraz ładu, dzięki 
któremu 
z sypiającego pośród psów włóczęgi wybił się na osobę szanowaną.
Dzisiaj, oglądana z perspektywy Rzeki, świątynia wydała się mu zupełnie inna. 
Wyczuwał, 
że pod białą powłoką tkwi serce tajemnicy, labirynt fałszu i oszustwa. To 
właśnie tam kapłani 
snuli swe pajęcze sieci, szykowali okowy krępujące Boga Rzeki. Były tam również 
biblioteki, 
rozległe, zakurzone komnaty, pełne zakazanej wiedzy, pieśni oraz potężnych 
zaklęć. Kiedy jako 
Jik przechodził inicjację, miał jedynie sposobność pobieżnie zerknąć na zbiory. 
Teraz natomiast 
jakimś sposobem wyczuwał, co kryło się pod spadającą wodą.
Przeniósł wzrok w dół, na przepływającego u jego stóp boga.
– Ty chcesz, abym tam poszedł – wyszeptał.
Takie przedsięwzięcie byłoby niebezpieczne nawet dla niego. Kapłani dysponowali 
przecież 
mocą zdolną poskromić samego boga, a ożywiony Ghe był zaledwie palcem Rzeki. Ale 
to 
przecież kapłani go wykształcili, z pospolitego rzezimieszka i złodzieja 
uczynili doskonały oręż. 
Broń zaś z łatwością można było zwrócić przeciwko tym, którzy ją wykuli.
Jedzenie okazało się nie tak dobre, jak tego oczekiwał. Co prawda miało 
wspaniałą, kuszącą 
woń, lecz w ustach traciło natychmiast wszelki smak, tak jakby wraz z wieloma 
innymi 
wspomnieniami utracił również pamięć smakowania.
Zniechęcony, wrzucił resztki posiłku do wody.
– Posil się, mój panie – rzucił szeptem, po czym wstał i podjął wędrówkę.
Skierował swe kroki do Dzielnicy Południowej, chociaż nie potrafił powiedzieć, 
co wpłynęło 
na jego wybór. Wiedział wprawdzie, że właśnie tam przyszedł na świat, ale 
wspomnienia w jego 
głowie tak się poplątały, że zdołał wyłuskać zaledwie kilka wyraźnych obrazów. 
Przechadzka 
ulicą Red Gar, którą pamiętał najlepiej, była niczym nasłuchiwanie strzępków 
znanej pieśni. 
Godło mijanego kramu zdawało mu się równie znajome jak własne imię, ale potem 
następował 
ciąg budynków na pozór równie obcych, jak czeluście pałacu. A mimo to odzyskał 
dobry nastrój. 
Wyglądało na to, że jego nos oraz skóra rozpoznawały ulicę lepiej niż oczy. 
Kroczył więc dalej 
w nastroju pogodnej melancholii, a kiedy przystanął na rogu, żeby popatrzeć jak 
mały 
złodziejaszek opróżnia kieszeń jakiegoś szlachcica, usłyszał swoje imię.
– Ghe! – zawołała starsza kobieta, której głos wydał mu się zupełnie obcy.
Zaskoczony, odwrócił się raptownie, zaciskając śmiertelnie niebezpieczne pięści. 
Naprzeciwko stała leciwa staruszka w stroju wróżki. Odzienie miała znoszone i 
spłowiałe, ale jej 
przyozdobiony złotymi księżycami oraz gwiazdami spiczasty kapelusz sprawiał 
wrażenie 
nowego i kosztownego. Przed nią leżała aksamitna chusta służąca do rzucania 
wróżebnych kości. 
Rozchyliła usta w na poły bezzębnym uśmiechu, a z jej oczu bił dziwny blask, 
będący 
mieszaniną szczęścia, czujności oraz troski.
Znał tę twarz. Jej obrazy zaścielały mu pamięć na podobieństwo skorup z 
rozbitego dzbana. 
Jednak nie wiązało się z nią żadne imię, żadne rozmowy, dosłownie nic. Nic prócz 
nieznacznego 
uczucia zadowolenia.
– Ghe? Czy nie posiedzisz przez chwilę ze starą kobietą? – Oczy wróżki spojrzały 
ostrzej, 
z podejrzliwością. Zawahał się, przez chwilę rozpaczliwie przeszukiwał pamięć, a 
nie 
natrafiwszy na żaden ślad, z uśmiechem przyklęknął obok chusty.
– Witaj – odrzekł, nadając głosowi radosne brzmienie. – Dawno się nie 
widzieliśmy.
– A czyja to wina? Ach, mały duh, co ci kapłani z ciebie zrobili? Ledwie cię 
rozpoznałam 
w tym kołnierzu. I chyba jesteś bardzo zmęczony.
Wiedziała o kapłanach. Kim była ta kobieta?
– Mam dużo zajęć – wymamrotał, żałując, że nie pamięta nawet jej imienia. Czyżby 
była 
jego krewną? Z pewnością nie była matką. Na to była o wiele za stara.
Zaskoczenie i podejrzliwość wciąż gościły na jej twarzy. Musiał... no właśnie, 
co musiał 
zrobić? Powinien ją opuścić, uciec jak najdalej.
Podjął całkiem inną decyzję.
– Powróż mi z kości – poprosił, wskazując rozłożone na chuście wypolerowane 
płytki 
pokryte symbolami.
– To ty teraz w to wierzysz? Kapłani nauczyli cię szacunku dla starych niewiast?
– Tak.
Wzruszywszy ramionami, pozbierała kości i zagrzechotała nimi w dłoniach.
– Co się stało z tamtą dziewczyną? – zagadnęła od niechcenia. – Wiesz, z tą 
która tak ci się 
podobała, a oni kazali ci ją śledzić?
Jego przerażenie musiało być równie widoczne jak świecące na niebie słońce. 
Wróżka 
rozwarła szeroko oczy.
– Cóżeś ty zrobił, maleńki? Co się stało?
Ghe poczuł mrowienie wzdłuż kręgosłupa. Musiał coś z tym zrobić. Sięgnął po 
mały, 
roztrzepotany kłębuszek więzi, który podtrzymywał jej życie. Ta starucha 
wszystko wiedziała. 
Wiedziała, że jest Jikiem i wiedziała o Hezhi. Najlepiej zrobi, zabijając ją 
natychmiast.
A jednak, nie wiadomo dlaczego, nie potrafił tego uczynić. Po chwili wahania 
cofnął się od 
więzi i to pomimo głodu, który powoli dawał o sobie znać, jak gdyby zjedzone 
wcześniej mięso 
oraz chleb nie zdołały go zaspokoić.
– Posłuchaj – syknął. – Słuchaj uważnie. – Zaczerpnął głęboko tchu. – Ja nie 
wiem, kim ty 
jesteś.
Oczy wróżki stały się jeszcze szersze, a po chwili straciły blask.
– Co to ma znaczyć? Czy życie w pałacu uczyniło cię zbyt ważnym na rozmowę ze 
starą Li?
„Li” – Słyszał to imię w swojej wizji, przy powtórnych narodzinach. Wtedy był to 
tylko 
pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia dźwięk. Teraz...
Teraz już wiedział, że tak właśnie miała na imię stara wróżka, lecz na tym jego 
wiedza się 
kończyła.
– Nie. Nie, chodzi mi o coś całkiem innego. Ty mnie znasz, znasz moje imię, dużo 
o mnie 
wiesz. Ja natomiast zupełnie ciebie nie znam.
Jej twarz wygładziła się, upodobniając do doskonałej, pozbawionej wszelkich 
uczuć maski.
– Co pamiętasz?
– Niewiele, tylko jakieś urywki. Wiem, że wychowywałem się gdzieś tutaj. 
Pamiętam tę 
ulicę. Pamiętam też twoją twarz, ale nie znałem twego imienia i dopiero ty sama 
powiedziałaś 
mi, jak się nazywasz.
Twarz Li pozostała zupełnie obojętna.
– Może to jakiś zakaz – powiedziała z namysłem. – Ale po co mieliby ciebie tak 
okaleczać? 
To nie ma sensu, Ghe.
– Może... – zaczął. – Może, jeśli mi powiesz, to sobie przypomnę. Może moja 
pamięć jest 
tylko uśpiona.
Wróżka pokiwała głową.
– Może tak być. Ale dlaczego? Czy nadal jesteś Jikiem?
– Nadał – przytaknął. – Zawsze.
– Kiedy rozmawiałam z tobą ostatnim razem, opowiadałeś, że kazali ci śledzić 
jedną 
z Błogosławionych przez Rzekę, jakąś młodą dziewczynę. Czy coś się wtedy stało?
– Nie pamiętam – skłamał. – Tego też nie pamiętam.
Staruszka wydęła wargi.
– W takim razie poczytam w kościach – powiedziała. – Może one coś nam pokażą. 
Posiedź 
tu trochę ze mną.
Poszperawszy za plecami, wyciągnęła mały, szmaciany worek i zaczęła wydobywać z 
niego 
różne przedmioty. Położyła na chuście stożek kadzidła.
– Pamiętasz, dałeś mi ją kiedyś.
– Tak?
– Tak. Po swojej inicjacji. Tę chustę i kapelusz. Bądź tak dobry, mały duh, i 
skocz po ogień 
do starego Shehwada. – Machnięciem ręki wskazała oddalonego o kilkadziesiąt 
kroków 
mężczyznę pilnującego piekących się na rożnie połci mięsa. Ghe skinął głową i 
posłusznie wstał 
z miejsca.
– Li prosiła, żebyś dał jej ognia – zwrócił się do mężczyzny, który, choć 
określony przez 
wróżkę mianem „stary”, z pewnością był od niej młodszy.
Ostre rysy kramarza zaczęły przybierać ponury wyraz, lecz w okamgnieniu uległy 
przemianie.
– A niech mnie, przecież to mały Ghe. Dawno cię tutaj nie było.
– Dawno?
– No tak, od czasu jak... sam już nie pamiętam. Widzieliśmy się na długo 
przedtem, zanim 
przyszli tu kapłani i wypytywali o ciebie.
– Kapłani o mnie pytali? – upewnił się Ghe, uważając przy tym, by nadać głosowi 
obojętne 
brzmienie.
– Tak. To było wiele miesięcy temu. A oto i ogień. – Podał Ghe płonącą szczapę 
czarnej 
wierzby, którą dobył ze swego paleniska.
– Dziękuję. – Wolał nie zadawać więcej pytań, żeby nie wzbudzić podejrzeń. Po co 
kapłani 
kogoś tutaj posyłali?
Oczywiście dlatego, że jego ciało nigdy nie zostało odnalezione. Jik, którego 
zabił w pałacu, 
wspomniał, że ktoś widział jego zwłoki, te zaś później zniknęły. A więc, kapłani 
go szukali.
Czy jednak coś podejrzewali? Czy mogli coś podejrzewać? To było niepokojące. 
Został 
wyćwiczony w zabijaniu, natomiast jego wiedza o kapłańskich czarach pozostawiała 
wiele do 
życzenia. Czy istniał jakiś sposób, żeby zobaczyć, co się z nim stało? Jakiś 
magiczny ślad bądź 
znak?
Wrócił do staruszki. Ona musiała wiedzieć, że kapłani tu byli, lecz nawet o tym 
nie 
wspomniała.
– Zapal kadzidło, głuptasie – poleciła Li, odrywając na chwilę wzrok od 
rozkładanych kości.
Posłusznie przytknął głownię do stożka, z którego wnet uniosła się gęsta smuga 
wonnego 
dymu.
– A teraz usiądź. Rzucę kośćmi i poczytamy z nich tak jak zwykle.
Ghe zacisnął usta. „Jak zwykle”. Kim ona dla niego była? Momentami wydawała mu 
się tak 
bardzo znajoma. On zaś jej zaufał, opowiedział o rozległych lukach w pamięci. To 
było głupie, 
ale czy miał inne wyjście?
Patrząc na kroczących ulicą Red Gar ludzi, sam odpowiedział na swoje pytanie. 
Widział 
bogatych i biednych, szlachetnych i podłych, ale nikt nie zwracał uwagi na starą 
kobietę oraz 
mężczyznę spowitego po szyję w jedwabie, zupełnie jakby byli niewidzialni. Każda 
mijająca ich 
osoba miała do załatwienia jakąś pilną sprawę, własne zmartwienia, jakiś cel. 
Gdyby musiał 
sięgnąć w głąb Li, zabrać jej życie...
Nadal nie chciał tego zrobić. Niegdyś ona wiele dla niego znaczyła, to było 
oczywiste. 
Dzisiaj, jedyną osobą, która cokolwiek go obchodziła, była Hezhi.
Pod wpływem tej myśli zmarszczył czoło. Kapłani mogli go szukać, lecz to właśnie 
na niej 
zależało im najbardziej. Na jak wiele byli gotowi, żeby ją schwytać? Czy już 
wysłali w pościg 
ekspedycję? Ghe był świadom, że podobne rozważania powinny wzbudzić w nim 
niepokój, 
popchnąć do działania, ale po raz pierwszy od chwili powtórnych narodzin, poczuł 
ociężałość, 
przyjemny ucisk obejmujący czoło oraz oczy. Ciepło słońca niosło odprężenie, a 
gdzieś z daleka 
napływał kojący głos Li.
– Uwaga, rzucam kości. O, widzisz, ułożyły się w „gadający” wzór, oko chmur...
Wróżka mówiła dalej, jednak jej słowa całkiem mu umknęły, gdy na chwilę pozwolił 
opaść 
powiekom.
Kiedy rozwarł je z powrotem, napotkał baczne spojrzenie staruszki. Nieco 
oszołomiony, 
potrząsnął głową. Dlaczego był tak bardzo zmęczony? Dlaczego wróżka się 
złościła?
– Ty nie jesteś Ghe – wysyczała z wściekłością. – Wiedziałam to od samego 
początku. Jesteś 
tylko ghoulem, który go pochłonął.
„Nie! – pragnął powiedzieć Ghe. – Czy widzisz moją szyję? To moje ciało, moja 
głowa, a nie 
jakaś widmowa zjawa. To ja...” Nie potrafił jednak wyrzec choćby słowa. Jego 
wargi oraz gardło 
były zupełnie odrętwiałe, podobnie jak kończyny czy zmysły.
Kadzidło! Powinien je rozpoznać... przecież wiedział. Wyostrzył spojrzenie i 
natychmiast 
wszystko uległo zmianie. Li przybrała postać kłębka więzi, to samo stało się z 
ludźmi na ulicy – 
rozedrgane zwitki w przezroczystym świecie. Kadzidło natomiast było plamą 
nicości, czarnym 
miejscem pośród ciemności, dziurą wysysającą z niego wszystkie siły. Warcząc, 
zmiótł je 
niezdarnym machnięciem ręki.
– Nie! – wykrztusiła staruszka. Najwyraźniej sądziła, że jest słabszy. Zaczęła 
gorączkowo 
mamrotać pod nosem jakieś zaklęcie.
Tym razem Ghe się nie zawahał. Omijając próżnię dymu, wyciągnął rękę, zabrał Li 
życie i je 
pożarł.
Uczynił to błyskawicznie. Kobieta przez chwilę spazmatycznie dygotała, potem zaś 
stała się 
częścią jego.
Zdyszany, niepewnie dźwignął się na nogi. Ledwie odszedł od płonącego stożka, 
pozostawiając za sobą smugę dymu, w pełni odzyskał czucie, czemu towarzyszyło 
gwałtowne 
mrowienie, jak gdyby jego członki zostały na krótko pozbawione dopływu krwi.
Ulica tętniła wokół pospiesznym rytmem, ludzie pędzili do swoich spraw to w tę, 
to w tamtą 
stronę. Wcisnął się w strumień przechodniów i pozwolił się nieść. Zerknąwszy za 
siebie, dojrzał 
Li. Wróżka wyglądała, jakby spała. Kapelusz w gwiazdy i księżyce spadł jej z 
głowy i leżał 
pośród kości.
– Jest piękny – nieoczekiwanie całkiem wyraźnie przypomniał sobie jej słowa 
wypowiedziane dawno temu. – Księżyce i gwiazdy zdają się błyszczeć. Czy wyszyto 
je złotą 
nicią?
– Nie wiem – odpowiedział. – Wiedziałem tylko, że ci się spodoba.
Chociaż nie pamiętał nic więcej, zaczął płakać.
Tej nocy spał po raz pierwszy od siedmiu dni, od momentu powtórnych narodzin. 
Spał i śnił.
Sny zaś były inne, niż te które pamiętał. W niczym nie przypominały niejasnych, 
dziwnych 
powtórzeń drobnych lęków minionych dni, pozbawionych sensu widowisk cieni. Były 
mocne, 
wyraźne i proste. Kolory również nie były takie jak trzeba – zbyt ostre i 
jaskrawe, bez 
jakichkolwiek cieni. Wszelka zieleń miała odcień żółci, natomiast czerwień – 
sangwiny. Sny te 
miały jednak znaczenie, które ogłuszało niczym łoskot pękniętego rogu, 
rozsadzało ramy jego 
sennych marzeń. Przesłanie było głośne, lecz niezrozumiałe. Ghe wyobrażał sobie, 
że tak właśnie 
czuć się musiały owady, gdy jakiś człowiek pochylał się nad nimi i zaczynał 
przemawiać.
Śnił o tym, że jest doskonale splecioną całością, ogromnym wężem gryzącym własny 
ogon. 
Było to pradawne uczucie, niemal zupełnie zapomniane.
Pamiętał Jasnego Boga, który przychodził, by mu urągać, a zarazem schlebiać. We 
śnie Jasny 
Bóg przypominał małe słońce, miał złote pióra i białą skórę. Śnił o wstydzie i 
złości, gdyż Jasny 
Bóg podstępem nakłonił go do rozwinięcia zwojów, do wyprostowania ciała. Było mu 
wstyd, że 
dał się wywieść w pole i się otworzył. W rewanżu pożarł światło Jasnego Boga, 
omal go nie 
uśmiercając. Jednak jego przeciwnik zdołał umknąć, choć był pozbawiony blasku i 
urody.
Potem popędził przez świat, a jego strach i wstyd zaczęły powoli zanikać. Gnał 
mila za milą, 
zagarniając wszystko, co leżało pod nim, żłobiąc wygodne łoże. Wtedy na krótko 
zaznał 
zadowolenia, cudownego uczucia radości. Upływał czas, ziemia się zmieniała, jego 
łoże również. 
Powoli zaczął mu doskwierać głód. Początkowo nie był silniejszy od 
niezadowolenia z faktu, że 
nie stanowi całości. Nie był już przecież zamkniętym kręgiem, jednością samą w 
sobie. Piły 
z niego niebiosa, rośliny wchłaniały go w swoje długie, szczupłe ciała, na 
koniec zaś wpadał 
w ogromną pustkę, w otchłań zbyt przepastną, by mógł ją napełnić. Cały stał się 
ruchem i nic 
w jego pobliżu nie pozostawało w spokoju, nic też nie należało wyłącznie do 
niego. Zaczął go 
nękać głód, pragnienie, by uchwycić cały otaczający świat i pochłonąć go, 
wcielić w siebie tak, 
by na zewnątrz nie pozostało nic więcej. Wówczas znowu stałby się zamknięty w 
sobie, niczym 
ciasno zwinięty wąż, który pożera własny ogon. Upłynęło więcej czasu i liczył 
się już tylko głód.
W miarę upływu wieków odkrył, że jego władza nie sięga w nieskończoność. Inni 
bogowie 
przejrzeli jego zamiary, a wówczas jego brat, Pan Lasu, posłał Jasnego Boga z 
Łowczynią, by 
wytyczyli granice. Nie przywiązywał do tego zbytniej wagi, tym niemniej stracił 
nieco pewności 
siebie. Wgryzł się w świat, ten zaś już nigdy go nie wypuścił.
Minęły następne wieki. Ghe boleśnie odczuwał pragnienie silniejsze od 
wszystkiego, czego 
dotychczas zaznał. Z każdą dekadą narastała w nim złość.
W chwili, gdy złość ta stała się naprawdę potężna, ku jego brzegom podeszły 
Ludzkie Istoty. 
Pod pewnymi względami przypominały one bogów, chociaż nie miały w sobie 
właściwego im 
ognia. A mimo to pełne były inwencji i na swój sposób silne. Uprzytomnił sobie 
wówczas, że 
ludzie są niby naczynia, które mógłby napełnić. Dzięki ich stopom mógłby opuścić 
swoje koryto 
i pochłonąć wrogich bogów.
Przystąpił zatem do napełniania ludzi. Byli mali i mogli pomieścić tylko 
nieznaczną jego 
część, wiedział jednak, że z czasem naczynia ich ciał będą się doskonalić. To 
była dobra cecha. 
Ludzi dawało się urabiać, w odróżnieniu od zupełnie niezmiennych bogów. 
Dotyczyło to 
wszystkich bogów prócz niego, albowiem on mógł ulegać przemianom. W tym właśnie 
tkwiła 
jego siła, a zarazem źródło udręki.
Cierpliwie rozsyłał w świat małe cząstki siebie. Ludzie – ku jego zdumieniu – 
zbudowali 
miasto. Oddalali się coraz bardziej od brzegów, zabijając bogów pogranicznych 
terenów, 
poszerzając jego włości bardziej, niż sam potrafiłby to uczynić. Był zadowolony. 
Czekał więc 
dalej, świadom, że z każdym pokoleniem jego lud staje się coraz silniejszy, 
coraz lepiej 
dostosowuje się do przenoszenia go w swoich kościach oraz żyłach.
Potem jednak zmogła go ociężałość i zapadł w sen. Obudził się niebawem, lecz 
upłynąć 
musiało wiele czasu, zanim pojął, iż senność była skutkiem czyjegoś działania, 
że ktoś celowo 
pozbawiał go wrażliwości zmysłów. Popadł w ponure przygnębienie. Wciąż nie 
wiedział, co mu 
się stało, choć wyczuwał obecność czarnej studni w sercu miasta, która 
sprawiała, że krwawił, 
i krępowała swobodę jego ruchów. Jego dzieci rodziły się silniejsze z pokolenia 
na pokolenie, 
wciąż jednak wiele im brakowało. Ale oto nareszcie narodziło się dziecko zdolne 
pomieścić go 
w całości.
A teraz to dziecko zniknęło.
Ghe obudził się. Usiadł na sienniku i omiótł wzrokiem małą izdebkę. Pomimo 
ciemności 
dostrzegł niewielką stertę odzieży oraz broni, stanowiącą cały jego dobytek.
„Hezhi” – pomyślał. To na nią czekał Rzeka. Wstrząsnął nim chwilowy dreszcz. 
Myśli oraz 
odczucia z jego snu nie były ludzkie. Stwarzały takie pozory wyłącznie dlatego, 
że zostały 
przepuszczone przez jego umysł. Jedynie to, co Rzeka czuł względem Hezhi, oparło 
się wszelkim 
zmianom i dlatego nie pasowało do żadnych znanych Ghe emocji, choć pod pewnymi 
względami 
przypominało żądzę. Dawny Ghe nie pojąłby tego w ogóle, on natomiast zaczynał 
rozumieć. 
I właśnie dlatego zadrżał.
Przy okazji zrozumiał jeszcze jedno: Bóg Rzeki nic nie wiedział o kapłanach, nie 
miał 
najmniejszego pojęcia o ich istnieniu. Dla niego byli oni zaledwie pustką, 
nicością. A źródło bólu 
Rzeki – ciemny wir wysysający jego potęgę i bezlitośnie sprowadzający senność – 
było Ghe 
dobrze znane. Przebywał w nim przecież wiele razy.
Była nim Wielka Świątynia Wody.
X. Gra w klepanego
Tsem spotkał ich na skraju obozu. Siedząc na podwalinie starego domostwa, 
opędzał się 
przed gromadą ciekawskich dzieciaków. Na jego widok Hezhi opuściła swoje miejsce 
za plecami 
Brata Konia i pospiesznie podbiegła bliżej.
– Księżniczko – zagrzmiał Tsem – gdzie byłaś?
– Później ci opowiem – obiecała Hezhi. – Teraz trzymaj się blisko mnie. Proszę.
– Oczywiście, księżniczko. – Olbrzym zmierzył czujnym spojrzeniem przybyszów, po 
czym 
łamanym językiem Mangów, na tyle jednak głośno, by mogli go usłyszeć jeźdźcy, 
powiedział: – 
Chyba oni nie zrobili ci krzywdy?
– Nie. Odprowadzili mnie tylko.
– Księżniczko, to nie jest pałac – dodał Tsem znacznie ciszej w ich ojczystym 
języku. – Nie 
możesz wymykać się w pojedynkę, gdy tylko przyjdzie ci na to ochota.
– Wiem, Tsem. Wiem.
Brat Koń przemówił do Tsema również w języku Nhol.
– Olbrzymie, zaprowadź swoją panią do mojego yektu i dobrze jej pilnuj. Dzieją 
się bowiem 
rzeczy, przy których muszę być obecny, dlatego proszę, żebyś czuwał nad jej 
bezpieczeństwem. 
Przyślę ci do pomocy Yuu’hana.
– A co się dzieje?
– Nie jestem pewien – odrzekł stary Mang. – Powiem ci, gdy tylko się dowiem.
Hezhi zauważyła, że podczas tej rozmowy Mech oraz Chuuzek wiercili się 
niespokojnie.
Chuuzek potwierdził to spostrzeżenie, zwracając się burkliwie do swego kuzyna.
– Co to za bełkot? O czym oni mówią?
Mech wzruszył ramionami, dając wyraz własnej niepewności. Brat Koń nadal ich 
ignorował.
– Proszę, nie lękaj się mnie, dziecko – rzekł do Hezhi. – Wiem, co widziałaś, 
ale nie musisz 
się tego lękać. Powinienem wyjaśnić ci więcej, zanim poprosiłem, żebyś na to 
patrzyła, ale to 
wszystko. Na razie przyjmij moje przeprosiny. Gdy tylko będę mógł, przyjdę do 
yektu i wtedy 
porozmawiamy w obecności twego olbrzyma. – Uśmiechnął się, ona zaś mu uwierzyła. 
W tej 
chwili bowiem szczerość jego słów wydawała się bardziej realna niż zapamiętane 
wcześniej 
niezwykłe widoki.
Brat Koń tymczasem przeszedł na mowę Mangów i skierował swe słowa do pozostałych 
jeźdźców.
– Przepraszam za moją nieuprzejmość, ale ten olbrzym bardzo słabo zna nasz 
język.
– Mogę nauczyć go paru słów – warknął Chuuzek. Mech tylko pokiwał głową.
– Spotkanie z tobą było dla mnie zaszczytem, kuzynko – zapewnił Mech, 
spoglądając na 
Hezhi, przy czym słowo „kuzynka” zostało szczególnie podkreślone. – Mam 
nadzieję, że wkrótce 
porozmawiamy o twym kraju. Chcę cię wypytać o wielkie miasto, którego nigdy nie 
widziałem 
na własne oczy.
Hezhi grzecznie skinęła głową, zachowała jednak milczenie. Czując na ramieniu 
ciężką dłoń 
Tsema, zaczęła torować sobie drogę w gęstym tłumie. Za ich plecami rozległy się 
dzikie 
pohukiwania jeźdźców pędzących na spotkanie przybyłych.
– O co w tym wszystkim chodzi, księżniczko? – zapytał Tsem, gdy byli już blisko 
yektu 
wskazanego im przez Brata Konia.
– Sama chciałabym wiedzieć – ponuro odparła Hezhi.
Yuu’han nadszedł po niedługim czasie, siadł przy płonącym przed yektem ogniu i 
wdał się 
w ożywioną rozmowę z wojownikiem równie młodym jak on. Hezhi spostrzegła jednak, 
że jego 
spojrzenie bez ustanku wędrowało po całym obozie, często zatrzymując się również 
na wejściu 
do namiotu.
– Czy on próbuje zatrzymać nas wewnątrz, czy też przeszkodzić komuś w wejściu do 
środka? – zastanawiała się Hezhi.
Tsem w milczeniu nastroszył krzaczaste brwi. Choć nie powtórzył swego pytania, 
Hezhi 
opowiedziała mu o spotkaniu z Mechem i Chuuzekiem. Przemilczała jedynie powód 
swej 
ucieczki w głąb pustyni. Nie chciała o tym mówić, dopóki lepiej wszystkiego nie 
zrozumie. Tsem 
wyglądał na zadowolonego z uzyskanych wyjaśnień. W końcu w Nhol spędził 
niezliczone 
godziny, podążając za nią w dyskretnym oddaleniu, kiedy przemierzała starożytne 
labirynty 
korytarzy opuszczonego skrzydła pałacu.
– Ciekawe, co ta wojna może znaczyć – zaciekawił się.
– Nie wiem. Myślę, że gdy Perkar z Ngangatą powrócą, nie spotkają się tutaj z 
miłym 
przyjęciem.
– Ale co to oznacza dla nas? Dla ciebie?
– Mam nadzieję, że Brat Koń wyjaśni nam to po przyjściu do namiotu. – Umilkła, a 
po 
chwili dodała: – Chyba myśli, że grozi mi niebezpieczeństwo.
– To oczywiste – odrzekł Tsem. – Cóż to jednak za niebezpieczeństwo? Czego ci 
Mangowie 
chcieli od ciebie?
Hezhi bezradnie rozłożyła ręce.
– Pojmowałem bieg zdarzeń w pałacu – rzekł Tsem z ciężkim westchnieniem. – Tam 
mogłem cię chronić. Tutaj... Tutaj nie wiem nic. Trzeba nam opuścić to miejsce, 
księżniczko.
– A dokąd mamy pójść? Czy tu, czy gdzie indziej, nasze rozumowanie nie będzie 
lepsze. Zaś 
do Nhol, rzecz jasna, powrócić nie możemy.
– Wybierzmy zatem inne miasto: Lhe, Hui...
– Są bardzo odległe, Tsem. Jak mielibyśmy pokonać tak długą drogę tylko we 
dwójkę? 
A nawet gdybyśmy tam dotarli, co byśmy tam robili? Przecież nie uznaliby tam 
mojego 
królewskiego rodu. Musielibyśmy wieść żywot w ich Dzielnicach Południowych.
– Cóż zatem radzisz?
Hezhi zastanawiała się przez chwilę.
– To miejsce jest równie dobre, jak każde inne. Chyba, że...
– Tak?
– Może powinniśmy zamieszkać z ludem Perkara. Tsem pogardliwie wydął usta.
– Jego lud w niczym nie jest lepszy od tego. To barbarzyńcy.
– No tak – Hezhi chrząknęła, po czym zakończyła całą dyskusję machnięciem ręki.
– Kiedyś powiedziałaś, że moglibyśmy poszukać ludu mojej matki – pospiesznie 
wtrącił 
Tsem, nie chcąc, by ich rozmowa spełzła na niczym.
– To prawda, lecz czy wiesz, gdzie on żyje? I jak go odnajdziemy? Nie możemy 
podróżować 
tylko we dwójkę. Czy potrafisz rozniecić ogień, upolować zwierzynę albo zastawić 
sidła? Ja tego 
nie potrafię. – Spojrzała Tsemowi prosto w oczy. – Przedtem wydawało się nam, że 
cały świat 
stoi przed nami otworem. Teraz wszystko wygląda inaczej. – Urwała z wahaniem. – 
A jednak, 
jest coś, co mogę zrobić. Coś, co da nam możliwość wyboru.
Tsem potrząsnął potężną głową.
– To znaczy?
– Brat Koń uważa, że mam zdolność do czarów. Wygląda na to, że jest to jedyna 
rzecz, jaką 
posiadam.
– Masz jeszcze mnie, księżniczko.
Hezhi poklepała olbrzyma po ramieniu, po czym rzekła łagodniejszym tonem:
– I ogromnie to sobie cenię, Tsem. Jesteś moim jedynym prawdziwym przyjacielem. 
Jednak 
w tym miejscu ceni się tylko pokrewieństwo, my zaś krewniaków tu nie mamy. Liczą 
się jeszcze 
yekty, zaszczyty wojenne i trofea myśliwskie, których również nie posiadamy. Nie 
wygląda też 
na to, żebyśmy mieli jakieś w najbliższym czasie zdobyć.
– Tak, rozumiem. – Olbrzym ponuro pokiwał głową.
– Ale oni szanują jeszcze moc, a tę – być może – posiadam.
– Czary są niebezpieczne, księżniczko.
– Tak, ale tylko z ich pomocą zdołam zdobyć dla nas odpowiednią pozycję. A gdyby 
kiedykolwiek przyszło nam gdzieś wyruszyć, potrzebowalibyśmy ludzi chętnych do 
pomocy. 
Musielibyśmy jakoś im zapłacić.
– Albo ich przymusić.
– Tak – cicho przyznała Hezhi. – Też o tym myślałam.
Osada wyglądała inaczej, niż wtedy, gdy Perkar z Ngangatą ją opuszczali. 
Rozrosła się na 
równinie, napełniła barwami oraz życiem. Wokół wytyczonych naprędce torów 
wyścigowych 
rozbrzmiewał nieopisany zgiełk. Był to widok dziki, barbarzyński, podniecający 
i... jakby nieco 
znajomy. Było w nim coś z powrotu do domu, coś z sianokosów, choć wszystko tu 
było większe, 
jaśniejsze, bardziej hałaśliwe.
Jednak gdziekolwiek się pojawili, napotykane twarze tężały w grymasie 
podejrzliwości, 
nawet te, które były im znane. Perkar bez trudu więc odgadł, że wieści o wojnie 
dotarły już do 
osady Brata Konia. Nie mogło być przecież inaczej, skoro zjechały tutaj klany z 
całego świata 
Mangów.
– Może byłoby lepiej w ogóle nie wracać do tego miejsca – cicho rzucił Ngangata.
– Nie mamy wyboru – burknął Perkar, rozważając zarazem, ilu wojowników zdołałby 
powalić z pomocą Harki, zanim utraciłby wszystkie więzi serca. Miecz dawał mu 
wprawdzie 
przewagę nad zwykłymi śmiertelnikami, nie czynił go jednakże niezwyciężonym. 
Czarny Bóg 
uprzytomnił mu to nad wyraz dobitnie. – Jeśli na mnie uderzą, nie mieszaj się do 
walki. To wojna 
między ich ludem i moim ludem. Ty nie masz z nią nic wspólnego.
Ngangata posłał mu z ukosa twarde spojrzenie.
– Być może nie pamiętasz tego, człowieku pastwisk, ale choć nie mam krewnych ani 
klanu 
wśród twego ludu, to wśród niego wyrosłem i właśnie twemu królowi przysięgałem 
wierność. 
Twój lud nie dał mi wiele, ale tego, co mam, ty mi nie odbierzesz.
Perkar przypatrywał mu się przez chwilę, po czym pokraśniał na twarzy i pokiwał 
głową.
– Daruj – powiedział. – Umrzyj zatem ze mną, jeśli taka twoja wola.
– Dzięki.
Niemal w tym samym momencie, jak gdyby ich porozumienie było umówionym sygnałem, 
wśród głośnych okrzyków runęła na nich grupa jeźdźców. Wyszczerzywszy zęby, 
Perkar sięgnął 
po Harkę.
– Oni nie nacierają – powiedział Harka. – Jeszcze nie. Trzymaj mnie w pogotowiu.
Perkar wypuścił z płuc powietrze, zaś jeźdźcy otoczyli go ciasnym kołem, 
wrzeszcząc 
i wymachując toporami oraz ciężkimi, zakrzywionymi mieczami. Nie znał żadnego z 
nich, 
spostrzegł tylko, że podobnie jak wojownicy przy strumieniu, przystrojeni byli w 
wojenne pióra. 
Każdemu za płaszcz służyła ludzka skóra; puste ramiona oraz dłonie powiewały na 
wietrze 
niczym skrzydła duchów. W końcu jeden z Mangów, młody i muskularny, zawołał:
– Hej ty, człowieku pastwisk, będziemy się bić.
Perkar starannie unikał jego wzroku. Wśród Mangów patrzenie prosto w czyjeś oczy 
uchodziło za obrazę.
– Nie chcę z tobą walczyć.
– Przebywamy tutaj na zaproszenie Brata Konia – dodał Ngangata. – Nie zamierzamy 
z nikim walczyć.
– Nie mówię do ciebie, człowieku zarośli – warknął wojownik. – I nic mnie nie 
obchodzi, 
pod czyją jesteście ochroną.
– Kiedy to prawda – odezwał się czyjś głos. – Polowali razem z nami w górach. – 
Zawtórowało mu jeszcze kilku myśliwych.
– Polowali w górach. Czy to tam dopadł mego kuzyna? – krzyknął i oskarżycielskim 
gestem 
wskazał Ostrego Tygrysa.
Perkar natychmiast pojął, że sprawy przybierają gorszy obrót. Przecież miał do 
czynienia 
z Mangami. Oczywiście rozpoznali konia i bez wątpienia zastanawiali się, gdzie 
przepadł jego 
jeździec.
Na szczęście Perkar nie musiał głowić się nad odpowiedzią, gdyż u boku 
napastliwego 
chłopaka wyrósł drugi wojownik. On także liczył sobie niewiele lat, a jego oczy 
odznaczały się 
niezwykłym jak na Manga kolorem – były niemal zupełnie zielone.
– Uspokój się Chuuzek. Brat Koń mówił nam o tych dwóch.
– Niech ktoś sprowadzi Brata Konia – odezwał się głos z tłumu. – Tylko szybko!
Perkar nie odwrócił głowy, żeby sprawdzić, kto to powiedział, zdawało mu się 
jednak, iż 
rozpoznaje Huu’lega, z którym polował, i z którym wypił niejedną kwartę piwa.
– Jak już powiedziałem – powtórzył Perkar – nie zamierzam walczyć.
Mang zwany Chuuzekiem spiorunował go wzrokiem. Zdania w tłumie gapiów były 
najwyraźniej podzielone. Jak Perkar słyszał, wielu zagrzewało Chuuzeka do walki, 
lecz nie 
brakowało i takich, którzy głośno przekonywali, że takie pogwałcenie gościnności 
w ogóle nie 
wchodziło w rachubę.
– Dlaczego na mnie nastajesz?
– Ty masz bladą skórę, a ten drugi to człowiek zarośli. To wy zaczęliście tę 
wojnę – głośno 
i rzeczowym tonem odrzekł Chuuzek.
Perkar wpatrywał się w niego bez słowa, z otwartymi ze zdumienia ustami. Jako 
pierwszy 
głos odzyskał Ngangata.
– Kto ci to powiedział?
– Gaan. Prorok. – Po tych słowach zapadła cisza, którą po chwili przerwał Brat 
Koń.
– No proszę, wrócili moi bratankowie! – rzucił sucho i choć wcale nie mówił 
głośno, 
w powszechnej ciszy wszyscy go usłyszeli.
– Bratankami Manga są Mangowie – warknął Chuuzek.
– Jako żywo – przytaknął Brat Koń. – Tak właśnie z nimi jest teraz, w tym 
obozie. – Starzec 
przedarł się przez tłum, mając tuż za plecami dwójkę młodszych członków swego 
klanu. Wbił 
w Chuuzeka ostre spojrzenie. – Mangowie wiedzą, jak należy zachowywać się w 
obozowisku 
krewniaków. – Tak – wtrącił zielonooki chłopak. – Z pewnością wiedzą. Wyraz 
zajadłości na 
twarzy Chuuzeka ustąpił nagle miejsca szerokiemu uśmiechowi.
– Musiałeś mnie opatrznie pojąć, shutsebe. Mamy przecież porę Ben’cheen, czas 
ucztowania 
i zabawy. Pytałem tylko twego bratanka, czy nie zechciałby spróbować swych sił w 
bech’iinesh.
– Nie, nie zechciałby – krótko stwierdził Brat Koń.
Perkar wydął wargi, rozpaczliwie próbując przypomnieć sobie znaczenie tego 
słowa. Słyszał 
je wcześniej. To było coś jak „pacnięcie”... Nie. Już wiedział: klepany. Była to 
gra i to raczej 
niezbyt bezpieczna.
Chuuzek skwitował wypowiedź Brata Konia wzruszeniem ramion.
– On sam może mi powiedzieć, że jest za mały i nazbyt miękki na rozrywki Mangów.
– No cóż – cicho wtrącił Perkar. – Nie mam zamiaru z tobą walczyć. Skoro jednak 
idzie ci 
jedynie o grę...
Brat Koń ze zmarszczonym czołem przecząco kręcił głową, a i uniesiona brew 
Ngangaty 
mówiła, że pakuje się w coś paskudnego. Jeśli jednak czegoś nie zrobi, nie zazna 
ani chwili 
spokoju. Przecież nic nie powstrzyma tych wojowników przed wyruszeniem w ślad za 
nim 
z osady. Potem bez przeszkód dopadliby go na otwartym pustkowiu, z dala od Brata 
Konia i jego 
gościnności. Nie, bez wątpienia nadszedł moment, aby coś uczynił. Chuuzek 
przyglądał mu się 
z wyczekiwaniem.
Droga do domu wiodła przez ponad pięćset mil ziemi należącej do Mangów. Będzie 
lepiej, 
jeśli od razu wszystko wyjaśni.
– Oczywiście, przystaję na twe zaproszenie – powiedział, a tłum powitał jego 
słowa radosną 
wrzawą. Zadowolony Chuuzek wyszczerzył zęby.
– Zatem doskonale – powiedział Brat Koń. – Pozwól jednakże, aby mój bratanek 
posilił się 
nieco. Będziecie mieć dzisiaj jeszcze mnóstwo czasu, żeby zagrać w klepanego.
– Ależ nie – zaoponował Perkar. – Czuję się całkiem dobrze i gotów jestem do 
gry. – Przy 
tych słowach zajrzał Chuuzekowi głęboko w oczy, odkrywając w nich złośliwy 
błysk.
Brat Koń ciężko westchnął.
– Perkar nie ma wiosła. Pożyczę mu moje. – Zawrócił na pięcie i zniknął w 
ciżbie.
Przez mgnienie oka wszyscy stali jak oniemiali, ale potem tłum zafalował i wśród 
zgiełku 
poniósł Perkara wraz z koniem ku opasującemu osadę torowi. Wśród nieustających 
wrzasków 
ludzie rozdzielili się i utworzyli szpaler wzdłuż wydeptanej końskimi kopytami 
ścieżki. Choć 
Perkar nie miał pewności, zdawało mu się, że wielu z nich robi zakłady.
Wrócił Brat Koń. Przyniesione przez niego wiosło miało długość ramienia i było 
na dłoń 
szerokie, wystrugane z liściastego drewna, i owinięte skórą. Ująwszy rękojeść, 
Perkar stwierdził, 
że ważyło niemal tyle, co dobry miecz.
Nigdzie w pobliżu nie było widać Chuuzeka.
– Co mam robić? – spytał Perkar.
Brat Koń potrząsnął głową.
– Lepiej powiedz, co mamy pogrzebać razem z tobą. Chuuzek cię zabije.
Perkar się uśmiechnął.
– Tak, tak. Co mam robić?
Stary Mang wyciągnął rękę w stronę toru.
– On jest teraz po drugiej stronie osady. Za chwilę ktoś zadmie w róg. Jedziecie 
ku sobie. 
Okładacie się wiosłami.
– Skąd wiadomo, kto wygrał?
Brat Koń splunął z rozmachem.
– Och, poznasz zwycięzcę bez trudu. Okładacie się do chwili, aż któryś z was nie 
wytrzyma 
lub padnie. Radzę ci, żebyś zaraz na początku spadł z konia. Nie jest to 
postępek honorowy, ale 
przynajmniej Chuuzek mieć będzie tylko jedną okazję, by skręcić ci kark.
– Czy wolno mi parować jego ciosy?
– Wolno ci wszystko. To i tak nie ma żadnego znaczenia.
– Nigdy nie widziałeś, jak walczę.
Brat Koń położył dłoń na jego udzie.
– Wiem, że władasz boskim mieczem, Perkarze. Dzierżąc ten oręż w dłoni, bez 
wątpienia 
stajesz się wielkim wojownikiem. Ale dzisiaj jesteś zwyczajnym człowiekiem na 
koniu, 
z drewnianym wiosłem w dłoni, mającym naprzeciw siebie Manga, który siedział już 
w siodle na 
dziewięć miesięcy przed narodzinami.
– Aha.
– Tak. Zazwyczaj ludzie w trakcie gry zachowują dużą ostrożność. Mimo to wypadki 
czasami się zdarzają, a jeśli wyglądają na przypadkową tragedię, nikt nie nazywa 
ich 
zabójstwem. W twoim przypadku nawet troska o pozory nie będzie potrzebna.
Perkar ponuro skinął głową.
– No cóż, zatem ruszajmy.
Brat Koń machnął ręką ku północy.
– Kiedy usłyszysz róg, ruszaj w tamtą stronę.
Perkar mocniej ujął wiosło i zakręcił nim parę razy na próbę.
Ktoś zadął w róg, tłum wzniósł ochrypły okrzyk. Perkar wbił pięty w boki T’esha. 
Rumak 
ochoczo skoczył naprzód, zupełnie jakby ostre tony rogu były sygnałem także dla 
niego. Perkar 
mocniej zacisnął palce na rękojeści wiosła.
– Czy wciąż możesz mi pomóc, Harko? – huknął prosto w wiatr.
– Trochę, ale niewiele. Dobądź mnie, a pomogę ci o wiele lepiej.
Perkar tylko zazgrzytał zębami. T’esh tymczasem przeszedł w płynny galop, który 
Ngangata 
nazywał „krokiem łucznika”. Gdzie podziewał się Chuuzek?
I tak już ogłuszający ryk gawiedzi jeszcze bardziej przybrał na sile, bowiem na 
zakręcie toru 
ukazał się rozpędzony Mang. Na jego widok Perkar natychmiast popadł w 
konsternację. 
Wstrząśnięty, omal nie wstrzymał biegu konia. Chuuzek przypominał bowiem 
wyglądem 
niedźwiedzia. Jego obsydianowe oczy lśniły złowróżbną zajadłością, która 
poraziła Perkara 
z niemal namacalną siłą. Mangowie unikali zazwyczaj patrzenia ludziom prosto w 
oczy, lecz dla 
Chuuzeka istniał wyłącznie Perkar. W jego spojrzeniu nie było niczego prócz 
żądzy mordu.
Perkar zagryzł wargi i stłumił w sobie lęk. Był przecież Perkarem z klanu Barku. 
Stawił 
czoła dosiadającej lwa Bogini Łowów, czuł jak stal jej lancy przeszywa mu 
gardło. Żaden 
człowiek nie zdoła napędzić mu stracha.
Przymrużył oczy i zaczął odliczać uderzenia końskich kopyt, a gdy nadszedł 
właściwy 
moment, odwrócił się w siodle. Choć pędzące naprzeciw siebie wierzchowce dziko 
wywracały 
oczami, żaden ani na chwilę nie zwolnił kroku. Chuuzek machnął wiosłem niby 
młotem, 
zamierzając szerokim łukiem dosięgnąć twarzy Perkara. Ponieważ Mang zajeżdżał go 
z prawej, 
nie pozostało mu nic innego, jak tylko sparować potężny cios, toteż Perkar 
rąbnął z rozmachem 
w oręż przeciwnika. Zaledwie drewno zagruchotało o drewno, ramieniem Perkara 
targnął 
wstrząs, który błyskawicznie przeniósł się na zęby, wprawiając je w głośny 
grzechot. Potworna 
siła wyrwała go z siodła i tylko odrobinie szczęścia zawdzięczał, że jedna stopa 
pozostała 
w strzemieniu. Wirujące wiosło oswobodziło się z jego dłoni i poleciało gdzieś w 
bok, on zaś 
wyrżnął głową w koński zad. Przez chwilę Perkar nie wiedział, co się z nim 
dzieje, a zaraz potem 
padł na spowitą w gęste kłęby kurzu ziemię. Stopę nadal miał uwięzioną w 
strzemieniu, dlatego 
przez dłuższą chwilę orał plecami darń, zanim koń zwolnił, zorientowawszy się, 
że na jego 
grzbiecie nie ma już jeźdźca.
Perkar oswobodził nogę i splunął, aby oczyścić usta z nieoczekiwanego posmaku 
żelaza. 
W płucach czuł ogień, powietrze zaś było niby deszcz złotych iskier, które 
porażały jego zmysły. 
Pohukiwanie tłumu było jakieś odległe, przypominało szczebiot żerującego w 
oddali stada 
kosów. Chuuzek, wzniósłszy do góry wiosło, właśnie niknął za zakrętem toru.
Z ponurą miną dźwignął się na nogi. Jakiś podrostek podbiegł i podał mu wiosło. 
Perkar 
chwiejnie podszedł do Tesha i z trudem wgramolił się na siodło. Jego 
oszołomienie było tak 
wielkie, że przez jakiś czas nie bardzo wiedział, w którą stronę jechać. Na 
szczęście 
wierzchowiec nie miał podobnych wątpliwości i od razu ruszył galopem, omal nie 
wyrzucając 
swego pana z siodła.
Chuuzek zjawił się ponownie, a na jego twarzy jaśniał radosny uśmiech. Perkara 
zalała fala 
palącej złości i nagle liczyło się już tylko jedno – wbić te wyszczerzone w 
uśmiechu zęby 
w gardło szarżującego Manga. Usłyszał skrzeczący okrzyk i dopiero po jakimś 
czasie dotarło do 
niego, że był to jego głos. Stojąc w strzemionach, pochylił się do przodu i ciął 
prosto z góry. 
Chuuzek tak jak poprzednio machnął wiosłem z boku, ale Perkar zupełnie na to nie 
zważał. Jego 
celem była twarz Chuuzeka, głupia, złośliwa twarz. Nie obchodziło go nic więcej. 
Poczuł, jak 
jego drzewce dosięga przeciwnika, lecz w tym samym momencie wiosło Chuuzeka z 
trzaskiem 
ugodziło go w mostek. Coś pękło mu w piersi, ujrzał niebo, ziemię, a potem 
ponownie niebo, 
które długo wirowało mu przed oczami, zanim wszystko spowił kurz.
XI. Obsydianowy Kodeks
Ghan ze znużeniem popatrzył na Yena.
– Jeżeli potrzebujesz pomocy w odnalezieniu jakiejś książki – rzucił cicho – 
dopomogę ci. 
Jeżeli przyszedłeś, żeby zawracać mi głowę, odejdź od razu, bo nie mam czasu do 
stracenia.
– Nie. Ja naprawdę szukam książki. Przełożeni zlecili mi naprawę rur w Wielkiej 
Świątyni 
Wody.
– I posłali cię tutaj, abyś odnalazł dzieło traktujące o takich naprawach?
Chłopak poruszył się niespokojnie, nerwowym gestem poprawił niemodny, wysoki 
kołnierz.
– No cóż, prawdę powiedziawszy, Mistrzu Ghanie, nie kazali mi szukać akurat 
tutaj, ja zaś 
nie śmiałem ich o to prosić. Z uznaniem przyjęli moją ostatnią pracę i, jak 
mniemam, biorą mnie 
za zdolniejszego niż jestem w istocie.
– Wcześniej miałeś doskonałą pomoc – przypomniał mu Ghan.
– To prawda, Mistrzu Ghanie. Miałem. Kiedy byłem tu po raz ostatni, w 
uprzejmości swojej 
zaoferowałeś...
– Wiem, co zaoferowałem – gderliwie burknął Ghan. Nie lubił Yena. Nie lubił, gdy 
tak 
otwarcie zalecał się do Hezhi, a już niedopuszczalne było to, że śmiał ją 
wspominać. Na 
szczęście tym razem tego nie zrobił, przynajmniej jak dotąd. A Hezhi go lubiła, 
i pomogłaby mu, 
gdyby tutaj była.
– Mogę ci pomóc bez trudu – rzekł Ghan. – W tej bibliotece nie ma ksiąg 
poświęconych 
Wielkiej Świątyni Wody. Przynajmniej nie takich, jakich mógłbyś potrzebować.
– Jak to?
– Ano tak to... Kapłani zazdrośnie strzegą swych sekretów. Konstrukcja oraz 
wyposażenie tej 
świątyni to ich najstarsza i największa tajemnica.
– Więc tutaj zupełnie nic nie ma?
Ghan szykował już ciętą odpowiedź, ale w ostatniej chwili się zawahał.
– A co ty właściwie chcesz wiedzieć? – zapytał powoli.
– Skoro w bibliotece nie ma niczego o konstrukcji świątyni, to z pewnością nie 
uzyskam 
planów kanalizacji, którą mam naprawić. Ale... czy nie ma tu czegoś o historii 
tej budowli? O jej 
przeznaczeniu?
– Dlaczego to cię interesuje?
– Jeżeli przypada mi w udziale zaszczyt pracy w świętym miejscu, chciałbym 
dowiedzieć się 
o nim czegoś więcej. – Oblał się rumieńcem. – Chyba jestem po prostu ciekaw.
Ghan zmierzył młodzieńca przenikliwym spojrzeniem. Jaki ukryty motyw nim 
powodował? 
W pałacu wszyscy mieli ukryte motywy. Natychmiast dostrzegł to u Hezhi, choć 
upłynęło wiele 
miesięcy, nim rozwikłał jej tajemnicę. Należało pamiętać, że nikt nie mówił, 
czego potrzebował 
naprawdę, zresztą niekiedy ludzie sami tego nie wiedzieli. Teraz miał na głowie 
tego syna kupca, 
członka Królewskich Inżynierów w pierwszym roku służby. Zależało mu na 
wiadomościach 
o świątyni, chociaż całe to gadanie o pracach w jej wnętrzu było niewątpliwie 
kłamstwem. Do 
czego ta wiedza była mu potrzebna?
Odpowiedź wydawała się Ghanowi całkiem prosta. Yen zajmował się świątynią z 
powodu 
Hezhi. Widocznie miał na jej punkcie obsesję, pragnął wiedzieć o niej jak 
najwięcej. Usłyszał lub 
zobaczył coś, co dało mu pewność, że dziewczyna nie umarła.
Ghan uprzytomnił sobie, że zamyślił się na dłuższą chwilę, co chłopak z 
pewnością 
zauważył.
„Weźmie mnie za zgrzybiałego starca” – pomyślał.
– Może zdołam ci pomóc – oznajmił. – Zaczekaj tutaj, a ja poszperam w katalogu.
Yen skłonił głowę, a Ghan z trudem wstał od stołu, czując jak zesztywniałe stawy 
z trzaskiem protestują przeciwko zmianie pozycji. Przeszedłszy do przyległej 
sali, sięgnął po 
opasły tom katalogu i ostrożnie go otworzył.
Wędrował palcem po spisie treści, dopóki nie natrafił na Wun Su’ta, świątynie, a 
wówczas 
przejrzał listę tytułów, usiłując przypomnieć sobie, które księgi byłyby 
najbardziej odpowiednie. 
Jak pamiętał, Yen umiał czytać tylko pismo sylabiczne i nie miał pojęcia o 
starożytnych glifach, 
toteż od razu wykluczył szereg tytułów.
Na widok paru ostatnich wpisów poczuł ucisk w gardle. Ładne, wyraźne pismo było 
dziełem 
Hezhi.
– Bystra z niej dziewczyna – mruknął pod nosem, zastanawiając się zarazem, co 
mogła teraz 
robić. Może, rozpaczliwie znudzona siedziała w chacie Mangów albo jeździła po 
świecie 
i oglądała rzeczy, o których on tylko czytał?
W jego głowie do głosu doszły obawy, które na co dzień usiłował tłumić. Istniały 
przecież 
jeszcze inne możliwości. Jedynie słowa paru Mangów – z pewnością ludzi o 
nienajlepszej 
reputacji – świadczyły o tym, że Hezhi w ogóle opuściła miasto. Jak dotąd, nie 
otrzymał 
odpowiedzi na swój list wysłany za pośrednictwem dzikich jeźdźców, choć nie 
oczekiwał, że 
odpowiedź nadejdzie szybko. Równie dobrze dziewczyna mogła już nie żyć albo 
przebywać pod 
Schodami Ciemności razem ze swymi potwornymi krewnymi albo...
Dlaczego Yen potrzebował wiadomości o Świątyni Wody? Co wiedział bądź 
podejrzewał? 
Czyżby, co niewiarygodne, przebywała w niej Hezhi?
Zmarszczył czoło na widok własnych, rozdygotanych dłoni. „Słaby starzec – 
skarcił samego 
siebie. – Słaby. Głupi. Ona jest bezpieczna daleko stąd”.
Jak jednak miał się nie martwić, skoro powierzył ją temu bladoskóremu 
cudzoziemcowi, 
opierając swe zaufanie wyłącznie na jakichś snach. Dał jej nadzieję i 
rozpaczliwie pragnął 
wierzyć, że jej nadzieja została wynagrodzona. On jednak żył długo, przywykł do 
porażek 
i rozczarowań. Sprawy nigdy nie układały się tak, jak ktoś by sobie życzył.
Gdyby tylko mógł dowiedzieć się, na co liczył Yen i dlaczego.
Z ciężkim westchnieniem zaczął wertować katalog. Yen był inżynierem, należał do 
klasy 
umiejscowionej gdzieś pomiędzy kapłanami a cesarzem. Niewykluczone więc, że 
wiedział coś, 
czego nie wiedział Ghan, zwłaszcza teraz, gdy stał się ostrożniejszy i unikał 
ludzi jeszcze 
bardziej. Na dworze nie brakowało takich, którzy go nie lubili – a nawet 
nienawidzili – i można 
było usłyszeć plotki, że miał coś wspólnego z ucieczką Hezhi. Gdyby okazał 
choćby najlżejsze 
zainteresowanie jej losem, prowadzący dochodzenie Ahw’en spostrzegliby to swymi 
„ukrytymi 
oczami”, a wówczas musiałby się zabić, żeby nie wyjawić na mękach tego, co 
wiedział 
o dziewczynie.
Ale może ten Yen mógłby poszukać dla niego.
Westchnąwszy ciężko, Ghan zanotował tytuł najlepszego dzieła, jakie przychodziło 
mu do 
głowy.
Wróciwszy do stołu, podał kartkę Yenowi.
– Czy pamiętasz, jak znaleźć dzieło na podstawie numeru katalogowego?
– Muszę odnaleźć ten numer na półkach.
– Tak. Tom, którego szukasz, nosi tytuł Uwagi o Obsydianowym Kodeksie.
– Nie pojmuję. Czy jest tam cokolwiek napisane o Wielkiej Świątyni Wody?
Ghan uśmiechnął się lekko.
– Gdyby w tytule było coś więcej, kapłani już dawno zabraliby tę księgę z 
biblioteki. Jest to 
współczesny przekład Obsydianowego Kodeksu, dzieła o starożytnym rodowodzie. 
Obsydianowy 
Kodeks zawiera natomiast długi cytat z Pieśni o Wyświęceniu Świątyni, świętego 
tekstu 
opisującego budowę świątyni oraz przyległych gmachów.
Yen w zdumieniu potrząsnął głową.
– To niebywałe. Księgi w księgach w księgach. Teraz rozumiem dlaczego ona... – 
Urwał 
zakłopotany. – Dlaczego niektórzy spędzają tutaj tyle czasu – dokończył bez 
przekonania.
– Zaiste – bezbarwnym głosem przytaknął Ghan. – A teraz, jeśli pozwolisz, wrócę 
do moich 
zajęć.
– Tak, tak, oczywiście. Dziękuję, Mistrzu Ghanie.
– Nie ma za co – mruknął Ghan, nie odrywając wzroku od przepisywanego tekstu.
W rzeczywistości jednak obserwował Yena spod nastroszonych brwi. „Dałem ci, co 
mogłem 
o tej świątyni – pomyślał. – Teraz zobaczymy, dokąd cię ta wiedza zaprowadzi”. 
Wieczorem, 
kiedy już wszyscy sobie pójdą, sięgnie po tę księgę i przeczyta to, co 
przeczytał Yen. Będzie 
podążał za nim krok po kroku. Stary człowiek powinien być dobry przynajmniej w 
śledzeniu 
i czekaniu.
Zmusił dłonie do pracy, lecz w myślach wciąż wędrował po świecie. Przemierzał 
stepy 
Mangów, bezmiar wód Rzeki, czarne otchłanie Świątyni Wody w poszukiwaniu młodej 
kobiety 
o szczupłej twarzy i zadumanych oczach.
Ghe odnalazł księgę bez większego trudu. Ciężki tom stał wysoko na półce, lecz 
dzięki swej 
obecnej sile z łatwością ściągnął go na dół.
Znieruchomiał nagle z księgą w dłoniach, porażony żywym wspomnieniem, 
jaśniejszym 
i wyraźniejszym niż wszystko, co do tej pory sobie przypomniał. Patrzył w nim na 
tę 
dziewczynę, Hezhi, widział odbicie własnych rysów w jej czarnych oczach. Ujrzał 
wyraz radości 
na jej obliczu, gdy otrzymała od niego statuetkę z brązu, a także własną 
nieoczekiwaną reakcję.
Wiedział, że pomimo tego i tak by ją zabił. Zabiłby każdego, kogo wskazaliby mu 
kapłani.
Lecz o wiele lepiej było tak jak teraz, kiedy w ogóle nie musiał myśleć o jej 
uśmiercaniu. 
Rzeka nigdy nie miała wobec niej takiego zamiaru. Zdecydowanie wolał zostać jej 
wybawcą, 
zwłaszcza teraz, gdy wiedział, że ją kocha.
„Kocha?” Ghe doznał nagłego dreszczu, który przeniknął go do szpiku kości. Kiedy 
stwierdził, że sprawy tak właśnie się mają? W kanałach, gdy jego głowa wpadła do 
wody? 
W głębinach, w śmierci przed powtórnymi narodzinami?
I czy to w ogóle on sam doszedł do takiego wniosku?
Oczywiście, że tak. Bóg Rzeki wiedział o ludzkiej miłości nie więcej niż o 
ludzkiej 
nienawiści. Nie mógł zaszczepić mu tego uczucia. A więc on, Ghe, naprawdę kochał 
Hezhi.
Zadrżał ponownie i potrząsnął głową. Co takiego miał właściwie zrobić? Tępo 
zerknął na 
księgę tkwiącą w zbielałych od wysiłku palcach i po dłuższej chwili przypomniał 
sobie, choć 
zupełnie nie pamiętał, jak opasłe tomisko znalazło się w jego dłoniach. 
„Świątynia”.
Ułożył księgę na ławce z polerowanego drewna tekowego, z podziwem popatrzył na 
misterny grzbiet z kości słoniowej. Okładki wykonano ze skóry nie znanego mu 
zwierzęcia, 
czarnej i gęsto pomarszczonej, być może jakiejś jaszczurki albo aligatora, a 
może jednej z owych 
wielkich, zaopatrzonych w kły bestii, o których niegdyś słyszał.
Wewnątrz, znajdowały się białe, gładkie stronice zapełnione niebieskimi i 
czarnymi linijkami 
sylabicznego pisma. Powitał ten widok z ulgą, gdyż znaki starożytnych stanowiły 
dla niego 
nieprzeniknioną tajemnicę. Bóg Rzeki obdarzony był wprawdzie licznymi 
umiejętnościami, lecz 
czytać najwyraźniej nie potrafił, nawet książek o sobie.
Obsydianowy Kodeks, głosiła strona tytułowa. Ghe zaczął przedzierać się przez 
tekst, choć 
nie bardzo wiedział, czego powinien szukać. Czuł jednak instynktownie, że 
ośrodkiem frustracji 
i senności Rzeki – miejscem, którego nie mógł nawet ujrzeć – była właśnie 
świątynia. Kiedy 
z dachu pałacu spoglądał na Nhol, widział całe miasto – boczne skrzydła 
cesarskiej siedziby 
pnące się ku grzbietowi wzgórza, doki oraz dzielnicę kupiecką, gęsto zabudowaną 
Dzielnicę 
Południową, no i górującą nad wszystkim świątynię. Kiedy jednak zamknął oczy i 
wyobraził 
sobie tą samą scenę, zamiast świątyni ujrzał jedynie nieprzeniknioną ciemność. 
Bóg, który 
wprawiał w ruch krew krążącą w jego żyłach, nie mógł jej dojrzeć.
Przypomniał sobie powiedzenie, że świątynia stworzyła kapłanów, tak jak piec 
tworzy chleb. 
Po zakończeniu budowy weszli do niej zwykli ludzie, ale wyszli jako pierwsi 
kapłani. Podobnie 
odbywało się to i dziś, choć proces taki trwał wiele lat. Skąd jednak wzięła się 
sama świątynia? 
Opowieść o tym musiała być ważna, a delikatne mrowienie w mózgu wskazywało, choć 
zakrawało to na obłęd, iż kiedyś ją znał. Bez wątpienia zapoznano go z 
pomniejszymi 
tajemnicami w czasach, gdy szkolił się w zabijaniu.
Budził w nim gorycz fakt, że z takim wysiłkiem musiał szukać czegoś, co niegdyś 
było mu 
tak dobrze znane.
Po pewnym czasie natrafił na ustęp, którego drobne litery różniły się od reszty 
wypełniającego księgę pisma. Jego styl był tak archaiczny, że aby zrozumieć 
treść, musiał 
powtarzać głośno całe słowa.
Czytamy, jako w pięćdziesiątym roku wyniesienia Wody na tron Nhol, ostatnie 
potwory 
wybitymi zostały, zaś powierzchnią Jeziora złamano po wsze czasy. Nadeszła pora 
radości 
i świętowania. Chakunge pomyślał wówczas, że dobrze by było mieć pałac i stołb, 
i wały dla 
obrony grodu. Dobrze by było takowoż kanały uczynić, które niosłyby wody jego 
Ojca w głąb 
suchego lądu. I litery do zapisywania myśli Chakunge i myśli Ojca. Upuścił tedy 
nieco krwi 
w Ojca swego i oddał się modlitwie.
Nadeszła nowa pora roku, a wraz z nią zjawił się przybysz. Przypłynął łodzią z 
hebanowego 
drewna uczynioną, a szata jego również hebanowej była barwy, podobnie jak skóra 
tudzież 
włosy.
– Posyła mnie Rzeka, Ojciec twój – oznajmił. – Albowiem, choć król twój z jego 
pochodzi 
krwi, syn nie powinien służyć Ojcu swemu. Trzeba ci służby, ja zaś pomagam 
przyjść na świat 
wszelkim służącym.
W pamięci Ghe zbudziły się ciche echa. Ten fragment tekstu odnosił się do Ghuna 
Zhwenga, 
Hebanowego Kapłana, o którym kapłani snuli liczne opowieści. To on nauczył ludzi 
uprawy 
roślin, przekazał wiedzę o budowaniu kanałów, architekturze i sztukach 
inżynierskich. To on 
wreszcie wzniósł świątynię. Ghe niecierpliwie przedzierał się przez suche, 
historyczne zapiski 
w nadziei, że natrafi na coś bardziej użytecznego. Ghun Zhweng nakreślił dla 
nich plan.
– Rzeka musi być czczona w Wielkiej Świątyni, przez którą wody jej przepływać 
będą 
czterokrotnie. Świątynia wzniesiona być winna na kształt She’leng, góry, z 
której ten wielki bóg 
wypływa. Znaleźć się w niej mają komnaty głębokie a ukryte. Musi też mieć 
wnętrze z kryształu, 
gdzie spoczną skarby oraz kości zmarłych. Gmach wznieść należy wedle 
następujących miar...
Coś w głowie Ghe drgnęło, zawirowało i jasne obrazy z jego snu o Rzece spłynęły 
z oczu 
wprost na stronicę księgi. Góra w kształcie stożka pięła się stromo ku chmurom, 
zaś jej 
wierzchołek spowijała oślepiająca jasność. Kiedyś tam przebywał, albowiem góra 
ta była jego 
domem, jego kolebką, jego źródłem.
Wstrząsające nim drżenie przerodziło się we wściekłość – wściekłość straszliwą, 
wręcz 
nieludzką, tak potężną, że zdawało mu się, iż pulsująca w żyłach krew lada 
moment wytryśnie 
z serca, rozdzierając na strzępy śmiertelne ciało. „Kto to uczynił? Kim jest ten 
Hebanowy 
Kapłan, który wymyślił okowy, kapłanów i świątynię? Skatuję go, zmiażdżę i pożrę 
jego duszę!”
Zęby Ghe zaczęły dzwonić, a palce zacisnęły się spazmatycznie na okładkach 
księgi. Kolory 
z jego snu wypełniły komnatę wirem koszmarnego światła i przez moment czuł, że 
znów leży na 
skraju niepamięci, a zachłanna ciemność szykuje się, by pochłonąć go na zawsze. 
Jednakże po 
chwili, złość zaczęła stopniowo słabnąć i niebawem odzyskał świadomość na tyle, 
że mógł 
zastanawiać się nad tym, co poczuł i dlaczego. Doznanie to pozostawiło go 
oszołomionym 
i słabym. Pot perlił się na skórze, pozlepiał też włosy w cienkie kosmyki. Wciąż 
niezbyt 
przytomny, próbował odgadnąć, czy widziane przez niego straszliwe światła 
zrodziły się 
wyłącznie w jego oczach, czy też wypełniły bibliotekę naprawdę. Ostrożnie 
powiódł wzrokiem 
dokoła. W tym zagraconym, pełnym najstarszych dzieł zakamarku biblioteki nie 
było akurat 
nikogo. Wyglądało też na to, że nikt nie pospieszył, by sprawdzić źródło 
niezwykłego blasku. 
Bez wątpienia jednak zjawisko to dla zmysłów Z Wody Zrodzonego czy choćby 
kapłana musiało 
być równie łatwo dostrzegalne, jak rozbłysk ognia czy głośny zew rogu. Ghe 
szybko powstał, 
otarł czoło i uładził nieco włosy. Odstawił księgę na półkę, pospiesznie 
podziękował Ghanowi 
i opuścił bibliotekę.
Zmierzając szybkim krokiem ku swej komnacie w opuszczonym skrzydle pałacu, czuł 
jak 
z każdą chwilą narasta w nim naglący przymus, który wnet zaczął dawać o sobie 
znać z ostrością 
brzytwy skrobiącej wnętrze czaszki. Czas pobytu w pałacu dobiegał końca. Jako 
Jik był żądłem 
osy, nie zaś jej mózgiem. Ów mózg stanowili Ahw’en i, jak niejasno sobie 
przypominał, mieli 
niemałe umiejętności tak w sprawach szpiegowania, jak i czarów. Do chwili 
obecnej z pewnością 
zdążyli już zorientować się, że w królewskiej siedzibie znalazła się jakaś 
wypuszczona na 
wolność dzika istota. Doświadczenie ze staruszką z ulicy Red Gar nauczyło go 
szacunku wobec 
czarów. Kimkolwiek uczyniła go Rzeka, wciąż mógł zostać powstrzymany tymi samymi 
środkami, jakich używano przeciwko duchom oraz samym Z Wody Zrodzonym. Kadzidło, 
które 
przytępiło jego zmysły służyło również do przepędzania duchów i ogłupiania 
Błogosławionych. 
Kapłani nieustannie okadzali pałacowe sale, żeby zmusić setki widm do ucieczki w 
ciemność 
zalegającą pod brukowanymi dziedzińcami. A kadzidło było przecież najsłabszym 
spośród 
wszystkich narzędzi pozostających do dyspozycji kapłanów. Nawet początkujący 
akolita mógł 
nauczyć się posługiwać miotłą na duchy. Jaki tajny oręż trzymali w zanadrzu 
przeciwko zjawom 
i takim jak on ghoulom? Wstyd mu było, że z nauk, które pobierał jako Jik, 
zapamiętał tak 
niewiele oprócz zabijania. Kiedyś zapewne wiedział, jak osaczyć, schwytać i 
zgładzić Pożeracza 
Życia. Teraz pozostało mu jedynie nikłe wrażenie, że coś takiego można zrobić.
Prawdopodobnie posiadał jeszcze inne umiejętności, których w sobie na razie nie 
odkrył, 
jednak czasu na dociekania pozostało mu bardzo niewiele. A mimo to zacisnął zęby 
aż do bólu na 
samą myśl o opuszczeniu pałacu. Bóg Rzeki wybrał go w sposób, w jaki nie wybrał 
nikogo 
innego. Dał mu życie i moc, aby służył jej tak, jak Z Wody Zrodzeni nie mogli, a 
kapłani nie 
chcieli. Któż miał większe niż on prawo, by zamieszkiwać w pałacu? Byłoby jednak 
głupotą 
ryzykować w ten sposób. Zaszyje się w Dzielnicy Południowej i posili się tyloma 
skorpionami 
oraz gungami, iloma tylko zechce. Ahw’en nigdy go tam nie znajdą, ba, zapewne 
nawet nie 
podejmą poszukiwań.
Wszedł na opuszczony dziedziniec, czujnym spojrzeniem omiótł spękane, niknące 
wśród 
bujnych chwastów mury. Nie raz, nie dwa zastanawiał się, dlaczego ta część 
pałacu stała zupełnie 
pusta, popadając stopniowo w coraz większą ruinę. Kiedy był małym dzieckiem, 
ktoś pokazał mu 
muszlę wyłowioną z głębin Rzeki. Miała kształt prostego stożka; przypominała 
róg. Wewnątrz 
zaś była podzielona na komory, które stawały się coraz większe w miarę zbliżania 
do szerszego 
końca. Jak mu powiedziano, muszla należała do łodzika. W zdumieniu słuchał, jak 
w miarę 
upływu czasu stworzenie to dobudowywało coraz to większe komory do swego domu, 
opuszczając stopniowo te, które stawały się za ciasne. Zwierzę to pochodziło z 
wody, z Rzeki. 
Czy Z Wody Zrodzeni mieli taką samą naturę? Nikt nigdy czegoś takiego nie 
powiedział, a w 
każdym bądź razie on sobie tego nie przypominał.
Pośrodku dziedzińca stała zlewnia – studnia, do której trafiały najróżniejsze 
odpadki i brudna 
woda. Podniósł zamykającą ją od góry kratę i zanurzył się w ciemność. Po 
przebyciu może 
dwudziestu kroków natrafił na drugą kratę i pokonawszy ją, wkroczył wreszcie na 
swoje włości.
Jego podwórzec ogołocony był z wszelkiego życia. Gdy trafił tu po raz pierwszy, 
wokół 
pieniły się chwasty, lecz dotykiem dłoni obrócił je w popiół, ich wodę i życie 
zabierając dla 
siebie. Teraz pozostały jedynie zimne, czyste kamienie.
Komnaty, w których zamieszkał były odcięte od reszty pałacu. Drzwi wiodące do 
dalszych 
sal nie tylko pozamykano na grube sztaby, ale na dodatek zamurowano, podobnie 
jak działo się 
to z najstarszymi komorami muszli dziwacznego stworzenia.
Zanim wszedł do swej sypialni, przystanął z wahaniem. Kto mu to wszystko 
powiedział, 
pokazał tamtą muszlę? Jakiś marynarz w dokach? Chyba nie. To mogła być 
kobieta... Pod 
wpływem tej myśli przypomniał sobie staruszkę z ulicy Red Gar i coś ścisnęło mu 
gardło. Może 
to była ona. Nie pamiętał.
Wpełzł do komnaty, usiłując zignorować doskwierający coraz bardziej głód. 
Niebawem 
znów będzie musiał się posilić. Wyglądało na to, iż z biegiem czasu musi zabijać 
coraz częściej. 
Być może, rzeczywiście najrozsądniej uczyni, uciekając do Dzielnicy Południowej, 
gdzie 
przeróżne potwory mogły wieść bezkarny żywot.
Na podobieństwo pająka zwinął się w kłębek na kradzionej macie i, oczekując 
nadejścia 
ciemności, rozmyślał. Jego ciało popadło w odrętwienie, ale umysł pracował 
nadal, próbował 
poskładać w całość posiadane okruchy wiedzy.
Teraz już rozumiał ponad wszelką wątpliwość, że musi wkroczyć do świątyni, choć 
nie 
wiedział dlaczego. Tam jego pan, Rzeka, nie mógł mu służyć za przewodnika, 
ponieważ 
wewnątrz owej naśladującej jakąś odległą górę budowli sam nie potrafił niczego 
dojrzeć. To 
dlatego potrzebował Ghe, który miał wejść tam, dokąd nie mógł dotrzeć bóg.
Czyż nie spełniał takiej roli od samego początku, jako Jik, jako zbój na ulicy? 
Ghe zawsze 
szedł tam, gdzie inni nie chcieli. Jako dziecko – po zapłatę oraz łupy, a jako 
Jik – po sławę 
i kapłaństwo. Jaką nagrodę otrzyma któregoś dnia od Rzeki?
Oczywiście, znał odpowiedź także i na to pytanie: Hezhi. Hezhi będzie jego 
nagrodą.
Delektował się tą myślą również w chwili, gdy ściana zadygotała pod uderzeniami 
młotów, 
którym towarzyszyły wysokie, zawodzące śpiewy kapłanów.
XII. Pożeracz Oddechu
Hezhi usłyszała wrzawę na dworze, lecz ponieważ podobne odgłosy dobiegały do 
niej od 
kilku dni, pogrążona w myślach nie zwróciła na nią najmniejszej uwagi. Jej 
obojętność trwała 
jednakże tylko do chwili, gdy Yuu’han z Ngangatą wciągnęli do yektu bezwładne 
ciało Perkara. 
Chłopak miał zamknięte oczy, a z kącika ust spływała mu na brodę jasna strużka 
krwi. Nozdrza 
również naznaczone były czerwonymi plamami, skóra przybrała blady odcień, a 
piersi zdawał się 
nie poruszać choćby najsłabszy oddech.
Patrzyła na to szeroko rozwartymi oczami, niezdolna wydobyć z siebie głosu.
Tsem tymczasem z mówieniem nie miał żadnych trudności.
– Czy on nie żyje? – zagrzmiał.
Hezhi zerknęła na Tsema ze zmarszczonym czołem, usiłując pojąć to, co ogląda. 
Yuu’han 
zdarł z Perkara koszulę, odsłaniając zsiniałą, purpurowo-czerwoną pierś. Jej 
wygląd zdawał się 
wskazywać, że nadepnął na nią jakiś olbrzym, co najmniej dwukrotnie 
przewyższający wzrostem 
Tsema. Nie, nie nadepnął, tylko stratował. Jakim jednak cudem Perkar mógł nie 
żyć? Widziała 
go przecież żywym po ciosie w serce. Na własne oczy widziała ostrze wyłaniające 
się z jego 
piersi, czerwoną igłę wbitą przez stojącego z tyłu Yena, który śmiał się z jej 
głupoty. Jeżeli to nie 
zabiło Perkara, cóż innego mogło tego dokonać?
Nikt nie odpowiedział na pytanie Tsema, więc w końcu Hezhi rzuciła rozdrażnionym 
tonem:
– Co mu się stało?
Przez moment Yuu’han patrzył jej prosto w oczy, po czym, zwyczajem Mangów, 
utkwił 
spojrzenie w jakimś odległym punkcie.
– Grał w klepanego – oznajmił – i chyba już więcej nie zagra.
– A więc on...
Przerwał jej kaszel Perkara. Prawdę powiedziawszy, wydawany przez niego odgłos 
bardziej 
przypominał cichy bulgot, niż kaszel, tym niemniej, pod jego wpływem z ust 
chłopaka wypadł 
płat zakrzepłej krwi. Oczy miał wciąż zamknięte, a jego twarz wykrzywiał grymas 
bólu. Yuu’han 
patrzył na to w bezbrzeżnym zdumieniu, a kiedy nieco oprzytomniał, pospiesznie 
nakreślił dłonią 
jakiś znak w powietrzu.
– Naka‘bush! – wydyszał. Słowo to w języku Mangów oznaczało złego ducha.
– Nic podobnego – odrzekł Ngangata. – On żyje.
– Był już martwy – warknął Yuu’han, patrząc jak pierś Perkara zaczyna unosić się 
i opadać, 
przy wtórze świszczącego, rwanego oddechu.
– Nie. To przez ten jego miecz. To on go leczy.
– Boskie ostrze? Pół-Alwat skinął głową.
– Powiedz Bratu Koniowi, ale nikomu więcej.
Yuu’han zerknął niezbyt pewnie, ale w końcu machnął ręką i wyszedł z yektu.
– A zatem on wyzdrowieje? – spytała Hezhi wstrząśniętym głosem.
– Tak mniemam – odrzekł Ngangata – zwłaszcza mając na względzie to, że jeszcze 
przed 
chwilą był martwy, a teraz znów oddycha. Na mój rozum to ogromny krok na drodze 
do zdrowia.
Nieruchoma twarz Ngangaty pozostała bez wyrazu, toteż patrząc na nią, Hezhi nie 
mogła 
odgadnąć, o czym myślał ten dziwny człowiek. Czy on i Perkar byli przyjaciółmi, 
czy tylko 
towarzyszami podróży, złączonymi jedynie przez zbieg okoliczności? Czy Perkar w 
ogóle miał 
jakichś przyjaciół? Ostatnimi czasy to ona zaczęła traktować go jak swego 
przyjaciela. Były takie 
momenty, że czuła się przy nim lepiej niż przy kimkolwiek innym. Wierzyła też, 
że inaczej niż 
Tsema, Ghana czy D’ena śmierć nie mogła jej go odebrać. Sądziła, że przebywanie 
w jego 
towarzystwie dla obojga było bezpieczne. Teraz nawet to złudzenie legło w 
gruzach.
– Mam nadzieję, że tak będzie. – Hezhi nie przychodziło do głowy nic, co mogłaby 
jeszcze 
powiedzieć.
Ngangata ze znużeniem potarł czoło, po czym opadł na dużą, kolorową poduszkę. 
Sprawiał 
wrażenie bardzo zmęczonego.
– Muszę wiedzieć, co słyszałaś – odezwał się po chwili. Tsem podał mu dzbanek i 
czarkę.
– Napij się.
Hezhi poczuła, jak krew napłynęła jej do twarzy gorącą falą wstydu. Ona też 
powinna 
przecież coś robić.
– Przynieś mi jakąś szmatkę, Tsem – poprosiła cicho. – Szmatkę i więcej wody. 
Przynajmniej go umyjemy.
Oddychanie w dalszym ciągu przychodziło Perkarowi z trudem, był to jednak widomy 
znak, 
że życie wciąż jeszcze się w nim kołatało. Tsem skłonił się i wyszedł po 
szmatki.
Ngangata spoglądał na nią wyczekująco.
– Nie wiem – odrzekła wreszcie. – Nie mam pewności, co tu się dzieje.
– Słyszałaś o wojnie?
Skinęła głową.
– Tak, ale dopiero dzisiaj. Pewni ludzie nadjechali wcześniej. Znaleźli mnie na 
pustyni...
– Znaleźli cię?
Hezhi bezradnie pomyślała, że w ten sposób wszystko jeszcze bardziej komplikuje.
– Spacerowałam wśród skał – wyjaśniła. – Znalazło mnie tam dwóch Mangów z 
zachodu.
– Znaleźli cię w skałach? Co tam robili?
– Ja nie... – Naprawdę nie wiedziała. – To dobre pytanie – dokończyła. – Nie 
bardzo im było 
po drodze, prawda?
– Na razie dajmy temu spokój – zaproponował Ngangata. – Co słyszałaś o wojnie?
– Niewiele. Tylko tyle, że toczy się między ludem Perkara i Mangami. Doszło do 
sprzeczki 
tych ludzi z Bratem Koniem i Brat Koń zakazał im napadać na was dwóch. Coś mi 
się jednak 
zdaje, że nie ma nad nimi zbytniej władzy.
– Szkoda, że nie była ona jeszcze mniejsza – kwaśno zauważył Ngangata. – Gdyby 
tamci po 
prostu napadli na Perkara, pozabijałby ich swoim mieczem. Oni tymczasem wyzwali 
go do gry 
i sama widzisz, z jakim skutkiem.
– No, nie wiem – powiedziała Hezhi. – Ty wiesz więcej o tych bar... o tych 
ludziach, niż ja. 
Gdyby doszło do prawdziwej walki na miecze, to czy inni by się do niej nie 
przyłączyli?
Ngangata odpowiedział skinieniem głowy.
– Zapewne. Może nawet wyszłaby z tego mała wojna z najbliższymi krewnymi Brata 
Konia, 
którzy stanęliby w obronie gościnności swego klanu. Zapewne to, co się stało, 
było najlepszym 
rozstrzygnięciem. Przecież miecz nadal go leczy.
Powrócił Tsem z wilgotną szmatką oraz miską. Wyciągnęła rękę, lecz olbrzym 
łagodnie 
odsunął ją na bok i sam zaczął delikatnie ocierać pierś Perkara. Chciała 
zaprotestować, ale 
zachowała milczenie, uprzytomniwszy sobie, że zapewne Tsem znał się na tym 
lepiej.
– Widziałam u niego znacznie gorsze rany, a mimo to, wtedy mógł chodzić i 
rozmawiać – 
powiedziała po chwili.
– Też to widziałem – przytaknął Ngangata, a Hezhi zdało się, że słyszy w jego 
głosie głęboki 
niepokój.
Tsem obmył Perkarowi twarz, a chłopak ponownie zakasłał, po czym cicho jęknął.
– Czy znalazł to, czego pojechał szukać? – spytała.
– Chyba tak. Myślę, że dużo się dowiedział. Dowiedzieliśmy się o wojnie.
– Od tej jego bogini?
– I od jeszcze jednego boga. Od Karaka, Kruka.
Hezhi wydęła wargi.
– Perkar opowiadał mi o nim. To on posłał ciebie i Brata Konia, żebyście 
wypatrywali nas po 
ucieczce z miasta.
– Tak. A także otumanił Perkara i jego przyjaciół tak, że zdradzili swego króla. 
To dziwny, 
przebiegły bóg.
Hezhi z westchnieniem potrząsnęła głową.
– Nic nie wiem o tych bogach. Oni wszyscy wydają mi się tacy dziwni.
.Przecież to potwory” – dodała w duchu.
– Nie znam wszystkich przekazanych mu przez Karaka wieści – podjął Ngangata. 
Wyglądało 
na to, że chce jej coś powiedzieć, ale zabierał się do tego z ogromną 
ostrożnością.
– Nie było cię przy nim?
– Nie słyszałem ich rozmowy. Ale potem Perkarowi spieszno było tutaj powrócić i 
odnaleźć 
ciebie. Myślę, że Karak powiedział mu coś o tobie, coś istotnego.
– Ach tak?
Tsem wydał z siebie gardłowy pomruk.
– To mi się nie podoba, księżniczko – rzucił szeptem. – Wszystkie te rzeczy 
dzieją się za 
szybko. Znów szuka cię zbyt wielu ludzi.
– Wiem, Tsem.
– Jak to? – zdziwił się Ngangata. – Co masz na myśli?
– Chodzi mi o tych spotkanych na pustyni Mangów. Zachowywali się tak, jakby 
czegoś ode 
mnie chcieli.
– A jużci, znaleźli cię w górach, chociaż nie wiedzie tamtędy żaden szlak z 
zachodu. To zaś 
oznacza, że szukali ciebie.
Hezhi usiłowała zaprzeczyć potrząśnięciem głowy.
– Mogli zobaczyć, jak biegnę pośród skał. – Tak jednak nie było. Nie wiadomo 
dlaczego, 
miała co do tego pewność. – Nie, masz rację, Ngangato. Oni mnie szukali. A Brat 
Koń umieścił 
mnie w tym yekcie natychmiast po przyjeździe do osady i zostawił swego bratanka, 
żeby mnie 
strzegł. Pewnie wyczuwał, że coś jest nie tak. – Nie dodała jednak, że tak 
naprawdę, nie była 
nawet pewna intencji Brata Konia. Nikt, kto nie potrafił zajrzeć do jego 
wnętrza, nie pojąłby jej 
słów i co najwyżej wziąłby ją za wariatkę.
Ngangata wolno pokiwał głową.
– Nadciąga coś wielkiego – wyszeptał. – Na nas także napadli Mangowie, tam w 
górze 
strumienia. Oni nas szukali. Powiedzieli, że jakiś prorok ujrzał nas w swojej 
wizji. Może 
zobaczył też i ciebie.
– Perkar wie więcej?
– Wie, ale po drodze nie chciał o tym ze mną mówić. To czego się dowiedział, 
wzbudziło 
w nim niepokój. – Ngangata zagryzł wargi, po czym ciągnął dalej: – Słyszałem, 
jak Karak mówił, 
że istnieje jakiś związek między tamtym gaanem, a Odmieńcem.
Po krzyżu Hezhi przeszły nagłe ciarki.
– Odmieniec? Rzeka.
– Nazywaj go jak chcesz.
– Sądziłam, że on nie może sięgać tak daleko.
– Może nie własnoręcznie – odrzekł Ngangata. – Może jednak potrafi tego dokonać 
rękami 
szamana.
Hezhi usłyszała własny, drżący głos.
– On chce, żebym wróciła, prawda? On mnie odzyska. – Po raz pierwszy od długiego 
czasu 
poczuła nieznaczne mrowienie łuski na ramieniu. Wyciągnęła dłoń, żeby jej 
dotknąć.
W tym samym momencie namiot jakby się obrócił, tak że teraz widziała wszystko 
nieco 
inaczej. Tsem z Ngangata jawili się jej jako wydrążone od wewnątrz, szkieletowe 
formy, zaś 
ogień na palenisku przybrał postać roztańczonego ostrza o roześmianych oczach. 
Natomiast 
Perkar...
Perkara nie było prawie wcale. Miał przezroczystą skórę, a u jego boku spoczywał 
bóg. Nie 
mogła na niego patrzeć, na tą koszmarną plątaninę skrzydeł, pazurów i 
najeżonych, ostrych 
krawędzi. Widok ów sprawiał jej ból, rodził pieczenie gdzieś w środku, jak gdyby 
wewnątrz jej 
głowy znajdował się wywijający mieczem wojownik. Podniosła wzrok, usiłując 
skierować go 
w zupełnie inną stronę, ale wówczas jej uwagę ponownie przykuł sam Perkar.
Na jego piersi przycupnęła bowiem ciemność, pełzający, rozedrgany kłębek czerni. 
Na jej 
oczach wyrosły z niego długie włosy, grube niczym źdźbła słomy, owinęły się 
niespiesznie 
wokół Perkara, sięgnęły w głąb jego ciała, do kości.
Czerń otworzyła żółte oko i łypnęła nim na dziewczynę. Hezhi z krzykiem rzuciła 
się do 
ucieczki. Potknęła się i upadła. Usiłowała biec nawet wówczas, gdy Tsem dźwignął 
ją 
w powietrze. Z dzikim zawodzeniem, dygocąc na całym ciele, kopała go po 
piszczelach, 
a powieki miała mocno zaciśnięte.
Kiedy wreszcie spróbowała je otworzyć, w namiocie wszystko wyglądało tak jak 
dawniej.
Ale ona już wiedziała. Zobaczyła to na własne oczy.
– Tsem, idź po Brata Konia – wykrztusiła. – Tylko się pospiesz. A mnie posadź 
gdzieś przed 
chatą.
Kiedy Brat Koń nareszcie przyszedł, trzymała się od niego z daleka z obawy, że 
lada moment 
powróci jej zdolność widzenia bogów i odsłoni przed nią jego prawdziwą naturę. 
Wiedziała, że 
nie może powierzyć mu Perkara z pełnym zaufaniem, lecz do głowy nie przychodziło 
jej żadne 
inne rozwiązanie. Nie miała pojęcia, jak mu pomóc, a przecież działo się z nim 
coś złego, coś 
bardzo złego. Brat Koń przyglądał się jej przez chwilę ze smutną miną, po czym 
wkroczył do 
yektu. Hezhi została na schodkach, a po chwili dosiadł się do niej Tsem.
– Wielkie ognisko – powiedział po jakimś czasie.
Zerknęła na płonący stos kątem oka, nie chcąc ryzykować, że ponownie zobaczy 
Boginię 
Ognia. Zewsząd nadchodzili Mangowie z naręczami drewna, toteż przemieszane z 
czarnym 
dymem płomienie pięły się ku niebu grubą kolumną.
– Ciekawe, skąd mają aż tyle drewna – podjął Tsem; nie doczekał się jednak 
odpowiedzi.
Wzruszeniem ramion dała mu do zrozumienia, że nie wie.
– Myślę, że to przygotowania do Odesłania do domu Boga Koni. Ceremonia ma odbyć 
się 
dziś wieczorem. – Co to za ceremonia? Czy opisałaś ją w liście do Ghana? Stary, 
poczciwy 
Tsem, usiłował odciągnąć jej uwagę od ponurych myśli.
– Sądzę, że Ghan nigdy nie dostanie żadnego listu ode mnie. Wbrew temu, co 
sądziliśmy, ci 
ludzie nie są naszymi przyjaciółmi.
– Ale nie muszą też być naszymi wrogami – zauważył Tsem. – Tak jak wszyscy, 
przede 
wszystkim dbają o siebie i swoich bliskich. Ty i ja nie stanowimy dla nich 
zagrożenia. 
Z Perkarem jest inaczej.
– Czyżby? Już prędzej zagraża im jego lud. Sama nie wiem. Pogubiliśmy się w tym 
wszystkim, Tsem.
– Wiem, księżniczko – odparł łagodnie. – Opowiedz mi o tej ceremonii.
Zawahała się na moment, przymknęła oczy. Osada jednak nie zniknęła, nie zapadła 
się pod 
ziemię, choć taka była jej wola. Wciąż docierały do niej przenikliwa woń dymu, 
okrzyki 
dzieciarni, dzikie wrzaski dorosłych i ujadanie psów.
– Lud ten wierzy, że spokrewniony jest ze swymi wierzchowcami – zaczęła. Kto 
opowiedział 
jej o tym dawno temu? Yen, oczywiście, gdy podarował jej figurkę. Uraczył ją 
wówczas 
opowieścią, która – podobnie jak wszystko, co mówił – nie była kłamstwem. Yen, 
dzięki 
któremu oduczyła się łatwowierności.
Milczenie Tsema wskazywało, że olbrzym czeka na dalszy ciąg.
– Zaraz się dowiesz – mruknęła tonem usprawiedliwienia. – A zatem, wierzą, że 
zarówno 
oni, jak i ich konie pochodzą od tej samej bogini, Matki Koni. Od czasu do czasu 
Matka Koni 
odradza się w jednym z rumaków. Częściej zdarza się, iż taką postać przybiera 
któreś z jej dzieci, 
pomniejszy bóg albo bogini. Szamani Mangów potrafią to ustalić i wówczas 
traktują takiego 
konia z dodatkowym szacunkiem.
– Zaiste, trudno to sobie wyobrazić – zauważył Tsem. – I tak odnoszą się do 
swych 
wierzchowców z uprzejmością, jakiej nigdy nie widziałem u służby w pałacu.
– Takiego konia nikt nigdy nie dosiada. Karmi się go najlepszym ziarnem. A potem 
go 
zabijają.
– Zabijają? – zdziwił się Tsem. – Nie sądzę, żeby bogowi coś takiego się 
spodobało.
– Zabijają zwierzę, aby bóg mógł wrócić do domu, do swojej matki. Traktują go 
dobrze, więc 
kiedy przychodzi do domu, opowiada innym bogom, że Mangowie nadal dobrze 
traktują swych 
braci i siostry – czyli inne konie.
– To bardzo dziwne – stwierdził Tsem.
– Nie dziwniejsze niż zsyłanie dzieci szlachetnie urodzonych pod Schody 
Ciemności – 
zaoponowała.
– Chyba nie – westchnął Tsem. – Chodzi mi tylko o to, że wszystko, co ci ludzie 
robią, zdaje 
się wiązać z krwią i zabijaniem. Nawet oddawanie czci bogom.
– Może uważają, że do tego właśnie sprowadza się życie?
Tsem delikatnie pogładził ją po ramieniu grubymi palcami.
– Qey zwykła była mawiać, że życie sprowadza się do narodzin oraz jedzenia. No i 
seksu.
– Qey mówiła coś o seksie? – Hezhi nie potrafiła jakoś połączyć tego słowa z 
osobą służącej, 
która ją wychowała.
Tsem zachichotał.
– W końcu ona także jest Ludzką Istotą.
– Ale seks? Kiedy? Z kim? Tsem położył dłoń na jej ramieniu.
– Niezbyt często, jak mniemam, ze starym przyjacielem w pałacu. Pewnie wyszłaby 
za 
niego, gdyby było to dozwolone.
– Kto to jest?
– Och, nie powinienem tego mówić – w głosie Tsema zabrzmiały figlarne nuty.
– Myślę, że powinieneś – nalegała Hezhi.
– No cóż, gdybyś była księżniczką, a ja twym niewolnikiem, usłuchałbym tego 
rozkazu. 
Jednak, jak sama twierdzisz, w naszym przypadku już tak nie jest...
– Tsem... – Westchnęła, otworzyła oczy i niebezpiecznie uniosła brwi.
Tsem przewrócił oczami i zrobił przesadnie tajemniczą minę. Pochylił się prosto 
do jej ucha, 
jak gdyby zamierzał wyjawić najświeższą dworską plotkę.
– Pamiętasz starego J’ehla?
Hezhi mimowolnie rozwarła usta.
– J’ehl? Qey i J’ehl? Przecież to był pomarszczony starzec! Wyglądał jak jeden z 
tych żółwi 
o miękkich pancerzach i cienkich, długich nosach! Jak ona mogła...
– Może ten jego nos bardziej był przydatny, niż możesz to sobie wyobrazić.
– Och! – wyrwało się Hezhi. – Nie! Zamilcz! Nie będę tego słuchać. Zmyślasz, bo 
nikt nie 
przyłapie cię tutaj na kłamstwie. Oprócz mnie! Qey i J’ehl, dobre sobie. Qey i 
ktokolwiek. Ona 
była na to za stara, zbyt dostojna...
– Akurat – obstawał przy swoim Tsem. – A pamiętasz, jak J’ehl przyniósł mąkę, ja 
zaś 
zabrałem cię do twej komnaty i bardzo głośno śpiewałem ci piosenkę, w kółko tę 
samą?
– Bo tylko tę jedną znałeś! – zaprotestowała Hezhi. – Powtarzałam, żebyś 
zaśpiewał coś 
innego, ale ty nie umiałeś. Po pewnym czasie wydało mi się to nawet zabawne. 
Usiłowałam 
zasłonić ci twarz poduszką, a ty wciąż śpiewałeś i śpiewałeś... – Nagle umilkła. 
– Co ty chcesz 
przez to powiedzieć?
– To Qey mi kazała. Dzięki temu nic nie słyszałaś.
– Nie! – wykrzyknęła Hezhi, lecz w tym samym momencie zaniosła się śmiechem. 
Śmiechem! Nieprawdopodobna, wręcz wstrząsająca wydała się jej myśl, że Qey i ten 
mały 
człowieczek kochali się przy wtórze ryku Tsema i jej pisków, ale równocześnie 
budziła 
rozbawienie. W końcu uświadomiła sobie, że Tsem posłużył się podstępem, aby dać 
jej chwilę 
radości.
– To były dobre dni – stwierdziła Hezhi, gdy przebrzmiał już śmiech. – Ile 
miałam wtedy lat?
– Chyba sześć.
– Przed zniknięciem D’ena.
– Tak, księżniczko.
– Jaka to była piosenka?
– Chyba nie chcesz, żebym ją zaśpiewał?!
– A właśnie, że chcę! – rzuciła władczo.
Tsem ciężko westchnął, po czym skrzyżował ramiona.
Dylu, dylu Wielki gorylu Graj na badylu Wielki gorylu!
Jego buczący głos niósł się daleko w wieczornym powietrzu, toteż niebawem w ich 
stronę 
zwróciły się głowy kilku dziesiątek Mangów. Chociaż nie rozumieli słów, 
uśmiechali się, a kilku 
nawet parsknęło śmiechem, gdyż fałszowanie można było rozpoznać w każdym języku.
Goryl wielki Wart Hezhi ręki!
Tsem darł się w niebogłosy, a Hezhi ocierała z oczu łzy radości.
– Przestań już – poprosiła wreszcie. – Mamy na głowie wiele ważnych spraw.
– Sama kazałaś mi śpiewać – odrzekł Tsem.
– Dawno mi nie śpiewałeś.
– Bo mnie o to nie prosiłaś. A kiedy nieco podrosłaś, tak bardzo zajęłaś się 
D’enem, że Qey 
i J’ehl nie mieli kłopotu ze znalezieniem czasu dla swoich uczuć.
– Wciąż nie mogę w to uwierzyć!
– Lepiej uwierz, mała księżniczko. Nie potrafiłbym sobie tego wyobrazić, gdyby 
to nie była 
prawda.
– Myślę, że ty wyobrażasz sobie seks cały czas!
– Tak, ale nie z Qey!
Hezhi zachichotała, lecz jej krótkotrwała radość szybko gasła. Zdumiona, 
zastanawiała się, 
jak mogła zapomnieć o swoich kłopotach. Musiała przyznać, że Tsem zawsze 
potrafił rozproszyć 
jej troski.
– To ty jesteś wielkim gorylem – powiedziała – a ja cię kocham.
Tsem oblał się rumieńcem, ale widząc, że jego pani poważnieje, nie próbował 
dalej jej 
rozśmieszać.
– Wiem, księżniczko. Dziękuję. Dobrze jest mieć w tych stronach kogoś, kto 
kocha.
Hezhi zwróciła twarz do ognia. Czuła się teraz odważniej sza, dlatego pozwoliła 
sobie na 
spojrzenie prosto w płomienie.
– Nigdy nie wypowiedziałeś większej prawdy.
Za ich plecami ktoś cicho zakasłał. Odwróciwszy się, Hezhi napotkała wzrok Brata 
Konia.
– Muszę z tobą pomówić, wnuczko. Zmarszczyła czoło.
– Mów do mnie Hezhi.
– Hezhi – powtórzył z westchnieniem.
– Tsem zostanie z nami.
– Bardzo dobrze. Jeśli nie masz nic przeciwko temu, stary człowiek usiądzie.
– Nie mam.
Brat Koń potrząsnął głową.
– Tylko popatrz. Niepotrzebnie rozpalili tak wielki ogień! Musieli wyzbierać 
całe drewno 
w promieniu setek mil.
Hezhi posłała mu ponure spojrzenie, dając tym samym do zrozumienia, że dzisiaj 
nie ma 
ochoty na właściwe Mangom pogaduszki przed przystąpieniem do rozmowy o rzeczach 
istotnych. Brat Koń natychmiast to wyczuł.
– Perkar jest bardzo chory – oznajmił głosem, z którego nagle zniknęła cała 
beztroska. – Ktoś 
go zaczarował.
– Zaczarował?
– Widziałaś tego stwora na jego piersi?
– Widziałam.
– Jesteś bardzo silna, skoro do tej pory nie oszalałaś. To, co zobaczyłaś, jest 
rodzajem ducha, 
ni to zjawą, ni bogiem, może potomkiem zjawy i boga. Zwiemy je Pożeraczami 
Oddechu, 
ponieważ pochłaniają ludzkie życie. Zazwyczaj czynią to bardzo szybko, ale miecz 
Perkara 
próbuje go uleczyć.
– Nic nie rozumiem. Myślałam, że Perkar otrzymał cios wiosłem do gry w 
klepanego.
– Wiosło musiało być zaczarowane. Takie przypadki są znane.
– Chcesz powiedzieć, że ktoś zrobił to rozmyślnie?
– Oczywiście. – Brat Koń skinął głową. – To dzieło jakiegoś gaana, kogoś 
obdarzonego 
mocą zaklinania duchów.
– Takiego jak ty.
Stary człowiek chrząknął.
– Nie, kogoś znacznie ode mnie potężniejszego. Kogoś, kto potrafi zamknąć 
Pożeracza 
Oddechu w wiośle i kazać mu tam czekać. – Spojrzał jej prosto w oczy. – Wiem, że 
przeraziło cię 
to, co we mnie zobaczyłaś. Wiem, że teraz mi nie ufasz i że powinienem ci to 
wytłumaczyć, 
zanim zobaczyłaś. Nie wierzyłem jednak, że z taką łatwością przyjdzie ci 
zgłębienie mojego 
wnętrza. Rozpoznanie gaana jest jedną z najtrudniejszych rzeczy. Bogowie 
częstokroć korzystają 
z ludzkiego ciała jako przebrania i nawet najbardziej przenikliwy wzrok nie 
potrafi ich 
rozpoznać. Wybacz mi, gdyż nie przypuszczałem, że jeśli nawet przenikniesz moje 
wnętrze, to 
to, co tam zobaczysz, napełni cię przerażeniem. Niekiedy zapominam, co to znaczy 
pochodzić 
z Nhol, gdzie nie ma bogów prócz Odmieńca.
Hezhi nerwowo wydęła wargi, próbując przywołać z powrotem odwagę, którą czuła 
zaledwie 
chwilę wcześniej. Tylko dzięki bliskości Tsema nie straciła całej pewności 
siebie.
– Czy chcesz powiedzieć, że jesteś jakimś bogiem?
– Co takiego? O nie, nie. Choć są we mnie bogowie. Bardzo mali, bardzo 
niepozorni.
– W tobie? Nic nie rozumiem.
Brat Koń milczał przez chwilę, zbierając myśli.
– Jest wiele odmian bogów – zaczął wreszcie. – Są bogowie zamieszkujący 
przedmioty – jak 
choćby drzewa czy skały – a także tacy, którzy władają pewnymi miejscami, 
obszarami ziemi. Są 
również Bogowie Gór, zwani przez nas Yai, ale oni są jeszcze inni. Są przodkami 
wszystkich 
zwierząt. Na przykład, Matka Koni jest matką wszystkich koni, Czarny Bóg ojcem 
wszystkich 
kruków i tak dalej. Ci bogowie są najpotężniejsi.
– Tak, kiedyś już mi to tłumaczono – powiedziała Hezhi niezbyt pewnym tonem.
Stary Mang pokiwał głową.
– Bogowie Gór mają młodszych krewnych, którzy chodzą po świecie, małych bogów 
przyobleczonych w ciała zwierząt. Właśnie spośród nich wybieramy jednego na 
Odesłanie do 
domu Boga Koni, które odbędzie się dzisiaj wieczorem.
– O tym też wiem.
– Tacy bogowie zamieszkują ciała, niekiedy jakieś miejsca i są one niczym ich 
domostwa. 
Ale gdy taki dom popadnie w ruinę, kiedy ciało zostanie zabite, a miejsce 
zniszczone, wówczas 
stają się bezdomni. Muszą wrócić do wielkiej góry na zachodzie, by przywdziać 
nową skórę. 
Można im jednak ofiarować – a niekiedy narzucić siłą – nową siedzibę tutaj. – 
Postukał palcem 
wskazującym we własną pierś. – To dlatego nazywamy to miejsce yekchag tse’en, 
Pałac z Kości. 
Zobaczyłaś mieszkańców mego pałacu, dziecino. Dwa duchy żyją we mnie i mi służą, 
choć tak 
jak ja, stały się już stare i słabe.
Hezhi zerknęła na niego z powątpiewaniem.
– A co robią ci zamieszkujący twą pierś bogowie?
– Przede wszystkim – zaczął łagodnie stary człowiek – osłabiają widzenie. 
Wzmacniają cię 
tak, że widok boga nie razi cię niczym odcinające zmysły ostrze. Jeżeli masz w 
sobie choć 
jednego, nie wiadomo jak słabego, wówczas to wytrzymasz.
Nagle zrozumiała, do czego zmierzał Brat Koń i w oczach jej pojawił się błysk 
przerażenia.
– Nie chcesz chyba powiedzieć, że ja muszę to zrobić? Przyjąć jedną z tych istot 
do siebie.
Brat Koń uważnie oglądał własne stopy.
– To nie jest takie złe – powiedział w końcu. – Przez większość czasu w ogóle 
ich nie 
potrzebujesz ani nie dostrzegasz.
– Nie!
– To jedyny sposób. – Wzruszył ramionami. – Ja dla Perkara nic nie mogę zrobić. 
Nie 
możesz też zaufać żadnemu innemu szamanowi Mangów, ponieważ nie wiemy, kto to 
zrobił. 
Jesteś jego jedyną nadzieją, jesteś też jedyną nadzieją dla siebie. Jak dotąd 
dopisywało ci 
szczęście i siły, ale w końcu osłabniesz, a wtedy ani twój przyjaciel olbrzym, 
ani ja nie zdołamy 
ci pomóc. Wiem, że ci się to nie podoba, ale musisz stawić temu czoło, Hezhi. Ja 
tylko próbuję ci 
pomóc.
– Bracie Koniu, ja nie mogę! – Bezradnie poruszała ustami, jakby w nadziei, że 
one same 
napełnią się słowami zdolnymi wytłumaczyć temu starcowi jej lęk przed utratą 
samej siebie, 
przed tym, że stanie się kimś innym niż Hezhi. Ten lęk był jej siłą, gdy 
usiłował zawładnąć nią 
Bóg Rzeki, który pragnął uczynić z niej boginię. Ale teraz... Jeden z tych 
potworów miałby 
w niej zamieszkać? Czy potem byłaby jeszcze sobą?
Lecz jeśli tego nie uczyni, co stanie się z Perkarem? Co będzie z nią i Tsemem? 
Obiecywała 
mu, że skorzysta ze swej mocy, żeby ich ocalić. Czy ma udawać, że nigdy tego nie 
mówiła?
– Jak można tego dokonać? – spytała z westchnieniem.
– Księżniczko, nie – jęknął Tsem. Przynajmniej on ją rozumiał, znał jej lęki.
– Przecież nie mówię, że to zrobię – mruknęła. – Chcę tylko wiedzieć, jak to się 
robi.
Brat Koń skinął głową.
– Za chwilę muszę wracać do moich obowiązków. To nie jest dobry czas, ale cóż 
począć. – 
Sięgnął za siebie i w jego dłoni pojawiła się ta sama torba, którą miał ze sobą, 
gdy zapuścili się 
w głąb pustkowia. Z torby wyciągnął mały bębenek, płaski niczym tamburyn, na 
jakim 
przygrywali kuglarze na dworze ojca.
– Zrobiłem go dla ciebie – powiedział. – Nazywa się bun.
– Bun – powtórzyła Hezhi. – Jak „jezioro”.
– Właśnie. Bębenek jest Jeziorem.
– To jakaś bzdura – burknęła Hezhi. – Co to znaczy?
– Powierzchnia Jeziora jest powierzchnią innego świata – cierpliwie tłumaczył 
Brat Koń. – 
Uderz w nią, a rozejdą się fale. Istoty żyjące pod powierzchnią ujrzą fale, 
poczują uderzenie. 
Niektóre mogą podpłynąć bliżej, żeby sprawdzić, co się dzieje. Skóra na tym 
bębenku – dotknął 
lekko instrumentu – również jest powierzchnią innego świata lub przynajmniej 
jakiejś części 
tego, którą tylko ty i ja, a także tacy jak my, od czasu do czasu potrafimy 
dostrzec. A jeśli w nią 
uderzysz...
– Coś usłyszy – powiedziała szeptem, gdyż nagle przypomniała sobie inny czas, 
bibliotekę 
i księgę zapisaną starodawnym pismem. Dwa dni przedtem Ghan wskazał jej klucz do 
rozumienia tych tekstów, metodę tworzenia dziesięciu tysięcy glifów za pomocą 
kilku zaledwie 
symboli. Czytała o swym przodku, Chakunge, Z Wody Zrodzonym, i o tym, jak 
zniewolił 
potwory. A kiedy już wypędził ostatnie, według starego tekstu „złamał 
powierzchnię Jeziora”. 
Tak przynajmniej wtedy to zdanie odczytała, chociaż znak w postaci małego kółka 
nie bardzo 
jezioro przypominał. Zapamiętała tamto słowo: wun. Bun, wun. Wygnał potwory, a 
potem złamał 
powierzchnię tamtego innego świata i nawet w starożytnym języku Nhol nazwa tej 
powierzchni 
oznaczała bębenek.
– Coś usłyszy – przytaknął Brat Koń, a jego głos sprowadził ją z powrotem na 
zakurzone 
pustkowie. – Albo poczuje. A jeśli wytknie przez bębenek głowę, możesz z nim 
pomówić i dobić 
targu.
– Czyżby było to aż tak proste?
– To nie jest proste – powiedział Brat Koń. – Są pewne pieśni, które trzeba 
odśpiewać. 
Możesz przesłać swoje słowa przez powierzchnię Jeziora. Ale ogólnie rzecz 
biorąc, tak, do tego 
wszystko się sprowadza.
– Słyszę bicie bębnów – podjęła Hezhi. – Czy one przyciągają bogów oraz duchy?
– Być może – odparł Brat Koń. – Ale ich bębny nie są takie jak ten, on zaś 
stanie się jeszcze 
inny, gdy uczynisz go swoim.
– Jak mogę tego dokonać?
– Jak już mówiłem, wszystko zaczyna się od krwi. Musisz wetrzeć odrobinę własnej 
krwi 
w powierzchnię Jeziora, a wówczas stanie się twoja. Otworzy się na ciebie 
zamiast w pustą 
przestrzeń. Przyjazny ci duch może przedostać się ze swego świata wprost do 
twego ciała.
– Czy to oznacza, że ja mogę poprzez bębenek przedostać się do tamtego świata?
Brat Koń uśmiechnął się ze smutkiem.
– Szybko pojmujesz. Tak, możesz. Ale lepiej tego nie rób, Hezhi, dopóki nie 
będziesz mieć 
wielu zaprzyjaźnionych bądź uległych sobie bogów.
Hezhi przyjrzała się bacznie staremu człowiekowi. Nadal się bała, wręcz 
nieprzytomnie. 
A jednak wiedziała, że dzięki bębenkowi mogła posiąść władzę, stać się kimś w 
rodzaju 
klucznika trzymającego straż u ważnych wrót, spoza których wyłonić się mogło 
dosłownie 
wszystko. Myśl ta wydała się Hezhi przewrotnie pociągająca i przez mgnienie oka 
jej ciekawość 
omal nie przezwyciężyła lęku. Wyciągnęła rękę i dotknęła bębenka. Opinająca go 
skóra była 
całkiem zwyczajna, nie miała w sobie niczego niezwykłego. Ale przecież Brat Koń 
również 
wyglądał najzwyczajniej na świecie dopóki, nagle, nie ujrzała jego wnętrza.
– Wezmę ten bębenek – postanowiła. – Ale nic więcej...
– Weź go – odrzekł Brat Koń. – Przemyśl to wszystko, a rano, kiedy Bóg Koni 
wróci już do 
domu, porozmawiamy raz jeszcze.
Hezhi skinęła głową, po czym ujęła w dłoń płaski dysk. Napięta skóra wydała się 
jej nagle 
czymś żywym, sprężonym do skoku. Ale to tylko instrument prężył się, by pozostać 
w jednym 
kawałku.
Podobnie jak sama Hezhi.
XIII. Legion
Ściana zadrżała ponownie, co ostatecznie przekonało Ghe, że to nie złudzenie. 
Choć 
wydawało się to niemożliwe, w powietrzu wyczuł słabą woń kadzidła, napływającą 
do izby przez 
jakąś niewidoczną szczelinę.
Znaleźli go. Ależ był głupi! Nigdy nie przypuszczał, że nastąpi to tak szybko, 
tak nagle. Ghe 
nie zwykł wpadać w panikę, więc i teraz zachował spokój. Błyskawicznie przejrzał 
swój skromny 
dobytek, wybierając rzeczy, które powinien zabrać ze sobą. Z pewnością nie mógł 
zostawić 
niczego, co zdradziłoby jego tożsamość. Oni już pewnie wiedzieli, kim jest, lecz 
istniał cień 
szansy, że jeszcze tego nie odkryli.
Przez szparę w drzwiach zerknął na dziedziniec. Niebo przesłaniały chmury, więc 
na dworze 
panowały nieprzeniknione ciemności. Dla niego nie było to jednakże najmniejszą 
przeszkodą. 
Jego wzrok, lepszy niż sowi, z łatwością przenikał smolistą czerń nocy. Od razu 
wypatrzył 
cieniste kształty na dachu pałacu, czekające aż się pojawi.
„Oczywiście. Tłuką w ścianę, żeby mnie wykurzyć na dziedziniec. Moi dawni 
koledzy wcale 
nie są głupi”.
A co ze ściekami? Ze studni na jego dziedzińcu biegł tylko jeden kanał, łączący 
się ze 
studnią na sąsiednim podwórcu. Dalej być może czekała wolność, ale wiele 
przemawiało za tym, 
że w kanale rozstawiono czarki z płonącym kadzidłem. Stało się dla niego jasne, 
że najwięcej 
szans dawał mu dach i to pomimo sześciu czających się tam Jików. Chyba nie mieli 
pozapalanych mioteł na duchy, bowiem nigdzie nie widział wytwarzanych przez nie 
nieprzeniknionych dziur w powietrzu.
Zawahał się na moment, gdy z drzwi komnaty poleciały drzazgi. Upatrzywszy 
najsłabiej 
strzeżoną ścianę, co sił w nogach pomknął przez dziedziniec i, na podobieństwo 
wielkiego 
nocnego drapieżcy, skoczył ku balkonowi na piętrze.
W tej samej chwili gdzieś nad nim zapłonęło światło, mdłe czarodziejskie 
światło, pod 
wpływem którego rozjarzyło się samo powietrze na kształt płomienistej chmury 
bagiennego 
ognia. Światło nie było na tyle jasne, by oślepić jego wrogów, natomiast 
wystarczające, żeby 
odsłonić przed nimi jego obecność. W pobliżu ze świstem przeleciała strzała, za 
nią następna, 
jemu zaś wydawało się, że pociski wiszą w powietrzu niemal nieruchomo. Działo 
się tak za 
sprawą Boga Rzeki, który gnając w nim z szybkością górskiego strumienia po 
wielokroć 
przyspieszył jego zmysły.
Wyciągnięty jak struna, zdołał zacisnąć dłonie na balustradzie z kutego żelaza. 
Syknął 
mimowolnie, gdy utwierdzone w zwietrzałym kamieniu pręty zazgrzytały, a 
następnie powoli 
wysunęły się. Na moment zawisł bezradnie nad zimną, kamienną posadzką. 
Usadowiony na 
dachu Jik nie zmarnował takiej okazji. Nadlatująca z radosnym zaśpiewem strzała 
pogrążyła się 
w karku Ghe, przebijając płuco i tylko nieznacznie chybiając serca. Towarzyszył 
temu ból 
o zdumiewającym wręcz natężeniu. Zupełnie, jakby ugodził go grot pioruna i lada 
chwila jego 
uszy miał wypełnić ogłuszający łoskot gromu.
Balustrada wytrzymała na tyle długo, by zdążył wskoczyć na kamienną płytę 
balkonu. Nad 
uchem świsnęła mu kolejna strzała, zaś ta tkwiąca w ranie zaczęła wiercić się 
niczym wąż.
Ghe nawet nie przystanął. Mógł wbiec do komnaty na piętrze, ale wiedział, że jej 
drzwi 
również były zamknięte. Gdyby tak uczynił, znalazłby się w pułapce, jak 
zapędzony w kąt kanału 
szczur. Dlatego też nie bacząc na rozdzierający ból ani naglą utratę sił, 
skoczył raz jeszcze, 
mierząc w skraj dachu. Zaczepił palcami o występ gzymsu, a w tym samym momencie 
brzechwa 
przelatującej opodal strzały rozorała skórę na grzbiecie jego dłoni. Wytężając 
wszystkie siły, 
podciągnął się na płaski dach.
Oczywiście, czekał już tam na niego Jik. Ghe zaatakował bez zastanowienia; siły 
wypływały 
z niego coraz szybciej po drzewcu wijącej się strzały, która z pewnością była 
czymś więcej niż 
tylko zwyczajną strzałą. Co prawda wciąż jeszcze był silniejszy i szybszy od 
człowieka, lecz 
przewaga ta topniała w oczach. Połyskujące blado w czarodziejskim świetle ostrze 
śmignęło tuż 
nad jego głową. Wówczas przypadł do swego przeciwnika i wraził zesztywniałe 
palce w miękkie 
ciało jego gardła. Poczuł chrobot gruchotanych chrząstek, gdy siła ciosu 
dźwignęła go 
w powietrze. Z boków podeszło jeszcze dwóch zabójców. Ghe dostrzegł wykwity 
płomienia na 
czubkach zapalonych mioteł.
Pochyliwszy się nagle po miecz, uniknął następnych dwóch strzał, ale trzecia 
przebiła mu 
udo i, podobnie jak ta wciąż tkwiąca w plecach, zaczęła swoje mordercze czary. 
Być może, jego 
los został już przesądzony; nie potrafił tego powiedzieć, gdyż zbyt mało 
wiedział o kapłańskich 
czarach.
Nieoczekiwanie uprzytomnił sobie, że głupotą jest sięgać po miecz. Stare nawyki 
Jika 
wyraźnie mu nie służyły. Zamiast wywijać stalą, schwycił więzi serca stojącego 
najbliżej 
człowieka i brutalnie je rozdarł. W nagrodę poczuł, jak w jego żyłach słodko 
zaczyna pulsować 
skradzione życie. Znacznie już szybszy, zwrócił się ku drugiemu prześladowcy, 
zablokował 
pojedynczy cios, a sam ciął zdobytym ostrzem przez splot słoneczny i śledzionę. 
Gdy tylko 
z tamtego uszedł duch, spłynęła na niego nowa struga energii. Dosięgła go 
kolejna strzała, więc 
popychany na nowo odzyskaną siłą, puścił się biegiem, co i rusz zmieniając 
kierunek w nadziei, 
że zmyli w ten sposób łuczników. Pociski nadlatywały z najmniej spodziewanych 
kierunków, 
potwierdzając, że nie wypatrzył jeszcze wszystkich napastników. Nie miało to 
jednak większego 
znaczenia, dopóki mógł szybko biec. Noc była mu sprzymierzeńcem, a chociaż tu i 
ówdzie 
połyskiwały nowe czarodziejskie ognie, to przecież Jików nie było aż tylu, by 
mogli czaić się 
wszędzie. A ten, któremu udało się stanąć na drodze Ghe, umarł, zanim cokolwiek 
zdążył 
uczynić. Ghe wydarł z niego życie z odległości trzydziestu kroków.
– „Jestem ostrzem ze srebra, sierpem z lodu” – wydyszał Ghe słowa starej mantry 
zabójców, 
po czym przeskoczył na sąsiedni dach, wdrapał się na kalenicę i na łeb na szyję 
poturlał w dół 
stromej połaci, czując jak rany przy każdym ruchu dają o sobie znać palącym 
bólem. Z nagłym 
targnięciem zatrzymał się na gzymsie i korzystając z chwili spokoju, wyszarpnął 
sterczącą 
z piersi strzałę. Jej drzewce wiło się w jego dłoni, a kiedy spróbował obejrzeć 
ją z bliska, ujrzał 
jedynie linię ciemności, podobnie jak to się działo z płonącym kadzidłem. Już 
sam dotyk 
czarodziejskiego pocisku rodził ból, więc ze złością odrzucił go od siebie. Nie 
mógł sobie 
przypomnieć, czy kiedyś wiedział o istnieniu takiej broni.
Pobiegł dachami, a jego stopy dudniły o dachówki – czarne łuski pogrążonego we 
śnie 
smoka. Dopiero gdy nabrał pewności, że pościg został w tyle, przystanął by 
pozbyć się strzały, 
która tkwiła w jego nodze. Przyszło mu to łatwiej, niż przypuszczał, gdyż pocisk 
jakimś cudem 
wyorał w udzie dziurę wielkości pięści.
Chociaż uwolnił się od strzał, wciąż opadał z sił. Zanim dotarł do okalającego 
pałac muru, 
chwiał się na nogach, a świat przed jego oczami wirował jak szalony. Usłyszawszy 
zdumiony 
okrzyk cesarskiego strażnika, skoczył. Ciężko padł na bruk ulicy, czując, jak 
jedna noga 
paskudnie się pod nim wygina. Gdyby był zwyczajnym człowiekiem, w ogóle nie 
przeżyłby tego 
upadku.
Zdjęty rozpaczą załkał, po czym dźwignął się na łokcie i kolana i zaczął 
pełznąć.
„Nie!” – pomyślał.
– Nie! – głośno wydyszał przez zaciśnięte zęby. – Nie będę się czołgał.
Z trudem stanął na nogi i zatoczył się na mur. Od strony ciemnego pałacu 
dobiegły go 
okrzyki, zebrał więc resztki sił, oderwał plecy od ściany i pokuśtykał w głąb 
ulicy.
Na najbliższym rogu spotkał dziewczynę, może szesnastoletnią. Natychmiast, 
z niepohamowaną zachłannością zabrał jej życie. W oczach dziewczyny nie zdążyło 
nawet 
zabłysnąć przerażenie. Zastygły w bezruchu, odbijając jej pogodne myśli podobnie 
jak wargi, już 
na zawsze rozchylone w lekkim uśmiechu. Ghe tymczasem poszedł dalej. 
Przemierzając miasto, 
posilał się po drodze. Szedł, a jego ślad znaczyły dziesiątki trupów. Czuł się 
jak ktoś usiłujący 
napełnić pęknięty dzban; świeżo nabyte siły opuszczały go zaledwie zdążył je 
wchłonąć. Dobrze 
przy tym wiedział, że pozostawiał za sobą usłany zwłokami trop, którym 
potrafiłby podążyć 
nawet największy głupiec.
Co gorsza, uzmysłowił sobie, że zupełnie nie ma pojęcia, dokąd trafił. Pozwolił, 
by 
zawładnął nim zwierzęcy instynkt i była to najwyższa głupota, albowiem każde 
zwierzę, choćby 
nie wiadomo jak potężne, może stać się łupem najsłabszego człowieka, jeśli tylko 
wykaże on 
odrobinę sprytu. Ahw’en oraz Jikowie odznaczali się niebywałym sprytem. Ruszył 
chwiejnym 
krokiem, próbując na tonącej w nocnych ciemnościach ulicy odnaleźć jakieś 
wskazówki co do 
swego położenia. Rany dawały o sobie znać dojmującym bólem, a życie ostatniej 
ofiary uciekało 
z niego szeroką strugą. Wsparłszy się o pobliski taras, spróbował wyrównać 
oddech.
– Co ci jest? – spytał cichy głos. Zaskoczony Ghe odwrócił głowę. Rosnący głód 
domagał 
się, by sięgnął w stronę głosu i posilił się tamtym życiem, on jednak poskromił 
ten impuls 
i spojrzał uważniej. Na tarasie siedziało dziecko i przyglądało mu się wielkimi, 
hebanowymi 
oczami.
– Hezhi? – wydyszał.
– Nie – odrzekło dziecko. – To nie jest moje imię.
Oczywiście, że to nie była ona. Przede wszystkim, miał przed sobą chłopca i to o 
parę lat 
młodszego od Hezhi.
– Chłopcze – wyszeptał Ghe. – Jakim cudem widzisz mnie w tych ciemnościach?
– Ja nie widzę niczego – odparło dziecko. – Nigdy nie widziałem. Ale za to 
dobrze cię 
słyszę.
– Och. – Zapanowanie nad pragnieniem zabicia chłopca przychodziło mu z ogromnym 
trudem, musiał jednak zadać kilka pytań. – Może potrafisz mi powiedzieć, gdzie 
ja jestem?
– W głosie twoim słychać ból – stwierdził chłopiec. – I tak dziwnie pachniesz.
– Proszę, tylko mi powiedz.
– To jest Dzielnica Południowa, ulica Grobli. Rzeka jest za mną. Czy nie czujesz 
jego 
zapachu?
Ghe zamknął oczy. Czuł. Oczywiście że czuł.
– Ja czuję jego zapach, a nawet go słyszę.
– Słyszysz?
– On dla mnie śpiewa. A dziś w nocy mnie obudził.
– Doprawdy? – Niecierpliwość Ghe rosła coraz bardziej, ale coś nadal 
powstrzymywało jego 
dłonie.
– I miałem sen. Śniło mi się, że mam dobry wzrok i wszystko widzę.
– I co zobaczyłeś?
– W tym śnie pożarła mnie jakaś bestia. Nie pogryzła mnie jednak na kawałki, 
tylko połknęła 
w całości, a ja mogłem patrzeć poprzez jej zwierzęce oczy.
Ghe usłyszał wszystko, czego potrzebował. Nie potrafił skupić się dłużej na 
słowach chłopca. 
Głodny, wyciągnął rękę i wyszarpnął pulsujące pasma światła z kruchej osłony. 
Chłopiec cicho 
krzyknął, zadygotał i padł na bruk ulicy.
„Nie pogryzła mnie na kawałki”. Słowa dziecka rozbrzmiewały wciąż na nowo w jego 
głowie, toteż Ghe powstrzymał się pomimo straszliwego głodu.
Co stanie się z tym małym kłębkiem, jeśli go nie połknie? Przypomniał sobie Jika 
zabitego 
przed paroma dniami. Jego więzi serca uleciały w dal, stając się, być może, 
zalążkiem ducha, 
chociaż bardziej prawdopodobne wydawało się to, że padły łupem Rzeki. Gdy tak 
rozmyślał, 
życie chłopca zaczęło wędrować ku Rzece, więc podążył jego śladem.
Niebawem poczuł wodę, swego pana. Ta część Dzielnicy Południowej była niemal 
zupełnie 
opuszczona, gdyż wzięły ją we władanie bagna; na błotnistych ulicach pojawiła 
się stojąca woda. 
Z pluskiem wkroczył w trzęsawisko i natychmiast poczuł przypływ sil. Jego głód 
nieco 
złagodniał, zaś myśli nabrały ostrości.
Maleńki duch wciąż się szarpał, próbował dosięgnąć wody, lecz Ghe go nie 
puszczał, bez 
przerwy wytężając umysł. To Rzeka posłał mu to dziecko, ale w jakim celu? Na 
próbę wciągnął 
kłębek ducha w siebie, jednak nie do pieca w sercu, tylko do dziwnej, pustej 
przestrzeni, której 
istnienia wcześniej nawet nie podejrzewał. Duch usadowił się w niej, połączył z 
jego więziami 
i choć pociemniał, pozostał sobą. Ghe od razu odnalazł w sobie nowy rodzaj siły 
i wiedział, że ta 
siła już nie osłabnie. Wspomnienia chłopca także tam były, a on mógł z nich 
czerpać do woli. 
Przerzucał je niczym stronice księgi, ciemne lata w Dzielnicy Południowej, 
częste chwile głodu. 
Mógł nimi zastąpić te, które utracił. Natrafił też na strach, zdumienie 
śmiercią. Uczucia te szybko 
jednak znikły, ustępując miejsca graniczącemu z przerażeniem zachwytowi. 
Przecież to, co 
z chłopca zostało, stało się częścią Ghe, a Ghe widział.
Osiągnąwszy groblę, zszedł ku bezmiarowi swego pana i wkroczył w nie śmiało, 
niknąc 
niebawem pod powierzchnią. W wodach Rzeki nie musiał oddychać, a kiedy rany 
całkiem już się 
wygoiły, przemyślał raz jeszcze to, co uczynił i jakie to miało znaczenie.
Co by się stało, gdyby nie pożarł tamtego pierwszego potwora pod Schodami 
Ciemności? 
Czy teraz miałby do dyspozycji jego siły, podległe mu tak, jak siły chłopca? 
Jakże wielkim był 
głupcem! Bóg Rzeki chciał, by przywiązywał ich do siebie, a nie tylko pożerał. 
Mógł być nie 
tylko sobą, lecz legionem, wchłonąć cały dwór i zostać jego cesarzem. Oto, gdzie 
leżała jego 
prawdziwa siła. Pomimo tego, pozostanie bardzo ostrożny, bo kto wie, czy kapłani 
nie znali 
jakiegoś sposobu, żeby go zabić. Jednak już teraz był większy niż przedtem, a 
wkrótce będzie 
jeszcze większy. Zadowolony, oddał się odpoczynkowi, gdyż wiedział, że pan 
ukryje go przed 
wzrokiem prześladowców.
Przed świtem znalazł opuszczony dom na skraju Żółtowłosego Bagna. Brzask poranka 
odsłonił jego oczom falujące, sięgające piersi łany traw. Trawy ciągnęły się na 
południe aż po 
horyzont, z lewej ograniczone były jedynie wodami Rzeki, z prawej zaś skupiskiem 
wiejskich 
chat. Ktoś mu powiedział – rzecz jasna, nie pamiętał kto – że przed jego 
narodzinami ta część 
bagien była pokryta szachownicą ryżowych poletek, a Dzielnica Południowa 
przeżywała okres 
umiarkowanego dostatku, ponieważ pracujący w polu mieszkańcy pozostawiali sobie 
skromną 
część zbiorów. Potem jednak rzeka wylała, nieznacznie co prawda, ale 
dostatecznie, by zamulić 
pola, a wtedy pan, do którego należały, uznał, że uprawa w tak niesprzyjających 
warunkach nie 
ma sensu. Zwłaszcza, że z położonych w dolnym biegu Bagiennych Królestw barki 
przywoziły 
całe mnóstwo o wiele tańszego ryżu. Dlatego też pozwolono, by pola przeobraziły 
się 
w trzęsawisko.
Dom, w którym się zatrzymał, stanowił świadectwo owych odległych, zasobniej 
szych lat. 
Został wzniesiony na mocnych, cyprysowych palach, podłoga do dziś lśniła tu i 
ówdzie dawnym 
blaskiem. Jednopiętrowa budowla przetrwała w całkiem niezłym stanie, chociaż 
pokrycie dachu 
zniknęło bez śladu, zaś krokwie wykoślawiły się nieco, stercząc na podobieństwo 
żeber 
nieboszczyka. Wspierające konstrukcję pale przemieściły się, powoli tonąc w 
bagnisku, przez co 
upstrzona ptasimi odchodami podłoga nabrała widocznego przechyłu. Tak właśnie 
wyglądała 
cała Dzielnica Południowa.
Pomimo wczesnej pory Ghe dostrzegł kilka kołyszących się nad powierzchnią wody 
głów, 
których obecność spłoszyła żurawie oraz kosy. To mężczyźni wraz z kobietami 
brodzili 
w głębokim błocku. Zaopatrzeni w ościenie lub sieci, polowali na niezbyt smaczne 
błotne ryby, 
salamandry i kryjące się wśród wodorostów węgorze. Niejeden z rybaków rozetnie 
stopę lub 
łydkę na ostrych kolcach zagrzebanych w mule stworzeń. Przypomniał mu się pewien 
staruszek: 
jego stopa, a później cała noga, obrzękła, stała się sino-purpurowa i zaczęła 
gnić, chociaż 
mężczyzna wciąż żył. Chłopiec, którego ducha wchłonął, pamiętał więcej. Jego 
ojciec zmarł na 
skutek takiego właśnie zakażenia, otoczony nieznośną, słodkawą wonią rozkładu. 
Straszliwa 
rozpacz.
Żółtowłose Bagno dawało żywność, ale było bardzo niebezpieczne. Większość 
mieszkańców 
Dzielnicy Południowej wolała oddawać się żebractwu bądź złodziejstwu, niż 
ryzykować życie 
w błocie, choć wciąż jeszcze trafiali się i tacy, którzy z uporem uprawiali 
nędzne spłachetki 
ziemi.
Brodzenie po bagnie nie było zajęciem dla niego. Nigdy nie miał co do tego 
żadnych 
wątpliwości, mimo że pamiętał łowy na żaby na skraju rozlewiska i towarzyszący 
temu 
przeraźliwy smród. Już jako Jik poznał źródło owego towarzyszącego mu przez 
większość życia 
odoru – to właśnie tutaj miał ujście centralny kanał ściekowy z pałacu.
A jednak, jak miał okazję teraz się przekonać, trzęsawisko nie było pozbawione 
swoistego 
uroku. Ponadto przy wietrze wiejącym w plecy, od strony Nhol, smród także stał 
się mniej 
uciążliwy. Jeszcze przed chwilą dostrzegał wyłącznie głupotę rybaków, teraz zaś 
życzył im 
szczęścia.
Stać go było na taką hojność uczuć. Stał się silny, wygoił otrzymane rany. Tylko 
najstarsza 
z nich, okalająca szyję blizna, odzywała się uciążliwym swędzeniem. Podejrzewał, 
że wie, co 
ono oznacza. Rzeka dawała w ten sposób wyraz swej niecierpliwości. Gdzieś tam w 
szerokim 
świecie działy się ważne rzeczy wokół Hezhi i tego jej demonicznego wojownika. 
Teraz, kiedy 
już pojął, jaką mocą włada, nadszedł czas, by zrobić z niej użytek. I to zanim 
zjawią się Ahw’en 
z Jikami i dołożą większych starań, by skończyć jego istnienie.
Wymacał palcami bliznę, zastanawiając się zarazem, kiedy przestał traktować ją z 
odrazą i w 
głębi ducha myśleć z przerażeniem o swoim stanie. Brak wspomnień nadal wprawdzie 
go 
niepokoił, ale teraz miał przynajmniej te należące do chłopca – zapachy, wonie 
oraz dotyk – 
którymi mógł wypełnić pustą plamę własnego dzieciństwa. Była to słaba pociecha 
i, jak pamiętał, 
z początku ona także budziła w nim niesmak, ale wtedy był jakby innym, nieco 
głupszym Ghe.
A co ten silniejszy, sprytniejszy Ghe uczyni dzisiaj? Wtargnie do Wielkiej 
Świątyni Wody, 
chociaż na pierwszy rzut oka ruch ten nie wydawał się szczególnie inteligentny. 
Był jednak 
pewien, że więcej takiej szansy mieć nie będzie.
Dlatego też obejrzawszy wschód słońca, Ghe powstał ze skrzypiącej podłogi i 
zaczął 
obmyślać najlepszy sposób na wejście do najświętszego przybytku kapłanów, którzy 
ścigali go 
z taką zajadłością.
Bulgoczącą odpowiedź znalazł w odległości nie większej niż rzut kamieniem od 
zrujnowanego domostwa – kanał wylewający swą zawartość wprost do bagna. Jego 
wylot był na 
tyle szeroki, że wprawdzie z trudem, ale zdołałby tamtędy się przecisnąć. Ghe 
pozwolił sobie na 
nikły uśmiech. Hezhi bez wahania wpełzłaby do tej rury, gdyby sądziła, że na 
drugim końcu 
znajdzie potrzebną jej wiedzę. Czy jego nie było stać przynajmniej na to samo?
Dostępu do ścieku broniła ciężka żelazna krata, ale dla niego nie było to żadną 
przeszkodą. 
Mocujące ją śruby były nowsze – o wiele nowsze – niż te, które ustąpiły pod 
ciężarem jego ciała, 
gdy torował sobie drogę do komnat w opuszczonym skrzydle pałacu, lecz i one 
musiały ustąpić, 
gdy naparł na kratę ze wszystkich sił. Zajrzał w głąb ciemnego przewodu, nic 
sobie nie robiąc 
z niewyobrażalnego wprost zaduchu. Nawet dawny Ghe potrafiłby znieść coś 
takiego, teraz zaś, 
będąc ghoulem, niemal nie zwracał uwagi na takie przejściowe niedogodności. 
Dlatego też 
przystanął jedynie na krótką chwilę, żeby sprawdzić broń. Odruch ten tak głęboko 
został w nim 
zakorzeniony podczas szkolenia na zabójcę, że uczynił to niemal bezwiednie. 
Kiedy zaś 
uświadomił sobie, co robi, roześmiał się w głos, gdyż nie miał przy sobie 
żadnego oręża ze stali. 
Wszystko, co mu pozostało, to jwed – sposób walki na pięści, no i jego moc. W 
pałacu kapłani 
omal go nie dopadli i wówczas broń na nic się nie zdała. Musiał zrobić użytek z 
własnych rąk, 
przebiegłości oraz zdobytej mocy. Jeżeli to zawiedzie, broń również nie pomoże.
Bez dalszej zwłoki wpełzł do rury.
Jedynie lekkie oznaki klaustrofobii oraz nudności zdradzały jego ludzkie 
pochodzenie. 
Poruszał się w kanale niczym wąż, a gdy grube pokłady gnijących osadów 
tarasowały mu dalszą 
drogę, cierpliwie rozgrzebywał cuchnące szczątki bez cienia odrazy. Z całkowitą 
obojętnością 
nurkował również w gęstej brei, gdy trzeba było pokonać zalane odcinki kanału.
Nie potrafił określić, jak długo to trwało, zresztą niewiele go to obchodziło. 
Po jakimś czasie 
dotarł do kolejnej kraty. Ta wykuta była ze stali, toteż stawiała opór nieco 
dłużej, ale niebawem 
i ona uległa, otwierając dostęp do szerszego korytarza, w którym mógł poruszać 
się na dwóch 
nogach, choć musiał przy tym schylać głowę.
Ghe brnął przez zawiły labirynt ścieków, kanałów deszczówki, a w końcu także 
rur, którymi 
płynęła święta woda. Te, jak pamiętał, Hezhi naniosła kiedyś na swoją mapę. On 
sam takiej mapy 
nie potrzebował, gdyż przepajała go dziwna świadomość ruchu wód Rzeki. Ponadto, 
miał do 
dyspozycji własne doświadczenie w wędrówkach po podziemiach, a dodatkową pomoc 
stanowił 
zmysł dotyku zapewniony przez przykutego do jego serca ducha chłopca. Podsuwana 
mu przez 
Rzekę mało precyzyjna „mapa” samego siebie była w jakiś sposób filtrowana przez 
zmysł 
orientacji chłopca i chociaż Ghe nie potrzebował tego dodatkowego wsparcia, 
poszukiwanie 
świątyni stało się dzięki temu jeszcze łatwiejsze. A kiedy już przekroczy próg 
świątyni, czy 
pulsująca w nim Rzeka oślepnie? Zastanawiał się też, jak bardzo straci swą moc w 
ciemnych 
czeluściach rozpostartych pod wspaniałymi fontannami i alabastrowymi schodami. 
Być może 
jego głowa po prostu znów spadnie z ramion i Ghe przestanie istnieć; zwłoki 
poruszane niczym 
kukiełka ponownie staną się kukiełką, gdy ktoś poprzecina podtrzymujące ją nici.
Nie wierzył jednak, by do czegoś takiego doszło, zresztą nie stanowiło to dla 
niego żadnej 
różnicy. W ten sposób mógł służyć Rzece, w ten sposób dotrze w końcu do Hezhi. 
No i wreszcie, 
nie był przecież jakąś głupią lalką na uwięzi.
W trakcie tych rozmyślań jego wzrok nagle zmętniał, zszarzał. Przytłoczony nową 
falą 
zwątpienia pojął, że oto wreszcie znalazł się pod Wielką Świątynią Wody.
XIV. Odesłanie do domu Boga Koni
Hezhi siedziała na przyzbie i oglądała bębenek. Brat Koń położył dłoń na jej 
ramieniu, po 
czym wstał i oddalił się do swych obowiązków. Słońce niebawem zaszło, a na 
kopule nieba 
rozbłysły gwiazdy, gdzieniegdzie przesłonięte strzępkami chmur o barwie indygo. 
Mangowie bez 
przerwy śpiewali i samo powietrze zdawało się buczeć, przesycone obecnością 
jakiejś 
tajemniczej istoty.
Tsem zaniósł do chaty świeżą wodę, a kiedy wrócił, rzekł zmartwionym tonem:
– Coś się z nim dzieje.
Hezhi z lękiem zerknęła na yekt, z ociąganiem dźwignęła się na nogi i weszła do 
środka.
Ngangata doglądał Perkara. Jego grubo ciosana twarz zastygła na kształt 
oddającej 
zmartwienie maski, zaś niebywale niskie czoło znaczyły bruzdy przypominające 
stado gąsienic.
Perkar jęknął, potem nieznacznie się poruszył. Rozwarł usta i wyjęczał kilka 
sylab, których 
Hezhi w ogóle nie zrozumiała, natomiast Ngangata poważnie skinął głową.
– Jest tutaj – odrzekł w mowie Mangów, po czym dodał coś w innym języku. 
Skinieniem 
ręki przywołał ją ku sobie.
Perkar nieznacznie uniósł powieki, odsłaniając białka o dziwnej błękitnej 
barwie, podobnej 
tej, jaką oglądać można u martwych od paru dni ryb.
– Hezhi – rozległ się ledwie słyszalny szept.
– Jestem tutaj – powiedziała. Zastanawiała się nawet, czy nie ująć jego dłoni, 
lecz nie zdołała 
przemóc obrzydzenia. Widziała przecież, co siedziało na jego piersi, czego 
musiałaby dotknąć, 
dotykając Perkara.
– Musisz... shikena kadakatita...
Ostatnich słów, wypowiedzianych w jakimś obcym języku zupełnie nie rozumiała. 
Zerknęła 
pytająco na Ngangatę.
– Musisz wyruszyć w góry – niechętnie wyjaśnił Ngangata.
– Balatata – wychrypiał Perkar.
– Tak, wiem – uspokoił go Ngangata.
– Co to znaczy?
– On pewnie majaczy.
– Przetłumacz mi jego słowa – zażądała Hezhi, po chwili zaś sama przemówiła do 
rannego 
w języku Nhol. – Perkarze! Mów do mnie.
Oczy Perkara rozwarły się szerzej, lecz dobiegające z ust dźwięki pozostały 
ledwo słyszalne.
– On ciebie szuka. Rzeka cię szuka. Musisz iść do Sheleng, góry. Wypatruj 
znaków... – 
Nadal poruszał wargami, lecz czynił to w całkowitej ciszy.
– Jego ciało stało się nieco silniejsze – zauważył po chwili Ngangata – ale do 
tej pory dawno 
już powinien wyzdrowieć. Co powiedział ci Brat Koń?
– Że ktoś rzucił na niego czary.
– Tylko tyle?
– Nie tylko – przyznała Hezhi – ale muszę się nad tym zastanowić.
– No to zastanawiaj się, byle szybko – ponaglił ją pół-człowiek. – Jeśli jest 
coś, co możesz 
uczynić...
Z głębi izby dobiegł groźny pomruk Tsema.
– Miej baczenie, potworo. – Wypowiadane przez niego niezgrabnie słowa w języku 
Mangów 
zdawały się być ciężkie niczym kamienie.
Ngangata nastroszył brwi, lecz nie rzekł ani słowa, tylko nadal wpatrywał się 
prosto w jej 
oczy.
– Zastanowię się szybko – obiecała, po czym wyszła z chaty.
Tsem podążył za nią, lecz, odchodząc, posłał jeszcze Ngangacie ciężkie 
spojrzenie.
– Dziękuję, Tsem – powiedziała, gdy znaleźli się na dworze – ale Ngangata ma 
rację. Nie 
mogę pozwolić mu umrzeć.
– Mogłabyś to zrobić. Oszczędziłoby to nam wielu kłopotów.
– Nie, Tsem, dobrze wiesz, że nie mogę. Burknął coś pod nosem i wzruszył 
ramionami.
– Ngangata jest podobny do ciebie, a ty o tym wiesz.
– Miał matkę olbrzymkę? Nie sądzę.
– Dobrze wiesz, co mam na myśli. Tsem ze smutkiem pokiwał głową.
– Tak, księżniczko, wiem. Chodzi ci o to, że podobni jesteśmy do siebie w tym, 
czym nie 
jesteśmy, nie zaś tym, czym jesteśmy.
– Och. – Nie myślała o tym w ten sposób, ale sens jej uwagi był właśnie taki. 
Każdy z nich 
był w połowie człowiekiem, w połowie zaś... czymś innym. Żaden z nich nie był 
człowiekiem 
w pełni. – Tsem, ja... – urwała, ponieważ nie przychodziło jej do głowy nic 
stosownego. 
Rozdrażniona, zamachała rękami. – Zostaw mnie na razie samą.
– Księżniczko, to byłoby niemądre.
– Stań w pobliżu wejścia. Gdyby coś się działo, zawołam.
Przez moment myślała, że jej nie usłucha, w końcu jednak olbrzym zniknął w 
chacie, 
z rozmachem zaciągając za sobą zastępującą drzwi skórzaną płachtę.
Pozostawszy sama, przystąpiła do oględzin bębenka.
Instrument zdawał się żyć własnym życiem. Tam, gdzie odbywała się ceremonia 
Mangów, 
zaczęły huczeć większe bębny, a bębenek w jej dłoniach podrygiwał delikatnie, 
jak gdyby 
pragnął dołączyć swój głos do głosu braci.
Wspominała Perkara, wspólne przejażdżki, jasne błyski zapalające się w jego 
oczach, kiedy 
opowiadał o ojczystych stronach. Pomyślała o stadzie bydła, które oglądali 
zaledwie kilka dni 
temu i o silnych uczuciach, jakie wówczas nią zawładnęły. Czy mogła dopuścić, 
żeby jakiś 
czarny stwór pożarł to wszystko? Perkar mówił, że dopuścił się strasznych 
czynów. Wierzyła mu. 
Ale przecież ona również niejedno miała na sumieniu. Poza tym teraz wiedziała to 
na pewno, 
żywiła do Perkara jakieś uczucie. Uczucie to rozpaliło się w niej do białości 
piekącym bólem, 
gdy pojechał na spotkanie z Boginią Strumienia, teraz zaś leżało gdzieś na dnie 
serca i, niczym 
zamarznięta kość, przepełniało ją chłodem. Nie uważała go za miłość – w każdym 
bądź razie nie 
za taką, która sprawia, że chce się kogoś poślubić – ot, było coś kruchego, coś, 
co istniało w niej 
tylko dlatego, że znała Perkara. A kiedy nie było ani rozpalone, ani zimne, 
dostarczało 
przyjemnego ciepła. Czuła się wówczas tak, jakby za chwilę miała się roześmiać 
lub rozpłakać 
z radości.
A nawet, gdyby to wszystko pominąć, Perkar wiedział o niej coś ważnego.
Nie było więc mowy o tym, żeby pozwoliła mu umrzeć. Musiała powiedzieć to samej 
sobie, 
tak jak przedtem powiedziała to Tsemowi. Dotychczas stało przed nią otworem 
kilka dróg, po tej 
decyzji pozostanie tylko jedna. Jutro poprosi Brata Konia, żeby ją nauczył. Nie 
dowierzała mu 
już jak dawniej, a reszta Mangów wydawała się jeszcze mniej godna zaufania. To, 
w jaki sposób 
potraktowali Perkara, nawet po wielomiesięcznej znajomości, dobitnie wskazywało, 
jakie 
miejsce przeznaczał ten lud dla obcych.
A teraz Perkar umierał, zaś Rzeka ją ścigał. Tak powiedział Perkar. Do tego 
mówił, że musi 
dotrzeć do She’leng, mitycznej góry, z której Rzeka brał swój początek. Skoro 
jednak Rzeka jej 
szuka, to dlaczego miałaby sama udawać się do jego źródeł? Nie było w tym 
żadnego sensu, ale 
Perkar rozmawiał z bogiem, tym samym, który dopomógł im w ucieczce z Nhol i, jak 
wiele 
wskazywało, nadal zamierzał im pomagać. Dlaczego jednak to robił i co to 
wszystko znaczyło? 
„Wypatruj znaków” – wyszeptał Perkar, lecz ona nie wiedziała, o jakie znaki mu 
chodziło. 
Zważywszy na ciężki stan Perkara, równie dobrze mogło się okazać, że całe to 
jego gadanie było 
jedynie bredniami, lecz ona musiała to wiedzieć, musiała coś zrobić. Znów miały 
na nią wpływ 
siły, których nie rozumiała, a tego nie mogła znieść. Potrzebowała wiedzy, 
potrzebowała mocy, 
a jedno i drugie spoczywało w tym małym bębenku.
– Jak miewa się twój przyjaciel? – zapytał cichy głos, przerywając tok jej 
myśli. Drgnęła 
zaskoczona i odwróciła głowę.
Stał przed nią ten dziwny Mang, Mech, który odnalazł ją na pustyni. Niewątpliwie 
musiał 
wyłonić się zza yektu. Czyżby ją śledził? Otworzyła usta, żeby zawołać Tsem.
– Nie zamierzam cię skrzywdzić – powiedział cicho młody wojownik. – Naprawdę. 
Chciałem tylko dowiedzieć się, co dzieje się z tym obcym.
– A cóż cię to obchodzi? On nie jest twoim krewnym. – Zaakcentowała ostatnie 
słowo, gdyż 
poczuła nagły niesmak na myśl o swoich „krewnych” w Nhol, których w ogóle nie 
obchodziła, 
którzy dostrzegali w niej może wartościową partię do ożenku, ale nigdy Hezhi 
jako taką. 
Zamknęliby ją pod Schodami Ciemności i pogrzebali w niepamięci. W rodzinie byli 
krewni, 
którzy nie próbowali nawet zdobyć jej szacunku, czy miłości, ale sami tego od 
niej żądali. 
U Mangów z kolei sprawy miały się całkiem odwrotnie, a troska o rodzinę sięgała 
granic 
absurdu. Gdy o tym myślała, miała ochotę wybuchnąć głośnym, pogardliwym 
śmiechem.
Mech przyjął jej słowa z całkowitym spokojem, podobnie jak nieuprzejme 
spojrzenie prosto 
w oczy. Skłoniwszy się lekko, rzekł:
– To prawda i, szczerze mówiąc, nie zasmucę się jego śmiercią. Przykro mi będzie 
natomiast 
z powodu pogwałcenia gościnności tego obozowiska.
– Dla mnie nie ma to żadnego znaczenia. Wy, Mangowie, szczycicie się swymi 
prawami 
i zwyczajami, ale tak jak wszyscy na tym świecie, zapominacie o nich, gdy tylko 
staną się dla 
was przeszkodą.
– Niektórzy tak czynią, to prawda, zwłaszcza kiedy niebezpieczeństwo wydaje się 
ogromne, 
kiedy głowy płoną. Nie można jednak z tego powodu orzec, że zawsze naruszamy 
nasze 
obyczaje.
– To tylko słowa – pogardliwie rzuciła Hezhi. – Czego ode mnie chcesz?
Jego twarz nie zdradzała niczego oprócz troski, ale Hezhi oglądała już objawy 
tego uczucia 
na obliczu innego młodego, przystojnego mężczyzny i drugi raz nie da się już na 
to samo nabrać.
– Chciałem ci tylko coś wyjaśnić.
– Czyżbyś był mi winien jakieś wyjaśnienia?
– Nie – odrzekł Mech. Jego zielone oczy na moment zalśniły potężnymi emocjami, 
by 
natychmiast przybrać wyraz przezornej obojętności. Patrząc na niego, Hezhi nie 
bardzo mogła 
uwierzyć, że Mech jest od niej starszy zaledwie o dwa, trzy lata. – Nie – 
powtórzył – a mimo to 
chcę z tobą pomówić.
– Więc mów, tylko nie próbuj zwodzić mnie fałszywą troską. Tylko mnie tym 
złościsz.
– Zgoda – przystał Mech. Zwrócił głowę ku zachodniej części obozowiska, gdzie 
gorączkowym rytmem łomotały bębny, a z ognia ulatywały w niebo coraz to nowe 
gwiazdy.
– Niebawem Bóg Koni powróci do domu. Powinnaś to zobaczyć, jeśli zależy ci na 
zrozumieniu mego ludu.
– Nie zależy – krótko stwierdziła Hezhi. – Przejdź do rzeczy.
Mech ściągnął brwi, po raz pierwszy zdradzając irytację.
– Jak sobie życzysz. Zapewne wiesz, że między moim ludem, a ludem twego 
przyjaciela 
toczy się wojna.
– Wiem. To ty przyniosłeś te wieści, pamiętasz?
– Tak było. – Skinął głową. – Ale ta wojna to coś więcej niż tylko zmagania 
śmiertelnych, 
pani z Nhol. To wojna bogów, jakiej świat nie oglądał od kilkuset lat. Pośród 
mego ludu znajdują 
się jasnowidze, szamani, którzy przemierzając świat snu, widzą to, co nastąpi w 
przyszłości. 
Według nich ta wojna sprowadzi wiele nieszczęść.
Spostrzegłszy, że Mech nie może oderwać wzroku od jej bębenka, schowała go za 
plecami.
– Mów dalej.
– To wszystko – rzekł Mech, zagryzając wargi. – Może być wojna, wielu ludzi, 
koni, a nawet 
bogów umrze. Jak wiesz, już teraz giną. Nie wiem, czy pojmujesz, co to oznacza.
– Widziałam ginących mężczyzn – odparła Hezhi. – Wiem, co to śmierć.
– To giną moi krewniacy – powiedział Mech.
– Troszczę się o nich tyle, co oni o mnie i o Perkara.
Mech zaczerpnął głęboko tchu.
– Chcesz mnie rozzłościć, lecz mój lud zobowiązał mnie do przekazania ci pewnej 
wiadomości, więc to uczynię. Ktoś widział cię we śnie, Hezhi. Wielki człowiek, 
potężny gaan, 
który pragnie odwrócić od nas okropieństwa wojny i przywrócić pokój. Z tego, co 
zobaczył, 
wynikało, że tylko ty zdolna jesteś to uczynić.
Hezhi zmrużyła oczy.
– Ja?
Mech pokiwał głową.
– Tak. To właśnie widział gaan. Ty jesteś jedyną nadzieją na pokój, natomiast 
ten Perkar jest 
nosicielem śmierci. Musisz go opuścić i pójść ze mną. Zawiodę cię do gaana, a 
wówczas razem 
zdołamy to wszystko powstrzymać. Jeśli natomiast pozostaniesz u boku tego 
człowieka... – 
wskazał ręką yekt – cała kraina obróci się w perzynę, jakby przeszła przez nią 
nawałnica 
ognistego deszczu.
– Ja miałbym zaprowadzić pokój? W jaki sposób?
– Nie wiem. Ale słyszałem o tym od kogoś, kto na pewno się nie myli. To prawda, 
wierz mi.
– Ależ ja ci wierzę – rzekła Hezhi. Bardzo pragnęła, aby tak było. Stała się 
przyczyną tak 
wielu śmierci, że myśl o sobie jako o kimś przynoszącym pokój była dla niej 
niczym piękny 
kwiat wyrastający pośrodku pustyni. Obraz ten strasznie się jej podobał, cóż 
jednak z tego, skoro 
wiedziała, że musiał być fałszywy. Musiał. – Jak śmiesz? – rzekła powoli. – Jak 
śmiesz? Przez 
dwanaście lat nikogo nie obchodziło, czy jestem wesoła czy smutna, czy żyję czy 
może umarłam. 
A teraz nagle cały świat mnie potrzebuje, chce posłużyć się mną niby jakimś 
narzędziem. 
Zrezygnowałam z niewielu rzeczy, które kochałam, żeby przed tym uciec. 
Rozumiesz? Uciekłam 
z domu i zamieszkałam z wami, śmierdzącymi barbarzyńcami, żeby tylko się 
uwolnić. Oddałam 
już wszystko, co miałam do oddania, słyszysz? Jak śmiesz tak do mnie mówić? – 
Dygotała na 
całym ciele, a jej głos przeszedł w cienki pisk. Słowa padały z jej ust bez 
jakiejkolwiek kontroli, 
ale ona na to zupełnie nie zważała. Szalejący w jej sercu płomień mógł brać się 
z paniki lub furii, 
a może z jednego i drugiego, tak jednak ściśle ze sobą splecionych, że aż 
nierozróżnialnych. – 
Zostaw mnie w spokoju, słyszysz? Czy ty naprawdę wierzysz, że gdybym posiadała 
choć część 
mocy przypisywanej mi przez twój lud, to bym ci pomogła? Zdruzgotałabym cię, 
zamieniła 
w stosik zwęglonych kości, a potem rozsypała twoje prochy stąd aż po kraj 
świata!
Chciała mówić dalej, lecz w końcu rozsądek wziął górę nad wściekłością i 
zdyszana umilkła. 
Chciała jednak dopiec Mechowi, zetrzeć tę uprzejmą minę z jego twarzy, zwróciła 
więc 
przeciwko niemu całą swoją złość, tak jak robiła to niegdyś w Nhol. Tam ludzie 
pod jej 
spojrzeniem padali, skręcali się z bólu i umierali. Tutaj, Mech skwitował jej 
wysiłki smutnym 
uśmiechem.
– Przepraszam, że wprawiłem cię w zły humor. Sądziłem, że będziesz zaszczycona, 
mogąc 
uratować dwa ludy, a może nawet cały świat od ogromu bólu i cierpień. Chyba 
błędnie cię 
oceniłem.
– To twoi bogowie błędnie mnie ocenili – warknęła Hezhi. – Cały wszechświat się 
pomylił. 
Nie chcę niczego prócz tego, by pozostawiono mnie w spokoju.
– Taki los nie jest ci pisany – łagodnie odrzekł Mech.
– Sama wyznaczę swój los – powiedziała Hezhi, z trudem przebijając się przez 
narastający 
łoskot bębnów.
Mech cofnął się z przylepionym do warg łaskawym uśmieszkiem.
– Muszę iść – oznajmił. – Ceremonia dobiega końca.
– Przecież już parę razy mówiłam, żebyś sobie poszedł – burknęła Hezhi.
– Racja. Ale jeszcze pomówimy o tym później, kiedy wszystko to sobie 
przemyślisz.
– Już przemyślałam. Od dłuższego czasu nic innego nie robię. Mech wzruszył 
ramionami, 
cofnął się tyłem o kilka kroków i dopiero wówczas ruszył w stronę ognisk. Hezhi 
odprowadziła 
go wzrokiem, próbując zapanować nad targającymi jej ciałem gwałtownymi 
dreszczami. 
Odetchnęła głęboko parę razy, po czym, już nieco przytomniej, rozejrzała się 
dokoła.
Zasłaniająca wejście yektu skóra lekko się wybrzuszyła.
– W porządku, Tsem, już sobie poszedł – rzuciła cicho. – I... dziękuję, Tsem – 
dokończyła. 
Przynajmniej na niego mogła zawsze liczyć, ponieważ ją kochał i to nie z powodu 
jakiegoś 
tajemniczego czynu, którego mogła dokonać.
Sięgnęła po bębenek i dotknęła go drżącymi palcami. Jej wzrok powędrował ku 
płonącym 
ogniom.
– Tsem, chodź tutaj – krzyknęła w stronę chaty. Z zasłony natychmiast wyłoniła 
się ogromna 
głowa.
– Tak, księżniczko?
– Jak myślisz, czy dach yektu wytrzyma nasz ciężar?
– Wcześniej widziałem, jak na dachach siedziało mnóstwo ludzi – odrzekł po 
chwili 
namysłu. – Ty ważysz tyle, co nic, ja nie więcej niż trzech ludzi. Myślę, że nic 
się nie stanie.
Hezhi skinęła głową.
– Wobec tego, pomóż mi tam wejść – powiedziała. – Chcę to sobie obejrzeć.
– Jak rozkażesz, księżniczko. Ale czy wytłumaczysz mi, o czym rozmawiałaś z tym 
barbarzyńcą? Nie zdołałem bowiem wszystkiego pojąć.
– Obiecuję, że tak, ale później.
Tsem skinął głową i wyszedł przed chatę. Razem skierowali się na tyły yektu, 
gdzie sterczące 
ze ściany belki tworzyły coś na kształt nieporęcznej drabiny. Olbrzym dopomógł 
wspiąć się 
Hezhi, po czym do niej dołączył. Hezhi sądziła, że pod jego ciężarem dach 
przynajmniej 
zaskrzypi, lecz solidna konstrukcja nawet nie drgnęła.
Popatrzyła w stronę gromadzących się Mangów.
Z góry widok rzeczywiście był o wiele lepszy. Potężny stos rozświetlał krąg 
otaczających go, 
podnieconych twarzy. Za tym pierwszym kręgiem rysowały się następne, coraz 
bardziej 
przyćmione, zaś ostatnie niknęły w całkowitych ciemnościach. Wolna przestrzeń 
wokół ognia 
rozciągała się na dwanaście, może trzynaście kroków. Na jej skraju siedmiu 
mężczyzn bez 
przerwy uderzało w bębny różnej wielkości, poczynając od nie większego niż jej 
własny, po 
potężny kocioł o średnicy dorównującej wzrostowi uderzającego w niego człowieka. 
Ponadto 
każdy w tłumie również przyniósł ze sobą jakąś grzechotkę, kołatkę czy dzwonek, 
ale to bębny 
zagłuszały swoim gromem cały wytwarzany przez nie hałas.
W jasnym kręgu uwijali się zamaskowani tancerze. Przystrojeni w kaptury i 
rzeźbione 
drewniane maski, budzące w niej niemiłe skojarzenia z maskami kapłanów, którzy 
przyszli 
poddać ją próbie. Wzdrygnęła się na to wspomnienie, zadowolona, że od tancerzy 
dzieli ją spora 
odległość. Jeden z nich miotał się jak szalony: jaskrawo odziana postać, zdająca 
się naigrawać 
z reszty tańczących, niczym trefniś na dworze ojca. Miał na sobie strojną 
zieloną koszulę 
z utkanego w Nhol atłasu i jasnoczerwone obszerne spodnie. Jego maska szczerzyła 
się 
w dziwacznym uśmiechu, w miejscu nosa sterczał długi dziób, zaś tam, gdzie 
powinny 
znajdować się włosy, straszył się pęk czarnych piór. Najdziwniejsze były jednak 
buty, skrojone 
tak, iż dawały złudzenie, że tancerz porusza się na ptasich, trójpalczastych 
stopach.
Bóg Koni stał opodal, olśniewająca klacz o niezwykle rzadkiej maści, zwanej 
przez Mangów 
w’uzdas – po ciemnoszarej sierści o barwie burzowej chmury rozchodziły się białe 
zygzaki 
błyskawic. Przystrojona w piękną uprząż, srebrne i złote dzwonki, pióra i długie 
pasma 
gronostajowego futra wplecione w ogon, dumnie, choć nieco nerwowo rzucała głową, 
onieśmielona przez zebraną ciżbę.
– Barbarzyństwo – mruknął Tsem.
Hezhi przytaknęła, choć w duchu musiała przyznać, że w spektaklu tym kryje się 
jakieś 
dziwne piękno.
Dokazujący błazen nieoczekiwanie wskoczył klaczy na grzbiet. Zwierzę natychmiast 
stanęło 
dęba, mierząc w niebo podkutymi srebrem przednimi kopytami, a zaledwie znowu 
stanęło na 
cztery nogi, potężnym wierzgnięciem wyrzuciło w górę zad. Niefortunny jeździec 
przekoziołkował w powietrzu, padł na ziemię i zwinnie poderwał się na nogi, 
wzbudzając 
w tłumie głośne okrzyki uznania. Klacz tymczasem z wściekłością natarła na 
pozostałych 
tancerzy, rozdarła krąg widzów. Na oczach Hezhi jakiś człowiek padł pod ciosami 
lśniących 
kopyt, zanim trefniś zdołał odwrócić uwagę zwierzęcia, mocno klepiąc je po 
zadzie. Klacz 
ruszyła w pogoń, lecz zaraz stanęła zaskoczona nagłym poruszeniem w tłumie.
Z ciżby wyłoniły się cztery kobiety z włóczniami. Na ich widok Hezhi poczuła 
ucisk 
w gardle, kobiety jednak nie ruszyły ku klaczy, tylko dołączyły do korowodu 
tancerzy.
Zerknąwszy spod oka na Tsema, Hezhi stwierdziła, że widowisko wciągnęło go bez 
reszty. 
Nie wiedząc, dlaczego to robi, wyciągnęła z worka swój bębenek. Obserwując 
przebieg 
ceremonii, bezwiednie podjęła decyzję. Z zawieszonej u pasa skórzanej sakwy z 
przyborami 
dobyła kościane szydło.
Taniec stał się jeszcze bardziej żywiołowy, odgłosy bębnów zlały się w 
oszałamiający, nie 
ustający ani na moment łoskot. Hezhi mocniej ścisnęła szydło i przytknęła ostry 
koniec do 
opuszki palca.
Poczuła ból, a myśl o utoczeniu własnej krwi nagle przyprawiła ją o mdłości. 
Nerwowo 
zagryzła wargi, żałując że nie ma więcej odwagi. „Dlaczego nie mogę tego 
zrobić?” Nacisnęła 
nieco mocniej, wciąż jednak za słabo, by popłynęła krew.
W następnej chwili wydało się jej, że noc rozdarła z trzaskiem swą opończę. To 
bębny 
zadudniły opętańczym rytmem, a potem nagle ucichły. Hezhi westchnęła i, przy 
wtórze okrzyku 
zaskoczenia, wraziła szydło w palec. Okrzyk ten przerodził się w bolesny syk, 
gdyż w tej samej 
chwili kobiety pogrążyły ostrza swych włóczni w ciele klaczy.
Zwierzę zakwiczało, a jego głos, choć całkiem nieludzki, zabrzmiał przerażająco 
ludzką 
skargą. Klacz błyskawicznie skoczyła naprzód, wierzgając na wszystkie strony i 
ostrym kopytem 
godząc w ramię jednej z kobiet. Reszta tancerzy zdążyła się rozproszyć. Klacz 
popędziła za 
jednym z nich, lecz potknąwszy się, wnet przystanęła, brocząc krwią z czterech 
ran, w których 
nadal tkwiły włócznie. Przednie nogi ugięły się pod nią, przyklęknęła niby w 
ukłonie, przez 
chwilę próbowała powstać, po czym, jakby dając za wygraną, legła na ciemnej 
ziemi, ciężko 
oddychając. Tancerki podbiegły do umierającego zwierzęcia. Jedna z nich 
przytuliła jego głowę 
do piersi, inna przytknęła jedną rękę do piersi klaczy, natomiast drugą 
podniosła wysoko w górę. 
Hezhi patrzyła w napięciu, zupełnie zapomniawszy o skaleczonym palcu.
Klęcząca kobieta zaczęła poruszać wzniesioną ręką, wyznaczając powolny rytm. 
Powoli, 
jakby nieśmiało, przyłączył się do niej najmniejszy bębenek, w jego ślady poszły 
następne. 
Powietrze zadrżało miarowym bum, bum, bum, bum...
– To rytm jej serca! – powiedziała Hezhi, a Tsem tylko pokiwał głową. Bębenek w 
dłoni 
Hezhi ponownie zawibrował, ożywiany drganiami powietrza. Z tłumu zaczęli 
wychodzić ludzie 
z prezentami. Układali podarki wokół umierającego konia, a były tam jadło, 
kadzidła, piwo 
i sfermentowane kozie mleko, nie brakowało też ozdób. Brat Koń opowiadał kiedyś 
o tym: każdy 
Mang przekazywał swoje prośby, żeby Bóg Koń zaniósł je do domu, na górę.
„Górę? She’leng!”
Hezhi doznała nagłego olśnienia. Rzeka oraz najwięksi bogowie Mangów pochodzili 
z tego 
samego miejsca! To musiała być prawda. Mogło istnieć tylko jedno takie miejsce, 
jedna góra.
Głos bębnów zwalniał, cichł coraz bardziej, zgodnie ze wskazówkami dotykającej 
boku 
klaczy kobiety. W nocne niebo wzleciał ostatni drżący dźwięk i nagle zapadła 
głęboka cisza. 
Hezhi westchnęła z przejęciem. Ból palca przypomniał jej, co zrobiła. Zerknąwszy 
w dół 
stwierdziła, że kilka kropel krwi znalazło drogę do rozpiętej na bębenku skóry.
„No cóż, a więc stało się” – pomyślała. Być może, dzięki temu, że dokonała tego 
w tak 
szczególnym momencie, uzyska później większą moc, choć nie była do tego zbytnio 
przekonana.
Bębny odezwały się ponownie, napełniając drżeniem ziemię. Zdumiona Hezhi 
podniosła 
głowę. Bębny uderzały raz za razem, początkowo nieregularnie, później zlewając 
się w coraz 
szybszy rytm. Patrzyła szeroko rozwartymi oczami, niczego nie rozumiejąc, czując 
w sobie 
narastającą coraz bardziej, niepojętą panikę. Słyszała łomot własnego serca, 
oszalały, lecz i tak 
nie nadążający za bębnami. Jeżeli poprzednie bębnienie oddawało uderzenia serca 
umierającej 
klaczy, cóż oznaczało to dudnienie? Pożegnanie boga, a może ducha?
Nagle bębnienie zlało się z w jedno z jej gorączkowym tętnem, mały instrument, 
który 
trzymała w dłoni, ożył, przemawiając rytmem jej serca, jak gdyby to pędząca 
żyłami krew 
podawała ton. Swędzenie wokół łuski przerodziło się w palący ból, po chwili cała 
Hezhi była już 
cyklonem ognia. Bębenek otworzył przed nią wrota do zupełnej pustki. Tsem miał 
rozdziawione 
ze zdumienia usta, wyciągał ku niej rękę, ale poruszał się z niebywałą 
powolnością, toteż zanim 
ją dosięgnął, niczym szukająca ujścia burza, z krzykiem runęła przez otwarte 
wrota.
XV. Pod świątynią
Nagła słabość nie minęła, ale też nie przybrała na sile, więc Ghe ponuro się 
uśmiechnął. 
Narodził się ponownie, aby dotrzeć tam, gdzie Rzeka dotrzeć nie mógł i wyglądało 
na to, że tego 
dokonał, chociaż utracił wiele ze swej mocy. Prawie nic nie widział, dlatego 
bardziej niż 
dotychczas zdać się musiał na ducha zabitego chłopca, wsłuchać w odgłosy 
otoczenia, w dotyk 
muskającego skórę powietrza – korzystać ze zmysłów jak niewidomy.
Tunel, którym tu dotarł, prowadził do wielkiej sali, pozbawionej jakichkolwiek 
sprzętów, 
wypełnionej natomiast cichutkim brzęczeniem. Ghe był pewien, że odgłos ten 
pochodzi od wody 
tłoczonej do wielkiej centralnej studni świątyni, co stanowiło kolejny dowód na 
to, że trafił do 
celu. Z pomocą dotyku oraz resztek wzroku odnalazł przejście – zamurowany 
kamienny portal. 
Mimo że wciąż czuł się osłabiony, górował siłą nad zwykłymi Ludzkimi Istotami. 
Wiekowe 
cegły pod wpływem wilgoci rozpadały się w glinę, z której powstały. Żałując, iż 
nie ma przy 
sobie łomu lub przynajmniej noża, przystąpił do pracy, popychając, ciągnąc i 
rozrywając 
starodawny mur. Gdy pojawił się pierwszy wyłom, wionął z niego straszliwy 
zaduch, wskazujący 
że przestrzeń, do której się przedostał, również była szczelnie zamknięta.
Poszerzywszy otwór, prześlizgnął się na drugą stronę, w czym znacznie mu pomogła 
gruba 
warstwa oblepiającego ciało tłustego błota. Czujnie przypadł do kamiennej 
posadzki, 
zastanawiając się, czy hałas, jakiego do tej pory narobił, nie zaalarmował 
jakichś straży.
Pomieszczenie, do którego się przebił, miało marmurową posadzkę oraz niskie, 
łukowe 
sklepienie. Wprawdzie swobodnie mógł stanąć wyprostowany, ale podniósłszy ręce, 
trafiał 
palcami na strop. Komnata liczyła przeszło dwadzieścia kroków szerokości, a jej 
ściany zdobiły 
sztukaterie. Zbliżywszy się do narożnika, spróbował rozpoznać utrwalone w nich 
sceny, lecz jego 
wzrok okazał się na to za słaby, zwłaszcza że zupełnie utracił zdolność 
rozróżniania kolorów. 
Wzruszywszy ramionami, dał za wygraną i przystąpił do ściągania butów, gdyż 
nasiąknięte 
wilgocią popiskiwały i skrzypiały przy każdym kroku. Kamienie pod jego stopami 
były gładkie 
i chłodne, a przenikające je drgania potwierdzały, że gdzieś nieopodal pędziła 
woda.
Sala niebawem zaczęła poszerzać się i pogłębiać, posadzka stopniowo opadała w 
dół i po 
chwili wkroczył do komnaty wypełnionej wodą. Woda nie była głęboka, pokrywała 
posadzkę, na 
której powstało coś w rodzaju miasta z kanałami zamiast ulic, których obrzeża 
oddzielały wodne 
szlaki o szerokości niewielkiego kroku. Owe miniaturowe budowle również 
wzniesiono 
z kamienia, w większości z marmuru, granitu lub pasiastego piaskowca. Ghe 
nauczył się 
rozpoznawać skały jako Jik. Musiał wiedzieć, jak się na nie wspinać, w które 
najłatwiej wbijać 
haki i tak dalej. Zaciekawiony posuwał się naprzód, dopóki palcami stóp nie 
dotknął zastałej 
wody, a wówczas jego nogi ogarnęło nagłe mrowienie. Podobnie czuł się, gdy tkwił 
zanurzony 
w wodach Rzeki, tyle że teraz mrowienie było mocniejsze, znacznie potężniejsze. 
Pochyliwszy 
się, dotknął powierzchni wody, ale jego palce pozostały suche.
„Dymiąca woda – pomyślał. – Duch Rzeki”.
Wspomniał salę, w której narodził się ponownie, zatopione przestrzenie 
zasiedlone przez 
Błogosławionych. To dymiąca woda utrzymywała ich na miejscu. Jego natomiast nie 
utrzymała, 
tylko zaopatrzyła hojnie w moc. Brnąc przez suchą ciecz, czuł jak wzbiera w nim 
dzika potęga, 
lecz zdolność widzenia poprawiła mu się tylko nieznacznie. Siła Rzeki była 
wprawdzie obecna, 
ale jego zmysły tutaj nie sięgały.
Skoro dymiąca woda stanowiła więzienie dla Błogosławionych, to kogo uwięziono 
tutaj? 
W głębi ducha znał odpowiedź na to pytanie, tak na podstawie własnych wspomnień, 
jak 
i wskazówek zawartych w Obsydianowym Kodeksie. Podszedł do jednej z wysepkowych 
konstrukcji i chwycił za klamkę mosiężnych drzwi.
Drzwi ustąpiły lekko, bez najmniejszego protestu. Ghe zajrzał do środka.
W niewielkim pomieszczeniu spoczywał jakiś człowiek, a w każdym bądź razie to, 
co 
z niego pozostało. Ze sparciałych, niegdyś strojnych szat sterczały kości, 
zardzewiałe żelazne 
berło spoczywało w otoczeniu zbielałych kości palców, które niegdyś je 
przytrzymywały. Ghe 
z zaciekawieniem przyglądał się ludzkim szczątkom. Do którego króla należały? 
Hezhi by to 
wiedziała, zapewne zdołałaby odczytać starożytne glify, które pokrywały 
grobowiec od 
wewnątrz, rzucić nieco światła na czyny tego władcy. Jednak Ghe tak naprawdę 
niewiele to 
obchodziło, więc oddawszy lekki pokłon, cofnął się, by zamknąć drzwi.
Kości zadrżały, spowiły się mgiełką. Nagle spostrzegł, że cały szkielet okrywa 
przejrzysty 
całun, który zaczyna migotać i falować niczym powietrze nad piecem albo ogniem. 
Z całunu 
wychynęła cienka wić i niepewnie spróbowała go dotknąć. Pozwolił jej na to, 
ciekaw, co będzie 
dalej. Miejsce, gdzie wić dotknęła skóry, odezwało się słabym pieczeniem, zaś 
całun zadygotał 
gwałtownie, a na jego powierzchni wykwitły kolorowe rozbłyski. Kości natomiast 
pozostały 
nieruchome.
Cofnął się jeszcze bardziej, machnięciem ręki usiłując odpędzić dotykający go 
punkcik mgły. 
Gdy to się nie udało, oderwał wić swoją mocą. Teraz już widział połyskujące nad 
martwym 
królem prosto zapętlone więzi serca, takie same jak te, które oglądał u duchów. 
Były przejrzyste, 
zasuszone, ale wystarczył słaby dotyk, żeby zbudziły się do życia.
„To nie są groby dla ich ciał – zrozumiał nagle – tylko dla dusz”.
Groby te miały za zadanie zatrzymać je w tym miejscu, nie pozwolić na powrót do 
źródła. 
Skoro Bóg Rzeki mógł obdarzyć go taką potęgą, czegóż mogła dokonać z ciałem oraz 
duszą 
przeznaczonymi do wypełniania jego woli, z ciałem cesarza? To co oglądał, było 
zabezpieczeniem wymyślonym przez kapłanów, którzy chcieli mieć pewność, że do 
czegoś 
takiego nigdy nie dojdzie. Tym razem gniew Rzeki był od niego daleko, nie wpadł 
więc we 
wściekłość, jak wtedy w bibliotece. To co ujrzał, potwierdziło natomiast rosnącą 
pewność, iż 
kapłani czynili przeciw Rzece, nie zaś dla jej dobra, i że trwało to od bardzo 
dawna.
Wpatrując się w ledwie widocznego ducha, pomyślał że być może zdoła przywiązać 
go do 
siebie, podobnie jak to uczynił z duchem chłopca. Posiadłby wówczas wiedzę 
starożytnego króla, 
wykorzystał ją do odczytania dawnego pisma, którego znaki otaczały go ze 
wszystkich stron. Kto 
wie, może w tych grobowcach tkwiły wszystkie poszukiwane przez niego odpowiedzi. 
Równocześnie jednak, jakiś silny wewnętrzny głos gorąco mu to odradzał. Dymiąca 
woda tak 
bardzo osłabiła te dusze, że przywrócenie choćby jednej do pełnego bytu mogłoby 
zupełnie 
wyczerpać jego moc. Dotykowi wici towarzyszyło uczucie tak wielkiego głodu... A 
jeśli to 
przyjęty duch zostanie panem jego ciała? Biegacz potrafi ocenić, jaki dystans 
zdoła pokonać, 
skoczek wie, jak daleko potrafi skoczyć, instynkt Ghe podpowiadał natomiast, że 
pochłonięcie 
duchów starożytnych Z Wody Zrodzonych mogło okazać się zadaniem ponad jego siły.
Zaczął przechadzać się między grobami, dotykając dłońmi kolejnych budowli, 
brodząc po 
uda w wodzie, która nie moczyła. Wszystko tutaj było martwe: ludzie, duchy, 
Rzeka. Ciekawe, 
co sprowadziło go w to miejsce. Zrozumienie, to pewne, lecz zrozumienie czego? 
Czego tak 
naprawdę szukał? Miał nadzieję, że odpowiedź okaże się oczywista, kiedy już na 
nią natrafi, i że 
nie będzie zamknięta w którymś z licznych grobowców. Czy chcąc ją odkryć, musi 
przeszukać 
każdy z nich?
Może poszukiwał biblioteki kapłanów. Cóż jednak by mu przyszło po jej 
znalezieniu, skoro 
na pewno większość tomów napisano odręcznie pismem, którego nie rozumiał. 
Oczywiście Ghan 
mógłby je odczytać, gdyby zaniósł mu taką księgę. Skąd miałby jednak wiedzieć, 
którą należy 
zabrać? Być może, tak czy inaczej, musiałby skorzystać z pomocy martwego króla.
Może szukał czegoś istotniejszego niż książki. Rzeka pragnął odzyskać Hezhi, 
lecz jeszcze 
bardziej zależało mu na oswobodzeniu się z okowów. Czy Ghe zdołałby zburzyć 
świątynię, 
w jakiś sposób zniweczyć jej moc? Oto było pytanie naprawdę ważne. Gdyby tylko 
wiedział, jak 
tego dokonać, jaką dźwignię nacisnąć. Wydawało się mało prawdopodobne, aby takie 
narzędzie 
istniało. Zapewne to sama konstrukcja świątyni przesądzała o jej działaniu. Parę 
prac z zakresu 
architektury, które przeczytał, sposobiąc się do spotkania z Hezhi, sugerowało 
właśnie takie 
rozwiązanie. Ważna niewątpliwie była również fontanna. Wciągała wodę na szczyt 
świątyni, by 
następnie pozwolić jej opaść kaskadami po strzelistej fasadzie. Natomiast Kodeks 
wskazywał, iż 
świątynia pod pewnymi względami przypominała Sheleng, skąd wypływał Rzeka. Nie, 
wszystko 
to było nazbyt skomplikowane. A mimo to musiał przecież dowiedzieć się, co kryło 
wnętrze 
świątyni. Być może Rzeka uporządkuje jakoś wszystko w jego głowie, gdy opuści to 
otępiające 
umysł miejsce.
Aleja grobowców wreszcie się skończyła, z dymiącej wody pięły się w górę strome 
schody. 
Ostrożnie wszedł na pierwszy stopień, przeniósł stopę na następny. Teraz słyszał 
już wodę 
całkiem wyraźnie, a niebawem także ją ujrzał, zaledwie przekroczył próg 
wspaniałej sali 
rozjaśnionej przez nikłą poświatę. Ściany i sufit skupiały każdą odrobinę 
blasku, by następnie 
skierować ją ku jego oczom, ponieważ wyłożone były zwierciadłami z ciętego 
szkła, a każda 
tafla odbijała jego postać milionem ruchomych wizerunków.
Woda miała postać grubej kolumny, przebiegającej od podłogi do sufitu. Dobrze 
wiedział, że 
gnała jeszcze wyżej, by po przebyciu wielu pięter osiągnąć szczyt i spłynąć po 
czterech ścianach 
na cztery strony świata. Obserwował to zjawisko w mimowolnym zachwycie. 
Srebrzystej 
kolumny nie spowijała choćby najlżejsza mgiełka, nigdzie nie mógł dostrzec 
śladów piany. 
Każda kropla gnała ku miejscu przeznaczenia niczym pompowana żyłami krew. Gdyby 
zdołał 
taką żyłę rozerwać...
– Ktoś zacz? – rozległ się czyjś głos.
Choć Ghe czujnie rozejrzał się dokoła, nie zdołał wypatrzyć jego właściciela. 
Przygarbiwszy 
się nieco, sprężył mięśnie, gotów do ucieczki. Upływał czas, a on wciąż nikogo 
nie widział. Głos 
był wysoki, bez wątpienia należał do kapłana. Powoli, nad wyraz ostrożnie, 
zrobił krok w lewo 
i wychyliwszy się poza słup wody, dostrzegł wreszcie drobną postać w czarnej 
szacie. Stojący 
naprzeciwko chłopiec liczył sobie trzynaście, najwyżej czternaście lat. Miał 
ogoloną głowę, 
z jego dłoni zwisał ciężki, złoty łańcuch, na końcu którego tkwił jakiś cień, 
rozedrgany kłąb 
mroku.
– Ktoś zacz? – powtórzył chłopiec.
Ghe zacisnął wargi, zastanawiając się, co robić – uderzyć natychmiast, czy też 
zaczekać 
i spróbować się czegoś dowiedzieć? Z ociąganiem wybrał to ostatnie. Być może, 
zdoła dzięki 
temu lepiej rozejrzeć się po sali, a wiele przemawiało za tym, że niejedno może 
go tu jeszcze 
zaskoczyć. Ostrożnie ruszył z miejsca, przy każdym kroku delikatnie dotykając 
posadzki palcami 
przed ustawieniem całej stopy. Miał nadzieję, że w ten sposób zdoła uniknąć 
ukrytych pułapek. 
Słyszał wiele opowieści o przemyślności, z jaką kapłani strzegli swoich skarbów. 
Wszelkiego 
rodzaju pułapki były dziełem Jików, a tam, gdzie chodziło o zadawanie śmierci, 
Jikowie bywali 
nad wyraz zmyślni.
– Jestem nikim – cicho odparł Ghe. – Ot, zwyczajna myszka szperająca po kątach. 
Nie 
zamierzam nikogo skrzywdzić.
Chłopiec przybrał rozbawioną minę. Przysiadł na skraju podwyższenia. Ghe, 
którego wzrok 
się poprawił, ujrzał wiele zgromadzonych na podwyższeniu przedmiotów – broń, 
księgi, stojak 
z pomalowanymi czaszkami, skrzynie oraz pudła. Znajdowało się tam również źródło 
światła. 
Latarnia z kutego żelaza dawała przyćmiony blask, przy czym był on tak 
równomierny 
i nieruchomy, że zdawał się nie pochodzić z jakiegokolwiek płomienia. Kto wie, 
może jak 
i wszystko w tym miejscu, był on zaledwie duchem płomienia?
– Usiądź wygodnie – zachęcał chłopiec. – Rzadko mam okazję z kimś pomówić, ty 
zaś mieć 
musisz jakieś pytania, skoroś się tutaj zjawił.
– Mam pytania – potwierdził Ghe. – Nie chciałbym ci jednak nimi przeszkadzać.
– Nie przeszkadzasz mi ani na krztynę – zapewnił chłopiec.
Ghe tymczasem w skupieniu wpatrywał się w niewyraźny kształt rozciągnięty u jego 
stóp. 
Owa plama ciemności, budziła jego niepokój, nie dawała się połączyć z żadnym ze 
znanych mu 
stworzeń. Język chłopca składał się niemal bez wyjątku z bardzo starych słów, 
toteż Ghe musiał 
wytężać całą uwagę, aby go zrozumieć. Postąpił kolejny krok naprzód, chociaż 
najwyraźniej nie 
o to chłopcu chodziło.
Gdy zbliżył się na dziesięć kroków, chłopiec powstrzymał go gestem dłoni.
– Będzie lepiej, jeśli dalej nie pójdziesz – oznajmił. – Pies mój znany jest z 
zaciekłości.
Ghe skinął głową, aby pokazać, że zrozumiał, ale pozostał na nogach, aby w razie 
potrzeby 
móc szybciej odeprzeć atak.
– Takoś przeszedł przez krypty – zauważył chłopiec. – Czy jest to prawdą?
Ghe nie widział powodu, dla którego miałby zaprzeczać, więc pokiwał głową.
– Powiedz, jak mam cię zwać. Nie musisz mi jednakże zdradzać imienia swego.
– Możesz zwać mnie Yen – odrzekł Ghe, poniewczasie zastanawiając się, czy 
przypadkiem 
chłopiec nie słyszał o tej postaci.
– Czy jesteś ociemniały, Yen? Wyczuwam otaczającą cię ślepotę.
– Tak, jestem ślepy. – Ghe nagle uświadomił sobie, że chłopak również jest 
niewidomy; 
przecież jego perłowe oczy ani na moment nie zatrzymały się na żadnym 
przedmiocie. A skoro 
mały brał go za ślepca – być może wyczuwając obecność jego widmowego niewolnika 
– po cóż 
miałby zaprzeczać?
– Widziało mi się, że tak właśnie być powinno. Powiedziano bowiem, iż tylko 
ślepy może tu 
wejść.
– A to czemu? – spytał Ghe.
– Ojciec mój tak sprawił – odrzekł chłopiec z uśmiechem.
– Ojciec twój, czyli Rzeka?
Chłopak zachichotał.
– Czy nie jest ci wiadomym, gdzie przebywasz? Nie, ojciec mój nie jest Rzeką. 
Nie on.
– Czy stoisz na straży tego miejsca?
– Nie staje ci wytrwałości. Winieneś znać mego ojca.
– Nie było moim zamiarem okazać ci nieuprzejmość.
– Wkraczanie na cudze ziemie zawsze jest nieuprzejme, ale mniejsza o to. Mam 
pieczę nad 
tym miejscem, a zatem, w pewnym sensie, jestem też jego strażnikiem.
– A czego strzeżesz? – Widział przedmioty za jego plecami, lecz wciąż udawał 
ślepca.
– Paru błahostek, a przede wszystkim tego miejsca.
– I przed kim je chronisz?
– Na mój rozum, przed tobą.
– Ja niczego stąd nie potrzebuję – skłamał Ghe.
– Rozumiem. Zapewne skręciłeś jeno w złą stronę. To częsta pomyłka, wielu ją 
popełnia – 
kpiąco rzucił chłopiec.
– Byłem tylko ciekaw, to wszystko.
– Dajże spokój – w glosie chłopca zabrzmiały gniewne nuty. – Mów, czemuś tu 
przyszedł. 
Nieważne, co rzekniesz, znudzony jestem wielce, przeto mam chęć z kimś pogadać.
„Nieważne, co rzekniesz”. W słowach tych Ghe uchwycił cień groźby. Czy chłopak 
próbował tylko przytrzymać go jak najdłużej, w oczekiwaniu na przybycie większej 
liczby 
kapłanów? Nie wyczuł jednak napięcia ani niecierpliwości. Chociaż patrzenie 
przychodziło mu 
z trudem i widział wszystko jak przez mgłę, od czasu do czasu, w krótkich 
przebłyskach 
ukazywały mu się więzi serca strażnika, silne i niezwykłe. Chłopak sprawiał 
wrażenie 
opanowanego i pewnego siebie, jak gdyby dobrze wiedział, że nie potrzebuje 
żadnej pomocy. No 
i miał jeszcze do dyspozycji ten warujący u jego stóp, pulsujący złowieszczą 
siłą cień. Gdyby tak 
zdołał obu pożreć albo jeszcze lepiej pochwycić, czegóż by się dowiedział?
– Zatem dobrze – ustąpił. – Przyszedłem, żeby odnaleźć sekret świątyni. Zbadać, 
w jaki 
sposób Rzeka przetrzymywany jest tutaj bez zmysłów.
– I odpowiedź jest już ci znaną?
– Nie. O miejscu tym dowiedziałem się z pewnej księgi, ale choć tutaj trafiłem, 
wiem tyle 
samo, co i na początku.
– Przeto możesz mówić o szczęściu, skoroś mnie spotkał. Dobrze znam tutaj każdy 
kąt.
Ghe zawahał się na mgnienie oka.
– Tamta księga wspomina o jakiejś górze w odległych krainach.
– To Sheleng, źródło Odmieńca.
– Odmieńca?
– To również imię Rzeki. Tak, jest taka góra, którą zwiecie She’leng. Cóż, wedle 
ciebie, ma 
ona wspólnego z tym miejscem?
– Świątynię wzniesiono na kształt góry – odrzekł Ghe, kolejny raz zdumiewając 
się 
starożytnej mowie chłopca. Żaden spośród znanych mu kapłanów nie przemawiał w 
ten sposób, 
no może podczas obrzędowych śpiewów, ale nawet wówczas starodawne słowa nie 
spływały 
z ich warg z tak wielką gładkością.
– Wyśmienicie. A chcesz wiedzieć z jakiej to przyczyny?
– Tak, oczywiście.
– Wyimaginuj teraz sobie... – powiedział chłopiec, ściskając dłońmi kolano i 
kierując 
spojrzenie niewidzących oczu w sufit. – Wyimaginuj... Czy ty kiedykolwiek 
widziałeś? 
Widziałeś, czuję to ponad wszelką wątpliwość. Wyimaginuj przeto, że widzisz i 
stoisz przed 
zwierciadłem. Do tego wyimaginuj drugie zwierciadło za twymi plecami, dokładnie 
za tobą. Cóż 
wtedy ujrzysz?
– Chyba siebie, odbitego nieskończoną ilość razy.
– Istotnie. Przypuśćmy dalej, iż jesteś głupi niczym sójka, albo jakiś inny 
krzykliwy ptak. 
Czy zdarzyło ci się widzieć, jak stworzenia te lecą prosto w szkło, zaczepiając 
własne odbicie?
– Nie, lecz mogę to sobie wyobrazić.
– Naprawdę głupi ptaszek tłukłby w lustro do utraty zmysłów. Gdyby wleciał 
pomiędzy dwa 
zwierciadła, jego los byłby przesądzonym.
– Chcesz powiedzieć, że Rzeka jest takim głupim ptaszkiem? Że tamta góra i ta 
świątynia są 
niczym ustawione naprzeciw siebie zwierciadła?
– No cóż, jam opowiedział ci jeno pewną historyjkę. Myślę, iż cała prawda po 
wielokroć 
trudniejszą jest do ogarnięcia. Rzeka płynący poza świątynią, w pełni jest 
świadomy. Lecz jakaś 
część jego świadomości ulega poniekąd ułudzie i mniema, że miejsce to jest 
punktem, skąd 
bierze swój początek, jego łonem. A właśnie ono – o czym on nie wie – stanowi 
to, czego tak 
naprawdę pragnie: powrócić do starożytnego domu. Nie może zobaczyć świątyni, 
ponieważ myli 
mu się ona z górą, zaś odległość między jedną a drugą nie ma dlań żadnego 
znaczenia.
Ghe przypomniał sobie sen, w którym doświadczył uczucia spełnienia, kiedy 
zadowolona 
Rzeka przybrał postać nieskończonego kręgu. Miał świadomość, że dąży do stanu z 
pradawnych 
czasów, sądziła jednak, iż osiągnie go poprzez powiększanie własnych rozmiarów. 
Jeżeli jednak 
pewną jego część wprowadzano w błąd, wzbudzano w niej sen o zadowoleniu...
– Kiedy więc czuje, jak woda pędzi przez świątynię...
– Mniema, iż to on sam wypływa ze swego źródła. Daje się wywieść w pole, lecz 
sztuczka ta 
tak pomyślaną została, iż nie ma o tym pojęcia.
Ghe pokiwał głową.
– Może tak być, ale jest jeszcze coś.
– Och, niewątpliwie. Tysiąc starodawnych pieśni – zwać je możesz kołysankami – 
nagromadzonych tutaj przez tysiąclecia zostało i, nakładając się jedne na 
drugie, ogromnej mocy 
nabrało. Bez ustanku płoną tysiące bryłek kadzidła, zaś kapłani takiej dokonują 
sztuki, iż Rzeka 
ich dostrzec nie może. Wszelako zabiegi te to zaledwie pozłota, okrasa. To, co 
najistotniejsze, 
przedstawiłem ci już wcześniej.
– I wszystkiego tego dokonał Hebanowy Kapłan?
Chłopiec parsknął śmiechem.
– W istocie Hebanowy Kapłan jest bardzo leniwy, lecz potrafi nakłonić innych do 
ciężkiej 
pracy. Nigdy nie ujrzysz go przy krzątaninie, jaką nam naszykował. Mniemam, iż 
on nakreślił 
tylko plan całości, innym pozostawiając dopracowanie szczegółów. To, co tu 
widzisz, pod 
wieloma względami bardziej dziełem jest moim, niż jego.
Ghe zmrużył oczy. Czy ten mały kłamał? Wyglądał zaledwie na młodego chłopca, ale 
Ghe 
już wiedział, że prawda była zupełnie inna.
– Czy jesteś synem Hebanowego Kapłana?
– Jego bękartem, to prawda. Chociaż... ty to wiedziałeś.
– Chyba tak. A zatem, przebywasz już tutaj od jakiegoś czasu.
– Posiadasz zaiste niezwykły dar pojmowania.
W trakcie tej rozmowy język, którego używał chłopiec, ulegał stopniowo zmianie i 
teraz 
brzmiał dokładnie tak samo jak mowa Ghe. Brzmienie to było o wiele bardziej 
niepokojące niż 
dziwnie śpiewne starodawne słowa.
– Jesteś tutaj od czasów Pierwszej Dynastii?
Chłopiec wzruszył ramionami.
– Od czasu do czasu zapadam w sen. Spałem, kiedy przyszedłeś, ale mój zwierzak 
mnie 
obudził. – Pociągnął lekko za złotą smycz, a wówczas przyczajona na jej końcu 
ciemność 
zadygotała.
Ghe nie zapytał, co to za zwierzę, pamiętając, że chłopiec bierze go za 
niewidomego. Z tej 
samej przyczyny nie pytał o księgi, broń i czaszki.
– Czy to już wszystkie twoje pytania?
– Nic więcej nie przychodzi mi do głowy.
– Może zatem wolisz pomówić z kimś innym?
– Z kimś innym?
– Oczywiście. Choćby z jednym z moich towarzyszy.
Ghe starannie rozejrzał się po sali. Nigdzie nie dostrzegł jakichkolwiek 
„towarzyszy” za 
wyjątkiem zwierzaka, którego nie potrafił rozpoznać.
– Słyszę dźwięk spadającej wody – rzekł tonem ucznia akceptującego mądrość 
mistrza. 
Jeszcze zanim chłopiec zaniósł się śmiechem, pojął jak niedorzecznie zabrzmiały 
te słowa.
– No tak, z kim zatem porozmawiamy? – Chłopiec powstał i podszedł do stojaka 
z czaszkami. Zaczął wodzić dłonią po gładkich kościach. – Su’ta’znata? 
Nungeznata? Nie! Na 
pewno zechcesz pomówić z Lengnatą. Proszę.
Podniósł jedną z czaszek i, siadłszy z powrotem, umieścił ją sobie na podołku.
– Lengnato, przemów do swego lojalnego poddanego Yena.
Ten chłopiec z pewnością musiał być szalony.
– Dworujesz sobie ze mnie – Ghe usłyszał nagle własny, ochrypły głos. Zacisnął 
dłoń na 
gardle. – Daj mi spać. Nie mam poddanych, nigdy ich nie miałem.
Głos dobiegał z jego gardła, choć ze wszystkich sił starał się go uciszyć.
– Nie! Przestań! Spraw, żeby zamilkł! – wrzasnął Ghe, tym razem własnym głosem. 
Nie 
odczuwał niczego, co mogłoby wskazywać, że nawiedziła go jakaś inna istota, nikt 
też do 
mówienia go nie przymuszał. Po prostu... tak się stało.
Chłopiec głośnym chichotem powitał odpowiedź Ghe.
– Zabij go, jeśli zdołasz, a jeśli nie, uciekaj stąd. Jeśli kiedykolwiek byłeś 
poddanym 
Chakunge... – Ghe z wściekłością wytężył umysł, usiłując położyć temu kres, 
wszystko jednak na 
próżno, słowa w dalszym ciągu uciekały z jego ust. Zauważył tylko, iż na 
wzmiankę o Chakunge 
chłopiec aż zgiął się wpół ze śmiechu.
„Przestań, przestań” – myślał gorączkowo Ghe, podczas gdy Lengnata mruczał 
obłąkańczo 
jego głosem. W akcie rozpaczy wyrzucił z siebie wić mocy. Liczył, że z jej 
pomocą stłumi jakoś 
ten bełkot, zdusi jego źródło. Sięgnął w głąb czaszki i znalazł tam węzełek 
ducha. Schwycił go 
natychmiast, zamknął w pięści swego umysłu i mocno ścisnął. Głos natychmiast 
ucichł, zaś Ghe 
niemal instynktownie wciągnął ducha Lengnaty w siebie. Było to słabe, wygłodzone 
stworzenie, 
nad którym panowanie okazało się łatwiejsze, niż przypuszczał.
Nagle uprzytomnił sobie, że nogi musiały odmówić mu posłuszeństwa, gdyż stał na 
czworakach i ciężko dysząc, wpatrywał się w posadzkę.
– Oddaj mi go – rzekł chłopiec powoli, z rozmysłem. Już nie wyglądał na 
rozbawionego.
– Nie – wykrztusił Ghe. – Nie sądzę, żebym to uczynił. – W tym samym momencie 
wężowym ruchem sięgnął po kłębek więzi życia strażnika.
Ghe przeniknął palący ogień, płomienie strzeliły z jego oczu i ust, a 
powykręcane, wygięte 
w łuk ciało runęło na kamienną posadzkę. Wierzgał nogami jak szalony, słyszał 
własny skowyt, 
lecz nie potrafił nad nim zapanować. Drobny ułamek jego umysłu pozostał jednak 
nietknięty 
i usiłował teraz przemóc ból agonii, pojąć co się stało. Sięgnął po chłopca i 
napotkał coś, jakiś 
jad, który poraził go niczym pchnięcie miecza. Czekał na następny cios, zapewne 
ostatni, który 
jednak nie nadchodził. Chłopiec z pewnością nie uczynił tego sam, chociaż Ghe 
wciąż czuł 
w sobie jądro nietkniętej mocy. Trzymając ją w pogotowiu, z trudem, rozdygotany, 
zwrócił się 
w stronę chłopca.
Na twarzy strażnika pełgał paskudny uśmiech. Jego zwierzak powstał i, jak Ghe 
mógł się 
teraz przekonać, przybrał ludzką postać. Miał wygląd wysokiego mężczyzny o 
wielkich, rybich 
oczach i kanciastym, podobnym do dzioba nosie. Miał na sobie zbroję z pancerza 
jakiegoś 
gigantycznego skorupiaka, w dłoni zaś dzierżył miecz o barwie akwamaryny. W jego 
wyłupiastych oczach ziały ciemne dziury, w których tańczyły białe iskry. Włosy 
miał długie, 
czarne i proste, przytrzymywane złotą opaską króla.
– Pokłoń się, Yen – zagrzmiał chłopiec. – Pozostań na klęczkach, a może cesarz 
zechce cię 
przyjąć.
Ghe nadal odczuwał palący ból, teraz jednak wydawał mu się zaledwie iluzją, 
czymś 
nierzeczywistym. Miał wrażenie, że jego oczy i reszta ciała rozpadły się na 
drobne kawałki, ale 
umysł ocalał.
O czym mówił ten strażnik? Trzymana przez niego na łańcuchu zjawa nie była 
cesarzem. 
Przecież Augusta Pierwszego wiele razy oglądał na własne oczy. Nie, to musiał 
być jakiś duch 
albo demon.
– Widzę, że go nie poznajesz. To Pierwszy Cesarz, syn Rzeki.
Ghe rozwarł usta, żeby zaprzeczyć, lecz nie wyrzekł ani słowa. To przecież nie 
mogła być 
prawda. To nie mógł być kolejny Chakunge, tylko Chakunge we własnej osobie. A 
gdyby tak 
było w istocie, potęga tego chłopca musiałaby być wprost przerażająca... Zaraz 
też ujrzał ją 
w całej pełni – ogień i błyskawice szalejące w jego sercu, istny huragan 
światła. Co też 
najlepszego uczynił, co obudził do życia?
– No już, oddaj, co zabrałeś.
„Tak czy inaczej, czeka mnie śmierć” – pomyślał Ghe. Rzucił się do biegu, 
uderzając całą 
nagromadzoną w sobie mocą. Zrobił zaledwie cztery kroki, gdy poczuł, że jego 
cios został bez 
trudu sparowany, ale nabrawszy prędkości, zdołał wybić się w powietrze i 
skoczyć. Chłopiec 
zawył z wściekłości, gdy pojął, jaki Ghe obrał cel i w tej samej chwili Ghe 
poczuł na plecach 
ukłucie tysiąca igieł. Duch Chakunge poruszał się z prędkością błyskawicy. Z 
kamiennej 
posadzki leciały drzazgi w miejscach, gdzie dotknął jej stopami. W tym samym 
momencie Ghe 
wbił się w ryczącą kolumnę wody, ta zaś rąbnęła go niczym olbrzymia pięść, bez 
cienia litości 
czy troski. Głos gromu pochłonął światło i myśl, a potem wszystko zniknęło.
XVI. Gaan
Głos bębnów zniknął, ustępując miejsca całkowitej ciszy, w której nie mogła 
nawet usłyszeć 
bicia własnego serca. Hezhi miała wrażenie, że pędzi z wielką szybkością, lecz 
nie czuła na 
twarzy ruchu powietrza. Paraliżujący strach zniknął również, a wówczas z 
niejakim zdumieniem 
stwierdziła, że ma mocno zamknięte oczy. Otworzyła je bez namysłu.
W dole coś się przesuwało, coś rozległego, nieskończonego, coś, co mogło być 
jedynie 
oglądanym z wysoka pejzażem. Pejzaż ten utrzymany był w ciemnych tonacjach – 
wzdęte 
masywy wzgórz o barwie indygo, fiołkoworóżowe przestrzenie równin, powyginane 
wstęgi 
hebanu wyznaczające bieg rzek i strumieni. Ją samą natomiast otaczały kolory o 
wiele jaśniejsze. 
Wokół siebie widziała kłęby iskier, takich samych jak te strzelające w niebo z 
ogniska. 
Wstrząśnięta, pojęła nagle, iż iskry nie tylko ją spowijały, ale także 
wylatywały wprost z jej 
rozpalonego do czerwoności ciała.
„Kim ja się stałam?” – spytała siebie w duchu.
Z przodu z taką samą prędkością leciała druga głownia, ciągnąc za sobą płomienny 
ogień 
niczym komety, o których niegdyś czytała. Głownia była niemal biała w środku, po 
bokach 
przechodziła w żółć i pomarańcz, zaś kraj ogona mienił się turkusem, jadeitem i 
wreszcie 
fioletem. Widok ten, nie dość, że zdumiewający, był wręcz niesamowicie piękny. 
Hezhi 
pomyślała, że choć strach został od niej odcięty jak pukiel włosów, ciekawość 
dawała o sobie 
znać z pełną mocą.
Co się wydarzyło? Usiłowała znaleźć odpowiedź na to pytanie, mknąc coraz 
szybciej ponad 
niezwykłym krajobrazem, który falował pod nią niby rozkołysane morze.
Przeszła przez bębenek. Musiała trafić do innego świata, opisywanego przez Brata 
Konia. 
Dopiero teraz dotarło do niej, że tak naprawdę nigdy mu nie wierzyła i to pomimo 
własnych 
doświadczeń z tajemnymi rzeczami. Duchy oraz potęga Rzeki miały dla niej sens. 
Ta kraina 
bogów i demonów, światy wewnątrz światów sensu nie miała i w głębi ducha zawsze 
podejrzewała, że są to tylko stare przesądy Mangów. Podejrzenie to sprawiło, że 
zachowała się 
nieostrożnie i zabrała się za coś, czego zupełnie nie rozumiała. Przyszło jej 
nawet do głowy, że 
być może już nie żyje. Wyglądem musiała bardzo przypominać ducha, takiego jak 
ten, który 
napadł na nią w Sali Momentów. Czy ciało zostało z niej zdarte na podobieństwo 
skórki 
z owocu? Czy łkający Tsem tulił teraz w ramionach jej zwłoki?
Odwróciła głowę, próbując przyjrzeć się sobie dokładniej, ale nie dostrzegła 
niczego prócz 
płomieni, umykającej w pustkę poświaty.
A jeśli była duchem, to co leciało przed nią? Domyślała się odpowiedzi. To 
musiał być duch 
konia powracający do matki, Bogini Koni. Klacz z całą pewnością była martwa, tak 
więc z Hezhi 
sprawy wyglądać musiały podobnie.
Ziemia w dole stawała się coraz bardziej postrzępiona, więc ona także wznosiła 
się i opadała, 
dopasowując się do konturów okolicy. Była ciekawa, czy może swym lotem jakoś 
sterować, ale 
po kilkunastu nieudanych próbach dała za wygraną. Wyglądało na to, że jest 
unoszona przez 
szybki strumień, być może ten sam, który powstał podczas ceremonii Mangów, aby 
koń mógł 
powrócić do domu. Coraz bardziej oddalała się od bębenka, będącego zapewne jej 
jedyną drogą 
powrotu do świata żywych – jeśli ten świat jeszcze dla niej istniał.
Z przodu coś lśniło jasnym blaskiem, jaskrawe oko z powiekami z łuku tęczy. Oko 
przybliżało się i rosło z niezmierną szybkością. Nabrała pewności, że właśnie 
ono było celem tej 
podróży, gdyż poprzedzająca ją gwiazda łagodnie skręciła w jego stronę, 
przelatując między 
spiczastymi wierzchołkami gór. Ostra biel przybierała na sile, rozciągała się na 
cały horyzont. 
Ogarnęło ją wrażenie ogromu, poczucie obecności góry większej od największej 
góry świata oraz 
drzewa, którego konary sięgały gwiazd. A potem światło ją wchłonęło i 
rozdygotana stanęła 
w miejscu.
Najpierw usłyszała głosy mamrocące coś w języku, którego nie rozumiała. 
Mówiących było 
czworo, może pięcioro: dwie kobiety, dwóch mężczyzn i chyba dziewczyna albo 
młody chłopak. 
Dokoła, światło przygasało, pozostawiając czerwone, wirujące plamki przed jej 
oczami.
A kiedy plamki wreszcie zniknęły, ujrzała same wspaniałości.
Stała w najświetniejszej sali, jaką kiedykolwiek dane jej było ujrzeć. 
Wielkością nie 
dorównywał jej żaden z dworów Nhol. Swym przepychem również zaćmiewała wszystko, 
było 
w nim jednak coś obcego, coś, co bardziej przypominało naturalne piękno skał i 
gór niż 
wyrafinowaną – chociaż często dekadencką – architekturę pałacu. A mimo to, w jej 
ogromie 
można było dopatrzyć się prostoty odpowiadającej pewnym ideałom Nhol.
Ściany – przynajmniej te, które widziała – miały postać bazaltowych kurtyn, 
które od 
posadzki pięły się w górę, niknąc poza zasięgiem wzroku, chociaż wnętrze na 
barbarzyńską 
modłę rozświetlało ponad sto pochodni. Posadzka natomiast została wykonana z 
polerowanego 
czerwonego marmuru i tylko po tym poznała, że miejsce to było mimo wszystko 
dziełem czyichś 
rąk nie zaś wytworem sił przyrody. Rozległa płaszczyzna świeciła pustkami, za 
wyjątkiem 
stłoczonych miejsc opodal tych, gdzie stała, wyciosanego z kolumny bazaltu tronu 
na 
podwyższeniu oraz wielkiego stołu z ławami. Zarówno na tronie, jak i na ławach 
nikogo nie było.
Zaludniające salę postacie stały natomiast w odległości jakichś czterdziestu 
kroków dalej, 
bez reszty przykuwając jej uwagę. Na przedzie tkwiło jakieś stworzenie, którego 
zupełnie nie 
potrafiła rozpoznać, ogromny potwór mający w sobie coś z niedźwiedzia, ale i z 
Tsema. Potwór 
miał tylko jedno oko – czarną gałkę przesłoniętą tęczową powieką. Na jego 
ramieniu przycupnął 
kruk wielkości kozła, lecz i tak ptak wydawał się nic nie znaczącą kruszyną w 
porównaniu ze 
zwalistą bryłą o niedźwiedzich kształtach. Blisko tej grupy stała naga kobieta, 
której za cały 
ubiór służyło porastające skórę miękkie, czarne futro. Właśnie owo futro, w 
połączeniu ze 
spiczastymi zębami, przywodziło Hezhi na myśl kota. Podobieństwo było jednak 
tylko odległe, 
gdyż z głowy kobiety wyrastały rogi, a skłębione włosy opadały bujną grzywą aż 
do pasa. Druga 
kobieta wyglądała najbardziej znajomo. Miała postawę matrony, mocno zbudowane 
członki 
i grube, proste włosy. Mogła uchodzić za niewiastę Mango w albo nawet mieszkankę 
Nhol. 
Patrząc na nią, Hezhi pomyślała o Qey.
Na wprost kobiet klęczała rozedrgana zjawa konia. Hezhi wyciągnęła przed siebie 
dłonie, 
a kiedy na nie spojrzała, dostrzegła jedynie kości otulone w chwiejny wzór ze 
światła oraz dymu.
– No proszę, proszę – powiedziała kobieta o kocich kształtach. Chociaż jej głos 
przypominał 
ciche westchnienie, był doskonale słyszalny. – I kogóż my tu mamy?
– Znacie ją – ochryple odrzekł Kruk głosem prawie tak samo niezrozumiałym jak 
krakanie 
jego mniejszych pobratymców.
– Ja tam jej nie znam – wtrąciła kobieta Mangów, podchodząc do widma konia i 
kładąc dłoń 
na jego grzywie. – Jak to dziecko trafiło tutaj razem z moim dzieckiem?
– Dodałabym, że ona uczyniła coś bardzo głupiego – powiedziała kobieta-kot, 
zbliżając się 
do Hezhi płynnym krokiem. – Możesz do nas przemówić, dziewczyno.
– Ja... ja nie wiem co... – To byli bogowie. Musieli nimi być. Cóż mogła im 
powiedzieć?
– Nie przychodzisz, aby przyoblec się w ciało, tyle przynajmniej jest pewne, 
gdyż wciąż 
rozsiewasz woń ciała. Nie jesteś też boginią, chociaż za taką się uważasz, no i 
nie jesteś 
zwierzęciem.
– Pachnie moim bratem – zagrzmiał olbrzym niebywale niskim głosem.
– W takim razie powinniśmy ją zjeść – stwierdziła kobieta-kot, odsłaniając w 
uśmiechu 
podobne do igieł zęby. – Tak, już dawno nie kosztowaliśmy śmiertelnego ciała.
– Cicho – zakrakał Kruk. – Dobrze wiesz, co się z tobą dzieje, gdy zjesz kawałek 
ludzkiego 
ciała.
– Doprawdy? Nie mogę sobie przypomnieć.
– Właśnie. Właśnie! – zachichotał Kruk.
– A zatem, jak tam z tobą jest, dziewczyno? Czy chcesz być zjedzona?
– Nie – odparła Hezhi, czując jak złość bierze w niej górę nad strachem. – Wcale 
nie chcę. 
Pragnę tylko zrozumieć, co się stało.
– No cóż, zapewne przeleciałaś Jezioro i trafiłaś do góry. To zaś oznacza, że 
albo jesteś 
martwa – a nie jesteś – albo jesteś wielkim szamanem...
– Którym także nie jest – dokończył czarny ptak.
– Nie – przyznała Hezhi. – Myślę, że nie jestem ani jednym, ani drugim.
– Podążyłaś za moim dzieckiem – odezwała się druga z kobiet, która mogła być 
jedynie 
Matką Koni. – Czego chcesz od mego dziecka?
– Niczego! – wykrzyknęła Hezhi. – Chcę tylko wrócić do domu. Popełniłam błąd.
– Wyobrażam sobie – powiedział Kruk. – Kiedy jednak ktoś odwiedza górę, odchodzi 
stąd 
odmieniony. Spójrz na nią, krewniaczko. Dziewczyna lata jak szaman, a mimo to, w 
domu nie 
ma służby. – Zwichrzył dziobem pióra na piersi.
– A cóż nas to obchodzi? – spytała kobieta-kot. – I cóż z tego, że ten dzieciak 
Odmieńca nie 
ma nikogo do pomocy? – Zerknęła podejrzliwie na ptaka. – Czy to jedna z tych 
twoich sztuczek, 
Karaku? Część twych niemądrych knowań?
– Znam ją jedynie ze słyszenia – odparł Kruk. – Wywołała jakieś zamieszanie w 
dolnym 
biegu wód naszego brata.
– Nic tam nie widzę – huknął jednooki potwór. – On mi zasłonił widok.
– A więc może nie zaszkodzi mieć tam sprzymierzeńca, choćby nawet śmiertelnego. 
Dajcie 
dziecku to, po co przyszła. – Ptak mrugnął porozumiewawczo na Hezhi.
– Ja po nic nie przychodziłam – zaoponowała Hezhi.
– Każdy, kto odbywa podróż do góry, po coś przychodzi – prychnęła kobieta-kot. – 
Ja jej nic 
nie dam, bo na to nie zasługuje.
– Bądź rozsądna, Łowczyni. Ja dać jej mogę co najwyżej kruka, a z takiego 
pomocnika 
niewiele będzie mieć pożytku.
Łowczyni mruknęła z pogardą.
– Też tak uważam. Głupie, uparte stworzenia, zawsze podnoszą alarm na najlżejszą 
woń 
niebezpieczeństwa.
– Nie będę się spierać – pojednawczo rzekł Karak. – Dlatego właśnie nalegam, 
abyś to ty coś 
jej dała. Może tygrysa, albo choćby fretkę.
– Tygrysa? Raczej nie. Nie znajdę ani jednego.
Matka Koni oderwała wzrok od swego dziecka.
– Czy przyszłaś po pomocnika? Musisz wiedzieć, że głupotą było przychodzić po 
coś takiego 
do góry. Bez pomocnika nigdy stąd nie wyjdziesz.
Hezhi bezradnie wzruszyła ramionami.
– Wcale nie zamierzałam tutaj przychodzić – powiedziała, czując zarazem 
wzbierającą złość.
– Życie częstokroć kończy się na skutek pomyłki – zauważyła Łowczyni.
– Łowczyni... – zaczął Kruk.
– Nie! Dość tego, Karaku. Balati, wydaj wyrok!
Olbrzym wolno łypnął okiem.
– Zatrzymaj ją, dopóki jej ciało nie umrze. Wtedy przebierzemy ją w coś innego. 
Ty 
postanowisz, Łowczyni.
– Panie... – próbował oponować ptak, lecz jego dziób zamknął się z trzaskiem, 
jakby 
ściśnięty ogromną siłą i pomimo widocznych wysiłków nie potrafił wydać z siebie 
niczego prócz 
stłumionych jęków.
– Doskonale – rzekła z uśmiechem Łowczyni. Skinęła dłonią na Hezhi i dziewczyna 
natychmiast straciła świadomość.
Obudziła się w komnacie z obsydianu, jeżeli „obudzenie” było w ogóle odpowiednim 
słowem na opisanie jej powrotu do przytomności. Jej „ciało” nie skrzyło się już 
i nie lśniło. 
Przygasło i stało się przejrzyste, odsłaniając zarys kości i narządów, słabo 
pulsujące linie serca. 
Łuska na jej ramieniu przybrała natomiast postać rozpalonej, białej plamki, z 
której zawirowania 
kolorów rozchodziły się po nieistniejącym ramieniu, nadając mu wygląd o wiele 
bardziej realny 
niż całej reszcie.
– Witajcie! – wychrypiała, chociaż nie spodziewała się odpowiedzi i rzeczywiście 
żadnej nie 
otrzymała. Z trudem zbierając myśli, zaczęła rozważać, czy zmiany w wyglądzie 
jej ducha 
oznaczały, że ciało było już martwe, czy też stanowiły odzwierciedlenie jakichś 
innych zmian, 
o naturze których nie miała najmniejszego pojęcia.
Spotkała bogów i to nie z jakichś pomniejszych, zasiedlających Brata Konia czy 
okolicę, lecz 
samego Cesarza Bogów – Balati, Łowczynię, Kruka Karaka i Matkę Koni. Perkar 
opisał ich 
wszystkich, z wyjątkiem Matki Koni. A mimo to, wszystko, czego ostatnio 
doświadczyła, 
wydawało się Hezhi zupełnie nieprawdziwe. Miała nieodparte wrażenie, że tkwi w 
samym 
środku sennego koszmaru, a kiedy się przebudzi, cały strach minie bez śladu. 
Wystarczy tylko 
dotrwać do rana.
Ale Błogosławieni pod pałacem także byli prawdziwi. Prawdziwy był Bóg Rzeki. 
Dlaczego 
w świecie, w którym istniało coś takiego, nie mieliby istnieć bogowie z rogami? 
Tylko dlatego, 
że wydawali jej się czymś głupim, barbarzyńskim, nieprawdopodobnym? A przecież 
oni zabijają 
bez względu na to, co o nich myślała.
Przystąpiła do oględzin miejsca swego uwięzienia i wnet przekonała się, że 
bardziej niż 
komnatę przypominało biegnącą ku górze szklistą rurę. Postanowiła sprawdzić, czy 
wciąż 
posiada umiejętność latania, co umożliwiłoby jej podróż stromym tunelem, jednak 
w ogóle nie 
zdołała oderwać się od ziemi. Wtedy spróbowała wspinaczki i tutaj powiodło się 
jej nieco lepiej. 
Widmowe ciało niemal zupełnie pozbawione było ciężaru, toteż najdrobniejszy, 
dający wsparcie 
palcom występ wystarczał, by przesunęła się do góry. Niestety, jakichkolwiek 
nierówności było 
w jej więzieniu bardzo niewiele, toteż, pomimo usilnych starań, wspięła się 
zaledwie na 
wysokość odpowiadającą jej potrójnemu wzrostowi.
Podjęła właśnie kolejną próbę, gdy za jej plecami rozległ się głos.
– Co za wytrwałe dziecko. Odmieniec dobrze uczynił, wybierając ciebie.
Odwróciwszy się, straciła równowagę i spadła na ziemię. Choć uderzyła o nią ze 
znaczną 
siłą, nie poczuła bólu.
– Kim jesteś?
– Powinnaś mnie znać. Być może Perkar ci o mnie wspominał. Dostrzegła 
połyskującą 
w ciemnościach parę żółtych oczu.
– Karak? – niepewnie rzuciła ochrypłym głosem.
– W dobrze dopasowanym ciele – padła odpowiedź.
– Czy przybywasz, żeby mnie zwodzić? Perkar mówił, że potrafisz być złośliwy.
– Perkar usiłuje uśmierzyć poczucie własnej winy poprzez obwinianie innych. 
Mniejsza 
z tym. Jestem z niego dumny, chociaż mnie oczernia. Powiedz, czy wrócił już do 
obozu?
– Tak.
– I co ci opowiedział o swojej podróży?
– Nic, bo został ranny.
Kruk postąpił naprzód, a może tylko uczynił coś, co sprawiło, że stał się 
bardziej widoczny.
– Jakaż rana zdołała powstrzymać go od mówienia? Przecież ma przy sobie Harkę.
– Perkar jest ciężko chory. Jakiś duch pożera jego życie. To między innymi 
dlatego 
postanowiłam skorzystać z bębenka.
– Żeby go ocalić?
– Tak.
– Jakież to piękne! – zachichotał Karak. – Ale nie mów o tym nikomu więcej. Jego 
imię nie 
jest zbyt lubiane w tych komnatach.
– Wiem.
– No tak. Myślę, że pora wyjawić cel mojej wizyty. Otóż postanowiłem udzielić ci 
pomocy.
– Doprawdy? – spytała Hezhi. Czuła rodzącą się nadzieję, lecz przezornie nie 
pozwalała 
zapłonąć jej z pełną mocą.
– Tak. Jak już wspomniałem, dumny jestem z Perkara, a w pewnej mierze również z 
jego 
przyjaciół. To, co mi powiedziałaś, jeszcze bardziej utwierdziło mnie w moim 
postanowieniu. 
Jeżeli jego przypadłość jest taka, jak powiadasz, tylko szaman może go uratować. 
– 
W okamgnieniu z ptaka przeobraził się w wysokiego, przystojnego mężczyznę, ale 
jego oczy 
pozostały żółte. – Chwyć się mego płaszcza i podążaj za mną.
Hezhi przypatrywała mu się z wahaniem, lecz szybko uznała, że bez względu na to, 
co bóg 
planował, nie spotka jej nic gorszego niż trwanie w nieskończoność w komnacie ze 
szkła. Karak 
już jej kiedyś pomógł, przynajmniej tak słyszała. Ostrożnie złapała za kraj 
długiej, pokrytej 
czarnym pierzem peleryny. Karak zakrakał i z powrotem przeobraził się w ptaka, 
tym razem 
wielkości konia, ona zaś tkwiła na jego grzbiecie na podobieństwo piórka. Bóg z 
łatwością wzbił 
się w powietrze i zataczając spiralę, unosił się w rurze wyżej i wyżej, aż w 
końcu gdzieś wysoko 
pojawił się blask światła.
Karak wyłonił się z otworu i osiadł na szczycie góry. Znowu przybrał ludzką 
postać, a Hezhi 
odzyskała swobodę ruchów. Gdyby oddychała, tchnienie z pewnością zamarłoby w jej 
piersi, 
albowiem po raz pierwszy w życiu stała na górskim szczycie i patrzyła na świat u 
swych stóp. 
Daleko w dole płynęły chmury, podobne postrzępionym kobiercom zaścielającym 
bezkresną 
posadzkę. Dokoła wznosiły się inne góry, ciągnące się długimi łańcuchami aż na 
kraj świata, 
jedne w śnieżnych czapach, inne przystrojone zielenią, tu i ówdzie odsłaniające 
swe mocne 
granitowe grzbiety. Jeszcze niżej, przesłonięte błękitną mgiełką, otwierały się 
czasze dolin.
Choć wytężała wzrok, dostrzegła tylko jeden strumień – jasną, srebrzystą nitkę 
wijącą się 
u podnóża góry.
– Twój krewniak – powiedział Karak, wyciągnąwszy rękę ku Rzece.
– A zatem to jest Sheleng – wyszeptała z przejęciem Hezhi. – To stąd on wypływa.
– Istotnie, ludzie tak nazywają to miejsce. My zwiemy je po prostu domem.
– Powiadasz, że Rzeka jest twoim bratem. Czy my także jesteście spokrewnieni?
– W rzecz samej. Wynika z tego, że chyba jesteś mą bratanicą, prawda?
– Ja...
Przerwał jej śmiech Karaka, który najwyraźniej niczego nie traktował poważnie.
Hezhi wyciągnęła rękę w dół.
– A co to takiego?
Od strony dolin nadlatywały drobne światełka, na pierwszy rzut oka bardzo 
podobne do 
świetlików. Nieliczne, rzadko rozsiane, tylko z jednego kierunku ciągnęły 
zwartym, szerokim 
strumieniem.
– Duchy, takie jak ty, spieszą po nowy przyodziewek. Są tam ludzie, zwierzęta, 
są i bogowie.
– Aż tyle? Skąd się one biorą?
– Ach! Z wojny, rzecz jasna. Wielu traci w niej swój strój.
„Traci strój”. Hezhi widziała umierających ludzi. Śmierć z pewnością nie 
wyglądała jak 
zwykłe zrzucenie szat.
– Czy nie możesz przerwać tej wojny?
– Ja?
– Ty, bogowie.
– Nie wiem – odrzekł Karak po chwili namysłu. – Zresztą, nie sądzę. Myślę, że 
Łowczyni 
mogłaby zejść z gór ze swymi zwierzętami i niedźwiedziom podobnymi ludźmi wotiru 
i stanąć 
po którejś stronie, co niewątpliwie przyspieszyłoby koniec zmagań. Nie mam 
jednakże pojęcia, 
jak nakłonić ją do tej decyzji. Mniemam ponadto, iż nie o takie rozstrzygnięcie 
ci chodzi.
– To prawda – przytaknęła Hezhi.
– No to już masz swoją odpowiedź.
Hezhi wskazała głową rozległą pustkę u swych stóp.
– A co będzie ze mną? Powiedziałeś, że mi pomożesz.
– Tak będzie. Pragnę, żebyś coś zapamiętała.
– Co takiego?
– Zaufaj Perkarowi. On wie, co należy uczynić.
– Powiedział, że muszę dotrzeć do tej góry, więc oto jestem. Karak przekrzywił 
głowę, po 
czym przyjrzał się jej badawczo.
– Chodzi o coś innego. Musisz tu przybyć we własnym ciele.
– Dlaczego?
– Nie wolno mi tego wyjawić tu i teraz. Perkar wie.
– Perkar jest bardzo chory.
– Lecz ty go uratujesz, szamanko.
– Ja nie jestem... – Hezhi zamilkła i odwróciła się, usłyszawszy jakiś odgłos za 
swymi 
plecami.
Stała tam Matka Koni, a u jej boku majaczył duch konia.
– Czy to jedyny sposób, Karaku? – spytała Matka Koni. Hezhi wyłowiła w jej 
głosie tony 
podejrzliwości.
Karak – kolejny raz przemieniony w ogromnego kruka – nastroszył pióra i 
przeczesał je 
dziobem.
– A znasz jakiś inny?
– Nie, lecz oddanie dziecka przychodzi mi z ciężkim sercem.
– Masz mnóstwo dzieci przyodzianych w ciało. Zresztą, nie robimy tego na zawsze.
Matka Koni pokiwała głową.
– Wiem. Wszelako, gdybym miała pewność, że nie kryje się za tym jakiś podstęp...
– Nawet po tylu latach nie potrafisz odróżnić Wrony od Kruka. Parsknęła niczym 
koń.
– Nikt nie potrafi.
Hezhi przysłuchiwała się tej rozmowie w najwyższym zdumieniu. Chciała zapytać, o 
co im 
chodzi, czuła jednak, że i tak okazała już nadmierną śmiałość wobec tak 
niezwykłych i potężnych 
istot.
Tymczasem Matka Koni zwróciła się wprost do niej.
– Przysięgnij, że dbać będziesz o moje dziecko.
– Cóż to znaczy?
Kobieta posłała Karakowi ciężkie spojrzenie.
– Ona nic nie rozumie.
Karak utkwił w Hezhi spojrzenie żółtych oczu.
– Żeby wrócić, musisz mieć duchowego pomocnika. Matka Koni zgadza się użyczyć ci 
własne dziecko, jako że Łowczyni i Balati nie chcą rozstać się z żadnym ze 
swoich. Jeśli się nie 
zgodzisz, czekać tu będziesz, dopóki nie umrzesz, a wówczas otrzymasz ciało 
jakiegoś człowieka 
bądź zwierzęcia, przy czym pozbawiona będziesz całej swojej mocy oraz wszelkich 
wspomnień.
Hezhi wbiła wzrok w kamienną ścianę.
– Może bez nich czułabym się lepiej.
– Twój wybór – powiedziała Matka Koni. – Jeżeli jednak wybierasz życie, musisz 
to zrobić 
szybko, zanim inni nas odkryją. I musisz poprzysiąc, że moje dziecko będzie 
dobrze traktowane – 
rysy jej twarzy nabrały nagle twardości – ponieważ ten twój towarzysz, Perkar, 
dopuścił się 
występku. Torturował jedną z moich córek. Kiedy nadejdzie pora, zapłaci mi za 
to, a ty nie 
staniesz na mojej drodze.
Hezhi posłała bogini zdumione spojrzenie.
– Perkar? A cóż on ma do rzeczy?
– Zwyczajna błahostka – mruknął Karak.
– Żadna błahostka. Jej duch po przybyciu tutaj opowiedział mi, jak niegodziwie 
Perkar ją 
potraktował. Nie zapomnę mu tego.
– Perkar jest moim przyjacielem – oznajmiła Hezhi. – Uratował mnie od 
straszliwego losu. 
Świadomie nigdy nie dopuszczę, aby spotkała go jakaś krzywda.
– Niekoniecznie musi go spotkać krzywda – odrzekła Matka Koni. – Z pewnością 
musi 
natomiast zapłacić. Powiedz mu to.
– Powiem. Jeżeli jednak zamierzasz go skrzywdzić, stanę pomiędzy wami, bez 
względu na 
to, jak bardzo będę ci wdzięczna.
Bogini przypatrywała się jej dłuższą chwilę, po czym lekko skłoniła głowę.
– Oddaję ci moje dziecko pod tym jednym warunkiem. Rozumiem lojalność, bez 
względu na 
to, jak błędnie może być pojmowana.
– Przysięgam dbać o twoje dziecko – powiedziała Hezhi. – Ale...
Karak wydał z siebie pełne udręki westchnienie.
– Co znowu?
– Nie wiem, czy pragnę, aby zamieszkało we mnie jakieś stworzenie. Nie powzięłam 
ostatecznej decyzji, gdy to wszystko...
Karak nie pozwolił jej dokończyć.
– Twój czas na podejmowanie decyzji minął. Albo przyjmujesz to dziecko, wracasz, 
żyjesz, 
ratujesz Perkara i spełniasz swe przeznaczenie, albo umierasz i spędzasz resztę 
dni tutaj, najpierw 
jako duch, potem zaś pod postacią łososia czy jakiegoś innego stworzenia. Wybór 
jest chyba 
łatwy.
– Żaden z moich wyborów nie jest łatwy – wybuchnęła Hezhi. – Powinnam wybierać 
suknię 
i założyć ją, by wystąpić na dworze. Zastanawiać się, któremu z zalotników 
pozwolić na 
pocałunek albo jaki chleb zjeść na śniadanie!
– Cóż to za bzdury? O czym ty mówisz? Tak przyziemne wybory nigdy nie były twym 
przeznaczeniem! Kroczysz pomiędzy bogami i ludźmi. Musisz jedynie wybierać 
między 
rozpaczą a nadzieją!
– Karak jest poetą – mruknęła Matka Koni. – Któż by się tego spodziewał?
– Na pewno nie ja! – Karak rozpostarł skrzydła i parę razy nimi zamachał.
– On ma rację, maleńka – powiedziała bogini, posławszy jej łagodne spojrzenie 
ciemnych 
oczu. – Dostaniesz moje dziecko, a ja będę mieć na was baczenie.
Perkar bez niej umrze. Ona sama też umrze i będzie zgubiona, jak tamten duch, 
który 
niegdyś zamieszkiwał w jej komnacie.
– Zgadzam się – oznajmiła. – Będę tak dobra, jak tylko potrafię.
– Doskonale – burknął Karak. – Zatem pospieszmy się.
Matka Koni pogładziła wierzchowca. Tak jak i Hezhi, klacz po locie ostygła i 
teraz, przez 
przejrzystą tkankę jej ciała, można było ujrzeć szary szkielet. Hezhi bez trudu 
wyczuła niepokój 
zwierzęcia.
– Cicho, moja słodka – powiedziała bogini. – To jest Hezhi, która wróci z tobą 
do świata 
żywych, do pastwisk i równin.
– Teraz? – niecierpliwie odezwał się Karak.
– Teraz – przytaknęła bogini, choć w jej głosie wciąż dźwięczała obawa.
– To dobrze. – Karak wyciągnął rękę w stronę Hezhi. – Pociąć na kawałki.
Hezhi patrzyła na niego, nie pojmując co ma na myśli, gdy nieoczekiwanie spadł 
na nią 
potworny ból, z miejsca pozbawiając ją zdolności myślenia. Coś rozrywało ją na 
kawałki, 
gwałtem wydzierało z ciała poszczególne członki. Czuła każdą wyrywaną kość, 
każde rozdarte 
ścięgno powiększało mordercze cierpienie, które, choć nie pozbawiło jej zmysłów, 
zupełnie 
uniemożliwiało trzeźwe rozumowanie. Nie miała najmniejszego pojęcia jak długo 
trwały te 
katusze. Zapamiętała jedynie, że ze wszystkich sił próbowała krzyczeć, choć nie 
miała przecież 
płuc, języka ani ust. W pewnym momencie poszczególne kawałki ponownie złączyły 
się 
w solidną całość. Matka Koni i Karak o czymś rozmawiali, lecz Hezhi nie 
zrozumiała ani 
jednego słowa. Potem przed oczami miała jedynie rozbłyski purpurowo-czarnego 
krajobrazu po 
drugiej stronie bębenka, a w uszach nieustanne dudnienie przypominające tętent 
kopyt.
Kiedy świadomość wróciła już na dobre, nadal słyszała łoskot kopyt. Wciąż też 
leciała 
wysoko nad światem, nie niosła jej jednak żadna siła, tylko własne, opatrzone 
kopytami nogi, 
dzięki którym pokonywała puste przestrzenie między chmurami.
„Kopyta?” Spojrzała na siebie z większą uwagą. Tak jak poprzednio lśniła jak 
rozżarzony 
węgiel, krzesząc w powietrzu snopy iskier. Jej kształty były tym razem wyraźniej 
zaznaczone, 
widziała ramiona, dłonie, nagą pierś. Natomiast poniżej pasa...
Kopyta, mocno umięśnione przednie nogi konia. Zerknąwszy za siebie, dostrzegła 
zad oraz 
miotający błyskawice, rozwiany ogon.
„Stałam się figurką! – pomyślała. – Pół kobietą, pół koniem”.
Nadal jednak pozostała sobą. Czuła w sobie konia – to on biegł, prężąc silne 
muskuły, niósł 
ich przez przestrzeń. Natomiast tkwiący w niej duch nie był napastliwy, nie 
próbował otumanić 
jej tak jak Rzeka ani wyrządzić krzywdy jak bogowie, których napotykała od 
chwili ucieczki 
z Nhol. Wydawał się niepewny, ale gotów do nauki.
– Dziękuję – powiedziała Hezhi. – Dziękuję, że poszłaś ze mną.
Duch klaczy nie odpowiedział słowami, lecz Hezhi wyczuła jego przychylne 
nastawienie. 
Razem przecięli nieboskłon lotem błyskawicy i niebawem ujrzała osadę Brata Konia 
oraz yekt, 
gdzie leżało jej pozbawione ducha ciało. Bliska radosnego śmiechu po niezwykłej 
podróży, pełna 
uniesienia, które bez reszty zastąpiło niedawne lęki, po trzykroć okrążyła 
wioskę. Nigdzie nie 
mogła dostrzec ludzi, toteż była ciekawa, czy ktoś ją widzi.
Z niechęcią zbliżyła się do yektu. Nie widziała nikogo w środku, więc opuściła 
się do chaty 
wzdłuż środkowego słupa, którego cień w tamtym świecie przypominał wysokie 
drzewo o gęstej 
koronie.
Wnętrze chaty tonęło w ciemnościach, zaś przebywający w niej ludzie wyglądali 
jak ledwo 
majaczące widma. Ujrzała ich w postaci ciemnych klatek z kości, w których 
zamknięto płomyki 
żółtego światła.
Jedna z postaci leżała nieruchomo – był to oczywiście Perkar – a na jej piersi 
coś 
przycupnęło. Coś bardzo prawdziwego.
Na ten widok Hezhi stężała, szykując się na atak mdłości, jaki w podobnych 
okolicznościach 
stał się jej udziałem w przeszłości, lecz tym razem mdłości nie było. Miała 
wrażenie, że opływa 
ją silny wiatr. Nagle przypomniała sobie, co o duchowych pomocnikach opowiadał 
jej Brat Koń. 
Dzięki nim miała widzieć, zaś obraz nie porażałby jej zmysłów.
Dokładnie obejrzała owego stwora, chociaż nawet mając pomocnika, czuła na jego 
widok 
przerażenie. Początkowo zupełnie nie potrafiła odgadnąć na co patrzy, gdyż 
widziała jedynie 
kłębowisko lśniących ścięgien, łusek oraz wypolerowanych, czarnych kości. Potem 
tkwiąca 
w niej klacz poruszyła się nieznacznie i to wystarczyło, by obraz przed oczami 
Hezhi uległ 
zmianie. Stwór miał wygląd węża, czy też raczej stonogi, a segmenty jego ciała 
lśniły niby 
nasmarowane olejem. Potwór złożył stożkowaty łeb na piersi Perkara, wypuszczając 
z paszczy 
setki mniejszych, wijących się na wszystkie strony robaków. Światło w piersi 
Perkara było 
przyćmione i to pomimo zasilającego je strumienia pomarańczowego blasku 
płynącego 
z uśpionego, przypominającego ptaka kształtu, który spoczywał u jego boku. Hezhi 
domyśliła 
się, że musiał to być miecz.
Co jakiś czas wąż gwałtownie dygotał i rozpadał się na pełzające kawałki, które 
po chwili 
łączyły się ponownie w całość. U podstawy jego „czaszki” zapłonęła para żółtych 
ślepi.
– Zostaw go. On jest mój – rozległ się głos przypominający grzechotanie kości.
Hezhi nie odpowiedziała, bez przerwy wpatrując się w potwora.
– Jeżeli przybywasz, żeby o niego walczyć, szamanko, to niewątpliwie doznasz 
porażki. 
Wracaj do swego jasnego świata, a tego umierającego człowieka zostaw dla mnie.
Stwór nie uczynił żadnego gestu, a mimo to jej oczy przesunęły się w bok, jak 
gdyby nakazał 
jej spojrzeć akurat w tamtą stronę. Ujrzała krąg światła, w nim zaś wnętrze 
yektu – fragment 
wspierającego dach słupa, matę i rękę. Swoją rękę. Obraz lekko zafalował, jak 
gdyby odbijał się 
w powierzchni stawu, do którego wpadały ziarna piasku.
Hezhi się zawahała. Widziała wyraźnie, że to stworzenie zabijało Perkara, lecz w 
tym 
momencie nie miała najmniejszego pojęcia jak temu zaradzić.
– Odchodzę – rzuciła szeptem w stronę potwora. „Ale jeszcze wrócę”. Zbliżyła się 
do 
krawędzi bębenka i przeszła na drugą stronę.
Czując zawroty głowy, nie bardzo wiedząc, gdzie się znajduje, potknęła się z 
głośnym 
westchnieniem. Ciało klaczy zniknęło. Nagle znalazła się z powrotem we własnym 
ciele, tak 
dobrze znanym i dopasowanym, że gotowa była zapłakać z radości.
I pewnie zalałaby się rzewnymi łzami, gdyby zaledwie o wyciągnięcie ręki od niej 
na ziemię 
nie padło ciało mężczyzny. Dostrzegła wyraz zdumienia w jego szeroko rozwartych 
oczach. 
Wokół siebie usłyszała ochrypłe wrzaski oraz szczęk stali uderzającej o stal.
Interludium
Cesarz i ghoul
Cesarz pchnął wielkie wrota, a ich skrzypienie wprawiło w panikę pomarańczowo 
nakrapianą domową jaszczurkę, która rzuciła się do gorączkowej, choć 
krótkotrwałej ucieczki. 
Ubiegła zaledwie parę kroków, po czym przycupnęła na skraju gobelinu, skąd 
przyjrzała mu się 
bacznie oczami o kocich źrenicach. Rozbawiony She’lu przez moment zastanawiał 
się, czy nie 
porazić nędznego stworzonka swoją mocą. Ileż bezczelności miała ta domowa 
jaszczurka, 
wślizgując się do cesarskiego pałacu!
Postanowił zostawić jaszczurkę w spokoju. Ludzie powiadali, że te w kropki 
przynosiły 
szczęście, to zaś potrzebne było nawet cesarzowi. Zwłaszcza teraz, gdy Dehshe 
zaczęli najeżdżać 
granice, stosunki z niegdyś przyjaznym Lhe uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a 
Dangul na 
obrzeżach Bagiennych Królestw coraz natarczywiej domagało się pobierania cła – 
coś takiego! – 
na towary przewożone przez jego terytorium. Cło było oczywiście niewielkie i z 
łatwością można 
by je było opłacić, chodziło jednak o zasadę – nikt nie mógł obłożyć podatkami 
cesarza. 
Wiedziały to nawet zacofane Bagienne Królestwa, toteż działania Dangul oznaczały 
tylko jedno 
– prowincja ta podejmowała próbę sił, licząc na uzyskanie większej, jeśli nie 
całkowitej 
niezależności.
Rano wyśle oddział żołnierzy i Jików pod dowództwem swego bratanka Nen She’, 
żeby 
rozprawili się z gubernatorem Dangul, choć tak naprawdę nie posiadał żadnych 
informacji, jak na 
tę rozprawę gubernator był przygotowany ani jak sprawnych szpiegów miał do 
swojej 
dyspozycji. Za wysłaniem Nen She’ przemawiał jeszcze jeden argument. Powinien 
okazać się 
dostatecznie zdolnym zarządcą, na wypadek gdyby gubernator podporządkował mu się 
bez 
oporu, gdyby zaś misja zakończyła się klęską, a on sam zginął, nikt by go nie 
opłakiwał, a w 
każdym bądź razie niezbyt długo. Ale wówczas, rzecz jasna, She’lu byłby zmuszony 
posłać 
prawdziwe wojsko, na to zaś nie miał najmniejszej ochoty. Wojny były 
przedsięwzięciem 
kosztownym, a Nhol ostatnimi czasy stoczyło ich wiele. Wszystkie bez wyjątku 
były małe, ot 
zwykłe zamieszki, tym niemniej miały swoją cenę.
Wkroczył na wypolerowaną posadzkę z krwistoczerwonego kamienia, z przyjemnością 
wsłuchując się w miarowy stukot drewnianych podeszew. Dość często zdarzało mu 
się 
przebywać w samotności. Nawet teraz w pobliżu stali strażnicy, lecz rzucił na 
nich pomniejszy 
zakaz, więc nie mogli do niego podejść, dopóki im tego nie nakaże. Tak więc 
teraz, dobrze po 
północy, mógł nareszcie przechadzać się w samotności po swym ulubionym 
Dziedzińcu Ibisa. 
Dziedziniec był niewielki, znacznie za mały na wspaniałe ceremonie, za mało 
surowy, by 
rozpatrywać na nim codzienne sprawy cesarstwa. Zresztą, w czasach jego ojca, w 
ogóle nie był 
wykorzystywany w celach oficjalnych. Natomiast po wstąpieniu na tron She’lu – 
kiedy już ojciec 
zaczął się kurczyć, co często przytrafiało się Z Wody Zrodzonym po 
siedemdziesiątce – ojciec 
przywiódł go tutaj razem z wezyrem Nyasem. We trójkę przebywali na dziedzińcu do 
późna 
w nocy, popijając śliwkowe wino i rozmawiając o rzeczach, o których nigdy 
przedtem nie 
mówili. A mówić było o czym, w końcu She’lu niemal nie widywał się z ojcem do 
chwili, gdy 
ukończył piętnaście lat, a nawet wówczas, gdy po przejściu próby kapłanów 
przeniósł się do Sali 
Momentów i zamieszkał razem z rodziną, ojciec pozostał odległy, chłodny, 
władczy. Dopiero 
znacznie później, już po przekazaniu korony, stary człowiek zaczął mówić o 
miłości, o dumie 
z syna, o swoim żalu po utracie drugiego dziecka, L’ekezha. Ta ostatnia wzmianka 
dotknęła 
She’lu. Zawsze był zazdrosny o L’ekezha, kiedy jednak zabrali jego wyjącego 
bliźniaka do 
czeluści pod Schodami Ciemności, czyniąc z She’lu jedynego dziedzica tronu, mógł 
sobie 
pozwolić na szczodrość i pomyśleć o bracie ze współczuciem.
Później często spotykał się z ojcem oraz Nyasem potajemnie, bacząc, by związane 
zakazem 
straże trzymały się z daleka, oni zaś uczyli go, jak być cesarzem. Trwało to 
zaledwie dwa lata, 
wspominał je jednak jako najlepsze lata swego życia. Młody, podniecony rolą 
władcy Nhol, ze 
wzruszeniem rozkoszował się tak długo skrywanym uczuciem ojca. A potem staruszek 
skurczył 
się i umarł, zaś jego jeszcze ciepłe zwłoki zostały zabrane przez kapłanów i 
zwrócone Rzece. 
She’lu stał się prawdziwym cesarzem, poznając odwieczny, nużący obowiązek, który 
w końcu 
zabił w nim wszelką radość.
Przeciągnął dłonią po pożółkłej kolumnie, wysmukłej niczym noga żurawia, i 
skierował 
wzrok ku gwiazdom, słabo prześwitującym przez otwór w kształcie oka 
umiejscowiony 
w kopulastym dachu.
Kiedyś myślał, że sprowadzi tutaj także swojego syna. On nie czekałby aż do 
momentu 
przekazania władzy, kiedy zostanie mu zaledwie parę miesięcy życia. On okazałby 
synowi 
miłość od razu po przenosinach do Sali Momentów, kiedy chłopak miałby już za 
sobą 
dzieciństwo oraz wiążące się z nim straszliwe ewentualności. Lecz nasienie Rzeki 
nigdy mu syna 
nie dało. Z tej to przyczyny ostatnio skierował myśli ku córkom – komuś z jego 
krwi, z kim 
dzieliłby się swymi opowieściami, najtajniejszymi myślami, kto podziwiałby go 
tak, jak on 
podziwiał swego ojca. Jednak w przypadku dwójki dziewcząt zbyt długo zwlekał. 
Obie wyszły za 
mąż i podobnie jak ich matka, przedkładały ulotną radość i zapomnienie 
wywoływane przez 
Nende’ng, czarny narkotyk z Lhe, ponad kształcącą rozmowę. Natomiast Hezhinata, 
najmłodsze 
dziecko, zginęła z ręki Jika. Posunięcie to było konieczne, a w głębi ducha 
wolał raczej ją zabić, 
niż zesłać do podziemi, gdzie wciąż jeszcze żył Uekezh.
She’lu przystanął przed tronem, lecz na nim nie zasiadł. Zamiast tego spoczął na 
stopniu 
podnóżka, jak zwykł to czynić za życia ojca. Nie pozwalał, by staruszek siedział 
niżej niż on. 
Chociaż She’lu był cesarzem, na Dziedzińcu Ibisa oddawał tron ojcu. Tak, to 
wstyd, że nigdy nie 
przyprowadził tutaj żadnego ze swych dzieci, kiedy były młodsze, nawet jeżeli 
miał do 
dyspozycji wyłącznie córki. Mógł przynajmniej opowiedzieć im o ich dziadku. 
Historia ta na 
pewno spodobałaby się Hezhi, a może i pozostałym. Choć bowiem słabo znał swoje 
dzieci, 
wiedział, że ostatnie miesiące spędziła w bibliotece, że czytanie sprawiało jej 
widoczną radość, 
że ciekawiła ją przeszłość. Cesarz się uśmiechnął. Potajemnie, w głębi ducha był 
dumny ze swej 
córki. Musiała być obdarzona mocą dorównującą jego własnej, podczas gdy jej 
siostry nie 
przejawiały najmniejszych oznak potęgi. Hezhinata zabiła kapłanów, wielu 
kapłanów, i Jika. 
Oczywiście, jej osobisty strażnik dołożył do tego ręki, lecz i tak...
She’lu zmarszczył czoło. Niewątpliwie odczuwał dumę i uczucie to towarzyszyło mu 
od dnia 
jej śmierci. Jednak to, co odczuwał teraz było gorącym, głupim sentymentem. 
Pojąwszy, że 
wszystkie jego myśli przesycało łzawe wzruszenie, powziął niejasne podejrzenie. 
Dlaczego się 
obudził? Brak snu nie był dla niego czymś niezwykłym, wyglądało jednak na to, że 
z łóżka 
wywabił go jakiś sen, jeden z owych prostych, kolorowych snów, jakie od czasu do 
czasu posyłał 
mu Bóg Rzeki. Ostatnio takie sny pojawiały się coraz częściej, choć rzadko można 
było w nich 
znaleźć coś pomocnego w sprawowaniu rządów. Jeżeli zdołał je zapamiętać, 
nazajutrz omawiał 
szczegółowo z Nyasem i wspólnie próbowali odnaleźć w nich jakiś sens. Tym razem 
było jednak 
inaczej. Nie pamiętał samego snu, natomiast zostały mu po nim ckliwe myśli o 
ojcu i córkach. 
Nie, nie o córkach, tylko o córce, o Hezhinacie, jedynym dziecku, które przyszło 
na świat 
obdarzone mocą.
Zastanowiwszy się głębiej, rozpoznał te znaki. Bóg Rzeki chciał, żeby o niej 
myślał, choć 
przecież nie miał takiego zwyczaju. Niewątpliwie, w pewnym momencie odczuwał 
ochotę 
sprowadzenia jej tutaj, podobnie jak i krótkotrwałą radość, iż jeden z jego 
potomków tak bardzo 
dał się we znaki kapłanom. Ale obecne uczucie miłości pochodziło od Rzeki, w 
każdym bądź 
razie w znacznej części. Czy powinien obudzić Nyasa?
W tej właśnie chwili coś wyczuł, niby odgłos kroków albo westchnienie, przy czym 
nie był 
to dźwięk, który dałoby się usłyszeć. W pobliżu przebywał ktoś obdarzony mocą. 
She’lu wydął 
wargi. Nie była to moc kapłańska, owa denerwująca moc, która stopniowo 
przybierała na sile 
w miarę jak kapłan uzyskiwał coraz wyższe stopnie wtajemniczenia. Nie, ta moc 
miała bardziej 
znajomy posmak.
Omiótł dziedziniec własną potęgą, a uczynił to tak szybko, iż intruz nie miał 
szans, by 
wymknąć się niepostrzeżenie. Gdyby był człowiekiem, w okamgnieniu padłby martwy 
lub 
przynajmniej ogłuszony, lecz She’lu już wiedział, że to, co się przed nim kryje, 
jest od człowieka 
silniejsze.
– Ukaż się – rzucił w rozedrgane od czarów powietrze.
Z cienia wyłoniła się jakaś postać. Wydawała się nieco przygięta po straszliwym 
ataku, lecz 
poza tym zachowywała zdumiewający spokój. She’lu odbierał bijącą z niej 
pierwotną siłę, być 
może dorównującą nawet jego własnej, tyle że o wiele bardziej prymitywną. Bez 
wątpienia jego 
uderzenie musiało zrodzić w przybyszu ból, a mimo to, wkroczył na środek 
posadzki, 
przyklęknął na jedno kolano i złożył głęboki ukłon.
Zdumiony She’lu zwinął oręż swej potęgi i ułożył z niej obronny wał wokół 
siebie. 
Zabezpieczywszy własną osobę, gotów był w razie potrzeby przypuścić kolejny 
atak. Kim był ten 
mężczyzna? Nawet najpotężniejsi członkowie królewskiej rodziny padliby co 
najmniej bez 
czucia po takim pokazie cesarskiej potęgi, on zaś tymczasem zachował zdolność 
chodzenia 
i nawet pamiętał o dworskich manierach.
– Dzięki, mój panie – odezwał się mężczyzna, dając tym samym dowód, że potrafił 
także 
mówić.
– Kim jesteś? Podejdź bliżej.
Nieznajomy posłusznie wstał z klęczek i zbliżył się na tyle, by She’lu mógł go 
dokładnie 
obejrzeć. Był dobrze zbudowany, miał ascetyczną twarz, a jego czarny prosty 
strój wskazywał na 
przynależność do Jików.
– Jesteś zabójcą – stwierdził obojętnie.
– Jestem zabójcą – potwierdził intruz – ale już nie jestem Jikiem. Nie służę 
kapłanom, bo ci 
nie służą Rzece.
She’lu utkwił w Jiku zdumione spojrzenie. Co się tutaj działo?
– Poznaję cię – oznajmił po dłuższej chwili. – To ty miałeś zabić moją 
najmłodszą córkę.
– Nazywam się Ghe, Wasza Wysokość, i jestem do twych usług.
– Słyszałem, że zostałeś zabity, tak jak i moja córka.
Mężczyzna zawahał się na chwilę i to wystarczyło, żeby She’lu dostrzegł nagle w 
jego 
wnętrzu więcej niż jeden splot więzi serca. Na ten widok poczuł gwałtowne 
ukłucie strachu. Już 
jako dziecko słyszał o takich istotach, odbierał o nich raporty jako cesarz.
– To prawda, że zostałem zabity, Wasza Wysokość, lecz twoja córka nie zginęła i 
właśnie 
o tym, jeśli pozwolisz, chciałbym z tobą pomówić.
– Moja córka... – „Nie, najpierw sprawy najważniejsze”. – Powiadasz, że umarłeś 
– wysyczał 
She’lu. – Nie widzę jednak przed sobą ducha. Jesteś zatem ghoulem albo czymś 
bardzo do niego 
podobnym.
Mężczyzna spuścił wzrok, po czym sięgnął do gardła i odwinął opasującą je czarną 
chustę. 
She’lu nie mógł niczego dojrzeć, więc wzbudził żółtawą poświatę, która 
rozjaśniła dziedziniec. 
W bladym świetle od razu zauważył grubą bliznę na szyi Ghe.
– Pewnie nim jestem – odparł Ghe – ale słabo wyznaję się na tych sprawach.
– To Rzeka ich posyła – powiedział cicho She’lu, zastanawiając się zarazem, czy 
wezwanie 
straży coś by tu dało. – Kiedy cesarz postępuje wbrew woli Rzeki, ta posyła ich, 
żeby go zabili.
Ghoul potarł kciukiem podbródek. Gest zaskakująco ludzki jak na kogoś, kto 
został 
pozbawiony głowy, a potem otrzymał nowe, nieczyste życie.
– Nie mogę przemawiać w imieniu innych ghouli, mój panie, ale w moim przypadku 
sprawy 
mają się inaczej. Mniemam, że to, co usłyszałeś, powinieneś uznać za jeszcze 
jedno kłamstwo 
kapłanów.
– Szpiedzy donieśli mi o ghoulu w pałacu. Kapłani już go wypędzili.
– Ja zaś powróciłem, nie bacząc na ogromne niebezpieczeństwo. To prawda, Bóg 
Rzeki dał 
mi nowe życie, ale nie po to, by ci zaszkodzić. Tyś jest Chakunge, syn Rzeki. 
Dlaczego on 
miałby ci źle życzyć?
Ghoul pokonał wolnym krokiem dzielącą ich odległość. She’lu otworzył usta, lecz 
natychmiast uprzytomnił sobie, że nie wie, co powiedzieć.
– To właśnie kapłani, mój panie – ciągnął tymczasem ghoul – trzymają twą moc na 
wodzy, 
nieprawdaż?
– Są uciążliwi – przyznał She’lu.
– Odkryłem, że to znacznie więcej niż tylko uciążliwość. Oni i ta ich świątynia 
krępują 
w dziewięciu dziesiątych moc Rzeki. Owa swobodna dziesiąta część to przede 
wszystkim ty oraz 
twoja rodzina. Hezhi była jego największą nadzieją.
– Hezhinata – poprawił She’lu.
– Nie, panie, Hezhi. Ona wciąż żyje. Uciekła z jakimś barbarzyńcą oraz swym 
strażnikiem 
olbrzymem. Zastanów się, przecież nigdy nie widziałeś jej ciała.
– Z Wody Zrodzeni muszą być zwróceni Rzece w kryptach.
– Jeszcze jedno kłamstwo. Byłem w kryptach. Są one więzieniem dla twych 
przodków, 
lochem, gdzie ich duchy przetrzymywane są w nieskończoność, by nigdy nie mogły 
połączyć się 
z bogiem. Lecz, pomijając to, nawet gdyby rzeczywiście zabrali tam Hezhi, co 
stało się z jej 
strażnikiem i barbarzyńcą? Czy ich ciała widziała jakaś osoba, której ufasz?
– Pozostawiono je na pustyni, żeby zgniły.
– Powtarzam: Czy te wieści pochodzą z zaufanego źródła?
She’lu miał w głowie zamęt. Ten mężczyzna wygadywał niewiarygodne historie, 
jednak nie 
do końca pozbawione sensu. Jego samego nachodziły czasami podobne myśli. Własny 
ojciec, tak 
jak i Nyas, wielokrotnie przestrzegał go przed kapłanami. Zawsze byli solą w 
jego oku, ale 
jeszcze nigdy nie usłyszał tylu historii naraz. No i oczywiście od początku 
odnosił się 
podejrzliwe do dziwnych historii związanych z Hezhinata. Siedmiu żołnierzy z 
jego doborowej 
gwardii zabitych w dokach przez jakiegoś barbarzyńcę? She’lu cały czas 
przypuszczał, że kapłani 
musieli maczać w tym palce. Podobno tamten barbarzyńca wydawał się nieśmiertelny 
– broczył 
krwią z licznych ran, a mimo to wciąż stał na nogach. Czy nie było to przejawem 
cech 
przypisywanych ghoulom? Nad iloma ghoulami kapłani sprawowali władzę?
– Dosyć tego – warknął. – Przestań gadać. Jeśli przybywasz mnie zabić, uczyń to 
jak 
najlepiej. Jeśli masz jakiś inny cel, wyjaw, czego chcesz.
Ghoul ponownie potarł podbródek tym samym, drażniącym She’lu gestem.
– Chcę odnaleźć Hezhi i sprowadzić ją z powrotem do Nhol. Chcę, żebyś mi pomógł.
Przez dłuższą chwilę She’lu nie mógł wyrzec słowa, lecz ghoul również zachował 
milczenie. 
Wciąż oszołomiony, cesarz uprzytomnił sobie, że ten Ghe uczynił to, co mu 
rozkazał – wyjawił, 
czego chce i zamilkł.
– Co takiego? – wyszeptał wreszcie.
– Powiedziałem, panie, że...
– Tak, tak, rozumiem. Więc ona naprawdę żyje?
– Panie mój, nie mam co do tego zupełnej pewności, wiem jednak, że ja jej nie 
zabiłem, nie 
zrobili też tego kapłani ani żołnierze. Uciekła na pustynię, gdzie Rzeka nie 
potrafi zajrzeć. Mogła 
tam, rzecz jasna zginąć, chociaż, znając ją, bardzo w to wątpię. Grozi jej 
niebezpieczeństwo. 
Wiem to z całą pewnością. Kapłani wiedzą, że przeżyła i nie spoczną, dopóki nie 
wyda 
ostatniego tchnienia. Czyhać na nią mogą również inni. – Ghoul zniżył głos, a 
She’lu pochwycił 
w nim tony szczerości. – Panie mój, Rzeka wrócił mnie do życia w tym jednym celu 
– żeby 
odszukać twą córkę i oddać ją Rzece, tak by mogła wypełnić przeznaczenie twoje i 
twojej 
rodziny. Czyżbyś nie widział, jak starannie kontrolują was kapłani? Trzymają cię 
z dala od 
dzieci, zabijają bądź niewolą tych nielicznych obdarzonych mocą...
– Mój brat także został uwięziony – przerwał mu She’lu. – Był szalony i wszystko 
by 
zniszczył. Takie więzienie ma uzasadnienie.
– W niektórych przypadkach. Nie wątpię, że moc wielu przywodzi do obłędu. Ale 
Hezhi była 
jego wybraną, oni zaś mimo to pragnęli pozbyć się jej. Ciebie zaś utrzymywali w 
spokoju za 
pomocą swych kłamstw.
– Bacz na to, co o mnie mówisz!
Ghoul poczynał sobie coraz śmielej, z każdą chwilą przejawiając mniej szacunku 
wobec 
władcy. She’lu zwarł się w sobie, oczekując ataku, zarazem jednak nie chcąc go 
uprzedzać. 
Pomimo całej bezczelności, w słowach tej istoty tkwił pewien sens. Zresztą już 
wiedział, że 
Rzeka go na to przygotował, posyłając myśli o córce, czułe wspomnienia. A gdzieś 
poza tym 
wszystkim od zawsze spoczywała wiedza, że na obrzeżach cesarstwo traciło swój 
kształt, 
podobnie jak i dokuczliwe uczucie, że władza wymyka mu się z rąk, że nie 
postępuje tak, jak na 
cesarza przystało.
– Wybacz, panie – rzekł ghoul – lecz według mnie tak właśnie rzeczy się mają. 
Przez stulecia 
kapłani nauczyli się poskramiać waszą moc na tysiące subtelnych sposobów. Nawet 
wasze duchy 
zakute są w łańcuchy.
– Już o tym wspominałeś. Co masz na myśli?
Ghoul nagle zadrżał, a moc zgęstniała wokół niego na podobieństwo kokonu. She’lu 
wzniósł 
dłonie w obronnym geście, lecz uderzenie nie nastąpiło, szpony mocy nie 
wyciągnęły się ku jego 
sercu. Zamiast tego ghoul przemówił nie swoim głosem. Zmieniły się nie tylko 
jego ton oraz 
barwa, ale i same słowa. Ghe mówił starożytnym językiem cesarskich przodków.
– Wiadomym ci jest, iż to prawda, Chakunge, mój potomku. Z grobowców uczyniono 
pułapki, gdzie głodować musimy, jak długo im się spodoba. Niekiedy zabierają nas 
stamtąd 
i wedle upodobania nakazują mówić, śpiewać, bluźnić. Uczynili z nas swoją 
bibliotekę, swoje 
dziwowisko. Igrają nami, wnuku moich wnuków.
– Co... Co takiego? – wykrztusił She’lu.
– Trzymają nas tam, w swojej świątyni. Samego Chakunge, Pierwszego Cesarza, 
trzymają na 
smyczy jakoby psa!
She’lu wiedział, że nie są to jakieś sztuczki. Widział bowiem wizerunek duszy i 
nie była to 
dusza ghoula. Mimo że nie potrafił stwierdzić, kto do niego przemawia, 
niewątpliwie był to 
któryś z jego przodków. W okamgnieniu dostał gęsiej skórki.
– Kim jesteś, panie? – zapytał.
– Jam jest Lengnata, czwarty władca dynastii Nas.
– Czy Pierwszy Cesarz cierpi w okowach?
– Jakom rzekł. Ciebie też to czeka, kiedy już zemrzesz. Uciekło zaledwie kilku, 
ale kapłani 
ich zgładzili. Jam uszedł stamtąd dopiero w sercu tego ghoula i teraz jegom 
niewolnikiem. Lecz 
i tak lepiej mi, lepiej. Poprzez niego widzę bowiem, iż Rzeka ma plan, by 
zniszczyć kapłaństwo.
– Szlachetny przodku, ja... – W tym momencie ghoul ponownie stał się ghoulem.
– Wybacz mi, panie, lecz całkiem niedawno posiadłem tę umiejętność i choć 
nabieram coraz 
większej wprawy, wciąż daleko mi do doskonałości.
– Odkrywasz przede mną swoje słabości?
– Gdybym takowych nie posiadał, nie prosiłbym cię o pomoc. Stworzono mnie po to, 
bym 
dotarł tam, dokąd Rzeka dotrzeć nie może, panie, podobnie jak i moc jego 
prawdziwych dzieci. 
Nie potrafię władać jego mocą, tak jak ty to czynisz, nie potrafię stać się nim, 
jak Hezhi. On 
obdarzył mnie jedynie zdolnością czerpania mocy w trakcie wypełniania zadania, 
to wszystko. 
Aby dotrzeć do Hezhi, potrzebuję pomocy. Twojej pomocy.
– Jeśli to wszystko jest prawdą... – Cesarz skrzywił usta. – Muszę pomówić z 
Nyasem.
Ghoul potrząsnął głową.
– Panie mój, Ahw’en i Jikowie wszędzie mnie szukają. Zabiłem wielu z nich i 
wtargnąłem do 
ich świątyni. Odkryłem ich tajemnice i wykradłem jednego z twych przodków. 
Widziałem 
uświęconego legendą Chakunge trzymanego na uwięzi jak psa. Posiadam pewną moc, 
ale kapłani 
mogą mnie zabić. Jeżeli nie sprzymierzysz się ze mną, nie okażesz mi pomocy, 
wszystko będzie 
stracone. Wszystko. Decyzję trzeba podjąć szybko. Jeszcze tej nocy.
– Dlaczego nie przyszedłeś do mnie wcześniej?
– Nie wiedziałem. Uczono nas, że cesarz i kapłani są jak wątek i osnowa jednej 
tkaniny. 
Dopiero jako ghoul odkryłem prawdę.
She’lu zaczerpnął głęboko tchu. Wszystko to działo się bardzo szybko, jeśli 
jednak taka była 
prawda, jeśli Hezhi wciąż żyła i mogła przywrócić prawdziwą potęgę oraz blask 
tronu... jeżeli 
nawet cesarza spotykał w końcu los Błogosławionych, los, którego, jak sądził, 
uniknął...
– Czego ode mnie chcesz?
Ghoul przyklęknął.
– Szybkiego statku do żeglugi w górę Rzeki. Jeźdźców i pieszych, tak wielu, ilu 
zdołasz mi 
użyczyć. Ale przede wszystkim potrzebny jest mi bibliotekarz.
– Ghan? Ten starzec?
– On wie, gdzie przebywa Hezhi. Jestem tego pewien.
– Skąd wiesz?
– Po prostu, czuję to, panie. Zżył się z twoją córką. Dopomógł jej w ucieczce, o 
czym wiem 
tylko ja. On wie, dokąd uciekła.
– W takim razie możesz go sobie wziąć. A także statek, trzydziestu konnych oraz 
pięćdziesięciu pieszych. Wystarczy?
– Wystarczy. – W głosie ghoula zabrzmiały tony zwycięstwa.
– Wytłumacz mi jednak – podjął She’lu – po co ciągnąć tego starca po 
pustkowiach? 
Możemy wyciągnąć z niego niezbędne wiadomości na mękach albo wyłuskać je wprost 
z jego 
mózgu.
Ghoul nieznacznie się uśmiechnął.
– Myślałem o tym. Prawdę powiedziawszy, mógłbym pochłonąć jego duszę i zabrać ją 
ze 
sobą, czytać w jego wspomnieniach jak w otwartej księdze. Powstrzymują mnie 
przed tym 
jednak trzy przyczyny. Po pierwsze podejrzewam, że jest on na tyle przebiegły, 
iż znajdzie jakiś 
sposób, aby temu zapobiec. Niemal na pewno nie zdołasz poddać go torturom. 
Prędzej bowiem 
zada sobie śmierć, niż stanie się narzędziem służącym pojmaniu Hezhi. Po drugie 
żywy będzie 
o wiele mądrzejszy. Ci, których przywiązałem do siebie, w znacznej mierze 
zatracili zdolność 
myślenia. Tak naprawdę, stali się częścią mnie samego. Ten Ghan wart jest 
dziesięciu doradców, 
jeśli zgodzi się stanąć po twojej stronie.
– No, a trzeci powód?
– Hezhi go kocha, mnie zaś nienawidzi. Jeśli zobaczy Ghana u mego boku, szybciej 
nam 
zaufa.
– Ale sam mówiłeś, że bibliotekarz dopomógł jej w ucieczce. Wtedy byłeś Jikiem, 
więc 
dlaczego miałby ci zaufać?
– On nie wie, kim byłem. Pomimo tego będzie nieufny, więc nie obejdzie się bez 
szeregu 
kłamstw.
She’lu pogrążył się w myślach, zapominając na moment, że jest cesarzem, a 
stojący 
naprzeciwko mężczyzna ghoulem. Coś się działo, coś co mogło uczynić jego 
panowanie 
wiekopomnym. Nie miał co marzyć o zamachu na Świątynię Wody. Próbowano już tego 
w przeszłości, a jedynym rezultatem był zawsze okropny rozlew krwi. Jeżeli 
natomiast ta istota 
miała rację, mógł oswobodzić nie tylko Rzekę, ale i siebie samego. Oczywiście, 
przy okazji 
zadba o zabezpieczenie własnych interesów. Nie mógł bezgranicznie ufać temu 
nieznajomemu – 
ze wszech miar słusznie więc będzie otoczyć go osiemdziesiątką zaufanych ludzi. 
Tak będzie po 
tysiąckroć lepiej, niż gdyby miał on dalej snuć się po pałacu. Czy jednak zdoła 
utrzymać to 
wszystko w tajemnicy przed kapłanami? Być może. Tutaj, w pałacu, cesarz nadal 
sprawował 
najwyższą władzę.
Tak, warto poświęcić statek oraz ludzi, gdyż i jedno i drugie nie przedstawiało 
większej 
wartości. Jeśli wyprawa skończy się klęską, jego położenie nie będzie gorsze niż 
przedtem. 
Natomiast w przypadku powodzenia...
Miał świadomość, że obietnica majestatycznych rządów tylko po części brała się z 
jego 
umysłu, że w przeważającej części pochodziła od Rzeki. Nie pamiętał, by 
kiedykolwiek przedtem 
bóg był aż tak silny albo rozbudzony. Niektórym spośród jego przodków mogłoby 
się to nie 
podobać, gdyż woleliby rządzić bez boskiej interwencji, lecz She’lu nie 
podzielał takich uczuć. 
Znowu zobaczy silne Nhol. Kto wie, jeśli wszystko pójdzie dobrze, może każe 
ponabijać 
kapłanów na pal. Z uśmiechem spojrzał na ghoula.
– Chodź ze mną. Czego ci jeszcze potrzeba?
Część druga
W GÓRĘ RZEKI
XVII. Pokrewieństwo
Tsem z rykiem wzniósł zydel nad głową, po czym raptownie go opuścił, parując 
drewnem 
cios lśniącego metalu. Miecz przeciągle zajęczał, a w chwilę później to samo 
uczynił dzierżący 
go Mang, gdy pół-olbrzym ugodził go prosto w pierś. Spazmatycznie charcząc, 
wojownik runął 
na klepisko yektu, gdzie już spoczywały nieruchome ciała jego towarzyszy.
Na krótką chwilę zapanował spokój, z którego Hezhi skwapliwie skorzystała, by 
ocenić 
sytuację.
– Księżniczko! – zagrzmiał Tsem, posyłając jej przelotne spojrzenie, gdyż nie 
chciał tracić 
z oczu stojącego w progu yektu kolejnego wojownika. Ngangata ze zbryzganą krwią 
twarzą, 
z toporkami w obu dłoniach, wyglądał jak osaczony w klatce, rozwścieczony 
drapieżnik. Na 
podłodze leżało trzech Mangów – dwóch nie dawało żadnych oznak życia, trzeci z 
ponurą miną 
usiłował dźwignąć się na nogi. Czwarty wojownik stał w drzwiach yektu, a za jego 
plecami widać 
było jeszcze kilku. Dwóch z nich Hezhi znała. Ten, którego Tsem zdzielił zydlem, 
zwał się 
Chuuzek, zaś Mangiem stojącym w wejściu był Mech, jego towarzysz.
Wewnątrz yektu panował nieopisany bałagan i tylko Perkar wyglądał tak samo jak 
przedtem. 
Śmiertelnie blady, trwał w nienaturalnym śnie.
– Tsem, co się tutaj dzieje?
– Zdrada – warknął Ngangata na tyle głośno, by usłyszeli go ci stojący na 
dworze. – Chociaż 
Brat Koń ofiarował nam gościnę, współplemieńcy nie szanują jego słowa.
– Potworów nie można szanować – wydyszał Chuuzek, dźwignąwszy się na jedno 
kolano.
Tsem szybko przyskoczył do niego i trzasnął na odlew otwartą dłonią w szeroką 
twarz. 
Chuuzek natychmiast padł na klepisko i zalał się krwią. Obok czarnych, 
zakrzepłych strupów na 
spowijających jego głowę bandażach natychmiast wy kwitły nowe plamy czerwieni.
Mech przekroczył próg chaty.
– Chuuzek! Przestań! – wrzasnął.
Hezhi po raz pierwszy usłyszała jego podniesiony głos. Chuuzek nieporadnie 
szukający 
tkwiącego za pasem noża opuścił rękę i, zrezygnowany, ciężko siadł pod ścianą.
Mech postąpił jeszcze jeden krok naprzód, ani na chwilę nie spuszczając oczu z 
Hezhi.
– To nie jest potrzebne – zapewnił. – Twoi przyjaciele nie muszą umierać.
– Póki co, to nie my umieramy – wtrącił Ngangata. Hezhi jeszcze nigdy nie 
widziała go 
w takim stanie. Na co dzień był przecież łagodny, wszelkie zaczepki czy obrazy 
puszczał mimo 
uszu.
– Nie mówię do ciebie człowieku zarośli – odrzekł Mech.
– Nic z tego nie pojmuję – jęknęła Hezhi, po czym, przytomniejąc do reszty, 
odezwała się 
o wiele silniejszym głosem. – Wynoście się z tego domu. Wynoście się wszyscy!
Mech ściągnął brwi.
– Na twoim miejscu nie robiłbym tego – powiedział. – Mój kuzyn postąpił może 
nieco zbyt 
pospiesznie, lecz zamiary miał czyste. A ty i tak musisz pójść z nami.
– Nic nie muszę – warknęła Hezhi. – Wczoraj mówiłeś mi o gościnności. Nie 
pamiętasz? 
„Przykro mi, że gościnność tego obozu została pogwałcona”. Piękne słowa, teraz 
jednak widzę, 
jaką mają dla ciebie wartość.
Chuuzek poruszył się ze złością.
– Siedź spokojnie, kurduplu, bo skręcę ci kark – huknął Tsem.
– I tak nie zdołasz skręcić wszystkich naszych karków – zaczepnie odparł 
Chuuzek.
– Nie będzie musiał – doleciał od progu gniewny głos. – Zejdźcie mi z drogi, wy 
ścierwa!
Hezhi zauważyła, jak przez oblicze Mechu szybko przemknął cień konsternacji. 
Niechętnie 
cofnął się pod ścianę, nasłuchując nagłej ciszy, jaka zapanowała na zewnątrz. 
Brat Koń 
przecisnął się do chaty, omiótł wnętrze wściekłym spojrzeniem. Jego krzywe nogi 
oraz zasuszone 
ciało w najmniejszym stopniu nie wydawały się już zabawne. Niepohamowana 
wściekłość 
starego mężczyzny biła z każdego ruchu, z każdej wypowiadanej ochrypłym głosem 
sylaby. 
Wilk, którego niegdyś ujrzała w jego wnętrzu, teraz lśnił niczym świeczka 
umieszczona 
w lampionie z czerwonego papieru.
– Wynoś się stąd – rzekł cicho do Chuuzeka. – Wynoś się z mego domu i zabieraj 
ze sobą to 
łajno. – Trącił czubkiem buta ciało zabitego, czy może tylko nieprzytomnego 
wojownika.
– Teraz widzimy – odezwał się Chuuzek – że ten wielki mąż bardziej troszczy się 
o swych 
przyjaciół dun’cheen niż o własny lud.
– Ano troszczę się – zazgrzytał zębami Brat Koń – jeno że bardziej o obyczaje 
Mangów – 
Mangów, ty psi wypierdku! – niż o wasze bezczelne wybryki. Przyrzekłem tym 
ludziom gościnę, 
a tyś mi ją ukradł, złodzieju. Ty koniokradzie!
Była to jedna z najcięższych znanych Mangom obelg. Najechanie kogoś podczas 
wojny 
i zagrabienie jego własności było rzeczą naturalną i łatwą do przyjęcia. 
Natomiast kradzież 
dokonana na kimś, kto udzielił ci gościny powszechnie uchodziła za jedno z 
najcięższych 
przestępstw.
– Może pragniesz zachować ją dla siebie, starcze.
Brat Koń puścił słowa Chuuzeka mimo uszu, ogarniając szybkim spojrzeniem Tsema, 
Ngangatę, Perkara i Hezhi.
– Czy jesteś ranna, dziecino? Czy ktokolwiek z was doznał jakiegoś uszczerbku?
– Nic mi nie jest – odparła Hezhi. – Nie wiem, co z Tsemem oraz Ngangatą, bo 
dopiero co 
się ocknęłam.
– Jesteśmy cali i zdrowi – zapewnił Ngangatą. – Nikogo nie spotkała żadna 
krzywda... jak 
dotąd.
– Żadna krzywda? – ryknął Chuuzek. – Moi kuzyni leżą pokotem, ty zaś powiadasz, 
że nie 
ma krzywdy?
– Sami zasłużyli sobie na taki los – ponuro oświadczył Brat Koń. – Gdyby ich, 
tak jak 
i ciebie, nie chroniła ta sama gościnność, kazałbym porozpinać was na kozłach, 
gdzie całymi 
dniami błagalibyście o śmierć.
– Ja co najwyżej splunąłbym ci w twarz.
– Odważnie gadasz – przyznał Brat Koń – Tyle tylko, że ty nigdy nie wisiałeś na 
koźle, a ja 
wisiałem. – Zwrócił się w stronę Mechu. – Wczoraj otrzymałeś moją odpowiedź. 
Możesz 
próbować zrzucić całą winę na swego narwanego kuzyna, ale ja i tak znam prawdę.
– Ostrzegałem cię – cicho rzekł Mech. – Darzę cię wielkim szacunkiem i rozumiem 
twoje 
trudne położenie. Gdybyś pozwolił nam ją zabrać, twój honor nie zostałby 
wystawiony na 
szwank. Cała niesława spadłaby tylko na Chuuzeka i na mnie. Wystarczyłoby, 
gdybyś zabawił 
nieco dłużej gdzieś poza obozem. A tak... – Skinął dłonią i na ten znak u 
wejścia do yektu zjawiło 
się jeszcze czterech wojowników.
Brat Koń potrząsnął głową.
– Zabijesz mnie w moim własnym domu podczas Ben’cheenl Ty chyba nie jesteś 
Mangiem.
– Czynimy tylko to, co uczynione być musi – odrzekł Mech. – Bierzemy tę hańbę na 
nasze 
barki. Proszę, nie zmuszaj nas do tego, żebyśmy jeszcze wzięli na siebie twoją 
śmierć.
– Wojownicy mego klanu stoją tuż za waszymi plecami. Zrób jeszcze krok, a 
naszpikują was 
strzałami.
Na usta Mechu wypłynął ponury uśmiech.
– Mylnie oceniasz własną rodzinę. Ci wojownicy zgodzili się stać na uboczu. Nie 
udzielą mi 
wprawdzie pomocy, ale nie udzielą jej także i tobie. Wiem to, bo wcześniej 
odbyłem ze 
wszystkimi rozmowy.
– No tak, ja również mówiłem z nimi wszystkimi i nakazałem, by właśnie tak ci 
odpowiadali. 
Chciałem się przekonać, jak daleko gotów jesteś się posunąć. Teraz już wiem.
Hezhi z chęcią parsknęłaby śmiechem, widząc jak na twarzy wojownika kładzie się 
cieniem 
nagłe zrozumienie, lecz w piersi nadal czuta bolesny łomot serca. Zdecydowanie 
działo się zbyt 
wiele naraz. Najpierw góra, a zaraz potem, bez chwili wytchnienia, to.
Zielonooki wojownik stracił nieco animuszu, ale szybko doszedł do siebie.
– Będziesz tego żałować – oznajmił z przekonaniem. W jego głosie znać było nie 
tyle złość, 
co smutek.
– Żałuję wielu rzeczy, które uczyniłem w moim życiu – mruknął Brat Koń. – Jestem 
pewien, 
że jeszcze jedna niewiele powiększy moje brzemię.
– Akurat co do tego jesteś w błędzie – zapewnił go Mech.
Brat Koń skwitował jego słowa wzruszeniem ramion, po czym klasnął w dłonie. Do 
yektu 
wpadli wojownicy i bezceremonialnie pojmali Mech oraz jego współplemieńca.
– Miejcie na nich baczenie – przykazał Brat Koń. – Rozbroić ich, ale nie czynić 
krzywdy. 
Chroni ich moje słowo, a tego nie złamię.
Dwóch Mangów złapało leżące na klepisku ciało; Chuuzek zdołał wykuśtykać z chaty 
o własnych siłach. Brat Koń odprowadził go srogim spojrzeniem i dopiero gdy 
zostali sami, 
skupił uwagę na swoich gościach.
– Wybaczcie – powiedział. – Nie sądziłem, że sprawy zajdą aż tak daleko.
– Wiedziałeś – krótko stwierdziła Hezhi.
– Tak. Wiedziałem od momentu, gdy zobaczyłem cię z nimi na pustyni. Zależało im 
na tym, 
żeby ciebie zabrać i dokonaliby tego, gdybym się nie zjawił. W głębi serca Mech 
jest 
człowiekiem honoru, wolał mnie przekonać, niż zabić, choć przyznać muszę, że 
niewiele 
brakowało, by do tego doszło. Czy zauważyłaś, jak Chuuzek bawił się rękojeścią 
miecza?
– Nie – przyznała Hezhi. – Czułam jednak, że coś jest nie tak.
– Coś jest bardzo nie tak – przytaknął Brat Koń.
– Dzięki za pomoc – wtrącił Tsem. – Dzięki, żeś czuwał nad Hezhi.
Brat Koń przeniósł spojrzenie na pół-olbrzyma.
– Nie miałem wyboru, więc nie masz mi za co dziękować.
– Myślę, że mimo wszystko miałeś wybór – zaoponował Ngangata. – Mech miał rację. 
Gdybyś odwrócił się plecami, mogliby zabrać nas bez przeszkód i nikt by cię o to 
nie obwiniał.
Brat Koń uśmiechnął się szeroko.
– Wszyscy staramy się wypaść jak najlepiej w oczach naszych starszych. Tutaj 
jednak nie ma 
nikogo, kto byłby starszy ode mnie, to zaś oznacza, że muszę wyglądać 
nieskazitelnie we 
własnych oczach.
– Oni zabiliby Perkara – odrzekł Ngangata tonem wdzięczności.
– Oni zabiliby wszystkich oprócz mnie – poprawiła go Hezhi.
Tsem skinął głową.
– Musieli wiedzieć, że zachorzałaś i przyszli cię zabrać, gdy leżałaś pogrążona 
we śnie.
– Chora?
– Księżniczko, leżałaś jak zabita przez cały dzień.
„Tak długo? Z drugiej strony, dlaczego nie”. Miała zresztą wrażenie, że upłynęło 
jeszcze 
więcej czasu.
– Ona nie była martwa – wtrącił Brat Koń. – Upuściłaś krwi do Jeziora, czy tak?
– Tak.
Stary Mang westchnął.
– No tak. Szkoda, że nie było mnie przy tobie i nie mogłem ci pomóc.
Hezhi wzniosła ręce do góry.
– Byłeś za to tutaj w chwili, gdy potrzebowaliśmy cię najbardziej. I co teraz 
zrobimy? – 
Obrzuciła bezradnym spojrzeniem swoich towarzyszy.
– Księżniczko, decyzja należy do ciebie – cicho rzucił Tsem.
Myślała, że Brat Koń albo Ngangata zaprotestuje – miała taką nadzieję – oni 
jednak milczeli 
i tylko spoglądali na nią wyczekująco.
– Ja... – urwała na chwilę. – Ja nie wiem, co robić. Chyba nie możemy zostać tu 
dłużej, 
prawda?
Brat Koń wydął wargi.
– Nigdy bym się czegoś takiego nie spodziewał. Zaprosiłem was do zamieszkania w 
osadzie, 
razem z moim ludem, a jednak...
– Masz przez nas same kłopoty – dokończyła Hezhi.
– Wszystko przez wojnę, choć jest jeszcze coś, czego Mech nie wyjaśnił mi do 
końca.
– Mówił, że mogę zaprowadzić pokój.
– Tak, mnie także to powiedział, choć nie wyjawił, w jaki sposób. Myślę, że sam 
tego nie 
wie.
– Tak czy inaczej, i tak musimy stąd odejść – rzekł Ngangata. – Musimy zabrać 
stąd Perkara 
i Hezhi. Zdaje się, że na jego śmierci zależy im niemal tak samo jak na porwaniu 
dziewczyny.
– Co masz na myśli? – spytała Hezhi.
– Na równinach napadli na nas wojownicy. Przybyli jedynie po to, żeby zabić 
Perkara.
Brat Koń lekceważąco machnął ręką.
– Oni są Mangami, on zaś należy do Ludu Pastwisk. Między jednymi a drugimi toczy 
się 
wojna.
– Nie, tu chodzi o coś więcej. Oni szukali tylko jego. Nikt inny ich nie 
obchodził.
– To dlatego, że Perkar wie, dokąd powinniśmy jechać – wtrąciła nagle Hezhi. – 
Karak mu to 
powiedział.
Na ustach Brata Konia zapełgał ponury uśmiech.
– Co masz na myśli mówiąc, że gdzieś powinniście jechać?
– Ja... nie wiem – wyznała Hezhi po chwili namysłu. – Jest coś, co muszę zrobić, 
ale nie 
wiem, co to takiego.
– Dowiedziałaś się o tym po drugiej stronie bębenka?
W zamyśleniu skinęła głową.
– No cóż, pozwól, że cię ostrzegę. Jeżeli nie masz niczego oprócz słowa Czarnego 
Boga, 
lepiej uczynisz, podchodząc do niego nieufnie.
– Ale on mi dopomógł – zaoponowała Hezhi.
– Kiedy kazał mi wypatrywać was wokół Nhol?
– Nie, później.
Brat Koń w zdumieniu uniósł brwi, lecz powstrzymał się od następnych pytań.
– Ma jakieś własne cele, to pewne – oznajmił Ngangata. – W starciu z wojownikami 
na 
równinach także nam pomógł. Wygląda na to, że polubił naszą małą rodzinę.
– Jak szybko musimy stąd odejść? – spytała Hezhi, wkładając w głos całe swe 
zdecydowanie.
– Byłoby najlepiej jeszcze dzisiejszej nocy – ze smutkiem przyznał Brat Koń. – 
Możemy 
przetrzymać Mech, Chuuzeka i całą resztę przez kilka dni, dać wam eskortę i 
pozwolić, byście 
wysforowali się daleko do przodu. Nic więcej uczynić nie mogę, bo mój lud 
zacznie burzyć się 
przeciwko więzieniu swoich kuzynów. Młodzież nie szanuje dzisiaj starszych tak 
jak niegdyś.
Hezhi z powagą pokiwała głową.
– Ngangato, czy Perkar zdolny jest do odbycia podróży?
– Czy możesz go uleczyć? – odpowiedział pytaniem pół-Alwat.
– Nie wiem jak.
– No cóż – mruknął Ngangata po chwili namysłu. – Możemy przywiązać go do 
końskiego 
grzbietu, ale wówczas będziemy się posuwać o wiele wolniej. Byłoby najlepiej, 
gdyby dosiadł 
wierzchowca o własnych siłach.
– Najpierw oddalcie się nieco od osady – poradził Brat Koń. – Wierzę, że zdołam 
pokazać 
Hezhi, co należy uczynić. Teraz ma moc.
Przypatrywał się jej w napięciu, z dziwnym wyrazem twarzy. Hezhi pojęła, iż 
starzec widział 
to, czego nie widzieli inni, że był świadom przemiany, jaka w niej zaszła.
– Czy pojedziesz z nami? – zapytała.
– Będę wam towarzyszyć, bo potrzebna ci będzie moja pomoc. A później... no cóż, 
wygląda 
na to, że będę musiał zająć się wieloma sprawami.
– Znowu uciekam. Zawsze uciekam. – Hezhi głęboko odetchnęła.
Tsem pogładził ją po włosach i ten czuły gest pobudził skrywane łzy. Nie 
pozwoliła 
wprawdzie, by popłynęły z oczu, lecz przypłaciła to skurczem krtani.
– Wobec tego – wyszeptała z trudem – dokąd powinniśmy wyruszyć? Nic nie wiem 
o okolicznych krainach. – Popatrzyła błagalnie na Brata Konia i Ngangatę.
– Może na północ – wymamrotał Brat Koń. – Jednak wtedy musielibyśmy przeprawić 
się 
przez Odmieńca. Albo jedźmy na wschód, zostawmy to wszystko daleko za sobą.
Hezhi siadła na macie.
– Daleko. Najpierw wydawało mi się, że wystarczy opuścić Nhol, żeby być 
„daleko”. 
Teraz... Co leży na północy i wschodzie?
– No... równiny, lasy, góry. Na północy Ludzkie Istoty należą do rzadkości. Na 
wschodzie 
mieszkają Kamienne Nogawice, a także inne plemiona. Dalej na północny wschód 
ciągną się 
tereny olbrzymów. Nic więcej nie wiem.
– Nie możemy przepłynąć na drugi brzeg Odmieńca – stwierdził Ngangata z 
niezachwianą 
pewnością.
– Nie, oczywiście, że nie. – Obrazy odległych krain, gdzie nikt Hezhi nie znał i 
nikogo ona 
nie obchodziła, rozwiały się równie szybko, jak powstały. Czy takie miejsce w 
ogóle gdzieś 
istniało? Miejsce, w którym jej krew pozostawałaby w spokoju, a Rzeka nie 
pojawiałby się nawet 
w legendach? Zapewne nie.
– Pojedziemy tam, dokąd chciał Perkar – oznajmiła Hezhi. – Dokąd wysyłał mnie 
Czarny 
Bóg.
– A zatem dokąd?
– Pojedziemy szukać góry. Ngangata nastroszył brwi.
– Księżniczko, ja...
Hezhi spojrzała na niego z nagłą złością.
– Wiem. Wiem, że on właśnie stamtąd wypływa. Lecz na razie jest to nasz jedyny 
drogowskaz. Jeśli któryś z was ma lepszy pomysł, niechaj go wyjawi lub podejmie 
decyzję za 
mnie. Jeżeli jednak chcecie, żebym to ja postanowiła...
Ngangata poruszył się niespokojnie.
– W tamtych stronach szaleje wojna. Jadąc tam, dostaniemy się w samo centrum 
konfliktu.
Brat Koń głośno chrząknął.
– Wiem o pewnym obozowisku w Górach Białej Korony. Tam wojna nie dociera.
– Jeżeli ty o nim wiesz – zaoponowała Hezhi – to niewątpliwie wiedzą również 
inni 
Mangowie. Poza tym, tamten gaan potrafi chyba wywęszyć mnie w dowolnym miejscu. 
Wiedział 
dokąd należy posłać Mech i Chuuzeka.
– To mógł być czysty przypadek, księżniczko – wtrącił Tsem.
– Nie. Oni przyjechali prosto do mojej kryjówki wśród skał. To był zamknięty 
parów, 
prawda, Bracie Koniu? Po co mieliby zaglądać w taki zaułek?
– Mogli spostrzec cię na równinie i chcieli sprawdzić, kim jesteś – wymamrotał 
starzec.
– Sam w to nie wierzysz – odparła Hezhi.
– Nie. – Brat Koń wzruszył kościstym ramionami.
– Jeśli udamy się na pustkowia, oni nas znajdą, a my nie będziemy mieć za obronę 
ani ciebie, 
ani twego ludu. Jeżeli wrócimy do Nhol, czeka mnie los, przed którym uciekałam. 
To samo 
nastąpi, gdy spróbuję przebyć Rzekę. Już dwa razy słyszałam, żeby ruszyć w 
stronę góry. 
Przynajmniej będziemy wędrować przez ziemie ludu Perkara, który mógłby zapewnić 
nam 
ochronę.
Ngangata ze znużeniem pokiwał głową.
– Masz rację, ale jest to ciężka wyprawa lądem i przyjdzie nam przemierzać kraj 
objęty 
wojną.
– Wobec tego niech decyzję podejmie jeden z was.
Tsem pogardliwie prychnął.
– Wy jesteście wielkimi mężami, wojownikami, myśliwymi. Moja księżniczka mieszka 
w tych stronach od pół roku, wy spędziliście tutaj całe życie. Czy żadnemu z was 
nie przychodzi 
nic do głowy?
Brat Koń podrapał się po brodzie.
– Chyba tylko to, że ona ma rację – powiedział.
– Tylko tyle? – warknął Tsem, a jego zęby wielkości orzecha wyraźnie przy tym 
zazgrzytały.
– Posłuchaj olbrzymie – wybuchnął nagle Brat Koń. – Ona nie jest tutaj żadną 
księżniczką. 
Nie ma armii czekającej, by pomaszerować pod jej rozkazami. Na huugau nie ma 
żadnych 
królów. Gdyby takowi byli, ja byłbym jednym z nich. Otoczyłbym ją swoim wojskiem 
i kamiennym murem tak, żeby była bezpieczna. Ale to jest kraina Mangów, 
pojmujesz? Nie mam 
żołnierzy, a jedynie krewniaków i wiele czasu tracę, żeby ich zadowolić. A 
jeżeli nakażę im 
uczynić coś, czemu są przeciwni, oni mnie nie usłuchają. Stracę twarz, może 
nawet władzę, 
a następnym razem uzyskam jeszcze mniejszy posłuch. Mężowie, których dzisiaj 
zabiliście, mieli 
krewniaków w moim klanie. Ci zaś nie zapomną tego ani wam, ani jej, ani mnie. 
Zostało mi 
niewiele lat życia i miałem nadzieję, że przeżyję je w spokoju, teraz jednak to 
marzenie 
bezpowrotnie minęło. Nie zarzucaj mi tedy, iż nie uczyniłem czegoś, czego żaden 
człowiek 
dokonać nie zdoła!
Tsem wybałuszył w zdumieniu oczy, lecz jego twarz pozostała nieruchoma.
– Zabiję każdego, kto spróbuje ją dotknąć – oznajmił. – Lepiej dopomóż nam stąd 
uciec, 
zanim będę musiał uśmiercić więcej twych drogocennych krewniaków, czyniąc twą 
starość 
jeszcze bardziej uciążliwą.
– Tsem – wtrąciła cicho Hezhi. – Zamilcz. Czy nie pojmujesz, że on już nam 
pomógł?
– Nie. Nie pojmuję, dlaczego oni nie mogą zostawić cię w spokoju. Ty już... my 
już... – 
Nieoczekiwanie Tsem zgiął się wpół i drżąc na całym ciele, wtulił twarz w 
ścianę.
Hezhi poczuła, jak żołądek podchodzi jej do gardła.
– Tsem!
Olbrzym głucho jęknął, po czym machnięciem dłoni nakazał jej odejść.
– Ktoś musiał go zranić – mruknął Ngangata. – Nie widziałem...
– Nie – wychrypiał Tsem. – Nie jestem ranny.
Hezhi pojęła wówczas, że pół-olbrzym po prostu płacze.
– Proszę – rzekła, zwracając się do Ngangaty i Brata Konia. – Zajmijcie się 
końmi lub 
czymkolwiek innym. Skoro musimy stąd odjechać, to odjedziemy, ale czy nie 
moglibyście we 
dwóch wszystkiego dopilnować?
Stary Mang skinął głową, ale Ngangata z uporem tkwił w miejscu.
– Dopatrzę Perkara – zapewniła. – Będę uważać, żeby nic mu się nie stało.
Po chwili wahania pół-człowiek złożył jej dworny ukłon i wyszedł z yektu w ślad 
za Bratem 
Koniem.
Hezhi zbliżyła się do Tsema i położyła dłoń na jego masywnym ramieniu.
– Nigdy nie widziałam, żebyś płakał – wyszeptała.
– Nie chciałem – rzucił przez łzy. – To jakoś tak samo... Dlaczego oni nie mogą 
zostawić cię 
w spokoju?
– Ciii.
– Patrzyłem jak kapłani krzywdzą cię w Nhol i nie mogłem nic na to zaradzić. 
Widziałem 
wyraz przerażenia na twym obliczu, który nie opuszczał cię od chwili, gdy 
zeszłaś w tamto 
miejsce w głębi ścieków i wtedy też nie mogłem nic uczynić. Aż wreszcie...
– Aż wreszcie pomogłeś mi uniknąć najstraszliwszego losu, jaki można sobie 
wyobrazić.
– Tak, i musiano mnie wynieść z Nhol. Ja wiem, kto kogo wówczas ocalił, 
księżniczko.
Uklękła, a z jej oczu popłynęły gorące łzy.
– Posłuchaj, Tsem. Uratowałeś mnie inaczej, niż myślisz. Ja prawie... – „Stałam 
się boginią? 
Obróciłam Nhol w perzynę? I czy byłoby to takie złe, jeśli zastanowić się nad 
tym teraz?” – Ja 
prawie stałam się czymś okropnym – dokończyła – ty zaś mnie przed tym 
uchroniłeś.
– Niczego nie pamiętam. Jakże mogłem tego dokonać?
– Ano tak, że byłeś Tsemem i mnie kochałeś.
– Ach. Zdawało mi się, że chcesz, abym przestał płakać.
– Twój płacz mi nie przeszkadza – zapewniła, choć tak naprawdę, bardzo jej 
przeszkadzał. 
Nawet ranny, Tsem nie wydawał się jej tak słaby jak teraz. Zawsze był jej murem, 
jej siłą. 
Ranny, wymagał jedynie naprawy, by znów stać się jej wieżą. Tymczasem widok 
płaczącego 
olbrzyma wstrząsnął nią do głębi, poraził do szpiku kości. Była tutaj naprawdę 
sama. Musiała 
liczyć wyłącznie na własne siły, skoro nawet olbrzym nie potrafił jej ochronić.
Nienawidziła się za to, ale doprawdy wolałaby, żeby Tsem nie płakał, żeby 
pozwolił 
popłynąć łzom później, kiedy już gnaliby na wietrze i nikt by tego nie 
spostrzegł. On jednak 
postąpił inaczej, zaś Hezhi za bardzo go kochała, by powiedzieć, że teraz 
wszystko stało się 
jeszcze trudniejsze.
– Zbierajmy się – wyszeptała. – Trzeba nam ruszać w drogę. Świat na nas czeka.
XVIII. Na barce
Przy wtórze głośnych wrzasków mew stary mężczyzna wkroczył do ciemnej kabiny. 
Przez 
chwilę stał w progu, smakując niesioną podmuchem wiatru woń wody oraz żelaza, a 
jego 
sylwetka znaczyła się ciemnym konturem na tle jasnego prostokąta światła. Ghe 
gestem zaprosił 
go do środka.
– A cóż ty masz z tym wszystkim wspólnego? – zagadnął burkliwie Ghan.
– Ojciec mój ma większe wpływy, niż ktokolwiek przypuszcza – odparł Ghe, w głębi 
ducha 
rozbawiony własnym dowcipem. Przecież tak naprawdę jego ojcem był teraz Bóg 
Rzeki.
– Wystarczająco silne, by uzyskać zgodę na korzystanie z cesarskiej barki? 
Przestań kłamać, 
chłopcze.
Ghe westchnął, po czym stanął w grzecznej pozie, gładząc kraj ciemnozielonej 
tuniki. 
Ruchem dłoni wskazał bibliotekarzowi siedzisko ze sterty poduszek ułożonych na 
podłodze 
kabiny. Ghan zignorował ten gest, z uporem pozostając na nogach. Pod jego 
stopami wolno 
kołysał się pokład.
– Tak, a zatem mnie przejrzałeś – przyznał Ghe. – Proszę, zechciej usiąść, napij 
się kawy.
– Nie mam zamiaru tutaj pozostać.
Ghe potrząsnął głową.
– Jak sam dajesz do zrozumienia, obaj pozostajemy pod wpływem mocy po wielokroć 
od nas 
silniejszej. Cesarscy żołnierze wciąż pozostają na zewnątrz i wątpię, by udało 
mi się nakłonić ich 
do odejścia. – Siła tego starca napełniała Ghe zdumieniem. Wyczuwał wprawdzie 
otaczający go 
obłok strachu i niepewności, ale jego twarz ani zachowanie w ogóle nie zdradzały 
tych uczuć. 
Godny przeciwnik, a zarazem niezbędny sprzymierzeniec.
– Ale ty wiesz, o co tutaj chodzi? – Ghan posłał mu baczne spojrzenie.
– To prawda. Przypuszczam zresztą, że tak samo jak i ty.
– O Hezhi – rzekł starzec głucho, pocierając dłonią zmarszczone czoło.
– O Hezhi? Nie o Hezhinata?
Jedyną odpowiedzią Ghana było ponure spojrzenie.
– Grozi jej ogromne niebezpieczeństwo, Mistrzu Ghanie. Hezhi jest w śmiertelnym 
niebezpieczeństwie.
Ghan skrzyżował na piersi chude ramiona, odgradzając się nimi niczym płotem z 
kości.
– Niebezpieczeństwo.
– Proszę racz spocząć, Mistrzu Ghanie. Jeśli o mnie chodzi, mam już dosyć 
stania.
Ghan w rozterce wydął wargi, po czym, skinąwszy lekko głową, siadł na jednej z 
poduch. 
Widać było, że czuje się nieswojo bez stołu z rozwartą księgą. Ghe uśmiechnął 
się uspokajająco 
i napełnił dwie porcelanowe czarki kawą ze srebrnego dzbanka. Jedną podał 
bibliotekarzowi, ten 
zaś ujął ją w dłonie, nie bardzo zdając sobie z tego sprawę, gdyż całą uwagę 
skupił bez reszty na 
Ghe. Patrzył tak, jak gdyby pragnął przeniknąć jego odzienie na wskroś, odsłonić 
spowitą szalem 
paskudną bliznę na szyi.
– Powiedz mi, cóż to za niebezpieczeństwo – poprosił Ghan.
– A jakież inne? Kapłani.
– Kapłani?
– Doszło do uszu cesarza, że kapłani szykują wyprawę, aby ją odnaleźć.
– Odnaleźć? Po co?
– Któż wie, jakie plany skrywają pod swymi szatami i maskami? Cesarz wszelako 
sądzi, że 
ma to coś wspólnego z Królewską Krwią.
– Z dala od Rzeki nie stanowi dla nich zagrożenia.
– Niewiele wiem o tych sprawach, Mistrzu Ghanie. Jestem tylko synem kupca, 
skromnym 
inżynierem. Wiem jedynie, iż prawda czy fałsz, nie robi to dla nich większej 
różnicy. Wprawieni 
w ruch, są niczym spadający głaz. Wszystko, co się pod nim znajdzie, zostanie 
zmiażdżone. 
Wiadomo, że oni jej szukają. Co więcej, mamy powody przypuszczać, że znane im 
jest miejsce 
jej pobytu.
– To niemożliwe.
– Niemożliwe? Niemal przez rok rozsyłali szpiegów na wszystkie strony świata. 
Korzystali 
też z czarów, czytali w gwiazdach.
– I wszystko to powiedział ci sam cesarz.
Ghe rozłożył ręce.
– Rzecz jasna, nie uzyskałem posłuchania u samego Chakunge. To jego minister 
rozmawiał 
ze mną, gdy wyjawiłem swoje obawy.
– Twoje obawy?
Ghe energicznie skinął głową.
– O, tak. Kapłani rozmawiają, a baczne ucho łowi ich słowa. Słyszałem różne 
rzeczy.
– Dlaczego przeszukiwałeś świątynię?
– Fałszywy trop. Mniemałem, że oni więżą tam Hezhi.
– Nie więżą.
– Wydajesz się być tego pewnym – zauważył Ghe.
Ghan zacisnął wargi, uświadomiwszy sobie, że powiedział za dużo. Ghe pochylił 
się nad 
dzbankiem z kawą i przejętym głosem rzekł:
– Mistrzu Ghanie, cesarz wie, że pomogłeś jego córce w ucieczce z miasta. 
Obserwował cię 
w nadziei, że zdradzisz, dokąd się udała.
– Ty zaś byłeś jego szpiegiem?
– Jednym z wielu, Mistrzu. Proszę, zrozum, czyniłem to jedynie z troski o nią.
Ghan nastroszył brwi.
– O co w tym wszystkim chodzi? Jeśli chcesz, żebym wyznał jakąś zbrodnię, nigdy 
tego nie 
uczynię. Nie mam cierpliwości do dworskich gierek.
– To nie gierka, Mistrzu. O świcie ta barka popłynie w górę Rzeki na 
poszukiwanie 
cesarskiej córki. W przeciwieństwie do kapłanów, my nie wiemy, gdzie ona jest. 
Domyślamy się 
zaledwie, że gdzieś na północy i daleko stąd. Ty możesz nam pomóc.
– Nie mam pojęcia, gdzie ona może być.
– Ależ masz. Zapewniam cię, Mistrzu Ghanie, że masz.
– Zatem wydrzyj to ze mnie torturami.
– Cesarz tego nie uczyni. Tak w każdym bądź razie powiedział. Oczekuje od ciebie 
wsparcia 
oraz lojalności. Hezhi wielce cię ceni, nam zaś zależy, by uwierzyła w nasze 
dobre zamiary, 
kiedy już się spotkamy.
– Ty chyba nie... – Na twarzy Ghana po raz pierwszy zagościł wyraz prawdziwego 
przerażenia. Znieruchomiał na chwilę z otwartymi ustami. – Nie chcesz chyba 
powiedzieć, że ja 
popłynę z tobą na tą szaleńczą wyprawę?
– Ależ ja właśnie o tym mówię.
– To nie wchodzi w rachubę! Biblioteka...
– Cesarz zastanawia się właśnie nad jej zamknięciem. Ostatnio stała się przecież 
źródłem 
wielu kłopotów.
– Zamknąć bibliotekę?
Ghe upił łyk kawy, pozwalając, by groźne konsekwencje dobrze zapadły 
bibliotekarzowi 
w serce. Twarz Ghana wykrzywił grymas wściekłości, który jednak szybko zniknął.
– Rozumiem – rzucił krótko.
– Być może stanie się tak tylko na okres przejściowy, powiedzmy do twego 
powrotu. – 
Z uwagą spojrzał w głąb czarki. – Chodzą też słuchy, że pewne osoby znów wrócą 
do stolicy, że 
niektórym wygnańcom skończy się czas wygnania.
Ghan wolno pokiwał głową. Tak więc podsunięto mu pod nos i kij, i marchewkę. 
Jego 
rodzina od dziesięcioleci przebywała na wygnaniu, jego samego trzymała w Nhol 
wyłącznie 
ogromna miłość do ksiąg. Groźba zamknięcia biblioteki w połączeniu z obietnicą 
przywrócenia 
do łask jego klanu stanowiła doprawdy silne narzędzie.
– Nie ma sakiewki na tyle ciężkiej, by uczynić ze mnie dziwkę – oświadczył 
starzec ledwie 
słyszalnym głosem, kryjąc gniewne spojrzenie pod ciężkimi powiekami.
– To były słowa cesarza, jego obietnice i groźby – wyszeptał Ghe. – Teraz kolej 
na mnie. 
Kocham Hezhi, Mistrzu Ghanie, i wiem, że ty czujesz do niej to samo. Pomogłeś 
jej 
z narażeniem własnego życia, ryzykując wszystkim, co dla ciebie bliskie i 
drogie. Teraz pomóż 
mi pospieszyć jej z pomocą. Obiecuję – przysięgam! – że kiedy ją odnajdziemy, 
uczynimy 
wszystko, co tylko zechce. Cesarz pragnie, aby tutaj wróciła, ja jednak chcę 
tego, co dla niej 
najlepsze. Poza tym, musimy ją ostrzec przed zapędami kapłanów.
– Jesteś szalony. Całe to miasto jest szalone – koszmar ze snu brutalnego boga.
– Cóż to ma znaczyć? Czy pragniesz zniszczyć ten świat i zastąpić go innym, 
wyobrażonym 
przez siebie? Jeżeli tak, to musisz skończyć z czytaniem książek i coś wreszcie 
zrobić. Jedź ze 
mną, Mistrzu Ghanie.
Po raz pierwszy w trakcie tej rozmowy Ghan wzniósł do ust czarkę z kawą i w 
jednej chwili 
– Ghe poczuł to wyraźnie – cały jego strach i wahanie zniknęły. Ich miejsce 
zajął... Nowe zmysły 
Ghe przypominały powonienie. Strach wąchał na tyle często, że z łatwością 
potrafił go 
rozpoznać. Tutaj tymczasem miał do czynienia z czymś zupełnie nieznanym.
– Potrzebuję nieco książek oraz map.
– Bez przeszkód możesz wrócić do biblioteki w towarzystwie żołnierzy. Oni pomogą 
ci 
dźwigać wszystko, co uznasz za niezbędne. A więc zgadzasz się? Czy mogę 
przekazać taką 
wiadomość cesarzowi?
– Możesz mu powiedzieć, że będę ci towarzyszyć.
– Powiem też kapitanowi, jak tylko Wejdzie na pokład.
– To nie ty tutaj dowodzisz?
– Ktoś tak niskiego rodu jak ja nie może stać na czele królewskiej wyprawy. 
Dowódcą 
będzie szlachcic, ale to my go poprowadzimy, prawda?
Ghan nic nie odrzekł i tylko chwiejnie wstał z miejsca.
– Chciałbym spakować się od razu.
– Doskonale. Cesarz składa ci podziękowanie.
– Nie wątpię.
– I ja także ci dziękuję. – Ghe był zaskoczony tym, jak szczerze zabrzmiał jego 
głos. Nawet 
we własnych uszach.
Słoneczny blask przydawał ulicom barwę roztopionej miedzi, zalewał potokami 
jaskrawości 
i gorąca. Krocząc po bruku wyszlifowanym stopami setek pokoleń, Ghan pomyślał, 
że kiedy 
poprzednim razem przemierzał tę drogę, również kierował się ku lodzi, która 
miała zabrać Hezhi 
do jego krewnych w Bagiennych Królestwach, a potem do odległego Lhe.
Patrząc wstecz, musiał przyznać, że był to kiepski plan. Nie tylko dlatego, że 
się nie powiódł 
– łódź zaatakowali żołnierze doborowej cesarskiej gwardii, którzy eskortowali go 
także i teraz – 
ale również z tej przyczyny, iż kapłani z Lhe odnaleźliby Hezhi z łatwością, 
gdyby tylko przyszło 
im do głowy poszukać. Natomiast pośród Pustkowi Mangów odnalezienie kogokolwiek 
stanowiło nie lada trudność.
Całymi tygodniami, a później miesiącami, oczekiwał wyroku śmierci, pewien, że 
w zamieszaniu towarzyszącym ucieczce Hezhi wyszła na jaw rola, jaką odegrał w 
tych 
zdarzeniach. Skoro cesarz dowiedział się o czynionych w dokach przygotowaniach, 
to i osoba 
spiskowca nie była mu obca. Jednak wyrok nigdy nie nadszedł i jego stara głowa 
pozostała tam, 
gdzie spoczywała od sześćdziesięciu trzech lat. Dzięki temu także i teraz 
kołysała się na szyi, 
która niekiedy sprawiała wrażenie zbyt cienkiej, by udźwignąć jej ciężar.
Gdyby nie groziło mu tak wielkie niebezpieczeństwo, z rozbawieniem myślałby o 
tym, jak 
bardzo nie doceniał go cesarz wraz ze swymi sługami. Wierzyli, że ich dworskie 
intrygi były tak 
skomplikowane, pełne tak głębokiej przebiegłości, że mogą manipulować Ludzkimi 
Istotami 
niby pionkami w grze w na. Być może, z innymi to im się udawało, ale on był 
uczonym. Potrafił 
przejrzeć na wskroś ich żałosne machinacje, jak gdyby były spowite w 
przezroczysty jedwab. 
Być może, jeszcze nie dostrzegał wszystkich szczegółów, tym niemniej, pod tym 
woalem jawi) 
mu się jakiś kształt. Nie był jednak tym, kogo starano mu się wmówić.
Kim był Yen? Tego nie wiedział, ale z pewnością nie pochodził z kupieckiej 
rodziny. 
Wskazywał na to jego akcent. Kiepsko odgrywał też uległość, spod której 
przezierała ukryta 
głębiej wyniosłość. Do tej pory nie miało to większego znaczenia, toteż Ghan nie 
zaprzątał sobie 
głowy powiązaniem wszystkiego w jedną całość. Jednak wraz z powtórnym 
pojawieniem się 
młodego mężczyzny, jego pytaniami o Hezhi i o Wielką Świątynię Wody, został 
zmuszony do 
przemyślenia wszystkiego, co o nim wiedział. A skoro tylko skupił na nim swój 
umysł – 
doskonale nastrojony instrument – natychmiast pojął, że Yen udawał od samego 
początku. Miał 
na celu wyłącznie to, by przebywać w pobliżu Hezhi. Wobec tego wydawało się 
wielce 
prawdopodobne, a wręcz niemal pewne, że to Yen został wyznaczony do śledzenia 
dziewczyny 
i to Yen ją zdradził, a teraz próbował naprawić swój błąd, dzięki któremu 
zdołała uciec. W takim 
razie Hezhi naprawdę groziło niebezpieczeństwo. Sugestia, iż pochodziło ono od 
kapłanów, była 
zapewne kłamstwem – chyba, że cała ta wyprawa została właśnie przez nich 
urządzona. Taki 
wniosek miał swoją logikę. W końcu do strzeżenia królewskich dzieci wyznaczano 
najczęściej 
Jików, a więc zabójców wywodzących się z kapłańskiego stanu. Tymczasem eskortę 
Ghana 
stanowili bez wątpienia doborowi cesarscy gwardziści, zaś przypuszczenie, iż 
cesarz oraz kapłani 
mogliby przy czymkolwiek współdziałać, wydawała się zupełnie nieprawdopodobna.
Chyba że w grę wchodziło okiełznanie któregoś spośród Z Wody Zrodzonych. Był to 
jeden 
jedyny przypadek, gdzie cesarz wykazywał jednomyślność z kapłaństwem. Być może 
wiedzieli 
coś, czego nie wiedział Ghan, coś o mocy Hezhi, co sprawiło, że obie strony 
przystały na 
współdziałanie ponad zwykłymi podziałami.
„Tak więc najlepiej będzie przyjąć – pomyślał Ghan, mijając rozciągnięte wzdłuż 
ulicy 
fasady wspaniałych domów – że szukają jej obie strony, cesarz i kapłani, lecz 
tylko ja jeden 
wiem, gdzie może być Hezhi”.
Cała ta pracowicie wymyślona historia miała go po prostu przekonać. I, rzecz 
jasna, 
przekonała. Gdyby stawiał opór, mogliby wynaleźć jakiś sposób, by nakłonić go do 
mówienia. 
Jeżeli natomiast uda, że dał się nabrać na ich fortel, być może zdoła coś 
uczynić. Coś.
Tylko co?
Po wyjściu Ghana, Ghe z zasępioną miną pozostał w kabinie. Z przyjemnością 
opuściłby 
ciasną kajutkę i wyszedł na pokład, by porozmawiać z żeglarzami, którzy mieli 
zawieźć go 
w górę Rzeki. Ale kapłani niewątpliwie coś już podejrzewali. Dobrze wiedział, 
jak głęboko 
penetrowały pałac oczy świątyni. Wzmożony ruch przy jednej z barek z pewnością 
musiał 
przyciągnąć przynajmniej kilka zaciekawionych spojrzeń. Gdyby go ktoś zobaczył, 
kapłani 
odgadliby od razu prawdziwy cel wyprawy i nic by nie pomogły rozpowszechniane na 
mieście 
kłamstwa. Dlatego cesarz nakazał mu pozostać w ukryciu, dopóki łódź nie oddali 
się na znaczną 
odległość od Nhol.
Był to mądry rozkaz, więc Ghe nie zamierzał go łamać. Zamiast zaspokoić swe 
pragnienia, 
przystąpił do oględzin przestrzeni, która na ten czas była dla niego dostępna. 
Jego świat zawęził 
się obecnie do skupiska małych kajut na rufie barki. Oglądany z zewnątrz kasztel 
sprawiał 
wrażenie wytwornego, przestronnego domostwa.
Wewnątrz, cały przepych wydawał się zaledwie iluzją, choć rozkład pomieszczeń 
wyraźnie 
nawiązywał do architektury pałacu. Kabina Ghe otwierała się wprost na główny 
pokład, ale miała 
też wyjście na coś w rodzaju namiastki dziedzińca. Była to malutka, wąska 
imitacja pałacowego 
podwórca, lecz służyła dokładnie takiemu samemu co i on celowi. Zapewniała 
mianowicie 
dopływ świeżego powietrza do otaczających ją kabin, a zwłaszcza tych wciśniętych 
w kąty 
kadłuba i pozbawionych bezpośredniego przejścia na pokład. Przyległe do owego 
dziedzińca 
cztery kajuty wyposażono w łóżka, barwne kobierce oraz sterty poduch. Nieco 
dalej znajdowały 
się również dwa o wiele większe pomieszczenia zapełnione kojami dla załogi. W 
każdej z sal 
mogło spać dziesięciu ludzi. Ghe wiedział, że podobny kasztel wznosi się również 
na dziobie, ale 
jego pomieszczenia w całości przeznaczone były dla marynarzy i wojska. Podłogę 
kajut 
stanowiło denne poszycie kadłuba barki, zaś burty wznosiły się nad pokład na 
wysokość piersi, 
zapewniając osłonę dla przewożonego ładunku.
Ghe przemierzał kolejno pomieszczenia, zapoznając się z ich rozkładem, 
wyposażeniem, 
a także ustalając najlepszą drogę ucieczki. Zawsze musiał dokładnie wiedzieć, 
którędy można 
uciec z miejsca, w którym przyszło mu przebywać. W trakcie oględzin jednej z 
większych kajut 
odkrył drzwi wiodące do pełnej po brzegi ładowni, rozciągającej się pomiędzy 
kasztelami na 
dziobie oraz rufie. Po chwili namysłu ściągnął kosztowną tunikę – znalazł ją w 
kajucie – 
i zagłębił się w ciemną przestrzeń przyodziany jedynie w wąską bawełnianą 
przepaskę na 
biodrach i zakrywającą bliznę na gardle chustę. Nienawykły do pięknych szat, nie 
chciał ich 
przypadkiem pobrudzić lub rozedrzeć.
Mocno przygięty, z ciekawością rozglądał się po tym miejscu. Nieco światła 
wpadało do 
środka przez dwa otwarte luki, a także kilka otworów na poziomie podłogi, 
służących do 
odprowadzania wody z ładowni. W lukach stało paru marynarzy i upychało pod 
pokładem 
ostatnie pakunki. Chociaż nie było po temu szczególnej potrzeby, Ghe wolał ich 
uniknąć. 
Trzymając się cienia, sprawdzał zawartość mijanych skrzyń oraz worów. Natrafił 
na żywność, 
liny, a także towary przeznaczone na handel na wypadek, gdyby zaszła taka 
potrzeba. Ghe 
wiedział, że gdzieś tutaj musiały również być pęki strzał, zapasowe miecze, buty 
i ubrania na 
zimniejszą pogodę. No i wreszcie, złożone na boku, starannie pozawijane, 
napełnione smołą 
naczynia wielkości ludzkiej głowy, które zamocowana na pokładzie katapulta mogła 
ciskać 
w kierunku okrętów przeciwnika.
Na pokładzie nie było jeszcze koni, ale Ghe znalazł ciąg zagród. Na ich widok 
zaczął 
zastanawiać się, jakim cudem tak duże zwierzęta zniosą uwięzienie w klatce, 
gdzie nie zdołają 
zrobić choćby jednego kroku. Nad tą częścią ładowni nie było pokładu, ale przy 
słonecznej 
pogodzie rozpinano nad nią baldachim z płótna. Przemykając wśród boksów zalanych 
szarawym 
światłem, jakie sączyło się poprzez rozpięte płótno, czuł cierpką woń zwierząt. 
Wisiała ona 
w powietrzu, choć podłoga lśniła czystością. Odszukał furtkę w burcie 
pozwalającą wprowadzić 
konie na barkę i na wszelki wypadek zapamiętał jej położenie.
To, co zobaczył, utwierdziło Ghe w przekonaniu, że wyprawa została dobrze 
przygotowana. 
Pięćdziesięciu pieszych – w tej liczbie głównie gwardziści, trzydzieści koni, 
Ghe, inżynier, 
kapitan i Ghan. Tak, z taką siłą należało się liczyć. Z drugiej jednak strony, 
co mógł o tym 
wiedzieć? Jakie niebezpieczeństwa mogli napotkać na swojej drodze? Będzie musiał 
porozmawiać z Ghanem, z marynarzami, którzy pływali już w górę Rzeki. Wbrew 
temu, co 
opowiadał Hezhi, Ghe nigdy w życiu nie oddalił się od murów miasta dalej niż na 
milę.
Mógł też, co prawda, przywołać starożytnego króla, który zamieszkiwał jego 
wnętrze, 
i zadać mu parę pytań. Potrafił już porozumieć się ze swymi duchami bez 
przelewania na nie 
mocy, tyle tylko, że aby uzyskać odpowiedź, musiał użyczyć im swego głosu. I 
choć umiał 
nakazać im mówić bądź zamilknąć według własnego upodobania, wciąż nie lubił 
brzmienia swej 
mowy, gdy ta płynęła niejako wbrew jego woli. Nie, skorzysta z tej możliwości 
później, kiedy 
już dowie się jak najwięcej od żywych.
W górze, na pokładzie, zaszła nagła zmiana. Cichy zaśpiew pracujących marynarzy, 
tupot 
bosych stóp o grube deski, wszystko to umilkło, ustępując miejsca pojedynczemu 
głosowi.
„To musi być kapitan – kwaśno pomyślał Ghe. Kolejny raz przyszło mu do głowy, że 
być 
może wszystko to jest zaledwie wymyślnym podstępem uknutym przez cesarza po to, 
by pozbyć 
się niebezpiecznego ghoula. Rozwiązanie takie pod wieloma względami wydawało się 
sensowniejsze niż to, co rzeczywiście się działo. Ukryty niczym pająk w kajucie 
jednej 
z cesarskich barek miałby wydawać rozkazy elitarnym gwardzistom? Od chwili jego 
powtórnych 
narodzin wiele zdarzeń jawiło mu się w szarych i niebieskich barwach nocnego 
koszmaru. Nawet 
momenty triumfu i radości nagle przeobrażały się w coś na kształt przerażenia, 
zaledwie 
przypomniał sobie, że tak naprawdę jest martwy. Właśnie teraz przeżywał jeden z 
takich 
momentów, czując zwątpienie pomimo ostatnich dokonań. Skorpion z rynsztoków 
Dzielnicy 
Południowej na cesarskiej barce...
Podjął ryzyko i zwyciężył. Musiał głęboko wierzyć w to zwycięstwo, gdy koszmar 
osiągnął 
apogeum w Świątyni Wody. Ocknąwszy się z niebytu w kanale, gdy dokoła roiło się 
od 
szukających go kapłanów oraz Jików, natychmiast pojął, że bez potężnego wsparcia 
jego misja 
skazana jest na niepowodzenie. Doznałby porażki w starciu z istotą, która 
przetrzymywała na 
uwięzi pierwszego cesarza. Ghe nie był jedynym nieludzkim stworzeniem 
przemierzającym Nhol 
ani obdarzonym największą mocą. Tylko cesarz był sprzymierzeńcem zdolnym 
sprostać tamtej 
potędze i Ghe doskonale zdawał sobie sprawę, że albo pozyska przychylność 
cesarza albo 
wszystko zaprzepaści.
Ale Chakunge był zarazem człowiekiem i bogiem, żywym człowiekiem, który 
naturalną 
koleją rzeczy odczuwał odrazę do ghoula, jakim stał się Ghe. Być może, ta 
wyprawa 
rzeczywiście miała wypłynąć, tyle że bez niego.
W takim razie jednak, cesarz powinien rozkazać, by zgładzono go w pałacu, 
ponieważ tutaj, 
unoszony grzbietem Rzeki, Ghe doświadczał rozkwitu mocy. Nawet ukłucia głodu 
wydawały się 
jakieś odległe, mało dokuczliwe, tak że nie musiał go zaspakajać. Stanowiło to 
sprzyjającą 
okoliczność, gdyż na okręcie z zaledwie osiemdziesięcioosobową załogą nie mógłby 
nasycić się 
niepostrzeżenie.
Po chwili wahania wrócił bezszelestnie pod drzwi kajuty i uchyliwszy je lekko, 
wślizgnął się 
do środka. – A cóż to za szczur okrętowy? – rozległ się miękki głos. Taki głos 
mogła mieć tylko 
kobieta. Ghe odwrócił się gwałtownie, wprost nie pojmując, jak mógł okazać tak 
wielką 
nieostrożność.
Stała na środku kajuty i przypatrywała się jego nagości z widocznym 
rozbawieniem. Miała 
wąską, zakończoną spiczastym podbródkiem twarz oraz pełne, zmysłowe usta. W jej 
oczach 
lśniła wesołość, zaciekawienie i chyba odrobina okrucieństwa. Czarne, wysoko 
upięte włosy były 
nie całkiem proste, jak u większość szlachetnie urodzonych, lecz lekko 
pofalowane, co zazwyczaj 
zdradzało niezbyt wysokie urodzenie.
Natomiast jej szaty przekazywały zupełnie inną wiadomość od tej, którą można 
było 
wyczytać z rysów twarzy oraz włosów. Skrojona bez ostentacyjnego przepychu 
suknia uszyta 
została z jeh – włókna przypominającego jedwab, lecz o wiele rzadszego i 
dostępnego jedynie dla 
osób Królewskiej Krwi.
– No więc? – zagadnęła, przypominając mu, że nie odpowiedział na poprzednie 
pytanie. – 
Dlaczego zakradasz się do moich komnat? I cóż to za przyodziewek? Czyżby na 
dworze 
zapanowała nowa moda, a ja o niczym nie wiem?
– Ach – zdołał wystękać Ghe, szczęśliwie unikając jąkania. – Musisz mi wybaczyć, 
o pani. 
Jeśli podasz mi mą tunikę, niezwłocznie ją przywdzieję.
– Twoją tunikę?
– Tak. Nie chciałem jej pobrudzić podczas oględzin ładunku.
– Rozumiem. – Przywarła wzrokiem do spowijającej szyję Ghe chusty, a malujące 
się na jej 
obliczu rozbawienie nieco osłabło, ustępując miejsca... fascynacji? W każdym 
bądź razie 
w oczach kobiety zapłonął dziwny blask. – Ty jesteś Yen.
– Jestem nim.
Jedynie cesarz i może Nyas, jego doradca, znali prawdziwe imię Ghe.
– No cóż, myślę, że raczej powinieneś być ubrany na spotkanie z nami. Osobiście 
nie dbam 
o takie formalności – w każdym bądź razie ze strony mężczyzn – ale hrabia Węgorz 
przywiązuje 
do tego wielką wagę. – Pochyliwszy się, sięgnęła po tunikę i podała ją Ghe, on 
zaś natychmiast 
zarzucił szatę na siebie. Nieznajoma była szczupła, dosyć wysoka. Młoda.
– Spodziewałem się jedynie hrabiego Węgorza – powiedział Ghe. Zmarszczywszy 
czoło, 
próbował bezskutecznie zrozumieć powód bijącej od niej słabej fali emocji.
– Hrabia Węgorz jest moim mężem. Ja zaś jestem hrabina Qwen Shen.
– Och, nikt mi nie powiedział. – Złożył jej ukłon, który wydał mu się stosowny 
do 
okoliczności. – Czy będziesz nam pani towarzyszyć? – spytał, prostując się.
– Tak, oczywiście. Nie chcę tracić męża z oczu na dłużej. Niebawem nadejdzie 
służba 
z moimi strojami. Przybyłam wcześniej, żeby sprawdzić moje pokoje.
– Doskonale – odrzekł Ghe. – Mam nadzieję, że przypadły ci do gustu.
– Och, ani trochę. Są bezbarwne i zagracone. Już teraz mam ich dosyć.
– Przy dobrej pogodzie na pokładzie rozstawią dla pani duży namiot – wyjaśnił 
Ghe. – 
Widywałem takie namioty wcześniej. Są o wiele wygodniejsze od kajut. – W głębi 
ducha uważał, 
że jego kajuta jest bardzo ładna, zwłaszcza gdy porównywał ją z różnymi 
miejscami, w których 
przychodziło mu mieszkać albo z zatłoczonymi salami żołnierskimi.
– To dobrze. Na razie nie pada, chodźmy więc na pokład, tam powitasz mego męża.
– Niestety, osobisty rozkaz cesarza zobowiązuje mnie do pozostania na dole do 
czasu 
rozpoczęcia podróży. Przykro mi z powodu niedogodności, ale to hrabia musi zejść 
pod pokład, 
aby się ze mną zobaczyć.
– Nie będzie z tego zadowolony, choć i tak musiałby tu zajrzeć. Woli, kiedy 
podwładni 
składają mu wyrazy szacunku na pokładzie.
– Raz jeszcze proszę o wybaczenie, lecz muszę być posłuszny woli cesarza.
– Tak, przypuszczam, że musisz – odparła obojętnie. Nastrój hrabiny uległ 
wyraźnej zmianie. 
Całe rozbawienie i ciekawość, jakie wzbudził w niej wcześniej, zniknęły bez 
śladu. – W takim 
razie – rozpromieniła się ponownie – może pójdę na górę i dopilnuję, żeby 
rozstawiono ten 
namiot.
Z tyłu rozległy się ciężkie kroki. Ktoś schodził pod pokład, lecz tym razem Ghe 
nie dał się 
zaskoczyć i czujnie zwrócił głowę w tamtą stronę.
– Już go obejrzałem – oznajmił przybyły mężczyzna.
– Hrabia Węgorz – Ghe wykonał dworny ukłon, może odrobinę głębszy niż ten 
złożony 
przed chwilą hrabinie.
– Dobrze, już dobrze, dosyć ceregieli. Jesteśmy towarzyszami podróży, a wnet się 
przekonasz, że obyczajom panującym na pokładzie okrętu daleko do panującej w 
mieście 
sztywności.
– Tak, panie – odrzekł Ghe, próbując zarazem oszacować kapitana.
Oczywiście, to i owo już o nim wiedział. Najwyższe rody, osoby bezpośrednio 
spokrewnione 
z Chakunge, nosiły imiona, w których występowała woda. Szczebel niżej stali ci o 
imionach 
zawierających nazwy wodnych stworzeń. Tak więc, hrabia Węgorz pochodził z 
bocznej linii rodu 
i nie miał szans na dojście do tronu, lecz i tak jego pozycja była o wiele 
lepsza niż większości 
drobnej szlachty, której imiona pochodziły od zwierząt zamieszkujących nad wodą, 
ale nie 
w samej Rzece. Tak właśnie rzecz się miała z owym szczeniakiem, który umizgiwał 
się do 
Hezhi. Miał na imię Whez, co oznaczało „mewę”.
Hrabia Węgorz wyglądał w każdym calu jak kapitan. Był wysoki, słusznej postury, 
zaś jego 
twarz zdawała się być wyciosana z mocnego kamienia. Lśniące czarne włosy, równo 
ucięte nad 
uszami, na pierwszy rzut oka wyglądały jak hełm. Miał na sobie prosty, lecz 
elegancki żółty 
sarong oraz luźną marynarską koszulę w kolorze umbry, na której batikiem 
namalowano 
niebieskawe żółwie. Z szerokiego skórzanego pasa zwisał miecz w pochwie.
– Ty jesteś Yen, ten dyplomata, o którym mówił mi cesarz? „Dyplomata?”
– Tak – odrzekł ostrożnie. – Jestem Yen.
– To na kogo jeszcze czekamy? Na tego uczonego, Ghema?
– Ghana, mój panie – poprawił go Ghe. – Dołączy do nas za jakiś czas.
– Miejmy tedy nadzieję, że przybędzie niebawem. Pragnę wyruszyć w drogę przed 
nastaniem 
nocy.
– Przed nocą? Myślałem, że wypłyniemy o świcie.
– Ja też – odparł hrabia Węgorz, ponuro zaciskając wargi. – Jednak cesarz 
nakazał mi nie 
brać w tę podróż żadnych kapłanów, pojmujesz? – Miał taką minę, jak gdyby z góry 
przyjmował, 
że Ghe pojmuje.
– Nie, panie, przykro mi, lecz nie pojmuję. – Człowiek ten zaczynał go drażnić. 
Zajrzał 
w głąb piersi kapitana, od niechcenia zastanawiając się, czy nie trącić 
rozpiętych tam więzi, 
delikatnie niczym strun harfy. Wkrótce nadejdzie po temu odpowiedni czas, ale 
jeszcze nie teraz. 
Musi uzbroić się w cierpliwość, ponieważ nadal tak wielu rzeczy nie wie. Przez 
kilka ostatnich 
dni nauczył się przede wszystkim tego, że pochopne działanie raczej niewiele ma 
wspólnego 
z mądrością.
– Nie? No cóż, okręty powinny wypływać w rejs przynajmniej z jednym kapłanem na 
pokładzie. W związku z tym kapłani podnoszą straszny krzyk wokół naszej barki, 
która popłynie 
bez przedstawiciela tego stanu. Musimy zatem wyruszyć, zanim sprawa stanie się 
nazbyt głośna.
– Ach tak. – Ghe zastanawiał się, czy stali za tym Ahw’en. Czy coś podejrzewali, 
czy też 
była to tylko drobna utarczka stronnictw, jakich wiele toczono codziennie na 
dworze?
– Jeżeli o mnie chodzi, gotów jestem do drogi choćby zaraz! – z zapałem 
wykrzyknął hrabia 
Węgorz. – Nazbyt długo byłem więźniem suchego lądu. Teraz spieszno mi raz 
jeszcze poczuć 
Rzekę pod stopami.
– Ile czasu upłynęło od twego ostatniego rejsu, panie? – zapytał Ghe.
– Och, to było... czekaj, zaraz sobie przypomnę... – Rozprostował jeden palec, 
potem drugi, 
z namysłem zmarszczył czoło.
– To będzie już pięć lat – słodkim tonem wtrąciła Qwen Shen. Uśmiechnęła się 
promiennie 
do Ghe, jemu jednak zdało się, że dostrzega skrywany przebłysk nienawiści.
– Aż tyle? – zdumiał się hrabia. – To zdecydowanie za długo. – Mrucząc coś pod 
nosem, 
ruszył z powrotem na pokład.
XIX. Bitwa bębenków
O świcie nadciągnął wschodni wiatr. Hezhi wsparła się na nim, szukając choć 
odrobiny ulgi 
dla strudzonych mięśni. Niesamowicie zdrożona, kołysząca się w siodle na 
wszystkie strony, 
zaczęła wyobrażać sobie, że ten pachnący szałwią i jałowcem podmuch jest 
poduszką, która 
podtrzymuje jej głowę do snu.
Choć jej ciało sprawiało wrażenie pogrążonego we śnie, gdy duch przemierzał 
niebiosa, to 
z pewnością nie zaznało odpoczynku. Po walce i rozmowie, i po tym jak podjęła 
decyzję, nie 
marnowali czasu. Wymknęli się z obozowiska, gdy niebo wciąż jeszcze miało wygląd 
czarnej 
bestii o tysiącu oczu. Teraz, kiedy zostawili osadę Mangów przeszło milę w tyle, 
a wraz z nią 
bezpośrednie zagrożenie, przez mózg Hezhi szerokim strumieniem zaczęły 
przepływać rozliczne 
zdarzenia, zlewając się w końcu w oszałamiający wir kolorów oraz kształtów. Z 
przyzwyczajenia 
wodziła wzrokiem po niebie i okolicy, lecz tak naprawdę niewiele widziała.
Z roju czujnych oczu nocnej bestii pozostało już tylko jedno. Reszta się 
pozamykała, 
zniknęła pod niebieskimi powiekami na widok szarzejącego na wschodzie horyzontu. 
Brzask 
jedynie pogłębił jej senność, więc bardzo zapragnęła stać się zimną, odległą 
śpiącą gwiazdą. 
Samotna iskra płonęła nadal, buntownicza, z uporem broniąca swego miejsca na 
nieboskłonie, 
jakby całkiem niepomna tego, że świeci dokładnie na wschodzie, a smugi o barwie 
miedzi i złota 
już wieszczą narodziny słońca.
– Co to za gwiazda? – spytała Hezhi znużonym głosem, usiłując przemóc senność.
Brat Koń uśmiechnął się szeroko. Hezhi zwróciła uwagę nie tyle na jego dobry 
humor, co na 
wygląd. W szarym świetle poranka, z pokrywającą twarz szczeciną zarostu, 
sprawiał wrażenie 
wyjątkowo starego.
– Nazywamy ją Yuchagaage, to znaczy „Myśliwy”.
– Na co on poluje?
Brat Koń wyciągnął rękę ku gwieździe, która z każdą upływającą chwilą coraz 
bardziej 
traciła swój blask.
– Polował na wiele rzeczy. Akurat w tej chwili poluje na słońce.
– Czy je schwyta?
– Przekonaj się sama. Jasny Król zabije go, i to jeszcze zanim wzejdzie.’
– Myśliwy nie jest najbystrzejszym z bogów – dorzucił Zaklinacz Deszczu jadący 
przed nimi 
w parze z Tsemem.
– To prawda – przytaknął Brat Koń. – Czeka na słońce, każdego ranka podchodzi 
bliżej 
i każdego ranka ginie. Widocznie nie potrafi czegokolwiek się nauczyć.
– Ale on wciąż tu jeszcze jest, podczas gdy inne gwiazdy dawno już pouciekały – 
zauważyła 
Hezhi. – On woli stawić opór niż uciec.
– Inne gwiazdy są sprytniejsze – stwierdził Zaklinacz Deszczu.
Hezhi zdało się, że słyszy w jego głosie nutę pogardy, nie miała jednakże 
pewności, czy 
przypadkiem nie była ona dziełem jej wyobraźni.
– Ale nie odważniejsze – kwaśno zaoponowała Hezhi. – A ponadto on przynajmniej 
nie 
ucieka przez cały czas.
– Nie będę bawić się w tę grę słów – oznajmił Tsem, odwracając głowę, nie na 
tyle jednak, 
by mogła dojrzeć jego twarz. Były to pierwsze wypowiedziane przez niego słowa od 
czasu, gdy 
popłakał się minionej nocy. – To ty postanowiłaś, że powinniśmy wyjechać.
– Niczego nie postanowiłam, Tsem. Zawsze do tego dochodzi, lecz nie na skutek 
moich 
decyzji.
– No dobrze, lecz ty nie jesteś gwiazdą, księżniczko, i jeśli któregoś ranka coś 
zdmuchnie cię 
jak świeczkę, nigdy więcej nie zajaśniejesz nad światem. Niewiele wiem o 
duchach, których 
miejscowi ludzie nazywają bogami. Ty jak zwykle, mogłabyś powiedzieć o nich 
znacznie więcej. 
Z tego co słyszałem, nie są to najlepsze wzory do naśladowania.
– Dobrze powiedziane – przytaknął Brat Koń – choć przyznać muszę, że jako młody 
wojownik nosiłem na tarczy podobiznę Myśliwego. Wielu młodych Mangów czyni tak 
do dziś. 
Jest to bóg zapalczywy, a młodzi mężczyźni cenią sobie zapalczywość.
– A co cenią starzy mężczyźni? – spytał Zaklinacz Deszczu.
– Młode kobiety – bez namysłu odparł Brat Koń. – Gdybym miał dzisiaj tarczę, 
wymalowałbym na niej piękną dziewczynę.
Wyprzedzający nieco Zaklinacza Deszczu Ngangata spojrzał w ich stronę, a jego 
twarz, 
oświetlona promieniami wschodzącego słońca, przybrała dziwną, różową barwę.
– Perkar postępuje jak ten Myśliwy – mruknął ponuro. – Zawsze. I zobaczcie, do 
czego to go 
przywiodło.
Wiatr przybrał na sile, czysty, chłodny podmuch oczyścił zakamarki umysłu Hezhi 
ze 
strzępków nieskładnych myśli. Podnosząc głos tak, by Brat Koń mógł ją usłyszeć, 
powiedziała:
– No właśnie: Perkar. Obiecałeś, że o nim porozmawiamy.
– Później, kiedy nieco odpoczniesz.
– Wobec tego powinnam odpocząć jak najszybciej. Po powrocie – na chwilę przed 
tym, jak 
ocknęłam się w twoim yekcie – znów zobaczyłam tamtego potwora. Siedział na jego 
piersi 
i wysysał z niego siły. Myślę, że potwór zaczyna brać górę. Teraz, jak sam 
powiadasz, mam dość 
mocy, żeby pomóc Perkarowi. Za parę dni mogę już jej nie mieć.
– Zapewne jest to prawdą – przyznał stary Mang. – Najpierw jednak opowiedz mi 
o wszystkim. Jak przeszłaś przez bębenek i co się potem wydarzyło. Na to czasu 
nam wystarczy.
Hezhi skinęła głową, po czym rozpoczęła opowieść, bacząc przy tym, by niczego 
nie 
pominąć. Okazało się to jednak niesłychanie trudne, ponieważ nawet silny wiatr 
nie zdołał 
uwolnić jej od senności i musiała uważać, żeby nie usnąć przy wtórze własnego 
głosu. Co chwilę 
gubiła wątek, wplatała liczne dygresje, toteż nie była pewna, czy jej historia 
ma jakikolwiek sens. 
Niebo jaśniało coraz bardziej, horyzont czerwieniał od blasku słońca i niebawem 
gorejąca kula 
wypłynęła na nieboskłon. Kierując się wskazówkami Brata Konia, zostawili ją za 
plecami 
i ruszyli prosto na zachód. Nieco pochyły teren przeszedł wnet w rozległą 
równinę, obrzeżoną od 
północy i południa odległymi pasmami wzgórz. W przedzie, hen na widnokręgu 
znaczyły się 
purpurą ledwie widoczne górskie szczyty. Niebo było przejrzyste niczym błękitne 
szkło, zaś 
z ziemi zniknęły ostatnie ślady śniegu.
Kiedy Hezhi umilkła, zapadła cisza i tylko wiejący nad bezkresnym stepem wiatr 
dawał 
o sobie znać smętnym poszumem. Brat Koń kołysał się w siodle bez słowa i wcale 
mu nie było 
spieszno ocenić to, co przed chwilą usłyszał. Hezhi również go nie ponaglała, a 
żeby czymś się 
zająć, rozejrzała się dokoła.
Tsem dosiadał wierzchowca niemal dwukrotnie masywniejszego niż jej własny, a i 
tak koń 
wydawał się dla niego za mały, choć dźwigał swój ciężar bez skargi. Olbrzym 
nadał miał ponure 
oblicze i wyraźnie unikał jej wzroku. W tym momencie była nawet z tego 
zadowolona, gdyż 
wolała nie oglądać śladów, jakie w jego oczach mogły pozostawić jej niedawne 
słowa. Ngangata 
wysforował się przed resztę grupy i razem z Heenem tworzył straż przednią. 
Yuu’han prowadził 
konia Perkara, zaś Perkar spoczywał na przytwierdzonych do końskiego grzbietu 
noszach 
z długich żerdzi. Pod wpływem nalegań Ngangaty zabrali ze sobą także Ostrego 
Tygrysa, 
wierzchowca, którym Perkar miał się opiekować. Zaklinacz Deszczu został nieco z 
tyłu, a na jego 
orlej twarzy grubym cieniem kładło się znużenie. Dwa juczne konie niosły zapasy 
żywności oraz 
namioty.
Siedmiu ludzi oraz dziewięć koni. „Na tej równinie wyglądamy jak rząd mrówek – 
pomyślała Hezhi. – Pyłek w oku nieba”.
Brat Koń głośno chrząknął.
– Doświadczyłaś niezwykłego przeżycia – powiedział. – Niezwykłego nawet dla 
gaana.
– Mnie również wydało się ono niezwykłe – przyznała Hezhi – jednak nic nie wiem 
o tych 
sprawach.
– Poniosła cię fala poświęcenia. Tradycja nakazuje nam zapewnić Bogu Koni powrót 
do 
domu po zabiciu klaczy. Musimy być pewni, że nie zgubi drogi, więc wyśpiewuje mu 
dla niego 
ścieżkę, aby miał którędy podążać.
– Bardziej przypomina to pochwycenie przez nurt strumienia – powiedziała Hezhi.
Stary Mang pokiwał głową.
– Ja nigdy w ten sposób nie latałem. Pobyt w górze ryzykowali dotychczas tylko 
nieliczni 
gaanowie. Taka wyprawa jest nazbyt niebezpieczna.
– A może – wybuchnął Tsem, odwracając się w siodle i pociągając bezwiednie za 
sobą 
koński łeb – powinieneś ją ostrzec, zanim dałeś jej narzędzia pozwalające na 
takie wędrówki. 
A może miałeś cichą nadzieję, że uczyni właśnie to, co uczyniła?
– Nie miałem – odrzekł Brat Koń, zwracając się bardziej do Hezhi niż do Tsema. – 
Nie 
miałem. Szczerze mówiąc, nie wierzyłem, że otworzysz Jezioro bez mojej pomocy... 
bez 
ponaglania z mojej strony. Wydawałaś się tak bardzo niechętna.
– Bez względu na to, kim jeszcze ona jest, przede wszystkim jest bardzo młodą, 
impulsywną 
kobietą.
– Tsem...
– Księżniczko, służę ci od wielu lat. Jeszcze do niedawna chroniłem cię nie tyle 
przed 
wrogami, co przed tobą samą. Masz umysł uczonego, wiem, że jesteś bystrzejsza 
ode mnie, ale 
czasami nie staje ci zdrowego rozsądku.
Hezhi otworzyła usta, by udzielić mu ciętej odpowiedzi, ale zaraz zamknęła je 
bez słowa, bo 
oczywiście Tsem miał rację. Czasami tak bardzo pogrążała się w myślach, że nie 
widziała, dokąd 
idzie. Kiedy indziej jej postępowanie nosiło wszelkie cechy bezmyślności, a 
wówczas długimi 
godzinami musiała układać zmyślone historyjki, tłumaczące dlaczego zrobiła to, 
czy tamto. Tsem 
i tak by tego nie pojął, więc tylko ze znużeniem pokiwała głową.
– Najważniejsze – powiedział Brat Koń – że po krótkim odpoczynku zdołasz pomóc 
Perkarowi.
Obudziła się zziębnięta, chociaż okrywało ją kilka warstw grubych derek. 
Rozżarzone 
głownie pobliskiego ogniska również dawały nieco ciepła, lecz niemal w całości 
wysysało je 
chłodne powietrze. Nie pamiętała, kiedy stanęli na popas; musiała zasnąć w 
siodle. Nadal 
odczuwała zmęczenie, ale teraz doznanie to w niczym nie przypominało 
zaćmiewającego umysł 
całunu wyczerpania, jaki spowijał ją wcześniej. Pozostali uczestnicy wyprawy 
również pogrążeni 
byli we śnie, porozkładani bezładnie na kamiennym podłożu jaskini, czy też 
jakiegoś zagłębienia 
w skale. Na dworze, po drugiej stronie wejścia, szybko mknące chmury od czasu do 
czasu 
przepuszczały w dół smugi księżycowego blasku. Na oczach Hezhi przed obliczem 
Jasnej 
Królowej przesunęło się kilka ciemnych, skłębionych kształtów, by osrebrzywszy 
się przelotnie, 
polecieć dalej, ku nieznanemu celowi. Powietrze przesycone było zapachem 
wilgoci.
– Wnet spadnie deszcz – rozległ się ochrypły szept.
Odwróciła głowę od wejścia i dostrzegła Ngangatę. W słabej poświacie widziała 
zaledwie 
część jego twarzy. W owym zarysie było coś wielce nieludzkiego, coś co sprawiło, 
że 
przypomniała sobie stare sny o ogromnym, starodawnym lesie, którego drzewa tak 
były potężne, 
że nie przepuszczały do ziemi choćby promyka dziennego światła. I choć nigdy nie 
śniła 
o Ngangacie – a tylko o Perkarze – w przebłyskujących z mroku rysach jego twarzy 
odnajdywała 
coś z tamtych drzew.
– Potrafisz to odgadnąć?
– Tak. To naprawdę nic trudnego.
– Co z Perkarem?
– Jego oddech stał się jakby nieco płytszy.
– No tak. – Potarła powieki. – Obudzisz Brata Konia?
– Czy wystarczy ci na to sił? Wiem, sam cię przedtem ponaglałem, ale...
– Nie pozwolę mu umrzeć, Ngangato. Jeżeli tylko cokolwiek tu ode mnie zależy.
Pokiwał głową, bezszelestnie powstał z ziemi i oddalił się z kocią zręcznością.
Na sąsiednim legowisku poruszył się Tsem.
– Księżniczko?
– Tu jestem. – Zaczęła szperać wśród swych rzeczy złożonych na skraju derki, w 
którą była 
owinięta. Po chwili trzymała już w dłoni bębenek.
– Czy to nie może poczekać? – spytał olbrzym.
– Czy według ciebie mam czekać bez końca? Tsem, spróbuj zrozumieć.
– Tsem zawsze próbuje zrozumieć, księżniczko. Tyle tylko, że Tsem nie jest 
szczególnie 
bystry.
Hezhi nie była pewna, czy chciał, żeby się uśmiechnęła, czy też podkreślał swoją 
tępotę po 
to, aby ją skarcić, jak to często robił w pałacu.
– Przecież będziesz tuż obok mnie.
– Kiedy twój duch opuścił ciało, też byłem tuż obok. Niewiele brakowało, a nie 
wyszłabyś 
z tego cało.
– Byłam głupia. Nie wiedziałam, co robię.
– A teraz wiesz – rzucił sarkastycznie.
Nie odpowiedziała. Wrócił Ngangata z Bratem Koniem. Stary Mang klęknął przy 
legowisku 
i dotknął czoła Perkara.
– Tak – mruknął pod nosem. – Trzeba to zrobić teraz.
– Jak?
– Ja zrobię wszystko, co trzeba. Ty użyczysz mi jedynie mocy, której potrzebuję.
– Nie rozumiem. Przecież mówiłeś, że nie możesz go uleczyć.
– Nie mogę – bez ciebie. Nie mam wystarczającej mocy. Z drugiej strony, ty nie 
masz 
niezbędnej wiedzy, ja zaś nie mam czasu, żeby cię nauczyć. Musiałabyś u mnie 
terminować 
przez długie miesiące.
– Co mam zatem robić?
– Uderz w bębenek, podążaj za mną i patrz uważnie.
– A co ty będziesz robić?
Rozpostarł ramiona w dramatycznym geście.
– Musimy podjąć walkę i pokonać Pożeracza Oddechu. Wykorzystamy do tego naszych 
duchowych pomocników. Bacz, w jaki sposób ja wywołam moich, a potem to samo 
uczyń ze 
swoim.
– Chodzi ci o klacz – o ducha klaczy.
– Oczywiście.
– Oczywiście – powtórzyła Hezhi, niezbyt przekonana, że sprawa istotnie była tak 
prosta, jak 
przedstawiał to Brat Koń. – Jestem gotowa.
– Niech nikt nie waży się odzywać ani nas dotykać – przestrzegł pozostałych Brat 
Koń. – 
Olbrzymie, czy to rozumiesz?
– Jeśli spotka ją coś złego, skręcę ci kark.
Brat Koń ciężko westchnął i pokręcił głową.
– Jeżeli po tym, jak zaczniemy, ktoś nam przeszkodzi, nie będziesz musiał nikomu 
urywać 
głowy. Pożeracz Oddechu zrobi to za ciebie.
Tsem posłał mu mordercze spojrzenie, lecz dłużej nie protestował.
Jakiś czas siedzieli w milczeniu, a potem Brat Koń zaczął delikatnie drapać 
paznokciami 
powierzchnię bębenka. Niebawem drapanie przekształciło się w pukanie i Hezhi 
także dołączyła 
do tych przygotowań, uderzając w swój instrument palcem wskazującym. Skutek 
okazał się 
natychmiastowy, choć niemal niedostrzegalny. Drganie napiętej skóry poprzez 
palec ogarniało 
kości i krew, przepełniało rytmem całe ciało. Poruszała się zgodnie z pulsem nie 
własnego serca, 
lecz bębenka i wyrastającej z ramienia łuski. Mgliście uprzytomniła sobie, że 
Brat Koń zaczął 
śpiewać. Początkowo było to tylko przeciągłe zawodzenie bez słów, ale w końcu 
bezsensowne 
sylaby zaczęły zlewać się w zrozumiałe wyrazy.
Obudź się mój gościu. Długoś spał W domu moich żeber, Domu mego serca. Zbudź się 
teraz, 
Patrz mymi oczami, Chodź mymi stopy, Mój stary przyjacielu.
W trakcie śpiewania postać Brata Konia zaczęła dygotać niczym pełgający na 
silnym wietrze 
płomyk. W tej gonitwie zmiennych form jego twarz miała w sobie coś z paszczy 
wilka 
i ludzkiego oblicza zarazem. Członki starego Manga wydawały się dziwnie wysmukłe 
i szare, nie 
do końca ludzkie. Śpiewał w dalszym ciągu, przemawiał do tkwiącego w jego 
wnętrzu ducha, 
a powietrze wokół Hezhi zaczęło wypełniać się kolorami, jak spod zamkniętych 
powiek. Tsem, 
Ngangata i pozostali zamieniali się w cienie, coraz bardziej odpływające w 
niebyt w miarę jak 
rzeczywiste i nierzeczywiste splatało się ze sobą. Brat Koń tymczasem nadal się 
rozdzielał i po 
chwili przeistoczył się w dwa kształty, wilka i człowieka, wciąż jeszcze z sobą 
połączone.
– A teraz – powiedział, choć przez cały czas słychać było jego śpiew – zaśpiewaj 
tak jak ja. 
Zawezwij swego pomocnika.
Kołysząc się rytmicznie, Hezhi zamknęła oczy. Miała wrażenie, że palec, który 
wystukiwał 
rytm na bębenku, zaczyna żyć własnym życiem. Spojrzawszy w głąb siebie, ujrzała 
czekającą na 
jej wezwanie klacz. Dziecko Matki Koni wyglądał tak samo jak za życia. 
Stalowoszare, 
naznaczone jaskrawymi białymi paskami, z rozwianą grzywą gnało przez bezkresną 
łąkę.
„Ona jest we mnie” – uświadomiła sobie Hezhi. Nosiła w sobie świat koni, świat 
tętentu 
kopyt i gorącej, chętnej krwi.
„Wyjdź stąd – pomyślała. – Wyjdź i mi dopomóż”. Jej usta wypowiadały słowa 
pieśni, ale 
ważniejsza była chyba ta wewnętrzna przemowa. Klacz usłuchała bowiem jej 
pragnienia, a nie 
formalnych słów w języku Mangów. Wybiegła z ochotą, a łomot jej kopyt wprawił 
bębenek 
w tak gwałtowne drżenie, że omal nie wypuściła go z dłoni.
Hezhi rozwarła powieki. Brat Koń znów coś mówił, być może nawet do niej. Jego 
głos miał 
naglące brzmienie, ale ona była wciąż oszołomiona i nie miała ochoty zagłębiać 
się w sens zdań. 
O wiele bardziej ciekawił ją duch, który z niej wyszedł. Proces ten przypominał 
poród, w każdym 
bądź razie wyobrażała sobie, że tak właśnie poród powinien wyglądać. Usłyszała 
szczekającego 
w oddali psa. Heen? Chyba nie, przecież on nigdy na nic tak się nie złościł.
A w następnej chwili spostrzegła stojącego naprzeciwko niej Perkara. Pochylał 
się w jej 
stronę, zaś jego oczy zamiast migdałowej miały czarną barwę i zdawały się kipieć 
niczym wrząca 
smoła. Uśmiechnął się szerokim, dziwnym uśmiechem, ale zęby również miał czarne. 
W mocno 
zaciśniętej dłoni o zbielałych kłykciach trzymał miecz, który co chwilę 
przybierał postać to 
oręża, to orła, albo długiego, zakrzywionego szponu.
– Mówiłem ci – odezwał się Perkar. – Ostrzegałem. – Powoli wymierzył ostrze w 
gardło 
Hezhi, jak gdyby ciężar miecza nie pozwalał na swobodne władanie.
Nagle na Perkara runął szary kłąb kłów i pazurów. Czarny uśmiech na jego twarzy 
zamienił 
się w grymas wściekłości. Przysiadł, unikając ataku i niezgrabnie machnął 
mieczem. Brat Koń 
wciąż siedział na swoim miejscu i uderzał dłońmi w bębenek, a wilk, który się z 
niego wyłonił, 
wbił białe zęby w Perkara.
Hezhi przypatrywała się temu z otwartymi ustami. Czyżby musieli go zabić? Jeżeli 
ceną 
usunięcia Pożeracza Oddechu z jego ciała miała być śmierć, to czy w ogóle 
należało podejmować 
ryzyko? Jednak jak na razie to Perkar był górą. Złapał wilka za gardło i choć 
duch wił się na 
wszystkie strony, nieustannie zmieniając kształt – z wilka w węża albo człowieka 
– trzymał go 
pewnie jedną ręką, podczas gdy drugą wzniósł w górę boski miecz. Wilk rozpadł 
się niemal na 
pół, a towarzyszący temu jazgot był doprawdy ogłuszający. Perkar z pogardą 
odrzucił go na bok, 
po czym ruszył w stronę Brata Konia.
– Starcze, powinieneś trzymać się od tego z daleka. On został mi dany przez 
kogoś, kto jest 
znacznie od ciebie potężniejszy.
– A któż to taki? – spytał Brat Koń, nie odrywając jednak wzroku od Hezhi.
– Zabiorę do niego twego ducha, być może do czegoś mu się przyda.
– Żałuję, że nie mogę ci towarzyszyć.
Dwie połówki wilka wciąż łączyła nić życia, stworzenie z uporem sunęło dnem 
pieczary 
w stronę Perkara, lecz ten i tak dopadłby Brata Konia pierwszy. Między starym 
gaanem 
a śmiercią stał tylko Heen z wyszczerzonymi kłami, lecz skoro wilczy bóg uległ 
tak szybko, jak 
długo mógł stawiać opór zwyczajny pies?
Hezhi zawahała się na moment. A jeśli to Brat Koń był prawdziwym wrogiem, a całe 
to 
widowisko służyło tylko temu, by zabić Perkara raz na zawsze? Przecież nie miała 
niczego 
oprócz słowa Manga, że stoi po jej stronie. Kiedy jednak patrzyła, jak siedzi 
spokojnie, stawiając 
czoło czemuś, co wyglądało jak Perkar, ale nim tak naprawdę nie było...
– Ruszaj, bogini – krzyknęła. – Oto twój wróg!
Duch runął z głębi jej piersi niczym uderzenie serca, niczym samo serce. Czuła 
się tak, jak 
gdyby zamknięty pośród drobnych żeber ogromny smutek albo może radość, znalazły 
nagle 
ujście na zewnątrz, przy czym doznanie to bardziej przypominało chyba jednak 
radość. Wrota jej 
serca rozwarły się na oścież i klacz pomknęła galopem.
Perkar odwrócił się na odgłos kopyt, otwierając przy tym usta szerzej, niż 
mógłby to uczynić 
jakikolwiek człowiek. Właściwie, cała jego głowa rozpadła się na pół. Z 
rozdziawionych ust, 
okolonych rekinimi zębami, buchnął kłąb czarnego płomienia. Wzniósł w górę 
ostrze, ale było 
już za późno. Uwolniona klacz natarła z furią w oczach, a jej kopyta śmigały z 
większą 
prędkością i mocą niż letnia błyskawica. Jedno z nich ugodziło Perkara w głowę, 
a wówczas jego 
czaszka pękła i rozprysła się na kawałki, niczym pogruchotany dzban. Przez 
mgnienie oka chwiał 
się jeszcze na nogach, a w tym czasie przez strzęp szyi wydostał się na zewnątrz 
Pożeracz 
Oddechu. Odzyskawszy swobodę, okryty łuską demon ze chrzęstem wił się w 
powietrzu na 
podobieństwo pająka o tysiącu odnóży, a każda noga miała wygląd ohydnego wija 
zaopatrzonego 
w żądło. W szalonym pędzie strzelił ku klaczy, która stanąwszy dęba, gotowała 
się na odparcie 
ataku. Hezhi skurczyła się w oczekiwaniu na straszliwe starcie, do którego 
jednakże nie doszło, 
ponieważ demona spowił nagle snop rozedrganego światła. Dopiero gorączkowy rytm 
bębenka 
przypomniał Hezhi o istnieniu Brata Konia. W międzyczasie ogromnie powiększył 
rozmiary 
swego instrumentu i teraz przykrył nim Pożeracza Oddechu. Ledwie potwór 
przeszedł na drugą 
stronę, rozpadł się na kawałki. Ze skóry bębna wytrysnęła fontanna robactwa, 
które w oczach 
gniło, zamieniając się w czarną maź, a w końcu w dym. Jedynym dźwiękiem, jaki 
temu 
towarzyszył, było coś pośredniego między cichym trzaskiem, a westchnieniem.
Starzec machnął bębenkiem jeszcze parę razy, chcąc się upewnić, że wszystkie 
kawałki 
demona obróciły się w dym. A kiedy nigdzie już nie było widać ani jednej ciemnej 
plamy, ani 
jednego pasemka dymu, pokłonił się klaczy, po czym klęknął przy rannym duchu 
wilka. 
Przygarnął stwora do siebie, nieznacznie zadrżał i ponownie stali się jednym. 
Kiedy dźwignął się 
na nogi, kuśtykał bardziej niż zwykle, zaś na jego twarzy widać było grymas 
bólu. Podszedł do 
Hezhi i łagodnie ujął jej rękę. Miała wrażenie, że od własnych palców dzieli ją 
odległość większa 
niż od Nhol. Były jakieś drętwe, całkiem obce i dopiero, gdy Brat Koń zamknął je 
w swojej dłoni 
i ucichł bębenek, pojęła, że bez wytchnienia wciąż uderzała w swój instrument. 
Klacz parsknęła, 
stanęła dęba, po czym wskoczyła w nią z powrotem. Hezhi poczuła tylko nieznaczny 
wstrząs, 
a w nozdrza uderzyła ją woń końskiej sierści oraz potu.
Naraz ogarnął ją strach. Świat po drugiej stronie bębenka był twardy i na swój 
sposób prosty, 
a ludzkie emocje nie miały tam większego znaczenia. Ale teraz, kiedy było już po 
wszystkim, to 
co po tamtej stronie było zaledwie zdumieniem, tutaj przerodziło się w 
najczystsze przerażenie. 
No i Perkar został zabity, nie zaś uratowany. Jego głowa rozleciała się na 
kawałki, zdruzgotana 
jej ręką – czy też raczej kopytem jej duchowego pomocnika.
Zamrugała. Perkar leżał na ziemi tak jak przedtem, a jego głowa tkwiła na swoim 
miejscu. 
Brat Koń z Ngangatą pochylali się nad nim, bacznie nasłuchując.
– Co się stało? – spytał Tsem. – Dlaczego drżysz? Spojrzała w zaniepokojoną 
twarz 
olbrzyma.
– Walka? Czyżbyś jej nie widział?
– Walka? Widziałem jedynie jak ty i ten starzec bębnicie bez ustanku, 
wyśpiewując przy tym 
jakieś bzdury. Potem Heen zaczął warczeć i zawodzić, a na koniec Brat Koń wstał 
z miejsca, 
machając dokoła bębenkiem. Pojawił się jakiś dym i to wszystko.
– Naprawdę?
– Księżniczko, nic więcej się nie wydarzyło. Ściągnąwszy brwi, Hezhi przeniosła 
spojrzenie 
na Perkara.
– No i jak? Czy ma się lepiej? Brat Koń uroczyście potrząsnął głową.
– Wciąż jest chory i Harka wiele będzie potrzebować czasu, żeby go uleczyć. Ale 
Pożeracz 
Oddechu zniknął.
– Dzięki tobie.
– Dzięki Bogini Koni albo tobie.
– To ty go zabiłeś.
Brat Koń rozłożył ręce.
– Tak naprawdę, to on nie jest zabity, lecz minie wiele lat, zanim jego materia 
ponownie się 
połączy.
– To ty przeciągnąłeś go przez bębenek.
– Tak. Jest mieszkańcem Jeziora. Wyrwany z jego wód, pozbawiony ciała, niejako 
się dusi.
– Czy wszyscy bogowie są tacy?
– Nie. Pożeracz Oddechu pod pewnymi względami jest bardzo delikatny. Ale każde 
przejście 
przez bębenek – z jednej strony Jeziora na drugą – musi być przygotowane przez 
ducha, boga lub 
człowieka. Takie przejście zawsze jest niebezpieczne.
– O czym wy mówicie? Jakie jezioro? – dopytywał się Tsem. Hezhi poklepała go po 
ramieniu.
– Później ci to wyjaśnię. Obiecuję.
– To dobrze, bo teraz oboje rozmawiacie jak para obłąkanych. Brat Koń nie 
odsłonił 
w uśmiechu zębów, jak miał to w zwyczaju, ale w jego oczach zapaliły się błyski 
dawnej 
wesołości.
– Zaiste, obłęd bardzo pomaga tym, którzy pragną zostać gaanem. – Wyciągnąwszy 
rękę, 
podrapał psa między uszami.
Tsem wzniósł oczy ku niebu.
– Wobec tego wszyscy tu obecni muszą być niespełna rozumu. W tym momencie do 
rozmowy wtrącił się Yuu’han.
– Spójrzcie na równinę.
Hezhi podążyła wzrokiem za jego wyciągniętym palcem, lecz nie dostrzegła niczego 
prócz 
księżyca oraz chmur. Tymczasem Ngangata i Brat Koń zareagowali zupełnie inaczej.
– Myślałem, że zatrzymają ich nieco dłużej – powiedział stary Mang.
– Może to kto inny?
– Może.
– Co? Co tam widzicie? – dopytywała się Hezhi.
– Zobacz, o tam... – Ngangata wskazał jej kierunek wyciągniętą ręką.
Hezhi podążyła spojrzeniem wzdłuż wytyczonej linii.
– Nie.
– Obozowe ognisko. Ktoś jedzie za nami o jakiś dzień drogi z tyłu.
– Miałem nadzieję odpocząć do świtu. – Brat Koń ciężko westchnął.
– Możemy odpoczywać w siodle – odparł Ngangata. – Przynajmniej zatrzemy ślady.
– Co masz na myśli? – zapytała Hezhi, lecz natychmiast domyśliła się odpowiedzi, 
gdyż na 
dworze zabębniły o ziemię pierwsze krople deszczu. Powietrzem wstrząsnął odległy 
grom, 
a niebo nad horyzontem przecięła linia błękitnego ognia.
– Przecież mówiłem, że będzie padać – rzekł Ngangata, nie odrywając wzroku od 
Perkara, 
z którego ust dobiegł cichy jęk.
Hezhi zdało się, że na grubych, dziwnych wargach pół-Alwata dostrzega cień 
uśmiechu 
wdzięczności.
XX. Smoki
Ghan przystanął na progu biblioteki i obejrzawszy się za siebie, omiótł 
spojrzeniem 
wypełnione księgami regały. Pilnujący go żołnierze zaczęli niecierpliwie 
pokasływać, on jednak 
zupełnie na to nie zważał.
– Zaczekajcie – burknął. Dostrzegł leżący na stole tom i zawrócił, by odnieść go 
na miejsce. 
– I dokąd to pójdziemy? – zadał retoryczne pytanie, zerkając na oznaczenie na 
grzbiecie, które 
zawierało jednoznaczną odpowiedź. Tom powinien był stać na jednej z półek w 
labiryncie 
regałów zajmujących najbardziej odległą część biblioteki – przez Hezhi określaną 
mianem 
Gęstwiny.
Machnięciem ręki pokazał żołnierzom, że zaraz wraca i zniknął z książką między 
półkami. 
A kiedy upewnił się, że nikt go nie widzi, wsparł czoło o skórzane grzbiety.
– Spędziłem wśród was całe życie – wyszeptał do książek. – Co wy beze mnie 
poczniecie?
Księgi rzecz jasna nic nie odrzekły, lecz gdy ciężkim krokiem zmierzał z 
powrotem w stronę 
czekających strażników, odpowiedź nasunęła mu się sama. Musnął palcem 
Tercjariusz Grimoire, 
ostatni z długiego rzędu tomów oddzielających go od czytelni.
– Do widzenia – rzucił szeptem. – Zawsze znajdzie się ktoś, kto się wami zajmie.
Potem wyszedł, nie oglądając się za siebie, z niechęcią kierując myśli ku temu, 
co go 
czekało.
Widziałem smoki – napisał Ghan nieco później, kiedy ignorując wszystkich na 
barce, 
rozpakował rzeczy w swojej kajucie. – Na swój sposób były wspaniałe. Węgorz 
przywołał je 
własną krwią choć byłem przekonany, że w ten sposób nie można zwabić nawet 
najnędzniejszego 
robaka. Na smoki to jednak wystarczyło. Wiły się w wodzie niby żywe fale, 
mieniąc się 
odcieniami zielonej tęczy. Widok doprawdy piękny. Sprawnie wślizgnęły się w 
uchwyty pod barką 
i natychmiast dały znać o swojej sile, gdyż nieruchoma dotychczas łódź gładko 
ruszyła z miejsca. 
Niebawem przestaniemy zwracać na nie uwagę, podczas gdy one pracować będą 
niestrudzenie, 
unosząc nas w górę Rzeki.
Odłożył pióro, legł na łóżku i zamknął oczy. Dzień był długi, przyniósł wiele 
zmian i nawet 
pisanie nie dawało mu zwykłej radości.
Ghe wyszedł na pokład o brzasku. Nhol zniknęło, on zaś pomimo ulepszonego wzroku 
widział niemal wyłącznie Rzekę. Bliżej siebie miał sztuczny horyzont wyznaczony 
przez koronę 
grobli, której podstawę porastały gęste zarośla wierzby, bawełny oraz bambusa. 
Drugi brzeg był 
natomiast tak odległy, że jawił się w postaci cieniutkiej, zielonej linii. 
Zaczerpnął głęboko tchu. 
Płynęli! Wyprawa – jego wyprawa! – właśnie się rozpoczęła. Odnajdą ją, miał co 
do tego 
niezachwianą pewność. Uczucie to było niemal nieludzkie, lecz i tak dawało mu 
radość.
Usłyszał czyjeś kroki. Duch ślepego chłopca rozpoznał je natychmiast, toteż Ghe 
zamiast się 
odwrócić, od razu wyrzekł słowa powitania.
– Hrabina Qwen Shen. Wstajesz pani o niezwykłej godzinie.
– Tak jak i pan, hrabio Yen.
Zwrócił twarz w jej stronę tak, by mogła dojrzeć sardoniczny uśmieszek.
– Nie jestem hrabią, o pani.
– Doprawdy? W takim razie zastanawiam się, dlaczego cesarz powierzył ci tę 
wyprawę.
– To twój mąż, pani, jest kapitanem.
– O, tak – westchnęła. – Może powinniśmy o nim pomówić.
– Pomówić?
Uśmiechnęła się nieznacznie, a Ghe ponownie uderzyło jej niezwykłe piękno, jakaś 
bliżej 
nieokreślona egzotyka.
– Cesarz przyobiecał ci barkę, abyś mógł ścigać swój cel, a także niezbędne 
narzędzia: 
załogę, kapitana. Mój mąż, hrabia Węgorz, jest właśnie takim narzędziem.
Ghe podrapał przecinającą podbródek bliznę.
– W takim razie, kto wydaje rozkazy żołnierzom?
– Węgorz. Ale on rozkaże tylko to, co mu podsunę, ja zaś podsunę mu to, co mi 
powiesz. 
Tak właśnie wygląda dowodzenie na tej barce.
– Takie rozwiązanie jest chyba nadmiernie skomplikowane – zauważył Ghe. – Czy 
hrabia 
Węgorz jest świadom takiego stanu rzeczy?
– Świadom? – odparła hrabina z błyskiem w oku. – On nawet nie bardzo zdaje sobie 
sprawę 
z tego, że oddycha. Natomiast już zupełnie jest nieświadom tego, że nigdy w 
życiu niczego sam 
nie wymyślił. Cesarz dal mu łódź, by pożeglował w górę Rzeki, do „Wun i miejsc 
rozpościerających się poza nim” jako cesarski ambasador. To ty i ja mamy 
określić, do jakich 
„miejsc poza nim” powinniśmy popłynąć.
– Bez urazy, hrabino Qwen Shen, lecz czy nie byłoby prościej oddać Węgorza czy 
jakiegoś 
innego kapitana wprost pod moją komendę?
– Ależ oczywiście, że nie – odrzekła, wystawiając twarz na idący od wody podmuch 
wiatru. 
– Żaden wielmoża nie zniesie rozkazów człowieka z gminu, zaś człowiek z gminu 
nie może 
dowodzić królewską barką. Wierz mi, takie rozwiązanie jest najlepsze. Możesz być 
pewien, że 
twe wskazówki zostaną ściśle wypełnione.
Przyjął te słowa skinieniem głowy.
– Czy cesarz wyjawił ci prawdziwy cel naszej misji?
– Jego córka – powiedziała bezgłośnie ruchem warg i uroczyście pokiwała głową.
Ghe zmarszczył czoło.
– Zachowaj to dla siebie, pani.
– Nie martw się – uspokajająco rzuciła Qwen Shen. – Nawykłam do takich 
łamigłówek. Ty 
i ja dobrze będziemy dowodzić tym statkiem.
– To dla mnie zaszczyt – odparł Ghe, choć świadomość, że w znacznej mierze zdany 
jest na 
łaskę tej kobiety, mocno osłabiła jego wcześniejszą radość.
Z ciemności doleciał krzyk mewy, w oddali, pośród majestatycznego bezmiaru wód 
Rzeki 
Ghe dostrzegł inną, mniejszą barkę, która spływała z prądem. Zaczął zastanawiać 
się, czy także 
do niej zaprzęgnięto smoki, czy też za napęd służyły jej mniej niezwykłe siły.
– Czy Węgorz wie?
– Nie. Nie wie nikt, oprócz tego starca. Musisz mu nakazać, by trzymał język na 
wodzy.
Ghe posłał jej złośliwy uśmieszek.
– To całkiem zbędne. Ten człowiek otwiera usta wyłącznie po to, żeby obrażać 
albo się 
kłócić. Na wszelki wypadek sprawdzę jednak, czy pojmuje powagę sytuacji. Ty, 
pani, ze swej 
strony dołóż natomiast starań, aby nie poznał mojej prawdziwej roli w tej 
wyprawie. Na razie 
uchodzę w jego oczach za inżyniera, który kocha się w Hezhi, to wszystko.
Przechadzali się wolno po pokładzie, a Ghe czuł na sobie bez ustanku baczny 
wzrok hrabiny, 
szczególnie często prześlizgujący się po jego gardle. On sam pieczołowicie 
udawał, że ma 
spojrzenie zatopione w odległym horyzoncie. Kiedy wreszcie na nią spojrzał, 
wyraz jej oczu 
wzbudził w nim niepokój.
– O co ci chodzi, pani? Za kogo mnie bierzesz?
Przez czas jakiś trwała w milczeniu, potem zwróciła się ku niemu i odpowiedziała 
własnym 
pytaniem.
– Czy mogę dotknąć twego ciała?
– Co takiego?
– Twojej dłoni. Chcę dotknąć twojej dłoni.
– Dlaczego?
– Aby się przekonać, czy jest zimna.
– Nie jest zimna – zapewnił Ghe. – Jest ciepła, tak jak ciało.
– Ale ja chcę jej dotknąć – nie dawała za wygraną. – Chcę wiedzieć...
– Chcesz poznać dotyk ciała ghoula? – syknął ze złością. Spokojnie patrzyła mu 
prosto 
w oczy.
– Tak.
Wyciągnął rękę szybko, bardzo szybko, tak by pojęła, że był więcej niż 
człowiekiem, co 
najmniej w takiej samej mierze, w jakiej nim nie był. Zacisnął dłoń na jej 
palcach na tyle mocno, 
by poczuła ból. Hrabina syknęła, lecz poza tym nie dała po sobie niczego poznać.
Wyszczerzył zęby w dzikim uśmiechu.
– Oto jak smakuje dotyk mego ciała.
Zamknęła oczy, ale nie próbowała wyszarpnąć dłoni, jak tego się spodziewał.
– Byłeś w błędzie – powiedziała, po czym niespodziewanie dotknęła jego knykci 
palcami 
wolnej ręki. – Masz ciało gorętsze od ludzkiego.
Oswobodził jej dłoń, odpychając ją zarazem od siebie.
– Czy zaspokoiłem twą ciekawość, pani?
W zamyśleniu potarła zgniecione palce.
– Nie, nic podobnego. Moja ciekawość właśnie zaczyna się budzić.
Posławszy mu sardoniczny uśmiech, skierowała kroki w stronę barwnego namiotu, w 
którym 
spał jej mąż.
Natomiast Ghe stał jak skamieniały jeszcze długo po wschodzie słońca. Jego 
zdumienie 
powoli ustępowało miejsca złości, która przeradzała się we wściekłość. Jeśli 
Qwen Shen 
zamierzała zabawić się jego kosztem, gorzko tego pożałuje. Czas jakiś zajęty był 
wymyślaniem 
jak najokrutniejszych kar, a gdy na pokładzie przybyło marynarzy – sondujących 
dno długimi 
tyczkami, zarzucających sieci, czy tylko obserwujących nurt oraz prądy Rzeki – 
zszedł na dół, 
żeby pomówić z Ghanem.
– Możesz być pewien, że ona nie przebywa w pobliżu Rzeki – powiedział Ghan, zaś 
Ghe 
pomyślał, że jego zachowanie zdradza oznaki czujności.
– A to niby dlaczego?
– Wiąże mnie zakaz, przeto nie wyjawię ci zbyt wielu szczegółów. Wystarczy 
powiedzieć, że 
ona uciekała nie tyle od Nhol, co od samej Rzeki. Powrót nad wodę zniweczyłby 
wszelkie jej 
nadzieje.
– W takim razie do tego nie dopuścimy – zapewnił Ghe. – Odnajdziemy ją i 
ostrzeżemy 
o planach kapłanów.
– Nie wiem, jak kapłani mogą ją znaleźć.
– Już oni mają swoje sposoby.
– Dowiedziałeś się, że wyprawa ze świątyni wyruszyła Rzeką, a nie lądem? To 
dlatego 
cesarz przygotował barkę na naszą podróż?
Prawdę powiedziawszy, Ghe nie zastanawiał się zbytnio, dlaczego poprosił o 
barkę. Wtedy 
wydawało mu się to całkiem naturalne. Teraz uprzytomnił sobie, że mógł dopuścić, 
aby Bóg 
Rzeki zdradził samego siebie. Miał pojęcie jedynie o ruchu z prądem bądź pod 
prąd, więc 
naturalnie, Hezhi musiała znajdować się w jednym z tych dwóch kierunków. Ghe 
wyczuwał, że 
jest w górze Rzeki, ale teraz zaświtała mu myśl, że przeświadczenie Rzeki w tej 
materii – nawet 
przefiltrowane przez niego – nie było miarodajne. Swą wiedzę czerpał bowiem 
wyłącznie z wizji, 
jakie od paru dni posyłał mu Bóg Rzeki. W odróżnieniu od poprzednich – 
przedstawiających 
samą Rzekę – te ukazywały jakiegoś mężczyznę, śniadego, dzikiego mężczyznę, 
jadącego na 
pasiastym koniu pośród innych z barbarzyńska odzianych jeźdźców. We śnie Ghe 
miał wrażenie, 
że ów dziki człowiek wiedział, gdzie przebywa Hezhi. Ponadto bardzo przypominał 
samego Ghe 
– był przedłużeniem ramienia Rzeki w miejscu, gdzie bóg nie mógł płynąć. Jednak 
poza tymi 
obrazami Rzeka wyraźnie skąpił mu wiadomości. On tymczasem bardzo ich 
potrzebował, aby 
przekonać Ghana, że wie znacznie więcej niż w rzeczywistości.
Tamten mężczyzna na koniu mimowolnie przypomniał Ghe o małej figurce, którą 
podarował 
Hezhi, przedstawiającej postać pół kobiety, pół konia z legend Mangów. Jeśli 
mężczyzna z jego 
snów był Mangiem, to być może wszyscy barbarzyńcy wyglądali podobnie.
Nie, to nie była prawda. Niektórzy spośród nich byli biali jak albinosy i mieli 
oczy barwy 
bladoszarego szkła. Mangowie przynajmniej wyglądali jak ludzie.
Jeśli nie podejmie ryzyka teraz, dopóki Ghan nic nie powiedział, wówczas 
bibliotekarz 
przejmie całkowitą kontrolę nad informacjami. Starzec mógł mu powiedzieć 
cokolwiek, a jego 
tajemne zmysły nie były na tyle przenikliwe, by wykryć nieznaczny fałsz. Dlatego 
też Ghan 
musiał wierzyć w fikcyjną wyprawę ze świątyni, musiał wierzyć, że kapłani 
wiedzą, gdzie jest 
dziewczyna.
Tak więc, zebrawszy całą pewność siebie, wypowiedział jedyną myśl, jaka przyszła 
mu do 
głowy.
– My, podobnie jak i kapłani, wiemy, że ona przebywa wśród Mangów.
W następnej chwili musiał wytężyć wszystkie siły, żeby powściągnąć uśmiech 
triumfu, 
wyczuł bowiem przygnębienie Ghana, zwietrzył gorzką, słonawą woń. Miał rację! A 
w każdym 
bądź razie przynajmniej częściowo. Teraz Ghan będzie musiał zważać na swoje 
kłamstwa, 
ponieważ nie będzie wiedzieć, ile tak naprawdę wie Ghe. Widział wysiłek starca, 
jego nadzieję 
na zmyślenie kłamstwa tak bliskiego prawdy, by można w nie było uwierzyć. 
Pokiwał w duchu 
głową. Tak, Ghan by go oszukał, gdyby tylko uznał, że da się nabrać. Dokąd 
zawiódłby ich 
bibliotekarz, nabrawszy przekonania, że kapłani nie stanowili dla Hezhi żadnego 
zagrożenia? 
Nieuchronnie doszedłby wówczas do wniosku, że jedyne prawdziwe niebezpieczeństwo 
wiązało 
się właśnie z tą wyprawą. Teraz jednak uzyskał dowód na to, że kapłani 
wiedzieli, gdzie ona 
przebywa, a to nakłoni go do wyjawienia przynajmniej części prawdy.
– Ona jest wśród Mangów – przyznał w końcu Ghan, a Ghe poczuł się prawdziwym 
zwycięzcą. – To przynajmniej jest prawdą. Kapłani musieli śledzić mnie baczniej 
niż 
przypuszczałem i zapewne dowiedzieli się, że dostałem od niej wiadomość.
– Oglądałem mapy – powiedział Ghe. – Pustkowia Mangów są ogromne. Wiedza, że ona 
tam 
jest, niewiele ułatwi nasze poszukiwania.
– To prawda – cicho odrzekł Ghan – ja jednak mogę wskazać miejsce jej pobytu 
znacznie 
dokładniej.
– Czy będziemy musieli podróżować liedem? W jakim kierunku?
Westchnąwszy ciężko, Ghan sięgnął po stojącą przy biurku okutą mosiądzem 
bambusową 
tubę. Wyciągnął z niej mapę, którą następnie rozwinął na pustym blacie.
– Tutaj jest Nhol – wyjaśnił, a Ghe rozpoznał wskazane przez niego miejsce bez 
najmniejszego trudu. Rzekę oddano na mapie za pomocą trzech równoległych do 
siebie, 
falujących linii, natomiast miasto oznaczono wizerunkiem stromej piramidy 
Świątyni Wody. Na 
ten widok Ghe poczuł przypływ znajomej złości. Nie godziło się bowiem, by miasto 
Rzeki 
przedstawiał symbol jej okiełznania.
Ghan tymczasem ciągnął dalej:
– Tu mamy pustkowia. – Wskazał dłonią znaczny obszar pozbawiony wszelkich 
szczegółów, 
nie licząc rysunku jeźdźca ze wzniesionym mieczem w dłoni. Rzeka zaledwie 
muskała swym 
korytem obrzeża tych ziem. Równiny na drugim brzegu opatrzone były napisem 
Dehshe, który – 
jak wiedział Ghe – oznaczał nazwę innego barbarzyńskiego plemienia. – Możemy 
trzymać się 
Rzeki, dopóki nie dotrzemy w to miejsce. – Ghan dotknął palcem przecinającej 
główny nurt 
pojedynczej, falującej linii.
– Co to takiego?
– Jakaś mniejsza rzeczka. Być może uda się nam wprowadzić barkę w górę jej 
biegu. Potem 
będziemy musieli opuścić pokład i dalej wędrować lądem.
– Dokąd?
Ghan posłał mu szczere spojrzenie.
– Proszę, zrozum. Zarówno ty, jak i cesarz potrzebujecie mnie wyłącznie dlatego, 
że znam 
miejsce pobytu Hezhi. Chcę, żeby taki stan rzeczy trwał jak najdłużej. Dlatego 
też teraz powiem 
tylko tyle, iż powinieneś żeglować do ujścia tej rzeczki, a jeśli okaże się to 
możliwe, także dalej 
w górę jej biegu.
Ghe skinął głową. Słowa starca brzmiały mądrze. Na dobrą sprawę bibliotekarz 
chyba nawet 
kogoś mu przypominał. W krótkim przebłysku stanęła mu przed oczami stara kobieta 
z ulicy Red 
Gar, którą zamordował. Na myśl o niej poczuł przelotny smutek, taki sam jak w 
chwili jej 
śmierci. Dlaczego stary bibliotekarz budził w nim wspomnienia dotyczące właśnie 
tamtej 
kobiety?
Oboje byli starzy, oboje brzydcy i nieustępliwi. No i niebezpieczni. Oprócz tego 
było jednak 
coś jeszcze istotniejszego, czego wszakże nie potrafił teraz sobie uzmysłowić.
– A zatem dobrze – powiedział, otrząsając się z zadumy. – Zaniosę tę wiadomość 
Węgorzowi, chyba że masz ochotę przedstawić mu ją osobiście.
– Proszę, tylko nie to – jęknął Ghan. – Raz już z nim rozmawiałem i wystarczy mi 
tego aż do 
śmierci. Przez wiele lat unikałem takich jak on, a teraz przyszło mi tłoczyć się 
z jednym z nich na 
pokładzie tego samego statku.
– Doskonale cię pojmuję. – Ghe pokiwał głową. – Wśród kapłanów oraz inżynierów 
pełno 
jest takich ludzi. W moim przekonaniu to Qwen Shen przewodzi tak naprawdę tej 
wyprawie.
– Tak, Qwen Shen. Hrabina Ogień, Hrabina Lód.
– Co takiego?
– To właśnie oznacza jej imię, ty idioto. Ogień, lód.
– Och.
– Idź już. Mam jeszcze wiele do przeczytania.
– Mistrzu Ghanie, czy ty nigdy nie zajmujesz się niczym innym?
– Co masz na myśli?
– Wiem, że nigdy nie pływałeś Rzeką na północ od Nhol, a mimo to siedzisz w 
zamknięciu, 
zamiast podziwiać nowe widoki.
– No cóż, w ten sposób mogę przynajmniej udawać, że nie uczestniczę w tej 
szalonej 
wyprawie. Mogę skupić myśli narzeczach naprawdę ważnych. Niebawem – gdy zmusisz 
do 
marszu przez wertepy te stare nogi – utracę ten luksus. A poza tym, cóż „nowego” 
można tam 
zobaczyć?
– No... wodę, odległe groble, od czasu do czasu jakąś inną łódź... Już rozumiem 
twój punkt 
widzenia.
– To dobrze. Człek przeciętnej inteligencji zrozumiałby mój punkt widzenia już 
dawno temu 
i w ten sposób oszczędziłby mój czas. Jestem stary, więc nie pozostało mi go 
zbyt wiele.
– Raz jeszcze przepraszam, Mistrzu Ghanie. Odchodzę i nie przeszkadzam ci dłużej 
w pracy.
Złożywszy krótki ukłon, wyszedł z kajuty. A gdy znalazł się na pokładzie, 
stwierdził, że 
zupełnie nie pojmuje punktu widzenia Ghana. Zaledwie bowiem wkroczył na 
wypolerowane 
deski pokładu, zewsząd otoczył go wspaniały, całkiem nowy świat. Słońce zalewało 
go wesołym, 
żółtym blaskiem, po niebie wlekły się dobroduszne chmury, które podobnie jak 
słońce, było 
proste i jaskrawe, niczym jego sny. Wzdłuż poręczy stało ze trzydziestu 
żołnierzy w kiltach 
o barwie akwamaryny i złota oraz wypolerowanych, stalowych pancerzach. To byli 
jego 
żołnierze, jako że to Ghe poprosił o nich cesarza. Mężczyźni, którzy na jego 
rozkaz będą walczyć 
i umierać.
Najważniejsze w tym wszystkim było zaś to, że wyprawa przestała być mglistą 
mrzonką. 
Ghan wie, gdzie jest Hezhi, zna dokładne miejsce jej pobytu. Niebawem Ghe ją 
odnajdzie, obroni 
przed wrogami i raz jeszcze weźmie w ramiona. A potem zabierze ją z powrotem do 
ojca – nie do 
tej mizeroty z krwi i kości zamieszkującej w pałacu, ale do tego, który naprawdę 
ją stworzył. 
Hezhi uciekła tylko dlatego, że go nie rozumiała, a kapłani od dziecka karmili 
ją kłamstwami 
pochodzącymi z owego ciemnego miejsca w podziemiach, gdzie straszliwa istota w 
ludzkim 
przebraniu przetrzymywała w łańcuchach pierwszego cesarza. To za ich przyczyną 
nauczyła się 
bać boga, utożsamiać go z niegodziwościami kapłanów, niegodziwościami, w których 
on sam 
również tkwił po uszy, zanim śmierć go nie obudziła. Tymczasem Rzeka, prawda o 
nim, była 
tym, co oglądał w chwili obecnej – bezmiarem, niebem budzącym się do życia ponad 
ziemią, 
samym życiem, deszczem. Radością. W tym momencie czuł się tak, jakby jego głowa 
oraz stopy 
stanowiły odrębne światy, pomiędzy którymi kłębiły się raki, tyrusy, płastugi, 
kraby, sumiki, 
węgorze – wszelkie wodne stworzenie, rozlegle szuwary, gęste kępy cyprysów i 
mangrowe 
zarośla Bagiennych Królestw. Zupełnie nie odczuwał głodu, zaś koszmarna prawda o 
tym, że był 
martwy, wydawała się odległą i niepotrzebną troską. Po głowie tłukła mu się 
tylko jedna 
niespokojna myśl i było to denerwujące, ponieważ nie potrafił znaleźć jej 
źródła. Myśl ta 
pozostawała w jakimś związku ze świątynią oraz jej dziwacznym panem, lecz nie to 
było istotą 
jego... niepokoju? Strachu?
Cokolwiek by to nie było, rozprawi się z tym, kiedy już nadejdzie. Ale teraz, po 
raz pierwszy 
od momentu swych powtórnych narodzin, poczuł w oszołomieniu, że ma ochotę 
śpiewać. Nie 
pozwoli, aby jakaś durna myśl odwracała jego uwagę od tak niezwykłego doznania. 
Nie będzie 
też śpiewać. Tego byłoby już za wiele – reszta przebywających na barce wzięłaby 
go za głupka. 
Będzie natomiast przypatrywać się Rzece i oddawać cześć, to zaś wielce 
przypominać będzie 
śpiewanie.
W kajucie Ghan uważnie przestudiował mapę, po czym sięgnął po następną, jeszcze 
dokładniejszą. Starannie sprawdził wszystkie szczegóły w geograficznym dziele, 
które zabrał ze 
sobą na pokład.
W chwili obecnej kroczył po cienkiej linie rozpiętej w gąszczu ustawionych na 
sztorc ostrzy. 
Gdyby tylko miał całkowitą pewność, że kapłani nie posłali własnej wyprawy. 
Jeżeli natomiast to 
uczynili, słudzy świątyni musieli znacznie ich wyprzedzać i Hezhi z Tsemem albo 
już uciekli 
albo zostali przez nich pojmani.
To drugie mogło się zdarzyć jedynie w przypadku, gdyby Mangowie sprzedali 
księżniczkę. 
Ghan nie potrafił jednak wyobrazić sobie niczego, czym jakikolwiek kapłan 
zdołałby przekupić 
bądź zjednać sobie Mangów.
W dalszym ciągu jego plan dopiero nabierał kształtów. Zbyt wiele zależało w nim 
od Yena, 
zwłaszcza że ten wciąż go zaskakiwał. Chłopak miał w sobie coś, czego nie 
rozumiał, zupełnie 
jakby jakaś część jego dziejów została ukryta przed ludzkim wzrokiem.
Na razie miał jednak swoje mapy oraz geograficzną księgę. Dowie się z nich tak 
wiele, jak 
tylko to będzie możliwe.
Podczas gdy Ghe przechadzał się po pokładzie, usiłując dociec, co też mąci jego 
szczęśliwość, Ghan skupił całą uwagę na mapie. W zamyśleniu przeciągnął palcem 
po rysunku 
stożkowatej góry. Napis u jej podnóża głosił, że jest to She’leng. Wypływający z 
niej kręty 
strumień dawał początek Rzece. „To dziwne – pomyślał – jak bardzo rysunek ten 
przypomina 
symbol oddalonego o pół świata Nhol”.
XXI. Człowiek widmo
– Zbudź się...
Perkar rozwarł powieki i spojrzał w niebo, które dygotało i dudniło tak, że aż z 
lękiem 
pomyślał, czy czasem chmury nie urwą się z uwięzi i runą wprost na jego głowę. 
Na dobrą 
sprawę nie był nawet pewien, czy któraś już tego nie zrobiła, gdyż uświadomił 
sobie, że jest 
przemoczony do suchej nitki. Uniósł rękę, by zetrzeć wodę z twarzy, a wtedy 
świat zakołysał się 
jeszcze groźniej.
Ktoś zagadał w języku, którego w pierwszej chwili nie zrozumiał i musiało 
upłynąć nieco 
czasu, zanim rozpoznał mowę Mangów. Poruszył się wówczas gwałtownie i 
natychmiast poczuł, 
jak słabe i omdlałe jest jego ciało. Ostatnią rzeczą, jaką świadomie zapamiętał, 
była gra 
w klepanego z wojownikiem Mangów, w której doznał porażki. Co oni mu zrobili?
Chciał usiąść, lecz nie zdołał tego uczynić, gdyż był przywiązany do ciągniętych 
przez konia 
żerdzi.
– Hej! – spróbował ryknąć, lecz z jego gardła dobiegło jedynie ciche kasłanie. A 
mimo to, 
ktoś go usłyszał, bo gwałtowne podrygi noszy nagle ustały.
Grubo ciosana twarz pół-człowieka przesłoniła mu niebo, zręczne palce poluzowały 
rzemienie opasujące jego pierś.
– Ngangata – wychrypiał Perkar.
– Jak się czujesz?
– Tak samo jak wówczas, gdy rozprawiła się ze mną Łowczyni. Co się stało?
– O, to długa historia i...
– Perkarze! – Podnieconemu okrzykowi towarzyszył szelest materii, pod miękkimi 
butami 
cicho zachrzęścił piasek. Odwróciwszy głowę, dostrzegł nadbiegającą Hezhi. – 
Brat Koń 
powiedział, że wkrótce się przebudzisz! Wiedziałam, że deszcz tego dokona!
– Witaj, księżniczko. Mam nadzieję, że ktoś niebawem wszystko mi wyjaśni.
– Podziękuj jej za uratowanie życia – zamruczał mu w uchu słaby głos Harki, jak 
gdyby 
także i miecz był poważnie chory.
– Uratowała mi życie? – zdumiał się Perkar. Co też tu się działo? Ani chybi, w 
trakcie gry 
skręcił sobie kark i powrót do zdrowia zabrał mu nieco czasu. A jednak Hezhi 
stała, niepewnie 
splatając ręce, zaś przez jej twarz przelatywały najróżniejsze uczucia. Także 
Ngangata sprawiał 
wrażenie szczęśliwego i chyba nieco zaskoczonego – jakby nie potrafił do końca 
uwierzyć, że 
Perkar ponownie przemówił.
Hezhi zagryzła wargi.
– Co pamiętasz?
– Nic. Ja tylko... – urwał gdyż dziewczyna uklękła, po czym wtuliła twarz w jego 
ramię.
– Rada jestem niezmiernie, że wróciłeś – wyszeptała, a głos jej się łamał, jakby 
za chwilę 
miała wybuchnąć płaczem.
Perkar popadł w takie zdumienie, że nie zdołał znaleźć żadnej odpowiedzi, a 
zanim przyszło 
mu do głowy, by odwzajemnić uścisk, Hezhi zdążyła się odsunąć. Twarz miała suchą 
i jakby 
nieco zakłopotaną.
W międzyczasie Ngangata uporał się z rzemieniami.
– Tylko nie próbuj wstawać – rzucił ostrzegawczo.
Perkar puścił jednak jego słowa mimo uszu i zaledwie dotknął stopami ziemi, 
rozciągnął się 
jak długi na mokrym piasku. Ponad wzgórzami przetoczył się odległy grom – to 
zapewne któryś 
z bogów naigrawał się z jego wysiłków.
– No, znowu jesteś wśród żywych – rozległ się gderliwy głos Brata Konia. – 
Pamiętasz, jak 
opowiadałem ci, że Mangowie to jedyna rasa, która przetrwała w tych stronach 
podczas 
stworzenia? Nie zapomnij o tym, kiedy znów przyjdzie ci ochota spróbować sił w 
którejś 
z naszych gier.
– Nie zapomnę.
– Ja zaś ci w tym pomogę – zapewnił Ngangata. – Ogłuszę cię bez wahania, gdy 
tylko coś 
takiego przyjdzie ci do głowy. W ten sposób najmniej ucierpisz, ty idioto.
– Jak to miło znów być z wami – wydyszał Perkar, chwiejnie stając wreszcie na 
nogi.
– Pozostań na noszach póki nie nabierzesz sił – poradził Brat Koń. – Musimy 
ruszać 
w drogę.
– Dlaczego?
– Jesteśmy ścigani. To także wytłumaczę ci później.
– Mogę jechać u twego boku – zaproponowała Hezhi.
– Dajcie mi chwilę do namysłu – powiedział Perkar. – Chcę też pomówić z Harką. – 
Opadł 
na obciągniętą skórą ramę z żerdzi, po czym, pod wpływem nagłej myśli, raptownie 
siadł na 
posłaniu. – A Ostry Tygrys? Czy pamiętaliście, żeby go zabrać?
Ngangata wyciągniętą ręką pokazał gdzieś za siebie.
– Tam stoi. A teraz już leż.
Wykręcając szyję, spojrzał we wskazanym przez Ngangatę kierunku. Ostry Tygrys 
naprawdę 
tam był, patrzył na Perkara z miną wyrażającą zapewne końskie lekceważenie.
Uspokojony, legł na skóry. Niebawem niebiosa ponownie zaczęły grzechotać. Nad 
sobą miał 
siwą chmurę, a na jej tle jasną plamką odznaczał się jakiś ptak, być może żuraw.
– Zapewne wiesz, co mnie spotkało, Harko.
– Zaiste, może lepiej wyliczę, co cię nie spotkało? Były chwile, że czułem się 
niemal tak źle 
jak i ty, więc część mych wspomnień jest zamglona i niedokładna.
– Ty byłeś chory? Jakże to możliwe?
– Nasze więzi serca są ze sobą złączone. Wszystko, co grozi ci śmiercią, mnie 
również 
osłabia.
– Ale przecież kiedy ja umrę, ty odzyskasz wolność.
– W zwyczajnych okolicznościach tak, jednak nie w tym przypadku.
Perkar w zdumieniu pokręcił głową.
– Wprost nie mogę w to uwierzyć. A zatem wszystko mi opowiedz, Harko. I 
wytłumacz, 
dlaczego mam podziękować Hezhi za ocalone życie.
Tak więc Harka przedstawił mu swą opowieść, a kiedy skończył, jadąca opodal 
Hezhi 
wyjaśniła, co wydarzyło się w świecie poza jego ciałem. Opowiedziała o walce, 
ucieczce z osady 
Mangów, bitwie duchów o jego życie, a wreszcie o pogoni, którą dojrzeli w 
oddali. Hezhi 
mówiła, a Perkar z każdą chwilą odzyskiwał siły. Nie musząc dłużej stawiać czoło 
nadprzyrodzonej istocie, Harka uzdrawiał go z właściwą sobie szybkością. Zanim 
relacja 
dziewczyny dobiegła końca, gotów był dosiąść wierzchowca.
– To dobrze – ucieszyła się Hezhi. – Ngangata powiada, że bez tych noszy 
trudniej będzie 
nas wytropić.
– To prawda. Końce żerdzi pozostawiają w ziemi głębokie ślady, które trudno 
zatrzeć. Nawet 
silny deszcz nie zdoła zupełnie ich usunąć. Czy mocno padało?
– Nie aż tak.
Wszyscy w milczeniu, nerwowo śledzili jego ruchy, gdy wsunąwszy stopę w 
strzemię, 
przywarł brzuchem do boku T’esha, a następnie z głuchym stęknięciem przerzucił 
drugą nogę 
ponad grzbietem ogiera.
Bez dalszej zwłoki ruszyli w drogę. Perkar nadal był osłabiony i kręciło mu się 
nieco 
w głowie, ale zdołał przetrwać w siodle resztę dnia, a podczas jazdy skupił swe 
wysiłki na 
uporządkowaniu pytań, które bez ustanku zaprzątały mu umysł.
Tego popołudnia wkroczyli na tereny bardziej wyżynne. Ścieżka, którą jechali, 
nieustannie 
pięła się w górę, a odległe szczyty stały się lepiej widoczne, bardziej realne, 
z pokrywającymi je 
połaciami lasu, czy śnieżnymi polami. Widok ten budził w Perkarze wspomnienia 
domu, 
poprawiał nastrój. Nagle, pod wpływem jakiejś myśli wzdrygnął się i ściągnął 
wodze 
wierzchowca.
– Hezhi, dokąd my jedziemy? Bo chyba nie tylko umykamy przed pościgiem?
– Zmierzamy do góry – oznajmiła z prostota.
– Góra. – To właśnie ona czaiła się gdzieś w zakamarkach pamięci. Tak bardzo się 
skupił na 
wydarzeniach dni, kiedy leżał bez zmysłów, że w ogóle nie myślał o tym, co 
wydarzyło się 
przedtem. Co prawda nie zapomniał, ale odłożył na później myśli o spotkaniu z 
Karakiem – 
Czarnym Bogiem, albo jeszcze kimś innym, w zależności od tego, jak niestałe 
bóstwo kazało się 
mianować. Karak polecił mu dopilnować, by Hezhi dotarła do góry.
– Dlaczego? Kto podjął taką decyzję? Hezhi wydęła wargi.
– Czy nie pamiętasz, jak mówiłeś mi, żebym tam jechała?
– Nie.
– A więc był to jedynie przejaw twej choroby? Czyżby Kruk nie pouczył cię, żebyś 
zaprowadził mnie do góry?
Perkara ogarnęła fala irytacji.
– Czy usłyszałaś to od Ngangaty?
Hezhi ściągnęła brwi, a w jej głosie zadźwięczały chłodniejsze tony.
– Nie. Powiedział tylko, że rozmawiałeś z Czarnym Bogiem, ale niewiele wie o 
przedmiocie 
waszej rozmowy.
Perkar odetchnął głęboko, usiłując zapanować nad rosnącą złością. Co też tak 
bardzo go 
denerwowało?
– Wybacz, Hezhi. To, co ci mówiłem – choć zupełnie tego nie pamiętam – jest 
prawdą. 
Karak twierdzi, że powinniśmy udać się do góry w sercu Balat.
– Mnie powiedział to samo.
– To ty rozmawiałaś z Karakiem? Gdzie?
Hezhi odpowiedziała, nie mogąc zapanować nad mimowolnym uśmiechem.
– Zatem czeka mnie jeszcze jedna niezwykła opowieść – stwierdził oszołomiony 
Perkar. 
Czuł się tak, jakby nagle ocknął się na stromym zboczu lodowej góry, po którym 
zsuwał się 
z rosnącą szybkością. Po spotkaniu z Karakiem zdawało mu się, iż wie co należy 
czynić, ale 
w czasie gdy leżał jak martwy, świat poszedł dalej, nie czekając na niego.
– To później – oznajmiła Hezhi zdecydowanym tonem. – Najpierw powiedz mi, 
dlaczego 
musimy dotrzeć do tej góry.
Perkar z namysłem pogładził grzywę Tesha. Skoro rozmawiała z Karakiem, to 
dlaczego Bóg 
Kruków jej tego nie wyjaśnił? Zasługiwała na to, by wiedzieć. Zwłaszcza po tym, 
jak wybawiła 
go od śmierci ze szponów Pożeracza Oddechu. Tymczasem jego lud – być może nawet 
ojciec 
i bracia – nieustannie umierali. To była jego wina i musiał o tym pamiętać, 
podejmując wszelkie 
decyzje. Piraku podpowiadało, by nad wszystko stawiał sprawy najważniejsze. Tak 
mu się 
przynajmniej wydawało.
– Karak mówił niejasno – zaczął ostrożnie Perkar. – Zrozumiałem jednak, że jeśli 
dojdziemy 
do tej góry, do samego źródła Rzeki, to zdołamy go zabić.
– Zabić go? Zabić Rzekę? – W głosie Hezhi zabrzmiało czyste niedowierzanie. – 
Czy raz już 
tego nie próbowałeś? Czy sam mi o tym nie opowiadałeś?
– Wiem, że brzmi to nieprawdopodobnie – przyznał Perkar. – Już dawno temu 
porzuciłem 
wszelkie myśli o tym wyczynie, ale Karak powiada, że możemy tego dokonać, a 
nawet więcej – 
musimy to zrobić.
„Powiedział, że ty możesz tego dokonać” – dodał w duchu. Uznał bowiem, że lepiej 
będzie 
oswoić ją z tą prawdą stopniowo.
– A czy Karakowi można ufać?
– Nie. Lecz jest on bogiem takim samym jak i Rzeka, jednym ze starodawnych 
bóstw, które 
stworzyły świat. I nie darzy Rzeki miłością.
– Kiedyś drwiłeś z takich rzeczy. Gdy opowiadałeś mi o tutejszych bogach, 
powątpiewałeś 
w ich zasługi.
– Teraz nie powątpiewam – wyznał Perkar. W głębi serca wiedział jednak, że 
wypowiada te 
słowa nieco na wyrost. Wciąż traktował Karaka z niedowierzaniem, wierzył 
natomiast głęboko 
w jego zapewnienie, że mogą zabić Rzekę. Wierzył zaś dlatego, że dane mu było 
oglądać moc, 
jaką Hezhi rozwinęła w Nhol.
– Ja nie zbliżę się do Rzeki, Perkarze – cicho, ale zdecydowanie oznajmiła 
Hezhi.
– Być może nie będzie takiej potrzeby – skłamał. – Proszę jedynie, byś mnie 
wysłuchała. Nie 
znam w całości planu Karaka. Kto wie, czy nie nabierze on większego sensu, gdy 
zbliżymy się 
do góry? To będzie długa podróż, a Karak obiecał zostawiać nam znaki po drodze. 
A zresztą, 
dokąd jeszcze moglibyśmy pojechać?
– Mnie powiedział to samo – mruknęła Hezhi. – Mówił, żebym tam jechała.
– Opowiedz mi o tym. O twojej rozmowie z Bogiem Kruków. Może z obu naszych 
opowieści dowiemy się czegoś więcej.
Hezhi przystała na tę propozycję i opowiedziała o swej niewiarygodnej podróży. A 
kiedy 
mówiła, zdała sobie sprawę, jak niedorzecznie brzmiała ta historia i po raz 
pierwszy zaczęła 
wątpić w jej prawdziwość. Kto wie, czy nie był to tylko niezmiernie żywy sen.
Tyle tylko, że w jej piersi zamieszkała bogini i to akurat wiedziała ponad 
wszelką 
wątpliwość.
Ozdrowienie Perkara ujęło jej sercu nieco rozpaczy. Miała wrażenie, że niebawem 
zdoła 
wykasłać i wypluć z siebie spory jej kawał. Zdawała też sobie sprawę, iż 
dręczące ją 
przygnębienie w znacznej mierze brało się z bezsilności, z tego że wydarzenia 
unosiły ją ze sobą, 
ona zaś nie miała żadnego wpływu na kształtowanie własnego losu. Nabyte ostatnio 
umiejętności 
pozwalały jej spojrzeć na tę rzeczywistość w zupełnie innym świetle. Światło to 
przechodziło po 
drodze przez rozbity kryształ, wytwarzając więcej niż jeden obraz czy barwę – 
to, czego 
dokonała niemal w równym stopniu napawało ją lękiem jak i radością. Ale przecież 
pozostała 
sobą, a mimo to zdobyła nową moc. Nawet kierunek podróży stanowił rezultat jej 
wyboru. Moc, 
którą ofiarowano jej wcześniej – moc Rzeki – byłaby niewspółmiernie 
potężniejsza, ale zarazem 
oznaczałaby koniec jej, Hezhi. Teraz już wiedziała, że choć świat Jeziora był 
obcy i przerażający, 
to duch, który się w nim poruszał, był jej duchem. Bogowie Góry pojmali ją i 
mogli uśmiercić, 
lecz nawet oni nie chcieli jej przemieniać.
Brat Koń, Nganagata, Yuu’han i Zaklinacz Deszczu – wszyscy spoglądali na nią 
obecnie 
z większym szacunkiem, była tego pewna. Na dodatek Perkar wrócił do życia, ona 
zaś poważnie 
przyczyniła się do jego ocalenia. Teraz dług, jaki miała wobec niego, a którego 
istnieniu Perkar 
zaprzeczał, został przynajmniej w części spłacony. Być może dzięki temu zostaną 
prawdziwymi 
przyjaciółmi. Kiedy zrozumiał, jaką rolę odegrała w ratowaniu jego życia – a 
przecież i tak 
starała się jak najbardziej ją pomniejszyć – podziękował jej szczerze i z 
pokorą. Pochwyciła ten 
moment niczym motyla, radując się ruchem jego skrzydełek. Znając Perkara, 
pomyślała kwaśno, 
że ów motyl nie pożyje zbyt długo. Zbyt wiele uwagi poświęcał bowiem własnym 
troskom, 
swemu poczuciu winy – i w ogóle, temu wszystkiemu, co nazywał „przeznaczeniem”.
Czy naprawdę wierzył, że może zabić Boga Rzeki, bo tak mu powiedział jakiś 
samozwańczy 
Bóg Kruków? Zresztą kto wie, może to była prawda. Może tylko w ten sposób mogła 
naprawdę 
uwolnić się od Boga Rzeki. Ale przecież dobrze znała jego potęgę, tak jak 
dziecko zna siłę 
bijącej je ojcowskiej dłoni, i wprost nie potrafiła uwierzyć, że on kiedykolwiek 
umrze. Jeżeli coś 
na tym świecie było wieczne, to właśnie Rzeka.
Lecz może na świecie nic nie trwa wiecznie. W paru księgach czytała uczone 
dysputy na ten 
temat.
Na razie wydawało się rzeczą rozsądną – jeśli cokolwiek było rozsądne – dalej 
podążać 
drogą, którą koniec końców sama wybrała: jechać w stronę Sheleng. Choć jednak 
dowiedziała się 
niemało o planie Czarnego Boga, a zwłaszcza o szczegółach wcielenia go w życie 
oraz 
późniejszych następstwach, nie zamierzała podchodzić blisko źródła. Łuska na 
ramieniu 
przypominała bowiem, jak bardzo mogło to być niebezpieczne.
Może pomocne okażą się świeżo nabyte umiejętności gaana. Będzie musiała zapytać 
o to 
Brata Konia, a potem rozważy wszystkie zgromadzone wiadomości.
Tego wieczoru przyszło im stanąć obozem w szczerym polu. Wybrali więc niewielkie 
zagłębienie terenu, zaś konie rozstawili tak, by zwierzęta pełniły zarazem rolę 
wartowników. 
Nastaniu ciemności nie towarzyszył zachód słońca, ponieważ niebo przesłoniły 
ołowiane 
chmury. Hezhi czuła się z tego powodu oszukana. Na Pustkowiach Mangów każdy 
następny 
zachód, czy wschód słońca wydawał się wspanialszy od poprzedniego, ona zaś 
traktowała te 
widoki jako zadośćuczynienie za brak okazałych pałaców, złotych filigranów, no i 
książek.
Zamknąwszy oczy, spróbowała wyobrazić sobie, co teraz robi Ghan. Przez chwilę 
rozważała 
nawet, czy nie posłać do Nhol swego ducha, lecz niebezpieczeństwo z tym związane 
było aż 
nazbyt oczywiste. Gdyby zanadto się do niego zbliżyła, zostałaby pożarta. To 
samo spotkałoby 
ducha konia, jeśli tylko skierowałaby go do miasta. Z opowieści Brata Konia 
zapamiętała, że na 
ziemiach Rzeki nie robił on niczego, tylko patrzył, wykorzystując do tego swoje 
wewnętrzne 
widzenie. Ani razu nie zaryzykował posłania w świat wilka albo własnych zmysłów. 
Dodała tę 
kwestię do listy spraw, o które należy go zapytać.
Mogła natomiast wywołać w myślach obraz Ghana, zgiętego nad księgą przy 
rozdygotanym 
świetle lampki, z niebywałą wprawą kreślącego starczą ręką zawiłe krzywizny 
starożytnego 
pisma. Bardzo za nim tęskniła.
„Wkrótce będę musiała napisać do niego następny list”. Choć oczywiście, nie 
miała jeszcze 
okazji wysłać poprzedniego, który – jak uprzytomniła sobie ze smutkiem – nadal 
leżał w yekcie 
w obozowisku Mangów.
Zajęta układaniem w myślach tekstu nowej korespondencji, powoli odpłynęła w sen.
A we śnie nadciągnął huragan. Wicher zawodził nad pociemniałym stepem o barwie 
indygo, 
czerni i butelkowej zieleni. Tęczowa błyskawica rozcięła niebo, upodobniając je 
do witraży z Sali 
Momentów pałacu w Nhol, tyle tylko, że tutaj szkło nieustannie pękało na drobne 
kawałki, by 
w okamgnieniu utworzyć nowy wzór. Obrazy nakładały się jeden na drugi, tworząc 
świetlisty 
ciąg, który zdawał się wypalać wzrok.
Dosiadała konia, swojej klaczy, swego ducha. Dokoła rodziły się i umierały kłęby 
kurzu, 
roztańczone niby damy dworu, które dzięki Nende’ng i winu osiągnęły stan 
pozornej beztroski 
i teraz w ruchu szukały zapomnienia.
Z drugiego końca rozległego dziedzińca – nagle spostrzegła go wokół siebie – 
nadchodził 
człowiek widmo. Ujrzała jak wyłania się z sali na horyzoncie, wysoki jak Wielka 
Świątynia 
Wody, i zmierza w jej stronę. Błyskawice tłukły w jego głowę oraz ramiona, niby 
ognisty deszcz, 
on jednak najwyraźniej nic sobie z tego nie robił. Obserwowała go z rosnącym 
przerażeniem, 
którego nawet natura innego świata nie zdołała stłumić. Niosąca ją klacz 
kwiczała, stawała dęba 
i przewracała oczami. Uderzające w polerowany marmur kopyta dźwięczały jak 
dzwony.
Nieoczekiwanie niebo zbielało. Wściekle jaskrawe światło, które ją oślepiło, 
uciszyło 
wichurę i rozkołysało ziemię pod nogami klaczy. A kiedy łuna przygasła, ujrzała 
dwór olbrzyma, 
jeszcze ciemniejszy niż przedtem. Sam olbrzym natomiast zniknął. Przez moment 
zdawało się 
jej, że widzi szerokie skrzydła niknące w mrocznej przestrzeni pod dachem.
– Miałem nadzieję wywrzeć na tobie wrażenie – rozległ się w pobliżu czyjś głos, 
przerywając nagłą ciszę. – Teraz zaś cieszę się, że w ogóle przeżyłem.
Spojrzała w stronę mówiącego. To był człowiek widmo, tyle że po wielokroć 
mniejszy. 
Zwinięty w kłębek na podobieństwo zaciśniętej pięści, był mniejszy nawet od 
niej.
– Kim jesteś?
– Jestem gaanem, tym samym, który wysłał Mech oraz Chuuzeka, żeby cię odnaleźli.
Hezhi rozwarła usta, on jednak ją uprzedził.
– Wiem, powiedziano ci, że jestem twym wrogiem. Wiem także, że dla ciebie tak to 
musi 
wyglądać. Lecz ty masz wielu wrogów, Hezhi, zaś tylko nieliczni cię kochają.
– Ty mnie nie kochasz – pogardliwie burknęła Hezhi.
– Nie, ale wiem, kto cię kocha. I wiem, że on nadchodzi. Mogę cię do niego 
zabrać.
– Jak to? Kogo masz na myśli?
– Twego starego mistrza, Ghana. – Widmo umilkło, po czym cmoknęło wargami. – 
Gaan – 
Ghan. Czy zwróciłaś na to uwagę?
– Ghan jest w Nhol – warknęła, puściwszy mimo uszu jego spostrzeżenie natury 
językowej – 
ja zaś nigdy tam nie wrócę.
– Oba te stwierdzenia nie są prawdziwe – oznajmił człowiek widmo. – I jedno i 
drugie jest 
kłamstwem, choć nie wiesz, dlaczego kłamiesz. Ghan tu zmierza. Posłał go twój 
ojciec, aby 
pomógł ci zrozumieć.
– To Ghan wyprawił mnie z Nhol – wyszeptała Hezhi. Czuła się tak, jakby za 
chwilę miała 
spaść z klaczy. – Nie przyjdzie więc teraz, żeby zabrać mnie z powrotem.
– Wiem to, co wiem. Nawet Ghan może pojąć, że był w błędzie. Hezhi, posłuchaj. 
Przedtem 
Rzeka – twój przodek – pogrążony był we śnie. Nie wiem, co właściwie między wami 
zaszło, ale 
bardzo cię to wystraszyło. Pomyśl o nim jak o wielkim stworzeniu, które w 
uśpieniu nie potrafi 
nawet rozpoznać własnej córki. W takim stanie mógł cię przerazić, ty zaś miałaś 
słuszne powody 
do niepokoju, a nawet ucieczki. Ale teraz on już cię dobrze zna. Dręczą go 
wyrzuty sumienia. 
Hezhi, ty jesteś najważniejszym spośród wszystkich jego dzieci. Karak to wie i 
dlatego spiskuje 
z Perkarem. Karak i Perkar skrzywdzą cię, księżniczko, choć na razie nie widzę, 
w jaki sposób.
– Perkar jest moim przyjacielem.
– Ależ nie, księżniczko, wcale nim nie jest. Ani Czarny Bóg. To właśnie on teraz 
na mnie 
napadł.
– To ty tak mówisz. A nawet jeśli tak uczynił, to tylko po to, żeby mi pomóc. 
Wcześniej 
byłeś przesłaniającym horyzont potworem. Teraz jesteś żałosnym maleństwem.
– Jak już mówiłem, próbowałem ci tylko zaimponować. Nawet największy gaan nie 
sprosta 
bogowi pokroju Karaka, zaś Karak i wszyscy jego bracia nie zdołają stawić czoła 
Odmieńcowi. 
Ty jesteś córką Odmieńca, Hezhi, więc także przeciw tobie oni nie mają żadnych 
szans, jeśli 
tylko im na to nie pozwolisz. Manipulowanie małymi duchami i małymi zwycięstwami 
– oto 
moje zajęcie. Tylko do tego jestem zdolny. Twoim przeznaczeniem jest natomiast 
zmienić 
oblicze świata.
– Co według ciebie mam uczynić? – spytała z nieskrywanym rozdrażnieniem.
– Odejdź od tych, z którymi podróżujesz. Odszukaj Mech i Chuuzeka. Obaj podążają 
w niewielkiej odległości za wami. Oni zaprowadzą cię do Ghana, a ten już 
wytłumaczy ci całą 
resztę.
– Daj mi spokój.
– Posłuchaj... – zasyczało widmo, powstając z ziemi i przybierając rozmiary 
człowieka.
Hezhi ścisnęła boki wierzchowca, klacz pomknęła naprzód, wymachując lśniącymi 
kopytami. Człowiek widmo odskoczył w tył, po czym, skacząc bez ustanku, zaczął 
coraz bardziej 
się oddalać. Malał i malał, aż wreszcie zniknął za horyzontem, lecz jego głos 
rozbrzmiewał 
nadal, bliski i wyraźny.
– Musisz poznać prawdziwych przyjaciół. Masz co do tego mylne pojęcie. Uważaj na 
Perkara, a już szczególnie na Boga Kruków.
W następnej chwili równina pociemniała, jak gdyby była komnatą, w której 
zdmuchnięto 
naraz wszystkie świece. Hezhi wpadła w objęcia prawdziwego snu i do rana nic 
więcej się jej nie 
śniło.
Perkar siedział ze wzrokiem utkwionym w płomienie. Wiedział, że powinien czuć 
radość, 
a jednak nie potrafił w sobie znaleźć choćby odrobiny tego uczucia. Zmagał się z 
niebywałym 
wprost znużeniem – przecież odzyskał świadomość zaledwie pół dnia temu – a 
jednak myśl 
o śnie natychmiast przyprawiała go o mdłości.
– Ponoć przy tym ogniu siedzi mąż okrutnie spragniony wina – powiedział cichy 
głos tuż za 
jego plecami. Głos należał do Zaklinacza Deszczu, który właśnie skończył 
oporządzać konie na 
noc. U boku miał Yuu’hana ze skórzanym workiem na wino w dłoniach.
– Powinienem dopomóc ci przy koniach – wymamrotał Perkar. – Czuję się już 
całkiem 
dobrze.
– Za to nie wyglądasz najlepiej – stwierdził Zaklinacz Deszczu. – A doglądanie 
koni bez 
serca byłoby dla nich obrazą.
– Ja nie doglądałbym ich bez...
– Zaklinacz Deszczu nie chciał cię urazić – wpadł mu w słowo Yuu’han. – Nie 
jesteś jeszcze 
tak silny, jak ci się zdaje, to wszystko. – Wyciągnął ku niemu worek z winem. – 
Lepiej się napij.
Perkar westchnął.
– Doskonale. Przepraszam, Zaklinaczu Deszczu.
Zaklinacz Deszczu otarł czoło – u Mangów gest ten oznaczał odrzucenie wszelkich 
złych 
myśli.
– Walczyłeś o życie z demonami – przypomniał wszystkim głośno. – Trudno 
spodziewać się, 
że po takim przeżyciu będziesz w dobrym nastroju.
Perkar odwzajemnił uśmiech, choć wcale nie miał na to ochoty. Lubił Zaklinacza 
Deszczu. 
Yuu’hana też, choć zawsze miał wrażenie, że jego serdeczność wobec Perkara 
wypływała 
z poczucia obowiązku wobec Brata Konia, a także starego obyczaju gościnności. 
Natomiast 
Zaklinacz Deszczu zdawał się lubić go naprawdę, ciekawiły go też zwyczaje Ludu 
Pastwisk.
– Może rzeczywiście potrzebuję odrobiny wina – rzucił pojednawczo. Ujął worek w 
dłonie, 
uniósł w górę i przechyliwszy, napełnił usta zawartością. Uczynił to z niejaką 
obawą i, jak wnet 
się przekonał, nie bez racji. Oferowanym winem okazał się bowiem kbena, mocny 
napitek 
z pustynnych roślin, słodki i nieprzyjemny w smaku, który Perkarowi zawsze 
przywodził na myśl 
zgniłe gruszki. Napitkowi temu daleko było do woti, znakomitego trunku 
wojowników w jego 
ojczyźnie. Z doświadczenia wiedział, że najgorszy był pierwszy łyk, więc szybko 
przełknął 
i podał worek Zaklinaczowi Deszczu. Potem czas jakiś popijali we trójkę w 
milczeniu, patrząc 
jak Bogini Ognia pochłania poskręcane gałązki jałowca.
Perkar szybko uświadomił sobie, że do picia czuje taką samą niechęć jak i do 
snu. Kiedy 
worek trafił do niego po raz piąty, potrząsnął głową i przekazał go następnemu. 
Yuu’han 
skwitował to wzruszeniem ramion, a następnie pociągnął długi łyk.
Wypite wino skłoniło Perkara do powiedzenia czegoś, czego inaczej zapewne by nie 
powiedział.
– Wiem, że nie było to dla was łatwe – rzekł, zwracając się do dwójki Mangów.
Yuu’han pokiwał głową ze zrozumieniem, jakby od razu przyjmując mające nastąpić 
podziękowanie. Wyraz twarzy Zaklinacza Deszczu wskazywał natomiast, że oczekuje 
od Perkara 
bardziej szczegółowych wyjaśnień.
– Żeby nam pomóc, musieliście odejść od swych pobratymców. A tutaj wojna i w 
ogóle.
Już parę łyków mocnego kbena wystarczyło, by zesztywniał mu język, a on sam 
poczuł się 
głupszy niż zazwyczaj. Wolałby powiedzieć parę zgrabnych zdań, zamiast dukać 
niezręczne 
pochwały, lecz jak zwykle, było już za późno, żeby coś zmienić.
Zaklinacz Deszczu wzruszył ramionami.
– Nasz wuj ma rację, a inni są w błędzie. Tak czy inaczej, nigdy nie przepadałem 
za Ludem 
Czterech Świerków. Oni zawsze łudzili się własną wielkością.
Smętne oblicze Yuu’hana nieco poweselało.
– A pamiętasz Zbieracza Grzyw?
– Słyszałem tę historię – powiedział Zaklinacz Deszczu.
– A ja nie.
– Zbieracz Grzyw oznajmił nam, że przemówiło do niego słońce. Chciał, żebyśmy 
wszyscy 
stanęli pod jego rozkazami i najechali południe – podbili Nhol, Kraj Rybaków, 
cały świat.
– Och.
– Ano tak. – Yuu’han pociągnął następny łyk. – Mówił, że przeznaczeniem Mangów 
jest 
władać miastami.
– Co było dalej?
Yuu’han uśmiechnął się tajemniczo.
– Widziałeś jak wygląda miasto. Czy chciałbyś spróbować rządzić czymś takim?
Perkar z namysłem spojrzał na dwójkę Mangów.
– Nie, na bogów, nigdy w życiu. Zaklinacz Deszczu klepnął kuzyna po ramieniu.
– Zupełnie tak jak my – stwierdził z zadowoleniem.
Wkrótce potem wartę objął Yuu’han, zaś Zaklinacz Deszczu udał się na spoczynek. 
Na noc 
rozbito dwa namioty: jeden dla Tsema, Brata Konia, Heena oraz Hezhi, drugi dla 
młodych 
Mangów, Ngangaty i Perkara. Perkar rozścielił derkę obok Zaklinacza Deszczu po 
uprzednim 
wymuszeniu na Yuu’hanie obietnicy, że Zaklinacz Deszczu – który miał czuwać jako 
następny – 
obudzi go na ostatnią wartę wypadającą przed świtem. Słysząc bełkotliwą 
odpowiedź Yuu’hana, 
nie był pewien, czy w ogóle dotrwa on do zmiany.
Długo nie mógł zasnąć, na próżno usiłując dociec, co też go gryzie. W końcu 
zapadł 
w niespokojną drzemkę, lecz zaraz obudził się zlany potem, z rozkołatanym 
sercem. Zaklinacz 
Deszczu zniknął, natomiast Yuu’han tkwił na swoim miejscu. Opatulony derką 
Ngangata cicho 
pochrapywał. Krótki sen w ogóle nie przyniósł mu odpoczynku, uporządkował 
natomiast nieco 
myśli, dzięki czemu nareszcie wiedział, jaki to czarny niepokój zajął miejsce 
demona 
przepędzonego przez Hezhi i Brata Konia. Niepokój ów zawiązał się na tyle, by 
wykrzyczeć 
swoje imię.
Strach.
Z początku ledwo dostrzegalna iskierka rozgorzała teraz w jego duszy gwałtownym 
płomieniem. Przez ostatni rok widział więcej rozlewu krwi niż inni przez całe 
życie. Zabijał 
i wielokrotnie stawał do walki. Miał rozpruty brzuch, lanca przeszyła mu gardło, 
otrzymał też 
liczne pchnięcia mieczem, w tym jedno prosto w serce. Wciąż śnił o każdej z tych 
ran, 
a towarzyszący im ból na trwałe zapisał się w jego ciele oraz umyśle. Kiedy 
skupiał na tym 
myśli, wzdrygał się z odrazą. A mimo to wciąż pielęgnował w sobie złudzenie, że 
jest 
niezwyciężony i że nic nie może go powstrzymać, gdyż tylko z pomocą tego 
przeświadczenia 
potrafił zapanować nad wszystkimi swymi lękami. Gdy jako dziecko leżał nocą w 
łóżku ze 
straszliwą świadomością, że śmierć upomni się o niego któregoś dnia, zapanował 
nad strachem, 
odsuwając ją na bok, przekonując samego siebie, że od tego okropnego momentu 
dzieli go wiele 
lat. Dziecko, które w nim tkwiło, posłużyło się Harką, żeby uczynić to jeszcze 
raz i umieścić 
śmierć w jakimś odległym zakątku oraz czasie, tak by w ogóle nie trzeba było o 
niej myśleć.
Parę razy doświadczył już jednak bólu śmierci i towarzyszącego jej zapomnienia. 
To, że jego 
serce wciąż biło, zawdzięczał Harce, teraz jednak zrozumiał, iż miecz nie 
ochroni go przed 
wszystkim. Nie przed Karakiem, który rozłożył go jak dziecko, ani nawet 
Chuuzekiem, który bez 
najmniejszego trudu zmiótł go z siodła.
Nie pamiętał zdarzeń ostatnich dni, ale jakaś jego cząstka zachowała świadomość. 
Czuł się 
tak, jakby leżał w grobie z ustami pełnymi pełzających pająków, a robactwo 
wyżerało mu oczy. 
Prosty wojownik – młody chłopak – nie był przygotowany na takie doznania. 
Przyszło mu 
uczestniczyć w bojach przeznaczonych dla szamanów, czarnoksiężników oraz bożków. 
Na nic by 
się w nich nie przydał, nawet gdyby jego serce było całe i pełne odwagi. 
Tymczasem miał serce 
głęboko zranione i to nie tylko w przenośni. Czego teraz najbardziej pragnął, to 
odjechać, 
zostawić Hezhi, Ngangatę i całą tę odpowiedzialność, ukryć się przed bogami, 
wojnami, przed 
samymi niebiosami.
* * *
Hezhi obudziła się o świcie. Ngangata wśród przekleństw siodłał konia, to samo 
robiła trójka 
Mangów.
– Ależ ze mnie głupiec. Powinienem go pilnować. Nie trzeba było... Kto trzymał 
wtedy 
straż?
– Ja – odrzekł Zaklinacz Deszczu. – Powiedział, że cofnie się nieco, aby 
zobaczyć o świcie, 
gdzie jest pogoń.
– Dobre sobie – warknął Ngangata. Zaniepokojona Hezhi siadła na posłaniu.
– Co się dzieje?
– Perkar zniknął – wyjaśnił Ngangata.
XXII. Senna pułapka
Ghe poczuł ukłucie bólu, a zaraz potem zwietrzył wyciekające w powietrze życie. 
Odwrócił 
głowę i utkwił zdziwione spojrzenie w żołnierzu, który wbił sobie strzałę w oko 
i zdawał się 
wpychać ją coraz głębiej.
Nie. Ten żołnierz został trafiony w oko i zdążył uchwycić dłonią pocisk, nim 
skonał. Jakby 
na potwierdzenie takiego przebiegu zdarzeń w deskach pokładu utkwiły kolejne 
strzały.
Mgła rozrzedziła się niespodziewanie, odsłaniając sześć długich łodzi szybko 
sunących 
w stronę barki. W każdej z nich zawzięcie wymachiwało wiosłami około piętnastu 
barbarzyńców.
Żołnierze dobrze znali swoje rzemiosło, więc szybko otrząsnęli się z 
zaskoczenia. 
W okamgnieniu co najmniej dwudziestu z nich uszykowało się na dziobie, wysuwając 
ku wodzie 
ścianę włóczni oraz mieczy, podczas gdy łucznicy za ich plecami pospiesznie 
napinali cięciwy. 
Trzech wojów z wprawą ładowało katapultę. Ghe rozważał, co powinien uczynić, 
kiedy jego 
czulszy niż ludzki słuch pochwycił jakieś odgłosy dolatujące od rufy. Z ponurą 
zawziętością 
popędził w tamtą stronę, wielkimi susami skacząc po dachach kajut.
Gromada barbarzyńców wspinała się właśnie po mosiężnej poręczy na tylny pokład. 
U ich 
stóp leżało trzech nholańskich żołnierzy broczących czerwonym życiem na 
wypolerowane deski. 
Tylko oni i barbarzyńcy byli świadkami ataku Ghe. Rzucił się na nich z dachu i 
choć napastnicy 
zdążyli posłać mu dwie celne strzały, ani na moment nie zwolnił kroku. Był jak 
pantera pośród 
psów.
Podróż w górę Rzeki uśpiła wszystkich. Ludzie z osad położonych w pobliżu Nhol 
pomagali 
im, choć bez zapału, gdy przybijali do brzegu po świeże zapasy. Natomiast im 
bardziej oddalali 
się od wielkiego miasta, z tym serdeczniejszym spotykali się przyjęciem. W Wun 
gubernator 
wydał na ich cześć wspaniałe przyjęcie i chociaż Węgorz wydawał się nim znudzony 
– być może 
uznał, że nie spełnia jego wielkopańskich oczekiwań – Ghe i żołnierze byli 
zdania, że stanowiło 
piękny przykład gościnności. Przyjęcie odbyło się poprzedniego dnia. Gubernator 
ostrzegał ich 
wprawdzie przed wojowniczymi szczepami Dehshe zamieszkującymi na wschodnim 
brzegu 
Rzeki, jednak jak dowiedział się Ghe, do poważniejszych starć dochodziło wokół 
strażnic 
rozmieszczonych dalej na południu oraz wschodzie.
A jednak barbarzyńscy wojownicy trafili także i tutaj. Impet jego ciała obalił 
paru z nich na 
pokład, zaś Ghe natychmiast zaczął pruć ich serca oraz płuca ostrzem swego noża. 
Posługiwał się 
tym orężem z dwóch powodów. Po pierwsze, żołnierze na barce nie znali jego 
prawdziwej natury 
i wolał, żeby tak pozostało. Niechaj myślą, że jest niezrównanym wojownikiem. 
Zresztą nim był 
i bez trudu mógł tego dowieść. Po drugie, i chyba przede wszystkim, sprawiało mu 
przyjemność 
zagłębianie ostrza w ciele, wyborna geometria pchnięć oraz cięć. Chociaż mógł 
pozbawić ich 
życia o wiele łatwiej, niż uciekając się do zabójczych ciosów, te ostatnie 
przynosiły mu 
zdecydowanie większe zadowolenie. Przypominały o radości, jaka towarzyszyła 
zgłębianiu 
tajników rzemiosła Jika, a zarazem budziły niejasne podejrzenie co do przyczyn, 
dla których 
zachowywał lojalność wobec kapłanów pomimo – teraz widział to wyraźnie – całej 
potworności 
ich zamiarów. Otóż dali mu oni coś pięknego – umiejętność kunsztownego, pełnego 
elegancji 
zabijania.
Oczywiście teraz miał dodatkową przewagę, ponieważ był martwy. Rany Ghe zamykały 
się 
niemal natychmiast, gdyż w tak wielkiej bliskości Rzeki energia płynęła przez 
jego ciało 
nieustannym strumieniem.
Ciosem pięty zdruzgotał śródstopie przeciwnika, po czym wraził stal w 
rozdziawione bólem 
usta. Błyskawicznym, płynnym ruchem odwrócił się, by sparować – znów przede 
wszystkim dla 
własnej przyjemności – spadające ostrze.
Kątem oka uchwycił rozbłysk metalu gdzieś za plecami, niespodziewanie klinga 
wgryzła się 
w jego szyję. Jego szyję.
Krzyk Ghe przeszedł w niewyraźny bulgot, gdy głowa przekrzywiła mu się na jedno 
ramię. 
Ostrze przerąbało kark niemal do połowy. Raczej poczuł niż spostrzegł, że ramię 
wroga wznosi 
się do powtórnego ciosu.
Zdmuchnął resztę barbarzyńców niczym świeczki i gorączkowo chwycił dłońmi głowę. 
Ta 
już się powoli prostowała, czemu towarzyszyło znajome swędzenie. Z ust Ghe 
popłynął kolejny 
okrzyk, gdy połówki tchawicy zrosły się w jedną całość. W chwilę później omal 
nie upadł, zdjęty 
gwałtownym drżeniem. Znów ujrzał twarz białego barbarzyńcy Hezhi, tego demona, 
który 
odrąbał mu głowę, który sprawił, że jego życie i pamięć uleciały na skrzydłach 
ciemnego wiatru. 
Niczym sparaliżowany, osunął się bezwładnie na poręcz.
A w chwilę później jego serce eksplodowało. Wytrącony z równowagi, wyleciał za 
burtę. 
„Li, pomyśl łaskawie o mym duchu” – pomyślał po raz drugi w przeciągu swych 
dwóch żyć.
Usłyszawszy nagłą wrzawę oraz jęk łuków, Ghan ostrożnie odłożył pędzelek, 
podszedł do 
drzwi kajuty i zasunął skobel. Uznał, że albo barkę napadnięto albo na pokładzie 
doszło do 
gwałtownej awantury z udziałem całej załogi. Po krótkim namyśle uznał, że w grę 
wchodzi 
raczej to pierwsze, bo chociaż Węgorz nie cieszył się szacunkiem marynarzy – 
jego głupota była 
po prostu zbyt wielka – nikt nie próbował podważać podejmowanych przez niego 
decyzji. Działo 
się tak za sprawą świetnie sobie poczynającej Qwen Shen, która baczyła, by jej 
mąż wydawał 
tylko trafne rozkazy, dzięki czemu miał załogę po swojej stronie. Ponadto 
żołnierze na pokładzie 
stanowili elitę cesarskiego wojska i bez względu na okoliczności trudno ich było 
posądzać 
o próbę buntu. Jak dotąd, podróż w ich towarzystwie przebiegała zaskakująco 
spokojnie.
Wszystko więc przemawiało za tym, że zostali napadnięci i to zapewne przez 
barbarzyńców 
Dehshe – choć nie można było wykluczyć, że napad jest dziełem gubernatora Wun. 
Człek ten, 
z pozoru przyjazny, sprawiał wrażenie podstępnego, a przy tym okazywał większe, 
niż 
nakazywała zwyczajna gościnność, zainteresowanie barką i celem jej podróży. Z 
pewnością nie 
uwierzył w podany przez nich powód rejsu w górę Rzeki, zwłaszcza, że w ustach 
Węgorza 
zabrzmiał on zupełnie nieprzekonująco. A jeśli gubernator sprzymierzył się z 
barbarzyńcami, 
licząc na to, że zdoła uczynić z Wun niezawisłe państwo? Ghan znał na tyle 
dobrze historię Nhol 
oraz innych cesarstw, by wiedzieć, że gdy cesarstwo stawało się słabe – tak jak 
obecnie Nhol – 
często dochodziło do podobnych zdarzeń. A może wszystko wyglądało jeszcze 
prościej? Może 
gubernator przystał do piratów?
Gdzieś trzasnęły otwierane drzwi, na korytarzu zadudniły kroki. Powoli, czyniąc 
jak 
najmniej hałasu, Ghan przykucnął i zerknął przez dziurkę od klucza. Zobaczył 
postać, która ze 
słonecznego korytarza wkroczyła właśnie w plamę cienia zalegającą pod drzwiami 
otwierającymi 
się na wąski pokład na rufie. Drzwi nagle rozwarły się na oścież, a snop 
światła, który przez nie 
runął, zamienił postać w czarną sylwetkę z cienką kreską łuku w dłoni. Poprzez 
otwór Ghan 
dojrzał na zalanym słonecznym blaskiem pokładzie inną postać, ciężko wspartą o 
biegnącą 
wzdłuż burty poręcz. Wydało mu się, że rozpoznaje w niej Yena, ale nie był tego 
zupełnie 
pewien. Czarna sylwetka napięła łuk i wystrzeliła. Yen – jeśli istotnie był to 
Yen – zachwiał się, 
po czym wypadł za burtę.
Łucznik wyszedł na pokład.
Ujrzawszy go w świetle dnia, Ghan stwierdził, że nie jest ani barbarzyńcą ani 
żołnierzem 
gubernatora, tylko cesarskim gwardzistą. Parę razy widział go nawet na warcie. 
Ghan poczuł, że 
włosy stają mu dęba. Co się tutaj działo? Ponownie zaczął rozważać ewentualność 
buntu. Na 
palcach cofnął się od drzwi i dopiero wówczas wypuścił z płuc wstrzymywany 
oddech.
Rozległ się odgłos zamykanych drzwi, a po chwili Ghan usłyszał kroki zmierzające 
ku jego 
kajucie. Kroki ustały, ktoś naparł lekko na klamkę.
Ghan siedział na łóżku i z przesadnie zatroskaną miną spoglądał w sufit. Na 
wypadek, gdyby 
zabójcy przyszło do głowy zajrzeć do środka przez dziurkę od klucza, wolał nie 
patrzeć w stronę 
drzwi. Udawał przecież przerażonego starca, który w ukryciu pragnie doczekać 
końca bitwy.
Co zresztą jak najbardziej odpowiadało prawdzie.
Niebawem kroki ruszyły dalej, przy wtórze głośnego skrzypienia ktoś otworzył 
drzwi na 
główny pokład. W międzyczasie bitewny zgiełk zupełnie ucichł. Co prawda 
żołnierze 
wykrzykiwali różne rozkazy, lecz nie mieszały się z nimi bojowe wrzaski ani 
bolesne jęki.
Odczekawszy czas jakiś, Ghan zebrał w sobie całą odwagę i drżącą dłonią otworzył 
drzwi 
kajuty. W pobliżu nie widział nikogo, lecz z pokładu na rufie dolatywały głosy 
rozmawiających 
żołnierzy. Musieli przedostać się tam wąskim przejściem między kajutami a burtą 
albo dachem – 
na początku starcia Ghan słyszał nad głową dudnienie licznych stóp.
Niemal w tym samym momencie drzwi z głównego pokładu rozwarły się na oścież i 
stanął 
w nich jakiś żołnierz. W pierwszej chwili przerażony Ghan myślał, że widzi przed 
sobą tamtego 
zabójcę, szybko jednak odkrył swą pomyłkę.
– Czy nic ci się nie stało? – zapytał żołnierz. – Czy któryś z nich przedostał 
się aż tutaj?
– Nie – odrzekł Ghan. – Kim oni byli?
– To barbarzyńcy. Dehshe albo Mangowie. Nie potrafię ich rozróżnić.
– Uciekli?
– Tak, albo zginęli. – Gwardzista uśmiechnął się drapieżnie. – Rzekłbym, iż 
otrzymali 
więcej, niż pragnęli.
Ghan pokiwał z roztargnieniem głową. Żołnierz tymczasem przystąpił do 
sprawdzania 
pozostałych kajut, które jak się okazało, świeciły pustkami. Podążając za nim, 
Ghan wyszedł na 
pokład rufowy.
– Wielka Rzeko, co tu się działo? – rzucił przyciszonym głosem gwardzista.
Ghan naliczył jedenaście trupów. Trzy ciała należały do zabitych żołnierzy, 
reszta to zwłoki 
barbarzyńców, ciemnoskórych, przyodzianych w skóry i grube tkaniny. Zapewne 
siermiężne 
kurty z naszytymi po wierzchu drewnianymi płytkami pełnić miały rolę pancerza. 
Większość ciał 
zdobiły tatuaże wyobrażające niebieskie linie oraz kręgi.
– Dehshe – stwierdził na ten widok gwardzista. – Czytałem, że tatuują sobie 
twarze, 
natomiast Mangowie tego nie robią. – Zresztą, mniejsza z tym – dodał po chwili. 
– Dehshe czy 
Mangowie, wszyscy nie żyją. – Przewrócił najbliższego trupa na plecy. – A ten 
nawet nie był 
draśnięty. – Zwłoki posłały Ghanowi zaskoczone, pełne przerażenia spojrzenie.
Ghan poczuł nadciągającą falę mdłości na tyle wcześnie, by dobiec do burty i nie 
zanieczyszczać dodatkowo zakrwawionego pokładu. Gwardzista odszedł, zapewne 
zakłopotany 
jego przypadłością. Pozostali trzej żołnierze, zakończywszy oględziny, również 
się oddalili, 
pozostawiając go w zupełnej samotności. Pozbywszy się całej zawartości trzewi, 
Ghan pozostał 
na klęczkach. Nie chciał odwracać się do zwłok w obawie, że jeśli to uczyni, 
jego żołądek 
wywróci się na nice. Czuł ból w piersiach po wysiłku nienawykłych do tak 
gwałtownych 
naprężeń mięśni, więc zaczął głęboko oddychać w nadziei, że przyniesie mu to 
ulgę. Wbijając 
wzrok w spienioną wodę za rufą barki, próbował sobie wmówić, że cały ten koszmar 
niebawem 
się skończy.
W głębi duszy dobrze jednak wiedział, że to dopiero początek.
Przekonał się o tym, zaledwie stanął na nogi. Miał właśnie ruszyć w stronę 
drzwi, gdy ujrzał 
wyłaniającą się z wody dłoń. Dłoń omdlewającym ruchem usiłowała złapać burtę 
barki, osunęła 
się po śliskich deskach i zniknęła pod powierzchnią. Ghan zmarszczył czoło. Zwój 
cumowniczej 
liny leżał o wyciągnięcie ręki od niego. Lecz czy miotający się w odmęcie 
człowiek był 
przyjacielem, czy też wrogiem? Tak jakby Ghan miał na tej barce jakichś 
przyjaciół. Palce 
pojawiły się jeszcze raz, ponowiły próbę, ale było wyraźnie widać, że są słabsze 
niż poprzednio.
Ghan niezdarnie sięgnął po ciężką linę. Ponieważ zwój był w połowie przykryty 
zwłokami 
barbarzyńcy, musiał zepchnąć na bok wciąż jeszcze ciepłe ciało. Potem cisnął 
linę za burtę, 
a drugi jej koniec umocował do poręczy. Podniósł też jeden z leżących na 
pokładzie mieczy, 
doszedł bowiem do wniosku, że gdyby człowiek w wodzie okazał się wrogiem, po 
prostu odrąbie 
linę. Poniewczasie uzmysłowił sobie, że broń była na tyle ciężka, iż miałby 
poważne kłopoty, 
gdyby naprawdę musiał zrobić z niej użytek.
Ściśle rzecz biorąc, trzymał miecz po raz pierwszy w życiu.
Lina się naprężyła, z wody wychynęła czyjaś twarz. Ghan z ulgą opuścił ostrze, 
rozpoznał 
bowiem Yena. Rysy chłopca wykrzywiał grymas straszliwego bólu.
– Li...? – wydyszał niezbyt przytomnie na widok Ghana tonem ni to pytania, ni to 
przekleństwa.
– No, dalej chłopcze – rzucił nagląco Ghan. – Nie mam dość sił, żeby ci pomóc. I 
tak 
najgorsze masz już za sobą. – Teraz już nie miał wątpliwości, że widziany przez 
niego łucznik 
strzelał właśnie do Yena. Poczuł ukłucie w dołku na myśl, że wszystkie te 
wysiłki i tak pójdą 
zapewne na marne, bo ranny Yen z pewnością umrze. Jakim jednak cudem młody 
inżynier płynął 
równie szybko jak barka?
Yen zdołał w końcu podciągnąć się do poręczy, a wówczas Ghan złapał go za 
koszulę 
i ciężarem całego ciała pociągnął na siebie. Jego chwyt był tak słaby, że nie 
wiedział, czy choćby 
w najmniejszym stopniu dopomógł mu w powrocie na pokład, ale Yen przechylił nad 
poręczą 
górną połowę ciała i ciężko zwalił się na splamione krwią deski. W jego ciele 
ziała wyraźnie 
widoczna rana po strzale, choć sam pocisk zniknął. Z rany sączyła się krew – a 
może jakiś inny 
przypominający ją płyn o nieco ciemniejszej barwie. Ghan rozejrzał się 
gorączkowo dokoła, ale 
na pokładzie oprócz nich nie było żywego ducha.
– Dasz radę iść? Musimy przejść do mojej kajuty. – Było to jedyne bezpieczne 
posunięcie, 
gdyż kręcący się gdzieś po statku zabójca, dowiedziawszy się, że Yen nadal żyje, 
zapewne 
zechciałby dokończyć dzieła.
Yen z trudem podźwignął się na kolana, a następnie, wczepiwszy się w ramię 
Ghana, zdołał 
stanąć na nogi. Uginając się pod jego ciężarem, Ghan z trudem doprowadził go do 
kajuty, a gdy 
spróbował delikatnie ułożyć chłopca na podłodze, siły odmówiły mu posłuszeństwa 
i w rezultacie 
obaj runęli na twarde deski. Ghan upadł na biodro, a uderzenie wywołało tak 
potworny ból, że 
przez moment obawiał się nawet o całość swoich kości.
Z zewnątrz dobiegły odgłosy idących korytarzem ludzi. Oswobodziwszy się z jękiem 
z objęć 
Yena, na czworaka dopełzł do drzwi i zamknął je, zanim ktokolwiek zdążył zajrzeć 
do środka. 
Potem, z oczami pełnymi zrodzonych z bólu łez, znieruchomiał w oczekiwaniu na 
odwiedziny. 
Jaką historię powinien im opowiedzieć? Spróbował pomyśleć; ból przeradzał się 
stopniowo 
w ciepłą drętwotę. Na szczęście akurat do jego kajuty nikt nie zajrzał.
Yen zakaszlał, wypluwając kilka skrzepów. Ghan wiedział, że jest to bardzo zły 
znak, toteż 
z tym większym zdumieniem patrzył, jak chłopak staje na nogi, podchodzi do drzwi 
i zasuwa 
skobel. A gdy tym razem spojrzał na Ghana, wzrok miał zupełnie przytomny, zaś po 
jego obliczu 
przemknął jakiś nieodgadniony cień.
– Nie – wymamrotał do siebie Yen. – Nie zrobię tego.
Po raz pierwszy Ghan spróbował znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego w ogóle 
ratował 
Yena, skoro nigdy mu nie dowierzał. No cóż, chłopiec był na barce jedyną znaną 
mu osobą. Poza 
tym lubiła go Hezhi, co też z pewnością nie pozostało bez znaczenia.
Yen wyciągnął ręce, po czym uniósł go z podłogi tak łatwo, jakby ważył nie 
więcej niż 
piórko. Tulony niczym niemowlę Ghan usiłował zaprotestować, jednakże ból i 
wysiłek 
pozbawiły go głosu, a łóżko wydało mu się cudownie miękkie.
– Dziękuję – zdołał w końcu wyszeptać.
– To ja dziękuję – zaoponował Yen. – Ja... czy mogę przez jakiś czas pozostać w 
twojej 
kajucie?
– Myślę, że nawet powinieneś. Na barce jest ktoś, kto usiłuje cię zabić.
Yen uniósł brew.
– Czy wiesz kto?
– Widziałem go, ale nie wiem, jak się nazywa.
– Naprawdę? To dobrze. To znaczy, dobrze, że go widziałeś. – Chłopak usiadł z 
kolanami 
podciągniętymi pod brodę. Jego oddech zdawał się powoli wyrównywać.
– Myślę, że mógł to być Li – oznajmił Ghan. Yen spojrzał na niego zdumiony... 
nie, 
wstrząśnięty.
– Co takiego? Dlaczego tak mówisz?
– Bo była to pierwsza rzecz, jaką powiedziałeś, kiedy wyszedłeś z wody.
– Ach. Nie, ja... Znałem Li dawno temu, jeszcze będąc chłopcem. Przez chwilę 
brałem cię za 
nią.
– Wobec tego musiała być odrażająco brzydka.
Yen zachichotał.
– Większość była takiego właśnie zdania, ale ja uważałem inaczej. To zabawne. – 
Postał 
Ghanowi zamyślone spojrzenie. – Byłem przeświadczony, że o niej zapomniałem. A 
tymczasem 
ona wciąż tkwi w mojej pamięci.
– Pamięć bywa dziwna – przytaknął Ghan. – Są takie chwile z dzieciństwa, sprzed 
sześćdziesięciu lat, które pamiętam lepiej niż wczorajszy dzień. Z wiekiem 
człowiek się do tego 
przyzwyczaja.
– Mnie to nie grozi – mruknął pod nosem Yen, a w przyćmionym świetle latarni 
Ghan 
dostrzegł w jego oczach łzy.
Ghan ostrożnie spuścił nogi z łóżka, i mimo że ból biodra wciąż dawał o sobie 
znać, 
chodzenie nie nastręczało już większych trudności.
– Odszukam hrabinę Qwen Shen. Na pokładzie musi być ktoś znający się na 
leczeniu.
Yen energicznie pokręcił głową.
– Nie trzeba. Z każdą chwilą przybywa mi sił.
– Pozwól przynajmniej, bym obejrzał twoją ranę.
– Wiele nie zobaczysz.
– Jak to? – zapytał, choć w jego umyśle dojrzewało graniczące z pewnością 
przeczucie. 
W mgnieniu oka przeczucie przerodziło się w piekący ból pośrodku piersi. 
Przytknął dłoń do 
mostka, zdumiony potężną siłą, która nieoczekiwanie ścisnęła mu serce. Kajuta 
zadrżała. Gdzieś 
pośród zawieruchy bólu i strachu pojawiła się świadomość śmierci.
Lecz wtedy Yen, tak jak przedtem, powiedział cicho:
– Nie – i ognisko bólu w piersi Ghana zgasło. Nareszcie zdołał wciągnąć w płuca 
haust 
słodkiego powietrza. – Przepraszam. Nie zasłużyłeś na coś takiego. Ja...
– O czym ty mówisz? – warknął Ghan, pod wpływem doznanej ulgi popadając nagle w 
złość.
– Posłuchaj, Ghanie. Wcale nie kłamałem, mówiąc, że ty i ja jesteśmy jedyną 
nadzieją Hezhi. 
Tak jest w istocie i dzisiaj widzę to wyraźniej niż kiedykolwiek przedtem. 
Cesarz mnie powierzył 
tę wyprawę, rozumiesz? Mnie, nie Węgorzowi.
– Tak, tak. To akurat jest oczywiste. Ty oraz Qwen Shen rządzicie tą wyprawą.
Yen ponuro skinął głową.
– Ale zostałem zdradzony przez cesarza lub prędzej – kapłanów. Zresztą, zapewne 
przez 
jednych i drugich.
– Nie rozumiem.
– Ja chyba też nie wszystko pojmuję. – Yen ciężko westchnął. – Czy rozmawiałeś 
z kimkolwiek o celu naszej podróży? Czy ktoś oprócz mnie zna choćby w zarysie 
miejsce, do 
którego zmierzamy?
– Hrabina Qwen Shen wie tyle, co i ty. Nikt nie wie więcej.
– W takim razie oni muszą być pewni, że dowiedzą się wszystkiego od ciebie. Wolą 
nie 
ryzykować i chcą pozbyć się mnie, ponieważ nie mają nade mną władzy.
Ghana uderzyło, że Yen nie wyglądał już na cierpiącego. Wstał rozwścieczony i 
zaczął 
krążyć po kajucie.
– Widziałem twoją ranę – rzekł Ghan, wypowiadając każde słowo z wielką 
ostrożnością.
– Jesteś największym znanym mi uczonym – oświadczył Yen. Zatrzymał się, a 
wówczas 
Ghan zobaczył, że jego twarz ma ziemistą barwę. – Zapewne największym uczonym w 
całym 
Nhol. Musisz mi zatem wytłumaczyć, czym ja jestem. – Sięgnął ku szyi i rozsupłał 
robiący 
głupie wrażenie szal, z którym nigdy się nie rozstawał. Pozwolił, by pasek 
tkaniny opadł na 
podłogę. Ghan patrzył ze zmarszczonym czołem, a po chwili w jego wzroku pojawił 
się błysk 
zrozumienia. Yen powoli obrócił się dokoła, jakby chciał ułatwić mu zadanie.
W piersi Ghana ponownie odezwał się ból, łagodniejszy, niemal pieszczotliwy, ale 
teraz już 
wiedział, skąd on pochodzi i co oznacza.
– P-pozwól, że się zastanowię – wyszeptał, jąkając się po raz pierwszy od swych 
jedenastych 
urodzin. Straszliwa blizna przyciągała jego wzrok z nieodpartą siłą.
– Ależ oczywiście, nie musisz się spieszyć – zapewnił Yen.
Ktoś zapukał do drzwi. Pogrążony w gorączkowych myślach Ghan, zerknął na Yena. 
Yen 
tymczasem spokojnie owinął szyję szalem, po czym nacisnął klamkę.
Za drzwiami stał hrabia Węgorz przyodziany w błękitny turban i takiej samej 
barwy 
eleganckie szaty. Pośród fałd materii Ghan dojrzał jednak błysk stali. Hrabia 
miał na sobie 
pancerz.
– Ach, obaj tu jesteście – rzekł uradowanym tonem. – Chciałem się upewnić, że w 
dobrym 
zdrowiu przetrwaliście niedawne zamieszanie. Wielce podniecające przeżycie, 
nieprawdaż?
– W rzeczy samej – przytaknął Yen.
– Mistrzu Yenie, twój strój jest mokry.
– To prawda. Niestety, gdy spieszyłem z pomocą w obronie barki, potknąłem się i 
wypadłem 
za burtę.
– Ależ to straszne.
– Jako żywo. Na szczęście jedna z lin cumowniczych dotykała wody, więc zdołałem 
ją 
schwycić. Gdyby nie to, pozostałbym zapewne daleko za rufą, zdany na łaskę tych 
barbarzyńców.
Hrabia Węgorz uśmiechnął się radośnie.
– Zapewniam cię, że nie musiałbyś się ich lękać. Zabiliśmy prawie wszystkich, a 
ci, którzy 
przeżyli dobrze się zastanowią, zanim znów przyjdzie im ochota atakować cesarski 
okręt.
– Rad jestem to słyszeć.
– Mistrzu Ghanie? Czy wszystko w porządku?
Ghan spróbował skupić myśli na paplaninie hrabiego, lecz okazało się to 
niezmiernie trudne. 
Czuł się jak ktoś siedzący obok niebywale jadowitej żmii, która raz już uderzyła 
tylko po to, by 
pokazać swą szybkość. Skutek zaś był taki, iż teraz wciąż od nowa zastanawiał 
się, czy żmija 
zaatakuje jego, hrabiego Węgorza, czy też może nie zrobi nic.
– Nie najgorzej – spróbował odburknąć Ghan. – Choć czułbym się lepiej, o wiele 
lepiej, 
gdyby nie zaciągnięto mnie na tę dziwaczną wyprawę. – Zdenerwowanie opadło, 
zaledwie zaczął 
grać samego siebie. – Myślę, że cel został osiągnięty. Byliśmy w Wun, tudzież 
innych miejscach 
położonych dalej, więc chyba już pora zawrócić dziób i pożeglować w dół Rzeki, 
do cywilizacji.
– Ależ Mistrzu Ghanie – zaoponował łagodnie hrabia Węgorz. – Jednodniową żeglugę 
z Wun trudno nazwać odwiedzeniem miejsc położonych dalej. Sądzę, iż młody Yen 
przyzna mi 
rację.
– Przyznaję – powiedział Yen.
– Ale ja nigdy nie prosiłem o zabranie w ten rejs – zauważył Ghan zjadliwym 
tonem. – 
Gdybym...
– Mistrzu Ghanie, już parę razy słyszałem twe zastrzeżenia i odpowiem tak samo, 
jak 
poprzednio. Jest wolą cesarza, byś spisał kronikę tej wyprawy i to właśnie 
uczynisz. Tak więc, 
przepraszam za wszelkie nieprzyjemności, ale barce ani przez moment nie 
zagrażało większe 
niebezpieczeństwo. Odparliśmy napastników, tracąc przy tym tylko siedmiu 
naszych. Jak sam 
niewątpliwie przyznasz, straty to nad podziw niewielkie. Teraz zaś muszę wracać 
do swych 
obowiązków, a widząc cię w dobrym zdrowiu, uczynię to bez obaw. – Już na 
korytarzu 
przystanął nagle i z powrotem wetknął głowę do kajuty. – Zdobądź się na odrobinę 
wesołości, 
Mistrzu Ghanie. To dobrze robi na trawienie. – W chwilę później odszedł na 
dobre, zamykając za 
sobą drzwi.
– No właśnie – przytaknął Yen. – Zdobądź się na odrobinę wesołości.
Ghan zwrócił ku niemu twarz. To, co mówił przed chwilą o powrocie, było 
zmyślonym na 
poczekaniu wykrętem, natomiast odraza, którą w sobie odkrył, była jak 
najbardziej prawdziwa.
– Pytasz mnie, czym jesteś. Czyżbyś nie wiedział?
Przedstawienie ze łzami już się skończyło. Twarz Yena była pogodna, jego oczy 
przypominały zimne klejnoty. Lecz choć przywołał na usta nieznaczny uśmieszek, 
Ghan miał 
wrażenie, że dostrzega w nich ślad niepokoju. Przez głowę przemknęła mu nawet 
dziwaczna 
myśl, że Yen palcami rozciągnął wargi, podczas gdy on skupił uwagę na rozmowie z 
hrabią 
Węgorzem. Młody inżynier zachował milczenie i tylko gestem dłoni pokazał, aby 
Ghan mówił 
dalej.
Ghan potrząsnął głową.
– Nic z tego. Możesz mnie zabić, jeśli tylko przyjdzie ci na to ochota. To 
oczywiste...
– Mogę też sprowadzić na ciebie rzeczy o wiele gorsze niż śmierć – zapewnił Yen 
tonem, od 
którego wzdłuż kręgosłupa starca przebiegł zimny dreszcz.
Ghan musiał zebrać całą odwagę, zanim się odezwał.
– Skoro potrzebujesz mojej pomocy, to najpierw okazją mnie. Jak ci się zdaje, 
czym jesteś?
Yen posłał mu zabójcze spojrzenie, pod wpływem którego Ghan zaczął się 
zastanawiać, czy 
to ten sam chłopak jeszcze przed chwilą okazywał mu tak wielką wdzięczność, a 
przed rokiem 
oczarował Hezhi. Zapewne nie ten sam.
– A zatem dobrze – warknął Yen. – Jestem ghoulem. Tak nazywaliśmy stwory mego 
pokroju, kiedy byłem dzieckiem.
– Jesteś, ghoulem od dziecka? – zapytał Ghan, czując że wraca do niego wreszcie 
ulubiony 
sarkazm. Powitał go niczym starego, niosącego pociechę przyjaciela, zwłaszcza w 
obliczu Yena.
– Bardzo sprytnie. Tyle tylko, że nie proszę cię o taki spryt, Mistrzu Ghanie.
Łagodna siła kryjąca się za tą groźbą zrobiła na Ghanie wielkie wrażenie, ale 
skoro już 
doszedł do siebie, nie zamierzał ustępować tej przerażającej istocie. Był Ghanem 
i przed nikim 
nie kurczył się ze strachu.
– Kiedy cię to spotkało?
– W dniu ucieczki Hezhi z Nhol. Ten jej białoskóry demon...
– Perkar.
Yen zamilkł, a na jego twarzy pojawił się wyraz nienawiści.
– Perkar. Więc on ma imię. Powinienem pomówić z tobą już dawno temu.
– A co on zrobił?
– Odrąbał mi głowę, oto co zrobił.
– Byłeś wtedy w Rzece?
– W wodzie z Rzeki, w ściekach. W tym samym czasie działo się coś jeszcze, ale 
nie bardzo 
pamiętam. Widziałem coś jakby fontannę kolorów... nie, nie wiem, co to było. Tuż 
obok tego 
czegoś stała Hezhi.
Ghan wydął wargi.
– Słyszałem o stworach takich jak ty. Stare teksty różne nadają im nazwy, 
chociaż nie nazwy 
są tutaj ważne. Ważne jest to, czym jesteś, jakie posiadasz właściwości. 
Zresztą, wiesz to 
znacznie lepiej ode mnie. Czy ty w ogóle jesteś jeszcze Yenem?
– Nigdy nim nie byłem – wyznał chłopak. – Byłem... na imię mi Ghe. Byłem Jikiem.
– I miałeś za zadanie śledzić Hezhi.
– Tak.
Ghana ogarnęła paląca wściekłość, jakiej jeszcze nigdy w życiu nie doświadczył. 
Zanim 
zorientował się, co czyni, przypadł do Yena i trzasnął go w twarz raz, drugi, 
trzeci. Stwór 
popatrzył na niego w niekłamanym zdumieniu, lecz gdy wzniósł ramię do kolejnego 
ciosu, rysy 
młodej twarzy wykrzywił grymas złości. Ghan nie zauważył, żeby Yen – Ghe? – 
uczynił 
jakikolwiek ruch, lecz niespodziewanie jego nadgarstek został unieruchomiony w 
żelaznym 
uścisku.
– Siadaj – wysyczał Yen. – Wprawdzie zasługuję na to, ale usiądź, zanim wpadnę w 
gniew. 
Mam ci wiele do powiedzenia. A potem zdecyduję, czy powinienem cię zabić, czy 
też nie.
Cofnął się nieco, a Ghan nagle odkrył, że z powrotem siedzi na łóżku.
– A teraz słuchaj i udziel mi rady, jeżeli potrafisz. Tak się bowiem składa, że 
mimo wszystko 
mamy wspólny cel. W to akurat musisz uwierzyć. Jeśli nie wierzysz... no cóż, 
potrafię zabić cię 
tak, aby zachować twoje wspomnienia. Wolałbym jednakże zachować cię przy życiu.
– Dlaczego?
– Bo Hezhi cię kocha. Bo przed chwilą mi pomogłeś. Bo kogoś mi przypominasz.
Ghan powoli uspokoił oddech. Czy kiedykolwiek sprawy przybiorą prostszy obrót? 
Pojmował istotę natury Ghe znacznie lepiej, niż dał temu wyraz słowami. W 
zanadrzu miał parę 
pomysłów na uśmiercenie takiego stwora, podobnie zresztą jak jeszcze ktoś na 
barce, kto podjął 
próbę, która o mały włos nie zakończyła się powodzeniem. A jednak, myślał Ghan, 
istota ta 
została stworzona z człowieka. Poszczególne jej części były ludzkie, natomiast 
łączące je spoiwo 
wydawało się prymitywniejsze i potężniejsze zarazem niż ludzki duch. Lecz Ghe 
posiadał 
uczucia, które można było poznać i zrozumieć, a zrozumienie stanowiło oręż 
mocniejszy niż 
miecz. Szczególnie w tym przypadku, gdzie miecz najpewniej nie zdałby się na 
nic.
Musiał żyć. Nie mógł dać się pochłonąć Pożeraczowi Życia.
– Jeżeli to co mówisz jest prawdą – jeśli istotnie chcesz jedynie dopomóc Hezhi 
– ja również 
ci pomogę. Ale najpierw musisz mnie przekonać.
– Przekonam – ponuro odparł Ghe. – Tak czy inaczej.
Po wyjściu z kajuty Ghana, Ghe poczuł się silniejszy niż kiedykolwiek przedtem, 
zdolny 
przełamać barkę na pół. Jego moc uległa potrojeniu. W żyłach miał świętą moc 
Rzeki, gdzieś 
w trzewiach zniewolone duchy gotowe na każde jego skinienie, a także 
sprzymierzeńca w osobie 
Ghana. Wiedział, że staruszkowi nigdy nie może w pełni zaufać, z drugiej jednak 
strony liczył na 
jego zdrowy rozsądek. Czuł, że bibliotekarz będzie mu pomagać. Z pewnością nie 
pójdzie do 
Węgorza albo Qwen Shen, co zresztą nie miało większego znaczenia, gdyż hrabina 
już wiedziała, 
kim jest naprawdę. To ona próbowała go zabić, nie miał co do tego cienia 
wątpliwości. Nie 
własnoręcznie, rzecz jasna, ale dopilnowała, żeby się ktoś tym zajął. Dlaczego? 
Akurat tego nie 
był pewien, więc musiał się dowiedzieć. Czy była narzędziem kapłanów czy 
cesarza? Zapewne 
kapłanów, bo w innym przypadku zamach na jego życie byłby mniej subtelny. Wszedł 
do swojej 
kabiny, umył się i założył świeży strój.
Qwen Shen zastał na pokładzie. Uśmiechnęła się na jego widok.
– Mistrzu Yenie, rada jestem widząc, że przeżyłeś potyczkę.
– Ja również cieszę się z tego powodu – odparł. – A jeszcze bardziej z tego, że 
ciebie nie 
spotkała żadna zła przygoda.
– To bardzo uprzejmie z twojej strony, Yenie. Może jednak mimo wszystko wygram z 
tobą.
– Może – odrzekł z nikłym uśmiechem.
– Żołnierze powiadają, że na pokładzie rufowym leży wielu martwych barbarzyńców. 
Niektórzy nie mają na ciele żadnych ran. Nikt spośród gwardzistów nie przyznaje 
się do tego 
wyczynu. Ghe skłonił nieznacznie głowę.
– Byłoby lepiej, gdyby pozostało to tajemnicą. Jeśli jednak plotki przybiorą na 
sile, można 
nadmienić, że zostałem wyuczony w zabijaniu gołymi rękami, bez potrzeby 
uciekania się do 
noża. W takim przypadku na ciele zabitego może nie być jakichkolwiek widocznych 
śladów.
Przysunęła się bliżej.
– Czy to prawda? – spytała, dotykając zrogowaciałej krawędzi jego dłoni. – 
Potrafisz tym 
zabić?
– Podoba ci się to? – wydyszał Ghe. – A może ciekawi?
– To mnie ożywia – odparła Qwen Shen. – Sprawia, że zastanawiam się, do czego 
jeszcze te 
dłonie są zdolne.
– Można to sprawdzić – zapewnił.
– Można?
– Można. – Skłonił się ponownie. – Teraz zaś powrócę do mojej kajuty.
Qwen Shen odwzajemniła ukłon, lecz ani na chwilę nie oderwała wzroku od jego 
twarzy. 
Czuł na sobie to spojrzenie także wówczas, gdy zniknął za drzwiami. Miał 
wrażenie, że to jakiś 
łucznik bierze go na cel, spoglądając wzdłuż spoczywającej na cięciwie strzały.
Qwen Shen nie czekała długo, by skorzystać z jego zaproszenia. Zaledwie usiadł, 
a już ktoś 
zapukał do drzwi. Przygotowany na odparcie niespodziewanego ataku, gwałtownie 
pociągnął za 
klamkę. Z drugiej strony nie poleciały na niego strzały ani lśniące ostrza, nie 
było też kadzideł, 
czy jadowitych oparów. W progu stała samotna Qwen Shen. Szybkim krokiem weszła 
do kajuty 
i przystanęła na środku.
– Zamknij drzwi – poleciła, a on posłusznie zasunął skobel. – Dobrze – 
pochwaliła. – A co 
będziemy robić teraz?
– Mam do ciebie parę pytań. Jeśli na nie nie odpowiesz, będę zmuszony...
– Zrobić mi krzywdę? Czy ty mnie skrzywdzisz, Yen?
– Co takiego? – zapytał zbity nagle z tropu.
Sięgnęła ku otulającemu jego szyję szalowi.
– Może najpierw mnie skrzywdzisz? – Chciał ją powstrzymać, lecz ona tylko 
potrząsnęła 
głową. – Jeżeli pragniesz uzyskać ode mnie odpowiedzi, musisz ze mną 
współdziałać, 
przynajmniej odrobinę.
Ghe nie oczekiwał takiego biegu wypadków. Jeśli to ona ponosiła odpowiedzialność 
za 
zamach na jego życie, powinna okazywać lęk, niepokoić się tym, że być może ją 
podejrzewa. 
Przecież od momentu rozpoczęcia podróży nieodmiennie odrzucał jej zaloty. Niby 
dlaczego 
miałby więc teraz sam wystąpić w roli zalotnika?
Może w fałdach szat zmyślnie skryła jakąś broń.
– Nic z tego – powiedział. – Najpierw się rozbierz.
Zrobiła krok wstecz, a uśmiech na jej twarzy stał się jeszcze szerszy.
– Proszę bardzo – wyszeptała. Cofnęła się jeszcze bardziej, po czym rozwiązała 
podtrzymującą spódnicę szarfę. Po chwili materia ułożyła się kołem u jej stóp, 
odsłaniając 
szczupłe, brązowe nogi, gąszcz ciemnych włosów łonowych, zmysłową krzywiznę 
brzucha. 
Z tajemniczym uśmiechem na twarzy jednym ruchem ściągnęła koszulę i stanęła 
przed nim 
zupełnie naga, piękna.
Nic w nim jednak nie drgnęło. Z pewnością byłoby inaczej, gdyby nie był ghoulem, 
a człowiekiem takim jak dawniej. Podeszła do niego ostrożnie, jak gdyby 
balansowała na 
cienkim drążku.
– A teraz ty, mój panie. – Pchnęła go na łóżko, on zaś, oszołomiony, pozwolił 
jej na to bez 
oporu.
Patrząc, jak go rozbiera, nie czuł niczego oprócz dotyku jej dłoni na swoim 
ciele, które 
zdawało się być stworzone z drewna. Kiedy zaczęła pieścić językiem bliznę na 
jego szyi, 
rozjarzyła się w nim mała iskierka, ale zaraz zgasła. Rozdrażniony, sam 
spróbował przystąpić do 
dzieła. Czy to możliwe, żeby jego ciało nie pamiętało tego, żeby zupełnie 
zapomniało, co należy 
czynić? Zapomniał, po co tutaj przyszedł, zapomniał, że nigdy nie pragnął Qwen 
Shen. 
Spróbował skupić myśli na jej pięknie, jej cieple, na wspaniałej miękkości 
ciała.
– Ach, panie – rzekła z westchnieniem. – Ty skrywasz przede mną jakieś marzenie. 
W tym 
tkwi problem. Nie trzeba. Nic się nie martw, kochany. Wyjaw mi tylko swe 
marzenie.
„Moje marzenie to być żywym” – pomyślał, gdyż teraz wiedział już z pewnością, że 
nie żyje. 
Gdzieś daleko pojawiła się myśl, czy kiedy już nabierze całkowitej pewności i 
każdy zakątek 
jego mózgu pogodzi się z tą prawdą, to ponownie popadnie w niepamięć?
– Chyba znam twoje marzenie – powiedziała miękko, nieśmiało. – Marzysz o pewnej 
małej 
dziewczynce z twarzą w kształcie serduszka, o dziewczynce imieniem Hezhi.
Poczuł ukłucie złości. Co ta kobieta robiła? Nie dość, że dotykała go to tutaj, 
to tam...
– Tak, Hezhi. Chyba możesz wymówić imię swego marzenia, prawda?
– Zamilcz! – Słowo to poleciało z jego ust, zanim pojął, co się dzieje. Qwen 
Shen siedziała 
na nim okrakiem. Trzasnął ją w twarz, ona zaś z cichym jękiem odrzuciła głowę w 
tył. Zamiast 
jednak krzyczeć, parsknęła śmiechem. Przypatrywała mu się z szerokim uśmiechem 
na 
skrwawionych ustach.
– Powiedz – rzuciła ponownie.
– Hezhi! – warknął, po czym uderzył ją jeszcze raz.
A zaraz potem nagle zbudził się do życia. Rozgałęziony piorun czucia zrodził się 
w jego 
trzewiach i z rykiem pomknął przez członki, sięgając krocza. W tym samym 
momencie Qwen 
Shen przestała być Qwen Shen. Dopiero teraz ujrzał, kim była naprawdę.
Przecież to była Hezhi. Nie ta mała dziewczynka, którą znał, lecz kobieta, która 
z niej 
wyrosła. Jej twarz niemal się nie zmieniła, wprost nie mógł pojąć, dlaczego nie 
rozpoznał jej od 
razu. Ten sam spiczasty podbródek i bezdenne, czarne oczy. Piersi, namiętnie 
przytulone do jego 
nagiej skóry, były niemal tak samo drobne jak przedtem, natomiast krzywizna 
bioder pogłębiła 
się, podkreślając osiągniętą pełnię kobiecości. Nogi stały się jeszcze dłuższe 
i, choć niemal 
równie szczupłe jak dawniej, bardziej kształtne. To była przyszła Hezhi, jego 
kochanka, jego 
królowa. Jej ciało podchwyciło gwałtowny rytm jego ciała i w takt owego rytmu 
przeszedł 
z namiętności w zapomnienie. Zapamiętał jeszcze Hezhi, z oczami pełnymi zachwytu 
chwytającą 
zębami jego wargę, a po chwili zniknęło także i to.
Kiedy się obudził, Qwen Shen właśnie się ubierała. Przeciągnął dłonią po twarzy, 
aby 
odpędzić przesłaniającą wzrok mgłę.
– Co się dzieje?
– Ciii. Dość już narobiłeś hałasu.
– Ja nie...
Był nagi, a jego ciało ociekało potem. Qwen Shen przywołała na spuchnięte wargi 
słaby 
uśmiech.
– Odpoczywaj, mój słodki duchu. – Przebiegła palcami po skaleczeniu. – Następnym 
razem 
nie bij mnie po twarzy. Teraz jakoś się wytłumaczę, ale jeśli na moim ciele 
wciąż pojawiać się 
będą nowe ślady, nawet Węgorz zacznie coś podejrzewać. – Pochyliła się, 
żartobliwie 
uszczypnęła go w nos, a następnie żarliwie pocałowała w usta. Chociaż miał 
wrażenie, że 
wydarzyło się to bardzo dawno temu, jego ciało wciąż żyło zapamiętaną 
namiętnością. Pamiętał 
nawet jak z wulkaniczną wręcz mocą wzbierała w nim rozkosz...
Natomiast zupełnie nie pamiętał, żeby to robił.
– Dziękuję – rzucił w ślad za zmierzającą ku drzwiom hrabiną.
– Zostaw podziękowania na później – odparła szeptem. – Jeszcze będzie na to 
czas. – 
Wyszła, nie oglądając się za siebie, i jeszcze tylko przez chwilę na korytarzu 
słychać było jej 
ciche kroki.
Pozostawszy sam w kajucie, leżał w łóżku i rozmyślał. Gdzieś na dalekich 
obrzeżach jego 
świadomości majaczył obraz młodej kobiecej twarzy, która zdawała mu się dziwnie 
znajoma...
Nie mógł jednak przypomnieć sobie żadnych szczegółów, nie mógł rozpoznać jej do 
końca. 
Popadł z tego powodu w lekkie rozdrażnienie. Zapewne była to jakaś dawna 
kochanka, 
wywołana z zapomnienia przez miłosne uściski z Qwen Shen.
Z tamtą dziewczyną też musiał kiedyś się kochać. To jedyne sensowne 
wytłumaczenie. 
Natomiast fakt, iż tego nie pamiętał świadczył, że Rzeka wciąż wymazywał z jego 
pamięci różne 
rzeczy.
Taki stan rzeczy budził może nie urazę, ale co najmniej zdumienie. Dotychczas 
sądził, że 
utracone wspomnienia zawierały się w tej jego części, która umarła, zanim Bóg 
Rzeki go 
uratował i z pozostałej części uczynił ghoula. Był przekonany, że tak właśnie 
się stało, albowiem 
wiele z tego, co pamiętał wcześniej, byłoby pomocne w jego misji. Na przykład, 
gdyby wtedy 
w Nhol rozpoznał tamtego Jika, nie musiałby go zabijać, a tym samym Ahw’en nie 
wpadliby tak 
szybko na jego trop. Skoro jednak zapominał w dalszym ciągu, zapominał nowe 
zdarzenia... 
Wzdrygnął się na samą myśl. He z tego, co wiedział, było prawdą?
Wytężywszy wszystkie siły, zaczął grzebać w pamięci i w końcu coś sobie 
przypomniał. 
Wiedział, kim była Li, wiedział, że ją kochał i ufał jej bardziej niż 
jakiejkolwiek innej śmiertelnej 
istocie. A mimo to zabił ją przez własną ignorancję. Dlaczego Bóg Rzeki na to 
pozwolił?
Ból towarzyszący wspomnieniu Li zdawał się bardziej zabójczy niż zaczarowana 
strzała, 
która przeszyła jego serce, lecz podobnie jak i namiętność, żal szybko przygasł. 
Nie był pewien, 
czy ta obojętność brała się z jego własnej woli, czy też ktoś mu ją narzucał.
Ostatecznie nie miało to większego znaczenia. Liczyło się tylko jedno: odnaleźć 
Hezhi. 
Wszystko inne stanowiło zaledwie przeszkodę na drodze do celu. W jednej chwili 
poczuł 
zniewalającą wręcz tęsknotę, choć nie potrafił określić jej przyczyny. Musiał ją 
mieć, swoją 
córkę, swoją narzeczoną...
Tym razem niezwykłość tej myśli wcale go nie zaniepokoiła.
XXIII. Głębokie rany
„Tchórz, tchórz...” – zdawały się wystukiwać kopyta T’esha na piasku zalegającym 
dno 
wąwozu. Perkar mocno zagryzł wargę, po chwili poczuł na języku smak krwi.
– Dokąd jedziemy? – spytał Harka.
– Odzyskać coś, co zostało mi skradzione i zabić złodzieja.
– To jest zagadka, a nie odpowiedź.
– Jesteś moim mieczem, więc nie muszę dawać ci jakichkolwiek odpowiedzi.
– Przespałeś pięć dni na progu damakuty Śmierci. Cokolwiek zamierzasz, 
powinieneś 
poczekać, aż rozjaśni ci się w głowie.
– Moje myśli już chyba nigdy nie będą jaśniejsze – warknął. – Mam tego dosyć. 
Chcę 
siedzieć w domu z ojcem i matką, doglądać krów. Dlaczego ja? Co ja takiego 
zrobiłem?
– Upuściłeś krwi w Boginię Strumienia. Złożyłeś przysięgę. Zabiłeś Esharu, która 
mnie 
strzegła. Zdradziłeś Kapakę i swój lud...
– Przestań – wrzasnął Perkar. Po twarzy popłynęły mu łzy, a wiatr przeganiał je 
w tył, ku 
uszom. – Ja to wszystko wiem. Chciałem tylko... – Dźgnął piętami T’esha. 
Wierzchowiec 
poderwał się do szybszego biegu, ale zaraz mocno się potknął. Zesztywniałe nogi 
Perkara 
z najwyższym trudem utrzymały go w siodle, gdy chłopak raptownie osadził konia w 
miejscu.
– Spokojnie – rzucił ostrzegawczo Harka. – Mogę ci pomóc widzieć w ciemnościach, 
ale 
z twoim rumakiem to mi się nie uda.
– Więc ona miała imię? – wydyszał Perkar.
– Oczywiście, że miała.
– I ty je znasz?
– Była moją strażniczką.
– Nigdy mi o tym nie mówiłeś.
– Bo tego nie chciałeś. Zresztą nadal nie chcesz.
– To prawda – rzucił Perkar z wściekłością. – Nie chcę i nigdy nie zechcę, żebyś 
o niej 
opowiadał.
Z ociąganiem popuścił wodze i T’esh ruszył stępa. Wkrótce wyjadą na równinę, 
gdzie będzie 
widniej, a i różowiejące na wschodzie niebo stanowiło zapowiedź rychłego świtu.
– Dokąd jedziemy?
Perkar przez chwilę zbierał myśli.
– Czuję się tak, jakbym stał na wąskiej grani. Jeśli spadnę na jedną stronę, 
stanę się niczym 
zwierz kryjący się przed słońcem, który lęka się własnego cienia. Muszę zatem 
spaść po drugiej 
stronie.
– I gdzie wówczas trafisz?
– Nie wiem. Jeśli jednak pozwolę, by strach wziął we mnie górę, będę 
nieprzydatny do 
niczego.
– Dokąd zatem jedziemy?
– Przeraziła mnie śmierć. Ludzie, którzy to sprawili, którzy mnie pokonali, jadą 
teraz za 
nami. Jeśli ich pokonam, przezwyciężę również mój strach.
– Wątpię. Wielu spośród tych, którzy mnie nosili, mniemało, iż zabijaniem 
przezwyciężą 
Śmierć. Tak jakby Śmierć, uradowana daniną, jaką jej składają, nigdy nie 
zamierzała ich 
pochłonąć.
– Nie mówiłem, że pokonam Śmierć, a własny lęk.
– To nie jest rozumne postanowienie. Powinieneś o tym wiedzieć, gdyż podobną 
decyzję 
podjąłeś już wcześniej, szarżując na Łowczynię. Gromadzisz w swym sercu ogromny 
dług, 
potem zaś próbujesz go spłacić, umierając. Ale ja nie pozwalam ci umrzeć, więc 
zaciągasz nowe 
długi. Zresztą, jak ci wiadomo, kiedy dłużnik umiera, rodzina musi spłacić dług 
za niego.
– Zamknij się wreszcie.
– Bardzo nierozumnie.
– A właśnie, że rozumnie – rzucił z wściekłością. – Przede wszystkim nie mam 
naprzeciw 
siebie Łowczyni z armią bogów. To tylko pięć Ludzkich Istot, a radziliśmy już 
sobie 
z dwukrotnie większą liczbą przeciwników. Przed nami długa droga do góry, więc 
nie możemy 
przez cały czas martwić się pościgiem. Brakuje nam też koni, abyśmy mogli 
oddalić się od nich 
na znaczną odległość. Lepiej rozprawić się z nimi od razu, niż czekać, aż 
którejś nocy na nas 
napadną.
– Ale gdybyś przypadkiem w takiej napaści zginął, odszedłbyś jako bohater i nikt 
nie 
obwiniałby cię o to, że nie rozwiązałeś ogromnych kłopotów, które sam 
stworzyłeś.
Perkar nic na to nie odrzekł, podobnie jak i na dalsze wywody Harki, aż w pewnym 
momencie miecz ponurym tonem rzucił ostrzeżenie.
– Tam.
Gdyby nie czujność Harki, Perkar pewnie by ich nie zauważył, gdyż obozowali w 
parowie 
gęsto porosłym krzewami bawełny. Teraz, kiedy już wiedział, w którą stronę 
patrzeć, pochwycił 
ruch koni i ludzi. Pewnie oni także go spostrzegli, ale Perkar nie zamierzał 
okazywać strachu. 
Gdyby wahał się choć chwilę dłużej, nie zdołałby się przemóc, bo przerażenie 
trzepotało mu 
w piersi niczym czarny nietoperz ze szponiastymi skrzydłami. Na moment zupełnie 
stracił czucie 
w palcach, lecz mimo to dobył Harki. „Zaraz umrę” – pomyślał z absolutną 
pewnością.
– Nie! – zawył wściekle, po czym skierował wierzchowca w głąb parowu, gdzie 
wciąż 
jeszcze zalegał półmrok. Gdzieś obok przeleciała strzała, potem druga. Zacisnął 
do bólu palce na 
cuglach, zmuszając konia do nagłego skrętu. Przekonawszy się, że łucznicy 
strzelają nadzwyczaj 
niecelnie, wydał przeciągły okrzyk, który – miał taką nadzieję – zabrzmiał 
odważnie.
– Coś tu jest nie tak – oznajmił Harka.
Perkar także to wyczuł. Naliczył pięciu Mangów, ale tylko jeden z nich się 
poruszał. Był to 
Chuuzek; ciężko wsparty o pień drzewa, usiłował dźwignąć w górę łuk. Perkar 
zeskoczył z siodła 
i popędził ku wojownikowi, rozbryzgując na wszystkie strony wodę płytkiego 
strumienia, który 
płynął dnem parowu. Podejrzewał, że leżące na ziemi ciała były kukłami ze szmat, 
mającymi 
wciągnąć go w pułapkę, podczas gdy gotowi do ataku wojownicy czaili się gdzieś w 
pobliżu.
Chuuzek wystrzelił jeszcze raz, po czym dobył miecza, w samą porę, by stawić 
czoło 
nacierającemu Perkarowi. Nie zdołał jednak sparować ciosu i Harka pogrążył się w 
jego piersi. 
Perkar wyszarpnął skrwawione ostrze i szybko postąpił krok w tył.
– To za naszą grę w klepanego – warknął.
Chuuzek zakasłał.
– Będziesz przeklęty. – Nogi się pod nim ugięły, ale o dziwo, nie upadł. 
Balansował na 
czubkach palców, jednym ramieniem przytrzymując się krzewu bawełny.
Perkar rozejrzał się dokoła.
– Nikogo więcej nie ma – uspokoił go Harka.
– Co takiego?
– On był jedynym zagrożeniem.
Chuuzek poruszył ustami. Miecz wypadł mu z dłoni, pochylił się, żeby go 
podnieść, lecz 
jego ręka zatrzymała się nagle, jakby natrafiła na niewidzialną barierę. Dopiero 
teraz Perkar ze 
zdumieniem odkrył, że Chuuzek jest przywiązany do pnia. Na jego ciele dostrzegł 
też liczne 
rany. Spowijające je bandaże były przesiąknięte świeżą krwią.
– Chuuzek? Co się tutaj stało? – Perkar podszedł, by rozciąć krępujące Manga 
więzy.
– Nie! – ryknął Chuuzek. Wydawał się bliski łez. Spływająca z rany krew 
utworzyła na 
piasku nową plamę. Obok niej czerniało już kilka starszych. – Nie! Zasługuję na 
śmierć, stojąc na 
własnych nogach, rozumiesz? Zasługuję na to.
– Co się stało? – powtórzył Perkar. – Czy inni nie żyją?
– Wszyscy prócz mnie. Wiedziałem, że przyjdziesz. Odejdź, pozwól umrzeć pośród 
swoich. 
Nie potrzebuję tu żadnego sheza.
– Dlaczego tak mnie zwiesz?
– Bo jesteś odrażający – wyszeptał Chuuzek. – Jesteś przekleństwem dla nas 
wszystkich.
– Kto ci to powiedział? Ten gaan, o którym wspominałeś?
– Pić. Daj pić, a wszystko ci powiem.
Perkar odnalazł worek z wodą w pobliżu resztek ogniska i wrócił z nim do 
umierającego.
Harka wprawdzie rzucił ostrzeżenie, ale Perkar nie zdążył uskoczyć. Zimny niczym 
sopel 
nóż Chuuzeka zagłębił się w jego ciele i zaskrobał o żebra. Zacisnąwszy zęby, 
padł na piasek 
i zamknął palce na ostrej stali. Przezwyciężając ból, wyszarpnął nóż, po czym, 
wycieńczony, 
długo leżał bez ruchu.
– Wciąż jesteśmy słabi, ty i ja – oznajmił Harka tonem usprawiedliwienia. – 
Powinienem 
uprzedzić cię szybciej.
Rana przestała krwawić, choć trudny do wytrzymania ból pozostał.
– Chuuzek... – przetoczył się na plecy, tak że mógł dojrzeć Manga, którego oczy 
pokryły się 
już szkliwem. Zbroczony krwią Perkara nóż tkwił wbity w piasek. „Zamordowałem 
go” – 
pomyślał ponuro Perkar. Zaledwie zdołał stanąć chwiejnie na nogi, usłyszał 
tętent kopyt. 
Pospiesznie złapał leżącego na ziemi Harkę.
– To nie wrogowie – spokojnie stwierdził miecz, zaledwie spoczął w dygocącej z 
wysiłku 
dłoni.
Harka jak zwykle miał rację. U wylotu parowu zjawili się Ngangata z Yuu’hanem.
Perkara nie zdziwiło szczególnie, że Chuuzek albo kłamał albo się mylił. Trzech 
Mangów 
istotnie nie żyło, a ich gardła były szeroko rozdarte. Jeden natomiast ocalał. 
Młody Mech nie 
został nawet draśnięty i tylko na jego czole szybko nabrzmiewała purpurowa 
pręga. Ponadto, 
zbryzgany został czarną cieczą, którą Prekar od razu rozpoznał.
– To krew boga – powiedział Ngangacie. – Z tego co widziałem, boska krew bywa 
albo 
czarna albo złota.
– Ciekawe, co na nich napadło – mruknął Yuu’han, po czym zerknął podejrzliwie na 
Chuuzeka.
– To ja go zabiłem – powiedział Perkar. – Strzelał do mnie z łuku. Nie 
wiedziałem, że już 
jest ranny.
Yuu’han wzruszył ramionami.
– Był dzielny, ale dziwnie pojmował honor. I przynajmniej zdołał cię pchnąć.
Perkar omal nie uraczył go ciętą odpowiedzią, ale w końcu pojął sens słów 
Yuu’hana. Kiedy 
przebił Chuuzeka mieczem, dopuścił się zabójstwa, gdyż Mang nie mógł z nim 
walczyć. 
Z drugiej jednak strony i tak pewnie by umarł. Przywiązał się do drzewa, żeby 
śmierć zastała go 
na nogach. Liczył przy tym, że być może zdoła zabić jeszcze jednego wroga. 
Perkar mimowolnie 
dostarczył mu po temu sposobności. Kto wie, może nawet Chuuzek umarł, wierząc, 
że zabił 
Perkara. Chłopak poczuł, że na usta wypływa mu lekki uśmiech.
Nieco lepszy nastrój szybko go jednak opuścił. Niczego bowiem sobie nie dowiódł. 
Nie 
doszło przecież do prawdziwego starcia, nie miał okazji wykazać się odwagą. Na 
dobrą sprawę 
dobił umierającego i na dodatek dał mu się zranić. Gdyby nóż był zaczarowany tak 
jak wiosło do 
gry w klepanego, swą nieostrożność mógłby nawet przypłacić życiem.
Ngangata posłał Yuu’hanowi poirytowane spojrzenie, ale nie rzekł słowa. 
Rozejrzawszy się 
dokoła, podążył za biegnącymi w poprzek strumienia plamami czarnej krwi.
– Oni musieli to coś zranić. Może dlatego dwaj pozostali przy życiu.
– Pewnie Chuuzek to coś zranił, zanim zdążyło uśmiercić Mech. Myślę, że 
pozostali zginęli 
we śnie.
Perkar dołączył do Ngangaty i bacznie obejrzał ślady.
– Co o tym sądzisz?
– Wyglądają na odciski ludzkich stóp. Perkar skinął głową.
– Nic w tym dziwnego. Bogowie przyjmują śmiertelną postać z krwi i kości 
śmiertelnych 
istot. Większość przybiera ponoć wygląd zwyczajnych ludzi.
– Czy powinniśmy iść dalej?
Upłynęła dłuższa chwila, nim Perkar pojął, że Ngangata pyta go o to, co robić.
– Może – odparł. – Kto wie, czy to nie Czarny Bóg, który próbuje nam pomóc.
– Może i tak – powiedział Ngangata zmienionym głosem.
Perkar w zamyśleniu podążył wzrokiem za tropem. Dobrze pamiętał straszną siłę 
Boga 
Kruków, od niechcenia przywołaną błyskawicę. Pamiętał okropny koniec Dobrego 
Złodzieja, 
a także chwilę wahania, w której równie dobrze wybór zmiennego boga mógł paść na 
Ngangatę.
– Ktokolwiek to był – Czarny Bóg, czy jakieś pomniejsze bóstwo – wyświadczył nam 
przysługę – powiedział w końcu, usiłując zapanować nad drżeniem głosu. – Myślę, 
że 
powinniśmy jak najszybciej stąd odjechać, zanim to coś rzuci się na nas.
– Dobra myśl – odrzekł Ngangata. – Chciałem się przekonać, czy została ci choć 
odrobina 
zdrowego rozsądku. Gdybyś powziął inną decyzję, natychmiast bym cię ogłuszył, 
nie bacząc na 
czarodziejski miecz. Jakaż to głupota zalęgła się znów w twojej głowie, skoro 
wyruszyłeś tu 
w pojedynkę? Zachciało ci się jeszcze raz zostać bohaterem? Czy niedawna nauczka 
nie 
wystarczyła?
Perkar wiedział, że nie zdoła wytłumaczyć przyjacielowi, co nim powodowało, ale 
jakieś 
wyjaśnienie był mu przecież winien. Podniósł ręce w obronnym geście, gorączkowo 
próbując 
zarazem coś wymyślić.
– Nic z tego – warknął Ngangata. – Nie chcę tego słuchać. Zawsze ci się zdaje, 
że masz 
rację, że doskonale wiesz, co należy uczynić. Wyzwałeś mnie do walki na pięści, 
bo nie 
wiedziałem, gdzie moje miejsce. Zaatakowałeś Łowczynię. Zostawiłeś mnie na 
wyspie z Bratem 
Koniem, gdyż wiedziałeś, że tak będzie dla mnie lepiej...
– Byłeś umierający – bąknął Perkar, przytłoczony mową Ngangaty.
– Zawsze wiesz, co robić, i zawsze jesteś w błędzie. A potem mówisz: „Tym razem 
niewątpliwie się pomyliłem, ale stałem się mądrzejszy i następnym razem nie 
popełnię błędu”. 
Ty głupi pastuchu!
Perkar oblał się rumieńcem wstydu. Chciał powiedzieć Ngangacie, że w tym 
przypadku 
sprawy miały się zupełnie inaczej, że wcale nie zamierza dowodzić własnej 
słuszności, że chciał 
tylko wyzbyć się przerażenia. Musiał coś zrobić. Tego jednak wyjawić nie mógł, 
więc zaczął 
niepewnie się tłumaczyć.
– Ja tylko... Kiedy ja leżałem, wy toczyliście za mnie walki. Pragnąłem zrobić 
coś 
własnoręcznie. – Nie było to kłamstwem, nie było też samą prawdą, której nie 
potrafił wyjawić. 
Może zdołałby powiedzieć Ngangacie, ale obok stał Yuu’han z tym swoim twardym 
osądem 
Manga, więc po prostu nie mógł.
Ngangata ściągnął brwi i w milczeniu wbił wzrok w koński bok, jak gdyby na ten 
dzień 
wyczerpał już cały zapas słów.
– Zaczekaj – podjął Perkar. – Nie popełniłem błędu, zostawiając cię na wyspie. 
Na Rzece 
z pewnością byś umarł. A gdyby nawet tak się nie stało, zginąłbyś w Nhol, kiedy 
zaatakowali 
mnie gwardziści. Nie chciałem, żebyś umarł.
– Ty nie chciałeś! – rzucił ze złością Ngangata, odwracając się na pięcie. – Ty 
nie chcesz 
tego, nie chcesz tamtego... A może ja nie chcę patrzeć, jak ty giniesz, robiąc 
coś głupiego? Czy 
kiedykolwiek przyszło ci to do głowy? Może Hezhi i Brat Koń nie chcą, żeby cię 
zabito i, 
ryzykując własnym życiem, błąkają się po tamtym świecie, byleby tylko ściągnąć z 
powrotem ten 
twój głupi tyłek!
Rozwścieczony, szybko zbliżył się do Perkara i trzasnął go w twarz tak mocno, że 
chłopak 
zachwiał się na nogach i usiadł.
– A teraz wskakuj na konia i śmigaj w górę tego zbocza. Rusz wreszcie głową, ty 
baranie!
Zaraz też dosiadł swego wierzchowca, dźgnął go piętami i zniknął w kłębach 
kurzu. Perkar 
odprowadził go spojrzeniem, mrugając ze zdumienia.
Yuu’han zrobił pełną współczucia minę i wyciągnął w stronę Prekara pomocną dłoń.
– Jeśli przyniesie ci to pociechę – rzekł – niewiele mnie obchodzi, czy będziesz 
żywy czy 
martwy. Dla mnie możesz uderzać na swoich wrogów, ilekroć przyjdzie ci na to 
ochota.
– Dzięki – Perkar splunął krwią na ciepły piasek.
– Trzeba nam zabrać Mecha – dodał Yuu’han. – Czy pomożesz mi przytroczyć go do 
konia?
– Oczywiście. – Perkar wstał i chwiejnie ruszył ku stojącym opodal wierzchowcom.
– Nie powiedziałeś, że on chce mnie uderzyć – poskarżył się Harce.
– Jako żywo, nie powiedziałem – przytaknął miecz.
Rozbili obóz, gdy tylko Ngangata i Yuu’han wrócili z Perkarem oraz Mechem. Ten 
ostatni 
nie dawał oznak życia. Leżał bezceremonialnie przywiązany do grzbietu konia, 
którego Hezhi 
nigdy przedtem nie widziała. Na widok jeńca pomyślała, że zaraz ujrzy kroczącego 
dumnie 
Perkara, jak zwykle gotowego chełpić się swymi wyczynami i szykowała mu na 
powitanie ostrą 
reprymendę. Perkar tymczasem wyglądał na zawstydzonego i bardziej niepewnego niż 
kiedykolwiek przedtem.
Gdy wreszcie do niej przemówił, ograniczył się do paru szeptem rzuconych 
usprawiedliwień. 
Upewnił się również, czy zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo jest jej 
wdzięczny za wybawienie 
od Pożeracza Oddechu. W chwilę później zapadła między nimi pełna napięcia cisza, 
więc 
ścisnęła konia kolanami i dołączyła do jadącego przodem Ngangaty. Po długich 
namowach pół-
człowiek w krótkich, rwanych zdaniach opowiedział jej o tym, co zaszło.
– Co się z nim dzieje? – spytała. – Czy taki bieg zdarzeń nie jest lepszy od 
walki, w której 
musiałby uczestniczyć?
Ngangata wzruszył dziwnie kanciastymi ramionami.
– Sam nie wiem. Czasami nie potrafię tego pojąć.
– Przecież znasz go od dawna.
– Nie, znam go tylko rok.
– Naprawdę?
Hezhi wydawało się, że w ogólnym zarysie zna dzieje Perkara – przez Ngangatę 
określane 
żartobliwie mianem Pieśni o Perkarze. Ten fragment był jednak dla niej zupełnie 
nie znany.
– Jak się poznaliście?
– Obaj uczestniczyliśmy w wyprawie do Balat. Było nas pięciu, przeżyło dwóch.
– Te przejścia musiały was zbliżyć. Wyglądacie na braci.
Ostatnia uwaga wyraźnie Ngangatę rozbawiła.
– Kiedy spotkaliśmy się po raz pierwszy, zaczęliśmy się nawzajem obrażać. Być 
może 
z mojej winy. Później walczyliśmy na pięści. To była jego wina. Później... – 
Urwał, ale po 
krótkim namyśle podjął opowieść. – Wiesz, tkwi w nim jakieś dobro, rzekłbym 
dziwacznej 
natury. Będąc tym, kim jestem, stanowię dla innych coś na kształt sita, przez 
które przenika 
większość ludzi. Pojmujesz, co mam na myśli? Perkar również bliski był przejścia 
na drugą 
stronę, ale utknął w miejscu. Ilekroć coś takiego się zdarza, uznaję owego 
człowieka za 
przyjaciela, gdyż przypadki takie należą do rzadkości.
– Chodzi ci o to, że ludzi odpycha twój wygląd?
Wzruszył ramionami.
– Mnie też odpycha. Nic nie budzi we mnie większej nienawiści, niż gładkie 
lustro wody. 
No... są może rzeczy, które nienawidzę bardziej, ale swojego widoku też nie 
znoszę.
– Wcale nie wydajesz mi się brzydki – zaoponowała Hezhi.
– Ty zatrzymałaś się na innym sicie już dawno temu. Mam tutaj na myśli twego 
przyjaciela 
Tsema. Zaliczyłbym cię do grona przyjaciół, gdybyśmy tylko lepiej się poznali. 
Ale i tak nigdy 
za mnie nie wyjdziesz ani nie urodzisz mi dzieci.
Hezhi uniosła w zdumieniu brwi.
– Ja nie...
Ngangata machnął ręką.
– Chciałem jedynie pokazać, jak obca jest ci podobna myśl. Nigdy nie miałem 
zamiaru 
zalecać się do ciebie.
– Ani do kogoś innego, jak sądzę. – Zagryzła wargi.
– Ani do kogoś innego – przytaknął.
– Wobec tego powinieneś spróbować. Jesteś dobrym, mądrym człowiekiem. Gdzieś 
musi być 
kobieta, która nie prześlizgnie się przez sito.
Przyjął jej słowa z uśmiechem.
– Wskaż mi taką niewiastę, a przystąpię do zalotów. Nie jestem takim ponurakiem 
jak 
Perkar. Skorzystam ze sposobności, gdy takowa wpadnie mi w ręce, a żałować nie 
będę tych, 
które mi przepadły. Pokaż ją, a zajmę się resztą.
– Będę miała oczy otwarte – obiecała Hezhi. – Ale ty również rozglądaj się 
dokoła. – 
Powiodła wzrokiem po coraz bardziej górzystej okolicy. – Nie rozmawiamy ze sobą 
zbyt często.
– Ano nie.
– Muszę cię o coś spytać. Odpowiedz na to pytanie szczerze albo nie odpowiadaj 
wcale.
Ngangata wyczekująco podniósł grube brwi.
– Czy mogę ufać Perkarowi?
Pół-człowiek wydął wargi i jechał w milczeniu tak długo, że Hezhi nabrała 
przekonania, że 
postanowił uniknąć odpowiedzi. W końcu jednak pokiwał głową.
– Zależy, o co ci chodzi. Możesz być pewna, że Perkar zawsze będzie chciał 
postępować tak 
jak należy. Nie oznacza to jednakże, iż ty sama możesz mu ufać. Zważywszy na 
wszystko, chyba 
jednak możesz, bo ludzie których zna, są mu drożsi, niż to sobie wyobraża. Na 
przykład, żywi 
przeświadczenie, iż najbardziej gnębi go klęska wyprawy do Balat, to że zawiódł 
swoich 
ziomków. Lecz tak naprawdę najgłębszy ból budzi w nim śmierć ludzi, którzy mu 
ufali: Apada, 
Eruki, króla. Teraz dokłada starań, aby to naprawić, przez co stać się może 
ślepym na pewne 
rzeczy. Pojmujesz? Perkar wierzy w poczynania służące wyższym sprawom. To 
dlatego 
nazywam go bohaterem. Kiedy jednak zanadto skupi się na wybawianiu świata, może 
popełniać 
straszne pomyłki, z powodu których cierpią zazwyczaj ludzie mu najbliżsi. Pod 
tym względem 
jest bardzo niebezpieczny, Hezhi. Musisz zachować ostrożność. Nie zamierza 
nikogo krzywdzić, 
a mimo to ludzie umierają wokół niego.
– Tak mi się właśnie zdawało. Ocalił mnie w imię jakiejś wyższej sprawy.
– Tak.
Hezhi poruszyła się niespokojnie w siodle. Rozmowa o Perkarze dobiegła końca, 
przynosząc 
jej jedynie potwierdzenie tego, co już podejrzewała. Nieoczekiwanie poczuła, że 
wciąż ma 
ochotę na wymianę zdań z Ngangatą.
– Co wiesz o snach? – spytała zdumiona własnym pytaniem.
– Niewiele. Nie mam snów. A jeśli nawet mam, nic nie pamiętam.
– To niezwykłe. Myślałam, że śnią wszyscy.
– Miałem omamy, kiedy trawiła mnie gorączka. Poza tym, nigdy nie nawiedzały mnie 
żadne 
sny ani wizje.
– Mój ojciec ma sny – powiedziała Hezhi. – Mają je wszyscy ludzie Królewskiej 
Krwi. 
Posyła je Rzeka, aby przekazać nam swą wolę.
– Czy miałaś taki sen?
– Chyba tak – odrzekła ostrożnie.
– Trzeba ci pomówić z Bratem Koniem. Zna się na snach lepiej niż my wszyscy, o 
czym 
z pewnością wiesz.
– Tak i kiedyś z nim porozmawiam. Ale chcę, żebyś ty również wiedział. W pewnym 
momencie może się to okazać niezwykle ważne.
– Jestem zaszczycony – odparł pół-człowiek bez cienia sarkazmu.
– Po pierwsze, nie sądzę, żeby ten sen pochodził od Rzeki – w każdym bądź razie, 
nie wprost 
od niego. Gdyby bowiem mógł posłać mi sen, mógłby też zrobić znacznie więcej. 
Jestem 
przeświadczona, że naprawdę znalazłam się poza jego zasięgiem. Dlatego 
przypuszczam, że 
przekazał mi wiadomość za czyimś pośrednictwem.
– Czyim?
– Tego gaana Mangów, o którym opowiadał wam Czarny Bóg. To on posłał Mech 
i Chuuzeka, to jego wojownicy napadli wcześniej na ciebie i Perkara. To on 
znalazł drogę do 
moich snów i opowiada mi różne kłamstwa.
– Jakie kłamstwa?
– To nieważne. Przyszło mi natomiast do głowy, że... skoro gaan potrafi posyłać 
mi sny, 
może również potrafić uczynić więcej. Tego, co wiem o czarach wystarczy, bym 
powzięła takie 
podejrzenie. – Zmieszana, wbiła wzrok w ziemię. – Usiłuję powiedzieć, że może 
mnie także nie 
można dowierzać. Perkar raz omal mnie nie uśmiercił i miał po temu powód. 
Drzemie we mnie 
straszna siła, Ngangato. Chcę, byś wiedział, że trzeba mieć na mnie baczenie, to 
wszystko.
– Niezbyt dowierzam całemu światu – odrzekł Ngangata z uśmiechem. – Perkar jest 
moim 
najlepszym, a zarazem jedynym przyjacielem, a mimo to, jak ci wiadomo, nie darzę 
go 
zaufaniem. Natomiast wewnątrz ciebie dostrzegam – trudno wyrazić to słowami – 
jakiś blask, 
czy może prawdę. Coś, czemu w każdym bądź razie wierzę. – Zakłopotany, odwrócił 
wzrok.
– Obyś miał rację – powiedziała Hezhi.
– No cóż, przedtem bywałem w błędzie – przyznał Ngangata. – Poza tym, wierz mi, 
ja nigdy 
nie polegam do końca na takich przeczuciach. Będę miał cię na oku, jeszcze 
bardziej niż do tej 
pory.
– Dziękuję.
– Nie ma za co – zapewnił Ngangata.
Jechali bez ustanku do południa, kiedy to po krótkiej naradzie zarządzono 
postój. Brat Koń 
wraz z resztą Mangów byli przekonani, że stwór, który rozbił drużynę Chuuzeka, 
nie podążał ich 
śladem, gdyż prędzej był to bóg osiadły na miejscu, niż jakieś wędrowne bóstwo. 
Mech odzyskał 
przytomność, więc wszyscy z niecierpliwością czekali na jego opowieść, tymczasem 
to właśnie 
on zadał pierwsze pytanie.
– Chuuzek? Co się stało z moim kuzynem?
Bezbronny Mech siedział na ziemi ze skrępowanymi z przodu dłońmi. Stopy również 
miał 
związane postronkiem na tyle długim, by mógł swobodnie chodzić, natomiast 
zupełnie 
uniemożliwiającym bieganie. Przed nim stali Brat Koń, Perkar i Ngangata.
– Nie wiesz tego?
– Niewiele pamiętam. Ledwie się obudziłem, coś uderzyło mnie w głowę... – 
Ostrożnie 
wymacał wielki guz.
– Twoi kuzyni są martwi. Zabił ich jakiś stwór roniący czarną krew. Czy wiesz, 
co to było?
– Nie – posłał szybkie spojrzenie w stronę Hezhi, a wyraz jego oczu kazał jej 
wątpić 
w wiarygodność tej odpowiedzi.
– Dlaczego jechaliście za nami? – natarł Perkar.
– Dobrze wiesz dlaczego – odrzekł ponuro Mech.
– Wiem jedynie, że jakiś szaman kazał wam porwać Hezhi. To mi wystarczy.
– I nic więcej wiedzieć nie musisz.
Brat Koń przykucnął przed chłopcem.
– Mechu, pragniemy poznać przyczynę śmierci twych kuzynów. Umarli godnie – jeden 
przywiązał się nawet do drzewa – a boga, który na nich napadł, odprawili z 
ranami.
Twarz Mechu przybrała wyraz triumfu, lecz nie wyrzekł słowa. Nie odpowiedział 
też na 
żadne z kolejnych pytań. Hezhi bała się nawet, że będą go bić albo poddadzą 
torturom, ale 
zasępieni mężczyźni zostawili jeńca w spokoju. Ngangata, Perkar oraz Zaklinacz 
Deszczu 
wyruszyli na łowy, Brat Koń wrócił do ognia, zaś Yuu’han zabrał się za struganie 
gałęzi, 
usadowiwszy się uprzednio w miejscu, z którego mógł obserwować jeńca. 
Odczekawszy chwilę, 
Hezhi wstała i obciągnąwszy szaty, podeszła do zielonookiego Manga. Heen ruszył 
w ślad za nią 
– stare psisko uważało się najwyraźniej za jej opiekuna, podobnie jak i jego 
pan.
– Czy mogę z tobą pomówić, Mechu?
– Możesz.
– Usiłowałeś przekonać mnie, abym z wami pojechała. Mówiłeś, że mogę zaprowadzić 
pokój.
– Tak mówiłem.
Skinęła głową.
– Wiem. Wierzyłeś, że jest to prawdą. Słabo cię znam. Jeszcze słabiej zaś gaana, 
który was 
po mnie posłał. Wiem tylko, że niewiele jesteś ode mnie starszy, więc i niewiele 
rozumniejszy.
Usiłował zaprotestować, lecz powstrzymała go ruchem dłoni.
– Proszę, wysłuchaj mnie. Pragnę ci coś powiedzieć, zanim na dobre się nie 
rozzłoszczę.
Mech posłusznie zamknął usta.
– Kiedy byłam młodsza i mieszkałam w Nhol, zniknął mój najlepszy przyjaciel. 
Szukałam go 
wszędzie, choć od samego początku wiedziałam, gdzie się podział. Zabrali go 
kapłani i zamknęli 
w ciemnicy. Uczynili tak, ponieważ miał w sobie krew Rzeki – wy nazywacie go 
Odmieńcem – 
i krew ta dała o sobie znać. Pojęłam wówczas, że gdyby ta krew naznaczyła mnie, 
czekałoby 
mnie to samo.
– To wstyd zamykać w ciemnościach tak piękną kobietę – powiedział Mech.
Hezhi wyczuła w jego głosie nutę goryczy. Żałowała, że nie zdołał jej stłumić, 
bo naprawdę 
pragnęła, żeby Mech ją zrozumiał i wcale nie chciała go denerwować.
– Niektórzy mówili, że jestem ładna. Część z nich rzeczywiście tak myślała, inni 
tylko mi 
schlebiali. Gdyby Królewska Krew miała więcej czasu, dosłownie nikt nie uznałby 
mnie za 
urodziwą. Wszyscy naznaczeni przez nią moi krewni stali się potworami. Chcesz 
zobaczyć mój 
znak?
– Bardzo.
Podwinęła rękaw, odsłaniając pojedynczą, opalizującą łuskę.
– To był zaledwie początek. Kiedy nabrałam pewności, że przemiana mnie 
dosięgnie, 
uciekłam. Wszyscy ludzie, których widzisz wokół mnie, w tej ucieczce mi 
dopomogli. Wszyscy 
z tego powodu musieli cierpieć, zaś wielu moje samolubne pragnienie życia 
przypłaciło śmiercią. 
A teraz twój gaan wysyła za mną pościg i znów umierają ludzie. Chcę położyć temu 
kres, ale 
nigdy nie wrócę do Rzeki. Bez względu bowiem na to, co ci powiedziano, nadal 
czuję, jak krąży 
we mnie jego krew. Wiem, co uczynię, jeśli wypełni mnie bez reszty. Rzeka zwodzi 
twego 
szamana, usiłuje sprowadzić mnie do niego. Szaman z kolei zwodzi ciebie, a mnie 
posyła sny, 
w których udaje, że chce spełnić moje pragnienia. Ja jednak wiem, co jest 
najlepsze, bo mam 
w sobie Rzekę. Ludzie teraz umierają, to prawda, ale jest to niczym w porównaniu 
z tym, co 
nastąpi, gdy oddasz mnie Odmieńcowi. Będę wówczas zmuszona zakończyć własne 
życie, a tego 
nie chcę. Jeżeli jednak mężowie tacy jak ty – dobrzy ludzie, w co szczerze 
wierzę – nadal będą 
umierać z mego powodu... – Zaczęła płakać. – Dlaczego to się nie kończy? 
Dlaczego wszyscy nie 
przestaniecie?
Mech odpowiedział łagodnie, a jego oczy patrzyły uprzejmie.
– Na świat można spoglądać na wiele różnych sposobów. Każdy z nas rodzi się, 
patrząc na 
świat inaczej, każda przeżyta chwila odmiennie kształtuje nasze oczy i serca. 
Wierzę we 
wszystko, co powiedziałaś, księżniczko. Zyskałaś moją sympatię i przykro mi, że 
sprawiłem ci 
ból. Nadal jednak stawiam obowiązek na pierwszym miejscu, a teraz ponadto muszę 
pomścić 
krew mych kuzynów. Przemyślę to, co usłyszałem, nie będę cię jednak okłamywać: 
droga moja 
jest prosta.
Hezhi poczuła ukłucie złości, lecz zdołała stłumić w sobie ciętą odpowiedź.
– Niczego od ciebie nie oczekuję – odrzekła obojętnie. – Po prostu chciałam, 
żebyś wiedział.
– Teraz już wiem. – Mech westchnął.
Hezhi pojęła, że wszystko zostało powiedziane. Czuła się zmęczona, wypalona od 
środka. 
Widzenie odebrało jej niemal cały nocny wypoczynek, więc teraz marzyła choćby o 
krótkiej 
drzemce.
Najpierw musiała jednak uczynić jeszcze dwie rzeczy. Pierwsza to rozmowa z 
Bratem 
Koniem, ale nieco później. Wymiana zdań z Mechem wykazała bowiem, że w tej 
sprawie 
powinna zachować ostrożność. W jej sercu gościł natomiast jeszcze jeden smutek – 
musiała 
porozmawiać z Tsemem.
Tsem od wielu dni snuł się w ponurym milczeniu. Niepokoiło ją, że z sobą nie 
rozmawiali, 
z drugiej strony była zakłopotana jego ustawicznym użalaniem się nad sobą, a 
także swoją 
reakcją na taki stan rzeczy. Czy to na tym polegało dorastanie? Na odkrywaniu, 
że to, co zawsze 
uchodziło za wieżyce z niezniszczalnego kamienia, w rzeczywistości okazywało się 
łatwymi do 
obalenia fasadami? Zdawała sobie sprawę, że wyniosła z dzieciństwa kilka 
złudzeń, lecz 
przeświadczenie, iż Tsem jest niezłomny niczym żelazo, od którego wziął swoje 
imię, było ze 
wszystkich najsilniejsze.
Teraz także i ono zostało starte w pył. Teraz to Tsem potrzebował jej pociechy.
Przez całe życie nigdy nikogo nie pocieszała. To ona szukała pociechy. Wyglądało 
na to, że 
temu zadaniu nie potrafi podołać. Ale kochała Tsema, więc musiała spróbować.
Upewniwszy się, że Yuu’han pilnuje jeńca, ruszyła na poszukiwanie byłego sługi, 
zaniepokojona tym, jak bardzo tego spotkania się obawiała.
XXIV. Czarownica
Ghan z niechęcią wyszedł na pełen światła i świeżego powietrza pokład rufowy. 
Miał 
mnóstwo lektury i zbyt mało czasu, żeby ją zakończyć. Ale poruszenia barki, 
zazwyczaj całkiem 
niedostrzegalne, w połączeniu z wielogodzinnym czytaniem oraz pisaniem 
przyprawiły go 
w końcu o zawrót głowy. I chociaż w Nhol uważał słońce za równie pożądane, co 
trucizna 
w winie, tutaj odkrył jego ożywcze działanie, w znacznej mierze łagodzące skutki 
długotrwałej 
pracy.
Niestety, wyostrzony słuch Ghe za każdym razem wychwytywał jego wyjście na 
pokład 
i ghoul natychmiast do niego dołączał. Siedzieli wówczas niczym para pająków z 
podkurczonymi 
odnóżami oraz oczami zmrużonymi od blasku dnia. Teraz było dokładnie tak samo. 
Zaledwie 
wyszedł na świeże powietrze, za jego plecami skrzypnęły drzwi i Ghe zaczął 
bezszelestnie stąpać 
po deskach pokładu. Widoczne na nich rdzawe plamy przypominały rzeź sprzed kilku 
dni.
– Ten sen staje się coraz bardziej natarczywy – oznajmił ghoul bez żadnego 
wstępu, tak 
jakby prowadzili już rozmowę od dłuższego czasu.
Oderwawszy nieobecne spojrzenie od krwawych plam, Ghan stwierdził, że Ghe nie 
patrzy 
w jego stronę, tylko gdzieś przed siebie.
– Ten o Mangu?
– Tak. – Ghe siadł ze skrzyżowanymi nogami, jak miał w zwyczaju. – Cesarz 
przydzielił cię 
do tej wyprawy, żebyś służył mi radą. Wykorzystaj zatem swą wiedzę i powiedz, co 
ten sen 
oznacza.
– Jestem uczonym, a nie wróżbitą – burknął Ghan. – Potrzebna ci jakaś staruszka 
potrafiąca 
rzucać kośćmi.
– Staruszka rzucająca kośćmi... – Ghe rozwarł szeroko zdumione oczy, po czym 
zapatrzył się 
w dal. Ghan był pewien, że w tym czasie przeszukiwał zakamarki pamięci. Po 
chwili ponownie 
wygładził czoło, a jego nieprzeniknione spojrzenie spoczęło na Ghanie. – Nie 
mamy tutaj ani 
kości do wróżenia, ani staruszki. Na pewno coś wiesz o snach.
Ghan wzniósł oczy ku niebu, po czym zaczął uderzać stopą o pokład, jak gdyby 
tłumaczył 
coś dziecku.
– Hezhi śniła o Perkarze przed jego przybyciem do Nhol. Rzeka połączył tych 
dwoje za 
pomocą wizji. Czy przynajmniej to jest dla ciebie zrozumiałe?
– Uważaj, Ghanie – rzucił ostrzegawczo ghoul.
– Sam prosiłeś o pomoc.
– Tak, tak, mów dalej.
– Bóg Rzeki wysyła sny, szczególnie do Z Wody Zrodzonych. Mówiłeś, że w 
przeszłości 
otrzymywałeś od niego inne sny.
– Tak. Miały wyjawić mi mój cel.
– No właśnie. Jeżeli domagasz się ode mnie opinii w tej materii, to Rzeka 
usiłuje powiązać 
cię z tym Mangiem. Człowiek ten jest albo twoim sprzymierzeńcem albo wrogiem.
Ghe zrobił ponurą minę.
– Ale którym z nich? Tyle potrafię pojąć sam.
Ghan chrząknął.
– Wobec tego bądź uprzejmy skorzystać ze światłej porady hrabiego Węgorza. – 
Odchylił się 
do tyłu i dotknął plecami desek przepierzenia. Biodro bolało go nadal, toteż nie 
był pewien, czy 
mimo wszystko nie jest złamane. Zerknął na Ghe, który z zaciśniętymi szczękami 
wpatrywał się 
w wodę. – Wiesz, jesteś w błędzie.
– Co do czego?
– Powiedziałem ci, co myślę o twoim śnie i dodałem, że nie wiem, jak go 
wytłumaczyć. 
Głupiec, ot choćby ktoś pokroju Węgorza, udzieli ci natomiast jednoznacznej 
odpowiedzi.
Ghe potarł palcem drobną bliznę na podbródku. Wydawał się bardziej odprężony.
– Rozumiem, co masz na myśli. Chociaż z drugiej strony, nawet gdybyś miał dla 
mnie 
odpowiedź, mógłbyś ją zataić.
Ghan skwitował te słowa milczeniem. Po co miałby zaprzeczać oczywistemu? Uznał, 
że 
lepiej uczyni stwarzając pozory, iż pragnie przyjść ghoulowi z pomocą.
– Co sądzisz o tym tajemniczym jeźdźcu? – zapytał. – Jakie masz odczucia?
Ghe pokiwał głową, jakby chciał czemuś przytaknąć.
– Zdaje mi się, iż tak jak ja jest on sługą Rzeki. I tak jak ja poszukuje Hezhi. 
– Szybkim 
ruchem dobył nóż i odruchowo zaczął dźgać drewno. Mówiąc, bacznie wpatrywał się 
w ostrze 
i tylko od czasu do czasu zerkał z ukosa na Ghana.
„Niczym zakłopotany chłopiec”. Nie wiadomo dlaczego, porównanie to sprawiło, że 
Ghanowi przeszły ciarki po plecach. Doznał wstrząsu większego niż wówczas, gdy 
ujrzawszy 
bliznę na szyi Ghe, pojął, kogo ma naprzeciw siebie.
– Co dziwne – ciągnął ghoul, żłobiąc płytki rowek wokół jednej z największych 
plam – 
chociaż sny o tym jeźdźcu są coraz częstsze, to równocześnie stają się coraz 
bardziej zamazane. 
Jego twarz jest teraz mniej wyraźna niż w pierwszym śnie.
Ghan dygotał, choć dzień należał do wyjątkowo ciepłych. Odwróciwszy wzrok w 
stronę 
brzegu, ujrzał podrywającą się do lotu dużą zieloną czaplę. Poza pasem 
nadbrzeżnych trzcin oraz 
wierzb aż po horyzont ciągnęły się niskie trawy. Dwa dni drogi dalej na południe 
zaczynała się 
pustynia.
Kątem oka dostrzegł, że Ghe patrzy w tym samym kierunku, a raczej wbija wzrok w 
jego 
kark. Momentalnie poczuł tam ukłucie chłodu, jak gdyby jego łopatki zamieniły 
się w lodowe 
płyty. Mimo wszystko ghoul nie myślał chyba o zabijaniu, gdyż kiedy przemówił, w 
jego głosie 
nie było niczego prócz ciekawości.
– On gdzieś tam jest, prawda? I ona też.
Ghan skinął głową, odchrząknął, po czym, zdumiewając samego siebie, wyrecytował:
Na swym okręcie. Koniu, Przemierzają morze traw, Zdobywają kroczące góry, Z 
kamieni 
szykują sobie łoża.
Umilkł ze wzrokiem utkwionym w deski pokładu.
– Spróbuj wyobrazić sobie, jak brzmi pieśń – mruknął pod nosem.
– Co to było?
– To fragment starej księgi, Pustkowia Mangów. Kopię tego dzieła posłałem Hezhi, 
gdy 
tylko dowiedziałem się, gdzie przebywa.
– Dużo czytałeś o Mangach?
– Ostatnio tak.
– Gdy ustaliłeś, gdzie przebywa Hezhi?
Skinął głową i natychmiast spotkał się z podejrzliwym spojrzeniem Ghe.
– Ty wiesz, gdzie ona jest. Na tyle dobrze, że mogłeś posłać jej księgę.
– Powiedziałem ci o tym znacznie wcześniej.
– Powiedziałeś. Ale nie wytłumaczyłeś, jak do niej dotrzeć. Kiedy mi to 
wyjawisz?
W głosie Ghana zabrzmiała determinacja.
– Przecież możesz wziąć wszystko, czego zapragniesz. Wiem o tym dobrze. 
Zastanawiam się 
nawet, dlaczego jeszcze tego nie uczyniłeś. – Mocno zacisnął szczęki, żeby ukryć 
ich drżenie.
– Qwen Shen też się temu dziwi – odparł Ghe. – Nie jestem pewien, co powinienem 
jej 
odpowiedzieć.
– Qwen Shen? – parsknął Ghan. – Czy ona również jest twoim doradcą? Czy pomaga 
układać plany, kiedy leżycie w łóżku? – Był świadom, że przeciąga strunę i 
gotował się na dotyk 
dłoni grzebiącej w jego piersi, zawsze jednak drażniła go ludzka głupota.
Ghe tymczasem nastroszył tylko groźnie brwi.
– Uważaj, starcze. Qwen Shen jest lojalną służką cesarza oraz Rzeki. Zasługuje 
na twój 
szacunek.
– Pięć dni temu podejrzewałeś ją o zamach na swoje życie – przypomniał Ghan.
– Pięć dni temu zostałem ranny. Podejrzewałem wszystkich. Teraz wiem, że 
zamachowcem 
był Jik umieszczony wśród gwardzistów przez kapłanów.
– Przesłuchałeś go w tej sprawie – tego niedoszłego zabójcę?
Ghe bezradnie rozłożył ręce.
– Zginął od strzały Dehshe zaraz po tym, jak mnie zranił. Ja zgotowałbym mu 
zupełnie inną 
śmierć, ale przynajmniej nie stanowi już żadnego zagrożenia.
– Czyżbyś nie dostrzegał wygody takiego rozwiązania? Zginął, zanim zdążyłeś go 
przepytać.
– Dosyć tego – rzucił Ghe ze złością. – Porozmawiamy o tym, kiedy mi powiesz, 
gdzie jest 
Hezhi.
Ghan westchnął.
– Moje życie znacznie się ostatnio pogorszyło, ale na tyle jestem samolubny, że 
wciąż je 
cenię. Zaprowadzę cię do niej.
– Starcze, gdybym chciał cię zabić, już dawno bym to uczynił.
– Wiem. I to nie ciebie się lękam.
Nie było to do końca prawdą, gdyż Ghe budził w nim zarówno strach, jak i odrazę. 
W ciągu 
paru ostatnich dni ghoul zmienił się wyraźnie, niewątpliwie pod wpływem romansu 
z Qwen 
Shen.
– Już ci mówiłem... – Ghe wykrzywił usta.
– Wiem, co o niej myślisz. Ale ja nie sypiam z Qwen Shen, więc jej nie 
dowierzam. Sam 
mówiłeś, że namawia cię, abyś pochłonął moją duszę.
Ghe utkwił w nim nieruchome spojrzenie połyskujących szkliście oczu, które miały 
w sobie 
coś z oczu węża. Zaklaskał językiem jak ktoś próbujący uciszyć dziecko.
– Ty jej nie rozumiesz. – Przysunął się bliżej, zniżając głos do poufnego 
szeptu. – Wiem, że 
możemy ufać Qwen Shen, ponieważ ona jest prezentem Rzeki dla mnie.
– Co takiego?
– Nagrodą za służbę. – Zaczął mówić jeszcze ciszej, a jego pałające niesamowicie 
oczy 
spoczęły na odległym horyzoncie. – Od momentu powtórnych narodzin nieustannie 
pamiętam, że 
jestem martwy. Kiedy byłem Jikiem, powtarzałem powiedzenie: „Jestem ostrzem ze 
srebra, 
soplem lodu”. Miało mi ono przypominać, że jestem zaledwie orężem, który kapłani 
mogą 
zwrócić przeciw swoim wrogom. Byłem z tego zadowolony. Narodziwszy się na nowo, 
wiedziałem, że nadal jestem narzędziem, lecz teraz mój pan jest większy, a cel 
ważniejszy. 
Pozostałem jednakże narzędziem, które zostanie wyrzucone, gdy wykona pracę. – Na 
jego 
wargach zapełgał uśmiech. – Czy wiesz, co to znaczy żyć w koszmarze? W moim 
świecie, 
Ghanie, pożywienie nie ma smaku, zaś wino nie uderza do głowy. Rzeka ma ogromny, 
ale prosty 
apetyt i drobne radości Ludzkich Istot zupełnie umykają jego uwadze. To 
prawdziwy koszmar, 
kiedy nic nie jest takim, jakim być powinno. Wbijasz zęby w pieczeń i odkrywasz, 
że pełno 
w niej robactwa. Potrząsasz ramieniem matki, żeby ją obudzić i stwierdzasz, że 
dotykasz trupa. 
Tak to mniej więcej wygląda. Ale teraz... teraz Rzeka dał mi Qwen Shen. Pewnie 
rozumiesz, co 
to oznacza.
– Kochasz tę kobietę?
– Czy ją kocham? Ty nic nie rozumiesz. Ona jest bramą. Szykuje mnie.
– Szykuje do czego?
Ghe popatrzył na niego jak na wariata.
– Dla Hezhi, oczywiście.
Ghan nic nie odrzekł. Gdy sens słów ghoula w pełni do niego dotarł, zadrżał 
ponownie. Miał 
ochotę natychmiast opuścić pokład i zaszyć się w jakimś innym miejscu, tyle 
tylko że nie miał 
dokąd pójść. Ghe pytał, czy rozumie, co oznacza życie w koszmarze. Chętnie by 
odpowiedział, 
że rozumie aż nadto dobrze. Cała barka zdawała się być zasłana sięgającą kostek 
warstwą 
tłuczonego szkła, on zaś nie miał butów. Nadzieje na wyprowadzenie w pole Ghe i 
pozostałych 
topniały z każdą chwilą. Gdyby tylko ten samozwańczy ghoul powziął podejrzenie, 
że jest przez 
Ghana okłamywany, pożarłby go bez namysłu. Pewnie byłoby najlepiej, gdyby 
natychmiast się 
utopił, zanim oni wyciągną z niego wszystkie potrzebne wiadomości. Lecz nawet to 
poświęcenie 
mogło okazać się zupełnie bezużytecznym, jeśli Ghe naprawdę utrzymywał więź z 
jakimś 
sprzyjającym Rzece Mangiem. Zresztą, zważywszy, że Mangowie byli koczownikami, 
Hezhi 
zapewne nie przebywała już w miejscu, o którym wiedział Ghan. Człowiek 
odwiedzający Ghe 
we śnie musiał dysponować o wiele świeższymi informacjami.
Zabijając się, prawdopodobnie niewiele pomógłby Hezhi, za to ona straciłaby 
bezpowrotnie 
jedynego prawdziwego sprzymierzeńca. Nie, dopóki istniał choć cień szansy, że 
zdoła jej pomóc, 
nie wycofa się dobrowolnie z tej gry w na. Nie był co prawda ważną figurą, ale w 
tej grze nawet 
zwykły pionek mógł zbić z planszy dowolną figurę.
– Opowiedz mi więcej o Mangach – rzekł Ghe, wyrywając go nagle z zadumy.
Ghan powiódł dłonią po okolicznych równinach.
– Sam widzisz, gdzie oni żyją. Podróżują i walczą na końskim grzbiecie. 
Mieszkają 
w namiotach ze skóry albo w małych domkach z drewna i kamienia.
– W przytoczonym przez ciebie wierszu jest mowa o kroczących górach. Cóż 
oznaczają te 
słowa?
– Równiny są domem wielu ogromnych stworzeń. Mangowie polują na nie, żeby 
przeżyć.
– Ale jakie stworzenia są wielkie niczym góra?
– Ów fragment pochodzi z literatury Szafranowego Dworu. Twórczość tego okresu 
odznacza 
się skłonnością do hiperboli.
– Hiperboli?
– Wyolbrzymiania.
– Lecz cóż takiego wyolbrzymiał ten wiersz? Ghan nieznacznie się uśmiechnął.
– Niebawem sami się przekonamy.
– To prawda – mruknął Ghe. – Nie mogę się tego doczekać. – Wskazał ręką widoczny 
za 
burtą, obcy krajobraz. – Nie rozumiałem dotychczas, jaki wielki jest świat, jaki 
dziwny.
– i Z przyjemnością zamieniłbym go na mniejszy – przyznał Ghan. – Na moją 
komnatę 
i bibliotekę.
– Im szybciej ją znajdziemy, tym szybciej trafisz tam z powrotem – przypomniał 
mu Ghe.
– Oczywiście – mruknął pod nosem Ghan. – Oczywiście.
* * *
Przez większą część popołudnia Ghan na próżno oczekiwał na nadejście snu, a 
kiedy 
wreszcie, pogrążony w czarnych, pełnych lęku myślach, bliski był zaśnięcia, 
usłyszał krzyk. 
W owym stanie półdrzemki okrzyk zabrzmiał jak bicie dzwonu, a z odrętwiałej 
pamięci wypłynął 
żywy obraz. W osadzie jego klanu dźwięczał alarm, on sam właśnie skończył 
szesnaście lat, 
a żołnierze o ponurych obliczach wbiegali do dworu niczym dziwaczne, kolorowe 
mrówki. Na 
twarzy ojca malowała się bezmierna rozpacz.
– Hezhi!
Dzwon zadzwonił ponownie, budząc Ghana do reszty. Głos dobiegał z kajuty Ghe, 
a towarzyszyło mu znajome, rytmiczne poskrzypywanie łóżka. Poczuwszy suchość w 
ustach, 
Ghan sięgnął drżącą ręką po stojący u wezgłowia dzbanek. Upił łyk, ale woda 
okazała się ciepła, 
niemal gorąca, i nie przyniosła mu żadnej ulgi. W tej chwili chętnie zamieniłby 
ją na wino.
Słyszał, jak w trakcie namiętnych uścisków Ghe dwukrotnie przywoływał Hezhi. 
Wzdrygnął 
się na myśl o tym, co mogło to oznaczać. Mimo wszystko, po chwili przymusił 
umysł do 
wysiłku, ponieważ z Ghe działo się coś niezmiernie ważnego, coś, z czego sam 
ghoul nie zdawał 
sobie sprawy. I to za sprawą Qwen Shen. Ghan dostrzegał skutek tego 
oddziaływania, nie 
pojmował natomiast przyczyny.
Skutek zaś był taki, że Ghe stawał się coraz głupszy. We wcześniejszych 
rozmowach – i z 
Yenem, i z Ghe – Ghan pozostawał pod wrażeniem wrodzonej inteligencji młodego 
człowieka. 
Pomimo braku formalnego wykształcenia Ghe lepiej sobie radził niż niejeden 
szlachcic, zaś 
dysputy o rzeczach, na których niewiele się wyznawał, wiódł ze swadą na 
podstawie zaledwie 
kilku podstawowych wiadomości. A teraz nagle nie potrafił skojarzyć oczywistych 
faktów. 
Pamięć również mu szwankowała i coraz więcej było w niej luk.
Najbardziej prawdopodobne wydawało się przypuszczenie, że Qwen Shen rzuciła na 
niego 
jakieś czary. Należałoby więc domniemywać, iż wcześniejsze podejrzenia Ghe – 
teraz głupio 
odrzucone – co do powiązań hrabiny z kapłanami były jednak słuszne. Widział, 
choć nigdy ich 
nie czytał, zakazane księgi w Świątyni Wody, teksty o nekromancji oraz wodnej 
magii. 
Wzmianki, na które natrafił w innych dziełach, wskazywały, że to, co leżało pod 
ich oprawami 
zawierało potwierdzenie, iż nawet potęgę boga można obrócić przeciw niemu 
samemu.
Przypomniał sobie opowieść o tym, co Ghe zastał pod Świątynią Wody. Wielu 
uznałoby ją 
za majaczenia wściekłej bestii, lecz Ghan zawsze miał wobec kapłańskiego stanu 
pewne 
podejrzenia. Jak, według Ghe, świątynia miała ogłupiać Rzekę? Chodziło o 
podobieństwo 
między gmachem świątyni, a She’leng, źródłem boga. Rzeka pragnął powrócić do 
swego źródła 
i jakaś jego część uwierzyła, że zatoczywszy koło tam właśnie trafił.
Ghan siadł na łóżku i podparł pięściami brodę. A jeśli Qwen Shen uczyniła to 
samo z Ghe? 
Jego celem istnienia było odnalezienie Hezhi. Ludzkie uczucia, jakie kojarzyły 
mu się z tym 
zadaniem, bez wątpienia pochodziły od Rzeki. Może Qwen Shen zdołała jakoś 
przekonać Ghe, 
że właśnie znalazł tę, której szukał. Czy Ghe był przekonany, że kocha się 
właśnie z Hezhi?
No cóż, albo w to wierzył, albo sobie wyobrażał.
To zaś czyniło go głupim. Łatwym do sterowania.
Taka sytuacja nie musiała oznaczać niczego złego. Ghe był przecież stworem 
niebezpiecznym, Pożeraczem Życia, duchem przyobleczonym w ciało. Jakiekolwiek 
motywy 
powodowały Qwen Shen, z pewnością wypływały z bardziej ludzkich pobudek i 
bardziej ludzki 
miały cel. O co jej jednak chodziło? Tak się nieszczęśliwie składało, że choć 
niewiele wiedział 
o jej celach, to przynajmniej jeden był oczywisty – jego śmierć. Już sama 
świadomość tego faktu 
stanowiła dostateczny bodziec do poszukiwania sposobu na uwolnienie Ghe spod 
wpływu 
hrabiny. Gdyby bowiem zdołała przekonać Ghe, że Ghan bardziej im się przyda jako 
duch, jego 
los byłby przesądzony.
Zresztą i tak był zapewne przesądzony bez względu na okoliczności. Z tą mało 
krzepiącą 
myślą położył się z powrotem do łóżka. Miał przy tym nadzieję, że jego własne 
sny przyniosą, 
jeśli nie odpowiedzi, to przynajmniej pocieszenie.
– Skąd możemy mieć pewność, że to akurat ten strumień? – Zapytał Ghe, dokładając 
starań, 
by Ghan wyczuł w jego głosie ton podejrzliwości.
Stary uczony nastroszył się niczym sowa, mrużąc oczy przed jaskrawym blaskiem 
południowego słońca. Machnął ręką w stronę otwierającego się w niewielkiej 
odległości ujścia. 
Znaczyły je szerokie ławice piasku, zaś na brzegach zieleniły chaszcze bambusa 
oraz innych, nie 
znanych Ghe roślin.
– To pierwszy dostatecznie szeroki strumień po tej stronie, jaki napotkaliśmy po 
wypłynięciu 
z Wun. – Z niemałym wysiłkiem zdołał przedstawić te suche fakty w formie 
niecierpliwego 
burknięcia.
Ghe rozważał przez chwilę, czy nie powinien go uderzyć, lecz w pobliżu stali 
hrabia Węgorz 
i Qwen Shen, więc musiał zachować pozory. Podszedłszy do Węgorza, który ze 
smętną miną 
przypatrywał się ujściu, Ghe zapytał:
– Czy możemy tędy żeglować?
Wiedza Węgorza nie była zbyt rozległa, lecz i tak znał się na łodziach lepiej 
niż Ghe.
Hrabia wzniósł ramiona w teatralnym geście.
– Przypuszczam, że tak, ale niezbyt daleko. Ta piaszczysta ławica to zły znak. 
Każe 
podejrzewać, że całe ujście może być zamulone. – Wsparłszy się pod boki, 
spojrzał na Ghana. – 
Czy ta twoja księga mówi coś o głębokości?
Ghan otworzył tom, który z niechęcią przeniósł z kajuty do namiotu rozpiętego 
nad sterem 
i zgodnie z poleceniem Węgorza położył na mahoniowym stoliku, na co dzień 
przeznaczonym 
dla map.
– Zaraz zobaczymy – wymamrotał. – Gęste bambusowe zarośla, wody obfitujące w 
ryby. 
Jeśli ktoś lubi pstrąga... – trafił we właściwe miejsce. – „Ujście jest szerokie 
na dwanaście 
miedzianych prętów i na pięć głębokie. Zarówno szerokość, jak i głębokość 
pozostają 
niezmienne na dystansie ośmiu mil w głąb lądu, gdzie Rzeka rozdziela się na 
większą i mniejszą 
odnogę, przy czym żadna z nich nie pozwala na pływanie z kilem. Natomiast lekka 
łódź 
z płaskim dnem przejdzie tamtędy z łatwością”. – Bibliotekarz oderwał wzrok od 
księgi. – To 
wszystko, co tutaj napisano.
Chociaż Ghe starał się wsłuchiwać w słowa Ghana, jego uwagę z przemożną siłą 
zaczął 
pochłaniać wylot strumienia. Niedoświadczone oko podpowiadało mu, że po minięciu 
przegradzającego ujście wału naniesionych prądem gałęzi, trafią na w miarę 
szerokie i czyste 
wody.
Ghe wytężył wzrok. Coś działo się w miejscu styku wód strumienia i Rzeki. 
Powstawał tam 
wir, a w powietrzu ponad nim brzęczała rozpacz, niczym melodia dobrze znanej 
pieśni.
Rozpacz i ból, a także głód. Dwa pierwsze doznania emanowały ze strumienia, to 
ostatnie 
natomiast z Rzeki. Nie miał co do tego wątpliwości, gdyż dokładnie tak samo 
smakował głód, 
jaki go ogarniał, gdy przebywał daleko od wody i musiał się posilać życiem 
innych. Tutaj Rzeka 
pochłaniał mniejszy ciek, nie tylko jego wody, ale również ducha. To zaś 
oznaczało, że na 
świecie oprócz Boga Rzeki istniały jeszcze inne duchy. Nie bogowie, rzecz jasna, 
ale istoty 
bogom podobne.
Doniosłość tego spostrzeżenia uderzyła w niego nagle z niemal fizyczną siłą, 
powodując że 
nie usłyszał ani słowa z rozmowy toczonej w dalszym ciągu przez Ghana i Węgorza. 
Jak 
urzeczony wpatrywał się w nieustanną śmierć dopływu, a w jego uszach na nowo 
rozbrzmiewał 
śmiech owej istoty napotkanej pod Świątynią Wody. Było w nim tyle zadowolenia, 
że gotów był 
pomyśleć, iż spoglądała na Boga Rzeki z pełną pobłażliwości łaskawością.
Omal nie zabił Węgorza, gdy ten głupiec nieopatrznie poklepał go po ramieniu. 
Poczuł 
przypływ mocy, a w ślad za nim zaraz dał o sobie znać silny głód, być może 
stanowiący 
odzwierciedlenie głodu Rzeki. Ponieważ jednak Qwen Shen bez przerwy wbijała w 
niego czujny 
wzrok, powściągnął pragnienie mordu.
– Doprawdy, panie Yen – mówił hrabia Węgorz – zmuszony jestem nalegać, żebyś 
bardziej 
uważał.
– Przepraszam – rzekł Ghe, usiłując zarazem udawać ciekawość, której nie 
odczuwał. – 
Uderzyła mnie po prostu myśl o opuszczeniu Rzeki. To jest takie niezwykłe.
– To prawda – przytaknął hrabia. – Zastanawiam się, dlaczego to robimy. Osiem 
mil to 
niewiele. Cóż możemy odkryć na tej drodze? Na mój rozum lepiej uczynimy, 
żeglując dalej 
w górę Rzeki.
– Ukochany – Qwen Shen ze słodką miną poklepała go po ramieniu. – Czyżbyś nie 
pamiętał, 
jak tłumaczyłeś mi wagę nanoszenia na mapy zdatnych do żeglugi szlaków oraz dróg 
na lądzie? 
Mistrz Ghan zapewnia nas, że i jedne i drugie możemy znaleźć w górze tego 
strumienia. Poza 
tym sam mówiłeś, że załoga potrzebuje od czasu do czasu przerwy, by zapolować i 
odświeżyć 
zapasy. Czyż nie mamy teraz znakomitej po temu sposobności?
– Ależ tak – zapewnił Węgorz. – Sam się nad tym zastanawiałem.
W głębi ducha Ghe nie mógł się nadziwić, jakim cudem kobieta taka jak Qwen Shen 
panuje 
nad sobą na tyle, by którejś nocy nie udusić tego głupiego fircyka, chociaż na 
dobrą sprawę 
przyczyna była oczywista. W Nhol niewiasty miały dostęp do władzy jedynie 
poprzez męża, syna 
lub brata. Hrabia Węgorz odziedziczył dostateczny zakres władzy, nie stawało mu 
natomiast 
rozumu, aby z niej korzystać. Zapewne wszyscy na dworze znali źródło doskonałych 
pomysłów 
wielmoży i byli szczęśliwi, że ktoś mądrze nim kieruje.
– Doskonale – podjął Węgorz po chwili namysłu. – Przestawcie ster, a ja wydam 
rozkaz 
smokom! – rzucił w stronę czekającej w pobliżu grupy marynarzy. Potem zwrócił 
się do 
gwardzistów. – Żołnierze, trzymajcie łuki w pogotowiu i zapalone pochodnie przy 
katapultach! 
Wkraczamy na nieznane ziemie i któż wie, co na nich znajdziemy?
Wkrótce potem dziób barki zatoczył łuk i zaczął ostrożnie pruć wody rzeczki 
wiodącej 
w głąb krainy Mangów. Kiedy przekraczali linię rozdziału, której nikt oprócz Ghe 
nie widział, 
ghoul poczuł dygotanie, falę mdłości, która szybko przeminęła, pozostawiając 
bliżej nieokreślony 
niepokój. Jego wzrok spoczął na oczach Qwen Shen i wychwycił przyczajone w nich 
zaproszenie. Ona rozumiała jego nastroje, doskonale wiedziała, co jest dla niego 
najlepsze. Przez 
moment kręcił się jeszcze po pokładzie, po czym zszedł do kajuty, żeby na nią 
zaczekać.
Ghan był już u siebie i zapewne z zapałem pochłaniał kolejny tom. Ile ksiąg 
zabrał ze sobą? 
Kiedy go mijał, dostrzegł na jego twarzy wyraz... Triumfu? Nadziei? W przypadku 
Ghana trudno 
było jednoznacznie to określić. Pewnie w którejś z ksiąg natrafił na to, czego 
szukał. Hezhi także 
wpadała w podobne wzburzenie, kiedy znajdowała to, co spodziewała się znaleźć. 
Nawet nie 
musiał się wysilać, żeby odczytać te uczucia. Hezhi promieniowała nimi, tak jak 
słońce 
promieniuje światłem.
Hezhi! Już niebawem!
Jego ciało zadrżało z niecierpliwości, oczekując na przybycie Qwen Shen.
Ghan usłyszał przechodzącego Ghe. Już dawno temu nauczył się rozpoznawać jego 
kroki. 
Gorączkowo zaczął powtarzać w myślach słowa wiersza, raz za razem, byle tylko 
ukryć swe 
prawdziwe uczucia, niepewną mieszaninę nadziei i triumfu.
Ghe wszedł do swej kajuty, ale Ghan recytował dalej:
Często nawiedza śmierć
Domostwa żywych.
Niosąc posługę,
Która w jej szczerych, ciemnych oczach
Rozpala iskrę radości
Na widok drobiazgów, jakie tam znajduje.
Dopiero, gdy u Ghe zjawiła się Qwen Shen, a do uszu Ghana dobiegły jęki 
rozkoszy, 
powrócił do przerwanej lektury. Wodząc palcem wzdłuż równych linijek 
starożytnego pisma, 
dotarł do tytułu uwypuklonego wielkimi literami:
O Naturze i Usposobieniu Smoków.
XXV. Spadające niebo
Perkar zdumiał się, gdy padł na niego cień. Co prawda, słyszał, że ktoś wytrwale 
pnie się po 
spękanej ścianie płaskowyżu, i przypuszczał, iż przybysz pragnie z nim pomówić, 
zaskoczył go 
natomiast ogrom ciemniejącej nad nim sylwetki. Nawet w skośnych promieniach 
zachodzącego 
słońca tak wielki cień mógł rzucać tylko Tsem. Tsem albo jakiś inny potężny 
stwór, ale wówczas 
Harka by go ostrzegł.
Pamiętając jednak, że ostatnimi czasy Harka nie był tak nieomylny, jak dawniej, 
odwrócił 
się, by sprawdzić słuszność swych przypuszczeń.
Rzeczywiście, źródłem cienia okazał się Tsem. Na twarzy Perkara musiało malować 
się 
zdumienie, gdyż pół-olbrzym wzniósł dłoń, dając znać, że gdy tylko nieco 
odsapnie, wyjawi 
powód swego przybycia.
Wspinaczka mocno dała mu się we znaki. Pomimo chłodu popołudnia był mokry od 
potu, 
którego ostrą woń lekka bryza mieszała z aromatem jałowca, szałwi oraz 
krwawnika.
– Lud mojej matki – wydyszał w końcu Tsem – czyli olbrzymy, żyć muszą na 
miękkiej, 
równej ziemi. Nie jesteśmy stworzeni do wędrówek po górach.
Perkar przywołał na usta uśmiech, choć nie czuł wesołości.
Na ochotnika zgodził się trzymać straż na płaskowyżu, ponieważ pragnął być sam. 
Musiał 
przemyśleć wiele rzeczy, a poza tym nie chciał psuć humoru pozostałym. Wobec 
pół-olbrzyma 
żywił jednak szczery szacunek, może nawet podziw, chociaż czas i okoliczności 
nie pozwoliły im 
na bliższą znajomość. Żeby nie martwić Tsema, gotów był nawet udawać dobry 
nastrój, choć 
najchętniej zrobiłby zasępioną minę. Ojciec zawsze powtarzał, że niedostrzeżona 
przyjaźń jest 
jak przeoczony ważny trop. W swoim niedługim życiu Perkar już wiele takich 
tropów przegapił. 
Ostatnimi czasy jego przyjaciele ginęli jeden po drugim i tak naprawdę, został 
mu tylko 
Ngangata, i może jeszcze Hezhi, ale żadne z nich nie chciało z nim rozmawiać, po 
czemu mieli 
zresztą powody. Nowy przyjaciel z pewnością więc by mu się przydał.
Tak więc, zdobywszy się na uśmiech, machnął niedbale dłonią.
– To nie jest prawdziwa góra, ot, najwyżej pagórek. – Potem wyciągnął palec w 
stronę 
widniejącego w oddali, na północno-wschodnim horyzoncie, postrzępionego pasma 
szczytów. – 
Góry są tam. Ciesz się, że mijamy je bokiem.
– Cieszę się ogromnie – zapewnił Tsem, ocierając zroszone potem czoło i 
rozglądając się 
dokoła. – Muszę szczerze przyznać, że jest tu ładnie. Ten widok przypomina mi o 
pewnym 
miejscu, które często odwiedzaliśmy z Hezhi.
– Doprawdy? – Perkar nie bardzo mógł sobie takie miejsce wyobrazić. To co 
zobaczył 
w Nhol, robiło niewątpliwie wrażenie, oglądane z daleka, wzgórza i wysokie, 
kamienne mury 
miały nawet w sobie niezwykłe piękno. Jednak nic, co tam zobaczył, nie 
przywodziło na myśl 
spękanych, skalistych zboczy płaskowyżu, górującego o pięćset stóp ponad zieloną 
równiną, 
gdzie rozbili obóz.
– Czuję się tutaj tak, jakbym stał na dachu pałacu i patrzył z góry na miasto – 
dodał Tsem 
tonem wyjaśnienia – oglądał światła, wdychał zapachy. Był tam też dziedziniec, 
na którym rosły 
kwiaty, tak jak tutaj. – Wskazał potężną dłonią o palcach jak kiełbasy na łan 
białego krwawnika, 
którego kwiaty zabarwiło różem zachodzące słońce. Niewyczuwalny podmuch łagodnie 
kołysał 
sięgającym kolan dywanem kwiecia. Jego jasne główki odcinały się wyraźnie od 
czarnych skał 
pradawnych wzgórz otaczających płaskowyż od zachodu oraz południa.
– Niczego takiego w Nhol nie widziałem – wyznał Perkar. – Może dlatego, że 
spędziłem tam 
niewiele czasu.
– I to przeważnie w porcie, jeśli mi dobrze wiadomo. – Tsem z namysłem 
zmarszczył 
masywne czoło. – Przyszedłem, aby poprosić cię o przysługę – rzucił 
nieoczekiwanie.
– Zatem proś, choć nie wiem, do czego mogę ci się przydać.
– Ależ możesz – zapewnił Tsem. Umilkł na chwilę, po czym się uśmiechnął. – 
Dobrze, że 
znasz mój język. Nawet Hezhi posługuje się nim tylko wówczas, gdy jesteśmy sami, 
a ostatnio 
zaprzestała i tego. Chce, żebym nauczył się języka Mangów. – Zrobił zafrasowaną 
minę. – Nie 
wychodzi mi to najlepiej.
Perkar pokiwał głową.
– Ani mnie przyjacielu. Mówię twoim językiem, bo Rzeka jakoś mnie tego nauczył. 
A może 
nieświadomie uczyniła to Hezhi. Ale z językiem Mangów radzę sobie nie lepiej od 
ciebie.
– Ja gotów zakład, my ze sobie dobrze mówić w mowie Mang – wydukał Tsem, 
kalecząc 
niemiłosiernie język Brata Konia.
– Tak, dobrze nam iść – przytaknął Perkar, po czym obaj się uśmiechnęli. Znów 
poczuł idące 
od olbrzyma ciepło, którego nie potrafił wytłumaczyć. Kiedy spotkali się po raz 
pierwszy, Tsem 
groził mu śmiercią, a i później był w najlepszym razie nieuprzejmy. Widocznie 
jednak teraz 
uznał, że oprócz swej bezinteresownej, pełnej oddania miłości do Hezhi 
potrzebuje również 
przyjaźni Perkara. Kiedy Bóg Rzeki przeobraził księżniczkę, to Tsem powstrzymał 
go przed 
uśmierceniem dziewczyny. Nie uczynił wprawdzie żadnego ruchu, po prostu tam był 
i osłaniał ją 
własnym, poranionym ciałem. Żeby zabić Hezhi, musiałby zabić Tsema – tego zaś 
uczynić nie 
potrafił. Być może dlatego, że olbrzym pod wieloma względami przypominał 
Ngangatę. Obaj 
zaledwie w połowie byli ludźmi, obaj mieli gorące, dobre serca.
Nigdy nie miał sposobności lepiej poznać Tsema. Ranny podczas ucieczki z Nhol 
olbrzym 
nie mógł towarzyszyć Mangom w jesiennych i zimowych łowach w górach. Z kolei 
Perkar został 
ranny natychmiast po powrocie do obozowiska na równinach.
– Prawie udało ci się mnie rozbawić – powiedział, wciąż uśmiechnięty po 
niedawnej 
rozmowie w języku Mangów. – Ostatnio nikt tak nie poprawił mi nastroju. Co to za 
przysługa?
– Myślę, że najpierw powinienem ci o czymś powiedzieć – uroczyście oznajmił 
Tsem, 
poważniejąc w jednej chwili. – Jest mi wstyd z tego powodu, ale kiedy leżałeś 
chory, radziłem 
Hezhi, żeby cię zostawiła i pozwoliła ci umrzeć.
Perkar powoli pokiwał głową, nie przerwał jednak milczenia, pozwalając, by Tsem 
rozwijał 
swe wyznania.
– Ona tyle już przeszła – tłumaczył olbrzym. – Pojąłem, że zamierza poddać się 
tej próbie 
z bębenkiem. Nie rozumiem, o co w tym chodzi, wiem tylko, że jest to bardzo 
niebezpieczne. Nie 
mogłem znieść myśli, że ona...
– Rozumiem – odrzekł Perkar. – Nie musisz mi nic tłumaczyć. Ona nie miała wobec 
mnie 
żadnego długu.
– Hezhi myśli inaczej. Może jednak ma. Nie o to mi idzie, bo to ja mam wobec 
ciebie dług 
wdzięczności. Ocaliłeś ją, kiedy ja nie byłem do tego zdolny. Ocaliłeś nas 
oboje. – Zmarszczył 
czoło i zagryzł wargi. – Byłem z tego powodu wściekły.
Perkar uśmiechnął się, rozbawiony szczerością olbrzyma.
– Chyba rozumiem także i to.
– Nie wyjawiłem jeszcze najgorszego – zagrzmiał Tsem. – Zraniony, leżałem w 
osadzie, 
otoczony przez tych dziwacznie mówiących ludzi. Zabawiłem się z paroma 
niewiastami... – 
Urwał, wzruszył ramionami. – Mniejsza z tym. Hezhi odjechała, wyruszyła z tobą. 
Pomyślałem 
wtedy: „Już nie dam rady jej ratować, nie potrafię nawet dotrzymać jej 
towarzystwa”. Przyszło 
mi do głowy, że wy dwoje się pobierzecie, a wówczas sprawy przybiorą jeszcze 
gorszy obrót. 
Nie mogłem jednak powiedzieć tego Hezhi, pojmujesz?
– Pobierzemy się? – z niedowierzaniem zapytał Perkar. – Skąd wpadłeś na pomysł, 
że się do 
niej zalecam?
Tsem bezradnie wzruszył potężnymi ramionami.
– Sam nie wiem. Ale ona troszczy się o ciebie tak, jak dotychczas nie troszczyła 
się o nikogo 
prócz mnie, Qey i Ghana. Dlatego właśnie poczułem strach. A kiedy pomyślałem, że 
z twego 
powodu może ryzykować życiem, przeraziłem się jak nigdy dotąd.
– To dlatego, że ją kochasz.
– Nie, i to właśnie jest w tym wszystkim najgorsze. Pomyślałem: „I co ja tutaj 
bez nie 
pocznę?”, a nie: „Co ona pocznie beze mnie?”
Perkar długo wpatrywał się w udręczoną twarz olbrzyma.
– Czy ona o tym wie? – zapytał w końcu cichym głosem.
– Wie, że jestem tutaj zupełnie bezużyteczny. Myśli, że się nad sobą rozczulam. 
Stara się 
o tym nie mówić, ale ja dobrze wiem, co czuje. To u was szuka pomocy i siły, a 
dla mnie ma 
tylko współczucie. I słusznie. Ja tutaj do niczego się nie nadaję. Pożytek ze 
mnie mieć można 
tylko w Nhol – w pałacu. Tam bycie silnym przychodziło mi z łatwością, Perkarze.
Perkar wprost nie wierzył własnym uszom. Nigdy nie przypuszczał, że z ust 
olbrzyma 
popłyną tak płaczliwe wyznania. Jego smutek okazał się jednakże równie wielki, 
jak i cała reszta.
– Cóż zatem mogę dla ciebie uczynić, przyjacielu? – spytał łagodnie.
– Naucz mnie walczyć jakimś orężem. Pomóż ponownie stać się przydatnym. Naucz 
mnie tej 
krainy.
– Co takiego? Sam jej nie znam. To nie mój dom. A ja nie jestem wielkim 
wojownikiem.
– Widziałem, jak walczysz – zaoponował Tsem. – Jeśli nie chcesz mi pomóc...
– Czekaj, nie tak prędko. Chcę tylko, żebyś mnie dobrze zrozumiał. Dobrze 
walczę, 
ponieważ mam boskie ostrze, nie zaś dzięki własnym umiejętnościom.
– Nie pojmuję. Przecież to twoja ręka dzierży miecz.
– To prawda, ale Harka rozcina zwykłą stal, wskazuje, gdzie uderzyć. A jeśli 
popełnię błąd 
i zostanę trafiony, leczy moje rany.
– Lecz ty musisz umieć robić użytek z miecza, gdyż inaczej cała reszta nie na 
wiele by ci się 
zdała.
– Poniekąd masz rację. Niezły ze mnie szermierz, Tsemie, ale nie tak dobry, jak 
sądzisz. Zaś 
jako nauczyciel... no cóż, nigdy tego nie próbowałem.
– Ale mnie możesz nauczyć – nie dawał za wygraną Tsem.
– Dlaczego ja? – spytał Perkar, powziąwszy nagłe podejrzenie. – Dlaczego ja, a 
nie 
Nganagata, Yuu’han albo Zaklinacz Deszczu? Bo ja zabijam? Bo Perkarowi wystarczy 
pokazać 
wroga i powiedzieć: „Zabij go”, jak jakiemuś psu? – Usiłował zapanować nad 
wzburzeniem, 
które jednak wzięło nad nim górę. Tsem myślał, że jest bezużyteczny. Czy nie 
było to lepsze, niż 
myśleć o sobie, iż jest się przeznaczonym do jednego tylko celu? A jaki pożytek 
mógł być 
z zabójcy, który nagle zaczął się bać?
Tsem przyjął jego wybuch w milczeniu i tylko jego brwi powędrowały wysoko w 
górę.
– Odpowiedz – obstawał przy swoim Perkar. – Dlaczego ja?
Twarz Tsema przybrała dziwny wyraz. Perkar nie potrafił stwierdzić, czy maluje 
się na niej 
złość, rozdrażnienie, czy może przygnębienie, lecz po chwili grube wargi 
olbrzyma rozchyliły 
się, odsłaniając białe zęby. Zdawać by się mogło, że lada moment zabrzmi 
wściekłe warknięcie, 
tymczasem z głębi gardła Tsema popłynął tłumiony chichot. Na ten dźwięk złość 
opuściła 
Perkara równie szybko jak nadeszła.
– No co? Z czego się śmiejesz?
– Nie powinienem – odparł olbrzym, przykładając dłoń do piersi, jak gdyby w ten 
sposób 
chciał zdławić oznaki radości – ale wyglądałeś tak poważnie...
Perkar patrzył w najwyższym osłupieniu. Niewytłumaczalny śmiech olbrzyma 
sprawił, że 
poczuł się głupio, a po chwili sam także się uśmiechnął.
– No co? – powtórzył pytanie.
– Wybrałem ciebie, bo mówisz językiem Nhol, to wszystko. – Dalej nie mógł mówić, 
gdyż 
zaniósł się rubasznym śmiechem.
Roześmiany człowiek-góra wydał się Perkarowi czymś tak niedorzecznym, iż 
zawtórował 
Tsemowi z całego serca.
– No tak, miecz to broń nie dla ciebie – oznajmił Perkar, gdy nieco później 
zaczęli rozważać 
szczegóły.
– Nie?
– Nie. Przede wszystkim, nie mamy wolnego miecza, a nawet gdyby, to nie 
znaleźlibyśmy 
niczego, co pasowałoby do twojej dłoni. Po drugie zaś, z twoją siłą połamałabyś 
każde ostrze 
przy pierwszym ciosie. Nie, powinieneś władać toporem.
– Moja matka miała topór.
– To twoja matka była wojownikiem?
– Służyła w cesarskiej gwardii. Cesarz zwykle otacza się olbrzymami.
– Ale ty nie szkoliłeś się w walce?
– Tylko gołymi rękami. Zapasy, walka na pięści. Myślę, że oni bali się dać mi do 
ręki stal.
– Nic dziwnego. Też nie uzbroiłbym niewolnika trzy razy większego ode mnie.
– Nie w tym rzecz. Moja matka była ode mnie większa, a mężczyźni z jej ludu 
odznaczają się 
jeszcze większym wzrostem. Tyle tylko, że nie są... szczególnie bystrzy. Nie 
będą zastanawiać 
się, czy walczyć czy uciekać, dopóki będą dobrze karmieni i traktowani z 
odrobiną szacunku. Ja 
natomiast zostałem poczęty na skutek eksperymentu. Cesarz nakazał mojej matce 
połączyć się 
z człowiekiem. Powiedziano mi, że do podobnych związków dochodziło dosyć często, 
ale ja 
byłem pierwszym dzieckiem, które pomyślnie przyszło na świat. Cesarz 
przypuszczał, że mogę 
okazać się mądrzejszy od zwyczajnych olbrzymów, toteż nie zezwolił mi na naukę 
władania 
bronią. Przez wiele lat trzymał mnie na dworze jako osobliwość, ale w końcu 
chyba się mną 
znudził i odesłał, bym strzegł jego córkę.
– Skrzyżowali twoich rodziców jak bydło? To odrażające.
Tsem posłał mu zamyślone spojrzenie.
– Nie różni się to zbytnio od zakontraktowanego małżeństwa, prawda? Słyszałem, 
że twój 
lud też tak robi.
– Czasami tak, ale to co innego – odparł Perkar, zaskoczony porównaniem.
– Dlaczego?
– Ponieważ takie małżeństwa są zawierane po to, by powiększyć majątek, uzyskać 
spadek 
albo zawrzeć przymierze. Nie po to zaś, żeby wyhodować jakąś krzyżówkę!
Tsem chrząknął.
– Nie jestem tak mądry jak człowiek pełnej krwi. Wybacz mi zatem, lecz nie 
dostrzegam tu 
istotnej różnicy. Tak czy inaczej, w Nhol takie małżeństwa zawiera się przede 
wszystkim po to, 
by skupić Królewską Krew.
– Ja... – Perkar potrząsnął głową. – Wróćmy do tego, co naprawdę istotne. Topora 
nie mamy 
także. Tak więc, myślę, że dla kogoś twojej postury i krzepy musimy przyszykować 
maczugę.
– To znaczy, gruby kij?
– Raczej solidny, ciężki konar z dużym sękiem na końcu. Obrobimy go nożem, żeby 
uzyskał 
odpowiedni kształt. – Z namysłem pokiwał głową. – Sporządzimy jeszcze włócznię. 
No i tarczę!
– Czy tarcza jest naprawdę potrzebna?
Perkar dźgnął palcem w poszarpaną, grubą bliznę przecinającą na ukos brzuch 
olbrzyma.
– Jako żywo. Możesz trzymać ją przed sobą, o tak. – Skoczył na nogi, po czym 
zwrócił się 
do Tsema lewym bokiem, przyginając ramię tak, jak gdyby dzierżył w nim tarczę. – 
I zadawać 
ciosy górą, o tak. – Dźwignął niewidzialną maczugę nad głowę i uderzył z góry 
ponad krajem 
wyimaginowanej tarczy. – Przy twoich ramionach nikt nie zdoła podejść na tyle 
blisko, żeby 
dosięgnąć cię mieczem. Z tarczą oraz maczugą będziesz godnym przeciwnikiem dla 
większości 
wojowników, nawet bez zbytniej wprawy.
– Ale ty mnie nauczysz?
Dziwnie uradowany, Perkar pokiwał głową.
– Nauczę.
– To dobrze. Już nigdy nie będę doradzał Hezhi, by pozwoliła ci umrzeć. Kiedy 
zrobimy 
maczugę?
– Najpierw musimy znaleźć odpowiedni konar.
– Czy możemy poszukać od razu?
Perkar potrząsnął głową.
– Na to jest już za późno. Albo rozpalamy tutaj ogień, albo schodzimy. W okolicy 
żyje sporo 
wilków.
– Potrafisz rozniecić ogień?
– Pewnie. Idź nazbierać drew. Będziemy trzymać straż razem.
Odprowadził olbrzyma wzrokiem, rad, że zdołał poprawić mu nastrój. Jeszcze nigdy 
nie 
widział Tsema tak bardzo zadowolonego. Wprawdzie problemy Perkara wcale się 
przez to nie 
zmniejszyły, ale rozpamiętywanie też by ich nie rozwiązało. Chwila zapomnienia 
wyszła mu 
tylko na zdrowie.
– Kto to śpiewa, Heen? – wyszeptała Hezhi, drapiąc za uchem żółto-brązowe 
psisko, które 
leżało u jej stóp. Siedziała wsparta o pień rozłożystego cedru, a w górze, 
niczym klejnoty na tle 
ciemnego morza, połyskiwały nieliczne gwiazdy. Heen uspokajająco trącił nosem 
jej dłoń. 
Najwyraźniej, dobiegający z oddali śpiew wcale go nie martwił. Hezhi wstała 
zaciekawiona 
i przygładziła strój do konnej jazdy. Choć za dnia było już ciepło, noce wciąż 
straszyły 
dojmującym chłodem. Nawet w namiotach musieli spać w pełnym przyodziewku, toteż 
nigdy nie 
zdejmowała ciężkiego, wełnianego ubioru. Z przelotnym niepokojem pomyślała o 
Tsemie. 
Ujrzawszy, jak wspina się po stoku płaskowyżu, spróbowała odgadnąć, jaką to 
sprawę może 
mieć do Perkara jej były sługa. Co by to zresztą nie było, wyglądało na to, że 
obaj spędzą noc na 
górze, gdyż ciemności i chłód wnet uczynią zejście bardzo niebezpiecznym.
Ostrożnie stawiając stopy w miękkich butach, cicho obeszła stromy załom zbocza, 
skąd 
dolatywał stłumiony męski głos – niepokojąco piękny tenor. Nagle powzięła 
podejrzenie, że być 
może zmierza prosto w pułapkę. Przecież gaanowie znani byli również pod 
przydomkiem 
huuneli, czyli „śpiewacy”. A jeśli czekał tam jej wróg, ów szaman Mangów, który 
podkradłszy 
się bliżej niż ktokolwiek przypuszczał, śpiewem przywoływał teraz jakiegoś 
straszliwego boga?
Miękki szelest łap oznajmił jej, że ma Heena u swego boku. Choć nie bardzo 
wiedziała, co 
stary, znużony pies mógłby zrobić w jej obronie, poczuła przypływ odwagi i 
zerknęła na drugą 
stronę.
Śpiewak klęczał na płaskiej, kamiennej płycie. Miał zamknięte oczy, zaś na jego 
twarzy 
malował się wyraz skupienia. Opodal stał jego wierzchowiec – znajomo wyglądająca 
kasztanowa 
klacz. Mężczyzna śpiewał w języku Mangów, więc Hezhi zdołała uchwycić sens 
padających 
słów.
Mocny Wichrze,
Siostro żelaznych podków,
Razem przemierzymy stepy,
Jakich ni ludzkie, ni końskie
Nie widziały oczy.
Odwaga będzie mym siodłem,
A twoja uzda doda mi otuchy...
Zaklinacz Deszczu otworzył oczy, a spostrzegłszy ją, umilkł i oblał się mocnym 
rumieńcem, 
widocznym nawet w słabym świetle zmierzchu.
– Wybacz, że ci przeszkadzam – rzuciła tonem usprawiedliwienia. – To było 
piękne.
– Och – mruknął, ze wzrokiem wbitym w ziemię. – Dziękuję.
– Słyszałam już Mangów śpiewających swoim koniom, ale żaden z nich nie miał tak 
czystego głosu.
– Pochlebiasz mi – zaoponował Zaklinacz Deszczu.
– Już mnie tu nie ma. – Hezhi podniosła rękę w pożegnalnym geście.
– Ależ nie, proszę, akurat kończyłem.
– Usłyszałam śpiew, więc chciałam sprawdzić, co się dzieje, to wszystko.
Młody Mang skinął głową, więc po krótkim wahaniu Hezhi postanowiła zostać.
– Wyznam, że wciąż nie w pełni pojmuję więź pomiędzy wami i waszymi rumakami – 
zaczęła ostrożnie. – Kocham Ciemną, to wspaniały wierzchowiec, a mimo to nie 
czuję, żeby była 
moją krewną.
– Bo też i nie jest – odrzekł Zaklinacz Deszczu. – Nie może nią być.
Doskonale wiedziała, że nie miał zamiaru jej obrazić i tylko stwierdzał prosty 
fakt. Dlatego, 
niezrażona, pytała dalej.
– Czy możesz mi to wyjaśnić?
Wzruszył ramionami.
– Na początku Matka Koni wydała na świat dwójkę dzieci – konia i człowieka. Obaj 
byli 
Mangami, a my pamiętamy o tym do dziś. Linie obu rodów rozdzieliły się 
oczywiście, lecz 
pokrewieństwo pozostało na zawsze. Dzielimy również nasze dusze. Niekiedy 
przychodzimy na 
świat jako konie, kiedy indziej zaś jako ludzie, ale wewnątrz jesteśmy tacy 
sami. – Posłał jej 
zaciekawione spojrzenie. – Nie odczuwasz pokrewieństwa z zamieszkującą w tobie 
boginią?
Hezhi wspomniała szaloną jazdę powrotną z góry, uczucie więzi z klaczą.
– Tak – przyznała – lecz i tak myślę, że to nie to samo.
– Ano nie – powiedział Zaklinacz Deszczu niezwykle cichym głosem. – Starzy 
ludzie 
powiadają, że kiedy doskonały jeździec spotyka doskonałego wierzchowca, żadne z 
nich nie 
rodzi się ponownie wśród nas. Razem przenoszą się w inne miejsce, gdzie stają 
się jedną istotą. 
Musisz zapewne odczuwać coś takiego. – W jego głosie zabrzmiały tęskne tony.
– Może – odrzekła Hezhi. – Czasami jesteśmy jako jedno, ale najczęściej w ogóle 
jej nie 
dostrzegam.
– Bycie gaanem to rzadki dar. Powinnaś być z tego dumna.
– Jestem – zapewniła Hezhi. – Czy nigdy nie przyszło ci do głowy...? – Urwała na 
chwilę. – 
Tak dobrze śpiewasz. Czy ty nie jesteś gaanem?
Zaklinacz Deszczu podszedł do klaczy i zaczął szczotkować jej sierść.
– Są dwa rodzaje śpiewaków i dwa rodzaje pieśni. Ja nie mam dworu, w którym 
mogliby 
zamieszkać bogowie. – Nie potrafił ukryć rozczarowania.
– Och – szukała przez chwilę słów pociechy. – Masz za to dar tworzenia piękna.
– To mały dar – odrzekł, wciąż unikając jej wzroku.
– A właśnie, że nie. Mogę być obdarzona mocą, mogę być gaanem, lecz wygląda na 
to, że 
potrafię jedynie niszczyć, nie zaś tworzyć. Nigdy też nie zaśpiewam, tak pięknie 
jak ty. – Hezhi 
urwała zakłopotana.
Zaklinacz Deszczu zwrócił wówczas ku niej przystojną twarz, a na jego ustach 
pojawił się 
nikły uśmiech.
– Pieśni nie muszą wpadać w ucho, by je słyszano i rozumiano. Takiej muzyki się 
nie 
tworzy, ona po prostu jest.
Mówiąc to, ponownie zajął się szczotkowaniem Mocnego Wichru. Hezhi czekała 
jeszcze 
chwilę, potem odwróciła się, by odejść.
– Dziękuję jednak za słowa pochwały – rzucił za nią młody Mang. – Wiele dla mnie 
znaczą, 
choć wstydzę się to okazać.
Noc dawała o sobie znać coraz silniejszym chłodem, więc wróciła do ognia, mimo 
że serce 
miała już rozgrzane. W końcu Hezhi udało się powiedzieć komuś coś miłego.
W trzy dni później, kiedy stanęli obozem, żeby zapolować, Perkar wyszukał 
Tsemowi 
maczugę. Jego wybór padł na doskonale ukształtowany dębowy konar, który wymagał 
niewielkiej tylko poprawy. Nocą, przy ognisku, pokazał pół-olbrzymowi, jak 
obrabiać drewno 
w ogniu, by potem zedrzeć nadpaloną część.
– Drewno staje się dzięki temu również twardsze – wtrącił stojący za ich plecami 
Ngangata. 
Przed chwilą wrócił z polowania, a jego łupem był nie dębowy pal, tylko młoda 
antylopa. 
Właśnie zapadły ciemności, więc w oddali odezwały się wilki, którym od czasu do 
czasu 
wtórowało pohukiwanie sów. Niebo było bezchmurne, więc powietrze szybko ostygło 
i wszyscy 
skupili się wokół ognia dającego miłe ciepło. Tylko Brat Koń i Hezhi odeszli na 
ubocze, zgodnie 
uderzając w bębenki – to nauczyciel przekazywał uczennicy swą tajemną wiedzę. 
Perkar widział, 
że Hezhi czyni szybkie postępy w zgłębianiu tajników świata bogów i uważał, że 
nic w tym 
dziwnego, skoro w jej żyłach płynie krew najpotężniejszego boga na ziemi.
Tsem z zapałem pracował nad maczugą. Miał niezdarne ruchy, lecz na szczęście 
zajęcie to 
nie wymagało zbytniej dokładności. Prosty, lecz śmiertelnie niebezpieczny w jego 
rękach oręż 
powoli nabierał kształtów.
– Pamiętam swój pierwszy miecz – odezwał się Perkar. Tego wieczoru był spokojny. 
Może 
nie szczęśliwy, ale też nie czuł się przytłoczony ciężarem całego świata. Po raz 
pierwszy od 
długiego czasu nie wydawał się sobie stary. – Nie posiadałem się z zachwytu. 
Miecz był 
naprawdę piękny.
– Co się z nim stało? – spytał Tsem.
– Zamieniłem go na Harkę. – Nie wspomniał, że otrzymane od ojca ostrze, dzieło 
małego 
Ko, Boga Stali, spoczywało teraz obok zwłok pierwszej osoby, za śmierć której 
ponosił 
odpowiedzialność. Dobrze, że przynajmniej ono nigdy nie zbrukało się 
morderstwem.
Perkar uniósł głowę akurat w chwili, gdy Ngangata posyłał Tsemowi ostrzegawcze 
spojrzenie. Ngangata znów usiłował go chronić. Czy oni wszyscy myśleli, że jest 
tak bardzo 
delikatny?
A niby dlaczego nie? Swymi napadami złego humoru i ponurym milczeniem dostarczył 
im 
po temu aż nazbyt wielu powodów. Postanowił, że będzie silniejszy, że odegra 
istotniejszą rolę 
w dalszej podróży. Koniec końców, to właśnie jemu Bóg Kruków powierzył wiedzę o 
tym, co 
należy uczynić.
– Ile jeszcze czasu upłynie, Ngangato, zanim dotrzemy do góry?
Ngangata zastanawiał się przez chwilę.
– Jadąc dalej dotychczasowym tempem, nie tracąc wierzchowców i w ogóle, jeśli 
wszystko 
pójdzie dobrze, powinniśmy być na miejscu za jakieś dwa miesiące.
– Dwa miesiące? – zapytał niedowierzająco Tsem, zerknąwszy znad opalanej 
maczugi. – Czy 
w tym czasie nie miniemy krawędzi świata?
Perkar i Nangata popatrzyli po sobie z uśmiechem.
– Nie. Moglibyśmy jechać choćby dziewięćdziesiąt dni po minięciu góry, a i tak 
nie 
natrafilibyśmy na żaden koniec świata.
– A na co?
– Nie mam pojęcia. Ngangato?
– Jeszcze przez wiele dni ciągnąłby się Balat. Jest to doprawdy ogromny las. 
Dalej mamy 
Mor – morze słodkiej wody. Góry, lasy, równiny, a za nimi, jak słyszałem, wielki 
ocean. Może za 
nim leży kraj świata, sam nie wiem.
– Jak daleko zapuszczałeś się w te strony? Nigdy cię o to nie pytałem. – Perkar 
dobył noża 
i zaczął pomagać Ngangacie w sprawianiu zwierzyny. Twardy węzeł złości w pół-
Alwacie 
zdawał się powoli rozpuszczać. Znów odpowiadał na pytania Perkara, czego nie 
czynił od czasu 
jego „popisu” w obozie Mangów.
– Dotarłem tylko do Mor.
– Też chciałbym je kiedyś zobaczyć – powiedział Perkar.
Ngangata nie odrywał wzroku od roboty. Miał wymazane krwią dłonie, a jego nóż 
wprawnie 
ćwiartował mięso.
– Chętnie odwiedziłbym Mor jeszcze raz – rzucił po chwili.
Perkar przyjął te słowa z uśmiechem, czując że lody między nimi topnieją coraz 
bardziej.
– Świat jest taki wielki. – Tsem ciężko westchnął.
– To prawda, ale dwa miesiące pozwolą nam zrobić z ciebie prawdziwego wojownika.
– A co będzie później? – podejrzliwie spytał Tsem.
Perkar oderwał się od zajęcia, a kiedy podniósł oczy, napotkał wzrok olbrzyma.
– Ja... no, dotrzemy do góry.
– Będziemy musieli tam walczyć? Perkar rozłożył ręce.
– Trudno orzec, ale zapewne tak.
– Dlaczego?
Perkar poczuł w sobie odrobinę dawnej pewności siebie, toteż jego słowa 
zabrzmiały tylko 
nieco dziwacznie, nie sprawiając wrażenia zupełnej niedorzeczności.
– No cóż, wiedz Tsemie, że zabijemy tam boga, to zaś nigdy nie przychodzi łatwo.
Potężne szczęki Tsema przez chwilę poruszały się bezdźwięcznie, potem olbrzym z 
furią 
cisnął maczugą o ziemię i posłał im gniewne spojrzenie.
– Dlaczego wcześniej nic o tym nie słyszałem? O czym ty mówisz? Mniemałem, że 
usiłujemy dotrzeć do twego ludu, Perkarze, aby wraz z nim zamieszkać. Nic nie 
słyszałem 
o zabijaniu bogów.
Perkar poniewczasie pojął, że popełnił błąd, uprzytomniając sobie zarazem pilną 
potrzebę 
rozmowy z Hezhi. Od czasu choroby tak bardzo był pochłonięty swoimi lękami oraz 
pragnieniami, że odciął się całkowicie od reszty grupy. Kto wie, może od jego 
ostatniej rozmowy 
z Hezhi doszło nawet do zmiany planów? To ona zachowywała się bardziej jak 
przywódca, była 
jakby bardziej świadoma biegu wypadków. A może plany właśnie wymagały zmiany. 
Zawierzanie Karakowi nie było bezpieczne. Zresztą, choć na początku dał się 
przekonać, że 
nakreślone przez Kruka zadanie możliwe było do wypełnienia, teraz znów miał co 
do tego 
poważne wątpliwości. Zwłaszcza, że – o czym nie wspomniał nikomu, nawet 
Ngangacie – Hezhi 
odgrywała w nim najistotniejszą rolę. U źródeł Odmieńca ona, i tylko ona, mogła 
uśmiercić tego 
boga. Nic więcej nie wiedział. A Karak przedstawił wszystko jako rzecz niezwykle 
prostą. 
Wystarczyło tylko dostać się w tamto miejsce.
Tymczasem już sama droga nastręczała poważnych trudności. Wysokie płaskowyże 
oraz 
góry kryły w sobie wiele niebezpieczeństw, należało też pamiętać o Mangach i 
licznych, nie 
mniej groźnych niż oni drapieżnikach. A gdzieś tam przed nimi toczyła się wojna, 
jego lud 
zmagał się i ginął w starciu z ludem Brata Konia. Jak stary Mang i jego 
bratankowie postąpią, 
gdy wjadą na ziemie objęte pożogą?
Natomiast Hezhi była uparta. Usłyszawszy jego tłumaczenia, mogła odmówić pomocy. 
Im 
jednak dłużej będzie utrzymywał ją w niewiedzy, w tym większą wpadnie złość, 
poznając 
prawdę.
Teraz zaś bezmyślnym gadaniem wzbudził niepokój Tsema.
– Jeszcze z nią o tym nie rozmawiałem, Tsemie. Tak więc, ona naprawdę wie tylko 
tyle, ile 
ci przekazała.
– Nie, nie. Pamiętam, jak jeszcze w yekcie mówiła coś o górze. Że wybiera ten 
kierunek 
z powodu czegoś, co usłyszała od ciebie. Nie wytłumaczyła mi jednakże, dlaczego.
– Być może sama tego nie wie.
– Chyba wie – mruknął pod nosem Tsem. – Myślę, że znowu próbuje mnie ochronić.
Nim Perkar zdołał zaprotestować, głos nieoczekiwanie zabrał Ngangata.
– Zapewne rzeczy tak właśnie się mają. Tych dwoje ma bowiem w zwyczaju otaczać 
nas 
„ochroną”, nie zauważyłeś?
– Jeżeli idzie ci o to, że pozostawiają nas w niewiedzy, co do swoich zamiarów, 
to przyznaję 
ci rację – odparł Tsem. – Choć nie powiem, bym czuł się z tego powodu 
szczególnie bezpieczny.
– Ja też. – Ngangata zachichotał. – Perkarze, może powinieneś z nią pomówić. 
Ostatecznie, 
należycie do tego samego rodzaju.
Perkar oblał się intensywnym rumieńcem.
– Nie musisz mi przypominać, jak niegdyś cię potraktowałem. Wiesz, że teraz 
oceniam 
Alwatów inaczej.
– Nie o to nam szło – cicho wtrącił Tsem. – Wy dwoje jesteście tacy sami, bo 
myślicie, że 
dźwigacie na swoich barkach cały świat.
– I ty akurat coś o tym wiesz.
– Nie, nigdy nie miałem świata na karku. Dźwigałem tylko Hezhi. Nigdy nie 
pragnąłem 
innego brzemienia i chcę je teraz odzyskać.
Ngangata z uwagą przypatrywał się swym rękom. Perkar zrozumiał, co olbrzym miał 
na 
myśli. Mniej więcej to samo powiedział też Ngangata przy użyciu nieco innych 
słów. Zresztą to 
właśnie on nakierował rozmowę na ten temat. Żeby coś mu przypomnieć? Perkar 
postanowił, że 
przy pierwszej nadarzającej się sposobności przynajmniej jemu wyjawi całą 
prawdę.
– Pomówię z nią – oznajmił po chwili. – Razem zdecydujemy, co robić.
– Martwię się o decyzje, jakie podejmiecie we dwójkę.
– Razem, to znaczy my wszyscy – wyjaśnił Perkar. – Najpierw trzeba mi z nią 
pomówić. 
A póki co, dokończ tę maczugę. Bez względu na to, co uczynimy i tak nie 
unikniemy kłopotów. 
Dlatego chcę, żebyś był uzbrojony. Wielu wrogów rzuci się do ucieczki już na sam 
twój widok, 
wspomnisz moje słowa.
Zerknąwszy na Mech, odkrył, że jeniec odzyskał przytomność i z uwagą 
przysłuchiwał się 
rozmowie. Od jak dawna? Czy słyszał nierozważną uwagę Perkara o zabiciu boga?
Zapewne. Tym bardziej nie należało więc puszczać go wolno. Kiedy już dotrą w 
rodzinne 
strony Perkara, będzie można powierzyć go pieczy kogoś innego. Może wymienią go 
z Mangami 
za jeńców. W żadnym przypadku nie wolno natomiast pozwolić, żeby powrócił do 
szukającego 
Hezhi gaana i przekazał mu zasłyszane wieści. Aby temu zapobiec, Perkar gotów 
był go zabić.
Mech uśmiechnął się nieznacznie, odgadłszy tę myśl. Być może wyczytał ją z oczu 
Perkara. 
Zamiast strachu, jego uśmiech zabarwiony był jednak szyderstwem.
– Idę na wartę – oznajmił Perkar cichym głosem. – Zobaczymy się rano. – Potem 
zagadał do 
Tsema w języku Nhol: – Uważaj na naszego więźnia, olbrzymie. Nie wiem, co Hezhi 
ci o nim 
opowiadała, ale ten Mang stanowi dla niej wielkie zagrożenie.
– Wiem, że on jej szukał – ponuro warknął Tsem. – Chyba powinienem wypróbować na 
nim 
moją maczugę, kiedy już będzie gotowa.
Perkar ciężko westchnął.
– Nie. Zabiliśmy już wielu ludzi, a nim to wszystko się skończy, zabijemy 
zapewne jeszcze 
więcej. Nie będziemy zabijać bez potrzeby.
– Pewnie masz rację.
– Dobranoc, Tsem. Dopilnuj, aby ogień nie wgryzł się zbyt głęboko w drewno.
Tsem zwrócił na niego spojrzenie czarnych oczu, w których odbijał się blask 
płomieni.
– Bądź spokojny, wszystko będzie jak należy.
Rozmowę z Hezhi Perkar odłożył do następnego ranka. Wspinali się na jedną z 
rozległych 
wyżyn, które Mangowie określali mianem Spadającego Nieba. Jazda po zboczu wahała 
się 
nieustannie między uciążliwą, a niebezpieczną, co nie sprzyjało prowadzeniu 
gorących sporów.
Zapytany o nazwę, Brat Koń wyjaśnił, że według legendy kawałek nieba oderwał się 
od 
nieboskłonu i runął na ziemię. Roztrzaskane odłamki sterczały jak okiem sięgnąć, 
zaś czas i wiatr 
wygładziły ich krawędzie, odsłaniając prążkowaną strukturę piaskowca. Najłatwiej 
było jechać 
korytami strumieni, które wyschły w zamierzchłej przeszłości, ale dopiero koło 
południa natrafili 
na parów szeroki na tyle, że nieustanna wspinaczka bardziej upodobniła się do 
normalnej jazdy. 
Brat Koń tłumaczył, że dalej na północy wiodły lepsze i bardziej uczęszczane 
szlaki, lecz 
korzystanie z nich pociągało za sobą niebezpieczeństwo spotkania z innymi 
Mangami, zwłaszcza 
teraz, gdy wieść o wojnie rozeszła się szerokim echem. Młodzi wojownicy z 
najodleglejszych 
zakątków krainy Mangów ciągnęli w góry w poszukiwaniu zaszczytów i sławy.
Przewędrowali korytem jeszcze parę mil, potem parów się rozszerzył, kamienisty 
grunt 
przykryła czarna gleba i wkroczyli nareszcie na rozległy grzbiet Spadającego 
Nieba.
– Od tej chwili zawsze już będą nam towarzyszyć cienie gór – zapowiedział Brat 
Koń.
Istotnie, na północy i zachodzie piętrzyły się potężne szczyty. Za sobą 
zostawili parę 
niższych wzniesień, które wtopiły się już bez śladu w bezkres rozciągających się 
u ich stóp 
pagórków. I właśnie ów bezkres wręcz oszałamiał Perkara. Chociaż od kilku dni 
wędrowali 
wśród wzgórz, wszystkie one zlały się teraz w przeogromną, wręcz przytłaczającą 
swą 
wielkością równinę, przewalającą się brązową płachtą aż za horyzont w miejscu, 
gdzie niebo 
i ziemia stykały się w otoczce niebieskozielonej mgiełki.
Brat Koń ściągnął wodze swego wierzchowca.
– U tego kopca złożymy ofiarę panu Spadającego Nieba.
Perkar skinął głową, po czym rozejrzał się dokoła. Wysoczyzną, na którą właśnie 
wjechali, 
była niemal idealnie płaska. Wyglądała nie tyle jak kawałek nieba, co raczej jak 
miejsce, 
w którym niebo przez jakiś czas spoczywało, rozgniatając wszystko swym ciężarem. 
Kiedy 
zresztą raz jeszcze przemyślał sobie słowa Brata Konia, doszedł do wniosku, iż 
być może taki 
właśnie był sens starej legendy. W końcu, tak jak powiedział Tsemowi, jego 
znajomość języka 
Mangów wiele pozostawiała do życzenia.
Brat Koń zaczął śpiewać, powietrze przesyciła woń kadzidła. Pomyślał, że 
powinien się 
przyłączyć, ale nie znał słów pieśni ani bogów tej krainy. Ale już niebawem! Na 
przekór 
wszystkim przeciwnościom, pomimo lęku, jakim napawała go myśl o spotkaniu ze 
swoim ludem 
wobec zbrodni, jakich się względem niego dopuścił, już niedługo będzie u siebie. 
Pomyślał 
o pastwiskach ojca i o znajomych małych, niezbyt ambitnych bogach. Znał pieśni, 
jakie należało 
im śpiewać, znał dokładnie ich rodowody. Jeszcze sześćdziesiąt dni i znajdzie 
się wśród nich. 
Chociaż tak naprawdę stanie się to o wiele później. Odwiedziny w damakucie ojca 
opóźniłyby 
przybycie do góry o wiele dni, a przeczucie podpowiadało mu, że na takie 
opóźnienie nie mogą 
sobie pozwolić. Mimo wszystko wspomnienie ojczystych stron oprócz smutku 
zrodziło w nim 
również drżenie radości.
Hezhi jechała nieco na uboczu, z głową zwróconą ku zachodowi. Skierował T’esha w 
jej 
stronę. Z najwyższym zdumieniem spostrzegł, że Ostry Tygrys podąża w ślad za 
nim. Od czasu, 
gdy Perkar stał się jego właścicielem, wierzchowiec okazywał mu w najlepszym 
razie 
lekceważenie. Pozwalał się prowadzić Yuu’hanowi lub Bratu Koniowi, lecz nikt nie 
mógł go 
dosiąść. A teraz proszę – Ostry Tygrys trzymał się w odległości dwóch końskich 
długości, jak 
gdyby chciał usłyszeć, o czym będą rozmawiać.
– Co to takiego? – spytała Hezhi, wskazując ręką niesioną wiatrem ścianę kurzu.
– To wiatr spływający z gór. Może przyniesie nam deszcz. Widzisz jak ciemno jest 
za tą 
chmurą?
– Bardzo mi się ona nie podoba – mruknęła Hezhi. – Wygląda jak... – Umilkła, nie 
kończąc. 
– Mniejsza z tym. Myślę, że zbliżyłeś się do mnie nie bez powodu. Od dawna w 
ogóle się nie 
odzywałeś.
– Wiem. Dużo rozmyślałem i muszę stwierdzić, że jest mi przykro z powodu mego 
zachowania.
– Co za niespodzianka. Tobie jest przykro.
– Jesteś rozgniewana.
Odgarnęła włosy z twarzy i zacisnęła drobne usta.
– Co ty wyprawiasz z Tsemem?
– Z Tsemem? Poprosił mnie, żebym...
– Nauczył go walczyć. Wiem. Nie powinieneś tego robić bez uprzedniej rozmowy ze 
mną.
– A to niby dlaczego, księżniczko? Jak mi się zdaje, sama powiedziałaś Tsemowi, 
że już nie 
jest twoim sługą, że jest wolny.
– Może i tak powiedziałam. No dobrze, powiedziałam. Nie oznacza to jednak, że 
nie mam 
nic do powiedzenia na jego temat. Znam go od dnia moich narodzin, ty zaś prawie 
nic o nim nie 
wiesz.
– Robię tylko to, o co mnie prosi. A on chce być przydatny, księżniczko. Wie, że 
się nad nim 
użalasz i to rani mu serce. Chcesz mu zakazać robienia jedynej rzeczy, dzięki 
której może 
odzyskać poczucie własnej wartości?
– On tak powiedział? Że się nad nim użalam?
– Mówisz, że znasz go od urodzenia. Spróbuj zgadnąć. Czy według ciebie jest na 
tyle głupi, 
by nie czuć pogardy?
– Nie wiedziałam, że to jest takie widoczne. Ja tylko nie chcę, żeby go zabili. 
– Wbiła wzrok 
w łęk siodła.
– Tutaj, bezbronny zostanie zabity o wiele szybciej niż choćby byle jak 
uzbrojony. Na pewno 
widziałaś, jak paradował dzisiaj z maczugą. Czy nie zauważyłaś, z jaką czynił to 
dumą?
– To fałszywa pewność siebie – syknęła. – Oboje dobrze wiemy, że ta gałąź tyle 
jest warta, 
co dziecinna zabawka.
– Księżniczko, to...
– Przestań mnie tak nazywać. Zwracasz się tak do mnie tylko wówczas, kiedy 
uważasz, że 
postępuję głupio.
– To prawda, księżniczko – odburknął Perkar. – Co ty wiesz o walce? Ta jego 
„zabawka” 
może być śmiertelnie niebezpieczna. Broń nie musi być wyposażona w ostrze, gdy 
włada nią ktoś 
o rozmiarach i sile Tsema. Jeden celny cios zdruzgoce męża w pełnej zbroi. 
Kolczuga obroni cię 
przed ostrzem, ale przed mocnym uderzeniem nie stanowi żadnej ochrony. Czy 
naprawdę 
mniemasz, że pozwoliłbym mu wierzyć, iż posiada skuteczną broń, gdyby takowej 
nie miał?
Hezhi w przygnębieniu odwróciła głowę. Perkar oczekiwał ciętej odpowiedzi, ale 
wcześniej 
usłyszał nagły grzechot kopyt. Początkowo nie zwrócił na niego najmniejszej 
uwagi, przekonany 
że to Yuu’han bądź Zaklinacz Deszczu puścił się galopem na powitanie równiny. W 
chwilę 
później zabrzmiał jednak ostrzegawczy okrzyk Yuu’hana, zlewając się w jedno z 
zajadłym 
ujadaniem Heena.
– Skacz! – huknął mu prosto w ucho Harka, więc bez namysłu ześlizgnął się z 
grzbietu 
T’esha, a w tym samym momencie coś ze świstem przemknęło koło jego twarzy. Padł 
na ziemię, 
przekoziołkował i natychmiast poderwał się na nogi. Na jego oczach doszło do 
zderzenia trzech 
koni. Ostry Tygrys zwinnie uskoczył na bok, gdy Mech skierował swego wierzchowca 
między 
T’esha i Ciemną. Hezhi z piskiem wyleciała z siodła, ale panujący nad sytuacją 
Mech zgrabnie 
schwycił ją w ramiona. Zaraz też wrzasnął triumfalnie na całe gardło i puścił 
się galopem po 
równinie, zmierzając prosto ku coraz bliższej kurzawie.
Harka już tkwił w jego dłoni. Poruszający się błyskawicznie napastnik właśnie 
powracał, 
a Perkar musiał na to patrzeć. Odczuwał ogromne pragnienie, by zamrugać, ale 
miecz mu na to 
nie pozwalał.
Stwór był czarny, przypominał niebywałych rozmiarów ptaka. Na pierwszy rzut oka 
widać 
było, że nie jest to kruk ani jakiekolwiek inne żywe stworzenie. Oglądany 
wzrokiem Harki, 
wyglądał jak spowite smolistą czernią skupisko pożółkłych kości. Przeleciał obok 
Perkara, który 
posłał za nim ostrzegawczy okrzyk. Dosiadający konia Zaklinacz Deszczu zbyt 
późno spojrzał 
w górę. Zaskoczony bez broni, nie mając czasu, by zeskoczyć na ziemię, uderzył 
czarną zjawę 
gołą pięścią. W następnej chwili padł w tył, a jego twarz i szyja okryły się 
szkarłatem. Ptak 
zatoczył koło i niezwłocznie ponowił atak.
Na spotkanie z nim pomknęła strzała. Chybiła, ale drugi wystrzelony przez 
Ngangatę pocisk 
ugodził w coś twardego, zapewne kość. Ptaszysko zaczęło spadać, przez chwilę 
ciężko młóciło 
skrzydłami, ale w końcu wyrównało lot i runęło prosto na Perkara. Dostrzegł parę 
nieśmiertelnych więzi serca stalowej barwy, a wtedy Harka niecierpliwie skoczył 
w ich stronę.
XXVI. Demony
Zlany potem Ghe leżał na pomiętych prześcieradłach. Czuł się tak, jakby do jego 
ust, płuc 
i wszystkich organów wdarły się setki os. Spojrzał na leżącą obok Qwen Shen i 
doznał 
przelotnego zadowolenia na widok uśmiechu błogości, w jaki ułożyły się jej 
pełne, zmysłowe 
wargi. Jednak mózg Ghe zdawał się płonąć, nie pozwalał na trzeźwe myślenie; 
kipiał i bulgotał 
niczym wrzący tłuszcz. Usiadł, ścisnął głowę dłońmi, lecz nie przyniosło mu to 
ulgi. Tyle tylko, 
że w nagłym przebłysku pojął, co mu dolega.
Z blizny na szyi emanowało piekące kłucie, serce tłukło się ociężale, a 
wciągnięcie powietrza 
w płuca z każdym oddechem sprawiało coraz większą trudność. On jednak już 
wiedział, że 
przyczyną niedomagania jest głód.
– Qwen Shen – wydyszał. – Zostaw mnie samego. Wyjdź stąd natychmiast!
– Co? Dlaczego? Węgorz jakiś czas będzie jeszcze zajęty. – Naglący głos Ghe 
wyrwał ją 
z błogiego rozmarzenia, ale wciąż daleko jej było do strachu. Byłoby o wiele 
lepiej, gdyby 
poczuła strach.
– Nie!
Wkładając w to ogromny wysiłek, spróbował zmusić zdrętwiały język do pracy, ale 
i tak nie 
było już czasu na jakiekolwiek wyjaśnienia, jeśli ona miała przeżyć. W jej ciele 
widział bowiem 
życie, słyszał je, czuł jego zapach.
– Szybko. Idź stąd i przyślij mi do kajuty kogoś mało znacznego.
– Ale...
– Już! – Jego drżący głos przypominał chrapliwy skowyt, więc Qwen Shen w końcu 
usłuchała. Ubrała się w pośpiechu i wybiegła z kajuty.
Spróbował stanąć na nogi, lecz natychmiast zwalił się na podłogę Co się stało? 
Przecież nie 
czuł głodu od...
Czuł przez skórę, co było nie tak, choć nie potrafił ubrać tego w myśli. Ciało 
bez ustanku 
pytało: „Dlaczego, dlaczego, dlaczego...?”, nie dając umysłowi czasu na ułożenie 
odpowiedzi. 
Z głębi korytarza dolatywała ponętna woń życia Ghana. Przez chwilę próbował 
zwalczyć pokusę, 
ale szybko dał za wygraną. Posili się, a przy okazji uczyni to, o co Qwen Shen 
prosiła od dawna 
– pochwyci jego ducha i pozna posiadane przez niego wiadomości. Dotychczas 
sprzeciwiał się 
jej, ale teraz doprawdy nie mógł pojąć dlaczego. Pełzł właśnie w stronę drzwi, 
kiedy rozległo się 
pukanie.
– Wejść – zdołał wychrypieć. Drzwi rozwarły się, a żołnierz który w nich stanął, 
zdążył 
jedynie szeroko otworzyć oczy.
Kiedy w chwilę później było już po wszystkim, Ghe tępo rozejrzał się po kajucie. 
Zdumiony 
odkrył, że jej ściany i podłogę pokrywają liczne rozbryzgi krwi oraz mózgu.
„Nigdy przedtem czegoś takiego nie robiłem” – pomyślał. Dlaczego dzisiaj było 
inaczej? 
Zupełnie, jakby samo odebranie życia już nie wystarczało. Siedząca w nim bestia 
ujawniła 
brutalne, bezrozumne oblicze, postępując tak, jakby nie potrafiła zaspokoić 
głodu bez jedzenia. 
Zdjęty odrazą, Ghe splunął. Czując w ustach posmak żelaza omal nie zwymiotował, 
jednak 
mdłości nie były wystarczająco silne.
– A teraz będę musiał posprzątać – mruknął gniewnie, omiótłszy ponurym 
spojrzeniem scenę 
niedawnej jatki. Nie tracąc więcej czasu, zabrał się za porządki. Musiał się 
spieszyć, jeśli nie 
chciał, by krew głębiej wsiąkła w drewno.
A całą pościel na pewno trzeba będzie wyrzucić.
Zastanowiwszy się głęboko, Ghan uznał, że najlepszym miejscem będzie górny 
pokład, 
chociaż miał świadomość, że na dobrą sprawę nigdzie nie może czuć się 
bezpiecznie. Licząc na 
odrobinę samotności, wybrał się tam zaopatrzony w dziennik, pióro oraz inkaust. 
Usadowiwszy 
się wygodnie, zaczął podziwiać mijane krajobrazy, a żeby nie dygotać z lęku, 
starał się nie 
myśleć o tym, iż być może są to ostatnie chwile jego życia.
Zagłębili się w odnogę na jakieś dwie mile. Porastająca brzegi roślinność 
wyraźnie 
zgęstniała. Wśród drzew przeważały topole i jałowce, przy czym te pierwsze 
pozbawione były 
listowia, gdyż klimat był tutaj chłodniejszy niż w Nhol. Spomiędzy nich tu i 
ówdzie wyrastały 
rozłożyste dęby. Brzegi dopływu stromo wznosiły się w górę, nie pozostawiając 
miejsca na 
moczary. Ghan uznał to za dobry znak. Oznaczało to bowiem, że Rzeka nie mógł 
wtłaczać swych 
wód w głąb płaskiego, bagnistego ujścia. Dopływ toczył wody napływające z 
górskich dolin na 
zachodzie szybko i pewnie.
Co jakiś czas dno barki zawadzało o mielizny, a wtedy Ghan zamykał oczy i mocno 
napinał 
mięśnie. W końcu znalazł sposób na uspokojenie. Przystępował mianowicie do 
ostrzenia pióra 
albo mieszał sproszkowany inkaust z wodą. Ten stary rytuał zawsze przynosił mu 
spokój ducha.
Jak można się było spodziewać, Ghe zjawił się, zanim zdążył napisać pierwszą 
literę. Obok 
Qwen Shen, Ghan był jedynym uczestnikiem wyprawy, z którym Ghe lubił rozmawiać. 
Taki stan 
rzeczy należało wykorzystać, żeby dowiedzieć się o nim jak najwięcej. Wiedza ta 
mogła okazać 
się pożyteczna na wypadek, gdyby przypuszczenia Ghana okazały się błędne. Rzut 
oka na 
spokojną, lecz niezwykle bladą twarz Ghe wzbudził w nim nowe obawy. Jak wpłynie 
na ghoula 
rozłąka z wodami Rzeki?
Zapewne niezbyt korzystnie.
Ghe usiadł ze skrzyżowanymi nogami, a Ghan pomyślał, że wygląda jak 
przystępujący do 
uczty pająk. Jak zwykle, Ghe zaczął rozmowę od pytania.
– Co wiesz o bogach oraz duchach poza Rzeką?
To dziwne, pomyślał Ghan, jak szybko ich wzajemne stosunki ułożyły się według 
zasady 
uczeń – nauczyciel, gdzie Ghe chętnie przyjął rolę ucznia. Czy kryła się za tym 
taktyka obliczona 
na to, by Ghan poczuł się pewniej, by miał złudzenie, że coś od niego zależy?
– Poza Rzeką? O co ci chodzi?
– Chodzi mi o miejsca, gdzie nie sięga potęga Rzeki, gdzie on jest bezsilny – 
warknął Ghe. – 
Kiedyś sam o tym wspominałeś, podobnie jak i gubernator Wun. Pamiętasz? Mówił o 
„bogach 
Mangów”, tak jakby istnieli inni bogowie niż Rzeka.
– Ach tak. No cóż, przypuszczam, że jacyś istnieją, choć przypuszczenie to 
opieram 
w znacznej mierze na przesądach żyjących tu ludów, w tym również Mangów.
– No, a ten barbarzyńca, Perkar? Czy nic ci nie mówił o swoich bogach?
– Nie mieliśmy czasu na pogawędki.
– Kiedyś powiedziałeś mi, że jego lud zamieszkuje w pobliżu źródeł Rzeki.
– Tak.
– Ale oni go nie czczą?
– Z tego, co mi wiadomo, to nie. – Ghan zmarszczył czoło. Musiał opowiedzieć coś 
ciekawego, sprawić, by rozmowa w dalszym ciągu dotyczyła niezwykłości obcych 
bogów. – Tak 
naprawdę, jeśli dobrze pojmuję, oni w ogóle nie czczą bogów. Układają się z 
nimi, robią interesy, 
zawierają przyjaźnie, a nawet małżeństwa. W żadnym jednak razie ich nie czczą, 
nie budują 
sławiących ich świątyń i tak dalej.
– My w Nhol też tego nie robimy – mruknął pod nosem Ghe. – Nasze świątynie są 
nie po to, 
żeby sławić bogów, tylko żeby ich więzić.
– No tak, ale na początku było inaczej. Poza tym, wbrew twym słowom, większość 
ludzi 
w Nhol oddaje cześć Rzece, składa mu ofiary. A jeśli wierzyć twoim słowom, 
jedynie kapłani go 
nie czczą. Zaś sama świątynia – bez względu na to, jakiemu celowi służy w 
istocie – jest 
symbolem owej czci.
– Zgoda – odrzekł Ghe – zboczyliśmy jednak z tematu. Tutaj, poza jego 
zasięgiem...
– A skąd wiemy, że jesteśmy już poza jego zasięgiem? – wpadł mu w słowo Ghan.
Ghe zdecydowanie skinął głową.
– Zapewniam cię, że tak właśnie jest. Wiem coś o tym.
– Tak właśnie myślałem – odrzekł Ghan. Korciło go, by zapytać, skąd Ghe czerpał 
swą 
pewność, wiedział jednak, że tego robić nie należy. – Proszę, mów dalej.
– No więc twierdzisz, że tutaj, w głębi lądu zamieszkuje wielu bogów, którzy nie 
są czczeni. 
Myślę, że są to drobne, słabe istoty.
– W porównaniu z Rzeką na pewno tak.
– Zapewne bardziej przypominają duchy – snuł przypuszczenia Ghe – albo kogoś 
takiego jak 
ja.
Ghan wstrzymał oddech. Ta rozmowa zaczęła przybierać zupełnie niepożądany obrót.
– Też tak myślę – odparł Ghan, licząc w duchu, że stępione przez śmierć zmysły 
Ghe nie 
odbiorą półprawdy jako kłamstwa. – Przypuszczam, że tak właśnie z nimi jest, 
przy czym nie 
przychodzą na świat jak ludzie.
– Skąd wobec tego się biorą?
– Nie mam pojęcia – odrzekł. – Skąd bierze się wszystko?
Ghe posłał mu zaskoczone spojrzenie.
– Jakże dziwnie brzmią te słowa w ustach kogoś, kto zawsze poszukuje przyczyny 
wszystkiego.
– Tylko wówczas, gdy są dowody na poparcie przypuszczeń. W tym przypadku nie ma 
niczego prócz kruchych wyobrażeń i tysiącletnich pogłosek.
– Wobec tego – podjął Ghe tonem oskarżenia – twoje twierdzenie, że bogowie nie 
rodzą się 
tak jak ludzie, również jest pozbawione wszelkich podstaw. Dlaczego nie mogą po 
prostu być 
duchami? Czy nie mając w pobliżu Rzeki, który mógł wchłonąć ich po śmierci, nie 
istnieją 
przypadkiem dalej, a kiedy poumierają już wszyscy, którzy ich znali, uzurpują 
sobie w końcu 
prawo do boskości?
– To jest możliwe – przyznał Ghan, ale w jego głowie kłębiły się całkiem inne 
myśli. „Jak to 
możliwe, że ty tego nie widzisz? Że te duchy, podobnie jak i ty sam, stworzone 
zostały przez 
Rzekę. Podobnie jak...” Nie, pospiesznie stłumił tę myśl. – Skąd to nagłe 
zainteresowanie 
bogami, w których boskość powątpiewasz?
Ghe wzruszył ramionami.
– Po części powoduje mną zwykła ciekawość. To właśnie było cudowne u Hezhi: 
pragnęła 
wszystko wiedzieć i to tylko dla samej wiedzy. Myślę, że w pewnym stopniu 
przyswoiłem sobie 
tę jej postawę. Jest też przyczyna bardziej praktyczna. Choć nie wierzę w 
istnienie innych bogów, 
to przecież te przeklęte ziemie, nie omywane wodami boga, zamieszkiwać mogą 
jakieś potężne, 
niesamowite istoty. Chciałbym poznać naturę mego wroga. Myślę zresztą, że na 
swej drodze 
spotkałem już jednego albo dwóch.
– Doprawdy? Czy zechcesz mi o tym opowiedzieć?
– Sądzę, że ten twój Perkar był demonem albo czymś bardzo do demona podobnym. 
Nawet 
ty musiałeś słyszeć o jego walce w dokach. Ja sam, jeszcze jako żywy, przebiłem 
jego serce 
zatrutym ostrzem, a on tylko się roześmiał, tak jak teraz ja śmieję się z tych, 
którzy podnoszą na 
mnie broń.
Serce Ghana zadrżało z niepokoju. Nic nie wiedział o walce Perkara. Dziwny 
cudzoziemiec 
twierdził, że w jego mieczu zamieszkuje bóg, ale może było to kłamstwo, a rację 
miał Ghe. 
Z jaką istotą wysłał tak naprawdę Hezhi?
Ale przecież ona o nim śniła.
– No, a ten drugi? – spytał Ghan.
Ghe zastanawiał się przez chwilę zanim odpowiedział.
– Strażnik Świątyni Wody.
– Dlaczego akurat on?
– Zwykli kapłani nie posiadają takiej mocy, są niczym odporna na światło 
ciemność. On 
natomiast był przepełniony życiem i płomieniem, i ani jedno ani drugie nie 
pochodziło od Rzeki.
– Tego nie możesz być pewien – wtrącił Ghan. – A jeśli posiada zdolność 
wykorzystywania 
potęgi Rzeki za pośrednictwem świątyni? Może właśnie dlatego tam przebywa.
Ghe spojrzał na Ghana z widocznym szacunkiem.
– Widzę, że też się nad tym zastanawiałeś.
– Istotnie – przyznał Ghan. – To intrygująca tajemnica.
– Raczej zbrodnia – poprawił go ghoul.
– Niech i tak będzie – ustąpił Ghan. – Zbrodnia, lecz popełniona tysiące lat 
temu, kiedy Nhol 
było młode. Kiedy do naszego miasta przybył ktoś, kogo stare teksty określają 
mianem 
Hebanowego Kapłana.
– Tak, czytałem o tym w księdze, którą mi wskazałeś.
– Ale ten zapis też jest kłamstwem, oczywiście – Ghan urwał na chwilę, żeby 
podkreślić 
wagę swych słów. – Wynika bowiem z niego, że to Bóg Rzeki posłał Hebanowego 
Kapłana, 
a przecież nie wysyłałby nikogo, kto miałby go skrępować.
– Nie, zaczekaj – przerwał mu Ghe. – Obsydianowy Kodeks mówi tylko, że to 
Hebanowy 
Kapłan utrzymywał, jakoby posłał go Rzeka.
Ghan pogroził mu palcem.
– Trzeba ci było zostać uczonym, nie zaś Jikiem. Potrafisz dostrzegać szczegóły, 
a to ważne.
– Ta umiejętność ważna jest także dla Jika – wtrącił Ghe.
– Pewnie tak. Jako Jik, ktoś obeznany ze zbrodnią...
– Nie wiedziałem, że popełniam zbrodnie – warknął Ghe. – Wierzyłem, że pracuję 
dla dobra 
cesarstwa.
– I bardzo dobrze – pojednawczo rzucił Ghan. – Nie zamierzałem cię obrażać. 
Jikowie oraz 
Ahw’en często również rozwiązują zbrodnie, karzą przestępców. Ludzie, na których 
dokonałeś 
egzekucji, najczęściej dopuszczali się zbrodni przeciwko państwu.
„Albo były to bezbronne dzieci, których jedyną przewiną było to, że jeszcze 
oddychają” – 
pomyślał z goryczą.
– Ale to cię złości – zauważył Ghe.
– Przepraszam – powiedział Ghan, po czym dalej brnął w kłamstwo. – Zrozum, mój 
klan 
został wyjęty spod prawa. Wygnany. Ja zaś musiałem się go wyrzec.
– O pierwszym, ma się rozumieć, wiedziałem. Ale wyrzekać się własnego ludu? 
Dlaczego?
– Żeby pozostać w bibliotece – wyjaśnił Ghan.
„Z której w końcu i tak mnie zabrałeś” – dodał w myślach. Pozwolił sobie na 
okazanie złości 
z tego powodu. Ghe i tak uzna ją za wzburzenie wywołane niesprawiedliwością, 
jaka spotkała 
jego klan.
– Ach... – w głosie Ghe zabrzmiała chyba nawet odrobina współczucia. – Teraz 
pojmuję, 
dlaczego cesarz radził, bym zagroził ci zamknięciem biblioteki. Dołączyłbyś 
wówczas do 
wygnanych ziomków.
Ghan zbył go machnięciem ręki, próbując tym samym ruchem odpędzić od siebie 
złość.
– Mniejsza z tym. W tej chwili istotne jest co innego. Jeśli ktoś popełnia 
zbrodnie, w jaki 
sposób trafiasz na jego trop?
– Byłem Jikiem, nie Ahw’en.
– To prawda, ale dość masz rozumu, by powiedzieć od czego należy rozpocząć 
poszukiwania.
– Myślę, że od motywu – powiedział Ghe po krótkim namyśle. – Jeśli wiesz, 
dlaczego 
zbrodnia została popełniona, łatwiej ci odgadnąć sprawcę.
– No właśnie – przytaknął Ghan. – W tym przypadku znamy sprawcę – tak zwanego 
Hebanowego Kapłana – nie mamy natomiast pojęcia, jaki kierował nim motyw.
– Rozumiem – rzekł z namysłem Ghe. – A czy tobie nic nie przychodzi do głowy? Bo 
mnie 
się zdaje...
W tym momencie barka wpadła na kolejną mieliznę. Serce zamarło w piersi Ghana. 
Ghe 
posłał mu ostre spojrzenie, otworzył usta, by spytać, co się dzieje...
Barka wyskoczyła z wody na wysokość człowieka, po czym runęła w dół. Ghanowi 
zdało 
się, że jego ciało utraciło nagle cały ciężar i tylko w żołądku coś mu dziwnie 
zatrzepotało. 
W następnej chwili, przy wtórze oszałamiającego bólu, uderzył w niego pokład. 
Rozległ się 
trzask protestujących desek, nie wiadomo skąd nadleciały ludzkie wrzaski. Ghan 
obijał się 
o drewno niczym kamyk grzechoczący o ściany dzbana. Z żalem pomyślał, że 
powinien pozostać 
na łóżku w kajucie. Potem nadszedł potężny wstrząs z dołu i Ghan zawisł nagle na 
mosiężnej 
poręczy. Na jego oczach dziób barki szybko wspiął się w górę, mierząc prosto w 
południowe 
słońce. Patrząc na wypiętrzony nad sobą kadłub, Ghan ospale zastanawiał się, 
dlaczego wielki 
kadłub nie zagłębia się w wodzie pod wpływem własnego ciężaru, a także czy za 
chwilę opadnie 
stępką w dół, czy też piąć się będzie jeszcze dalej, by przewróciwszy się do 
góry dnem, 
pogrzebać wszystkich jego wrogów w mulistym dnie.
,Żegnaj Hezhi – pomyślał. – Miło by było jeszcze cię zobaczyć”.
Ghe zagarnął Ghana i skoczył najdalej, jak tylko potrafił. Gdyby barka, 
przewracając się, 
przygniotła ich swym ciężarem...
Woda wokół niego była zupełnie martwa i, płynąc, miał wrażenie, że przedziera 
się przez 
rozpuszczonego trupa. Zimna woda, zamiast dodawać mu sił zdawała się wysysać z 
niego 
wszelką energię. Zawzięcie młócił ją wolnym ramieniem, podczas gdy drugim 
podtrzymywał 
głowę Ghana na powierzchni wody. Na szczęście starzec nie stawiał oporu. Albo 
stracił 
świadomość albo był za sprytny na szamotaninę.
Woda zakołysała się gwałtownie, kiedy z głośnym łoskotem barka z powrotem na 
niej 
osiadła. Przy wtórze zmieszanych odgłosów pękającego drewna, kwiku przerażonych 
koni 
i wrzasku rannych ludzi statek niemal całkowicie zniknął pod powierzchnią, a 
przy wynurzaniu 
przełamał się w środku na pół.
W powstałym wyłomie natychmiast pojawiły się smoki.
Z tego co Ghe pamiętał, stanowiły połączenie wody i ducha. Miały śliską skórę, 
która 
mieniła się niczym rozlany na wodzie olej, ciało węgorza oraz spłaszczone, sumie 
łby. Kiedy 
hrabia Węgorz je zawezwał – a może stworzył – sprawiały wrażenie zwierząt 
potężnych, lecz 
łagodnych, budziły respekt, a nie przerażenie. Teraz bliźniacze węże wystrzeliły 
w niebo, a ich 
bezzębne, rozwarte paszczęki zionęły furią i agonią. Rozdygotane życie kipiało w 
nich z taką 
gwałtownością, że oszołomiony Ghe zdołał pojąć tylko jedno – oto w smokach 
umierała cząstka 
Rzeki, jego marzenie o tym, że istnieją. A w momencie, gdy to sobie uświadomił, 
coś trzasnęło 
i wirujący strumień życia pomknął prosto w niebo, rozganiając chmury i z coraz 
cichszym 
poszumem niknąc gdzieś na południu. Barwne, pełne dostojnej grozy smoki 
przepadły bez śladu, 
a jedyne co po nich pozostało, to niesione wodą szczątki barki oraz cisza, jaką 
spotkać można 
tylko w sercu huraganu.
Dotarłszy do brzegu, Ghe wyciągnął z wody Ghana. Roztrzaskane kawałki drewna 
spływały 
z prądem z powrotem ku Rzece, wieszcząc klęskę i zniszczenie. Pojawiły się 
również pierwsze 
martwe ciała, przeczesujące dno dopływu niewidzącymi oczami.
Ghe w zdumieniu potrząsnął głową. Co się stało?
Nie było mu wszakże dane dłużej nad tym rozmyślać, gdyż woda zakotłowała się 
z wściekłością, wyrzucając w górę kłąb mgły, która natychmiast poczęła gęstnieć, 
przybierając 
po chwili postać demona. Obserwował tę przemianę z szeroko rozwartymi ustami, 
jak 
u wyrzuconej na brzeg ryby.
Jej skóra miała barwę zbielałych na słońcu kości, a niesamowite oczy płonęły 
złotym 
blaskiem. Długie, ciemne włosy oblepiały twarz prostymi pasmami, jak u 
topielicy. Była naga, 
wspaniała i przerażająca. Wyciągnąwszy oskarżycielsko palec w jego stronę, demon 
zaczął 
stąpać po wodzie, a z jego ust popłynęły tony ostre i słodkie zarazem, jak gdyby 
wypowiadający 
je język był biczem uderzającym w srebrne dzwonki.
– Ile to lat czekałam, aż popełnisz taki błąd? A może stuleci? Nawet nie 
marzyłam, że 
okażesz się na tyle głupi, aby dostarczyć mi czegoś, czym będę mogła cię zranić 
i choć w drobnej 
części wyrównać stare długi.
Stała nie dalej jak na wyciągnięcie ramienia od niego, a jej straszne oczy ziały 
nienawiścią. 
Widział spowijającą ją moc, której pasma rozciągały się w górę i w dół dopływu 
jak okiem 
sięgnąć. Dostrzegał dygotanie ciała wywołane przez powściąganą moc oraz 
wściekłość. Na ten 
widok zadrżał i Ghe, a wzdłuż kręgosłupa przeszły mu ciarki. To był drugi demon, 
jakiego 
napotkał na swojej drodze. Tamten pierwszy pozbawił go życia. Kątem oka 
dostrzegł siadającego 
wolno Ghana, widział też przepływające za jej wysmukłą sylwetką połamane deski.
– To przez tę twoją arogancję – wysyczała jadowicie. – Zawsze tak samo. Myślisz, 
że 
możesz zapuszczać się bezkarnie dokąd ci się żywnie spodoba. Sądzisz, że skoro 
pożerasz mnie 
dzień po dniu, możesz również zawładnąć mną w górnym biegu. – Jej oczy przybrały 
postać 
wąskich szparek, źrenice uciekły gdzieś pod powieki, jakby zamierzały tam 
właśnie wypatrywać 
straconych marzeń. Pochyliła się ku niemu niczym zaspokojona kochanka i 
wyszeptała mu 
wprost do ucha: – Tutaj, Pożeraczu, ja jestem boginią. Podkarmiałam te twoje 
durne węże, aby 
zwabić je dalej, a zarazem przekonać się, dokąd zawiedzie cię napuszona 
wyniosłość. Ta zaś 
zawiodła cię za daleko.
Ghe otworzył usta – chciał zapytać, o co jej chodzi – lecz jej dłoń śmignęła ku 
jego gardłu 
z szybkością, której nie potrafił się przeciwstawić. Jęknął, usłyszawszy chrzęst 
miażdżonej 
tchawicy, a zaraz potem bogini złapała go za włosy i cisnęła nim do góry z taką 
łatwością, jakby 
nie ważył więcej niż szmaciana kukła. Wpadł do wody, gdzie znów poczuł jej 
wstrząsającą 
martwotę. Teraz już jednak wiedział, iż mocy w niej nie brakowało, tyle tylko, 
że nie miał do niej 
żadnego dostępu. Szukając rozpaczliwie oparcia dla stóp, gorączkowo szykował się 
na odparcie 
kolejnego ataku. Równocześnie musiał też poskromić własną panikę. Ten demon był 
bowiem 
taki sam jak Perkar, jego zabójca, a jego potędze nie mogło sprostać nic prócz 
samego Boga 
Rzeki.
Znów złapała go za włosy; w międzyczasie stała się dwa razy większa.
– No, połknij mnie, ty starcze – warknęła. – Połknij! – Zaraz też wepchnęła mu 
dłoń w usta 
i dalej, przez gardło aż do żołądka. Ciało w kącikach warg rozdarło się, niby 
skórka przejrzałego 
owocu, ale było to niczym wobec spustoszeń, jakie czyniła w jego trzewiach. – 
Zjedz mnie – 
rzuciła ze śmiechem. Niespodziewanie znalazł się pod wodą, wtłoczony w dno przez 
potwornie 
silne ręce.
„Dlaczego ona tak mnie nienawidzi?” – tłukło mu się po głowie rozpaczliwe 
pytanie. 
Spróbował zaczerpnąć tchu i natychmiast pojął, że bez powietrza mógł przetrwać 
jedynie 
w wodach Rzeki. Wzrok przesłoniła mu ciemność, czuł że lada moment zemdleje. 
Nadchodził 
koniec. Hezhi była dla niego bezpowrotnie stracona.
W miarę jak świat zewnętrzny niknął w coraz gęstszej mgle, z większa 
wyrazistością zaczął 
dostrzegać swoich „gości” – chłopca i starożytnego króla. Obaj do niego 
krzyczeli, lecz ich słowa 
nie miały większego sensu. Może wraz z nim protestowali przeciwko karze za 
grzechy, których 
nie popełnił albo nie pamiętał.
– Wyciągnij rękę – gorączkował się jeden. – Czyżbyś nic nie czuł?
Nie miał pojęcia, czego chce od niego ten słabnący z każdą chwilą głos.
– Sam wyciągnij – szepnął ostatkiem tchu. – Nie wiem, o czym mówisz.
– Nie wiesz nic o mocy? Udziel mi swego zezwolenia.
– Udzielam. – Ghe zachichotał w duchu, rozbawiony absurdalnością toczonej z 
duchami 
rozmowy.
W tym samym momencie, na podobieństwo niszczycielskiego wiatru przemknął przez 
niego 
wyjący płomień. Początkowo myślał, że oto nadchodzi koniec. Śmierć wróciła po 
niego, żądając 
by zapłacił bólem za oto, iż wymknął się jej za pierwszym razem. Ale kiedy 
płomień dosięgnął 
jego serca, zamiast je strawić, tchnął w nie nowe siły. Ghe zaczął rosnąć, jego 
ramiona oraz stopy 
sięgały coraz dalej w górę i dół rzeczki. Dygocąc gwałtownie, wystrzelił spod 
wody, napełnił 
zbolałe płuca świeżym powietrzem. Czując przypływ sił uderzył demona w pierś. 
Bogini 
zatoczyła się do tyłu, wypuszczając go ze skrwawionych dłoni i mierząc 
zaskoczonym 
spojrzeniem.
– Co... – wydyszała, po czym rozpostarła ramiona, by ponowić atak.
Ghe pragnął, aby przepływająca przez jego ciało błyskawica jak najszybciej 
odleciała, gdyż 
zrodzony przez nią ból trudny był do zniesienia. Tymczasem jednak rozpętana 
przez pradawnego 
władcę burza ani myślała cichnąć. Teraz widział to całkiem wyraźnie. Jedna z 
jego więzi stopiła 
się z więziami bogini, wysysając z nich całą życiową energię.
Uderzyła w niego raz jeszcze, ale on z łatwością parował jej ciosy. Czuł coraz 
większy ból, 
jednak z każdą chwilą narastała w nim pewność siebie, a także wściekłość zdolna 
sprostać 
wściekłości demona. Bez słowa zamknął palce na jej ślicznym gardle, po czym 
ścisnął tak, że jej 
ciało obróciło się w wodę. Nie przestał nawet wówczas, gdy cała zaczęła się 
kurczyć, świecąc 
przy tym coraz jaśniejszym, bardziej porażającym blaskiem. A w końcu znalazł 
umocnione 
miejsce w swoim sercu i zamknął ją tam na cztery spusty. Chwiejnie wyszedł na 
brzeg, zrobił 
parę niepewnych kroków i padł na kolana. Ghan dźwignął się, żeby mu pomóc, ale 
pomoc nie 
była potrzebna. Jego ciało stało się nagle lekkie jak powietrze, poczuł 
nieodpartą chęć, by 
roześmiać się na całe gardło. Nawet na Rzece nie czuł się taki potężny i tak 
pełen werwy. 
Pojmana bogini przebywała w jego wnętrzu, należała do niego tak samo, jak ślepy 
chłopiec 
i król. Teraz było ich czworo, ale panem pozostawał on, Ghe.
Jednym spojrzeniem ogarnął wodę, pobliskie równiny, a także Ghana, który 
wpatrywał się 
w niego z szeroko otwartymi ustami.
– Co się stało? – spytał starzec. – Gdzie ona się podziała? Co tu zaszło?
– Myślę – odrzekł Ghe, z uśmiechem wsłuchując się w triumfalne tony własnego 
głosu – że 
właśnie zjadłem boginię.
Ghana nazbyt przytłoczył szybki bieg wypadków, toteż nie odczuwał ani triumfu 
ani 
rozpaczy, choć na dobrą sprawę, powinien czuć i jedno i drugie. Jego 
niewypowiedziane 
podejrzenie, że smoki nie były prawdziwe, tylko stanowiły wytwór mocy Rzeki, 
znalazło 
doskonałe potwierdzenie. Działając okrężną drogą, subtelnymi argumentami zdołał 
spowodować, 
że barka wpłynęła w głąb dopływu, to zaś, zgodnie z jego oczekiwaniami położyło 
kres 
wyprawie. Spośród żołnierzy tylko dwudziestu pięciu pozostało zdatnych do 
dalszej wędrówki. 
Większość zapasów uległa zniszczeniu bądź przepadła, tak samo wszystkie książki 
oraz mapy. 
Najgorsze jednak było to, że zginęły wszystkie konie. Bez wierzchowców i 
zwierząt jucznych 
podróż przebiegać będzie znacznie wolniej. Na cud zaś zakrawało to, że dokonał 
tego 
wszystkiego, nie tracąc życia, przynajmniej na razie.
Ale przeżył również Ghe, podobnie jak Qwen Shen i hrabia Węgorz. Ghe stał się 
nawet 
potężniejszy niż kiedykolwiek przedtem, a jego pragnienie odszukania Hezhi stało 
się wręcz 
obsesją. Ghan miał nadzieję, że wydostawszy się spod wpływów Rzeki, ghoul 
przynajmniej 
częściowo zatraci poczucie swego celu. Rzeka jednak dobrze go zbudował, 
dobierając tylko takie 
jego kawałki, które Hezhi pamiętały i ją lubiły. Zastanawiał się, czy Ghe 
pojmował, że stąd 
właśnie brała się jego słaba pamięć.
Mokrzy i zziębnięci, przenocowali w byle jak skleconych szałasach z gałęzi. Co 
prawda 
uratowali nieco derek i koców, ale wszystkie bez wyjątku były przemoczone.
Wieczorem, a także przez cały następny dzień jedli koninę, gdyż Qwen Shen 
stwierdziła, że 
mięso padłych zwierząt zepsuje się szybciej niż ocalałe zapasy. Część żołnierzy 
chciała 
pogrzebać martwych, ale Ghe, Qwen Shen i Węgorz zakazali im tego, uznawszy iż 
byłby to 
zbyteczny wysiłek. Niezwłocznie zarządzili też wymarsz w górę rzeki, aby uniknąć 
smrodu, jaki 
niebawem skazi powietrze.
A kiedy zatrzymali się w bezpiecznej odległości i żołnierze przystąpili do 
budowy szałasów, 
Ghe przemówił do niego po raz pierwszy po katastrofie.
– No tak, staruszku – zaczął przykucnąwszy obok siedzącego pod drzewem Ghana. – 
Czy 
mam ci ułatwić podróż, niosąc cię dalej w mym wnętrzu?
– Rób co chcesz – odrzekł obojętnie Ghan. – Nic mnie to nie obchodzi.
– Może ciebie nie obchodzi, ale mnie tak. I dlatego myślę, że dalej będziesz 
truchtać na tych 
swoich kruchych nóżkach.
Ghan wzruszył ramionami.
– Bo ty wiedziałeś – ciągnął tymczasem Ghe. – Wiedziałeś, że tak się stanie.
– Nie wiedziałem, tylko miałem taką nadzieję – poprawił go Ghan.
– No i ta nadzieja się spełniła. Ale mnie nic nie powstrzyma, staruszku. 
Pożarłem jednego 
z tych bogów, pożrę i następnych. Zrobię z nich moich służących. A kiedy będę 
już miał któregoś 
dosyć, pochłonę go do końca.
Ghan otwierał właśnie usta, żeby zaoponować, gdy rozległ się krzyk obserwującego 
równiny 
żołnierza. Obaj spojrzeli w jego stronę. Horyzont zapełniała ciemna linia dziko 
poubieranych 
jeźdźców, zbrojnych w miecze, łuki i włócznie.
– Sam widzisz – rzucił Ghan. – Obiecałem doprowadzić cię do Mangów. Oto i oni.
XXVII. Stado
Gdy Harka wraził się w ptaka, ramię Perkara ogarnęła raptowna drętwota, piekące 
mrowienie, które wywołało dzwonienie zębów, a także dziwne kołatanie serca. 
Poczuł ostry 
zaduch padliny przemieszany ze spalenizną, gdy demoniczne ptaszysko ze skrzekiem 
kłapnęło 
potwornym dziobem. Harka przerąbał jedną z nieśmiertelnych więzi; ptak wzbił się 
w przestworza i zatoczył szerokie koło. Nie zważając na płynącą z głowy krew, 
Perkar poprawił 
uchwyt, szykując się na odparcie kolejnego ataku.
Do ataku jednak nie doszło. Stwór załopotał skrzydłami i odleciał w stronę 
nadciągającej 
burzy.
– W tej burzy też coś jest – powiedział Harka.
Perkar puścił słowa miecza mimo uszu i pospiesznie dosiadł Tesha. Mech oraz jego 
branka 
znacznie się już oddalili. Zaklinacz Deszczu leżał na ziemi, klęczał przy nim 
Yuu’han, a Brat 
Koń śledził bieg wypadków z szeroko rozwartymi ustami. Ngangata stał z łukiem w 
dłoni, gotów 
posłać demonowi kolejne strzały, ujrzawszy jednak, że Perkar dosiada Tesha, 
błyskawicznie 
wskoczył na siodło i z miejsca przechodząc w pełny galop, jako pierwszy popędził 
za zbiegiem.
Na co liczył Mech? Przy takim obciążeniu, zmagając się z wierzgającą szaleńczo 
Hezhi, nie 
miał szans na umknięcie pogoni.
Perkar szybko zrozumiał, że akurat to pytanie było najmniej istotne. O wiele 
ważniejsza była 
kwestia, w jaki sposób Mech zdołał niepostrzeżenie oswobodzić się z więzów. 
Najważniejszy zaś 
był demon – ptak oraz jego pochodzenie. Czy został wysłany na pomoc Mechowi, czy 
też Mang 
wykorzystał tylko jego atak, by podjąć próbę ucieczki? A jeśli rzeczywiście był 
nadprzyrodzonym sprzymierzeńcem, to czy na pewno jedynym?
Tymczasem Mech gnał przed siebie na złamanie karku. Pragnął jak najszybciej 
osiągnąć 
gęstą chmurę pyłu i pod jej osłoną uniknąć pościgu. Coraz wyraźniej było jednak 
widać, że 
Ngangata zmniejsza dzielący ich dystans w takim tempie, że dopadnie Manga 
jeszcze przed 
czołem nawałnicy.
Natomiast Harka bez wytchnienia brzęczał w uchu Perkara, gorączkowo usiłując 
przekazać 
mu coś ważnego.
– No, co tam znowu? – warknął, przekrzykując świst wiatru.
– Spójrz. Tylko popatrz, dobrze?
Perkar spojrzał i natychmiast tego pożałował. Za ścianą kurzu podążała kurtyna 
deszczu 
spływająca ze skotłowanych, czarnych chmur, raz za razem rozdzieranych zygzakami 
błyskawic. 
Niestety, to nie wichura wieszcząca nadejście burzy podniosła z ziemi straszliwą 
kurzawę, 
a niezliczone kopyta. Aż się zdumiał, że dopiero teraz poczuł przenikający ciało 
Tesha 
podziemny grom.
Jadący przodem Ngangata zamachał gwałtownie ręką, po czym wyciągnął ją przed 
siebie. On 
także to zobaczył. Z kłębów kurzu wyłoniło się szarżujące stado dzikiego bydła. 
Zwierzęta gnały 
w ponurym, budzącym zdumienie milczeniu. Choć ziemia dygotała pod ich racicami, 
nie było 
słychać zwykłego w takich przypadkach ryku ani przerażającego kwiku tratowanych 
cieląt. 
Perkar wparł pięty w boki wierzchowca. Mech nie zamierzał chyba wjechać prosto w 
czoło 
potwornego stada? A jeśli taka myśl powstała w jego głowie, przyświecać jej 
musiał tylko jeden 
cel – śmierć Hezhi, nawet za cenę własnego życia. Oczom Perkara pędzącego na 
spotkanie stada 
ukazała się sylwetka byka – przewodnika. Ujrzał nagle całą scenę z niebywałą 
klarownością, 
a zrozumienie zaległo w jego sercu na podobieństwo gniazda jadowitych czerwi.
Olbrzymi byk dorównywał wzrostem wysokiemu mężczyźnie. Był czarny, czarniejszy 
niż 
węgiel, i tylko jego ślepia płonęły żółtym ogniem. Czarne rogi miał zwrócone ku 
ziemi, a gdyby 
potknął się w biegu, wyryte przez nie bruzdy byłyby oddalone od siebie na 
długość konia.
– Harka, co to jest?
T’esh podjął próbę zwrotu i chociaż nie odmówił wprost dalszej jazdy, było 
oczywiste, że 
nawet ten ułożony przez Mangów ogier wnet zrobi wszystko, by uciec od takich 
rogów.
– Bóg. To z pewnością jest jakiś bóg.
– Czy ty go znasz? Czy poznajesz?
– Jest w nim coś znajomego... Nie jest którymś z górskich bogów, takich jak 
Karak...
– Co możemy uczynić?
– Zawrócić, i to jak najszybciej.
– Mech usiłuje ją zabić. Jedzie w sam środek stada.
Już wiedział, że choć mogli dopaść Manga w porę, to nie mieli szans na ucieczkę 
przed 
rozpędzonym bydłem. Całą czwórkę czekała śmierć.
Rozpasana panika wgryzła się głęboko w jego serce. Jak Mech mógł coś takiego 
zrobić? 
T’esh tymczasem podjął decyzję za nich obu, zaczął biec bokiem do stada. Perkar 
uprzytomnił 
sobie, że nieświadomie popuścił wodze, jak gdyby w nadziei, że wierzchowiec 
wykorzysta tę 
sposobność, żeby się zbuntować. Z zawziętą miną wzmocnił uchwyt. Ngangata mknął 
jak strzała, 
ani na krok nie zbaczając z obranego kierunku.
T’esh natychmiast wyczul, że jego zdecydowanie było w znacznej mierze udawane. 
W pełnym galopie spróbował wykonać ostry zwrot, zupełnie nie bacząc na Perkara, 
który ze 
wszystkich sił ciągnął za cugle. Na skutki tych poczynań nie trzeba było długo 
czekać. Rumak 
potknął się i w chwilę później obaj grzmotnęli o ziemię. T’esh przetoczył się 
przez niego i Perkar 
natychmiast poczuł silny ból w nodze. Koń okazał się naprawdę ciężki.
Jakimś cudem zdołał utrzymać wodze w dłoni i choć krew pulsowała mu w skroniach 
tak 
gwałtownie, iż lękał się, że lada moment jego czaszka rozleci się na kawałki, 
wciąż ponawiał 
wysiłki, by wskoczyć na grzbiet stającego dęba wierzchowca. W oddali, na tle 
szarżującego 
nieziemskiego stada rysowały się drobne postacie. Zamiast okiełznać Tesha, 
skupił na nich całą 
uwagę. Ngangata stał w strzemionach z łukiem w dłoni. Mech tymczasem położył się 
nisko na 
końskim grzbiecie, próbując uniknąć w ten sposób strzał pół-człowieka. Natomiast 
Hezhi... 
Gdzie była Hezhi?
Dostrzegł ją po dłuższej chwili. Mała figurka w czerwono-czarnej spódnicy i 
żółtej koszuli, 
z rozwianymi czarnymi włosami stała naprzeciw przewodzącego stadu byka. 
Przerażony Perkar 
ze zdwojoną mocą szarpnął za wodze Tesha.
– Hej! – wrzasnął. – Przestań! Przestań natychmiast! – Wierzchowiec przestał 
stawać na 
zadnich nogach, ale wciąż toczył wokoło przerażonym wzrokiem. Perkar objął jego 
głowę 
zgiętym ramieniem. – Już dobrze, mały – wyszeptał. – Nie zapominaj, że jesteś 
Mangiem! Twoi 
przodkowie patrzą.
Wskoczywszy na siodło, Perkar poczuł, że ogier dygoce na całym ciele.
– No, dalej – rzucił, po czym, najlepiej jak tylko potrafił, wydał wojenny 
okrzyk Mangów. 
T’esh skoczył naprzód, a kiedy zawołał jeszcze raz, włożył w pościg całe serce, 
chociaż groziło 
to spotkaniem z potwornymi rogami. Perkar wiedział, że rumaki Mangów nigdy się 
nie cofały, 
jeżeli tylko dosiadali ich dzielni jeźdźcy.
Co prawda nadal nie miał w sercu odwagi, ale do głosu doszedł jego dawny 
fatalizm. Droga, 
którą podążał, została dawno wyznaczona, on zaś nie miał żadnego wyboru. Bez 
Hezhi wszystko 
natychmiast się kończyło. Bez Ngangaty...
Na wszelkie rozważania było już jednak za późno. Tchórzostwo zdążyło zdradzić 
nadzieję. 
Teraz pragnął już tylko jednego – dojechać w porę, by umrzeć razem z nimi.
Hezhi wpatrywała się ponuro w nadciągającą masę zwierząt. Zdążyła już przejrzeć 
je na 
wskroś i wiedziała, że nie były tym, czym się wydawały. Oderwane od ożywiającego 
je boga, 
natychmiast obróciłyby się w stertę kości. Dla niej nie robiło to jednak żadnej 
różnicy; kości 
mogły uśmiercić ją równie skutecznie jak żywe stworzenia. Wciąż odczuwała 
oszołomienie po 
niedawnym upadku. Mech od początku trzymał ją niezbyt pewnie, a do tego musiał 
jeszcze 
zmagać się z narowistym koniem, który co chwilę usiłował zawrócić przed 
nadciągającym 
stadem. Zadanie to pochłaniało go do tego stopnia, że Hezhi zdołała przerzucić 
nogę ponad 
łękiem siodła i kopnąć go prosto w twarz. Dopiero teraz dotarło do niej, iż 
miała ogromne 
szczęście, że przy upadku nie skręciła sobie karku albo nie roztrzaskała czaszki 
o wystający 
kamień.
Mech miał ochotę zawrócić konia, ale gdy nad uchem świsnęły mu dwie strzały, dał 
za 
wygraną i z zawziętą miną popędził na spotkanie stada szkieletów.
Co mogła uczynić? Ucieczka nie miała sensu. Ngangata nie miał szans, by dotrzeć 
do niej na 
czas, a Perkar znajdował się jeszcze dalej. Czy gdyby kucnęła, zwierzęta by ją 
ominęły?
Zdumiewał ją własny spokój. Czuła się tak, jakby ogarnął ją chłód tamtego 
świata, Jeziora. 
Nie miała jednak ze sobą bębenka, więc nie mogło to być prawdą.
Zmarszczyła czoło. Może kiedy tamten świat samoistnie objawiał swą obecność, 
bębenek nie 
był jej potrzebny. Pozostało jej zaledwie parę sekund, żeby się o tym przekonać. 
Zagłębiwszy się 
w sobie, nie znalazła strachu, z całą pewnością była tam natomiast rosnąca 
złość, no i jej klacz.
– Pomóż mi – powiedziała, po czym klasnęła w dłonie, raz, drugi i trzeci. 
Przewodzący stadu 
byk podbiegł już tak blisko, że widziała ziejące w czaszce otwory nozdrzy oraz 
poszczególne 
kości szkieletu. Widziała jego wnętrze, gorejący złotem i czernią piec. A potem 
ciało opadło 
z niego i już wiedziała, że nie szarżowały na nią tysiące sztuk bydła, tylko ten 
jeden byk, którego 
rogi mierzyły prosto w nią.
Kątem oka dostrzegła gnającego ku stadu Mecha, usłyszała jego przeciągły krzyk. 
Myślała, 
że natychmiast upadnie, on jednak cudownym zrządzeniem losu utrzymał się w 
siodle, unikając 
zderzenia z pierwszymi zwierzętami. W następnej chwili straciła go z oczu, bez 
reszty skupiając 
uwagę na pędzącym z naprzeciwka bogu.
Cały świat popadł nagle w dziwne odrętwienie, wszystko działo się w niezwykłym 
spowolnieniu. Nadjechał Ngangata i pochylał się w siodle, żeby zagarnąć ją 
długim ramieniem. 
Byk sadził ogromnymi susami, wyrzucając spod kopyt grudy ziemi, a w jego pustych 
oczodołach 
płonął żółty ogień. Klasnęła jeszcze raz i powietrze zadrżało. A kiedy 
rozdzieliła dłonie, rozwarło 
się pomiędzy nimi Jezioro i klacz skoczyła naprzód, galopując dzięki mocy jej 
drżącego 
ramienia. Bóg Koni uderzył byka w serce, a ten natychmiast się potknął, gubiąc 
rytm biegu. 
Uderzył znów i byk upadł. W tym samym momencie Hezhi sięgnęła ku niemu i 
rozdarła więzi 
podtrzymujące resztę stada. Kiedy poczuła, że ustępują bez oporu, wydała okrzyk 
triumfu. 
Niemal w tym samym momencie złapał ją Ngangata i wciągnął na koński grzbiet. 
Zaledwie 
zdążył wykonać zwrot, runęła na nich ściana kości. Razem z wierzchowcem 
gruchnęli o ziemię, 
lecz Hezhi przyjęła to z pełnym zadowolenia śmiechem.
Perkar obserwował tę scenę własnymi oczami, jak również oczami Harki, a mimo to 
niczego 
nie zrozumiał. Widział, jak Hezhi stoi na wprost byka i uroczyście klaszcze w 
dłonie, zupełnie, 
jak w jakiejś dziecinnej zabawie. Widział byka, jego czarno-złote więzi serca 
oraz sieć tej samej 
barwy rozpościerającą się na pozostałe sztuki bydła. A potem z piersi Hezhi 
wystrzeliło coś na 
kształt błyskawicy, w byka uderzyła rozedrgana, oślepiająca jasność. Niemal w 
tym samym 
momencie Ngangata złapał dziewczynę, a całe stado rozpadło się na kawałki. 
Czaszki odrywał 
się od kręgosłupów, te zaś sypały się na ziemię strumieniem luźnych dysków. Nogi 
rozpadały się 
w stawach, a żebra odchylały na boki, niczym przegniłe pręty klatki. Jednakże, 
chociaż 
pozbawione życia, kości nic nie straciły ze swego pędu. Wzbijając kłęby kurzu, 
potoczyły się 
naprzód czarnym wałem, który w okamgnieniu przykrył dwójkę przyjaciół. 
Wrzasnąwszy 
ochryple, Perkar przymusił Tesha do jeszcze szybszego biegu. Pośród rumowiska 
kości wznosiła 
się tylko jedna sylwetka – zastygły w zupełnym bezruchu byk.
Jeszcze w trakcie jazdy Perkar ujrzał idących o własnych siłach Ngangatę i 
Hezhi. Po chwili 
na nogi dźwignął się również wierzchowiec Ngangaty. Perkar w biegu zeskoczył z 
siodła 
i dobywszy Harki, w dwóch susach przypadł do byka, własnym ciałem odgradzając go 
od 
towarzyszy.
Dopiero po pewnym czasie dotarło do niego, że Hezhi się śmieje. Ngangata 
natomiast 
wyglądał na mocno oszołomionego.
– Co z wami? – zapytał niespokojnie. – Czy jesteście ranni?
– Nie – krótko rzucił Ngangata.
– Nic mi nie jest – zapewniła Hezhi poprzez śmiech. – Zostaw tego byka mnie.
– Jak to?
– Teraz już należy do mnie – wyjaśniła. Minąwszy Perkara, zbliżyła się do 
nieruchomego 
stwora, który – całkiem odarty z ciała – wyglądał jak zlepek czarnych gnatów 
oraz ognia.
– Hezhi, nie! – zawołał Pekar, usiłując zachować swą pozycję między dziewczyną, 
a potworem.
– Ona wie, co robi – odezwał się Harka. – Choć nigdy bym w coś takiego nie 
uwierzył.
– W co byś nie uwierzył?
Hezhi pewnym krokiem podeszła do byka i klepnęła go między rogi, które otoczyły 
ją na 
podobieństwo pozbawionych dłoni ramion jakiegoś olbrzyma. Od tego dotknięcia 
szkielet runął, 
a w powietrzu zabłysnął krótkotrwały płomień.
– Co się stało? – spytał Harkę cichym głosem.
– Ona go połknęła – odparł miecz. – Przyjęła w siebie. Teraz w jej damakucie 
przebywa 
dwóch bogów.
Hezhi zwróciła ku nim twarz, na której wciąż gościł triumfalny uśmiech. Za jej 
plecami 
zalegał wał martwych kości. Ngangata pierwszy przerwał niezręczne milczenie.
– Gdzie jest Mech? – zapytał.
* * *
Zaklinacz Deszczu nie żył. Wykrwawił się na śmierć, gdy dziób demonicznego ptaka 
rozdarł 
mu szyję. Zostawili go na ukształtowanej przez naturę kamiennej płycie na pastwę 
drapieżców, 
jak nakazywał obyczaj Mangów.
Po Mechu nie pozostał natomiast choćby najmniejszy ślad.
– Uciekł – przyznał w końcu Perkar. – Ale jak? Hezhi w zamyśleniu potarła czoło.
– Widziałam, jak wjechał prosto w stado i wcale nie upadł.
– Sprawa wydaje się całkiem prosta – oznajmił Brat Koń. – Ptaszysko, stado... 
Musiał je 
posłać tamten gaan, ten który śni dla Odmieńca. Zapewne ostatniej nocy posłał 
sen Mechowi, 
tłumacząc, co ma uczynić. – Potrząsnął głową. – Zaiste, jest to potężny człek, a 
za 
sprzymierzeńców ma wiele duchów.
– Jeden z nich jest teraz we mnie – przypomniała Hezhi.
Brat Koń popatrzył na nią z nieskrywanym podziwem. Było widać, że wierzył jej 
bez 
żadnych zastrzeżeń. Perkar poczuł ukłucie niepokoju. Pamiętał, jak wyglądała w 
Nhol, 
przepełniona niezwykłą potęgą. Wtedy też się śmiała. Tak samo śmiała się zaraz 
po tym, jak 
powstrzymała tamtego boga i jego widmowe stado. Czy jej moc nie miała osłabnąć z 
dala od 
Rzeki? Czy osłabła naprawdę, czy tylko przestała podlegać woli Rzeki? Będzie 
musiał 
obserwować ją jeszcze baczniej niż dotychczas.
Ale dziewczyna po chwili sardonicznej radości ponownie stała się dawną Hezhi.
– Nie widzę sensu w podążaniu jego śladem – oznajmił Ngangata, zapewne 
odpowiadając na 
sugestię Yuu’hana, której Perkar nie usłyszał. – Wróci do swego gaana, w czym 
pomagać mu 
będzie jeszcze więcej stworzeń podobnych tym, jakie niedawno oglądaliśmy.
– Słusznie. Trzeba nam ruszać dalej. – Perkar skinął głową.
– On wie, dokąd zmierzamy – przypomniała Hezhi. – Słyszał, jak rozmawialiśmy o 
górze. 
Może nie znać powodów, ale wie, że właśnie ona jest naszym celem.
– A jest? – wtrącił Tsem. – Usłyszałem o tym dopiero parę dni temu, księżniczko.
Hezhi wzruszyła ramionami.
– Zarówno Perkar, jak i Czarny Bóg upierają się, że powinniśmy tam jechać. Mnie 
zaś ta 
podróż wcale nie przeraża.
Słysząc te słowa, Brat Koń przekrzywił głowę.
– Księżniczko, to co zobaczyliśmy było doprawdy zdumiewające. Powstrzymałaś 
i okiełznałaś potężnego boga. Choćby jednak był on nie wiem jak potężny, i tak 
okaże się niczym 
wobec mocy bogów góry, nie mówiąc już o Odmieńcu. Odmieniec mógłby połknąć obu 
twoich 
strażników niczym smakowite kąski, a jego głód i tak pozostałby nienasycony.
– Pomimo tego nie zamierzam spędzić reszty życia na ucieczce przed ludźmi 
pokroju Mechu. 
Perkar ma rację. Czy to się nam podoba, czy też nie, musimy doprowadzić rzecz 
całą do końca.
– Zaklinacz Deszczu tego nie zobaczy – wtrącił Tsem.
Perkar poczuł znajomą suchość w gardle, zaś na twarzy Hezhi pojawił się grymas 
złości. 
O dziwo, poczuł się lepiej widząc, iż dziewczyna, która dopiero co pobiła boga, 
opłakuje Ludzką 
Istotę. Że przynajmniej pod tym względem była taką na jaką wyglądała – 
trzynastoletnią 
dziewczyną. Perkar głośno chrząknął, przerywając ciszę, jaka zapadła po słowach 
Tsema.
– Wszyscy widzicie, co czeka nas teraz. Te pogmatwane dzieje przeznaczone są dla 
Hezhi 
i dla mnie. Reszta nie musi w nich uczestniczyć, świadomie bądź też nie. Nikt z 
was nie musi 
stawiać czoła następnemu bogowi, gaanowi ani uczestniczyć w kolejnej bitwie. 
Zaklinacz 
Deszczu umarł dla nas, podobnie uczyniło wielu innych. Nie będę obwiniać żadnego 
z was ani 
nie pomyślę, że nie staje wam Piraku, jeżeli uznacie, że pora nas opuścić. 
Prawdę rzekłszy, nawet 
was o to proszę.
Posłał spojrzenie Hezhi, ta zaś skinęła głową na znak zgody. Na ten widok 
zapragnął otoczyć 
ją ramieniem, stanąć blisko niej, tak jakby byli pniem jednego drzewa.
Pozostali przyglądali się im w ponurym milczeniu i tylko Tsem wyglądał tak, 
jakby lada 
moment miał wybuchnąć. Jednak to Brat Koń odpowiedział na słowa Perkara. Tyle 
tylko, że 
zwrócił się nie do niego, a do Ngangaty.
– Jak długo według ciebie przetrwałoby tych dwoje, gdyby zdani byli wyłącznie na 
siebie? – 
Odchrząknął, po czym splunął na suchy piach.
Ngangata zdawał się głęboko to rozważać.
– No cóż, zastanówmy się – odrzekł w końcu. – Mają do dyspozycji boski miecz, 
bębenek 
szamana, dwa strażnicze bóstwa... czy coś pominąłem?
– Trzy konie Mangów, w tym Ostrego Tygrysa – dodał Brat Koń.
– Tak, powinienem również je wymienić. No, sam nie wiem. Daję im siedem, góra 
osiem 
dni.
Brat Koń energicznie pokręcił głową.
– Nie. Myślę, że albo nieustannie kłóciliby się ze sobą albo popadli w takie 
samozadowolenie, że jeszcze pierwszego dnia runęliby w przepaść nawet tego nie 
spostrzegłszy.
Ngangata zrobił zamyśloną minę.
– Tak. Wycofuję swój osąd.
W następnej chwili obaj dosiedli koni, posławszy nieznaczne uśmiechy w stronę 
jego 
i Hezhi. Perkar zerknął na dziewczynę.
– To powinno doprowadzić nas do wściekłości.
– Mnie doprowadziło – warknęła Hezhi. – Ale chyba dopięli swego? – Wzięła się 
pod boki 
i obrzuciła pozostałych wyczekującym spojrzeniem.
Tsem w końcu ciężko westchnął.
– Skoro mamy jechać, to może już ruszajmy? Nie czekajmy aż Mech opowie wszystkim 
potworom i bogom, gdzie jesteśmy.
– Muszę odśpiewać żałobną pieśń dla Zaklinacza Deszczu – cicho wtrącił Yuu’han. 
– Potem 
możemy jechać.
– Yuu’hanie... – zaczął Brat Koń, ale umilkł, ujrzawszy w oczach bratanka groźne 
błyski.
– Razem ze wszystkimi – wyjaśnił młody Mang, po czym zbliżył się do zwłok 
kuzyna.
Po chwili usłyszeli śpiew, Hezhi zaczęła płakać. Także Perkar poczuł w oczach 
szczypanie 
soli.
Niebawem wyruszyli w dalszą drogę przez wyżyny.
Interludium
List do Ghana
Ghanie, dawno do ciebie nie pisałam. Po opuszczeniu osady Mangów od dwóch 
miesięcy 
wędrujemy przez pustkowia. Nie da się napisać o wszystkim, co w tym czasie 
zaszło. Muszę się 
streszczać, bo nie sposób pisać w siodle, a właśnie w nim spędzam większość 
czasu.
Świat jest znacznie bardziej niezwykły i różnorodny niż sądziłam. Mieszkając w 
pałacu, 
miałam świadomość ograniczenia, wiedziałam, iż mój świat jest niewielki – 
odcięty nawet od 
reszty miasta – ale jakaś część mojej jaźni nie zdawała sobie sprawy, że aż tak 
bardzo niewielki. 
Być może działo się tak za sprawą tej części mnie, która jest Rzeką – pojmującą 
tylko siebie 
i zupełnie nieświadomą tego, co leży poza jej brzegami – a która okazała się 
silniejsza, niż 
przypuszczałam.
Tak więc odjechałam daleko od pałacu, od Nhol i wreszcie od samej Rzeki. Razem 
z towarzyszami przez pięćdziesiąt dni przemierzałam rozległe równiny. 
Wędrowaliśmy poprzez 
góry i lasy, które jak mi powiedziano, zachowują zieloną barwę nawet w 
najsroższą pogodę. 
Opuszczając Nhol, rozstałam się również z moją największą miłością – biblioteką. 
Tutaj 
znalazłam jednakże pewną pociechę – odkrywanie, a także, jak mawia jeden moich 
przyjaciół, 
tajemnicę.
Moje nowe wyzwanie pełne jest i jednego, i drugiego. Muszę przyznać, że równie 
często 
budzi ono we mnie przerażenie, jak i radość, ale już się z tym pogodziłam. 
Zostałam kimś, kogo 
Mangowie zwą gaanem, osobą rozmawiającą z duchami oraz bogami, pochlebstwem bądź 
siłą 
nakłaniającą ich do robienia różnych rzeczy. Oczywiście trzeba do tego mocy. 
Jeszcze do 
niedawna zdawało mi się, że miałam wielkie szczęście, pozostawiwszy daleko Rzekę 
wraz z jego 
mocą. Oferowana przez niego potęga nieskończenie przewyższa siłę, jakiej nabyłam 
na drodze 
szamana, jednakże cena, jaką musiałabym zapłacić Rzece, była dla mnie nie do 
przyjęcia. Koszt 
bycia gaanem jest o wiele niższy i wierzę, że na tyle mnie stać. Najczęściej 
dobijam targu 
z mymi sługami. Wszyscy prócz jednego służą mi dlatego, że taka jest ich wola, 
nie zaś dlatego, 
że muszą. Teraz zamieszkuje we mnie trójka bogów – ostatni zjawił się zaledwie 
dziesięć dni 
temu. A pierwszym, który wprowadził się do mego „domu” – tak oni zwą miejsce 
wewnątrz 
człowieka, gdzie osiedlają się bogowie – był duch konia. Historia ta jest zbyt 
długa, aby ją tutaj 
przytaczać, a i niezwyczajna jak na poczynania gaana. Drugi mieszkaniec jest 
chyba jeszcze 
bardziej niezwykły. Był to potężny, rozgniewany duch posłany po to, żeby nas 
zaatakować. Tego 
osadziłam w sobie siłą. A kiedy to uczyniłam, Ghanie, poczułam się jak wtedy nad 
Rzeką, 
ponieważ mogłam rozkazywać. Bardzo mi się to spodobało. Kiedy ten straszny duch 
klęknął 
przede mną i w przygnębieniu ofiarował mi swoją służbę, poczułam się jak 
prawdziwa 
księżniczka, którą zresztą jestem. Nie użyję już więcej siły, albowiem od kiedy 
on we mnie jest, 
przejmuje mnie lękiem. Prawdę rzekłszy, nie tyle on sam, co rzeczy, jakie mi 
ofiarowuje. Łechce 
mą próżność obietnicami, że z jego pomocą zawładnę każdym duchem, przysięga, iż 
stanę się 
szamanką, jakiej świat nie widział od tysiąca lat. Czuję, że to prawda – wierzę 
mu – toteż 
zwalczać muszę w sobie pokusę, gdyż posiadając dostateczną moc, mogłabym 
zmiażdżyć 
wszystkich wrogów, a zarazem odegnać niebezpieczeństwa od przyjaciół. Zmęczona 
już jestem 
uciekaniem, bitwami, śmiercią. Dlatego gdy Hukwosha – tak zwie się Bóg Byków – 
proponuje 
mi taką moc, pragnę jej. Lękam się jej wszakże, albowiem jest to tylko inna 
droga wiodąca 
z powrotem ku temu, przed czym umykałam, opuszczając Rzekę. W końcu cała moc 
pochodzi od 
niego, nawet ta, która pozwoliła mi zostać gaanem. Nie mam zamiaru tak jak on 
stać się 
Pożeraczką Bogów. Nie jest moim pragnieniem pogrążyć się w marzeniach o podboju. 
Pragnę 
jedynie żyć, być wolną i mieć święty spokój.
Wybacz mi te dygresje. Pisanie o uczuciach pozwala mi lepiej je zrozumieć. 
Ostatni bóg, 
którego zyskałam za towarzysza, jest według mego nauczyciela, Brata Konia, 
bardziej podobny 
zwykłym pomocnikom szamanów, niż dwaj poprzedni. Nazwałam go łabędziem, bo 
ukazał mi 
się pod taką właśnie postacią. Znalazłam go w odosobnionej dolinie duchów, gdzie 
stał na straży 
grobowców. Trudno orzec, od jak dawna wypełniał tę służbę, gdyż nie bardzo 
zdawał sobie 
sprawę z upływającego czasu. W każdym bądź razie wszystkie duchy odeszły i 
łabędź nie miał 
kogo pilnować. A mimo to, sam odejść nie potrafił. Kiedy go spotkałam, nie było 
żadnej bitwy, 
niebezpieczeństwa czy rozpaczy – po prostu zobaczyłam samotnego boga. 
Ofiarowałam mu 
miejsce w moim domu, wytłumaczyłam, jakiej służby od niego oczekuję, on zaś 
chętnie się 
zgodził. Po pochwyceniu byka przyniosło mi to znaczną ulgę. Chociaż łabędź nie 
jest potężnym 
sprzymierzeńcem, przynosi mi pociechę w sposób, w jaki nie robią tego pozostali.
Trzy dni temu Tsem stał się wojownikiem, a fakt ten napełnił go ogromną dumą. 
Perkar 
przygotował mu drewnianą maczugę i tarczę obciągniętą skórą łosia. Zostaliśmy 
napadnięci 
przez istoty, które Perkar nazywa Lemeyi, będące w połowie bogami, a w połowie 
czymś innym. 
Te trzy miały wygląd długonogich wilków. Cały dzień podążały za nami, zanim 
zdecydowały się 
na atak, wrzeszcząc przy tym ludzkim głosem. Mogłam pochwycić jedną – tak jak 
uczyniłam to 
z bykiem – ale już sama myśl o tym wzbudziła we mnie obrzydzenie. Zamiast więc 
zamknąć ją 
w swym wnętrzu, posłałam przeciwko niej klacz, ta zaś szybko się z nią uporała. 
Perkar uśmiercił 
drugą, ale trzecią powalił Tsem. Leżąc na ziemi ze złamanym karkiem, wiła się na 
wszystkie 
strony, ciskając przekleństwa w języku Nhol i ryjąc pazurami głębokie ślady w 
jego tarczy. Nie 
bacząc na to, Tsem uderzał raz za razem i w końcu potwór znieruchomiał.
Byłam przeciwna, gdy Perkar zaczął uczyć Tsema walki z użyciem broni, teraz 
jednak 
przyznać muszę, że postąpił słusznie. Tamten Lemeyi próbował mnie dopaść, więc 
Tsem, 
uzbrojony albo nie, i tak stanąłby w mojej obronie. Owe stwory miały szpony 
niczym lodowe 
sople i ostre jak sztylety kły. Bez oręża Tsem by zginął, a tak ocalił mi życie. 
Dobrze zdaje sobie 
z tego sprawę, chodzi z dumną miną i, po raz pierwszy od opuszczenia Nhol, 
chętnie żartuje.
Spotkanie z Lemeyi największe wrażenie wywarło na Perkarze. Od walki z nimi 
popadł 
w ponure milczenie i prawie się nie odzywa. Ngangata powiada, że kiedyś został 
oszukany przez 
Czarnego Boga występującego w postaci Lemeyi. Przypadek ten każe mi zastanowić 
się, na ile 
mogę ufać Perkarowi oraz Czarnemu Bogowi, którego ten pierwszy mianuje Karakiem. 
Wyruszyliśmy w tę podróż z południowych ziem Mangów, gdzie spotkać można co 
najwyżej 
resztki starych gór. Teraz przemierzamy przestrzenie, gdzie góry przeżywają 
wiosnę swych lat, 
a ogrom ich jest wręcz niewiarygodny. Zdumieniem przejmuje mnie myśl, że istnieć 
może szczyt 
jeszcze wyższy, a przecież wiem, że istnieje, albowiem przed nami, w lesie 
zwanym przez 
Perkara Balat, wznosi się Sheleng. Widziałam górę już wcześniej w innym świecie 
w głębi 
Jeziora, ale to wspomnienie zanika niczym sen. Przypomnienie barw oraz kształtów 
przychodzi 
mi z trudnością, zupełnie jak w prawdziwym śnie. Zresztą Brat Koń nazywa sen 
„unoszeniem się 
na powierzchni Jeziora”. Natomiast my, szamani nie tyle unosimy się na 
powierzchni, co 
nurkujemy, lecz towarzyszące temu obrazy często bywają równie pozbawione sensu, 
co te 
oglądane na brzegu.
Od czternastych urodzin dzielą mnie cztery miesiące, ale często zastanawiam się, 
czy dane 
mi będzie je oglądać. Myślę, że raczej nie. Sądzę, że tak jak wcześniej moja 
krew popchnęła 
Rzekę ku temu, by zetknąć mnie z Perkarem, tak teraz znowu coś nami kieruje. 
Odnoszę 
wrażenie, że Sheleng to nie góra, tylko głęboki dół-pułapka. Od miesięcy 
schodzimy jego 
najszerszą, najmniej stromą ścianą, wlokąc się noga za nogą albo zbiegając 
wielkimi susami. 
Czarny Bóg powiedział Perkarowi, że na samym dnie znajdziemy śmierć Rzeki, 
koniec wojny. 
Perkar wierzy, że oznaczać on będzie pokój między jego ludem i Mangami. Być 
może. Wydaje 
mi się jednak, że nad światem trwają zmagania znacznie potężniejsze, my zaś 
obchodzimy 
walczących tylko wówczas, gdy możemy im się do czegoś przydać.
Szkoda, że cię tutaj nie ma. Jeden z wrogów kusił mnie ostatnio obietnicą twojej 
obecności. 
Spośród wszystkich roztaczanych przez niego wizji tylko ta jedna miała dla mnie 
wartość. Kto 
wie, może zresztą mówił prawdę. W takim razie przepraszam, że zostałeś 
wciągnięty do tego 
dołu razem z nami. Może będziemy mieć sposobność, żeby się spotkać i 
porozmawiać, zanim 
osiągniemy dno.
Część trzecia
BOGOWIE SHE’LENG
XXVIII. Bębenek Zwiadowca
Kiedy wjechali na pole bitwy, kilka kruków poderwało się w powietrze, ale 
większość stada 
nie przerwała uczty przy ciałach zabitych, które zaściełały kamienistą ziemię.
– Harka? – mruknął Perkar.
– Wszyscy są martwi. Nikt nie kryje się wśród drzew.
Pomimo to, Perkar dołączył do towarzyszy przeszukujących pobliski skraj lasu. 
Dzięki temu 
nie musiał patrzeć na zabitych, a poza tym ci, którzy ocaleli musieli być 
niedaleko, bo ze 
szczątków dwóch yektów wciąż unosiły się kłęby dymu.
W tym czasie Brat Koń z Yuu’hanem niecierpliwie krążyli wśród poległych, szeptem 
wymieniając między sobą nazwy klanów, z których pochodzili.
Tylko dwa ciała nie należały do żadnego klanu Mangów. Zabici wojownicy mieli na 
sobie 
hełmy oraz pikowane kaftany, takie same, jakie zwykł nosić lud Perkara. Spod 
hełmów 
wyglądały włosy o barwie słomy. Na ten widok Perkar z ciężkim westchnieniem 
zeskoczył 
z siodła.
Obejrzawszy uważniej zmiażdżone twarze, doznał samolubnego uczucia ulgi. Nie 
znał 
bowiem żadnego z tych mężczyzn, chociaż skrwawione hafty ich koszul wskazywały 
na 
przynależność do Kar Herita bądź innego, blisko z nimi spokrewnionego klanu.
Jak często wyobrażał sobie moment ponownego spotkania z kimś ze swego ludu? 
Niemal bez 
przerwy od rozpoczęcia tej wyprawy. Ale przez kilka ostatnich dni wciąż dręczyły 
go wizje owej 
chwili, gdy jako pierwszych ogląda martwych, okaleczonych swego ojca i młodszego 
brata. 
Nareszcie choć raz wizje okazały się gorsze od rzeczywistości.
– Sześciu zabitych – oznajmił Ngangata, zakończywszy obchód łąki.
– Mangowie? Ngangata skinął głową.
– Tak. Czterech Mangów i dwóch Ludzi Pastwisk.
– Nigdy bym nie przypuszczał, że mój lud zapuści się tak głęboko na ziemie 
Mangów – 
mruknął pod nosem Perkar, kopnąwszy ze złością kamień. – To pastwisko jest zbyt 
kiepskie, 
żeby ludzie o nie walczyli i za nie umierali. – Zerknął z ukosa na Ngangatę. – 
Jak przyjęli to Brat 
Koń i Yuu’han?
Dwójka Mangów odjechała właśnie, by zbadać pozostałości yektów. Pół-człowiek 
odprowadził ich spojrzeniem.
– Wszyscy wiedzieliśmy, że w końcu do tego dojdzie.
– Próbowałem namówić ich, żeby zawrócili.
– Tak, ale ta wojna dotyczy także ich. Pragną ujrzeć jej koniec nie mniej niż 
my.
– A jeśli natrafimy na potyczkę, która właśnie się toczy, Ngangato? Nie zdołam 
tylko 
patrzeć, powstrzymując się od niesienia pomocy ziomkom. To samo będzie i z nimi.
– Wobec tego trzeba nam unikać takich potyczek.
– Jak? – spytał Perkar z rozdrażnieniem.
– Chyba mogę ci w tym pomóc – rzekła Hezhi, która właśnie zbliżyła się w 
towarzystwie 
Tsema. Olbrzym toczył dokoła czujnym spojrzeniem, a jego wsparta o ramię ogromna 
maczuga 
kołysała się w pogotowiu.
– Co masz na myśli?
– Przedtem o tym nie myślałam, bo na dobrą sprawę nie rozumiałam, na czym polega 
wojna, 
o której mówisz. Nie przypuszczałam, że tak to wygląda.
– A co przypuszczałaś?
– No cóż, jedyne wojny, o jakich czytałam, to te toczone przez cesarstwo. Zawsze 
wyobrażałam sobie długie szeregi nacierających na siebie zbrojnych.
Perkar pokiwał głową.
– Czasami bywa i tak.
– Tyle, że mnie chodzi o wiele tysięcy ludzi – wyjaśniła.
– Ach, już rozumiem. Słyszałem opowieści o armiach sięgających liczebnością 
nawet tysiąca 
wojów, ale to było dawno temu.
– No właśnie. Dlatego wyobrażałam sobie, iż po osiągnięciu granic twego kraju 
napotkamy 
długie na mile kolumny żołnierzy toczących zacięte boje z wrogiem. Pewnie 
uważasz, że plotę 
głupoty.
– Tak – przyznał Perkar. – Mogłabyś gdzieś znaleźć oblężoną damakutę – taką jak 
ta – ale 
nasz kraj jest o wiele za duży na to, żeby Mangowie mogli go otoczyć. Większość 
starć będzie 
wyglądać jak to tutaj: szereg potyczek wokół osad lub pojedynczych damakut. 
Najsroższe walki 
toczą się zapewne w dolinie Ekasagata, gdzie ziemia jest najlepsza. Tam bez 
wątpienia 
mielibyśmy sposobność oglądać obozujące wojska, ale właśnie tego od tak dawna 
staramy się 
unikać.
– A zatem, bez trudu unikniemy również drobnych utarczek.
– Niestety, nie. Chociaż kraj jest rozległy, jak sama widzisz, w tych okolicach 
ma postać 
plątaniny dolin oraz ciasnych przełęczy. Łupieżcze, spragnione zemsty drużyny 
zapuszczają się 
daleko w poszukiwaniu ludzkich siedzib. Nigdy nie będziemy wiedzieć, czy któraś 
z nich nie 
stanie lada moment na naszej drodze.
– A właśnie że będziemy. Mogę posłać któregoś z duchów, żeby sprawdził drogę 
przed nami.
– Naprawdę?
– Jestem pewna, że Brat Koń robi to od pewnego czasu. Czy pamiętasz, jak wczoraj 
na 
rozstajach doradzał nam obranie właśnie tego szlaku? Myślę, że już wtedy widział 
tę bitwę.
Perkar zastanawiał się przez chwilę.
– Jeśli potrafisz tego dokonać bez narażania się na niebezpieczeństwo, będzie 
doskonale. Nie 
chciałbym wystawiać na próbę naszej przyjaźnie z Mangami. Zwłaszcza, że w takich 
próbach 
zazwyczaj nie wypadam najlepiej.
– Szczera prawda – wtrącił Nganagata. Jego słowa zabrzmiały oschle, lecz bez 
cienia 
złośliwości.
Perkar ciężko westchnął.
– To jeszcze nie wszystko. Jeśli nawet zdołamy bez uszczerbku przekroczyć 
granicę, 
będziemy mieli ogromne trudności z przebyciem pastwisk bez zwracania na siebie 
czyjejkolwiek 
uwagi. Mój lud na pewno wystawił straże, a myśl o przekradaniu się przez rodzime 
ziemie 
przepełnia mnie bólem. – W głębi ducha dodał jeszcze, że nie może się doczekać, 
kiedy znów 
usłyszy ojczystą mowę, popróbuje woti i zobaczy twarze ludzi, których zna od 
dziecka.
– Dlaczego musimy zachowywać tam tak wielką ostrożność? – spytała Hezhi.
– Bo nie umiem powiedzieć, w jaki sposób zostalibyśmy przyjęci – cicho odrzekł 
Perkar. – 
Nie mogę ufać nikomu oprócz najbliższych krewnych. Jak mniemam, wszyscy są wrogo 
nastawieni wobec Mangów, za którego zresztą ty również będziesz uznana, 
księżniczko.
– Ale przecież to oni najechali ziemie Mangów, a nie odwrotnie – zaoponowała, 
wskazując 
przy tym dłonią spalone yekty, przy których Brat Koń z Yuu’hanem zaczęli właśnie 
żałobne 
śpiewy.
– Wiem – odrzekł Perkar. – Ale ludzie giną po obu stronach i jeśli zostanie 
zabity twój 
krewny, nie ma znaczenia, kto rozpoczął bitwę. Dla ciebie liczy się wtedy tylko 
zemsta. – 
Wskazał gestem trupy. – Możesz być pewna, iż ludzie z klanu tego wojownika nie 
będą 
pamiętać, że napadł na cudzą ziemię. W pamięci utkwi im jedynie to, że zginął z 
ręki Mangów 
i dlatego dobrą rzeczą jest zabijać Mangów.
Przez resztę dnia podróżowali w ponurym nastroju, a dwójka pogrążonych w bólu 
Mangów 
trzymała się na uboczu.
Na nocleg wybrali niewielką dolinę o wysokich, stromych ścianach. Takie miejsce 
nie 
nadawało się do wypasu ani koni ani bydła, dlatego nie było tu ludzkich siedzib. 
Perkar liczył 
również, że z okalającego dolinę grzbietu przyjrzy się uważnie szlakowi, który 
zamierzali 
przebyć nazajutrz.
Na krótko przed zachodem słońca Hezhi ruszyła z Perkarem wąską ścieżką wiodącą w 
górę 
zbocza. Wspólnymi siłami zdołali przekonać Tsema, by pozostał w obozie. Dla 
olbrzyma 
wchodzenie taką stromizną byłoby nie lada kłopotem.
Hezhi podziwiała łatwość, z jaką Perkar piął się do góry, choć częstokroć 
pomagać sobie 
musiał przy tym rękami. Dla niej bez przerwy wydawało się, że jest odrobinę za 
niska, by sięgnąć 
następnego występu, a jej palce zbyt drobne, by uchwycić ten sam załom, za który 
wcześniej bez 
trudu złapał Perkar. Poza tym, chłopak był silniejszy i męczył się wolniej od 
niej. Często zerkał 
za siebie z wyrazem niemej troski w oczach, co złościło ją zarazem i 
roztkliwiało. Właśnie taka 
mieszanina uczuć już na dobre skojarzyła się jej z Perkarem: irytacja i czułość.
Na koniec osiągnęli skalisty grzbiet, skąd roztaczał się rozległy widok na 
biegnące we 
wszystkich kierunkach pofałdowane pasma wzgórz. Góry i wzgórza były dosłownie 
wszędzie 
i przez krótką chwilę Hezhi miała wrażenie, że stoi na tym samym szczycie, na 
którym była 
z Karakiem, skąd wspólnie oglądali dusze zabitych ulatujące ku She’leng.
Tutaj nie ujrzała jednak żadnych duchów, tylko głębokie cienie zalegające w 
dolinach oraz 
krwawe smugi rozciągnięte na niebie przez zachodzące słońce. Perkar wyciągnął 
rękę ku 
północnemu zachodowi.
– Tam – powiedział. – Widzisz tę dolinę? Czy dojdzie tam jutro do bitwy?
Hezhi patrzyła przez chwilę we wskazanym kierunku.
– Gdzie zaczyna się twój kraj? – spytała.
– Nie jestem pewien, ale z pewnością gdzieś niedaleko. Tutaj, w górach, prawie w 
ogóle nie 
ma ludzi oprócz dzikich górali nie należących do żadnego ludu. – Zwrócił ku niej 
twarz. – Jak 
długo to potrwa?
– Sama nie wiem.
– Jeśli możesz, to się lepiej pośpiesz. Źle oceniłem odległość i światło. 
Niebawem zrobi się 
zbyt ciemno, żeby bezpiecznie zejść na dół.
Skinęła głową, po czym wydobyła z sakwy bębenek. Przez chwilę trwała w 
skupieniu, 
a następnie zaczęła rytmicznie postukiwać w instrument. Bębnienie szybko 
przerodziło się 
w drobne fale na powierzchni tamtego świata, zajrzała więc w głąb siebie i 
zobaczyła 
towarzyszy. Klacz na powitanie potrząsnęła głową; byk ponuro opuścił mordercze 
rogi. 
Pozyskany ostatnio bóg – teraz widoczny pod postacią białego łabędzia – 
przypatrywał się jej 
w uroczystym skupieniu.
– Które z was pójdzie? – rzuciła pytanie.
Byk uniósł głowę. Tutaj wcale nie wyglądał jak ożywiany płomieniem szkielet. Był 
wspaniałym zwierzęciem o szerokim karku porosłym długą, ciemną sierścią. Duże 
oczy 
pomiędzy lśniącymi rogami były brązowe i pełne inteligencji.
– Weź mnie – powiedział. – Pomkniemy przez równiny niby grom, zmiażdżymy lwa, 
stratujemy stado wilków. Zbyt długo trzymasz mnie już w tym spokojnym miejscu.
Lęk przed tym stworzeniem, podobnie jak jego siła, docierały do Hezhi nawet pod 
zimnymi 
wodami Jeziora. Pokręciła głową.
– Nie dzisiaj, nie teraz. Potrzebny mi posłaniec, nie zaś wojownik. Posyłam 
ciebie, łabędziu.
Wypuściła łabędzia przez bramę i natychmiast jego wzrok stał się jej wzrokiem.
Perkar siedział, z niecierpliwością obserwując, jak Hezhi ze szklanym wzrokiem 
uderza 
w swój bębenek. Hezhi odeszła, nie było jej teraz w swoim ciele i świadomość 
tego budziła 
w nim niepokój, być może dlatego, że gdzieś w zakamarkach pamięci wciąż miał 
zapisane 
niejasne wspomnienia własnego pobytu w innym świecie.
– Sam nie wiem, co będzie, kiedy ponownie przyjdzie mi stanąć do walki – 
powiedział do 
Harki, próbując skrócić rozmową czas oczekiwania.
– Wszystko będzie w porządku – zapewnił miecz. – Jesteś dzielniejszy, niż ci się 
zdaje.
– Na widok tamtego byka straciłem głowę. Gdyby nie Hezhi, wszyscy byśmy zginęli.
– Zginęlibyście także wtedy, gdybyś jej nie stracił. Ucz się na swoich 
pomyłkach, zamiast 
rozpamiętywać je bez końca.
– Pomyłkę popełniasz wówczas, gdy zmierzasz do celu, który okazuje się błędny. W 
obliczu 
byka było całkiem inaczej. Poczułem strach, co wcale nie było moim celem.
– Zdarzało ci się czuć strach także wcześniej.
– Teraz było inaczej.
– Wiem. Lecz odwaga istnieje tylko razem ze strachem. Im większy strach trzeba 
przezwyciężyć, tym większej wymaga to odwagi. Brak łęku to tylko przejaw 
głupoty.
– Czy nigdy nie władał tobą człek nieustraszony?
– Oczywiście, że władał. Był głupi jak stołowa noga.
– Jak brzmiało jego imię?
– Perkar.
Perkar ze złością zmarszczył brwi i zrezygnował z dalszej rozmowy. Uznał, że 
większy 
pożytek odniesie zbierając drewno na opał. Hezhi z pewnością nie skończy przed 
nastaniem 
ciemności, a na takiej wysokości noc musiała być zimna.
Kiedy bębnienie ustało, z ogniska leciały już w niebo iskry, a jedyną 
pozostałością dnia było 
wąskie pasmo czerwieni ponad rozpościerającymi się na zachodzie szczytami.
Hezhi ospale poruszyła głową, jakby obudziła się właśnie z długiego snu.
– Zimno – wyszeptała.
– Chodź tutaj, pozwól, by ogrzała cię Bogini Ognia.
Hezhi wstała bez słowa, podniosła bębenek i podeszła do ogniska. Siadła 
naprzeciw niego, 
po drugiej stronie płomieni. Potarła zziębnięte dłonie, po czym wysunęła je w 
stronę ciepła. 
Perkar powściągnął niecierpliwość, świadom, że dziewczyna przemówi dopiero 
wówczas, gdy 
będzie miała ochotę.
W końcu sama przerwała milczenie.
– Tam umierają ludzie – powiedziała. – Przykro mi.
Z mroku nocy wychynęły zimne palce i zacisnęły się na jego sercu.
– Wielu?
– Wielu. Więcej niż pięćdziesięciu. Nie mogłam dokładnie policzyć. Z nadejściem 
nocy 
przerwali walkę, ale jutro zaczną od nowa.
Perkar zacisnął wargi tak mocno, że stały się cienką linią.
– Pośród nich może być mój ojciec – wyszeptał. – I brat też.
– Tak mi przykro.
Widział, że naprawdę jest zmartwiona. Jej oczy zalśniły wilgocią.
– Tam nie da się płakać – powiedziała. – Wszystko jest jakieś inne, odległe. Ale 
teraz... – Jej 
drobne ramiona zadygotały. – Oni tam ginęli. Mieli przebite strzałami gardła, 
wielkie dziury 
w ciele... – umilkła i przeciągnęła dłonią po twarzy. – Perkarze – zaczęła, on 
zaś sztywno 
dźwignął się od ognia i przeszedł na jej stronę.
Czując się głupio, siadł obok dziewczyny i spróbował przygarnąć ją ku sobie. 
Lękał się, iż 
pod jego dotykiem zesztywnieje, będzie stawiać opór.
Tymczasem sprawy przybrały całkiem inny obrót. Wsparta o jego pierś, zaczęła 
mięknąć 
niby wosk, cicho przy tym łkając. Jej łzy były chyba zaraźliwe, bo niebawem 
także w oczach 
Perkara zrodziły się słone krople. Niemal odruchowo zaczął kołysać się w tył i 
przód, głaszcząc 
przy tym jej gęste, czarne włosy.
Po pewnym czasie musiał wstać, żeby dorzucić do ognia, a wówczas odkrył, że 
wcale nie ma 
ochoty wypuszczać jej z ramion. Wróciwszy, poczuł się nieco niezręcznie, niezbyt 
pewien, czy 
znów powinien ją przytulić. W końcu nieśmiało wyciągnął rękę.
– Nic mi już nie jest – oświadczyła, więc zakłopotany cofnął ramię. Czas jakiś 
siedzieli 
w niezręcznym milczeniu, które pierwsza przerwała Hezhi. – Nie musisz tego 
robić. Nie musisz 
mi współczuć.
Perkar cicho parsknął.
– Znasz mnie na tyle dobrze, by wiedzieć, że współczuję tylko sobie.
– Nie wierzę – odrzekła. – Ngangata uważa, że bolejesz nad całym światem.
– Ngangata jest najlepszym spośród znanych mi ludzi. Bardzo mi pochlebia, choć 
nie 
przeszkadza mu to w wytykaniu moich niedostatków, a zwłaszcza samolubstwa. 
Prawdę 
rzekłszy, z tobą jest tak samo.
– Przykro mi.
Perkar posłał jej zdumione spojrzenie.
– Powtarzasz to już po raz trzeci tego wieczoru.
– Ale to prawda. Parę miesięcy temu, kiedy pojechaliśmy w góry z Mangami, 
jeszcze zanim 
to wszystko się zaczęło, myślałam, że zostaniemy przyjaciółmi. Od tego czasu 
byłam jednak dla 
ciebie okropna. Zresztą, byłam okropna dla wszystkich, a zwłaszcza dla Tsema. 
Myślisz, że 
jesteś samolubny...
Perkar uśmiechnął się, po czym zaczął wrzucać gałązki do ognia, a każda z nich 
budziła do 
życia snopy iskier.
– Prawda jest taka – rzekł po chwili – że Brat Koń i Ngangata mają rację co do 
nas dwojga. 
Zdaje się nam, że cały świat wiruje wokół naszych nosów. Uważamy, że to od nas 
zależą 
wschody słońca i Bladej Królowej.
– Trudno się temu dziwić – mruknęła. – Tak wielu ludzi walczy i umiera, a nawet 
bogowie 
mówią, że to z naszego powodu.
– Nie. Nie daj się zwieść, Hezhi. To bogowie wszystko zaczęli. Ty i ja...
– Nie chcę o tym dzisiaj rozmawiać – oznajmiła nagle Hezhi.
– Bez przerwy tylko o tym myślę, z tobą rzecz ma się tak samo. Perkar się 
zawahał. Bliski 
był wyjawienia jej wszystkiego, co powiedział Karak – że tylko ona zdoła zabić 
Odmieńca. Ale 
przecież może powiedzieć jej to późnej, choćby jutro. Teraz, kiedy już podjął 
decyzję, będzie 
miał na to dosyć czasu.
– W takim razie o czym chcesz rozmawiać?
– Nie wiem. Sama nie wiem! – wykrzyknęła z rozpaczą w głosie. – A o czym byśmy 
rozmawiali, gdybyśmy byli parą zwykłych ludzi, bez boskiego miecza, bez bębenka, 
bez misji 
oraz toczącej się wojny?
– O niczym. Nigdy byśmy się nie spotkali.
– Mówię poważnie. O czym byśmy rozmawiali? Co byś mi powiedział, gdybym była 
dziewczyną z twego ludu i bylibyśmy zupełnie sami?
Zachichotał.
– Nie mam pojęcia.
– A jednak spróbuj – nalegała z powagą w głosie.
– Dobrze, księżniczko.
– Nie nazywaj mnie tak. Nie teraz.
Wyciągnął rękę i bez zastanowienia pogładził ją po włosach.
– Teraz przykro jest mnie – powiedział Perkar. – Naprawdę. – Uprzytomniwszy 
sobie nagle, 
co czyni, cofnął gwałtownie dłoń, jak gdyby jej głowa była rozpalonym do 
czerwoności 
kamieniem. Wzniosła wówczas oczy ku niebu, złapała go za rękę drobnymi palcami i 
z 
powrotem ułożyła ją sobie na ramieniu.
– Zmieniłam zdanie – zamruczała. – Znów jest mi zimno.
– Ach... – Perkar poczuł, że płonie mu twarz, przytulił dziewczynę do boku. Po 
chwili 
namysłu rozwinął derkę i narzucił ją Hezhi na ramiona. Potem ujął jej dłoń, a 
ona ten uścisk 
odwzajemniła.
– Dzięki, że uratowałaś mi życie – wymamrotał.
– Przestań. O to właśnie mi chodzi! – wykrzyczała, uderzając go przy tym w 
pierś. – 
Powiedz mi byle co, coś co nie ma żadnego znaczenia.
Perkar zastanawiał się dłuższą chwilę, a w końcu rzekł:
– Znam historię o krowie z dwiema głowami.
– Co takiego?
– Ta krowa miała głowę na każdym końcu. Kiedyś matka często opowiadała mi tę 
historię. 
Był sobie lis, który miał krowę z dwiema głowami...
– Opowiedz wszystko po kolei, bez żadnych skrótów.
– To głupia bajka.
– Opowiadaj, rozkazuję ci.
– Zatem spełnię twe życzenie, księ... pani. Dawno, dawno temu, w czasach gdy 
ludzie 
i zwierzęta często rozmawiali ze sobą, garnki miały własne zdanie, a kołki u 
płotu narzekały na 
nudę, był sobie lis, który nie miał krów. Lis zastanawiał się nieraz, jak zdobyć 
piękne stado 
i Piraku...
– Czy to długa opowieść? – przerwała mu Hezhi.
– Tak.
– To dobrze.
Na czas jakiś zapomnieli o śmierci i przeznaczeniu. Hezhi uśmiechała się, 
słuchając 
o wyczynach lisa i jego czarodziejskiej krowy, a w końcu, przytuleni do siebie, 
oboje zasnęli.
Hezhi obudziła się pierwsza, nie bardzo wiedząc, gdzie się znajduje. Miała 
zdrętwiałe ramię, 
a przy sobie czuła coś ciepłego.
Przytomniejąc do reszty, ostrożnie wyjęła rękę spod głowy Perkara. Chłopak 
jeszcze spał, 
więc przyjrzała się jego twarzy, zdumiona i nieco zaniepokojona własnymi 
uczuciami.
Sen oczyścił ją z trosk i niepokojów, przywracając młodzieńczy wygląd. Przecież 
tak właśnie 
wyglądał w chwili, gdy ich losy splotły się razem. Tak mógłby wyglądać nadal. 
Ile miał lat? 
Najwyżej dwadzieścia.
A co czuł wobec niej? Litość? Opiekuńczość?
Nie była całkiem pewna, ale sądząc po sposobie, w jaki ją trzymał, gdy przestała 
płakać, 
w grę wchodziło coś więcej, coś rozpaczliwego. A najdziwniejsze w tym wszystkim 
było to, że 
ona tę rozpacz rozumiała, a nawet sama odczuwała coś podobnego. Miała bowiem 
wrażenie, że 
zamiast skóry powleka ją kamienna skorupa, że jej twarz i dłonie nie potrafią 
czegokolwiek 
poczuć. Było to coś głębszego niż zwykłe odrętwienie. Ile czasu upłynęło od 
chwili kiedy ktoś ją 
obejmował, dotykał? Nawet Tsem trzymał się od niej z dala po nocnej ucieczce z 
obozu Brata 
Konia. Nie zdawała sobie przedtem sprawy, jak bardzo potrzebowała bliskości 
olbrzyma; 
czyjejkolwiek bliskości. Ale bliskość Perkara znowu była inna, wyjątkowa. Miała 
wiele 
wspólnego z tym co czuła w ramionach Yena, jednak niezupełnie. Dotyk Yena był 
podniecający, 
zakazany i słodki. To, co czuła przy Perkarze, chwytało za gardło, przeradzając 
się najczęściej 
w złość lub urazę. Ostatniej nocy objawiło się jednak zupełnie inaczej, jako coś 
wyrastającego ze 
znacznie głębszych korzeni. Zastanawiała się nawet, co by się stało, gdyby ją 
pocałował. Czy 
taka myśl przyszła mu w ogóle do głowy? Minionej nocy lękała się, że ją 
pocałuje, zmuszając 
tym samym do nazwania tego, co czuje bądź ucieczki przed tym. Teraz żałowała, iż 
decyzja nie 
zapadła, bo ostatnią rzeczą, jakiej teraz potrzebowała, była nowa niepewność.
Co zrobi, kiedy Perkar się obudzi? Jak powinna się zachować? Położyła się i z 
podstępnym 
uśmieszkiem zamknęła oczy. Niech on podejmie decyzję.
XXIX. Padający duch
Pierwszego dnia Ghan był pewien, że umrze. Drugiego żałował, że jeszcze to nie 
nastąpiło. 
Żaden oprawca spośród Ahw’en nie wymyśliłby tortury bardziej piekielnej niż 
twarde siodło 
Mangów kołyszące się na końskim grzbiecie. Trucht ocierał mu do krwi uda i 
łydki, kłus 
odzywał się bólem w całym ciele. Tylko dwie skrajności – stęp oraz pełny galop – 
nie pociągały 
za sobą natychmiastowego bólu, ale już nazajutrz poczuł, że wysiłek, jaki 
wkładał w utrzymanie 
się na grzbiecie biegnącego zwierzęcia przyszło mu opłacić kurczami mięśni i 
kręceniem 
w stawach. Trzykrotnie mięśnie oraz ścięgna łydki tężały mu w twardy supeł, a on 
osuwał się 
wówczas na ziemię i, skręcając się z bólu, pomstował na cały świat.
Nie zrobili przerwy na nocleg, a jako że nigdy przedtem nie podróżował konno, 
Ghan nie 
potrafił drzemać w siodle, w przeciwieństwie do otaczających go nieokrzesanych 
barbarzyńców. 
A kiedy w końcu opadły mu powieki, rozwarł je niemal natychmiast w obawie przed 
upadkiem. 
Pod koniec drugiego dnia był nieludzko zmordowany i prawie nieprzytomny.
Nie rozumiał mowy Mangów, chociaż pobrzmiewały w niej echa starożytnego języka 
Nhol 
i wiele słów miało podobne brzmienie. Ghe natomiast porozumiewał się z nimi bez 
trudu, być 
może dzięki tym samym siłom, które sprawiły, że Perkar nauczył się języka Nhol.
Kiedy jeszcze umysł miał na tyle trzeźwy, by odbierać nowe wiadomości, pojął, że 
drużyna 
jeźdźców poszukiwała właśnie ich, najpewniej z rozkazu człowieka, który mu się 
przyśnił, 
a który był jakimś wodzem.
Ghan wiedział jeszcze i to, że teraz jechali na spotkanie właśnie z człowiekiem 
z jego snu. 
No i oczywiście, że nie miał szans, by tego spotkania dożyć.
Aby zająć myśli czymś innym, zaczął obserwować otaczających go ludzi, jeżeli w 
ogóle te 
istoty na takie miano zasługiwały. Nie było to ciekawe zajęcie, gdyż wszyscy 
wyglądali niemal 
tak samo, w przyozdobionych czerwonymi piórami hełmach, lakierowanych pancerzach 
i długich, czarnych lub brązowych płaszczach. Wszyscy też jednakowo cuchnęli 
koniem. 
Jazgotali coś w swojej brzydkiej mowie, a także naśmiewali się z niego – starego 
człowieka, 
który bez pomocy nie potrafił nawet dosiąść konia. Pewną pociechą był dla niego 
jeden 
z ocalałych żołnierzy z Nhol, młody chłopak imieniem Kanzhu. Był kawalerzystą, 
więc świetnie 
trzymał się w siodle. Cały czas jechał obok Ghana, podtrzymywał, gdy był bliski 
upadku 
i zawsze miał na podorędziu bukłak z wodą.
Ghe w ogóle z nim nie rozmawiał. Jechał z przodu, w towarzystwie Qwen Shen i 
Węgorza, 
którzy całkiem nieźle radzili sobie z wierzchowcami.
Trzeciego dnia ocknął się w niskiej trawie. Ktoś skrapiał mu wodą twarz, a na 
jego piersi 
siedział duży świerszcz.
– Mistrzu Ghanie? Czy możesz się ruszać? – To był głos Kanzhu.
– Chyba zasnąłem – wyznał i pociągnął długi łyk wody.
– Będzie lepiej jeśli przez jakiś czas pojedziesz ze mną.
– Oni na to nie zezwolą.
– Zezwolą, bo inaczej musieliby cię tu zostawić, a wówczas ja zostałbym także. 
Nie 
opuszczę cesarskiego poddanego na takim pustkowiu.
Paru Mangów zaczęło wywrzaskiwać coś do Kanzhu, gdy ten usadził Ghana za sobą, 
ale 
szybko dali mu spokój. Cała kawalkada znacznie się bowiem oddaliła, więc z 
krzykiem za nią 
popędzili.
– Czy oni nigdy nie śpią? – burknął Ghan znużonym głosem.
Mięśnie młodego żołnierza były twarde, dawały poczucie bezpieczeństwa, zupełnie 
jakby 
obejmował ramionami nie człowieka, lecz pień drzewa. Czy on sam kiedykolwiek też 
był taki?
Zapewne nie.
– Ten przemarsz rzeczywiście jest forsowny – wyjaśnił Kanzhu. – Hrabia Węgorz, 
Pani 
Qwen Shen oraz Yen dobili z wodzem barbarzyńców jakiegoś targu. Nikt nie 
powiedział nam 
dokąd zmierzamy, ja jednak słyszałem parę razy nazwę Tseba. Tak czy inaczej, 
widać, że 
strasznie im się spieszy, bo nawet Mangowie nie gonią tak koni, jeżeli nie mają 
po temu 
naprawdę ważnych powodów.
– Skąd wiesz, że Tseba to jakieś miejsce, a nie osoba lub, dajmy na to, 
przedmiot. Czy znasz 
ich język?
Chłopak niepewnie skinął głową.
– Bardzo słabo. Przez kilka miesięcy staliśmy w Getshan, na ich granicy. 
Nauczyłem się 
mówić „witaj” i parę innych słów. Ale nazwy wielu ich miejscowości zaczynaj się 
od „tse”. 
Zdaje mi się, że tak jak w języku Nhol, słowo to oznacza „skałę”.
– Możesz zapytać, jak wiele dni jazdy dzieli nas jeszcze od tego miejsca?
– Spróbuję – obiecał Kanzhu. Zastanawiał się przez chwilę, po czym zagadnął 
jadącego 
najbliżej Manga. – Duhan zhben Tseba?
Na twarzy barbarzyńcy pojawił się wyraz zdumienia. Kanzhu powtórzył pytanie, 
zmieniając 
lekko akcent. W oczach Manga zabłysło zrozumienie, z ponurą miną rozcapierzył 
trzy palce.
– Jeszcze trzy dni? – jęknął Ghan, zaraz jednak zacisnął zęby. Więcej nie będzie 
już na nic 
się uskarżać. Barbarzyńcy i żołnierze gardzili słabymi. Nie mógł wprawdzie nic 
zaradzić na 
słabość ciała, ale na pewno mógł przestać stękać. – A więc trzy dni – powtórzył, 
dokładając 
starań, by nadać głosowi pewność.
Cudownym zrządzeniem losu następny dzień nie był już taki ciężki. Ghan 
podejrzewał, że 
jego ciało pogodziło się ze śmiercią i przestało wysyłać oznaki bólu.
Rankiem podjechał do niego zmartwiony Kanzhu.
– W nocy coś stało się Watowi.
– Komu?
– Mojemu przyjacielowi. Też był żołnierzem.
– Co z nim?
– Umarł – z prostotą odrzekł Kanzhu.
Ghan w milczeniu pokiwał głową. Oczywiście. Co jeszcze prócz śmierci mogło tutaj 
być 
zauważone?
Po krótkotrwałym milczeniu Kanzhu skierował na Ghana badawcze spojrzenie.
– Nie został pchnięty nożem, nie miał też innych ran. Widziałem jego ciało. Po 
prostu był 
martwy.
– Och. – Ghan uniósł brwi, lecz nie rzekł nic więcej.
Co dobrego przyszłoby Kanzhu z poznania prawdy? Co najwyżej naraziłby się na 
niebezpieczeństwo. Tej nocy zniknęło jeszcze dwóch żołnierzy, a ich ciał nie 
udało się odnaleźć. 
Kanzhu miał nadzieję, że obaj zdezerterowali, ale widać było, że sam nie bardzo 
w to wierzy. 
Ghan mu współczuł, ale miał na głowie własne zmartwienia. Zaginięcie żołnierzy 
stanowiło zły 
omen, świadczyło o tym, że Ghe traci panowanie nad sobą. Chociaż konsekwentnie 
unikał Ghana 
od czasu, gdy napotkali Mangów, ostatnio przejechał niedaleko, a wówczas Ghan 
miał 
sposobność przyjrzeć się jego twarzy. Oblicze ghoula przypominało zastygłą 
maskę, zaś jego 
oczy wyglądały jak twarde, czarne żelazo. Nie było w nich ani odrobiny 
człowieczeństwa.
Ghan chciał wszystko to sobie przemyśleć, zrozumieć, co działo się z Ghe. 
Chociaż ramiona, 
uda oraz brzuch wciąż odzywały się bólem, nie był on już tak rozdzierający i w 
przerwach 
przeznaczonych na jazdę stępa, które zawsze obwieszczał głos rogu, udawało mu 
się nawet na 
chwilę zdrzemnąć. Znów więc był zdolny do myślenia.
Ghe był martwym człowiekiem przywróconym do życia przez Rzekę. Jego ciało 
przejawiało 
oznaki życia, żyło pod wieloma względami, za wyjątkiem jednego. Duch tkwiący w 
jego skórze 
nie należał do człowieka, nie był ożywiany tą samą siłą, która ożywia ludzi. Nie 
był 
samowystarczalny. Zresztą, żywy człowiek również nie jest samowystarczalny. 
Potrzebuje 
pożywienia i wody, a w końcu i tak, mimo wszystko, esencja życia uchodzi z 
ciała. Natomiast 
Ghe nieodmiennie czerpał życie z zewnątrz. Blisko Rzeki, gdzie przepływ życiowej 
energii trwał 
nieustannie, to, co umykało mu przez oczy, usta, a także towarzyszący każdemu 
ruchowi ubytek 
sił, były natychmiast uzupełniane. Tutaj, życia trzeba było poszukać gdzie 
indziej. A jeśli Ghan 
prawidłowo pojmował jego naturę, to oprócz własnej miał do wykarmienia jeszcze 
parę gąb. 
Jedna z nich należała do bogini.
Stare teksty stwory pokroju Ghe nazywały Pożeraczami Życia, ale w starożytnej 
mowie 
nazywano je również „padającymi przed siebie duchami”. Nazwa ta nabrała teraz 
dla Ghana 
sensu. Ghe musiał bowiem przypominać zbiegającego stromym zboczem człowieka, 
którego 
głowa porusza się szybciej niż nogi. Taki człowiek nie może stanąć, bo zaraz by 
upadł. Może 
jedynie biec z coraz większą prędkością i w rezultacie szybciej upaść.
I taka istota miała chrapkę na Hezhi. Należało ją powstrzymać, lecz na razie 
Ghanowi nie 
przychodził do głowy żaden pomysł. Był zmęczony i potrzebował porządnie się 
wyspać.
Z nadzieją zerknął na Kanzhu. Może da się zrobić coś innego. Może zdoła namówić 
Kanzhu 
do pomocy w ucieczce.
Ale tej nocy Kanzhu zniknął i Ghan nigdy już więcej go nie zobaczył.
Następny dzień przyniósł zdarzenie, które sprawiło, że Ghan na krótko zapomniał 
o swoim 
bólu i niepokoju. Jak zwykle odezwał się róg nakazujący jazdę kłusem i konie 
zaczęły zwalniać 
bieg. Ghan powitał tę komendę z rozczarowaniem. Teraz, gdy już bez wysiłku 
utrzymywał się 
w siodle, najbardziej odpowiadał mu galop, bo koń szedł wtedy równo. Kanzhu 
pokazał mu 
także, jak radzić sobie w kłusie, wymagało to jednak unoszenia się w 
strzemionach, co zmuszało 
jego stare, wątłe nogi do nieustannego wysiłku.
Tymczasem, zaledwie po paru chwilach kłusu, nadszedł sygnał do jazdy stępa, co 
samo 
w sobie było czymś niezwykłym. Zmiany tempa nigdy nie następowały po sobie tak 
szybko. 
Niebawem przyczyna tego rozkazu stała się oczywista. Na horyzont wypełzły góry.
Mangowie nazywali je nunetuk. Słowo to wydało się Ghanowi zbyt krótkie, by w 
formie 
dźwięku oddać to, co widziały jego oczy. Cztery nogi, na podobieństwo kolumn 
podpierających 
sklepienie hali, dźwigały potężny tułów. Z głów sterczały wężowo powyginane 
wyrostki, zaś 
nieco pod nimi widać było złowrogo wygięte ku górze szable z kości słoniowej. 
Długa, 
zmierzwiona sierść miała barwę od czerwonobrązowej po czarną. Liczące piętnaście 
sztuk stado 
pasło się w wysokiej trawie opodal świerkowego lasu. Początkowo tylko drzewa 
pozwalały 
ogarnąć ogrom zwierząt. Niebawem jednak siedmiu Mangów z wrzaskiem pomknęło ku 
nim 
przez step i dopiero wówczas można było dokładniej oszacować rozmiary tych 
potworów. 
Dosiadający wierzchowców ludzie z łatwością mieścili się pod ich brzuchami.
– Co oni robią? – spytał Ghan pełnym niedowierzania głosem. Żaden z Mangów nie 
raczył 
mu odpowiedzieć, a Kanzhu już nie było.
Wciąż wrzeszcząc, wojownicy zbliżali się do świadomych ich obecności olbrzymów. 
Duże 
nunetuki uformowały obronny pierścień wokół mniejszych. Najmniejsze sztuki – 
dorównujące 
wzrostem koniowi, musiały być cielakami. Mangowie tymczasem powyciągali miecze i 
zaczęli 
nimi wywijać przed pyskami zwierząt. Najwyraźniej mieli zamiar podjechać na tyle 
blisko, by 
razić je tym orężem.
„Czy włócznie nie byłyby lepsze?” – pomyślał Ghan, wnet jednak zorientował się, 
że 
Mangowie nie zamierzali zabijać wielkich stworzeń, tylko je dotykać.
Choć pomysł ten wydawał się obłąkany, im dłużej Ghan obserwował niezwykłe 
widowisko, 
tym bardziej utwierdzał się w słuszności swych przypuszczeń. Zręcznie unikając 
masywnych 
białych ciosów godzących w ludzi oraz wierzchowce, pochyleni w siodłach Mangowie 
lekko 
poklepywali gigantyczne stworzenia. Ci, którzy w zabawie nie uczestniczyli, 
przyjmowali te 
popisy radosnymi okrzykami. Po raz pierwszy od kilku dni cały oddział stanął z 
przyczyny innej 
niż karmienie czy pojenie koni.
Przerwa nie trwała jednak długo i niebawem siódemka zadowolonych wojowników, 
wymachując bronią, zawróciła ku oczekującym jeźdźcom, spośród których wyłoniła 
się kolejna 
grupka gotowych na spotkanie z olbrzymami Mangów. Ci jednak nie mieli tyle 
szczęścia, co 
poprzednicy, gdyż od czoła kolumny posypał się grad ochrypłych komend i po 
krótkiej sprzeczce 
klnący pod nosem śmiałkowie z powrotem zajęli swoje miejsce w szyku. Ghan 
śledził ich 
poczynania, toteż stracił z oczu nadjeżdżającą siódemkę, od której 
niespodziewanie doleciała 
wzmożona wrzawa przerażonych głosów.
Ghan spojrzał w tamtą stronę, ciekaw, co też mogło się wydarzyć. W zasięgu 
wzroku miał 
sześciu kręcących się bezradnie jeźdźców, podczas gdy siódmy zniknął gdzieś w 
wysokiej do 
piersi trawie. Ponad falującą zielenią widać było tylko podskakującą głowę 
konia. Zwierzę 
rozpaczliwie kwiczało, wydając mrożące krew w żyłach dźwięki, jakich Ghan nigdy 
u koni nie 
słyszał. Po chwili wierzchowiec skrył się wśród traw i nastała cisza. Dwaj z 
szóstki jeźdźców 
stracili panowanie nad swymi końmi. Jeden z rumaków, smoliście czarny ogier, 
stanął dęba 
i wściekle bił powietrze przednimi nogami. Z trawy coś błyskawicznie skoczyło, 
jednym ciosem 
wielkiej, ociekającej krwią łapy rozpruło mu brzuch, po czym rzuciło się na 
drugiego 
rozszalałego wierzchowca.
Kątem oka Ghan pochwycił wkraczającą na scenę nową postać. To był Ghe.
Ghe nic nie obchodzili ludzie, którym do oczu zaglądała śmierć. Ogarnął go po 
prostu głód, 
a wolał nie zabijać żołnierzy w biały dzień. Od południa nie mógł myśleć o 
niczym innym oprócz 
zaspokojenia straszliwego ssania w dołku, zaś otaczający go Mangowie ze swymi 
wierzchowcami sprawiali, że czuł się jak umierający z głodu, który trafił na 
biesiadną salę. 
Resztka rozsądku podpowiadała mu ponadto, że nie zaszkodzi zaskarbić sobie 
szacunek tych 
dzikusów. Jadąc na spotkanie z wielkim nunetukiem wyglądałby głupio, a gdyby 
ogromny stwór 
padł trupem na jego widok, zrodziłoby to mnóstwo podejrzeń wśród pozostałych 
członków 
wyprawy. Żołnierze z Nhol z pewnością by wówczas odgadli, jaki los spotkał ich 
towarzyszy.
Natomiast ów ukryty w trawie drapieżnik świetnie nadawał się do zabicia.
Nim dotarł na miejsce, trzech ludzi i dwa wierzchowce leżało bez życia bądź 
dogorywało. 
Przechwycił, ile tylko mógł z ich życiowej esencji, ale było tego niewiele. 
Demon, którego 
połknął, zapewniał mu ogromną potęgę, ale też potrzebował mnóstwa energii, żeby 
nad nią 
zapanować i dlatego teraz zawsze chodził głodny.
Jego koń wpadł w popłoch, stanął dęba i zrzucił go z siodła, ale wszystko to 
działo się 
z niewiarygodną powolnością, dzięki czemu jego zmysły mogły przewidzieć bieg 
wypadków na 
długo naprzód. Z łatwością wywinął koziołka w powietrzu i z kocią zręcznością 
spadł na step. 
W następnej chwili tym samym płynnym ruchem szybko rzucił się naprzód. Ściskając 
nóż 
w dłoni, Ghe stanął oko w oko z przyczajonym w kępie traw stworem.
W tym oszałamiającym przyspieszeniu zmysłów dość miał czasu, by przyjrzeć się 
uważnie 
niesamowitej bestii. Zwierz zdawał się niski i krępy, lecz było to tylko 
złudzenie. Gdyby bowiem 
nie przywarował przy samej ziemi, z pewnością wystawałby ponad trawy. 
Najbardziej 
przypominał chyba mastiffa, dzikiego psa o niemal kwadratowej głowie i bardzo 
krótkim pysku. 
Tyle tylko, że jego zbroczone posoką łapy były krótsze i znacznie grubsze niż 
psie, ponieważ 
dźwigały ciężar dorównujący zapewne wadze dużego konia. Płowa sierść pocięta 
była 
ciemnobrązowymi pręgami. Za głową prężyły się grube węzły potężnych mięśni 
karku.
Szeroko otwarta paszczęka drapieżcy bez trudu pomieściłaby głowę Ghe, i taki 
właśnie 
zamiar wyzierał z czarnych, lśniących oczu bestii. Gdyby nie nadzwyczajne 
zdolności Ghe, jego 
szybkość byłaby wręcz niesamowita. Jak przed chwilą udowodnił, prześcignięcie 
konia, 
przynajmniej na krótkiej drodze, przychodziło mu bez najmniejszego wysiłku.
Ghe naprężył mięśnie, zapuścił korzenie mocy w step i zaczął zasysać jego 
materię, tak jak 
przedtem demon czerpał energię wprost ze swojej rzeki.
Bestia i ghoul zwarli się w morderczym uścisku. Pomimo ogromnej siły, jaką 
dysponował 
Ghe, zwarcie potężnie nim zachwiało, lecz i tak potwór wyglądał na bardziej 
zaskoczonego. 
Obaliwszy przed chwilą konia z taką łatwością, jak gdyby była to zaledwie mucha, 
nie 
spodziewał się takiego oporu ze strony szczupłego człowieka. Ten tymczasem 
zanurkował pod 
rozstawionymi łapami i wbił nóż w dolną szczękę bestii. Mając przed oczami 
szeroko 
rozdziawioną paszczę, Ghe ujrzał, jak skrwawiona stal wyskakuje z języka, by 
wraziwszy się 
w podniebienie, sięgnąć mózgu. Od razu wyczuł, że ciosem tym nie zdołał 
uśmiercić zwierzęcia. 
Gdyby był tylko zwykłym wojownikiem, ten potwór o wyglądzie psa znalazłby w 
sobie dość sił 
oraz złości, by rozedrzeć go na strzępy, zanim rozpłatany mózg odmówiłby mu 
posłuszeństwa. 
Ghe natomiast błyskawicznie zabrał mu też życie, pochłonął je wielkimi, 
zachłannymi łykami. 
Ponadto zajął się tym, co pozostało z ducha i dołączył go do pozostałych, które 
przetrzymywał 
w sercu.
„Tak więc, teraz jest nas pięcioro” – pomyślał przygnieciony nieruchomym, 
cuchnącym 
cielskiem. Uśmiechnął się, gdy zwłoki zadrżały, poniewczasie zaatakowane przez 
resztę 
wojowników.
Pozwolił by Mangowie wydobyli go spod ubitego zwierza, a radosna wrzawa, jaką 
podnieśli, 
gdy ociekający krwią, stanął o własnych siłach, dała mu wiele radości. Zamachał 
nożem nad 
głową i krzyk natychmiast przybrał na sile. Wolnym krokiem ruszył w stronę 
pozostałych 
jeźdźców, a jeden z wojowników poprowadził jego wierzchowca. Ghe wiedział 
bowiem, że idąc 
pieszo, prezentował się z większą godnością niż w siodle.
Z naprzeciwka nadjechał dowódca, zeskoczył na ziemię, co stanowiło dowód 
ogromnego 
szacunku, i z zapałem poklepał go po ręce.
– Nigdy w życiu nie widziałem podobnego wyczynu – oznajmił głosem, w którym znać 
było 
nutę podziwu. – Gaan miał rację co do twojej osoby. Mówił, że jesteś niczym lew, 
a tylko lew 
mierzyć się może z shezhnesem.
– Shezhnesem? – powtórzył Ghe.
– Trawiastym niedźwiedziem. To on musiał podkradać się do nunetuków, gdy wpadli 
na 
niego nasi wojownicy. – Z niedowierzaniem pokręcił głową. – Czy to boskie 
ostrze? – zapytał, 
wskazując trzymany przez Ghe nóż.
Ghe zmarszczył czoło, nie bardzo wiedząc, o co mu chodzi.
– Jakie?
Mang poklepał go po plecach.
– Myślę, że w ten sposób odpowiedziałeś już na moje pytanie.
– Ale ty nie odpowiedziałeś na moje – stwierdził Ghe. – Czym jest „boskie 
ostrze”?
Dowódca wyglądał na zdumionego.
– To broń, w której siedzi jakiś bóg. Słyszałem o tym, ale niewiele więcej mi 
wiadomo. 
Oczywiście z radością wszystko ci przekażę.
– To dobrze – powiedział, a pamięć podsunęła mu gorzki obraz miecza Perkara 
gnającego 
łukiem na spotkanie z jego orężem. Przypomniał sobie, jak pobłogosławione przez 
Rzekę ostrze 
zadrżało i omal nie rozpadło się na kawałki, gdy wraził się w nie dziwny, 
zielony metal. „Boskie 
ostrze”.
– Nasz gaan opowie ci o tym więcej.
– Kiedy się z nim zobaczę? – zapytał z roztargnieniem, pozdrawiając dłonią wciąż 
wiwatujących wojowników.
– Spotkamy się z nim jutro przy Białej Skale – odrzekł dowódca. Ghe skinął 
głową, po czym 
zerknął na Qwen Shen, we wzroku której malowała się dziwna mieszanina strachu 
oraz ulgi. 
Poczuł, jak ze wzmożoną siłą odzywa się w nim uczucie do niej. Była doprawdy 
niezwykłą 
kobietą i wiele jej zawdzięczał. Kiedy już wreszcie połączy się z Hezhi, swoją 
prawdziwą 
miłością, zakończy jej życie z największą delikatnością.
Słowo „Tseba”, jak odkrył Ghan, oznaczało „Białą Skałę”. Nazwa ta okazała się 
niezwykle 
trafna, gdyż odnosiła się do płytkiego wąwozu o wapiennych ścianach, który 
biegnąc z grubsza 
w kierunku północnym, piął się ku znacznie wyżej położonym terenom. Ostatniego 
dnia podróży 
zaczęła dołączać do nich coraz większa liczba jeźdźców i w końcu Tseba napełniła 
się odgłosem 
kopyt przeszło setki wierzchowców.
U wylotu wąwozu czekała na nich samotna postać na koniu.
Ghan nie był pewien, czego właściwie się spodziewał po wodzu Mangów, oczekiwał 
jednak, 
że będzie mu towarzyszyć przynajmniej paru przybocznych, choćby trębaczy 
obwieszczających 
jego nadejście. Już z daleka Ghan dostrzegł, że wódz nie nosił żadnych oznak 
władzy, co więcej, 
sprawiał wrażenie znużonego i brudnego, jak gdyby przyszło mu wędrować drogą 
dłuższą 
i trudniejszą niż ich własna. Z pewnością zwątpiłby w rangę tego człowieka, 
gdyby nie postawa 
Mangów, którzy jak jeden mąż zsiedli przed nim z koni, a w ich ślady poszła 
również większość 
żołnierzy z Nhol.
Dowódca zaprowadził Ghe, Qwen Shen oraz Węgorza prosto do wodza. Już po chwili 
wywiązała się między nimi ożywiona rozmowa. Ludzkie głosy niosły się daleko w 
głąb wąwozu, 
nie dalej jednak niż parskanie koni i nieustanne uderzanie kopyt. Dlatego też, 
choć Ghan 
wszystkich słyszał, nie zdołał uchwycić sensu padających słów.
Po niedługim czasie od grupy rozmawiających oddzielił się Ghe i z powrotem 
wszedł między 
wojowników oraz konie. Kroczył niczym bohater, a ludzie z szacunkiem schodzili 
mu z drogi. Po 
chwili stało się jasne, że zmierza prosto do Ghana. Zebrawszy wszystkie siły, 
Ghan czekał, co 
będzie dalej.
– Witaj, Ghanie – oz wał się Ghe, podchodząc bliżej. – Widzę, że całkiem nieźle 
zniosłeś 
naszą podróż.
– Owszem, nieźle.
– Czy zechcesz pójść ze mną?
Ghan przywołał na usta nieznaczny uśmieszek.
– A mam jakiś wybór?
– Nie.
– No cóż, w takim razie pójdę z przyjemnością. – Otrzepał z nóg końską sierść, 
jednak te po 
paru pierwszych krokach odmówiły mu posłuszeństwa.
– Pozwól, że ci pomogę. – Ghe mocno, aż boleśnie, ujął go pod ramię i powiódł ku 
wodzowi. 
– Muszę przyznać, Ghanie, że jestem na ciebie zły – odezwał się Ghe. – Choć na 
dobrą sprawę 
przez ostatnie dni unikałem cię z jeszcze innego powodu.
– Czyżby? Więc mnie unikałeś?
Ghe prychnął zniecierpliwiony.
– Zdradziłeś mnie, Ghanie, i zdradziłeś Hezhi, choć pewien jestem, iż w swym 
upartym 
rozumie żywisz przekonanie, że w ten sposób jej pomagasz. Unikałem cię, żeby 
ocalić ci życie. 
Za każdym razem, gdy na ciebie patrzę, mam ochotę wyjąć ducha z tej 
pomarszczonej skorupy. 
A jednak uznałem, że nadal możesz być do czegoś przydatny. Teraz zaś okazuje 
się, że miałem 
rację.
Byli już blisko rozmawiających przywódców. Ghe zwolnił kroku, być może po to, by 
nie 
sprawiać wrażenia, że ciągnie go siłą. Ghan otworzył usta, chcąc zapytać do 
czego, zdaniem Ghe, 
może być jeszcze przydatny, ale właśnie wówczas stanęli naprzeciw jasnookiego 
wodza 
Mangów.
Wódz wyglądał na znużonego. Był odziany tak samo, jak otaczający go wojownicy – 
w długi 
czarny płaszcz i spodnie. Jedyna dostrzegalna różnica polegała na tym, że nie 
nosił hełmu. 
Zdumienie musiał również budzić jego wiek. Wódz mógł sobie liczyć nie więcej jak 
szesnaście 
lat.
– To ty zwiesz się Ghan – rzekł w zniekształconej przez silny akcent, ale 
zrozumiałej mowie 
Nhol.
– W rzeczy samej.
– Ty i ja mamy wiele do omówienia razem z pozostałymi – rzekł, wskazując Ghe i 
całą 
resztę. – Być może sprawi ci radość wiadomość, że Hezhi wciąż żyje i ma się 
całkiem nieźle.
Uchwyciwszy w pełni sens tych słów, Ghan zamrugał, próbując zapanować nad nagłym 
przypływem uczucia, które tak długo udawało się mu okiełznywać.
– Skąd to wiesz? – zapytał. Wódz poklepał się po piersi.
– Widzę ją tutaj. A całkiem niedawno jechałem u jej boku. – Położył dłoń na 
ramieniu 
Ghana. – Pozwól, że się przedstawię. Jestem szamanem i wojennym prorokiem Klanu 
Czterech 
Świerków. A także, z woli Rzeki i niebios, wodzem trzech oddziałów północno-
zachodnich. – 
Rozpostarł ramiona, jak gdyby zamierzał ogarnąć nimi wszystkich widocznych w 
dole mężczyzn, 
którzy stojąc obok wierzchowców, oczekiwali na jego rozkazy. – Lecz ty, 
przyjacielu, możesz 
mówić na mnie Mech.
XXX. Przydrożny znak
Perkar wstrzymał oddech i zesztywniał, gdy nieoczekiwanie odezwał się Harka.
– Co się dzieje?
– W skałach przed nami kryje cię co najmniej piętnastu ludzi – odrzekł miecz.
– Czy mają nas w zasięgu głosu – spytał szeptem.
– Powiedziałbym raczej, że krzyku.
– Mangowie?
– A skąd mam to wiedzieć? Wiem jedynie, że póki co nie powzięli decyzji, by na 
ciebie 
napaść. Być może na kogoś czekają albo czegoś strzegą.
Perkar poczuł na sobie wzrok Hezhi i posłał jej nikły uśmiech.
– Udawaj, że rozmawiamy o czymś błahym – rzucił cicho.
– Myślałam, że cały czas niczym innym się nie zajmujemy – odrzekła Hezhi, 
wracając 
pamięcią do przerwanej przez Harkę dyskusji o wyższości bydła czerwonego nad 
brązowym.
– Przed nami są jacyś wojownicy.
– Jeszcze wieczorem ich tam nie było.
– Ale teraz są. Ngangato, słyszysz, co się dzieje?
– Tak. Lepiej zaraz wracajmy tę samą drogą, którą tutaj przybyliśmy.
– Na to jest już za późno – zaoponował Perkar. – Oni niewątpliwie wiedzą, że tu 
jesteśmy. 
Kiedy dam znak, skryjecie się pod osłoną tamtych drzew. Nie sądzę, żeby mierzyli 
do nas 
z łuków, ale...
– Nie będziesz bić się z nimi w pojedynkę – syknęła Hezhi.
Perkar z uśmiechem pogładził ją po dłoni.
– Nie zamierzam bić się w ogóle, chyba że nie będzie innego wyjścia. Zważywszy 
na to, 
gdzie jesteśmy, wiele przemawia za tym, że mogą to być wojownicy mojego ludu. 
Ale w czasie 
wojny różne rzeczy mogą się zdarzyć. Jeśli zbyt pospiesznie strzelą do któregoś 
z was, mogą was 
zabić. Jeśli pomyłkowo wystrzelony pocisk ugodzi we mnie...
Wyrzekł te słowa z pewnością, której w ogóle nie odczuwał. Jechali bowiem 
parowem tak 
wąskim, że nad głową mógł dostrzec zaledwie wąziutki skrawek nieba. Czy wyżyje, 
jeśli spadnie 
na niego ogromny głaz? Albo jeśli połamie nogi w jakiejś pułapce, a następnie 
bezbronny 
zostanie rozdarty na strzępy?
– No więc, jeżeli spotka to mnie – podjął po chwili – wynik nie będzie 
przesądzony. Gdyby 
mnie zaatakowali, możecie pospieszyć mi z pomocą, ale kilku niech zostanie do 
obrony Hezhi.
– Ja wcale nie jestem bezbronna – przypomniała mu spokojnym, choć zdecydowanym 
głosem.
Od chwili, gdy przed pięcioma dniami spędzili we dwójkę noc na skalnej półce, 
wyraźnie się 
do siebie zbliżyli. Bardzo wyraźnie. Nic więc dziwnego, że przyjął te słowa z 
uśmiechem, po 
czym nachyliwszy się do jej ucha, zapytał szeptem:
– Czy to jedyna głupota, jaką ostatnio powiedziałem?
– Mniej więcej, przynajmniej w ciągu paru ostatnich dni.
– Wobec tego powinnaś być ze mnie dumna. – Ależ jestem. I uważaj na siebie.
Pokiwał uspokajająco głową i zerknął przez ramię na pozostałych, akurat w porę, 
by 
pochwycić umykający wzrok Ngangaty.
– No, co tam? – krzyknął w jego stronę.
– Oni mogą ruszyć na nas w każdej chwili. Wy dwoje lepiej zostawcie zaloty na 
dogodniejszą porę.
Zdjęty niemym oburzeniem Perkar zamknął usta i zeskoczył z siodła. Próbując nie 
myśleć 
o tym, co czyni, mszył pieszo naprzód. Na ten widok reszta jeźdźców szybko 
skryła się wśród 
drzew.
Nieustannie miał wrażenie, że przedziera się przez ruchome piaski. Tylko czujne 
spojrzenia 
śledzących każdy jego ruch przyjaciół sprawiały, że zdołał nadać swoim krokom 
pozory 
pewności i sprężystości. Przeszedł jakieś pięćdziesiąt kroków, gdy w pobliżu 
zagrzechotał 
potrącony kamień. Perkar czujnie przystanął.
– Przychodzę rozmawiać, nie walczyć – zawołał.
Po chwili, w skałach po prawej rozległy się ciche szepty.
– Powiedz, kim jesteś – ktoś krzyknął w ojczystej mowie Perkara.
– Jestem Perkar z Klanu Barku.
W górze ponownie zaszurały przesuwane kamienie i spomiędzy przewieszającej się 
ponad 
krawędzią parowu plątaniny suchych gałęzi powstał krępy, jasnowłosy mężczyzna.
– Wobec tego musisz mi coś wyjaśnić, albowiem według tego, co słyszałam, jesteś 
już 
duchem. – Potrząsnął okrągłą głową i uśmiechnął się z niedowierzaniem. – 
Tymczasem wygląda 
na to, że powróciłeś jako Mang.
– Wiesz o mnie więcej, niż ja o tobie. Czy ja cię znam?
– Nie. Ja natomiast słyszałem opowieść o tobie. Jestem Morama z Klanu 
Kwereshkan.
Perkar w zdumieniu uniósł brwi.
– To klan mojej matki.
– Zaiste, jeśli rzeczywiście jesteś tym, za kogo się podajesz. A jeżeli nawet 
nim nie jesteś... – 
wzruszył ramionami – to i tak bez wątpienia pochodzisz z Ludu Pastwisk, co widać 
nawet pod 
tym przebraniem. Bądź zatem pozdrowiony.
– Mam towarzyszy – oznajmił Perkar.
– Więc ich witamy również.
– Dwaj z nich to Mangowie. Reszta pochodzi z jeszcze dalszych stron.
Ku jego zaskoczeniu, rozmówca spokojnie skinął głową.
– Jeżeli jesteś Perkarem – a wierzę, iż tak właśnie jest – jesteśmy na to 
przygotowani. 
Powiedziano nam, że może tak się zdarzyć. Masz moje słowo i Piraku, że nie 
spotka ich 
krzywda, jeśli nie uderzą na nas pierwsi.
– Zaniosę im tę wiadomość. – Ruszył w głąb parowu, kiedy w pełni uzmysłowił 
sobie wagę 
tego, co przed chwilą usłyszał.
– Jak to, powiedziano wam? Kto wam to powiedział?
– Mój książę. Kazał, żebym ci powiedział: „Jestem znakiem przydrożnym”.
Perkar odwrócił się, czując jak cierpnie mu skóra na grzbiecie. Karak.
Hezhi bezradnie wzruszyła drobnymi ramionami.
– Nie jestem pewna, czy tak to sobie wyobrażałam. – Zerknęła na Perkara. – Ale 
dom 
wygląda podobnie. Bardzo ładny.
Perkar zagryzł wargi. Wiedziała, że pod maską dobrego humoru usiłuje ukryć 
troskę.
– Wiem, że nie jest to twój pałac w Nhol, ale będzie lepszy od yektu Mangów. – 
Zdanie to 
wypowiedział przyciszonym głosem, tak, by nie słyszeli go Brat Koń i Yuu’han. 
Obaj wojownicy 
krążyli nerwowo po zakurzonym majdanie osady.
– Na pewno tak – rzuciła Hezhi. – Ciekawe jak wygląda w środku.
– Niebawem się przekonasz – odparł Perkar, zsiadając z konia. – A oto nadchodzi 
książę.
„Książę” okazał się mężczyzną o gburowatym wyglądzie i tak wysokim, że przy 
swojej tuszy 
sprawiał wrażenie przesadnie chudego. Tak jak Perkar, miał ciemne włosy i jasną 
skórę. Strój, 
który nosił, niczym nie wskazywał na zajmowaną przez niego pozycję, jednak Hezhi 
zdążyła już 
się przekonać, że zamieszkujący tę krainę ludzie nierzadko mieli dziwaczne 
obyczaje.
Lud Perkara. Było rzeczą doprawdy niezwykłą oglądać naraz tak wiele mężczyzn i 
kobiet 
wyglądających tak samo jak on. Chociaż zawsze zdawała sobie sprawę, iż gdzieś 
tam istnieć 
musiały całe wioski oraz osady zamieszkałe przez jego pobratymców, to w jej 
umyśle powstało 
wyobrażenie, że Perkar był wyjątkowy i w szczególny sposób różnił się od 
pozostałych. W końcu 
jedynymi cudzoziemcami, jakich napotkała na swojej drodze, byli Mangowie, ci 
zaś, 
pominąwszy ubiór, niewiele różnili się od ludzi, wśród których wyrosła. 
Podświadomie 
traktowała Perkara tak jak Tsema czy Ngangatę – jako kolejne pojedyncze 
wynaturzenie.
Teraz te wyobrażenia znikły. Ludzie przebywający w damakucie mieli włosy 
jasnobrązowe, 
jak u Perkara, i czarne jak jej własne. A czupryny dwóch były równie białe jak u 
Ngangaty, zaś 
jeszcze jeden zdawał się mieć zamiast włosów czapkę z ciasno skręconych drucików 
miedzianej 
barwy. Oczy również połyskiwały różnymi kolorami, były niebieskie, zielone, a 
nawet 
bursztynowe.
Jeśli zaś chodziło o damakutę, no cóż, Perkar miał rację – była nią 
rozczarowana. Kiedy 
opowiadał o niej w języku Nhol, przedstawiał ją jako „halę”. Dlatego wyobrażała 
sobie coś na 
kształt pałacowej sali. Tymczasem damakuta, w której się znalazła, została 
wzniesiona z drewna. 
Jak na budowlę drewnianą prezentowała się bez wątpienia wspaniale – stromy dach, 
ręcznie 
strugane gonty i bogato rzeźbione słupy przydawały jej prymitywnego uroku. 
Szczerze musiała 
przyznać, że Perkar wszystko to jej opisał, lecz umysł nagiął obraz do znanych 
jej widoków.
Oczywiście ani słowem nie wspomniał o czerwono-złotych i czarnych kurach na 
majdanie, 
o drzemiących na progu damakuty psach, czy dziwnie wyglądających, umorusanych 
dzieciach, 
niemal nago bawiących się pośród kur.
Perkar miał jednak rację – damakuta z pewnością była lepsza od yektu Mangów.
Książę podszedł bliżej i powiedział Perkarowi coś, czego Hezhi nie zrozumiała. 
Perkar zrobił 
znużoną minę, a na czoło wystąpiły mu głębokie bruzdy. Widać było, że odpowiedź 
przyszła mu 
z dużym trudem. Po chwili namysłu dorzucił jeszcze parę słów, po czym 
machnięciem ręki 
przywołał do siebie pozostałych. Hezhi ruszyła z miejsca z niechęcią, której nie 
potrafiła 
zrozumieć. We wzroku wysokiego mężczyzny kryło się coś niepokojącego, kiedy 
jednak 
podeszli bliżej, powitał ich lekkim ukłonem.
– Wybaczcie chropowatość mowy Mangów w mych ustach, ale od dawna się nią nie 
posługiwałem.
Ucho Hezhi nie wyłowiło w jego języku żadnych nieprawidłowości. Być może Brat 
Koń 
z Yuu’hanem mogliby wskazać błędy, ale Hezhi tego nie potrafiła.
– Jestem znany jako Sheldu Kar Kwereshkan. Witajcie w mojej damakucie. Jej izby, 
wino 
i strawa są na wasze potrzeby, a jeżeli będzie wam trzeba czegokolwiek nadto, 
dajcie mi tylko 
znać. – Jego bursztynowe oczy zwróciły się ku Hezhi. – Księżniczko, słyszałem, 
że długą 
przebyłaś drogę, aby tutaj trafić. Bądź pozdrowiona.
Pomimo dziwnego uczucia Hezhi z uśmiechem skinęła głową. Zapewne jedyną 
przyczyną jej 
niepokoju był ów zdumiewający kolor oczu.
– Bracie Koniu, niegdyś znany jako Yushnene, imię twe dobrze jest znane mojej 
rodzinie. Ty 
i twój bratanek jesteście pod naszą ochroną i nie spotka was tutaj żadna 
krzywda.
– To bardzo wspaniałomyślne – odrzekł Brat Koń nieco napiętym głosem.
Wysoki książę witał każdego po kolei, a Hezhi w tym czasie obrzuciła tęsknym 
spojrzeniem 
damakutę, zastanawiając się, czy wewnątrz znajdzie łaźnię.
Westchnąwszy, ulała nieco wody z czerpaka na rozpalone kamienie. Ciecz 
zatańczyła 
gorączkowo na porowatych, połyskujących czerwienią głazach, niemal natychmiast 
zmieniając 
się w parę. Następny oddech poraził jej płuca trudnym do zniesienia gorącem, 
które wszakże 
niosło ze sobą wiele przyjemności. Żar przenikał aż do szpiku kości, 
przeganiając z mięśni ból, 
który zdawał się wyciekać z jej ciała razem z potem.
Jeszcze nigdy nie brała takiej kąpieli, ale szybko doceniła jej zalety.
W łaźni oprócz niej było kilka miejscowych kobiet. Rozebrane, znacznie bardziej 
przypominały duchy – były białe niczym alabaster, który tylko tu i ówdzie 
znaczyły ślady różu. 
Zachowywały się uprzejmie, ale Hezhi wiedziała, że obserwują ją z taką samą, 
pełną zdumienia 
ciekawością. Jak jej wytłumaczono, mężczyźni korzystali z osobnej łaźni i 
zapewne tam właśnie 
przebywał teraz Tsem z resztą towarzystwa. Natomiast Perkar i książę oddalili 
się, żeby pomówić 
w cztery oczy. Hezhi podejrzewała, że Perkar poprosi go o dodatkową eskortę na 
dalszą drogę ku 
górze.
Góra. She’leng. Zamknęła oczy, gdyż w powietrze wzbił się kolejny kłąb gorącej 
pary. 
Wywołała z pamięci obraz wędrówki przez powierzchnię Jeziora do tamtej Sheleng, 
która jak 
wiedziała, w znacznej mierze była tym samym szczytem, do jakiego z takim mozołem 
podróżowali.
Dlaczego musi tam dotrzeć w cielesnej postaci? Przecież była już tam jako duch, 
ale Karak 
upierał się, że musi pokonać tę drogę przyobleczona w ciało. Bezwiednie dotknęła 
palcem łuski. 
Tkwiła spokojnie na swym miejscu, a mimo to miała w sobie dość mocy, by 
nieustannie 
niepokoić Hezhi. Ktoś czegoś jej nie powiedział. Miała nadzieję, że nie był to 
Perkar. Już na 
samą myśl o tym żal ścisnął jej serce, a w odprężonych mięśniach pojawiło się 
napięcie. Przez 
tych ostatnich kilka dni Perkar był dla niej taki dobry. Wciąż nie wiedziała, co 
wobec niego 
czuje, ale było jej dobrze, gdy tamtej nocy otoczył ją ramieniem. Nie czuła 
odrazy jak przy 
Wezhu, ani naiwnego, rozdygotanego podniecenia jak przy Yenie, tylko spokój, 
ciepło 
i pewność. Jeżeli Perkar zdradzał ją również...
Niestety musiała przyznać, że mogło się tak zdarzyć – jeśli tylko uznał, iż ma 
po temu 
wystarczające powody. Przypomniała sobie rozmowę z Ngangatą. Ale to było 
przedtem... no cóż, 
wiedziała, że Perkar coś do niej czuje.
Albo czegoś bardzo mocno potrzebuje.
Ściągnąwszy brwi, wylała na kamienie następną porcję wody, a powstała z niej 
gęsta chmura 
pary przyniosła więcej szczypiącego bólu niż ukojenia. Nie, nie będzie tak 
myśleć. Zaufa 
Perkarowi. Przecież komuś ufać musi.
A jeśli Perkar knuł przeciw niej jakiś spisek? Jakie w takim przypadku miałaby 
szanse?
„A cóż to za głupia myśl” – skarciła się w duchu. Przecież miała jeszcze moc. 
Nigdy nie 
dowierzała ludziom ze swego otoczenia, więc dlaczego miałaby to zmieniać teraz, 
kiedy miała 
w sobie więcej sił niż kiedykolwiek przedtem? Czy odrzucenie dziedzictwa Rzeki 
złamało w niej 
pewność siebie? Przez te ostatnie miesiące zmuszona była liczyć na innych w 
większym stopniu, 
ale wcześniej w Nhol, gdy jej życie znalazło się w niebezpieczeństwie, nikt 
inny, tylko ona sama 
znalazła niezbędne odpowiedzi w bibliotece i tunelach pod miastem. Wprawdzie 
Ghan oraz Tsem 
pomagali jej w tych poczynaniach, ale uratowały ją własne zdecydowanie i upór. 
Jedyną chwilę 
słabości przeżyła wzywając Perkara, tęskniąc za bohaterem. Nie wiedziała 
wówczas, że jej krew 
przemiesza się z Rzeką, co sprawi, że marzenia się ziszczą. Nie uczyniła tego 
świadomie. Jej 
wina polegała na tym, że pragnęła, aby ktoś jej pomógł, choć doświadczenie raz 
po raz uczyło, iż 
tak naprawdę liczyć może wyłącznie na siebie samą.
Ale przecież to Perkar wtedy ją ocalił. Gdyby nie on, zginęłaby z ręki Yena.
Spróbowała ponownie się odprężyć, pozwolić, by gorąca para przywróciła jej dawno 
upragniony spokój, ten jednak zniknął bez śladu. Po raz kolejny okazało się, jak 
niewiele wie 
o własnym przeznaczeniu. W Nhol biblioteka dała jej klucz do przetrwania, złoty 
klucz wiedzy, 
lepszy od wszelkich wytrychów.
Tutaj księgi były bezużyteczne, ale dzisiejszej nocy skorzysta z innych dróg 
poznania. Musi 
poznać kilka odpowiedzi, zanim podejmie dalszą wędrówkę do She’leng.
Kiedy zostali sami, Perkar milczał przez chwilę, zaciskając i otwierając dłonie. 
Pragnął się 
uspokoić, pohamować złość, uniknąć mówienia niepotrzebnych głupot.
– Poznałem cię, Karaku – warknął w końcu. – Nie oszukasz mnie, przywdziewając 
skórę 
krewniaka.
Sheldu Kar Kwereshkan tylko się uśmiechnął i gestem poprosił, by usiadł. Opodal, 
w ganku 
z gorącą wodą grzał się dzban woti. Po raz pierwszy od przeszło roku nozdrza 
Perkara podrażniła 
przyjemna, słodka woń, gardło ścisnęło się w niecierpliwym oczekiwaniu na 
spływającą w głąb 
żołądka ciepłą strugę. Z trudem przełknął ślinę, obserwując, jak gospodarz 
napełnia dwie czarki.
– Piraku – rzekł z prostotą, wznosząc czarkę w górę.
Perkar uczynił to samo, przeciągnął parujące naczynie przed nosem, wciągnął w 
płuca 
aromat sfermentowanego jęczmienia. To była woti kera, czarna woti, najlepszy, 
najdroższy 
spośród wszystkich trunków.
– Proszę, wypij – powiedział gospodarz nalegającym tonem. – Dlaczego tylko 
wąchasz? 
Wypij!
Perkar popatrzył uważnie na ciemny płyn, po czym ostrożnie odstawił czarkę na 
podłogę.
– Jestem niczym duch, Karaku – odrzekł. – To ty mnie takim uczyniłeś. Sprawy 
mego ludu 
nie są już dla mnie czymś istotnym, prawdziwe jawią mi się jedynie cienie. Woti 
jest napitkiem 
męża i wojownika, ja zaś zasługuję jedynie na to, na co zasługuje duch: na 
wąchanie oparów 
woti. Tylko to przystoi komuś, kim się stałem. Nie skosztuję woti dopóki nie 
naprawię błędów 
przeszłości.
Książę westchnął, pociągnął łyk ze swojej czarki i westchnął raz jeszcze.
– To tylko napój, Perkarze, coś, co należy smakować, czym trzeba się cieszyć, 
nie zaś 
popadać w rozpacz.
– To trunek dla tych z Piraku, mnie zaś go nie staje. Podejrzewam zresztą, że 
tobie również.
– Zabawne. Szybowałem w niebiosach ponad tą górą na długo zanim zrodziła się 
myśl 
o Piraku, zanim w ogóle pojawił się twój rodzaj. Zapewne to ja wynalazłem woti, 
chociaż nie 
bardzo to sobie przypominam.
– A więc jesteś Karakiem.
Książę upił następny łyk.
– Gdybyś oskarżył prawdziwego Sheldu o brak Piraku, w tej chwili obaj 
dźgalibyście się już 
mieczami. Tak, tak, przybyłem, aby wskazać ci drogę. To więcej, niż sądziłem, że 
będzie mi 
dozwolone i mniej, niż bym pragnął.
Perkar pokiwał tylko głową, usiłując zapanować nad wzburzeniem, a kiedy wreszcie 
to mu 
się udało, zapytał z całą pokorą, na jaką było go stać:
– Czy powiesz mi teraz, w jaki sposób Odmieniec może zostać zgładzony przez 
Hezhi?
Karak przekrzywił głowę, posłał mu pełne uznania spojrzenie.
– Ty się uczysz, mój śliczny. Perkarze, niepotrzebnie się o ciebie troskałem. 
Cóż za ironia, 
przecież z tego właśnie powodu dręczyła mnie bezsenność.
Perakar zacisnął zęby tak mocno, że aż się wystraszył, że rozkruszy je na 
kawałki. W końcu 
jednak złość zaczęła go opuszczać, a przynajmniej mieszać się z bezdennym 
przerażeniem na 
wspomnienie o tym, jak Kruk bez trudu dźwignął go w powietrze i trzymał 
bezradnego, niczym 
bezwolną kukłę. W głębi ducha pragnął zaprotestować, zasypać boga gradem słów, 
ale tego nie 
uczynił. Wiedział – co Karak zdawał się wiedzieć także, na co wskazywał 
wyczuwalny w jego 
głosie sarkazm – iż to nie mądrość tylko strach kazał mu powściągnąć język oraz 
dłoń.
– Proszę – powiedział. – Zbyt długą przebyliśmy drogę, żeby teraz przegrać. 
Jeśli nie 
powiesz mi, co powinniśmy zrobić...
– Nie lękaj się, Perkarze. Zdjąłem z twych ramion część brzemienia. Ujrzałem 
istotę, która 
przyszła z Nhol i gromadzi wokół siebie moc i przerażenie. To demon, z rodzaju 
tych, które twój 
lud zwie tiskawa.
– Pożeracz Życia – mruknął pod nosem Perkar. – Wcale mi nie ulżyłeś, Karaku. 
Jeżeli taki 
stwór podkrada się ku nam...
– No cóż, chciałeś jednego, a dostałeś drugie – przyznał Karak. – Jestem jednak 
przeświadczony, że gdy nadejdzie pora, ty i Harka zdołacie stawić mu czoło. Ulgę 
przyniesie ci 
natomiast wiadomość, że z powodu tego demona i spowijającego go smrodu Odmieńca 
– jego 
mocy – mogę towarzyszyć ci aż do samej góry. Gdy przez Balat pełznie takie 
paskudztwo, Pan 
Lasu nie zwróci na nas uwagi, jeżeli tylko nie będziemy się o to szczególnie 
starać. Jak więc 
widzisz, twe obawy, że nie będziesz wiedział, co robić po dojściu do jego źródła 
są 
bezpodstawne. Ukryty pod tym przebraniem, stać będę u twego boku i służyć ci 
pomocą. – 
Pochylił się nieco, a w jego głosie zabrzmiały groźne tony. – Ma się rozumieć, 
poza tobą i mną, 
nikt inny nie może o tym wiedzieć. Dla innych, twój daleki krewny z drużyną 
trzydziestu wojów 
będzie towarzyszyć ci w dalszej drodze.
– A co z Hezhi? Ona nie wie, że w tej wyprawie jest najważniejsza. Jeśli odmówi 
z obawy 
przed Odmieńcem...
– Pojedzie dalej – zapewnił go Karak.
– A co z moimi uczuciami? – warknął Perkar. Nadał głosowi mocne brzmienie, choć 
dygotał 
na całym ciele. – Przypuśćmy, że odmówię prowadzenia jej dalej, jeżeli ona się 
na to nie zgodzi?
– Miałeś wiele miesięcy na to, żeby jej powiedzieć, gdybyś rzeczywiście miał 
taki zamiar. 
Ale nie powiedziałeś i nie powiesz. Ty też rozpaczliwie pragniesz odzyskać 
utracone Piraku, 
zakończyć wojnę z Mangami, naprawić to, czym zaszkodziłeś swemu ludowi. A jeśli 
nawet tego 
ci mało... – Uśmiechnął się. – Dobądź miecza.
Perkar zwiesił głowę.
– Przecież wcale go nie dotknąłem. Nie groziłem ci.
– Nie rozumiesz mnie – powiedział miękko Karak. – Powiedziałem dobądź miecza. – 
Rozkazujący ton jego głosu był ostry niczym nóż zdolny rozciąć jedwabną koszulę.
Perkar z ponurą miną wyciągnął Harkę z pochwy. „On już nie potrzebuje mnie, żeby 
zaprowadzić ją do góry” – pomyślał. Może przecież przybrać moją postać. I tak 
nikt się nie 
dowie. Wzniósł oręż ku górze, w przygnębieniu popatrzył na odbity w metalu 
rozedrgany blask 
ognia – albo raczej na rozdygotane ostrze.
Karak bez słowa wyciągnął rękę i naparł dłonią na Harkę. Po chwili po jasnym 
metalu 
spłynęła złocista kropla krwi. Perkar poczuł, jak na czoło występują mu grube 
krople potu. Co też 
wyprawiał Czarny Bóg?
– Zamknij oczy – odezwał się Karak.
– Jeśli zamierzasz mnie zabić, to wolę trzymać je otwarte. Karak zrobił 
utrapioną minę 
i spojrzał w niebo.
– Nie pochlebiaj sobie, ty głupku, i zamknij wreszcie oczy. Chcę tylko coś ci 
pokazać.
Perkar zaczerpnął tchu, wstrzymał na chwilę oddech, a kiedy wreszcie wypuścił z 
płuc 
powietrze, pozwolił opaść powiekom.
Ujrzał łódź rozbitą przez umierające smoki. Obraz był jakiś dziwny, jak gdyby 
patrzył na tę 
scenę z daleka i z wielkiej wysokości, zachowując jednakże doskonałą ostrość 
widzenia. To, co 
zobaczył, nie pozostawiało cienia wątpliwości. Patrzył w pomieszaniu, jak 
ogromne węże 
zamieniają się w parę i znikają, jak liczni mężczyźni giną w wodzie ogłuszeni 
siłą zderzenia, 
ugotowani żywcem.
A teraz dostrzegł dwie znajome twarze. Jedna należała do Ghana, starca, który 
najął go 
w Nhol dla ratowania Hezhi. Druga budziła w nim jakieś nieprzyjemne skojarzenia, 
ale nie 
potrafił przypomnieć sobie, gdzie i kiedy zetknął się z tym człowiekiem. 
Miejsce, w którym ich 
ujrzał, również wydało mu się znajome... mała rzeczka...
A potem wyłoniła się ona. Kiedy zaś zobaczył, jaki spotkał ją los, krzyknął i 
zalał się łzami, 
i tej nocy już nie zmrużył oka. Raz za razem rozpamiętywał ten sam czarny 
koszmar. Koszmar 
bezlitośnie ściskał mu serce, aż zalegająca w nim złość rozpadła się w strach, 
rozpacz w nadzieję, 
radość w ból. Potem wszystkie mieliły się dalej, by w końcu zlać się w coś, co 
nie było żadnym 
z tych uczuć, coś, co lśniło niby kły bestii albo ostrze rzeźnickiego noża.
Hezhi leżała w łóżku, owinięta w obszerny koc. Sączący się przez na wpół 
uchylone okno 
blask księżyca budził jasne błyski wypolerowanego drewna ścian. Musiała 
przyznać, że 
w pierwszej chwili błędnie oceniła damakutę. Miejsce to rzeczywiście było 
wygodne, a co 
ważniejsze, dawało poczucie ciepła. Hezhi dzieliła izbę z trzema innymi 
dziewczynami 
w zbliżonym wieku. Chociaż nie mówiły w żadnym znanym Hezhi języku, traktowały 
ją 
z uprzejmością. Zaopatrzyły ją w jadło i ciepłe okrycie, a także dały długą i 
grubą wełnianą 
koszulę, która choć kłuła i szczypała, doskonale chroniła przed górskim chłodem. 
Jedzenie było 
proste – knedle z chlebowego ciasta, gęsta potrawka z twarogu i ostrego sera, 
jakiś pieczony ptak 
– ale ciepłe i sycące.
Wieczerza oraz kąpiel sprawiły, iż odsunęła na bok strach. Zrzuciła koszulę, 
otuliła się 
w miękki koc i odpłynęła w marzenia. Już prawie spała, leniwie przeskakując z 
chmurki na 
chmurkę...
Ocknęła się nagle przerażona, gdy z mroku nocy doleciał krzyk jakiegoś ptaka.
Serce w jej piersi uderzało jak szalone, chwytało stare lęki i rozdymało je w 
różnych 
częściach ciała, sprawiało, że pulsowały w gardle, nadgarstkach. Nie mogąc 
dłużej tego znieść, 
wyślizgnęła się z łóżka w chłodne powietrze nocy. Przystanęła na widok własnego 
cienia, 
rzucanego na podłogę przez księżycową poświatę, i odwróciła się powoli w stronę 
Królowej 
Nocy. Od czasu opuszczenia Rzeki jej ciało uległo przemianie, stało się jakby 
mniej wygodne. 
To samo zauważyła u dziewcząt, z którymi dzieliła izbę. Były siostrami i gdy się 
na nie patrzyło, 
można było odnieść wrażenie, że stanowią żywy wizerunek tej samej osoby w 
różnych stadiach 
wzrostu. Najmłodsza była drobną istotą o gładkiej skórze, kształtną i piękną. 
Najstarsza, Numa, 
miała około piętnastu lat i wyglądała jak kobieta – ponętnie wyokrąglone biodra, 
piersi; symetria. 
Dziewczyna średnia wyglądała jak Hezhi. Jej stopy, podobnie jak łapy szczeniaka, 
były zbyt 
duże w stosunku do reszty ciała, a wypukłości, które trudno jeszcze było nazwać 
piersiami, psuły 
dziecięcą harmonię.
A wszystkie te przemiany zachodziły bez udziału bogów, duchów, czy jakichkolwiek 
innych 
sił. Zerknęła na leżący na podłodze zarys własnej sylwetki. Z żalem pomyślała, 
że nie ma pod 
ręką lustra i zaraz się uśmiechnęła. Co za niemądra pora na odkrywanie w sobie 
próżności.
Odszukała koszulę i naciągnęła ją z powrotem. Wyjęła bębenek i ująwszy go za 
brzeg, 
przeszła miękko przez szerokie, pionowe okiennice. Stanąwszy na pochyłości 
dachu, odetchnęła 
głęboko nocną bryzą, chłonąc zarazem piękno zalanych księżycowym blaskiem zboczy 
i wysrebrzonych obłoków. Powoli, ostrożnie, wspięła się na kalenicę, dziwiąc się 
w duchu, jak 
bardzo cedrowy gont przypominał w ciemnościach dachówkę z palonej gliny, po 
której tak 
często przemykała w Nhol. Tyle tylko, że gont ładniej pachniał – łaźnią i lasem.
Nocny ptak zakrzyczał znów, lecz tym razem jego głos nie brzmiał już tak obco. 
Parę dni 
temu Perkar wymienił nawet jego nazwę, tłumacząc, że jest to rodzaj sowy.
Usadowiwszy się na kalenicy, zaczęła miękko uderzać w bębenek, w falującą 
powierzchnię 
Jeziora. Fale rozstąpiły się w ciemnościach i wniknęła w głąb własnego serca.
Tam zaś wszyscy już na nią czekali: klacz i łabędź, i byk.
„Tym razem pójdziecie ze mną wszyscy” – oznajmiła.
Byk uderzył racicą w ziemię i wywrócił oczami.
Razem pomknęli pod powierzchnią Jeziora, a płomień gromu towarzyszący ich 
przejściu 
przez tamten świat wyłaniał z mroku to trzy, to cztery postacie. Galopowała z 
klaczą, leciała na 
skrzydłach łabędzia, na koniec zaś, po wielokrotnych naleganiach, dołączyła do 
byka. 
Natychmiast poczuła niesamowity żar gorejący w jego piersi, żar promieniujący 
furią i niebywałą 
radością. Zapiszczała z uciechy, gdy pod kopytami bestii zachrzęściły kamienie 
na skraju 
przepaści, oni zaś pomknęli w przestworza, kreśląc na fiołkowym niebie linię 
błyskawicy.
Instynkt zwierząt powiódł ich ku She‘leng. To tam się narodziły i tam wracały, 
by znów 
przyoblec się w ciało. Pośród mrocznych cieni Hezhi zauważyła coś, czego nie 
dostrzegła 
przedtem – ciemne formy w kształcie węży oraz wilków, które trwały w oczekiwaniu 
na 
nieświadomych i słabych, tysiące szczęk i oczu mieszkańców tamtego świata nie 
śmiejących 
rozewrzeć się na widok Hezhi oraz jej towarzyszy. Bardziej niż strach i 
niepokój, odczuwała 
teraz niepohamowane uniesienie wobec ogromu własnej potęgi zapewniającej jej 
zupełną 
nietykalność. Niemal nie pamiętała już powodów, które skłoniły ją do 
poszukiwania góry za 
pośrednictwem własnego ducha, ale teraz wydawało się to mało istotne.
Może odwiedzi nawet Rzekę i wyzwie go do walki, żeby raz na zawsze z tym 
wszystkim 
skończyć.
Jak przez mgłę dotarło do niej, że tak właśnie wyglądają pragnienia byka, lecz 
niewiele ją to 
obchodziło.
Opadli z nieba na ziemię, bo bieg po twardym gruncie dawał więcej radości. Góra 
majaczyła 
w oddali, a droga nieustannie pięła się w jej stronę, oni jednak ani na chwilę 
nie zwalniali pędu. 
W tej krainie zmęczenie nie istniało.
Lecz oto nagle, pośród tak wyraźnie widocznej wszechmocy, coś uderzyło w ziemię 
i wywinęło kozła, rozrzucając ich na wszystkie strony. Srebrzystą radość zmąciło 
ostre ukłucie 
ekstatycznego lęku, a kiedy Hezhi dźwignęła się na nogi, ujrzała jak byk, klacz 
i łabędź formują 
szereg mający ją ochronić przed groźnie uniesionym nad nimi czarnym kształtem.
Naprzeciw siebie mieli czarną lwicę, w rozwartej paszczy której, na tle 
gorejącego 
czerwonym ogniem wnętrza widać było ciemny zarys ostrych niby sztylety kłów. Ten 
sam ogień 
podświetlał również od środka oczy bestii – pozbawione źrenic płonące szparki. 
Lwica nie 
ustępowała wzrostem bykowi, który zniżywszy rogi, szykował się do ataku.
– Odwołaj tego zwierza – powiedziała lwica. – Pozostałe też ci nie pomogą.
Istotnie, zdjęta trwogą ujrzała, jak klacz i łabędź klękają przed lwicą. Byk 
dygotał na całym 
ciele; widać było, że furia walczy w nim ze strachem.
– Kim jesteś? – spytała Hezhi, czując zarazem, jak z każdą chwilą opuszcza ją 
coraz bardziej 
niedawna pewność siebie.
– Już się spotkałyśmy, ty i ja – odparła lwica i chyba się uśmiechnęła, a w 
każdym razie 
odsłoniła potężne zębiska, po czym zamiótłszy ziemię ogonem, przemówiła do byka.
– Uklęknij, Hukwosha. Znam ciebie, a ty znasz mnie. Wiesz, że tutaj nie możesz 
mnie pobić. 
Bądź mądry dla dobra twej nowej pani.
Byk wpatrywał się w lwicę nieruchomym wzrokiem, Hezhi wyczuła jednak, że 
rozluźnia 
muskuły, jak gdyby z niechęcią co prawda, ale przyznawał rację wielkiemu 
drapieżnikowi.
„Tak oto zostałam bez obrońców” – pomyślała Hezhi.
– Powinnaś mnie pamiętać i boli mnie, że tak nie jest – zawarczała lwica, 
podchodząc bliżej. 
Przystanęła na chwilę, by przeciągnąć językiem po boku klaczy, po czym ruszyła 
dalej i wnet 
parę jej rozżarzonych ślepi od oczu Hezhi dzieliły tylko cale.
– Pozwól, że się przedstawię – rzekła lwica. – Jestem Paker, Apa, Bari... mam 
wiele imion, 
lecz najczęściej zwą mnie Łowczynią.
XXXI. Pani Kości
Skóra Ghe odbierała przyjemność przemieszaną z zaćmiewającym wzrok bólem. 
Zagryzł 
wargi tak mocno, że wnet poczuł na nich tracący żelazem posmak krwi. Zdawało mu 
się, że tryska 
z niego fontanna ognia, a rozjarzone do białości gwiazdy rozbłyskują i gasną w 
niebiosach po 
drugiej stronie powiek. Poczuwszy na twarzy dotyk pieszczącej go kobiety, 
otworzył oczy i wtedy 
sobie przypomniał.
Z góry spoglądało oblicze starszej Hezhi – Qwen Slien. Miejsce po niedawnej 
satysfakcji 
zajęty wściekłość oraz poczucie bezradności. Ile razy ona mu to robiła? Ile razy 
zapominał? 
Udawało mu się jakoś zachować świadomość tego, że zapominał za każdym razem, 
zapamiętując 
namiętność, a nie szczegóły, kobietę, a nie czary. Co robiła z nim Qwen Slien? 
Przez jego umysł 
przetoczyła się fala upokorzenia, kiedy sam odpowiedział na to pytanie: 
kierowała jego 
poczynaniami. Trzymała go na krótkiej smyczy, a on nawet tego nie dostrzegał, 
poza tymi 
wspaniałymi chwilami po...
Po czym? O czym myślał? O czymś budzącym złość, ale nieuchwytnym. O czymś 
dotyczącym 
twarzy Qwen Shen, jaśniejącej nad nim z łagodnie wygiętymi w kuszącym grymasie 
wargami.
A potem, zupełnie nagle Qwen Shen zniknęła i nie ona siedziała na nim okrakiem, 
tylko jakiś 
trup. Widział kości o barwie czarnego lodu, patrzącą szyderczo, pomarszczoną 
twarz mumii. 
W okamgnieniu jej miejsce zajęła jeszcze inna kobieta, piękna i ciemnoskóra, 
której nigdy 
przedtem nie widział.
– Ach, słodki Ghe – westchnąwszy, pogładziła go po twarzy palcem, spod którego 
czarnej, 
jędrnej skóry przezierała pożółkła kość. – Twoja matka oddała mi ciebie z chwilą 
twych 
narodzin. To do mego łona powracasz, ono zaś z utęsknieniem ciebie oczekuje. Ty 
i ten bożek 
sprawiacie mi ból, opóźniając moment połączenia.
– Ty... – wydyszał, skamieniały z przerażenia, a może zachwytu. Oczami duszy 
ujrzał nagle 
małą kościaną statuetkę, którą niegdyś miała Li, zakazany wizerunek bogini, jaka 
według 
kapłanów nigdy nie istniała. Ale przeklęci z Dzielnicy Południowej pokładali 
głęboką wiarę 
w swej starożytnej bogini. Sam Ghe nigdy w nią nie wierzył. Dla niego jedynym 
bogiem był Bóg 
Rzeki, natomiast Pani żyła wyłącznie w bajkach wymyślonych po to, by straszyć 
dzieci.
– Tak, oczywiście, że mnie znasz – powiedziała Pani, a tam gdzie dotknęła jego 
ciała, spod 
skóry wypełzało robactwo. – Chodź ze mną od razu, zanim zadasz sobie jeszcze 
więcej bólu. On 
tylko cię zwodzi. Będziesz żyć tak długo, jak on sobie zażyczy. Zresztą, spora 
część ciebie i tak 
jest już ze mną. Chcesz zobaczyć?
– Co? – zapytał.
– Wszystko, co utraciłeś – wiele z tego, co było tobą słodki Ghe, leży gnijąc w 
moim domu. 
Jest tam bardzo wiele: twoje dzieciństwo, wspomnienia o Li, którą zresztą mi 
zabrałeś...
– Ja nie... ja nigdy...
Uśmiechnęła się, rozciągając wargi od ucha do ucha, a jej czarne, wykrojone w 
kształcie 
migdału oczy, przeobraziły się nagle w oczy Hezhi.
– Ja zaskakuję wszystkich mężczyzn – zapewniła. – Tylko nieliczni mają ochotę 
stawiać mi 
opór.
– Nie pójdę z tobą – z nagłą złością warknął Ghe. – Jeszcze nie teraz.
Popatrzyła na niego ze smutkiem, stara kobieta o wyglądzie Li.
– Po co się dręczyć?
Ghe sięgnął, żeby ją połknąć. W końcu była tylko boginią, a jedną niedawno 
pochłonął. W jej 
wnętrzu nie znalazł jednak niczego oprócz pustki. Na widok jego osłupienia 
parsknęła śmiechem.
– Nawet bogowie żyją – oznajmiła, chichocząc. – Ale ja jestem śmiercią.
– I tak cię pokonam – żachnął się Ghe. – Ostatnimi czasy wchłonąłem w siebie 
wielu bogów. 
Wzmocniły mnie ogromne potęgi. Dzięki nim zachowam siły, dopóki na ziemi 
pozostanie choćby 
jedna żywa istota.
– Dla mnie – zapewniła przymilnym tonem – nawet tak długi czas nic nie znaczy. 
Najwyżej 
nieco się zezłoszczę. Chyba nie chcesz, żebym się złościła, gdy w końcu 
przyjdziesz possać moją 
pierś.
– Weź mnie, jeśli zdołasz – odburknął Ghe. – A jeśli nie, zostaw mnie w spokoju.
Chłodno skinęła głową.
– Doskonale. Dałam ci szansę przez wzgląd na Li, która mnie kochała i paliła dla 
mnie 
kadzidła. Tej propozycji więcej ci nie powtórzę.
– Proponujesz mi tylko śmierć.
– Śmierć jest najsłodsza spośród wszystkiego, czego teraz zaznasz – odrzekła, po 
czym 
zniknęła.
Ocknął się, dygocąc na całym ciele. Qwen Shen gładziła go, pocieszała czułymi 
słowy oraz 
pocałunkami. Wyglądała na zmartwioną. Dotknął dłonią jej twarzy i przez krótką 
chwilę widział 
nie ją, lecz Hezhi. Nie wiadomo dlaczego, fakt ten wzbudził w nim nagłą złość. 
Zdołał jednak 
nad nią zapanować i powoli pozwolił się pocieszyć, wiedząc że z czasem uzna 
widzenie Pani za 
zły sen albo fałszywą wizję posłaną mu przez któregoś z co bardziej samowolnych 
poddanych, 
gdyż paru wciąż walczyło o swoją wolność. Na razie jednak był zbyt silny, żeby 
kłopotać się 
snami albo pozwolić komuś uciec. Od czasu spotkania w Białej Skale z Mechem, 
szamanem 
Mangów, odkrył, że kraina ta roi się od miejscowych tak zwanych bogów i obecnie 
był nimi 
wprost rozdęty. Może po prostu cierpiał tylko na zgagę.
– Czy dobrze się czujesz? – spytała Qwen Shen, a były to pierwsze słowa, które 
wypowiedziała wyraźnie.
Skinął głową.
– To dobrze. Co się stało?
– Nic. Przyśnił mi się jakiś koszmar. Cicho cmoknęła.
– Ale przecież ty nie śpisz, ukochany.
– Nie, ale dla mnie zawsze jest noc i nawet ja lękam się niekiedy ciemności. – 
Umilkł, czując 
przypływ złości. Nie powinien okazywać słabości, nawet wobec Qwen Shen. Więcej 
tego nie 
zrobi.
– To niedobrze – stwierdziła współczująco. – Muszę jednak powiedzieć ci o czymś, 
co mnie 
przeraża.
– Cóż to takiego?
– Lękam się tego szamana, Mecha. Obawiam się, że spiskuje przeciwko tobie.
Ghe dźwignął się na łokciu. Poza namiotem głośno odzywały się cykady, a żaby 
ciskały 
swoje przekleństwa prosto w oblicze księżyca. To była ich pierwsza wspólna noc 
od czasu 
katastrofy barki, a zarazem pierwsza nie spędzona w siodle. Mech przekonywał, iż 
muszą 
podróżować z dużą szybkością, jeżeli chcą odnaleźć Hezhi, zanim ten demon Perkar 
i jego 
wspólnicy wyrządzą jej krzywdę. Jednak tak ogromny pośpiech zabił wiele koni, to 
zaś budziło 
sprzeciw Mangów. Dlatego teraz stanęli obozem na rozległej łące, a czas popasu 
miał być 
wykorzystany na wyszukanie nowych wierzchowców i odnowienie zapasów. Przymusowa 
zwłoka w podróży dała Qwen Shen sposobność zatroszczenia się o jego 
„wypoczynek”.
– Dlaczego tak mówisz?
– Nie ufam mu. Myślę, że wiedzie nas ku zagładzie. Słyszałam, jak mówił o tym z 
innymi 
Mangami. Wszyscy oni są sprzymierzeńcami tego białego demona.
– Mech jest sługą Rzeki.
Qwen Shen zmrużyła oczy.
– Ja jestem sługą Rzeki, ty jesteś sługą Rzeki. Hrabia Węgorz nosi w sobie jego 
krew, ale jest 
zbyt mało wrażliwy, żeby służyć naprawdę dobrze. Mangowie to barbarzyńcy i nie 
wolno im 
ufać.
Usiadł i podciągnął kolana pod brodę.
– Co słyszałaś? O czym oni mówili?
– Lękają się ciebie. Będą szczęśliwi, kiedy się ciebie pozbędą. Sądzą, że Mech 
obmyślił 
bardzo chytry plan na osiągnięcie tego celu.
Ghe ściągnął brwi. Wiedział oczywiście o pierwszym i drugim. Jego zmysły 
bardziej były 
wyostrzone, niż ludzie mogli podejrzewać. Potrafił podsłuchiwać nawet odległe 
rozmowy, jeśli 
tylko miał ochotę na nich się skupić. Obawiano się go, ponieważ podejrzewano, że 
żołnierze, 
którzy zniknęli, stali się jego ofiarami, co w rzeczy samej było prawdą. Od 
czasu zabicia 
niedźwiedzia trawiastego wyraźnie zyskał na reputacji, ale jak teraz wiedział, 
była to reputacja, 
jaką zyskać może siejąca postrach bestia, nie zaś człowiek. Szanowano go, 
albowiem budził 
grozę, ale Mangowie sądzili, że ich szaman zdoła utrzymać go w ryzach.
Byli w błędzie. Mech rzeczywiście był potężny, zamknął w sobie wiele dusz, lecz 
jego 
władza nad nimi miała inną naturę, a do tego nie czerpał siły z życia innych, 
tak jak czynił to 
Ghe. Jego głód nie był bronią. W starciu to Mech by przegrał.
– Muszę się nad tym zastanowić – wymamrotał, wstając i przywdziewając koszulę z 
łosiej 
skóry. Naciągnął ją tak, by zakryć nagość, a zwłaszcza okaleczoną szyję. Nie 
poświęciwszy 
Qwen Shen choćby jednego spojrzenia, wyszedł z namiotu. Po chwili ruszył w 
stronę linii drzew, 
niewyraźnie majaczących w mroku smugą cienia.
Pani mogła zostać do niego posłana przez Manga. Wiedział przecież, że Mech 
potrafi 
posyłać sny, bo jak sam opowiadał, posyłał je zarówno do niego, jak i do Hezhi. 
Jaką jednak 
korzyść z takiego snu mógł odnieść szaman? Miałoby to sens jedynie wówczas, 
gdyby Qwen 
Shen miała rację i Mech rzeczywiście usiłował go przestraszyć albo osłabić.
Raz jeszcze prześledził w myślach jego historię, to jak został pojmany przez 
Perkara 
i umknął, zawezwawszy na pomoc jednego z obłaskawionych demonów; jak trzymał już 
Hezhi 
w ramionach, ale ją stracił i popędził dalej, żeby znów ją spotkać. Nawet ten 
forsowny przemarsz 
zarządził po tym, jak we snach naradził się ze swymi wodzami. Jak mówił, jego 
jedyna nadzieja 
opierała się na tym, że powstrzyma Hezhi, zanim ta dotrze do źródeł Rzeki, dokąd 
prowadzili ją 
Perkar oraz paru barbarzyńskich bogów. Ale skoro przedtem ten pastuch dokładał 
wszelkich 
starań, żeby utrzymać Hezhi z dala od Rzeki, od jej dziedzictwa, a także zapewne 
zamierzał 
spłodzić z nią kilkoro białych szczeniąt w jakiejś chacie pośrodku głuszy, to po 
co teraz miałby 
wieść ją wprost do źródła?
Może Mech kłamał. Jednak Qwen Shen miała bystry, przenikliwy umysł. Cesarz 
uczynił 
właściwy wybór, przydzielając ją do wyprawy. Bóg Rzeki także dobrze wybrał ją na 
jego 
kochankę. Była zatem osobą godną zaufania, a jej rady jak dotąd zawsze okazywały 
się 
pożyteczne, bardzo pożyteczne. Gdyby od początku słuchał jej bardziej niż Ghana, 
dziś sprawy 
wyglądałyby zupełnie inaczej. Ponadto, zastanowiwszy się poważnie, musiał 
przyznać, że Mech 
traktował Ghana bardzo dobrze, zaprosił go dojazdy u swego boku i poświęcał mu 
tyle uwagi, jak 
gdyby byli przynajmniej starymi przyjaciółmi. Twierdził, że obdarzał Ghana tymi 
względami, 
ponieważ kochała go Hezhi, ale jeżeli prawdziwym powodem owej zażyłości starca i 
młodego 
szamana Mangów był spisek?
Takie przypuszczenie miało głęboki sens. To Ghan nakłonił ich do żeglugi w górę 
strumienia, dobrze wiedząc, że smoki tego nie przeżyją. Ghan kontaktował się z 
Mangami już 
wcześniej, a nawet za ich pośrednictwem przesyłał Hezhi różne rzeczy. A kiedy 
jego plan 
zniszczenia barki przyniósł powodzenie, Mangowie już na nich czekali w miejscu 
katastrofy. Czy 
taki zbieg okoliczności nie był podejrzany? Zupełnie, jakby barbarzyńcy dobrze 
znali plan 
bibliotekarza. A czemu wszystkie te jego poczynania miały służyć? Z pewnością 
nie temu, by 
doprowadzić Ghe do Hezhi, tylko by jak najbardziej go od niej oddalić. Podczas, 
gdy on 
podróżował do Sheleng, ona umykała w przeciwną stronę, z każdą chwilą 
powiększając dzielącą 
ich odległość.
Właśnie doszedł do ściany drzew. Trząsł się z wściekłości nad własną głupotą. 
Tak daleko od 
Rzeki myślenie przychodziło mu niekiedy z ogromnym trudem. Nie stanowiło to 
jednak żadnego 
usprawiedliwienia – był jedyną nadzieją Hezhi, jedyną nadzieją Rzeki. Nie może 
ich zawieść 
przez słabość własnego umysłu, zwłaszcza teraz, gdy stał się silny w inny 
sposób.
Mech został posłany, żeby wzbudzić w nim zamęt i doskonale z tego zadania się 
wywiązał. 
W obecnym stanie ducha Ghe nie mógł przejrzeć jego zamiarów. Gdyby zaś przymusił 
go do 
powiedzenia prawdy, Mang wymyśliłby na poczekaniu gmatwaninę pokrętnych kłamstw, 
on zaś, 
ogłupiały nieco na skutek oddalenia od swego pana, mógłby jego słodkie słowa 
wziąć za dobrą 
monetę. Lepiej nie dawać mu takiej szansy. Uśmierci go i skończy całą sprawę raz 
na zawsze. 
A kiedy już pochłonie duszę szamana, torturami wydobędzie z niej prawdę. Dla 
niego, 
przyobleczonego w pancerz nocy, było to całkiem proste przedsięwzięcie. Nauczył 
się tej 
sztuczki od małego bożka o wyglądzie sowy, którego niedawno pochłonął. 
Przywdział jeszcze 
jeden pancerz z wiatru i wzbił się w powietrze. W jednej chwili Śmierć ze swymi 
groźbami 
wydała się czymś odległym i nieprawdopodobnym. Targnął pasmami wiatru niczym 
wodzami, 
nakazując nieść się do namiotu szamana.
* * *
– Zjedz coś jeszcze – powiedział Mech do Ghana. – W górach trzeba mieć dużo sił.
– Nie będę jadł – ponuro oświadczył Ghan. – Nigdy do gór nie dotrę. Twój nowy 
sprzymierzeniec, Ghe, pochłonie mnie, zanim tam dojedziemy.
Mech z uwagą wpatrywał się w tkwiący w palcach kawałek dziczyzny, po czym zlizał 
z niego odrobinę tłuszczu.
– Nie sądzę. Ostatnio gustuje raczej w bogach, niż ludziach. Ghan popatrzył na 
szamana 
z powątpiewaniem.
– To dlaczego każdego dnia znikają wciąż nowi żołnierze?
– Niektórzy uciekają – zauważył Mech.
– Tak, bo wiedzą, że jeśli tego nie zrobią, staną się kolacją dla potwora.
– Jak na razie, udaje mi się ochraniać cię, dziadku – westchnął Mech.
– Nie jestem twoim dziadkiem – żachnął się Ghan. Mech zrobił zrozpaczoną minę.
– Jest rzeczą uprzejmą zwracać się do starszych w ten sposób.
– A jest rzeczą uprzejmą ciągnąć mnie przez te dzikie ziemie wbrew mojej woli? 
Zmuszać do 
pomocy, kiedy nie chcę mieć nic wspólnego z tym wszystkim? Po co kłaść piękną 
farbę na 
spróchniałe drewno i udawać wobec mnie szacunek?
Mech dokończył jeść mięso i popił je łykiem wina.
– Jak chcesz, staruszku. W każdym bądź razie, tak jak powiedziałem, ochraniałem 
cię 
dotychczas i będę tak robić nadal.
– Wobec tego jesteś głupcem – prychnął Ghan. – Czyżbyś nie wiedział, kim on 
jest? Nie 
zdołasz mnie przed nim obronić.
– A właśnie, że obronię. Masz na to moje słowo.
– Co za ulga – rzucił szyderczo Ghan.
Mech się uśmiechnął.
– Naprawdę powinieneś coś zjeść. Nie chcę, żeby Hezhi myślała, iż morzyłem cię 
głodem, 
kiedy już ją odnajdziemy. – Umilkł, a po chwili wzniósł do góry czarkę z winem. 
– Jak wiesz, 
ona ciebie kocha. Gdybym zdołał ją przekonać, że doprowadzę do waszego 
spotkania, 
pojechałaby razem ze mną.
– A cóż cię to obchodzi – wybuchnął nagle Ghan. – Słuchałem spokojnie, jak o 
niej mówisz, 
ale czego ty właściwie chcesz? Ghe jest bezrozumną istotą, wiem czego chce 
Rzeka, ale ty...
– Ja chcę jedynie pokoju – łagodnie odrzekł Mech. – Chcę, żeby moi 
współplemieńcy 
przestali umierać. I chcę, żeby tak samo jak twój lud uzyskali błogosławieństwo 
Rzeki.
– To nie błogosławieństwo – obruszył się – a klątwa. Przekleństwo dla tych, 
którzy noszą 
jego krew, a zarazem dla tych, którymi rządzą jego dzieci. Twoje pragnienie nie 
jest 
najszczęśliwsze.
– Tak może ci się zdawać, ja jednak wiem lepiej.
– Oczywiście – zaczął Ghan, ale oczy Mechu nagle rozbłysły. Wymierzywszy palec 
w Ghana, huknął:
– Ja wiem lepiej.
Ghan zamknął powoli usta. Ta rozmowa nie przyniosłaby żadnego pożytku. Powiódł 
wzrokiem po ubogim wnętrzu namiotu, gromadząc siły do kolejnej próby.
– Czy ty ją zabijesz? – zapytał matowym głosem. – Czy ona umrze?
– Starcze, ona umrze jedynie wówczas, gdy Czarny Bóg postawi na swoim. Jeśli to 
ja 
wygram ten wyścig oraz bitwę, zachowa życie, a nadto zostanie królową zgodnie ze 
swoim 
przeznaczeniem. Zjednoczy wszystkie ludy Rzeki w jednym królestwie. Widziałem to 
na własne 
oczy.
– Z tobą u swego boku? – ostrożnie spytał Ghan.
Mech wzruszył ramionami.
– To, gdzie wówczas będę się znajdował, nie ma żadnego znaczenia. Moja praca 
będzie 
skończona. Kiedy już stanie się królową, moja władza nic nie będzie warta. 
Drobni bogowie 
zostaną starci w pył i świat nareszcie będzie od nich wolny. Góry i równiny będą 
domem tylko 
i wyłącznie ludzi. I nastanie pokój, a tacy jak Czarny Bóg nie będą wtrącać się 
w nasze sprawy.
„Tu cię boli” – pomyślał Ghan. Jakie przejścia uformowały tego chłopaka? 
Zaczynał 
dostrzegać pierwsze przebłyski ukrytych motywów. Gdyby zdołał je zrozumieć, być 
może 
potrafiłby go przekonać. Póki co, zniżył głos do szeptu.
– Ale dlaczego sprzymierzyłeś się z tym Pożeraczem Życia, ghoulem?
– Bo tylko on jest na tyle potężny, by doprowadzić nas do góry. Bogowie będą nam 
przeciwni na każdym kroku. Już atakowali nas trzykrotnie. Czyżbyś tego nie 
wiedział? Za 
każdym razem Ghe rozprawiał się z napastnikami. Ja pewnie też bym tego dokonał, 
ale po 
morderczej walce. A kiedy napotkamy Czarnego Boga we własnej osobie...
Ghan uniósł dłoń.
– Wciąż powtarzasz imię „Czarny Bóg”. Czy to dobre słowo? W moim języku „bóg” 
oznacza wyłącznie Rzekę. Jak nazywacie go w waszym języku?
– Ma wiele nazw, ale najczęściej nazywamy go Czarnym Bogiem.
– Nie – rzucił Ghan ze zniecierpliwieniem. – Powiedz to w twoim języku.
– Yaizhbeen – rzekł Mech, którego twarz przybrała zdumiony wyraz.
Ghan przygryzł wargi.
– Czekaj, czekaj – wymamrotał. – Zhbeen oznacza „czarny”.
– Właśnie tak – przytaknął Mech, coraz bardziej zdziwiony.
– W starodawnym języku Nhol słowo zhweng znaczyło „czarny”.
– Też zauważyłem, że nasze języki są podobne – wtrącił Mech. – Weźmy na przykład 
twoje 
imię i moje zajęcie, Ghan i gaan.
– To nie jest moje imię – odrzekł Ghan. – Słowo glian znaczy „nauczyciel”. Ale 
w starożytnej mowie jest jeszcze jedno słowo: ghun, a oznacza ono „kapłana”. – 
Zapomniawszy 
o całym świecie, wsparł brodę na zaciśniętej pięści i zaczął głowić się nad tą 
zagadką. – Ghun 
Zhweng. – Podniósł wzrok. – A gdybym powiedział w twoim języku gaanzbeen? Cóż by 
to 
znaczyło?
– Znaczyłoby tyle, co „czarny czarownik”, „czarny szaman”. To tylko jeszcze 
jedna nazwa 
Czarnego Boga, bo jest on również czarnoksiężnikiem.
– Ależ ze mnie głupiec – jęknął Ghan. – Powinienem to dostrzec, kiedy Ghe 
opowiadał mi 
o świątyni. Ale cóż właściwie to oznacza?
– O czym ty mówisz?
Ghan chrząknął.
– Nasz stan kapłański został założony przez człowieka znanego jako Ghun Zhweng, 
Hebanowy Kapłan. Pojmujesz?
Mech przypatrywał się mu z otwartymi ustami.
– To wasi kapłani wywodzą się od Czarnego Boga?
– Na to by wyglądało.
– Opowiedz mi o tym. Jak to możliwe?
– Ghe odwiedził Świątynię Wody. Pod nią zaś znalazł...
Mech już go nie słuchał. Jego oczy płonęły.
– To musi zaczekać – rzucił szeptem. – Może będzie lepiej, jeżeli wyjdziesz.
– Dlaczego?
– Coś idzie po mnie.
– Coś?
Spojrzenie Manga nagle stwardniało.
– Tak. Może miałeś rację. Nie rozumiem dlaczego, ale Ghe idzie po mnie. Właśnie 
wymordował zewnętrzny pierścień moich strażników.
Przez głowę Ghana pomknęły gorączkowe myśli. „Ja wiem, dlaczego on po ciebie 
idzie. Bo 
Qwen Shen trzyma go na smyczy. A Qwen Shen związana jest z kapłanami, zaś stan 
kapłański... 
został stworzony przez Czarnego Boga. A kimkolwiek by Czarny Bóg nie był, z 
pewnością był 
wrogiem Rzeki i wszystkich, którzy mieli w sobie jego krew. Był wrogiem Mechu, 
był też 
wrogiem Hezhi, choć ona tego nie wiedziała”.
– Wyjdź – powtórzył Mech.
– N... nie – wydukał Ghan. – Myślę, że mogę ci pomóc.
– Dlaczego miałbyś mi pomagać? – Mech powstał, ruszył do wyjścia. Na dworze 
wiatr 
z każdą chwilą przybierał na sile.
Ghan otworzył usta, ale Mech zbył go machnięciem ręki.
– Idź. Nie mam czasu, żeby z tobą rozmawiać.
Jego ciało zaczęło nieznacznie się rozmywać. Początkowo Ghan myślał, że ma 
kłopoty ze 
wzrokiem, ale szybko zrozumiał swą pomyłkę. Kiedyś widział jak cesarz dygotał w 
taki sam 
sposób pod wpływem nagromadzonej mocy. Mech wyszedł z namiotu. Ghan szybko 
podążył za 
nim, ale zatrzymał się w wejściu.
Dziesięć stóp nad ziemią wisiał jakiś kształt, który tylko nieznacznie 
przypominał człowieka. 
Spowijał go wicher, a porwane przez niego skry z pobliskiego ogniska wirowały 
dokoła 
w szaleńczym pędzie. Niezwykła postać była ciemniejsza, niż rozpięta w tle noc, 
istna nicość 
pośród gwiazd.
– Dlaczego przychodzisz do mnie w ten sposób? – spokojnie spytał Mech. – 
Dlaczego 
zabijasz moich strażników, skoro wystarczy poprosić, żeby cię przepuścili?
– Oszukałeś mnie – zagrzmiał cień, a Ghan bez trudu rozpoznał głos Ghe.
– Nie oszukałem i nie wiem, dlaczego coś takiego przyszło ci do głowy. Myślę, że 
powinniśmy pomówić.
Ale Ghe najwyraźniej nie miał nastroju do rozmowy. Z nieba runęło światło, jak 
gdyby ktoś 
rozpruł nagle czarną opończę. Miliony migocących niby gwiazdy odłamków szybko 
stygły, 
zmieniając barwę z białej poprzez fiolet po mętnoczerwoną. Wszystko to wydarzyło 
się 
w mgnieniu oka, a potem szarzejące kruszyny na podobieństwo roju pszczół opadły 
Mech. 
Szaman odskoczył w tył, a w jego dłoni pojawił się bębenek. Uderzył w napiętą 
skórę 
instrumentu i wykrzyknął coś gardłowym głosem. Wśród ognistych szerszeni w 
jednej chwili 
rozszalało się piekło. Rozpierzchły się na wszystkie strony, a wiele z nich 
spadło na namiot, 
który natychmiast stanął w płomieniach.
W tym samym czasie pod Ghe uformowało się coś wielkiego i ciemnego.
– Ghe, ty idioto! – wychrypiał Ghan, korzystając z momentu ciężkiej ciszy. – Ty 
głupcze!
Wyrastająca bryła rozbłysła żółcią, gdy z bębenka Mechu skoczył na Ghe tygrys, 
który 
natychmiast został zdruzgotany przez kotłujący się wokół ghoula niewielki 
cyklon. Ghan ujrzał 
szkielet czegoś, co w ogólnym zarysie przypominało węża. W następnej chwili 
szkielet 
wyparował, a kryjący Ghe kształt zniknął, wypalony niczym cienka tkanina, 
odsłaniając nagie 
ciało. Ghe wciąż wisiał nad nimi, uśmiechał się szyderczo z uniesioną do góry 
ręką. Opuścił ją 
wolnym ruchem, podniósł do oczu palec i zaczął przyglądać mu się badawczo. Ghan 
dostrzegł, 
jak wyrasta z niego długi szpon.
Mech się potknął, jego bębenek stracił rytm, ale szybko doszedł do siebie i 
gorączkowo 
zaintonował jakąś pieśń. Ghan jednak prawie go nie dostrzegał. Jego uwagę bez 
reszty zaprzątnął 
bowiem Ghe, który pociągnął szponem po własnym nadgarstku. Pociekła krew, Ghe 
potrząsnął 
ręką. Czarne krople oderwały się od palców i poleciały w dół. A wszędzie tam, 
gdzie dotknęły 
ziemi, coś zaczęło rosnąć. Powietrze wypełnił nagle ciężki, słodkawy odór krwi, 
mokrej ziemi 
i zgnilizny, przemieszany z wonią, jaka towarzyszy uderzeniu gromu.
Z ziemi powstało dziesięć trawiastych niedźwiedzi i potrząsając wielkimi, 
spłaszczonymi 
łbami, zaatakowało Manga.
Wówczas Ghe zwrócił się w stronę Ghana.
– A teraz ty – huknął i zaczął schodzić w dół jak po niewidzialnej drabinie.
XXXII. Piękność
– Teraz sobie przypominam – wyszeptała Hezhi. – Ale przedtem byłaś...
– Tak. Mam wiele kompletów zbroi, wiele kształtów, które mogę przywdziać. Może 
nie tyle, 
co Karak, ale dostatecznie dużo.
– Przedtem byłaś gotowa mnie pożreć. – Hezhi spróbowała wskrzesić w swym głosie 
odrobinę odwagi.
– Tak. I może jeszcze to uczynię, słodziutka, ale jeszcze nie teraz. Zwróciłam w 
końcu 
uwagę na głupi plan Karaka, a kiedy zobaczyłam, że nadchodzisz, postanowiłam z 
tobą 
pomówić.
– Doprawdy? – Poczuła nieznaczną ulgę, lecz nie wyzbyła się nieufności. Czy 
potrafiła latać 
szybciej niż Łowczyni? Może ona i byk potrafiliby tego dokonać, lecz nie chciała 
stracić klaczy 
i łabędzia.
– Tak. Chcę ci coś pokazać. Będziemy podróżować razem.
Na te słowa klacz z łabędziem wzdrygnęły się, jak gdyby nagle wyrwane z drzemki.
– Chodź. – Łowczyni odwróciła się i pognała przed siebie. – Trzymaj się moich 
śladów – 
krzyknęła przez ramię.
Nie nastręczało to żadnych trudności, albowiem odciski wielkich łap jaśniały na 
ziemi 
płomiennym blaskiem, tworząc szlak usiany zimnymi płomykami. Hezhi jechała na 
byku, 
z łabędziem na ramieniu, natomiast klacz pędziła tuż za nimi, tak że w istocie 
tworzyli jedność, 
ośmionogą chimerę ze skrzydłami. W otoczeniu swych zwierząt Hezhi odzyskała 
pewność siebie, 
lecz teraz zdawała sobie sprawę, jak bardzo kruche były jej podstawy.
Chcąc nadążyć za Łowczynią musieli coraz bardziej przyspieszać kroku i wnet 
świat wokół 
nich zamienił się w ciąg zamazanych kształtów oraz barw.
Gdy wreszcie stanęli, znaleźli się na skraju przepaści, a w dole rozciągała się 
bezkresna 
równina.
– Hmm... – zamruczała Łowczyni. – Wystarczy. Na razie nie możemy podejść bliżej.
– Bliżej czego? – spytała Hezhi, ciekawa, czego też obawiała się bogini.
– Poślij łabędzia na drugą stronę Jeziora i sama zobacz, tylko z daleka.
– Czy ja to potrafię? – W glosie Hezhi znać było powątpiewanie.
– Tak. Ja cię poprowadzę.
Po raz kolejny Hezhi zerknęła niepewnie na równinę, a jej bystry wzrok dostrzegł 
coś, co 
wyglądało niezwykle nawet jak na tamten świat. Stwór, którego ujrzała, 
przypominał pająka 
tworzącego jedną całość wraz ze swoją siecią – masa splątanych, czarnych nici i 
drobnych, 
różnobarwnych narośli, które dygocąc chaotycznie, pełzły po ziemi.
– Co to jest? – spytała, wskazując ręką niezwykłe zjawisko.
Z głębi piersi Łowczyni dobiegło głuche warczenie.
– To jego właśnie wysłał Odmieniec w ślad za tobą. Patrzyłam, jak wyrasta z 
ziarenka 
śmierci na to szyderstwo z bogów i ludzi, i wkracza tam, gdzie wkraczać nie 
powinien. Długo 
folgowaliśmy Odmieńcowi, bo wielka była jego potęga, a nadto długi czas leżał w 
spokoju. Teraz 
zaś posyła coś takiego daleko poza swoje ziemie. Wobec takiego afrontu 
postanowiłam pomóc 
Karakowi go zabić.
Hezhi odwróciła się, by spojrzeć w oblicze lwicy.
Siedząca na kamieniu bogini zmieniła nieco wygląd. Ostre, kocie rysy lekko się 
spłaszczyły, 
a białe kły lśniły teraz w twarzy przypominającej nieco rysami Tsema bądź 
Ngangatę, tyle że 
dzikszej i bardziej bezwzględnej. Węzły lwich mięśni także przeszły lekką 
przemianę. Nabrały 
bardziej ludzkiego wyglądu, choć ku swemu zdumieniu, na płowej piersi oraz 
brzuchu Hezhi 
naliczyła osiem sutek.
– Do czego jesteśmy ci potrzebni? – spytała. – Mam niewielką moc, to prawda, 
jest ona 
wszakże niczym w porównaniu z twoją. Perkar biegle włada zaczarowaną bronią, ale 
jak mi 
opowiadał, rozprawiłaś się z nim bez najmniejszego trudu. Pomimo tego, każdy 
krok naszej 
wędrówki został zaplanowany przez was, bogów. Namawiacie nas, rozkazujecie nam. 
Podejrzewam, że jedno z was zaatakowało Mecha i Mangów którzy za nami jechali.
– Było to dziełem jednego ze zwierzaków Karaka – przyznała Łowczyni. – Natomiast 
co do 
poprzedniego pytania... – Przysunęła się bliżej, aż w nozdrza Hezhi uderzył odór 
zepsutego 
mięsa. – Oni nie chcą, żebym odpowiadała na pytania. Ale ty jesteś dzielna, 
rozkazujesz 
Hukwoshe. Kto wie, jeśli wszystko pójdzie dobrze, staniesz się jeszcze 
potężniejsza i może to ja 
prosić cię będę o przysługi. Słuchaj uważnie, bo drugi raz nie będę powtarzać. – 
Posłała 
ukradkowe spojrzenie ku stworowi przypominającego kształtem pająka na równinie, 
– We 
wnętrzu góry spotkałaś nas wszystkich. Balati – Jednookiego Pana, Karaka, Ekamę, 
Matkę Koni 
i mnie. Lecz my nie jesteśmy odrębnymi istotami, czasami zaś nie istniejemy w 
ogóle. W całej 
górze naprawdę przebywa tylko jeden bóg, a jest nim Balati. Ale jest on 
bezmierny i bardzo 
stary’. Pozwala, by jedna część jego jestestwa postępowała tak, a druga inaczej. 
Karak jest 
najbardziej nieskrępowany spośród nas wszystkich, zarówno pod względem woli, jak 
i dążenia 
do celu. Jednooki Balati przebywa tam, gdzie znajduje się nasz prawdziwy dom – 
podobnie jak 
w przypadku duchów zamieszkujących obecnie w twoim sercu. Jest to jednak powolny 
bóg, 
poruszający się według cyklów ziemi i nieba, nie zaś tych krótkotrwałych 
momentów, które tak 
bardzo cenią sobie żywe istoty. Które ja cenię. Boga zwanego przez ciebie Rzeką 
my nazywamy 
Odmieńcem, ale również bratem, ponieważ jesteśmy jedną rodziną. – Ze 
zmarszczonym czołem 
zastanawiała się przez chwilę nad tymi słowami. – Kiedyś był częścią nas, ale 
potem zupełnie się 
zmienił. A Balati jest zbyt powolny, by dostrzec niebezpieczeństwo. Wciąż nie 
chce wystąpić 
przeciwko niemu. Złości się, co prawda, ale nie widzi zagrożenia. Jeszcze do 
niedawna byłam 
tego samego zdania. Jedynie Karak myślał inaczej i od dawna potajemnie spiskował 
przeciw 
Odmieńcowi.
– Dlaczego potajemnie?
Łowczyni odsłoniła zęby w złowróżbnym uśmiechu.
– Skoro Balati jest taki rozgniewany, może zniszczyć każdego z nas. Karak mógłby 
przestać 
istnieć, a spośród nas wszystkich on najbardziej kocha istnienie.
– Nadal nic nie rozumiem.
– To całkiem proste. Ironia w tym miejscu jest wręcz znakomita. Gdyby nie Karak, 
nie 
byłoby Odmieńca. To jest właśnie tajemnica, którą przez tak długi czas usiłował 
przed 
wszystkimi skrywać. Dlatego z taką zawziętością dąży teraz do jego zniszczenia.
– Wina Karaka. Nie pojmuję.
– Początkowo był to tylko wygłup, żart, który wymknął mu się spod kontroli. To 
zbyt długa 
historia, by szczegółowo ją teraz opowiadać. Wystarczy stwierdzić, że Odmieniec 
był kiedyś 
takim samym bogiem, jak inni bogowie, wiodącym szczęśliwy żywot we wnętrzu góry. 
To Karak 
namówił go, by wybrał wolność i stał się znaną ci Rzeką. Miało to miejsce wiele, 
wiele stuleci 
temu, ale dla Balati było to zaledwie mrugnięcie. On nie pozwoli nam wyciąć 
Odmieńca tak, jak 
się wycina wrzód. To dlatego właśnie potrzebujemy was, śmiertelnych. On was nie 
zauważy. 
Kiedy wasi wrogowie... – machnęła kocią łapą w stronę równin – wkroczą do 
wielkiego lasu 
Balat, nie będzie miał nic przeciwko temu, żebym ich zaatakowała. Kiedy 
wejdziecie do wnętrza 
góry i odszukacie źródło Rzeki, nie będzie wiedział o waszej obecności, bo Karak 
i ja was 
ukryjemy. Wtedy uczynicie to, co uczynione być musi.
– A cóż to takiego? – spytała Hezhi.
Łowczyni zbliżyła łapę do twarzy i przeciągnęła po futrze długim, czarnym 
językiem.
– Tego nie wiem – przyznała w końcu. – Karak wie. To on snuje intrygi, czyni 
czary, 
zwiastuje nowiny. On wie i powie ci to. Możesz mi wierzyć.
– Czy mamy jakiś wybór? – spytała Hezhi. Nie chciała zadawać tego pytania, ale 
czuła, że 
musi.
Łowczyni zastanawiała się jedynie przez krótką chwilę.
– Oczywiście. Możesz wybrać śmierć. Maleńka, Rzeka stworzył ciebie, żeby właśnie 
w ciebie przelać swoje jestestwo. Pełznący tam w dole Pożeracz Życia pragnie 
zwrócić cię jemu, 
a jeśli tego dokona, zaćmisz nawet jego. Będziesz do niego podobna, lecz jeśli 
on jest źdźbłem 
trawy, ty będziesz niczym las. Pochłoniesz cały świat, w tym także wszystkie 
moje dzieci, a do 
tego nie dopuszczę. Zabiję cię własnoręcznie, jeśli tylko zdołam.
– Skoro niebezpieczeństwo jest tak wielkie, to może powinnam umrzeć. Czy on mnie 
nie 
pochwyci, jeśli dotrę do jego źródła?
– Nie, jeżeli tylko będziesz silna. Rzeka równie dobrze widzi swoje źródło, jak 
ty swój mózg. 
Poza tym, już wcześniej stawiłaś mu opór.
– Było bardzo ciężko – wyszeptała. – Omal nie przegrałam. Może jednak powinnam 
umrzeć.
Z gardła Łowczyni dobiegło długie „Nieee...” i ku zdumieniu Hezhi, bogini 
położyła jej na 
ramieniu w pełni ludzką, choć wciąż pokrytą gęstym futrem dłoń.
– Osiągniesz tylko tyle, że z czasem stworzy jeszcze kogoś. Może za tysiąc lat, 
ale stworzy. 
Cały paradoks polega na tym – tak przynajmniej utrzymuje Karak – że tylko ktoś 
zdolny go 
w sobie pomieścić może też go zniszczyć. Nie wiem, czy to prawda, ale jeśli tak, 
to wszyscy 
mamy szansę. Karak śledził bieg wypadków przez wiele lat. Nie bardzo mu ufam, 
ale w tym 
przypadku nawet ja nie mam wyboru. – Zwróciła ku Hezhi kocie oczy. – Ani ty. 
Spójrz.
Hezhi poczuła, że łabędź usadowił się na czubku jej głowy. Zamknęła oczy, a 
kiedy znowu 
coś zobaczyła, był to obraz odbierany oczami łabędzia. Jednym spojrzeniem 
ogarnęła błękitne 
niebo i zieloną trawę, gdyż wzrok ptaka przeniknął powierzchnię tamtego świata, 
ukazując jej 
dobrze znane kolory i dźwięki.
Po równinie, tam gdzie pod wodami Jeziora panoszył się stwór przypominający 
pająka, 
jechała armia Mangów. Hezhi szybowała nad wojskiem, unoszona spiralami ciepłego 
powietrza, 
które leniwie rozwijały się nad ziemią. Obok siebie dostrzegła innego ptaka, 
sokoła o ostrym 
dziobie, w którego oczach płonął właściwy Łowczyni blask.
Pomknęła za sokołem w dół i wnet bez trudu mogła rozróżnić znużone twarze 
mężczyzn, 
krople potu na ich czołach.
A w końcu, z radością i przerażeniem zarazem, ujrzała Ghana. Na końskim 
grzbiecie! Jechał 
w przygnębieniu, lecz na jego twarzy pomimo zmęczenia widać było blask myśli.
Obok Ghana rozpoznała inne znajome oblicze – Mech. Teraz zobaczyła to, co 
skrywał przed 
nią wcześniej – mnogość stłoczonych w jego wnętrzu duchów. Nic dziwnego, że byk 
odnalazł 
ich z taką łatwością, a Mech przejechał przez stado bez najmniejszego 
uszczerbku! Był przecież 
gaanem, wielkim szamanem.
Razem z nim jechał jeszcze ktoś. Nawet oglądany wzrokiem istoty śmiertelnej, 
lśnił taką 
mocą, budził taki strach, że rozpoznała go bez trudu. To był Pożeracz Życia, 
sieć ciemności.
Yen we własnej osobie.
Przyszła do siebie na dachu, z bębenkiem zaciśniętym w zmartwiałych palcach, z 
twarzą 
mokrą od słonych łez. Przerażenie ogarnęło ją na dobre dopiero wówczas, gdy 
przez 
powierzchnię bębenka wychynęła z powrotem w świat żywych, a było tak ogromne, że 
niemal 
nie do zniesienia. Długi czas dygotała, a każda wylana łza zdawała się opróżniać 
jej serce i ciało. 
Bała się nawet, że w pewnej chwili jej pomarszczona skóra osunie się luźno na 
ziemię. Nim do 
tego doszło, wciąż łkając weszła do damakuty. Na palcach przekradała się przez 
izby, dopóki nie 
znalazła tego, którego szukała. Zwinięta w kłębek legła u jego boku, a on się 
obudził, chrząknął 
w pomieszaniu i bez słowa zamknąwszy ją w mocnych ramionach, zaczął delikatnie 
kołysać. 
Resztę nocy przespała w ramionach Tsema, tak jak wówczas, gdy była pięcioletnią 
dziewczynką. 
Rozpaczliwie pragnęła, by ten wiek znów powrócił.
Rankiem Perkar zwrócił uwagę na niepokojący wygląd Hezhi. Ściągnięta twarz, 
ciemne 
sińce pod oczami. Ledwie skubnęła podanej na śniadanie strawy, chociaż było to 
najlepsze jadło, 
jakie mieli okazję spożywać na przestrzeni wielu dni – owsiane placki, kiełbasa 
i jajka. Co 
prawda jedząc, również czuł w ustach jedynie smak drewna, gdyż nie zmrużył oka 
do samego 
świtu, a z krótkotrwałej drzemki natychmiast wyrwały go koszmarne obrazy, które 
dręczyły go 
przez całą noc: Bogini Strumienia, jego miłość, została pożarta.
Zastanawiał się, czy Hezhi oglądała podobną wizję, czy ją także przepełniało 
niezłomne 
postanowienie. Płakał, dopóki dał radę. Teraz pozostało już tylko zabijanie i 
śmierć. Jego śmierć, 
czy tiskawy, nie robiło to żadnej różnicy.
Ironia tkwiła w tym, że bogini odtrąciła jego miłość, ponieważ nie chciała 
patrzeć, jak się 
starzeje i umiera. Teraz był pewien, że właśnie ta ironia pokieruje jego 
mieczem. Po śniadaniu 
podszedł do Hezhi. Próbował nadać głosowi ciepłe brzmienie, zastanawiał się 
nawet, czy nie 
zapytać, co ją niepokoi. Jakaś część jego duszy chciała ją pocieszyć, przygarnąć 
do piersi, nie 
potrafił jednak na to się zdobyć, zwłaszcza że w obecnym nastroju z łatwością 
mogła wyładować 
na nim swą złość. W końcu zachował oziębłą obojętność. Ciepłe uczucia, jakie 
zakiełkowały 
między nimi, gdzieś przepadły, a on dobrze o tym wiedział. Nigdy nie był wobec 
niej do końca 
szczery i już nigdy nie będzie. Zniszczenie Odmieńca było zbyt ważne, żeby 
zwracać uwagę na 
kaprysy trzynastoletniej dziewczyny, nawet jeśli mu na niej zależało. 
Ostatecznie do źródeł Rzeki 
mógłby zaprowadzić ją siłą. Nie chciał tego robić, ale zrobi, jeśli nie będzie 
innego wyjścia.
– Wyruszymy koło południa – powiedział. – Sheldu i jego drużyna pojadą z nami.
– To dobrze – odparła cichym głosem. – Możemy potrzebować więcej wojowników.
– Dlaczego tak mówisz? – Słyszał w swoich słowach lodowate tony, ale nie mógł na 
to nic 
poradzić.
Wyraz twarzy Hezhi odzwierciedlał jego uczucia. Przemknęły przez nią uraza i 
złość, na 
koniec pozostało już tylko znużenie.
– Mniejsza z tym – wyszeptała. – Przygotuję się do jazdy.
Odwróciła się, a Perkar po raz pierwszy uświadomił sobie, że strój Mangów 
zamieniła na 
bogato wyszywaną, żółtą spódnicę do konnej jazdy i wełnianą koszulę kobiet jego 
ludu. 
W przyodziewku tym nie wyglądała najlepiej; strój Mangów pasował jej o wiele 
bardziej.
– Tak – rzucił w pustkę. – Ja też się przygotuję.
Kątem oka pochwycił zatroskane, pełne wyrzutu spojrzenie Ngangaty. Zbył je 
gwałtownym 
potrząśnięciem głowy i pewnym krokiem ruszył do stajni.
Podszedłszy do Ostrego Tygrysa, zaczął zastanawiać się, czy wierzchowiec pozwoli 
mu 
jeszcze jechać na swoim grzbiecie. Ostatni raz dosiadał go dwa dni po ucieczce 
Mechu, 
a przejażdżka i tak zakończyła się paskudnym ugryzieniem, którego leczenie 
zajęło Harce całe 
trzy dni. Uznał więc, że kolejne próby nie mają sensu i setny już chyba raz 
pomyślał z żalem 
o przysiędze złożonej Dobremu Złodziejowi. Na szczęście Ostry Tygrys nie 
sprzeciwiał się 
noszeniu juków, a podczas wyprawy, takiej jak ta, juczne zwierzęta były tak samo 
cenne jak 
wierzchowce. Czuł jednak żal, że tak piękny bojowy rumak nie niósł jeźdźca, 
zwłaszcza że jego 
T’esh coraz częściej zdradzał oznaki buntu. Być może widział zbyt wiele dziwnych 
rzeczy, 
wciągał w nozdrza zbyt wiele dziwnych zapachów. Zarzuciwszy juki na grzbiet 
Ostrego Tygrysa, 
dopinał właśnie popręg, gdy w stajni zjawił się Ngangata. Skinął mu przyjaźnie 
głową.
– Jeszcze dwa dni jazdy i z powrotem będziemy w Balat – stwierdził pół-człowiek. 
– 
Zatoczymy pełny krąg.
– Niezupełnie – zaoponował Perkar.
– Nie? To przecież tam się spotkaliśmy i przygotowaliśmy wyprawę do włości Pana 
Lasu. 
A teraz tam wracamy.
– Dla ciebie rzeczywiście jest to pełny krąg. Dla mnie krąg się zamknie, gdy 
dojedziemy do 
góry. To tam zaczęło się pasmo moich błędów.
– Och nie – powiedział Ngangata. – Twoje błędy zaczęły się tutaj, gdy usłuchałeś 
Apada 
i Eruki, pozwalając by ich uprzedzenia i lęki stały się twymi, ukrywając swoje 
prawdziwe 
zamiary. Kapaka nigdy nie zabrałby cię z sobą, gdyby wiedział, że kochasz się w 
bogini.
– Więc to o to chodzi? Czy przyszedłeś, żeby odwieść mnie od powziętego zamiaru?
– Tak. Twoja ostatnia próba uśmiercenia Odmieńca wszystko popsuła. Z pewnością o 
tym 
pamiętasz.
Perkar mocno zdzielił T’esha kolanem w bok.
– Jak zwykle, Ngangato, ty wiesz najlepiej. Nawet się z tobą zgadzam. W głębi 
serca nie 
wierzę nawet w powodzenie tego przedsięwzięcia. Myślę, że Odmieńca nie można 
zabić. Nie 
wierzę też, by możliwe było naprawienie wszystkich moich błędów. Ale nie mam już 
żadnego 
wyboru.
– Zawsze jest jakiś wybór.
– Pamiętasz, jak gardłowałeś przeciw bohaterom, Ngangato? Mówiłeś, że są 
głupcami, 
których uwieczniono w pieśni, że stanowią śmiertelne zagrożenie dla swych 
towarzyszy.
– Pamiętam.
– Zatem proszę po raz ostatni, odjedź, gdyż czuję, że niebawem umrę. A jeśli 
jestem 
bohaterem, to obaj dobrze wiemy, co spotka moich towarzyszy.
Ngangata podszedł do swego wierzchowca.
– Ja to wiem – powiedział spokojnie. – Ale czy ona wie?
– Hezhi? Nie. Prawdę powiedziawszy, nie sądzę, żebym tym razem w ogóle był 
bohaterem, 
Ngangato. Myślę, że to ona nim jest. Może zawsze była. To zaś oznacza, że 
umrzemy, służąc jej 
sprawie. Po co jej to mówić? Może tak jak mówi Karak, ona zdoła zabić Odmieńca. 
Może będę 
żyć dostatecznie długo, żeby to zobaczyć. Jeśli bogowie będą łaskawi, być może 
dane mi będzie 
wziąć odwet na jego posłańcu.
Ngangata potrząsnął głową i zgonił gza z końskiego boku.
– Dobrze znasz paru bogów, Perkarze. Czy sądzisz, że którykolwiek z nich zechce 
w czymkolwiek ci pomóc?
– Tak, jeśli służyć to będzie jego celom.
– No tak – przyznał z ociąganiem – ale posłuchaj. – Wbił w Perkara spojrzenie 
ciemnych 
oczu Alwaty, oczu, które dawniej wydawały się Perkarowi tak onieśmielające. Czas 
i przyjaźń 
nauczyły go dostrzegać w nich głębię myśli czy szczerą troskę, lecz i tak czuł 
przed nimi respekt. 
– Nie opuszczę cię, Perkarze. Nie pozwolę, byś wyrzucił swoje życie jak wyrzuca 
się stary łuk. 
Poza wszystkim jesteś moim przyjacielem, a tylko o niewielu mogę tak powiedzieć. 
Kiedy więc 
ruszysz na spotkanie śmierci, ja stać będę u twego boku.
– Nie chcę brać za to odpowiedzialności. – Perkar ciężko westchnął.
– Nie musisz. Jeżeli jednak sprawię, że pomyślisz o mnie lub o kimkolwiek innym, 
a dopiero 
później o sobie, uczynię coś dobrego.
Ngangata dokończył siodłać konia i wyprowadził go z zagrody. Perkar zajrzał 
przyjacielowi 
głęboko w oczy.
– Czy wygramy, Ngangato? Czy pokonamy Odmieńca? Ngangata wybuchnął niewesołym 
śmiechem.
– Oczywiście, dlaczego nie.
Perkar również nieznacznie się uśmiechnął.
– Prawda, dlaczego nie?
Razem dołączyli do reszty wojowników.
Perkar zaczął rozważać, czy współplemieńcy „Sheldu” wiedzieli, kim naprawdę jest 
ich pan. 
W końcu doszedł do wniosku, że nie ma to żadnego znaczenia. Stanowili dzielną 
drużynę, dobrze 
uzbrojoną i gotową na wszystko. Do jadącej od początku szóstki dołączyło 
trzydziestu 
odważnych mężów. Czy Pan Lasu dostrzeże ich obecność i powstrzyma? Z własnego 
doświadczenia Perkar wiedział, że przeciwko Łowczyni i jej hufcowi nie mieliby 
żadnych szans. 
Z drugiej strony, mieli pośród siebie skrytego pod przebraniem Karaka. Choć 
Perkar przyznawał 
to niechętnie, odczuwał z tego powodu ogromną ulgę. Z bogiem po swojej stronie 
nie musiał 
dłużej się martwić o to, czy podjął właściwą decyzję, czy obrał dobrą drogę. Tak 
jak wówczas, 
gdy pochwycił go Rzeka, nie miał nic do powiedzenia co do kierunku podróży.
– Dlaczego nie jechałeś z nami od samego początku? – zapytał Karaka.
– Miałem do załatwienia parę spraw, a poza tym zostałbym zauważony. – Odpowiedź 
boga 
nie wyjaśniała oczywiście przez kogo zostałby zauważony ani jakie to sprawy 
musiał załatwić. – 
A teraz... no cóż, zbliżamy się do mego domu, lecz i tak muszę pozostać w 
ukryciu. Nie 
spodziewaj się po mnie wielkiej pomocy. Jestem twoim przewodnikiem, a nie 
obrońcą. Chociaż, 
im bliżej będziemy Erikwer, tym większa będzie moja pomoc.
– Erikwer?
– Jego źródło. Miejsce w górze, z którego wypływa – wyjaśnił Karak, po czym 
odjechał do 
przodu, żeby pomówić z jednym ze swych ludzi.
Perkar ściągnął wodze Tesha, pozwalając ogierowi iść na końcu kolumny. Sierść 
rumaka 
lśniła, a i Perkar wziął kąpiel i przyodział się w piękne nowe szaty. Błyszcząca 
stalowa kolczuga 
jechała tymczasem w jukach na grzbiecie Ostrego Tygrysa.
Powinien czuć się odświeżony i wypoczęty, a przecież dwa dni wcześniej, kiedy 
jadąc 
u boku Hezhi żartował i podziwiał piękno gór, czuł się po stokroć lepiej. Z 
niejakim zdumieniem 
uprzytomnił sobie, że był wtedy naprawdę szczęśliwy. Owa dziwna szczęśliwość 
należała do 
gatunku tych, które człowiek rozpoznaje dopiero wówczas, gdy bezpowrotnie 
znikną.
Słońce kładło się złotym blaskiem na jasne, świeże listki i główki leśnych 
kwiatów, a mimo 
to każda chwila przywodziła go coraz bliżej rozpaczy i przygnębienia.
Spróbował przywołać na twarz uśmiech, gdy podjechała do niego Hezhi, lecz mu się 
nie 
udało.
– O co chodzi? – spytała dziewczyna.
Przez chwilę bliski był udzielenia odpowiedzi, miał ją na końcu języka. Wciąż 
jednak czuł 
w sobie chłód, a kiedy bez słowa wzruszył ramionami, wręcz namacalnie odczuł, 
jak cofa się 
przed nim za własny mur mający ją chronić przed bólem rozczarowania.
– No tak – rzekła po chwili niezręcznego milczenia. – Przychodzę, bo chcę ci 
powiedzieć 
o paru rzeczach. – Oderwała na chwilę wzrok od własnej spódnicy, by spojrzeć mu 
prosto 
w twarz. – W nocy podróżowałam. Widziałam jadącą nam na spotkanie armię Mangów, 
o wiele 
liczniejszą niż nasza drużyna.
– Och? – Karak nie pokazał mu żadnej armii, chociaż teraz, gdy się nad tym 
zastanowił, 
w rozmowie czynił aluzje do jakiegoś wojska.
– Tak. Prowadzi ich Mech.
– Mech?
– Mech jest gaanem. Właściwie sami powinniśmy to wiedzieć. Powinnam to zobaczyć.
– Brat Koń twierdzi, że gaan potrafi ukryć swą prawdziwą naturę nawet przed 
innym 
gaanem.
– To prawda. Jednakże, kiedy do mnie przyszedł w tamtym śnie, został zaatakowany 
przez 
coś, czego nigdy przedtem nie widziałam: przez wydającą rozkazy błyskawicę. 
Następnego dnia 
znaleźliście rannego szamana, ja zaś nigdy nie powiązałam ze sobą tak 
oczywistych zdarzeń.
Perkar uniósł bezradnie rękę, nie bardzo wiedząc, co odrzec. Mech był tylko 
chłopcem. Kto 
mógł przypuszczać, że okaże się wodzem Mangów? Z drugiej strony, był starszy od 
Hezhi i tylko 
niewiele młodszy od Perkara.
– W tej armii jest jeszcze ktoś – dodała Hezhi – chociaż wydaje się to 
niemożliwe.
– Niemożliwe?
Słuchał z uwagą jej opisu, a kiedy pojął, że widziała niszczyciela, który 
zamordował Boginię 
Strumienia, jego pierś ścisnęła niewidzialna obręcz. Obręcz zaciskała się coraz 
mocniej, tak że 
w końcu tylko z trudem mógł zaczerpnąć tchu. A kiedy wytłumaczyła mu, kim on 
był, 
przypomniał sobie scenę z kanałów Nhol.
– Przecież odrąbałem mu głowę – rzucił z niedowierzaniem. – Odrąbałem.
– To sprawka Rzeki – odparła ponuro. – Nie będę więcej sprzeciwiać się jeździe 
do She‘leng, 
Perkarze. Chcę, żebyś o tym wiedział. Nie musisz mnie już zwodzić.
– Ja nigdy...
– Nie kłam – usłyszał w odpowiedzi i ze smutkiem dostrzegł w jej oczach 
prawdziwą złość. – 
Yen mnie okłamywał, a teraz... ponownie zwraca się przeciw mnie. Może w ogóle 
nigdy nie był 
Ludzką Istotą. Dla mnie rzecz cała wygląda tak: kiedy któryś z was się do mnie 
zbliża, bierze za 
rękę, całuje, czyni to wyłącznie dlatego, że chce czegoś oprócz mnie. Być może, 
żyć będę 
dostatecznie długo, by poznać ten sekret oraz czary, które pozwolą z tym żyć. 
Ale na razie mam 
tego dość. Ty i ja przebrniemy przez to do końca. Zabijemy Rzekę albo umrzemy. 
Pomimo tego, 
nie wierzę ci, Perkarze, bo mnie okłamałeś. Jestem pewna, że Czarny Bóg 
przekazał ci 
wiadomości, którymi ty postanowiłeś się ze mną nie dzielić. Tak więc robię to 
nie tyle z powodu 
mojego zaufania do ciebie, tylko dlatego, że jest to jedyna sensowna rzecz, jaka 
przychodzi mi do 
głowy. Nie wiem też, czy szczególnie cię lubię.
Przysłuchiwał się temu wszystkiemu bezradnie i rozpaczliwie poszukiwał 
odpowiedzi, której 
jednak znaleźć nie potrafił. W końcu wszystko, o czym mówiła, było prawdą. Z 
wyjątkiem 
przypuszczenia, że ich niedawna zażyłość nie była niczym innym, jak podstępem z 
jego strony. 
Rozumiał jednak, że z jej strony tak to właśnie wyglądało, a poza tym, nie miał 
sił na 
prowadzenie sporów. Jeżeli chciała, żeby sprawy między nimi przybrały taki, a 
nie inny obrót, 
tym lepiej, bo dzięki temu wszystko stawało się prostsze.
Dlatego też zamiast wdawać się w sprzeczkę, w milczeniu spuścił głowę, choć 
zdawał sobie 
sprawę, że w ten sposób przyznawał, iż wszystko, co zostało powiedziane, było 
prawdą. Jeszcze 
przez chwilę jechali razem, po czym Hezhi oddaliła się ku jadącym w niewielkiej 
grupce 
Tsemowi, Bratu Koniowi i Yuu’hanowi.
Po dwóch dniach wkroczyli w mroczny majestat Balat. Hezhi była oszołomiona 
ogromem 
drzew. Co prawda, oglądała je już dawno temu w swoich snach w Nhol, ale sny nie 
oddawały 
w pełni ich czystej, przytłaczającej potęgi. Średnica niektórych pni 
przekraczała długość dwóch 
koni, zaś sklepienie spoczywające na tych gigantycznych kolumnach przypominało 
odległą 
płaszczyznę z przydymionego zielonego szkła. Rzadkie promienie słońca, którym 
udało się 
przebić przez ten strop, połyskiwały niczym diamenty wśród paproci i 
zalegającego poszycie 
obumarłego listowia.
Boskie widzenie pozwalało jej dostrzec wiele rzeczy ukrytych tuż pod 
powierzchnią – duchy 
i bogów w setkach postaci. Balat żył w sposób, jaki nawet nie przyszedł jej do 
głowy. Pomimo 
całej urazy, pomimo tego, że spotkała się z groźbami z jej strony, zaczęła 
pojmować, dlaczego 
Łowczyni tak nieugięcie pragnęła ochronić to miejsce. Teraz wiedziała, że Nhol i 
całe cesarstwo 
spoczywały zaledwie na zwłokach ziemi. Jedynymi stworzeniami, które tam żyły, 
były Ludzkie 
Istoty oraz potrzebne im rośliny i zwierzęta, zniewolone przez nich tak, jak 
ludzie byli 
zniewoleni przez Rzekę. Balat był taki, jaki kiedyś był cały świat – żywy. 
„Potwory” niegdyś 
wytrzebione przez przodków Łowczyni tutaj wciąż żyły i to dzięki nim żył świat.
Musiała jednak oddać sprawiedliwość przodkom. Pozbycie się stworzeń takich jak 
Czarny 
Bóg czy Łowczyni wydawało się czasami jak najbardziej uzasadnione.
W pięć dni później wspięli się na jakieś wzgórze i zobaczyli She’leng. Zdumiona, 
uprzytomniła sobie wówczas, że dostrzegła górę znacznie wcześniej, lecz uznała, 
że jest to tylko 
daleka chmura, gdyż z powodu odległości znaczyła się na horyzoncie ledwie 
widoczną plamką. 
Nic prócz chmury nie mogło być tak odległe, a zarazem zajmować tak znaczną część 
nieboskłonu. Kiedy jednak dotknęły jej promienie słońca, szczyt zajaśniał złotem 
i czerwienią, 
budząc się do życia niby duch, który nagle nabrał ciała. Wciąż był tak daleki, 
że przypominał 
zaledwie cień, cóż to jednak był za cień! Doskonały stożek zajmował całą 
zachodnią ćwiartkę 
horyzontu. Takie miejsce w rzeczy samej mogło być kolebką bogów, mogło 
przejmować pokorą 
nawet Rzekę.
W ciągu całej podróży Perkar stawał się coraz bardziej odległy. Hezhi raz 
popłakała się 
ukradkiem z tego powodu, ale w końcu jej serce nabrało twardości. Dała mu 
sposobność do 
rozmowy, do wytłumaczenia, że jest w błędzie, że czuje wobec niej coś więcej niż 
złość. Nie 
skorzystał z tej szansy, dlatego więcej nie pozwoli już mu się skrzywdzić.
Poza tym, jak w miarę upływających dni góra rosła, rosła wraz z nią świadomość 
tego, co 
zamierzali uczynić. To zaś pociągało za sobą nie tylko lęk, ale także silne 
podniecenie, czego 
zupełnie się nie spodziewała. Kiedyś stała na krawędzi pałacowego dachu, 
planując własną 
śmierć. Teraz zamierzała zabić boga, boga przodków – jej przodka.
Hezhi, czując przemożną potrzebę wyrażenia tych myśli na głos, z ociąganiem 
podjechała do 
Brata Konia. Powitał ją wesołym słowem, chociaż od śmierci Zaklinacza Deszczu 
jego oblicze 
przybierało najczęściej wyraz powagi.
– Witaj, shizhbee – powiedział.
– Może tak być – odrzekła w mowie Mangów, potwierdzając tym samym, iż zgadza 
się, by 
nazywał ją wnuczką. Brat Koń zrozumiał i uśmiechnął się szeroko.
– Miałem nadzieję, że zrobię z ciebie Manga – rzekł po chwili.
– A ja miałam nadzieję nim zostać – odparła nieco ostrzej, niżby chciała.
„Tylko mi na to nie pozwolili” – dokończyła w myślach. Lecz Brat Koń dobrze o 
tym 
wiedział, w lot pojął sens jej słów i umilkł zakłopotany.
– Przepraszam – odezwała się Hezhi, nie pozwalając, by cisza spowiła ich na 
dobre. – Byłeś 
dla mnie dobry, Bracie Koniu, lepszy, niż mogłam oczekiwać.
– Zrobiłem tylko to, co uczyniłby każdy starzec pragnący zapewnić sobie 
towarzystwo 
pięknej, młodej dziewczyny.
Oblała się rumieńcem.
– To bardzo...
– To prawda – z przekonaniem zapewnił Brat Koń. – Jestem jak ten stary rybak, 
który 
przychodzi po raz ostatni posiedzieć na brzegu jeziora. Siedzę z nogami w wodzie 
i czuję 
w kościach, że nie zabiorę połowu do domu, nie tym razem. Starzy ludzie 
poświęcają tak wiele 
czasu rozmyślaniom o jeziorze, o czekającej ich ciemnej podróży. Widok piękna 
staje się 
bezcenny – lepszy niż strawa, piwo albo seks. Ty masz zaś w sobie olśniewające 
piękno, moje 
dziecko, które tylko ktoś ze spojrzeniem takim jak moje potrafi docenić.
– Ty nie umrzesz – wyszeptała Hezhi.
– Oczywiście, że umrę – burknął Brat Koń. – Jeśli nie dziś to jutro, nie jutro 
to pojutrze. Ale 
to bez znaczenia, rozumiesz? Nic na to nie można poradzić. Poza tym, mam świetne 
towarzystwo 
do umierania.
– Martwiłam się, że pojechałeś tylko dlatego, iż uważałeś, że musisz.
– A cóż to za różnica?
– Chodzi o to... Przykro mi z powodu... – W samą porę przypomniała sobie, że 
Mangowie 
uznawali nazywanie śmierci po imieniu za dużą nieuprzejmość, chyba że zrobiło 
się to 
w powiązaniu z kimś zmarłym – twego bratanka – dokończyła niezręcznie.
Jego twarz spowiła chmura.
– On także był piękny – wymamrotał. – Najbardziej pocieszające w pięknie jest 
to, iż wiemy, 
że pozostawimy je za sobą, że będzie trwać nadal. Kiedy w drodze na tamtą stronę 
piękno nas 
poprzedza, mamy prawdziwe nieszczęście.
Odwrócił od niej twarz, a kiedy odezwał się do biegnącego obok Heena, głos miał 
podejrzanie drżący.
– Heen powiada, że tak to już jest, gdy jest się tak starym jak my. Zbyt wielu 
odchodzi przed 
nami.
Wyciągnął rękę i pogładził ją po głowie szorstką dłonią, Hezhi zaś dostrzegła w 
jego oczach 
błysk wilgoci.
– Ale ty nie odejdziesz – wychrypiał. – Już ja tego dopilnuję. – Wyprostował się 
w siodle, 
zakasłał. – No dobra, a o czym tak naprawdę chciałaś ze mną pogadać?
– To nieważne.
– A ja myślę, że ważne. Przez trzy dni siedziałaś cicho jak mysz pod miotłą, a 
teraz 
postanowiłaś przerwać milczenie. No, co cię gryzie?
Westchnęła, po czym spróbowała zebrać fragmenty myśli.
– Zastanawiałam się, co będę czuć, zabijając własnego przodka. Przecież to mi 
wygląda na 
morderstwo. To prawie tak, jakbym zabiła własnego ojca.
Brat Koń posłał jej dziwne spojrzenie.
– Ale ty tego tak nie odczuwasz?
– Nie... może tylko trochę. Wychowano mnie tak, bym go czciła. Ale zaraz 
przypomina mi 
się kuzyn D’en, a także inni pod Schodami Ciemności. Pamiętam też, jak mnie 
napełniał, 
przebywał wewnątrz mnie i wcale nie żywię wobec niego uczuć córki. Pragnę, żeby 
umarł. 
W świecie, gdzie żyje tylu bogów, mało kto zauważy jego zniknięcie.
– To nieprawda – zaoponował Brat Koń. – Jego nieobecność odczują wszyscy, ale 
przyjmą 
to z radością. Świat bez niego stanie się lepszy. Czy ty się boisz?
– Bałam się, ale teraz czuję tylko podniecenie.
Starzec przyjął jej słowa z uśmiechem.
– Czułem to samo podczas pierwszej wyprawy. Widziałem tylko zdobyczną skórę w 
moich 
dłoniach. Byłem też wystraszony, ale tego nie wiedziałem. Te dwa uczucia były ze 
sobą 
nierozerwalnie splecione.
– Ze mną jest tak samo – przytaknęła. – Denerwuję się, bo nie potrafię wyobrazić 
sobie, co 
się wydarzy, kiedy już tam dotrzemy. Nie mam jak przećwiczyć wszystkiego w 
myślach, 
rozumiesz? Nie mam jak, ponieważ nie wiem, co powinnam zrobić!
– Swoją pierwszą bitwę przygotowywałem w myślach ze sto razy – powiedział Brat 
Koń – 
a i tak wszystko potoczyło się zupełnie inaczej. Nic, co sobie wyobrażałem, nie 
przygotowało 
mnie do rzeczywistego biegu wypadków. Może więc tylko na tym skorzystasz.
– Dlaczego jednak wszystko jest utrzymywane w tajemnicy przede mną? Dlaczego nie 
mogę 
wiedzieć?
– Nie mam pojęcia. Może po to, by nikt nie mógł z ciebie niczego wydobyć. Mech 
potrafił 
tego dokonać.
– Och.
Czas jakiś jechali w milczeniu, lecz tym razem nikomu ono nie przeszkadzało. 
Wyciągnęła 
rękę, dotknęła dłoni starego Manga. Odwzajemnił jej uścisk.
– Jeżeli nam się powiedzie, jeżeli go zabijemy, to czy drobni bogowie – tacy jak 
ci żyjący 
tutaj – powrócą do Nhol? Czy cesarstwo stanie się podobne do Balat?
– Żadne miejsce nie jest podobne do Balat – zapewnił ją stary Mang. – Rozumiem 
jednak, 
o co ci chodzi i odpowiadam „tak”. Myślę, że tak się stanie. Kiedy nie będzie 
już tego, który ich 
pożera, bogowie powrócą.
– To dobrze.
Dwa dni później znaleźli się u podnóża Sheleng. Dolne partie zboczy pięły się ku 
wyżej 
położonym grzbietom, oni zaś to drapali się do góry, to zjeżdżali w doliny, bez 
ustanku 
wypatrując miejsca, którego nazwę coraz częściej wymieniali szeptem woje Sheldu: 
Erikwer. 
Serce Hezhi uderzało szybciej z każdą przebytą milą, ją samą zaś ogarniał coraz 
silniejszy zapał. 
Wyczuwała strach, o którym mówił Brat Koń, był jednak o wiele słabszy, niż 
narastające 
pragnienie niebezpieczeństwa, budzące nie tyle obawę, co dziwną radość.
To, że Perkar z każdym dniem robił się coraz bardziej nachmurzony i zamknięty w 
sobie, nie 
miało już dla niej większego znaczenia. Cztery zdarzenia zmieniły na zawsze jej 
dotychczasowe 
życie. Pierwsze z nich to odkrycie Ghana i biblioteki. Druga zmiana zaszła 
wówczas, gdy pojęła 
naturę Królewskiej Krwi, jej moc i przekleństwo. Za trzecim razem była to 
ucieczka z Nhol 
i życie wśród Mangów. Ostatnia zmiana nastąpiła po tym, jak przez bębenek 
wkroczyła w świat 
Jeziora, stając się szamanką. Jednak żadne z tych wydarzeń nie dało jej spokoju, 
szczęścia, czy 
choćby poczucia bezpieczeństwa.
Jutro będzie inaczej. W Erikwer znajdzie wybawienie, zabijając lub ginąc, uwolni 
się od 
noszonej w żyłach krwi. Na myśl o tym ogarnęło ją gwałtowne uniesienie. 
Przypomniała sobie 
figurkę, którą dawno temu dostała od Yena. Figurka przedstawiała tors kobiety 
osadzony na 
końskim kadłubie i była odzwierciedleniem wierzenia Mangów, iż jeździec i rumak 
po śmierci 
stają się jednym. Sama stała się teraz taką statuetką. Była klaczą, bykiem, 
łabędziem, lecz nade 
wszystko była Hezhi i jako Hezhi umrze albo przeżyje. Tego nikt nigdy jej nie 
odbierze.
Chociaż wszyscy jechali stępa, przymusiła Ciemną do galopu. Inni przyglądali się 
jej być 
może ze zdziwieniem, ale cóż ją to obchodziło. Chciała pędzić, słyszeć łomot 
kopyt uderzających 
w rytm jej serca. Dróżka robiła się coraz węższa, coraz bardziej stroma, 
trzykrotnie uderzały 
w nie nisko wiszące gałęzie, ale Ciemna biegła pewnym krokiem. Wydawszy radosny 
okrzyk, 
zrobiła nagły zwrot, kierując wierzchowca w dół zbocza.
Zaledwie to uczyniła, omal nie zderzyła się z innym jeźdźcem. Osadziła 
gwałtownie klacz na 
miejscu, a wojownik, któremu zajechała drogę – jeden ze zwiadowców Sheldu – 
spojrzał na nią 
ze złością i strachem zarazem. Otworzyła usta, żeby go przeprosić, on jednak nie 
dał jej dojść do 
słowa.
– Mangowie – wydyszał. – Nie możemy tędy jechać.
– Co takiego?
– Tam w dolinie – wskazał kierunek machnięciem ręki. – Cała armia. – Popatrzył 
na nią spod 
nastroszonych brwi i po chwili zniknął wśród drzew.
Hezhi pozostała na miejscu. Jej bezgraniczna odwaga gdzieś się ulotniła, nie na 
tyle jednak 
szybko, by zabrać ze sobą także ciekawość. Nieco dalej ścieżka ostro skręcała, a 
poprzez 
okalające ją drzewa można było dostrzec odległe zbocza leżącej niżej doliny. 
Skierowała Ciemną 
ku zakrętowi. Postanowiła, że tylko rzuci okiem na nadchodzącą armię i zaraz się 
cofnie.
Tuż za łukiem drzewa zniknęły, odsłaniając dolinę pokrytą tak równymi bruzdami, 
że można 
by ją było wziąć za olbrzymie zaorane pole. Na prawo miała tylko otwarte 
przestworza, na lewo 
ścieżkę, która coraz węższą nitką wiodła ku stromej ścianie sąsiedniej doliny. 
Dróżka była tam 
tak wąska i pochyła, że nie potrafiła sobie wyobrazić, by jakikolwiek 
wierzchowiec zdołał 
tamtędy przejść, nie wpadłszy w przepaść. Na niemal pionowej ścianie nie było 
nawet drzew, 
które mogłyby powstrzymać taki upadek. A mimo to, w dole szlaku zobaczyła 
wojowników 
Sheldu. W znacznej odległości od nich, niemal na dnie doliny, tą samą ścieżynką 
pięła się w górę 
liczna grupa ludzi i koni. Zaś jeszcze niżej, pośród świerków i brzóz, 
tysięcznymi błyskami 
połyskiwała w słońcu stal, jak gdyby wataha metalowych mrówek przebiegała 
tamtędy 
w poszukiwaniu zdobyczy.
W rzeczywistości nie były to jednak owady, tylko ludzie i konie: Mangowie.
Tak, należało jak najszybciej wrócić do drużyny. Próbowała obliczyć, ile czasu 
zajmie 
nadciągającej armii wejście na górę, zastanawiała się też, czy jeźdźcy, którzy 
wkroczyli już na 
ścieżkę, byli przyjaciółmi, czy wrogami. Mieli ciemną skórę, jak Mangowie, lecz 
nawet jej 
wspomagany przez bogów wzrok nie pozwalał na razie rozróżnić szczegółów, choć 
jedna postać 
wydawała się znajoma.
W tym momencie odbity od ścian doliny podmuch wiatru tchnął w jej ucho imię.
– Hezhi!
Głos był bardzo słaby, ale od razu go rozpoznała. Po chwili odezwał się znów.
Hezhi, zdumiona, zawróciła Ciemną w stronę nadciągającego wojska.
XXXIII. Stromy szlak
Palce Ghe zacisnęły się na gardle, Ghana, który czuł, że za chwilę oczy wyskoczą 
mu 
z czaszki. Walcząc rozpaczliwie o oddech, resztkami świadomości dostrzegł jak 
wszędzie wokół 
niego ginęli ludzie, miotając się bezradnie pomiędzy Mechem, a demonami 
uwolnionymi z żył 
Ghe. Zastanawiał się niemądrze, czy ludzie rzeczywiście potrafią walczyć i 
umierać w tak 
wielkiej, ponurej ciszy, czy też to tylko szum krwi w jego uszach tłumił 
wszelkie inne odgłosy.
Wbił palce w szpony miażdżące mu krtań, lecz równie dobrze mógłby próbować 
wygiąć 
osadzone w kamieniu stalowe pręty.
– No, jakim kłamstwem zamierzałeś uraczyć mnie tym razem, staruchu? – wysyczał 
ghoul. – 
Czemuś nazwał mnie głupcem? A może mam się tego dowiedzieć, rozpruwając cię i 
zaglądając 
do środka?
Ghan odpowiedział w jedyny sposób, na jaki w tej chwili mógł się zdobyć – 
omdlewającą 
dłonią popukał w pierś napastnika. Ghe przez moment przypatrywał mu się z 
zaskoczeniem, po 
czym mocno odrzucił od siebie. Ryk oddechu oraz pędzącej krwi omal natychmiast 
nie rozsadził 
głowy Ghana, a kiedy padł na ziemię, zdało mu się, że słyszy poszum oceanu.
Zapewne miał zaledwie parę chwil na odpowiedź, ale jego gardło wciąż dławił 
bolesny 
skurcz. Ghe tymczasem przystanął, by zbadać swoją ranę, tę samą, z której 
wyskoczyły trawiaste 
niedźwiedzie. Krwawienie już ustało.
– Teraz pamiętam – odezwał się Ghe, spoglądając znacznie łagodniej.
Ghan chrząknął, nie mógł zrobić nic więcej.
– Kiedy umierałem, usta Hezhi krwawiły, a jej krew w coś się zmieniała. – 
Dotknął stopą 
ziemi. – Krew, pojmujesz, nadaje kształt duchowi. Czy znałeś pochłoniętego 
przeze mnie 
demona strumienia? Miał ludzką postać, gdyż jakaś dziewczyna wykrwawiła się w 
wodzie na 
śmierć. A moja krew zawiera teraz tak wiele istot.
– Ona doprowadziła cię do obłędu! – wykrzyknął Ghan. – Qwen Shen wodzi cię na 
smyczy 
niby psa. Jak lichego kundla z Dzielnicy Południowej.
– Zamknij się, staruchu – zazgrzytał Ghe. – Mam dosyć twoich kłamstw.
– To prawda. Czy wiesz, że powtarzasz wciąż imię Hezhi, gdy sypiasz z Qwen Shen? 
Ona 
tobą zawładnęła, nagięła twą duszę do swoich celów.
Ghe przypadł do niego z szybkością węża i zdzielił w twarz otwartą dłonią. 
Ziemia 
zakołysała się jak targane wiatrem prześcieradło. Jeszcze jeden cios i Ghan 
widział już tylko noc.
Kiedy się ocknął, Ghe wycierał mu usta mokrą szmatką. Na jego widok splunął 
krwią 
i wzniósł ramiona w obronnym geście. Ghe pokręcił głową na znak, że go nie 
tknie, co tylko 
pogłębiło konsternację Ghana.
Za Ghe stał Mech. Wyglądał na zmęczonego, a jedno ramię miał zawieszone na 
temblaku.
– Co się dzieje?
Ghe wzruszył ramionami.
– Omal cię nie zabiłem, a to byłby błąd. Tak jak Rzeka, mam kłopoty z 
zobaczeniem samego 
siebie. Potrzebuję innych, stojących z boku, żeby na mnie patrzyli. Jak się 
czujesz?
– Mam zamęt w głowie. Myślałem, że ty i Mech walczycie na śmierć i życie.
– Tak też było – wyjaśnił szaman – a śmierć niewątpliwie mnie przypadłaby w 
udziale. To 
tyś mnie ocalił, Ghanie. Dałeś wiedzę, której potrzebowałem. Szkoda, że nie 
powiedziałeś mi 
wcześniej o władzy Qwen Shen nad Ghe. Gdybym wiedział o tym choćby dzień 
wcześniej, wielu 
mych wojowników pozostałoby przy życiu. Na szczęście dla nas obu w końcu to z 
siebie 
wydusiłeś.
– Nie dowierzam żadnemu z was – mruknął Ghan. – Nie robiłem z tego tajemnicy. A 
to, co 
wiem, trzymam dla siebie. Jeśli chcesz wiedzieć tyle samo, pogadaj z nim. – Z 
obrażoną miną 
skinął głową w stronę Ghe. – On wie, jak do tej wiedzy dotrzeć.
Ghoul potrząsnął głową.
– Nie, twoja wiedza pomieszałaby się we mnie ze wszystkim innym. Teraz pamiętam, 
dlaczego chciałem, żebyś uczestniczył w tej wyprawie żywy: bo nawet nastawiony 
wrogo do 
mnie, jesteś niezwykle pożyteczny. – Przymrużył oczy. – Ale nie zniosę ani 
jednej zdrady więcej. 
Wyrównałeś stary dług i na tym koniec. Nie próbuj zaciągać nowych.
– Wciąż nie pojmuję, co się stało.
Mech nieznacznie się uśmiechnął.
– Pokazałem mu jego... jak to nazwałeś? Smycz. Pokazałem pułapkę, jaką zastawiła 
na niego 
Qwen Shen. Skoro już wiedziałem, czego szukać, bez większego trudu wypatrzyłem 
ją 
i odsłoniłem. – Potarł zbolałe ramię. – Ona jest potężna. I niebezpieczna.
– Co się z nią stało? – spytał Ghan.
Twarz Ghe wykrzywił grymas gniewu.
– Zniknęła, a razem z nią hrabia Węgorz. Nie wiem, dokąd uciekli, ale jeszcze 
ich znajdę.
Ghan głośno odetchnął.
– Dajcie mi chwilę na zastanowienie. Chcę obu wam coś powiedzieć, a także zadać 
parę 
pytań.
Jego zmysły wyostrzyły się tak wielce, że słyszał cykanie oddalonego o pół mili 
świerszcza, 
widział orzech na drzewie rosnącym w takiej samej odległości. Wyraźną woń duszy 
wyczuwał, 
będąc od niej nawet jeszcze dalej. A mimo to, nigdzie nie natrafił na choćby 
najdrobniejszy ślad 
Qwen Shen i Węgorza. Zupełnie jakby rozpostarli wokół siebie niewidzialną 
zasłonę, co potrafili 
tylko najpotężniejsi kapłani i... sama świątynia.
Straciwszy z oczu obóz, rozszalał się na dobre. Pod jego pazurami z drzew 
leciały wióry, 
z porwanych huraganem gniewu drobnych stworzeń w okamgnieniu pozostawały tylko 
szkielety. 
Pragnął zadać sobie ból, poobijać knykcie do kości, tak by spłynęły krwią. 
Rozpaczliwie pragnął 
raz jeszcze poczuć ból, oczyścić się za jego pośrednictwem.
Jednak skóra nie odbierała już takich doznań, a ciało i kości nie dawały się, 
ani rozerwać ani 
połamać. W końcu musiał więc dać za wygraną. Zawiódł Rzekę, ale mógł to jeszcze 
naprawić, 
zwłaszcza gdyby odgadł, co i dlaczego robiła Qwen Shen. Powróciwszy pamięcią do 
ich 
miłosnych schadzek, zrozumiał przynajmniej część jej poczynań. Otóż Qwen Shen 
pracowała 
usilnie nad tym, by jego najsilniejsze pragnienie odnalezienia Hezhi 
przekształcić w ukryte 
pożądanie wobec jej osoby. Musiał przyznać, iż wiele na tym polu zdziałała. 
Wciąż jeszcze 
dygotał, gdy pomyślał o niej, o jej ciele i oczach. Teraz wszakże przypominał 
sobie zdradzieckie 
podstępy, iluzje Hezhi wywoływane w chwilach największej namiętności, szeptane 
słowa, 
o których przedtem zapomniał, subtelne sugestie, mające w jej ustach doskonały 
sens.
Ach, kiedy ją wreszcie odnajdzie, zemsta będzie słodka. Rozkosz, jaką mu dawała, 
będzie 
niczym w porównaniu z tym, co czuć będzie, rozrywając nici jej żywota, jedna po 
drugiej, 
a także rozdzierając oblekające ją ciało.
Zmusił się do myślenia o rzeczach, o których przez nią zapomniał. Wspomnienia 
tłoczyły się 
całymi stadami, on jednak nie potrafił wydobyć ich na jaw. Mech mógłby mu w tym 
pomóc, 
Ghan zresztą również, choć ten ostatni odnosił się do niego z niechęcią. Potarł 
knykcie, 
rozzłoszczony, że nie czuje w nich bólu. Pod palcami wydały mu się dziwnie 
twarde i wówczas 
ze zdumieniem odkrył, iż tuż pod skórą tkwi jakaś kostna płytka. Zaskoczony, 
przystąpił do 
szczegółowych oględzin ciała. Szerokie tarcze z twardej substancji pokrywały 
jego pierś, brzuch 
i uda. Masywna płyta spoczywała na ramionach, których skóra przybrała barwę 
napinającego ją 
pancerza – odcień bladej, lekko plamistej szarości, niczym grzbiet rzecznego 
kraba.
Nie wiedział czy śmiać się, czy płakać. Oddzielone od wód Rzeki, jego ciało 
zaczęło 
wytwarzać obronną skorupę. Qwen Shen skrzętnie to przed nim ukrywała. Dlaczego?
Aby podtrzymać w nim złudzenie, że jest Ludzką Istotą, oczywiście. Aby odsunąć 
od niego 
propozycje Pani Śmierci i stłumić jego własny zdrowy rozsądek, podpowiadający, 
że choćby nie 
wiadomo jak mocno wierzył, iż jest Ghe, w istocie wcale nim nie był.
Nie mógł o tym myśleć. To nie miało znaczenia, bo przecież kimś był i miał teraz 
do 
dyspozycji wspomnienia całych zastępów. Miał też pragnienie, cel, choć Qwen Shen 
mogła go 
zamazać. No i zdobędzie Hezhi, jeżeli nie dla siebie, to przynajmniej dla Rzeki 
i dla niej samej, 
tak by została cesarzową, jak przepowiadał Mech. Hezhi, cesarzowa świata. A czy 
w świecie 
rządzonym przez Rzekę i jego dzieci znajdzie się miejsce dla kogoś takiego jak 
on?
Wściekły i oszołomiony powrócił do pospiesznie zwijanego obozu. Pragnienie, by 
w pojedynkę popędzić na spotkanie wroga, było trudne do pohamowania. Teraz 
wszakże musiał 
słuchać Manga o wiele lepiej, znającego świat czarów i bogów niż on sam. Mech 
potrafił wysłać 
swój wzrok daleko naprzód – co Ghe się nie udawało. Przy każdej bowiem próbie 
przekazujący 
obraz duch usiłował uciec, a Ghe musiał go wówczas pochłonąć do końca. Mech 
dogadywał się 
ze swymi duchami zupełnie inaczej – poprzez pochlebstwa i układy – a duchy 
chętnie mu 
pomagały. Moc szamana była niczym wobec mocy Ghe, jednak dzięki usłużnym duchom 
szaman 
miał nad nim pewną przewagę. Wiedział bowiem, gdzie przebywa Hezhi i pilnujący 
jej 
wojownicy, wiedział, że za parę dni ich drogi skrzyżują się u podnóża 
wyrastającej na zachodzie 
góry. Nalegał, by Ghe zaczekał z uderzeniem do tego momentu, mimo że czekanie 
przychodziło 
mu niezmiernie ciężko. Jedno pojmował jednak bardzo dobrze. Teraz, gdy 
wyswobodził się spod 
władzy Qwen Shen, był nie tyle wojownikiem, co orężem. Takim właśnie uczynił go 
Rzeka, 
toteż nie stawało mu mądrości, a może wiedzy, by stwierdzić, gdzie i w jaki 
sposób uderzyć. To 
było zadanie Mechu. Mang wiedział najlepiej, w jaki sposób nim się posłużyć.
Może zatem, będąc zaledwie bronią, zbyt wiele czasu poświęcał na rozmyślania. A 
koniec 
końców, myślenie rodziło w jego głowie tylko zamęt.
Wszedł do obozu ciekaw, co też chciał mu powiedzieć Ghan.
* * *
Ghan chwiejnie podszedł do strumienia i ruszył w górę biegu, szukając miejsca 
nietkniętego 
przez końskie kopyta. Klęknąwszy, zaczerpnął w dłonie czystej, niewiarygodnie 
zimnej wody. 
Skropił nią twarz, ostrożnie przemył zadrapania i sińce na szyi. Tak niewiele 
brakowało, 
naprawdę niewiele. Mimo wszystko, nie mógł wyzbyć się wątpliwości, czy postąpił 
słusznie. 
Może jednak byłoby lepiej, gdyby Mech został zniszczony.
No cóż, nie powinien czuć się odpowiedzialny za to, co wychrypiał duszony przez 
Ghe. 
Nigdy w całym swoim życiu nie wyobrażał sobie istnienia takich sił z dala od 
prostego, 
wyjałowionego świata Rzeki. Był to świat przerażający, miał więc powody, by 
lękać się o Hezhi. 
Wszystko zdawało się opierać właśnie na niej, a przecież, kiedy nacisk stawał 
się zbyt silny 
podpora mogła pęknąć.
Ale, niech go woda pochłonie, jeszcze bardziej niż Ghe zaczynał bać się tego 
niezwykłego 
Czarnego Boga, którego nigdy nie widział. Istota ta przez co najmniej dwa 
tysiące lat spiskowała 
i snuła plany, by ziścił się ten dzień. Z tej też przyczyny mogła być przeciwna 
jakimkolwiek 
zmianom, a już z pewnością nie liczyła się zupełnie z uczuciami, pragnieniami i 
planami 
trzynastoletniej dziewczyny. Plany uknute w ciemnych zakątkach świata na 
przestrzeni wieków 
nie zostały przygotowane właśnie dla Hezhi. Przewidywały zapewne narodziny, 
jednak nie jej, 
a dziecka o podobnych cechach. Hezhi miała własne zamiary i pragnienia, te zaś 
niekoniecznie 
musiały iść w parze z tym, czego oczekiwali od niej bogowie.
Zamknął oczy, próbując raz jeszcze wywołać z pamięci wizerunek jej twarzy, to 
jak 
przygryza wargę, jak pochyla się i otwiera księgę...
Rozwarłszy powieki, ze zdumieniem ujrzał drgające na powierzchni strumienia 
odbicie 
kobiecej twarzy.
– Jeśli krzykniesz – wyszeptała – jeśli wydasz choćby najcichszy odgłos, 
natychmiast 
umrzesz. Rozumiesz?
Ghan odwrócił się powoli ku Qwen Shen i pokiwał głową. Parę kroków od niej stał 
hrabia 
Węgorz z ponurą miną.
– Pójdziesz ze mną do koni i bez oporu z nami odjedziesz. Jeżeli tak postąpisz, 
nie tylko 
zachowasz życie, ale też zobaczysz się z ukochaną uczennicą.
Ghan wzruszył ramionami, nie potrafił jednak ukryć targającego nim gniewu. 
Posłusznie 
skierował się ku wierzchowcom.
Z pewnością Mech i Ghe jakoś ich wyczują i zaraz odnajdą. Kiedy jednak minęło 
pół dnia, 
ich konie zaś spłynęły potem i mocno się zasapały, Ghan musiał w duchu przyznać, 
że być może 
pomylił się w swych rachubach. Zagłębili się w przepastną knieję, a koło 
południa Węgorz 
nakazał im zeskoczyć z siodeł i prowadzić zwierzęta luzem, lękał się bowiem, by 
nie padły 
z przemęczenia.
– Jesteś głupcem – oznajmił mu w pewnej chwili hrabia Węgorz.
Ghan posłał mu ostre spojrzenie. Zastanowiło go, że tym razem głos hrabiego 
zabrzmiał 
jakoś inaczej.
– Doprawdy?
– Zdradziłeś nas. Trzymaliśmy ghoula pod kontrolą, ty zaś umożliwiłeś mu 
ucieczkę. Nawet 
nie wyobrażasz sobie, co uwolniłeś.
– Chyba wyobrażam, ale czy wy to sobie wyobrażacie?
Qwen Shen zaniosła się ochrypłym śmiechem.
– Mąż mój wiele zniósł. Pysznił się i w ogóle doskonale grał swą rolę ku waszej 
uciesze, tak 
że całą uwagę skupiliście na mnie, jemu pozostawiając swobodę. Nie daj się 
wszelako zwieść. 
Moja znajomość czarów jest rozległa, ale jego...
– Cicho, ukochana – rzucił Węgorz rozkazującym tonem. – Przekazanie wiedzy temu 
nieszczęśnikowi równoważne jest z wręczeniem mu śmiercionośnej broni. Albo z 
podaniem 
dziecku odłamka szkła. Sam nie wiem, co jest bliższe prawdy. Tak czy inaczej, 
najlepiej nie 
mówić mu zbyt wiele.
– Wiem, że służysz Czarnemu Bogowi, którego w Nhol zwiemy Hebanowym Kapłanem – 
warknął Ghan.
– Doprawdy? – niedbale zainteresował się Węgorz. – No cóż, przyznać muszę, iż 
byłbym 
srodze rozczarowany, gdybyś nie wpadł przynajmniej na to. Powiedz mi więcej, 
książę słów 
i ksiąg.
– Cały kapłański stan służy Czarnemu Bogowi. Wy jednak nie jesteście kapłanami. 
Ona jest 
kobietą, ty zaś nie zostałeś wykastrowany.
– Znowu racja. Jesteś naprawdę bystry, Mistrzu Ghanie. Może byliśmy w błędzie, 
namawiając Ghe, żeby cię połknął.
– Nie – zdecydowanie wtrąciła Qwen Shen. – Gdybyśmy go przekonali, nadal byłby 
w naszej mocy. Tyle przy nim wycierpiałam, a potem ty wszystko popsułeś. Hrabia 
Węgorz 
ciężko westchnął.
– Zaraz, zaraz, ukochana, dobrze wiemy, że bardzo go lubiłaś. Nie kłam.
Qwen Shen rozwarła usta, żeby zaprotestować, lecz gdy zajrzała w oczy męża, 
zmieniła 
zamiar i nadała swemu obliczu złośliwy wyraz.
– No cóż, mój panie, na Rzece wcale nie byłeś sobą.
– Cicho, powiadam – huknął Węgorz i tym razem Ghan uchwycił w jego głosie 
prawdziwą 
złość.
Qwen Shen posłusznie zamilkła i przez czas jakiś jechali w ponurym milczeniu.
– Czy mogę zapytać, dokąd jedziemy? – odezwał się w końcu Ghan.
– Możesz, a ja mogę ci nawet odpowiedzieć – odrzekł Węgorz.
– A więc?
– Jedziemy na spotkanie z Hezhi i jej świtą – odpowiedział.
– W najlepszym razie możesz liczyć na kilka godzin przewagi nad Ghe i Mechem. 
Ten czas 
może być jeszcze krótszy, jeżeli Ghe wzbije się w przestworza. Czy wiesz, że on 
potrafi latać?
– Wiem. Całe to zamieszanie jest twoją zasługą. Łatwo było zachować równowagę, 
gdy 
mieliśmy Ghe pod kontrolą. Teraz ją utraciliśmy, czego skutkiem w najlepszym 
razie będzie 
nielichy bałagan. Szukam porady kogoś mądrzejszego i potężniejszego ode mnie. 
Opuściwszy 
Nhol, straciłem znaczną część mojej mocy oraz wiedzy.
– Czy masz na myśli towarzyszącego Hezhi Perkara?
– Perkara? Tego barbarzyńskiego osła? Nie. To raczej tobie spotkanie z nim 
sprawi 
przyjemność, skoroś tak często o nim rozmyślał.
Ghan chrząknął.
– Czarny Bóg? Czy chcesz powiedzieć, że Hezhi podróżuje w towarzystwie boga?
– Może tak, może nie. Nie widzę ich zbyt wyraźnie. Gotów jestem postawić 
ostatniego 
miedziaka, że jest gdzieś w pobliżu, jeżeli nie wśród nich. – Wzruszył 
ramionami. – Tak czy 
inaczej, w przeciągu dnia zobaczysz bitwę, jakiej ten świat nie oglądał od wielu 
stuleci. 
Spróchniały karcz został wywrócony i termity wybiegają na powierzchnię! – 
Roześmiał się 
głośno, serdecznie, a jego głos odbił się dziwnym echem od wysokiego sklepienia 
lasu.
Po południu Węgorz już się nie śmiał. Dotarli do wysoko położonej, wąskiej 
doliny 
i przynaglili zdrożone wierzchowce do szybszego biegu w górę zbocza. Droga była 
w tym 
miejscu wyjątkowo stroma, a żadne z nich nie zaliczało się do wytrawnych 
jeźdźców. Na domiar 
złego, daleko w dole pojawiły się drobne figurki pochylonych na końskich 
grzbietach Mangów. 
Nie wiadomo, czy byli to zwykli zwiadowcy, czy grupa pościgowa, lecz nie robiło 
to żadnej 
różnicy, gdyż niebawem dobiegły z ich strony triumfalne okrzyki – widocznie 
Mangowie dobrze 
wiedzieli, kto przed nimi jedzie. Być może Qwen Shen i hrabia Węgorz swymi 
kapłańskim 
sztuczkami mogli uśpić nadprzyrodzone zmysły Ghe oraz Mechu, nie zdołali 
natomiast oszukać 
bystrych oczu urodzonych myśliwych i wojowników.
Klnąc pod nosem, Węgorz przymusił swego konia do jeszcze szybszego biegu. Ghan 
również targnął wodze, słysząc zarazem, jak nad uchem coś dziwnie mu zaświstało.
Nieco na prawo od siebie dostrzegł kształt pomykający o wiele szybciej niż ptak, 
a gdy 
kształt ów utkwił w pniu drzewa, przekonał się, że była to długa, czarna 
strzała.
– Strzelają do nas! – wrzasnął na całe gardło.
– Wiem, ty głupcze – warknął hrabia Węgorz.
– On się zbliża. Jest całkiem blisko – dodała Qwen Shen.
– To też wiem. A teraz zamknijcie się oboje, jeżeli nie macie nic ważnego do 
powiedzenia.
Górą przeleciało jeszcze kilka strzał, ale odległość wciąż jeszcze musiała być 
za duża, 
w przeciwnym bowiem razie Mangowie by nie chybili.
Aby utrzymać się w siodle, Ghan musiał przywołać całe niedawno nabyte 
doświadczenie. 
Ścieżka wiła się zdradziecko pośród drzew, pięła się pod górę, by za chwilę 
runąć w dół. Palce 
kurczowo wpił w grzywę rumaka, tam też ukrył twarz, a mocno zamknięte oczy 
otwierał tylko na 
krótką chwilę, żeby sprawdzić, gdzie się znajduje. Miał je akurat zamknięte w 
chwili, gdy 
kierunek jazdy zmienił się z przyprawiającą o mdłości prędkością, zupełnie jakby 
jego 
wierzchowiec wyskoczył nagle prosto w niebo. W tym samym momencie usłyszał 
przerażony 
kwik innego konia. Rozwarłszy powieki stwierdził, że pokonywali właśnie wielką 
stromiznę. 
Wierzchowiec Qwen Shen potknął się i upadł, na szczęście kobieta zdołała 
powstrzymać 
osuwające się zwierzę i po chwili z powrotem była w siodle. Hrabia Węgorz nie 
poświęcił jej 
najmniejszej uwagi i tylko bez ustanku parł do przodu.
„To są konie, a nie kozice” – pomyślał Ghan, którego serce gotowe było lada 
moment 
wyskoczyć z piersi. Na szczęście szlak stał się mniej stromy i jego wierzchowiec 
odnalazł 
właściwy rytm kroku – niepewny trucht często przerywany potknięciami. Drzewa 
wokół nich 
zaczęły rzednąć, potem zniknęły zupełnie, niezdolne zapuścić korzenie w litej 
skale.
Kiedy po chwili zerknął w dół, zaraz tego pożałował. Dróżka, którą mozolnie piął 
się jego 
wierzchowiec, węższa była niż rozpostarte ramiona mężczyzny i wiła się zboczem 
góry – tej 
góry, jak przypuszczał. Na prawo od siebie miał skalną ścianę, która strzelała 
na niebotyczną 
wysokość, na lewo otwierała się przyprawiająca o zawrót głowy otchłań. A dno 
doliny zapełniali 
Mangowie. Wystrzeliwane przez nich dziesiątki strzał z brzękiem uderzały o 
pobliskie skały.
– Tam! – wrzasnął z wściekłością hrabia Węgorz.
Ghan gorączkowo rozejrzał się dokoła. Na ścieżce stało trzech jeźdźców, 
odcinając im drogę 
ucieczki.
– Poddaj się – wydyszał Ghan. – Inaczej będziemy zgubieni.
– Nie! Patrz! – Węgorz ponownie wskazał widoczną w górze trójkę wojowników.
Spojrzawszy uważnie, Ghan pojął, o co mu chodzi. To nie byli Mangowie. Pod 
hełmami 
jaśniały blade twarze, ich odzież i zbroje także miały dziwny wygląd. Woje ci 
należeli – musieli 
należeć – do ludu Perkara.
Jego koń potknął się, spod kopyt poleciał w dół skalny odłam. Ghan miał 
nadzieję, że głaz 
spadnie prosto na głowy ich prześladowców. Jeszcze raz zerknął w górę. Czy im 
się uda? Ścieżka 
była taka stroma, taka długa...
Za trójką jeźdźców stał czwarty, bardzo drobny, przyodziany nie w zbroję, tylko 
w żółtą 
spódnicę. Odległość była zbyt wielka, żeby rozpoznać szczegóły, zdołał jednak 
wypatrzyć 
delikatną plamę brązowej twarzy. To wystarczyło. Już wiedział. Wiedział.
– Hezhi! – krzyknął co sił w płucach, a jego głos powrócił zwielokrotnionym 
echem. Tamten 
jeździec zastygł w bezruchu, a potem nagle popędził na łeb na szyję w ich 
stronę. – Hezhi! – 
wrzasnął ponownie, mocno wbijając pięty w boki wierzchowca, a jego stare serce 
poczęło 
uderzać z młodzieńczym zapałem. On był tutaj, a ona żyła, więc nawet w obliczu 
nadchodzącej 
armii wciąż istniała nadzieja. Był tego zupełnie pewien.
Poczuwszy w plecach ukłucie bólu, wcale się nie zdziwił. Przecież jego stare 
kości po winne 
dać o sobie znać o wiele wcześniej. Już widział jej oczy, chociaż światło nagle 
jakoś przygasło. 
Czyżby słońce przysłoniły chmury?
Ból w plecach przybrał na sile, pojawiły się zawroty głowy i dziwna drętwota 
członków. 
Sięgnąwszy za siebie, zmacał tkwiącą w nerce, ociekającą krwią strzałę.
– Węgorzu... – zaczął. Chciał powiedzieć komuś, jakie to dziwne uczucie, gdy coś 
siedzi 
w człowieku. Zawsze sobie wyobrażał, że taki ból jest o wiele gorszy.
Góry wirowały w szalonym pędzie, jak gdyby jego koń wzbił się w powietrze i 
kręcił tam 
młynka. Wiedział, że musi mocno czegoś się trzymać, lecz jego dłonie utraciły 
zdolność chwytu. 
Wirowanie przeszło w łagodne kołysanie, on zaś ze zdumieniem patrzył, jak jego 
koń, Węgorz, 
Qwen Shen i tamci jeźdźcy oddalają się coraz bardziej. Dopiero po dłuższej 
chwili dotarło do 
niego, iż zapewne upadł i zsuwa się po zboczu.
A potem uderzył w coś twardego i światło zgasło. Co dziwne, czas jakiś słyszał 
jeszcze 
jakieś zgrzyty i trzaski, niewyraźnie dobiegające z oddali, ale wkrótce ucichły 
także i one.
XXXIV. Zęby wroga
– Ghan nie umarł – tłumaczyła sobie Hezhi przyciszonym głosem. – Siedzi w 
bibliotece ze 
swymi księgami. Żadna siła nie zmusi go do rozstania z nimi.
Jednak wobec tego kogo przed chwilą widziała? Kto jak zabawka, niemal komicznym 
ruchem spadł ze szlaku, przekoziołkował trzy razy po skalistym zboczu, by na 
koniec zniknąć 
w zaroślach na dole?
To na pewno nie był Ghan, choć słyszała, jak ktoś wymawia jego imię – jeden z 
nowo 
przybyłych, odzianych według zwyczajów Nhol, posługujących się jakimś 
niezrozumiałym, 
bełkotliwym językiem.
„Dlaczego wszyscy nie nauczycie się mówić?” – pomyślała z goryczą. Zapewne 
słowo, które 
wpadło jej w ucho nie brzmiało nawet „Ghan”. Równie dobrze mogło to być „gan” 
lub „gaan”, 
a może „kan”, czy „ghun”. Kogo to zresztą obchodziło. Przybysze często 
powtarzali też słowo 
„Mang”, ale to akurat było oczywiste. Widziała wojowników Mangów rojących się u 
podnóża 
stoku, słyszała ich odlegle wycie.
Jeden z bladolicych mężczyzn przeniósł ją łagodnie na swojego konia, na co 
przystała bez 
słowa protestu. Zanadto pochłonięta była rozmyślaniem, by samodzielnie jechać 
wierzchem, 
zwłaszcza że jechać trzeba było w ogromnym pośpiechu. Jej głowę bez ustanku 
zaprzątała myśl 
o tym, kim też mógł być tamten człowiek o wyglądzie jej nauczyciela. Bo przecież 
Ghan 
niewątpliwie przebywał bezpieczny w Nhol.
– Czy ona jest ranna? Co się stało? – wykrzyknął Perkar na widok pobladłej Hezhi 
siedzącej 
nie na grzbiecie Ciemnej, tylko za plecami woja Karaka.
– Nie – usłyszał w odpowiedzi. – Panienka jest cała i zdrowa. Widziała jednak 
czyjąś śmierć.
Perkar zeskoczył z siodła i biegiem ruszył w jej stronę, ale Tsem go uprzedził i 
ostrożnie 
postawił dziewczynę na ziemi. Hezhi natychmiast zaczęła coś mu tłumaczyć 
gorączkowym 
szeptem, jak gdyby chodziło jej o najważniejszą rzecz na świecie. Hezhi mówiła, 
a Tsem 
popatrywał na nią z zafrasowaną miną.
W ślad za Hezhi nadjechała dwójka nieznajomych, mężczyzna i kobieta. Oboje byli 
przystojni, nawet piękni. Oboje też mieli na sobie – jeśli skromne doświadczenie 
go nie 
zawodziło – stroje z Nhol: kolorowe spódnice i koszule. Głowę mężczyzny spowijał 
pas tkaniny, 
mocno wystrzępiony po jednej stronie. Przybysz, zaledwie spostrzegł Karaka, 
pospiesznie 
zeskoczył z konia i padł na kolana.
– Wstawaj, ty głupku – huknął Karak, rzecz jasna wciąż pozostający pod 
przebraniem 
Sheldu.
Wyraźnie zmieszany mężczyzna rozprostował plecy, po czym ręką dał znak kobiecie, 
która 
właśnie zaczynała głęboki ukłon.
Mężczyzna i kobieta z Nhol, którzy rozpoznali Karaka i oddali mu cześć. Co to 
oznaczało?
Nie miał czasu, by długo nad tym się zastanawiać.
– Mangowie wypełnili całą dolinę. Jestem pewien, że część z nich ruszy niebawem 
ku nam.
– Pojedynczy oddział – rzekł Karak. – Z łatwością można ich wybić.
– Dopóki reszta nie wejdzie na szlak jakimś łagodniejszym stokiem – krzyknął 
przejeżdżający opodal Ngangata. – Wówczas będą tutaj, nim słońce przebędzie na 
niebie kolejną 
piędź.
– To jest najszybsza droga – obstawał przy swoim Karak.
– Ale czy zdołamy ją przebyć? Ilu Mangów mamy przeciwko sobie? Kilka setek? Nas 
jest 
trzydziestu pięciu, Sheldu. Musimy przekroczyć grzbiet i jechać do celu inną 
doliną.
– To śmieszne.
– Ngangata zna tę krainę, Sheldu – wpadł mu w słowo Perkar.
– Ja też! – ryknął Karak, a w jego oczach zapłonął niebezpieczny, żółty płomień.
– To prawda – wydyszał Perkar, podjeżdżając bliżej – ale Ngangata przemierzył ją 
na 
końskim grzbiecie!
Karak zamrugał.
– Ach tak.
Odwróciwszy się, Perkar dostrzegł ironiczny uśmieszek Ngangaty. Był pewien, że 
pół-
człowiek doskonale wiedział, kim był ich przewodnik.
– Na drugą stronę grzbietu – warknął Perkar, po czym zajrzał Karakowi w oczy. – 
Chyba, że 
chcesz być kimś więcej niż tylko naszym przewodnikiem.
Bóg Kruków wolno potrząsnął swą ludzką głową.
– Jeszcze nie teraz. Nie mogę tego zrobić dopóki nie będziemy tak blisko, że on 
nie zdoła 
nam przeszkodzić.
– Wobec tego przewodnictwo przejmuję ja z Ngangatą. Do opisywanego przez ciebie 
miejsca można dojechać także inną drogą. Zamiast się kłócić, lepiej niezwłocznie 
ruszajmy. 
Zostaw paru swoich wojów z dużym zapasem strzał, żeby nie pozwolili Mangom 
jechać dalej 
tym szlakiem. Powiedz im, żeby dali nam jak najwięcej czasu. Niech jednak 
uciekają, zanim 
Mangowie ich otoczą.
Karak zrobił obrażoną minę, ale w końcu skinął głową i wydał niezbędne rozkazy.
– No tak – z uznaniem mruknął Ngangatą. – A już się zastanawiałem, czy 
przypadkiem nie 
zamyślałeś znów nas opuścić.
– Wkrótce to nastąpi, przyjacielu, ale jeszcze nie teraz.
W chwilę później pomknęli dalej, pnąc się w górę kamienistego zbocza. Wojenne 
okrzyki 
Mangów zdawały się rozlegać ze wszystkich stron. Zerknąwszy na Brata Konia, 
Perkar dostrzegł 
malującą się na jego obliczu troskę. Chociaż nie było to łatwe, pchnął konia 
między drzewa, by 
zbliżyć się do starca.
– Uczyniłeś więcej, niż można było od ciebie oczekiwać – wrzasnął Perkar. – 
Nalegam, abyś 
nas opuścił. Nikt nie powinien walczyć z własnym ludem.
– Wiem, co mam robić – odkrzyknął Brat Koń. – Daruj sobie rozterkę. Nie odwrócę 
się do 
was plecami. Mój los jest przesądzony. Jeśli dopisze mi szczęście, nie będę 
musiał zabijać 
współplemieńców. Jednakże to, co dzieje się tutaj, ważniejsze jest od wszelkich 
więzów krwi.
– Nigdy nie myślałem, że usłyszę coś takiego z ust Manga – przyznał Perkar.
Brat Koń nastroszył brwi.
– Jeżeli szukasz wroga pośród nas, lepiej zacznij od własnego serca.
– Jak to? – wrzasnął Perkar.
Brat Koń machnął ręką tak, jakby chciał położyć kres tej rozmowie.
– Nie wiem. Przez kilka ostatnich mil odczuwam niepokój, gdy myślę o tobie.
Perkar ze złością przynaglił wierzchowca do szybszego biegu. Jak ten stary 
głupiec śmiał 
w niego wątpić, skoro to Mangowie wspierali Odmieńca – wroga ich wszystkich?
Opodal jechał Ngangata. Konie zwolniły kroku, zmuszone kluczyć między nisko 
zwisającymi gałęziami. Perkar doskonale pamiętał, jak poprzednim razem 
przemierzał te stoki 
w ucieczce przed Łowczynią. Wówczas rozpaczliwie pragnęli umknąć z Balat, 
zostawić za sobą 
jego tajemnice. Teraz dokładali wszelkich starań, żeby osiągnąć jego serce.
– Pogoń jedzie szybciej, niż przypuszczałem – krzyknął Ngangata, oglądając się 
przez ramię. 
– Musieli się rozdzielić, jeszcze zanim ich zobaczyliśmy.
– Czy wiesz, ilu ich jest?
– Wielu, całe setki. Nadciągają z trzech stron.
– Jak daleko musimy jeszcze jechać?
– Zbyt daleko, sądząc z opisu Karaka.
Perkar uśmiechnął się z uznaniem.
– Od jak dawna wiesz, kim naprawdę jest nasz przyjaciel „Sheldu”?
Ngangata wybuchnął ochrypłym śmiechem.
– Niemal od samego początku. Wyczytałem to z twojej twarzy. Znowu stałeś się jak 
obłąkany. – Wymierzył palec w Perkara. – Chyba nie myślisz o tym, by wyjechać im 
na 
spotkanie?
Perkar potrząsnął głową.
– Nie. To znaczy, rozważałem to, ale co by to dało? Większość po prostu by mnie 
wyminęła. 
Gdyby trzeba było bronić wąskiego przesmyku, gdybym mógł dopaść dowodzącego nimi 
Mecha 
albo tamtego stwora... – Odwrócił się gwałtownie w siodle. – Ostrzegam cię, 
przyjacielu. Jeżeli 
dostrzegę sposobność zabicia tej istoty z Nhol, niezwłocznie z niej skorzystam. 
Rozumiesz?
– Nie – szczerze przyznał Ngangata – ale zgadzam się.
– To dobrze.
Zaraz potem Perkar zaczął przebijać się na czoło kolumny. Hezhi wciąż sprawiała 
wrażenie 
oszołomionej, lecz wierzchowiec Tsema nie potrafił udźwignąć nawet tak 
niewielkiego 
dodatkowego ciężaru, więc dziewczyna jechała za plecami Yuu’hana. Dosiadany 
przez olbrzyma 
masywny rumak chwiał się na nogach i wyglądał tak, jakby za chwilę miał upaść. 
Co wówczas 
począłby Tsem? Oczywiście, wkrótce wszystkie konie staną się niezdatne do 
dalszej jazdy. 
Nawet T’esh bliski był wyczerpania. A wypoczęty Ostry Tygrys i tak nikomu nie 
pozwoli się 
dosiąść.
Wycie za ich plecami stawało się coraz bliższe.
Karak również wyglądał na zaniepokojonego i nerwowo rozglądał się na boki.
– Przecież możesz ich powstrzymać – zagadnął Perkar.
– To nie jest moje miejsce – odparł Kruk rozdrażnionym tonem. – Jesteśmy zbyt 
blisko celu. 
Już niemal czuję smak zwycięstwa. Jeśli ujawnię moją moc, zdradzę swą obecność, 
Balati może 
zwrócić uwagę na to, co się tutaj dzieje. Któż wie, co wówczas uczyni?
– Jeżeli wszyscy zginiemy... – zaczął Perkar.
Karak nie pozwolił mu dokończyć.
– Ty wraz z pozostałymi możecie zdobyć nieco czasu dla mnie i Hezhi. Ona jest 
tutaj 
najważniejsza. Tylko ona się liczy.
– Jest nas zbyt mało – warknął Perkar. – Ścigający przetoczą się przez nas jak 
Rzeka, 
któremu służą. Moi towarzysze i twoi woje razem wzięci nie spowolnią ich biegu 
choćby na 
mgnienie oka.
– Już niebawem dojdzie do starcia. Potem, być może, będę zmuszony się ujawnić – 
powiedział Karak. – Uczynię to jednakże dopiero w ostateczności.
– Czyli gdy wszyscy zginiemy, a ty uciekniesz stąd z Hezhi.
– Skoro już o tym wspomniałeś, tak właśnie to sobie wyobrażałem. Miejmy jednak 
nadzieję, 
że do tego nie dojdzie.
W następnej chwili Ngangata z wrzaskiem uniósł łuk, wrzawa podniosła się również 
w drużynie Karaka. Przez moment Perkar obawiał się, że dopadli ich Mangowie, 
lecz niebawem 
spostrzegł prawdziwy powód zamieszania. Przed nimi wolne miejsca między pniami 
drzew były 
wprost najeżone włóczniami i łukami. Wśród nieprzebranego mrowia wojowników 
nieustannie 
pomykały wilki. Szeregi zbrojnych ciągnęły się tak daleko, jak sięgał wzrok 
Perkara, całkowicie 
odcinając im dalszą drogę.
Ghe wbijał szpony w dłonie, usiłując nie stracić do reszty panowania nad sobą. 
Zwiadowcy 
odkryli obecność Qwen Shen i Węgorza. Niesiony skrzydłami wiatru mógłby ich 
dopaść 
w jednej chwili, lecz Mech doradzał, żeby tego nie czynić. Z najwyższą niechęcią 
usłuchał 
młodego szamana. Wprawdzie czuł, że nic nie zdoła oprzeć się jego mocy, lecz 
Mang 
przekonywał, że w tym przypadku sprawy mają się zupełnie inaczej. Może i miał 
rację, skoro 
czarna magia użyta przez Qwen Shen i jej głupkowatego męża pozwoliła im nie 
tylko zniknąć 
bez śladu, ale również wykraść Ghana z obozu. Nawet teraz nie potrafił ich 
wyczuć, chociaż 
Mech zapewniał, że przebywają całkiem niedaleko i, nim zgaśnie dzień, armia 
Mangów otoczy 
zbiegów szczelnym pierścieniem. Będzie tam też Hezhi ze wspierającym ją demonem. 
Wtedy 
walki wystarczy dla wszystkich.
– Nie możemy pozwolić – przekonywał szaman – żeby podniecenie i złość nas 
rozdzieliły. 
Wraz z moimi duchami utkałem setki zaklęć zapobiegających przebudzeniu Pana 
Lasu, a także 
chroniących nas przed innymi, czającymi się w lesie niebezpieczeństwami. Jeżeli 
oddalisz się 
w pojedynkę, będziesz mieć do obrony jedynie własną moc. Masz wprawdzie wiele 
sił, ale nie 
brak tu silniejszych od ciebie bogów, których nie zdołasz łatwo pokonać. Razem 
mamy o wiele 
większe szanse.
Chociaż więc Hezhi była tak blisko, musiał uzbroić się w cierpliwość.
Podmuch wiatru przyniósł woń śmierci. Wojownicy Mangów dzielnie pięli się krętym 
szlakiem, podążając śladem Qwen Shen, Węgorza i Ghana. A na grzbiecie 
wzniesienia czekał na 
nich ktoś, kto bronił tej niebezpiecznej ścieżki. Czuł jak roztrzepotane życie 
opuszcza ich ciała, 
a pośród wielu śmierci odbierał umieranie kogoś znajomego.
– Nie martw się Mechu – rzekł do swego towarzysza. – Nie oddalę się bardziej niż 
nasi 
zwiadowcy. Jest tam coś, co muszę sprawdzić.
– Uważaj – przestrzegł go Mech. – To co wyczuwasz, może być pułapką.
– Wiem, lecz nie sądzę, aby tak było. – Zeskoczył z siodła i niby pies 
podążający za tropem, 
zniknął w porastających zbocze gęstych zaroślach. Odbierane przez niego oznaki 
życia były 
coraz słabsze i zanikły niemal zupełnie, nim dotarł do ich źródła. To akurat 
życie nacechowane 
wszakże było ogromnym uporem i choćby dlatego powinien o wiele wcześniej 
rozpoznać, z kim 
miał do czynienia.
Zdruzgotane ciało Ghana leżało pod drzewem, zwinięte niczym płód, tyle że jego 
kręgosłup 
wygięty był w złą stronę. Jedno oko patrzyło przed siebie, podczas gdy drugie 
niknęło pod 
zakrwawioną opuchlizną. W głębi ciała drgały jeszcze cienkie włókna 
podtrzymujące ducha, 
który zawzięcie usiłował wyrwać się na wolność. Ghe był zdumiony, że jest mu żal 
tego 
denerwującego, a zarazem niebezpiecznego starca. Bo przecież wzruszył się tym 
bezsensownym 
widokiem. Oto pełen godności uczony, którego pióro kreśliło tak piękne litery, 
leżał 
z roztrzaskanym krzyżem, przebity strzałą pośrodku lasu o całe setki mil od 
najbliższego stołu do 
pisania.
Ostrożnie wyciągnął rękę i dotknął więzi, ostatecznie odrywając je od ciała, 
które od tej 
chwili służyć już miało wyłącznie za strawę dla dzikich zwierząt i użyźniający 
glebę nawóz. 
Przyciągnął ducha i zamknął go w sobie, w dostojnym towarzystwie bogów, cesarza 
i ślepego 
chłopca.
– No, staruszku, w końcu cię mam.
– Co? – nadeszła słaba odpowiedź ducha. – Co się stało? Gdzie jest Hezhi? 
Widziałem jak...
– Cicho – rzucił Ghe. – Na razie odpoczywaj. Potem ci wszystko wyjaśnię.
Zatrzasnął za Ghanem drzwi, bo przerażenie świeżo pochwyconej duszy źle na niego 
działało, teraz zaś potrzebował pełnego skupienia. Dobrze jednak wiedział, że 
fakt ocalenia 
staruszka ucieszy Hezhi. Dla niej nie pozwoli nawet, by bibliotekarz przemawiał 
jego ustami. 
Tak, będzie mu za to wdzięczna.
Odwrócił się; za jego plecami stał Mech.
– Przykro mi, starcze – rzekł szaman w stronę zwłok. – Gdybyś tylko powiedział 
mi o nich 
wcześniej...
Ghe posłał mu sardoniczny uśmiech.
– Skrywał o jeden sekret za wiele, a teraz nie ma już ich wcale.
Mech wzruszył ramionami. Po chwili jego wzrok się rozjaśnił; kiwnął głową w 
stronę 
górskiego grzbietu.
– Moje duchy zabiły tych, którzy strzegli szlaku. Druga kolumna pnie się zboczem 
z innej 
strony. Jeżeli wszystko pójdzie dobrze, wkrótce ich dopadniemy.
– Kiedy już ich pojmiemy, Qwen Shen będzie moja – ponuro oznajmił Ghe.
– Dobrze – odrzekł Mech głosem, w którym znać było napięcie.
– Co się z tobą dzieje? – spytał Ghe.
Szaman niespokojnie potrząsnął głową.
– To wydaje się zbyt proste. Plan Czarnego Boga na pewno jest bardzo 
szczegółowy. Nie 
zaufam nikomu i niczemu, dopóki nie będziemy mieć Hezhi i nie dotrzemy do Rzeki.
– Daleko jeszcze? – spytał Ghe.
– Do Odmieńca? Jesteśmy blisko jego źródła. Wypływa w górze, niecałą milę stąd. 
– 
Zacisnął pięści. – Jak tylko dostaniemy Hezhi, nic nas nie powstrzyma. Skoro już 
sięgniemy jego 
wód, żaden bóg ani żadna siła na ziemi nie zdoła mu jej odebrać.
– Oni też szukają źródła – powiedział Ghe. – Dlaczego nie pozwolić im po prostu 
tam 
dotrzeć?
– Nie, musimy temu zapobiec za wszelką cenę. I zapobiegniemy. Parę tygodni temu 
posłałem przodem swoich pięćdziesięciu najszybszych wojowników. Ostatnio 
widziałem ich 
dzięki mojemu wędrującemu wzrokowi. Nawet jeśli tutaj się nam nie uda, tamten 
oddział wciąż 
będzie ich oddzielać od źródła.
– Skąd wiedziałeś, czego oni szukają? – spytał Ghe.
Gaan potrząsnął głową.
– Nie wiedziałem. Przypuszczałem tylko. Wciąż mogę jeszcze się mylić, ale uważam 
to za 
mało prawdopodobne.
– Zatem ruszajmy – powiedział cicho Ghe. – Hezhi czeka.
* * *
Oddział w lesie nie spuszczał ich z oczu, ale trwał w bezruchu. W zupełnej ciszy 
Karak 
osadził konia w miejscu. Po zboczu ze świstem pomykał wiatr, z oddali coraz 
wyraźniej 
dolatywały pohukiwania Mangów.
Perkar dobył Harki. Wiedział, czyją armię mają naprzeciwko, przecież raz został 
już przez 
nią zabity.
– Czy widzisz Łowczynię? – spytał oręża.
– Nie, ale to jej wojsko. Pomimo tego, nie wyczuwam zagrożenia z ich strony.
– Jak to?
– Chyba to nie na nas polują.
– Zatem na kogo? Na Mangów?
– Zaczekaj – odezwał się Harka. – Patrz.
Perkar przesunął spojrzenie w bok i wtedy ją dostrzegł. Stała w samym środku 
myśliwskiej 
gromady. Kiedy widział ją ostatnim razem, miała wygląd porośniętej czarnym 
futrem Alwatki 
wyposażonej w rogi i kocie zęby. Dosiadała wówczas lwicy, którą zdołał zabić, 
zanim Łowczyni 
przebiła go włócznią.
Teraz wyglądała inaczej, lecz bez wątpienia była tą samą Łowczynią. Bogini 
Strumienia 
kiedyś mu wyjaśniła, że bogowie przybierali postać ludzi, zwłaszcza tych, z 
których krwią mieli 
do czynienia. Wiedział, że Łowczyni często smakowała krwi – ludzi, Alwatów, a 
także innych 
stworzeń. Obecnie przybrała mniej więcej ludzki wygląd. Była bladą, szczupłą 
kobietą o gęstych, 
czarnych włosach zebranych w pojedynczy, sięgający kolan warkocz. Ciemnobrązowe 
oczy 
pozbawione były białek, przez co bardziej przypominała posąg niż żywą istotę. 
Była naga, a w 
dłoni trzymała włócznię – tę samą, którą wtedy rozpłatała mu gardło. Tak jak 
przedtem jej 
dumnie wzniesioną głowę zdobiły rogi, zagięte do tyłu niczym u daniela.
– Ach, cóż za drużyna – rzuciła z westchnieniem, a był to ten sam głos, to samo 
okrutne 
skrzywienie warg, które zapamiętał Perkar. Łowczyni przyjrzała mu się z szerokim 
uśmiechem. – 
Tylko niewielu zdołało mi umknąć – powiedziała. – Tobie też za drugim razem się 
nie uda. Teraz 
już znam Harkę, doceniam jego wartość. Pamiętaj o tym, maleńki. – Oddaliła się 
jeszcze bardziej 
od swojej wilczej hordy, a kiedy jej spojrzenie padło na Karaka, roześmiała się 
srebrzyście. Nie 
rzekła jednak słowa, tylko skierowała kroki ku usadowionej za plecami Yuu’hana 
Hezhi.
– To jak, dziecino, czyś gotowa? Ostateczna rozgrywka tuż, tuż.
– Oni zabili Ghana – powiedziała Hezhi, a w jej wstrząśniętym głosie 
zadźwięczała nagle 
złość. – Zabili mojego nauczyciela.
Tsem zeskoczył z siodła, stanął między Łowczynią i Hezhi, lecz bogini nie miała 
zamiaru 
podchodzić bliżej. Po prostu stała i kiwała głową.
– Nie będzie żadnej ostatecznej rozprawy, jeśli natychmiast nie wyruszymy – 
rzekł 
wzburzony Karak.
– Jak sobie życzysz, panie... Sheldu, czy tak? Jak sobie życzysz.
– Nie spodziewałem się ciebie – oznajmił Karak.
– Ranisz mnie – oświadczyła bogini. – Jak mogłeś nie zaprosić mnie na takie 
polowanie.
Karak nic nie powiedział. Co się tutaj działo? Jaką grę prowadzili bogowie? 
Bogini znów 
ruszyła w stronę Perkara. Chłopak dostał gęsiej skórki na wspomnienie dzikiej 
radości, z jaką 
Łowczy ni go zabiła.
– To jak słodziutki – zagadnęła, zbliżywszy się na tyle, że mógł dojrzeć je 
szpony oraz 
czarnej barwy język. – Walczysz razem ze mną, czy nie?
– Walczyć razem z tobą?
– Przeciwko nim – machnęła ręką w stronę nadciągających Mangów. – Ktoś musi ich 
powstrzymać, bo inaczej twoi przyjaciele nigdy nie osiągną źródła Odmieńca. 
Potrzebna mi 
będzie pomoc, a pamiętam twój zapał do walki.
– Nigdy nie przywiązywałem do tego wagi – wymamrotał ponuro.
– Szarżowałeś prosto na mnie i zabiłeś mego ukochanego wierzchowca. Teraz daję 
ci 
sposobność walki u mojego boku. Tylko niewielu śmiertelnych doświadczyło tej 
przyjemności, 
jeszcze mniejsza ich liczba zakosztowała mojej włóczni.
Perkar powiódł wzrokiem po towarzyszach. Oczy Ngangaty wręcz krzyczały: „Nie”, 
ale 
Karak energicznie kiwał głową. Natomiast Hezhi – no cóż, w jej spojrzeniu mógł 
wyczytać 
niejedno, ale niczego nie był pewien.
– Doskonale – powiedział. – Tak, doskonale, jeżeli tylko przyobiecasz mi 
tiskawę.
– To niełatwy przeciwnik, ale jak sobie życzysz.
– Zaczekaj jeszcze chwilę – poprosił Perkar. Skierował T’esha ku Hezhi i 
spojrzał jej prosto 
w oczy. Wytrzymała jego spojrzenie, on zaś przekonał się, że doszła już do 
siebie i znów 
przytomnie patrzyła na świat.
– Wybacz, jeśli więcej się nie zobaczymy – powiedział.
– Nie jedź – odparła szeptem – Zostań ze mną.
– Nie mogę. – Potrząsnął głową. – Muszę to uczynić. Ale, Hezhi... – Podjechał 
bliżej 
i nachylił się tak, że jego wargi omal nie dotknęły ucha dziewczyny. – Uważaj na 
Sheldu – 
wydyszał. – To Karak w przebraniu. On wie, co należy zrobić, żeby zniszczyć 
Odmieńca, ale mu 
nie ufaj. I uważaj. – Pocałował ją lekko w policzek, po czym dołączył do 
Łowczyni.
– Jazda – wrzasnął Karak.
Armia Łowczyni rozstąpiła się, otwierając drogę Karakowi i tym, którzy z nim 
jechali. 
U boku Perkara pozostał tylko Ngangata.
– Musisz z nimi jechać – oznajmił Perkar. – Tylko tobie mogę powierzyć czuwanie 
nad 
bezpieczeństwem Hezhi. Tylko ty wiesz dostatecznie wiele o bogach i Balat, by 
odgadnąć, co 
należy zrobić.
– Możliwe – przyznał Ngangata – ale nie chcę umierać samotnie.
– Wcale nie mam zamiaru umierać – zapewnił Perkar. – Już z tego wyrosłem. Poza 
tym, 
walczę po stronie Łowczyni. Co może nas powstrzymać?
– Wobec tego nie będziesz miał nic przeciwko temu, żebym ci towarzyszył – nie 
dawał za 
wygraną Ngangata.
Perkar położył dłoń na ramieniu przyjaciela.
– Chcę, żebyś mi towarzyszył. Nigdy ci tego nie mówiłem, gdyż wstydzę się tego, 
jak 
traktowałem cię na początku. Nie mam jednak żadnego przyjaciela bądź krewniaka, 
którego 
ceniłbym bardziej niż ciebie. Jednak to, co powiedziałem, jest prawdą. Lękam się 
o Hezhi 
i pragnę, żebyś był blisko niej. Możesz mi wierzyć lub nie, ale coś mi się 
zdaje, że większe 
niebezpieczeństwo grozić ci będzie tam, a nie tutaj. Przykro mi, lecz muszę cię 
prosić, byś jechał 
z Hezhi.
Zazwyczaj nieruchomą twarz Ngangaty wykrzywił grymas rozterki. Perkar sądził już 
nawet, 
że pół-człowiek znów zacznie na niego krzyczeć, tak jak wtedy na równinach, ten 
jednak 
wyciągnął rękę. Perkar gorąco ją uścisnął.
– Piraku z tobą, pod tobą, wokół ciebie.
Ngangata nieznacznie się uśmiechnął.
– Dobrze wiesz, że mój lud nie gromadzi Piraku.
Łowczyni, która w międzyczasie wysforowała się daleko do przodu, zadęła w róg. 
Perkar 
uwolnił dłoń Ngangaty i skierował Tesha w ślad za niknącym oddziałem.
– Potem musisz pokazać mi ziemie rozciągnięte za Balat! – wykrzyknął za siebie.
Ngangata wzniósł rękę w geście pozdrowienia, skinął głową, po czym także i on 
zawrócił 
wierzchowca, by dołączyć do Hezhi i reszty drużyny.
Perkar pchnął Tesha do galopu. Wokół siebie widział wilki, wielkie, czarne 
bestie wielkości 
konia, a także zajadłe hordy rutkirul, bogów niedźwiedzi przyobleczonych w 
ludzkie kształty. 
Niebawem gnał już u boku Łowczyni, tym razem dosiadającej pantery mającej kły 
niczym 
sztylety. Łowczyni władczo skinęła głową i uśmiechnęła się radośnie. Niemal 
wbrew sobie, 
pomimo wszystkich obaw i wątpliwości poczuł odrobinę jej radości, a siedzący w 
nim chłopiec – 
ten, o którym sądził, że zginął bezpowrotnie – zaczął zastanawiać się, jaką też 
pieśń można by 
ułożyć o wspólnej walce z Boginią Łowów.
W miarę jak zgiełk wroga stawał się coraz bliższy, zawył na całe gardło, 
dołączając swój 
głos do rozbrzmiewającego wokół chóru. Przeskoczyli jedno wzgórze, potem 
następne i nagle 
powietrze pociemniało od lasu czarnych włóczni Mangów. Poczuł skurcz żołądka, 
ale 
w następnej chwili na czele Mangów ujrzał twarz swego wroga, tego, który zabił 
jego ukochaną, 
i oczy przesłoniła mu czerwona mgła. Wściekłość spłukała z niego resztki 
zwątpienia i niemal 
całe człowieczeństwo.
Po raz drugi Perkar Kar Barku podniósł Harkę przeciwko istocie znanej niegdyś 
jako Ghe. 
Z każdym uderzeniem kopyt odległość między nimi stawała się coraz mniejsza.
XXXV. Szamani
Hezhi zawęziła oglądaną przestrzeń, gdy konie w szalonym pędzie mknęły w dół 
zbocza. 
Łowczyni i jej wataha, Mangowie i Perkar – wszyscy zniknęli w porastającym dno 
parowu 
gęstym lesie. Teraz całą uwagę skupiła na wąziutkiej ścieżce pnącej się 
urwiskiem i kamieniach 
lecących na wszystkie strony spod kopyt walczących o zachowanie równowagi koni. 
Ciemna 
potknęła się, lecz pozostała na nogach, natomiast ogier jednego z wojowników 
Sheldu padł, 
przekoziołkował dwukrotnie, a na koniec uderzył w drzewo. Zaplątany w strzemiona 
jeździec 
krzyknął rozpaczliwie, gdy leżący na boku koń zaczął zsuwać się w dół stromizny. 
Jeszcze 
moment, a człowiek i zwierzę zupełnie zniknęli jej z oczu.
– Tsem! – krzyknęła przez ramię Hezhi. – Zsiadaj natychmiast i dalej idź pieszo!
Olbrzym wyraźnie zostawał w tyle, jego ogromny wierzchowiec miał coraz większe 
kłopoty 
ze wspinaczką. Tsem pokiwał głową, po czym zeskoczył na ziemię i pogładziwszy 
masywny 
koński łeb, zabrał się za odwiązywanie juków.
– Zostaw to – wrzasnął Sheldu. – Jesteśmy już tak blisko, że nie będą nam 
potrzebne!
Tsem zrobił zadowoloną minę, wyciągnął maczugę, na plecy zarzucił tarczę i 
głośno sapiąc, 
ruszył przed siebie.
– Daleko jeszcze? – Hezhi zagadnęła dziwnego mężczyznę, który jakimś sposobem – 
nie 
potrafiła pojąć jakim – stał się przywódcą jej wyprawy. Mając w pamięci 
ostrzeżenie Perkara, 
przypatrywała mu się ze wzmożoną uwagą.
– Dla lecącego kruka to bardzo blisko – stwierdził Sheldu z goryczą w głosie. – 
Idąc lądem 
trzeba będzie jeszcze nieco się natrudzić. Kiedy jednak osiągniemy dno tego 
wąwozu, jazda 
stanie się łatwiejsza.
– Tsem nie ma jak jechać.
– Zdoła dotrzymać nam kroku. Nasze wierzchowce również są już niezdatne do 
biegu.
Hezhi pokiwała głową, ale w sercu czuła rozpacz. Dobrze wiedziała, jak szybko 
olbrzym się 
męczy.
Zgodnie z zapowiedzią Sheldu po krótkiej jeździe dotarli na dno doliny. Płynął 
tamtędy mały 
strumień, pachnące wodą powietrze zaś było zimne i wilgotne. Dodało jej to nieco 
otuchy, 
zwłaszcza że Tsem – choć oczy wychodziły mu na wierzch ze zmęczenia” – równym 
krokiem 
truchtał na końcu kolumny. Hezhi puściła Ciemną stępa, dzięki czemu niebawem 
znalazła się 
u jego boku.
– Dasz radę? – spytała zmartwiona.
– Dam.
– Bo jeśli nie...
– Nic mi nie jest, księżniczko. Wiem, co o mnie myślisz, ale już przestałem 
użalać się nad 
tym, jak bardzo jestem nieprzydatny.
– Nigdy nie byłeś nieprzydatny, Tsem.
– Mniejsza z tym. – Wzruszył ramionami. – Teraz wiem, że mogę się przydać w tej 
bitwie. 
Nawet jeśli zabraknie mi sił do biegu, stanę w miejscu i stawię opór 
podążającemu za nami 
wrogowi.
– Tsem, Ghan nie żyje.
– Nie wiesz tego na pewno, księżniczko. To nie mógł być Ghan. Pewnie widziałaś 
kogoś, kto 
był do niego podobny.
– Dowiem się tego. Czy znasz któreś z nich? – wskazała mężczyznę i kobietę 
jadących obok 
Sheldu.
– Tak. Kobieta zwie się Qwen-jakoś-tam. Mężczyzna to hrabia Węgorz.
– Szlachta z Nhol tutaj. Więc jednak to był Ghan, nie sądzisz?
Tsem z niechęcią pokiwał głową, lecz nie powiedział już nic więcej.
Wkrótce potem padł następny koń i Sheldu zarządził postój, żeby napoić; 
wierzchowce.
– Mam nadzieję, że Perkar z Łowczynią dobrze sobie radzą – rzekł Sheldu. – Nie 
słyszę 
odgłosów pogoni.
– I nie usłyszysz – wtrącił Ngangata. – Ten wąwóz nie wypuszcza dźwięków poza 
swoje 
ściany. Usłyszymy ich dopiero wtedy, gdy będą tuż za nami.
– Musimy odpocząć choćby przez krótką chwilę – powiedział Brat Koń. – Sheldu 
postępuje 
słusznie.
Hezhi dopilnowała, żeby Tsem wypił nieco wody, po czym stąpając po grubym 
kobiercu 
liści, podeszła do siedzących pod drzewem Qwen Shen i Węgorza.
Kiedy już była blisko, oboje poderwali się na nogi i złożyli jej ukłon.
– Księżniczko – przemówił Węgorz. – Jesteśmy twymi pokornymi sługami. Wybacz, 
jeszcze 
się nie przedstawiliśmy.
– Nie czas na ceregiele – odparła Hezhi. – Po pierwsze, dlaczego tutaj 
jesteście?
Qwen Shen zgięła się w ukłonie.
– Posłał nas twój ojciec, księżniczko, abyśmy chronili cię przed szpiegami 
kapłanów.
– Mój ojciec? Kapłani?
– Tak, pani.
Hezhi westchnęła.
– Opowiecie mi o tym później. Kiedy do nas dołączaliście, jechał z wami jeszcze 
ktoś. Potem 
spadł z konia. Kto to był?
Węgorz spuścił głowę.
– Sądzę, że go znałaś – Odrzekł po chwili. – To był Ghan, bibliotekarz. To on 
przekonał 
cesarza o potrzebie naszej wyprawy. Był... będzie nam go brakować. Przykro mi.
Qwen Shen kiwała tylko głową, w jej oczach błysnęły łzy. Hezhi poczuła ucisk w 
gardle.
– Ghan we własnej osobie. Dlaczego?
– Dowiedział się o spisku mającym na celu odnalezienie cię i zabicie bądź 
przekazanie 
Rzece. Przewodził mu młody Jik, który jak mniemam, również nie jest ci obcy.
– Znałam go w Nhol, a ostatnio widziałam w wizji – mruknęła Hezhi. – Ale on nie 
żyje. 
Widziałam jego śmierć.
– Kapłani posiadają wielką moc – stwierdził Węgorz. – Potrafią stworzyć 
czarodziejskie 
istoty. Ten Ghe nie jest człowiekiem, którego znałaś.
– Człowiek, którego znałam, nie jest człowiekiem, którego znałam – rzuciła ze 
złością Hezhi.
– Na koń! – wrzasnął Sheldu. – Trzeba nam ruszać.
Hezhi zmierzyła dwójkę swych rozmówców surowym wzrokiem.
– Opowiecie mi o tym później. Wyjaśnicie też, skąd znacie Sheldu.
– No więc... – zaczął Węgorz – to znany podróżnik, właściwie nawet ktoś w 
rodzaju 
szpiega...
– Później – ucięła ostro. – I tak mam już zamęt w głowie. Wiele z tego, co 
mówicie, nie ma 
sensu. Odpowiedzcie krótko. Czy wiecie, jaką mamy tutaj misję?
Węgorz uroczyście skinął głową.
– Chcecie zabić Rzekę.
– Jeśli będziecie mi w tym przeszkadzać, moi przyjaciele was zabiją. Zrozumiano?
– Doprawdy, księżniczko, nie mamy zamiaru przeszkadzać. Ghan uzgodnił to z 
cesarzem.
Usiłując zachować nieprzeniknioną twarz, podeszła do Ciemnej. Kłamali, bez 
przerwy 
kłamali, a ona to wiedziała. Ale czy wszystko, co mówili, było fałszem?
Kiedy znów siedziała na końskim grzbiecie, nachyliła się do ucha Tsema.
– Jeśli tych dwoje uczyni cokolwiek podejrzanego, kiedy dotrzemy do celu – 
wyszeptała – 
masz ich zabić. Przekaż moje słowa Bratu Koniowi i Yuu’hanowi.
Tsem w zdumieniu szeroko otworzył oczy.
– Księżniczko?
– Ja nie żartuję, Tsem. Zbyt wiele szkód wyrządzili nam szpiedzy ojca, a może 
jeszcze kogoś 
innego. Nie ufam im. Zachowują się jak przyjaciele Ghana, ale on z kimś takim 
nigdy by się nie 
zaprzyjaźnił. – Przez chwilę rozważała, czy nie powiedzieć mu o ostrzeżeniu 
Perkara, uznała 
jednak, że lepiej nie dawać Tsemowi zbyt wielu powodów do zmartwień naraz.
Ruszyli naprzód pod niebem spowitym w opończę ciemnych chmur. Myślała, że tak 
krótki 
odpoczynek niewiele koniom pomoże, ale Mangowie i Sheldu lepiej zapewne 
rozumieli potrzeby 
zwierząt. Boki Ciemnej unosiły się w ciężkim oddechu, a jej sierść pokrywały 
płaty białej piany. 
Hezhi patrzyła na to z niepokojem. Ciemna była jej pierwszym koniem, i Hezhi nie 
chciała 
oglądać śmierci tak pięknego stworzenia.
Bez ustanku obserwowała też Sheldu, usiłując dostrzec w nim cechy Karaka. Czy 
Perkar 
miał rację? Czy właśnie to przed nią ukrywał? Spróbowała przypomnieć sobie jego 
słowa, lecz 
wówczas gdy do niej mówił, miała umysł zmącony niepokojem o Ghana.
To jednak musiał być on, choć nie mogła się z tym pogodzić. Nie mogła. Musiała 
pozbyć się 
tego wspomnienia, wyrzucić je z serca, zanim przytłoczy ją do reszty, bo 
przecież powinna teraz 
rozwiązać parę ważnych zagadek.
Ponownie zerknęła na Sheldu. Ciekawiło ją, co łączy Boga Kruków i arystokratów z 
Nhol. 
Zaledwie jednak odwróciła głowę, pobliski strumień eksplodował fontanną szlamu i 
pary. 
Najbliżsi jeźdźcy – straż przednia Sheldu – zostali wprost zdmuchnięci z siodeł, 
sam Sheldu 
również spadł z grzbietu stającego dęba rumaka. Hezhi patrzyła jak urzeczona na 
wyłaniający się 
z wody kształt.
Górna część ciała potwora przypominała traszkę o mocno pomarszczonej, szaro-
czarnej 
skórze. Z opancerzonej głowy sterczały szypułkowe małe oczy oraz rozgałęzione 
skrzela 
przypominające pierzaste poroże. Natomiast jego zadnie łapy wiele miały 
wspólnego z ludzkimi 
nogami. Bezzębna paszczęka rozwierała się na tyle szeroko, że bez trudu mogłaby 
pomieścić 
całego człowieka.
Ghe spostrzegł najpierw Łowczynię, poczuł pulsującą energię bijącą od tej 
dziwacznie 
wyglądającej kobiety. Jej oddział również promieniował energią, więc teraz nie 
miał już 
wątpliwości, że Mech nie kłamał. Pokonanie tej kobiety oraz wspierających ją 
stworów nie 
będzie łatwym zadaniem. Zebrał zatem wokół siebie własny hufiec, po czym rozciął 
dłoń, by dać 
ujście czarnej posoce i swojej mocy. Kiedy już krew pociekła na ziemię, 
przywołując do życia 
potwory, które stawić miały czoło wilkom oraz dziko przyodzianym ludziom, ujrzał 
pędzącego 
z naprzeciwka demona.
Perkar – tak według Ghana miał zwać się ów demon – dla niego oznaczał tylko 
śmierć. 
Wyjąc potępieńczo, z twarzą zastygłą na kształt obłąkańczej maski, wojownik o 
bladej twarzy 
gnał co koń wyskoczy.
Ghe spowił się płaszczem utkanym z wichru, wzmocnił żywy pancerz i sporządził 
tarczę 
z niewidzialnego ognia. Potem, pochłonąwszy płomień życia własnego rumaka, 
zeskoczył z jego 
grzbietu, rozsiewając dokoła krople krwi. A wszędzie tam, gdzie krew dotknęła 
ziemi, wzrastały 
natychmiast trawiaste niedźwiedzie i dziwaczne, długonogie istoty, których nie 
umiał nazwać. 
Niechaj to one rozprawią się z tamtym mieczem i oczami o barwie stali. On sam 
natomiast na 
podobieństwo włóczni pomknął ku Łowczyni. Gdyby zdołał ją pożreć, już nic na 
świecie nie 
mogłoby go powstrzymać – nawet staruszka Śmierć.
Perkar zawył wściekle na widok wyskakujących spod ziemi bestii, ale zaraz 
powściągnął 
złość, zasłuchany w pieśń kierującego jego ramieniem Harki. Warknął z dziką 
radością, gdy 
niedźwiedzi łeb spadł z masywnego karku, a w twarz chlusnął mu strumień gorącej, 
czarnej krwi. 
Harka czuwał i natychmiast nim obrócił, przymuszając do obszernego cięcia przez 
brzuch 
kościstego potwora o wyglądzie modliszki.
Wokół niego armie zwarły się w morderczej walce, las w jednej chwili przeobraził 
się 
w arenę śmierci. Mangowie wyli jak opętani, a niezliczeni bogowie dotrzymywali 
im w tym pola, 
wydając mnóstwo przedziwnych odgłosów. Widział konie i jeźdźców padających pod 
razami 
wilków, kątem oka dostrzegł, jak oślepiony dwiema strzałami człowiek-niedźwiedź 
kroczy 
prosto na oczekujące ostrza zakrzywionych mieczy Mangów.
Czyjeś pazury wbiły się w jego kolczugę, metalowe kółka z głośnym brzękiem 
stawiły opór. 
Niespodziewanie T’esh zakwiczał z bólu oraz strachu i niemal w tym samym 
momencie runął na 
ziemię. Perkar w ostatniej chwili zdążył oswobodzić nogi ze strzemion i 
wyskoczyć z siodła. 
Choć Harka nieustannie wskazywał mu nowych przeciwników, on przy każdej 
sposobności 
rozglądał się za Pożeraczem Życia. W końcu go wypatrzył. Wysłannik Nhol 
przypominał ognistą 
plamę poruszającą się błyskawicznie wokół Łowczyni. Jej włócznia dosięgła celu, 
on jednak nic 
sobie z tego nie robił i nawet własnoręcznie przeciągnął drzewce na wskroś swego 
brzucha. 
Zaraz potem pomiędzy nimi rozbłysło światło na podobieństwo błyskawicy. Z 
gardłem 
ochrypłym od krzyku Perkar runął w tamtą stronę, a wszystko, co stanęło mu na 
drodze do 
tiskawy, natychmiast ginęło.
Ghe znalazł się przy Łowczyni przed Perkarem i za każdym razem, gdy jej dotykał, 
rozbłyskało światło o mocy słonecznego blasku. Powietrze napełniły bolesne 
okrzyki bogini. Na 
wpół oślepły Perkar nie ustawał w wysiłkach, choć wrogowie nacierali na niego w 
coraz większej 
liczbie i z coraz większą zawziętością. A kiedy ponownie mógł sobie pozwolić na 
ogarnięcie 
wzrokiem pola walki, zobaczył tiskawą miotającego się wściekle przed atakiem 
rutkiruli oraz 
wilków. Wystarczyła jednak krótka chwila, by wszystkie zamieniły się w stos 
trupów, nad 
którym triumfalnie górowała postać tiskawy.
Perkar nareszcie go rozpoznał, chociaż w ciemnych kanałach pod Nhol oglądał tego 
człowieka – kiedy jeszcze był człowiekiem – zaledwie przez mgnienie oka. Był 
wówczas 
znakomitym szermierzem. Bez Harki Perkar nigdy by go nie pokonał.
Prócz twarzy w tiskawie nie pozostało wiele z człowieka. Spod strzępów odzienia 
przezierało 
ciało niezwykłej barwy, jak również kościsty, nienaturalnych kształtów korpus. W 
oczach stwora 
zapłonął czarny ogień, gdy roztrącając trupy zwierząt oraz bogów, ruszył w 
stronę Perkara. 
Chłopak był ciekaw, gdzie podziała się Łowczyni, lecz wnet o wszystkim 
zapomniał, 
uprzytomniwszy sobie, że to właśnie on pożarł Boginię Strumienia. Z głośnym 
wyciem skoczył 
mu naprzeciw.
Tiskawa okazał się o wiele szybszy niż dawniej. Bez trudu uniknął ciosu, choć 
znajdował się 
w niezbyt dogodnej pozycji.
– Tym razem nie dostaniesz mojej głowy! – wychrypiał.
Perkar nie odpowiedział. Trzymał Harkę czujnie przed sobą, lecz kiedy potwór 
skoczył, 
wymachując przy tym zakrzywionymi szponami, nawet boskie ostrze miało kłopoty, 
by poruszać 
jego ramieniem z dostateczną prędkością. Miecz śmignął ku szyi, lecz natrafił po 
drodze na 
podstawione ramię. O dziwo, ostrze nie przerąbało go na pół, tylko odkroiwszy 
płat ciała, 
ześlizgnęło się po żółtawej kostnej płycie. Dźwignął Harkę, postąpił krok w tył 
i natychmiast 
wymierzył pchnięcie w żebra Pożeracza Życia. Tutaj nareszcie stal przedarła się 
przez ciało oraz 
kości, przecinając kręgosłup oraz trzewia aż po biodro. W tym samym momencie 
twarz Perkara 
rozorały ostre szpony, sprowadzając drętwotę, po której przyszła fala gorąca. 
Niczym dziecko 
oparzone przez rozżarzony węgiel, z piskiem odskoczył w tył. Tiskawa spróbował 
go dopaść, ale 
jego ciało zawisło pod dziwacznym kątem, jak gdyby nogi uprzytomniły sobie 
nagle, że zostały 
odcięte od zawiadującego nimi krzyża.
Cofnąwszy się jeszcze bardziej, Perkar dotknął szyi. Poczuł pod palcami strugę 
ciepłej 
cieczy. Widocznie miał rozszarpaną tętnicę, ale wypływ krwi stawał się coraz 
mniejszy w miarę 
jak Harka zasklepiał ranę.
– Niewiele brakowało – oznajmił miecz. – On też dosięgnął naszych więzi serca.
Gniewnie warcząc, Perkar znów ruszył do natarcia, lecz w tym samym momencie 
runął na 
niego koń. Obalony na ziemię, musiał pospiesznie nastawić Harki, by odeprzeć 
atak Manga. 
Lśniąca stal pewnie przeszyła wyciągniętego w skoku wojownika. Zaledwie Perkar 
poderwał się 
na nogi, ujrzał jak ziemia dźwiga się w górę, formując grubą kolumnę, z której 
po chwili 
wyłoniła się Łowczyni o głowie lwa przyozdobionej rozłożystym, czarnym porożem 
łosia. 
Otoczony gwałtownym wichrem tiskawa właśnie wzbił się w powietrze, gdy Łowczyni 
nadziała 
go na rogi. Pożeracz Życia zaskomlał, ale równocześnie złapał boginię oburącz za 
szyję, 
a następnie dźwignął ją z ziemi. Szczepieni ze sobą pomknęli pod niebo niby 
zwiędłe liście 
niesione silnym podmuchem jesiennej wichury. Perkar zobaczył, jak Łowczyni 
przeobraża się 
w jakiegoś ciemno upierzonego ptaka, porywa w górę swego przeciwnika i wraz z 
nim 
błyskawicznie znika w bezmiarze przestworzy.
Poprawiwszy chwyt na rękojeści Harki, zaczął zastanawiać się, w jaki sposób 
pójść w ich 
ślady, lecz do porządku szybko przywołały go uderzenia dwóch strzał. Kolczuga 
powstrzymała 
groty, a miecz niezwłocznie ustawił go twarzą do nacierającego wroga.
– Nie zabijesz tiskawy, jeśli dasz się tym Mangom posiekać na kawałki.
Perkar z ponurą miną wziął się do dzieła, zawstydzony, że w głębi ducha poczuł 
ulgę.
Wiedział bowiem, że tiskawa by go zabił i nie był pewien, czy jeszcze raz 
wytrzymałby 
umieranie. Natomiast Łowczyni trafiła wreszcie na godnego siebie przeciwnika...
Myślenie musiał odłożyć na później.
Woje Sheldu rzucili się na potwora, ale Hezhi nie musiała czekać na śmierć 
pierwszego 
z nich, by pojąć, że był to bóg o nieprzeciętnej mocy. Zaledwie go ujrzała, 
wiedziała, że powstał 
z wody i brudu. Nawet nie sięgała po bębenek, tylko tak jak wówczas, gdy 
pochwyciła byka 
Hukwoshę, klasnęła w dłonie i otworzyła Jezioro.
Tym razem się nie wahała. Przywołała Hukwoshę, a byk z radością przystał na 
wykonanie 
zadania.
– Musimy jednak się ujawnić – powiedział. – Nie możemy walczyć tylko pod 
powierzchnią 
Jeziora.
– Nie wiem, jak to zrobić – odrzekła Hezhi.
– Daj mi tylko swoje przyzwolenie.
Wahała się tylko krótką chwilę. Tsem, wywijając maczugą, gnał niechybnie na 
spotkanie 
śmierci, od której nie uchroniłaby go ani siła, ani nabyta niedawno wprawa.
– Masz je! – wykrzyknęła.
W tym samym momencie przez jej członki popłynęła moc, zaczerpnęła tchu, a oddech 
ten 
zdawał się nie mieć końca. Krew pomknęła żyłami przez ciało, które zaczęło 
grubieć i zmieniać 
kształt, czemu towarzyszyły dające przyjemność dreszcze. Nim jeszcze przemiana 
dobiegła 
końca, pognała naprzód, tłukąc ziemię rozdwojonymi kopytami. Barwy świata 
przygasły, 
zmatowiały, za to nozdrza odsłoniły przed nią nową krainę doznań, której 
istnienia nawet nie 
podejrzewała. Czuła Tsema, cierpką woń jego strachu, niemal zupełnie zamaskowaną 
przez 
kwaśną złość. Jeden z wojów Sheldu wypróżnił się w spodnie, natomiast on sam nie 
wydzielał 
żadnego zapachu. Świeży aromat lasu zniknął, przytłoczony zaduchem bijącym od 
atakującego 
boga. Jego nagły strach cuchnął niczym gnijące zwłoki. W chwilę później przebiła 
go rogiem, 
podrzuciła do góry, nadziała na rogi jeszcze raz, a na koniec przyszpiliła do 
drzewa. Zmętniałe, 
gadzie oczy potwora lekko zadrgały.
– Hezhi – wystękał, przy czym głos dobiegał nie z paszczęki przypominającej 
żabią, lecz 
gdzieś z głębi cielska. – Hezhi, posłuchaj.
Hukwosha cofnął się, znów wziął stwora na rogi i pędem ruszył przed siebie.
– Posłuchaj! – Jego oczy gasły coraz bardziej.
– Mów zatem – ryknęła Hezhi. – Niewiele czasu ci zostało.
– Strzeż się Czarnego Boga, on... Nagle rozpoznała ten głos.
– Mech? Mech, czy to ty?
– Tak – padła cicha odpowiedź.
– Hukwosha, stój – rozkazała, lecz byk wciąż biegł, ani na moment nie zwalniając 
kroku. 
Poczuła, jak w jej uniesienie wkrada się nagła panika.
– Wolność – ryczał Hukwosha. – Uwolnij mnie.
– Nie! – Złapała go ze wszystkich sił i z powrotem wtłoczyła w głąb siebie, nie 
bacząc na to, 
że jej ciało zdawało się płonąć. Wiedziała, że podlega kolejnej przemianie, 
pogrążyła się więc 
w nierzeczywistej mgiełce Jeziora. Umierający bóg migotał, a złączony z nim – 
teraz widziała to 
wyraźnie – był właśnie Mech. W jego ciele ziały takie same rany jak w ciele Boga 
Salamander.
– Zabiłaś mnie – westchnął Mech. – Ja tylko próbowałem... Ja bym ciebie nie 
skrzywdził.
– Przepraszam – odrzekła i nawet w zimnych przestrzeniach tamtego świata 
naprawdę było 
jej przykro.
– Nieważne – jęknął. – Ja...
Jego oczy rozwarły się szeroko, a w następnej chwili zniknął, jak gdyby wcale go 
tutaj nie 
było. A kiedy zamrugała oczami, tamten świat zniknął również. Znów była Hezhi, 
drobną 
dziewczyną. Leżała na usłanym liśćmi leśnym poszyciu. Z rozciągniętego opodal 
ciała Boga 
Salamander uszło ostatnie tchnienie, a wraz z nim uleciał także duch.
Spomiędzy drzew dobiegały odgłosy nadciągającej drużyny Sheldu.
Po niedługim czasie walka przerodziła się w rzeź. Nieczyste stwory zawezwane 
przez 
tiskawą wybito do ostatniego, a Mangowie, choć przecież dzielni i waleczni, nie 
zdołali sprostać 
hordzie Łowczym. Jeźdźcy padali pod ciosami lwów i wilków, ginęli rażeni przez 
bogów 
przybierających postać niedźwiedzi, orłów czy sokołów, no i oczywiście przez 
Harkę.
Nim starcie dobiegło końca, Perkar zaczął opłakiwać swoich wrogów.
Pośród zabitych wypatrzył Mecha. Szaman wciąż jeszcze żył, choć miał rozpruty 
brzuch. 
Skierował na Perkara błagalne spojrzenie.
– Posłuchaj, wojowniku – wybełkotał niewyraźnie zakrwawionymi wargami.
Perkar zbliżył się do niego ostrożnie, pamiętając, czego w podobnym stanie 
dokonał 
Chuuzek.
– Słuchaj – powtórzył Mech. – Nie wiem, czyś ofiarą w rękach Czarnego Boga, czy 
też jego 
świadomym sprzymierzeńcem. Ja umieram, a Ghe zabrała gdzieś Łowczyni. Teraz to 
ty możesz 
okazać się jedyną nadzieją Hezhi.
– Co to za bzdury? – warknął Perkar.
Mech zamknął oczy.
– Wnet pochłonie mnie Jezioro – wyszeptał. – Nie mogę... – Dźwignął powieki, 
lecz jego 
spojrzenie przybrało dziwnie nieobecny wyraz. – Perkarze, czy jeszcze tu jesteś?
Perkar kucnął u jego boku.
– Jestem.
– Chyba wiem, co zamierza Czarny Bóg. Chyba już rozumiem. Gdy wypowiedział 
następne 
zdanie, Perkara przeniknął chłód.
– Och nie – mruknął pod nosem, ponieważ już wiedział, że to prawda. Nie miał co 
do tego 
żadnych wątpliwości. Zazgrzytał zębami. – Karak musiał ułożyć się z Łowczynią, 
by ta 
odciągnęła mnie od Hezhi. Czy bardzo cię boli? – zapytał Manga.
– Nie. Czuję się tak, jakbym gasł. Pozwól mi przygotować się do tego. Wiele 
mściwych istot 
oczekuje na duchy szamanów, musimy więc być gotowi na wszystko.
– Czy mogę jakoś pomóc?
Ale Mech nie odpowiedział. Wciąż jeszcze żył, było jednak oczywiste, że 
przemówił po raz 
ostatni. Dzięki Harce Perkar ujrzał, jak pęka w nim ostatnia nić żywota.
Wstał, dygocąc na całym ciele, a słowa Manga bez ustanku krążyły mu po głowie. 
Zacisnąwszy zęby, z ponurą miną puścił się biegiem do miejsca, z którego 
przyszedł. T’esh nie 
żył, a ostatnie konie Mangów albo pouciekały albo zostały pożarte. Nie miał 
szans, żeby zdążyć 
do celu na czas, ale musiał spróbować. Kolejny raz to wszystko była jego wina.
XXXVI. Erikwer
Ghe wirował w przestworzach. Wierzchołki drzew tworzyły koszmarną plątaninę, w 
którą co 
chwilę wpadali z ogromnym impetem. Walczyli na szpony i kły, a także na gorejące 
w ich 
trzewiach moce, lecz niemal od samego początku Ghe był świadom porażki. Łowczyni 
była 
najpotężniejszą istotą, jaką kiedykolwiek napotkał na swej drodze, nie licząc 
samego Rzeki. Jej 
jestestwo zdawało się rozciągać w nieskończoność na wszystkie strony. Obejmowało 
ziemię oraz 
drzewa, a postać, z którą się zmagał była zaledwie jej małym palcem. Zadowolenie 
mógł czerpać 
jedynie z tego, że walka z nim stanowiła dla niej poważną przeprawę. Był godnym 
przeciwnikiem, czerpał jej energię, żeby podtrzymać własne siły, lecz i tak 
przegrywał, gdyż ona 
posiadała większą moc i doświadczenie. Po raz pierwszy Ghe naprawdę pojął, jak 
ogromna 
musiała być rozpacz Rzeki, skoro postanowił go stworzyć i jak nikłe miał szanse 
na ostateczne 
zwycięstwa.
Pomimo tego zajadle trzymał się bogini, podczas gdy ta darła jego ciało na 
strzępy.
– Ty mnie ranisz – przyznała ze złowieszczym pomrukiem. – Bądź dumny, albowiem 
tylko 
niewielu tego dokonało.
Nie odpowiedział, ponieważ właśnie w tym momencie utracił ramię. Kolejny raz 
zdumiał się 
zupełnym brakiem bólu, zastanawiając się zarazem, czy coś poczuje, gdy 
przeciwnik w końcu 
odgryzie mu głowę. Rozdygotany, przywołał na pomoc wszystkich połkniętych bogów, 
po czym 
spalał ich jednego po drugim, by ich moc podsycała jego. Demon strumienia był 
najsilniejszy, 
palił się najdłużej. Nie zwracał żadnej uwagi na wątłe płomyki ludzkich dusz, 
chociaż jedna 
z nich krzyczała głośniej od pozostałych.
– Rzeka! – wrzeszczała dusza. Dusza Ghana.
Ghe doznał olśnienia, daleki był wszakże od triumfu, ponieważ zrozumienie 
nadeszło za 
późno. Czuł woń swego stwórcy, gdyż powietrzna walka cisnęła go w pobliże jego 
wód. Może 
więc jednak warto było spróbować.
Zgromadziwszy wszystkie siły, zdołał oderwać się od Łowczyni i runął do 
ucieczki. W dole 
widział drzewa, pnące się stromo górskie zbocza i pulsujący obietnicą wybawienia 
ciek wody. 
Jak mógł zapomnieć, że jego pan leżał tak blisko?
– Nic z tego – zaskrzeczała Łowczyni, wpijając szpony w szczątki jego pleców. – 
Nie ma 
mowy, mój słodziutki.
Zrozpaczony, na moment zaprzestał walki, ale zaraz znów dał znać o sobie Ghan. 
Tym razem 
wymówił tylko jedno słowo.
– Hezhi.
Ghe z wyciem zagłębił pazury w Łowczyni, sięgnął po tętniące serce jej mocy. 
Dotknął go, 
a moc natychmiast popłynęła przez niego, paląc i rozdzierając wszystko, co 
napotkała na swojej 
drodze. Tak ogromnej energii nie potrafił wchłonąć. Ze zwęglonymi członkami, z 
wypalonymi 
oczami, czuł, że lecą w dół. Łowczyni skrzeczała, zadawała mu kolejne ciosy, ale 
spadała razem 
z nim, niezdolna poderwać się do góry.
– Nic z tego – wychrypiała, a w następnej chwili uderzyli w coś twardego i 
światło zgasło dla 
obojga.
– Czuję się doskonale – zapewniła Hezhi, wlokąc się ku Ciemnej. Ale tak naprawdę 
wcale 
nie czuła się świetnie. Zabiła Mecha, bo myślała, że szaman jest jej wrogiem. 
Ale czy był nim na 
pewno? Sama już tego nie wiedziała. Wysiłek, jaki włożyła w przymuszenie 
Hukwoshy, by skrył 
się w jej sercu, był doprawdy morderczy. Kosztował ją tyle sił, że teraz ledwie 
trzymała się na 
nogach.
– Nigdy czegoś takiego nie widziałem – wyznał Sheldu cichym głosem. – Nie 
dokonałby 
tego żaden szaman-człowiek. Bez wątpienia... – Umilkł, nie kończąc, ale w jego 
głosie 
dźwięczała wesołość. – Ruszajmy. Nasze zwycięstwo jest teraz pewne. Skoro 
oddaliłaś od nas to 
zagrożenie, już nic nie zdoła nas powstrzymać.
– Chodzi ci o to, że nie będziesz zmuszony ujawnić swej prawdziwej natury, 
Czarny Boże? – 
spytała Hezhi.
Sheldu uśmiechnął się ponuro.
– No tak, przypuszczałem, że Perkar w końcu zmięknie. Ale to bez znaczenia. I 
tak 
ujawniłbym się przed tobą. To przez ten las nie śmiem okazać mojej mocy, jeszcze 
nie teraz. 
Poczynania ludzkich szamanów, takich jak ty...
– Nie rozumiem, o czym mówisz – jęknęła Hezhi. – Może będzie lepiej jeśli już 
pojedziemy?
– To prawda.
Podjęli jazdę w głąb doliny, a Tsem z Ngangatą nie odstępowali Hezhi na krok.
– A więc wiesz – rzekł Ngangatą, zniżywszy głos. Skinęła głową.
– Perkar mi powiedział.
– Powiedz tylko słowo, a uciekniemy. Mając do pomocy duchy, Tsema i mnie, być 
może 
zdołasz umknąć.
– Po co? Dlaczego miałabym to robić? Przecież tego właśnie chcę. Pragnę pozbyć 
się tego 
złowieszczego stwora, którego mój lud zwie Panem. Stwora, który przywiódł Ghana 
do śmierci, 
który... który... – zająknęła się, uświadomiwszy sobie, jak niewiele brakowało 
jej do płaczu. Nie 
wolno okazywać słabości, szczególnie teraz, gdy koniec był bliski. Odetchnąwszy 
głęboko, 
podjęła spokojniejszym tonem. – Nie obchodzą mnie plany Boga Kruków, jego ukryte 
zamysły 
ani spiski. Przecież w porównaniu z Rzeką jest on zaledwie marną pchłą.
– Ale ta pchła myśli, że potrafi zabić psa – cicho mruknął Tsem.
– Może, lecz z moją pomocą – odrzekła Hezhi. – W niczym nie zmienia to faktu, że 
i tak 
pozostaje pchłą.
– Czy wyobrażasz sobie jeszcze coś, księżniczko? – łagodnie spytał Tsem.
Spojrzała zaskoczona, lecz zastanowiwszy się nad własnymi słowami, posłała mu 
spokojny 
uśmiech.
– Wygląda na to, że wyobrażam, prawda? Ja po prostu wiem, co to znaczy poczuć w 
sobie 
moc Rzeki. Kiedy byłam bykiem, czułam, że mogę uczynić wszystko. Trzeba nieco 
czasu, żeby 
coś takiego zapomnieć.
Tsem ściągnął wodze.
– Ja chciałbym zapomnieć natychmiast, księżniczko. Gdybyś siebie widziała...
– Cicho, Tsem. Nic mi nie jest. Nie mam zamiaru zostać boginią. To właśnie od 
tego chcę się 
uwolnić. Jedynie Rzeka może zatruć mnie taką mocą. Czarny Bóg i jemu podobni 
tego nie 
potrafią i nie chcą. Podobnie jak ja, chcą usunąć zagrożenie, jakie sobą 
przedstawiam.
– Ale przecież po prostu mogą cię zabić – zaoponował Ngangata.
– To prawda i dlatego właśnie nie lękam się Czarnego Boga. Miał wiele 
sposobności, aby 
mnie uśmiercić, a jednak z nich nie skorzystał. Dlaczego? Bo w innym pokoleniu 
Rzeka może 
stworzyć kogoś takiego jak ja, tyle że bardziej uległego jego woli. Tak długo 
jak on istnieje, 
istnieje niebezpieczeństwo, jakie sobą przedstawiam.
Ngangata wzruszył ramionami.
– I tak nie jest rzeczą mądrą całkowicie dowierzać Czarnemu Bogu.
– Ani żadnemu innemu bogu czy człowiekowi! – odparła Hezhi.
Zaraz potem przycwałował do nich Yuu’han.
– Zechciej poświęcić mi chwilę czasu – poprosił Hezhi.
– Ależ oczywiście.
Hezhi była poruszona napiętym, niemal obcym tonem jego głosu.
– Po wielokroć usiłowałem odwieść Brata Konia od tej wyprawy. Jest starym 
człowiekiem, 
więc lękam się o niego.
– Ja również próbowałam nakłonić go do powrotu – przyznała Hezhi.
– Wiem i dziękuję ci za to.
Hezhi przyjrzała się uważniej młodemu wojownikowi. Od śmierci Zaklinacza Deszczu 
Yuu’han – zawsze nieco chłodny – unikał wszystkich z wyjątkiem Brata Konia.
– Jeżeli chcesz, żebym spróbowała raz jeszcze...
– Już to zrobiłem, dzięki. Zostanie z wami, a skoro on zostaje, ja zostanę 
również.
– Wuj wiele dla ciebie znaczy.
Yuu’han zrobił zagadkową minę i spojrzał jej prosto w oczy – coś, co Mangowie 
czynią nad 
wyraz niechętnie, chyba że wpadają w złość lub przemawiają z najwyższą 
szczerością.
– Zwę go wujem – rzekł cicho – ponieważ nie poślubił mojej matki. Z tego powodu 
nie mam 
prawa nazywać go ojcem. Tym niemniej, to właśnie on mnie spłodził. Kiedy zaś 
umarła matka, 
a jej klan odrzucił sierotę, Brat Koń przyjął mnie do swego klanu. Tylko 
niewielu by tak 
postąpiło. Większość pozwoliłaby, żeby klan matki pozbył się dziecka.
– Pozbył się?
– Według zwyczaju, niechciane dziecko pozostawia się na pustkowiu, aby bogowie 
okazali 
mu swą łaskę. – Powiedziawszy to, co dla niego było najistotniejsze, skierował 
wzrok w inną 
stronę.
Hezhi popatrzyła na Tsema i Ngangatę, jak gdyby szukając u nich pomocy. Pół-
człowiek 
pokiwał w zadumie głową, natomiast Tsem popatrywał na nią bezradnie. Być może w 
ogóle nie 
pojmował, czego dotyczyła cała ta rozmowa. Żaden z nich nie podsunął jej choćby 
najdrobniejszej wskazówki mówiącej, jakiej odpowiedzi powinna udzielić 
Yuu’hanowi. Dlatego 
też w końcu spytała:
– Dlaczego mówisz mi o tym akurat teraz?
– Dlatego, że gdyby mój wuj... – Yuu’han zamilkł, a po chwili zaczął od 
początku. – 
Gdybyśmy Brat Koń i ja zostali zabici, będziesz wiedziała, jak zaśpiewać naszym 
duchom. Po 
śmierci mogę być nazywany jego synem. – Przywołał na twarz uśmiech. – Proszę, 
zrozum mnie 
dobrze. To nie jest żądanie. Miecz mój należy do ciebie, bo jest z tobą Brat 
Koń. Tylko cię o to 
proszę.
– Wolałabym raczej obiecać, że nie zostaniesz zabity – stwierdziła Hezhi.
– Nie obiecuj tego, co nie leży w twej mocy – odrzekł Yuu’han ostrzegawczym 
tonem. – Nie 
obrażaj mnie.
– Ależ ja cię nie obrażam, kuzynie – zapewniła Hezhi. – Jeśli obaj zginiecie, 
uczynię tak, jak 
prosisz, rzecz jasna, jeżeli sama pozostanę przy życiu.
– Ja postąpię tak samo – dodał Ngangata.
– Dziękuję. To dobrze. – Z zadowoloną miną Yuu’han powrócił do boku Brata Konia.
Wkrótce potem znów zaczęli piąć się pod górę, ku wylotowi doliny, a kiedy tam 
dotarli, 
Hezhi mogła przekonać się, na jak wielkich przebywali wysokościach. Ściany 
Sheleng 
przesłaniały niemal całe niebo. Wyglądało na to, że dopiero rozpoczęli 
wspinaczkę na tę górę, ale 
nawet z miejsca, w którym się znaleźli, widać było rozciągające się daleko w 
dole pofałdowane 
pasma lasu.
Karak stanął w strzemionach.
– Za mną – zawołał. – Zaczynam tracić cierpliwość, a przed nami jeszcze jedna 
przeszkoda.
– Jaka?
– U wejścia do Erikwer, poszukiwanego przez nas miejsca, oczekuje pięćdziesięciu 
Mangów.
– Pięćdziesięciu Mangów? – upewnił się Ngangata, wodząc zarazem wzrokiem po 
niezbyt 
licznej drużynie, jaka im pozostała. – To duże niebezpieczeństwo.
– Może dla ciebie. Dla mnie też, gdybym nadal chciał zachować to przebranie. Ale 
Pan 
Balati budzi się powoli, teraz zaś mam pewność, że jeszcze śpi. – Zwrócił ku nim 
twarz, w której 
oczy zdawały się wprost płonąć. Woje z drużyny patrzyli na to z niepokojem i 
niepewnością. – 
Wiedzcie wszyscy, którzy jeszcze nie wiedzą, że jestem Karak, Kruk. To ja 
stworzyłem ziemię 
i ukradłem słońce, żeby ją oświetlić. To, a także wiele innych rzeczy uczyniłem 
dla ludzkości, 
gdyż jesteście moimi przybranymi dziećmi. Wielu mylnie odczytuje moje 
intencje... – urwał 
i zerknął znacząco na Ngangatę – lecz nie znajdziecie poświęconej mi opowieści, 
która nie 
mówiłaby wyraźnie o mojej miłości tudzież oddaniu dla waszego rodzaju, nawet 
kosztem 
nieposłuszeństwa wobec mego Pana. Znając mnie lub nie, wszyscy przyjechaliście 
ze mną w to 
miejsce. Walczyliście i umieraliście, dzięki czemu mogłem skrywać tożsamość, 
dopóki nie 
nadszedł czas, by uderzyć. Ten czas właśnie nadszedł, ale musimy się pospieszyć. 
Polecę 
przodem, by usunąć dzielnych, lecz sprowadzonych na manowce wojowników, którzy 
wciąż 
stoją nam na drodze. Nie musicie już więcej umierać. Wszelako, kiedy zrzucę 
przebranie 
i ujawnię swą moc, mój Pan Balati zacznie się budzić. Musimy zabić jego brata, 
zanim ocknie się 
na dobre. Zabijając go, uwolnimy tę krainę od strasznego brzemienia i jeszcze 
straszniejszej 
groźby.
– Ciebie zaś od wielkiej winy! – wrzasnął Brat Koń.
Karak utkwił spojrzenie żółtych oczu w starym Mangu.
– Z własnej woli przyznaję, że zawiniłem w tej kwestii. Nawet ktoś taki jak ja 
może popełnić 
pomyłkę.
– To nie była pomyłka – zawołał Brat Koń z ogniem w głosie – tylko kaprys, jak 
niemal 
wszystko, co czynisz.
Karak przez długą chwilę przypatrywał mu się w milczeniu.
– Byłeś przy tym? – spytał łagodnie. – Czy ktokolwiek z was był tam, gdy 
Odmieniec się 
oswobodził, czy tylko powtarzacie plotki głoszone przez moich wrogów od pięciu 
tysiącleci? – 
Powiódł dokoła groźnym wzrokiem. – No więc?
– Dość tego! – krzyknęła Hezhi. – Czyń, co musisz, Czarny Boże, a ja będę ci 
towarzyszyć. 
Czy pozostali są ci jeszcze do czegoś potrzebni?
Na twarzy Karaka wciąż jeszcze płonął gniew.
– Nie.
– Tedy ruszaj.
Jeszcze przez moment pozostawał Sheldu, po czym w okamgnieniu, tak jakby okrył 
się 
wywróconym na drugą stronę płaszczem, przemienił się w ptaka. Uderzywszy 
czarnymi 
skrzydłami, wzbił się w niebiosa zaciągnięte ciężkimi, ciemnymi chmurami. A 
kiedy stał się nie 
większy od kropki, drzewa zadrżały od nagłego podmuchu.
Hezhi ścisnęła kolanami boki Ciemnej, kierując klacz w górę szlaku. Ngangata z 
Tsemem 
natychmiast poszli w jej ślady, podobnie Qwen Shen i hrabia Węgorz. Pozostali 
spoglądali po 
sobie z wahaniem, ale w końcu także do nich dołączyli.
Gdzieś z przodu zaczęło błyskać przy wtórze straszliwych gromów, które zdawały 
się 
rozdzierać powietrze na kawałki. Po pierwszej błyskawicy uderzyła druga, a po 
chwili piekło 
błękitnego ognia rozszalało się na dobre.
Kiedy wyjechali z lasu na rozległą łąkę, nawałnica ucichła. Ogromny czarny ptak 
siedział na 
okopconych zwłokach i z zapałem wydziobywał z nich oczy. Trawę zaścielały 
popalone, 
porozdzierane ludzkie ciała. Kilka przerażonych koni miotało się bezładnie na 
wszystkie strony.
Straszliwe pobojowisko nie zrobiło na niej większego wrażenia, bo nie brakło jej 
ostatnio 
sposobności, by oswoić się ze śmiercią. Zdumiał ją natomiast widok ziejącej w 
ziemi dziury. 
Otwór rozpościerał się pośrodku łąki niczym paszcza samej ziemi, niemal 
doskonałe koło 
o średnicy tak ogromnej, że nawet mocarny łucznik nie zdołałby posłać strzały na 
przeciwległy 
skraj.
Kruk przeobraził się w bladolicego mężczyznę w czarnym płaszczu.
– To jest Erikwer – powiedział. – Źródło Odmieńca, miejsce jego narodzin i 
śmierci. – 
W jego ptasich oczach zalśniła nieskrywana radość.
– Co teraz zrobimy? – spytała Hezhi, której serce zaczęło bić jak szalone.
– Oczywiście, musimy zejść na dół – odrzekł Karak.
Perkar pędził, co sił w nogach, a tkwiący w pochwie Harka obijał my plecy. 
Pozbawiona 
przywództwa Łowczyni wataha stopniowo się rozpraszała, a tworzące ją stwory 
powracały do 
dzikich zakątków, z których wyszły na jej zew. Żaden z nich nie niepokoił 
Perkara – zapewne 
Łowczyni naznaczyła go w widoczny dla wszystkich sposób.
Nie potrafił w porę dotrzeć do Hezhi. Doprowadzało go to do coraz większej 
wściekłości, 
zwłaszcza teraz, gdy Mech otworzył mu oczy.
– Czy możesz dać mi większą siłę, sprawić bym pobiegł szybciej? – zapytał Harki.
– Nie. Nie leży to w mojej naturze, o czym do tej pory powinieneś dobrze 
wiedzieć.
– Tak. Ty pomagasz mi tylko pozostać przy życiu, żebym mógł rozpamiętywać swoje 
błędy.
– To, ku czemu teraz pędzisz, z łatwością może położyć kres tej niedogodności.
– Niechże więc tak będzie.
– Myślałem, że nauczyłeś się strachu.
– Nauczyłem się i oduczyłem. Teraz nie ma to już znaczenia.
– Czarny Bóg nie wyrządzi ci krzywdy, jeżeli go nie zaatakujesz.
– Jeśli nie zdążymy na czas, będzie to tylko bezsensowne gdybanie.
Między drzewami coś się poruszyło, w jego stronę pędził jakiś duży czworonóg. 
Błyskawiczne dobył miecza i zwrócił się w tamtą stronę.
– To nie jest wróg – oznajmił Harka.
Perkar sam mógł się o tym przekonać, gdyż naprzeciw siebie miał ogiera, którego 
zresztą 
dobrze znał.
Ostry Tygrys przystanął na wyciągnięcie ramienia.
– Witaj, bracie – łagodnie przemówił Perkar. – Zawrzyjmy układ. Pozwól mi się 
dosiąść, a ja 
zbiję tego, który uśmiercił twego kuzyna.
Koń przypatrywał się mu ze stoickim spokojem. Perkar wsunął Harkę do pochwy, 
podszedł 
bliżej i głęboko zaczerpnął tchu. Ostry Tygrys był nie osiodłany; Perkar już 
dawno temu 
zrezygnował z prób okiełznania zwierzęcia. Gdyby jednak teraz wierzchowiec 
przystał na jego 
obecność na swoim grzbiecie, z łatwością znalazłby uzdę i siodło po którymś z 
padłych w boju 
wierzchowców.
Odetchnął raz jeszcze i wskoczył na Ostrego Tygrysa, wpijając dłonie w gęstą 
grzywę ogiera.
Nic się nie stało. Ostry Tygrys nadal stał spokojnie.
– Dobrze, kuzynie – rzekł Perkar po chwili. – Pojmujesz, w czym rzecz. Pozwól 
tedy, że 
znajdę jakąś uzdę...
Ostry Tygrys stanął dęba, młócąc przednimi nogami powietrze. Perkar ze 
wszystkich sił wpił 
się w niego rękami i nogami, szykując się w duchu na nieuchronny upadek. Kiedy 
jednak ogier 
ponownie dotknął ziemi wszystkimi kopytami, z miejsca pomknął galopem tak 
szybkim, że aż 
wiatr zaświstał Perkarowi w uszach. Śmigali między drzewami, a czynione przez 
konia Mangów 
zwroty były tak gwałtowne, że Perkar musiał oburącz objąć go za szyję, żeby nie 
spaść.
Rumak gnał pochyłością ani na moment nie zwalniając kroku. Wsłuchany w łoskot 
kopyt 
Perkar wydyszał:
– Mam nadzieję, że wiesz, dokąd pędzisz, Ostry Tygrysie!
Nie miał bowiem żadnego wpływu na kierunek biegu swego wierzchowca.
Wiodąca w głąb Erikwer ścieżka, wijąca się po ścianach otworu, przypominała 
olbrzymią 
spiralę wykutą w bazaltowym zboczu. Hezhi próbowała odgadnąć przeznaczenie 
takiej dziury, 
czarnego tunelu wywierconego w trzewiach świata. Zmierzyła wzrokiem drogę, którą 
mieli już 
za sobą. Schodzili gęsiego, lecz choć znacznie zagłębili się w ziemi, nie 
zatoczyli jeszcze pełnego 
kręgu. Stroma ścieżka zawiodła ich w cień. Słońce wciąż znaczyło skały nad ich 
głowami 
plamami światła, a granicę jego zasięgu wyznaczały rosnące w rozpadlinach 
mizerne jałowce. Na 
tle nieba widać było kilka sterczących znad krawędzi ludzkich głów – Karak 
pozostawił znaczną 
część swej drużyny na górze, na wypadek pojawienia się niedobitków Mangów. W 
dole 
natomiast nie mogła niczego dojrzeć i tylko boskie widzenie odsłaniało przed nią 
słabą poświatę. 
Wyczuwała też woń wzbierającej na jej powitanie wody.
Nawet tutaj, po tak długim czasie, natychmiast rozpoznała Rzekę. Obrazy tańczyły 
przed nią 
na czarnej skale, na plecach kroczącego przodem Tsema, pod powiekami, ilekroć 
zakrywała nimi 
oczy. Zalane słońcem dachy Nhol, Świątynia Wody lśniąca jakby wyrąbano ją z 
białej chmury, 
a także rozciągnięta za nią Rzeka, majestatyczny i potężny. Tak naprawdę zawsze 
bała się nie 
jego, tylko siebie. W głębi serca uznawała w nim Pana, Ojca, Dziadka.
Ale były też inne obrazy, inne doznania. Potworny duch ścigający ją w Sali 
Momentów, 
poszukiwanie śladów krwi zwiastujących osiągnięcie przez nią wieku kobiecego. 
Walczący 
i umierający żołnierze. D’en, jej ukochany kuzyn, zniekształcony i bezrozumny, 
uwięziony 
w głębokim labiryncie pod pałacem. Pulsująca łuska na jej ramieniu. Wiedziała, 
co musi uczynić, 
ale wkraczając do miejsca, gdzie on brał swój początek, nie czuła oburzenia czy 
złości. Czuła się 
jak córka wkraczająca do sypialni ojca z nożycami w ręku i zamiarem mordu w 
sercu, niepomna 
tego, co ojciec uczynił i co czynić będzie nadal.
Niezmierną ulgę dawała jej świadomość, że odpowiedzialność za bieg wypadków 
spoczywa 
nie tylko na niej. Obecność niezwykłej i obcej postaci Czarnego Boga dodawała 
jej otuchy. 
Wtedy w yekcie po raz pierwszy poczuła brzemię przewodzenia, wyboru jednej z 
wielu 
jednakowo niebezpiecznych dróg. Całymi miesiącami borykała się z tym ciężarem, 
aż w końcu 
Perkar otrząsnął się przygnębienia i zaczął podejmować decyzje. A teraz, kiedy 
odszedł, jego 
miejsce zajął kto inny. Dobrze, że tak się stało, ponieważ ona nie miała na to 
sił. Tak zresztą 
miało być. Księżniczka nie podejmowała decyzji. Ona tylko wychodziła dobrze za 
mąż, 
pozostawiając te sprawy mężowi. Ghan usiłował nauczyć ją decydowania, ale 
skończyło się to 
niefortunnie, zwłaszcza dla Ghana. Wszystko, czego potrzebowała to samotność. 
Nie chciała, 
żeby ktoś jej do czegoś potrzebował, pragnęła, by jedyne stojące przed nią 
decyzje dotyczyły 
tego, co i kiedy powinna zjeść.
Po niedawnych gwałtownych wypadkach wręcz dziwnym jej się zdało, że ostatnią 
część 
podróży odbywać muszą z tak wielką powolnością. Konie pozostawili na górze, gdyż 
nawet 
najbardziej godny zaufania wierzchowiec stanowił tutaj ogromne zagrożenie, a ich 
były przecież 
strasznie zdrożone i ledwie trzymały się na nogach. Schodzili w głąb sztolni w 
całkowitym 
milczeniu, jak gdyby majestat Erikwer narzucał wszystkim zakaz rozmowy. Po raz 
pierwszy od 
dłuższego czasu mogła sobie pozwolić na chwilę zadumy. Przyszło jej na myśl, że 
być może 
Perkar jest już martwy i wspomniała te nieliczne momenty czułości, jakie 
przeżyli od pierwszego 
spotkania. To, co czuli wobec siebie, było dziwne i zawiłe – ni to miłość, ni to 
nienawiść – trudne 
do nazwania i kruche zarazem. Spróbowała wzbudzić w sobie złość na Perkara za 
to, że ją 
zwodził, że zbliżył się do niej, a potem odrzucił, lecz nie potrafiła. Nie 
teraz, gdy być może 
pozostał po nim już tylko duch ulatujący ku szczytowi góry zasiedlonemu przez 
bezlitosnych 
bogów. Przeżył czy nie, razem z Łowczynią dokonali tego, co do nich należało, 
odegrali swoją 
rolę w jej przeznaczeniu: powstrzymali Mecha, Ghe oraz armię Mangów, którzy 
pragnęli oddać 
ją Rzece.
Teraz bez przeszkód będzie mogła zbliżyć się do niego i wrazić ostrze prosto w 
jego mózg. 
Ale jak? Tylko Karak znał odpowiedź na to pytanie.
W miarę jak schodzili niżej, dawał się wyczuć ruch powietrza, coś jak słaby 
powiew wiatru, 
jak gdyby cały otwór oddychał. Światło słabło coraz bardziej, a dokoła wionęło 
chłodem. Jasna 
plama nad ich głowami malała i szybko ciemniała, co zwiastowało nadejście mroku. 
Wnet woje 
Karaka zmuszeni byli pozapalać pochodnie. Tchnienie boga kołysało płomieniami i 
co jakiś czas 
pociągało je w dół. Nim nastały zupełne ciemności usłyszała wodę, narastający z 
każdą chwilą 
plusk. Wkrótce plusk wypełnił całą przestrzeń, łagodny szmer rozbrzmiewał 
zarówno wewnątrz 
jak i na zewnątrz jej czaszki. Woda.
A potem, całkiem niespodziewanie, szyb przeszedł w rozległą komorę. Ścieżka 
sprowadziła 
ich na kamienistą czarną plażę, a wówczas żółte kwiaty pochodni odbiły się w 
rozległym morzu, 
które spowijała ciemność. Przekrywało je nisko podwieszone kamienne sklepienie, 
budzące 
w patrzącym dziwne odczucie zamknięcia i bezkresu zarazem. Na plażę zeszli 
ostatni woje 
Karaka i ze zdumieniem patrzyli, jak podziemne morze wtacza swe fale na gładkie, 
czarne 
kamienie zalegające między stertami opadłych z góry odłamków. Hezhi zadarła 
głowę w nadziei, 
że zobaczy gwiazdy, lecz nie dostrzegła niczego. Zdało się jej tylko, że gdzieś 
wysoko słyszy 
słaby stukot, lecz nie była tego pewna.
– A teraz podejdź tutaj, dziecino – wyszeptał Karak. Wciąż skrywały go ludzkie 
kształty, ale 
jego nos stał się cienki i przypominał dziób, a połyskujące w blasku pochodni 
oczy przepełniał 
wyraz triumfu i niecierpliwości. – Podejdź tutaj i zaraz go zabijemy.
Dygocąc na całym ciele, Hezhi postąpiła krok naprzód.
XXXVII. Krew Odmieńca
Nareszcie woda, jego nadzieja, jego łono. A także życie. Tym razem jednak nie 
wynurzył się 
na światło i powietrze. Wody Rzeki objęły Ghe i pociągnęły go przez zimno oraz 
mrok.
Był odmieniony. Członki zwęglone bądź wydarte przez Łowczynię odrosły, lecz nie 
z ludzkiego ciała. Okrywały go kostne płyty, zaś do poruszania się służyły mu 
kończyny 
przypominające bardziej płetwy niż ramiona i nogi.
Jego oczy ujrzały dno Rzeki, pomarszczone zwierciadło powierzchni, a także nagi 
kamień, 
ponad którym przepływał. Równocześnie jednak inne oko – to w głębi ciała – 
dostrzegło coś 
w dużej odległości.
Sprawdziwszy swe sługi odkrył, że pozostali mu tylko nieliczni. Demon 
strumienia, duchy 
Ghana i ślepego chłopca. Stary władca, Lengnata, przebywał tam także, tyle że 
tak bardzo 
osłabiony, czy też wystraszony, iż nie było z niego żadnego pożytku. Cała 
reszta, wszyscy, 
których pochłonął wędrując z Mechem przez równiny, nie byli już jego częścią, 
zniszczeni bądź 
oswobodzeni podczas walki z Łowczynią. Co do niej – Bogini Zwierząt – została 
pożarta przez 
Rzekę. Zniknęła bez śladu na zawsze.
On sam natomiast nie był już ghoulem Ghe, tylko rybą Ghe, wężem, bądź jakimś 
innym 
stworem. W ogóle nie był Ghe, choć wiedział, że tak naprawdę nie był nim od 
chwili, w której 
Perkar odrąbał mu głowę. Gdyby przynajmniej wiedział, że ten człowiek o bladej 
skórze również 
postradał życie...
– Ale ty jesteś Ghe – zaoponował Ghan bezcielesnym głosem z głębi swego 
więzienia wśród 
chrząstek, ości i ścięgien. – Pomimo tego wszystkiego, co uczynił z tobą Bóg 
Rzeki, wciąż masz 
w sobie jakąś część Ghe. Teraz widzę to całkiem wyraźnie.
,zamilcz starcze” – pomyślał Ghe. Nie potrzebował już ani kłamstw ani porad 
uczonego. 
Teraz jedynym powodem jego istnienia było wypełnianie woli Rzeki.
– Gdyby mógł narzucić wszystkim swoją wolę, z pewnością by to uczynił – obstawał 
przy 
swoim Ghan. – Widziałeś, jak rozprawił się z Łowczynią, jak potężny jest na 
swoich włościach. 
Jeżeli ucieka się do tworzenia ghouli z martwych ludzi, czyni to po to, by 
dotrzeć do miejsc, do 
których sam sięgnąć nie może. Oznacza to wszakże, iż w takich miejscach on nie 
ma nad tobą 
pełnej władzy. Możesz zatem czynić to, co słuszne, nie zaś to, czego on chce.
– To, czego on chce, jest zarazem słuszne – odparł gniewnie Ghe. – Nie mam co do 
tego 
żadnych wątpliwości. Musisz to zrozumieć. Jeżeli zetniesz drzewo i zbudujesz z 
niego łódź, 
otrzymasz łódź bez względu na to, czy zamierzasz w niej żeglować, czy też nie. 
Bóg Rzeki 
stworzył mnie, żebym odnalazł Hezhi. To jedyna rzecz, do której jestem zdolny!
Jeżeli duch potrafi wydać z siebie niecierpliwe, pełne rozpaczy westchnienie, to 
Ghan 
właśnie to uczynił.
– Posłużę się innym porównaniem, przyjacielu. Gdy kowal wykuwa miecz, nie ma 
pewności, 
że sporządzona przez niego broń nie zostanie kiedyś zwrócona przeciw niemu. 
Posiadłeś moje 
wspomnienia oraz wiedzę, ale ja widzę za to twoje. Jestem pewien, że można cię 
zmienić. 
Możesz tego dokonać tylko ty sam. Tyle wiem i już.
– Ty wiesz, że Czarny Bóg i Hebanowy Kapłan to jedno i to samo. Ja tego nie 
wiedziałem. – 
Podążanie myślami za Ghanem przychodziło mu z ogromnym trudem.
– Zamierzałem ci o tym powiedzieć. Nie zdążyłem, bo Qwen Shen i hrabia Węgorz 
zabrali 
mnie ze sobą.
– Wiem – odrzekł Ghe.
W górze, przesączające się przez wodę światło raptownie pociemniało. „Teraz 
jesteśmy pod 
ziemią” – uzmysłowił sobie zdumiony.
– Myślę, że hrabia Węgorz może być niebezpieczny – ciągnął tymczasem Ghan.
– To prawda – przytaknął Ghe. – Domyślam się też chyba, kim może być. Ale co oni 
zrobią 
z Hezhi? Jaki mają plan? W jaki sposób można zabić Rzekę?
– Nie wiem. Żywię natomiast przekonanie, że Hezhi zagraża ogromne 
niebezpieczeństwo. 
Inaczej nigdy bym ci nie pomógł.
– To też wiem.
Ciemności gęstniały, a im stawały się gęstsze, tym bardziej słabł jego 
wewnętrzny wzrok. 
Czuł się tak samo jak pod Świątynią Wody. Szybko zyskiwał siły, podczas gdy jego 
zmysły 
ogarniało dziwne odrętwienie. Opuściły go pewność i zdecydowanie i ku wielkiej 
rozpaczy 
poczuł zamęt w głowie. Znowu.
W końcu przestał płynąć i znieruchomiał w niemal stojącej wodzie.
„Co mam teraz zrobić?” – pomyślał, lecz ani Ghan, ani nikt inny nie potrafił 
udzielić mu 
odpowiedzi.
W ciemnościach rozbłysło światło, jasność przeszywająca go bólem, która na 
podobieństwo 
pioruna raziła Rzekę. Zawrócił w tamtą stronę i przymusiwszy ciało do 
najwyższego wysiłku, 
popłynął z największą szybkością, do jakiej był zdolny.
Czarny Bóg ujął ją łagodnie za rękę i zaprowadził na brzeg. Jej dygotanie stało 
się jeszcze 
gwałtowniejsze, ponieważ nagle wyczuła, że w wodzie spoczywa utajona moc. Leżała 
w spokojnym bezruchu, jakby ogłupiała, zupełnie inaczej niż znany jej Rzeka, ale 
to był on, 
ponad wszelką wątpliwość. Gdyby miała ochotę skorzystać z tej mocy, wystarczyło 
po nią 
sięgnąć, natomiast nie pozwoli, by tak jak przedtem, moc zawładnęła nią wbrew 
jej woli. Stanie 
się boginią wyłącznie z własnego wyboru, a skoro nie dokonała tego wcześniej, z 
pewnością nie 
uczyni tego teraz.
– Co mam zrobić? – spytała szeptem. Oddalili się znacznie od pochodni i tylko 
Tsem 
z Ngangatą podążali za nimi krok w krok.
– Co robisz, Karaku? – warknął zaniepokojony Nganagata.
– To, co wam powiedziałem. Przecież po to tutaj przybyliśmy.
– Co... – zaczęła Hezhi, lecz w tym momencie poczuła, jak coś zimnego 
prześlizguje się 
pomiędzy jej żebrami. Pod wpływem bólu spróbowała krzyknąć, lecz w ogóle nie 
zdołała złapać 
tchu. Wstrząśnięta, w najwyższym zdumieniu zerknęła w dół i spostrzegła dłoń 
Karaka zaciśniętą 
na rękojeści noża. Na jej oczach bóg zakręcił ostrzem.
Potem kilka rzeczy wydarzyło się równocześnie. Podchodząc bliżej, Tsem powtórzył 
pytanie 
Ngangaty. Ngangata tymczasem z błyskawiczną szybkością wyrwał strzałę z kołczanu 
na plecach 
i tym samym ruchem napiął łuk. Choć ból przyćmiewał jej wzrok, ujrzała jak Brat 
Koń i Yuu’han 
rzucili się na Węgorza, który właśnie wymierzył w Ngangatę jakiś biały pręt. 
Hezhi zobaczyła to 
wszystko w niesamowitym rozbłysku przejrzystego światła, które zajaśniało w 
momencie, gdy 
kropla jej krwi oderwała się od ostrza sztyletu i uderzyła o powierzchnię wody. 
W górę strzeliła 
wówczas kolumna białego płomienia, rodząc ogień w samym powietrzu.
W chwilę później ból zawładnął nią na dobre. Uświadomiwszy sobie, że w jej ciele 
tkwi stal, 
bez namysłu uderzyła Karaka.
Nie bardzo wiedziała, co się wówczas stało. Kiedy odzyskała świadomość, 
stwierdziła, że 
sztylet zniknął, ona zaś przyciskała dłoń do rany w boku. Karak cofał się 
chwiejnym krokiem, 
spowity w błękitny płomień. Powoli osunęła się na kamienie, niezdolna wyzbyć się 
myśli o krwi, 
która znaczyła jej ubranie coraz szerszą plamą. Musiała zrobić coś Karakowi, bo 
miał kurczowo 
zaciśnięte powieki...
Serce Hezhi zaczęło uderzać z szybkością skrzydeł kolibra. Ruch wokół niej 
raptownie 
spowolniał, niemal od niechcenia wychwytywała szczegóły rozgrywającego się na 
jej oczach 
niezwykłego widowiska, do którego scenerię mógł wymyślić jedynie bóg. Ona sama 
nie mogła 
jednak nic uczynić, nic powiedzieć, gdyż wszelkie myśli wypływały z jej boku 
razem 
z życiodajną krwią.
Tsem zdzielił Czarnego Boga maczugą, a ten, ugodzony ponadto strzałą, ciężko 
odskoczył 
w tył.
Qwen Shen zawyła, gdy dosięgnął jej miecz Yuu’hana. Zarzewie czarodziejskiej 
energii 
gromadzące się wokół koniuszków jej palców natychmiast przygasło. Brat Koń 
ugodził hrabiego 
Węgorza, lecz Hezhi dojrzała ukrytego w ciele szlachcica zwiniętego węża 
energii. Zwolniona 
z uwięzi energia popłynęła z ogromną prędkością do spiczasto zakończonego pręta 
z kości. Gdy 
Brat Koń postąpił krok w tył, żeby wziąć kolejny zamach, Węgorz odwrócił się z 
niezwykłą 
prędkością, a tkwiący w jego dłoni pręt wydłużył się nagle i, pomknąwszy naprzód 
niczym 
nieprawdopodobnie szybko rosnące źdźbło trawy, przebił na wylot Brata Konia. 
Stary Mang 
przez chwilę stał nieruchomo jak rażony gromem, po czym wypuścił z dłoni miecz i 
padł na 
kolana. Ujadający przy nogach Węgorza Heen ze skowytem wyleciał w powietrze.
Hezhi zakrztusiła się, próbując krzyknąć. Chciała uciec od tego wszystkiego, 
zaczęła więc 
pełznąć po czarnych kamieniach, a życie wypływało szerokim strumieniem przez 
dziurę w jej 
boku.
Światło zrodzone z płonącej krwi wyraźnie przygasło, ale zdołała jeszcze 
zobaczyć, jak 
Tsem okłada Czarnego Boga raz za razem, a w końcu łamie maczugę na jego 
grzbiecie. Ngangata 
rzucił się jej z pomocą, ale Węgorz odwrócił się, dziwny pręt w jego dłoni 
wydłużył się jeszcze 
raz i przebił ramię pół-człowieka. Ngangata z jękiem padł na ziemię, jego łuk 
zagrzechotał 
o kamienie.
„On zabija moich przyjaciół – przemknęło jej przez głowę. – Dlaczego?”
Odpowiedział jej Hukwosha.
– A czy ma to jakieś znaczenie? Uwolnij mnie, a ja już się z nim rozprawię.
– Uwolnić cię? – wymamrotała Hezhi. Świat przed jej oczami zaczął falować. 
Ogarnęła ją 
potworna słabość. – Proszę bardzo.
I umarła.
Hukwosha pomknął przez kruche, poranione ciało z triumfalnym rykiem zdolnym 
skruszyć 
niebiosa. Zbyt długo niewolili go różni bogowie, a w końcu – upokorzenie nad 
upokorzeniami – 
zwykli śmiertelnicy! Ale ta kobieta, choć ranna i półprzytomna, nareszcie go 
uwolniła, a on nie 
zaprzepaści takiej okazji. Cały świat stał przed nim otworem, tak jak na 
początku, jeszcze zanim 
nad ciemnymi równinami Karak umieścił słońce. Cóż go obchodzili ci spiskujący 
bogowie i ich 
zdjęty starczą niemocą brat?
Puścił się biegiem. Hezhi chciała, żeby powstrzymał mężczyznę z prętem, który 
zabił Brata 
Konia i Ngangatę. Nie, to nieprawda. Ujrzał, że starzec porusza bębenkiem, czyni 
to jednak 
z ogromnym wysiłkiem. Ale cóż jego, Hukwoshę, obchodził jakiś starzec, czy 
pragnienia Hezhi? 
Naprężył muskuły, szykując się do ucieczki, gdy dosięgnął go skaczący pręt 
Węgorza. 
Wściekłość w jednej chwili odebrała mu rozsądek. Zawrócił w stronę hrabiego, ten 
wszakże 
okazał się nie człowiekiem, tylko Lemeyi – jednym z owych głupich, na poły 
boskich 
czarowników. Opuściwszy rogi, pomyślał: „Ty mały stworku, popełniłeś błąd”.
Jego pierwsze natarcie oderwało słabowitą istotę od ziemi i przyparło ją do 
kamiennej 
ściany. Na Hukwoshę spłynął strumień ognistej energii, która zaatakowała serce. 
Gdyby jej na to 
pozwolił, to po chwili mogłaby go pokonać. On jednak nawinął nieśmiertelne więzi 
serca 
przeciwnika na rogi i rozdarł je jednym potrząśnięciem łba, wysyłając całą moc 
hrabiego 
Węgorza w powietrze. Potem zrzucił z siebie z impetem zdruzgotane zwłoki.
Kiedy zerknął w stronę wody, ujrzał Karaka wstającego znad ciała Tsema na 
kształt 
padlinożernego ptaka, którym w istocie był. Karak miał nieszczęśliwą minę.
– Hezhi – warknął. – Jesteś niemądra. Marnujesz swoją krew, czy tego nie 
widzisz? To 
jedyna rzecz, która może go zabić.
– Moja krew? – zaryczał Hukwosha.
– Zabijesz go, a potem zajmiesz jego miejsce, Hezhi. Ty nie umrzesz, tylko 
zostaniesz 
boginią. Ale musisz przestać ze mną walczyć. – Jego twarz stwardniała jeszcze 
bardziej. – Albo 
walcz, jeśli chcesz. To nie ma żadnego znaczenia.
Hukwosha zniżył głowę do kolejnego ataku, lecz nagle zawładnęła nim straszliwa 
słabość. 
Stał się świadom ziejącej w boku dziury, przytknął do niej rękę w próżnej 
nadziei zatamowania 
krwawienia, zastanawiając się zarazem, gdzie też mogły się podziać jego rogi i 
kopyta.
– Hukwosha – zaczęła Hezhi, ale Karak wyciągnął nieprawdopodobnie długi szpon i 
oderwał 
od niej Hukwoshę, po czym rozdarł wspaniałego byka na świetliste strzępy, które 
zaścieliły 
powierzchnię wody. Na to, co pozostało, czyli na nią, łypnął jednym okiem, które 
przybrało 
nagle srebrzystą barwę.
– A teraz, dziecko, twoja krew. Tak będzie najlepiej. Dobrze wiesz, że Rzeka 
musi być. Tyle 
tylko, że nie musi być nim.
Hezhi potknęła się, nagle odeszła od niej cała siła byka.
– Ja nie chcę być boginią – wyszeptała takim tonem, jak gdyby usiłowała wyjaśnić 
dziecku 
coś niezmiernie prostego.
– Nie masz wyboru. Tylko jego własna krew może go zabić. A nad tobą możemy 
zapanować. 
Nie popełnimy drugi raz tego samego błędu. Może Pan Balati w ogóle o niczym się 
nie dowie, 
skoro przywdziejesz szaty Odmieńca.
Postąpił naprzód.
– Nie tak szybko – wrzasnął jakiś kształt, który nagle wynurzył się z wody.
Perkar wypuścił ze zgrabiałych palców grzywę Ostrego Tygrysa. Nie było to łatwe, 
ponieważ ogier pędził wąską, wijącą się spiralnie ścieżką jeśli nie galopem, to 
na pewno 
wyciągniętym cwałem. Żaden koń nie był zdolny do takiego szaleństwa, ale Ostry 
Tygrys 
widocznie albo tego nie wiedział, albo nie przejmował się zupełnie tym prostym 
faktem. Perkar 
natomiast wiedział, że niebawem potrzebować będzie czucia w dłoniach, 
przynajmniej na tyle, by 
po raz ostatni dźwignąć Harkę. Dlatego wyplątał palce z gęstej, czarnej grzywy, 
po czym, 
przytrzymując się wierzchowca samymi nogami, pozwolił sobie na chwilę 
wytchnienia. 
Uśmiechnął się na wspomnienie min wojów Karaka, kiedy ogier wypadł spomiędzy 
drzew 
i przebiwszy się przez ich szeregi, zniknął w ziejącej w ziemi dziurze.
Spróbował odgadnąć, jak długo przyjdzie mu jeszcze jechać. Zapadła noc, stracił 
więc z oczu 
rozpostarte nad dziurą niebo i nie potrafił powiedzieć, jak głęboko opuścił się 
do tej pory.
Przypomniało mu się, jak wkraczał do Balat poprzednim razem. Miał wrażenie, że 
od tego 
momentu upłynęły całe wieki. Czy naprawdę był wówczas taki dumny, tak arogancki 
i absolutnie 
pewny siebie? Wydawało się to wręcz niemożliwe. Wchodząc do wnętrza góry, był 
chłopcem, 
pełnym marzeń, ideałów oraz nadziei sięgających wyżej niż gwiazdy. Kiedy stamtąd 
wychodził, 
czuł się stary i znużony. Upłynęły dziesiątki dni, zanim w jego duszy ponownie 
zagościł 
pierwszy promyk światła. Było to wtedy, gdy spotkał Brata Konia ukrywającego się 
na wyspie 
pośród wód Odmieńca. Kolejny rozpaliła w nim Ghaj, wdowa mieszkająca opodal 
Nhol. Dzięki 
niej przekonał się, że może zaznać przyjemności nie tylko z boginią. Ale 
prawdziwą radość 
przywróciła mu dopiero Hezhi.
Dlaczego nigdy nie chciał tego przyznać? Bo prędzej zmusiłby ją, by dzieliła z 
nim winę za 
jego zbrodnie, niż czerpałby radość z jej towarzystwa? Bo lękał się, że ona 
nigdy nie okaże 
uczucia mordercy i głupcowi?
Włos zjeżył mu się na głowie, gdy przynaglił Ostrego Tygrysa. Uczynił to po raz 
pierwszy, 
a mimo to ogier natychmiast przyspieszył kroku. Nigdy nie przypuszczał, że coś 
takiego w ogóle 
jest możliwe. Zdjęty nagłym zdumieniem, przypomniał sobie pieśń, a raczej 
fragment pieśni, 
którą Zaklinacz Deszczu usiłował zaśpiewać w języku Perkara, tak by chłopak jak 
najwięcej 
zrozumiał. W mowie Mangów słowa płynęły gładko, od jednej sylaby do drugiej. 
Przełożone na 
mowę Perkara dźwięczały nieco sztywnie, ale wciąż potężnie – zranione, lecz nie 
okaleczone.
A gdyby ktoś cię zabił,
Jasny rumaku, krwią opasany bracie,
Niechaj się strzeże, niechaj się lęka.
Życie moje stanie się bronią,
Przy której zemsta sama
Wyda się małym, skamlącym stworzonkiem.
Poprzysięgam ci to póki żyję
I wówczas, gdy sępy oczyszczą moje kości
I wówczas, gdy kości me w proch się obrócą,
Bracie o czterech kopytach.
Zgodnie ze starożytnym przykazaniem Matki Koni człowiek powinien pomścić swego 
wierzchowca tak samo, jak krewnego. Czy wierzchowiec miał taki sam obowiązek 
wobec 
jeźdźca? Czy Bogini Koni w takim przypadku przychodziła mu z pomocą?
Wkrótce się o tym przekona – jeśli tylko nie przybędzie za późno. Czy Czarny Bóg 
zabił już 
Hezhi? Czy jej krew uśmierciła już Odmieńca, zajmując zarazem jego miejsce? 
Przyprawiające 
o mdłości skurcze trzewi podpowiadały, że w głębi serca zawsze podejrzewał 
Karaka o takie 
właśnie rozwiązanie. Bo niby jak miałoby to wyglądać? Pojedynek członków 
królewskiej 
rodziny, a może mieliby stanąć na brzegu i dźgać wodę mieczami? A może 
wystarczyłoby rozbić 
dzban z boską esencją? Nie, to był jedyny sensowny sposób. Ludzka krew wywierała 
na bogach 
ogromne wrażenie, a krew Hezhi miała w sobie zarówno coś z człowieka, jak i 
Odmieńca. 
Przepłynie przez niego niczym cykuta, otępi go tak bardzo, że nie dowie się o 
swej śmierci, 
dopóki ostatnia jego kropla nie dotrze do morza. A wówczas jego miejsce zajmie 
Hezhi albo 
stwór, którym Hezhi się stanie – bogini, lecz zapewne taka, na którą Karak i 
jego pobratymcy 
mieć będą znacznie większy wpływ. Słabsza Bogini Rzeki o mniejszych ambicjach.
Ale znana mu Hezhi będzie martwa. Kobieta, która budziła się właśnie w jej 
dziewczęcej 
twarzy, nie doczeka się pełnego rozkwitu. Nigdy już nie przeczyta nowej księgi, 
nie zobaczy 
stada dzikiego bydła. Utraci ją bezpowrotnie.
„Że też zawsze spada to na mnie” – pomyślał ze złością.
Oby tylko nie było za późno.
Ghe powstał z wody, dygocąc od posiadanej mocy oraz złości na widok tego, co 
działo się na 
brzegu. Hezhi leżała niczym ścięty kwiat, a z rany w jej boku razem z krwią 
uchodziło życie. 
Wokół niej leżeli inni, martwi bądź umierający. Widział też grupkę żołnierzy, 
którzy 
w pomieszaniu, niepewnie, zaczęli zwracać się w jego stronę. Qwen Shen 
spoczywała wśród 
zabitych. Mocno nad tym ubolewał, gdyż wolałby sam wymierzyć jej karę. Za to 
hrabia Węgorz, 
choć śmiertelnie ranny, na razie pozostawał przy życiu. Jego ludzkie przebranie 
zniknęło bez 
śladu, a w dogorywającym istnieniu Ghe rozpoznał strażnika Świątyni Wody, 
paskudnego 
stwora, który śmiał gnębić cesarzy. Też szkoda, ale hrabia Węgorz – czy też jak 
się tam 
naprawdę nazywał – wciąż jeszcze dyszał, więc może zdąży ukarać przynajmniej 
jego.
Postać górująca nad pobojowiskiem musiała być Czarnym Bogiem. Spowita w 
niebywałą 
moc, stała nad Hezhi na podobieństwo kata.
Na słowa Ghe mężczyzna odwrócił się ze złością, zaś otaczająca go aura 
wyostrzyła się 
jeszcze bardziej, znamionując potęgę jeszcze większą niż potęga Łowczyni. Ale 
przecież 
Łowczynię pokonał, prawda? A zimny przestwór otaczających go wód pozwoli mu 
wchłonąć tyle 
energii, ile tylko zechce. Pomimo to, przed atakiem sięgnął przed siebie i na 
rozgrzewkę pożarł 
nadciągających wojowników.
Potem skoczył z prędkością i siłą oszczepu i przewrócił Czarnego Boga. Z 
rozpaczliwą 
zaciekłością zagłębił szpony w dziwnym ciele tej istoty w nadziei, że zdoła 
szybko odnaleźć 
główną arterię jego mocy. Nie dbał o to, że przeciąwszy ją, sam może spłonąć.
Przeszyła go błyskawica, wyrywając w okrywających brzuch płytach dziurę, przez 
którą 
z łatwością prześlizgnąłby się kot. Wszystkie mięśnie w jego ciele pozwierały 
się w węzły tak 
mocno, że niektóre z nich odpadły od kości. Rozbłysnął następny piorun, 
wzniecając na 
powierzchni podziemnego jeziora fioletowe lśnienia. Potworna siła oderwała go od 
Czarnego 
Boga i mocno cisnęła na kamienisty brzeg.
Bóg parsknął śmiechem, patrząc jak wstrząsany drgawkami Ghe usiłuje zapanować 
nad 
swymi nieludzkimi członkami, podczas gdy z każdą chwilą coraz bardziej 
opuszczały go siły. Do 
wody miał wprawdzie niedaleko, lecz cóż z tego, skoro od tego źródła życia 
oddzielało go coś na 
kształt muru. Zebrawszy wszystkie siły, spróbował pełznąć w tamtą stronę.
Czarny Bóg potrząsnął głową.
– A więc to wszystko, co brat mógł posłać przeciwko mnie – rzucił drwiąco. – 
Pozwól, że ci 
się przedstawię, Ghe z Nhol. Jestem Karak, dawca słońca, pan burzy, władca 
deszczu i piorunów. 
Kruk.
– Jesteś podstępnym demonem – wydyszał Ghe – i musisz umrzeć.
– Doprawdy? – spytał Karak i pieczarę kolejny raz rozświetliła błyskawica, 
stwarzając 
odrażające pozory brzasku.
Perkar zobaczył równinę w dole jeszcze zanim wystrzeliła pierwsza błyskawica. 
Dzięki 
Harce widział bowiem w ciemnościach. Z trudną do zniesienia bezsilnością patrzył 
jak drobne 
figurki rzucały się na siebie i padały, niezdolny z tej odległości rozpoznać 
walczących. Z wody 
wyrósł jakiś potwór i zaatakował jedną z postaci. Zaraz potem zajaśniała 
błyskawica i wtedy już 
wiedział, gdzie jest Karak.
Od dna jaskini dzielił go jeszcze pojedynczy zwój spiralnej ścieżki, wysokość 
odpowiadająca 
wzrostowi piętnastu mężczyzn, kiedy powietrzem targnął trzeci grom. W jego 
świetle, niemal 
dokładnie pod sobą, Perkar ujrzał widmową sylwetkę Czarnego Boga i rozdarty 
tułów podobnego 
do ryby potwora. Przerażony, dostrzegł również leżącą opodal Hezhi, wokół której 
szybko 
wzbierała kałuża krwi. Brat Koń, Yuu’han, Ngangata orz Tsem leżeli nieruchomo na 
czarnych 
kamieniach. W podobnym bezruchu spoczywali wszyscy towarzyszący Karakowi 
wojownicy. 
Wiedział, że powinien czuć złość, ale wszystko, co mógł w tym momencie 
przywołać, to słaby 
sprzeciw i narastający strach. Karak, niewątpliwy zwycięzca, zwrócił się ku 
Hezhi, Perkar zaś 
znajdował się w zbyt wielkiej odległości, żeby temu przeszkodzić.
Powietrze zadzwoniło nagle niczym żelazny dzwon. Zesztywniawszy ze zdumienia, 
przez 
skórę i kości Perkar dojrzał jaśniejące niczym rozpalona do czerwoności bryła 
metalu serce 
Ostrego Tygrysa. Usłyszał kwik ogiera, poczuł, że skaczą w przepaść. To nie było 
potknięcie ani 
błąd. Koń położył uszy po sobie i z rozmysłem skoczył. Umysł Perkara – i tak już 
otumaniony – 
w pierwszej chwili nie chciał przystać na to, co się działo. Kiedy jednak upadek 
odebrał wagę 
jego ciału i napełnił strachem żołądek, fala dzikiej radości stłumiła rodzący 
się krzyk.
– Dzielny konik – zdążył zawołać, nim wraz z szukającym pomsty wierzchowcem 
Dobrego 
Złodzieja runęli na czarną postać.
Siła uderzenia pozbawiła go na krótko zmysłów, lecz Harka nie pozwolił mu trwać 
długo 
w omdleniu, mocnym głosem wykrzykując ostrzeżenia. Tylko dzięki temu poderwał 
się na nogi 
razem z Karakiem. O dziwo, Ostry Tygrys również przeżył skok i teraz usiłował 
dźwignąć się na 
połamanych nogach. Wyszczerzywszy zęby, Karak uderzył konia w głowę. Czaszka 
rozpadła się 
na połowy i zwierzę umarło. Perkar miał nadzieję – w tym momencie musiał ją mieć 
– iż legenda 
Mangów mówiła prawdę, że Ostry Tygrys i Dobry Złodziej staną się jednym na 
jakimś odległym 
stepie. A zaraz potem nie miał już czasu na żadne myśli, gdyż z Harką w dłoni 
runął na Karaka.
Pięć czy sześć pierwszych ciosów dosięgło celu, Karak cofnął się, brocząc z ran 
złotą krwią. 
Perkar zawył dziko i wziął potężny zamach, jak gdyby był drwalem rąbiącym grube 
drzewo. 
Przerażające żółte oczy boga patrzyły prosto na niego, on jednak wiedział, że 
musi bez przerwy 
atakować, nie zostawiając Karakowi choćby chwili wytchnienia, nie dopuszczając 
do siebie 
spowalniającego ramię strachu.
Czarna pięść minęła jego zasłonę i uderzyła z taką siłą, że usłyszał gruchot 
pękającej szczęki. 
Padł na ziemię, przetoczył się na bok i natychmiast powstał z wyciągniętym przed 
siebie 
mieczem.
Karak przypatrywał mu się złowieszczo. Wciąż zachowywał ludzką postać, jednakże 
z wyjątkiem oczu cały był połyskliwie czarny. Pokręcił głową.
– To tak mi odpłacasz, śliczniutki? Przecież robię tylko to, co obiecałem. Stań 
na uboczu 
i pozwól mi dokończyć to, co wspólnie zaczęliśmy.
– Nie pozwolę ci jej zabić – wrzasnął Perkar. – Nawet po to, by zabić Odmieńca.
– Ona nie umrze – odparł Karak. – Zginie tylko jej ciało. Stanie się 
potężniejsza, niż 
kiedykolwiek to sobie wyobrażała. Z drugiej strony i tak jest już martwa. Jej 
ciała nie da się 
uratować.
Perkar zerknął na dygocącą, drobną postać Hezhi. Serce ścisnęło mu się na widok 
bladej 
twarzyczki i dużej kałuży krwi. Czy taka drobna istota mogła zawierać w sobie 
tak wiele krwi? 
Wprost trudno mu było w to uwierzyć.
– Jej śmierć pójdzie na marne, jeżeli nie uroni w Odmieńca ostatnich kropel krwi 
– nagląco 
syknął Karak. – Umrze na próżno, podczas gdy wcale nie musi umierać. Musimy się 
pospieszyć!
Perkar podniósł wzrok na Boga Kruków, świadom, że uczynił wszystko, co w jego 
mocy, 
a mimo to doznał porażki. Lecz burza strachu w jego brzuchu zamiast przerodzić 
się w cyklon, 
zaczęła słabnąć.
– My dwaj, Karaku, sprowadziliśmy śmierć na wszystkich, którzy byli mi drodzy – 
rzekł 
miarowym głosem, żałując tylko, iż w ostatnich słowach nie może wyrzec nic 
głębszego. – 
Straciłem Piraku, zdradziłem mój lud. To ty stałeś za tym wszystkim. Zatem niech 
dzisiaj jeden 
z nas umrze. Mam nadzieję, że dla dobra świata umrzemy obaj. Jeśli o mnie idzie, 
rób, co chcesz. 
– Dźwignął Harkę do góry.
Karak z westchnieniem sięgnął do zawieszonej u pasa pochwy.
– Bardzo to uprzejmie z twojej strony, że dałeś mi przyzwolenie. Mógłbym 
rozprawić się 
z tobą tak jak z nim – machnięciem ręki wskazał rybi kształt. Z bezbrzeżnym 
zdumieniem Perkar 
dostrzegł ludzką twarz, a była to twarz tiskawy. – Tobie wszakże dam szansę 
umrzeć z Piraku, bo 
dobrze mi służyłeś, Perkarze Kar Barku. – Dobył miecza. – Poznajesz ten oręż?
Perkar poczuł nagle suchość w ustach.
– Tak – przyznał niechętnie, z wahaniem. – To mój miecz. Dał mi go ojciec.
– Doprawdy? Znalazłem go w kałuży czerwonej krwi tutaj, we wnętrzu tej góry. 
Zahartowałem go na nowo, tak by mógł sprostać moim wymaganiom. W jednym muszę 
cię tylko 
poprawić. Ponieważ go wyrzuciłeś, teraz to jest mój miecz.
– Z tym ostrzem jest coś nie tak – ostrzegł Harka, lecz Perkar już nad sobą nie 
panował. 
Furia, która nagle nim zawładnęła, silniejsza była niż jakiekolwiek znane mu 
dotychczas uczucie. 
A towarzyszyła jej mroczna radość, jaką czuje się przy zabijaniu albo umieraniu. 
Skoczył ku 
Czarnemu Bogowi. Harka śmignął szerokim łukiem.
– Hezhi – wymamrotał bliski glos. Skręciwszy lekko głowę, dostrzegła Brata Konia 
z bębenkiem w ręku.
– Dziadku – wyszeptała.
– Czy ty to widzisz? Czy widzisz, czego ci potrzeba?
– Bracie Koniu, ja umieram.
– Posłuchaj – burknął ze złością. – Mówiłem, że ci na to nie pozwolę. Nie dam ci 
umrzeć! 
Słuchaj uważnie... – Zamknął oczy, zakasłał i splunął krwią.
– Co takiego? – spytała, choć niewiele ją to wszystko obchodziło. Czuła się 
dziwnie 
pogodnie, było jej lekko na duszy.
– Tam – wskazał jej coś, co niegdyś mogło być Ghe. – Widzisz, pod powierzchnią 
Jeziora? 
Zajrzyj pod powierzchnię.
Zajrzała. Było to łatwe, gdyż śmierć i tak ciągnęła ją w głębinę. Najpierw 
zobaczyła Brata 
Konia, gasnące ciepło, ducha, który już odrywał się od ciała.
„Mogę go w sobie zamknąć – pomyślała. – Jak jakiegoś boga, zatrzymam go w mojej 
piersi”. 
Sięgnęła ku niemu, aby to uczynić.
Już ponad Jeziorem złapał ją za rękę.
– Nie – wyszeptał. – Nie wystarczy ci na to sił. Potrzebujesz mnie w takiej 
postaci. – 
Mocniej zacisnął palce na jej dłoni, a jego oczy lśniły śmiechem, miłością i 
otuchą. – Pożegnaj 
ode mnie Heena. – wymamrotał. – Heen mówi, że ciebie kocha... – W tym momencie 
jego oczy 
zgasły, a płomień, który ją przeniknął wlał w jej ciało nowe siły.
Brat Koń odszedł, jego dłonie zaczęły już stygnąć, a w ciele nie pozostał 
najmniejszy ślad 
więzi życia.
„Zajrzyj pod powierzchnię” – powiedział stary Mang, więc z drżeniem serca 
uczyniła, o co ją 
prosił, nie chcąc zmarnować jego ostatniego daru.
Wody zamknęły się nad jej głową. „Ja umieram – przypomniała sobie po chwili. – 
Czarny 
Bóg pchnął mnie sztyletem”. Nareszcie zrozumiała słowa Karaka, ujrzała cel, 
jakiemu służyć 
miała jej krew, a także skutki wcielenia takiego planu w życie. Musiała jakoś 
temu zapobiec. Brat 
Koń wiedział, jak można tego dokonać, wypatrzył broń, którą mogłaby się 
posłużyć. Wskazywał 
przy tym Ghe.
Ujrzała Karaka – w tamtym świecie był czarną, pierzastą istotą otoczoną 
niebieskim ogniem. 
Zobaczyła też Ghe. Od razu go rozpoznała. Nadal przypominał granatową sieć 
usianą 
zgrubieniami w miejscach, gdzie tkwiły uwięzione dusze. Ale sieć w wielu 
miejscach była 
rozdarta, a ciało Ghe przybrało postać nieregularnej plamy. Kilka zgrubień wciąż 
skrzyło się 
nikłym blaskiem, co świadczyło, że tkwią w nich dusze. Najdelikatniej jak 
potrafi sięgnęła, żeby 
ich dotknąć.
Nadal miała przy sobie łabędzia oraz klacz, poranione tak samo jak i ona. Łabędź 
ją 
prowadził, a klacz wspierała przy każdym kroku. Wspólnymi siłami zaczęli 
przetrząsać szczątki 
Ghe. Jedna z dusz zagadnęła cichym głosem.
– Hezhi? Czy to ty? Znieruchomiała. Przecież znała ten głos.
– Ghan?
– W rzeczy samej – nadeszła odpowiedź.
– Ghan, jakim cudem...
– Umarłem, a on pochwycił mojego ducha. Dla niego było to dziecinnie proste.
– Ghan, mam ci tyle do powiedzenia – zaczęła. Pamięć podsunęła jej obraz 
pergaminowej 
twarzy, mądry błysk czarnych oczu, jakże często płonących irytacją. Straciła 
Brata Konia, ale 
odzyskała Ghana.
Przyjął jej słowa śmiechem.
– Nie mamy na to czasu.
– Chyba na nic nie mamy czasu – przyznała.
– Nic podobnego. Jesteś w błędzie. Ghe więcej ma sił, niż Czarny Bóg 
przypuszcza. Jeżeli 
zdołamy uzyskać jego pomoc, wiele możemy zdziałać. Ale, Hezhi, trzeba się 
spieszyć.
– Mów, co mam robić.
Ghan wyłuszczył jej swój plan.
Harka uderzył w miecz, który Karak wzniósł, by sparować cios. Dwa ostrza zwarły 
się 
w deszczu iskier. W uszach Perkara rozbrzmiał bolesny jęk Harki. Nie 
przypuszczał, że broń 
może odczuwać ból lub strach, ale teraz doświadczał jednego i drugiego, jak 
gdyby miecz stał się 
przedłużeniem jego ramienia, z którego odarto skórę, obnażając nerwy.
Karak złożył się do kolejnego cięcia, Perkar ustawił zasłonę.
– Nie! – zawył Harka. W następnym momencie stal uderzyła o stal i boskie ostrze 
rozpadło 
się na tysiące kawałków. Wypuścił rękojeść ze zdrętwiałej dłoni, a w jego uszach 
natychmiast 
ucichł krzyk umierającego Harki. Bezbronny Perkar zachwiał się, porażony nagłą 
ciszą.
– A teraz skończymy te głupoty – oznajmił Karak, pochylając się nad ciałem 
Hezhi.
W jego oku utkwiła długa strzała. Karak zawył i wyprostowawszy się, popatrzył 
dokoła 
w poszukiwaniu napastnika. W odległości niecałych dwudziestu kroków stał 
Ngangata. Choć 
cały był zbroczony czerwoną, ludzką krwią, zdołał napiąć łuk do kolejnego 
strzału. Karak runął 
naprzód tak szybko, że wzrok śmiertelnika nie mógł za nim nadążyć i wraził miecz 
w pierś pół-
człowieka. Ngangata wściekle warknął, jeszcze próbował dźwignąć broń, ale gdy 
Karak zakręcił 
ostrzem, zwrócił oczy ku Perkarowi. Choć przesłonięte łzami agonii, nie wyrażały 
rozpaczy ani 
strachu, tylko przeprosiny. Ngangata przepraszał za to, że go zawiódł. 
Wrzeszcząc na całe gardło, 
nadal bezbronny, Perkar runął naprzód, gotów rozszarpać Boga Kruków gołymi 
rękami. 
Z lekceważącą miną Karak odwrócił się i nadział go na miecz. Ostrze, które 
wgryzło się w pępek, 
wyszło przez plecy. Perkar znał to uczucie, ponieważ w przeciągu ostatniego roku 
otrzymywał 
takie rany kilkakrotnie. Tyle tylko, że poprzednio mógł oddać cios lub 
przynajmniej szybko się 
uwolnić, natomiast teraz patrzył tylko na swego mordercę, niezdolny pogodzić się 
z faktem, że to 
już koniec.
Karak nie wyciągał miecza z rany, a jego żółte oczy pełne były pogardy.
– Zobaczymy jak sobie poradzisz bez magicznego miecza, który goi rany.
– Ach... – jęknął Perkar.
Karak wypuścił rękojeść z dłoni. Perkar poczuł, że kolana odmawiają mu 
posłuszeństwa, 
więc z mieczem w brzuchu ciężko siadł na ziemi.
Omal nie przygniótł Ngangaty. Pół-człowiek wciąż jeszcze żył, choć do śmierci 
niewiele mu 
brakowało. Karak przypatrywał się im przez chwilę, po czym skierował swe kroki 
ku Hezhi.
– Prze... przepraszam – wystękał Ngangata.
– Zamknij się, ty głupi człowieku zarośli – szeptem odparł Perkar. – Nie 
zrobiłeś nic złego.
– Mogłem... Mogłem... – Ngangata sprawiał wrażenie oszołomionego, niezdolnego 
ogarnąć 
myślą tego, co zamierzał powiedzieć.
Dygocąc z wysiłku, Perkar pochylił się i pocałował go w czoło.
– To ja przepraszam, bracie. Piraku z tobą i wokół ciebie. – Poklepał 
umierającego pół-
człowieka po ramieniu. – Muszę zrobić jeszcze jedno – powiedział. Kręciło mu się 
w głowie, 
lecz poza tym czuł się nad podziw dobrze. – Potem wrócę do ciebie.
Ngangata w milczeniu pokiwał głową.
Perkar tymczasem ujął oburącz rękojeść miecza, zamknął oczy i szarpnął ze 
wszystkich sił.
Ghe z uczuciem triumfu dotknął ustami warg Hezhi. On, skorpion z rynsztoków 
Dzielnicy 
Południowej, pocałował księżniczkę. Odstąpił od niej, by zajrzeć w śliczne oczy, 
licząc po cichu, 
że wyczyta z nich miłość.
Zamiast tego dostrzegł naglącą prośbę.
– Witaj, Yen – rzekła poważnym tonem.
– Księżniczko.
– Potrzebna mi twoja pomoc.
Dopiero teraz Ghe zauważył parę postaci zgromadzonych za plecami Hezhi. Wszyscy 
znajdowali się na niewielkim, górującym nad Nhol dziedzińcu, dokąd raz 
zaprowadziła go Hezhi, 
żeby popatrzeć na statki. Wiedział jednak, że wtedy byli sami. Tak przynajmniej 
podpowiadały 
mu resztki pamięci.
– Zawiodłem cię – powiedział, a na wspomnienie Czarnego Boga płatającego jego 
ciało 
nożem błyskawic pociekły mu z oczu dziwne, gorące łzy.
– Jeszcze nie. Wciąż jeszcze mamy czas – rzekł Ghan, wychylając się zza Hezhi. 
Trzecią 
postacią był demon strumienia – ponura kobieta siedząca na ławce pod topolą. 
Obok niej stał 
stary i przygnębiony pradawny władca Nhol, którego pojmał w Świątyni Wody. 
Lengnata był 
otyły, jego świńskie oczka niknęły w fałdach tłuszczu.
– Gdzie my naprawdę jesteśmy? – spytał Hezhi.
– W twoim pałacu. Tam gdzie przetrzymujesz pojmane dusze.
– Jak tutaj weszłaś?
– Przyszłam zobaczyć się z tobą, Ghe, ponieważ jest coś, co możesz dla mnie 
zrobić.
– Cokolwiek sobie życzysz.
– Musisz zabić Rzekę.
Członkami Ghe wstrząsnęło gwałtowne drżenie.
– Nie mogę. Na pewno wiesz, że nie mogę. Nawet gdybym miał moc...
Jej twarz wykrzywił grymas złości.
– Jesteś mi to winien. Stwarzałeś pozory, że mnie lubisz, może nawet bardziej 
niż lubisz. 
Jesteś mi to winien.
– Ja cię kocham – wyszeptał.
– Nie wiem, co to znaczy – zaoponowała, ale łagodnym tonem. – Wiem tylko, że 
potrzebuję 
twej pomocy.
– Nie mogę zabić Rzeki!
Przerwał mu Ghan.
– Czyżbyś znowu zapomniał Li, Ghe? Znaleźliśmy w tobie jej szczątki, poupychane 
w twej 
pamięci, ukryte przed twym budzącym się umysłem. Rzeka próbowała usunąć je do 
końca. To on 
nakłonił cię do zabicia Li, Ghe, ponieważ pragnął pozbawić cię najcenniejszych 
wspomnień.
Hezhi wyciągnęła coś w jego stronę – bezcielesne fragmenty jego umysłu, niczym 
kawałki 
rozbitego lustra. Obrazy starej kobiety, jej miłości do niego, troski, którą ona 
jedna go otaczała. 
Pewnego dnia, dawno temu, na tamie nad Rzeką...
– On mi ją ukradł, prawda? Dlaczego to uczynił?
Hezhi odgarnęła mu włosy z czoła.
– Żeby nic cię nie rozpraszało. Prawdziwy człowiek – z własnymi myślami, 
pragnieniami 
i miłościami – jest dla Rzeki mało przydatnym narzędziem. Rzeka nas nienawidzi, 
ponieważ 
nigdy tak naprawdę nas nie zrozumie i nie ma znaczenia, że potrzebuje naszych 
ciał. Nienawidzi 
ciebie, Ghe, i nienawidzi mnie, tylko dlatego, że jesteśmy mu potrzebni. Ja 
wiem, co to znaczy 
mieć go w sobie, naprawdę. – Położyła dłoń na jego ramieniu. – Ale przecież, 
Ghe, on stworzył 
ciebie z człowieka. W jakiejś części nadal nim jesteś. Pomimo tego wszystkiego, 
coś mi uczynił, 
nie zasługujesz na to, co on z tobą wyczynia. Nikt z nas na to nie zasługuje. Ja 
umieram, Ghe. 
Tylko ty możesz mnie uratować.
Zaczęła w nim kiełkować złość, lecz na razie dawał jej odpór.
– Ja... On mnie takim stworzył. Umiem tylko mu służyć.
– Nie – zaoponowała Hezhi. – Jeśli mnie kochasz, możesz służyć mi. Kiedyś 
powiedziałeś 
Ghanowi, że wszystko, czego zapragnę...
– Kłamałem! Ghan to wie.
– Myślałeś, że kłamiesz – odezwał się Ghan. – Ja natomiast ci uwierzyłem, 
albowiem była to 
prawda głębsza, niż ci się zdawało. Przemawiał wówczas przez ciebie siedzący w 
tobie człowiek, 
nie zaś duch Rzeki.
Ghe opanował drżenie, powściągnął gniew i miłość. Sięgnął do tajemnego, zimnego 
miejsca, 
które pomagało mu zabijać w czasach, gdy był zwyczajnym człowiekiem, kiedy 
fałszywy krok 
oznaczał śmierć, a współczucie stanowiło śmiertelne zagrożenie.
– Jestem ostrzem ze srebra, jestem sierpem z lodu – wyszeptał i w końcu 
rzeczywiście znowu 
taki był. – Co muszę zrobić? – spytał.
Hezhi pochyliła się i ucałowała bliznę na jego podbródku, ślad po pierwszej 
ranie, jaką 
kiedykolwiek otrzymał.
– Przykro mi – powiedziała – ale musisz umrzeć. Pomożemy ci w tym. – Wyciągnęła 
rękę 
w stronę demona strumienia.
– Umrzeć – powtórzył z namysłem. – Muszę umrzeć. – W skupieniu zaczął podziwiać 
doskonały kształt jej twarzy. – Czy wtedy mi wybaczysz?
– Już ci wybaczam, Ghe.
– Mów mi Yen.
Skinęła głową z uśmiechem.
– Yen.
Wyszarpnął miecz trzema pociągnięciami, z których każde było boleśniejsze od 
poprzedniego. Po ostatnim z rany trysnął strumień krwi, nie miał więc 
wątpliwości, że lada 
moment wykrwawi się na śmierć. Nie bacząc na to, choć nogi miał jak z drewna, 
spróbował się 
dźwignąć.
Opodal, u boku Hezhi wyrosła inna potężna postać. Perkar rozpoznał Tsema. 
Olbrzym 
ustawił się pomiędzy dziewczyną i bogiem.
– To robi się po prostu nużące – powiedział Karak. – Perkarze, połóż się i 
umrzyj. A ty, 
Tsem... och, nieważne. – Podniósł rękę.
Koszmarna plątanina odnóży i pancernych płyt poruszyła się nagle i w ciele boga 
pogrążył 
się kolec skorpiona, gruby niczym noga człowieka. Karak wzniósł oczy do góry, 
nie tyle pod 
wpływem bólu, co rozdrażnienia, po czym rozciągnął stwora na ziemi jednym 
machnięciem ręki.
– Jeszcze i ty! – jęknął.
Potwór o twarzy zabójcy z Nhol podniósł się chwiejnie na paru pajęczych 
odnóżach. Już 
dawno powinien leżeć bez życia – Perkar widział ziejącą w jego ciele dziurę, 
porozdzierane na 
strzępy, zwęglone trzewia. Tylko głowa zachowała ludzkie kształty i to właśnie 
patrzące z niej 
ludzkie oczy przykuły uwagę Perkara.
– Perkarze – zaskrzeczał potwór.
Był taki slaby. Kolana pod nim dygotały. Nie bardzo nawet wiedział, co ma zrobić 
z mieczem, który dopiero co z siebie wydobył. Zadać Karakowi jeszcze jeden 
nieskuteczny cios? 
Ale przecież był jeszcze ten stwór. To on pożarł Boginię Strumienia...
Dźwignął oręż, choć ziemia zdawała się dokładać wszelkich starań, by wyszarpnąć 
mu miecz 
z dłoni.
Wykorzystując ciężar ciała, wziął obszerny zamach. Dobrze przy tym wiedział, że 
jeśli 
chybi, nie znajdzie sił do ponownego ataku. Mimochodem przemknęła mu przez głowę 
myśl, że 
tiskawa nadstawia karku, jak gdyby zapraszał go do uderzenia.
Być może Czarny Bóg ucierpiał bardziej, niż to okazywał, gdyż choć skoczył, by 
zająć 
miejsce pomiędzy Perkarem, a nasłanym przez Rzekę potworem, nie zdołał uniknąć 
uderzenia 
resztką maczugi Tsema, który ugodził go w łopatkę. Potknął się wówczas, a gdy 
odzyskał 
równowagę, było już za późno. Miecz, który Perkar dostał od ojca – wykuty przez 
małego Boga 
Stali Ko – wgryzł się głęboko.
Drugi raz Perkar zobaczył, jak głowa Ghe rozstaje się z ciałem. Co dziwne, wyraz 
malujący 
się na twarzy zabójcy bardziej przypominał radość zwycięzcy niż smutek 
pokonanego.
XXXVIII. Matka Koni
Krew bluznęła w głąb jaskini, tryskając z pozbawionej głowy szyi. Korpus potwora 
runął 
w stronę jeziora, a gdy tylko posoka dotknęła wody, ta stanęła w płomieniach. 
Paliła się jak 
smoła, jak suche liście jesienią. Na kamiennych ścianach zapełgały różnobarwne 
światła. Perkar 
osunął się na kolana pod roztańczoną tęczą zwiastującą śmierć Rzeki i jego 
własną. I choć 
niewiele już go powinno obchodzić, śmiał się, ocierając łzy radości na widok 
śmigającej wśród 
płomieni wiotkiej sylwetki. To Bogini Strumienia, którą niegdyś kochał, z 
rozwianym włosem 
przemykała po powierzchni umierającego boga.
– Cóżeś ty uczynił? – zaskrzeczał Karak. – Cóżeś uczynił?
– Chyba zabiłem Rzekę – odparł Perkar, wypuszczając z dłoni miecz. Dzięki temu 
mógł 
siąść na ziemi, wspierając się na jednej ręce, podczas gdy drugą ściskał brzuch. 
Rana zaczynała 
już dawać o sobie znać palącym bólem, który wnet przyćmi wszystko inne.
– Ale nie tak, jak to sobie zamyśliłem, mój śliczny – warknął Karak.
– Mimo to, on chyba jest martwy.
– Być może – przyznał Karak. – Nie wiem jak, ale...
– To prawda, dobrze o tym wiesz. Zrobiłem to dla ciebie.
– Ale nie tak, jak chciałem – poskarżył się Karak głosem, który zaczął 
odzyskiwać zwykły, 
niedbały ton.
– Karaku, proszę. Wiem, że potrafisz uzdrowić Hezhi oraz Ngangatę, póki żyją. 
Proszę. 
Zrobiliśmy to, czego od nas chciałeś. Odmieńca już nie ma.
– Lecz co zajmie jego miejsce? – burknął Karak. – Sam tego nie wiem. Może 
następca 
będzie równie zły jak brat.
Słowa te wydały się Perkarowi nieszczere, nie miał jednak sił na spory.
– Uratuj ich – powtórzył tylko.
– A co z tobą, mój śliczny? Ty też nie chcesz umrzeć, prawda?
– Nie, nie chcę. Ale ich trzeba uratować najpierw.
– Jakie to słodkie. Zważywszy na to, że postąpiłeś’ wbrew mej woli, nie uzdrowię 
żadnego 
z was.
– Jak gdybyś kiedykolwiek postąpił zgodnie z czyjąś wolą – rozległ się głos, od 
którego 
zadrżała cała grota. – Albo kiedyś osiągnął cel bez przeinaczania intencji.
Karak i Perkar równocześnie zwrócili głowy ku miejscu, skąd dobiegał ów 
zgrzytliwy, 
ogłuszający pomruk.
– Balati – wyszeptał Karak, głosem, który zabrzmiał niemal jak przekleństwo.
Rzeczywiście, wyrósł przed nimi Pan Lasu. W jego pojedynczym, czarnym oku 
odbijały się 
szalejące nad wodą płomienie, podczas gdy cała reszta postaci zdawała się 
wchłaniać światło. 
Perkar widział kłębowisko futra i ciemności, a także rogów, które przy 
dokładniejszych 
oględzinach okazały się drzewami, pnącymi się w górę i rozgałęziającymi bez 
końca. Tuż obok 
niego stała klacz złocistorudej maści. Najwspanialsza klacz, jaką kiedykolwiek 
oglądały ludzkie 
oczy. Najpierw obwąchała nieruchome zwłoki Ostrego Tygrysa, a potem Hezhi.
– Dworowałeś sobie ze mnie do woli, Kruku – zamruczał Balati głosem twardym 
i niewzruszonym niby głaz. – Zabiłeś mego brata.
– On był niebezpieczny – wysyczał Karak. – Za jakiś tysiąc lat, kiedy zacząłby 
ciebie 
pożerać, kiedy byłoby już za późno, też byś to dostrzegł.
– Po to właśnie mam ciebie, Karaku. Do tego mi służysz i tym razem dobrze się 
spisałeś. 
Brat był chory – na dobrą sprawę nawet martwy. Był duchem boga, który zazdrości 
żyjącym.
– Och! – wykrzyknął Karak z rozjaśnioną twarzą. – Dobrze, że to rozumiesz. Może 
wobec 
tego polecę i sprawdzę, co się teraz dzieje na świecie. Nowy Bóg Rzeki nie ma 
zmysłów 
w Erikwer, kiedy jednak opuści jaskinię...
– Nie, nie ma takiej potrzeby – odezwał się Balati niemal łagodnym tonem. – Moim 
zdaniem 
trzeba ci nieco pokory. Czas jakiś będziesz mi towarzyszyć, bym jak najszybciej 
pojął to 
wszystko, co się wydarzyło.
– Panie – rzekł Karak – mam wiele zajęć, wiele też trzeba uczynić w świecie, 
jaki teraz 
nastanie.
– Tak, nie wątpię, ale póki co, zostawmy to śmiertelnym oraz drobnym bogom tej 
ziemi.
Karak w okamgnieniu przeobraził się w kruka i z trzepotem skrzydeł wzbił w 
powietrze. 
Zaczął się oddalać, lecz Pan Lasu, machnąwszy potężną łapą, zamknął ptaka w 
garści. Uszu 
Perkara dobiegło żałosne krakanie, a w chwilę później ptaka już nie było.
– P... Panie Balati – wydukał Perkar.
– Ja ciebie znam – odparł Balati. – Zabiłeś moją strażniczkę, ukradłeś moją 
własność.
– Tak. Lecz ja i tylko ja jeden z całego mego ludu oraz wszystkich tu 
obecnych... – jęknął 
pod wpływem narastającego coraz bardziej bólu – ponoszę za to winę.
Balati przekrzywił głowę. W odróżnieniu od Karaka, Łowczyni, czy jakiegokolwiek 
innego 
znanego Perkarowi boga, wzrok Balati nie miał w sobie nic ludzkiego. Był w nim 
świat 
z czasów, gdy nie było ani ludzi ani Alwatów, z czasów gdy las nie zbudził się 
jeszcze do życia. 
Ten wzrok nie znał litości ani współczucia. W zamglonej pojedynczej źrenicy 
próżno też było 
szukać nienawiści, zazdrości, czy chciwości.
– Wtedy czegoś chciałeś – zadudnił. – Co to było? Perkar w zdumieniu zamrugał 
oczami.
– Wtedy...?
– Kiedy ukradłeś moje rzeczy.
„A zatem przed rokiem” – uprzytomnił sobie Perkar, gdy zginęli Apad, Eruka, 
Kapaka 
i wszyscy Alwaci.
– My... przyszliśmy prosić o nowe ziemie pod pastwiska, tak by nie trzeba było 
wojować 
z Mangami.
Czas jakiś Balati przypatrywał się mu w milczeniu.
– To jest rozsądne – oznajmił w końcu. – Możecie je wziąć.
– Wziąć?
– Dwie doliny, te biegnące wzdłuż zachodniego grzbietu Agiruluta. Wiesz, gdzie 
to jest?
– Tak, Panie – wymamrotał Perkar słabym głosem. – Wiem. Dziękuję.
Lecz Pana Lasu już przed nim nie było.
Pozostała tylko klacz. Przystanęła opodal Tsema, który na klęczkach płakał nad 
nieruchomą 
Hezhi. Po chwili podeszła bliżej, przeistaczając się po drodze w kobietę Mangów.
– W tej dziewczynie tli się jeszcze resztka życia – powiedziała ze złością. – A 
ponieważ 
zamieszkuje w niej moja mała krewniaczka, uzdrowiłam ją. Twoja przyjaciółka 
pozostanie przy 
życiu.
– Dziękuję – wyszeptał Perkar.
– Nie dziękuj. – Przyklęknęła i położyła dłoń na gardle Ngangaty. Potem znów 
zwróciła się 
do Perkara. – Zabiłeś jedno z moich dzieci w szczególnie okrutny sposób. 
Podciąłeś jej nogi, 
pozwalając, by cierpiała.
– Tak było – przytaknął Perkar. – Nie mam nic na swoje usprawiedliwienie.
– Ano nie masz. Za karę daję ci wybór. Uzdrowię albo tego pół-człowieka albo 
ciebie. Tylko 
jednego z was.
Perkar zamknął oczy. Pragnął żyć. Osiągnął swój cel i oto nagle znów potrafił 
wyobrazić 
sobie życie z Piraku i może nawet z odrobiną radości. Teraz już mógł pić woti, 
mieć bydło, 
a skoro Hezhi żyła, znalazłby w niej pewnie towarzyszkę na dalszą drogę. No i 
bał się, bał się 
długich godzin udręki, nadchodzącej nieuchronnie maligny...
– Jesteś okrutna – powiedział w końcu. – Oczywiście, musisz uratować mojego 
przyjaciela.
Na twarzy Matki Koni pojawiło się wahanie.
– Może wobec tego trzeba mi postąpić odwrotnie. Skoro naprawdę zależy ci na jego 
życiu, 
powinien umrzeć.
Poruszył ustami, lecz nie zdołał wyrzec słowa sprzeciwu, poniewczasie pojmując 
swój błąd. 
Czyż dawno temu nie posłużył się podobną logiką przeciwko Rzece? Spróbował 
odgadnąć jego 
potrzebę, a następnie przeszkodził w jej zaspokojeniu.
Dłonie Matki Koni spoczęły jednak na Ngangacie.
– Nie – powiedziała. – Nie mam serca na takie okrucieństwo. Tylko się z tobą 
drażniłam. 
Ngangata zachowa życie. Ale tobie nie pomogę. Aż na tyle mnie nie stać.
– Dziękuję – zdołał wymamrotać.
Zniknęła tak samo jak chwilę wcześniej Pan Lasu. Leżał przez chwilę w milczeniu, 
obserwując unoszoną rytmicznym oddechem pierś Ngangaty.
– Tsem – wyszeptał. Przyszło mu bowiem do głowy, że może namówi olbrzyma, by ten 
zechciał go dobić. Nim jednak zdążył powiedzieć cokolwiek więcej, ostrzejszy od 
wcześniejszych napad bólu pozbawił go przytomności.
Musiał wytężyć wszystkie siły, żeby stać nieruchomo, podczas gdy białoskóry 
demon znów 
wzniósł do ciosu swój miecz. Jednak tym razem ból oraz śmierć niewiele dla niego 
znaczyły. Na 
dobrą sprawę był niemal wdzięczny Perkarowi. Wobec Hezhi oraz Ghana żywił 
prawdziwą 
wdzięczność.
– Żegnaj Hezhi – rzucił z westchnieniem na widok nadlatującego ostrza.
Był małym chłopcem, który, spacerując po tamie, wypatrywał martwych ryb, 
czegokolwiek, 
co nadawałoby się do jedzenia. Poranione stopy krwawiły obficie po biegu przez 
skorupy 
z rozbitych garnków i dzbanów. Ścigali go żołnierze, którzy zauważyli, jak 
kradnie kupcowi 
sakiewkę złota. Oczywiście zgubił zdobycz w czasie pościgu.
Na końcu grobli zobaczył wygrzewającą się na słońcu starą kobietę. Na czerwonej 
chustce 
przed nią leżało jabłko i solony sum. I chleb, ciepły razowiec, którego aromat 
silniejszy był od 
idącego znad bagien odoru zgnilizny. Jeszcze raz pomacał w kieszeni, ale nóż 
naprawdę 
przepadł. Intensywnie myśląc, podszedł do kobiety.
Ujrzawszy go, ściągnęła brwi, ale po chwili machnęła ręką.
– Widziałam, jak patrzyłeś na moje jedzenie – rzekła. Posępnie skinął głową.
– Widziałam cię wcześniej na ulicy Red Gar. Wzruszył ramionami, niezdolny 
oderwać oczu 
od ryby.
– Zagramy w pewną grę – powiedziała staruszka. Sięgnęła w głąb niewielkiej 
torby, skąd 
dobyła trzy gliniane kubki oraz miedziaka. Ustawiła kubki w szeregu, umieściła 
monetę pod 
jednym z nich. – Nie spuszczaj miedziaka z oczu – poradziła, a następnie szybkim 
ruchem 
zamieniła kubki miejscami. – Powiedz, pod którym kubkiem jest moneta, a dam ci 
mój chleb.
– Moneta jest w twojej dłoni, nie pod kubkiem. Rozwarła zaciśnięte palce, 
odsłaniając 
miedziany krążek.
– Skąd wiedziałeś?
– Ja też widziałem cię na ulicy Red Gar. Parsknęła śmiechem.
– Weź rybę i chleb.
– Jak to? Dlaczego?
– Dlatego, że mi się podobasz.
– To nie jest powód, żeby dawać mi cokolwiek – stwierdził, ale sięgnął po 
strawę.
– Nazywam się Li – powiedziała, spoglądając przymrużonymi oczyma.
Przestał żuć tkwiący w ustach duży kęs chleba.
– Naprawdę? Więc ty jesteś prawdziwą Li?
Stara kobieta uśmiechnęła się nieznacznie i potrząsnęła głową.
– Nie, dziecko, niezupełnie. Jestem równie prawdziwa, jak miedziak pod tymi 
kubkami. 
Mogę jednak zaprowadzić cię do niej.
– Ty jesteś Panią.
– Tak.
– Czy nie powinienem się ciebie lękać?
– I tak i nie. A lękasz się? Ghe wzruszył ramionami.
– Trochę. Czy teraz zniknę?
Pani przyjęła jego słowa uśmiechem.
– Dużo trzeba by tłumaczyć. Może lepiej sam się przekonasz? Ghe skinął głową.
– Czy mogę najpierw dojeść chleb? Wciąż jestem głodny.
– Oczywiście, dziecko. Skończ też rybę.
Hezhi ocknęła się w ramionach Tsema. Ból w boku wciąż dawał o sobie znać, kiedy 
jednak 
spróbowała wymacać ranę, nie znalazła choćby najmniejszego jej śladu, chociaż 
ubranie miała 
lepkie od krwi, która miejscami zdążyła już zaschnąć. Doskonale pamiętała, że 
była to jej własna 
krew.
Tsem drgnął, pochylił nad nią grubo ciosaną twarz. On także był wymazany kurzem 
przemieszanym ze skrzepłą krwią, a nad masywną brwią piętrzył się okazały guz. 
Spływające łzy 
wyżłobiły w tej skorupie dwa kanały, ale teraz jego oczy były suche.
– Jestem zmęczona – wyszeptała. – I chcę pić. Tsem, nic ci nie jest?
– Boli mnie głowa i bardzo się o ciebie martwiłem. Czarny Bóg mnie powalił, przy 
upadku 
uderzyłem w coś głową. Chyba zanadto był zajęty, by mnie dobić.
– A gdzie on jest teraz?
– Zniknął.
Spróbowała rozejrzeć się dokoła.
– Czy ktoś zginął?
Tsem ze smutkiem pokiwał głową.
– Ty też byłaś bliska śmierci, ale jakiś koń cię uleczył. Wiem, że brzmi to 
głupio.
– Wcale nie – odparła. – Kto nie żyje?
– Brat Koń, hrabia Węgorz, Qwen Shen, wielu żołnierzy.
– Co z Perkarem, z Ngangatą?
– Z Ngangatą wszystko w porządku. Robi co może, by pomóc Perkarowi.
– Perkarowi? Co z nim?
– Bardzo źle, księżniczko. Zapewne umrze.
– Powinnam... Może zdołam mu pomóc. – W głębi serca wiedziała jednak, że nie 
zdoła. Brat 
Koń nigdy nie uczył jej, jak naprawić rozdarte ciało. Żaden z pozostałych jej 
duchów również 
tego nie potrafił. Poza tym one również były teraz bardzo słabe. Ale Perkar! Ta 
strata dodana do 
utraty Brata Konia i Ghana... – Zabierz mnie do niego – poprosiła.
Tsem skinął głową i zaniósł ją do leżącego opodal Perkara.
Od razu zobaczyła, że niewiele brakuje mu do śmierci. Ngangatą opatrzył jego 
brzuch, lecz 
krew w dalszym ciągu sączyła się przez bandaże. Musiał również wykrwawiać się do 
środka, bo 
jego duch coraz bardziej przygasał.
– Ona uzdrowiła mnie, lecz jego nie chciała – rzucił cichym głosem Ngangatą.
– Kto?
– Matka Koni.
Hezhi wstrzymała oddech, usiłując powstrzymać łzy.
– Ona powiedziała, że została przez niego obrażona...
Ngangata zaśmiał się ochryple.
– To prawda. Perkar cały czas obraża jakiegoś boga. – Spróbował przywołać na 
usta 
uśmiech, ale szybko dał za wygraną.
– A co z jego mieczem? Czy nie może go wyleczyć?
– Czarny Bóg zniszczył Harkę – wyjaśnił Ngangata.
– I co my teraz zrobimy? – cicho spytał Tsem.
– Myślę, że poczekamy – odparł Nganagata nieswoim głosem.
Hezhi skinęła głową, po czym ujęła w dłonie zimną, zakrwawioną rękę Perkara. W 
jaskini 
unosiła się wyraźna woń żelaza oraz wody, dogasające płomienie rozświetlały ją 
bladą poświatą. 
Hezhi zaczęła w końcu płakać. Opłakiwała Ghana, Perkara, Brata Konia, a nawet 
Ghe. Płakała 
dopóki nie pojawiło się światło – wysoko nad nimi zajaśniał dysk najpierw 
szarej, a następnie 
błękitnej barwy. Nad Erikwer wstawało słońce.
Nawet we śnie ból pozostał – gniazdo mrówek buszujących w jego trzewiach – ale 
przynajmniej był nieco przytłumiony. Leżał na porosłej bujną trawą górskiej 
łące. Gdzieś 
niedaleko porykiwało bydło. Sen był niezwykle żywy. Czuł słodką woń trawy i 
cierpki aromat 
świerkowych igieł. Docierał do niego nawet prawie zapomniany zapach krów. Choć 
ze 
wszystkich sił pragnął, aby była to prawda, doskonale wiedział, że tak nie jest. 
Prawdziwe były 
tylko ból i dziura w boku. Cała reszta to wytwory jego umysłu pragnącego uczynić 
śmierć jak 
najłagodniejszą.
– Ależ nie, to dzieje się naprawdę – zapewnił go jakiś głos.
Odwrócił ku niemu głowę i uśmiechnął się mimo bólu. Na gałęzi, w królewskiej 
pozie 
siedział najwspanialszy orzeł, jakiego zdarzyło mu się oglądać. Cały okryty 
czarno-białymi 
piórami, głowę miał zwieńczoną aksamitnie połyskującą koroną o barwie indygo. 
Jego wzrok 
ciskał ogień, patrzył na Perkara oczyma wojownika, oczyma drapieżcy.
– Harka. Muszę przyznać, iż w tej postaci wyglądasz jeszcze lepiej, niż jako 
miecz.
– Od dawien dawna tak nie wyglądałem, nie czułem wiatru w skrzydłach – odrzekł 
głosem 
Harki orzeł. – Prawdę rzekłszy, całkiem zapomniałem, czym byłem dawniej i 
przypomniałem 
sobie dopiero wówczas, gdy zapytałeś mnie o imię.
– A teraz?
– Teraz Pan Lasu przyodzieje mnie w te szaty. Na kilka lat przybiorę śmiertelną 
postać, 
a potem może zamieszkam we wnętrzu góry. Dobrze będzie znów zapolować na króliki 
i lisy!
– Rad jestem ogromnie, że żyjesz. Sądziłem, że Czarny Bóg zniszczył cię 
bezpowrotnie.
– Nie. Choć muszę przyznać, że sam myślałem, iż spotkała mnie śmierć. 
Zdruzgotane ciało 
zrodziło we mnie straszliwy ból. Jednak ostatecznie Karak wyświadczył mi 
przysługę, uwolnił 
mnie. Wiedz Perkarze, iż żal mi było cię opuszczać. Możesz mi wierzyć lub nie, 
ale naprawdę cię 
polubiłem.
Perkar wpatrywał się w wielkiego ptaka.
– Jak już powiedziałem – odezwał się w końcu – bardzo się cieszę. Ciekawi mnie 
tylko...
– Tak? – rzucił Harka z nadzieją w głosie.
– Czy możesz mi powiedzieć, co się wydarzyło? Wypadki następowały po sobie tak 
szybko.
– Och... – Bóg sprawiał wrażenie lekko rozczarowanego. – Oczywiście. – 
Przekrzywił 
głowę. – Karak sądził, że tylko krew samego Boga Rzeki może go zabić i to 
jedynie u źródła. 
Zapewne miał rację. Ale tamten stwór – tiskawa stworzony przez Rzekę w celu 
odnalezienia 
Hezhi – miał w sobie wiele rzeczy, wiele odmian krwi i wiele dusz. Ducha 
pradawnego cesarza 
Nhol, twoją dawną miłość, Boginię Strumienia, wielu pomniejszych bogów, spośród 
których 
wszyscy władzę oraz życie otrzymali właśnie od Rzeki. Ta potężna mieszanina 
wywołała taki 
sam skutek, jak prawdziwa krew Z Wody Zrodzonego. Śmierć tiskawy spełniła to 
samo zadanie, 
do którego wykonania potrzebna była śmierć Hezhi. Spowodowała jego śmierć.
– Jesteś tego pewien?
– Jestem. Latałem nad nim, więc widziałem na własne oczy. Jego śmierć 
rozprzestrzenia się 
z biegiem nurtu. Kiedy te wody dotrą do morza, Odmieniec zniknie bez śladu.
– A rzeka zostanie bez boga. Cóż za niezwykła myśl.
– Bez boga, tak – powiedział Harka – lecz nie bez bogini.
Perkar poruszył się tak gwałtownie, że nawet we śnie przeszył go ostry ból.
– Co takiego? – wydyszał głosem, w którym zdumienie brzmiało równie mocno jak 
cierpienie.
– No cóż, wewnątrz tiskawy spoczywał jeden duch, który wyjątkowo dobrze był 
przygotowany do przejęcia obowiązków władcy rzeki.
– Bogini Strumienia?
– Nikt inny.
Perkar padł na wznak i zapatrzył się w niebo, szczęśliwy pomimo bliskości 
własnej śmierci.
– Co za wspaniały świat – wyszeptał.
– Ach, tak. Przypomina mi to o celu mej wizyty – poza chęcią pożegnania się z 
tobą. Prawdę 
rzekłszy, gdybyś nie był taki tępy, domyśliłbyś się, co mnie tu sprowadza. – 
Orzeł zeskoczył na 
ziemię, złożył skrzydła i postąpił krok naprzód. – Niebawem opuścisz ten 
wspaniały świat, jeżeli 
nie zmienisz swoich poglądów.
– Jakich poglądów?
– Nieraz przeklinałeś mnie za to, że cię uleczyłem. Prosiłeś, bym pozwolił ci 
umrzeć. Czy 
nadal tego pragniesz?
– Już nie jesteś moim mieczem.
Ptak rozpostarł skrzydła.
– Nie, ale mógłbym wyświadczyć ostatnią przysługę przyjacielowi, gdyby ten tego 
pragnął.
Perkar zachichotał.
– Doskonale, Harko. Odwołuję wszystko, co mówiłem wcześniej. Rad jestem, że 
nigdy nie 
pozwoliłeś mi zemrzeć.
– Czy oznacza to, że przyjmiesz moją pomoc? A może wolisz raczej zginąć jak 
bohater, 
zanim popełnisz kolejne błędy i zaczniesz wszystko od nowa?
Perkar ze smutkiem potrząsnął głową.
– Myślę, że skorzystam z tej szansy, jeśli twa oferta jest szczera.
– Oczywiście, że jest.
– W takim razie przyjmuję ją i życzę ci wszystkiego najlepszego w podróżach, 
które 
zamierzasz odbyć. Niejednokrotnie byłeś moim jedynym towarzyszem, ja zaś 
częstokroć 
okazywałem ci niewdzięczność, niewątpliwie częściej, niż powinienem.
– Szczera prawda – przytaknął Harka. – A teraz zamknij oczy.
Usłuchał, a kiedy znów uniósł powieki, ujrzał nad sobą klęczących Ngangatę i 
Hezhi. Każde 
z nich tuliło do siebie jedną z jego dłoni. Ból zniknął.
– Perkar? – rzuciła Hezhi.
– Witaj – rzucił słabym głosem. Przeniósł wzrok na Ngangatę. – Witaj – 
powtórzył. Chciał 
powiedzieć więcej, wytłumaczyć im, co czuje, ale widząc ich oboje całych i 
zdrowych, mając 
świadomość, że i on sam będzie żyć, poddał się niepohamowanej radości. Jego 
słowa utonęły 
w łkaniu, a gdy dołączył do nich Tsem, spletli w milczeniu zakrwawione ramiona w 
ciasny krąg. 
Nieco na uboczu pozostał Yuu’han, obserwując ich radość z pozbawioną wyrazu 
twarzą.
Długą ciszę pierwszy przerwał Tsem.
– Wszyscy potrzebujemy teraz kąpieli – stwierdził i niewątpliwie miał rację. 
Hezhi parsknęła 
śmiechem, dołączyli do niej pozostali. Nie był to może śmiech najzdrowszy – co i 
raz 
rozbrzmiewały w nim tony histerii – ale wszystkim zrobiło się lżej na duszy.
A kiedy ucichły ostatnie chichoty i nastała ciężka cisza, Perkar z trudem 
dźwignął się na nogi 
i z pomocą Tsema chwiejnie podszedł do leżącego na ziemi Brata Konia. Heen lizał 
twarz starca, 
najwyraźniej zdumiony, że jego pan nie chce się obudzić.
– Brat Koń prosił, żebym pożegnała cię w jego imieniu, Heen – powiedziała Hezhi 
zza 
pleców Perkara. Pies uniósł głowę na dźwięk swego imienia, ale zaraz z powrotem 
skupił uwagę 
na starym Mangu.
– Żegnaj, shutsebe – wyszeptał Perkar.
Kilka następnych godzin upłynęło im jak we śnie i potem nie bardzo pamiętali, co 
w tym 
czasie się z nimi działo. Wynieśli ciało Brata Konia z Erikwer, a kiedy byli już 
na górze, okazało 
się, że woje Karaka zniknęli. Zapewne uciekli, lecz Perkar nie miał do nich o to 
żalu, wystarczyło 
bowiem, by zobaczyli chociaż drobną część tego, co wydarzyło się na dole.
Ułożyli zwłoki według wskazówek Yuu’hana, odśpiewali żałobne pieśni i rozpalili 
ofiarny 
ogień, chociaż nie mieli niczego, co mogliby wrzucić w płomienie. Yuu’han obciął 
ucho trupowi 
hrabiego Węgorza, po czym poprosił Boginię Ognia, by ta zaniosła je wujowi. Na 
koniec 
odśpiewał swoją pieśń, a choć Hezhi stała przez szacunek w znacznej odległości, 
przypadkiem 
usłyszała słowa, które zapamiętała do końca życia.
Kiedy zliczają konie, 
Kiedy liczą ogiery i źrebce, 
My, ojcze, się rozpoznamy...
Yuu’han odjechał natychmiast po zakończeniu ceremonii pogrzebowej. Hezhi 
zbliżyła się 
wówczas do zwłok Brata Konia.
Twarz starca przybrała pogodny wyraz, zdawała się uśmiechać. Leżał przy nim 
Heen, 
z głową wspartą o stopy pana. Hezhi przyklęknęła i pogładziła zmierzwioną sierść 
leciwego 
stworzenia.
– Prosił, żeby ci powiedzieć... – mruknęła. – Ale przecież ty już wiesz.
Powiedziała mu jednak i tak, a Heen lizał ją po rękach, potem zaś czas jakiś 
siedzieli razem.
Zapadła noc, więc rozniecili duże ognisko i skupili się w jego blasku. Ponieważ 
nie mieli 
ochoty na kąpiel w Erikwer, wszyscy bez wyjątku cuchnęli krwią, potem i paroma 
jeszcze 
gorszymi rzeczami. Perkar spał niewiele. Często się budził i podejrzewał, że 
pozostali również 
nie spali zbyt dobrze.
Ocknąwszy się po raz kolejny o świcie, już wiedział, co budziło w nim tak silny 
niepokój.
– Wprost nie mogę w to uwierzyć – wyznał Hezhi. – Nie wierzę, że Odmieniec jest 
martwy, 
nawet po tym, co się tutaj działo, po wszystkich naszych poświęceniach.
– Czułam, jak umiera – odrzekła – ale też nie wierzę.
– Wobec tego, przed opuszczeniem Balat musimy zrobić jeszcze jedną rzecz.
Hezhi z ociąganiem skinęła głową.
– Tak. Ostatnią rzecz.
XXXIX. Bogini
Perkar ostrożnie postawił stopę na czerwonym głazie. Zejście w dół nie było ani 
strome ani 
szczególnie niebezpieczne, lecz po ostatnich przejściach – a także po niemal 
całodziennych 
poszukiwaniach najlepszej drogi – byłoby głupio złamać rękę albo nawet skręcić 
kark.
Pod nimi kipiała rzeka, napełniając powietrze przejrzystą mgiełką, którą jasne 
słońce 
rozświetlało na podobieństwo miliona połyskliwych diamentów i która dawała 
wędrowcom 
cudowną ochłodę.
– To prawda – rzucił Perkar w stronę towarzyszy, oczekujących na skalnej półce 
nad jego 
głową. – To prawda. To nie może być ten sam Odmieniec, którego znałem.
– Nie może, a jużci – przytaknął Ngangata.
Hezhi czuła, że także i jej obawy szybko topnieją. Łuska na ramieniu pomimo 
bliskości rzeki 
nie dawała żadnych oznak. To była tylko woda, z impetem przedzierająca się przez 
wąski parów 
wyrżnięty w czerwono-żółtej skale.
– Wprost trudno uwierzyć, że ten wąski strumień naprawdę jest rzeką – 
powiedziała.
– Właśnie tutaj ujrzałem ją po raz pierwszy – odrzekł Perkar. – To tutaj zaczęła 
się moja 
podróż do ciebie. Nasza podróż – dodał na widok nadchodzącego Ngangaty. Poklepał 
pół-Alwata 
po ramieniu. – Chodź tu do nas – krzyknął w stronę Hezhi.
– Czy nie będzie lepiej, jeśli zostanę tutaj? – spytała.
Wyciągnął ku niej rękę.
– Nie. Będzie lepiej, jeśli do mnie zejdziesz.
Bez przeszkód osiągnęli dno wąwozu. Nawet Tsem dotrzymywał im kroku, choć jak 
zauważyła Hezhi, olbrzym co chwila z niepokojem zerkał do góry, zapewne z 
niepokojem 
myśląc o drodze powrotnej.
– Przedtem dawało się wyczuć jego oziębłość, jego głód – tłumaczył Perkar. – A 
teraz...
– Teraz czuje się coś żywego – dokończył Ngangata.
Perkar skinął głową, po czym, w rosnącym z każdą chwilą napięciu, zszedł wprost 
na 
kamienistą plażę. Sięgnąwszy do przytroczonego do pasa niewielkiego mieszka, 
dobył garść 
kwiatowych płatków i cisnął je na spokojniejsze wody przybrzeżnej płycizny. 
Potem chrząknął 
i zaintonował pieśń. Początkowo jego głos nie brzmiał zbyt pewnie, ale z każdym 
słowem stawał 
się mocniejszy.
Jam jest Bogini Strumienia,
Długie włosy puklami ze wzgórz opadające,
Długie ramiona w głąb dolin sięgające.
Zażywam wytchnienia w mej wodnej siedzibie
Trwam
Niezmienna z roku na rok...
Perkar śpiewał pieśń Bogini Strumienia, tak jak bogini nauczyła jego dziada 
wiele lat temu. 
Kiedy śpiewał ją dawniej, zwracał się do spokojnej strugi przecinającej 
pastwiska jego klanu, nad 
którą dałoby się przeskoczyć. Dzisiaj plusk bystrzyn zdawał się przydawać jego 
słowom nowego 
rytmu, a także podsuwać nowe słowa, tak że niebawem Pieśń Bogini Strumienia 
zyskała zupełnie 
nowe strofy, które zlały się w jedno ze starymi.
A potem, chociaż umilkł, pieśń popłynęła dalej. Z najbliższej zatoczki wyłoniła 
się głowa 
okolona rozkołysanymi na niespokojnej wodzie długimi czarnymi włosami. Młoda 
kobieta 
popatrzyła na nich oczami bursztynowej barwy, w których zdawały się pełgać 
wesołe ogniki.
– ...aż pojawił się śmiertelny mężczyzna – zaśpiewała.
Matka nadała mu imię od dębu Przez wzgląd na miejsce, Gdzie pogrzebano jego 
czepek. 
Tam, gdzie przepływałam, Rósł jako ta trzcina, A w końcu mnie pokochał...
Perkar słuchał coraz bardziej zakłopotany, ale była to przecież opowieść, którą 
wszyscy 
zebrani na brzegu zdążyli już poznać. Bogini śpiewała o jego głupocie, o swojej 
złości, o śmierci. 
Zakończyła zaś tymi słowy:
Wciąż płynę
Lecz nie jestem już taka sama, rok po roku.
Starzec mnie nie pożera
Nie syci się więcej mym bólem.
Uratowana przez głupotę
Za sprawą miłości śmiertelnika
Odzyskałam wolność.
Płynę przed siebie
A każdy rok lepszy jest od poprzedniego.
Chłód zimy nie pożre mnie
Każda pora roku to różnokolorowa wiosna.
A gdy przebrzmiały ostatnie słowa, powstała, wspanialsza niż kiedykolwiek. 
Perkarowi 
zadrżały kolana i bez chwili namysłu przyklęknął.
Podeszła blisko i zmierzwiła mu włosy.
– Wstawaj, głuptasie – rzuciła z udawaną przyganą. – Przecież dobrze mnie znasz.
– Tak, ale... – Wzruszył bezradnie ramionami, po czym spojrzał jej prosto w 
oczy. – Nie 
zasługuję na to, by stać się częścią twojej pieśni.
Roześmiała się, a była to taka sama srebrzysta muzyka, jak wówczas, gdy usłyszał 
jej śmiech 
po raz pierwszy.
– Zasługi nie mają z tym nic wspólnego. Odmieniec jest częścią mojej pieśni, a 
przecież jego 
imię nie zasługuje choćby na najmniejszą wzmiankę. Ale właśnie takie muszą być 
pieśni bogów 
oraz bogiń. Jesteś częścią mojej opowieści, Perkarze, częścią, którą wielce 
sobie cenię. W końcu 
to twoja miłość zakończyła udrękę i dała mi to. – Rozpostarła szeroko ramiona, 
jakby chciała 
nimi objąć radośnie szemrzącą wodę.
Perkar nadal z powagą wpatrywał się w jej oczy.
– Dawno temu powiedziałaś mi, żebym nie był chłopcem snującym marzenia o 
rzeczach 
niemożliwych. Ja jednak tak bardzo cię kochałem, no i byłem bardzo głupi. 
Zrobiłbym dla ciebie 
wszystko, prócz postępowania według twych ostrzeżeń. W końcu dokonałem 
niemożliwego. 
W pieśni powiadasz, że to moja miłość cię wybawiła. W tym miejscu muszę ci 
szczerze wyznać, 
że nie robiłem tego wszystkiego z miłości do ciebie.
Uśmiechnąwszy się szeroko, ogarnęła spojrzeniem Ngangatę, Tsema, Yuu’hana oraz 
Hezhi.
– Czasami jest z niego taki głuptas, nieprawdaż? – Westchnąwszy ciężko, zerknęła 
na niego 
z udawaną rozpaczą, po czym przywołała gestem Hezhi.
Dziewczyna niezbyt pewnie wysunęła się do przodu. Bogini Strumienia była 
najpiękniejszą 
kobietą, jaką zdarzyło się jej kiedykolwiek oglądać. Chociaż zdawało się jej, iż 
pojmuje Perkara, 
nagle uprzytomniła sobie, że wcale tak nie jest. Rozum podpowiadał jej, że wiele 
z tego, co 
uczynił, wypływało z miłości do tej bogini, ale teraz, gdy ujrzała ją na własne 
oczy, gdy usłyszała 
jej głos, spojrzała na tę sprawę inaczej. Serce zalała jej rozpacz na 
wspomnienie własnego, 
niezgrabnego cienia na podłodze damakuty Sheldu. Z ociąganiem zbliżyła się do 
bogini, ta zaś, 
ku zaskoczeniu Hezhi, ujęła ją za rękę. Skóra bogini była zimna i wilgotna, lecz 
poza tym 
w dotyku niczym nie różniła się od ludzkiej.
Zaskoczenie stało się jeszcze większe, gdy bogini uścisnęła jej dłoń, po czym 
umieściła ją 
w dłoni Perkara.
– Nigdy nie twierdziłam, że to miłość do mnie położyła kres panowaniu Odmieńca, 
mnie zaś 
przywróciła wolność – wyjaśniła bogini. – Mówiłam tylko o miłości śmiertelnego 
mężczyzny. 
O twojej miłości, Perkarze, do twego ludu, twych towarzyszy, a także do tej 
dziewczyny. Takie 
są właśnie miłości człowieka i to one dały mi wolność.
– Ciebie kocham również – wtrącił Perkar.
– Oczywiście, że kochasz. Jakże mogłoby być inaczej? Ale teraz rozumiesz to, o 
czym 
mówiłam tak dawno temu.
– Chyba tak. Już nie marzę o tym, że kiedyś zostaniesz moją żoną, jeśli o to ci 
chodzi.
Popatrzyła z uśmiechem, a następnie zwróciła się do Hezhi.
– Dziecko, mam dla ciebie podarunek.
– Dla mnie?
Z wody wyrosła druga kolumna, bardziej mglista i widmowa niż ta, z której 
wyłoniła się 
bogini. Tym niemniej, także i ona przybrała bardziej namacalne kształty.
– Ghan! – krzyknęła Hezhi.
– Mniej więcej – odrzekła zjawa uprzejmym tonem, przy czym po zazwyczaj ponurym 
obliczu bibliotekarza błąkał się cień uśmiechu. – Odmieniony, lecz taki sam. 
Kiedy przeżuwasz 
kęs mięsa, wypluwasz kostkę. Ja widocznie muszę być taką właśnie kostką.
– Ghan! – znowu płakała, choć wydawało się jej, że wyczerpała już do cna zasoby 
łez 
w swoim ciele.
– Cicho, dziecko. Dobrze wiesz, że nie znoszę okazywania uczuć.
– Czyżby? – Hezhi otarła policzki. – Przeczytałam twój list, ten, który posłałeś 
przez 
Mangów. Przecież napisałeś w nim, że mnie kochasz, że byłam dla ciebie jak 
córka...
– Tak, tak – przerwał jej zgryźliwie. – Starcom zbiera się niekiedy na ckliwość. 
– Po chwili 
namysłu dodał łagodniejszym tonem: – A zresztą, naprawdę tak myślałem.
– Co będzie z biblioteką? – spytała Hezhi. – Z Nhol?
Ghan wzruszył ramionami.
– Biblioteka była dla mnie całym życiem, ale teraz jestem szczęśliwy, iż nie 
spędziłem w niej 
swych ostatnich dni. Księgi zostają, a zawsze znajdzie się ktoś, ktoś taki jak 
ty czy ja. Jeśli nie 
w tym pokoleniu, to w następnym. Będą czekać, tak jak czekały na ciebie. Jeśli 
zaś chodzi 
o Nhol, któż to wie?
– Mnie oni nie będą czcić – powiedziała bogini. – Nie chcę tego, bo sprawia mi 
to więcej 
bólu niż przyjemności. Nie skrzywdzę ich, choć jest to miasto przez niego 
wzniesione. Ludzkie 
Istoty potrafią się zmieniać. Jest to najważniejsza, a może zarazem jedyna 
cudowna cecha 
waszego rodzaju. Z czasem bez Rzeki staną się nie mniej szczęśliwi jak wówczas, 
gdy mieli go 
za boga.
Ghan się uśmiechnął.
– To będzie ciekawy czas. Przez kilka najbliższych lat zamierzam wszystko 
bacznie 
obserwować.
– Obserwować?
– Bogini wspaniałomyślnie zgodziła się zabrać to, co ze mnie zostało ze sobą, z 
biegiem 
nurtu.
Bogini skinęła głową.
– W odróżnieniu od Odmieńca, ja nie mam zamiaru płynąć przez wyjałowioną ziemię. 
Raźniej mi w sąsiedztwie bogów żab, czapli, czy władców bagien. Może twój stary 
nauczyciel 
obierze sobie na siedzibę któreś z rozlicznych opuszczonych miejsc – strumień, 
pole albo górę. 
Innych zaproszę również.
– A kto... – Perkar zmarszczył brwi i zaczął od początku. – Co ze strumieniem, 
który 
zamieszkiwałaś dawnymi czasy?
– Ach to – odrzekła. – Już się tym zajęłam. Mieszka w nim nowa bogini. Daj jej 
kwiaty, tak 
jak dawałeś mnie. – Uśmiechnęła się przy tym dziwnie, na poły tajemniczo, na 
poły z odrobiną 
smutku. Zbliżywszy się do niego jeszcze bardziej, przemówiła cichym głosem. – 
Żegnaj, 
ukochany. Stałam się naprawdę duża, a jest to dla mnie całkiem nowe doznanie. 
Jeszcze nie 
przepłynęłam całej długości, a jakaś część Boga Rzeki wciąż pozostaje przy 
życiu, chociaż 
z każdą chwilą uśmiercam go coraz bardziej. Może się jednak tak zdarzyć, że gdy 
dopłynę do 
ujścia, zdrzemnę się na krótko, a kiedy się obudzę, ujrzę nie ciebie, tylko 
twoich prawnuków. 
Może już nigdy nie będziemy ze sobą tak rozmawiać. Spośród wszystkich 
śmiertelników, 
których kochałam, ty byłeś zarazem najsłodszy i najbardziej kłopotliwy. To za 
twoją sprawą 
stałam się bardziej kobietą niż boginią. Żegnaj. – Postąpiła krok w tył.
– Żegnaj, bogini – odrzekł, na próżno usiłując zapanować nad drżeniem głosu.
– Żegnaj, Hezhi – powiedział Ghan. Zarówno on, jak i bogini zaczęli rozpływać 
się 
w wodzie, z której zostali uformowani. – Może od czasu do czasu zapalisz mi 
kadzidło.
Po chwili oboje zniknęli. Piątka śmiertelników w ciszy wpatrywała się w jasny 
nurt rzeki. 
W końcu rozległo się chrząkanie Tsema.
– Hmm... – zaczął.
– Tak, Tsem? – spytała Hezhi.
– Czy myślisz, że okazalibyśmy... brak szacunku, gdybyśmy się tutaj wykąpali?
Choć mogło to wydawać się dziwne, Perkar jako pierwszy zaniósł się śmiechem, a 
był on 
o wiele radośniejszy i zdrowszy, niż ich niedawny nerwowy chichot w Erikwer.
– Z radością wezmę kąpiel – oznajmił, gdy wreszcie przemógł wesołość. – Nie 
sądzę, żeby 
ona miała coś przeciwko temu.
Wykąpali się, po czym wrócili na górę. Perkar z Ngangatą po krótkich łowach 
ustrzelili 
niewielką antylopę. Oprawili zwierzynę i umieścili ją nad ogniem, który Yuu’han, 
Hezhi oraz 
Tsem rozniecili podczas ich nieobecności. Kiedy pieczyste było już gotowe, 
posilili się 
i oblizując zatłuszczone palce, zaczęli podziwiać zachodzące słońce.
Tsem ciężko westchnął.
– I co teraz? Co zrobimy?
– Teraz wrócimy do mojego ludu – odparł Perkar. – Powiemy im o nowej umowie z 
Panem 
Lasu, o nowych dolinach, które stoją przed nami otworem.
– Czy to zakończy wojnę? – ochryple spytał Yuu’han.
Perkar posłał mu zatroskane spojrzenie.
– Wiem, że zginęło wielu Mangów. Jest mi z tego powodu przykro, choć wiem, że 
moje 
uczucia mają tu niewielkie znaczenie.
– Oni byli wojownikami – padła odpowiedź. – Wybrali własną śmierć. Muszę jednak 
wiedzieć, czy warto było przechodzić przez to wszystko, pomagać wam nawet 
przeciw swoim.
– Było warto – odparł Ngangatą. – Wojna się skończy. Lud Perkara wiele mówi o 
walce 
i chwale, lecz tak naprawdę woli wypasać krowy w pokoju. Na ziemiach odebranych 
Mangom 
nigdy by tego pokoju nie zaznali.
– To prawda – przytaknął Yuu’han. – O równiny, na których pasą się nasze konie, 
walczylibyśmy do ostatniego człowieka.
– Dobrze o tym wiemy – zapewnił go Perkar. – Jedynie ogromna rozpacz zdolna była 
pchnąć 
mój lud przeciwko twemu. Teraz spokojnie osiedlimy się w dolinach, które o wiele 
bardziej 
nadają się do hodowli bydła. Możesz wrócić do swoich, przyjacielu, i powiedzieć 
im, że wojna 
się kończy.
– Raduję się, słysząc te słowa. Mój wuj także byłby uradowany.
– Twój wuj był wielkim człowiekiem. Przykro mi z powodu tego, co go spotkało.
Yuu’han nieznacznie się uśmiechnął.
– On wiedział, że umrze. Wiedział to od chwili opuszczenia wyspy. Miał widzenie.
– Dlaczego w takim razie... – zaczęła Hezhi.
– Choć stary, wciąż był mężczyzną – zaczął tłumaczyć Yuu’han. – A także Mangiem. 
Gdyby 
przyszło mu żyć znacznie dłużej, mógłby to utracić, mógłby stać się bezwolnym 
tobołkiem, który 
jego klan woziłby ze sobą. Jasne, że nadal byśmy się o niego troszczyli, bo był 
dla nas bardzo 
drogi. On sam jednak szybko by to znienawidził. Dlatego wybrał drogę, która 
przywiodła go do 
śmierci, ale zarazem przysporzy mu wiele chwały.
– Piraku – wtrącił Perkar.
– Umarł szybko i bez cierpienia, ale dzielnie. Troszczył się o was wszystkich, 
chciał oddać 
za was życie. – Rozejrzał się niepewnie dokoła. – Tak jak i ja. Proszę, żebyście 
zapamiętali, 
gdzie umarł i od czasu do czasu uczcili jego ducha.
– Nieprędko zapomnimy Erikwer – odparł Ngangata. – Jestem pewien, że niebawem 
twój 
wuj przywdzieje inne szaty. Może przybierze postać ogiera albo sokoła.
– Może tak być. Albo ze swym starym wierzchowcem, Ognistą Podkową, przemierza 
równiny w Krainie Duchów. Jakby nie było, pewien jestem, iż pozostał takim samym 
hałaśliwym, upartym starcem.
– Na pewno.
– Bez względu na to, gdzie przebywa, nigdy o nim nie zapomnimy – obiecał Perkar. 
– Będę 
mu posyłać dużo woti i piwa. Zacznę, jak tylko wrócimy do domu. Mam nadzieję, że 
razem ze 
mną wzniesiesz toast na jego cześć. Yuu’han potrząsnął głową.
– Chyba wrócę wzdłuż rzeki. Ta droga jest krótsza i łatwiejsza, niż jazda przez 
góry, 
zwłaszcza teraz, gdy Odmieniec jest bardziej przyjazny.
– Kiedy odjeżdżasz?
– Pewnie jutro rano.
– To długa podróż dla samotnego wędrowca – rzekł Ngangata.
Yuu’han wzruszył ramionami.
– Nie będę sam. Mój kuzyn będzie mi towarzyszyć. – skinął głową w stronę swego 
konia, 
Huu’yena.
– Będzie nam ciebie brakowało – zapewnił Perkar.
– A mnie was.
Czas jakiś rozmawiali jeszcze o mało istotnych sprawach, zapatrzeni w czerwone 
oko Bogini 
Ognia, a potem jeden po drugim zapadali w sen. Ngangata stanął na straży, lecz 
nawet i on 
pochrapywał spokojnie, gdy na niebie zajaśniały zorze nowego dnia.
Epilog
Różnokolorowa wiosna
W nozdrza Perkara falą ciepła uderzyła wspaniała woń czarnego woti. Obietnica 
smaku, jaką 
ze sobą niosła, z ogromną siłą obudziła w nim wspomnienia sprzed lat, gdy po raz 
pierwszy 
skosztował ciemnego, gorącego trunku. W jednej chwili poczuł na nowo to, co 
odczuwał 
wówczas: dumę, radość, miłość i przede wszystkim nadzieję. Obietnicę, że jego 
życie dopiero się 
zaczęło, a bezmierne połacie świata stały przed nim otworem. Czy kiedykolwiek 
przedtem słońce 
lśniło tak złocistym blaskiem?
Tak było zaledwie pięć lat temu. Teraz mijała właśnie piąta rocznica odbycia 
przez niego 
rytuału męskości, dnia w którym ojciec pokonał go na oczach całej rodziny, a 
potem wręczył mu 
pierwszy w życiu miecz.
– Wypij to, synu – namawiał ojciec. – Jesteś już w domu od ponad roku. Dość 
czasu 
upłynęło. Odłóż na bok żal i pij.
Perkar z wahaniem zajrzał do czarki. Trunek pachniał tak wspaniale. Co przed 
rokiem 
powiedział Karakowi? „Jestem niczym duch. To ty mnie takim uczyniłeś. Zasługuję 
jedynie na 
to, na co zasługuje duch – na wąchanie oparów woti...”
Uśmiechnąwszy się lekko, wzniósł czarkę w stronę ojca. Przedtem nigdy nie myślał 
o nim 
jako o kimś starym, teraz jednak Sherye wyglądał naprawdę staro. W przeciągu 
dwóch lat, które 
Perkar spędził poza domem, on musiał się postarzeć co najmniej o dziesięć. Włosy 
mu posiwiały, 
a wokół oczu pojawiły się zmarszczki wyryte przez ból i zmartwienie.
– Za twoje Piraku, ojcze – rzekł Perkar. Zbliżył czarkę do ust i wypił do dna. 
Napitek uderzył 
mu prosto do głowy, napełniając ją mgłą oraz posmakiem miodu jeszcze zanim 
rozlał się 
przyjemnym ciepłem po żołądku.
– Za twoje Piraku, mój synu – odparł ojciec i opróżnił swoje naczynie. Potem 
napełnił obie 
czarki jeszcze raz.
– Może z powrotem mam ciało – mruknął pod nosem i uśmiechnął się ponownie, tym 
razem 
z większym przekonaniem.
– Co masz na myśli? – spytał ojciec.
Potrząsnął głową.
– Nic takiego. Najlepiej jak najszybciej o tym zapomnieć. Sherye zmierzył go 
spojrzeniem 
stalowoszarych oczu i uśmiechnął się ponuro.
– Mój syn wyjeżdża na wyprawę, a kiedy wraca, ma usta pełne tajemniczych słów. I 
tak 
dobrze, że przynajmniej wrócił. A dzisiaj obchodzi piątą rocznicę wkroczenia w 
wiek męski.
Podniósł czarkę i obaj spełnili toast.
Ciepło z pierwszej czarki zaczęło wreszcie przenikać do krwi Perkara i jego 
ramiona 
ogarnęło odprężenie. Poprawił się nieco na poduszce. Siedzieli tylko we dwójkę w 
biesiadnej hali 
damakuty, w której Perkar się narodził. Tylko parę świec rozjaśniało ściany z 
czerwonego cedru, 
a strome poddasze całkowicie ginęło w ciemnościach. Na niskim stole nie było 
niczego prócz 
misy z gorącą wodą, dzbana grzejącej się w niej woti oraz dwóch czarek.
– Zdaje mi się, że jestem mężczyzną dopiero od roku – powiedział Perkar – 
najwyżej dwóch. 
Z pewnością nie byłem nim, gdy wyruszałem z Kapaką.
Sherye zaśmiał się ochryple i znów napełnił czarki.
– Nigdy nie jesteśmy mężczyznami, gdy mówią nam, iż nimi jesteśmy, synu. Dopiero 
znacznie później, gdy poddamy w wątpliwość naszą wartość, mamy sposobność 
przekonać się 
o tym.
Wypił trzecią czarkę, zaczekał aż Perkar uczyni to samo i natychmiast nalał 
czwartą kolejkę.
– Czyżbyś zamierzał dziś nas upić, ojcze? – spytał Perkar, któremu już zaczynało 
się kręcić 
w głowie.
– I to jeszcze jak – przytaknął ojciec. – Sam się przekonasz.
Po sześciu następnych kolejkach znacznie się do tego celu zbliżyli. Perkar czuł, 
jak drętwieje 
mu twarz, a do oczu napływają łzy. Przez długie miesiące wstrzemięźliwości, 
którą sam sobie 
narzucił, zdążył zapomnieć o szczególnej zdolności woti do wyciągania na wierzch 
tego, co 
ukryte. Pod wpływem trunku najtwardsi mężowie stawali się gadatliwi niczym małe 
dzieci.
Ojciec dłuższy czas kiwał się bez słowa w przód i tył, a ciszę mącił jedynie 
szelest jego 
rdzawo-czarnej tuniki.
– Kiedy weźmiesz sobie ziemię, synu? – zapytał w końcu. – Kiedy zbudujesz własny 
dom? 
Twój młodszy brat, Henyi, uczynił to cztery miesiące temu.
Perkar zagryzł wargi. Unikał rozmowy na ten temat, starał się wszystko tłumić w 
sobie. 
Teraz jednak słowa pomknęły z jego warg na podobieństwo rączego rumaka.
– Wtedy, kiedy już wszyscy coś sobie wybiorą – powiedział głośniej niż 
zamierzał. – Kiedy 
wszyscy, których skrzywdziłem, znajdą najlepsze dla siebie pastwiska.
Ojciec niecierpliwie machnął ręką.
– Wielu spośród tych, których skrzywdziłeś, już nie żyje.
– Wobec tego ich dzieci.
– Ilu pokoleniom zamierzasz płacić, mój synu? Naprawiłeś przewiny – zakończyłeś 
wojnę 
z Mangami i uzyskałeś nowe ziemie dla Ludu Pastwisk. Prawdę rzekłszy, nikt z nas 
nie 
wiedziałby o twych uczynkach, gdybyś sam nam o nich nie opowiedział. Nie była to 
pierwsza 
wyprawa do Balat, z której nikt nie powrócił.
– Tak. Słyszałem nawet, że niektórzy oskarżali Alwatów. Akera wyruszył nawet z 
braćmi, 
żeby szukać na nich pomsty.
– Ale jej nie znalazł – wtrącił ojciec. – Nikogo z tego powodu nie spotkała 
krzywda.
Perkar pomyślał, iż krzywdą było już samo pomawianie Alwatów. I choć prawda o 
tamtych 
wydarzeniach stała się szeroko znana, ludzie pokroju Akery i tak będą usiłowali 
wyrównać 
wyimaginowane porachunki z Alwatami. Lecz i tak jeszcze nie to było najgorsze.
– Najbardziej kłopotliwe jest to, w jaki sposób wszyscy mnie traktują – cicho 
rzucił Perkar.
– Jak bohatera? Przecież nim jesteś. Pieśni o tobie rozchodzą się już po całym 
kraju. A niby 
jak mieliby cię traktować? Jak wyjętego spod prawa wyrzutka? Czy wówczas czułbyś 
się lepiej? 
Karą bohatera jest to, że wszyscy tak się do niego odnoszą. Niebawem to 
dostrzeżesz. Jedź po 
swoją ziemię, synu. Za długo na to czekasz.
– Być może.
– I pomyśl o ożenku. Także i na to najwyższa już pora. Bakume ma na wydaniu 
posażną 
córkę... – Umilkł na widok wyrazu twarzy syna i opróżnił kolejną czarkę woti. – 
No cóż, jako 
ojciec musiałem spróbować. Jak ci wiadomo, mężczyzna może mieć dwie żony.
Perkar wpatrywał się w oblicze ojca. Co też Sherye dostrzegł w jego oczach?
Chyba wiedział. Także z tym zwlekał nazbyt długo, więc wkrótce trzeba będzie 
zrobić ze 
wszystkim porządek.
Hezhi obudziła się z krzykiem. Serce trzepotało w jej piersi oszalałym rytmem, a 
krew 
pulsowała chłodem, jakby lodowate korzenie, przebiwszy się przez skórę, sięgały 
w głąb żył. Na 
jawie, przerażające obrazy szybko blakły, zmywane różową poświatą brzasku. 
Leżała 
nieruchomo z szeroko rozwartymi oczami. Czekając, aż ulotnią się ostatnie opary 
snu, 
zastanawiała się, czy kiedykolwiek uwolni się na dobre od nocnych koszmarów. 
Przez ostatnie 
dwa tygodnie nic nie zakłócało jej snu, a teraz znowu... Klacz i łabędź 
zapewniały, że mogą 
ochronić ją od tych zwidów, Hezhi jednak czuła, iż taka pomoc w ostatecznym 
rachunku 
przyniosłaby jej więcej szkody niż pożytku. Z każdym upływającym dniem strach 
malał, 
podobnie jak i blizna po pchnięciu nożem na jej boku, którą troskliwie zajmowała 
się matka 
Perkara. Codzienne zabiegi obejmowały kąpiele, masaż i nacieranie łojem. Na 
samym początku 
usłyszała, że jeśli zlekceważy sterczące ze skóry białe zgrubienie, doczeka się 
twardej, 
nieprzyjemnej narośli, która nie da jej spokoju do końca życia. Przypuszczała, 
że ignorując 
niepokojące sny – bądź też pozwalając je stłumić swym pomocnikom – doprowadzi do 
podobnych rezultatów. W przeciągu roku, jaki upłynął od opuszczenia Balat, 
koszmary stawały 
się coraz rzadsze, coraz mniej wyraziste. Któregoś dnia znikną na dobre.
W osadzie zaczęły piać koguty, więc wstała, przemyła twarz w misie z wodą i 
odszukała 
sukienkę, tę złoto-brązową, którą najbardziej lubiła. Ubrawszy się, zeszła 
schodami do hali.
Na dole ujrzała Perkar ze swoim ojcem. Perkar leżał na wznak, miał zamknięte 
oczy 
i szeroko otwarte usta. Sherye zastygł z czołem wpartym w blat stołu, jak gdyby 
pragnął oddać 
cześć bogu drzewa, z którego wycięto deski. Wspomnienie koszmaru było na tyle 
silne, że 
natychmiast ogarnęła ją fala strachu. Przeraziła się, że obaj nie żyją, lecz 
ujrzawszy butelkę woti, 
szybko odkryła prawdę. Towarzysząca temu ulga była tak wielka, że aż parsknęła 
śmiechem. 
Zatem Perkar w końcu uległ i dał się namówić ojcu na wypicie woti. A więc także 
i on powoli 
wracał do zdrowia.
Jej uwagę przykuł jakiś szmer. Stojąca w przeciwległym końcu hali Kila – matka 
Perkara – 
dawała jej znaki ręką. Przemknęła ku niej na pacach, by niepotrzebnym hałasem 
nie obudzić 
śpiących.
Kila była drobną kobietą, wzrostem oraz posturą ustępującą nawet Hezhi, a mimo 
to 
wydawała się znacznie większa, jak gdyby wiek przydał jej wyniosłości. Twarz 
Kili 
przypominała Hezhi ptaka, drobnego i delikatnego niczym wróbel. Jej włosy, 
zebrane w trzy 
sięgające kolan warkocze, miały ową dziwną, czerwono-brązową barwę, do której 
Hezhi bardzo 
wolno się przyzwyczajała.
– Dziękuję – wyszeptała Kila. – Lepiej dajmy im pospać. Jeśli ich teraz 
zbudzimy, nie będą 
zadowoleni. Czy pójdziesz ze mną nakarmić kury?
Hezhi skinęła głową i podążyła za starszą kobietą na podwórze.
– Najczęściej karmią je Aberra z córką – wyjaśniła Kila, otwierając drewnianą 
skrzynię 
z ziarnem – ale dzisiaj poszły do innych zajęć.
– Chętnie pomogę – zapewniła Hezhi. Zaczerpnęła garść ziarna i zaczęła 
rozsypywać je po 
podwórzu, naśladując ruchy Kili. Z zakamarków pobliskich zabudowań natychmiast 
nadleciały 
czerwono-złote ptaszki i zaczęły uwijać się u ich stóp na podobieństwo dworzan, 
którzy niegdyś 
otaczali jej ojca. Hezhi uśmiechnęła się na to wspomnienie, ale zaraz 
spoważniała. Co stało się 
z tamtym dworem, z pałacem? Czy Nhol przetrwało śmierć Rzeki? Czy jej ojciec 
nadal sprawuje 
władzę? Wbrew sobie, znów poczuła tęsknotę za miastem, w którym się urodziła, a 
także – co 
dziwiło ją najbardziej – lekki niepokój o ojca, matkę, siostry. Chociaż prawie 
ich nie znała, teraz 
już rozumiała, że w jakimś niewielkim, lecz wymiernym stopniu byli dla niej 
ważni.
– Cóż cię niepokoi, dziecko? – zapytała Kila.
– Myśli o domu.
– Po tym, co opowiadał Perkar, dziwię się, że za nim tęsknisz.
– Ja też – przyznała Hezhi. – Martwię się o rodzinę, a już najbardziej 
chciałabym wiedzieć, 
co słychać u Qey.
– To ta kobieta, która cię wychowywała?
– Tak.
Kila czas jakiś milczała, podrzucając ziarno słabszym ptakom, które nie nadążały 
za resztą 
stada.
– Czy tam powrócisz? Hezhi wzruszyła ramionami.
– Nie wiem. Sama nie wiem, co zrobię. Kila spojrzała jej prosto w oczy.
– Mam nadzieję, że nie wrócisz i zostaniesz tutaj. Nigdy nie miałam córki... – 
przez jej twarz 
przemknął cień – w każdym razie żadnej, która by przeżyła. Ty byś mi ją 
zastąpiła.
Hezhi przyjęła te słowa z uśmiechem. Kila miała dobre zamiary. Lubiła tę 
kobietę, ale 
pamiętała przecież Brata Konia, który proponował jej to samo zaraz po ucieczce z 
Nhol. „Możesz 
zostać Mangiem” – powiedział jej wtedy. A przecież pomimo jak najlepszych 
intencji starego 
szamana, zapewnienie to okazało się jedynie czczą obietnicą. Z ludem Perkara 
przebywała 
znacznie dłużej – już ponad szesnaście miesięcy – ale wciąż nie bardzo wierzyła, 
że znajdzie 
tutaj swój dom. Przynajmniej Tsem był szczęśliwy. Jako pastuch i wznoszący płoty 
cieśla okazał 
się o wiele bardziej pożyteczny, niż jako myśliwy. Ciężka praca pod gołym niebem 
wyraźnie mu 
odpowiadała. Tak, Tsem mógł wieść tutaj szczęśliwy żywot. Natomiast w miarę 
upływu czasu 
Hezhi zastanawiała się coraz częściej, gdzie tak naprawdę było jej miejsce.
Kila westchnęła.
– Jednak nawet jeśli zostaniesz, pewnie i tak wkrótce wyjdziesz za mąż. Już 
teraz jest dwóch 
chętnych do twojej ręki.
Hezhi gwałtownie uniosła głowę.
– Co takiego?
Starsza kobieta wybuchnęła śmiechem.
– Szkoda, że nie widzisz swojej miny. Ależ oczywiście, że są chętni. Spójrz 
tylko na siebie! 
Piękna młoda kobieta w wieku zdatnym do zamęścia.
– A któż to taki?
– Sąsiedzi. Synowie gospodarzy wyruszający na nowe ziemie. Mężczyźni, którym nie 
zależy 
na posagu, a na pięknej pannie młodej, i do tego szamance.
– Sądziłam, że nikt nie chce poślubić kobiety bez wiana.
Kila obrzuciła wzrokiem uwijający się drób, pokiwała z zadowoleniem głową i 
zawróciła 
w stronę domu. Od gór nadleciała łagodna poranna bryza, chłodna i ożywcza, 
niczym kąpiel 
w źródlanej wodzie.
– W zwyczajnych czasach rzeczywiście tak by było, ale obecne czasy nie są 
zwyczajne. 
Wiano ma zwykle postać ziemi oraz bydła, przy czym to właśnie ziemia ma 
największe 
znaczenie. Dzisiaj jednak ziemi mamy pod dostatkiem. A poza tym... – posłała 
Hezhi przebiegłe 
spojrzenie – ty masz posag.
– Mam?
– Sherye przeznaczył dla ciebie dwa byki i trzynaście krów. Nie wiedziałaś o 
tym?
Przez dłuższą chwilę Hezhi stała jak oniemiała.
– Kiedy? – spytała, gdy odzyskała wreszcie zdolność mówienia.
– Dziesięć dni temu, na twoje piętnaste urodziny. Dwa byki i trzynaście krów. 
Razem 
piętnaście.
– To bardzo miło z jego strony – cicho odrzekła Hezhi, zmagając się z zawrotem 
głowy.
– Przecież mówiłam, że jesteś dla nas jak córka.
Rodzice Perkara bardzo chcieli wydać ją za mąż! Zastanawiała się, w jakim 
stopniu uważali 
ją za córkę i jakie z tego wynikały następstwa. Po przeszło rocznym pobycie w 
Krainie Pastwisk 
chyba się już tego domyślała.
* * *
Perkar raz jeszcze zebrał wszystkie siły, żeby dźwignąć słupek ogrodzenia, ale 
potknął się i z 
rozmachem siadł na ziemię. Świat zawirował mu przed oczami, jednak po chwili 
mdłości minęły.
– Wstawaj i bierz się do roboty – zawołał Ngangata wesołym głosem. – Szybciej to 
z siebie 
wypocisz.
Oddalony o pięćdziesiąt kroków Tsem zabuczał donośnie:
– Zawsze byłem ciekaw, czy ten twój miecz leczył również kaca.
– Nie wiem – odburknął Perkar, ściskając głowę dłońmi. – Kiedy nosiłem Harkę, 
ani razu się 
nie upiłem. Szkoda, że już go nie mam, bo bym się przekonał.
– Spróbuj lepiej tego – rzucił Ngangata, podchodząc bliżej.
Stali na grzbiecie wzgórza, a w dole leniwie pasło się około pięćdziesięciu 
czerwonych krów. 
Tsem również zaprzestał pracy i wyminąwszy kilka z nich, ruszył w górę zbocza, 
by dołączyć do 
Perkara i Ngangaty.
Perkar zerknął podejrzliwie na skórzany bukłak.
– Co tam jest?
Ngangata wetknął między zęby zerwane źdźbło trawy.
– Woda.
Perkar przełknął ostrożnie odrobinę płynu. To naprawdę była woda, zimna, 
źródlana woda 
o posmaku deszczu i topniejącego śniegu. Był pewien, że zaraz zwymiotuje, lecz 
po chwili 
rzeczywiście poczuł ulgę.
– Daj też i mnie – wydyszał Tsem, więc Ngangata wsunął bukłak w masywne dłonie 
olbrzyma. – Dobrze nam idzie z tym płotem – rzekł Tsem, niemiłosiernie kalecząc 
język Perkara.
– Dzięki tobie i Ngangacie – mruknął Perkar. – Dzisiaj nie macie ze mnie 
większego 
pożytku. – Spojrzał z namysłem na Ngangatę. – Jak długo zamierzasz jeszcze 
zostać? – Zawahał 
się, po czym dodał: – W ogóle nie przypuszczałem, że wrócisz.
Ngangata rozprostował ramiona i omiótł wzrokiem las, jak gdyby wypatrywał 
czającego się 
wśród drzew przeciwnika.
– No cóż, musiałem się upewnić, że nie wpakowałeś się w jakieś nowe kłopoty. A 
poza tym 
chciałem sprawdzić, czy pieśni mówią prawdę.
– Pieśni?
– Tak. Te, które słyszałem w Morawta, opowiadały o bohaterze Perkarze dwukrotnie 
przewyższającym wzrostem rosłego męża. Musiałem zobaczyć to na własne oczy.
Perkar zamknął oczy, ale przez to kołowrót w jego głowie stał się jeszcze 
bardziej nieznośny, 
więc raptownie rozwarł powieki.
– Nawet mi nie wspominaj o takich pieśniach.
Ngangata usiadł obok tak, że ich ramiona lekko się stykały.
– Nie powinienem droczyć się z tobą – przyznał – ale pomyślałem, że w tych 
nowych 
pieśniach jest coś, o czym zapewne chciałbyś wiedzieć.
– To znaczy?
– Chodzi mi o Odmieńca. Rzeka, która była Odmieńcem, ma teraz nowe imię.
– Nowe imię dla nowej rzeki – odparł Perkar, czując zarazem mimowolny dreszcz. 
Pięć lat 
temu przyobiecał bogini, że ją pomści i mimo wszystko dotrzymał słowa, dał jej 
zemstę, a także 
znacznie więcej. – Jak ją teraz zwą?
Uśmiech na obliczu Ngangaty stał się jeszcze szerszy.
– Ha, ha. Wiedziałem, że tego akurat zechcesz się dowiedzieć. – Zatarł dłonie, 
po czym legł 
na plecach i zapatrzył się na sunące leniwie obłoki, a jego dziwne, ciemne oczy 
Alwata odbijały 
błękit nieba. – No więc, Mangowie zwą ją Tu’da’an, Rzeką Wiosny, ponieważ 
przyniosła ze sobą 
nowe życie. Wielu twoich pobratymców zwie ją po prostu Itani, Płynącą Boginią. 
Ale znana jest 
także pod jeszcze jedną nazwą. – Pół-człowiek zamilkł na chwilę, jakby 
nasłuchując płynących 
z góry odgłosów.
– No? – burknął Perkar rozdrażnionym tonem.
– Wielu zwie ją Animiramu.
Perkar nie wyrzekł słowa, tylko powędrował spojrzeniem ku najdalszej linii drzew 
ku 
odległej północy, gdzie ona płynęła.
– Wybaczcie – przerwał ciszę Tsem – ale co oznacza to słowo?
– Bogini, którą on kochał – cicho wyjaśnił Ngangata.
Perkar nie miał zamiaru drążyć tego tematu.
– Nie odpowiedziałeś na moje pytanie – burknął bardziej opryskliwie, niż 
zamierzał. – Jak 
długo zostaniesz tutaj tym razem?
Ngangatą zastanawiał się przez chwilę.
– Nie wiem. Pewnie parę dni.
Perkar potarł obolałą głowę. Czy powinien rozpoczynać rozmowę na nurtujący go 
temat, 
skoro czuł się tak paskudnie? Z drugiej jednak strony byli tutaj Tsem z Ngangatą 
i nikt im nie 
przeszkadzał.
– Posłuchaj, Ngangato. I ty też, Tsemie. Wyruszam, by objąć w posiadanie ziemię 
w nowych 
dolinach. Myślę, że nadeszła pora, żeby to uczynić.
– To dobrze – stwierdził Ngangatą. – Czekałeś aż nazbyt długo. Perkar utkwił w 
Ngangacie 
spojrzenie przekrwionych oczu.
– Przyszło mi do głowy... – zaczął.
– Och, nie – wpadł mu w słowo Ngangatą. Perkar zrobił zbolałą minę.
– Najpierw mnie wysłuchajcie. Otóż chcę, żebyście pojechali ze mną.
– Pewnie po to, by zrobić za ciebie całą robotę – burknął Tsem.
– By dostać swój kawałek ziemi – zaoponował Perkar. – Każdy z was otrzyma 
trzecią część 
mojego nadania.
Ngangatą przypatrywał mu się w milczeniu, ważąc w myślach to, co usłyszał. On 
rozumiał, 
co ofiarowywał im Perkar.
– Jakże to możliwe? – zapytał cicho. – Nadanie otrzymać mogą wyłącznie 
członkowie klanu. 
Tsem i ja nie mamy klanu.
– Pytałem o to strażnika prawa. Ojciec i ja usynowimy was. Podzielimy się ziemią 
tak, 
jakbyśmy byli rodzeństwem. A wasza ziemia przejdzie potem na waszych synów.
– To ja mogę mieć ziemię na własność? Tak po prostu? – Z miny Tsema widać było, 
iż sądzi, 
że się przesłyszał. Perkar powtórzył więc swe słowa w języku Nhol.
– Ale ja nie mogę mieć synów – odrzekł Tsem głosem drgającym od podniecenia. – 
Tacy jak 
ja nie mogą mieć dzieci, ale...
– To bez znaczenia – zapewnił Perkar. – Przekażesz ją, komu tylko zechcesz. To 
będzie 
twoja ziemia.
– Po długotrwałej, ciężkiej pracy – dodał Ngangatą. – To nie są wykarczowane 
pastwiska, 
Perkarze, a ja jestem myśliwym, tropicielem, nie pastuchem.
– Przez wiele lat, zanim wykarczujemy drzewa i powiększymy stada, większość 
naszego 
pożywienia pochodzić będzie z łowów. Jeżeli zajmować się będziesz jedynie 
łowami, ziemia 
i tak pozostanie twoja.
– No tak, lecz z przedstawionych przez ciebie warunków wynika, iż stałbym się 
twoim 
bratem. – W głosie Ngangaty zabrzmiały tony obrzydzenia.
Perkar spojrzał na niego z bezbrzeżnym zdumieniem. Był pewien, że po wszystkich 
przejściach zostali przyjaciółmi bliższymi sobie niż bracia.
Dopiero gdy ujrzał, jak pół-człowiek z ogromnym wysiłkiem tłumi w sobie 
wesołość, 
zrozumiał, że jego oferta została przyjęta.
– Czyż nie jest tutaj pięknie? – spytał Perkar, wskazując ramieniem dolinę.
Początkowo Hezhi sądziła, że było to pytanie czysto retoryczne, lecz utkwione w 
niej 
spojrzenie błyszczących, szarych oczu wyraźnie domagało się odpowiedzi.
– Oczywiście, że jest – przytaknęła. I rzeczywiście było. Ogrom doliny zatykał 
dech w piersi 
i choć nie budził nabożnego podziwu jak niektóre z oglądanych w Balat widoków, 
to usiana 
skałami łąka, na obrzeżach której rosły świerki kołysane spływającym z gór 
wiatrem, wyglądała 
naprawdę malowniczo. Natomiast oczy Perkara lśniły bezgranicznym zachwytem. Jak 
na wiele 
innych rzeczy, patrzył na dolinę inaczej niż ona.
Wyciągnął rękę w stronę niewielkiego pagórka.
– Tam zbuduję moją damakutę. A tam będzie pastwisko – dodał, spoglądając na 
przecinający 
łąkę strumień.
– To chyba dobry wybór – powiedziała Hezhi – chociaż słabo znam się na 
pastwiskach.
Zerknął na nią z ukosa, niepewnie.
– Przejdźmy się – zaproponował, zsiadając z konia.
Hezhi patrzyła z siodła, jak przywiązuje cugle do pobliskiego drzewa, po czym z 
ociąganiem 
również ześlizgnęła się na ziemię.
– Gdzie się podziali Tsem z Ngangatą? – zapytała. – Cały czas jechali tuż za 
nami.
– Oni... no... pojechali obejrzeć swoje ziemie – wydukał Perkar, oblewając się 
rumieńcem.
– Aha. – Poczuła dziwny ucisk w żołądku. – Dokąd pójdziemy?
– Ot tak, pospacerujemy sobie. Musimy o czymś pomówić.
Sądząc z jego tonu, musiało to być coś poważnego, więc żołądek odpowiedział 
jeszcze 
silniejszymi skurczami. Omówienie jakiej sprawy wymagało czterodniowej jazdy 
przez głuszę? 
Denerwowało ją, że Perkar znów bawił się w sekrety. Na przykład nic jej nie 
powiedział 
o zamiarze ofiarowania ziemi Tsemowi. Wiadomość tę wyciągnęła dopiero od swego 
dawnego 
sługi. Podczas jazdy do tej doliny też prawie się do niej nie odzywał, jak gdyby 
wstydził się tego, 
że robi przed nią tajemnice. Dobrze znała tę cechę Perkara i bardzo jej nie 
lubiła. Jednak teraz, 
gdy w końcu nadszedł moment szczerości, wystraszyła się tego, co miała usłyszeć. 
Czyżby 
bardziej obawiała się szczerości Perkara niż jego wykrętów?
– Dzięki tobie Tsem stał się bardzo szczęśliwy – powiedziała tyko po to, by 
odciągnąć 
w czasie rozmowę z Perkarem.
– I bardzo dobrze. Zasłużył sobie na szczęście.
– To prawda. – Tylko dlaczego czuła się tak, jakby Perkar ukradł jej najlepszego 
przyjaciela? 
– Ty też jesteś szczęśliwy – ciągnęła. – Jeszcze nigdy cię takim nie widziałam.
– Jakim?
– Szczęśliwym. Podnieconym. Bez przerwy mówisz tylko o swojej ziemi i damakucie. 
Cieszę się, że w końcu postanowiłeś tutaj przybyć. Twoja rodzina też jest 
zadowolona. 
Dlaczego... – urwała nagle, żeby zastanowić się, co tak naprawdę chciała 
powiedzieć.
– Tak? – rzucił zachęcająco. Zagłębili się właśnie między pierwsze drzewa. 
Perkar odwrócił 
się i, lekko zdenerwowany, zajrzał jej głęboko w oczy.
– Dlaczego tak bardzo się oddalasz? Ngangata powiada, że jesteśmy w 
najodleglejszym 
zakątku nowych ziem. Od najbliższego domostwa dzieli nas przeszło dzień drogi.
Perkar wzruszył ramionami.
– Nie na długo. Niebawem dokoła zaroi się od ludzi.
– To nie jest odpowiedź na moje pytanie.
– Tam, pośród mego ludu, nie czuję się jak w domu. Już nie. A Tsem z Ngangatą... 
– urwał, 
nie kończąc.
– Też nigdy nie poczują się tam jak w domu? Czy to chciałeś powiedzieć?
– Tak. Tymczasem tutaj może być inaczej. Tutaj wszyscy możemy czuć się jak w 
domu.
– Masz na myśli siebie, Tsema i Ngangatę – powiedziała ostrożnie. Chciała mu dać 
do 
zrozumienia, że o kimś zapomniał.
Perkar opuścił ramiona, a choć jego usta bez ustanku się poruszały, nie dobiegał 
z nich żaden 
dźwięk. Wyraźnie poruszony, pochylił się, jakby chciał wyszeptać jej coś wprost 
do ucha i...
Pocałował ja bez najmniejszego ostrzeżenia. Zupełnie się tego nie spodziewała, 
nie w tym 
momencie. Może rok temu, ale nie teraz. Czy Perkar niczego nie potrafił zrobić 
dobrze?
Ale ten pocałunek był chyba dobrą rzeczą. Doszła do tego wniosku, gdy zapanowała 
nad 
pierwszą falą przerażenia. Był czuły, słodki, a gdy się skończył, ku własnemu 
zaskoczeniu 
poczuła lekkie rozczarowanie.
– Ja... chciałem to zrobić już dawno temu – wyznał.
– To czemuś tak długo z tym czekał? – spytała z nutką goryczy w głosie.
W oczach Perkara pojawił się przemieszany z zaskoczeniem smutek.
– Nie myślałem...
– O nie, oczywiście, że nie. Jasne, że nie myślałeś. – Z każdym słowem ogarniał 
ją coraz 
większy zapał. – Nie myślałeś, gdy twoja matka planowała mój ślub z jakimś 
pastuchem, którego 
nie widziałam na oczy, a wszyscy wokół rozprawiali o twoich zaślubinach z jakąś 
krowią 
księżniczką, zaś Tsem... – Zamilkła, przygryzła wargi, ale zaraz podjęła wątek. 
– Przez ponad rok 
nie pomyślałeś, by okazać mi w jakikolwiek sposób to, co myślisz albo czujesz. – 
Zacisnęła 
wargi, przeświadczona, że powiedziała za dużo.
Perkar wbił wzrok we własne stopy.
– Przepraszam – wyszeptał. – Myślałem, że to oczywiste.
– Jedyną oczywistą dla mnie rzeczą jest to, że nikomu nie zależy, żeby zobaczyć 
nas razem.
– Ale przecież ciebie pocałowałem.
– To może oznaczać wiele różnych rzeczy – burknęła.
– A ty ten pocałunek oddałaś.
– To też może oznaczać wiele różnych rzeczy – oznajmiła, lecz głos jej drżał, bo 
Perkar 
znów przysunął się bliżej.
– Dla mnie znaczy to – wydyszał głosem cichym niby tchnienie – że cię kocham.
Chciała rzucić jakąś sarkastyczną uwagę, powiedzieć, że na to było już za późno, 
zadać mu 
nieco bólu.
Wszystko, co powiedziała, sprowadziło się do krótkiego:
– Och.
Wzruszył ramionami.
– Jeszcze jeden powód, aby przenieść się tak daleko. Kocham moją rodzinę, lecz 
mam dosyć 
tego ich swatania. Jeżeli cokolwiek wyniosłem ze wszystkich tych przejść, to 
pewność, iż 
najcenniejsze jest Piraku, które znajduje się samemu. A mnie szczęście 
sprzyjało, bo znalazłem 
ciebie. Za to, i tylko za to, gotów jestem podziękować Odmieńcowi.
Zacisnęła powieki, ale łzy i tak znalazły drogę na policzki.
– Świetna chwila, żeby coś takiego zaczynać – mruknęła pod nosem. – Akurat 
teraz, gdy 
pogodziłam się z myślą o wyjeździe.
– Wyjazd? – Patrzył na nią z szeroko otwartymi ustami, jak gdyby podobna myśl 
nigdy nie 
przyszła mu do głowy. – Dokąd?
– Może z powrotem do Nhol, może gdzieś, gdzie jeszcze nie byłam. Nie wiem. 
Dokądś.
– Z powrotem do Nhol?
– No pewnie. A co mnie tutaj czeka?
– Właśnie ci powiedziałem.
– Tak, chyba tak. Ale ja nie wiem, czy jestem gotowa, by stać się żoną. Wiem, 
mam 
piętnaście lat, tylko że ja nigdy nie miałam dzieciństwa, Perkarze. Jak mam stać 
się kobietą, 
skoro nigdy nie byłam dziewczynką?
Perkar wziął ją za rękę.
– Nie prosiłem, żebyś za mnie wyszła. Powiedziałem tylko, że ciebie kocham, a o 
tym 
przecież sama dobrze wiedziałaś. Wiedziałaś, prawda?
– Tak – przyznała, ocierając łzy. – Tak, choć ty nigdy mi tego nie powiedziałeś.
– No cóż, widać pod tym względem oboje jesteśmy tacy sami – łagodnie zauważył 
Perkar.
– Och – westchnęła – oczywiście, że ciebie kocham, ty głupku.
– No to zostań tutaj z Tsemem, Ngangatą i ze mną. Ze swoją rodziną.
Hezhi odetchnęła głęboko i spojrzała na chłopaka, którego najpierw oglądała w 
swoich 
snach. Po chwili dotarło do niej, że już nie płacze.
– No tak – powiedziała w końcu. – Chcę tutaj zostać razem z wami. Naprawdę. Ale 
nie 
jestem gotowa do małżeństwa. Nie jestem i już, pomimo moich lat. Chcę... – 
Ściągnęła brwi 
i posłała mu wyzywające spojrzenie. – Chcę, żeby przez jakiś czas zalecano się 
do mnie. Chcę 
usłyszeć więcej opowieści o dwugłowych krowach. Chcę oddzielić to, co czujemy, 
od tego, co 
razem przeszliśmy.
– Pragnę ci przypomnieć, że nie prosiłem cię o rękę... – zaczął Perkar, lecz 
uciszyła go, 
przykładając palec do ust.
– Ale poprosisz, Perkarze Kar Barku. Poprosisz. A pragnę udzielić ci dobrej 
odpowiedzi, 
kiedy już to uczynisz.
Perkar z uśmiechem pogładził ją po dłoni.
– Zatem wszystko w porządku. To niby jak mam się do ciebie zalecać?
Otarła resztki łez, a na jej wargach zaigrał figlarny uśmieszek.
– No cóż – powiedziała. – Myślę, że możesz mnie jeszcze raz pocałować, a potem 
poszukamy mojego opiekuna.
Wiatr poruszył gałęziami drew, na ziemi zatańczyły cętkowane cienie liści. To 
był długi 
pocałunek.