James Grady

Rzeka ciemności

Nowa powieść szpiegowska autora bestsellera Sześć dni Kondora

Przełożył ANDRZEJ LESZCZYŃSKI
AMBER
Tytuł oryginału RIYER OF DARKNESS
Ilustracja na okładce MARIUSZ IZDEBSKJ
Opracowanie graficzne ADAM OLCHOWIK
Redaktor EWA WOJCIECHOWSKA
Redaktor techniczny JANUSZ FESTUR
Copyright © 1991 by James Grady, Inc.
For the Polish edition
Copyright © 1993 by Wydawnictwo Amber Sp. z o. o. Published in cooperation 
with Wydawnictwo Mizar Sp. z o.o.
ISBN 83-7082-113-8
Wydawnictwo Amber Sp. z o.o.
Warszawa 1993. Wydanie I
Skład: Zakład Kolonel w Warszawie Druk: Drukarnia Wojskowa w Łodzi


Dla Luke'a, De Oppresso Liber


Wszystkie statki żeglują w chwale po rzece ciemności.
Generał William Cochran
Wicedyrektor CIA


TUŁACZ


Pewnej zimowej niedzieli w Los Angeles, siedem minut przed północą, Jud Stuart 
spojrzał w lustro za barem i stwierdził, że chudzielec w kraciastej sportowej 
kurtce przyszedł, żeby go zabić.
„Najwyższy czas" — pomyślał.
Tamten przysiadł na stołku w pobliżu wejścia i strzelił zapałką, przypalając 
camela. Siedzący o dziewięć stołków dalej Jud, poprzez smród uryny i 
skwaśniałego piwa, wyczuł swąd siarki. Przyjrzał się oświetlonym płomykiem 
rysom zabójcy i zyskał pewność, że nigdy przedtem go nie widział.
Sięgając drżącą dłonią po piwo potrącił pusty kieliszek. Uniósł szklankę 
niczym puchar, dopił resztkę gorzkiego napoju i poczuł, jak w miejsce strachu 
i wściekłości wraca chłodne opanowanie. Nareszcie. Po upływie tysiąca 
bezbarwnych, wypełnionych pijaństwem dni znów znalazł się na znanym sobie 
gruncie. Wysłanie zabójcy miało w końcu jakiś sens.
Krzepki barman, który do tej pory zasypywał Juda kłamstwami o swej grze w 
uniwersyteckiej drużynie piłkarskiej, pochylił się teraz w jego stronę i 
trzymaną w zębach wykałaczką wskazał kilka monet leżących obok pustych naczyń.
— Nie starczy na następną kolejkę — powiedział.
— W takim razie się ustatkuję — mruknął Jud. Był potężnie zbudowanym 
mężczyzną, o niezwykle szerokich ramionach i wielkim, wystającym brzuszysku. 
Miał krótkie, rudawobrązowe włosy, a ręce niemal tak grube, jak łydki innych 
ludzi. W jego twarzy, o łagodnych kiedyś, chłopięcych rysach, a teraz obwisłej 
i bladej, wyróżniały się tylko sine wory pod przekrwionymi oczyma.
Jedynie podstęp mógł mu dopomóc w ucieczce. Zamknął oczy
i powoli osuwał się ze stołka, rozkładając szeroko ręce, aby dyskretnie 
zastosować jeden z padów dżudo.
Lecz zawartość alkoholu we krwi osłabiła jego refleks. Grzmotnął z całej siły 
głową o kafelki podłogi i stracił przytomność.
— Pijany jak bela — orzekł barman.
Żaden z pijaczków nawet się nie obejrzał, nikt się nie zaśmiał. Facet w 
kraciastej kurtce musiał wydawać na swoje ciuchy więcej niż cała reszta 
klientów baru; dla nich był strojnisiem. Przyglądał się, jak barman wsypuje 
forsę Juda do kieszeni i wychodzi zza kontuaru.
— Wstawaj! — wrzasnął. — Rusz się, bo wylądujesz w korralu. Kopnął opiętą 
dżinsami goleń leżącego. Ten nie drgnął nawet. Nie musiał udawać, był naprawdę 
nieprzytomny.
— Cholera! — Barman schylił się i chwycił pijaka za kostki. — Nie płacą mi za 
sprzątanie gówna.
Szarpnął. Ciało Juda przesunęło się ledwie o kilka centymetrów.
— Do diabła! On musi ważyć z tonę!
— Pomogę panu — zaofiarował się Chudzielec.
Chwycił jedną nogę Juda, który nosił tanie, czarne tenisówki; był bez 
skarpetek. Barman ruchem głowy wskazał tylne wyjście i zaczął odliczać:
— Raz, dwa, już!
Pociągnęli go razem po podłodze. Wełniany bezrękawnik podwinął się, 
odsłaniając wielkie brzuszysko i nie owłosioną pierś.
— Jesteś silniejszy, niż myślałem — stwierdził barman.
— Owszem — odparł Chudzielec.
Jud poczuł coś, gdy głowa mu podskoczyła, kiedy mijali próg tylnego wyjścia. 
Nie otwierał oczu, udawał pozbawionego czucia. Wlokący go mężczyźni 
przystanęli na podeście za drzwiami.
— Oto i korral — rzekł barman, wskazując w dół na ogrodzone drewnianym 
parkanem, zaśmiecone podwórko. — Ale trzymamy tu wyłącznie kastrowane byki. — 
Ich śmiech rozbrzmiał echem pośród mroźnej nocy. Barman zerknął w stronę 
tonących w mroku schodków. — Mam nadzieję, że nikt się tam nie ułożył do snu — 
mruknął. — Zobaczmy zresztą, może da radę zejść o własnych siłach.
Jud pozwolił się dźwignąć na nogi. Jego głowa zwisła nisko na piersi, zdobył 
się więc na odwagę i odrobinę rozchylił powieki. Dostrzegł przedramię w 
kraciastym rękawie wsunięte pod jego prawą rękę.
— Hej! Koleś! — barman wrzasnął mu prosto w lewe ucho. — Nic ci nie jest? 
Poradzisz sobie sam? — Po chwili zwrócił się do Chudziel-ca: — Na pewno da 
sobie radę.
Pchnął Juda w kierunku schodów. Ten potoczył się na dół, obijając to o ceglaną 
ścianę, to o barierkę z prętów, aż wylądował na ziemi. Odczekał kilka sekund, 
wreszcie przekręcił się na bok.
— Widzisz? — rzekł barman. — Trudno skrzywdzić pijaka.
Wziął Chudzielca pod rękę i powiódł do baru, żeby mu postawić piwo.
„Wstawaj — rozkazał sobie w myślach Jud, dysząc ciężko w obłoku kurzu. — 
Pospiesz się, nim Chudzielec zdąży zapewnić sobie alibi".
Namacał ścianę i wbijając w nią palce dźwignął się w górę. Usiadł. Stanął. 
Oparł się plecami o ceglany mur. Byle nie upaść.
Z wnętrza baru doleciał głośny śmiech. Rozbrzmiała piosenka Williego Nelsona o 
federalnych i szpiclach. Jud nie wiedział nawet, że mają tam szafę grającą. 
Tylko Chudzielca było stać na to, żeby tracić forsę na muzykę. „Zresztą dla 
niego to żadna strata — pomyślał. — Kamuflaż".
Pogrążony w kalifornijskiej nocy korral był otoczony ponad-dwumetrowej 
wysokości drewnianym parkanem. Upadek otrzeźwił nieco Juda. Na chwiejnych 
nogach ruszył ku ogrodzeniu i bramie.
Zamknięta. Delikatnie przesunął palcami po gładkiej powierzchni zamka. 
Trzydzieści sekund — gdyby miał narzędzia. I gdyby nie drżały mu tak silnie 
palce. Zacisnął dłonie na krawędzi parkanu, ale nie mógł się podciągnąć nawet 
o centymetr.
W barze zmieniła się piosenka, rozbrzmiał czysty, dźwięczny głos śpiewaczki. 
Jud od razu polubił piosenkarkę o tak pięknym, melodyjnym i mocnym głosie, 
który zdolny był zagłuszyć wszystko, cokolwiek zamierzał Chudzielec.
Ostatnia szansa. Cofnął się aż do podestu. Odetchnął głęboko trzy razy i runął 
do przodu, przecinając mrok niczym żywy pocisk armatni i siłą powstrzymując 
się od krzyku.
Huknął ramieniem w drewniane wrota.
Odbił się jak piłka i potoczył po ziemi. Cały parkan zadrżał w posadach, lecz 
zamek wytrzymał.
Przekręcił się na plecy. Bolało puchnące ramię. Wbijał oczy w czerń smogu 
przesłaniającego gwiazdy. Miał ochotę się poddać, rozpłynąć w otchłani. Oczyma 
duszy widział uśmiechniętego Chudzielca na barowym stołku.
„Mogli przynajmniej wysłać kogoś z klasą".
Wstał.
Śpiewaczka skończyła. Brzęknęło szkło. Jud ujrzał w wyobraźni, jak Chudzielec 
zsuwa się ze stołka, grzebie w kieszeni w poszukiwaniu ćwierćdolarówki, 
wreszcie wrzuca ją w szczelinę szafy grającej i wraca do baru. Wyćwiczone 
ruchy. Kamuflaż.
Wdrapał się na schody. Nie znalazł żadnej ułamanej deski, cegły, kawałka rury 
czy chociażby szkła. Popatrzył na roztrzęsione dłonie. Wóda wyciągnęła z nich 
wszystko, czego nauczył się od dziesiątków mistrzów. Dziś nie było chyba w 
barze takiego pijaczka, który nie dałby mu rady. A przecież nie z pijaczkiem 
miał się zmierzyć.
W noc popłynął tym razem „Tułacz" Diona, przebój z czasów młodości Juda.
Za uchylonymi drzwiami dostrzegł zakratowane okienko. Obok zbiegała z dachu 
rynna.
— Hej! — z wnętrza „Oazy" doleciał głośny okrzyk barmana. — Dokąd idziesz?
Jud wśliznął się za drzwi, chwycił prętów w oknie i wdrapał na parapet. O mało 
nie zleciał, lecz przywarł do ceglanego muru i wcisnął się za rynnę, klękając 
na wąskim występie ściany.
Starał się za wszelką cenę opanować, odprężyć, nie myśleć. Jedyna szansa, 
jeden ruch.
Jakiś cień przeciął smugę światła padającą z półotwartych drzwi. Ze swej 
kryjówki Jud dostrzegł jedynie łysiejący czubek głowy tamtego i ramiona w 
kraciastej kurtce.
— Ktoś powinien się upewnić, że nic mu nie jest! — krzyknął mężczyzna.
Wyszedł na podest, wbijając wzrok w ciemności zalegające podwórko. Omiótł 
uważnym spojrzeniem schody, poczynając od czubków swoich butów, i jednocześnie 
po cichu zamknął drzwi.
Jud rozluźnił uścisk palców i poleciał w dół, rozkładając szeroko ręce, jakby 
całkowicie poddawał się grawitacji i ciemności nocy.
Runął na Chudzielca niczym słoń morski atakujący cętkę na lamparciej skórze. 
Obaj stoczyli się z drewnianych schodków, lądując z hukiem na ubitej ziemi. 
Jud znalazł się na wierzchu.
Mężczyzna pod nim leżał nieruchomo, głowę miał wykręconą pod straszliwym 
kątem. Jud przytknął dłoń do jego szyi; nie wyczuł pulsu.
Kiedy wróciła świadomość, stał oparty o deski ogrodzenia. Wymiotował. W głowie 
mu wirowało, a przy każdym oddechu czuł palącą żółć w gardle. Z oczu pociekły 
łzy, zamrugał energicznie.
„To dopiero upadek — pomyślał. — Gdybym nie był pijany, pewnie także leżałbym 
martwy. Miałem go tylko ogłuszyć i uciec. Nie chciałem go zabić. Na pewno nie 
jego".
Stłumił wyrzuty sumienia, schylił się i zaczął przetrząsać ubranie zabitego.
W kurtce znalazł tani notatnik z długopisem, paczkę cameli i pudełko zapałek. 
Z kieszeni spodni wydobył dwie setki dolarów
10
w banknotach i garstkę monet. Obcinacz do paznokci. Chusteczka do nosa. 
Kluczyki od samochodu, klucze do mieszkania. Portfel. Kilka kart kredytowych 
na to samo nazwisko, które widniało na prawie jazdy. Fotografia ukazywała 
twarz Chudzielca. Żadnej legitymacji służbowej. Świetna zasłona. Niewinny. Nie 
miał też pistoletu, ale wprawny agent nie potrzebował broni. Jud zapiął 
elektroniczny zegarek tamtego na przegubie swojej ręki, powciskał do kieszeni 
znalezione przedmioty i po raz ostatni spojrzał w dół. Przełknął ślinę.
Usztywniony wszedł po schodkach na podest.
W barze nie zjawił się nikt nowy. Pewnie obstawa Chudzielca czekała na 
zewnątrz.
„Olej to — stwierdził w duchu. — Nie cofaj się".
Barman stał tyłem do sali, płukał kieliszki. Zerknął w lustro, kiedy Jud 
wszedł do środka.
— Hej! — zawołał, obracając się w jego stronę. — Co z tobą?
— Możesz zatrzymać resztę — mruknął Jud.
Wyszedł na zewnątrz, stanął w blasku czerwonego neonu „Oazy" i jęknął cicho, 
spodziewając się strzału, który powali go na ziemię.
Nic.
Kilkanaście zaparkowanych samochodów, wszystkie puste. W bramie naprzeciwko 
nikogo. Nikt nie siedział skulony na schodkach przeciwpożarowych. Odgłos 
policyjnej syreny przetoczył się echem po odległym bulwarze — nie ten 
kierunek, poza tym za wcześnie, żeby jechali po niego. Szkoda czasu na 
dopasowywanie kluczyków do wozów na parkingu. Jud nie miał samochodu. Jego 
hotelik, gdzie płacił siedemnaście dolarów za noc, znajdował się ledwie cztery 
przecznice dalej, na tyle blisko, by z łatwością się do niego dowlec, czy 
nawet doczołgać po wieczorze w „Oazie". Nie mógł ryzykować powrotu do hotelu. 
Nie miał tam niczego wartościowego. Torbę znoszonych ciuchów. Kilka zdjęć. 
Kluczyki od mercedesa, który podarował Łom, gdy odchodziła od niego. Prawo 
jazdy trzymał w portfelu, obok pustych przegródek na karty kredytowe.
A więc wczorajsi mocodawcy postanowili się go w końcu pozbyć.
„Do diabła z tym — pomyślał. — Niech trochę popracują".
Na
l ajmniej znaczącą różnicą pomiędzy Kalifornią i Wschodnim Wybrzeżem jest 
fakt, że słońce wstaje znad Atlantyku o trzy godziny wcześniej. W ten ostatni 
poniedziałek lutego 1990 roku wzeszło nad Waszyngtonem o siódmej dwadzieścia 
jeden czasu lokalnego, przepełniając sypialnię Nicka Kelleya w jego domku na 
przedmieściach w Marylandzie szarawym blaskiem. Nick chrapał spokojnie u boku
11
żony, której czarne włosy rozsypały się na poduszce na kształt japońskiego 
wachlarza.	>
Zadzwonił telefon.
Terkot natychmiast obudził rottweilera, a jego szczekanie wyrwało ze snu 
dziecko w sąsiednim pokoju; Saul zapłakał. Zanim Nick zdążył chwycić 
słuchawkę, dzwonek zabrzęczał raz jeszcze. Sylwia przekręciła się na bok.
— Słucham — szepnął.
— Mówi operator centrali. Czy zgodzi się pan przyjąć rozmowę na pański koszt 
z... eee... Wilkiem?
Nick zamknął oczy i westchnął. Otwierał już usta, żeby powiedzieć „nie", lecz 
tylko pokręcił głową.	*
— Tak.
— Kto to? — zapytała cicho Sylwia, unosząc się w łóżku i odgarniając włosy z 
czoła. Miała na sobie długą, białą koszulę.
— Jud — odparł jej mąż, po czym usiadł na brzegu tapczanu.	'
— Cholera — syknęła. Nick po części miał nadzieję, że mikrofon nie wyłowił 
tego przekleństwa, a po części pragnął, żeby tak się stało. Sylwia odrzuciła 
kołdrę i poczłapała na bosaka do dziecięcego pokoju.
— To ja — rozległ się w słuchawce głos Juda.
— Domyśliłem się — odparł Nick. W jakimś stopniu na użytek Sylwii dodał: — Czy 
wiesz, która jest godzina?
W Los Angeles, przy automacie na skrzyżowaniu, Jud spojrzał na zegarek zdjęty 
z ręki zabitego.
— U mnie czwarta trzydzieści — oznajmił.
— Obudziłeś dziecko.
— Och, przepraszam. Jak ci się chowa? Na imię ma Saul, prawda?	t
— W porządku. — Nick westchnął. Przeciągnął dłonią po czarnych, poprzetykanych 
siwizną włosach. „Przedwcześnie siwiejących — pomyślał. — Właśnie z powodu 
takich jak ta rozmowa wydarzeń". I tak miał niedługo wstawać.
— Posłuchaj. Dzwonię, żeby cię zawiadomić, że gdybyś nie miał ode mnie 
wiadomości przez pewien czas...
— Właśnie przez pewien czas nie miałem od ciebie wiadomości.
— Muszę zniknąć.	,,
— Znowu? — zapytał spokojnie Nick. Ziewnął. Był szczupłym mężczyzną, nawet 
zbyt chudym przy swoich stu osiemdziesięciu centymetrach wzrostu.
— Tym razem to coś innego. — W bezbarwnym głosie Juda nie	r było nawet 
cienia tak często pojawiającego się w nim dramatyzmu.
— Coś poważnego?	t
t
12	f
— Niespecjalnie.
Nick oblizał wargi; Sylwia nie wróciła jeszcze do sypialni.
— Czy to może mieć coś wspólnego z nami?
— Z wami? — powtórzył Jud, jakby nie zrozumiał. — Wątpię. „A jeśli się 
mylisz?" — zapytał w duchu Nick.
— Zdarzało nam się to czasami, prawda, partnerze? — dodał Jud.
— Owszem.
— Wiesz, że kocham cię jak brata.
Nick zaczerwienił się. Do sypialni weszła Sylwia z szesnasto-miesięcznym 
synkiem na rękach. Zaspane dziecko wtulało buzię w nocną koszulę matki.
— Och, tak. — Nick uciekł spojrzeniem przed wzrokiem żony.— Ja również.
— Gdybym z tego nie wyszedł, opowiedz o mnie Saulowi.
— Co mam mu powiedzieć?
— Prawdę.
— Jaką? Od którego momentu?
— Od mojego „żegnaj" — odparł Jud. Przesunęły się po nim światła reflektorów. 
Odwiesił słuchawkę.
Na Wschodnim Wybrzeżu Nick usłyszał stuknięcie, zaczekał jeszcze chwilę, po 
czym także odłożył słuchawkę. Zrozumiał, że w gruncie rzeczy miało to być 
wezwanie.
W
Los Angeles światła samochodu odpłynęły w dal ulicy. Jud oparł łomoczącą 
pulsem głowę o automat telefoniczny i zamknął oczy.
O siedem przecznic od „Oazy" wsiadł do autobusu. Przed znudzonym czarnoskórym 
kierowcą, pięcioma chichoczącymi i mówiącymi po hiszpańsku kobietami w 
mundurkach hostess, trzema Koreańczykami o stoickich minach oraz drzemiącą 
obok wielkiej, wypchanej torby podróżnej Murzynką odegrał rolę ulicznego 
pijaczyny. Zresztą w zielonkawym półmroku wnętrza autobusu nie musiał się 
zbytnio wysilać.
Kiedy sześć miesięcy temu podjął pracę w sklepie z artykułami metalowymi 
Angela, dokonał pewnych zmian w systemie alarmowym i dorobił sobie komplet 
kluczy. Teraz na zapleczu włączył ekspres do kawy i postawił puszkę zupy 
pomidorowej na kuchence elektrycznej. Sięgnął po swoją kartę zegarową. 
Należała mu się zapłata za jedenaście dni i trochę nadgodzin.
Na jednej z półek stały zakurzone torby sportowe. Ściągnął dwie z nich, zerwał 
metki i ruszył między regały. Długie noże wojskowe. Kurtka przeciwdeszczowa. 
Cztery pary grubych skarpet; żołnierz
13
zawsze powinien mieć na nogach skarpetki. Jud z zakłopotaniem pomyślał o 
swoich bosych stopach. Grube, skórzane rękawice i jeszcze bawełniane, 
ogrodnicze. Latarka. Z warsztatu zabrał zestaw wytrychów i dłutek, klucze 
uniwersalne, śrubokręt z wymiennymi końcówkami, komplet płaskich kluczy, 
młoteczek z okrągłym noskiem, łom i plastikową łyżkę do opon.
Zagotowała się zupa pomidorowa. Zjadł całą zawartość puszki i popił mocną 
kawą. Założył skarpetki. W toalecie znalazł fiolkę aspiryny oraz maszynkę do 
golenia. Łyknął cztery tabletki naraz, po czym wrzucił fiolkę oraz maszynkę do 
torby.
Przeszedł do biura właściciela i włączył wygiętą w kabłąk lampkę. Na biurku 
walały się stare papierzyska, księgi rachunkowe, rozmontowane zamki oraz 
narzędzia. Wyjął z kasetki sto trzydzieści jeden dolarów. Kiedy usiadł na 
skrzypiącym krzesełku, wspomniał grubego, kopcącego cygara właściciela sklepu, 
który jeździł cadillakiem i nienawidził, a zarazem bał się wszystkiego. Pod 
dnem środkowej szuflady znalazł przytwierdzoną taśmą klejącą kopertę, 
zawierającą zdjęcia niezbyt urodziwej kobiety, która miała na sobie jedynie 
pończochy i czarne buty. Były tam ponadto trzy studolarowe banknoty. Wsunął 
pieniądze do kieszeni, a zdjęcia schował z powrotem do koperty, po czym 
przykleił ją na miejsce. Właściciel na pewno nikomu nie powie o tej stracie. Z 
kąta prawej szuflady biurka spojrzała na niego zakurzona, tępo ścięta lufa 
rewolweru kalibru 38.
Pistolet byJ naładowany. Jud rozłożył go, przeczyścił i naoliwił. Wcisnął za 
pasek spodni na wysokości prawej nerki, mając nadzieję, że niewidoczny pod 
nylonową kurtką będzie zarazem łatwy do wyciągnięcia w razie konieczności.
Naskrobał w poprzek swojej karty zegarowej „jesteśmy kwita" i rzucił ją na 
środek biurka.
Obładowany torbami, kilkaset metrów od sklepu znalazł automat telefoniczny. 
Przez chwilę stał oparty o latarnię, próbując pozbierać myśli, zanim odważył 
się zadzwonić do Nicka. Po rozmowie trwał jeszcze przez jakiś czas z czołem 
przyciśniętym do zimnej obudowy aparatu. A więc teraz jego głowę Spryciarze 
wzięli na cel. Oddychał ciężko, ziejąc odorem zupy pomidorowej, podłej whisky 
i wymiocin. Pistolet uwierał go w plecy.
„Nie będą nawet musieli strzelać — pomyślał. — Sam im się podam na tacy".
Ponownie sięgnął po słuchawkę, lecz zaraz zmienił zdanie. „Przynajmniej 
spróbuj" — nakazał sobie w duchu.
Kilka przecznic dalej, w pogrążonej we śnie dzielnicy mieszkaniowej
14
natknął się na chevroleta z nie domkniętą szybą w drzwiach. Nałożył bawełniane 
rękawiczki. Odsunął plastikową łapką do końca szybę, otworzył od środka drzwi, 
po czym zdjął osłonę rozrusznika i połączył przewody zwędzonym ze sklepu 
przełącznikiem. Silnik zaskoczył. Ułożył swoje dwie torby na podłodze przed 
drugim siedzeniem, zwolnił ręczny hamulec i potoczył się wolno, nie zapalając 
świateł.
Podjechał z powrotem do automatu telefonicznego i zaparkował tak, by w razie 
czego jednym skokiem pokonać przestrzeń między aparatem a otwartymi 
drzwiczkami samochodu. Przez dłuższą chwilę wpatrywał się w telefon. Dokoła 
panował spokój. Wreszcie wybrał numer bezpłatnej linii alarmowej.
Po drugiej stronie kontynentu, gdzie była obecnie godzina ósma dwadzieścia 
sześć, w pozbawionym okien pokoju, przy terminalach komputerów, obstawionych 
kubeczkami z kawą i talerzykami pełnymi francuskich rogalików, siedziało 
pięciu mężczyzn w klasycznie skrojonych koszulach i krawatach. Umieszczone na 
ścianach zegary wskazywały godziny w każdej strefie Stanów Zjednoczonych, 
Greenwich, Londynie, Paryżu, Rzymie, Berlinie, Moskwie, Pekinie, Hongkongu 
oraz Tokio. Mężczyźni zaśmiewali się z opowiadanych sobie nawzajem pikantnych 
historyjek o poznanych ostatnio dziewczynach.
Na drugim biurku od lewej zadzwonił niebieski telefon. Automatycznie rozjaśnił 
się ekran stojącego za nim komputera. Siedzący przy tym biurku człowiek 
przypominał profesora Yale — od czasu ukończenia przed pięciu laty 
uniwersytetu w Wyoming pieczołowicie dbał o swój wygląd. Poprawił na głowie 
słuchawki z mikrofonem, uniósł w górę dłoń, uciszając pozostałych, po czym 
wcisnął przełącznik.
— Słucham — rzekł, wlepiając wzrok w ekran komputera.
— Dlaczego nie zgłaszacie się już jako „Służba Bezpieczeństwa"? — zapytał Jud.
— Słucham — powtórzył mężczyzna, marszcząc brwi.
— Mówi „Zły".
Człowiek wypukał na klawiaturze pseudonim „zły" i nacisnął „enter". Po chwili 
w lewej części ekranu zajaśniało sześciopozycyjne menu. Operator wybrał 
pierwsze polecenie od góry.
— „Z" jak Zofia? — zapytał.
— „Z" jak zemsta.
— „Ł" jak...
— Łapanka. Daruj to sobie, kochasiu. Dobrze wiesz, kim jestem. Rozświetliła 
się także prawa strona ekranu.
— Tak — odparł mężczyzna, wczytując się uważnie w treść wyświetlonej przez 
komputer instrukcji. — Chyba wiem, kim jesteś.
15
Pozostali mężczyźni spoglądali przez ramię siedzącego.
— Zły — szepnął jeden z nich. — Dwukrotnie miałem z nim kontakt.
— Wstydźcie się, chłopcy — powiedział Jud. — Wstydźcie się.
— Czego? — zapytał operator prowadzący rozmowę.
— Nigdy nie należy się żegnać w ten sposób — rzekł Jud.
— Obawiam się, że nie rozumiem.
— Przeszukajcie otoczenie baru „Oaza", kochasiu. Wtedy zrozumiesz. O ile 
jesteś jak trzeba wtajemniczony.
— Co mogę dla ciebie zrobić? — zapytał mężczyzna przy komputerze.
W Los Angeles niespodziewanie zaczął piszczeć zegarek Chudzielca. Jud wciskał 
kolejno wszystkie przyciski na obudowie, lecz alarm nie chciał się wyłączyć.
— Czy słyszycie te piski? — zapytał mężczyzna siedzący przed monitorem.
Jud huknął nadgarstkiem o szklaną osłonę budki telefonicznej. Szyba pękła, ale 
zegarek popiskiwał dalej.
— Jesteś tam jeszcze? — dopytywał się miękki głos w słuchawce. Wyciągnął rękę 
najdalej, jak mógł, za osłonę automatu, żeby piszczący zegarek znalazł się po 
drugiej stronie szyby.
— W czym możemy ci pomóc? — spróbował raz jeszcze niby--absolwent Yale.
— Przekażcie im, że powiedziałem: cześć. Nie: do widzenia, kochasiu. Nic w tym 
rodzaju. Macie przekazać wszystkim, że powiedziałem: cześć.
W dolnym prawym rogu ekranu komputer wyświetlił numer aparatu, z którego 
telefonował Jud.
— Komu mamy przekazać? — zapytał mężczyzna. Siłą powstrzymywał drżenie głosu.
— Tak — rzucił Jud. — Dobra. Odwiesił słuchawkę. Wyłączył się alarm zegarka.
— Cholera, nie potrzebuję tego — mruknął Jud. Zapiął zegarek Chudzielca wokół 
słuchawki telefonu. Zostawi ten figlarny cud techniki dla nich. Odjechał 
skradzionym chevroletem. Na zachodzie czekał ocean. Na południu Meksyk i marny 
los. Na wschodzie już był. Skierował się zatem na pomoc — w kierunku w którym 
podążała mysz w poszukiwaniu ukochanego mysikrółika, bohaterka jedynej bajki o 
szczęśliwym zakończeniu, jaką Jud pamiętał z dzieciństwa.


WYBRANIEC


Major Wesley Chandler z Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych 
przejechał powoli między dwoma wozami policyjnymi zaparkowanymi u wylotu 
ślepej uliczki podmiejskiej dzielnicy w Wirginii, w których — przy uchylonych 
oknach, żeby się nie udusić, oraz przy włączonych silnikach, żeby nie 
zamarznąć tego marcowego wieczoru — czuwali zastępcy szeryfa. Skinął im głową; 
przyjrzeli się uważnie jego mundurowi, po czym odpowiedzieli takim samym 
skinieniem: gestem porozumienia mundurowych przeciwko cywilom.
Po obu stronach uliczki stały zaparkowane samochody — przeciętne wozy 
przeciętnych ludzi. Nie dostrzegł żadnych limuzyn. Ani wolnego miejsca.
Pod adresem, jaki miał zapisany w notatniku, mieściła się obszerna rezydencja 
w stylu Tudorów, z wejściem ocienionym portykiem. Przed drzwiami, w potoku 
świateł, stał mężczyzna w rozpiętym palcie. Drugi, w pospolitym waszyngtońskim 
trenczu w kolorze berberysu, spacerował wzdłuż niebieskiego sedana, nad 
którego bagażnikiem sterczały trzy antenki. Płaszcz nie był zapięty. Zza 
kołnierza pełzła do lewego ucha mężczyzny cienka plastikowa rurka. Obydwaj 
odprowadzili uważnymi spojrzeniami przejeżdżający powoli przed domem wóz.
Major cofnął się aż do wylotu uliczki. Wolne miejsce do zaparkowania było w 
świetle przepisów za blisko skrzyżowania, lecz zastępcy szeryfa zdawali się 
nie zwracać na to uwagi.
Wes wyłączył silnik. Mroźne powietrze szybko wypełniło wnętrze samochodu. Na 
wspomnienie dwóch wezwań telefonicznych, nakazujących mu stawić się tutaj, 
popatrzył na zegarek.
Pierwsze odebrał w swoim biurze, w dowództwie NIS — Służby
2 — Rzeka ciemności
17
Wywiadowczej Marynarki, w czwartek. Wczoraj. Gapił się na ekran komputera w 
pokoiku o szarych ścianach, nie dalej jak dwa kilometry od budynku Kapitelu, 
próbując wmówić sobie, że informacja, którą przepisuje do notatnika, jest 
naprawdę znacząca. Wówczas dzwoniła kobieta.
— Czy rozmawiam z majorem Chandlerem z Nowego Meksyku? — zapytała.
— Owszem, tam się urodziłem.
— Nazywam się Mary Patterson. Jakiś czas temu byłam sekretarką kongresmana 
Dentona. Spotkaliśmy się, kiedy kadeci akademii przyjechali autobusami z 
Annapolis na uroczystość promocji oficerskich.
— Ależ to było dwadzieścia pięć lat temu — odparł Wes.
— Teraz pracuję z moim szefem w nowym sklepiku.
— Moje gratulacje.
— Właśnie dlatego dzwonię do pana — oświadczyła. — Pan Denton chciałby 
uhonorować wszystkich, których poznał w czasie swej pracy w parlamencie; 
swoich współpracowników, a również takich jak pan, których służba w akademii 
przysporzyła mu powodów do dumy. Będzie to nieoficjalne przyjęcie po godzinach 
pracy.
— Kiedy?
— Jutro. Czy mogę przekazać szefowi, że pan przyjedzie?
— Postaram się — obiecał Wes.
— No —jej głos przybrał lodowate brzmienie. — Proszę się zatem bardzo starać.
Drugi telefon odebrał o dziewiątej trzydzieści rano w piątek.
— Major Chandler? — zapytał męski, chrapliwy głos. — Nazywam się Noah Hali, 
jestem szefem doradców dyrektora Dentona. Nie miałem okazji poznać pana.
Szare ściany pokoiku jakby przybliżyły się odrobinę.
— Przyjdzie pan dziś wieczorem, zgodnie z zaproszeniem, prawda?
— Cóż, skoro stawia pan sprawę w ten sposób... — odparł Wes. Noah Hali zaśmiał 
się. Wiedział, że major właściwie potraktował wezwanie.
— Czy przyjdzie pan z kimś? — zapytał.
— Nie. A powinienem? — Wes siłą powstrzymał się przed zadaniem pytania: „Kogo 
miałbym przyprowadzić?"
— Skądże, niech pan przyjdzie sam — rzekł Hali, a następnie podał, gdzie i 
kiedy Wes ma się zjawić.
Major poszedł w głąb uliczki, stukając obcasami o chodnik. Z jego ust 
wydobywały się srebrzyste, znikające zaraz w mroku obłoczki pary. Mijał 
rezydencje, które dla niego były tylko eleganckimi
18
stodołami. Kute parkany, modelowane drzewa, trawniki przycinane nawet teraz, 
kiedy pokrywała je martwa trawa. Z jednego z okien bił tęczowy blask 
włączonego telewizora.
Z posiadłości, do której zmierzał, dochodziły głośne śmiechy. Człowiek przy 
wejściu przyglądał mu się uważnie; drugi, stojący przy krawężniku, lustrował 
uliczkę. Pośród mroku zalegającego ogród na tyłach domu Wes namierzył 
czerwonawy punkcik żarzącego się papierosa, niezbyt dokładnie ukrytego w 
dłoni.
— Trochę zimno, nie? — odezwał się do strażnika przy drzwiach, który nie 
wyciągnął nawet rąk wbitych głęboko w kieszenie palta.
— Któż wiedziałby to lepiej niż my — odparł tamten, uśmiechając się poufale. — 
Proszę wejść.
Wes otworzył drzwi.
Ogarnęła go fala ciepłego powietrza. Poprzez tumult głosów przebijały się 
trzaski drew płonących w kominku. Jakaś kobieta pisnęła z zachwytu; dobiegała 
czterdziestki, w jednej dłoni trzymała papierosa, w drugiej kielich białego 
wina. Miała na palcu wielki pierścień zaręczynowy, ale towarzyszący jej 
posiwiały blondyn w twee-dowym garniturze z muszką nie wyglądał na 
szczęśliwego wybrańca. Obok przemknęła latynoska służąca z tacą pełną 
szwedzkich klopsików oraz maleńkich kanapeczek z homarem. Uciekła z Salwadoru 
po tym, jak została zgwałcona przez żołnierzy prawego skrzydła eskadry śmierci 
La Mano Blanca. Na podeście schodów wiodących na piętro stał jeszcze jeden 
mężczyzna z cienką rurką wychodzącą z lewego ucha i ginącą pod marynarką. Wes 
miał pod nogami gruby dywan, powietrze było ciężkie od woni perfum: róża, bez 
i piżmo.
— Pan musi być majorem Chandlerem! — Z tłumu wystąpiła kobieta około 
pięćdziesiątki. — Zaprosiliśmy tylko jednego oficera marynarki. Jestem Mary 
Patterson.
Wes przywitał się z nią. Mary wbiła wzrok w jego twarz.
Na tle innych mężczyzn major może nie rzucał się zanadto w oczy, ale należał 
do tych, których się łatwo nie zapomina, nawet gdy nie nosił munduru. Miał 
prawie metr dziewięćdziesiąt wzrostu i wysportowaną sylwetkę. Z jego ciała 
płynęła skondensowana siła i energia. Był przystojny, choć rysy twarzy nie 
przypominały uwodziciela z kolorowych okładek magazynów. Ciemne, po wojskowemu 
krótko przycięte włosy nosił gładko przyczesane, ale fryzura ta miała swój 
styl i nie mogła być dziełem żadnego ze sztabowych fryzjerów. Odznaczał się 
dużym, lecz nie wystającym nosem i pełnymi wargami. Szerokie usta odsłaniały 
równe zęby. Wiek można było poznać jedynie po bruzdach na czole i zmarszczkach 
w kącikach ust. Miał także niewielką
19
blizn? na policzku od rykoszetu pocisku. Duże, okrągłe, czarne oczy były 
osadzone tak głęboko, że przypominały otwory strzelnicze.
Mary wprowadziła go do zatłoczonego salonu. Dostrzegł komandora marynarki, 
stojącego u boku żony i zaśmiewającego się z dowcipu jakiegoś mężczyzny, 
którego Wes nie znał, a który był doradcą senackiej Komisji Kredytowej. Dalej 
kapitan wojsk lądowych z szeregiem baretek na piersi uśmiechał się i z 
zazdrością zerkał szklistymi oczyma na srebrzystą gwiazdkę naramiennika 
stojącego obok niego oficera. Generał pochwycił spojrzenie Wesa, skinął mu 
głową, po czym wrócił do przerwanej dyskusji z człowiekiem w trzyczęściowym 
niebieskim garniturze, właścicielem śródmiejskiej firmy adwokackiej, 
zatrudniającej dziewięćdziesięciu trzech prawników, oraz szczupłym, brodatym, 
wyglądającym jak cieśla okrętowy mężem byłej sekretarki, której piskliwy głos 
już od drzwi przyciągnął uwagę Wesa.
— Czy zna pan panią Denton? — zapytała Mary Patterson.
— Niestety, nie miałem okazji — odparł.
W drugim końcu salonu elegancka kobieta, która kiedyś musiała się odznaczać 
niepospolitą urodą, witała waszyngtońskiego wydawcę kilku florydzkich gazet. 
Jego żona — dawna asystentka kongresmana, a obecnie specjalistka w zakresie 
odpadów przemysłowych pracująca w Agencji Ochrony Środowiska — nerwowym głosem 
dokonywała prezentacji.
— Tak się cieszę, że pan przyjechał — powiedziała cicho Mary Patterson, kiedy 
czekali, aż wydawca z żoną skończą się witać.
— Pewnie powinienem być szczęśliwy?
— Pani Denton — rzekła głośno Mary. Elegancka kobieta odwróciła się w stronę 
Wesa.
Major zwrócił uwagę na stojącego za nią, opartego o gzyms kominka i 
ściskającego w garści szklaneczkę z bursztynowym trunkiem muskularnego 
mężczyznę. Jego pokaźna łysina czołowa błyszczała od potu, węzeł krawata miał 
rozluźniony, a białą koszulę rozpiętą pod szyją, lecz trwał uparcie tuż koło 
ognia. Wbijał spojrzenie przypominających paciorki, brązowych oczu w Wesa.
— Przedstawiam majora Chandlera — powiedziała Mary.
— Bardzo mi przyjemnie pana poznać — odezwała się pani Denton.
— Dziękuję uprzejmie za zaproszenie — rzekł Wes.
— Och, mój drogi. Bez pana to przyjęcie w ogóle by się nie odbyło.
— Pani Denton! — Jakiś mężczyzna pochwycił wyciągniętą ku niemu z ociąganiem 
dłoń gospodyni. — Czy pani mnie pamięta?
20
Byłem asystentem rzecznika prasowego kongresmana w czasie drugiej kadencji. 
Nazywam się Bili, Bili Acker.
— Oczywiście, Bili! Któż mógłby pana zapomnieć?
— Pracuję teraz w NAARE, jako szef miejskiego oddziału stowarzyszenia. To 
wspaniała praca, rozległe kontakty, zupełnie co innego niż tamte 
monotematyczne konferencje. Poza tym...
Mary odciągnęła Wesa na bok.
— Ona jest cudowna — szepnęła.
Pani Denton wyłowiła jakąś młodą kobietę i niemal wepchnęła ją w objęcia Billa 
Ackera, którego nie sposób było zapomnieć.
Grubas o ślepkach jak paciorki przesunął się wzdłuż gzymsu kominka i ani na 
chwilę nie spuszczał majora z oczu.
— Spróbujemy znaleźć szefa — poinformowała Mary.
Głośny wybuch śmiechu zwrócił ich uwagę ku przeciwnej stronie salonu.
Ralph Denton wyglądał lepiej niż na zdjęciach w prasie. Ważył nieco za dużo, 
ale był wysoki i trzymał się prosto. Miał siwe, przerzedzone włosy i 
rozbiegane, zielone oczy.
— Proszę pana! — zawołała Mary. Szef spojrzał na nią. Uścisnął kilka 
wyciągniętych dłoni, po czym stanął przed Mary i Wesem.
Obserwujący ich facet oderwał się od gzymsu kominka i podszedł do barku, skąd 
mógł dogodniej śledzić rozmowę majora z Ralphem Den tonem.
— Dyrektorze Denton — zaczęła Mary. — Czy pamięta pan Wesleya Chandlera z 
Taos? Syna Burke'a Chandlera? Burkę zmarł po zakończeniu pańskiej kadencji. 
Pan promował Wesleya w Annapolis w... 1964, prawda?
— Tak — potwierdził Wes, ściskając dłoń gospodarza. Starszy człowiek miał 
żylaste, lecz silne ręce.
— Zgodzi się pan, żebym mówił mu po imieniu? — zapytał Denton. Wes przytaknął.
— Wygląda na to, że nieźle sobie radzisz — rzekł dyrektor, kierując wzrok na 
szereg baretek na piersi majora.
— Owszem, dopisało mi trochę szczęścia.
— Nam wszystkim jest ono potrzebne — oznajmił Denton. Spojrzał w kierunku 
starszego małżeństwa oddającego swe okrycia służącemu. — Żyjemy w niezwykłych 
czasach, prawda?
— Ma pan rację.
— Proszę mi wybaczyć. — Ścisnął ramię Wesa i oddalił się ku nowo przybyłej 
parze.
— Cóż, majorze — odezwała się Mary. — Miło mi będzie znów
21
pana zobaczyć. Na razie proszę się rozejrzeć, zabawić. Mamy tu niewielki 
bufet. Proszę sobie przyrządzić drinka.
Po chwili zniknęła w tłumie.
Człowiek z oczkami jak paciorki przeszedł od baru do regału z książkami i 
obecnie zabawiał rozmową silnie umalowaną damę, która ze wszystkich sił 
starała się odjąć sobie z dziesięć lat, przy czym udawał, że wcale nie 
interesuje się Wesem.
Przy barku major natknął się na pułkownika lotnictwa. Starszy oficer powitał 
go uśmiechem, przedstawili się sobie. Wes sięgnął po jedną z obłożonych 
kostkami lodu puszek z piwem i ruchem dłoni pokazał barmanowi, że nie 
potrzebuje szklanki. Popatrzył jeszcze na tłum gości, lecz nie dostrzegł 
grubasa, który go obserwował.
— Dobrze, że pan Denton znów do nas wrócił — zagadnął lotnik. — Nigdy nie 
mogłem odżałować, że wtedy przegrał wybory. Byłby teraz marszałkiem izby albo 
starszym senatorem.
— I tak nieźle się ustawił — zauważył Wes.
— Nic podobnego. Wraca pan do Nowego Meksyku?
— Nie. A pan?
— Nie. — Pułkownik nosił odznakę pilota. Pił szkocką. — Szkoda Sawyera. 
Trzymał w garści całą CIA, przeforsował sprawę inwazji w Panamie. Aż tu nagle, 
dwa tygodnie temu wysiadło mu serduszko. Trochę nas zaskoczyła nominacja 
Dentona na jego stanowisko.
— Dlaczego? — zapytał Wes.
— My, w lotnictwie, spodziewaliśmy się Billy'ego Cochrana. Jest generałem, ma 
bibliotekę między uszami i czyste ręce. Znakomicie radzi sobie w Agencji 
Bezpieczeństwa.
Wes łyknął piwa. Gdzież podział się grubas?
Lotnik wskazał ruchem głowy jego baretki.
— Latałem tam na piętnastkach — rzekł. — Kiedy był pan ostatnio w domu?
— Bardzo dawno temu.
— Amen. — Były pilot uniósł szklaneczkę w toaście. Po chwili rozejrzał się na 
boki. — Czy u was nie mówiło się o cięciach budżetowych?
— Nic mi nie wiadomo na ten temat — odparł Wes.
— To znaczy: nic dobrego — mruknął lotnik. Pokręcił głową i odszedł.
Kelner wziął od Wesa opróżnioną puszkę. Poprzez zapach potu i dymu major 
poczuł aromat smażonego mięsa. Cokolwiek mógłby dostać w bufecie, z pewnością 
było lepsze od tego, co sam przygotowałby sobie na kolację.
22
Gałki z arbuza, owoc kiwi, parę krewetek, plastry marchewki, surowy kalafior. 
Ze szwedzkich klopsików na wykałaczkach ściekały na papierową tackę ciężkie 
krople sosu. Grubas o oczkach jak paciorki zaczekał, aż Wes skończy jeść, 
wreszcie podszedł do stojącego samotnie majora.
— Dobre żarcie, co? — zapytał.
— Owszem — odparł Wes, odstawiając pustą tackę.
— Jestem Noah Hali. Rozmawiałem z panem.
— Przyszedłem.
— No jasne, że pan przyszedł. — Noah miał twarz przypominającą pysk buldoga. 
Wykorzystał zgromadzone przez Wesa serwetki do otarcia łysiny z potu. — 
Pochodzi pan z Nowego Meksyku, prawda? Mieszkają tam sympatyczni ludzie.
— A pan skąd jest, Noah?
— W której kampanii? Zaśmiali się obaj.
— Załatwią to jak należy, pochowają mnie w Chicago albo w Bostonie — 
stwierdził Noah. — A jak będą mieli trochę oleju w głowie, to pochowają mnie 
tam, gdzie padnę.
— Mogę to panu załatwić — rzekł Wes.
— Niezły z pana pistolet, prawda, majorze?
— Przeszedłem egzaminy.
— Świetnie, ponieważ dyrektor czułby się zaszczycony, gdyby został pan na 
chwilę po zakończeniu tego zbiegowiska i zechciał zamienić z nim parę słów.
— Na jaki temat?
— Czy to ma znaczenie? On jest na tyle ważną figurą, że powinien pana 
uszczęśliwić sam fakt, iż może go pan uczynić szczęśliwym.
— Już jestem szczęśliwy, mogąc odpłacić panu Dentonowi jakąkolwiek 
grzecznością.
— W takim razie poszukajmy lepszego miejsca na te grzeczności — rzekł Noah. — 
Pójdziemy na górę, jak dwaj chłopcy szukający doborowego towarzystwa.
— A jest tam jakieś doborowe towarzystwo? Noah zaśmiał się gardłowym chichotem 
palacza. Klepnął Wesa w plecy i powiódł między tłumem gości.
— Kilka dziesiątków lat wstecz — odezwał się, kiedy wchodzili po schodach — 
gdy byliśmy młodsi i częściej braliśmy udział w zakrapianych cienkuszem 
prywatkach, wszyscy pomyśleliby, że szukamy na górze ustronnego zacisza.
— Pan nie jest w moim typie — odparł Wes.
23
Weszli na drugie piętro. Z głębokiego fotela przysuniętego tuż pod drzwi 
jednego z zamkniętych pokoi podniósł się mężczyzna w garniturze. Skinął głową 
Noahowi. Ten uśmiechnął się, przeprowadził majora obok strażnika i otworzył 
drzwi.
— A kto jest w pańskim typie? — zapytał, przepuszczając gościa do środka.
Okna zasłaniały ciężkie story. Za nimi Wes dostrzegł niedawno zainstalowane 
szyby z wtopionymi cieniutkimi przewodami; pole elektrostatyczne zamieniało 
szkło w kuloodporne tafle. Na biurku leżały stosy korespondencji i wycinki z 
prasy, obok zamkniętej aktówki stały trzy telefony: czarny, niebieski i 
czerwony. Niebieski i czerwony wyposażone były w urządzenia szyfrujące. Na 
dywanie stały trzy wyściełane fotele z wysokimi oparciami. Pokój oświetlały 
lampy sufitowe.
— Oto i nasze doborowe towarzystwo — rzekł Noah, wskazując wnętrze. — 
Umeblowanie tegoż gabinetu. Nie napiłby się pan jeszcze piwa?
— Z przyjemnością — odparł Wes, wchodząc dalej.
— Przynieś naszemu gościowi kilka puszek z dołu — zwrócił się do strażnika. — 
Ja w tym czasie przypilnuję tu wszystkiego.
— Moim zadaniem jest ochrona, a nie usługiwanie — rzucił tamten.
— A moim zadaniem jest udzielanie porad dyrektorowi. To bardzo miłe zajęcie. 
Za nic w świecie nie zamieniłbym go na pracę wywiadowczą, polegającą na 
spisywaniu rozkładów jazdy metra w Mongolii.
Strażnik zamrugał szybko.
— W porządku — rzekł Noah. — Ten oficer jest pod moją opieką. Ochroniarz 
skrzywił- się, ale poszedł na dół.
— Trzeba być zawsze pewnym, że każdy zna swoje miejsce. — Noah skinął głową w 
kierunku .schodów. — Niewątpliwie opisze to zdarzenie w raporcie, żeby kryć 
własną dupę i by w razie jakiejkolwiek wpadki tylko nasze grzeszki były brane 
pod lupę.
— Jasne — mruknął Wes.
— Co by pan zrobił, gdyby ten chłopak był pod pana rozkazami?
— Wysłałbym go do Mongolii.
— A mają tam w ogóle metro? — Noah zachichotał.
Zdjęcie wiszące nad wygaszonym kominkiem przedstawiało Den-tona w towarzystwie 
prezydenta Stanów Zjednoczonych; na fotografii widniał zamaszysty podpis. Obaj 
zostali uwiecznieni bez marynarek, z rozluźnionymi węzłami krawatów, rozparci 
wygodnie na fotelach w Owalnym Gabinecie.
— To najlepsze zdjęcie w całym biurze — zauważył Noah. —
24
W tym mieście, jeśli chce się zdobyć stołek, trzeba mieć taką fotografię do 
zawieszenia na ścianie. — Ruchem głowy wskazał zdjęcie Dentona z prezydentem. 
— Jedno ujecie, a można na nim zrobić niezłe pieniądze. Któregoś dnia to Ralph 
Denton będzie podpisywał takie fotografie.
Ochroniarz wrócił z czterema piwami. Otworzył drzwi lodówki, wrzucił puszki do 
środka, po czym wrócił na posterunek w korytarzu.
— Proszę się rozgościć — powiedział Noah.
Zostawił Wesa samego. Majorowi przyszło czekać w zamkniętym pokoju 
siedemdziesiąt jeden minut. Przeczytał tytuły na grzbietach wszystkich książek 
i ustawionych rządkiem kasetach video, zlustrował wzrokiem dokumenty na 
biurku, zamkniętą aktówkę i trzy aparaty telefoniczne. Raz skorzystał z 
łazienki, ale nie otwierał lodówki. Martwe zielone oko zamontowanej na ścianie 
kamery śledziło każdy jego krok. W końcu wybrał fotel, z którego miał 
najlepszy widok na drzwi, przez okno zaś można było dostrzec tylko jego 
przesłonięty częściowo profil, i zagłębił się w miękkie poduchy, pogrążając we 
wspomnieniach o parnym buszu na zachód od Da Nang. Tu, w gabinecie, 
przynajmniej nie musiał się obawiać pijawek.
Na dźwięk otwieranego zamka wstał. Do środka wszedł Ralph Denton, za nim 
pojawił się Noah i zamknął za sobą drzwi.
— Usiądź, proszę — powiedział Denton, machnąwszy dłonią w kierunku Wesa.
Major opadł na fotel. Noah oparł się plecami o drzwi.
— Przepraszam, że trwało to tak długo — rzekł Denton, zajmując fotel po prawej 
stronie Wesa. Ziewnął. — Chcesz się czegoś napić?
— W lodówce jest piwo — wtrącił Noah.
— Wystarczy także dla mnie? — zapytał dyrektor.
— Noah wie najlepiej — zauważył Wes. — Starczy dla wszystkich. Noah wręczył im 
obu po puszce, a w czasie kiedy je otwierali, nalał sobie szkockiej.
— Semper fl — rzekł Denton, który już jako siedemnastolatek zaciągnął się do 
marynarki i służył w bazie okrętów podwodnych w czasie wojny.
Wes odwzajemnił toast. Piwo było zimne i gorzkawe. Noah usiadł w trzecim 
fotelu.
— Co wiesz o mojej pracy? — Denton zwrócił się do majora.
— Jest pan obecnie dyrektorem Centralnej Agencji Wywiadowczej. Stąd też, jako 
dyrektor centrali, nadzoruje pan działalność wszystkich pozostałych służb 
wywiadu.
— To prawda. Większość ludzi zna tylko jedno z moich czterech
25
stanowisk. Ty wymieniłeś już dwa. Jestem także głównym doradcą prezydenta do 
spraw wywiadu. Ale pomówmy o tobie. Major marynarki. Prawnik. Kawaler. 
Dlaczego wstąpiłeś do akademii?
— To pan mnie promował. Zaśmiali się wszyscy trzej.
— Nie zapomniałem. Ale byłeś całkiem przeciętnym absolwentem.
— Okazało się, że moje zdolności matematyczne są dużo gorsze niż początkowo 
sądziłem.
— A w czym przejawiał pan zdolności? — zapytał Noah.
— Skłoniłem się bardziej ku naukom humanistycznym — odparł major.
— Czemu zatem wybrał pan berety zamiast nieskazitelnej marynarskiej bieli? — 
ciągnął Noah.
Wes obrócił ku niemu twarz i powoli wykrzywił usta w uśmiechu.
— To mi najbardziej odpowiadało w burzliwym sześćdziesiątym ósmym.
— To znaczy, że lubisz być w samym centrum wydarzeń? — zapytał Denton.
— Lubię wszystko, przy czym niezbędna jest dobra robota.
— To fakt — przyznał dyrektor. — Wietnam, dowódca plutonu, ochotniczo w 
oddziałach zwiadowczych, które miały pełne ręce roboty. Dwie Brązowe Gwiazdy i 
Purpurowe Serce. Jedna niepochlebna opinia.
— Jak wynika z pańskich akt, nie był pan w zgodzie z dowództwem patroli — 
dodał Noah.
— Dowództwo zwiadu niechętnie patrzyło na kapitanów, którzy brali udział w 
wypadach dalekiego zasięgu. Ja z kolei nie lubiłem wysyłać moich ludzi tam, 
gdzie nie mogłem sam iść.
— Przez to ominął cię awans — powiedział Denton. Wes wzruszył ramionami.
— Podjąłeś studia eksternistyczne — kontynuował Denton. — Wybrałeś prawo, co 
jeszcze bardziej opóźniło twoją karierę wojskową. Obecnie przydzielono cię do 
Służby Wywiadowczej Marynarki.
— Do tajniaków — wtrącił Noah.
— Jeśli nie brać pod uwagę Komisji Lairda, nigdy dotychczas nie miałeś do 
czynienia z wywiadem. Zgadza się?
— W Wywiadzie Marynarki jest komórka kontrwywiadu, ale ja zajmuję się sprawami 
kryminalnymi. W zwiadzie trenowałem taktykę. Praktykowałem.
— Aha — mruknął wszechwładny amerykańskich szpiegów. — Praktykowałeś. Czy masz 
coś przeciwko pracy wywiadowczej? Wes pociągnął długi łyk piwa, zanim 
odpowiedział.
26
— Lubię zbierać informacje — stwierdził — lecz wolę działać czynnie. Wywiad, 
technika, szpiegostwo elektroniczne, satelity, obserwacje: to wszystko jest 
dość statyczne. Analizowanie informacji bywa fascynujące, ale wymaga lat 
wprawy, która pogłębia, a jednocześnie zawęża horyzonty myślowe. Natomiast 
robota szpicla nie jest tym, co najbardziej pociągałoby oficera marynarki.
— Nie miałeś do czynienia z wywiadem, kiedy pracowałeś dla Komisji Lairda w 
1968 roku? — zapytał Denton.
— Moim zadaniem w komisji było wyjaśnienie błędów w procedurach bezpieczeństwa 
Wywiadu Marynarki oraz stwierdzenie, czy ludzie Korpusu w naszej ambasadzie w 
Moskwie i konsulacie w Leningradzie częściej stykali się z problemami takimi 
jak te, które umożliwiły KGB zwerbowanie sierżanta Lonetree. Nie miałem jednak 
nic wspólnego z działalnością wywiadu.
— Ale stykał się pan tam z tajniakami, prawda? — zapytał Noah.
— Sowieckimi czy naszymi? — odpowiedział pytaniem Wes.
— Obojętne.
— Zarówno z jednymi, jak i drugimi. Przebywałem na terenie ambasady 
amerykańskiej w Moskwie. Trzeciego dnia, kiedy wyszedłem o świcie pobiegać 
trochę, umundurowany strażnik z KGB stojący przy bramie powitał mnie po 
angielsku: „Dzień dobry, panie majorze. Wesley Burkę Chandler z Nowego 
Meksyku. Jak dzisiaj stoją sprawy w Korpusie Marynarki?" Jeśli zaś chodzi o 
naszych tajniaków, to zawsze wychodzili z pokoju na mój widok.
— I nigdy pan z nimi nie pracował? — dopytywał się Noah.
— Nie, z wyjątkiem członków komisji i ludzi z Wywiadu Marynarki.
— W sprawozdaniu napisano, że odwaliłeś kawał dobrej roboty — powiedział 
Denton. — Czy na pewno nie masz żadnych przyjaciół wśród pracowników wywiadu, 
Wes?
— Czy mam uwzględniać obu panów? Zaśmiali się.
— Pozwól, że uściślę pytanie. Czy nie ma nikogo w tym środowisku, komu byłbyś 
cokolwiek winien?
— Czy nadal mam nie uwzględniać obu panów?
— Jesteś cholernie bystry, synu — skwitował Denton z uśmiechem.
— Rozliczam się ze swoich długów. Znam łowców szpiegów z FBI i NIS, kilku 
pracowników Wywiadu Marynarki. Nieco więcej z Wywiadu Sił Desantowych. Także 
kilku z Agencji Operacji Specjalnych, a ponieważ wykorzystuje ich również CIA, 
więc panowie sami możecie powiedzieć, ile warte są te kontakty. Aha, jeszcze 
chłopcy ze szkoły
27
desantowej, którzy później zmienili mundury. Ale nie jestem im nic winien.
— A komu jest pan winien? — zapytał Noah.
— Płacę rentę w wysokości miesięcznej nadwyżki z moich kart kredytowych 
pewnemu sprzedawcy artykułów metalowych, który był kiedyś świetnym kapralem. 
Jest także kilka kobiet, którym okazałem niewystarczającą wdzięczność. Moi 
rodzice nie żyją.
— Nie oczekiwaliśmy wcale, że będzie pan dziewicą — odparł Noah. — Do diabła, 
nawet lepiej, że pan nie jest. Nie oczekujemy także szczegółów z pańskiego 
życia osobistego. Musimy jednak być pewni, że jest pan absolutnie czysty.
— Dobrze wiecie, kim jestem.
— Nie bierzemy cię pod lupę, Wes — odezwał się Denton. — Robimy tylko to, co i 
ty robiłbyś na naszym miejscu. Wykonujemy obowiązki.
— Wszystko, co pan powie, zostanie w tym pokoju — dodał Noah. — Tak samo, jak 
wszystko, co pan usłyszy.
— Może i nie pójdę od razu do nieba — odparł Wes — ale nikt nie będzie pluł na 
mój nagrobek.
— Niebo nie figuruje na liście tych miejsc, do których mam zamiar cię wysłać — 
powiedział Denton.
— Jak mam to rozumieć... — zapytał Wes, a po chwili dodał: — proszę pana?
— Chodzi o moją czwartą funkcję — wyjaśnił dyrektor CIA. — Chciałbym, żebyś 
pracował dla mnie właśnie w tej działce — przerwał na moment. — Muszę być 
piorunochronem dla wszystkich burz, jakie zdarzają się na terenie wywiadu — 
stwierdził. — Jest to nieodłącznie związane z moim stanowiskiem, musiałem się 
z tym pogodzić. Nie oznacza wcale, że jestem głupcem. Nie oznacza też, że 
działam na ślepo.
— Rozumiem, że coś się stało.
A rży dni wcześniej, we wtorek, o jedenastej rano Ralph Denton otworzył drzwi 
swego nowego biura na szóstym piętrze „starego" budynku w Langley i 
poprowadził Noaha Halla oraz Mary Patterson wzdłuż wyściełanego grubą 
wykładziną korytarza. Stanął przed nie oznakowanymi drzwiami sali 
konferencyjnej, mrugnął znacząco do swych wieloletnich współpracowników, po 
czym przekręcił gałkę.
— Dzień dobry państwu — zwrócił się do ludzi zgromadzonych przy stole.
Z tłumu wystąpił William Cochran, zastępca dyrektora centrali
28
wywiadowczej. „Numer drugi na liście, ale numer pierwszy w ich sercach" — 
pomyślał Denton. Jego zastępca był jedynym znanym mu człowiekiem, który 
potrafił z godnością nosić imię Billy. W takim dniu jak dzisiaj, kiedy nie 
miał na sobie munduru generała lotnictwa z trzema gwiazdkami na 
naramiennikach, Billy mógł poruszać się w tłumie nieznajomych i nikt nie 
zwróciłby uwagi na tego człowieka przeciętnej budowy i średniego wzrostu. 
Nosił grube szkła w czarnych metalowych oprawkach.
— Czy pozwoli pan, że dokonam prezentacji? — zapytał Billy.
— Oczywiście — odparł Ralph, pozwalając tamtemu odegrać swą rolę.
Jeden zastępca dyrektora. Pięciu dyrektorów wydziałów. Ralph znał tylko 
jednego spośród nich, Augusta Reeda III, dyrektora pionu operacyjnego — 
wypłynął w 1953 roku dzięki akcji, która doprowadziła do przejścia na ich 
stronę szacha Iranu, a zarazem podkreśliła uniezależnienie CIA od wywiadu 
brytyjskiego. Reed był nadal niezastąpiony, mimo osiągnięcia wieku 
emerytalnego.
Ralph z niejakim zdumieniem stwierdził, że on i Reed są w tym towarzystwie 
jedynymi ludźmi, którzy byli pełnoletni w czasie drugiej wojny światowej — o 
ile jego samego, służącego wtedy w marynarce nastolatka, można by było 
zaliczyć do pełnoletnich. Ralph zaczynał mieć już utrapienie ze swoim starszym 
synem. Nigdy nie spodziewał się, że ujrzy chłopaka chodzącego wokół domu i 
śpiewającego: „I oni z czasem się zmienią". Jak przez mgłę, poprzez natłok 
świeższych wspomnień, przywoływał w myślach zarysy twarzy i atmosferę tamtego 
poranka.
— Pamięta pan zapewne kontrolera, inspektora generalnego oraz doradcę prawnego 
— rzekł Billy, wymieniając nazwiska tamtych.
Eunuchowie dworu — jak mawiał o nich Noah — których zadaniem było strzeżenie 
dobrego imienia firmy. Kontroler był jedynym czarnym w całym towarzystwie. 
Natomiast jedynymi kobietami okazały się młoda koza z wydziału 
administracyjnego oraz dyrektorka pionu nauki i techniki.
— Oto szef wydziału akcji tajnych — przedstawił Billy.
Denton chciał mieć swojego człowieka na tym stanowisku, pozostawało więc tylko 
pytanie, jak długo obecny zarządca od brudnej roboty utrzyma się na stołku. 
Mimo to powiedział:
— Cieszę się, że mogę z panem pracować.
— Mam nadzieję, że nie gniewa się pan — zagadnął August Reed III — iż 
przyprowadziłem ze sobą Timothy'ego Jonesa. Tim prowadzi naszą komórkę 
kontrwywiadu.
29
Denton uśmiechnął się promiennie, ściskając spoconą dłoń Jonesa. Wraz z Noahem 
pieczołowicie układali listę gości. Jonesa na niej nie było.
— Miło mi, że pan przyszedł — powiedział. Dostrzegł minę Noaha i popatrzył w 
oczy swemu zastępcy. — Prawda, Billy?
— Oczywiście, panie dyrektorze — odparł tamten pospiesznie.
— Generał Prentice z Narodowej Komisji do Spraw Wywiadu — kontynuował Billy. W 
skład komisji wchodzili przedstawiciele wszystkich pozostałych organizacji 
wywiadowczych: Narodowej Agencji Bezpieczeństwa oraz wojskowych służb wywiadu 
— instytucji niejednokrotnie przewyższających CIA pod względem liczby 
personelu, a także mających znacznie większe wpływy.
— Prentice to oczy i uszy wszystkich grubych ryb — powiedział Denton Noahowi. 
— Musisz uważać, żeby słyszał i widział dokładnie tyle, ile my mu podsuniemy.
Ściskał dłonie kolejnych osób. Zgodnie z sugestią Noaha zaprosił także 
kierownictwo wydziałów finansów i bezpieczeństwa. „Rewolwerowcy i kasjerzy 
nigdy nie mają dosyć — argumentował Noah. — Trzeba o nich zadbać". Przywitał 
się z przystojnym mężczyzną około trzydziestki.
— Łącznik legislatury — przedstawił się tamten. — Odpowiadam ponadto za 
kontakty z Białym Domem.
— To znaczy, synu, że będziemy się tym zajmować obaj — rzekł Denton. 
Uśmiechnął się szeroko, by stojący nie opodal zrozumieli, że był to żart. 
Rozległy się śmiechy.
— Czy chciałby pan zająć jakieś szczególne miejsce? — zapytał Billy.
Znajdowali się w pozbawionym okien pomieszczeniu. Przy jednym końcu długiego 
stołu ustawiono mównicę. Ralph popatrzył ponad głowami zebranych w 
przeciwległy koniec sali.
— Do cholery, Billy. Dzisiaj to nie ma żadnego znaczenia.
Mógł wreszcie zdjąć z twarzy maskę uprzejmości. Ludzie poczęli zajmować 
miejsca, pilnie zważając na służbową hierarchię. Tylko Billy zdawał się 
nieporuszony. Usiadł przy stole, mniej więcej w połowie jego długości. Noah i 
Mary zajęli miejsca pod ścianą. Ralph spojrzał na zegarek.
— Sześćdziesiąt trzy minuty temu helikopter prezydenta wylądował na dziedzińcu 
Białego Domu — oznajmił. W jego pamięci odżył terkot wirników dwóch 
prezydenckich śmigłowców — jednego dla oficjeli, do których mimo jego 
uprzednich obaw został w końcu zaliczony, oraz drugiego, stanowiącego przynętę 
dla terrorystów; Ralph żywił
30
nadzieję, że nie będą zbyt aktywni w czasie jego kadencji na stanowisku szefa 
amerykańskich szpiegów. — Rozstaliśmy się po złożeniu przeze mnie przysięgi 
dyrektora centrali wywiadowczej — kontynuował. Wszyscy pracownicy CIA, którym 
pozwalały na to obowiązki, uczestniczyli w tej uroczystości w „baniastym" 
amfiteatrze. — Zaprosiłem tu dzisiaj państwa, całe kierownictwo CIA, aby 
prosić was o pomoc w piastowaniu powierzonego mi urzędu. Personel obraca już 
biurko w moim gabinecie tak, bym zza niego spoglądał nie na las za oknem, lecz 
na was, wykonujących swoje zadania. Wy będziecie obserwowali świat na 
zewnątrz, a ja chciałbym poznawać go za waszym pośrednictwem. W ten właśnie 
sposób mam zamiar kierować Agencją. Oznacza to także, Billy, że będziesz teraz 
dosłownie siedział po mojej prawicy. — Przy takim ustawieniu biurka w 
gabinecie Ralpha pokoje zastępcy rzeczywiście leżały po prawej stronie.
— Może pan na mnie liczyć — odparł Billy.
„Nie wątpię" — pomyślał Ralph, na głos zaś powiedział:
— Mówiąc wprost: nie chcę, żeby sprawy doniosłe ginęły w nawale codziennych 
obowiązków. Musicie informować mnie o wszystkim, o czym powinienem wiedzieć, a 
także o tym, czego chciałbym się dowiedzieć. Ciężar dokonania wyboru 
pozostawiam na waszych barkach. Jeśli o czymś nie będę chciał wiedzieć z 
powodów bezpieczeństwa lub ochrony interesów firmy, to w porządku. Ale nie 
ukrywajcie przede mną faktów, o których będę mógł przeczytać na pierwszej 
stronie „New York Timesa" — mówił łagodnym, przyjacielskim tonem. — Rozglądam 
się po korytarzach tego gmachu i widzę wszędzie twarze uczciwych ludzi, którym 
zależy na tym, aby nasz parlament i historia ruszyły wreszcie jakąś wspólną 
drogą.
Tylko Billy się uśmiechnął.
— Nie obejmuję tego stanowiska po to, by spokojnie przyglądać się podcinaniu 
nóg w mym fotelu tylko dlatego, że teraz, kiedy wali się mur berliński, coraz 
więcej osób zaczyna się zastanawiać nad celowością pracy agencji 
wywiadowczych.
— Proszę, proszę — mruknął GUS Reed.
— Zanim jeszcze zasiadłem w tym fotelu, nasi przyjaciele z Kapi-tolu i paru 
ludzi z prasy wygrzali dla mnie to miejsce. Następnym razem, nim wydamy milion 
dolarów na zrobienie panamskim dyktatorem takiego parweniusza jak generał 
Noriega, zażądam gwarancji, że będzie on zawsze pamiętał o swych 
wierzycielach.
Wokół stołu rozbrzmiały tłumione chichoty. Ralphowi zdawało się, że pochwycił 
znaczące spojrzenie Augusta Reeda, rzucone
31
w kierunku typka, którego ze sobą przyprowadził.  Spojrzał na Billy'ego, lecz 
okulary generała całkowicie maskowały wyraz oczu.
— Musimy ufać sobie nawzajem — kontynuował Ralph. — Współpracować ze sobą. Ale 
ja będę odpowiadał za wszystko. I mam zamiar urzędować we własnych butach. Nie 
Andy'ego Sawyera, świeć Panie nad jego duszą, ani też niczyich innych.
W sali zaległa martwa cisza.
— Na dzisiaj pozostało mi jeszcze ostatnie pytanie — rzekł Denton. — Pomijając 
sprawy rutynowe, czy jest coś, o czym powinienem się dowiedzieć? Jakaś sprawa, 
może problem, który z powodu przejmowania przeze mnie obowiązków Sawyera nie 
mógł być załatwiony?
„Byłoby dla nich najlepiej, gdyby'nie znaleźli takiej sprawy" — pomyślał. Z 
drugiej strony nikt nie powinien rzucać się na przynętę, mając świadomość, że 
nie jest to najlepszy czas i miejsce na prezentację swoich wątpliwości.
— No cóż... — rozległ się nieśmiały głos przy drugim końcu stołu.
„Znów ten typek" — pomyślał Denton. Timothy jakiś tam z jakiegoś tam 
kontrwywiadu. Ciekawe, czyje słowa miały popłynąć przez jego usta.
— Słucham, Tim. — Uśmiechnął się.
— Coś się wydarzyło — rzekł Jones. Westchnął, chcąc zaakcentować wagę sprawy.
Ralph patrzył nie na Timothy'ego Jonesa, lecz na Billy'ego. Oczy generała, 
skryte za przypominającymi denka od butelek po coca-coli szkłami okularów, 
obróciły się powoli ku temu zeru, które miało czelność się odezwać.
— W zasadzie to nie moja domena — wymamrotał Jones. — Chyba powinien o tym 
wspomnieć Mikę. — Ruchem głowy wskazał szefa wydziału bezpieczeństwa. — Lecz 
jest to również przeoczenie kontrwywiadu...
— Timothy — głos Dentona przypominał lodowate ostrze topora. — Co się stało?
— Odebraliśmy telefon — odparł Jones. — Wczoraj rano. W biurze dyżurnego. Na 
linii alarmowej.
— Kto dzwonił? — zapytał dyrektor.
— Nasz dawny najemnik. On... był pijany. Może to nic nie znaczy, a jednak... 
dziwne.
— I co z tego?
— Pytał pan, czy nie zaszło coś niezwykłego. Chodzi o to. że czasem odbieramy 
alarmowe zgłoszenia, ale zdarzają się też pomyłki
32
lub telefony  od  maniaków,  tak  więc może nie ma w tym  nic niezwykłego.
— Jakie podjęto kroki? — zapytał Denton. Jones przełknął ślinę.
— To już dziedzina Mike'a. Ja nie mam żadnych przesłanek, aby sądzić, że ten 
człowiek może być drugim Lee Howardem.
W roku 1985 Lee Howard, były analityk CIA, narkoman i alkoholik, najpierw 
sprzedał wszystkie znane sobie tajemnice, a następnie zwiał do Związku 
Radzieckiego spod kurateli FBI.
Denton nie spojrzał nawet na odpowiedzialnego za bezpieczeństwo Mike'a 
Kramera, lecz zwrócił się do zwierzchnika zarówno Kramera, jak i Jonesa: do 
Augusta Reeda III.
— Co na to powiesz, GUS?
— Jest oczywiste, że mamy pełną kontrolę nad całą tą sytuacją.
— Jaką sytuacją? — spytał z naciskiem nowy dyrektor służb wywiadowczych.
— To tylko brzękanie łańcuchami przez stare, zdziwaczałe duchy — odparł GUS, 
którego działalność istotnie można było oznaczyć symbolem trupiej czaszki. — W 
dodatku pijane duchy. Nic ważnego. Na pewno nie było to wezwanie alarmowe.
Denton uśmiechnął się ponownie i odwracając spojrzenie od Augusta Reeda III 
zapytał:
— Co ty o tym sądzisz, Billy?
— Uważam — rzekł spokojnie generał — że na razie powinniśmy zostawić potępione 
duchy samym sobie.
Dyrektor przeniósł wzrok z przydymionych szkieł okularów Bil-ly'ego na 
zastygłą w obojętnym wyrazie twarz Noaha. Sekundnik wiszącego na ścianie 
zegara wykonał pełny obrót.
— Coś jeszcze? — zapytał Denton.
Nikt się nie odezwał. W końcu nowy dyrektor CIA zaszczycił współpracowników 
uśmiechem.
— Zamykam zebranie.
J. eraz, w gabinecie Dentona, Noah popatrzył na Wesa, a następnie na 
dyrektora,
— To granat Billy'ego — stwierdził, pociągnąwszy łyk szkockiej. — Jones tylko 
wyciągnął zawleczkę.
— Nie teraz, Noah — warknął Denton. — Poza tym to GUS Reed przyprowadził 
Jonesa, więc także musiałby uczestniczyć w rozgrywce.
3 — Rzeka ciemności	33
— Zaczynam się gubić — wtrącił Wes, który doskonale wiedział, o co chodzi.
— Coś się wydarzyło — odparł Den ton. — Jeśli to coś złego, nikt nie ma ochoty 
nastawiać własnego karku. Znasz te podchody.
— Na jakiej podstawie sądzą panowie, że coś podobnego ma miejsce?
— Na podstawie czterdziestu lat przepracowanych w tym interesie — wycedził 
Noah.
— Od czterdziestu lat pracuje pan w wywiadzie? — zapytał Wes.
— Siedzę w polityce od czasów szkoły średniej, kowboju. A niesforne duchy są 
jej nieodłączną częścią. — Noah wzruszył ramionami.
— Ja wierzę w instynkt Noaha — stwierdził Den ton. — I w moje przeczucia.
— Poza tym mamy akta — wtrącił Noah.
— Jakie akta? — zapytał Wes. Noah tylko mruknął pogardliwie.
— Bez względu na to, czy Jones powiedział o tym zdarzeniu motając jakąś 
polityczną intrygę, czy jedynie ze strachu — wyjaśnił Denton — nadając sprawie 
pierwszorzędną wagę, wydźwignąłbym ją do obszaru działalności ścisłego 
kierownictwa. Gdyby wówczas wybuchł skandal, zostałbym w to zamieszany. Jeśli 
zaś sprawa okazałaby się trywialna, zmarnowałbym tylko swój czas, a zarazem 
udowodnił, że należę do osób przejmujących się błahostkami. Mógłbym też 
zignorować problem i czekać, aż sam się rozwiąże. Albo też wywołać eksplozję.
— Czemu nie powierzy pan tej sprawy swoim zaufanym ludziom?
— Nie mam takich. Na razie. Gdyby ktoś miał coś do ukrycia... To stary 
problem, Wes: kto pilnuje strażników?
— A co to za akta? — zapytał ponownie major.
— Dwa świstki — wyjaśnił Noah. — Nawet bez fotografii. Wynika z nich, że facet 
miał „minimalny" kontakt z Agencją poprzez dowództwo Zielonych Beretów. Jeśli 
naprawdę kontakt był ograniczony do minimum, to skąd, do diabła, człowiek miał 
numer naszej linii alarmowej? Skończył się w latach siedemdziesiątych. Facet 
dostał bzika. Kilkanaście interwencji: paranoik, w dodatku zaczął pić. 
„Urojony patologiczny kłamca". Zerwano współpracę. Ale wydano rozkaz, by nie 
skreślać go z rejestru, lecz obserwować.
— Podczas rozmowy telefonicznej wspomniał o pewnym barze w Los Angeles. Noah 
sprawdzał w tamtejszej policji. Tej samej nocy w pobliżu baru zginął jakiś 
człowiek.
— Kto taki? — zapytał Wes. — W jaki sposób zginął?
34
— Pan ma na to odpowiedzieć — rzekł Noah. — Wszyscy trzymają gęby na kłódkę.
Wes zaczynał tracić cierpliwość.
— Czego więc ode mnie oczekujecie?
Denton popatrzył na Noaha; ten wzruszył ramionami. Uśmiech rozjaśnił jego 
buldogowatą fizjonomię.
— Chcemy, żebyś ustalił, co się właściwie wydarzyło — odparł Denton. — 
Spodziewamy się, że pomożesz zlikwidować zagrożenia dla amerykańskiego wywiadu 
i strategicznych interesów państwa, jakie mogą wiązać się z tą sprawą.
— Jestem oficerem marynarki, proszę pana. Jakich konkretnie działań ode mnie 
oczekujecie?
— Do cholery, Wes — wyskoczył Noah. — Chcemy, żebyś odnalazł tego sukinsyna. 
Dowiedz się, kim jest, czym się zajmuje i po diabła dzwonił. A potem załatw 
sprawę tak, żeby nie stanowiła najmniejszego zagrożenia.
— I zrób to po cichu — stwierdził Denton. — Nie zapominaj, że w żadnym wypadku 
nie może pojawić się moje nazwisko. Musisz zachować całkowitą dyskrecję. — A 
po chwili dodał: — Chcemy, żebyś został naszym człowiekiem do zadań 
specjalnych.
— Psem myśliwskim — wtrącił Noah.
— Albo koniem trojańskim — wypalił Wes.
— Naprawdę przyjąłeś to w ten sposób? — zapytał Denton.
— Uważam, że za całą tą sprawą kryje się znacznie więcej, niż zostało 
powiedziane, w przeciwnym razie nikt nie zadawałby sobie tyle kłopotu.
— Dokładnie tak — odparł Denton.
— Dlaczego ja? — zapytał major. — Załóżmy, że naprawdę nie możecie zaufać 
nikomu z CIA. Sprzeczność interesów. Ale dlaczego ja?
— Logicznym krokiem byłoby zwrócić się do FBI — stwierdził Denton — ale 
różnimy się poglądami z dyrektorem Biura. Tamci z przyjemnością pomyszkowaliby 
na podwórku mojej Agencji. A co się tyczy pozostałych cywilnych instytucji... 
Nie mam do nich zaufania. Została nam jeszcze armia. Lecz poszukiwany jest 
byłym żołnierzem, tamci mogliby mieć kłopoty z zachowaniem obiektywizmu. 
Zresztą natychmiast lotnictwo i marynarka podniosłyby straszliwy wrzask, że 
darzę specjalnymi względami siły lądowe. Twoja formacja jest jakby z boku, nie 
wzbudzisz więc niczyich podejrzeń. Człowiek, którego masz odnaleźć, jest 
prawdopodobnie alkoholikiem, ale kiedyś był to piekielnie dobry żołnierz. Musi 
być spadochroniarzem, skoro służył w Zielonych Beretach. Usłyszałem kiedyś z 
ust pewnego generała, że
35
tylko spadochroniarz może zrozumieć kogoś, kto także skakał z samolotu. Ty 
musiałeś się tego nauczyć w zwiadzie.
— Poza tym praca w Wywiadzie Marynarki w jakimś stopniu upodobniła cię do 
gliniarza — wtrącił Noah.
— W dodatku jesteś prawnikiem. Po aferach Watergate oraz irańskiej... 
Chciałbym, żeby ta sprawa znalazła się w fachowych rękach.
— Oczywiście, nie chodzi o to, żebyś wszystkiemu przyglądał się przez lupę — 
dorzucił Noah. — Słowo „legalny" ma w tym wypadku dość szeroki zakres 
znaczeniowy. Najważniejsze jest dochowanie tajemnicy. Oraz rezultaty. Dlatego 
wybraliśmy ciebie. Wykonaj dobrze robotę, a my będziemy się martwili o 
przepisy prawa.
— Nie możemy nadać tej sprawie dużego formatu — wyjaśnił dyrektor CIA. — Nie 
może trafić na biurka urzędników czy stać się pretekstem do wprawienia w nie 
kontrolowany ruch karuzeli wydarzeń. Stać nas tylko na to, by stracić co 
najwyżej jednego człowieka.
— To znaczy mnie. Denton wzruszył ramionami.
— Wyciągnąłem cię z zadupia, z Nowego Meksyku, umożliwiając ci karierę. Nigdy 
nie miałeś do czynienia z wywiadem, jesteś zatem czysty. Nikt cię nie zna, 
nikt nie darzy nienawiścią czy nieufnością. Ale praca w Wywiadzie Marynarki, 
Komisja Lairda, Wietnam... Nie jesteś barankiem. Poza tym nie masz rodziny i 
jesteś na miejscu, w Waszyngtonie.
— Dokładnie przejrzeliście kartotekę — odparł Wes. — A jeśli odmówię?
— W takim razie przeproszę cię za stracony czas i przypomnę o zachowaniu 
tajemnicy. Mam dość wyczulony słuch. A potem odeślę cię z powrotem do tej 
dziupli, gdzie bezpiecznie i wygodnie będziesz mógł dalej czekać na wiek 
emerytalny.
— Do cholery, Wes. Przecież wiem, że nie odmówisz — wtrącił Noah. — Nie 
należysz do tych, którzy gniją po jakichś norach do końca życia. Poza tym — 
Noah pochylił się do przodu — dobrze mieć takich przyjaciół jak my. Jeśli się 
sprężysz, możesz dochrapać się pułkownika, ale jesteś dość daleko na liście, a 
nadchodzą czasy redukcji. Mogłaby cię wesprzeć akademia, a także ktoś z 
senatu. Kto wie, co nam zgotuje przyszłość?
— Nie składamy ci żadnych obietnic — dodał pospiesznie Denton. — Chcemy, żebyś 
uczciwie wykonał robotę. Dla dobra kraju. Trzej mężczyźni popatrzyli na siebie 
nawzajem.
— A jeśli to zupełna błahostka? — zapytał Wes.
— Gdybyś doszedł do takiego wniosku... i byłoby to prawdą —
36
dyrektor wzruszył ramionami — mielibyśmy po prostu jeden problem z głowy.
— A jeśli to intryga biurokratów? Próba ogniowa nowego dyrektora?
— Poradzimy sobie z tym — odparł Noah.
— A jeśli coś więcej?
— Wtedy potrzebna będzie twoja pomoc — rzekł Denton. — Pomoc w sprawie wagi 
państwowej. Zgodzisz się na to, prawda, Wes? W gabinecie ponownie zapadła 
cisza.
— Proszę mnie zrozumieć — odezwał się w końcu major. — Zrobię to, jeśli 
uzyskam od panów wiarygodne odpowiedzi na kilka pytań. Ale wykonam to jako 
powierzone mi zadanie, a nie dla określonych celów. Jeśli na moich 
naramiennikach wylądują orzełki, przyjmę je jako dowód uznania, a nie dlatego, 
że sprzedałem się za nie. Nie chcę żadnych zaszczytów, o które nie poproszę.
— Ależ sam robisz z tego przetarg! — Denton uśmiechnął się.
— Jakie są te pytania? — rzekł Noah.
— Czy dacie radę załatwić formalności z Korpusem?
— W poniedziałek rano wymuszę na komendancie, żebyś został zaliczony do mego 
osobistego personelu. Ludziom z Langley się to nie spodoba. Nie ufaj nikomu, 
nawet Billy'emu Cochranowi. Tylko Noahowi i mnie. Będziesz się kontaktował z 
Noahem, a działał według własnego uznania. Nie chcemy żadnych dokumentów, 
żadnych wiadomości poprzez CIA. Możesz korzystać ze wszystkich źródeł, do 
których uda ci się dotrzeć, ale nie dostaniesz żadnych listów polecających. 
Ludziom mów tylko tyle, ile będziesz musiał. Noah zajmie się twoimi wydatkami.
— Trzeba mieć pewność, że każdy zna swoje miejsce — wypalił Wes. — Będę 
pracował dla pana, nie dla Noaha. Czy mam rozumieć, że wszystko, co usłyszę z 
jego ust, będzie pochodziło od pana? W czystej, nie zmienionej postaci? I że w 
takiej samej postaci dotrze do pana to, co ja będę przekazywał?
Denton poruszył się niespokojnie w fotelu.
— Noah cieszy się moim całkowitym zaufaniem — odparł.
— Będę zatem uważał, że przemawia w pańskim imieniu. Ale gdybym miał jakieś 
wątpliwości, przyjdę prosto do pana. Dyrektor popatrzył na swego wieloletniego 
asystenta.
— Wiem, co to wyparcie się, wyłączenie z gry czy odstawienie do zamrażarki — 
dodał Wes.
— Och, czyżby? — zapytał Noah. Denton uciszył ich ruchem ręki.
37
— W porządku — rzekł. — Zgadzam się.
— A jeśli wpadnę w kłopoty?
— Nie chcę nic o tym wiedzieć — stwierdził Den ton. — Ze swoimi kłopotami 
musisz radzić sobie sam. Żyjemy w innej epoce. Ostatnią rzeczą, jakiej teraz 
potrzeba Ameryce, jest kolejna afera szpiegowska. Rozumiesz?
— Tak jest — odparł Wes.
— Nikomu nie mów o naszej rozmowie — dodał Den ton. — Masz być zaskoczony. 
Wybór i tak padłby na ciebie, nawet gdybyś nie był tym, kim jesteś.
— A kim jestem?
— Wybrańcem.
Dyrektor wstał, dwaj pozostali mężczyźni także się podnieśli. Denton uścisnął 
dłoń majora.
— Możesz odwiesić mundur do szafy — powiedział. Wes był cały mokry. Czuł się 
skonany.
— Dlaczego musimy to robić? — zapytał.
— Taką mamy pracę. — Denton wzruszył ramionami. — Uważasz, że to asekuracja? 
Ja muszę wiedzieć, czemu ten facet jest tak cholernie mało ważny.


ZUPEŁNIE JAK CHINIEC


Nick Kelley poznał Juda pewnego mroźnego kwietniowego ranka 1976 roku, w 
Waszyngtonie, gdzie pracował jako zbieracz sensacji dla redaktora Petera 
Murphy'ego. Bębnił właśnie na rozklekotanym underwoodzie, w zaśmieconej 
pakamerze na tyłach okazałej czynszówki położonej o siedemnaście przecznic na 
północ od Białego Domu, próbując skupić się na streszczeniu ze sprawozdania 
Głównego Urzędu Skarbowego, wykradzionego przez jednego z pracowników senatu i 
opatrzonego pieczęcią „poufne". Z raportu wynikało, że Pentagon utopił pięćset 
milionów dolarów w systemie antyrakietowym tylko po to, by Sekretarz Stanu 
Henry Kissinger mógł wykorzystać to jako element przetargowy z Sowietami w 
rokowaniach SALT.
— Przepraszam — dobiegł od strony drzwi głęboki, męski głos.
W wejściu stał mężczyzna, który w przeciwieństwie do Nicka miał dużo ponad sto 
osiemdziesiąt centymetrów wzrostu. Tak jak i on nosił dżinsy. Jego atletyczny 
tors i ramiona były tak umięśnione, że zwieszające się po bokach ręce 
przypominały nawiasy. Brązowe polo opinało byczy kark. Rudawe, skręcone włosy 
niespodziewanego gościa były krótsze od czarnych, spadających na uszy loków 
Nicka. Błękitne oczy nieznajomego silnie błyszczały.
— Pan jest... — zaczął obcy, zawahał się, wreszcie uśmiechnął. — Nick Kelley. 
To pan napisał książkę „Lot Wilka".
Nick zamrugał oczami. „Jakim sposobem facet przedarł się przez recepcję...?" — 
pomyślał.
— Nieprawda, że prawda? — zapytał nieznajomy.
— Zgadza się — odparł Nick. Odwrócił się tyłem do maszyny tak, by zasłonić 
sobą leżący na biurku oznaczony wielkim napisem „poufne" raport.
39
— Widzi pan? — Szeroki uśmiech tamtego był zaraźliwy. — To proste. Rozpoznałem 
pana po zdjęciu na okładce książki.
— Nikomu do tej pory się to nie udało — burknął Nick.
— Interesująca powieść — stwierdził gość. — Znam się trochę na tym. Mówię o 
szpiegach.
— Ach tak. — Nick starał się zachować zimną krew.
— Owszem. Byłem w Oddziałach Specjalnych.
— Naprawdę? — W roku 1976, zanim Nick stwierdził, że wojna wietnamska jest 
tragedią, spalił wezwanie do stawienia się w obozie treningowym oficerów 
rezerwy. W opanowanym przez herosów świecie, w jakim żył, marzył mu się 
przydział do Oddziałów Specjalnych i będący symbolem wojskowej elity zielony 
beret. Znał na pamięć słowa ballady o plutonie, który w 1966 roku zdobył 
przyczółek na skalistym wybrzeżu. W dziennikarstwie nauczył się wojskowego 
żargonu. — Jaki był kod pańskiej specjalności?
— Głównie działałem w zero-siedem. Wywiad.
— Naprawdę? — Nick nie miał pojęcia, czy „zero-siedem" znaczyło cokolwiek.
— Moglibyśmy się kiedyś spotkać. Na przykład podczas obiadu. Nick wzruszył 
ramionami.
— Nazywam się Jud — dodał tamten. — Jud Stuart.
— Co pan tu robi?
— Pracuję w tym budynku. — Uśmiechnął się. — Wpadnę jeszcze. Ulotnił się 
błyskawicznie.
Nick schował poufne sprawozdanie i rozejrzał się po korytarzach dawnego 
wiktoriańskiego domu rozpusty.
— Jenny — zwrócił się do ukrytej w kłębach nikotynowego dymu recepcjonistki. — 
Kręci się tu taki osiłek, w polo i dżinsach. Zdaje się, że ma na imię Jud. Co 
on robi?
— To ślusarz. Naprawia zamki w drzwiach.
Nie było chyba takich drzwi w całej czynszówce, nad którymi Jud nie musiałby 
popracować tamtej wiosny. Jednego dnia ślęczał przy robocie cztery godziny, 
innego nie pojawiał się wcale. Zaczepiał Nicka na korytarzu albo wtykał głowę 
do jego pakamery. Sypał dowcipami i rozweselał Nicka oraz jego kolegów samą 
swoją obecnością. Komentował wydarzenia: „Wierzycie w tę bzdurę? To się w pale 
nie mieści!" I zaraz rzucał Nickowi podchwytliwe pytanie, epatując urzędniczym 
waszyngtońskim żargonem. Pytania Juda często implikowały właściwą odpowiedź: 
„Czy nie czułeś się wyizolowany, dorastając w małym miasteczku w Michigan?" 
Nick stopniowo oswajał się z nim, zaczynał go lubić. Robił na nim wrażenie 
człowiek, który potrafił śmiać się w głos właśnie w tym mieście, gdzie wszyscy 
skrywali swoje prawdziwe
40
oblicza. Lecz przede wszystkim darzył go szacunkiem za kipiącą z niego 
energię.
— Przypomina niedźwiedzia, który połknął reaktor jądrowy — powiedział kiedyś o 
nim jednemu z kolegów.
— Czyżby świecił w ciemności? — zapytał tamten.
Nigdy więcej nie wspominał o szpiegach czy Oddziałach Specjalnych. Kiedy tylko 
Nick zagadywał o te sprawy, Jud błyskawicznie zmieniał temat.
Zbieraniem sensacji dla uznanego w całym kraju reportera Nick chciał nasycić 
swą ciekawość i traktował to jako obowiązek społeczny, wieczorami natomiast 
pracował nad powieścią o monterach samochodów, czym pragnął zaspokoić swoje 
ambicje. Jud regularnie ponawiał zaproszenie na obiad. Nick wykręcał się 
nawałem zajęć. Natomiast w duchu zastanawiał się, co może go łączyć ze 
ślusarzem — czy Jud jest szakalem, mającym zamiar pożywić się ulotną sławą 
Nicka, czy może szaleńcem.
Pewnego ranka, w środę, pod koniec kwietnia 1976 roku, stary dodge nie chciał 
zapalić. Spóźniwszy się pół godziny do pracy, Nick klapnął ociężale przed swym 
underwoodem, próbując znaleźć inspirację do nakarmienia maszyny tekstem.
— Martwiłem się już o ciebie — huknął od drzwi Jud. Nick opowiedział mu o 
samochodzie.
— Przyjechałeś taksówką! — powtórzył, a Nick dostrzegł, jak jego oblicze 
zajaśniało. — Mam tu wóz firmy. Kończę robotę około szóstej, tak jak ty. 
Możemy pojechać razem coś zjeść, a potem odwiozę cię do domu.
— No cóż...
— I tak wcześniej czy później wybralibyśmy się wspólnie na obiad. Możemy 
spokojnie załatwić to dzisiaj, upieczemy dwie pieczenie przy jednym ogniu. — I 
po chwili uśmiechnął się szeroko. — Masz dziewczynę, prawda?
— Owszem — odparł Nick. — Mam.
— Pewnie nie mieszka z tobą, co nie?
— Mieszka w pobliżu. — Nick wzruszył ramionami. — To była jej decyzja.
— I słuszna — mruknął Jud.
Nick mimo woli odpowiedział uśmiechem.
— Współczuję ci — oznajmił Jud. — Musisz spotykać dziesiątki kobiet, które 
pieją na widok pisarza, nawet jeśli widziały tylko film na podstawie twej 
książki. Zresztą wścibscy dziennikarze też są dzisiaj w cenie. Mam rację?
Nick się zaczerwienił.
— Pewnie ganiałeś za nią, zdobyłeś ją, a potem zaangażowałeś się
41
o wiele silniej, niżbyś chciał. Przykleiła się do ciebie, kiedy jeszcze byłeś 
nikim, i tak zostało do dzisiaj, prawda? Nie chciałbyś zranić jej uczuć, ale 
jesteś mężczyzną i od czasu do czasu...
— Świetnie się rozumiemy nawzajem — przerwał mu Nick.
— Czy ktoś mówił ci już, że przesadna lojalność niekoniecznie musi człowiekowi 
wyjść na zdrowie?
— Nikt, komu bym wierzył — odparł Nick.
— To samo dotyczy mnie — stwierdził Jud. — Możesz skończyć, chyląc nisko czoło 
przed wszystkim, zwłaszcza gdy chodzi o kobiety.
— Nie martw się o to.
— Do cholery, ja też mam babę! Jest chyba jeszcze bardziej zwariowana ode 
mnie! Co nie znaczy, że nie oglądam się za kobietkami na mieście. Często 
potrafią doprowadzić do szaleństwa, nie?
— Czasami.
— Jesteśmy sobie winni jeden wieczór w męskim towarzystwie, no nie?
„Mogę powiedzieć Janey, że zbieram materiały — pomyślał Nick. — Ważne, żeby 
niczego nie dać po sobie poznać. To zresztą nie ma wielkiego znaczenia. 
Dlaczego miałbym jej cokolwiek mówić? Koniec ze spowiedziami".
— W porządku — powiedział. Mógł zadzwonić do Janey i powiadomić ją.
— Przyniosę ze sobą kilka rzeczy, żeby ci pokazać. — Jud uśmiechnął się. — Oko 
ci zblednie.
Siedemnaście po szóstej Nick przechadzał się nerwowo po swej pakamerze, 
zaniepokojony nieobecnością Juda. Ten jednak przyszedł. Nick właśnie 
postanowił, że wetknie w drzwi kartkę z przeprosinami i pojedzie do domu 
taksówką, kiedy w korytarzu pojawił się Jud. Zmienił strój roboczy na hawajską 
koszulę z białymi rekinami na błękitnym tle. Miał ze sobą czerwoną, nylonową 
torbę sportową.
— Znam pewną tanią hiszpańską restaurację na ulicy M — powiedział. — Możemy 
zostawić gdzieś wóz i pójść na piechotę, jest piękny wieczór. Nie masz nic 
przeciwko temu?
— Nie, skąd — odparł grzecznie Nick.
Uszli już spory kawałek Szesnastą Ulicą i zbliżali się do ronda Scotta oraz 
stalowo-szklanego monolitu Narodowego Stowarzyszenia Strzelców, gdy Jud, który 
śmiał się głośno i rozprawiał o wszystkim i o niczym, nagle stanął w miejscu.
— To moja dawna przyjaciółka — wyjaśnił. — Muszę się z nią przywitać.
Z naprzeciwka, wspierając się na lasce, nadchodziła starsza kobieta.
42
— Pani Collin! — zawołał Jud, ciągnąc Nicka w jej kierunku. Na widok 
zbliżających się dwóch mężczyzn uniosła w górę laskę.
— O co chodzi? — Miała silny głos, lecz brzmiała w nim niepewność.
— Nie pamięta mnie pani? — zapytał Jud. Zmrużyła oczy.
— Powinnam nosić te przyciemnione okulary, które mi lekarz przepisał — 
stwierdziła. Zachodzące słońce świeciło prosto w pooraną zmarszczkami twarz.
— Pani nie lubi nosić nawet swoich zwykłych okularów.
— To prawda — przyznała, ściągając brwi. — Poznaję twój głos, ale...
— Proszę wyobrazić mnie sobie w garniturze i pod krawatem — rzekł Jud. — A 
także o dobre piętnaście kilo chudszego.
— Och, mój Boże! — Promienny uśmiech pozwalał przypuszczać, że kobieta musiała 
być kiedyś bardzo ładna. — Jud! Nie widziałam cię od... chyba od czterech lat!
— Byliśmy oboje bardzo zajęci.
— Czy wiesz, że jestem już na emeryturze? — wyznała.
— Nie. Nie wiedziałem.
— Trzydzieści lat. Ludzie nie powinni dłużej pracować, żeby nie hamować was, 
młodych. — Wydęła wargi i potrząsnęła głową. — Nosisz zdecydowanie za długie 
włosy, Jud!
— Muszę przykryć to, co straciłem przez panią. Zaśmiali się oboje.
— Przepraszam. Przedstawiam mojego przyjaciela, Nicka Kelleya. Pani Collin 
powitała go mocnym uściskiem żylastej dłoni.
— Czytała pani książkę „Lot Wilka"? — zapytał Jud, a Nickowi przeszły ciarki 
po plecach. — A może widziała pani film? To Nick napisał tę książkę.
— Jestem zaszczycona — odparła grzecznie staruszka.
— Cała przyjemność po mojej stronie — powiedział Nick, całkowicie pewny, że 
jego powieść nie wywarłaby najmniejszego wrażenia na znękanej codziennymi 
problemami kobiecie.
— Niech pani powie Nickowi, czym się pani zajmowała i gdzie się spotkaliśmy.
— Byłam telefonistką w centrali Białego Domu — odparła — a przez ostatnie pięć 
lat kierowniczką nocnej zmiany. Nadal jesteś w ochronie nowego prezydenta? — 
zwróciła się z pytaniem do Juda.
Nick poczuł, jakby ziemia osunęła mu się spod nóg.
— Nie zajmuję się już tymi sprawami — odpowiedział Jud.
— Wy wszyscy, agenci Służb Specjalnych, byliście bardzo sympatycznymi 
młodzieńcami. Wpadnij do mnie kiedyś z wizytą. Znajdziesz moje nazwisko w 
książce telefonicznej.
43
— Wpadnę, oczywiście, jak znajdę trochę wolnego czasu — obiecał Jud.
— Miło mi było poznać pana, panie Kelley. — Uśmiechnęła się. — Poszukam 
pańskiej powieści w księgarni. Mam dobrą pamięć do nazwisk.
Uśmiechając się wciąż na pożegnanie, podreptała dalej chodnikiem.
— Służby Specjalne? — zapytał Nick.
— Każdy miał jakąś przeszłość. — Jud ryknął głośnym śmiechem i łupnął Nicka w 
plecy tak, że ten się zatoczył.
— Zaskoczony? — spytał, po czym znów zaczął dowcipkować i rozprawiać o 
duperelach, prowadząc Nicka w stronę kawiarni.
— Mówię szczerze — powiedział Jud, kiedy usiedli przy stoliku — „Wilk" to 
dobra książka. Pewnie napisałeś ją dawno temu i setki razy poprawiałeś, nie?
— Jak każdą powieść. — Nick wzruszył ramionami.
— To jest książka o czymś. Nie znoszę powieści traktujących o niczym.
— Ja również.
— Z czego korzystałeś? Z dwóch albo trzech materiałów źródłowych o CIA, a 
resztę ubarwiłeś, prawda?
— Korzystałem z tego, do czego miałem dostęp. — Nick miał ochotę wrzasnąć, że 
trzy lata wcześniej, w 1973 roku, istniały zaledwie trzy rzetelne książki o 
CIA, a nikt nie chciał rozmawiać z dwudziestoczteroletnim amatorem. Absolutnie 
nikt w całym Michigan.
— Nie zrozum mnie źle. Naprawdę mi się podobała. Miała styl.
Kelner postawił na stoliku dwie oszronione szklanice piwa. Nick stłumił w 
sobie irracjonalne pragnienie ucieczki lub wykręcenia się od towarzystwa tego 
nachalnego krytyka. Jud pociągnął spory łyk ze swojej szklanki.
— Hej! — rzucił, podnosząc nylonową torbę z podłogi na kolana. — Zupełnie bym 
zapomniał. — Zaczął grzebać w środku. — Jesteś pisarzem — rzekł po chwili, 
wyciągając grube pióro w metalowej, błyszczącej złociście oprawce. — Co o tym 
sądzisz?
— Bardzo ładne.
— A tam. Wypróbuj je. Proszę.
Nick westchnął: trzeba brnąć dalej. Wziął do ręki ciężkie pióro i odkręcił 
skuwkę, spod której ukazała się błyszcząca stalówka. Nabazgrał kilka 
niebieskich Unii i kółek na serwetce.
— Działa.
— Pewnie, że działa — mruknął Jud, zabierając mu pióro. Zakręcił je z 
powrotem. W zamian odkręcił drugą część obsadki skrywającą pojemnik z 
atramentem i wytrząsnął z niej na obrus sześć zębato
44
zakończonych różnokształtnych blaszek ośmiocentymetrowej długości. — 
Otwieranie zamków wcale nie wygląda tak jak na filmach. — Podniósł jedną z 
blaszek. — To wytrych, mały, ale skuteczny. Potrzebne są dwa narzędzia. 
Dłutkiem należy przycisnąć rygiel, a wytrychem można wówczas podważyć zapadki. 
— Wsunął zębaty koniec blaszki w prowadniczki w obudowie pióra i docisnął. — 
Te wytrychy są z najtwardszej stali. — Wręczył urządzenie Nickowi. — Sam je 
wykonałem.
„Jeśli nie ty — pomyślał Nick, obracając przyrząd w palcach — to kto? Po 
cholerę ci to?"
— Nauczę cię, jak otwierać zamki — powiedział Jud. — Jeśli chcesz.
— Jasne!
Jud skwitował to uśmiechem.
— Tym piórem.
Tajemnicze narzędzie spoczywało w dłoni Nicka — autentyczny blaszany wytrych, 
którego do tej pory, do czasu pokazania mu go przez Juda, nigdy nie widział na 
oczy. Tylko dzięki wyobraźni mógł umieszczać go jako rekwizyt w swoich 
powieściach. Z ociąganiem pchnął blaszki po stole w kierunku właściciela. Jud 
zdążył pochować wytrychy w niewinnie wyglądającej obudowie pióra, zanim kelner 
postawił przed nimi dwie parujące porcje burrito. Nick zamówił drugie piwo, 
Jud poszedł za jego przykładem.
— Co robiłeś w Białym Domu? — zapytał Nick.
— W czasach Watergate? Trzymałem się z dala od aresztu. Zarechotał głośno; 
Nick odpowiedział śmiechem.
— Czy komuś można zaufać na tym świecie? — dodał Jud.
— Pytam poważnie. Byłeś w Służbach Specjalnych?
— Chciałbyś obejrzeć moje akta? Nick zamrugał szybko.
— Pewnie.
W sportowej torbie znalazło się również miejsce na zadrukowany kwestionariusz 
z umieszczoną pośrodku fotografią Juda w garniturze i krawacie. Nick przebiegł 
go wzrokiem: armia, Oddziały Specjalne, Służba Bezpieczeństwa. Sformułowania w 
rodzaju: „zabezpieczenie techniczne".
— To tylko świstek papieru — mruknął Jud, wciskając go z powrotem do torby. — 
Z tego korzystałem tylko raz. Widziałeś to już kiedyś? — Wyciągnął książeczkę 
w czerwonej oprawie, wielkości dłoni.
Nick zmarszczył brwi.
— Paszport?
— Paszport dyplomatyczny — wyjaśnił Jud.
45
Pod osłoną stolika Nick otworzył go na pierwszej stronie.
— Mój, no nie? — rzucił Jud, rozkładając ręce. Nick przerzucił kartki. Stemple 
przekraczania granicy. Niektóre nazwy...
Jud delikatnie wyciągnął dokument z jego dłoni.
— To bardzo interesujące — powiedział Nick patrząc, jak czerwony paszport 
znika we wnętrzu torby.
Obok ich stolika przeszła blond piękność z eleganckim gościem w okularach w 
rogowej oprawie.
— To jest bardziej interesujące — szepnął Jud i zachichotał. Lubieżnym 
uśmiechem odprowadził idącą w drugi koniec sali parę.
— Kobietki — jęknął. — To ci dopiero towar, no nie?
Rozmowa zeszła na temat kobiet i ich wdzięków, a zakończyła się klasycznym 
wnioskiem, że te najsmakowitsze kończą zawsze u boku jakichś frajerów. Kelner 
położył na stoliku rachunek. Jud sięgnął po niego, lecz Nick go uprzedził.
— Powiedzmy, że będzie to wydatek z funduszu edukacyjnego.
— Poprosisz Murphy'ego o zwrot kosztów? — Jud uśmiechnął się, wymawiając 
nazwisko redaktora.
— Nie. Zapłacę z jeszcze innej puli pieniędzy służbowych. Żeby zwrócić się do 
Petera, musiałbym mieć dowód, że pomogłeś mi w zbieraniu informacji.
— Aha.
Na zewnątrz latarnie i neony zalewały ulicę M potokami świateł. Ogłuszająca 
muzyka rockowa płynęła z zionącego totalną nudą młodzieżowego baru. Nick 
uniósł rękę, chcąc przywołać taksówkę, lecz Jud go powstrzymał.
— Umówiliśmy się przecież, że odwiozę cię do domu.
— Chciałem ci zaoszczędzić kłopotów.
— Nie ma mowy o żadnym kłopocie.
Wrócili pieszo do furgonetki zaparkowanej pod biurem Mur-phy'ego. Pojazd 
śmierdział olejem i rdzą. Z głośnym brzękiem podskakującego w skrzyni bagażu 
ruszyli w stronę wzgórza Kapitolu. Minęli Biały Dom oraz gmach Ministerstwa 
Skarbu. W zasięgu wzroku pojawiła się błyszcząca kopuła Kapitolu — jej widok 
zawsze powodował u Nicka przyspieszenie pulsu. Dokładnie taka sama panorama 
zdobiła okładkę jego czytanek z czasów szkoły średniej.
Dopiero gdy wspięli się na wzgórze, Nick uzmysłowił sobie, że Jud nawet nie 
pytał, gdzie on mieszka.
— To twój dom? — zapytał Jud, wskazując kamienicę przy szóstym skrzyżowaniu za 
skwerem otaczającym budynek Kongresu. Zatrzymał samochód.
46
— Tak — odparł Nick, a w duchu stwierdził: „Wiedziałeś o tym wcześniej..."
Jud zamknął drzwi furgonetki.
— Przekonamy się, jak działa moje pióro — stwierdził. Przy wejściu do budynku 
dodał:
— Otwórz te drzwi. Nigdy nie należy robić tego na ulicy, jeśli nie ma 
potrzeby.
Nick wiedział, że nawet dziecko włamałoby się przez drzwi frontowe. 
Poprowadził Juda korytarzem. Specjalnie nie zaglądał do skrzynki na listy, 
zawieszonej na żółtej, pokrytej stiukami ścianie holu. Weszli po schodach na 
trzecie piętro i stanęli przed błękitnymi, zaopatrzonymi w dwa zamki drzwiami 
jego mieszkania.
— Potrzymaj to, dobra? — Jud wręczył mu czerwoną, nylonową torbę sportową.
Suwak był zamknięty. Ważyła ze cztery kilo. Paszport, kwestionariusz... Pióro 
ulegało metamorfozie w rękach Juda.
— Mierz czas — rzucił, wsuwając wytrych w szczelinę zamka. Nick uruchomił 
stoper i zagapił się na cyferblat. Po trzydziestu trzech sekundach rozległ się 
głośny stuk. Jud uśmiechnął się.
— Nie zatrzymuj go — mruknął. — To jeszcze nie koniec. Z zasuwką poradził 
sobie w piętnaście sekund. Drzwi stanęły otworem.
— Witamy w domu — rzekł. Nick poczuł chłód w żołądku.
— Ładnie tu — ocenił Jud, stając u wejścia do wyłożonego parkietem salonu. 
Przeleciał wzrokiem po reprodukcjach, wieży stereo, albumach, półkach 
zapchanych książkami oraz meblach z wyprzedaży. — A tam masz gabinet? — 
Przeszedł przez kuchnię i zajrzał do pokoiku, gdzie na biurku obok maszyny do 
pisania piętrzyły się stosy książek i papierów.
— Owszem — odparł Nick. Stał w progu, by w każdej chwili zanurkować na klatkę, 
nim Jud zdąży go złapać. Gdyby musiał uciekać.
Gość zignorował jadalnię oraz kuchnię i wrócił do salonu. Wskazał drzwi 
naprzeciwko wyjścia z mieszkania.
— Twoja sypialnia? — zapytał.
Nick nie odpowiedział.
Na tapczanie leżał dopiero co przysłany egzemplarz brytyjskiej edycji „Lotu 
Wilka". Okładka była taka sama, jak w wydaniu amerykańskim. Jud uśmiechnął się 
do fotografii autora i uniósł książkę w górę, pokazując ją Nickowi.
— Nawet jesteś podobny — stwierdził. Janey zrobiła to zdjęcie
47
jeszcze w Michigan, pewnego grudniowego poranka. — Rozpoznałbym cię bez trudu. 
Napisali tu, że trenowałeś karate i judo.
— To prawda. — Nick pożałował, że powiedział o tym wydawcy, kiedy tylko 
zobaczył okładkę powieści.
— Taekwondo? — zapytał Jud, odkładając książkę. Nick cofnął się o krok. Nie 
spuszczając oczu z Juda położył nylonową torbę na podłodze.
— Tak. Poza tym trochę shudo-kan.
— Do jakiego etapu doszedłeś?
— Sam początek. — Dwa lata judo. Dwa lata karate. Ostatni raz był w sali dojo 
przed rokiem. Próbował się odprężyć, przeczekać.
— Taekwondo nie jest takie złe — powiedział Jud. Dzieliły ich dwa metry 
przestrzeni. — Dogmatyczne i linearne, ale ujdzie. Ja jestem zupełnie jak 
Chiniec, południowy Shaolin, w połączeniu z innymi technikami. Pozwól, że ci 
zademonstruję. — Błyskawicznie pozbył się butów i skarpetek.
„Sam jesteś za to odpowiedzialny" — stwierdził w duchu Nick. Także zdjął buty 
i skarpetki, odsunął na boki kilka sprzętów.
— Przyjmij postawę.
Nick nie miał innego wyjścia, jak unieść ręce. „Ma przewagę trzydziestu pięciu 
lub czterdziestu kilogramów — pomyślał. — Wygrasz albo zginiesz".
— Zastosuję klasyczny styl Shaolin, uważaj — powiedział Jud. — Oczywiście z 
zachowaniem ostrożności. Nie martw się.
„Jak na sali dojo — pomyślał Nick. — Nie ma się czego bać. Trzy czwarte 
szybkości. Bez kontaktu. Wyhamowane ciosy. Nauka. Trening".
Jud stał nieruchomo, z opuszczonymi rękami.
— No już — rzucił. — Pokaż swoje najlepsze uderzenie.
Nick z połową szybkości wyprowadził kopnięcie w żołądek, ale Juda już nie było 
na miejscu. Zamierzył się prostym w piersi, by rozbić osłonę przeciwnika, po 
czym błyskawicznie uniósł lewą rękę, żeby zablokować kontruderzenie, lecz cios 
Juda odrzucił ją daleko w bok. Nick skontrował jeszcze jednym prawym prostym.
Ale niedźwiedź chwycił jego rękę i pociągnął. Prawa stopa Juda wylądowała na 
jego piersi, po czym nastąpił gwałtowny przysiad, prawa noga przeciwnika 
znalazła się między jego nogami i Nick poczuł, że traci kontakt z podłogą.
Grzmotnął o klepki salonu.
Otrząsnął się, zamrugał oczami. Ujrzał dłoń Juda tuż nad swoją twarzą. Zamarł.
48
Tamten uniósł go z podłogi jak poduszeczkę.
— Nieźle — powiedział. — Rozumiesz teraz, dlaczego mówiłem, że jest linearne? 
Tym razem pomieszam trochę różnych technik.
Nick zaatakował z pełną szybkością. Jud poruszał się jakby wolniej. Parował 
ciosy, kontratakował na ręce. Wreszcie powiedział:
— Blok, a potem aikido. — I pociągnął Nicka do siebie.
Wielka łapa niby tylko dotknęła jego mostka, a jednak uniosła go w górę i 
popchnęła w powietrzu. Tyłem przeleciał dwa metry, huknął piętami o ścianę pół 
metra nad podłogą, po czym wylądował na czworakach.
Powtarzało się to wielokrotnie. Ataki i kontrataki. Nick dawał z siebie 
wszystko, bolał go już każdy mięsień. Natomiast Jud bez najmniejszego wysiłku, 
spokojnie objaśniając, demonstrował, w jaki sposób mógłby skręcić Nickowi 
kark, zmiażdżyć tchawicę, wyłupać oczy, przebić żebra tuż nad sercem albo 
unieruchomić wyprowadzające cios ramię w kleszczach. Układał palce na kształt 
papuziego dziobu; pokazywał, jak takim hakiem porazić nerw pod obojczykiem — 
co spowodowało, że świat wokół Nicka eksplodował: zwalił się jak kłoda. Jud 
wręcz rozpływał się przed ciosami Nicka albo wykorzystywał jego własne chi i 
powalał go na plecy niczym bóg strząsający okruchy ze stołu.
Nick wstydził się okazać, że ma dość. Nie przerywał.
— Która godzina? — nieoczekiwanie zapytał w pewnej chwili Jud. Pokazał 
obnażone przedramię. — Nie cierpię zegarków. Nick, leżąc na podłodze, spojrzał 
na zegar.
— Dziesiąta trzydzieści dwie.
— Cholera — mruknął Jud. — Muszę już iść. — Pomógł Nickowi wstać, po czym 
oznajmił: — Fajnie było. Może powtórzymy to kiedyś.
Podszedł do drzwi.
— Oho! — Zawrócił i podniósł sportową torbę ze swym tajemniczym sprzętem. — 
Byłoby śmiesznie, gdybym o niej zapomniał.
— Chyba tak — odparł Nick, któremu serce waliło jak młotem. Wziął głęboki 
oddech; jeszcze jeden. Wraz z trzeźwiącym powietrzem dotarła do niego 
świadomość, że oto zetknął się ze straszliwą mocą, której dotychczas nie znał, 
choć nie wątpił w jej istnienie. Cholera, wobec niej był bezbronny jak lalka.
— Trzymaj się, braciszku — rzucił Jud. Stojąc już na korytarzu obejrzał się i 
uśmiechnął: — Upewnij się, że dobrze zamknąłeś drzwi.


HALO


Wiosna 1990 roku. Szosa skręciła pod kołami skradzionego wozu; wiodła w 
kierunku północno-wschodnim od Los Angeles. Poszarzałe niebo zwiastowało 
nadchodzący świt. Jud stwierdził, że ma jeszcze kilka godzin, nim kradzież 
chevroleta zostanie zgłoszona, a dane samochodu wpłyną do komputerów patroli 
drogowych. Niedużo, zważywszy, że nie był pewien, czy uda mu się spożytkować 
ten czas, zanim sen zwali go z nóg.
Zielony napis informował o parkingu. Jud przyhamował i wjechał powoli między 
furgonetki; kierowcy drzemali w kabinach. Nad kierownicą jednego z samochodów 
pojawił się pysk dobermana.
„Nigdy nie lubiłem jeździć dużymi ciężarówkami" — pomyślał Jud.
Z wozu do transportu bydła, wyładowanego podniszczonymi meblami, wysiadł facet 
w kowbojskim kapeluszu i poczłapał do toalety. W szoferce nie było nikogo 
więcej. Jud zaparkował, wziął swoje torby i poszedł w tamtym kierunku. Od 
momentu gdy włamał się do samochodu w Los Angeles, nosił bawełniane 
rękawiczki. Gdyby mu się udało z tym E & E, jak głosił napis na drzwiach, nie 
zostawiłby za sobą żadnego śladu. Tylne okienko szoferki zasłaniała szkolna 
tablica. Wrzucił torby na skrzynię i wdrapał się przez burtę. Wcisnął się w 
mroczny kącik, między poobijany fotel na biegunach i zatęchłą wersalkę.
„Tylko nie sprawdzaj — pomyślał. — Nie sprawdzaj" — błagał w duchu.
Kierowca usłuchał. Wrócił, wyjechał z parkingu i potoczył wóz dalej drogą. 
Kiedy przejechali pięć kilometrów, Jud wyciągnął się na wersalce. Nie umiał 
już walczyć z sennością. Zimny wiatr, który siekł go ze wszystkich stron, 
przywołał sny o cieplejszych dniach...
50
Sajgon 1969 roku. Przeklęte miasto cuchnęło spiekaną na ruszcie rybą i 
wyziewami starych diesli. Każdy z mieszkańców był jednym kłębkiem nerwów. 
Nieprzyjacielska Ofensywa Tet należała już do odległej o rok przeszłości. 
Chaos, jaki ogarnął cały kraj, może i był politycznym sukcesem, lecz pod 
względem militarnym świadczył o klęsce; partyzanci z Yietcongu oraz ich kumple 
z regularnej armii północnowietnamskiej prowadzili swą małą, okrutną i dziwną 
wojnę.
W Sajgonie toczyło się jednak normalne życie, jakby Tet była tylko zakończonym 
przedstawieniem i już wkrótce miał nastąpić Akt Trzeci, czyli zwycięstwo 
Wspaniałych Chłopców. W rzeczywistości w 1967 roku nastąpił potajemny przewrót 
w najwyższym dowództwie wojsk amerykańskich, Połączone Szefostwo Sztabu doszło 
bowiem do wniosku, że w konflikcie brakowało zdecydowanej polityki, a 
dominowała taktyka chłodnej kalkulacji. Nastąpiły zatem masowe dymisje, lecz 
przewrót utrzymano w ścisłej tajemnicy, nawet po zakończeniu Ofensywy Tet. 
Tego wrześniowego dnia 1969 roku w Sajgonie mówiło się już tylko o wygraniu 
wojny, bez względu na to, co owo zwycięstwo miało oznaczać.
Jednakże Jud, który siedział na kanapie w baraku o ścianach koloru musztardy, 
zwanym Domkiem numer 12, oddzielonym wysokim murem od ulicy Louisa Pasteura, i 
raczył się z dwoma innymi Amerykanami ciepłym wietnamskim piwem, myślał 
wyłącznie o sposobach przeżycia, a nie o niuansach polityki zagranicznej.
Oficjalnie Juda w ogóle nie było w Wietnamie. Oficjalnie miał stopień 
sierżanta w piątej jednostce Oddziałów Specjalnych, elitarnych amerykańskich 
Zielonych Beretów — jednostce interwencyjnej będącej oczkiem w głowie 
zamordowanego prezydenta Kennedy'ego oraz CIA, a nienawidzonej przez dowództwo 
regularnej armii. Oficjalnie Jud stacjonował wraz z grupą wsparcia 
logistycznego Zielonych Beretów na Filipinach.
W rzeczywistości miał przydział do MACY-SOG — Grupy Obser-wacyjno-Badawczej 
Okręgowego Dowództwa Wojskowego w Wietnamie, pozornie zbieraniny 
najróżniejszych mało ważnych specjalistów z wojska i CIA, formalnie 
zajmujących się wyciąganiem wniosków z lekcji wojny wietnamskiej. W istocie 
SOG była ściśle tajną jednostką wywiadowczą i szpiegowską, parającą się 
dosłownie wszystkim — od rekonesansów w głąb dżungli po infiltrację terytorium 
Chin; od porywania jeńców wojennych po zabójstwa polityczne.
Ani Jud, ani pozostali dwaj mężczyźni, z którymi popijał piwo, nie nosili 
mundurów. Gdyby je założyli, byłyby to panterki Zielonych Beretów ze 
skrzydlatymi odznakami spadochroniarzy. Z punktu
51
widzenia taktyki działali przecież na zupełnie odmiennej płaszczyźnie niż 
większość spośród pół miliona amerykańskich żołnierzy w Wietnamie.
O ile, rzecz jasna, cała trójka przebywająca w jednej z tajnych kwater SOG 
oficjalnie wchodziłaby w skład armii amerykańskiej.
Jud poznał swoich kumpli dopiero tego popołudnia. Wymienili tylko imiona, za 
całą resztę musiały wystarczyć krzywe uśmieszki krywające ich wspólną 
tajemnicę; obowiązywała nawet członków jednego zespołu. Jud wspomniał jedynie 
o tym, że został przeniesiony do Domku 12 z Da Nang, nie omieszkawszy 
podzielić się z nowymi dupkowatymi kolesiami uwagą, że biorą udział w 
pieprzonej, kretyńskiej wojnie. Zaczął właśnie sypać wyssanymi z palca 
historyjkami o swych sercowych podbojach z czasów krótkiej kariery na uczelni, 
kiedy do salonu wkroczył odpicowany facet w garniturze.
— Baczność! — rzucił jeden z nich i cała trójka poderwała się na nogi. — 
Kapitanie...
— Siadajcie, panowie — rzekł oficer. Miał jasne włosy, niebieskie oczy i 
niewielką bliznę na policzku. W dłoni trzymał szarą kopertę. Mógł mieć 
trzydziestkę; Jud skończył dwadzieścia jeden lat. — Wszystko jest dla pana 
przygotowane, sierżancie — zwrócił się do Juda, wskazując ruchem głowy drzwi w 
głębi korytarza.
Kiedy ruszyli razem w tamtą stronę, dodał:
— Proszę się o nic nie martwić. To kaszka z mlekiem, formalność. — Uśmiechnął 
się. — Poza tym moje gratulacje. Pańskie podanie o urlop zyskało akceptację. — 
Wręczył mu zaklejoną szarą kopertę.
Jud nie składał żadnego podania o urlop.
— Mów do mnie Art — zaproponował oficer.
— Wejdźcie, panowie — zaprosił ich głos z wnętrza pokoju.
Kapitan miał rację: popołudniowa odprawa była kaszką z mlekiem. Totalną 
bzdurą. Później Jud otworzył szarą kopertę, wyjął najzwyklejszy bilet lotniczy 
oraz kartkę z rozkazami, którą po przeczytaniu spalił. Miał tylko tyle czasu, 
żeby się spakować i zdążyć na samolot o zmierzchu.
Do Yientiane w Laosie.
Po wylądowaniu poszedł do baru „Pod Białą Różą", gdzie tańcząca na stołach 
naga dziewczyna wyciągała forsę od ubranych na sportowo Amerykanów, wtykając 
sobie zapalone papierosy w pochwę. Demonstrowała właśnie numer z czterema 
papierosami naraz, kiedy w barze zjawił się kapitan z Domku 12. Miał na sobie 
strój tropikalny. Dostrzegł siedzącego przy stoliku Juda i podszedł do baru. 
Wypił jednego i wyszedł. Jud ruszył jego śladem.
52
— Tutaj — głos Arta doleciał z głębin trzykołowej rykszy.
Pojechali do „Rendez-vous des Amis", burdelu madame Lulu, gdzie Francuz — 
siedemdziesięciolatek — uczył wstydliwe Laotanki sztukifellatio. Przeszli 
przez salonik na parterze, w którym chuda jak szczapa, wypacykowana 
właścicielka umilała klientom czas oczekiwania na rozkosz, serwując im 
szkocką, po czym pokonawszy dwa piętra wyszli na dach.
Stanęli na krawędzi budynku. Yientiane pachniało dżunglą. W przeciwieństwie do 
Sajgonu nieliczne światełka były tu rozrzucone po całym mieście. W uliczce pod 
nimi stał zaparkowany ford bronco.
Z mrocznych zakamarków dachu wyłonił się mężczyzna w białej, lnianej, 
sportowej marynarce. Uścisnęli sobie dłonie na powitanie.
Był Amerykaninem. Art miał jasne włosy, ale tamten w lnianej marynarce był 
jeszcze jaśniejszy; odcień skóry jak u albinosa, włosy białe, niemal 
przezroczyste, upiorne, wodnistobłękitne oczy.
— Proszę spojrzeć — rzekł Upiór. — Tamte światła to ambasada chińska. Rosyjska 
jest tutaj. Tu dyplomaci Wujka Ho. O kilkaset metrów od naszej ambasady jest 
nawet poselstwo Pathet Lao. Wszyscy zachowują się bardzo grzecznie. To nasza 
wojna — stwierdził z dumą w głosie — i my wygramy ją na swój sposób. Mając 
pięciuset oficerów CIA wykonujemy lepszą robotę niż pół miliona żołnierzy w 
Wietnamie. Nie powinni byli wyłączać nas z tej rozgrywki. Taki właśnie Laos to 
cholernie kosztowna polityka zagraniczna.
Coś poruszyło się w cieniu na dachu.
Człowiek w białej marynarce błyskawicznie obrócił się i z kabury pod pachą 
wyciągnął browninga kalibru 9 mm.
— To tylko gekon — stwierdził Art, kiwając głową w stronę Juda.
— Dobrze wiem, co to jest, Monterastelli! — warknął facet z CIA. Jud 
uśmiechnął się;  znał już imię i nazwisko — kapitan Art Monterastelli.
„Teraz nasze szansę się wyrównały" — pomyślał.
— Wcale nie miałem zamiaru go zabijać — rzekł Upiór w ślad za znikającą 
jaszczurką. — Francuzi mówią, że to początek choroby, pierwsza oznaka, że 
trzeba uciekać z Azji, kiedy zaczyna się strzelać do gekonów.
— Ale to nie z gekonem chce się pan rozprawić — zauważył Jud.
— No pewnie — mruknął. Schował pistolet i z kieszeni koszuli wyciągnął 
papierosa z marihuaną. — Zapalicie?
— Ja nie palę — odparł Jud. Tamten zachichotał.
— Jasne, że nie! Was nawet tu nie ma! Nikogo z nas tu nie ma!
53
Prawdę zna tylko jeden wysoki oficer SOG oraz trzech fagasów tkwiących na 
dachu burdelu.
— Jaki starszy oficer? — zapytał Jud.
— Nie musisz tego wiedzieć — odparł łącznik CIA. Strzelił wielkim benzyniakiem 
zippo; kapitan Art Monterastelli i Jud wycofali się poza krąg blasku 
zapalniczki. — I kto tu cierpi na paranoję? — zapytał Upiór. — Sierżancie 
Stuart — przemówił do Juda. — Ci, którzy się liczą, dobrze wiedzą, jak 
znakomitą robotę pan wykonał. Cholernie dobrą. Należy pan do tych, na których 
Ameryka może polegać. Sądzimy, że jest pan naszym człowiekiem. Obserwowaliśmy 
pana. Chyba nadszedł już czas pańskiej wielkiej próby.
— Mówi pan o tym, tutaj? — zapytał Jud. Siłą powstrzymał się przed wytknięciem 
Upiorowi arogancji, wymieniając kilka wcześniejszych swoich wyczynów.
Na twarzy Arta nie drgnął nawet jeden mięsień. Miał chłopięce rysy.
— Na Boga, to tylko ustronne zacisze! — stwierdził Upiór. — Tutejsi mieszkańcy 
wierzą, że we wszystkim zamieszkują duchy. W skałach, w naszych samolotach, w 
ludziach. Nazywają to phi.
W pokoju na dole rozległ się głośny jęk.
— Chcemy, żeby pan dla nas coś zrobił — powiedział agent. — To ryzykowna 
robota, wymaga zastosowania wszelkich możliwych środków. Niezwykle ważna. I 
musi zostać zachowana ścisła tajemnica. Uważamy, że pan da radę. Jeśli uzna 
pan, że się do tego nie nadaje, i odmówi — wzruszył ramionami — zrozumiemy to.
Następnie wyjaśnił dokładnie, o co chodzi.
Dwa miesiące później Jud siedział w bombowcu B-52, czternaście tysięcy metrów 
nad wrogą pomocą Wietnamu, 19 listopada 1969 roku. W skład okrojonej załogi 
wchodziło zaledwie czterech amerykańskich lotników — optymalna liczba dla 
potrzeb misji w bezksiężycową noc.
Samolot zakołysał się, kiedy jego ładunek spłynął w kierunku ziemi.
Zimno. Judowi było strasznie zimno.
Siedział skulony na kracie prowadnicy do spuszczania bomb, skostniały i 
odrętwiały, zarówno z zimna, jak i z powodu monotonnego jazgotu silników. 
Śmierdzące metalem powietrze, którym oddychał za pośrednictwem maski, kłuło w 
płucach igiełkami mrozu. Kiedy zgrzytnęły otwierane drzwi przedziału 
bombowego, uniósł spojrzenie wbite dotychczas w stalowy chodnik pod nogami i 
popatrzył na staczające się w mrok gigantyczne beczki z blachy falistej.
Pierwsze sto-dwadzieścia-jeden. Drugie sto-dwadzieścia-jeden.
Drzwi przedziału bombowego zostały otwarte. W czerwonym
54
półmroku Jud wyobrażał sobie, że poprzez gogle i maski tlenowe może zajrzeć w 
oczy siedzącym obok niego pięciu mężczyznom. Czterech Nungów * musiało być 
bladych jak ściana. Mieli zaschnięte gardła, podobnie jak on, oraz pełne 
gacie, co jemu również groziło. Za nimi siedział Zasłona — jeden-jeden, bo Jud 
był jeden-zero. Zasłona był jego zastępcą. Formalnie stanowili wraz z Judem 
dopełnienie czteroosobowej załogi do kompletu. Na wypadek, gdyby któremuś z 
chłopców Wujka Ho poszczęściło się z sowiecką rakietą ziemia— powietrze i 
musieli grać rolę normalnego lotu zwiadowczego. Powtarzał sobie: „Nie myśl o 
Nungach, nie myśl o tym, co ich czeka w piekle między trafieniem rakiety a 
skokiem na spadochronie czy rozbiciem".
„O czym ty myślisz, Zasłona? — zastanawiał się Jud. — Co ty czujesz?"
Dwudzieste trzecie sto-dwadzieścia-jeden. Dwudzieste czwarte sto-dwadzieścia-
jeden.
Zasłona nie mógł w tym półmroku widzieć lepiej niż Jud. Pewnie było mu tak 
samo zimno. „Bóg jeden wie, co czują Nungowie — pomyślał Jud. — Im musi być tu 
zimniej niż w grobowcu z koszmarów sennych".
Trzydzieste pierwsze sto-dwadzieścia-jeden. Trzydzieste drugie sto-
dwadzieścia-jeden.
Samolot pochylił się, skręcając na południowy zachód. W plecy Juda wbił się 
złożony spadochron. Przeciążenie wywołało sensacje w żołądku.
Czterdzieste drugie sto-dwadzieścia-jeden. Czterdzieste trzecie sto-
dwadzieścia-jeden.
Poprzez część ogonową, w nieprzeniknionej czerni pod nimi, Jud dostrzegł 
bezgłośne pojawienie się pomarańczowego grzyba.
„Wszystko w porządku" — pomyślał. W jego pamięci odżył napis na drzwiach 
restauracji, gdzie pracował podczas wakacji, kiedy chodził do szkoły średniej: 
wymagane stroje wieczorowe. „Nic z tego" — przyszło mu na myśl.
Tej nocy miał na sobie jednoczęściowy komplet bawełnianej bielizny. Dwie pary 
skarpet. Na wierzch nylonowych rękawic naciągnął parę wełnianych z 
poobcinanymi palcami — było to ryzykowne, ale niezbędne, by zachować czucie. 
Na to jeszcze czarne rękawice narciarskie. Ich obszerne mankiety przywiązane 
były czarną splataną taśmą do przedramion Juda, tuż poniżej oznak starszego 
sierżanta. Słyszeli,
* Nazwa narodu tajskiego, z grupy północnych Tajów, zamieszkującego pogranicze 
chińsko-wietnamskie (przyp. tłum.).
55
że podczas którejś misji wiatr zerwał dowódcy prawą rękawicę na wysokości 
trzynastu tysięcy metrów. Jego zastępca opowiadał, że widział dokładnie, jak 
dłoń kolegi skręca się i czernieje, a zmrożone do głębi palce odpadają. Facet 
był w takim szoku, że spadł, nie otworzywszy spadochronu. „Nikt z mojej 
drużyny nie może umrzeć w ten sposób" — obiecał sobie Jud. Na wierzchu miał 
czarny strój skoczka z tej samej barwy suwakami i klapami kieszeni zapinanymi 
na rzepy. Buty dostosowane do chodzenia po dżungli. Na głowę wciągnął 
elastyczną czarną kominiarkę z wąskimi otworami na oczy i usta. na nią drugą 
identyczną i jeszcze za duży o dwa numery hełm spadochroniarski.
— Ten HALO * kosztuje ponad dwa razy więcej niż normalny — powiedział mu 
instruktor w czasie treningu. — Zabezpiecz teren lądowania, a potem zakop to 
gówno.
Jud miał zapięte wokół nadgarstków wysokościomierze; trzeci schował w 
kieszonce na piersi, dobrze docisnął rzep zapinający klapę kieszeni, a linkę 
przyrządu zawiązał wokół szyi. Wiatr porwał jedyny wysokościomierz, jaki miał 
przy sobie Milder, musiał więc zgadywać, kiedy otworzyć spadochron. Pomylił 
się, otworzył o dwa kilometry za wysoko (czy można mieć mu to za złe, jeśli 
spadał z szybkością trzystu kilometrów na godzinę?), wskutek czego dostrzegł 
go patrol. Tamci nie zauważyli pozostałych członków zespołu, którzy zdołali 
odbić Mildera, lecz kosztowało go to utratę ręki, a cała akcja wzięła w łeb.
Nie powinni wylądować na ziemi. Nie od razu. Wcześniej była dżungla — pięć 
warstw baldachimów listowia, para bijąca od szmaragdowozielonych drzew, 
pełnych wgryzającego się w kości robactwa i czterometrowych węży. Odurzające 
zapachem kwiaty i zatęchłe bagniska. Tygrysy zwykle nie stanowiły problemu. 
Mieli wpaść między gałęzie i zawisnąć na linach, kiedy czasza ugrzęźnie w 
koronach drzew — kołysząc się wśród bezksiężycowej nocy, otoczeni wrzaskiem 
małp i trzepotem ptasich skrzydeł; daj Boże, aby nikt nie spodziewał się 
zrzutu; daj Boże, żeby nie było tam żadnego patrolu. Nie powinno ich tam być. 
Nie tej nocy. Przynajmniej tak wynikało z grafiku patroli, który dostarczono 
Judowi i Zasłonie.
Jud miał przywiązany rzemieniem do cholewki prawego buta nóż. Drugi, w 
pochewce, zawiesił trzonkiem w dół na piersi. Dla bezpieczeństwa trzymał 
jeszcze w zasuwanej kieszeni na udzie brzytwę. Żeby mieć czym odciąć się od 
czaszy; żeby móc skorzystać ze
* High-Altitude Low-Opening, rodzaj spadochronu do skoków z dużej wysokości i 
otwarć na niskim pułapie (przyp. tłum.).
56
stumetrowej liny, którą spakował pod rezerwowym spadochronem, a której końcem 
obwiązał się w pasie.
Popatrzył na Nungów — przodkowie tych ludzi przybyli do pohidniowo-wschodniej 
Azji z Chin. Akurat z tych czterech przodkowie nie byliby dumni. Mordercy i 
złodzieje. Wyglądali przez okienko celi śmierci w jednym z 
północnowietnamskich więzień, kiedy nieoczekiwanie zjawił się Jud — drzwi celi 
otwarły się z hukiem, a strażnik osunął się po przeciwległej ścianie. Poszli 
za Amerykaninem, wierząc, że nie może ich spotkać nic gorszego od tej celi.
Teraz, skuleni wewnątrz B-52, nie mieli już takiej pewności. Początkowo było 
ich dziesięciu. Szkoleniowcy od razu zdyskwalifikowali czterech; Jud nie miał 
pojęcia, co się z nimi stało. Piąty odpadł, ponieważ nie umiał sobie przyswoić 
wiadomości na temat broni. Z szóstego zrezygnowano, kiedy Jud rozpoznał 
mordercze błyski w jego oczach. Zostało czterech — tylu, ilu potrzeba było do 
przeprowadzenia akcji — a tych Jud zmusił do uległości. Nakłonił ich jak 
dzieci do wykonania jedynego w życiu skoku ze spadochronem; zostali 
podwieszeni pod rozpostartymi czaszami tuż przed świtem, kiedy szkolące się w 
bazie na Okinawie oddziały desantowe pogrążone były we śnie, po czym 
zepchnięci z platformy; lot z wysokości stu metrów zakończył się łagodnym 
lądowaniem na piasku.
— Powiedz im, że będzie tak, jak w Disneylandzie — rozkazał Jud tłumaczowi, 
który próbował namówić Nungów do wejścia na platformę. Jud nie znał żadnego z 
ich dialektów; polegał na znakach dawanych rękoma, wspólnocie interesów oraz 
na ich przekonaniu, że dzięki woli boskiej pomyślnie wykonają zadanie. — 
Powiedz im cokolwiek, byleby uwierzyli, że jestem zwierzchnikiem pieprzonej 
Myszki Miki.
Nikt nie wspomniał nawet o możliwości użycia HALO.
Razem wzięli udział w trzech patrolach, krótkich wyskokach z bazy w Da Nang — 
jakby wypadach w głąb nieznanego terytorium Indian. Nungowie odznaczali się 
złodziejskimi umiejętnościami skradania się, skrytobójstwa i ucieczki. Do snu 
układali się wokół Juda — to był ich pomysł. W nagrodę dostarczał im piwo i 
tajskie dziwki nie znające ich dialektu.
Skulony w niewygodnej pozycji Jud zmienił ułożenie ciała; poczuł na ramieniu 
ciężar okrytego czarnym nylonowym pokrowcem rosyjskiego AK-47. W kaburze pod 
pachą miał czternastostrzałowego automatycznego smitha i wessona, kalibru 9 
mm. Przy pasie zawiesił automat 11,4 mm. W trzeciej kaburze, zapiętej wokół 
lewego uda, pod bielizną, schował miniaturowy, dwustrzałowy pistolecik kalibru
57
5,6 mm, którego długie pociski zdolne były przebić kości czaszki i dosłownie 
zamienić mózg człowieka w bezpostaciową maź. Kule w jego broni zostały pokryte 
toksyną z jakiegoś mięczaka, wyprodukowaną w tym samym laboratorium w Langley, 
które w 1960 roku dostarczyło śmiercionośnych bakterii do wykończenia kongij-
skiego przywódcy narodowego, Patrice'a Lumumby. Jud mógł nacisnąć spust bez 
wyciągania pistolecika, przez co strzeliłby sobie w nogę. Czarownicy 
obiecywali rezultaty już po minucie, nie wiedzieli jednak, że Jud zdawał sobie 
sprawę, iż okłamali go co do szybkiej agonii.
Wszyscy mieli na plecach czarne nylonowe spadochrony HALO oraz specjalne 
aparaty tlenowe. Na czas lotu ich maski zostały podłączone do sieci 
doprowadzającej powietrze do przedziału bombowego, pozbawieni byli jednak 
kontaktu radiowego.
„Zresztą nie ma o czym ze sobą rozmawiać" — pomyślał Jud. Wspomniał, jak razem 
z Zasłoną po raz pierwszy zetknęli się z załogą B-52, przedstawili im w 
skrócie wyssany z palca cel akcji i opowiedzieli lotnikom nieco o sobie, by w 
razie przesłuchania przez Wietnamczyków zostali obaj potraktowani jak 
członkowie załogi. Na miejscu przyklejonych w kabinie zdjęć lotników pojawiły 
się fotografie Juda i Zasłony w towarzystwie dziewcząt i kolegów z drużyn 
piłkarskich. Lewe zdjęcia, lewe dziewczyny. Wszystko na wypadek, gdyby 
bombowiec został zestrzelony.
„Nie zaprzątaj sobie głowy niepotrzebnymi drobiazgami" — ostrzegł sam siebie 
Jud. Przywołał w myślach postać koleżanki ze szkoły średniej, z którą nigdy 
nie odważył się porozmawiać.
Zaczęła ogarniać go panika. A jeśli nie odnajdą na ziemi spodziewanego 
wsparcia? Miały je stanowić niedobitki dwóch grup Wietnamczyków, których CIA 
wywiozła z Hajfongu w 1955 roku, przeszkoliła w Sajgonie i przerzuciła z 
powrotem na teren komunistycznej Północy. Podobno można się było z nimi 
dogadać po francusku i angielsku, zresztą Zasłona znał trochę wietnamski. Lecz 
jeśli tamci pomylili się co do miejsca zrzutu? A jeżeli Jud nie dostrzeże 
bursztynowego światełka, które miało być ustawione w miejscu lądowania i 
widoczne poprzez korony drzew? A może tamci zostali schwytani, przypaleni 
rozpalonym żelazem i teraz nie było już żadnego wsparcia? Albo byli podwójnymi 
agentami i nasłali wietnamską armię, partyzantów z Pathet Lao, czy nawet 
Chińczyków? A jeśli po prostu się rozbiją? Jeśli...
„Zobaczymy" — stwierdził w duchu. Na ile potrafił, upchnął cały swój lęk w tym 
jednym słowie, które mógł odmieniać na setki sposobów w różnych brzmieniach: 
zobaczymy.
Dwie  czerwone  lampki  rozbłysły  ponad  drzwiami  przedziału
58
bombowego — niezwykły kontrast w porównaniu z zalegającymi dalej ciemnościami. 
Jud zwalczył odrętwienie. Nungowie złapali się za ręce — każdy chwycił dłoń 
współplemieńca, którego przyszłość mogła go w ogóle nie obchodzić, lecz na 
razie był zmuszony dzielić z nim wspólny los. Jud wyciągnął rękę, uścisnął 
dłoń siedzącego obok Nunga i podniósł ją do góry. Głowy pozostałych obróciły 
się ku niemu. Zasłona stanowił ostatnie ogniwo łańcucha. Powoli wszystkie 
dłonie uniosły się, jakby w triumfalnym geście. Jud poczuł energię płynącą 
przez złączone ręce; Nungowie także musieli ją odczuwać. Właściwy gest w 
odpowiednim momencie — a nawet gdyby takim nie był, Jud i tak poczułby teraz 
przypływ energii.
Był już związany liną z dwoma najbliższymi Nungami; tak samo, jak Zasłona z 
pozostałymi. Tworzyli dwa trzyosobowe grona połączone linami. Jud rozmieścił 
Nungów na końcach sześciometrowych sznurów, aby on i Zasłona mieli jakieś pole 
manewru. Tamci wiedzieli jedynie, za mają skoczyć — że będzie tak, jak na 
wieży. Mieli spadać przez jakiś czas, a potem Jud powinien przyciągnąć ich do 
siebie, odciąć więzy, szarpnięciem linki otworzyć spadochrony i dopiero na 
końcu — swój. Jud miał świadomość, że tamci liczyli co najwyżej na dziesięcio-
sekundowe spadanie. Gdyby powiedział im o trzyminutowym locie, nie skoczyliby 
za nic w świecie. I tak byli bliscy paniki: swobodny lot, ciemność dookoła, 
porywisty wiatr, zimno... mróz. Mieli spadać jak kamienie. Gdyby nie byli 
dostatecznie przerażeni, któryś z nich mógłby odnaleźć linkę wyzwalacza i 
przerwać swobodne spadanie, co przy zbyt dużym ciężarze dla pojedynczej czaszy 
spadochronu oznaczałoby całkowitą utratę kontroli...
„Jeśli nawet do tego dojdzie — stwierdził w duchu Jud — będzie można odciąć 
liny. Uwolnić się, złapać równowagę, odlecieć od nich niczym ptak. A potem 
otworzyć własny spadochron i zaimprowizować jakiś plan po wylądowaniu. Ważne, 
żeby zachować zimną krew i pozwolić owładnąć sobą niezawodnej woli 
przetrwania".
Ktoś klepnął go w lewe ramię. Podniósł głowę i ujrzał przypiętego do linki 
bezpieczeństwa drugiego pilota w masce tlenowej. Lotnik pokazał wyciągnięty w 
górę kciuk, a następnie wyrysował dłonią w powietrzu literę L.
Laos.
Jud podniósł się. Spoglądał, jak wszyscy z jego zespołu ściągają maski 
połączone z siecią samolotu, a wciągają własne, doprowadzające powietrze z 
indywidualnych aparatów tlenowych. Ponownie chwycił dłoń stojącego obok Nunga 
i upewnił się, że ten złapał za rękę następnego; tym razem nie utworzyli 
łańcucha, lecz dwie oddzielne
59
grupy. Tamtą dowodził Zasłona. Jud był jeden-zero, miał skakać pierwszy. Drugi 
pilot zdjął linkę, zamykającą przejście po metalowej kładce. Stalowa 
kratownica pod stopami dygotała. Gigantycznym bombowcem rzucało na wszystkie 
strony; schodzili do pułapu trzynastu tysięcy pięciuset metrów. Jud musiał 
uważać, żeby nie stracić równowagi i nie runąć w ziejącą pod nimi ciemność. 
Przez otwarte drzwi wdzierał się chłód. Jud był cały mokry pod kilkoma 
warstwami odzieży i ciężkim ekwipunkiem. A mimo to było mu cholernie zimno.
Na końcu szeregu dostrzegł ciemną sylwetkę Zasłony. Wyciągnął w jego kierunku 
palec wskazujący; tamten skinął głową.
„Spotkamy się na dole — pomyślał Jud. — Spotkamy się".
Dłoń drugiego pilota rytmicznie unosiła się i opadała, jak me-tronom 
odmierzający sekundy; dzięki interkomowi mógł przekazywać z kabiny pilotów 
odliczanie czasu. Wszyscy utkwili w nim spojrzenia. Raz. Raz. Raz.
Trącił ramię Juda.
Ten skoczył w lewo, pociągając swój żywy łańcuch w otchłań zawodzącego wiatru 
i ryku silników. Bezpośrednio za nimi wyskoczyła grupa Zasłony. Drugi pilot 
jeszcze przez chwilę spoglądał, jak znikają w mroźnej czerni. Przywodzili na 
myśl pingwiny, które zsunęły się z kry lodowej, wyruszając na lemingi.
Mróz, czerń, zatrzymany czas i straszliwy ziąb.
J ud zderzył się z ziemią.
— Do cholery! Coś ty robił na moim wozie?
We śnie ryknął na niego spoza chmur głos Boga. Jud leżał na plecach, na 
piasku. Pobocze drogi. Słońce przygrzewało jeszcze mocniej niż we śnie, 
pogodne niebo...
— Co ty sobie myślisz, do cholery?!
Obok wyładowanej gratami ciężarówki do przewozu bydła stał wychudzony starzec 
w postrzępionym kapeluszu ze słomy, silnie spranej koszuli i dżinsach z 
mankietami wetkniętymi za cholewki popękanych czarnych butów. Spoglądał w dół 
i wrzeszczał na człowieka, który stoczył się właśnie ze sterty starych mebli.
Całe ciało przeniknął ból. Jud jęknął.
— Ty włóczęgo! Mam nadzieję... Chryste, że skręciłeś parszywy kark!
Słońce wisiało na dwie szerokości dłoni ponad horyzontem, oślepiając Juda. 
Zmrużył oczy i popatrzył w twarz krzyczącego kierowcy.
60
Staruch był Wietnamczykiem. W tandetnym kowbojskim stroju.
Jud z trudem opanował chęć zwalenia go z nóg, zresztą nie miał chyba na to 
dość siły.
— Szukałem tylko okazji — mruknął siadając.
— Okazji! Okazji! — Stary wypatrzył bagaż Juda na skrzyni ciężarówki. — Aha! — 
Jak małpa wdrapał się na burtę i zrzucił obie torby na pobocze. — To też 
szukało okazji, co? Ha! — Zeskoczył z powrotem na ziemię.
Pustynia — dotarło do Juda. Płaska, usiana brunatnymi kępami suchorośli. Na 
horyzoncie szaroniebieski zarys gór. Wielka pustka.
— Każdy szuka okazji! Nikt nie płaci! Nikt nie daje mnie!
Jakieś dwa kilometry dalej, po przeciwnej stronie dwupasmowej drogi skupisko 
budynków, przyczepa mieszkalna. Kawiarnia? Stacja benzynowa?
— Czy nie wie pan, która jest godzina? — zapytał Jud.
— Która godzina? Dla ciebie zawsze ta sama. Teraz. Nieważna godzina.
Stary zsunął kapelusz na tył głowy i wetknął kciuki za pasek spodni. Pewnie 
widział, że tak robili prawdziwi kowboje w Caliente, w Newadzie, USA.
— Zapiać mi, włóczęgo, to zabiorę cię dalej ze sobą.
Dien cai daul — chciał powiedzieć Jud, ale zaschło mu w gardle. Stwierdził, że 
zrządzeniem losu znalazł kryjówkę. Wrócił myślami do Sajgonu. Nie dać po sobie 
poznać, że straciło się kontrolę. Nie zaszczycić go nawet przekleństwem. 
Zachować twarz, a jego doprowadzić do furii.
— Nie, dziękuję — rzekł. — Tutaj mi dobrze.
—-- Ha! — Staruch plunął w piasek u jego stóp. — Nie, dziękuję. Znaczy: nie 
masz pieniędzy. Nie masz pieniędzy, nie masz nic.
Wdrapał się do kabiny ciężarówki, ruszył z impetem, zasypując Juda chmurą 
kurzu i piasku, po czym wjechał na autostradę i dodał gazu.
Kurz opadł powoli. Jud siedział na skraju wymarłej, biegnącej przez pustynię 
drogi. Obok przetoczył się kulisty zwój suchoroślowych kłączy. W pachnącym 
szałwią powietrzu wirował piasek. Między siedzącym w kurzu po turecku, niczym 
Budda, Judem a oddalonym o kilometr ogrodzeniem zamigotała fatamorgana tafli 
jeziora. Kątem oka pochwycił jakiś ruch — zajączek pustynny; błyskawicznie 
skrył się pod krzakiem. Pustynia. Zupełnie odmienna od suchego płaskowyżu 
irańskiego. To jego pustynia. Jego własna. Zwłaszcza teraz.
61
Podniósł się, walcząc z bólem i suchością w gardle, a także żarem lejącym się 
z nieba. Dźwignął swoje torby i ciągając nogi po piasku ruszył w głąb pustyni, 
a następnie wielkim łukiem skręcił w kierunku zabudowań.
Dwie kardynalne zasady Ucieczki i Ukrycia: Nie Zostać Zauważonym, a jeśli to 
się nie uda, Nie Zostać Zapamiętanym. Jud zatrzymał się przy kępie suchorośli 
pięćdziesiąt metrów od kafejki. Na słupku przed wejściem kołysał się drewniany 
szyld. Wypalony w starej sosnowej desce napis głosił: „U Nory". Na placu 
między dwoma dystrybutorami paliwa a budynkiem stało zaparkowanych sześć 
samochodów. Judowi burczało w brzuchu. Gdyby pokazał się takiej liczbie osób, 
naraziłby się na niebezpieczeństwo, że wszyscy go zapamiętają.
Na tyłach kafejki stała podniszczona przyczepa mieszkalna, niczym 
oskarżycielski palec wysunięta w stronę pustyni. Nieco dalej przycupnął niski 
domek z glinianych cegieł — pod oknami, zasłoniętymi wzorzystą tkaniną, 
widniały rabaty kwiatowe.
Po jakimś czasie, który Jud oszacował na pół godziny, samochody odjechały. Do 
pięciu wsiedli samotni mężczyźni, szóstym podróżowały dwie siwe kobiety w 
chustkach na głowach. Nie zatrzymał się żaden inny wóz. Nie zjawili się 
dostawcy z piekarni czy też rozlewni piwa. Nie podjechała cysterna z benzyną. 
Nie zajechała furgonetka prowadzona przez jakąś wdowę, dowożącą świeże gazety 
do trzech automatów sprzedażnych ustawionych przed wejściem do kafejki.
Drzwi skrzypnęły, kiedy Jud wkraczał do środka, nie zauważony przez nikogo. 
Przy kontuarze czytała gazetę blondynka o spłowiałych włosach przyciętych 
równo do połowy szyi. Była sama. Wahadłowe drzwi prowadziły do kuchni. Kobieta 
miała opaloną, sympatyczną buzię z kurzymi łapkami zmarszczek w kącikach 
szeroko rozstawionych, niebieskich oczu. Jej biała bluza i spodnie nie 
przypominały stroju kelnerki. Popatrzyła na Juda, a następnie spojrzała ponad 
jego ramieniem. Musiała zauważyć, że przed kafejką nie stoi zaparkowany żaden 
samochód.
— Mam czym zapłacić — rzekł pospiesznie Jud.
— Wygląda na to, że pan już zapłacił — powiedziała. Miała nieco zachrypnięty, 
przepalony głos. — Czym mogę służyć?
— To pani ma na imię Nora?
— Oczywiście. — Uśmiechnęła się. — Czego pan sobie życzy?
— Czy mógłbym dostać śniadanie? Duże śniadanie. I kawę.
— Proszę usiąść. — Nora zsunęła się ze stołka. Jej ruchy były pełne gracji. — 
Przyniosę kawę i jadłospis.
62
Zniknęła w kuchni. Jud wybrał stołek przy kontuarze, skąd mógł obserwować 
wejście. W sali brzęczały muchy. Z kuchni dolatywał szmer włączonego 
telewizora — pewnie czarno-białego, przenośnego, z teleskopową anteną. Drzwi 
wahadłowe stuknęły raz i drugi, po czym nastała cisza. Jud poczuł mieszaninę 
zapachów gorącego tłuszczu, bekonu, smażonych jaj i gotowanej fasoli. Przy 
trzech stołkach stojących przed wygiętym w podkowę kontuarem stały brudne 
talerze. Długi stół pod ścianą oraz jeden z mniejszych stolików także nie były 
jeszcze posprzątane.
— Proszę wybaczyć nieporządek — rzekła Nora, wychodząc z kuchni. — Mój 
pomywacz przepadł gdzieś z wiatrem.
— Uciekł? — zapytał Jud.
— I to chyba na zawsze. — Postawiła przed Judem kubek kawy, naczyńko ze 
śmietanką i cukiernicę.
— Gdzie... — zaczął Jud, zawahał się, nie chcąc wyjść na głupka, wreszcie 
stwierdził, że wszystko mu jedno. — Gdzie jesteśmy?
Nora uśmiechnęła się.
— Przy sto dwudziestej siódmej szosie, w połowie drogi między Baker i 
Shoshone. U wylotu Doliny Śmierci. Niezbyt daleko od granicy Newady. Nie 
podobała mi się nazwa tego zakątka, ochrzciłam go więc swoim imieniem.
— Zresztą bardzo ładnym.
— To fakt. — Wręczyła mu jadłospis. — Proszę wybrać.
— A co by pani poleciła? — zapytał Jud.
— Ma pan zdrowy żołądek?
— Dość mocny. — Westchnął. — I całkiem pusty.
— Huevos rancheros — zaproponowała. — Nie jest zbyt ostre, a Carmen potrafi je 
znakomicie przyrządzić. Do tego sok pomarańczowy i domowe frytki. Razem będzie 
kosztowało około sześciu dolarów.
Przekazała zamówienie do kuchni, po czym włączyła klimatyzator umieszczony 
obok wejścia i wróciła do swojej gazety. Jud rozparł się na stołku. Po jakimś 
czasie przez wahadłowe drzwi weszła przysadzista Meksykanka w niebieskich 
dżinsach i różowym sweterku. Zmarszczyła nos na widok Juda i postawiła przed 
nim talerz ze smażonymi jajkami przykrywającymi fasolę na tortillach oraz 
drugi z polanymi tłuszczem ziemniakami. Nora podała mu szklankę soku 
pomarańczowego, serwetkę oraz sztućce. Nim Carmen zdążyła wrócić do kuchni i 
nastawić głośniej telewizor — wyświetlano właśnie kolejny odcinek serialu, 
którego wszyscy bohaterowie byli zapewne niezwykle piękni —
63
i zanim Nora skończyła czytać artykuł o kolejnej fali ludobójstwa w Kambodży, 
Jud rozprawił się z połową obfitego śniadania.
Kiedy był już po czterech kawach, trzech aspirynach i koniecznej po takim 
obżarstwie wizycie w łazience, na wysypanym żwirem placyku przed budynkiem 
zachrzęściły koła samochodu.
Biały cadillac zatrzymał się przed wejściem.
Kierowca wszedł do środka. Był po czterdziestce, nieco starszy od Juda, lecz 
podobnie jak on tęgi. Rozpięty kołnierzyk białej koszuli odsłaniał złoty 
łańcuszek; spod mankietu wystawał rolex — kosztował pewnie jakieś pięćdziesiąt 
dolarów, jego kuzyn wyniuchał go w sklepiku w Hongkongu. Wymanikiurowane 
paznokcie, na palcu sygnet z brylantem. Mężczyzna był ubrany w luźne spodnie 
złotego koloru, stosowne do gry w golfa lub pracy w domu, oraz włoskie 
mokasyny w dwóch odcieniach brązu, ozdobione rzemykami. Pucu-łowatą twarz 
wystawiał do słońca co najwyżej przez okna salonów i szyby samochodów.
— Cześć, złotko! — przywitał Norę.
Nie uniosła nawet oczu znad gazety. Facet wsunął się na stołek przy kontuarze. 
Jud siedział po jego lewej stronie, Nora znajdowała się po przeciwnej.
— Mówisz do mnie, Haroldzie? — zapytała. Harold rozejrzał się po sali; 
zamrugał szybko na widok masywnej postaci siedzącego obok Juda.
— To chyba jasne, że nie mówię do niego — odparł. „To się okaże" — pomyślał 
Jud.
— Powinnaś bardziej uważać, kogo tu przyjmujesz — dodał Harold, nie 
spuszczając wzroku z Juda. — Ten lokal mógłby utracić renomę.
„Zobaczymy" — stwierdził w duchu Jud.
— Zdaję sobie z tego sprawę — powiedziała Nora. — Podać ci coś, Haroldzie, czy 
wpadłeś tylko po to, żeby schronić się przed pustynnym słońcem?
— A. owszem. Co byś powiedziała na filiżankę kawy w moim towarzystwie?
— Dziękuję, piłam już kawę.
— Ile się człowiek musi napracować, żeby zostać obsłużonym — mruknął Harold.
Słowa, które wymknęły się Judowi, były dla niego niemal takim samym 
zaskoczeniem, jak dla Nory i Harolda.
— Mógłbyś postarać się zachowywać trochę grzeczniej. „Spokojnie — ostrzegł 
siebie w myślach. — Tylko spokojnie".
64
— Czy ktoś cię o coś pytał, grubasie? — warknął Harold. Pociągnął nosem. — 
Może dałoby się z tobą wytrzymać, gdybyś wziął kąpiel.
Jud utkwił spojrzenie w pustym talerzu. Oddychał powoli. Wdech. Wydech. Wdech. 
Wydech.
— Chcesz zatem kawy, Haroldzie? — spytała Nora, która nagle zaczęła 
energicznie poruszać się za kontuarem. — Już podaję.
— A co z cukrem? — wycedził Harold.
— Stoi przed tobą.
Nora odwróciła się w stronę ekspresu. Harold wyciągnął szyję, by popatrzeć na 
jej pośladki. Upewnił się, że obcy grubas go obserwuje. Nalane cielsko, 
zmierzwione włosy, twarz pochylona nisko — widać było tylko białka oczu. 
„Świetnie — pomyślał. Przeniósł wzrok z powrotem na barmankę. — Ciekawe, czy 
tamten kretyn również podziwia sposób, w jaki ona kołysze biodrami" — 
przemknęło mu przez myśl.
Nora postawiła przed Haroldem filiżankę z kawą.
— Wiesz co, Noro? — zaczął półgłosem. — Znam paru facetów, którzy mają kumpli 
w Vegas. Dla hazardu granice stanowe nie są żadną przeszkodą. Mógłbym ci tu 
wstawić kilka bilardów. Tutejsi ważniacy przymknęliby oko. Lubią cię. Wszyscy 
cię lubią, Noro.
— Lepiej trzymaj się swojego handlu damskim obuwiem, Haroldzie — odparła. — A 
ja zostanę przy daniach Carmen i mojej kawie.
— Złotko, nie mogę zrozumieć, dlaczego taka słodka istota jak ty utknęła w tej 
zasranej dziurze.
— Dlatego, żeby chłopcy tacy jak ty mieli dokąd wpadać. Klimatyzator 
zabulgotał, brzęknął, ale nie przestał działać.
— Teraz rozumiem — mruknął Harold, spoglądając znacząco na Juda.
— Ależ, Haroldzie. — Nora zaszczyciła go uśmiechem. — Rozchmurz się.
— Trudny z ciebie orzech do zgryzienia — odparł. Siorbnął kawy. — Mogłabyś 
złamać serce każdemu facetowi.
— Celuję trochę niżej. Jud zachichotał.
— Z czego się, do cholery, śmiejesz, grubasie! — warknął Harold. „Lepiej 
przestań" — rzucił w myślach Jud; nie był jednak pewien, czy kieruje to do 
siebie, czy do tamtego.
Pistolet był w zamkniętej torbie, na podłodze.
— Jak ktoś będzie coś chciał od ciebie — -syknął Harold — to pociągnie za ten 
krowi łańcuch.
— Haroldzie — powiedziała ostrzegawczo Nora.
5 — Rzeka ciemności	'       OJ
— W tej okolicy nie lubimy takich włóczęgów jak ty — kontynuował Harold. — 
Bezdomny!? Zwyczajny włóczęga! Już ja was znam. Gdybyś był porządnym 
człowiekiem, na pewno miałbyś jakiś dom. To jest Ameryka, dupku. A nie 
rupieciarnia dla takich nieudaczników.
— Czy skończyłeś już kawę, Haroldzie? — zapytała Nora.
— Ktoś taki jak ja ma swój dom. Ma wszystko. Nawet kilku przyjaciół w patrolu 
drogowym. Przyszło mi właśnie do głowy, że powinienem ich poinformować, iż 
pewien włóczęga, grubas, wlecze swą marną dupę wzdłuż sto dwudziestej siódmej 
autostrady. Chodzący worek śmieci.
„Udało ci się — pomyślał Jud. — Sam chciałeś, żebym odegrał ważniaka".
Niemal natychmiast w głowie zaświtał mu znakomity pomysł.
Nie podnosząc oczu wstał ze stołka. Wyczuł, że Harold spiął się wewnętrznie. 
Jud odwrócił się do niego tyłem i poszedł wzdłuż hakowatego kontuaru.
— Powinieneś wyjść już dawno temu, Haroldzie — powiedziała Nora.
Na półce przy ścianie stała duża szara plastikowa miska, pełna brudnych 
talerzy, szklanek, pogniecionych serwetek, kubków, nie dojedzonych kanapek 
oraz zatłuszczonych sztućców. Jud przesunął ją i nie podnosząc oczu zgarnął do 
niej swoje talerze.
— Co, do cholery? — wymamrotał Harold. Nora zmarszczyła brwi. — Ach, to twój 
zafajdany pomocnik! Grubas pomywacz. Czyżbyś nie znała się na interesach, 
Noro? Nie pozwalaj nigdy takim zaczepiać klientów.
— Ty nie jesteś moim klientem — oświadczyła Nora. Jud przesunął się do 
następnego, nie sprzątniętego stanowiska przy kontuarze. Od miejsca gdzie 
siedział Harold, dzieliły go cztery stołki.
— Zapomnij o nim, złotko — powiedział Harold. — To jest takie zero, że jakby w 
ogóle go tu nie było. Carmen siedzi na zapleczu z nosem w telewizorze. Na 
szosie pustki. Nie ma nikogo oprócz nas dwojga. Moglibyśmy się zabawić.
— Ruszaj w drogę, Haroldzie — mruknęła Nora, zerkając w kierunku Juda.
— Pewnego dnia i tak do tego dojdzie. — Z jego twarzy można było odczytać 
pewność siebie i topniejącą ostrożność. Nie spuszczał oczu z Nory. — Nic nie 
możesz na to poradzić, więc lepiej rozluźnij się i pofolguj sobie.
— Nigdy, żebym miała skonać — syknęła Nora.
66
Jud wycierał kontuar znalezioną w misce ścierką. Następne brudne talerze 
znajdowały się już za miejscem Harolda. Wrzucił ścierkę z powrotem do miski i 
ukrywszy pod nią dłoń przesunął ciężką plastikową miskę po kontuarze. W 
kierunku Harolda.
— Do cholery, Noro! — rzekł tamten, układając płasko dłonie na blacie. — Gdzie 
się podziało twoje poczucie humoru?
Jud odwrócił się w jego stronę i wbił mu zatłuszczony widelec w lewą dłoń.
Harold wrzasnął.
Jud całym ciężarem grubasa docisnął widelec, zagłębiając jego ząbki w ciele 
mężczyzny. Tamten znowu wrzasnął. Chwycił wolną ręką pięść napastnika, ale Jud 
bez trudu oswobodził się z jego uścisku. Chciał przyszpilić Harolda, włożyć w 
to całą energię, wykorzystać chi. Tyle że nie mógł odnaleźć swego chi; poza 
tym czuł na karku uważne spojrzenie Nory. Kobieta przemknęła obok kasy i 
podbiegła w stronę drzwi, lecz nie sięgnęła jeszcze po słuchawkę telefonu.
Jud ryknął:
— Nie będziesz...! Mnie...! Miał...! Na widelcu!
— Proszę! Proszę! Proszę! — jęczał Harold. Po wierzchu jego dłoni ściekały 
strumyki krwi. Jud zmniejszył nacisk, ale nie puszczał widelca.
— Prosisz? Pokornie prosisz? Tak samo, jak pokornie będziesz prosił o cukier?
— Tak! Tak! O wszystko!
— O wszystko, dupku! — Jud zaśmiał się złowieszczo. — Zadarłeś z niewłaściwym 
grubasem, co? W dodatku zaczepiałeś Norę, a ona jest moją przyjaciółką. Teraz 
ty znalazłeś się na widelcu. Może mam ochotę zjeść tę gównianą rękę? A może 
nie? W każdym razie chyba wiesz, o czym masz pomyśleć, kiedy cię puszczę?
— O niczym, przyrzekam, proszę pana. Przepraszam, nie będę myślał...
— Lepiej pomyśl! Zastanów się i zapamiętaj sobie. Pomyśl o swoich 
przyjaciołach z patrolu drogowego. Wezwij ich. Przyślij ich tutaj. Dam im coś, 
co skieruje ich do Krajowej Służby Wywiadowczej. Wtedy zaczną polować na 
ciebie. Na pewno znajdą kilku napuszonych kolesiów w San Quentin. Wówczas 
będziesz załatwiony na dobre, złotko.
— Nie! Żadnych glin! Ja nie... — Harold zaniósł się krzykiem.
— Powiedziałeś, że znasz kilku facetów, którzy mają kumpli w Yegas. — Jud 
mówił zjadliwym tonem. Przycisnął widelec. Harold był blady. Na blat kontuaru 
ściekała krew. — Może znasz Jimmy'ego Garbusa?
67
— Nie — szepnął tamten.
— Nie znasz Jimmy'ego Garbusa? Jesteś takim ważnym gościem, Haroldzie, a nawet 
nie znasz Jimmy'ego Garbusa. Ale z pewnością o nim słyszałeś, prawda, Ha-rol-
dzie?
— Ja... Tak, oczywiście. Wszyscy...
— Wszyscy, którzy coś znaczą, wiedzą, kim jest Jimmy Garbus. A ty nie wiesz. 
Więc idź do tych swoich facetów, którzy mają kumpli. Przekaż przez nich 
wiadomość. Powiedz, że prosiłem Jimmy'ego, aby porządnie wziął cię na widelec!
— Nie, proszę im nic nie mówić! Ja... bardzo przepraszam!
— Przepraszasz?
— Tak, przepraszam! — jęknął Harold.
Jud wyciągnął widelec. Harold zawył i przycisnął zakrwawioną dłoń do piersi. 
Nie wróżyło to najlepiej jego białej koszuli. Jud wrzucił widelec do miski. 
Harold nie mógł ruszyć się z miejsca.
— Jeśli się teraz wyniesiesz — tłumaczył Jud — zapomnę o tobie. Ale jeśli 
wrócisz i będziesz sprawiał kłopoty mnie albo Norze... — Jud wzruszył 
ramionami i dodał zniżając głos: — Pamiętaj o Jimmym Garbusie.
— Przysięgam, na Boga!
— Masz jeszcze do niego jakąś sprawę, Noro? — zapytał. Kobieta stała przy 
kontuarze, z rękoma splecionymi z tyłu, z dala od telefonu.
— Nie, skończyliśmy już na dzisiaj — powiedziała.
— Haroldzie? — szepnął Jud.
Harold nie miał wyboru; pochylił się w stronę tego potwora, żeby go słyszeć.
— Spieprzaj — polecił Jud.
Mężczyzna rzucił się biegiem, potknął, trzasnął drzwiami i wypadł na zewnątrz. 
Zwymiotował na parkingu. Wreszcie odjechał swoim cadillakiem.
Minęła dobra minuta pełnego napięcia milczenia.
— Przepraszam — odezwał się Jud. Starł krew z kontuaru, podniósł szarą miskę i 
odstawił ją na miejsce. Następnie wrócił, podniósł z podłogi swoje torby i 
ruszył w kierunku drzwi. Musiał przejść obok kasy i stojącej tam Nory. — 
Naprawdę bardzo przepraszam — powtórzył.
— Nie masz za co — powiedziała.
— No cóż... — Wzruszył ramionami. — Przynajmniej Harold nie będzie nam 
sprawiał kłopotów.
— Kto to jest Jimmy Garbus?
— Nie mam pojęcia.
68
Nora zamrugała szybko, po czym wybuchnęła głośnym śmiechem. Jud zawtórował 
jej.
— Na Boga! Sama nie wiem, czy mam się śmiać, czy płakać. A może krzyczeć...?
— Albo mnie zastrzelić — stwierdził Jud, który wreszcie pojął, dlaczego 
kobieta trzyma ręce poza zasięgiem jego wzroku.
— Owszem, przyszło mi to na myśl — przyznała otwarcie.
— Nic dziwnego — mruknął.
— Kim jesteś?
— Jeszcze jednym uciekinierem — odparł. Westchnął. Ruszył w stronę wyjścia, 
lecz zatrzymał się nagle. Ten gwałtowny ruch spowodował, że Nora drgnęła. — 
Wybacz! — rzucił pospiesznie. — Zapomniałem o zapłacie...
— Nieważne. — Skinęła głową w kierunku wytartego kontuaru. — Odpracowałeś 
śniadanie. — Wzruszyła ramionami. — Poza tym miałam niezłą zabawę.
— Dzięki. — Odwrócił się ku wyjściu.
— Dokąd się wybierasz? — zapytała.
— Donikąd.
— Nie masz samochodu. Dokoła pustynia. Masz chociaż jakieś pieniądze?
— Nie wydałem tu zbyt wiele.
— I na pewno nie miałeś zbyt wiele do wydania.
— Nie mam specjalnych potrzeb.
— Daruj sobie. Czy ktoś cię szuka?
Popatrzył za okno: czarna wstążka autostrady pośród ruchomych piasków, czyste, 
błękitne niebo.
— Sam nie wiem — odparł.
— Mam nadzieję, że nie. — Westchnęła. — Znasz się na tej robocie. Mam na myśli 
sprzątanie. Musiałeś pracować już kiedyś w restauracji.
— Na pewno nie w kilku ostatnich wcieleniach. Klimatyzator znów się zająknął, 
pobrzęczał i ruszył dalej.
— Chodzi o to, że potrzebny mi pomocnik, dozorca i człowiek do obsługi stacji 
benzynowej. Ktoś, kto nie boi się pracy. Poza tym na tej przeklętej 
autostradzie jest więcej takich Haroldów.
— O niego nie musisz się już martwić — wtrącił Jud.
— Nie należę do kobiet, które się wszystkim zamartwiają — odparła. — To ty 
jesteś w kłopocie. Ale czasami... czasami kłopoty są w życiu niezbędne. Ty nie 
masz dokąd iść, uciekinierze. Ja potrzebuję pomocy. Płacę słabo, ale daję 
mieszkanie w przyczepie i pełne
69
wyżywienie, z wyjątkiem niedziel. W niedziele nie pracujemy. Carmen dobrze 
gotuje. Jeśli masz kłopoty, to twoje zmartwienie. Ja nawet nie chcę o nich 
słyszeć. Ty z kolei nie chciałbyś mieć kłopotów z mojej strony. Poza tym nie 
ma tu baru, gdzie mógłbyś tkwić do rana. Nie miałabym z ciebie żadnego 
pożytku, gdybyś się zapijał.
— Myślę, że mam już dość picia.
— Dziś tak mówisz. Sądzisz, że jestem ślepa? Widziałam, jak ci się trzęsą 
łapy.
— To przejdzie. Zwłaszcza, jeśli się postaram.
— Już twoja w tym głowa. Więc jak, umowa stoi?
Jud raz jeszcze popatrzył na pustynię". Miał przed sobą kuszącą perspektywę. 
Przez te wielkie okna można było z daleka dostrzec, gdyby ktoś się zbliżał.
— Pewnie — odparł. Położył z powrotem torby na podłodze.
— Jeśli nie wyjdzie, zawsze będziesz mógł stanąć na skraju szosy.
— Jeśli nie wyjdzie, zawsze będziesz mogła mnie zastrzelić — dodał. Nora 
uśmiechnęła się.
— To wszystko, co masz? — zapytała, wskazując sportowe torby.
— Niewiele potrzebuję.
— Przestań chrzanić — burknęła, po czym zawołała: — Carmen! Zza krawędzi 
uchylonych drzwi wahadłowych wyjrzały szeroko rozwarte oczy — ci tutaj w 
niczym nie przypominali pięknych ludzi.
— Czy Enriąue zostawił jakieś stare ciuchy, żeby pożyczyć... — Odwróciła się z 
powrotem ku nowo zatrudnionemu pomocnikowi. — Jak masz na imię?
— Jud. — Nie miał ochoty jej okłamywać.
— Dobra — mruknęła Nora. — Znajdziesz jakieś ciuchy, które by pasowały na 
niego?
— Nie wiem, czy będzie coś tak dużego — odparła Carmen. Pokręciła nosem, 
wzruszyła ramionami, po czym zniknęła w kuchni; wróciła do swojego telewizora.
— Kiedy mam zacząć? — spytał Jud.
— Natychmiast — odparła.
Zeszła wreszcie z posterunku. Miała teraz bluzę wypuszczoną na spodnie. Albo 
wysunęła się sama podczas krzątaniny, albo też zasłaniała pistolet, który Nora 
musiała wyciągnąć z szuflady. Sięgnęła po swój kubek i skierowała się do 
kuchni.
— Nie zapomnij posprzątać na zewnątrz — rzuciła przez ramię Judowi.


WILKOŁAK



W poniedziałek rano, po przyjęciu u dyrektora CIA, Dentona, świt wlał się 
szarą poświatą do niebieskiego, wiktoriańskiego domu Nicka Kelleya, otoczonego 
parkanem z czarnych żelaznych prętów i na tyle dużym trawnikiem, że Nick 
zawsze niechętnie zabierał się do jego koszenia. Wiatr od zatoki Chesapeake, 
odległej o jakieś sześćdziesiąt kilometrów, przypominał o wzburzonym marcowym 
morzu. Napierał na okna, za którymi Nick karmił Saula gotowanym jajkiem.
— Juanita powinna za chwilę się zjawić — powiedziała Sylwia, pakując do swojej 
teczki materiały w szarych kopertach i żółte skoroszyty.
Kuchnię wypełniał zapach świeżej kawy i rogalików z cynamonem. Także soku 
pomarańczowego. Na metalowym stoliku leżał świeży numer „Washington Post". 
Duży, czarny pies rozciągnął się pod wysokim, dziecięcym krzesełkiem.
Nick rozgniatał widelczykiem kawałki gotowanego jajka. Saul przyglądał mu się 
badawczo. Z radia dobiegały dźwięki koncertu fortepianowego Mozarta.
— Gdzie, do cholery, podziały się moje klucze? — zapytała Sylwia. Saul, 
niezdarnie kiwając główką, obejrzał się na matkę. Nick nabrał na widelczyk 
kolejną porcję jajka.
— Ach, tu są. — Sylwia sięgnęła po ciężki pęk kluczy leżących na blacie przy 
zlewie. — Co ślepemu po oczach? Malec postukał piąstkami w barierkę krzesła.
— Posłuchaj — mruknęła Sylwia. — Wiem, że martwisz się o Juda. — Westchnęła. — 
Ma kłopoty.
— Owszem — stwierdził Nick. Pozwolił Saulowi wziąć w rączkę widelec.
71
— Ty nie masz z tym nic wspólnego. Jego zmartwienia nie powinny cię obchodzić. 
Tamte dni już dawno minęły, a im szybciej o tym zapomnisz, tym lepiej.
— To prawda.
— Wiem, że chciałbyś mu pomóc. Ale nie możesz nic zrobić. Nie jesteś w stanie 
mu pomóc. Poza tym niczego mu nie zawdzięczasz. Nick spojrzał na nią.
— Rozmawialiśmy już o tym — dodała.
— Znam twoje zdanie — rzekł.
— Wiem, że mam rację. Powinieneś myśleć głównie o nas, o Saulu, o sobie i... 
To nie jest materiał do kolejnej książki. Tu chodzi o nas. O nasze życie. Nie 
rób nic. Po prostu nic nie rób. Dobra?
Saul podniósł widelec ku otwartej buzi, lecz w połowie drogi obrócił go. Jajko 
obsypało mu piżamkę. Pies chwycił największe kawałki, nim zdążyły dotknąć 
podłogi. Malec wybuchnął głośnym śmiechem.
— Przykro mi — powiedziała Sylwia. — Nie chcę się skarżyć czy robić ci 
wymówek, ale ty nie masz nic wspólnego z tym jego gnojem. Nigdy nie miałeś i 
nie będziesz miał.
— Formalnie bez zastrzeżeń, mecenasie — odparł.
— Ale to prawda.
— Tak, dla prawnika. Lecz dla zwykłych ludzi, wiodących zwykłe życie, jest coś 
jeszcze poza przepisami prawa. A ci, przeciw którym występuję, mogą sądzić, że 
coś wiem i podejmę jakieś działania.
— Lecz twoje i ich postępowanie musi mieścić się w granicach prawa — 
stwierdziła. — Dobrze o tym wiesz. A przynajmniej w to wierzysz.
— Hola! — rozległ się kobiecy głos od strony drzwi wejściowych. — Senora! Mi 
amorl
Pies warknął i wybiegł z kuchni. Malec pisnął z radości.
— Hola, Juanita! — zawołała Sylwia, nie spuszczając oczu z męża i syna. — 
Estamos en la cocina! — Dodała cicho: — Wiem, że chciałbyś robić to, co 
uważasz za słuszne. Bardzo cię za to cenię. Ale cenię też nasze życie.
— Ja także — odparł Nick.
— Nie zapominaj, kim jesteś! — szepnęła. Jej oczy powilgotniały.
— Witam w ten piękny poranek! — powiedziała Juanita. Poprzedzana przez psa 
weszła do kuchni. — Przepraszam za spóźnienie.
— Dzień dobry — odparła Sylwia. — Czy mogłabyś pomóc Nickowi nakarmić małego 
i...?
— Dam sobie radę, kochanie. Lubię go karmić.
72
Juanita zorientowała się, że małżonkowie rozmawiają ze sobą lodowatym tonem.
— Zobaczę, co z praniem — rzuciła szybko i pospieszyła ku drzwiom do piwnicy. 
Pies podreptał za nią. Słychać było zgrzytanie jego pazurów, kiedy schodzili 
po schodach.
— Nick, to było tydzień temu. Zanalizuj fakty, zostaw na boku swoje domysły. 
Nic się nie stało. To był po prostu jeden z tych cholernych telefonów, jakie 
zrywają człowieka w nocy. Nic poważnego. Na pewno dałby znać...
— Gdyby mógł.
Odwróciła się, czując na sobie uważne spojrzenie męża.
— Sam chcesz sobie napytać biedy — powiedziała.
— Nie. Nie tym razem. Ale nie chcę siedzieć bezczynnie.
— Przecież nic nie możesz zrobić — rzekła z naciskiem. Saul zabębnił piąstkami 
o barierkę krzesła. Oboje rodzice spojrzeli na niego; starali się nie patrzeć 
sobie w oczy.
— Który chcesz samochód? — zapytała Sylwia zrezygnowanym głosem.
— Wszystko jedno. Weź dżipa, ma lepsze ogrzewanie.
— Nie, poradzę sobie z fordem.
Pochyliła się i ucałowała dziecko; przykazała Saulowi, żeby był grzeczny. 
Cmoknęła Nicka w policzek i wyszła z kuchni.
Wróciła pół minuty później, kiedy Nick celował widelczykiem w rozwartą buzię 
Saula. Położyła mężowi głowę na ramieniu i wtuliła policzek w jego twarz. Jej 
włosy pachniały szamponem kokosowym. Objął ją wolną ręką. Położyła mu dłoń na 
karku, jej oddech łaskotał go w szyję.
— Rób, jak uważasz, nie kieruj się moimi życzeniami. Kocham cię. Ciebie i 
Saula. Nie umiałabym odejść bez...
Urwała i cmoknęła go w szyję. Pocałował ją w usta.
— Ruszaj — szepnął. — Sprawy publiczne niecierpliwie czekają twego przybycia.
Zaśmiała się i wyszła.
— I o nic się nie martw! — zawołał w ślad za nią.
Nick pojechał do swej pracowni na wzgórzu Kapitolu, oddalonej o dwadzieścia 
minut jazdy od domu. Tego ranka zastanawiał się po drodze, czy Juanita nastawi 
Saulowi w radiu program z muzyką klasyczną. Uśmiechnął się na myśl, że berbeć 
pewnie jeszcze nie odróżnia rodzajów muzyki.
Znalazł wolne miejsce do zaparkowania o dwie przecznice od budynku. Postawił 
kołnierz jasnozielonej marynarskiej kurtki, a dłonie
73
w rękawicach wbił głęboko w kieszenie. Lodowaty wiatr nacierał na jego plecy.
„Nic nie możesz zrobić" — powtórzył w myślach.
Pokoje na poddaszu, gdzie urządził swoją pracownię, były bardzo wysokie, a 
wykuszowe okna wychodziły na ulicę. Nick rzucił kurtkę i rękawice na wytartą 
sofę, nastawił wodę na kawę, po czym włączył komputer. Ekran rozjaśnił się. 
„Jaki plik z pamięci chcesz odczytać?" — pojawiło się na monitorze pytanie.
— Tam nie znajdę żadnej odpowiedzi — rzekł na głos.
Zagwizdał czajnik.
Nick starał się nie myśleć o niczym, kiedy zaparzał kawę. Śmietanka w lodówce 
jeszcze się nie zepsuła. Wrócił z filiżanką parującego, mocnego napoju i 
usiadł przy biurku. Popatrzył na ekran, potem wyjrzał przez okno na smołowane 
dachy kamienic stłoczonych na wzgórzu Kapitolu. Po drugiej stronie ulicy 
pozbawione liści gałęzie drzewa kiwały się na wietrze niczym paluchy 
fantastycznej łapy.
W pamięci komputera nie było nic na temat Juda. Kiedy tylko Nick zaczął 
rozumieć świat, do którego Jud go wprowadził, przyjął zasadę, by unikać 
robienia jakichkolwiek notatek. Gdyby je robił, naraziłby ludzi 
dostarczających mu informacji na ogromne niebezpieczeństwo.
— Nawet ja nie byłem taki zielony — rzucił w stronę ekranu.
Rzecz jasna, na bieżąco notował uwagi dotyczące poszczególnych opowieści, 
którymi karmił go Jud, jak chociażby wtedy, gdy publikacja jednej z nich 
zakończyła się wtargnięciem do biura Petera Murphy'ego posępnego zastępcy 
Sekretarza Obrony w asyście osiłków ze służb bezpieczeństwa; tamten zażądał 
wycoYania zapowiadanego reportażu Nicka i Peter musiał usłuchać.
Trzy gałęzie bujały się na wietrze, jakby chciały przegnać wspomnienia zdarzeń 
sprzed dziesięciu lat.
Nick przypomniał sobie widok dziesięciu tysięcy basenów kąpielowych Los 
Angeles, które z okienka samolotu przypominały błyszczące turkusy w pryzmie 
żwiru. Zapach skórzanej marynarki w chłodnym, śmierdzącym metalem wnętrzu 
liniowca. Ryk silników i ucisk w uszach podczas schodzenia do lądowania.
Grubas siedzący obok Nicka zatopił nos w „Timie". Czytał artykuł o losach 
szacha Iranu i nieudanej prognozie CIA dotyczącej przebiegu rewolucji, która 
doprowadziła do jego obalenia. Nick zastanawiał się, czy Jud opowie mu kiedyś 
o swoim pobycie w Iranie i czy miał on coś wspólnego z akcją uwolnienia 
pojmanych w listopadzie pięćdziesięciu dwóch amerykańskich zakładników 
ajatollaha
74
Chomeiniego. „Timie" snuł wówczas przypuszczenia, czy zakładnicy wrócą do 
domów na Boże Narodzenie 1979 roku.
— Leci pan do Los Angeles na ferie świąteczne? — zapytał biznesmen, obrzucając 
uważnym spojrzeniem dżinsy, sportową koszulę i sweter Nicka oraz skórzaną 
lotniczą kurtkę leżącą na jego kolanach. — Jest pan studentem z Waszyngtonu?
— Nie, podróżuję w sprawach służbowych — odparł Nick.
— Tak? Ja pracuję w TRW. Wie pan, co to jest?
— Owszem. — TRW dostarczało wyposażenia do satelitów szpiegowskich CIA. Cztery 
lata wcześniej, w roku 1975, pewien idealista pracujący w TRW, Chris Boyce, 
przechwycił informacje związane z ingerencją CIA w działalność partii 
politycznych i związków zawodowych w Australii. Pozbywszy się wszelkich 
złudzeń co do ojczystego kraju, wspólnie z przyjacielem, Daultonem Lee, który 
pilnie potrzebował forsy na heroinę, sprzedali amerykańskie tajemnice 
Rosjanom.
Samolot zakołysał się, schodząc ku ziemi.
— TRW to znakomita firma. A pan gdzie pracuje?
— Jestem pisarzem. Pracowałem jako reporter, ale wziąłem urlop okolicznościowy 
i nie zamierzam już wrócić do dziennikarstwa.
— Chce pan działać na własny rachunek, co?
— Mniej więcej.
— Cóż sprowadza pana do Los Angeles?
— Pewien producent filmowy, któremu spodobała się moja książka.
— Będzie pan pisał scenariusz?
— Mam zamiar spróbować.
— Ręczę, że będzie się pan spotykał ze wszystkimi gwiazdami kina!
— Nie jest to najważniejszy cel mojej podróży — odparł Nick.
— Jest pan żonaty?
— Nie.
— Cholera, to będzie panu w Los Angeles jak w siódmym niebie! Nagłe 
przyspieszenie wgniotło ich w oparcia foteli.
— W którym hotelu chce się pan zatrzymać? — kontynuował grubas.
— Będę mieszkał u przyjaciela.
Nick zadawał sobie pytanie, czy było to rozsądne i bezpieczne. Nie potrafił 
jednak odrzucić natrętnie ponawianego zaproszenia Juda. „Nie ma sprawy" — 
stwierdził w duchu. Miał skrystalizowane cele, był zdecydowany. Musiał się 
zobaczyć z Judem... Z tym czubkiem — zaraźliwym, sypiącym informacjami 
czubkiem. Musiał postępować ostrożnie i ze spokojem, a w odpowiedniej chwili 
wycofać się
75
bezpiecznie — z wiadomościami, jakich nie uzyskałby z żadnego innego źródła. 
Na tym polegała jego praca, przecież tego właśnie wszyscy powinni od niego 
oczekiwać.
Poza tym Jud był jego przyjacielem. Kiedy Nick leciał do Los Angeles, ich 
znajomość liczyła sobie już trzy lata. Tamten działał w trzech różnych 
„bazach" — przez pierwszy rok mieszkał w Waszyngtonie, później spędził rok w 
Miami, a teraz przeniósł się do Los Angeles. Często telefonował do Nicka, 
zasypywał wyrazami uznania w czasie krótkich wizyt, podczas których 
nieodmiennie łazili za nimi faceci w garniturach i okularach 
przeciwsłonecznych, a w końcu znikał, znudzony ciągłą obserwacją. Jako 
waszyngtoński reporter Nick stykał się z dziesiątkami mających rzekomo wielkie 
wpływy, fascynujących ludzi, -którzy jednakże żyli i pracowali w sterylnej 
otoczce dokumentów i retoryki. Jud był krańcowo różnym od nich człowiekiem; 
miał bezpośredni kontakt z autentyczną potęgą. Koledzy Nicka zaczęli go 
ostrzegać przed spotkaniami z owym tajemniczym potworem, ale on zawsze 
odpowiadał, że wie, co robi — że wyciąganie informacji od Juda, a także o nim 
samym jest częścią jego pracy, a poza tym Jud jest jego przyjacielem.
Był w każdym razie magnesem, z którego zasięgu oddziaływania Nick nie potrafił 
się uwolnić.
Stewardesa zapowiedziała lądowanie. Nick z trzaskiem zapiął pas 
bezpieczeństwa. Spoglądał na cień samolotu, przesuwający się po płaskich 
dachach i szerokich ulicach.
— Czym zajmuje się pański przyjaciel?
— Co? — Nick udał, że nie dosłyszał.
Samolot podskoczył dwukrotnie i potoczył się wzdłuż pasa.
— Witamy w Los Angeles — z głośników popłynęły słowa stewardesy. — Lokalny 
czas: godzina szósta po południu.
Stojący przy wyjściu Jud wystąpił z tłumu — wielki jak niedźwiedź, o szerokich 
ramionach i potężnych barach rozsadzających białą koszulę, w dżinsach i 
kowbojskich butach. Omal nie zmiażdżył dłoni Nicka braterskim uściskiem z lat 
sześćdziesiątych. Zmarszczył brwi na wiadomość, że przyjaciel musi jeszcze 
odebrać torbę podróżną.
— Zawsze pakuj wszystko do bagażu podręcznego — rzekł. — Ale nie przejmuj się. 
Po prostu nie znałeś tej reguły. — A kiedy wyszli na parking, powiedział: — 
Muszę jeszcze załatwić parę spraw przed powrotem do domu. Zostawię cię z 
Lorri.
— Masz wobec niej poważne zamiary?
Jud zaśmiał się. Ruchem głowy wskazał granatowego chevroleta impalę 
zaparkowanego obok mercedesa.
76
T
— W Los Angeles nikt nie kradnie chevroletów. — Rzucił torbę podróżną Nicka na 
tylne siedzenie. — Ciekawe, czyj to wóz? — zapytał. Nick wzruszył ramionami.
— Świeckiego przywódcy Kościoła mormonów! — Jud ryknął śmiechem. Klepnął Nicka 
w piersi. — Co się tak nadymasz? Kiedy wyjeżdżali z parkingu, Nick zapytał:
— Nadal pracujesz dla tej samej firmy od zamków co poprzednio?
— Tamto to już historia.
— Czym się teraz zajmujesz?
Jud spojrzał na niego spode łba; powoli wykrzywił usta w uśmiechu.
— Wciąż jesteś w kontakcie z Agencją? — domyślił się Nick.
— Sądziłeś,  że  ten  kontakt  urwał  się  kiedykolwiek? — Jud odpowiedział 
pytaniem. Zaśmiali się razem.
— Rozumiemy się — dodał Jud.
— Czy oni coś wiedzą o mnie?
— Wiedzą tylko tyle, ile ja im powiem — stwierdził. — Nie martw się — dodał po 
chwili. — Czyż nie kryłem cię do tej pory?
Przypięty do paska Juda sygnalizator podniósł alarm. Jud, nie wypuszczając 
kierownicy z ręki, sprawdził cyfrowy odczyt i zmarszczył brwi. Rozejrzał się 
na boki. Kilkadziesiąt metrów dalej widać było stację benzynową.
— Zaczekaj minutę — rzekł, zatrzymując samochód na parkingu. Ruszył spokojnym 
krokiem do automatu telefonicznego, wiszącego na ścianie budynku.
Nick został w wozie. Zachodzące słońce zalewało cały świat krwistą czerwienią. 
Dwaj młodzi pracownicy stacji śmiejąc się głośno rzucali w siebie nawzajem 
zatłuszczoną szmatą. Od szosy łączącej miasto z lotniskiem dochodził szum 
wzmożonego ruchu. Jud odwiesił słuchawkę.
Włączyli się w ciąg pojazdów i skierowali w stronę domu.
— Muszę się spotkać z pewnym człowiekiem — powiedział Jud. — Nie mam nawet 
czasu, żeby cię odwieźć.
— Z kim masz się spotkać? — Ujechali dobrych kilkaset metrów, zanim Jud 
odpowiedział:
— Z jednym z moich ludzi. Pracuje dla mnie.
— Czy wolno mi spytać, co robi?
— Wolno.
Nick uzmysłowił sobie, że w tym miejscu powinien nastąpić wybuch śmiechu, ale 
tym razem Jud był wyjątkowo poważny. Wbijał wzrok w przednią szybę. Żadnych 
dowcipów, żadnych opowieści, żadnych pouczeń. Nick popatrzył na przesuwający 
się za oknem krajobraz.
77
Droga, po której jechali, wiodła przez monotonną, roponośną pustynię, otoczoną 
ze wszystkich stron miastem. Dzielnice mieszkalne ustępowały miejsca nie 
zabudowanym obszarom, pociętym liniami ogrodzeń z drutu kolczastego. Mijali 
białe zbiorniki na ropę. Okoliczne wzgórza tonęły w coraz głębszym mroku. 
Zapaliły się latarnie wzdłuż autostrady. Jud włączył reflektory. Skręcił w 
prawo z głównej drogi i pojechał wzdłuż szeregu zielonych, stalowych pomp, 
których długie ramiona wyglądały w perspektywie jak zęby pracującej bez 
ustanku gigantycznej piły. Gęsty opar unoszący się za otwartym oknem samochodu 
niósł zapach świeżo skopanej ziemi. Wiał chłodny wiatr.
Droga zataczała szeroki hak, niczym podchodzący do lądowania samolot. Jud 
zjechał w prawo na brukowany placyk przed blaszanym barakiem. Nad zamkniętymi 
na kłódkę drzwiami świeciła goła żarówka. Snop światła z reflektora 
umocowanego na szczycie aluminiowego słupa wyławiał z mroku spękaną 
powierzchnię asfaltu. W jego kręgu stał czarny motocykl.
— To jego? — szepnął Nick. Jud zatrzymał wóz obok motoru i wyłączył silnik. 
Niewidoczne pompy przypominały o swym istnieniu monotonnym, rytmicznym 
stukotem.
— Trzymaj ręce z dala od kieszeni — ostrzegł Jud, zanim wysiedli z wozu.
Nick usłuchał. Instynktownie stanął tuż obok Juda.
Rozległ się chrzęst żwiru pod czyimiś butami. Z głębokiego cienia za barakiem 
wychynęła postać człowieka,
— Nie ruszaj się! — szeptem przykazał Jud. Zawołał głośno: — Dean! Wszystko w 
porządku! To Nick. Opowiadałem ci o nim, pamiętasz? Nick jest pisarzem.
— Pamiętam.
Obcy zbliżył się, ale pozostawał w cieniu.
— Nick przyjechał z Waszyngtonu — wyjaśniał Jud. — To mój dobry przyjaciel.
Dean wszedł w krąg światła. Miał około trzydziestki, ponad sto osiemdziesiąt 
centymetrów wzrostu, potężne muskuły i długie, małpie ręce. Nick dostrzegł 
broń — zwykły bębenkowiec — oraz oczy tamtego.
Dean był w skórzanej, rozpiętej kurtce, zza paska czarnych dżinsów wystawała 
kolba rewolweru. Pistolety to podstawowy rekwizyt w amerykańskich powieściach, 
a Nick przecież pisał książki. Od wczesnej młodości widywał broń, sam polował 
na króliki wśród łąk Michiganu. Nie bał się jej.
— No, więc jestem — rzekł Dean.
78
W jego oczach Nick dostrzegł płomień szaleństwa, który mógł spopielić 
człowieka.
— Masz kłopot — odezwał się Jud. — Policja wie o twoim piekielnym hobby. 
Szukają cię. Nie znają na razie twego nazwiska, ale będą chcieli cię 
przymknąć.
— To ich sprawa.
— To twoja sprawa. A gdy przystąpią do działania, będzie to również moją 
sprawą.
— Nie przejmuj się.
— Nie przejmuję się — odparł Jud. — Mam oko na wszystko, co przybiera 
niekorzystny obrót. Pieprzysz robotę, swoimi zwariowanymi wyskokami narażasz 
na niepotrzebne ryzyko naszą operację. Nie będę tego tolerował. Zapamiętaj.
Dwaj mężczyźni wpatrywali się w siebie. Dean miał łagodne, przyjemne rysy 
twarzy. Uśmiechnął się.
— W porządku — powiedział.
— Tym razem zapewniłem ci jeszcze alibi — rzekł Jud. — Osobiście. Tylko 
dlatego, że jesteśmy kumplami. Nie zapominaj o tym.
— Jasne.
— Poza tym wszystko gra? .  — Ze strony Eddiego nie grożą nam już żadne 
kłopoty.
— To dobrze. Porozmawiamy o tym później. Dean utkwił spojrzenie w pustej  
przestrzeni  między Nickiem i Judem.
— Miły wieczór. — Wciągnął głęboko powietrze. — Chłodny. Sporo ludzi na 
ulicach.
— Jaki będzie twój kolejny wyskok?
— Masz pióro? Jud nie miał.
— Ty jesteś pisarzem? — Dean zwrócił się do Nicka. — Piszesz książki?
Nick skinął głową. Dean wręczył mu pióro.
— To musi być wspaniałe, kiedy można wszystko poustawiać, no nie? Gdy można 
pokierować zdarzeniami według własnej woli.
— Lubię moją pracę — odparł Nick.
— Pewnie. Praca. Wszystko trzymasz w archiwum? Pompy przetaczające ropę 
stukały monotonnie. Nick usilnie starał się znaleźć jakąś odpowiedź.
— Nie — rzekł w końcu krótko.
— Aha. — Dean uśmiechnął się. — Masz na czym pisać?
Jud przeszukał kieszenie, ale nic nie znalazł. Nick też nic nie miał.
79
Po chwili przypomniał sobie o notatniku z adresami, który nosił w portfelu.
— Mam — stwierdził, otwierając notes w czarnych okładkach.
— To bardzo dobrze, że się boisz — szepnął Dean. Przez placyk przetoczył się 
gnany wiatrem kłąb suchorośli.
— Nie zalewaj — rzucił Jud. Mówił nadzwyczaj spokojnie. Stał nieruchomo, nie 
spuszczając oczu z Deana. — Czego mielibyśmy się bać?
— Życie jest wielkim skarbem.
— Podyktuj swój numer — polecił Jud.
Dean podyktował. Nick zapisał go pod literą C.
— Ktoś nadjeżdża — powiedział Dean, spoglądając na drogę. Nick i Jud 
popatrzyli za siebie. Zbliżały się światła jakiegoś samochodu.
— Niech nikt się nie rusza — mruknął Jud.
Powietrze wypełniał miarowy stukot pomp.
Nick kątem oka pochwycił jakiś ruch. Obejrzał się. Dean zniknął. Tylko on i 
Jud stali w kręgu światła reflektora. Dwoje ludzi, chevrolet oraz motocykl.
— Cholera! — syknął Jud.
Snopy świateł omiotły pustkowie, kiedy samochód pokonywał szeroki łuk zakrętu. 
Wjechał na asfaltowy parking — dostrzegli migocące światła na dachu, duży 
napis na drzwiach i czarną kreskę kołyszącej się anteny.
— Tylko ja — rozkazał Jud. — Zostaw wszystko mnie.
Nickowi wydawało się, że serce uderza mu o żebra. Na plecach czuł zimny pot, 
ale kark i czoło paliły go.
„Rozegraj to do końca — przykazał sobie w duchu. — Odegraj swą rolę, a 
wszystko będzie w porządku. Za późno, żeby się wycofać".
Samochód wtoczył się w krąg światła lampy i stanął trzy metry od Nicka i Juda, 
oślepiając ich blaskiem reflektorów. Trzasnęły drzwi, zaskrzeczało coś w 
głośniku radiostacji. Zgasły światła.
— No i proszę — rzekł starszy z dwóch mężczyzn, którzy wysiedli z wozu. — Co 
my tu widzimy?
Mieli na sobie szare garnitury z wpiętymi odznakami. Pistolety w kaburach.
— Ochroniarze — szepnął Jud.
— Co powiedziałeś? — warknął młodszy, sięgając po pistolet. Napis na drzwiach 
samochodu głosił: Ochrona mienia.
— Co wy tu robicie?! — zawołał Jud.
— Żarty! — parsknął młodszy strażnik. Miał wysokie, kowbojskie
80
l
buty; był o głowę niższy od Nicka i Juda. Bębnił palcami po kaburze. — To my 
powinniśmy zadać to pytanie! To nasza działka! Nasza robota!
— Spokojnie, Tom. — Starszy oparł się o maskę wozu patrolowego. — Tom jest w 
gorącej wodzie kąpany. Trzeba go trzymać krótko na smyczy.
— Zauważyłem — odparł Jud.
— Jesteście, chłopcy, na terenie kompanii naftowej — wyjaśnił tamten. Splunął 
czarną od przeżuwanego tytoniu śliną pod nogi Nicka.
— Nie zauważyliśmy żadnych znaków — rzekł Jud. — Przepraszamy.
— A co z nim? — Tom skinął głową w kierunku Nicka. — Zapomniał języka w gębie?
— Jest nieśmiały.
— No, co z tobą, sztywniaku? Gdzieś w mroku trzasnęła gałązka.
Tom obrócił się i z dłonią na kolbie rewolweru zaczął wbijać wzrok w stronę 
odległej łuny nad Hollywood.
— Słyszałeś coś?
— Owszem — powiedział starszy. — Wilkołaki.
— One wyłażą tylko przy pełni księżyca. — Tom zachichotał. — Może powinniśmy 
zaopatrzyć się w kilka srebrnych pocisków?
— A więc, chłopcy — starszy zwrócił się ponownie do Nicka i Juda — co robicie 
na tym odludziu?
— Załatwiamy swoje sprawy — odparł Jud.
— A dokładnie: jakie? — Strażnik splunął znowu. — Jesteście blisko lotniska. 
Może chcieliście wziąć szprycę? Jud nie odpowiadał.
— Nie, wy dwaj nie wyglądacie mi na szprycerów.
— Pozwól, że ja ich zapytam, Win — pisnął Tom. Za plecami dwóch strażników, w 
cieniu baraku, Nick dostrzegł jakiś ruch.
— Chyba ty przyjechałeś na motocyklu? — Win skinął głową w kierunku Juda.
— Zgadza się.
— Kupa złomu! — Tom ruszył w kierunku motoru.
— Nie dotykaj go! — Słowa Juda przypominały spadające okru-chy lodu.
Tom bez przerwy gładził palcami kaburę.
— Nie będziesz mi dyktował, co mam robić. — Jego piskliwy głos zadrżał nieco.
6 — Rzeka ciemności	81
W kręgu światła żarówki nad wejściem do baraku pojawił się Dean. Stał za 
plecami strażników. Jego długie ręce zwieszały się wzdłuż boków. Dłonie miał 
puste. Uśmiechał się.
— Czego chcecie? — zapytał Jud.
Nick wiedział, że on także dostrzegł Deana.
— Już mamy to, co chcieliśmy — odparł Tom.
— Nie odpowiadacie na nasze pytania — wyjaśnił Win. — Zostaliście schwytani na 
gorącym uczynku, na terenie prywatnym, więc może powinniśmy zawiadomić 
szeryfa, poczekać na patrol i przekonać się, co tu jest grane.
Dean powoli wyciągnął rewolwer.
Nick miał ochotę wrzasnąć: Nie! Jestem reporterem! Pisarzem! Nie mam z tym nic 
wspólnego! Ci strażnicy nie chcą zrobić nic złego! Wykonują swoją pracę!
— Nie możecie tego uczynić! — głośno krzyknął Jud.
— Czemu nie? — parsknął Tom.
Dean uśmiechał się. Trzymał broń skierowaną lufą ku ziemi.
— Bo... — zająknął się Jud. Zwiesił głowę na piersi i wstydliwie wskazał 
palcem Nicka. — On ma żonę.
— I co z tego? — zapytał Tom.
— Aha — mruknął Win. Jego oczy zwęziły się w wąskie szparki.
— Potrzebowaliśmy jakiegoś ustronnego miejsca. Żeby spotkać się. Porozmawiać.
Jud pochylił twarz nisko ku ziemi, ale jego oczy wwiercały się w dwóch 
strażników; a także w mężczyznę z rewolwerem w dłoni, stojącego za ich 
plecami.
— Proszę — szepnął Nick, by uwiarygodnić tę bzdurę.
— Serce mi się kraje na wasz widok, skarbeńka — mruknął Win. — Nie macie 
pieniędzy na pokój w motelu?
— Pedały! — syknął olśniony Tom.
— Zdaje się, że naruszyliście za jednym zamachem kilka przepisów — ciągnął 
Win. — Szeryf byłby chyba zachwycony.
— Jesteśmy w Kalifornii. Tutaj nie jest to karalne.
— Nie trzeba stawiać człowieka przed sądem, żeby zmusić go do płacenia. — Win 
uśmiechnął się i splunął czarną śliną.
Z tyłu Dean zaczął unosić rewolwer. Trzymał kolbę oburącz, jak na filmach 
gangsterskich.
— Jesteśmy w porządku! — wrzasnął Jud.
— Więc co, do cholery, tutaj robicie? — krzyknął Win.
— Dziesięć dolców — wtrącił szybko Jud.
— Co?
82
— Dziesięć dolców. Nie robimy nic sprzecznego z prawem. Dziesięć dolców. Wasz 
szef nigdy się nie dowie o tej forsie.
— Sądzisz, że tylko tyle jesteśmy warci? — zapytał Win. — A może na tyle 
wyceniasz siebie? Tom zachichotał.
— Zatem dobiliśmy targu? — Jud nie zniżał głosu.
— Po co tak krzyczysz? — spytał Win.
Na twarzy Deana pojawił się szeroki, krzywy uśmiech. Złożył wargi tak, jakby 
chciał głośno odetchnąć albo zagwizdać, tyle że nie rozległ się żaden dźwięk. 
Opuścił lufę rewolweru.
Z głośnym stukiem zwolnił odwiedziony kurek.
— Słyszałeś coś? — zapytał Tom. Zaczął się odwracać.
— Dwadzieścia dolców! — wrzasnął Nick. Tom popatrzył na niego.
— Proszę! — Trzęsącymi się dłońmi Nick wysupłał z kieszeni dżinsów banknot. — 
Dwadzieścia dolców. Proszę. Zostawcie nas w spokoju.
Jego palce wyraźnie drżały, kiedy wyciągnął pieniądze w stronę Toma.
— Wolę, żeby dał mi je ten olbrzym. — Tom uśmiechnął się.
Jud powoli wyjął dwudziestodolarówkę z dłoni Nicka. Uniósł ją wysoko, żeby 
Dean mógł ją dobrze widzieć, następnie pocałował banknot, zgniótł go w kulkę i 
cisnął na ziemię obok kowbojskich butów Toma.
Nick zauważył, że całym ciałem Deana wstrząsnął bezdźwięczny śmiech, a jego 
twarz wykrzywił dziki grymas. Rewolwer zwisał ku ziemi.
— Zawsze wykorzystuję okazję i pieniądze głupców — stwierdził Tom. Podniósł 
banknot i wsunął go do kieszonki na piersi.
— Jedziemy, Tom. — Win obszedł maskę i otworzył drzwiczki od strony kierowcy. 
Tom, nie spuszczając oczu z Nicka i Juda, cofnął się tyłem i wsiadł do 
samochodu.
Nick spojrzał szybko w stronę baraku. Dean zniknął.
— Bawcie się dobrze, chłopcy — rzucił Win.
Silnik zawarczał, spod kół wystrzeliły kamyczki.
Kiedy światła reflektorów oddaliły się o kilometr, Jud krzyknął:
— Co ty, do cholery, wyczyniasz?!
Dean pojawił się tym razem z prawej strony baraku.
— Mogłem wam zaoszczędzić dwadzieścia dolarów — rzekł.
— Przestań zalewać! — wrzasnął Jud. — Przez ciebie musiałem odegrać tę 
komedię! Miałeś siedzieć cicho! Nigdy się nie zgodzę na brudną robotę! To nie 
pora na twoje wygłupy! Mamy ważne zadanie!
83
— Czyżby? — Dean zbliżył się do nich.
— Mówię zupełnie poważnie!
— Tylko próbowałem.
— Więc nie rób tego przy mnie — odparł Jud. — I nie moim kosztem.
Dean uśmiechnął się, po czym wzruszył ramionami.
— Ty jesteś szefem.
Wsiadł na motocykl, zapiął suwak kurtki i obciągnął ją, skrywając rewolwer. 
Uruchomił silnik. Dodał dwukrotnie gazu i zostawił motor na małych obrotach.
— Załatwiłeś? — spytał.
Jud wręczył mu grubą rolkę banknotów.
— Uważaj na siebie — powiedział. Dean pokazał w uśmiechu żółte zęby.
— Na razie — rzucił.
Silnik ryknął i po chwili motocykl zginął w ciemnościach. Zostali sami; 
zewsząd dochodził jednostajny stukot.
— Ciężko było — mruknął Jud — ale udało się, wyszliśmy z tego i...
— Specjalnie zajął taką pozycję, żeby mieć pretekst do oddania strzału, gdyby 
się odwrócili!
— Musisz zrozumieć Deana — odparł Jud. — On kocha mnie jak brata. Zrobiłby dla 
mnie wszystko. Mówiąc szczerze, to jeden z tych chłopaków, na których mogę 
polegać. Musisz zrozumieć...
— Rozumiem, do cholery!
— Wiem. — Jud zniżył głos prawie do szeptu. — Nie rozumiesz jednak, jak bardzo 
jest on dla mnie cenny.
— Co?
Jud zwlekał z odpowiedzią.
— Twierdzisz, że on również pracuje dla rządu? — zapytał w końcu Nick.
— Od czasu do czasu — odparł Jud. — Pamiętasz tę autentyczną historię, w którą 
nie potrafiłeś uwierzyć? O Rosjanach polujących na bułgarskiego uchodźcę, 
trafionego w końcu zatrutym pociskiem, wystrzelonym z karabinka umieszczonego 
w parasolu? Sposoby Deana są po prostu mniej wyrafinowane.
— Czym on się zajmuje? — szepnął Nick.
— Niczym ważnym. Miał tylko porozmawiać z pewnym facetem.
— I robił to dla ciebie? — zapytał Nick zdegustowanym tonem.
— Dla mnie. Dla Wujka. Dla facetów, którym tacy jak on są potrzebni.
84
— A jakież jest to jego hobby? — Nick czuł gorycz w ustach.
— Włamuje się do mieszkań w czasie nieobecności gospodarzy. Kradnie.
— Skąd wiesz, że gliny są już na jego tropie?
— Chodź — burknął Jud. — Pojedziemy. — Podszedł do samochodu. Kiedy się 
obejrzał, Nick wciąż stał w miejscu i gapił się na słabo oświetlony asfaltowy 
placyk przed barakiem. — To naprawdę nic wielkiego, Nick. Sam chciałeś 
wiedzieć. Nigdzie nie będziesz miał okazji doświadczyć czegoś podobnego. Nikt 
cię do tego nie dopuści, nie zaufa ci na tyle, by zabrać cię ze sobą, żeby 
potem odgrywać wariata, bylebyś tylko nie został w nic zamieszany.
Nick utkwił spojrzenie w zalegających wokół ciemnościach.
— Na co tak patrzysz? — zapytał Jud.
— Coś się zmieniło.
— Nic się nie zmieniło. Jesteśmy czyści. A ty sprawiłeś się świetnie. Naprawdę 
świetnie.
— Nie sądzę — odparł Nick. — Na pewno nie było to świetne.
Wsiadł do samochodu. Odjechali.
Marcowego ranka, o setki kilometrów stamtąd i ponad dziesięć lat później, Nick 
snuł wspomnienia, gapiąc się w ekran komputera.
„Dlaczego wtedy nie zerwałem znajomości?" — zadał sobie pytanie. Nie znalazł 
odpowiedzi. Nie wiedział zresztą, czy w ogóle była mu potrzebna.
Spotkał Deana raz jeszcze, po wielu latach, podczas przyjęcia w domu Juda w 
Los Angeles. Dean miał wypadek motocyklowy, omal nie stracił nogi. Przypominał 
zanikającego ducha poruszającego się o kulach. Lecz w jego oczach wciąż 
pojawiały się błyski kanibala.
„Mówiąc szczerze, to jeden z tych chłopaków, na których mogę polegać".
„To było tak dawno" — pomyślał Nick. Gdy po krótkiej przerwie odnowił ścisłe 
kontakty z Judem, tamten tylko sporadycznie wymieniał imię Deana. Coś się 
między nimi popsuło, może się pokłócili; a może Dean już nie żył. W każdym 
razie nie można było wykluczyć, że nawet ze strony Deana grozi Judowi 
niebezpieczeństwo. „Jak się z nim skontaktować?"
Prawa górna szuflada w biurku Nicka stanowiła schowek na rupiecie. Trzymał tam 
pomiędzy zdjęciami swoich dawnych dziewczyn i pocztówkami, które zbyt mu się 
podobały, by je wysłać, obok kluczyków od pierwszego samochodu i otrzymanych 
od Juda wytrychów, stary notatnik.
Poczuł dziwny skurcz żołądka. Miał wrażenie, jakby ślizgał się na
85
fali w stronę brzegu, którego od dawna wypatrywał. Co prawda znalazł się na 
tej fali nie z własnej woli, ale to nie miało znaczenia.
Za oknem gałęzie drzewa uginały się na wietrze.
Od czasu gdy poznał Juda, skończył powieść o monterach samochodów, przestał 
pracować dla Murphy'ego, opublikował cztery kolejne powieści i zrealizował 
prowadzone na żywo widowisko telewizyjne, które emitowano przez cały rok. 
Krytycy nazywali jego książki ulicznymi szlagierami, snując jednocześnie 
przypuszczenia na temat źródeł pomysłów.
Ekran komputera jarzył się słabym blaskiem.
W tej chwili w pamięci maszyny znajdowało się już pięć gotowych rozdziałów 
nowej powieści o niesłusznie skazanym człowieku. Kolejny fragment akcji 
rozgrywał się w Hollywood. Nick miał co robić. Nie była to najlepsza pora na 
samobójcze wyprawy. Nie istniała zresztą potrzeba narażania życia Sylwii i 
dziecka — dla ich ochrony gotów był posunąć się do zabójstwa.
Przypomniał sobie jeden z wcześniejszych dni całej tej szalonej znajomości, 
kiedy Jud prowadził mercedesa po autostradzie w pobliżu Los Angeles. Lorri 
siedziała między nimi, a pęd powietrza rozwiewał jej kasztanowate loki. Z 
radia płynął łomot bębna i basowe dudnienie gitar. Byli wtedy na haju, 
zachowali jednak świadomość zagrożenia i celu podróży. Jud wykrzykiwał swoje 
prawdy życiowe.
— Musisz się kurczowo trzymać rzeczywistości! — wrzeszczał. — W przeciwnym 
razie staniesz się jednym z tych tumanów!
„Może Sylwia ma rację. — Nick tłumaczył sobie tego marcowego ranka 1990 roku w 
Waszyngtonie. — Może po tylu latach te wszystkie zagrożenia należą już do 
świata duchów? Stały się nieszkodliwe. Może faktycznie niczego nie zawdzięczam 
Judowi?"
„Z wyjątkiem przeżyć, które odmieniły moje widzenie świata".
Tamtego pierwszego wieczoru, który Nick spędził w towarzystwie świecącego w 
ciemnościach niedźwiedzia, padło pytanie:
— Czy ktoś już ci mówił, że przesadna lojalność niekoniecznie musi wyjść na 
zdrowie?
— Nikt, komu bym wierzył — odparł wówczas Nick. Z dumą. Wiatr napierał na 
szyby w oknach budynku.
— Co byś teraz powiedział, Jud? — Nick zwrócił się z pytaniem do komputera.
Ale komputer nie znał odpowiedzi.
— Gdyby kiedykolwiek do tego doszło — zapytał pewnego razu Jud — co byś 
powiedział na mój temat?
86
— Że wciąż czymś się zajmujesz, nawet jeśli powinieneś odpocząć — rzekł Nick.
— Pilnuj swego nosa, dobra?
Zaśmiali się obaj.
Nick siedział w swojej pracowni. Wciąż ślizgał się po fali. Bał się o swoją 
rodzinę i bał się o siebie. Co będzie, jeżeli... Takim „jeżeli" nie było 
końca. Maksyma CIA głosiła, że poznanie prawdy czyni człowieka wolnym. 
Niewielu rzeczy był pewien, miał jednak przeczucie, że wszystkie jego 
tajemnice znane są pozbawionym twarzy obcym ludziom i bezimiennym mocom. Nie 
umiał spokojnie czekać, aż rozlegnie się pukanie do jego drzwi.
— Jedyne, o co nie musisz się nigdy obawiać — powiedział kiedyś Jud — to moja 
przyjaźń. Będzie trwała wiecznie.
Uścisnęli sobie dłonie.
A wszystko to miało tylko takie znaczenie, jaką oni sami przykładali do tego 
wagę — stwierdził Nick.
Wiedział jednak, że to jeszcze nie koniec. Nie chodziło nawet o Juda, ale o 
niego samego. O zdobycie pewności, jakim jest się naprawdę. O wierność starym 
ideałom, bez względu na to, jak bardzo się z czasem wyświechtały. Miał tę 
świadomość, kiedy wysuwał szufladę, wyciągał stary notatnik w czarnej oprawie 
i przewracał kartki, by znaleźć wyblakły numer zapisany pod literą C. Telefony 
zmieniają właścicieli. Pewnie nikt nie podniesie słuchawki. Albo zrobi to ktoś 
obcy. Wilkołaki pojawiają się tylko przy pełni księżyca.
— A może będę miał szczęście? — wyszeptał, sięgając po aparat.


OTCHŁAŃ


Po przyjęciu u Dentona Wes poświęcił cały weekend na porządkowanie swoich 
spraw. Nie chciał zostawiać nie dokończonej pracy. W poniedziałek obudził się 
o pół do czwartej nad ranem i nie mógł już zasnąć. Wyszedł ze swego mieszkania 
na wzgórzu Kapitelu na jogging. Minął Kapitol i pobiegł promenadą. Zimowy 
wiatr kłuł go w twarz i palił w płucach. Zmrożona ziemia chrobotała pod 
stopami. Zawrócił przy pomniku Lincolna. Minął czarną ścianę z wykutymi 
nazwiskami poległych na wojnie. Kiedy pokonał swoje dziesięć kilometrów i 
wbiegł na ostatnie piętro, czekał już na niego świeży numer „Washington Post". 
Nastawił radio na stację PBS, nadającą dżez, i wykonał dwadzieścia 
spadochroniarskich pompek. Zaparzył kawę, zjadł grejpfrutowy wafel z 
orzechami, przeczytał wiadomości i starał się stłumić podniecenie. Założył 
mundur, wziął ze sobą cywilne ubranie i pojechał Ósmą Ulicą do dowództwa 
Służby Wywiadowczej Marynarki, mieszczącego się w waszyngtońskiej Kwaterze 
Marynarki.
Za ceglanym murem i posterunkami wartowniczymi przy bramie, nie dalej niż o 
strzał armatni od Kapitelu, znajdowało się kilkanaście budynków z czerwonej 
cegły, stanowiących Kwaterę Główną Marynarki. Mieściły się tu różnorodne 
instytucje wywiadowcze, począwszy od Wydziału Badań Federalnych Biblioteki 
Kongresowej, przez sześcio-piętrowe, należące do CIA Narodowe Centrum 
Interpretacji Fotografii, aż po Antyterrorystyczne Centrum Alarmowe Marynarki.
Wes skierował się do budynku numer sto jedenaście. Okazał przepustkę najpierw 
strażnikom przy wejściu, a drugi raz na pierwszym piętrze. Unikając 
współpracowników zamknął się w swoim gabinecie.
Czekał.
O dziewiątej trzydzieści jeden do drzwi zastukał oficer marynarki.
88
— Komandor prosi pana do siebie.
Wes wyszedł na pokryty dywanem korytarz. Dwa pokoje dalej odebrał od 
siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego kopertę z rozkazami.
— Wie pan coś na ten temat? — zapytał komandor Franklin. Wes przebiegł 
wzrokiem dokumenty, zgodne z planem Dentona.
— Dopiero w tej chwili zapoznałem się z rozkazami — odparł, zachowując 
nakazaną mu przez Dentona tajemnicę.
— Czy mam się domyślać w tym jakiejś śmierdzącej sprawy?
— Nie wiem, panie komandorze.
— Mógłby się pan przynajmniej uśmiechnąć — rzekł Franklin. Wes zrobił to. ,
— Gdybym wiedział, że fascynuje pana tematyka płaszcza i szpady, moglibyśmy 
przenieść pana na trzeci pokład — oznajmił Franklin.
Na trzecim piętrze tegoż budynku mieściła się centrala kontrwywiadu NIS.
— Nie szukałem okazji do przeniesienia — odparł Wes.
— Ale też nie zaprzecza pan stanowczo. — Franklin pokręcił głową. — To 
podstępne towarzystwo. Niech się pan trzyma.
— Będę się starał.
— Gdyby pan czegoś potrzebował, proszę dać mi znać. I proszę to traktować 
zarówno służbowo, jak i prywatnie.
— Dziękuję, panie komandorze.
— Wracając do formalności, ma pan zachować wszystkie uprawnienia i dokumenty 
NIS. Proszę ich nie wysmarować gównem, dobrze? I proszę szybko wracać.
— Postaram się.
— Jeszcze jedno. Generał Butler zażyczył sobie pańskiej wizyty w Pentagonie, 
zanim się pan przeniesie.
— Nie powiedział dlaczego?
— Podobnie jak pan nie zadaję takich pytań generałom piechoty morskiej.
Wes zasalutował na pożegnanie w iście szampańskim nastroju.
— Podnieść kotwicę — rzekł mu przy rozstaniu oficer w białym mundurze.
W,
ykrochmaloną koszulę Samuela Butlera z Korpusu Piechoty Morskiej Stanów 
Zjednoczonych zdobiły dwie generalskie gwiazdki. Blat jego biurka w 
Pentagonie, ustawionego idealnie wzdłuż jednej ze ścian, pokrywały ułożone 
równiutko stosiki dokumentów. Przy prawym narożniku, pod kątem dokładnie 
czterdziestu pięciu stopni do krawędzi,
89
stało obrócone w stronę fotela zdjęcie żony i trójki dzieci. Ścianę 
naprzeciwko biurka zdobiła kolorowa fotografia pomnika z Iwo Jimy. Na drugiej 
ścianie, po lewej, wisiało czarno-białe zdjęcie ówczesnego majora Butlera, 
kiedy w lutym 1969 roku wbrew wszelkim regułom osobiście poprowadził oddział 
zwiadowczy. Kanciasta sylwetka Butlera była ledwie widoczna pomiędzy hełmami, 
kurtkami mundurowymi, karabinkami M16, wielką bryłą radiostacji i ściągniętymi 
nerwowo twarzami młodych komandosów. Na tymże zdjęciu stał porucznik Wesley 
Chandler w zupełnie nowym mundurze. Na wieszaku w rogu gabinetu wisiała 
generalska marynarka z czterema rzędami baretek. W szufladzie zaś spoczywał 
nadany przez Kongres Medal Honoru. Naprzeciwko generała siedział Wes.
— Komendant poinformował mnie o pańskim przeniesieniu — rzekł Butler.
Wes bał się okłamywać generała. Odpowiadając milczeniem mógł jednocześnie 
zachować lojalność i dotrzymać złożonej Dentonowi obietnicy. W tej krótkiej 
chwili ciszy poczuł lodowate ukłucia w sercu.
— Czy widzisz gwiazdki na moich naramiennikach? — zapytał Butler.
— Tak, panie generale.
— Zdobią mundur piechoty morskiej, a nie żaden inny, wyżej ceniony. Oznaczają, 
że jestem odpowiedzialny za wszystkich ludzi niższych stopniem w oliwkowych 
mundurach. Ty jesteś jednym z nich. Ale nikt z piechoty morskiej nie został 
zapoznany z tymi rozkazami.
— Czasami narodowe bezpieczeństwo...
— Przestań mydlić mi oczy bezpieczeństwem narodowym — warknął Butler. — I nie 
truj mi o odpowiedzialnych zadaniach wywiadu. — Pokręcił głową. Miał siwe, 
gładko przyczesane włosy. — Czy wiesz, Wes, dlaczego wstąpiłem do piechoty 
morskiej?
— Nie, panie generale.
— Ponieważ faktycznie narodowe bezpieczeństwo jest absolutnie najważniejszym 
celem. W naszym świecie oznacza to, że trzeba być zawsze gotowym do wyruszenia 
na wojnę, a przede wszystkim zdolnym do jej wygrania. Dlatego nie mam ochoty 
tracić najlepszych ludzi, gdy politycy zasłaniają się sloganami o 
bezpieczeństwie narodowym i odpowiedzialnych zadaniach wywiadu. Cała ta zgraja 
zwartodupych, białozębych polityków rozgrywa swoje brudne gierki. 
Wykorzystując moich ludzi.
— Panie generale, nie mogę swobodnie dyskutować nad szczegółami mojego 
przeniesienia. Podobnie jak pan ufam w celowość rozkazów. Butler pokręcił 
głową.
— W tamtym środowisku nie istnieje zaufanie, a jedynie wiara. Poza tym to nie 
jest rządzenie, lecz teologia.
90
Wes zaryzykował uśmiech.
— Mam nadzieję, że nie, panie generale. Religia nigdy nie była dla mnie 
kompasem. Lubię dobrą załogę, ale zawsze chcę mieć szansę odpłynięcia we 
własnej łodzi. A to... Zostałem odkomenderowany, panie generale. Mam do 
spełnienia uzasadnioną misję.
— Uzasadnioną? Powiedz lepiej o ziemiach do zdobycia, wrogu do pokonania i 
wojnie do wygrania. Ale przestań chrzanić o nigdy nie rozstrzygniętych, nie 
kończących się misjach.
Butler wyciągnął palec wskazujący w stronę siedzącego po drugiej stronie 
biurka człowieka.
— Lepiej, żebyś nie został kolejną czarną owcą Korpusu i nie musiał płaszczyć 
się przed którąś z komisji Kongresu.
— Oczywiście, panie generale.
— Niewykluczone, że będziesz potrzebował pomocy, niezależnie od miejsca twego 
pobytu i rodzaju wykonywanych zadań. Komendant twierdzi, że powinniśmy umyć 
ręce, że należysz już do tych harcerzyków bawiących się w partyzantkę. — 
Butler wzruszył ramionami. — Nie będę mógł podesłać ci myśliwców czy 
artylerii, lecz jeśli dasz znać, chyba zdołam oświetlić ciemności kilkoma 
flarami.
— Bardzo dziękuję, panie generale.
Obaj mężczyźni wstali. Wes chciał zasalutować, lecz generał wyciągnął do niego 
rękę. Uścisnęli sobie dłonie.
— Kiedy nas opuścisz — dodał Butler — nie zapominaj nigdy, kim byłeś. Uważaj 
na miny.
l agie drzewa wzdłuż alei George'a Washingtona w Wirginii chwiały się na 
wietrze, kiedy Wes jechał do CIA. W łazience Pentagonu przebrał się w cywilne 
ciuchy. Przy zagrodzonym łańcuchem wjeździe na teren CIA wartownik w szklanej 
budce znalazł jego nazwisko na liście i skierował go na parking przed głównym 
wejściem. Wes wkroczył po marmurowych schodach do wykładanego marmurami holu. 
Strażnicy skontrolowali zawartość jego teczki, po czym przekazali go eskorcie, 
w której towarzystwie wsiadł do windy i pojechał na szóste piętro. Wskazano mu 
opuszczone stanowisko recepcyjne, po czym eskorta zjechała z powrotem na dół.
Otworzyły się drzwi. Noah Hali przywołał Wesa skinieniem ręki.
— Były jakieś kłopoty?
— Żadnych. — Na drzwiach, przez które wprowadził go Noah, nie było ani numeru, 
ani tabliczki.
Trzy z czterech biurek w zaopatrzonym w wielkie okna pokoju
91
stały puste. Czwarte, najbliżej okna, było zawalone posegregowanymi raportami, 
tekturowymi teczkami, skoroszytami, wydrukami komputerowymi i rolkami z 
telefaksów; obok aparatów telefonicznych leżała poobijana aluminiowa 
walizeczka z szyfrowym zamkiem.
— Szef jest obecnie zajęty tą gównianą sprawą interwencji w Iranie — rzekł 
Noah, okrążając zagracone biurko. — Na razie ja się tobą zajmę.
Buldog usiadł. Wes przysunął sobie krzesło od drugiego biurka.
— Ochrona da ci przepustkę do tego budynku. Gdybyś potrzebował odwiedzić jakiś 
inny wydział na terenie, zgłosisz się do mnie lub do sekretarki szefa i 
załatwimy ci wstęp.
— Dlaczego nie możecie dać mi przepustki na cały teren? Noah machnął ręką.
— Za dużo formalności.
Zaczai ustawiać odpowiednią kombinację szyfrowego zamka wa-lizeczki.
— Jak już załatwisz sprawę z ochroną, pójdziesz do Mike'a Kramera. On odtworzy 
ci taśmę z zapisem rozmowy telefonicznej tamtego faceta, a także kilka innych 
nagrań jego głosu, które szczęśliwie udało się odnaleźć. — Zamek walizeczki 
otworzył się z trzaskiem. Noah uchylił podrapane wieko i wyciągnął ze środka 
nie podpisaną teczkę. — Oto wybór dokumentów i moje notatki — powiedział, po 
czym rzucił Wesowi wypchaną, białą kopertę. — Pięćdziesiąt tysięcy dolarów.
Kiedy Wes przeliczył używane pięćdziesięcio- i studolarówki, Noah podsunął mu 
notatnik i długopis.
— Zaliczka na wydatki. Napisz mi pokwitowanie. I podpisz je. Wes napisał, 
oddał z powrotem notatnik i powiedział:
— Teraz ja poproszę o pokwitowanie na pokwitowanie. Z podpisem. Buldog 
dyrektora CIA zamrugał oczami.
— Mówiliśmy już, że nie chcemy żadnych papierów, Wes.
— Ale mnie zmusił pan do napisania kwitu. Czyżby miało to działać tylko w 
jedną stronę?
Noah zaśmiał się i pokręcił głową. Kiedy wypisał już pokwitowanie, rzekł:
— Miałeś prawo się upomnieć. Gdy stąd wyjdziesz, powinieneś spotkać się z 
jednym facetem. Może służyć ci pomocą, gdybyś znalazł się w kłopotach.
— Sądziłem, że ma to być akcja indywidualna.
— Być może będziesz potrzebował eksperta od pewnych spraw, a jeśli nie chcemy 
utrzymywać stałego kontaktu... — Wzruszył ramionami.
92
y
— Kto to taki?
— Jack Berns — odparł Noah. — Prywatny detektyw. Zdobył dowody w sprawie 
rozwodowej pewnego senatora oraz przyskrzynił sędziego federalnego. Jeden gość 
z Białego Domu zwrócił się do Jacka o pomoc w czasie afery Watergate. Ale Jack 
był nieugięty dla popleczników Nixona. Został kiedyś wystawiony do wiatru. 
Zaprosił faceta do swego gabinetu. Na półkach książki prawnicze, fotografie 
grubych ryb, a także ukryte mikrofony. Jack wyciągnął z tego gościa sporo 
informacji o Watergate, a potem przekazał taśmy temu pieprzonemu reporterowi, 
Peterowi Murphy'emu.
— W czymże on mógłby mi pomóc?
— Zaufaj mi, Wes. Sam się przekonasz.
— Czy on pracował przedtem dla CIA?
— Nasze władze nie korzystają z usług takich ludzi jak Jack. Przez chwilę 
mierzyli się wzrokiem.
— Chce pan wiedzieć, co uda mi się z niego wyciągnąć? — zapytał Wes.
— Chcemy znać jedynie efekt twojej działalności — odparł Noah. — Ale Berns 
spodziewa się twojej wizyty. Nie znoszę rozczarowywać swoich starych 
przyjaciół.
G
/hciałbym dostać kopie tych taśm — oznajmił Wes siwowłosemu mężczyźnie, 
siedzącemu za biurkiem w pokoju o gołych ścianach. Na blacie znajdował się 
jedynie magnetofon oraz dziewięć kaset. Wes miał już przypięty do kieszeni 
marynarki identyfikator z fotografią i kodem na czerwonym tle.
— Nie ma pan na to upoważnienia — odparł tamten. Jego tęczowy identyfikator, z 
kilkoma kodami cyfrowymi, głosił, że nazywa się Michael Kramer, nie 
wyszczególniał jednak, że jest szefem Wydziału Bezpieczeństwa CIA.
— Jak mogę zdobyć takie upoważnienie? — zapytał Wes.
— Proszę się z tym zwrócić do tego grubego, Noaha Halla. Kramer spoglądał 
nieruchomym wzrokiem.
— Nie chcę przysparzać panu żadnych kłopotów — rzekł Wes.
— Więc po co pan tu przyszedł?
— Proszę zapytać dyrektora.
— Nie mam takich przywilejów. Wie pan o tym, majorze?
— Więc o co panu chodzi?
— Chciałbym dotrwać do emerytury. A w każdej chwili mogę wylecieć.
93
— Nie martwi się pan wcale o swoją emeryturę — stwierdził Wes. Po raz pierwszy 
Kramer się uśmiechnął.
— O co mi chodzi? — powtórzył. — Chciałbym, żeby wszystko tu działało tak, jak 
powinno. A nie żeby jakieś tłuste kocury z nominacji myły łapy piętro wyżej w 
oczekiwaniu na lepsze czasy. Ani żeby jacyś krętacze ze Wzgórza dyktowali mi: 
nie rób tego i nie rób tamtego, ale i nie pozwól kombinatorom być górą.
— Nie jestem żadnym kombinatorem.
— Może nie. Ale i nie jednym z nas. Jest pan ołowianym żołnierzykiem 
wykonującym brudną robotę dla polityka z ostatniego piętra.
Na gołych ścianach nie było nawet zegara, który odmierzyłby zapadłą ciszę.
— Dziękuję panu za życzliwą współpracę — odezwał się wreszcie Wes.
— Wykonuję swoje obowiązki — odparł Kramer. — O życzliwej współpracy 
porozmawiamy, kiedy zdobędzie pan moje zaufanie.
— Nie obchodzi mnie, czy pan mi ufa. — Wes wstał.
— Jeszcze jedno — powiedział Kramer, gdy Wes chciał już otworzyć drzwi. W 
korytarzu czekała eskorta, która doprowadziła go do tej salki w podziemiach. — 
Wicedyrektor Cochran chciałby się z panem zobaczyć. A ponieważ jest pan 
sprytny, z pewnością pójdzie pan do niego.
Zamknąwszy za sobą drzwi, Wes zatrzymał się w korytarzu. Po chwili ktoś z 
eskorty zakasłał.
— Dyrektor Cochran oczekuje pana... Wes odwrócił się i ponownie otworzył 
drzwi. Szef bezpieczeństwa wyciągnął z szafki biurka aparat telefoniczny i 
wykręcał właśnie numer.
— Chciałem tylko jeszcze raz podziękować — rzucił Wes, uśmiechając się do 
mężczyzny, którego przyłapał na sekretnej rozmowie z sekretnego telefonu.
Wycofał się i trzasnął drzwiami.
'ziękuję, że zechciał pan poświęcić mi trochę czasu — powitał go Billy 
Cochran.
— Bardzo proszę — odparł Wes, spoglądając w grube szkła okularów tamtego, w 
których odbijały się dusze setek narodów. Na biurku wicedyrektora piętrzyły 
się stosy dokumentów do przejrzenia.
Siedzieli w głębokich fotelach, w rogu gabinetu Cochrana. Na ścianie 
naprzeciwko wisiało pięć japońskich drzeworytów, portrety
94
malowane akwarelami i martwa natura oraz niebiesko-czerwona abstrakcja z 
czarnymi kaligraficznymi literami. Panowały cisza i spokój. Było chłodno.
— Dyrektor poinformował mnie o pańskim zadaniu — rzekł Billy. — Jestem 
przeciwny rozdmuchiwaniu tej sprawy.
— Dlaczego?
Billy popatrzył za okno.
— Nie widać stąd Potomacu — powiedział. — To przez te drzewa. Większość z nich 
rośnie jeszcze w Wirginii, ale gdzieś tam zaczyna się już Maryland. I gdzieś 
tam płynie rzeka. — Odwrócił z powrotem głowę w stronę Wesa. — Im dłużej 
pracuję w wywiadzie, tym bardziej robię się ostrożny. Działania, jakie 
wykonujemy dla zdobycia informacji, mogą przyspieszyć katastrofę, której się 
obawiamy. Nasza praca polega na poznawaniu faktów, a nie ich tworzeniu. Nie 
sądzę, aby ten jeden telefon wymagał od nas podejmowania jakiegokolwiek 
wysiłku.
— Na razie nie podjąłem jeszcze żadnego wysiłku — stwierdził Wes.
— To nie pan jest niebezpieczny — wyjaśnił Billy — to skutki pańskiej akcji 
mogą być groźne. Musi pan zwracać uwagę na subtelne niuanse. Zgadzam się z 
dyrektorem co do absolutnej konieczności zachowania tego przedsięwzięcia w 
całkowitej tajemnicy.
— Oczywiście — rzekł Wes. Zawahał się, a po chwili dodał: — Co panu wiadomo na 
temat Juda Stuarta?
— Znam tylko dane Agencji.
— Chciałbym jedynie poznać prawdę.
— W takim razie ma pan zajęcie na całe życie — odparł Billy. — Obaj jesteśmy 
żołnierzami — dodał jeszcze generał lotnictwa, którego naramienniki zdobiły 
trzy gwiazdki. — Pan wypełnia rozkazy swego przełożonego. Ja chciałbym tylko 
mieć pewność, że wypełnia je pan dobrze.
— Pański szef ochrony uważa, że jestem wrogiem.
Billy zmarszczył brwi. Wes opowiedział mu o swym spotkaniu z Kramerem. „A 
przecież ty już o wszystkim wiesz" — uzupełnił w myślach.
Generał podszedł do biurka. Lekko utykał przy takiej pogodzie. W 1964 roku, 
kiedy działał w wywiadzie lotnictwa, omal nie musiał zrezygnować z kariery z 
powodu silnej wady wzroku. Spędzał dzień Wszystkich Świętych w bazie lotniczej 
w Bien Hoa, kiedy Yietcong zaczął ostrzał pasów startowych z moździerzy, 
odciąwszy uprzednio połączenia telefoniczne. Gdy dwa gigantyczne transportowce 
stanęły w ogniu, Billy wybiegł z bunkra bez broni, by wyciągnąć z trafionego
95
dżipa rannego lotnika. Następnie wziął karabin zabitego wartownika i zaczął 
strzelać do Wietnamczyków. Odłamek granatu ranił go w nogę; stracił okulary. 
„Strzelałem w kierunku ruchomych plam" — opowiadał później dowódcy bazy. Nie 
doczekał się nigdy medalu znaczniejszego od Srebrnej Gwiazdy; obawiano się 
zdemaskowania tak znakomitego szpiega.
— Mikę? — rzucił wicedyrektor do słuchawki telefonu. — Zrób kopie tych taśm 
dla majora Chandlera... Mój autorytet... Dziękuję.
„Czyżbyś chciał zaskarbić sobie moją wdzięczność?" — zapytał w duchu Wes.
Billy odprowadził go do drzwi.
— Niewykluczone, że może się panu przydać kontakt ze mną od czasu do czasu — 
rzekł generał. — Może będę mógł otworzyć przed panem także inne drzwi. — 
Żegnając się, położył dłoń na ramieniu Wesa. — Postaram się o to, byśmy nie 
stracili ze sobą kontaktu.
Wr
róciwszy do Pentagonu, do gabinetu bez okien, Wes zjadł kanapkę z automatu i 
popił zimną kawą. Zielonkawe ściany zawieszone były pamiątkami z 
dziewiętnastoletniej kariery wojskowej. Fotografia w ramkach, stojąca na 
biurku, przedstawiała dwudziestodziewięciblet-nią drugą żonę z małym dzieckiem 
na tle domku w Wirginii.
Do pokoju szybkim krokiem wszedł pułkownik — jego naramienniki zdobił orzeł z 
rozwartym dziobem i odznaka 101 Dywizjonu Lotnictwa. Dokładnie zaniknął za 
sobą drzwi. W jednej ręce trzymał teczkę z dokumentami, drugą nakazał Wesowi 
milczenie. Wyciągnął z gniazdka wtyczkę aparatu stojącego na biurku.
— Potrafią robić różne cuda z telefonami — rzekł, siadając na krześle. Od 
czasów szkoły spadochronowej dorobił się pokaźnego brzucha. Obiegł wzrokiem 
cały pokój, nim zatrzymał spojrzenie na oficerze siedzącym w fotelu.
— Czy wiesz, co narobiłeś? — szepnął.
— O co chodzi, Lany?
— O to! — Pułkownik cisnął mu na biurko teczkę z dokumentami. — Co to jest, do 
cholery?
— Miały to być wojskowe akta personalne.
— Przecież jesteś ze Służby Wywiadowczej Marynarki. A to są akta piechoty!
— Ale z tej samej armii.
— Przestań zalewać. O co tu chodzi?
— Rutynowa sprawa — odparł Wes. — Chciałem zdobyć trochę
96
L
informacji. Wiele rubryk w formularzach jest pustych. Kiedy opuścił armię? 
Gdzie stacjonował? Był w Oddziałach Specjalnych, ale pod czyim dowództwem?
— Masz przecież akta. Sprawdź sam.
— To śmieci. Nie ma nawet fotografii. Co to jest „dwadzieścia symulowanych 
skoków bojowych"? Nie ma takiego określenia. Sam wiesz dobrze.
— Nie mogę ci pomóc, Wes.
— Siedziałeś nad tym ponad półtorej godziny. Pułkownik Whiz, który zna cały 
Pentagon od podszewki, nie umie nic powiedzieć i nie może nic zrobić. Kutas ci 
opadł?
— Nie masz prawa mówić do mnie w ten sposób!
— Larry! Pomóż mi!
— Nie wiem, w co się wpakowałeś — rzekł mężczyzna, którego Wes znał już od 
dziesięciu lat. — Dajesz mi gówniane akta i gównianą historyjkę, że szkoda ci 
czasu na załatwianie tego drogą służbową. Wysyłasz mnie na łowy jak psa 
myśliwskiego. Moi ludzie wpalcowują te dane do komputera. A wymienione tu 
przydziały? Sierżanci w życiu nie słyszeli o takich jednostkach. W pół godziny 
później od nie znanego mi kapitana dostaję wydruk tego wszystkiego, co zostało 
wprowadzone do komputera. Przekazał mu to jakiś nieznany major, wraz z 
rozkazem od jakiegoś nieznanego dwugwiazdkowca, że nikomu nie wolno nawet 
myśleć o facecie, którym się interesujesz. A na odchodne kapitan mówi mi: 
„Proszę przekazać Chandlerowi, że ma już wszystko, o czym musi wiedzieć". Wes! 
Oni znają twoje nazwisko! — dokończył szeptem.
— Pochlebiasz mi. Czy mogę liczyć na twoją pomoc? Larry pokręcił głową.
— Oni znają także moje nazwisko.
— Kto mógłby mi pomóc? Do kogo mam się teraz zwrócić?
— Wracaj do swojego biura w NIS. Do domu. Nie mam pojęcia.
— To tylko na postrach. Dęcie w fanfary.
— Ostatnio jestem zdyscyplinowanym oficerem.
Wes wstał. Zgniótł folię po kanapce oraz plastikowy kubek od kawy i wrzucił je 
do kosza na śmieci. Sięgał już do klamki, kiedy stary przyjaciel powiedział:
— Wes, to tylko sugestia, ale... Te akta, ten facet: nie ma ich w żadnej 
kartotece. Zdarzają się takie przypadki, ludzie... Jeśli musisz się czegoś o 
nim dowiedzieć, poszukaj kogoś, kto także nie figuruje w kartotece. Kogoś z 
dala od tego.
7 — Rzeka ciemności	y f
Jack Berns mieszkał przy ślepej podmiejskiej uliczce w Wirginii, w osiedlu 
oddalonym o osiem kilometrów od tego, gdzie miał dom dyrektor CIA, Denton. Był 
niskim, prawie całkiem łysym mężczyzną. Miał na sobie jasnozielony golf, 
spodnie umocowane szelkami wysoko nad obwisłym brzuchem i pantofle ozdobione 
tasiemkami.
— Cieszę się, że pan przyjechał! — rzekł, wprowadzając Wesa do domu. — Jak się 
panu podoba moja chatka? Kosztowała mnie pięćdziesiąt dwa kawałki w 
sześćdziesiątym dziewiątym, teraz warta jest lekko licząc pół miliona. Proszę 
do mojego gabinetu.
Dwie ściany pokoju zastawione były regałami z książkami prawniczymi. 
Przeszklone drzwi i okna wychodziły na ogród. Na ścianie za biurkiem wisiały 
fotografie Bernsa w towarzystwie znanych osobistości, oprawione w ramki 
wycinki z gazet opisujące jego wyczyny oraz pierwsza strona wywiadu z nim 
opublikowanego w kolorowym magazynie dla mężczyzn. W ramce, obok fragmentu 
artykułu, znalazła się wkładka z tego numeru, przedstawiająca dwudziestoletnią 
rudowłosą piękność. Dziewczyna miała na sobie czarny pas z podwiązkami, 
siatkowe pończochy i buty na szpilkach. Wydymała wargi.
Na środku pokoju stał stół bilardowy.
— Ładnie tu — rzekł Wes. Gapił się na rozkładówkę, jednocześnie szukając 
ukrytych mikrofonów.
— A poza tym są niższe podatki — zauważył Berns. Na zielonym suknie spoczywały 
kolorowe bile.
— Dlaczego nasz przyjaciel sądzi, że pan może mi pomóc? — zapytał Wes.
— Bo jest przebiegły. Pan szuka pewnego faceta, Juda Stuarta. Wes popchnął 
czerwoną siódemkę do otworu w narożniku.
— Co Noah panu jeszcze powiedział?
— Nic. Tylko tyle, że pan może potrzebować pomocy. I że ma pan forsę. 
Ważniejsze jest chyba to, czego ja mu nie powiedziałem.
— A mianowicie? — Wes uderzył pięścią. Dziewiątka z żółtym paskiem odbiła się 
od bandy i uderzyła zieloną szóstkę, która omal nie wpadła do bocznej 
kieszeni.
— Spotkałem kiedyś tego faceta.
— Kiedy? — spytał Wes. — Gdzie? Berns uśmiechnął się.
— Pan jest w mundurze, a ja prowadzę interesy.
— Ile?
— Nie należę do zbieraczy złomu niklowego.
Wes popchnął czarną ósemkę w stronę narożnej kieszeni. Kiedy kula toczyła się 
po stole, sięgnął po swą aktówkę leżącą na sofie i postawił ją na zielonym 
suknie.
98
— Pańska profesja nie gwarantuje dochowania tajemnicy zawodowej — rzekł — a ja 
jestem zwykłym obywatelem, który żąda dyskrecji.
— Za to ja mogę dla pana zrobić znacznie więcej niż lekarz czy ksiądz — odparł 
prywatny detektyw.
— Bierze pan pieniądze — rzekł major — a zatem musimy dobić targu. Mój 
podstawowy warunek: nikomu ani słowa, włączając w to Noaha. Jeśli tylko się 
dowiem, że cokolwiek o mnie czy o tej sprawie przedostało się do gazet albo 
znalazło się wśród sensacji Petera Murphy'ego lub w jakichś rządowych 
dokumentach... będzie pan potrzebował nie tylko adwokata.
— Noah nie przysyłałby pana do mnie, gdyby nie można mi było ufać.
Wes otworzył aktówkę tak, by jej wnętrze pozostało poza zasięgiem wzroku 
Bernsa, odliczył pięćset dolarów i rzucił banknoty na sukno stołu bilardowego.
Detektyw zgarnął pieniądze.
— To honorarium za pańskie przyszłe usługi — kontynuował Wes — dla mnie, jako 
osoby prywatnej. Niezależnie od wagi posiadanych przez pana informacji, nie są 
one warte pięciuset dolarów.
Tamten uśmiechnął się.
— Poproszę jeszcze o pokwitowanie.
— Noah twierdził, że nic takiego nie wchodzi w rachubę.
— Ale to nie Noah zapłacił panu przed chwilą pięćset dolarów. Ja chcę dostać 
pokwitowanie.
— Na wizytówce — Berns zachichotał. — Polecam duży wybór usług: mogę 
przekazywać informacje przez telefon albo przesyłać je na blankietach 
firmowych. O wielu moich klientach urząd skarbowy nigdy się nie dowiedział. 
Chce pan bezpośredni kontakt? Mogę wysłać chłopaka, dzięki któremu dowie się 
pan, kiedy pańska babka pierdnęła. Oczywiście, wszystko ma swoją cenę. Plus 
koszt mojego czasu.
— Proszę mi opowiedzieć o Stuarcie.
— To było w roku 1977 — zaczął Berns. Wes otworzył notatnik. — Próbowałem 
pośredniczyć przy zakupie sprzętu elektronicznego dla faceta nazwiskiem Andre 
Dubeck, Czecha, który osiadł w Ameryce po drugiej wojnie światowej. Dubeck był 
doradcą technicznym ochrony prezydenta pewnego afrykańskiego kraju. Nie wiem, 
czy ma to jakieś znaczenie. Facet dysponował dziesięcioma milionami dolarów na 
zakup specjalistycznych urządzeń, które mogłem mu załatwić. Gdy Dubeck 
przyjechał do miasta, umówiłem się z nim na obiad. Wynająłem białego rollsa, 
kosztował mnie wtedy dziewięćdziesiąt pięć dolarów. Zabrałem Dubecka sprzed 
hotelu, a ten pajac mu towarzyszył.
99
— Jud Stuart?
— Tak mi go przedstawiono. Jeśli Noah szuka faceta o tym nazwisku, może 
chodzić właśnie o przyjaciela Dubecka. W każdym razie pojechaliśmy rollsem do 
pewnej restauracji w Georgetown. „Dom Perignon"', pięćdziesiąt dolców za 
wejście. Te dwa dupki strasznie dużo mówiły, ale o niczym. Jud oświadczył, że 
spełnia rolę doradcy technicznego czterdziestu różnych ambasad w Waszyngtonie. 
Wspomniał też, że wkrótce zamierza zmienić klimat. Sądziłem, że szuka okazji, 
by wyciągnąć od Dubecka zaproszenie do Afryki. A potem, przy sałatce, okazało 
się, że on jest ślusarzem! Oczywiście, to równie dobry sposób na osiągnięcie 
swego celu, jak każdy inny. Stary trik z muchą w rosole. Przyszło mi na myśl, 
że mógłbym wykorzystać go jako specjalnego informatora. Skończyliśmy obiad, 
zacząłem już szykować wszystkie swoje atuty, tamci zamówili brandy i kawę, 
poszli razem do toalety, jak dziewczyny albo... I nawiali! Zostawili mnie 
samego z rachunkiem!
Po chwili ciszy Wes zapytał:
— To wszystko?
— Nigdy więcej nie widziałem sukinsyna. Nie sądziłem, że kiedykolwiek zarobię 
na tej informacji. Dubeck odleciał przed świtem i z tego, co mi wiadomo, 
Afryka połknęła go w 1979 lub 1980 roku.
— Nie było to warte pięciuset dolarów.
— Proszę nie zapominać, że ta pięćsetka to również honorarium za moje przyszłe 
usługi. Może mnie pan jeszcze wykorzystać do czegoś innego za tę sumę... Och — 
dodał po chwili — omal nie zapomniałem o zdjęciu.
— Jakim zdjęciu?
— Sądzi pan, że załatwiając interesy z taką szychą jak Dubeck nie postarałem 
się o zabezpieczenie dla siebie? — Berns zaśmiał się. — W moim zawodzie słowa 
mają wartość tylko wtedy, kiedy można je udowodnić. Kosztowało mnie to 
dodatkowe sto dwadzieścia dolarów do rachunku plus słoną łapówkę dla 
właściciela knajpy. Załatwił mi parę staruszków, posadził przy sąsiednim 
stoliku, a babcia miała ukryty w torebce aparat. Mogę i dla pana przygotować 
coś podobnego. Udało im się zrobić ładną fotkę naszego chłoptasia.
— Proszę mi pokazać.
— Powolutku. Wydatki na inwestycję, koszty przechowywania, mój czas stracony 
na grzebanie w szpargałach, wreszcie cena odbitki... To będzie pana kosztowało 
jeszcze tysiąc.
— Zdjęcie liczy trzynaście lat. Poza tym dostał pan już forsę. Berns tylko 
wzruszył ramionami.
100
— Mogę dać drugie pięćset i nikt w tej sprawie nie będzie już do pana dzwonił.
Pieniądze powędrowały do kieszeni Bernsa, a Wes w zamian otrzymał czarno-białe 
zdjęcie.
— Dam panu jeszcze jedno, małego formatu — rzekł detektyw. „Olbrzym — pomyślał 
Wes. — Wielka klata, muskularny. Kręcone włosy. Uśmiechnięty. Oczy dzikusa".
— Proszę nie zapominać — powiedział Berns, kiedy Wes chował fotografię oraz 
drugie pokwitowanie — że może pan korzystać z mych usług.
We
es zaparkował naprzeciwko ciągu sklepików i kafejek w arling-tońskim Małym 
Sajgonie. Obok kolorowych tablic w stylu Madison Avenue, reklamujących piwo i 
szampony, widniały czarno-białe, ręcznie malowane szyldy. Zapadał zmierzch. 
Major zostawił włączony silnik i sięgnął po teczkę z dokumentami CIA.
Na żółtym arkusiku zapełnionym notatkami Noaha Halla znalazł nazwisko 
policjanta, zajmującego się tajemniczym trupem znalezionym w pobliżu baru w 
Los Angeles.
W sklepiku na rogu zaczepił właściciela, Azjatę w wełnianej czapce.
— Nie mam wydać z dwudziestki — odparł tamten.
— To proszę za całe dwadzieścia pięć — powiedział, kładąc kolejny banknot na 
ladzie.
Dostał pełną garść monet. Dwaj obecni w sklepiku mężczyźni zareagowali 
wzruszeniem ramion na pytanie o najbliższy automat telefoniczny. Wychodząc 
usłyszał, jak właściciel rzekł coś po francusku, na co jego dwaj kumple 
wybuchnęli śmiechem.
W samoobsługowej pralni przy skrzyżowaniu było gorąco i duszno. Zaplamione 
żółte ściany. Dziewiętnastoletnia zszarzała blondynka nie spuszczała oczu z 
obracającej się wirówki. U jej boku spał roczny chłopczyk. Dwuletnia 
dziewczynka bawiła się na podłodze brudnymi piłeczkami. Wesa nie obchodziło, 
ile tamci zrozumieją z jego rozmowy. Wrzucił monetę do automatu.
— Rawlins — warknął w słuchawce męski głos.
— Detektyw Rawlins? Dzwonię z Waszyngtonu. Nazywam się Wes Chandler, pracuję 
dla Noaha Halla.
— Cholera — jęknął Rawlins. — Następnym razem, zanim wasi ludzie w ratuszu 
podniosą krzyk, że departament policji w Los Angeles nie daje sobie rady z 
włamywaczami, handlarzami narkotyków i gangsterami, proszę im przypomnieć, że 
spłacamy ich rachunki,
101
marnując czas na rozmowy z Waszyngtonem w sprawie nic nie znaczących NZZ.
— Co to jest NZZ?
— Nie zidentyfikowane zwłoki. Bo dzwoni pan w sprawie tego trupa, którego 
znaleźliśmy na zapleczu baru „Oaza", prawda?
— Nie udało się wam określić przyczyny śmierci?
— Skręcony kark, nic więcej nie umiem powiedzieć. Moim zdaniem ten pijak spadł 
ze schodów, a potem inne szumowiny zabrały mu wszystko. Oczywiście, koroner 
twierdzi, że poziom alkoholu w jego krwi był stosunkowo niski. Dlaczego pan 
pyta?
— Rutynowe dochodzenie. Udało się wam go zidentyfikować?
— Tak. — Rawlins pogrzebał w stosie papierów zalegających jego biurko. — FBI 
odnalazło go w swej kartotece i w dokumentach marynarki.
— Służył w marynarce? — zapytał Wes.
— Owszem, przecież mamy tu ocean. I kręci się sporo marynarzy. Ewidencja 
Weteranów podała nam jego adres. San Francisco. Mathew J. Hopkins, 
czterdzieści osiem lat. Żadnych krewnych. Według ewidencji zwolniony jako 
całkowicie niezdolny do służby, ale koroner opisał go jako białego mężczyznę w 
pełni sił.
— Do czego doszliście w śledztwie?
— Pisze pan raport? — zapytał detektyw Rawlins. — Proszę tam umieścić, że 
mając czternaście nie wyjaśnionych morderstw oraz sześć ciał gangsterów 
doszedłem do tego, że jest mi wszystko jedno, tak w wypadku Mathew J. 
Hopkinsa, jak i telefonów ze stolicy.
Wes zadzwonił następnie do swego byłego biura, co kosztowało go tylko jedną 
ćwierćdolarówkę.
— Służba Wywiadowcza Marynarki, Greco.
— To ja.
Greco, były sierżant piechoty morskiej, po skończeniu uczelni pracował przez 
dziewięć lat jako gliniarz w Saint Louis. Był szefem kontrwywiadu NIS.
— Słyszałem, że działasz teraz w jakimś banku handlu zagranicznego.
— Mniej więcej. Czy mógłbyś oddać mi przysługę?
— Jaką?
— Chciałbym obejrzeć akta personalne niedawno zmarłego weterana marynarki — 
odparł Wes. Przekazał Grecowi wszystkie dane, które uzyskał od detektywa z Los 
Angeles. — Tylko nie wysyłaj ich do mnie i nie puszczaj drogą służbową. Odłóż 
gdzieś, żeby nie zginęły. Odezwę się w ciągu kilku dni.
102
— Dobra. Co jeszcze?
— Sądzę, że muszę odnaleźć faceta, który za wszelką cenę chce pozostać w 
ukryciu.
— Jeśli musisz grać rolę wilka, to spróbuj myśleć jak zając.
— Jeszcze jedno. Sprawa zostaje między nami, dobra? Ani słowa komandorowi 
Franklinowi czy któremuś z pozostałych rekinów.
— Semper fi — obiecał były sierżant. Rozłączyli się.
Niebo za oknem pralni wyraźnie pociemniało. Młoda matka posłała Wesowi lękliwe 
spojrzenie. Zostawił na półeczce pod automatem telefonicznym stos monet i 
wyszedł na ulicę.
Wes dotarł do domu, zapadła noc. W czasie jazdy nie dostrzegł we wstecznym 
lusterku świateł innych wozów. Nie rozległy się za jego plecami niczyje kroki, 
kiedy zaparkował samochód dwie przecznice od domu i resztę drogi przebył na 
piechotę. Jego skrzynka na listy była pusta.
Na drzwiach sąsiedniego mieszkania ujrzał świeżo przyklejoną białą taśmę 
samoprzylepną, z wypisanym czarno nazwiskiem: B. Doyle.
Zapalił światła. Ujrzał mieszkanie takim, jakim je zostawił. Nic nie uległo 
zmianie, nie zostało przestawione. Żadnej niespodzianki.
Wieczory spędzał zwykle w mieszkaniu. Samotnie. Pogrążał się w lekturze, 
najczęściej z zakresu historii. Włączał telewizor niemal wyłącznie na mecze 
baseballowe. Kiedy tylko miał czas, jeździł do Baltimore, żeby na własne oczy 
zobaczyć w akcji tamtejsze „Wilgi". Czasami chodził do kina, obiady jadał w 
biurowej stołówce. Coraz rzadziej zdarzały się wieczory, gdy żona któregoś z 
kolegów, mająca samotną czy też rozwiedzioną przyjaciółkę o wybitnej 
osobowości albo błyskotliwym umyśle, zapraszała Wesa na ciasto domowej roboty, 
zaszczycając go przy tym tajemniczymi uśmieszkami. Wmawiał sobie, że cieszy 
się, iż nie musi z nikim dzielić łóżka. Ostatnio zaczai znów czytywać dawne 
listy od matki — ojciec nigdy do niego nie pisał. Na stare czarno-białe 
fotografie coraz częściej patrzył jak na zdjęcia obcych ludzi.
Tego wieczoru, zanim wstąpił do restauracji na obiad, skopiował w punkcie 
kserograficznym akta CIA, a także pokwitowania, fotografie Juda, zapiski Noaha 
oraz swoje notatki. W domu przebrał się w spodnie od dresu i sweter, założył 
kapcie i usiadłszy przy stole w kuchni nad szklaneczką „Jacka Daniela" z 
lodem, spoglądał na
103
kopie tajnych dokumentów. Przyszło mu na myśl, że przekroczył granicę między 
wyuczoną ostrożnością a nieuzasadnioną paranoją.
„Lepszy przerażony urzędas niż zhańbiony oficer" — doszedł do wniosku.
Wsadził fotokopie w szczelnie zamykaną plastikową torbę do przechowywania 
żywności. Wsunął wszystko w czarny worek na śmieci i zakleił go taśmą 
izolacyjną. W schowku znalazł porządny kawałek deski, wziął młotek i gwoździe.
Wyjrzał przez judasza; na korytarzu nie było nikogo.
Wymknął się z mieszkania i po blaszanych schodkach wyszedł na płaski, 
smołowany dach. Otoczyło go mroźne powietrze i ciemności; podszedł do murku 
otaczającego dach. Był na poziomie czubków drzew. Okna domów po drugiej 
stronie ulicy jaśniały blaskiem, lecz nikt nie wyglądał w tę zimową noc. Nikt 
go nie śledził.
Osłona szybu wentylacyjnego stała na kawałkach szyn kolejowych. Wes wsunął 
wodoodporną paczkę w wewnętrzne wycięcie jednej z nich, zasłonił otwór 
deseczką i przybił ją do dachu gwoździami, aby zabezpieczyć skrytkę przed 
wiatrem i wiewiórkami.
Kiedy schodził na palcach ze schodów, jakaś kobieta stanęła w drzwiach 
sąsiedniego mieszkania.
Powitała go apatycznym uśmieszkiem. Po obu stronach bladej, piegowatej twarzy 
opadały miedzianobrązowe, długie do ramion włosy; zaczesane do góry tworzyły 
trójkącik pośrodku czoła. Kobieta miała na sobie białą bluzę i czarne spodnie. 
Była bosa. Trzymała w dłoni czarny plastikowy worek na śmieci. Pokręciła głową 
i... zaśmiała się gardłowym, piskliwym staccato, które Wes miał zapamiętać do 
końca życia.
— Wspaniale — rzekła zachrypniętym głosem. — Mężczyzna z młotkiem, podczas gdy 
ja poszukuję kogoś, kto by rozumiał pojęcia przedsprężania i postsprężania.
„Kim ona jest. do cholery?" — przemknęło mu przez myśl. Miał już na końcu 
języka ostrzeżenie: „Jestem obcym człowiekiem z młotkiem, który mogę 
wykorzystać jako narzędzie zbrodni, niech pani..." Lecz nagle się opanował: 
kimkolwiek była, miała poczucie humoru oraz cięty język.
W jego pamięci uchyliła się zardzewiała furtka. Zapytał:
— Chodzi o prefabrykaty czy beton lany? Za plecami kobiety zamknęły się drzwi.
— Pan nie jest cieślą.
— A pani nazywa się B. Doyle — rzekł.
Stanął obok niej na słabo oświetlonym podeście. Była o ponad
104
głowę niższa od niego, choć początkowo ta różnica wydawała się mniejsza. 
Szczupła. Koścista, a jednocześnie zgrabna. Miała duże usta i pełne wargi. 
Dość szeroko rozstawione, szare oczy.
— Beth Doyle — odparła.
— A co się stało z Bobem? — Wes znał tylko imię sąsiada, który pracował w 
Departamencie Sprawiedliwości i z powodu nawału zajęć nie mógł zajmować się 
swoim zabytkowym, mającym chyba z dziesięć biegów motocyklem.
— Został niespodziewanie przeniesiony z powodu jakichś nie cierpiących zwłoki 
zadań — wyjaśniła Beth Doyle. — A kim pan jest? Wes przedstawił się.
— Pani jest jego przyjaciółką?
— Nigdy go nie widziałam. Szukałam pokoju, a ponieważ mieliśmy wspólnych 
znajomych, podnajęłam jego mieszkanie.
— Proszę nie wynosić śmieci wcześniej niż w środę wieczorem — rzekł Wes, 
wskazując na trzymaną przez nią torbę. — Inaczej zajmą się nimi szczury.
— Nie cierpię szczurów.
— W takim razie powinna pani założyć skarpety i buty, jeśli ma pani zamiar 
wyjść na dwór. Nigdy nie wiadomo, na co się trafi nogą. Poza tym jest zimno.
— Buty to nie problem — odparła — ale zapomniałam o pończochach. Po prostu ich 
nie spakowałam. Naprawdę zna się pan na budownictwie?
— Kiedyś musiałem się paru rzeczy nauczyć. Po prawej stronie ma pani na nosie 
jakiś błyszczący okruch.
— To mój brylancik! — Zaśmiała się i musnęła go palcami. Miała bardzo krótko 
obcięte paznokcie. — Minęło już dwanaście lat od mojego powrotu z Indii. Nawet 
go nie zauważam, kiedy patrzę w lustro... Większość ludzi udaje, że go nie 
dostrzega — dodała po chwili. Nagle jej oczy zmieniły wyraz.
— Po co pani go nosi?
— Byłam po prostu naiwna. Przekłułam nos, a tego nie da się już naprawić. 
Wyglądałam na czternastkę, chciałam uchodzić za starszą i doświadczoną. 
Zrobiłam to sama, za pomocą marchewki i złotej igły. Niech pan nie da sobie 
wmówić, że skrzydełka nosa nie są unerwione.
— Nie dam — obiecał. — Co pani robiła w Indiach?
— Zwiedzałam. A pan był kiedykolwiek w Azji?
— Owszem.
— Naprawdę zna pan te pojęcia? Może mi pan pomóc?
105
Otworzył usta. żeby odmówić.
— Mogę spróbować — powiedział.
— Mam gdzieś butelkę burbona. Postaram się ją znaleźć. Otworzyła drzwi. Wes 
wszedł za nią.
W całym mieszkaniu stały pootwierane kartonowe pudła. Pod ścianą spoczywały 
elementy składanego stołu.
— Chwileczkę! — rzuciła, zatrzymując się w przedpokoju. — Jedyne, co o panu 
wiem, to że nazywa się pan Wes Chandler, ma pan młotek oraz pewne wiadomości 
dotyczące betonu. Może jest pan maniakalnym mordercą, a ja zapraszam pana na 
burbona. Czym się pan zajmuje? Gdzie pan pracuje?
— Jestem oficerem piechoty morskiej — odparł.
— Pierwszy mężczyzna, którego poznaję w Waszyngtonie, jest komandosem? — 
Pokręciła głową. — Zwariowane miasto. Czy mogę panu ufać?
— Nie.
Zaśmiała się. Wes także zachichotał.
— Przynajmniej jest pan szczery — stwierdziła. — Proszę zamknąć drzwi.
Znalazła burbona.
Usiedli po turecku na podłodze, w otoczeniu rozpakowanych do połowy kartonów. 
Przestrzeń między nimi wypełniły podręczniki inżynierii i zeszyty z notatkami, 
przy których, niczym strażnicy, stały kieliszki z burbonem. Od czasu do czasu, 
kiedy Beth sięgała po książkę lub notatnik, włosy opadały jej na twarz; 
zgarniała je machinalnym ruchem, wciskając za ucho. Kopciła camele, 
przypalając je poobijaną, benzynową zapalniczką Zippo.
— Tylko proszę mi nie mówić, że to wstrętny nałóg — powiedziała. — Czasami 
późno w nocy, kiedy człowiek siedzi nad jakimś projektem, nie zostaje mu nic 
innego, tylko papierosy, a dałby wówczas wszystko, żeby być z kimś.
Tym razem Wesowi nie przeszkadzał snujący się wokół dym.
Wygrzebywane z pamięci terminy inżynieryjne, które wkuwał w Akademii 
Marynarki, szybko okazały się użyteczne.
— Co za piekło — oznajmiła. — Muszę się jeszcze dziś rozpakować, żeby znaleźć 
materiały na jutro do szkoły.
— Mogę ci pomóc się z tym uporać — zaproponował.
Zaśmiała się, lecz popchnęła ku niemu zaklejony karton. Podczas rozpakowywania 
jej dobytku i skręcania stołu opowiedziała mu, że jest archiwistką w Fundacji 
Sztuki Orientalnej, podejmuje pracę w galerii Freera na promenadzie, a także 
naucza inżynierii i fizyki
106
w Georgetown, żeby zarobić na dokończenie przerwanej kariery na uczelni 
Denisona i Barnarda.
— Chcę zostać architektem — wyjaśniła. — O ile uda mi się wrócić na studia, 
nim zaharuję się na śmierć.
Wes z kolei wspomniał o swej pracy w dowództwie marynarki.
Zdradziła, że ma trzydzieści dwa lata. Jest katoliczką z Long Island. Samotną. 
W jej opowieści przewinęły się Niemcy oraz Tajlandia.
— W Bangkoku po raz pierwszy skonfrontowałam moje ideały z brutalną 
rzeczywistością — stwierdziła, kiedy wreszcie przestali oboje wychwalać pracę 
naukową. — Miałam wtedy dziewiętnaście lat. Nigdy nie byłam aż tak przerażona. 
Miliony małych tajskich chłopców obiegły mnie na lotnisku, wyciągając ręce. W 
mieście są tysiące kilometrów klongów, czyli kanałów. Co dzień rano wypełzają 
z nich ciała. Nie ludzie, lecz same ciała. Koszmar.
Wes otworzył kolejny karton z książkami. Na wierzchu leżało zniszczone i 
poplamione, grube, żółte tomisko: „I Cing, czyli Księga Przemian".
— Tam to kupiłaś? — zapytał, wskazując książkę.
— Nie, to nowojorskie wydanie.
— Nigdy nie interesowałem się przesądami.
— To wcale nie jest o przesądach — powiedziała, wyjmując mu księgę z rąk. — 
Dla mnie zawsze najlepszą terapią były prace Junga, specjalisty od snów. A 
Jung uwielbiał „I Cing".
— Nie ma w niej obietnicy zbawienia?
— Nie ma żadnej obietnicy. — Uśmiechnęła się. — Zaraz ci udowodnię. Załóżmy, 
że masz jakiś problem, nurtuje cię jakieś pytanie. Chociaż mam wrażenie, że ty 
sam jesteś jednym wielkim pytaniem.
W towarzystwie kogoś innego z pewnością poczułby się teraz głupio, ale ona 
dziwnym sposobem zdołała obudzić w nim ciekawość; kiedy wspomniała o terapii, 
trzeźwa część jego umysłu podpowiadała, że powinien doznać rozczarowania; nie 
znosił neurotycznych kobiet. Dyletantek. Mimozowatych. Lecz pomimo tej 
ewidentnej wskazówki instynktownie odczuwał, że ona nie należy do tego 
gatunku. Nigdy nie spotkał podobnej kobiety. Wysupłał z kieszeni trzy 
dziesięciocentówki. Zgodnie z jej wskazówkami rzucił je sześciokrotnie na 
podłogę, a ona za każdym razem odczytywała układ orłów i reszek, rysując na 
papierze bądź to przerywaną, bądź ciągłą linią kolejne boki sześciokąta.
— I co? — zapytał, kiedy heksagram został wykreślony do końca. Odszukała w 
indeksie tę jedną z sześćdziesięciu czterech możliwych figur.
— Właśnie o tym mówi „I Cing" — oznajmiła, przerzucając
107
kartki. — O chwili obecnej. Wszystko ulega ciągłej przemianie, a twój 
heksagram stanowi odbicie... nie interpretacji, lecz sensu zachodzących 
przemian. Oho! — mruknęła.
— Co takiego?
— Khan. Niezgłębiony. — I odwróciwszy kilka stronic, dodała: — Wcale nie musi 
być takie złe. Khan to serce, dusza, światełko uwięzione w ciemności. 
Rozsądek. „Powracające wciąż zagrożenie, do którego zdołaliśmy przywyknąć... 
Przyzwyczajając się do niebezpieczeństwa, człowiek może sam stać się jego 
częścią... W ten sposób schodzi z właściwej drogi, a oczywistym rezultatem 
jest nieszczęście... Najważniejsza jest szczerość". Są tu symbole wody, 
płynącej rzeki, światła.
— Nie spodziewałem się zagrożenia, kiedy zaprosiłaś mnie do siebie — rzekł, 
uśmiechając się, by rozładować powstałe napięcie.
— To były twoje monety. — Odpowiedziała uśmiechem. — Co o tym myślisz?
— Trzyma się kupy — przyznał. — Ale nie musiałem korzystać z twojej metody, by 
dojść do takich samych wniosków. Posługuję się bardziej dedukcją niż... 
wyobraźnią. Czy też intuicją.
Położyła jedną z monet na jego otwartej dłoni i obróciła ją orzełkiem do góry. 
Dotyk jej palców był elektryzujący.
— Jedna moneta, dwa różne oblicza.
Zabrała dłoń; zdusiła dopalającego się w popielniczce papierosa. Wes spojrzał 
na zegarek: szesnaście po jedenastej.
— Powinienem już iść — rzekł. — Muszę wcześnie wstać.
— Spotkanie przy śniadaniu? — zapytała.
— Wyjeżdżam z miasta na kilka dni.
— Dokąd?
— Do Los Angeles — odparł i w tej samej chwili pożałował tego.
— Nigdy tam nie byłam. Przywieź mi jakąś pamiątkę z Hollywood.
— W porządku.
— A następnym razem ty musisz mi opowiedzieć o sobie.
— Niewiele jest do opowiadania.
— Jesteś wstrętnym kłamczuchem. — Uśmiechnęła się. — Lubię to u mężczyzn.
Odprowadziła go do wyjścia. Stała w drzwiach, kiedy wchodził do swego 
mieszkania — kusząca, bezbronna i tajemnicza.
— Tylko nie zapomnij wrócić — powiedziała.


GEKONY


Listopad 1965 roku. Dymy z pobliskiej rafinerii sprawiały, że w gabinecie 
zastępcy dyrektora szkoły średniej w Chula Mesa cuchnęło palonym asfaltem.
— Jud — odezwał się pan Norris do siedzącego na wprost niego młodzieńca. — 
Przez pierwsze dwa lata rzadko pojawiałeś się w szkole. W ostatnim roku 
podciągnąłeś swą średnią do trzy koma cztery i wprawiłeś w zachwyt trenera 
drużyny. Według niego już od dawna uprawiasz biegi.
— Mam dwa i pół kilometra do szkoły, przez wzgórza i fermę indyków. Złapaliby 
mnie, gdybym nie biegał dostatecznie szybko.
Norris, nauczyciel chemii i zastępca dyrektora, nie chciał w ogóle słyszeć o 
tym, że ów dobrze zbudowany dryblas mógłby zostać skopany, pobity i okradziony 
przez jakąś bandę. Nie mógłby zresztą nic poradzić; to był naturalny etap 
stawania się mężczyzną. Poza tym znał o wiele mniej sprzyjające temu procesowi 
środowiska niż to miasteczko w południowej Kalifornii.
Zabrzmiał dzwonek. Z łoskotem otwierały się drzwi klas. Korytarz zwykłej 
amerykańskiej szkoły publicznej wypełnił się okrzykami nastolatków.
„Oczy Juda przypominają płomień palnika Bunsena" — pomyślał Norris.
— Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się nad tym, co chciałbyś robić w życiu? — 
zapytał.
— Chcę zostać szpiegiem — odparł Jud.
Nauczyciel szybko zamrugał oczami i wybuchnął gromkim śmiechem.
„Przestań się śmiać! — krzyknął w myślach Jud. — Powiem, że to
109
był żart. Powiem to, co chcesz usłyszeć. Porozmawiamy o długiej kolejce 
chętnych do Northrop czy jakiejkolwiek innej uczelni. Albo powiem, że czekam 
na przeniesienie. Tylko proszę, proszę, przestań śmiać się ze mnie!"
Z korytarza doleciał piskliwy chichot jakiejś dziewczyny. Chóralny śmiech 
setek bezpostaciowych głosów sparaliżował Juda. Siedział odrętwiały na 
drewnianym krzesełku. Język stanął mu w gardle. Kwas z żołądka podjechał aż do 
przełyku. Śmiech przybierał na sile.
Siedzący za biurkiem Norris oparł czoło na dłoni; poczerwieniał na twarzy. Po 
policzkach płynęły mu łzy. Drugą ręką sięgnął do szuflady. Jego łysina 
błyszczała. Łzy oraz kropelki potu przyjęły barwę krwi i zaczęły ściekać 
strumieniami. Ciało spłynęło z twarzy, a oczy przemieniły się w czarne jamy. 
Naga czaszka kiwała w stronę Juda. Szkielet w białej koszuli i krawacie 
wyciągnął z szuflady rewolwer. Jud miał przed sobą ciemny otwór lufy — mroczny 
wylot zdawał się powiększać wraz z każdym uderzeniem serca. Kościsty kciuk 
odciągnął kurek broni. Bezbronny Jud przyglądał się, jak pozbawiony ciała 
paluch naciska powoli spust...
Och!
Dyszał ciężko. Oczy miał szeroko otwarte, ale nic nie widział.
Ciemny pokój. Łóżko.
Obudził się. Wyrwał ze snu i leżał na wąskim tapczanie, w mokrej od potu 
pościeli; kleił się cały, serce tłukło w piersi, a dłonie kurczowo ściskały 
brzegi wytartego materaca.
Ryk klaksonu przejeżdżającej autostradą ciężarówki niemal wstrząsnął 
przyczepą, w której mieszkał Jud.
Świecące wskazówki budzika na szafce przy tapczanie pokazywały czwartą 
trzydzieści pięć.
„Pięć godzin — pomyślał. — Przespałem niecałe pięć godzin".
Włączył lampkę i zasłuchał się w głośne cykanie budzika i szelest wiatru, 
ciskającego w ściany przyczepy ziarnami piasku.
Jeden z poprzednich lokatorów powiesił na ścianie naprzeciwko łóżka lustro. 
Jud wstał i popatrzył na swe odbicie. Miał na sobie zielone, wiązane na 
sznurek kalesony, które dostał od Carmen, oraz podkoszulek z wystrzępionymi 
rękawami, w którym uciekł z Los Angeles.
„Cztery dni" — pomyślał. Spoglądając w lustro, poklepał się po wystającym 
brzuchu — nadal był za duży, ale już nie taki wydęty; minęło obrzmienie 
wątroby.
W ciągu tych czterech dni nie miał w ustach alkoholu.
Wnętrze przyczepy było nieco przestronniejsze od trumny. W kącie
110

Jud zainstalował prysznic. Zlew i maszynka elektryczna składały się na 
kuchnię. Dogorywająca lodówka służyła jednocześnie jako półka pod czarno-biały 
telewizor. Pod łóżkiem, gdzie ukrył swój pistolet, znalazł numer „Playboya" 
sprzed dziesięciu lat. Rozkładówka ukazywała szczupłą blondynkę o zielonych 
oczach w przezroczystym, białawym negliżu. Stała w uchylonych drzwiach 
zaciemnionej sypialni, otoczona pasmami mgły z suchego lodu. Uśmiechała się.
Za kwadrans piąta. Jud nie musiał zaglądać do kafejki wcześniej niż o szóstej.
W lustrze siedzący za biurkiem szkielet zaśmiał się cicho.
— Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni — mruknął Jud. Włączył telewizor.
Postacie na ekranie przypominały duchy. Mężczyzna i kobieta siedzieli przy 
stoliku kawiarnianym w Nowym Jorku.
— ...a dziś, w sądzie federalnym w Waszyngtonie — mówiła kobieta — grupa 
rządowych prawników ma przedstawić argumenty przeciwko ujawnianiu niektórych 
tajnych dokumentów, natomiast inna grupa będzie żądała dostępu do nich w celu 
udowodnienia zarzutów przeciwko politykom zamieszanym w skandal interwencji w 
Iranie. Oficjalne stanowisko rządu w tej sprawie...
Jud wyłączył telewizor.
W ciągu czterech dni doprowadził kawiarnię Nory do takiej czystości, jakiej w 
tym lokalu chyba nigdy nie pamiętano. Umocował porządnie drzwi wejściowe, 
pouszczelniał okna, wymienił nawet olej w dżipie właścicielki.
Zaczai się przechadzać po przyczepie. Drżenie dłoni prawie całkiem ustało. 
Piąta. Wkrótce powinien nadejść świt.
Przywołał w myślach sylwetkę sierżanta, którego poznał przed laty w bazie 
szkoleniowej Oddziałów Specjalnych i Wojsk Desantowych.
— Musicie traktować czas jak swego wroga! — wykrzykiwał sierżant, maszerując 
wzdłuż szeregu przygotowanych do ćwiczenia pompek rekrutów Oddziałów 
Specjalnych, a jego spadochroniarskie buty zaledwie o milimetry mijały ich 
rozczapierzone palce. — Jeśli chcecie przeżyć, jeśli chcecie zwyciężyć, 
musicie nauczyć się odpoczywać i regenerować siły o każdej porze; musicie być 
zawsze gotowi albo zrezygnować póki czas! Wszystko zależy tylko od was! W 
dodatku macie osiągać gotowość nie kosztem własnych potrzeb, ale kosztem 
innych!
Kosztem innych. Jud wyłączył lampkę w przyczepie i odchylił czarną, muślinową 
zasłonę. W mroku nocy nie dostrzegł nikogo.
Na razie.
111
Nałożył skarpety i tenisówki. Na obnażonych ramionach poczuł chłodne ukłucia 
wiatru; kalesony przywarły mu do nóg. Poczuł woń piasku i bylicy. Pod stopami 
zachrzęściła ubita ziemia. Przeszedł kawałek w stronę budynku kafejki i stanął 
przodem do ceglanego domku Nory.
„Przestań odganiać od siebie wspomnienia — nakazał sobie w duchu. — Nie 
roztrząsaj tego, co zdarzyło się, kiedy miałeś piętnaście lat. Nie myśl w 
ogóle. Działaj. — Niesiony wiatrem piasek chlasnął go po twarzy. — To wszystko 
nieważne. Nie teraz".
Uniósł w górę dłonie, aż zaciśnięte pięści znalazły się na wysokości ramion, 
przykucnął powoli, wreszcie odchylił kolana na boki i przysiadł na piętach z 
palcami stóp zwróconymi do środka.
Przepełniła go duma. Musiał się jej pozbyć, odpędzić myśli o pozostałych stu 
trzydziestu początkowych pozycjach wing chun. Tyle każdy by potrafił.
Błyskawicznie złożył przed sobą ręce w zasłonie krzyżowej. Ciosy proste, 
zasłony półkoliste, uderzenia kantem dłoni, ataki złożonymi palcami. W bojowej 
pantomimie Jud walczył z przeciwnikiem, którego nie było i był zarazem 
wszędzie; który nie miał oblicza i jednocześnie nosił rysy każdego.
Pozycje wing chun przemieszały się z zasłonami i ciosami z innych technik; 
ruchy nabrały szybkości. Uderzenie. Blokada. Uchwyt i dźwignia. Cios. Jud 
oddychał ciężko, cały był zlany potem, odczuwał ból w rękach, ale walczył 
dalej. Szybciej. Mocniej. Szybciej. Ortodoksja stylistyczna poszła w 
zapomnienie, została jedynie wściekłość — rozbudzona wściekłość.
Któryś z rzędu cios hakiem wytrącił go z równowagi, jak gdyby przeciwnik 
naprawdę chwycił go za rękę i pociągnął do siebie. Potknął się i runął na 
piach. Poczuł się jak głupiec, jak stary pijak. Błazen.
Różowawy brzask wypłynął ponad odległym horyzontem za domkiem Nory. Żółte 
światło lampki oświetliło jej sylwetkę w otwartych drzwiach.
Jud nie miał pojęcia, od jak dawna tam stała. Zwróciła twarz ku niebu i 
zaśmiała się, po chwili przeciągnęła, nabrała głęboko powietrza i westchnęła.
— Mamy jeszcze jednego — oświadczyła, jakby niebiosom. Zamknęła drzwi domku i 
podeszła do Juda. — Czy wiesz, co czuję? — zapytała z uśmiechem.
Jud pokręcił głową, zawstydzony, ociekający potem.
— Nie leci już od ciebie gorzałą — odparła. — Ten zapach nawet mi się podoba.
112
— Równie dobry jak tani dezodorant — mruknął Jud.
— On nie jest tani. — Jej brwi powędrowały w górę. — Widzę, że lubisz 
gimnastykę mocnych chłopców.
— Według legend ten styl został odkryty przez kobiety.
— To znaczy, że musi być skuteczny. Lecz jeśli masz mieć te same problemy co 
mocni chłopcy, to może lepiej poćwicz szybkie bieganie.
— To też potrafię.
Popatrzyła znacząco na jego brzuszysko.
— Aha!
— Dlaczego miałbym cię robić w konia? — powiedział z naciskiem. — Umiem nieźle 
biegać.
— To dobrze. — Odwróciła się w stronę budynku. — Kawa będzie czekała na 
ciebie.
Stuknęły drzwi od zaplecza kawiarni. Nora poszła sobie.
— Potrafię uciekać — szepnął, ale nikt go już nie słuchał.
Dwa dystrybutory paliwa stały na straży wejścia do kafejki. W połowie drogi 
między domkiem Nory a autostradą znajdowała się budka telefoniczna. Jud stanął 
na czarnej nawierzchni drogi. Nie dostrzegł żadnego samochodu, od horyzontu po 
horyzont. Asfalt był zimny. W kawiarni zapaliły się światła. Odetchnął, po 
czym wciągnął głęboko w płuca chłodne powietrze...
Pobiegł wzdłuż autostrady. Już po dziesięciu krokach zaczął ciężko dyszeć, 
miał ochotę przerwać, lecz w zamian jedynie zanucił:
Halo, baza! Jak mnie słyszysz?
Z grubej dupy ptaszka zaraz wyskoczymy.
Wyskoczyli. Nad Laosem.
Spadali, lecieli niczym kamienie w tamtą listopadową noc 1969 roku; czas 
stanął, koszmarny ziąb. Jud i Zasłona sterowali swoimi żywymi łańcuchami w 
stronę mrugającego w dole pomarańczowego światełka.
Otworzyli spadochrony Nungom dwieście metrów nad baldachimem dżungli, potem 
uwolnili własne czasze i wkrótce wpadli między gałęzie. Wrzask małp. Łopot 
skrzydeł nietoperzy. Odcięli linki i opuścili się powoli na ziemię; pośród 
mroku nocy spotkali czekającego na nich przewodnika.
Jeden z Nungów zwariował.
Jakimś sposobem zjechał na dół po pniu drzewa, ale nie chciał go puścić; 
rękoma i nogami obejmował go kurczowo. Jakby zamierzał
8 — Rzeka ciemności	113
wypuścić korzenie z tyłka głęboko w podściółke lasu. Zanosił się szlochem.
— Gotów! — mruknął Zasłona przy uchu Juda, kiedy pozostała trójka Nungów 
próbowała oderwać szaleńca od pnia. — Skasuj jego bilet.
— On należy do drużyny — odparł Jud.
Wyniszczony przewodnik wietnamski miał pięćdziesiąt siedem lat, ale wyglądał 
na siedemdziesiąt. Z błyszczącymi oczyma przysłuchiwał się tej wymianie zdań.
— Będzie dla nas ciężarem! — nalegał Zasłona. — Spalił się, a czas nagli! Co 
masz zamiar z nim zrobić?
— Zrobię to, co będę chciał, kiedy będę chciał i gdzie będę chciał! — warknął 
Jud.
Zasłona rzucił polecenie Nungom. Ci popatrzyli na Juda — skinął głową. 
Odstąpili od swego oszalałego ziomka przyklejonego do drzewa.
Wszyscy zrzucili z siebie kombinezony spadochroniarzy i nałożyli czarne 
dwuczęściowe mundury, które wyciągnęli z nylonowego worka. Radiostacje, 
amunicję, żywność oraz lekarstwa mieli w plecakach. Jud przycisnął kciukami 
węzły nerwowe pod obojczykami histeryzującego mężczyzny, który wciągnął 
spazmatycznie powietrze i odpadł od drzewa. Następnie przy pomocy jednego z 
Nungów ściągnął z niego strój spadochroniarski: tamten zesrał się ze strachu. 
Cuchnęło od niego straszliwie. Jud naciągnął mu czarny mundur na zafajdany 
jednoczęściowy komplet bawełnianej bielizny. Nim Nungowie zdążyli zakopać 
czasze spadochronów i kombinezony, postawił obłąkanego na nogi i zacisnął mu 
na ramionach rzemienie plecaka, do którego wrzucił karabin. Kawałkiem 
odciętego czarnego materiału z rękawa zakneblował mu usta. Następnie obwiązał 
nadgarstki liną, a drugi jej koniec wręczył innemu Nungowi.
Łzy ciekły kaskadą po twarzy związanego, ruszył jednak posłusznie, kiedy 
poczuł szarpnięcie liny.
Jud poprawił swoje pistolety i granaty. Sprawdzał karabinek AK, gdy Zasłona 
mruknął:
— Jesteś takim samym czubkiem jak on.
— Możliwe.
Zasłona pokręcił głową i splunął.
— Teraz już rozumiem.
Zanurkował w mrok dżungli. Wietnamski przewodnik ruszył za nim. Ich śladem 
poszli Nungowie — trzej mężczyźni ciągnący człowie-ka-muła.
Jud zamykał tyły; jego wzrok oraz lufa śmiercionośnego rosyjskiego
114
karabinku prześlizgiwały się po gęstwinie. Szedł dziesięć kroków za Nungami, 
bardziej kierując się jakimś wewnętrznym radarem niż wzrokiem. Szelest liści. 
Świergot rozbudzonych ptaków. Równie dobrze słyszał swój przyspieszony oddech, 
jak i sapanie ludzi idących w przo-dzie. Coś prześliznęło się po jego bucie; 
coś zanurkowało pod splątane korzenie na lewo od ścieżki. Jakiś owad 
zabrzęczał przy twarzy. Usiadł. Ukąsił. Judowi wargi spierzchły od słonego 
potu; w wyschniętych ustach czuł smak nafty.
Noc w dżungli powodowała wyostrzenie zmysłów. Dla Juda każdy uczestnik misji 
miał swój charakterystyczny zapach: jeden z Nungów pachniał sosną, drugi 
cytryną, trzeci bambusem. Szaleniec cuchnął gównem. Stary szpieg wietnamski 
śmierdział jak Sajgon: węglem drzewnym i przypaloną rybą. Zasłona pachniał 
gorącym mlekiem.
„Ciekawe, czym ja śmierdzę" — pomyślał Jud.
Przez godzinę wędrowali krętą, wijącą się wśród dżungli ścieżką. Nurkowali pod 
gałęziami, przełazili przez zwalone pnie, brodzili w bagnistych zagłębieniach. 
Zakosami powoli wspinali się coraz wyżej, odczuwali już skutki wdychania 
rozrzedzonego powietrza. Jud był cały mokry od potu, każdy oddech wymagał 
znacznego wysiłku.
Niespodziewanie wyszli na otwartą przestrzeń dziesięciometrowej szerokości: 
kolisty obszar zrytej ziemi, usłanej zwalonymi pniami. Unosiła się tu 
intensywna woń butwiejącego drewna. Po raz pierwszy od zetknięcia z ziemią Jud 
ujrzał nad głową gwiazdy. Tę dziurę w dżungli musiała zrobić jedna z 
amerykańskich bomb burzących.
Jud wyciągnął knebel z ust szaleńca i napoił go wodą z manierki. W oczach 
tamtego nadal nie było życia. Z warg nie spłynęło ani jedno słowo. Knebel 
wrócił na swoje miejsce.
— Pozwól, że będę dalej prowadził — powiedział Zasłona. — Znam trochę ten 
teren.
— W porządku, prowadź.
— A ty nie chcesz?
— Nie — skłamał Jud.
— Miej oko na Nungów — ostrzegł Zasłona. — Z nimi nigdy nic nie wiadomo.
— Jasne — rzekł Jud, spoglądając na ustawiających się ponownie w szyku Nungów. 
— Będę miał oko.
Ruszyli dalej, pod górę. Plecaki wrzynały się w ramiona. Jud poczuł drżenie 
ziemi pod stopami, drzewa zafalowały; z daleka dobiegł huk kolejnego ładunku 
posłanego przez B-52 w głąb dżungli. Między rokiem 1965 a 1973 na Laos, kraj 
mniejszy od stanu Oregon, spadły
115
dwa miliony ton amerykańskich bomb — więcej niż lotnictwo USA zrzuciło na 
Niemcy i Japonię w czasie drugiej wojny światowej.
„W najbliższej okolicy nie powinno być dzisiaj żadnych bombardowań" — pomyślał 
Jud. Załogi, które startowały z Tajlandii, Okinawy, Wietnamu Południowego albo 
z pokładów lotniskowców na Morzu Chińskim, nie mogły mieć w dzisiejszych 
spisach tego obszaru.
Nawet biorąc pod uwagę kryteria SOG misja Juda była objęta tajemnicą. Obsada 
bombowca, z którego skakali, poznała cel lotu dopiero na pasie startowym. 
Przygotowującego drużynę starszego sierżanta przeniesiono czasowo na Okinawę: 
sądził, że mają zostać zrzuceni na północy Wietnamu, tak jak poprzednia 
drużyna Juda. Ich przewodnika powiadomiono w ostatniej chwili. Jud i Zasłona 
poznali się na jedenaście dni przed rozpoczęciem misji, tak by mieli czas na 
ułożenie szczegółowego planu i zapoznanie się z mapami topograficznymi oraz 
zdjęciami satelitarnymi.
„A także zaplanowanie sposobu powrotu" — stwierdził w duchu-Jud.
Poszli teraz wzdłuż linii szczytów pasma; rosnący tu las nie tworzył takiej 
gęstwiny jak typowa dla dolin dżungla. Jud sprawdził na kompasie, że Zasłona 
prowadzi we właściwym kierunku. Przy odrobinie szczęścia powinni zejść ze 
wzgórz i osiągnąć Równinę Dzbanów w ciągu dnia. Plan operacji nakazywał im 
przeczekać wówczas do zmroku.
Świt wsączał się między drzewa szarawą poświatą, niczym mgła.
Ptaki zamilkły.
„Co to za smród?" — pomyślał Jud.
Krzaki po lewej stronie eksplodowały. Dostał lufą karabinu po goleniach. Padł 
w przód, czyjeś dłonie zacisnęły się na jego ramionach, przywaliły go ciała. W 
ciemnościach zaterkotał automat.,. Wgnieciono mu twarz w błoto. Rozbrzmiały 
okrzyki kilkunastu Azjatów. Kolby karabinów wciskały mu się w kręgosłup, 
ramiona i nogi. Ściągnięto mu plecak, zabrano broń, a ręce wykręcono do tyłu. 
Szarpnięciem został postawiony na nogi.
Ujrzał przed sobą Azjatę w brunatnozielonej koszuli z długimi rękawami i tejże 
samej barwy spodniach oraz w furażerce na głowie. Jego policzek przecinała 
długa, nierówna blizna. Wepchnął lufę swego czeskiego AK-47 w brzuch Juda, aż 
ten zgiął się, niemal złożył na pół, mimo wysiłków trzech ludzi 
przytrzymujących jego związane ręce. Dostał silny cios w szczękę drewnianą 
kolbą automatu Rozciętej Gęby.
Zawirowało mu w głowie i runął w czarną nicość.
Nie wiedział, jak długo leżał bez czucia. Kiedy odzyskał świado-
116
mość, klęczał z czołem wciśniętym w błoto. Całą twarz miał mokrą, szczęka 
promieniowała bólem. Z ust ciekła krew. Sznur wpijał się w nadgarstki, 
zdrętwiały mu ręce. Nie czuł już ucisku kabury na udzie, zniknął także 
nadajnik szyfrujący, który miał ukryty w woreczku pod bluzą. Wokół 
rozbrzmiewały głosy Azjatów. Poszycie dżungli rozjaśniały plamy słonecznego 
światła. Powoli, obawiając się kolejnego uderzenia kolbą automatu, uniósł 
głowę.
Ujrzał parę zniszczonych amerykańskich butów do chodzenia po dżungli zaledwie 
kilka centymetrów od swojej twarzy.
„Jesteśmy na polanie" — przemknęło mu przez myśl.
Spojrzał wyżej: nogi w mundurze koloru khaki. Na granicy lasu. dojrzał 
nieruchomego Zasłonę z rękoma przywiązanymi do klamry przy pasie. Obok niego 
stał Laotańczyk w mundurze i furażerce. Miał oficerski pas z kaburą, a na 
nosie okulary w drucianej oprawce. Zza okrągłych szkieł spozierały sowie oczy. 
Inni żołnierze rozdzielali między siebie sprzęt pojmanej drużyny.
Mężczyzna stojący przed Judem dźgnął go lufą karabinu.
— Wstawaj — powiedział.
Z nienagannym amerykańskim akcentem.
Jud dźwignął się na nogi.
Stwierdził, że tamten nosi jego buty, narzucił też jego czarną bluzę na swój 
mundur koloru khaki. Z parcianego pasa zwieszały się granaty, długi nóż 
rzeźnicki oraz magazynki z amunicją do czeskiego AK, pochodzące prawdopodobnie 
z dostaw, które docierały ze Związku Radzieckiego już od 1961 roku.
Miał hebanowoczarną skórę.
Zmatowiałe srebrzyste skrzydełka odznaki amerykańskich spadochroniarzy raziły 
na tle zakrwawionego bandaża okrywającego skronie Murzyna. Miał sympatyczną 
twarz, białe zęby.
Śmierdział dymem.
— Lisson! — wycedził Jud zakrwawionymi wargami. — Dzięki Bogu, że to ty!
— Tu nie ma żadnego Boga! — warknął czarnuch. — Jesteście w Ludowej Republice 
Laosu, a ja pieprzę cię, w tę i z powrotem.
— Nazywasz się Mark Lisson — rzekł Jud. — Szukałem ciebie. Lufa karabinu wbiła 
się z boku w szyję Juda.
— Więc gratuluję, białasie! — odparł Murzyn. — Właśnie mnie znalazłeś.
Sowiooki wrzasnął coś po laotańsku. Czarnuch spojrzał na niego i rzekł do 
Juda:
— Popatrz sobie.
117
Zaśmiał się głośno. Rozcięta Gęba skierował karabin w stronę	l Juda. 
Lisson wraz z Sowiookim podeszli do Nungów z drużyny » Juda, którzy ze 
związanymi na plecach rękoma klęczeli w szeregu. | Ci z Pathet Lao nie 
wyciągnęli nawet knebla szaleńcowi. Dwaj f strażnicy stanęli przy Zasłonie, 
który wbijał w Juda zdumione ! spojrzenie. Jud zdążył naliczyć dwudziestu 
trzech partyzantów, po- ^ mijając Amerykanina.
Sowiooki wyciągnął rosyjski pistolet i przystawił go do głowy	4 pierwszego 
Nunga.
„Uciekaj!" — wrzasnął w myślach Jud; odgłos wystrzału przetoczył się echem 
przez dżunglę. Nung osunął się na ziemię. „Róbcie coś!" — Czuł kłucie w sercu 
na widok tamtych, ze stoickim spokojem czekających na śmierć. Strzał! 
Mężczyzna, który pachniał cytrynami, zwalił	i się na twarz. Strzał! Drugi, 
pachnący sosną, padł na ziemię niczym           l wyrzucona z wody ryba. 
Strzał! Szaleniec przewrócił się na bok.                   [
Wietnamczyk, który ich prowadził, stał z zasłoniętymi oczyma.	j Miał ręce 
związane na plecach. Jego twarz zalana była krwią. [
— Już wiesz, kim jestem — powiedział Murzyn, zbliżając się do Juda. Sowiooki 
chował pistolet do kabury.	^
— Możemy zostać partnerami — szepnął Jud. Lisson podetknął mu pod nos lufę 
karabinu.
— Będziesz tym, czym rozkażę ci być, białe ścierwo — powiedział.
— Uwierz mi!	,                \
— Zawsze ci wierzyłem. Mister Charlie. Bo ci z Yietcongu nazywają was Charlie, 
prawda? Takim imieniem moi bracia ochrzcili wszystkich białych najeźdźców. To 
imię wroga, prawda? Lecz tylko jeden jest wrogiem, a drugi nie. Nauczyłem się 
tego od was, kapitalistycznych świń, skurwysyńskich dupków, no nie? Ale wy 
kłamaliście, który jest którym i kto jest kim. Ja to ja. a ty, skurwysynu, to 
ty.
— Tobie tylko się wydaje, że wiesz, kim jestem.
Z drugiego końca polany Zasłona pokiwał Judowi głową.
— Pierdol się, Charlie! — rzucił Lisson. — Pieprzę cię i jeszcze raz cię 
pieprzę, w tę i z powrotem!
Szczeknął rozkaz. Partyzanci z Pathet Lao ustawili się w szeregu. Lisson 
poprawił jednemu karabin, drugiemu plecak. Jakiś żołnierz zacisnął na szyi 
Juda pętlę ze sznurka. Strażnicy wepchnęli Zasłonę do szeregu za Judem. 
Rozcięta Gęba stanął obok. Na szyi dyndała mu kabura z miniaturowym pistoletem 
Juda. Splunął Judowi w twarz.
Kolumna Pathet Lao ruszyła, prowadząc swych jeńców wojennych.
— Co ty, do cholery, wyprawiasz? — syknął Zasłona.
— Dobrze trafiliśmy — odparł Jud. — Nungom się to spodobało.
118
— Zawsze traktowaliśmy ich jak mięso — padło za jego plecami. — Po cholerę 
prowokujesz tego czarnucha?
— O co ci chodzi, Zasłona?
— Wpadłem w łapy partyzantów, dupku! Tak samo jak ty! Jud milczał.
— Mam poluzowane więzy — szepnął Zasłona. — Istnieje szansa, spróbuję ją 
wykorzystać. Gdyby nas rozdzielili, wrócę i pomogę ci. Jeśli nas rozdzielą, 
nie martw się.
Na czele kolumny Sowiooki szczeknął jakiś rozkaz. Czternastoletni żołnierz, 
trzymający koniec liny zapętlonej na szyi Juda, pociągnął go do przodu. 
Dżungla wyraźnie rzedła. Minęli kilkunastu bojowników Pathet Lao; niewielu z 
nich było starszych od tego, który pilnował Juda. Wyprzedzili prowadzonego 
wciąż z zawiązanymi oczyma wietnamskiego przewodnika i znaleźli się na czele 
kolumny, obok Sowio-okiego i Lissona.
— Pomyślałem, że będzie ci tu lepiej, białasie — odezwał się Lisson. Sowiooki 
pozwolił Amerykanom iść przodem. — Dowódca drużyny i całej operacji, taki 
jeden-zero jak ty...
— Skąd wiesz, że to ja jestem jeden-zero? Lisson uderzył go w twarz.
— Nie ty będziesz zadawał pytania. Tutaj jesteś tylko zerem. Przez jakiś czas 
szli w milczeniu.
— Ty jesteś chłopcem numer jeden dla tych wieśniaków — powiedział Jud. — A 
jednak uważnie ciebie pilnują. Sowiooki nieustannie cię obserwuje.
— On jest oficerem politycznym.
— Sądziłem, że nie wierzysz już w żadnych oficerów.
— Rewolucja bez dyscypliny zmieniłaby się w rewoltę.
— Znam cię, Lisson. Jestem tu specjalnie po to, żeby ci pomóc.
— Szkoda mi strzępić język na te bzdury.
— Wykradłem twoje akta — rzekł Jud. — Dobrze wiem, kim jesteś.
— Za to nikt nie wie, kim ty jesteś.
— Ja wiem — odparł Jud.
— Gówno wiesz! — Lisson dźgnął Juda palcem. — Sam jesteś gównem. Rozlazłym 
białym gównem zrzuconym na wszystkich ludzi tego świata. Kto nie jest biały, 
ten jest mały. Trzymaj tych innych w garści albo pozbądź się ich. Selma czy 
Sajgon, co za różnica?
— Wiem, kto cię tego nauczył — mruknął Jud.
Lisson ryknął głośnym śmiechem.
„Ci przynajmniej nie muszą się obawiać zasadzki" — pomyślał Jud.
— To wy, chłopcy, nauczyliście mnie tego! — wrzasnął Murzyn.
119
— Zgadza się. Ile takich drużyn zwiadowczych musiałeś wykończyć, nim zaczęli 
ci wreszcie ufać?
Kolumna zatrzymała się na szczycie wzgórza. Jud ujrzał w oddali otwarty, 
porośnięty trawą płaskowyż — Równinę Dzbanów.
— Ufać? — zapytał Lisson. — Wy, kutasy z CIA i Zielonych Beretów! Gówno wiecie 
o zaufaniu. Jesteście jak szczury, które uciekają przed wielką falą historii. 
A kto miałby szpiegować, żeby pomóc białym utrzymać się na szczycie? Na 
żółtkach nie można polegać, bo nie darzy się zaufaniem biedaków. Szkoda też 
tracić porządnego, białego chłopaka. Wyślijmy zatem czarnucha. Można tak 
zaaranżować, by ci nędzarze zaufali czarnemu bratu. Weźcie jakiegoś poczciwca, 
kogoś, kto... — Lisson zaczął ciężko dyszeć. Zgrzytał zębami. — Od dwóch lat w 
Wietnamie. Niezły, bojowy komandos. Pieprzony głupek z Chicago, człowieku, z 
ulicy Kalifornijskiej, gdzie nigdy nie zagląda słońce: a oni: Armia USA zajmie 
się tobą. Zielone Berety stworzą ci szansę dowiedzenia, że jesteś mężczyzną. 
Kupiłem to wszystko.
— Pewnie, że kupiłeś — stwierdził Jud. Lisson powiódł oddział w dół zbocza.
— Najgorsze obietnice to takie, kiedy brakuje słów, gdy nie zostaje ci nic 
innego oprócz modlitwy.
— Wiem coś o tym —*• odparł Jud.
— Ilu chłopców sam na to nabrałeś?
Jud nie odpowiedział. Lisson kontynuował:
— Jak to zrobić, żeby te sprytne komuchy zaufały jakiemuś Amerykaninowi, który 
będzie ich szpiegował? Podstawić im łakomy kąsek: elegancika, który zna kilka 
tajemnic gównianych ważniaków i będzie mógł je zdradzić; jakąś gwiazdę SOG. W 
dodatku trzeba otoczyć szpiega legendą kuszącą prostaczków. Ale to wy, 
chłopcy, nauczyliście mnie o Eliaszu i Toporze, o Lampartach, o Che, Mao i 
Marksie. Do tego nieco czarnej mocy, bym miał odpowiednią motywację i 
reputację; powód do wypięcia się dupą na Amerykę. Znakomity kamuflaż. Rok temu 
zastrzeliliście Kinga. Przedtem Malcolma. Wyleciały w powietrze razem z 
kościołem cztery dziewczęta, słodkie naiwniaczki, które wierzyły, że biały Bóg 
udzieli im zbawienia. Woda z sikawek i psy policyjne. Jesteś czarny, trzymaj 
się farmy, Jack. Och, tak! Dobrze mnie nauczyliście. Tyle że zapomnieliście 
mnie tego oduczyć. Ulicy Kalifornijskiej. Szczury w dziecięcym pokoiku, a 
Złote Wybrzeże tylko dla białych. Pewien biały gnojek spoliczkował moją babkę 
w Biloxi. Przywykłem do tego, że mam się jej wstydzić. W tych wioskach w 
pobliżu Da Nang, gdzie my... gdzie ja... czegoś takiego nikt nie zapomni...
120
— Znam takie miejsca — wtrącił Jud.
— Zatem powinienem cię teraz zabić — odparł Lisson. — Masz na sumieniu więcej 
grzechów, niż na to wyglądasz. Biały to kolor winy. Chciwości. Kapitalizmu, 
który uciska masy. Jest w tobie wina i powinieneś umrzeć, aby się z niej 
oczyścić. Albo sprzedać tych dupków, którzy cię osrywali tam, skąd przybywasz.
— Zostałeś schwytany dokładnie tak, jak zaplanowano w SOG. Torturowali cię...
— Uczyli mnie. Pokazali mi drogę do prawdy.
— Nam ukazałeś swoje drugie oblicze. Im trzecie. Przekazałeś wszystkie 
tajemnice. Walczyłeś u ich boku.
— Wciągnęła mnie idea rewolucji. Kolorowi ludzie powinni trzymać się razem. — 
Lisson zacieśnił pętlę na szyi Juda. — Kim jesteś, do cholery?
— O trzy miesiące młodszą od ciebie wtyczką. Widziałem to gówno. Chcę wyjść z 
tego cały i zdrów. Wysłali mnie z misja, ale mam ich w dupie. Znam więcej ich 
sztuczek niż ty.
— Zaraz mi powiesz, że twoim idolem jest Lenin.
— Nie, jestem zatwardziałym kapitalistą — odparł Jud. — Ale mam wiele do 
sprzedania twojej rewolucji.
— Na przykład?
— Na przykład to, że szef północnowietnamskiego Politbiura ma się potajemnie 
spotkać z dowództwem Pathet Lao jakieś dwanaście kilometrów stąd. Mieliśmy go 
dopaść, żywego lub martwego.
— Sądzisz, że w to uwierzę?
— A wolisz wyssaną z palca historyjkę na wypadek naszego pojmania? O tym, że 
jesteśmy grupą rekonesansową SZPICY, że dostarczamy radiostacje i zapasy innym 
grupom i szukamy zestrzelonych pilotów?
— Dobrze kłamiesz — mruknął Lisson.
— Wtedy, kiedy muszę. Ale prawda i tak wyjdzie na jaw. A ona jest taka, że 
mogę tobie i twoim kumplom przekazać wiele potrzebnych informacji.
Lisson raz jeszcze uderzył Juda, po czym wykrzyknął jakiś rozkaz. Pod nadzorem 
Sowiookiego chłopak pociągnął Juda na sznurze z powrotem na koniec kolumny.
— Uwierz mi! — wrzasnął Jud. — Nie masz nic lepszego do wyboru!
Chłopak szarpnął linę, zaciskając pętlę, i wepchnął Juda między partyzantów. 
Od Zasłony dzieliło go teraz dziesięciu ludzi.
Pomaszerowali na zachód.
121
„Ani trochę nie boją się bombardowania" — pomyślał Jud.
Kolumna poczęła schodzić ze wzgórz w stronę pociętych parowami pól Równiny 
Dzbanów. Naturalną barwą Laosu jest zieleń; tysiące bomb napalmowych 
zapaskudziło tę krainę czarnymi, abstrakcyjnymi plamami. Gdzieniegdzie unosiły 
się w niebo słupy dymu. Ocalała roślinność była skarłowaciała, zdeformowana, 
pokryta szarawym, metalicznym nalotem defoliantów. Ziemię znaczyły leje po 
bombach. Powietrze cuchnęło czymś nienaturalnym — śmiercią.
Rozbili obóz, kiedy słońce stało już nisko nad linią wzgórz.
„Więc tam są te skaliste turnie" — odnotował w myślach Jud. Na zachodzie, tam 
gdzie należało tego oczekiwać, otwierał się pofałdowany płaskowyż.
— Zbliża się pora nalotu — oznajmił Lisson, kiedy prowadzono ich do ogniska. — 
To będzie wasz ostatni gorący posiłek.
Wartownicy nakazali Zasłonie i Judowi kucnąć. Nie opodal stanął Rozcięta Gęba 
z gotowym do strzału AK-47. Żołnierze rozniecili ogniska, gotowali ryż. Lisson 
i Sowiooki usiedli przy ogniu, na prawo od Juda, Zasłona znajdował się po jego 
lewej stronie.
— Mojemu koledze spodobała się twoja miniaturka — rzekł Lisson, wskazując 
głową pistolet w kaburze, który Rozcięta Gęba nosił jak naszyjnik. — Jesteś za 
sprytny, żeby taki drobiazg nie służył do niczego. To twój pistolecik na „do 
widzenia, chłopcy"? Taszczyłeś go po to, żeby strzelić sobie w ten głupi łeb?
— Żeby zrobić to, co będę musiał — odparł Jud. Sowiooki zrobił głupią minę.
— On zna angielski? — zapytał Jud.
— Skąd mam wiedzieć? — rzucił Lisson.
— Zresztą, nie obchodzi mnie to. Co z naszą umową?
— Wyczuwam tu jakiś podstęp. — Lisson uśmiechnął się. — Robisz mnie w konia? 
To i tak nie ma znaczenia, białasie. Śmierdzisz. Popatrz na nich. — Ruchem 
głowy wskazał jedzących żołnierzy.
Zasłona wbijał wzrok w płomienie.
— Nie masz im nic do zaoferowania, biały chłoptasiu — powiedział Lisson. — CIA 
działa tu już od czasu, kiedy w 1959 roku oprotestowała neutralność. 
Nieregularna armia. Ludzie z plemienia Meo. Nie oszukuj się, że któryś z nich, 
choćby jeden spośród piętnastu tysięcy, spojrzy na ciebie z szacunkiem. 
Kontrolujecie dostawy żywności do ich wiosek, błyskotliwi chłopcy z Yale 
przylatują helikopterami z obszaru Tajlandii. Rozwalają tu i tam całe miasta, 
jak gdyby nigdy nic. Wielki plan Agencji. Ale moi żółci bracia nie dadzą się 
nabrać na wasze podstępy i kłamstwa.
122
— Mówiłem ci już, że nic mnie to nie obchodzi.
Ryż w kociołku nad ich ogniskiem był gotowy. Wartownik rozwiązał Juda i 
położył przed nim drewnianą miskę oraz pałeczki. Jud miał zdrętwiałe palce, 
nie mógł nimi poruszyć. Tkwił skulony w kucki. Zasłona usiadł ciężko na ziemi.
— Kiedy się dowiedziałem, że zrzucą mnie tutaj, wykradłem twoje akta — 
oznajmił Jud. W powietrzu unosił się słodki, mdlący, kwiatowy zapach. — Na 
wypadek, gdybyś nas złapał i potraktował tak, jak uczyniłeś to z sześcioma 
innymi drużynami. Chciałbym mieć pewność co do tej umowy.
— A jeśli nie? — zapytał Lisson.
— Mniejsza z tym. — Jud wzruszył ramionami. — Co zrobiłeś z pozostałymi 
Amerykanami, którzy wpadli ci w łapy?
— Zdradziłeś mi już cel swojej misji, a reszta to bzdury. Nie ukrywasz nic 
więcej, czego nie dałoby się z ciebie wycisnąć w bunkrze.
— Może tak, a może nie.
— Ja jestem tego pewien.
Jud powoli odzyskiwał czucie w rękach. Podniósł długie, drewniane pałeczki. 
Wartownik zaczerpnął chochlą rozklejonego ryżu i wrzucił go do miski.
Jud ostrożnie obejrzał się przez ramię. Żołnierze siedzieli grupkami, śmiali 
się. Wietnamskiego przewodnika przywiązano do drzewa i ściągnięto mu przepaskę 
z oczu, by mógł patrzeć, jak inni jedzą.
— Ja już przez to przeszedłem — stwierdził Lisson piskliwym głosem. — Nie 
oglądam się za siebie.
— W takim razie spójrz za mnie i spróbuj dostrzec rzeczywistość.
Dwaj żołnierze Pathet Lao rozsiedli się pod drzewem i kopcili wspólnie fajkę 
ze szklanym cybuchem. Właśnie stamtąd dolatywała słodka i mdląca kwiatowa woń 
dymu.
— Mam do przerzucenia transport słomy — rzekł Jud. — To jedyny dochodowy 
interes w tym piekle. Jestem wypłacalny. Jak dobry kapitalista. Ty i połowa 
twoich cholernych fagasów Meo. Ty i cały Sajgon. Czternastoletnie dziewczyny 
sprzedają herkę w każdej budce przy drogach dojazdowych do baz wojskowych. Ilu 
żołnierzy ćpa obecnie, braciszku? Dwadzieścia pięć tysięcy? Ile heroiny 
transportujesz, żeby struć swoich braci i siostry w Nowym Jorku, w Newark, w 
dzielnicach chińskich? Wśród mas jest od cholery narkomanów. Co cię obchodzi, 
kto ćpa, jeśli możesz na tym zarobić?
— Jesteś gnidą — mruknął Lisson.
— Tylko pragmatykiem. To znacznie lepsze. Opłaca się.
— Nie chcę twoich śmierdzących pieniędzy!
123
— Nie ty, ale twoja rewolucja. Mamy lata sześćdziesiąte, braciszku: czar 
kwiatów. Do diabła, już dziesięć lat temu francuscy szpiedzy korzystali z 
opium do finansowania swojej wojny, szły transporty z pól makowych na równinie 
do ruder w Sajgonie. Nazywali to „Operacją X". Kiedy sprawę wyniuchała CIA, 
kazano im się wycofać.
— Bynajmniej się nie wycofali — parsknął Lisson.
— Mam plantatorów w Birmie, pod strażą Armii Kuomintangu, którą twój koleś Mao 
przepędził z Chin — kontynuował Jud. — Gdybyś zabezpieczył przejście karawany 
do lądowiska, moglibyśmy wywieźć towar. Ty dostałbyś forsę. I jeszcze coś.
— Jeszcze coś?
— Moje informacje — odparł Jud. — Potem odeślesz mnie albo pomożesz 
zorganizować ucieczkę. Może zrobią ze mnie bohatera. Zrehabilitują. Dostanę 
jakąś posadkę w dowództwie SOG i będę mógł doczekać, aż Wujek Ho przegoni nas 
z Wietnamu lub też znudzi mi się to wszystko. Nie będzie żadnej tajnej akcji 
bez mojej wiedzy, a kto wie, czy nie byłoby to dla ciebie bardziej cenne od 
pieniędzy.
Zasłona zerknął na Juda i ponownie utkwił spojrzenie w ognisku. Jud grzebał 
pałeczkami w misce, jadł niewiele.
— Obleśny z ciebie szpieg — powiedział Lisson.
— Innych tu nie znajdziesz.
— Dlaczego, do cholery, mielibyśmy ci uwierzyć?
Jud powoli obrócił pałeczki w ręku. Mocno docisnął ich grubsze końce do 
wewnętrznej części dłoni. Zwykłe pałeczki do ryżu wystawały między palcami z 
zaciśniętej pięści.
Peter Zasłona, drugi jeniec, jego zastępca podczas akcji, kolega z wojska, 
odstawił pustą miseczkę na ziemię.
Jud wbił pałeczki w oczy Zasłony.
Tamten skoczył na nogi. Z twarzy sterczały mu pałeczki. Krew trysnęła na 
Rozciętą Gębę. Wrzask zamarł w gardle Zasłony; runął w ognisko, wstrząsany 
konwulsjami...
Martwy.
— Nie! — krzyknął Lisson.
Jud rzucił się twarzą na ziemię i zakrył głowę rękoma.
Wrzasnął Sowiooki.
Rozbrzmiały powtarzane okrzyki partyzantów; ktoś w osłupieniu puścił serię z 
automatu. W górę strzeliły fontanny piachu.
Lisson skoczył na Juda i zaczął okładać pięściami ramiona osłaniające głowę.
— Przeklęty! Coś ty narobił! Coś ty narobił!
Sowiooki odciągnął go. Żołnierze szarpnięciem poderwali Juda na nogi.
— Zabiłem swojego człowieka! — wrzasnął. — Teraz musicie mi uwierzyć!
— Ty pieprzony kretynie! — Lisson trzasnął Juda pięścią w twarz. — To nie był 
twój człowiek! On był nasz! Należał do nas, ciałem i duszą! Od pięciu 
cholernych lat, a ty, kutasie, go zabiłeś!
— Nie wiedziałem — wymamrotał Jud. Z rozciętej wargi ciekła mu krew.
— A jak myślisz, skąd wiedzieliśmy o waszym zrzucie? Skąd, do cholery, 
wiedzieliśmy o miejscu lądowania tamtych drużyn? Szyfry radiowe i... Był nasz, 
dobrze opłacony! Miał konto w Szwajcarii; w pieprzonej CIA, w pieprzonych 
Zielonych Beretach, w pieprzonym SOG gównoście wiedzieli. A ty zniszczyłeś to 
wszystko!
Jud splunął krwią.
— Teraz jestem wam bardziej potrzebny niż przedtem.
Lisson zaklął i wyciągnął nóż rzeźnicki.
Sowiooki chwycił go za rękę.
„A więc jednak znasz angielski" — pomyślał Jud.
Czarnoskóry amerykański renegat wyszarpnął ramię z uchwytu Sowiookiego. 
Nerwowym krokiem ruszył wokół obozowiska. Partyzanci usuwali mu się z drogi. 
Trącił czubkiem buta ciało Zasłony; kopnął po raz drugi. Uniósł trzymany 
oburącz nóż wysoko nad głowę i wbił go w trupa; padł na kolana, wykrzykując 
jakieś niezrozumiałe słowa oraz zdania i raz za razem dźgając sztychem martwe 
ciało. Wreszcie wyciągnął czerwone i mokre od krwi ostrze i skierował je w 
stronę Juda.
— Zabieramy cię ze sobą — powiedział. — Tak czy inaczej poznasz prawdę. My 
również. Lecz cokolwiek się stanie, ty należysz do mnie.
Wykrzyknął rozkaz. Rozcięta Gęba związał Judowi ręce na plecach, a koniec 
zaciśniętego na szyi sznura ponownie wręczył chłopakowi. Wietnamczyka również 
wepchnięto do kolumny. Lisson ruszył w głąb dżugli, wszyscy poszli za nim.
Zostawili ciało Zasłony tam, gdzie padł.
Wkrótce wyszli na trawiasty płaskowyż poprzecinany wąskimi pasmami lasu. Po 
godzinie Jud zaczai wrzeszczeć. Chłopak szarpał za sznur, ciągnął go, ale Jud 
cały czas wołał Lissona. Kolumna zatrzymała się w otwartym polu. Sowiooki i 
Lisson podeszli do Juda.
— Za mocno zdzieliłeś mnie po nerach — rzekł. — Nie mogę sikać, już mi się 
kręci w głowie. W tym stanie na pewno nie dojdę daleko.
125
— Szczyj w gacie — rzucił mu Lisson.
— Gdybym tylko mógł. Po każdej walce mam takie bolesne parcie.
Sowiooki zadał Lissonowi pytanie. Uzyskał odpowiedź. Wzruszył ramionami. 
Lisson wydał polecenia. Chłopak wyciągnął Juda z kolumny, lecz Sowiooki 
powstrzymał go i przywołał weterana — Rozciętą Gębę. Wcisnął mu w garść 
zapętlony na szyi Juda sznur i udzielił kilku wskazówek.
— Pamiętaj, jesteś nikim pośród tej dzikiej głuszy — Lisson przypomniał 
Judowi. — Jak zrobisz coś głupiego, pożałujesz, że cię do tej pory nie 
zabiłem.
Rozejrzał się na wszystkie strony, popatrzył na zegarek i na niebo. Nie było 
widać żadnych samolotów. Na razie. Rozkazał żołnierzom iść dalej.
Rozcięta Gęba pognał Juda w stronę skupiska drzew, gdzie rozpiął mu spodnie od 
munduru; opadły na ziemię. Następnie założył bagnet na rosyjski karabin. 
Ostrożnie wsunął ostrze w nogawkę slipów. Krzyknął, szarpnął — i rozciął 
spodenki Juda. Zsunęły się z bagnetu, Rozcięta Gęba odszedł, śmiejąc się w 
głos.
— A może byś mi rozwiązał ręce? — zapytał Jud i pochylił się tak, by tamten 
zrozumiał, o co mu chodzi.
Ale Rozcięta Gęba tylko wskazał bagnetem jego nagie krocze.
Przez dziesięć minut Jud przestępował z nogi na nogę. Rozcięta Gęba siedział 
na zwalonym pniu i palił papierosa. Karabin z bagnetem położył na kolanach. W 
końcu Jud się wysikał. Lecz dopiero wtedy, gdy oswobodził stopy, gdy uwolnił 
nogi z nogawek leżących na ziemi spodni.
— W porządku! — krzyknął w stronę Rozciętej Gęby.
Partyzant zgasił papierosa. Popatrzył bykiem na rozebranego od połowy jeńca. 
Położył karabin na ziemi i schylił się, żeby podciągnąć Judowi spodnie.
Ten kopnął go w szczękę. Rozcięta Gęba jęknął ciężko. Drugi kopniak trafił go 
w brzuch, zginając we dwoje. Cios stopą z półobrotu dosięgnął skroni. 
Mężczyzna runął na ziemię. Jud jeszcze całym ciężarem stanął mu na tchawicy.
„Czas! — błagał w myślach. — Dajcie mi trochę czasu, żebym was wykończył. 
Dwudziestu trzech żołnierzy, Lissona, przewodnika; trochę czasu, bym mógł was 
zaskoczyć!"
Trzy minuty na to, żeby zaklinować gdzieś karabin i wykorzystać ostrze bagnetu 
do przecięcia sznura krępującego nadgarstki.
Dziewięćdziesiąt sekund na przebranie się w mundur ściągnięty z trupa. 
Wyrzucił pomięte fotografie kobiety i dzieci, listy, koc,
126
zapasowe skarpety. Pięć granatów, sześć magazynków do automatu. Pełna 
manierka, woreczek z ryżem, jakieś suszone owoce, wodoszczelne pudełko 
zapałek. Przerzucił przez ramię chlebak Rozciętej Gęby, ściągnął kaburę ze 
swoim pistolecikiem z szyi zabitego i zacisnął ją sobie na lewym 
przedramieniu.
Sowiooki trzymał nadajnik szyfrujący Zasłony; Lisson nosił jego aparat.
Między drzewa wkroczyli trzej żołnierze rozmawiający po la-otańsku.
Jud rzucił się na ziemię, sięgnął po automat, podniósł się do klęczek i posłał 
w ich kierunku pół magazynka pocisków.
Biegł już, nim tamci zwalili się z nóg; porwał dodatkowy AK-47 i garść 
magazynków zza pasów okrwawionych ciał.
Patrol był na zachód od niego; pobiegł na wschód. Lisson pewnie zatrzymał 
kolumnę, kiedy wysłał tych trzech ludzi; musiał usłyszeć strzały. Dzieliło ich 
nie więcej jak dwadzieścia minut marszu.
Teraz musieli już biec w tę stronę.
Jud przeskakiwał od jednego zagajnika do drugiego, nurkował w parowach, 
pokonywał leje po bombach.
Po prawej strzeliły w górę fontanny piachu; zaterkotał karabin. Rzucił się 
desperacko przez krawędź parowu, padł na ziemię i potoczył w dół.
Rozstawiona w wachlarz tyraliera biegnących mężczyzn; czterysta metrów.
Puścił serię, mając nadzieję, że to ich przyhamuje i nauczy ostrożności. 
Wdrapał się po zboczu. Pognał dalej.
Ale zwichnął nogę w kostce. Otrzymane wcześniej razy i ból promieniujący z 
nogi osłabiły go znacznie. Płuca paliły żarem, czuł pulsowanie w głowie. Z 
każdym krokiem partyzanci zbliżali się do niego.
Zaczęli strzelać krótkimi seriami — pociski ryły zarośla po obu stronach. 
Musiał biec zakosami, robić uniki. Tamci pędzili po prostej, nie tracili tyle 
energii; zaciskali kordon.
Kilka pocisków trafiło w głaz z lewej. Rykoszet zranił mu nogę; nie 
zatrzymywał się jednak. Strzelali nisko: Lisson chciał go dostać żywcem.
— Zginiesz, żołnierzyku! — wrzasnął któryś z Azjatów dwieście metrów za jego 
plecami. Czyżby Sowiooki? — Zginiesz, żołnierzyku!
Przed nim, na przestrzeni ponad kilometra, otwierały się pola uprawne; odkryty 
teren. Lisson cieszył się opinią strzelca wyborowego.
Jud pędził ze wszystkich sił, dopóki tamci nie wybiegli spomiędzy
127
drzew. Stanął, odwrócił się i szerokim łukiem posłał serię z automatu 
Rozciętej Gęby w stronę ścigających go mężczyzn. Partyzanci padli na ziemię. 
Jud załadował nowy magazynek i opróżnił go; miał czas na złapanie oddechu, 
podczas gdy tamci wciskali twarze w piach. Zdawało mu się, że dwóch trafił. 
Ponownie zmienił magazynek i strzelił w kierunku uniesionej głowy — automat 
się zablokował. Odrzucił go i pognał dalej.
— Stuart! — ryknął Lisson. — Jesteś już mój, Stuart!
„Znasz moje nazwisko — pomyślał Jud. — A może domyśliłeś się także prawdy?"
Po błękitnym niebie sunęły ku niemu srebrzyste punkciki.
Ryk nad głową przybierał na sile.
Dwa samoloty zmierzały ku zachodniej części Laosu, zostawiając za sobą 
kilometr nad ziemią białe linie smug kondensacyjnych.
„Jestem tutaj!" — Jud chciał krzyknąć do amerykańskich lotników. Żołnierze 
Pathet Lao znowu pędzili w jego kierunku; poszarpana tyraliera pościgu 
znajdowała się już nie więcej niż sto metrów za nim.
Samoloty zawróciły nad horyzontem. Srebrne punkciki rosły w oczach, 
przybliżały się ponownie. Nadlatywały, by rozprawić się z partyzantami, 
których lotnicy musieli dostrzec na Równinie Dzbanów.
Od leja po bombie dzieliło Juda dwadzieścia metrów. Dziesięć. Wyciągał nogi, 
dobywał resztek sił, wreszcie rzucił się szczupakiem.
Po dwa błyszczące pojemniki oderwały się spod każdego samolotu. Na tle 
błękitnego nieba z wizgiem poleciały ku ziemi.
Napalm.
Huk. Pomarańczowy żar płonącej, zagęszczonej benzyny przewalił się nad lejem, 
w którym leżał zagrzebany Jud. Bombowce ryknęły ze zwiększoną mocą, kierując 
się ku bazie. Za sobą Jud usłyszał trzask płomieni, kanonadę eksplodującej 
amunicji. Krzyki ludzi. W wyobraźni ujrzał szkła w metalowych oprawkach 
wtapiające się w ciało.
Podciągnął się i wyjrzał znad krawędzi leja.
Zobaczył zwartą ścianę pomarańczowych, ryczących płomieni.
— Jezu! — szepnął z respektem. — Jezu!
Na tle ściany ognia podniosły się z kurzu — z prochów zabitych — cztery czarne 
sylwetki i ruszyły w jego stronę.
Gorący podmuch rozwinął bandaż na głowie najwyższej postaci.
Lufa drugiego karabinu zabranego przez Juda była wbita głęboko w ziemię: 
zapchana, do niczego.
Cisnął w kierunku nadchodzących cieni dwa granaty. Kiedy tylko wybuchły, 
rzucił się biegiem w przeciwną stronę. Nie oglądał się za siebie.
128
Chwiejąc się i potykając dobrnął do następnego zagajnika. Drżały mu kolana, z 
nogi i ust ciekła krew. Stracił równowagę i padł na wygięty łukowato, 
wystający z ziemi korzeń.
„Nie zatrzymuj się. Nie zatrzymuj się".
Kiedy chciał się podeprzeć o korzeń, ręka ześlizgnęła mu się w głąb 
niewidocznej jamy. Błyskawicznie ściągnął z ramienia chlebak Rozciętej Gęby. 
Wetknął jeden z dwóch pozostałych granatów między plątaninę korzeni, do 
zawleczki przymocował pasek chlebaka i położył go na wierzchu zaimprowizowanej 
pułapki.
Ruszył chwiejnym krokiem w głąb lasu.
Nie zrobił nawet dwudziestu kroków, kiedy rozległa się głucha eksplozja. 
Człowiek wrzasnął. Jud obejrzał się i w tej samej chwili zawadził nogą o pień. 
Runął twarzą na ziemię. Jego ostatni granat potoczył się i zniknął gdzieś w 
gąszczu.
Usłyszał za sobą kroki.
Przetoczył się na plecy i przywarł do zwalonego pnia.
Spomiędzy drzew wyszedł Lisson. Całą koszulę miał mokrą. Wargi pokrywała 
piana. Oddychał ciężko. W jego oczach gorzały płomienie napalmu.
Za nim wynurzył się chłopak, który przedtem ciągnął Juda na sznurze. Ledwie 
trzymał się na nogach.
Jud wyciągnął z kabury na przedramieniu pistolecik. Wetknął lufę w swoje 
rozwarte szeroko usta.
— Nie! — wrzasnął Lisson. Rzucił się do przodu, wyciągając rękę po broń.
Jud chwycił go za nadgarstek drugą ręką, pociągnął do siebie i jednym ruchem 
przytknął lufę pistoletu do twarzy Lissona. Pociągnął za spust.
Cichy trzask. Na ciemnej skórze, poniżej kości policzkowej wykwitła czerwona 
plama.
Lisson zwalił się na Juda i z głośnym westchnieniem wyzionął ducha.
Jud przetoczył się na bok. Chłopak z Pathet Lao stał trzy metry od niego. Lufa 
jego automatu była skierowana ku ziemi. Jud wymierzył w niego pistolecik z 
ostatnim skażonym pociskiem.
Opuścił jednak rękę.
Chłopak zamrugał szybko, odwrócił się i zniknął między drzewami.
Jud wyciągnął z woreczka zawieszonego pod koszulą Lissona swój nadajnik. W 
dziewięć miesięcy po przejściu na drugą stronę renegat wciąż nosił na szyi 
znaczki armii amerykańskiej. Jud wrzucił je do woreczka, który umocował sobie 
przy pasie. Zabrał rzeczy Lissona i wyszedł z zagajnika.
9 — Rzeka ciemności	12.7
Ze spalonego napalmem pola strzelał w niebo słup czarnego dymu.	i W 
odległości dwóch kilometrów wznosił się garb wzgórza, stwarzają-            i 
cego możliwość znalezienia kryjówki przed kolejnymi nalotami Amerykanów.                                                                                                             
[
Ruszył w tamtą stronę, modląc się w duchu, by żaden z pilotów	\ nie 
dostrzegł na równinie jego czarnego munduru i aby żaden inny j_ oddział Pathet 
Lao nie walczył dziś o swą rewolucję w tej okolicy. j Wdrapał się na zbocze i 
znalazł schronienie między dwoma wielkimi s. głazami. Gdy przestały mu drżeć 
dłonie i opanował nieco ból przenikający całe ciało, wystukał na klawiaturze 
nadajnika zakodowaną ». hasłami wiadomość. ' l
„Dział Wodny": szyfrowa nazwa operacji.	t
„Zły": pseudonim Juda, znany jedynie trzem ludziom, którzy	< zaplanowali tę 
misję: Artowi, kapitanowi Zielonych Beretów z dowodź-           f-twa SOG przy 
Zarządzie Pomocnej Grupy Wojsk w Da Nang;           | przypominającemu ducha 
agentowi CIA z Yientiane, stolicy Laosu, którego faktycznego statusu nie znał 
nikt spośród pięciuset innych oficerów CIA, z dumą prowadzących sekretną wojnę 
Agencji; oraz           * wysokiemu oficerowi armii, którego stopnia, nazwiska 
i specjalności           ! nie zdradzono nawet Judowi.                                                                            
i
„Powódź": krach misji. Próba przejęcia szefa Politbiura nieudana.
„Rekin": Zasłona rozpoznany jako zdrajca. Zlikwidowany.	r
„Barracuda": Lisson. Odnaleziony. Zlikwidowany.	i
„Biały Wieloryb": przewodnik wietnamski. Prawdopodobnie mar-	i twy. 
Błękitny Wieloryb wyrażał nadzieję, że Judowi uda się wyciągnąć [ go z tego 
żywego.
W Da Nang, cztery dni po odebraniu radiowej wiadomości od Juda, ktoś poderżnął 
gardło odwiedzanej często przez Zasłonę prostytutce. .
Na końcu przekazu Jud umieścił na tyle dokładne współrzędne wzgórza, na ile 
mógł je odtworzyć w pamięci. Chciał jeszcze prosić o jak najszybsze zabranie 
go stąd, ale nie zdobył się na to. Wcisnął guzik wysłania wiadomości. 
Mikrosekundowy impuls radiowy poleciał w kierunku satelity, został przekazany 
do kwatery CIA w Langley, a stamtąd przesłany łączami telefonicznymi do 
dowództwa SOG przy Zarządzie Pomocnej Grupy Wojsk w Da Nang i do centrali CIA 
w Yientiane. Jud spędził noc wciśnięty między głazy, trzęsąc się z głodu i 
zimna, a także z powodu nękających wspomnień; szlochał. Noga i wargi przestały 
krwawić, lecz był straszliwie obolały i słaby, niezwykle osłabiony.
Tuż po wschodzie słońca usłyszał helikoptery, trzy bojowe śmig-
130
łowcę zbliżały się do wzgórza. Dwa poczęły krążyć w powietrzu; zza otwartych 
drzwi wyglądały lufy kalibru 50 mm. Trzeci zaś opadał ku Równinie Dzbanów, 
niżej, niżej...
Jud pobiegł w jego kierunku. Miarowy terkot wirnika — raz usłyszany, był nie 
do zapomnienia, nie do pomylenia. Zesztywniały, zziębnięty i obolały: biegł...
Le
/ecz teraz był to silnik samochodu, a nie helikoptera.
Autostrada — znajdował się na autostradzie. Wśród pustyni. Biegł.
Potknął się. Kłuło go w boku, kolana i plecy przeszywał ból, czuł mdłości, 
sapał ciężko. Od kawiarni Nory dzieliło go jeszcze pięćset metrów. Uprzytomnił 
sobie, że musiał wcześniej zawrócić.
To nie helikopter. Warkot samochodu. Zbliżający się od tyłu, po lewej.
Minął go poobijany czarny buick z Carmen za kierownicą. Kobieta wytrzeszczyła 
oczy na zwariowanego gringo. Jud pomachał jej ręką, a w duchu błagał, żeby się 
zatrzymała.
Carmen dodała gazu, jakby chcąc mu udowodnić, że spieszy się do pracy.
„Do diabła z tobą" — pomyślał Jud. Zwolnił do marszu.
Przez pustą autostradę przemknął zając.
„Ile jeszcze? — przyszło mu na myśl. — Ile jeszcze czasu mi zostało?"
Nie zdołali go odnaleźć w ciągu czterech dni. A powinni przecież szukać. Może 
zresztą zgubili już trop?
„Gdybym tylko ja mógł wpaść na ich trop, gdybym mógł ich zobaczyć — pomyślał. 
— Może zdołałbym przekonać, żeby dali mi spokój".
Od budki telefonicznej między autostradą a kafejką Nory dzieliło go zaledwie 
kilkanaście kroków.
„Potrzebna mi czyjaś pomoc — stwierdził. — Kogoś z zewnątrz, kto mógłby 
sprawdzić mój trop. Kogoś, komu mógłbym zaufać. Kogoś z Los Angeles".
Dean.
Nie mieli kontaktu od lat. Ale czas nie liczył się dla Deana. Jud pomyślał, że 
to dobra robota do podsycenia dawnego ognia Deana.
Zatrzymał się i zaczerpnął kilka głębokich oddechów, po czym otworzył drzwi 
budki.


STARY WYGA


Następnego dnia po tym, jak Wes Chandler obiecał Beth przywieźć pamiątkę z 
Hollywood, Nick Kelley jadł lunch w barze hotelu ,,Madison".
— Zaskoczył mnie telefon od ciebie — powiedział jego towarzysz, 
pięćdziesięciosześcioletni mężczyzna z wydatną łysiną, mocno zbudowany, o 
twardym spojrzeniu. Mieszkał w skromnym domku w Wirginii z żoną i dwójką 
adoptowanych dzieci. Jego żona była fizykiem i pracowała w tej samej 
instytucji co on. Nick zamienił z nią parę słów przez telefon poprzedniego 
wieczora. — Ucieszył mnie, a jednocześnie zaskoczył.
— Jestem ci bardzo wdzięczny, że zgodziłeś się na to spotkanie, Sam — odparł 
Nick.
— Jeśli jesteś bardzo wdzięczny, to znaczy, że nie będzie to zwykłe 
towarzyskie spotkanie.
Poznali się ponad dziesięć lat temu, zaraz po tym, jak Sam mógł już zdradzić, 
że pracował w Centralnej Agencji Wywiadowczej.
— Przez wszystkie te lata, kiedy dla Petera Murphy'ego grzebałem się w 
sprawach wywiadu, ani razu nie poprosiłem cię o pomoc.
— Aha. — Odpowiedź Sama nie oznaczała nic, czekał na ciąg dalszy.
— Zacząłem właśnie zbierać nowy, specjalny materiał dla Petera. Czterech 
dobrze odżywionych mężczyzn w ciemnych garniturach przeszło obok ich stolika. 
Sam rzucił za nimi przelotne spojrzenie.
— Wróciłeś do tej cholernej kreciej roboty? — Sam pokręcił głową. — Chyba nie 
dla pieniędzy. Murphy nigdy nie śmierdział groszem. A twoje książki dobrze się 
sprzedają, miałeś ten serial w telewizji... Musieli cię namówić do powrotu.
132
— Mamy nową erę. Zawsze szczególnie interesowałem się wywiadem. Teraz, w epoce 
glasnosti, u schyłku zimnej wojny...
— To nasze zwycięstwo — zakomunikował Sam. — Wy, liberałowie, nie powinniście 
byli przez te lata krytykować zimnej wojny. Zaśmiali się.
— Nie ma się czym przejmować — rzekł Sam. — Jeśli wierzyć historii, możesz być 
pewien, że znajdzie się jakiś nowy wróg. — Uśmiechnął się. — Dlaczego nigdy 
przedtem nie dzwoniłeś do mnie?
— Nie chciałem, żebyś mnie skreślił jako przyjaciela. W każdym razie nie z 
powodu zbierania przeze mnie demaskatorskich materiałów.
— Jesteś wyjątkowym w tym mieście przypadkiem sentymentalizmu — odparł Sam. — 
A więc wróciłeś do Murphy'ego. I skontaktowałeś się ze mną. Zatem nie chodzi 
tu o zwykłe zbieranie materiałów.
— Sam nie wiem, o co tu chodzi.
— Pogodziłem się już z tym, że nie odbieram zwykłych, towarzyskich telefonów. 
Tak było i tak pozostało... W CIA pracuje jakieś siedem tysięcy osób. Ja nigdy 
nie byłem w kręgu wielkich spraw.
— Działałeś w Sekcji Operacji Tajnych od wojny wietnamskiej do początku lat 
osiemdziesiątych, Sam. Prowadziłeś odprawy ochroniarzy prezydenta. Teraz 
jesteś jednym z głównych doradców któregoś z tamtejszych kacyków.
— W twoich ustach zabrzmiało to strasznie... egzotycznie. Zupełnie jak: stary 
wyga. Zdaje się, że jestem ważniejszy, niż przypuszczałem. Ale w tej chwili 
wszystko sprowadza się do pytania, gdzie będę siedział podczas najbliższego 
spotkania.
— A propos, to chyba nie jest standardowa waszyngtońska rozgrywka?
Sam zaśmiał się.
— Czyżbyś rozpracowywał nowego dyrektora? Ralph Denton, człowiek, któremu 
czyjeś nieszczęście pomogło dostać się na szczyty. Większość twierdzi, że na 
to nie zasługiwał.
— A co ty sądzisz?
Były pracownik CIA wzruszył ramionami.
— Denton jest politykiem. Charakter tego zwierzęcia nie daje się jednoznacznie 
określić.
— W tym mieście wszyscy są politykami — stwierdził Nick.
— Owszem — przyznał Sam. — To prawda. Podszedł kelner. Sam zamówił łososia, 
zupę oraz lampkę białego wina. Nick poprosił o pierwszy zestaw polecany przez 
szefa kuchni.
— Co twoja żona myśli o powrocie do dziennikarstwa? — zapytał Sam. — Ma na 
imię Sylwia, prawda? I pracuje dla Kongresu?
133
Sam nie widział Sylwii na oczy.
— Podoba jej się moje pisarstwo.	,,
— Pisarstwo w ogóle czy tylko to, które trzyma cię z dala od spraw wywiadu?
Nick nie odpowiedział.
— Poznaliście się, kiedy próbowałeś wyciągnąć od niej informacje?	i
— Nigdy nie mówię o moich informatorach — odparł Nick, unikając natarczywych 
spojrzeń Sama. — Nikt się też nie dowie, że	*• rozmawiałeś ze mną.
— Z wyjątkiem tych trzydziestu osób w barze. Ale rozumiem, co	* masz na 
myśli. Jesteś uczciwym człowiekiem. I zapewne masz wspaniałą ; żonę, bez 
względu na to, jak się poznaliście. Wielu znajomych sądziło, Ł że nigdy się 
nie ożenisz. Byłeś takim niepozornym dzikusem.
— Ustatkowałem się prawie pięć lat temu. Nie tylko z jej powodu,	* chociaż 
nie uwierzyłaby w żadne banialuki. Poza tym ma tak gładką i skórę, że zawsze 
się do niej tęskni... — Nick westchnął. ,
— I doczekałeś się syna. — Sam uśmiechnął się. — Mam jeszcze	i kilku 
przyjaciół z Michigan. Utrzymujemy kontakty, pielęgnujemy tradycje. Czy twoja 
żona wie, czym się zajmujesz? — spytał.                          k
— Nie przyszliśmy tu po to, żeby rozmawiać o mnie i mojej żonie.	;
Nick powiedział Sylwii, żeby się nie martwiła. Wyjaśnił, że to	[ zwykły 
wybieg: przedstawi swojemu byłemu szefowi, Peterowi Mur- ! phy'emu, wyssaną z 
palca historyjkę tylko po to, by mieć wolną rękę ^ oraz zyskać dziennikarskie 
prawo do zadawania pytań. i
— Nie ma takich faktów, które koniecznie musiałbyś poznać — oznajmiła.	:
— Trzeba znaleźć kompromis. Dowiedzieć się, co zrobić w tej	[ sytuacji. j
— Nie ma jeszcze żadnej sytuacji — odparła. — Będzie dopiero	[ wtedy, 
kiedy zaczniesz swoje „zrobić" wcielać w życie! l
— A jednak jest coś, co muszę uczynić!	;
— Nie ma — stwierdziła z naciskiem. — Absolutnie niczego nie musisz!
Nie powiedział jej o telefonie do Deana.	j Kelner w „Madison" przyniósł zupę 
Sama.                                              i,
— Nawet gdybym chciał ci pomóc — rzekł przyjaciel, sięgając po łyżkę — 
prawdopodobnie bym nie mógł. Agencja funkcjonuje na	i zasadzie separatyzmu, 
wręcz hermetyzacji. Zespół A pracuje nad tym j samym co zespół B, lecz innymi 
metodami. Czasami jeden nawet nie [ wie o istnieniu drugiego. W ten sposób 
zapobiega się zakulisowym j rozgrywkom. [
134	}
— Czy mam rozumieć, że mi pomożesz? Sam pochylił się nad stołem.
— O co ci chodzi?
— Czy w ciągu ostatnich dwóch, trzech tygodni... czy wydarzyło się coś 
szczególnego albo niezwykłego?
— Na przykład?
— Gdybym wiedział, nie pytałbym ciebie. — Nick obejrzał się na boki. Żaden z 
pozostałych klientów nie zwracał na nich najmniejszej uwagi. — Może zdarzyło 
się coś, co wchodzi w zakres Operacji Tajnych. Coś związanego z narkotykami 
albo dywersją. Na terenie kraju.
— Ty pytasz, czy coś się wydarzyło?
— Coś nowego. Dajmy na to związanego z Kalifornią.
— Całe szczęście, że zawsze możesz wrócić do swojej prozy. — Sam pokręcił 
głową. — Strzelasz zupełnie w ciemno, mając nadzieję, że trafisz celu. 
Zupełnie, jakbyś strzelał ze straszaka.
— Czy możesz mi pomóc?
— Do tej pory nie pomagałem ci w dotarciu do faktów objętych tajemnicą. A może 
jesteś kolejnym nawiedzonym ignorantem, który uważa, że CIA szmugluje 
narkotyki?
— Nie, nigdy was o to nie podejrzewałem.
— Bo nigdy nie babraliśmy się w takim brudzie. To dość wygodny, ale parszywy 
sposób rządzenia, a my nie zajmujemy się wszawym rządzeniem. Nasze dzieci też 
mieszkają w tym kraju!
— Nikogo o nic nie oskarżam. Po prostu chciałbym wiedzieć, czy coś się 
wydarzyło.
— Ty nie szukasz materiału — mruknął Sam. Zamrugał oczami. — W coś ty się 
wpakował?
— Moje dziecko również żyje w tym kraju — odparł Nick.
— Masz kłopoty?
— Nie. I chciałbym, żeby tak pozostało. Kelner przyniósł im główne dania.
— Zatem chodzi tu o kogoś innego. — Sam zaczął obracać porcję łososia na 
talerzu.
— Dlaczego tak sądzisz?
— Powiedziałeś, że nie masz kłopotów. Nie pytasz o jakiś konkretny kraj czy o 
szczególną akcję. Nie chodzi ci o fakty... A zatem dotyczy to nie sprawy, 
tylko osoby. Jak mocno jesteś z nim związany?
— Z kim? — zapytał Nick.
— Z nim, kimkolwiek on jest.
— Myślałem, że to ja szukani odpowiedzi na parę pytań.
135
— Ty poprosiłeś mnie o spotkanie — stwierdził Sam. — Ja tylko próbuję 
wydedukować, jaki teraz jesteś.
— Starszy, bystrzejszy i mam coraz mniej czasu do stracenia.
— Chodziło mi o to. czym się zajmujesz — powiedział Sam.
— Normalną robotą dziennikarską.
— Oszczędź mi swojej bajeczki. — Sam wzruszył ramionami. — Nie mam pojęcia, 
czy będę mógł ci pomóc.
— Jesteś pewien, że sprawa zasadza się na tym, czy będziesz mógł?
— Posłuchaj — mruknął Sam. — Jak zdobędziesz coś więcej i będziesz chciał 
pogadać... Zadzwoń.
— A jeśli ty się czegoś dowiesz?
— Jeszcze nie wiem, czego miałbym się dowiadywać — stwierdził mężczyzna z CIA. 
— Wszystkie skandale ujrzały już światło dzienne.
Obaj w milczeniu, najszybciej jak umieli, dokończyli lunchu. Pożegnali się 
przed obrotowymi drzwiami hotelu. Sam popatrzył na plecy zmierzającego ku 
stacji metra Nicka. Portier sięgnął po znaczek parkingowy, leżący w otwartej, 
osłoniętej rękawicą dłoni mężczyzny.
— Czy może pan podstawić samochód pod wejście? — zapytał Sam. — Wrócę za 
minutę.
Przecisnął się z powrotem przez obrotowe drzwi do hotelu „Madi-son". Szatniarz 
skierował go ku zawieszonym na ścianie holu telefonom. Mimo że tylko jeden z 
trzech automatów był zajęty, Sam poczekał, aż tęga kobieta w futrzanej kurtce 
skończy besztać swego męża, odwiesi słuchawkę i podrepcze w kierunku sali 
restauracyjnej. Wrzucił ćwierćdolarówkę do szczeliny automatu.
— Emilia...? Skontaktuj się z biurem rzecznika prasowego. Powiedz, że 
chciałbym dostać formularz oświadczenia dla prasy... Wiem, ale chcę. żeby 
przysłali mi go jeszcze dziś... I zadzwoń do sekretarki generała Cochrana. 
Koniecznie muszę się z nim zobaczyć.
Odwiesił słuchawkę, wyszedł z powrotem na ulicę i postawił kołnierz płaszcza, 
by osłonić się od zimnego wiatru.


POCHODNIA


Z Wesem na pokładzie wylądował w Los Angeles przed południem. Włosy stewardesy 
— choć były odrobinę jaśniejsze i spryskane lakierem — przywodziły mu na myśl 
Beth. Wynajął samochód, zadzwonił do detektywa Rawlinsa. Umówili się w hotelu 
„Hollywood".
Ciepło i smog sprawiły, że zaczai się lepić od potu tuż po wyjściu z hali 
lotniska; trencz powędrował do walizki. Poprowadził wynajętego forda szerokimi 
ulicami na północ.
Za oknami przesuwały się kolejne dzielnice — klasyczne twory 
południowokalifornijskiej urbanistyki. Miarą tu były minuty, a nie kilometry. 
Wszystko sprawiało wrażenie tymczasowego, gotowego do przeprowadzki: budki z 
pączkami, skromne domki okolone zielonymi trawnikami, niemal wyludnione 
chodniki, miliony doskonale utrzymanych samochodów.
Zatrzymał się pod czerwonym światłem. Obok, na lewym pasie, zahamował 
błyszczący od pasty czarny mercedes z pozamykanymi oknami. Wewnątrz siedział 
tylko kierowca — kobieta o kruczoczarnych włosach, harmonijnym profilu, 
pomalowanych na krwisto wargach i tejże barwy paznokciach. Chirurdzy musieli 
się nieźle napracować nad kształtem jej nosa. Upudrowana twarz miała 
nienaturalnie osiągniętą barwę alabastru. Kobieta spojrzała na Wesa. Obrzuciła 
wzrokiem standardowy wóz z wypożyczalni. Szybko odwróciła głowę, czekając na 
zmianę świateł.
Dojechał do Bulwaru Zachodzącego Słońca. Skręcił w prawo. Tablice reklamujące 
filmy wznosiły się wysoko ponad wierzchołki palm. Minął siedem znajdujących 
się tuż obok siebie sklepów z gitarami. Wzdłuż szarej, ozdobionej stiukami 
ściany największego z nich wędrowała po chodniku energicznym krokiem ponętna 
blondyneczka.
137
Miała na sobie luźną, białą minispódniczkę, skrojoną jakby dla dziecka, i buty 
na wysokich szpilkach. Mogła mieć szesnaście lat albo równie dobrze 
trzydzieści sześć i być nieźle nadziana. Wiatr poderwał spódniczkę, 
odsłaniając biały elastyczny pas podtrzymujący białe wzorzyste pończochy.
„Ciekawe, czy Beth zakłada kiedykolwiek sukienki" — pomyślał.
Skręcił w lewo przy La Brea. Przyszły mu na myśl doły bitumiczne, które 
powinny gdzieś tu być. Oczyma wyobraźni ujrzał czarne jeziorka, po których 
pływały kości nieuważnych dinozaurów.
Z firmowego baru z hamburgerami wypadł z krzykiem potargany mężczyzna o 
spalonej słońcem skórze, w podartym brązowym podkoszulku, poplamionych 
zielonych spodniach i jednym bucie. Wes przyhamował, żeby go nie potrącić. 
Nikt więcej nie zwrócił na niego uwagi.
Dwa skrzyżowania dalej Chandler skręcił w Bulwar Hollywoodzki. Odnalazł hotel 
i wjechał na parking. Dwaj wychudzeni młodzieńcy w uniformach, z torbami na 
ramionach — długowłosi, pokryci tatuażami w stylu liczącym sobie niemal tyle 
samo lat, co oni sami — obserwowali, jak uruchamia parkometr. Odeszli 
niespiesznie chodnikiem, kiedy Wes popatrzył na nich.
Gdy był chłopcem, matka wielokrotnie opowiadała mu o swej wycieczce do 
Hollywood — centrum tego zwariowanego świata; o Chińskim Teatrze Graumanna z 
czerwono-zieloną fasadą, rzeźbionymi smokami i stromym dachem przypominającym 
pagodę, przed którym w płytach chodnika uwiecznione zostały nazwiska wielkich 
gwiazd.
Po drugiej stronie ulicy zobaczył wspominaną przez matkę budowlę.
Spojrzał pod nogi. Stał na płycie z wykutym nazwiskiem, którego nigdy nie 
słyszał. Przed frontonem teatru, wypluwając chmury spalin, zatrzymały się dwa 
autobusy: jeden z grupą błękitnowłosych amerykańskich matron ze swymi 
przygarbionymi małżonkami, drugi z gromadą nienagannie ubranych japońskich 
rodzin; wszyscy dzierżyli aparaty fotograficzne.	'
Do turystów podeszła szczebiocząca, obwieszona sto sześćdziesięcio-ma trzema 
metalowymi znaczkami przewodniczka. Niektórzy uwiecznili ją na zdjęciu, inni 
cofnęli się do autobusów.
Wes wszedł do hotelu.
Meksykański boy skłonił się przed nim. Dziarska brunetka w kasz-tanowym 
hotelowym uniformie i szarej spódniczce powitała go pięknym uśmiechem. Druga 
kobieta w takim samym stroju siedziała za kontuarem recepcji. Miała gładką, 
oliwkową cerę. Tłumaczyła coś skwaszonemu facetowi w trzyczęściowym 
garniturze.
138
Przy wejściu do restauracji stało dwóch mężczyzn. Jeden był 
pięćdziesięcioletnim Żydem o krótkich, siwych włosach i starannie 
przystrzyżonej brodzie. Miał na nosie grube szkła, ubrany był w ciepły sweter. 
Towarzyszył mu tęgi Murzyn w garniturze i ciężkich, czarnych butach. Trzymał w 
ręku notatnik. Brodacz pożegnał się i szybkim krokiem przeszedł obok Wesa, 
obrzucając go przelotnym spojrzeniem.
Wes i czarnoskóry zmierzyli się wzrokiem.
— Szukam pana Rawlinsa — zagadnął Wes.
— Detektyw Rawlins — odparł Murzyn.
— Wes Chandler — przedstawił się, wyciągając rękę. Tamten uścisnął ją 
energicznie.
— Czy ma pan jakiś dokument poza prawem jazdy, który mógłbym obejrzeć?
Wes wyciągnął obciągniętą folią legitymację Służby Wywiadowczej Marynarki i 
podetknął ją gliniarzowi pod nos.
— To nie jest instytucja federalna — mruknął tamten i pokazał Wesowi swoją 
odznakę.
— Jestem prawnikiem.
— Więc dlaczego nie pracuje pan w Atlantic City, doglądając spraw grubych ryb 
i jeżdżąc BMW?
— Doszedłem do wniosku, że znajomość prawa pomoże mi zrozumieć bieg wydarzeń, 
ustawi mnie na innej pozycji.
— Jeśli chce pan zobaczyć, jak się sprawy mają, to proszę wziąć odpowiednie 
dokumenty, odpowiednią spluwę i pojeździć ze mną. — Skinął głową w kierunku 
wyjścia z hotelu. — Wie pan, z kim rozmawiałem? To sympatyczny gość. Pracuje w 
telewizji, ale nie jest nikim ważnym. Kilka dni temu jego żona przyjechała do 
niego do pracy. Sprytna babka. Podobno dzwonił do niej, choć on tego nie 
pamięta. Zaparkowała przed wejściem. Wbiegła do środka, spotkała się z jakimś 
aktorzyną, który ma więcej kompleksów niż umiejętności, pocieszyła go po 
macoszemu, a kiedy wychodziła, ujrzała, jak pewien elegancik załatwia portiera 
trzema strzałami z czterdziestkipiątki. Mając tylko maturę nie mógłby pan 
zrozumieć tego biegu wydarzeń, co?
— O co chodziło?
— Z tej samej broni załatwiono w śródmieściu chłopaka. — Rawlins wzruszył 
ramionami. — Filipiński rock and roli. Jadł pan lunch?
— Przekąsiłem w samolocie. Ja funduję.
— To ja chętnie zjem — odparł Rawlins. — Możemy pójść do
139
tańszego lokalu, ale tam będzie kłopot ze znalezieniem ustronnego miejsca.
Wes ruchem głowy wskazał portiera stojącego przy drzwiach sali restauracyjnej, 
do której prowadził puszysty dywan. Rawlins ruszył przodem.
— Nie ma pan nic przeciwko temu, byśmy usiedli w części dla palących?
— Kiedyś bym miał. — Wes uśmiechnął się. — Lecz teraz proszę bardzo.
Wybrali stolik w samym końcu sali. Tylko połowa miejsc była zajęta. 
Błyskawicznie zjawił się kelner w białym stroju.	j
— Pije pan na służbie? — zapytał Rawlins.	f
— Nie.	l
— Ja również. — Podniósł wzrok na oczekującego kelnera. —	j Wódka z lodem. l
Wes zamówił kawę. Rawlins wytrząsnął z paczki papierosa, oderwał	i filtr i 
wrzucił go do popielniczki. Zapalił. l
— To z powodu mojej żony — rzekł, ruchem głowy wskazując	i filtr — żeby 
myślała, że zacząłem dbać o siebie. Pod gwoździe do [ trumny nie trzeba 
podkładek. j
Obok ich stolika przeszła Chinka w świetnie skrojonej sukni,	[ wartej co 
najmniej tygodniówkę Wesa. Na ramiona spadały jej włosy barwy hebanu. Obaj 
mężczyźni odprowadzili wzrokiem jej drobne, kołyszące się biodra. Kiedy Wes 
odwrócił głowę, napotkał utkwione w nim spojrzenie Rawlinsa.
— Trudno się do tego przyzwyczaić w Los Angeles. Jest ich tu mnóstwo. Pan jest 
żonaty? Ma pan dzieci?
— Nie dopisało mi szczęście.
— Tu także niełatwo znaleźć sobie żonę. — Policjant zdusił papierosa i upił 
trochę wódki. — Cóż zatem sprawiło, że taki przeciętny gliniarz jak ja, który 
trzyma NZZ w chłodni, musi rozmawiać z kimś z urzędów federalnych?
— Tego nie mogę zdradzić.
— Nie cierpię tych cholernych tajemnic. Wrócił kelner i przyjął od nich 
zamówienia.
— Służba Wywiadowcza Marynarki, zgadza się? — mruknął Rawlins, kiedy kelner 
odszedł.
— Tak.
— Zatem musiał pan skończyć którąś akademię.
— Jestem z piechoty morskiej.
140
— Aha. Z tych, co to nie zaprzątają sobie głowy duperelami. A teraz wędruje 
pan tropem tego byłego marynarza, Hopkinsa.
— Czy cokolwiek się zmieniło?
— Nie, nadal jest martwy.
— Proszę się nie zgrywać. Rawlins westchnął.
— Nikt się nie zgłosił z prośbą o wydanie zwłok. Policja w San Francisco nie 
została powiadomiona o jego zaginięciu, a ponieważ mieszkanie stoi puste, 
sprawę zawieszono. Koroner twierdzi, że to mógł być wypadek albo ktoś zepchnął 
go ze schodów na tyłach baru. Będą trzymali ciało w chłodni przez miesiąc, a 
gdy nikt się nie zgłosi i władze nie wyrażą sprzeciwu, powędruje do 
najtańszego dołka na miejskim cmentarzu.
— Tylko tyle?
— Hopkins jest typowym przykładem nie wyjaśnionych okoliczności i braku 
motywów.
— A co z waszym śledztwem?
— Sądzę, że z interesujących spraw w tym dochodzeniu pozostała jedynie pańska 
osoba — odparł Rawlins wyważonym, obojętnym tonem.
— Nie umiałbym nic dodać do tego, co pan już wie — stwierdził Wes.
— Ale mógłby pan nieco zmniejszyć liczbę tych nie wyjaśnionych okoliczności.
Kelner przyniósł im dania.
— Ja tylko chcę się upewnić, że wszystko jest w porządku — powiedział Wes.
— W jakim porządku?
Kiedy Wes nie odpowiedział, Rawlins zaklął pod nosem. Obaj jednak wiedzieli, 
że miało to jedynie służyć zachowaniu pozorów.
Od strony sąsiedniego stolika doleciał gardłowy kobiecy śmiech — znacznie 
bardziej stonowany od chichotu Beth. Szczupła kobieta z długim nosem i 
kręconymi ciemnoblond włosami, ubrana w szytą na miarę marynarkę i sięgającą 
do pół uda skórzaną minispódniczkę, próbowała widocznie przekonać 
towarzyszących jej trzech filmowców co do atrakcyjności swej postaci.
— Ma pan jakieś sugestie? — zapytał Wes.
— Może pan podjechać do „Oazy" i porozmawiać z barmanem. Ma na imię Leo. To on 
znalazł zwłoki, ale niewiele umiał powiedzieć o tym człowieku.
— Czy był tam jeszcze ktoś owej nocy?
141
— Na przykład?
— Nie myślałem o nikim szczególnym.
— O ile nam wiadomo, nie było tam nikogo szczególnego.
Rawlins wyjaśnił Wesowi, jak dojechać do „Oazy", zaproponował też hotel, w 
którym mógłby się zatrzymać. Zgodził się ponadto dostarczyć mu raport z 
oględzin zwłok.
— Proszę spróbować trochę przycisnąć Lea, może nawet go przekupić. Ja nie 
miałem ani czasu, ani motywacji, żeby przesłuchać go drugi raz.
— Dzięki.
Wes zapłacił kelnerowi, schował rachunek, po czym wstał i spojrzał z góry na 
detektywa. Polubił go.
— Istnieje pewne ryzyko — rzekł. — Czy mogę liczyć na pańską pomoc?
— Wszyscy nieustannie podejmujemy ryzyko — odparł gliniarz z uśmiechem.
es zadzwonił do Waszyngtonu, do detektywa Jacka Bernsa, z tego samego 
automatu, z którego według CIA telefonował Jud.	j-
— Obiecał pan, że będę mógł korzystać z pańskich usług — powiedział.
— Obiecywałem szeroką gamę usług.
— Chciałbym wiedzieć, dokąd dzwoniono z pewnego automatu telefonicznego w Los 
Angeles. Pod jaki numer i kto jest jego właścicielem.
— Chciałby pan wiedzieć? Przebiegli prawnicy! — Berns zachichotał. — Z 
rozmowami miejscowymi to nie wchodzi w grę. Natomiast w przypadku 
międzymiastowych... da się zrobić.
— Jak szybko?
— To kwestia znalezienia odpowiedniego momentu. Trwa cykl obliczania 
należności miesięcznych i gdyby teraz ktoś zaczął się włamywać do komputera, 
mógłby uruchomić program alarmowy, a wówczas zwrócono by się do nas z 
pytaniami, których ani pan, ani ja wolelibyśmy nie słyszeć.
— Nie chcę wzbudzać niczyich podejrzeń — odparł Wes. — Kiedy można by wydobyć 
potrzebne mi informacje?
— Na pewno potrwa to kilka dni. O ile zleci mi pan tę robotę.
— Zlecam tę robotę, ale nie mam zamiaru czekać w nieskończoność.
Wes podyktował numer automatu telefonicznego oraz daty dni
142
poprzedzającego i następnego po nocy, kiedy Jud dzwonił do Waszyngtonu.
— Jest pan w Los Angeles? Jak mam pana znaleźć?
— Proszę nie szukać. — Odwiesił słuchawkę. Znajdował się na ruchliwej ulicy, 
jednej z ważniejszych arterii komunikacyjnych. „Dlaczego dzwonił stąd? — 
pomyślał. — Dlaczego wybrał właśnie ten automat?"
aedy Wes otworzył drzwi „Oazy", ujrzał Lea siedzącego za barem i czyszczącego 
szkło. Zatrzymał się na chwilę w wejściu, jakby specjalnie chciał 
zademonstrować barmanowi swą ciemną sylwetkę na tle czerwonego blasku 
zachodzącego słońca.
Kilku pijaczków, siedzących gdzieniegdzie we wnętrzu słabo oświetlonego 
lokalu, nie zwróciło na przybysza najmniejszej uwagi. Leo obrzucił spojrzeniem 
garnitur oraz krawat i domyślił się prawdy.
— Jesteś nowy?! — zawołał, jakby zwracał się do zwykłego gliniarza.
— Nie, taki sam jak zawsze — odparł Wes, opierając się o kontuar. Machnął 
swoją czarną legitymacją, nie otwierając jej, po czym schował ją do portfela i 
przywołał Lea do siebie.
— Proszę mi wybaczyć, że nie podszedłem od razu — mruknął barman. W jego 
oddechu czuć było przyprawy do pizzy. — Minęło już kilkanaście lat od czasu, 
kiedy grałem w futbol, ale kontuzja kolana wciąż daje znać o sobie.
— Niech mi pan opowie o tym martwym facecie.
— Powiedziałem już wszystko. Wyszedł tymi drzwiami, potem znalazłem trupa. Nie 
mam pojęcia, jak to się stało. Nie znałem go. Nic więcej nie wiem.
— Gdybyś nic nie wiedział, nie byłoby mnie tutaj.
— Nie chcę mieć żadnych kłopotów. Prowadzę porządny lokal.
— Gówno prawda. — Natura prawnika kazała Wesowi wstrzymać oddech, Leo jednak 
nie zwrócił uwagi na tę arogancję. — Nie mam zamiaru rozrabiać, ale nie 
przyszedłem też, by ci opowiadać, jaki to fajny z ciebie gość. Tylko od ciebie 
zależy, którą z tych możliwości wybiorę.
— Co chciałby pan wiedzieć?
— Opowiedz, co się wydarzyło. Ze szczegółami, nie tylko to, co zeznałeś już 
glinom.
— No więc on pomógł mi sprzątnąć gówno.
— Jakie gówno?
143
— Wywlec stąd jednego pijaczka, tam, do korralu. To nie ma nic wspólnego ze 
sprawą, więc nie mówiłem o tym.
— I co z tym pijaczkiem?
— Wytrzeźwiał. — W oczach Lea pojawił się błysk zrozumienia. — A, chodzi o 
tego zabitego. Wyszedł później, żeby się przekonać, jak miewa się tamten.
— I co odkrył?
— Niewłaściwy sposób schodzenia ze schodów.
— A tamten drugi?
Nawet Leo zaczynał już rozumieć.
— Tamten wrócił po jakimś czasie i wyszedł frontowymi drzwiami.
Wes zdawał sobie sprawę, że taka identyfikacja nie miałaby żadnego znaczenia 
przed sądem, ale chwilowo nie dbał o to. Pokazał barmanowi zrobioną potajemnie 
przez Jacka Bernsa fotografię Juda.
— Tak. To ten facet, którego wywlekaliśmy.
— Znasz go? Mieszka gdzieś w okolicy?
Leo powolutku zaczynał się orientować, do czego prowadzi ta rozmowa.
— Ten facet na zdjęciu...? Gdybym zeznawał na jego temat policjantom z 
kryminalnej, to pewnie tak, jakbym podpisał wyrok śmierci na siebie.
— Dlatego wolałeś zataić pewne fakty w zeznaniach i utrudnić prowadzenie 
śledztwa?
Barman zmarszczył brwi. Wes położył na kontuarze banknot dwudziestodolarowy.
— Ten gość nie pokazał się już więcej — mruknął Leo, zezując na pieniądze. — 
Wydaje mi się, że mieszka w nędznym hoteliku niedaleko stąd, o nazwie 
„Zanzibar".
— To dość skąpe informacje za tę sumę. Barman wydął wargi.
— Może ma na imię Bili — odparł. Wes pokręcił głową i wskazał banknot.
— Kup sobie jakiś podręcznik do nauki kłamstwa — rzekł.
ak myślałem, że będziecie się o niego wypytywać — powiedział pryszczaty 
mężczyzna w recepcji hoteliku „Zanzibar".  Śmierdział	i fiołkowymi perfumami.  
W jednej  ręce trzymał cienką cygaretkę,            T w drugiej miętosił 
zdjęcie, które położył przed nim Wes. — Tak myślałem.
— On tu mieszka? — zapytał Wes.
144	[
l
Poprzez woń dymu z podłego tytoniu przebijał smród kurzu i pleśni.
— Nie. Minęło już kilka tygodni od czasu, gdy zapłacił po raz ostatni. 
Opróżniliśmy jego pokój.
— Na jakiej podstawie sądził pan, że ktoś się będzie o niego wypytywał?
— A co? Nie jestem głupi. Ten facet to włamywacz, no nie?
— Dlaczego uważa go pan za włamywacza?
— To dzikus, który mógłby panu odgryźć ucho. Nie wiem, na ile jest ważny i jak 
dużo wie, ale grał rolę kogoś innego, niż jest w rzeczywistości. I proszę mi 
nie mówić, że się pomyliłem. Nie sądzę, żeby uczciwie pracował. To fakt: żeby 
wrócił wieczorem nie wiem jak nabuzowany, rano zwlekał się z łóżka i jeździł 
dokądś autobusem. Nie wydaje mi się jednak, by pracował. Któregoś dnia pokazał 
mi swoją torbę z narzędziami. Znam się trochę na wytrychach. Stwierdził, że 
jest najważniejszym ślusarzem w kraju. Powiedziałem: „Tak, jasne", ale 
pomyślałem co innego. — Recepcjonista wypuścił kłąb dymu. — Chodząca i 
tykająca bomba z opóźnionym zapłonem, to sobie pomyślałem. — Uśmiechnął się. — 
Jud, prawda? Jud... Seward?
— Mniej więcej — odparł Wes.
— Teraz pewnie przeczytam o nim w gazetach?
— Wątpię. Powiedział pan, że opróżniliście jego pokój.
— Kiedy nie uiścił kolejnej zapłaty, zebraliśmy jego rzeczy i daliśmy ten 
pokój bardziej odpowiedzialnym lokatorom.
W pokryciu stojącej w holu sofy świeciły dziury, wyłaziły na wierzch sprężyny. 
Na ścianie wisiał poobijany automat telefoniczny. Z klatki schodowej docierały 
stłumione krzyki wrzeszczącej na siebie nawzajem pary.
— Co się stało z jego rzeczami?
— Trzymamy je w schowku. Jesteśmy uczciwą firmą i mamy obowiązek przechowywać 
zostawione rzeczy przez miesiąc. Uważa pan, że to w porządku?
— Nie mam zdania. Chciałbym zobaczyć, co on zostawił w pokoju.
— A ja chciałbym jeszcze raz zobaczyć tę legitymację, którą mi pan machnął 
przed nosem — odparł recepcjonista.
Gdy Wes podał mu legitymację, wystawał z niej banknot dwu-dziestodolarowy. 
Mężczyzna wyciągnął go, obejrzał uważnie, po czym zwrócił legitymację nie 
otwarłszy jej nawet.
— Ładne zdjęcie — mruknął, pokazując wyprostowany kciuk. Pokoik na zapleczu 
był zawalony pudłami, walizkami, stertami ciuchów i starych papierzysk. 
Recepcjonista zdjął z półki pudełko po
10 — Rzeka ciemności	145
butach, postawił je na zakurzonym stoliku, wskazał dwie nie zamknięte walizki 
i zostawił Wesa samego.
W pudełku były wyłącznie przybory toaletowe.
Dwie poobijane aluminiowe walizki musiały kiedyś sporo kosztować. Zawierały 
najróżniejsze ubrania: od znoszonych, ale niegdyś zapewne dość eleganckich, do 
znoszonych, które pewnie od nowości sprawiały wrażenie nieświeżych. Wes 
doszedł do wniosku, że nawet jeśli Jud zostawił coś wartościowego w pokoju, 
recepcjonista już dawno musiał się tym zająć.
Znalazł komplet kluczyków z emblematem mercedesa. Wrzucił je z powrotem.
Z kieszonki błękitnej hawajskiej koszuli z postrzępionymi rękawami wyciągnął 
dwa pogniecione, wyblakłe zdjęcia z polaroida.
Pierwsze przedstawiało Juda siedzącego w towarzystwie innego mężczyzny na 
kanapie z czerwonym obiciem i uśmiechającego się do obiektywu. Jego sąsiad 
sprawiał wrażenie zdenerwowanego. Obaj byli mniej więcej w tym samym wieku, 
około trzydziestki. Znajomy Juda miał czarne, przycięte krótko nad uszami 
włosy, pociągłą, gładko wygoloną twarz; był w koszuli i dżinsach.
Na drugim zdjęciu widniała atrakcyjna kobieta, przykuwająca uwagę nawet pomimo 
kiepskiego ujęcia w słabym, postarzającym ją świetle. Miała kasztanoworude, 
opadające kaskadami loki, które okalały jej twarz niczym nastroszona grzywa. 
Włosy tworzyły na czole mały trójkącik, podobnie jak u Beth, ale były o wiele 
bardziej puszyste. Jej twarz — owalna, z pełnymi wargami i dużymi, brązowymi 
oczyma — miała w sobie coś z rysów Włoszki. Wes stwierdził, że delikatny 
uśmiech przywodził na myśl niewinność i zakłopotanie. Kobieta została 
uchwycona w półobrocie i pozornie wyglądała na drobną, ale biały, elastyczny 
sweterek mocno opinał się na wydatnym biuście. Stała na wydmie; w tle widać 
było ocean.
Wes schował obie fotografie.
l astępnego ranka aż godzinę zajęło mu znalezienie miejsca pracy Juda. 
Korzystając z informacji dostarczonych przez Noaha próbował się dodzwonić do 
sklepu Angela z artykułami metalowymi. Dopiero za dziewiątym razem uzyskał 
połączenie i zapytał o Juda. Męski głos poinformował go, że Jud rzucił pracę. 
Gdy jednak Wes odkrył, że sklep znajduje się niedaleko automatu, z którego Jud 
telefonował, postanowił tam pojechać.
„Ten facet jest śmiertelnie przerażony" — pomyślał, zamieniwszy
146
na zapleczu, służącym również jako warsztat, kilka słów z kluchowatym 
właścicielem sklepu. Obok, przy stole roboczym, nie ogolony mężczyzna 
rozmontowywał jakiś zamek.
Grubas, zagryzając wargi, umiał powiedzieć tylko tyle, że Jud nie pokazał się 
więcej w pracy od tej nocy, kiedy umarł Hopkins.
— Przecież musi być coś, co mógłby mi pan jeszcze o nim powiedzieć! — nalegał 
Wes.
— Nie. Ja nie... nic... — Właściciel sklepu wzruszył ramionami.
— Czy był dobrym ślusarzem? — zapytał zdesperowany Wes.
— Ach, tak... prawie jak... — grubas urwał, jakby nagle utracił zdolność mowy.
— On nie był ślusarzem — odezwał się mężczyzna przy warsztacie. Wes odwrócił 
się ku niemu.
— Ślusarzem... — powtórzył tamten. Mówił z europejskim akcentem. — Ślusarzem 
to jestem ja. Jud był artystą. Miał złote ręce. Mógł sobie bez trudu poradzić 
z sejfem. Rozumie pan, o co mi chodzi?
— Nie.
— O szyfr — wyjaśnił. — Potrafiłby otworzyć zamek szyfrowy. Na dotyk. Na słuch 
albo na czują. Czy wie pan, jak rzadko spotyka się takie umiejętności? To 
sztuka wymagająca ciągłego doskonalenia. Trzeba mieć odpowiedni trening. Tylko 
nieliczni w tym fachu są czymś więcej niż dobrymi technikami. W ten sposób 
otwierać zamki szyfrowe potrafi... może dwóch ludzi w tym kraju, może jeszcze 
jeden w Europie. I powiem więcej: gdziekolwiek opanował tę sztukę, na pewno 
nie wykorzystywał jej do naprawiania sejfów głupich gwiazdek filmowych.
— On mnie okradł! — wrzasnął właściciel, który wprawdzie bał się mówić, lecz 
chyba jeszcze bardziej poczuł się znieważony tym, że starszy mężczyzna zabrał 
głos.
— Był mu pan winien zapłatę — wtrącił ślusarz.
— Ukradł coś jeszcze? — zapytał Wes.
— Trochę narzędzi — odparł starszy facet. — Nic specjalnego, prawda?
Grubas wydął wargi, lecz skinął głową. Wes podziękował im obu i wyszedł.
W,
rócił do tego samego automatu i zadzwonił do Jacka Bernsa.
— Co za wyczucie — rzekł prywatny detektyw. — Myślę, że znalazłem to, czego 
pan szukał: dwie rozmowy międzymiastowe.
— Dwie? — zapytał Wes.
147
Na ulicy panował hałas. „Gdzie Jud mógł znaleźć schronienie? — pomyślał Wes. — 
I jak się tam dostał? Autobusem?"
— Raz telefonowano pod specjalny numer firmy, w której pracuje nasz wspólny 
znajomy.
— To wiem.
— Jasne — mruknął Berns. — W drugim wypadku łączono się z Takoma Park. To w 
sąsiedztwie Waszyngtonu. Telefon należy do Nicka Kelleya.
— Świetna robota.
— Zrobiłem coś więcej — dodał Berns.
— Zatrudniłem pana tylko do tej roboty, którą sam zlecam!
— Więc nie chce pan usłyszeć, czego się jeszcze dowiedziałem? Wes zaklął pod 
nosem.
— Słucham — powiedział.
— Nick Kelley jest dziennikarzem, przynajmniej kiedyś pracował w tym zawodzie. 
U mojego starego przyjaciela, Petera Murphy'ego.
— Przestań mnie nabierać, Berns.
— Nigdy nie robię tego za pieniądze. — Prywatny detektyw zachichotał. — 
Przypomniałem sobie to nazwisko. Dawniej kilka razy zetknąłem się z Nickiem. 
Taki mój zawód: jak trafiam na coś interesującego, idę dalej tym tropem. 
Zajrzałem więc do biura Petera...
— Co takiego?
— Spotykam się z nim kilka razy w roku. Powiedział mi, że Nick rzucił 
dziennikarstwo jakiś czas temu i zaczął pisać powieści. Jedna z nich nawet 
dotyczyła agentów wywiadu. Myślę, że nasz wspólny znajomy z radością przyjąłby 
tę wiadomość.
— To ja będę decydował o tym, jakie wiadomości dotrą do niego.
— Więc proszę nie zapomnieć dodać, że Nick wrócił do dawnej profesji.
— Co?
— Peter zdradził mi, że Nick zjawił się ostatnio i wycyganił od niego 
legitymację prasową, rzekomo po to, by dokopać się do jakichś tajnych 
informacji. Ma swoją pracownię na wzgórzu Kapitelu. Sądzę, że pan nie ma 
doświadczenia w rozmowach z reporterami, więc sam zajmę się Nickiem i spróbuję 
wywęszyć...
— Wykluczone! — Wesa ogarnęła wściekłość. — Miał pan tylko zdobyć dla mnie 
numery telefonów i nazwiska — przemawiał lodowatym tonem. — I tak posunął się 
pan o wiele za daleko...
— A nie warto było, majorze?
— Dość tego! Słyszy mnie pan? Dosyć! Cała sprawa ma pozostać tylko między 
nami.
148
— Proszę się nie martwić. Wiem, kto mi płaci. Będę siedział spokojnie i czekał 
na pieniądze. A także na pana.
Prywatny detektyw odłożył słuchawkę.
Wes zaklął, miał ochotę rozwalić automat. Po ulicy z rykiem przetoczyła się 
czerwona półsportowa korweta z 1967 roku, wyciem klaksonu powstrzymując liczną 
japońską rodzinę, która próbowała wyjechać samochodem z bocznej uliczki.
„Mam!" — Wes wrzucił następną monetę w szczelinę.
— Detektyw Rawlins — odezwał się głos w słuchawce. Wes wymienił swoje 
nazwisko.
— Czy mógłby pan wyciągnąć dla mnie z waszej sieci komputerowej pewne dane 
dotyczące przestrzennego rozmieszczenia zgłoszonych kradzieży? — Wes odczuwał 
wzbierające podniecenie.
— Owszem, mam chłopaka przy terminalu na końcu sali odpraw, który mógłby to 
zrobić — odparł gliniarz.
— Chciałem się dowiedzieć, czy nie skradziono samochodu. — Wes podał adres 
automatu telefonicznego i poprosił o sprawdzenie najbliższej okolicy. — Chodzi 
o tę noc, kiedy umarł Hopkins. Albo ranek następnego dnia.
— Widzę, że złapał pan wiatr w żagle, marynarzu — rzekł Rawlins. Poprosił, 
żeby Wes nie odkładał słuchawki. Wrócił zaledwie po upływie minuty. — Powinien 
pan grać na loterii — powiedział.
— Jaką rejestrację ma ten samochód? — zapytał podekscytowany Wes.
— Nie wiem, czy to się panu na coś przyda. Trzy dni później patrol drogowy 
odnalazł go porzuconego na parkingu, na północ od miasta. Był doszczętnie 
ograbiony. W środku nie znaleziono żadnych odcisków palców.
Wes zaklął.
— A może wpadłby pan do mnie, do biura? — zaproponował Rawlins.
— Nie mogę. Spieszę się na samolot.
J uż późno — stwierdził w duchu, jadąc taksówką z lotniska pod swój dom na 
wzgórzu Kapitolu. Dwukrotna podróż samolotem zakłóciła rytm jego wewnętrznego 
zegara, musiał sam siebie przekonywać, że tu, w Waszyngtonie, dochodzi teraz 
północ. Na ulicy owiało go chłodne, rześkie powietrze. Jakaś matrona w palcie 
ciągała kudłatego teriera od latarni do słupka hydrantu. Ani ona, ani pies nie 
zwrócili uwagi na mijającego ich Wesa. Omiótł wzrokiem zaparkowane przy 
krawężniku
149
samochody, by się upewnić, że nikt w nich nie siedzi, po czym wniósł swoją 
walizkę pełną starych ubrań i nowych sekretów po schodkach wejściowych do 
budynku.
Ze skrzynki pocztowej wyjął świstek z nagłówkiem: „Szanowny Lokatorze".
Białą taśmę samoprzylepną z wypisanym nazwiskiem „B- Doyle" zastąpiła 
drukowana tabliczka przygotowana przez dozorcę.
Nie mogąc powstrzymać głupawego uśmiechu Wes podszedł do drzwi. Przez wypukłe 
szkło judasza z wnętrza mieszkania nie wydostawał się nawet jeden promyk 
światła. Nie można było stwierdzić, czy w środku jest widno.
Otworzył drzwi swojego mieszkania i włączył światło. Nic tu się nie zmieniło 
od chwili jego wyjazdu. I tym razem nie było żadnych niespodzianek.
Z głośnym trzaskiem zamknął za sobą drzwi.
Powiesił płaszcz w szafie, sportową marynarkę cisnął na oparcie krzesła przy 
stole kuchennym i lustrował właśnie wnętrze pustej lodówki, kiedy ktoś zapukał 
do drzwi.
Stała w korytarzu, miała na sobie błękitną bluzkę i dżinsy, ciemne włosy 
opadały na ramiona. Uśmiechała się.
— Pozwól, że zgadnę — powiedziała. — Zapomniałeś mi przywieźć pamiątkę z 
Hollywood.
— Nie zapomniałem — odparł. — Nie mogłem tylko znaleźć nic odpowiedniego.
— To i tak nieźle. — Miała nie umalowaną twarz. Uśmiechnęła się szeroko. — Mam 
pewien pomysł. — Sięgnęła za jego plecy i przekręciła zamek przy gałce drzwi w 
pozycję otwartą. Poczuł zapach ciepłej, czystej skóry. — Wrócę za minutę — 
powiedziała i zawróciła do swego mieszkania.
Dostrzegł, że była bosa.
Popatrzył przez chwilę na zamknięte drzwi i cofnął się do przedpokoju. Zaniósł 
do sypialni stojącą przy wejściu walizkę. Aktówka leżała na stole w kuchni. 
Zdjęcia, które przywiózł z Los Angeles, miał w wewnętrznej kieszeni marynarki.
Otworzyły się drzwi. Weszła Beth — pod pachą ściskała kartonowe pudełko, w 
drugim ręku trzymała papierosy i zapalniczkę.
— Przysłali to wczoraj — oznajmiła.
Stuknęły zamykane drzwi.
Beth wkroczyła do pokoju. Obrzuciła wzrokiem zapchane książkami regały, wieżę 
stereo, szeregi płyt gramofonowych, kompaktów oraz kaset. Podeszła do stojącej 
przy książkach fotografii z meczu
150
baseballowego — zrobiono ją, gdy w finale wielkiego szlema Wes posłał 
decydującą piłkę w trybuny, za co otrzymał na pamiątkę to zdjęcie z 
autografami całej drużyny. Uśmiechnęła się do ustawionej za szkłem czarno-
białej fotografii umierającego Lou Gehriga, „najszczęśliwszego człowieka na 
ziemi", wygłaszającego swą pożegnalną mowę na Stadionie Jankesów. Przystanęła 
przed oprawioną w ramy reprodukcją „Nocnych jastrzębi" Edwarda Hoppera, 
ukazującą zastawiony do obiadu o północy stół w tak niezwykle precyzyjny 
sposób, że sceneria wydawała się surrealistyczna.
— Podoba mi się umeblowanie pokoju — powiedziała.
— Funkcjonalne — rzekł, podchodząc do niej. — Co masz w pudełku?
Wręczyła mu je.
— „Owoc miesiąca" — stwierdził. Popatrzyła zdziwiona.
— Przyszło dla Boba, poprzedniego lokatora...
— Tak, wiem. — Wes potrząsnął pudełkiem. — To chyba prezent.
— Myślałam o odesłaniu mu paczki, lecz zanim do niego by doszła...
— Tak uważasz?
— Nie lubię, gdy coś się marnuje.
— To znaczy, że mam...
— A wolisz, żeby to się zepsuło? — Po chwili dodała: — Oczywiście, jesteś 
prawnikiem.
— Na przepisach prawa nie kończy się moja wiedza — odparł.
— Powinniśmy przecież uczcić twój powrót. Nie byłam przygotowana.
Wręczył jej pudełko z powrotem. Beth oderwała taśmę i uniosła wieko.
— Gruszki — oznajmiła. — Zielone. Lecz dojrzałe.
— Przyniosę nóż i talerzyki — rzekł. Położyła mu dłoń na ramieniu, 
powstrzymując go.
— Daj spokój. — Wyciągnęła owoc ze styropianowej wytłoczyny i wbiła w niego 
zęby. Z kącików jej ust pociekł sok. Zaśmiała się i podstawiła dłoń pod brodę. 
— Boże, jest wspaniała!
Wyciągnęła gruszkę w jego stronę. Kiedy się pochylił, by ugryźć kawałek, 
zajrzał w szare oczy Beth.
Gruszka była soczysta i słodka, dosłownie rozpływała się w ustach. Poczuł, że 
i jemu po brodzie ścieka sok.
— Dlaczego stoimy? — zapytał, delikatnie ujmując rękę trzymającą owoc i 
odsuwając ją na bok.
151
Beth zaśmiała się — krótko, głośno, z całego serca.
Otoczyła ich cisza, ciężka i naelektryzowana; aż Wes poczuł, że za chwilę 
straci panowanie nad zmysłami.
Beth uniosła ku niemu twarz. Jej wargi były ciepłe. Czerwone. Rozchyliły się.
Powoli, ostrożnie dotknął palcami jej policzka. Schylił się. Pocałował ją.
Upuściła gruszkę na podłogę. Zarzuciła mu ręce na szyję i przywarła do niego 
całym ciałem, otwierając szerzej usta. Przypominała błyskawicę — pachniała 
dymem, świeżym owocem i pożądaniem. Wszelkie skrupuły ulotniły się 
błyskawicznie: zapomniał o niebezpieczeństwach, na jakie narażał swe uczucia i 
zdrowie. Zanurzył dłoń w jej włosach, przesunął palce na smukłą szyję, drugą 
ręką obejmując Beth w talii; obrócili się oboje i przytulili w istnym ballet a 
deux na środku pokoju. „Czy drzwi są zamknięte?" — przemknęło mu przez myśl, 
lecz gdy zsunął dłoń na biodra Beth, a ona przerwała pocałunek i z głośnym 
westchnieniem wygięła się do tyłu, przestało się dla niego liczyć cokolwiek 
poza nią, poza nimi, poza tą chwilą.
Całowała jego szyję i piersi; jej dłoń wędrowała w dół po jego koszuli od 
guzika... rozpięty... do następnego guzika... rozpięty... coraz niżej. 
Przesunął swą wielką łapę w górę; miała małe piersi, zaledwie miękkie, 
wspaniale miękkie, cudownie miękkie wzgóreczki, ze sztywnymi, sterczącymi pod 
bluzką sutkami.
— Pospiesz się! — szepnęła.
Jednym szarpnięciem rozerwał bluzkę. Beth krzyknęła. Nie miała stanika. Jej 
piersi były białe, jak słodkie i miękkie białe puszki, z ciemnoczerwonymi 
krążkami sutków sterczących niczym gumki na końcach ołówków; zakrył jedną 
pierś dłonią, pochylił się, drugą ścisnął lekko wargami. Beth zacisnęła mu 
dłonie na ramionach i przyciągnęła go do siebie. Stała na palcach. Wes uniósł 
ją w górę, podniósł wysoko, zasypując piersi pocałunkami; Beth schyliła głowę, 
jej włosy rozsypały się wokół jego twarzy; dyszała; otoczyła nogami jego 
biodra.
Krzesło.
Jakimś sposobem znaleźli się na fotelu. Beth ściągała z niego koszulę, 
próbując jednocześnie uwolnić się z porwanej bluzki. Wes rozpiął jej spodnie. 
Wygięła się w łuk, nie przerywając pocałunku, stanęła obok fotela, zsunęła z 
bioder dżinsy i podreptała w miejscu, chcąc uwolnić z nich stopy; wreszcie 
wetknęła kciuk za gumkę majtek i zdjęła je szybko. Wes nie zdążył wstać z 
fotela, gdy jej dłonie błyskawicznie poradziły sobie z paskiem od spodni, 
guzikiem i suwa-
152
kiem. Jednym ruchem zdjął z siebie wszystko i zrzucił buty; chciał objąć Beth, 
lecz ona pchnęła go z powrotem na fotel. Całowała jego policzek, piersi, 
płaski brzuch. Wzięła go w usta, ścisnęła zębami i pośliniła, aż stał się 
wilgotny i śliski. Wes pochylił się, a kiedy uniosła twarz, pocałował ją 
mocno. Ściągnęła go z fotela. Na dół. Na podłogę.
Wcisnął ją w puszysty dywan, szepcząc jej imię, lecz Beth objęła go mocno 
ramionami i popchnęła, obracając na wznak. Leżał na plecach, gładząc dłońmi 
jej skórę, jej sutki, twarz. Drugą ręką sięgnął do jej powilgotniałego krocza.
Usiadła na nim okrakiem, mocno ściskając mu biodra kolanami, uniosła się i 
pomagając sobie ręką zaczęła powoli, bardzo powoli przysiadać. Połączyli się.
Pragnął wymówić jej imię, ale Beth pochyliła się, pocałowała go, wreszcie 
odchyliła daleko do tyłu, kierując twarz w stronę sufitu, i z otwartymi 
ustami, dysząc ciężko, zaczęła poruszać biodrami w przód i w tył, w górę i w 
dół. Krzyknęła coś — może to było „Jest!", a może „Wes!", a może jedno i 
drugie naraz, tak jak oni byli jednością, tą, do której tak bardzo tęsknił. 
Beth przeszył dreszcz. Przyspieszała. Jeszcze raz. Sądził, że to już koniec, 
kiedy myśli odpłynęły, fala pochłonęła także jego i nagle eksplodował, a 
głośny okrzyk „Beth!" odbił się echem po całym mieszkaniu.
J_yeżeli na podłodze, obróceni bokiem, twarzami do siebie — patrzyli sobie w 
oczy, uśmiechali się, zaledwie dotykając, jak gdyby lękali się, że 
jakiekolwiek słowa mogą zatrzeć cudowne wrażenia. Wes dźwignął się na łokciu, 
ściągnął poduchę z fotela i podłożył pod głowy. Chciał ocalić tę chwilę, 
utrwalić ją w pamięci, przechować niczym najcenniejszy skarb.
— Masz jeszcze na nogach skarpetki — powiedziała Beth.
— Nieprawda — odparł.
Zaśmiali się cicho, jakby dzielili słodką tajemnicę.
— Skąd wiedziałaś, że wróciłem? — zapytał.
— Słyszałam, jak hałasowałeś w korytarzu. — Uśmiechnęła się. — Witaj w domu.
— Nie spodziewałem się takiego powitania.
— Nie opowiadaj.
Tym razem wspólny śmiech rozbrzmiał głośniej.
— Jest pewna różnica między tym, na co ma się nadzieję, a tym, czego należy 
oczekiwać — wyjaśnił.
— Zaskoczyłam cię?
153
Wes pokręcił głową.
— Seks jest jak pochodnia, która oświetla wnętrze człowieka — powiedziała. — 
Tak bardzo chciałam cię poznać.
— Więc zrobiłaś cholernie dobry początek. — Delikatnie pocałował ją w usta.
Spojrzała na niego uważnie.
— Ja nie jestem taka, jak piszą w książkach — rzekła. — We wszystkich 
książkach. Nie umiem dążyć do celu wyrafinowanymi sposobami.
— Książkowe metody wcale nie są wyrafinowane, a posługiwanie się nimi zapewnia 
jedynie bezpieczeństwo — odparł. — Jeśli o to ci chodzi, to zdobyłaś już 
wszystko, co było do zdobycia.
— Nie sądziłam, że komandos może myśleć w ten sposób.
— To nie komandos, lecz ja — stwierdził. Uśmiechnęła się.
— Myślę tak samo.
Dotknęła wargami blizny na jego piersi.
— Jest tam jeszcze? — zapytał.
— Pewnie — odparła. — Opakowanie towaru z reguły ma jakieś skazy.
— Nie łudź się — mruknął.
— To tylko realne marzenia — stwierdziła cicho. Zakończyła rozmowę.
Na policzku Beth leżało pasmo włosów. Wes odgarnął je. Przesunął powoli dłonią 
wzdłuż krzywizny szyi, delikatnie musnął drobną pierś, przejechał po kruchych 
z pozoru w porównaniu z jego ręką żebrach. Powiódł palcami po stromiźnie talii 
i haku biodra, po czym dotknął ciepłej skóry szczupłego uda. Z wyjątkiem 
różowobrązowych krążków sutek i trójkąta ciemnych włosów na łonie Beth była 
biała niczym śnieg na szczytach gór Nowego Meksyku. Wes chłonął łakomie całą 
jej piękność, lecz bał się zarazem, że stopnieje w jego objęciach.
— Co chciałbyś, żebym zrobiła? — zapytała szeptem. Pogłaskała zewnętrzną 
częścią palców jego policzek.
— Nie wiem — skłamał.
Po błyskach w jej oczach zrozumiał, że domyśliła się prawdy. Położyła mu dłoń 
na karku i delikatnie pociągnęła ku sobie, przekręcając się na wznak.
— Nie przejmuj się — rzekła, powoli przyciągając jego głowę do pocałunku.


APACZE


Nora zamykała zwykle swą kafejkę na pustyni o ósmej wieczorem, lecz tej środy, 
kiedy Wes po raz pierwszy kochał się z Beth, zamknęła wcześniej.
Zegar na ścianie pokazywał za pięć szóstą. Przy barze nie było nikogo, jedynym 
zajętym stolikiem był ten, przy którym Jud i Nora siedzieli nad pustymi 
talerzami po obiedzie. Carmen tkwiła w kuchni, oglądała telewizję.
— Dosyć, do cholery — stwierdziła Nora, spoglądając na zapadający za oknem 
zmierzch. — I tak dzisiaj już nic nie zarobimy. Kazała Carmen iść do domu.
— Czy aby wszystko będzie w porządku? — zapytała kucharka, łypiąc okiem na 
Juda.
— Sama się przekonasz, rano — odparła Nora.
— Gdyby mnie pani potrzebowała, proszę zadzwonić. Ja i Enriąue zjawimy się tu 
w ciągu piętnastu minut.
— Twój samochód nie jest aż tak szybki, Carmen — wtrącił Jud. Nora uśmiechnęła 
się. Carmen, z wzrokiem wbitym przed siebie, sztywnym krokiem wyszła z 
kafejki.
— Ona zaczyna mnie lubić — oznajmił Jud.
— Nie dałabym za to głowy — powiedziała Nora. — Zbierzmy talerze, przygotujmy 
sobie kawę i wynośmy się stąd, zanim zjawi się jakiś klient.
Jud wyszedł na ganek z dwoma dużymi kubkami kawy.
— Jedna rzecz jest dla mnie niepojęta w tym całym twoim interesie — 
powiedział, gdy Nora zamykała lokal.
— Jaka?
— Co ty z tego masz? Przecież ta buda jedynie pochłania forsę.
155
Mogłabyś  równie dobrze rzucać banknoty na wiatr.  Jesteś  zbyt sprytna na coś 
takiego.
— Sam powiedziałeś: to mój interes. — Wyjęła mu z dłoni jeden kubek i 
zapatrzyła się ponad usłaną suchoroślami równiną na tonące w błękitnawej 
mgiełce góry. — Mój partner z Yegas potrzebował pewnej lokaty kapitału — 
odparła — a także kogoś do prowadzenia lokalu. Zaoferował mi świetną płacę: 
cały dochód, jaki dam radę osiągnąć. Znajomy prawnik pomógł mi załatwić 
formalności, a tym samym wynieść się z Yegas.
— Co robiłaś w Yegas?
— Czego nie robiłam? — mruknęła.
Stojąca na poboczu autostrady budka telefoniczna zdawała się cierpliwie czekać 
na jakiegoś podróżnego, który skorzysta z jej usług. Mrok gęstniał powoli. Na 
niebie, jedna za drugą, pojawiały się setki gwiazd.
— Tak tu spokojnie — powiedziała Nora.
Nagły podmuch wiatru cisnął piaskiem po szybach kafejki. Jud poczuł chłód na 
odsłoniętych ramionach. Nora wylała resztkę kawy na ziemię.
— Chodź — rzuciła. — Zaparzymy sobie coś lepszego.
Jud nigdy dotąd nie był w jej domku.
W oknach wisiały białe firanki. W saloniku stała kanapa, dwa głębokie fotele i 
telewizor. W przejściu do kuchni nie było drzwi. Z końca przedpokoju wchodziło 
się na prawo do łazienki, na lewo zaś do sypialni.
— Co robiłaś w Yegas? — zapytał ponownie.
W kuchni Nora włączyła ekspres do kawy i napełniła go wodą.
— Jak na faceta udzielającego bardzo skąpych odpowiedzi zadajesz strasznie 
dużo pytań — powiedziała.
— W takim razie ty pytaj mnie.
Swobodnym krokiem weszła do saloniku. Jud zdał sobie sprawę, że 
miedzianobrązowe pasemka w jej włosach to farbowana siwizna. Charakterystyczna 
pustynna opalenizna silnie podkreślała kurze łapki zmarszczek w kącikach jej 
jasnoniebieskich oczu oraz nieco głębsze bruzdy wzdłuż policzków.
— W ogóle teraz nie pijesz? — zapytała szeptem.
— Owszem — rzekł. — A ty? — spytał, odgadując prawdę.
— Ani kropli, odkąd tu jestem. — Usiadła na kanapie, podciągając kolana pod 
brodę, lecz zaraz wyprostowała nogi, zapaliła papierosa i zachichotała. — 
Wyjątkowa okazja, by wypić kieliszek martini, ale gdy pomyślę, że znów 
miałabym się obudzić na stołku barowym
156
z twarzą w kałuży własnych wymiocin, to zamiast szeptać po fakcie „co, do 
cholery?", wolę zawczasu wmówić sobie, że to wcale nie jest dobry pomysł.
Jud usiadł w fotelu naprzeciwko niej.
— Przez osiem lat nie wypiłam nawet kropelki — dodała. — A ty?
— Od jak dawna tu jestem? Zaśmiali się razem.
— Nie sądziłam, że zostaniesz tak długo — powiedziała. — Myślałam, że 
skorzystasz z kilku posiłków, prześpisz parę nocy i ruszysz w dalszą drogę.
— Tu jest tak spokojnie — odparł.
— Nie wydaje ci się, że to czasami może doprowadzić człowieka do szaleństwa?
— Sądziłem, że to lubisz.
— Owszem, ale nie na zawsze! — rzuciła. Jud. sięgnął po papierosa.
— Jest tak wiele rzeczy na tym świecie, których człowiek nie zdąży spróbować. 
— A kiedy przypalał papierosa, zapytała: — Jak uważasz?
— Trudno powiedzieć — odparł.
— Nie wiedziałam, że palisz.
— Mam swoje słabostki.
— Na przykład jakie? — Uśmiechnęła się.
— Nie musisz wiedzieć.
— Już na dobre zapadła noc. Moglibyśmy ją sobie jakoś uprzyjemnić.
— Nie wiedziałem, że zatrudniłaś mnie dla rozrywki. Jej twarz spochmurniała.
— Nie zaprosiłam cię tu na salonowe flirciki. — Wydmuchnęła kłąb dymu w stronę 
sufitu.
— Przepraszam — mruknął Jud. Nora wzruszyła ramionami.
— Chcesz zacząć od początku?
— A jak daleko można się cofnąć?
Wstała z kanapy, przeszła do kuchni i po chwili wróciła z kawą.
— Zacznij od teraz. — Wręczyła mu kubek z parującym płynem. Kiedy szła w 
kierunku kanapy, Jud dostrzegł zarys jej majteczek pod elastycznymi 
rajstopami. Miała wąskie biodra i płaskie pośladki. — I przestań pieprzyć 
bzdury. — Usiadła, podwijając pod siebie nogi. — Ja mam czterdzieści osiem 
lat. — Kiedy Jud zmarszczył brwi, dodała: — Byłam pewna, że to cię zaskoczy. 
Mam wrażenie, że jestem o kilka lat od ciebie starsza.
157
— Co wcale nie znaczy, że oboje jesteśmy starzy. — Wzruszył ramionami. — Nigdy 
nie planowałem załapać się gdzieś, żeby doczekać do emerytury. Ale nie musisz 
się martwić: nie pozwolę, żeby moje kłopoty opadły mnie akurat tutaj.
— Powiedziałam ci już, że odrobina kłopotów to jeszcze nie koniec świata.
— Ale te są innego gatunku, możesz mi wierzyć. Zapaliła następnego papierosa i 
rozłożyła ręce.
— W porządku. Wierzę ci.
— I nie boisz się? Sądziłem, że jesteś bystra, a rozsądek nakazywałby...
— Gdybym była taka bystra... — Zatoczyła dłonią obszerne półkole. — Osiadłam 
tu tylko dlatego, żeby wynieść się z Yegas. Wziąć głęboki oddech i zebrać się 
w garść, nim dopadnie mnie to, co jest mi pisane. Miało to trwać dziewięć 
miesięcy. Lecz chyba się znudziłam. A może właśnie to było mi pisane? W każdym 
razie nigdy nie przejmowałam się kłopotami. Czyżbyś był łajdakiem?
— Chodzi ci o to, czy jestem oszustem?
— Powiedziałam: łajdakiem. Obojętne, gwałcicielem nieletnich, handlarzem 
narkotyków, szantażystą czy też gangsterem, który ucieka przed wyrokiem.
— Jestem szpiegiem. Nora wzruszyła ramionami.
— Cholera, w tych czasach musisz być bezrobotny. Jud zawtórował jej śmiechem.
— Jesteś żonaty? — zapytała.
W saloniku było ciepło i przytulnie. Jud czuł przemieszane zapachy cytrynowej 
pasty do czyszczenia mebli, pustyni, szałwii, dymu tytoniowego oraz kawy.
— Byłem.
— Opowiedz mi coś o niej.
— Piękna i młoda. Miała rudokasztanowe włosy. Mój przyjaciel, pisarz, 
powiedział o niej kiedyś, że ma rysy twarzy żywcem wyjęte z portretów szkoły 
włoskiej, a jej figura byłaby zdolna ożywić umarłego.
— Coś podobnego można by było kiedyś powiedzieć i o mnie, tyle że jestem 
blondynką.
— W dodatku nie taką łatwą.
— Teraz. Jak miała na imię?
— Lorri.
— Jaka była? Dystyngowana? Zabawna?
— Przez krótki czas.
158
*	— Jak to się skończyło?
— Stała się ofiarą własnych rozgrywek.
*	— Umówiliśmy się, że nie będziesz wstawiał kitu — powiedziała Nora.
— To nie jest kit.
— Nie przekonują mnie takie głodne kawałki — odparła. — Kochałeś ją? ^	— Z 
pewnością. — Jud oddychał coraz szybciej.
— Gdzie ona teraz jest? i	— Odeszła. — Pokręcił głową. — A gdzie jest twój 
facet?
— Jeśli chodzi o ścisłość, nie jestem zakochana. i	— W takim razie nie licz 
na mnie.
— Rany, pszepana! — pisnęła głosikiem podlotka, mrużąc oczy v	jak niewinna 
dziewica. — Dziękuję za ostrzeżenie!
Zaśmiali się. Jud rozluźnił się nieco.
ł	— Pierwszego dnia — rzekła Nora — kiedy przyszpiliłeś Harolda widelcem, 
pomyślałam: trzeba mieć łeb, żeby coś takiego wymyślić,
*	i odwagę, by to zrobić, a potem wycofać się i puścić człowieka wolno.
Twój styl mnie zaintrygował. Ale nie dlatego cię zatrudniłam — T	dodała. — 
Potrzebowałam pomocnika. Lecz gdy obserwuję ciebie, gdy
rozśmieszasz mnie w ten swój wyjątkowy sposób... Cholera, nawet f	Carmen 
zabiłeś klina i pewnie nie uśnie, dopóki w myślach nie wbije j            ci 
noża między żebra. Spodobałeś mi się. i                  — Dlaczego? — Judowi 
serce kołatało w piersi.
— Stwierdziłam, że ty możesz mnie zrozumieć.
— Dlaczego? — powtórzył szeptem pytanie.
— Sam się tego domyśl.
— Uważasz, że domysły to moja specjalność?
;	Uśmiech Nory wywołał taki efekt, jakby do pogrążonego w pół-f            
mroku pokoju wpadł promień słońca. Podniosła się z kanapy i pochyliła nad 
Judem. Pachniała wykwintnymi, drogimi perfumami. T                 — Sądzę, że 
specjalizujesz się w czymś ciekawszym.
Pocałowała go — delikatnie, kusząco. Obróciła głowę tak, by jego >	usta 
znalazły  się  przy jej  karku.  Juda  ogarniało  coraz większe przerażenie.
— Chciałbym, żebyś rano okazała mi jeszcze szacunek — powiedział.
— Zobaczymy.
Zaprowadziła go do sypialni. Wodził dłońmi po ciele Nory w taki
sposób, by sprawić jej przyjemność. Ona też nie była bezczynna.
. Rozebrali się w ciemności i wsunęli pod kołdrę. Pocałował ją; przesunął
;	159
palcami po piersiach, biodrach; poczuł jej ciepło, jej wilgoć i zapragnął, 
gorąco zapragnął: teraz, to musiało stać się teraz. Przesunęła ręką po jego 
brzuchu. Dotknęła go. Nie cofnęła się ze wstydem, lecz całowała nadal; poczuł, 
że mógłby zatopić się w tych pocałunkach, nigdy nie przestać, nie dbać o nic; 
pragnął jej, teraz, kiedy go pobudzała i... nic. Przywołał w pamięci wspaniałe 
chwile, Lorri, inne kobiety, dziewczyny, których nigdy nie posiadł i... nic. 
Nic. Serce łomotało mu w piersi, myśli kołatały w głowie. Czuł się mały i 
głupi; miał ochotę zapaść się pod ziemię, stać się niewidzialny, uciekać. 
Jasne włosy łaskotały go w brzuch, wzięła go w usta, delikatnie, Jezu, tak 
wspaniale...
I nic.
Przestała.
Leżał nieruchomo jak kłoda.
Nora przywarła do jego piersi i pocałowało go w policzek.
— Posłuchaj... — zaczął, ale nie umiał znaleźć słów.
— Wszyscy mamy jakieś kłopoty.
— Gdybyś mogła zrozumieć...
— Gdybyś ty mógł zrozumieć — przerwała mu. — Są setki powodów, dla których 
mężczyźni nie mogą. Stało się, i co? Porozmawiajmy o tym. Nie bój się i nie 
martw o nic, ponieważ to nie jest jedyny powód, dla którego cię zaprosiłam.
— Mówisz o moim poczuciu humoru, tak?
— To kolejny powód — odparła.
— Wiesz, nie bardzo chce mi się teraz śmiać.
— Przestań mówić do mnie tym tonem — rzuciła. — Nie cierpię litości. Jeśli 
masz na nią ochotę, wracaj do przyczepy. Wysunął się spod niej.
— Nie bądź taka romantyczna — mruknął.
Nora poczuła, że Jud się uśmiecha. Cmoknęła go w policzek.
— Nic na to nie mogę poradzić.
— To jeszcze nie jest miłość.
— Ale już coś. W każdym razie dla ciebie.
— Jak mam rozumieć to: dla ciebie?
— Gdyby w ogóle cię to nie obchodziło, byłbyś twardy jak kij baseballowy.
— Albo jak drzewo — dodał Jud.
— Pewnie dąb.
— Gigantyczna czerwona sekwoja. Łóżko zadrżało od ich wspólnego śmiechu.
— Mocne sprężyny — zauważył.
— Czas pokaże — odparła.
160
— Chcesz, żebym poszedł do przyczepy? \	— Skąd, coś ty?
Poczuł się o sto kilogramów lżejszy. »	— Dlaczego uważasz, że ja mogę cię 
zrozumieć? — zapytał.
— Przed wyjazdem z Yegas byłam krupierką przy grze w oko. f	Nienawidziłam tego 
jak wszyscy. Zaparkować wóz w podziemiach i kasyna, przejść tunelem, zjeść 
ohydny posiłek, rozdawać karty. Jak ' robot w fabryce. Wszyscy chcieli to 
rzucić, ale nikt nie umiał ! przezwyciężyć magnetycznej siły forsy. Okruchy 
życia... A wcześniej f byłam prostytutką — dodała i zamilkła, lecz Jud się nie 
odzywał. —
Przez prawie osiemnaście lat. Nie byłam dziewczyną z ulicy ani taką, '	co to 
oddaje się, byle opłacić pokój i nie zdechnąć z głodu. Byłam
najwyższą klasą, dla najlepszej klienteli. Kilka tysięcy za noc. Szczyt
marzeń. [	W mroku sypialni poczuł jej oddech na swym policzku.
— Brzydzisz się mną? — zapytała.
— Nie.
— A może cię to podnieca? i	— Też nie.
Pocałowała go.
— Porządny z ciebie gość. Wiesz... — Z powrotem oparła się na jego piersi. — 
Nim jeszcze dowiedziałam  się,  kim jesteś, chyba |	umiałabym zgadnąć, kim 
byłeś. Wiem co nieco o szpiegach. Myślę też, '.           że szpieg powinien 
mnie rozumieć.
Zapach jej włosów niósł ze sobą poczucie rzeczywistości — ciepła i dobroci. i
	— Jesteś zmęczony? — zapytała.
— Mój szef daje mi nieźle do wiwatu — odparł. l	— Bo jeszcze ci sporo brakuje, 
żeby dobrze wypaść. ;                 Zaśmiali się. Nora poprawiła poduszkę, 
podciągnęła kołdrę i uło-i           żyła się z głową na ramieniu Juda.
— Nie musisz nic mówić — rzekła. .)	— A muszę słuchać?
— No pewnie! — Szturchnęła go. — Ale nie teraz. Dzisiaj po 4	prostu 
będziemy leżeli obok siebie i oddawali się marzeniom.
Westchnęła i wkrótce zaczęła wolniej oddychać. Zapadła w sen. Jej
•	głowa wciskała ramię Juda w materac, a ciepły oddech łaskotał po szyi. 
Przyszło mu na myśl, że być może Nora zacznie chrapać.
i	Wsłuchał się w szmery nocy. „Czy będzie mi dane poznać lepiej 
wypełniające ten dom odgłosy?" — zapytał siebie w duchu. Postukiwała
•'	okiennica w kuchni.  Lekko trzeszczały drzwi wejściowe; wiedział
11 — Rzeka ciemności	l O ł
jednak, że są dobrze zamknięte. Rozluźnił mięśnie nóg i karku. Z głębi pustyni 
doleciał głos kojota. Leżąc bez ruchu Jud przekroczył granicę jawy i 
wspominając Iran pogrążył się we śnie...
JTewnego rześkiego ranka w listopadzie 1970 roku, w ramach tajnej akcji 
nazwanej „Pustynne Jezioro", Jud wraz z osiemdziesięcioma sześcioma innymi 
żołnierzami Oddziałów Specjalnych wylądował ze spadochronem na płycie lotniska 
w Teheranie. Szach Iranu był pupilkiem Ameryki i pilnie strzeżonym dyktatorem. 
Władał krajem obfitującym w ropę naftową i graniczącym ze Związkiem 
Radzieckim. Przemyślnym posunięciem CIA było w 1953 roku zapewnienie szachowi 
silnego wsparcia poprzez wyszkolenie oddziałów jego tajnej policji, Sawaku. 
Pewnego razu Sawak doniósł o tym, że nauczyciel z Tebrizu używa wulgarnych 
słów, krytykując szacha. Władca miał prywatne zoo. Śmiał się głośno, kiedy 
jego ludzie wpychali wrzeszczącego nauczyciela do klatki z wygłodzonymi lwami.
„Pustynne Jezioro" było akcją treningową, a żołnierze Zielonych Beretów mieli 
uczyć oficerów armii szacha, w jaki sposób prowadzić działania 
kontrrewolucyjne i tajne operacje. Pozorowany desant powietrzny w wykonaniu 
amerykańskich szkoleniowców oficjalnie przygotowany został po to, by wykazać 
irańskiemu dowództwu, jak łatwo jest zająć lotnisko w stolicy kraju, 
nieoficjalnie zaś chodziło o zademonstrowanie potęgi Armii Stanów 
Zjednoczonych zgromadzonym osobistościom ze świata arabskiego.
Jud dołączył do oddziału szkoleniowego w forcie Bragg, w Karolinie Północnej, 
tego wieczoru, kiedy żołnierze ładowali się do samolotów, wyruszających na 
Środkowy Wschód. Osiemdziesięciu sześciu komandosów trenowało wspólnie przez 
osiem tygodni. Jud powiedział kolegom, że ma na imię Harris i że został 
dołączony w ostatniej chwili jako doradca administracyjny dowódcy kompanii.
— Jestem zwykłym durniem — rzekł — który dał się wrobić w tę wyprawę.
Skoczkowie „Pustynnego Jeziora" lądowali zgodnie z planem; osiemdziesiąt 
siedem spadochronów opadało powoli na miasto wciśnięte w niewielką kotlinę 
między ośnieżonymi szczytami. Pomysł owej demonstracji siły był iście 
mistrzowski; porywisty, zmienny wiatr, przy którym wykonywano zrzut na płytę 
lotniska, omal nie doprowadził do tragicznego finału. Na piaszczystym 
poligonie w Karolinie Północnej nie więcej niż jeden procent skoczków odnosi 
jakieś obrażenia podczas lądowania. Tego ranka w Teheranie, gdy wicher miotał 
opadającymi
162
żołnierzami niczym marionetkami, osiemnastu spośród z nich — czyli ponad 
dwadzieścia procent — zderzyło się z ziemią w sposób nie kontrolowany. Dwóch 
złamało nogi, jeden rękę. Reszta miała zwichnięte kostki, powybijane barki 
oraz drobniejsze rany i kontuzje.
Oglądający z trybun to lądowanie wysoki oficer, doradca wojskowy, nie musiał 
czekać na raport, by pojąć, że akcja zakończyła się fiaskiem. Odwrócił się do 
stojącego obok irańskiego generała, uśmieeh-nął i rzekł z dumą:
— W celu i o czasie. — Po czym wyciągnął rękę, by przyjąć gratulacje.
Spadochroniarze wokół Juda wygrzebywali się spod płótna, poprawiali swój 
sprzęt i pomagali rannym kolegom dojść do oczekujących ciężarówek.
W stronę pasa startowego zbliżał się nie oznakowany dżip prowadzony przez 
blondyna. Kierowca miał na sobie sportową marynarkę i okulary 
przeciwsłoneczne.
— Niech mnie kule biją — mruknął Jud, kiedy go rozpoznał. Wrzucił swój  
spadochron  oraz resztę ekwipunku na skrzynię ciężarówki, dźwignął plecak i 
ruszył w kierunku dżipa.
— Gdzie się wybierasz, do cholery?! — zawołał za nim jeden z komandosów.
— Zamknij się, żołnierzu! — warknął dowódca Zielonych Beretów.
Gdy Juda dzieliły od samochodu tylko trzy metry, kierowca wskazał dłonią 
zbierający się oddział, stojące w cywilnym porcie lotniczym samoloty z 
pięćdziesięciu krajów (w tym także ze Związku Radzieckiego) oraz trybuny, 
gdzie za szeregiem ubranych na niebiesko pracowników lotniska i umundurowanymi 
żołnierzami irańskimi tłoczyli się turyści z aparatami fotograficznymi.
— Zwariowany sposób przerzucania ludzi do innego kraju — powiedział.
— Istnieje zapewne wiele innych — odparł Jud, wrzucając plecak na tylne 
siedzenie dżipa — ale dzięki niemu moje nazwisko nie znalazło się na żadnej 
liście.
— Co nowego? — zapytał blondyn w okularach przeciwsłonecznych, kiedy minęli 
bramę lotniska i znaleźli się na autostradzie prowadzącej do miasta.
— Nie wchodził pan ostatnio na dach żadnego burdelu, Mon-terastelli? — zapytał 
Jud, ignorując starszeństwo stopnia oficera.
— Mów do mnie: Art.
— Tak jest.
— Czy ktoś z kompanii rozmawiał z tobą? Zwrócili na ciebie uwagę?
163
Art skręcił z autostrady i skierował wóz w stronę placu budowy; pod zamarłymi 
w bezruchu żurawiami bujały się na wietrze stalowe elementy dźwigarów. Nikt 
nie obserwował dżipa parkującego obok forda. Na tylnym siedzeniu sedana 
spoczywała podłużna, zamknięta skrzynka.
— Całe miasto widziało nasz desant — odparł Jud.
— Pytałem o oficerów z niebieskimi otokami — wyjaśnił Art. — Chłopcy z Yale 
znają szczegóły „Pustynnego Jeziora". To nie ich rozgrywka. Na trybunie nie 
było żadnego gacha z CIA. Chyba że Irańczycy poszeptali w odpowiednie ucho 
Agencji. Zresztą, jeśli nawet ktoś zauważył, że zabieram cię z lotniska, nie 
domyśli się, o co chodzi.
Obaj mężczyźni przesiedli się do forda. Jud wcisnął swój plecak obok skrzynki. 
Art z powrotem wyjechał na autostradę.
— Byłeś namierzany od czasu naszej akcji w Laosie — rzekł. — Tamci obserwują 
chłopaków, z którymi studiowałeś. Czy z ich strony mogą wyniknąć jakieś 
kłopoty?
— Nie. Myślą, że pracuję dla CIA.
— A pracujesz? — zapytał Art.
— Pewnie. — Jud uśmiechnął się.
— Nigdy nie kpij sobie z akcji, żołnierzu — mruknął Art. — I nie próbuj robić 
mnie w konia.
Przejechali pod monstrualnym łukiem wzniesionym przez szacha dla zaspokojenia 
ambicji zaślepionych muzułmańską wiarą obywateli.
— Dlaczego padło na mnie? — zapytał Jud.
— Prosili o ciebie.
— Skąd znali moje nazwisko?
— A jakie to ma znaczenie? Jak twój perski?
— Siedziałem szesnaście tygodni w studium lingwistycznym Departamentu Obrony. 
Chyba będę umiał zapytać o drogę do sracza.
Art zjechał do podziemnego garażu. Czuwający przy wjeździe mężczyzna w 
garniturze skinął głową na widok forda. Pod ścianą stał czarny mercedes z 
zaciemnionymi szybami w oknach; silnik zaczął pracować, gdy tylko wjechali. Od 
strony kierowcy wysiadł oliwkowo-skóry typ przypominający goryla w garniturze. 
Art zatrzymał wóz. Goryl otworzył tylne drzwi mercedesa.
— Trzymaj się — mruknął Art.
Jud przesiadł się do zaciemnionego sedana. Goryl zatrzasnął za nim drzwiczki i 
podszedł do forda. Art trzymał obie dłonie na kierownicy. Twarz Irańczyka 
przypominała maskę. Wytaszczył z forda podłużną skrzynkę. Otwarta tylna część 
mercedesa przywodziła na myśl rozdziawioną paszczę gigantycznego krokodyla. 
Wóz przysiadł na resorach, kiedy goryl wstawił skrzynkę za tylne siedzenie.
164
Wyjechali z garażu pierwsi. Przez zaciemnione szyby Jud spoglądał na malejącą 
postać swego oficera łącznikowego — Art, skryty za okularami 
przeciwsłonecznymi, siedział sztywno z twarzą zwróconą ku ścianie garażu.
Przez godzinę wożono Juda po Teheranie — stopniowo coraz szerszymi ulicami. W 
pewnej chwili ruch zablokowało stado owiec gnanych na bazar. Kierowca 
mercedesa nacisnął klakson i bluznął stekiem wyzwisk na pastucha w brudnym 
ubraniu, który pochylił nisko głowę i zaczął poganiać ospałe zwierzęta. Do 
wnętrza wozu wdarł się kurz, zapach spalin i zwierzęcego łajna. Mężczyźni na 
ulicy nosili arabskie stroje, kobiety osłaniały twarze czarczafami — wszyscy 
odwracali głowy na widok czarnego sedana z przyciemnionymi szybami.
|	Przed nimi, za rozwidleniem drogi, ukazał się starożytny, wzniesiony z 
gliny mur siedmiometrowej wysokości, który odgraniczał sporą część
)	miasta.   Gigantycznej   drewnianej   bramy  w  murze  strzegło  kilku 
żołnierzy,  ubranych  częściowo  w  stroje  arabskie,  częściowo  zaś
»	w wypłowiałe mundury koloru khaki. Uzbrojeni byli w gwintówki z okresu 
drugiej wojny światowej i przechadzali się flegmatycznym,
ji	leniwym krokiem rezerwistów. Na widok mercedesa błyskawicznie ruszyli do 
akcji. Rozległy się wykrzykiwane komendy, skrzypnęło
*	zardzewiałe  żelastwo,  zatrzeszczały wysłużone  sznury  służące  do
otwierania monstrualnych wrót. t	Mercedes wjechał do innego świata.
Mur otaczał ogród pełen fantazyjnie poprzycinanych drzew i krze-
*	wów, a także zraszaczy, które dozowały cenną wodę na wypielęg-i nowane 
trawniki. Pomarszczoną taflę wody w wykładanej ceramiczną ' mozaiką sadzawce 
czterdziestometrowej długości przecinały białe
łabędzie. Po obu stronach stawu znajdowały się klasyczne jednopięt-t	rowe 
baraki oraz domki dla oficerów, dalej zaś widniał pałac w stylu
arabskim otoczony białą kolumnadą. |	Cały teren patrolowali eleganccy 
młodzi mężczyźni w zachodnich
garniturach, wyglansowanych do połysku włoskich pantoflach i stan-
*	dardowych okularach przeciwsłonecznych. Uzbrojeni byli w poręczne,
izraelskie karabiny maszynowe Uzi.
'	Kierowca zaparkował obok kilku innych, identycznych mer-\ cedesów, 
trzech irańskich wojskowych dżipów, dwóch ciężarówek t i porsche.
|	Człowiek w białej tunice otworzył przed Judem drzwiczki samo-'             
chodu i pochylił się nisko w ukłonie. j                   — Czy pozwoli pan, 
że go zaprowadzę? — rzekł.
i	165
l
Jud poszedł za służącym po wysypanej białym żwirem ścieżce wzdłuż stawu. 
Łabędzie nie zwracały na nich żadnej uwagi. W swoim zielonym berecie, 
przepoconych ciuchach i zakurzonych butach skoczka Jud czuł się jak 
niewłaściwa paczka dostarczona pod niewłaściwy adres o niewłaściwej porze.
Służący wprowadził go do pałacyku. Minęli wykładany jedwabnymi perskimi 
dywanami hol i weszli po schodach do wielkiej sali, której okna wychodziły na 
błyszczący w słońcu staw. Krzesła z wysokimi oparciami otaczały stół 
zastawiony czarami pełnymi owoców, półmiskami z pieczonym mięsiwem i 
miseczkami z kawiorem. Przy jednym końcu stołu czekały naczynia z chińskiej 
porcelany i srebrny dzban do kawy, przy drugim wiaderko z lodem, butelki 
szampana oraz różnych win. Wielki wybór mocniejszych trunków znajdował się na 
niewielkim stoliku pod ścianą.
Służący odsunął przed Judem jedno z krzeseł.
— Jeżeli sam musi być ulga po długiej podróż — odezwał się mężczyzna w bieli — 
to drzwi w tej ściana są do gabinet z wodą.
Jud został sam.
Czekał godzinę i dwadzieścia minut.
Siedział na krześle i gapił się na zastawiony stół, nie dotykając niczego.
Otworzyły się dwuskrzydłowe drzwi i do sali wkroczyło sześciu mężczyzn. Na ich 
czele szedł człowiek o orlim nosie w szykownym garniturze z salonu Pierre'a 
Cardina, różowej koszuli i jedwabnym krawacie. Czarne, zaczesane do tyłu włosy 
odsłaniały wysokie czoło.
— Witam! To wspaniale, że pan przyjechał! — zawołał, obszedł stół i wyciągnął 
rękę do stojącego Juda.
Reszta grupy została w przeciwległym końcu sali.
—•— Proszę usiąść. Będę mówił ci po imieniu, a ty nazywaj mnie Alexi. Używanie 
tytułów generała i sierżanta byłoby wielce niestosowne wśród przyjaciół. Bo 
przecież wszyscy jesteśmy tu przyjaciółmi, prawda?
— Oczywiście — rzekł Jud. Usiadł, kiedy tamten wreszcie puścił jego dłoń.
Alexi odsunął sobie krzesło obok niego. Skinął głową czekającej przy drzwiach 
obstawie i cała piątka także zasiadła do stołu.
— Jesteś głodny? — zapytał Alexi. — Spróbuj tych owoców. — Wbił zęby w 
czerwone jabłko. — Wyśmienite — rzekł. — Prosto z sadów stanu Waszyngton.
— Ładnie tu — odezwał się Jud.
— Sam to projektowałem. Zarówno dom, jak i gabinet powinien odzwierciedlać 
duszę człowieka. Wiele o tobie słyszałem.
166
— Od kogo?
— Od wspólnych przyjaciół. Najważniejsze jest to, że nasze kraje pozostają 
wiernymi sojusznikami. Jego ekscelencja szach i ja dyskutowaliśmy na ten temat 
nie dalej jak wczoraj wieczorem. Siedzieliśmy we dwóch. Do późna.
— Tak — odparł Jud.
— Wiele nas łączy. Potężne mocarstwa mające groźnych wrogów. Z tym że wasz 
kraj ma o wiele więcej kłopotów. Tyle odmiennych, ścierających się interesów. 
Tutaj jesteśmy wszyscy zjednoczeni pod łaskawymi rządami jego ekscelencji. 
Jesteś jedynym Amerykaninem, któremu wolno było przestąpić te progi.
— Czuję się zaszczycony — powiedział Jud.
— Wasza CIA uważa Sawak za swoje dziecko, łączą nas bowiem tak silne więzy. 
Ale dziecko dorasta. Ojciec powinien pomóc synowi, respektując zarazem jego 
niezależność. A wasza CIA nadal traktuje nas jak dziecko, którym już nie 
jesteśmy. Mają posterunek obserwacyjny z obiektywami teleskopowymi 
skierowanymi na wjazd do mojej posiadłości.
— Nie!
— Proszę się nie martwić, samochód miał zaciemnione okna, a mury są dość 
wysokie. Nikt nie powinien wiedzieć o twojej obecności tutaj, głównie z 
powodów dyplomatycznych. Rozumiem, że różne instytucje w tak 
zbiurokratyzowanym kraju jak twój muszą konkurować o niezbędne i wzajemnie 
korzystne stosunki z organizacjami zagranicznymi.
— Na przykład z Sawakiem.
— Oczywiście. Wszyscy przecież dążymy do tego samego celu.
— Oczywiście — powtórzył Jud.
— Z tego też powodu zgodziliśmy się pomóc waszym ludziom w realizacji pewnego 
zadania, a w zamian pozwoliliśmy, aby przysłali nam ciebie do pomocy.
— Jesteśmy wszyscy niezmiernie wdzięczni — powiedział Jud.
— Pozwól, że coś ci pokażę.
Alexi z Judem u boku pospiesznie wyszedł z sali, milcząca obstawa ruszyła za 
nimi. Gdy cały orszak pojawił się na dziedzińcu, strażnicy z gotowymi do 
strzału automatami zaczęli lustrować mur. Alexi wprowadził grupę do obszernej 
świetlicy na parterze jednego z baraków. Pod ścianą piętrzył się tu stos drzwi 
i zaklejonych kartonowych pudeł. Były w nich zamki kilku rodzajów oraz systemy 
alarmowe ponad dwudziestu różnych typów.
Bez wyjątku produkcji amerykańskiej.
167
— Wszystko czeka, żebyś zaczął — rzekł Alexi. — Nawiasem mówiąc, powstał 
pewien problem. Może sobie z nim poradzić tylko osoba posiadająca niezwykłe 
zdolności, a twoi zwierzchnicy zapewniali, że Jud Stuart je ma.
— Zrobię wszystko, co w mojej mocy — stwierdził Jud. Nie spodziewał się, że 
będą chcieli go sprawdzać.
Alexi zaprowadził go do biur w podziemiach sąsiedniego baraku. Personel 
poderwał się z miejsc, lecz Alexi minął zatłoczoną salę i zatrzymał się w 
wejściu do strzeżonego przez wartowników gabinetu.
W pozbawionym okien pokoiku stało biurko i drewniane krzesełko, poobijana 
maszyna do pisania oraz podniszczona skórzana kanapa. Na biurku piętrzyły się 
stosy papierów, szuflady były powyciągane. Pośrodku wyszorowanej podłogi, trzy 
kroki od drzwi, ciemniała duża plama.
W jednej ze ścian widniała solidna stalowa płyta ponadmetrowej szerokości i 
dwumetrowej wysokości. W jej gładkiej powierzchni znajdował się jedynie otwór 
zamka o takim kształcie, jakiego Jud nigdy dotąd nie widział.
— Przed laty zbudował to pewien Żyd — poinformował Alexi. Zmarszczył brwi. — 
Ty nie jesteś Żydem, prawda? Nie śmierdzisz tak jak oni.
— Nie jestem — odparł Jud.
— Szkoda. To specyficzni ludzie. — Zacisnął mocno wargi. — Człowiek który tu 
urzędował, był zaufanym sługą szacha. Strzegł wartościowych rzeczy... ale nie 
mających związku z Ameryką. Pod jego pieczą znajdował się jedyny klucz od tego 
sejfu. Wykradli go sowieccy szpiedzy.
— Nie! — wykrzyknął Jud.
— Owszem. Ten sejf musi zostać otwarty. Moglibyśmy przystąpić do wytapiania 
otworu, ale nasi technicy nie gwarantują bezpieczeństwa znajdujących się 
wewnątrz dokumentów. Nikt nie potrafi... włamać się, to właściwe słowo?
— Otworzyć, to znacznie lepsze — odparł Jud.
— A więc otworzyć zamka. Ty tego dokonasz. Zanim przystąpisz do innych zajęć. 
Zanim ci pomożemy. Teraz.
— Gdzie jest ten człowiek, który miał klucz? — zapytał Jud.
— Nieosiągalny — stwierdził Alexi.
Na dobrą minutę wszyscy obecni w sali zamarli w bezruchu.
— Jeśli mam to zrobić — odezwał się w końcu Jud — muszę pracować sam. w 
spokoju, inaczej się nie uda. — Wzruszył ramionami. — Muszę się skoncentrować.
— Zawartość tej skrytki...
168
— W przeciwnym razie zostanie tam na zawsze.
Alexi zawahał się. Polecił Judowi otworzyć skrzynię. Wewnątrz, na wszystkich 
ściankach, tkwiły w uchwytach szeregi różnych narzędzi. Wolną przestrzeń 
zajmował wypchany zielony worek z sukna, z metalową obejmą zamkniętą na 
kłódkę.
— Co jest w tej torbie? — zapytał stanowczo Alexi.
— To, ekscelencjo, będzie mi potrzebne dopiero przy realizacji dalszej części 
umowy.
Porucznik zbladł. Goryl uniósł ręce.
Alexi warknął jakiś rozkaz po persku. Goryl wyciągnął worek i położył go na 
podłodze. Przeszukał plecak z osobistymi rzeczami Juda, obejrzał skrzynię z 
narzędziami. Kiedy skończył, niedbale machnął ręką.
— Jak długo to potrwa? — zapytał Alexi.
— Nawet kilka dni — odparł Jud. Przemknęło mu przez myśl, że może uda się 
zniechęcić tamtego. — Skonstruowali go przebiegli ludzie.
Alexi rozkazał gorylowi wnieść skrzynię i plecak do gabinetu, natomiast 
sukienny worek oprzeć o jedno z biurek w zewnętrznej sali.
— Tu będzie bezpieczny — oznajmił. — Ahmed zna angielski, zajmie się 
wszystkimi twoimi potrzebami — dodał, wskazując porucznika.
Kiedy zostawili Juda samego w zamkniętym gabinecie, popatrzył na stalowe 
drzwi. Nigdy nie widział podobnego typu zamka, nie miał pojęcia, jak go 
otworzyć; wcale nie był przekonany, że mu się to uda.
Spojrzał na ciemną plamę na podłodze.
Biurko wyraźnie zostało ograbione. Jud znalazł fotografie dzieci, zdjęcie 
jakiegoś nagrobka, portfel z irańskimi pieniędzmi, dokumenty i przepustkę z 
fotografią, przedstawiającą pięćdziesięcioletniego mężczyznę. Na zdjęciu 
uśmiechał się rzewnie. W najniższej szufladzie spoczywały trzy puste butelki 
po taniej wódce.
Jud usiadł na krzesełku. Przenosił wzrok ze stalowych drzwi poprzez blat 
biurka ku ciemnej plamie na podłodze.
Pewnie był to gabinet wysokiego funkcjonariusza, zaufanego oficera, strażnika 
doniosłych, lecz zapomnianych tajemnic; jakże on musiał nienawidzić tego 
pasywnego zajęcia w przygnębiającym, otumaniającym pokoiku, gdzie nikt go nie 
dostrzegał z wyjątkiem tych rzadkich okazji, kiedy przychodziło mu wypełnić 
swą życiową rolę: otworzyć sejf.
Jud wstał, obszedł biurko i przyjrzał się zaplamionej podłodze.
Po chwili otworzył drzwi. Alexi i jego świta wynieśli się, w sali pozostał 
jedynie personel nadzorowany przez nerwowego porucznika Ahmeda. Jud zawołał go 
do gabinetu.
169
— Jesteś tu odpowiedzialnym oficerem — powiedział. Ahmed pobladł. — Obu nam 
zależy na otwarciu tego sejfu.
— Tak, ekscelencjo!
— Bez względu na wszystko. Ahmed zamrugał szybko.
— Czy ci sowieccy szpiedzy, którzy ukradli klucz, posłużyli się nim, by zabrać 
ze skrytki jakieś tajne dokumenty?
— Nikt nie wie, co oni zrobili. Proszę zapytać jego ekscelencję generała.
— Nie, on jest ponad tym. Tu, w gabinecie, musimy radzić sobie sami.
Na czole Ahmeda pojawiły się kropelki potu.
— To my musimy zapłacić cenę — wyjaśnił Jud. — Obojętne: porażki czy sukcesu. 
Nie Alexi, lecz my. Ahmed popatrzył^ia plamę na podłodze.
— Człowiek, który opiekował się kluczem... który pracował w tym pokoju, był 
ponurym mężczyzną, prawda? Porucznik skinął głową.
— W dodatku pił.
— To jest kraj muzułmański...
— Wszyscy jesteśmy ludźmi. Wszyscy żyjemy, wszyscy umieramy. Ahmed znowu 
popatrzył na zaplamioną podłogę.
— Co się stało z tym kluczem, Ahmed?
— On... on go zgubił! — wyrzucił z siebie tamten. — Upił się i zgubił! 
Przeszukaliśmy ten gabinet, jego mieszkanie, samochód. Nie miał nic innego do 
roboty, niż siedzieć tu i pić, a on zgubił ten przeklęty klucz!
— Co się z nim stało? — zapytał Jud.
Ahmed, nie przestając gapić się na ciemną plamę, mruknął:
— Jego ekscelencja generał... kiedy dowiedział się o tym... On działa 
błyskawicznie, gdy chodzi o zachowanie właściwej dyscypliny.
Jud pozwolił Ahmedowi odejść. Spróbował wyobrazić sobie tę sytuację: jest 
alkoholikiem. Zawroty głowy. Ciężkie powieki. Nudności. Zapragnął się położyć.
Obita skórą kanapa.
Uniósł poduchę: nic. Tamci z pewnością już tu szukali.
Ze skrzyni z narzędziami wyjął podłużny próbnik magnetyczny i zaczął nim 
powoli i ostrożnie wodzić wzdłuż pęknięć skórzanego obicia.
Po chwili wyciągnął fantazyjnie zdobiony żelazny klucz.
Uśmiechnął się i ruszył, żeby zawołać Ahmeda, lecz zatrzymał się w pół kroku.
170
Odkręcił wydrążony metalowy trzonek młotka i wydobył z niego miniaturowy 
aparat fotograficzny. Pracowników w sąsiedniej sali nie powinny zdziwić 
hałasy, zatem bez zbytniej ostrożności oderwał kilka klepek z podłogi i 
znalazł zaizolowany przewód. System alarmowy. To było do przewidzenia. 
Archaiczny — Judowi zajęło dwie minuty zainstalowanie obwodu bocznikowego.
Klucz pasował do drzwi sejfu.
Wewnątrz znalazł stosy amerykańskich banknotów, listy z banków szwajcarskich, 
trzy tłumiki do pistoletów, dwadzieścia sześć paszportów wydanych w kilkunastu 
krajach, zdjęcia wywiadowcze różnych scenerii z USA, Londynu i Paryża. 
Sfotografował paszporty, zdjęcia rozpoznawcze oraz dokumenty oznakowane 
perskim napisem: Ściśle tajne. Wrzucił klucz razem z aparatem do wydrążonego 
trzonka, domknął stalowe drzwi, żeby uruchomić kontakt alarmu, ale nie zamykał 
ich. Następnie odłączył i spakował obwód bocznikowy, ułożył na miejscu klepki 
podłogowe, rozsypał na nich kilkanaście wytrychów...
Po czym odciągnął drzwi sejfu. Rozdzwoniły się brzęczyki alarmu, obwieszczając 
całemu światu zwycięstwo wprawnego kasiarza.
Irańczycy musieli go kochać.
Alexi wyznaczył trzech oficerów Sawaku do obstawy Juda. Cała czwórka 
zamieszkała w obszernym apartamencie przy bulwarze nazwanym imieniem 
brytyjskiej królowej. „Pomocnicy" Juda na zmianę trzymali wartę. Ponadto Alexi 
ofiarował Judowi pełną szafę cywilnych ubrań.
Na noc eskorta wywoziła go z Teheranu. Wieczory kończyli zwykle w Nowym 
Mieście, starej dzielnicy słynącej z licznych burdeli. Wystarczyło, że 
towarzysze Juda błysnęli legitymacjami, a portierzy w ukłonach zapraszali ich 
do środka. Właścicielki, noszące woreczki z pieniędzmi u pasa, prezentowały 
honorowym gościom swój najcenniejszy, różnokolorowy towar. Pierwszego wieczoru 
zaprowadzono go do domu oferującego bogaty wybór chłopców, lecz Jud szybko 
wyjaśnił nieporozumienie. Oficerowie zawsze nalegali, by Jud pierwszy dokonał 
wyboru dziewczyny. W intymnych pokoikach o ścianach zawieszonych bogatymi 
draperiami i licznymi lustrami na nocnych stolikach leżały kondomy. Jud 
doszedł do wniosku, że jego wyczyny są filmowane.
Natomiast w ciągu dnia szkolił siedemnastu agentów Sawaku w otwieraniu 
wytrychami zamków i unieszkodliwianiu systemów alarmowych w drzwiach, które 
sam, używając swoich narzędzi, montował z amerykańskich zapasów Alexiego. 
Wszyscy jego studenci mieli bujne brody i długie włosy, skutecznie 
przesłaniające rysy twarzy.
— Rozmawiaj z nimi tylko po angielsku — przykazał mu Alexi.
171
Za salę lekcyjną służyła obszerna świetlica w baraku na terenie fortecy 
Alexiego. Czasami jednak Jud prowadził zajęcia w piwnicach. Podczas jednego z 
pokazów na dole od strony zamkniętych drzwi doleciał głośny wrzask, który 
odbił się echem w kamiennym korytarzu.
— Co to było? — zapytał Jud swych uczniów, którzy nerwowo próbowali otwierać 
wytrychami zamki, jakie po raz pierwszy widzieli na oczy.
— My nic nie słyszeliśmy — odparł jeden z nich.
— Zupełnie nic — dodał drugi.
Wrzaski dobiegały jeszcze przez pół godziny. Potem, kiedy minęła już godzina 
od ich umilknięcia, rozległ się niezwykły, natarczywy szept:
— Krellei harbai, proszę.
Pięć razy w ciągu dnia głośniki w meczecie wzywały wiernych na modły.
Po trzech tygodniach szkolenia, kiedy zbliżał się już dzień spotkania Juda z 
innymi Amerykanami, a jego eskorta stawała się coraz mniej czujna, wyśliznął 
się i po drabinie wspiął na szczyt muru okalającego posiadłość Alexiego.
Stanął nad bramą i popatrzył na stłoczone zabudowania Teheranu — na 
współczesne drapacze chmur, meczety i minarety, nędzne budy i bogate 
rezydencje. Dwie bliźniacze wieże hotelu ,,Hilton" wyglądały jak kamienie 
nagrobkowe na tle otaczających miasto gór. Minęło dziesięć minut, zanim 
pierwsi strażnicy w ogrodzie dostrzegli go i zaczęli wrzeszczeć, żeby 
schodził. Na ulicy w dole oberwańcy uzbrojeni w stare gwintówki także 
podnieśli krzyk, niektórzy unosili broń.
Strażnicy natychmiast zaprowadzili Juda do Alexiego.
— Dlaczego to zrobiłeś? — zapytał jego najzagorzalszy dotychczas zwolennik. — 
Przecież wiesz, że bramę obserwują agenci CIA z aparatami fotograficznymi. 
Mają takie obiektywy, że mogli objąć zarazem ciebie na murze, jak i te pawiany 
wrzeszczące przed bramą.
— Miałem ochotę zagrać im na nosie — odparł Jud. — Nie będą potrafili mnie 
zidentyfikować, a to ich przyprawi o ból brzucha.
„Natomiast zdjęcia w końcu wpadną we właściwe ręce — dodał w duchu. — Tak na 
wszelki wypadek".
— Jestem niezadowolony, sierżancie.
— To się więcej nie powtórzy, Alexi.
W trzy dni później Jud oświadczył, że jego uczniowie posiedli już 
wystarczające umiejętności i praca dobiegła końca.
— Teraz moja kolej — oświadczył.
— Owszem — odparł Alexi. — Na to wychodzi.
172
Nazajutrz, o pierwszym brzasku, obaj wsiedli do jednego mercedesa, natomiast 
obstawa do drugiego.
— Nie zapomnij, Alexi — powiedział Jud, gdy kierowca uruchamiał silnik. — 
Najpierw musimy odwieźć skrzynkę. Jeśli nie zwrócimy sprzętu Wujka Sama, mój 
szef zabije mnie po powrocie.
Alexi skinął głową. Art czekał w tym samym podziemnym garażu. Goryl przeniósł 
skrzynkę do forda. Zamknięty płócienny worek pozostał w mercedesie.
— Nie mamy czasu — rzucił Alexi, podchodząc do stojących obok siebie Juda i 
Arta.
— Chciałem tylko dopilnować przeładunku bagażu i pożegnać się. — Jud obrócił 
się ku jasnowłosemu Amerykaninowi. Na twarzy Arta nie drgnął żaden mięsień. 
Wyciągnął rękę. Jud zignorował ją i uścisnął go po bratersku. Jednocześnie 
szepnął mu do ucha: — W młotku.
— Wszystko zgodnie z planem — odparł Art.
Jud cofnął się.
Alexi zaprowadził go z powrotem do samochodu. Oba mercedesy wyjechały z 
garażu. Jud nawet się nie obejrzał.
Wyjechali z Teheranu w kierunku wschodnim. Po trzech godzinach przesiedli się 
do wojskowych dżipów. Szosa ustąpiła miejsca porytej koleinami, piaszczystej 
drodze. Mijali coraz mniejsze i coraz rzadziej rozsiane wioski. Krajobraz 
zmienił się stopniowo: skalistą, pofałdowaną pustynię zastąpiły spiczaste 
wzgórza. Zatrzymali się u podnóża gór.
Było już późne popołudnie. Wysiedli z samochodów, rozprostowując kości. 
Strażnicy z naszykowanymi do strzału automatami otoczyli ich kordonem. Jud 
przebrał się w podarte, tubylcze ciuchy. Alexi popatrzył na zegarek.
— Spóźniliśmy się, ale oni, rzecz jasna, także. — W trakcie ośmiogodzinnej 
podróży zamienił z Judem zaledwie kilka słów. — Nie mam pojęcia, w jakim celu 
twoi zwierzchnicy nalegali na zorganizowanie tego spotkania — dodał. — Martwię 
się o ciebie. Jako generał zdaję sobie sprawę, że czasami trzeba wysyłać 
najlepszych ludzi tam, gdzie nawet najtęższe umysły nie dają sobie rady.
— Nikt do tej pory nie wyzywał mnie od „najtęższych umysłów" — odparł Jud.
Jeden z ochroniarzy krzyknął i wskazał ręką przełęc^ w poszarpanym paśmie 
wzgórz. Przybliżał się stamtąd kłąb kurzu.
— Nie ufaj tym ludziom — rzekł Alexi, spoglądając we wskazanym kierunku. — To 
dzikusy. Nawet trudno ich nazwać ludźmi. Standardy
173
życia cywilizowanych narodów nie mają dla nich żadnego znaczenia. Przypominają 
waszych amerykańskich Indian, Apaczów, n 'est-ce pas? Dopiero my nauczyliśmy 
ich żyć w obozowiskach.
— Rezerwatach — poprawił Jud.
— Owszem. Chyba powinieneś podchodzić do tego zadania z większą rezerwą.
Kiedy dzieliło ich nie więcej jak sto metrów, chmura kurzu rozwiała się, 
ukazując galopujących ku nim kilkunastu konnych.
— Kurdowie — mruknął Alexi i pokręcił głową.
Krępi mężczyźni dosiadali ciężkich koni. Większość z nich nosiła ozdobione 
frędzlami turbany i tradycyjne stroje, chroniące przed zmiennymi warunkami 
pustyni i gór. Ich brytyjskie karabiny Enfielda pamiętały czasy Hitlera. Mieli 
jaśniejszą skórę i włosy niż Persowie czy Arabowie. Według legend, kiedy 
Salomon wygnał pięciuset dżinów w góry Zagros, ci najpierw polecieli do 
Europy, skąd uprowadzili pięćset najpiękniejszych dziewic. Z tych związków 
narodzili się Kurdowie.
Jeźdźcy zatrzymali rumaki przed linią strażników. Konie biły kopytami ziemię, 
z chrap dobywały się kłęby pary. Nikt się nie odezwał.
Nie spuszczając oczu z przybyszów Alexi potrząsnął dłonią Juda.
Jeden z Kurdów przyprowadził luzaka. Jud przymocował swój płócienny worek przy 
siodle, po czym dosiadł konia.
Przywódca Kurdów łypnął złowieszczo okiem na Alexiego i splunął na ziemię. 
Wykrzyknął komendę i jeźdźcy zawrócili rumaki w drogę powrotną. Jud znalazł 
się pośrodku grupy.
Wjechali w góry, podążali szlakiem znanym jedynie Kurdom. Zapadła noc. Jud 
zaczął się obawiać, że jego koń mógłby się potknąć; runąłby wówczas w dół 
skalistego stoku na pewną śmierć. Obóz rozbili dopiero o północy. Jud dostał 
manierkę zimnej herbaty i wyznaczono mu suche miejsce do spania. Jeszcze przed 
świtem byli z powrotem w siodłach. Brzask zastał ich na granicy śniegu, pośród 
niedostępnych szczytów górskich. Mroźny wiatr utrudniał oddychanie.
Tuż przed południem Jud zauważył czujkę na skałach powyżej szlaku. Po 
dziesięciu minutach, wraz z gromadą jeźdźców, którym zawierzył swoje życie, 
znalazł się w kręgu pięćdziesięciu niewielkich namiotów. Mężczyźni na jego 
widok unosili broń, dzieciaki uciekały do matek.
Przywódca konnej eskorty Juda skierował się w stronę namiotu, przed którym 
siedział w otoczeniu swych synów pięćdziesięcioletni mężczyzna o twarzy 
pociętej głębokimi bruzdami. Wszyscy Kurdowie z obozu otoczyli ich kołem.
Przewodnik zsiadł z konia, Jud poszedł w jego ślady. Tamten
174
warknął coś, skinieniem głowy wskazał Juda, a następnie splunął mu pod nogi.
Jud prawym prostym powalił go na ziemię.
Szczęknęły zamki karabinów, a w tłumie rozległ się chóralny pomruk.
Mężczyzna ryknął tubalnym śmiechem.
— Ty Amerykanin! Tak! Amerykanin. Tylko Amerykanin tak robi! Nie Irańczyk. Nie 
Sawak. Tak! — Przestąpił ciało nieprzytomnego rodaka, klepnął Juda po ramieniu 
i uścisnął mu dłoń. — Ja Dara Ahmedi. Nauczyłem się dobry angielski od 
Brytyjczyków. — Splunął. — Brytyjczycy niedobrzy. Ameryka bardzo, bardzo 
dobrzy. — Zaprowadził Juda do swojego namiotu i ugościł go oczami kozła 
duszonymi w nierozróżnialnej papce z jarzyn i ziół.
W ciągu następnych dziewięciu dni, wykorzystując pakiet medyczny Oddziałów 
Specjalnych, Jud zaszczepił dzieciaki przeciwko ospie. Na oczach całej 
starszyzny uroczyście wręczył Darze dwadzieścia pięć uncji czystego złota oraz 
kolta 11,43 mm z dwoma pudełkami nabojów. Pomógł także Kurdom naprawić ich 
starą broń.
Kobiety i dzieci były zafascynowane żołnierzem-lekarzem z legendarnej Ameryki. 
Próbowały nauczyć Juda kurdyjskich pieśni. W zamian on starał się nauczyć ich 
piosenki Beatlesów „She Loves You", lecz jedynym fragmentem przyswajalnym dla 
dzieci było powtarzające się w refrenie „je, je, je". W otoczeniu kobiet 
wyklaskujących rytm Dara pokazywał Judowi tańce kurdyjskich mężczyzn. 
Natomiast kata Juda zainteresowały młodych, musiał więc ich nauczyć kilku 
koman-doskich trików.
— Powiedz mi amerykańska poezja — poprosił Dara.
— Wybacz — odparł Jud — ale nie znam żadnych wierszy.
— Więc co zrobiłeś ze swoim życiem? — zapytał Kurd. Recytował dla niego 
kurdyjskich i muzułmańskich klasyków. Próbował także nauczyć swego gościa 
zasad polityki międzynarodowej. — Powiedz jego ekscelencji prezydent Nixon, że 
szach bardzo zły człowiek — stwierdził Dara. — Nie ufać.
— Przekażę to moim rodakom — obiecał Jud. Dziesiątego dnia zwinęli obóz. Kiedy 
Jud i Dara dosiedli koni, Kurd powiedział:
— Nie robimy tego dla złota. Ameryka i Kurdystan: któregoś dnia będą razem 
rządziły w sprawiedliwości.
Karawana ruszyła w drogę, kierując się na północny wschód.
W nieregularnych odstępach czasu Dara wyznaczał miejsca postoju. Czasem 
pokonywali zaledwie kilka kilometrów dziennie, kiedy indziej
175
zaś kontynuowali wędrówkę aż do granic wytrzymałości dzieci i starców. Przed 
kolumną posuwał się oddział zwiadowczy, jej boki i tyły osłaniali uzbrojeni 
mężczyźni.
— Góry nie są dla głupców — oznajmił Dara.
Codziennie Jud sprawdzał datę na specjalnym zegarku, który otrzymał przed 
dołączeniem do oddziałów „Pustynnego Jeziora".
Któregoś dnia, kiedy Dara nie zdradzał najmniejszych oznak chęci wydania 
rozkazu zwinięcia obozu i ruszenia w dalszą drogę, Jud przypomniał mu o 
umowie.
— Jak daleko jeszcze? — zapytał. Dara splunął w piach i zaśmiał się głośno.
Znajdowali się już na terenie Związku Radzieckiego. Zdawało się, że góry 
obserwują ich setkami oczu.
— Do drogi — wyjaśnił Jud. — Jak daleko?
— Pół dnia jazdy. Ale tutaj nie latają helikoptery.
— Muszę tam dojechać — rzekł Jud. — Pojutrze, w czwartek. Albo czekać przez 
następnych dziewięć dni.
— Ser czawa — odparł Dara: „Na twoich oczach". Był to uroczysty, rytualny 
zwrot, używany podczas powitania lub pożegnania. Bądź jako przekleństwo.
W środę, krótko po północy, Jud, Dara oraz trzydziestu najsilniejszych, 
najlepiej uzbrojonych ludzi pożegnało się i ruszyło w drogę, natomiast reszta 
plemienia zniknęła w dolinie wiodącej ku granicy irańskiej.
Zwiadowcy Dary nie znali większości przejść przez góry naniesionych na 
współczesne mapy na podstawie zdjęć satelitarnych. O świcie Kurdowie 
rozciągnięci w długi szereg ruszyli wzdłuż ściany wąwozu prowadzącego na 
równinę. W świetle wschodzącego słońca ich oczom ukazała się w dole bita droga 
wijąca się zakosami w głąb Mateczki Rosji.
Przez lornetkę Jud nie dostrzegł żadnego ruchu ani na płaskowyżu, ani wśród 
otaczających go szczytów. Musieli czekać do popołudnia.
Kurdowie ogolili go. Z płóciennego worka wydobyto mundur porucznika Gławnowo 
Razwiedywatielnowo Uprawlienija — GRU, sowieckiego wywiadu wojskowego. Jud 
zapiął pas z pistoletem Toka-riewa w kaburze, sprawdził zegarek, uścisnął 
Darę...
Spomiędzy gór wyszedł sam.
Kiedy dotarł do drogi, usiadł na ziemi. Po godzinie dostrzegł chmurę kurzu 
otaczającą łazik. Zamachał ręką.
Kierowca był sam. Miał na sobie mundur, porucznika GRU. Zatrzymał wóz i 
wysiadł.
176
— Szto wy zdies' dielajetie?
Na kursach językowych w Departamencie Obrony Armii USA Jud przez szesnaście 
tygodni codziennie rano uczył się perskiego. Wieczorami zaś starał się 
zapamiętać tyle rosyjskich zwrotów, ile tylko wykładowcy zdołali mu przekazać.
— Maja maszina nie możet idti. Mnie nrawitsa, szto wy zdies'. Tamten był mniej 
więcej w wieku Juda, prawdopodobnie pochodził z Gruzji. Jud powoli obszedł 
maskę łazika.
— Gdie wasza maszina?
— U mienia jest bumaga — odparł Jud, sięgając do wewnętrznej kieszeni munduru.
Rosyjski porucznik wyciągnął dłoń po obiecane dokumenty. Jud chwycił go za 
rękę, kopnął w pachwinę i skręcił mu kark.
Na równinie nadal nic się nie poruszało.
Porównał swoje dokumenty i przepustki ze znalezionymi u zabitego oficera: 
wydawały się bez zarzutu. Następnie ukrył ciało między dwoma głazami, usiadł 
za kierownicą łazika i odjechał.
Pokonał krętą drogą wśród wzgórz według wskazań licznika czterdzieści dwa 
kilometry, nim szosa zaczęła wspinać się na zbocze góry sfotografowanej przez 
amerykańskie satelity szpiegowskie. Gdy wyjechał zza kolejnego zakrętu, jego 
oczom ukazał się budynek z prefabrykatów, wirujące talerze radarów, trzy 
ogromne wklęsłe tafle przechwytywaczy radiowych i cztery anteny dalekiego 
zasięgu.
Stacja nasłuchowa GRU numer 423 — ucho Sowietów, wyławiające sygnały 
elektroniczne z całego Środkowego Wschodu.
Wywiad amerykański wiedział bardzo dużo o stacji 423. Nie tylko z danych 
szpiegowskich, sowieckie stacje nasłuchowe pełniły dokładnie tę samą rolę, co 
amerykańskie posterunki SIGINT NSA.
Oficerowie wywiadu wiedzieli też, że stacja 423 jest miejscem zbierania, a nie 
analizowania danych oraz że jej obsadę stanowi ośmiu pracujących na zmiany 
techników, trzech zaopatrzeniowców i kucharzy, dwóch urzędników, starszy 
sierżant i porucznik, będący zastępcą komendanta, którym był oficer w stopniu 
kapitana, a także drugi porucznik, noszący mundur GRU, zatrudniony jednak w 
Wydziale Trzecim Komitieta Gosudarstwiennoj Biezopastnosti, KGB — pełniącego 
nadzór polityczny nad wszystkimi cywilnymi agencjami wywiadu. Ten dodatkowy 
porucznik miał za zadanie pilnować, by żaden z pracowników stacji 423 nie 
zdradził tajemnic KGB, a tym samym państwa.
Poza tymi siedemnastoma ludźmi sześciu wartowników strzegło terenu, co dawało 
w sumie dwudziestu trzech żołnierzy sowieckich.
12 — Rzeka ciemności	LII
Stacje nasłuchowe działają przez okrągłą dobę, zatem co najmniej jedna trzecia 
personelu powinna w danym momencie spać. Gdyby zaistniała potrzeba wezwania 
wojska, sześćdziesiąt trzy kilometry dalej znajdował się posterunek KGB oraz 
straży granicznej. Lecz na stacji 423 nigdy nie działo się nic niezwykłego.
Kiedy Jud wyjechał zza ostatniego zakrętu, ujrzał kilkanaście wojskowych 
ciężarówek i sześć łazików, zaparkowanych na placyku odgrodzonym łańcuchem. 
Nieco dalej stało w dwuszeregach sześć oddziałów żołnierzy, a przed nimi 
trzech sierżantów pokazywało ciosy karate.
Jud przyhamował i zamrugał oczami. Poczuł, jakby cały świat zwalił mu się na 
głowę.
Nie spodziewał się, że zastanie tu niemal setkę sowieckich żołnierzy.
Niektórzy z ćwiczących, chcąc widocznie udowodnić hart ducha, pomimo chłodu 
mieli na sobie tylko podkoszulki w biało-niebieskie pasy, z krótkimi rękawami, 
jakich używały jedynie oddziały Spec-nazu — elitarne radzieckie jednostki, 
stanowiące odpowiednik amerykańskich Oddziałów Specjalnych.
Kilkunastu żołnierzy popatrzyło na łazik Juda. Gdyby teraz zawrócił, zaczęliby 
coś podejrzewać. Ścigaliby go. Mogli wezwać przez radio helikoptery.
— Cholera! — szepnął. Pojechał dalej.
Wartownik w mundurze GRU skontrolował jego przepustkę, po czym kazał mu 
wjechać na parking. Pod eskortą zaprowadzono go do budynku dowództwa. 
Żołnierze wyjęli z łazika skrzynkę z korespondencją, natomiast Jud niósł 
teczkę zabitego porucznika. Jeden z Rosjan szepnął mu do ucha ostrzeżenie, Jud 
nie zrozumiał słów, lecz z tonu domyślił się, o co chodzi, i skinął głową.
W budynku dowództwa, przed ustawionymi na baczność kapitanem — dowódcą stacji, 
dwoma porucznikami i starszym sierżantem, miotał się i wrzeszczał jakiś 
pułkownik z odznakami wojsk desantowych. Trzech techników w słuchawkach na 
uszach siedziało przed gigantyczną konsolą urządzeń nasłuchowych; byli bladzi, 
wyraźnie trzęsły im się dłonie.
Jud nic nie rozumiał z potoku rosyjskich słów wywrzaskiwanych przez 
pułkownika.
Oficer ów odwrócił się w jego stronę. Jud zasalutował i z teczki zabitego 
wyciągnął odpowiednie dokumenty.
— U mienia jest bumaga!
Pułkownik Specnazu rzucił okiem na dokumenty i przekazał je kapitanowi. 
Następnie przez dwie minuty wrzeszczał na Juda, a zakończył tę tyradę czymś, 
co bez wątpienia musiało być pytaniem.
178
Jud nie zrozumiał; nie wiedział, co odpowiedzieć.
Cisza przedłużała się. Pokój ogrzewany był elektrycznymi nawiewnikami. Judowi 
pot ściekał strumieniami po policzkach. Pułkownik przysunął się tak blisko 
niego, że Jud poczuł w jego oddechu gorzki zapach kapusty i herbaty.
— Da?! — wrzasnął oficer.
— Da, towariszcz! — krzyknął Jud w odpowiedzi.
— Ba! — pułkownik wskazał kciukiem zamknięte drzwi sąsiedniego pomieszczenia.
Jud pospiesznie wszedł do środka i zamknął drzwi. Był sam.
Jego misja stanowiła operację Skorzeny'ego, określaną tak od nazwiska 
hitlerowskiego komandosa, który doprowadził sztukę zuchwałego podstępu do 
doskonałości.
Porucznik, którego Jud zabił przy drodze, był jednym z wielu anonimowych 
młodych oficerów, jacy każdego tygodnia tracili zaufanie sowieckiej 
biurokracji. Jego zadaniem było kontrolowanie prawidłowego wypełniania 
codziennych raportów stacji 423 oraz zatwierdzanie ich odciskiem gumowej 
pieczęci. Jednocześnie dostarczał i zabierał pocztę. Amerykanie wiedzieli, że 
oficer kontrolno-łącznikowy przyjeżdża na stację 423 zawsze w czwartki po 
południu.
Jud miał się wcielić w rolę porucznika i wykorzystując zapamiętane rosyjskie 
zwroty włączyć się w ospały, rutynowy rytm życia stacji, dostać do budynku 
dowództwa — gdzie powinien, wykorzystując wszyty w połę munduru aparat, 
sfotografować znajdujące się tu instrukcje techniczne. Na tej podstawie 
amerykańscy naukowcy dowiedzieliby się, jakie sygnały mogą przechwytywać 
radzieckie uszy, a tym samym zaproponować zmiany, dzięki którym Amerykanie 
mogliby zdobyć ogromną przewagę w ciągłym wyścigu obu wywiadów. Cokolwiek 
więcej udałoby mu się zdziałać, byłoby już tylko dodatkową porcją kremu do i 
tak słodkiego ciasteczka.
W optymalnych warunkach szpiegowska misja Juda nie powinna zostać wykryta; 
podczas ucieczki mógłby zaimprowizować wypadek samochodowy, zostawiając w 
łaziku ciało zabitego porucznika. Najlepsza sytuacja dla wywiadu to taka, 
kiedy druga strona nie wie, że przeciwnik posiadł jej tajemnice.
W najgorszym razie Jud zostałby rozpoznany na terenie stacji 423 jako szpieg. 
Lecz wobec garstki nie wprawionych w walce techników szansę na ucieczkę Juda 
autorzy scenariusza oceniali jak sześćdziesiąt do czterdziestu.
Nikt nie spodziewał się obecności setki komandosów z elitarnych jednostek 
armii Związku Radzieckiego.
179
Rozkład pomieszczeń w budynku zgadzał się ze schematami narysowanymi dla CIA 
dwa lata wcześniej przez sowieckiego dezertera przechwyconego w Finlandii. W 
niewielkim gabinecie stały na półce teczki z dokumentami. Na biurku piętrzyły 
się stosy raportów, które Jud miał ostemplować. W jednej ze ścian widniały 
ciemnoszare drzwiczki wmurowanego na cement sejfu.
„Jugosłowiański" — pomyślał Jud. Skrytka miała chyba naj-rdziej egzotyczne 
zamknięcie znane GRU: standardowy ameryki1 liski zamek yale.
Trzy grube tomy dokumentacji technicznej leżały na półce. Miał wystarczająco 
dużo filmu wszytego za podszewkę marynarki munduru na sfilmowanie całości, ale 
była to robota na dwie czy nawet trzy godziny. Personel stacji paranoicznie 
bał się, że któryś z wizytujących ich co tydzień poruczników może być agentem 
KGB. Unikano kontaktów z nimi. W normalnych warunkach miałby aż nadto czasu, 
żeby sfotografować instrukcje, przeszukać gabinet oraz ostemplować raporty, 
nim ktokolwiek by się nim zainteresował.
„Dzisiaj nie ma na to czasu" — pomyślał.
Wcisnął pękate instrukcje do teczki.
Dzięki ukrytym w ubraniu wytrychom po jedenastu minutach otworzył sejf. Ukradł 
niezwykle cenny impulsowy nadajnik szyfrujący, wyglądający jak pilot do 
zdalnego otwierania garażu, a także teczki oznaczone napisem: Ściśle tajne.
Uchylił drzwi gabinetu. Z sąsiedniego pokoju dochodziły jedynie popiskiwania 
komputerów, brzęczenie drukarek oraz elektrostatyczny szum przenoszony przez 
aparaturę nasłuchową. Jud odpiął kaburę.
Wszedł do pomieszczenia kontrolnego. Trzej technicy i starszy sierżant 
popatrzyli na niego. Jud położył palec na wargach i ruchem głowy wskazał drzwi 
wyjściowe.
Zdumiony, lecz rozumiejący konspiracyjną postawę starszego oficera sierżant 
uchylił drzwi wyjściowe, wyjrzał na zewnątrz, po czym skinął Judowi głową.
Ten zasalutował i wyszedł.
„Powoli — nakazywał sobie w duchu. — Spokojnie. Podejdź do samochodu, jakbyś 
był Leninem, Stalinem i wszystkimi pozostałymi bogami naraz, których rozkazy 
powinieneś wypełniać".
Powoli zapadał zmierzch, oddziały Specnazu szykowały się do odjazdu, 
sprawdzano broń i ekwipunek. Zwykły trening? A może szykowali się do operacji 
po tamtej stronie granicy? Nieważne.
Czterdzieści siedem kroków do samochodu. Pięćdziesiąt sekund powolnej jazdy ku 
zamkniętej bramie.
180
Gdzie wartownik z przewieszonym przez piersi automatem AK-47. Gapił się na 
niego.
Jud uniósł lewą dłoń i postukał palcem w zegarek.
Chwila wahania. Wreszcie wartownik otworzył bramę.
Powstrzymanie się przed wduszeniem pedału gazu do podłogi było najcięższą 
walką z własnymi odruchami, jaką Jud kiedykolwiek stoczył. Gdy minął wreszcie 
zakręt i widoczne w lusterku światła stacji 423 zniknęły, pozwolił sobie na 
okrzyk radości. A po chwili wcisnął pedał do oporu.
Czterdzieści dwa kilometry i czterysta metrów krętą, wijącą się, wyboistą 
drogą. Śpiewał i krzyczał w głos, zaciskając dłonie na podskakującej 
kierownicy. Zapadł zmrok. Jud włączył reflektory łazika i jeszcze 
przyspieszył.
Na wiszącym strasznie wysoko nad pustynią niebie pojawił się wąski sierp 
księżyca. Jud był zaledwie osiem kilometrów od wylotu wąwozu, kiedy we 
wstecznym lusterku dostrzegł żółtawe snopy świateł.
Zatrzymał wóz na wprost wąwozu, wyskoczył i rzucił się biegiem. Był już u 
podnóża wzgórz, gdy światła ciężarówek wyłowiły porzuconego łazika. Trzasnęły 
drzwiczki. Obrotowe reflektory zaczęły przeszukiwać pustynię za jego plecami.
— Tutaj! — rozległ się głośny szept Dary. Czyjeś dłonie wciągnęły go w cień.
— Ruszajmy!
— Nie — odparł Dara. — Nie teraz.
— To zbędne ryzyko! — nalegał Jud.
Lecz Dara jedynie pokręcił głową.
Czterdziestu żołnierzy Specnazu, którzy ruszyli w głąb wąwozu, było lepiej 
uzbrojonych i wyćwiczonych w walce. Kurdowie mieli przewagę pozycji, byli 
nieustępliwi i działali przez zaskoczenie. Rosjanie szli zwartą grupą, bez 
zwiadowców — szukali jednego człowieka, a nocą w górach helikoptery były 
bezużyteczne. Ludzie Dary wycięli ich w pień w ciągu siedemnastu minut, 
następne sześć zajęło im ograbienie zwłok. Zanim na równinie pojawiły się 
wzywane rozpaczliwie przez radio sowieckie posiłki, Kurdowie zdążyli dosiąść 
koni i zniknąć w górskim labiryncie, który z powodu klątwy Salomona stał się 
ich ojczyzną.
— Sam widzisz! — zawołał Dara do galopującego obok Juda. — Wrogowie Ameryki to 
wrogowie Kurdów. Jesteśmy na zawsze przyjaciółmi. Kurdystan! — wrzasnął.
Jego rodacy, upojeni zwycięstwem i szczęśliwi ze zdobytych łupów, powtórzyli 
ten okrzyk, który rozbrzmiał echem wśród skalistych wąwozów.
181
Dwa lata później, w maju 1972 roku, prezydent Nixon wraz ze swym doradcą, 
Henrym Kissingerem, udał się do Moskwy, by omówić z Sowietami wspólne 
działania, mające złagodzić napięcie na Bliskim Wschodzie. W niespełna dobę 
później obaj wylądowali w Teheranie, w celu zapoznania się z sytuacją na 
pograniczu irańsko-irackim. Nixon zgodził się na przedstawiony przez szacha 
plan dostarczenia broni irackim Kurdom — trzeba było pozwolić kurdyjskim 
nacjonalistom wykrwawić się poza granicami Iranu. CIA zaopatrzyła Kurdów w 
broń o łącznej wartości szesnastu milionów dolarów oraz złożyła obietnicę, że 
USA poprze ich dążenia do utworzenia niepodległego Kurdystanu. Setki 
kurdyjskich plemion, włączając w to plemię Dary, wywołało powstanie przeciwko 
wspieranemu przez Związek Radziecki irackiemu reżimowi. Natomiast w marcu 1975 
roku szach Iranu, chcąc podreperować swą pozycję na forum Organizacji Krajów 
Eksportujących Ropę Naftową, OPEC, zażądał od Amerykanów wstrzymania wszelkiej 
pomocy dla Kurdów. Irak krwawo zdusił powstanie. Błagania Kurdów o pomoc, 
kierowane do CIA oraz Kissingera, pozostały bez odpowiedzi. Kilkuset 
kurdyjskich przywód-ców, w tym także Dara, zostało ściętych. Iran zawrócił 
uciekających współplemieńców Dary z powrotem do Iraku. Żaden z Kurdów nie 
uzyskał azylu politycznego na terenie Stanów Zjednoczonych.
Zapytany o sprawę Kurdów, Kissinger powiedział na forum Kongresu:
— Nasze tajne operacje nie powinny być mylone z działalnością misjonarską.
A o zakończeniu misji w stacji 423 Jud wrócił do Teheranu, do Arta, tą samą 
drogą — zatrzymując się w ogrodzonej murem fortecy Alexiego, by wykąpać się i 
przebrać w „cywilizowane" ciuchy. Gdy Alexi wyjechał z podziemnego garażu, Jud 
przekazał sowiecką teczkę w ręce zapełniających dwa dżipy, uzbrojonych po zęby 
Amerykanów. W trzydzieści jeden minut później była ona już na pokładzie 
wojskowego odrzutowca, zmierzającego do bazy lotnictwa USA w Andrews.
— Chodź — powiedział Art. — Zafunduję ci obiad, zanim dołączysz z powrotem do 
oddziału „Pustynnego Jeziora".
Fordem Arta pojechali do ekskluzywnej dzielnicy Szimiran. W sportowych 
ubraniach mogli uchodzić za przebywających na urlopie nafciarzy. Na podłodze 
samochodu leżała zamknięta teczka. Prowadzący wóz Art prawie nie odzywał się 
do siedzącego obok, wycieńczonego Juda.
182
Obiad zjedli w niewielkim bistro, gdzie wszystkim zajmował się właściciel 
lokalu. Stoliki przykryte były serwetami w czerwono-białą kratę, a na nich 
stały świece wetknięte w butelki po winie. Z przenośnego magnetofonu, 
ustawionego na kontuarze obok kasy, płynęła skrzekliwa, francuska muzyka 
akordeonowa. Na widok Arta i Juda zbliżających się wąskim, brukowanym kostką 
pasażem, rozpromieniły się posępne twarze dwojga Amerykanów, starszego 
małżeństwa, które regulowało właśnie mocno zawyżony rachunek.
— Czy wy, młodzi ludzie, nie jesteście Amerykanami? — zapytała dama.
— Dien cai dau — odpowiedział Art.
Tamci zamrugali szybko oczami, słysząc wietnamski zwrot.
— Przepraszamy — odezwał się mężczyzna. — Nie znamy perskiego.
Oboje ruszyli szybko w poszukiwaniu taksówki, która zawiozłaby ich do hotelu.
Jedynym klientem w bistrze został gruby Murzyn, Afrykanin, w źle skrojonym 
niebieskim garniturze i przekrzywionym krawacie. Stało przed nim sześć pustych 
kielichów po winie. Art z Judem wybrali stolik w drugim końcu i usiedli tak, 
aby obaj mogli obserwować wąskie wejście. Zamówili whisky i steki. Alkohol 
podano im prawie od razu. Obok szklaneczek właściciel położył sztućce, noże 
miały ząbkowane ostrza.
— Nie musisz nic mówić — rzucił Art, kiedy Irańczyk zniknął na zapleczu, by 
przygotować dla nich posiłek. Postawił swoją teczkę na podłodze przy stoliku. 
i	— Gdybym wiedział, że będą tam oddziały Specnazu...
— Niewiedza jest głównym powodem, dla którego zgadzamy się i	na tę robotę 
— zauważył Art.
— Czyżby?
*	Jud zaśmiał się po raz pierwszy od czasu rozprawy z Rosjanami. Upił 
nieco whisky. Do lokalu weszła mniej więcej trzydziestoletnia t Europejka, 
rozejrzała się, po czym usiadła przy dwuosobowym stoliku j nie dalej jak trzy 
metry od nich. Z wypchanej torebki wyjęła papierosy, j zapaliła jednego, a 
paczkę położyła na stoliku, starając się ignorować l natarczywe spojrzenia 
dwóch Amerykanów. Właściciel postawił przed t nią kieliszek czerwonego wina.
j	— Jesteś sprytny — odezwał się Art —jesteś młody... \                — 
Proszę... naprawdę nie jesteś w moim guście. — Jud zaśmiał się i           
ponownie. j                Nagle cały świat wydał mu się szalenie zabawny: ten 
jasnowłosy,
j	amerykański  kapitan,  który  nie  umiał  się  rozstać  z  okularami
t
l	•                         183
przeciwsłonecznymi; amerykańscy turyści; właściciel bistra po raz tysięczny 
wydeptujący tę samą ścieżkę; gruby, pijany Afrykanin; kobieta wydmuchująca 
kłęby ostro cuchnącego dymu; koszmarna akordeonowa muzyka w tej nędznej 
francuskiej kawiarence przeniesionej do absurdalnego perskiego miasta. 
Powykręcane ciała Rosjan zalegające wąwóz — Rosjan, których jeszcze bardziej 
zaskoczyła obecność uzbrojonych Kurdów, niż jego widok komandosów na stacji 
423. Infiltracja na koniach! To śmieszne; to musiało być śmieszne. Musiało 
być. Śmieszne. Strasznie śmieszne.
Jud śmiał się i śmiał, nie mógł się powstrzymać. Cały stolik się trząsł, 
podzwaniały szklaneczki z whisky.
— Odetchnij głęboko — syknął Art. — Jeszcze raz. Wdech. Wydech.
Jud zamrugał. Przestał się śmiać.
Kobieta wbijała wzrok w nagą ścianę obok jej stolika. Pijany Murzyn usiłował 
dostrzec źródło hałaśliwej wesołości. Do lokalu weszło dwóch mężczyzn w 
sfatygowanych garniturach. Usiedli przy stoliku tuż obok wyjścia i popatrzyli 
na Juda.
— Wróciłeś — mruknął Art. — Już po wszystkim. Jesteś bezpieczny.
— Nic mi nie. jest — odparł Jud. — W porządku.
Art zamówił dwie następne porcje whisky. Właściciel lokalu był Algierczykiem; 
nigdy nie rozmawiał z klientami. Podreptał szybko, by przyjąć zamówienie od 
mężczyzn siedzących przy drzwiach.
— Wiesz chyba — powiedział Art — że wkrótce będziesz mógł wystąpić z wojska.
— Przecież ani ty, ani ja nie służymy w armii.
— Odwiesiliśmy tylko mundury, ale powiązania istnieją nadal. Masz zamiar bawić 
się w to dalej, kiedy wrócisz?
— To zależy — odparł Jud.
— Od czego?
— Od kogo — poprawił Jud. — Od takich jak ty.
Art odstawił pustą szklaneczkę i zaczął czubkiem noża odruchowo rysować jakieś 
zawijasy na obrusie. Kobieta przypaliła kolejnego papierosa.
— Poświęcono wiele czasu i pieniędzy na to... żeby stworzyć ciebie — oznajmił 
Art.
— Jakby się modelowało koronę drzewa?
— Tyle że to potrafi zrobić każdy głupi — odparł Art. Murzyn beknął głośno i 
poruszył się na krzesełku.
— Problem w tym, czy Jud Stuart zacznie teraz pracować na
184
własny rachunek. Bez względu na to, czy zostaną utrzymane jego formalne 
powiązania z armią.
— I do jakiego wniosku doszedłeś?
Afrykanin dźwignął się na nogi. Podszedł do kontuaru, grzebiąc w kieszeniach i 
zaczął nawoływać o rachunek. Dwaj siedzący przy wyjściu mężczyźni odsunęli 
nogi, żeby ich nie stratował.
— Mundur jest bardzo poręczny — mruknął Art, zakreślając nożem kółka na 
obrusie. — Przynajmniej do czasu. — Wzruszył ramionami. — Otacza nas wielki 
świat. A tam gdzie się zjawiamy, życie jest... bardzo ciekawe. Poza tym nasza 
praca ma olbrzymie znaczenie.
— Właśnie dlatego się jej trzymam — odparł Jud.
Murzyn wcisnął jakieś drobne w dłoń właściciela, trafił do wyjścia i powlókł 
się pod górę brukowanym pasażem w tę stronę, gdzie stał zaparkowany ford Arta. 
Barman wcisnął guzik staroświeckiej kasy i ta otworzyła się z brzękiem.
— A co z tobą? — zapytał Jud.
— Ze mną? — Art uśmiechnął się, nonszalancko podrzucił w górę wirujący nóż, po 
czym schwycił go: za ostrze.
Kobieta sięgając do przepastnej torebki potrąciła kieliszek po winie. Wstała 
szybko i obróciła się ku dwóm Amerykanom.
Niezręcznie wyciągnęła z torebki pistolet z tłumikiem.
Jud widział jej ruchy jakby na zwolnionym filmie; mroczny wylot serdelkowato 
zakończonej lufy skierował się w jego stronę. W ułamku sekundy dotarło do 
niego, że śmierć jest nieunikniona.
Art cisnął w nią nożem stołowym. Kobieta uchyliła się, jednocześnie podnosząc 
w górę rękę trzymającą pistolet, by się osłonić. Nóż trafił ją trzonkiem w 
przedramię.
Dwaj siedzący przy wyjściu mężczyźni poderwali się na nogi, sięgając za 
pazuchy. Jud zorientował się i kopnął stolik w ich kierunku. Właściciel bistra 
krzyknął.
Wyrzucony w górę stolik przycisnął obu do ściany. Jeden z nich upadł. Drugi, 
zdezorientowany, wyszarpnął spod marynarki pistolet maszynowy Uzi i 
błyskawicznie sięgnął do spustu. Automat wypluł serię pocisków, na białej 
koszuli barmana wykwitły czerwone plamy.
Jud rzucił się ku przewróconemu stolikowi, zanurkował pod lufą, chcąc powalić 
z nóg zabójców — zbliżyć się do nich, zachowując szansę przeżycia. Mężczyzna 
poleciał do tyłu, oparł się o swego kumpla i zaczął obracać automat w kierunku 
Juda. Ten padł na podłogę, lufa karabinku Uzi chyliła się ku niemu...
Art zdążył chwycić uzbrojoną kobietę za rękę. Uderzył ją w żołądek,
185
w szczękę, odrzucił w bok niczym szmacianą laleczkę, wyrwał jej z dłoni 
pistolet, obrócił się na pięcie i wpakował pół magazynku w dwóch mężczyzn.
— Wyjście! — wrzasnął. — Sprawdź na zewnątrz! Jud chwycił automat leżący obok 
zabitego.
— Pusto! — zawołał. — W przejściu od ulicy nie ma nikogo!
— Musi być jeszcze kierowca — rzucił Art. — Może nawet cała grupa osłaniająca.
Otworzył torebkę kobiety.
— Są jej dokumenty!
— Kto to? — zapytał Jud, sięgając do wewnętrznej kieszeni marynarki po 
dokumenty mężczyzny. Właściciel bistra leżał bez ruchu, jego biała koszula 
była już całkiem przesiąknięta krwią.
— Alexi nie wie, że zrobiłeś go w konia — rzekł Art, ładując do pistoletu 
zapasowy magazynek, który znalazł w torebce. Odkręcił przypominający grubą 
kiełbaskę tłumik. — Rosjanka. Tamci dwaj to agenci. Lub też płatne zbiry. 
Musieli się spieszyć, nim wyjedziesz z kraju. Albo sprzedał nas któryś z psów 
Alexiego, albo Sawak śledził cię i przypadkowo poznał prawdę. Zwrot materiałów 
lub kosztów zabawy, tak czy inaczej: ten sam finał.
Kobieta leżąca twarzą do podłogi jęknęła.
— Trzeba było nie panikować, kiedy zobaczyłaś, że bawię się nożem — Art 
zwrócił się do niej. — Nic do ciebie nie mieliśmy.
— Weź moją teczkę — polecił Judowi.
Ten schylił się, podniósł teczkę z podłogi, a kiedy odwrócił się, Art 
wykańczał kobietę. Chwycił ją lewą ręką za włosy, podniósł głowę z podłogi i 
nożem stołowym poderżnął jej gardło.
Krew trysnęła na nogi Juda. Krzyknął:
— Powinniśmy chyba...
— Co? — zapytał Art.
Jud nie odezwał się więcej. Kobieta wyzionęła ducha.
— W tym fachu przegrywa się tylko raz — mruknął łącznik Juda, odrzucając 
zakrwawiony nóż.
Wyśliznęli się kuchennym oknem i dotarli do forda.
— Czysta robota — stwierdził Art.
Kilometr dalej zatrzymał wóz na ruchliwej ulicy, wysiadł i podszedł do 
kierowcy taksówki stojącego obok samochodu.
— Taxi? — zapytał, przysuwając się tak blisko mężczyzny, jakby chciał go 
pocałować.
Tamten poczuł, że coś twardego wbija mu się w krocze. Spojrzał w dół: pistolet 
opierał się lufą o suwak rozporka. Art drugą ręką
186
położył na dachu samochodu zwitek banknotów. Kierowca przełknął ślinę. Rzucił 
kluczyki na dach, zgarnął pieniądze, po czym zniknął w tłumie.
Pojechali dalej.
Oddział „Pustynnego Jeziora" założył obóz na terenie bazy armii irańskiej na 
przedmieściach miasta. Art zjechał na pobocze i zatrzymał wóz kilometr przed 
oświetloną jasno bramą koszar.
— Kończą robotę za dwanaście dni — powiedział. — Przez ten czas nie opuszczaj 
koszar, zaszyj się gdzieś. Jesteś jednym z instruktorów służby sanitarnej. 
Gdyby ktoś się pytał, prowadziłeś szczepienia dzieci w terenie. Spełniałeś 
prośbę szacha. — Wyłączył silnik taksówki. — Najwyższa pora, by wrócić do 
pytania, czy mamy się pożegnać na zawsze — rzekł.
Otaczała ich cicha, spokojna noc.
— A czy jest jakieś lepsze miejsce, dokąd mógłbym pójść? — odpowiedział 
pytaniem Jud.
— Chyba że w następnym wcieleniu.
— Jeśli doszedłem aż tu, dlaczego nie miałbym się przekonać, co jest dalej?
Art otworzył stojącą między nimi teczkę, na której ciemniały świeże plamy. 
Włączył światełko w kabinie.
— Oto dokument, który musi ruszyć w obieg — oznajmił. — Wszystko już 
wypełnione, potrzebny tylko twój podpis... Cholera — dodał po chwili z 
uśmiechem. — To jakby cyrograf na twoje życie.
Jud zaśmiał się. Podpisał kilkanaście arkuszy: zwolnienie ze służby wojskowej, 
zgodę na dochowanie ścisłej tajemnicy, kilka listów, mniej i bardziej urzędowe 
dokumenty, tworzące wokół jego dotychczasowej kariery aurę sensacji. Podpisał 
gruby blankiet zgłoszenia do Tajnych Służb Departamentu Skarbu Stanów 
Zjednoczonych. Pismo noszące odległą o kilka tygodni datę zaliczało go do 
grupy świeżych agentów, którzy mieli ukończyć szkolenie w lutym 1971 roku. 
Dyplom ukończenia kursu był przedostatnim dokumentem w teczce.
Ostatnim — zestaw rozkazów z Departamentu Skarbu, noszący odległą o pięć 
miesięcy datę: maj 1971. Zgodnie z nimi umundurowany oficer tajnych służb, Jud 
Stuart, miał się zgłosić do Sekcji Zabezpieczenia Technicznego w Wydziale 
Służb Ochrony w Białym Domu.


ZIMOWY DESZCZ


Tego dnia, kiedy Beth i Wes kochali się po raz pierwszy, Nick Kelley ślęczał 
nad dokumentami z prowadzonego przez Senat w roku 1974 dochodzenia w sprawie 
siatki szpiegowskiej działającej w Białym Domu.
Sprawa ta ujrzała światło dzienne w grudniu 1971 roku, kiedy śledczy z 
Pentagonu zajmujący się przeciekami tajnych informacji do prasy przypadkowo 
odkrył, że pewien podoficer marynarki, działający w Narodowej Radzie 
Bezpieczeństwa, wykradł ponad pięć tysięcy tajnych dokumentów takim 
osobistościom Białego Domu, jak na przykład Henry Kissinger. Dostarczał swój 
łup nie któremuś z obcych mocarstw, lecz wysokiemu oficerowi amerykańskiemu z 
Połączonego Szefostwa Sztabu.
Nick odchylił się na oparcie krzesła. Siedział w Wydziale Prawnym Biblioteki 
Kongresu — sam, przy długim, drewnianym stole. Światło jarzeniówek padało na 
gruby, zielony dywan. O dwa stoły dalej jakaś potargana dwudziestolatka 
ślęczała w otoczeniu opasłych tomów nad ogólnodostępnymi raportami. Od czasu 
do czasu mruczała cicho. Od strony kącika zajętego przez studentów prawa lub 
młodych asystentów, wykonujących pracę zleconą przez którąś z tysiąca 
urzędujących w mieście firm prawniczych, dobiegały szepty. Za wygiętym w 
podkowę kontuarem pracowali bibliotekarze. W powietrzu unosił się zapach 
atramentu i kleju introligatorskiego.
Za plecami Nicka rozległ się szelest przerzucanych kartek.
Siedział tam pogrążony nad książką, niechlujnie ubrany blondyn.
„Wygląda, jakby czytał powieść — stwierdził w myślach Nick. — Pensjonariusz, 
który nie ma nic innego do roboty".
188
Skierował wzrok ponownie na trzy cienkie, oprawione w biały karton zeszyty 
raportu Senackiej Komisji do Spraw Sił Zbrojnych.
Dochodzenie, które ciągnęło się niemal przez trzy lata od chwili wykrycia 
siatki szpiegowskiej, stanowiło ostatnią z trzech rządowych prób wyjaśnienia 
tego, co później nazwano aferą Moore'a-Radforda — od nazwisk przewodniczącego 
Połączonego Szefostwa Sztabu, admirała Thomasa J. Moore'a, oraz szpiega, 
porucznika Charlesa Radforda. Wyniki dochodzenia Pentagonu z roku 1971 zostały 
utajnione. Kolejne sekretne dochodzenie podjęła grupa „instalatorów" z Białego 
Domu, powołana przez administrację Nixona w celu zahamowania przecieków do 
prasy — zespół, który stosował takie metody, jak włamania, podsłuch, 
łapownictwo, fałszowanie wyników wyborów, manewrowanie wymiarem 
sprawiedliwości, napady na polityków, a nawet morderstwa na obywatelach 
amerykańskich. Owa skandaliczna działalność określona została mianem afery 
Watergate i zmusiła prezydenta Nixona do ustąpienia.
W roku 1974, kiedy Senacka Komisja do Spraw Sił Zbrojnych została zobligowana 
do prowadzenia przesłuchań w związku z wykrytą siatką szpiegowską, kilka 
ujawnionych rewelacji odbiło się głośnym echem w całym kraju. Afera Moore'a-
Radforda była żenującym spektaklem, który odsłonił stopień skorumpowania 
niksonowskiego Białego Domu, a także wyciągnął na światło dzienne rewelacje 
dotyczące skrytych bombardowań podczas nie kończącej się wojny w południowo-
wschodniej Azji. Przesłuchania przed komisją trwały cztery dni. Jej 
przewodniczący oświadczył dziennikarzom, że gdyby dochodzenie ciągnięto dalej, 
„doprowadziłoby ono do całkowitego zniszczenia Pentagonu".
Nick zamrugał szybko, żeby przynieść ulgę piekącym oczom, i po raz drugi 
przeczytał stronę raportu, w którym jeden z senatorów informował doradcę 
prezydenta, że zdaniem admirała „to, czego dopuścił się porucznik Radford, w 
normalnych czasach potraktowane zostałoby jako zdrada stanu".
Nikt nie stanął przed sądem czy chociażby został oskarżony za działanie na 
rzecz wojskowej siatki szpiegowskiej. Dochodzenie komisji senackiej nie 
przyniosło żadnych namacalnych rezultatów.
Nick nie mógł się już skoncentrować na czytanym tekście.
„A czego się spodziewałeś? — zadał sobie w duchu pytanie. — Akapitu mówiącego 
jednoznacznie: w tym miejscu cała ta sprawa wiąże się z twoim życiem?"
Raporty nie wymieniały nazwiska żadnego innego szpiega działającego w Białym 
Domu.
189
„Może gdybym zwracał baczniejszą uwagę — pomyślał — gdybym staranniej próbował 
przez te wszystkie lata szukać powiązań, starał się połączyć w logiczną całość 
ujawnione tajemnice, gdybym mocniej naciskał Juda..."
— Jakież to może mieć dzisiaj znaczenie? — mruknął pod nosem.
Dziewczyna uniosła głowę znad swoich dokumentów, obrzuciła go zdumionym 
spojrzeniem i jakby przyznała mu rację wzruszeniem ramion.
Nick rozejrzał się po ogromnej sali, wypełnionej kilometrami półek obciążonych 
dokumentacją dotyczącą amerykańskiego prawa. Znajdowały się tu dokładnie 
opisane, skatalogowane! i odpowiednio pogrupowane wszystkie werdykty sądów 
stanowych i federalnych.
„Gdzie miałbym szukać werdyktu w sprawie Juda Stuarta? — pomyślał. — Albo w 
sprawie Nicka Kelleya?"
Przez długi czas wierzył, że we właściwym miejscu i czasie znajdzie odpowiedź 
na to pytanie. Wychowany wśród porośniętych sosnowymi lasami bagnistych równin 
sądził, że odpowiedzi tej należy szukać gdzieś w rodzinnych stronach.
— Pochodzę ze stanu o kształcie dłoni — powiedział kiedyś Sylwii. Wyciągnął ku 
niej płasko dłoń ze złączonymi palcami i odgiętym nieco w bok kciukiem. — 
Stąd. — Wskazał punkt dwa centymetry poniżej kostki palca wskazującego.
Butwin w stanie Michigan. Pięć tysięcy trzystu mieszkańców — o ile wszyscy 
farmerzy zjechaliby do miasta. W czasach młodości Nicka, w latach 
pięćdziesiątych, drobni farmerzy zaczynali już znikać, ich małe poletka 
pszenicy lub kukurydzy okazywały się nieekonomiczne w nowoczesnym świecie.
Bo był to świat nowoczesny. Telewizja zawitała do miasteczka, kiedy Nick miał 
pięć lat. Dwa lub trzy razy w tygodniu rozlegał się huk, gdy odrzutowce z 
odległej o sto kilometrów bazy lotniczej przekraczały barierę dźwięku, rysując 
na niebie białe smugi kondensacyjne. Czasem była to forteca B-52 mająca na 
pokładzie jedną z bomb wodorowych, które mogły doprowadzić do zagłady całego 
świata — bomb, które powstrzymywały komunistów z Rosji-Chin-Korei-Kuby-zza-
muru-berlińskiego przed wkroczeniem do Butwin, zgwałceniem wszystkich kobiet i 
zmuszeniem mieszkańców do oddawania czci Leninowi. Nadchodzili z wielkim 
szumem. Zbliżali się krok po kroku. Nick planował zaszyć się wśród sosen, na 
mokradłach, i ze swego karabinku kalibru 22 strzelać do niegodziwców.
Lata były tam parne i gorące; zimy długie, śnieżne i wyjątkowo mroźne, 
zwłaszcza wtedy kiedy wiał wiatr od strony jeziora Huron.
190
Zimą dym z setek opalanych drewnem pieców snuł się po mieście. Gdy Nick miał 
siedem lat, przestały kursować pociągi pasażerskie, a wspaniała i zarazem 
przerażająca magistrala międzystanowa zabrała nawet tych nielicznych turystów, 
którzy dawniej odwiedzali miasteczko.
Ojcu Nicka udało się włączyć niewielkie przedsiębiorstwo transportowe do 
koncernu Greenoughów. Przychodził do domu na lunch, kiedy syrena w mleczarni 
Bordena obwieszczała południe, i wracał do pracy, gdy w szkole Nicka rozlegał 
się o pierwszej dzwonek. Po dwugodzinnej przerwie obiadowej, od szóstej, znów 
chodził na nocną zmianę. Nick odwiedzał go czasami w zatęchłym kantorku, obok 
wielkiego garażu, gdzie remontowano ciężarówki. Bał się, że kiedy dorośnie, 
także będzie musiał pracować w zatęchłym kantorku, pośród ksiąg rachunkowych 
opisujących materiały i pieniądze, nie mające nic wspólnego ani z nim, ani z 
otaczającym go wspaniałym światem.
A Nick kochał wspaniałości tego świata, tajemnicze i potężne moce władające 
życiem, których korzenie zdawały się sięgać bardzo daleko poza sosnowe 
mokradła Butwin w stanie Michigan. Rodzice pragnęli, żeby został prawnikiem, 
gdyż mógłby wówczas przekonywać każdego o swoich racjach. Nick sądził 
natomiast, że być prawnikiem oznacza chronić niewinnych ludzi przed skazaniem 
i chwytać morderców, jak to co tydzień robił w telewizji Perry Mason. Może by 
i został prawnikiem, gdyby nie przeczucie, że wyobrażenia rodziców o zajęciach 
prawnika są znacznie bliższe prawdy niż jego marzenia o roli Perry'ego Masona.
Nick nie miał rodzeństwa i w pełni korzystał ze swobód pozycji jedynaka. 
Zaczytywał się kryminałami oraz literaturą science fiction. Rodzice 
uważali,'że filmy są dobrym materiałem edukacyjnym dla dorastającego chłopaka, 
stąd też odwiedzał jedyne kino w Butwin dwa lub trzy razy w tygodniu. Otrzymał 
surowe, rzetelne wychowanie w poszanowaniu pewnych prawd, zrodzonych w okresie 
wielkiego kryzysu i drugiej wojny światowej — musiał być szczęśliwy, że żyje, 
a tym bardziej że mieszka w Butwin, w stanie Michigan, w USA. Nick naprawdę 
był szczęśliwy z tego powodu.
Rodzice bardzo go kochali, dlatego też od chwili gdy skończył dziesięć lat, 
dbali o to, by zawsze miał jakieś zajęcie. Miał pracę. Musiał się starać. 
Musiał dawać z siebie wszystko. Owe proste reguły przypominały mu nieustannie 
o konieczności samodyscypliny i samokontroli; odciągały od przejmowania się 
rzeczami trywialnymi; dodawały mu sił.
W domu nigdy nie rozmawiano na temat Boga, chociaż formalnie rodzina należała 
do Kościoła metodystów. Nick wierzył w moce dobra
191
i zła, wierzył, że istnieje coś potężniejszego od człowieka. Miał jednak 
kłopoty z wiarą w przesłanie Biblii. Czymże Jonasz żywił się w brzuchu 
wieloryba przez tyle dni i nocy? Jeśli Jezus nauczał o nadstawianiu drugiego 
policzka, dlaczego zaatakował przekupniów w świątyni? Jeśli Bóg jest 
wszechmocny, to czemu ludzie muszą iść do piekła? Tego typu pytania jedynie 
pogłębiały rozdźwięk między Nickiem a rówieśnikami. Jego przyjaciele należeli 
do dwóch innych wielkich grup wyznaniowych — do luteran lub rzymskich 
katolików. W miasteczku nie było Żydów i tylko jedno bezdzietne małżeństwo 
czarnoskórych. Byli za to Indianie z plemienia Czipewejów. W żyłach matki 
także płynęła ich krew, z czego Nick był niezmiernie dumny.
Jako nastolatek zaryzykował zdobycie złych ocen w dzienniczku swego życia — 
jeździł olbrzymim chevroletem rodziców, kopcił papierosy i nastawiał radio na 
stację WJR z Detroit, która nadawała muzykę rockandrollową. Polował na króliki 
i lisy, ale nigdy nie kłusował na sarny, nie oślepiał pasących się nocą 
zwierząt światłami reflektorów, aby strzelać do nieruchomego celu. W te 
cudowne wieczory wyjeżdżał poza granice miasta i łapał w radiu programy z 
Chicago czy nawet Nowego Jorku — z realnego świata. Uwielbiał prowadzić, 
władać samochodem, rozpędzać go do granic możliwości, by potem — roztrzęsiony, 
spocony, lecz nadal żywy — wspominać pobite rekordy. Wiele razy samotnie 
przemierzał główną ulicę, zapuszczał się na bezludne, porośnięte sosnami 
tereny — oglądał, czekał i tęsknił.
A także pogrążał się w marzeniach, w których czuł całą magię tego świata, mógł 
sterować potężnymi siłami i sprawować nad nimi kontrolę — w marzeniach, które 
później spisał, gdy dokonał już życiowego wyboru. Bohaterowie i łajdacy. Dobro 
i zło. Fascynujące życie zamiast zatęchłych kantorków i miasteczek, które 
można obejść w dziesięć minut. W opowieściach wywodzących się z jego marzeń, 
przelewanych po latach na papier za pomocą zdezelowanej maszyny do pisania, 
magia działała, świat urządzony był z sensem i zapadały jednoznaczne werdykty.
W roku 1964, kiedy Nick miał piętnaście lat, z wojny wietnamskiej wrócił Joe 
Barger — w przykrytej sztandarem trumnie. Nick nie lubił starszego kolegi, 
który wstąpił do piechoty morskiej tylko po to, by uniknąć sprawy sądowej o 
chuligaństwo. Ale Joe Barger przebywał tam, gdzie zapadały jednoznaczne 
werdykty, a oddziaływanie magii wywoływało skutki ostateczne. Jeszcze dwóch 
innych chłopaków z Butwin było bliskich śmierci w Wietnamie. Lany Benson 
utracił stopę. Mikę Cox wrócił niemy. Nick zgłosił się do oddziałów rezerwy
192
przy Uniwersytecie Michigan w roku 1967, gdyż operacja kolana, do której 
doprowadziła z pozoru drobna kontuzja odniesiona podczas rozgrywek futbolowych 
w szkole średniej, całkowicie wyeliminowała go z wyścigu po zielony beret 
żołnierza Oddziałów Specjalnych. Tylko w ten sposób mógł zetknąć się z tą 
wielką magią.
Rozmarzone oczy Nicka wiodły go na manowce. Niedostrzegalnie stawał się 
lekkomyślny, powoli sterował ku całkowitemu oddaniu się demonom pisarstwa, 
które — w jego mniemaniu — mogło mu jedynie zapewnić życie na skraju nędzy. 
Był niesłychanie ostrożny: gdy pewnego razu upił się z Sharon Jones piwem 
GoebePs 22 i ujrzał nagie ciało dziewczyny, odmówił pójścia z nią do łóżka. 
Bał się, że pijana Sharon może zajść w ciążę. A on chciał, żeby wszystko było 
realne. Poza tym lękał się, że przez małżeństwo z konieczności będzie musiał 
na zawsze zostać w tej mieścinie i nigdy nie zdoła się z niej wyrwać.
W wielki świat. Gdzie kipiało życie. Gdzie mógłby dokonywać wyboru. Gdzie 
mógłby pisać. Gdzie mógłby zetknąć się z tymi mocami, które sterowały 
wydarzeniami. Gdzie mógłby poznać werdykty.
,,A skończyłem na Judzie Stuarcie — pomyślał. — Cholera, nawet z nim nie 
umiałem sobie poradzić".
Zastał Deana pod starym numerem telefonu. Krótką, nerwową wymianę zdań 
zakończył prośbą o to, aby Dean, jeśli może, przekazał ludowi, żeby zadzwonił 
do starego przyjaciela.
— Do pracy — dodał. — Jud ma mój numer. Proszę mu powiedzieć, żeby nie dzwonił 
do domu, lecz do pracy.
— Aha — padła odpowiedź.
Dean nic nie wiedział o losach Juda. Zresztą Nick bał się go pytać wprost. 
Wiedza niesie ze sobą ryzyko i odpowiedzialność. Nick czuł się już 
wystarczająco narażony. Chciał jedynie przekonać się, na ile to okno zostało 
uchylone, a w żadnym wypadku nie pragnął otwierać go szerzej.
— Nadal jesteś pisarzem? — zapytał Dean.
— Tak.
— Miałeś jeszcze mój telefon w swoim archiwum?
Nick nie odpowiedział. Dean zaśmiał się głośno i odłożył słuchawkę.
„No i proszę! — stwierdził w duchu Nick. — Ślepa uliczka. Koniec".
Zamknął raport komisji senackiej — dość polowania na duchy. Dzwonił także do 
znajomego z Narodowej Służby Bezpieczeństwa i zasypał go pytaniami o sprawy 
wywiadu, chcąc pośrednio uzyskać jakąś wskazówkę na temat Juda: cokolwiek, co 
wyjaśniłoby przyczynę
13 — Rzeka ciemności
193
dziwnej rozmowy telefonicznej. Nie dowiedział się niczego. Co prawda, zebrał 
już wystarczająco dużo danych, a jego domysły miały na tyle solidne podstawy, 
że mógł pokusić się o napisanie notatki dla Petera Murphy'ego, spełniając tym 
samym dziennikarski obowiązek, na który powołał się, by otrzymać legitymację 
prasową potrzebną mu do załatwienia spraw osobistych.
Poza tym mógł wreszcie opowiedzieć o wszystkim Sylwii.
Jego żona uważała nawiązanie kontaktu z Peterem Murphym za nierozsądne. Nie 
wiedziała jednak o rozmowie z Deanem. Wiele lat temu próbował opowiedzieć jej 
o Deanie, lecz ona nie chciała słuchać, nie chciała przyjąć do wiadomości, że 
człowiek, którego kocha, ma znajomych wśród potworów. Poczucie winy Nicka 
brało się ze świadomości niewłaściwego postępowania.
Siedząca przed nim dziewczyna westchnęła i oparła głowę na leżącej przed nią 
otwartej książce.
„Teraz cała sala będzie twoja" — pomyślał Nick, zakładając kurtkę. Kiedy 
zbierał senackie raporty, spostrzegł, że siedzący za nim jasnowłosy mężczyzna 
zatrzymuje stoper w swoim elektronicznym zegarku. Nie rozległ się jednak żaden 
sygnał dźwiękowy.
Gdy Nick odkładał raporty na półkę przy wygiętym w podkowę kontuarze, blondyn 
zjawił się obok niego. Przysunął sobie zeszyt do wpisywania zamówień. Miał 
przerzucony przez ramię błękitny płaszcz. Głośno stuknął naciśnięty długopis. 
Nick skierował się ku drewnianym drzwiom wyjściowym.
Czytelnia prawnicza mieści się na pierwszym piętrze Biblioteki Kongresowej w 
budynku Madisona. Nick wcisnął guzik przywołujący windę. Gdy rozsunęły się 
drzwi, pojął nagle, że już wie, gdzie powinien się urodzić łajdak będący 
bohaterem powstającej właśnie książki oraz czym ma się zajmować jego dziadek. 
Oprócz Nicka w windzie nie było nikogo. Przez tę chwilę, gdy przebywał w 
metalowej klatce, usilnie starał się utrwalić w pamięci świeży pomysł. W 
korytarzu na parterze rozbrzmiał dzwonek. Powinien pamiętać jeszcze te 
szczegóły po lunchu. Idąc przez marmurowy hol, zapinał kurtkę, by ustrzec się 
przed mroźnym mimo nadchodzącej wiosny wiatrem.
Sylwia pracowała po drugiej stronie ulicy, zaledwie dwie przecznice dalej, w 
biurowcu Rayburn House. Mogli razem zjeść lunch. Nie, chwileczkę. Dziś Sylwia 
była zajęta, miało się odbyć zebranie jej podkomisji.
Przechodząc przez obrotowe drzwi, uświadomił sobie, że nie pamięta, kiedy po 
raz ostatni się kochali.
194
f
Dziś była środa. Rano oboje wybiegli do pracy, gdy tylko zjawiła się Juanita.
Wczoraj wieczorem Sylwia pracowała do późna, jeszcze w łóżku sprawdzała 
ostatnie notatki i rachunki. Siedziała przy włączonym świetle, nie dając 
Nickowi zasnąć.
W poniedziałek rano Saul obudził ich o pół do piątej. Mama z tatusiem na 
zmianę próbowali go z powrotem uśpić, co udało im się dopiero na kwadrans 
przed jazgotem budzika. Wieczorem byli oboje tak bardzo zmęczeni, że po 
obiedzie Sylwia przejrzała jeszcze tylko swój miesięczny raport, Nick zaś 
pozmywał talerze, wykąpał Saula, poczytał mu bajkę na dobranoc, ułożył małego 
w łóżku, po czym oboje się położyli, jednym okiem oglądając głupawą komedię w 
telewizji. Tylko przez moment Nick poczuł przypływ podniecenia, gdy przemknęło 
mu przez myśl, jak też Sylwia wyglądałaby w przykrótkim, czarnym, koronkowym 
negliżu.
W niedzielę było blisko: rano na palcach przemknęli do łazienki, wrócili do 
łóżka, lecz czasu starczyło im zaledwie na kilka uścisków, zanim płacz Saula 
stał się na tyle głośny, by nie można go było już zignorować. Przez cały dzień 
malec nie chciał zasnąć. Natomiast wieczorem Nick musiał obejrzeć film w 
telewizji, gdyż jego agent prosił o krótką recenzję dla producenta. Sylwia 
usnęła w połowie filmu i mógł jedynie popatrzeć sobie, jak ściąga sweter przez 
głowę i półnaga wędruje do łazienki.
W piątek i sobotę Nick walczył z tym samym przeziębieniem, przed którym Sylwia 
broniła się w czwartek i piątek.
Nie pamiętał, co robili w ubiegłą środę.
Przez cały wtorek Nick próbował się skupić nad swą powieścią, rozszyfrować 
wiadomość od Juda i pozbyć skrupułów z powodu użycia pieluszek jednorazowych. 
W dodatku kładąc się do łóżka, Sylwia zrobiła uszczypliwą uwagę na temat jego 
nastroju.
Poniedziałek.
Dziewięć dni temu. Pierwszego wieczoru po telefonie od Juda.
Saul usnął wcześnie. Rozbierając się przed pójściem do łóżka, żartowali sobie 
na temat tego, co powiedziała im przez telefon matka Sylwii. Nick siedział w 
samych slipach, Sylwia była tylko w kremowym staniku i majteczkach; 
rozczesywała włosy. Dotknął jej ramienia, przesunął palcami po policzku. 
Uśmiechnęła się i zanurkowała w jego objęcia. Wodził dłońmi po jej gładkiej 
skórze, rozpiął stanik. Sylwia odsunęła się od niego i zrzuciła stanik na 
podłogę. Miała nieco zwiotczałe piersi od karmienia Saula. Nick uwielbiał 
pieścić je dłońmi. Ułożyli się na kołdrze; całowali się, dotykali, śmiali, 
uciszali się
195
nawzajem, żeby nie zbudzić dziecka. Wiedział dobrze, jakie pieszczoty, jakie 
pocałunki Sylwia lubi najbardziej. Położył się na niej; jak prawie zawsze; 
wszedł w nią, cudownie ciepłą i wilgotną, wtulił się w nią, pocałował i powoli 
zaczął się poruszać.
— Nick! — krzyknął jakiś męski głos.
Nick zamrugał szybko i potrząsnął głową.
Stał przed budynkiem Madisona. Było mu zimno; nie miał rękawiczek. Aleją 
Niepodległości przejeżdżały samochody. Kopuła Kapitelu połyskiwała bielą na 
tle szarawego nieba.
— Hej, Nick! — rozbrzmiał ponownie ten sam męski głos.
Z rogu alei Niepodległości i Pierwszej Ulicy machał do niego ręką przysadzisty 
facet w skórzanym płaszczu! Ruszył szybkim krokiem w stronę Nicka.
— Jak leci? — Nie zdejmując rękawiczki, zamknął dłoń Nicka w silnym uścisku. — 
Jestem Jack Berns.
— Dawno cię nie widziałem, Jack. Co tutaj porabiasz?
— Przechodziłem akurat. Wyszedłem z Cannona. — Berns ruchem głowy wskazał 
białą, marmurową fasadę budynku biur kongresowych po drugiej stronie ulicy. — 
Jak ci się żyje? Chodź, postawię ci lunch, pogadamy sobie. Dostałem dobrze 
płatne zlecenie.
Wspomnienia o Sylwii rozwiały się bez śladu;, fragmenty jej wizerunku w 
pamięci Nicka spadały niczym odłamki rozbitego lustra. Berns lubił chełpić się 
czterdziestoletnią historią swych miłostek, opowiadać o kobietach, które 
zdobył, i o ich słabostkach. Nick wolałby, żeby zamiast okruchów życia Jacka 
Bernsa powróciły jego niedawne ciepłe wspomnienia.
— Nie mogę — odparł, żałując jednocześnie, że traci szansę wyciągnięcia plotek 
od tego notorycznego waszyngtońskiego awanturnika. — Muszę iść. — Machnął ręką 
w kierunku ciągu kafejek i barów.
— Idę w tę samą stronę — rzekł Berns. — Pójdziemy razem.
— Dobra — mruknął Nick, nie bardzo wiedząc, jak pozbyć się natręta.
Niemal równocześnie odwrócili się plecami do Kapitolu. Kiedy ruszyli pod 
wiatr, Nick obejrzał się — dostrzegł jasnowłosego mężczyznę w niebieskim 
płaszczu znikającego za rogiem.
— Wczoraj rozmawiałem o tobie z Peterem Murphym — oznajmił Berns. — 
Powiedział, że znów dla niego pracujesz. Podobno szykujesz jakiś materiał o 
szpiegach.
— Jestem dopiero na początku. W zasadzie nic jeszcze nie mam.
— Powinienem zatem nakopać Petera w dupę.
Nick zmarszczył brwi i popatrzył na niższego od siebie kolegę.
196
— Od trzydziestu lat siedzę w tym mieście — rzekł Berns. — Znam tu więcej 
tajniaków niż on, a gotów jestem się założyć, że nie powiedział ci nawet, 
żebyś skontaktował się ze mną.
— Nie — odparł Nick. Przeszli przez ulicę, kierując się w stronę ciągu 
kafejek. — Nie powiedział.
— Sukinsyn. Ale trudno go o cokolwiek posądzać. Lubi trzymać swych najlepszych 
informatorów głęboko w kieszeni.
— To prawda.
— Rozumiem, że faceci z Langley znów się do kogoś dobierają? Pamiętam, jak 
pomagałem Peterowi rozwikłać sprawę podsłuchów telefonicznych, które tajniacy 
pozakładali w Miami.
— Wtedy jeszcze nie pracowałem dla niego — odparł Nick.
— Teraz panuje u nich trochę nerwowa atmosfera. Powinieneś uważać, jeśli 
będziesz się wybierał na drugą stronę rzeki. Lepiej nie chodź tam sam.
— Peter mnie osłania — stwierdził Nick.
Dotarli do „Tune Inn", knajpki, w której pracownikom Kongresu pałaszującym 
hamburgery i domowe pieczenie przyglądały się ze ścian wypchane głowy 
zwierząt. Berns położył dłoń na ramieniu Nicka.
— Trafiłeś na coś, prawda?
— Sam nie wiem. — Nick ruchem głowy wskazał drugą stronę ulicy. — Muszę wracać 
do mojej pracowni.
— Faktycznie, jesteśmy na miejscu. Któregoś dnia będę musiał wpaść i obejrzeć 
twoje zacisze.
— Najpierw zadzwoń — odparł Nick. — Czasami wychodzę.
— Jasne. — Łysy człowieczek uśmiechnął się do niego. — Tylko raz pracowaliśmy 
razem, ale odwaliłeś wtedy kawał dobrej roboty.
— To była zwykła sprawa. Nic wielkiego.
— Ale jej nie spieprzyłeś, a to się liczy.
„Nie było w niej nic do spieprzenia" — pomyślał Nick. Berns mówił tak, jakby 
siedział po drugiej stronie barykady i nawoływał z daleka.
Prywatny detektyw wetknął swoją wizytówkę do kieszeni kurtki Nicka.
— Jeśli naprawdę robisz to, co robisz, może ci się przydać facet, który 
przytrzyma ci linę — rzekł. — Nie mogę pozwolić, żeby Peter chował najlepszych 
ludzi wyłącznie dla siebie. Zadzwoń do mnie. Gdybym ja się czegoś dowiedział, 
wtedy dam ci znać.
— Dobra — mruknął Nick. „Co tu jest grane, do cholery?" — pomyślał.
Wymienili uściski dłoni. Nick machnął jeszcze ręką na pożegnanie i szybko 
przeszedł przez ulicę, nie oglądając się.
197
Uszedł już spory kawałek aleją Pensylwańską, kiedy przypomniał sobie, że jest 
głodny, a także, że nie ma pieniędzy. Mroźny wiatr nacierał na niego porywami. 
Poczuł lodowate kropelki deszczu na twarzy — przypadkowe pociski ostrzegające 
przed nadciągającą burzą. Przeciął jezdnię, zawrócił na rogu Trzeciej Ulicy i 
poszedł szybkim krokiem z powrotem aleją Pensylwańską, wypatrując wnęki w 
narożniku biurowca, gdzie znajdował się automat bankowy.
Schował się do połowy za ocieniającymi automat taflami z przydymionego 
plastiku, by osłonić się od wiatru. Wsunął kartę w szczelinę. Na zielonym 
ekraniku komputera pojawiła się prośba o podanie kodu osobistego. Wystukał 
numer na klawiszach, po czym zerknął na ulicę.
Bordowy cadillac zatrzymał się na czerwonym świetle. Na przednim siedzeniu, 
obok kierowcy, Nick dojrzał jasnowłosego mężczyznę w niebieskim płaszczu. 
Kropelki deszczu nie pozwalały dostrzec przez przednią szybę wnętrza wozu.
Nick uśmiechnął się na wspomnienie swych myśli o pensjonariuszu zabijającym 
czas w bibliotece.
Zmieniły się światła, cadillac skręcił w lewo, w stronę trasy przelotowej do 
Wirginii. Na wysokości wzgórza Kapitolu aleję Pensylwańską rozdziela szeroki 
pas zieleni; cadillac musiał zatrzymać się ponownie, by włączyć do ruchu w 
przeciwnym kierunku. Ruszyły wycieraczki, oczyszczając przednią szybę z kropel 
deszczu.
Samochód prowadził Jack Berns.
Cadillac wcisnął się w przerwę w sznurze pojazdów, uwożąc starszego faceta, 
który siedział za Nickiem w Bibliotece Kongresowej; faceta, który miał w 
zegarku elektroniczny nadajnik sygnałowy. Zabrał go waszyngtoński tajniak, 
który pojawił się nie wiadomo skąd, żeby przejść kawałek i zamienić parę słów 
z Nickiem. Oraz zadać mu kilka pytań.
Automat bankowy zaczął poganiać Nicka popiskiwaniem, lecz ten stał bez ruchu, 
smagany wiatrem, gapiąc się w głąb alei — zziębnięty i samotny.


ZWIERCIADŁO


Beth obudziła się z krzykiem.
Wes zerwał się z łóżka, nie w pełni świadom tego, co go otacza — zamrugał 
oczyma i pomacał dłońmi w poszukiwaniu nie wiadomo czego.
— Koszmar — mruknęła, obejmując go. — Miałam zły sen.
Dygotała. Otoczył ją ramionami i powoli ułożył na poduszce, podciągając wyżej 
kołdrę. Czuł, jak drobne nagie ciało Beth rozgrzewa się i przestaje drżeć.
— Przepraszam — powiedziała. — Nie chciałam cię wystraszyć.
— Już dobrze, wszystko dobrze. Położyła mu głowę na piersi.
— Za dużo ostatnio pracowałam. Tobie też się to zdarza?
— Oczywiście.
— Opowiedz mi o koszmarach, które cię dręczą.
— Najpierw ty mi opowiedz o swoim. Masz go świeżo w pamięci.
— Śniło mi się zwierciadło — szepnęła. — Przechodziłam przez nie tam i z 
powrotem, bawiłam się. Raz byłam tu, a raz tam. W przód i w tył. Tam i z 
powrotem. Nagle coś mi się pomyliło, szkło pękło z trzaskiem i zaczęło 
osypywać się po moim ciele, jakby to były drobniutkie kawałeczki, błyszczące 
okruchy mnie samej. Rozsypywałam się.
Trzymając dłoń na szyi Beth czuł, jak łomocze jej serce.
— W czasach szalonej młodości brałam LSD — wyznała. — Może nadal jeszcze 
wyłazi to ze mnie.
— Na pewno konsekwencje są długotrwałe — rzekł z naciskiem.
— Może jestem jeszcze szalona, ale już nie taka głupia. Prawnicza natura Wesa 
sprawiła, że miał ochotę podziękować jej za wyznanie prawdy.
199
— Poczekaj, aż opowiem ci o najgorszych koszmarach.
— Kiedy tylko zechcesz.
— Która godzina? — zapytała.
— Któraś między bardzo późną a bardzo wczesną — odparł. Poczuł, że Beth się 
uśmiecha. — Spróbuj jeszcze zasnąć. Tutaj nic ci nie grozi.
— Wiem.
Pocałowała go w pierś.
W kwadrans później usnęła, owinięta wokół niego niczym wąż. przyciskając 
policzek do jego torsu. Chciał pozostać zaporą odgradzającą ją od sennych 
koszmarów, lecz zaczęły mu drętwieć ręce. Delikatnie przesunął Beth na bok. 
Miał poza tym zadanie do wykonania.
Odczuwał zmęczenie, ale nie mógł zasnąć. Luminescencyjne wskazówki budzika 
pokazywały czwartą trzydzieści dziewięć. Wysunął się z łóżka. Beth poruszyła 
się, ale nie obudziła. Naciągnął kołdrę na jej gołe ramię. Nałożył piżamę, 
wzuł tenisówki i wyszedł na palcach z sypialni, cicho zamykając za sobą drzwi.
Ich ubrania leżały w nieładzie na podłodze w pokoju. Przeniósł je na krzesło. 
Włączył lampkę. Zaparzy} sobie kawę, usiadł przy stoliku i położył przed sobą 
zdjęcie Juda Stuarta, które dostał od Jacka Bernsa. Po bokach umieścił dwie 
fotografie wykradzione z hoteliku w Los Angeles — z lewej zdjęcie Juda Stuarta 
w towarzystwie czarnowłosego mężczyzny, z prawej zaś fotografię pięknej 
kobiety.
— Gdzie wy teraz wszyscy jesteście? — szepnął. Łyknął kawy, nie odrywając 
wzroku od zdjęć. — Jestem w kropce — oznajmił w ich kierunku.
Zdawał sobie sprawę, że profesorowie, u których studiował prawo, a także 
oficerowie, koledzy po fachu, byliby przerażeni arogancją, z jaką naginał do 
swych potrzeb dziesiątki reguł etyki zawodowej. Koledzy ze szkoły średniej, 
których spore grono prowadziło mniej czy bardziej legalne interesy przy ulicy 
K, pewnie wzruszyliby tylko ramionami. Komandosi, którzy musieli posługiwać 
się Standardowym Regulaminem Operacji, uśmiechnęliby się z politowaniem. A 
ojciec...?
„Jeśli już dosiadłeś konia — Wes usłyszał w myślach jego głos i ujrzał 
starczą, wychudzoną twarz i błyszczące oczy — musisz się na nim przejechać".
Był pewien, że jeśli ma dalej jechać na koniu Dentona, będzie musiał wkrótce 
przestać naginać reguły, a zacząć je łamać.
Rozmowy telefoniczne podlegają takiej samej ochronie, jak własność prywatna. 
Co prawda Wes nie zagarnął bezpośrednio tej własno-
200
ści, ale odniósł korzyść z przestępstwa Jacka Bernsa. Miał świadomość, że 
działalność detektywa była nielegalna, w dodatku płacił mu za usługi. Były to 
klasyczne elementy sprawy kryminalnej.
„Miałem poniekąd pełnić rolę gliniarza — stwierdził w duchu — a jestem na 
najlepszej drodze, by zostać przestępcą. I co w ten sposób zdobyłem? Dwa 
zdjęcia nie znanych mi ludzi — odparł. — A także jedno nazwisko".
Nicka Kelleya.
Wyciąganie informacji na temat rozmów prowadzonych z publicznego automatu 
telefonicznego, zatajenie prawdy przed oficerem śledczym z Los Angeles, 
przesłuchiwanie barmana oraz recepcjonisty z hotelu, kradzież porzuconych 
fotografii, zwracanie się o przysługę do przyjaciół z NIS — żaden prokurator 
nie traciłby czasu na ściganie takich przestępstw. Jego przełożeni z Korpusu 
lub dyrektor CIA, Denton, mogliby wyciągać konsekwencje służbowe, lecz 
przecież właśnie oni powierzyli mu to zadanie. Powinni zdawać sobie sprawę, do 
czego taki człowiek jak Wes był zdolny, co powinien, a czego nie powinien 
robić. Tylko że dla nich — w każdym razie dla większości z nich — liczyło się 
przede wszystkim zachowanie czystych rąk. Wes wiedział o tym. Ani nie bał się 
ich nagany, ani nie szukał aprobaty dla swego postępowania. Tamci byli dla 
niego rozkazodawcami, a nie sędziami.
Niewiele dowiedział się o Judzie Stuarcie od czasu przyjęcia u Dentona. Lecz 
instynkt podpowiadał mu, że dyrektor miał rację: okruchy życia, z których 
kilka spoczywało przed nim na stoliku, zaczynały układać się w coś istotnego — 
coś znacznie ważniejszego od. faktów opisywanych w raportach, jakie do tej 
pory przechodziły mu przez ręce.
Największą niewiadomą, którą znalazł w tym nierozwiązywalnym na razie 
równaniu, był Nick Kelley — reporter, a więc ktoś, kto jak mina lądowa, mógł 
na setki sposobów eksplodować Wesowi tuż pod nosem. W dodatku Kelley był 
cywilem, rzekomo uczciwym, chronionym przez prawo; człowiekiem posiadającym 
niezbywalne przywileje, między innymi prawo do właściwego traktowania i 
ochrony przed urzędnikami państwowymi. Takimi, jak major Wes Chandler.
— Musisz jechać na tym koniu — szepnął do siebie.
W sypialni zatrzeszczała podłoga.
Wes zebrał fotografie. Stuknęły drzwi toalety. Miał jeszcze czas, żeby dolać 
kawy do filiżanki, wrócić do stolika, rozsiąść się wygodnie na kanapie i wziąć 
kilka głębszych oddechów, nim otworzyły się drzwi sypialni i stanęła w nich 
Beth — bosa, ubrana w jedną z jego koszul z długim rękawem, koloru khaki.
201
— Czuję zapach kawy — powiedziała.
— Jest zaparzona, w kuchni.
Z przyjemnością obserwował, jak Beth bez trudu znajduje dla siebie filiżankę 
oraz spodek, nalewa sobie kawy, naturalnym krokiem przechodzi do pokoju, 
zrzuca ciuchy z fotela i zwija się na nim jak kocur.
— Dzień dobry. — Uśmiechnęła się do niego znad parującej filiżanki. — 
Przepraszam, że nie dałam ci spać.
— Nic nie szkodzi.
Postawiła filiżankę na stoliku, wyjęła z kieszeni jego koszuli papierosy i 
przypaliła jednego. Zgaszoną zapałkę rzuciła na spodek.
—% Będę się musiał zaopatrzyć w jakieś popielniczki — rzekł. Zamrugała oczami.
— Która godzina? — zapytała. Za oknem robiło się szaro.
— Mniej więcej za dwadzieścia siódma. Chyba zanosi się na deszcz.
— Możesz wziąć ten śmieszny kapelusz, który leży na półce w łazience. — 
Wzruszyła ramionami. — Szukałam szlafroka. Było mi zimno.
— Już od dawna nie noszę tego filcowego kapelusza. Używaliśmy takich podczas 
patroli, w zwiadzie. Znacznie lepiej osłaniają przed słońcem i deszczem niż 
hełmy. Poza tym są lżejsze. Co prawda nie chronią przed pociskami, ale w buszu 
dość skutecznie maskowały zarys głowy.
— W Wietnamie?
Skinął głową. Było mu wszystko jedno, który ze sztampowych obrazów pojawił się 
w jej myślach.
— Dlaczego wstąpiłeś do piechoty morskiej? — zapytała. — Po co tam walczyłeś?
— Dla ciebie.
Spojrzała na niego, lecz w jej oczach nie dostrzegł zdumienia, musiała go 
zrozumieć.
— Co było najtrudniejsze?
— Najgorsze?
— Nie, najtrudniejsze.
— Listy. Zmarszczyła brwi.
— Jestem oficerem. Kiedy ginął któryś z moich chłopców, musiałem pisać list do 
jego rodziców, do żony czy narzeczonej. Musiałem ich jakoś zawiadomić. Gdy 
wracaliśmy z patrolu, siadałem w baraku, otoczony smrodem dżungli, przybity i 
wypalony wewnętrznie. Helikop-
202
tery latały nad głową. Z radia płynęła głośna muzyka rockowa. Żołnierze śmiałi 
się. A ja siedziałem za umocnieniami z worków z piaskiem i próbowałem znaleźć 
właściwe słowa, stonowane i znaczące, równie smutne i równie dzielne, jak ten 
dziewiętnastolatek, który dostał kulkę, podczas gdy reszta, w tym także ja, 
przeżyła. Na to nie ma odpowiednich słów. Możemy chwytać za broń i odpowiadać 
ogniem na ogień, ale nie da się napisać słów, które mogłyby naprawić krzywdę.
Przez chwilę w milczeniu pili kawę.
— Co to jest? — zapytała Beth, wskazując metalowe znaczki w kształcie liści 
klonowych na jego koszuli.
— To oznaki mojego stopnia wojskowego. Jestem majorem.
— Owszem, niczego sobie — odparła, po czym zaśmiała się tym swoim gardłowym, 
wbijającym się w pamięć staccato. Wes uśmiechnął się, nie umiał powstrzymać 
rumieńca.
— Kiedy musisz się stawić w pracy? — zapytała.
— Za trzy dni. Mam raczej luźną robotę.
— Zdążyłam zauważyć — powiedziała. — Wypad do Los Angeles. Nie masz budzika 
przy łóżku. Trochę inaczej wyobrażałam sobie życie komandosa.
— A kiedy ty musisz się stawić w pracy?
— Zwykle wpadam do muzeum około dziesiątej. Wcześniej powinnam się przygotować 
do lekcji, ale to rutynowa robota. — Postawiła filiżankę na stoliku i 
wyciągnęła przed siebie szczupłe, gołe nogi.
Miała lekko piegowate uda. „Pocałunki anioła" — jak zwykła mawiać matka Wesa.
— Wyglądasz jak biegacz — oceniła Beth, prześlizgując się wzrokiem po jego 
tenisówkach oraz spodniach od piżamy opiętych na szerokich, mocnych udach.
— Będę biegał tak długo, jak wytrzymają moje kolana — odparł. — Zresztą 
kondycja fizyczna jest jednym z elementów mojej pracy.
— Do komandosów wybiera się najlepiej zbudowanych mężczyzn.
— I powinni oni zawsze tak wyglądać.
— To zrozumiałe. Tacy nie rodzą się na pniu. — Zgasiła papierosa na spodku, 
przeczesała palcami swoje długie włosy i zgarnęła je do tyłu, odsłaniając całą 
twarz. — Wybierasz się zatem, żeby pobiegać, nim zajmiesz się tym, czym 
zajmuje się major piechoty morskiej?
— Powinienem trzymać formę. — Wesowi zaschło w gardle. Beth pochyliła głowę, a 
jej włosy opadły, ocieniając delikatny uśmiech, który wykwitł na pobladłych 
lekko wargach.
203
— Nie mam nic przeciwko temu — szepnęła.
Dwie godziny później stali oparci o zamknięte drzwi wejściowe mieszkania. Wes 
był nagi. Beth nałożyła z powrotem jego koszulę, a swoje zwinięte ubranie 
przyciskała ręką do piersi. Wskazała palcem koszulę.
— Powinnam chyba obiecać, że ci ją wypiorę i wyprasuję, ale straszny ze mnie 
kłamczuch.
Wes pocałował ją w czoło i przesunął dłonią po jej włosach.
— Nie chcę być natrętna, ale kiedy znów się zobaczymy?
— Jak tylko to będzie możliwe.
— To znaczy, że pewnie nieprędko.
Pocałowała go w piersi, otworzyła drzwt i przemknęła korytarzem do swego 
mieszkania. Wes popatrzył za nią, ale nie obejrzała się, trzasnęły zamykane 
drzwi.
Zadzwonił telefon.
— Czy wiesz, kto mówi? — zapytał męski głos.
— Pewnie — odparł Wes. Rozpoznał Franka Greco, kolegę z kontrwywiadu NIS, 
który zgodził się udostępnić mu akta zabitego marynarza.
— Wybierasz się dziś na naszą zwykłą partyjkę sąuasha, prawda?
— O której? — zapytał Wes. Ani on, ani Greco nie grywali w sąuasha.
— Mam zarezerwowaną salę w klubie na wzgórzu. Na rogu Trzeciej oraz D, od 
południowego wschodu. Za czterdzieści minut.
Wes ledwie zdążył ogolić się, wziąć prysznic i ubrać. Znalazł wolne miejsce do 
zaparkowania przy następnej kamienicy za dwupiętrowym, ceglanym budynkiem 
Klubu Kultury Fizycznej i Sąuasha, w którym nigdy nie był. Pospieszył do 
wejścia.
— Hej, marynarzu! — zawołał ktoś za nim. — Dokąd tak pędzisz?
To był Greco za kierownicą swej dwuletniej hondy sedana.
Skręcili w wyludnioną uliczkę dzielnicy mieszkalnej i stanęli. Kwatera Główna 
Marynarki oraz dowództwo NIS znajdowały się jakieś dwa kilometry na prawo od 
nich, natomiast błyszcząca kopuła Kapitelu widniała znacznie bliżej, za ich 
plecami. Nie było żadnych przechodniów; minęło ich tylko kilka samochodów.
— Mathew Hopkins — rzekł Greco, rzucając wypchaną, szarą kopertę na konsolę 
między dwoma fotelami.
Greco miał długie, siwe włosy, z wyjątkiem czubka głowy, gdzie był prawie 
całkiem łysy. Niski i krępy, ubierał się u Searsa i Roebucka. Zdobył czarny 
pas judo, a na sali gimnastycznej NIS potrafił unieść sztangę, z którą miało 
kłopoty wielu młodych agentów, nie liczących sobie pięćdziesięciu jeden lat 
jak on.
204
— Później zapoznasz się z aktami — powiedział. — Hopkins był 
radiotelegrafistą, walczył jako ochotnik w Wietnamie, brał udział w operacjach 
specjalnych. W roku 1970 znalazł się na liście Grupy Operacyjnej Wsparcia 
Lądowego Marynarki. Po dwóch latach znów wrócił na morze, gdzie służył do roku 
1979, kiedy to przeszedł na rentę jako całkowity inwalida. W dokumentach 
marynarki wymienia się uraz psychiczny, na tyle silny, żeby facet otrzymał 
stuprocentową rentę, nie taki straszny jednak, skoro nie wymagał leczenia 
szpitalnego. Hopkins miał znakomite wyniki, trochę pochwał, ale nie był żadnym 
bohaterem. W zasadzie kimś, kto nie wyróżnia się z tłumu.
— Z wyjątkiem... — wtrącił Wes.
— Grupy Operacyjnej Wsparcia Lądowego Marynarki. Można by sądzić, że chodzi o 
urzędasów, no nie? Naprawdę nazywano ich Oddziałem Specjalnym 157.
— Nigdy o nim nie słyszałem.
— Został rozwiązany w roku 1977. Od początku lat sześćdziesiątych była to 
najpilniej strzeżona tajemnica marynarki. Zatrudniali cywilów, techników, 
którym znudziło się sprzedawanie samochodów, zawodowych oficerów marynarki, a 
także żołnierzy służby czynnej. Nie obchodziła ich dyplomacja czy też 
bezpieczne pływanie po morzach i przechwytywanie rosyjskich szyfrów. 
Szpiegowali ludzi jak psy wywiadowcze. CIA niewiele wie o ich działalności, 
podobnie jak całe dowództwo marynarki. Stanowili pierwszą grupę wojskową 
dopuszczoną do tajnych operacji. Mieli swych ludzi wszędzie, wśród marynarzy i 
pracowników portowych. Wysyłali agentów do Chin. Twoi kumple z CIA rzadko 
wychylają nosa poza teren ambasad. Chłopcy z Oddziału Specjalnego 157 omijali 
ambasady z daleka.
— Więc Hopkins działał dla nich. Jeśli był to aż tak doborowy oddział, czemu 
został rozwiązany?
— Polityka. — Greco wzruszył ramionami. — Jednym z dowódców był u nich Ed 
Wilson. Zaczął robić na boku pieniądze. Dogadał się z Kadafim w Libii i brał 
od Szalonego Pułkownika forsę, dostarczając mu sprzęt dla terrorystów. Udało 
mu się nawet wciągnąć do współpracy Zielone Berety. Tamci sądzili, że biorą 
udział w kolejnej, ściśle tajnej akcji. Wilson dostał trzydzieści lat 
odsiadki.
— Czym zajmował się Hopkins w Oddziale 157?
— Był radiotelegrafistą. Kiedy dostał ten przydział, dokładnie go 
sprawdzaliśmy, równolegle z FBI. Potem było o nim cicho. Z jednym wyjątkiem.
— Jakim?
— W naszych aktach znalazłem powtórną prośbę o sprawdzenie
205
go, naprawdę dogłębne i szczegółowe. Widocznie Hopkins wydał się komuś aż za 
bardzo czysty.
— Po co było to powtórne sprawdzanie?
— Najlepiej zapytaj faceta, który je zarządził. — Greco wręczył Wesowi 
zapisaną kartkę. — Teda Davisa. To emerytowany komandor, człowiek, który jak 
mustang przeszedł wszystkie stopnie kariery i zajmował się wieloma rzeczami, 
zanim powierzono mu Oddział Specjalny 157. Porządny facet. Będzie w barze o 
pół do czwartej.
— Dzięki.
— Ted jest moim przyjacielem. A nawet gdyby nim nie był, tylko głupiec 
odważyłby się z nim zadzierać.
Wes wsunął grubą, szarą kopertę do swojej teczki.
— Wygląda na to, że zaczynasz zbierać materiały, marynarzu.
— Takie tam duperele — odparł Wes.
Stary pracownik wywiadu rozejrzał się dookoła. Jeszcze dziesięć lat temu w tym 
miejscu zaczynały się slumsy. Teraz mieszkali tu wpływowi obywatele.
— Nie będę pytał, jakie zadanie wykonujesz dla tajniaków z drugiego brzegu 
rzeki — mruknął Greco. — Ale nie pozwól, żeby odcięli ci linę na głębokiej 
wodzie.
— Umiem pływać.
— Nie wiem, czy taki zaniedbany dupek, na jakiego wyglądasz dzisiejszego 
ranka, zdołałby się choćby utrzymać na wodzie. Zaśmiali się obaj.
— Pracowałem do późna — wyjaśnił Wes. — Ale przynajmniej mam regulaminowe 
włosy, a nie siwą plerezę, która zasłaniałaby mi uszy.
— Bo właśnie o to chodzi — odparł Greco.
— O co?
— Kiedy byłem policjantem w Saint Louis, pewien ćpun odgryzł mi prawe ucho. 
Dlatego noszę długie włosy. W ten sposób wyglądam na zwariowanego staruszka, 
który jeszcze nie słyszał, że hippisi wymarli. Ktoś taki nie rzuca się w oczy.
Greco otworzył drzwiczki samochodu. Wysiadając, Wes zapytał:
— I co się stało z tym ćpunem?
— Stłukłem go na kwaśne jabłko.
Kiedy Greco odjechał, Wes spojrzał na zegarek: dziesiąta trzydzie-ści. Wiatr 
miotał uschniętymi liśćmi i papierzyskami w rynsztoku. Na ścianie Klubu 
Weteranów Cudzoziemskich Wojen, sąsiadującego z Klubem Sąuasha, wisiał automat 
telefoniczny.
„Nie przekraczaj granicy, dopóki nie zostaniesz do tego zmuszo-ny" — nakazał 
sobie w duchu Wes.
206
W bibliotece Martina Luthera Kinga w śródmieściu Waszyngtonu znalazł trzy 
powieści Nicka Kelleya. Zdjęcie, które widniało na obwolucie najświeższej 
książki, przedstawiało tego samego ciemnowłosego mężczyznę, który znajdował 
się w towarzystwie Juda Stuarta na fotografii wykradzionej z Los Angeles, tyle 
że o kilka lat starszego.
— Cholera — szepnął Wes.
W holu biblioteki znalazł aparat telefoniczny. Wykręcił numer Jacka Bernsa, 
lecz zgłosiła się automatyczna sekretarka. Nie zostawił żadnej wiadomości. 
Spojrzał na zegarek: jedenasta piętnaście. Może prywatny detektyw wyszedł na 
wcześniejszy lunch... Wes wypożyczył powieści Nicka Kelleya.
Kiedy wyszedł z biblioteki, wiał jeszcze silniejszy wiatr. Na szarym niebie 
kłębiły się czarne chmury. Przy aluminiowym wózku z parasolem Wes kupił dwa 
hot-dogi oraz kubek śmierdzącej metalicznie kawy.
— Chyba będzie padało — rzekł sprzedawca, odliczając resztę.
— Lepiej się schronić — odparł Wes.
— Jak? Z tym wózkiem?
— Faktycznie.
Wes zjadł lunch na marmurowej ławce przed gmachem biblioteki. Sprzedawca 
przyglądał się, jak ubrany w płaszcz, garnitur oraz krawat klient rozkłada 
jedzenie na ławce, wreszcie pokręcił głową i skwitował to uśmiechem.
Jedna z książek nosiła tytuł „Lot Wilka". Wes przypomniał sobie film. Dwie 
pozostałe powieści nie traktowały o szpiegach. Kiedy czytał notkę, na obwolutę 
ostatniej z nich spadła kropla musztardy, plamiąc książkę.
— Niszczenie własności publicznej —- mruknął pod nosem. Pokręcił głową, 
ściągnął plastikową okładkę i wydarł z obwoluty pochodzące sprzed trzech lat 
zdjęcie Nicka Kelleya.
Matka Wesa powtarzała, że człowiek wędruje do piekła, odmierzając drogę małymi 
kroczkami.
Z budki telefonicznej niedaleko wózka z hot-dogami ponownie zadzwonił do Jacka 
Bernsa. Znów odpowiedziała automatyczna sekretarka i jak poprzednio Wes nie 
zostawił żadnej wiadomości.
„Jeszcze nie ma południa" — pomyślał. Był w połowie drogi między swoim 
mieszkaniem a barem, w którym miał spotkanie za trzy godziny. Poczuł zimne 
kropelki deszczu na twarzy. Od galerii Freera, gdzie pracowała Beth, dzieliły 
go ze dwa kilometry. Po drugiej stronie ulicy wznosił się mamuci gmach z 
szarego piaskowca — Narodowe Muzeum Sztuk Pięknych. Tam również znajdowały się 
automaty telefoniczne.
207
Przez pól godziny wałęsał się po salach poświęconych sztuce abstrakcyjnej i 
surrealistycznej. Gdy w jednym z korytarzy natknął się na telefon i znów 
odezwał się automat Jacka Bernsa, podyktował numer aparatu, z którego dzwonił.
Nie oddalał się zanadto od tego korytarza, aż wzbudził zainteresowanie 
ubranego w błękitny mundur strażnika, który minął go raz i drugi, obrzucając 
uważnymi spojrzeniami.
Wreszcie telefon zadzwonił. Wes podniósł słuchawkę.
— Wes! — zawołał Jack Berns takim głosem, jakby siedział w blaszanej beczce. — 
Gdzie ty, do cholery, jesteś?
— Dzwonię z automatu.
— Ja siedzę w moim samochodzie. Czy ta współczesna technika nie jest 
wspaniała? Mogę odebrać twoją wiadomość, zadzwonić do ciebie, zrealizować 
czek, cały czas prowadząc wóz. Mam telefon w samochodzie. To wielka wygoda, 
poza tym rozmowy są praktycznie nie do przechwycenia. Polecam ci, Noahowi na 
pewno spodoba się pomysł.
Strażnik muzealny po raz kolejny minął Wesa.
— Właśnie dzwonię w sprawie telefonów — rzekł Wes.
— Aha.
Strażnik oddalił się o dziesięć kroków.
— Ten pisarz, którego znasz... ma dom, a ponadto pracownię.
— Nick Kelley. Czcesz mieć podsłuch jego aparatów? A może chodzi ci tylko o 
rozmowy międzymiastowe? Od tamtego dnia do kiedy? Do dziś?
— Nie wszystko — odparł Wes. — Tylko wykaz: dokąd, z kim oraz kiedy.
— A gdybym mógł także podać: dlaczego?
— Rób tylko to, za co ci płacę. Kiedy mógłbym to dostać?
— Jestem na moście na Czternastej Ulicy. Obok Pentagonu. Chcesz, żebym 
pomachał im za ciebie? Nie, ty nie masz już z nimi nic wspólnego. Będę w domu 
za dwadzieścia minut. "Mogę mieć te informacje do czasu... zanim do mnie 
przyjedziesz.
Zimne powietrze w muzeum śmierdziało kurzem. Wykładane marmurami korytarze 
świetnie przenosiły odgłos kroków i najcichsze nawet szepty. Wes poczuł nagle 
dziwny dreszcz na plecach.
— Berns. Czyżbyś już to zrobił?
— Spokojnie. Ja tylko wykonuję polecenia.
W plątaninie biało-czarnych linii na wiszącym nie opodal płótnie Wes dostrzegł 
niewyraźny zarys głowy człowieka: z otwartymi do krzyku ustami.
208
— Tutaj leje jak skurwysyn — zauważył Berns.
— Ile to będzie kosztowało?
— Nie martw się, starczy ci forsy.
Połączenie zostało przerwane. Strażnik muzealny, który stał na końcu 
korytarza, przyglądał się idącemu w jego kierunku Wesowi.
— Niech pan oszczędza nogi — odezwał się do niego Wes.
— Życzę miłego dnia, proszę pana. — Wes miał wrażenie, że nim dojdzie do 
wyjścia, wzrok strażnika wypali mu dziurę w plecach.
Kiedy dotarł do baru w Arlingtonie, deszcz przestał padać. Zaparkował wóz na 
spękanym placyku przed wejściem i spojrzał na zegarek. Miał jeszcze 
dwadzieścia minut.
Cztery pozostałe samochody na parkingu były puste.
Idąc w kierunku baru, Wes uważnie rozejrzał się dokoła. W wozie stojącym przed 
sklepem odzieżowym siedział łysy mężczyzna.
Wewnątrz znajdowało się tylko troje ludzi: facet w białej koszuli, czarnoskóry 
barman wycierający szklanki oraz pięćdziesięcioletnia kobieta zabawiająca się 
jakąś grą telewizyjną. Wes poprosił o piwo i usiadł przy ciemnym, powleczonym 
politurą stoliku.
Łysy mężczyzna wkroczył do baru punktualnie o trzeciej trzydzieści. Podszedł 
do stolika Wesa i wyciągnął rękę.
— Jak się masz, Wes. Jestem Ted Davis.
Barman postawił przed Davisem czystą wódkę z lodem.
Wes podziękował Tedowi za spotkanie.
— Cieszę się, że mogłem oddać Frankowi przysługę — odparł Davis, uśmiechając 
się. — Jesteś jednym z ludzi Billy'ego?
— Jakiego Billy'ego?
— Generała Billy'ego Cochrana.
Wes zawahał się, wspomniawszy ostrzeżenie Greca.
— Pracuję dla tamtejszego naczelnego. I tylko dla niego. Ted Davis skinął 
głową i upił nieco wódki.
— Zarządziłeś dodatkowe sprawdzanie  radiotelegrafisty,  który służył w 
Oddziale Specjalnym 157 od roku 1970 do 1972, Mathew f	Hopkinsa — zaczął 
Wes. ;                  — Pamiętam go. l                  — Dlaczego?
— Dlaczego pamiętam czy dlaczego zarządziłem sprawdzanie? *	— I jedno, i 
drugie.
;	— Prowadziliśmy własny kramik — odparł Ted. — Wybraliśmy
f	Hopkinsa z dość krótkiej listy sporządzonej w dowództwie marynarki.
Mieliśmy  własny  system  komunikacyjny,   niezależny  od  nikogo.
i	14 — Rzeka ciemności                                                                                                                                             
209
Szyfrowaliśmy wiadomości. Urządzenia kodujące połączone z nadajnikami były 
mniejsze od twojej aktówki.
— A wiec Hopkins zajmował się przekazywaniem informacji. Z każdego terenu?
— Owszem, radiotelegrafiści się zmieniali. Odbierali przekazy niezależnie od 
tego, w jakim terenie działali i którego zadania dotyczyły te informacje. 
Dobry radiotelegrafista nie przywiązuje wagi do treści rozszyfrowanego 
przekazu. Powinien, zgodnie z procedurą przesłaną mu w informacji, przejść do 
następnego zadania.
— To normalne — odparł Wes. — A co z Hopkinsem?
— Za dużo palił.
— Co?
— Za dużo palił. Właśnie dlatego zwrócił na siebie moją uwagę. Poza tym...
— Tak?
— Gdy Henry Kissinger dogadywał się z Chińczykami, nie ufał nikomu. W każdym 
razie nikomu z Departamentu Stanu oraz z CIA. Zwrócił się do szefa Połączonego 
Sztabu o udostępnienie mu najlepiej szyfrowanego systemu łączności, jakim 
wówczas dysponowało USA, którego nawet sztab nie umiał kontrolować, czyli 
naszego.
— Kiedy to było?
— Gdzieś w 1971 roku.
— A Hopkins...?
— Proszę pamiętać o systemie rotacyjnym. Zresztą nie byłem odpowiedzialny za 
łączność, działałem w dowództwie operacyjnym. Ale ponieważ należałem do 
zaufanych, powierzano mi różne zadania. Tak się złożyło, że układałem wtedy 
listy dyżurów radiotelegrafistów. Zauważyłem, że Hopkins dość często zamienia 
się dyżurami z innymi. Kombinował tak, żeby być zawsze na miejscu, kiedy 
Kissinger rozmawiał z Chińczykami.
— A w dodatku palił za dużo — mruknął Wes.
— Frank powiedział mi, że jesteś prawiczkiem — rzekł Davis. — Powinieneś zatem 
wiedzieć, że za którymś razem możesz trafić na faceta głęboko przekonanego, iż 
polują na niego jacyś łajdacy. Gość przysięgałby, że wie coś o układach czy 
operacjach nie znanych nikomu innemu. Można to tłumaczyć paranoją — wyjaśnił. 
— Ale normalny facet zacznie coś kombinować, a nie będzie żył w strachu. Jeśli 
naprawdę ktoś na ciebie poluje, to znaczy, że jesteś kimś ważnym; musisz się z 
tym pogodzić. Nie wynika to ani z twojej głupoty, ani z urojeń. Jeśli zaś jest 
to paranoja, może dotyczyć tylko agenta, który brał udział w zbyt wielu 
operacjach albo za wiele myślał o sobie, czy
210
też analityka, która ma zbyt bujną wyobraźnię. Tacy ludzie zaczynają robić i 
dostrzegać dziwne rzeczy. Wielkie rzeczy.
— Hopkins nie był ani agentem, ani analitykiem, a jednak sądzisz, że 
zwariował.
— To tylko przypuszczenie. Wszystko mi na to wskazywało: kombinował podczas 
rozmów Kissingera z Chińczykami i za dużo palił. Rzecz jasna, Kissinger był 
tej klasy politykiem, że wielu ludzi interesowało się jego działalnością.
— A może Hopkins był po prostu szpiegiem?	\
— I szpiegował szpiegów? Niewykluczone.
— Czy były jakiekolwiek inne dowody?
— W ogóle nie mieliśmy żadnych dowodów przeciwko niemu.
— Lecz zwolniliście go z Oddziału Specjalnego 157 — podsunął Wes.
Davis zachichotał.
— Może Hopkins naprawdę miał paranoję?
— Czy możesz mi coś jeszcze o nim opowiedzieć?
— Nie, więcej mógłby powiedzieć tylko on sam — odparł Da-vis. — Gdzie teraz 
jest?
„Greco mu nic nie powiedział" — pomyślał Wes.
— Na zachodzie.
Davis mruknął. Obaj dokończyli swoje drinki.
— Czy w Oddziale Specjalnym 157 służył kiedykolwiek Jud Stuart? — zapytał Wes. 
— Z Zielonych Beretów, prawdopodobnie czasowo biorący udział w operacjach 
specjalnych.
— Nie pamiętam nikogo o tym nazwisku. Zresztą nie wykorzystywaliśmy, nawet 
doraźnie, nikogo z armii.
— A co z innymi oddziałami? Czy istniały jakieś nieformalne grupy?
— Ty naprawdę jesteś prawiczkiem. Pewnie, że istniały. Tylko w armii było ich 
parę, dopóki kilka lat temu nie zostały połączone w Siły Szybkiego Reagowania, 
co wywołało jakieś perturbacje finansowe. Powinni byli zasięgnąć naszej rady. 
Są takie grupy w CIA. Zresztą, gdzie ich nie ma? Zapytaj swego kolegę z 
piechoty morskiej, Olliego Northa. Chociaż, gdyby wasz oddział nieformalny był 
ściśle tajny, ja nie wiedziałbym o jego istnieniu. W każdym razie nazwisko 
Juda Stuarta z niczym mi się nie kojarzy.
Wes pokazał mu zdjęcie, które dostał od Jacka Bernsa.
— Nie znam tego człowieka — orzekł Davis. Po chwili wahania Wes zapytał:
— Dlaczego was rozwiązano?
211
/    — Chyba znasz historię Eda Wilsona, jego pokrętnych machinacji i 
olewatorskiego stosunku do całej admiralicji? Wes wzruszył ramionami i pokiwał 
głową.
i — Jeśli chcesz zrozumieć, dlaczego marynarka pozbyła się nas, jedynej 
organizacji, pomijając CIA, która zajmowała się bezpiecznym, legalnym oraz 
efektywnym szpiegostwem, nawet przy założeniu, że stanowiliśmy zbieraninę 
złodziei, kłamców oraz kombinatorów, chociaż żaden Amerykanin nie dopłacił do 
naszej działalności, to musisz najpierw zrozumieć naszego przyjaciela, 
generała Billy'ego, obecnego wicedyrektora firmy, dla której pracujesz.
— On jest lotnikiem, a wy marynarzami.
— Wówczas pracował w Narodowej Agencji Bezpieczeństwa i miał wielu dobrych 
znajomych w Połączonym Sztabie. Kolor munduru nie odgrywa tu żadnej roli. 
Billy nie tylko nosi gwiazdki na naramiennikach, on ma je także w oczach. 
Pierwszą rzeczą jaką zrobił, kiedy został najważniejszym z ważnych w Wywiadzie 
Lotnictwa, było założenie nowej linii telefonicznej w jego gabinecie. Chcąc 
uwolnić się od polujących na smaczne kąski reporterów, wybrał jednego z 
młodych, wścibskich dziennikarzy i posadził go na wysokim stołku u swego boku. 
Cały czas pozostaje w kontakcie ze swoimi kolegami ze Wzgórza, tu pomoże 
jakiemuś doradcy, tam senatorowi. Tworzy legendę wokół siebie. A prawda znika 
w jej cieniu. To wybitny facet.
— Jeśli jest taki wybitny...
— Ma naturę otwieracza cudzych listów. Według niego działalność wywiadu 
powinna być czysta i bezkrwawa. Stawia na satelity. Szpiegostwo jako 
działalność ludzi krążących po ulicach i szukających tego, co przyprawia o 
szybsze bicie serca lub zawrót głowy, to dla niego brudna robota. Brudna 
robota oznacza kłopoty, a Billy nie chce mieć żadnych kłopotów. On musi 
pokonać wszystkie szczeble kariery. Te jego grube szkła chyba całkiem 
zaparowały, kiedy dowiedział się, że prezydent powołał na dyrektora nie jego, 
lecz Dentona. Wielu ludzi wie, jak należy smarować narty. Billy bardzo pomógł 
najlepszym ludziom z Oddziału 157, podsuwał najkorzystniejsze dla nich 
stanowiska. Zjednywał ich sobie, chyba że byli tak źli, iż przez nich cała 
reszta wyglądałaby źle. Gdy Wilson się zeszmacił, większość nart była już 
dobrze posmarowana... Zrób mi przysługę — zakończył Davis.
— Jeśli tylko będę mógł.
— Powiedz Dentonowi, że kiedy Billy zaczyna być miły, to znaczy, że najwyższa 
pora stanąć plecami do ściany.
Wes dotarł do domu Jacka Bernsa jeszcze przed zmierzchem. W gabinecie Berns 
wręczył mu listę połączeń telefonicznych Nicka
212
Kelleya, zawierającą numery oraz adresy rozmówców. W wykazie figurowało studio 
telewizyjne, kilku wydawców, agencja młodych talentów. Kobieta z Michigan, 
nosząca to samo nazwisko, prawdopodobnie jego matka. W Wisconsin z kolei 
mieszkała chyba rodzina żony Kelleya.
Wes zwrócił uwagę, że dziewięć dni po wykorzystaniu przez Juda Stuarta linii 
alarmowej CIA Nick Kelley dzwonił ze swej pracowni do Los Angeles, do Deana 
Jacobsena.
„Kim, do cholery, mógł być ten Jacobsen?"
Jeszcze raz przebiegł wzrokiem cały wykaz; telefon do Deana Jacobsena był 
jedynym, którego nie można było przyjąć za oczywisty. Trzy i pół minuty, 
dziewięć dni po telefonie Juda Stuarta do CIA.
— Kto jest twoim informatorem w centrali telefonicznej? — zapytał Wes, 
spoglądając na kserokopie rachunków za rozmowy międzymiastowe.
— Pocałuj mnie w dupę, majorze — odparł Jack Berns. Krępy detektyw oparł się 
ciężko o blat biurka. — Dostałeś to, co chciałeś?
— Owszem, mam to, o co prosiłem. — Wes ziewnął. — Ile?
— Niech będzie pięć.
— Dość słono.
— Takie są koszty zdobywania informacji. Wes odliczył dziesięć banknotów 
pięćdziesięciodolarowych i położył je na biurku.
— Napisz mi pokwitowanie — rzekł.
— Nie zrozumieliśmy się, Wes. Chodzi o tysiące, a nie setki.
Delikatny czerwonawy blask zachodzącego słońca przedarł się przez powłokę 
chmur i oświetlił wnętrze gabinetu. Wes odliczył następnych dziesięć banknotów 
pięćdziesięciodolarowych i położył je obok tamtych.
— To i tak dwa razy więcej niż te informacje są warte, a cztery razy więcej 
niż ty za nie zapłaciłeś.
— W tym wypadku bardzo się pan myli, majorze.
Prywatny detektyw łypał okiem na swego klienta. Ten uśmiechnął się, podszedł 
do regału z książkami prawniczymi i przesunął dłonią po ich grzbietach.
.— Uważasz, że bardzo się mylę? — zapytał. — Jestem oficerem na służbie. 
Właśnie dałeś mi zdobyty nielegalnie wykaz rozmów telefonicznych. Jedną ręką 
gładzisz owoce Wujka Sama, a drugą próbujesz zerwać je z drzewa. Możliwe, że 
bardzo się mylę korzystając z twych usług, ale to ty działasz bez linki 
zabezpieczającej.
— Jesteś tego pewien?
213
— To nie ma dla mnie znaczenia. — Wes uśmiechał się bez przerwy.
Berns pokręcił głową, zaśmiał się protekcjonalnie, lecz wyraził zgodę. Po 
chwili Wes schował pokwitowanie i skierował się ku drzwiom.
— Co dalej?! — zawołał za nim detektyw.
— Zadzwonię, jak będę cię potrzebował.
Zapadł już zmrok. Wes ziewnął po raz kolejny.
Dean Jacobsen. Los Angeles. Może to kumpel Juda Stuarta, jego łącznik? A może 
tylko kolega ze szkoły Nicka Kelleya. Jeden telefon — człowiek, który znał 
Juda Stuarta, dzwonił do miasta, gdzie tamten zniknął. Wes mógł poprosić Greca 
lub detektywa Rawlinsa o poszukanie nazwiska Deana Jacobsena w archiwach 
komputerowych, nie chciał jednak zwracać na siebie uwagi. Poza tym, do tej 
pory niewiele miał pożytku z oficjalnych akt.
Zresztą rozmowa z nieznajomym z Los Angeles była bezpieczniejsza od ciągnięcia 
za język Nicka Kelleya, waszyngtońskiego pisarza i reportera.
Wes ziewnął raz jeszcze i wsiadł do samochodu. Miał szansę złapać wieczorny 
samolot. Mógłby przespać się trochę podczas lotu, a już jutro być z powrotem.
Pomyślał, że może zastanie w domu Beth i ona zgodzi się odwieźć go na 
lotnisko.


ZBRODNICZA POTĘGA


Piątek, 16 czerwca 1972 roku, zaczął się dla Juda jako kolejny parny i chmurny 
dzień spędzony w Waszyngtonie.
Jud nie wiedział, że ludzie wytyczający zakręty jego drogi życiowej zebrali 
się o godzinie jedenastej nad brzegiem rzeki Potomac, na cmentarzu 
arlingtońskim, by wziąć udział w pogrzebie Johna Paula Yanna, jednego z 
głównych menedżerów toczącej się nadal wojny wietnamskiej.
Był tam emerytowany generał major Edward Lansdale — legenda CIA, człowiek, 
który zdusił komunistyczne powstanie na Filipinach w latach pięćdziesiątych, 
cudotwórca amerykańskiego wywiadu, asystujący przy narodzinach Wietnamu 
Południowego.
W pogrzebie Yanna uczestniczył także najsłynniejszy wietnamski protegowany 
Lansdale'a: Lucien Conein. Trójpalczasty „Czarny Luigi". Mroczny Książę 
Szpiegów. Jako agent Wydziału Służb Strategicznych w czasie drugiej wojny 
światowej „Czarny Luigi" został przerzucony do Wietnamu, czyli wówczas jeszcze 
do Indochin Francuskich, na tyły armii japońskiej. W okresie zimnej wojny 
agent CIA był współtwórcą krwawego puczu, który doprowadził do utworzenia 
reżimu Diema.
W roku 1972 „Czarny Luigi" zrezygnował z pracy w CIA, a prezydent Richard 
Nixon powierzył mu zadanie sformowania tajnej Specjalnej Grupy Operacyjnej w 
ramach Agencji do Walki z Narkotykami. Grupa ta, zatrudniająca w dużej części 
byłych agentów CIA, miała za zadanie przeniknąć do międzynarodowych gangów 
narkotycznych. Plotki głosiły, że ludzie Coneina opracowali plan serii 
skrytobójczych zamachów, mających wyeliminować przywódców mafii, lecz „Czarny 
Luigi" zaprzeczał takim pogłoskom.
215
W początkowym okresie amerykańskiej działalności w Sajgonie „Czarny Luigi" 
ocalił życie innemu człowiekowi obecnemu na pogrzebie Vanna: Danielowi 
Ellsbergowi. Był on członkiem tak zwanego zespołu terenowego CIA. utworzonego 
przez Lansdale'a w Wietnamie. Od tamtej pory Ellsberg radykalnie zmienił swoje 
stanowisko i przekazał prasie kilka prawdziwych historii z wojny wietnamskiej. 
Rewelacje, opublikowane na rok przed śmiercią Yanna, stały się znane jako 
afera ,,Dokumenty Pentagonu". Ellsberg przywieziony został do Arlingtonu na 
pogrzeb Yanna samolotem z Los Angeles, gdzie stawał przed sądem za ujawnienie 
tajemnic Pentagonu.
W niecały miesiąc po opublikowaniu „Dokumentów Pentagonu" w gabinecie 
prezydenta Nixona sformowany został Zespół do Badań Specjalnych, którego 
zadaniem było powstrzymanie przecieków do prasy. Tajny zespół urzędował tuż 
obok Białego Domu, w podziemiach Starego Budynku Administracyjnego 
przypominającego zamczysko, w pokoju numer szesnaście — będącym w 
rzeczywistości czterema pokojami, wyposażonymi w szyfrującą centralkę 
telefoniczną, której szyfr zmieniany był każdego dnia przez techników Służb 
Specjalnych.
Napis na drzwiach głosił: David R. Young. Instalator.
Ellsberg nie wiedział oczywiście, że w czasie kiedy on uczestniczył w 
pogrzebie swego przyjaciela, Yanna, specjalna grupa, na której czele stał 
jeden z doradców Białego Domu, zdążyła dwukrotnie przeszukać gabinet jego 
psychiatry, poszukując materiałów obciążających.
Obok Ellsberga zasiadł senator Edward Kennedy. Jedenaście miesięcy wcześniej 
Biały Dom wyznaczył byłego agenta CIA oficjalnie do śledztwa w sprawie 
„Dokumentów Pentagonu", nieoficjalnie zaś do zbadania tragedii utonięcia 
towarzyszącej Kennedy'emu kobiety. Ów były agent CIA należał do tej samej 
grupy, która włamała się do gabinetu psychiatry Ellsberga.
Najważniejszym czynnie działającym urzędnikiem CIA obecnym na pogrzebie Yanna 
był bohater z czasów drugiej wojny światowej, William Colby, współtwórca 
Programu Feniks, który doprowadził do śmierci czterdziestu tysięcy 
dziewięciuset dziewięćdziesięciu czterech obywateli wietnamskich podejrzanych 
o wrogą działalność. Colby został w końcu dyrektorem CIA.
W dniu pogrzebu Yanna CIA prowadziło dwa utajnione dochodzenia mające na celu 
wykrycie sowieckich agentów działających przypuszczalnie wewnątrz 
amerykańskiego aparatu bezpieczeństwa. Pierwsze z nich dotyczyło 
zaprzysięgłego nałogowego palacza i poety Jamesa Jesusa Angeltona, szefa 
kontrwywiadu CIA, który sam był dość głośnym tropicielem szpiegów. Obiektem 
drugiego był Henry
216
Kissinger, doradca prezydenta Nixona do spraw Bezpieczeństwa Narodowego, który 
miał zostać zwerbowany w Niemczech tuż po wojnie, a następnie wprowadzony pod 
pseudonimem „Pułkownik Odyniec" do elity politycznej Stanów Zjednoczonych.
W dniu pogrzebu Yanna Nixon żegnał prezydenta Meksyku, który przebywał w 
Waszyngtonie z oficjalną wizytą. Przyjazd do USA głowy sąsiedniego państwa 
Ameryki Łacińskiej zdawał się, tegoż parnego piątku roku 1972, absolutnym 
paradoksem polityki zagranicznej Białego Domu.
Z jednej strony, przedstawiając punkt widzenia waszyngtońskiej administracji 
na sprawy Ameryki Łacińskiej doradca do spraw Bezpieczeństwa Narodowego, Henry 
Kissinger, powiedział chilijskiemu dyplomacie: „To, co dzieje się na południu, 
nie ma dla nas żadnego znaczenia".
Z drugiej strony rozgrywała się tragedia Chile.
Trzy dni po wyborze na prezydenta marksisty Salvadora Allende CIA donosiło 
Nixonowi, że Stany Zjednoczone „nie mają w Chile żadnych żywotnych interesów, 
militarna równowaga sił na świecie nie zostanie w znaczący sposób zachwiana 
utworzeniem reżimu Allendego, a jego zwycięstwo prawdopodobnie nie stanowi 
zagrożenia dla pokoju w tym regionie".
Lecz prezydent Nixon zmusił dyrektora CIA do interwencji w Chile, rozkazując 
mu „doprowadzić do całkowitego krachu ekonomicznego". Przeznaczył na ten cel 
ponad dziesięć milionów dolarów, zaznaczając, że wykorzystanie amerykańskiej 
ambasady w Santiago nie wchodzi w rachubę. Dwa dni przed pogrzebem Yanna 
„Washington Post" doniósł, że kryzys ekonomiczny w Chile ma charakter zapaści, 
a gabinet Allendego złożył obietnicę rezygnacji w zamian za renegocjowanie 
długu zagranicznego sięgającego jednego biliona dolarów.
Po odlocie meksykańskiego prezydenta Nixon udał się na weekend na jedną z wysp  
bahamskich,  będącą prywatną własnością jego j	przyjaciela, multimilionera. 
Padało.
|	Natomiast w Waszyngtonie spadł jedynie drobny deszczyk w piątek 
wieczorem.
Waszyngton był zawsze miastem wrzącym polityką, a szczególnie
|	w tamtym okresie wojny wietnamskiej, gdy każdy krok każdego
'	mieszkańca miasta przypominał igłę kompasu, wskazującą dżungle
południowo-wschodniej Azji. W roku 1972 odczuwało się tu ponadto
f	obsesyjną gorączkę kampanii przedwyborczej: zbliżały się bowiem
wybory prezydenckie.
Urzędujący prezydent, Richard Nixon, był jedynym kandydatem
Partii Republikańskiej.
217
O nominacje z ramienia Partii Demokratów walczyło dwóch senatorów — George 
McGovern, niezbyt lubiany orędownik pokoju, oraz Ed Muskie, populistyczny 
centrowy demokrata. Muskie wracał na scenę polityczną po skandalu ochrzczonym 
mianem ..Listu Kanadyj-ca": w prasie opublikowano prywatny list. świadczący o 
tym. że Muskie jest rasistą. Broniąc się publicznie Muskie płakał rzewnymi 
łzami.
Dokument ten został spreparowany przez jednego z wysokich urzędników Białego 
Domu, gdzie nazywano podobną robotę ..pieprzeniem szczura".
W piątek, 16 czerwca 1972 roku — tego dnia. kiedy na cmentarzu w Arlingtonie 
chowano Yanna — słońce zaszło w Waszyngtonie o dwudziestej trzydzieści pięć.
Jud był w pracy.
Po zmroku Biały Dom zatonął w powodzi świateł.
Prezydent Nixon. który prywatnie z pogarda odnosił się do reguł zawartych w 
..Podręczniku Młodego Skauta", rozkazał, by na szczycie Białego Domu przez 
dwadzieścia cztery godziny na dobę. trzysta sześćdziesiąt pięć dni w roku. 
powiewał gwiaździsty sztandar. Deszcz czy słońce, dzień czy noc.
Biały Dom nie był już rezydencją — był miejscem pracy tych wszystkich mężczyzn 
i kobiet, którzy rządzili administracja amerykańska. Za wysokim ogrodzeniem z 
żelaznych prętów, otaczającym wysadzane krzewami trawniki i nieskalanie czyste 
ścieżki, za zamkniętymi drzwiami i kuloodpornymi oknami — wszyscy pracowali.
I zachowywali, o ile to tylko możliwe, ścisłą tajemnicę.
Sześć miesięcy wcześniej, w grudniu 1971 roku. pewien dziennikarz oskarżył 
Nixona i Kissingera o udzielanie ..przychylnej pomocy" prezydentowi Pakistanu 
Zachodniego, prowadzącemu ludobójczą wojnę, w której zginęło od pięciuset 
tysięcy do trzech milionów ludzi na obszarze mającym wkrótce przyjąć nazwę 
Bangladeszu. Wojskowa taktyka amerykańskich sprzymierzeńców polegała na 
gwałceniu kobiet oraz obcinaniu im piersi specjalnie do tego celu robionymi 
nożami. Owa przychylność po części miała być zapłatą za pośrednictwo Pakistanu 
między Kissingerem a Chińczykami w negocjacjach prowadzących do odnowienia 
stosunków dyplomatycznych między dwoma supermocarstwami, po części zaś 
stanowiła zwykły manewr w polityce globalnej oparty na założeniu, że w 
późniejszym czasie wszystko można będzie zdementować.
Śledztwo administracji w sprawie grudniowego przecieku doprowadziło do 
przypadkowego odkrycia wojskowego szpiega, porucz-
218
nika Charlesa Radforda — lecz zdemaskowanie amerykańskiego urzędnika 
szpiegującego w Białym Domu pozostało tajemnicą dla opinii publicznej. 
Podobnie jak tajne i nielegalne śledztwo CIA dotyczące dziennikarza, który 
ujawnił wsparcie dla Pakistanu.
Czerwiec 1972 roku obfitował w bardzo wiele tajemnic trzymanych za żelaznym 
ogrodzeniem Białego Domu. Była sprawa Kambodży — przez czternaście miesięcy 
Nixon i Kissinger okłamywali opinię publiczną, Kongres oraz najwyższe 
dowództwo wojskowe, rozkazując w tym czasie wykonać trzy tysiące sześćset 
trzydzieści nalotów fortecami B-52, podczas których zrzucono sto dziesięć 
tysięcy bomb na ludzi doskonale zdających sobie sprawę, skąd te bomby 
pochodzą. W Ameryce urzędnicy Białego Domu opracowywali plany zakulisowej 
politycznej wojny w USA, obejmującej włamania, podsłuch, anonimy od 
prostytutek, porwania — „brudne triki", mające na celu wyeliminowanie 
kandydatów Partii Demokratycznej oraz rzeczników pokoju. Ludzie prezydenta 
naciskali Urząd Skarbowy, by wszczął dochodzenia o wykroczenia podatkowe 
przeciwko wrogom Nixona, chodziło bowiem o wykorzystanie jako broni 
politycznej odartych ze statusu tajemnicy osobistej informacji o dochodach. 
Niektórzy pracownicy administracji sami stawali się ofiarą tej machiny, jeśli 
znajdowano dowody ich nielojalności.
W ten piątek ludzie z Białego Domu tonęli w forsie. W tygodniu prasa doniosła, 
że — przed wejściem w życie przepisu o jawności źródeł finansowania — na rzecz 
kampanii wyborczej prezydenta Nixona wpłynęło ponad dziesięć milionów dolarów. 
Były naczelny gliniarz, prokurator generalny John Mitchell, obecnie 
przewodniczący Komitetu Reelekcji Prezydenta (KRP, co wymawiano jak: krab), 
publicznie odmówił ujawnienia źródeł tych pieniędzy.
Nikt, poza wąskim kręgiem zainteresowanych, nie wiedział wówczas, że 
trzynaście wielkich korporacji amerykańskich przekazało nielegalnie na rzecz 
KRP siedemset osiemdziesiąt tysięcy dolarów. Producenci mleka wyłożyli kolejne 
tysiące w zamian za prezydencką obietnicę zwiększenia rządowych dopłat do 
mleka. Przywodzący swym wyglądem na myśl ducha miliarder pustelnik Howard 
Hughes przeznaczył na kampanię prezydencką sto tysięcy, natomiast Robert 
Yesco, uciekający z USA przed licznymi oskarżeniami, między innymi o 
miliardowe defraudacje, prawdopodobnie jedna z czołowych postaci gangu 
szmuglującego heroinę, potajemnie zasilił elekcję Nixona sumą dwustu tysięcy 
dolarów.
Tegoż wieczoru z pieniędzy przeznaczonych na kampanię, wypranych w Meksyku, 
miała zostać opłacona tajna misja prowadzona
219
przez ośmiu mężczyzn, którzy przebywali w pokoju numer siedemset dwadzieścia 
trzy, w hotelu Howarda Johnsona, położonym naprzeciw Watergate.
Tegoż wieczoru w Białym Domu — w zalanym strumieniami świateł, udekorowanym 
sztandarem Białym Domu — pełnił służbę Jud Stuart.
Nie na górze, w apartamentach rodzinnych, które Pierwsza Dama, Pat Nbcon, 
ozdobiła słonecznymi pejzażami Kalifornii drukowanymi na złotych i różowych 
tapetach z papieru oraz tandetnymi meblami. Jud przebywał na dole, na 
parterze. W Gabinecie Owalnym.
W samym sercu.
I był sam.
O jedenastej wieczorem, 16 czerwca 1972 roku.
Godzina dzieliła go od zakończenia zmiany: miał niecałą godzinę na skończenie 
roboty.
Pomimo klimatyzacji, która wtłaczała do budynku przefiltrowane i silnie 
schłodzone powietrze miejskie, po jego czole spływały kropelki potu. Czasami 
prezydent Nixon nastawiał klimatyzator na maksymalne chłodzenie i siadał w 
samym centrum szalejącej wichury. Przez słuchawkę Jud słyszał trzaski radia 
zamontowanego u paska. Miał na sobie regulaminową białą koszulę, ciemne 
spodnie ze złotymi lampasami oraz wypucowane do połysku czarne buty. Na jego 
piersi widniała złota odznaka dyżurnego oficera ochrony — zmilitaryzowanego 
oddziału Służb Specjalnych. Przy ciężkim pasie, oprócz radia, nosił rewolwer 
magnum kaliber 9 mm zdolny powstrzymać szarżującego niedźwiedzia grizzly.
Bądź dowolnego intruza wewnątrz sanktuarium amerykańskiej demokracji.
Jud stał wsparty plecami o ścianę. Po prawej stronie miał otwarte drzwi, przez 
które wejście zagradzała czerwona aksamitna lina. Po lewej wznosił się 
wygaszony kominek z szerokim gzymsem, a nad nim wisiał portret George'a 
Washingtona. Czarne oczy pierwszego prezydenta spoglądały na każdego, kto był 
obecny w tym pokoju, bez względu na to, w którym miejscu się znajdował, i 
niezależnie od tego, co robił.
Radio przeniosło głośny trzask; w słuchawce rozbrzmiał meldunek z dwudziestego 
trzeciego posterunku straży: wszystko w porządku. Jud zgłaszał się cztery 
minuty wcześniej; również zameldował, że wszystko w porządku.
Ochrona była ścisła — przestrzegano dziesiątków regulaminów i procedur, 
dysponowano planami na wypadek alarmu. Lecz tej nocy
220
ludzie pełniący służbę w Białym Domu, zarówno umundurowani} oficerowie, tacy 
jak Jud, czy też paradujący w garniturach agenci-Ochrony Szczegółowej Służb 
Specjalnych, mogli odetchnąć z ulgą:/ „Reflektor" znajdował się na Florydzie. 
Nie musieli się martwić, że zostanie zamordowany na terenie, za którego 
bezpieczeństwo bylii odpowiedzialni. Nie musieli się niepokoić, że będą 
zmuszeni do łażenial za nim późno w nocy po labiryncie prezydenckich 
pomieszczeń. Często pracował w swoim ukrytym gabinecie po drugiej strome 
ulicy, w Starym Budynku Administracyjnym, gdzie popijając szkocką spisywał dla 
sekretarza polecenia, które musiały być wykonane w ciągu dnia. Pomimo 
wszystkich urządzeń i całego systemu śledzenia kroków prezydenta, „Reflektor" 
— zawsze ubrany w ciemny garnitur, w białej koszuli, z równiutko zawiązanym 
węzłem krawata — potrafił w środku nocy zaskoczyć strażników Białego Domu swym 
nagłym, niespodziewanym pojawieniem.
— Czasem potrafi mnie cholernie przestraszyć — powiedział jeden z agentów 
Judowi, kiedy ten przebierał się przed służbą w dziale ochrony technicznej 
tego wieczoru. — Co on sobie wyobraża?
Jud zaśmiał się.
W wielkim Gabinecie Owalnym panował półmrok. Wzrok Juda prześliznął się wzdłuż 
krzywizny ścian Białego Domu.
Po lewej, tuż za drzwiami wiodącymi do gabinetu sekretarza do spraw nominacji, 
wisiała na ścianie olbrzymia kolorowa fotografia Ziemi widzianej z Księżyca. 
Dalej znajdowały się potrójne drzwi balkonowe wychodzące na Skwer Południowy i 
Ogród Różany. Poprzez białe, delikatne firanki szczelnie zasłaniające całe 
wyjście wlewał się z zewnątrz mrok nocy. Przed drzwiami balkonowymi 
umieszczono stół, po obu jego stronach stały flagi: narodowa oraz prezydencka. 
Na stole znajdowała się podstawka z piórem i ołówkiem, czarne popiersie 
Abrahama Lincolna oraz kolorowa fotografia Tricii Nixon biorącej zaślubiny z 
Białym Domem.
Jeszcze dalej pod ścianą, koło drzwi balkonowych, stały flagi wszystkich 
rodzajów sił zbrojnych. Właśnie przed tym stojakiem dwa lata wcześniej 
prezydent Nixon wymieniał nerwowy uścisk dłoni z „Królem" Elvisem Presleyem. 
Wspólnie potępili plagę narkomanii. Prezydent postarał się dla Elvisa o 
znaczek honorowego federalnego inspektora do walki z narkotykami, a także 
ofiarował mu prezydenckie spinki do mankietów. Elvis dał Nixonowi w prezencie 
rewolwer.
Za stojakiem z flagami i znajdującą się w niszy oszkloną szafką, zapełnioną 
porcelanowymi ptaszkami, widniały drzwi do gabinetu sekretarza osobistego, a 
za nimi wisiał na ścianie emblemat prezydenta
221
wyhaftowany przez jego najstarszą córkę, Julię. Dalej były już tylko 
przegrodzone aksamitną liną drzwi wyjściowe.
Jud przywarł plecami do ściany.
Poruszał się najciszej jak mógł. Piętnaście miesięcy wcześniej Wydział 
Techniczny Służb Specjalnych otrzymał od prezydenta ściśle poufne zadanie 
zainstalowania w Gabinecie Owalnym ukrytego, uruchamianego głosem systemu 
zapisu dźwięków. W Białym Domu był już tego typu system — także na parterze, w 
sali posiedzeń rady ministrów. Polecił go zamontować podczas swej kadencji 
Lyndon Baines Johnson, lecz tamten uruchamiany był przyciskiem umieszczonym 
pod wielkim, owalnym stołem tuż przy fotelu prezydenta.
Zaledwie garstka ludzi wiedziała o nowym urządzeniu rejestrującym w gabinecie 
Nixona, a pośród nich nie było nikogo ze służb wojskowych, które obsługiwały 
normalny system łączności. Dopiero wówczas, gdy było już za późno na 
uratowanie prezydentury, Nixon dowiedział się o dwóch innych ukrytych 
systemach rejestracji dźwięku w Gabinecie Owalnym, które bez wiedzy 
urzędującego w nim w czerwcu 1972 roku człowieka utrwalały wszystkie padające 
tu słowa.
Jud był uprzedzony o istnieniu wszystkich trzech systemów zapisu. Nie miał 
jednak pewności, który z nich jest aktualnie włączony i może zostać 
uruchomiony przez każdy dźwięk różniący się od szumu klimatyzatora. Jud 
wiedział, że jego przetrwanie zależy od tego, czy uda mu się zostawić tylko 
tyle śladów swej działalności, ile było absolutnie konieczne. Dlatego 
zachowywał się tak cicho.
Biurko prezydenckie stało tuż obok drzwi balkonowych. Przy lewej krawędzi 
znajdował się czarny aparat telefoniczny. Pośrodku błyszczącego, lakierowanego 
blatu spoczywało srebrne pudło na cygara z pozytywką; na pokrywce widniał 
emblemat prezydenta. Gdy się ją unosiło, rozbrzmiewała melodia „Witaj, 
szefie". Obok podstawki z długopisami i ołówkami leżał oprawiony na zielono 
notatnik.
„Na obitym czarną skórą fotelu prawie nie widać śladów trzyletniego używania" 
— pomyślał Jud, który nie raz, nie dwa zasiadał w nim podczas dłużących się 
nocnych dyżurów.
Czerwony telefon — zapewniający bezpośrednie szyfrowane połączenie między 
prezydentem a gigantyczną nuklearną machiną Ar-mageddonu — znajdował się w 
prawej dolnej szufladzie biurka.
Na przenośnym stoliczku, po prawej stronie fotela, obok magnetofonu szpulowego 
leżał dyktafon. Przy stoliku stał na podłodze brązowy skórzany neseser z 
inicjałami „RN". Jud pobił swój rekord otwierania zamków nesesera, robiąc to w 
dziewięć sekund.
222
Jego zegarek pokazywał dwie minuty po jedenastej wieczorem, 16 czerwca 1972 
roku.
W słuchawce radia ponownie rozległ się trzask: posterunek dwunasty zameldował 
swoje „w porządku" i otrzymał potwierdzenie z centralki dyspozycyjnej.
Dwa kilometry od Białego Domu, w kompleksie Watergate, pewien były agent CIA 
pracujący obecnie dla Komitetu Reelekcji Prezydenta, otwierał właśnie 
wytrychem drzwi prowadzące z klatki schodowej do wnętrza budynku.
W Gabinecie Owalnym Jud wyjął z kieszeni spodni z pozoru normalną latarkę 
ołówkową. Skierował strumień na biurko prezydenta: nic. Niewidzialne promienie 
ultrafioletowe latarki wywołałyby czerwonawą luminescencję na powierzchni 
biurka, gdyby zostało ono posypane delikatnym proszkiem, mającym naznaczyć 
dłonie i ubranie człowieka, który dotknąłby się do mebla.
Jud wyjrzał jeszcze przez otwarte drzwi i popatrzył ponad aksamitną liną w 
głąb korytarza: nikogo.
Powoli, na palcach, wyszedł z cienia i stanął pod przeciwległą ścianą, obok 
drzwi gabinetu osobistego sekretarza prezydenta. Promień latarki nie wywołał 
luminescencji także na ścianie. Jud nacisnął ukryty pod materiałem obicia 
przycisk. W ścianie Gabinetu Owalnego uchyliły się drzwiczki, odsłaniając 
sejf, o którego istnieniu wiedziało zaledwie kilka osób. Na jego pokrywie i 
zamku także nie było śladu proszku.
W przeciwieństwie do opłacanych przez ludzi prezydenta pięciu mężczyzn, którzy 
w tym samym czasie po raz trzeci już włamywali się do kompleksu Watergate, Jud 
nie nosił rękawic chirurgicznych. Gdyby niespodziewana inspekcja dowódcy 
straży Białego Domu odkryła w jego mieszkaniu takie rękawice, równałoby się to 
wyrokowi; specjalna latarka nie powinna była wzbudzić niczyjego 
zainteresowania, podobnie jak wytrychy, ukryte w obsadce z pozoru normalnego 
przecież pióra. Jud osłonił palce chusteczką do nosa i ustawił pokrętłem szyfr 
— odkrycie tej kombinacji liczb zajęło mu sześć długich, mozolnych nocy.
Znów usłyszał trzask w słuchawce: zgłaszał się posterunek czwarty.
Promień latarki nie wywołał luminescencji także na zawartości sejfu.
Składały się na nią dziesiątki memorandów, z których większość Jud widział już 
przedtem — głównie była to korespondencja od Kissingera do prezydenta. 
Niektóre z nich datowane były na sam początek kadencji Nixona, włączając w to 
„Ściśle tajne / Delikatne" memorandum, w którym Kissinger biurokratycznym 
sposobem wbijał nóż w plecy Sekretarza Stanu. Jeden z dokumentów omawiał 
szczegółowo strategię „szaleńca", jaką Kissinger stosował w negocjacjach
223
z komunistycznymi rządami. Zgodnie z nią przedstawiał Nixona jako wymykającego 
się spod kontroli maniaka, co teoretycznie powinno uzasadniać prośby do 
komunistów o bardziej łagodne podejście do jego niektórych posunięć 
dyplomatycznych. Teoria „szaleńca" w dyplomacji została spopularyzowana przez 
Hitlera w czasach Monachium, gdy wymuszanie ustępstw poprzedziło wybuch 
drugiej wojny światowej, a następnie, w roku 1959, szczegółowo przeanalizowana 
na Harvardzie dla potrzeb Kissingera przez będącego wówczas zwolennikiem 
zimnej wojny Daniela Ellsberga. Na samej górze w sejfie leżało trzystronicowe 
memorandum „do wyłącznej wiadomości" prezydenta, nakreślające strategię rozmów 
z premierem Czou En-lajem, którą Kissinger miał zamiar realizować podczas swej 
wizyty w Chinach w nadchodzącym tygodniu.
Rozkazy Juda brzmiały: przeniknąć, zbadać, zameldować.
Przymknął drzwiczki, lecz nie zamykał sejfu. Dostanie się do gabinetu 
sekretarza osobistego i zrobienie fotokopii memorandum dotyczącego Czou En-
laja zajęło mu trzy minuty. Po upływie kolejnej minuty odłożył z powrotem 
oryginał do sejfu w Gabinecie Owalnym.
Rozpiął koszulę.
„Sprowokować zamieszanie w sprawie utajniania materiałów. Udowodnić olbrzymie 
możliwości wywiadu".
Takie otrzymał rozkazy. „Zwiad bojowy" — jak nazywał to Jud. Normalna taktyka 
wojskowa. Lecz owa „prowokacja" musiała skończyć się czymś, co — według Juda — 
daleko wykraczało poza „możliwości wywiadu". Nie znał motywów podjęcia takiej 
akcji, ale potrafił sięgnąć wyobraźnią poza słowa rozkazów.
Wcześniej, tego samego wieczoru, Jud prześliznął się korytarzem, obok Pokoju 
Roosevelta, do gabinetów Kissingera i Haldemana. Wśród tajnych materiałów 
Kissingera znajdowały się sporządzone przez FBI akta wszystkich jego 
pracowników, a nawet raport dyrektora FBI, J. Edgara Hoovera, „do wyłącznej 
wiadomości" Kissingera, opisujący życie seksualne zamordowanego Martina 
Luthera Kinga. Szef kancelarii Białego Domu, Haldeman, był „Psem Łańcuchowym". 
Miał w gabinecie dwa sejfy: jeden przy biurku, a drugi, typu francuskiego, 
ukryty w ścianie. Jud poświęcił aż pięć tygodni na dorobienie sobie klucza do 
tego francuskiego sejfu.
Teraz wyciągnął zza koszuli datowane na 9 sierpnia 1971 roku, sporządzone w 
Białym Domu „Streszczenie z zapisu magnetofonowego" przebiegu spotkania 
prezydenta z jego „instalatorami" w kwaterze głównej CIA. Wykradł ten 
dokument, zawierający uzgodnione główne
224
punkty wspólnej strategii Nixona oraz szefostwa CIA, z francuskiego sejfu 
Haldemana.
Oficerem łącznikowym CIA był John Paisley. W sześć lat po wykradzeniu przez 
Juda owego dokumentu z Białego Domu, Paisley, który był jednym z członków 
zespołu CIA analizującego warunki amerykańsko-sowieckich rokowań w sprawie 
redukcji broni strategicznych, SALT, wybrał się na przejażdżkę łódką po zatoce 
Chesapeake i zaginął. Kilka dni później znaleziono opuchnięte, dryfujące na 
wodzie ciało obciążone dwoma pasami płetwonurka, które zidentyfikowano jako 
Paisleya. Zwłoki były o dziesięć centymetrów krótsze niż oficjalnie podawany 
wzrost Paisleya. Nigdy nie sprawdzono ani odcisków palców, ani stanu 
uzębienia. W ciele odkryto ranę po dziewięciomilimetrowym pocisku za lewym 
uchem; Paisley był praworęczny. W łodzi nie znaleziono ani broni, ani łuski 
pocisku. Jako przyczynę śmierci podano samobójstwo, a zwłoki poddano kremacji 
pod nadzorem CIA, nie zezwoliwszy nawet najbliższej rodzinie na ich 
obejrzenie.
Piątkowej nocy w Białym Domu Jud włożył „Streszczenie z zapisu 
magnetofonowego" między dokumenty prezydenta.
„Masz, «Reflektorze»" — pomyślał, uśmiechając się. — Może zmyjesz komuś głowę, 
kiedy odkryjesz, co zmaterializowało się w twoim prywatnym sejfie".
Wsunął fotokopie wykradzionego z gabinetu Nixona memorandum dotyczącego Chin 
za koszulę i zapiął guziki. Zamknął z powrotem sejf, domknął drzwiczki w 
ścianie, po czym skierował się do biurka prezydenta...
— Co ty tu, do cholery, robisz?! — wrzasnął na niego męski głos z korytarza.
Jud odwrócił się gwałtownie, kładąc dłoń na kaburze pistoletu.
„Puste ręce" — pomyślał. Człowiek, który stał w otwartych drzwiach, po drugiej 
stronie aksamitnej linki, nie miał nic w rękach. Biała koszula, spodnie od 
munduru, złote naramienniki.
Dokonujący obchodu zastępca dowódcy warty.
Jud przytknął palec jednej ręki do warg, drugą dając znaki, żeby oficer się 
zbliżył.
— Twój posterunek jest w korytarzu! — syknął tamten, gdy stanął u boku Juda 
przy prezydenckim biurku. — Co, do cholery...?
— Coś słyszałem! — szepnął Jud, skradając się ku firankom zasłaniającym drzwi 
balkonowe.
— Dlaczego nie zameldowałeś? — Oficer ruszył śladem Juda, omiatając 
spojrzeniem cały Gabinet Owalny i kładąc dłoń na kaburze.
15 — Rzeka ciemności	2.2. J
— Nie było kiedy! — odparł Jud. — Poza tym, gdy ostatnio zameldowałem, dostało 
mi się po dupie od dowódcy. Stwierdził, że słyszę duchy, że to Abigail Adams 
tłukła się, zbierając brudy do prania! A jeszcze lepiej nawrzucał Petersowi, 
kiedy tamten zameldował, że słyszał płacz dziecka.
Dzienniki warty Białego Domu pełne są meldunków o słyszanym płaczu dziecka. 
Syn Lincolna zmarł w czasie trwania pierwszej kadencji ojca.
Dwaj oficerowie ochrony stanęli przed drzwiami balkonowymi, spoglądając na 
Południowy Skwer oraz tonący w mroku Ogród Różany.
— Widzisz coś? — szeptem zapytał dowódca.
— Tylko ciebie. — Jud odetchnął głęboko. — Na szczęście nie ma w pobliżu 
„Reflektora". Powiedzmy, że nic nie było. To miasto--archiwum, przegląd byłych 
kapitanów.
W słuchawkach obu mężczyzn rozległ się ten sam komunikat: zmiana za 
dwadzieścia pięć minut.
— A teraz słyszysz coś? — zapytał dowódca warty.
— Tylko bicie mego serca. I ciebie.
— Odpieprz się — mruknął tamten. — Brakuje mi dwóch lat do dwudziestu w 
służbie, nie chcę mieć w papierach żadnego gówna. Nic nie było, dobra?
— Dobra.
— Będę tu w pobliżu aż do zmiany. Na wszelki wypadek. Ale obaj niczego nie 
słyszeliśmy, jasne?
— W porządku — odparł Jud. Serce przestało mu łomotać. — Spokój.
— To dziwne miejsce — dodał zastępca dowódcy. — Czasem można ulec halucynacji.
— Tak, wiem — stwierdził Jud.
Oficer pokręcił głową i skinął w kierunku zalegających za oknami Białego Domu 
ciemności.
— To całe szambo, tam, na zewnątrz...
Gdy o północy zmiana dobiegła końca, Jud bez pośpiechu udał się do szatni 
służb ochrony i przebrał w cywilne ubranie, żartując z kolegami, którzy w 
większości spieszyli się albo do domów, albo na swoją służbę. Wreszcie szatnia 
opustoszała. Jud pieczołowicie złożył fotokopie zwędzonych dokumentów, wsunął 
je do środka dużej, rozkładanej karty z życzeniami i całość włożył do ozdobnej 
urodzinowej koperty. Wypisał nazwisko kobiety oraz numer skrytki pocztowej w 
urzędzie niewielkiego miasteczka w Marylandzie.
226
Kolega, nie cieszący się sympatią Juda, wychodził właśnie z szatni. Nie 
zauważył, że Jud błyskawicznie zdjął spodnie, które miał już na sobie.
— Hej, Jerry! — zawołał Jud. — Czy mógłbyś mi zrobić przysługę? Proszę, wrzuć 
to za mnie do skrzynki wychodząc. Ja muszę się pospieszyć, ubrać i wynieść 
stąd jak najszybciej, bo czekająca na mnie baba gotowa obedrzeć mnie ze skóry.
Strażnik o imieniu Jerry zmierzył wzrokiem stojącego w samej bieliźnie Juda, 
popatrzył na kopertę z życzeniami, na nazwisko kobiety. W uśmiechu Juda 
odczytał prośbę o dochowanie męskiej tajemnicy.
— Pewnie, nie ma sprawy — rzekł, sięgając po kopertę. — Dziwki, co?
— No... wiesz... — mruknął Jud.
Jerry wyszedł z szatni.
Jud podkradł się na palcach do drzwi i wyjrzał za róg korytarza. Jerry wrzucał 
właśnie kopertę do skrzynki na pocztę stojącej obok biurka dyżurującego 
sierżanta. Zastępca dowódcy warty, który zaskoczył Juda w Gabinecie Owalnym, 
rozmawiał z sierżantem. Rzucił okiem na wysyłaną przez Jerry'ego kartę, po 
czym odprowadził wzrokiem wychodzącego strażnika. Nic nie powiedział. Nie 
sięgnął po kopertę, nie zarządził dochodzenia. W przeciwnym razie mógłby 
zatrzymać Jerry'ego, a ten świadczyłby przeciwko Judowi.
Strażnicy Białego Domu korzystają z bocznego wejścia tuż przy ogrodzeniu 
otaczającym, prezydencki ogród. Zanim Jud ubrał się, spakował swoje rzeczy do 
torby gimnastycznej i stanął przed żelazną furtką, była godzina pierwsza 
trzydzieści jeden. Sobota, 17 czerwca.
Nancy czekała nieco dalej, w starym chryslerze jej ojca. Chociaż opuściła 
szyby we wszystkich oknach samochodu, wewnątrz było aż gęsto od dymu 
papierosów.
— Cholernie się spóźniłeś! — warknęła, kiedy Jud wsiadał na miejsce obok 
kierowcy. — Czy myślisz, że nie mam nic innego do roboty w życiu, niż siedzieć 
w tym zasranym samochodzie i czekać, aż raczysz ruszyć dupę po pracy?
Siedziała zgarbiona za kierownicą, miała na sobie jedynie bawełnianą bluzeczkę 
oraz luźne szorty, była bez stanika. Kasztanowe, puszyste włosy nosiła równo 
przycięte na wysokości ramienia. Do pulchnej sylwetki i okrągłej buzi zupełnie 
nie pasowały oczy: wąskie szparki rzucające harde spojrzenia.
— Jeśli chcesz jechać, to jedź! — odparł ostro. — Mogę iść na piechotę.
Zamrugała oczami i zacisnęła wargi.
227
— Ja... Posłuchaj, jest cholernie gorąco, wiesz?
— Owszem — rzekł Jud. — Zauważyłem.
— Ty... Chcesz prowadzić?
Pokręcił głową. Nancy uruchomiła silnik. Miała dwadzieścia sześć lat, od 
pięciu lat studiowała, już na trzeciej z kolei uczelni, z której właśnie 
została wydalona. Spotkali się trzy miesiące wcześniej, gdy Nancy zapijała się 
do nieprzytomności w barze. Jud wyciągnął ją w ostatniej chwili, gdyż zanosiło 
się na to, że dwaj ulicznicy będą się o nią bić. A w tydzień później 
doprowadził ją do pierwszego w jej życiu orgazmu.
— Jestem zmęczony — mruknął, kiedy samochód ruszył od krawężnika. Z każdym 
obrotem kół, z każdym metrem, jaki dzielił ich od Białego Domu, ubywało mu 
ciężaru na barkach. — Piekielnie zmęczony.
— Chcesz, żebyśmy pojechali do mnie? Jud westchnął i pokiwał głową.
— Jak to się dzieje? Spędzasz tyle czasu na sali gimnastycznej, dźwigasz 
ciężary, i w ogóle. Byłeś mocny jak tur, a teraz robisz się... stary. Nawet 
wyglądasz jakoś inaczej.
Jechali w kierunku leżącej nad rzeką części Georgetown. Nawet o tak późnej 
porze na ulicach można było spotkać eleganckie kobiety i wytwornie ubranych 
mężczyzn. Zatrzymali się pod czerwonym światłem.
— Chodzi mi o to, że... Nie narzekam, ale... — Nancy zająknęła się. Jud 
milczał. Zapaliło się zielone światło, pojechali dalej.
— O której zaczyna się to przyjęcie jutro wieczorem? — zapytał po jakimś 
czasie.
— Dlaczego... — Popatrzyła na niego i widocznie zmieniła zdanie. — O 
dziewiątej. To nic ważnego. Są'dziłam, że nie chcesz tam iść.
— Pracujesz z tymi ludźmi, to oni cię zaprosili.
— Zaprosili mnie tylko z obowiązku, dlatego że przyjęłam tę cholerną, 
kretyńską robotę. A także przez mojego pieprzonego ojca! — Skrzywiła się i 
zmieniła nagle głos: — To znakomita okazja! Interesująca praca! Godziwy 
zarobek...! Zasrana, kretyńska robota — szepnęła po chwili. — Chłopiec na 
posyłki z idiotycznym nazwiskiem. Musieli dać tę pracę jego córce! — Wetknęła 
papierosa w usta, wcisnęła zapalniczkę żarową na desce rozdzielczej auta, 
które dostała od ojca. Ale ta nie działała. — Zasrany, głupi samochód! — 
parsknęła.
Była godzina pierwsza czterdzieści siedem w nocy.
Jud wyjął swoją zapalniczkę, przypalił Nancy papierosa, a następnie drugiego 
dla siebie. Wydmuchnął kłąb dymu w parne powietrze za otwartym oknem.
228
— Chcę iść na to przyjęcie — powiedział. — Pójdziemy razem, gdy skończę służbę 
o północy. Na pewno będzie jeszcze trwało.
— Dlaczego chcesz tam iść? Będzie tylko piwo, wino i jakaś marna zagrycha oraz 
gromada nadętych lizidupków i obsmarowujących ci za plecami tyłek pismaków, 
którzy kilka lat temu pokończyli studia i marzą tylko o tym, żeby umieścić swe 
nazwisko na pierwszej stronie, pod głupim, kretyńskim artykułem o nie 
interesujących nikogo brudach. Ludzie będą w tę gazetę zawijali ryby na 
bazarze!
Ojciec Nancy był asystentem radcy prawnego w redakcji „Washington Post".
— Pomocnik pomocnika — mruknęła. — Mała dziewczynka swojego tatulka. Och, może 
oni naprawdę chcą, żebym przyszła jutro wieczorem.
— Nie spóźnij się po mnie — rzekł Jud. — I nie pij przedtem. Zrób się na 
bóstwo.
— Łatwo ci mówić — odparła, skręcając w stronę domku, za którego wynajem część 
pieniędzy zwracała firma. — To nie jest twój pieprzony ojciec.
— Nigdy nie waż się wspominać mojego ojca! — Głos Juda przypominał lód i 
płomień zarazem. Nancy zamrugała.
— Nigdy!
— Dobrze, już dobrze! — Przełknęła ślinę. Zatrzymała wóz na podjeździe obok 
przyczepy mieszkalnej, z której przyjaciele ojca pozwolili jej korzystać. 
Wyrzuciła papierosa przez okno na chodnik, między kręcące się karaluchy. 
Pochyliła się na siedzeniu w kierunku Juda; miała oczy szeroko rozwarte. — 
Przepraszam — powiedziała. Jej dłoń spoczęła na torbie gimnastycznej, w której 
znajdował się mundur Juda. A także pistolet. I kajdanki. Przeniosła rękę na 
jego kolano.
Była za osiem druga w nocy, sobota, 17 czerwca 1972 roku. W zaparkowanym o dwa 
kilometry dalej nie oznakowanym wozie policyjnym trzej ubrani po cywilnemu 
funkcjonariusze potwierdzili odbiór meldunku o wykrytym włamaniu do kompleksu 
Watergate.
Jud popatrzył na rudowłosą kobietę, pochylającą się ku niemu na przednim 
fotelu samochodu ojca. Jej oczy znów były wąskie, wargi rozchylone; światło 
latarni wyłowiło sterczące pod przybrudzoną bawełnianą bluzką sutki.
— Uspokój się — powiedział. — Wszystko będzie w porządku, tylko się uspokój.
229
kj pokój.
Osiemnaście lat po tamtej parnej nocy i pięć tysięcy kilometrów od Waszyngtonu 
Jud usłyszał stłumione echo swoich własnych słów. Otworzył oczy. Był rok 1990. 
Leżał w łóżku. Na wznak. Nagi. Wśród zgniecionej pościeli, spocony. Paliła się 
lampka na nocnym stoliku. Wokół rozciągała się tonąca w ciemnościach, zimna 
pustynia. Wraz z dryfującym piaskiem przeleciała północ.
W jego objęciach leżała Nora.
— Mówiłam ci, żebyś się odprężył, a wszystko będzie dobrze — rzekła, całując 
jego pierś. — W rzeczywistości było nawet lepiej niż dobrze.
— W porządku?
— Żaden facet nie chciałby usłyszeć, że było w porządku — stwierdziła Nora, 
unosząc się na łokciu i uśmiechając do Juda. — Wszyscy chcieliby usłyszeć, że 
było wspaniale.
— A było wspaniale?
— Było w porządku — odparła. Po krótkiej chwili zaśmiali się oboje. Nora 
delikatnie pocałowała go w usta.
— A nie mówiłam? — mruknęła.
Zaśmiali się ponownie. Nora z powrotem ułożyła głowę na jego piersi i 
westchnęła.
Kolejna wspólna noc. W myśl milczącego porozumienia przeniósł do domku Nory 
jedynie szczoteczkę do zębów. Ubrania, pieniądze, ukryty pistolet — wszystko 
zostało w przyczepie.
— O czym tym razem wspominałeś?
— Wykonywałem rozkazy — odparł Jud, a gdy Nora zmarszczyła brwi, dodał: — 
Twoje. Powiedziałaś mi, żebym się nie przejmował, nie myślał, tylko odprężył.
— Nie tym razem. — Uśmiechnęła się. — Ja wiem, o czym teraz myślałeś, o ile w 
ogóle myślałeś. Wspominałeś. Zbyt krótko jesteśmy razem, żebyś wspominał nasze 
kontakty lub fantazjował. Mężczyźni wierzą, że to wielka tajemnica, iż oni w 
trakcie myślą o czymś innym albo o kimś innym, albo też wyobrażają sobie różne 
rzeczy. Ale my wiemy.
— Bzdury — mruknął Jud.
— Nieważne. Jeśli sądzisz, że to, co jest w twojej głowie, jest bardziej... 
interesujące od tego, co robimy... — Przeciągnęła palcem po jego udzie.
— Nawet ja nie mam tak bujnej wyobraźni — powiedział Jud. — I nie jestem aż 
tak odporny.
230
— Owszem, ale potem... — Pokręciła głową. — Wy, mężczyźni, oddalacie się 
jeszcze szybciej niż wyślizgujecie. Jeśli to było dobre dla kobiety, ona musi 
czuć waszą obecność jeszcze przez jakiś czas. A wy odchodzicie.
— Nie zawsze — odparł.
— Prawie zawsze. — Zsunęła dłonią włosy z czoła. Jud utkwił spojrzenie w 
zmarszczkach pod jej brwiami, kurzych łapkach w kącikach błękitnych oczu. — 
Czy myślałeś o swojej byłej żonie?
— Nie.
— O kimś innym?
— Niezupełnie.
— No cóż, to zawęża możliwości. — Wymierzyła mu kuksańca pod żebra. — Zatem o 
czym chcesz rozmawiać, o liczeniu suchorośli na pustyni czy o UFO?
— Zgadłaś! Powodem, dla którego ostatnio nie widywaliśmy UFO, jest fakt, że 
przeistoczyli się w kłęby suchorośli!
— Niech tam. — Nora uniosła głowę i oparła się na łokciu. — Jak to się stało, 
że nie pytałeś o moją przeszłość prostytutki?
— Bo wiem, jak to jest — szepnął Jud.
— Dlatego, że jesteś szpiegiem. — Powiedziała to zupełnie spokojnie, bez 
cienia protekcjonalności, bez niedowierzania. Po prostu stwierdziła fakt.
Popatrzył jej w oczy.
— Jak zaczęłaś?
— Miałam szczęście. Zaśmiali się.
— W Sauk Centre, w Minnesocie — odparła. — To moje rodzinne miasto. Na jego 
końcu, przy autostradzie, znajduje się sala bilardowa. Podobno Sinclair Lewis 
napisał książkę o tym mieście. Patrzyłam na taki właśnie napis codziennie, 
jeżdżąc autobusem do szkoły podstawowej, i mogę przysiąc, że nigdy nie 
czytałam żadnej powieści o tym cholernym zadupiu. Ojciec był sercem i duszą 
oddany Jezusowi, matka strasznie się bała, że będzie musiała oddać się 
komukolwiek lub czemukolwiek. W tamtych czasach funkcjonowało jeszcze 
prawnicze pojęcie „obrazy moralności", a moja moralność była obraźliwa. 
Jeździłam autostopem z naszej farmy do miasta tylko po to, żeby oglądać mecze 
futbolowe. A wylądowałam w poprawczaku. Miałam dwanaście lat. Orzekli, że nic 
ze mnie nie będzie. — Pokręciła głową. — Już wtedy miałam niezłe cycki. 
Wychowawcy się ich cholernie bali, z mojego powodu dokuczały im „złe myśli", 
dlatego ja sama musiałam być zła. — Usiadła w łóżku i przeciągnęła się.
231
Jud stwierdził, że Nora ma naprawdę ładne piersi i powiedział jej to — cicho, 
nieśmiało, niczym nastolatek.
— Całkiem nieźle jak na kobietę dobiegającą pięćdziesiątki — odparła.
— Jak długo trzymali cię w poprawczaku? — zapytał Jud.
— Tyle, ile tylko mogli. Sześć lat. Najadłam się sporo strachu, ale nauczyłam, 
jak przetrwać. Trzeba znaleźć takich, co ciągną za sznurki, a później znaleźć 
sposoby, jak iść z nimi w jednym szeregu. Poza tym skrywać wszystkie uczucia. 
Czasem tylko mogłam popłakać w swojej celi. w środku nocy. Tam też przeżyłam 
pierwsze doświadczenia seksualne. Lesbijskie. Sądzę, że to chyba dość 
naturalne, no nie?
— Nie wiem, ja też na początku miałem dziewczynę — odparł Jud. Nora wybuchnęła 
śmiechem.
— A potem?
— Potem wyszłam. Byłam inteligentna, ale nie dość sprytna. ,Poza tym 
reprezentowałam beznadziejny poziom: dwa plus dwa równa się cztery, niewiele 
ponad to. Miałam do wyboru tylko kraść albo kantować. Spróbowałam tego 
drugiego, lecz gdy się ma kłopoty z czytaniem i pisaniem, trudno podrobić 
dobry czek. Złapali mnie. Odsiedziałam kolejny rok, tym razem w więzieniu. 
Spotkałam kilka dawnych przyjaciółek, nauczyłam się biegle czytać, a przede 
wszystkim tego, jak trzymać się z dala od więzienia. Wyrosłam na ładną 
blondynkę, wykształconą i mającą powiązania. Nigdy nie pracowałam na ulicy ani 
w nędznej dziurze. Mieszkałam z pewnym Murzynem. Był moim kochankiem i 
menedżerem.
— Alfonsem — wtrącił Jud. Nora wzruszyła ramionami.
— Wiele mnie nauczył. Codziennie kazał mi czytać „Wall Street Journal". 
Wprowadził mnie w dość wysokie sfery Los Angeles. Czasem mnie tłukł, ale to 
było nieuniknione. Teraz bym tego nie zniosła, ale wtedy... I tak to się 
potoczyło. Raz zostałam oskarżona. Musiałam zapłacić kupę forsy właściwemu 
adwokatowi, żeby sprawę zatuszował bez śladu. Jeśli się trzyma z odpowiednimi, 
mającymi autentyczną władzę ludźmi, człowiek nie musi dawać sobie skakać po 
głowie.
Tym razem Jud zachichotał.
— Ludzie mnie lubili — kontynuowała. — Dobrze mi szło wyciąganie forsy od 
mężczyzn. W końcu wylądowałam w Yegas, ponieważ tam mieszkał człowiek, którego 
kochałam. Ponadto tam były pieniądze.
— A twoi Alusie?
232
— Nigdy ich w ten sposób nie nazywałam. Oni umawiali mnie na randki, a ja 
pracowałam. Dostawałam od nich to, co chciałam, i oni mieli to, co chcieli; 
nigdy żadnego nie skrzywdziłam, nie okradałam ich, nie kłamałam, nie 
oszukiwałam; zawsze odpalałam im trzecią część. Jeśli chciałam mieć więcej 
forsy, zdobywałam ją: robiłam dwa, trzy numery w ciągu nocy, na czysto. 
Mężczyźni uwielbiali dawać mi pieniądze, a ja uwielbiałam brać je od nich. To 
wcale nie było złe. — Wzruszyła ramionami. — Często bywa gorzej. Po prostu... 
trzeba się wyłączyć. W samym środku żarliwego uniesienia seksualnego myślałam 
o tym, co powinnam kupić w delikatesach, wracając do domu... A ty kiedykolwiek 
korzystałeś z usług takich dziewczyn? — zapytała.
— Tak — odparł. Po chwili dodał: —. Ma to dla ciebie jakieś znaczenie?
Uśmiechnęła się.
— Skąd. — Błękitne oczy obróciły się w stronę nocnego stolika. — Pójdę po 
jakieś papierosy — rzekła. Pocałowała go w czoło. — Nigdzie nie odchodź.
Naga i bosa wyszła z sypialni.
Jud usiadł i oparł się na poduszce. Pokój wypełniały zapachy potu, seksu oraz 
bzów z jej perfum. Odprężył się, było mu dobrze.
Chociaż przeżywał ciężkie dni.
Pewnego popołudnia, gdy zmywał talerze na zapleczu kafejki, dostał tak silnych 
drgawek, że dwaj kierowcy ciężarówek siedzący przy kontuarze musieli słyszeć 
dzwonienie talerzy w zlewozmywaku. Carmen wybiegła z kuchni, żeby dolać obu 
kawy, chociaż o to nie prosili. Nora siedziała przy kasie i czytała gazetę z 
Las Yegas. Nie odezwała się słowem.
— Czy masz kluczyki od swojego wozu? — zapytał ją Jud, gdy kierowcy wyszli.
— Tak — odparła. — Nie.
— Muszę...
— Więc zrób to, co musisz — powiedziała. — Ale nie dam ci kluczyków od 
samochodu. Jeśli chcesz zawieźć dupę do miasta i schlać się, proszę bardzo, 
twoja sprawa. Ale nie pozwolę, żebyś prowadził mój wóz po pijanemu, poza tym 
nie mam zamiaru ci tego ułatwiać.
— Gdzieś mam te gówniane gadki ze spotkań Anonimowych Alkoholików!
— To prawda — odparła, nie podnosząc głowy znad gazety. — Aż zanadto masz 
swojego własnego gówna.
Trząsł się: z wściekłości, z pragnienia, ze strachu. Mógł zmusić Norę... Nie. 
Nie! Spocony i roztrzęsiony, zgięty wpół z bólu, powlókł
233
się z powrotem do kuchni. Kręciło mu się w głowie. Stał, trzymając się 
kurczowo zlewu, aż choroba minęła i mógł dokończyć zmywania talerzy.
Nie rozmawiali o tym incydencie.
Nora poprosiła go, żeby pokazał jej jakieś proste pozycje, czyli kata, chociaż 
Jud wiedział, że brzydziła się samą myślą o walce.
— Dzięki temu czujesz się bezpieczny — powiedziała.
Na jej prośbę Carmen przywiozła Judowi z Yegas parę dość drogich butów do 
biegania. A kiedy wracał truchtem od strony autostrady, zawsze czekała na 
niego gorąca kawa.
— Może po prostu chcę się przekonać, jak daleko dobiegniesz? — stwierdziła. — 
A może tylko lubię widzieć, że do mnie wracasz?
Któregoś dnia zastrzeliła na szosie grzechotnika — z automatycznego karabinku 
kalibru 6,35 mm, o kolbie wykładanej spękaną macicą perłową, należącego do 
właściciela kafejki.
Korzystając z budki telefonicznej, Jud dodzwonił się w końcu do Los Angeles, 
do Deana.
— Sprawdź mój ślad — poprosił go, a Dean ochoczo się zgodził.
Gdy Jud zadzwonił ponownie w dwa dni później, dowiedział się, że sprawa faceta 
zabitego w pobliżu baru „Oaza" nie pojawiła się nawet w prasie.
— Kręciłem się tam jak cień — rzekł Dean. — Barman chwali się, że gliny gówno 
zdziałały. Pewnie im nic nie powiedział. Jeśli chcesz, przycisnę go...
— Zostaw go w spokoju — przerwał mu Jud. Dean zachichotał.
— Stare czasy, stare wywijasy, co? Jeśli chcesz...
— Chcę tylko, żebyś siedział spokojnie, rozumiesz, Dean? Niczego więcej. Masz 
siedzieć spokojnie. I nie martw się.
— Czym? Ja się nie martwię. Czyżbyś zapomniał, kim jestem?
— Nie zapomniałem — odparł Jud.
— Czekałem, tyle czasu czekałem. Dlaczego nie odzywałeś się tak długo?
— Mniejsza z tym.
— Dzwonił twój przyjaciel.
Palce Juda zacisnęły się mocniej na słuchawce.
— Ten pisarz. Nick Kelley.
— Dałeś mu swój numer, pamiętasz?
— Pamiętam, a jakże. On też pamiętał. — Dean zaśmiał się ponownie piskliwym, 
głośnym chichotem. Nagle urwał. — Chciał się upewnić, że nic ci nie jest.
234
— Co mu powiedziałeś?
— Nic. Wtedy jeszcze o niczym nie wiedziałem.
— Nie chcę mieć z nim żadnego kontaktu. Żadnego.
— Czyżby sprawiał ci kłopoty? — Głos Deana przybrał miękki, zimny ton.
— Nie. On nie bierze udziału w tej grze.
— Aha.
W budce telefonicznej na pustyni Jud otarł krople potu z brwi i zamknął oczy.
— Z moją nogą jest całkiem dobrze — szepnął Dean. — Jestem silny.
— Siedź spokojnie.
—JSkąd dzwonisz? Jud otworzył oczy.
— Gdyby coś się wydarzyło, mógłbym cię zawiadomić. Poprzez okna kafejki Jud 
dostrzegł uśmiechniętą Norę rozmawiającą z Carmen.
— Jestem nieuchwytny — odparł.
— To nie jest najmądrzejsze.
Dean miał rację. Był w błędzie, a jednocześnie miał rację. Cały Dean, Jud znał 
go dobrze. Czuł zawroty głowy, paliło go pragnienie, sercem próbował się 
bronić, ale ten zwariowany Dean miał rację. Jud nie umiał na poczekaniu 
wymyślić nic lepszego.
— Dam ci numer automatu telefonicznego — powiedział. — Nie siedzę tu na stałe, 
ale będę się zjawiał codziennie o szóstej rano. Gdybym się nie odezwał, o 
niczym nie wiesz.
— Spokojnie — odparł Dean. — Przecież osłaniam ci tyły.
Ale od tamtej pory telefon milczał. Jud także nie dzwonił; nawet do Nicka. Cóż 
miałby mu powiedzieć? Nick trzymał się z dala od tego, był czysty. Miał 
prawdziwe życie. Jud nie chciał go w nic wciągać.
„Spokojnie — powtórzył w myślach, leżąc w łóżku Nory. — Twój trop urwał się, 
ślady zostały zatarte. Nie znajdą cię, nic ci nie zrobią".
Spojrzał w stronę zasłoniętego okna. Na zewnątrz panowały ciemności. Nic się 
tam nie czaiło. Niczego nie było widać.
A jednak coś nie dawało mu spokoju. Mógł przecież coś uczynić — jakiś 
nieobliczalny wybryk, zagubiony teraz w głębinach strutych alkoholem i 
otumanionych walką szarych komórek; gdzieś między jego odruchami pojawiły się 
znajome wibracje, ale nie mógł sobie przypomnieć, nie mógł skojarzyć.
„Przed laty od razu byś sobie przypomniał — stwierdził w duchu. — Ale przed 
laty nie zrobiłbyś takiego błędu, żeby musieć sobie przypominać".
235
— Carmen przywiozła nam zakupy — powiedziała Nora, wchodząc z powrotem do 
sypialni. Była wciąż naga. Niosła dużą papierową torbę ze sklepu spożywczego. 
— Popatrz, mamy wszystko, czego dusza zapragnie! — Usiadła na łóżku i 
naciągnęła sobie kołdrę na nogi. — Zimna podłoga — oznajmiła, wyciągając z 
torby karton papierosów. Otworzyła go, wyjęła jedną paczkę i paznokciem zdarła 
celofanowe opakowanie. Judowi wręczyła butlę wody źródlanej. — Poza tym... 
mamy jeszcze — mruknęła, wyjmując z torby gruby zwitek gazety — nowiny ze 
świata!
„American Enąuirer": najpoczytniejszy tygodnik, który można było równie łatwo 
kupić w koreańskim sklepiku z zieleniną na przedmieściach Manhattanu, w Nowym 
Jorku, jak i na Manhattanie, w Montanie, w kiosku przy stacji benzynowej.
— Nie mam ochoty tego oglądać — syknął, odwracając głowę.
— Daj spokój! — Nora przypaliła papierosa. — Tak tylko powiedziałam.
— Dobrze wiem, co tam jest napisane.
— Niby skąd? Co tu jest grane?
Jud zamknął oczy i zwiesił głowę na piersi. Gdy znów spojrzał na Norę, w 
kącikach jego oczu połyskiwały łzy.
— Otwórz na stronie dziewiątej — rzekł. — Kącik astrologiczny. Od dwudziestu 
lat prowadzi go ten sam facet. Zawsze na tej samej stronie, zawsze to samo 
zdjęcie.
— Dobra — odparła, przerzucając strony. Znalazła fotografię mężczyzny. — 
Chcesz, żebym przeczytała ci twój horoskop?
— Dzisiejsza data... W jakim znaku jesteśmy?
— Dziś... Ryby.
— To horoskop startowy. Posuwaj się chronologicznie i zobacz, który będzie 
siódmy z kolei.
Po chwili milczenia Nora odpowiedziała:
— Waga.
— Gdzieś w horoskopie dla Wagi powinny być „wzburzone wody".
— „Waga. — Nora przeczytała na głos. — Dwudziesty trzeci września do 
dwudziestego drugiego października. Wysoka aktywność Księżyca. Powodzenie w 
miłości. Doradzana ostrożność w sprawach finansowych. Wzbu..." — Popatrzyła na 
niego.
Twarz Juda zastygła w obojętną maskę.
— „Wzburzone wody" — powtórzyła. — Skąd wiedziałeś, że to tam będzie?
Uśmiechnął się krzywo.
— Miałem szczęście.
236
— Dlatego, że jesteś szpiegiem — mruknęła. Długi słupek popiołu z papierosa 
spadł na gazetę, która miała im dostarczyć nowin ze świata. — Pewnie nie 
chcesz, żebym ci zadawała jakiekolwiek pytania, prawda?
— Nikt nie chce, żeby mu zadawano pytania — szepnął.
— Co powinieneś teraz zrobić?
— Wykonywać rozkazy. Być w kontakcie.
— A co masz zamiar zrobić? — zapytała szeptem, nie mogąc się opanować.
Spuścił nogi na podłogę i usiadł na brzegu łóżka. W milczeniu pokręcił 
przecząco głową.
Przez dłuższy czas siedzieli bez ruchu. Bez słowa. Nora wypaliła papierosa i 
zdusiła go w popielniczce. Zrzuciła gazetę na podłogę po swojej stronie łóżka 
i wyłączyła lampkę.


UWIKŁANI



W delikatnym świetle poranka Nick Kelley spoglądał na śpiącego syna. Dziecko 
leżało w swoim łóżeczku, w żółtej jednoczęściowej piżamce, a jego ulubiona 
jedwabna kołderka w biało-niebieską kratę była skopana na bok.
Chłopiec poruszył się, potarł nosek zaciśniętą piąstką, w której mógł się już 
zmieścić cały palec tatusia, zamrugał i otworzył niebieskie oczy.
— Cześć, Saul — szepnął Nick.
Malec zabawnie zmarszczył czoło, jak gdyby chciał zrozumieć usłyszane słowa.
Warknął pies; zgrzytnął klucz w zamku i stuknęły zamykane drzwi; Juanita 
zawołała swoje „dzień dobry" — Sylwia, rozczesująca jeszcze włosy w sypialni, 
odpowiedziała jej. W dziecięcym pokoiku unosił się zapach mleka w proszku i 
wilgotnych pieluch. A także ciepłej pościeli.
Saul dźwignął się na nóżki i niezgrabnie podreptał, przytrzymując prętów 
łóżeczka, w stronę swojego „Ta". W połowie drogi stanął, jego uwagę przykuł 
promień słońca przesączający się między zasłonami. Malec wyciągnął rączkę 
między prętami i sięgnął, aby go pochwycić.
Ulotne piękno tej chwili wzruszyło Nicka. Oczy mu zwilgotniały. Właśnie teraz, 
w średnim wieku, całym sercem odczuwał te prawdy, które zrozumiał jakiś czas 
temu: że radość życia jest sumą szczęścia, które spotyka człowieka, oraz 
miłości, jaką może on odwzajemnić; że wczorajszy wybór stanowi o dzisiejszych 
możliwościach, a każdy świt ofiarowuje wszystkim tę straszliwą wolność 
dokonywania następnego wyboru, gdy pewne jest tylko to, że znów mamy więcej do 
stracenia. Mimo wszystko Nick wierzył nadal w jakąś nie nazwaną siłę, podobną 
do ciążenia, zarządzającą wszelkimi rodzajami odkupienia, jakie życie
238
mogło przynieść; siłę, która dla niego wiązała się z poczuciem honoru i 
zdrowym rozsądkiem, a której on był niezbędny do istnienia.
— Wybacz, synu — szepnął. — Zrobię wszystko, co w mojej mocy.
— A, tu są moi chłopcy — rozległ się za jego plecami głos Sylwii. Nick 
odwrócił się.  Uśmiech zniknął z jej twarzy, kiedy tylko popatrzyła na męża.
— Muszę z tobą porozmawiać — rzekł.
W
godzinę później siedzieli przy kuchennym stole nad nie ruszoną nadal poranną 
prasą i pustymi filiżankami po kawie. Z góry dobiegał głośny śmiech Saula i 
Juanity.
Nick opowiedział Sylwii o wszystkim — o wszystkim, co dało się wyrazić 
słowami, co można było wyraźnie podkolorować na dotychczasowym szkicu, 
rysującym się z perspektywy tych kilku dni, które minęły od telefonicznego 
pożegnania Juda. O Deanie, o spotkaniu z przyjacielem z CIA. A także o Jacku 
Bernsie i starszym facecie, który siedział za nim w czytelni.
— To wszystko nie mogło być przypadkiem — zakończył.
— Ale mogło się zrodzić w twojej wyobraźni — odparła. — My nie jesteśmy 
bohaterami jednej z twoich książek. Zdaję sobie sprawę, że chciałbyś, aby 
nasze życie było... ekscytujące...
— Bezpieczne — wtrącił. — Chciałbym jedynie, byśmy mieli poczucie 
bezpieczeństwa. Sylwia pokręciła głową.
— Bez względu na to, o co tu chodzi, winę ponosi Jud.
— Ja też mam swój udział w tej winie — odparł Nick.
— Jaki? — spytała. — Na czym polega ta wina? Paranoja? Tajemniczy nieznajomi? 
Polityka? Do czego zmierzasz?
— Przypuszczam, że ktoś zbyt nerwowo reaguje na to, co robię: na moje 
materiały, znajomość z Judem, powiązania między nami dwoma.
— O jakich materiałach mówisz? O tych bzdurach, które zbierasz dla Petera 
Murphy'ego?
— Kto może wiedzieć, co się za nimi kryje?
— To tylko domysły. Gdzie się podziała twoja rzetelność? „Oto moja żona, 
prawnik" — pomyślał.
— Notatki są w moim biurku. Dziennikarskie przywileje powinny mnie uchronić 
przed jakimikolwiek posądzeniami, chyba że tamci będą zdesperowani albo 
odkryją, jak wiele prawdy udało mi się poznać.
— Tego nie wie nikt oprócz Juda.
239
— A jemu nigdy nie pozwolą stanąć przed sądem.
— Więc czym się tak bardzo przejmujesz? Że stracisz popularność wśród 
biurokratów albo klientów tego prywatnego detektywa? Do diabła z nimi. Nie ma 
pośród nich nikogo, komu byś cokolwiek, czy to osobiście, czy z zawodowego 
punktu widzenia zawdzięczał. Prawo jest po twojej stronie.
— Gdyby jeszcze wszyscy chcieli przestrzegać prawa — mruknął Nick. Bał się 
powiedzieć jej o swych najgorszych przeczuciach, bał się wciągnąć kobietę, 
którą kochał, w ten paranoiczny krąg, przysporzyć jej zmartwień. Nie chciał 
też, by zwątpiła w niego, wiedział bowiem, że Sylwia nigdy nie uwierzy, że 
cienie mogą przesłaniać rzeczywistość.
— Kochanie... — Pokręciła głową. — Mamy rok 1990. Hoover nie żyje, Watergate 
przeszło do historii... Wkraczamy w nową erę.
— A historia jest najlepszą tarczą, za jaką mogę się schronić — odparł.
Jego żona westchnęła.
— Niepotrzebna ci żadna tarcza, jeśli będziesz się trzymał z dala od takich 
ludzi jak Jud.
— Przepraszam, że zwaliłem ci na kark cały ten bagaż. Przeciągnęła palcami po 
jego czarnych, z rzadka usianych siwizną włosach i uśmiechnęła się.
— Cholera — mruknęła. — Za bardzo wziąłeś do serca gadaninę mojej matki.
Ich wspólny śmiech rozładował napiętą atmosferę w kuchni.
— Co masz zamiar teraz robić? — zapytała Sylwia.
— Nie wiem. Uśmiechnęła się.
— Mam pewien pomysł.
Ni,
l ick spotkał się ze starszą panią w porze lunchu w meksykańskiej restauracji 
przy alei Pensylwańskiej — tak daleko, że już niemal poza wzgórzem Kapitelu. 
Gdy tylko usiedli przy stoliku, kobieta zamówiła piwo.
— Amerykańskie — rzuciła — któreś z tych porządnych, a nie żaden cienkusz. Z 
owocem.
Nick poprosił o to samo. Oboje zamówili dobrze wysmażone omlety, zapiekane z 
ryżem, fasolą, siekanym mięsem i serem.
Kobieta o siwych włosach, pociągłej, pociętej zmarszczkami twarzy i 
bursztynowych, błyszczących oczach miała na imię Irena.
— Dziękuję za pomoc — rzekł Nick.
240
— Jeszcze w niczym nie pomogłam — odparła. — Pańska żona to bystra kobieta. 
Pracuje dla potrzeb Kongresu, a ja zbieram dla niej materiały. Nie mogłam jej 
odmówić.
— Służba Badawcza Kongresu wykonuje wspaniałą robotę.
— Ten miód niech pan zostawi do chleba — powiedziała. — Postaram się panu 
pomóc, choć raczej niewiele będę mogła zdziałać.
Kelner postawił przed nimi dwie butelki piwa i oszronione szklanki. W szyjce 
każdej butelki tkwił kawałek zielonej limety.
— W dzisiejszych czasach wcale nie jest łatwo dotrzeć do potrzebnych 
informacji — stwierdziła Irena. Zdjęła limetę z butelki i wrzuciła ją do 
popielniczki. — Więc o co chodzi? O jakieś plany na najbliższą przyszłość po 
zburzeniu muru berlińskiego? A może o raport dotyczący Ralpha Dentona, nowego 
szefa CIA?
— Chętnie widziałbym kilka prostych odpowiedzi na tego typu pytania, ale 
szukam czegoś bardziej znaczącego. Tyle że sam nie jestem pewien, co to może 
być.
— Dobrze, że choć Galahad wiedział na pewno, iż poszukuje Świętego Graala.
— Nie sądzę, żeby w mojej sprawie było cokolwiek świętego — odparł Nick. — Coś 
spadło z łoskotem w środku nocy. Chciałbym wiedzieć, co to było.
— Chwileczkę. Jestem tylko drugorzędnym pomocnikiem w Kongresie, a to chyba 
nie jest najlepsze miejsce, żeby szukać tego, co spadło z łoskotem w środku 
nocy.
— A co z dwoma komitetami nadzorującymi pracę wywiadu?
— Nadzór: to brzmi śmiesznie — stwierdziła Irena. — Kongres wie tylko tyle, 
ile oni mu powiedzą. Jak lisy wietrzące zapach kur i ganiające wokół kurnika.
— Gdzie należałoby szukać informacji o jakiejś, prawdopodobnie drobnej, 
operacji, która się nie powiodła? — zapytał Nick. — Czegoś o najwyższym 
priorytecie, wysoce separatystycznego, co nie figuruje w żadnych dokumentach.
— O rany! Co za język!
Zaśmiali się. Kelner postawił na stoliku talerze. Irena zamówiła jeszcze jedno 
piwo, Nick także.
— Jakiego terenu to dotyczy? — zapytała.
— Mogło się zdarzyć gdziekolwiek. Wygląda na to, że po jakimś wypadku 
odnaleziono w końcu czarną skrzynkę, a zawarte w niej dane sprowadziły na 
mojego znajomego speca od cichej roboty. W każdym razie sprawa może dotyczyć 
wszystkiego, od skrytobójstwa po narkotyki. Ważne, że kogoś ruszyła.
16 — Rzeka ciemności
241
— Nigdy nie dowiemy się, na ile poruszony jest nasz wywiad, chyba że kogoś 
naszprycujemy narkotykami. Ma pan jakieś nazwiska?
— Nie — odparł Nick.
— Pan robi mnie w konia, ja odpłacam się tym samym.
— Nazwisko nie ma tu nic do rzeczy. Irena pociągnęła łyk piwa.
— Wszyscy sądzą, że gdy coś dotyczy wywiadu, to musi być robota CIA. Ale 
proszę wziąć pod uwagę Pentagon. Setki wydziałów, kilkanaście agencji, tysiące 
oficerów, budżet idący w miliardy.
— To prawda.
— A więc? — uśmiechnęła się. — Panama? Nikaragua? Przecież to nie wpłynie na 
wyniki wyborów. Żyjemy w nowym, wspaniałym świecie pełnym niepokojów. Chiny, 
Rosja, Bejrut, Salwador: proszę wybierać.
— Kalifornia — odparł Nick.
Nie zareagowała śmiechem. Oboje pozsuwali z omletów ryż i fasolę na brzegi 
talerzy. Nick nie przerywał milczenia.
— Zatem chodzi o naszych krajowych szpiegów? — Irena zmarszczyła brwi. — Jemy 
właśnie meksykański lunch, a na przeciwległym krańcu miasta pewien admirał 
bada okoliczności interwencji w Iranie.
— Te dwie sprawy mogą być ze sobą powiązane. O ile podjęto jakieś kroki poza 
gabinetową próbą wyjaśnienia skandalu.
— Owszem, podjęto — stwierdziła Irena. — Wykryto wielomilionową defraudację, 
pieniądze szły prawdopodobnie na utrudnianie śledztwa. Ktoś musiał się poczuć 
silnie zagrożony. Jeśli szuka pan czegoś, co spadło z łoskotem w środku nocy, 
proszę zwrócić uwagę na ludzi uwikłanych w aferę interwencji w Iranie.
A,,
de Nick musiał najpierw odkryć, od czego się to zaczęło. Musiał odnaleźć Juda.
Nie chciał po raz drugi dzwonić do Deana. Jeśli pierwsza rozmowa nie 
przyniosła żadnych rezultatów, druga mogła tylko przysporzyć kłopotów. Poczuł 
dziwne mrowienie na karku, kiedy wspomniał Deana.
Po lunchu z Ireną zasiadł przy biurku w swojej pracowni i zaczął wyglądać 
przez okno. Na gałęziach drzew pojawiły się zielone pąki. Pogoda była 
znakomita.
Istniała jeszcze tylko jedna osoba, która mogła go zaprowadzić do Juda: Lorri, 
jego żona.
„Była żona" — poprawił się w myślach. Jak długo byli razem? Pięć, może sześć 
lat. Nie wiedział dokładnie. Ale Jud stracił swą młodą
242
żonę, którą poznał w Los Angeles, gdzieś w połowie lat osiemdziesiątych.
Lorri. Albo sama odeszła od niego, albo uciekła z kimś, albo też się 
zeszmaciła.
Możliwe, że już nie żyła.
Jud mówił różnie: że się rozstali, że ona odeszła, porzuciła go, uciekła, a 
nawet, że ją wygnał. Dramat czy zwyczajne rozstanie? W rozmowach 
telefonicznych Nick poznał kilka odmiennych wersji, ale wszystkie pochodziły z 
ust Juda. Kiedy Lorri zniknęła z życia Juda, Nick również utracił z nią 
wszelki kontakt. Tylko dwa elementy były stałe w relacjach Juda: zniknięcie 
Lorri oraz jego żal z powodu rozstania. Dla Nicka nie miało znaczenia, kto był 
ofiarą, a kto winowajcą, nie umiał nawet osądzić, czy taki podział w ogóle był 
sensowny, czy nie prowadził nieuchronnie do błędnych wniosków, jakie musiało 
nieść ze sobą przypisanie jakichkolwiek etykietek.
Lorri była taka piękna.
Nick przywołał w pamięci... Kiedy to było? W roku 1978 lub 1979, nim zaczęło 
się to całe szaleństwo, w każdym razie zanim on je tak zakwalifikował. W Los 
Angeles, w tym cudownym, porywającym za serce Mieście Aniołów...
Jtrzyleciał do Los Angeles na rozmowy w sprawie scenariusza. Już po pierwszym 
spotkaniu wiedział, że nie będzie kręcony żaden film, ale realizował do końca 
umowę: dla pieniędzy, dla uzyskania formalnego statusu scenarzysty, a także po 
to, by skorzystać z okazji darmowej podróży do Los Angeles. Skorzystać z 
okazji spotkania z Judem i z natłoku pustych gestów koleżeństwa oraz całej 
reszty bzdur wyłonić kolejne fragmenty obrazu mrocznego świata, który Jud sobą 
uosabiał. Nicka pociągał blichtr Hollywoodu, robienie filmów i czar pięknych 
blond wielbicielek, chociaż dobrze wiedział, że niewiele z tego będzie miał. 
Podniecało go wędrowanie po tych samych ulicach i w tym samym pędzie powietrza 
co Jud; zetknięcie z elektryzującą, a nie celuloidową rzeczywistością, 
prześlizgiwanie się na krawędzi przepaści bez cienia strachu.
Jud przyjechał do hotelu z Lorri, żeby przedstawić jej swego przyjaciela, 
słynnego pisarza. Nick poznał wtedy piękność z grzywą kasztanoworudych włosów, 
wydatnym biustem, wąską talią i krągłymi pośladkami; o gładkiej skórze i 
krzywym uśmieszku. Słuchała uważnie, kiedy Jud zasypywał Nicka swymi 
opowieściami.
243
Następnego dnia Nick skończył spotkanie o trzeciej. Jud był zajęty. Lorri 
zawiozła Nicka nad ocean.
— Urodziłam się tak daleko od wybrzeża, że chyba dalej nie można — 
powiedziała, kiedy wysiadali z samochodu na parkingu w Redondo Beach.
— To znaczy gdzie? — zapytał Nick.
— W Nebrasce. — Zachichotała. — Lorri Lane z Nebraski. Dobre, co? Brzmi tak, 
jakbym była dziewczyną Supermana.
— Jak poznałaś Juda?
— Pracowałam w salonie fryzjerskim w Santa Monica. Odbierałam telefony, 
umawiałam klientów. On pracował wtedy jeszcze w zakładzie ślusarskim i 
przyjechał do nas, żeby naprawić zamek... — Wzruszyła ramionami. — Był taki 
zabawny, miły. Jakimś sposobem nie mogłam mu odmówić. Uchronił mnie przed 
robieniem głupot. Brałam wtedy sporo pigułek. Jud... zaopiekował się mną. 
Wyciągnął mnie z tego. — Przekrzywiła głowę. — On nigdy nie... — dodała. — Jak 
gdyby zawsze wiedział. Nigdy nie bywa nachalny ani też bezradny. — Zapaliła 
papierosa, nim zeszli na plażę. — Wybacz, że bez przerwy mielę ozorem.
— Przecież nic nie mówię.
— To dobrze. — Zaśmiała się. — Oto i ocean. O plażę, na której tego chłodnego 
popołudnia było zaledwie parę osób, rozbijały się szarozielone fale.
— Jud mówi, że zakochał się w tobie od pierwszego wejrzenia.
— Cóż... — Wzruszyła ramionami. — Myślę, że miałam szczęście. On mnie potrafi 
rozbawić, jest naprawdę bystry. Poza tym silniejszy od wszystkich mężczyzn, 
jakich znałam. Nie mówię tylko o jego muskułach.
— Rozumiem — odparł Nick.
— Czy on naprawdę w życiu zajmował się tym wszystkim?
— Czym wszystkim?
— Och, daj spokój — rzuciła. — Przecież nie doniosę mu na ciebie. — Zanim Nick 
zdążył wymyślić jakąś odpowiedź, zaśmiała się głośno. — Nieważne. Jesteście 
kumplami, prawda? Jud twierdzi, że rozumiesz go lepiej niż ktokolwiek inny. Z 
wyjątkiem mnie. Myślę, że to dobrze, bo prawdę mówiąc ja w ogóle nie rozumiem 
tych waszyngtońskich rozgrywek.
— Większość ludzi się w nich nie wyznaje.
— Hej! Przestań mi się podlizywać.  Skończyłam tylko szkołę średnią, ale nie 
jestem aż taką idiotką. . — A kto powiedział, że jesteś?
244
— Niektórzy tak uważają.	>-                    SVX
— Zatem są w błędzie.	'                                        "     ?|
— Tak. Pewnie. — Uśmiechnęła się w stronę oceanu. — Przecież/j-/*;; pochodzę z 
Nebraski, no nie?
— Dlaczego przyjechałaś tutaj?
— Ponieważ tu jest ocean. — Spoważniała nagle. — Ponieważ tutaj widziałam 
szansę, żeby zostać kimś. A w Nebrasce są wyłącznie szansę, by zostać nikim. 
Albo niczym. Tym, czym ludzie pozwolą;' ci być.	-   ?-.
— A kim chciałabyś zostać?	-                         - • Zachichotała.
— Skąd, do cholery, miałabym to wiedzieć?	..     . '' Nick również się 
roześmiał. Podeszli blisko linii fal.
— W moim miasteczku ludzie mówili, że jestem piękna,       :       '
— Bo jesteś.	,        ,   ,
— Dobra, bez bajerów. Tutaj? Marzyło mi się... —Przekrzywiła głowę, 
uśmiechnęła się i uniosła złożone dłpnie, jakby trzymała aparat vi 
fotograficzny. — Zdjęcia, rozumiesz? Hollywood. —- Obróciła głowę w kierunku 
morza. — Kiedy ujrzałam tutejszy smog, zrozumiałam, że nigdy nie odnajdę 
właściwych drzwi.  Nie wiedziałam zresztą, eo miałabym robić, nawet gdybym je 
znalazła. Poza tym dostawałam» tylko takie same oferty, jakimi zasypywano mnie 
w Nebrasce. Tacy; sami faceci, tyle że ci nie jeżdżą furgonetkami i nie noszą 
czapek. Tu ' jest lepszy klimat i ocean pod bokiem.	,:
— Wtedy spotkałaś Juda.
— Właśnie — odparła z uśmiechem. — Wtedy spotkałam Juda. •—J Zarazi — 
krzyknęła,  wyciągając z torebki polaroid. — Przecież jesteśmy w Hollywood! 
Zrób mi zdjęcie!
Poprzedniego wieczoru sfotografowała Juda z Nickiem, siedzących obok siebie na 
czerwonej kanapie w hotelu.	/•     :
Nick wziął aparat. Zastanowił się przez chwilę. Mieli utrwalić;; kawałek 
historii, zrobić dzieło sztuki albo przynajmniej się zabawić. Zawodowcy z 
branży filmowej.  Przyjął postawę fachowca.  Lorri j	zaczęła się obracać na 
piasku, na tle oceanu, jej kasztanowe :włosy , wyglądały niczym fale; Nick 
wybrał właściwe ujecie, p,pprosił ją l          o uśmiech do magicznego oczka 
obiektywu: nie taki szeroki, nie j          pogardliwy, kuszący też nie ani 
doskonale bezosobowy. To ma być |          fotografia pięknej dziewczyny, 
która nie znudziła się jeszcze ,falami !           oceanu.                                            
•• -       *'..      • •.'-.'              -:<u
sfy-	r-:.      '.•    ,/-'- .>••/::•.
W minutę później z polaroidu wysunęło się ciepłe jeszcze adjęcie.
*
*
— Wspaniałe — oceniła Lorri. — Co powinniśmy z nim zrobić? — spytała, zerkając 
na Nicka.
— Damy je ludowi — odparł. — Zrobimy mu niespodziankę.
— Czemu nie — stwierdziła po chwili. — Na pewno mu się spodoba.
± o latach, w swej pracowni w Waszyngtonie, Nick zastanawiał się, co się stało 
z tamtymi zdjęciami.
I co się stało z Lorri?
Kiedy człowiek ma złamane życie, najczęściej wraca tam, gdzie się to wszystko 
zaczęło — obojętne, czy nazywa to domem, czy też zupełnie inaczej. Jeśli to 
tylko możliwe, wraca się tam, gdzie nikt nie łamał człowiekowi życia.
Nebraska.
Nick zdjął z półki atlas i znalazł właściwą mapę. Cały stan był biały, pocięty 
czerwonymi, zielonymi i czarnymi nitkami dróg oraz usiany tysiącami 
miasteczek.
Przypomniał sobie. Noc. Segment Juda i Lorri.
Juda wtedy nie było. Nick pomógł Lorri, wtaszczył do pokoju torbę podróżną z 
dwoma uszami, otworzył suwak i wyjął ze środka siedemset pięćdziesiąt tysięcy 
w banknotach pięćdziesięcio- i studola-rowych. Poupychali tę drobnicę do 
przegródek szuflady w kuchni. Następnie zajęli się przeliczaniem pieniędzy, 
kilkakrotnie sprawdzając poprawność rachunków. Wtedy to, śmiejąc się, Lorri 
powiedziała, że pochodzi z...
— ...zasranej dziury, tak daleko na południe od Lincoln, że już niemal w 
Kansas.
Wymieniła wówczas nazwę miasteczka, po czym szybko umilkła.
— Wiesz co? — wyskoczył wtedy Nick. Opowiedział jej o pisarzu, który tak samo 
się nazywał.
O jakie nazwisko chodziło?
Nick odnalazł stolicę Stanu Młocarzy i zaczął przesuwać palec w dół mapy, 
między kółkami na białym tle, noszącymi nazwy: Crete, Cortland, Tecumseh...
Conrad.
Numer kierunkowy do tej części Nebraski: 402. Operator centrali podał mu 
numery trzech mieszkających w Conrad Lane'ów: Byrona, Mary oraz Jacka. Nie 
było imienia Lorri, w ogóle nikogo na „l".
Nick spojrzał na zegarek: w Nebrasce było południe.
Telefon Mary był zajęty. Pod numerem Byrona nikt nie odbierał.
246
Kiedy nakręcił numer Jacka, po trzecim sygnale odezwał się męski głos. W tle 
słychać było wrzaski dzieciaków, okrzyki kobiety, włączony telewizor.
— Dzwonię z daleka — zaczął Nick. Miało to znaczyć: potraktuj mnie serio, 
pomóż mi. — Szukam dawnej przyjaciółki, Lorri Lane. Kiedyś mieszkała w Conrad.
— Jeśli chce pan wyciągnąć od niej pieniądze, to nie ma pan szczęścia. Ani 
myślę dłużej regulować jej rachunki.
„Liczna rodzina — Nick przypomniał sobie słowa Lorri. — Sami chłopcy. Dla 
moich wujków i braci byłam popychadłem, żadnym partnerem".
— Nie jest mi nic winna — odparł. — Po prostu chciałem z nią porozmawiać. Czy 
nie wie pan, gdzie ona teraz jest.
— Tutaj.
— Mieszka z panem?
— Nie jestem idiotą, proszę pana... Zamknijcie się albo skopię wam tyłki...! 
Przepraszam. To dzieciaki, rozumie pan.
— Oczywiście.—Nick oczyma wyobraźni widział całą tę scenę. — Więc gdzie jest 
Lorri?
— Mieszka z tym palantem, Jensenem, w przyczepie na wschód od miasta. Siedzi 
tam dzień i noc. Jeśli ma pan na nią ochotę, na pewno ją pan tam znajdzie, 
chociaż teraz nie ustawia się już kolejka do jej drzwi.
— Czy ma telefon?
— A jak inaczej, do cholery, miałaby poganiać opiekę społeczną, żeby 
przysyłali jej czeki? Poza tym musi mieć kontakt z knajpą Grearsona, żeby 
zamawiać przez posłańca spaghetti i wino... Mówiłem wam, żebyście się 
zamknęli!
Nick rozpoznał w słuchawce odgłos klapsa, a następnie chłopięcy krzyk, który 
szybko ucichł, gdy malec wybiegł z pokoju.
— Przepraszam, ale nie mogę rozmawiać przez cały dzień. Chce pan jej numer?
Podyktował czterocyfrowy numer telefonu: Conrad to małe miasteczko.
Piętnaście minut zajęło Nickowi uzyskanie połączenia po wykręceniu jedenastu 
cyfr. Słuchawkę podniesiono dopiero po szóstym sygnale.
— Słucham — odezwał się nieśmiało zachrypnięty kobiecy głos.
— Lorri? Tu Nick.
— Halo! — Włączony telewizor został szybko ściszony.
— Mówi Nick Kelley. Pisarz z Waszyngtonu. Pamiętasz mnie?
247
— Och! — Głos zmiękł, zabrzmiała w nim radość. — Nick! Nick! Pamiętam! Co u 
ciebie słychać? Jesteś gdzieś w pobliżu? Może przejazdem?" Co...? On ci 
powiedział? — wrzasnęła. — On wie, gdzie ja jestem? Powiedział ci! Czego on 
chce? Nie ma mnie dla niego! Ja nie...
— Nikt mi nie powiedział! — Nick chciał krzykiem opanować jej narastającą 
panikę. — Nikt! Ty sama. Przypomniałem sobie, jak mówiłaś mi, że pochodzisz z 
Nebraski, z Conrad. To było nad oceanem.
— Nad oceanem... — powtórzyła spokojniejszym tonem. — Tak, przypominam sobie. 
Więc on nie wie, gdzie ja jestem? — Tym razem jej głos był lodowaty.
— Nie mam pojęcia.
— To dobrze — odparła. — Dobrze. Nie sądzę, żeby wiedział. Nick usłyszał 
szelest przypalanej zapałki i głośne wydmuchnięcie dymu.
— Więc... co u ciebie? — zapytał.
— W porządku — odparła Lorri.
— Ożeniłem się — powiedział. — Mam dziecko. Syna.
— Dziecko — powtórzyła szeptem. — Dziecko...
— Wiem o tym... że się rozwiedliście.
— Nie wrócę do niego. Nigdy. Nie mogę — jęknęła. — Nie.
— Nikt cię nie zmusza.
— Nie powiesz nikomu, prawda?
— Nie — obiecał Nick. — Nie powiem.
— Dlaczego... Po co dzwonisz? Czyżbyś tęsknił za mną?
— Wspominałem dawne dobre czasy.
— A były takie? — Zaśmiała się.
— Jak żyjesz?
— No, wiesz... — Przełknęła głośno ślinę. — Kiedy się wyniosłam stamtąd, po 
prostu... skończyłam tutaj. — Zachichotała. — Wiem, jak to się robi. Znam 
reguły... Spotkałam faceta... — dodała po chwili. — Potem byli inni, wreszcie 
związałam się z Paulem, Paulem Jensenem... Mieszkam w jego przyczepie, on... 
My... Zresztą, jakie to ma znaczenie, prawda? W każdym razie nie musiałam 
pracować. — Jej śmiech zamienił się w kaszel. — Nie przejmuj się — sapnęła. — 
Jak podpiszesz wystarczająco dużo dokumentów świadczących o tym, że jesteś 
chory, będą ci forsę przysyłać pocztą. Jeśli mój stan się nie poprawi, to nie 
będzie tak źle. Zaczekaj chwileczkę. — Położyła słuchawkę na stole.
Nick usłyszał oddalające się kroki. Po chwili wróciła. Coś stuknęło o blat, na 
którym stał telefon w Nebrasce. Miękkie klaśnięcie plastiku, bulgot cieczy. 
Popatrzył na swoje odbicie w szybie okiennej — siedział z uniesionymi wysoko 
brwiami.
248
T
— Już jestem — oznajmiła w słuchawce Lorri. Kolejne szurnięcie zapałki, 
głęboko wciągane powietrze. — A więc i ty zrobiłeś Kacpra? Pamiętasz? Jud go 
tak nazwał. Przez tego sympatycznego duszka z filmu rysunkowego, który miał na 
imię...
— Tak, przypominam sobie — przerwał jej Nick.
— Dopóki jeszcze pamiętam, żeby trzymać drobne na telefon, nie muszę się 
nigdzie stąd ruszać. Mam dach nad głową. I znam reguły.
— To dobrze, Lorri.
— Po co dzwonisz, Nick? Nie mogliśmy przyjechać na twój ślub.
— Szukam Juda. Myślałem...
— Nie mam pojęcia, gdzie on jest! Mówiłam ci już, że nie wiem i nie chcę 
wiedzieć ani gdzie, ani kim on jest! Żadne igły, żadne mokre prześcieradła ani 
maszyny elektryczne, absolutnie nic nie wydobędzie ze mnie żadnych informacji! 
Nic mi nie mów! I nie mów jemu! Kim ty, do diabła, jesteś, co? No kim?!
— Lorri, gdyby Jud zadzwonił...
— Nie pozwól mu! Nie pozwól mu, żeby mnie znalazł!
— Nie znajdzie cię, Lorri. Dobrze wiesz, że on by ciebie nie skrzywdził.
— Kto tu kogo krzywdzi? Co? Jak to jest?
— Lorri, nie sądzę, żeby przyjechał do ciebie. Ale mógłby zadzwonić. Gdyby 
zadzwonił, obiecaj mi coś, proszę.
— Nie! Jeśli zadzwoni, to niech... Obiecać ci?
— Proszę, to bardzo ważne.
— Ty zawsze byłeś bardzo ważny, Nick. Poza tym byłeś realistą.
— Gdyby zadzwonił, gdyby nawiązał z tobą kontakt, powiedz mu, że ja muszę 
koniecznie z nim rozmawiać. Proszę, Lorri. Obiecaj mi to.
— Obiecać? — Rozległ się jej śmiech, pomieszany ze szlochem. — Obiecać ci to, 
Nick? Czemu nie. Mogę to zrobić. Mogę ci obiecać.
— Dziękuję! Dziękuję ci, ja... Lorri?
— Tak?
— Czy... Czy potrzebujesz... Może mógłbym coś dla ciebie zrobić?
— Wszystko mógłbyś zrobić... — Jej bezbarwny głos zamilkł stopniowo. Zapadła 
dłuższa cisza. Nick słyszał, jak paliła papierosa, stukała nim o popielniczkę. 
— Nie, Nick — odezwała się w końcu. — Nic nie możesz dla mnie zrobić.


TANIEC Z ANIOŁEM


Krótki rzut oka na dom wystarczył Wesowi, by stwierdzić, że dobrze trafił.
Był to jeden z dziesiątek tysięcy nie wyróżniających się niczym domów na 
przedmieściach Los Angeles, z jakich tereny te słynęły. Smołowany dach 
wypłowiał od słońca, białe ściany były popękane. Spłachetki uschniętej trawy 
oraz ścieżki z udeptanego błota składały się na frontowe podwórze. Żwirowany 
podjazd biegł wzdłuż bocznej ściany domu. W otwartym garażu jakiś facet w 
drelichowej koszuli i dżinsach grzebał się przy motocyklu.
„Dean Jacobsen — pomyślał Wes. — Nick Kelley na pewno nie dzwonił do ciebie 
dlatego, że jesteś grubą rybą w światku filmowców albo wydawcą książek".
Ziewnął mimo narastającego podniecenia. Beth pocałowała go dwa razy, kiedy 
wysiadał z samochodu na waszyngtońskim lotnisku Dullesa.
— Raz na szczęście, a raz ode mnie — powiedziała, uśmiechnęła się, po czym 
zawróciła i pojechała z powrotem do domu.
Podczas nocnego lotu na zachód Wes drzemał niespokojnie. Śniły mu się pogodne, 
słoneczne dni. W Los Angeles wynajął samochód i pojechał do miasta ulicami, 
które — jak mu się zdawało — widział całe lata temu, choć naprawdę był tu 
przed dwoma dniami.
„P.B. — pomyślał. — Przed Beth".
Zaparkował wóz naprzeciwko domu, po drugiej stronie ulicy, lecz mężczyzna 
pracujący przy motocyklu nie spojrzał nawet w jego kierunku. W niczym nie 
przypominał Juda Stuarta.
Pierwsze krople deszczu spadły na przednią szybę samochodu. Ciemne chmury 
gnały po niebie, pochłaniając wiszący nad miastem
250
smog. Poryw zimnego wiatru uderzył w bok auta. Wes zastanawiał się, czy wziąć 
ze sobą płaszcz, lecz w końcu zostawił go na tylnym siedzeniu i wysiadł.
W oknach domu nie było widać nikogo.
Poprzez świst wiatru przedarł się sygnał dziennika telewizyjnego. Po chodniku 
przejechała mała dziewczynka na trójkołowym rowerku. Zadzwoniła głośno, kiedy 
go mijała.
Wes przeszedł przez ulicę i ruszył wzdłuż podjazdu.
— Przepraszam! — zawołał do mężczyzny pracującego przy motocyklu. — Czy pan 
Dean Jacobsen?
— A kim pan jest? — rzekł tamten. Był równie wysoki jak Wes i jeszcze mocniej 
zbudowany. Ciemny blondyn. W dłoni trzymał klucz.
— Jestem prawnikiem — odparł Wes. — Czy pan Dean Jacobsen?
— O co chodzi?
— Wszystko w porządku. Sprawa nie dotyczy pana. Tamten obrzucił spojrzeniem 
podjazd i ulicę.
— Wygląda na to, że jesteśmy sami. — Jego usta powoli wygięły się w uśmiechu. 
— W takim razie mogę być Deanem. Nadal nie odkładał klucza.
— Jestem adwokatem. — Wes wyciągnął w jego kierunku laminowaną kartę 
Stowarzyszenia Prawników Amerykańskich. Karta jedynie potwierdzała jego 
przynależność do organizacji. Kiedy Dean obejrzał ją, Wes dodał: — Przynoszę 
dobre wieści.
— Żaden prawnik nie przynosi dobrych wieści.
Jakaś kobieta wyjrzała przez okno sąsiedniego domu. Obaj mężczyźni popatrzyli 
na nią. Szybko zamknęła okno i zniknęła w głębi mieszkania.
— Pański przyjaciel otrzymał spadek — rzekł Wes. — Mamy jednak kłopoty ze 
znalezieniem go i stwierdziliśmy, że może pan wie, gdzie on jest.
— Na jakiej podstawie sądzicie, że mam przyjaciela?
— Mój kolega uzyskał pański adres od kogoś, kto zna was obu. Zdaje się, że to 
kobieta.
— Zawsze należy być ostrożnym, jeśli chodzi o zaufanie do kobiet — odparł 
Dean. — Skąd pan przyjechał?
— Z Pensylwanii. — Tam właśnie została wystawiona karta Wesa, a nie było w 
niej wpisane, gdzie pracował.
— Kto jest tym moim domniemanym przyjacielem?
— Człowiek o nazwisku Jud Stuart.
— Aha.
251
'. v; »
:fec
^,<f' i&K-
""•V' •; - .j ^., \*'i '•~**J': ;
L?—^ **•=*,=,•
"
**»'-Ł.'

-   Zimne krople deszczu spadły na koszulę Wesa. Widoczne nad garażem niebo 
było ctjraz ciemniejsze od chmur deszczowych.
— Właśnie z nim muszę porozmawiać — rzekł Wes. — Powiado-
• mić go o spadku oraz ustalić kilka szczegółów.
;:      — Kto umarł?
;;.     — Przykro mi, ale ta informacja jest poufna.
•••"'.-.'    Dean zaśmiał się. Cisnął klucz do skrzynki z narzędziami.
,-'     — Ma pan szczęście i jest pan sprytny, Wesley — rzekł, szczerząc
zęby w uśmiechu. Rozejrzał się dokoła; popatrzył na sąsiedni dom, za :, oknem 
którego przesuwał się cień kobiety. Wiatr poruszył śmieciami
leżącymi przy drzwiach garażu. Z głębi ulicy doleciał dźwięk dzwonka ; 
trójkołowego rowerka. X      — Jak to? — zapytał Wes.
•-— Sprytny, gdyż jak pan powiedział, Jud jest moim przyjacielem. A ma pan 
szczęście, ponieważ wybieram się na spotkanie z nim. Właśnie teraz.
••+    . „Nie pozwól mu się wyśliznąć!" •— pomyślał Wes.
i — Pojadę z panem — rzekł. — Zaoszczędzę komuś kłopotów, y a Stuartowi 
zawiozę dobre wieści. .    '. Dean uśmiechnął się. ;'-.';• — Jeśli pan sobie 
życzy... v-: •    —• Pojedźmy moim samochodem. /   —— Tylko wezmę kurtkę z 
domu. '•*;.. ;   Na płocie wisiała brunatna wiatrówka. r~>   ; — f Nie tę? — 
Wes wskazał palcem.
;-    ;;:—A.Ech. — Dean pokręcił głową. — Jak mogłem zapomnieć? — '.: Nałożył 
wiatrówkę, wsunął skrzynkę z narzędziami do garażu i jedną
•  ręką pchnął wielkie, masywne drzwi. — W takim razie ruszajmy — Wrzucił.
Gdy wyjechali na główną ulicę, Wes zapytał:
-r- Dokąd jedziemy?
— Dość daleko.         -
Skręcili w trasę przelotową, potem w następną. Nie było dużego
;   — Dokąd jedziemy? — ponownie zapytał Wes.
,;• •, -^- \v pewne bezpieczne miejsce. Publiczne. Jud jest ostrożny.
' <— To dla mnie tylko nazwisko — odparł Wes. — Jaki on jest? .;-^ '•—Jest 
mężczyzną — szepnął Dean. — Prawdziwym.  Innym -się tylko wydaje, że są 
mężczyznami. On wie.
— O czym on wie?	' «• —.Zna wielki sekret.—.Dean uśmiechnął się.
*;,.:^>^vV252 ;"
— Jaki? — zapytał Wes. Serce zabiło mu szybciej. Dean, wpatrzony do tej pory w 
przednią szybę, przeniósł spojrzenie na Wesa; jego czarne oczy płonęły dziwnym 
blaskiem.
— Każdy musi umrzeć — odparł.
Z szumem mijały ich inne samochody. Kropelki deszczu przesłaniały widok. Pęd 
powietrza spychał je po szybie na boki.
— Proszę tu skręcić — powiedział Dean.
Tablica głosiła, że jest to Bulwar Barhama. Po obu stronach szerokiej alei 
domy stały poupychane na zboczach wzgórz. Czarna sylweta drapacza chmur 
dźwigała się ku niebu. Rozległa panorama budynków i ulic rozpływała się we 
mgle.
— Przywykłem do tego, że nie za bardzo mam z kim pogadać — oznajmił Dean.
Wzdłuż ulicy ciągnął się wybetonowany kanał. Za nim znajdował się szereg 
niskich budowli przypominających hangary. Na ich płaskich dachach stały 
wielkie tablice reklamujące filmy. Po prawej stronie wyrastało wzgórze 
porośnięte szmaragdową po deszczu trawą.
— Jak pan poznał Juda? — zapytał Wes.
— Mieliśmy wspólnych znajomych. — Dean uśmiechnął się. — Pewnego razu mnie 
natłukł. Było to w jego domku, przy plaży. Nie przejmowałem się jego 
ostrzeżeniami, nie przypuszczałem, że może być aż tak ostry. Zeszliśmy na dół, 
do garażu. To było jak taniec z aniołem. Wtedy zrozumiałem.
— Że on jest prawdziwym mężczyzną? — zapytał Wes. Dean wzruszył ramionami.
— Pewnie. Ktoś musi być.
— Co to znaczy: być prawdziwym mężczyzną?
— Jeśli musi pan pytać, to i tak pan nie zrozumie.
„Nawet nie chcę rozumieć" — rzucił w myślach Wes. Naszły go obawy, że leciał 
na drugą stronę kontynentu tylko po to, żeby teraz krążyć bez celu po ulicach 
z jakimś wariatem. Minęli cmentarz Forest Lawn z wielkim mauzoleum z białego 
piaskowca.
— Czym on się wtedy zajmował? — zapytał Wes.
— Proszę skręcić w prawo — rzekł Dean, wskazując wylot alei parkowej.
Wąska, brukowana uliczka wiodąca przez obszerny park to pięła się w górę, to 
znów spadała zakosami, niczym tor rollercoastera. Minęli pola biwakowe usiane 
dołami do rozpalania ognisk. Wes dostrzegł pięciu jeźdźców na koniach 
galopujących między drzewami. Prowadzący grupę ubrany był w żółty sztormiak i 
kowbojski kapelusz.
Dean zachichotał.
— Oto nadciąga kawaleria — mruknął.
Dwa kilometry dalej wyjechali na otwartą przestrzeń, otoczoną ogrodzeniem z 
drutu. W oddali stał dwupiętrowy budynek. Wewnątrz ogrodzenia trawa usłana 
była setkami białych piłeczek. Kiedy mijali parking, czterech Japończyków w 
sportowych koszulach, jaskrawych spodniach i białych czapeczkach wyciągało z 
bagażnika toyoty sprzęt do gry w golfa.
— Nigdy nie mogę znaleźć na to czasu — powiedział Wes.
— Zaraz będziemy na miejscu. Proszę tam skręcić.
Wyjechali z parku, skręcili w prawo. Droga wiła się między wzgórzami pośród 
eleganckich posiadłości w stylu Tudorów lub hiszpańskim. Ścinający trawę 
meksykański ogrodnik odprowadził wzrokiem znikający we mgle samochód.
— To znakomite miejsce — rzekł Dean, kiedy wjechali na szczyt wzgórza. Minęli 
zagajnik drzew iglastych. Po prawej stronie otworzył się rozległy parking. Po 
lewej stał górujący nad okolicą zamek.
Właściwie nie zamek: wielka budowla z szarego piaskowca z dwuskrzydłowymi, 
mosiężnymi wrotami, oknami przywodzącymi na myśl katedrę i wielką, 
pozieleniałą, miedzianą kopułą wieńczącą centralną część wieży, otoczoną z 
czterech stron mniejszymi, identycznymi czaszami.
— Co to za budynek? — zapytał Wes.
— Obserwatorium Griffitha.
— Jud jest tutaj?
— To wspaniałe miejsce — odparł Dean. — Przekona się pan. Tutaj jest wszystko.
Na parkingu stał jedynie pomarańczowy autobus szkolny. Kiedy Wes wjeżdżał na 
plac, drzwi autobusu otworzyły się i ze środka wysypała się gromadka jakichś 
trzydziestu nastolatków.
— Myślałem, że dzisiaj nie będzie tu nikogo — powiedział Dean.
— Gdzie on jest?
— Powinien być na tyłach i obserwować, czy wszystko w porządku. Kiedy się 
upewni, zobaczymy go.
— Lepiej, żeby tak było — mruknął Wes. — A gdzie jego samochód?
— Skąd mam wiedzieć?
Kiedy szli przez rozległy zieleniec, Wes spostrzegł, że Dean lekko utyka. 
Tamten pochwycił spojrzenie Wesa.
— Przed laty rozbiłem się na motocyklu — wyjaśnił. — Przy takiej pogodzie 
sztywnieje mi kolano i zaczynam odczuwać bóle. Ale co poradzić?
254
Dwie kilkunastoletnie dziewczyny minęły ich biegiem i nagle przystanęły.
— Dobra — rzuciła pucułowata. — Jak chcesz to zrobić? Jej koleżanka, ciemna 
blondynka, była bardzo ładna.
— Ty stój tutaj, dobrze? A ja zrobię coś takiego... — Odbiegła kawałek, 
odwróciła się, zabawnie przegięła w biodrach i wyciągnęła rękę w bok, otwartą 
dłonią do góry. — Zrób mi zdjęcie tak, aby wyglądało, że trzymam ten napis w 
ręku.
W oddali, na zboczu góry, widniały olbrzymie białe litery: Hollywood.
— Chodźmy — rzekł Dean. — Obejdziemy budynek z prawej. Ramię przy ramieniu 
ruszyli chodnikiem z czerwonego betonu, wiodącym wzdłuż białej, kamiennej 
ściany obserwatorium.
— Gdzie on jest?
— Trochę dalej.
Chodnik zakręcał łukiem wzdłuż krzywizny ścian. Metrowej wysokości kamienny 
murek ogradzał taras widokowy; roztoczyła się przed nimi panorama miasta. Po 
tej stronie zbocze opadało stromo spod stóp obserwatorium, chodnik wiódł ponad 
wierzchołkami drzew. Dean oparł dłoń na tubie mosiężnego, uruchamianego po 
wrzuceniu monety teleskopu.
— Piękny widok, prawda? — zapytał.
Za krawędzią muru rozpoczynała się bezkresna szachownica podmiejskich 
rezydencji tonąca w chłodnej, szarawej mgiełce. Dean stanął przed Wesem i 
wskazał mu odległy budynek, którego szczyt ginął we mgle.
— Kiedyś nie budowano aż tak wysoko z powodu trzęsień ziemi — poinformował.
Wes popatrzył na drapacz chmur.
Dean wbił mu pięść w żołądek.
Niespodziewany cios pozbawił go oddechu. Chciał odskoczyć do tym, gdy otrzymał 
drugi cios w pierś. Pociemniało mu przed oczyma i runął w objęcia Deana. Przez 
chwilę nie wiedział, co się z nim dzieje. Świadomość wróciła razem z oddechem. 
Dłonie Deana przesuwały się pod sportową kurtką Wesa, wzdłuż boków, na 
plecach...
„Chodzi mu o pistolet — pomyślał. — Szuka broni".
Dean cisnął nim o kamienny murek. Wes odepchnął się, skoczył do przodu i 
natarł ramieniem na pierś napastnika, odrzucając go do tyłu, na łukowatą 
ścianę obserwatorium.
Lecz Dean odbił się i zaczął wymachiwać rękoma. Raz, drugi i trzeci jego ciosy 
dosięgnęły celu — Wes nie mógł przedrzeć się przez
255
zasłonę jego długich, małpich rąk oraz potężnych pięści. Dean stosował różne 
kombinacje: dwa szybkie ciosy w żebra, uderzenie w szczękę.
Wes poczuł, że wzbiera w nim zwierzęca wściekłość, jakiej nie odczuwał już od 
wielu lat. Rzucił się naprzód w szaleńczym ataku.
Dwaj mężczyźni robili uniki, odskakiwali, walcząc to pod ścianą budowli, to 
znów przy murku ogradzającym taras. Panorama miasta tańczyła im przed oczyma. 
Dean złapał Wesa za krawat; ten w zamian grzmotnął go łokciem w twarz. Dean 
wymierzył mu cios prosto w kręgosłup; major błyskawicznie obrócił wielki 
teleskop, trafiając przeciwnika w głowę, i natychmiast kopnął w nogę, którą 
tamten ochraniał. Uniósł kolano, celując w krocze.
Chybił. Dean chwycił Wesa za udo, podniósł w powietrze i rzucił go plecami na 
półmetrowej szerokości kamienny murek.
Świat w jego oczach obrócił się do góry nogami — głowa i ramiona Wesa zwisały 
już po drugiej stronie. Nogami z całej siły obejmował napastnika, starając się 
jednocześnie pochwycić ręce, które okładały go ciosami i spychały w dół.
Poza krawędź tarasu.
— Jeśli chcesz odnaleźć człowieka — wrzasnął Dean — to zaczekaj na niego w 
piekle!
Z wielką siłą wpakował pięść w żołądek Wesa, następnie walnął go w udo. Udało 
mu się rozłączyć nogi majora.
Wes poleciał w dół z tarasu obserwatorium Griffitha.
Spadł z wysokości ponad dziesięciu metrów. Zsunął się po gałęziach sosny, 
wpadł w gęste krzaki, huknął o ziemię.
JL opołudniowe słońce wpadało przez okna do salonu nie wyróżniającego się 
niczym domu na przedmieściach Los Angeles, jednego z wielu, z jakich tereny te 
słynęły. Gołe ściany pokoju pomalowane były na żółto. W jednym kącie stał 
wysłużony tapczan, w przeciwległym kolorowy telewizor. Podłogę z desek 
zaścielały rozrzucone gazety i czasopisma. W korytarzyku, prowadzącym ku 
sypialni i łazience, leżała zwinięta w kulkę czerwona skarpetka. Panowała 
cisza, jeśli nie liczyć brzęczących w kuchni much.
— Policja! — wrzasnął ktoś na podjeździe.
Drzwi wejściowe odskoczyły z hukiem.
Pierwszy mężczyzna, nisko pochylony, wskoczył do środka, trzymając oburącz 
przed sobą pistolet. Usunął się z przejścia, przywarł plecami do ściany, 
wodząc lufą broni w poszukiwaniu jakiegokolwiek
256
ruchomego celu. Miał brodę, długie włosy i ubrany był w nylonową kamizelkę z 
napisem „Departament Policji Los Angeles".
Drugi, również trzymając oburącz pistolet, podbiegł ku drzwiom prowadzącym do 
kuchni i przywarł do ściany tuż przed nimi. Trzeci zrobił to samo przy 
następnych drzwiach, przed korytarzykiem wiodącym do łazienki i sypialni.
Jako czwarty w wejściu stanął detektyw Rawlins. Czarnoskóry gliniarz także 
trzymał w dłoni pistolet kalibru 9 mm; twarz miał zastygłą z napięcia.
Za nim wkroczyło jeszcze dwóch policjantów w nylonowych kamizelkach. Pierwszy 
wbiegł do kuchni, drugi do sypialni.
— Naprzód! — szepnął brodacz, który pierwszy wpadł do domu. Pobiegł do 
sypialni. Rawlins kopniakiem otworzył drzwi łazienki. Drugi policjant z 
korytarza wpadł do kuchni.
— Pusto! — w minutę później doleciał z głębi domu głos brodacza. Jeden z 
mężczyzn trzymał w dłoni krótkofalówkę.
— Garaż także pusty — przekazał z salonu wiadomość podaną przez radio.
— Wpuśćcie go! — zawołał Rawlins, chowając broń.
Brodacz stanął w drzwiach sypialni. Dyszał ciężko, był blady, a na jego czole 
perliły się krople potu.
Wes wszedł do wnętrza domu.
Jego twarz o przyjemnych rysach mieniła się kolorami tęczy: czarne i fioletowe 
siniaki, czerwone zadrapania, pomarańczowe plamy środka dezynfekującego, 
plastry na czole, policzku i szczęce. Stara blizna odcinała się ciemną linią 
na bladej cerze. Nie mógł stać prosto, wyraźnie oszczędzał lewą nogę. Oddychał 
szybko i płytko. Był bez krawata, a całe jego ubranie zwisało w ubłoconych 
strzępach.
Po upadku był bez czucia według własnych ocen nie więcej niż pięć minut. 
Świadomość przywrócił mu pulsujący ból w głowie. Leżał twarzą do ziemi w 
gęstych chaszczach. Dźwignął się na kolana, zwymiotował. Popatrzył w górę.
Na tarasie nie było nikogo.
Potykając się i przewracając, po dwudziestu minutach wspiął się na szczyt 
wzgórza i okrążył obserwatorium.
Wynajęty przez niego samochód zniknął z parkingu.
Wszedł do budynku i uprosił sprzedawczynię w kiosku z pamiątkami, żeby 
zadzwoniła nie po karetkę, lecz do detektywa Rawlinsa z policji. Kobieta, przy 
pomocy starszego mężczyzny w szarym garniturze i wąskim, czarnym krawacie, 
zaprowadziła go do łazienki i mokrym ręcznikiem obmyła mu twarz z błota.
l"1 — R/eka ciemności	2J ł
Powiedział im, że spadł z tarasu, podziwiając panoramę miasta.
Lecz tamci poszeptawszy doszli do wniosku, że usiłował popełnić samobójstwo.
Rawlins zawiózł go do szpitala. Wes doprosił się o pomoc policji, ale od czasu 
gdy Dean go zaatakował, do chwili wyważenia drzwi domu przez brodatego 
gliniarza upłynęły trzy godziny.
— Czy to na pewno ten dom? — zapytał Rawlins rozglądającego się dookoła Wesa.
— Mój wóz stoi przy podjeździe — mruknął Wes. — Jeszcze ciepły.
„Dzięki Bogu, że zostawiłem wszystkie papiery w Waszyngtonie, a zdjęcia Juda 
trzymałem w kieszeni kurtki" — pomyślał. Nawet jeśli Dean przeszukał samochód, 
nie dowiedział się niczego więcej, niż usłyszał z ust Wesa. W kieszeni kurtki 
pozostał nie ruszony nawet rachunek za wynajem auta.
— Co to za facet? — zapytał brodacz. — W łazience rupiecie, w lodówce piwo, 
zapleśniały chleb i roje much nad otwartą puszką sardynek w kuchni. Brudna 
pościel, stare ciuchy, trochę narzędzi, naboje, pisma pornograficzne. Do 
cholery, w jednym wózku na zakupy zmieści się więcej gratów!
Kopnął telewizor, a ten, ku zaskoczeniu wszystkich, rozjarzył się.
— Motocykl zniknął — rzekł Wes. — Pewnie wszystko, co miał, trzymał w kilku 
torbach, zawsze spakowanych. Nawiał.
— Proszę się nie martwić — wtrącił brodacz. — Nadamy tej sprawie status NFPS: 
napad na funkcjonariusza pełniącego służbę. Wszystkie urzędy na zachód od 
Missisipi będą miały oko na tego skurczybyka.
— Nie — odparł Wes. Brodaty oficer zamrugał.
— Co?
— Nie chcę NFPS — odparł Wes. — Żadnych listów gończych ani poszukiwań, 
żadnego alarmu. Jeśli wymknął się nam, nie możemy wszystkich puścić jego 
śladem.
— Dlaczego nie, do cholery? — zapytał brodacz.
— Dziękuję wam za pomoc, ale...
— Odpieprz się, palancie! — wyskoczył policjant. Jeden z kolegów chwycił go za 
ramię. — Po jaką cholerę wywalałem te drzwi dla ciebie? Zaprzyjaźniony 
gliniarz dostał manto od pewnego gówniarza! Musimy się z nim porachować! W 
dodatku zapomnij o bzdurnej procedurze i wywal te pieprzone drzwi! Myślisz, że 
ta kamizelka mogłaby zatrzymać kulę? Na przykład z AK-47? Na gębie nie mam 
kamizelki, a jednak wywaliłem te drzwi! I ty mi teraz mówisz, kurwa, że nic 
się
258
nie stało? Mam cię w dupie, palancie, ciebie i twoje federalne, pieprzone 
głupoty! — Obrócił się na pięcie i wrzasnął na Rawlinsa: — Jesteś mi coś 
winien! Mnie i moim chłopakom! — Spojrzał jeszcze na Wesa i warknął: — A ty, 
federalny kutasie, nie pokazuj mi się więcej na oczy!
Brodacz wyprowadził swoich policjantów z domu. Po chwili Wes usłyszał, jak oba 
samochody ruszyły z wizgiem opon i rykiem silników.
Wiatr załomotał wyłamanymi drzwiami.
Rawlins oderwał filtr papierosa i cisnął go w drugi koniec sypialni. Spaloną 
zapałkę również rzucił na podłogę. W telewizji podawano proste sposoby na 
przeczyszczenie. Miejscowy detektyw wciągnął głęboko dym, wydmuchnął go w 
górę, po czym rzekł:
— Myślę, że Jesse bardzo trafnie podsumował sentymenty, które nas tu 
ściągnęły.
— Trochę mi szumiało w głowie, kiedy prosiłem o wsparcie kawalerii — odparł 
Wes. — Być może przekroczyłem swoje uprawnienia...
— Za to na pewno nie wyczerpał pan jeszcze zasobów swojej głupoty.
— Potrzebuję pańskiej pomocy.
— Za cały ten rejwach, którego pan narobił, ja będę musiał odpowiedzieć.
— Tak, wiem o tym...
— Gówno pan wie. Ma pan stłuczone żebra z prawej strony, a z lewej jedno 
pęknięte. Goleń lewej nogi też może być pęknięta, ledwo pan na niej stoi. 
Wstrząs mózgu wcale nie musi być lekki, może okazać się fatalny w skutkach. 
Jest pan dość ciężko ranny, w głowie mu się mąci, a nadal chce pan mieszać na 
moim terenie.
— To nie był mój najlepszy dzień — mruknął Wes.
— I nie będzie już ani trochę lepszy. Nie potrzebuję pańskiej zgody, żeby 
nadać tej sprawie status NFPS.
— Nie, proszę. — Wes zachwiał się. W telewizji pokazywano odcinek jakiegoś 
serialu z dość wyszukaną sceną łóżkową.
— Wie pan, dlaczego tego nie zrobię? — zapytał po chwili Rawlins. — Bo w ten 
sposób tylko głębiej wdepnąłbym w pańskie gówno, a nie mam na to najmniejszej 
ochoty. Jest popołudniowy lot do Waszyngtonu. Powinien pan zdążyć na samolot.
— Potrzebuję pańskiej pomocy.
— Już ją pan otrzymał.
— Nic... Nie chcę niczego w tym rodzaju. Jedynie kilka danych. Możemy to 
zrobić w pańskim biurze, a potem odwiezie mnie pan na lotnisko.
259
Rawlins głęboko zaciągnął się dymem z papierosa.
— W przeciwnym razie zostanę — dodał Wes.
Gliniarz popatrzył bykiem na rannego, ledwo trzymającego się na nogach 
mężczyznę. Rzucił niedopałek na podłogę i zgniótł go czubkiem czarnego buta.
— Niech pan wyłączy telewizor — rzekł.
kJamolot wylądował na lotnisku Dullesa o dziesiątej wieczorem. Przejęta 
stewardesa pomogła Wesowi zejść po schodkach i usadziła go w autobusie 
przewożącym pasażerów do sali terminalu.
Noah Hali czekał tuż za bramką wykrywacza metali. Przez ramię miał przerzucony 
cienki, brunatny płaszcz, a w ręku trzymał neseser. Asystent dyrektora CIA 
skrzywił się na widok Wesa, który z trudem przepchnął się przez tłum pasażerów 
i oczekujących ich znajomych.
— Gdzie jest dyrektor? — zapytał Wes. — Przez telefon powiedziałem, że zaraz 
po przylocie chcę się zobaczyć z Dentonem.
— W takim razie złap samolot do Francji — burknął Noah. — Denton wyruszył z 
poufną misją. Chodź.
Buldog poprowadził Wesa w kierunku rzędu plastikowych siedzeń umieszczonych 
pod przeciwległą ścianą wysokiego, przeszklonego budynku dworca lotniczego.
Major opadł na pierwsze z brzegu krzesełko, Noah usiadł obok. Neseser postawił 
na podłodze, między nogami. Salę wypełniała przytłumiona muzyka. Przed nimi 
sprzątacz rozsmarowywał po szarych kafelkach posadzki żółtawe mydliny. Przez 
głośniki zapowiedziano przylot samolotu z Hawajów.
— Musiałem poświęcić cały dzień na tłumienie ogni, które rozpaliłeś w Los 
Angeles — warknął Noah. — Następnym razem cisnę cię tym płomieniom na 
pożarcie.
— Muszę rozmawiać z dyrektorem Dentonem — mruknął Wes.
— Musisz wykonywać swoje zadanie, i to tak, żeby nie przysparzać nam kłopotów.
— Nie ja jestem przyczyną tych kłopotów. Natrafiłem na nie, realizując wasze 
zlecenie.
— Czego dowiedziałeś się o tym facecie, Judzie Stuarcie?
— Musi być kimś znaczącym. Wszystko wskazuje na to, że ktoś jeszcze.oprócz nas 
interesuje się tą sprawą.
— Tylko tyle?
— Potrzebuję pomocy — odparł Wes. — Wy dobrze wiecie, jak
260
trzymać sprawy pod przykrywką, ale ja muszę uzyskać bardziej oficjalne 
wsparcie, potrzebuję ludzi i...
— Dałem ci Jacka Bernsa. Od niego wyegzekwuj wszystko, czego potrzebujesz.
— Pieprzę Bernsa! Nie dałeś go mnie, lecz mnie rzuciłeś jemu!
— Dostałeś to, co uważałem za niezbędne. Przede wszystkim musisz mieć na 
uwadze, by trzymać pismaków, urzędasów oraz całą resztę z dala od spraw szefa. 
Co się z tobą dzieje, Wes? Życie stało się dla ciebie za trudne? Musiałeś 
przywlec się tu z powrotem, do mamusi i Noaha, żeby otarli ci łzy?
Wes miał ochotę zdzielić go po pysku i Noah dobrze o tym wiedział.
— Sądziliśmy, że wybieramy faceta, który wszystko potrafi — ciągnął Noah. — 
Chłopa z jajami, mającego dość oleju w głowie i wystarczającą parę w garści, 
żeby dać sobie radę.
— Na razie — syknął Wes — odkryłem machlojki Pentagonu, jakiś wątpliwy trop 
prowadzący do Białego Domu, a także dwuznaczne akta policji w Los Angeles 
dotyczące pewnego pomyleńca, który ma ścisły kontakt z Judem i może być 
rewolwerowcem gangu narkotykowego albo...
— Zamknij się! — wyskoczył Noah. — Nie musisz mi opowiadać o każdym kawałku 
gówna, w który udało ci się wdepnąć! Masz się dowiedzieć, co Jud Stuart ma 
wspólnego z naszym programem, oczyścić sprawę i zameldować dopiero wtedy, gdy 
skończysz robotę. Jak będziemy chcieli wiedzieć coś więcej, to cię zapytamy.
Obok nich przeszło trzech elegancko ubranych Japończyków, za którymi dreptały 
chichoczące stewardesy, ciągnąc bagaże na wózkach. Jedna z nich spojrzała na 
Wesa, zamrugała szybko, po czym przyspieszyła kroku.
— Sądziłem, że jesteś właściwym człowiekiem do tej roboty — rzekł Noah. — 
Inteligentnym i ambitnym, znudzonym przekładaniem papierków. Szef z kolei 
uważa, że zgodziłeś się, ponieważ oceniłeś, że należy tę sprawę załatwić, że 
jest to właściwe zadanie dla ciebie. Ku chwale Gwiaździstego Sztandaru, i tak 
dalej. A kiedy sprawy się komplikują, to co robi nasz komandos?
Z głośników padła zapowiedź lotu do San Francisco.
— Potrzebuję wsparcia — odparł Wes. — Jakiejkolwiek pomocy.
— W neseserze mam sto tysięcy dolarów — oznajmił Noah. Wes zerknął na teczkę 
stojącą na podłodze.
— Forsa — mruknął Noah — może wiele zdziałać. — A po chwili dodał: — Zamek 
szyfrowy jest ustawiony na twoje imię, Wes. To
261
powinno ci wystarczyć, by uzyskać pomoc, zresztą na więcej i tak nie masz co 
liczyć.
Zapowiedziano dwa następne odloty.
— Sprawa zaczyna być śmierdząca — powiedział Wes.
— Więc zadbaj o to, żeby tego smrodu nie było czuć tam, gdzie nie powinno.
— Proszę mi dać pokwitowanie na te pieniądze.
Buldog wstał i zaczął nakładać płaszcz. Z głośników płynęła instrumentalna 
wersja jednej z piosenek Beatlesów. Noah uśmiechnął się do pokaleczonego 
mężczyzny siedzącego na plastikowym krzesełku w sali dworca lotniczego 
Dullesa.
— Odpieprz się, majorze — rzucił.
Po czym odszedł. Zostawiając neseser u stóp Wesa.
ystarczyłoby jedno spojrzenie na twarz Wesa, by odmówić mu wynajęcia 
samochodu. Umówił się więc przez telefon, a następnie pojechał taksówką do 
domku odległego o dwadzieścia minut jazdy od lotniska. Chwiejnym krokiem 
powlókł się podjazdem, dźwigając ciężki od pieniędzy neseser.
Ciemnoskóra kobieta w szlafroku, która otworzyła drzwi, na jego widok 
wstrzymała dech.
— Och, Wes!
Tuż za nią stanął jej mąż, szef kontrwywiadu NIS, Frank Greco, ubrany w 
koszulę koloru khaki i szary sweter. Zaprowadzili go do wykładanego boazerią 
gabinetu, na którego ścianach, między regałami pełnymi książek i fotografiami 
w ramkach, wisiały trofea myśliwskie oraz dyplomy. Wes opadł na miękki fotel, 
Greco usiadł za biurkiem.
— Chcesz kawy? — zapytała jego żona. Mówiła z wyraźnym akcentem latynoskim. 
Jej ojciec, kubański lekarz, uciekł przed rewolucją Castra. — A może dać ci 
aspirynę?
— Dziękuję, ale tylko ból trzyma mnie jeszcze na nogach — mruknął Wes.
Nie uśmiechnęła się. Wyszła, zostawiając ich samych.
— Straciłeś ucho? — spytał Greco, gdy zamknęła drzwi gabinetu.
— Gorzej. Zgubiłem człowieka.
— To nie twoja robota. Powinieneś ściągnąć gromadę kumpli, odnaleźć faceta i 
zerżnąć mu dupę, ale ta wojna już dobiegła końca, żyjemy w innym świecie.
— I właśnie dlatego potrzebuję pomocy.
— Pracujemy teraz dla różnych firm.
262
— Oczywiście, wiem o tym.
— Nie zapominaj, co ci mówiłem o przyjaciołach zza rzeki i o głębokiej wodzie.
— Na razie jestem na płyciźnie, Frank. Tamci wpakowali mnie w gówno. Nie mogę 
się wycofać, a najgorsze jeszcze przede mną.
— To już nie są dawne dni pełne chwały.
— Nie szukam chwały. Chciałbym tylko wykonać zadanie, którego się podjąłem. 
Czy pomożesz mi?
— Jak?
— Potrzebuję ludzi. Do tego, żeby obstawić kilka uliczek w Los Angeles. 
Mieliby jedynie obserwować.
— l szukać tego faceta, którego zgubiłeś?
— Jego motocykla. — Wes podał mu wynotowane na kartce dane, które detektyw 
Rawlins, co prawda niechętnie, pozwolił mu wyciągnąć z komputerowej kartoteki 
policji w Los Angeles. — Motocykl o podanej rejestracji sześciokrotnie w ciągu 
ostatnich czterech miesięcy parkował w tamtej okolicy.
— Ten facet gdzieś tam mieszka?
— Nie, mieszka tam jego znajomy. To w Westwood, niedaleko Uniwersytetu 
Kalifornijskiego. Dzielnica willowa, trochę zakładów usługowych. Na niektórych 
biletach parkingowych są godziny nocne, czyli że facet nie jeździł tam po 
zakupy.
— Masz jego zdjęcie?
Wes wręczył mu kopię zdjęcia z prawa jazdy Deana Jacobsena.
— Rozmawiałeś z Mike'em Kramerem z ochrony CIA?
— Nie mam na co liczyć — odparł Wes. — On trzyma się z dala od tej sprawy. 
Nikt nie chce mieć z nią nic wspólnego, przynajmniej oficjalnie. Żadnych 
raportów, żadnych oddelegowań, żadnych akcji. W ogóle nic.
— Jednak coś musi się za tym kryć, skoro wróciłeś w takim stanie.
— Potrzebuję ludzi, Frank. Muszę zebrać jakąś nieformalną grupę, w każdym 
razie powierzyć im nieoficjalne zadanie. Pieniądze nie grają roli.
— Nie grają roli? Czy to znaczy, że nie pracujesz już dla Wujka Sama?
— On wciąż jeszcze płaci moje rachunki. Czy mógłbyś mi pomóc? Były policjant 
pokręcił głową.
— Czy ty nadal stąpasz po tej ziemi, Wes? Zapadła cisza. Na elektronicznym 
zegarku stojącym na biurku trzy razy zmieniły się wskazania minut.
— Jesteś moim przyjacielem — odezwał się w końcu Greco. —
263
Zarówno admirał, jak i komandor Franklin, prosili nas, byśmy udzielili ci 
wszelkiej możliwej pomocy. Lecz jeśli mnie wykiwasz, zniszczę cię. Bez żadnych 
skrupułów. Będę musiał, ponieważ to ja za ciebie nadstawię dupę.
— Dzięki.
— Jeszcze dziś mogę zarządzić alarm treningowy grupy NIS z regionu Los 
Angeles. Odnaleźć i zlokalizować motocykl. Ogłoszę całodobowe poszukiwania. Co 
mamy zrobić, jeśli odnajdziemy motor lub tego faceta?
— Obserwować, śledzić i zawiadomić mnie. Zwłaszcza gdyby spotkał się z kimś.
— W najbliższym czasie nie będziesz w odpowiedniej formie, żeby zająć się tą 
sprawą. Zawiozę cię do domu.
— Mogę wziąć taksówkę.
— I tak muszę jechać do dowództwa, żeby wykonać parę telefonów i ogłosić ten 
alarm treningowy. Agentom z Los Angeles bardzo się spodoba, że otrzymali 
rozkazy bezpośrednio z kwatery głównej.
— Wybacz, że schrzaniłem ci wieczór.
— Nie po raz pierwszy. — Frank czekał, lecz Wes nie ruszył się z miejsca. — 
Coś jeszcze? — zapytał.
— Potrzebna mi broń.
Kiedy Greco nie odpowiadał, Wes dodał:
— Widziałeś mój mundur, miałem odznakę strzelca wyborowego. Jutro mogę się 
skontaktować z komandorem i uzyskać od niego pozwolenie na posiadanie broni. 
Tyle że wolałbym coś innego od sześciostrzałowców NIS.
— Sądziłem, że masz swój własny pistolet.
— A ja zawsze sądziłem, że Korpus zaopatrzy mnie we wszystko, czego będę 
potrzebował.
Greco mruknął i wyszedł z pokoju. Wes zamknął oczy. Pulsowanie w głowie było 
nie do zniesienia. Żołądek podchodził mu do gardła. Bolało go dosłownie 
wszystko.
Coś stuknęło o biurko. Otworzył oczy.
Na podniszczonym blacie leżał czarny, tępo zakończony automatyczny pistolet.
— To sig sauer P226 — oznajmił Frank, siadając z powrotem. — Szybkostrzelność: 
dziewięć mikrosekund. Piętnaście pocisków w magazynku, jeden w komorze. Dwa 
dodatkowe magazynki. Gdybyś potrzebował więcej, to znaczy, że potrzebna ci 
cała armia. Widzisz te zielone kropki na celowniku i muszce? Zawierają 
radioaktywny tryt. Świeca w całkowitych ciemnościach, ułatwiając zorientowanie 
położe-
264
nią lufy względem celu. — Położył dwa pudełka nabojów oraz zapasowe magazynki 
obok pistoletu. — W jednym pudełku masz zwykłe naboje z ołowianymi kulami, do 
strzelania do tarczy. Jak odzyskasz siły, załatwię ci wstęp na strzelnicę. W 
drugim natomiast są kule typu Hydra-Shok z wydrążonym czubkiem. Wystarczy, że 
trafisz człowieka: jest po nim. Pamiętaj, że taki sam raport musisz napisać po 
opróżnieniu całego magazynku, jak po wystrzeleniu jednego pocisku. Jeżeli 
jesteś fatalistą i strzelasz tylko raz, wtedy nie może być nic gorszego niż 
chybić celu.
Były gliniarz wyjął z kieszeni chusteczkę do nosa i starannie wytarł odciski 
swych palców z rękojeści.
— To czysta broń, wręcz sterylna. Świeżo po przeglądzie. Spust ustawiony jest 
zaledwie na jednokilogramowy nacisk. Wystarczy, że pomyślisz: padnie strzał. 
Im szybsza reakcja, tym pewniejszy.
Wes otworzył zapełniony pieniędzmi neseser.
— Chyba nie powinienem był tego zobaczyć — stwierdził Greco.
— Ani ja — rzekł Wes, kładąc pistolet na banknotach.
O
północy, w połowie wspinaczki po schodach do swojego mieszkania, Wes zaczął 
żałować, że nie pozwolił Grecowi odprowadzić się pod drzwi. Czuł straszliwe 
zawroty głowy, ledwie mógł udźwignąć ciężki neseser. Przysiadł, kurczowo 
trzymając się poręczy, i próbował zebrać siły na pokonanie reszty drogi.
Nie zdołał. Zaczai włazić na czworakach, bębniąc teczką o stopnie.
Drzwi do mieszkania Beth.
Nie. Nie mógł jej się pokazać w takim stanie.
Podczołgał się do swoich drzwi. Wziął kilka głębszych oddechów, chwycił klamkę 
i podciągnął się w górę. Kopnięty neseser przewrócił się z głośnym hukiem. Wes 
zaczął szukać kluczy. Wybrał właściwy, zaczął wsuwać go do zamka, gdy cały pęk 
wysunął mu się z dłoni.
Za jego plecami otworzyły się drzwi. Beth zaśmiała się w głos i zapytała:
— Co ci się stało? Czyżbyś zapomniał, jak się wyważa drzwi? Odwrócił się w jej 
stronę. Była piękna.
— O Jezu! — szepnęła.
— Tym razem... znów mi się nie udało... przywieźć ci pamiątki... Podbiegła i 
chwyciła go, gdy leciał już z nóg. Otworzyła drzwi i wprowadziła go do 
mieszkania.
— Nie mów nic — mruknęła. — Opowiesz rni później. Dociągnęła go do łóżka. 
Ułożyła i rozebrała. Westchnęła tylko na
265
widok dwóch szyn owiniętych bandażami wokół lewej goleni; musnęła palcami 
szerokie plastry na żebrach. Z torby foliowej i płaszcza kąpielowego 
sporządziła prowizoryczny worek, napełniła go lodem, ułożyła na nodze, po czym 
zniknęła. Wes poczuł się szczęśliwy — że jest wreszcie tutaj, w domu, w swoim 
łóżku. I że Beth jest przy nim. Znów wspomniał upadek. Nie umiał o nim 
zapomnieć. Oczy zaszły mu łzami, lecz nie miał siły, by je powstrzymać, 
pozwolił im pociec po twarzy.
Beth wróciła ze szklanką ciepłego mleka, trzema tabletkami aspiryny oraz 
valium. „Co na to powiedzieliby lekarze z pogotowia" — pomyślał, lecz 
przełknął wszystkie cztery pastylki i popił mlekiem; Beth przytrzymała 
szklankę i pomogła mu unieść głowę.
Tak przyjemnie było mu w chłodnej pościeli. Nie wiedział, kiedy na wierzchu 
pojawiła się lekka, ale ciepła kołdra Beth. Dziewczyna przemyła mu czoło 
mokrym i zimnym ręcznikiem, a następnie osuszyła je rękawem swej koszuli. 
Pocałowała go, a jej włosy musnęły jego policzek.
— Wszystko będzie dobrze — powiedziała. — Śpij teraz. Nic ci tu nie grozi.


OSTATNI NUMER


Po południu Jud i Nora siedzieli przed jej domkiem na składanych krzesełkach, 
wygrzewając się w słońcu niczym stare kocury. Po lewej stronie mieli 
opustoszałą autostradę, po prawej zamkniętą kafejkę. Niebo na zachodzie 
płonęło czerwienią. Siedzieli z zamkniętymi oczyma, wystawiając twarze do 
ciepła. Nora westchnęła.
— Właśnie takie dni najbardziej mi się podobają. Cisza i spokój. Nawet 
najlżejszy wiatr nie unosił piasku pustyni.
— Nie muszę nikogo udawać — dodała — nie muszę nic robić. Po prostu siedzę 
sobie i głęboko oddycham. Łowię zapachy suchorośli. Wiesz, co mam na myśli?
— Owszem — odparł Jud. Jemu też było dobrze. Bardzo dobrze.
— Pewnie, że nie miałabym nic przeciwko temu, żeby znowu zobaczyć Nowy Jork. 
Ale nie w tej chwili.
— Ja nie mam ochoty się stąd ruszać.
— Wcale nie chcę, żebyś odchodził.
Żadne z nich nie rozwijało dalej tego tematu, ale w zapadłym milczeniu oboje 
odczuwali to samo. Nadal nie otwierali oczu.
— Chyba że poczułbyś nagle ochotę na lemoniadę, która stoi w dzbanku na górnej 
półce mojej lodówki.
— Wezmę pod uwagę tę ewentualność — odparł Jud.
— Oczywiście. W takim wypadku, gdybyś poczuł pragnienie.
— Na lemoniadę, która stoi na górnej półce twojej lodówki.
— Na przykład.
— Aha — mruknął Jud. Westchnął głośno. — Nie, dobrze mi tutaj.
Nora zaśmiała się.
Przez minutę siedzieli w ciszy.
267
— Mam pewien pomysł — odezwał się Jud.
— Jaki?
— Nie masz ochoty, żebym przyniósł ci szklankę lemoniady, która stoi w dzbanku 
na górnej półce twojej lodówki?
— Owszem, mam — odparła. — To miło z twojej strony.
— Dzięki.
Nora słyszała, jak wstaje i idzie do domu. Nie otwierając oczu, zachichotała i 
zawołała za nim:
— Czemu nie miałbyś wziąć także szklanki lemoniady dla siebie?!
Zapadał zmierzch. Nora zaczynała wyczuwać już lekki chłód w powietrzu, chociaż 
rozgrzany piasek, skały, a także gliniane ściany jej domku promieniowały 
nagromadzonym ciepłem.
Lodowate, wilgotne szkło dotknęło jej karku.
— Jezus! — wrzasnęła Nora, zrywając się na nogi.
— Nie, Jud — odparł, wręczając jej jedną szklankę i siadając z powrotem na 
swoim krzesełku.
Nora obrzuciła go stekiem obelg, lecz wcale nie była wściekła.
— Przypuszczam, że nie przyniosłeś papierosów — powiedziała.
— Boże, uchroń mnie przed wiecznie nie zaspokojoną kobietą — rzekł Jud.
— Zejdź z krzyża, kochanie — rzuciła Nora. — Potrzebujemy drewna na opał.
Ich głośny śmiech dość długo rozbrzmiewał między zabudowaniami. Jud przestał 
się wreszcie śmiać, pociągnął łyk lemoniady i spoważniał.
— To nie to samo, co porcja dobrej wody ognistej, prawda? — zapytała Nora.
Wzruszył ramionami i westchnął. Sięgnął do kieszeni i po chwili wyciągnął 
paczkę papierosów i zapalniczkę Zippo.
— O Boże! Dlaczego ty nigdy nie możesz zrobić nic normalnie? — mruknęła.
Jud wytrząsnął jednego papierosa dla siebie i podał jej paczkę.
— Nie umiem, ale się staram. — Przypalił papierosa jej, a następnie sobie.
— No! — Rozejrzała się dookoła. — Teraz całkiem nieźle. Ładny dzień. 
Powinniśmy korzystać, ile się da, bo wkrótce nadejdą upały. A propos: 
przypomnij mi, żebym jutro rano zadzwoniła do biura naprawy telefonów, dobra?
— Coś się stało?
— Ktoś rozkręcił cały aparat w budce przy drodze. Do reszty go zdemolowali.
268
— Nie wiedziałem — szepnął Jud. — Kiedy to się stało?
— Nie mam pojęcia. Wczoraj, kiedy wynosiłeś śmieci, powiedział mi o tym jakiś 
facet, który chciał skorzystać z telefonu i stwierdził, że aparat jest 
rozbity. Dranie, rozwalili nawet słuchawkę. Sądzisz, że mogą się tu jeszcze 
zjawić z bardziej oryginalnymi pomysłami?
— Niczego nie zauważyłem — odparł. — Nie widziałem... Powinienem był sprawdzać 
go codziennie o szóstej rano. Mam... Byłem...
— Nie przejmuj się tym — rzekła. — To nie twoja wina. Z tej odległości budka 
telefoniczna wyglądała tak samo jak zawsze. Jud poczuł chłód w żołądku. W 
głowie miał pustkę.
— To znów nie takie ważne — dodała Nora.
„Już nic się nie da zrobić — pomyślał Jud. — Nie daj po sobie poznać, że to aż 
tak na ciebie podziałało. To wcale nie jest ważne. Zmień temat, pomyśl o czymś 
znaczącym".
— Jak to się stało, że przestałaś być prostytutką? — zapytał. Nora zaciągnęła 
się głęboko dymem i poruszyła na krzesełku; spojrzała na Juda, lecz szybko 
uciekła ze spojrzeniem w dal.
— Po ostatnim numerze...
— Kiedy?
— W 1978, w sierpniu. Mieszkałam w Yegas, miałam nieliczną, za to bogatą 
klientelę. Niczego mi nie brakowało. Nie umiałam się jeszcze wtedy przyznać, 
że zaczynam pić coraz więcej i nie widzę przed sobą żadnej przyszłości. Miałam 
jednego stałego klienta. Kiedy zjawiał się w mieście, zawsze zabierał mnie ze 
sobą. Samolotem. Gruba ryba, jego zdjęcia były na okładkach magazynu „Time". 
Polecieliśmy wtedy do Filadelfii. Wspaniała podróż, najlepsze hotele. Dziesięć 
tysięcy dolarów za dwudziestopięciominutowy numer.
Niebo poszarzało, kładły się coraz dłuższe cienie.
— I co zrobiłaś? — zapytał Jud.
Nora zapatrzyła się na rozżarzony koniec papierosa.
— Zapaliłam papierosa.
Zapadło milczenie. Ostatnie promienie słońca ginęły za horyzontem.
— Później... — powiedziała cicho — poczułam, że... ta moja lepsza część, 
uczciwsza, nadal zdolna do miłości, zaczyna pękać. Za każdym razem musiałam 
wymyślać dla niego... coraz bardziej egzotyczne, coraz oryginalniejsze numery. 
Gdy wyjechałam z Filadelfii, doszłam do wniosku, że ten związek za bardzo mnie 
wciąga, że nie zdołam już dłużej być sobą. Dlatego skończyłam z tym.
— A potem?
— Potem dorwał mnie urząd skarbowy. Chcieli mnie, dla przykładu, obedrzeć do 
gołej skóry. I zrobiliby to, gdyby nie pewien
269
zaprzyjaźniony adwokat z Yegas. Przekonał jakoś urzędnika podatkowego, że 
jeśli zabiorą mi wszystko, co mam, to wrócę na drogę przestępstwa, a to nie 
byłoby najlepsze. Wzięli wszystkie moje oszczędności. Zapisałam się więc do 
szkoły krupierskiej.
— Niewiele zrobiłaś, żeby zachować swoją forsę — wtrącił Jud.
Nora zmarszczyła brwi, lecz nie odpowiedziała. Robiło się coraz chłodniej. Z 
trudnością już dostrzegali własne twarze w ciemnościach. Pośród mroku widoczne 
były jedynie czerwonawe ogniki papierosów.
— A ty kiedy zacząłeś pić na dobre? — zapytała.
— Trudno powiedzieć.
— Nie pytam o to, kiedy po raz pierwszy urwał ci się film czy wylądowałeś z 
głową w kiblu, ale o ten pierwszy raz, kiedy upiłeś się z ważnego powodu.
— A to co? — zapytał swobodnym tonem, chcąc obrócić rozmowę w żart. — Znów 
wracamy do Anonimowych Alkoholików?
— Ty nie jesteś anonimowy — szepnęła. — Poza tym każdy ma ten swój pierwszy 
raz.
Rozległo się cykanie świerszcza. Szosą przejechała ciężarówka, mijając 
oświetlone zabudowania kierowca nacisnął klakson. Warkot silnika powoli 
zamilkł w wielkiej pustce.
— To było dawno temu — odparł Jud. — I bardzo daleko stąd.
W chłodnym mroku pustyni zaciągnął się dymem. Poprzez natłok wspomnień 
przebiło się echo słów człowieka o imieniu Willy, wypowiedzianych w pokoju 
hotelowym w Santiago, w Chile. 11 września 1973 roku.
JL o źle wróży — powiedział Willy. — Zwłaszcza że już jesteśmy spóźnieni.
Była godzina czwarta po południu. W pokoju hotelowym siedziało ich trzech. Jud 
stał przy oknie i wyglądał z czwartego piętra na słup gęstego dymu, bijący w 
niebo ponad pałacem Moneda. Luis. Jego prawdziwe imię brzmiało inaczej. Nie 
widzieli się przedtem. Kiedy poznali się w Miami i Jud doszedł do wniosku, że 
wszyscy używają pseudonimów, przedstawił im się jako Peter. Luis był Mulatem, 
Kubańczykiem, prawdopodobnie o wiele młodszym, niż na to wyglądał. Leżał 
wyciągnięty na łóżku, gapił się w sufit i czekał na telefon. Aparat stał tuż 
obok niego. Willy — żylasty, ciemny blondyn, o twarzy pokrytej krostami, które 
starał się maskować bujnym zarostem — miał jakieś dwadzieścia pięć lat. Mówił 
z silnym wietnamskim akcen-
270
tem, wszyscy woleli jednak gubić się w domysłach, niż zadawać sobie nawzajem 
jakieś pytania.
Na ulicy rozległy się pojedyncze strzały karabinowe, odpowiedział im grzechot 
broni maszynowej.
Jud wychylił się ostrożnie i popatrzył w stronę skrzyżowania, gdzie jeszcze 
pół godziny temu stał czołg. Teraz ulica sprawiała wrażenie wymarłej.
Willy, bębniąc palcami jednej ręki o blat stołu, drugą kręcił gałką i próbował 
złapać jakąś stację radiową na falach długich. Z głośnika dobiegał tylko szum. 
Willy był specjalistą od łączności, posługiwał się tak prymitywnym urządzeniem 
z konieczności, nie miał bowiem nic innego do roboty.
Czekali.
Na pojawienie się czwartego członka zespołu. Na telefon. Na możliwość podjęcia 
działań, wyjazdu — tęsknili za tym, by móc powiedzieć: sayonara, Ameryko 
Południowa, adios, Chile, przyjemnie nam było, ale pora się wynosić.
Czwartym był Braxton — siwowłosy, flegmatyczny, gruby Braxton; ich szef. Jud 
był jego zastępcą, Willy specjalistą od łączności, Luis zaś — który biegle 
władał hiszpańskim, uzupełniając łamany teksań-sko-meksykański żargon Braxtona 
— ekspertem do spraw krajowców. Luis był ponadto strzelcem wyborowym, 
człowiekiem, który walczył z oddziałami Castra w Sierra Maestra, a po 
ukończeniu szkolenia w obozie treningowym CIA w Gwatemali został wcielony do 
an-tyfidelowskiej Brygady 2506.
Pistolety trzymali w wodoszczelnej torbie w spłuczce klozetowej, co znacznie 
utrudniało spuszczanie wody w kiblu. Od dziesiątej poprzedniego wieczoru, 
kiedy to odebrali wiadomość, łazienka coraz bardziej przypominała warsztat. 
Zamówili ostatnie posiłki, jakie mogła im dostarczyć obsługa hotelu, połknęli 
pigułki deksamylu i założyli centrum dowodzenia w pokoju Juda. Willy rozłożył 
nadajnik dalekiego zasięgu, do tej pory ukryty w obudowie dużego, przenośnego 
radia turystycznego, lecz w eterze panowała cisza — nikt ich nie wywoływał, 
nikt nie odpowiadał na ich zgłoszenia.
— Gówno — stwierdził wówczas Willy. — Na tyle przydały nam się zdobycze 
technologii.
Braxtona nie widzieli od szesnastu godzin. Wyszedł na spotkanie, które miało 
się odbyć gdzieś w mieście, i był już spóźniony trzynaście godzin.
Santiago — stolica Chile. Stare miasto, z niewysoką kolonialną zabudową, 
otoczone przez pablaciones, czyli slumsy, a dalej przez
271
pasma la cordillera, czyli gór. Prawie trzy miliony mieszkańców — większość 
żyjąca w skrajnej nędzy, za to w kraju słynącym z poetów, artystów i muzyków, 
kraju umiłowanym przez kompanie Anaconda oraz Kennecott Copper, które 
wyciągały miliardy dolarów z chilijskich kopalni, a także przez kompanię ITT, 
International Telephone and Telegraph, będącą właścicielem siedemdziesięciu 
procent chilijskich telefonów. Wszystkich polityków tego kraju cechowała 
porywczość. Trzy lata wcześniej na prezydenta wybrany został marksista, 
Salvador Allende, co było wielkim politycznym sukcesem człowieka, który starał 
się o ten urząd już od roku 1952; w wyborach roku 1964 CIA skutecznie poparła 
jego przeciwników kwotą trzech milionów dolarów.
Zwycięstwo Allendego w roku 1970 wywołało szok w całej Ameryce. Nixon i 
Kissinger wpadli w furię; ITT wyasygnował niemal pół miliona dolarów, by 
zapobiec jego elekcji. Osobistości z międzynarodowych kompanii oraz wysokich 
amerykańskich kół rządowych załamywały ręce i biadoliły o utworzeniu w 
bezpośrednim sąsiedztwie USA kolejnego reżimu marksistowskiego. ITT 
przeznaczył milion dolarów na poparcie wysiłków CIA, zmierzających do 
przejęcia kontroli nad poczynaniami Allendego; w epoce Watergate ITT stał się 
znany z ingerencji w sprawy polityki, czego przykładem była choćby suma 
czterystu tysięcy dolarów, którą kompania wsparła partię polityczną prezydenta 
USA.
Po elekcji Allendego w roku 1970 amerykański prezydent wypuścił swoje 
szpiegowskie jastrzębie i psy dyplomatyczne.
Ludzie ci, niezależnie od siebie, brali udział w istnej krucjacie.
Droga pierwsza wiodła przez antyallendowską propagandę, naciski ekonomiczne i 
wysiłki ambasadora — do tego, by parlament chilijski nie zatwierdził marksisty 
na prezydenta. Chociaż efekty owych działań były niejednokrotnie widoczne, to 
jednak ich skala pozostawała tajemnicą dla narodu amerykańskiego.
O istnieniu drugiej drogi nie wiedział ani ambasador USA, ani Departament 
Stanu, ani nawet żadna z czterdziestu komisji Białego Domu, mających 
teoretycznie sprawować nadzór nad amerykańską polityka zagraniczną i 
działalnością wywiadowczą. W Chile pojawiło się wielu agentów CIA, 
posługujących się fałszywymi paszportami, których zadaniem było nawiązanie 
kontaktu ze skrajnie prawicowym skrzydłem kół wojskowych i namówienie oficerów 
do zorganizowania puczu w wypadku pomyślnej elekcji Allendego na prezydenta. 
Ludzie działający na tym froncie mieli zapewnić wszelką bezpośrednią pomoc 
grupie ewentualnych zamachowców, chociaż sam przewrót musiał się dokonać 
wysiłkiem armii chilijskiej.
272
Droga trzecia formalnie nie istniała.
Jud ze swoim zespołem, realizując zadania trzeciej drogi, przebywali w 
Santiago od dziewięciu dni. Przylecieli tu, posługując się dokumentami, które 
już dawno spalili, według których byli ekipą filmową pewnej stacji 
telewizyjnej, korzystającą z tak delikatnego sprzętu, że znudzeni celnicy nie 
odważyli się nawet go obejrzeć. W miarę wykonywania kolejnych poleceń w 
stolicy kraju sparaliżowanego przez strajki, trzystuprocentową inflację i 
uliczne starcia różnych ugrupowań politycznych, Jud odnosił coraz silniejsze 
wrażenie, że cały ten naród wsiadł do nabierającego szybkości i pędzącego w 
stronę niewiadomego przeznaczenia pociągu.
A on trzymał w ręku bilet.
— To spierdolona sprawa, człowieku — mruknął Willy.
— Daruj sobie — rzucił stojący przy oknie Jud. Podobnie jak Willy, on też na 
czas akcji zapuścił brodę i długie, spadające za uszy włosy. W Chile roku 
1973, tak samo jak w USA, długie włosy oznaczały hippisa. A więc pacyfistę.
— Wszyscy uważają, że Braxton już wrócił, kutasie! — rzekł Willy. — A bez 
niego mamy zerowe alibi.
Na ulicy znów rozległ się grzechot karabinów maszynowych.
Braxton miał odebrać dokumenty zapewniające zespołowi ochronę. Na wszelki 
wypadek. Dodatkowe zabezpieczenie. Ale dokumenty zapewniające ochronę w czasie 
trwania puczu można było uzyskać wyłącznie przed jego rozpoczęciem.
— Tutaj wypadki toczą się według odmiennego zegara — wtrącił leżący na łóżku 
Luis. — Każde wydarzenie ma swoje następstwa.
— Tego nie było w planie, człowieku — mruknął Willy.
Ich akcja rozgrywała się na dwóch poziomach.
Łącznikiem nadzorującym realizację trzeciej drogi był pewien oficer polityczny 
wchodzący w skład personelu ambasady. Spośród miejscowych polityków wiedział o 
niej wyłącznie jeden generał chilijskiej armii. Obaj zapewniali łączność 
pomiędzy dwoma grupami istniejącymi w najwyższych dowództwach poszczególnych 
krajów — łączność przy użyciu kanałów rezerwowych: na wszelki wypadek. 
Pierwszym zadaniem zespołu było zapewnienie ochrony owemu amerykańskiemu 
dyplomacie i szpiegowi. Zdaniem Juda pracownik ambasady nie wiedział nawet, 
kto go ochrania i w jaki sposób: podwójne zabezpieczenie, siatka 
kontrwywiadowcza. Tak to powinno wyglądać.
Drugim zadaniem była realizacja planu stworzonego na wypadek najgorszego: 
planu spalonej ziemi. Gdyby pucz nie powiódł się, zamienił w porażkę, Allende 
zaś rozpoczął przeczesywanie całego
18 — Rxeka ciemności	L l J
kraju w poszukiwaniu sprzymierzeńców USA, mieli pozacierać jak najwięcej 
śladów działalności agentów Wujka Sama — nie dopuścić do zbrukania sztandaru, 
do zdemaskowania, zapewnić osłonę, spalić mosty. Ktoś musiał nad tym czuwać, 
osłaniać tyły, zabezpieczać odwrót; ktoś, kto gotów był uczynić wszystko, co 
okaże się niezbędne. Zespół Czystki.
Obok łóżka Luisa zadzwonił telefon. Ten położył dłoń na słuchawce, lecz 
zaczekał jeszcze na drugi sygnał.
— Si? — powiedział.
Jud i Willy spoglądali na leżącego Luisa, który przyciskał słuchawkę do ucha. 
Nie odezwawszy się już więcej, odłożył ją po chwili.
— Nie może na razie wrócić — oznajmił. — Kazał czekać w pogotowiu, nie 
ujawniać się.
— Fantastycznie! — odparł Willy. — Pewnie wszyscy powinniśmy wleźć pod 
prysznic! Cholera, a może naprawdę zadekować się w łazience? Pociągnąć za ten 
pieprzony łańcuszek i dokładnie wyszorować sobie duszę!
— Co z obiektem? — zapytał Jud. Chodziło o dyplomatę-szpiega.
— Braxton nie wspominał o nim — odparł Luis. — Chyba nic się nie zmieniło.
— Człowieku! — wtrącił Willy. — Wczoraj wieczorem łaziliśmy za nim aż do samej 
bramy ambasady! Ten kociak nie jest takim idiotą, żeby wałęsać się dzisiaj i 
wystawiać na odstrzał.
— I co teraz? — Willy zwrócił się do Juda. — Wygląda na to, że ty jesteś tu 
keemo sabe.
— Czekamy — rzucił Jud.
— Nic innego nie wychodzi nam tak kurewsko dobrze! — parsknął Willy i poszedł 
do łazienki.
Jud odwrócił się z powrotem do okna i zapatrzył na panoramę miasta, którą 
obserwował już od świtu. Czekali bez zmrużenia oka od chwili, kiedy Braxton 
odebrał telefon i wyszedł poprzedniego dnia o dziesiątej wieczorem.
Za piętnaście szósta rano ważniejsze połączenia telefoniczne zostały odcięte 
przez zbuntowane oddziały komandosów. Dokonujące rebelii jednostki wojskowe 
zajęły strategiczne punkty w całym kraju i obecnie posuwały się w kierunku 
Santiago.
Między szóstą piętnaście a szóstą dwadzieścia rano pewien lojalny generał 
zadzwonił do domu prezydenta Allende i ostrzegł go przed rebeliantami. W 
karawanie złożonej z pięciu opancerzonych fiatów, ciężarówki oraz dwóch dżipów 
załadowanych uzbrojonymi po zęby carabineros, o siódmej piętnaście Allende 
przejechał do swej rezydencji
274
w dwustuletnim, zbudowanym w stylu hiszpańskim klasztornym pałacu Moneda, 
leżącym po przeciwległej stronie placu Konstytucji niż ambasada amerykańska.
O siódmej dwadzieścia przez radio doniesiono o „nadzwyczajnej ruchliwości 
policji". Wczesnym popołudniem zamilkły niemal wszystkie radiostacje.
Krótko po ósmej rano Allende pojawił się na balkonie pałacu Moneda. Jeden z 
dziennikarzy zrobił mu zdjęcie. O ósmej trzydzieści snajperzy z lewackich 
ugrupowań paramilitarnych zaczęli ostrzeliwać zbliżających się do pałacu 
żołnierzy.
O dziewiątej zrzucono z samolotów bomby na proallendowskie punkty oporu w 
mieście, głównie radiostacje. Zaczęła się strzelanina na ulicach. Pałac Moneda 
otoczyły czołgi. Skrzyżowania ulic zablokowało wojsko. Nad miastem krążyły 
helikoptery. Przed domami i w oknach wieżowców pojawiało się coraz więcej flag 
chilijskich.
O dziewiątej trzydzieści Allende nie odpowiedział na propozycję oddania się w 
ręce wojska. W zamian wygłosił przez radio patriotyczną mowę przegranego 
polityka: „Moje ostatnie słowa..." Armia zaczęła ostrzał pałacu Moneda. Ludzie 
Allendego odpowiadali ogniem z granatników i broni maszynowej. Strzelanina 
trwała do jedenastej, kiedy to oddziały rządowe wycofały się w bezpieczne 
miejsce.
Na błękitnym niebie nad pałacem oraz ambasadą amerykańską pojawiły się dwa 
myśliwce — srebrzyste ptaki lecące w zwartym szyku. Weszły w szeroki łuk i 
zawróciły nad wzgórzem San Cristobal.
Wracały z głośnym wizgiem. Nurkowały. Schodziły niżej. Jeszcze niżej. Kiedy 
znalazły się nad dworcem kolejowym Mapocho, odpaliły rakiety. Pociski trafiły 
w północne skrzydło pałacu Moneda. W ciągu dwudziestu jeden minut samoloty 
jeszcze pięciokrotnie ponawiały atak, używając bomb, rakiet i karabinów 
maszynowych. Gdy odleciały, cały pałac stał w ogniu.
Jud, Willy i Luis przyglądali się temu z okna hotelowego.
O pierwszej trzydzieści trzy oddziały rebeliantów przypuściły szturm na pałac.
Przez całe popołudnie w mieście słychać było strzały. O czwartej, kiedy 
Braxton mógł wreszcie zadzwonić do Juda i pozostałych, którzy czekali w 
hotelu, pałac Moneda wciąż jeszcze płonął. Słupy dymu unosiły się w niebo 
także z kilkunastu innych punktów stolicy.
— Proszę — odezwał się Luis, wstając z łóżka. Wręczył Willy'emu i Judowi po 
tanim krucyfiksie. Gdy zdziwiony Willy zmarszczył brwi, Luis wyjaśnił: — 
Komuniści nie noszą krzyżyków.
— Dobrze, że nie jestem Żydem — odparł Willy.
275
Zaśmiali się: odprężeni, przygotowani, jak gdyby ów drobiazg miał być 
wybawieniem.
Dwadzieścia minut później Willy złapał pracującą radiostację. Nadawano muzykę 
wojskową, starannie dobrane chilijskie pieśni patriotyczne, a nawet marsze 
Sousy. Junta wojskowa oświadczyła, że siły porządku odniosły zwycięstwo; 
ogłosiła ponadto, że swobodny ruch po mieście może odbywać się tylko do 
szóstej po południu, a godzina policyjna będzie rygorystycznie przestrzegana.
O piątej trzydzieści Jud usłyszał na piętrze niżej głośne krzyki. Łomot, 
trzask wyłamywanych drzwi, wrzaski. Odgłosy wyważania kolejnych drzwi.
— I co, keemo sabel — spytał Willy, wskazując punkt gdzieś pośrodku między 
spłuczką klozetową a drzwiami wejściowymi.
— Wiejemy! — krzyknął Jud.
Wybiegli z pokoju — tylko w sportowych marynarkach, bez broni — i pognali na 
koniec korytarza, do okna wybranego wcześniej i odryglowanego przez Juda na 
wypadek takiej właśnie sytuacji. Niebo za oknem rozjaśniał czerwony blask 
zachodzącego słońca. Piętro niżej ktoś wrzasnął. Rozległ się strzał. Cała 
trójka prześliznęła się przez okno na drabinkę przeciwpożarową i wdrapała dwa 
piętra w górę na dach. W zapadającym zmierzchu pobiegli zgięci wpół, 
przeskakując z dachu na dach, najciszej jak potrafili. Nad ich głowami 
rozlegał się terkot śmigłowców. Jud wyjrzał zza krawędzi ostatniego w całym 
ciągu budynków: w dole biegła uliczka. Dymy snuły się nad miastem, w kanionach 
zaułków rozbrzmiewały krzyki, lecz w tej uliczce nie było nikogo.
— Teraz! — rozkazał.
Szybko zeszli po drabince przeciwpożarowej na ziemię, stanęli między 
blaszanymi beczkami. Roiło się tu od szczurów.
— Powoli i spokojnie — szepnął Jud, prowadząc grupę w kierunku wylotu uliczki. 
— Uśmiechajcie się. Nikomu nie zagrażamy.
— Co to jest, do cholery? — mruknął Willy.
U wylotu zaułka pomarańczowy blask rozjaśnił mrok.
— W rozsypkę! — rozkazał Jud. Pojedynczo nie zostaną potraktowani jako groźny 
oddział, stanowili też trzy oddzielne cele.
Wyszli na ulicę ogarniętego rewoltą Santiago.
Kilkadziesiąt metrów dalej płonęło wielkie ognisko, wokół którego poruszały 
się dziesiątki żołnierzy w głębokich hełmach, zielonych mundurach i wysokich, 
czarnych butach. Wszyscy mieli zawiązane pod szyją szkarłatne apaszki i 
trzymali broń w pogotowiu. Rozmawiali głośno i śmiali się przy ogniu, 
płomienie wywoływały w ich oczach
276
hipnotyczne błyski. Jedna grupa pospieszyła przez wybite okno do sąsiedniego 
sklepu po kolejny ładunek opału. Książki. Setki książek.
— Nie zauważyli nas jeszcze — szepnął Jud.
W przeciwnym kierunku, na skrzyżowaniu, ujrzeli światła samochodów, 
reflektory, cienie kręcących się mężczyzn; dobiegały stamtąd okrzyki. W 
uliczce za ich plecami rozległ się łomot butów o szczeble drabinki 
przeciwpożarowej.
— Zróbcie przyjazne miny — rozkazał Jud, ruchem głowy pokazując ognisko. — 
Viva Chile! Ruszamy w ich kierunku, zanim nas sami zauważą.
— Nie — szepnął Luis.
— To najlepsze wyjście! — syknął Jud.
— Nie mam żadnych dokumentów, a mówię z kubańskim akcentem — odparł, po czym 
uśmiechnął się. — Vaya con Dios. — Odszedł w pośpiechu. Przemykał wzdłuż 
ścian, obok porozbijanych witryn sklepów i kawiarenek, nie patrząc w stronę 
żołnierzy, jak gdyby bał się, że zaalarmuje ich jakimś impulsem telepatycznym. 
Miał jeszcze kilkadziesiąt metrów do rogu, musiał minąć kilkanaście 
zamkniętych wejść na klatki schodowe.
— Nie ruszaj się — szepnął Jud do Willy'ego. — Nic nie mów. Luis miał przed 
sobą jeszcze siedem wejść.
— Altol — Krzyk doleciał od strony ogniska.
Luis, nie oglądając się, pognał przed siebie. W stronę rogu. Był już przy nim.
Zagrzechotał karabin maszynowy.
Człowiek złamał się wpół jak przecięta kukiełka i martwy padł na ziemię.
— Alto! — wrzasnęli chórem żołnierze, rzucając się biegiem w stronę Juda. — 
Manos arriba!
Razem z Willym zostali pochwyceni, powaleni na ziemię, twarzą do cementowego 
chodnika. Jud dostał parę kopniaków. Kolba karabinu przycisnęła jego kark. 
Zaczęły go obmacywać czyjeś dłonie, wywinięto mu kieszenie.
— Jestem Amerykaninem! — odezwał się Jud. — Wszystko w porządku! Jestem 
Amerykaninem!
— Silencio! — Oficer dźgnął go lufą pistoletu.
Pojawiła się skądś odkryta ciężarówka zapełniona przerażonymi ludźmi. 
Żołnierze kuksańcami zmusili Juda i Willy'ego, żeby wdrapali się na skrzynię. 
Samochód ruszył. Tuż za nimi jechał dżip z zamontowanym na ramie i wycelowanym 
w nich karabinem maszynowym.
277
Ciężarówka zawiozła ich na gigantyczny Stadion Narodowy — otwartą arenę, gdzie 
tysiące Chilijczyków schodziło się, by podziwiać mecze piłkarskie.
Tej nocy zapełniono go więźniami dowożonymi na ciężarówkach, którzy zostali 
aresztowani przez wojsko lub policję. W czasie puczu zwieziono tu siedem 
tysięcy ludzi; żołnierze stacjonowali na płycie boiska, strzegli także 
wszystkich wejść na trybuny. Sale treningowe i szatnie zostały zamienione w 
gabinety przesłuchań; tylko nieliczne pomieszczenia udostępniono więźniom. 
Często ich bito, polewano wodą z sikawek. Wielokrotnie, po zakończeniu 
przesłuchania, z różnych zakamarków stadionu dobiegały echa strzałów. Wszyscy 
byli winni — wszyscy, którzy się tu znaleźli.
Strażnicy dość szybko znaleźli Juda i Willy'ego udających, że rozumieją tylko 
angielski.
Odgłos strzałów karabinowych dobiegający z odległego końca stadionu przeszywał 
Juda niczym prąd elektryczny. Każda następna salwa robiła na nim coraz 
silniejsze wrażenie.
— Uśmiechaj się — syknął do Willy'ego. — Pokaż po sobie, że jesteśmy 
przekonani o swej niewinności.
Jupitery zalewały widmowym światłem zatłoczone trybuny oraz żołnierzy 
trzymających wartę na płycie boiska. Jud z Willym uzgodnili fałszywą wersję 
swoich zeznań. Drzemali niespokojnie, siedząc na twardych, drewnianych 
ławkach. Za kołysankę mieli rozlegające się wszędzie dokoła szlochy. Padające 
od czasu do czasu strzały działały im początkowo na nerwy jak przypalanie 
gorącym żelazem, potem reagowali już na nie tępą obojętnością.
Pierwsze przesłuchanie Juda odbyło się o jedenastej następnego dnia.
Poprowadzono go długimi korytarzami, gdzie na cementowych ścianach wisiały 
zdjęcia gwiazd piłkarskich oraz reklamy piwa. Cuchnęło uryną i odchodami 
ludzkimi. Minęli kilkanaście ciemniejących na posadzce kałuż.
Wprowadzono go do pozbawionego okien pomieszczenia, wypełnionego zapachem 
olejków do masażu. Przy stojącym pośrodku stole siedział oficer w towarzystwie 
dwóch strażników, przed nim znajdowało się drewniane krzesełko. Eskortujący 
Juda sierżant chwycił go za ramię i posadził na krześle.
— Jesteś Amerykaninem — powiedział oficer.
„Kapitan regularnej armii" — przemknęło przez myśl Judowi.
— Tak — odparł. — Jestem...
Oficer skinął głową. Sierżant huknął Juda otwartą dłonią w głowę.
278
— Odpowiadać na pytania, żadnych mas. Co robisz w Chile?
— Jestem studentem na praktyce.
— Studentem? Czego? Skąd?
— Geologii — odparł Jud. Wybrał bezpieczną dyscyplinę akademicką. — Z 
uniwersytetu George'a Washingtona. Z Waszyngtonu.
— Co robisz w Chile?
— Jestem na wakacjach. Chile to piękny kraj.
— Documentos. Donde estan twoje documentos?
— Daliśmy je recepcjoniście w hotelu. Powiedział, że będzie je przechowywał. W 
bezpiecznym miejscu.
— Daliście documentos recepcjoniście? Czy jesteście loco?
— Jestem Amerykaninem — powtórzył Jud.
— Co to za człowiek, który był z wami w chwili aresztowania? Zaatakował 
żołnierzy.
— On nie był z nami — odparł Jud. — Dostrzegliśmy go, kiedy biegł ulicą. Nie 
znaliśmy go.
— Tylko tak mówisz. Co jeszcze widziałeś na ulicy?
— On nie zatrzymał się na rozkaz. Oficer zamrugał szybko.
— Czy wiesz, co się stało?
— Nie.
— Prezydent nie żyje. Czy wiadomo ci coś na ten temat?
— Nie. Ale pan jest oficerem na służbie, zatem wszystko musi być w porządku, 
prawda?
Kapitan polecił go odprowadzić. Po powrocie na trybuny Jud stwierdził, że 
zabrano Willy'ego.
Po godzinie żołnierze znowu przyszli po Juda.
Zaprowadzili go do tego samego pokoju, ale oficer się zmienił. Teraz siedział 
tu pułkownik w policyjnym mundurze. Zalatywało od niego czosnkiem.
— Jak się nazywasz? — zapytał oficer.
Jud wymienił pseudonim, jaki otrzymał na czas akcji.
— Data przybycia do Chile?
Jud wymienił datę sprzed tygodnia. Podał swój prawdziwy wiek. Powtórzył 
kłamstwa o studiach geologicznych.
— Czy kiedykolwiek czytałeś albo dostarczałeś literaturę marksistowską do 
Chile?
— Nie.
— Czy kiedykolwiek czytałeś albo kupowałeś książki o Che Guevarze?
— Nie.
279
— Co wiesz na temat marksizmu?
— To, czego mnie nauczono w szkole wojskowej.
— Byłeś żołnierzem? Amerykańskim żołnierzem?
— Tak. — Jud energicznie skinął głową.
— Udowodnij to — rzucił policjant.
— Wszystko jest zapisane w dokumentach w moim kraju — odparł Jud. — Mogę tylko 
odpowiedzieć na to, o co pan zapyta.
— Czego cię uczono o komunistach?
— Że są naszymi wrogami. Zabili kilku moich przyjaciół. W Wietnamie.
W korytarzu na zewnątrz rozległo się echo wystrzału.
— Wojny toczą się wszędzie — stwierdził pułkownik.
— To prawda — odparł Jud.
Wyprowadzono go na korytarz. Dostrzegł na ścianie plamy świeżej krwi. Kazano 
mu czekać. Gdy wszedł z powrotem do pokoju, oficer zapytał:
— Co tutaj widziałeś?
— Żołnierzy wykonujących swoje zadania — odparł Jud.
Tym razem został wyprowadzony na zewnątrz stadionu i polecono mu zająć miejsce 
na tylnym siedzeniu dżipa. Z przodu siedział kierowca i jeden strażnik. Po 
kilku minutach przyprowadzono Willy'ego. Oficer usiadł z tyłu razem z nimi. 
Kiedy samochód ruszył, przez korytarze stadionu znów przetoczyło się echo 
wystrzałów.
Wysadzono ich przed hotelem, po czym dżip odjechał.
Braxton był w swoim pokoju.
— To istne piekło — oznajmił od progu Willy. Braxton obwąchał ich i skrzywił 
się.
— Macie godzinę na doprowadzenie się do porządku. W waszych pokojach jest 
bałagan. Zabierzcie tylko to, co bez trudu uniesiecie. Spotkamy się tutaj. 
Czeka nas robota.
Wręczył im żółte policyjne karty tożsamości, do których zostały przyklejone 
fotografie ze spalonych paszportów.
— Gdzie byłeś? — zapytał Jud, gdy Braxton sięgał po słuchawkę telefonu. — 
Straciliśmy Luisa tylko dlatego, że nie zjawiłeś się w porę.
— Wiedział, co ryzykuje — mruknął Braxton. — Takie jest życie. Sprawy się 
nieco skomplikowały, wymknęły nam się z rąk. Nie ma czasu.
— Ty byłeś dowódcą, odpowiadałeś za wszystko.
— I nadal jestem, kowboju — rzucił Braxton i zaczął wykręcać numer. — Masz już 
tylko pięćdziesiąt osiem minut na to, żeby usadowić się jako tako w siodle, 
byśmy mogli ruszać.
280
Kiedy Jud wszedł do pokoju, Willy wyciągał pistolety ze zbiornika w łazience.
— Nie pozwolę się jeszcze raz zaskoczyć, kiedy nie będę miał co chwycić w 
garść oprócz własnego kutasa — oznajmił.
Równo po upływie godziny cała trójka stanęła przy krawężniku przed wejściem do 
hotelu. Willy i Jud mieli plecaki, byli w garniturach, ale bez krawatów. 
Braxton był ubrany wizytowo, w elegancki garnitur i krawat. W ręku trzymał 
teczkę. Przy wejściu trzymali straż trzej umundurowani żołnierze; nie zwrócili 
na nich uwagi. Ulicą przetoczył się czołg.
Przed nimi zatrzymał się szary sedan, z którego wysiadło trzech Chilijczyków w 
cywilnych ubraniach. Na tylnym siedzeniu pozostał jeden pasażer. Braxtonowi 
wręczono kartkę papieru oraz kluczyki od samochodu. Kiedy Chilijczycy odeszli, 
ten przekazał kluczyki Wil-ly'emu, a sam usiadł z przodu, obok kierowcy. Jud 
wsunął się na tylne siedzenie, obok pasażera.
Był to mężczyzna w wieku Juda o czarnych, kręconych włosach i bladej cerze z 
ciemną szczeciną zarostu. Na brunatną koszulę miał narzuconą nie swoją 
marynarkę. Śmierdział potem i dymem. Miał przekrwione oczy i trzęsły mu się 
ręce.
— Jesteście Amerykanami, prawda? — zapytał lekko drżącym, choć dość stanowczym 
głosem. — Jesteśmy sprzymierzeńcami, prawda? To znakomicie. Nazywam się 
Rivero, porucznik Javier Rivero. Perdón, otrzymałem awans na kapitana. Możecie 
do mnie mówić...
— Już dobrze, synu — odezwał się z przedniego siedzenia Brax-ton. — Estamos 
todos amigos aqui.
— Angielski, si, yo hablo... Znam angielski. Byłem w szkole wojskowej, w 
Georgii.
— Zabierz mnie na pociąg o północy — mruknął Willy.
— Jedziemy — rozkazał Braxton. Willy ruszył i wyprowadził samochód na pustą 
jezdnię. — Przenosimy się do pewnego mieszkania w sąsiednim mieście o nazwie 
Providencja. Po zmroku wszyscy czterej polecimy samolotem do Paragwaju. To 
prywatna maszyna, przyjaciele zobowiązali się wyrządzić nam tę grzeczność.
— Tak, tak, wiem — odparł Javier. — Jestem wam bardzo potrzebny.
— Nie spiesz się, amigo — rzekł Braxton. — Najpierw musimy znaleźć to ustronne 
miejsce i odpocząć nieco. To nic trudnego, prawda? Wiesz, jak się dostać do 
Providencji?
— Oczywiście! — odparł Rivero. — To jest mój dom! Moje miasto, mój kraj!
281
Ochoczo zaczął udzielać Willy'emu wyczerpujących wskazówek.
— Co tylko zechcecie — rzucił. — Wystarczy zapytać. Pomogę wam, zrobię 
wszystko, co w mojej mocy. Wszystko, co potrafię.
— Bardzo się cieszę, Tonto — wtrącił Willy, próbując wybrać co istotniejsze z 
powodzi wskazówek udzielonych przez Rivera.
— Quien es tonto? — zapytał Javier. — Po hiszpańsku tonto znaczy głupiec.
— Inny język — odparł Braxton. — Inne znaczenie. Rivero opadł na oparcie 
siedzenia obok Juda.
— Jestem żołnierzem — oznajmił cicho. — Dobrym żołnierzem. A nie głupcem.
Wyjął z kieszeni paczkę papierosów. Próbując rozdygotanymi palcami wytrząsnąć 
jednego z paczki, wysypał sobie na kolana kilka papierosów. Jud wetknął 
jednego między spierzchnięte wargi Chilij-czyka. Mimo że jechali po równej 
nawierzchni, papieros tańczył na wszystkie strony ponad płomykiem zapalniczki 
Juda. W końcu Rivero zdołał go zapalić, zaciągnął się dymem i z wdzięcznością 
skinął Judowi głową.
Willy włączył radio w samochodzie. Radiostacje pracowały, lecz ciągle nadawano 
marsze wojskowe i pieśni patriotyczne. Żadnych Beatlesów, żadnego dżezu. 
Oświadczenia w miejsce wiadomości. Willy prowadził trzymając jedną dłoń wysoko 
na kierownicy, między palce wetknął żółtą kartę identyfikacyjną. Co chwila 
patrole policyjne zatrzymywały ich przy barierkach blokujących przejazd. W 
wozie siedziało dwóch brodatych mężczyzn z długimi włosami oraz dwóch innych, 
zupełnie do nich nie pasujących — ale magiczna żółta karta otwierała im 
wszędzie drogę.
Jechali z otwartymi oknami. Ciepłe powietrze niosło ze sobą zapachy osmalonych 
kamieni i napalmu.
Wszędzie powiewały chilijskie flagi — nad pozamykanymi sklepami, balkonami 
domów, ulicznymi latarniami. Autobusy nie kursowały, samochodów jeździło 
bardzo mało. Nieliczni przechodnie poruszali się żwawo chodnikami, wbiegając 
do otwartych sklepów i wracając szybko do domów przed godziną policyjną. Ulice 
roiły się od wojska i policji — mijały ich dżipy, patrole stały na 
skrzyżowaniach i przechadzały się po chodnikach.
— Zwyciężyliśmy — oznajmił Rivero. — Zwyciężyliśmy. Viva Chile!
Nikt z Amerykanów nie odpowiedział.
Zatrzymali się pod czerwonymi światłami. Głośne okrzyki i wrzaski skierowały 
ich spojrzenia w lewo.
282
Na chodniku, nie dalej jak sześć metrów od ich samochodu, żołnierz 
przytrzymywał kobietę, oficer natomiast ciął bagnetem jej spodnie na strzępy.
— W Chile — wrzeszczał — kobiety noszą sukienki!
Żołnierz popchnął kobietę na jezdnię. Oficer spojrzał na czterech mężczyzn w 
samochodzie. Braxton i Willy pomachali mu przed oczyma żółtymi kartami. Oficer 
zasalutował. Ruszyli.
Rivero obejrzał się i patrzył, jak żołnierz wiąże ręce leżącej przy krawężniku 
kobiecie. Oficer opluł ją. Rivero gapił się z rozszerzonymi oczyma i 
rozdziawioną gębą.
Dwukrotnie musieli zawracać, by ominąć dzielnice, gdzie toczyły się jeszcze 
walki między bojówkami lewackimi a oddziałami junty.
Mieszkanie znajdowało się na trzecim piętrze długiego bloku o ośmiu klatkach 
schodowych. Starsza kobieta, na którą natknęli się przy wejściu, szybko 
uciekła przed nimi. Udali się po schodach na górę, przeszli korytarzem.
W mieszkaniu odkryli pełno gustownych pamiątek rodzinnych. Willy znalazł w 
lodówce pieczonego kurczaka. Obaj z Judem rzucili się na niego niczym sępy. 
Braxton i Rivero oświadczyli, że nie są głodni, Chilijczyk nie odmówił jednak 
butelki zimnego piwa.
— Teraz wiem, że żyję — mruknął Willy, popijając piwem.
— Są tu dwie sypialnie — rzekł Braxton. — Zdrzemnij się nieco, Willy.
— Już mnie nie ma, keemo — odparł Willy, ruszając ku drzwiom. Rivero 
powiedział, że nie chce mu się spać. Braxton wzruszył ramionami i rzekł do 
Juda:
— Będę w sąsiednim pokoju, przy telefonie.
Rivero rozsiadł się na kanapie, butelka z piwem wciąż dygotała w jego dłoni. 
Jud zagłębił się w miękkim fotelu naprzeciwko niego. Uśmiechnął się.
— Jesteś Amerykaninem — rzekł Rivero.
— Tak.
— Ja kocham mój kraj. A ty kochasz swój?
— Owszem.
— Jestem żołnierzem, dlatego wybraliście mnie, prawda?
— Tak — odparł Jud. — Potrzebny nam jest żołnierz.
— Mam pracę, zadanie do wykonania. — Pokręcił głową. — Nie mam zamiaru o nic 
cię wypytywać.
Okna salonu wychodziły na miasto. Ponad dachami domów wolno przesuwał się 
helikopter.
— Bywałeś w wielu stronach świata? — zapytał Rivero.
283
— W kilku.
— Czy sądzisz... że komuniści naprawdę zabraliby nasze dzieci do szkół na 
Kubie? A kobiety... I rozebraliby wszystkie kościoły? Oni w ten właśnie sposób 
postępują na całym świecie, prawda?
— Nie byłem na całym świecie — odparł Jud, kiwając głową. — Ale to są źli 
ludzie.
— Tak, właśnie.
Słyszeli, jak Braxton cicho rozmawia przez telefon w sąsiednim pokoju.
— Moi rodacy... — rzekł Rivero — niektórzy dali się oszukać.
— Tak bywa — powiedział Jud.
— On powinien był się poddać — stwierdził Javier. — Chodzi mi o to... — dodał. 
Pozieleniał lekko na twarzy, a oczy płonęły mu dziwnym blaskiem. — Patrząc 
logicznie, z punktu widzenia żołnierza, to... Był otoczony, nie miał wyjścia. 
Nie mógł liczyć na posiłki. Przeważaliśmy liczebnie, on nie mógł się 
spodziewać, że zdobędzie przewagę, że... Logicznie rzecz biorąc, powinien był 
się poddać. Czekał na niego samolot, bezpieczny przejazd przez miasto! Dostał 
słowo oficera! Powinien był się poddać! Wsiąść do samolotu!
— Tak jak i my — odezwał się Jud. — Jak planujemy zrobić dziś wieczorem.
— Tak, właśnie. — Pokręcił głową. — Jestem żołnierzem. Wykonuję rozkazy, 
staram się robić wszystko jak najlepiej. To moja praca. Wykonywanie zadań. 
Lojalność.
Ręce trzęsły mu się coraz bardziej, zdołał jednak zapalić papierosa.
— Nosisz krzyżyk — powiedział. — Wierzysz w Boga?
— Oczywiście — skłamał Jud.
— Wybawienie. Przebaczenie. Tak długo, dopóki wierzysz... — Znów pokręcił 
głową. — Dopóki wierzysz, może nawet nie potrzebujesz Jezusa.
— Uspokój się — rzekł Jud. — Jesteś przemęczony.
— To była normalna wojskowa bitwa — kontynuował Rivero. — Po ataku z powietrza 
ja, cały mój oddział, dostaliśmy rozkaz do natarcia. Oni strzelali do nas! 
Karabiny maszynowe i gaz łzawiący, to wszystko... Bitwa to chaos, wiesz? 
Instynkt i szaleństwo.
— Tak, wiem — odparł Jud.
— Jesteś żołnierzem. To jest sprawa zasadnicza, prawda? Być żołnierzem. 
Moneda, strzały, walka i ucieczka. Nie mogłem uwierzyć własnym oczom, kiedy 
oni się do mnie odwrócili... To nie były nasze mundury... Zacząłem strzelać. 
Strzelałem bez przerwy. On upadł.
— Później znaleźliśmy go...
284
l
— Cóż to za różnica, czy było to samobójstwo, czy nie? — ciągnął Rivero. — 
Oczywiście, że było to samobójstwo! Stawiał zbrojny opór przeważającym 
liczebnie siłom. Nie mógł się poddać. Wydał na siebie wyrok. Cóż to za 
różnica, czy sam przyłożył sobie do brzucha fidelowski karabin maszynowy, 
czy... czy ja go zabiłem? Samobójstwo. Popełnił samobójstwo i nie żyje.
Siedzący na kanapie człowiek zgarbił się, jakby na barki spadł mu olbrzymi 
ciężar. Trząsł się cały. Jud pochylił się w jego stronę, lecz Rivero 
odskoczył.
— Jestem żołnierzem. Zrobiłem tylko to, co musiałem. Nic więcej. Nie jestem 
mordercą. Nie jestem. Nie...! Jestem...! Mordercą...!
— Dobrze znam morderców — powiedział Jud. — Ty na pewno nim nie jesteś.
Braxton wszedł do pokoju na palcach i utkwił wzrok w krzyczącym mężczyźnie. 
Rivero pochwycił karcące spojrzenie przywódcy Amerykanów i zniżył głos.
— Będzie lepiej dla wszystkich, jeśli świat dowie się, że prezydent popełnił 
samobójstwo. To nie my. Nie ja. To było samobójstwo. Nie skorzystał z 
możliwości wyjazdu, a zatem wybrał śmierć, więc było to samobójstwo. Sam 
wybrał. Właśnie tak. Taka była jego ostatnia wola, prawda? My jedynie zbiliśmy 
dla niego trumnę. Ale będzie lepiej... zresztą taka jest prawda, że było to 
samobójstwo.
— Tak — odparł Jud. — Myślę, że masz rację.
— Dlatego muszę uciekać — dodał Rivero. — Żeby przekazać światu prawdę. Gdybym 
tu został, pewnie... Mógłbym popełnić głupstwo... Muszę wyjechać.
— Rozumiem.
— Jak sądzicie... kiedy wolno mi będzie wrócić do domu?
— Kiedy tylko będzie to możliwe — odparł Braxton.
— Chciałbym zadzwonić do mojej matki. Czy ty zwierzasz się swojej matce?
— Nie — odpowiedział Jud.
— Powinieneś, naprawdę powinieneś. — Rivero pokręcił głową. — Tak wiele rzeczy 
człowiek powinien robić w życiu. A tak wielu nie powinien...
W drzwiach sypialni stanął Willy.
— Ludzie, jestem tak naszprycowany deksamylem, że za cholerę nie mogę zasnąć!
— Teraz ja poczułem zmęczenie — rzekł Rivero.
— Jest tam telefon? — Braxton spytał szeptem Willy'ego. Ten pokręcił przecząco 
głową.
285
— Czemu nie miałby się pan położyć, kapitanie? Obudzimy pana, kiedy będziemy 
potrzebowali pańskiej pomocy.
Rivero skinął głową. Powlókł się w stronę sypialni, lecz w przejściu stanął i 
obejrzał się na trzech nieznajomych mężczyzn.
— To mój kraj — rzekł, po czym zamknął za sobą drzwi.
Wszyscy usiedli w salonie i przez jakiś czas wsłuchiwali się w dobiegający zza 
drzwi sypialni szloch. Potem Braxton znów zniknął w drugim pokoju i zaczął 
rozmawiać przez telefon. Willy i Jud tępo, bezmyślnie, z zaciśniętymi zębami 
wpatrywali się w ściany. Otoczyła ich martwa cisza.
— Co to było? — zapytał nagle Jud.
Willy poderwał się na nogi, sięgając po pistolet.
— Co?!
Cisza. Drzwi od sypialni Rivera były zamknięte.
— Braxton! — wrzasnął Jud, kopniakiem otwierając drzwi.
Okno sypialni było otwarte.
Na ulicy, cztery piętra niżej, leżała nieruchoma postać.
— Powinien, czubek, zaczekać, aż znajdzie się w samolocie — rzekł Willy.
— Zmywamy się stąd! Biegiem! — rozkazał Braxton.
Na chodniku zebrało się już kilku gapiów, lecz nikt nie miał odwagi podejść 
bliżej. W kierunku zakłócającego porządek zbiegowiska biegł oddział żołnierzy. 
Kiedy wyszli w trójkę na ulicę, Braxton skinął głową na Juda.
— Sprawdź, czy wszystko w porządku. Musimy mieć pewność. Jud popatrzył na 
niego zdziwiony.
— Ten facet naprawdę nie miał spadochronu! Braxton spojrzał mu w oczy i 
warknął:
— Willy! Zajmij się tym!
Willy bez mrugnięcia okiem poszedł, aby wykonać rozkaz.
— Jeszcze ja tu dowodzę — syknął Braxton.
— Kim? — zapytał Jud. — W jakim zakresie? Otrzymałem rozkazy, aby działać 
zależnie od sytuacji. Ale jest już po wszystkim, szefie. Służyłeś mi wielką 
pomocą, lecz koniec twojego dowodzenia.
— Ten człowiek brał udział w naszej akcji, a ta trwa nadal, dopóki nie 
znajdziemy się w Paragwaju!
— -To samo dotyczy Luisa, a jego również straciłeś. Braxton zamrugał szybko.
— Za kogo się uważasz, co? — spytał Jud. Willy stanął nad zwłokami, po czym 
odwrócił się ku Braxtonowi v i dał znak wyciągniętym w dół kciukiem. Kiedy 
chciał odejść, żołnierze
286
zatrzymali go, lecz Willy pokazał im swą żółtą kartę i spokojnie poszedł w 
kierunku samochodu.
— Chcesz wiedzieć, kim jesteśmy, bohaterze? — parsknął Brax-ton. — Jesteśmy 
facetami, dla których wynajęto na dzisiejszy wieczór samolot do Paragwaju. W 
założeniu mieliśmy wywieźć stąd tego człowieka. Jesteśmy facetami, którzy 
mieli zebrać garść informacji od kilku przyjaciół i omówić wszystko z nie 
mającym spadochronu kapitanem Riverem... Ale nie używaj więcej tego nazwiska — 
dodał. — W rzeczywistości nazywał się Lee Harvey. A ja jestem Jack Ruby.
Braxton wsiadł do samochodu.
Jud przypomniał sobie stadion i uzbrojone oddziały; kobietę na ulicy; 
Watergate i Biały Dom. Co znaczy być żołnierzem.
Powoli wsiadł za tamtymi do auta.
Tej nocy, nim wyruszyli na pokładzie wysłużonego samolotu typu Golfsztrom do 
Asunción — „dziękuję, jesteście panowie wolni!" — Jud kupił butelkę szkockiej 
i spił się do nieprzytomności.


METRO



Chociaż Nick Kelley był nieprzytomnie zakochany w swojej żonie, to jednak 
uroda recepcjonistki na czwartym piętrze jednego z waszyngtońskich biurowców, 
w którym „instalatorzy" Watergate podłożyli ogień, oszołomiła go. Kobieta 
miała czekoladowomleczną skórę, czarne kręcone włosy opadające do ramion, 
uśmiech nie znikał z jej twarzy i w dodatku zaszczyciła go ciepłym spojrzeniem 
oczu o barwie hebanu. Była szczupła i gibka. A poza tym co najmniej o 
piętnaście lat młodsza od niego.
— Czym mogę panu służyć? — zapytała, kiedy tylko wysiadł z windy.
— Chciałem się zobaczyć ze Steve'em Bordeaux — odparł, zachodząc w głowę, czy 
ona dostrzegła w jego spojrzeniu walkę skromności z pokusą.
— Życzy pan sobie, żebym pokazała drogę?
— Proszę. Tak łatwo tu zabłądzić — rzekł. Szczerze.
Poszedł, śledząc kołyszące się biodra, przez labirynt rozkładanych 
przepierzeń, stołów konferencyjnych, stosów papierów oraz książek. Na ścianach 
wisiały przyklejone plastrem projekty okładek, mapy Ameryki Środkowej oraz 
mapy świata z zaznaczonymi obszarami działania amerykańskiej dyplomacji. Przy 
terminalach komputerów pracowali ludzie, ubrani przeważnie w dżinsy, błękitne 
koszule i krawaty. Nick uśmiechnął się, wspomniawszy dawne czasy, kiedy 
pracował dla Petera Murphy'ego. To było jak tańczenie rock and roiła w samym 
środku jaskini lwa.
„Większość z was była wtedy w szkołach średnich" — pomyślał. Miał ochotę 
powiedzieć im o tysiącu spraw; o tym, kim był, że także się tym zajmował, że 
nadal w tym siedzi. Odprowadzali go wzro-
288
kiem — szczupły chłopak w sportowej marynarce barwy stalowej, a nie w 
garniturze; mężczyzna, którego szpakowate włosy i harde spojrzenie wyróżniały 
spośród tej nie znającej wojny generacji; drugi, w średnim wieku, niezbyt 
wysoki i raczej wychudzony. Zmęczona twarz Nicka nie nadawała się do 
uwiecznienia w ich notesach obok wybitnych osobistości. Spojrzenia ich oczu 
nie znających strachu powiedziały mu, że wysłuchaliby go z uwagą, lecz nie 
wzięli do serca żadnej z rad, jakich mógłby im udzielić.
„Dla nich jestem wapniakiem" — pomyślał i zaśmiał się cicho.
— Słucham? — odezwała się piękność. Używała perfum o zapachu piżma.
— Nic takiego — odpowiedział. — Zwykła nostalgia.
— Oto pokój Steve'a. — Wskazała mu otwarte drzwi gabinetu i oddaliła się.
Przy zaśmieconym biurku siedział trzydziestoczteroletni mężczyzna w błękitnej 
koszuli, rozluźnionym krawacie i szerokich spodniach. Był kiepsko ostrzyżony i 
nosił okulary. Na widok Nicka odłożył kartki maszynopisu, które właśnie 
przeglądał. Uścisnęli sobie dłonie.
Nick usiadł na krześle przy biurku. Przez głośnik interkomu poproszono Toma i 
Malcolma o stawienie się w sali konferencyjnej.
— Dziękuję, że zechciał się pan ze mną zobaczyć — powiedział Nick.
— Hanson mówił mi, że był pan dobry — rzekł Steve. — Pan zna Hansona, a to mój 
kolega. To, kogo pan zna, w naszym mieście decyduje o tym, dokąd może się pan 
udać.
— Mój problem polega na tym, że sam nie wiem, do jakich znajomości mogę się 
przyznać. Dlatego chciałem się zobaczyć z panem i zajrzeć do archiwów.
Archiwa Bezpieczeństwa Narodowego zostały utworzone w połowie lat 
osiemdziesiątych i jako kolejne weszły w skład całego legionu nie 
przynoszących żadnego dochodu instytucji, które miały pomagać rządowi toczyć 
syzyfowy głaz. Archiwa odziedziczyły pomieszczenia po bliźniaczej, bardziej 
prestiżowej instytucji, którą ludzie Watergate puścili z dymem, finansowane 
były na prawach fundacji, a egzystowały tylko po to, by można było wyciągnąć 
na światło dzienne niektóre aspekty amerykańskiej polityki zagranicznej.
— Szukam punktów stycznych — wyjaśnił Nick. — Mam niektóre dane. Chciałbym 
odkryć fakty powiązane z aferą interwencji irańskiej, zidentyfikować graczy.
— Chodzi panu o coś specjalnego?
— Zależy mi na starych źródłach. — Nick wzruszył ramionami. —
19 — Rzeka ciemności	2,07
Dotarły do mnie jakieś zwariowane teorie, w które nie potrafię uwierzyć.
— Na przykład jakie?
— Kokaina. Nie wierzę, że nasi politycy handlowali nią, realizując jakiś plan, 
albo że robiła to CIA, by zebrać fundusze na swą potajemną wojnę przeciwko 
Nikaragui, ale...
— Ale? — Steve uśmiechnął się. — Zawsze, kiedy ma się do czynienia z grupą 
wykonującą tajną operację, taką jak irańscy kontras, można znaleźć ludzi, 
którzy w tym zgiełku zaczęli prowadzić własne interesy. Proszę wziąć choćby 
członków dawnej Brygady 2506, uczestniczących w ostatniej krucjacie 
antykomunistycznej. Zbliżali się do wybrzeży Nikaragui w przebraniach rybaków, 
dopóki celnicy z Miami nie rozbili bloków mrożonych krewetek, wyciągając 
torebki z koką. A w którymś z memorandów Olivera Northa jest mowa o 
ugrupowaniu Młodych Turków, którzy przy okazji interwencji przemycali kokainę. 
O tego typu sprawy panu chodzi?
— To zbyt pospolite — odparł Nick. Zaśmiali się obaj.
— Kim jest ten człowiek, którego chce pan zdemaskować? — zapytał Steve.
— Nie zdemaskować, lecz prześledzić jego historię. Mógł mieć coś wspólnego z 
przemytem kokainy, lecz prawdopodobnie... nie bezpośrednio. Był bardzo 
przebiegły.
— Coś w rodzaju Barry'ego Seala?
— Nie słyszałem o nim.
— Niewielu ludzi słyszało — odparł Steve. — To chłopak z Luiz-jany, podobnie 
jak ja, tyle że on pochodził z Baton Rouge, a ja z Catahoula.
— To zasadnicza różnica — wtrącił Nick. Steve zachichotał.
— Barry był pilotem, nazywano go „Grzmiącym Udem". Popadł w konflikt z 
gliniarzami w Luizjanie, którzy byli przekonani, że przewozi kokę, i nie 
chcieli nic słyszeć o tym, że jest tajnym agentem i współpracownikiem CIA. W 
roku 1984, kiedy groziło mu już więzienie, zjawił się w specjalnym oddziale do 
zwalczania narkotyków, utworzonym przez wiceprezydenta na Florydzie, 
przysięgając, że może udowodnić, iż sandiniści przemycają kokę. W Białym Domu 
dostali orgazmu. Nasi agenci naszpikowali samolot Barry'ego kamerami. Ten 
wrócił z fotografiami, według niego przedstawiającymi człowieka z 
nikaraguańskich sfer rządowych, nadzorującego załadunek samolotu Barry'ego 
kokainą. Rzecz jasna, towar był w pakach i nie można było udowodnić, że 
transakcji dokonał rząd sandinistowski, nasi jednak
290
stwierdzili, że to wspaniały materiał, a faceci od irańskich kontras 
skwapliwie go wykorzystali.
— Co się stało z Barrym Sealem?
— Na jakiś czas prawnicy wyłączyli go z gry. A w roku 1986 dwóch facetów z 
automatami przerobiło jego białego cadillaca z kierowcą w środku na durszlak.
— To brzmi całkiem zwyczajnie — powiedział Nick.
— Ale na tym nie koniec. Samolot, którego używał pupilek CIA, został 
zestrzelony nad Nikaraguą, gdy dostarczał broń dla kontrrewolucjonistów. 
Sandiniści przechwycili jednego z członków załogi. Ten zaczął mówić, wyznał, 
że pracuje dla CIA, i ujawnił sporo informacji ze skandalu antyirańskiego.
— Pamiętam sprawę tego samolotu — wtrącił Nick.
— Barry Seal sprzedał maszynę facetom organizującym kontrę w Iranie. Naprawdę 
używał go do przemytu kokainy.
— To ironiczne, ale nie dla mnie — podsumował Nick. Steve wzruszył ramionami.
— Może w takim razie coś o drugiej części skandalu, interwencji w Iranie?
— Interesujący mnie facet miał coś wspólnego z Iranem — rzekł Nick. — Ale to 
stare dzieje.
— Pisze pan książkę czy zbiera materiały do prasy?
— Jestem pisarzem.
— Więc będzie pan mógł to trochę podkolorować.
— Owszem. Uśmiechnęli się obaj.
— Pod koniec wiosny — rzekł Steve — opublikujemy indeks do afery irańskiej. 
Zebraliśmy odnośniki do każdego dokumentu, listę niemal wszystkich nazwisk 
pojawiających się w raportach w ciągu sześciu kluczowych lat skandalu, spis 
organizacji...
— A biografie? — zapytał Nick.
— Skrócone. Musieliśmy zmieścić kilkaset streszczeń na trzydziestu stronach.
— Czy mógłbym otrzymać kopię?
— Oczywiście, lecz z łatwością można sprawdzić, czy występuje tam interesujące 
pana nazwisko.
— Nie, ono raczej nie występowało w żadnym spisie — odparł Nick. Po chwili 
wahania podjął decyzję. „Jedyne, co masz do stracenia — pomyślał — to właśnie 
szansa odkrycia prawdy". — Czy ma pan coś na temat agentów wywiadu powiązanych 
z kartelami kokainowymi? — zapytał. — Nie chodzi mi o płotki, lecz postaci
291
strategiczne, mające związek z polityką, terrorystami. Dane mniej więcej 
sprzed dziesięciu lat.
— Przed dziesięcioma laty nikt nie mówił o kartelach. — Steve zmarszczył brwi. 
— Proszę chwilę zaczekać — rzekł, po czym wyszedł z pokoju.
Nick popatrzył przez okno na ośmiopiętrową ceglaną ruderę z maleńkimi oknami, 
w której zastępy prawników przez sześćdziesiąt godzin w tygodniu traciły wzrok 
przy świetle jarzeniówek. Zamknął oczy i wyobraził sobie, że poprzez zapach 
atramentu, papieru oraz kurzu palącego się na stykach we wnętrzu komputera, 
przebija zapach piżma.
— Mam coś — rzekł Steve, wchodząc z powrotem do pokoju. W rękach trzymał 
otwarty szary skoroszyt z kartonu. — To materiały do reportażu, którego nigdy 
nie ukończyłem. Stenogramy Departamentu Stanu, wycinki z prasy, oświadczenia 
rządu. Nie dotyczy to operacji wywiadowczych, stanowi jednak efekt działania 
wywiadu.
— W sprawie karteli? — zapytał Nick, z uwagą wpatrując się w człowieka 
kartkującego materiały w skoroszycie, jakby spodziewał się za chwilę usłyszeć 
nazwisko Juda.
Steve machnął ręką.
— W sprawie narkotyków i terrorystów. Kolumbijskie bojówki lewackie 
ochraniające handlarzy narkotyków. Skrajna prawica sal-wadorska, opłacająca z 
pieniędzy pochodzących ze sprzedaży białej śmierci morderców prezydenta 
Hondurasu. Doniesienia o kubańskich i nikaraguańskich politykach zamieszanych 
w handel kokainą. Tureckie prawicowe „Szare Wilki" sprzedające heroinę i 
współpracujące ze służbami wywiadowczymi komunistycznej Bułgarii. Poza tym 
jakieś notatki z początku 1982 roku o bojówkarzach „Świetlistego Szlaku", 
ściągających haracz z hodowców koki w Peru.
— To samo bagno — stwierdził Nick. — Wiadomo, że szpiedzy, rewolucjoniści i 
handlarze narkotyków chodzą tymi samymi drogami.
— Właśnie, różnica tylko w nazwie — przyznał Steve. — Królowie narkotyków czy 
terroryści obierają tę samą taktykę co grupy desperatów. Nosiłem się kiedyś z 
zamiarem napisania artykułu, który by wykazał, że forsa z narkotyków 
ostatecznie przemienia rewolucjonistów w kapitalistów, co stało się na 
przykład w Birmie z Szanami sprzedającymi heroinę. Zawsze miałem jednak coś 
ważniejszego do roboty...
— Jak wyłuskał pan te informacje ze stenogramów i raportów rządowych?
— Począwszy od roku 1983 zaczęły nas zalewać, działali różni informatorzy, 
ujawniali tajemnice ludzie przegrani. Patrząc z perspek-
292
tywy, handel narkotykami i działania polityczne posuwały się tymi samymi 
drogami, trzeba było tylko znaleźć punkty styczne. Jak pan powiedział: to samo 
bagno.
— Ale skąd pochodziły pierwsze przecieki o wywiadzie, zanim się to wszystko 
zaczęło? — spytał Nick.
— Nie mam pojęcia — odparł urzędnik, do którego należał zbiór cytowanych 
materiałów. — Handel narkotykami przynosi osiemdziesiąt miliardów dolarów 
rocznego dochodu. Ludzie po prostu zwracają uwagę na tak wielkie sumy.
— Forsa wprawia cały świat w ruch. — Nick zmarszczył brwi. — A co z pieniędzmi 
afery irańskiej? Było tego blisko dwadzieścia milionów. Do kogo trafiły?
— Skandal wybuchł za wcześnie, rekiny zdążyły się ukryć. Ale notatki na 
rachunkach za broń i żywność, na listach wypłat dla grup wywiadowczych i 
średniego personelu, naciągane zestawienia refundowanych potem wydatków: do 
diabła, wszystkie ślady prowadzą w stronę Białego Domu. Chyba nigdy nie 
dowiemy się, ile naprawdę niektórzy na tym zarobili.
— A ile my wszyscy musieliśmy za to zapłacić — dodał Nick.
Pojechał metrem w kierunku wzgórza Kapitolu. Teczkę trzymał na kolanach. 
Uznał, że nie jest to najlepsze miejsce do przeglądania 
pięćdziesięciostronicowej odbitki listy nazwisk oraz skorowidzu organizacji 
zamieszanych w aferę interwencji w Iranie, którą otrzymał w archiwach.
Naprzeciwko Nicka, po drugiej stronie przejścia, siedział ciemnoskóry 
mężczyzna w niebieskim garniturze i białej koszuli. Teczkę postawił na ziemi, 
przy nodze.
„Specjalista od marketingu" — ocenił w myślach Nick, nie będąc do końca 
pewnym, co ten termin oznacza. Ułożył w głowie nawet całą historię życia 
człowieka, który jechał razem z nim w tym samym wagoniku. Była to całkowicie 
niewinna historyjka.
Na następnej stacji wsiadła ładna rudawa blondynka o włosach sięgających 
ramion i orlim nosie. Była około czterdziestki, miała żywe, niebieskie oczy i 
nosiła niedrogie, lecz gustowne ubranie.
„Bojowniczka z jakiejś grupy reformatorskiej — pomyślał Nick. — Trochę 
sztywna, ale odznacza się poczuciem humoru. Nie ma obrączki, nie wygląda 
jednak na puszczalską ani na taką, która nie może sobie nikogo znaleźć".
Kobieta nie spojrzała nawet na Nicka.
Ostatnie wolne miejsca w wagoniku zajęły trzy nastolatki, chyba ze szkoły 
pomaturalnej — z plecakami, w wytartych dżinsach i ze
293
straszliwie znudzonymi minami. Gdy tylko pociąg ruszył ze stacji, zaczęły 
głośno dyskutować o tym, jak strasznie głupi są niektórzy ludzie i jak 
strasznie zestresowani, i w ogóle, o mój Boże. Usilnie starały się, by nie 
zapomnieć wtrącić „kurwa" co najmniej raz w każdej wypowiedzi.
Kobieta z orlim nosem uśmiechała się, słysząc tę rozmowę.
W przejściu stało trzech robotników z budowy — na głowach mieli niebieskie 
plastikowe kaski nasunięte głęboko na spocone czoła, a ich olbrzymie dłonie 
mocno ściskały aluminiową poręcz.
W pociągu metra, który z hukiem przemierzał tunele pod ulicami Waszyngtonu, 
jechali także turyści: jedni z Indiany, inni z Kioto. Chińska niania z dwójką 
chichoczących, ciemnowłosych dziewczynek. Na jej widok Nick zadał sobie w 
duchu pytanie, co też Juanita i jego syn, Saul, mogą w tej chwili porabiać. 
Zdecydowanie częściej widać było teczki niż torby z zakupami, kilku pasażerów 
miało na szyi srebrne łańcuszki ze znaczkami identyfikacyjnymi. Było zwyczajne 
piątkowe wczesne popołudnie w mieście; większość ludzi pracowała.
Ani w pociągu, ani na platformie stacji nie zauważył siwowłosego mężczyzny w 
niebieskim wełnianym płaszczu.
Nigdzie nie dostrzegł też prywatnego detektywa, Jacka Bernsa.
W Metro Center przesiadł się na inną linię. Przepchał się przez tłum pasażerów 
i wskoczył do pociągu w ostatniej chwili, gdy rozbrzmiał już ostrzegawczy 
brzęczyk. Drzwi zamknęły się tuż za nim. Rozejrzał się dokoła, ale nie 
zauważył nikogo z tamtego wagonika. Kobieta z orlim nosem chyba pojechała 
dalej poprzednim pociągiem.
Gdy wysiadł z metra i wjeżdżał ruchomymi schodami na górę, zwrócił uwagę na 
żebraka, który stał u wyjścia ze stacji i pobrzękiwał monetami zbieranymi do 
kubeczka po coca-coli z baru McDonalda. Nick specjalnie dojechał do stacji w 
pobliżu Kapitolu, by przejść wzdłuż ciągu barów i restauracji przy alei 
Pensylwańskiej i popatrzeć na urzędników Kongresu. Stanął przed witryną 
księgarni, z której zniknęły już jego powieści, lecz nie dostrzegł w szybie 
odbicia jakiegoś podejrzanego, podążającego za nim osobnika.
Zaczepiła go kobieta owinięta brudnym brązowym kocem, krzycząc:
— Daj mi choć jedną cholerną ćwierćdolarówkę!
Nick spiorunował ją wzrokiem, ale to nic nie pomogło. Zapragnął w tej chwili 
oddać jej wszystkie ćwierćdolarówki świata, byle tylko odczepiła się od niego 
— nieważne, czy miała je wydać na wino, kokainę, czy na jedzenie dla głodnego 
dziecka.
Minęło go truchtem trzech ostrzyżonych byle jak, na krótko,
294
żołnierzy piechoty morskiej w czerwonych spodenkach gimnastycznych i szarych 
koszulkach. Biegli prawdopodobnie z oddalonych o dwa kilometry koszar 
Komendantury i kierowali się w stronę Kapitolu. Ani jedna ładna dziewczyna na 
ulicy nie zwróciła na nich uwagi.
Wzdłuż ciągu budynków, gdzie mieściła się pracownia Nicka, stały szeregiem 
auta, lecz niewielu było tu przechodniów. Wbiegł po pięciu schodkach z żelazną 
poręczą ku drzwiom wejściowym kamienicy i wsunął klucz do zamka...
Obejrzał się błyskawicznie: na ulicy nie było nikogo.
Całkiem pusto.
„Widocznie powietrze jest tak naelektryzowane" — pomyślał.
W gabinecie wszystko było na swoim miejscu. Automatyczna sekretarka nagrała 
tylko jedną wiadomość. Sylwia dzwoniła z prośbą, by kupił mleko wracając do 
domu, i jak zawsze dorzuciła na końcu: „Kocham cię". Nick przypomniał sobie 
zapach piżma oraz czekoladową cerę i śmiechem skwitował swoje bezzasadne 
poczucie winy.
W szufladzie biurka znalazł ostatni bloczek kartek z żółtego papieru. Wyjął 
pióro i wyciągnął z teczki odbitkę skorowidza.
Nazwisko Juda Stuarta nie zostało odnotowane przez archiwa.
Ułożona alfabetycznie lista nazwisk zawierała notki biograficzne — jedne 
dwuzdaniowe, inne składające się z czterech, drukowanych maczkiem, akapitów. 
Nick szukał w życiorysach elementów wspólnych z legendami wiążącymi się z 
Judem, takich jak Wietnam, Oddziały Specjalne lub inne elitarne jednostki 
wojskowe, Iran, Chile (swoją drogą ciekawe, co Jud robił w Chile?), Watergate 
czy przemyt narkotyków.
W żółtym notesie zapisał nazwisko szefa siatki CIA w Bejrucie, porwanego i 
zamęczonego na śmierć torturami, pominął jednak osobę dziennikarza, który 
zaginął w tym samym mieście. Zakładnicy stanowili dość pokaźną grupę osób 
wymienionych w słowniku w powiązaniu z aferą irańską, Nick nie chciał jednak 
łączyć Juda z przypadkowymi ofiarami.
Na jego liście znalazł się agent CIA tkwiący aż po uszy w brudnych sprawkach 
tworzących aferę, podobnie jak emerytowany pułkownik lotnictwa, który 
organizował transakcje na dostawy broni dla kontrrewolucjonistów. Dalej 
wpisani zostali dwaj irańscy generałowie: może Jud poznał któregoś z nich, 
wykonując swą misję w czasie trwania reżimu szacha. Następnie Nick przepisał 
nazwisko amerykańskiego ranczera pochodzącego z Kostaryki, związanego z 
kontras, który w ojczystym kraju był ścigany za handel narkotykami, a po nim 
pewnego admirała, członka Połączonego Szefostwa Sztabu, należącego
295
do grupy zamieszanej w czasach Watergate w aferę wojskowej siatki 
szpiegowskiej działającej w Białym Domu. Wciągnął na listę także magnata 
handlu artykułami spożywczymi, weterana z Wietnamu, aktywnego członka Ku-Klux-
Klanu, fundatora prywatnej grupy najemników, która współdziałała z tajnym 
zespołem doradczym Białego Domu, wysyłając „misjonarzy" mających pomagać 
kontrrewolucjonistom.
W notatniku znalazła się cała grupa Amerykanów pochodzenia kubańskiego, 
głównie skrajnych prawicowców bądź weteranów Brygady 2506.
Uwagę Nicka przyciągnął agent CIA, działający przez wiele lat w Laosie, 
związany z odsiadującym karę w więzieniu renegatem z Oddziału Specjalnego 157, 
a także emerytowany amerykański generał, konsultant w sprawach Iranu oraz 
tajnych wojskowych operacji treningowych, który organizował przerzuty broni 
dla kontras. Na końcu wpisał nazwisko byłego majora elitarnej jednostki 
brytyjskich komandosów, którzy w roku 1985 zorganizowali ekspedycję, 
wysadzając w Nikaragui wojskowy skład amunicji wraz z sąsiadującym szpitalem.
Wielu mężczyzn z listy Nicka posługiwało się pseudonimami, inni zasłynęli w 
powiązanych ze skandalem sprawach kryminalnych — admirałowie, generałowie, 
doradcy Białego Domu, wysocy oficerowie armii, ludzie obracający pieniędzmi 
wielkiej polityki oraz pośredniczący w handlu bronią z Iranem, którym 
udowodniono defraudację, składanie fałszywych zeznań przed komisjami Kongresu, 
niszczenie własności państwowej, łapownictwo czy też udział w spiskach.
Przejrzenie indeksu nazwisk zajęło Nickowi dwie godziny. Sięgnął następnie do 
słownika organizacji.
Na zadrukowanych maczkiem dwunastu stronicach wymieniano około setki 
organizacji, począwszy od firm samolotowych i wielkich przedsiębiorstw 
lotniczych po agendy CIA; od samej CIA, po kilkanaście konserwatywnych, nie 
opodatkowanych fundacji i komitetów, które przekazały kontras wielomilionowe 
sumy, niejednokrotnie zarobione nielegalnie, chociażby na kompromitowaniu 
amerykańskich kongresmanów. W spisie znalazło się ponadto kilka szwajcarskich 
banków oraz korporacje petrochemiczne, które potajemnie sprzedawały broń 
antyamerykańskiemu rządowi Iranu, by zainwestować zarobione pieniądze w różne 
tajne operacje, w tym także w finansowanie kontrrewolucjonistów.
„Utajnienie złożoności wsparcia" — pomyślał Nick. Zaczął się zastanawiać, czy 
Jud zaczerpnął skądś to określenie, czy też wymyślił je sam.
296
Przetarł oczy i spojrzał na zegarek: pora wracać do domu. Nie wiedział na 
razie, według jakiego klucza podzielić instytucje.
Tego popołudnia przez okna jego pracowni wpadało szarawe światło, 
przypominające wody strumienia przedzierającego się przez miasto ze stali. 
Omiótł spojrzeniem dachy budynków i kiwające się po buddyjsku drzewa, tworzące 
za oknem panoramę najskuteczniejszego ustroju demokratycznego na świecie.
Na leżącej w dole ulicy nie było nikogo.
Czuł się jednak, jakby był obnażony, wystawiony na cel i obserwowany. Owo 
wrażenie było tak silne, jak gdyby wprost na niego pędził niewidoczny pociąg — 
ten sam, w którym podróżował: pociąg metra.
Lecz wszyscy pasażerowie jadący razem z nim w wagonie pozbawieni byli twarzy.


ZAKOCHANE SERCE


Wes spędził trzy dni w łóżku. Kiedy obudził się w piątek, Beth siedziała przy 
nim. Nawet gdy wychodziła z pokoju, czuł jej obecność, kojący dotyk jej 
palców; łowił zapach jej skóry, włosów.
— Spodziewałam się, że nasze pierwsze tygodnie w łóżku będą wyglądały nieco 
inaczej — powiedziała, siadając na brzegu tapczanu następnego ranka po jego 
powrocie. Wręczyła mu talerz z jajecznicą. Nogę miał wciąż owiniętą workiem z 
lodem.
— Będą — odparł.
— Już ty się o to postarasz? — Odwróciła głowę w kierunku okna, a po chwili 
spojrzała na jego bladą, podrapaną twarz. Wes musnął jej policzek opuszkami 
palców.
— W gazetach piszą, że nastał czas pokoju, a ty wracasz do mnie poraniony. Nie 
wiem, z jakiego powodu ani przez kogo. Nie mam nic przeciwko mundurowi... Ale 
nie wiesz nawet, jak cholernie zależy mi na tym semper fl, być zawsze wiernym. 
To fakt, że może dałabym sobie radę, nawet gdybyś musiał odejść... Gdyby 
chodziło o walkę z Hitlerem, poszłabym razem z tobą.
— Nie sądzę, żeby komendant wyraził na to zgodę.
— W dupie mam komendanta, nie jego kocham! Wes poczuł, jakby niebo otworzyło 
mu się nad głową. Ujął jej twarz w dłonie, nie zważając na łzy cieknące mu po 
palcach, i szepnął:
— Ja także cię kocham!
Beth wtuliła twarz w jego szyję.
— Czym ty się zajmujesz? — spytała szeptem. — O co tu chodzi? Dlaczego cię 
pobito?
— Tylko ten jeden raz — rzekł. — To jedno zadanie, a potem koniec.
298
Odsunęła się od niego. W jej mokrych od łez oczach odbijały się szczęście i 
strach.
— Zadanie?
— Muszę kogoś odnaleźć. Muszę załatwić sprawę.
— Jaką?
— Nie mogę ci powiedzieć.
— Zostaw to — odparła. — Nie chcę, żebyś umierał. To nie w porządku.
— Nie umrę, uwierz mi. Na pewno tym razem jeszcze nie umrę.
— Pewnie, tylko spójrz na siebie. Jesteś w znakomitej formie. — Pociągnęła 
nosem.
— Kochanie, po to wstąpiłem do Korpusu, żeby robić to, co musi zostać 
zrobione. Właśnie tym chcę się zajmować w życiu. Brać czynny udział w 
kształtowaniu go, zyskać pewność, że... moi rodacy, siostrzeńcy... że ty... 
Chcę mieć pewność, że nic ci nie grozi, że wszystko jest jak być powinno. Nie 
mogę zostawić spraw samym sobie, nie mogę wyprzeć się mojej cząstki 
odpowiedzialności za nie. Gram we właściwej drużynie, ale gram także na własny 
rachunek. Wszedłem do pierwszej ligi. Jeśli chce się być prawdziwym graczem, 
trzeba przejść przez to wszystko. A to jest... misja, nic innego. Nie ja 
rozpocząłem tę bitwę, ale teraz nie mogę się wycofać tak, jakby jej po prostu 
nie było. Nie wolno mi zostawić tych spraw komuś innemu.
— Dlaczego?
— Bo to było mi pisane, taki mój los.
Ktoś zapukał do drzwi.
Beth wyszła z sypialni. Wes usłyszał w przedpokoju głos Greca. Beth 
przedstawiła mu się, ale Greco wymienił tylko swoje imię. Wes naciągnął kołdrę 
na worek z lodem i spróbował doprowadzić się do ładu. Beth wprowadziła gościa 
do sypialni.
— Gdybyście mieli ochotę, na maszynce stoi kawa — powiedziała. Twarz Greca 
była nieprzenikniona. Beth zwróciła się do Wesa: — Muszę zadzwonić do paru 
osób. — Pocałowała go delikatnie, opiekuńczo, po czym wyszła z mieszkania.
— Kim ona jest? — zapytał Greco.
— Beth...? — Wes uśmiechnął się. — To ktoś szczególny.
— Mieszka naprzeciwko? Wes skinął głową.
— Wygodny układ. Od jak dawna ją znasz?
— Od zawsze — mruknął Wes.
— Starzy przyjaciele — rzekł Greco, przysuwając sobie krzesło — są 
niezastąpieni. Pamiętaj o tym.
299
— Dzięki.
— Twój obiekt nie pokazał się do tej pory. Mogę trzymać ludzi na mieście 
jeszcze przez siedem godzin, ale potem sprawa zacznie być śmierdząca. Mimo 
wszystko masz szczęście. Czy słyszałeś kiedykolwiek o SOP? — zapytał Greco.
Wes pokręcił głową.
— To Specjalne Oddziały Pomocnicze utworzone przez FBI. Zrzeszają cywilów: 
krótkowidzów, za grubych, za niskich, którzy koniecznie chcą być agentami, a 
nie mogą zostać przyjęci do służby. Biorą gówniane pieniądze. Przechodzą kurs 
inwigilacji, jakieś zajęcia techniczne i od czasu do czasu załapują się na 
drobną robotę. Żadnych odznak, pistoletów, żadnej sławy. Zaoszczędza się na 
nich pieniądze, gdy trzeba kogoś śledzić. Z drugiej strony trudno ich 
zauważyć. Łajdacy nie zwracają uwagi na grube, stare cioty. Nie wolno im 
pracować na prywatne zlecenia. Wyjątkowo FBI pozwala innym agencjom korzystać 
z ich usług, o ile zapłacą słony rachunek. — Greco wzruszył ramionami. — Twoje 
przejście z NIS do CIA jest legalne, co najwyżej trochę szokujące. Już się 
dowiadywałem. FBI ma SOP w Los Angeles i obecnie nie wykorzystuje tych ludzi. 
Jest wśród nich Seymour, z którym kiedyś pracowałem. Może zebrać dla ciebie 
grupę osób, o ile zapłacisz za usługi.
— To brzmi wspaniale.
— Ale musisz im zapłacić — powtórzył Greco beznamiętnym tonem. Wręczył Wesowi 
kartkę z numerem telefonu. — Moi agenci mogliby w ciągu godziny przekazać 
Seymourowi kopie zdjęcia z prawa jazdy.
— Mam jeszcze inne fotografie w kieszeni marynarki na krześle — rzekł Wes.
Greco sięgnął po nie. Nie mając pewności, jaką przedstawiają wartość, dla 
zasady spytał:
— Tak je trzymasz?
— Okazało się, że to najbezpieczniejsze miejsce. — Wes oderwał kawałek plastra 
z leżącej na nocnym stoliku szpulki i zakleił postać Nicka Kelleya na 
fotografii przedstawiającej go w towarzystwie Juda Stuarta. — Ten facet na 
zdjęciu z polaroidu i na tym drugim, zrobionym potajemnie w kawiarni, jest 
głównym obiektem poszukiwań — wyjaśnił. — Czy możesz przesłać Seymourowi te 
fotografie faksem? Daj je także swoim ludziom. Jeśli namierzą tamtego z 
motocyklem, niech go uważnie śledzą, lecz gdyby zauważyli tego, powinni się 
nim zająć w pierwszej kolejności.
Greco docisnął kciukiem plaster na zdjęciu.
300
— Jak wiele dróg musi przejść każdy z nas, co? — zacytował słowa ballady. Wes 
nie przypuszczał nawet, że szef kontrwywiadu ją zna.
— Chciałbym jutro wypróbować ten pistolet — rzekł.
— Lepiej, żebyś poleżał jeszcze przez kilka dni. — Greco wzruszył ramionami. — 
Mógłbyś zacząć od poniedziałku.
— Nie będzie mnie. Wyjeżdżam z miasta. Greco popatrzył mu prosto w oczy.
— Nie przejmuj się — odparł Wes. — To nic szczególnego.
— Nie musisz mi wstawiać kitu.
— Naprawdę nie wyruszam na wojnę.
— Zabierasz ją ze sobą?
— Nie.
— Zatem wyruszasz na wojnę.
Po wyjściu Greca Wes zadzwonił do Los Angeles, do Seymoura.
— Człowieku, to wspaniała nowina! — rzekł Seymour. Miał nosowy głos. — W 
czasach glasnosti i budżetu ustalanego przez Grahama-Rudmana nie mamy roboty. 
To nie jest sprawa narkotyków, prawda? Moi ludzie nie chcą mieć nic wspólnego 
z narkotykami.
— Nie — odparł Wes. Poprawił się na łóżku.
— Nie chcemy też ścigać gangsterów. Są zbyt dobrze uzbrojeni, mają AK-47.
— Nie chodzi o gangsterów. To standardowe poszukiwania.
— Wspaniale. Objąć obserwacją sześć kwartałów w Westwood, szukać dwóch 
facetów, z których jeden posługuje się motocyklem, zlokalizować i śledzić; 
patrolować przez okrągłą dobę. — Zaczął stukać w klawisze kalkulatora. — Dwóch 
ludzi, po trzydzieści dolarów za godzinę, dwudziestoczterogodzinna obserwacja, 
to daje tysiąc czterysta czterdzieści. Powiedzmy półtora tysiąca na pokrycie 
kosztów. Dodatkowo dwa razy po pięćdziesiąt dziennie za wynajęcie samochodów i 
radiotelefonów. Mam taryfę ulgową w wypożyczalni, gdyż biorę jedynie nie umyte 
wozy. — Seymour zaśmiał się. — Jeśli ma pan swoje radiotelefony, nie będziemy 
musieli ich wynajmować.
— Proszę wziąć — odparł Wes.
— Mam znajomego w Torrance. Za czterdzieści dolarów za godzinę obsadzimy we 
dwóch centrum operacyjne. Wykorzystamy moje mieszkanie, to będzie za darmo. 
Dziesięć dolców za godzinę ekstra z uwagi na pracę w terenie. W porządku?
— Dobra.
— Mój wspólnik zamieszka razem ze mną, tak że zawsze ktoś będzie przy radiu i 
telefonie, gdybym musiał iść do kibla. I proszę się
301
nie martwić, że jakiś inspektor pracy podniesie wrzask na temat nepotyzmu: nie 
jesteśmy żonaci. Wychodzi więc na to, że każdy z nas będzie dyżurował 
szesnaście godzin na dobę, zgadza, się?
— Tak.
— Człowieku, jest pan wyjątkowy! Żadnych komisji, planów akcji, sprawozdań. 
Czy załatwił już pan potwierdzone zlecenie?
— Papiery są w drodze — skłamał Wes. Greco obiecał mu pomoc w formalnym 
załatwieniu zlecenia. — Obawiam się jednak, że to może trochę potrwać.
— Normalka. Wychodzi zatem sześćset czterdzieści dolarów dziennie dla mnie i 
wspólnika.
— Proszę przygotować wszystkie rachunki, pokwitowania i resztę dokumentacji 
na...
— Człowieku, wszystko będzie czekało na pana w takim po-rządeczku, że mucha 
nie siada!
— Mam nadzieję — odparł Wes.
— Jeśli pan naprawdę prowadzi tę sprawę w pojedynkę, to proszę się zaopatrzyć 
w przenośny telefon sieci komórkowej.
— Zrobię to.
— Zatem ostatecznie odciążymy kiesę Wujka Sama o dwa tysiące trzysta 
dziewięćdziesiąt dolarów za każdy dzień. Umowa stoi?
— Jeszcze dziś prześlę panu ekspresem federalnym dziesięć tysięcy zaliczki w 
gotówce.
— W gotówce? To zbyt piękne, żeby było prawdziwe!
Wes poprosił Beth, aby dostarczyła zaklejoną kopertę do biura ekspresowej 
poczty federalnej. Zgodziła się; pocałowała go na pożegnanie.
Wstał z łóżka, z trudem rozprostowując potłuczone ciało. Wszystko go bolało, 
lecz zachowując ostrożność mógł stanąć całym ciężarem na lewej nodze. W 
łazience spojrzał w lustro. Siniaki na twarzy powoli się odbarwiały, znikało 
obrzmienie. Nie ogolona skóra była biała, a stara blizna wyglądała jak 
nierówna brązowa krecha tatuażu. Z szafki w toalecie wyciągnął piłeczkę do 
baseballu, zabrał ją do łóżka i trzymając w jednym ręku słuchawkę telefonu, 
drugą rytmicznie ugniatał piłkę.
Zadzwonił do CIA, lecz nie zastał Noaha Halla. Nie było także Mary, osobistej 
sekretarki dyrektora, ani też samego Dentona.
Komandor NIS zgodził się wystawić dla Wesa pozwolenie korzystania z broni „w 
trakcie pełnienia obowiązków w służbie federalnej". Po głosie komandora Wes 
poznał, że pytania cisną się tamtemu na usta; żadne jednak nie padło.
302
l
Przespał niemal całe popołudnie. Kiedy się obudził, ból głowy minął, ale był 
cały porozbijany. Beth przyrządziła mu obiad, pomogła się wykąpać, zmieniła 
opatrunki. Zasnęła u jego boku. Oboje pilnowali się, żeby nie powiedzieć 
słowa: kocham.
„Zdwojona ostrożność" — pomyślał Wes. Czuł się jednak dziwnie rozluźniony. 
Cieszył się, że zaryzykował, a jednocześnie przerażała go własna bezbronność.
Następnego ranka wstał z łóżka i zanim Beth się obudziła, przygotował kawę, 
przeczytał do połowy gazetę i zdążył ukryć swe uczucia za pogodnym uśmiechem. 
Wyprawił ją do pracy, po czym ubrał się i pojechał do dowództwa NIS, by 
odebrać swe pozwolenie na broń. Na strzelnicy krzepki instruktor, który służył 
w brygadzie antyterrorystycznej i wynajmował się do specjalnych zadań 
ochroniarskich, poświęcił mu całą godzinę.
Wes pamiętał z akademii, jak trzymać pistolet; instruktor pokazał mu, jak 
działa się na ulicy, w cywilnym ubraniu: kabura na biodrze, charakterystyczny 
dla agentów FBI chwyt oburącz. Wystrzelał całe pudełko nabojów treningowych; 
od początku szło mu nieźle, potem było jeszcze lepiej. Kulał nieco na lewą 
nogę, bolały go pęknięte żebra, zaaplikował sobie jednak aspirynę i nie zważał 
na ból. Pistolet dobrze leżał mu w dłoni: był świetnie wyważony, miał 
nieznaczny odrzut i pewnie wypluwał z siebie kulę za każdym naciśnięciem 
spustu.
Wes strzelał do tarczy przedstawiającej ludzką sylwetkę.
Tej nocy kochał się z Beth; delikatnie obejmował ją dłońmi, podczas gdy ona 
się poruszała, siedząc na nim okrakiem. Znów wykrzyknął głośno jej imię, ale w 
duchu powtarzał wiele innych słów.
Przez całą niedzielę odpoczywali. Beth nie próbowała już wybić mu z głowy 
podróży.
W poniedziałek rano pojechał taksówką na lotnisko; nie zgodził się, żeby Beth 
go odprowadzała — nie chciał, by tuląc się do niego wyczuła kaburę z 
pistoletem, którą założył w toalecie, lub widziała, jak wypełnia przy 
kontuarze odpraw kwestionariusz uzbrojonego funkcjonariusza na służbie.
Francisco to najpiękniejsze miasto Ameryki — pełne mostów, kratownicowych 
torów rollercoastera, kwiatów i uśmiechniętych ludzi wędrujących pod cudownie 
błękitnym niebem, z charakterystycznym Chinatown, wieżą Coita i Alcatraz.
W San Francisco mieszkał Mathew Hopkins — marynarz, który
303
pełnił służbę w Białym  Domu,  a zginął na zapleczu podrzędnej winiarni w Los 
Angeles.
Związek Weteranów wysyłał rentę Hopkinsa na adres w Richmond, dzielnicy 
stłoczonych domków, stojących tak blisko wybrzeża oceanu, że słychać tam było 
dźwięk syren ostrzegających statki w czasie mgły. Wes znalazł się w San 
Francisco dość wcześnie i jeszcze przed południem odnalazł kamienicę 
wykończoną szarym stiukiem. Adres wskazywał mieszkanie w suterenie, której 
wszystkie okna zdobiły misternie kute żelazne kraty. Wejście znajdowało się we 
wnęce pod betonowymi schodami prowadzącymi na piętro. W wąskim skrawku 
przestrzeni między żelazną kratą a drzwiami mieszkania, których szyba 
przesłonięta była od wewnątrz zasłonką, poniewierała się w kurzu policyjna 
kartka informująca o śmierci Mathew Hopkinsa i odsyłająca wszystkich 
zainteresowanych do Wydziału Policji w Los Angeles.
— Nie ma go w domu — oznajmił kobiecy głos. Wes wychylił się z wnęki pod 
schodami i ujrzał przyglądającą mu się otyłą kobietę; cofnęła się na widok 
jego podrapanej twarzy.
— Mieszka pani na górze? — zapytał. Neseser trzymał w lewym ręku.
— A co to kogo obchodzi? — Stanęła u podnóża schodów. Wes pokazał jej swoją 
legitymację NIS, żałując, że nie ma metalowej odznaki.
— Gliniarz, co? Powinnam się była domyślić. Wygląda pan tak, jakby już złapał 
jakiegoś łotrzyka.
— Owszem — mruknął Wes.
— Czy z Mattem wszystko w porządku?
— Z jakim Mattem?
— Mathew Hopkinsem. Stoi pan przed drzwiami jego kawalerki. Mieszkam na górze, 
jestem wdową, gospodynią tego domu.
— Kiedy widziała go pani po raz ostatni?
— Do diabła, skąd miałabym pamiętać? Zaraz, odbierał rentę... jakieś sześć czy 
siedem tygodni temu. To spokojny człowiek — dodała. — Trochę za dużo pali i za 
dużo je wołowiny oraz mrożonek, ale co ma począć stary kawaler, prawda? Nie 
opłaca się gotować dla jednej osoby. Pan także mieszka sam?
— Tak — odparł Wes — ale co...?
— To niedobrze. Proszę spojrzeć na siebie, ktoś powinien się panem zająć. Ma 
pan ochotę na kawę? Przygotowałam sałatkę z brukselki na lunch.
— Mam dla pani złe wiadomości. Pan Hopkins nie żyje. Kobieta zamrugała szybko.
304
— Nie... On nie był chory, prawda?
— Zginął w wypadku, w Los Angeles.
— Cholera. Nic dziwnego, że nie pojawiał się od tak dawna.
— Jestem z urzędu federalnego — wyjaśnił Wes. — Chciałem...
— Tak myślałam, że pan jest gliniarzem.
— Więcej niż gliniarzem. Jestem prawnikiem.
— Aha — mruknęła uśmiechając się.
— Musimy rozporządzić majątkiem Mathew Hopkinsa. Czy ma pani klucz od jego 
mieszkania?
— Pewnie. Ale on nigdy nie wpuszczał mnie do siebie.
— Teraz już nie będzie miał obiekcji.
— Tak, oczywiście — mrugnęła porozumiewawczo okiem. — Proszę zaczekać.
Po pięciu minutach zjawiła się ponownie, schodząc szybko po cementowych 
schodach. Trzymała gruby pęk kluczy. Wcześniej musiała uczesać włosy.
— To on pozakładał te wszystkie zamki — oznajmiła, wybierając trzy klucze. — A 
żeby pan zobaczył od podwórza! Kraty w każdym oknie! Sam musiał za nie 
zapłacić, a ja nalegałam, żeby zrobił dla mnie duplikaty wszystkich kluczy.
— Bardzo mądrze — rzekł Wes.
Zaśmiała się. Otworzyła wreszcie drzwi.
W mieszkaniu wisiało zatęchłe, duszne powietrze. Uderzył ich smród 
rozkładającej się żywności.
Wdowa parsknęła, otworzyła już usta, żeby coś powiedzieć, lecz zamknęła je z 
powrotem. Postawiła jedną nogę za progiem, ale cofnęła ją szybko.
— On nie żyje, prawda? — spytała.
— Tak.
— Nie lubię stykać się ze śmiercią. — Wzruszyła ramionami. — Ciarki mnie 
przechodzą. Czy mógłby pan to zrobić beze mnie? Nie chciałabym... W każdym 
razie nie teraz. Zaczekam na górze. Zbierałam jego pocztę. Nic szczególnego, 
ale może będzie pan chciał ją przejrzeć. Proszę zadzwonić, na drzwiach jest 
tabliczka, Annie McLeod. Zaparzę świeżej kawy. Zgoda?
— Jak pani sobie życzy — odparł Wes i uśmiechnął się do kobiety. Ta zawróciła 
pospiesznie na górę, uszczęśliwiona.
Zaczekał chwilę, aż stuknęły drzwi, po czym wszedł do środka i zapalił 
światło.
Książki. Setki książek. Całą jedną ścianę zajmowały cztery wzmocnione 
metalowymi listwami regały, co sprawiało, że salonik wyglądał
20 — Rzeka ciemności
305
jak czytelnia publiczna. Stosy książek na podłodze. Tomy w twardej oprawie 
znanych nowojorskich wydawnictw, oprawione w zielony, brązowy i biały karton 
zeszyty przemówień z Kongresu, a także książki wydawców, o których Wes nigdy 
do tej pory nie słyszał. Niektóre po francusku, inne po hiszpańsku. W tytułach 
najczęściej powtarzały się takie słowa, jak: agent, tajemnica, szpieg, spisek, 
zabójstwo, siła, wrogowie, patrioci, kłamstwo. Książki miały pozagi-nane rogi 
stronic, wewnątrz było pełno znaczków żółtym mazakiem lub podkreśleń 
długopisem, notatek na marginesach, a wewnętrzne strony okładek zawierały 
indeksy z odnośnikami do odpowiednich akapitów. Między regałami piętrzyły się 
stosy gazet i czasopism. Dwie półki zajmowały teczki z wycinkami. Pod 
zasłoniętym storami oknem stało biurko, ale Wes minął je, oglądając resztę 
pokoju i niemal całkowicie poobwieszane ściany.
Nic dziwnego, że Mathew Hopkins nie wpuszczał gospodyni do mieszkania.
Na ścianach, obok wyrywków z gazet, pełno było fotografii wyciętych z książek. 
Czarno-białe zdjęcia żołnierzy w dżungli, postacie na tle budowli 
wyglądających na urzędy. Portrety znanych polityków. Amerykanie, Azjaci, 
Afrykanie, smagli Europejczycy, Hiszpanie. Fotografie w gronie przyjaciół lub 
na zatłoczonych ulicach, maleńkie postacie zakreślone czerwonym tuszem. 
Urzędnicy z Białego Domu, siedzący z zaciśniętymi wargami przed szeregiem 
mikrofonów i doradcy prawni szepczący im do ucha. Oskarżeni przed wejściem do 
sądów, otoczeni tłumem dziennikarzy, machający rękoma do kamery. Zdjęcie 
jakiegoś uśmiechniętego mężczyzny w grubym palcie, stojącego na placu 
Czerwonym. Wysoki, odwracający się od obiektywu człowiek w kajdankach, na tle 
więziennych drzwi. Wes rozpoznał wyciętą z czasopisma fotografię pułkownika 
piechoty morskiej, stojącego z uniesioną ręką podczas składania przed komisją 
senacką przysięgi, że będzie mówił prawdę i tylko prawdę.
Uwagę Wesa przykuły diagramy.
Duże arkusze papieru zapisane były kryptonimami i datami: SOG i KRP, „Nefryt" 
oraz „Projekt 404". „Delta" razem z B-56, FANK obok „Kruka". „Biała Gwiazda". 
OS 157. Zespół B. „Ręka Nugana". „Mangusta". „Żółty Owoc". „Podzamcze". 
„Woalka". Obok widniały nazwy agencji wywiadowczych i tajnych służb 
wojskowych, od Grup Wsparcia Wywiadu Sił Lądowych, po MORSY, Morskie Oddziały 
Specjalne. Dziesiątki stowarzyszeń, fundacji, ugrupowań politycznych i frakcji 
parlamentarnych zostały uwiecznione na ścianach pokoju Mathew Hopkinsa. 
Uzupełniały je setki nazwisk — powszechnie
306
znanych bądź rozsławionych przy takiej czy innej okazji; te drugie w 
większości jednak zupełnie Wesowi nie znane; przy niektórych widniały gwiazdki 
czy wykrzykniki, przy innych znaki zapytania albo daty śmierci.
We wszystkich kierunkach prowadziły narysowane markerami zielone, czeYwone, 
niebieskie, czarne i żółte linie, łączące kryptonimy z nazwami na innych 
diagramach albo z fotografiami — bądź też urywały się na gołej ścianie.
Pokój emerytowanego agenta z Oddziału Specjalnego 157 przekonywał Wesa, że 
ludzie uczestniczący w tajnych operacjach czasami dostają obłędu.
— Kogo ty szukałeś, człowieku? — zapytał na głos.
Nigdzie nie zauważył nazwiska Juda Stuarta.
Cuchnęło z kosza na śmieci w kuchni, lodówka była silnie oszroniona.
Za to w sypialni panował wzorowy ład. W szafie ubrania na wieszakach, w 
szufladach komody poukładana równiutko bielizna. Wes gotów był się założyć, iż 
rzucona moneta odbiłaby się od idealnie naciągniętej kapy na łóżku.
Noga i klatka piersiowa bolały go coraz bardziej, przysiadł na brzegu łóżka. 
Coś stuknęło o wezgłowie. Wes sięgnął za poduszkę i przesunął dłonią wzdłuż 
krawędzi materaca.
Znalazł bezkurkowy pięciostrzałowy rewolwer. Nabity.
Biurko stojące pod oknem w saloniku było przykładem pięknego starego 
rękodzieła. Miało dziesiątki zakamarków. Za pomocą żetonu telefonicznego do 
rozmów miejscowych Wesowi udało się otworzyć główną szufladę biurka.
Znalazł nabitego automatycznego kolta kalibru 1.1,4 mm, który jeszcze do 
niedawna można było znaleźć wyłącznie w wyposażeniu sił zbrojnych USA.
Raport policji z Los Angeles stwierdzał, że przy zwłokach Hopkinsa niczego nie 
znaleziono. „Czy miałeś przy sobie pistolet, kiedy zginąłeś? — zapytał w duchu 
Wes. — Może tak, a może nie?"
Pod pistoletem leżał gruby notatnik. Wes położył broń na blacie i wyciągnął 
go.
Znalazł otwartą kopertę zaadresowaną do Hopkinsa, bez adresu nadawcy; stempel 
Marylandu wskazywał datę sprzed kilku tygodni. Koperta była pusta, lecz od 
zewnątrz został do niej przypięty zestaw horoskopów, pochodzący z grubego 
tygodnika rozprowadzanego w supermarketach. Wycinek nosił datę ze stycznia 
1990 roku. Na odwrotnej stronie znajdował się fragment jakiegoś opowiadania
307
o księdzu, który eksplodował czyniąc egzorcyzmy. W horoskopie dla znaku Barana 
kilkakrotnie został podkreślony na czerwono zwrot „zakochane serce".
Do kartek notatnika były poprzyklejane chronologicznie wycinki horoskopów z 
tej samej gazety z roku poprzedniego. W niektórych całe zwroty lub słowa 
zostały podkreślone na żółto albo pożaznaczane na marginesie znakami zapytania 
lub wykrzyknikami.
W dolnej szufladzie po lewej stronie biurka spoczywały trzy identyczne 
notatniki zapełnione podobnymi horoskopami.
W szufladzie z prawej leżały natomiast dwa granaty zapalające, z których każdy 
mógł zamienić całe to mieszkanie w istne ogniste piekło.
Na biurku stała fotografia w ramkach: niewiarygodnie młody chłopak w 
nakrochmalonym białym mundurze marynarskim obejmował jedną ręką ramiona 
poważnego, starszego mężczyzny, drugą zaś pulchną kobietę w kwiecistej sukni. 
Kobieta została uchwycona w trakcie unoszenia ręki, trzymała ją na wysokości 
piersi, jak gdyby chciała zasłonić swój nerwowy uśmiech.
Wes popatrzył na zdjęcie, na leżący obok pistolet, dwa granaty w wysuniętej 
szufladzie, diagramy porozwieszane na ścianach.
— Czego się bałeś? — zapytał. — Co robiłeś? Czego szukałeś?
We wnętrzu jego teczki rozległo się głośne buczenie. Sygnał powtórzył się, 
zanim Wes zdążył otworzyć neseser i sięgnąć po przenośny telefon.
— Słucham?
— Bingo! — Nosowy głos Seymoura telefonującego z Los Angeles był niezbyt 
dobrze słyszalny. — Pół godziny temu namierzyliśmy pańskiego motocyklistę 
przed wejściem do jednego z budynków. Rozmawiał przez domofon, potem wszedł do 
środka. Zdążyłem zmienić ludzi, nim wyszedł w towarzystwie strasznie żałośnie 
wyglądającego dziewczęcia. Wziął od niej kluczyki, wsiadł do czarnego 
transamericana i odjechał. Posłałem za nim dwa ciągle zmieniające się wozy, 
trzeci został z tyłu w odwodzie. Hennie poszedł za dziewczyną do budynku. 
Przekazał potem, że ona bardzo się ucieszyła z odjazdu przyjaciela.
— Pewnie — rzekł Wes.
— Transamerican jest zarejestrowany na jej nazwisko, sprawdzałem w Wydziale 
Drogowym. Gospodarz domu powiedział, że dziewczyna pracuje nielegalnie i źle 
się wyrażał o jej przyjacielu. Motocykl został w garażu podziemnym, na miejscu 
jej samochodu.
— Dokąd on jedzie?
— Nawiewa, ma ze sobą walizkę i marynarski worek z ubraniami, a na sobie 
wytarty kowbojski drelichowy płaszcz.
308
— Zadzwonię do pana z lotniska! — krzyknął Wes i rozłączył się.
„A tutaj?" — pomyślał. Spojrzał na granaty: gdyby cisnął jeden do pokoju, 
zatrzasnął drzwi i uciekł, zniszczyłby wszelkie ślady pozostawione w 
mieszkaniu; tego co widział Wes, nie ujrzałby już nikt inny. Wystarczyłoby 
wyciągnąć zawleczkę i wszystkie zebrane przez Mathew Hopkinsa materiały 
przestałyby istnieć.
Annie McLeod, która czekała na niego na górze i zaparzała kawę, także by 
ucierpiała. Ale ta wizja zniszczenia pamiątek po zabitym marynarzu 
spowodowała, że Wes schował broń i notatniki z powrotem do szuflad biurka, 
zamknął mieszkanie i ruszył biegiem do samochodu.
Gdy rozliczył się w biurze wynajmu samochodów na lotnisku, zadzwonił do 
Seymoura.
— Jedzie na północ piętnastą autostradą międzystanową! — przekazał agent. — 
Nasze trzy wozy trzymają się za nim dość daleko, nie zauważył nas.
— Dokąd zmierza?
— Nie mam zielonego pojęcia. Po pięciu godzinach jazdy przez pustynię dotarłby 
do Las Yegas.
— Nie spuszczajcie go z oczu — polecił Wes i rozłączył się.
Z okna biura wynajmu samochodów zauważył po drugiej stronie parkingu wielki 
szyld: „Zjednoczone Linie Czarterowe".
Za kontuarem dwaj mężczyźni oraz kobieta śmiali się głośno z jakiegoś dowcipu, 
kiedy Wes energicznym krokiem wszedł do sali, trzymając przed sobą legitymację 
NIS jakby był to krucyfiks do ochrony przed złymi mocami. Wyciągnął z nesesera 
plik studolarowych banknotów i rzekł:
— Potrzebny mi czarter do Las Yegas, natychmiast!


CZARNY SAMOCHÓD


Jud dostrzegł zbliżający się czarny samochód, kiedy stał przy oknie kafejki 
Nory. Podobnie jak tamten facet w barze „Oaza", ten wóz nie pasował do 
otoczenia; i tak jak w przypadku zabójcy Jud domyślił się, że ów czarny 
samochód przybywa po niego.
Początkowo był to jedynie słabo widoczny punkt na horyzoncie, na końcu długiej 
tasiemki autostrady — ciemna skaza na tle srebrzystego jeziora, które jawiło 
się oczom w tym miejscu, gdzie niebo łączy się z ziemią.
— Nora — szepnął cicho.
— Tak, kochanie? — zapytała, przeliczając w szufladzie dochód z lunchu. Nad 
popielniczką unosił się dym.
Carmen siedziała w kuchni przed telewizorem. Poza nimi trojgiem tego 
popołudnia w lokalu nie było nikogo.
Czarny samochód wyłonił się z błyszczącego mirażu. Zbliżał się.
— Chcesz czegoś? — zapytała Nora.
Jej dżip stał zaparkowany obok domku. Gdyby Nora ruszyła biegiem, a Carmen 
wyskoczyła z kuchni najszybciej, jak potrafiła, gdyby obeszło się bez kłopotów 
z kluczykami i starterem, mogłoby się im obu udać. O ile on by tu został — 
jako łup czarnego samochodu.
W swojej przyczepie miał w torbie pistolet oraz pieniądze, które — tak dawno, 
a jednocześnie jakby wczoraj — ukradł w Los Angeles, jak również te zarobione 
u Nory. Niebieska torba wisiała na haczyku po wewnętrznej stronie drzwi. Gdyby 
wszyscy teraz rzucili się do ucieczki, prawdopodobnie zdążyliby, zanim...
Czarny samochód był już tylko kilometr stąd.
310
Dłonie Juda, ściskające fartuch, który zakładał do zmywania naczyń, zaczęły 
drżeć, poczuł skurcz żołądka. Znów dawał o sobie znać prześladujący go demon.
Nora zamknęła szufladę.
— I co tam zobaczyłeś?
„Za późno" — pomyślał. Czarny wóz zwolnił do sześćdziesięciu, pięćdziesięciu 
kilometrów na godzinę, znalazł się tuż przy parkingu przed kafejką.
Minął plac i nie zjechawszy z autostrady potoczył się w prawo, przejechał obok 
budki telefonicznej stojącej na poboczu. Zaczął nabierać szybkości i pomknął 
dalej, znikając z oczu za zakrętem, w kierunku przeciwległego, usianego 
suchoroślami horyzontu.
Jud zaśmiał się w głos.
— Z czego się śmiejesz? — zapytała Nora. Stanęła obok niego i wyjrzała przez 
okno.
Dwa zakurzone sedany, jeden tuż za drugim, przemknęły obok baru tropem 
czarnego auta.
— Wygląda na to, że straciliśmy kilku potencjalnych klientów. — Jud zaśmiał 
się ponownie.
— Masz specyficzne poczucie humoru — powiedziała Nora.
— Owszem — rzekł, odwracając się do niej. Czuł straszną ochotę, żeby ją 
pocałować.
Nora uniosła brwi, lecz uśmiechnęła się.
— No i co? — zapytała.
Jud pokręcił tylko głową, patrząc jej w oczy. Nora zaczerwieniła się lekko i 
wyjrzała przez okno.
— A jednak — mruknęła. — Zdaje się, że mamy szczęście.
Czarny samochód musiał zawrócić; wjeżdżał właśnie na parking. Opony 
zachrzęściły na żwirowanym placyku i wóz zatrzymał się na wprost drzwi 
kafejki. Silnik zgasł. Słońce odbijające się w przedniej szybie nie pozwalało 
dostrzec twarzy kierowcy. Otworzyły się drzwiczki.
Z samochodu wysiadł Dean. Miał na sobie wyblakły drelichowy płaszcz i 
szczerzył w uśmiechu żółtawe zęby.
— To mój znajomy — rzekł Jud. Wyszedł na zewnątrz, zostawiając Norę gapiącą 
się przez szybę.
— Skąd się tutaj wziąłeś?! — krzyknął Jud. Dean uniósł obie ręce w górę.
— Ścieżki opatrzności! — Pokazał kciukiem budkę telefoniczną. — Nie 
odbierałeś.
— Chodźmy do mnie — rzekł Jud.
Autostradą przejechał powoli zakurzony japoński sedan. Kierowca
311
przyglądał się dwóm mężczyznom, którzy obeszli narożnik budynku i zniknęli na 
tyłach.
Idąc w stronę przyczepy Juda, Dean wskazał ruchem głowy kafejkę.
— Ile cię kosztuje ten piasek za oknem? — zapytał. Jud zamachnął się pięścią w 
stronę twarzy Deana, lecz ten zdążył chwycić obiema rękoma jego dłoń. Oczy 
Deana rozszerzyły się.
— Cholera, co się z tobą stało?
Jud zaparł się nogami i wykonał półobrót, wyszarpując pięść z uścisku Deana.
— Kiedyś nawet bym nie zauważył, że bierzesz zamach — szepnął Dean. — Kiedyś 
byłeś prawdziwym mężczyzną, a ja byłem... Kim ja byłem? — Zachichotał. — Niech 
mnie szlag — mruknął. — Niech mnie szlag.
— Czego chcesz? — Jud czuł, że ręce zaczynają mu coraz silniej drżeć.
— Czego chcę? — Dean pokręcił głową. — No cóż... Jeśli mam być szczery, sam 
nie wiem. Przyjechałem tu, mając nadzieję na jakiegoś rock and roiła, jak za 
dawnych czasów, kiedy ty byłeś mężczyzną, a ja... Ale wygląda na to, że tamte 
czasy już minęły... Chcę powiedzieć — dodał — że masz ładny fartuszek. Tu 
siedziałeś przez te wszystkie lata? Masz zamiar na tym poprzestać?
— Co cię to obchodzi? — burknął Jud.
— Gdyby' mnie nie obchodziło, nie przyjeżdżałbym. To ty zadzwoniłeś do mnie. 
Jak ja czekałem na ten telefon, człowieku, przez tyle lat. Zostawiłeś mnie na 
ulicy, jak śmierdzące gówno, a kiedy w końcu zadzwoniłeś, myślałem, że znów 
wszystko będzie w porządku, że znowu będziemy kumplami. Powiedziałeś, żebym 
sprawdził twój ślad, żebym poniuchał, i miałeś rację: jakiś bubek w garniturze 
wypytywał się o ciebie...
— Kto taki?
— Dean zajął się wszystkim, 'rozprawił się z gościem, nie trzeba już zawracać 
sobie dupy węszącym prawnikiem...
— Chyba nie...?
— Zrobiłem to, co zawsze robił Dean.
— Powinieneś był go wylegitymować! I zawiadomić mnie!
— On należał do mnie, palancie! Wychodzi na to, że ktoś zajrzał do 
telefonicznego notesu twojego kolesia, pisarza, i zaczai obserwować Deana.
„Mogło tak być" — pomyślał Jud. Byłby to logiczny krok człowieka, który go 
poszukiwał, jeśli podjął trop zostawiony przez Juda przy automacie 
telefonicznym tamtej pierwszej nocy. A zatem Nick...
312
— I co teraz — zapytał Dean — kiedy stałeś się tym, kim jesteś?
— Dobrze wiesz, kim jestem — odparł Jud.
— Może wiem, a może nie.
— Czego chcesz?
— Jesteś mi coś winien — rzekł Dean. — Przez twoje sprawki musiałem uciekać z 
Los Angeles. Za to jesteś mi winien. A także za to, co zrobiłem dla ciebie, i 
za wszystkie te lata oczekiwania.
— Dam ci całą gotówkę, jaką mam.
— Naprawdę mi dasz? — Dean zaniósł się bezdźwięcznym chichotem. Obrócił się 
dookoła, poły płaszcza zawirowały wokół jego nóg. Kiedy ponownie spojrzał na 
Juda, na jego twarzy widniał przyklejony sztuczny uśmieszek.
— Dam ci pieniądze. — Jud obrócił się na pięcie, plecami do Deana, i ruszył w 
kierunku wejścia do przyczepy: po niebieską torbę.
Dean popchnął go, uderzył oburącz z całej siły w plecy. Jud stwierdził w 
ostatniej chwili, że nie zdoła już nic zrobić. Huknął ramieniem w zamknięte 
drzwi.
—. Nie jesteś już prawdziwym mężczyzną! — wrzasnął Dean.
Podnosząc się spod drzwi, Jud błyskawicznie odwrócił się i uniósł ręce, 
osłaniając twarz, gotów do zadania ciosu, do ataku, ale Dean...
Poza jego zasięgiem, w półobrocie; oczy płonące szaleństwem. Jud zrobił krok 
do przodu, Dean odskoczył, wsunął rękę za pazuchę...
Wyciągnął masywny obrzynek, czarny wylot lufy obrócił się w kierunku Juda.
— Stój! — rozległ się okrzyk od strony budynku. — Rzuć broń!
Jud dał nura w piach, przetoczył się, niebo i ziemia zawirowały mu przed 
oczyma. Widok człowieka stojącego przy narożniku kafejki w pozycji 
strzeleckiej... do góry nogami... wielki pistolet, sportowa marynarka... 
obrót... wysoki, krótko ostrzyżony facet.
Huk karabinu, pocisk trafia w ścianę przy narożniku budynku, Jud dźwiga się na 
nogi przy drzwiach przyczepy. Dean przeładowuje broń.
Wes wyskakuje zza rogu budynku, który osłonił go przed kulą karabinową, 
mierzy, dwa szybkie strzały, blisko, ale... wycofać się... '    Błysk ognia z 
lufy obrzynka, spada kawał tynku ze ściany.
Do środka! Jud nurkuje do wnętrza przyczepy o cienkich, aluminiowych ścianach.
„Błękitna torba, szybko!" Szczupakiem w głąb przyczepy, głowa nisko. Huk 
karabinu — trafił w okno, sypie się szkło, fruwa zasłonka.
Na zewnątrz dwukrotnie wypala pistolet. Kule walą w prawy narożnik przyczepy 
Juda.
313
„Tam jest Dean — przemknęło mu przez myśl. — Tam musiał się schować".
Jedno wyjście; z przyczepy jest tylko jedno wyjście.
Dean za rogiem, po prawej. Za rogiem, jak zawsze. Z obrzynkiem. A za 
narożnikiem kafejki, po lewej stronie, czai się nieznajomy z pistoletem.
„Mógł zastrzelić nas obu! — stwierdził Jud. — Ale nie zrobił tego. Chciał 
dostać Deana".
Huk karabinu, strzał z pistoletu. Kolejny pocisk zarył się w prawym końcu 
przyczepy Juda. Usłyszał brzęk. Wiszące na ścianie lustro przecinały 
zygzakowate linie pęknięć. W półmroku spojrzał na swoje odbicie — 
zniekształcone, powiększone, rozbite na dwie części.
— Nie dam się zabić w tej konserwie — mruknął do siebie.
W krótkolufym pistolecie kalibru 9,65 mm miał sześć nabojów.
„Wystarczy — stwierdził w duchu. — Musi wystarczyć".
Następne pociski zadzwoniły o ścianę przyczepy. Lustro posypało się na 
podłogę. Padł strzał z obrzynka.
Uszy Juda wypełniał huk broni palnej, serce łomotało jak oszalałe. Myśleć! 
Zebrać myśli! Strzelanina. Aleja w Madrycie. Bistro w Teheranie. Laos. Bong 
Sot. Granaty i rakiety... „Nie pozwolić im zyskać przewagi, nie pozwolić... 
Nie! Spokojnie, zostać w ukryciu".
— Tym razem — szepnął, oddychając głęboko, wentylując płuca. — Zrób to tym 
razem!
„Pomyśl! Możesz stanąć plecami do nieznajomego. Nie zastrzelił cię przy 
pierwszej okazji, nie powinien zrobić tego i teraz. To Dean jest mordercą, 
znasz go. Na zewnątrz, biegiem — myślał. — Wymierzysz w stronę narożnika, 
gdzie ukrył się Dean, wyskoczysz, zbliżysz się. Położysz go ogniem zaporowym. 
Licz swoje pociski. Trzymaj się nisko, szerokim łukiem za róg, a potem... 
Teraz!"
Następna kula trafiła w ścianę przyczepy. Rozległ się śmiech Deana.
„Do dzieła, żołnierzu!"
Poderwał się z podłogi. Ścisnął kolbę pistoletu oburącz, jak uczyli go w 
Oddziałach Specjalnych; uczyli tam ponadto, żeby stać wyprostowanym podczas 
strzelaniny i jak mężczyzna stawić czoło kulom...
„Nie jesteś już prawdziwym mężczyzną" — powiedział mu Dean.
Huknął karabin.
„Nieprawda, jestem!" — pomyślał Jud, ruszając do drzwi.
„Nieprawda! Jestem!" — Kopniakiem otworzył drzwi przyczepy...
Na zewnątrz — słońce, oślepiające słońce. Smród prochu. Krzyki ludzi. 
Stłumione wrzaski kobiet. Strzał! Błysk ognia z lufy na tyłach
314

kafejki, wizg pocisku przy jego głowie, błysk ognia i broń, i jaskrawa biel, i 
zagrożenie: „nie myśl, nie kombinuj, nie umieraj, celuj i pal".
Jego pistolet wystrzelił dwukrotnie w stronę zagrożenia, którego Jud nawet nie 
rozpoznał.
Nora padła do tyłu, na ścianę kafejki; ciężki pistolet, z którego mierzyła do 
Deana, wysunął się z jej dłoni; dwie czerwone plamy wykwitły na białej bluzie.
Nie żyła.
Jud zrozumiał, że Nora nie żyje, gdy tylko rozpoznał jej sylwetkę na linii 
celownika — dwie kule. Zrozumiał to, zanim jej ciało osunęło się na ziemię — 
wytrzeszczał oślepione słońcem oczy.
Gdzieś z jego prawej strony rozległ się szczęk załadowywanego karabinu — 
wszystko jedno, mniejsza z tym. Kula świsnęła mu nad głową, bez znaczenia, 
kiedy rzucił się biegiem ku leżącej bez ruchu Norze.
— Jud, padnij! — wrzasnął Wes. Strzelił błyskawicznie w kierunku mężczyzny, 
który wychylił się zza rogu przyczepy.
Z ramienia Deana trysnęła krew. Zniknął z pola widzenia. Wes załadował nowy 
magazynek.
„Gdzie on się podział?!" — pomyślał.
Jud zwolnił kroku. Wes znał ten wyraz twarzy, widział go kiedyś na obliczu 
ogarniętego szałem sierżanta, człowieka doprowadzonego do obłędu, od dawna 
martwego, zabitego nie tutaj, nie w tej bitwie — stał w kurzu, zalany krwią, 
nie strzelał, nie uciekał, nie szukał schronienia... zginął.
Wes domyślił się także, że kobieta nie żyje. Wiedział, jak to się stało i 
dlaczego, i jakie wrażenie wywarło to na Judzie. Wszystko to przemknęło mu 
przez myśli w ułamku sekundy, w tej niezwykłej chwili ciszy zapadłej pośród 
chaosu bitwy.
— Ukryj się! — krzyknął do Juda, nie spuszczając wzroku z przyczepy. „Gdzie 
Dean mógł się podziać?" Krzyczał do Juda tylko po to, żeby wyłączyć go z gry, 
żeby zmusić go do padnięcia na ziemię, do schowania się. Na razie. A może Jud 
zdecydowałby się skierować swój pistolet przeciwko Deanowi? — Piechota morska! 
— wrzasnął Wes. — Odsiecz!
Jud stanął nad ciałem martwej kobiety.
„Zmień pozycję" — pomyślał Wes.
On nie mógł oczekiwać jakiejkolwiek odsieczy. Agenci, którzy śledzili Deana i 
skierowali Wesa do tej kafejki, siedzieli w samochodach na poboczu autostrady, 
w jedną i w drugą stronę co najmniej kilometr od budynku. Mogliby podjąć 
obserwację któregoś z obiektów, gdyby
315
ten ich minął, ale na pewno nie pomogliby Wesowi nawiązać kontaktu. A tym 
bardziej nie przyszliby mu na ratunek.
„Trzymaj przeciwnika w szachu, zmuś go do popełnienia błędu" — przepowiedział 
sobie Wes.
Mierząc w kierunku przyczepy, wyszedł na otwartą przestrzeń i ruszył powoli w 
stronę dżipa stojącego między ceglanym domkiem a przyczepą.
Jej bluza była przesiąknięta krwią. Jud wyciągnął ku niej rękę, zawahał się. 
Była martwa. Zastrzelił ją. Pistolet wysunął mu się z dłoni.
Ogarnęła go ogromna, przypominająca huragan fala rozpaczy.
Zniknąć. Marzył o tym, żeby nigdy się tu nie zjawić. Nie tutaj.. Zniknąć. 
Wszystko inne przestało się liczyć.
Przy jej twarzy już kręciły się muchy.
Rzucił się tylnym wejściem do kafejki, przeleciał przez kuchnię, gdzie Carmen 
siedziała wciśnięta między lodówkę a kuchenkę: Santa Maria, Mądre de Dios, 
ruega... Drzwi, wejście frontowe.
Czarny samochód.
Obok chevrolet z wypożyczalni na lotnisku w Las Yegas. Czerwony. Neseser Wesa 
na przednim siedzeniu, walizka ciśnięta byle jak na tylnym. Kluczyki w 
stacyjce, wszystko gotowe do szybkiego startu, do pogoni.
Liczyło się jedynie to, by zniknąć. Kiedy Jud odzyskał świadomość, siedział za 
kierownicą chevroleta i wyjeżdżał z parkingu na autostradę.
Na tyłach kafejki Wes usłyszał silnik samochodu.
Krzyk.
Dean z wrzaskiem, w rozpiętym, zakrwawionym na ramieniu płaszczu, wypadł zza 
przyczepy; bluznął ogień z lufy obrzynka; Dean pędził...
Wprost na Wesa.
Ten wpakował w niego pięć kuł.
Zostawił nieruchome ciało na piasku. Kobieta leżąca pod ścianą — także martwa. 
Z zaplecza kafejki dochodził głośny szloch i wymawiane w histerii słowa 
hiszpańskiej modlitwy.
Wes biegiem okrążył narożnik budynku.
Na parkingu stał jedynie czarny samochód.


PRZYSPIESZONE ZEJŚCIE


Po raz trzeci w życiu Jud musiał uciekać.
Drugi raz uciekał kilka tygodni temu, po zabiciu nieznajomego na zapleczu baru 
„Oaza". Po tej ucieczce poznał Norę, a teraz musiał znowu uciekać, zostawiwszy 
jej martwe ciało na pustyni.
Po raz pierwszy uciekał z Miami, w roku 1978.
Miami — czyste miasto. Jasne, słoneczne i gorące. Ale tamta ucieczka była 
zorganizowana, wówczas bowiem, w Miami, w roku 1978, Jud wykonywał zadanie.
— Właśnie po to tu jesteśmy — oznajmił Art Monterastelli, kiedy usiedli przy 
stole nakrytym białym obrusem i zastawionym talerzykami z jajecznicą na 
bekonie oraz salaterkami pełnymi owoców. Sięgnął po srebrny dzbanek, by 
napełnić porcelanowe filiżanki słodką kubańską kawą. — Wykonujemy zadanie — 
dodał.
Niezależnie od tego, gdzie się spotykali, czy w dżungli południowo--wschodniej 
Azji, czy na irańskiej pustyni, czy też pośród plaż i odbijających blask 
słońca drapaczy chmur w Miami, jasnowłosy Monterastelli zawsze miał tę samą 
karnację, nigdy nie był opalony. I zawsze nosił ciemne okulary.
— Czyż nie jesteśmy przyjaciółmi? — zapytał Jud.
W Miami Art nosił długie, falujące włosy na wzór zakochanego nastolatka z lat 
pięćdziesiątych. Tego dnia miał na sobie płócienne spodnie i wypuszczoną na 
wierzch różową koszulę. Zrobił się nieco grubszy, a na jego twarzy przybyło 
zmarszczek.
Siedzieli na werandzie, na tyłach domu Arta. Gwoli ścisłości było to w Miami 
Beach, nie opodal North Bay Road. Zachowywali się dość swobodnie, choć może 
nieco ostentacyjnie.
W cieniu drzwi balkonowych siedział Raul — śniady, o zastygłej
317
twarzy, ubrany w letni garnitur. Raul, oficer paramilitarnego 
antykomunistycznego ugrupowania Sigma 77, przygotowanego do la lucha, czyli 
walki, był dla Arta numero uno. Krążące po Miami plotki głosiły, że Sigma 77 
miała coś wspólnego z bombą, która w październiku eksplodowała w nowojorskiej 
redakcji „Gazety Kubańskiej", mającej odwagę wspierać el dialogo wstępne 
rozmowy między uchodźcami kubańskimi przebywającymi w USA a rządem Castra. 
Pewien policjant z Waszyngtonu przyleciał do Miami specjalnie po to, by 
przesłuchać Raula w sprawie zamachu bombowego, w którym zaledwie o kilometr od 
Białego Domu, w roku 1976, zginął były ambasador chilijskiego marksistowskiego 
rządu Allendego.
W Miami, gdzie trzecią część milionowej populacji stanowili Kubańczycy, 
których styl życia stanowił odwieczny romans el exilio oraz la lucha, 
uczynienie Raula numero uno było dowodem politycznego geniuszu Arta. Biegłość, 
z jaką Raul władał hiszpańskim, zdawała się nie do przecenienia przy 
wykonywaniu tego zadania. Od dawna nie miał on żadnych skrupułów, być może 
wyzbył się ich, gdy CIA zostawiła go wraz z resztą niedobitków Brygady 2506 na 
plaży w Zatoce Świń, a może utracił je w więzieniach Castra. Ale uchodźcy, 
którzy znali Raula jeszcze z czasów młodości, szeptali, że już wtedy był małym 
potworkiem.
W tamtych czasach w Miami najczęściej można go było spotkać w lustrzanej sali 
kawiarni „Mała Hawana", szepczącego na uboczu z innymi exilios, kiedy indziej 
znów latał bez przerwy, to do Waszyngtonu, to znów do Gwatemali. Brał udział w 
wielu tajnych akcjach CIA wymierzonych przeciwko Kubie, oznaczonych takimi 
kryptonimami, jak „JM/Fala" albo „AM/Chłosta", czy też „Mangusta", pomagał 
również organizować zamachy, które CIA zlecała mafii. Znał wszystkich 
Kubańczyków aresztowanych w aferze Watergate za włamania — byli to bliscy mu 
exilios poświęceni la lucha, bez wyjątku przyjaciele tych facetów z 
Waszyngtonu, którzy zjawiali się na ulicach kubańskiego Miami, gdy szukali 
ludzi nie lękających się wziąć udziału w krucjacie. Raul miał znajomych niemal 
wszędzie, a co ważniejsze: sam był znany, chociaż nigdy nie można było 
powiedzieć, w którą stronę w danym momencie żegluje — zawsze dawał się unosić 
prądom przecinającym nieustannie zmieniające się Miami.
Siedząc teraz w cieniu, Raul zmienił pozycję, przesunęła mu się poła marynarki 
i Jud ujrzał wetknięty za pasek pistolet.
Za plecami Juda, oparty o delikatną balustradę z czarnych żelaznych prętów, 
stał były motocyklista z cyrku Carmela, którego Art wyciągnął z jakiejś afery 
w Meksyku. Tu, w Miami, udawał
318
I
eleganta — nosił sportowe marynarki zakrywające tatuaże na jego rękach, a 
także karabin maszynowy Uzi.
Po lewej stronie, w odległym kącie werandy, siedział w wiklinowym fotelu 
żylasty były policjant z Wietnamu Południowego. Art postanowił skorzystać z 
jego usług i odnalazł go w obozie dla uchodźców po tym, jak dowiedział się, w 
jaki sposób Azjata wywalczył dla siebie miejsce na statku z uciekinierami.
Pod werandą ciągnął się szeroki trawnik, opadający ku brzegowi kanału. Zielone 
fale rozbijały się o deski prywatnej przystani. Pół kilometra dalej, w górę 
kanału, z wody sterczały niczym czarne kościste paluchy słupy po spalonej 
sąsiedniej przystani. Raul mieszkał obok Arta i był jedynym Kubańczykiem w 
sąsiedztwie. Znany florydzki adwokat, który miał dom po drugiej stronie tej 
posiadłości, potajemnie brał od niego pieniądze. Dom Arta ogradzały jedynie 
ozdobne łańcuchy. Ale prawdziwe środki bezpieczeństwa były niewidoczne: kamery 
na podczerwień, detektory ruchu i miny polowe, których elektryczne zapalniki 
Art wyłączał, gdy haitański ogrodnik przystępował do ścinania trawy.
Jud bardziej wyczuwał, niż dostrzegał czyjąś obecność w cieniu rzucanym przez 
werandę na trawnik.
,,To pewnie Kerns" — pomyślał. Kerns był jedynym oprócz Juda człowiekiem w 
organizacji, który potrafił dobrze strzelać na duże dystanse.
Wewnątrz domu znajdował się służący oraz dwóch ludzi ochrony, których Jud 
wyszukał dla Arta. A także siedemnastoletnia kochanka M onterastellego.
W Miami słońce prażyło mocno, lecz upał był niemal równie słodki i rozkoszny 
jak kawa, którą popijali.
— Przyjaciółmi? — zapytał Art. — Możliwe. Ale wykonujemy zadanie. A beztroskie 
dni skończyły się dla ciebie, kiedy odszedłeś z dawnego zespołu.
— Nie odszedłem — odparł Jud. — Wyrzucili mnie. Stałem się nieodpowiedzialny, 
a oni zmuszeni byli do redukcji etatów. Wybierz sobie tę wersję, która ci 
bardziej pasuje.
Art upił nieco kawy.
— Powinieneś był sam wybrać moment odejścia i nie pozwolić wodzić się za 
nos... — Niespodziewanie, jak gdyby uczestniczyli w zwykłym śniadanku 
towarzyskim, zapytał: — Czy dużo ci płacili za to, że w Waszyngtonie grałeś 
rolę ślusarza i włamywałeś się do sejfów w ambasadach oraz innych 
instytucjach?
— Wcale dla nich nie pracowałem.
319
— Z kim w takim razie byłeś związany w Waszyngtonie?
— Masz jakiś problem? — zapytał Jud. „Najlepszą obroną jest atak" — pomyślał. 
— Chcesz się umawiać z kobietami, z którymi sypiałem, czy co?
— Tylko jeśli to „czy co?" ma jakieś znaczenie. — Art zachował poważny wyraz 
twarzy. — Nikt cię nie przysłał, żebyś mnie śledził? Jud zmarszczył brwi.
— Zwariowałeś?
— Taki wyciągnąłeś wniosek?
Obaj zaśmiali się. Stojący za Judem były motocyklista także zachichotał. 
Wietnamczyk oraz Raul zachowali powagę.
— Przecież to ty mnie tu ściągnąłeś — rzekł Jud. — Wtedy nie miałeś 
wątpliwości, ufałeś mi, ponieważ byłem ci potrzebny, mogłem zapewnić ci 
ochronę podczas wykonywania przez ciebie zadania.
— Za to teraz, kiedy mamy zamiar zwiększyć liczbę transportów do dziesięciu 
samolotów wyładowanych zielskiem w ciągu miesiąca, ty musisz nas opuścić.
— Nie ja spowodowałem tę kraksę.
— Wierzę — odparł Art. — Wcześniej czy później to cholerne pudło musiało spaść 
na ziemię. To jedynie przypadek, że znajdowałeś się na pokładzie. A może 
zrządzenie losu?
— Ja nie odebrałem tego jako zrządzenia losu — parsknął Jud.
— Ale policja tak. Znaleziono twoje prawo jazdy w porzuconym C-130, a ładunek 
słomy i ziarna makowego nie zostawiał żadnych wątpliwości. Aresztowanie ciebie 
w twoim apartamencie nie stanowiło już żadnego problemu.
— Ty również nie strzelasz do gliniarzy — odparł Jud. — Ty ich kupujesz.
— Nigdy przedtem nie miałeś obiekcji co do użycia broni. — Art pokręcił głową. 
— To do ciebie zupełnie niepodobne: porzucić w polu tak ewidentny dowód naszej 
działalności. — Zadzwonił srebrnym dzwoneczkiem. Służący pozbierał talerzyki. 
Art odchylił się na oparcie i przez ciemne okulary popatrzył w niebo. — Upał — 
rzekł.
— Jak to w Miami — odparł Jud.
— Rozmawiałem z Włochami. Twierdzą, że nikomu dotychczas nie udało się 
przekupić tego sędziego. Jud poczuł mrowienie w karku.
— Widocznie nikt do tej pory nie zaproponował odpowiedniej ceny.
— Jak wpadłeś na ten milion dwieście pięćdziesiąt tysięcy?
— Adwokat załatwił sprawę.
320
— Ach, adwokat. Co my byśmy bez nich zrobili? Przez chwilę siedzieli w 
milczeniu, mierząc się nawzajem wzrokiem. Art odezwał się pierwszy.
— Tyle forsy przechodziło przez twoje ręce i nigdy nic się do nich nie 
przykleiło. A teraz straciłeś fortunę: mieszkanie w hotelu, porsche, swoją 
cipcię.
Jud zaśmiał się, Art także zachichotał.
— Jakoś sobie poradzę — odparł Jud.
— Najpierw wpadłeś, a teraz chcesz odejść.
— Nie chcę, ale nie mam wyboru.
— Jeśli masz rację, że gliny się wściekną z powodu twojego uwolnienia, to będą 
szukać rewanżu albo znajdą sobie inną ofiarę.
— Myślisz, że doniosłem im na ciebie?
— A nie zrobiłeś tego? — Art bez przerwy gapił się w niebo.
— Nie jestem taki głupi — odparł szczerze Jud. Siedzący w cieniu Raul 
uśmiechnął się.
Art także się uśmiechnął — tego ranka chyba po raz pierwszy szczerze.
— Ciekawe, co tamci by powiedzieli, gdybyśmy obaj chcieli wrócić do dawnego 
zespołu. — Popatrzył przez ciemne szkła na Juda.
— Kto to może wiedzieć, jak oni by zareagowali.
— Są odizolowani, ale nie pozbawieni zdrowego rozsądku — mruknął Art.
Raul splunął na posadzkę werandy.
— Kto był wodzirejem? — zapytał Jud.
— Czyżbyś nie wiedział?
Zaśmiali się ponownie, jakby żaden z nich nie chciał ustąpić drugiemu.
— Lubisz, gdy kierują tobą tacy ludzie jak tamci — rzekł Jud.
— Kto powiedział, że mają mną kierować?
— Nie umiałbyś zrezygnować ze swoich osobistych rozgrywek. Za bardzo się w nie 
zaangażowałeś, a jesteś za sprytny na to, żeby grać na dwa fronty.
— Widzę, że poznałeś się na mnie.
— Owszem.
— A oni?
— Jakie to ma znaczenie? — zapytał Jud. „Zmień temat" — stwierdził w myślach. 
— Powinienem załatwić jeszcze kilka spraw. Pojutrze będę musiał stąd wyjechać.
— Dokąd się wybierasz?
— Do Bostonu. — Jud wzruszył ramionami. — Mam tam znajomości. Nic wielkiego.
21 — Rzeka ciemności	32]
— Powinieneś być bardziej przebiegły. Jak jaszczurka — rzekł Art.
— Jak gekon, co?
— Zgadza się — odparł Art, wspominając ich dawne spotkania.
Jud wstał, zwracając baczną uwagę, by trzymać ręce na widoku. Nie miał przy 
sobie broni, nie nosił też marynarki, był w samej koszuli. Art oraz 
Wietnamczyk również się podnieśli. Raul pozostał na miejscu.
— Przyjdź jutro na lunch. — Art potrząsnął dłonią Juda, jakby byli sobie obcy. 
— Chciałbym dać ci trochę forsy na drogę.
— Nie ma potrzeby.
— Jeśli nie będziesz dbał o swoich ludzi, oni nie będą dbali o ciebie.
— Rozkaz, kapitanie.
— Poza tym, czy pamiętasz przyjaciela Heathera? Tego rudzielca z grubą dupą? — 
Art Monterastelli wyszczerzył zęby w uśmiechu. — Załatwiłem, żeby pomógł ci 
wydostać się stąd w okamgnieniu.
Wszyscy obecni na werandzie wybuchnęli głośnym śmiechem. Jud pożegnał się i 
ruszył szybkim krokiem przez dom wypełniony kryształami Baccarata oraz 
dziełami sztuki abstrakcyjnej. Trzy dobermany siedziały zamknięte w gabinecie. 
Dwaj strażnicy, których wynajął dla Arta, życzyli mu wszystkiego najlepszego. 
Minął siedemnastoletnią blondyneczkę, zbyt oziębłą nawet na to, by zostać 
cheerleaderką, idącą w stronę drzwi balkonowych wychodzących na basen. Miała 
na sobie bikini.
— Do jutra — rzuciła mu w przelocie.
„Kłamiesz świadomie, czy po prostu o niczym nie wiesz?" — zapytał w duchu Jud.
Nie obawiał się uruchomić swego srebrzystego porsche. Zaparkował na tyle 
blisko domu Arta, by tamci nie mogli podłożyć bomby. Nawet w Miami w roku 1978 
byłoby to zbyt śmiałe.
Pojechał na południe w kierunku Collins, lecz skręcił na Ocean Drive, gdzie na 
werandach domków letniskowych siedzieli wychudzeni, siwowłosi mężczyźni, 
gapiąc się na fale i nie zwracając uwagi na plotkowanie kobiet.
Nie dostrzegł we wstecznym lusterku, aby ktoś za nim jechał.
„Spokojnie — myślał. — Ten upał działa ci na nerwy. Art o niczym nie wie. 
Wcale nie było Kernsa w cieniu, a pozostali rewolwerowcy siedzieli tam ot tak 
sobie. Zresztą za sześć godzin już cię tu nie będzie, wytłumaczysz się Artowi 
przez telefon: Muszę wcześniej wyjechać, sayonara".
Włączył radio i zaczął kręcić gałką. Najpierw złapał nowoczesną muzykę 
rockową, potem latynoskie disco, wreszcie dżez. Zostawił na
322
dżezie, dźwięk saksofonu działał uspokajająco. Zamknął okna i włączył nawiew 
chłodnego powietrza.
„Przegrywa się tylko raz" — powiedział Art w Teheranie.
Jazda samochodem od domu Monterastellego do hotelu zajmowała czterdzieści dwie 
minuty — najpierw mijał ekskluzywne posiadłości Miami Beach, potem dzielnicę 
nieco podupadłych już domków, w końcu śródmiejskie wieżowce ze szkła i stali, 
gdzie mieściły się agencje CIA, biura linii lotniczych oraz sklepy, w których 
większość mieszkańców miasta nie mogła sobie pozwolić na zakupy. Mijał 
zdobione wejścia do filii banków, mających siedziby w Hongkongu, na 
Manhattanie czy w Szwajcarii. W ciągu tych jedenastu miesięcy, odkąd mieszkał 
w Miami, pokonywał tę drogę setki razy. Podobnie jak Art.
Na Piątej Ulicy, z linki rozciągniętej od latarni do drzewa palmowego, 
zwieszał się nad jezdnią wyblakły, wycięty z kartonu Święty Mikołaj.
„Dziesięć minut — pomyślał Jud. — Dziś jechałem dziesięć minut".
Uwielbiał swego srebrzystego porsche. W radiu zapowiedziano kolejny utwór 
zespołu, noszącego nazwę „Hiroszima".
Jeżeli...
Zatrzymał się przy krawężniku kilkadziesiąt metrów przed wjazdem na szosę 
przelotową.
„Jeśli nawet — pomyślał — Art nie powinien robić tego osobiście. To zbyt 
ryzykowne". Najskuteczniejszy byłby strzał z daleka, w stylu Oswalda, lecz to 
potrafił jedynie Kerns, a gdyby chybił... Raul, motocyklista czy Wietnamczyk 
posługiwali się tylko pistoletami lub automatami Uzi, lecz dla nich Jud był za 
dobry, mógł ich uprzedzić. Ale organizacja miała jeszcze innych rewolwerowców. 
Art mógł wynająć kolumbijskich snajperów czy też kubańskich przyjaciół Raula, 
wolał jednak załatwiać takie sprawy po cichu, nocą. Chyba nie zlecił tej 
roboty Włochom, nie dał im namiaru na znajomego peasanol Kiedy wyszły na jaw 
plany CIA dotyczące Castra, wszystkie podstępne metody w rodzaju trucizny 
można było schować między bajki dla dzieci.
„Rozmawiałem z Włochami..." — powiedział mu Art.
Po co? Nie prosiłby ich o nic, gdyby czegoś nie podejrzewał. Nie wierzył w 
przekupienie sędziego. Wynikało stąd jednoznacznie, że jednak żywił jakieś 
podejrzenia.
Upłynęło dwanaście minut od wyjazdu z domu Arta. Obecność Raula była całkiem 
uzasadniona. Ale motocyklista, Wietnamczyk, dwóch zabijaków z obstawy oraz 
Kerns ukryty w ogrodzie... trochę za dużo jak na wizytę przyjaciela.
323
„Czy nikt nie przysłał cię, żebyś ranie śledził?" Art chciał się tylko 
upewnić. Z pewnością nie wierzył w to, by Jud mógł na niego donieść. Ale Jud 
był spalony, musiał wyjechać. Przegrał, a przegrywa się tylko raz. Dotyczyło 
to zwłaszcza jego, a zatem...
— Niedobrze — mruknął do siebie, wspominając tę rozmowę.
Trzynaście minut. W lusterku wstecznym nadal nie było nikogo widać. Zaśmiecony 
chodnik tonął w lejącym się z nieba żarze.
Jud pamiętał z akt Monterastellego, opisujących jego służbę w Oddziałach 
Specjalnych, że przeszedł on szkolenie z podkładania ładunków wybuchowych.
„Pomoże ci wydostać się stąd w okamgnieniu..."
Czternaście minut. Jud wysiadł z samochodu i ruszył szybkim krokiem ku wejściu 
do pobliskiego baru.
„Cholera!" — zaklął w duchu. Musiał się napić — nie dlatego, że trzęsły mu się 
ręce czy miał pragnienie, lecz głównie dla zabicia czasu. To koniec. Rola 
wtyczki dobiegła końca, jak ostatni dźwięk solo na saksofonie. Odegrał całą tę 
komedię. Teraz sprawy można było zostawić własnemu biegowi i, powiedzmy, już 
za godzinę wyjechać stąd, śmiejąc się w głos...
Eksplozja wywaliła drzwi srebrzystego porsche; w powietrze poleciały okruchy 
szkła, fragmenty blach; zbiornik paliwa wybuchnął wielką kulą pomarańczowych 
płomieni, wysyłając w niebo nad Miami kolejny obłok czarnego dymu.
W ciągu trzech godzin Jud pozbierał całą dostępną gotówkę, kupił używany 
samochód i pojechał autostradą numer jeden na południe, w kierunku Keys. 
Strategiczny odwrót. Znalazł schronienie w podrzędnym moteliku w połowie drogi 
między Miami a Key West. Sąsiednie domki zajmowali krzepcy rybacy, którzy nie 
zwracali na niego uwagi. Napisał w swym raporcie, że Monterastelli jest tylko 
handlarzem narkotyków, że nie utrzymuje żadnych kontaktów z wrogami, że nie 
stwierdzono, by ujawniał informacje z zakresu bezpieczeństwa narodowego i 
wtajemniczał kogoś w sprawy zespołu. Poza tym, że wykorzystywał swoje 
znajomości i doświadczenie do przemytu marihuany, stosował przekupstwo, 
opłacał urzędników i nie cofał się przed morderstwem — był czysty.
Do raportu Jud dołączył wycinek z „Miami Herald" opisujący eksplozję porsche 
przy wjeździe na autostradę.
Podawano tam, że kierowca spłonął. Sędzia, który miał prowadzić jego sprawę, 
był prawdopodobnie bezpieczny; Art nie ryzykowałby zamachu na niego. Jud 
poprosił jednak, by go obserwowano i ostrzeżono: Monterastelli mógł chcieć 
zdobyć absolutną pewność.
324
Jud skorzystał z firmowej papeterii motelu. „Niech wiedzą, gdzie jestem — 
stwierdził. — Niech ktoś się tu zjawi, stanie ze mną twarzą w twarz i powie, 
co mam dalej robić".
W raporcie wyraźnie prosił o dalsze rozkazy. Wysłał list na adres skrytki 
pocztowej w Marylandzie, kupił sobie dwie butle szkockiej i zaszył się w 
pokoiku.
W tydzień później siwy właściciel motelu doręczył mu list wysłany z Nowego 
Jorku.
Wewnątrz znalazł inny wycinek z „Miami Herald", opisujący dochodzenie i 
stwierdzający wyraźnie, że podczas wybuchu nikogo nie było w samochodzie, oraz 
niewielką karteczkę z napisanym na maszynie jednym zdaniem: „Zagraża ci PZ".
Jud usiadł na wysłużonym wyrku. A więc Art wiedział, że żyje. Jeśli chciał 
zyskać absolutną pewność, kryła się ona jedynie za słowami „przyspieszone 
zejście". Jud zastanawiał się nad możliwym rozwiązaniem. Myślał o gekonach, o 
tym kiedy najlepiej byłoby wyjść z ukrycia i jaką drogę obrać. Tuż przed 
zmrokiem zgniótł list w kulkę, włożył go do szklanej popielnicy i podpalił.
Przez dwa dni krążył po Keys, kupując różnorodny sprzęt i wy-próbowując go 
wśród mangowych bagnisk przy autostradzie numer jeden. Art znał sztuczki Juda, 
wiedział także, że nie lubi działać na odległość. Jud sprawdził prognozę 
pogody, przeczytał odpowiednie horoskopy i pojechał do Miami.
Najpierw zaczekał na zmrok, potem na północ. Noc była bezksiężycowa, nie 
zapowiadano burzy.
Założył czarny skafander płetwonurka, nadmuchał ciemnogranatowy materac 
kąpielowy i popłynął w dół kanału. Mijał odbicia świateł palących się w oknach 
bogatych rezydencji i niebieskich lampek, oznaczających wejścia do prywatnych 
przystani. Nad wodą niósł się gromki śmiech, odgłosy kłótni małżeńskiej, 
dźwięki telewizorów i samochodów. Serce biło mu mocniej za każdym razem, kiedy 
przepływał pod mostem, ale nikt go nie zauważył. W pewnej chwili, nie dalej 
jak o trzy metry, minęła go motorówka płynąca z wyłączonymi światłami w głąb 
lądu, ale człowiek, który ją prowadził, był widocznie tak zajęty wypatrywaniem 
ledwo widocznej linii brzegowej, że również nie zwrócił uwagi na Juda.
O pierwszej trzydzieści dotarł do sterczących z wody osmalonych słupów. 
Resztki spalonej przystani osłaniały go od strony domu adwokata. Gumową linką 
przywiązał materac oraz nieprzemakalną torbę do jednego z pali, do drugiego 
przymocował na sztywno karabin i zaczaił się pod osłoną skarpy. W oknach domu 
Arta było ciemno.
325
Śmierdziało spalonym drewnem, kreozotem i zagniwającą wodą. Omywały go fale, 
na których pływało pełno śmieci. Unosił się w wodzie przez resztę nocy, 
wystawiając twarz na powierzchnię, by oddychać wilgotnym, słonawym powietrzem 
i obserwować mroczną skarpę.
Nadszedł świt, zrobiło się ciepło. Jud kleił się cały, jego skóra rozmiękła od 
długiego przebywania w wodzie. Nadal jednak trzymał ponad falami tylko głowę; 
osłonięta czarnym kapturem skafandra, z odległości czterystu metrów, jakie 
dzieliły go od przystani Arta, musiała wyglądać jak piłka unosząca się obok 
pali sterczących z wody. Obserwator patrzący z werandy nie mógłby chyba 
rozróżnić zarysów twarzy ani też zidentyfikować owego ciemnego obiektu na tle 
szarozielonej wody.
Trawnik pod domem Arta wznosił się stopniowo ku górze. Weranda znajdowała się 
jakieś dwa metry nad poziomem wody. Powyżej były jeszcze dwa piętra. O siódmej 
Jud dostrzegł przez lornetkę poruszenie zasłon w oknie pierwszego piętra. 
Rozsunęły się nagle, za szybą ukazała się naga dziewczyna. Odwróciła się i 
zaczęła coś mówić do osoby przebywającej w głębi sypialni.
O ósmej dwadzieścia na werandę wyszedł Raul. Jud przywarł do pala. Po chwili 
Raul zniknął we wnętrzu domu.
O dziewiątej jedenaście zjawił się ponownie. Omiótł wzrokiem trawnik: miny 
były uzbrojone. Spojrzał następnie na kanał; nie dostrzegł żadnych łodzi. 
Odwrócił się i zawołał coś w głąb salonu. Jud objął mocno nogami pal pod wodą, 
przywarł ramieniem do kolby karabinu, drugą ręką odciągnął gumową linkę i 
obrócił powoli broń, aż w przecięciu nitek celownika optycznego ujrzał...
Art Monterastelli, eks-kapitan Zielonych Beretów, były agent wywiadu, wyszedł 
przez drzwi balkonowe i z porcelanową filiżanką w dłoni, napełnioną słodką 
kubańską kawą, stanął przy balustradzie u boku Raula.
Kula ze spłaszczonym czubkiem trafiła go w pierś — robiąc z przodu ledwie 
zauważalny otwór, z tyłu zaś wyrywając dziurę wielkości piłki baseballowej; 
martwe ciało poleciało z impetem, wywalając drzwi balkonowe, krew trysnęła na 
białe ściany, nim jeszcze odgłos wystrzału karabinowego doleciał do werandy.
Z dołu Jud ujrzał, że Raul z rozdziawioną gębą popatrzył na nieruchome ciało 
leżące na werandzie; zrobił taki ruch, jakby chciał rzucić się do wnętrza 
domu.
Ale zamarł w bezruchu: nie padł drugi strzał, chociaż minęło już wystarczająco 
dużo czasu. Palec Juda opierał się na spuście, w celowniku widać było środek 
piersi Raula.
326
Kubańczyk spojrzał w kierunku osmalonych pali. Przez lunetkę Jud obserwował, 
jak Raul odwraca się, kiwa smętnie głową nad zwłokami i z powrotem spogląda ku 
niemu. Po chwili Raul wzruszył ramionami i uśmiechnął się. Z kieszeni 
marynarki wyjął papierosa i zapalił. Stał spokojnie przy balustradzie i 
zaciągał się głęboko dymem; stanowił idealny cel.
Nie ruszył się nawet wtedy, kiedy dostrzegł ciemną sylwetkę wyłaniającą się 
spomiędzy osmalonych pali, wychodzącą na brzeg i oddalającą się w pośpiechu.
O zachodzie słońca Jud był już w Karolinie Północnej, o świcie w Wirginii. W 
południe następnego dnia wjechał z autostrady między-stanowej na obwodnicę 
prowadzącą wokół Waszyngtonu.
Gdzieś w tym mieście znajdował się Nick Kelley.
„Nie dopuśćmy nigdy do tego, byśmy musieli uciekać przed sobą" — pomyślał Jud.
Zatrzymał się na stacji benzynowej i kupił mapę. Wodził palcem wzdłuż granicy 
Marylandu, odczytując nazwy miast: Bethesda, Chevy Chase, Rockville... 
Saunders.
Saunders w Marylandzie to klasyczne amerykańskie miasteczko leżące przy 
skrzyżowaniu dróg — z dwiema stacjami benzynowymi, supermarketem, kilkunastoma 
domkami i ceglanym budynkiem poczty — które otaczają pola uprawne. 
Rozrastające się intensywnie Waszyngton oraz Baltimore do roku 1978 zdążyły 
już połknąć wiele leżących pomiędzy nimi miasteczek, które kiedyś także były 
otoczone polami. Lecz miało minąć jeszcze pięć lat do zniknięcia ostatnich 
gruntów ornych, rozdzielających Saunders i aglomerację Waszyngtonu.
Stacja benzynowa naprzeciwko poczty była nieczynna, padła ofiarą pierwszych 
arabskich ograniczeń w dostawach ropy naftowej. Jud przejechał przez całe 
miasteczko, po czym zatrzymał się przed sklepem gospodarstwa domowego i 
naruszył swój ostatni tysiąc dolarów, kupując drabinę, farby, pędzle i wałki 
oraz kombinezon roboczy.
Jeszcze w Karolinie Północnej kupił kartę urodzinową w wielkiej, czerwonej 
kopercie i wysłał ją na adres skrytki pocztowej w Saunders. Specjalnie 
przykleił znaczki o zbyt małym nominale, licząc na to, że w ten sposób 
przesyłka będzie szła dłużej.
Kasjerka z supermarketu była niezwykle zdumiona, że ktoś wynajął Juda do 
pomalowania nieczynnej stacji benzynowej, ale jej zdziwienie, podobnie jak 
pozostałych mieszkańców miasteczka, nie pociągnęło za sobą innych konsekwencji 
niż plotki na temat tego, że strasznie wolno pracuje ten malarz i że bardziej 
zwraca uwagę na budynek poczty niż na stację.
327
Trzeciego dnia od rozpoczęcia malowania o ósmej rano zajechał przed pocztę 
błyszczący niebieski sedan z waszyngtońską rejestracją. Wysiadł z niego 
dwudziestokilkuletni, krótko ostrzyżony młodzieniec w garniturze i krawacie, w 
ciemnych okularach i błyszczących pantoflach i wszedł do budynku. Jud wdrapał 
się na drabinę opartą o ścianę stacji benzynowej i popatrzył przez zakratowane 
okno. Laluś podszedł do ściany ze skrytkami pocztowymi, wyjął coś z jednej z 
nich i zbliżył się do okienka. Urzędnik wręczył mu wielką czerwoną kopertę.
Kiedy laluś wsiadał do auta i odjeżdżał z parkingu, na drabinie opartej o 
ścianę stacji nie było nikogo, wałek i pędzel leżały na ziemi. Jud czekał już 
w swoim samochodzie; ruszył za nim.
„Łącznik — pomyślał Jud. — Gorliwy poruczniczyna. Goniec o czystych rączkach, 
przekazujący rozkazy krasnoludkom".
Zamiast do Pentagonu czy do fortu Meade niebieski sedan kierował się w stronę 
Annapolis. Mijali pofałdowane pola, lokalne drogi, małe miasteczka, czekające 
tej chwili, kiedy będą mogły stać się przedmieściami wielkich metropolii. 
Zjechali w końcu z autostrady. Judowi serce waliło jak młotem.
Niebieski sedan potoczył się niepozorną, bitą drogą, wreszcie skręcił na 
podjazd. Jud minął bramę posiadłości, zatrzymał wóz, wrócił biegiem i zdążył 
jeszcze zobaczyć, jak laluś przed drzwiami domu wręcza czerwoną kopertę 
niewysokiemu mężczyźnie w cywilnym ubraniu, po czym wraca za kierownicę sedana 
i otwiera tylne drzwiczki.
Mężczyzna w schludnym garniturze wsunął na nos okulary, rozerwał kopertę i 
przeczytał wysłany przez Juda lakoniczny raport: „Poradziłem sobie z PZ bez 
problemów".
Laluś zabrał tamtego mężczyznę i odjechał. Jud prowadził dalej obserwację.
Niedługo później podjechała furgonetka pocztowa i listonosz wsunął 
korespondencję do srebrzystej skrzynki pocztowej znajdującej się przy wjeździe 
na teren posiadłości. Nikt nie wyszedł z domu, żeby odebrać pocztę. Nikt też 
nie zauważył, kiedy Jud ją wykradał.
Były tam pisma urzędowe, ulotki różnych fundacji z prośbami o datki, 
reklamówki i jeden list — wszystko zaadresowane do człowieka, którego nazwiska 
Jud nigdy przedtem nie słyszał.
„Mam cię" — pomyślał.
Bardzo ostrożnie otworzył list. Na czerpanym papierze firmowym pewnej fundacji 
wydrukowane zostało podziękowanie za zgodę generała na wygłoszenie mowy 
podczas przyjęcia organizowanego z okazji Dnia Patriotów. Obok wymienionego 
honorarium widniały słowa uznania za to, że bez konieczności zwracania się do 
Pentagonu generał
328
udostępni swoją biografię wraz ze zdjęciem, co zostanie umieszczone w 
zaproszeniach.
Tego samego dnia Jud zadzwonił do biura rzecznika prasowego Pentagonu i 
przedstawił się jako redaktor zaproszeń na uroczystość fundacji. Poprosił o 
kopię biografii generała i jego zdjęcie, zostawiając wiadomość: „Teraz możemy 
się umówić co do ostatecznego terminu". Po południu zapakował do innej koperty 
i odesłał list fundacji, a w końcu zapłacił posłańcowi za dostarczoną mu 
biografię człowieka, który decydował o jego życiu przez ostatnie dziesięć lat.
— Dość tego — powiedział, siedząc w samochodzie i uśmiechając się do 
fotografii. Zaledwie kilka przecznic dzieliło go od wjazdu na obwodnicę.
Na ścianie stacji benzynowej wisiał automat telefoniczny. Jud mógł stąd 
zadzwonić do Nicka Kelleya, swego starego przyjaciela. Nie chciał jednak z nim 
rozmawiać, nie chciał się z nim spotykać, dopóki nie będzie zupełnie czysty.
Kupił na stacji pocztówkę z widokiem księżyca w pełni wiszącego nad kopułą 
Kapitolu oraz pomnikiem Waszyngtona. Na odwrocie naskrobał jedno słowo: 
sayonara, i podpisał się: „Zły". Umieścił na kartce adres skrytki pocztowej w 
Saunders, w Marylandzie.
Kiedy wrzucił pocztówkę do skrzynki, poczuł, jakby mu zdjęto z ramion olbrzymi 
ciężar: koniec z rozkazami, z informacjami w gazetach, z wezwaniami 
telefonicznymi; koniec z iluzorycznymi radami przestrzegającymi przed PZ — 
„przyspieszonym zejściem". Był wolny, rozliczył się, mógł odejść. Jak dobry 
duszek Kacper. Ponadto, mając wszystkie dane o odpowiednim człowieku, mógł być 
pewien, że zdoła zachować ten status.
— Mam cię w dupie, generale — mruknął. — Teraz moja kolej.
Wyruszył na zachód, uciekał po raz pierwszy w życiu; zmierzał ku lepszej 
przyszłości.
Dwanaście lat później, w roku 1990, musiał uciekać po raz drugi. Znalazł 
schronienie u Nory. A wkrótce uciekał trzeci raz.
W czerwonym samochodzie.
Jud uświadomił sobie, że znajduje się w czerwonym samochodzie na autostradzie.
Nora nie żyła.
Przed nim na pustyni wyrastało Las Yegas — neony świeciły się nawet w dzień. 
Minął kasyno, przed którego wejściem, na parkingu, wzniesiono makietę wulkanu 
plującego ogniem. Nora pracowała w kasynach i w hotelach. Natomiast Jud 
usiłował zerwać wszelkie kontakty z ludźmi noszącymi takie same wytworne 
garnitury jak ci, których ona obsługiwała.
329
Postanowił jechać na lotnisko. Na parkingu było dość pusto, co stanowiło pewną 
niedogodność. Niebieską nylonową torbę z wszystkimi swoimi oszczędnościami 
miał cały czas przewieszoną przez ramię. Zdjął biały fartuch i cisnął go na 
przednie siedzenie. Nie potrafił jeszcze działać w pełni logicznie, nie 
przejrzał zawartości walizki oraz nesesera zostawionego w samochodzie.
Nie zauważył także dwóch zakurzonych sedanów, które wjechały za nim na parking 
i mijały go powoli, jakby kierowcy szukali wolnego miejsca. Pchnął oszklone 
drzwi i wszedł do sali dworca lotniczego. Zwolnił kroku, wmieszał się w tłum. 
Halę wypełniało brzęczenie różnorodnych automatów, podekscytowane szepty nowo 
przybyłych turystów oraz szuranie nóg podróżnych spieszących na swój samolot.
Znalazł bar. W ciągu czterech minut wypił trzy kieliszki i miał już zamówić 
następne, kiedy spostrzegł, że barman przygląda mu się badawczo. Jud nie 
chciał, by tamten go zapamiętał. Włączył się z powrotem w tłum podróżnych.
Kolejka przy kontuarze; kobieta w niebieskim uniformie zwróciła się do niego z 
jakimś pytaniem.
— Słucham? — mruknął Jud.
— Czym mogę panu służyć? — zapytała, pociągając nosem: widocznie poczuła od 
niego zapach whisky oraz smród prochu. — Życzy pan sobie bilet?
— Dokąd? Zamrugała szybko.
— Na najbliższy samolot — wyjaśnił.
— Do Chicago? — zapytała.
— A kiedy odlatuje?
— Za chwilę. — Naszykowała bilet oraz wejściówkę i poprosiła go o kartę 
kredytową. Pokręciła z ubolewaniem głową, kiedy Jud zaczai odliczać gotówkę. — 
Czy ma pan jakiś bagaż?
Jud nie odpowiedział, patrzył na nią rozszerzonymi oczyma.
— Proszę się pospieszyć do wyjścia — rzekła, wręczając mu bilet i wskazując 
właściwe drzwi. — Samolot jest już gotowy do startu.
Gdy znalazł się na pokładzie, nie potrafił opanować drżenia dłoni ani 
powstrzymać cieknących po policzkach łez. Ale stewardesa nie chciała podać mu 
więcej niż trzy drinki. Reszta pasażerów zdawała się nie zwracać na niego 
uwagi, wielu szeptało pod nosem modlitwy.
W Chicago wylądowali nocą. Wisiała mgła. Na lotnisku Midway Jud wypił jeszcze 
dwa kieliszki, po czym poszedł w stronę przystanku linii łączącej dworzec 
lotniczy z hotelami w centrum, kupił bilet za osiem dolarów i wsiadł do 
autobusu.
330
Po czterdziestu minutach znalazł się w przepastnym kanionie między wieżami ze 
szkła i stali — w samym sercu wciąż modernizowanego miasta. Dał się skusić 
czerwonemu neonowi zapraszającemu do hotelu w starym budynku z cegły i 
wygrzebał z kieszeni wystarczającą ilość pieniędzy, by recepcjonista położy! 
przed nim klucz. Dwóch osiłków w skórzanych płaszczach i eleganckich 
garniturach odprowadziło go wzrokiem, kiedy wchodził do hotelowej kawiarni. 
Zjadł pierwsze od góry danie, jakie znalazł w karcie — bigos po irlandzku ze 
słodkiej kapusty.
W małym, zakurzonym pokoiku było duszno. Jud popatrzył na spraną kwiecistą 
kapę lezącą na łóżku, po czym wyszedł na miasto.
W niebieskiej torbie zostało mu zaledwie czterdzieści sześć dolarów. Poświęcił 
osiem na zakup butelki whisky. Odkręcił ją, zanim jeszcze wyszedł z nocnego 
baru. Ruszył wolnym krokiem ulicami, donikąd się nie spiesząc; chował się w 
cieniu, kiedy mijał go błękitny wóz policyjny. Górą, po wiadukcie, przetoczył 
się pociąg. Świat zawirował Judowi przed oczami; oparł się o drewniany parkan 
placu budowy, po chwili zwymiotował. Kiedy przejrzał na oczy, dostrzegł swe 
dłonie oparte o brązowe deski, tuż poniżej uwiecznionych czarną farbą nazw 
zespołów młodzieżowych: „P.Y.P." oraz „Vice Lords". Jeszcze niżej ktoś 
wyskrobał: „Śfiński Żeźnik".
Wracając do hotelu trafił na niewielki placyk. Pośrodku wykładanej marmurowymi 
płytami przestrzeni wynurzał się z nocnego mroku i mgły czarny, pokryty rdzą 
żelazny potwór, zaczerpnięta z picassow-skich wizji bestia składająca się z 
nóg, skrzydeł i oczu.
Chwiejąc się, Jud obrzucił mętnym wzrokiem potwora; chwycił się łańcucha, a 
gdy spojrzał w bok, dostrzegł żółty płomień nad umieszczonym na poziomie ziemi 
gazowym zniczem. Mosiężna tablica informowała, że pomnik wzniesiono w hołdzie 
wszystkim poległym w Korei oraz Wietnamie.
Jud zawył: z udręki i wściekłości. Głośny jęk odbił się echem na placyku.
Potwór milczał.
Ale począwszy od tej nocy zionąca ogniem maszkara zaczęła nawiedzać Juda w 
snach. Zrywał się z łóżka, roztrzęsiony, spocony i przerażony. Wiedział, że 
nigdy nie zazna już spokoju, że zawsze będzie musiał uciekać.
Podjął także decyzję, dokąd się udać i z kim zobaczyć.
Jeszcze przed świtem ukradł samochód na ulicy Stanowej i odnalazł swą drogę ku 
autostradom przecinającym Amerykę.


PŁONĄCA WIOSKA



Następnego ranka po śmierci Nory Wes wtargnął do gabinetu Noaha Halla w 
dowództwie CIA. Noah i sekretarka Dentona, Mary, popatrzyli na niego znad 
papierów zawalających biurka.
— Gdzie jest dyrektor?! — wrzasnął Wes.
Noah wybiegł mu naprzeciw. Mary ruszyła w stronę drzwi.
— Dokąd idziesz?! — zawołał do niej Wes. — Chcę... Noah chwycił go za ramię. 
Wes odepchnął jego rękę, zacisnął pięść i ledwie powstrzymał się od zadania 
ciosu. Noah nawet nie mrugnął.
— Na korytarz! — szepnął mu tuż przy uchu, ruchem głowy wskazując wyjście.
Był wtorek, siódma czterdzieści siedem rano. Przez główną bramę wlewał się 
nieprzerwany sznur samochodów, którymi amerykańscy rycerze nocy przybywali do 
pracy. W wyściełanym grubym dywanem korytarzu na szóstym piętrze nie było 
nikogo. Pusto. Wes i Noah stanęli tuż obok siebie.
— Muszę się zobaczyć z dyrektorem — rzekł Wes. — Natychmiast!
— Za kogo ty się uważasz, do cholery? — parsknął Noah. — Wicedyrektor FBI 
budzi mnie w środku nocy i oświadcza, że nasz człowiek nielegalnie 
wykorzystuje ich agentów za pośrednictwem NIS.
— Noah...
— Łapią cię na gorącym uczynku w jakimś Zadupiu Górnym zaraz po tym, jak dwoje 
ludzi ginie od kuł. FBI twierdzi, że nie zadałeś sobie nawet trudu, żeby 
poinformować lokalne...
— Przecież osłaniam wasze zasrane dupska! — wrzasnął Wes, dźgając palcem 
wskazującym pierś Noaha. — Już prawie go miałem! Stał przede mną tak jak ty 
teraz! A tamci zgubili go na lotnisku w Yegas.
332
— Co się z tobą dzieje? — zapytał Noah. — To jakiś stres traumatyczny po 
Wietnamie czy inne gówno? Podpalasz wioskę, żeby ją uratować? Dostałeś do 
wykonania poufne, lecz całkowicie legalne zadanie, a ty wypowiadasz wojnę 
całej Kalifornii!
— Wykonuję tylko swoją robotę — odparł Wes.
— Chyba że tak — wtrącił Noah — bo z całą pewnością nie naszą. Wes odniósł 
wrażenie, jak gdyby nagle korytarzem przemknął lodowaty podmuch wiatru. Poczuł 
się osamotniony i bezbronny.»
— Muszę się zobaczyć z Dentonem... w tej chwili.
— Nie mogę ci powiedzieć, gdzie on się znajduje. Wes wciągnął głęboko 
powietrze i zamknął piekące oczy. Nie spał przez całą noc podczas podróży z 
Yegas.
— Czego chcesz?
— Chcemy, żebyś skończył tę zabawę. Pragnęliśmy się dowiedzieć, czy ta 
niejasna sytuacja nie przysporzy nam kłopotów, ale to ty, bracie, zaczynasz je 
mnożyć. Jesteś zwolniony.
— Nic ci do tego — powiedział Wes. Noah zamrugał.
— Wynajął mnie Denton i on mnie wywali. Ponosi pełną odpowiedzialność za to 
wszystko. Nie będziesz go zastępował.
W głębi korytarza otworzyły się drzwi. Ze swego pokoju wyjrzał generał Cochran 
i popatrzył na nich przez grube szkła okularów. Noah wyszczerzył do niego zęby 
w uśmiechu buldoga i szepnął:
— Chcesz wierzyć czy nie, jesteś skończony. To, czy w ogóle się wygrzebiesz, 
zależy wyłącznie od faktu, czy my wyjdziemy z tego czyści.
— Jeśli nie będę mógł działać dalej, wtedy nikt z nas nie wyjdzie z tego 
czysty — zagroził Wes.
Billy Cochran zsunął okulary na koniec nosa. Noah przysunął się tak blisko 
Wesa, jak tylko mógł.
— Otwórz tylko gębę do kogokolwiek, a szybciutko pożegnasz się z tym światem! 
— szepnął.
Gruby dywan stłumił kroki Billy'ego. Generał podszedł do nich.
— Panowie — skinął głową. — Czy macie jakiś problem?
— Proszę się nie martwić — rzekł Noah, spoglądając na Wesa. — Wszystko jest 
pod kontrolą, prawda, majorze? — Uśmiechnął się szeroko i pospiesznie zniknął 
w swoim pokoju.
— Wcześnie pan dziś przyszedł — zagadnął Billy.
— Tak, panie generale. — Wes popatrzył na zniekształcone odbicie swojej 
posiniaczonej, zmizerowanej twarzy w grubych szkłach okularów Billy'ego 
Cochrana.
— Proszę wejść do mojego gabinetu — rzekł wicedyrektor CIA. —
333
Kuchnia dostarcza mi znakomitą kawę. — Odwrócił się, zauważył jednak wahanie 
Wesa. — To jest zaproszenie, majorze — wyjaśnił — a nie rozkaz. Czyżby miał 
pan coś do stracenia?
Usiedli w rogu gabinetu Cochrana: Wes na brzeżku kanapy, Billy w fotelu. Na 
niewielkim stoliku znalazły się porcelanowe filiżanki i srebrne łyżeczki. W 
powietrzu unosił się słodki zapach kawy.
— Szczególna pogoda — zaczął Billy.
— Tak, panie generale — odparł Wes. „Czego ty chcesz?" — pomyślał.
— Proszę skończyć z tym oficjalnym tytułowaniem. Pan nie nosi munduru, nie 
jest więc zobowiązany do przestrzegania hierarchii służbowej naszej 
instytucji.
— Lecz to mnie nie zwalnia od wymogów służby, panie generale.
— To nie najlepszy czas na dyskusję o pańskiej służbie. Bardziej interesują 
mnie jej konsekwencje. — Billy pochylił się; trzymał dłonie na kolanach, a 
wyraz jego twarzy odzwierciedlał szczerą troskę. — Właśnie dlatego, że został 
pan zatrudniony przez panów Dentona oraz Halla...
— Nie pracuję dla Noaha Halla — wtrącił szybko Wes.
— Coś się wydarzyło w pobliżu Las Vegas — rzekł cicho Cochran.
— Wolałbym o tym nie mówić, panie generale. Natomiast byłbym bardzo wdzięczny, 
gdyby powiedział mi pan, gdzie mógłbym znaleźć pana Dentona.
— Powinien teraz kończyć towarzyski obiad w Niemczech Zachodnich.
— Gówno!
— Śmiem przypuszczać, że menu jest nieco bardziej urozmaicone — rzekł Billy. — 
Kwestie zjednoczenia Niemiec, przyszłości NATO, wydarzenia na Litwie. Ale 
tutaj, w tej chwili, bardziej interesuje mnie pański los... Nie jesteśmy w 
Wietnamie — dodał po chwili. Wes uświadomił sobie, że generał czasami utyka, a 
w szufladzie trzyma spory zbiór odznaczeń. — W naszym zawodzie niekiedy traci 
się jasność widzenia.
— Tam działaliśmy w gęstej dżungli.
— Ale nie tak gęstej jak w Waszyngtonie. Właśnie po to mamy procedury 
specjalne, które nabrały znaczenia zwłaszcza w ostatnich latach, kiedy nasi 
ludzie, wypełniając rozkazy, stali się ofiarami nieszczęśliwych wypadków. 
Strzeżemy bezpieczeństwa narodowego, a w tej kwestii najważniejszym zadaniem 
jest utrzymanie sprawności funkcjonowania całego systemu.
— Czego pan ode mnie oczekuje? — zapytał Wes.
334
— Tu nie chodzi o to, czego ja oczekuję — odparł Billy. — Działanie poza 
wszelkimi strukturami nie oznacza, że ma się wolną rękę i całkowitą swobodę. 
Jeśli coś się dzieje, jeśli wyraźnie nadciąga kryzys, najlepszym wyjściem dla 
pana byłoby zrzucić ten ciężar z barków, właśnie poprzez odwołanie się do 
systemu.
— Mea culpa — rzekł Wes.
— Gdybyż chodziło tylko o wyznanie winy. — Billy wzruszył ramionami. — Wątpię 
nawet, czy cała wina leży po pańskiej stronie.
— Czy pan kiedykolwiek zrzucił w ten sposób ciężar ze swoich barków? — zapytał 
Wes.
— Nigdy nie czułem takiej potrzeby. — Billy pokręcił głową. — Proszę spojrzeć 
na siebie. Jest pan poraniony i wycieńczony. Nasuwają mi się dwa wnioski: Po 
pierwsze, zajmuje się pan sprawą zbyt ważną, by nadal trzymać ją w ścisłej 
tajemnicy. Po drugie: chyba nie potrafi pan należycie ocenić sytuacji. 
Niewykluczone, że wykracza to poza pańskie możliwości. Ale dopóki nie będzie 
pan korzystał z naszego systemu łączności, nie będzie pan mógł bezpiecznie 
składać raportów panu Den tonowi. Jestem wicedyrektorem instytucji 
nadzorującej całą amerykańską działalność wywiadowczą, niewiele rzeczy 
znajduje się poza moim polem widzenia. Proszę mi pozwolić sobie pomóc. Możemy 
zwołać Radę Generalną czy też włączyć do akcji naszych speców od ochrony. 
Należy pan do dobrego zespołu, majorze. Proszę w to uwierzyć.
Przez dobrą minutę panowało milczenie. Wreszcie Wes zapytał cicho:
— Panie generale, czy kiedykolwiek w swoich akcjach korzystał pan z usług 
żołnierzy bądź też byłych żołnierzy Oddziałów Specjalnych?
— Nie sądzę, majorze, by do pańskich zadań należało sprawdzanie mojej 
przeszłości.
— Od wielu lat jest pan związany z wywiadem amerykańskim, panie generale. Jak 
sam pan powiedział, niewiele rzeczy znajduje się poza pańskim polem widzenia.
— Rozumiem, że pan woli jednak tam pozostać. — Billy ruchem głowy pokazał 
drzwi.
Arzed domem Wesa stał szary sedan z długą anteną sterczącą nad bagażnikiem. 
Wewnątrz siedziało trzech mężczyzn w garniturach.
Wes dostrzegł ich w ostatniej chwili i zwolnił, chcąc jakoś ominąć tę pułapkę. 
Po chwili jednak zaparkował śmiało w oznaczonej białą farbą strefie dla 
pojazdów dostawczych. Ruszył szybkim krokiem
335
w stronę wejścia do budynku, ignorując rozlegające się za jego plecami 
okrzyki:
— Chandler!
Wbiegł na górę, przeskakując po trzy stopnie naraz. Beth dała mu klucze od 
swego mieszkania, kiedy się nim opiekowała. Wes zatrzymał je, był nawet dumny, 
że nie poprosiła o zwrot. Teraz mógł z nich skorzystać.
Bez pukania otworzył drzwi, zawołał od progu Beth, lecz nikt nie odpowiedział. 
Zdjął kaburę z pistoletem z pasa i położył broń na stoliku w przedpokoju. 
Neseser z pieniędzmi i dokumentami postawił na podłodze, po czym wymknął się 
na korytarz, zamknął drzwi i przekręcił klucz w zamku.
Usłyszał stuknięcie drzwi wejściowych na dole.
„Magazynki — pomyślał. Wypychały mu kieszenie marynarki. Szybko wszedł do 
swego mieszkania. — Nic mi nie udowodnią, wszystko jest legalne".
Miał tylko tyle czasu, by ogarnąć wzrokiem salon. Rozległo się pukanie do 
drzwi.
— Majorze Chandler! Proszę otworzyć! Służba Wywiadowcza Marynarki!
Wes otworzył drzwi. Mężczyźni pokazali mu swoje legitymacje i bez słowa weszli 
do środka. Wes nie znał ich.
— Dlaczego pan się nie zatrzymał na żądanie? — zapytał Pierwszy Agent.
— Nie słyszałem wołania: Stać! Policja! — odparł Wes.
— Gdzie pan był, majorze? — zapytał Drugi.
— W CIA. Chcecie do nich zadzwonić?
Popatrzyli na siebie. „Coś nie tak — pomyślał Wes. — Zdaje się, że nie 
jesteście pewni swego". Trzeci Agent ruszył ku drzwiom sypialni.
— Macie nakaz? — rzekł Wes, powstrzymując tamtego*
— Jaki nakaz?
— Jakikolwiek — odparł Wes. — Jeśli nie macie, to mogę was zaprosić tylko do 
salonu.
— Wydaje mi się, że wszyscy pracujemy w tej samej instytucji — rzekł Drugi.
— Zostało mi przydzielone zadanie, o którym nie musicie nic wiedzieć.
— O rany! — mruknął cicho Trzeci.
— Gdzie pan był, majorze? — zapytał Pierwszy. — W Las Yegas?
— Powiedziałem już, gdzie możecie to sprawdzić.
— Gdzie pańska broń?
336
— Jaka broń?
— Ta, której pan używał w strzelaninie. Ta sama, na którą komandor wystawił 
panu zezwolenie.
— To nie wasza sprawa.
— Nie ma pan nic przeciwko temu, byśmy pomogli panu jej szukać?
— A macie nakaz? Pierwszy i Drugi zaśmiali się.
— Zapytaj go o pieniądze — rzekł Pierwszy. Trzeci tylko pokręcił głową.
— Moglibyśmy sobie nawzajem pomóc — rzekł.
— W jaki sposób? — zapytał Wes.
— Jesteś jednym z nas, nie obchodzi mnie misja specjalna, którą dla kogoś tam 
wykonujesz. Pracujesz w NIS. Do cholery, służysz w piechocie morskiej, czyli w 
marynarce, tak samo jak my. Jeśli powinie ci się noga, pomożemy sprzątnąć, a 
jeśli potrzebujesz pomocy... — wzruszył ramionami. — Od tego jesteśmy.
— Jak będę was potrzebował, to zadzwonię. A jeśli wy czegoś chcecie ode mnie, 
załatwiajcie sprawy za pośrednictwem Greca, niech on mnie o tym powiadomi.
— Właśnie Greco nas przysłał — rzekł Drugi Agent.
Przez dłuższą chwilę czterej mężczyźni spoglądali na siebie uważnie.
— W takim razie przekażcie Frankowi, żeby sam przyszedł do mnie z pytaniami — 
rzekł Wes.
— Czemu ty mu tego nie powiesz? — zapytał Pierwszy. — Bardzo chciałby się z 
tobą zobaczyć.
— I wysłał trzech muszkieterów, żeby mnie sprowadzili?
— Przypuszczał, że możesz nie być w formie — odparł Pierwszy.
— Nieszczególnie wyglądasz — dodał Drugi. Pierwszy wzruszył ramionami.
— Sądził też, że może trzeba będzie cię podwieźć.
— Zadzwonię po taksówkę, jak będę musiał — oznajmił Wes. — Zaproszenie dla was 
zostało anulowane. Wynoście się stąd. Muszę się trochę przespać.
Agenci NIS popatrzyli na siebie. Drugi wzruszył ramionami.
— Przyjemnych snów — rzekł, otwierając drzwi na klatkę. Trzeci wychodził jako 
ostatni. W progu odwrócił się jeszcze.
— Ja bym się szybko skontaktował z Frankiem — powiedział. — Naprawdę szybko.
Drzwi zamknęły się za nimi.
„Ile mogę mieć czasu?" — pomyślał Wes. Denton i Noah kręcili;
22 — Rzeka ciemności	337
obawiali się wprawdzie skandalu, lecz chcieli mieć kozła ofiarnego. Gdyby 
jednak Wes przyprowadził im Juda, gdyby zdołał wyjaśnić zdarzenia na 
pustyni... Wyjrzał przez okno. Szary samochód ciągle stał przed domem. „Wymyśl 
coś!"
Nie umiał jednak zebrać myśli, zapełniały je chaotyczne obrazy: Beth, pociski 
wbijające się w ciało Deana, kobieta w przesiąkniętej krwią bluzie leżąca pod 
ścianą kafejki, Meksykanka w kuchni zanosząca się szlochem, dworzec lotniczy w 
Las Yegas, kiedy Wes ogłupiały stał przed wejściem, a obdarty agent FBI 
nerwowo prze-stępował z nogi na nogę u jego boku, znowu Beth... Boże, jak 
bardzo pragnął usłyszeć teraz jej głos.
Policzył w pamięci, upewnił się, że w całym swoim życiu zabił jedynie sześć 
osób:
Granatem ciśniętym w głąb nory w ziemi załatwił dwóch wietnamskich 
partyzantów, którzy ukryli się tam z ciężkim karabinem maszynowym. Jeden z 
nich wrzeszczał jeszcze przez trzydzieści cztery minuty.
Potem dwóch żołnierzy regularnej armii północnowietnamskiej, którzy wyszli z 
buszu wprost na niego i stanęli zdumieni, podobnie jak on, widokiem wroga; 
tyle że on był szybszy, pierwszy otworzył ogień.
Snajperskim strzałem przez całą szerokość pola ryżowego zabił oficera armii 
wietnamskiej, który przez radiotelefon składał raport o schwytaniu patrolu 
piechoty morskiej. Kapitan Chandler wyruszył do buszu, żeby odnaleźć 
zaginionych ludzi.
A teraz zabił Deana.
Dosyć. Bolała go głowa, czuł ssanie w żołądku.
Dosyć. Już nigdy więcej.
Beth.
Poszedł do kuchni i podniósł słuchawkę telefonu. Przez dłuższą chwilę 
wsłuchiwał się w ciągły sygnał, omiatając wzrokiem znajome sprzęty; chciał 
nasycić oczy widokiem własnego domu, stwarzającego poczucie bezpieczeństwa...
Spojrzał na piłkę baseballową — tę samą, którą posłał w trybuny w rozgrywkach 
wielkiego szlema zespołów wojskowych, gdy był na ostatnim roku akademii. 
Koledzy z drużyny wypisali na niej swe autografy, a Wes umieścił ją na 
podstawce i trzymał na górnej półce regału z książkami w salonie.
Teraz stała przesunięta w drugi koniec regału.
Sygnał zmienił się na przerywany; Wes odłożył słuchawkę.
Popatrzył mętnym wzrokiem: jego telefon, jego mieszkanie.
Szary samochód wciąż stał przed domem.
Beth!
338
W jednej chwili stanął przed wejściem do sąsiedniego mieszkania, oparł się o 
zamknięte drzwi; dyszał ciężko.
Spokojnie. Spokojnie.
Pistolet leżał nadal na stoliku przy drzwiach, neseser stał na podłodze. 
Telefon znajdował się w kuchni. Zadzwonił do informacji i poprosił o numer 
galerii Freera.
— Przykro mi, proszę pana — odparła telefonistka w galerii. — Nikt taki u nas 
nie pracuje.
— Słucham?
t— Nie ma takiego nazwiska na liście pracowników.
— To jakaś... Beth Doyle, d jak delta...
— Rozumiem, proszę pana. Ale ona nie pracuje w galerii Freera. Czy dowiadywał 
się pan w muzeum smithsoniańskim?
— Jest archiwistką z Fundacji Sztuki Orientalnej.
— Nie słyszałam o takiej fundacji, która byłaby związana z galerią.
— Ale macie przecież archiwistę?
— Proszę poczekać, zapytam go.
„Pewnie za chwilę rozlegnie się jej gardłowy śmiech — pomyślał Wes — padnie 
jakiś żart na temat biurokracji, powie mi, że słyszy zmęczenie w mym głosie".
— Halo? — odezwała się telefonistka. — Archiwista mówi, że Beth Doyle nie 
pracuje u niego.
Wes cisnął słuchawkę na widełki.
Poczuł, jakby ściany tego mieszkania napierały na niego — mieszkania, które 
Beth podnajęła od urzędnika państwowego, niespodziewanie przeniesionego 
służbowo gdzieś za miasto. Beth wprowadziła się...
Zaraz po tym, jak Denton zlecił mu robotę.
Wes zamrugał szybko; musiał myśleć logicznie, zapomnieć o uczuciach.
W pokoju cuchnęło zatęchłym dymem papierosowym. Stała wprawdzie rozstawiona 
deska kreślarska, nie było jednak na niej żadnych projektów. Beth nauczała w 
technicznej szkole wieczorowej dla dorosłych, gdzie nie sprawdzano zdobytego 
wykształcenia. Na ścianach wciąż wisiały obrazy zostawione przez właściciela 
mieszkania — Wes pamiętał plakat przedstawiający ogon wieloryba znikającego 
pod wodą. W szafie koło łóżka znalazł ubrania adwokata: zsunięte na bok, żeby 
zrobić miejsce na spodnie i spódnice Beth.
Rozejrzał się dokładnie po całym mieszkaniu. Nie znalazł żadnych zdjęć — ani 
jej, ani rodziny czy przyjaciół bądź też kochanków lub koleżanek ze studiów. 
Żadnych pamiątek z Tajlandii czy Nepalu —
339
a wiedział przecież, że tam była, nie mogła wymyślić wszystkich tych 
opowieści. Żadnych pamiątek z Niemiec. Co ona tam robiła? Pracowała w 
dyskotece? Wspominała przecież kąpiel w basenie w Berlinie: chłodną, błękitną 
wodę i tłoczących się grubasów. Dla kogo ona wtedy pracowała? A teraz?
Żaden z listów leżących na stole w salonie nie był zaadresowany do niej. Nawet 
bieżący rachunek telefoniczny przyszedł na nazwisko adwokata. Widocznie nie 
było potrzeby zmiany adresu, dopóki należności regulowano na bieżąco. Wes 
jednym ruchem rozerwał kopertę.
Rachunek obejmował pierwsze dni jej pobytu tutaj. Żadnych rozmów 
międzymiastowych, nie dzwoniła ani do fundacji, ani do matki, sióstr, braci 
czy ojca. Wyglądało na to, że w ogóle donikąd nie dzwoniła.
Jej książki zajmowały dwie półki — podręczniki do inżynierii i fizyki, kilka 
powieści w wydaniu kieszonkowym, album o architekturze japońskiej, tomiki 
poezji Emily Dickinson oraz Carolyn Forche. Wes przekartkował wszystkie 
książki, ale nic z nich nie wypadło; zostawił je rozrzucone na podłodze.
W notatnikach znalazł szkice, rysunki, projekty techniczne, lecz nie było tego 
wiele, musiały pochodzić z ostatnich dni.
Przypomniał sobie, że Beth miała kalendarzyk z adresami, chyba jednak nosiła 
go zawsze przy sobie.
Stojące w szafie w przedpokoju dwie walizki i lekka torba podróżna oznakowane 
były jej nazwiskiem, ale bez adresu. Przeniósł je do salonu. Wyciągnął ubrania 
i przeszukał kieszenie, rozkładając przedmioty na kanapie: drobne, zapałki, 
bilety.
W oddziałach zwiadowczych Wes kładł szczególny nacisk na to, by żaden z jego 
żołnierzy nie zabierał niczego, co mogłoby ich wydać.
W szufladzie kuchennej były jedynie sztućce. W szufladzie biurka papiery 
adwokata. W lodówce zapasy jedzenia. Wes wrócił do sypialni. Trzy szuflady 
komody zawierały ubrania poprzedniego lokatora. W ostatniej znajdowała się 
bielizna Beth — ani jednego stanika, tylko majtki: różowe, cieliste lub białe. 
Spodnie, kilka par rajstop, dwie jedwabne apaszki. A gdzie trzymała biżuterię? 
Na półce w szafie leżały swetry. Wes obmacał każdy, przekładając je na łóżko. 
Niczego nie ukryła także w pantoflach. Odstawił je na bok. Sprawdził stolik 
przy łóżku: książki, popielniczka, kubek z fusami po kawie. Nie znalazł 
niczego pod łóżkiem ani pod materacem. W łazience stało kilka kosmetyków, 
szczotka do włosów, grzebień; w apteczce aspiryna, butelka valium przepisanego 
przez nowojorskiego lekarza oraz pigułki antykoncepcyj ne.
340
W umywalce leżał długi ciemny włos.
Nie znalazł żadnej wskazówki co do tego, kim Beth była naprawdę — albo tego, 
kim nie była. Mogła bez obaw dać mu klucz do mieszkania.
Łazienka świeciła czystością: białe kafelki, umywalka, brodzik z prysznicem. 
Chromowane kurki. W lustrze na drzwiczkach apteczki ujrzał odbicie swej twarzy 
— posiniaczonej, bladej, wychudzonej.
Pokrywa klozetu była opuszczona. Wes bezsilnie usiadł na niej.
I zapłakał. Na początku cicho, tylko łzy ciekły mu po policzkach, ale potem 
nie mógł powstrzymać szlochu, który wstrząsnął całym ciałem. Objął siebie 
ramionami i oparł głowę o ścianę.
Minęło dziesięć, piętnaście minut. W końcu wziął głębszy oddech. Łzy zdążyły 
obeschnąć. Czuł gładką powierzchnię kafelka, o który oparł skroń. Oblizał 
słone wargi, chlipnął nosem. Dotarła do niego cytrynowa woń płynu 
odkażającego.
Usłyszał szczęk klucza w zamku.
Wbiegł szybko do salonu i popatrzył, jak Beth wchodzi do mieszkania obładowana 
papierowymi torbami na zakupy. Odwróciła się i ujrzała go...
— Wes! — Uśmiechnęła się. — Kiedy...?
Dostrzegła swoje ubrania piętrzące się na kanapie, książki na podłodze, szkice 
rozrzucone na desce kreślarskiej. Powoli opuściła zakupy na podłogę. Miała 
jeszcze torebkę na długim pasku i teczkę; jedno i drugie także znalazło się na 
podłodze. Ubrana była w sztruksowe spodnie, sweter i długi ciemny płaszcz. 
Włosy gładko zaczesane do tyłu odsłaniały trójkącik na czole. Duże szare oczy 
nie były umalowane, nie miała też szminki na wargach.
— Co tu... — Pokręciła głową. — Co się stało?
— Kim ty jesteś? — wyszeptał Wes.
— Słucham? — Zmarszczyła brwi i podeszła bliżej. Pistolet leżał na stoliku, 
tuż za jej plecami.
— Kim ty jesteś? — powtórzył głośniej, nie spuszczając wzroku z pistoletu.
— Nie rozumiem... — Przysunęła się jeszcze bliżej i rozejrzała na boki, 
obrzucając wzrokiem nieład panujący w pokoju. Nie zauważyła pistoletu. 
Zamrugała. — Czy... ty to zrobiłeś?
— Po co się tu zjawiłaś?
— Mieszkam tu. — Pokręciła głową. — Wes, co się stało?
— Ty mi to powiedz.
Stali naprzeciwko siebie. Beth wyciągnęła rękę, żeby go dotknąć, lecz zaraz ją 
cofnęła.
341
— Nie mieszkasz tu — rzekł Wes. — W zasadzie nie ma tutaj nic twojego, żadnych 
fotografii, listów, niczego mającego związek z życiem. Są tylko pozory. 
Wygodne, użyteczne i wiarygodne.
— Przeglądałeś moje rzeczy! — szepnęła. Wzdrygnęła się i cofnęła o krok, jej 
ręka opadła bezsilnie wzdłuż ciała.
Jak przystało na oficera, Wes zapytał stanowczym głosem:
— Dla kogo pracujesz?
— Przecież wiesz! Ja...
— Dzwoniłem do galerii Freera. Nigdy o tobie nie słyszeli.
— Co takiego?
— Nigdy także nie słyszeli o twojej fundacji.
— Byłam tam dzisiaj! Robiłam dla wszystkich zakupy na lunch! Wes pokręcił 
głową.
— Jeannie, telefonistka, to kretynka! — wyjaśniła Beth. — Nadęta ważniaczka. 
Nie udzieli ci żadnej odpowiedzi, jeśli nie spytasz jej wprost! To maszynka do 
obsługi centralki, zwariowana...
— Archiwista powiedział, że nie pracujesz dla niego.
— Niemożliwe! Jesteśmy kumplami, widziałam się z nim nie dalej... Czy 
rozmawiałeś z nim? — zapytała, a kiedy Wes nie odpowiadał, jej twarz się 
rozpogodziła. — Nie rozmawiałeś! Gdybyś tylko...
— Jesteś dobra, prawda?
— Dobra? — Beth pokręciła głową. — Ja cię kocham!
— Czy to był twój pomysł? A może ktoś ci kazał, żebyś wlazła mi do łóżka?
Beth zakryła dłonią usta, wciągnęła głęboko powietrze. Jej oczy silnie 
błyszczały.
— Przeszukałaś moje mieszkanie, kiedy spałem — powiedział.
— Ja... Ty dupku! Ja miałabym przeszukiwać twoje mieszkanie? Co ci...? Czego 
ty szukasz? To... jakaś choroba, szaleństwo, obłęd... Czego się spodziewałeś? 
Czego chcesz ode mnie?
— Kto ci płaci? Ile? Służby cywilne? Jesteś na kontrakcie czy działasz 
potajemnie? A może wpadłaś w Tajlandii, w Niemczech lub w New Jersey, oni cię 
z tego wyciągnęli i teraz musisz swoje odsłużyć?
— Jezus! — Beth cofała się wolno przed posiniaczonym mężczyzną. Dzikie błyski 
w jego głęboko osadzonych czarnych oczach zdawały się ją przerażać. — Ty... 
Sądziłam, że... A ja się martwiłam, czy mnie nie rzucisz, czy nie znajdziesz 
sobie jakiejś innej, może sypiasz z inną albo ja działam ci na nerwy... — 
Pokręciła głową. — Czy o to chodzi? — zapytała. — Jesteś stuknięty? Trafiłam 
na
342
pieprzniętego marynarskiego fiuta, który nie potrafi czerpać przyjemności, 
kontroluje się... Niech cię szlag trafi!
Rzuciła się na niego z wrzaskiem i zaczęła okładać pięściami po piersi, po 
twarzy i rękach. Wes chwycił ją za ramiona i odepchnął od siebie, aż poleciała 
w stronę drzwi.
— Masz zamiar mnie bić? — spytała. — Zgwałcisz mnie? Czy nie było ci dobrze 
wtedy, kiedy cię pragnęłam?
Wesa ogarnęła chłodna fala udręki i wątpliwości. Wyciągnął ręce.
— Beth...
Cofnęła się. Stała przy samych drzwiach.
— W czym zawiniłam? — spytała. — W tym, że według mnie zdjęcia kłamią, że wolę 
zachować prawdziwy obraz w sercu, a nie ten, który utrwali fotografia? W tym, 
że nie chcę zbierać drobiazgów, bo jak je pogubię albo ktoś je ukradnie czy 
też spłoną, to będzie tak, jakbym nigdy niczego nie miała? W tym, że moja mama 
i siostry są zbyt zajęte, żeby do mnie pisać? A mój ojciec? On nigdy nie 
pisuje listów. Zaiste, to wielki grzech! Trzeba za to stłuc Beth na kwaśne 
jabłko! Co ja ci zrobiłam? Boisz się mnie? O to chodzi? Miłość równa się 
ryzyko, równa się strach, równa się zniszczenie?
— Wcale nie chcę cię zniszczyć! — odparł Wes. — Ty...
— Ja? — Pokręciła energicznie głową. — Nie ja, ale ty! Kim ty jesteś?
— Co się stało... — zaczai, lecz w tej chwili Beth, która rozglądała się na 
boki, jakby w poszukiwaniu schronienia, dostrzegła pistolet.
Wes zdawał sobie sprawę, że go zauważyła, nie mógł jednak ruszyć się z 
miejsca.
Beth powoli zrobiła jeszcze jeden krok i sięgnęła po broń. Wes miał mnóstwo 
czasu, żeby zareagować, lecz stał, jakby nogi wrosły mu w ziemię — nie był 
zdolny do najmniejszego ruchu, ramiona mu ciążyły. Beth wyciągnęła rękę i 
uniosła pistolet.
Wyciągnęła go z kabury.
— O to chodzi? — szepnęła. — Tym się zajmujesz? — Spojrzała na niego 
rozszerzonymi oczyma. Starała się mierzyć w niego, ale tak nieporęcznie 
trzymała broń, że lufa skierowana była w wejście do kuchni. Uczyniła krok w 
stronę Wesa. — Czy o to ci właśnie chodzi? — zapytała. — To dla mnie? Od 
ciebie? — Obróciła pistolet w dłoni. — A może tak? — rzekła. Trzymała go nadal 
za kolbę, kierując lufę ku sobie. — Czy tak to powinno wyglądać...? Tutaj? — 
zapytała po chwili, unosząc powoli pistolet, aż wylot lufy znalazł się 
pośrodku jej czoła. — Zgadza się? — powiedziała. — Czy to właśnie miałeś na 
myśli, kiedy mówiłeś, że mnie kochasz? A może tutaj? —
343
Opuściła broń niżej, na wysokość ust. Para z oddechu pokryła delikatną mgiełką 
powierzchnię stali czyszczonej przez Wesa do połysku. — Tutaj? — Umieściła 
wylot pistoletu przy swej piersi, na wysokości serca. Następnie przejechała 
nim w dół, po brzuchu. — Tutaj? — Dźgnęła lufą swoje łono.
Wesowi zdawało się, że minęła cała wieczność, nim Beth poruszyła się znowu. 
Wcisnęła mu w broń garść.
— Sam to zrób — szepnęła. Łzy ciekły po jej policzkach. Odwróciła się tyłem do 
niego i wolno podeszła do drzwi. Stanęła i nie oglądając się powiedziała: — 
Miałeś rację. To nie jest moje życie. — Wyszła, z trzaskiem zamykając za sobą 
drzwi.
Gdy Wes odzyskał wreszcie zdolność ruchu, poszedł do siebie.
Szary sedan nadal stał przed domem.
Wes zostawił walizkę w samochodzie. Teraz pewnie znajdował się w niej także 
nadajnik: zbyt długo leżała w strefie neutralnej. Przebrał się w dżinsy, 
założył tenisówki. Zapakował ubrania i przybory toaletowe do małej sportowej 
torby, którą mógł trzymać w jednym ręku razem z neseserem zawierającym 
pieniądze i dokumenty. Pistolet w kaburze przypiął u pasa i zasłonił go czarną 
wiatrówką. Po raz ostatni omiótł wzrokiem mieszkanie.
Na pewno ktoś tu myszkował.
Wes wyszedł na dach.
Szedł przygarbiony, żeby nie było go widać z ulicy. Paczka z duplikatami 
dokumentów wyglądała na nie ruszoną. Grupa nadzorująca go z pewnością odkryje, 
którędy wyszedł. Niewykluczone, że ktoś znajdzie jego kryjówkę. Możliwe, że 
będą to ludzie Greca. Przyjaciele.
To czołgając się po dachach, to przyspieszając do biegu, minął kilka 
stykających się ze sobą budynków, zeskoczył na daszek garażu w podwórku, 
stamtąd zsunął się na chodnik. Ruszył przed siebie.
N,
l ie pozostało mu nic innego, jak brnąć dalej.
Prywatny detektyw, Jack Berns, otworzył drzwi dopiero po długotrwałym 
dobijaniu się Wesa — był w podkoszulku i spodenkach gimnastycznych, na wierzch 
narzucił jedwabny szlafrok.
— Nie ma mnie w domu — rzekł, zamykając drzwi przed nosem Wesa.
Ten natarł na nie ramieniem. Berns poleciał do tyłu, z trudem łapiąc 
równowagę.
— Oczywiście, że jesteś — powiedział Wes. — Ty też nie spałeś całą noc?
344
— Spieprzaj! Jesteś skończony, marynarzu! — wrzasnął Berns, owijając się 
połami szlafroka. — Dla mnie już nie istniejesz!
Wes ścisnął w garści brzegi szlafroka i przyciągnął Bernsa do siebie.
— Właśnie dla ciebie istnieję — wycedził przez zęby nad głową tamtego.
— Czego jeszcze chcesz, do cholery?
— Pracujesz dla mnie. Pamiętasz?
— Jesteś idiotą? A może o niczym nie wiesz?
— Więc dowiem się od ciebie — rzekł Wes, nie rozluźniając palców zaciśniętych 
na szlafroku.
— Unieważniono wszystkie twoje uprawnienia — odparł detektyw. — Twoich 
przyjaciół z wywiadu także to dziś spotkało.
— A ty skąd o tym wiesz? — zapytał Wes.
— Ja...
— Kto ci powiedział? — Nie uzyskawszy odpowiedzi, cisnął Bernsa plecami na 
ścianę. — Kto ci powiedział?
— Noah — wykrztusił detektyw. — Wczoraj w nocy, kiedy ty... kiedy FBI go 
zawiadomiło. Przedstawili mu raport, rozumiesz?
— Dobrze rozumiem — odparł Wes. Popchnął tamtego w głąb domu. Berns spojrzał 
przelotnie na stół. „Alarm — pomyślał Wes — albo pistolet". Był jednak 
przekonany, że Berns nie zrobi nic głupiego. — Na dół, do twojego gabinetu.
— Powiedziałem ci...
— A ja mówię teraz — rzekł Wes.
Zeszli po schodach do niewysokiego pomieszczenia. Detektyw w szlafroku, 
roztrzęsiony, stanął przy regale z książkami. Wes okrążył go powoli.
— Noah cię zawiadomił — mruknął. — Ale ty też dzwoniłeś do niego, prawda? 
Przez cały czas. Donosiłeś mu o każdej robocie, którą ci zlecałem.
— Do czego ty zmierzasz, co? — zapytał Berns, nie spuszczając z oczu 
zwariowanego komandosa, który prawdopodobnie wczoraj zabił człowieka. — On 
jest twoim szefem, on...
Cios Wesa omal nie zwalił go z nóg.
— Ostrzegałem cię, żebyś tego nie robił! — wrzasnął Wes. Berns odzyskał 
równowagę. Patrzył spode łba na krążącego dokoła niczym rekin szaleńca.
— Posłuchaj — rzekł. — Ja też muszę z czegoś żyć.
— I dlatego sprzedałeś mnie Noahowi! — W miarę jak chodził wokół Bernsa, w 
głowie zaświtał mu pewien pomysł. — Komu jeszcze?
— Co? — Berns oblizał wargi.
345
— Komu jeszcze mnie sprzedałeś? Komu doniosłeś o tym, co wiem i czym się 
zajmuję?
— O co ci...?
Tym razem po uderzeniu Wesa Berns runął na ziemię. Podciągnął się na brzuchu 
po dywanie i usiadł oparty plecami o swoje biurko. Otarł krew z ust.
— Jesteś załatwiony! — wycedził przez zęby. — Skończony! Jesteś...
Wes kopnął go w brzuch.
Charcząc i próbując złapać oddech, Berns chaotycznie starał się bronić, lecz 
Wes dźwignął go z podłogi, oparł plecami o krawędź biurka i wygiął do tyłu.
— Kto jeszcze?! — ryknął mu prosto w twarz. — Do tej pory zginęło troje ludzi. 
Chcesz być czwarty? Kto jeszcze?
— Mam wielu znajomych — wydukał Berns. — Ludzi z wewnątrz... i z zewnątrz, 
nawet sobie nie wyobrażasz jakich. Ludzi, którzy poradzą sobie z tobą. Twoje 
dni są policzone, majorze. Możesz zacząć odliczać.
— Mam ważniejsze sprawy — rzekł Wes. — Natomiast ty_. dostałeś zlecenie od 
Noaha, żeby pomagać mi, a zarazem szpiegować. Lecz to nie wszystko. Powęszyłeś 
dokoła i znalazłeś jeszcze kogoś innego zainteresowanego sprawą. Możliwe też, 
że usłyszał krążące po Agencji plotki i sam zgłosił się do ciebie z 
propozycją. Nieważne. Kto to jest?
— Pierdol się. Taki porządny chłopczyk jak ty nie mógłby mnie zabić ani zrobić 
mi krzywdy.
Przez chwilę obaj myśleli o tym, jak bardzo Berns się myli. Trwało to jednak 
krótko. Wes szarpnięciem poderwał go z biurka i cisnął na regał z książkami.
— Denton i Noah będą zachwyceni, kiedy im powiem, że również zostali sprzedani 
— powiedział.
— To grube ryby i znają mnie dobrze. Jestem dla nich zbyt wartościowy, żeby 
się mnie pozbyć, zbyt śliski na to, by mnie rozgnieść. W dodatku po twojej 
działalności będą myśleć tylko o tym, jak zatuszować sprawę. Nie uwiążą mnie 
na łańcuchu tylko dlatego, że nie trzymałem języka za zębami.
— Co jeszcze masz na koncie? — zapytał Wes.
— Zrób rachunek sumienia, majorze. — Berns obciągnął szlafrok. — Możliwe, że 
pozwolą ci żyć. Bez względu na to, o co w tym wszystkim chodzi, spieprzyłeś 
sprawę dokumentnie, lecz jeśli Noahowi uda się to zatuszować, może nie trafisz 
do więzienia. Może nawet uda ci się zachować mundur. O ile będziesz trzymał 
gębę na kłódkę i robił to, co ci każą. A ja nie zdecyduję się rozprawić z 
tobą.
346
Wes zwrócił uwagę na słowa: „...o co w tym wszystkim chodzi..."
— Więc ty nie wiesz? — zapytał. — Nie masz pojęcia, o co tu chodzi?
Berns wzruszył ramionami.
— Jeśli udało ci się coś wymyślić, dowiedziałeś się czegoś... ja jestem jednym 
z tych, którzy mogą ci pomóc wykręcić się z całej sprawy.
— Nie — oznajmił Wes. — Nie skończyliśmy jeszcze poprzedniej roboty.
— Jesteśmy kwita.
— Kręciłeś się wokół Nicka Kelleya. Co wywęszyłeś? Berns wierzchem dłoni otarł 
krew cieknącą z kącika ust. Pokręcił przecząco głową.
— Masz rację — rzekł Wes zbliżając się do niego. — Nie zabiję cię. Mam miękkie 
serce. Ale dość mocny żołądek. Straciłem już znacznie więcej niż tylko parę 
złudzeń dotyczących tego, jak wybrnąć, dokąd pójść i ile to będzie kosztowało 
taką gnidę jak ty. Wierzę, że nie powiesz mi wszystkiego. Ale jesteś 
detektywem, sprzedasz mi to, co uznasz za stosowne, żeby móc handlować dalej. 
Zwłaszcza że realizacja innych umów będzie dla ciebie mniej bolesna.
Kiedy Berns zaśmiał się głośno, Wes wymierzył mu cios w żołądek. Minęła dobra 
minuta, zanim detektyw zdolny był wydusić z siebie choć słowo.
— Dowiedziałem się tylko... że on węszy wokół sprawy. Coś wie. Na pewno.
— I ty zostawiłeś go w spokoju? Berns uniósł głowę.
— To nie mój kramik, no nie?
— Rusz się. Masz jeszcze jedną mocną kartę do zgrania.
Wes posadził Bernsa przy biurku i pchnął telefon w jego stronę.
— Zadzwoń do swojego agenta w centrali telefonicznej. Chcę się dowiedzieć, z 
kim Nick Kelley rozmawiał od czasu, kiedy ostatnio sprawdzałeś.
— To niemożliwe. Teraz mój człowiek nie odważy się...
Wes chwycił lewą dłoń detektywa i złamał mu mały palec. Berns zwymiotował. 
Posłusznie wykręcił numer. Gdy wreszcie przekonał swojego agenta, żeby 
zaryzykował wyciągnięcie danych z komputera, Wes przysunął sobie telefon i 
odepchnął Bernsa. Zaczekał chwilę.
Wkrótce odezwał się męski głos i podyktował kilka numerów, które Wes zapisał 
na kartce. Nick Kelley dzwonił ze swej pracowni do Nebraski.
Gdy mężczyzna skończył szeptem przekazywać dane, zapytał:
347
— Czy wiesz, co w ten sposób ryzykuję? Jeśli...
— Proszę się nie rozłączać — powiedział Wes. Mężczyzna umilkł, słysząc 
stanowczy, nie znany mu głos. — Jestem oficerem instytucji federalnej. 
Naruszył pan przed chwilą prawo własności prywatnej i przepisy o łączności. To 
zostanie między nami, lecz jeśli będzie pan rozmawiał z Jackiem Bernsem 
jeszcze raz i przekaże mu jakieś informacje, poślę pana do więzienia.
— Jak...? Kto...?
— To bez znaczenia — odparł Wes. — Jesteś spalony. — Odłożył słuchawkę.
— Czy wiesz, ile mnie to kosztowało?! — krzyknął Berns.
— Jeden palec — mruknął Wes. — Na razie.
Przeszukał dom. Wyjął mikrofony ze słuchawek wszystkich aparatów. Zadzwonił po 
taksówkę z przenośnego telefonu w wozie prywatnego detektywa, potem 
roztrzaskał urządzenie i wyrwał przewody z rozdzielacza w silniku samochodu. 
Gdy przyjechała taksówka, Jack Berns siedział skrępowany i przywiązany do 
fotela paskiem od szlafroka, przeklinając i gapiąc się na złamany palec.
Ostatni samolot tego dnia do Nebraski odleciał, zanim Wes dotarł na lotnisko 
krajowe; wszystkie miejsca na następny były zarezerwowane. Pod fałszywym 
nazwiskiem wykupił bilet do Nasłwille, skąd o świcie miał połączenie do 
Lincoln. Pistolet zamknął z pieniędzmi w neseserze, mając nadzieję, że ominie 
go wyrywkowa kontrola służb ochrony.
Później patrzył, jak chmury przesuwają się za oknem samolotu.


SKRADZIONE AUTO



W ciemnościach Jud pomylił drogę. Przejechał obwodnicą koło Gary, minął 
gigantyczne stalownie Indiany i szeregi wielkich, połyskujących zbiorników na 
ropę, zanim spostrzegł swój błąd. Zjechał z autostrady i zaparkował na 
spękanym asfaltowym placyku przed zamkniętą stacją benzynową. Pod siedzeniem 
skradzionego auta znalazł śrubokręt oraz wystrzępioną mapę.
Wysiadł z samochodu i osikał ścianę budynku stacji. Nadciągał świt. W krzakach 
natknął się na zardzewiały kanister; za pomocą śrubokręta oddzielił wąż od nie 
używanego dystrybutora. W większości okolicznych domów nie paliły się jeszcze 
światła. Zdjął tablice rejestracyjne z jednego z zaparkowanych opodal 
samochodów i założył je w swoim aucie, a następnie, używając odkręconego węża, 
naciągnął benzyny do kanistra.
Pojechał z powrotem aż do skrzyżowania z autostradą między-stanową numer 
osiemdziesiąt prowadzącą na zachód. Na języku czuł jeszcze smród wymiocin i 
zasysanej ustami benzyny. Przepłukał nieco gardło chicagowską whisky. Musiał 
być na tyle trzeźwy, żeby prowadzić samochód, i na tyle pijany, by w ogóle 
jechać dalej.
Mijał ciche miasteczka Illinois. Joliet z wysokim szarym murem więzienia. La 
Salle. Annawan. Kafejki zapraszające na placek z wiśniami i kawę. Miasteczka, 
w których nikt nie odpowiedziałby na jego pukanie do stojącego samotnie domku. 
Pewnie drzwi zostawiano tu otwarte, w szufladzie biurka leżało co najwyżej 
pięćdziesiąt jeden dolarów, a szczoteczki do zębów trzymano w opakowaniach z 
folii. Przed garażem dodge z nie zamkniętym wlewem paliwa. W barku whisky i 
piwo, a w lodówce przygotowana na obiad pieczeń wołowa.
„Nie zatrzymuj się — nakazał sobie w duchu. — Dasz sobie radę.
349
Potrafisz zrobić wszystko i stawić czoło każdemu. Na pewno dasz sobie radę".
Laos i SOG, Iran, Watergate, Chile, Miami: tamto nie miało nic wspólnego z 
cichym szumem opon skradzionego auta mknącego autostradą. Do tej pory tylko 
dwa razy w życiu Jud tak bardzo pragnął potwierdzenia własnej nietykalności:
Po raz pierwszy wtedy, gdy ostatnio widział ojca.
Powtórnie, gdy postanowił przyczynić się do sprowadzania Ameryki na złą drogę.
Bezładne obrazy ze wspomnień otoczyły go jak mgła, w której z trudem 
przychodziło mu utrzymywać samochód na szosie.
.usiałeś już kiedyś to robić. Mam na myśli pracę w restaura^ cji" — 
powiedziała mu Nora.
W roku 1964 w Chula Mesa, kiedy miał szesnaście lat i ciągle zaledwie o krok 
wymykał się zastępcom szeryfa oraz inspektorom szkolnym, Jud pracował jako 
pomocnik w podrzędnej włoskiej restauracji, dorabiając do tego, co miał z 
włamań.
Było to w październiku, pewnego bardzo zimnego jak na południową Kalifornię 
wieczoru, we wtorek. Jud zawsze pamiętał dni najważniejszych wydarzeń swego 
życia. Kiedyś wychowawca w przedszkolu postawił go na tak długo do kąta, że 
Jud zsikał się w majtki — to było w środę. Po raz pierwszy zabił człowieka w 
czwartek: pewnej bezksiężycowej nocy poderżnął gardło Wietnamczykowi 
szpiegującemu dla partyzantów i przyglądał się ciemnej strudze krwi. Ostatni 
raz widział swego ojca w październiku 1964 roku, we wtorek.
Włoski „Pałac Enziego" niewielu miał wtedy klientów. Jud starał się znikać z 
oczu, kiedy tylko posprzątał na stolikach i poukładał brudne talerze w wielkim 
szarym zlewozmywaku.
— Hej, ty! — zawołała go jakaś kobieta nosowym głosem.
Była ponad dwa razy starsza od niego, miała umalowane na czerwono wargi, 
farbowane włosy zaplecione w rudy warkocz i spraną jedwabną sukienkę, mocno 
opiętą na biuście, a jeszcze bardziej na biodrach. Nosiła wysokie szpilki i 
mocno gestykulowała dłonią, w której trzymała zapalonego papierosa.
— Ty — powiedziała, kiedy Jud się odwrócił. — Ja cię znam.
— Nie sądzę, proszę pani. — Coś go ścisnęło w dołku: po części na myśl, że 
kobieta mogła go zauważyć podczas którejś z jego nocnych eskapad i policja już 
czyha na niego, a po części z pełnej obaw nadziei, że ona pragnie zapoznać go 
z wielką tajemnicą.
350
— Jak się nazywasz, chłopcze? — zapytała.
— Jud.
Uniosła wzrok ku plastikowemu żyrandolowi.
— Jud Stuart.
Zamrugała i uśmiechnęła się.
— Nie bój się. Chodź, jest tu ktoś, kto chciałby się z tobą zobaczyć. Mam na 
imię Myra. — Puściła do niego oko i poprowadziła na górę po schodkach 
biegnących wzdłuż tylnej ściany restauracji. Jud nie odrywał wzroku od jej 
kołyszących się pośladków. — Jest coś takiego w twojej fryzurze — dodała — w 
sposobie chodzenia...
Weszli na balkon, gdzie przy jednym stoliku ktoś siedział. Kobieta odwróciła 
się i powiedziała:
— Jud, oto Andy.
To był on: duże oczy, rozwarte usta, trzęsące się ręce ściskające kieliszek 
schłodzonej wódki.
— Stuart i Stuart — rzekła Myra. — Ojciec i syn.
Judowi żołądek podszedł do gardła. Miał wrażenie, jakby pociąg towarowy 
przetoczył się przez jego głowę. Koszula kleiła mu się do pleców, było mu 
zimno i czuł wstyd.
— Czy żaden z was nie ma zamiaru odezwać się choćby słowem? — zapytała Myra.
— Ach, tak — mruknął mężczyzna. Jud pamiętał ten głos. — Więc to ty jesteś 
Jud.
— Nie, bałwanie — zażartowała Myra. — To twój drugi chłopak.
Andrew Stuart łyknął wódki. Ręce mu się trzęsły. Popatrzył na Myrę, która 
okrążyła nastolatka w białym stroju pomywacza i usiadła przy stoliku, 
naprzeciwko drugiego kieliszka.
— Zawsze potrafię odnaleźć grosiki, bez względu na to, dokąd się potoczyły — 
oznajmiła, zapalając następnego papierosa. — Chyba powinieneś o tym pamiętać, 
Andy. Sądziłam, że będzie wam przyjemnie powiedzieć sobie: cześć.
Zapadło milczenie. Myra zdążyła cztery razy zaciągnąć się głęboko i wypuścić 
kłąb dymu, nim ojciec Juda odezwał się wreszcie:
— No... więc... pracujesz tutaj?
— Tak — szepnął Jud. Nie mógł wydusić z siebie nic więcej.
— To dobrze, dobrze. — Włosy ojca układały się w taką samą falę jak jego. — To 
dobra praca?
— Jesteś fryzjerem? — zagadnął Jud.
— Robiłem w życiu wiele rzeczy, chłopcze.
— Teraz sprzedaje samochody — wtrąciła Myra. — Prawda, kochanie?
351
— Odszedłeś, kiedy miałem trzy lata — rzekł Jud. — Wsiadłeś do swego 
czerwonego wozu i odjechałeś; tak długo czekałem, a ty nie wracałeś: czekałem, 
bo powiedziałeś, że pójdziemy grać w piłkę. Wtedy był piątek.
— Dzisiaj jest wtorek — zauważyła Myra.
— Posłuchaj. — Mężczyzna wciąż jeszcze był przystojny. Miał nos upstrzony 
popękanymi żyłkami. Jud stał na miękkich nogach. — Nie mówmy o mnie, dobra? 
Człowiek musi robić to, co musi, i tyle...
— Masz jeszcze jednego syna? — zapytał Jud.
— Nie popełniłbym dwa razy tego samego błędu — mruknął Andy.
— Ja nie lubię dzieci — dodała Myra.
— Hej, spójrz na siebie — rzekł Andy. — Jesteś przystojny, zdrowy, masz dobrą 
pracę. Ja nie potrafiłbym zrobić dla ciebie tyle dobrego.
— Jestem w szkole średniej — wyjaśnił Jud. — W drugiej klasie. .
— Wykształcenie to bardzo ważna rzecz — zauważył Andy.
— On zawsze to powtarza — wtrąciła Myra.
— Ach, tak... — Ojciec spojrzał na Myrę. Uśmiechnął się krzywo i nie patrząc 
na Juda zapytał: — Jak się miewa twoja matka?
— Przekłada papierki w urzędzie miejskim — odparł Jud. Mógł wreszcie oddychać 
swobodnie. Zaczerpnął głęboko powietrza. Tak. mógł oddychać. — A potem bierze 
sześć puszek piwa, siada na kanapie i gapi się w telewizor.
— Nie zniósłbym tego — powiedział Andy. — To jej wina, że musiałem od was 
odejść.
— Ona mówi, że powinna ci była struć pysk. Andy pokręcił głową.
— Tak mówiła?
— Masz dziewczynę? — zapytała Myra, opierając się o przepierzenie. — 
Powinieneś uważać i nie zadawać się z nieodpowiednimi dziewczynami.
— Muszę już wracać do pracy — mruknął Jud.
— Jasne — odparł Andy. — Rozumiem to. Mężczyzna musi pracować.
Jud zszedł na dół i wrócił do stolika, przy którym zostawił tacę z brudnymi 
naczyniami. Starł blat i poustawiał krzesła. Wbijał nieruchome spojrzenie w 
zrobione z aluminium wahadłowe drzwi kuchni, kiedy sunął powoli w ich 
kierunku.
Minął je i cisnął tacę na blat obok kucharza porcjującego kurczaka. Enzio 
beształ właśnie meksykańskiego pomywacza. Opalony na brąz
352
właściciel restauracji krzyknął coś za Judem, lecz ten wybiegł tylnymi 
drzwiami na zewnątrz.
W mrocznym, obskurnym zaułku cuchnęło dymami z rafinerii i mdląco słodkimi 
wyziewami z ogromnego pojemnika na śmieci.
Judowi kręciło się w głowie, dostał torsji, zwymiotował; szlochał i wył, walił 
pięściami w metalową ścianę pojemnika; wreszcie osunął się na ziemię w kącie 
między odłamki szkła i stare papiery.
Nie miał pojęcia, jak długo tam siedział.
„Wstawaj — powiedział sobie w końcu. — Dasz sobie radę. Bierz się do roboty. 
Potrafisz zrobić wszystko i stawić czoło każdemu. Pieprzyć ich! Pieprzyć go! 
Na pewno dasz sobie radę".
Pewien koreański emigrant uczył Juda hwarang-do. Tajemniczy sensei karate na 
pewno by mu teraz rozkazał: „Bądź wiatrem", chcąc nakłonić chłopaka do 
zduszenia wypalającego go od środka ognia. „Bądź wodą!"
„Bądź lodem" — nakazał sobie w duchu Jud.
Wstał z ziemi i wytarł oczy.
Wrócił do kuchni i chwycił opróżnioną już tacę. Mógł teraz wyjść na salę. Mógł 
wrócić do przerwanej pracy i pokazać tamtemu facetowi, że wykonuje ją dobrze, 
bez zastrzeżeń. Nie miał ochoty widzieć go na oczy, w ogóle nie chciał się 
rozglądać: ten człowiek był dla niego niczym. Niech sobie patrzy. I tak nic 
nie zobaczy.
Jud pchnął wahadłowe drzwi.
Stolik na balkonie przy końcu sali był pusty.
.U,
ważaj na drogę" — pomyślał. Białe litery na zielonej tablicy głosiły: Moline — 
15 kilometrów. Zbliżał się do granicy Iowy.
Ojciec umarł w roku 1973, Jud dowiedział się o tym za pośrednictwem FBI. Zmarł 
na raka. Jud nigdy nie wspomniał matce o spotkaniu z ojcem. W ogóle rzadko z 
nią rozmawiał po skończeniu szkoły i wstąpieniu do wojska. Matka zmarła na 
atak serca w 1975 roku, kiedy Jud wykonywał zadanie zacierania śladów i 
czystki w Afryce, po fiasku pewnej operacji, w której brali udział ochotnicy. 
Tylko raz pojechał na jej grób do Chula Mesa. Chciał się upewnić.
W skradzionym aucie słyszał jeszcze śmiech Myry i czuł zapach jej papierosów. 
Owo wspomnienie skojarzyło mu się natychmiast z Norą, zatęsknił za jej 
uśmiechem. Za oknem samochodu przesuwały się zielone pola — jakże różne od 
bezkresnej brązowej pustyni w Dolinie Śmierci. Na poboczu ujrzał siedzącego 
czarnoskórego handlarza bronią z Afryki — jego głowa zwisała pod nienaturalnym 
kątem, ale oczy miał otwarte, musiał zauważyć zbliżającego się Juda, co mu się 
nie
23 — Rzeka ciemności	3j3
udało w Zairze. Jud minął go, nikt nie machał ręką. W oddali pojawił się 
błyszczący miraż; Jud wyczuł za nim obecność Arta — leżącego na plecach, z 
wielką dziurą w piersi, spoglądającego przez ciemne okulary w niebo. 
Przejechał go. Miraż zniknął. Jud dopił resztkę whisky; smakowała mu, miał 
ochotę na więcej, potrzebował więcej.
ak samo potrzebował drinka wówczas, kiedy zdecydował się sprowadzić Amerykę na 
złą drogę. Wtedy już stale dręczyło go pragnienie. Była sobota. Jud miał słabą 
pamięć do dat, ale nigdy nie zapominał dni tygodnia. Była sobota, pewien letni 
dzień roku 1979, w Los Angeles.
Przebywał w tym mieście już od pięciu miesięcy. Zostawił za sobą Miami i nie 
zaglądał do dzienników w supermarketach; nie chciał wiedzieć, jaki los gotują 
mu gwiazdy. Poszedł do sklepu z artykułami żelaznymi i po dwudziestu minutach 
demonstrowania swych umiejętności dostał pracę. Trzy tygodnie później zlecono 
mu naprawę w salonie fryzjerskim. W zakładzie, gdzie powietrze było ciężkie od 
perfum, a głośna muzyka rockowa mieszała się ze szczękiem nożyczek i głosami 
kobiet, ujrzał odbierającą telefony dziewczynę: fale kasztanowych włosów, 
słodka buźka z oczami barwy oceanu, wydatne, falujące piersi i wąska kibić — 
drobną, kruchą, niewinną istotkę.
— Jak się masz? — powitała go. Poczuł, jakby grom przetoczył mu się przez 
głowę.
— Nareszcie wspaniale — odparł.
Zaśmiała się i przedstawiła; na imię miała Lorri.
Miał ochotę jej powiedzieć: „Ty nie jesteś pięknością o imieniu Lorri, lecz 
premią za moją robotę".
W ciągu tygodnia zawrócił jej w głowie, po dwóch następnych dniach wspólnie 
wynajęli domek w dzielnicy zamieszkanej głównie przez urzędników. Lorri miała 
wspaniałe poczucie humoru i była świetnym słuchaczem. Opowiadał jej o wielu 
rzeczach, a ona słuchała uważnie, lecz w zupełnie inny sposób niż żądny 
sensacji przyjaciel, Nick Kelley. Troszczyła się o Juda, a nie o całą resztę 
świata, którą przed nią odkrywał. Zapełniali dni seksem, śmiechem oraz ciężką 
pracą.
Jednak Judowi czegoś brakowało.
Owej letniej soboty uświadomił sobie tę prawdę: czegoś mu brakowało, coś było 
nie tak.
Pracował do późna, zakładał i naprawiał zamki w domach, na które nigdy nie 
byłoby go stać. Skończył ostatnie zlecenie o czwartej; Lorri znajdowała się na 
drugim końcu miasta, wyznaczała godziny wizyt bogatych dziwek, które kupiłyby 
wszystkie włosy z jej głowy,
354
gdyby tylko zgodziła się je sprzedać; natomiast ich mężowie kupiliby resztę, o 
ile zdobyliby się na to, żeby z nią uciec od swych żon. Jud podjechał do 
centrum handlowego i wybrał obstawiony paprociami bar, w którym kelnerzy 
nosili białe koszule i muszki. Klienci mieli na sobie stroje do tenisa albo 
luźne koszule plażowe, byli młodzi i zadbani, lecz w niczym nie lepsi od 
niego; obrzucali go spojrzeniami, które wyraźnie dawały do zrozumienia, że 
człowiek w dżinsach i flanelowej, roboczej koszuli stanowi tu dysonans. Nikt 
go jednak nie wyprosił. Jud zamówił szkocką i zagapił się na wielki świat.
W przeszłości obmyślał i prowadził operacje, z którymi związane były setki 
osób i miliony dolarów — działania nakreślające niewidoczne linie w 
podręcznikach historii. Teraz miał źle płatną pracę, niemal jak w przydomowym 
warsztacie, i wykonywał polecenia ludzi, którzy nigdy nie zdobyliby się na 
odwagę podjęcia decyzji, kto ma żyć, a kto umrzeć. Tańczył swego rock and 
roiła w Białym Domu, stawał twarzą w twarz z osobistościami, których zdjęcia 
ukazywały się niemal w każdym wydaniu wieczornych wiadomości. Teraz cherlawe 
dupki w podrzędnych barach miały go uczyć polityki. W Miami jeździł porsche, 
mieszkał w apartamencie, nosił szyte na miarę garnitury, stać go było na 
wykwintne żarcie i najdroższe dziwki. Teraz jeździł rozklekotaną furgonetką, w 
dodatku z wymalowanym znakiem firmowym innego faceta. Chodził w tych samych 
dżinsach i koszuli od dwóch lat. Pieniędzy starczało mu zaledwie na opłacenie 
domu — takiego samego, z jakiego uciekł jego ojciec. Miał równie cenną 
specjalność co absolwenci wydziału prawa na Harvardzie, do których — choćby 
byli łajdakami — zwracano się per „szanowny panie". Strzegł narodowego 
bezpieczeństwa, patriotyzmu i honoru, a teraz został Zasranym Jasiem 
Śmieciarzem. Strzelano do niego, bito, odpowiadano kłamstwem na jego kłamstwa, 
wykrwawiał się i chorował od przebywania w niewłaściwych miejscach i 
niewłaściwym czasie. Ryzykował wszystko. Zabijał... Boże, iluż to ludzi zabił.
I wszyscy go tropili, ale nikt nie wpadł na jego ślad.
Co mógł na to poradzić? Przystać na rolę wyrzutka i przekreślić swoją 
przeszłość? Czy też trzymać się końca postronka i czekać, aż pociągną go w 
niewiadomym kierunku?
Jakiś mężczyzna w barze zaśmiał się głośno. Był w wieku Juda, mocno opalony, 
miał wypielęgnowane dłonie, a z całej jego postawy wprost emanował fakt, że 
ukończył szkołę pomaturalną. Pochylił się nisko nad mahoniowym stolikiem i 
rozmawiał cicho z dwoma koleżankami z plaży.
„Czy robiłem to wszystko dla ciebie? — zapytał w myślach Jud. —
355
Po to, żeby teraz siedzieć tu, podziwiać ciebie, uśmiechać się i dziękować 
Bogu, że moja robocza sobota dobiegła końca i mogę się napić whisky?"
„To przeklęte miasto" — pomyślał. Było mu tu jeszcze gorzej niż gdziekolwiek 
indziej, niż w Miami czy Waszyngtonie. A może tu po prostu wszystko było 
czyściejsze. Jego przyjaciel, Nick, mawiał, że Los Angeles to miasto 
nieustających rozczarowań, w którym nigdy niczego nie miało się dość.
Co miał teraz robić? Czekać, aż piszący powieści Nick uczyni go sławnym? 
Uzmysłowić im wszystkim prawdę? Nick nie odważyłby się na to. A jeśli nawet, 
to przecież nie Jud znalazłby się w książce czy na ekranie, przyjmował 
gratulacje i wywoływał aplauz. Nikt nie zniżyłby się do tego, by zrobić coś, 
czemu on mógłby się poświęcić. Nawet Nick.
Zasrany Jasio Śmieciarz.
Lorri. Jak długo mogła czuć się szczęśliwa u boku Zasranego Jasia? Ile dni 
minie, zanim przyjazny uśmiech na jej twarzy ustąpi miejsca temu szczególnemu 
spojrzeniu, które przeszyje go na wylot. Ile jeszcze, nim stara śpiewka „z 
nikim i nigdzie" wypełni jej oczy i serce niezmiernym smutkiem?
Jak długo uda mu się znosić tutejsze „nigdy dość", zanim nie rozsadzi go to na 
kawałki? Nie złamie mu karku i nie wywali bebechów?
— Dosyć obtykania się z dupkami — mruknął.
— Życzy pan sobie jeszcze jeden kieliszek? — zapytał szczupły kelner, który 
nie spuszczał oczu z apatycznego olbrzyma.
— Tak, poproszę — rzekł Jud.
Kiedy kelner odszedł, Jud spostrzegł siedzącego przy barze Wendella.
Tamten popatrzył na niego.
„Niewłaściwe miejsce i niewłaściwa pora" — pomyślał Jud. Mrugnął jednak 
oczyma, skinął głową i ruchem ręki zaprosił Wendella do swego stolika.
— Człowieku! — powiedział tamten. — Nie widziałem cię całą wieczność!
Od czasu pobytu Juda w Miami. Wendell był detalistą, szeregowcem w strukturze 
stworzonej przez Arta Monterastellego i sprzedawał po kilogramie towaru 
tygodniowo; był jedynym człowiekiem handlującym trawką tylko dlatego, że sam 
palił ją nałogowp. W normalnych okolicznościach Jud nie zwróciłby nawet uwagi 
na kogoś stojącego tak nisko w hierarchii organizacji, wiedział jednak, że 
może swobodnie porozmawiać z Wendellem, gdyż wybujała ambicja tamtego nie 
pozwoli mu na zdradzenie Juda.
W każdym razie łudził się tym.
— Jak ci się powodzi? — zapytał Wendell.
356
— Co ty tu porabiasz? — odparł Jud. Wendell pochylił się ku niemu.
— Nie będę ci wstawiał bajerów, amigo, ponieważ cię lubię, znam dobrze i wiem, 
że nie potrafiłbyś mnie zakablować.
— Zawsze byłeś sprytny, Wendell. Tamten odchrząknął.
— W Miami zrobił się kocioł. Kolumbijczycy, gliny. Kiedy ty tam byłeś, panował 
błogi spokój i można było coś zdziałać.
— A potem?
— Wszystko się rozpieprzyło. — Wendell wydął wargi. — W każdym razie 
przeniosłem się tutaj. Nie wiedziałem, co się z tobą stało, ale nie miałem 
zamiaru się wypytywać. Nawet nie mam ochoty comprendo, co się wydarzyło, więc 
mi nie tłumacz, dobra? Raul i Kubańczycy zajęli się swoimi sprawami. Ja 
wylądowałem tutaj. Pracuję.
Jud skinął głową.
— Mam drobny udział w handlu koką — rzekł Wendell. — Sprzedaję po 
kilkadziesiąt gramów tygodniowo, czysta robota. Nawet tutaj siedzi kilku moich 
klientów.
— Więc co ty tu robisz? — zapytał Jud. — Jeśli oni zaczynają być nieostrożni, 
to oznacza dla ciebie bliskie nieszczęście.
— Czekam na swojego człowieka. — Wendell wzruszył ramionami. — Mam dla niego 
kolejną dostawę. Wyobrażasz to sobie? Ja opłacam ludzi od detalu!
— To jeszcze gorzej — oznajmił Jud. — Nie powinieneś być przy tym, jak on 
załatwia interesy. Nie zapominaj, Wendell: działać trzeba z głową.
— To była twoja rola — rzekł Wendell. — Tacy jak ty mieli to wszystko w małym 
palcu.
— Owszem.
— Posłuchaj — mruknął Wendell. — Zdradź mi: pracujesz tutaj?
— Tak — odparł Jud.
— Nie chcę ci włazić w paradę, po prostu nie wiedziałem. Jeśli ci 
przeszkadzam, tylko powiedz, a już mnie nie ma. Nie jestem idiotą, żeby udawać 
kowboja!
Jud uśmiechnął się.
— To duże miasto — rzekł.
Wendell wyszczerzył zęby w uśmiechu.
— Pozwól, że zafunduję ci drinka!
Kelner przyniósł zamówioną poprzednio szklaneczkę whisky, ale nie zdążył zdjąć 
jej z tacy, gdy Jud rzucił krótko:
— Chivas regał.
357
Kelner spojrzał na tanią whisky, którą przyniósł, i zapytał:
— A co mam z tym zrobić?
— Wypij to sam — rzekł Jud, odsyłając go ruchem dłoni.
— Zwariowany świat — oznajmił Wendell. Wypili za ten świat. — Spójrz na nich — 
mówił handlarz, ruchem głowy wskazując elegantów tłoczących się przy barze. — 
Mają forsy jak lodu, a każdy chce mieć powodzenie, być seksownym... i groźnym. 
Jechać na grzbiecie fali, na haju...
Uniósł swoją szklankę z piwem.
— Za nasze powodzenie. Jud wypił razem z nim.
— Do diabła — rzekł Wendell. — To najlepsze miejsce i właściwy czas na dobry 
towar. Znudziła im się trawka. Poza tym gliny są tak zajęte, że wystarczy 
sprzedać co nieco i odpalić im dolę. Towar idzie na każdym rogu, a najlepiej 
koka: po niej człowiek jest lepszy, a kto o tym nie marzy. W dodatku nie 
zabija. Czy można sobie wyobrazić lepszą sytuację?
Tak było w roku 1979. Po latach niedowierzania potędze narkotyków; po tym, jak 
całe pokolenie wyrosło, szprycując się śmiercionośną nikotyną, jednocześnie 
zasilając budżet państwa; po eksperymentach z LSD zapoczątkowanych przez CIA w 
latach pięćdziesiątych, które wykazały, że nie każdy od razu wyskakuje przez 
okno hotelowe, jak ów lekarz, któremu bez jego wiedzy zaaplikowano 
doświadczalną dawkę; po tym, jak tysiące Amerykanów przejęło w swoje ręce 
spuściznę tych eksperymentów. Kokaina, używana przez Freuda, stała się guru 
zdrowia psychicznego. Nikt od niej nie umierał, nikt nie wpadał w 
uzależnienie. W roku 1979 nikt nie wiedział, że to nieprawda. Wówczas nikt nie 
przypuszczał, że już niedługo oczyszczona, krystaliczna postać kokainy 
zostanie ochrzczona „gromem", nikt nie zdawał sobie sprawy z możliwych 
konsekwencji politycznych zakupu jednego grama „śniegu", nikt nie domyślał 
się, że jedno spotkanie z „białą damą" może tylko prowadzić do następnego. A 
potem jeszcze jednego. I jeszcze.
— To wielki interes, chłopie — rzekł Wendell. — W Kolumbii wszyscy się go 
chwytają. Armia, politycy, niemal cała dżungla.
— A co z partyzantami? — zapytał Jud.
— Przecież nie mówimy o czarnej Afryce! Zaśmiali się obaj.
— Są tam w ogóle jacyś partyzanci? — zapytał Wendell.
— Jasne — odparł Jud. Nie mógł sobie przypomnieć, czy działa tam M-19, 
„Świetlisty Szlak" czy jakieś inne ugrupowanie latynoskich marksistów.
— Nigdy nie interesowałem się wojującymi komuchami — oznajmił
358
T
Wendell. — Myślę, że jeśli kryje się za tym gruba forsa, to wcześniej czy 
później wszyscy wejdą w ten interes. Nie przeskoczy się zasady kapitalizmu, 
chłopie. Dolar rządzi światem. — Otarł wargi. — Posłuchaj — rzekł. — To 
jest... Tylko nie zrozum mnie źle, dobra?
— W porządku.
— Jestem uczciwy i nie mam ochoty grać twardego faceta. Ale nie chcę też 
pracować dla jakiegoś kacyka. W tej robocie wszystko się tasuje, wiesz o tym. 
Zresztą popatrz na siebie, w Miami byłeś na szczycie, tutaj ledwie przed 
czołem fali, obracasz drobnicą... Moja propozycja jest następująca: nie mam 
wielkich aspiracji, ale może dałoby się jakoś połączyć nasze wysiłki? Mógłbym 
podwoić obroty i zostać przy swoim, co najwyżej brać odrobinę więcej, reszta 
byłaby dla ciebie...
— A co ty byś z tego miał?
— Ciebie — odparł Wendell. — Kocury, które kręcą się wokół Miami, wkrótce 
rozłożą się na Bulwarze Zachodzącego Słońca. Potrzebuję kogoś, kto by osłonił 
mnie przed ich pazurkami, kto wiedziałby, jak stosować się do reguł, jak 
zachować to, co już mamy. A także kogoś, komu mógłbym zaufać.
Przed dłuższy czas dwaj starzy przyjaciele mierzyli się wzrokiem.
Mężczyzna przy barze znowu zaśmiał się głośno i po chwili wyszedł, obejmując 
ramionami dwie młode dziewczyny. Nie spojrzał nawet na Juda.
— Musiałbym się dowiedzieć, jakimi metodami pracujesz — odparł w końcu Jud.
— Nie ma sprawy! Zasuwaj!
— Twierdzisz, że mógłbyś sprzedawać drugie tyle.
— Bez kłopotów.
— Dobra, wchodzę w to — zdecydował Jud. — Dzielimy się pół na pół. W 
przyszłości ustalimy szczegółowe warunki. I gramy uczciwie: żadnych krętactw, 
żadnych numerów, żadnych obcych, wyłącznie biznes.
— Nie ma sprawy. Mój łącznik twierdzi, że bierze tylko czysty towar, nie 
uznaje podejrzanych dostawców. Będę potrzebował osiemset...
— To twoje zmartwienie — przerwał mu Jud. — Nie mam zamiaru inwestować ani 
grosza.
Wendell zamrugał szybko, po czym wzruszył ramionami.
— Zapisz mi swój numer telefonu i adres. — Jud wręczył mu pióro. — I ani słowa 
handlarzom o mnie czy o naszej umowie. Opracujemy system łączności. Jak 
wszystko pójdzie gładko, wtedy pozwolę ci zawiadomić resztę ludzi. A gdy nie 
będzie żadnych kłopotów, będziesz miał wszystko, czego pragniesz.
359
— Co z kelnerem? — zapytał z uśmiechem Wendell.
— To twoja sprawa, nie moja — odparł Jud.
— Nigdy nie lubiłem takich spraw.
— Bo nie są łatwe — rzekł Jud. — Weź nasz rachunek, zamydl mu czymś oczy, 
zostaw duży napiwek... — Zaśmiali się. Jud wstał. — Jeszcze jedno — rzekł, 
pochylając się. — Jesteśmy przyjaciółmi. Lecz jeśli mnie wydasz albo wystawisz 
do wiatru, ty zapłacisz rachunek.
Spojrzenie Wendella mówiło aż nazbyt wyraźnie, że zrozumiał.
Jud ledwie mógł się skoncentrować, jadąc do zakładu fryzjerskiego. Lorri 
zdziwiła się, kiedy oświadczył szefowi, że z przyjemnością zostaną trochę 
dłużej i zamkną salon, nic jednak nie powiedziała: miała dość wyczulony 
instynkt.
— Nie rozumiem — rzekła, kiedy zostali sami. — Najpierw zmusiłeś mnie, żebym 
przestała brać prochy, a teraz mamy handlować kokainą?
— To zupełnie co innego — odparł Jud. — Poza tym robimy to dla pieniędzy, a 
nie dla przyjemności. To będzie nasz sposób na wyjście z tego bagna. W dodatku 
oni są mi coś winni. W ten sposób sobie odbiję.
— Co za „oni"?
— Nie przejmuj się, dziecino. Wszystko w porządku. Kocham cię.
— A jeśli nas złapią?
— Zabezpieczymy się przed tym — odparł. — I to dość skutecznie. Popatrzyła na 
niego i wybuchnęła śmiechem.
— Nie ma sprawy, wszyscy się tym zajmują. Nawet Maria, ta od trwałej 
ondulacji, na boku sprzedaje gramowe porcje.
— Widzisz, już zaczynasz się wczuwać w rolę — rzekł, podświadomie planując, w 
jaki sposób wciągnąć Marię pod swój parasol.
Lorri zadzwoniła do redakcji „Los Angeles Timesa" i oczarowała redaktora 
dyżurnego opowiastką o swej pracy dyplomowej na Uniwersytecie Kalifornijskim, 
do której potrzebowała nieco szczegółów o działalności komunistów i 
partyzantów w Ameryce Południowej. Facet poszukał w materiałach, znudzonym 
głosem odczytał jej artykuł, a potem zaczai bajerować, jakie to wspaniałe 
suszi podają w pewnym lokalu przy Bulwarze Zachodzącego Słońca. Lorri 
pokrygowała się trochę, wreszcie wyraziła zgodę na wspólny obiad, odłożyła 
słuchawkę i wybuchnęła śmiechem. Poczęstowali się służbowym piwem z lodówki. 
Lorri zaczęła przeglądać najnowsze magazyny, natomiast Jud sformułował 
wiadomość: „Wiarygodne dotychczas źródło poinformowało agenta, że zaangażowane 
w produkcję kokainy komunistyczne ugrupowanie terrorystyczne z Ameryki 
Południowej, prawdopodobnie
360
M-19 lub inne, zagraża zewnętrznym i wewnętrznym interesom USA. Zainicjowano 
wstępną penetrację siatki. Operacja rozważna, szczegółowy wywiad, maksimum 
tajności. Projektowane zerowe koszty, minimalny kontakt, minimalne wsparcie. 
Plan operacji do zatwierdzenia".
„w,
ystarczy" — pomyślał. Dołączone materiały potwierdzą, że nie kłamie. Podpisał 
wiadomość pseudonimem agenta o najwyższych umiejętnościach, weterana 
amerykańskiego wywiadu: „Zły".
— Coś ty narobił? — zapytała Lorri, kiedy wrzucał do skrzynki list 
zaadresowany na skrytkę pocztową w niewielkiej mieścinie w Ma-rylandzie.
— Nic wielkiego — odparł, chociaż i on czuł przyspieszone bicie serca.
„Na pewno to kupi i będzie chciał wykorzystać w swoich akcjach — pomyślał, 
wspominając twarz generała, którego widział przelotnie przed miesiącami. — To 
zbyt oczywista sprawa, by ją zlekceważyć".
Trzy tygodnie później w grubym tygodniku rozprowadzanym w supermarketach, w 
horoskopie dla Bliźniąt, znalazło się określenie „deszczowe dni": uaktywnić 
się, nawiązać kontakty, zacząć działać.
Jud podjął działania wcześniej. Nikt nie przypuszczał na jak wielką skalę.
Na początku zaczął inwestować pieniądze płacone mu przez Wendella.
Gramy zmieniły się w dekagramy. Maria dołączyła do siatki Juda. Wraz z 
Wendellem wyszukiwała nowych klientów, których Jud wciągał na listę.
Dekagramy zmieniły się w kilogramy. Maria i Wendell przedstawili swoich 
dostawców Judowi. Po czterech miesiącach był już ich jedynym odbiorcą; po 
pięciu działali w jego organizacji. Jud i Lorri zrezygnowali z pracy i 
przenieśli się do gustownego segmentu w szeregu domków nad morzem. Zatrudnili 
człowieka do prowadzenia rachunków. Wtedy Jud poznał Deana; ich stosunki 
zaczęły wykraczać poza ramy organizacyjnej dyscypliny, niemalże rozumieli się 
bez słów.
Kilogramy zamieniły się w kwintale. Jud dobijał targu z „chłopcami" z 
Illinois, z „facetami" z Yegas, z „rodzinami" ze starego Wschodu. 
Wykorzystywał gangi motocyklistów i bractwa barriosów. Nawiązały z nim kontakt 
grube ryby z Miami. Nikt nie pytał o Arta Monterastelle-go, a Raul przesłał mu 
wyrazy uznania. Jud zawierał sojusze; gdy zaczynały się jakieś waśnie, do 
akcji wkraczali agenci federalni.
361
Kwintale zamieniły się w tony. Jud zorganizował sieć melin i opłacał 
uzależnionego od meskaliny anarchistę, którego wyobraźnia i umiejętności 
wykorzystania komputerów wyprzedzały o wiele lat prawne regulacje dotyczące 
wywiadu elektronicznego i przepisy bankowe. Kupił urządzenia do liczenia 
banknotów, akcje banku z Florydy, dwa mercedesy sedany i porsche ze składanym 
dachem. Gdy pękło mu szkiełko złotego rolexa, rzucił zegarek do kapelusza 
żebraka na Bulwarze Zachodzącego Słońca i kupił sobie nowy. Wybierał wina po 
pięćset dolarów za butelkę i zamawiał do domu obiady z francuskiej 
restauracji, dostarczane wraz z porcelanową, inkrustowaną złotem zastawą, 
która potem szła do śmieci. Spotykał się z ludźmi nadzorującymi samoloty 
latające nad Zatoką Meksykańską, ciężarówki jeżdżące przez granicę z Meksykiem 
i statki kursujące na Alaskę.
Wraz z Lorri kupili willę w stylu hiszpańskim, której okna wychodziły na 
ocean. W spiżarni znalazły się skrzynki chivas, a w gabinecie Juda kryształowa 
karafka. Olbrzymi telewizor grał na okrągło. Lorri włóczyła się po całym domu, 
od sypialni, przez wielką, kolistą wannę jacuzzi, do telewizora. Znała tylko 
takie kobiety jak Maria bądź wypielęgnowane damulki, siedzące w kieszeniach 
takich ludzi jak Jud. Sprzątaniem domu zajmowała się Meksykanka, która 
dostawała sto dolarów dziennie, a ponadto obawiała się urzędników 
imigracyjnych. Lorri mogła jeździć swym czarnym mercedesem wszędzie, dokąd 
zechciała, pod warunkiem zachowania reguł bezpieczeństwa. Nosiła jedwabne 
bluzki, obcisłe dżinsy i szpilki; nie rozstawała się ze swoją torebką, nosiła 
puderniczkę wypełnioną po brzegi białym proszkiem — na wypadek, gdyby Jud 
wyjechał na dłużej w interesach i zamknął magazyn domowy. W każdym pokoju 
znajdowały się automaty Uzi, pistolety magnum i mniejsze, kalibru 9 mm; domu 
strzegły systemy alarmowe, doberman oraz strażnik czuwający całymi nocami. Po 
trawniku przed willą chodziły pawie.
Jud stał się dzikusem: robił sceny w restauracjach, awanturował się na 
ulicach, ekspedientkom w sklepach fundował błyskotki, romansował z nimi całymi 
tygodniami, a potem kazał się wynosić i nie chciał ich więcej widzieć. Utył, 
jego muskuły zginęły pod warstwą tłuszczu. Przypominał goryla szalejącego w 
dyskotekach; wychodził sam lub w towarzystwie mężczyzn o szklanych 
spojrzeniach, którzy potrafili śmiać się tylko ustami. Czasami Nick wpadał do 
Los Angeles i dotrzymywał mu towarzystwa; przez jakiś czas kręcił się przy nim 
słynny hollywoodzki reżyser zażywający kokainę, lecz jego obietnice 
załatwienia korzystnych zamówień okazały się czczą gadaniną. Ci, dla których 
Jud stał się najbardziej znaczącą w życiu legendą, wierzyli, że jakimś 
sposobem oddzielił on całą organizację od świata
362
zewnętrznego ogrodzeniem z drutu i że drut ten nigdy nie zapętli się na ich 
karkach.
— Trzymam wszystko w garści — powiedział kiedyś Nickowi. — Ale ty o niczym nie 
wiesz. Wszystko załatwiam, nadzoruję i osłaniam, to czysty interes, 
niekłopotliwy. Pieprzę ich. Ale ty o niczym nie wiesz.
— Nie sądzę, żebym nawet chciał wiedzieć — odparł Nick. Pokręcił głową. — To 
istne szaleństwo.
W listopadzie 1980 roku, w sobotę, Jud poślubił Lorri w kapliczce nad brzegiem 
morza; świta we frakach stanowiła prawdziwy horror--show. Dean rozbił się na 
swym harleyu i nie uczestniczył w ceremonii. Rodzina Lorri, która przyjechała 
z Nebraski, początkowo niechętna, wracała do domów przerażona. Wtedy już 
uśmiech Lorri był jedynie wykrzywieniem warg, twarz okrywała nienaturalna 
bladość, a z błękitnych tęczówek patrzyły dwie czarne dziury. Reżyser z 
Hollywoodu pełnił rolę mistrza ceremonii, a Nick Kelley był pierwszym druhem 
Juda.
Raz w tygodniu Jud zamykał się w gabinecie i pisał raport, który następnie 
wysyłał pod adres skrytki pocztowej w Marylandzie. Na początku donosił jedynie 
o „przeniknięciu". Czasami zwracał się z prośbą o informacje, ale nigdy nie 
wymieniał z nazwiska swych sprzymierzeńców ani nie podawał szczegółów 
operacji: tamci nie musieli o niczym wiedzieć, może nawet nie chcieli 
wiedzieć. Jud żywił przekonanie, że jeśli jakiś gliniarz wprowadził jego 
nazwisko do komputera, to zaraz zjawiał się ktoś z rozkazem wymazania zapisu. 
Czasami w skrzynce pocztowej znajdował list, o którym nie dowiadywała się 
nawet Lorri, przekazujący zaszyfrowane ostrzeżenia przed czymś lub przed kimś; 
niekiedy precyzujący szczegółowe wymagania względem jego operacji.
Dziewięć miesięcy po ślubie Jud zaczął się spotykać gdzieś na południu z 
królami przemytu, którzy wkrótce przejęli kontrolę nad produkcją kokainy w 
Ameryce Południowej. W jego raportach pojawiły się uściślenia hipotezy, jaka 
zawarł we wstępnym doniesieniu o podjęciu akcji; opisywał handel bionią, 
nielegalne oddziały oraz współpracę między kokainowymi rekinami a bojownikami 
o idee rewolucji. Wybierał co smaczniejsze kąski z krążących po czarnym rynku 
plotek i tajemnic: komu oraz ile był winien taki a taki ambasador, czym 
zajmowali się w Paragwaju handlarze bronią ze Środkowego Wschodu, o co 
zabiegał kubański attache w Bogocie, co robili izraelscy doradcy wojskowi w 
Panamie, który z kapitanów chińskich zbiornikowców zawijających do Argentyny 
był chciwy na pieniądze.
Ilekroć spoglądał w lustro w wykończonej z przepychem łazience swej willi, 
powtarzał sobie, że jego działalność jest usprawiedliwiona.
363
Gdyby nie on, to samo robiłby ktoś inny — ktoś niezależny, pracujący tylko dla 
siebie, jakiś łajdak, mający wszystko w nosie. A na zewnątrz „śnieżna" burza 
ogarniała cały kraj. Powtarzał sobie, że to nie ma znaczenia, iż odbijający 
się coraz głośniejszym echem w zasypywanych „białą śmiercią" ulicach krzyk 
podnoszą straceńcy, którzy też sięgnęliby po kokę czy heroinę, gdyby mieli 
odwagę wbić sobie igłę. Papierosy...? Do diabła, Jud rzucił palenie. Był 
biznesmenem dostarczającym towar; nie mógł odpowiadać za jego niewłaściwe 
użycie. Cele wywiadu usprawiedliwiały podjęte środki, a on wreszcie mógł 
odebrać zapłatę za lata straszliwego ryzyka. Miał glejt na swoją działalność. 
Nieważne, że wiązała się ona ze sprowadzaniem Ameryki na złą drogę.
Po takich rozważaniach nalewał sobie pełną szklankę.
„Są mi to winni" — powtarzał.
„Oni" popełnili jednak błąd. W trzech zaszyfrowanych listach znalazł polecenie 
zasilenia funduszy, po dwadzieścia tysięcy dolarów za każdym razem. Wysyłał 
pieniądze pod adresem skrytki pocztowej w Marylandzie. Za czwartym razem, 
oprócz gotówki, wysłał prośbę o pokwitowanie na całą sumę.
Nie otrzymał żadnego pokwitowania. Nie było również dalszych żądań pieniędzy.
„Tu cię mam, generale — pomyślał Jud. — Nawet ty na to poszedłeś".
W październiku 1981 roku w Los Angeles zjawił się Nick. Poprosił Juda o 
spotkanie w pokoju hotelowym, ustawicznie bowiem odmawiał przyjęcia gościny w 
willi. Judowi nie spodobało się drżenie w głosie Nicka. Wieczorem, przed 
spotkaniem, poprosił anarchistę o podsłuchiwanie rozmów telefonicznych z 
aparatu w pokoju przyjaciela. Trzej ludzie, których pisarz nie mógł znać, 
wzięli pod ciągłą obserwację Nicka i jego hotel.
Przed umówionym spotkaniem Jud sprawdził dane zdobyte przez anarchistę.
— Dzwonił do biura producenta filmowego, gdzie ma się stawić o drugiej; do 
agenta, którego nie zastał, i do jakiejś cipci w Waszyngtonie dopraszającej 
się o złoty pierścionek; nie sądzę, żeby go dostała.
— Słyszałem o niej — odparł Jud. — Pewnie wkrótce zerwą ze sobą.
Nick zjadł obiad samotnie. W sąsiedztwie jego pokoju nie mieszkał nikt 
podejrzany. Nie spotkał się z nikim i nie był śledzony. W czasie obiadu Jud 
włamał się do jego pokoju, ale nie znalazł żadnych materiałów obciążających.
Spotkali się w hotelowej restauracji; w porze między śniadaniem a lunchem 
prawie nie było klientów. Nick zamówił kawę, Jud „Krwawą Mary".
364

— Posłuchaj — zaczął Nick. — To wcale nie jest takie proste.
— Gzym się martwisz? Wszystko gra. Nick pokręcił głową.
— Zostawiasz mnie dla innej dziewczyny? — zażartował Jud. Nich roześmiał się.
— Kocham cię jak brata — rzekł Jud. — Wiele razem przeszliśmy. Zdaję sobie 
sprawę, że dla ciebie to nie było łatwe, ale...
— Jesteś moim przyjacielem — oznajmił Nick. Westchnął. — Nie podoba mi się to, 
co się z tobą dzieje.
— O co ci chodzi? — Jud starał się zachować spokój. I przyjacielską atmosferę. 
Miał przed sobą jedynego człowieka, któremu mógł zaufać. A to oznaczało, że 
naprawdę tylko jego obdarzał zaufaniem.
— Zdarzało ci się to raz czy dwa razy w miesiącu, ale wczoraj wieczorem...
— Przepraszam, to wszystko z powodu ciągłego napięcia...
— Teraz nie ma dnia, żebyś nie był pijany i nie rozrabiał. Mam wrażenie, że 
zaraz opowiesz mi o spotkaniu z UFO i krasnoludkach!
— Cóż, mieszkam w Kalifornii.
— To nie ma znaczenia, robiłbyś to samo wszędzie. Coś cię zżera od środka.
— Panuję nad tym.
— W takim razie przestałeś panować nad czymś innym. Grzęźniesz w tym bagnie, 
wariujesz.
— Do tej pory cię to nie obchodziło — wtrącił Jud. — Sam lubiłeś sobie 
dziabnąć.
— Nie mówmy o moich grzeszkach — odparł Nick, zaglądając Judowi w oczy. — Nie 
biorę już koki.
— Czyżbyś się nawrócił?
— Nie. — Nick pokręcił głową. — Koka... odurza, podnieca, nie sądzę jednak, by 
mnie to pasjonowało do tego stopnia jak kilka znanych mi osób... — zawiesił 
głos, po czym dodał: — Tobie również znanych.
Jud patrzył na niego twardym wzrokiem.
— A co się za tym kryje? — kontynuował Nick. — Jeśli dobrze się przyjrzeć, 
napychamy kieszenie gangsterów, skorumpowanych polityków i morderców, 
popieramy ludzi oraz działalność, z którą walczyłem całe życie i której 
nienawidzę.
— Tak samo jak ja — wtrącił Jud. Przez dłuższą chwilę Nick milczał.
— Nie wiem dokładnie, czym się tu zajmujesz — rzekł w końcu. — Powtarzam 
sobie, że za tym musi się kryć coś ważniejszego. Zresztą sam mi to mówisz. Nie 
chcę znać prawdy. Jeśli jesteś
365
moim przyjacielem,  powinienem wierzyć w ciebie, i  to musi mi wystarczyć. Ale 
to wcale nie znaczy, że musi mi się to podobać.
— I co z tego? — zapytał Jud.
— Sam nie wiem. Spróbuj się postawić w mojej sytuacji. Nie jestem już tak jak 
kiedyś pewny tego, co nas łączy.
Potem już tylko upewniali się nawzajem o swojej przyjaźni i obiecywali sobie 
pozostać w kontakcie. Nick uparł się, że to on zapłaci rachunek.
Od tej rozmowy Jud zaczął pić na umór; dzwonił do Nicka średnio raz w 
miesiącu, zwykle w ciągu dnia.
W listopadzie 1981 roku, w ostatni wtorek przed Świętem Dziękczynienia, kiedy 
za panoramicznymi oknami willi czerwone słońce wisiało nisko nad oceanem, Jud 
usiadł na kanapie, przed włączonym telewizorem, i zaczai zmieniać kanały. 
Lorri siedziała skulona w siatkowym foteliku i zapalała od niedopałka 
następnego papierosa.
— Za dużo palisz — rzekł Jud.
— A co innego, do cholery, miałabym robić? — odparła spokojnie.
— Coś cię dręczy? — warknął. Wy buchnęła śmiechem.
— Uważasz, że to zabawne? Masz więcej, niż kiedykolwiek mogłabyś sobie 
wymarzyć. Miliony kobiet z chęcią zamieniłyby się z tobą miejscami!
— Spisujesz już nazwiska chętnych?
— Nie muszę. Przyślą mi listę, jak będę potrzebował.
— Ach tak, zapomniałam, kim jesteś.
— Na dobrą sprawę nic o mnie nie wiesz.
— Czyżby? — zapytała. — Czy ktoś inny słyszał twój płacz?
— To było tylko chwilowe załamanie.
— Co było. to było — parsknęła. Rożkiem karty do gry zdrapała resztki kokainy 
ze spodeczka i wciągnęła ją do obu dziurek nosa.
— Jesteś pieprzonym ćpunem — rzekł Jud.
— Od dawna już się nie pieprzymy — odparła, spoglądając na niego spode łba.
Jud uważnie przyglądał się, jak Lorri oblizuje spierzchnięte wargi.
— Bo nie mam na to ochoty — powiedział.
— To samo mówisz tej kurwie, którą poderwałeś na plaży? Ja się nie skarżę. 
Dzięki niej mam kłopot z głowy.
Plastikowa obudowa pilota telewizora pękła w jego uścisku. Gdyby Lorri to 
spostrzegła, z pewnością by zamilkła.
— Twoi ludzie zanadto się boją, żeby pójść ze mną do łóżka — rzekła. — 
Zabiliby mnie od razu, ale nie będą się ze mną pieprzyć. — Wstała i popatrzyła 
za okno. Niebo ciemniało. — Dlaczego prowadzimy taki tryb życia? — zapytała.
366
— Wolałabyś wrócić do Nebraski? A może chcesz znów odbierać telefony w salonie 
fryzjerskim i brać dwudolarowe napiwki?
— Chcesz? — Pokręciła głową. — Czyja mogę jeszcze czegoś chcieć? Jud usłyszał, 
że Lorri płacze, nie potrafił jednak zdobyć się na nic więcej niż życzyć 
sobie, by wreszcie przestała.
— Wolałabym... —zaczęła, lecz urwała, jak gdyby nagle zmieniła zdanie. Po 
chwili dodała rozmarzonym głosem: — Chciałabym, żebyśmy mieli dziecko. Mówiłeś 
zawsze, że to nieodpowiednia pora, że wiele byśmy ryzykowali. Mówiłeś, że 
powinnam znacznie dłużej i lepiej oczyścić się z narkotyków, że dziecko... 
Stwierdziłeś, że to cię niepokoi.
— Niepokoiło mnie także, czyje to byłoby dziecko. — Nie umiał się powstrzymać.
Kiedy odwróciła się ku niemu, jej stężała twarz przypominała maskę. Policzki 
Lorri były mokre od łez, a w głosie pojawił się lodowaty chłód.
— Ty masz swoje tajemnice — wycedziła — ja mam swoje.
— Przecież wszystko to robiłem dla nas! — krzyknął. — A także dla celów, 
których nie zrozumiesz! Nic o tym nie wiesz!
— To ohydne kłamstwo, kochanie — powiedziała. Obróciła się dookoła, tak samo 
jak wtedy, kiedy Nick robił jej zdjęcie. Lecz tym razem miała zupełnie inny 
uśmiech. — Gratuluję ci. Jesteś genialny. Wygrałeś.
— Czego ty chcesz?
— Ja? — Omiotła szklanym wzrokiem pusty salon. — Ja chcę odejść. — Zaśmiała 
się. — I chcę dostać jeszcze koki. — Uśmiechnęła się przymilnie i pochyliła w 
jego kierunku; spadające kaskadami włosy ocieniały jej twarz; wciąż była tak 
samo młoda i ponętna. — Naleję ci drinka — powiedziała.
Jud rzucił jej klucze od gabinetu, w którym trzymał narkotyki. Przez chwilę 
słuchał jeszcze, jak Lorri idzie na górę, a następnie wyszedł.
Jeździł porsche po całym mieście. Dwukrotnie zatrzymywał się, żeby wypić 
drinka. Poczta, z której korzystał, udostępniała klientom skrytki przez 
okrągłą dobę. W jego skrzynce był jakiś list.
Zanim jeszcze go otworzył, miał przeczucie, że stało się coś złego. Wewnątrz 
znalazł dwa kawałki papieru, jeden niewielki, złożony we czworo, drugi 
zawierał pisaną przez kalkę, zaszyfrowaną wiadomość.
Przez kalkę! W żadnym wypadku korespondencja nie powinna być kopiowana! Fakt, 
że przysłano mu kopię, sam w sobie stanowił informację: zespół utracił 
autonomię. Stojąc przy pocztowym kontuarze w wyludnionym biurowcu Jud 
rozszyfrował wiadomość: „Sankcja traci moc 12/20/81..." Za miesiąc. Dawali mu 
miesiąc. Stawiali też
367
żądania. „Wyjście zapewnione. Przygotować pełny raport końcowy. Ujawnić 
aktywa, cele, personel. Zwrócić materiały i fundusz operacyjny. Załączyć 
rachunki. Informować o wszystkim".
„Coś się musiało stać" — pomyślał Jud. Rozłożył mniejszą kartkę. Zawierała 
wykonany ręcznie napis, osobistą informację: „Pamiętaj o Monterastellim".
„Zastrzelony — stwierdził w duchu Jud, lecz zaraz poprawił się: — 
Wyeliminowany".
Ktoś — generał czy też generał generała — przypomniał sobie o 
odpowiedzialności. Reguły gry uległy zmianie. „Ujawnić aktywa, cele, 
personel". To znaczy: wskazać swoich ludzi. Wystawić Wendella, Marię i 
pozostałych. Przykręcić im śrubę. Grube ryby chciały dopisać kolejne chlubne 
zdanie w swoich aktach personalnych. Ale grube ryby miały swoich prawników 
oraz powiązania i mogły trzymać gliniarzy na odległość bez względu na to, jak 
głośnym echem odbiłoby się ujawnienie działalności Juda. „Zwrócić"... 
wszystko. Znów zmienić się w Zasranego Jasia Śmieciarza. A żeby mieć pewność, 
wsadzimy cię pod wykrywacz kłamstw, naszprycujemy narkotykami i prześwietlimy, 
dopóki będzie co prześwietlać.
„Sankcja traci moc". Gdyby ich zignorował, każdy dotychczas poskramiany 
gliniarz ł każdy policjant skarbowy, któremu do tej pory mówiono, żeby 
pilnował swego nosa, zostałby na niego napuszczony. Jego podobizna znalazłaby 
się wśród listów gończych zawieszonych na ścianie poczty.
A gdyby zdołał umknąć przed prawem... „Pamiętaj o Monterastellim".
Język za zębami. Nie wydaj nas. Inaczej zginiesz.
„I jeszcze coś" — pomyślał Jud. Popatrzył na obie kartki. Wysyłając do Juda 
kopię wiadomości i osobistą notatkę, generał na pewno zdawał sobie sprawę, że 
Jud...
O to chodziło: generał i cały zespół nie chcieli więcej mieć z nim do 
czynienia. Ale ktoś się przestraszył, albo zmienił zdanie, i postanowiono, że 
dopóki były agent, renegat i narkoman, chodzi po ziemi, musi się stosować do 
reguł.
Dopóki istnieje, próbowali utrzymać go pod kontrolą.
Zasrany Jasio Śmieciarz.
„Na marne — pomyślał. — Wszystko, co robiłem, pójdzie na marne".
Od tego, ile zatrzyma dla siebie, zależał rodzaj ich zemsty.
Z jego gardła wydobył się dziki ryk i przetoczył echem wśród zielonych ścian i 
mosiężnych skrytek pocztowych.
Po dwóch godzinach oraz pięciu kieliszkach wrócił do swojej willi.
368
Strażnik nie spał już. Był Koreańczykiem i miał podrobione dokumenty. Doberman 
go lubił. Jud kazał mu pakować manatki.
Lorri leżała w poprzek swego królewskiego łoża obok fiolki valium. Używała 
tego środka, żeby móc spokojnie zasnąć i rano znów wejść w trans. Nie budząc 
jej, Jud spakował dwie walizki niezbyt rzucających się w oczy ubrań. Do dwóch 
następnych upchnął swoje ciuchy i poszedł do gabinetu, gdzie na ścianach 
wisiały jego ulubione czternastowieczne drzeworyty przedstawiające samurajów.
Do teczki spakował swój zielony beret, smitha kaliber 9 mm oraz pięćdziesiąt 
tysięcy dolarów w gotówce. Ocenił, że w sejfie pozostało jakieś siedemdziesiąt 
tysięcy. Włożył dziesięć tysięcy do koperty, resztę do podróżnej kosmetyczki. 
W skrytce znajdował się ponadto kilogram kokainy. Odsypał dwie pełne filiżanki 
do worka foliowego i upchnął go obok banknotów w kosmetyczce.
Następną godzinę zajęły mu ostatnie przygotowania.
— Chodź — rzekł, potrząsając ramieniem Lorri. Częściowo odzyskała świadomość. 
Leciała mu przez ręce, sprowadził ją jednak na dół, do garażu, i usadził w 
czarnym mercedesie. Koreańczyk wstawił do bagażnika walizki Lorri, natomiast 
bagaże Juda, obok skrzynki szkockiej, znalazły się w porsche. Jud odjechał 
kilkaset metrów i wrócił na piechotę.
— Weź to — rzekł wręczając strażnikowi kopertę. — Jedź do swojej rodziny w San 
Francisco, wydaj tyle, ile będziesz musiał. Gdybym nie skontaktował się z tobą 
w ciągu dwóch miesięcy, cała forsa jest twoja. — Wręczył mu kluczyki od 
drugiego mercedesa. — Weź także psa.
Koreańczyk skłonił się szybko.
— Nigdy nie lubiłem tego psa — mruknął Jud, kiedy strażnik odjechał.
Lorri była wciąż odurzona. Jud wyjechał mercedesem, minął trzy przecznice i 
zaparkował za porsche. Później miał zamiar przesiąść się do używanego dodge'a 
stojącego pod jedną z melin. Popatrzył na oświetloną willę. Sąsiedzi, których 
nawet nie znał, spali w okolicznych posiadłościach, będących symbolem 
amerykańskiego sukcesu.
— Obudź się! — powiedział. Zaczerpnął z worka i podał Lorri na czubku noża 
dwie porcje koki.
Odruchowo wciągnęła je do nosa. Zamrugała, potrząsnęła głową; rozejrzała się, 
zauważyła swoje walizki, leżącą na podłodze otwartą kosmetyczkę z pieniędzmi i 
kokainą, kluczyk w stacyjce mercedesa.
— Co...? Co, do cholery...? — Jej oczy się rozszerzyły.
Między siedzeniami samochodu leżało czarne pudełko. Jud wskazał kciukiem ich 
willę — wytworną, urządzoną z przepychem. Przekręcił kluczyk w pudełku i 
wcisnął guzik.
24 — Rzeka ciemności
Bomby z elektronicznym zapłonem eksplodowały w jego gabinecie, w kuchni, w 
piwnicy, w salonie, gdzie ciągle grał olbrzymi telewizor. Do każdej bomby była 
przytwierdzona butla z gazem. Poprzez dęby ocieniające willę wydawało się, że 
wybuchła tam supernowa: zasłony, elektroniczny sprzęt szpiegowski, obrazy, 
komputery, broń, amunicja, ubrania, narkotyki, stosy banknotów ukryte w 
szufladzie w kuchni — wszystko zmieniło się w gigantyczną kulę ognia.
Śpiące przed domem pawie wpadły w panikę; ogłupiałe pognały w stronę płonącego 
domu. W sąsiednich budynkach zapalały się światła.
— Chciałaś odejść — syknął Jud do Lorri. — Więc ruszaj, teraz! Znikaj, i to 
szybko! Nie oglądaj się za siebie. To wszystko przepadło. Nigdy tego nie było. 
Nie masz tu już czego szukać. Nie w tym mieście. Nie za swego życia. Zapomnij 
o mnie, ale nigdy nie zapominaj trzymać języka za zębami!
Płomienie trawiące willę oświetliły ciemne plamki w jej oczach. Jud zrozumiał, 
że Lorri była na to przygotowana, że spodziewała się tego.
Od stóp wzgórza dobiegło wycie syren wozów strażackich. W pobliżu stuknęły 
drzwi któregoś z domów.
Jud wysiadł z samochodu. Lorri zawahała się przez chwilę, wreszcie przesiadła 
się za kierownicę mercedesa i odjechała.
Nie oglądała się. Jud patrzył jej śladem.
"ziewięć lat później jechał skradzionym samochodem autostradą międzystanową na 
zachód. Przecinał Iowę. Zmierzał do Nebraski.
Jud wiedział, gdzie mieszkała Lorri — jej kuzyn pozostawał z nim w kontakcie 
przez jakiś czas, uważając, że będzie mógł wyciągnąć od niego jakieś 
pieniądze. Raz nawet Jud zadzwonił pod jej numer, usłyszał jej „halo?", a po 
chwili ciszy dźwięk odkładanej słuchawki.
Skręcił na południe, przejechał na drugi brzeg Missouri. Popołudniowe słońce 
kładło na asfalcie długie cienie drzew rosnących wzdłuż szosy. Jud nie 
spodziewał się nawet, że w Nebrasce jest aż tyle zieleni.
Nie miał zamiaru tu zostawać. Na nic nie liczył, nie układał żadnych planów. 
Doskonale wiedział, jak mało Lorri będzie miała mu do powiedzenia, nie dbał 
też o to, jakimi słowami on mógłby się wytłumaczyć. Ale czuł potrzebę 
zobaczenia jej, choćby tylko na chwilę. Chciał powiedzieć Lorri tylko jedno.
Kiedy minął Lincoln i zjechał na podrzędną drogę wiodącą na południe, ujrzał 
na poboczu partyzanta z Yietcongu, któremu poderżnął gardło. Tamten stał w 
zeskorupiałym czarnym kombinezonie,
370
miał puste oczodoły. Jud spodziewał się, że niczym autostopowicz będzie go 
zatrzymywał wyciągniętą ręką. Dodał gazu i minął go.
„Czy możesz usprawiedliwić śmierć wszystkich swoich ofiar?" — zapytał siebie w 
duchu.
Może Lorri spyta go: „Gdzie byłeś? Dokąd się wybierasz?" Odpowiedziałby 
wówczas: „Do piachu". Może wybuchnełaby śmiechem...
Gotów był opowiedzieć jej o wszystkim. Żeby tylko potrafił i żeby ona go w 
końcu zrozumiała... może znaleźliby wreszcie wspólny język. Niewykluczone, że 
Lorri miałaby nawet powód do dumy.
Powiedziałby jej: „Po tym pożarze tylko raz chcieli włączyć mnie do akcji. 
Znów przez ten koszmar horoskopów. Nie wiedzieli, jak nisko się stoczyłem. To 
było jesienią 1984 roku. Ale wysłałem do nich list z odpowiedzią, że się nie 
zgadzam".
„Naprawdę?" — zapytałaby Lorri.
Albo powiedziała: „I słusznie, do cholery", po czym zaśmiała się.
Być może potem pozwoliłaby mu odejść.
Conrad w Nebrasce to brudne, małe miasteczko. Kilkaset domów, ciąg handlowy po 
jednej stronie głównej ulicy, elewatory zbożowe przy pokrytych rdzą torach, po 
których nie jeżdżą już pociągi. Większość ulic nie ma nawet chodników, lecz 
talerze anten satelitarnych sprowadzają obrazy prawdziwego życia do 
szaroburych pokoi. Jud siłą woli opanował chęć zatrzymania się przy jednym z 
dwóch barów, przed którymi stały furgonetki. W niebieskiej nylonowej torbie 
leżącej na siedzeniu obok miał jeszcze trzydzieści dwa dolary, wystarczyłoby 
mu na butelczynę, może nawet dwie. Stwierdził jednak, że to może poczekać. 
Zmusił się do tego.
Przyczepa mieszkalna stała na wschód od miasteczka, czterysta metrów za 
ostatnimi zabudowaniami. Rząd drzew zasłaniał ją przed oczyma ludzi. Dalej, na 
przestrzeni dwóch kilometrów, ciągnęły się cuchnące bagniska. Co prawda smród 
bił od nich tylko w upalne dni. a Jud dotarł w tę okolicę o zachodzie słońca. 
Poza tym była dopiero wiosna.
Dwa kundle, kręcące się wokół przyczepy, uciekły na widok samochodu. Nie 
spodobało mu się to. Sięgnął po niebieską torbę. Wysiadł z wozu zesztywniały 
po długiej podróży. Nie pozostało mu nic innego, jak podejść do zamkniętych 
blaszanych drzwi.


ŻÓŁTY PIES


Wes odnalazł przyczepę mieszkalną w pobliżu Conrad w Nebrasce przed południem 
następnego dnia. Słońce grzało mocno, niebo było bezchmurne. Zatrzymał 
wynajęty samochód sto metrów przed nią i popatrzył przez lornetkę na 
zasłonięte okienko i splamioną, pokrytą pastelową farbą blaszaną ścianę. 
Poobijany pikap z tablicami rejestracyjnymi Nebraski stał obok przyczepy, z 
której zdjęto koła.
Trzy kundle biegały po zakurzonym podwórku, węsząc i grzebiąc wokół 
aluminiowego pudła. Żółty pies skrobnął w drzwi przyczepy, ale nikt nie 
wpuścił go do środka.
Wes przeciągnął dłonią po nie ogolonych policzkach. Miał na sobie czarną 
wiatrówkę, koszulę, ciemne dżinsy i czarne, miękkie pantofle. „Nie przypominam 
osoby urzędowej" — pomyślał.
Pistolet spoczywał na prawym biodrze. Nabity. Gotowy. Po przesiadce w 
Nasłwille Wes zapadł w głęboki sen.
Nic się nie poruszało w pobliżu przyczepy. Oprócz psów.
Spojrzał na zegarek: dwunasta. Pora ruszać — stwierdził.
Wolniutko podjechał dziurawą drogą ku przyczepie, nie spuszczając oczu z drzwi 
wejściowych i zasłoniętego okna; prawą rękę trzymał na udzie, palce zaciskały 
się na kolbie ciężkiego siga.
Psy zaczęły szczekać, trzymając się w bezpiecznej odległości; dość szybko 
umilkły. Obserwowały nieznajomego.
Zatrzymał wóz trzy metry od wejścia. Wyłączył silnik.
Nie poruszyły się zasłonki w oknie. Nikt nie wyjrzał przez drzwi.
— Halo! — zawołał przez okienko samochodu.
Brzęczały muchy. Szczeknął żółty pies.
Wes wysiadł z wozu. Trzymał pistolet gotowy do strzału.
— Czy jest tu ktoś?
372
Wiatr poderwał w górę garść kurzu. W nozdrza Wesa uderzył kwaśnawosłodki 
zapach przypominający szynkę z kapustą. Pracownik stacji benzynowej 
poinformował go, że przyczepa stoi na granicy cuchnących trzęsawisk.
Uczynił dwa kroki.
— Halo!
Z głębi przyczepy dobiegł ledwie słyszalny piskliwy śmiech. Czyżby jednak był 
tam ktoś?
„Nie — stwierdził. — To głos z telewizora".
Pies warknął, ale Wes wiedział, że nic mu nie grozi, toteż nie obejrzał się 
nawet. Drzwi przyczepy nie były zamknięte od zewnątrz na skobel.
Podszedł do wejścia i zapukał.
Nikt nie odpowiedział.
Zapukał ponownie.
Żółty pies szczeknął.
Wes uniósł pistolet, stanął nieco z boku i szarpnięciem otworzył drzwi.
Nie rozległ się krzyk; nikt nie wybiegł na zewnątrz. Wes wszedł do środka.
Nad zlewem w kuchni zawalonym brudnymi aluminiowymi tackami po mrożonych 
obiadach kręciły się muchy. Warczała maleńka lodówka. Podłogę zaścielały 
ubrania, czasopisma, butelki po piwie i winie. Z popielnicy wysypywały się 
niedopałki.
Oczy kobiety skulonej w rogu kanapy wpatrywały się w przenośny kolorowy 
telewizor umieszczony w odległym rogu blaszanego pudła; na ekranie jeden z 
uczestników teleturnieju obracał wielkie koło, hostessa klaskała. Pomimo 
bladości i obwisłych policzków twarz kobiety była jeszcze ładniejsza niż na 
zdjęciu, które Wes nosił przy sobie. Kasztanowe włosy otaczały jej głowę 
niczym puszysty szal. Głębokie cięcia powyżej nadgarstków wyglądały jak 
błyszczące rubinowe bransoletki.
Trzymała dłonie na udach. Czarne ślady strumyków wiodły od nich po niebieskich 
dżinsach i obiciu kanapy w stronę ciemnej plamy na tandetnym, maszynowo tkanym 
dywanie.
Między kanapą a drzwiami znajdował się chybotliwy stolik kawiarniany ze 
szklanym blatem. Stała na nim ciemna butelka po winie, dwie fiolki jakichś 
pigułek, opakowanie aspiryny, paczka papierosów oraz popielnica. Przy krawędzi 
stolika leżał długi słupek popiołu z zostawionego papierosa, który wypalił się 
do końca. Obok popielniczki spoczywała zakrwawiona żyletka. W samym środku 
ciemnej plamy na
373
powierzchni stolika leżał pędzelek do powiek. Po szklanym blacie ciągnęły się 
kręte linie i smugi. Litery. Słowa.
Jud nie mogłam dlużej czekać na ciebie żebyś skończył ze mną ha ha PS Nich Ke
Sig zakołysał się w zdrętwiałych palcach Wesa. Kiedy mógł wreszcie otworzyć 
oczy, gdy zebrał w sobie odwagę, by popatrzeć na kobietę, szepnął:
— Ja nawet nie wiem, kim jesteś!
Pistolet mu ciążył. Wes był nazbyt roztrzęsiony i zmęczony, aby wierzyć swym 
dłoniom; obrócił głowę, żeby schować broń do kabury. W tej samej chwili ujrzał 
leżącą na podłodze niebieską nylonową torbę.
„Jud" — pomyślał. W jego pamięci odżył widok tamtego człowieka na pustyni; 
przypomniał sobie, jak opisywał Juda agent na lotnisku w Las Yegas.
Torba leżała porzucona wśród innych rupieci na dywanie.
Wes ponownie spojrzał na kobietę. Widział wystarczająco wiele trupów, by 
ocenić teraz, że była martwa już od kilku dni. Na pewno nie żyła, kiedy 
odnalazł ją Jud.
„Za późno — pomyślał. — Ty także zjawiłeś się za późno".
W torbie znalazł nową szczoteczkę do zębów oraz kilka banknotów.
— Kiedy tutaj byłeś? — zapytał na głos. — Dokąd pojechałeś? Czym?
Kobieta na kanapie nie mogła udzielić odpowiedzi.
Powietrze wewnątrz przyczepy było zatęchłe i ciężkie. Telewizor odbierał 
program komercyjny. Wes poczuł, jak wzdłuż kręgosłupa ścieka mu strumyk potu; 
gapił się na martwą kobietę, próbując złapać oddech i zebrać myśli.
Na zewnątrz przyczepy zawył pies.
Nagle dotarło do Wesa, co musi teraz zrobić.


WIELKI ZEGAR



Dwa dni później Nick Kelley siedział rano na kanapie w swojej pracowni i 
przeglądał notatki zrobione w trakcie przerzucania skorowidzów. Nie posunął 
się nawet o krok w stronę wyjścia z tej dżungli od czasu pierwszej wiadomości 
telefonicznej od Juda.
„Możliwe, że nie jest to żadna dżungla — pomyślał, wyglądając przez okno. — 
Może tamci się wycofali, a może w ogóle nie było żadnych «tamtych»".
Zadzwonił telefon.
— Nick? — odezwał się w słuchawce nie znany mu męski głos. — Mówi przyjaciel 
Lorri. Dzwonię w sprawie naszego dzisiejszego spotkania.
Nick nie znał żadnych przyjaciół Lorri i nie umawiał się z nikim na dzisiaj. 
Zanim jednak zdążył odpowiedzieć, mężczyzna rzekł:
— Zastanów się nad tym. Prawda, że nie lubisz telefonów? Nigdy nie masz 
pewności, z kim rozmawiasz.
Przez chwilę obaj wsłuchiwali się nawzajem w swoje oddechy.
— Tak jak teraz — odezwał się w końcu Nick. Ledwie mógł wydusić z siebie 
słowo.
— To prawda, lecz wolałem zadzwonić, niż przychodzić do twojego gabinetu.
— Tak?
— Musimy się spotkać jeszcze przed lunchem.
— Co?
— Za dwadzieścia minut, na stacji Union. — Nick świetnie znał drogę, lecz 
nieznajomy podyktował mu, którędy ma iść. — I nie oglądaj się — dodał, po czym 
odłożył słuchawkę.
„Cholera!"
375
„Zastanów się!" Zabójca byłby głupcem ostrzegając go w ten sposób. Sprawa była 
zbyt pogmatwana, jak na historię z narkotykami. Gdyby chcieli przeszukać jego 
pracownię, nie musieli go teraz wywabiać — nie było go tu całą noc. A jeśli 
chcieli z jakichś innych powodów zdybać go na ulicy, nie stosowaliby tak 
niepewnych metod.
Popatrzył na telefon. „Nigdy nie masz pewności, z kim rozmawiasz".
Jeśli ten aparat był na podsłuchu, ktoś trzeci słyszał ich rozmowę. Nieznajomy 
nie chciał przychodzić do pracowni Nicka; czyż nie oznaczało to, że wiedział, 
iż Nick jest śledzony?
„I nie oglądaj się".
Mężczyzna użył imienia Lorri. Czyżby to Jud? Niewykluczone. Może potrafi 
wyjaśnić parę rzeczy, wskazać wyjście z tej dżungli.
„Wystarczył jeden telefon, a wszystko uległo zmianie" — pomyślał Nick. Bez 
względu na to, co zamierzał nieznajomy, gdyby Nick się zawahał, wszyscy 
biorący udział w tej rozgrywce mieliby czas na przegrupowanie.
Cisza panująca w pokoju zdawała się napierać na niego. Poczuł zawrót głowy i 
skurcz żołądka. Dały o sobie znać dziesiątki wyrzutów sumienia: powinien był 
zachować większą ostrożność, powinien był trzymać się z dala od Juda, nie 
powinien...
Dosyć! Za późno już na żale.
Wielki zegar zaczai odmierzać czas.
Wszyscy wiedzieli, kim jest Nick. Wiedzieli, że znajduje się w swojej 
pracowni. Nie było świadków. Gdyby siedział dalej bezczynnie, oznaczałoby to, 
że poddaje się woli innych osób.
Na dnie szafy leżała czarna nylonowa torba, pamiętająca jeszcze czasy jego 
studiów. Zapakował do niej skorowidz nazwisk oraz swoje notatki i zarzucił 
torbę na ramię. Czuł się głupio: zupełnie nie pasowała do sportowej marynarki, 
ale za to miał wolne ręce.
„Sylwia" — pomyślał. Spojrzał na telefon. Zapragnął usłyszeć głos żony albo 
zadzwonić do domu i poprosić Juanitę, by potrzymała słuchawkę przy uchu Saula.
Stwierdził, że to niezbyt bezpieczne. Nie miał zresztą czasu.
Wyszedł i zamknął drzwi pracowni na klucz.
Wzgórze Kapitelu przedstawia wspaniały widok w porze kwitnienia wiśni oraz 
rajskich jabłoni i derenia rosnącego wzdłuż wykładanych kostką bulwarów. 
Pracownia Nicka mieściła się w błękitnym budynku przy ulicy Południo-
Wowschodniej A, sześć przecznic od Kapitolu, dziesięć od Dworca Union.
„Kto to może być? — myślał Nick, zatrzymawszy się na betonowym podeście przed 
wejściem do kamienicy. — Czego on ode mnie chce?"
376
Promienie słońca odbijały się od zaparkowanych samochodów. Jakaś kobieta z 
parasolką w dłoni strofowała ujadającego psa. Do wieczora zapowiadano 
bezdeszczową pogodę. Z toyoty wysiadł mężczyzna. Nick popatrzył na niego, lecz 
tamten odszedł w drugą stronę. Od zachodu wznosiła się tylna ściana gmachu 
Biblioteki Kongresowej.
Nie zauważył nigdzie starszego siwego mężczyzny.
Ani Jacka Bernsa.
Zapatrzył się przed siebie. Znajomy inspektor z wydziału zabójstw ostrzegał go 
kiedyś, że niezdecydowanie może doprowadzić do śmierci. Przed laty sensei, 
który uczył Nicka karate, krzyczał na całą grupę: „Jeśli macie się ruszyć — to 
już!"
Uszedł kilkadziesiąt metrów, kiedy wpadł mu do głowy pewien pomysł. Spojrzał 
na zegarek i przyspieszył kroku. Prawie biegiem dopadł budki telefonicznej 
przy skrzyżowaniu i drżącymi palcami wrzucił monetę do szczeliny.
Głos nagrany na taśmie automatycznej sekretarki w mieszkaniu inspektora 
policji powitał go serdecznie, po czym rozległ się krótki sygnał.
— Mówi Nick Kelley — rzekł. Podał dokładny czas i datę. — Idę na Dworzec Union 
na spotkanie wyznaczone przez nieznajomego mężczyznę w jakiejś sprawie 
związanej z CIA. Podejrzewam, że mój telefon jest na podsłuchu, dlatego 
dzwonię do ciebie. Gdybym nie... Rozumiesz. Dziękuję.
Ponownie spojrzał na zegarek. Miał już nie więcej jak minutę.
Zadzwonił do biura Petera Murphy'ego, lecz nie pozwolił telefonistce tracić 
czasu na łączenie go z kimkolwiek i podyktował jej w przybliżeniu taką samą 
wiadomość, jaką zostawił inspektorowi.
Odwiesił słuchawkę i ruszył szybkim krokiem, nie oglądając się.
„Teraz i ja włączyłem się do tej rozgrywki" — pomyślał.
Po niebie wędrowały szare chmury, było dość zimno. Drzewa pokrywały się już 
zielonymi pąkami. Minęło go dwóch zaśmiewających się w głos pracowników 
Biblioteki Kongresowej w uniformach: brązowych koszulach i spodniach.
Nick trzymał się trasy, którą wyznaczył mu nieznajomy. Skręcił w lewo w 
pierwszą przecznicę na pomoc z Trzecią Ulicą, we Wschodnią Kapitolińską. 
Połyskliwą, białą kopułę gmachu Kongresu miał teraz z boku. Minął go czerwony 
cardinal, za nim wypluwający chmury spalin z silnika Diesla wielki autobus 
marki „Metro".
„Nic nie zobaczysz. Wytęż słuch. Idź pewnym krokiem" — myślał.
I nie oglądaj się.
Dźwięk syreny wozu strażackiego przetoczył się gdzieś za nim
377
i dalej na prawo; rozbrzmiały klaksony. „Nie patrz!" — nakazał sobie. Zawsze 
oglądał się na dźwięk syreny czy wycie wozów policyjnych; tak samo reagował 
jego syn... Boże, jak on kochał swego syna!
Naprzeciwko niego szła obdarzona donośnym głosem kobieta w średnim wieku, 
prowadziła idące w parach, trzymające się za ręce dzieci. Na końcu, zamykając 
tyły kolumny i pilnując bezpieczeństwa dzieci, maszerował czarnoskóry 
mężczyzna.
Jeden z chłopców pomachał Nickowi ręką; jakaś dziewczynka zachichotała.
Dotarł do Pierwszej Ulicy i skręcił w prawo; z jednej strony miał rozległe 
skwery Kapitolu, z drugiej marmurowe schody, wiodące ku ukrytemu w cieniu 
kolumnady wejściu do gmachu Sądu Najwyższego, na którego kremowej fasadzie 
widniało motto: „Wszyscy równi wobec prawa". Turyści robili zdjęcia swoimi 
tandetnymi aparatami fotograficznymi, błyskając fleszami — zupełnie 
bezużytecznymi w pełnym świetle dnia i przy tej odległości.
Nick poszedł dalej.
Ulicą przejechał kabriolet, za nim odkryty wóz sportowy, wreszcie kilka 
niebiesko-białych autobusów turystycznych. Mężczyźni i kobiety w eleganckich 
strojach odprowadzali go spojrzeniami — szpakowatego faceta w sportowej 
marynarce z torbą turystyczną na ramieniu. Nick szedł zdenerwowany, spięty, 
odmierzając niezrozumiały dla tamtych rytm. W ich oczach czytał, że uważają go 
za jednego z tych, co ze stopni Kapitolu nawołują do krucjaty przeciwko 
Marsjanom lub do walki o sprawiedliwość. Chciał wykrzyczeć im w twarz, że jest 
normalny; że chodzi nogami po ziemi, w tym świecie, którego oni, obładowani 
ciężkimi teczkami, nawet nie dostrzegają.
„Nie oglądaj się".
Przy alei Konstytucji stanął pod czerwonym światłem.
Zapaliło się zielone. Wszedł między gmachy Dirksena i Russella mieszczące 
biura senackie. Chodnik prowadził w dół. Pół kilometra przed sobą dostrzegł 
masywny, wykonany z szarego betonu budynek Dworca Union, wielki niczym stadion 
baseballowy, udekorowany białymi i czerwonymi flagami z okazji rozpoczęcia 
przebudowy: z podupadłej stacyjki miał się przeistoczyć w wielkie centrum 
pocztowe i ośrodek transportu. Nick dostrzegł zarys marmurowego kolistego 
murku okalającego fontannę przed wejściem do dworca. Z szumem mijały go 
samochody.
Przez lornetkę mógłby rozróżnić szczegóły kamiennych postaci gigantów 
zdobiących murek wokół fontanny.
Dotarł do stacji siedemnaście minut po telefonie od nieznajomego
378
i stanął na wielkiej gumowej macie przed wejściem. Zareagował elektroniczny 
czujnik i szklane drzwi rozsunęły się przed nim.
Obrzucił wzrokiem tonący w półmroku hol.
Wszedł do środka.
Budynek stacji Union przypomina wewnątrz katedrę — wysokie, półkoliste 
sklepienie, nastrojowe światło, mahoniowe poręcze oraz pulpity informacyjne, 
marmurowa szachownica posadzki, ale i restauracje i winiarnie, wielobarwne 
tablice komputerowe, megafony, przez które zapowiada się pociągi. Wzdłuż 
korytarzy ciągną się barwne sklepiki jubilerskie, odzieżowe, księgarnia. 
Ruchome schody wiodą do podziemi, gdzie znajduje się trzydzieści barów i 
dziewięć kin. Nick poczuł mieszaninę zapachów kawy, różnorodnych przypraw oraz 
sosnową woń płynu, którym zmywano posadzki w poczekalniach. Krążyły tu setki 
ludzi z walizkami, aparatami fotograficznymi — ludzi o rozbieganych oczach, 
podnieconych podróżą.
„Proszę wjechać eskalatorem na ostatnie piętro garażu".
Nick ruszył poprzez tłum; nikt go nie zawołał.
Potrąciła go jakaś kobieta; odwrócił się szybko, unosząc lewą rękę do osłony, 
a prawą zaciskając w pięść. Ale kobieta była już dwa metry dalej — siwowłosa 
staruszka, pewnie wybierająca się do Saint Paul. do swojej wnuczki, która za 
kilka tygodni miała robić maturę.
Na pewno była niewinna; była nikim.
Poszedł dalej.
„Nie oglądaj się!"
Uszy wypełniła mu kakofonia odgłosów dworca kolejowego; słyszał wszystko i nic 
zarazem, jak gdyby zanurzał się wolno pod wodę, ulegał narastającemu 
ciśnieniu. Ludzie dokoła poruszali się niespiesznie. Dostrzegał ich twarze z 
niezwykłą ostrością. Pod hakowatym sklepieniem sali było zimno; Nickowi 
koszula przykleiła się do pleców, a torba ciążyła mu niczym garb. Ręce, nogi i 
głowę miał jak z ołowiu, a jednocześnie czuł się niezwykle lekko, jak gdyby 
unosił się w wodzie.
Wewnątrz stacji Union znajduje się czteropiętrowy parking, ciągnący się wzdłuż 
jednego boku dworca jak gigantyczny kawał tortu. Wjeżdża się do niego 
eskalatorami z głównej hali, dwie nitki ruchomych schodów prowadzą w górę, 
dwie w dół.
Pierwszy odcinek był zatłoczony: biznesmeni, młode małżeństwa trzymające się 
za ręce, jakby zerwali się z pracy, żeby wpaść do kina. On i Sylwia robili to 
samo; było wiele ciekawych filmów, poza tym Sylwia miała tak gładką skórę... 
Nigdy nie wybrali się na piknik. Gromada rozwrzeszczanych nastolatków pognała 
sąsiednim pasem
379
schodów na górę, gdzie czekał na nich wycieczkowy autobus z rejestracją stanu 
Maine.
Na drugim odcinku eskalatora było o połowę mniej ludzi; znacznie więcej 
wjeżdżało na górę, mniej było przyjezdnych. Nick spojrzał w lewo: dziesiątki 
zaparkowanych samochodów upchniętych na betonowym piętrze pod niskim 
sklepieniem. Na ścianie widniał ogromny napis: „W wypadku niebezpieczeństwa 
wcisnąć czerwony guzik".
Nie było tu nikogo, kogo można by wezwać na ratunek; nikt by nie pospieszył mu 
z pomocą.
Trzeci odcinek schodów był pusty, kiedy Nick stanął na pierwszym stopniu. Nikt 
nie zjeżdżał z góry; za nim także nie rozlegały się niczyje kroki.
Nagle u szczytu schodów zjawiła się zakonnica. W kompletnym czarno-białym 
habicie przypominała pingwina; włosy i czoło zakryte, ręce schowane w fałdach 
sukni. Stanęła na schodach prowadzących w dół.
„Dlaczego nie trzyma się gumowej poręczy?" — przemknęło mu przez myśl.
Z każdą chwilą zbliżali się do siebie. Miał zakonnicę po lewej; od strony 
serca. Blada, pomarszczona twarz starej kobiety. Coraz bliżej. Nieruchome oczy 
zakonnicy wbijały się w jakiś punkt na wprost niej. Nick wiedział, że ona musi 
dostrzec każdy jego ruch. Miał zaschnięte usta; serce mu łomotało. Jechał 
schodami w stronę nieba i próbował się rozluźnić, przygotować na spotkanie z 
nią; byli już tak blisko, tuż obok.
Minęli się.
Nic się nie stało.
Na ostatnim odcinku schodów także nie było nikogo. Za przeszkloną ścianą po 
prawej stronie Nick ujrzał kolorowe fasady domów na wzgórzu Kapitolu oraz 
szeregi pokrytych rdzą dachów wagonów, tworzących składy mające wyjechać z 
miasta.
Musiał zaryzykować.
Wbijał wzrok w czarną plamę dachu jednego z budynków. Schody unosiły go w górę 
i naprzód. Powoli odwrócił głowę...
Dziesięć metrów za nim stał na taśmie eskalatora jakiś mężczyzna w sportowej 
marynarce. Patrzył na zegarek. Nick widział jedynie czubek jego głowy: 
niewielką łysinę okoloną czarnymi włosami. Tamten miał ponadto mocno opalone 
dłonie.
Nick dojechał do końca.
Zszedł z eskalatora na betonową platformę parkingu. W jaskrawym
380
świetle słońca nie dostrzegł nikogo między stojącymi tu samochodami.
„Są tam trzy betonowe klatki schodowe" — powiedział mu przez telefon 
nieznajomy. — „Proszę wjechać eskalatorem na samą górę, a potem środkowymi 
schodami iść na dół".
Środkowa klatka schodowa znajdowała się w obszernej niszy, nad którą w suficie 
zamontowany był gigantyczny wentylator. Nick nacisnął klamkę żelaznych drzwi; 
były otwarte. Wyszedł na podest oświetlony nie osłoniętą żarówką. W dół 
prowadziły stalowe schodki.
Nie dostrzegł nikogo.
„Może to ten facet, co stał za mną na schodach?" — pomyślał Nick. W brzuchu 
czuł wielki kłąb żaru. Wszedł na klatkę schodową i zamknął za sobą drzwi.
Wstrzymał oddech, ale nie było nic słychać oprócz kapiącej gdzieś wody.
Zszedł piętro niżej. Przed wejściem na ten poziom stał przenośny pomarańczowy 
pachołek z lanej gumy, a na blaszanych drzwiach zagrodzonych postawioną 
ukośnie deską widniał samoprzylepny napis: „Objazd".
Koniec drogi. Pułapka. Brudne szare ściany zamknęły się wokół Nicka. 
„Biegiem".
Zawrócił. Wbiegł na półpiętro przeskakując po trzy stopnie naraz; nawrót, 
jeszcze dziewięć schodków...
Metalowe drzwi odskoczyły z hukiem. Na podest wypadł mężczyzna, który jechał 
za nim ruchomymi schodami; zachwiał się, poleciał bokiem na ścianę, odwrócił 
plecami do wejścia. Miał rozciętą i zakrwawioną twarz; sięgnął ręką pod 
marynarkę...
Ale facet w dżinsach i czarnej wiatrówce, który wskoczył za nim na podest, 
chwycił go za rękę i grzmotnął jakimś wielkim czarnym przedmiotem w twarz. 
Facet z eskalatora zatoczył się. Napastnik zadał drugi cios.
„To pistolet — rozpoznał Nick. — Pistolet!"
Lufa skierowała się w jego stronę. Facet z eskalatora osunął się na podest 
schodów.
— Stój tam! — krzyknął nieznajomy. — Ani kroku!
Nick trzymał ręce z dala od ciała. Nie miał dokąd uciekać. Dzieliła ich zbyt 
duża odległość, by odważył się chwycić uzbrojoną dłoń tamtego. Poza tym 
napastnik był mocno zbudowany.
Kopnął skulonego na betonie mężczyznę w nogę; tamten nawet się nie poruszył.
— Spokojnie! — zawołał do Nicka. — Nic ci nie grozi!
381
— Odpieprz się! — wrzasnął Nick, zanim zdążył pohamować język.
— Czyżbyś chciał się wyłamać z szeregu?
— Przecież i tak masz zamiar mnie załatwić! — huknął Nick.
— Cicho bądź! — Krzyk napastnika odbił się echem wśród żelaznych stopni 
betonowej klatki schodowej. — Nie mam zamiaru zrobić ci nic złego!
— Masz pistolet!
— Na niego, a nie na ciebie. — Odwrócił nogą nieprzytomnego mężczyznę twarzą 
do góry. — Znasz go?
— Nie. Ciebie również nie znam.
— To ja dzwoniłem. Chciałem cię wyciągnąć, żeby pozbyć się kogoś, kto by 
ewentualnie ciebie śledził. Nazywam się Wes Chandler.
— Wiem o tobie tylko tyle, że masz pistolet — odparł Nick.
— To prawda. — Schował siga do kabury. Jego przyspieszony, chrapliwy oddech 
zdawał się również wzbudzać echo w tej betonowej klatce, gdzie z pomocą 
skradzionego pachołka i deski zastawił pułapkę. Wes zauważył, że Nick 
przysunął się o jeden stopień i mierzy wzrokiem odległość, oceniając swoje 
szansę. — Nie próbuj niczego głupiego — ostrzegł. — Mogę cię załatwić nawet 
gołymi rękoma.
— Jasne — mruknął Nick, który postanowił zyskać na czasie.
— Gdybym chciał cię zabić, już byś nie żył. Nick zamrugał.
— Kim jesteś?
— Jestem dla ciebie wyjściem z tego galimatiasu. Jedynym wyjściem. — Wyciągnął 
w stronę Nicka, jakby pokazywał mu swoją legitymację służbową, zdjęcie z 
polaroidu.
Nick zmrużył oczy, podszedł o dwa schodki bliżej i ujrzał swoje zdjęcie — na 
kanapie, w towarzystwie Juda.
— Skąd to masz? — zapytał szeptem. Wes wskazał leżącego bez ruchu mężczyznę.
— On cię śledził.
— Po co? Jak to zauważyłeś?
— Zniknąłem im i nie mieli chyba innego wyboru, jak obserwować ciebie — rzekł 
Chandler. — W każdym razie nie zostawiłem im innego wyjścia. — Pochylił się i 
zaczął przeszukiwać kieszenie leżącego.
„Nie — stwierdził w duchu Nick, kiedy napastnik skierował całą swą uwagę na 
ogłuszonego faceta. — Poczekaj".
— Nie wiem, czy to nie CIA cię namierzyła — powiedział Wes. Z wewnętrznej 
kieszeni marynarki leżącego wyciągnął pistolet. — Gdyby działali oficjalnie, 
zajmowałby się tobą cały zespół. Jeden by
382
szedł twoim śladem, a reszta trzymała się nieco w tyle. Ale nie było nikogo 
innego. Obserwowałem ciebie przez lornetkę. Ten facet był sam.
— Podsłuchał rozmowę telefoniczną? A może czekał na ulicy?
— To nie ma znaczenia. — Wes wyciągnął portfel tamtego. — Samotny ogon oznacza 
małą skalę. Bez względu na to, dla kogo pracuje, jeśli nawet działa 
oficjalnie, nie znajdziesz go w wykazach pracowników żadnej firmy.
Człowiek na podłodze jęknął. Nie wypuszczając z ręki pistoletu Wes rzekł:
— Chodźmy!
Wyszli z klatki schodowej. Wes skierował Nicka w stronę wynajętego samochodu, 
obszedł maskę i stanął przed drzwiczkami od strony kierowcy.
— Wsiadaj — rozkazał.
— Jeszcze nie zgłupiałem!
— Dobrze znam twoje kłopoty. Siedzisz w tym bagnie po szyję. Jeśli do tej pory 
nie zauważyłeś... — Skinął lufą ku drzwiom, za którymi zostawili pobitego, 
odzyskującego świadomość mężczyznę. — Wdepnąłem w to samo gówno — wyjaśnił 
Wes. — Mamy szansę wyleźć z tego. Razem. Sam nic nie zdziałasz.
— Przynajmniej będę wiedział, dokąd zmierzam i kim jestem.
— Na pewno? — zapytał Wes. Obrócił rewolwer, który zabrał ogłuszonemu 
mężczyźnie, lufą do siebie i pchnął go po dachu samochodu w kierunku Nicka. — 
Jak wolisz — rzekł. Wsiadł do auta i uruchomił silnik. Popatrzył na Nicka, 
który gapił się na niego zza przedniej szyby.
„W końcu on stwarza mi jakąś szansę" — pomyślał Nick. Sięgnął po broń i wsiadł 
do samochodu.
Pojechali do Narodowego Ogrodu Botanicznego: sto osiemdziesiąt hektarów parku 
u stóp wzgórza Kapitolu, mnóstwo wypielęgnowanych drzew, kwitnących krzewów 
oraz żwirowanych wyludnionych alejek. Zaparkowali obok tarasu widokowego, na 
którym siedziała przy sztalugach starsza kobieta w kapeluszu z szerokim 
rondem.
Wes gadał jak najęty: przedstawił się Nickowi jako komandos pracujący dla CIA 
i opowiedział szczegółowo o tym, jak poszukiwał Juda od chwili tajemniczej 
informacji przekazanej na numer alarmowy CIA. Przyznał się do kradzieży 
fotografii z hoteliku w Los Angeles i wyjaśnił, w jaki sposób kontrola rozmów 
międzymiastowych pozwoliła mu połączyć osobę Nicka z Judem.
— Muszę porozmawiać z Judem — rzekł z naciskiem. — On trzyma się z dala od 
tego. Ale wie za dużo albo ma coś, albo sam jest
383
celem. Mógłby wiele wyjaśnić. Wie także, że nie chcę go zabić. Widziałem go 
już raz, na pustyni, lecz pojawiły się pewne trudności.
— Gdzie on teraz jest?
— Wydaje mi się, że jedzie tutaj, do ciebie. — Wes przełknął głośno ślinę. — 
Lorri nie żyje, popełniła samobójstwo. On tam był i znalazł... wiadomość. 
Lorri zapisała twoje nazwisko.
— Dzwoniłem do niej — szepnął Nick. — W zeszłym tygodniu. Żyła jeszcze...
— Nie martw się — oznajmił Wes. — Zatarłem ślady.
— Co? — Nick z trudem mógł zebrać myśli. Lorri zabiła się. A przecież żyła, 
kiedy do niej telefonował.
„Zabiła się po tej rozmowie — stwierdził w duchu. — Powiedziałem, że Jud jej 
szuka; po latach znów pojawiłem się w jej życiu. A ona popełniła samobójstwo".
Ogarnęły go wyrzuty sumienia, poczuł skurcz żołądka.
— Nie mamy zbyt wiele czasu — rzekł Wes. — Unieważniono moje uprawnienia. 
Zostałem przyparty do muru, a pluton egzekucyjny już się ustawia. Jud zostaje 
poza kontrolą. Oni chcieliby postawić go pod tą samą ścianą.
— Za co? Przecież to ty wciągnąłeś tego agenta w pułapkę, a nie Jud!
— Jeszcze ty jesteś między nami — odparł komandos. — Jack Berns cię w to 
wciągnął. Moim zdaniem on też nasłał tego faceta, który siedział ci na ogonie. 
W każdym razie jesteś ostatnim człowiekiem, który mógłby przytrzymać Judowi 
linę z tej strony.
Nick miał wrażenie, że wnętrze wozu stało się nagle bardzo ciasne. Położył 
dłoń na klamce.
Wes otworzył portfel zabrany tamtemu mężczyźnie.
— Prawo jazdy z Wirginii. — Przeczytał: — Norman Blanton. Mówi ci to coś?
— Nie — odparł Nick. „Gdzie jest teraz Sylwia? — pomyślał. — Czy nic jej się 
nie stało?"
— Karty kredytowe, czeki podróżne... Po cholerę mu czeki podróżne? Żadnej 
legitymacji służbowej, nic... — Z bocznej kieszonki wyciągnął pogiętą 
wizytówkę. — Norman J. Blanton, p.o. wiceprezydent ADUF, Agencja Dostaw i 
Usług „Feniks".
— Chwileczkę — powiedział Nick.
Wyjął z torby skorowidz nazwisk i instytucji.
— Nie ma Blantona — rzekł, przejrzawszy listę nazwisk. Lecz na stronie 
dziewiątej sporządzonego przez archiwa spisu organizacji zamieszanych w aferę 
antyirańską znalazł notatkę o Agencji
384
Dostaw i Usług „Feniks" (ADUF): „Towarzystwo z siedzibą w Wirginii, założone w 
styczniu 1985 roku przez Byrona Yarona, emerytowanego generała. ADUF pełniła 
rolę drobnego pośrednika zarówno w oficjalnych, jak i nieoficjalnych 
działaniach wspierających kontrrewolucję, między innymi zapewniając kanały 
przerzutowe funduszy, wspomagając na niewielką skalę handlarzy bronią i 
zapewniając doradztwo wojskowe".
— I do czego nam pasuje ta agencja? — zapytał Wes.
— Nie: do czego — mruknął Nick, przerzucając strony skopiowanego raportu — 
ale: do kogo.
Tym razem znalazł w indeksie nazwisk: „Yaron, Byron R., emerytowany generał 
porucznik Armii USA, służył w Wietnamie i Laosie, później zastępca szefa grupy 
doradców wojskowych w Iranie i dowódca nielicznego oddziału dywersyjnego 
bezpośrednio podlegającego Połączonemu Szefostwu Sztabu. Był także honorowym 
przewodniczącym Amerykańskiego Ruchu na Rzecz Wolności, zbierającego fundusze 
na kontrrewolucję, nadzorującego dostawy broni, jak również biorącego udział w 
planowaniu nieformalnych operacji, prowadzonych przez ściśle tajny zespół 
utworzony przez Biały Dom".
— Wygląda na to, że ty jesteś królem białych — odezwał się Nick do Wesa. — I 
co teraz?


MAŁPOLUD


Tego samego dnia, za dziesięć dwunasta, do zagraconego gabinetu Sylwii wszedł 
przewodniczący komisji kongresowej, dla której pracowała. Zmierzając w stronę 
szatni powiedział jej, żeby wzięła sobie wolne do końca dnia. Gwoli ścisłości 
rzekł:
— Rusz swą dupę i zabieraj się stąd. Kiedy w przyszłym tygodniu zaczną się 
obrady komisji, nie mam ochoty za każdym razem, gdy spojrzę za siebie o 
północy, widzieć wypisane na twojej twarzy: „Moja biedna rodzina!"
— Jak tylko skończę pisać odpowiedź na propozycje kancelarii senatu...
— Niech się odpieprzą — powiedział przewodniczący wpływowej komisji senackiej. 
— Jeśli będziesz rzucała żarcie psom, ilekroć zaszczekają, dojdą do wniosku, 
że one są gospodarzami.
Już od drzwi puścił do niej oko.
— Będziesz mi winna jedną kolejkę.
Sylwia zaśmiała się i sięgnęła po słuchawkę.
W pracowni Nicka zgłosiła się automatyczna sekretarka. „Musiał wyjść na 
wcześniejszy lunch" — pomyślała Sylwia. Gdy rozległ się sygnał, zostawiła 
wiadomość, że jedzie do domu, i poprosiła, by zadzwonił.
— A może wybralibyśmy się do kina? — zapytała na końcu.
Nim dojechała na osiedle, pierwsze krople deszczu spadły na przednią szybę 
samochodu. Ciężkie chmury na horyzoncie zapowiadały dalsze opady.
Gdy weszła do domu, okazało się, że Saul dopiero co usnął.
— To dobry chłopak — powiedziała Juanita. — Cały czas chce tylko chodzić. Już 
go nie interesuje raczkowanie.
386
Sylwia ponownie zadzwoniła do Nicka. Nie było go jeszcze. Nadal mieli szansę 
zdążyć na popołudniowy seans. Przypomniała sobie filuterne mrugnięcie okiem 
kongresmana.
— Juanita... — Sylwia pomyślała, żeby dogadać się z niańką. Za wolne do końca 
dnia Juanita mogłaby posiedzieć przy dziecku w piątek wieczorem.
— Chce pani pójść na randkę — stwierdziła Meksykanka. — Wam obojgu przydałaby 
się randka.
— Owszem — Sylwia uśmiechnęła się, wybiegając marzeniami w przyszłość.
Odprowadziła Juanitę do drzwi. Zauważyła, że ochłodziło się, wiatr przybrał na 
sile, a niebo zasłoniły ciężkie chmury.
„I zostałam sama" — pomyślała. Saul powinien spać jeszcze co najmniej godzinę, 
przez ten czas mogła nacieszyć się błogim spokojem. Zdawało jej się, że w 
całym domu nie ma żywej duszy, z wyjątkiem psa — wielkiego czarnego 
rottweilera, który łaził za nią krok w krok z pokoju do pokoju. Mogłaby nawet 
wyłączyć telefon.
Nie, miał zadzwonić Nick. Żywiła nadzieję, że zadzwoni.
Poszła na górę do pokoiku Saula. Malec spał zwinięty na boku w swoim łóżeczku, 
jego piersi unosiły się w rytm oddechu, drobniutkie rączki spoczywały przy 
buzi. Wyszła, zamykając za sobą drzwi, żeby nie zakłócać mu spokoju.
Kiedy stanęła w korytarzyku, przypomniała sobie uśmiech, jakim jej szef 
obdarzył kongresmana z Ohio, nowicjusza, obiecując jednocześnie nie 
sprzeciwiać się wnioskowi tamtego o wprowadzenie pewnych ulg podatkowych, 
dzięki którym jego okręg zaoszczędziłby sześć milionów dolarów. W zamian 
nowicjusz deklarował swoje pełne poparcie dla proponowanego przez komisję 
planu budżetu. Nie wiedział jednak, iż szef Sylwii dogadał się wcześniej z 
Komisją Ustawodawczą, że projekt ustawy budżetowej wejdzie pod obrady bez 
uwzględniania jakichkolwiek ulg podatkowych. Przewodniczący komisji zawsze 
dotrzymywał swych obietnic, po prostu wykołował nowicjusza. „Procedury są 
ważniejsze od treści" — powiedział. Teraz musieli znaleźć sposób na to, by 
wymusić na senatorze...
„Dosyć! — nakazała sobie w duchu Sylwia. — Masz dzisiaj wolne!"
Przeszła do sypialni, zsunęła z nóg buty, znalazła w szafie wolny wieszak i 
zdjęła żakiet. Rozpięła spódnicę, powiesiła ją na wieszaku. Na bluzce miała 
brzydką plamę po kawie. Pokręciła głową; zdjęła bluzkę i odłożyła ją na stosik 
ubrań do prania — kolejny wypadek, który miał ją kosztować półtora dolara. 
Ściągnęła rajstopy i rzuciła je na podłogę przy komodzie: powoli opadły na 
dywan. Sylwia zaśmiała
387
się i przypadkowo spojrzała na wielkie lustro w otwartych drzwiach do 
łazienki.
Popatrzyła na swoje odbicie. Po raz pierwszy od wielu dni miała okazję 
przyjrzeć się sobie uważnie.
Wśród jej ciemnych włosów widać było pierwszą siwiznę. Miała na sobie sprany 
stanik z naderwaną koronką. Bawełniane majteczki puściły na szwie przy gumce, 
przez dziurkę wyglądało nagie ciało nad pośladkiem.
Całą nadwagę po dziecku zrzuciła w ciągu sześciu miesięcy od porodu, lecz nie 
odzyskała już swej poprzedniej sylwetki. Miała szczupłą talię, bez wałków 
tłuszczu, ale brzuch pozostał nieco obwisły. Jej piersi mieściły się w 
miseczkach, gdy jednak zdejmowała stanik, widać było, że są wyciągnięte.
— I co powiesz? — zwróciła się z pytaniem do psa, ale nie uzyskała odpowiedzi. 
Mogła mieć tylko nadzieję, że Nick nie będzie tak okrutny w jej ocenie jak 
lustro. A zresztą, piękne kobiety zapełniały stronice pisanych przez niego 
powieści.
Zauważyła rozstępy na skórze. Bezlitosna czterdziestka.
— Ważne, żebym mogła przed tobą stawać w każdy poniedziałek rano — mruknęła do 
lustra.
W tej samej chwili pomyślała o swoich planach na piątkowy wieczór i 
uśmiechnęła się.
Wciągnęła ulubione stare dżinsy i wygodną, bawełnianą, różową bluzę z długimi 
rękawami. Uwielbiała chodzić boso.
Miała wolne popołudnie i była sama w domu.
Jednym z punktów zapalnych w ich małżeństwie był fakt, że w przeciwieństwie do 
Nicka lubiła czytać w łóżku. Lecz teraz męża nie było. Pies zwinął się 
wreszcie w kłębek na dywanie sypialni. Sylwia ułożyła wysoko poduszki i 
włączyła lampkę. Usiadła na łóżku, opierając się wygodnie na poduszkach, i 
sięgnęła po biografię Martina Luthera Kinga, którą smakowała po kawałeczku w 
ciągu wypełnionych pracą dni powszednich. Pogrążyła się w lekturze książki 
opisującej prawdziwy świat polityki i rzeczywistych bohaterów.
Dotarła właśnie do historii szesnastoletniej dziewczyny, która w roku 1951, 
łamiąc utarte schematy, zaczęła namawiać koleżanki i kolegów ze swojej szkoły 
do występowania przeciwko segregacji rasowej, kiedy pies warknął.
— Cicho bądź! — szepnęła.
Rottweiler poderwał się na nogi — wielkie, silne psisko ze skołtunioną czarną 
sierścią, o błyszczących oczach i białych zębach.
— Nikogo tu nie ma — mruknęła Sylwia, próbując skupić się ponownie na treści 
książki. — Saul śpi.
388
Pies szczeknął głośno, basowo.
— Przestań! Obudzisz...
Rozbrzmiał dzwonek u drzwi.
„Listonosz — pomyślał Sylwia, zsuwając się z łóżka. — Pewnie z paczką; może od 
ojca chrzestnego Saula, a może od jej siostry z Milwaukee? Boże, oby tylko nie 
grupa starszych pań z Armii Zbawienia, noszących wielkie kapelusze, albo 
młodzi ludzie w białych koszulach i czarnych krawatach, chodzący z Biblią".
Miała nadzieję, że pies ich nie wystraszy, w każdym razie nie za bardzo.
— Już idę! — zawołała, spiesząc po schodach. Chwyciła za kolczatkę i próbowała 
odciągnąć psa od drzwi wejściowych: ważył pięćdziesiąt kilogramów, a 
weterynarz twierdził, że jeszcze rośnie. — Siad!
„Dlaczego, do cholery, Nick nie chciał cócker-spaniela? — pomyślała. — Co z 
tego, że ten olbrzym ma dyplom ze szkoły tresury?"
„Ale nie otrzymał wyróżnienia na świadectwie" — powtarzała Nickowi.
— Siad! — Szarpnęła za obrożę. Pies uspokoił się na tyle, że cofnął nieco od 
drzwi. Sylwia zacisnęła mocno dłoń na kolczatce, aż metalowa obroża wbiła jej 
się w palce; zaparła się nogami i otworzyła drzwi.
Przed nią stał mężczyzna.
Zwalisty olbrzym o zmierzwionych włosach i nie ogolonej twarzy. Miał zakurzoną 
koszulę, brudne dżinsy, rozczłapane tenisówki. Zimny wiatr niósł od niego woń 
potu, brzydki zapach z ust pomieszany z kwaśnym odorem whisky. Chwiał się 
nieco.
— Przepraszam — powiedział.
Ten głos: słyszała go pięć czy sześć razy, odbierając telefony późno w nocy, 
którym nie było końca, mimo że usilnie prosiła Nicka.
— Przepraszam — powtórzył. — To ty jesteś Sylwia. Na imię mam Jud.
— Wi...witaj. — Uśmiechnęła się odruchowo, lecz serce zabiło jej mocniej. Ten 
człowiek był kimś ważnym dla Nicka, przyjacielem; to jego kłopotami Nick tak 
bardzo się przejmował. Stał teraz na werandzie przed domem, ledwie trzymał się 
na nogach. A przecież nikt inny nie przysparzał jej tak wielu zmartwień. Jego 
widmo nie dawało im spokoju. Jako duch stanowił raczej hipotetyczny problem; 
teraz, stojąc na werandzie, uosabiał takie zagrożenia, jakich Sylwia nie miała 
nawet odwagi nazwać po imieniu. — Co tutaj robisz? — zapytała, choć już 
domyśliła się prawdy.
389
— Nick... Muszę się zobaczyć z Nickiem.
— Powinien być w swojej pracowni — powiedziała.
— Nie mogę tam pojechać — odparł. Powody były dla Sylwii oczywiste. — Samochód 
mi się zepsuł, stanął w ogniu, w Pensylwanii. Ukradłem bilet autobusowy do 
Wirginii zachodniej. Potem jechałem autostopem, do Marylandu podwiózł mnie 
pastor. Wysadził mnie przy wjeździe do Takoma Park. Resztę przebyłem na 
piechotę. Znalazłem adres w książce telefonicznej, chłopak na stacji 
benzynowej wskazał mi drogę. Nie dam już rady iść dalej.
Z głębi gardła psa doleciało ciche warczenie.
— Przepraszam. — Twarz Juda pobladła jeszcze bardziej. — Nie chciałbym 
sprawiać kłopotu. — Oczy mu powilgotniały. Za jego plecami chodnik był już 
całkiem mokry, zaczynało padać coraz mocniej. — Mogę zaczekać na werandzie — 
dodał. Popatrzył na daszek i wzruszył ramionami. — Ale tutaj łatwo mnie będzie 
dostrzec przy drzwiach.
Podwaszyngtońskie miasteczko Takoma Park, słynące z wąskich, krętych uliczek, 
wielu drzew i zakwitających na różowo i czerwono krzewów ocieniających domy, 
nazywane jest także amerykańskim miastem azalii. Nikt nie wyglądał przez okna 
sąsiednich budynków. Nie było nikogo w żadnym z nielicznych, zaparkowanych w 
pobliżu samochodów. Sylwia i Nick mieszkali przy niezbyt ruchliwej, chociaż 
jednej z głównych ulic.
Zasady przyzwoitości i wyrzuty sumienia wzięły górę nad obawami Sylwii.
— Nie wygłupiaj się, wejdź. Tylko nie rób gwałtownych ruchów, ten pies nie 
lubi obcych.
— Mądre psisko — rzekł Jud, szurnąwszy nogami. Sylwia odsunęła się do tyłu, 
nie rozwierając dłoni zaciśniętej na obroży, i wpuściła go do środka.
Starając się utrzymywać dwumetrowy dystans, poprowadziła go przez zastawiony 
regałami pełnymi książek salon, obok kominka, na którego gzymsie stały 
fotografie, do jadalni. Wskazała okrągły dębowy stół.
— Możesz tutaj usiąść.
Jud opadł ciężko na krzesło.
Pies szarpnął się, chcąc wyrwać z uchwytu Sylwii.
— Spokojnie! — powiedziała. — Spokojnie! Puściła go. Rottweiler zbliżył się do 
Juda, obwąchał go, a następnie zajął posterunek między swą panią a obcym.
— Dopóki będziesz siedział spokojnie, nic ci nie zrobi.
390
„Dlaczego jesteś taka oschła?" — zapytała siebie w duchu. Spojrzała na Juda, 
ale on zdawał się nie zwracać na to uwagi. Siedział ze wzrokiem wbitym w 
lakierowaną powierzchnię stołu.
Sylwia wyszła, nie zamykając drzwi od kuchni. Podeszła do wiszącego na ścianie 
telefonu. Nie mogła stąd widzieć gościa, obserwowała jednak psa; 
zorientowałaby się, gdyby Jud wykonał choć drobny ruch.
Znów zgłosiła się automatyczna sekretarka Nicka. Sylwia zostawiła wiadomość:
— Wracaj natychmiast do domu! — Przyszła jej na myśl Juanita. Wybierała się, 
co prawda, do swoich kuzynów. Sylwia zadzwoniła do niej. Odezwał się męski 
głos. — Digale d Juana que venga a mi casa lo mas pronto, que pueda por favor 
— powiedziała Sylwia. — Odwiesiła słuchawkę i wróciła do jadalni.
— Od czasu pobytu w Meksyku świetnie mówisz po hiszpańsku — rzekł Jud. — Byłaś 
w Korpusie Pokoju?
— Skąd o tym wiesz?
— Od Nicka.
— Co jeszcze mówił ci o mnie? — Sylwia skrzyżowała ręce na piersi; poczuła 
mrowienie na karku. Obdartus wzruszył ramionami.
— Że cię kocha.
— Aha. — Pokręciła głową i potarła oczy palcami. — Posłuchaj, nie chcę, żebyś 
wziął mnie za...
— Paranoiczkę — wpadł jej w słowo. — To najbardziej eleganckie określenie.
— Chyba nie sądzisz, że te słowa podziałają na mnie uspokajająco?
— Po prostu nie mam zamiaru ciebie okłamywać — odparł. Sylwia poczuła chłód na 
karku.
— Nie chcemy mieć nic wspólnego z twoimi kłopotami! — wy-buchnęła.
— Ja też nie chcę — mruknął. — Przepraszam, ale muszę porozmawiać z Nickiem, 
przekazać mu... złe wiadomości.
— Jakie?
— Wolałbym nie mówić o tym częściej, niż naprawdę muszę.
— Tylko tego chcesz?
— Nie mam zamiaru go skrzywdzić, nigdy bym tego nie zrobił. Ciebie także...
— Więc może powinieneś trzymać się z dala od nas?
— Chyba tak.
„Dlaczego telefon nie dzwoni? — pomyślała. — Gdzie jest Nick?"
— Nie możesz tu zostać na noc — oznajmiła,  brzydząc się
391
własnymi lękami, których przyczyny nie były dla niej jasne, ale nad którymi 
nie umiała zapanować.
— Nie ma sprawy.
Pies usiadł wreszcie, ale nie spuszczał oczu z Juda.
Sylwia zrozumiała, że jest okrutna wobec gościa.
— Czy... napijesz się czegoś?
— Mógłbym dostać drinka?
— Nie trzymamy w domu alkoholu.
— Aha — rzekł.
Sylwia domyśliła się, że rozpoznał kłamstwo.
— Znasz hiszpański? — zapytała.
— Umiem poprosić o piwo albo tequilę i powiedzieć gracias. Senora i senorita. 
Kilka przekleństw.
— Mamy tylko mleko — powiedziała.
— Mleko? — Pokręcił głową. — Z przyjemnością wypiłbym szklankę mleka.
Nalała mu zimnego mleka i energicznie postawiła szklankę na stole. Z góry 
doleciał płacz dziecka.
— To Saul? — zapytał Jud.
— Nie! — krzyknęła Sylwia. — To znaczy... nie ruszaj się stąd. Ja pójdę... 
zajmę się nim. Zostań tutaj.
— Jak sobie życzysz.
Pies poszedł za nią. Nie umiała zdecydować, czy to dobrze czy źle.
Saul uśmiechnął się do niej. Miał na sobie śpioszki, sweterek z wyhaftowaną 
Myszką Miki oraz skarpetki. Stał na środku łóżeczka, nie trzymając się prętów. 
Wyciągnął rączki do mamy.
Prawdopodobnie miał mokro, lecz Sylwia nie chciała go teraz przewijać, nie 
chciała go narażać nawet przez chwilę.
Kiedy znosiła malca na dół, pies szedł przed nimi. Znów zajął posterunek 
między domownikami a obcym mężczyzną.
— Podobny do Nicka — rzekł Jud, kiedy matka z dzieckiem na ręku weszła do 
jadalni.
— Owszem. — Saul objął ją rączkami za szyję, jakby chciał zapytać: „Kim jest 
ten facet?" — Muszę mu przygotować coś do jedzenia.
— Oczywiście.
— A ty... nie jesteś głodny?
— Już mi przeszło.
Szklanka po mleku stała na stole; pusta.
„Cholera — pomyślała Sylwia. — Powinnam była zapytać wcześniej albo nie pytać 
w ogóle".
Poszła do  kuchni,  postawiła  Saula na podłodze i  z malcem
392
uczepionym jej  nogi  otworzyła  puszkę  tuńczyka.  Zanim jednak wyłożyła rybę 
do miseczki i przygotowała majonez, dzieciak podreptał w stronę drzwi, chwycił 
się framugi i zapatrzył na mężczyznę siedzącego na tym miejscu, które zwykle 
zajmował jego tatuś. Pies stanął obok Saula.
— Witaj, Saul — rozbrzmiał z jadalni zachrypnięty głos. — Jak sobie radzisz?
Malec wpatrywał się w nieznajomego, z kącika ust pociekła mu ślina.
Jud uśmiechnął się; Saul odwzajemnił uśmiech. Jud wydął policzki i wykrzywił 
twarz, upodabniając się do orangutana; malec zamrugał oczkami. Jud rozłożył 
szeroko ręce, chrząknął po małpiemu i zaczął się kiwać, nie wstając z krzesła; 
dzieciak uśmiechnął się od ucha do ucha i wyciągnął rączkę w kierunku 
zabawnego mężczyzny. Jud zakrył oczy dłońmi i spojrzał na małego przez szparę 
między palcami. Saul zaśmiał się w głos. Jud kilkakrotnie to chował twarz w 
dłoniach, to znów odsłaniał ją, bez przerwy wykrzywiając usta w pełnym 
zdumienia, małpim uśmiechu.
Saul śmiał się coraz głośniej, dotknął rączką swojej buzi. Teraz Jud 
odpowiedział śmiechem. Zaintrygowany malec pobiegł w głąb kuchni, do mamusi.
Jud zaśmiał się jeszcze raz i pokręcił głową.
Nagle zapłakał bezgłośnie, łzy pociekły mu po policzkach; wpatrywał się w 
opustoszałe przejście do kuchni.
— Zaraz będą kanapki! — zawołała Sylwia.
„Chyba musiała usłyszeć, że płaczę" — pomyślał Jud.
Po jakimś czasie Sylwia weszła do jadalni, niosąc talerz z dwoma kanapkami z 
tuńczykiem, sałatą i pomidorami na wielkich pajdach razowego chleba oraz 
chrupki ziemniaczane i drugą szklankę mleka.
Chłopczyk, który uwielbiał swego tatusia, wyszedł w ślad za mamą, kochającą 
ich obu.
Jud miał czas, żeby otrzeć łzy z twarzy.
Sylwia postawiła talerz na stole i zapytała:
— Wszystko w porządku?
— Oczywiście — wydusił z siebie, z trudem łapiąc oddech. Poczuł intensywny 
zapach chleba i ryby. — Oczywiście. Po prostu udawałem małpoluda — dodał — 
żeby rozbawić chłopca. — Popatrzył w wielkie błękitne oczy malca trzymającego 
się nogi matki. — Jestem małpoludem! — rzekł, ponownie robiąc minę.
Saul zachichotał.
Sylwia, z psem u boku, zdobyła się na odwagę i usiadła przy stole.
393
Posadziła sobie malca na kolanach. Przysunęła miseczkę z tuńczykiem i zaczęła 
karmić dziecko.
— Kim ty jesteś? — zapytała Juda.
Jedzenie rozpływało mu się w ustach, w skurczonych kiszkach głośno zaburczało. 
Pochłonął pierwszą kanapkę w pięciu kęsach.
— Najlepszym przyjacielem twojego męża — odparł.
— Nie sądzę — powiedziała.
Zniknęła połowa drugiej kanapki; jego żołądek ledwie radził sobie z tym 
nieoczekiwanym bogactwem. Ręce mu drżały; bezwiednie zaczął się zastanawiać, 
gdzie oni mogą trzymać alkohol.
— Może i nie — odrzekł. — Może tylko mi się tak zdawało.
— Więc pozbądź się złudzeń co do mojej rodziny — szepnęła. Zmieszanie i 
wściekłość spowodowały, że się zaczerwieniła. Czuła, że uwiera ją mały nóż do 
obierania jarzyn, który wsunęła w prawą tylną kieszeń dżinsów. Brzydziła się 
tym, że go tam schowała, lecz jednocześnie dawał jej poczucie bezpieczeństwa.
Jud wyczuł, że za jej słowani kryje się miłość, znowu zbierało mu się na 
płacz; zatęsknił za takim poświęceniem. Skończył kanapkę i wziął z talerzyka 
płatek chrupków ziemniaczanych.
— Proszę — rzekł, wyciągając go przez szerokość stołu. Saul przyjął 
poczęstunek. — To od małpoluda.


WTAJEMNICZONY



Wes, wysadziwszy Nicka w centrum, telefonicznie powiadomił ich o swoim 
przyjeździe. Toteż czekali na niego przy głównej bramie. Samochód z eskortą 
poprowadził go krętą alejką między drzewami na tyły olbrzymiej budowli, a 
następnie ku bramie podziemnego garażu CIA.
Jechali wolniutko przez wielką betonową jaskinię. U wejścia do windy na końcu 
długiego szeregu samochodów stał Kramer, szef służb ochrony. Towarzyszyło mu 
dwóch mężczyzn o nieruchomych oczach, w rozpiętych marynarkach. Kierowca wozu 
eskorty wskazał Wesowi ręką, gdzie ma zaparkować.
— Proszę zostawić kluczyki w stacyjce! — krzyknął Kramer. gdy Wes miał zamiar 
wysiąść. Sięgnął więc tylko po aktówkę z pieniędzmi i dokumentami.
— Proszę mi oddać broń — rzekł Kramer,
— Tego nie było w umowie — odparł Wes. Kramer wbił twarde spojrzenie w twarz 
potężnie zbudowanego komandosa i skinął głową w kierunku dwóch stojących za 
nim goryli.
— Nawet nie zdążysz zauważyć ruchu ręki Andy'ego.
— Więc w ogóle nie będę na niego patrzył.
— Nie potrzebujemy jego dobrej woli, żeby go rozbroić — mruknął jeden z 
obstawy.
— Mniejsza z tym — rzekł Kramer. — Może major jest głupcem, ale nie 
fanatykiem.
Wszyscy czterej wjechali windą na ostatnie piętro. W wyściełanym grubym 
dywanem korytarzu nie było nikogo. Kramer poprowadził Wesa ku brązowym, nie 
oznakowanym drzwiom. Zapukał, następnie weszli do środka.
395
Za biurkiem siedział generał lotnictwa, wicedyrektor CIA, Billy Cochran. 
Popatrzył na nich przez grube szkła okularów.
— Wykrywacz urządzeń elektronicznych nic nie znalazł — rzekł Kramer. — 
Prawdopodobnie jest uzbrojony, ale nie ma nadajnika ani magnetofonu.
— Dziękuję panu, Kramer — rzekł Billy. — Zajmie się pan resztą?
— Osobiście. Dwaj moi ludzie będą tuż za drzwiami. Kramer zostawił ich samych.
— Gdzie jest dyrektor Denton? — zapytał Wes.
— Czy udzielanie panu odpowiedzi było w naszej umowie? — zapytał Billy.
— Proszę mi powiedzieć. — Wes przysunął sobie krzesło i usiadł.
— Uczestniczy w posiedzeniu w Departamencie Stanu razem ze swoją sekretarką. 
Natomiast Noah Hali został pilnie wezwany do Białego Domu tuż przed pańskim 
przyjazdem. Nadciąga kryzys polityczny, który przysporzy mu wielu zajęć poza 
tym gmachem.
— Wspaniale pan to zorganizował.
— Ci ludzie są pańskimi przełożonymi, a nie ja. Już raz odrzucił pan moją 
pomoc. Cóż zatem ma teraz znaczyć ta pańska „umowa"?
— Tamci są politykami, ale mają jeszcze nawyki z ligi okręgowej: wszystko dla 
dobra kariery, żadnego ryzyka.
— A cóż mnie to obchodzi? Kim pan chce być w ich towarzystwie?
— Tym, kim jestem: żołnierzem.
— I bez ustanku służyć naszej ojczyźnie! — w głosie Billy'ego zabrzmiał 
wyraźny sarkazm.
— Przyjął pan warunki — powiedział Wes.
— Owszem, uchyliłem dotyczące pana rozkazy, by móc się z panem spotkać. Ale w 
każdej chwili mogę zmienić zdanie. Narobił pan sobie masę kłopotów.
— Powinien je pan dobrze znać, przecież obracam się w pańskim światku, panie 
generale.
— Ja nie zabijam ludzi na pustyni.
— Czyżby? Nie mówmy na razie o tym. Nie cieszę się zaufaniem Dentona i Noaha. 
Wpuścili mnie w ślepą uliczkę i wystawili na odstrzał. Powinienem był się tego 
spodziewać, kiedy przyjmowałem ich zlecenie. Może się i spodziewałem, a może 
zlekceważyłem groźbę. Nie pamiętam już, zresztą nie o to chodzi. Chciałem 
wziąć udział w czynnej akcji, ich propozycja była kusząca. Ale teraz trzeba to 
jakoś zakończyć, a oni nie przyłożą do tego ręki, nawet gdyby mogli. 
Przyszedłem do pana dlatego, że pan jest wtajemniczony, że tylko tutaj mogę 
znaleźć wyjaśnienia.
396
— Jakie wyjaśnienia? Dotyczące pańskiego złego ducha, Juda Stuarta?
— Tu nie chodzi o niego. On stanowi jedynie element przetargowy.
— Gdzie on jest?
— Zgodził się pan, żeby Kramer sprawdził dla mnie trzy nazwiska.
— Otrzymał pan wszystkie materiały o Judzie Stuarcie, jakimi dysponowaliśmy.
— Pozwolę sobie nie komentować tego kłamstwa.
— Ja nigdy nie kłamię — padło tonem przypominającym cięcie szablą.
— Lecz jest pan geniuszem w manewrowaniu prawdą wewnątrz systemu. Cóż to 
oznacza?
— Proszę podać te nazwiska — rzekł Billy, sięgając po słuchawkę telefonu. Miał 
bezpośrednie połączenie z Kramerem siedzącym przed terminalem komputera 
obsługującego największy bank informacji na świecie.
— Beth Doyle — rzekł Wes.
Podał generałowi wszystkie dane, jakie pamiętał. Billy przekazał je 
telefonicznie Kramerowi i odłożył słuchawkę.
— To zajmie trochę czasu. Teraz...
— Możemy zaczekać.
Zapadło milczenie.
Po jakimś czasie Wes zmęczył się patrzeniem w grube szkła okularów mężczyzny 
siedzącego za biurkiem. Na ścianach gabinetu Billy'ego wisiała wspaniała 
kolekcja japońskich drzeworytów z epoki cesarstwa. Przedstawiały one rycerzy — 
bądź zamarłych w bezruchu z obnażonymi mieczami, bądź też skupionych nad 
kaligrafowanymi księgami, klęczących z mieczami u boku.
Po upływie dwudziestu dwóch minut zadzwonił telefon. Zaterkotał faks stojący 
przy biurku Billy'ego. Generał podniósł słuchawkę, lecz nie odezwał się nawet 
słowem. Po chwili odłożył ją, oderwał kawałek wstęgi papieru, który wysunął 
się z telefaksu i posunął go po blacie biurka w stronę Wesa.
Widniała na nim kopia zdjęcia do paszportu.
— Tak — odparł Wes.
— Są tysiące kobiet o nazwisku Doyle — rzekł Billy — ale pańskie dane 
wskazywały na nią. Nie karana, nie poszukiwana. Wiele podróży zagranicznych, 
wizy do krajów azjatyckich i europejskich.
— Do kogo ona należy?
— Według rejestru jest panną — odparł sucho generał.
— Dobrze pan wie, co miałem na myśli. Czy pracuje dla was?
397
Przez chwilę Billy nie odpowiadał.
— Nic nie wskazuje na to — rzekł w końcu — by kiedykolwiek była wykorzystywana 
przez instytucje wywiadowcze, służby porządkowe czy też rządowe agencje 
ochrony. Nawet śladu kontaktów. Nie figuruje w rejestrze czynnych agentów, nie 
ma śladów jakichkolwiek powiązań. Mamy tylko standardowe dane personalne i 
akta Departamentu Stanu dotyczące jej podróży.
— Co jeszcze?
— Co jeszcze może robić? — Billy rozłożył szeroko ręce. — Przy tak częstych 
wyjazdach? Może pracować dla jakiejś agencji zagranicznej.
— To nie wchodzi w rachubę.
— Ale gdyby istniały jakieś podejrzenia — rzekł Billy z naciskiem — trzeba by 
zawiadomić naszą odpowiednia komórkę, a także FBI.
— Nie mam takich podejrzeń. Możecie nie wciągać jej do kartoteki.
— Po co, w takim razie, prosił nas pan o sprawdzenie jej? Wes pokręcił głową i 
westchnął.
— Mielibyście zapis w swoim archiwum, gdyby pracowała dla prywatnego 
detektywa, Jacka Bernsa? Billy przetarł szkła okularów bibułką.
— Mamy w aktach zapisy o wydaniu licencji. W tym wypadku brak danych, lecz o 
ile znam ten zawód, ich przepisy zostawiają wiele do życzenia.
— Nie — mruknął Wes. — Ona nie mogłaby dla niego pracować. — Poczuł, jakby 
zdjęto mu z barków olbrzymi ciężar, lecz po chwili w tym samym miejscu pojawił 
się inny.
— Proszę podać kolejne nazwisko — rozkazał Billy.
Wes wręczył mu prawo jazdy człowieka śledzącego Nicka Kelleya, którego 
zostawili nieprzytomnego na Dworcu Union.
Wicedyrektor CIA zmarszczył brwi. Telefonicznie przekazał Kra-merowi dane z 
wystawionego w Wirginii prawa jazdy.
Tym razem czekali dziesięć minut. Wes zamknął oczy. Przywołał w myślach 
wizerunek Beth — jej włosy, usta, smak pocałunków pachnących dymem; jej minę, 
kiedy mierzyła do siebie z pistoletu, a także później, gdy wychodziła z 
mieszkania. Na wspomnienie jej śmiechu znowu serce zabiło mu mocniej.
Zadzwonił telefon.
— Tak? — Billy wsłuchał się w informacje przekazywane z drugiego pokoju. Jego 
oczy rozszerzyły się. — Rozumiem... Dziękuję. — Odłożył słuchawkę, popatrzył 
na Wesa spod zachmurzonego czoła, po
398
czym wstał zza biurka, odwrócił się do niego plecami i podszedł do okna. Tego 
dnia wyraźnie utykał. Popatrzył na wiszące za szybą, ciężkie od chmur niebo, 
omiótł spojrzeniem czubki drzew lasu rosnącego w Wirginii, po drugiej stronie 
granicy stanu.
— Nie ma pan zamiaru spytać mnie o następne nazwisko? — odezwał się Wes. 
Czekał niczym zawodowy tenisista nie spuszczający z oczu przeciwnika.
— Jak daleko zaszły sprawy? — zapytał w końcu Billy.
— Zbyt daleko, żeby się wycofać.
— Odwalił pan kawał dobrej roboty, majorze. Powinien pan być dumny.
— Mam to w dupie, panie generale. Billy gwałtownie odwrócił się ku niemu.
— Gdybyśmy nosili mundury — syknął — zdrowo by się panu za to oberwało.
— Tak jest, panie generale. — Wes wpatrywał się w mężczyznę, którego sylwetka 
ostro odcinała się na tle jasnego prostokąta okna.
— Żywię szacunek dla munduru — rzekł Billy. — Sądzę, że tak samo jak pan. 
Mundur oznacza dyscyplinę i celowość działania, utożsamia w pewnym stopniu 
nasze instytucje, a tym powinniśmy obaj służyć jak najlepiej, bo tylko one 
mogą nam zapewnić wybawienie.
— Nie chce pan poznać trzeciego nazwiska? — zapytał Wes.
— Nigdy nie zamierzałem wiązać mojej kariery z wywiadem — oznajmił cieszący 
się największym respektem w USA agent. — Z wojskiem tak. Lecz teraz... — 
Wykonał szeroki gest dłonią. — Nie jestem zwolennikiem obserwacji 
bezpośredniej — wyznał. — Zastępy agentów, legendy zamiast faktów, ciągła 
płynność, układy... tajni współpracownicy do tajnych operacji. Na tym 
wychowują się pokolenia, których sposób rozumowania osłabia precyzję działania 
instytucji. Środki stają się celem samym w sobie. Człowiek może zostać w to 
wciągnięty, zagubić się, jak prawdopodobnie stało się z Judem Stuartem.
— Proszę o nim zapomnieć. Pan zna już trzecie nazwisko.
— Yaron — rzekł Billy. — Generał Byron Yaron. Emeryt.
— Co pan wie o nim i o Judzie Stuarcie? — zapytał Wes.
— Wiedza to bardzo precyzyjne określenie, majorze.
— Proszę mi nie mydlić oczu, generale. Jestem prawnikiem. Wiem, co to jest 
precyzja wypowiedzi i jasność sformułowań; wiem też, że jedynie Bóg nie ma 
prawa chować się za parawanem ignorancji. Ale teraz nie mówimy o przepisach 
prawa, rozmawiamy o faktach.
— Fakty są takie, że celem naszej działalności jest ochrona tego
399
kraju — odparł Billy. — Demokracja zależy wyłącznie od prężności instytucji, 
na których się opiera.
— Zależy wyłącznie od ludzi — poprawił Wes. — Powiedziałem już panu, że sprawy 
zaszły zbyt daleko, by można się teraz wycofać.
— Ale na pewno nie tak daleko, by nie móc uniknąć dalszych nieszczęść. Nie 
uciekniemy się przecież do polowania na czarownice.
— Nie jestem tego pewien.
— Ale ja tak. — Billy pokręcił głową. — Tu chodzi o dochowanie tajemnicy, a 
tajemnice podsycają fantazję nawet naj bystrzej szych umysłów. Czego już się 
nie słyszało?! W co ludzie nie wierzą?! Wielka konspiracja! Nie ma żadnej 
wielkiej konspiracji, jedynie małe wiry na powierzchni. — Podszedł do biurka, 
wyciągnął z górnej szuflady skoroszyt bez naklejki i wręczył go Wesowi.
— Od jak dawna pan to ma? — szepnął Wes.
— To nie są akta Agencji — odparł Billy — lecz moje własne. Pracowałem z 
generałem Yaronem w Połączonym Szefostwie Sztabu. Został tam przydzielony po 
powrocie ze Środkowego Wschodu, później odszedł do Pentagonu. Jego 
doświadczenia z czasów prowadzenia Oddziałów Specjalnych bardzo się przydały 
przy opracowywaniu planów drobnych akcji, takich jak druga, również nieudana 
próba odbicia i wywiezienia zakładników z Iranu. Yaron był najlepszy w 
robieniu tego, co inni uważali za konieczne, lecz nie mieli odwagi zrobić tego 
sami. Politycznie bez zarzutu, antykomunista, chociaż zachowywał odpowiednią 
powściągliwość. Prowadził normalne działania, ale utrzymywał też grupę 
prywatnych agentów, których ściśle izolował od czasów Wietnamu. Stworzył cały 
tajny aparat. Nie włączył go do żadnego systemu, w rzeczywistości zacierał 
nawet wszelkie ślady. Dowiedziałem się o jego istnieniu przypadkiem. Nigdy nie 
ukrywałem swojej niechęci do tego typu działań, zatem niektóre z nich były 
pilnie skrywane przede mną. Z różnorodnych akcji Yaron czerpał pewne dochody, 
ale nie były one znaczące. Opierał się na patriotach wyznających zasadę, że 
nawet pracując na rzecz takiej nieformalnej organizacji można się przysłużyć 
dla dobra kraju. Możliwe, że płacił łapówki. W nielicznych wypadkach, w 
jakichś bardzo wątpliwych sprawach, korzystałem z jego pomocy. Często 
wykonywał zlecenia swoich przyjaciół z takich instytucji, jak Agencja do Walki 
z Narkotykami, FBI czy nawet CIA lub Departament Obrony.
— I dlatego zaczął pan kompletować te akta?
— Uznałem to za rozważny krok. Yaron działał na styku obszarów zainteresowania 
różnych instytucji — rzekł Billy. — Dysponował niezależną od nikogo agendą z 
wyspecjalizowanym personelem.
— A Jud Stuart?
400
— Miał z nimi kontakt od połowy lat siedemdziesiątych. Potem spalił za sobą 
mosty i zniknął. Ale bez wątpienia był dla nich ważnym agentem. Kiedy 
obejrzałem raporty i sprawdziłem wszystkie dane... Prawdopodobnie był jednym z 
zaufanych ludzi Yarona.
— Co jeszcze może się za tym kryć?
— Nie mam pojęcia. Człowiek, którego prawo jazdy pan zdobył, pracuje w jednej 
z firm Yarona. W przeszłości był kontraktowym agentem w wielu różnych 
oficjalnych operacjach. Jego firma była zamieszana w aferę interwencji w 
Iranie. Podobnie zresztą jak sam Yaron, i to na wiele różnych sposobów. — 
Cochran pokręcił głową. — Na początku lat osiemdziesiątych Yaron odszedł na 
emeryturę w atmosferze skandalu. Chodziło o nadwyżki broni sprzedawanej za 
granicę. Sprawa trafiła do prokuratora, nie znaleziono jednak wystarczających 
dowodów do wszczęcia postępowania.
— Cholera!
— Od tego czasu cała działalność Yarona była okryta tajemnicą. Pytał pan o 
jego współpracowników. Wszyscy pływamy po dość głębokim, ale za to niewielkim 
morzu. I tu, i tam są te same ryby. Trzeba się nauczyć cierpliwości. Uważnie 
patrzeć i słuchać. Obiło mi się kiedyś o uszy, że Yaron wynajął prywatnego 
detektywa do pomocy w pewnej sprawie.
— Jacka Bernsa — wtrącił Wes. — Czy Noah Hali wie o tym?
— Noah to urzędnik z sekretariatów elekcyjnych. Wie dużo mniej, niż mu się 
wydaje. — Billy wzruszył ramionami. — Próbuje pan dosiąść swojego konika, ale 
Berns jest tu jedynym punktem zaczepienia.
— Czy Berns może coś wiedzieć o działalności Yarona?
— Wątpię. Chociaż do obowiązków Bernsa należy zdobywanie informacji. Wiedział 
przecież, że Noah i Denton poszukują Juda Stuarta, nie stosując przy tym 
przyjętych metod. Być może wykorzystał pokładane w nim zaufanie i dogadał się 
z którymś z dawnych zleceniodawców.
— Berns jest zbyt lękliwy na to, aby działać na dwa fronty.
— Miałby się czego bać, gdyby prawda wyszła na jaw i gdyby istniał jakiś 
sposób na pociągnięcie go do odpowiedzialności.
— Kto jeszcze może być w to zamieszany? — zapytał Wes.
— Nie wiem — odparł Billy.
Wes powoli otworzył skoroszyt. Były tam luźne kartki papieru, bez żadnych 
nagłówków, pokryte pismem kilku różnych typów maszyn. Wszystkie notatki 
dotyczyły wyłącznie podejrzeń — próby przeanalizowania tajnych operacji, 
rozszyfrowania siatki wywiadowczej działającej w wielu różnych agencjach na 
rzecz nieznanego zleceniodawcy. Zwrócił uwagę na zakres działania: Iran, 
Chile, gangi kokainowe.
26 — Rzeka ciemności	401
— Trzyma pan te materiały od dawna — szepnął Wes. Uniósł głowę i popatrzył na 
grube szkła okularów generała. — Pan wiedział o wszystkim!
— O niczym nie wiedziałem! — Billy pochylił się w stronę Wesa. — Od początku 
doradzałem, żeby nie wywoływać wilka z lasu. To już historia, Yaron jest 
starym człowiekiem i jak słyszałem, schorowanym. Jego potęga to już tylko 
legenda. Drugi raz powinęła mu się noga, gdy jego nazwisko wymieniono w 
związku z aferą interwencji w Iranie. Musiał doskonale wiedzieć, że za trzecim 
razem wpadnie na całego. Zdawałem sobie sprawę, że nic dobrego nie wyjdzie ze 
ścigania duchów i uganiania się za fantomami. Możliwe, że Jud Stuart był 
kiedyś znaczącą postacią, lecz teraz z pewnością nie ma żadnego wpływu na 
działalność naszej Agencji. To już pęknięta płyta. Ale moi przełożeni byli 
innego zdania — kontynuował. — W porządku. To normalne w takiej instytucji. 
Lecz czy zastosowali zwykłą procedurę? Czy chcieli osiągnąć swój cel 
normalnymi drogami? Nie, zaangażowali pana. Wyłączyli mnie z tej sprawy i dali 
panu wolną rękę. — Odchylił się na oparcie fotela. — To moje dokumenty, moje 
prywatne podejrzenia. Otrzymałem rozkaz trzymać się z dala od tej sprawy. 
Zignorowałem go, oferując panu pomoc, ale pan nie chciał z niej skorzystać. 
Podobnie jak Yaron i jego zespół działał pan nieoficjalnie, poza wszelką 
kontrolą, unikał pan przyjętych procedur. Samotny kowboj. To już nie moja 
sprawa.
— Właśnie teraz to pańska sprawa, generale! Pańska i całej tej instytucji! Nie 
obchodzi mnie, czy to wszystko miało jedynie na celu ochronę pańskich 
interesów. Ta sprawa doprowadziła do śmierci kilku osób...
— Ale trupy znaczą pański szlak, majorze!
— To prawda! — Wes postukał palcem wskazującym w blat biurka. — Lecz mój szlak 
prowadzi właśnie tutaj. Billy zdjął okulary i otarł pot z czoła.
— Możliwe, że Jud Stuart to pęknięta płyta — ciągnął Wes — ale jest na niej 
nagrana piosenka, która ma jakieś znaczenie dla Yarona. Coś, od czego się to 
wszystko zaczęło, i z powodu czego marynarz pracujący niegdyś dla Białego 
Domu, a mógłbym się założyć, że także członek zespołu Yarona, wyruszył z San 
Francisco na akcję do Los Angeles. Nie znam tego powodu, ale zna go Yaron. 
Jestem jednak przekonany, że nie ma on nic wspólnego ani z historią, ani z 
różnymi instytucjami, lecz z dniem dzisiejszym.
— Dzień dzisiejszy stanowi przedmiot mojego zainteresowania —-odparł Billy. — 
Ale to wszystko, co umieściłem w aktach, Yaron,
402
l
Jud... Świat bardzo się zmienił od tamtego czasu. Mur berliński legł w 
gruzach! Do kwatery głównej KGB wpuszczani są amerykańscy dziennikarze! Lecz 
obszar działania tej instytucji, kierowanej przeze mnie CIA, pozostał nie 
zmieniony: lokalne wojny, terroryści, rozprzestrzenianie broni atomowej... Sam 
nie wiem, do czego dojdziemy, lecz jeśli kolejny skandal, czy to osnuty wokół 
nieświadomych błędów, czy niewłaściwych ludzi, takich jak Jud Stuart lub 
Yaron, doprowadzi do rozpadu tej instytucji... ucierpi na tym właśnie dzień 
dzisiejszy. A także przyszłość.
— Mam to w dupie — rzucił Wes.
— Jakie to szlachetne z pańskiej strony, że nie boi się pan zaciągnąć długu 
wobec całego kraju.
— Spróbujmy więc razem wybrnąć z tego bagna — zaproponował Wes.
— W jaki sposób?
— Sprowadzę tu Juda. Proszę mu zapewnić ochronę, nietykalność, wszystko, czego 
będzie potrzebował.
— Jest pan prawnikiem, powinien pan zdawać sobie sprawę, że nie leży to w 
mojej mocy.
— Owszem, leży. Wystarczy jeden telefon.
— Co jeszcze?
— Proszę pociągnąć Yarona do odpowiedzialności. Zbyt wiele straciłem, żeby 
pozwolić temu sukinsynowi się wyśliznąć.
— Pan? Myślałem, że tu chodzi o dobro naszego kraju.
— Przecież nadal jestem żołnierzem piechoty morskiej USA.
— Który posługuje się dość wątpliwymi metodami.
— Więc proszę mnie oskarżyć o to, co zrobiłem. Proszę mnie postawić przed 
sądem.
— Są jeszcze inne środki prawne.
— To ulica dwukierunkowa — odparł Wes. — Znam pewnego pisarza, któremu trzeba 
tylko naostrzyć siekierę. I tak jest już wprowadzony w tę sprawę. Mogę mu 
pomóc na wiele różnych sposobów.
— A co pan będzie z tego miał? — zapytał Billy.
— Wyjście — odpowiedział Wes.
— I co jeszcze?
— To wszystko. — Wes zamilkł na chwilę. — Całej reszty mam po dziurki w nosie.
Generał Billy Cochran pochylił się ku niemu.
— Majorze, na razie to siedzi pan w bagnie po dziurki w nosie. Pytanie tylko: 
na jak długo i czy w ogóle zdoła pan z niego wyleźć. Jeśli wykręci mi pan 
jakiś numer, jeśli pan zawiedzie...
403
— Dobrze wiem, co mnie czeka — wtrącił Wes.
— Proszę starannie dobierać swoje atuty — rzekł Billy. — A co z dyrektorem 
Dentonem?
— Znajdzie pan sposób na niego. To pan jest zawodowcem wtajemniczonym we 
wszystko. On pragnie jedynie zostać na świeczniku, otoczony splendorem i 
uwielbieniem, i żeby w jego biografii nie było żadnej skazy. Albo znajdzie pan 
sposób na zrealizowanie jego pragnień, albo przestraszy go na tyle, żeby nie 
mieszał się do tego.
— Kiedy może pan przywieźć tu Juda Stuarta?
— Postaram się jak najszybciej — odparł Wes. — I niech pan trzyma psy z dala 
ode mnie.
— Mogę ukrócić zainteresowanie agencji federalnych pańską osobą, o ile mają na 
pana tylko to, o czym już wiem, a pańskie grzeszki nie okażą się takimi, 
których nie mógłby pan usprawiedliwić. Ale nie otrzyma pan żadnego wsparcia. 
Nie mogę udzielić panu pomocy ze strony Agencji bez aprobaty dyrektora 
Dentona, a tej bym nie uzyskał. I tak Noah podniesie krzyk, że zdradziłem ich 
interesy, uchylając wyrok na pana, i że nasze spotkanie jest równoznaczne ze 
spiskowaniem przeciwko nim.
— Ufam, że umie się pan zatroszczyć o siebie. Kiedy ta sprawa zostanie 
zakończona, to i tak nie będzie miało znaczenia.
— Pan także jest zdany tylko na siebie, majorze. I proszę pamiętać, że Varon 
to doświadczony strateg, który rzetelnie zasłużył na swoje odznaczenia.
Wes pokręcił głową i wstał.
— Wykonuje pan nadal swoje zadanie, majorze — rzekł wicedyrektor CIA, który 
teraz, w nowej sytuacji, zaczynał już prząść kolejną sieć. — To samo, które 
zlecił panu Denton. Proszę sprowadzić tu Juda Stuarta, i to szybko. Wtedy 
załatwimy sprawę. — Wyciągnął rękę. — Te materiały należą do mnie.
Wes nadal trzymał w garści szary skoroszyt wypełniony notatkami, z którymi 
miał wielką ochotę zapoznać się bliżej. Dokumenty te miały nigdy nie ujrzeć 
światła dziennego, Billy z pewnością też nie będzie ich trzymał w swoim 
biurku. Jak wiele innych tego typu spraw było ukrytych w tym gmachu?
— Co ma pan zamiar z nimi zrobić? — zapytał Wes. — Co by pan zrobił, gdybym 
nie wpadł na trop Yarona i nie zaproponował panu tej umowy?
— Wszystko, co byłoby niezbędne i rozsądne — odparł Billy. Trzymał w powietrzu 
wyciągniętą rękę i czekał. Wes rzucił mu skoroszyt na biurko.


TUNEL


Nick marzył tylko o tym, by jak najszybciej znaleźć się w domu.
Jadąc przez zatłoczone ulice i spoglądając na kopułę Kapitelu, którą miał we 
wstecznym lusterku, nie myślał wcale o Wesie Chandlerze, oficerze piechoty 
morskiej USA; nie myślał ani o Judzie, ani o CIA, ani o łajdakach 
nadużywających zaufania, jakim obdarzyła ich Ameryka. Chciał wrócić do domu, 
usłyszeć śmiech swojej żony, chwycić ją w objęcia i popatrzeć na syna, 
drepczącego jeszcze nieporadnie po pokoju. Myślał o psie liżącym jego dłoń, o 
tym, że powinien zadzwonić do Michigan, do matki, i dowiedzieć się, jaka 
panuje tam pogoda, jakim wynikiem zakończyła się poniedziałkowa rozgrywka 
brydża, posłuchać nowin o swych zwariowanych ciotuniach. Żałował, że jego 
ojciec już nie żyje. Nick był wycieńczony i przygnębiony, pragnął jedynie jak 
najszybciej znaleźć się w domu.
Panował nasilony ruch, wszyscy spieszyli się, żeby zdążyć przed zapowiadaną 
burzą.
Dżip stał na podjeździe. „Sylwia musiała wcześniej wrócić" — pomyślał.
Gdy zbliżył się do domu, pies zaszczekał. „Zawsze szczeka" — stwierdził w 
duchu Nick. Sylwia otworzyła mu drzwi, surowy wyraz jej twarzy oznaczał, że 
coś się stało. Nick przyspieszył kroku, chciał jej powiedzieć, że wszystko w 
porządku. Miał nadzieję, że nie będzie musiał kłamać.
Wbiegł po schodkach na werandę.
— On tu jest! — szepnęła Sylwia.
— Kto?
— Jud — odparła. — W pokoju.
405
— Tata! — Saul podbiegł ku niemu, niezgrabnie przebierając nóżkami, i uczepił 
się jego kolana. — Tata!
Tuż za plecami Saula zjawił się pies: musiał się upewnić, że to jego pan 
stanął w drzwiach. Obejrzał się w głąb mieszkania,
— Dzwoniłam do ciebie przez cały dzień — powiedziała Sylwia. Nick wziął malca 
na ręce.
— Ja...
— Powiedziałam mu, że nie może tu zostać. — Sylwia była zmieszana, wstydziła 
się także noża, który wypychał tylną kieszeń jej spodni. Ale Nick wrócił do 
domu, nic im już nie groziło. Uśmiechnęła się słabo do męża, dostrzegła 
jednak, że w jego spojrzeniu nie widać ani radości, ani ulgi.
Trzymając syna na rękach, z żoną u boku, Nick wkroczył do jadalni, poprzedzany 
przez psa.
Jud siedział przy stole, przed nim stała filiżanka z kawą, na talerzyku leżała 
skórka od banana.
—— Kopę lat, braciszku. — Jud uśmiechnął się. W jego głosie czuło się 
zmęczenie.
— Jak się tu dostałeś? — mruknął Nick.
— Wszelkimi sposobami. — Jud westchnął. — Nikt mnie nie śledził.
— Owszem, śledził.
— Tak, ale nikt nie wie, że tu jestem.
Nick usiadł przy stole, na lewo od Juda, Sylwia zajęła miejsce po przeciwnej 
stronie. Saul obrócił się na rękach Nicka i wielkimi oczyma spoglądał na 
dorosłych, nie przestając wtulać głowy w pierś swego tatusia.
— Mówiłeś, że masz jakieś złe wiadomości — odezwała się Sylwia. Obaj mężczyźni 
spojrzeli na nią, lecz Sylwia popatrzyła im śmiało w oczy.
— Ja także jestem w to zaangażowana — wyjaśniła.
— Możesz mówić — poparł ją Nick.
— Lorri nie żyje — odparł Jud.
— Wiem o tym — rzekł Nick.
Trudno było ocenić, kogo bardziej zaskoczyła ta odpowiedź: Juda czy Sylwię.
— Skąd... — zaczął Jud.
— Jak umarła? — wtrącił szybko Nick.
— Ona... popełniła samobójstwo. Znalazłem jej ciało. W Nebrasce.
— Jezu — szepnęła Sylwia. Czuła teraz wyraźniej w jadalni atmosferę strachu.
406
— Jesteś pewien? — zapytał Nick.
— Co to znaczy: czy on jest pewien? — Sylwia patrzyła zdziwiona na swego męża.
Lecz Nick nawet na nią nie spojrzał.
— Jesteś pewien? — powtórzył.
— Zrobiła to sama. Na pewno. — Jud pokręcił głową. — Ale to ja już dawno temu 
dałem jej żyletkę do ręki. Wychodzi więc na to, że ja ją zabiłem.
— Nie — odparł Nick. — Nie tylko ty.
— Wszystko jedno, i tak nie uwalnia mnie to od winy.
— O czym wy mówicie? — zapytała Sylwia. — Jud, nie znałam Lorri, ale jest mi 
strasznie przykro, ja... — Obrzuciła spojrzeniem obu mężczyzn. — O co wam 
naprawdę chodzi?
— Skąd wiedziałeś? — Jud zwrócił się z pytaniem do przyjaciela. Najpierw Nick, 
a potem Jud popatrzyli na Sylwię.
— Nie — powiedziała.
— Kochanie... — zaczął Nick.
— Nie! — rzuciła stanowczo. — Jesteś moim mężem! A na kolanach trzymasz mojego 
syna! To nasze wspólne życie, a żaden z was nie ma prawa babrać go w jakimś 
gównie...
Usłyszawszy podniesiony głos matki, Saul zapłakał. Pies poderwał się na nogi.
—r Sylwia, pozwól mi... wyjaśnić, o co w tym wszystkim chodzi...
— Jesteśmy w naszym domu! Mam w dupie wasze sekrety! Jestem twoją żoną, a to 
daje mi pewne przywileje. Nikt mnie nie zmusi, żebym zeznawała...
— Nie musisz się martwić żadnymi zeznaniami. — Nick kołysał na kolanach 
chlipiącego malca.
— Więc powiedz mi, czym mam się martwić.
— Po prostu będzie lepiej, jeśli na jakiś czas zostawisz mnie z Judem sam na 
sam — odparł Nick.
— Lepiej dla kogo?
— Dla wszystkich — powiedział jej mąż. — Wyjaśnię ci, kiedy tylko będę mógł, 
kiedy to dobiegnie końca. Zaufaj mi.
— Tak samo, jak ty ufasz mnie? Saul zaniósł się płaczem.
— Nie o to chodzi — rzekł Nick.
— Pewnie, że nie — syknęła Sylwia. Wstała, wzięła dziecko na ręce i wskazała 
je ruchem głowy. — Chodzi o niego. — Popatrzyła na nieznajomego, który zjawił 
się pod jej dachem wraz z widmem śmierci; po chwili z powrotem przeniosła 
wzrok na męża. — „Zapomniany
407
przez wszystkich", prawda? — mruknęła. — Powinniśmy byli podpisać tradycyjną 
klauzulę małżeńską, zamiast układać naszą własną.
Przytuliła do siebie syna i ruszyła schodami na górę. Malec uspokoił się 
nieco. Obaj mężczyźni wbijali nieruchome spojrzenia w blat stołu, z salonu 
dobiegało głośne tykanie wielkiego zegara, odziedziczonego po dziadkach. Pies 
został w jadalni, razem z nimi.
— Podoba mi się twoja żona — rzekł Jud.
— Mnie również — szepnął Nick.
— Skąd się dowiedziałeś o śmierci Lorri? — zapytał Jud. Nick zawahał się.
— Musisz mi zaufać — dodał Jud. — Nigdy cię nie wrobiłem.
Nick opowiedział mu wszystko o Jacku Bernsie, o komandosie imieniem Wes i o 
pułapce na Dworcu Union. Nie wspomniał jednak o aferze irańskiej, nie wymienił 
nazwiska emerytowanego generała Yarona.
— Skąd masz pewność, że Wes Chandler jest tym, za kogo się podaje? — zapytał 
Jud.
— Nie wystarczy, że widziałem jego legitymację?
— Legitymacja to zasłona dla idiotów. Sam dobrze wiesz, w ilu wcieleniach 
występowałem, a zawsze miałem papiery w porządku. Dlaczego zatem mu ufasz?
— Bo miał pistolet. — Nick nie wspomniał o broni łażącego za nim człowieka, 
która teraz znajdowała się w jego torbie. — Nie musiał pozwolić mi tak po 
prostu odejść.
— Trybiki wewnątrz trybików — powiedział Jud. — Zapomniałeś już, czego cię 
uczyłem?
— Ta pułapka była prawdziwa.
— I chcesz mnie przekonać, że nie znalazłby się na ochotnika żaden bohater, 
który za kilka ciosów po pysku uwiarygodniłby znajomość, jaką zawarł z tobą 
ten komandos? Chociażby tylko po to, żeby się przekonać, ile wiesz, a potem 
wyciągnąć cię za uszy jak królika z kapelusza?
— On i tak świetnie wiedział, na ile jestem wprowadzony w sprawę — rzekł Nick. 
— I wcale mnie nie wyciągnął z kapelusza. Dlatego mu ufam... przynajmniej w 
jakimś stopniu.
— Co on wie? Co ty wiesz?
— Zaraz — powiedział Nick. Poczuł nagle przypływ jakiejś wewnętrznej siły. — 
Przez te wszystkie lata ty narzucałeś reguły gry. Nigdy nie żądałem od ciebie 
wyjaśnień, których sam nie chciałbyś udzielić. Wtedy mi to odpowiadało, 
ponieważ uczyłem się cały czas dosiadać konia. Nie byłem w to bezpośrednio 
zaangażowany, a przynajmniej tak sądziłem. Ale teraz to co innego. Twój 
ostatni telefon
408
w środku nocy na dobre związał ranie z tobą. Dlatego właśnie wszyscy czepiają 
się mnie. Nie obchodzi ich, że ja nie miałem z tym nic wspólnego; łażą za mną, 
bo chcą dostać ciebie. To ty wciągnąłeś mnie do swoich rozgrywek i nie mam 
dłużej zamiaru robić wszystkiego pod twoje dyktando.
— Czego chcesz? — zapytał Jud.
— Odzyskać poczucie bezpieczeństwa, ale to nie jest akurat to, co zależy od 
ciebie.
— A może...?
— Tu nie ma żadnych „może" — wtrącił Nick. — Znam takich ludzi, jak ten facet. 
On nie należy do tych „może", których kroki ty mógłbyś kontrolować.
Jud westchnął i otarł dłonią czoło.
— Po co tu przyjechałeś? — zapytał Nick.
— Lorri... Ona...
— Wiem o tej... wiadomości. Jeśli ty włożyłeś jej żyletkę w ręce, to ja dałem 
jej znać, że najwyższa pora z niej skorzystać. Zdaję sobie sprawę, że 
prawdopodobnie jestem twoim ostatnim przyjacielem, że nie ma już nikogo, kto 
mógłby ci pomóc, zamiast targować się o nagrodę za twoją głowę. Z jakiego 
innego jeszcze powodu przyjechałeś do Waszyngtonu?
— Czy nie masz już dość?
— Sam powiedziałeś o trybikach wewnątrz trybików.
Zegar cykał głośno. Nick miał wrażenie, że to łomocze jego puls.
— Muszę się spotkać z człowiekiem, od którego to wszystko się zaczęło — odparł 
Jud.
— Ze swoim oficerem łącznikowym czy z szefem zespołu, w którym się 
znajdowałeś?
— Możesz go nazwać i tak, i tak.
— Po co? — zapytał Nick.
— Sam się muszę tego dowiedzieć — odparł Jud.
— Przecież wydaje ci się, że już wszystko wiesz. — Nick obrzucił go 
natarczywym spojrzeniem.
— Miał dla mnie zlecenie — wyjaśnił Jud. — To było w roku 1985 albo 1986, nie 
pamiętam... Zacząłem wtedy pić na umór...
— Wiem o tym — powiedział Nick. — Rozumiem cię.
— Nie zgłosiłem się — kontynuował Jud. — Wyglądało mi to na ukartowaną sprawę, 
a nie chciałem mu lizać tyłka. — Zaśmiał się głośno. — Ani nikomu innemu — 
dodał.
— Co to było za zlecenie? — zapytał Nick.
— Dość — mruknął Jud. — Gdybym ci zdradził... wiedziałbyś za dużo.
409
— Możliwe, że już wiem — odparł Nick. — Sprawa irańska.
— Sam fakt, że siedzisz w siodle, nie oznacza jeszcze, że wiesz, dokąd jechać 
— powiedział Jud.
— Jeśli wysłali człowieka do Los Angeles, żeby cię załatwił, a zlecenie, 
którego nie przyjąłeś, miało być podpuchą... to jak myślisz, do cholery, w co 
się teraz pakujesz? Szukają ciebie, a ty im chcesz wleźć prosto w łapy?
— A dokąd mam iść? Co innego mógłbym zrobić? Poza tym oni nie wiedzą, że się 
do nich wybieram. Nie zdają sobie sprawy, że ja znam jego nazwisko.
— Czyje nazwisko? — zapytał Nick. — Czego od niego oczekujesz?
— Muszę się z nim zobaczyć — odparł wymijająco Jud.
— Spotkaj się z komandosem — poradził Nick. — Z Wesem Chandlerem. On stosuje 
te same reguły gry co ty. Porozmawiaj z nim, pozwól, żeby ci pomógł, żeby 
pomógł nam wszystkim.
— On jest jednym z nich — zaoponował Jud. — Nawet jeśli powiedział ci prawdę, 
to przecież musi wykonywać ich rozkazy. To właśnie on może być Likwidatorem.
— Kim?
— Jeśli chcą mieć z głowy jakiś problem, z kimś się rozprawić, zlikwidować go, 
wtedy zwołują naradę z udziałem doktora Gunna, który jest ekspertem od takich 
spraw, a potem wysyłają Likwidatora. — W głosie Juda pojawił się ten sam ton, 
który zawsze mroził Nickowi krew w żyłach. — Muszę się tego dowiedzieć.
— On nie jest Likwidatorem — szepnął Nick. — Gdyby nim był, nie spuszczałby ze 
mnie oka do czasu, aż się pojawisz. Wiedziałby, że przyjechałeś tutaj, jego 
ludzie obserwowaliby dom. Poza tym... skończyłby już z tobą.
Palce Juda drżały wyraźnie, kiedy przeciągnął dłonią po nie ogolonych 
policzkach. Wydął wargi. Miał straszną ochotę poprosić, by Nick dał mu się 
napić.
— Ten facet wcale nie jest wielką figurą — rzekł Nick. — Wiem, o kogo chodzi. 
Wes Chandler także wie.
— Co? — Ręka Juda zawisła nad filiżanką i spodeczkiem; drżała coraz mocniej.
— To Yaron — wyjaśnił Nick. — Generał Yaron. Jud nie potrafił ukryć zdumienia.
— On nie jest Bogiem — dodał Nick. — Nie jest ani nietykalny, ani 
niewidzialny.
— Kto ci o tym powiedział? Kto złamał tajemnicę?
— On. Dowiedział się, kiedy zaczął działać na własną rękę.
— Więc on wie? Ten komandos?
410
— Tak. Pojechał teraz, żeby poznać dalsze fakty. — Nick pochylił się i ścisnął 
dłoń przyjaciela. — Cała ta cholerna sprawa wymknęła się już spod kontroli — 
rzeki. — Twoją jedyną szansą jest się ujawnić, Chandler obiecał, że pogada w 
twoim imieniu w CIA.
— Cholera jasna!
Jud wstał. Wielka, ośmiokątna jadalnia z koronkowymi firankami w 
dwuskrzydłowych oknach, z połyskującym dębowym stołem i kredensem pełnym 
porcelany, cały ten dom w spokojnej, podmiejskiej dzielnicy: wszystko 
zawirowało mu przed oczyma. Powrócił do równowagi, popatrzył na drzwi do 
kuchni, na lodówkę... Błyskawicznie znalazł się przy niej, wyjął dwie butelki 
peruwiańskiego piwa. Jednym haustem opróżnił połowę pierwszej z nich. Gorzki, 
schłodzony napój podziałał na niego jak balsam; przejrzał na oczy. Ruszył z 
powrotem, w obu dłoniach ściskając butelki.
Oparł się o framugę drzwi jadalni i już nieco wolniej dopił piwo z pierwszej 
butelki.
— Kiedy on ma zamiar się dogadywać? — zapytał.
— Właśnie w tej chwili.
— Cholera! — Wrzucił pustą butelkę do otwartego pojemnika na śmieci stojącego 
w kuchni. „To już drugi raz" — pomyślał. Przyjemne ciepło rozlewało mu się po 
żołądku, krew zaczynała szybciej krążyć. — Z kim ma rozmawiać? — zapytał. — Z 
tym młotem nominowanym ostatnio przez prezydenta?
— Nie. Z generałem Cochranem, wicedyrektorem. Z fachowcem.
— Cholera! — Za trzecim razem zabrzmiało to bardziej jak jęk niż jak 
przekleństwo. — Billy C. Kiedy był jeszcze w NSA i Sztabie Generalnym... — Jud 
pokręcił tylko głową. — Umowa! Billy C. wie dobrze, jak realizować takie 
umowy.
— Moje telefony są na podsłuchu — rzekł Nick. — To ludzie Yarona. Sądzimy 
jednak, że niewielu już ich zostało. Kiedy Wes się dogada, ma zadzwonić i 
wtedy...
— Wtedy mnie już tu nie będzie.
— Nie możesz uciekać w nieskończoność!
— Koniec z uciekaniem — odparł Jud.
— Pojedź ze mną — nalegał Nick. — Do Wesa.
— Z umowami również koniec.
— Ty mnie w to wciągnąłeś. Przynajmniej tyle jesteś mi winien. „Nick jest 
ostatni — pomyślał Jud. — Tylko on mi został".
— Dobra — rzekł. — Jestem ci to winien. Spotkam się z komandosem. Ale najpierw 
z Yaronem.
— To nie jest...
411
— To jedyny sposób! — rzucił Jud. — Mam w dupie wszelkie umowy z CIA. Co oni 
mi mogą zapewnić? Myślisz, że pozszywają rozcięte żyły Lorri? A może przywrócą 
Norę do życia? Oddadzą mi wszystko, co poszło z dymem, i uleczą każdą moją 
pieprzoną ranę? Czy ty jeszcze nic nie rozumiesz? Jeżeli nie załatwię tego 
sam, nie spotkam się z nim osobiście, wtedy wszystko pójdzie na marne, bo to 
od początku do końca ich rozgrywka, ja jestem tu śmieciem!
— Jeśli to zrobisz, on... Nie możesz... Jud wzruszył ramionami.
— Poza tym, jeżeli on nadal ma jakieś przywileje, to ja będę go nachodził i ja 
będę zdrajcą.
— Wiesz dobrze, że nie działa legalnie.
— Nikt z nas nigdy nie działał legalnie.
— Daj spokój — mruknął Nick. Jud uśmiechnął się.
— Naprawdę kocham cię jak brata.
— Więc. mnie potraktuj jak brata i zaufaj mi.
— Przecież ci ufam. Ale tu nie chodzi o ciebie. — Jud puścił do niego oko. — 
Nie martw się: on nie da mi rady.
— Może cię zabić.
— Nie może — odparł Jud.
Rozległ się dzwonek do drzwi.
Pies zaszczekał.
Na schodach rozbrzmiały kroki Sylwii; śmiech Saula stał się głośniejszy.
Pies ruszył do drzwi wejściowych.
Ktoś nacisnął klamkę...
Nick razem z Judem rzucili się do przedpokoju. Nick porwał z podłogi swą torbę 
i zamarł w bezruchu na widok Sylwii schodzącej na dół z Saulem na rękach. 
Drzwi otworzyły się gwałtownie...
— Hola! — zawołała ociekająca deszczem Juanita. — Syhia! Soy... To ja — 
przeszła na angielski, kiedy ujrzała Nicka. Pies polizał jej dłoń. Nick 
machnął ręką w stronę Juda. — Mój kuzyn przekazał mi, że pani dzwoniła — 
powiedziała Juanita; na jej twarzy malowało się zaniepokojenie.
— Weź Saula — rzekła Sylwia, naciągając kaptur żółtej pelerynki na głowę 
chłopca. Ściągnęła tasiemkę kaptura, zawiązała pod brodą dziecka i pocałowała 
je w czoło. — Por la noche.
— Sylwia — szepnął Nick. — Co ty wyczyniasz...?
— To co muszę — odparła.
412
T
Juanita dostrzegła potężną sylwetkę Juda znikającego z powrotem w jadalni i 
zapytała szeptem:
— Seńora, tu ąuieres la policia?
— Nie — odparł Nick.
— Gracias, no — powtórzyła Sylwia.
Juanita obrzuciła spojrzeniem twarze małżonków, rodziców jej amorcito. 
Uścisnęła Sylwię, potem, jakby trochę ze wstydem, tak samo uścisnęła Nicka.
Oboje uklęknęli, pocałowali zdumionego malca, przytulili go na pożegnanie. 
Juanita zarzuciła na ramię torbę z pieluchami.
— Wszystko będzie w porządku — szepnęła matka do Saula. — Tobie nic się nie 
może stać, mój maleńki chłopczyku. Mamusia i tatuś bardzo cię kochają. 
Niedługo się zobaczymy.
Saul uśmiechnął się: lubił jeździć samochodem.
Juanita wyprowadziła ubranego w żółtą pelerynkę chłopca na deszcz. Sylwia 
zapłakała.
— Nigdy dotąd nie spędzał nocy poza domem — szepnął Nick. — Będzie się bardzo 
bał.
Spojrzenie, którym Sylwia zaszczyciła męża, mogłoby chyba zamrozić deszcz.
— Moje dziecko nie będzie w to wszystko zamieszane!
Nick położył jej dłoń na ramieniu; Sylwia była spięta, lecz nie odsunęła się. 
Zamknęli drzwi wejściowe.
Przeszli do salonu, który wydał im się teraz jakiś pusty, tchnący goryczą. Jud 
stał przy kominku i spoglądał na ustawione na gzymsie zdjęcia: Saul w beciku, 
Saul stawiający pierwsze kroki, Saul lizany po buzi przez psa.
— I co zamierzacie teraz zrobić? — zapytała Sylwia.
— Muszę jechać na spotkanie z pewnym człowiekiem — odparł Jud — a Nick chce, 
żebym potem zobaczył się jeszcze z kimś innym. Na zewnątrz lał rzęsisty 
deszcz.
— Jak masz zamiar się tam dostać? — zapytała Sylwia.
— Ja go zawiozę — oznajmił Nick.
— Co?! — zawołali równocześnie Sylwia i Jud.
— Ja pojadę — powtórzył Nick.
— Nie — oznajmiła Sylwia.
— Gdybyś pożyczył mi trochę pieniędzy, mógłbym wziąć taksówkę...
— Jeśli ty znikniesz — wtrącił Nick — wtedy zostanę im tylko ja. Wszyscy troje 
spoglądali na siebie przez chwilę. Jud zakasłał.
— Posłuchaj, nie mam żadnych ubrań na zmianę, tylko...
413
— Chwileczkę — powiedziała Sylwia ruszając szybko na górę.
— Przestań się ze mną spierać — syknął Nick.
— W porządku, ale ja tu decyduję.
— Gówno prawda. Sylwia wróciła szybko.
— Położyłam ręcznik i szczoteczkę do zębów w pierwszej łazience. Spodnie Nicka 
będą na ciebie za małe, ale w tę koszulę, którą dostał od jednej z ciotek na 
czterdzieste urodziny, powinieneś się zmieścić. Wyjęłam czyste skarpetki i 
spodenki zostawione, przez znajomego, który także jest...
— Duży — wtrącił Jud.
— Masz mydło i szampon — dodała zerkając na Nicka. Jud poszedł na górę i 
zamknął drzwi łazienki.
— Nie zrobisz nam tego — odezwała się Sylwia do Nicka.
— Przecież robię to dla nas.
— A jak my z tego wyjdziemy? Jako wdowa z sierotą?
— Zabezpieczyłem się — odparł Nick. — To nie najlepsza pora, żeby wyjaśniać...
— Przecież on siedzi pod prysznicem!
— Jeśli mnie wsadzą pod wykrywacz kłamstw, nie chcę się zawahać przy 
odpowiedzi na pytanie, kto ile wie.
— Jestem twoją żoną. W dodatku prawnikiem. Wykrywacz kłamstwa stosuje się 
tylko za zgodą przesłuchiwanego. Do kogo masz go zawieźć na rozmowę?
— Mam nadzieję, że do nikogo. Jutro o tej porze...
— Jeszcze jest dzisiaj! — Sylwia zachłysnęła się łzami. Jej strach przemienił 
się we wściekłość, z głośnym szlochem rzuciła się w ramiona męża. — Musiałam 
oddać dziecko, a ty masz zamiar popełnić jakąś głupotę i jeszcze nie chcesz mi 
nic powiedzieć. Ja nie mogę...
— Cicho — szepnął Nick. — Cicho. Wszystko będzie w porządku.
— Powiedz mi, o kogo chodzi.
— Zawiozę go na spotkanie, a potem przywiozę z powrotem, żeby porozmawiał z 
pewnym facetem. Poznałem go dzisiaj, to oficer...
— Który powinien uwolnić nas od jego osoby! Nick ujął jej twarz w dłonie i 
obrócił ku górze.
— Który zrobi to, co konieczne. Wtedy uwolnimy się od tego. Będziemy czyści. 
Obiecuję ci to.
— To tylko pobożne życzenia. Myślisz, że zawsze masz rację?
— Tym razem mam — odparł.
Tysiące myśli kłębiło się w jej głowie, ale potrafiła jedynie przytulić się do 
niego mocno i szlochając wyznać, że go kocha.
414
Jud zakasłał głośno, nim zszedł na dół. Nie dopięta wzorzysta koszula silnie 
opinała mu pierś i brzuch.
— Moja niebieska kurtka z teksasu do łażenia po górach powinna być na ciebie 
dobra — powiedział Nick. Wyciągnął ją z szafy, a sam zmienił sportową 
marynarkę na wiśniową nylonową wiatrówkę.
— Możliwe, że wrócimy dopiero jutro rano — odezwał się do żony. Był pewien, że 
zjawi się w domu najpóźniej o północy, ale nie chciał, by Sylwia niepokoiła 
się w wypadku dłuższej nieobecności.
— To chyba nic takiego — wtrącił Jud.
— Może dla ciebie — parsknęła Sylwia, lecz zaraz tego pożałowała.
— Telefony — rzekł Nick, przypomniawszy sobie, że musi zadzwonić do znajomego 
oficera, odwołać alarm związany ze spotkaniem na Dworcu Union i zostawić takie 
samo zastrzeżenie dotyczące tej eskapady. — Nie rozmawiaj przez telefon.
Sylwia, która przed chwilą zaczerwieniła się nieco, teraz pobladła.
— Co wy robicie? — szepnęła.
— Jedziemy na małą wycieczkę — odparł Nick. — Jak para grzecznych chłopców.
Jud wyjął z kieszeni kilka skrawków papieru, pozbył się wszystkiego, co 
mogłoby pomóc zidentyfikować właściciela niebieskiej kurtki.
— Dokąd jedziecie? — zapytała Sylwia.
— Lepiej, żebyś nie wiedziała — odparł Jud.
— Niech szlag trafi was obu! — syknęła.
— Będzie nam potrzebna mapa.
— Jest w moim gabinecie — odparł Nick.
Poprowadził Juda schodami na górę. Sylwia została w holu. Poczekała, aż znikną 
jej z oczu, po czym na palcach ruszyła za nimi. Przywarła plecami do ściany i 
wsłuchała się w ledwie słyszalne głosy.
Jud: — ...tam kiedyś. Przy drodze pięćdziesiątej, niedaleko An-napolis...
Nick: — ...kilkanaście rozjazdów.
Jud: — Duży ślimak... pamiętam duży ślimak... Czterysta dwadzieścia cztery. 
Droga numer czterysta dwadzieścia cztery.
Usłyszała odgłos składanej mapy.
Zbiegła szybko na dół i zdążyła usiąść na kanapie w salonie akurat w porę, by 
schodzący mężczyźni ujrzeli, jak wstaje. „Powinno wyglądać tak, jakbym 
siedziała tu cały czas i czekała" — stwierdziła w myślach.
Jud spojrzał na nią i pokręcił głową.
— To chyba najlepsze, co możesz dziś ode mnie usłyszeć: żegnaj. Otworzył drzwi 
i wyszedł na werandę.
415
Nick objął ją i mocno uścisnął. — Kocham cię. Niedługo wrócę. Ruszył śladem 
Juda.
J. rafili na największy ruch podczas tej ulewy. Gdy dojechali do obwodnicy, 
ujrzeli nie kończący się sznur samochodów sunących z prędkością pięćdziesięciu 
kilometrów na godzinę; żółtawe światła reflektorów omiatały błyszczącą niczym 
lustro nawierzchnię autostrady. Nick zdołał wcisnąć czterodrzwiowego dżipa w 
ten szereg. Jechali z uchylonymi oknami, by nie spowodować zaparowania 
przedniej szyby. Wycieraczki odmierzały rytm szybkiego marsza.
— Spotkałeś się już kiedyś z Yaronem? — zapytał Nick.
— Nie. Nie było takiej potrzeby. Względy bezpieczeństwa, rozumiesz.
— W mojej torbie znajdziesz ciekawe materiały. Jud sięgnął po torbę, znalazł 
rewolwer i popatrzył zdumiony na przyjaciela.
— Zabraliśmy go temu facetowi na Dworcu Union — wyjaśnił. — Lepiej ty go weź.
Jud zważył w dłoni dobrze znany mu ciężar.
— Nie — odparł. — Nie będzie mi potrzebny. Przebiegł wzrokiem dokumenty 
archiwów.
— Ten komandos też o tym wie?
— Tak. — Nick włączył lewy kierunkowskaz i przecisnął się na sąsiedni pas, 
gdzie wozy jechały nieco szybciej. — On twierdzi, że powinieneś mu zaufać, 
ponieważ mógł cię zabić na pustyni, ale nie zrobił tego.
Jud zatopił spojrzenie w przedniej szybie auta.
— Opowiedz mi — poprosił Nick. Przedtem nie miał odwagi poruszać tego tematu.
— Dean.
— Cholera — syknął Nick, po raz kolejny czując wyrzuty sumienia.
— Zrobiłeś tylko to, co musiałeś — odparł Jud. — My wszyscy zmontowaliśmy tę 
bombę, Dean jedynie uruchomił zapalnik.
Przez dobry kilometr jechali w milczeniu. Wycieraczki pracowały bez przerwy. 
Po twarzy Juda pociekły łzy.
— Co się wydarzyło na pustyni? — zapytał Nick. Jud pokręcił głową, otarł 
policzki.
— Powiedziałem już wszystko, koniec z tym. Czasem lepiej umrzeć, niż nazwać 
rzeczy po imieniu.
— A co z Deanem?
— Jeśli ten komandos wyszedł z tego, to Dean nie mógł.
416
Mijająca ich ciężarówka ochlapała dżipa strugami wody.
— Czy znasz ostateczny wniosek dotyczący nas dwóch? — zapytał Jud.
Nick nie odpowiedział.
— Zawsze marzyłeś o tym, żeby być na moim miejscu, zostać szpiegiem, twardym 
facetem, jak bohaterowie twoich książek. Być zawsze pierwszym w szeregu. 
Tajemniczy rycerz walczący o słuszną sprawę, Groźny Mściciel... Co za 
romantyczne bzdury. — Jud zaśmiał się w głos. — A ja zawsze chciałem być tobą 
— dodał po chwili. — Takim zwyczajnym gościem, który we własnych oczach jest 
kimś, którego znają ludzie. Mieć troskliwych rodziców, czyste ręce, spokojne 
sny, żonę, dziecko... normalne życie.
— I ciebie za przyjaciela — wtrącił Nick.
— Osłaniałem twój tyłek. — W głosie Juda, obok marzycielskich tonów, pojawił 
się lodowaty chłód. — Miałem za zadanie namierzyć informatorów twojego szefa, 
tego redaktorka. Tam cię spotkałem. Napisałeś książkę o moim światku, byłeś 
dziennikarzem, miałeś pewien immunitet. To ja cię ukształtowałem, popchnąłem 
do... Myślałem, że będziesz moim...
— Wybawcą — wtrącił Nick. — Myślałeś, że napiszę coś na podstawie twoich 
opowieści, tym samym przynosząc ci zbawienie.
— Ty też o tym myślałeś?
— Nie — odparł Nick.
Zaśmiali się.
Jud pokręcił głową.
— Byłeś moim spowiednikiem, uczyłem cię, jak wygląda piekło. Lecz ty nigdy nie 
zrealizowałeś swoich marzeń, nie zostałeś Groźnym Mścicielem. Gratuluję.
Przez jakiś czas jechali w milczeniu.
— Ja swoich też nie — mruknął Jud.
— Czyżbyś naprawdę tego pragnął? — zapytał Nick. — Zwyczajnego życia?
— W Nebrasce porzuciłem wszelkie marzenia q rzeczach nieosiągalnych — odparł 
Jud.
— I co dalej? Przecież nie możesz tak egzystować. Już sobie rozwaliłeś 
wątrobę. Jeśli nie wykończą cię te rozgrywki szpiegowskie, to zapijesz się na 
śmierć. I jedno, i drugie jest gówno warte. Do czego więc zmierzasz?
Jud milczał przez całe dziesięć kilometrów.
W końcu Nick zapytał:
— Ile z tego, co opowiadałeś mi przez te wszystkie lata, było prawda?
— Sam już nie wiem — wyznał szczerze Jud.
21 — Rzeka ciemności	41 /
Zwracali baczną uwagę na tablice kierunkowe; Jud przywoływał w pamięci 
pokonywaną przed laty drogę. Mapa spoczywała między nimi. Jechali autostradą w 
kierunku Annapolis. Ruch był duży, ludzie pracujący w Waszyngtonie wracali do 
domów w stronę Baltimore i Annapolis. W końcu zjechali na drogę czterysta 
dwadzieścia cztery — dwupasmową przelotową szosę, biegnącą wśród pól 
poprzetykanych skrawkami lasów. Wszędzie dokoła widniały rozrzucone z rzadka 
domy, w oknach paliły się światła; było ich za dużo, żeby nazwać te tereny 
rolniczymi, za mało jednak, by tworzyły miasteczko.
We wstecznym lusterku nie widać było żadnego samochodu.
— Jesteś pewien, że rozpoznasz tę drogę? — zapytał Nick. Gdyby zabłądzili, 
byłoby mu łatwiej przekonać Juda do powrotu i spotkania z Wesem.
— Gdzieś tutaj powinien być przydrożny bar. Szosa prowadziła łagodnym łukiem w 
lewo. Jakieś dwa kilometry za zakrętem dostrzegli czerwony neon na poboczu.
— Nie zatrzymujemy się na drinka — oznajmił Nick.
— To tylko punkt orientacyjny.
Minęli zajazd, przed którym stały zaparkowane cztery auta.
— Czego oczekujesz od Yarona? — rzekł Nick, a kiedy Jud nie odpowiedział, 
dodał: — Co zrobisz, jeśli nie będzie go w domu?
— A dokąd miałby się wybrać?
— Moglibyśmy... — zaczął Nick, lecz pochwycił spojrzenie Juda i tylko 
westchnął. — Nie, chyba nie będziemy mogli.
— To tam — powiedział Jud. — Skręć w lewo za tym pawilonem.
Potem skręcili powtórnie w lewo, później jeszcze raz, na końcu w prawo, 
wreszcie Jud oznajmił, że się pomylił. Wrócili do skrzyżowania i pojechali 
dalej pierwotną trasą.
Jechali wąską, niezbyt równą szosą. Przed każdym skrzyżowaniem Jud prosił 
Nicka, żeby zwolnił, i próbował coś wypatrzyć poprzez deszcz i mrok.
— To tutaj — powiedział w końcu. — Pamiętam to boisko do koszykówki oświetlone 
pojedynczą latarnią.
Poobijana zielona tablica głosiła: Aulden Drive. Skręcili z szosy w lewo, w 
wyboistą bitą drogę.
— Teraz cały czas prosto — rzekł Jud. — Jakieś siedem lub osiem kilometrów. 
Dom będzie stał po prawej stronie. Przy drodze jest skrzynka pocztowa.
Droga wiodła ciasnym tunelem wśród szpaleru kiwających się na wietrze sykomor, 
światła reflektorów wyławiały z mroku czarne, pokryte brudnozielonymi plamami 
pnie drzew. Za nimi wznosił się sosnowy las, usiany gęstymi kępami krzaków. 
Wśród deszczu snuły się pasemka mgły.
418
— Jesteśmy niedaleko zatoki Chesapeake — powiedział Nick. — Kiedy byłem na 
piątym roku, wkuwaliśmy na pamięć historię tych terenów.
— Stój — rzekł Jud.
Przy drodze, niczym wartownik, stała skrzynka pocztowa. Nick zatrzymał 
samochód i wyłączył światła. Wycieraczki pracowały dalej, jakby naśladując 
rytm serca. Wcisnął klawisz na pulpicie, elektrycznie opuszczane szyby 
zjechały w dół. Otoczyło ich chłodne, wilgotne powietrze, pachnące młodymi 
liśćmi, deszczem i ziemią. Odgłos ulewy w lesie przypominał szmer setek małych 
strumyków.
Między drzewami Nick spostrzegł światła zabudowań. Wiódł w tamtą stronę 
wysypany żwirem podjazd.
— Dom stoi jakieś czterdzieści metrów od drogi — odezwał się Jud. — Strasznie 
tu zarosło. Pobiegnę, a ty wracaj do domu. Później...
— Nie — odparł Nick. — Przecież się umówiliśmy.
— Muszę załatwić tę sprawę sam — rzekł z naciskiem Jud. — Ty nie możesz iść 
tam razem ze mną, to byłaby czysta głupota. Jak skończę, wezwę taksówkę...
— Taksówkę? To byłaby głupota! Nie możesz...
— Wracaj do domu, Nick. Zrobiłeś już wystarczająco dużo.
— Nie przywiozłem cię tutaj po to, żeby teraz odjeżdżać — zaoponował Nick. — 
Zgadzam się, żebyś poszedł tam sam, ale ja zostanę tutaj, na drodze. Będę 
czekał.
Jud popatrzył na przyjaciela i zrozumiał, że nie ma sensu się dłużej spierać.
Nick wyciągnął w jego stronę rewolwer.
— Masz.
— Nie — odparł Jud. — Nie teraz.
— Masz zamiar tak po prostu podejść do frontowego wejścia?
— Jak gdyby nigdy nic. — Jud otworzył drzwiczki dżipa. — Zostań w samochodzie. 
— Zaśmiał się. — Gdyby coś się stało, ktoś musi sprowadzić na pomoc 
komandosów.
— Jasne — mruknął Nick.
— No to na razie — rzucił Jud.
Pobiegł, zgięty wpół, chłostany deszczem, w stronę zabudowań. Nick wytężył 
wzrok. Zdawało mu się, że poprzez szum ulewy i poruszanych wiatrem gałęzi 
drzew doleciał głos dzwonka; miał wrażenie, że w ciemnościach zauważył smugę 
światła zza otwieranych drzwi. W wyobraźni usłyszał głosy, padały pytania i 
odpowiedzi. Smuga światła zniknęła. Został sam w mrocznym tunelu, pośród 
monotonnego szumu deszczu.


ZŁOTAWE SNOPY



Wes ugrzązł w tworzących się w deszczu korkach; dojazd do centrum Waszyngtonu 
zajął mu całą godzinę, przez następne pół godziny przedzierał się przez 
miasto, by wreszcie dotrzeć na przedmieścia w Marylandzie. Jadąc obwodnicą 
pewnie pokonałby tę trasę prędzej, wolał jednak prostą drogę zamiast okrężnej, 
nawet jeżeli panował tam mniejszy ruch.
Domek bardzo mu się spodobał, nawet po zmroku: duży, obszerny, pomalowany na 
niebiesko; nad werandą wysunięte poddasze, dookoła dęby, przestronne podwórko 
dla dzieci. „Czy Beth spodobałby się taki dom?" — pomyślał. Zaparkował, wziął 
ze sobą neseser i ruszył szybkim krokiem w stronę wejścia.
„Zupełnie jak małżonek wracający z pracy do domu" — przemknęło mu przez głowę.
W środku rozległo się szczekanie psa — dużego psa. Wes nacisnął dzwonek, ale 
nikt nie odpowiedział. Za drugim razem także nikt mu nie otworzył. Kiedy 
zadzwonił po raz trzeci, usłyszał za grubymi drewnianymi drzwiami głos kobiety 
uciszającej psa.
— Czego pan chce? — rozległo się przytłumione pytanie.
— Jestem przyjacielem Nicka — odparł Wes. — Proszę otworzyć drzwi. Mam 
wrażenie, że ten pies nie wpuści mnie do środka, a nie chcę krzyczeć tak, żeby 
słyszeli nas wszyscy sąsiedzi.
Drzwi uchyliły się. Kobieta była bardzo ładna: czarne włosy, delikatny uśmiech 
pomimo napięcia malującego się na twarzy. Zaciskała dłoń na obroży 
rottweilera.
— Kim pan jest?
— Nazywam się Wes Chandler, jestem przyjacielem pani męża.
— Nie znam pana.
420
— Bo poznaliśmy się niedawno — odparł Wes. — Czy on jest w domu?
— Niedługo wróci. Nie może pan na niego zaczekać! „Niedługo wróci? — pomyślał 
Wes. — Przecież obiecał siedzieć w domu i czekać".
— Dokąd pojechał? Czy ma to może coś wspólnego z Judem?
— Nie wiem, o czym pan mówi. — Po jej minie widać było, że kłamie. — Proszę 
odejść.
— Niech mi pani zaufa, pani Kelley.
— Dlaczego?
— Jestem oficerem piechoty morskiej, prawnikiem i...
— Ja też jestem prawnikiem i co z tego?
Sięgnęła do klamki; Wes zrozumiał, że musi położyć wszystko na jedną szalę.
— Pracuje pani w biurze kongresmana! — zawołał. — Nick mi o tym mówił!
Zmarszczyła brwi i zawahała się.
— A gdyby pani szef poświadczył moją tożsamość? — zapytał.
— Gdyby pan go znał, ja musiałabym znać pana.
— Chwileczkę. — Wes wyjął z nesesera przenośny aparat. — Nie możemy skorzystać 
z pani telefonu — wyjaśnił. Zamrugała ze zdziwienia.
— Jak się nazywa pani szef? — Kiedy przez dłuższą chwilę nie było odpowiedzi, 
dodał: — Mogę zadzwonić do kancelarii Kongresu i tam dowiem się wszystkiego.
Sylwia wymieniła nazwisko.
Wes wybrał numer, który dostał przed trzema tygodniami.
— Generał Butler? Mówi Wes Chandler. Jakiś czas temu powiedział mi pan, że 
gdybym potrzebował pomocy, mógłby pan wystrzelić dla mnie flarę.
— Z tego, co słyszałem, sam wystarczająco rozświetliłeś sobie niebo nad głową 
— odparł mężczyzna, który w jakimś stopniu był dla Wesa wzorem.
— Niewystarczająco, panie generale. Rzeczywiście było trochę zamieszania w 
ostatnich dniach, cofnięto nawet moje uprawnienia, ale ta sprawa została już 
wyjaśniona.
— Babrzesz się w gównie, majorze.
— Zgadza się, panie generale. Lecz teraz chciałem prosić pana o ogień. To 
znaczy, o tę flarę.
— Jaką?
421
— Mam prośbę, by zadzwonił pan zaraz do pewnego kongresmana i poświadczył za 
mnie.
— Czym ty się, do cholery, zajmujesz, Wes?
— Proszę mi zaufać — odpowiedział Wes. Generał Butler westchnął głośno.
— O którego sukinsyna ci chodzi?
Sylwia nie wpuściła go do domu, stał na werandzie. Nie próbowali nawet 
rozmawiać. Pies tkwił u jej boku i z otwartym pyskiem gapił się na obcego.
Telefon zabrzęczał po siedemnastu minutach.
— Kto mówi? — odezwał się chrapliwy głos.
— Czy pan kongresman? — zapytał Wes.
— Ja wiem, kim jestem, a kim ty, do cholery, jesteś?
— Proszę chwilę zaczekać.
Sylwia z ociąganiem wzięła aparat z jego rąk.
— Tak? — odezwała się. — Tak... Rozumiem... Nie... Nie mogę teraz panu 
wyjaśnić... Nie, to nie dotyczy pana... Dziękuję... Tak, wszystko w porządku. 
— Oddała telefon Wesowi. — Chce jeszcze rozmawiać z panem — powiedziała.
— Majorze — warknął kongresman. — Sam Butler śpiewał mi peany na pańską cześć. 
Nie wiem, o co tu chodzi, ale zapisałem pańskie nazwisko, stopień i numer 
seryjny. Ma pan moje słowo, że jeśli po tym wszystkim ujrzę choćby przelotny 
cień na twarzy Sylwii, to napuszczę na pana taki buldożer, że zapomni pan, jak 
wygląda słońce na niebie! — Brzęknęła odkładana słuchawka.
— Niech pan wejdzie — powiedziała Sylwia. Stanęli w holu, pies zajął 
posterunek między nimi.
— Gdzie jest Nick? — zapytał Wes.
— Wyszedł. — Nerwowo oblizała wargi. — Z kimś.
— Z Judem Stuartem? On był tutaj? Sylwia skinęła głową.
— Dlaczego nie zaczekali?
— Nick go namawiał... Nick robi to, co uważa za słuszne! On o niczym nie wie 
ani nie bierze czynnego udziału...
— Nie jestem sędzią — wtrącił Wes.
— Więc kim pan jest?
— Dokąd pojechali?
— Nie wiem. Nick wziął naszego dżipa. Jud chciał się z kimś spotkać, a później 
zgodził się porozmawiać z przyjacielem Nicka. Chodziło o pana?
— Nie powiedzieli, z kim mają zamiar się spotkać?
422
I
— O niczym mi nie powiedzieli — rzuciła i zacisnęła mocno wargi. ' — Pani 
Kelley, jeśli wie pani o czymkolwiek...
— Tak to się zawsze zaczyna, prawda? — Pokręciła głową. — Owszem, 
podsłuchiwałam ich, podkradłam się na palcach na górę i... Pojechali do 
czyjegoś domu. Jud kiedyś już tam był. Mieli jechać drogą pięćdziesiątą. 
Słyszałam też, że mówili coś o zjeździe na drogę numer czterysta dwadzieścia 
cztery. Teraz jestem wplątana na równi z wami, prawda? — szepnęła.
— Dokąd mieliby jechać drogą czterysta dwadzieścia cztery? — zapytał Wes. 
Akademia marynarki, do której uczęszczał, znajdowała się właśnie w tamtej 
okolicy.
— Nie umiem panu podać dokładnego adresu — odparła Sylwia.
— Ktoś jednak to potrafi. — Wes wcisnął na telefonie klawisz ponownego 
wywołania tego samego numeru. Rozmawiał krótko, a kiedy skończył, zapytał: — 
Słyszała pani, jak wymieniłem nazwisko generała Yarona?
Skinęła głową.
— Gdyby cokolwiek się wydarzyło...
— Co? — wtrąciła Sylwia. — Co się może wydarzyć? Co tu jest...?
— Dowie się pani — odparł Wes. — Generał Byron Yaron. Gdyby cokolwiek się 
wydarzyło, proszę zadzwonić do swojego szefa, do kongresmana, i powiedzieć mu, 
że za wszystko odpowiedzialny jest Yaron. Proszę wspomnieć też, by użył 
największego buldożera.
— Co pan ma zamiar zrobić? Nick... Kiedy to...?
— Proszę nam dać czas do świtu — rzucił. Odwrócił się i wyszedł.
k3ylwia obeszła cały dom, zapalając wszędzie światła. Pies nie odstępował jej 
na krok. Po odjeździe majora wypuściła rottweilera, żeby się wysikał, i teraz 
czuła wokół siebie zapach jego mokrej sierści. Pozamykała wszystkie drzwi i 
okna. Dziecięcy pokój raził pustką; maskotki Saula leżały tak, jak je 
zostawił: porozrzucane na dywaniku przedstawiającym mapę Stanów Zjednoczonych. 
Łóżko w ich sypialni było za miękkie dla Nicka, Sylwia nosiła się z zamiarem 
kupna nowego. „Oto pokój, w którym śniłam u boku męża" — pomyślała. Zbiegła 
szybko na dół.
Jej ręce zwisały bezwładnie wzdłuż boków, czuła drżenie każdego mięśnia, 
ogarnęły ją mdłości. Nie miała odwagi włączyć telewizora lub radia, chciała 
słyszeć każde stuknięcie, każdy szmer w domu. Trzy krzesła w jadalni stały 
odsunięte od stołu. „Może są jeszcze ciepłe? —
423
pomyślała. — Czy można by było stwierdzić, że niedawno ktoś na nich siedział?" 
Szybko poustawiała je z powrotem, wrzuciła brudne naczynia po Judzie do zlewu 
i zaczęła ścierką do kurzu wycierać wszystkie miejsca, gdzie mogły znajdować 
się odciski jego palców.
Wielki zegar dziadków cykał tak samo głośno jak zawsze. Z każdego kąta 
napierały na Sylwię żywe wspomnienia. Zaczęła cofać się, aż stanęła oparta 
plecami o ścianę w rogu jadalni.
Służba w Korpusie Pokoju w Meksyku udowodniła jej jałowość rozważań o 
przeszłości czy przyszłości, unaoczniła, że o losie człowieka decyduje 
bezlitosny przypadek. Sylwia nauczyła się tam reguł, o których nie wspominano 
na studiach: że prawo jest pustym słowem, a jego przepisy nabierają mocy 
dopiero przy odpowiedniej liczbie ofiar. W swej pracy zaś obserwowała, jak 
niewidoczne siły niweczą najlepsze nawet plany. A przecież wciąż wierzyła i 
miała nadzieję, działała z ufnością. Żądała tylko tego, co jej się należało. A 
teraz doszło do tego, że tkwiła tu, zamknięta w pułapce własnego domu, podczas 
gdy wszystko, co kochała, pochłonęła noc i nawałnica.
Łzy ciekły jej strumieniami po twarzy, choć zmuszała się, by nie zamykać oczu. 
Powoli osunęła się po ścianie, aż usiadła na drewnianej podłodze w kącie. 
Dostrzegła kłębki kurzu pod kredensem. Nóż, który wcisnęła do tylnej kieszeni, 
uwierał ją w biodro. Położyła go na podłodze; światło odbiło się w gładkiej 
powierzchni ostrza. Obok niej stał na stoliku telefon. Sięgnęła i zestawiła 
aparat na podłogę: zdradzieckie urządzenie, które mogło ją wydać, gdyby 
zadzwoniła do kogokolwiek z prośbą o pomoc. Wielki, mokry, czarny pies zwinął 
się w kłębek u jej boku.
Sylwia siedziała na podłodze, wciskając plecy w róg jadalni. Czekała, zanosząc 
się od płaczu.
^-/łotawe snopy świateł reflektorów przesuwały się we wstecznym lusterku 
samochodu Wesa. Nim dojechał do obwodnicy, ruch zelżał nieco. Większość ludzi 
była już w domach — jedli obiad, oglądali popołudniowe wiadomości, bawili się 
z dziećmi czy też martwili ulewą, przygotowani do wyjścia na spotkanie 
towarzyskie lub do kina. Wes nie mógł sobie przypomnieć, kiedy ostatni raz był 
w kinie, zastanawiał się, czy Beth...
„Nie myśl o niej!" — nakazał sobie.
Gdy zjeżdżał z obwodnicy na drogę numer pięćdziesiąt, tylko nieliczne 
samochody skręciły jego śladem. Ruch tutaj był niewielki.
„Kiedy zaczęła się dla mnie ta podróż? — pomyślał. — Dwadzieścia
424
dni temu, kiedy Denton wezwał mnie do siebie? A może dwadzieścia lat temu? Ile 
czasu mi jeszcze zostało?"
Po dwudziestu minutach dotarł do zjazdu na drogę numer czterysta dwadzieścia 
cztery. Pojechał dwupasmową szosą na wschód. We wstecznym lusterku widział już 
tylko dwie pary świateł, oba samochody trzymały się dobre dwa kilometry za 
nim.
„To nie powinien być ogon" — stwierdził.
Gdy wyjechał z CIA, starał się jak najdokładniej zmylić drogę, klucząc po 
zatłoczonych ulicach miasta. Nie zauważył, by go śledzono, kiedy chował się za 
autobusami typu „Metro", ścinał rogi na zakrętach czy też podejmował ryzyko, 
przejeżdżając skrzyżowania na czerwonym świetle.
„To pewnie jacyś młodzi urzędnicy — pomyślał. — Zostali trochę po godzinach, a 
teraz spieszą się do swych domków nad zatoką".
Pamiętał te okolice z czasów studiów; przypomniał sobie, jak wymykali się na 
całe dni z terenu akademii, uciekając przed presją wojskowej dyscypliny i 
natłokiem obowiązków. Generał Butler podał mu adres, Wes musiał jednak 
spojrzeć na mapę, którą trzymał w schowku. Nie mógł tego zrobić w czasie 
jazdy.
W przodzie, na lewo od szosy, dostrzegł czerwony neon zajazdu. Przed wejściem 
stały cztery moknące na deszczu pojazdy. Wes zjechał z szosy i zaparkował obok 
czarnego porsche, dwóch toyot oraz poobijanej furgonetki. Stanął na wprost 
drzwi wejściowych; za przednią szybą miał tonącą w mroku drogę, którą 
przyjechał. Wyłączył światła i rozłożył mapę na kierownicy.
Spoglądał jednak na szosę.
„Powinni nadjechać w ciągu minuty — pomyślał. — Dwa samochody; urzędnicy 
wracający do domów. Byli zaledwie jakieś dwa kilometry w tyle, a po drodze nie 
mijali żadnego skrzyżowania. Powinni zjawić się tu w ciągu minuty".
Minęły dwie minuty. Cztery. Potem sześć.
Nie wierzył, aby dobrzy samarytanie złapali po prostu gumę. Oni musieli gdzieś 
tam być, zatrzymali się przy drodze i czekali.
Miał przy biodrze siga, zapasowe magazynki w kieszeni czarnej kurtki. Wziął 
neseser w lewą rękę, otworzył drzwiczki samochodu i wysiadł na deszcz.
Osiem minut. Nie minął go żaden samochód. Neon umieszczony na dachu zajazdu 
zalewał parking czerwonawą poświatą. Wes stał bez ruchu przy wozie, w deszczu. 
Dziewięć minut.
Otworzył bagażnik: pusty.
Przejechał samochód, ale z przeciwnego kierunku.
425
Wes uklęknął i zaczął łazić na czworakach po mokrym żwirze i błocie, obmacując 
dłońmi podwozie auta. Znalazł je ukryte za tylnym zderzakiem: pudełko 
wielkości kieszonkowego wydania książki, z magnetycznym uchwytem, dwoma 
świecącymi na czerwono diodami i niewielką antenką.
Nadajnik. Nie musieli go widzieć, by poruszać się dokładnie jego śladem.
Zacisnął palce na urządzeniu, lecz zamarł w bezruchu.
„Na pewno jest więcej niż jeden — pomyślał. — Ten umieścili tutaj specjalnie 
po to, bym go odnalazł. Mieli mnóstwo czasu, żeby popracować nad moim 
samochodem, kiedy rozmawiałem na górze z Billym. Drugiego nadajnika pewnie w 
ogóle nie mam szans znaleźć. A jeśli wyrzucę ten, dam im jedynie znać, że się 
domyśliłem".
Klęczał nadal w błocie; poczuł się oszukany. Wreszcie wstał i kopnął garść 
żwiru na pustą szosę.
Deszcz siekł bez przerwy.
Wnętrze zajazdu oświetlone było żółtawym, przyćmionym światłem. Barman 
popatrzył na wchodzącego Wesa, po czym ponownie skierował całą uwagę na 
transmitowany w telewizji mecz koszykówki. Niewiele miejsc było zajętych. W 
kącie przytulała się jakaś para. Obrzucili Wesa nerwowymi, lękliwymi 
spojrzeniami, lecz ich twarze szybko rozpogodziły się na jego widok; ponownie 
chwycili się za ręce. Wes domyślił się, że mieli na palcach nie pasujące do 
siebie obrączki.
Przy wejściu jakiś mężczyzna rozmawiał przez telefon. Miał na sobie 
pretensjonalną, sportową marynarkę i krawat. Jego fryzura musiała kosztować z 
pięćdziesiąt dolarów.
— ...to jeszcze za mało, żebym miał zbierać to całe gówno z Waszyngtonu — 
mówił. — A Stowarzyszenie Handlarzy Nieruchomości z jego kretyńskimi 
przepisami? Wybrałem się na to zadupie w ten pieprzony deszcz, a mój zasrany 
klient zawiadamia mnie, że nie ma dzisiaj ochoty przemoczyć ubrania!
Widoczna za oknem zajazdu szosa wciąż była pusta.
„I co ja mam teraz zrobić?" — pomyślał Wes.
— Nie mów mi o pieniądzach! —jęknął handlarz. — Ludzie mają więcej moich 
weksli niż ja forsy w portfelu! Tylko patrzeć, jak wszyscy pośrednicy handlu 
nieruchomościami i działkami zwalą mi się na głowę!
Z telewizora dobiegł głos syreny, obwieszczającej koniec meczu.
— Tylko jeden dzień? — zapytał handlarz. — Ja jeszcze odpracowuję ubiegły rok! 
Odbieram dziś telefon, a to dzwoni sprzedawca samochodów. Obskakiwał mnie 
dookoła, kiedy podpisywałem umowę, a teraz chce nasłać komornika, bo spóźniam 
się kilka tygodni
426
z płaceniem! Do cholery, stawka ubezpieczeniowa za porsche mnie wykańcza, a on 
jeszcze każe sobie płacić raty regularnie co miesiąc!
„Bez względu na to, dla kogo tamci pracują — stwierdził w duchu Wes — nie 
chodzi im o mnie. Ani o Juda czy Nicka. Zależy im tylko na tym, żeby zachować 
swe marmurowe korytarze w czystości".
— Już się prawie zdecydowałem, żeby zadzwonić do naszego przyjaciela z 
Baltimore — mówił handlarz nieruchomości. — Przekaż mu, gdzie może znaleźć to 
porsche. Niech towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaci sprzedawcy resztę forsy, a 
ja będę miał rozwiązane ręce.
„Billy mówił prawdę — pomyślał Wes. — Grał w otwarte karty, lecz nie zaufał 
mi. Pozwolił mi działać, ale wysłał za mną swoich ludzi".
— Mówisz, że muszę sprzedać? — zapytał mężczyzna przy telefonie. — Pewnie, jak 
chcę żyć, to muszę sprzedawać. Ale nikt tutaj nie kupi ode mnie takiego gówna! 
— Sięgnął do najbliższego stolika po swoją szklankę z rozcieńczoną whisky i 
pociągnął z niej łyk. — I co, do cholery, człowiek ma zrobić w takiej 
sytuacji? — Kostki lodu zadzwoniły o szkło. Nie oglądając się, wyciągnął rękę, 
żeby odstawić szklankę na miejsce.
Coś stuknęło o blat.
Obok szklanki leżała na stole kupka banknotów. Handlarz uniósł głowę. Przed 
nim stał potężnie zbudowany mężczyzna w czarnej wiatrówce, z jego krótko 
przyciętych włosów spływała woda. Miał wzrok gliniarza. Trzymał w ręku 
neseser. Z uśmiechem kiwnął głową w stronę pieniędzy... Cholera! Na wierzchu 
pięć, sześć setek! Pod spodem jeszcze więcej!
— Poczekaj, Lewis — rzekł do słuchawki. — Odwołuję wszystko.
l ick siedział za kierownicą dżipa i gapił się poprzez zasłonę deszczu i 
poruszane wiatrem gałęzie drzew w kierunku domu. Nie zamykał okien, żeby nie 
zaparowały od środka, a także po to, by słyszeć wszelkie odgłosy. W dłoni 
ściskał rewolwer.
Juda nie było już od siedmiu minut.
Usłyszał coś. Poprzez szum deszczu przedarł się odgłos pracy silnika. Ktoś 
nadjeżdżał. Zachrzęścił żwir pod kołami. Coraz bliżej.
We wstecznym lusterku nie zauważył żadnych świateł. Wytknął głowę przez okno, 
krople deszczu wpadły mu do oczu: mrok, gałęzie drzew.
Dostrzegł jakiś ciemny, zbliżający się kształt.
Jud nakazał mu czekać w samochodzie.
427
Jak cel na strzelnicy.
Wyskoczył z dżipa... zapomniał o lampce wewnątrz wozu, która zapalała się w 
chwili otwarcia drzwi! Ledwie złapał równowagę na śliskim żwirze i skoczył za 
samochód; ciemny kształt przybliżał się. Nick ruszył biegiem, pośliznął się, 
potknął i runął jak długi w kałużę na środku drogi, sześć kroków przed maską.
Ciemny samochód z wyłączonymi światłami zatrzymał się kilka metrów za jego 
wozem. Silnik parsknął i zgasł.
Deszcz i pot ściekały mu po twarzy, drżącymi palcami wycelował rewolwer w 
stronę tamtego auta, w ledwie widoczną sylwetkę człowieka siedzącego za 
kierownicą. W brzuchu czuł kulę ognia, palec zaciskający się na spuście drżał 
wyraźnie. Odciągnął kciukiem kurek rewolweru i wziął kilka głębszych oddechów. 
Powietrze pachniało mokrym listowiem, deszczem, ziemią; ogarnął go strach.
Serce waliło mu jak młotem, miał wrażenie, że czas zatrzymał się w miejscu.
Poprzez szum deszczu usłyszał głos kierowcy tamtego samochodu.
— Nick, widziałem cię, jak wysiadałeś. To ja, Wes. Wiem, że tam jesteś. 
Przyjechałem sam.
Głos się zgadzał. Nick zacisnął wargi, przełknął ślinę. Nadal celował w stronę 
porsche.
— Otwieram drzwiczki.
Zapaliło się światełko we wnętrzu auta, oświetlając komandosa w rozpiętej 
czarnej kurtce, który uniósł w górę puste dłonie i wysiadł z wozu.
— Wszystko w porządku, Nick. — Słowa te zostały powiedziane cichym, lecz 
pewnym głosem.
Nick podniósł się, nie opuszczając rewolweru. Wes stał w miejscu i czekał, aż 
Nick podejdzie do niego i dokładnie obejrzy wnętrze porsche.
W środku nie było nikogo. Nick opuścił broń.
Przez chwilę, milcząc, stali w deszczu.
— Jud tam jest? — zapytał Wes, ruchem głowy wskazując zabudowania.
— Od dziesięciu minut — odparł Nick. Wes otarł twarz.
— Nie mamy zbyt wiele czasu. Wywiodłem w pole agentów CIA, ale wkrótce odkryją 
prawdę, zaczną badać teren, na którym stracili mój ślad, i pewnie zjawią się 
tutaj. Co z ludźmi Yarona?
— Nie wiem, kto jest w domu.
— Jesteśmy tu za bardzo odsłonięci — rzekł komandos. — Przy
428
zjeździe z głównej szosy widziałem boisko do koszykówki, a obok, między 
drzewami, nie oświetlony plac parkingowy. Pojedźmy tam razem, zostawimy dżipa. 
Umiesz prowadzić porsche?
— Kiedyś miałem takiego, ale...
— Przywieziesz mnie tu z powrotem — rzekł Wes — a potem wrócisz i będziesz 
czekał.
— To sześć kilometrów stąd — odparł Nick. — Na co się tam przydam?
— To jedyne miejsce, gdzie możesz się bezpiecznie ukryć. — Wes skinął głową w 
stronę rewolweru w dłoni Nicka. — Grasz nie swoją rolę.
— Przecież tu nie chodzi o umiejętności.
— Lecz o powinność. Twoje miejsce jest tam. Przyjdę razem z Judem i wtedy 
pogadamy. Gdybyśmy nie zjawili się do świtu albo zdarzyło się coś... Ktoś musi 
potem to wszystko odkręcić.
— Myślisz, że się do tego nadaję?
— Musisz — odparł Wes. — Nie ma już nikogo innego.


PULS


Jud ściągnął z głowy kaptur niebieskiej kurtki, gdy stanął przed wejściem do 
domu. Deszcz zmoczył mu włosy. Przez dłuższą chwilę wpatrywał się w białe 
drzwi, wreszcie nacisnął guzik dzwonka.
Mężczyzna, który otworzył, na jego widok przestał się uśmiechać. Był niski, 
przysadzisty, miał krótko przycięte, siwe włosy i małe brązowe oczka. Ubrany 
był w długi, rozpinany z przodu, zielony sweter, białą koszulę, ciemne spodnie 
oraz czarne ciepłe kapcie. Na jego twarzy odmalowała się niepewność. Szybko 
jednak uśmiechnął się znowu, a w oczach pojawił się wyraz zaciętości.
— Jud Stuart — rzekł głębokim basem. — To miło, że mnie odwiedziłeś.
Jego ręce, silne i owłosione, zwisały po bokach; dłonie miał puste.
W holu za jego plecami nie było nikogo. Z głębi domu dobiegały dźwięki 
orkiestrowej wersji melodii z filmu „New York. New York".
— Mocno pada — rzekł Yaron. — Proszę wejść.
— Tak po prostu? — szepnął Jud.
— Pan zadzwonił do drzwi, ja otworzyłem. Jestem sam, a pan?
— Wiem, kim pan jest. — Jud nie ruszał się sprzed wejścia.
— Cóż, nie na darmo obdarzyłem pana zaufaniem. Przy takim wyszkoleniu i 
doświadczeniu... No, niechże pan nie moknie na deszczu, żołnierzu.
Yaron odwrócił się i odszedł. Jud zawahał się, wreszcie przekroczył próg. 
„Przecież po to tu przyjechałem" — pomyślał.
— Proszę nie uruchamiać żadnych alarmów — ostrzegł Jud zamykając drzwi.
Szczęknął zamek zatrzaskowy. Yaron zaśmiał się w głos.
430
— Kogo miałbym wzywać? Jestem na emeryturze.
— Gówno prawda.
Weszli po schodach na pogrążone w ciszy piętro.
— Owszem, gówno prawda. — Yaron ruchem głowy wskazał Judowi otwarte drzwi do 
pokoju. Z saloniku dolatywał zapach drewna płonącego w kominku. — Wciąż 
jeszcze mam przyjaciół pośród przekładających papierki urzędników w Pentagonie 
i pantoflarzy z CIA... Politycy z Departamentu Sprawiedliwości, którzy teraz 
robią z siebie idiotów przed Kongresem, wyparli się znajomości ze mną.
— A Biały Dom?
— Na nich już w ogóle nie można liczyć. Dawny zespół zapadł na masową amnezję, 
a nowa ekipa woli trwać w niewiedzy.
Z niewidocznego radia popłynęła melodia „Theme from «A Summer Place»". Jud 
omiótł spojrzeniem pochodzące pewnie z lat sześćdziesiątych fotografie 
blondynki — o włosach ciemniejszych od Nory i nie tak pięknej jak Lorri...
Zamrugał, żeby uwolnić się od wspomnień. Przez otwarte drzwi z korytarza 
dostrzegł wnętrze saloniku, drzwi naprzeciwko prowadziły do łazienki.
Powoli, krok po kroku, Yaron poprowadził go w głąb domu.
— Według ostatniego meldunku — rzekł Yaron — udało się panu uciec z pułapki 
zastawionej przez CIA na pustyni w pobliżu Las Yegas. Jak zdołał pan tu 
dotrzeć?
— Ukradłem samochód — odparł Jud.
— Przywłaszczyłem — poprawił go generał. — Żołnierz na służbie nie kradnie, 
lecz przywłaszcza.
— Nie jestem już żołnierzem. — Dłonie Juda znów poczęły drżeć.
— Przecież nikt pana nie zwolnił z obowiązków.
Korytarz prowadził do przytulnego saloniku; między kanapą a głębokimi fotelami 
znajdował się stolik do kawy. Obok niego, na podłodze, leżał otwarty 
wyświechtany, skórzany neseser. Na ciemnym, drewnianym blacie, przy szklankach 
i butelce whisky, spoczywały szare kartonowe teczki i żółte skoroszyty. W 
kominku skwierczały palące się szczapy.
— Uwielbiam ogień — rzekł Yaron. — Możliwe, że to już ostatnie dni przy 
kominku o tej porze roku. — Ruszył powoli w kierunku stolika. — Szykowałem 
sobie drinka — powiedział. — Napije się pan szkockiej?
Blask ognia wzbudzał refleksy na powierzchni butelki wypełnionej bursztynowym 
płynem. Jud niemalże czuł w powietrzu intensywny zapach alkoholu. Pokręcił 
jednak przecząco głową.
431
Cała ściana za plecami Yarona wykonana była ze szkła. Na zewnątrz latarnie 
oświetlały teren opadający stopniowo ku krawędzi lasu. Strugi deszczu 
potęgowały wrażenie, że zalany światłami obszar urywa się gwałtownie na 
długiej, ciemnej linii.
Nalewając sobie drinka, Yaron pochwycił spojrzenie Juda.
— Tam, w dole, płynie rzeka — wyjaśnił. — Gdyby nie ten deszcz, można by stąd 
dostrzec błękitną powierzchnię wody zaraz za ogrodzeniem sąsiedniej posesji.
Jedną ścianę saloniku pokrywały plakietki oraz opatrzone autografami zdjęcia 
Yarona w towarzystwie prezydentów, królów, byłego szacha Iranu, znanych z 
ekranów telewizyjnych pastorów. Wojskowe dyplomy pochodziły z kilkunastu 
różnych pól bitewnych, z Korei i Wietnamu. Certyfikaty nagród przyznanych 
przez ugrupowania patriotyczne. Fotografie młodego Yarona na tle buszu.
— Żeby zbudować ten domek — odezwał się Jud — musiał pan cholernie dużo sobie 
przywłaszczyć podczas tych wojen.
— Nie dostałem nawet połowy tego, co mi się należało! — parsknął Yaron.
— Od kogo się panu należało?
— Od tych, którzy posyłali mnie do boju — rzekł emerytowany generał. — Od 
wszystkich, za których musiałem wysyłać ludzi na śmierć. Także od tych, 
których wyciągałem z gówna. Oni wszyscy są naszymi dłużnikami... pańskimi i 
moimi.
— Ile? — szepnął Jud.
— A ile zdołamy unieść? — zapytał Yaron. Jud pokręcił głową.
— Pytałem, ile pan dla nich zrobił?
— Wystarczająco dużo. Cholera! — Yaron zaklął, spoglądając na trzymaną 
szklankę. — Zapomniałem, że pan nie chciał drinka. Napełniłem już jedną, 
stojącą na stole. — Bursztynowy trunek omywał ścianki naczynia w ręku 
generała. — Trudno, jak już nalałem, nie będę przelewał z powrotem do butelki. 
Zróbmy tak — kontynuował. — Ja wypiję z tej szklanki, a tamta niech stoi na 
stoliku na wypadek, gdyby zmienił pan zdanie.
Jud poczuł, jak zapach whisky wypełnia powoli cały pokój...
Yaron odwrócił się plecami do niego, ruszył wzdłuż ściany po lewej stronie, 
sięgał w stronę regału...
— Nie! — wrzasnął Jud.
Generał znieruchomiał. Jud popatrzył na jego ręce: w jednej trzymał szklankę, 
drugą wyciągał ku gałce radia. Przekręcił ją. Muzyka umilkła.
432
— Tak będzie lepiej. Chyba z powodu włączonego radia nie słyszałem, jak pan 
przyjechał. Przybywa pan prosto z Newady? — zapytał gospodarz, podchodząc z 
powrotem do kręgu utworzonego przez kanapę i fotele. — A ten pisarz? Rozmawiał 
pan już z nim po przyjeździe do Waszyngtonu?
— On nie ma nic wspólnego z tą rozgrywką — mruknął Jud.
— Nick Kelley — rzekł Yaron, siadając na kanapie. — Czy on wie, że pan tu 
przyjechał?
— Dlaczego wysłał pan człowieka, żeby mnie zabił? — zapytał Jud.
— Nie wysyłałem nikogo, żeby pana zabił.
— A ten facet w barze w Los Angeles?
— Mathew Hopkins.
Hopkins — Jud przypomniał sobie nazwisko, które odczytał na prawie jazdy 
zabranym mężczyźnie na zapleczu baru.
— Pan go wysłał.
— Owszem. Lecz to była pańska wina.
— Jaka?
— Nie odpowiadał pan na powtarzające się wezwania do zgłoszenia, które 
drukowano w horoskopach. Zacząłem się niepokoić.
— Nie chciałem mieć nic wspólnego z pańskimi pieprzonymi machlojkami!
— Czy ktoś dał panu możliwość wyboru? — Yaron wzruszył ramionami. — Popełniłem 
błąd, wysyłając Hopkinsa, lecz teraz nie dysponuję już właściwymi ludźmi.
— On należał do starego zespołu.
— Podobnie jak pan, tyle że służył w marynarce. Przeszedł w stan spoczynku, 
otrzymał rentę jako całkowicie niezdolny do służby. Pan odrzucił takie 
rozwiązanie.
— Po co pan go wysłał?
— Żeby pana odnalazł i upewnił się, czy wszystko w porządku. To był mój błąd — 
powtórzył Yaron. — Już kilka lat wcześniej trzeba było ponownie sprawdzić 
Hopkinsa. Cierpiał na paranoję i marzył o własnej agendzie, jak mi się zdaje. 
Lecz nie miałem nikogo innego na Zachodnim Wybrzeżu, tak więc... Jeżeli 
usiłował pana zabić, robił to wyłącznie na własną rękę. Ja nie odważyłbym się 
nawet powierzyć mu takiego zadania, bo poczułby się strasznie ważny.
Jud nie mógł zebrać myśli, czuł zawroty głowy; musiał chwycić się oparcia 
fotela.
— Otrzymał polecenie obserwacji z dystansu — rzekł Yaron. — Bez nawiązywania 
kontaktu. Jeżeli zbliżył się do pana na tyle blisko, że pan go zabił...
28 — Rzeka ciemności	433
— Ja go nie zabiłem. — Jud opadł na fotel. — To znaczy: nie chciałem.
— Nie mam pojęcia, o co mu chodziło, kiedy zbliżył się do pana. Jud 
przypomniał sobie wszystko i pojął prawdę.
— On nie mógł już dłużej tego znieść — szepnął. — Nie wiedział, kim jest, co 
robi i po co. Pan przecież nie udzieliłby mu żadnych wyjaśnień. Dlatego wysłał 
go pan do mnie, a on znał wystarczająco dużo faktów, by zrozumieć, że obaj 
idziemy w tym samym zaprzęgu. Jak krewniacy. Wcale nie miał zamiaru mnie 
zabić, chciał tylko porozmawiać. Pragnął, bym pomógł mu znaleźć parę 
odpowiedzi.
— W takim razie to on ponosi odpowiedzialność, a nie... — Yaron urwał w pół 
zdania.
— A nie ja? — Jud pokręcił głową. — Biedny, otumaniony sukinsyn. Jeszcze 
jeden, którego... Jeszcze jeden. — Sięgnął po szklankę whisky. — Niby 
dlaczego, do pioruna, miałby się pan o mnie niepokoić? — zapytał.
Yaron patrzył, jak Jud wlewa sobie do ust sporą ilość alkoholu.
— Zawsze musimy mieć pewność, że jesteśmy bezpieczni — odparł generał.
— Nie my, lecz pan. — Jud dopił resztę whisky. Pochylił się nad stolikiem, 
sięgnął po butelkę i ponownie napełnił szklankę.
— Ktoś pana trzyma na celowniku — rzekł.
— Te gnojki nie potrzebują celowników! Gdyby używali broni, mógłbym...
— Sam pan przydepnął sobie kutasa, generale. W aferze irańskiej.
— To oni prosili o pomoc! — wrzasnął generał. — Dobrze wiedzieli, że nie 
znajdą nikogo lepszego do tej roboty! Zapomnieli o raporcie inspektora 
generalnego, przez który wyleciałem z Pentagonu, ponieważ byłem im potrzebny! 
Prowadziłem tajne operacje, kiedy te lalusie z Białego Domu siedziały jeszcze 
w szkole średniej! Znam Iran, nawet ten plantator orzeszków, Jimmy Carter, 
przypomniał sobie o mnie, kiedy szykowali drugą ekspedycję ratunkową! Nikt nie 
umiał zrobić tego za mnie: ani Fiut Drugi, ani Ollie North czy Poindexter... 
Casey, on wiedział, że na mnie można zawsze liczyć! I co z tego, że zarobiłem 
trochę forsy? Mnie nie wystarczy flet i piosenka, jak słodkiej dzieweczce ze 
szkółki!
— Co panu zarzucili?
— Wielkie przestępstwo! Zawyżałem trochę ceny! Skontaktowałem ze sobą 
handlarzy bronią! Spotkałem się z kilkoma cholernymi Irańczykami... a tym 
poganiaczom wielbłądów nie można ufać... Ja...
— Nie — wtrącił Jud. — Zapijałem się przez wiele lat, ale potrafię
434
jeszcze ocenić wagę czynów. Pan nie był na samym szczycie, więc nie mógł pan 
spaść z wysoka. W każdym razie nie za wykonywanie rozkazów. Tu chodziło o tę 
akcję, w której udziału odmówiłem.
— To był ich pomysł, nie mój — rzekł z naciskiem Yaron. — Ja tylko 
powiedziałem, że to się da zrobić, że znam sposób oraz odpowiedniego 
człowieka.
— To znaczy: mnie. — Jud pokręcił głową. — Sądził pan, że jestem na tyle 
głupi, by przyłożyć rękę do wrabiania rządu nikaraguań-skiego w przemyt koki?
— Miałeś doświadczenia w tej dziedzinie — odparł Yaron — kontakty, znajomości. 
Gdybyś okazał się choć w połowie tak dobry, jak kiedyś...
— A potem by mnie pan wykończył — wtrącił Jud. — Wystawił na odstrzał. 
Musiałby pan. Za dużo piję, jestem wygodny, ale kosztowny. Jak by pan to 
załatwił? Napad w ciemnej uliczce? Wypadek samochodowy?
— Oni nie posunęliby się aż tak daleko — odrzekł Yaron. Jud wypił jednym 
haustem pół szklanki whisky.
— Chciałbym w to uwierzyć. Tamci prawdopodobnie zaczęli się wycofywać z tych 
koszmarnych machlojek, zanim ja jeszcze powiedziałem: nie.
— Jak podsunie się facetowi wysoki stołek, to bardzo szybko zapomni o 
metodach, dzięki którym na niego wlazł, i zajmie się swoją robotą.
— Po co Mathew Hopkins miał mnie sprawdzić?
— Wielki sędzia i specjalny oskarżyciel nie skończyli jeszcze swojej pracy. 
Wciąż łakną krwi... mojej albo pańskiej.
— To szczegół bez znaczenia — rzekł Jud. — Coś, co każdego podrzędnego 
gliniarza naprowadziłoby na mój ślad. Ale tu chodzi o pański ślad... o zapiski 
w notatniku Northa, jakieś dane w komputerze czy gdziekolwiek indziej. Gdybym 
zaczął mówić, zostałby pan oskarżony o udział w gangu kokainowym, nie tylko w 
aferze irańskiej. Do diabła, gdybym naprawdę puścił farbę... Laos, Watergate, 
Chile, Monterastelli... Tylko moje zeznania by wystarczyły, żeby urzędy 
federalne zaczęły przyglądać się temu, co pan sobie przywłaszczył. Pamięta 
pan, jak kazał mi wysyłać forsę z kokainy? Kupił pan za nią ten domek, prawda? 
Bardzo bym się przysłużył oskarżycielowi, który ma ochotę porachować pańskie 
medale. — Jud czuł lekki szmer w głowie, zaczynało mu się robić gorąco. — Tak 
naprawdę, to oni chcą, pana — kontynuował. — I pan dobrze o tym wie. Nie był 
pan pewien, co panu grozi z mojej strony, i dlatego wysłał pan biednego,
435
stukniętego Mathew Hopkinsa, żeby zbadał sytuację. — Jud zaśmiał się głośno. — 
Wariat na tropie pijaka...! On nie miał rozkazu mnie wykończyć — dodał po 
chwili. — Ale gdyby zameldował, że nie stoczyłem się na samo dno, że mogę być 
choć odrobinę wiarygodny... Yaron musnął dłońmi teczkę z aktami spoczywającą 
na stoliku. Na podłodze leżał otwarty neseser. Teczki z dokumentami, żółte 
skoroszyty, długopis... rząd szklanek i butelka szkockiej whisky... Trzy 
szklanki. Jud zamrugał.
— Pan na kogoś czeka — rzekł. — Próbuje pan zyskać na czasie, czekając na 
kogoś.
— Na ludzi, którzy mogliby nam pomóc.
Jud cisnął szklanką przez długość pokoju; roztrzaskała się o ścianę nad 
kominkiem.
— Proszę sobie darować te dramatyczne gesty — powiedział Yaron. — Musiał pan 
przyjechać do mnie, szukając pomocy. Ściga pana policja z Los Angeles oraz 
ludzie Agencji. Z powodu Hopkinsa jest pan mordercą. Kto wie, jakie inne 
przestępstwa popełnił pan w ciągu ostatnich tygodni, za które można by pana 
oskarżyć? Jestem panu niezbędny. — Napełnił drugą szklankę whisky i pchnął ją 
w kierunku Juda. — Wygląda na to, że pan tego potrzebuje. — Yaron zaśmiał się. 
— I niech pan spróbuje rozrabiać, to cisnę pana na pożarcie piechocie 
morskiej.
— Chandler — mruknął Jud. — Wes Chandler.
— Skąd, do cholery, zna pan to nazwisko?!
Jud zacisnął mocno palce na szklance z alkoholem.
— Pan ma swoich ludzi, ja mam swoich.
— Nie ma pan nikogo!
— W takim razie czym się pan martwi?
N,
l ick zaparkował porsche na ocienionym placyku przy zjeździe z wykładanej 
kostką szosy na żwirową drogę prowadzącą do domu Yarona. Wyłączył światła, 
lecz nie gasił silnika. Dżip stał głębiej między drzewami. Strugi deszczu 
rozcinały snop żółtawego światła latarni umieszczonej na wysokim słupie ponad 
skrzyżowaniem. Przez otwarte okna wpadało do wnętrza zimne, wilgotne 
powietrze, niosące zapach spalin. Nick czuł intensywną woń mokrej ziemi, 
omywanego deszczem listowia, a także zapach własnego potu.
Zatracił poczucie czasu, nie wiedział, czy siedzi tu od trzech minut, od kilku 
sekund czy może od zawsze.
„Nic im nie jest — przekonywał sam siebie. — Mnie też. Niedługo wrócę do domu. 
Cały i zdrów. Sylwia, Saul: kto nauczy Saula, że..."
436
Po jego prawej stronie, na tonącej w mroku szosie pojawiły się bezgłośnie 
smugi świateł jakiegoś auta. Stawały się coraz szersze, jaśniejsze...
Zakręciły.
Żwir zachrzęścił pod kołami cadillaca, który zjechał na boczną drogę. Długi, 
ciemny samochód prześliznął się szybko przez krąg światła latarni, a Nick, dla 
którego czas wyciągnął się, jakby był z gumy, odprowadził wzrokiem wielki 
kufer wozu przesuwający się na tle mokrych kamieni. Ujrzał rozbłyskujące 
czerwienią światła stopu, gdy kierowca ostrożnie wprowadzał przód maszyny w 
wąski tunel między drzewami — tunel wiodący do Juda i Wesa.
Trzeba było ich ostrzec!
Nick nie miał pojęcia ani jakim sposobem, ani po co zjawił się tu ów cadillac, 
zrozumiał jednak, że oznacza zagrożenie dla mężczyzn, których zostawił u 
drugiego końca tunelu — zagrożenie mogące dosięgnąć także jego i jego rodzinę. 
Zrozumiał to wszystko w ułamku sekundy, ponieważ chwila wydłużona w 
nieskończoność pozwoliła mu rozpoznać w świetle latarni postać kierowcy 
samochodu.
Prowadził Jack Berns, zdradziecki prywatny detektyw, który swymi zimnymi 
paluchami obmacywał Nicka, sądząc, że ten nic nie poczuje: śledził go, założył 
podsłuch.
Obok Bernsa siedział mężczyzna z zabandażowaną głową. Nick domyślił się 
intuicyjnie, miał niemalże pewność, że to ten sam facet, który dostał wycisk 
na Dworcu Union i którego rewolwer spoczywał teraz na siedzeniu między nogami 
Nicka.
Tamci mieli już na pewno inną broń.
W jednej chwili zrozumiał, co powinien uczynić.
Cadillac zniknął w głębi tunelu drzew.
Porsche wysunęło się spomiędzy zarośli ocieniających placyk przy skrzyżowaniu 
i przyspieszając pomknął śladem cadillaca.
Nick prowadził w całkowitych ciemnościach, widział tylko światła pozycyjne 
tamtego auta.
Gdyby miał bardziej poetyckie usposobienie, pewnie smakowałby w takiej chwili 
straszliwe poczucie nieuchronności oraz fatum rządzącego ludzkim życiem. 
Prawdopodobnie wspominałby swoje abstrakcyjne marzenia o męstwie, które pchały 
go do nocnych rajdów w Michigan; nauki czerpane z setek upajających podróży po 
opustoszałych drogach; dreszcz emocji towarzyszący szczeniackim zawodom na 
odwagę, kiedy siedział skulony za kierownicą białego chevroleta impali jego 
ojca i gnał polną drogą wprost na światła reflektorów innego wozu, 
prowadzonego przez równie zwariowanego nastolatka.
437
Poeta mógłby przyjąć z uznaniem to ostatnie ogniwo w łańcuchu, który Nick 
zaczął wykuwać poszukując magii pośród cieni — ogniwo przynoszące mu 
świadomość, że jeśli teraz nie uczyni nic, ześle przekleństwo na głowy 
przyjaciół, a siebie samego i swoją rodzinę narazi na ogromne ryzyko. 
Doświadczałby cudownej transcendencji, zetknięcia z wyższymi racjami bohaterów 
i łajdaków, z klarownością ostatecznego wyboru, z ironią stosowania złych 
uczynków dla słusznej sprawy.
Lecz Nick odczuwał jedynie paraliżujący strach.
Paliło go w ustach, wnętrzności skręcały się jakby pod wpływem żaru i cały 
dygotał niczym podłączony do prądu. Świat zewnętrzny składał się dla niego z 
dwóch niezależnych od siebie części: jedna gnała z olbrzymią szybkością, w 
drugiej czas zwolnił. Głowę rozsadzał mu jakby ryk potwora. Napięte mięśnie 
karku i pleców przenikał ból. Nick czuł smród spalin i woń rozgrzanego metalu 
porsche'a. Koszula lepiła mu się do ciała. Wpadające przez otwarte okno krople 
deszczu siekły jego twarz niczym lodowate pociski z karabinu maszynowego. 
Silnik auta wył, kamienie strzelały spod opon. Im bliżej za szybą widział 
czerwone światełka cadillaca, tym żarliwiej powtarzał w myślach pozbawioną 
słów modlitwę.
„Szybciej, jeszcze szybciej".
„Pistolet!" Odnalazł go na siedzeniu i wsunął do kieszeni spodni. Przełożył 
pas bezpieczeństwa przez ramię i umocował go.
Światła pozycyjne sprawiały wrażenie czerwonych ślepi bestii spoglądającej na 
niego z odległości czterystu metrów. Znajdowali się pięć kilometrów od domu 
Yarona.
Kompletne ciemności, ulewa... nawet jeśli Berns patrzył we wsteczne lusterko, 
nie powinien zauważyć Nicka.
Dwieście metrów. Sylwetki Bernsa oraz faceta z dworca były już widoczne na tle 
snopów z reflektorów cadillaca oraz słabej poświaty deski rozdzielczej. Wielki 
samochód jechał dokładnie środkiem drogi.
Możliwe, że tamci słyszeli warkot silnika. A może i nie: jeśli rozmawiali, 
mieli włączone radio lub zamknięte okna...
Sto metrów. Długość boiska piłkarskiego.
Po upływie sekundy dzieliło ich tylko pięćdziesiąt metrów. Solidna, masywna 
sylwetka tamtego wozu rosła w oczach pędzącego na złamanie karku Nicka.
Lekki ruch kierownicą sprowadził porsche nieco na prawo; to była wspaniała 
maszyna — posłuszna, mocna...
Oddalony o czterdzieści metrów samochód przesunął się trochę
438
w lewo przed oczyma Nicka. Tylko trzydzieści metrów. Dwadzieścia. Dziesięć...
Nick szarpnął kierownicą w lewo i wdusił gaz do oporu.
Porsche skoczyło do przodu — masa rozpędzonego metalu uderzyła pod kątem w 
lewy koniec tylnego zderzaka większego i cięższego samochodu.
Zadziałały prawa fizyki.
Cadillakiem zarzuciło, impet zderzenia pchnął pogruchotany kufer w przód; 
światła reflektorów obróciły się hakiem w prawo, jadący z szybkością 
sześćdziesięciu kilometrów na godzinę wóz zaczął się zsuwać z drogi...
Porsche zatrzęsło się od uderzenia, odrzuciło je w bok — koła wpadły w poślizg 
na mokrym żwirze, tyłem wozu zarzuciło w prawo, od strony pasażerów...
Huknął w bok cadillaca; noc rozcięło klaśnięcie jak gdyby dwóch wielkich 
stalowych dłoni.
Zgrzyt metalu.
Świat zawirował przed oczyma Nicka; kierownicę wyrwało mu z rąk, samochód 
zatańczył, obrócił się tyłem do kierunku jazdy, wpadł do rowu; trzasnęła tylna 
oś, samochód przewrócił się na bok, przetoczył przez dach. Przednia szyba 
rozprysnęła się, obsypując Nicka okruchami szkła. Wóz obrócił się po raz 
drugi, wyskoczył w górę i opadł z hukiem na wszystkie cztery koła; siła 
bezwładności wgniatała Nicka w fotel...
Cadillac również przekoziołkował, okręcił się wokół własnej osi, zsunął z 
drogi, przeskoczył przez rów i uderzył w drzewo.
Nick czuł nudności i zawroty głowy. Powoli wszystko się uspokoiło.
Coś lepkiego spływało mu po czole. Gapił się mętnym wzrokiem w wyszczerbioną 
dziurę po przedniej szybie. Czuł piekący ból w ręce, ramieniu i karku, bolało 
go także poobijane o kolumnę kierownicy kolano. Wiedział jednak, że to dobrze, 
iż odczuwa ból. Mógł się poruszać. Powoli wygrzebał się z samochodu.
Nie czuł deszczu.
Znajdował się pięćdziesiąt metrów od miejsca zderzenia obu samochodów. Ujrzał 
cadillaca dwadzieścia metrów dalej, zsuwającego się spomiędzy gęstwiny drzew 
tyłem do rowu. Z rozbitej chłodnicy unosił się strumień pary.
„Jezu!" — pomyślał Nick. Nie wiedział, czy ma się cieszyć, czy żałować.
Pistolet nadal tkwił w kieszeni spodni. Wyciągnął go, wymierzył w cadillaca i 
przygarbiony powlókł się poprzez deszcz w tamtą stronę.
Usłyszał stłumione jęki i przekleństwa. Jack Berns wył:
439
— Moja noga! Moja noga! Moja noga!
Drzwi po drugiej stronie były otwarte, mężczyzna wygrzebywał się z samochodu. 
Przez zasłonę ulewy i ciemności Nick nie mógł dostrzec szczegółów, zauważył 
jednak białą plamę zabandażowanej głowy i podkurczone lewe ramię, które tamten 
obejmował prawą ręką. Człowiek nie zdołał utrzymać się na nogach i zsunął po 
mokrej trawie w głąb rowu.
— Pomóż mi! — jęknął Jack Berns z wnętrza auta. — Pomóż mi! Moja noga! 
Złamałem ją!
— Nie mogę! Nie mogę! — rozbrzmiał cichy głos mężczyzny usiłującego wydostać 
się z rowu.
— Cholera! — zawył Berns. — Cholera!
— Co się stało? — zawołał jego kumpel. — Co się stało?!
„Nie zauważyli mnie! — przemknęło Nickowi przez głowę. — Nie zauważyli! Nic o 
mnie nie wiedzą!"
Ta myśl uspokoiła go o wiele bardziej niż trzymany w ręku pistolet. Najciszej 
jak tylko potrafił cofnął się i położył w rowie po przeciwnej stronie drogi, 
nie spuszczając oka z cadillaca i mierząc weń z pistoletu. Był przekonany, że 
tamci dwaj nic już nie zdziałają tej nocy.
Miał także świadomość, że nie będą mogli zemścić się na nim, ponieważ nawet go 
nie zauważyli.
Gdyby udało im się wydostać z rowu...
„Zobaczymy — pomyślał. — Wtedy zobaczymy".
Zdawał sobie sprawę z własnej przewagi: był uzbrojony i nie został 
dostrzeżony. Nawet gdyby tamci zdołali jakimś sposobem wyjść na drogę i tak 
nie stanowili prawie żadnego zagrożenia dla Juda i Wesa.
A także dla Sylwii i Saula.
W neseserze Wesa leżącym w dżipie znajdował się telefon. W każdej chwili 
anonimowo można było wezwać pomoc dla tych dwóch. Odnieśli tylko drobne rany. 
Ale Nick przekonywał siebie, że tamci zasłużyli na cierpienie, że byli winni — 
na pewno bardziej niż on.
Wes i Jud powinni skończyć... to, co mieli do załatwienia w domu znajdującym 
się dwa kilometry stąd. Mieli wracać na piechotę. Nick leżał między 
zabudowaniami a rannymi mężczyznami siedzącymi w rowie; mógł dołączyć do Wesa 
i Juda, zanim tamci dwaj zauważą rozbite samochody, i przeprowadzić ich po 
cichu, poza zasięgiem wzroku tych z cadillaca. W ten sposób zachowają 
tajemnicę, będą bezpieczni.
Ale to dopiero wtedy, kiedy oni obaj załatwią swoje sprawy.
Nick leżał rozciągnięty na ziemi, deszcz obmył krew ściekającą mu z czoła. 
Spoglądał w mrok, ponad lufą pistoletu. Kamienie uwierały
440
go w brzuch, ubranie przesiąkło błotem. Łowił zapach ziemi, w ustach czuł jej 
smak — o wiele wyraźniej niż kiedykolwiek przedtem. Oddychał już wolniej, 
zaczął mu doskwierać chłód. Dopiero teraz dotarła do niego w pełni świadomość 
tego, co zrobił. Oto zetknął się z tkwiącą w nim mroczną magią, zrozumiał 
także to, co nurtowało go od dawna: miał w sobie wiele siły. Był 
niebezpieczny.
Lecz za ową gorzką wiedzą, której miał nigdy nie zapomnieć, kryła się jedynie 
pustka.
Odczuwał coraz silniejszy ból, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Spośród 
wszystkich rzek, których prądy przepływały wokół niego, ta jedna, nakłaniająca 
do poszukiwania tajemnej magii i popychająca go do pisarstwa, zawsze wydawała 
mu się najgłębsza. Ale teraz poznał jeszcze głębszy nurt; pomyślał o Sylwii i 
Saulu, dostrzegł szereg obrazów z ich życia — takiego, jakim powinno ono być. 
Właśnie teraz, kiedy leżał w rowie ściskając w dłoni kolbę pistoletu, 
uświadomił sobie wyraźnie, że wszystko to jest zbyt przytłaczające, by mógł o 
tym kiedykolwiek napisać. Bałby się wydobyć to na światło dzienne. Lecz po 
chwili doszedł do wniosku, że okłamuje sam siebie, że tym kłamstwem próbuje 
odkupić swoje winy.
Leżał w deszczu, gotów na wszystko. Czekał.
W
oddalonym o dwa kilometry domu Yaron usiadł na kanapie i zmarszczył brwi.
— Słyszał pan coś?
— Nie — skłamał Jud. Z całej siły zaciskał dłonie na poręczach fotela, 
bezgłośnie krzycząc: „Nick!"
— Zresztą to nie ma znaczenia, czy pan coś słyszał — rzekł Yaron. — Powiem 
wszystko, co chce pan wiedzieć. Zajmę się panem, tak jak zawsze.
— Dlaczego? — zapytał Jud
— Ponieważ pan tego potrzebuje. A poza tym miał pan szczęście urodzić się we 
właściwym miejscu i właściwym czasie.
— To nieprawda — szepnął Jud.
— Dla mnie tak.
Cały świat zdawał się napierać na Juda. Zagłębił się w fotelu — miał zawroty 
głowy, czuł nudności. Puls łomotał mu w skroniach, rozpraszając myśli. Nie 
słyszał dobrze, mgła przesłaniała oczy. W głowie czuł silny szum po wypiciu 
whisky, a jednostajny głos człowieka spoglądającego na niego uważnie z kanapy 
nasilał te cierpienia.
— Oddałem się w pańskie ręce — rzekł Jud.
441
— Dla słusznej sprawy — odparł Yaron. — Dla dobra kraju. Robił pan to, co 
musiało być zrobione, i to jedynie przez ludzi, którzy rozumieją, że bez tego 
ich życie nie byłoby nic warte.
Jud przycisnął palcami skronie i zamknął oczy.
— Czy widział pan kiedykolwiek wyniki testów swoich wrodzonych uzdolnień? — 
Yaron wydął wargi. Postawił szklankę na stoliku i ułożył dłonie zarośnięte 
długimi czarnymi włosami na teczce z dokumentami. — Sprawdziliśmy pana aż do 
szkoły średniej, mamy wyniki wszystkich badań psychiatrycznych. Co prawda nie 
potrzebowałem ich, żeby rozpoznać tak dobrego fachowca jak pan, ale 
potwierdziły wszystko to, co mi mówiono: błyskotliwy, nieugięty, pracowity. 
Powinny gdzieś tu być. — Zaczął przerzucać teczki. Otworzył jedną oznaczoną 
nalepką: „Szwajcaria". Popatrzył uważnie na mężczyznę tkwiącego w fotelu, 
który siedział bez ruchu z zamkniętymi oczyma. — To nie tu — rzekł. Przełożył 
kilka następnych teczek. — Może w tej.
Generał sięgnął lewą ręką do leżącego na podłodze otwartego nesesera.
Wyciągnął automatyczny wojskowy pistolet kalibru 11,43 mm; wylot lufy pojawił 
się nad stołem, zaczął obracać w kierunku...
Stuknął o butelkę whisky.
Jud otworzył oczy i ujrzał pistolet. Dały o sobie znać setki odruchów — nawyki 
z wojska, z Oddziałów Specjalnych, z Akademii Służb Ochrony, z treningów 
agencji wywiadowczych i lekcji walki wręcz — żadnych myśli, żadnych pragnień, 
tylko działanie. Obrócił się w fotelu, dźwignął na nogi, poderwał, sięgając...
Pistolet wypalił.
Yaron, trzymając broń w lewej, niewłaściwej ręce, chciał uskoczyć w bok przed 
swą ofiarą — nie dość pijaną — próbował stanąć w wąskim przejściu między 
kanapą a stolikiem, wycelować ponownie pistolet po tym, jak nieudolnie 
potrącił butelkę, przełożyć go do drugiej ręki...
Pierwszy pocisk przeleciał obok głowy Juda.
Lufa znów obróciła się ku niemu; Yaron przełożył broń do drugiej ręki...
Jud kopnął stolik, trafiając jego kantem w podbrzusze starszego mężczyzny.
Pistolet wypalił ponownie, lecz drugi pocisk jeszcze bardziej chybił celu. Jud 
zanurkował w kierunku przeciwnika. Yaron zamierzył się kolbą w jego kark, 
jednocześnie odchylając się do tyłu, na oparcie kanapy. Jud wyciągnął rękę 
ponad stolikiem, sięgnął...
Uchwycił; mocno zacisnął palce na dłoni trzymającej pistolet.
442
Generał rzucił się do tyłu, wymierzając kopniaka w głowę człowieka miażdżącego 
mu dłoń. Drugą ręką sięgnął do oczu Juda, lecz nie trafił. Tamten pociągnął 
uzbrojoną dłoń do siebie, potem pchnął silnie, wreszcie padł całym ciężarem 
ciała na Yarona.
Kanapa odchyliła się, przewróciła i obaj wylądowali na podłodze.
„Nie wolno ci go puścić" — pomyślał Jud, obracając się przez plecy; nie 
wypuszczał z dłoni pistoletu. Lufa omiotła sufit, szukając celu. Obaj 
mężczyźni poderwali się na nogi. Yaron zamierzył się kopniakiem w krocze Juda, 
lecz trafił w udo.
Generał miał sześćdziesiąt cztery lata. Dwa dziesięciolecia minęły od czasu, 
kiedy walczył w dżungli. Był silny — wyjątkowo silny jak na swój wiek. Jednak 
napięcie, w jakim żył w ciągu ostatnich miesięcy, spowodowało przemęczenie 
wszystkich mięśni. Czuł, że Jud miażdży mu palce na kolbie pistoletu. Całe 
ciało przenikało drżenie; serce waliło mu jak młotem. Zamierzył się pięścią w 
zakrwawioną twarz ściskającego go szaleńca.
Po ukończeniu akademii w West Point Yaron brał udział w szkoleniach 
komandosów, nigdy jednak nie wyszedł poza standardowy program. Wiedział, że 
jego najsilniejszą bronią jest inteligencja. Teraz natarł ramieniem na pierś 
olbrzyma, który kiedyś wypełniał jego rozkazy, wykonał półobrót i próbował 
przerzucić tamtego przez bark.
Ale muskularne ręce przeciwnika zacisnęły się na piersi Yarona. Zgruchotana w 
nadgarstku dłoń zwisła bezwładnie. Pistolet spadł na dywan. Generał krzyknął. 
Miał ręce unieruchomione przy ciele. Stalowy uścisk gruchotał mu żebra, 
masywna pięść dosięgnęła mostka.
Nie pomogły żadne sztuczki: Yaron kopnął przeciwnika w krocze, przydeptał mu 
palce stóp. Ale uścisk tamtego jedynie przybierał na sile. Generał nie mógł 
sięgnąć ręką do czułych punktów Juda. Głowa opadła mu w tył, kiwał nią na 
boki. Poczuł nagle cudzą skroń wbijającą mu się w policzek i usłyszał 
wywrzaskiwane tuż przy uchu słowa:
— Wyrzuciłeś mnie jak śmiecia! Zmarnowałeś całe moje życie!
Jud poderwał starszego mężczyznę w górę i zaczai nim obracać niczym partnerką 
w jakimś obłędnym tańcu.
Świat zawirował przed oczyma Yarona, w głowie mu pulsowało, żebra trzeszczały; 
nie mógł zaczerpnąć oddechu. Miał wrażenie, jakby wszystkie ściany obracały 
się wokół niego, to przyspieszając, to znów zatrzymując się na ułamek sekundy, 
noc, nieprzenikniony mrok za panoramicznym oknem, ściana ciemności...
Eksplodowała.
Setki okruchów szkła posypały się w głąb pokoju.
443
Yaron przeleciał w powietrzu, huknął o ścianę i osunął na podłogę.
Jud potknął się, padł twarzą na dywan, błyskawicznie obrócił i spojrzał na 
wielką, poszarpaną dziurę wybitą w ogromnym oknie. Resztki szyb osypywały się 
z ram.
Przy kanapie leżał ociekający od deszczu biały druciany fotelik.
Na zewnątrz, pośród ulewy, stał mężczyzna w czarnej wiatrówce, mierząc z 
pistoletu w wybite okno.
W Juda.
Dysząc ciężko, z trudem łapiąc oddech, Jud zawołał:
— Wchodź, Likwidatorze! Czekałem na ciebie! Spóźniłeś się, przybyłeś o kilka 
pieprzonych lat za późno!
— Nazywam się Wes Chandler! — zawołał uzbrojony facet, przechodząc przez 
wybitą dziurę. Obrzucił spojrzeniem obu mężczyzn leżących na podłodze. — 
Jestem przyjacielem! Nick Kelley...
— Nie ma tu nikogo innego — rzekł Jud. — Tylko ja. Wchodź. Wchodź dalej.
Powoli, nie opuszczając pistoletu, Wes podszedł do nieruchomego Yarona. 
Popatrzył w szkliste oczy i rozdziawione usta, z których kącika sączył się 
strumyk krwi. Dotknął piersi generała: mostek był pogruchotany, żebra nad 
sercem przypominały w dotyku napełniony wodą balon.
— Nie żyje — rzekł.
— Jeszcze jeden — mruknął Jud. — Powinien być pierwszy, powinien umrzeć, zanim 
jeszcze przyszedłem na świat, zanim mnie stworzył.
— Chodźmy stąd — rozkazał Wes.
Ale Jud zaśmiał się tylko głębokim, chrapliwym basem, który powoli stawał się 
coraz wyższy, przechodząc w histeryczne wycie, a potem w przeciągły jęk.
— Nie mamy zbyt wiele czasu. Nick czeka na nas, jest sam.
— Pozwól mu odejść — rzekł Jud.
— To nie ode mnie zależy — wyjaśnił Wes.
— A co zależy?
Wes stał bez ruchu; lufa pistoletu opadła ku ziemi. Nie umiał na to 
odpowiedzieć.
— Ciebie też wrobili, prawda? — mruknął Jud.
— Nie tak bardzo jak...
— I co masz zamiar teraz zrobić, komandosie? — Jud pokręcił głową. — Wiem, co 
to znaczy być żołnierzem. — Dźwignął się na łokciu i usiadł, spoglądając na 
leżące obok nieruchome ciało. — Byłem żołnierzem dla niego. I dla siebie 
samego.
— Coś wymyślimy — odparł Wes. — Widziałem wszystko przez okno. On był 
uzbrojony, a ty... działałeś w obronie własnej.
444
Jud zaśmiał się ponownie.
— A co z całą resztą?
— Nie ja będę o tym decydował.
— Właśnie że ty. Masz pistolet. Ciężki sig zakołysał się w dłoni Wesa.
— CIA, Pentagon, Kongres, oni wszyscy... — mruknął Wes. — Zmusimy ich, żeby 
załatwili jakoś tę sprawę.
— Jak?
Wes znów nie umiał znaleźć odpowiedzi.
— To było wyzwanie dla nas, komandosie. My stoimy w jednym szeregu. Tamci nie 
będą chcieli mieć z tym nic wspólnego.
— Musisz pójść ze mną.
— Dokąd? Do CIA? Jak sądzisz, co oni z tym wszystkim zrobią? Co poczną z 
Yaronem i całym tym jego brudem? Co, według ciebie, mogą zrobić ze mną? Wyślą 
na odwykówkę? Zamkną do czubków? Wyszkolili mnie tak, żebym dał sobie radę z 
każdym zamkiem. Myślisz, że zapomnieli? Zrobią mi lobotomię? Jakie będą mieli 
wyjście?
— Muszą się dowiedzieć...
— Wierzysz, że stać ich na właściwe postępowanie? Wes zamrugał.
— Nie możesz puścić mnie wolno — rzekł Jud. — Oni nie spoczną, dopóki nie będą 
mieli pewności, że jestem załatwiony. Na ilu ludzi mogą mnie jeszcze napuścić 
w tej paradzie? Jestem pijakiem. Zwidy mają nade mną władzę. Znalazłeś Lorri. 
Wiesz, co stało się z Norą.
— To była walka.
— I co z tego?
Jud dźwignął się na nogi. Potknął się, zachwiał, wreszcie stanął wyprostowany 
przed Wesem.
— Czego ty chcesz? — szepnął major.
— Nie chcę, żeby te kutasy zwyciężyły. Chcę być wolny. I nie myślę już nikogo 
skrzywdzić. Pragnę z nimi wygrać. Nie chcę już niczyjej krzywdy.
— Jeżeli...
— Tu nie ma żadnych „jeżeli", żadnych „ale". — Jud uśmiechnął się. — Przecież 
dobrze wiesz.
— Moglibyśmy zyskać na czasie, żeby...
— Nie mamy już czasu'. Nie mamy gdzie się schronić. — Wyciągnął palec w stronę 
Wesa, jak gdyby trzymał pistolet. — Ty także do nich należysz.
— Nie.
445
— Ależ tak — odparł Jud. — Czy sądzisz, że pozwolą ci swobodnie odejść, 
zostawią ci wolną rękę, kiedy skończysz tę zabawę?
Przez wybite okno do pokoju wpadał deszcz. Wes cofnął się o krok.
— Odliczanie trwa, majorze. Nie ma już dokąd- iść i nie ma czasu do stracenia.
— Chodźmy.
— Nie. Ty także nie uciekniesz. Gdybyśmy teraz odeszli, gdybyś zabrał mnie ze 
sobą i oddał w ich ręce... zwyciężyliby, zyskali nad tobą władzę. Dobrze to 
znam... Rób to, czego się po tobie spodziewają — dodał.
— To nie moja robota.
— A czyja? Wiesz, że to musi się tak skończyć, więc zrób to dla mnie. Jeśli 
zrobię to sam, to tak, jakbym przegrał. Jeśli nie zrobię, przyczynię się do 
ich zwycięstwa. Natomiast ty...
— Przestań!
— Ty to zrobisz! — nalegał Jud. — Pozostaję na wolności. Nick jest bezpieczny, 
jeśli mnie nie będzie; on nie przysporzy im problemów, którymi musieliby się 
martwić. A jeśli to zrobisz, nigdy nie przyznawaj się, nie daj im poznać, co 
wiesz, wtedy puszczą cię wolno... Do cholery, jeśli to zrobisz, będą mieli 
dość kłopotów ze swoim własnym gównem! Niech świat się dowie o wszystkim! Jak 
skończysz, zostaw tu i tam parę informacji, niech miejscowi chłopcy znajdą 
Yarona, mnie i te dokumenty. Do diabła, zadzwoń do redakcji „Washington Post". 
Nie mów im tylko, kim jesteś, niech sami się domyślają. Nie zmienimy w ten 
sposób świata, ale niech te wszystkie brudy wyjdą na jaw. Zostawmy wypisane 
krwią hasło na ścianach Agencji. Tylko wtedy, gdy zmusimy ich do zdrapywania 
go, wyniknie z tego jakiś pożytek, bo nie mamy nad nimi żadnej kontroli. Do 
cholery, zrób to dla dobra tego przeklętego kraju, który potrzebuje takiej 
nauczki.
— Zwariowałeś?!
— I co z tego? Zaangażowali cię, wysłali na robotę i wystawili do wiatru. Czy 
jesteś im cokolwiek winien?
— Na pewno nie zrobię tego dla ciebie.
— W takim razie ja to zrobię. — Jud zaśmiał się. — Odpłacę się tobie. Jeśli ty 
to zrobisz, będziesz wolny. Gdy pozbędą się mnie, zapomną o tobie. To jedyne 
możliwe zakończenie tego wszystkiego. To jedyny sposób na to, żebyś się 
wyplątał. Zapomnij o mnie, o Nicku, o wszystkim, co się wydarzyło. Zrób to dla 
samego siebie.
A wiesz, w jaki sposób się odpłacę? Nie dam ci szansy na to, byś miał wymówkę. 
Nie będę z tobą walczył ani zmuszał do niczego. Załatwię to inaczej: tak, że 
zawsze będziesz się zastanawiał, czy mogłeś
446
mnie pokonać w inny sposób. Dobrze znam to uczucie. Wyrzuty sumienia nie dadzą 
ci spokoju, staniesz się ich niewolnikiem. A kiedy im ulegniesz, będziesz 
stracony. Tu nie ma żadnych „ale". Właśnie tym ci się odpłacę: prosty wybór, 
żadnych wahań. Mam zamiar zmusić cię, byś załatwił sprawę czysto. Tylko 
jeszcze jedno. — Jud ruszył przez pokój.
Wes nie mógł się poruszyć, nie potrafił wydusić choćby słowa. Stał jak 
skamieniały, myślami będąc już zupełnie gdzie indziej — w jakimś innym miejscu 
i innym czasie.
Jud stanął przed nim na wyciągnięcie ręki i schylił się. Zacisnął dłoń wokół 
palców Wesa obejmujących rękojeść pistoletu i zaczął powoli unosić jego 
zesztywniałe ramię, aż wylot lufy dotknął jego piersi.
— Tylko jedno — powtórzył, wbijając lufę siga w swoje ciało. — Nie mam zamiaru 
umrzeć na kolanach.
Łomoczący puls Juda przenikał broń i rękę Wesa, bicie serca powodowało jej 
drżenie. Każde uderzenie było jak okruch bolesnej prawdy. Wes zdawał sobie 
sprawę, że jeśli zabierze stąd Juda, CIA ukryje go pośród wiecznych mroków i 
nikt go już nigdy nie ujrzy, nie zdoła poznać i osądzić. A przecież to jego 
ręce miały wepchnąć Juda w tę ciemność, bo tamci sięgali jego rękoma. Nazwisko 
Yarona miało się pojawić co najwyżej w jakiejś notatce na marginesie i w 
nekrologu. Pomyślał o Noahu Hallu i dyrektorze Dentonie, o sowiookim Billym 
Cochranie: wszyscy razem i każdy z osobna, stojąc w jednym szeregu, zdradzili 
swoją służbę, zdradzili jego, wzięli go na cel. Nie był im nic winien. Nickowi 
należało się szczere wyjaśnienie wszystkiego, a Beth gorące przeprosiny i 
takie wytłumaczenie, by mogła go zrozumieć — wytłumaczenie, z którego 
konsekwencjami musiałby się pogodzić. Ten człowiek zaś, który stał przed nim, 
którego puls wstrząsał pistoletem i zdawał się przenikać całe ciało Wesa, był 
mu winien to, czego Wes zawsze pragnął dla siebie. Łomotanie serca Juda 
powodowało, że Wes miał wrażenie, jakby połączył się z nim w jedną istotę o 
dwóch psychikach; stali się jednością, a ból i nadzieja, które Jud musiał 
odczuwać, były jedyną nadzieją Wesa na wyzwolenie się z tej udręki, na 
odzyskanie wolności, na zrobienie tego, przed czym nie było ucieczki. Jego 
palec zacisnął się na spuście.


SPIS TREŚCI

Tułacz        ........................	7
Wybraniec      .......................	17
Zupełnie jak Chiniec      ...................	39
Halo      .........................	50
Wilkołak        .......................	71
Otchłań      ........................	88
Gekony      ........................	109
Stary wyga     .......................	132
Pochodnia      .......................	137
Apacze       ........................	155
Zimowy   deszcz      .....................	188
Zwierciadło         ......................	199
Zbrodnicza potęga      ....................	215
Uwikłani        .......................	238
Taniec z aniołem     .....................	250
Ostatni   numer       .....................	267
Metro        ........................	288
Zakochane serce     .....................	298
Czarny   samochód       ....................	310
Przyspieszone   zejście       ...................	317
Płonąca  wioska      .....................	332
Skradzione auto     ......................	349
Żółty pies      .......................	372
Wielki   zegar      ......................	375
Małpolud       .......................	386
Wtajemniczony        .....................	395
Tunel         ........................	405
Złotawe   snopy       .....................	420
Puls       .........................	430