J. Gregory Keyes

Z WODY ZRODZONY

tłumaczył Mirosław Kościuk
Dla Nell
Podziękowania
Dla Kena Carletona, Veroniki Chapman,
Toma Deitza, Pat Duffy, Nell Keyes,
Charlesa Hudsona i Nancy Ridout Landrum
Prolog
Z głębi dziejów
Góra rozwarła się z hukiem tysiąca gromów, a ze szczeliny wy-
trysnął w niebo cyklon wyjącej pary. Z wichrem i wodą pomknęły
płonące, wielobarwne błyskawice, rozcapierzone palce zagniewane-
go boga.
Innego boga, przyobleczonego w ciało srebrzystego ptaka, któ-
ry gorączkowo machając skrzydłami, szukał ratunku w ucieczce,
pierwszy podmuch złamał niczym gałązkę. Powyrywał mu skrzydła,
zwęglił ciało, odarł je do czysta z kości, które następnie rozrzucił na
cztery strony świata. Towarzyszył temu straszliwy ból. najokrutniej-
sza agonia, jakiej ten bóg kiedykolwiek doświadczył, a przecież
w wieczności niemało zaznał bólu.
Utkawszy nowe ciało z powietrza i czarnego dymu. zdwoił
wysiłki by wyprzedzić czoło burzy obdarzonej niewyobrażalną po-
tęgą, którą sam uwolnił. Gnał więc w objęciach tornada, po stokroć
rozdzierany na sztuki kłami wichru i po stokroć odzyskując swój
pierwotny kształt. Poszarpane rany gór, zakrzepłe strupy płaskowy-
żów migały pod nim w przerażającym pędzie, niezrozumiałe i zabój-
cze jak spojrzenie bazyliszka.
Po raz pierwszy w swoim istnieniu bóg poczuł prawdziwy strach.
Któżby się spodziewał, że jego Brat władał taką potęgą, miał w sobie
tyle wściekłości? Za sobą widział darte na strzępy powietrze, cze-
mu towarzyszyły podobne błyskawicom, lecz jaśniejsze niż słońce
rozbłyski.
..Pięknie - pomyślał. - Jeśli on mnie złapie, oznaczać to będzie
prawdziwą, wieczną śmierć. Może - ale tylko może - popełniłem
)ednak błąd''.
Zmusił serce do większego wysiłku i poleciał, szybciej niz co-
kolwiek dotychczas prócz wiatru szybowało w powietrzu, aż w koń-
cu, niczym śmiertelnie zdrożony, bezsilny rumak spadł w dół.
Wysoko ponad nim burza uderzyła w górski szczyt i zdruzgota-
ła go.
Bóg padł na ziemię i, wtulony w nią, patrzył jak niebo zasnuwa
się sadzą, a przyćmione słońce przybiera postać bladego, ochrowego
oka, by niebawem zupełnie zniknąć.
,,Teraz on mnie znajdzie i umrę - pomyślał bóg. - Może wcale
nie byłem taki sprytny, jak mi się wydawało''.
Ale wtedy ziemia go pochłonęła i ułożyła w swym wnętrzu,
dając bezpieczną kryjówkę. W górze tymczasem, para zmieniła się
w deszcz, który przez dwadzieścia lat z okładem przywracał wilgoć
na kość wyschniętym wzgórzom i równinom.
Upłynęło znacznie więcej czasu, zanim się obudził. Ponownie
przyoblekł się w ciało. Rozprostował skrzydła, poczuł w żyłach
ciepło złocistej krwi i wyszedł na powierzchnię.
Od razu zauważył, że świat się zmienił. Otaczały go grube pnie
strzelistych drzew, tysiące żywych, śmiertelnych stworzeń, dokładnie
tak, jak dawno temu ujrzał to w swej wizji. Uwalniając Brata, uwolnił
życic na równi ze śmiercią. Wzbił się w powietrze i krążył w prze-
stworzach, dopóki nowy świat nie ukazał mu się w postaci zielonego
kobierca, który z czasem przykrył nawet zdruzgotane góry. Pośrodku
ujrzał Brata. Wciąż tam był, tyle że całkiem spokojny, bez śladu
złości. Wił się wzdłuż całej krainy, niczym wąż. połyskujący błękitem
nieba. Rzeka. "Całkiem ładna" - pomyślał ptak.
,,Ja natomiast ładny już nie jestem". On bowiem także uległ
przemianie. Był teraz czarny do ostatniego piórka, a piękny srebrzy-
sty połysk zniknął bez śladu.
Wkrótcejednakotym zapomniał. Miał przed sobą nowy. dziwny
świat, a w takim miejscu z pewnością nie brakowało nieszczęść.
Mrugnął żółtym okiem i upłynęło pięć następnych tysiącleci.
Część pierwsza
KRÓLEWSKA KREW
Księżniczka
i doskonała ciemność
Hezhi spoglądała w czarną głębię, czując, jak idący od dołu
podmuch spowijają niczym oddech dzikiej bestii. Wydało się jej
nagle, że spada, choć pod stopami wciąż czuła glinę, mokrą i śliską
jak grzbiet salamandry z sadzawki w ogrodzie matki. Hezhi zadrżała;
nigdy przedtem nie zetknęła się z taką ciemnością. Od chwili, gdy
przed trzema laty odkryła ciasne, wąskie tunele starego pałacu, nie
zapuszczała się poniżej górnych pięter, gdzie strop miał postać
koronkowej siatki z popękanego kamienia, poprzetykanego dodat-
kowo gęstymi korzeniami drzew Q'ay. Dzięki temu w swych wę-
drówkach zawsze mogła liczyć przynajmniej na odrobinę światła.
Także jej komnata w pałacu nigdy nie tonęła w całkowitym mroku,
nawet jeżeli za jedyne oświetlenie służyły jej wątłe płomyki gwiazd
pełgające nad przyległym dziedzińcem.
Teraz jednak stała twarzą w twarz z chwengyu. doskonałą ciem-
nością, o której dotąd tylko czytała, ciemniejszą nawet niż jej smo-
liście czarne włosy.
Za jej plecami majaczyła słaba szara poświata usiłująca przywo-
łać ją z powrotem niczym wierny pies, który czując, ze pani zmierza
ku niebezpieczeństwu, napina smycz, aby ją powstrzymać.
Ciągnąc dłońmi po wilgotnej ścianie. Hezhi ruszyła naprzód,
a jej drobne, bose stopy ugniatały rzadką glinę. Piękne, wyściełane
buciki zostawiła dwa zakręty wcześniej, w miejscu, gdzie popękane
schody mknęły pod warstwą błota. Jak dawno temu /ostał pogrze-
bany dolny pałac? Pamiętała legendy o powodzi, ale żadna z nich
nie ujawniała, kiedy doszło do tego nieszczęścia. Chyba za rządów
Q'anaty. Któregoś dnia sprawdzi, kiedy to było. "Q'anata".
Poślizgnąwszy się, westchnęła głośno i ponownie ciemność roz-
warła się, jak gotowa ją pożreć ogromna paszcza. Drżąc na całym
ciele, Hezhi odzyskała równowagę. Mogła teraz zawrócić, zawsze
tak robiła. Powinna zawrócić. Jej strach był jak świerszcz, który
cykał gorączkowo tuż pod mostkiem. Tym razem zaszłajednak dalej
niż kiedykolwiek przedtem. Tym razem powodowała nią nie tylko
ciekawość. Tym razem miała powód, by brnąć w głąb tych tuneli.
"D'en". On gdzieś tu był. Zabrali go kapłani, ot tak. po prostu. Hezhi
dowiedziała się tego od Hekes, małej służącej D'ena. Kiedy kapłani
chwytali kogoś z królewskiej rodziny, wszyscy wiedzieli, dokąd go
zabierali. Zabierali go na dół. Sprowadzali po schodach za salą
tronową do starego pałacu, a nawet jeszcze głębiej, tam. gdzie Rzeka
wypełniała ukryte fundamenty miasta. Potem nikt więcej już ich nie
oglądał, a ich imion albo nie wymawiano wcale albo wyłącznie
z przyrostkiem -nata oznaczającym, iż osoba, o której mowa. jest
duchem.
,,D'enata" - pomyślała Hezhi bliska łez. Mając dziesięć lat.
widziała matkę najwyżej kilkanaście razy. ojca być może nieco c/ę-
ściej. Oboje byli dla niej uprzejmi, ale bardziej odlegli niż bogowie.
Kuzyn D'en był od niej o trzy lata starszy; odznaczał się miłym
usposobieniem i łagodnością. Był jej najlepszym przyjacielem, nie
licząc wychowujących ją służących. Jej jedynym przyjacielem z kró-
lewskiej rodziny. Spędzali razem każdą wolną godzinę, przemierza-
jąc rozległe puste przestrzenie pałacu, umykając strażnikom i służ-
bie, szpiegując dorosłych. A teraz D'en zniknął, został jej zabrany.
"Odnajdę cię" - przyrzekła. Nie mogła skorzystać ze Schodów
Ciemności, którymi poprowadzono chłopca, ale na szczęście znała
inne drogi wiodące w głąb podziemi. Musi być jakiś sposób na
odnalc/ienie ku/yna. na to, zęby znów się z nim zobaczyć i uchronić
przed losem, jaki zgotowali mu kapłani.
Odliczyła kolejnych trzynaście stopni. Zejście stało się bardziej
strome, by po chwili przejść w zupełnie płaskie podłoże. Hezhi
ruszyła naprzód, obijając boleśnie palce stóp o kawałki cegieł, któ-
re musiały oderwać się od spękanego sklepienia. Przywarła do ścia-
ny po lewej stronie, jak gdyby szukając w niej oparcia i pomocy.
Ciemność zdawała się nie mieć końca, choć przecież dziewczynka
wiedziała, że zaledwie na wyciągnięcie ręki przebiega przeciwległa
ściana korytarza. Wyciągnęła prawe ramię, żeby potwierdzić swe
przypuszczenia.
O dziwo, nie zdołała dosięgnąć muru; widocznie korytarz się
rozszerzał. Hezhi przeszła w zamyśleniu jeszcze parę kroków.
Jej nogi wystrzeliły nagle do góry, jak gdyby została mocno
popchnięta. Ciężko padła na wilgotną posadzkę, na próżno wyma-
chując ręką. Pisk przerażenia przeszedł w bolesne stęknięcie, gdyż
na skutek upadku straciła oddech. Zaczęła ześlizgiwać się, nim na
dobre pojęła, co ją spotkało.
Potem spadała. Czuła, że trwa to niezmiernie długo, zanim świst
powietrza ustąpił miejsca piekącemu wybuchowi. Miała wrażenie, że
ogień strawił pół jej ciała, wysoko unosząc zamieszkującego w niej
małego ducha i wydając ciężkie zwłoki na żer stworzeń zasiedlają-
cych głębokie, podziemne jeziorka. Znajdowała się bowiem w sa-
dzawce. Woda była ciepła jak w kąpieli i śmierdziała zgnilizną.
Powietrze uwięzione w trzech warstwach spódnic utrzymało ją na
powierzchni przez chwilę dostatecznie długą, by obolałe płuca zdo-
łały zaczeipnąć tchu. Nim jednak w pełni odzyskała przytomność,
namoknięte odzienie zaczęło ściągać ją w głębinę. Z przerażającą
szybkością przeobraziło się w potężną dłoń, która bezwzględnie
zagarniała ją w topiel. Gdyby nie trwoga, która już nią zawładnęła,
z pewnością wpadłaby w popłoch w tym właśnie momencie.
Nie była jednak na tyle głupia albo sparaliżowana strachem, żeby
nie wyplątać się ze spódnic. Szczupłe ciało dziesięciolatki o wąskich
biodrach z łatwością wyślizgnęło się z warstw tkaniny, która jeszcze
w swej drodze na dno przez chwilę usiłowała opleść dziewczynie
kostki.
Hezhi właściwie nie umiała pływać, potrafiła natomiast utrzy-
mać się na powierzchni. Z zadowoleniem pomyślała o ciężkim.
wyszywanym cekinami kubraku, który zostawiła na górze razem
1 butami. Płócienna koszula ważyła niewiele i prawie nie krępowa-
ła ruchów.
Oczywiście nawet to brzemię wkrótce okaże się dla niej za
ciężkie. Hezhi już teraz była znużona i odrętwiała.
Właśnie wtedy, po raz pierwszy w życiu uprzytomniła sobie, iż
wcale nie ma ochoty umierać. A przecież takie rozwiązanie byłoby
proste i łatwe. Woda, pomimo swego odoru, tak naprawdę wcale nie
była nieprzyjemna. Zdawała się ją spowijać niczym niosące pocie-
chę ramiona albo ciepła derka. Nabrała przeświadczenia, że woda
musiała należeć do Rzeki, dawcy życia, praprzodka królewskiej linii.
Jej własnego przodka. Czyż Rzece nie leżało na sercu jej dobro?
Czyż nie wiedziała ona ojej nieszczęściu i samotności? Tak łatwo
było zanurzyć się w jej trzewiach, powrócić do źródła. Może wtedy
byłaby znów razem z D'enem.
Ale nie, pragnęła żyć, nawet jeśli nienawidziła swojego życia.
Było to coś dziwnego, istne objawienie. Nawet stojąc na krytym
czerwonym gontem dachu Wielkiej Sali i spoglądając tęsknie na
równy bruk dziedzińca, nigdy nie widziała tego tak wyraźnie. Ilekroć
bliska była zamachu na własne życie, zawsze w ostatniej chwili się
powstrzymywała. Wdrapywała się na ten dach jedynie po to, by
utwierdzić się w pewności, że istniał przynajmniej jeden ważny
wybór, którego mogła dokonać samodzielnie. Pragnęła kontroli, nie
zaś śmierci. Teraz, w obliczu śmierci nie zadanej własną ręką,
różnica ta stała się oczywista nawet dla dziesięciolatki.
"Chcę żyć - pomyślała - ale mi się nie uda".
Właśnie wtedy zawołał ją Tsem. Tsem był czuwającym nad jej
bezpieczeństwem strażnikiem, którego przechytrzyła i o którym
sądziła, że jest zbyt głupi, by za nią podążyć.
- Tsem! - wrzasnęła, wkładając w ten okrzyk wszystkie.siły.
- Spadłam! Tonę!
Wysoko nad nią przesunęła się słaba żółta poświata. Blask za-
czął przybierać na sile na podobieństwo wschodzącego słońca, od-
słaniającego ostrą, czarną linię horyzontu. Hezhi pojęła, iż linia ta
stanowi skraj przepaści, w którą runęła. Jasność zyskała nagle jądro
w postaci jaskrawego światła lampy, za którym niewyraźnie maja-
czyły toporne kształty Tsema.
- Panienko? - zagrzmiał jego zaniepokojony głos. - Widzę
cię, panienko. Zbliż się do s'ciany i przytrzymaj, dopóki po ciebie nie
przyjdę.
Rozejrzawszy się dokoła, dostrzegła ścianę, o której mówił Tsem.
Wypadła poza krawędź schodów, którymi szła w dół. Sadzawka,
w jakiej przyszło jej bronić się przed utonięciem, w istocie była na
wpół zalaną salą; schody niewątpliwie biegły dalej, aż do posadzki,
która musiała leżeć jakieś dziesięć stóp niżej. Jakże była głupia! Jeśli
tylko zdoła dotrzeć do ściany, przytrzymując się jej, dopełznie do
miejsca, gdzie schody dotykają wody i wdrapie się po nich na górę.
Gdyby tylko nie była taka zmęczona. Ale co robił Tsem? Światło
tkwiło nieruchomo w jednym miejscu.
Hezhi z trudem dowlokła się do muru. Mur był śliski, bardzo
śliski, toteż dawał niewielkie oparcie. Machając nogami ze wszyst-
kich sił, próbowała podciągać się rękami, zaś w duchu przysięgała
sobie, że jeśli tylko wyjdzie z tego cało, znajdzie kogoś, kto nauczy
ją pływać.
Skrajnie wyczerpana, Hezhi usłyszała grzmiący plusk, a widocz-
na w słabym świetle lampy powierzchnia wody rozbryzgnęła się
milionem kropel. W mgnieniu oka ramiona podobne do kamiennych
kolumn podtrzymujących sklepienie Wielkiej Sali otoczyły ją i unio-
sły w górę, tak że jej głowa znacznie wystawała teraz ponad wodą.
Czuła jak potężne mięśnie młócą kipiel pod nią, popychając ich
naprzód. Zupełnie jakby była niesioną przez cyklon panią burzy.
Nim dopłynęli do schodów, Tsem zaczął dygotać ze znużenia.
Ciężko dysząc, położył ją w błocie, po czym sam także osunął się na
brzeg. Hezhi słuchała rzężenia swego wybawcy, również zajęta
zmaganiem z szalejącym w płucach ogniem.
- Czy jestem taka ciężka, Tsem? - zapytała powodowana
troską o wiernego strażnika.
- Nie, panienko - odparł urywanym głosem. - Doprawdy, ty
ważysz tyle, co nic. To Tsem jest ciężki. Myślę, że mój lud nie jest
dobry w pływaniu.
- Ty nie należysz do żadnego ludu, Tsem - stwierdziła Hezhi
i dopiero w kilka lat później dotarło do niej, jak wielki zadawała mu
ból, mówiąc w ten sposób.
Tsem milczał przez chwilę, potem ochryple się zaśmiał.
- Masz słuszność, panienko. Jednak moja matka nie była stwo-
rzona do pływania. Olbrzymy trzymają się od wody z daleka. Ojciec
mój zaś był człowiekiem, takim jak ty, i zapewne nie lepszym od
ciebie pływakiem. - Umilkł, po czym dodał: - Ale rozumu miał
znacznie więcej.
Mówiąc to, dźwignął ją w górę i Hezhi wylądowała na masyw-
nych barkach Tsema. Strażnik ruszył na czworaka w górę pochyłości
i niebawem wdrapał się do miejsca, gdzie cierpliwie płonęła pozo-
stawiona przez niego lampa. Teraz Hezhi widziała, że stała ona na
długim na pięć kroków, płaskim kamiennym podeście umiejscowio-
nym w szczycie schodów. Który to starożytny książę zbudował go
w ten sposób, by stojąc wysoko, mógł pysznić się przed zebranymi
w sali gośćmi?
Tsem usadził Hezhi przy świetle i zabrał się za sprawdzanie, czy
dziewczyna nie jest ranna, a jego grube palce poruszały się ze
zdumiewającą delikatnością.
Chociaż liczył sobie zaledwie siedemnaście lat, był wielki. O pół-
tora głowy przewyższał wszystkich znanych Hezhi mężczyzn, zaś
barki miał tak szerokie, że z trudem obejmowała je rozpostartymi na
całą długość ramionami. Gruby kościec oplatały widoczne pod bladą
skórą postronki mięśni. Jego nogi były zbyt krótkie w proporcji do
reszty ciała, natomiast ramiona - długie. Masywna szczęka była
nieco cofnięta, toteż gdy się uśmiechał, odsłaniał zęby podobne do
ogromnych kostek do gry z kości słoniowej, takich, jakimi czasem
grają żołnierze. Od dziecka ćwiczył, by stać się tym, kim był -
strażnikiem królewskiego rodu. Jego matka, pełnej krwi olbrzym,
teraz już -nata, należała do ulubienic ojca, a swym wyglądem w peł-
nym rynsztunku budziła powszechne przerażenie. Tsem nie był
wielki - bardziej przypominał człowieka niż półkrwi olbrzyma -
ale za to odznaczał się znacznie większym sprytem. Jej ojciec
przewidział to, kiedy nakazał ten związek.
Oboje stanowili niezwykłą parę, Pół-olbrzym oraz dziecko.
Członki Hezhi przypominały wierzbowe witki, jej drobna, brązowa
twarz w kształcie serca stanowiła elegancką oprawę dla czarnych
opali oczu. Choć Tsem mógłby ją podnieść jedną ręką, teraz delikat-
nie obmacywał jej długie kości.
- Chyba nie jesteś poważnie ranna - oznajmił w końcu. -
Tym niemniej, powinna cię obejrzeć Qey. Ona zna się na tym
znacznie lepiej ode mnie.
- Nie, Tsem, nic mi nie jest.
- Oprócz tego, że postradałaś rozum.
- Nie powinieneś tak do mnie mówić. Jestem twoją panią, nie
pamiętasz?
Tsem westchnął.
- Tak, o mała, lecz twój ojciec jest panem większym. Bardzo
by się na mnie gniewał, gdyby ciebie spotkało coś złego. W każdym
bądź razie - Tsem wzruszył ramionami - nic na to nie poradzę,
jeśli od czasu do czasu powiem coś nie tak. Jak ci wiadomo, Tsem
nie jest zbyt bystry.
Hezhi roześmiała się drwiąco.
- Tak, widziałam, jak odgrywasz tę sztuczkę przed ojcem i jego
dworem. "Tsem nie rozumie takich rzeczy, panie''. Ale ja wiem, jak
jest naprawdę, Tsem. I ty wiesz, że ja to wiem.
- Wiesz za dużo jak na tak młodą osobę - miękko odparł
Tsem.
Na twarzy Hezhi pojawił się chytry uśmiech.
- To musi dawać o sobie znać płynąca we mnie Królewska
Krew.
Tsem nachmurzył oblicze, jego grube brwi złączyły się na podo-
bieństwo bliźniaczych gromów, ale tkwiące pod nimi oczy pozostały
łagodne i smutne. Złapał ją za ramię.
- Nigdy tak nie mów, księżniczko - wyszeptał.
Hezhi zmarszczyła czoło.
- Nie rozumiem. Jestem córką mojego ojca. Noszę w sobie
Królewską Krew. Także ze strony matki. Któregoś dnia będę potęż-
na, tak jak oni.
- Któregoś dnia - Tsem potrząsnął głową, jakby chciał po-
zbierać myśli. - Ale teraz wracajmy na górę, żeby się wykąpać
i przebrać.
- Nie - krótko odparła Hezhi, odsuwając się od pół-olbrzyma.
__Nigdzie nie idę.
- Tak? Więc zamierzasz znowu wpaść do wody?
- Powinnam zabrać latarnię, to wszystko. A teraz już ją mam.
Słuchaj... - urwała i zmarszczyła brwi. - Sądziłam, że cię zgubi-
łam, jak zwykle. Jak mnie znalazłeś'?
Tsem lekko się uśmiechnął, odsłaniając ogromne zęby.
- Ty nie gubisz Tsema, mała panienko. Tsem zawsze trzyma
się z daleka, zawsze pozostaje niewidoczny.
Hezhi poczerwieniała.
- To przez ten twój głupkowaty głos. Myślałam, że ty też jesteś
głupi. Aleja... - ponownie urwała i nieoczekiwanie zaczęła chi-
chotać.
- O co chodzi? - spytał Tsem.
- Wyobraziłam sobie, jak ktoś twego wzrostu skrada się za mną
iD'enem.
Tsem pogładził ją po ramieniu.
- Przykro mi z powodu D'enata.
- Jego imię - warknęła Hezhi, z miejsca tracąc dobry humor
- brzmi D'en. Nnn! Ja zaś zamierzam go odnaleźć!
- Wiedziałem, że to właśnie chodzi ci po głowie! - wykrzyk-
nął Tsem. - Księżniczko, to beznadziejne. Zarzuć tę myśl. Spróbuj
zapomnieć o swoim przyjacielu. To wszystko, co możesz zrobić.
- Nic z tego.
- Dokąd pójdziesz? Nawet mając latarnię, twa droga skończy
się tam. w wodzie. - Machnął ręką w stronę zatopionych schodów.
To ją uciszyło. Tsem miał rację. Ale czy na pewno? W podnie-
ceniu wywołanym sporem z Tsemem nie zbadała dokładnie otocze-
nia. Wyglądało jednak na to, że Tsem rzeczywiście się nie mylił. Pod
wodą widziała niewyraźnie majaczący zarys drzwi. Gdyby do nich
dotarła, być może zdołałaby zanurkować i przepłynąć do innego
pomieszczenia. A może i nie.
- Wrócę - powiedziała - ale tylko do najbliższego zakrętu
korytarza. Do ciemnicy na dole prowadzi wiele dróg. Jedną z nich
musiał iść D'en.
Tsem pomachał palcem.
- Zabiorę cię stąd, księżniczko. Twój ojciec mi podziękuje.
- A ja tu wrócę, Tsem. Będę tutaj wracać dopóki go nie znajdę
albo nie spadnę tak głęboko, że nawet ty mnie nie uratujesz. Skoro
zawsze za mną łazisz, to wiesz, co czasami przychodzi mi do głowy.
A teraz, gdy juz wiem, jaki jesteś sprytny, spróbuję ci uciec. Nigdy
nie byłam tak bystra, jak mogłam, Tsem, ponieważ nie zdawałam
sobie sprawy, że jest mi to do czegoś potrzebne.
Tsem ponownie ściągnął brwi.
- Czego ty ode mnie chcesz, panienko? Moje zadanie polega
na zapewnieniu ci bezpieczeństwa. Nie mogę pozwolić, żebyś krę-
ciła się tutaj sama. Można tu spotkać różne rzeczy.
- Na górze też.
- Nie idzie mi o duchy, mała księżniczko. Te są prawie nie-
szkodliwe, zaś najgorsze przepędzili kapłani. Tu, na dole, czają się
prawdziwe stwory. A kapłani nie zapuszczają się tak głęboko, żeby
cokolwiek przepędzić.
Hezhi westchnęła.
- Już postanowiłam. Możesz albo pójść ze mną - tam. dokąd
zechcę - albo zostawić mnie samą. Co wybierzesz7 Chronić mnie,
czy zostawić na pastwę losu?
- Coś mi się widzi - warknął Tsem - że tak czy inaczej stracę
głowę.
- Nie pozwolę, żeby oni to zrobili, Tsem.
- W takich sprawach nie masz nic do powiedzenia, księż-
niczko.
Przez chwilę Hezhi bliska była rezygnacji. Tsem był taki dobry,
taki wierny. Był przyjacielem prawie jak D'en. Ale Tsem, podobnie
jak i cała reszta służby, zachowywał wobec niej pewien dystans.
Nawet Qey, piastunka, która zastąpiła jej matkę, w ciągu ostatnich
kilku lat odsunęła się od Hezhi. D'en ze swym uczuciem był kimś
całkowicie wyjątkowym.
__ Tscm - powiedziała zdecydowanym tonem - ja odnajdę
D'ena. Z tobą lub bez ciebie.
Tsem pokiwał ze smutkiem głową, nie odrywając wzroku od
zatopionej sali.
- Bardzo dobrze - westchnął. - Wobec tego ze mną. Ale nie
teraz, panienko. Nie dzisiaj. Jutro, kiedy odpoczniesz i przywdzie-
jesz odpowiedni strój.
- Pójdziesz ze mną?
- Tak, choć nie wyjdzie z tego nic dobrego.
- Znajdziemy go - przekonywała Hezhi.
- Co być może wcale nie będzie dobre - łagodnie odparł
Tsem.
- Myślisz, że on nie żyje?
Tsem przypatrywał się jej przez dłuższą chwilę, po czym zagar-
nął dziewczynkę w mocarne ramiona.
- Zostając tu dłużej w takim stanie, dostaniesz gorączki, księż-
niczko. - Pochyliwszy się, podniósł latarnię i ostrożnie ruszył
w górę pokrytych błotem schodów.
- Dlaczego oni ich zabierają, Tsem?
- Nie wiem, księżniczko - odparł strażnik po nieco zbyt
długiej chwili zastanowienia.
- A ja myślę, że wiesz - rzuciła Hezhi rozdrażnionym tonem.
- Czy oni zabierają również służbę?
- Nie. Kiedy jakiegoś służącego spotyka kara, wymierza się ją
publicznie, z hukiem, tak żeby pozostali o tym wiedzieli.
Tsem pokonał najtrudniejszy odcinek drogi i z miejsca, do któ-
rego dotarli, widać już było odległy załom korytarza, skąd sączyła
się słaba, szara poświata.
- Czy ty naprawdę nie wiesz, dokąd ich zabierają, Tsem?
- Naprawdę. W każdym bądź razie nie mam pewności.
- Myślisz, że mnie też zabiorą?
- Nie - odrzekł Tsem, ajego głos zabrzmiał dziwnie matowo
i bezbarwnie.
- Jeśli mogli zabrać D'ena, to dlaczego nie mogą zrobić tego
ze mną?
Tsem wzruszył potężnymi ramionami.
- Za dużo myślisz, księżniczko. Dlatego, że nie mogą i koniec.
Tsem potrafił trzymać język za zębami. Hezhi wiedziała, kiedy
już nie da się wydobyć z niego ani słowa więcej.
Gorąca kąpiel sprawiała przyjemność. Zagniewane spojrzenie
Qey przyjemne jednak nie było. Jej okrągła twarz była niczym
maska, a orzechowe oczy rzucały w świetle lamp niebezpieczne
błyski, gdy tylko pochylała się. aby trochę poszorować zaschnięte
na stopach Hezhi błoto.
- Gdzie twoja sukienka? - wyszeptała po pewnym czasie
Qey. Jej szept nie brzmiał jednak konspiracyjnie, nie zachęcał też do
zdradzania sekretów. Qey uciekła się do szeptu tylko dlatego, żeby
nie krzyczeć.
Hezhi skrzywiła się, gdyż szorstka ścierka bez cienia delikatności
przejechała po jej twarzy oraz szyi. Nie odrzekła ani słowa.
- Twoja sukienka! Co z nią? Twoi rodzice pomyślą, że ją
sprzedałam. Albo Tsem! Jeśli ja cię nie obchodzę, pomyśl przynaj-
mniej o nim. Z pewnością ktoś widział, jak niósł cię całkiem nagą.
Oni mogą go wykastrować!
Hezhi nie wiedziała, co oznacza słowo ,,kastracja", była jednak
pewna, że nie kryło się za nim nic dobrego, skoro było zagrożeniem
dlaTsema.
- Nikt nas nie widział - odburknęła Hezhi. Szczypiące mydło
wyciskało jej z oczu łzy. Od czasu zniknięcia D'ena uroniła ich całe
morze, a jej oczy, niczym Rzeka zdawały się dysponować niewy-
czerpanymi zasobami.
- Nie bądź tego taka pewna. Jesteś tylko dzieckiem! - Głos
Qey zaczął mimo wszystko mięknąć, a gorączkowe szorowanie
zyskało na delikatności. A kiedy wreszcie z oczu Hezhi łzy popły-
nęły niewstrzymaną strugą, Qey wzięła ją w objęcia, plamiąc swą
prostą sukienkę mydlinami. - Dziecko, dziecko - wyszeptała. -
Co my mamy z tobą zrobić?
Później, w kuchni. Qey w ogóle do tej sprawy nie wracała. Jasny
słoneczny blask zalewał dziedziniec, przydawał kuchennym ścia-
nom wesołej barwy. Warkocze czosnku i szalotki połyskiwały bielą
oraz purpurą ponad stołem, przy którym Qey wygniatała huzh -
gruboziarnisty, czarny chleb. Hezhi za nim przepadała, zwłaszcza,
jeśli był posmarowany syropem z granatów i śmietaną. Ciepła woń
drożdży mieszała się z zapachem gorącej kawy oraz jałowcowym
dymem napływającym z podwórca, gdzie wolno rozgrzewał się
chlebowy piec. Tsem drzemał na słońcu, a na jego szerokiej twarzy
jaśniał szczęśliwy uśmiech.
- Kiedy nauczę się gotować? - spytała Hezhi.
Qcy, nie podnosząc głowy, zawzięcie wyrabiała ciasto.
- Już mi pomagasz - odparła po chwili. - Nie dalej jak
wczoraj rozbijałaś dla mnie jajka.
- Ale mi chodzi o prawdziwe gotowanie - zaoponowała Hez-
hi, dokładając starań, by ukryć niezadowolenie. I tak miała dzisiaj
dosyć kłopotów.
- Nie n\a takiej potrzeby, mała - zapewniła Qey. - Zawsze
znajdzie się ktoś taki jak ja, kto ci coś ugotuje.
- Ale przypuśćmy, że ja chcę gotować - obstawała przy
swoim Hezhi.
- A przypuśćmy, że ja nie chcę? - odparła Qey. - Nikt z nas
nie wybiera tego, co robi, Hezhi. Wszystko jest postanowione i zro-
bisz najlepiej, godząc się z takim stanem rzeczy.
- A kto to postanawia?
- Wszyscy. Rzeka.
Ano właśnie. Jeżeli Rzeka coś postanowiła, nie było od tego
odwołania.
- Czy to Rzeka zdecydowała w sprawie D'ena?
Qey wahała się przez chwilę, po czym wytarła dłonie w fartuch,
klęknęła przy Hezhi i wzięła jej ręce w swoje.
- Hezhi, kochanie - powiedziała. - Przykro mi z jego powo-
du. To był dobry chłopiec i nawet go lubiłam.
Odetchnęła głęboko. Hezhi zdawało się, że piastunka usiłowała
zachować w ten sposób spokój.
- Hezhi - podjęła Qey - musisz zrozumieć, iż Tsem i ja...
nie jesteśmy tacy jak ty. Nie możemy mówić i czynić tego, na co
mamy ochotę. Są tacy, którzy nas śledzą, a nawet jeśli oni na nas nie
patrzą, czyni to za nich Rzeka. To dlatego ani Tsem ani ja nie
możemy rozmawiać z tobą o wszystkim, na co byś miała ochotę.
Rozumiesz?
Hezhi wpatrywała się w Qey, usiłując dostrzec, co się zmieniło.
Kobieta, która ją wychowała, teraz wyglądała bowiem jakoś inaczej.
Była niższa? Inna?
D'en miał w sobie Królewską Krew. Jeśli coś złego mogło
dosięgnąć jego, o ileż łatwiej mogłoby to spotkać Qey lub Tsema?
A tego Hezhi nie chciała.
- Rozumiem, Nama - odpowiedziała. Qey uścisnęła jej dło-
nie, po czym wróciła do ugniatania ciasta na chleb. Wyglądała na
nieco szczęśliwszą. Hezhi przeniosła spojrzenie na Tsema.
,,Jego też nie powinnam zmuszać" - pomyślała, wspominając
wcześniejszą rozmowę. Ale musiała tak postąpić. Poza tym, kto lub
co mogłoby zabrać Tsema?
II
Dar stali i płatków róży
Perkar wyciągnął swój nowy miecz ku słońcu. Radując się płyn-
nym lśnieniem światła na wypolerowanej powierzchni, ważył w dło-
ni zabójczy ciężar. Z głębi piersi wydał głośne krakanie - wspaniały
zew wojenny kruków - aż pasące się w pobliżu krowy zadarły łby
i posłały mu oskarżycielskie spojrzenia. Perkar jednak nie zwracał
na nie najmniejszej uwagi. Miał miecz.
Przeciął nim powietrze raz, drugi, trzeci, po czym niechętnie
wetknął broń w przewieszoną przez plecy ozdobną pochwę. A prze-
cież nawet tam oręż go cieszył, nieustannie czuł bowiem nowy ciężar
tej oznaki swej męskości. Piętnastoletni mężczyzna! Albo mąż do-
statecznie dojrzały, by otrzymać miecz. Ponownie dotknął rękojeści,
a w jego szarych oczach zalśniły iskierki radości.
"Nie - powiedział mu ukryty wewnętrzny głos. - Dostałeś ten
miecz, ponieważ okazałeś się godny zaufania. Pilnuj ojcowych krów!"
Nawet wzmianka o przyziemnych obowiązkach nie popsuła Per-
karowi dobrego nastroju. Ostatecznie to właśnie robili wszyscy
dorośli - pilnowali swoich obowiązków. Sumienny Perkar prze-
był biegnący pastwiskiem niewielki grzbiet. Słońce znajdowało się
w połowie drogi między południem a zachodem, barwiąc złotem
zielony krajobraz. Wokół pastwiska rozciągały się gęste lasy. dzikie
i rozległe jak na początku świata. Łąka płynęła tymczasem łagodnie
na wschód, a jej powierzchnię pstrzyły tu i ówdzie rdzawoczeru one
plamy bydła z ulubionej przez ojca odmiany. Rzadka linia wierzb
między dwoma wzgórzami znaczyła bieg strumienia, którego wody
niespiesznie przecinały równinę.
Wspiąwszy się na szczyt wyższego z nich, Perkar przystanął
przed skromną świątynią: sięgający pasa kamienny ołtarz przykry-
wała rozrzucona na cedrowych belkach trzcina. Na ołtarzu spoczy-
wała prosta misa. Z przytroczonej do pasa skórzanej sakwy chłopak
wydobył bryłkę kadzidła, rozniecił ogień za pomocą hubki i za-
ostrzonego kołka. Gdy tylko łój padł na rozżarzone głownie, w po-
wietrze wzbił się słaby zapach cedru. Odchrząknąwszy, czystym,
mocnym głosem zaintonował pieśń:
Kiedyś byłam polaną
W pradawnym lesie
Kiedy przyszli ludzie
Z czworokątnymi toporami
Z dziesiątkami pragnień
Pozostałam sobą
Odrzuciłam ich prośby
Odegnałam twardymi cierniami...
Perkar odśpiewał skróconą wersję długiej historii mówiącej
o tym, jak to dziad jego ojca przekonał boga lasu, by ten zezwolił
wyciąć drzewa pod pastwisko. Ponieważ dziad ów odznaczał się
pokorą, a także wzniósł ten chram, duch w końcu wyraził zgodę.
Rodzina Perkara pozostawała w dobrych stosunkach z Panem Pa-
stwiska, jak również z duchami przyległych ziem.
Pozostawiwszy dymiące kadzidło, chłopak przeszedł do drugiej
świątyni, tej umiejscowionej na skraju lasu. Pieśń, którą w niej
odśpiewał, była nieco krótsza, mniej bowiem zawdzięczali Niepo-
skromionej Kniei i żeby ją udobruchać, pozwalali jeleniom, a także
innej zwierzynie paść się na obrzeżach pastwiska.
Kiedy wreszcie dotarł do strumienia, słońce wisiało już nisko nad
horyzontem.
Strumień wyżłobił sobie głębokie koryto; równie głębokie były
ścieżki, jakie bydło wydeptało do wodopoju. Ten zakątek Perkar
lubił najbardziej. Kiedy jasne słońce świeciło wysoko nad głową,
często tutaj przychodził szukać ochłody w wodzie, uganiać się za
rakami albo rzucać koniki polne na powierzchnię wody i patrzeć jak
Z głębin skaczą do nich ryby. Nucąc coś pod nosem, zadowolony
z dotyku obijającego się o plecy miecza, Perkar ruszył w górę
strumienia, daleko od zmąconej przez krowy wody, do miejsca,
gdzie czysta, chłodna struga opuszczała cień lasu. Tam przystanął
i przez chwilę sycił się odmienną od łąki oraz bydła wonią usłanej
liśćmi czarnej ziemi. Wyciągnąwszy ręce, zaczerpnął w dłonie wody
i skropił nią głowę. Potem wyjął ofiarę, którą przygotował dla wody
- płatki róży z ogrodu matki - i zaczął śpiewać:
Jestem boginią Strumienia
Kosmykiem długich włosów wijącym się pośród wzgórz
Długimi ramionami sięgającymi w głąb doliny...
Perkar zakończył śpiew, uśmiechnął się i usiadł na brzegu. Prze-
czesał palcami krótkie kasztanowe włosy, ściągnął z nóg mięk-
kie buty z cielęcej skóry i zanurzył stopy w wodzie. Gdzieś na
pastwisku zaryczał Kapaka, stary czerwony byk, budząc odzew
całego stada.
Na koniec Perkar ściągnął z pleców miecz, położył go sobie na
kolanach, po czym, pełen podziwu, przystąpił do oględzin.
Klinga była wąska, obosieczna, długa niemal jak jego ramię.
Rękojeść uczyniono na tyle dużą, by zapewniała oburęczny chwyt.
Cała obciągnięta była skórą, a jedyną jej ozdobę stanowiła gałka
i polerowanej stali.
- Wiem, kto go zrobił - rozległ się dziewczęcy głos.
Perkar ze zdumienia omal nie upuścił miecza. Z szeroko otwar-
tymi ustami rozejrzał się dokoła.
Dziewczyna stała zanurzona po pas w strumieniu, a za cały
przyodziewek służyły jej ciemne, mokre włosy. Miała bladą twarz
o barwie kości słoniowej oraz duże oczy w kształcie migdałów
w kolorze zachodzącego słońca. Mogła być starsza od niego najwy-
żej o rok.
Perkar nie dał się zwieść.
- Bogini!-wyszeptał.
Dziewczyna uśmiechnęła się i zawirowała w wodzie, zataczając
włosami obszerny krąg. Nie mógł dostrzec, gdzie kończą się jedwa-
biste pukle, a zaczyna toń strumienia.
- Lubiłam płatki róży - powiedziała.
- Dawno cię nie widziałem - wyszeptał Perkar. - Minęło
wiele lat.
- Aż tyle? Nieco urosłeś. No i masz miecz.
- Ano tak - głupio przytaknął Perkar.
- Pozwól mi go obejrzeć.
Perkar posłusznie wyciągnął miecz w jej stronę. Bogini Stru-
mienia zbliżyła się, z każdym krokiem odsłaniając coraz więcej
swego ciała. Doprawdy, wyglądem bardzo przypominała człowie-
ka, toteż Perkar sporo musiał się natrudzić, żeby odwrócić od niej
wzrok.
- Możesz na mnie patrzeć - powiedziała, poczym przymknę-
ła oczy, skupiając się na orężu. - Tak, wykuł go ten mały bóg stali.
Ko, i ostudził we mnie dalej w górę prądu.
- To prawda! - z zapałem przytaknął Perkar. - Ko jest
ponoć spokrewniony z moją rodziną. Słyszałem, że spłodził ojca
mego dziadka.
- Można tak powiedzieć - odrzekła bogini. - Twój ród
zamieszkuje w tych stronach od pradawnych czasów. Wasze korze-
nie sięgają głęboko i splatają się z naszymi.
- Kocham cię - wydyszał chłopak.
- Oczywiście, że kochasz, głuptasie - rzuciła z uśmiechem.
- Pokochałem cię od pierwszego wejrzenia, kiedy miałem pięć
lat. Od tamtej chwili wcale się nie zmieniłaś.
- Ależ zmieniłam - zaoponowała bogini. - Trochę tu, trochę
tam. W niektórych miejscach stałam się szersza, w innych zaś
węższa. Moje włosy, wysoko w górach, zmieniają się najbardziej.
Zmienia je każda burza, kształtując drobne strużki, które do mnie
wpadają.
- Chciałem powiedzieć...
- Wiem, co chciałeś powiedzieć. Moja ludzka postać zawsze
wygląda tak samo, mały Perkarze.
- Ponieważ...
- Ponieważ dawno temu poświęcono mi kogoś o takim wyglą-
dzie. Zapomniałam jej imienia, choć nadal pamiętam nieco z jej
wspomnień...
- Ona była śliczna - stwierdził Perkar nieco pewniejszym
tonem. Kiedy mówił coś takiego dziewczynom, te oblewały się
rumieńcem i odwracały twarze. Bogini Strumienia posłała mu tylko
baczne spojrzenie.
- Umizgujesz się do mnie, mały Perkarze? Jestem o wiele
starsza niż cały twój ród.
Chłopak nic nie odrzekł.
- Jakież to głupie - ciągnęła bogini. - Cała ta historia z mie-
czami i mężczyznami. Zawarłam umowę z twoim rodem tylko
dlatego, że to mnie bawiło.
- Umowę?
- Za otrzymaniem przez ciebie miecza kryje się więcej niż ci
zapewne wiadomo. Głupi, symboliczny gest, ale jak już powiedzia-
łam, zabawny. - Wyciągnęła ku niemu długie, smukłe ramię. Podał
jej dłoń, czując że ma ciało ciepłe jak prawdziwa Ludzka Istota. Cała
lśniąca, wyszła z wody, a jej zgrabne nogi prawie go dotykały.
Pachniała jak... Nie potrafił tego odgadnąć. Płatki róży?
Perkar był przestraszony. Ostatnio był na osobności z Hame,
dziewczyną w swoim wieku. To, co robili - dotykając się nawza-
jem, badając własne ciała - napędziło mu nielichego stracha. Po-
czuł wtedy taki ogromny głód. Nie miał pojęcia, jak równie potężne
pragnienie można zaspokoić, choć pewnego razu w samotności
bliski już był rozwiązania tej zagadki.
Ale ta pociągająca go ku sobie kobieta nie była człowiekiem.
Była Anishu, duchem, boginią. Perkar dygotał na całym ciele, gdy
delikatnie rozpinała mu pas spodni.
- Ciii - zaszemrał Strumień. - O nic się nie martw.
Perkar i bogini leżeli pod niebem, które przybrało barwę szarego
łupka. Okiennice najjaśnieszych gwiazd rozwierały się w miarę jak
noc coraz szerzej otwierała swe okna. Huna, Blada Królowa, prze-
bywszy już połowę drogi po nieboskłonie, jaśniała w postaci grubego
sierpa. Choć nocny podmuch powinien nieść ochłodę, naga skóra
Perkata pulsowała nienaturalnym gorącem. Bogini Strumienia prze-
ciągnęła palcem wskazującym po obrysie jego szczupłej twarzy.
Zachichotała, natrafiwszy na skromne zaczątki brody, a gdy zakło-
potany oblał się rumieńcem, pogładziła go po policzku.
- Wy. ludzie, starzejecie się tak szybko - powiedziała. -
Nie przyspieszaj tego bardziej, niż jest to konieczne.
Perkar pokiwał głową, choć niczego nie rozumiał. Jego życie
było teraz aż nadto pełne. Miał wrażenie, że wszystko, co do tej pory
widział i poznał, chciało z niego wykipieć, przekształcając się w coś,
czego nigdy nie oczekiwał. Myślenie przychodziło mu z trudem, no
a do tego był jeszcze zakochany.
- Wtedy, za pierwszym razem, gdy byłem taki mały - zagad-
nął - dlaczego mi się pokazałaś?
- Nie potrzebuję powodów, żeby się ukazać - odpowiedziała
wesoło.
- Lecz teraz przyszłaś, aby dotrzymać umowy.
- Mniej więcej. Poprzednim razem przyszłam do ciebie, bo się
śmiałeś, a twój śmiech wydał mi się piękny. Chciałam usłyszeć cię
ludzkimi uszami.
- To strumień nie słyszy?
- Och, słyszy. Słyszę wszystko, całą moją długością oraz sze-
rokością, od gór po... -Jej śliczna twarz przybrała chmurny wyraz.
- Słyszę to wszystko. Ale nie tak. Bycie przywiązaną do jednego
miejsca, bycie kropką, szybko wędrującą plamką, to coś zupełnie
innego.
- Tak właśnie nas postrzegasz? Jako plamki?
Ściągnęła brwi i przewróciła się na bok, połyskując krzywizną
biodra, które Perkarowi wydało się niesamowicie piękne.
- Dawniej moje wspomnienia były inne. Pamiętam swoje na-
rodziny dawno, dawno temu. Pamiętam, jak po raz pierwszy przy-
wędrowałam w te strony tamtym starym korytem. - Wskazała ręką
za siebie. - Zazwyczaj jednak wszystko to wyglądało tak samo:
przybór po deszczu, spotkanie z małymi i przyjęcie ich do siebie.
Drobne myśli wszystkich zamieszkujących we mnie stworzeń. Sta-
rzy ludzie - nazywacie ich Alwat - przychodzili i dotykali mnie
od czasu do czasu, leczja niemal ich nie dostrzegałam, chociaż inne
duchy sporo mi o nich opowiadały. Potem przyszli twoi ludzie.
Początkowo mnie złościli, więc próbowałam ich ignorować. Właśnie
wtedy zabili tę dziewczynę i wrzucili ją do wody. Krew jej przemie-
szała się ze mną, poczułam, jak jej krótkie, małe życic odpływa we
mnie. Zupełnie inaczej niż ryba. To było bardzo smutne, że Ludzkie
Istoty sądziły, iż łaknę czegoś takiego. To nie leży w mej naturze.
- Ojciec powiada, że pewne duchy potrzebują śmierci.
- Potrzebująjej duchy lądowe, jednak ofiary nic ich nie obcho-
dzą. Bez śmierci, lasy nie mają co jeść. Aleja...
- Strumienie nie łakną śmierci?
Perkar początkowo popadł oszołomienie. Myśl. że bogini może
płakać, nie mieściła się w jego młodej głowie. A jednak tak było
w istocie.
- Dlaczego płaczesz?
- Moja pieśń. Czy pamiętasz jej ostatnią część?
"Oczywiście - pomyślał Perkar. - Jak mógłbym zapomnieć
twoją pieśń7" Odchrząknął, by przeczyścić gardło.
Wezbrana,
Płynę pośród niskich traw
Gdzie piją ze mnie dzikie konie
Tam jest mój kres, płynę dalej
Lecz nie taka sama
Nie jestem już młodą kobietą
Dalej jestem Starcem
Starcem
I wszyscy się mnie boją.
Kończąc pieśń, Perkar ze zdumieniem zajrzał w pełne łez oczy.
- O co chodzi?
- Ten Starzec - powiedziała w końcu - jest straszliwym
bogiem. On mnie zjada. Zjada! - Zadrżała na całym ciele, a jej
oddech stał się świszczący. - Pochłania mnie codziennie. Z czasem
połknie i to nasienie, które we mnie złożyłeś. On pożera wszystko.
Podniosła się, osrebrzona przez Hunę niczym nocna bogini.
- Trzymaj się od niego z daleka, Perkarze - powiedziała.
- Zaczekaj. Ja cię kocham. - Także i on zaczął płakać.
- Zawsze tu jestem. - Znowu westchnęła, lecz tym razem
w głosie jej znać było boleść, jak gdyby pragnęła dodać: "A on
zawsze mnie pożera". Wyobraził sobie, jak w każdej chwili dnia ona
stacza się w niego ze wzgórz, kimkolwiek był.
Weszła na wodę, uśmiechnęła się, a w następnym momencie była
już tylko srebrzystą kaskadą opadających kropel. Drobną falką.
Strumieniem.
Perkar wpatrywał się w nią do późna w nocy.
- Kocham cię - powtórzył. Podniósł miecz wykuty przez
boga Ko, ale jego ciężar nie budził już w nim radości, a wręcz
przytłaczał. Nie trapiła go jednak melancholia, przygnębienie, czy
rozpacz. Czuł się silny i szczęśliwy. Był przy tym trzeźwy. Zdecy-
dowany.
"Dowiem się, kim jest ta Rzeka, która ją pożera - obiecał. -
Będzie to pierwsza rzecz, jaką uczynię".
Rankiem Perkar wracał do domu. Wschodzące słońce rozpędziło
wszelkie smutki, przydało lekkości jego krokom, a nawet rozjaśniło
mocne, cedrowe ściany ojcowej damakuty. Zatrzymał się przy małej
świątyni u podnóża wzgórza, na którym wzniesiono gród i ofiarował
odrobinę wina śpiącemu w kamieniu malutkiemu bogowi. Gdzieś
zza wału doleciało pianie koguta.
Damakuta zawsze wydawała mu się niewyobrażalnie wielka, ale
kiedy zadarłszy głowę, spojrzał na nią teraz, domostwo wyraźnie
zmalało. Był już pod każdym względem mężczyzną, pierwszym
wkraczającym w dorosłość synem swego ojca. Niebawem zacznie
szukać Piraku, rzeczy o wielu obliczach: przeznaczenia, bogactwa,
bydła, poważania, no i oczywiście domu. Pomyślał, że gdy przystąpi
do budowy, nigdzie nie znajdzie lepszego wzorca niż dom ojca. Jego
mocne ściany uchroniły rodzinę oraz bydło przed niejednym napa-
dem zazdrosnych wodzów, a raz nawet wytrzymały zażarty atak
jeźdźców ze wschodnich równin. Wzniesiona w obrębie wałów
sadyba dzięki solidnej budowie zapewniała ciepło w najsroższą
zimę, a także chłód w lecie, kiedy usunięto zamykające świetliki
deski.
Perkar ochoczo poderwał się na nogi i lekkim krokiem ruszył
w górę stoku. Brama była oczywiście otwarta, a trzymający straż
w wieżyczce Apiru, jeden z niewolników ojca, pomachał mu na
powitanie.
- Dzień dobry, Perkarze - zakrzyknął nieco nazbyt głośno.
Nieco nazbyt... Czy to nie kpiący uśmiech przemknął przez jego
oblicze?
- Dzień dobry - odparł Perkar. Czy Apiru wiedział? Czy
wszyscy wiedzieli? Na leśnych bogów, czy wiedziała matka?
Krok Perkara stał się nieco mniej radosny, gdy ujrzał ojca siedzą-
cego na zydlu pośrodku dziedzińca. Podwórzec był duży i oczysz-
czony do ostatniego źdźbła przez uganiające się po nim złocisto-
-czerwone kurczęta. Uczyniono go na tyle obszernym, by w razie
napaści mógł pomieścić najcenniejsze sztuki bydła, a mimo to pano-
wał na nim tłok. Jak na tę porę dnia, przebywało tu /a dużo ludzi.
Ojca otaczali bowiem niewolnicy ze swymi rodzinami. Młodszy brat
oraz siostra z mężem tłoczyli się na progu domu. Byli tam też dwaj
młodsi bracia ojca z żonami, no i dziad! Musiał przybyć w nocy ze
swego grodu oddalonego o dobry dzień drogi. Co się działo?
.- Dzień dobry, Perkarze - rzucił ojciec. Pobrużdżona, ogorza-
ła twarz o ostrych, nieprzeniknionych w chwili obecnej rysach i orli
nos stanowiły bardziej zniszczoną kopię oblicza Perkara. Perkar
denerwował się, ilekroć nie potrafił odczytać myśli rodzica.
- Dzień dobry, ojcze. Niechaj otacza cię Piraku. - Było to
uroczyste powitanie, jako że Perkar podejrzewał, iż trafił na jakąś
uroczystość, chociaż nikt ze zgromadzonych nie miał na sobie od-
świętnego przyodziewku. Co więcej, ojciec zdjął nawet koszulę,
odsłaniając twarde mięśnie i białe smugi blizn, których Perkar za-
wsze mu tak bardzo zazdrościł.
- Czy dobrze spędziłeś noc, synu? Czy czujesz się teraz bar-
dziej mężczyzną?
Perkar czuł, że na policzki występuje mu rumieniec zakłopotania.
Ojciec wiedział. Przypomniał słowa bogini o układzie łączącym ją
z jego rodziną.
- Ach... - zdołał tylko wymamrotać.
Przez dziedziniec przetoczył się wesoły śmiech. Kumę, najstar-
szy pies ojca, uniósł głowę i szeroko ziewnął, jak gdyby i on miał
w tej sprawie coś do powiedzenia.
- Jeszcze jedno, Perkarze, i staniesz się mężczyzną - powie-
dział ojciec z zagadkowym uśmiechem na ustach.
- Aleja myślałem... - Perkar urwał w pół zdania. Kiedy ktoś
czegoś nie wiedział, najlepiej było zachować milczenie. Żałował
bardzo, ze to właśnie on jest najstarszym synem, że nie miał sposob-
ności podejrzeć kogoś osiągającego dojrzałość. - Cóż to takiego,
ojcze?
- Ano to, że pobiję cię sromotnie - wyjaśnił rodzic. Na jego
gest wystąpił Padat, kuzyn Perkara. Dokładając starań, by ukryć
uśmiech w okalającej krągłą twarz płowej brodzie, niósł dwa ciężkie,
wystrugane z drewna ćwiczebne miecze. Perkar poczuł ucisk w doł-
ku. ,,O nie. Tylko nie przy wszystkich".
Jako pierwszy miecz otrzymał ojciec Perkara, dopiero potem
przyszła kolej na młodzika. Perkar z ociąganiem zbliżył się do
rodzica.
- Ja, Sherye. starszy rodu Barku, wyzywam tego młokosa do
walki. Czy wszyscy to słyszycie?
Rozległo się chóralne potwierdzenie. Sherye z uśmiechem popa-
trzył na syna.
Perkar odchrząknął.
- Ach... ja, Perkar, syn Sherye, syn starszego rodu Barku, biorę
to wyzwanie w usta, przeżuwam jak strawę i wypluwam.
- Niechże tak będzie - odezwał się dziad ze swego stotka.
Zaczął się pojedynek. Sherye stał nieruchomo, czekając aż Perkar
uczyni pierwszy ruch. Zawsze tak robił. C/ekał niby lew albo wąż.,
a kiedy Perkar nacierał...
Jednak tym razem Perkar nie zdążył nawet przyjąć postawy,
a ojciec już był przy nim. Dębowe ostrze dosięgło ramienia chłopaka
szybko i mocno. Perkar instynktownie uniósł swój oręż. Wciąż
niezbyt pewnie stał na nogach, więc choć zdołał odeprzeć kolejny
atak, pod jego naporem potknął się i upadł. Udając, że w jego wyniku
ucierpiał bardziej niż w rzeczywistości, pozostał na klęczkach, po
czym znienacka ciął w wysuniętą do przodu nogę ojca. Ale Sherye'a
oczywiście już tam nie było. Skoczył wysoko w powietrze, zaś jego
wirujący miecz przypominał brązową plamę, nim w okamgnieniu
spadł na bark Perkara. Natychmiast pojawił się paraliżujący ból.
Chłopak omal nic wypuścił broni, lecz zamiast dać za wygraną,
zaciekle ruszył naprzód zagrzewany okrzykami swojej rodziny.
Sherye zbliżył się z ojcowskim wyrazem twarzy. Karzące ostrze
uderzyło ponownie, a jedyną pociechą Perkara był fakt, iż uczyniono
je z drewna, nie zaś z dobrej stali. Cios przeszedł bez trudu przez
jego pospiesznie zastawioną gardę i wgryzł się w odsłonięte udo.
Równie dobrze mógłby spaść na biodro, na całe życie czyniąc go
kaleką, choć miecz był tylko drewniany.
Perkar miał dość tej nauczki. W pojedynku z ojcem był bez szans.
Kiedy następnym razem ostrze pomknęło w jego stronę, zamiast
zrobić unik, skoczył mu na spotkanie, wyprowadzając własny cios
w bok Sherye'a. Miecz ojca trafił go w drugie ramię, natomiast jego
broń przecięła tylko powietrze.
Perkar zagryzł wargi. Sherye przerwał atak, cofnął się i zmierzył
wzrokiem swego najstarszego syna.
Ludzie znów się z niego śmiali. Perkar przyjął postawę, po czym
natarł z impetem. Ojciec i syn starli się, zadając sobie nawzajem
mnóstwo ciosów. O dziwo, żaden z nich nie dotknął Perkara, chociaż
chłopak sam nie wiedział, jakim cudem sparował ten wymierzony
prosto w jego głowę. Co więcej, a zakrawało to na jeszcze większy
cud, jedno z jego pchnięć dosięgło ojcowego ramienia. Zachęcony
tym Perkar wydał głośny okrzyk i runął naprzód. Skupiony na ataku,
zupełnie się odsłonił.
Ojciec był szybszy i jego miecz jako pierwszy spadł na żebra
syna, rodząc w nich piekący ból. Jednak w chwilę później Perkar
zupełnie o nim zapomniał, gdyż zdołał wreszcie ugodzić ojca w rękę.
Jego radosny okrzyk został jednak szybko 'stłumiony, gdy Sherye,
odwróciwszy się, zdzielił go mocno między łopatki. Niebawem
chłopak stracił rachubę spadających nań razów. Za prawdziwy cud
uznał to. że w trakcie walki uniknął jakichkolwiek złamań, ajedyna
krew popłynęła z przygryzionej przez niego wargi.
Panujący w saunie upał był znakomity i teraz Perkar niemal
cieszył się z otrzymanych razów. Obolałe mięśnie oraz rozległe sińce
w gorącym powietrzu stały się mniej dokuczliwe.
Woti zresztą także zrobiła swoje. Spłynęła w głąb jego gardła
niczym rozpalony węgiel i wypełniła ciepłem żołądek, nim rozlała
się po wszystkich żyłach.
- Nigdy nic zapomnisz smaku pierwszego łyka woti - powie-
dział ojciec. - Nigdy też nic zapomnisz dnia, w którym stałeś się
mężczyzną.
- Po takim laniu, na pewno nie - poskarżył się Perkar żartob-
liwym tonem, tak by ojciec wiedział, że nic żywi do niego urazy.
- Dobrze to zniosłeś. Jestem z ciebie dumny.
Perkar pochylił głowę, nie chcąc pokazać szerokiego uśmiechu
zadowolenia zrodzonego słowami ojca. Sherye położył mu dłoń na
ramieniu.
- Piraku - rzekł. - Odnajdziesz Piraku, tak jak ja i mój ojciec.
Perkar skinął głową; nie zdołał wykrztusić z siebie słowa. Sie-
dzieli we dwójkę w milczeniu, czekając, by ciepło przeniknęło do
ich kości. Sherye rzucił na kamienie garść skropionych wodą świer-
kowych igieł i wnet, przy wtórze syku, spowiły ich kłęby wonnej
pary.
- Ona jest piękna, prawda? - odezwał się w końcu ojciec.
- Tak, piękna, ojcze...
- Hm? - mruknął Sherye, nie otwierając oczu.
- Kocham ją, ojcze.
Starszy mężczyzna prychnął.
- Oczywiście, że ją kochasz. Wszyscy ją kochaliśmy... kocha-
my. Chociaż sposób, w jaki to robimy, ulega zmianom. To dlatego,
synu, nasi dziadowie zawarli z nią ten pakt. Dobrze jest kochać tę
ziemię.
- Nie, to nie tak - wpadł mu w słowo Perkar. - Kocham ją
jak...
- Jak pierwszą kobietę, z którą się kochałeś, wiem. Ale ona
jest Anishu, synu. Wkrótce się o tym przekonasz.
- To już się kiedyś wydarzyło! Tamta pieśń, Pieśń o Moriru,
gdzie...
- Znam tę pieśń, synu. Ale tamten mężczyzna umarł, a Moriru
wciąż żyła i żyła, zawsze smutna. Tak by się to skończyło. -
Uśmiechnął się i zwichrzył kasztanową czuprynę syna. - Niedługo
znajdziesz sobie jakąś dziewczynę spośród ludzi. Nie musisz się o to
martwić.
- Ona już jest smutna - wyszeptał Perkar, nie chcąc tak
szybko zamykać tej kwestii. - Ona powiada...
- Synu - w głosie Sherye'a zabrzmiały uroczyste tony. -
Synu, daj temu spokój. Nie możesz dla niej nic zrobić. Zostaw
sprawy ich własnemu biegowi.
Perkar ponownie otwarł usta, lecz ojciec lekko uniósł brew.
dając znak, że uważa temat za zamknięty. Perkar zatopił spojrze-
nie w pustej czarce po woli.
Nie zostawi spraw ich biegowi. Po prostu nie może.
III
Labirynt
Duch zawahał się na skraju holu, nie mając tak naprawdę ochoty
wchodzić w światło spływające z otwartego dachu w dół, na mały
dziedziniec. Do jego kamiennych płyt docierało niewiele słoneczne-
go blasku. W tym miejscu pałac wznosił się na trzy piętra w górę,
zaś dziedziniec miał zaledwie dziesięć kroków szerokości. Tym
niemniej, biała posadzka wyraźnie odcinała się w mroku, a duchy,
jak wiadomo, nie przepadają za światłem.
Hezhi patrzyła jak błąka się po holu, po czym z wahaniem przy-
staje przy schodach, być może zastanawiając się, dokąd powinien
skierować swe kroki. Qey mówiła, że duchy często nie wiedzą, gdzie
się znajdują. Niekiedy zapominają nawet, że są martwe. Ciekawe,
o czym myślał ten, którego śledziła. Miała nadzieję na zdobycie
jakichś wskazówek, lecz ten duch na razie w niczym jej nie pomógł.
Bardziej niż jakąkolwiek postać, przypominał nieznaczne zawirowa-
nie powietrza, coś, co oglądamy przez napełnioną wodą szklankę albo
może nawet samo szkło. Czasami można dostrzec znacznie więcej,
nawet rysy twarzy. Kiedy Hezhi miała sześć lat, obudziwszy się.
ujrzała przed sobą bladą, nerwową twarz młodego mężczyzny. Gdy
pisnęła z przerażenia, twarz błyskawicznie znikła. Potem już nigdy
nie oglądała tak wyraźnego obrazu. Qey zostawiała drobne ofiary
kilku duchom - zwłaszcza Luhnnacie, która zamieszkiwała jej kuch-
nię. Hezhi także przywykła do nawiedzającego jej pokój młodego
mężczyzny, chociaż nigdy więcej nie zobaczyła jego twarzy.
Wzruszyła ramionami. Nie znała tego skrzydła pałacu ani prze-
bywających w nim duchów. Z pewnością nie było tu jednak niebez-
piecznie, gdyż kapłani Sha'ghuna wymiatali te korytarze niemal
każdego tygodnia.
- Chodźmy, Tsem - rzekła, wstępując w światło dziedzińca.
Powietrze przesiąknięte było wonią szałwi i oregano rosnących
w kamionkowych donicach. Spod nóg umknął im zabłąkany gołąb.
Hezhi i Tsem ruszyli w ślad za duchem, który cały czas trzymał się
blisko ściany.
- Wprost nie mogę uwierzyć, że nie pomyślałam o tym wcześ-
niej - mruknęła Hezhi, gdy z wąskiego przesmyku wyszli na szeroki
korytarz. Wieńczące go sklepienie było w dobrym stanie, ale światło
wpadało do środka z otwierających się po obu stronach dziedzińców.
Pałac został wzniesiony w taki sposób, że nie można było odejść
daleko od któregoś ze stu osiemdziesięciu siedmiu podwórców.
Tsem wzruszył ramionami i była to cała jego odpowiedź.
- Ale ty o tym pomyślałeś, prawda?
- Niezupełnie - odrzekł olbrzym z ociąganiem.
- Niezłą mam z ciebie pomoc.
- Księżniczko, nie zapominaj, że to ty zmusiłaś mnie do udzia-
łu w tym przedsięwzięciu. Zgodziłem się iść z tobą do dolnych miast
tylko po to, żeby cię ochraniać. Nidy nie mówiłem, że zrobię cokol-
wiek ponadto.
- Powiedziałeś, że pomożesz mi odnaleźć D'ena.
- Nigdy czegoś takiego nie mówiłem, księżniczko.
Hezhi zastanowiła się. Rzeczywiście, nie mówił. Mimo to nie
miała ochoty na wielkoduszność.
- Od dwóch lat walimy dosłownie głową w mur. Gdybym dwa
lata temu wpadła na pomysł, żeby przejść przez bibliotekę, już
dawno byśmy go odnaleźli.
- Ciii, księżniczko. Myślę, że to jest to miejsce. Chyba nic
chcesz, żeby ktoś usłyszał, co wygadujesz.
Otwarte drzwi po prawej stronie chyba rzeczywiście wiodły do
sali archiwum. Tak w każdym bądź razie głosiła wypisana nad
wejściem legenda.
Wewnątrz zastali starca siedzącego na staroświeckim, niskim
stołku, jakie można było znaleźć w całym pałacu. Na podołku
trzymał podkładkę z zamocowanym do niej arkuszem papieru, na
którym zawzięcie coś notował. Hezhi z miejsca zafascynowała szyb-
kość, z jaką spod pióra wypływały rzędy nad wyraz kształtnych liter.
Trwało dłuższą chwilę, zanim zostali zauważeni.
- Tak?
Hezhi skinęła głową Tsemowi, który pokłoniwszy się jej głębo-
ko, dokonał prezentacji.
- Księżniczka Hezhi YehdCha'dunc, dziewiąta córka Chakun-
ge'a, Władcy Nhol. Przybywa tu po wiadomości.
Starzec zamrugał. Opaska, którą nosił na głowie zakrywała roz-
ległą łysinę. Jego drobna twarz przybrała ponury wyraz, gdy ostroż-
nie odłożył piórko na kamień służący do mieszania atramentu.
- Dziecko, czego ty ode mnie chcesz?
Tscm zaczął mówić, lecz Hezhi uciszyła go gestem, który -
miała taką nadzieję - wypadł odpowiednio władczo.
- Mój ojciec pragnie, abym lepiej poznała pisanie, nauki
oraz... architekturę. Ty masz mnie tego nauczyć.
Oczy starca zwęziły się, jak gdyby w swoim śniadaniu odkrył
nagle dziwnego owada.
- Nic mi o tym nie wiadomo - powiedział w końcu.
- To nieważne - niecierpliwie parsknęła Hezhi. - Oto przy-
szłam.
- Widzę. Ale ja jestem zajęty. - Sięgnął po piórko i powrócił
do pisania.
- Kim jesteś? - spytała Hezhi najbardziej władczym tonem,
jaki potrafiła z siebie wykrzesać.
Staruszek westchnął i ponownie przerwał pisanie.
- Możesz nazywać mnie Ghan.
- To nie jest imię. To stare słowo znaczy lyle, co nauczyciel.
Ghan odłożył tabliczkę.
- Przynajmniej lyle ci wiadomo. Co jeszcze chcesz wiedzieć,
mała księżniczko? - Uwadze dziewczyny nic umknął sarkazm
dźwięczący w głosie skryby.
- Umiem czytać, jeśli o to ci chodzi.
- Potrafisz odczytać sylaby, tego jestem pewien. Każde dziec-
ko to umie. Ale czy znasz stare znaki?
- Tylko niektóre.
- A któż. jeśli wolno spytać, udzielał ci tych nauk.'
W głosie tego człowieka było coś oskarżycielskiego. coś co nagle
kazało Hezhi zachować ostrożność.
- Wszystkie królewskie dzieci uczą się tego - wymamrotała.
- O nie. księżniczko. Nie okłamiesz mnie. To pierwsza i jedyna
rzecz, której cię nauczę. Nawet z pomocą wierzbowej witki, jeśli
zajdzie taka potrzeba.
- Nie zrobisz tego - warknął Tsem.
- Powściągnij język, sługo. Przedstawiłeś swoją panią, a teraz
będziesz milczeć, dopóki nie zadam ci jakiegoś pytania. A tak
w ogóle, to zaczekasz na zewnątrz.
- Nie zaczeka - zdecydowanie oznajmiła Hezhi. podchodząc
do swego strażnika. - Tsem zawsze jest przy mnie.
- Ale nie tutaj. No. chyba że umie czytać. - Ghan zmierzył
badawczym wzrokiem potężną postać.
Tsem umiał czytać, ale Hezhi wiedziała, że lepiej się do tego nic
przyznawać. Służących, którzy potrafili czytać, uznawano za niebez
piecznych i najczęściej karano.
- Oczywiście, że nie umie - zapewniła Hezhi. słysząc zara-
zem, że głos odmawia jej posłuszeństwa. Zawczasu wyćwiczona
pewność siebie zniknęła bez śladu w obliczu tego niesamowitego
starca.
- Wobec tego może zaczekać za drzwiami.
- Nie.
- Księżniczko - gniewnie rzucił Ghan - albo zaczeka za
drzwiami albo poślę na dwór wiadomość i poproszę, żeby przedsta-
wiono mi dekret w sprawie twojej edukacji. W myśl prawa od tego
właśnie powinienem zacząć
Hezhi ustąpiła po długim wahaniu.
- Zaczekaj na zewnątrz. Tsem - powiedziała w końcu.
Tsem nic rzekł ani słowa, lecz jego mina wskazywała, iż nie
pochwala tej decy/ji. W milczeniu podszedł do drzwi i stanął tu/ za
nimi. tak ze nadal słyszał wszystko, co d/iało się w środku.
Ghan odprowadził olbrzyma obojętnym spojrzeniem, jak gdyb>
niewiele obchodziło go to. że jego rozkaz został wykonany. Potem
wstał i pods/edł do najbliższych półek. Po chwili namysłu wybrał
jeden tom i wrócił z nim do Hezhi.
- Otwórz, na pierwszej stronie i przeczytaj to. co tam widzisz
- polecił.
Hezhi ostrożnie ujęła księgę w dłonie. Manuskrypt robił wraże-
nie leciwego, mocujące okładkę miedziane nity zdążyły pozielenieć
ze starości. Skóra oprawy musiała liczyć ze sto lat. Czerpany papier
pozostał biały, jednakże pod wpływem wieku oraz częstego werto-
wania stał się bardzo miękki. Hezhi przez dłuższą chwilę wpatrywała
się w wyblakłe, czarne znaki.
- Jest tutaj coś o Bagiennych Królestwach - powiedziała
w końcu. - Ten ustęp mówi o corocznej powodzi w delcie.
- Przeczytaj to głośno
Hezhi odgarnęła z twarzy włosy, po c/>m zerknęła na Tsema.
jakby liczyła, że uzyska u niego pomoc.
- Zaraz, jak to ld/ie? ..Tutaj /aczyna się nasza - coś - którą
podejmujemy do ece... coś - wielu dzielnic na ziemiach delty
eee... zatopionych - wielu tam i grobli..."
- Dosyć. - Ghan wyjął księgę z jej dłoni i delikatnie zamknął
okładkę.
- Przepraszam - wyszeptała Hezhi. - Niektóre znaki są mi
nie znane.
Ghan ponownie zasiadł na zydlu
- Chciałbym wiedzieć, skąd w ogóle /nas/ |akiekolwick znaki.
- Mam parę książek.
- Doprawdy? Napisanych starym pismem?
- Mam Hymn do Gorzkich Ziem.
- Kto nauczył cię czytać?
- Mam też książkę o starym piśmie.
Ghan ściągnął usta w jedną stronę.
- Chcesz powiedzieć, że wszystkiego nauczyłaś się sama?
- Tak.
- To tłumaczyłoby twoją okropną wymowę, nieprawdaż?
Hezhi była bliska płaczu.
- Nie wiedziałam, że mam złą wymowę.
Ghan nieznacznie wzruszył ramionami.
- Dlaczego chcesz tutaj się uczyć, księżniczko?
- A gdzie jeszcze mogłabym to robić?
- Chodź na bale. flirtuj z młodymi mężczyznami. Jesteś już
niemal kobietą.
- Nie lubię balów.
Ghan pokiwał głową.
- Księznic/ko. pozwól, że powiem ci prawdę. Jestem nieco
zdumiony, iż o własnych siłach zdołałaś poznać aż tyle ze starożyt-
nego pisma. To wskazuje, że w twej małej główce tkwi sporo
rozumu. Nierzadko dzieciaki królewskiego rodu przychodzą tu
i marnują mój czas. bo chcą nauczyć się tylko tyle. by moc zabłysnąć
w rozmowie i popisać się przed dworem. Młoda kobieta, która już
umie czytać, należy do ogromnych rzadkości. Gdybyś, księżniczko,
była mężczyzną, nie odprawiłbym cię z kwitkiem. Mógłbym cię
czegoś nauczyć. Ale ty nie jesteś mężczyzną. Za rok lub dwa staniesz
się kobietą, poślubisz jakiegoś głupca o gładkim obliczu, a on nie
zechce, byś była mądrzejsza od niego. Uczenie cię jest zatem stratą
czasu, mnie zaś na to nie stać.
Złość czająca się niczym kot za lękiem i onieśmieleniem Hezhi.
bez najmniejszego ostrzeżenia wzięła nagle górę.
- Nie chcę marnować twego czasu! - wrzasnęła dziewczyna.
- Nie dbam o to. czy nauczysz mnie czegokolwiek. Siedź sobie
z tym głupim piórem i głupim atramentem, a ja i tak znajdę to. czego
potrzebuję. Sama się nauczę, jak zawsze. Daj mi tylko spokój i trzy
maj się z daleka!
Ghan potrząsnął głową.
- Ktoś. kto chce korzystać / biblioteki, musi się tego najpierw
nauczyć. Pragniesz poznać architekturę. Czy sadzis/. ze księgi po-
święcone temu tematowi jakimś cudem same wskoczą ci do ręki'
Czy myślisz, że wszystkie przechowujemy w jednym miejscu?
__ Nic mnie to nie obchodzi. I tak /najdę, c/ego mi potrzeba!
Ghan wpatrywał się w nią bac/nie i pod wpływem owego scep-
tycznego spojrzenia złość He/hi zaczęła słabnąc. Bez jej /aru trudno
było stawie starcowi czoła, lecz dziewczyna przemogła się i choć
przestraszona własnym wybuchem, ani myślała dać za wygraną.
Zaczęła tylko zastanawiać się. czy w ostatnich wypowiedziach nie
powinna dodać słowa ..proszę". Teraz byłojuzjednaknatozapozno.
ponieważ zaciśnięte szczęki odmawiały jej posłuszeństwa.
Nagle Ghan skinął głową.
- Zatem dobrze. Będziesz zachowywać się bardzo cicho. Nig-
dy nie wyrzekniesz do mnie ani jednego słowa. Bardzo ostrożnie
obchodzić się będziesz z moimi książkami, ajeśli rozerwiesz choćby
jedną kartkę, wyślę do twego ojca pismo z prośbą, by zabronił ci
odwiedzać to miejsce. Czy rozumiesz te warunki, księżniczko?
Hczhi bez słowa pokiwała głową i wreszcie pozwoliła, żeby
jej wzrok umknął w dół, ku zaścielającemu posadzkę zdobnemu
kobiercowi.
- Tak. Ghanie.
- To dobrze. - Ghan z powrotem umieścił na podołku tablicz-
kę, sięgnął po papier, pióro oraz atrament i wnet zapomniał o całym
świecie.
Czując, że drżą jej nogi. Hezhi odwróciła się. by stanąć twarzą
w twarz z setkami półek, które zdawały się biec w nieskończoną
głębię.
..Jak ciemność - pomyślała dziewczyna. - Dwa lata temu.
poszukując D'ena. po raz pierwszy wstąpiłam w prawdziwą ciem
nosc. W nieznane.
Teraz wkraczam tam ponownie"
- To jest takie denerwujące - powiedziała Hezhi przy wtórze
cichego szelestu poruszanych wiatrem gałązek krzewu bawełny. -
Możesz dokładnie wiedzieć, c/ego chcesz i nigdy tego nie znaleźć.
Myślę jednak, że zrobiłam pewien postęp.
- Czego ty właściwie szukasz? - cicho mruknął Tsem. drapiąc
się po włochatej łydce. Opodal szemrała woda w alabastrowej lon-
tannie, nad nią zaś rozpościerało się niebo o barwie lapis lazuli oraz
złota. Przyległy do komnat matki ogród na dachu należał do ulubio-
nych miejsc Hezhi.
Hezhi prychnęła.
- Dobrze wiesz. Map. Starych map, nakreślonych zanim to
miasto powstało na gruzach swego zatopionego poprzednika. Map,
których będę mogła użyć, by dotrzeć do D'ena drogą omijającą
Schody Ciemności.
- O ile D'en... - Tsem urwał w pół słowa; ileż razy w ciągu
ostatnich dwóch lat wiedli podobne rozmowy? Hezhi przyjmowa-
ła, że D'en żyje i nie chciała zmienić zdania bez przekonujących
dowodów.
Dzisiaj jednak twarz dziewczyny spochmurniała, nie /e złości
jednak, lecz ze smutku.
- Ja... Tsem, już prawie nie pamiętam, jak on wyglądał. Miał
czarne włosy, podobne do moich, i małą okrągłą twarz... Czasami
zadaję sobie pytanie, czy to rzeczywiście jego próbuję odnalez'ć. Ale
przecież tak bardzo go kochałam, Tsem. Wydaje mi się. że było to
dawno temu, kiedy byłam bardzo młoda...
- Nadal jesteś młoda, księżniczko - przypomniał jej Tsem.-
Mistrz Ghan ma rację. Mogłabyś oddawać się innym zajęciom.
- O tak - sarkastycznie rzuciła Hezhi. - To bardzo ważne
zajęcia, jak choćby chodzenie na bale albo spotkania z mężczyznami.
- Qey myśli...
- Wiem, co ona myśli i co z tego? I tak jestem jeszcze za młoda
dla mężczyzn, nawet nie miałam krwawienia.
Tsem nagle pociemniał na twarzy i z uwagą zaczął wpatrywać
się w fontannę. Uświadomiwszy sobie, ze wprawiła go w zakłopo-
tanie. Hezhi wstała, po czym zbliżyła się do sięgającego piersi muru.
który okalał ogród na dachu. Przed nią. lśniąc w promieniach zacho-
dzącego słońca, rozciągało się miasto Nhol. Ogród matki zajmował
południowe skrzydło pałacu i choć w północnej części pięły się
wysoko w niebo wieże i zigguraty, nic nie przesłaniało widoku na
zachód, południe czy wschód, ogród urządzono bowiem na najwyż-
szym dachu w tej części budowli.
Hezhi skierowała wzrok na wschód. Od pałacu do oddalonego
0 tysiąc kroków muru ciągnęły się zielone winnice i ogrody. Poza
nim leżały rozległe pola prosa oraz pszenicy, znacząc nadrzeczną
równinę szachownicą ugorów i świeżych upraw. Dziewczyna wie-
działa, że nieco dalej zaczynała się pustynia, ogromne pustkowie
zwane przez jej lud Hweghe, "Zabójca".
Wodząc palcem po ścianie, Hezhi skierowała się na południe, do
miejsca, gdzie pałacowe mury wtapiały się w miasto - chaotyczną
gmatwaninę ulic, sklepów oraz domów mieszkalnych. Domy -
w pobliżu pałacu duże i zadbane - zdawały się maleć wraz z odle-
głością. Choć Hezhi w mieście nigdy nie była. nie mogła wprost
uwierzyć w to, co własne oczy mówiły jej o najdalszych, a zarazem
najliczniejszych zabudowaniach, zbliżonych wielkością do kuchni
Qey, a może nawet jeszcze mniejszych.
Na wschodzie i południu przebiegała Rzeka. Przed nią wznosiła
się Wielka Wodna Świątynia, siedmiostopniowy ziggurat połysku-
jący bielą, złotem oraz brązem, z którego boków nieustannie spadały
cztery kaskady wody, pchanej do góry wolą Rzeki. Dwa wodospady
znajdujące się w zasięgu wzroku Hezhi lśniły niczym srebro i dia-
menty. Sama Rzeka, płynąca poza budowlą, była tak szeroka, iż
drugi brzeg przypominał ledwie widoczną smużkę. Była kobaltowa,
potężna, bezlitosna, niepohamowana. Na jej grzbiecie kołysały się
tysiące kolorowych zabawek: duże kupieckie barki, łodzie rybackie
1 mieszkalne, drobne łupinki, w których mogło płynąć co najwyżej
dwóch ludzi. Zagraniczne statki, piękne i czyste, sunęły pod wydę-
tymi żaglami, zmierzając ku Bagiennym Królestwom bądź stamtąd
wracając, by na podobieństwo stada łabędzi dotrzeć do morskiego
wybrzeża. Wszyscy na Rzece wierzyli - nie, modlili się - aby
w swym kaprysie ich nie pochłonęła. Ludzie Rzekę kochali. Rzekę
czcili, ale tak naprawdę jej niedowierzali. Rzeka przyjmowała ludzi
od Zabójcy, ratowała ich, czyniła swoją własnością. Ludzie z Nhol
nie mieli innych bogów prócz Rzeki z jej objawieniami i szlachet-
nością. Podobnie jak jej ojciec, który także po części był bogiem.
Jak ona sama. Jak D'en, gdziekolwiek teraz przebywał.
Zajej plecami rozległo się nagle zdumiewająco głośne beknięcie.
Hezhi pr/yjęłaje z uśmiechem. Tscm nie był bogiem. Był śmiertelny
i miał c/ysly rodowód, choć jego rodzice pochodzili / różnych ras
Śmiertelny i szczęśliwy.
- Przepraszam - nieśmiało bąknął Tsem.
Hezhi powstrzymała się od ciętej riposty, wolała jednak nie
odwracać głowy w stronę olbrzyma.
- Dolne miasto zostało pogrzebane me tylko za sprawą po-
wodzi.
- Nie? - zaciekawił się Tsem.
- Zawsze wyobrażałam sobie, że hop i powódź zalewa miasto,
a potem Trzecia Dynastia wznosi na mm to. w którym obecnie
żyjemy. Ale tak naprawdę dolne miasto w znacznej mierze zostało
zatopione celowo. Po to. aby można było zbudować nowe.
- Wobec tego następna powódź nie będzie taka zła.
- To prawda. Rzeka nie powinna zatopić nas. swoich dzieci,
ale... - Hezhi poruszyła się niespokojnie. - Słyszałam, ze Rzeka
dużo śpi. Że czasami musimy troszczyć się o siebie sami.
- Dlaczego nikt jej nic zbudzi? - spytał Tscm.
- Sądzę, że to mogłoby być jeszcze gorsze - odparła He/hi.
w myślach odnotowała jednak, aby sprawdzić w księgach także i tę
kwestię. Większość ksiąg napisali kapłani, więc me powinno brak-
nąć tomów poświęconych Rzece. Właściwie mógłby to nawet być
całkiem nowy temat do rozważań. Nowy pałac posiadał akwedukty
ora/ siec krzyżujących się kanałów, toteż święta woda zawsze ota-
czała jego mieszkańców, swoje dzieci. Stare miasto tak/c musiało
posiadać takie arterie. - Musiało tam być przynajmniej kilka rur -
mruknęła pod nosem Hezhi.
Tsem zmarszczył czoło.
- Zmieniłaś temat, prawda?
- Co? A. tak. Znalazłam ciekawą książkę o odbudowie. Z roz-
czarowaniem stwierdziłam jednak, ze nic było w niej żadnych map.
Na s/częścic sporo )est w niej o tym, co oni zrobili. Wypełnili
podwórza piaskiem oraz żwirem. W owych czasach większość do-
mów posiadała wewnętrzny dziedziniec, zaś ich ściany grubsze były
nawet niż w tym pałacu, przez co zasypawszy podwórza, mogli
wznosić nowe budowle wprost na starych, chociaż pomieszczenia
w tych ostatnich pozostały puste. To dlatego w starej c/ęści pałacu
pęka niekiedy posad/ka. a pod nią napotkać można puste pi/csti/e
nie. Dlatego też nie udało się nam nigdzie dotrzeć. Jeśli bowiem
nawet trafialiśmy naciąg sal. które nic były pełne piasku lub wody.
to w końcu docieraliśmy do jednego z owych zasypanych dziedziń-
ców. Czy pamiętasz tamtą rurę? Tę. którą znaleźliśmy jakiś rok
temu?
Tsem chrząknął.
- Tę. w którą nie mogłem się wcisnąć?
- Tak. Idę o /akład. że był to jeden / rurociągów ze świętą
wodą. /budowanych po to. by dostarczać wodę do wewnętrznych
kanałów oraz fontann.
- I co z tego? On także /ostał zablokowany.
- Zapadł się. I to całkiem niedawno. Gdybyśmy tylko zdołali
/nale/ć te... Gdybym wiedziała, gdzie stały stare świątynie...
Tsem rozwarł szeroko oczy.
- Księżniczko! Świątynie? Nie możemy wchod/ic do świątyń!
- Dlaczego? Ostatecznie któregoś dnia również dla mnie
wzniosą świątynię, tak jak w/mesli ją memu ojcu.
- Ale nie Tsemowi. księ/nic/ko. Tsem nie uniknąłby wówczas
świętokradztwa, zresztą zapewne ty też. bez względu na to. co o tym
myślisz.
- Hmm. No cóz. /badam także i tę sprawę.
- Księżniczko, spędziłaś tam cały dzień i znala/łaś tylko jedną
książkę.
- Musisz przyznać, iż mimo wszystko leps/c to. niż błąkać się
do omacku, jak c/yniliśmy to dotychczas. W jeden d/ień pojęłam
więccj niż przez ostatnie dwa lata.
- No cóż, bard/o się cics/ę. /c nie musisz błąd/ic w ciemno-
ściach.
- I ty przy okazji też - dodała Hezhi.
- A jużci - pr/yłaknął Tsem.
IV
Królewskie odwiedziny
Uderzenie zrodziło w dłoniach Perkara piekący ból. Topór odbił
się od pala i, umykając spod kontroli chłopaka, poleciał w dół.
Angata z przekleństwem na ustach uskoczył w bok, gdy ciężkie
ostrze omal nie otarło się o jego łydkę.
- Uważaj, co robisz, ty głupcze - warknął oddalony o parę
kroków Angala.
- Przepraszam - bąknął Perkar, choć w głębi ducha wcale nie
było mu przykro.
- Przepraszam nic by nie pomogło, gdybyś odrąbał mi nogę -
trzeźwo zauważył kuzyn Perkara. Odgarnął z czoła brązowe włosy,
a jego zielone oczy wciąż patrzyły na niego z niechęcią.
Perkar wzruszył ramionami.
- Przepraszam raz jeszcze. To wszystko, co mogę zrobić.
- To nie pomoże nam również w budowie płotu - poskarżył
się Angata, machając ręką w stronę wijącego się niby wąż ogrodze-
nia, którego odległy koniec niknął w lesie, a następnie przenosząc
dłoń ku długiej na pół mili części pastwiska, która pozostała do
wygrodzenia.
- Wiem - ponuro przyznał spoglądający na ścianę drzew
Perkar.
Angata przypatrywał się mu przez chwilę, po czym wzruszył
ramionami. Opadł na miękką, świeżą trawę pastwiska i siadł ze
skrzyżowanymi nogami.
- Wobec tego odpocznijmy - rzekł z westchnieniem. - Za-
chowujesz się tak przez cały ranek, ja zaś nic mam ochoty kicać do
damakuty twego ojca na jednej nodze.
- Ojciec pragnie, by płot był gotowy przed nowiem księżyca.
- Ale nie powiedział, przed którym, prawda?
Perkar ze smutkiem potrząsnął głową, a następnie posłał kuzy-
nowi przelotny uśmiech.
- Masz rację. Chyba powinienem nieco posiedzieć.
- Tak. Do czasu aż ponownie skupisz myśli na budowie swego
płotu.
- Płotu mego ojca - poprawił go Perkar z przesadną gorli-
wością.
- Och. A. więc to o to chodzi, tak?
Perkar przygryzł wargę, a po chwili rzekł:
- Wczoraj skończyłem siedemnaście lat, Angato. Siedemna-
ście. A mimo to wciąż pracuję na gospodarce ojca.
- Twój ojciec jest wielkim człowiekiem.
- Tak, tak. Mój ojciec jest wielkim człowiekiem. Bogatym
w Piraku. Tylko co ja z tego mam?
- Jego przychylne spojrzenia - odparł Angala z szerokim
uśmiechem.
Perkar posłał mu baczne spojrzenie.
- Powinienem wiedzieć, że lepiej o tym nie mówić.
Odwrócił się w stronę lasu. W powietrzu zawisło niezręczne
milczenie. Perkar ściągnął brwi i mocno zacisnął szczęki; szerokie
oblicze Angaty przybrało znużony wyraz.
- Znasz odpowiedź -*- mruknął Angata, jako pierwszy przery-
wając milczenie. - Weź sobie jakąś kobietę. Dziewczynę z dobrym
posagiem, teścia z mnóstwem ziemi.
- Dlaczego nie powiesz wprost: "Ożeń się z córką Bakume'a"?
- burknął Perkar.
- A zatem dobrze, ty głupcze. Ożeń się z córką Bakume'a.
W Dolinie Agasapanyi leżą najlepsze na świecie pastwiska. Bakume
daje ci dwa z nich, dwadzieścia krów i jeszcze dobrego byka na
dodatek. A przecież i bez tego każdy chętnie poślubi Kehuse. Nig-
dzie nie znajdziesz piękniejszej panny młodej.
- Ona mi się nie podoba.
- Pcrkarze, słyszałem na własne uszy, jak twój ojciec obiecy-
wał dołożyć ci jeszcze dziesięć krów, jeżeli ją poślubisz.
- Doprawdy? A więc teraz także i ja mam wiano?
Angata wyciągnął ku niemu rękę, lecz Perkar gwałtownie się
odsunął.
- Powinieneś o niej zapomnieć, Perkarze - wysyczał i Perkar
od razu wiedział, że nic rozmawiają już o córce Bakume'a.
- Łatwo ci gadać, bo jej nie znasz.
- Nie - przyznał Angata, którego powoli zaczął ogarniać
gniew. - Nie, nigdy nie spałem z boginią. Dosyć jednak sypiałem
z kobietami i wszystkie one są jednako urodziwe, Perkarze. Nie
sądzę, aby jakaś bogini aż tak bardzo się od nich różniła.
Usta Perkara zacisnęły się w wąską linię, a jego głos drżał lekko,
gdy wyszeptał:
- Ja... ja nie mogę tego ocenić.
Angata miał już gotową odpowiedź na końcu języka, usłyszaw-
szy jednak te słowa zachował milczenie i wpatrywał się w Perkara
z otwartymi ze zdumienia ustami.
- Nigdy tego nie robiłeś? Nigdy? Czekaj, a co z ostatnimi
sianokosami? Byłeś wtedy z córką Kenu.
- Nie mogłem. Po prostu... nie mogłem, Angato. Próbowałem.
Angata dotknął czoła, po czym wymamrotał jakieś zaklęcie. Jego
pełen napięcia wzrok utracił dotychczasową pewność, która ustąpiła
miejsca zakłopotaniu.
- To muszą być jakieś czary - powiedział wreszcie, niemal ze
skruchą. - Musi znaleźć się jakiś sposób...
- To nie czary - odparł Perkar. - Ona mówi to samo co ty.
Znajdź zwyczajną kobietę. Wychowuj dzieci. Hoduj bydło. Bądź
mężczyzną. Ale ja nie mogę, Angato. Nie wiem, czy kiedykolwiek
będę do tego zdolny.
Angata ponownie wzruszył ramionami. Powoli odzyskiwał pew-
ność siebie; zmarszczywszy brwi, głęboko się nad czymś zastana-
wiał. Jak Perkar pamiętał, Angata uwielbiał zagadki.
- ,,Seks stanowi zaledwie dziesiątą część małżeństwa" - za-
cytował Angata. - Z czasem nauczysz się i tego, Perkarze. Na-
uczysz się kochać zwyczajną kobietę.
Perkar zaoponował gwałtownym potrząśnięciem głowy. Angata
pokiwał swoją twierdząco. Widać było, że właśnie wpadł na jakiś
nowy pomysł.
- Doskonale - powiedział. - Ster można wykonać za porno-
cą więcej niż jednego narzędzia. - Skrzywił się przepraszająco
zaraz po wypowiedzeniu niezbyt trafnie dobranego aforyzmu. -
Chciałem rzec, iż do Piraku wiedzie wiele dróg.
- To już lepiej - przyznał Perkar.
- Znam niejednego młodzieńca w naszym wieku, który w ogó-
le nie ma gospodarki albo też stan jego posiadania dalece odbiega od
oczekiwań...
- Jak choćby w twoim przypadku - wtrącił Perkar.
- Tak. Trzcinowa Dolina to ładne miejsce, ja jednak nie mam
dość bydła, żeby ją zapełnić. Moim zdaniem można temu zaradzić
w sposób, jaki opisują pieśni.
- Uważasz, że powinniśmy urządzić wojenną wyprawę i zająć
jakieś ziemie?
- Tak. Ludzie bez ziemi mogliby podzielić między siebie zdo-
byty obszar, zaś ci bez bydła zyskać nieco krów.
- Żeby taka wyprawa warta była zachodu, musiałaby mieć na
celu ogromny majątek - zauważył Perkar. - Choć, oczywiście,
niektórych spośród nas spotkałaby śmierć.
- Możliwe, choć słyszałem o podbojach, podczas których nikt
nie stracił życia.
Perkar z powagą spojrzał na swego kuzyna.
- Kto, Angato? Na kogo napadniesz? Na Lokuhunę, z którego
synem polowaliśmy w dzieciństwie i który stanie do walki u boku
swego ojca? Na Teruwanę, z którego córką zabawiałeś się nieraz,
a który na znak przyjaźni ofiarował memu ojcu wspaniałego by-
ka? A może na Konu z wyżynnych pastwisk, którego żona przyno-
si dzika na każde Najwyższe Zgromadzenie, a zięć Hutuhan gra
na harfie tak słodko, iż dziatwa tłoczy się u jego stóp zamiast
uganiać się po sali, przewracając półmiski i przeszkadzając służ-
bie? Albo winniśmy zagarnąć włości samego Kapaki, Najwyższego
Wodza?
- Nie, nic - Angata zbył obiekcje Perkara machnięciem ręki.
- Wszyscy przez ciebie wymienieni to nasi najbliżsi sąsiedzi, bliscy
także naszym sercom. A są przecież także inni, żyjący daleko na
obrzeżach lasu, opodal wielkich trawiastych równin, z którymi nie-
wicie nas łączy. Odrzucają zaproszenia na Najwyższe Zgromadze-
nie, na sianokosy oraz inne uroczystości. Nic nie jesteśmy im winni.
Perkar chrząknął powątpiewająco.
- Odrzucają nasze zaproszenia, ponieważ nic śmieją pozosta-
wić swoich damakut bez ochrony. Przecież wiesz kuzynie, że mają
na karku Manga. Mój ojciec kiedyś z nim walczył i omal wszystkiego
nie straciliśmy. Ci którzy żyją na obrzeżach, bardziej niż my nawykli
do wojaczki. Wykosiliby nas jak zboże. A gdyby do tego nie doszło,
gdyby jakimś cudem zwycięstwo nam przypadło w udziale, wów-
czas to my mielibyśmy przeciwko sobie Manga. Przypuszczam, że
ciebie by to nie dotyczyło, gdyż ze zdobytym bydłem wróciłbyś do
bezpiecznej Trzcinowej Doliny. Ja natomiast nie mam zamiaru wieść
żywota w pobliżu równin.
- Wobec tego nie pragniesz Piraku - rzucił Angata. - Jeśli
bowiem nie ożenisz się i nie dokonasz podboju, nigdy go nie posią-
dziesz.
Perkar wydął wargi.
- Mój dziad poślubił córkę człowieka bez ziemi i z nikim nie
wojował, a jednak uzyskał dość ziemi, by mogło się na niej paść
tysiąc sztuk bydła.
- Dziad twój zawarł umowę z bogiem lasu. Takie r/.eczy zda-
rzają się niezmiernie rzadko.
- Ale się zdarzają - ostrożnie stwierdził Perkar. -Wracajmy
do roboty. Obiecuję, że niczego ci nie odrąbię.
- To dobrze.
- Ale twoja głowa może być w niebezpieczeństwie, jeśli nie
zachowasz dla siebie tego, co ci powiedziałem.
Słoneczne światło nabrało głębokiej złotej barwy, gdy Perkar
usłyszał za sobą stukot kopyt. Mocniej ścisnął drzewce topora. Cała
ta rozmowa z Angatą o wojnie nieco go zdenerwowała. Jak na ironię,
Angata dopiero co odszedł za wzgórza do majątku swego ojca, gdyż
uznał, że dług jaki miał wobec Sherye'go został spłacony. Jeżeli
nadjeżdżający wierzchowiec niósł na grzbiecie wojownika z plemie-
nia szalonego Manga, Angata straci niezłe widowisko.
Koń okazał się czerwono-czarnym ogierem, którego dosiadał na
oklep jego brat Henyi.
- Starszy bracie! - zawołał Henyi podnieconym głosem.
- Powinieneś używać siodła, Henyi. Jazda na oklep sprawia
zwierzęciu ból.
Rozgorączkowana twarz chłopca przybrała wyraz złości, jednak
nie wdał się w sprzeczkę, tylko wyrzucił z siebie niezwykłą nowinę.
- Odwiedził nas Kapaka. Ojciec chce, żebyś pospieszył go
powitać!
Perkar zaczął układać w myślach ciętą odpowiedź, gdy dotarło
do niego, że brat nie mówi o ich najlepszym byku, lecz o Kapace
Najwyższym Wodzu dziewięciu dolin. Kapace królu.
- Och - wyszeptał bardziej do siebie niż brata. Popatrzył
bezradnie w stronę odległej damakuty; dwóch pastwisk i lasu.
- Wskakuj - z uśmiechem rzucił Henyi. - Tylko nic nie mów
o braku siodła.
Perkar skinął głową, po czym usadowił się za plecami chłopca.
Dziesięcioletni Henyi miał kasztanowe włosy matki oraz orli nos
Sherye'go, taki sam jak Perkar, tyle że po dziecinnemu nieco zadarty.
Potężne mięśnie wierzchowca zagrały pod Perkarem i popędzili
przez pastwisko.
Kapaka. Czego chciał? Perkar poczuł, jak kurczy mu się żołądek.
- Wyrosłeś, Perkarze - powiedział stary mężczyzna, gdy
dobiegły końca formalne powitania. Wziął w dłonie pierwszą czarkę
woti, wyciągnął ją w ich stronę i dopiero wówczas podniósł do ust.
Kapaka miał około sześćdziesięciut lat, może nieco więcej. Je-
go twarz o brązowym zabarwieniu była pobrużdżona; wiek i bro-
da przydawały rysom dodatkowej twardości. Nawet gdy siedział,
był o głowę niższy od ojca, czyli o pół głowy niższy od siedzącego
na podłodze Perkara. Zwracając się do wodza, należało spoglądać
w górę.
- Tak, pamiętam wysmarowanego błotem berbecia. Myślę jed-
nak, że te czasy należą do przeszłości. Dzisiaj jesteś już mężczyzną.
Ojciec poklepał Perkara po ramieniu.
- A jużci. To jeden z najlepszych szermierzy, jakich widzia-
łem i może pracować cały dzień bez odpoczynku.
- Doskonale. To dobrze widzieć, jak chłopiec wyrasta na pra-
wego męża. - Kapaka pociągnął łyk woti, ostrożnie wdychając
ciepły aromat. - A teraz - rzekł, odstawiając na bok czarkę -
pozwól Sherye, iż zapytam cię o bydło...
Perkar przestał uważać. Ojciec i Kapaka będą porównywać swoje
Piraku. Żaden nie będzie się przechwalać, ale obaj dokładnie wy-
szczególnią cały swój majątek. Była to gra, jakiej oddawali się
mężczyźni, lecz - oczywiście - Perkar nie brał w niej udziału.
Zamiast przysłuchiwać się wyliczankom, przeniósł zaciekawiony
wzrok na grupę mężów, którzy towarzyszyli wodzowi w drodze
z domu w Morawta.
Podobnie jak i król, nie wyróżniali się niczym szczególnym -
przynajmniej jeśli szło o przyodziewek. Po ceremonii powitania
zasiedli we czterech w odległym końcu sali i rozmawiali przyciszo-
nymi głosami. Jeden dorównywał wzrostem Perkarowi, był jednak
mocniej zbudowany, miał zmierzwione czarne włosy i uśmiechał się
szeroko, a kiedy mówił, mocno wymachiwał rękami. Obok niego
zasiadał mąż, z którym Perkar spotkał się przelotnie już wcześniej
Zwał się on Eruka, albo jakoś podobnie, i należał do niewielkiego
klanu Kushuta. Był przeraźliwie chudy, miał zapadnięte policzki
i włosy o barwie suchego siana. Zdaje się, że był pieśniarzem. Trzeci
z mężczyzn był starszy od poprzedniej dwójki. Pokryta zmarszczka-
mi twarz oraz pasma siwizny w rudych włosach wskazywały na wiek
zbliżony do wieku ojca Perkara, jakieś trzydzieści pięć do czterdzie-
stu lat. Wyróżniał się niezwykłą fryzurą - zamiast obciąć włosy nad
uszami, pozwolił, by urosły w długie pasma, które następnie pospla-
tał niczym niewiasta. Poza tym jednak w niczym niewiasty nie
przypominał.
Czwarty z królewskich towarzyszy był postacią zaiste niezwykłą.
Trzymał się nieco na uboczu i rzadko zabierał głos, natomiast bacz-
nie przypatrywał się rozmawiającym swymi wielkimi, czarnymi
oczami. Włosy miał białe niczym chmura, długie do ramion i zwią-
zane z tyłu w ogon. Takie uczesanie uwypuklało niestety jego czoło
__a w każdym bądź razie to, co w miejscu czoła się znajdowało.
Głowa cofała się gwałtownie w tył powyżej krzaczastych brwi, spod
których bacznie patrzyły głęboko osadzone oczy. Usta przybysza
były tak szerokie, że gdyby się uśmiechnął, jego głowa rozpadłaby
się zapewne na dwie części. Perkar szybko uznał jednak, że niebez-
pieczeństwo takiego wypadku było niewielkie, gdyż wyglądało
na to. że człowiek ów nigdy się nie uśmiechał. Jeśli w ogóle był
człowiekiem. Prawdę rzekłszy, bardziej przypominał...
Nagle owe czarne oczy spoczęły na nim, bliźniacze sztolnie
pozbawione jakichkolwiek emocji. W jednej chwili Perkar poczuł
się odkryty, przejrzany na wylot. Ten człowiek przywykł do tego, że
się na niego gapiono i potrafił odpłacić tym samym z nawiązką.
Perkar usiłował wytrzymać to spojrzenie, było ono jednak nazbyt
zimne i niesamowite. Zakłopotany Perkar, czując jak wzbiera w nim
złość, z powrotem przeniósł uwagę - a przynajmniej wzrok - na
Kapakę i ojca.
Przegapił moment, w którym doszło do zmiany tematu rozmowy,
kiedy jednak pojął wreszcie, o czym mówi Kapaka, natychmiast
zapomniał o wszystkim innym.
- Dlatego właśnie myślę, że potrzebujemy nowych ziem. Czy
wiedziałeś, że syn Anwala najechał mego brata? Oczywiście, nie-
wiele wskórał, ale ktoś mógł postradać życie. Zbyt wielu synów,
Shcrye. zbyt mało ziemi. Niedługo młodzi zaczną uciekać, żeby
dołączyć do Manga na równinach.
Ojciec Pcrkara pokiwał głową.
- Być może. Ale leż od dawna do królestwa nic przyłączono
żadnych nowych ziem.
- Tak, wiem. Dlatego zastanawiam się nad pewną wyprawą.
Sherye.
- Przeciw Mangowi?
- Och, nie. Próbowaliśmy tego przed kilku laty, pamiętasz? Ilu
dobrych wojów wówczas straciliśmy?
- Przypuszczam, że niejako przy okazji zmalała też liczba ludzi
bez ziemi - wtrącił Perkar w nadziei, iż tą wypowiedzią da dowód
bystrości umysłu.
- Tak, no cóż... jednym z zabitych był mój syn - odparł
Kapaka lekim tonem, nad podziw dobrze maskując starą boleść.
- Ja... przepraszam, Kapako. Przemówiłem grubiańsko i bez
zastanowienia.
Stary władca wzruszył ramionami.
- A cóż innego robią młodzi? Nic się nie stało, przyjacielu. Nie
przewiduję jednak w najbliższym czasie wojny przeciwko Mangowi.
Zbyt wielu ojców utraciło synów w bitwie pod Ngatakuta, moje
możliwości perswazji zaś są ograniczone. - Uśmiechnął się. -
Najlepszym wodzem jest ten, który nigdy nie każe swemu ludowi
robić czegoś, na co ten nie ma jeszcze ochoty.
Perkar pokiwał głową. Jego myśli wybiegały naprzód, ku oczy-
wistemu wnioskowi. Miał wrażenie, iżjego frustracja i wcześniejsza
rozmowa z Angatąto dwie spośród fal rozchodzących się od miejsca,
gdzie kamień wpadł do głębokiej wody. Teraz fale te osiągnęły brzeg
sadzawki i zmierzały z powrotem do punktu wyjścia.
"Czy ona ma w tym swój udział?" - zadawał sobie w duchu
pytanie. Wydawało się to jednak mało prawdopodobne. Od czasu
gdy osiągnął wiek męski bogini tylko dwukrotnie wyszła z wody,
żeby się z nim kochać, za każdym razem kierując rozmowę na mało
ważne tematy.
- Sprawy mają się następująco, Perkarze - i dlatego prosiłem,
żeby ojciec po ciebie posłał. Ci ludzie jadą ze mną w góry, do Balat,
starego lasu. Pragnę ułożyć się z Leśnym Panem o kilka nowych
działek ziemi.
- Z Leśnym Panem? Z Balali? Dlaczego nie dobić targu z po-
mniejszymi duchami, które tam żyją?
Kapaka podniósł ręce.
- Próbowaliśmy tego, lecz podobnie jak my. bogowie tej ziemi
są posłuszne swemu Najwyższemu Wodzowi. Ten zaś polecił, by
bez jego zgody nikt nie oddawał żadnych nowych terenów. Poza tym,
jest jeszcze dodatkowa trudność: między naszymi ziemiami a Balat
rozciąga się kilkumilowy pas graniczny, za nim zaś leżą rozległe
ziemie Alwatów. Jak zatem widzisz, musimy układać się w taki
sposób, by zdobyć ziemię od nich.
- I cóż w tym niby irudnego? - spytał Pcrkar z lekka szyder-
czym tonem. - Alwaci to nagie istoty bez Piraku. Dlaczego mieliby
mieć więcej ziemi od nas? - Perkar słyszał takie uwagi wypowia-
dane przez młodych, więc przypuszczał, że jest to powszechne
przekonanie. Tymczasem Kapaka zmarszczył brwi, zaś Sherye wy-
glądał na nieco zakłopotanego.
- Ponieważ ich prawa do niej są po tysiąckroć starsze od praw
twego ludu - cicho, niemal szeptem, odezwał się czyjś głos tuż przy
uchu Perkara. Chłopak podskoczył. Jakim cudem ktoś mógł poru-
szać się tak cicho?
Obok niego stał ów dziwny mąż o białych włosach.
Kapaka chrząknął.
- Pcrkarzc, to jest Ngangata z zachodnich krain, zapewne
najwartościowszy uczestnik naszej wyprawy.
- Ty jesteś... - Perkar zamilkł w pół słowa.
- Mym ojcem był Aiwa - potwierdził Ngangata. - Ja nie
mam klanu.
Perkar pokiwał głową, zastanawiając się zarazem, jak to mogło
być, gdy ktoś nie miał klanu. Z pewnością taki człowiek stawał się
nikczemny, godny nienawiści. Był kimś, kogo należało się obawiać.
Perkar był gotów raczej zmierzyć się ze strachem, niż przed nim
ustąpić. Jego oczy zwęziły się, podczas gdy umysł próbował
wynaleźć jakąś obelgę, którą mógłby cisnąć tamtemu w twarz i mieć
już to za sobą, dobyć z pochwy miecza, skoro tak miało być. To
stworzenie sprawiło, iż wypadł głupio we własnym domu.
- Perkarze.
To był jego ojciec. Przypominał mu, że ten pozbawiony klanu
półkrwi człowiek cieszył się królewskimi względami. Ojciec przy-
pominał mu, że niekiedy człowiek nie tylko wydawał się głupi, ale
taki był.
- Przepraszam - rzekł Perkar, być może bez zbytniego prze-
konania, lecz tonem usprawiedliwienia. Białowłosy przyjął przepro-
siny skinieniem głowy. Perkar pomyślał, iż może powinien jednak
okazać nieco więcej uprzejmości. - Niewiele wiem o Alwatach -
dodał po chwili, bardziej po to, by wytłumaczyć swe zachowanie
Kapace niż tamtej dziwnej osobie. - Może mógłbyś mnie czegoś
o nich nauczyć, skoro się mamy z nimi zetknąć. Czy mogę mówić ci
po imieniu?
- Mów mi Ngangata, tak jak król. To nie jest moje imię.
Perkar spróbował zignorować afront.
- Ty możesz mi mówić Perkar - odrzekł miękko - i to jest
moje imię.
"A może się zdarzyć, że pewnego dnia ty i ja zewrzemy się
w walce" - pomyślał Perkar, lecz nie powiedział tego głośno.
V
Zakaz i przymus
Hezhi przymknęła na chwilę zmęczone oczy, obserwując dziwną
grę świateł pod powiekami. Przemykające tam kształty były jej dość
dobrze znane - krzywizny i załamania wyblakłych symboli, po
części znajomych, przeważnie jednak równie tajemniczych, jak
wiatr od morza. Od ilu już dni się w nie wpatrywała, bez większego
skutku usiłując odgadnąć ich znaczenie? Po prostu za mało wiedzia-
ła. Ghan miał rację.
A jednak to, co zdołała zrozumieć z czytanego tekstu, nie pozwa-
lało jej przestać. Odkrycia były nieliczne i okupione wielkim trudem,
lecz miały w sobie słodycz przewyższającą wszystko, czego zaznała
w dotychczasowym życiu.
Wiedziała, że Qey martwi się o nią. Zwlekała się z łóżka skoro
świt, wracała zaś, gdy na niebie płonęły już gwiazdy, ściskając
w kieszeni złożone we czworo skrawki papieru. Za pomocą kawałka
węgla drzewnego odwzorowywała na nich znaki, których nic rozu-
miała, by późną nocą, leżąc w łóżku, przy migotliwym blasku
oliwnej lampki usiłować znaleźć ich sens. Duch w jej komnacie
z zaciekawieniem śledził te poczynania. Podchodził blisko i patrzył,
a raz przeciągnął nawet po papierze niewidzialnym palcem. Być
może był za życia skrybą, człowiekiem wykształconym, który miło-
wał pismo równie mocno jak ona.
"Muszę otworzyć oczy - pomyślała. - Właśnie zaczynam
pojmować, co napisano na tej stronie".
Nim jednak rozwarła powieki, niepostrzeżenie spłynął na nią sen.
Obudziła się w popłochu, spadając w czarną otchłań. Był to tylko
senny lęk wywołany przez zamieszkujące w ludzkiej głowie maleń-
kie duszki - tak w każdym bądź razie utrzymywała Qey. Hezhi
położyła małą dłoń na piersi, chcąc uspokoić dobiegające stamtąd
kołatanie. W sennym oszołomieniu lękała się, że Ghan mógłby
usłyszeć łomot jej serca. Bała się również, iż przyłapał ją na drzem-
ce. Nieraz widziała, jak z zimną krwią wyrzucał z biblioteki tych,
których zmorzył sen, nawet jeśli posiadali królewskie zezwolenie na
pobyt w tym pomieszczeniu. Zezwolenie, którego ona nie miała. Ale
nie, gdyby ujrzał ją śpiącą, zbudziłoby ją nie spadanie, tylko cięty
język mędrca.
Z niejaką ulgą, aczkolwiek wciąż nieco oszołomiona. Hezhi
z powrotem skupiła swą uwagę na książce. Z przerażeniem ujrzała,
że otwarty tom leży grzbietem do góry na podłodze i omal nie
krzyknęła. Czyżby ją upuściła? Wydawało się jej, że odłożyła księgę
na bok ostrożnie, niczym największy skarb. Teraz jednak leżała ona
na podłodze na podobieństwo martwego ptaka z nieporadnie podwi-
niętymi skrzydłami. Kiedy wyciągnęła rękę i odwróciła dzieło, jej
niepokój przerodził się w panikę. W pobliżu zszycia pożółkły papier
był rozdarty na znacznej długości. Dla Hezhi rozdarcie to wydawało
się szerokie jak Rzeka.
,,Jeśli rozerwiesz choćby jedną stronę... - powiedział kiedyś
Ghan. - Choćby jedną".
Uświadomiwszy sobie, że na policzki spłynęło jej kilka łez,
Hezhi otarła oczy. Jeśli Ghan zobaczy, że płakała, wszystkiego się
domyśli. W końcu i tak się dowie, ale na pewno nie od niej. Czas
jakiś została jeszcze przy stole, myśląc usilnie i próbując zapanować
nad wzburzeniem. Gdy uznała, że z jej twarzy znikło już napięcie
i przyoblekła się ona w mniej więcej normalną maskę obojętności,
powoli zamknęła okładkę. W końcu nikt nie stwierdzi, że któraś
stronica uległa rozerwaniu, jeśli księga będzie zamknięta. Czy Ghan
kiedykolwiek widział, że sięgała akurat po to dzieło? Przebywała
w głębi kłębowiska bibliotecznych półek oraz stołów. Ghan nie
widział, że spała, nie widział też, że brała akurat tę książkę. Zado-
wolona z tego rozumowania i nieco uspokojona, Hezhi odstawiła
oprawny w ciemnowiśniową skórę tom na miejsce. Raz jeszcze
rozejrzała się dokoła, lecz w nierównych prześwitach między książ-
kami nie dostrzegła nikogo. Wybrała następną księgę, która obiecy-
wała wyjawić jej prawidłowy przebieg ceremonii wyświęcania świą-
tyni w czasach Pierwszej Dynastii. Liczyła, że skoro wyświęcenie
obejmowało między innymi wymalowanie symbolicznych imion
Rzeki na nośnych elementach budowli, może natrafić w tekście na
szczegółowe zasady, według których świątynie planowano i wzno-
szono. Po godzinie Hezhi dostrzegła swą pomyłkę. Świątynie dyna-
stii jej ojca rzeczywiście zdobiły malowidła, natomiast w czasach
Pierwszej Dynastii wypełniały je jedynie dymy wymyślnych kadzi-
deł, to zaś nie zapowiadało opisów architektonicznych. Powieki
znów zaczęły jej ciążyć, toteż zamiast ryzykować zniszczenie na-
stępnej książki, odłożyła na miejsce bezużyteczny tom, po czym
wstała. Poczuła dumę, gdy minęła Ghana normalnym krokiem, ani
nie przyspieszając ani nie wlokąc się noga za nogą. Jak zwykle ten
nie zaszczycił jej nawet jednym spojrzeniem.
Opuściwszy bibliotekę, pospieszyła do miejsca, gdzie czekał
wsparty o ścianę Tsem. Olbrzym rozmawiał z jakimś dworsko ubra-
nym młodym mężczyzną, zapewne pomniejszym szlachcicem. Na
widok Hezhi młodzieniec uniósł nieco brwi, szybko pożegnał się
/. Tsemem i odszedł w głąb korytarza, gnany najprawdopodobniej
ważnymi sprawami. Hezhi niewiele to obeszło. Podbiegła do Tscma
i pociągnęła go za rękaw.
- Ruszajmy, Tsem. Żywo.
Tsem skinął głową, zmarszczył brwi i wolno dźwignął się na
nogi.
- Krótko dziś pracowałaś - zauważył, gdy przechodzili kory-
tarzem, po którym kręciło się coraz więcej ludzi. Wkrótce udzielane
będzie popołudniowe rozgrzeszenie, więc każdy zmierzał w stronę
otwartych fontann. Hezhi, rzecz jasna, nie uczestniczyła w takich
publicznych ceremoniach, a choć Tsem na dobrą sprawę powinien
brać w nich udział, nie zezwoliła mu na odejście.
- Tak, krótko. Przyszło mi na myśl, że mogłabym pomóc Qey
w kuchni.
Tsem prychnął.
- Nie musisz mnie okłamywać, księżniczko. Tsem jest twoim
sługą.
Hezhi ściągnęła brwi, nieco rozzłoszczona faktem, iż olbrzym
znał ją tak dobrze. Przebyli Dziedziniec Białego Krwawnika i wkro-
czyli do skrzydła królewskiego, gdzie napotkali znacznie mniej osób
spieszących na modlitwę.
- Czy Salamandra zadał ci ból, o pani?
Mianem Salamandry Tsem ochrzcił Ghana.
- Nie, Tsem. - Hezhi ze zdumieniem odkryła, że łzy znowu
usiłują wydostać się na zewnątrz. Czyż nie zrobiła już z nimi porząd-
ku? Przecież miała się świetnie.
- Hm - mruknął olbrzym.
Czas jakiś szli w milczeniu.
- Pani - zaczął Tsem, lecz urwał na chwilę. - Czy znasz
Wezh Yehd Nu?
- Co takiego? Tsem, o czym ty mówisz?
- Ciekawi mnie tylko, czy go znasz.
- A powinnam?
- Jego rodzina jest bogata i potężna.
- I niegodziwa. Sto lat temu zdobyli swoje ziemie oszustwem
oraz podstępem. Chyba nie obeszło się też bez kilku morderstw.
- Nigdy o tym nie słyszałem - burknął Tsem.
- Bo nikt o tym nic mówi. Ostatecznie, teraz noszą w sobie
Królewską Krew. Wyczytałam o tym w jednym ze starych dokumen-
tów. Napisał go pewien kapłan opłakujący mieszanie krwi Rzeki
z krwią złodziei i zabójców.
- Ach, ale to było dawno temu, tak?
- Tak, dawno temu.
- Pewien młodzieniec z tej rodziny, Wezh...
- Czy to z nim rozmawiałeś w korytarzu?
Tsem przystanął, oparł się o jasną, pomalowaną na turkusowy
kolor ścianę Sali Ludzi Wiatru, do której akurat weszli.
- Wiesz - powiedział - to przypadkiem mógł być właśnie on.
- Teraz ty nie kłam, Tsem. Uciekł niby jaszczurka przed kotem.
Czego ten "Wezh" od ciebie chciał? Ostrzegam, jeśli myślisz, że
zwolnię cię choćby na jeden dzień, żebyś towarzyszył jakiemuś
głupcowi w pijackiej wyprawie do miasta... - Hezhi już wcześniej
odmawiała takim prośbom.
- Ach... nie, księżniczko. On chce czegoś innego.
- Czego?
- Pragnie rozmawiać z tobą.
- O czym? - Hezhi zaczynała tracić cierpliwość. Do czego
zmierzał Tsem?
- Chciałby się z tobą... spotkać. Na Onyksowym Dziedzińcu
albo gdziekolwiek zechcesz.
- Po co miałabym się z nim spotykać... och. Och.
- Prosił też, żebym powiedział ci coś jeszcze - wymamrotał
Tsem ledwie słyszalnym szeptem. Jego twarz oblała się ciemnym
rumieńcem, takim samym jak wówczas, gdy przyłapała go na obma-
cywaniu służącej, która czyściła cysterny na wodę.
- Coś jeszcze?
Tsem chrząknął i w zakłopotaniu nastroszył brwi.
- No - zaczął. - "Zwiędła przemija jej wspaniała krasa.
Język mój nie zdoła wyrzec jej imienia, Bardziej ulotna niźli..."
- Nie! Natychmiast przestań - syknęła Hezhi.
- Nie jćstem najlepszy w recytowaniu.
- Nie w tym rzecz. Ja nic chcę tego słuchać. Czy ten chłopak
zaleca się do mnie?
- Bardzo by tego chciał.
- Nie! Nie zgadzam się. Nic z tego.
Tsem zacisnął szczęki, lecz po chwili jego grube rysy się wy-
gładziły.
- Księżniczko, a cóż w tym złego?
- Nic mam na to czasu - odrzekła. W duchu zaś" dodała: "Nie
chcę, żeby sprawdziły się przepowiednie Ghana co do mojej osoby".
- Cóż zatem mam mu powiedzieć? - z westchnieniem spytał
Tsem.
- Powiedz mu, co ci się żywnie podoba, Tsem. Nic mnie to nie
obchodzi.
- Jak sobie życzysz, księżniczko.
- Doskonale - rzuciła Hezhi. Odeszła spiesznym krokiem,
marząc o tym, by jak najszybciej znaleźć się w łóżku i zapomnieć
o tym dniu.
Odpoczynek wyszedł Hczhi na dobre. Przespała więcej godzin
niż w ciągu dwóch ostatnich nocy razem wziętych. Wraz z uczuciem
świeżości opadło ją jednak wrażenie, że została w tyle, że marnuje
czas. W pośpiechu przełknęła śniadanie złożone z czerwonego ryżu
oraz kiełbasy, po czym zamieniwszy z Qey zaledwie parę słów,
popędziła do biblioteki. Nie przystanęła, by zaczekać na Tsema, ten
jednak i tak ruszył w ślad za nią i dogonił jąjeszcze zanim opuściła
królewskie skrzydło. Zrównał się z nią u wejścia do Sali Momentów,
marmurowego korytarza połyskującego w zmiennym świetle wpa-
dającym przez poplamione świetliki w sklepieniu. Hezhi przystanęła
właśnie tutaj, żeby zaczekać na Tsema, a także po to, by zerknąć
w głąb pięknego pomieszczenia. Przebywali w nim ojciec z matką,
ciotki i wujowie, a także starsze rodzeństwo.
- Pięknie tu, prawda, Tsem?
- Bardzo ładnie, księżniczko.
- Jak myślisz, kiedy tędy przejdę, żeby zamieszkać z ojcem
1 matką?
- Gdy nadejdzie odpowiedni czas, księżniczko.
- Tak, kiedy nadejdzie czas. Moja siostra Lanah przeniosła się
tam zeszłej jesieni. Miała trzynaście lat, tyle samo, co ja.
- Wobec tego może nastąpi to wkrótce, księżniczko.
- Tsem, ty wiesz, prawda? Dlaczego my wszyscy mieszkamy
tutaj, w skrzydle królewskim, ale nie razem z rodziną. Dlaczego
przenosimy się tam w wieku kilkunastu lat. A jeśli nic, to jesteśmy
zabierani w ciemności rozpościerające się pod miastem?
Tsem nie odpowiedział. Jego uwagę zdawały się bez reszty
pochłaniać pełgające po ścianach kolory.
- Bardzo mi zależało na odnalezieniu D'ena. Nadal mi zależy.
Tsem. Ale teraz zastanawiam się też nad sobą. Czy przejdę tym
korytarzem, by wieść żywot z matką i ojcem, czy też zejdę pod
miasto, tam dokąd zabrali D'ena? Jeśli mnie kochasz. Tsem, powi-
nieneś mi powiedzieć.
Tsem pokiwał głową.
- Już wiedliśmy takie rozmowy, księżniczko, i jak wiesz, nie
mogę ci odpowiedzieć. Uczyniłbym to, gdybym tylko mógł. Kocham
cię. księżniczko.
Hezhi posłała mu zdumione spojrzenie. Jego twarz wykrzywiał
grymas bólu, a oczy przybrały szklisty i niezbyt przytomny wyraz.
- Nie możesz mi powiedzieć? - spytała.
Tsem pokiwał głową. Otworzył usta, lecz jego wargi poruszały
się w zupełnej ciszy. Jego ciałem wstrząsnął dreszcz, a przykrywa-
jące oczy grube powieki zatrzepotały gwałtownie.
- Nie! Tsem! - Hezhi podbiegła bliżej i objęła go w pasie
Jej ręce okazały się za krótkie, by zamknąć uścisk. Wielkie ciało
olbrzyma dygotało konwulsyjnic. Pod wpływem jej dotyku dygota-
nie osłabło, a w końcu zupełnie ustało. Wzmocniła uścisk, az dwie
wielkie jak bochny dłonie sięgnęły w dół i łagodnie odsunęły jej ręce.
- Ja nie wiedziałam, Tsem. Przepraszam.
- Robią nam to, kiedy jesteśmy bardzo młodzi - wyjaśnił
Tsem. Głos miał napięty, znużony. - Kapłani... gdy ktoś zostaje
wybrany, by pracować i żyć w królewskich komnatach. Ja, Qey.
wszyscy. To dlatego nie możemy o tym mówić. Rozumiesz?
- Rozumiem Wiem co to zakaz.
Tsem skinął głową.
- Powiedziałbym ci, gdybym tylko mógł, księżniczko.
- Wiem. Dajmy już temu spokój i chodźmy do biblioteki.
Jej troska o Tsema niebawem osłabła, nie dlatego, że ten pół-ol-
brzym niewiele ją obchodził, tylko dlatego, iż zaczęła narastać w niej
wściekłość. Co ukrywano przed nią, jej rodzeństwem oraz kuzyna-
mi? Wiedziała nie więcej niż D'en, a D'en zniknął.
Światło zalało ich ponownie, gdy wyszli na Dziedziniec Kozio-
rożca, a wraz z promieniami słońca spłynęło na nią wewnętrzne
olśnienie. Hezhi uśmiechnęła się złowieszczo; jej złość znalazła
wreszcie cel.
- To nie architekturę powinnam studiować - szepnęła bar-
dziej do siebie niż do Tsema - tylko nas. Królewską Krew. To ma
coś wspólnego z nami. To takie proste, takie oczywiste. Znaleźć
/asinioną królewskość, znaleźć D'ena. Odnaleźć siebie. To właśnie
powinnam studiować - wyszeptała.
Ale jak tego dokonać? Nic miała pojęcia od czego zacząć.
W dotychczasowych badaniach nie natrafiła na nic, co pasowałoby
do tego schematu. Ghan miał rację, zupełną rację. Człowiek mógł
wejść do biblioteki na całe życie, nie wiedząc nawet, czego szukać.
Wciąż się nad tym zastanawiała, gdy dotarli do biblioteki. Jak
zwykle, Tsem skierował się do korytarza na lewo od drzwi i usiadł
tam, aby na nią zaczekać. Hezhi weszła do środka. Była pełna zapału,
choć nie wiedziała, od czego zacząć.
Zaledwie przekroczyła próg biblioteki, od razu wyczuła, że coś
jest nie tak. Ghan natychmiast oderwał się od pracy i na nią spojrzał,
po raz pierwszy od czasu, gdy zaczęła tu przychodzić. Ściągnął
nieznacznie brwi i powstał, a w jego dłoni pojawiła się księga
w oprawie o barwie burgunda. Serce zamarło jej w piersi, gdy starzec
przywołał ją gestem dłoni.
Podeszła posłusznie z płonącą twarzą.
- Pamiętasz, co mówiłem? - zapytał cicho Ghan. głosem
przypominającym szelest dartego papieru.
- Ona już była porwana - odparła Hezhi. Miała nadzieję, że
jej głos zabrzmi przekonująco, lecz oczywiście tak się nie stało.
- Mówiłem również, iż oduczę cię kłamać - łagodnie dodał
Ghan. - Skąd wiedziałaś, o co cię oskarżę?
Jakim cudem Ghan w ogóle dowiedział się, że brała akurat tę
książkę? To było niemożliwe... chyba że... Hezhi miała wrażenie,
że w pewnych okolicznościach było to możliwe, jednak przestrach
odebrał jej /dolnosc ti/c/v\ego myślenia, a stojący przed nią Ghan
wyraźnie na coś czekał.
- No więc? - ponaglił.
- Ja zasnęłam i książka wtedy się rozdarła.
Ghan pokiwał głową.
- Ostrzegałem cię.
- Proszę... - zaczęła, nie bardzo widząc jak go przebłagać
Wyraz twarzy Ghana kazał jej jednak zamilknąć.
- Ze mną nie można się układać, księżniczko. Jestem panem
tej sali i słucham jedynie rozkazów twego ojca. On zaś za tobą się
nie wstawi.
- A więc nie mogę już tu przychodzić?
..Nie będę płakać" - pomyślała Hezhi, a w następnej chwili była
juz tego pewna.
- Ależ nie. księżniczko. Będziesz tutaj przychodzić. Będ/ies/
przychodzić codziennie i postępować wedle moich słów. -Wręczył
jej zwój papieru. .,Papier zmiany'', taki sam. na jakim zawierano
królewskie transakcje. - Ojciec twój był łaskaw podpisać ten doku-
ment, księżniczko.
- Co to jest? - Kręciło się jej w głowie, drżące kolana nabie-
rały miękkości, w każdej chwili mogła upaść.
- To jest umowa. Jesteś dłużniczką Królewskiej Biblioteki. Za
dnia będziesz moją służącą. Wykonasz wszelkie prace, które ci zlecę.
Nic wolno ci się skarżyć, w przeciwnym razie zostaniesz przywią-
zana za włosy do słupa hańby na Wielkim Dziedzińcu. Czy to
rozumiesz?
- Służącą? - zdumiała się Hezhi. - Ja nic mogę być służącą
Przecież jestem księżniczką!
- Dla mnie to nic nic znaczy. Zwłaszcza gdy mam w ręku ten
dokument. Nawet cesarz, twój ojciec, służy Rzece, ty zaś służysz
jemu. podobnie jak cała królewska rodzina. On zaś rozkazał, żebyś
ty służyła mnie. - Podał Hezhi zwinięty dokument.
Ujęła zwój drżącymi palcami, nie potrafiła jednak odczytać jego
treści. Rozpoznała tylko ojcowski podpis oraz pieczęć. Były praw-
dziwe.
- Ja... - /ac/ęła.
- Pierwsza rzecz, jaką ci nakazuję, to milczenie. Możesz mo
wic tylko wtedy, gdy cię poproszę.
- Tak. Ghanie - przytaknęła, spuszczając oczy.
- Dobrze. Dzisiaj pokażę ci. jak naprawiać książki. Mam ich
dla ciebie wiele. Myślę, ze później... -Omiótł salę niemal wygłod-
niałym spojrzeniem. - Czy poprawiłaś swoją znajomość starego
pisma? Możesz mówić.
- Próbowałam... -Umilkła, nie kończąc. Zapewne nie umiała
czytać tak dobrze, jak tego oczekiwał Ghan.
Ghan mierzył ją bacznym spojrzeniem.
- Czeka cię też mnóstwo katalogowania. Czy wiesz, co to
katalogowanie?
- Nie. Ghanie.
- Co za ignorantka - westchnął bibliotekarz. - Myślę, że na
to nic nie da się zaradzić.
- Jeśli...
- Nie pozwoliłem ci mówić! - syknął Ghan.
- Przepraszam, ja...
- Cisza!
"Ale ja jestem księżniczką" - pomyślała Hezhi. tym razem
powściągając język.
- Idź za mną. Nigdzie nie przystawaj, zeby rozedrzeć jakąś
książkę.
Ghan zaprowadził ją do małego stolika, na którym leżały arku-
sze białego papieru oraz ciężkie deski do przyciskania. Stała tu tez
miska z klejem.
- Rozdarcia są proste do naprawienia - zaczął Ghan. -
Nawet prostak da sobie z nimi radę. Pokażę ci to na początek, później
zajmiemy się oprawą.
Hczhi skinęła głową. Ponuro patrzyła, jak jego brązowe palce
wprawnie przesuwają papier.
- Używaj niewielkiej ilości kleju, tylko tyle ile potrzeba i ani
kropli więcej.
W głowie Hezhi zakiełkowało nagle podejrzenie. Pojawił się
obraz jej drzemki: ona śpi, Ghan pochyla się nad nią, wyciąga rękę,
sam rozrywa stronicę, po czym cicho odchodzi, nie budząc Hezhi.
A więc on mógł to zrobić, upokorzyć ją i ukarać za wtargnięcie do
jego cennej biblioteki.
Palec Ghana wyrósł tuż przed jej nosem. Starzec machał nim ze
złością.
- Nie uważasz - rzucił oskarżycielsko. Wyglądał na rozgnie-
wanego.
"A właśnie, że uważam - pomyślała Hezhi. - I to jeszcze jak'".
VI
Dar krwi
- Proszę -jęczał Perkar. - Wyjeżdżam. Błagam, o bogini,
udziel mi swego błogosławieństwa.
Strumień płynął, z całkowitą obojętnością omy wając jego kostki,
tak jakby był jakimś konarem albo głazem.
- Proszę - powtarzał, a w tym czasie słońce coraz dalej
wędrowało po niebie.
Nareszcie tuż przed zachodem woda zawirowała. Była tam i na
niego patrzyła.
- Nie jestem dla ciebie, Perkarze - powiedziała.
- To bez znaczenia - odparł. Pomyślał, że jej piękno go zabije.
Była taka cudowna, taka niesamowita. Nawet w marzeniach nie mógł
uczynić jej bardziej idealną, jeszcze wspanialszą. Zrodzony zmarzeń
wizerunek blaknął jedynie w zetknięciu z rzeczywistością.
Strząsnęła z włosów kilka liści. Mokry kosmyk o barwie kości
słoniowej przesłonił jej prawe oko.
- Nie masz prawa powiększać mego smutku - powiedziała.
- Jesteś zwierzęciem, takim samym jak wszystkie inne.
- A mimo to mnie kochasz.
Przez jej twarz przemknął nikły, niedobry uśmiech.
- Ty nie wiesz, co czuję, Perkarze. Nie jestem zwierzęciem...
albo jestem wieloma. Kiedy myślę o sobie w ten sposób - w tej
postaci, postaci biednego stworzenia, którego krew wpłynęła we
mnie - czuję do ciebie miłość. Ale jest to moja odmiana miłości,
której nic potrafisz pojąć. - Potrząsnęła głową w bardzo ludzkim
geście. - Odejdź, żyj i umrzyj, zapomnij o mnie.
- Ja właśnie odchodzę - powiedział Perkar.
- To dobrze. Trzymaj się z daleka.
- Tylko wówczas jeżeli umrę.
Jej twarz złagodniała. Bogini podeszła bliżej i pogładziła go po
policzku. Zaledwie jednak dotknęła go palcami, ponownie uczyniła
krok w tył.
- Duchy mówią - wyszeptała - że masz mówić z Leśnym
Panem.
- To prawda.
- Znajdziesz się bardzo blisko niego, Perkarze. Pożeracza.
- Niezupełnie - wymamrotał Perkar, usiłując ją objąć. -
Pojedziemy na północ i na zachód. Ty... Wielka Rzeka jest na
wschodzie. To tam ty... on...
- Tam on mnie zabiera. Tam zabija mnie i pożera. Ale to dzieje
się w jego ciele. Głowę ma jeszcze dalej, w górach. Będziesz blisko
niego, więc musisz być ostrożny. Wyczuje mnie w tobie, pozna mój
zapach. Zna także i ciebie, ukochany, gdyż poprzez mnie połknął twe
nasienie. Obiecaj, że się do niego nie zbliżysz.
- Obiecuję, że znajdę sposób, aby go zabić.
Bogini wyciągnęła rękę. Jej dłoń skoczyła szybko niczym ryba
i mocno trzepnęła go po twarzy.
- Jesteś chłopcem - syknęła. - Masz myśli chłopca. Bądź
mężczyzną, żyj tym, co możliwe, a nie dziecinnymi marzeniami.
Perkar był nadto oszołomiony, by cokolwiek odrzec. Stał onie-
miały jeszcze wówczas, gdy bogini znikła w wodzie.
- A ja powiadam, że powinieneś wziąć Żółtą Grzywę - mruk-
nął Henyi.
Perkar przyjął słowa brata z uśmiechem.
- Nie sądzę, żeby Żółta Grzywa wytrzymała długo w Balal
albo jakimś innym dzikim lesie. Myślę, że jest jej dobrze tam, gdzie
jest. Chyba jest nawet szczęśliwa.
- Nie rozumiem jednak, dlaczego musisz zabrać Kutasapala.
- Ponieważ dał mi go ojciec. O co ci chodzi? Przecież już masz
pięknego ogiera.
- Ty też.
- Do takiej wyprawy potrzeba wielu koni - wyjaśnił Perkar.
- To ty tak twierdzisz.
Perkar zwichrzył chłopcu włosy.
- Sam zobaczysz, gdy przybędą inni z królem. Z pewnością
będą mieć więcej niż jednego konia.
- Pewnie, że będą. Przecież będzie ich wielu. Król, ów dziwnie
wyglądający mąż...
- Każdy / nich mieć będzie więcej niż jednego konia. To
właśnie miałem na myśli. - Perkar kopnął kurczaka, który pętał mu
się pod nogami, wydziobując z ziemi ziarna rozsypane po karmieniu
konia. - Zabieram Kutasapala i Manga, rzecz jasna.
Mang był ulubionym wierzchowcem Perkara. Przed laty, kiedy
groźni wojownicy Manga wtargnęli w dolinę, wielu z nich postradało
życie, a ich rodziny nigdy nie odzyskały koni. Zwierzęta okazały się
trudne w ujeżdżaniu - tak w każdym bądź razie utrzymywał ojciec
Perkara - ale jeden z ogierów miał klacz ze źrebięciem. Mang był
właśnie jego potomkiem - dumnym, szlachetnym zwierzęciem,
kasztanem o szyi w wyraźne czerwone pręgi, zbliżone barwą do
zakrzepłej krwi.
- Henyi, daj bratu odetchnąć. Trzeba mu naszych najlepszych
koni.
Obaj bracia odwrócili się na dźwięk tego głosu.
- Witaj matko - powiedzieli niemal równocześnie.
- Henyi, trzeba nakarmić kurczęta. Dopilnuj tego, proszę.
Perkar opuścił głowę, udając że mocuje przytroczone do grzbietu
klaczy juki. Tak naprawdę, pragnął uniknąć zmartwionego wzroku
matki.
- Nie musisz tego robić, Masati - powiedziała.
Perkar wykrzywił usta i mocniej pociągnął za rzemień.
- Zła to wróżba, kiedy ktoś nazywa mężczyznę jego dziecię-
cym imieniem, gdy ten wyrusza na poszukiwanie Piraku.
Matka prychnęła i dopiero wówczas Perkar spojrzał na nią po raz
pierwszy. Kasztanowate włosy upięła w trzy mocno splecione war-
kocze, miała też na głowie wysoki filcowy kapelusz potwierdzający
jej małżeństwo z Sherye. Z wieńczącego go pomponu sterczało
jastrzębie pióro. Była ubrana tak, jakby wyprawiała syna na wojnę.
- Szukasz Piraku zbyt daleko, synu. Można je znaleźć znacznie
bliżej domu.
- Tutaj znaleźć go nie umiem.
- Bo jesteś głupcem. To jedyna przyczyna.

- Ojciec powiedział... - zaczął Perkar, lecz matka przerwała
mu pozbawionym wesołości śmiechem.
- Och, słyszałam was zeszłej nocy. kiedy mieliście głowy pełne
woti i różnych głupot. Bredziliście coś o wielkich przygodach i walce
na miecze. Ale dzisiejszej nocy, Perkarze, twój ojciec przyjdzie do
mnie. Przyjdzie do mnie i nie będzie płakał, tylko złoży mi głowę na
piersi. Nie zaśnie.
Perkar ciężko westchnął.
- Nie mogę mieszkać z nim wiecznie. On to wie.
- Kapaka to mąż zuchwały. Otacza się takimi samymi ludźmi
i twój ojciec także to wie.
Perkar odpowiedział wzruszeniem ramion. Matka w napięciu
patrzyła jak niepotrzebnie poprawia dobrze spakowane juki.
- Oni wkrótce tu będą, matko. Źle się stanie, jeśli stać będziesz
wówczas tak blisko, jakbyś zamierzała mnie piastować. Stracę wów-
czas w ich oczach jako mężczyzna.
- Strażnik z wieży obwieści ich przybycie. Będę miała dość
czasu, by wejść na ganek.
Niechętnie pokiwał głową. Zaczynał czuć się niezręcznie przy
tych jukach. Dobył miecza, przetarł lśniące ostrze czystym gałganem.
- Cztery pokolenia - mruknęła matka. - Że też akurat moje-
go syna musi ona przywieść do ruiny.
- Nie chcę o tym mówić - rzekł Perkar, a jego surowy głos
wywołał grymas na twarzy matki.
- No proszę - rzuciła.
Odłożył miecz na bok, zerknął w stronę wartownika na wieży.
Wojownik obojętnie rozglądał się po okolicy.
- Posłuchaj, Perkarze. Wy mężczyźni uganiacie się za Piraku,
znajdujecie je albo kradniecie, zabijacie się nawzajem z jego powo-
du. Moim całym Piraku jesteś ty oraz twój brat. Czy ty to rozumiesz7
Jeśli obaj umrzecie przede mną, nic mi nie zostanie. Rozumiesz?
Dlatego właśnie musisz na siebie uważać. - Głos drżał jej lek-
ko. Perkar nigdy nie widział, żeby płakała, czy choćby bliska była
łez. - Trzymaj - wyciągnęła coś w jego stronę, mały przedmiot
z drewna. - Zrobiono to z gałęzi dębu, pod którym otrzymałeś swe
imię - wyjaśniła. - To pod nim zakopałam twój niemowlęcy
czepek. Schowaj to tak, żeby nie widzieli inni mężczyźni.
- Matko...
- Synu. Każdy z nich dostanie coś takiego i ukryje, tak jak ty
Żaden mężczyzna nie wyjedzie bez czegoś od swojej matki.
- Otrzymałem od ciebie znacznie więcej niż to - powiedział
miękko.
- Cieszę się, że tak myślisz.
- Kapakapane - zakrzyknął wartownik z. wieży. - Nadjeżdża
król.
- Szybko, matko.
Odwróciła się i pospieszyła na rozległy ganek. Była bardzo
drobna, krucha niczym mały ptaszek. Teraz to on musiał powstrzy-
mywać łzy.
"Bądź. mężczyzną" - powiedział sobie w duchu. Wyglądało
jednak na to, że pod tym pojęciem każdy rozumiał co innego,
a kobiety miały bardzo pomieszane poglądy w tej materii.
Od bramy doleciał narastający łomot kopyt.
Kapaka niezwłocznie zarządził odjazd. Mężczyźni chwalili na-
wzajem swoje konie. Perkar uśmiechnął się od ucha do ucha, gdy
Kapaka z uznaniem powiedział parę słów o Mangu. W trakcie owych
ro/mów Ngangata, odmieniec, zachował milc/enic. Sied/iał nieru-
chomo na grzbiecie smoliście czarnej kobyły - paskudnego stwo-
rzenia o grubych nogach. Perkar podejrzewał, iż koń ten, tak jak
i sam Ngangata, był na wpół dziki. Zbyt wielkie ws/akze było
jego podniecenie, by zastanawiać się dłużej nad tym poł-Alwatcm
i jego nieokrzesaniem. Nastał słoneczny ranek, miodowej barwy
światło spływało na zielone łąki, śpiewały ptaki Bydło popatry-
wało na nich z całkowitą obojętnością, gdy przecinając należące
do ojca pastwiska, wyjechali na drogę. Krótkotrwały smutek ogar-
nął go jedynie wówczas, gdy ujrzał linię drzew, za którymi pły-
nął Strumień, jego ukochana bogini. Nie wjechali w nią, tylko zwró-
cili się na zachód. Przystanęli u świątyni na skraju pastwisk i zło-
żyli ofiarę staremu duchowi lasu. Perkar z przyjemnością śledził
wprawne ruchy kierującego ceremonią Kapaki. Nawet tak wielki
człowiek nie żałował czasu, by oddać cześć ukutym prze/, praojców
więzom.
Królowi towarzyszyła ta sama piątka, z którą przybył do ich
damakuty poprzednim razem. Apad - ciemnowłosy rówieśnik Per-
kara - sprawiał wrażenie najbardziej rozmownego.
- Wszyscy będziemy mieć tak piękne /iemie, mój przyjacielu
- zwrócił się do Perkara.
- Być może doczekają tego nasze wnuki - odparł Perkar. -
Ojciec powiada, że trzeba wielu lat ciężkiej pracy, by stworzyć tak
dobre pastwiska. Podobno w czasach mego dziada pełno tu było
wypalonych karczowisk i chwastów.
- Pewnie tak - wesoło przystał Apad. - Ziemia ta przypomi-
na znoszony but. Nie znajdziesz nic wygodnie|s/cgo do chodzenia.
Lecz my uszyjemy sobie nowe buty.
Perkar zaczął zastanawiać się, czy Apad nie naśmiewa się przy-
padkiem z jego imienia, które znaczyło właśnie tyle, co "but",
postanowił jednak o to nie pytać. Ludzie często bywali przcwra/h
wiem na punkcie swych imion.
- Jakże ja będę pracować! - ciągnął Apad. - Idę o zakład
z wami wszystkimi, o pięknego woła, iż w ciągu życia wykarczuję
więcej lasu niż którykolwiek z was!
Eruka odgarnął z czoła włosy o barwie słomy i zerknął na nich
przez ramię.
- Apad zakłada się o woła, którego jeszcze nawet nie ma.
- No to co? - Apad pogroził palcem przyjacielowi.
- Hmm - mruknął Eruka.
- Eruka boi się, że przegra - głośnym szeptem rzucił Apad
w stronę Perkara.
Eruka wzruszył ramionami.
- Karczowanie to ciężka praca. Będę szczęśliwy, jeśli zdołam
wykarczować tyle, ile mi potrzeba.
- No, chyba, że zagonisz do tego żonę - rzucił Apad z prze-
sadnie szerokim uśmiechem dla podkreślenia, że chodzi tu o dobro-
duszne żarty, nie zaś o śmiertelną obrazę.
Kapaka - jadący na czele z Ngangatą i Attim, starszym, ru-
dowłosym mężczyzną uczesanym w grube warkoczyki - głośno
chrząknął:
- Dobra to rzecz czynić plany - zaczął ostrzegawczo. -
Pamiętajcie wszakże, że Pan Lasu może nie dać" swojej zgody.
- Oczywiście, oczywiście - odrzekł Apad, puszczając oko do
Perkara.
- A ty, Atti, przyjmiesz mój zakład?
Rudowłosy obrócił się nieznacznie w siodle. Miał w zwyczaju
nieustannie rozglądać się dokoła i nigdy nie skupiał swej uwagi
wyłącznie na jednej rzeczy.
- Zakład, który proponujesz, jest zupełnie bezużyteczny. Skoro
mamy oceniać, kto wy karczuje najwięcej ziemi do końca życia, jaki
pożytek przyjdzie zwycięzcy z wołu?
- No cóż, masz rację. Możemy zatem nieco zmienić warunki.
Załóżmy się o to, który z nas posiadać będzie najwięcej pastwisk
w wieku lat pięćdziesięciu.
Atti pogardliwie prychnął.
- To daje ci znacznie więcej lat na rąbanie drzew. Trzydzieści
dla ciebie, dziesięć dla mnie. Pomimo to mogę jednak wygrać, bo ty
masz miękkie dłonie człowieka z dolin.
- To się jeszcze okaże, dziki człowieku z gór! Czy do rąbania
użyjesz łupanego kamienia, tak jak twoi przyjaciele Alwaci? -
Apad huknął radośnie.
Perkar dostrzegł, jak po twarzy Atti'ego przemknął cień, za-
nim odwrócił się do chłopców plecami. Ngangata - czyżby ten
docinek był wymierzony właśnie w niego? - nie dał po sobie
niczego poznać. Eruka jednakże posłał Apadowi ostrzegawcze spoj-
rzenie.
"Oni także nie lubią odmieńca - uświadomił sobie Perkar. -
Tylko Atti z nim rozmawia. Z tymi warkoczykami i dziwnym akcen-
tem sam może uchodzić za dzikusa".
Nie wiedzieć dlaczego, myśl ta sprawiła Perkarowi wiele radości.
Nie lubił Ngangaty od momentu, gdy napotkał te jego bezczelne
czarne oczy i usłyszał miękki, a zarazem grubiański głos. W pewnym
stopniu odczuwał z tego powodu wyrzuty sumienia - ojciec oraz
Kapaka zdecydowanie nie pochwalali takiej postawy. Ale przecież
Apad i Eruka znali Alwatów i jeśli oni również nie darzyli ich
sympatią, musiały kryć się za tym konkretne powody.
Tym niemniej, ostatnia uwaga Apada wyraźnie oziębiła rozmo-
wę; najwyraźniej istniały rzeczy, z których nie należało żartować.
Po jakimś czasie ponad nierówny stukot kopyt wzniósł się głos
Kapaki.
- Zaśpiewaj nam coś, Eruko. Coś zdatnego do podróży.
- No, hmm - Eruka mruczał coś pod nosem, wnet zanucił
cicho i zaczął pieśń. Miał piękny, czysty głos, oszałamiająco falujący
przy finałowych frazach. Była to staromodna szkoła, już mało kto
potrafił tak śpiewać, ale Eruka radził sobie doskonale.
Jadę po łupy bogate
Takom rzekł
Gdy przybyli nowi ludzie
Ze swymi końmi
Nigdy wszak nie obiecywałem
Nigdy nic czyniłem przysięgi
Że mojej uciechy nie będzie w tym
Ani że siodło nic poobciera im tyłków
Ani że nie zatęsknią za niewiastą i łożem
Ja swoją uciechę będę miał...
Apad włączał się od czasu do czasu, zwłaszcza przy słowach
takich jak "uciecha" albo "niewiasta", okazał się jednak wyjątkowo
złym śpiewakiem. Jego "drżący" głos bardziej przypominał łkanie
dziecka albo wołanie o pomoc rannego woja. Sprawiło to, że pieśń
wypadła szczególnie zabawnie i na obliczu Perkara, po raz pierwszy
od niepamiętnych czasów, zagościł szeroki, szczery uśmiech. Zaczął
oto wyprawę, był na drodze do świata obfitującego w Piraku, świata,
który nagle roztoczył przed nim możliwości, o których przedtem nie
śmiał nawet marzyć.
Za to przez resztę dnia marzył do woli. A kiedy pod wieczór
opuścili ziemie ojca i wjechali w nie znającą topora dzicz, nie myślał
już o boginiach, matkach i tym podobnych smutkach, tylko o dziel-
ności swego konia, a w jego uszach dźwięczały chełpliwe głosy
mężów.
Dzień powoli mijał, słońce zaczęło chylić się ku zachodowi. Las
był przestrzenny niczym wnętrze hali, drzewa przypominały rzadko
rozsiane kolumny, a ich listowie było niczym łupkowe pokrycie
dachu na domu ojca. Przez ów dach tu i ówdzie przenikały jednak
zakurzone, podobne cienkim palom, czerwone smugi światła. Ptaki
w koronach drzew zaczęły swe wieczorne trele, a ukryte w gęstym
listowiu poszycia małe czarne żabki zawtórowały im dziwacznym
rechotem.
- Powinniśmy jechać szybciej - oznajmił Kapaka. - Myślę,
że przed nastaniem ciemności zdołamy dotrzeć do damakuty Banga-
ki. Co o tym myślisz, Perkarzc?
- Musielibyśmy jechać naprawdę szybko.
- Dobrze powiedziane - pochwalił król i przynaglił swego
gniadosza do kłusu.
Reszta poszła w jego ślady. Po niedługim czasie wypadli z lasu
na rozległe pastwisko. Kilka oburzonych krów rozpierzchło się na
boki przed galopującą kawalkadą. Ponad ich głowami rozwarło się
niebo - ciężkie, purpurowe chmury rozpostarte na stalowoszarym
tle. Chmury zapowiadały deszcz, a na odległym horyzoncie bez-
dźwięcznie zapłonęła karmazynowa błyskawica - rozjarzone serce
ogromnego ducha. Niebo i pole były rozległe, a mimo to odgłosy
jazdy trzymały się blisko podróżnych, jak gdyby dźwięki bały się
ulecieć w zapadającą noc. Posuwali się pełnym galopem. Perkar
poczuł się częścią Manga, częścią wspaniałego zwierzęcia. Słyszał
kiedyś, iż według wierzeń plemion Manga jeździec i wierzchowiec,
którzy umierali razem, żyli później jako jedna istota, pół-człowiek,
pół-koń. Uważał, że jest to wspaniałe marzenie.
Chmury stały się szare, a na czarnym nieboskłonie zalśniły
gwiazdy. Nad horyzont wypłynął księżyc, czerwony niczym senne,
na wpół otwarte oko boga.
Na dworze zapadły już zupełne ciemności, gdy w oddali ujrzeli
strażnicze ognie damakuty, a na ich powitanie wysypała się spoza
ogrodzenia gromada mężczyzn.
Perkar dobrze znał Bangakę oraz jego synów. Po prawdzie, wśród
kobiet, do ożenku z którymi wciąż go zachęcano, była też siostrzenica
Bangaki zamieszkująca w jego damakucie. Perkar postanowił unikać
jej, jeśli tylko będzie to możliwe. W bramie powitał ich sam Bangaka
- człowiek leciwy, o przygarbionym karku i włosach białych oraz
cienkich niczym puch ostu. Jego starcze oczy patrzyły w sposób, który
zawsze niepokoił Perkara. Dochował się ośmiu synów, ale tylko
trzech najmłodszych wciąż mieszkało w damakucie ojca.
Powitanie nie wypadło szczególnie uroczyście. Pora była późna,
a Bangaka nic spodziewał się gości. Król pozostał u boku sędziwego
gospodarza, by porozmawiać z nim o Piraku, natomiast pozostałym
dano do dyspozycji stodołę, otwarty ogień oraz ciepłe flaszki woti.
- No cóż - odezwał się Apad. - Tutejszej gościnności daleko
do tej, okazanej nam przez twego ojca. Perkarze, lecz i ta musi nam
wystarczyć. - Popatrzył z ciekawością na służebne dziewczyny
z chichotem wyglądające zza najbliższego węgła. - Siadaj, Perka-
r/.c. wypij z nami woti.
- Najpierw wytrę Manga i Kutasapala - odparł z wahaniem.
- Później z radością do ciebie dołączę.
- Pozwól zająć się tym dzikusom.
- Co takiego?
- My wytrzemy konie - krótko rzucił Ngangata.
- Nie nosisz szaty służącego - zauważył Perkar. - Sam
potrafię oporządzić swoje wierzchowce.
U boku pół-Alwata pojawił się Atti. W świetle ognia jego war-
kocze przybrały rdzawą barwę. Ngangata wyglądał przerażająco.
Jego oczy były niczym czarne dziury osadzone niezmiernie głęboko
w czaszce, zaś szerokie wargi straciły zabawny wyraz i robiły o wiele
groźniejsze wrażenie.
- Pozwól im tym się zająć - zawołał Eruka poprzez ogień. -
Oni to lubią.
Perkar spróbował wytrzymać wzrok Ngangaty, lecz naprzeciw
siebie nie miał niczego prócz niezgłębionej czerni. W końcu wzru-
szył ramionami i dołączył do siedzącej przy ognisku dwójki.
Woti rozluźniła krępujące dotąd język Eruki więzy.
- Mój klan, Kar Kushuta, niewiele znaczy - powiedział. -
Mój dziad stracił połowę naszych ziem w zakładzie, który zakończył
waśń z Kar Hakiru. W owym sporze to właśnie my byliśmy przegry-
wającą stroną. Nie mieliśmy ziemi, toteż ojciec miał kłopoty ze
znalezieniem dobrej partii dla któregokolwiek z nas... bez ziemi
i bez córek...
- Nie miał córek?
Eruka potrząsnął głową.
- Ludzie powiadają, że bogini naszego sadu jabłoni rzuciła
klątwę na matkę za coś, co ta zrobiła w młodości. Matka nie urodziła
ani jednej córki.
Perkar rozumiał niedogodność takiej sytuacji. Synowie mogli
jedynie otrzymywać ziemię jako wiano wnoszone prze/ żony. Star-
szy rodu, który wraz z córką oddawał w wianie swoją ziemię klano-
wi, który wcześniej dał żonę jednemu z jego synów, był znacznie
milej widziany. Dzięki temu, stan posiadania klanu pozostawał
mniej więcej niezmieniony. Starszy bez ziemi i bez córek miał
ogromne trudności ze znalezieniem żon dla swoich synów.
- Zostałem tedy śpiewakiem - zakończył Eruka ponurym
tonem. - Tkwi w tym nieco Piraku, ale niezbyt wiele.
Apad, którego oczy zaczynały już błyszczeć, klepnął Erukę po
plecach.
- Nie martw się - wybełkotał. - Niebawem to się... zmieni.
O ile Eruka stał się bardziej rozmowny, o tyle wylewny Apad pod
wpływem mocnego trunku umilkł niemal zupełnie. Na oczach Per-
kara wychylił duszkiem następny kubek. Perkar popijał z dużą
ostrożnością- ubiegłej nocy wypił przecież sporo z ojcem.
Eruka pokiwał głową.
- Jeśli taka będzie wola Pana Lasu - mruknął pod nosem.
Twarz Apada pociemniała.
- A jeśli on się nie zgodzi? - zapytał cicho. - Co wtedy,
Perkarze?
Perkar wzruszył ramionami.
- Nie wiem.
Apad opróżnił następny kubek, po czym wbił wzrok w roz-
tańczone płomienie, być może próbując wypatrzyć małą boginię
ognia.
- Pamiętacie Pieśń o Szalonym Bogu'1 O górskim bogu, który
zszedł na niziny i pożerał ludzi?
Eruka odchrząknął, by przeczyścić gardło i zaczął śpiewać.
Takom zszedł w dół
Wchodziłem do wiosek
Do dumnych damakut
Do obejść na wzgórzach
Wchodziłem do sal
Ciekaw
Jak też może smakować człowiek
Piłem krew śmiertelnych ludzi
Piłem, lecz nigdym nie ugasił pragnienia.
Eruka śpiewał cicho, jak gdyby w obawie, że ktoś mógłby go
usłyszeć. W dalszej części pieśń mówiła o bohaterskim Rutka, który
naciągnąwszy na siebie niedźwiedzią skórę, udawał przyjaciela Sza-
lonego Boga i dzięki temu poznał jego słabości.
Jeno za sprawą miedzianego ostrza
Topora wykutego przez boga kuźni
Który wisi w sali Pana Lasu
Sprawcy śmierci bogów
Po wielu przygodach Rutka znalazł taki topór i zgładził żądnego
krwi boga.
Gdy przebrzmiały ostatnie słowa pieśni, Apad zaczął kiwać się
tak mocno, że lada chwila mógł wpaść do ognia. Perkar zastanawiał
się, gdzie znikli Atti z Ngangatą. Już dawno powinni wrócić od koni.
- Widzisz, Perkarze? Ich można zabić. Jakim prawem Pan Lasu
ma nam mówić, co możemy mieć, a czego nie? Jesteśmy Irut,
prawdziwi ludzie, nie jak Alwaci albo jacyś mali bogowie. Każdy
z nas jest jak Rutka. Silny! Jeżeli bogowie nie dadzą nam tego, czego
potrzebujemy, weźmiemy to sami. Hej, Perkarze? Dobry z ciebie
towarzysz, prawda? Chcemy, czego chcemy. Razem zostaniemy
bohaterami, ty, Eruka i ja. Weźmiemy to, czego pragnie król, nawet
jeśli nie spodoba mu się sposób, w jaki to osiągniemy.
- A co z Attim oraz Ngangatą? - spytał Perkar, walcząc
z lekkim zawrotem głowy. Pieśń wzbudziła w nim poczucie dumy
z tego, że jest człowiekiem. Słuchając śpiewu Eruki, musiał wypić
więcej woti niż mu się zdawało.
- Bohaterowie walczą tylko w trójkach i siódemkach - wark-
nął Apad. - Nigdy w piątkach. - Sięgnął po kubek z woti, ale dłoń
przewróciła naczynie. Z ciemności dobiegł chichot dziewcząt; wi-
docznie wciąż byli przez nie obserwowani.
- Oho! - mruknął Apad. - Zobaczrry, kogo tam mamy!
Chyłkiem ruszył w ciemność. Eruka wyszczerzył zęby i poszedł
w jego ślady.
Perkar odprowadził ich spojrzeniem. Jego uniesienie wolno mi-
jało, ale było coś, coś w tej pieśni...
Dlaczego ona go uderzyła? Nazwała chłopcem? Bogów można
zabić. Skoro Szalony Bóg mógł umrzeć, może również i rzeka.
Oczywiście, że może, i inni ludzie o tym wiedzą! W domostwie Pana
Lasu z pewnością są przedmioty, którymi można uśmiercić bogów.
Z nieba znikały chmury, zapowiadał się słoneczny ranek. Perkar
z trudem wstał i przeszedł przez pusty majdan. Mijając wciąż otwartą
bramę, pomachał stojącemu na wieży wartownikowi.
- Już późno - powiedział strażnik. - Niebawem zamknę
wrota.
- Nie chciałem sikać na dziedzińcu - wyjaśnił Perkar.
Ciemna postać nic nie odrzekła, Perkarowi zdało się jednak, iż
skinęła głową. Zszedł w dół zbocza i ulżył sobie na wilgotnej ziemi.
Potem posunął się nieco dalej, do wydłużonej kępy wierzb, znaczą-
cej zapewne bieg jakiegoś strumyka.
- Dokąd zmierzasz, boże czy bogini? - zapytał cicho, lecz
niewielka struga nie odpowiedziała. Perkar jednak znał odpowiedź.
Znajdowali się teraz w sąsiedniej dolinie, która łączyła się z jego
własną. Bez wątpienia, ten ruczaj dopływał w końcu do pastwisk
ojca.
Zakręciło mu się w głowie. W żołądku wciąż czuł ciepło wypitej
woti. Co mógł jej posłać, tak by wiedziała, że to od niego? Żeby
poznała jego zamiary? Jaką ofiarę mogło jej zanieść to małe dziecię?
Oczywiście wiedział. Wygrzebał mały nożyk, ten którym przy-
cinał skórzane rzemyki. Ostrze zagłębiło się w dłoni nieco bardziej
niż zamierzał - to z nadmiaru woti! - ale wcale się tym nie przejął.
Obmył rankę w strumyku, dał mu swoją krew. Ona to zrozumie,
będzie wiedziała, że to od niego.
Od bramy doleciał cichy gwizd. Perkar upuścił do wody jeszcze
parę kropel, po czym zadowolony, dziwnie rozradowany, wrócił do
stodoły i natychmiast zasnął.
Interludium
Jik
Pod stopami Ghe zaskrzypiały wypolerowane deski pokładu.
Stojąc w chłodzie, wytężał słuch i usiłował pochwycić choćby
najsłabszy dźwięk. Po chwili odprężył się, zadowolony, iż owo
skrzypienie wtapiało się doskonale w setkę innych stęknięć drewnia-
nej barki kołysanej łagodnie przez Rzekę, w rechot żab i głosy
nocnych ptaków dolatujące z pobliskiego Bagna Żółtych Włosów.
Ostre rysy jego ukrytej w cieniu twarzy wykrzywiły się w sardonicz-
nym uśmiechu, gdy pomyślał o własnej nerwowości. Przeciągnął
kciukiem po niewielkiej bliźnie na szczycie spiczastego podbródka.
- "Jestem ostrzem ze srebra, jestem sierpem z lodu" - wy-
mamrotał.
Prześlizgnął się obok drzemiącego strażnika, oczarowanego być
może odległymi światłami miasta lub jeszcze odleglejszymi iskrami
gwiazd. Przyobleczony w najczarniejszy cień, Ghc lekko niczym
dym przepłynął pod okazałym łukiem, który zdobiły złote liście.
i znalazł się w obszernej kabinie o podłodze zasłanej pysznym
kobiercem utkanym w dalekim i egzotycznym Lhe. Podszedł do
wielkiego łoża z pościelą uszytą z najcieńszego płótna.
Ghe nie miał pojęcia, dlaczego postawiono mu zadanie zabicia
śpiącego w nim mężczyzny. Kapłani nigdy nie zdradzali mu takich
szczegółów. Wystarczyło, jeżeli wiedział, kogo ma zabić i gdzie go
może znaleźć. Powody niewiele Ghe obchodziły. Jako dziecko za-
bijał dla paru miedziaków. Dzisiaj jego umiejętności służyły kapła-
nom, służyły samej Rzece.
Nagle dotarło do niego, że łoże było puste. Poczuł jak jeżą mu
się włosy. Na barce nie płonęło ani jedno światło; stwierdził to już
w małej łódce, którą przypłynął. Oznaczało to, iż jego cel coś
podejrzewał i teraz czaił się gdzieś w ciemnościach, dybiąc na jego
życie. Ghe błyskawicznie się odwrócił, wykonując równocześnie
głęboki przysiad, zaś jego oczy bacznie przepatrywały wnętrze.
W następnym momencie odetchnął /. ulgą. Przecenił tego kupca,
Dunuha. tak jak Dunuh w pewnym stopniu przecenił jego. Dunuh
spał bowiem w najlepsze w fotelu; jego sylwetka malowała się
ciemną plamą na tle świateł miasta.
Poczucie ulgi opuściło Ghe równie szybko, jak się pojawiło,
ponieważ u boku śpiącego majaczył jeszcze jeden cień.
- Ach - wyszeptał cień - oto i wielce wysławiany Jik, jak
mniemam.
Ghe zachował milczenie. Jeśli dozna porażki i umrze, nie może
pozostawić żadnych dowodów, iż istotnie był Jikiem. Nie nosił
godła, ani jakichkolwiek kapłańskich symboli. W odróżnieniu od
innych kapłańskich sekt, Jik nie przeszedł kastracji, więc oględziny
ciała również nie dostarczyłyby dowodu. Mogły go jedynie zdradzić
słowa nadmiernej pewności siebie i. mimo że Ghe był siebie pewny,
nie popadał w przesadę.
Jego ostrze wychynęło z naoliwionej pochwy, zalśniło w świetle
księżyca niczym srebrzysty węgorz.
- Jik - ciągnął cień - ja jestem Sin Turuk ze starożytnego
miasta Kołem. Czy słyszałeś o Kołem?
Ghe wciąż milczał, zaś mężczyzna z cienia mówił dalej.
- Kołem ma do zaoferowania wiele towarów. Olej drzewa
kakla, tkaniny i... wojowników. Wojownicy uczą się walki od
momentu, gdy zdołają udźwignąć miecz. Są potem wielce cenieni za
swój kunszt. - Czarna skóra jego twarzy rozwarła się, odsłaniając
białe zęby. W nocnym powietrzu rozległ się cichy syk jego miecza.
- Mój pan to pijany dureń - rzekł Sin Turuk. - Tym niemniej jest
moim panem.
Sin Turuk skoczył ze zwinnością pantery i nagle znalazł się
o wyciągnięcie ramienia od Ghe. Ghe natychmiast dz'gnął mieczem
w serce przeciwnika, ten jednak zrobił krok w bok i ostrze przemknę-
ło obok niego. Ghe dostrzegł swój błąd w chwili gdy go popełnił,
pojął, iż jego atak był właśnie tym, czego chciał Sin. Nie miał już
czasu, by cofnąć oręż i sparować cios, więc po prostu rzucił się na
podłogę, a miecz Sina przeciął ze świstem powietrze nad jego
głową. Ghe wprawnym ruchem wyprowadził kopnięcie, trafił tam-
tego w kostki i obalił na podłogę. Czuł jednak przy tym, że przyszło
mu to zbyt łatwo. Przeciwnik oczekiwał na takie właśnie posunięcie
z jego strony i rozmyślnie upadł w taki sposób, by móc kontrolować
sytuację. Owa przezorność uratowała Ghe życie, ponieważ Sin,
zamiast rozłożyć się bezradnie na deskach, jakimś cudem zdołał
odwrócić się i ciął na odlew ze straszliwą siłą. Ghe opuścił miecz,
przyskoczył bliżej i wyprowadził pchnięcie Tsehats prosto w szyję
Sina. Trafiony wojownik stęknął głucho, lecz natychmiast wzniósł
ramię, by ponowić atak. Nie wiedzieć dlaczego, wciąż jeszcze żył,
ale rana spowolniła jego ruchy. Starczyło to, by Ghe wężowym
ruchem dobył sztylet i zagłębił ostrze w serce Sin Turuka, zakręcił
w ranie, a następnie wyszarpnął. Sin umarł w milczeniu, z godnością
wielkiego wojownika.
- Sierp z lodu - rzucił szeptem Ghe w jego stronę, patrząc jak
w oczach Sina przerażenie ustępuje miejsca bezdennej pustce. -
Dobrze walczyłeś.
Idiota trzymający na pokładzie straż niczego nie usłyszał. Ghe
westchnął, po czym dźgnął nożem śpiącego mężczyznę w trzy
kluczowe miejsca - serce, podstawę czaszki oraz skroń. Pozosta-
łych wartowników pozostawił przy życiu, aby poczuli wstyd i zro-
zumieli, że choć walka gigantów toczy się tuż obok, oni nie zdołają
jej zobaczyć.
W drodze do brzegu oddał cześć Sin Turukowi poprzez upusz-
czenie odrobiny krwi w nurt Rzeki i dotknięcie własnego podbródka,
gdzie pojawiła się pierwsza blizna, jaką kiedykolwiek otrzymał
w walce. Dla swojej właściwej ofiary - która umierając ledwie
zipnęła, a oddech jej cuchnął drogim winem - Ghe nie poświęcił
ani chwili.
VII
Duchy i życzenia
- Zniszczyłaś pięćsctletnią księgę - powiedział Ghan rzeczo-
wym, pozbawionym złości tonem.
- Ona już była zniszczona.
Ghan westchnął.
- Nie. Była uszkodzona, ale nadawała się do naprawy. Teraz
jest zniszczona.
Hezhi oderwała się od pracy nad dokumentem z czasów Drugiej
Dynastii i napotkała twardy wzrok starca.
- Na nic nie zwracasz uwagi i to twój największy problem. Nie
skupiasz się na pracy, tylko na tym, co chodzi po tej twojej małej,
głupiej główce.
"Któregoś dnia - pomyślała, usiłując zachować obojętny wyraz
twarzy - stanę się dorosła. Będę dorosłą księżniczką, a wtedy
pewnej nocy ty znikniesz, Ghan. Tsem cię zabierze i wrzuci do
ścieków".
- Jak choćby teraz! - pieklił się Ghan. - No proszę, twoje
oczy znów mają ten głupi, rozmarzony wyraz. - Szybkim krokiem
podszedł do stołu. - Oto czym masz się zajmować. - Wskazał
dłonią dokument. - Tym. Choć raz spróbuj zająć ręce i mózg tym
samym.
- Robię to od dwudziestu dni - wymamrotała Hezhi, wkłada-
jąc wiele wysiłku w to. by nie wybuchnąć. - Czy nie mogłabym
robić czegoś ciekawszego?
- Czego na przykład?
- Sama nie wiem. Wspominałeś o jakimś "katalogowaniu".
- Nie potrafisz tego robić, księżniczko. Nie potrafisz dosta-
tecznie biegle czytać.
- Ale to mnie nuży.
- Jeszcze nie umiesz robić tego dobrze - odparł Ghan. - Po
cóż miałbym trwonić siły na uczenie cię nowego zajęcia, skoro nie
potrafisz biegle wykonać nawet najprostszej czynności? Chcąc na-
uczyć cię na przykład katalogowania, najpierw musiałbym nauczyć
cię czytać, ja zaś nic zamierzam marnować na to czasu.
- Ale przecież ja już trochę czytam - zaczęła. Czytanie? Jeżeli
przy okazji tego zajęcia miałaby sposobność nabycia umiejętności
odczytywania starych manuskryptów, gra warta była świeczki.
- Cicho. Dodaj do kleju nieco wody. Kiedy już. nauczysz się
wklejać stronice bez brzydkich pofałdowań, porozmawiamy o in-
nych pracach. Albo... - Ghan przypatrywał się jej przez, chwilę
z chytrą miną, jak gdyby coś obmyślał. Potem oparł się ciężko
o biurko i pochylił do przodu, tak że ich oczy znalazły się blisko
siebie. - Albo możesz stąd odejść dziś po południu. Ale nie wolno
ci nigdy tutaj wrócić. Słabą mam z ciebie pociechę i dług twój nadal
pozostaje nie spłacony. Jednakże pozostając tutaj, każdego dnia
powodujesz coraz, to nowe zniszczenia. Oznajmię przeto, że wywią-
załaś się ze swych powinności, tylko nie przychodź jutro ani żadnego
innego dnia. -Uśmiechnąwszy się blado, rozprostował plecy i od-
szedł w milczeniu. Kiedy wieczorem zakończyła wreszcie robotę,
odstawiła na bok klej i dratwę. nigdzie nie mogła go znaleźć. Opu-
ściła bibliotekę w ponurym milczeniu.
Na progu czekała niespokojna Qey.
- Musisz wziąć kąpiel - oznajmiła. Palce jej dłoni trzepotały
bez przerwy niczym stado spłoszonych motyli.
- Jestem zmęczona - odparła Hezhi. Nie miała czasu na
bojaźliwe matkowanie Qey.
- To bez znaczenia. Posłał po ciebie twój o|tiec.
- Ojciec. A czegóż on chce?
Qey energicznie pokiwała głową.
- Dzisiejszego wieczoru musisz wystąpić na dworze.
Hezhi zmarszczyła czoło.
- Muszę? Przekaż ojcu moje przeprosiny.
- Och nie, Hezhi, nie tym razem. - Qey z ciężkim westch
nieniem potrząsnęła głową. Patrzyła gdzieś ponad nią, zapewne
na Tsema. Hezhi także zerknęła podejrzliwie w tamtym kierunku
Twarz Tsema po/bawiona była wszelkiego wyra/u, ale dziewczyna
wyczuła bijące z całej postaci napięcie. Pod skórą szyi rysowały się
węzły naprężonych mięsni; olbrzym mocno zaciskał zęby. - Tym
razem, malutka, musisz iść. Wysłannik twego ojca bardzo nalegał.
Przełknęła te słowa w milczeniu. Udawało się jej trzymać z dala
od dworu przez znaczną część roku. Może jednak - tylko może -
jeśli przybędzie na dwór. rzeczywiście zdoła porozmawiać z ojcem
lub matką. Spróbuje wówczas przekonać ich. by cofnęli Ghanowi
prawo do rządzenia jej osobą. Juz sama myśl o tym starcu wzbudziła
w niej wściekłość. Przez kolejne dwa dni po tym, jak Ghan pokazał
jej nakaz, Hezhi w ogóle nie zjawiła się w bibliotece. Trzeciego
dnia przyszło po nią czterech pachołków w strojach pałacowej straży
i siłą zawlokło do biblioteki oraz Ghana. Hezhi musiała powstrzy-
mywać Tsema; w jego zazwyczaj łagodnych oczach dostrzegła
niebezpieczne błyski. Żaden ze strażników nawet nie podejrzewał,
jak bliscy byli śmierci poprzez skręcenie karku albo pogruchotanie
kości. Gdyby jednak pozwoliła, by Tsem jej bronił, spotkałoby go
później okaleczenie albo nawet śmierć. Do tego zaś nie mogła
dopuścić.
Tak. może ojciec poświęci jej chociaż chwilę uwagi - jeśli,
rzecz jasna, rozpoznają na pierwszy rzut oka. W końcu nie widzieli
się od przeszło roku.
- Jakie zatem kolory obowiązują dziś na dworze' - spytała.
Twarz Qey przybrała pełen ulgi. niemal szczęśliwy wyraz.
- Oni przysłali suknię - odrzekła.
- To jest po prostu powtórka mody sprzed stulecia - rzuciła
Hezhi tonem skargi, podczas gdy Qey pomagała je wbić się w nie-
zwykły strój. Od środka sztywnego kołnierza po dół pleców sukni
biegł złożony z błyszczących chrząstek kręgosłup rzecznego rekina.
Kręgosłup sukni rozstawał się z jej własnym w okolicy miednicy,
rozchodząc się promieniście wstecz oraz na boki. aby zapewnić
podparcie dla sztywnego, ale na szczęście krótkiego trenu przypomi-
nającego kształtem ogon raka. Ów kręgosłup musiał się oczywiście
czegoś trzymać, toteż reszta sukni została skrojona tak. by ukryć
mocne taśmy biegnące pod piersiami i w poprzek brzucha. Tkanina
miała barwę cytryny ora/ złota i była usiana purpurowymi cekinami
z macicy perłowej.
- Czy przed stu laty też wydawała się taka brzydka? - z chi-
chotem spytała Qey. zupełnie jakby przeniosła się o wicie lat wstecz.
do czasów, gdy nie była tak śmiertelnie poważna.
Czując przypływ dobrego humoru, Hezhi przeszła przed Qey.
zręcznie naśladując ruchy dam dworu. W oczach Qey znad było
podziw.
- Może jeszcze wyrośnie z ciebie kobieta - powiedziała. -
Jakże mogło do tego dojść tak szybko? - Oprócz wyraźnej dumy.
w słowach tych Hezhi wychwyciła ukryty smutek i troskę.
Dopiąwszy w końcu suknię, Qey nałożyła jej gruby makijaż
o barwie burgunda, najmodniejszy obecnie na dworze. Wypełniła
nim przestrzenie wokół oczu. nakreśliła cienką linię przecinającą
czoło i kończącą się u podstawy nosa.
Zerkając na swoje odbicie w lustrze, Hezhi poczuła lekkie zasko-
czenie. Wyglądała jak księżniczka - nie jakaś służebna dziewka
łysego bibliotekarza ani umorusana dziewczynka wałęsająca się po
korytarzach opuszczonego skrzydła. Nie, wyglądała tak samo jak
inne kobiety z dworu. Jak jej starsza siostra, którą kiedyś spotkała.
Księżniczka - przywykła do tego tytułu, nie wiedziała natomiast
jak nią być.
Qey wciąż się w nią wpatrywała.
- Z pewnością nie opędzisz się teraz od zalotników. czy ci się
to podoba, czy też nie - zauważyła.
Hezhi ponuro pokiwała głową. Zapragnęła nagle stać się posia
daczką zniszczone], kwadratowej twarzy starsze] kobiety oraz jej
grubych kończyn. Ale nawet wówczas nie zabrakłoby /alotników -
była przecież córką cesarza. Jej niezdecydowane uczucia co do
występu na dworze coraz pewniej zmier/ały ku niechęci. Sarka
styczny głos Ghana zdawał się rozbrzmiewać wprost w jej uchu -
starzec odprawił ją niczym jakąś ładniutką istotę / pałacu.
Cóż ją jednak w końcu obchodziły myśli Ghana? Westchnęła
ciężko i podążyła za Qey na dziedziniec Tsem już lam czekał
posłała mu otwarcie uśmiech. Olbrzym miał na sobie czarny, baweł-
niany kilt, białą koszulę i rozpięty, brokatowy kaftan. Włosy powle-
czono mu oliwą i utreiiono w warkoczyki, które zebrano na czubku
głowy i wetknięto pod mały, filcowy kapelusz. Widać było. że Tsem
wkłada sporo wysiłku, by zachować godną, a zarazem nonszalancką
postawę.
- Pięknie wyglądasz. Tsem - pochwaliła. - Z taką posturą
i w tym kaftanie zupełnie mnie przyćmisz
Tsem pogardliwie prychnął.
- Czy musimy tam iść. księżniczko?
- Ja nie chcę.
- Ja też nie - pospiesznie wymamrotał Tsem.
Pomieszczenie pełne ludzi powinno wydawać się mniejsze, tym-
czasem Wielka Sala wyglądała równie imponującojak zawsze. Choć
zebrał się w niej tłum, jakiego nie widziała od ponad roku, wciąż
sprawiała wrażenie obszernej niczym nieboskłon. Zresztą, jej łuko-
we sklepienie istotnie naśladowało niebiosa, ciemnolazurowe na
obrzeżach, przybierało bledszy odcień w zenicie. Potężne przypory
wyglądały jak podtrzymujące niebo słupy. Wysoko w górze dojrzała
jakiegoś ptaka - gołębia, a może jaskółkę? Ptak niknął zupełnie
w ogromnym przestworze, wydawał się nie większy od komara.
A ten zgiełk! Gdzieś w oddali łomotały bębny, lecz ich dźwięk
był najmniej dokuczliwy. To ludzkie głosy, szepczące, chichoczące,
rozbrzmiewały rykiem w nawykłych do ciszy panującej w odległych
zakątkach pałacu uszach Hezhi. Czuła się przez nie przytłoczona,
gdy tak stała w królewskim wejściu. Kiedy ją zapowiedziano -
"Księżniczka Hezhi Yehd Cha'dune" - imię jej poleciało w zgiełk
i od razu w nim utonęło.
Kiedy natomiast wszedł jej ojciec, głosy umilkły, jak gdyby
pomiędzy nią a dworzanami zamknięto nagle sto drzwi, i tylko z paru
miejsc doleciało zakłopotane kasłanie.
Chakunge z Nhol robił imponujące wrażenie: Hezhi nic mogła
jednakże dostrzec większego podobieństwa pomiędzy nim a sobą.
Był bardzo wysoki, lecz proporcjonalnie przy tym zbudowany. Miał
szerokie ramiona, a jego twarz o ostrych rysach nie zdradzała naj-
mniejszych choćby oznak zniewieściałości. Spowijała go potęga
znacznie większa od tej symbolizowanej przez bogaty płaszcz o bar-
wie szafranu i umbry, turban oraz utrzymującą go na miejscu złotą
opaskę. Jego widok przywodził na myśl rozchwiany zarys sylwetki
ducha albo obraz oglądany poprzez powietrze drgające w lecie ponad
rozgrzanym dachem. Już od samego patrzenia można było dostać
gęsiej skórki. Czarnoksiężnik, król, dziecię Rzeki - każdy by się
tego domyślił, nawet gdyby ujrzał go zupełnie nagim. Kiedy obwie-
szczono jego wejście, wszyscy obecni w sali padli na kolana. Ci,
którzy znaleźli się najbliżej fontanny, zanurzali w wodzie dłonie
i zraszali sobie czoła.
Hezhi poczuła przygnębienie. Nigdy nie zdoła zbliżyć się do
niego, bez względu na to czy był jej ojcem, czy też nie. A do tego...
nie czuła się najlepiej. Gdzieś wgłębi brzucha czuła dziwne napięcie.
Czaiło się tam już wcześniej niemal przez cały dzień, teraz jednak
dało o sobie znać ze zdwojoną siłą. Co się z nią działo?
Ponad ciżbą przeleciał szmer zdziwienia. Chakunge nie przysta-
nął obok podestu, na którym zazwyczaj zasiadał, tylko po paru
stopniach zszedł prosto na zatłoczoną posadzkę. Tłum rozdzielił się
przed nim na podobieństwo stada gołębi trzymających się z dala od
stóp przechodnia. Dwaj wojownicy z jego straży przybocznej -
pełnokrwiste olbrzymy - ciężko kroczyli po jego bokach, niestru-
dzenie wypatrując niebezpieczeństw, jakie mogłyby zagrozić ich
panu. Ich strój wyglądał tak samo jak strój Tsema, ale sprawiali oni
jeszcze dziwaczniejsze wrażenie, gdyż mieli w sobie znacznie mniej
Z człowieka niż Tscm - kudłaci, z niezwykle długimi ramionami
i okrutnymi, płaskimi twarzami bez podbródków. Idąc w uformowa-
nym przez dworzan szpalerze, cesarz zbliżył się do fontanny. Hezhi
bacznie wpatrywała się w ojca, dostrzegłajakjego sardoniczna twarz
przybiera wzruszony wyraz na widok wody.
,,Muszę zrozumieć, czym jest Królewska Krew" - przypomnia-
ła sobie w duchu.
Król dotknął koniuszkami palców spływającej kaskadami wody,
po czym cofnął się i zamknął oczy. Fontanna była zupełnie prosta.
pojedynczy strumień bijący w górę na trzydzieści stóp, a następnie
z hukiem spadający w dół, do obszernego, alabastrowego basenu.
Nagle woda zaczęła migotać. Hezhi w dalszym ciągu wpatrywała się
w ojca. Jego postać wydawała się rozmazana, jak gdyby drgała
niczym trącona struna liry. Migotanie wody przybrało na sile i nie-
oczekiwanie ku sklepieniu sali pomknęła z rykiem potężna kolumna.
Napęczniała niczym wielka wodna dłoń, zalśniła licznymi kolorami.
W wodzie szamotały się ciemne kształty - ryby? Strumień wyniósł
je wysoko w górę. Zawieszona pod samym sufitem woda przestała
spadać deszczem w dół, do źródła, tylko przeobraziła się w duży
basen, który spokojnie zawisł w powietrzu. Basen szybko powięk-
szał swe rozmiary, lśnił i falował, aż w końcu przesłonił cały strop.
A potem stała się rzecz najdziwniejsza ze wszystkich - jakiejś
przemianie uległa sama woda. Nie chodziło przy tym ojej gęstość
bądź wilgotność. Można było raczej odnieść wrażenie, że na dworze
pojawił się nagle lśniący duch wody rodzący niezwykłe poczucie
głębi. Przez salę przetoczył się cichy szmer, tak cichy, jakby wszyscy
obecni nieoczekiwanie znaleźli się pod wodami Rzeki i zadzierali
głowy, aby dojrzeć powierzchnię. Ciemne kształty wciąż tam były,
ale teraz zaczęły nabierać wyraźnych kolorów - czarne wizerunki
obwiedzione bielą, jadeitem, akwamaryną. topazem. Spływały w dół
spod stropu, wpadały między dworzan, niemal się o nich ociera-
ły. Hezhi ujrzała jak jeden z nich przepłynął przez stojącą w pobli-
żu kobietę. Poczuła straszliwy chłód, który zaczął promieniować
z brzucha, obejmując stopniowo całe ciało, a równocześnie jak urze-
czona wpatrywała się w niezwykłe widowisko. To były wspaniałe
stworzenia. Wszystkie pochodziły z Rzeki - dziwaczne ryby do-
równujące długością wzrostowi człowieka i okryte pancerzem ni-
czym wojownicy, stwory przypominające owady albo raki, lecz
z rod/aju takich, jakich Hezhi dotąd nie widziała. Nie, wszystkie te
zwierzęta były zaledwie cieniami czającymi się w odmętach Rzeki,
duchami istot, które zamieszkiwały i umarły w jej wodach nic
wiadomo jak dawno temu. Teraz zaś, na znak dany przez jej ojca,
zawirowały przed oczami żywych.
- Księżniczko! -Tsem trącił ją lekko, pokazując coś zarazem
wyciągniętym palcem. Trzy spośród owych cieni "pływały" wokół
jej stóp, w/nosząc się wolno coraz wyżej. Jeden z nich był rybą, drugi
wyglądał jak przystosowany do pływania skorpion, trzeci zaś podo-
bny był do kałamarnicy. Do tej trójki dołączyły jeszcze cztery
stworzenia i razem spowiły Hezhi na podobieństwo chmury. Usły-
szała szepty stojących najbliżej ludzi:
- Królewska Krew.
Wkrótce nie widziała już niczego prócz otaczających ją kształ-
tów. Powinna się wystraszyć, zamiast tego czuła jednak niezwykłe
uniesienie. Mrowiące mdłości w żołądku przeobraziły się w łagodne
pulsowanie, jak gdyby w jej wnętrzu znajdowało się źródło ciepła
i siły. Roześmiała się i wyciągnęła rękę, aby pogładzić widmową
rybę. Stworzenia zdawały się coś z niej wysysać, jakby syciły głód,
ona jednak nic nie czuła.
A potem oderwały się i pomknęły w górę, do basenu nad głowami
zebranych, który powoli się kurczył. Z nagłym rykiem - w sali
zapadła cisza, jeśli nie liczyć przerażonych szeptów - woda poczęła
wracać do fontanny, spadając w dół gwałtownym deszczem. Rzecz-
ne duchy utraciły blask, stając się ponownie niedostrzegalnymi
cieniami. W okamgnieniu dwór odzyskał swój poprzedni wygląd
i wszystko było tak jak przed wejściem ojca. Z tą jednak różnicą,
że teraz ludzie zaczęli wykrzykiwać jego tytuł. Chakunge!
Uczucie ciepła w brzuchu z powrotem nabrało "chorobliwe-
go" charakteru, nim jeszcze ojciec dotarł do podestu. Hezhi za-
uważyła, iż podczas niezwykłego widowiska ze swych komnat pr/y-
były matka z siostrami, które zdążyły już zająć miejsca na ławach.
Zaledwie dołączył do nich Chakunge. odwrócił się i głośno klasnął
w dłonie. Wolne miejsce na posadzce - tam, gdzie jeszcze przed
chwilą stał - szybko się powiększyło za sprawą wielu młodych
chłopców w kapłańskich szatach akolitów, którzy zaczęli ponaglać
stojących najbliżej, by ci postąpili kilka kroków wstecz. Hezhi
patrzyła na to z ciekawością, zapomniawszy o własnych doznaniach
Ojciec ukazał wszystkim swoje pokrewieństwo z Rzeką, dowiódł, że
potrafi z nią rozmawiać, naginać do swej woli albo - co bardziej
prawdopodobne - wybłagać sobie jej pobłażliwość. Co dalej?
Ponownie odezwały się bębny, wystukując powoli potężny,
przypominający bicie serca rytm. Pojawili się tancerze.
Tak mężczyźni jak i kobiety sprawiali wrażenie kruchych istot,
które jednak znikło bez śladu, gdy tylko zawirowali do taktu moc-
nych uderzeń. Stali się wówczas tak mocni jak bębny, sprężyści
jak napięta na nich skóra. Te popisy Hezhi oglądała już wcześ-
niej, stanowiły one żelazny punkt dworskich uroczystości. Mimo to
z przyjemnością oglądała smukłych tancerzy i ich kostiumy z jed-
wabiu oraz piór. Zebrany w sali tłum zaczął kucać albo wręcz siadać
na podłodze ze skrzyżowanymi nogami. Tsem rozwinął dla Hezhi
małą matę - czyżby miał ją przy sobie przez cały czas? - więc
także i ona usiadła.
Artyści przedstawiali starożytną opowieść. Hezhi dobrzeją zna-
ła, gdyż poświęcona była pierwszemu Chakunge - człowiekowi
zrodzonemu z wody. Tancerka pokazywała właśnie, jak jego matka,
Gau, wzięła kąpiel w Rzece i stała się brzemienną. Inni artyści
przedstawiali losy ludzi prześladowanych przez straszliwe potwory,
które zamieszkiwały niegdyś dolinę Rzeki. Potwory czaiły się pod
każdym kamieniem, zasiedlały każde drzewo. Były przerażające
i wszystkich tyranizowały. Porwały córkę wodza, otoczyły ją brzy-
dotą oraz bólem.
Hezhi z uwagą popatrzyła na tancerkę udającą córkę, szczupłą
dziewczynę, niewiele starszą od niej. Smutna, pozbawiona rodziny,
miała wokół siebie same potwory. Nie było też dla niej nadziei, gdyż
nikt z ludzi nie potrafił jej uratować. Hezhi bez trudu wczuła się
w jej położenie: samotna, zagrożona, niezdolna zrozumieć uwija-
jące się dokoła potwory.
A oto nadszedł Chakunge, syn Rzeki, roześmiany i potężny. Miał
szatę / tęczy, zbroję z muszli i rybich ości, tarczę zaś z pancerza
ogromnego kraba. Za oręż służyły mu rozum i woda, miecze oraz
włócznie uformowane z samej Rzeki. Najpierw oszukał po kolei
kilka potworów. Na początek wmówił Czarnogłowemu Ogrowi, że
swą ogromną siłę zawdzięcza temu, iż cztery razy na dzień kąpie się
w wodach Rzeki. Potwór postanowił pójść w jego ślady i utonął.
Wkrótce Chakunge przestał igrać z wrogami. Udał się między
potwory przetrzymujące córkę wod/a i wszystkie je pozabijał, poza-
mieniał w kamienie i rekiny, przemielił na piasek. Uwolnioną kobie-
tę zabrał ze sobą i poprosił, by została jego królową.
"A kto zabierze mnie?" - pomyślała Hezhi. Jeszcze nigdy nad
tym się nie zastanawiała. Jakże byłoby miło, gdyby przybył jakiś
bohater na miarę Chakunge i uwolnił ją od kłopotów oraz zmartwień.
Może D'en zostanie bohaterem tam, gdzie teraz przebywa, a wtedy
wróci i ją uratuje.
Po skończonym tańcu zebrani w sali ludzie ustawili się w długim
rzędzie i kolejno podchodzili do fontanny. Każdy zanurzał w wodzie
złożone dłonie, upijał łyk i modlił się o pomyślność miasta, cesarza
i swoją. Hezhi pilnie stanęła w rzędzie, a gdy nadeszła jej kolej, przed
oczami wciąż miała obraz tancerza odtwarzającego postać Chakun-
ge, roześmianego, mocarnego. Pijąc, odmawiała w duchu cichą
modlitwę. ,,Przyślij mi bohatera" - prosiła. Postępując w ten spo-
sób, wydawała się sobie istotą słabą, czuła się tak, jakby coś zdra-
dziła. A jednak w owym momencie myśl o bohaterze dochodziła
w niej do głosu z największą siłą. "Przyślij mi bohatera" - powtó-
rzyła i upiła następny łyk.
Przeszła zaledwie kilkanaście kroków, gdy wypita woda dosięgła
podrażnionego miejsca w jej brzuchu, rodząc napad boleści, które
wybuchły nagle niczym ciśnięty w ogień sosnowy sęk. Upadła
z głuchym jękiem i tylko szybkie ramiona Tsema uchroniły ją przed
roztrzaskaniem czaszki o twarde płyty marmurowej posadzki. Woda
ryczała w jej trzewiach, gnała tyłami niczym płynny ogień. Sprawia-
ła, iż skóra przypominała w dotyku ciasto, coś miękkiego i niezbyt
realnego. Realny był natomiast rozpalający jej wnętrze żar.
Setki razy przyjmowała świętą wodę i nigdy po jej wypiciu nie
działo się nic niezwykłego. Teraz natomiast zdawało się jej, że jest
bliska śmierci.
Przytomność umysłu wróciła jej dosyć szybko. Wyglądało na to.
że nikt prócz Tsema nie zwracał na nią uwagi. To on wziął ją na ręce,
zaniósł do ustawionej pod ścianą ławki i groźnym spojrzeniem
przepędził dwie siedzące tam kobiety.
"Może to Tsem jest moim bohaterem" - przemknęło jej przez
głowę. Ale nie, Tsem był otoczony potworami tak samo jak i ona;
był niczym jeden z wysłanych przez wodza wojowników, którzy
doznali porażki. Dawał jej jednak przynajmniej pociechę.
Olbrzym ułożył ją na ławce i po chwili płomień zmienił się
w kłucie, to zaś przeszło w swędzenie i wnet zupełnie znikło. Coś
jednak było inaczej, coś uległo zmianie.
- Powinienem zabrać cię teraz do domu, księżniczko - rzucił
szeptem Tsem.
Hezhi potrząsnęła głową.
- Nie, już mi lepiej. To ta woda... Juz dobrze. Powinnam zostać
do końca.
- Jak sobie życzysz, księżniczko. - Zmusił ją jednak do le-
żenia na ławce jeszcze długo po tym, jak mogłajuż wstać o własnych
siłach. Kiedy wreszcie dźwignęła się na nogi, jego twarz przybrała
zatroskany wyraz.
- Nic mi nie jest, Tsem - zapewniła. Miała jednak wraże-
nie, że jej stopy uczynione zostały z drewna, toteż czym prędzej
usiadła z powrotem, nie bacząc przy tym na zwisający na podłogę
tren sukni.
Uroczystości dobiegły końca i wśród zgromadzonych zaczęła
krążyć służba z tacami knedli, rybnych ciastek oraz różnych specja-
łów, których nawet Hezhi nie potrafiła rozpoznać. Zupełnie nie
odczuwała zresztą głodu. Skusiła się natomiast na małą czarkę wina
i już po pierwszym łyku poczuła się lepiej.
Wznosiła właśnie czarkę do ust. gdy obok ktoś uprzejme za-
kasłał.
- Księżniczko? Czy mogę?
To był ten chłopak, Wezh Yehd Nu. Tak jak wszyscy, miał na
sobie długą jedwabną tunikę, zielone pantalony oraz koszulę skrojo-
ną tak, by przypominała napierśnik, i w przyodziewku tym nie
wyglądał najmądrzej.
Hezhi niechętnie skłoniła głowę na znak zgody. Chłopak usiadł,
a Tsem cofnął się taktownie o kilka kroków.
- Sprawiasz wrażenie niezdrowej - zauważył Wczh. - Przy-
szło mi do głowy zapytać, czy nie mógłbym czegoś dla ciebie zrobić.
- Nic mi nie jest - odrzekła Hezhi. - Byłam bliska omdlenia,
ale teraz czuję się znacznie lepiej.
- Miło mi to słyszeć - powiedział Wezh ponurym tonem.
Poruszył ustami, jakby chciał coś dodać, widocznie się rozmyślił,
gdyż w milczeniu skierował wzrok na ludzką ciżbę.
Przez jakiś czas siedzieli w niezręcznym milczeniu.
- Mój ojciec powiada, że te zgromadzenia są życiodajną siłą
naszego ludu - oznajmił w końcu Wezh, przerywając ciszę. - Nie
sądzisz, że to prawda?
Hezhi przypomniała sobie własnego ojca, rozmyty wizerunek
z Rzeką za plecami.
- Tak przypuszczam.
Ponownie zapadło milczenie, a w czasie tej przerwy Hezhi od-
zyskała siły na tyle, że stacją było na nieuprzejmość. Mimo to nadal
zachowała spokój. Może ludzie z jej otoczenia -jak choćby Tsem
- nie będą się tak denerwować, jeśli choć w części spełni ich
oczekiwania. No i, oczywiście, ojciec nalegał zapewne na jej obec-
ność z tej właśnie przyczyny. Było najlepiej, jeśli córka wcześnie
wychodziła za mąż.
Wezh był miły, a i jego wyglądowi trudno było coś zarzucić.
Może mógłby zostać jeśli nie bohaterem, to przynajmniej przyja-
cielem. Wzdrygnęła się na tę myśl - znowu miałaby bliską osobę,
którą mogła utracić, tak jak drogiego D'ena - ale zdołała nad nią
zapanować, co jeszcze przed rokiem, a nawet parę dni temu było
rzeczą niemożliwą.
- Mam łódź - ostrożnie powiedział Wezh. - Małą barkę
z kajutą. Dostałem ją od ojca na piętnaste urodziny. Lubisz pływać
łodzią?
"A cóż to znowu? - zdziwiła się Hezhi. - Od życiodajnych sił
ludu przeszedł od razu do swojej łodzi?"
- Nie wiem, nigdy nie pływałam.
- Och, to wielka przyjemność - z zapałem zapewnił Wezh.
- Można sobie wyobrażać, że jest się piratem z Bagiennych Kró-
lestw, no wiesz, takim, jak w romantycznych sztukach. Lubisz
sztuki, prawda? Większość dziewcząt je lubi.
Hezhi widziała zaledwie kilka przedstawień, o których mówił
Wezh. Były to żałosne, nic nie warte widowiska w porównaniu
z wielką epiką, jaką oglądali tego wieczoru.
- Podobał mi się dzisiejszy taniec - powiedziała. - Wspa-
niale oddawał dzieje Chakunge.
- Mnie wydał się nieco nudny - nieśmiało zauważył Wezh.
- Taki staroświecki. Niedawno oglądałem przedstawienie o Ch'iih,
to taki pirat, wiesz...
- W dawnej mowie jego imię oznacza "komara" - wyjaśniła
Hezhi.
Wezh popatrzył na nią szeroko otwartymi oczami.
- Naprawdę? To wyjaśniałoby, dlaczego jego miecz jest taki
długi i cienki, prawda? No proszę, jakie to ciekawe! Jestem pewien,
że gdybyś poszła na taki spektakl, wychwyciłabyś wiele podobnych
historii. Może wybrałabyś się razem ze mną? - Nerwowo rozejrzał
się po sali.
- Szukasz piratów? - spytała z odrobiną sarkazmu. - Nie
sądzę, żeby mój ojciec pozwolił im tutaj przyjść.
- Och nic, oczywiście, że nie - zapewnił Wezh. - Nie, ja...
- Zamknął oczy i odchrząknął. - Mmm... "Dokąd podąża cudna
jej uroda, Język mój niezdolny wyrzec jej imienia..."
Słowa padały z jego ust tak pospiesznie, że były niemal niezro-
zumiałe i dopiero po pewnym czasie Hezhi zorientowała się, że
Wezh recytuje jej swoją lub może - co było bardziej prawdopodob-
ne - czyjąś poezję.
- Och - poderwała się raptownie na nogi. - Przepraszam,
Wezh Yehd Nu, ale muszę cię pożegnać.
Wezh urwał w pół słowa, posłał jej pytające, smutne spojrzenie.
- Czy znowu czujesz się niedobrze, księżniczko?
- Tak, Wezh, właśnie o to chodzi.
Gestem dłoni przywołała Tsema, przez którego twarz przemknął
przelotny wyraz troski. Przed wyjściem raz jeszcze omiotła wzro-
kiem salę. Fontanna zachowywała się normalnie, woda tryskała
w górę nie wyżej niż zazwyczaj. Wydało się jej jednak, że pośród
roziskrzonych kropli dostrzega coś ciemnego. Z mimowolnym drżę-
niem zawróciła do wyjścia, nie zaszczyciwszy niespokojnego Wez-
ha choćby przelotnym spojrzeniem.
- To było niegrzeczne, księżniczko - powiedział Tsem, gdy
ponownie znaleźli się w Sali Momentów, z dala od czyichkolwiek
uszu. Sali pilnowali dziś uzbrojeni strażnicy, a samotny kapłan
w asyście małego akolity z miotłą i kubłem dokonywali aktu oczy-
szczenia. Z odganiającej duchy miotły kapłana unosiły się smużki
dymu. Obaj stali zbyt daleko, by usłyszeć o czym rozmawiała
księżniczka ze swym opiekunem.
Hezhi wzruszyła ramionami.
- Przecież to idiota, Tsem, głupi i niewykształcony. Jaki poży-
tek można mieć z takiego chłopca?
- Któregoś dnia przekonasz się, do czego służy mężczyzna
albo wieść będziesz żywot starej panny, choć zapewne przymuszą
cię do małżeństwa.
- Myślę, że małżeństwa zawsze są narzucane siłą, jeśli wszy-
scy mężczyźni są pokroju Wezha.
Tsem potrząsnął głową, po czym skłonił ją z szacunkiem, gdyż
mijali właśnie starego kapłana.
- Tak czy inaczej, naprawdę nie czuję się najlepiej i ty o tym
wiesz.
Tsem otwierał już usta, żeby jej odpowiedzieć, gdy za ich pleca-
mi rozległ się dziwny, zdławiony krzyk. Hezhi czuła, jak włosy stają
jej dęba. Dygocąc na całym ciele, odwróciła głowę, chcąc sprawdzić,
co się dzieje.
W sali coś się pojawiło. Kontury tego czegoś były zamazane,
toteż wiedziała, że ma przed sobą ducha, lecz takiego jeszcze nigdy
nie widziała, nie licząc zajścia z fontanną. Ten duch był ogromny,
dwukrotnie przewyższał Tsema rozmiarami. Jego nogi przypomina-
ły odnóża kraba albo pająka, zaś długie ciało wiło się niczym
rozdeptana stonoga. Odrażający ogon - niezmiernie podobny do
trenu jej sukni - gorączkowo miotał się po posadzce. Głowa stwora
stanowiła groteskowe nagromadzenie chityny oraz czułków, prócz
tego miała jednak w sobie coś jeszcze - oczy, niezaprzeczalnie.
uderzająco ludzkie. Ludzkie i głodne. Instynktownie poczuła, że
głód ten wiązał się z jej osobą.
Strażnicy stali jak skamieniali i przez krótką, przerażającą chwi-
lę, Hezhi obawiała się, iż prócz niej nikt potwora nie widzi. Ale
właśnie wówczasjeden z żołnierzy dobył zakrzywiony miecz i stanął
na drodze zjawy - drobna figurka naprzeciw potężnego ducha. Nie
natrafiając na jakikolwiek opór, lśniące ostrze z wielką siłą przemk-
nęło przez ducha i z głośnym hukiem spadło na marmurową posadz-
kę. W następnej chwili duch przesunął się nad żołnierzem, który
runął na ziemię, zwinął się w kłębek i wydał z siebie zdumiewający
bełkot. Potwór runął naprzód i następny wojownik - nacierający
z wyraźnie mniejszym animuszem - legł na posadzce. Hezhi wie-
działa, że będąc duchem, zjawa nie miała ciała, lecz mimo to potra-
fiła wyrządzić ludziom krzywdę. Drugi strażnik nie żył ponad wszel-
ką wątpliwość. Jego skóra wzdęła się i zaczęła pękać, wypuszczając
parę, zupełnie jakby coś zagotowało nagle zalegającą w głębi ciała
krew.
Był to ostatni obraz, jaki zdążyła zobaczyć. Tsem porwał ją
w ramiona i rzucił się do ucieczki. Kątem oka dostrzegła jeszcze
kapłana, który z płonącą szczotką w dłoni stał pomiędzy nimi a zjawą.
Potem był już tylko koszmarny bieg korytarzem przy wtórze łomotu
serca Tsema, podczas gdy przed oczami przemykały jej oglądane
przed chwilą obrazy. Tsem przystanął dopiero wówczas, gdy dotarli
do leżącej w znacznym oddaleniu świątyni, miejsca, którego nigdy
nie śmiał nawiedzić jakikolwiek duch. Pozostawiwszy ją w środku,
przystanął w progu z zaciśniętymi pięściami. Trwał tak dłuższą
chwilę, a gdy nic się nie wydarzyło, wymierzył w nią palec.
- Zostań tutaj - rzucił krótko, po czym pognał z powrotem
tam, skąd przybyli.
- Tsem! Nie, Tsem! - wrzasnęła, ale było już za późno. Pół-
-olbrzym zniknął.
"Ten duch chciał mnie". Zabije Tsema równie łatwo jak tamtych
dwóch. Nie ma karku, który można skręcić ani ciała, które można
zranić. Przed oczami stanął jej pierwszy strażnik, taki dzielny i młody.
Niespokojna i wystraszona usiadła z kolanami podciągniętymi
pod brodę. Miała rozdarty tren, choć zupełnie nic pamiętała, kiedy
to się stało.
Zaczęła oddychać głęboko, powoli próbując się uspokoić. Właś-
nie wtedy spostrzegła krew.
W pierwszym momencie pomyślała, że krew należała do Tsema,
który odniósł jakąś ranę. Potem jednak odkryła małe krople na
podłodze i swojej sukni. Nie było ich zbyt wiele. Dotknęła jednej
z nich, rozsmarowała ją po nodze. W lepkiej cieczy natychmiast
rozpoznała krew.
Dopiero teraz przyszło zrozumienie. To była jej krew, a ona nie
była ranna. Po prostu zaczęła krwawienie.
. Była kobietą.
Część druga
BŁOGOSŁAWIONY I PRZEKLĘTY
Powrót stali
Perkar stał w wodach wielkiej Rzeki. Prąd omywał mu kostki,
dotykał silniej, lecz ze znacznie mniejszą czułością, niż bogini Stru-
mienia. Po drugiej stronie rozległych wód leżała osada, a na jej
określenie umysł podsunął mu nazwę "miasto", chociaż miasta
istniały tylko w legendach. Owe miasto było bardzo rozległe, nie-
wyobrażalnie wielkie, istny ul pełen białych, klockowatych budyn-
ków, o ogromie których można było przekonać się jedynie w porów-
naniu ze wzrostem tysięcy mrówkom podobnych mieszkańców.
Woda przed nim zawirowała i powstała z niej dziewczynka. Miała
dziesięć, może dwanaście lat. Ciemna skóra, czarne włosy i drobna,
kanciasta twarz w niczym nie przypominały mu ukochanej Anishu,
lecz dziewczynka najwyraźniej go znała, gdyż zdawała się przyzywać
go gestem dłoni. Wymawiała też szeptem jego imię, choć on nie
rozpoznał jego brzmienia. Zadrżał na całym ciele, a jego stopy
ruszyły w jej stronę, jakby powodowane własną wolą. Chyba raczej
to Rzeka popchnęła je naprzód, kierując ku dziecku. Perkarem
zawładnęła panika, przemożna senna panika, wpijająca się niczym
sztylet miedzy sen i jawę, wykrawająca dziurę w kotarze snu, przez
którą wypadł Perkar i teraz leżał na swym kocu, mrugając nieprzy-
tomnie i ciężko dysząc.
- Nigdy nie miałem takiego snu - rzekł Perkar do Eruki.
Chłopcy zaczaili się przy biegnącym grzbietem wyniosłości szła-
ku zwierząt w nadziei ustrzelenia jakiejś zdobyczy. Zapasy mię-
sa miały się ku końcowi, toteż Kapaka zarządził postój w celu
odbycia łowów.
- To opisywane przez ciebie miasto... wprost nie mogę uwie-
rzyć, że coś takiego istnieje.
Perkar wzruszył ramionami.
- To tylko sen.
- Sny zawierają niekiedy prawdę, zwłaszcza jeśli śnisz o czymś,
czego nigdy nie widziałeś. Kiedyś przyśnili mi się ojciec, siostrze-
nica, stryjeczny dziadek i byk, wszyscy nadzy, w kapeluszach na
głowach tańczyli w kręgu i śpiewali. Myślę, że sny tego rodzaju
niewiele znaczą - to drobne duchy wywracają do góry nogami
rzeczy, które już istnieją w twojej głowie. Ale przecież Wielkie
Pieśni opowiadają o snach, w których bohaterowie oglądają nie
znane lądy, nie wykute miecze, rzeczy, jakich jeszcze nie znają.
Takie sny pochodzić muszą od potężniejszych bogów.
- Ta twoja siostrzenica... jak ona wyglądała nago?
Eruka trącił go dobrodusznie w ramię.
- Moja siostrzenica ma w sobie więcej z kobiety niż ten pod-
rzutek z twego miasta o białych kamiennych wieżach i białych
ulicach. Znacznie więcej. Muszę dobrze wyciągać ramiona, żeby
objąć ją w talii.
Perkar uśmiechnął się szeroko, ale pamięć podsunęła mu obraz
ze snu: czarnowłosą, chudą dziewczynkę o wielkich oczach i skórze
ciemnej niczym skóra Manga. Z pewnością nigdy przedtem jej nie
widział.
Eruka przytknął palec do ust.
- Pssst. Nadchodzi jeleń!
Perkar przekrzywił nieco głowę, usiłując dojrzeć zapowiedzia-
ne zwierzę. Rzeczywiście, zbliżał się do nich byk o rozłożystym
porożu.
Eruka wskazał w lewą stronę i zaczął skradać się w tamtą stronę,
dobywając zarazem strzałę ze zdobnego kołczanu u swego boku.
Perkar skinął głową, po czym również sięgnął po strzałę i nałożył ją
na skręconą ze ścięgien cięciwę łuku.
Młode drzewko to ja
Gięte przez najsilniejsze wichry
Razu pewnego nadszedł człowiek
Imieniem Raka
"Drzewko - powiedział
Ja wiem, czym możesz się stać..."
Powtarzał cicho słowa piosenki, której nauczył go kiedyś pewien
rzemieślnik trudniący się wyrobem łuków; zajej sprawą strzała bez
wątpienia pofrunie pewniej. Jeleń poderwał głowę i rzucił się do
ucieczki. Perkar napiął cięciwę i wypuścił strzałę. Pocisk przeciął
powietrze i kilka liści, a byk przepadł w chaszczach.
Niebawem pojawił się Eruka ze skwaszoną miną.
- Myślałem, że umiesz polować.
- Umiem - niepewnie odparł Perkar - ale konno i z psami,
które tropią zwierzynę. Z włócznią, a nie z łukiem. Poza tym.
polowałem zazwyczaj na dziki, nie zaś na jelenie.
Eruka uśmiechnął się z zakłopotaniem.
- Ja też. Sądziłem, że piesze łowy nie będą trudniejsze.
Perkar chrząknął.
- Myślę, iż mieliśmy szczęście, że w ogóle zobaczyliśmy ja-
kiegoś zwierza. Wątpię, żeby to się powtórzyło.
- Gdybym tylko był wielkim, bohaterskim śpiewakiem takim
jak Iru Antu - westchnął Eruka. - Śpiewakiem, który za pomocą
pieśni potrafi zmieniać różne rzeczy, sprawić by duchy były po-
słuszne jego woli. Mógłbym wówczas przywołać jelenia, kazać mu
stać nieruchomo i spokojnie go zabić.
- Zeszłej nocy chełpiłeś się, że posiadasz taką moc - przy
pomniał mu Perkar.
Eruka wyszczerzył zęby w uśmiechu.
- Niekiedy w moim imieniu przemawia woti. Znam kilka pies
ni, które mogą coś zmienić, ale jest ich naprawdę niewiele. Musisz
przy tym pamiętać czego dotyczy początek i zakończenie pierwotnej
pieśni zanim przystąpisz do jakichkolwiek zmian, ja zaś nie znam
żadnej pieśni o jeleniu.
- Króliki? Łoś?
- Nic z tych rzeczy - przyznał Eruka.
- W takim razie wrócimy z pustymi rękami. - Perkar smętnie
pokiwał głową.
- Na to wygląda - przytaknął Eruka.
Nie tylko oni wrócili bez zdobyczy. Apad także niczego nie
upolował, natomiast Ngangata i Atti ustrzelili pięknego rogacza.
Zdążyli już powiesić go za zadnie nogi i przystąpić do oprawiania,
a Atti składał właśnie ofiarę krwi miejscowemu bogu lasu oraz Panu
Jeleni.
- Ładny strzał - pochwalił Eruka Attiego.
Atti wzruszył ramionami.
- To Ngangata go zabił. Ja tylko pomogłem mu dźwigać zwie-
rzynę do obozu.
- Co za różnica - wtrącił Perkar. - Ciszę się, że ktoś zdobył
świeże mięso. Jeszcze jeden dzień o chlebie...
- Ciekawe, ile to jeszcze potrwa? - spytał Apad, wskazując
dłonią na otaczający ich las. - Ostatnią damakutę minęliśmy s/eść
dni temu.
- A jutro będzie już siedem - odrzekł Atti. - Pojutrze zaś
osiem. To nie jest przejażdżka na letnie pastwiska, Apadzic.
- Wiem - gniewnie rzucił Apad. - Chciałem jedynie wie-
dzieć, jak długo jeszcze przemierzać będziemy lasy.
Atti zerknął ku Ngangacie. Pół-Alwat skierował na Apada nieru-
chome spojrzenie.
- Jeszcze osiem lub dziewięć dni, w zależności od pogody -
powiedział.
- A kiedy wkroczymy na ziemie twych pobratymców? - zadał
następne pytanie Apad, słowo "pobratymcy" wymawiając z lekką
drwiną.
- Alwaci nie uznają mnie za swego pobratymca bardziej niż
wy - stwierdził Ngangata. - A ich terytoria przemierzamy od
pięciu dni.
- Od pięciu dni? To gdzie oni są?
Ngangata wzruszył ramionami.
- Jeśli nawet jacyś kręcą się w pobliżu, to nas unikają. Jedyne
widziane przeze mnie ślady pochodziły sprzed wielu dni.
- Ślady? Jakie ślady?
- Odciski stóp. Narzędzia, parę szałasów.
Apad ściągnął brwi.
- Niczego nie widziałem.
Ngangata wymijająco wzruszył ramionami, a ruch ten uwypuklił
jego wyjątkowo krótką szyję.
- Przypuszczam, że niczego nie widziałeś.
- Co chcesz przez to powiedzieć? - warknął Apad.
- Powtórzyłem tylko twoje słowa - spokojnie odparł Ngan-
gata.
Apad zrobił ponurą minę. Podszedł do skrwawionego jelenia
i wsparłszy się pod boki, uważnie go obejrzał.
- Zapewne rozmawiasz z nimi, kiedy my śpimy. Czy to oni
upolowali tego jelenia dla ciebie?
Ngangata oderwał się od patroszenia, przez chwilę patrzył sobie
pod nogi, po czym sięgnął po łuk i założył cięciwę.
- Co zamierzasz uczynić? - spytał Apad. - To nie jest broń
godna męża. - Perkar zauważył, że jego przyjaciel usiłuje przyjąć
niedbałą, a wyniosłą pozę, lecz równocześnie ma mocno napięte
mięśnie. Apad był spięty, czujny, gotów chwycić za miecz lub
uskoczyć w bok. Widać było, że odmieniec przejmuje go lękiem.
Cóż w tym zresztą dziwnego? Wojownik nie zastrzeliłby drugiego
wojownika z powodu obrazy; prędzej wyzwałby go na pojedynek
niż tak po prostu zamordował. Kto jednak wiedział, jak zachowa się
taka istota?
- To nie jest broń wojownika - przytaknął Ngangata. - A ja
nie jestem wojownikiem. - Mówiąc to, nałożył na cięciwę opatrzo-
ną czarnymi lotkami strzałę. Napiął łuk ruchem tak swobodnym, jak
gdyby przeciągał się po przebudzeniu; drobne ciało wygięło się
razem z drewnem, jakby łuk, ramię oraz kark łucznika tworzyły
jedną całość. Perkar patrzył jak urzeczony, pewien że nigdy nie zdoła
osiągnąć takiej gracji.
Strzała spadła na ziemię, jej grot niknął w ciele ptaka.
Ngangata podszedł do Apada.
- Jeśli niepokoi cię, skąd pochodzi tamten jeleń, możesz zjeść
to.
W tym momencie dołączył do nich siedzący nieco na uboczu
Kapaka. Król poklepał Apada po ramieniu.
- Będzie najlepiej, jeśli rozniecimy ogień, żeby przyrządzić
pieczyste, prawda, Apadzie?
Apad jeszcze przez chwilę trwał na miejscu - zapewne po to,
by podkreślić swą niechęć, pomyślał Perkar - po czym odszedł
zbierać drewno. Niebawem dołączył do niego Perkar.
"Wszyscy boimy się Ngangaty - myślał. - Nie lubimy go,
ponieważ budzi w nas lęk. Lękamy się tego, co może uczynić".
Pamięć podsunęła mu ulubione powiedzenie ojca:
Niewiele masz w świecie prawdziwej nienawiści
I tylko strach panoszy się w człowieczym przyodziewku.
Nazajutrz opuścili rozległe równiny i rozpoczęli wspinaczkę
zboczami wzgórz. Ngangata wiódł ich krętymi dolinami, gęsto po-
rośniętymi laurem oraz leszczyną, a nieco wyżej - białą brzozą.
Ścieżka stawała się coraz bardziej stroma, toteż Perkar nie posiadał
się ze zdumienia, że w ogóle posuwają się naprzód, zwłaszcza iż
w tej głuszy nie było żadnych dróg. Pomimo całej swojej dzikości,
okolica mu się podobała. Oczyma duszy widział dokoła pastwiska
oraz damakutę na grzbiecie po prawej stronie, doskonale nadającym
się do wzniesienia zabudowań. Och, wprawdzie byłoby to bardzo
daleko od ziem ojca, ale za to wszystko należałoby do niego. Do niej
także miałby daleko i myśl o tym rozsnuła wokół niego mgiełkę
przygnębienia. Po raz kolejny zaczął rozważać, czy mimo wszystko
nie byłoby lepiej poślubić córkę Bakume'a, skoro dzięki temu mógł
pozostać w bliskości bogini.
Ale nie, wiedział, że tak nie byłoby lepiej. Przecież nie mógł jej
mieć. Najlepsze, co mógł zrobić, to wręczyć jej dar, taki dar który
pamiętać będzie nawet za tysiąc lat, kiedy po nim pozostanie zale-
ins
dwie popiół wspomnień. Serce skurczyło mu się w piersi na myśl
o tym darze, przyćmiewając marzenia o damakucie i pastwiskach.
Otaczająca go kraina utraciła blask i powab, ponownie ukazując
gęstwinę drzew i krzewów.
Z zadumy wyrwał go nieoczekiwany postój. Wiedząc, że cos
przeoczył, Perkar rozejrzał się w poszukiwaniu przyczyny przerwy
w wędrówce. Do zmierzchu pozostało jeszcze nieco czasu, nigdzie
też nie było widać strumienia, w którym można by napoić konie.
- Któż to zbudował? - dziwił się Kapaka i dopiero na dźwięk
tych słów Perkar w pełni oprzytomniał.
Opodal stały ruiny damakuty. Perkar wyminął przed chwilą
resztki palisady, mylnie biorąc je za pnie powalonych drzew. Samo
domostwo było opuszczone od wielu lat. Cedrowy gont niemal
zupełnie zniknął z dachu, odsłaniając zbielałe od słońca i deszczu
belkowanie więźby. Tu i ówdzie ściany się zapadły, ale ten kto je
wzniósł, solidne położył podwaliny, toteż budynek zachował swój
pierwotny kształt. Za materiał do budowy posłużyły odarte z kory
pnie drzew.
W środku pieniły się paprocie oraz mech. Sześciu wędrowców
zeskoczyło z koni i zaczęło ostrożnie krążyć wśród ruin, usiłując
odszukać jakiekolwiek ślady mieszkańców. Eruka zaintonował ci-
chą pieśń mającą odstraszyć duchy.
- Jak myślicie, co się z nimi stało? - spytał Apad, wodząc
dłonią po podtrzymującym powałę słupie.
- To miejsce nie należało do nich. oto co się stało - odparł
Ngangata. - Zabrali je Panu Lasu bez pytania.
- Skąd ty to wiesz? - zaciekawił się Eruka. przerwawszy
pieśń.
Ngangata popatrzył na młodzika ze szczerym zdumieniem.
- Czy widziałeś po drodze inne damakuty? Pan Lasu nigdy nie
przyznał Ludzkim Istotom ziemi tak bardzo zagłębionej w las. To
terytorium Alwatów. To ich ziemia.
- I jakiż z niej robią użytek? - warknął Apad. - Nigdzie nie
widzę pastwisk, pól, pięknych domostw. Do czego ta ziemia potrzeb-
na jest Alwatom?
Ngangata potrząsnął głową z taką miną, jakby znów musiał cos
tłumaczyć małemu dziecku.
- To nie was/a sprawa. Pan Lasu robi / ziemią to, co chce i daje
ją tym, którym zechce.
Perkar zmarszczył czoło.
- Mój prapradziad dobił targu z miejscowym bogiem, nie zaś
z Panem Lasu. Może ci ludzie postąpili tak samo.
- Zatem gdzie oni są? - zapytał Atti, rozpościerając szeroko
ręce.
- Mogli zbudować nową osadę w innym miejscu - podsunął
Perkar.
- Mogli. Mogli też uczynić sto innych rzeczy - wzruszył
ramionami Atti.
- Tym razem zgadzam się z pół-człowiekiem - rzucił szeptem
Eruka. - To nie nasza sprawa. Znikajmy stąd, zanim obud/ą się
duchy tych ludzi.
Kapaka był podobnego zdania.
- Wypijemy po czarce woli za duchy mężczyzn i zapalimy
kadzidło dla kobiet. Przynajmniej tyle możemy dla nich zrobić, bez
względu na to. kim byli.
Perkar dopomógł pozostałym w pospiesznych przygotowaniach,
rozniecając niewielki ogień, z którego można będzie wziąć rozża-
rzone węgle do kadzidła i przy którym ogrzeje się woti tak, by mogły
poczuć ją duchy. Eruka odśpiewał Pieśń dziękczynną dla duchów.
ale w jego pięknym głosie wyraźnie dźwięczal niepokój. Siedem
ostatnich strof odklepał, śpiewając je zdecydowanie za szybko. Było
już dobrze po południu, gdy ponownie wskoczyli na siodła. Atti
dosiadł wierzchowca ostatni, grzebał bowiem czas jakiś w sakwach
jucznego zwierzęcia, skąd wyciągnął kolczugę.
- A po cóż ci to potrzebne? - zdziwił się Apad. - Lękasz się
duchów?
- Nie o duchy tu idzie - odparł Atti. - Mam po prostu
niedobre przeczucie.
Po plecach Perkara przebiegł zimny dreszcz. Po chwili wahania
oswobodził ze strzemion prawą stopę, z zamiarem przygotowania
własnej zbroi. Powstrzymał go grymas na twarzy Apada. Jego wzrok
zdawał się mówić: "Pokaż temu góralowi, że się nie boisz", więc po
krótkim namyśle po/ostał w siodle. Upewnił się jednak, czy miecz
spoczywa w zasięgu ręki; uwiązał go przy łęku siodła, tak jak
podczas pierwszego tygodnia wyprawy, kiedy to Perkara wciąż
bawiła myśl, że oręż może okazać się potrzebny. Teraz o wiele
bardziej odpowiadała mu ewentualność odwrotna.
Wciąż jeszcze mieli w zasięgu wzroku opustoszałą damakutę,
gdy Eruka szepnął:
- Widzicie? Tam.
Perkar stanął w strzemionach i popatrzył za siebie. W powietrzu
wciąż jeszcze unosił się mały kłąb kadzidlanego dymu, zaś wokół
niego siedziały w kucki cztery postacie, a może cienie postaci. Eruka
zamknął oczy i cichym szeptem pospiesznie coś recytował. Perkar
przynaglił Manga do kłusu.
- Czekajcie - rzekł Kapaka. - Byłoby rzeczą niegrzeczną
od nich uciekać. Jedźcie wolno, nie oglądając się wstecz. One za
nami nie pójdą.
Pomimo tych zapewnień, kiedy cienie nabrały głębi i długości,
Perkar zaczął odczuwać rosnącą obawę, że coś może napaść go od
tyłu. Miał wrażenie, iż jego plecy wystawione są na niebezpieczeń-
stwo, zwrócone ku czemuś ciemniejszemu niż cień i bardziej zło-
wieszczemu niż duchy. Może owe zjawy nie były zwyczajnymi
duchami, tylko tiskawal - wiecznie głodnymi upiorami sycącymi
się ludzkimi duszami oraz krwią. Nie wypowiadał głośno swych
lęków, nie chcąc narazić się na śmieszność. Widział już w życiu
niejednego ducha, a te przy damakucie wyglądały i zachowywały się
w miarę normalnie.
Jednak Mang i reszta koni podzielały jego niepokój. Głośno
parskały, biły w ziemię kopytami i nerwowo rzucały głowami.
Ngangala oraz Atli wydawali się czujnicjsi niż zazwyczaj: bez
ustanku rozglądali się na wszystkie strony, przeczesując wzrokiem
korony drzew i gęste krzaki poszycia.
- Niegdyś ktoś oczyścił tę ziemię - zauważył Kapaka. -
Zauważyliście, że na tej połaci nie ma wysokich drzew, a młode
rosną blisko siebie i mają podobną wysokość? Kiedyś było tutaj
pastwisko.
Ngangata był tego samego zdania.
- Dalej zarośla staną się jeszcze gęsts/e. Powinniśmy je omi-
nąć. Oczyszczony kawałek ziemi nie może być duży.
- Za duży. O wiele za duży. - Głos Apada był ostry, oskarży -
cielski. - Oni oczyścili i spalili. Zabili moje dzieci i wcale nie spytali
mnie, czy mogą to uczynić.
Perkar zachichotał. Apad nadał swemu głosowi uroczyste, nad
wyraz poważne brzmienie, chociaż głosił nie swoje poglądy. Zapew-
ne drwił w ten sposób z wcześniejszych uwag Ngangaty, przema-
wiając śpiewnie, podobnie jak niekiedy czynili to bogowie...
Perkar odwrócił głowę i dopiero wówczas ujrzał odrażającą
istotę, do której należały wypowiadane słowa. Ciemna, szkaradna
głowa osadzona na ciele, które miało w sobie wiele z kota, lecz
zarazem i z człowieka.
Prawdziwy Apad trwał przez chwilę w bezruchu z szeroko otwar-
tymi ustami, po czym zaklął głośno i zawył jak dzikus. Jego wierz-
chowiec stanął dęba, kwicząc przy tym przeraźliwie, jak gdyby
pragnął dotrzymać kroku swemu panu. Oszalały /e strachu deresz
wpadł na Manga, przygniatając prawą nogę Perkara. Piekący ból
poraził bok chłopca, który zaskoczony nagłym wierzgnięciem swego
konia, spadł wprost pod wściekle młócące kopyta deresza. Zderze-
nie z ziemią było bardzo silne, targnęło nim niczym policzek wy-
mierzony przez boginię na krótko przed wyjazdem. Porażone wstrzą-
sem płuca skurczyły się tak mocno, że przez długą, bolesną chwilę
nie mógł zaczerpnąć tchu. Starczyło mu jednak przytomności umysłu
na tyle, by zwinąć się w kłębek i otoczyć głowę ramionami, co
stwarzało namiastkę ochrony przed podkutymi żelazem kopytami.
Na szczęście Apad szybko oprzytomniał i okiełznał swego ruma-
ka, co z kolei podziałało uspakajająco na Manga. Zdyszany, pojęku-
jący z bólu Perkar zdołał przykucnąć.
Jego towarzysze również pozsiadali z koni. W obliczu przema-
wiającej głosem Apada istoty wierzchowce stały się zbyt niespokoj-
ne, by jeźdźcy mogli bezpiecznie pozostawać w siodle. Eruka z Apa-
dem dzierżyli w dłoniach miecze, zaś Atti sięgnął po osadzony na
długiej rękojeści topór. Kapaka nie dobył oręża, ale jego dłoń pewnie
spoczywała na głowni miecza. Ngangata nałożył cięciwę w swoim
łuku.
- Stal - głos Apada dobiegał z drgającej szczeliny w głowie
wyglądającej jak czarna, zgniła dynia. - Jesteście z powrotem.
Ledwo zamknąłem oczy, uciąłem sobie krótką drzemkę, a pojawia-
cie się znów z tą swoją stalą. - Głowa zdawała się uśmiechać;
osadzone w niej oczy przypominały gałki wytoczone z jeszcze
głębszej niż reszta czerni, bez białek, źrenic, czy powiek. Zęby
natomiast były kocie, podobnie jak i reszta ciała. Potwór siedział na
zadnich łapach lwa, podczas gdy łapy przednie, zdumiewająco cien-
kie jak na tak masywną sylwetkę, bardzo przypominały ręce czło-
wieka. Albo Alwata. Stwór trwał w całkowitym bezruchu i tylko
jego usta poruszały się w miarę wypowiadanych słów.
Eruka pozdrowił boga rwącym się ze zdenerwowania głosem.
- A... Aniru - zaczął. - Nigdy przedtem nie spotkaliśmy się.
Nie znamy twojej pieśni, nie wiemy też, w jaki sposób oddawać ci
cześć. Na... naucz nas, jeśli możesz... - Umilkł, gdy czarna istota,
przekrzywiwszy głowę, zwróciła na niego swój wzrok.
Pcrkar poczuł, jak opuszcza go wywołany upadkiem, nienatural-
ny spokój. Omal nie dygotał ze strachu i najchętniej wziąłby nogi za
pas. Znał różnych bogów - pełno ich było dokoła, w każdym
drzewie albo kamieniu - ale tamci byli łagodni, zaś jedyną boską
postacią, jaką oglądał w cielesnej formie, była bogini. Ten tutaj był
Szalonym Bogiem, a o nich Perkar nie wiedział nic, albo raczej
wiedział jedno - że budzili jego lęk.
- Jeżeli nie lubisz stali, to nie podchodź Wiżej - ostrzegawczo
rzucił Apad, lecz słowa jego zabrzmiały niezbyt przekonująco.
- Aniru - powiedział Kapaka. - Nie chcemy przechodzić
przez twe ziemie bez zezwolenia ani czegokolwiek niszczyć. Pra-
gniemy jedynie dotrzeć do Pana Lasu w górach. Chcemy ubić z nim
interes.
Głowa zadrżała, a następnie przemówiła głosem Ngangaty.
- Nie znam żadnego Pana Lasu. Znam tylko was i wiem, że
przynosicie stal. Myślę, że tera/ was zjem i przysypię tę stal waszymi
kośćmi. Wasze duchy mogą potem szukać tego "Pana Lasu".
Kapaka z ociąganiem dobył miecza.
- Nie chcemy nikogo skrzywdzić.
- Tak jak nie chcieliście skrzywdzić, wycinając moje drzewa
i budując z nich drewnianą jaskinię? Tak, już ja wiem, jak wy to sobie
wyobrażacie.
- To nie byliśmy my - wtrącił Eruka tonem skargi. - Ngan-
gata, pomów z nim!
Odmieniec nałożył strzałę na cięciwę.
- To Szalony Bóg - oznajmił. - Dziki i szalony. Co niby
mam mu powiedzieć?
- Powiedz, że już stąd odchodzimy.
Z warg Ngangaty popłynęły dziwne słowa, krótkie, zaskakująco
śpiewne sylaby.
- Zdawało mi się, że pachniesz jakoś inaczej - stwierdził bóg,
gdy Ngangata umilkł. - Twój rodzaj darzy mnie szacunkiem.
Możesz odejść wolno, jeśli taka twa wola.
Bóg runął na nich bez najmniejszego ostrzeżenia. Perkar pode-
rwał się gwałtownie na nogi, szukając na oślep Manga i miecza.
Dziki bóg był już przy Attim, lecz nim go dopadł, strzała Ngan-
gaty ugodziła go prosto w oko. Atti powitał potwora straszliwym
ciosem topora, który wgryzł się głęboko w zwoje ścięgien pomiędzy
szyją a barkiem. W następnej chwili Atti padł przywalony ciężarem
bestii. Perkar przyskoczył do stającego dęba Manga. Musiał oderwać
wzrok od walki, aby chwycić głownię miecza i wyciągnąć długie
ostrze z pochwy. Kątem oka dostrzegł wypuszczającego kolejną
strzałę Ngangatę oraz osłupiałego Erukę.
Odwróciwszy ponownie głowę, ujrzał wyciągniętego w skoku
boga, który najwyraźniej zamierzał spaść z góry na Apada. Apad
krzyknął i dźgnął na oślep, osłaniając równocześnie twarz lewym
ramieniem. Ostrze sięgnęło celu, lecz czarna zjawa zdawała się nic
sobie z tego nie robić i minąwszy Apada. ruszyła ku Kapace. Na
szczęście, nim go dosięgła zachwiała się przeszyta strzałą, która
przebiwszy podniebienie, wyszła między oczami potwora. Kapaka
szybko uskoczył w tył, wziął zamach i ciął oburącz z góry, godząc
mieczem w dyniowatą głowę.
Perkar ze zdumieniem odkrył, że on także biegnie ze wzniesio-
nym mieczem, krzycząc ze wszystkich sił. Na spotkanie wystrzeliła
mu długa, ciemna, opatrzona ludzkimi palcami ręka. Ciął od ucha,
a stal dosięgła czarnego ramienia w okolicy nadgarstka. Wydało mu
się, że miecz uderzył w kamień. Stal zaśpiewała, a dłoń Perkara
objęło bolesne mrowienie. Kapaka tymczasem nacierał, rąbiąc raz
po raz ciężkim mieczem po głowie i karku zjawy. Za jego plecami
dźwignął się na nogi Atti, którego pierś wymazana była krwią. Perkar
otrząsnął się ze zdumienia, wziął zamach i ugodził boga w krzyż.
Zaraz też przyskoczył Atti z toporem i wywijając nim tak, jakby
pragnął obalić drzewo, wraził ostrze w zadnią łapę, gładko odrąbując
ją od ciała.
Ryku, jaki potem nastąpił, Perkar nie słyszał nigdy w życiu.
Później przyrównywał go do wycia, ale dobrze wiedział, że nie zdoła
opisać dźwięku, który przeniknął go do szpiku kości. Bóg próbował
skoczyć na Attiego, ale przewrócił się i wciąż potępieńczo zawo-
dząc, tarzał się po ziemi.
- Na koń! - wrzasnął Ngangata, wciąż szyjąc z łuku. - Na
koń i jazda! Nie możemy go zabić, możemy tylko uciekać.
Kapaka wiedział, że to prawda. Bez ociągania złapał za łęk
siodła, sposobiąc się do wsiadania. Atti z trudem ruszył z miejsca,
pozostawiając za sobą krwawy ślad. Eruka stał zapatrzony pustym
wzrokiem w dal, dopóki Perkar nie chwycił go za ramię i pchnął ku
wierzchowcom. Gdy Perkar dosiadał Manga, Apad tkwił już w siod-
le. Ngangata posłał bogu jeszcze trzy strzały - Perkar widział, jak
utkwiły w oczach - po czym także i on wskoczył na koński grzbiet.
Jeszcze chwila, a wszyscy pognali co koń wyskoczy przy gromowym
wtórze kopyt. Perkar położył się na szyi Manga, przynaglając zwie-
rzę do jeszcze szybszego biegu.
- On był senny - huknął z tyłu Ngangata. - Senny i powolny.
Ale teraz się obudził!
- Reszta koni! Nasze juki! - przypomniał sobie Apad.
- Nie! - zakrzyknął Kapaka. - Zabraniam! Zostawiamy je!
Liście i gałęzie smagały ich, jakby powodowane własną wolą.
Sześciu jeźdźców pokonało jeden łańcuch wzgórz, potem drugi.
Kiedy opuszczą wreszcie ziemie tego boga i wkroczą we włości
następnego? Do Perkara dotarł w końcu sens słów Apada. Kutasapal
został z tamtym czarnym potworem. Omal nie zawrócił Manga. Miał
na własność tylko trzy rzeczy: miecz, Manga i Kutasapala. Jeżeli
utraci Kutasapala, zostaną mu tylko dwie. Podczas walki odkrył
jednak w sobie coś, czego istnienia nigdy nie podejrzewał. Kiedy
jego miecz ugodził boga po raz pierwszy, całe wahanie oraz strach
zniknęły bez śladu, ustępując miejsca czemuś... większemu. Cze-
muś podobnemu do złości albo furii, ale chłodniejszemu i ostrzej-
szemu. Jaśniejszemu. Pragnął uderzać raz za razem, dopóki potwór
nie zginie albo miecz nie pójdzie w drzazgi. Dlaczego przeżył?
Otóż dlatego, że gdyby padł, nie mógłby zabić boga, którego
śmierci naprawdę pragnął. Ale teraz już wiedział. Boga można zabić
i on go zabije, jeśli zdobędzie właściwą broń.
Jechali więc dalej, nawet wtedy, gdy zapadła noc, gdyż księżyc
w pełni dosyć dawał światła. Perkar czuł pieczenie w dłoni, ale był
z tego zadowolony. Zadał cios dzikiemu bogowi i przeżył. Czy jest
coś, czego nie mógłby dokonać?
W niedługi czas później Atti spadł z siodła. Perkar wyrzucił
z pamięci widok krwi, gdyż wolał o tym nie myśleć, ale teraz,
znalazłszy się najbliżej rudowłosego wojownika, szybko zeskoczył
z konia. Atti tymczasem próbował już podźwignąć się na nogi.
- Zaczekaj - powiedział Perkar. - Musimy cię obejrzeć.
- Wsadź, go z powrotem na konia - wykrzyknął Eruka. -
Tamto stworzenie może nas wciąż ścigać.
Nadjechali Kapaka z Ngangatą, ustawili swe wierzchowce tak,
by osłaniały Perkara i Attiego od strony, z której nadjechali.
- Opatrz go - polecił Kapaka.
Po chwili do stojących dołączył również Apad.
- Zapewne czuwał nad tobą jakiś bóg - rzekł Perkar, zwraca-
jąc się do Attiego - skoro podpowiedział ci, żebyś nałożył kolczugę.
Szpony dzikiego boga rozdarły mocne ogniwa; trzy szramy
długości przedramienia biegły od mostka niemal aż po krocze.
Pazury rozorały ciało na znacznej głębokości, powodując obfite
krwawienie, lecz pobieżne oględziny upewniły Perkara, że żaden
z organów nie został odsłonięty na tyle, by miało do niego dostęp
powietrze.
Atti nie szczędził przekleństw, gdy Perkar ściągał zeń kolczugę
i pikowany kaftan, na który była nałożona.
- Mam tu długie pasma kolorowego płótna - rzekł Kapaka.
- Zabrałem je jako dary dla Pana Lasu.
- Wobec tego zawieź mu je - poradził Atti.
- Znajdą się i inne podarunki - zapewnił Kapaka.
Perkar tymczasem wypakował płótno z juków i odciął kilka
pasów. Nie zważając na głośne złorzeczenia górala, ciasno owinął
korpus górala otrzymanymi w ten sposób szarfami. Tkanina natych-
miast przesiąkła krwią, której wypływ ustał niemal zupełnie jes/c/e
zanim Perkar skończył opatrywanie.
Kiedy było już po wszystkim, zadowolony ze swego dzieła
Perkar dopomógł Attiemu wspiąć się na grzbiet wierzchowca, po
czym wręczył mu bukłak z wodą. Atti przez dłuższą chwilę łapczy-
wie gasił pragnienie.
- Myślę, że powinniśmy ruszać - powiedział Kapaka. W od
dali, za ich plecami, gałęzie drzew zaczęły kołysać się tam i z po-
wrotem, chociaż nie było wiatru.
- Zdołam usiedzieć w siodle - zapewnił Atti. - To był tylko
krótkotrwały zawrót głowy.
- Tędy - zawołał Ngangata, wysforowawszy się ponewnie na
czoło kawalkady. Jadąc, przyglądał się bacznie pniom mijanych
drzew. Perkarowi wydało się, że w bladej poświacie księżyca do-
strzega znaki wycięte w brzozowej korze.
- Tam - wyszeptał Ngangata. - Widzisz ogień?
Księżycjuz zaszedł, co znacznie zwolniło tempo ichjazdy. Teraz
także i Perkar dostrzegł słaby odblask ogniska, o którym mówił
Ngangata. Zdany na własne siły. nigdy by go nie dostrzegł; znużenie
usadowiło się mu na czole i łagodnie, choć z uporem, uciskało oczy.
Dziki bóg wydawał się czymś odległym i nierealnym niby sen.
- Kto też może to być? - zastanawiał się Eruka. - Mam
nadzieję, że znajdzie się u nich nieco woti.
- Nie znajdzie się - zdecydowanie stwierdził Ngangata.
Prześlizgnęli się między ostatnimi drzewami. Tam, w chybotli-
wym blasku płomieni Perkar ujrzał po raz pierwszy prawdziwego
Alwata.
Przy pierwszym spotkaniu Ngangata wydał mu się bardzo dziw-
ny, ale teraz, w porównaniu z Alwatami. nabrał niemal ludzkiego
wyglądu. Piątka Alwatów skupiła się w pobliżu ognia, stojąc na
dwóch nogach jak zwyczajni ludzie. Byli wąscy w biodrach, w ba-
rach szerocy i muskularni. Ramiona i nogi mieli mniej więcej nor-
malne, ale ich ciała odznaczały się nazbyt klinowatym kształtem, zaś
bladą skórę porastał srebrzysty włos. Najdziwniejsze wrażenie spra-
wiały jednak ich głowy. Twarze mieli płaskie i szerokie, a sterczące
i nich kości były grube i kanciaste niczym kamień. Owe oblicza nie
posiadały ani czoła ani podbródka. Czaszki ich kończyły się płasko
tuż powyżej grubych brwi. a porastające je gęste białe włosy, zebrane
w grube kucyki, opadały do tyłu. Masywne, lecz cofnięte dolne
szczęki płynnie przechodziły w szyję. Najbardziej obce były jednak-
że ich oczy, mroczne i nieprzeniknione niczym głębokie sadzawki.
Lśniły, szybko strzelały w różne strony lub pozostawały nieruchome,
zawsze jednak wyglądały nienaturalnie, rodząc w głowie Perkara
dziwne myśli, których nie potrafił pojąc.
Ngangata przemówił do nich w tym samym cmokającym języku,
w którym przemawiał do dzikiego boga. Jeden z Alwatów wy cmokał
jakąś odpowiedź, podczas gdy reszta stałajak skamieniała. Ich duże
usta nasunęły Perkarowi skojarzenie z Szalonym Bogiem. Co takie-
go powiedziała mu kiedyś bogini Strumienia? Że wielu bogów
przybierało swój kształt z ludzkiego tchnienia oraz krwi? Jeśli to
prawda, to być może w ziemi Alwatów bogowie przyjmowali ich
krew oraz postać.
- Co oni mówią? - spytał z rozdrażnieniem Apad.
- Powiadają, że tamten bóg nie będzie nas tutaj ścigać. Mówią,
że tutaj leżą włości innego boga, Hanazalhakabizna. Hanazalhaka-
bizn i V'fanaqrtinizd to starzy wrogowie.
- Banakartenis? - zapylał Kapaka, usiłując powtórzyć obce
imię. - I kto jeszcze?
- V'fanaqrtinizd. Dziki bóg, z którym stoczyliśmy walkę.
- On za nami już nie pójdzie. A co z tym drugim? Hana... jak
mu tam?
Ngangata ponownie wdał się w rozmowę z Alwatem, przy czym
tym razem głos zabrali także dwaj spos'ród jego towarzyszy. Z nie-
jakim zdumieniem Perkar stwierdził, że jeden z nich był kobietą.
Choć kształtem ciała istota ta bardzo przypominała mężczyznę, to
odznaczała się nieco drobniejszą budową oraz wyraźnie zarysowa-
nymi piersiami. Zdziwił się wielce, że nie dostrzegł tego wcześniej.
Ngangata uważnie słuchał, na koniec zaś przekazał uzyskane
wiadomości.
- Ludzie mogą tędy przejść w drodze do Pana Lasu. nie wolno
im jednak niczego budować ani wycinać. V'fanaqrtinizda doprowa-
dziły do obłędu Ludzkie Istoty, które zadały mu rany i uśmierciły
jego drzewa. Powiadają, że to odgłosy umierających drzew wpędziły
go w szaleństwo.
Perkar dopiero teraz uświadomił sobie, że po drugiej stronie
ognia wznosiło się coś na kształt budynku. Młode drzewa zostały
zasadzone, a następnie związane ze sobą w taki sposób, by utworzyć
nieforemną chatę - nieporadną imitację damakuty. Do pokrycia
dachu użyto kory oraz plecionych mat. A więc Alwaci budowali
domy. To dziwne, że nie słyszał o tym wcześniej.
Alwaci najwyraźniej zakończyli rozmowę, gdyż wygodnie roz-
siedli się na ziemi. Jeden z nich - ściśle biorąc, była to kobieta -
oddaliwszy się o kilka kroków od ogniska, na oczach Perkara zaczął
załatwiać swoje potrzeby.
- Co za odrażające stworzenia - rzucił Eruka.
Ngangata posłał mu ponure spojrzenie.
- Tak. Oni pozwolili nam zostać w pobliżu. Jutro poprowadzą
nas do Pana Lasu.
- Co musiałeś im za to obiecać? - zgryźliwie spytał Apad. -
Nasze głowy?
Ngangata potrząsnął głową.
- Nie. Oni uważają, że Ludzkie Istoty są zabawne. Lubią
opowiadać o nich różne historie. Jeśli odbędą podróż razem z nami,
będą mieć wicie nowych historii.
- No, a ty? Czy opowiadasz im historie o nas?
- Tak.
- Tak właśnie myślałem.
Ngangata puścił te słowa mimo uszu.
- Mówią, że możemy rozbić obóz na sąsiednim wzgórzu. Mo-
żemy też wziąć małą żagiew z ich ogniska, jeśli będzie nam przy-
datna.
- Podziękuj im w moim imieniu - odezwał się Kapaka.
- Oni nie znają takiego słowa - wyjaśnił Ngangata. - Co
najwyżej mogę im powiedzieć: ,,To wystarczy" albo: "Wy też mo-
żecie dzielić z nami obóz".
- Powiedz im tedy, że to wystarczy.
Perkar był rad, że spali w pewnym oddaleniu od obozowiska
Alwatów, choć nic miał złudzeń co do swego bezpieczeństwa, gdyby
przyszło im do głowy przypuścić atak na ludzi. Tak czy inaczej,
dobrze się stało, że nie musieli na nich patrzeć ani wytrzymywać
dziwnych spojrzeń, podobnych do tych, jakimi mogło kogoś obda-
rzyć dziecko albo sędziwy starzec. Zamknąwszy oczy, zastanawiał
się przez chwilę nad tym, co też może śnić się Alwatom, jeśli miewali
oni jakiekolwiek sny. Może zapyta Ngangatę, który z pewnością
musi miewać sny obu rodzajów, ludzkie i alwackie.
Interludium
W Komnacie Czarnych Wierzb
She'lu Yehd Cha'dune, Chakunge, Pan Nhol, cesarz pięciu
księstw i pustyni w głębi kraju, omdlewającym wzrokiem wpatrywał
się w Nyasa - swego wezyra. Ciemnopomarańczowe światło wpa-
dające ukośnie przez wysokie, wąskie okna komnaty, wskazywało
na późną porę dnia, bliską zachodowi słońca. Chakunge zmagał się
ze sprawami Cesarstwa od chwili, gdy promienie słońca wpadały do
komnaty pod takim samym kątem, tyle że przez okna w przeciwle-
głej ścianie. Na szczęście niebawem nadejdzie chwila wytchnienia,
podczas której zje coś w prywatnych pokojach. Jeszcze tylko przez
chwilę musi skupić uwagę na urzędowych sprawach dnia. Niekiedy
bywało to bardzo trudne, zwłaszcza gdy sprawy do załatwienia oka-
zywały się straszliwie nudne. Na przykład teraz Nyas kończył wy-
mieniać daniny otrzymane od szesnastu dzielnic położonego w dole
Rzeki portu Wun Yang. She'lu miał nadzieję, iż następna sprawa -
bez względu na jej charakter - okaże się choć odrobinę ciekawsza.
- A teraz, mój panie, chciałbym, abyś rozpatrzył pewną kwe-
stię osobistej natury, która okazać się może przykrą. - Nyas skie-
rował swe szeroko osadzone oczy na czubek własnego nosa, czeka-
jąc aż She'lu zezwoli mu kontynuować.
- Mów dalej - rzekł She'lu z rozbudzoną ciekawością.
- Rzecz dotyczy twojej córki Hezhi.
- Chyba nie chodzi o kolejną skargę tego bibliotekarza, co
Nyas? Sądziłem, że zrobiliśmy już z tym porządek. - Chakunge.
zmarszczywszy czoło, poprawił fałdy szaty.
- Zapewne, mój panie. Dzisiaj muszę z tobą pomówić o czymś
innym.
- To dobrze. - She'lu patrzył z niechęcią, jak wezyr rozgląda
się czujnie dokoła-zupełnie jakby osoby, które mogły ich usłyszeć,
nie otrzymały zakazu opowiadania o tym, czego się dowiedziały,
przebywając na dworze. Albo ktoś nieznajomy mógł zbliżyć się do
tronu. Sprawa rzeczywiście musiała być niezmiernie delikatna.
- Pamiętasz owe zajście w Sali Momentów, niedaleko wyjścia
z Dziedzińca Leng?
- Oczywiście. Zginęło trzech wartowników z mojej straży
przybocznej oraz kapłan, zanim zdołali przepędzić tamto coś. Wy-
gląda na to, że kapłani popadli w samozadowolenie i wolą trudnić
się polityką, niż trzymać niebezpieczne duchy z dala od Sali Momen-
tów. - Uwaga ta była przeznaczona nie dla Ny asa, lecz dla bladego,
otyłego mężczyzny zajmującego niższy stołek po królewskiej pra-
wicy. Człek ów, imieniem De Yehd Shen, dzisiejszy przedstawiciel
kapłańskiego stanu, wyraźnie poczerwieniał, lecz nie odpowiedział.
Być może uczyni to później, w innym miejscu i nie bez pomocy
wyższych rangą duchownych.
Nyas oczywiście wychwycił sens tej wypowiedzi, toteż pokręcił
głową.
- Z naszych ustaleń wynika, że salę oczyszczano poprzednie-
go dnia, w trakcie przygotowań do dworskiej ceremonii, a także
oczyszczano ją ponownie właśnie w chwili ataku. Trudno doszukać
się jakiejkolwiek przewiny...
- Coś zostało uczynione źle. Wciąż czuję ślady tego przeklęte-
go stwora, ilekroć tamtędy przechodzę. On był silny, bardziej demon
niż duch. Prawie tak silny, jak coś wezwanego. Tylko, że ja go nie
wzywałem.
- Być może wślizgnął się albo obudził, gdy przywołałeś duchy
Rzeki - podsunął kapłan czystym głosem małego chłopca.
- Wówczas bym go poczuł - zaoponował She'lu, spoglądając
spod przymrużonych powiek. - Czy sądzisz, że nie staje mi rozumu
albo władzy, abym przyzywał coś takiego?
- Gdyby jednak, jakaś osoba skorzystała z twego wezwania...
- Dość - krótko uciął She'lu. - Powściągnij swój język!
Omawiałem to z kapłanami dysponującymi wiedzą o wiele większą
niż twoja. Nie chcę zaczynać tej dyskusji od początku. Ale co to
wszystko ma wspólnego z moją córką? - zapytał, stwierdziwszy
nagle ze smutkiem, że nie wiedzieć kiedy zboczył z tematu.
- Córkę twą - powiedział Nyas - widziano z przybocznym
strażnikiem w Sali Momentów w chwili, gdy pojawiła się tam ta
istota. - Popatrzył znacząco na cesarza.
She'lu odpowiedział mu takim samym spojrzeniem.
__ j?
Nyas westchnął.
- Jak zapewne pamiętasz, Panie, Hezhi prawie osiągnęła doj-
załość. Ma jakieś dwanaście lat.
- Och? Och.
- No właśnie. Może to zwykły /.bieg okoliczności, a może coś
więcej.
- Czy moja córka jest śledzona? - zapytał. Czyżby ten kapłan
próbował ukryć głupi uśmieszek? She'lu z najwyższym trudem
zapanował nad chęcią obalenia tego durnia na posadzkę. Pragnienie,
by wyciągnąć rękę i trzasnąć go w zakuty łeb było wprost przemoż-
ne. Był cesarzem, powtarzał sobie, gdyż potrafił oprzeć się takim
pokusom. Jego brat urodził się obdarzony większymi zdolnościami,
ale w ogóle nie potrafił nad sobą zapanować.
- Jest obserwowana z najwyższą dyskrecją, mój panie. Póki co,
nikt nie wydał formalnego polecenia.
- A więc powinniśmy je wydać, tak na wszelki wypadek, jako
że nie mam przekonania do tego, że moja córka...
- Nawet ty nie wiesz o wszystkich zamiarach Rzeki - przy-
pomniał mu wezyr.
- Tak, tak. Wyznacz kogoś do pilnowania Hezhi.
- Panie mój - zaszczebiotał kapłan. - Zadanie, o którym
mówisz, należy do kapłanów.
- Przypuszczam, że masz rację - z niechęcią przyznał władca.
- Tedy, za twym pozwoleniem, przedstawię tę sprawę zgroma-
dzeniu.
She'lu, bębniąc palcami w poręcz tronu, ze znużeniem rozejrzał
się po komnacie. Podtrzymujące sklepienie czarne kolumny, od
których sala wzięła swoją nazwę, zdawały się z niego naśmiewać.
Tak samo, jak ten kapłan. Otwarcie nic nie mógł nic na to zaradzić.
Na razie.
- A zatem bardzo dobrze - powiedział w końcu. - Chcę
jednak wiedzieć, kto to będzie.
- Za twym pozwoleniem, mój panie, przypuszczam, że wiem,
kto zostanie naznaczony.
- Mów zatem.
- Ostatnio inicjację przeszedł pewien nowy Jik. Wykazuje on
ogromne umiejętności. Będzie niezwykle dyskretny.
- Dlaczego Jik? - spytał cesarz rozdrażnionym tonem. - Nie
widzę powodu, żeby mojej córki pilnował zabójca.
T
- Proszę, mój panie. Jikowie nie są zabójcami. To kapłani.
- Tak, kapłani, którzy zabijają ludzi.
Twarz De pociemniała ponownie.
- Jest to zwyczajna praktyka, mój panie, kiedy dziecko jest
w prostej linii potomkiem Chakunge. Ciebie także z pewnością
pilnował jakiś Jik.
She"lu zerknął pytająco na wezyra.
- Czy to prawda, Nyas? Byłeś wezyrem także u mego ojca.
Nyas twierdząco pokiwał głową.
She'lu zaprzestał bębnienia i groźnie spojrzał na kapłana.
- Bardzo dobrze. Przyślij go do mnie i powiedz, żeby dobrze
się nią opiekował. Mam nadzieję znaleźć dla tej dziewczyny dobrą
partię.
- Doskonale, panie - ucieszył się kapłan. - Jeśli pozwolisz
mi już odejść...
She'lu westchnął ciężko, napił się wody, by zaczerpnąć nieco
potęgi Rzeki. Po chwili poczuł, jak migotliwie rozlewa się ona po
jego żyłach i wówczas posłał mały palec mocy w stronę kapłana,
dotknął nim jego drobnej, kruchej duszy. Poruszył nią trochę silniej,
niż było to konieczne. Kapłan gwałtownie zadrżał i wywrócił oczy.
- Możesz mówić o mojej córce i o niczym więcej - rozkazał.
Powtarzał to polecenie jeszcze przez chwilę, po czym przerwał
połączenie. Kapłan osunął się na zydlu, na czoło wystąpiły mu krople
potu. She'łu uśmiechnął się z zadowolenia. Mógł całkowicie cofnąć
swój zakaz, co dla kapłana z pewnością byłoby mniej bolesne.
Ostatecznie, żadna i omawianych kwestii nie była szczególnie waż-
na. Przysporzenie temu człowiekowi niedogodności sprawiało mu
jednak radość. Ściśle rzecz biorąc, umożliwiono mu dostęp do wielu
dworskich spraw - na przykład kwestii finansów - i pozwolono,
by poczynił notatki, toteż kapłani nie mieli powodów do skarg.
Natomiast nakładając nań zakaz mówienia o tych samych sprawach,
sprawi, iż kapłani zaczną podejrzewać istnienie jakichś nieznanych
im tajemnic, snuć przeróżne domysły.
- No, a teraz? - warknął She'lu. - Czy to już wszystko,
Nyas?
- Nie, mój panie. Trzeba nam jeszcze omówić ranne posłucha-
nie dla delegacji Miasta Południowego.
Ukrywszy złość pod uprzejmym uśmiechem, She'lu poprawił się
na tronie i zrezygnowany pomyślał, że dzień urzędowania zapowia-
da się dłuższy niż zwykle.
II
Alwaci i bogowie
- Oni spowalniają nasz marsz - poskarżył się Eruka. -
Dlaczego muszą ciągnąć ze sobą dzieci?
- Spowalnialiby nas tak czy inaczej - zauważył Perkar. -
Przecież nie mają koni.
- To prawie tak jak my - przypomniał mu Eruka. Przez
moment Perkar odczuwał złość na płowowłosego śpiewaka, ale
gniew szybko minął. Obaj znajdowali się w takim samym położeniu
- obaj utracili juczne zwierzęta i wciąż nie mogli przeboleć straty.
Eruka próbował jednak zachować dobry humor, więc Perkar uważał,
że i jemu nie przystoi trwać w smutku.
Przynajmniej wrócili nareszcie na szlak, będący niewątpliwie
dziełem alwackich stóp, a prze/ to zbyt wąski, by mogły poruszać
się nim swobodnie konie. Nisko rosnące gałęzie często czyniły jazdę
niemożliwą, toteż jeźdźcom sporo czasu zajęło piesze przedzieranie
się przez chaszcze. Alwaci kroczyli daleko z przodu i tylko c/.asem
można było dojrzeć sylwetkę któregoś z nich. Perkar nie mógł wyjść
ze zdumienia, gdy okazało się, ze za przewodnika miała im służyć
cała siódemka: dwóch mężczyzn, dwie kobiety, niemowlę, starsze
dziecko oraz pokręcona istota, w której domyślał się starej kobiety.
Na czas podróży Alwaci włożyli miękkie buty z jeleniej skóry
i długie płaszcze z tego samego materiału. Na wyprawionej na biało
skórze wypalono wiele niezwykłych postaci i symboli. Były to
pierwsze ozdoby, najakie natrafił Perkar na tych ziemiach, ponieważ
Alwaci nie nosili żadnej biżuterii. W przewieszonych przez ramię
sakwach mieli broń lub przynajmniej jakieś narzędzia. Każdy z do-
rosłych mężczyzn był wyposażony w długą trzcinową włócznię
o utwardzonym w ogniu ostrzu. Jedna z kobiet także trzymała w ręku
zastrugany kij. Idąc, przystawała od czasu do czasu, wygrzebywała
z ziemi jakiś korzeń i wkładała go do worka na plecach. Przy tym
zajęciu bez ustanku coś do siebie szeptała. Zazwyczaj kończyła
kopanie zanim zrównali się z nią ludzie i, szybko przebierając
krótkimi nóżkami, pędziła, by dogonić resztę Alwatów. Za którymś
razem, zamiast pobiec do przodu, kilkakrotnie okrążyła jeźdźców,
a ton jej mowy bardzo przypominał cichą piosenkę. Reszta Alwatów
zachowywała się z większą wyniosłością i powagą, i tylko na popa-
sach, gdy zasiadali do posiłku albo odpoczywali, niektórzy cofali się
wzdłuż szlaku, by popatrzeć na ludzi.
Eruka z Apadem kiepską stanowili kompanię. Perkar domyślał
się, że obaj jeszcze nie doszli do siebie po wypadkach minionego
dnia. Eruka wstydził się zapewne swego osłupienia, o którym zresztą
nikt nie wspomniał choćby najmniejszym słowem, natomiast Apad
bez ustanku czujnie rozglądał się dokoła, a z jego oczu przezierał
strach. Mając na względzie to, co spotkało Attiego, i to pomimo
chroniącej go zbroi, za prawdziwy cud należało uznać, że Apad
wyszedł z tego wszystkiego bez najmniejszego zadrapania. Zapewne
ta właśnie kwestia zaprzątała bez reszty jego myśli. Kiedy Perkar
pogratulował mu szczęścia, spotkał się jednak jedynie z ponurym
spojrzeniem.
Obaj przyjaciele przywdziali dzisiaj zbroje i obaj wyglądali
w nich jak prawdziwi bohaterowie. Apad miał na sobie kolczugę
z dwóch warstw - stalowej i miedzianej, miedziane nagolenniki
oraz okrągły hełm z dużą osłoną nosa w kształcie rombu. Eruka ubrał
czarną, długą niczym płaszcz kolczugę na szkarłatny pikowany
kaftan. Kolczuga posiadała z boku rozcięcia umożliwiające dosiada-
nie wierzchowca. Obaj wyglądali wspaniale i nad wyraz wojowni-
czo, ale w rzadkim powietrzu szybko zaczęli pocić się i sapać. Perkar
natomiast postanowił zawierzyć Alwatom, którzy twierdzili, że dal-
sze ataki już im nie grożą. Chociaż wydawać się mogli dziwaczni
i odrażający, żyli na tej ziemi, pozostając w zażyłości z jej ducha-
mi. Gdyby zagrażało im prawdziwe niebezpieczeństwo, uprzedzili-
by o tym przynajmniej Ngangatę - w końcu brali go za swego -
on zaś powiedziałby pozostałym.
Po paru nieudanych próbach rozmowy z nadąsaną parą Perkar
przynaglił konia i zrównał się z Attim.
- Jak się dzisiaj miewasz? - spytał górala, wskazując na
zabandażowany tułów.
- Jestem sztywny i wielce obolały, ale w ranie nie ma chyba
gorączki.
- To dobrze. Powiedz, gdybyś ją poczuł. Przyrządzimy wów-
czas jakieś lekarstwo.
Atti pokiwał głową.
- Alwaci dali mi już coś w nocy. Dzięki temu spało mi się
całkiem nieźle.
- Nie bałeś się? - spytał Perkar. - Bez wątpienia mają dobre
zamiary, ale lekarstwo przeznaczone dla psa nie pomoże krowie. Czy
leki Alwatów nie mogą nas otruć?
Atti zaprzeczył ruchem głowy.
- To nie tak, Perkarze. Posłuchaj, krowa i pies nie mogą się
parzyć, nie mogą mieć potomstwa. Ludzie i Alwaci mogą. Nganga-
ta jest tego dowodem. Oni są bardzo do nas podobni, Perkarze,
naprawdę. A poza tym, hrałem ich leki już wcześniej.
- Dla mnie wydają się całkiem odmienni - przyznał Perkar.
Atti wzruszył ramionami. Przez dłuższą chwilę jechali obok
siebie w milczeniu. Wiatr przybrał na sile, a niebo zaczęło ciemnieć
w miarę jak z południa napływały grube, szare chmury. Na ten widok
Atti potrząsnął głową.
Ngangata wysforował się naprzód, aby pomówić z Alwatami.
Niebawem wrócił i zamienił parę słów z pogrążonym w zadumie
Kapaką. Potem zbliżył się do Attiego i Perkara.
- Alwaci powiadają, że niedaleko stąd leży dogodna kryjówka.
Bóg strumienia powiedział im, że zrobią najlepiej, jeśli jej poszukają.
Atti skinął na znak zgody.
- Robi się jakoś dziwnie, prawda?
Ngangata przytaknął.
- Co niby jest dziwne? - zapytał Perkar, lecz zaraz tego
pożałował, gdyż obaj posłali mu obojętne spojrzenia.
Dopiero po dłuższej chwili odezwał się Ngangata:
- Wiatr. Wiatr jest jakiś dziwny. Myślę, iż bogowie szykują coś
niezwykłego.
- Och.
W górze przemknęła para harcujących wiewiórek, zasypując
głowy podróżnych strąconymi liśćmi. Gęste, splątane gałęzie prze-
biegały teraz tak nisko, że jeźdźcy kolejny raz zsiąść musieli z koni.
Perkar zastanawiał się, czy nie zaczekać na Erukę z Apadem i nie
dołączyć do nich pomimo ich złego humoru. Rozważał też, czy nie
zadzierzgnąć przyjaźni z Attim, który mógłby nauczyć go niejedne-
go o polowaniu. W obecności Ngangaty czuł się jednak nieswojo,
choć niechętnie musiał przyznać, że mały człowieczek budził w nim
coś na kształt podziwu, podobnego do tego, jaki odczuwa się na
widok pięknego, ostrego miecza lub dobrze zrobionego płotu. Zerk-
nąwszy na niego, zakasłał, by przeczyścić gardło.
- Myślę, że gdyby nie twój łuk, dziki bóg pozabijałby nas
wszystkich.
Ngangata ściągnął lekko brwi.
- Miałem mnóstwo czasu, aby wprawić się w strzelaniu -
odparł. - Ten łuk dobrze mi służy, codziennie dziękuję bogu.
z którego został uczyniony.
Perkar widział to parę razy - Ngangata klęczał nad łukiem
i śpiewał ochrypłym głosem jakąś pieśń, zbyt cicho, by mógł usły-
szeć jej słowa. Poczuł ukłucie winy. Kiedy on składał ofiarę Ko,
który wykuł miecz albo Ani Perkarowi - duchowi dębu, od którego
wziął swoje imię?
Wiatr powiał silniej i teraz także Perkarowi wydało się, że
wyczuwa w nim coś dziwnego. Może jakiś zapach. Woń kwiatów
albo... coś do niej zbliżonego.
- Czy spotykałeś się z tymi Alwatami wcześniej? - zagadnął
Perkar. Pytanie było głupie, z czego zdał sobie sprawę w chwili, gdy
je wypowiedział. Odczuwał jednak pragnienie rozmowy z Nangatą,
tym nie w pełni człowiekiem, chciał zrozumieć lęk oraz niechęć,
jakie w nim budził.
- Nie - odrzekł Ngangata.
- Czy oni wszyscy mówią jednym językiem? Jego brzmienie
wydaje mi się dziwne.
- Dla mnie wszystkie języki wydają się dziwne - stwierdził
Ngangata, a Perkarowi zdało się, że jego szerokie usta drgnęły w le-
dwie dostrzegalnym uśmiechu. - Ich język jest taki sam jak każdy
inny. Lepiej nadaje się do... rozmowy z leśnymi bogami niż wasz.
. - Ale przecież leśni bogowie mówią moim językiem - zaopo-
nował Perkar. - Nawet dziki bóg używał mojej mowy.
- On mówił tak jak wy, ponieważ nie znacie innej mowy.
Przecież posłużył się nawet waszymi głosami - przypomniał Ngan-
gata. - Jednakże mowa ludzi pod wieloma względami nie nadaje
się do rozmowy z bogami. Alwaci żyją z tymi bogami znacznie
dłużej niż wy, toteż posiedli o wiele lepsze umiejętności porozumie-
wania się z nimi.
- Myślę, że masz rację - przyznał Perkar, przypomniawszy
sobie Ekar Irusungan, pieśń opowiadającą o początkach świata.
Kiedy na świecie pojawiły się Ludzkie Istoty, zastały lasy i zamiesz-
kujących ich Alwatów. - A więc, oni są zaprzyjaźnieni z bogami?
- Tak jak ty przyjaźnisz się z bogami z pastwisk swego ojca.
Tyle tylko, że Alwaci inaczej się do nich dostosowali. Inaczej
pojmują bogów, jak sądzę.
- Czy oni kiedykolwiek... - Perkar poczuł, że jego twarz
zalewa gorący rumieniec. - Czy Alwaci i bogowie żyli kiedyś...
w jedności?
Ngangata popatrzył nań z bardzo dziwnym wyrazem twarzy.
- Czy masz na myśli kochanie?
- Mam na myśli wszystko, co się z tym wiąże, pieszczoty,
rozmowy twarzą w twarz, no i kochanie, tak...
- Alwaci żyją z bogami. Nie zamykają się w obrębie martwych
ścian...
- Damakuta mego ojca także nie jest martwym drewnem -
oznajmił nieco rozzłoszczony Perkar. - Ojciec przebłagał drze-
wa, z których została zbudowana. Ich duchy wciąż tam mieszkają.
Tak samo bóg paleniska i parę małych elfów. Mój dom nie jest
martwy.
- Nie, nie. Ale przyrównaj go do życia w dzikim lesie. Są dwa
rodzaje bogów...
- Każde dziecko to wie - wtrącił Perkar.
- To prawda, lecz który z nich bardziej jest rozpowszechniony?
- Aniru, jak sądzę, bogowie miejsc.
- A Anishu, bogowie żyjący w rzekach? Czyż są mniej liczni?
Perkar zastanawiał się nad tym przez chwilę. Na ziemiach jego
ojca panował jeden bóg pastwiska, który był starym bogiem lasu. Był
to Aniru, ponieważ jego życie nie wiązało się z pojedynczym drze-
wem, tylko z pewnym obszarem. Anishu zamieszkiwali w przedmio-
tach, byli przedmiotami -jak choćby żyjący w dębie Ani Perkar,
jak... ona, bo przecież ona była Strumieniem.
- Tak, tak sądzę. Na całym pastwisku jest tylko jeden bóg, stary
bóg lasu.
- A bogowie drzew, które tam żyły, zanim twój przodek dobił
targu ze starym bogiem tamtej ziemi?
- Przypuszczam, że odeszli albo też wiodą żywot domostw
i sztachet.
- Ale tutaj, rozejrzyj się dokoła. Bóg jest w każdym drzewie,
nie zaś tylko w kilku. I zamiast jednego dużego miejsca z jednym
bogiem - jak wasze pastwisko - mamy całe mnóstwo małych;
boga tamtej dziury, tego pagórka, tamtego skalnego nawisu. Są tu
również bogowie terytorium - właśnie z jednym z nich stoczyliśmy
walkę - ale występują w niewielkiej liczbie. Myślę, iż niektórzy
spośród tych Aniru czują niechęć do wszystkich pomniejszych bo-
gów na swoim terenie. To pewnie dlatego robią czasami interesy
z waszym rodzajem, bo wy wszystko upraszczacie. Zabij wszystkich
pomniejszych bogów i bogów w przedmiotach. Wówczas Aniru,
zamieszkujący terytoria, wielkie połacie ziemi, pozostaną sami -
całkiem niezagrożeni.
- Nigdy się nad tym nie zastanawiałem - mruknął Perkar. -
Nigdy do głowy nie przyszła mi myśl o bogach spiskujących prze-
ciwko sobie nawzajem.
- Oczywiście, że przyszła. Każde dziecko uczy się Pieśni
o Bogu Sokole i Kruku.
- Tak, ale pieśń ta dotyczy wojny. Znam wiele takich pieśni.
Ty natomiast mówisz o czymś znacznie bardziej subtelnym i zdra-
dzieckim.
- Tak.
- Ale Alwaci nie "upraszczają" życia dla Aniru?
- Alwaci wolą bogów w przedmiotach - odparł Ngangata. -
Bogów drzew, czy małych zakątków. I tak, to prawda, pozostają
z nimi w zażyłości. Uważają się za spokrewnionych z nimi.
- To tak, jak my. Ja jestem krewnym boga pastwiska.
- Tak. Lecz czy miałeś kiedykolwiek sposobność zastanowić
się, skąd wziął się ten obyczaj zawierania pokrewieństwa? Kiedy
Ludzkie Istoty zaczęły pojawiać się w lesie w poszukiwaniu pa-
stwisk, co legło u podstaw tego obyczaju?
Perkar wpatrywał się przez chwilę w niskiego mężczyznę.
- Alwaci...
- Alwaci nie podsunęli takiego pomysłu ludziom. Ale bogowie
pamiętali w jaki sposób wytworzyli więzy z Alwatami i kiedy się
zjawiliście, z wami zrobili to samo. - Teraz już z całą pewnością
kąciki ust Ngangaty unosiły się do góry.
- Skąd ty to wszystko wiesz, Ngangato? Skąd czerpiesz swoją
wiedzę?
- Alwaci śpiewają o tym w pieśniach.
- Alwaci mogą kłamać.
- Alwaci wiedzą, co to podstęp i często z niego korzystają. Ale
kłamstwo w mowie to pojęcie dla nich obce. Jeżeli nie chcą, żeby
ktoś się czegoś dowiedział, po prostu o tym nie mówią. Mowa
oznacza dla nich samą prawdę. Nie sądzę, zęby potrafili wymyślić
coś innego.
Perkar wybuchnął śmiechem.
- To bardzo dziwne. - Popatrzył badawczo na pół-Al wata. -
A co z tobą, Ngangato? Czy ty też nie umiesz kłamać?
Atti, który dotychczas milczał, zapewne znudzony filozoficzną
dyskusją, nieoczekiwanie zachichotał.
- On kłamie tylko co drugie zdanie, rzecz jasna.
- Tak to mniej więcej wygląda - zgodził się Ngangata.
- A ty, Atti, dużo wiesz o bogach?
- Myślę, że więcej niż bym chciał - odrzekł Atti ze śpiewnym,
góralskim akcentem.
- Czy któryś z was był kiedykolwiek nad Wielką R/.eką? Tą,
którą Mang nazywa Toh?
Góral i Alwat wymienili dziwne spojrzenia.
- Jej główny nurt płynie bardzo blisko miejsca, ku któremu
zmierzamy - odrzekł w końcu Atti.
- Co Alwaci wiedzą ojej bogu?
- Alwaci go znają - stwierdził Ngangata. - Wiedzą, że
lepiej się do niego nie zbliżać. Zwą go Klanahawakadn: Pochła-
niający. Mówią też o nim Ov'fanakaklahuzn czyli Ten, Który Się
Zmienił.
- Dlaczego? Co to znaczy? Rozumiem pochłanianie - każda
wielka rzeka to potrafi.
"On mnie pochłania" - mówiła mu. Teraz uprzytomnił sobie, iż
oznaczało to więcej niż przypuszczał.
- Ta rzeka była niegdyś Anishu, tak jak większość rzek. Teraz
jest Aniru, bogiem miejsca. Bardzo, bardzo długiego i rozległego
miejsca. I jest bardzo... prosty.
- Prosty. - Perkar ściągnął brwi. Prosty. ,,On mnie pochłania".
Czas jakiś Perkar jechał w milczeniu.
- Ciekawe, jak takiego boga można zabić? - wyszeptał, na
tyle jednak głośno, by usłyszeli go Ngangata i Atti.
Atti wybuchnął śmiechem, głośnym, rubasznym śmiechem z głę-
bi trzewi. Musiał poczuć przy tym ból, bo przycisnął dłoń do piersi
i ucichł. Ngangata zareagował zupełnie inaczej - spochmurniał
i pokręcił głową. Perkar pomyślał, że różnica brała się stąd, iż
Ngangata pojął, że on nie żartuje, natomiast Atti wyobraził sobie
pchłę szykującą się do zabicia konia.
Perkar wciążjeszc/e rozmyślał o bogach, gdy nadciągnął deszcz.
Wyobrażał sobie boga. który zabił lub polecił zabić wszystkich
innych bogów - duchy wszystkich drzew, kamieni, małych miejsc
na świecie. Wydawało mu się. że gdyby pozostał tylko jeden wielki
bóg, taki jak bóg pastwiska, tylko bez porównania potężniejszy, to
byłoby tak, jakby w ogóle nie było żadnych bogów.
Pierwsze krople umknęły uwagi Perkera. choć za jego plecami
Apad z Eruką zgodnym chórem skarżyli się i przeklinali bogów
chmur oraz wody. W chwilę później sklepienie z gałęzi ugięło się
pod naporem deszczu i strugi deszczu w mgnieniu oka przemoczyły
ich do suchej nitki. Zdawać by się mogło, że bogowie strumieni
nieoczekiwanie przenieśli swą siedzibę do nieba. Perker był teraz
w dwójnasób zadowolony z. tego, że nie nałożył zbroi, która boleśnie
uwierała, gdy tylko namókł pikowany kaftan pod spodem. Apad
z Eruką wnet mieć będą kolejny powód do narzekań.
Deszcz niósł ze sobą woń kwiatów, który nagle przypomniał
Perkarowi o niej, o jego ofiarze róży. Z całą jaskrawością stanęły mu
przed oczami jej blada skóra, jakże ciepła, ludzka, i ciemne, pachną-
ce włosy; poczuł ucisk jej piersi i oplatających jego ciało nóg.
Doznanie było tak silne, że zdawało mu się, iż czuje jak jej palce
gładzą jego męskość, wlewają żar w brzuch i krocze, gdzie zapętla
się w twardy węzeł. Z jękiem poprawił się w siodle. Deszcz lał
bezlitośnie, odgłosy pojedynczych kropel zlewały się w ryk legionu.
Dogonili Alwatów. Blade istoty stały zanurzone po pierś w wez-
branym strumieniu i polewały się nawzajem. Uczestniczyły w tym
wszystkie z wyjątkiem kobiety, którą Perkar zaczął nazywać w my-
ślach Kopaczką. Ona również stała w wodzie, lecz nie brała udziału
w zabawie. Kiedy podjechali bliżej, zamachała rękami. Ngangata
zeskoczył z siodła i zbliżył ucho ku jej wargom.
Po chwili odwrócił się i zawołał.
- Mówią, ze jaskinia jest niedaleko. Możemy tam odpocząć
i wysuszyć ubrania.
Wiadomość ta wzbudziła we wszystkich jeśli nie zachwyt, to
przynajmniej zadowolenie.
Potem Ngangata podszedł do boku Manga i powiedział cicho, tak
by usłyszał go tylko Perkar.
- Ten strumień ma dla ciebie wiadomość przesłaną przez
deszcz od pewnej bogini z daleka.
Serce w piersi Perkara zaczęło dudnić niczym kowadło, w które
uderza kowalski młot. Poruszył wargami, ale nie zdołał dobyć z sie-
bie głosu.
- Ona mówi, że nie powinieneś posyłać mu swojej krwi. Teraz
on ma na ciebie chrapkę. Mówi, żebyś trzymał się od niego z daleka.
Ciemne oczy Ngangaty przypatrywały mu się jeszcze przez
chwilę, po czym pół-Alwat wszedł do strumienia, ciągnąc za sobą
konia.
Deszcz wciąż jeszcze pachniał różami, ale zapach stawał się
coraz słabszy.
- Co za smród - żalił się Apad. z odra/ą marszcząc nos.
Początkowo Perkar sądził, że Apad ma na myśli przemoczoną zbro-
ję, którą właśnie przed chwilą zrzucił - kaftan rzeczywiście mocno
cuchnął potem. Kiedy jednak Enka dodał: - Śmierdzą gorzej niż
zwierzęta - pojął, że chodzi im o Alwatów.
Perkar badawczo pociągnął nosem, lecz poza odorem Apada
i Eruki me czuł niczego prócz przyjemnej woni płonącego jałowca
i sosny.
- To oni znaleźli dla nas tę jaskinię
- Też mi jaskinia - mruknął Apad. - Ciasna, wąska, zady-
miona. .. i na dodatek cuchnie zwierzętami.
- Lepsze to, niż moknąć na deszczu - rzekł Perkar.
- Ale ci przygadał - rzucił Eruka, zajęty oględzinami obrz-
miałej, czerwonej skóry, w miejscach, gdzie poobcierała ją przemo-
czona zbroja.
- Wygląda na to, że Perkar zaprzyjaźnił się z tymi Alwatami
- powiedział Apad, spoglądając spod przymrużonych powiek. -
O czym tak długo rozmawiałeś z naszym przyjacielem Ngangata.
Perkarze?
Pcrkar wzruszył ramionami, ale równocześnie oblał się ru-
mieńcem.
- O różnych rzeczach. O lesie i jego bogach. Omal nie zginę-
liśmy przez jednego z nich, pomyślałem więc, że dowiem się jak
najwięcej od Attiego i Ngangaty.
- Nie dowierzam tym dwóm - powiedział Eruka, zerkając
zarazem kątem oka na Apada, jakby w poszukiwaniu potwierdzenia.
Apad pokiwał głową.
- Posłuchaj, Perkarze. Jeśli oni wiedzą tak dużo o tym lesie, to
dlaczego nic nie wiedzieli o dzikim bogu?
- To wielki las - powiedział Perkar z namysłem. - Większy
niż wszystkie nasze pastwiska razem wzięte. Któż zdoła dokładnie
poznać każdą piędź takiego bezmiaru?
- Oni nie muszą nic poznawać. Mają Alwatów, którzy wszyst-
ko im powiedzą. Myślisz, że to pierwsi Alwaci, z którymi nasi
przyjaciele rozmawiali od chwili, gdy weszliśmy do lasu?,Czy nigdy
nie słyszałeś jak Ngangata mamrocze coś w krzakach? - pogardli-
wie prychnął Apad.
,,On składał ofiarę swemu łukowi" - omal nie zaprotestował
Perkar. W ostatniej chwili zorientował się jednak, że na potwierdze-
nie tego faktu nie miał niczego oprócz słów Nganaty. Co prawda,
parę razy widział łuk w rękach odmieńca, ale mógł to być zwykły
fortel. Dlatego też tylko zapytał:
- Chyba nie chcesz powiedzieć, że Ngangata i Atti wiedzieli
o dzikim bogu i zawiedli nas do niego z rozmysłem? Przecież to
właśnie Atti, jako jedyny z nas wszystkich ucierpiał w tym starciu.
- On rzucił się wprost na Kapakę - powiedział Eruka. -
Czyżbyś tego nie zauważył? Przetoczył się przez Attiego i gdyby na
jego drodze nie stanął Apad...
Perkar przypomniał sobie, jak skrzeczący Apad rozpaczliwie
dźga potwora. Nie wyglądało to tak, jakby celowo wkroczył po-
między potwora i króla, raczej miał po prostu pecha znaleźć się
akurat tam.
- Pewnie masz rację - powiedział na wszelki wypadek. Lubił
Erukę i Apada, rozumiał też ich złość. Poza tym, nie mógł zupełnie
wykluczyć, że mimo wszystko mieli rację. Ostatecznie znali Ngan-
gatę oraz Attiego lepiej niż on. Ngangata ani przez chwilę nie
znajdował się w bezpośredniej bliskości dzikiego boga i właściwie
podczas walki nic mu nie groziło. Pozory mogły mylić, toteż Perkar
uznał, że najlepiej uczyni zachowując otwarty umysł. - Pewnie
masz rację - powtórzył. - Trzeba będzie mieć na nich oko.
Apad skinął głową.
- Wierzę, że nic im nie rzekłeś o naszych planach?
- Ciiii - syknął Eruka. - W jaskiniach dźwięki wędrują
dziwnymi drogami. Nie mówmy o tym tutaj.
- Oczywiście, że nic nie powiedziałem - obruszył się Perkar.
- Wiedziałem, że nie powiesz - zapewnił Apad. - Dobry
z ciebie towarzysz, Perkarze, tak jak dąb, od którego wywodzisz swe
imię.
Perkar pochylił głowę na znak podzięki.
- Przypomniałeś mi o czymś - powiedział. - Chyba złożę
ofiarę Ko, który wykuł mój miecz. - Wstając, poklepał Apada po
ramieniu, bacząc by nie urazić obrzmiałych pręg w miejscach, gdzie
kolczuga odcisnęła się najmocniej. Ciekaw był, czy przyjaciele
założą zbroje także nazajutrz.
Zazwyczaj Pekar ofiarowywał Ko woti, jednak tutaj nie mógł na
nią liczyć. Królowi została wprawdzie płaska flaszka, ale Kapaka
ogłosił, że jest to podarunek dla Pana Lasu. Perkar miał jeszcze
odrobinę kadzidła. Weźmie głownię z ogniska, cofnie się nieco
w głąb jaskini.
Kapaka, Atti, Ngangata oraz siedmiu Alwatów siedziało wokół
ognia. Teraz także i Perkar poczuł ich zapach, lecz nie była to woń
szczególnie nieprzyjemna.
- Uczyńcie dla nas miejsce - powiedział Eruka za jego pleca-
mi. Perkar pojął, że dwójka przyjaciół podążyła za nim do ognia.
Pochwycił zasępione spojrzenie Ngangaty.
- Ngangato - łagodnie poprosił Apad. - Czy możesz powie-
dzieć swym pobratymcom żeby zrobili dla nas miejsce przy ognisku?
Oczy wszystkich Alwatów zwrócone były na Apada. Z nieprze-
niknionych spojrzeń nic sposób było odgadnąć, o czym myśleli.
- Jest tu jeszcze dość miejsca - odrzekł Ngangata.
- Siadajcie przy nas - dodał Kapaka.
- Oni śmierdzą - stwierdził Apad.
- Zaczekaj - szybko wtrącił Perkar. - Czy nie możemy
rozniecić drugiego ogniska, dla Alwatów?
Ngangata wbił wzrok w Perkara i syknął:
- Może to ty powinieneś rozpalić ognisko dla siebie i swoich
pobratymców. - Machnął ręką w stronę trójki przybyłych.
Eruka cicho gwizdnął, zaś Apad cmoknął z przejęciem.
- No, Perkarze - powiedział - wygląda na to. że ty i ten
pół-człowiek wcale nie jesteście takimi dobrymi przyjaciółmi.
Perkar czuł, jak do twarzy napływa mu gorąca krew. W pierw-
szym odruchu nie był pewien, w kogo wymierzonajest jego wściek-
łość. Ale terazjuz wiedział. Próbował zaprzyjaźnić się z tym odmień-
cem, naprawdę. Rozmawiał z nim, choć inni go unikali. Ngangata
natomiast odpłacił mu obrazą, choć Perkar chciał tylko doprowadzić
do zgody.
- Myślę, że najlepiej zrobisz, idąc po miecz - powiedział
Perkar.
Ngangata popatrzył na niego z sarkastycznym uśmiechem.
- No cóż, gdybym miał miecz, być może tak bym zrobił.
- Nic - odezwał się Kapaka. - Wy dwaj, przestańcie na-
tychmiast.
- Skoro nie masz miecza, możemy walczyć rękami - nalegał
Perkar. Za jego plecami Apad z Eruką zachęcająco pohukiwali.
Na obliczu Ngangaty zagościł dziwny wyraz, coś jakby pełna
znużenia rezygnacja albo wręcz nuda.
- Chodźmy zatem - powiedział.
Eruka i Apad darli się wniebogłosy, wykrzykując imię Perkara.
Perkar ostrożnie ułożył miecz na kamieniu, po czym wskazał
ręką najobszerniejszą część jaskini. Ngangata skinął głową, a pi ze-
szedłszy do wybranej komory, stanął na wprost Perkara na ugiętych
nogach.
Perkar spodziewał się, że lada moment wmiesza się król i ich
powstrzyma, władca tymczasem trwał w milczeniu.
Perkar wytarł dłonie w spodnie, a jego oczy szacowały przeciw-
nika. Ngangata był niższy o dobrą głowę, za to mocniej zbudowany.
Mając w pamięci ogromną wprawę pół-człowieka we władaniu
łukiem, zastanawiał się, jakimi jeszcze umiejętnościami może się
on popisać.
Ngangata czekał. Perkar ze zdumieniem wyczuł, że wstrzymuje
się on od ataku.
"Zawsze pozostawaj w równowadze" - powtarzał Perkarowi
ojciec. Mając to w pamięci, chłopak szybko przyskoczył i. odpowie-
dnio pochylony, wymierzył cios w głowę Ngangaty. Ten zrobił unik,
lecz uderzenie i tak dosięgło celu. Chwiejąc się lekko, Ngangata
postąpił krok w tył.
Perkar ponownie przyjął postawę. Nic miał zamiaru dac się
sprowokować do pochopnego ataku. Uśmiechnął się mimowolnie,
co Apad z Eruką powitali gromkim wiwatem.
Ponownie wziął zamach, lecz tym razem Ngangata wzniósł ramię
i dosłownie powstrzymał cios. Przygotowany na taką ewentual-
ność Perkar cofnął zakroczną nogę i z półobrotu uderzył lewą ręką
w korpus przeciwnika. Miał przy tym wrażenie, że jego pięść trafiła
w sztywną skórę wołu. Z ust Ngangaty dobiegło stłumione ,,ufff'.
Ucisk na nadgarstku Perkara był mocny - bardzo mocny - i Perkar
ku swemu rozczarowaniu stwierdził, że zdecydowanie nie docenił
siły niskiego wojownika. Wyszarpnął pięść i natychmiast ponowił
atak. Tak jak podczas potyczki z Szalonym Bogiem, ściskający
żołądek lęk zniknął, a jego miejsce zajęła piekąca złość.
Ngangata sparował uderzenie i z szybkością błyskawicy wy-
wiódł własny cios. Jego pięść pomknęła z tak przerażającą prędko-
ścią, ze nim Perkar zdołał mrugnąć okiem, najego twarzy wylądował
sierczysty policzek. Perkar odpowiedział szerokim sierpem, w który
włożył tyle siły, że aż stracił równowagę, ale uderzenie z całą mocą
ugodziło w pierś Ngangaty. Rozległ się odgłos podobny grzmieniu
bębna. Złość Perkara przerodziła się nagle w nieposkromioną wście-
kłość Ngangata igrał z nim niby z dzieckiem. W ostatniej chwili
rozwarł pięść i tylko delikatnie go poklepał. Cios, który powinien
rzucić go na ziemię z powybijanymi zębami, stał się zaledwie
karcącym klapsem. Ten odmieniec ośmieszył go po dwakroć. O dwa
razy za dużo.
Zaledwie pewnie stanął na nogach, rąbnął Ngangatc w podbró-
dek. Pod wpływem uderzenia głowa pół-c/łowieka raptownie od-
skoczyła w tył z nieludzką wręcz szybkością. Z boku musiało to
wyglądać, tak jakby mały wojownik solidnie oberwał - co potwier-
dzały głośne okrzyki Eruki i Apada. Parker jednak wiedział, że jego
pięść ledwie musnęła szczękę przeciwnika.
Następne uderzenie trafiło już naprawdę i Ngangata nie musiał
udawać potknięcia. Perkar odskoczył, żeby zebrać siły do kolejnego
ataku. Przeciwnik popatrzył na niego z zagadkową miną, a potem
- o dziwo - uśmiechnął się drwiąco, pogardliwie. Perkar ugodził
w sam środek tego uśmiechu, wymazany krwią Ngangata padł na
ziemię i dopiero po dłuższej chwili wolno dźwignął się na nogi.
Perkar ponowił atak, obalił go jeszcze raz. Ngangata z najwyższym
trudem stanął na chwiejnych nogach.
- Dość. Żądam, żebyście natychmiast przestali! - Kapaka
szorstko rozdzielił walczących. - Przestańcie. Ngangata przebywa
tutaj pod moją ochroną, Perkarze. Jeśli chcesz uderzyć go jeszcze
raz, będziesz musiał najpierw uderzyć mnie
- To uczciwa walka - zaprotestował Apad. - Obaj się na nią
zgodzili.
- Dość! To ja dowodzę tą wyprawą bez względu na to, co
któryś z was może o tym myśleć. Nie pozwolę, żebyście bili się
między sobą.
Ngangata wyraźnie chwiał się na wszystkie strony. Jedno oko
zupełnie zakryła mu opuchlizna, a z rozciętych warg spływały struż-
ki krwi. Jego twarz miała nieprzenikniony wyraz. Czy było to
zdumienie? A może pogarda? Perkar nie wiedział, ale nagle zrobiło
mu się głupio. Pobił męża, który nie oddawał razów. A teraz, im
głupiej się czuł, tym większa ogarniała go złość.
- Dlaczego nie walczyłeś? - wydyszał tak cicho, że zapewne
poza Ngangata i Kapaką nikt go nie usłyszał.
Ngangata potrząsnął głową w taki sposób, jak gdyby chciał dać
do zrozumienia, że nawet dziecko powinno znać odpowiedź na to
pytanie. Perkar odwrócił się z niesmakiem. Dłoń dawała o sobie znać
piekącym bólem, prze/ głowę przemknęła mu myśl, c/y przypad-
kiem nie złamał sobie jakiejś kości.
Kiedy wracał do ognia, Apad z Eruką wylewnie klepali go po
ramionach. Alwaci, pogrążeni w całkowitej obojętności, siedzieli
tam gdzie przedtem. Atti zajął miejsce nieco na uboczu i wyraźnie
unikał wzroku Pcrkara.
Perkar usiadł, posłał złe spojrzenie w stronę Ngangaty. Pół-czło-
wiek chwiejnie wyszedł z jaskini, prosto w zacinający deszcz. Ani
Atti ani żaden z Alwatów nie poszli za nim.
III
Światło w labiryncie
Hezhi zrzuciła kopniakiem wyszywaną kołdrę i przetoczyła się
na łóżku w miejsce, gdzie prześcieradło było chłodniejsze.
- Gorąco - poskarżyła się Qey, która popatrzyła na nią ze
współczuciem. - Gorąco.
Qey pochyliła się i przyłożyła jej do twarzy zimną ścierkę.
Tkanina była tak zimna, ze jej dotyk niemal sprawiał ból. toteż twarz
Hezhi wykrzywił grymas.
- Poślę wiadomość do biblioteki - powiedziała Qey. -Tsem
ją zaniesie. Ghan nie może oczekiwać, że staniesz do pracy, skoro
jesteś taka chora.
- Nie - upierała się Hezhi. - Nie, muszę iść. Znowu przyśle
żołnierzy.
- Ciii, maleńka. - Qey w dalszym ciągu obcierała jej twarz.
Po chwili chłód zaczął przynosić ulgę. - Nie przyśle - uspakajała.
- A jeśli przyśle, wszyscy zobaczą jak bardzo jesteś chora.
Hezhi próbowała jeszcze protestować, ale Qey miała rację. Prze-
cież nawet nie zdołałaby się podnieść. Jej brzuch zaprotestował
gwałtownym skurczem nawet po tym niewielkim ruchu na łóżku.
No i miała gorączkę.
- Zrobię ci herbaty - zaproponowała Qey. Zostawiła ścierkę
Hezhi, która po chwili przykryła nią twarz.
- Co mi jest ? - spytała.
- To twoje pierwsze krwawienie - wyjaśniła Qey.-Niektóre
znoszą to gorzej od innych.
Hezhi nie chciała jej uwierzyć. W głosie Qey czaił się bowiem
jakiś głębszy lęk i to on niepokoił dziewczynę.
- Spróbuj maleńka zamknąć oczy i trochę odpocząć. Niewiele
spałaś ostatniej nocy. Nic w tym zresztą dziwnego, po wszystkich
tych strasznych przejściach wczorajszego dnia.
- To przyszło po mnie - wyszeptała Hezhi. - Dlaczego
chciało akurat mnie?
- Cicho, dziecino, to był tylko duch. Nic szukał nikogo szcze-
gólnego. Zdrzemnij się, a ja zaparzę herbaty, by ulżyć twym cier-
pieniom.
- Nie chcę spać - mruknęła Hezhi. - Nie lubię swoich snów.
- One znikną - obiecała Qey.
- Nie - rzuciła Hezhi, ale Qey przeszła już do drugiej komna-
ty. Hezhi chciała jej wytłumaczyć, że nie bała się snów o tym duchu.
Były one niedobre, wywoływały z jej pamięci obraz rozdzieranego
od środka nieszczęsnego żołnierza, ale przynajmniej potrafiła je
zrozumieć. Niepokoiły ją inne dziwaczne sny, pod wpływem których
natychmiast się budziła. I nic chodziło o to, co w nich oglądała, tylko
o to, co po nich czuła.
Usłyszała jak w przyległej komnacie Qey rozmawia z Tsemem,
lecz nic nie zrozumiała ze stłumionych głosów. Po chwili trzasnęły
zamykane drzwi i wróciła Qey z czarką herbaty. Hezhi z trudem
usiadła i upiła mały łyk. Herbata była gorzka, ale miała dobroczynne
działanie. Rozluźniła straszliwe węzły w jej żołądku, zmniejszyła
mdłości.
- Hezhi - rzekła Qey, gdy czarka była już pusta. - Hezhi, nie
chcę, żebyś komukolwiek mówiła, że zaczęłaś krwawić. Rozu-
miesz?
- Dlaczego? - Nie było jej już gorąco, co najwyżej ciepło,
ciepło i dobrze. Może jednak da radę dojść do biblioteki.
- Tak będzie najlepiej. Wiesz jak ludzie podchodzą do takich
rzeczy.
Hezhi skinęła głową. Nie bardzo wiedziała, w czym rzecz, ale
nie miała ochoty na żadne dyskusje. Qey zamierzała odejs'ć, lecz
Hezhi złapała ją za rękę.
- Zostań ze mną - poprosiła.
Qey przystanęła z wahaniem.
- Muszę przygotować rozczyn na chleb - odparła. - Nieba-
wem zajrzę do ciebie sprawdzić jak się czujesz.
- Wobec tego pozwól mi iść ze sobą do kuchni.
- Nie masz tyle siły, ile ci się wydaje. To sprawa herbaty,
maleńka. - Qey poklepała ją po dłoni. - Wkrótce będę z powro-
tem.
Hezhi zamknęła oczy - zaledwie na krótką chwilę - i wsłuchi-
wała się w cichnący odgłos kroków Qey. Naprawdę nie czuła już
gorączki, było jej po prostu ciepło.
Hezhi przebywała w dziwnym miejscu. Było w nim zbyt wiele
wilgoci i zieleni. Drzewa, jakich nigdy nie widziała, otaczały ją ze
wszystkich stron. Wznosiły się na niebotyczną wysokość, wyższe
i grubsze niż największe cedry bądź oliwki, a pnie rosły tak gęsto jak
zboże w polu. Niebo nad głową widoczne było jedynie jako drobne
płatki błękitu na ogromnym sklepieniu z konarów i listowia. Przez
liście przebijało jednak światło, przenikało jak przez papier, uwi-
daczniając drobne żyłkowanie tych najbliżej rosnących. Przypo-
mniała się jej Sala Momentów, kolorowe witraże i smugi światła
spływające z nich na marmurową posadzkę. Miejsce to było piękne,
a zarazem nieco przerażające z powodu swojej obcości. W powietrzu
wznosiły się intensywne, nieznane zapachy. Gorsza wszakże była
straszna świadomość, że uczyniła coś złego, że dopuściła się jakiegoś
okropnego występku. "Co ja zrobiłam?" -powtarzała w myślach
raz za razem.
Obudziła się oszołomiona, zamrugała, gdyż zdawało jej się, że
obraz drzew przylgnął do oczu niczym zlepiająca powieki ropa.
Rozzłoszczona, przewróciła się na plecy. Którąś ze swoich sztuczek
Qey sprowadziła na nią sen.
Spróbowała skupić myśli na sensie oglądanych widziadeł. Po-
wiadano, że królewska władza żyła dzięki snom, dzięki temu, że
potrafiła je wykorzystać i zrozumieć. Ale każdy z takich snów,
o których kiedykolwiek słyszała, miał coś wspólnego z Rzeką, Nhol,
bądź z Królestwami. Nigdy nie słyszała o miejscu, gdzie rosły tak
ogromne drzewa. Z pewnością nie była to pustynia ani Bagienne
Królestwa, chociaż słyszała o gęstych lasach mangrowca porastają-
cych morskie wybrzeże. Ale drzewa, z których każde przypominało
drewnianą warownię...
Kiedy już wróci do biblioteki, wyczeka na moment, gdy Ghan
nie będzie patrzeć. Dobrze, że wie, gdzie znaleźć księgę poświęconą
geografii.
Kątem oka pochwyciła jakiś drobny ruch. Zaciekawiona zwróci-
ła w tamtą stronę głowę. To był jej mały duch, ten sam, którego
zaczynała brać w myślach za skrybę. Uśmiechnęła się do majaczą-
cego w powietrzu cienia.
- Czy wiesz? - spytała. - Czy wiesz, gdzie można znaleźć
taką krainę?
Popadła w lekkie zdumienie, gdy przysunął się bliżej. W prze-
szłości podchodził do niej tylko wówczas, gdy spała lub gdy prze-
glądała skopiowany przez siebie tekst. Teraz zbliżał się do niej wła-
ściwie bez żadnej konkretnej przyczyny, choć czynił to z wahaniem,
to posuwając się na przód, to nieznacznie cofając. Zafascynowana,
oglądała ten niezwykły taniec, próbując równocześnie przypomnieć
sobie oglądaną przed laty jego twarz. Pomimo niezdecydowania
przybliżał się coraz bardziej, aż w końcu, niczym dzieciak póbujący
zwędzić coś za plecami dorosłego, wysunął nagle drobny wyrostek
rozedrganego powietrza, niezwykle podobny do ludzkiej ręki i do-
tknął jej tam w dole, skąd dobywało się krwawienie. Rozgniewana,
uskoczyła w bok, ale zaraz znieruchomiała zadziwiona tym, co
rozgrywało się na jej oczach.
Duch stał się przejrzysty niczym szkło, w które nagle ktoś nalał
czerwonego wina. Barwa pomknęła w górę ramienia, wlewając się
w cało ciało i oto nie miała już naprzeciw siebie powietrznego
zagęstnienia, tylko mężczyznę, tak wyraźnego i namacalnego, jak
wszystkie znane jej osoby. Jak potworny duch, który zaatakował ją
poprzedniego dnia. Z głośnym krzykiem rzuciła się do ucieczki. Od
najmłodszych lat wiedziała, że im bardziej cieleśniej wygląda duch,
tym większą dysponuje mocą. Młody mężczyzna w jej komnacie nie
wyglądał na potężnego ani strasznego. Sam sprawiał wrażenie smut-
nego i raczej przestraszonego. Otworzył usta, jak gdyby próbował
coś powiedzieć, lecz w tym samym momencie począł blaknąć,
przybrał postać chwiejnego cienia i rozwiał się bez śladu.
Drżąc na całym ciele, Hezhi pohamowała chęć ucieczki i odwa-
żyła się spojrzeć tam, gdzie jeszcze przed chwilą stał duch. Na
podłodze lśniła woda, tak jakby ktoś rozlał plamkę rubinowej czer-
wieni. Mogła to być jedynie odrobina krwi.
W tym momencie do komnaty wpadła Qey.
- Co się dzieje? - wykrzyknęła w zdenerwowaniu.
Hezhi opadła na wezgłowie, bacząc, by nie spojrzeć przypad-
kiem na stojącą na podłodze kałużę.
- Nic takiego - odrzekła. - Chyba miałam zły sen.
Nazajutrz poczuła się lepiej i wróciła do biblioteki. Gdy przecho-
dziła obok Ghana, ten zatrzymał ją skinieniem dłoni. Przystanęła
niecierpliwie przy biurku. Ghan pozwolił, by chwilę poczekała,
a potem uniósł głowę znad jakiegoś pisma.
- Usiądź - powiedział.
Zaskoczona zastosowała się do polecenia i siadła naprzeciwko,
obciągnąwszy uprzednio kraj sukni. Ghan zmierzył ją surowym
wzrokiem, po czym wręczył jej ryzę papieru i oprawną w skórę
księgę. Dalej przyszła kolej na suchy inkaust, kamienny moździerz,
dzbanek wody oraz pióro.
- Przepisz glify z siedmiu pierwszych stron - polecił. -
I dobrze je zapamiętaj. Wieczorem poddam cię egzaminowi. Mam
nadzieję, że będziesz znać je wszystkie. Rozumiesz?
- Ja... - zaczęła Hezhi, lecz Ghan przerwał jej bezcere-
monialnie.
- Przepraszam - rzekł tonem równie nieszczerym, jak nagły
uśmiech, który zagościł na jego twarzy. - To było retoryczne pyta-
nie. Ty to rozumiesz, a jeśli nie, dowiem się tego dziś po południu,
prawda? - Powrócił do swojej pracy. - Możesz skorzystać ze stołu
w przeciwległym kącie sali - dodał, nie podnosząc głowy.
Zaskoczona Hezhi zaniosła otrzymane przedmioty do wskaza-
nego stołu, lecz gdy otworzyła księgę, nagłe uniesienie wyparło
wszelkie inne odczucia. Ghan uczył ją czytania starego pisma!
I pisania też.
Podniecona z zapałem zabrała się do pracy. Wiele znaków zdą-
żyła już poznać, ale przepisała je i tak. Przerażające było natomiast
to, jak wielu jeszcze nie znała. Zastanawiała się nawet, czy w ogóle
zdoła je zapamiętać w tak krótkim czasie. Przepisywała wszystko
starannie, powtarzając nazwy naniesione z boku glifów współczes-
nymi literami. Zajęcie to wprawiło ją w nerwowy niepokój - nie
umiała oddać charakteru kopiowanego pisma. To w książce było
eleganckie, płynne, jej natomiast najbardziej przypominało małe
kleksy.
Zamrugała gwałtownie, uświadomiwszy sobie, że stoi nad nią
Ghan. Czyżby nadszedł czas? Zupełnie tego nie zauważyła.
Ghan oglądał jej pisarskie próby bez słowa komentarza, a w tym
czasie Hezhi nerwowo mięła brzeg sukni. Wiedziała, że Ghan nie
będzie zadowolony - nigdy nie był zadowolony z tego, co robiła -
miała tylko nadzieję, że nie będzie szczególnie niezadowolony.
- Napisz sungulh - powiedział.
Serce Hezhi zadrżało z niepokoju. Potrafiła wprawdzie zapisać
to słowo - było przecież jednym z najłatwiejszych - wątpiła
jednak, czy zdoła zapisać wszystkie. Miała przedtem nadzieję, że
Ghan będzie wskazywał glify w księdze, a ona wymieni ich nazwy,
lecz było to tylko głupie pragnienie, skoro obok każdego wid-
niała nazwa zapisana zwyczajnymi literami. Starannie wyrysowała
otwarty owal oznaczający "garnek", sungulh w starożytnej mowie,
shengun w dzisiejszej. Pytał ją o coraz to nowe glify, ona zaś
z każdym narysowanym symbolem stawała się coraz bardziej nie-
pewna. Wcześniejsza radość zniknęła bez śladu, zaczęła podejrze-
wać, że dla Ghana była to zaledwie jeszcze jedna sposobność, by ją
upokorzyć i zarazem na dobre przepędzić z biblioteki. A przecież nie
mogła mu na to pozwolić, zwłaszcza teraz, gdy miała tak wiele pytań.
Początkowo swoje badania traktowała jako jedną z kilku dróg umo-
żliwiających odnalezienie D'ena, lecz choć ani trochę do tego celu
się nie zbliżyła, stwierdziła, że z nieodpartą siłą pociągają ją coraz
to nowe pytania. A Hezhi czuła, że odpowiedzi kryją się właśnie tam,
musi tylko wiedzieć, jak i gdzie szukać.
- A teraz nakreśl jwegh - polecił Ghan.
Tym razem mogła jedynie gapić się w arkusz papieru, gdyż
zupełnie tego symbolu nie pamiętała.
- No więc? - zapytał Ghan po chwili milczenia, która zdawała
się trwać wieczność.
- Czy wolno mi mówić? - wyszeptała.
- Mów.
- Przykro mi, Ghanie. Próbowałam, naprawdę się starałam,
lecz nie zdołałam zapamiętać wszystkich symboli. - Oczy wciąż
miała spuszczone, bo wiedziała, iż Ghan strasznie nie lubił, gdy na
niego patrzyła.
Ghan ciężko westchnął, wolno omiótł spojrzeniem całą bibliote-
kę. Oprócz ich dwojga w sali nie było nikogo. Hezhi zebrała całą
swoją odwagę i rzekła.
- Nikt by tego nie spamiętał.
Po raz pierwszy ośmieliła się oderwać oczy od kartki.
- Zamilcz i słuchaj - huknął Ghan, pochylając się ku niej
ponad stołem. - Chodziło mi o to, że nikt zdoła nauczyć się tego
pisma twoją metodą. Szczerze mówiąc, zdumiony jestem, że potra-
fisz czytać aż tak dobrze. - Potrząsnął głową. - Szczerość za
szczerość - rzucił tonem skargi. - Abyś mogła katalogować, naj-
pierw muszę nauczyć cię czytać. Aby zaś nauczyć się czytać, muszę
ci pokazać, jak należy się uczyć. - Wyprostował się energicznie. -
Nie wykręcisz się z naszej umowy swoją ignorancją - oznajmił
i wcisnął jej w dłoń pióro. -Napisz sungulh jeszcze raz.
Hczhi dostosowała się do polecenia, czując w głowie kompletny
zamęt. Sungulh był prosty. To stare słowo oznaczało shengun albo
"garnek". Nawet wyglądało niemal jak garnek - owalne, otwarte
od góry.
- Świetnie - pochwalił Ghan. - A teraz qwen.
Hezhi znała także i ten symbol. Oznaczał on "ogień" i również
był bardzo prosty: krzywa linia pięła się to w górę, to w dół, dwie
inne rozchodziły się na boki od samej podstawy. Podobnie jak glif
oznaczający "garnek", przypominał swym wyglądem opisywany
przedmiot.
- A teraz wad-ciągnął Ghan.
Hezhi zdumiewała jego zdająca się nie mieć końca cierpliwość,
lecz w głębi ducha była rada, że zna także i ten znak, oznaczający
"gotowanie". Któregoś dnia wyrysowała go nawet na drzwiach
kuchni. W pewnej chwili, zaskoczona, przerwała kreślenie.
- Ja... nigdy tego nie zauważyłam - wydys/.ała w podnie-
ceniu.
- Czego? - spytał Ghan.
- Wad składa się z qwen i sungulh. - Tak było w istocie,
choć składowe symbole zostały nieco zniekształcone; owal "garn-
ka" został nieco przypłaszczony, ale teraz bez trudu rozpoznawała
w nim sungulh. Qwen - trzy faliste linie złączone u podstawy -
również uległy spłaszczeniu, a środkowa, prosta kreska, strzelała
do góry, przechodząc przez środek garnka. - Ogień i garnek to
gotowanie!
Ghan głośno chrząknął.
- Ngess 'e - zażądał.
- Ja... tego nie pamiętam - wyznała Hezhi.
- Odszukaj go i popatrz uważnie.
Hazhi zrobiła, jak jej kazał i w jednej chwili zrozumiała, co
skopiowała. Glift znowu zawierał "garnek", tym razem połączony
z symbolem "osoby". Jeden rzut oka i już wiedziała.
- Ngess'e to stare słowo oznaczające "ciało" - mruczała pod
nosem. - Czy to znaczy, że ciało człowieka jest niczym garnek?
Ghan pokiwał głową.
- Sungulh oznacza dokładnie "nac/ynie" - wyjaśnił. __
Wszystko, co posiada jakąś zawartość.
- Rozumiem. Rozumiem! - zachichotała radośnie. Jakże
mogła być taka głupia? - "Statek" także zapisany jest z jego
pomocą, Prawda? I "dom"! Naczynie z czymś w środku! - Nakre-
śliła wymienione glify szybko, niewprawnie, ale całkiem czytelnie.
Teraz, gdy dostrzegła, iż linie znaków nic były przypadkowymi
zygzakami, tylko innymi, prostszymi glifami, pisanie przychodziło
jej znacznie łatwiej.
Ghan obserwował jej wysiłki z obojętną miną. W pewnym mo-
mencie wyciągnął rękę i powstrzymał jej dłoń.
- A teraz - powiedział - narysuj sit'.
Su' oznaczał wodę, mały kolisty zawijas. Hezhi odwzorowała go
na papierze, ale jej myśli gnały naprzód. Oczywiście, występował
też w "lodzie" i "płaczu" - połączeniu "wody" i "twarzy". Niecier-
pliwie czekała na kolejne polecenie Ghana.
- Nakreśl glift "drogi" - powiedział, posługując się współ-
czesnym, nie zaś starożytnym terminem. Zastanowiło ją to, ale na-
tychmiast przystąpiła do pracy. Wyrysowała skomplikowany wzór,
po czym przyjrzała mu się zaskoczona. Glift przypominał połączenie
"wody" oraz "ziemi".
- Ten symbol powinien oznaczać bagno albo wyspę, albo coś
takiego, prawda?
- Dlaczego?
- Są tu dwa glify odpowiadające "wodzie" oraz "ziemi".
- Powtórz to, co powiedziałaś, tylko powoli - rzekł, wpatrując
się bacznie w jej twarz, jakby pragnąc prześledzić tok jej myśli.
- To są... glify... oznaczające.....wodę"... i "ziemię".
- A teraz te dwa ostatnie słowa.
- She', nyun - powiedziała. - "Woda", "ziemia".
- Czy brzmi to jak shengu, "droga"?
Hezhi zmarszczyła brwi.
- Trochę, ale niezupełnie.
- A co się stanie, jeśli wymówisz nazwy tych glifów w Starej
Mowie, stosując dawną wymowę?
- Su'-ngan - powiedziała niepewnie, ale zaraz się uśmiech-
nęła. - Rozumiem! Su 'ngan brzmi jak sungu, a to jest właśnie stare
słowo oznaczające "drogę".
- Właśnie - przytaknął Ghan. - Wszystkie złożone glify są
zbudowane na takie dwa sposoby. - Uśmiechnął się przebiegle. -
Zamiast uczyć się tysięcy glifów, wystarczy poznać setkę podstawo-
wych symboli.
Hezhi w oszołomieniu pokiwała głową.
- Jakie to piękne - wyszeptała.
- Jak myślisz - zapytał miękko Ghan - czy możesz zabrać
to ze sobą i nauczyć się wszystkiego na jutro?
- Mogę zabrać książkę i papier?
- Chcę, żebyś umiała to jak najszybciej. Nie mam czasu robić
ci codziennie wykładów. Dlatego musisz pracować także i w domu.
- Na jutro będę gotowa - obiecała.
Gdy po południu wyszła z biblioteki musiała się powstrzymy-
wać, by nie zatańczyć w korytarzu, gdzie czekał Tsem. Olbrzym
z ciekawością zerkał na jej rozradowaną minę.
- Wygląda na to, że dzisiaj czujesz się lepiej, księżniczko -
stwierdził.
- Tak, Tsem, czuję się istotnie lepiej. Ghan uczy mnie czytać.
- Ach. To najlepsza wiadomość, jaką mogłem usłys/eć.
Hezhi spostrzegła, że nieustannie rozglądał się po korytarzu.
- Czy coś jest nie w porządku, Tsem? - zapytała.
- Nie, księżniczko, nic, czym mogłabyś się przejmować.
- To mi się nie podoba. Ilekroć ktoś mówi mi coś takiego,
niemal na pewno mam powody do niepokoju.
- Nie tym razem - zapewnił Tsem. - To jest mój kłopot.
- Czy mogę ci w czymś pomóc?
Tsem zmierzył ją ostrym spojrzeniem, jakby przypuszczał, że się
z niego natrząsa. Ujrzawszy szczerość w jej oczach, zachichotał
i pogładził ją po włosach.
- Nie, księżniczko, ale dzięki za dobre chęci. Możemy już
wracać do domu? Qey przyszykowała rogaliki z serem.
- Świetnie. Wracajmy. Mam mnóstwo roboty. Dogoń mnie.
- Dogonić?
- Tak jak kiedyś, pamiętasz? Wygrywałam z tobą za każdym
razem
- Pamiętam, że dawałem ci wygrać, żebyś nie zrobiła sobie
krzywdy, a mnie nie obcięto głowy - poprawił ją Tsem.
Hezhi zrobiła obrażoną minę, a potem nieoczekiwanie przy-
oblekła twarz w wyraz wielkiego zdumienia. Wyciągnęła rękę
w stronę korytarza, gdzie tak często wędrowało nerwowe spojrze-
nie Tsema.
- Czy to jego wyglądałeś? - spytała.
Tsem odwrócił się, by popatrzeć, a kiedy zdziwiony - we
wskazanym kierunku nikogo nie było - zerknął na Hezhi, ujrzał
tylko niknącą za rogiem spódnicę. Przewrócił oczami, ryknął i rzucił
się w pogoń.
Od tego momentu służba jej przekształciła się w prawdziwą
radość. Każdego dnia poznawała lepiej stare pismo i niebawem Ghan
zaczął uczyć ją katalogowania. Katalogowanie w istocie swojej
okazało się dosyć proste. Polegało na przeczytaniu - a przynajmniej
przejrzeniu - książki i sporządzeniu listy tematów oraz ważnych
osób, na temat których zamieszczono w niej choćby najmniejszą
wzmiankę. Istniał już katalog przewodni - ogromna księga prze-
chowywana przez Ghana w ukryciu - zawierający informacje na
rozliczne tematy oraz notatki o całym mnóstwie osób. Pod każdym
hasłem znajdowała się lista manuskryptów poruszających dany te-
mat oraz ciąg liczb wskazujących, w którym punkcie biblioteki dana
księga powinna się znajdować. Hezhi była zdumiona, a zarazem
nieco zła, gdy zgłębiła zasady działania katalogu. Gdyby dyspono-
wała tą wiedzą wcześniej, jej poszukiwania byłyby znacznie łatwiej-
sze. Książki stały na półkach w określonym porządku. Gdy tylko
jakiś tom trafiał na półkę, półka otrzymywała etykietkę z numerem
- oczywiście był to numer kolejny - i ten sam numer zapisywano
na wewnętrznej stronie okładki lub na pierwszej stronicy książki,
dzięki czemu wiadomo było, na którą półkę należy odłożyć ją po
skończonej lekturze. Przyjęcie takiej zasady oznaczało natomiast, że
nie można było określić, gdzie znajdowała się jakaś książka na dany
temat bez katalogu.
Katalogowanie było nudne lub ciekawe, w zależności od czytanej
książki. Ghan w każdym razie wydawał się zadowolony z jej pracy,
choć jeśli odkrywał jakiś błąd, potrafił być wobec niej burkliwy
i zgryźliwy. Zresztą, w miarę upływu czasu, pomyłki przytrafiały się
jej coraz rzadziej. Szybko przebiegała wzrokiem glify, odcyfrowując
ich znaczenie, a ponieważ teraz potrafiła juz zrozumieć złożoną grę
metafor, a nawet ukryte dwuznaczności, na których bazował skrypt,
zaczęła wychwytywać subtelne odcienie znaczeń, istnienia których
nigdy nie podejrzewała.
Tak pochłonęła ją praca, że zupełnie nie myślała o duchu, który
zaatakował ją w korytarzu ani o dziwnym lesie, jaki często jawił się
jej we snach. Myślała za to o D'enie i doszła do niezbitego przeko-
nania, iż musi lepiej zrozumieć własną rodzinę, jeśli kiedykolwiek
ma poznać los jego, a prawdopodobnie także i własny. Dlatego tez
wieczorami, gdy uporała się już z pracą zleconą przez Ghana, sięgała
nie po geografię niezwykłych miejsc, czy traktaty o duchach, tylko
po Kroniki Królewskie. Raz tylko przewertowała jedno z ostatnich
wydań geografii, z którego dowiedziała się, że o ile w centralnej
części świata nie występują lasy, jakie oglądała w swoich snach,
o tyle rejony odległe na północ, zachód, wschód i południe, a także
na zachód od morza, zdawały się być porośnięte nieprzebytymi
lasami, w których zamieszkiwały potwory i prymitywne, ludziom
podobne istoty. Zważywszy na te okoliczności, umiejscowienie jej
lasu ze snów było w najlepszym razie mało prawdopodobne.
Studia nad królewską rodziną wcale nie były łatwiejsze.
- Katalog wymienia szereg ksiąg, których nie ma na półkach
- któregoś dnia wspomniała mimochodem Ghanowi.
- Jest wiele ksiąg, które należy poprzekładać na swoje miejsce
- stwierdził Ghan. - Możesz się tym zająć dzisiaj po południu.
Hezhi zrobiłajakjej kazał, ale tych ksiąg nie znalazła. Nazajutrz
zawiadomiła o tym bibliotekarza.
- Wymień tytuły - poprosił, a gdy usłyszał czego jej brakuje,
jego oczy zwęziły się ze złości.
- Zabrali je kapłani - warknął w odpowiedzi.
- Dlaczego?
- Pozwól, że to raczej ja zapytam, dlaczego ich szukasz?
- Jestem księżniczką, więc interesuje mnie królewska rodzina.
Ghan potrząsnął głową.
- Ach, nie, księżniczko. Mówisz mi prawdę, więc cię nie
ukarzę, ale wiele też opuszczasz. Twe zainteresowanie królewską
rodziną wydaje się dość szczególne. Posiadamy przecież genealogię
oraz Księgę Z Wody Zrodzonego opisujące szczegółowo cesarzy oraz
ich czyny. Ale Pochodzenie i wykorzystanie Królewskiej Mocy czy
Sheleng - to księgi niezwykłe.
- To dlatego kapłani je zabrali?
- Kapłani zabrali je z wielu powodów. Jednym z nich była
niewątpliwie możliwość pojawienia się dziecka tak niezwykłego jak
ty. - Przy tych słowach zadrżał gwałtownie i przymknął oczy. -
No tak - wymamrotał, opadając na krzesło.
- Oni nałożyli na ciebie zakaz? - spytała szeptem Hezhi.
- Cicho - przerwał jej Ghan. - Nie mówmy o tym. Radzę ci
też, żebyś nigdy o tych księgach z nikim nie rozmawiała.
- Nie... będę.
Ghan pokiwał głową.
- Kapłani zupełnie me mają wyobraźni - powiedział, doszedł-
szy nieco do siebie. - Zabierają mi książki, w których fragmenty
łamigłówki poskładane są w całość, pozostawiają natomiast po-
szczególne fragmenty.
- Co masz. namyśli?
Ghan westchnął.
- Nie znajdziesz już tutaj gotowej tkaniny, ale wątek, osnowa
i krosna wciąż leżą gdzieś w bibliotece. - Znowu targnęło nim
drżenie, co widząc, Hazhi zakryła dłonią usta.
- Przepraszam. Ghan. Więcej nie będziemy o tym mówić.
- Też tak myślę - odparł Ghan, ciężko dysząc.
W ciągu paru następnych dni Hezhi bardzo starannie przeczytała
kilka tekstów poświęconych królewskiej rodzinie, natrafiając przy
tym na kilka raczej tajemniczych kwestii. Jeden z manuskryptów
wspominał o "Błogosławionych przez Rzekę" i początkowo była
przeświadczona, że termin ten odnosi się do ludzi pokroju jej ojca,
którym rzeka przekazała potężną moc czarodziejską. W innym była
mowa o czasach, kiedy nie można było znaleźć odpowiedniego
dziedzica, który osiągnął "wiek inwestytury". Trzeba więc było
mianować wezyra, aby sprawował rządy, dopóki nie znajdzie się
ktoś w odpowiednim wieku. Odkryła, iż wielu wstępujących na tron
cesarzy nie było starszych od niej - ale też żaden nie był od niej
dużo młodszy. Zanotowała te prawidłowości na kartce papieru, jedna
obok drugiej. Na krótko wróciła też do książki o historii architektury
miasta. Znalazła w niej niejasną adnotację o tym, że znaczna część
pałacu została zniszczona, jednak nic przez powódź bądź pożar,
tylko przez "wypuszczonego na swobodę Błogosławionego przez
Rzekę". Ów "Błogosławiony przez Rzekę" został nawet wymienio-
ny z imienia: Ta'nganata Yehd Zha'dune. Sprawdziła to w genealo-
giach i okazało się, że objął tron jako Chakauge w wieku zaledwie
dziesięciu lat, stając się najmłodszym cesarzem w historii. Kronika
odnotowała, że jego władza trwała tylko nieco ponad rok, natomiast
nie zawierała żadnej wzmianki o poważnych zniszczeniach pałacu.
Był w niej natomiast krótki zapis mówiący, iż mniej więcej w tym
samym czasie do jego imienia dodano przyrostek -nata oznaczający
ducha. Fakt ten zaintrygował ją szczególnie, albowiem miał miejsce
na samym początku jej własnej dynastii; Zhadune było bowiem
starą transkrypcją Cha'dune.
W drodze do domu zamiast rozmawiać z Tsemem - który i tak
wydawał się dziwnie rozproszony - próbowała poskładać w całość
zdobyte wiadomości. Wid/iałajuż wyraźnie, co Ghan miał namyśli,
przytaczając metaforę o krosnach, wątku i osnowie. W żadnej książ-
ce nie znajdzie kompletnych informacji o jakiejś osobie, c/y wyda-
rzeniu. Księga poświęcona architekturze nie odnotowała daty intro-
nizacji Ta'nganaty ani jego przedwczesnej śmierci, podczas gdy
genealogia - zawierająca owe fakty - przemilczała drobny szcze-
gół, że w przeciągu roku zniszczył on sporą część pałacu. To właśnie
były nici, z których mogła utkać całość, nici które - miała taką
nadzieję - ułożą się w końcu w zrozumiały dla niej wzór. Ona sama
była krosnem - nie, chyba raczej tkaczką. Zresztą mniejsza z tym.
Przecież to tylko analogia.
Wiele źródeł wskazywało jej wiek - około dwunastu lat -jako
krytyczny moment w królewskiej rodzinie, przynajmniej dla chłop-
ców mogących zostać cesarzem. Podejrzewała, iż miało to jakiś
związek z jej krwawieniem. Jeżeli za jego sprawą stawała się kobietą,
być może istniał podobny proces zmieniający chłopców w męż-
czyzn, przy czym z pewnością nie było to krwawienie - wiedziała,
że mężczyźni nie krwawią, ponieważ mają zupełnie inne organy.
Postanowiła zbadać tę kwestię dokładnie nazajutrz. Bez względu na
to. na czym taka przemiana miałaby polegać u różnych osób wystę-
powała w różnym czasie, ale zawsze na przestrzeni paru lat. Fakt ten
również pasował do jej wiedzy o kobietach. Odtworzona historia
Ta'nganaty wydawała się szczególnie istotna: chłopak wyniesiony
na cesarza w zbyt młodym wieku; tak przynajmniej wywnioskowała
z przeczytanych tekstów. Nawet genealogia zawierała niezwykle
subtelny podtekst sugerujący, iż jego wybór okazał się pomyłką.
Czuła, że podkreślenie, iż był najmłodszym cesarzem, określało
naturę owej pomyłki. I właśnie ten chłopiec, jedenastolatek, jakimś
cudem obrócił w ruinę znaczną część pałacu.
Była pewna, że ojciec - a prawdopodobnie także i matka -
mogli uczynić to samo, gdyby tylko przyszła im na to ochota. Ale
przecież nikt o zdrowych zmysłach czegoś takiego by nie zrobił. Tu
właśnie mogło tkwić źródło problemów zTa'nganatą - znanych jej
jedenastolatków trudno było uznać za zupełnie normalnych. To samo
można było zresztą powiedzieć o wielu ludziach bez względu na ich
wiek. I dlatego ktoś niezdolny okiełznać straszliwą moc w wieku lat
jedenastu, miałby nagle się zmienić mając dwanaście, trzynaście
albo czternaście lat? Hezhi wiedziała, że rozwiązanie całej zagadki
tkwi właśnie w tym pytaniu. To w tym wieku królewskie dzieci albo
udawały się do Sali Momentów, by zamieszkać z rodzicami, albo
znikały, a przy ich imieniu pojawiał się przyrostek -nata. Jak u D'ena.
Nieodparcie nasuwała się jej myśl, że jest obecnie w wieku D'ena
- albo raczej w wieku, w którym był, gdy widziała go po raz ostatni.
No i w wieku Ta'nganaty.
Wróciwszy do domu, od razu wyczuła, że coś jest nie tak.
W progu przywitała ją Qey. Mięła w dłoniach ścierkę i miała czer-
wone oczy. Hezhi pojęła, że Qey płacze. Tuż obok stał sztywno
Tsem. Czuła otaczającą go kruchą warstewkę napięcia.
- Hezhi - powiedziała cicho Qey. - Są tu ludzie, którzy chcą
się z tobą zobaczyć. Chcę, żebyś zrobiła to, o co cię poproszą i o nic
się nie martwiła.
Qey wyglądała na bardzo zmartwioną, ale Hezhi jej tego nie
powiedziała. W powietrzu unosiła się delikatna woń dymu. Tak samo
pachniały oczyszczające miotły kapłanów. Wyminąwszy Qey, we-
szła na dziedziniec.
Czekało tam na nią czterech kapłanów. Wszyscy mieli na twa-
rzach drewniane maski, jakich nigdy przedtem nie widziała -
pozbawione oczu z okrągłymi wycięciami na usta. Mich na sobie
pełen kapłański strój, jak gdyby szykowali się do jakiejś ceremonii.
- Hezhi Yehd Cha'dune - zaintonował jeden z nich głosem
śpiewnym i czystym niczym tony srebrnego dzwonka. - Przybywa-
my dokonać obrzędu Ngess'e.
Nazwa ta pochodziła ze starego języka, ale Hezhi ją znała. Słowo
to oznaczało .,ciało", naczynie połączone z Ludzką Istotą.
- A cóż to takiego? Nigdy nie słyszałam o takim obrzędzie.
- Jest to obrzęd z ceremonii towarzyszących wejściu w wiek
dorosły - wyjaśnił ten sam kapłan. - Ludzie dowiadują się o nim
we właściwym czasie.
- O... ona jeszcze nie zaczęła krwawić - wymamrotała Qey.
Jeden z kapłanów raptownie zwrócił ku niej zamaskowaną twarz.
- To nie ma znaczenia - stwierdził stanowczo. - Obrzęd
można powtórzyć, jeśli okaże się, że ona jest zbyt młoda. Nie
możemy natomiast czekać, aż stanie się za stara. - Jego gładki głos
zdawał się mówić więcej niż same słowa. Qey w każdym razie
skurczyła się i umilkła.
A więc stało się. Hezhi była tego zupełnie pewna. Wypadki
dopadły ją zanim zdołała je zrozumieć. Nadszedł dzień, w którym
zniknie albo dołączy do rodziców. Tsem także to wiedział. Trwał
w bezruchu niczym posąg.
"Jeśli oni mnie zabiorą - pomyślała z trwogą - on ich pozabija.
Zabije ich wszystkich". Pamiętała jak tulił ją do piersi, unosząc od
demona, wyciągał z wody, gdy była młodsza, prosił by nigdy nie
zniknęła tak jak D"en.
Położyła mu dłoń na ramieniu.
- Tsem - wyszeptała - Potrzebuję kwiatów z ogrodu na
zachodnim dachu, niebieskich i czerwonych. Idź i nazrywaj ich dla
mnie. - Zupełnie opuszczone zachodnie skrzydło było najbardziej
oddalone od jej komnat. Minie nieco czasu zanim Tsem wróci
z kwiatami.
Tsem stłumił w sobie wybuch -jedynie przez wzgląd na ka-
płanów.
- Księżniczko - powiedział nabrzmiałym złością głosem -
kapłani mogą mnie potrzebować...
- Nie. Nie jesteś nam potrzebny - zapewnił jeden z nich. -
Możesz iść po te kwiaty. Obrzęd jest krótki, ale nieprzyjemny. Twoja
pani może ich potem potrzebować, żeby się pocieszyć.
- Tak, Tsem - powiedziała. - Sprawi mi radość myśl, że
zrywasz kwiaty.
"I jesteś żywy" - dodała w duchu.
- Jestem tego pewien, księżniczko - powiedział Tsem, usiłu-
jąc nadać głosowi normalne brzmienie.
- Ruszaj, Tsem - mruknęła Qey. - Ja zajmę się Hezhi.
Tsem kiwnął głową i wyszedł szybkim krokiem, zamykając za
sobą drzwi.
- Co mam zrobić? - spytała Hezhi.
Kapłani gestami pokazali jej, by szła do swojej komnaty.
IV
Pan Lasu
Nazajutrz deszcz ustał, a na kobaltowej kopule nieba nie było
widać ani jednej chmury. Perkar szedł biegnącym w dół od jaskini
zboczem i pocierał oczy. Sen nie przyniósł ulgi. Najpierw długo nie
mógł zasnąć, a kiedy wreszcie zapadł w drzemkę, opadły go dziwne
gorączkowe widziadła, które nie pozwoliły mu odpocząć. Miał na-
dzieję, że w czystym świetle poranka zdoła je jakoś posortować
i pojąć ich wagę. Jednak umysł miał nadal odrętwiały, a spadający
z błękitnych niebios wiatr przejmował drętwotą również jego ciało.
"To mi wygląda na jesień" - pomyślał. A przecież na świecie
był dopiero środek lata. Hubara, Północny Wiatr, powinien jeszcze
spać w głębi góry daleko na północy. Ale może w górze, stokiem
której kroczył teraz Perkar, zamieszkiwał jakiś inny zimny wiatr,
gdyż czuł wyraźnie, że strumień powietrza spływa właśnie od szczy-
tu, niosąc zapach wilgotnego popiołu i opadłych liści. Także i sama
góra była niezwykła. Miała kształt niemal symetrycznego stożka,
a połyskujące w porannym słońcu blade zbocza wieńczyła oślepia-
jąca jasność. Perkar rozważał, czy nie powinien górze czegoś ofia-
rować, ale nie znał pieśni boga gór ani nawet jego imienia. Potem
jednak przypomniał sobie, że bóg gór był zarazem Panem Lasu,
Balati.
Zapalił zatem Balatiemu odrobinę kadzidła, chociaż wiatr wiał
w złą stronę. Potem z sitowia splótł maleńką sieć i zszedł nad
strumień, ten sam, który przemówił do Alwatów. Zanurzył sieć
w wodzie, po czym cicho odśpiewał krótką pieśń - pozdrowienie,
gdyż znał pieśni tego strumienia.
- Dzięki za twe słowa - rzekł, skończywszy pieśń. - Jeśli
znowu będziesz z nią rozmawiać, powiedz, że robię tylko to, co
muszę.
Siedział na brzegu wezbranego strumienia, wiedząc że nie uzy-
ska od niego żadnej odpowiedzi, i głowił się nad znaczeniem swoich
snów. Część z nich łączyła się z Ngangatą i te sny były bolesne,
wstydliwe, podobnie jak sny, w których człowiek nagle odkrywa, że
z niepojętych powodów stoi nago pośród ważnego zgromadzenia.
Perkar nie widział powodu, aby te sny taki właśnie miały wydźwięk:
zawsze występował w nich w odzieniu. Widocznie sama obecność
pół-człowieka starczała, by wzbudzić w nim te uczucia. Były też
oczywiście sny o niej. Były w nich zapach płatków róży, jej błagania,
a także tamten policzek. Przysłała mu je z deszczem i były to jedyne
obrazy, które rozumiał. Przemieszane z nimi, pojawiały się jeszcze
sny o tamtej dziewczynie i mieście pełnym domów i murów z białego
kamienia, suchym lądzie oraz niewyobrażalnie wielkiej Rzece. Rze-
kę znał doskonale, chociaż nigdy jej nie widział. W jednym ze snów
woda w Rzece miała barwę krwi, była gęsta, zastała. A dziewczyna
stała przy fontannie i powtarzała jego imię. Pytała o niego.
- Tu jesteś. - Kapaka stał na wiodącej do jaskini ścieżce
i spoglądał w dół. Siwowłosy i nie ogolony wyglądał na więcej lat,
niż Perkar był gotów mu przyznać. "Ty też nie spałeś dobrze" -
pomyślał Perkar i spróbował sobie wyobrazić, jakie też sny mogły
niepokoić króla.
Kapaka zszedł nad strumień i głośno chrząknął.
- Składałeś ofiarę? To dobrze. To bardzo dobrze.
Perkar skinął głową bez słowa.
- Perkarze - z trudem zaczął stary władca, ale wnet jego głos
nabrał pewności - ta wyprawa jest niezmiernie ważna. Gdyby tak
nie było, nie pakowałbym starych kości na siodło i wlókł się taki
szmat drogi. Od dwóch pokoleń nie robił tego żaden Kapaka, a nie
było to także i moim zamiarem. O wiele bardziej wolałbym siedzieć
teraz w domu i bawić wnuki różnymi opowieściami. Ale młodsi
synowie zaczynają między sobą walczyć, inni zbroją się przeciw
Mangowi. To czysta głupota, Perkarze. Wszystko, co można usły-
szeć o wojnie w starych pieśniach, jest głupotą. Piraku to bydło,
dzieci, miłość rodziny, rozdawanie podarków. Wojna niszczy rze-
czy, rozbija je, zabija rodzinę, dziesiątkuje bydło. Czy dostrzegasz
to pomimo swego młodego wieku?
Perkar skinął głową.
- Sądzę, że tak. Wielcy bohaterowie zawsze od/nac/ali się naj-
większą szczodrością. Raczej kładli kres wojnom, niż je wszczynali.
- Otóż to. Wyprawa ta ma również wielką wagę dla mnie, dla
nas wszystkich. Rozumiesz?
- Dla mnie też jest ważna - zapewnił Perkar.
- Jakoś nie bardzo to widać. Nic wyglądasz na skupionego na
naszym celu, Perkarze. Widzisz, oto jest pr/ed nami, góra w sercu
Balat. Sądzę jednak, że ty dostrzegasz coś więcej.
Perkar nie zaprzeczył i tylko wzruszył ramionami
- Wyprawa jest dla mnie ważna. I mam nadzieję służyć ci
dobrze, Kapako.
Twarz starca wykrzywił grymas.
- Twoja awantura z Ngangatą, Perkarze - rrusisz dać temu
spokój. Nie możesz traktować jego słów, jako słów wojownika, tak
jakby był jednym z nas. On nie zna kodeksu rycerskiego, trudno
więc, by ponosił konsekwencje czegoś, czego nie rozumie. Poza tym,
on jest nam potrzebny, Perkarze. Kto mówić będzie z Alwatami,
jeśli coś mu się przydarzy? Kto zawiedzie nas do Pana Lasu? Apad
i Eruka to pieniacze, ale o tobie miałem lepsze zdanie. Znoś to-
warzystwo tego odmieńca przez parę krótkich dni dla dobra nas
wszystkich. Jeżeli nie jest to powód dostatecznie dobry, uczyń tak,
boja cię o to proszę.
Perkar pochylił głowę.
- Przepraszam, że przysporzyłem ci kłopotów. Ngangacie nic
z mojej strony nie grozi.
- A tobie z jego, mam nadzieję - odrzekł Kapaka. - Teraz
zaś powinniśmy jak najszybciej dosiąść koni i ruszyć w drogę.
Wczoraj straciliśmy sporo czasu, a im szybciej załatwimy nasze
sprawy, tym szybciej będę mógł wrócić do moich wnuków.
- Zgoda - powiedział Perkar.
Kapaka odwrócił się by odejść, lecz przy stanął jeszcze na chwilę
i popatrzył na Perkara stalowoszarymi oczami. Tym razem bardzie]
z wyrazem pochwały niż przygany.
- Dzielnie walczyłeś przeciw dzikiemu bogu. To była twoja
pierwsza walka, czy tak?
- Tak - przyznał Perkar.
- Możesz być z niej dumny. Broniłeś swojego króla i jeszcze
nie widziałem, by niedoświadczony wojownik tak mężnie stawał
w pierwszej potrzebie. Powinieneś się nią szczycić, w przeciwień-
stwie do wydarzeń minionego wieczoru. - Pod jego butami cicho
zachrzęściły kamienie, gdy ruszył w stronę koni.
- To ty powinieneś jechać na czele - rzekł Eruka. - Po ostatniej
nocy nie Ngangata, a ty powinieneś być nas/ą strażą przednią.
Perkar niespokojnie poruszył się w siodle.
- Ngangata jedzie z przodu, ponieważ idą tam nasi alwaccy
przewodnicy, to zaś wcale nie oznacza, że ma on wyżs/ą rangę niz
my wszyscy.
- Jesteśmy bohaterami - piał Eruka. - Bohaterami wędrują-
cymi z naszym królem. Nie pamiętasz Ekar Kapaka Karakl Pieśni
Króla Kruków?
Perkar chciał zwrócić Eruce uwagę, iż było jeszcze za wcześnie
na pieśń, ale nie zdążył. Głos Eruki pomknął w ranne powietrze,
mieszając się ze śpiewem ptaków i stukotem kopyt.
Uszykowani
Jadą za mną wszyscy bohaterowie
Moi zbrojni bohaterowie
Pierwszy spośród nich
Jechał Waluka, mój Wilczy Wojownik
Mój najdzielniejszy wojownik
Za nim kłusował Laga
W brązem zdobnej kolczudze
Z toporem o barwie miodu.
Za dereszem Lagi
Szedł ogier białowłosego Niki
Nika w zbroi z trzech warstw uczynionej...
- To nie jest opowieść - przypomniał mu Perkar - my zaś
nie idziemy na wojnę.
- To będzie opowieść - poprawił go Apad. - My zaś mogli-
byśmy pójść na wojnę.
Perkar omal nie zapytał głośno, kto miałby na tej wojnie walczyć
- Eruka, który stał jak rażony gromem, gdy dziki bóg zaatakował
jego króla, czy Apad, wyjący i dźgający na oślep mieczem - ale
w ostatniej chwili ugryzł się w język. Eruka z Apadem wciąż plano-
wali włamać się do domostwa Pana Lasu i poszukać uśmiercającej
bogów broni. On pragnął tego samego, więc może skorzysta z ich
pomocy. Poza tym, oni byli jego przyjaciółmi, choć Apad zaczynał
go ostatnio denerwować. Jak Kapaka nazwał tę parę? Pieniacze?
To właśnie oni podjudzali go do walki z Ngangata, czego coraz
bardziej zaczynał żałować. Z tego starcia nie wynikło nic dobrego.
Ngangata jak zwykle jechał na czele, tyle tylko, że jedno oko miał
całkiem zapuchnięte, a rozcięta warga stała się nabrzmiała i purpu-
rowa. Najgorsze w lej ich walce było to, iż ujawniła ona prawdziwą
pozycję Ngangaty w całej wyprawie. Perkar sądził, iż Ngangata, Atti
oraz Alwaci tworzą coś w rodzaju frakcji, do której zdawał się
należeć również Kapaka, a Ngangata był w tej grupie przywódcą.
Kiedy jednak nadszedł moment prawdy, kiedy człowiek-wojownik
pobił pół-Alwata prawie do nieprzytomności, Atti nie kiwnął pal-
cem, żeby temu zapobiec, a i później nie wyraził swego współczucia
choćby jednym słowem. Kapaka z kolei nakłaniał Perkara, by odło-
żył na bok niesnaski, nie dlatego jednak, że darzył sympatią tego
pół-człowieka, tylko dlatego, że go potrzebował. Nawet Alwaci nie
uważali Ngangaty za swego pobratymca, gdyż żaden z nich nie
uczynił niczego, aby mu pomóc.
To zaś znaczyło, że Ngangata był zupełnie sam. Perkar uznał, że
tą kwestię powinien starannie przemyśleć.
Konie równym krokiem pięły się pod górę, przemierzając las,
w którym drzewa iglaste wyraźnie przewyższały liczebnością liścia-
ste. Dominowały tutaj świerki i jodły przesycające powietrze ostrym
aromatem swoich szpilek. Na niebie rojno było od kruków przemie-
rzających przestworza na zakrzywionych niczym kosa, czarnych
skrzydłach. Ich obecność przypominała, że Ani Karak, Bóg Kruków,
założył swą siedzibę właśnie gdzieś w Balat.
Perkar spróbował przypomnieć sobie, którzy jeszcze bogowie
zamieszkiwali w sercu wiecznego lasu, ale nic nie przychodziło mu
do głowy. Zaczął nagle żałować, że nie może porozmawiać z Nga-
nagatą, który zdawał się sporo wiedzieć o bogach. Zaledwie jednak
0 nim pomyślał, twarz zalał mu rumieniec wstydu. Dlaczego Ngan-
gata nie stawiał oporu? Niestety, o to także nie mógł go zapytać.
Górskie szczyty pokazywały się teraz coraz częściej, granitowe
nawisy oraz turnie przebijające się poprzez cienką powłokę ziemi. Co
1 rusz zdawało się Perkarowi, że dostrzega cienie postaci przycupnię-
tych pośród głazów, kiedy jednak spoglądał uważnie w ich stronę,
cienie znikały. Lasy pełne były duchów. Perkar zastanawiał się, czy
są to duchy podróżników z przeszłości, czy może duchy bogów.
Kolejne dwa dni upłynęły w niemal zupełnym milczeniu. Tempo
przemarszu stało się straszliwie powolne, góra wisiała nad nimi
niczym mający uderzyć lada moment grom, a jej cień przykrywał ich
zaraz po południu, jakby pragnął przyspieszyć nadejście nocy. A kie-
dy nastawały prawdziwe ciemności, opadał ich przenikliwy ziąb,
oblepiał niczym gęsty syrop i nawet obozowe ogniska nie zdołały go
odegnać. A jakby tego było mało, sny Perkara wciąż powracały,
z każdą nocą bardziej wyraziste i niepokojące.
Następnego dnia zaczęli schodzić w głęboką dolinę o stromych
ścianach, której ogrom zapierał dech w piersi. Był ranek, wielka góra
połyskiwała żółto w promieniach słońca, a głęboko pod ich stopami
wciąż jeszcze zalegał mrok, który złociste oko słońca dopiero zaczy-
nało rozpraszać.
- Cóż by to były za wspaniałe włości - mimowolnie wyszep-
tał Perkar. Nic to, że pół dnia spowijał dolinę cień wielkiej góry; nic
to, że rosły tu największe, najdziksze lasy świata. O takiej dolinie
mógł marzyć każdy król, jako o miejscu, gdzie żyłyby jego dzieci
oraz dzieci ich dzieci.
- Porzuć takie myśli - poradził mu Kapaka. - Jesteśmy
u celu podróży. To tutaj zamieszkuje Balati, Pan Lasu.
Perkar pokiwał głową. To była iście królewska dolina.
Nasyciwszy oczy, ruszyli w drogę. Zbocze było strome, porasta-
jące je w górnych partiach drzewa iglaste szybko ustąpiły miejsca
swym liściastym pobratymcom, prze/ co w ostry zapach gór wkradły
się znajome wonie gnijących liści oraz wilgotnego mchu. Mech
okrywał tutaj ziemię grubym kożuchem, tu i ówdzie tworząc praw-
dziwe łąki ocienione pr/ed słońcem konarami, które splatały się
w coś na kształt dachowej więźby rozległej damakuty. Paprocie
natomiast rosły tak gęsto i wysoko, że niknęły w nich bez śladu
końskie nogi. Perkar nigdzie nie mógł dostrzec śladu jakiejkolwiek
ścieżki, a przecież Alwaci ani przez moment nie mieli wątpliwości,
dokąd należy iść.
W pobliżu dna doliny, ale jeszcze na stoku, Alwaci przystanęli,
a po krótkiej rozmowie z nimi Ngangata oznajmił oschle, że powinni
tutaj zaczekać.
- Alwaci muszą przywołać innego przewodnika - wyjaśnił.
Perkar ciężko zsiadł z konia. Po wiciu dniach spędzonych pośród
wysokich wzgórz, gęste powietrze doliny wypełniało jego płuca na
podobieństwo wody. Siadł na ziemi, wsparł plecy o chropowaty pień
cedru i zaczął przypatrywać się Alwatom.
Najpierw myślał, że szykują ognisko. Zbierali bowiem gałęzie,
sortowali je według wielkości. Ale potem Kopaczka, młoda kobieta
z kijem, przyniosła pędy winorośli oraz cienkie, wierzbowe witki.
Alwaci stłoczyli się wokół nich. cicho nad czymś rozprawiając.
Jeden z nich zaczął uderzać patykiem o patyk - w odgłosach tych
nie można było się doszukać jakiegokolwiek rytmu - i zawod/ić
jakąś pieśń na dwie nuty.
- Uważaj Perkarze, możemy być w niebezpieczeństwie.
Apad trącił go w bok.
- Jak to?
- Czyżbyś sądził, że Ngangata i jego pobratymcy poniechają
zemsty?
Perkar zmarszczył c/oło i popatrzył na odprawiające swój rytuał
krępe sylwetki. Alwaci spletli wierzbowe witki w cos na kształt
małej wieży, grubsze ich końce wtykając w wilgotną ziemię i zwią-
zując razem wierzchołki. Teraz zaś w lak przygotowany szkie-
let wplatali łodygi winorośli, przetykając je gałęziami różnych roz-
miarów.
Jeden z Alwatów zabełkotał coś do Ngangaty, który skinął głową
i pods/edł do Kapaki. Przez chwilę szeptał o czymś z królem, a ten
zaraz dołączył do Alwatów i niewprawnie zaczął wtykać gałęzie
w ich dziwaczną konstrukcję.
Kiedy Alwaci ukończyli wreszcie swoje dzieło i odeszli na bok,
łagodnie ciągnąc za sobą Kapakę, wieża miała wysokość dorosłego
mężczyzny. Dwa sterczące z jej wierzchołka patyki przypominały
jelenie rogi.
- To mi się nie podoba - mruknął Eruka, Perkar /aś przyznał
mu rację.
Najstarszy Alwat bez przerwy śpiewał. Do dwóch nut dołą-
czył trzecią i choć Perkar nie rozumiał ani słowa, był pewien, że
śpiewak używa całych słów, a nie tylko sylab. Teraz, bard/ic| niz
kiedykolwiek żałował, że nie może spytać Ngangaty o to, co się
dzieje i w duchu zgrzytał zębami nad niewiedzą, na którą sam się
skazał.
W leśnym poszyciu nieznacznie poruszyły się liście, najpierw
niepewnie, a potem z radością zatańczyły w powietrzu, otaczając
budowlę Alwatów, jakby stanowiła ona środek powietrznego wiru.
Splecione gałązki poczęły drgać. Nadchodził bóg, tyle nawet Perkar
potrafił odgadnąć. Drgania przeniosły się na powietrze, rozmazując
obraz stojących po drugiej stronie wieży Alwatów.
A potem wszystko wydarzyło się nagle, zupełnie jak wtedy, gdy
człowiek dostrzega coś ukrytego. Podobnego uczucia doświadczył
Perkar już wcześniej, gdy wpatrując się w gęstwę konarów oraz pni
drzew, nieoczekiwanie wypatrzył jelenia. Kiedy juz go dostrzegł,
pojął iz zwierz stał tam cały czas i w zdumieniu zastanawiał się jak
mógł go wcześniej nie zauważyć. W taki właśnie sposób ukazała się
mu bogini. Perkar nagle zobaczył ją między splecionymi przez
Alwarów gałęziami.
Postacią bardzo przypominała wysoką Alwatkę, ale całe jej ciało
porastał gęsty i szorstki czarny włos. Włosy na twarzy były szcze-
gólnie długie, a ich czerń przeplatały słabe, szare plamki. Z głowy
sterczały jej dumnie jelenie rogi, przy czym Perkarowi zdawało się,
ze są one raczej drewniane niż z kości. To, iż była boginią nie budziło
żadnych wątpliwości, gdyż prócz kołczanu ze strzałami oraz łuku,
nie miała na sobie żadnego przyodziewku. Uśmiechnęła się szero-
kim, tajemniczym uśmiechem Alwatów.
- Witaj Kapako. Książę Ludzi - powiedziała. Jej gardłowy
głos pełen był wibracji i rezonansów.
- Dzięki ci, o bogini - odrzekł Kapaka. - Przynoszę dary dla
ciebie i Pana Lasu.
- Pan nasz rozdzieli wszelkie przyniesione przez ciebie dary
- powiedziała bogini. -Jeżeli o mnie idzie, postać jaką mi zapew-
niliście jest znakomitym podarunkiem. Rzadko bywam ucieleśniona
w takiej formie, więc jestem zadowolona.
- To znakomicie - podjął Kapaka. - Tym niemniej złożę ci
kolejne dary, abyś zawiodła nas do...
- Zaprowadzę was do niego - przerwała mu z pewnym roz-
bawieniem. - Nie martw się. Alwaci wiedzą, że trzeba przywołać
mnie, nie zaś jakiegoś bardziej niedołężnego boga.
- Żałuję - powiedział Kapaka - że nic znam twego imienia
ani którejś z poświęconych ci pieśni. Przywiodłem jednak ze sobą
śpiewaka. - Wyciągnął dłoń ku Eruce. - On może taką pieśń
spamiętać, jeśli tylko zechcesz go nauczyć.
- Możecie zwać mnie Paker - rzekła z wesołą miną. Jej pełne
wargi rozdzieliły się, odsłaniając rząd ostrych, lśniących zębów. -
Możecie zwać mnie Apą, Bari, Ngati. Albo Łowczynią. Zupełnie
o to nie dbam.
- Wszystko to są inne imiona Pana Lasu - wyszeptał Eruka,
tak że tylko Perkar go usłuszał.
Uśmiech bogini stał się jes/cze szerszy. Odstąpiła od Kapaki,
zwracając się ku reszcie ludzi.
- Co to takiego? Co to za zapach?
Podeszła do Perkara. z każdym krokiem stając się coraz wyższa.
Wyciągnęła owłosioną dłoń o długich palcach i bardzo lekko mus-
nęła jego policzek.
- Jaki słodki - powiedziała. - Naprawdę bardzo słodki.
- Jej uśmiech miał jednak w sobie coś drapieżnego; tak uśmie-
chać się musiał wietrzący łup tygrys. Odchodząc od Perkara, przez
chwilę wydawała się zatopiona w myślach, potem nagle jej głowa
wykonała pełen obrót, a czerwone oczy przybrały żółtą barwę,
z promiennymi iskierkami zieleni. - Chodźcie - powiedziała.
Dalsza podróż przypominała sen. Perkar zapamiętał z niej prze-
marsz ponad otchłanią po splecionym kobiercu gałęzi, zarośla, któ-
re rozchylały się przed nimi, dając wolną drogę, ciemne dziury
wyglądające bardziej jak podziemie grobowce niż jakikolwiek twór
z powierzchni ziemi. W końcu zeszli jeszcze niżej, w wielkie, za-
głębienie w kształcie misy, istną dolinę w dolinie. W ścianach
ze zwietrzałego kamienia ziały ciemne wejścia rozlicznych jaskiń.
- Czy to są komnaty Leśnego Pana? - zapytał Perkar.
- Tak przypuszczam. Niekiedy w nich zamieszkuje - wzru-
szyła ramionami Łowczym.
- Wilgotne miejsce pełne stęchlizny - rozległ się inny głos.
Głos należał do kruka wielkości dużego psa. Ptak siedział uśmiech-
nięty na niskim konarze, a jego oczy lśniły niczym klejnoty w głę-
bokiej wodzie.
- Łowczyni. cóż mi przynosisz? - spytał Kruk.
- Piękne przedmioty - odrzekła. - Śliczne drobiazgi, który-
mi wymościsz gniazdo i które pokażesz innym bogom, gdy zejdą się
na ucztę.
Kruk podniósł nerwowo jedną nogę, zacisnął szpony, po czym
znów uchwycił się gałęzi.
- Nie widzę żadnych ślicznych drobiazgów - rzucił tonem
skargi. - Niczego ładnego.
- Niech zatem będzie, jako rzeczesz - powiedziała Łowczyni.
- Bywaj zdrów.
- Czekaj - zakrakał Kruk, przekrzywiając podejrzliwie gło-
wę. - Może oni mają przy sobie ładne rzeczy.
- Myślę, że będzie najlepiej, jeśli coś mu dasz. Niekiedy bywa
dziecinny - zwróciła się z westchnieniem do Kapaki Łowczyni.
Kapaka skinął głową, sięgnął do sakwy z kosztownościami przy-
ozdobionej pękami piór i przez chwilę czegoś w niej szukał.
- Proszę - powiedział w końcu, dobywając lśniącą srebrną
broszę z krwistoczerwonymi granatami.
- Ładna - zaskrzeczał Kruk. - Tak, naprawdę ładna. Może
masz takich więcej.
- Ja cię znam - odezwał się Eruka.
Kruk zrobił zaciekawioną minę, spróbował zerknąć na Erukę, nie
tracąc zarazem z oczu biżuterii.
- Znasz mnie?
- Tak. - Eruka chrząknął, po czym zaśpiewał:
Połknąłem Słońce
Piękne światło
Takom był, takom jest
Wyplułem ziemię
Szeroko ją rozpostarłem
Takom był, takom jest
Dzierżę błyskawicę
By rozświetlać noc
Takom był, takom jest
Okrasiłem ptactwo
Co w locie świergoli
Takom był, takom jest...
- Takom był, takom jest - powtórzył Kruk. - To stara pieśń,
śpiewana dawno, dawno temu. Niemal o niej zapomniałem.
- Jesteś Karak, Bóg Kruków - powiedział Eruka.
- Wiem, kim jestem - zgryźliwie odrzekł ptak.
- Tak, i ja też to wiem - wtrąciła Łowczyni. - Jeśli nie
przestaniesz paplać i nie pozwolisz ruszyć nam w dalszą drogę,
dołożę ci jeszcze parę piór - z lotek długiej, prostej strzały.
- Daj mi tę piękną rzecz - z rozdrażnieniem wymamrotał
Karak.
Kapaka wyciągnął w górę rękę, podał klejnot czarnemu ptakowi.
Kruk chwycił broszę dziobem.
- Połknąłem słońce - wymamrotał. - Ludzie będą chyba
o tym pamiętać.
- Och, pamiętamy - zapewniła Łowczyni. - Pamiętamy, że
trzeba cię wypatroszyć, żebyś je oddał.
- Jakież to nieuprzejme - obruszył się Karak i, rozpostarłszy
wielkie skrzydła, odleciał w głąb lasu. Perkar słyszał ciężki ich łopot
jeszcze długo po tym, jak stracił ptaka z oczu.
- Czy to prawda'.' - spytał Perkar. - Czy on naprawdę doko-
nał wszystkich tych czynów?
Łowczyni uśmiechnęła się.
- W tamtych czasach świat wyglądał zupełnie inaczej. Może
to wszystko nigdy nie wydarzyło się naprawdę?
- Co masz na myśli?
- Jedyna różnica między opowieścią, a prawdą tkwi w tym, jak
często opowieść jest powtarzana.
Perkar nie zrozumiał także i tego, ale nie powiedział tego głośno.
Nawykł do bogów; przecież zamieszkiwali wszędzie. Nie miał na-
tomiast obycia z bogami utrzymującymi, iż stworzyli świat albo
połknęli słońce. Twierdzenia takie wydawały się śmieszne, leżące
poza czyjąkolwiek mocą. Z drugiej jednak strony, to byli starzy
bogowie, bogowie gór, o których rzadko się mówiło i rzadko śpie-
wało. W końcu lepiej byto śpiewać o bogu swego pastwiska, który
cię usłyszy i spełni prośbę.
Bogowie gór przejmowali go lękiem, lecz zarazem rozniecali
iskierkę nadziei. Może jego marzenia wcale nie były takie bezna-
dziejne. Bogowie zdolni połknąć słońce mogli też dysponować
bronią stosowną do swojej potęgi, zdolną uśmiercać innych bogów.
Łowczyni powiodła ich stromym szlakiem w dół, na łąkę osadzo-
ną głęboko w górskim zboczu. Mech ścielił się tam grubym kobier-
cem, który uginał się sprężyście pod stopami Perkara. Pośrodku łąki
rosło drzewo o obwodzie większym niż damakuta ojca. Drzewo -
chyba dąb - pięło się wysoko w górę, zupełnie przesłaniając słońce.
- Tutaj zaczekamy - rzekła Łowczyni.
Czekali. Raz czy dwa Apad próbował wszcząć rozmowę, ale
słowa zamierały w ciszy, jaką zdawało się rozsiewać wokół siebie
wspaniałe drzewo. Nawet ptasie pieśni dolatywały tutaj przytłumio-
ne, jakby z wielkiej oddali. Miejsce to sprawiało wrażenie nierucho-
mego środka świata. Bezruch ów był tak wielki, że niebawem Perkar
wbrew własnej woli zaczął zapadać w drzemkę. Głowa mu ciążyła,
opadając to na jedno, to na drugie ramię. Nie chcąc ulec senności,
podszedł do okazałego pnia i zadarłszy głowę, próbował zliczyć
kolejne warstwy gałęzi. Niebawem usiadł jednak z powrotem i pod-
jął walkę z opadającymi powiekami.
Wyglądało na to, że wszyscy jego towarzysze mieli podobne kło-
poty i tylko Łowczyni zachowała pełną czujność. Siedziała w kucki
na polanie nieruchoma niczym posąg, rzucając dokoła szybkie spoj-
rzenia swych jasnych oczu. Perkar nagle uprzytomnił sobie, że
nigdzie nie było widać Alwatów.
Nadszedł właściwy moment i Perkara odeszła wszelka senność.
Drzewo, mech i wszystko utraciło nagle ostrość, przemieniając się
w bezkształtne smugi kolorów. Najpierw myślał, ze figla spłatał mu
własny wzrok na skutek senności, ale wnet usłyszał wokół siebie
zdumione szepty. Świat stał się jakiś dziwny, przyćmiony. Perkar
zastanawiał się, czy jeszcze kiedyś wróci do poprzedniej postaci.
Powędrował wspomnieniami do rozmowy, jaką dawno temu odbył
jego ojciec z szamanką - krewną matki, która przyjechała do nich
w odwiedziny. Powiedziała wtedy coś, co pozostawało w związku
z dzisiejszym zaćmieniem wzroku. "Świat bogów i świat ludzi jest
tym samym światem - mówiła. - Oba są niczym damakuta, zaś
świat ludzi jako malowidło uczynione na zewnątrz. Żyjemy w tym
malowidle i widzimy tylko to, co jest tam namalowane. Niekiedy
bogowie są dla nas widoczni - są niczym rzeźby na belkach
damakuty i jeśli malarz powlecze je farbą, dowiemy się o ich
istnieniu. Oczywiście, bogowie mogą się pomalować lub zmyć farbę
wedle swojej woli..."
Jakiś bóg powlekał się farbą, rozmazując zarazem farbę już
nałożoną.
Trwało to strasznie długo, ale w końcu zielenie i brązy nabrały
dawnych kształtów. Ponownie widać było wspaniałe drzewo, łąkę,
okoliczne lasy i skalne urwiska.
Zmieniło się tylko to, że teraz pośród nich był Balati, Pan Lasu
Stał dokładnie tam, gdzie jeszcze pr/ed chwilą tkwiła nierucho-
mo Łowczyni. Na pozór Pan Lasu przypominał niedźwiedzia, ogrom-
nego i kudłatego, który wspiąwszy się na zadnie łapy, górował nad
wszystkimi. Perkar jednakże szybko zorientował się, że miał naprze-
ciw siebie nie niedźwiedzia, jeno stwora starszego niż niedźwiedzie,
ludzie czy Alwaci, czymś czego wszyscy byli zaledwie dalekim
odbiciem. Wielkie, włochate, zaopatrzone w pazury łapska były
grube niczym pnie drzew. Podobnie jak Łowczyni, stwór posiadał
rogi, nie były to jednak drewniane wyrostki, tylko łopaty wielkiego
łosia o rozpiętości przekraczającej długość ciała Manga. W powie-
trzu wisiał przenikliwy zapach czarnej gleby oraz dzikich zwierząt,
którego intensywność przyprawiała o zawrót głowy. Równie prze-
nikliwe było spojrzenie jedynego oka Leśnego Pana. Spozierał zeń
ptak i pantera, jeleń i wąż; błyszczący wzrok podlegał nieustannym
zmianom. Przyciągał i przerażał zarazem. Drugi oczodół ział ciemną
pustką.
- Panie Balati - odezwał się Kapaka, chyląc głowę.
Postać podobna do wieży spoglądała na niego z całkowitą obo-
jętnością.
- Balati - podjął Kapaka po stosownej przerwie, podczas
której Perkar odkrył, iż także i on padł na kolana. - Śpiewamy
o tobie pieśni na pastwiskach, w dolinach, w naszych zagrodach
pośród wzgórz. Dobrze pamiętamy ciebie oraz starodawne pakty,
jakie zawarłeś z naszymi ojcami oraz ojcami ich ojców.
Balati rozchylił ramiona, zaś 7. głębi jego piersi dobiegł niski
pomruk, tak głęboki, jakby dobywał się z głębi ziemi. A jednak,
zawarte w nim były słowa.
- To dobrze - odrzekł Balati. - To dobrze, że pamiętacie
Opowiedzcie mi o czymś. Opowiedzcie, o czym pamiętacie.
Zapadła cisza. Rozejrzawszy się dokoła, Perkar stwierdził, iz
jego towarzysze również klęczeli - Eruka na dwóch kolanach,
a Apad o ponurym obliczu tylko na jednym. Obaj wyglądali na
przestraszonych, podobnie jak 1 on sam
- Eruko! - zakrzyknął po chwili Kapaka. - Odśpiewaj Ekara\
Eruka wolno podniósł głowę, jak gdyby zrozumienie królcw-
skich słów przychodziło mu z trudnością. Perkar zaczął się nawet
obawiać, że w ogóle nie zaśpiewa, mając głos zmrożony na równi
z ciałem, podobnie jak wówczas, gdy przemówił do nich dziki bóg.
Po krótkim namyśle Eruka jednak rozpoczął pieśń.
Pośród korzeni i konarów
Śnię sen bez końca
Każdy dzień podobny następnemu
W wysokich brzozach
W białych szeleszczących osikach
W przepastnych głębinach
I w płytkich sadzawkach
Bez końca
Każdy dzień podobny następnemu...
Głos Eruki z początku był drżący i niepewny. Ale ptasie trele,
głośniejsze teraz i jakby bliższe, zdawały się splatać z jego pieśnią,
podtrzymywać ją i unosić wyżej. Powoli nabierał pewności siebie.
Wieki mijały, a ja spałem
Podkowy i szpony
Przychodziły i odchodziły
W ostrym wichrze od lodu
Spałem w słodkim wietrze z południa
Wiek za wiekiem
Każdy wiek podobny następnemu...
Pieśń była piękna, chwytająca za serce, aż dziw, że Perkar nigdy
jej nie słyszał. Eruka śpiewał zaś dalej o Balati przebywającym
w nie mającym końca lesie, okrążającym swoją górę, o legionach
leśnych bogów, którzy byli a zarazem nie byli jego częścią. Pieśń
rozwijała się w kolejne zwrotki, zdawała się płynąć długimi godzi-
nami. W końcu słowa jej stały się bardziej znajome, opowiadały
o nadejściu Alwatów i wreszcie Ludzkich Istot. Dalej Eruka zaśpie-
wał o pierwszym spotkaniu ludzi z Panem Lasu, o drzewach raba-
nych pod pastwiska i o zawartych umowach. Kiedy wreszcie ucichł
śpiew, Perkar nadal trwał w zasłuchaniu, czekając na zakończenie.
Ale zakończenia oczywiście nie było. Natomiast jeden ustęp zapadł
mu szczególnie w pamięć, lśniąc w niej niczym srebro przed Bogiem
Kruków:
Śniąc bez końca
Widziałem jak brat mój gorzknieje
Staje się żarłoczny
Ludzie podsycali jego apetyt
Karmili jego ciemne, nienasycone pragnienie
Płynące z korzeni naszej góry
Naszej kołyski, miejsca naszych narodzin
Zgorzkniały mój brat, Bóg Rzeki, Odmieniec
Unosił swój głód ku morzu
Śniąc bez końca
Rosnąc i przechodząc zmiany.
Z każdym dniem bardziej drapieżny
Niż wczoraj
Śniący bez końca
Nawet jam się go lękał
Więc przysposobiłem oręż...
"Biat" - pomyślał Perkar. Ale taki, któremu nie można ufać
i przeciw któremu trzeba się zbroić. Czuł, że trafił na właściwy trop,
kim bowiem mógł być ten Brat jeśli nie straszliwą Rzeką, tą która ją
pożerała? Istniała wszakże broń i była gdzieś blisko. Jego wróg i broń
przeciw niemu razem, w tym samym miejscu.
Omal przegapił moment, gdy zadrżała ziemia wraz ze słowami
Pana Lasu.
- To dobra pieśń - orzekł Balati. - Możemy do niej dodać
następną strofę. O czym ona będzie?
Kapaka przemówił odrobinę za głośno, król chwili stojący przed
władcą epok.
- W krajach ludzi coraz więcej synów pozostaje bez ziemi.
Zaczynamy zwracać się przeciw sobie i obawiam się, że nadchodzą
niespokojne czasy. Miejscowi bogowie mówią nam, iż poprosiłeś
ich, by nic handlowali z nami tak, jak miało to miejsce w dawnych
czasach. Powiadają, że po nowe ziemie musimy zwrócić się wprost
do ciebie, przeto jesteśmy.
Pan Lasu urósł jeszcze bardziej, niczym oddalający się od słońca
cień. Ciemniejące niebo zwiastowało nadciągający zmierzch.
- To dobrze, że przestrzegacie mych słów - oznajmił. -
Dobrze. Wiele dolin i wzgór/, a także wielu bogów oddałem wam
pod opiekę, was powierzając zarazem ich pieczy. Teraz jednakże
Balat mniejszy jest niż niegdyś i więcej wam dać nie mogę. Ty to
rozumiesz, jesteś panem twego ludu.
- Tak, rozumiem, lecz zmuszony jestem ponowić prośbę.
- Masz w sobie szacunek, czcisz pamięć ojców - rzekł Balati.
- Pomówimy ze sobą, ty i ja. Mówić będziemy tutaj, dziś wieczo-
rem i wówczas podejmę decyzję. Od razu jednak mówię, iż wiele
dać ci nie mogę.
Przypadł do ziemi, podobny wzgórkowi ciemności, rogaty,
z okiem połyskującym niewyraźnym blaskiem. Z oddali doleciał
krzyk lelka.
Ktoś delikatnie pociągnął Perkata za rękaw.
- Chodź - usłys/ał cichy szept. - Ngangata powiada, że
musimy zostawić ich samych.
To był Atti. Zjawili się także Alwaci; przystanęli wyczekująco
na skraju polany. Ngangala kroczył już w ich stronę, ciągnąc za sobą
konia.
- Chodź - powtórzył Atti.
- I mamy tak zostawić Kapakę? - spytał Apad.
Lecz Kapaka również gestem dłoni nakazywał im odejść. Perkar
niechętnie dźwignął się na nogi, ruszył ku koniom. Ociągał się przy
tym, pozwalając, by Atti wysforował się naprzód. Za ich plecami
Kapaka i Pan Lasu trwali w milczeniu. Niewątpliwie czekali, aż
pozostali zostawią ich sam na sam.
- Nic mnie to nie obchodzi - powiedział Eruka.
- To, co usłyszeliśmy, nie brzmi zbyt pomyślnie - stwierdził
Apad. - On nic nam nie da. Będziemy musieli walczyć tak, jak
planowaliśmy.
- Ciii - syknął Eruka. - Ktoś może nas podsłuchać. Któż wie.
jacy jeszcze bogowie mogą się tutaj czaić? Albo nawet Ngangata
i Alwaci.
Apad energicznie skinął głową, przyznając mu rację. Perkar
natomiast nachylił się wprost do ucha Apada.
- Jaskinie, Apadzie. Musimy przeszukać jaskinie. Mamy czas
i musimy go wykorzystać.
Apad unikał wzroku Perkara.
- Tak. Przypuszczam...
- Szybciej - przynaglił ich Eruka. - Zgubimy się, jeśli stra-
cimy z oczu Alwatów.
Skinąwszy głową, Perkar przyspieszył kroku. Jego pamięć noto-
wała wszelkie szczegóły, próbując złożyć z nich mapę okolicy. Musi
odnaleźć drogę dojaskin w zupełnych ciemnościach. Z przyjaciółmi
albo i bez nich.
V
Ślepota
Alwaci odprowadzili ich niedaleko od skraju polany, wprost do
podnóża ściany doliny, gdzie zaczynało się strome, drzewami poros-
łe zbocze. Tam, na łagodnej, przyległej do stromizny wyniosłości,
płonęło małe ognisko, a jego widok niósł radość w tej plątaninie
bogów oraz przeróżnych mocy. Bogini ognia zawsze była przyjazna
Ludzkim Istotom, zawsze stawała po ich stronic
Alwaci przygotowali również schronienie, proste szałasy pokryte
płatami brzozowej kory.
- Czy oni myślą, że dzisiejszej nocy spadnie deszcz? - spytał
Perkar Attiego, wskazując ręką koślawe chatki.
- Nie dzisiejszej - padta odpowiedz
- Nie dzisiejszej? To kiedy? Jak długo potrwają te rozmowy '
Tym razem, ku jego zaskoczeniu, odpowiedz nadcs/ła ze strony
Ngangaty. Od czasu walki nie rozmawiali ze sobą i Pcrkar sądził, ze
tak po/ostanie już na zawsze.
- Pan Lasu niewielką przywiązuje wagę do czasu. Rozmowy
trwać mogą noc lub wiele nocy. Nigdy nie wiadomo.
- Dlaczego w takim razie Pan Lasu nas odesłał? Dlaczego nie
możemy towarzyszyć naszemu królowi?
Przez szerokie oblicze Ngangaty przemknął płomień irytacji, jak
gdyby swą odpowiedź na pytanie Perkara traktował jako pojedynczy
dar, nie zaś zaproszenie do rozmowy. Perkar czuł. ze twarz mu
płonie, lecz bynajmniej nie ze złości. Cofnął się w cień, by nikt tego
nie dostrzegł.
- Myślę, że Pan Lasu tak naprawdę nie rozumie Ludzkich Istot
ani nawet Alwatów - odparł. Żywi przekonanie, iż jesteśmy tacy
sami jak Łowczyni albo Karak.
- Bierze nas za bogów? - zapytał Perkar, chcąc uzyskać jak
najwięcej wiadomości, skoro pół-człowiek zdecydował się odpowia-
dać na jego pytania.
- Nic. Kruk i Łowczyni to pełnoprawni bogowie, choć pozo-
stający zarazem przejawami samego Balati, będący jego częścią. Tak
jak liście stanowią część drzew. Albo jes7cve lepiej, jak osika. Każda
osika jest samodzielnym drzewem, ale wszystkie osiki w lesie są
częścią tego samego korzenia.
- Więc on uważa, że z nami jest tak samo? Ze jesteśmy złączeni
z Kapaką?
- Zazwyczaj tak właśnie uważa - przytaknął Ngangata. -
Poza tym, król jest mądry i szkolił się specjalnie w takich negocja-
cjach. Wolno nam będzie podać mu wodę oraz strawę, kiedy zajdzie
taka potrzeba. Balati nie dostrzeże naszej obecności.
- Powiadasz, że król jest mądry - wtrącił Apad cichym gło-
sem. - Czy chcesz w ten sposób dać nam do zrozumienia, że my
jesteśmy głupi?
- Chcę tylko podkreślić, że nie dorównujecie mądrością Kapa-
ce - miękko odr/ekl Nganata. - To nic obra/a, tylko stwierdze-
nie faktu.
- Temu chyba nikt nie zaprzeczy - szybko dodał Atti, chyba
nawet za szybko.
Wyraz twarzy Apada wskazywał, że on gotów byłby spróbować
zaprzeczyć, ale zachował spokój i nie powiedział tego głośno. Od
wielu dni za przykładem Perkara szukał zwady / Ngangatą, ale bez
powodzenia. Odpowiedzi Ngangaty zawsze wolne były od obraźli-
wych słów i Perkar w końcu uświadomił sobie, iż jeśli Ngangatą
kogoś otwarcie obrażał, robił to celowo. Bójka w jaskini nie była
przypadkowa, nie spowodowało jej zwyczajne przejęzyczenie. Pół-
-człowiek wciągnął Perkara do walki, a potem dał się pobić. Apad
i Eruka nigdy tego nie pojmą - nie czuli wszak siły drzemiącej
w pozorowanych ciosach Ngangaty. Czego Perkar w dalszym ciągu
nie rozumiał, to powodów kierujących niskim człowieczkiem. Ogar-
niał go wstyd na myśl, iż oto poddany został jakiejś próbie i że nie
zdołał pomyślnie jej przejść.
Dlaczego jednak tak bardzo się tym przejmował? Ngangatą nie
był wojownikiem, nie miał Piraku. Co komu by przyszło po jego
względach.
Wiedział jednak jedno - dzisiejszej nocy wolałby mieć przy
sobie Ngangatę zamiast Apada i Eruki, chociaż dwójkę ludzi lubił
znacznie bardziej.
- Pójdę złożyć ofiary - oznajmił głośno. Sypnął odrobinę
kadzidła, by uczcić boginię ognia, po czym zagłębił się w zalegające
wokół obozowiska cienie. Tam złożył ofiarę swemu mieczowi oraz
Ko, który go wykuł, a także zbroi. Bogom góry nie składał żadnych
ofiar, gdyż nie chciał zwracać na siebie ich uwagi.
Całą ceremonię przeprowadził niezwykle szybko, gdyż jakiś
wewnętrzny głos nakazywał mu pośpiech. Skoro miał zagłębić się
w jaskinie Pana Lasu, musiał uczynić to teraz, gdy Kapaka i Balati
wciąż rozmawiali o nowym porozumieniu. Najlepiej zrobi jeśli
w ogóle nie wróci do ogniska. Ngangatą i Atti mogliby powziąć
jakieś podejrzenia. Jeżeli odejdzie od razu, pomyślą co najwyżej, /e
składa ofiary z większą niż zazwyczaj gorliwością. Upłynie sporo
czasu, zanim zaczną go szukać, a wtedy będzie już za późno. A mo/e
pójdą spać i w ogóle nie spostr/egąjego zniknięcia. Jakaś część jego
świadomości domagała się towarzystwa Apada i Eruki, musiał jed-
nak przyznać, iż być może lepiej sobie poradzi bez nich. W końcu
nie zamierzał wdawać się w walkę z nikim prócz boga Rzeki. Nigdy
te/ nie wiódł sporów z Panem Lasu ani żadnym spośród podległych
mu bogów. Pojął też nagle, że tak naprawdę nie zależy mu na chwale
czy miejscu w pieśniach. To tylko jego przyjaciele gadali o tym bez
przerwy. Wtedy brzmiało to rozsądnie, lecz rosnące strach i niepokój
szybko rozproszyły te mrzonki. Teraz, kiedy ujrzał już Pana Lasu
i co nieco o nim wiedział, czuł się raczej jak mały Perkar, nie zaś
jakiś olbrzym z Erukowych pieśni. Wciągnął kolczugę, a wraz z jej
ciężarem na jego barki spadł straszliwy, zimny strach. Twarda stal
zdawała się nieznośnie mu ciążyć, więc omal nie zdarł jej z powro-
tem z grzbietu, by wrócić do ognia i zaczekać na Kapakę. Nie uczynił
tego, gdyż wiedział, że stoi przed ostatnią szansą. Jeżeli nie pójdzie
dzisiejszej nocy, nie pójdzie już nigdy, bez względu na to, jak długo
trwać będą rozmowy Pana Lasu z Kapaką. W miarę bowiem jak lęk
wytrącał mu z ręki kolejne argumenty - Piraku, sławę - wgryzał
się również w podstawy najważniejszej przyczyny. Jakże często ona
powtarzała mu, że nic nie może zrobić? Jak często błagała, żeby
o wszystkim zapomniał? A przecież była boginią, wiedziała o wiele
więcej niż on.
Boginią, lecz nie wojownikiem. Nie wiedziała, czego może do-
konać mąż mający w ręku odpowiedni oręż.
Tak więc, poprawił zbroję, założył stalowy hełm z kitą końskiego
włosia i dopiął nagolenniki. Potem, tylko raz spojrzawszy za siebie,
ruszył wzdłuż ściany doliny, wypatrując wiodącego w górę szlaku,
który przebiegał obok jaskiń.
Wnet nastały ciemności, chociaż blask przenikający tu i ówdzie
poprzez gałęzie drzew wskazywał, iż Blada Królowa lśniła pełnym
blaskiem. Na szczęście las w tym miejscu miał rzadkie poszycie,
toteż Perkar uniknął zaplątania w kłębowisku zarośli, chociaż mo-
zolne podchody niewiele miały wspólnego z bezszelestnym przej-
ściem, jakie sobie wcześniej wyobrażał. Wszędzie dokoła pełno było
suchych gałęzi, które co i rus/ przydeptywał, oraz sterczących pnia-
ków, o które się potykał, /aś przy każdym potknięciu jego zbroja
protestowała głośnym, metalicznym chrzęstem. Co gorsza, w takich
ciemnościach było czystą niemożliwością utrzymanie obranego kie-
runku, więc co chwila z niepokojem zastanawiał się, czy nie zmierza
w przeciwną stronę. Poważnie zastanawiał się nawet nad rozpale-
niem pochodni, ale wówczas zwróciłby na siebie uwagę wszystkich
- i wszystkiego - przez co ostatecznie postanowił dalej brnąć po
omacku.
Nie zdołał trafić na szlak, a kiedy księżyc zaszedł, Balat pogrążył
się w ciemnościach głębszych niż wnętrze trumny, czarmejszych niż
najciemniejsza jaskinia. Perkar podjął wówczas próbę rozniecenia
ognia. Nie znalazł jednak niczego, co zechciałoby zająć się płomie-
niem. W końcu, oślepiony, siadł na chłodną ziemię i, wsparty pleca-
mi o pień niewidocznego drzewa, postanowił odpocząć. W pewnym
momencie zdawało mu się, że słyszy ludzi wykrzykujących jego
imię, nie był jednak tego całkiem pewien. Na wszelki wypadek
zachował jednak milczenie. Zważywszy na okoliczności, wołanie
o pomoc byłoby nazbyt głupie i upokarzające. Już widział wyraz1
pobłażliwości malujący się na twarzy Ngangaty. Wtulony w chropa-
wą korę, przeklinał w duchu własną głupotę, dopóki nie usnął.
Obudził się nagle, nie wiedząc co go zbudziło. Las nadal tonął
w ciemnościach. Wokół rozbrzmiewały nawoływania nocnych pta-
ków, nie były jednak ani szczególnie głośne ani bliskie. Przetarł
piekące oczy i z wytężoną uwagą popatrzył w mrok. Po chwili
dotarło do niego, że czerń nic była już tak głęboka jak przedtem -
na lewo majaczył potężny pień jesionu, dostrzegał te/ zarys cze-
goś, co mogło być kępą paproci Pomyślał, że zapewne trafił na
najwcześniejsze zaczątki świtania. Niebawem dość będzie światła,
by odnaleźć obóz. Powie wszystkim, iż. oddalił się w poszukiwaniu
samotności i spokoju. Uznająjego zachowanie za co najmniej dziw-
ne - Apad z Eruką od razu będą wiedzieć, ze to kłamstwo, natomiast
Ngangata wysnuje pewne przypuszczenie, że kierował się jakimiś
innymi, jeszcze głupszymi pobudkami. I tak będzie to lepsze od
przyznania się do prawdy. Perkar myślał o tym z ulgą, czuł się tak,
jakby ktoś zdjął mu z ramion ciężkie brzemię. Ucisk w żołądku osłabł
i niebawem zupełnie zniknął. Sam las podjął za niego decyzję.
Próbował odnaleźć jaskinie ora/ magiczną broń - o ile takowa
istniała - i doznał porażki. Nie dlatego, iż nic stało mu sił bądź
odwagi, tylko dlatego, że las nie pozwolił mu znaleźć drogi. Ten
prosty fakt niósł ze sobą ulgę. "Bądź mężczyzną - ona często mu
powtarzała. - Marz o rzeczach możliwych".
Światło stało się bardziej szare, odsłaniało coraz więcej szczegó-
łów. Utkwił wzrok w ziemi u swoich stóp. Ujrzał ślad swego buta
odciśnięty w błotnistej ziemi, zaś nieco dalej jeszcze jeden.
Ściągnął brwi. Tamten odcisk krzyżował się z drugim, pozosta-
wionym przez kogoś innego. Pobieżne oględziny odsłoniły takich
siadów znacznie więcej. Przechodziło tędy gęsiego wielu ludzi w bu-
tach. Towarzyszyły im także konie. Perkar odetchnął głęboko, a ser-
ce załomotało mu w piersi przyspieszonym rytmem. Stał na szlaku.
Pieśni często przyrównywały jaskinie do paszczy albo wrót,
Perkarowi natomiast przywodziły one na myśl oczy, wąskie, nieru-
chome oczy jakiegoś wielkiego stwor/enia. Zasapany, wpatrywał się
w nie bacznie, próbując odgadnąć, w które powinien wejść. "Droga
pod górę znacznie jest trudniejsza od lej wiodącej w dół-jak zwykł
mawiać jego dziad. - Zwłaszcza w pełnej zbroi i bez konia".
Chociaż ranek był chłodny, jego odzienie zdążyło całkowicie prze-
siąknąć potem. Pierwsze promienie słońca miały się dopiero nieba-
wem pokazać.
Nic miał ani chwili do stracenia. Ngangata z Attim mogli nie znać
jego zamiarów, ale z pewnością zaczną go szukać, podążając ślada-
mi, jakie zostawił nocą w lesie. Dobrze wiedział, że może jeszcze
zawrócić i ta myśl nie dawała mu spokoju. Skoro tylko wkroczy do
jaskiń, nic będzie już odwrotu. Powtarzał to sobie chyba po raz piąty,
gdy z dołu dobiegły stłumione głosy i chrzęst oręża.
W jednej chwili możliwość wyboru znacznie się zawęziła. Tylko
jedna jaskinia leżała na tyle blisko, że zdoła się w niej skryć przed
nadejściem Ngangaty i Attiego. Pospiesznie wspiął się w górę zbo-
cza. Jaskinia nie była ani szczególnie duża ani szczególnie mała;
musiało w niej dojść do częściowego zawału, gdyż pr/ed wejściem
piętrzyły się hałdy rumoszu, które / daleka przypominaj pomarsz-
czone fałdy pod okiem starca. Przeskakując z jednego skalnego
odłamka na drugi, z trudem utrzymując równowagę, rozpaczliwie
wpijał palce w omszałe głazy. Był już o krok od ciemnego otworu,
gdy w dole ktoś wykrzyknął jego imię. Niechętnie - choć wciąż
z niejaką ulgą - odwrócił się w tamtą stronę.
Zamiast Ngangaty czy Attiego ujrzał jednak zasapanego, czer-
wonego z wysiłku Apada i spieszącego za nim Erukę.
- Zaczekaj! - wrzasnął Apad. Wraz z Eruką weszli na osypi-
sko, zachowując jednak większą niż. Perkar ostrożność.
- Gdzie są Ngangata i Atti? - zapytał Perkar.
- Zanieśli jedzenie i wodę Kapace. Powiedzieliśmy im, że
idziemy poszukać ciebie - wyjaśnił Apad zdyszanym głosem. Obaj
z Eruką mieli na sobie zbroje i zapewne biegli, a przynajmniej
truchtali od chwili opuszczenia obozowiska.
- Co ty tutaj robisz w pojedynkę? - spytał Apad, zrównawszy
się z Perkarem. - Wszak umówiliśmy się, że pójdziemy razem
- Pomyślałem sobie... - Perkar wzruszył ramionami i umilkł,
nie chcąc wyjawiać, o czym tak naprawdę myślał.
- Przyszło ci do głowy, żeby zagarnąć całą sławę dla siebie
- dokończył za niego Apad. - Ale bohaterowie robią wszystko
we trzech, pamiętasz? - Zerknął w stronę jaskini. - Jesteś pewien,
że to ta?
Perkar uniósł brwi.
- Nie wiem. Ta była najbliżej.
- Nie wiesz/'
Perkar potrząsnął głową.
- Eruko - rzekł Apad, zwracając się do swego towarzysza. -
Czy możesz się tego dowiedzieć? Co mówią w tej sprawie pieśni?
Eruka wydął usta, a na jego twarzy zagościł wyraz niepokoju.
- Jest taka pieśń - przyznał niechętnie. - Myślę, że może być
nam pomocna.
- No więc?
- A czego właściwie chcemy się dowiedzieć?
Apad w/niósł ku niebu zrozpaczone spojrzenie.
- Chcemy wiedzieć, która z tych jaskiń wiedzie do zbrojowni
Pana Lasu.
- Znam pieśń, która może nam pomóc - powtórzył Eruka. -
Może to jednak być niebezpieczne.
- Jakże to?
- Każdy z przywołanych przeze mnie duchów może powie-
dzieć o wszystkim Panu Lasu.
- Pan Lasu jest zajęty, a bohaterowie muszą podejmować ry-
zyko.
- Dlaczego zatem nie zaryzykujemy wejścia do niewłaściwej
jaskini? - spytał Eruka.
Dzięki tej rozmowie Perkar zyskał nieco czasu do namysłu.
Doskonale pamiętał, jak w nocy zgubił się w lesie. Równie łatwo
można zabłądzić w ciemnej jaskini.
- Żeby cokolwiek tam znaleźć musimy mieć światło - powie-
dział. - Przynajmniej łuczywo.
Apad zastanawiał się przez chwilę.
- Rób co w twojej mocy, Eruko. Ja z Perkarem przygotujemy
pochodnie.
Perkar z wahaniem podążył za Apadem w dół stoku, po czym
wspólnie przystąpili do poszukiwania suchych gałęzi.
- Szukaj sosnowych rdzeni - poradził Apad. - Będą płonąć
jasno i długo.
Perkar miał co do tego pewne wątpliwości. Jego ojciec sporzą-
dzał zazwyczaj pochodnie z wiązek suchej trzciny, tyle tylko, że
uprzednio zanurzał je w smole lub tłuszczu. Za ich plecami rozległ
się śpiew Eruki, jednak Perkar oddalił się już na tyle, że nie potrafił
rozróżnić poszczególnych słów.
Wynalazł długi kawał rdzenia w zbutwiałym pniu, jednak na
wszelki wypadek zgromadził także nieco suchej trzciny, którą zwią-
zał w pęczek mniej łamliwymi, zielonymi łodygami. Kiedy wrócił
na szlak, Erukajuż nie śpiewał. Razem z Apadem siedział na progu
najbliższej jaskini, z nogami zwieszonymi na zewnątrz, a w dłoni
trzymał coś, co podejrzanie przypominało flaszkę woti.
- Sądziłem, że nic nam nie zostało - powiedział Perkar,
dołączając do towarzyszy.
- Pomyślałem, że możemy jej potrzebować - odrzekł Eru-
ka. - Niektórzy bogowie dają się przekonać jedynie woti albo
winem.
- Okłamałeś Kapakę?
Eruka wzruszył ramionami.
- Tylko przemilczałem jej istnienie.
Pociągnął łyk i przekazał flaszkę Apadowi. Powietrze wokół
wejścia przesycone było bogatą, słodką wonią trunku. Eruka ulał go
nieco do małej czarki, zapewne wówczas, gdy śpiewał.
- Czy twoja pieśń odniosła skutek?
- Nie wiem - szczerze przyznał Eruka.
- Woti doda ci odwagi - zapewnił Apad i wyciągnął flaszkę
ku Perkarowi.
- Chyba nie jesteś Wotiru, co? - zapytał Perkar z krzywym
uśmiechem. - Potrafisz odgryźć kraj tarczy?
- Nie wiem. Może i potrafię - odrzekł Apad. pociągając
kolejny łyk.
Perkar nie sądził, by Apad zaliczał się do Wotiru. Widywał takich
ludzi wcześniej, w domu ojca. Pili ogromne ilości woti, by wzbudzić
w sobie bojowy zapał, ale nawet wówczas, gdy nie zanosiło się na
walkę, otaczał ich duch bezwzględności, a nawet szaleństwa -
czego Perkar nigdy nie dostrzegł u Apada.
- Powinniśmy cofnąć się dalej w głąb jaskini - powiedział
Perkar. - Nie chcę, by wypatrzyli nas Ngangata z Attim, kiedy ju/
wyruszą na poszukiwania.
- Phi! - prychnął Apad. - Rozprawimy się z nimi, jeśli
spróbują stawić nam opór. Dobrze o tym wiesz.
- Wiem, że jeśli Ngangata zwróci przeciw nam swój łuk,
wszyscy jesteśmy martwi, w zbroi, czy też bez niej.
Eruka poklepał Apada po ramieniu.
- On ma rację.
- A gdzie jest ten twój duch? Ten bóg, którego przywołałeś?
- zapytał Apad, odpychając dłoń Eruki.
- Nie wiem - odrzekł Eruka. - Bogowie bywają kapryśni.
Albo może coś poszło mi nie tak w pieśni.
- Nie - stwierdził jakiś głos za ich plecami. - Nie, twoja
pieśń była dostatecznie irytująca, bym zaczął się za wami rozglądać.
A teraz daj mi już tą obiecaną woti.
Trójka ludzi obejrzała się jak jeden mąż. Mówiący miał wygląd
Alwata, tyle że o niebywale rozwiniętych mięśniach. Ponadto, pod-
czas gdy zwyczajni Alwaci byli po prostu bladzi, to stworzenie było
zupełnie białe i pozbawione wszelkiego owłosienia. Nawet oczy
miało białe i tylko ich źrenice odznaczały się czernią.
- No? - rzucił tonem groźby.
Apad ostrożnie postawił butelkę obok czarki. Alwat podszedł
spokojnym krokiem, podniósł czarkę i wypił jej zawartość. Potem
zwrócił swą uwagę na butelkę.
- Dobre - orzekł w końcu. - Jedyna przyzwoita rzecz pocho-
dząca od Ludzkich Istot. Któż zatem mnie wołał? - Skierował na
nich oczy ślepca, bacznie przyglądając się każdej twarzy. Perkar
pomyślał, że w podobny sposób patrzył także Ngangata.
- Jakim jesteś bogiem? - zapytał.
Alwat wyszczerzył zęby w szerokim uśmiechu.
- Nie znasz mnie? Sądzę, że zna mnie za to twój przyjaciel.
- On jest... eee, on jest jednym z Lemeyi - niepewnie chrząk-
nął Eruka.
Perkar otwarł w zdumieniu usta.
- Lemeyi - powtórzył.
Biała istota zaniosła się głośnym, ochrypłym śmiechem.
- Dlaczego... - Perkar zaczął pytanie, którego nie mógł skoń-
czyć. Nie w obliczu stojącego na wprost nich stworzenia. Dlaczego
Eruka zawezwał akurat coś takiego? Kiedy był dzieckiem, matka
straszyła go, że jeśli będzie niegrzeczny, zostanie porwany przez
Lemeyi. Te dziwne stwory pożarły przynajmniej jedno znane mu
dziecko.
- Tak, dlaczego ja? - rzekł Lemeyi. - Czego chcecie? Dla-
czegóż nie miałbym pożreć was tu i teraz?
- Zawezwaliśmy cię w dobrej wierze - zaoponował Eruka.
- Odpowiedz na pytanie twego przyjaciela -- warknął Lemeyi.
- Ja... - Eruka zwrócił ku Perkarowi spocone oblicze. - Nie
mogłem przywołać żadnego z normalnych bogów. Oni od razu
powiedzieliby Panu Lasu... albo dowiedziałby się on o wszystkim
nawet bez mówienia. Tak więc... - urwał z nieszczęśliwą miną.
- Tak więc przywołałeś bękarta - dokończył za niego Lemeyi.
- Bękart to ja! Moim ojcem był Alwat, matką zaś kamień! -
wybuchnął tak głośnym śmiechem, że Perkar obawiał się, iż usłyszy
go Pan Lasu. - No dobrze - powiedział Lemeyi, gdy wreszcie
poskromił swą wesołość. - Czego wam trzeba od bękarta?
Apad z Eruką spoglądali w milczeniu, natomiast Perkar zdołał
dobyć z siebie głos.
- Chcemy obejrzeć zbrojownię Pana Lasu.
- Zbrojownię?
- Miejsce, gdzie trzyma swoją broń.
- Chcecie zobaczyć skarby Pana Lasu? - zapytał Lemeyi.
Wyglądało na to, że pomysł ten go rozbawił, podobnie zresztą jak
i wszystko inne.
- Jeśli to tam złożony jest oręż.
- I chcecie tylko popatrzeć?
Perkar zawahał się na chwilę, po czym ostrożnie powiedział:
- Chcemy popatrzeć. Czy możesz nas tam zaprowadzić?
- No cóż - mruknął Lemeyi. - No cóż. Mogę zaprowa-
dzić was w każde miejsce w obrębie tej góry. Wszędzie, dokąd
zapragniecie się udać. Ale może się wam nie spodobać, kiedy ju/
tam dojdziecie.
- Dlaczego? - spytał Apad.
- Może się wam nie podobać i już. Pod tym względem ludzie
są bardzo zabawni. Tak naprawdę nigdy im się nie podoba to, czego
pragną.
- A my pragniemy akurat tego - stwierdził Perkar. - Nam
pozostaw zmartwienie, czy nam się tam spodoba.
- Och, ja się nie martwiłem - wyjaśnił Lemeyi, szeroko
rozłożywszy ręce. - Nie. nie martwiłem się. Jeśli tam właśnie
chcecie pójść, nie mam nic przeciwko temu. Chodźcie za mną.
- Czy to właściwa jaskinia? - zapytał Perkar.
- Każda jaskinia jest właściwa, jeżeli wiesz dokąd idziesz -
odparł. Zmarszczywszy czoło, spojrzał przez ramię za siebie. - Nie
widzicie w ciemnościach, prawda?
- Mamy pochodnie - wtrącił Apad.
Lemeyi potrząsnął przecząco głową.
- Bogini ognia zwróciłaby na nas uwagę. Trzymajcie się bli-
sko mnie. - Odwrócił się i ruszył w głąb jaskini.
Wzdrygnąwszy się, Perkar podążył jego śladem, mając przyja-
ciół kilka kroków za swymi plecami. Lemeyi powiódł ich mrocznym,
ciasnym tunelem. Perkar był przygotowany na kompletne ciemności,
tymczasem, chociaż oddalali się coraz bardziej od wejścia, jego
zdolność widzenia wcale się nic pogorszyła, a nawet wprost prze-
ciwnie, uległa pewnej poprawie, mimo że zasięg jego wzroku był
wyraźnie ograniczony. Widział idącego przodem Lemeyi, a także
podłoże i ściany jaskini. Natomiast przestrzeń przed ich przewodni-
kiem zdawała się być wypełniona mgłą. Dokonawszy tego spostrze-
żenia, Perkar natychmiast skupił całą uwagę na zapamiętywaniu
drogi, jako że nie do końca dowierzał niezwykłej istocie. Wyglądało
na to, że nieustannie schodzili w dół po nierównym podłożu. Prze-
ciskali się wśród najeżonych kamiennych mieczy, zawsze wymie-
rzonych prosto w sklepienie - sklepienie, którego Perkar przeważ-
nie nie widział. Czasami jednak strop opuszczał się tak nisko, że
niemal dotykali go głowami, dwukrotnie zaś zmuszeni byli czołgać
się przez wąskie skalne szczeliny. Zbroja przestała go parzyć. Cho-
ciaż wciąż pocił się obficie z wysiłku, kolczuga stała się chłodna,
niemal zimna, zaś nieruchome powietrze zdawało się być jeszcze
chłodniejsze. Gdy któryś z idących przerywał milczenie - Lemeyi
robił to nader często - głos zdawał się wypełniać przestrzeń wokół
nich niczym woda w dzbanie i Perkar miai wrażenie, że cały pod-
ziemny świat doskonale zdaje sobie sprawę z ich obecności. On sam
starał się milczeć tak długo, jak tylko było to możliwe.
Przebyli wartki strumień toczący swe wody nieco w bok do
kierunku ich wędrówki.
- Kiedyś płynął tam - powiedział Lemeyi, wskazując w głąb
tunelu. - To było wiele lat temu, ale on wciąż o tym mówi. Myślę,
że żałuje, iż wyżłobił sobie nowe koryto.
- Co takiego? - zdziwił się Eruka.
- No więc, kiedyś przepływał tędy i w końcu skręcał na połud-
nie - wyjaśnił Lemeyi. - Potem jednak przedarł się do niższych
szczelin i z czasem przemienił je w tunel. Paru pomniejszych bogów
góry wciąż ma do niego o to pretensje! Nadal żywią urazę, choć
właściwie powinni mu współczuć.
- Współczuć? - zdziwił się Eruka.
- Ano tak, bo teraz płynie na północ i wpada do Ani Pendu,
Odmieńca.
"Ani Pendu - pomyślał Perkar. - Odmieniec".
- Co będzie, jeśli spotkamy któregoś z bogów? - wyszeptał
Apad.
- A co ty, śmiertelny człowiek, możesz zrobić? - odrzekł
Lemeyi.
- Jak najlepiej z nimi walczyć?
Lemeyi oczywiście wybuchnął śmiechem.
- Z daleka i cudzymi rękami.
Rzecz jasna, było już zbyt późno, by żałować swej decyzji, co
jednak nie przeszkadzało w tym, by Perkarem zawładnął narastający
niepokój. W chwili obecnej musieli już przebywać głęboko w trze-
wiach góry i świadomość tego faktu sprawiała, iż magiczna zdolność
widzenia w ciemnościach zakrawała na oszustwo. Prawdę mówiąc,
rozsądek podpowiadał mu, że zapewne to było oszustwo. Wieść
gminna niosła, że Lemeyi były zdolne do takich rzeczy. Być może
nawet w tym momencie wciąż stali u wejścia do jaskini, a to co
oglądali, było zaledwie snem zrodzonym w głowic białego stworze-
nia. Gdyby tak było w istocie, sen ten musiał być bardzo długi. Perkar
nie miał najmniejszego pojęcia, ile czasu trwała ich wędrówka.
Trzykrotnie zasychało mu w gardle na tyle, że musiał je zwilżać
wodą osiadającą na skórze, dwa razy przystawał też dla załatwienia
potrzeby, podczas gdy Lemeyi czekał, niecierpliwie przestępując
z nogi na nogę. Trudno mu było na tej podstawie ocenić rzeczywisty
upływ czasu - zdarzenia te potwierdzały jedynie, że mimo wszyst-
ko czas nie stanął w miejscu. Wszystkie ciemne tunele wyglądały
tak samo; po drodze przebyli jeszcze kilka strumieni, korytem jed-
nego z nich przyszło im nawet brodzić przez jakiś czas. Wyglądało
na to, iż wszystkie strumienie toczyły swe wody w stronę, w którą
podążali także i oni, czyli w dół. Wskazówka ta mogłaby okazać się
pomocna w przypadku, gdyby Lemeyi postanowił ich porzucić, nad
którą to ewentualnością Perkar zastanawiał się zupełnie poważnie.
Strapiony taką ewentualnością, Perkar postanowił w końcu zwró-
cić się wprost do bożka.
- Czy mogę spytać, dlaczego to robisz? - zagadnął.
- Ja? - Lemeyi wyglądał na szczerze zdumionego. - Ro-
bię co?
- Prowadzisz nas. Chcesz pokazać nam skarby Pana Lasu?
- No... wywołaliście mnie.
- Ale to wezwanie przecież cię nie zniewala, prawda? Myśla-
łem, iż pieśń Eruki miała jedynie zwrócić na nas twoją uwagę. Nie
wiedziałem, że nałożyła ona na ciebie pewien obowiązek.
- No tak, o tym nie pomyślałem. - Lemeyi poskrobał się po
głowie. - Myślę, że nie mam obowiązku tego robić. Dziękuję, że
zwróciłeś mi na to uwagę, śmiertelniku. - Uśmiechnął się szeroko
i zniknął. Albo raczej, cały tunel pogrążył się w nieprzeniknionych
ciemnościach, jak gdyby Perkar w jednej chwili zupełnie oślepł, co
oczywiście, w pewnym sensie było prawdą. Zajego plecami rozległo
się podwójne, ciężkie westchnienie, potem ktoś zaklął.
- Doprawdy, to było niezwykle bystre posunięcie, Perkarze -
syknął Apad.
Gdzieś w ciemnościach Lemeyi zaczął się śmiać.
VI
Rytuał naczynia
Kazali jej się rozebrać. Oblał ją rumieniec wstydu i zniewa-
gi. Ciało jej poczęło ulegać niepokojącym przemianom. Wiedziała
0 tym tylko Qey, ale też nie do końca. Jak dotąd żaden mężczyzna
- z wyjątkiem Tsema przed wielu laty - nie oglądał jej bez
odzienia. Czuła upokorzenie, ogromne upokorzenie, gdy stanęła
naga przed ich zamaskowanymi twarzami. A jednak, o dziwo, nie
wpadła w złość; bez reszty zawładnęły nią bezsilność oraz mdłości.
- Połóż się - polecił jeden z kapłanów. Jego głos był wysoki
1 czysty, co przypomniało jej, iż kapłani nie byli fizycznie mężczy-
znami. We wczesnym dzieciństwie uczyniono z nich eunuchów -
tak w każdym bądź razie słyszała - aby mogli jak najpełniej oddać
się kapłaństwu. Spróbowała skupić na tym swe myśli, odgadnąć, co
miało to wspólnego z całą kwestią wieku i "obdarowania"; uciec
przed maskami w zagadkę nurtującą jej umysł. Na próżno - maski
były zbyt namacalne, a całe przeżycie nazbyt osobiste.
Dwaj kapłani podpalili wiązki ziół, takich samychjakich używali
zazwyczaj w swoich miotłach i niebawem komnatę Hezhi napełnił
wonny, lecz gryzący dym. Trzeci zaintonował pieśń, której słowa
były dla niej zupełnie niezrozumiałe, a w tym czasie czwarty z nich
- ten, który dotychczas jako jedyny zabierał głos - odsłonił
spowite w tkaninę mosiężne naczynie, gruby cylinder wielkości
ludzkiej głowy. Z boku cylindra wychodziła skośnie rurka, na wy-
sokości jego górnej krawędzi zakończona perforowaną kulką. Cho-
ciaż przyozdobione bogatym ornamentem, naczynie bez wątpienia
przypominało konewkę, za pomocą której Hezhi polewała swoje
rosnące w doniczkach rośliny.
Kapłan odstawił konewkę na bok i rozsupłał zwisający z pasa
mieszek, skąd dobył pęczek wilgotnych ziół.
- Otwórz usta - powiedział.
Posłusznie rozchyliła wargi, usiłując ukryć wahanie, nie chcąc
by dostrzegł jej niepokój lub strach. Zioła były gorzkie, zapełniły jej
niemal całe usta.
- Przełykaj ślinę ilekroć przyjdzie ci ochota, ale cały c/as
trzymaj je w buzi - ostrzegł kapłan surowym tonem.
Hezhi pokiwała głową, niezdolna wyrzec choćby słowa.
Udzieliwszy jej pouczenia, kapłan dołączył do śpiewających
braci, a ich pieśń zdawała się nie mieć końca. Po pewnym czasie
Hezhi zaczęła zastanawiać się, czy cały rytuał nie sprowadzał się do
śpiewania. Często musiała przełykać napływającą jej do ust gorzką
ślinę. Raz jeszcze podjęła próbę skupienia myśli na tym, co się
działo, połączenia faktów w sensowną całość. Zrozumienia, zanim
doścignie ją los. Być może, wciąż jeszcze było coś, co mogła zrobić.
W pewnym momencie myśl ta wydała się jej jednak dziwnie
zabawna, a czym dłużej nad tym się zastanawiała, tym zabawniejszy
stawał się ten pomysł. Poszczególne myśli rodziły w jej głowie
dziwne echo, jak gdyby ktoś potrząsał słojem napełnionym ziarnami
fasoli.
A kiedy sufit zawirował jej przed oczami, pojęła, że coś jej
zrobili. Poczuła swoje serce łomocące w oddali, jakby zupełnie nie
związane z jej ciałem i w okamgnieniu nienaturalna wesołość znik-
nęła bez śladu, ustępując miejsca zimnemu przerażeniu, jakiego nie
doświadczyła nigdy przedtem. Już było po wszystkim, uprzytomniła
sobie nagle. To, czego chcieli się o niej dowiedzieć, czymkolwiek
by to nie było, wyczytali już z jej nagiego ciała. Została otruta i za
chwilę umrze. Niebawem jej serce rozerwie się na strzępy i to będzie
koniec wszystkiego. Zebrała siły, by powstać, ale natychmiast wy-
rosła przy niej dwójka kapłanów i przymusiła do pozostania w łóżku.
Usiłowała krzyczeć, lecz zioła dławiły głos, zdawały się pęcznieć,
wypełniać całą głowę. Dlaczego odprawiła Tsema? On by ją urato-
wał, pozabijał kapłanów, zabrał w bezpieczne miejsce...
Dłonie kapłanów były zimne, twarde, ale wkrótce nie czuła także
ich dotyku. Ciało jej zniknęło niczym duch i wszystkim, co z niej
pozostało, były jedynie wystraszone, roztrzepotane myśli w jej gło-
wie. Jednak nawet one nie dawały się uładzić.
,,Po/wólcie mi zatem umrzeć" - pomyślała z rezygnacją.
Zbli/ył się do niej kapłan z konewką. Hezhi uprzytomniła sobie,
że nikt już jej nie trzyma, raz jeszcze spróbowała poderwać się na
nogi, ale ciało zupełnie odmówiło jej posłuszeństwa - nie miała
jakiejkolwiek władzy nad mięśniami, tak jakby ich nie było.
Potem jednak w próżni doznań, tam, gdzie spodziewać się nale-
żało palców stóp, poczuła słabe mrowienie. Skupiła się na nim.
usiłując pojąć bieg wypadków. Kapłan polewał wodąjej stopy. Ciec/
zdawała się spadać niezwykle wolno, wnikając w głąb nieistnieją-
cych członków i to właśnie stamtąd dawało o sobie znać swędzenie,
rac/ej z głębi ciała niż z powierzchni skóry. Przesuwał konewkę
w górę jej ciała, a w miejscu, gdzie spadła na nie woda, pojawiało
się owo uczucie.
Kiedy woda dotknęła miednicy i skropiła brzuch, coś zaczęło
rosnąć. Hezhi wyobrażała sobie, iż lak właśnie musi czuć się roślina,
gdy wystrzeliwszy z nasienia, zmier/a ku światłu. To coś było po-
czątkowo małe, potem stało się większe. Unosiło ze sobąjej myśli,
ale tak/e przeciskało się między nimi, dziwne i obce, będące i zara-
zem nie będące jej częścią. Wszystkie jej rozpierzchłe, przerażone
myśli, nagle skupiły się wokół niego niczym pochlebcy wokół króla.
,,A więc to jest to - pomyślała z niezachwianą pewnością. -
Właśnie to chcieli zobaczyć, tę rosnącą rzecz". Jej bezsilność wobec
własnej nagości straciła nagle wszelkie znaczenie. Zniknął też lęk
przed tym, ze podano jej truciznę, gdyż teraz już wiedziała, czego
winna obawiać się naprawdę. Tym czymś była ona sama. Jeżeli oni
to zobaczą, jeżeli to stanie się dostatecznie duże, by mogli je ujrzeć...
Zamknęła oczy, usiłując znaleźć sposób na wepchnięcie tego czegoś
z powrotem w głąb siebie. Początkowo niezwykły twór zdawał się
pozostawać całkowicie poza jej kontrolą, wnet spostrzegła jednak,
iż w miarę jak starał się wydostać na zewnątrz tak, by ujrzeli go
kapłani, rozciągał swe kształty, stając się cienki i słaby. Gdyby mu
pomogła - a jakaś część jej świadomości tego pragnęła - uciekłby
na wolność, przybierając postać prawdziwego drzewa, obsypanego
kwieciem, nie pozostawiającego cienia wątpliwości. Teraz, kiedy
już to wiedziała, rozumiała też, że swą siłę w znacznej mierze czerpał
z jej pragnienia przywrócenia mu swobody.
Gdzieś w głębi umysłu natrafiła na pęd, szarpnęła do dołu.
Odnalazła więcej takich pędów, splotła je w sznurek, potem w linę.
Mocno zacisnęła na niej dłoń i pociągnęła z całej mocy. Przez chwilę
obie siły trwały w równowadze, po czym wolno, niezmiernie wolno,
siła prąca na zewnątrz - twór, który miała w sobie - zaczął się
kurczyć, stał się grubszy lecz mniejszy, stał się drzewem ponownie
wtłoczonym w nasiono. Ukrytym. Zaledwie to nastąpiło, jej myśli
ponownie straciły spójność i pomknęły na wszystkie strony niczym
wystraszone ryby.
- Dopilnuj, żeby resztę dnia spędziła w łóżku - usłyszała
wypowiadający polecenie głos, a zaraz potem odpłynęła w ciemność.
Kiedy się obudziła, zapach dymu zastąpiła woń kwiatów. Oka-
zały bukiet czerwonego i niebieskiego kwiecia stał w wazonie opo-
dal łóżka. W rogu komnaty siedział na posadzce Tsem z głową
wspartą o podciągnięte pod brodę kolana.
Potrząsnęła głową, aby odpędzić oszołomienie. Zioła nie straciły
jeszcze całej mocy, ale przynajmniej czuła ponownie swoje ciało.
Na próbę poruszyła nogami. W ustach jej zaschło, utrzymywał się
w nich również przykry posmak, ale zioła na szczęścia zniknęły. Na
dworze było ciemno, z dziedzińca dolatywał świergot świerszczy.
Migotanie świetlików upewniło ją, iż noc dopiero co się zaczęła.
Spróbowała stanąć na nogi.
Nadszedł Tsem zaniepokojony jej ruchem.
- Zostań w łóżku, księżniczko - rzucił ostrzegawczo. -
Przyniosę ci wszystko, czego potrzebujesz.
- Muszę siusiu, Tsem. - odrzekła, sięgając po stojący pod
łóżkiem nocnik. Tsem zarumienił się i odwrócił wzrok. Hezhi uprzy-
tomniła sobie, że w dalszym ciągu była naga.
- Możesz mi przynieść koszulę - oznajmiła, a Tsem po-
spiesznie wyszedł z komnaty.
- Nie zabrali mnie - powiedziała, kiedy wrócił.
- Nie - potwierdził Tsem.
- Dlaczego?
- Nie wiem. Zazwy... -Głowa Tsema podskoczyła gwałtów-
nie, zaś jego ciałem przez dłuższą chwilę targały silne konwulsje. Do
oczu przypatrującej się temu bezsilnie Hezhi napłynęły łzy.
- Nieważne - wykrztusiła. - Zapomnij o tym. Zapomnij, że
o to pytałam.
Do komnaty weszła Qey, rzuciła okiem na dochodzącego do
siebie Tsema.
- Witaj, Qey.
- Czy jesteś głodna, maleńka? - spytała Qey.
- Ani trochę. Ale chętnie napiję się wody.
Qey skinęła głową i wyszła.
Nie zabrali jej, a zatem ich próba nie przyniosła oczekiwanych
wyników. Ale to właśnie ona, tak czy inaczej, przesądzi ojej losie.
Gdyby to siedzące w niej "coś" ukazało się, znikłaby bez śladu,
skoro zaś do tego nie doszło, zostanie przeniesiona do królewskiego
skrzydła.
- Qey - zapytała, gdy kobieta zjawiła się z powrotem. - Qey,
czy teraz przeniosę się do Sali Momentów?
Qey potrząsnęła głową.
- Nie, maleńka. Według kapłanów nie nadszedł jeszcze wła-
ściwy czas. Zostaniesz tutaj jeszcze trochę.
A zatem próba nie przynosiła jednoznacznej odpowiedzi "tak"
lub "nie". Kapłani chcieli dostrzec w niej ową moc. W jakiś sposób
to natura - nie zaś sama obecność - tamtego "czegoś" decydowała
ojej losie. Tylko dlatego, że kapłani uzyskali niekorzystny rezultat,
mogła pozostać tu, gdzie była - pozostać w istocie dzieckiem.
To zaś oznaczało, jak już napomknął kapłan, kolejne "obrzędy".
Ona zaś wiedziała, wiedziała bardzo dobrze, że po raz drugi nie zdoła
stłumić w sobie tamtej siły. Następnym razem ujawni ona swe ist-
nienie i Hezhi będzie albo zbawiona albo potępiona.
Wnet usnęła ponownie i zbudziła się wraz ze wschodem słońca.
Czuła się znacznie lepiej. Nadal wprawdzie spowijało ją coś na
kształt całunu tłumiącego obrazy i dźwięki, wkrótce jednak zaczął
on z niej opadać niczym martwa skóra z węża. Kiełbaski, które
upiekła Qey były smaczne, huzh ze śmietaną i sosem z granatów
jeszcze smaczniejsze. Prawdę mówiąc, było to ulubione śniada-
nie Hczhi i dziewczyna była wdzięczna Qey za przygotowanie aku-
rat tych potraw.
- Niemi nie będzie - powiedziała do zmartwionej kobiety.-
Czuję się o wiele lepiej.
- Bałam się... - Qey urwała i bez powodzenia spróbowała
się uśmiechnąć. - Rada jestem, że miewasz się lepiej - rzekła
w końcu.
- Skłamałaś co do mego krwawienia, Qey. Nie wolno ci tego
więcej robić.
- Hezhi, są rzeczy, których nie rozumiesz...
- Rozumiem więcej niż myślisz - odparła. - Wiem też, że
nie możesz powiedzieć mi więcej, zatem nie czyń sobie wyrzutów
z tego powodu.
- Och, zawsze byłaś bardzo bystrym dzieckiem, Hezhi. Nawet
kiedy leżałaś jeszcze w kołysce, spoglądałaś na mnie tak jakoś
dziwnie... - głos odmówił jej posłuszeństwa.
- W każdym bądź razie - podjęła Hezhi po chwili kłopotliwe-
go milczenia - nie chcę, żebyś więcej tak kłamała. Kiedy będą mnie
badać następnym razem, zapewne odkryją, iż zaczęłam krwawić.
Rozumiesz? Nie chcę, żeby kłamstwo wpędziło cię w kłopoty.
Qey milcząco pokiwała głową.
- Qey... - Hezhi wpakowała w usta kolejny kęs chleba nasą-
czonego śmietaną i sosem. - Qey, jeśli zabroniono ci o tym mówić,
nie mów. Ale czy będę mogła cię widywać po przeprowadzce do
królewskiego skrzydła?
- No cóż, ja... Nie, to nie jest zabronione. Możesz przychodzić,
żeby się ze mną zobaczyć, ilekroć przyjdzie ci na to ochota, a Tsem
oczywiście będzie ci towarzyszyć. Nie sądzę jednak, żebyś miała na
to czas. Będziesz miała tyle nowych zajęć, tylu nowych przyjaciół...
- Qey pobłażliwie poklepała ją po nodze. - Odwiedzanie jakiejś
staruszki szybko ci się znudzi.
- Co będziesz robić Qey, kiedy odejdę?
- Och... sama nie wiem. Pewnie zajmę się wychowaniem
jakiejś innej małej dziewczynki albo chłopczyka. Lubię to zajęcie.
- Naprawdę? Czy wychowywałaś kogoś przede mną?
Qey przerwała jedzenie i siedziała ze wzrokiem utkwionym
w talerz, jak gdyby widziała tam coś ważnego. Hezhi zastanawiała
się, co też to mogło być. Może czyjaś twarz?
- Tak, wychowywałam - odrzekła, na próżno usiłując się
uśmiechnąć. - To był mały chłopiec.
- Czy go znam? Jak miał na imię?
Qey zacisnęła usta, głęboko westchnęła i, wyraźnie poruszona,
wstała z miejsca.
- Muszę pozmywać - rzekła stłumionym głosem. - Hezhi,
kochanie, odpocznij sobie nieco.
Odprowadziła wzrokiem kroczącą dziedzińcem Qey, po czym
udała się do swojej komnaty i przebrała w wygodną suknię. Jak
umiała najlepiej bez asysty Qey, doprowadziła też do porządku
włosy. Potem odszukała Tsema i razem z nim poszła do biblioteki.
Tego dnia katalogowanie przerastało jej siły, o czym zakomuni-
kowała Ghanowi. Przyjął to skinieniem głowy, nie pytając o przy-
czynę ani nie popadając w złość - w każdym bądź razie nie z jej
powodu.
- Rano wpadła tu banda modnisiów - burknął. - Chłop-
ców szukających poezji. Nie chodziło im jednak o prawdziwą
poezję, tylko o uchodzące za nią dziś na dworze marne rymowan-
ki. Mieli ze sobą nakaz, toteż nie mogłem ich powstrzymać. Prze-
wrócili mi pół biblioteki, zanim znalazłem pretekst, żeby się ich
pozbyć.
- Może byłoby lepiej wskazać im po prostu to, czego szukali
- zauważyła Hezhi.
Ghan prychnął.
- Tego, czego szukali, tutaj nie ma. Powinni przejrzeć prywat-
ne biblioteki starszych kolegów, a nie Królewską Bibliotekę. Idioci.
- Przepisał kilka słów z kopiowanej księgi. - W każdym bądź
razie możesz zrobić po nich porządki.
- To akurat mogę - odparła Hezhi.
- Jeszcze jedno, Hezhi... - Spojrzała przez ramię. Wciąż
ogarniało ją zdumienie, gdy używał jej imienia, nie zaś ,,ty" albo
sarkastycznego "księżniczko". - Od jutra nie będę już korzystać
z twojej pracy.
- Co takiego? - wykrztusiła. - Ghan, co ja zrobiłam? Prze-
praszam, cokolwiek by to nie było.
- Tak. Nie wątpię. Jeśli chcesz wiedzieć, zrobiłaś to, że wypeł-
niłaś warunki umowy. Spłaciłaś swój dług.
- Ale...
- Twój ojciec wszystko bardzo dokładnie określił w swoim
zarządzeniu. Spotkałaby mnie kara, gdybym jutro domagał się nadal
twojej pracy. Dług jest wyrównany, Hezhi.
- Ale jest jeszcze tyle pracy - zaoponowała. - Na wszystko
nie starczy ci czasu. Kto skopiuje ten manuskrypt, jeśli zajmiesz się
ustawianiem ksiąg na półkach?
- Jakoś dawałem sobie radę na długo przed twymi urodzinami,
księżniczko, poradzę też sobie jutro i pojutrze.
Nawet na nią nie spojrzał, zajęty kopiowaniem. Hezhi stała przed
nim, nie bardzo wiedząc, co powiedzieć. W końcu Ghan przerwał
pisanie i wyprostował się na stołku.
- Coś jeszcze? - zapytał łagodnie.
- Tylko to. - Hezhi pochyliła się nad stołem, złapała stronicę
starej księgi, którą Ghan właśnie przepisywał i mocno szarpnęła, tak
że nagle pojawiło się rozdarcie wielkości paznokcia. Ghan przypatry-
wał się jej przez chwilę, po czym, po raz pierwszy od czasu gdy go
poznała, zachichotał; zaniósł się prawdziwym, szczerym chichotem.
- No tak - powiedział. - Poustawiaj tamte książki i przyjdź
tutaj jutro.
Pozostały jej do ustawienia ostatnie trzy tomy, kiedy za pleca-
mi usłyszała ciche chrząknięcie. Odwróciwszy się, stanęła twarzą
w twarz z młodym mężczyzną, co najwyżej dwudziestolatkiem.
Mężczyzna był wysoki, miał szczupłą twarz, doskonale pasującą do
delikatnego, orlego nosa. Nosił prostą, szarą tunikę, a jednak Hezhi
pomyślała, że wyglądał w niej elegancko.
- Wybacz mi, pani - rzekł z lekkim ukłonem. - Zdaje się, że
dobrze znasz to miejsce.
- Bibliotekę? Sądzę, iż chodzi panu o Ghana. To on tutaj rządzi.
- A... tak, mówiłem z nim. Wpuścił mnie tutaj, ponieważ mam
nakaz od kapłanów, ale powiedział... Zaraz, zaraz, jak on to ujął?
"Nie posunę się tak daleko, by udzielić ci jakiejkolwiek pomocy".
Hezhi przyjęła te słowa z uśmiechem.
- To jest właśnie cały Ghan. Prawdopodobnie oznacza to jed-
nak, że także i ja nie powinnam panu pomagać. - Rzuciła baczne
spojrzenie w stronę mistrza, ten jednak wydawał się bez reszty zajęty
swoją pracą kopisty. Hezhi wzruszyła ramionami. Pomimo oszała-
miającego działania ziół - a może właśnie z tego powodu - było
jej dziwnie lekko na duszy. Ten człowiek był taki miły w obejściu.
- Jakiej pomocy pan potrzebuje? - spytała.
- Wstąpiłem niedawno w szeregi Królewskich Inżynierów...
- Czy jesteście częścią stanu kapłańskiego?
- Tak, pośrednio. Inżynierowie zajmują miejsce gdzieś między
kapłanami, a cesarzem. Mówi zresztą o tym ich nieoficjalna dewiza.
- Przepraszam - rzekła Hezhi. - Proszę mówić dalej.
- Ojciec mój jest kupcem i nie ma nic wspólnego z królewskim
rodem. Wielu inżynierów wywodzi się właśnie z kupieckiego stanu
i niskie urodzenie wcale w tym nic przeszkadza. Mówię to wszystko,
byś pani zrozumiała, że nie wiem absolutnie nic o starym piśmie.
Stanowi ono dla nie nieprzeniknioną tajemnicę.
Hezhi wzniosła oczy ku niebu.
- Myśli pan, że znają je szlachetnie urodzeni? Większość męż-
czyzn w pańskim wieku uchodzi za wybitnie uzdolnionych, jeżeli
zdoła cokolwiek przesylabizować.
- No tak, teraz czuję się nieco lepiej, ale to mnie w nic/ym nie
przybliża do rozwiązania problemu.
- A na czym on polega?
- Moje pierwsze zadanie polega na zaprojektowaniu systemu
rur ściekowych łączących nowy pałac 7 gmachem, budowę które-
go rozpoczynamy za kilka miesięcy. Jest to doprawdy pomniejsze
przedsięwzięcie, ale nie mogę go dobrze wypełnić bez dogłębnego
poznania starego systemu, do którego mam się dowiązać i szczerze
mówiąc, brakuje mi wiedzy o podziemnych budowlach i kanalizacji
w ogóle. - Rozłożył ręce i zniżył głos do szeptu. - Jeżeli zawiodę,
to myślę, że zostanę odesłany do ojca i skończę jako pilot na jednej
z jego łodzi. A tego bardzo bym nie chciał, toteż zwracam się do
ciebie, pani...
Hezhi skinęła głową, przekonana motywacją młodego człowie-
ka. Tylko nieliczni spośród trafiających do biblioteki wykazywali
zainteresowanie jakimkolwiek zagadnieniem. Większość stanowili
skrybowie sprawdzający stare kupieckie umowy albo genealodzy
ustalający rodzinne koligacje. Ich poszukiwania były lakoniczne,
pozbawione ambicji oraz zapału. Ten młodzieniec natomiast na-
prawdę chciał się uczyć, a ona dobrze go rozumiała.
- No cóż - zaczęła. - Wiele z tego, czego pan szuka bę-
dzie zapisana pismem sylabicznym, więc sporo może pan zdziałać
bez znajomości glifów. Nowy Pałac wzniesiono po wprowadzeniu
sylab, więc z pewnością inżynierskie teksty zapisano w taki właśnie
sposób.
Młody mężczyzna pokręcił głową.
- Fascynujące. Od początku wyglądała mi pani na osobę inte-
ligentną. Jakże jednak mam odszukać te książki? Tomy zdają się
zalegać na półkach zupełnie bezładnie, a ksiąg jest tak wiele...
- Wyjaśnię panu na czym polega katalog - odparła. - Właś-
nie idę odstawić na miejsce te książki.
Pokazała mu numery wymalowane na półkach i odpowiadające
im numery w książkach. Z niejaką dumą zaprowadziła go nawet do
tomów, które własnoręcznie opisała i umieściła na półkach. Na
młodym inżynierze wywarło to spore wrażenie. Wytłumaczyła mu
zasady korzystania z katalogu, on zaś zdawał się wszystko rozumieć.
Okazał się też człowiekiem taktownym, gdyż podziękował i odszedł,
zanim zdążyła poczuć znużenie udzielaniem odpowiedzi na jego
pytania.
Tego popołudnia zdołała jeszcze wygospodarować kilka chwil
na swoje poszukiwania, ale myślami wracała nieustannie do tamtego
mężczyzny i jego pytań. Wspomniał chyba o czymś ważnym...
Nagle doznała olśnienia. "Ścieki". Pierwsza Dynastia nie budo-
wała kanalizacji, za to Druga czyniła to z rozmachem. Być może
część starożytnych kanałów przetrwała pomimo powodzi. W końcu,
w odróżnieniu od zasypanego budynku, który przeszukiwała razem
z Tsemem, zostały one zaprojektowane tak, by działać pod ziemią.
Dodając do tego fakt, że nie cały pałac uległ zasypaniu - fragmenty
zachodniego skrzydła pamiętały czasy Drugiej Dynastii - oraz
uwagę inżyniera o potrzebie dopasowania nowej kanalizacji do
starej, stworzyła w głowie niemal kompletną układankę. Miała ona
postać mapy ukazującej plątaninę kanałów i tuneli przebiegających
pod starymi budynkami, a nawet je przecinających, łączących się
pod ziemią z coraz to nowszymi budowlami. Przed Hezhi otwierał
się zupełnie nowy obszar poszukiwań, gdyż dotychczas zajmowała
się jedynie rurami doprowadzającymi do pałacu wodę. Jeśli mieć
będzie mapy wszystkich tych urządzeń, z pewnością odnajdzie drogę
do D'ena. Właściwie mogłaby nawet wykonać część pracy za mło-
dego inżyniera. Przy okazji zaskarbiłaby sobie jego wdzięczność, co
- musiała przyznać - byłoby raczej przyjemne.
Ścieki! Poszła zapytać Ghana o numer katalogowy.
W kilka dni później miała już zaczątki mapy. Pracowała nad nią
na tyłach biblioteki, z dala od ciekawskich oczu. Ghan niechętnie dał
jej trzy kolory atramentu, dzięki którym mogła zaznaczyć stary
zruinowany pałac na czarno, starożytne wodociągi na niebiesko,
a ścieki na czerwono. Sporządziła też odrębną mapę pałacu w jego
stanie obecnym, próbując dopasować ją do hipotetycznej mapy
pogrzebanego miasta. Zajmowała się tym wieczorami, a także pod-
czas przerwy na posiłek. Ghan powiedział, że z powodu zniszczenia
kolejnej książki ponownie wystąpił o przedłużenie jej terminu. Cho-
ciaż rozporządzenie ojca w tej sprawie jeszcze nie nadeszło, Hezhi
pracowała przy katalogowaniu i naprawie książek tak samo jak przez
kilka ostatnich miesięcy.
Właśnie zajęta byłą katalogowaniem, kiedy zjawił się inżynier.
- Witaj, pani - powiedział.
Odpowiedziała mu skinieniem głowy.
- Wiesz, pani, zapomniałem spytać cię o imię, gdy byłem tu
ostatnim razem - podjął z lekkim zakłopotaniem.
- Hczhi - powiedziała. - Hezhi Ychd... Hezhi. - Z jakie-
goś powodu wydawało się jej ważne, żeby ten młody mężczyzna
nie nazywał jej "księżniczką". Było to doprawdy absurdalne, zwa-
żywszy jego niskie pochodzenie, ale w głębi duszy czuła radość
z zatajenia swej tożsamości. Później, kiedy już przeniesie się do
Sali Momentów, może mu powie, a on popadnie w zdumienie.
Może będzie opowiadać przyjaciołom, jak to rozmawiał z samą
księżniczką.
- A ja jestem Yen, syn Chwena. Chciałem podziękować ci za
pomoc, chociaż na razie nie miałem czasu, żeby przejrzeć katalog.
- Tego się spodziewałam - odrzekła Hezhi. - Ja natomiast
któregoś dnia znalazłam nieco czasu i spisałam książki, do których
warto zajrzeć. Pierwsze trzy napisano pismem sylabicznym, więc nie
będzie z nimi żadnych kłopotów. Ostatnia to już stare pismo, ale nie
ma to większego znaczenia, gdyż najważniejsze są w niej rysunki,
które może zechcesz obejrzeć.
- No, no - Yen nie odrywał wzroku od skrawka papieru. -
Cóż za wspaniałomyślność z twojej strony, o pani...
- Możesz mówić do mnie Hezhi - oznajmiła "łaskawym"
tonem, jakiego używały damy na dworze.
Yen uśmiechnął się, sądząc, iż przedrzeźnia owe damy. Jej uszy
pokraśniały, jako że w istocie starała się mówić głosem osoby
dorosłej.
- Hezhi - zaczął ponownie. - Nie wiem, jak mam ci odpłacić
za twą uprzejmość.
Zbyła go machnięciem ręki.
- Zajęło mi to tylko chwilę, naprawdę. Proszę, nie mówmy
o tym więcej.
- Dobrze - rzekł z lekkim ukłonem. - Raz jeszcze dziękuję.
- Z papierem w dłoni oddalił się między półki na poszukiwanie
zanotowanych numerów oraz tytułów. Wnet bez reszty pogrążył się
w pracy. Hezhi zauważyła, że od czasu do czasu zapisywał coś na
przyniesionym ze sobą zwoju papieru.
Wieczorem, w drodze do domu. Tscm zagadnął Hezhi o Yena.
- Yen, syn Chena? Nawet nic szlachcic?
- Nie - odparła Hezhi. - Jest inżynierem. Pomagam mu
znaleźć kilka książek.
- Często się uśmiecha - zauważył Tsem. - Za często.
- Ty też często byś się uśmiechał, gdybyś po raz pierwszy trafił
do pałacu. Martwiłbyś się bowiem, że brak twego uśmiechu mógłby
kogoś obrazić.
- Być może. Myślęjednak, że dużo z nim rozmawiasz. - Tsem
wzruszył ramionami.
- Tsem, dwa razy to nie jest dużo.
Olbrzym zamilkł, a Hezhi uprzytomniła sobie, że mogła go
urazić. Ostatnio niewiele z nim rozmawiała, a przecież od momentu
zniknięcia D'ena stał się jej najlepszym przyjacielem. Oczywiście,
nigdy nie zastąpił jej D'ena - Tsem zawsze przypominał jej, że jest
jej sługą i to rzutowało w pewnym stopniu na ich związek, nawet
jeśli bardzo się nawzajem lubili.
- Chodźmy do fontanny na dachu, Tsem. Chcę popatrzeć na
miasto.
- Qey mówiła, że powinniśmy wcześnie wrócić do domu... -
zaczął Tsem, ale umilkł, widząc, że Hezhi wznosi oczy ku niebu.
- Daj spokój, Tsem - powiedziała, kierując swe kroki w in-
ną stronę. Wkrótce przemierzali już pomieszczenia opuszczonego
skrzydła.
- To może być niebezpieczne - zauważył Tsem. - Jeżeli
jakiś duch zdołał zaatakować cię w Sali Momentów, tutaj, gdzie
kapłani zaglądają bardzo rzadko, może to uczynić znacznie łatwiej.
Słysząc te słowa, Hezhi zawahała się, lecz tylko na chwilę
- Przychodzimy tutaj od lat i nigdy nie wydarzyło się nic złego.
- Wszystko się zmienia, księżniczko.
Doszli do schodów i rozpoczęli wspinaczkę w górę.
- Wierzę, że mnie obronisz - dodała.
- Czy to dlatego mnie odesłałaś, kiedy przyszli kapłani? -
zapytał. Głos miał łagodny, lecz znać w nim było gorycz.
Spojrzała na niego z góry.
- To byli kapłani. Przecież nie potrzebuję obrony przed kapła-
nami, czy tak?
Tsem nic odpowiedział, a jego usta zacisnęły się w wąską linię.
Zmierzch zabarwił Nhol odcieniami rdzy oraz żółci. Rzeka przy-
brała barwę roztopionej miedzi, piękną aż do bólu. Hezhi wpatrywa-
ła się w nią z zachwytem.
- Chyba wychodzisz do miasta, co Tsem?
- Często, księżniczko. Qey posyła mnie po przyprawy i mięso.
- Czy mogłabym pójść z tobą następnym razem?
Tsem potrząsnął głową.
- Nie poza obręb murów. Jeszcze nie teraz.
- A kiedy? Gdy przeprowadzę się do Sali Momentów?
- Tak.
Hezhi pokiwała głową. Było tak, jak podejrzewała. Powiodła
palcem ponad miastem, nad wielkim zigguratem, z którego nieustan-
nie spływała woda oraz groblą oblepioną tysiącami małych domków.
- Czy zabierzesz mnie tam, gdy osiągnę odpowiedni wiek?
- Oczywiście, jeśli takie będzie twe życzenie.
- To dobrze.
Popatrzyła w dół Rzeki, potem przeniosła spojrzenie w górę
biegu, usiłując wyobrazić sobie, gdzie zaczyna swój bieg i ile prze-
bywa mil zanim wpłynie do Nhol. Czy tam, w górze Rzeki, rosły
lasy, które oglądała w snach? Najpierw, oczywiście, była pustynia,
rozciągnięta na przestrzeni większej niż potrafiła to sobie wyobrazić.
Księgi poświęcone geografii mówiły, że Rzeka rodziła się w pewnej
górze, daleko stąd, nie wspominały natomiast ani słowem o jej
wyglądzie. Góra ta nazywała się po prostu Sheleng, "Wypływająca
Woda", a wzmianki o niej spotkać można było w wielu starożytnych
legendach. Hezhi zawsze wyobrażała ją sobie jako doskonałą, suro-
wą, wielką nagą skałę, spiczastą jak rysunki gór na mapie. Oczywi-
ście, na własne oczy nigdy nie widziała żadnej góry.
- Tsem - powiedziała cicho. - Odesłałam cię, ponieważ
nie chciałam, żeby coś ci się stało. Jesteś moim jedynym przyja-
cielem.
- Ochrona ciebie to mój obowiązek, księżniczko.
- Wiem. Zawsze robisz to bez zarzutu. Ale nie przed kapłana-
mi. Tsem. Gdybyś skrzywdził kapłana - gdybyś nawel tylko do-
tknął któregoś z nich bez pozwolenia - zamęczyliby cię na śmierć,
a ze mną i tak zrobiliby to, co zamierzali.
- Ale przynajmniej by za to zapłacili - wymamrotał Tsem. -
Na Rzekę, drogo byś ich kosztowała.
- Na Rzekę? Czy sądzisz, że ja Rzekę obchodzę, Tscm? Co-
kolwiek mnie spotyka, dzieje się z woli Rzeki. Jestem jej częścią, tak
jak mój ojciec, tak jak kapłani. Wszystko co trafia do Nhol, jest
przynoszone przez Rzekę, prawda?
Tsem nie odpowiedział, tylko stanął obok niej, przy balustradzie.
Rzeka gasła razem ze słońcem, zamieniając swą miedź na bardziej
spłowiały odcień. Niebawem pochwyci gwiazdy oraz księżyc i zamk-
nie je w swym zmętniałym nurcie. Hezhi od niechcenia zaczęła
zastanawiać się, gdzie mieszkali kupcy i gdzie mógł stać dom Yena.
Może tam, w pobliżu skupiska statków. Widoczne tam domostwa
nie były piękne, sprawiały jednak wrażenie wygodnych i przestron-
nych. Omal nie spytała o to Tsema, lecz powstrzymała się na widok
malującej się na jego twarzy zadumy.
W chwilę później potężna dłoń Tsema pogładziła ją delikatnie
po włosach.
- Wracajmy, księżniczko - powiedział. - Kolacja będzie
całkiem zimna, a Qey jeszcze zimniejsza.
- To się już skończyło, prawda, Tsem? - spytała, zaskoczona,
że ma ochotę płakać, właściwie bez żadnego konkretnego powodu.
- Co się skończyło, księżniczko?
- Dzieciństwo. Już nie jestem dzieckiem, prawda?
Na twarz Tsema wypłynął uśmiech równie słaby, jak ostatnie
promienie słońca.
- Nigdy nie byłaś dzieckiem, księżniczko.
Znowu pogładził ją po włosach. Pohamowała łzy. Razem z Tse-
1 mem poszli do domu, a za ich plecami Rzeka przyoblekła się
w szarość.
VII
Potwór w Brzuchu Kruka
Perkar zmienił zdanie o ciemnościach minionej nocy. W jaskini
bez wątpienia było jeszcze ciemniej. Na myśl przyszły mu żuki, które
jako młody chłopiec topił w smole. Zastanawiał się, czy gdyby cały
zanurzył się w smole, ciemność byłaby równie wielka. Ale, rzecz
jasna, smoła okazałaby się bardzo gorąca, a ciemność z nią związana
byłaby najmniejszym z jego zmartwień. To, czym należało martwić
się naprawdę, było ich obecne położenie. Brak światła stanowił
poważną niedogodność, przerażał, prócz niego mieli jednak inne,
o wiele poważniejsze kłopoty. Wyglądało na to, że ani czas ani
miejsce nie sprzyjały głośnemu wypowiadaniu takich myśli.
- Będziemy musieli rozpalić pochodnię - wymamrotał Apad.
- A niech cię, Perkarze, że też musiałeś otwierać usta.
Tuż nad uchem Perkara rozległ się głośny śmiech i w jaskini
pojaśniało. Wsparty o ścianę Lemeyi trzymał się za brzuch.
- Będziemy musieli rozpalić pochodnię - zaskrzeczał radoś-
nie wysokim, przenikliwym głosem. - Będziemy musieli! - wył
raz po raz.
- Ścierwojadzie! - ryknął Apad, dobywając miecza. - Po-
śmiej się teraz!
- Pośmiej się teraz! - powtórzył Lemeyi i pogroził Apadowi
palcem.
Apad dziko warknął i runął naprzód ze wzniesionym wysoko
mieczem. Perkar stał jak skamieniały, a z otumanionego mózgu ku
jego wargom wolno przeciekały słowa protestu. Apad wcale nie
żartował ani nic groził; chęć dokonania zabójstwa miał wypisane na
twarzy.
W swym ataku fatalnie się jednak przeliczył. Bez wątpienia
nigdy nie ćwiczył władania mieczem w ciasnej jaskini. Ostrze jęk-
nęło rozpaczliwie w zetknięciu z niskim stropem tunelu, na ziemię
poleciały iskry. Apad wypuścił broń i złapał się za nadgarstek. Jego
atak omal nie odniósł jednak zamierzonego skutku. Chichot Leme-
yi'ego przerodził się bowiem w histeryczne konwulsje, zaś jego
twarz zmieniła barwę z czerwonej na purpurową. Zerkając ponuro
spode łba, Apad postąpił naprzód i schylił się po miecz.
- Nie! - ostro rzucił Perkar. - On jest nam potrzebny!
- To prawda, Apadzie - poparł go Eruka.
Apad zmierzył ocierającego łzy Lemeyi wzrokiem pełnym obrzy-
dzenia i nienawiści. W końcu pokiwał jednak głową i przeciąg-
nąwszy palcem po wyszczerbionym ostrzu, wsunął je do zdobnej
pochwy.
- Pytasz, dlaczego to robię - rzekł Lemeyi, gdy odzyskał
wreszcie zdolność mówienia. - Oto jest odpowiedź. - Uszczęśli-
wiony potrząsnął głową. - A teraz, jeśii wielcy wojownicy pragną
iść dalej... - Zapraszająco wyciągnął rękę w głąb tunelu.
Perkar poprzysiągł sobie nie zadawać Lemeyi więcej pytań.
Zanurzali się coraz bardziej we wnętrzu góry, a Lemeyi zaczynał
chichotać, ilekroć przypomniał sobie niedawny żart.
Po pewnym czasie korytarz stał się szerszy, aż wreszcie idący
ujrzeli rozległą, lśniącą komorę. Jej ogrom przywodził na myśl
sklepiene niebieskie, tyle że usiane wielokrotnie większą liczbą
gwiazd niż prawdziwe nocne niebo. Cała powierzchnia groty wysa-
dzana była klejnotami, które lśniły promiennie w nienaturalnym
świetle. Przez dłuższą chwilę Perkar stał z otwartymi ustami, gapiąc
się w kaskady lśniących kryształów. W idealnej ciszy słychać było
tylko ich oddechy oraz kapiącą gdzieś w oddali wodę.
- Jesteśmy na miejscu - oznajmił Lemeyi. - Karakasa
Ngorna.
- Kadakasa Ngorna - poprawił go Perkar, sądząc, że duch źle
wymówił "Brzuch Góry".
- Nie, nie - zaprotestował Lemeyi nieco urażonym tonem. -
Karakasa. Brzuch Kruka. Kiedy kruk połknął słońce, spoczęło ono
właśnie tutaj.
Perkar przyjrzał się bacznie twarzy Lemeyi. Bez wątpienia był
to żart. z drugiej jednak strony tak niewiele wiedział o tych bo-
gach, i o ich upodobaniach... A Bóg Kruk lubił błyskotki, lśnią-
ce jak słońce albo te kryształy. Czy możliwe, aby ta grota była
jakimś' cudem częścią Karaka? Perkar uznał, że lepiej tego nie wie-
dzieć.
- Broń - nerwowo rzucił Apad. - Gdzie ona jest?
- Okazujecie swoją śmiertelność z tak wielką niecierpliwością
- prychnął Lemeyi.
- Bardzo nam się spieszy - wyjaśnił Perkar.
- Ależ oczywiście - odrzekł Lemeyi łaskawym, nie pozba-
wionym sarkazmu tonem. - Proszę tędy.
Poprowadził ich przez grotę.
- Wiecie, to jest jego sala biesiadna - oznajmił.
- Sala biesiadna? - spytał Apad. - A gdzie stoły i ławy?
- Czyżbyś ich nie widział?
Perkar pomyślał ze zdumieniem, że rzeczywiście coś dostrzega.
Przed jego oczami grota zdawała się trzepotać niczym ptasie skrzyd-
ła. Przez mgnienie oka widział pustą grotę, zaś w następnej chwili
oglądał salę wspanialszą niż którakolwiek ze znanych mu w dama-
kutach, zastawioną licznymi stołami oraz ławami oczekującymi
przybycia gości.
- Nic nie widzę - wymamrotał Apad.
- Tedy jesteś całkowicie śmiertelny - oznajmił Lemeyi. -
Czy nie ma w tobie ani odrobiny boskiej krwi?
- Nie - odparł Apad. - Nie ma. I bardzo się z tego cieszę.
- Oczywiście, oczywiście - powiedział Lemeyi. Perkar poło-
żył dłoń na ramieniu Apada, które ponownie opadło ku mieczowi.
Przyjaciel posłał mu rozeźlone spojrzenie, ale broń pozostała w po-
chwie. Ruszyli w dalszą drogę. Perkar obszedł dokoła stół, podczas
gdy Apad przeszedł jego środkiem.
- No, ale ty - rzekł Lemeyi, spoglądając na Perkara - masz
w sobie małą domieszkę złotej krwi, prawda?
Perkar nie odpowiedział. Zdumiało go, że z Apadem sprawy
miały się inaczej. Która rodzina nie miała wśród przodków jakiegoś
boga? Najwyraźniej rodzina Apada. On zaś był z tego dumny. Kątem
oka Perkar dostrzegł, że również Eruka okrążył stół.
Przystanęli w przeciwległym końcu sali.
- Dalej nie idę - oznajmił Lemeyi. -Jeśli pozwolicie, zacze-
kam na was tutaj, a przypuszczam, że pozwolicie. Skarby są tam. -
Wskazał im małą komorę boczną. - Możecie poprosić strażniczkę,
aby pozwoliła wam obejrzeć skarby.
- Strażniczka? - spytał Apad.
- No tak, oczywiście. Niektórzy bogowie bywają chciwi, więc
bogactwo trzeba chronić.
- Co to za strażniczka? - wypytywał dalej Apad.
- Po prostu idźcie tam i sami zobaczcie - odparł Lemeyi,
pociągając następny łyk woti. - Ona i ja nie bardzo za sobą
przepadamy, więc zaczekam tutaj.
Perkar głęboko zaczerpnął tchu. Dotarł tak daleko, był w sercu
góry stojącej w sercu świata. Myślał wyłącznie o swym wrogu na
północy, o Odmieńcu. Nie mógł odejść z pustymi rękami, gdy od
zwycięstwa dzielił go zaledwie krok. Bez słowa wszedł do bocznej
odnogi groty.
Komora bardzo przypominała Brzuch Kruka, była jednak wyraź-
nie mniejsza. Przez to, że lśniące ściany wznosiły się bliżej, wnętrze
wydawało się jeszcze wspanialsze. Perkar nie tracił jednak czasu na
podziw, tylko bez przerwy wpatrywał siew strażniczkę od momentu,
gdy ją ujrzał.
Nie był pewien, czego się spodziewał - być może smoka,
takiego jak ten spotkany przez Antu w Ekar Iru Antu. W grocie nie
było jednak ani smoka ani jednookiego olbrzyma. Strażniczką oka-
zała się bowiem kobieta w średnim wieku o miłej twarzy obrzeżonej
czarnymi włosami poprzetykanymi gdzieniegdzie pasemkami siwi-
zny. Nosiła prosty czarny strój, zaś na podołku trzymała piękną
suknię, którą zapewne wyszywała.
- Witaj - odezwała się, nie podnosząc głowy. Za nią na
kamiennej półce spoczywał oręż. Miecze, proste i zakrzywione,
miały ostrza gładsze niż szkło. Pomiędzy nimi bezładnie leżały
przeróżne młoty, włócznie oraz kołczany pełne strzał. Pośród broni
połyskiwały złote bransolety, flaszki woti, a także najprzeróżniejsze
ozdoby wykonane rękami człowieka.
- Babciu - powiedział ostrożnie Pcrkar.
- Kim jesteś? - Dopiero teraz podniosła na niego oczy -
szare, jakby odległe i lekko zamglone.
- Pochodzę z klanu Kar Barku - wyjaśnił. - Imię me Perkar.
Kobieta uśmiechnęła się nieznacznie.
- Perkar. A więc jesteś dębem, czy tak?
- Tak właśnie brzmi moje imię.
- Czy nadał ci je jakiś bóg?
- Oczywiście. Bóg naszych włości dał mi je na cześć swego
przyjaciela, drzewa dębu.
Kobieta skinęła głową, podniosła wyszywaną suknię do oczu,
żeby lepiej jej się przyjrzeć.
- Czy twoi przyjaciele też tu wejdą?
Perkar wzruszył ramionami.
- Nie wiem.
- Przebywacie w złym towarzystwie, wiesz o tym?
- Masz na myśli naszego przewodnika?
- Mam na myśli Lemeyi. Jeśli was tu przyprowadził, musi
sądzić, że zamierzacie jakąś niegodziwość. Co niegodziwego planu-
jecie tutaj uczynić, Chłopcze Dębowego Drzewa?
- Już nie jestem chłopcem - miękko odrzekł Perkar.
- To ty tak uważasz. Dla mnie będziesz musiał to dopiero
udowodnić. Co tutaj robisz?
Perkar poczuł niepokój. Spodziewał się być może walki, ale nie
takiej indagacji.
- Podałem ci swe imię - powiedział. - Byłoby grzecznie,
gdybyś podała mi swoje.
- I cóż by ci z tego przyszło? - spytała.
- Może znam poświęconą ci pieśń, więc mógłbym oddać ci
cześć. Albo mój przyjaciel, Eruka, który jest bardem...
Zbyła go machnięciem ręki.
- O mnie nie ma pieśni, Dębie. Przynajmniej takich, jakie
mógłbyś usłyszeć. A teraz, powiedz mi czego chcesz. A może sama
mam zgadnąć?
- Pragnę obejrzeć broń Pana Lasu.
- No cóż, oto ona - odrzekła. - Widzisz ją. Czy masz ochotę
przyjrzeć się jej z bliska?
- Tak, o bogini, z wielką ochotą.
Rozdrażniona, ściągnęła brwi.
- Nie nazywaj mnie w ten sposób.
- Nie wymieniłaś swego imienia, więc nie wiem, jak cię zwać.
- Nie nazywaj mnie zatem w ogóle. - Przerwała wyszywanie
i skrzyżowała dłonie na podołku. - Po co ci ta broń, Chłopcze
Dębowego Drzewa? Aby zyskać chwałę w boju? Żeby kogoś zabić
i zagarnąć jego damakutę? Wszystkiego tego możesz dokonać mie-
czem, który juz masz.
- Wcale nie mówiłem, że chcę je zabrać - zauważył Perkar.
- Ale też temu nie zaprzeczyłeś. I dobrze, bo inaczej musiałbyś
skłamać - powiedziała kobieta. - Czy sądzisz, że Lemeyi przy-
wiódłby was tutaj, gdyby nie wierzył, iż ukradniecie choć jedną
sztukę oręża? Do czego ci ich potrzeba?
- Chcę zabić boga - oznajmił Perkar.
- Oczywiście. A cóż takiego ów bóg uczynił, skoro tak bardzo
go nienawidzisz?
- Nic powiem ci tego, no chyba, że w ten sposób zdołam cię
przekonać.
Na jej twarzy pojawił się słaby uśmiech.
- Nie mam niczego, co mogłabym ci dać, Perkar/e. Dopóki
żyję, skarby nie opuszczą tej komnaty.
- Co takiego? - Uwagę Pcrkara zaprzątnęły gorączkowe
szepty u wejścia do komory. Stojący tam wciąż Apad z Eruką
rozmawiali o czymś z Lemeyi. Bez wątpienia Perkar powinien
wiedzieć, o czym mówili, wyglądało bowiem na to, że nadchodził
moment prawdy.
- A zatem muszę z tobą walczyć? - zapytał.
- Ja nie umiem walczyć - odrzekła. - Jestem tylko starą
kobietą.
- Ale powiedziałaś, że dopóki żyjesz, broń nie opuści tego
pomieszczenia.
- Tak właśnie powiedziałam, ale nigdy nie mówiłam, że będę
z tobą walczyć. Proszę. - Sięgnęła po jeden z mniejszych mieczy
i, trzymając go ostrożnie za ostrze, podała Perkarowi. - Weź ten.
Weź i odejdź.
Zaskoczony Perkar ujął oprawną w mosiądz rękojeść miecza.
Natychmiast w jego dłoni pojawiło się uczucie mrowienia, a ostrze
zamigotało niczym wizerunek jakiegoś boga. Tak, jakby i ono zosta-
ło zaledwie "wymalowane" na czymś głębszym i bardziej realnym.
- Odejdź - powtórzyła.
Perkar odetchnął głęboko i wolno zaczął wycofywać się z jaskini.
Cały czas trzymał miecz w pozycji obronnej, gotów do walki na
wypadek, gdyby kobieta przeobraziła się nagle w jakąś krwiożerczą
bestię. Strażniczka jednak tego nie zrobiła. Westchnęła tylko i po-
kręciła głową.
W pobliżu wyjścia ze skarbca Perkar odłożył miecz na ziemię
i dopiero wówczas wyszedł na zewnątrz. Po przejściu kolejnych
dwóch kroków, nachmurzył czoło i z wściekłością zawrócił z po-
wrotem. Schylił się po broń, zaledwie jednak wziął miecz do ręki,
natychmiast odłożył go z powrotem. Siedem razy próbował wy-
nieść miecz ze skarbca i za każdym razem odkładał go tam, gdzie
leżał.
- Jak ty to robisz? - zapytał w końcu.
- Ja tego nie robię - padła odpowiedź. - Cały oręż związany
jest z moją krwią, więc mnie nie opuści.
- To kłamstwo - wysyczał za jego plecami Apad. - Perkarze,
to czarownica. Czy nie czujesz czaru, jaki na ciebie rzuciła?
Perkar oczywiście wiedział, że miał tutaj do czynienia z czarami.
Przemożna chęć odłożenia miecza nie płynęła z żadnej części jego
ciała, tego był pewien. A jednak, podejrzewanie tej kobiety o rzuca-
nie uroku wydawało mu się czymś niewłaściwym.
- Spróbuj ty - zaproponował Perkar Apadowi. A kiedy ten
bez powodzenia ponawiał swe wysiłki, przypatrywał się bacznie
kobiecie. Strażniczka siedziała w zupełnym bezruchu. Zrozpaczony
Perkar wziął miecz i, zamiast skierować się do wyjścia, ruszył w głąb
skarbca. Zdawało mu się, że w jej oczach dostrzega coś na kształt
strachu, a może rezygnacji?
- Zabijesz mnie - powiedziała. - Zabijesz, mnie, żeby ze-
mścić się na tym bogu?
- Nic przeciw tobie nie mam, pani - odrzekł Perkar. __
Zostawię cię w spokoju, jeśli powiesz mi jakim sposobem mogę
zabrać stąd broń.
Westchnęła.
- Będziesz musiał mnie zabić.
- Nie chcę tego uczynić.
- Perkarze! - ostrzegawczo rzucił Apad za jego plecami. -
Miej się na baczności! Uważaj na jej czary!
Perkar zwrócił się ku Apadowi.
- Myślę, iż czary te pochodzą od Pana Lasu, nie zaś od niej.
- Nie bierz jej za Ludzką Istotę, Perkarze - zawołał Eruka od
progu. Apad tymczasem wsunął się nieco w głąb skarbca. - Lemeyi
ostrzegł nas przed jej ułudami.
- Czy jesteś człowiekiem? - spytał Perkar. - A może bo-
ginią?
- Jaka odpowiedź ocali mi życie?
- Perkarze! - ostrzegawczo krzyknął Apad, gdyż Perkar zbli-
żył się do niej jeszcze bardziej.
- Jak już powiedziałem, nie zamierzam cię skrzywdzić -
powtórzył Perkar, czując jak w jego piersi powoli wzbiera złość -
ale potrzebuję tej broni. Którym mieczem Pan Lasu starł się własno-
ręcznie ze swym Bratem?
Popatrzyła na Perkata z przerażeniem. Było to najsilniejsze uczu-
cie, jakie dotychczas chłopak u niej zauważył.
- Z Bratem? Z Odmieńcem?
- Który miecz?
Apad podszedł do półki i oglądał oręż, dotykając to tej. to tamtej
sztuki.
- O czym ty mówisz, Perkarze? Nic nas nie obchodzi jakiś tam
brat. Potrzebujemy broni, która uśmierci Pana Lasu. O to ją pytaj.
- Myślisz, że trzymałby tutaj narzędzie własnej śmierci? -
spytała drwiąco. - Kim jest ten twój głupi przyjaciel, Chłopcze
Dębowego Drzewa?
Apad odwrócił się powoli od półki, a w jego oczach zamigotały
niebezpieczne błyski.
- Czego ty od nas chcesz, bogini-czarownico? Tracimy już
cierpliwość.
- Nie jestem boginią - odrzekła cichym głosem, w którym
pobrzmiewała troska. - Nie zabijajcie mnie.
- Ostrzegam cię - wrzasnął Apad. - Już walczyliśmy z bo-
gami i to bez takich mieczy, prawda, Perkarze?
- Zaczekaj jeszcze chwilę, Apadzie.
- A na co tu czekać? Co się z tobą dzieje, Perkarze? Czy ty nie
widzisz, kim ona jest? Igra z nami, czekając na nadejście przyjaciół,
by wraz z nimi na nas uderzyć.
- Dałabym wam tę broń, gdybym tylko mogła - zapewniła
kobieta. - Proszę, brakuje mi tak niewiele czasu -jeszcze tylko
parę miesięcy. Jestem tutaj tak długo. - Zamrugała i Perkar ze
zdumieniem spostrzegł, że spod jej powiek wypłynęły łzy i wolno
potoczyły się po twarzy.
- Nie. - Perkar postąpił krok naprzód. - Nie trzeba płakać.
- Wyciągnął rękę, by dotknąć jej ramienia.
- Perkarze! - zawył Apad.
Perkar otrzymał mocne, szybkie pchnięcie w plecy, stracił rów-
nowagę i, pociągany przez ciężar zbroi, niezgrabnie runął przed
siebie. Upuściwszy boski miecz, wyciągnął ręce. żeby złagodzić
skutki upadku. Po części to mu się udało, gdyż ramiona przejęły cały
ciężar lecącego ciała. Dzięki temu też zdołał uchronić twarz przed
rozbiciem. Zaskoczony i zły, dźwignął się na kolana. Pragnął doma-
gać się wyjaśnień, zaledwie jednak otworzył usta, poczuł na nich
wilgoć. Ciecz była czerwona, słonawa i miała posmak żelaza.
Ponad nim chwiał się na nogach zbryzgany krwią Apad. Z bły-
skiem przerażenia w szeroko rozwartych oczach wypuścił z dłoni
miecz i postąpił krok w tył, poruszając przy tym bezdźwięcznie
ustami. Wszystko to nie miało dla Perkara najmniejszego sensu,
gdyż wydarzenia następowały po sobie zbyt szybko i były zbyt
niezwykłe.
Kobieta również miała na sobie krew. Siedziała drżąca na zydlu.
Perkar klęczał niemal u jej stóp, toteż od razu zauważył strużkę krwi,
która zaczęła spływać ze skraju sukni na posadzkę.
- Ja myślałem... ja - mamrotał bezładnie Apad za jego ple-
cami.
Naraz wszystko nabrało sensu. Szyja kobiety została bowiem
w połowie odrąbana od ciała, a z rany obficie tryskała krew. Rozcię-
cie przebiegało od gardła aż po mostek. Oczy strażniczki zaszły
bielmem, a jej bezsilne usta poruszały się lekko, gdy osunęła się
wprost w ramiona Perkara. Krew miała czerwoną, ludzką, nie zaś
złocistą lub czarną, jak bogowie.
- Nie - wyszeptała mu do ucha. - Nie.
Na zewnątrz Lemeyi zaczął chichotać.
- Dlaczego? Apadzie? - spytał Perkar, dysząc z wściekłości.
Ciepła krew zupełnie przesączyła mu kaftan. Gorączkowo zastana-
wiał się jak najlepiej opatrzyć jej ranę. Usiłował położyć kobietę na
plecach, lecz za każdym razem jej głowa bezwładnie opadała na bok,
odsłaniając potworne rozcięcie. Perkar zwymiotował, wstrząsany
potężnymi skurczami, po czym oparł głowę o posadzkę jaskini.
Kiedy doszedł nieco do siebie, strażniczka już nie żyła, zaś Apad stał
wciąż wtulony w ścianę groty.
- Ja nie wiedziałem... Myślałem, że ona... -mamrotał pod
nosem. Lemeyi rechotał i pohukiwał radośnie.
- Nie trzeba płakać - przedrzeźniał Perkara, naśladując jego
kmiecy akcent. Perkar nagle poczuł, że dłużej tego nie zniesie.
Podniósł z ziemi boski miecz.
- To twoja sprawka, ty śmierdząca bestio - warknął i skoczył
ku bożkowi, w zapamiętaniu nie zwracając uwagi na to, jak łatwo
miecz przekroczył teraz próg groty. Lemeyi nie spodziewał się
zapewne tak szybkiego ataku, gdyż w jego oczach pojawił się błysk
przerażenia, tym niemniej zdołał niezgrabnie uskoczyć przed spada-
jącym mieczem.
- Uspokój się - rzucił tonem przygany. - Ostatecznie dosta-
łeś to, czego chciałeś.
Słowa te jedynie podsyciły płonącą w Perkarze złość. Ponowił
atak i nagle zewsząd spowiły go kompletne ciemności.
- Nie podobałoby mi się, gdybyś zdzielił mnie tym nożykiem
- obwieścił z mroku rzeczowy głos Lemeyi'ego.
- Apad! Eruka! - zawołał Perkar. - Rozniećcie pochodnie!
Parę razy machnął na oślep mieczem, lecz Lemeyi przyczaił się
gdzieś poza zasięgiem ostrza. Zarzucił więc bezowocne wysiłki,
przyklęknął, wyjął zza pasa wiązkę trzciny, krzesiwo oraz hubkę
i przystąpił do krzesania iskier.
Hubka zaczynała już dymić, gdy za jego plecami rozgorzała
nagle jasność.
- Gotowe - rozległ się głos Eruki.
- To dobrze. - Perkar rozejrzał się dokoła w nadziei, że
dostrzeże Lemeyi, jednak bożka nie było widać w małym kręgu
rzucanego przez pochodnie blasku.
- Przypal i swoją - Eruka wyciągnął głownię w stronę Per-
kara.
- Nie. Musi wystarczyć nam jedna. W drodze powrotnej mogą
nam się przydać wszystkie.
- Masz rację - przyznał Eruka po chwili namysłu.
Apad nadal przebywał w skarbcu. Skulony, z głową między
kolanami, wymiotował podobnie, jak niedawno Perkar. Od jego
wymiocin bił odór woti.
- Rusz się, Apad - warknął Perkar. - Dzięki tobie nie mamy
na to czasu. Musimy natychmiast się stąd wynosić!
Ostatnie słowa, wykrzyczane co sił w płucach, musiały dotrzeć
do świadomości Apada, gdyż niepewnie dźwignął się na nogi.
Unikając wzrokiem martwego ciała, Perkar podszedł do półki
z bronią.
- Chodź tu z pochodnią, Eruko - polecił, a bard go usłuchał.
- Który? - Zastanawiał się głośno. Może każdy z nich był jedna-
kowo dobry, nawet ten, który już trzymał. Przygryzł wargę wiedząc,
ze nie ma czasu na długie namysły. - Niechaj każdy weźmie po
jednym - postanowił. - Zostawcie własną broń, bo na pewno
przyjdzie nam biec.
Sam zdecydował się na długi, wysmukły miecz z ostrzem w ko-
lorze nefrytu, gdyż przypominał mu wodę. Zaledwie dotknął ręko-
jeści, poczuł w dłoni znajome już mrowienie, tyle że silniejsze niż
poprzednio. Zawahał się, odpinając miecz wykuty przez Ko, miecz
który dał mu ojciec, aby stał się mężczyzną, ale w końcu i tak położył
go na ziemi. Dwa miecze stanowiłyby zbyt wielki ciężar, a jego stary
oręż z pewnością nie mógł zabijać bogów. Cisnął miecz oraz pochwę
i dopiero wówczas uprzytomnił sobie, że broń wpadła do rozszerza-
jącej się powoli kałuży krwi. W jednej chwili tkaninę pochwy
pokryły ciemne plamy, zaś wyszyty przez matkę wzór uległ bezpo-
wrotnemu zniszczeniu. Tuż obok leżała wyszy wanka tamtej kobiety,
w dwójnasób czerwona- od krwi oraz blasku pochodni. Na mgnie-
nie oka Perkar zastygł w bezruchu, porażony nagłą myślą o tym, jak
głęboko sięgać mogą korzenie zniszczenia, skoro tylko zakiełkuje
choćby jedno ziarno. Chwila zrozumienia minęła. Będzie unikać
zniszczeń, kiedy tylko dostrzeże taką możliwość.
Eruka wybrał sobie broń bez dłuższego namysłu, natomiast Apad
stał nieruchomo i patrzył przed siebie tępym wzrokiem. Perkar
wcisnął mu więc w dłoń pierwszy z brzegu miecz, a Apad przyjął go
z nieznacznym skinieniem głowy. Z zaskoczoną miną wpatrywał się
bez przerwy w martwą kobietę.
Perkar potrząsnął go mocno za ramię.
- Ruszamy. No, dalej!
Przypiął nowy miecz, wetknął za pas zapasową pochodnię i wziął
od Eruki płonącą żagiew, której znaczna część zdążyła się już
wypalić. Nie tracąc czasu na sprawdzenie, czy towarzysze idą w jego
ślady, Perkar opuścił skarbiec i skierował się do wyjścia. Rozświet-
lona blaskiem pochodni jaskinia mrugała do niego krwawymi ocza-
mi, ciskającymi milion rubinowych oskarżeń.
Pierwsza pochodnia wypaliła się, omal nie parząc Perkarowi
palców. Nie zwalniając kroku, przypalił od ogarka pęczek trzciny.
- Musimy przyspieszyć kroku - rzucił w stronę Apada i Eruki.
- Jeśli skończy się nam światło, z miejsca możemy zaczynać pieśń
śmierci.
- Czy jesteś pewien, że zmierzamy w dobrym kierunku? -
spytał Eruka.
- Na tyle, na ile można w podobnych okolicznościach -
odrzekł Perkar. - Sądzę, iż pamiętam drogę, którą tutaj przyszliśmy.
- Jeśli się zgubimy...
- To będzie po wszystkim - rzekł Perkar. - Lepiej oszczę-
dzaj siły na bieg.
Tak naprawdę o biegu nie było mowy, gdyż dno tunelu było zbyt
nierówne. W najwęższych miejscach trzeba było pełznąć z okropną
powolnością, Perkar zaś lękał się, że lada moment ponownie ukaże
się Lemeyi i rozwinie przed nimi kolejną niegodziwość. Był pewien,
że od czasu do czasu dolatywał do niego złośliwy chichot pół-boga,
jednakże z powodu zwielokrotnionego echa nie można było stwier-
dzić, gdzie on się znajduje. Gorsze jednak było to, że Lemeyi mógł
znaleźć ich bez trudu, podobnie jak i istoty trawione żądzą zemsty.
Perkar nie wiedział, czy zabita kobieta miała tutaj jakichś krewnych
- wszystko przemawiało za tym, że była Ludzką Istotą lub przynaj-
mniej była nią w przeważającej części. Zacisnął zęby, aby opanować
kolejny atak mdłości. Nie miał czasu na chorowanie; przyjdzie mu
odłożyć to na później. Poprzysiągł w myślach złożyć ofiarę duchowi
zabitej, chociaż wiedział, że będzie to tylko formalność, gdyż nawet
nie znał jej imienia, nie mówiąc już o pochodzeniu. Ani na chwilę
nie opuszczało go wspomnienie szklistych oczu oraz okropnej rany,
toteż zrozumiał, że nawet jeśli jego ofiara odszuka ducha tamtej
kobiety, to od razu dostrzeże on, czym naprawdę były te zabiegi -
mizerną próbą zatarcia własnej winy. I choć pełen był złości na
Apada, rozumiał że sam również miał udział w tym, co się stało.
Apad z Eruką, pomimo wszystkich przechwałek, nigdy nie weszliby
do jaskini, gdyby nie przymusił ich do tego swoją próbą dokonania
tego w pojedynkę. Rzucił tym wyzwanie ich męskiej dumie, sprawił
iż lęk przed utratą sławy i chwały wziął górę nad rosnącą niechęcią
do wcielenia w życie śmiałego planu kradzieży ziemi należącej do
Balatiego. I to właśnie strach - nie gniew, złość, czy nawet chci-
wość - zabił strażniczkę. Ileż to pieśni opowiada o z pozoru
niegroźnych istotach, które w zetknięciu z bohaterem okazywały się
ukrytymi pod niewinnym przebraniem smokami albo innymi potwo-
rami? Porażka w starciu z dzikim bogiem musiała zapaść głęboko
w serce Apada. Od tego momentu zapewne dniem i nocą układał
w myślach, co zrobi, gdy na ich drodze znów pojawi się jakieś
niebezpieczeństwo. A zdradziecki Lemeyi szeptał mu do ucha pod-
stępne wskazówki.
"Ale przecież on nie musiał wchodzie ze mną do środka. Gdy-
bym zwracał na niego baczniejszą uwagę, mógłbym go powstrzy-
mać".
Oczywiście, wówczas nie dostaliby boskiego oręża, którego
ciężar czuł teraz na swym biodrze.
"Pomszczę także i ją. Kiedy zabiję Odmieńca, przydam jej śmier-
ci ogromną wartość, przemienię w Piraku dla całego świata".
Jednak nawet ta myśl wydała mu się dziwnie pusta. Wyobraźnia
podsuwała mu żywy obraz bogini Strumienia, w której oczach
błyszczała furia, a może łzy, wywołane postępkami, jakie czynił
w jej imieniu.
Trzcinowa pochodnia płonęła wolniej niż łuczywo, ale także i jej
żywot dobiegał kresu. Coraz częściej przygasała, żarząc się ledwo
widocznym blaskiem. Perkar musiał nawet osłaniać ją dłonią, co
dodatkowo spowolniło tempo marszu. Rozpalając trzecią pochodnię,
bliski już był rozpaczy. Nie wiedział wprawdzie, jak długą mieli
przed sobą drogę, był jednak głęboko przeświadczony, iż zostaną bez
światła zanim zdołają ją przebyć. A kiedy już spowiją ich ciemności,
przyjdzie im pełznąć po omacku, przy wtórze chichotu czającego się
gdzieś w pobliżu Lemeyi.
Krew, która przeniknęła pod kolczugę, zaczęła krzepnąć i ze-
sztywniała tkanina kaftana boleśnie obcierała mu skórę. Cuchnęła
przy tym okrutnie i nawet dym pochodni nic mógł stłumić jej
słodkawego odoru.
Wnet do tych zmartwień doszły następne. Za plecami oraz po
bokach uciekających ludzi rozległy się jakieś hałasy. Coś się ślizgało
i drapało, chrobotało cicho niby setki uderzających w kamień twar-
dych witek. Tam gdzie korytarz stawał się szerszy i blask głowni nie
docierał do wszystkich zakamarków, na granicy cienia można było
pochwycić kątem oka niewyraźne lśnienia. To błyskały ślepia, prze-
ważnie zielone, żółte lub czerwone. W pewnym momencie Perkar
dostrzegł coś ogromnego, jakiś nieregularny kształt w niczym nie
przypominający człowieka, umykający od światła na licznych czar-
nych, pajęczych odnóżach. Perkar pamiętał, że Lemeyi ostrzegał, iż
światło w tunelach zostanie natychmiast zauważone. Teraz mogli co
najwyżej mieć nadzieję, że niecodzienna jasność odstraszy nieco
istoty, które ukryte w mroku podążały ich śladem.
Wnet ostatnia głownia zaczęła parzyć go w palce. Usiłował
gorączkowo przypomneć sobie, czy nic mają jeszcze czegoś zdatne-
go do spalenia, a wraz ze słabnącym blaskiem coraz bardziej zaczęły
przybierać na sile odgłosy za ich plecami. Dźwięki stały się na tyle
głośne, że niepodobna było przypisywać ich dłużej własnej wy-
obraźni, przez co z każdą chwilą ogarniał ich coraz większy strach.
Perkar usiłował odgadnąć, jak długo zdołają walczyć w całkowitych
ciemnościach.
- Ojciec nigdy się nie dowie, co mnie spotkało - stęknął Apad
i były to pierwsze zrozumiałe słowa, jakie wyrzekł od chwili, gdy
podjęli odwrót. -• Duchy nasze krążyć tu będą bez darów, nawet
bez woti. Zabiłem nas wszystkich.
- Winnych tu nie brakuje - zaoponował Perkar. - Gdyby nie
ja, nigdy byśmy się tutaj nic znaleźli. Gdyby nie Eruka, po trzykroć
przeklęty Lemeyi nie zostałby naszym przewodnikiem, my zaś nigdy
nie znaleźlibyśmy broni ani nie zabili jej strażniczki. Wszyscy po-
stąpiliśmy jak głupcy, ale to nie odwróci tamtej śmierci.
- To było zupełnie tak, jakbym kroił masło -- rzekł Apad
głosem, w którym zabrzmiały tony histerii. - Te miecze są strasz-
liwym orężem. Ostrze prześlizgnęło się niemal bez oporu. Myślałem,
że przyjdzie mi rąbać tak jak w potyczce z dzikim bogiem, gdy
ciąłem ze wszystkich sił, a moje razy nie przynosiły żadnego skutku.
Myślałem, że musimy uderzyć pierwsi, zanim ona się przemieni...
Jej krew była czerwona!
- Zamilcz, Apadzie! - wychrypiał Perkar, a za ich plecami
rozległ się chóralny śmiech. Zwłaszcza jeden głos zabrzmiał donoś-
nie i radośnie.
- Jej krew była czerwona!
Pochodnia dobrze już przypiekała palce Perkarowi, on jednak
chętnie pozwoliłby im zająć się żywym ogniem, gdyby tylko mógł
w ten sposób nieco dłużej rozświetlać drogę. Ponieważ jednak nie
było to możliwe, wetknął ogarek za piasek i w ostatnich rozbłyskach
chybotliwego płomyka przywołał ku sobie towarzyszy.
- Ty, Apadzie, stań pośrodku, przy ścianie i macaj drogę. Ty,
Eruko, stań przed nim. Ja pójdę z tyłu. Jeżeli coś was dotknie,
cokolwiek by to nic było, tnijcie bez wahania. Tylko nie wpadaj
w popłoch, Eruko. Jedną ręką złap za odzienie Apada. Musimy
trzymać się razem!
Przyjaciele posłusznie stanęli w szyku. Tunel był w tym miejscu
wąski, dzięki czemu obrona tyłów wydawała się dosyć łatwa. Perkar
dobył miecza wraz z ostatnim rozbłyskiem gasnącej pochodni. Przez
chwilę cała trójka stała nieruchomo, wsłuchując się w zaskakująca
ciszę, jaka nastała wraz z ciemnością. Wnet hałasy zabrzmiały ze
wzmożoną siłą. Poszczególne dźwięki robiły złowrogie wrażenie,
zaś połączone były wprost przerażające.
- Naprzód. Apadzie, Eruko, ruszajcie! - przynaglał Perkar.
Wolno, po omacku, zaczęli piąć się w górę korytarza. Coś pomknęło
w stronę Perkara przy wtórze odgłosu przypominającego tupot wielu
małych stóp o zrogowaciałych podeszwach. Dźgnął mieczem na
oślep i natychmiast poczuł, jak coś skręciło się w boleściach i umk-
nęło do tyłu. Ciął ponownie w to samo miejsce, lecz tym razem ostrze
skrzesało tylko iskry z kamiennego podłoża tunelu. Idący z przodu
Eruka zaskrzeczał nagle, a jego miecz również zadzwonił o skały.
- Nie trać głowy - krzyknął Perkar. O twarz otarło mu się coś
pierzastego. Powodowany zaskoczeniem, tudzież odrazą, zatoczył
mieczem płasko nad ziemią na wysokości pasa. Ostrze trafiło na coś
wiotkiego niby trzcina, z łatwością przeszło na drugą stronę. Rozległ
się dziwny syk, a w następnym momencie bok Perkara przeszył
paraliżujący ból.
Tak jak podczas utarczki z dzikim bogiem, nagle odszedł od
niego wszelki strach. Pełen wściekłości skoczył w ciemność, rąbnął
z góry z siłą, która rozcięłaby męża w pół, od szyi aż po lędźwie.
Miecz dosięgnął celu, ugodził więc ponowię, czując jak spadają nań
rozbryzgi jakiejś cieczy.
- Chodźcie tu! - ryczał. - Chodźcie, wy wszystkie cuchnące
demony! Stawcie czoła ślepcowi, jeśli starczy wam odwagi! -
Zamachnął się na oślep jeszcze dwa razy, lecz ostrze napotkało
jedynie kamienną ścianę. Zdyszany wsłuchiwał się w ciszę, jaka
zapadła dokoła, ale już po chwili ponownie rozległy się odrażające
chroboty.
- Chciałbyś widzieć? - zapytał jakiś głos. Wściekłość Perkara
jeszcze bardziej przybrała na sile. To Lemeyi bezczelnie się z nie-
go naigrawał.
- Chodź tutaj, ty śmierdząca be.stio - wrzasnął Perkar. - Nie
potrzebuję wzroku, żeby ciebie zabić!
- Jeżeli chcesz widzieć, widzieć będziesz - łagodnie odparł
głos. Perkar nagle uzmysłowił sobie, że głos ów wcale nie należał
do Lemeyi, i że zdawał się rozbrzmiewać wprost w jego głowie, nie
odbijając się przy tym echem od ścian jaskini.
- Tak, tak, pewnie, że chcę widzieć - wymamrotał.
W następnej chwili pojaśniało mu przed oczami na tyle, że
z łatwością odrąbał plamiste, trędowate ramię wyglądającego jak
szkielet upiora, potem zaś odwrócił się, by stawić czoła stworowi
będącemu po części pająkiem, po części zaś robakiem. Wzrok po-
prawił się mu na tyle, iż dostrzegł nawet Lemeyi podskakujące-
go przy ostatnim zakręcie w towarzystwie kilku podobnych sobie
istot. Widział teraz wszystko w taki sposób, jak przy świetle zapew-
nionym przez Lemeyi, przy czym jego wzrok nabył nowej, niezwy-
kle ważnej właściwości. Potrafił mianowicie zauważyć niebezpie-
czeństwo - oczy wędrowały w tamtą stronę nawet wbrew jego
woli. Czarny, przypominający skorpiona potwór, który zagrażał
Eruce, znajdował się za jego plecami, a jednak głowa Perkara obró-
ciła się, jakby posłuszna czyimś rozkazom i sprawiła, że go zobaczył.
Szczerząc zęby, zrobił dwa szybkie kroki i spuścił ostrze na to, co
według niego musiało być głową czarnej bestii. W następnym mo-
mencie dotarło do niego, że przecież Eruka wciąż pozostawał śle-
py, więc raptownie uskoczył w tył przed jego tańczącym dziko
mieczem.
- Apad, Eruka - powiedział Perkar, usiłując nadać swemu
głosowi spokojne brzmienie. - Ja widzę. Chyba w moim mieczu
zamieszkuje jakiś bóg. Zapytał mnie, czy chcę widzieć i teraz widzę.
Apad z Eruką pospiesznie zaczęli zanosić prośby do swego oręża,
lecz ich oczy pozostały niewidzące.
- Wolno pójdziemy dalej - zdecydował Perkar. - Potwory
cofnęły się nieco, kilka z nich zraniłem. Myślę, że to tchórze,
podobnie jak Lemeyi. Chyba zdołam utrzymać je z dala od nas,
a zarazem znaleźć drogę do wyjścia.
- Mam nadzieję - wyszeptał Eruka. - To wszystko bardzo
mi się nie podoba.
- Zaśpiewaj nam jakąś pieśń - poprosił Perkar. -Zaśpiewaj,
żeby pokazać, że ich się nie boimy.
- Ja... ja chyba nie zdołam śpiewać.
- Śpiewaj - warknął Apad. - Proszę, Eruko. Nie mogę
słuchać tego ich zawodzenia. Odegnaj je śpiewem.
- Perkarze - płaczliwie zapytał Eruka. - Czy ty naprawdę
widzisz?
Perkar poklepał go uspakajająco po ramieniu.
- Tak, widzę. A teraz nam coś zaśpiewaj.
- Co?
- Nie wiem. Coś o świetle i zielonych dolinach.
- Ach - westchnął Eruka.
Perkar ujął jego dłoń i wsunął w dłoń Apada. Potem złapał go za
drugą rękę i wysunął się na czele pochodu.
- Idziemy.
Potwory w dalszym ciągu trzymały się z tyłu. Wyglądało na to,
że wiedziały jak daleko sięga jego wzrok i trwały w przyczajeniu tuż
poza granicą widzialności. Perkarowi bardzo to odpowiadało. Po-
wiódł swych towarzyszy w górę tunelu, a po paru krokach Eruka
zaczął śpiewać. Była to dziecinna piosenka o polowaniu na raki oraz
kijanki za pomocą wierzbowego łuku. Perkar wprawdzie się nie
uśmiechnął, ale zrobiło mu się nieco raźniej.
Niedługo potem ujrzeli przed sobą światło. Eruka przerwał
śpiew, by głośno dać wyraz swej radości. Perkar także nie krył ulgi.
Stwory ciemności zdawały się szykować do decydującego natarcia
i Perkar wątpił, by nawet z boskim mieczem w dłoni zdołał je
odeprzeć, jednak, pragnąc dodać otuchy przyjaciołom, twierdził co
innego. Przyspieszając coraz bardziej kroku, spoglądał wstecz rów-
nie często, jak przed siebie.
Im bliżej byli światła, tym bardziej słabła nadprzyrodzona zdol-
ność widzenia. Zapewne był to dobry znak. Mogło to znaczyć, iż
ścigające ich demony również traciły wzrok, choć oczywiście nie
dotyczyło to LemeyFego. Perkar zastanawiał się właśnie, czy to nie
za sprawą niezwykłych przemian w jego wzroku światło na dworze
przybrało pomarańczową barwę, kiedy Eruka powiedział coś cichym
głosem.
- Co takiego? - spytał Perkar. - Co mówisz?
- Chyba mamy akurat zachód słońca.
Przez chwilę nie mógł pojąć znaczenia tych słów, wnet jednak
zrozumiał, co Eruka miał na myśli. Jeżeli na zewnątrz zapadały
ciemności, być może demony będą ich ścigać również po wyjściu
z jaskiń.
- Przynajmniej wyjdziemy na dwór - powiedział Apad. -
Przynajmniej nie umrzemy tutaj.
- Nie umrzemy - ostro rzucił Perkar. W następnej chwili
stanął jak wryty, omal nie przewracając się na nierównym gruncie.
Źródło światła widział teraz całkiem wyraźnie. Przed nimi lśniła nie
wieczorna zorza, tylko pochodnia.
VIII
Łowczyni
Zazwyczaj blada twarz Ngangaty pod wpływem wściekłości
zabarwiła się żywą purpurą. Widoczne w blasku pochodni oblicze
stojącego za nim Attiego wyglądało równie złowrogo.
- Wy głupcy - warknął Ngangata. - Wy głupie ścierwojady!
- Dlaczego nam to zrobiliście?
Perkar wskazał ręką za siebie.
- Potem będzie czas na wyjaśnienia. Teraz mamy większe
zmartwienie niż nasza głupota.
Ngangata nachmurzył czoło, gdy obrzuciwszy wzrokiem trójkę
młodzików, popatrzył ku granicy wyznaczonej przez blask pochod-
ni. Wprawdzie nic nie było tam widać, ale dobiegające z ciemności
odgłosy były aż nadto wyraźne.
- Rozumiem - rzekł Ngangata głosem wciąż drżącym od
gniewu. - Perkarze, ty krwawisz. Czy jeszcze ktoś jest ranny?
- Krwi ubyło mi niewiele - odezwał się Perkar. Rzeczywiście,
rana na ramieniu niemal już się zasklepiła, mimo że wciąż jeszcze
dawał mu się we znaki ból gorszy niż wszystko, czego kiedykolwiek
doświadczył. Miał uczucie, jakby ktoś wwiercał w jego ciało sopel
lodu.
- Zatem ruszajmy - powiedział Ngangata, gdy nikt nie zgłosił
mu innych obrażeń. - Mamy do przebycia spory kawał drogi.
Pochodnie Ngangaty i Attiego były dobrego gatunku, płonęły
powoli jasnym, równym płomieniem. Demony trzymały się od nich
w pewnym oddaleniu, kiedy w końcu ujrzeli blask dziennego światła
sączący się zza zakrętu tunelu. Kiedy wreszcie wyszli na powierzch-
nię - położenie słońca wskazywało na ranek - Eruka padł na
kolana i rozpoczął Pieśń Słońca. Atti szorstko poderwał go na nogi.
- Nie teraz. Nie teraz. Teraz wyjaśnicie gdzie byliście Panu
Lasu i lepiej, żeby wyjaśnienia te wypadły przekonująco. Wy głupcy,
mogliście ściągnąć przekleństwo na nas wszystkich.
Eruka wyglądał na wstrząśniętego; był bliski płaczu. Umazany
zaschłą krwią Apad sprawiał wrażenie ledwie żywego. Perkar rzucił
okiem na własną, zbroczoną krwią odzież.
- Powinniśmy pozdejmować zbroje, prawda? To znaczy...
- To bez znaczenia - odrzekł Ngangata. - Cokolwiek uczy-
niliście - cokolwiek, głupcy, uczyniliście - Pan Lasu już wie.
Atti pchnął Apada, kierując go w stronę wiodącego w dół zbocza
szlaku.
- Szybciej - ponaglił.
- Nie dotykaj mnie! - zaskrzeczał Apad, budząc się nagle
do życia. W słońcu zabłysnął jego nowy miecz. Perkarowi zdawało
się, że to oręż prowadził dłoń Apada, nie zaś na odwrót. Ostrze
przemknęło w niebezpiecznej bliskości Attiego, który również sięg-
nął po broń.
- Apad! - ryknął Perkar. - Apad - powtórzył ciszej. -
Odłóż to. Nie chcesz zabić nikogo więcej.
W oczach Apada znać było szaleństwo, kiedy jednak spoczęły
na Perkarze, ich wyraz złagodniał, a dzikość ustąpiła miejsca zdzi-
wieniu.
- Perkar? Powiedz im, żeby mnie nie popychali, bo tego nie
zniosę.
- Nikt nie będzie ciebie popychać, Apad/.ie. Odłóż ten miecz.
Wygląda tak, jakby chciał kogoś zabić. - Ze zdumieniem odkrył
krew na ostrzu broni. Musiał wręczyć Apadowi ten sam miecz,
którym zabił strażniczkę, ale tego nie pamiętał. Prawdę powiedziaw-
szy, zapamiętał zupełnie inną sztukę, o ostrzu prostym, nie zaś
zakrzywionym. Apad zawsze utrzymywał, iż miecze zakrzywione
przeznaczone były do ,,rzeinickiej roboty"', podczas gdy proste były
orężem wojowników. Wyglądało na to, że miał rację. Tak czy
inaczej, powoli, opornie, Apad odłożył miecz.
- Wy macie miecze bogów - stwierdził Ngangata ze zdumie-
niem dorównującym jego niepokojowi. - Na bogów nieba i gór,
cóżeście uczynili?
- Chyba nic dobrego - westchnął Perkar.
Reszta drogi do położonej niżej doliny upłynęła im w niemal
całkowitym milczeniu.
Bardziej niż czegokolwiek, Perkar pragnął przystanąć i odpo-
cząć, choćby nawet przez krótką chwilę. Pod ziemią spędzić musieli
cały dzień oraz noc, a poprzedniej nocy tez niemal nic zmrużył oka.
Ból w ramieniu przybierał na sile, zaś nogi z każdym krokiem
ogarniało coraz mocniejsze drżenie. Na skutek niedawnych przejść
oraz wyczerpania popadł w odrętwienie tak wielkie, że choć bardzo
się starał, nie potrafił wyobrazić sobie niedalekiego spotkania, nie
miał też najmniejszego pojęcia, co powie Panu Lasu. Gdy stanęli
wreszcie przed jego obliczem, cały wysiłek włożył w to, by utrzymać
się na nogach.
Na ich widok powstał siedzący na kamieniu Kapaka. Jego twarz
była bledsza od okalającej ją brody. Perkarowi zdało się, że król
zadrżał, ujrzawszy ich w zbroi, wymazanych krwią. Zamknął oczy
i długo ich nie otwierał.
Pan Lasu stał się jeszcze większy niż przedtem, zaś jego wielkie,
niedźwiedzich kształtów ciało zdawało się przechodzić niepostrze-
żenie w pień ogromnego drzewa, zlewać się z korą i drewnem. Jego
oko, teraz wyglądające jak wielki, czarny krąg, sprawiało wrażenie
równie niewidzącego, jak wtedy, gdy byli pod ziemią. Pamięć pod-
sunęła Perkarowi żywy wizerunek dzikiego boga. Głos Balati'ego
rozbrzmiał tak cicho, że z najwyższym trudem zrozumiał jego słowa.
- Sam widzisz - powiedział, zwracając się do Kapaki. -
Okłamałeś mnie. Wietrzę na nich krew śmiertelnej kobiety. Zabili ją
i okradli mój skarbiec.
Kapaka skłonił głowę. Kiedy w końcu przemówił, w jego sło-
wach dźwięczało przekonanie, lecz Perkar wyczuwał czającą się
w głębi rozpacz.
- Panie, to są bardzo młodzi ludzie. Postępują głupio. Zwróci-
my wszystkie należące do ciebie przedmioty i wynagrodzimy stratę
kobiety.
Balati mógł na to przystać albo nie. Jego głowa poruszała się
z boku na bok z przerażającą powolnością.
- Nie dam więcej ziemi Ludzkim Istotom - oznajmił w końcu.
- Musicie też natychmiast stąd odejść, nim stracę cierpliwość. To
wszystko, co mogę dla was zrobić. Nie chcę więcej słuchać waszych
słów. Zabierajcie swoją stal z mego królestwa. Zabierajcie też przed-
mioty, które splamiliście, gdyż nic mnie one nie obchodzą.
Apad nagle runął naprzód z mieczem w dłoni, a z jego ust dobiegł
dziki ryk. Dalszy bieg wypadków Perkar uporządkował sobie dopie-
ro później. Na drodze Apada nie wiadomo skąd wyrósł nagle Ngan-
gata, a boski miecz spowił go w jasne smugi światła. W chwilę
później Apad leżał już na ziemi, a z jego rozbitych warg ciekła krew.
Ngangata schylił się i ostrożnie podniósł miecz. Sam wyglądał na
zupełnie nietkniętego.
- Myślę, że na razie to zatrzymam - powiedział.
Pan Lasu, najwyraźniej obojętny na całe to zamieszanie, odwró-
cił się i zagłębił w knieję. Ciało jego zdawało się drgać, rozpadać na
kawałki, niczym szarpana wichurą chmura listowia. Każdy okruch
zamieniał się natychmiast w kruka, przez co wnet w niebo wzbiła się
istna zawierucha kruków, które zataczały coraz wyższe kręgi na
podobieństwo wiru popiołów.
Perkar starannie unikał wzroku Kapaki. Stary król usiadł z po-
wrotem na kamieniu i mocno zacisnął wargi.
- On zgodził się dać nam jeszcze trzy doliny, chłopcy. Jeszcze
trzy. - Kapaka zamknął oczy i przyłożył dłoń do skroni.
- Kapako - odezwał się cicho Ngangata. - Lepiej już stąd
chodźmy.
Pojawili się Alwaci. Wyglądali na poruszonych, bez przerwy
nerwowo rozglądali się dokoła.
- Natychmiast - dodał pół-człowiek.
Atti dotknął jego ramienia.
- Czy nie możemy nieco zaczekać? Dopóki król nie nabierze
sił?
Ngangata potrząsnął przecząco głową.
- Myślę, że i tak jesteśmy już spóźnieni. Łowczyni i Kruki
obudzą się rano, może nawet wcześniej. Jeśli do tej pory nie będzie-
my daleko stąd, niechybnie zginiemy.
- Ale... - zaczął Eruka, lecz zamilkł, nie dokończywszy
myśli.
- On kazał nam odejść - dokończył Perkar.
- Tak. Aleja znam tych bogów, znam Pana Lasu. On nigdy nie
ma jednego zdania. Łowczyni z Krukami zapragną naszej krwi,
zapragną łowów. Dlatego powinniśmy wyruszyć, okazać się zwie-
rzyną godną myśliwych. Jeżeli będziemy bardzo sprytni i bardzo
szybcy, być może zdołamy dotrzeć do jakiegoś miejsca poza zasię-
giem ich mocy zanim zdążą nas dopaść.
Słysząc te słowa, Kapaka powiódł dokoła znużonym wzrokiem.
- Wobec tego zginiemy. Myślę bowiem, iż żadne miejsce nie
leży po/.a ich zasięgiem.
- Nie. Jedno leży - stwierdził Ngangata, kręcąc głową.
Perkar ze współczuciem poklepał szyję Manga. Bok konia unosił
się w ciężkim oddechu, a jego zazwyczaj piękna sierść pokryła się
pianą.
- Konie dłużej tego nie zniosą - rzucił tonem skargi.
- Muszą - odkrzyknął Ngangata.
Najgorsze było to, że pomimo wielkiego wysiłku zwierząt, nie-
wielkie czynili postępy. Górzysta kraina pozbawiona była szlaków,
zaś grzbiety biegły w poprzek do kierunku ich ucieczki. Przez cały
czas musieli piąć się pod górę lub zjeżdżać w dół, co i rusz omijając
kolczaste kępy jeżyn. Skórę Manga pokryły krwawe szramy, a i reszta
wierzchowców wyglądała nie lepiej. O dziwo, idący pieszo Alwaci
dotrzymywali im kroku i tylko najstarszy z nich jechał za plecami
Ngangaty. Perkar usiłował zaproponować podobną jazdę Kopaczce,
ta jednak bała się podejść bliżej do Manga i chyba tak naprawdę nie
rozumiała, czego od niej chce. Nienawykły do odczytywania uczuć
Alwatów, Perkar widział, że lepiej niż ludzie zdawali sobie sprawę
z niebezpieczeństwa i nawet pogodna zazwyczaj Kopaczka z ponurą
miną przedzierała się przez ciernie i pięła po skalistych zboczach,
zupełnie nie bacząc na liczne rany na swym ciele.
- Dlaczego Alwaci muszą uciekać? - spytał Perkar. - Prze-
cież Balati na pewno wie, że nic mieli nic wspólnego z naszym
wybrykiem.
- Nie. Czyżbyś ogłuchł? Tłumaczyłem ci przecież, w jaki
sposób rozumuje Pan Lasu. Wszyscy byliśmy z Kapaką, więc on
bierze nas za Kapakę. Zbrodnia popełniona przez jednego z nas,
w jego oczach staje się przewiną wszystkich, nawet Alwatów. Wy-
tłumaczyłem ci to, a mimo wszystko nie zrezygnowałeś ze swego
szalonego planu.
- Ja nie rozumiałem - powiedział Perkar.
- No cóż, teraz zrozumiesz - stwierdził Ngangata. - I dajmy
już temu spokój. Nie mamy czasu, by walczyć między sobą.
- A jeśli się rozdzielimy i udamy w różne strony? Czy oni nie
będą ścigać jedynie tych, którzy są naprawdę winni?
- Nie. Zabiją nas wszystkich. Razem albo w pojedynkę. Naszą
jedyną nadzieją jest dotarcie do Odmieńca. Oni nie będą nas tam
ścigać. Pan Lasu lęka się swego Brata.
- Co jednak z Odmieńcem? - zapytał Atti. - Czy on potrak-
tuje nas lepiej?
- Nie mam pojęcia. Wiem za to bardzo dobrze, co nas czeka,
jeśli zamarudzimy tu dłużej.
Z grzbietu, na który właśnie się wspięli, Perkar ujrzał następną
linię majaczących w oddali wzgórz. Pomiędzy obydwoma ciągami
wzniesień rozciągała się rozległa nizina.
- Może tam w dole zdołamy podróżować nieco szybciej -
rzekł Kapaka z nadzieją w głosie.
Perkar nie potrafił odpowiedzieć. Marzył tylko o chwili wy-
tchnienia. Zlepiona ze zbroją odzież oblekała ciało niczym wielki
strup. Jego oczy były niczym drewniane kulki bez celu tłukące się
po oczodołach, zaś palce bez ustanku gubiły końskie wodze.
- Potrzebujemy odpoczynku, Mang - wyszeptał wtulony
w grzywę, poklepując po szyi wspaniałe zwierzę. Mocna, ciepła woń
zwierzęcia wydawała się jedyną realną rzeczą w całym świecie,
przypominała dom i stajnię. Całą reszta była snem, koszmarnym
snem, w którym wciąż biegł i biegł, i nigdzie nie mógł dobiec. Ścisnął
nogami boki wierzchowca i natychmiast tego pożałował, czując jak
szlachetne zwierzę z trudem podrywa się do nieco szybszego biegu.
Powieki ciążyły Perkarowi coraz bardziej. Parę razy rozwierał je
z wysiłkiem, one jednak natychmiast opadały z powrotem.
Stał po kostki w wodzie opodal miasta z białego kamienia. Woda
lizała jego stopy, lekko ciągnęła ku nurtowi. Spojrzawszy w dół,
ujrzał złe, roziskrzone odbicie słońca. Okrutnie strudzony, ściągnął
Z grzbietu zbroję i przyodziewek, po czym przykucnął i z westchnie-
niem ulgi wyciągnął się w wodzie, poddając ciało delikatnej piesz-
czocie.
Rozwarłszy ponownie oczy, ujrzał małą dziewczynkę, która pa-
trz\hi na niego wielkimi czarnymi oczami. Kiedy tak na nią spoglą-
dał, rozpłakała się, on zaś z rosnącym przerażeniem spostrzegł, że
jej łzy były czerwone niczym krew. Małe strużki spływały na brodę,
skapywały na pierś, stawały się coraz większe, tak że u jej stóp do
rzeki wpadały istne strumienie krwi. Wówczas dopiero pojął, iż cała
rzeka wypełniona była krwią, której odór bez reszty wypełnił mu
głowę. Poderwał się jak oparzony, ale krew przywarła do jego ciała
i, choć gorączkowo usiłował zetrzeć ją dłońmi, mocno trzymała się
skóry. Zaczął płakać, lecz jego łzy również miały krwawą barwę.
Wydał z siebie potępieńczy skowyt.
Wyrwany ze snu, Perkar wzdrygnął się gwałtownie. Ciężko przy
tym dyszał, a jego serce kołatało w piersi jak oszalałe. Upłynęła
dłuższa chwila, nim uprzytomnił sobie, gdzie się znajduje i co się
dzieje. Tamten sen był taki żywy, iż wydawał się bardziej namacalny
niż jawa. To prawdziwy cud, że usnąwszy, nie spadł z grzbietu
wierzchowca. Pozostali jechali daleko w przedzie: podczas jego
drzemki Mang urządził sobie popas. Perkar bez zapału przynaglił go
do truchtu.
Kiedy dogonił towarzyszy, Apad rozmawiał właśnie z Eruką.
Perkar przyjął to z lekkim zdziwieniem, jako że oprzytomniawszy
po ciosie Ngangaty, Apad popadł w posępny nastrój i do nikogo się
nie odzywał.
- Perkarze - zagadnął Apad. - Myśleliśmy, że się nam
zgubiłeś.
- Usnąłem. Potrzebuję odpoczynku.
- Wszyscy potrzebujemy - odparł Apad.
- A jak ty się miewasz, Apadzic? Martwiliśmy się o ciebie.
- Myślę, że odpoczynek dobrze by mi zrobił. Na chwilę popad-
łem chyba w obłęd, prawda?
Perkar wzruszył ramionami.
- Nigdy przedtem nikogo nie zabiłem - wyznał Apad.
- Ani ja - zawtórował mu Perkar.
- Wprost nie mogę uwierzyć... - Apad urwał, a jego oczy
przybrały nieobecny wyraz.
- Później - rzeki Pcrkar. - Pomyślisz o tym później. Teraz
dołożyć nam trzeba starań, aby Kapaka cało dotarł do Rzeki.
Eruka przytaknął jego słowom skinieniem głowy, lecz na twarzy
wypisaną miał troskę.
- Myślisz, że Ngangata ma rację? Czy Łowczyni będzie nas
ścigać?
- Tak mniemam - odrzekł Perkar. - Ngangata zna tę krainę
oraz jej bogów. Wątpić w niego było głupotą z naszej strony.
- Wiem - przyznał Apad. - Chociaż ciężko mi to powie-
dzieć, to uważam, że jeśli wyjdziemy z tego bez szwanku, będziemy
musieli mu podziękować. - Zaciśnięte usta Apada wskazywały, że
wyznanie to wiele go kosztowało. - Powinien jednak zwrócić mi
miecz. Jeżeli się nie myli, będzie mi bardzo potrzebny.
- Nie wiadomo, czy oni zechcą wysłuchać któregokolwiek
z nas - powiedział Perkar. - Kiedy nadejdzie pora, wstawię się za
tobą.
- Dzięki, Perkarze. Przepraszam za to, co się stało. Żałuję, że
ją zabiłem. Sądziłem...
- To Lemeyi podjudził cię do tego - wtrącił Eruka. - Powie-
dział nam, że ona jest Boginią Tygrysów, która tylko czatuje na
okazję.
- Lemeyi - ponuro powtórzył Apad. - To jego wina. Dla-
czego to zrobił?
- Nie sądzę, by Lemeyi potrzebował rozsądnego uzasadnienia
swoich postępków - powiedział Perkar, po chwili zaś dodał: -
W każdym bądź razie nie bardziej niż my.
Po południu niebo zaczęło ciemnieć. Nad górami pęczniały bu-
rzowe chmury, od szczytów ku dolinom spłynął zimny, wilgotny
wiatr, którego podmuchy przyginały ku ziemi korony drzew. Trze-
pocące liście odsłaniały swe blade spody i Perkarowi zdało się, że to
nie liście, a tysiące białych ciem przywarły do martwych konarów.
Wysoko fruwały kruki, hebanowe zwiastuny nawałnicy, głoszące
krakaniem swe okropne pieśni.
- Łowy się zaczęły - oznajmił Ngangata ponurym głosem -
a przed nami wciąż daleka droga.
Zdwoili szybkość, a Perkar po raz kolejny zdumiał się wytrwa-
łością Manga. Chociaż drżał w nim każdy muskuł, rumak prze-
szedł z kłusa w galop i na łeb na szyję pognali dnem doliny. Per-
kar próbował oszacować odległość dzielącą ich od następnej linii
wzgórz, lecz w jego myśli wdarło się pierwsze, odległe wycie. Wilki
zgromadzone w nieprzebrane stado wieściły swój nienasycony głód.
Niebo rozdarł grom, lecz w uszach Perkara jego łoskot rozbrzmiał
niczym krakanie gigantycznego kruka.
Gdy zbliżali się do łańcucha wzgórz, w wilczym wyciu pojawił
się radosny, niecierpliwy ton.
- Może powinniśmy stanąć i przysposobić się do walki -
krzyknął Perkar do Ngangaty. - Przecież mamy boskie miecze.
- To łowy Pana Lasu - ryknął Ngangata w odpowiedzi. -
Może przywołać każdego boga i każde zwierzę tej krainy. Nie
zdołasz zabić ich wszystkich, Perkarze. Co najwyżej, dostarczysz im
dodatkowej uciechy.
- Ale oni i tak nas dopadną!
- Za tymi wzgórzami rozciąga się niecka, którą płynie Odmie-
niec. Musimy przedostać się na drugą stronę.
Perkar zacisnął zęby. Eruka był blady, wystraszony. Apad...
Apad patrzył ponuro przed siebie.
Przebyli strumień, zatrzymując się w wodzie jedynie na krótką
chwilę tak, by konie mogły zwilżyć pyski. Ngangata sięgnął do
juków, wydobył łuk i naciągnął cięciwę. Atti uczynił to samo. Perkar
obserwował ich przygotowania w przygnębieniu. Oczywiście, też
mógłby przysposobić łuk, ale przy próbie strzału z końskiego grzbie-
tu z pewnością wyleciałby z siodła.
Ngangata ujął z kolei odebrany Apadowi boski miecz i popatrzył
na oręż ze srogą miną.
- Apadzie - zawołał, po czym cisnął mu wetknięty w pochwę
oręż. Apad pochwycił pochwę, skłonił głowę na znak podzięki.
- Piraku z tobą, Ngangato - powiedział cicho.
Ngangata oddał ukłon.
- Nie pozwólcie koniom napełnić brzuchów - rzekł, zwraca-
jąc się do wszystkich - bo nie zdołają biec.
Na stromym zboczu Mang często się potykał. W pewnym mo-
mencie ugięły się pod nim obie przednie nogi naraz, a kiedy próbo-
wał powstać, omal nie przygniótł Perkara. Chłopak zeskoczył wów-
czas z siodła i pobiegł, ciągnąc na wodzy dygocące z wysiłku
zwierzę. Jako że teraz poruszał się wolniej, niebawem znalazł się
w otoczeniu Alwatów, którzy również zaczęli w końcu zdradzać
objawy znużenia. Biegli w niewielkiej, zwartej grupie, przy czym
nieco liczniejsi, uzbrojeni w trzcinowe włócznie mężczyźni, otacza-
li stłoczone w środku kobiety. Przyjrzawszy się dokładniej ich sto-
pom, Perkar odkrył, iż obuwie z jeleniej skóry poszło w strzępy,
odsłaniając skrwawione rany.
Zbocze stało się jeszcze bardziej strome, a co gorsza, pokryte
luźnym rumoszem, na którym ślizgały się wierzchowce oraz ludzie.
Wilki były już całkiem blisko. Mang wzdrygał się nerwowo, wie-
trząc ich zapach, lecz poza tym sprawował się bardzo dzielnie.
Obejrzawszy się za siebie, Perkar dostrzegł pomykający ku podsta-
wie zbocza szary kształt, potem jeszcze jeden i jeszcze. Później zaś,
w przerwie między drzewami dojrzał trzon pogoni.
Przez las przedzierało się więcej wilków, niż mógł zliczyć, lecz
w jednej chwili wydały mu się one najmniejszym ze zmartwień,
ponieważ pośród hordy dostrzegł samą Łowczynię. Znajdowała się
zbyt daleko, by mógł odczytać rysy jej twarzy, widział natomiast
wyraźnie płonące zielonym ogniem oczy i czarne poroże. W ręku
trzymała mocno wygięty łuk z kości zwierząt. Dosiadała lwa. będą-
cego zapewne lwim królem, gdyż okaz ten trzykrotnie przewyższał
rozmiarami wszystkie lwy, jakie Perkar dotychczas oglądał. Jego
złocistą sierść zdobiły czarne pasy, nie miał grzywy, a więc była to
samica, również Łowczyni.
Karak, Bóg Kruk, przycupnął na ramieniu Łowczyni. W pocho-
dzie kroczyło więcej zwierząt: tygrysy z długimi kłami, dziki wzro-
stu krowy. Wiele z nich niosło na grzbiecie jeźdźców, ludzi o nie-
zmiernie dzikim wyglądzie, którzy w istocie ludźmi nie byli. Perkar
podejrzewał, że te przyobleczone w niedźwiedzie skóry istoty nic
były ludźmi, a nieznanymi mu górskimi bogami.
Perkar wpatrywał się w ów pochód jak urzeczony i dopiero
Kopaczka, która mocno szaipnęła go za rękaw, przerwała działanie
czaru.
Pochyłość zbocza stała się łagodniejsza, toteż Perkar mógł po-
nownie dosiąść konia. Wilki oskrzydlały ich już z obu stron, lecz na
razie trzymały się z daleka. Ngangata bez przerwy stał w siodle i od
czasu do czasu wypuszczał strzałę, a ilekroć to czynił, rozbrzmiewał
bolesny skowyt zwierzęcia.
Perkar dobył miecza i rzekł:
- Sprawiłeś, że widziałem, kiedy to było potrzebne. Co możesz
uczynić dla mnie teraz?
- Leczę twoje rany - rozbrzmiał głos w jego uchu.
Sięgnął do ramienia. Rzeczywiście, ból ustąpił bez śladu, a skóra
się zrosła, tworząc niewielką fałdę w miejscu, gdzie przedtem ział
otwór rany. Tylko rozdarta kolczuga potwierdzała, iż atak demona
wcale nie był snem.
- Usunąłem też z ciebie truciznę - dodał miecz.
- Truciznę?
- W ranie pełno było trucizny.
- Czy możesz zabijać bogów? Czy możesz zabić Łowczynię
i Kruka?
- Jestem orężem. Z własnej woli zabić nie mogę nikogo. Dzier-
żony przez właściwą dłoń z pewnością zdołam uśmiercić boga. Nie
uczynię cię wszakże szybszym, czy silniejszym ani też bardziej
biegłym.
- Zrobiłeś coś z mymi oczami, dzięki czemu mogłem dostr/ec
niebezpieczeństwo...
- To prawda. Potrafię skierować twój wzrok tam, gdzie należy.
- Czy zdołasz skierować go na miejsca, w które muszę uderzyć,
aby zabić boga?
- Tak, lecz boga nie da się zabić jednym ciosem. Musisz po-
przecinać więzy podtrzymujące ich serca, a to niełatwe zadanie. Są
one twarde niczym metal, a przeciąć je trzeba jednym uderzeniem.
- Ile jest tych więzów?
- Zazwyczaj siedem.
Perkar zaczął zastanawiać się, czy miecz zdąży zaleczyć jego
rany na tyle szybko, by mógł stawić czoła Łowczyni. Zapytał o to.
- Uzdrawiam twoje rany poprzez wzmocnienie śmiertelnych
więzów twego serca z moim własnym. Bóg to dostrzeże i zacznie
mnie odcinać. Kiedy oddzieli mnie zupełnie od twego serca, nie
zdołam cię leczyć i umrzesz.
- Czy czynisz mnie równym bogom?
Głos w jego uchu dziwnie zagdakał. Perkar po chwili uświadomił
sobie, że słyszy śmiech.
- Z pewnością nie jesteś równy bogini gór. ona zawsze będzie
od ciebie szybsza i mocniejsza, i poprzecina więzy twego serca jak
końskie włosie. Może, gdybyś zaskoczył ją we śnie...
- Przecież ona teraz nie śpi, bo prowadzi łowiecką wyprawę.
- No cóż, w takim razie zastanawiam się, kto będzie mnie nosił
następny.
Z przodu Ngangata i Atti niemal równocześnie wypuścili strzały.
Jeszcze chwila wysiłku i wreszcie osiągnęli grzbiet wzniesienia.
Perkar z Alwatami zamykał kolumnę uciekających. Obejrzał się za
siebie. Zbocze, które dopiero co pokonali, było rzadko porośnięte
niskimi krzakami, przez co wyraźnie widział pogoń, rozciągniętą
na znacznej przestrzeni niczym kolumna maszerujących mrówek
z Łowczynią na czele. Atti założył strzałę i napiął cięciwę.
Perkar ze wstrzymanym tchem śledził lot mknącego w dół poci-
sku. W chwilę później wystrzelił także Ngangata. Bogini zadrżała,
gdy strzała Attiego wraziła się w jej pierś i omal nie spadła ze swego
wierzchowca ugodzona w ramię strzałą Ngangaty. Odsłoniła zęby
w straszliwym, drapieżnym uśmiechu i w odpowiedzi napięła włas-
ny łuk.
Atti w mgnieniu oka wyleciał z siodła z gardłem gładko przeszy-
tym przez opatrzone czarnymi lotkami drzewce. Perkar w przeraże-
niu patrzył na miotającego się po ziemi rudowłosego wojownika.
- Na drugą stronę! - ryknął Ngangata. - Za grzbiet!
- Zabierzcie Altiego! - rozkazał Kapaka.
- On już jest martwy! - odkrzyknął Ngangata. Byta to niestety
prawda. Atti wciąż jeszcze dawał oznaki życia, ale jego podrygi były
coraz słabsze. Strzała musiała przebić tętnicę szyjną, gdyż z rany
tryskała fontanna krwi. Szarpiąc wodze, Perkar przynaglił Manga do
przejścia na drugą stronę grzbietu, gdzie już czekali Eruka, Ngangata
i Kapaka.
W dole rozpościerała się ogromna niecka, do której wszystkie
okoliczne wzgórza i góry oddawały swoje wody. Na jej skraju
otwierała się bezdenna gardziel, którą bez wątpienia płynęła Rzeka,
Odmieniec. Bez wątpienia też Rzeka była za daleko. Perkar miał
kiedyś koszmarny sen, w którym płynął głęboko pod wodą, wstrzy-
mując oddech i choć widział powierzchnię, wiedział z niezachwianą
pewnością, że nie zdoła jej osiągnąć. Tutaj było tak samo. Zbocze
oraz dno niecki były zupełnie nagie. Otwarte, kamienne przestrzenie
pozwalały koniom na szybki bieg. Ale ich konie były zmęczone,
a pogoń deptała im po piętach, zbyt szybko zmniejszając odległość,
jaka ich dzieliła. Pewność, że nie zdołają ujść pościgowi ścisnęła
serce Perkara niczym żelazna pięść.
Spoza chmur wyjrzało słońce, zalewając dolinę przyćmionym,
złotym blaskiem. Pomimo całego znużenia, dostrzegł ironię obecnej
sytuacji - po raz pierwszy ujrzał swego wielkiego wroga w momen-
cie, gdy był on ich jedynym wybawieniem.
Wszyscy prócz Apada i Alwatów pędzili już w dół zbocza.
Spojrzał ku szczytowi w obawie, że ujrzy Apada przeszytego
strzałą, ten jednak był cały i trzymał się blisko Perkara. Alwaci
natomiast trwali w miejscu. Zbici w niewielką gromadę, wysunęli
do przodu włócznie, które z daleka wyglądały jak nastroszone kolce
jeża.
- Co oni robią? - spytał Perkar, choć Ngangata znajdował się
zbyt daleko, by móc go usłyszeć.
- Wybierają miejsce na śmierć - stwierdził Apad. Uśmiechnął
się nagle od ucha do ucha i uczynił to po raz pierwszy od dłuższego
czasu. Wzniósł w górę miecz, który wybrał dla niego Perkar, ten sam,
którym zabił tamtą kobietę. Oręż mienił się różnobarwnie jak tęcza.
Czegoś takiego Perkar jeszcze nigdy nie widział.
- On umie takie s/.tuczki - wyznał Apad. - Dobrze, że nie
wiedziałem tego wcześniej, bo zabiłbym Ngangatę. Myliłem się co
do niego.
- Wszyscy się myliliśmy - stwierdził Perkar. - Ruszajmy.
Apad zerknął w stronę Alwatów. Kopaczka obserwowała ich
z nieprzeniknionym wyrazem twarzy.
- Żegnaj, Perkarze - powiedział Apad. - Pozdrów moją
rodzinę. - Zawrócił koniem i błyskawicznie pognał ponad grzbie-
tem na spotkanie prześladowców.
Na mgnienie oka Perkara ogarnął paraliż, potem, z przenikliwym
wrzaskiem, także i on zawrócił swego wierzchowca. Posiadając taką
broń, on i Apad mogli stanąć do walki, powstrzymać Łowczynię
przynajmniej na chwilę, dać Kapace więcej czasu na dotarcie do
Rzeki. Opresja, w jakiej się znaleźli, została zawiniona w równej
mierze przez Apada jak i przez niego. Przelotnie poczuł się winnym
również tego, że przymusza Manga do nowego wysiłku, ale tak
musiało być.
Na łeb na szyję popędził za Apadem w dół stoku. Miał wrażenie,
że konie nie tyle biegną, co spadają jak kamienie - tak wielka była
ich szybkość. Usłyszawszy jego pohukiwanie. Apad obejrzał się
przez ramię i szeroko uśmiechnął. Niemal w tym samym momencie
pierś Perkara przeszył palący ból. Zerknąwszy w dół, rozwarł ze
zdumienia usta na widok sterczącej z boku strzały.
- Jedna więź została przerwana - oznajmił mu miecz.
Splunąwszy krwią, Perkar pochylił się w siodle. Każdy oddech
przyszło mu teraz opłacać straszliwym bólem. Mang tymczasem
błyskawicznie gnał do przodu. W zawrotnym tempie przedarli się
przez pas zarośli. Tam, pod najbardziej stromym skalnym nawisem,
Łowczyni nakładała na cięciwę następną strzałę.
Apad nic spowolnił biegu swego rumaka ani nie skierował go na
pobliską ścieżkę, tylko wrzeszcząc jak szalony, pognał konia wprost
przed siebie, tak że biedne zwierzę na chwilę zawisło wysoko
w powietrzu. Łowczyni wypuściła następną strzałę, która na pozór
ospale pomknęła poprzez przestwór, zanim utkwiła w ciele rozciąg-
niętego w skoku konia. W następnym momencie Apad i ranny
wierzchowiec wpadli na Łowczynic oraz dosiadanego przez nią lwa.
Przy wtórze przerażonego końskiego kwiku Karak, głośno kracząc,
wzbił się w powietrze, podczas gdy Łowczyni padła na ziemię,
przygnieciona ciałem rozpędzonego konia.
Perkar nie miał dość sił, by zmusić Manga do podobnego wyczy-
nu, choć ból w piersi zdążył już nieco osłabnąć. Skierował więc go
w dół ścieżki, a kiedy dotarł do kłębowiska ciał, przekonał się, iż
Apad nie tylko zdołał wyplątać się z uprzęży, ale i siał nie lada
spustoszenie wśród złowieszczych postaci. Migotał na równi ze
swym mieczem, z gracją tancerza szalał po polu walki, okazując przy
tym wprawę, o jaką Perkar nigdy by go nie podejrzewał. Na jego
oczach jeden z Ludzi-Niedźwiedzi osunął się na kolana, a z jego
bezgłowej szyi szerokim strumieniem trysnęła złocista krew.
- On dzierży Madedge - ozwał się radosny głos w uszach
Perkara. - Madedge umie walczyć!
Perkar zupełnie go nie słuchał. Mang zginął pod nim, przeszyty
tuzinem strzał. Także i Perkar oberwał między żebra, a z pikowanego
kaftana sterczały jeszcze dwie brzechwy. Tym jednak razem zawład-
nęła nim wściekłość, więc zupełnie nie czuł bólu. Przy pierwszym
potknięciu Manga zeskoczył z siodła, a jego miecz o jadeitowej
głowni natychmiast zgotował śmierć najbliższemu wilkowi. Perkar
pozwolił, by oręż kierował jego wzrokiem, wybierał cel ataku.
Następny był jeden z Ludzi-Niedźwiedzi. Perkar sparował wymie-
rzony w siebie cios włóczni, po czym wraził weń miecz aż po jelce.
- To go nie zabiło - oznajmił miecz.
Perkara nic to wszakże nie obchodziło.
- Łowczyni! - wychrypiał. - Walcz ze mną!
Szlachtując zagradzające drogę wilki, parł bez wytchnienia w jej
stronę. Bogini była już z powrotem na nogach, a w jej dłoni lśniła
długa włócznia o jasnym ostrzu. Uśmiechała się z zadowoleniem,
nawet radością.
Perkad widział śmierć Apada. Karak, Bóg Kruków, runął na
niego z góry, ciął straszliwie ostrym jak brzytwa dziobem. Głowa
Apada rozpadła się niczym rozłupana pestka.
Perkar potknął się, gdy następny wilk wpił kły w jego łydkę.
Natychmiast odrąbał mu głowę, szczęki zwierza pozostały jednak
zawarte. Na razie musiał o tym zapomnieć, gdyż jego głowa zwró-
ciła się raptownie w stronę, z której groziło większe niebezpieczeń-
stwo: lew. Lew utykał na jedną nogę, zapewne na skutek zderze-
nia z wierzchowcem Apada, tym niemniej zdołał skoczyć, groźnie
szczerząc przy tym kły. Perkar ciął go w łeb, lecz lew i tak go dopadł.
Jakby z oddali usłyszał chrzęst dartej kolczugi, cichy chlupot prutego
brzucha. W ślad za nim pojawił się nowy ból. Ostatnią rzeczą, jaką
ujrzał, była stojąca nad nim Łowczyni, której włócznia opadała ku
jego gardłu. *
IX
Dar brązu i nadziei
Przez kilka następnych dni Hezhi pilnie pracowała nad mapą.
Miała nadzieję, że ukończy ją, zanim ponownie zacznie krwawić,
zanim wrócą kapłani. Wbrew temu, co powiedziała Tsemowi, wcale
nie chciała, żeby o jej losie decydowało coś, o czym nie miała
pojęcia. D'ena i innych sprowadzono na dół Schodami Ciemności.
Teraz już wiedziała, iż zgodnie z tym, co podejrzewała, schody owe
wiodły do jakiejś odnogi pogrzebanego pałacu. Znalazła dowody
potwierdzające, że fundamenty centralnej części budowli spoczywa-
ły na grubych kolumnach bazaltu, dzięki czemu nie groziło im
osunięcie do pałacu leżącego pod spodem. Według niej prościej
byłoby po prostu zasypać piaskiem stare komnaty, tak jak to uczy-
niono w wielu innych miejscach - no, chyba że owe sale miały
jeszcze jakieś przeznaczenie. Wzmocnienia fundamentów wskazy-
wały, że podziemne komnaty nadal były otwarte, a kto wie, czy
nawet nie utrzymywane w należytym porządku. Być może stanowiły
rodzaj tajnej kryjówki, dokąd usuwano ludzi takich jak D'en z przy-
czyn pozostających w jakimś związku z dojrzewaniem. Z mocą, jak
podejrzewała. Z tym, że ktoś był "Błogosławiony przez Rzekę". Ten
jej hipotetyczny "podziemny pałac" mógł być całkiem duży. Wcześ-
niejsze wyprawy mogły ją zawieść w bezpośrednie jego sąsiedztwo.
Snując dalej rozważania na ten temat, doszła do wniosku, iż
Schody Ciemności nie mogły być jedyną drogą do podziemnych
komnat. Jeżeli tam na dole żyli ludzie, musieli mieć dostęp do wody
i - co oczywiste - systemu kanalizacji. Po raz pierwszy od przeszło
roku poważnie zaczęła rozważać możliwość zejścia na dół, pod
miasto. Wcześniej musiała jednak mieć mapę oraz orientację co do
miejsca, do którego zamierza dotrzeć. Łatwo mogła się przecież
zgubić, co narobiłoby wielkiego zamieszania i zapewne pociągnęło
za sobą tragiczne dla Tsema skutki.
Skończyła tę pracę przed południem i zabrała się za obowiązki
nałożone na nią przez Ghana. Ostatnio sprawdzał ją coraz rzadziej,
więc stopniowo nabrała przekonania, że bibliotekarz jej zaufał. Co
prawda, skąpił jej pochwał, ale też nie ganił. Jak na Ghana był to
wyraz wyjątkowej uprzejmości. Podejrzewała nawet - tylko podej-
rzewała i nigdy mu tego nie powie - że to on sam rozdarł księgę,
potem zaś zrzucił winę na nią, ponieważ tylko w ten sposób mógł ją
uczyć. Był twardym, zamkniętym w sobie człowiekiem, który niko-
go nie darzył miłością. Z tego, co wiedziała, nie miał też dzieci ani
żony. Choć nigdy nie okazywał uczuć, zdawało się jej, że Ghan
przekazał jej podarunek niezmiernej wartości.
Yen zjawił się w bibliotece wkrótce po południu. Pracował tutaj
niemal codziennie, lecz od paru dni nie zamienili ze sobą ani słowa,
pozdrawiając się jedynie skinieniem głowy ponad zastawionymi
księgami regałami. Natomiast dzisiaj Yen podszedł do jej stołu,
a uczynił to, jak się jej wydało, z pewną nieśmiałością.
- Witaj, pa... ach. Hezhi.
- Dzień dobry, Yen - odparła z nadzieją, że głos jej zabrzmiał
statecznie i dojrzale.
Nerwowo skinął głową.
- Chciałem ci podziękować - zaczął.
- Już to zrobiłeś.
- Tak, ale wygląda na to, że dzięki tobie na jakiś czas zacho-
wam swą pozycję wśród inżynierów. Ja... - Z zakłopotaniem wyjął
/ kieszeni owinięty w tkaninę mały pakunek. - Pragnę ci coś dać.
Okazać moją wdzięczność.
Oczy Hezhi rozszerzyły się ze zdumienia, z wahaniem wyciąg-
nęła rękę.
- Proszę, nie zrozum mnie źle - dodał pospiesznie. - To
tylko... no, to jest tylko taki prezent za to, że mi pomogłaś. Ja nie...
- Urwał, niezdolny dokończyć zdania, ajego ciemne oczy patrzyły
błagalnie.
- Dziękuję. Doskonale rozumiem, więc nie musisz niczego
tłumaczyć. Tutaj, w pałacu, często rozdajemy prezenty.
"Tyle, że jeszcze nigdy nie dostałam prezentu od kogoś innego
niż moi słudzy" - dokończyła w myślach. Nawet od nadskakujące-
go jej Wezha, który coraz natarczywiej zabiegał ojej względy.
- Ach tak, to dobrze, sprawdź zatem, czy ci się podoba -
podsunął Yen. - Jeśli nie, przyniosę ci coś innego.
Zaczęła rozwijać pakunek. Zjednej strony pragnęła jak najszyb-
ciej ujrzeć jego zawartość, z drugiej miała świadomość, że nie
powinna tego okazywać. Kiedy wreszcie rozsupłała węzeł, uśmiech-
nęła się z zadowolenia. Na tkaninie leżała mała brązowa figurka
znakomitej roboty, jakiej jeszcze nigdy nie widziała w pałacu. Przed-
stawiała konia w pełnym galopie, przy czym miejsce szyi oraz głowy
rumaka zajmował nagi tors szczupłej kobiety. Postać miała rozwiane
do tyłu włosy, a w jednym ręku ściskała włócznię. Jej barbarzyńska
twarz pełna była ognia i radości.
- Jaka piękna! - wykrzyknęła w zachwycie. - Nigdy czegoś
takiego nie widziałam.
- To Mang - rzucił Yen tonem wyjaśnienia.
- Mang?
- Mój ojciec czasami z nimi handluje, przynajmniej z tymi
z południa. Wędrują wzdłuż Rzeki z północy aż do portu Wun.
- To ci Mang są pół-końmi?
Yen przyjął te słowa z uśmiechem.
- Nie. To tylko część ich legend. Ludzie z tego plemienia wiodą
życie na końskim grzbiecie. Wierzą, że konie są ich krewniakami.
Wierzchowce są nawet członkami ich klanów, chociaż trudno nam
w to uwierzyć.
- Wszystko to brzmi nad wyraz dziwnie - mruknęła Hezhi,
obracając figurkę w dłoniach.
- To barbarzyńcy - ciągnął Yen. - Kiedyś widziałem je-
dnego z nich. Zawsze noszą ze sobą miecze oraz włócznie i nigdy
nie zdejmują zbroi, nawet do snu czy... no, w każdym bądź razie
do snu. - Pokraśniawszy nieco na twarzy, podjął swą opowieść.
- Oni wierzą, że koń i jeździec, którzy razem zginęli, po śmier-
ci jednoczą się w taki właśnie sposób. Powiadają nawet, że da-
leko na wschodzie leży kraina, gdzie zamieszkują podobne stwo-
rzenia.
- Ta historia także mi się podoba - rzekła Hezhi. - Dziękuję
ci za jedno i drugie.
Uśmiechnął się ze szczęścia i wykonał głęboki ukłon.
- Pani - powiedział, po czym odszedł do swoich książek.
Hezhi ponownie przyjrzała się figurce. Kiedy podniosła głowę,
napotkała wzrok Ghana, na którego twarzy malował się wyraz głę-
bokiego niesmaku. Oblała się rumieńcem, dobrze wiedząc, o czym
on myśli. Był zapewne głęboko przeświadczony, że oto jego prze-
powiednia staje się prawdą, że cały czas, jaki jej poświęcił pójdzie
na marne, gdy tylko zacznie "uganiać się za młodymi głupcami".
Hezhi wróciła do układania książek, starając się przy tym wyglą-
dać na jak najbardziej zajętą. Ghan był w błędzie, skoro tak sądził,
mylił się pod wieloma względami. Przede wszystkim, Yen nie był
"głupcem". Był myślącym, inteligentnym młodzieńcem i pod tym
względem zupełnie się różnił od znienawidzonych przez Ghana
dworzan. Po wtóre, on wcale się do niej nie zalecał, a ona nie była
nim zainteresowana choćby w najmniejszym stopniu. O takim
związku trudno w ogóle było pomyśleć; przecież była córką samego
Chakunge. Oczywiście, nigdy nie powiedziała tego Yenowi. Poza
tym, zdarzało się niekiedy, że zubożała szlachta wydawała młodsze
córki za mężów z kupieckiego stanu....
W tym przypadku byłaby to jednak niedorzeczność. On był
przecież znacznie od niej starszy. Do podobnego związku mogłoby
dojść co najwyżej ze względów politycznych; gdy szło jedynie
o uczucie, takie małżeństwo nie wchodziło w rachubę. Taki przystoj-
ny młodzieniec jak Yen z pewnością nie widział nic pociągającego
w dwunastolatce z ledwie widocznymi piersiami i biodrami. Słyszała
rozmowy Tsema z innymi strażnikami dość często, by wiedzieć, co
pociąga mężczyzn w kobiecie. Rozum i dobre maniery z pewnością
do tych cech nie należały.
Tak więc, Ghan był w błędzie i dobrze powinien zdawać sobie
z tego sprawę. Im więcej o tym myślała, tym większa ogarniała ją
złość, a kiedy już zbliżała się pora wyjścia, podeszła wprost do jego
biurka.
- On się do mnie nie zaleca - wysyczała z wściekłością.
Ghan uniósł głowę i popatrzył na nią z widocznym zdumieniem.
- Co takiego? - zapytał łagodnie.
- Widziałam, jak patrzyłeś na nas... na mnie.
Na jego wargach zapełgał cień uśmiechu.
- Złościłem się, ponieważ mu pomagałaś - wyjaśnił. - Nie
przepadam za kapłanami, a to właśnie oni go tu przysłali.
- Och - wyszeptała, tracąc nagle całą pewność siebie.
- Ale skoro już o tym wspomniałaś, coś mi się widzi, że ciągle
wodzisz za nim oczami... - w zamyśleniu dodał Ghan.
- No cóż - odrzekła Hezhi głosem, w którym zabrzmiały nuty
usprawiedliwienia. - On po prostu jest bystrzejszy niż większość
zaglądających tu ludzi.
- Sporo w tym racji - sucho zauważył Ghan -jednak w ża-
den sposób nie należy tego brać za zachętę.
- Nie, myślę że nie.
- Sądzę, że ten Yen nie jest taki najgorszy. Kapłani zawsze
zatruwali mi życie, więc każdy, kto jest z nimi związany... -Ghan
wydął wargi.
- Jak choćby szlachta? - podsunęła Hezhi.
Ghan przyglądał się jej przez chwilę w milczeniu.
- Chyba jestem nazbyt wylewny - powiedział. - Któregoś
dnia posunę się za daleko i oni mnie ukarzą.
- Ghan, nigdy cię o to nie pytałam. Zjakiegojesteś klanu?
Bibliotekarz głośno sapnął, po czym na dłuższą chwilę zastygł
w bezruchu.
- Yehd Hekes - powiedział w końcu.
Hezhi ściągnęła brwi.
- Yehd Hekes?
- Nie mam zamiaru się powtarzać.
- Myślałam, że wy wszyscy...
Ghan wzniósł oczy do nieba.
- Przecież ty wiesz wszystko, prawda? Tak, wszystkich skaza-
no na wygnanie oprócz mnie. Musiałem tylko zrzec się szlachectwa
- na piśmie oraz krwią. Tak więc, ściśle rzec biorąc, nie należę do
żadnego klanu.
- Dlaczego? Dlaczego zostałeś? O ile mi wiadomo, wygnani
otrzymali posiadłości na południu.
- Posiadłości? O tak - wymamrotał Ghan. - Setki mil baweł-
nianych pól i co najwyżej dziesięć książek. Nie mogłem tego wszyst-
kiego zostawić, dziewczyno.
- Przepraszam, że o to pytałam.
Ghan sięgnął po bibułę i otarł nią pot z czoła. Raz jeszcze nadął
wargi, po czym, odzyskując spokój, wzruszył ramionami.
- Ty ciągle o coś pytasz. Taka już twoja natura, co samo w sobie
nie jest złe. - Pochylił się w jej stronę, zniżając głos do konspira-
cyjnego szeptu. - Musisz bardzo uważać na to, jakie pytania i komu
zadajesz. Bardzo ostrożna, Hezhi. Królewska Krew nie stanowi
ochrony przed Królewską Krwią. - Odchylił się z powrotem na
oparcie zydla. - A teraz - powiedział surowo, wznosząc do góry
palec wskazujący - nie chcę więcej widzieć, jak tutaj flirtujesz. To
jest biblioteka, a nie jakiś dwór. Uciekaj do domu. Zaraz wszystko
pozamykam, pójdę do siebie i wypiję kielich wina.
Parę dni później znowu zaczęła krwawić. Krwawienie poprze-
dziły skurcze, całe przeżycie było mocno nieprzyjemne, ale gorączka
i mdłości już nie wróciły. Popadła także w przygnębienie. Qey
zapewniała, że to normalne, co jednak wcale nie poprawiło jej
nastroju. Ponadto zdawała sobie sprawę, iż depresja ta miała bardziej
złożone podstawy niż Qey mogła podejrzewać. Nawrót krwawienia
na nowo rozbudził wszystkie dręczące ją pytania - na które odpo-
wiedź wydawała się teraz tak bliska - i towarzyszące im lęki.
Najbardziej obawiała się tego, że kapłani dowiedzą się jakoś o jej
stanie i przyjdą powtórzyć badania. Chociaż nadal nie rozumiała, co
próbowali ustalić, logika wypadków - zapoczątkowana zniknię-
ciem D'ena - wskazywała, iż zagrażało jej niebezpieczeństwo za
każdym razem, gdy zjawiali się kapłani ze swymi zabiegami. Od
czasu do czasu przychodziło jej do głowy, aby zapytać kogoś spoza
służby, na kogo być może nie nałożono zakazu, na przykład siostry
albo matki. Niestety, takie rozwiązanie wydawało się nazbyt niebez-
pieczne, zarówno dla niej samej jak i osoby, z którą by rozmawiała.
Dlatego ograniczała się na razie do długich rozmyślań, te zaś rodziły
przygnębienie. Któregoś razu znalazła się nawet na dachu Wielkiej
Sali, skąd z uwagą wpatrywała się w odległy bruk, tak jak czyniła to,
będąc znacznie młodszą. Pokusa skoku nie była jednak szczególnie
silna, choć pamiętała, że w przeszłości było inaczej. Miała wrażenie,
że myśli o samobójstwie spoczywały w jej głowic w stanie uśpienia.
Dawniej były o wiele bardziej uporczywe i wyraziste. Natomiast od
momentu, gdy zaangażowała się w poszukiwanie D'ena, rzadko
miała czas na różne humory. Od blisko trzech lat każdą chwilę
poświęcała rozwiązaniu zagadki jego zniknięcia i zapewne to ją
uratowało. Niemal z przyjemnością spoglądała w dół, na malutkich
ludzi, z radością myślała o krótkim, pospiesznym locie, o zapomnie-
niu i spokoju, jakie nastąpią potem. Ta chwila nostalgii, pobłażliwo-
ści dla samej siebie, dała jej odrobinę satysfakcji. Nie skoczyła,
oczywiście, i nawet Tsem - który jak dobrze wiedziała, kręcił się
gdzieś w pobliżu pomimo prób, jakie podejmowała, żeby uwolnić
się spod jego opieki - nie wierzył, że sama zada sobie śmierć. To
była tylko taka zabawa, fantazja, z której wyrosła.
"Ale zawsze jest to jakieś wyjście" - powiedziała sobie w du-
chu. Alternatywa wobec losu D'ena ma wypadek gdyby spotkać ją
miało coś równie przerażającego. Raczej skoczy z dachu, niż biernie
znosić będzie to, co szykują dla niej kapłani.
Od pewnego czasu, kiedy wracali do domu, Tsem szedł przodem,
aby upewnić się, czy przypadkiem za drzwiami nie czekają znowu
kapłani. Stało się to ich pilnie przestrzeganym rytuałem. Hezhi czaiła
się w cieniach opustoszałej sali, a Tsem zaglądał na chwilę do środka
i, jeśli wszystko było w porządku, wracał i dawał umówiony znak.
Dzięki temu czuła się nieco lepiej. Mogła przynajmniej decydować,
czy ponownie podda się temu poniżającemu i odrażającenu zara-
zem rytuałowi. Rozpoczęła też przygotowania do kolejnej wyprawy
w pałacowe podziemia. Zwędziła kawałek sznura, napełniła olejem
lampkę, poprosiła by Tsem zdobył dla niej "odpowiednie" ubranie.
Poszukiwania stroju trwały dosyć długo, zadowoliła ją dopiero ro-
bocza odzież niewielkiego wzrostem chłopca z doków: wysmarowa-
ne smołą długie spodnie i taka sama koszula. Spodnie i koszula leżały
na niej dość dobrze, a ponadto łatwo dawały się włożyć i zapewniały
ochronę przed otarciami skóry, do czego nie nadawały się jakiekol-
wiek stroje szlachetnie urodzonych. Hezhi nigdy nie zdecydowałaby
się na noszenie spodni - dziwacznej część garderoby wyglądającej
jak dwa złączone ze sobą futerały na nogi, gdyby nie Yen. Chcąc
dowiedzieć się czegoś więcej o swym podarunku, sprawdziła w ka-
talogu słowo "Mang" i znalazła krótką, lecz rzetelną notatkę na ich
temat. Lud ten nosił spodnie, ponieważ nadawały się one lepiej do
siodła niżjakikolwiek inny strój, który osłaniał nogi. Co więcej, wnet
odkryła, iż odpowiednik słowa ,,spodnie" w języku Nhol został
zapożyczony od szczepu Mang.
Przymierzyła nowy przyodziewek w nocy, kiedy już Qey poszła
spać. Wystarczy, że wciągnęła Tsema w swoje szaleństwo. Nie
pozwoli, by Qey o czymkolwiek się dowiedziała. W pierwszym
momencie poczuła się bardzo dziwnie, gdyż ubranie zakrywało
miejsca, które dotychczas były na jej ciele zawsze odsłonięte. Spró-
bowała wyobrazić sobie siebie na grzbiecie konia, galopującą z dziką
miną, taką samą jaką oglądała u małej figurki z brązu. Na koniec,
tłumiąc chichot, spakowała odzież pod materac i poszła spać.
Oczywiście, znowu przyśnił się jej las. Jednak tej nocy, po raz
pierwszy, pośród drzew ujrzała mężczyznę. Człowiek ów miał nie-
zwykły wygląd: był blady jak płótno, zaś jego włosy wyróżniały się
niespotykanym odcieniem brązu. Oczy jego były jeszcze dziwniej-
s/c - s/are, barwą przypominające Rzekę o poranku. Była ciekawa.
czy nie jest przypadkiem wytworem Rzeki, której wody wypełniają
jego wnętrze. Wrażenie, że uczyniła coś złego wyraźnie się wzmoc-
niło, a w następnym momencie, wciąż we śnie, stałajuż w Sali Leng
i piła świętą wodę z fontanny, marząc w duchu o bohaterze, który
przybędzie, aby ją uwolnić...
"Byłam chora - tłumaczyła komuś. - Ja nie chciałam".
"No cóż - odrzekł jakiś głos. - Teraz on się obudził".
W chwilę później obudziła się także i ona. Zlana potem leżała
w pościeli i upłynęło sporo czasu, zanim ponownie zapadła w sen.
Obudziwszy się następnego ranka, zamieniła parę słów z Qey
oraz Tsemem, po czym - znacznie później niż zamierzała - wyszła
do biblioteki. Wezh miał pecha, że wybrał akurat ten ranek, aby
podejść do niej przed drzwiami budynku archiwum.
Zacisnęła zęby, gdy dostrzegła jego wspartą o ścianę postać.
Chłopak gorączkowo poruszał ustami.
- Zapewne usiłuje sobie przypomnieć, jak należy oddychać -
mruknęła do Tsema.
- Coś księżniczka niezbyt łaskawa dzisiejszego ranka - pół-
gębkiem odparł Tsem.
Hezhi spróbowała zignorować Wezha, ten jednak zastąpił jej
drogę z przylepionym do twarzy próżnym, głupim uśmiechem.
- Dzień dobry, księżniczko - rzucił wesoło. - Wyglądasz
dzisiaj nad wyraz promiennie.
- Ty także. - Hczhi zmierzyła wzrokiem jego czerwony ka-
pelusz, pomarańczową filcową kamizelę oraz kwiecisty kilt. -
Bardzo ładnie.
- Ależ dziękuję - rzekł takim tonem, jak gdyby bronił się
przed jej komplementami. - Jeśli to możliwe, chciałbym przez
chwilę z tobą porozmawiać. Eee... na osobności - posłał znaczące
spojrzenie w stronę Tsema.
Hezhi westchnęła.
- Czy mógłbyć zostawić nas na moment, Tsem?
Pół-olbrzym wzruszył potężnymi ramionami i odszedł parę kro-
ków w bok.
- Ojciec mój - Wezh urwał, by obetrzeć usta chusteczką.__
Ojciec mój posyła mnie, abym zaprosił cię do naszych komnat na
kolację dziś wieczorem
Hezhi zamrugała ze zdziwienia.
- Obawiam się, że nie będę mogła przyjść - odparła, starając
się wypaść grzecznie.
- Och - Wezh lekko zmarszczył czoło. - Posłałem służącego
do twojej opiekunki -jak jej tam, Hay ? - no więc, ona powiedzia-
ła, że dzisiejszy wieczór powinaś mieć wolny.
Hezhi zadrżała od nagłej wściekłości. Ten idiota posłał kogoś,
żeby wypytał Qey? Spiskował po to, żeby się z nią zobaczć? Dość
aż do obrzydzenia miała ludzi, którzy urządzali jej życie, wszystko
planowali, spiskowali wokół niej. Miała uczucie, iż coś w niej
pękło, że coś czerwonego i gorącego wypływa z trzewi, pnąc się ku
językowi.
- Zamknij gębę! - syknęła. - Zostaw mnie w spokoju, sły-
szysz? Słyszysz?
Wzdłużjej kości przebiegło nagłe drżenie i choć zaciśnięte pięści
cały czas trzymała przyciśnięte do boków, ogarnęłoją zdumiewające
wrażenie, iż mimo wszystko wyciągnęła rękę i uderzyła tego małego
głupca. Najdziwniejsze w tym wszystkim było jednak to, że Wezh
zachowywał się tak, jak gdyby rzeczywiście otrzymał policzek
Zatoczył się na ścianę ze szklistymi, rozbieganymi nagle oczami,
a po brodzie pociekła mu strużka śliny.
- Zostaw mnie w spokoju - powtórzyła.
Bliski upadku, Wezh wtulił się w kamień, po czym rzucił się do
ucieczki i błyskawicznie zniknął jej z oczu.
Hezhi odprowadziła go zdumionym wzrokiem. Jej ciało jeszcze
przez chwilę zdawało się buczeć, wibrować, po czym uspokoiło się
i wróciło do stanu normalnego. Ona jednak wiedziała, że coś się
stało. Zrobiła coś Wezhowi, i było to coś więcej niż zwyczajny krzyk.
Odwróciła się w stronę uchwyconego kątem oka ruchu. Tsem
zaśmiewał się do łez, podobnie jak i Yen, który wyłoniwszy się zza
rogu, musiał widocznie być świadkiem tej sceny.
- Co też mu powiedziałaś? - zapytał.
- Ja... - Hezhi zerknęła w głąb korytarza, w którym zniknął
Wezh. - Nieważne co. Myślę, że to sposób, w jaki to powiedziałam,
tak go wystraszył.
X
Serce wód
Hezhi trąciła Tsema nogą. Gdzieś na dworze pośród nocy paw
wzniósł przypominający ni to groźbę ni skargę okrzyk.
- Tsem - wyszeptała. - Idę.
Ciemna bryła przetoczyła się na plecy, w blasku księżyca zalśniły
zaspane oczy.
- Myślałem, że skończyliśmy już z tym włóczeniem się po
ciemku, księżniczko.
- Bądźże cicho, nie chcę obudzić Qey.
- Szkoda, że wobec mnie nie okazujesz podobnej troski -
gderał dalej olbrzym, wstając zarazem z miejsca.
- Wszystko przygotowałam - zapewniła. - Wystarczy, jeśli
się ubierzesz.
Tsem skinął głową i sięgnął po coś za łóżko. Nie widziała go
wyraźnie, ale szelest tkaniny wskazywał, że dostosował się do jej
polecenia. Kiedy wreszcie się wyprostował, podała mu trzymany
w dłoniach tobołek.
- Trzymaj, tylko prosto - ostrzegła. - W środku jest latarnia.
Tsem nie odpowiedział, tylko od razu skierował się do drzwi.
Zaraz za progiem przystanął i zapalił latarnię. Przemierzanie w ciem-
nościach nawet znajomych korytarzy byłoby czystym szaleństwem.
Tutaj, w starym skrzydle, nie było lamp ani okien, a nocna poświata
wpadała do środka jedynie od strony dziedzińca, niemal w ogóle nie
rozpraszając zalegającego w komnatach mroku.
Światło lampy wydobyło nagle z mroku oblicze Tsema, przez
grube cienie upodobnione do wizerunku jakiegoś pradawnego po-
twora. Potwór wykrzywił twarz i obnażył kły, a Hezhi dopiero po
dłuższej chwili rozpoznała w owym grymasie uśmiech.
- Nie wyglądasz najpiękniej - stwierdził Tsem, zerknąwszy
na nią spod oka.
- Postanowiłam przebrać się przed wyjściem - odparła.
Tsem pokiwał głową.
- No tak, chciałaś wyglądać jak usmolony szkutnik i ci się
udało.
- Nie potrzebuję od ciebie porad w sprawie stroju - rzekła
wyniośle. - Lepiej ruszajmy zanim będziesz musiał tłumaczyć
jakiemuś żołnierzowi, dlaczego wpuściłeś do pałacu młodą wiejską
dziewczynę.
- Bez obawy - rzucił Tsem. - Oni nigdy nie wezmą cię za
dziewczynę.
- Cicho, ruszaj wreszcie!
Zapuścili się w labirynt opustoszałych sal. Hezhi wiedziała, gdzie
można spodziewać się straży, lecz na szczęście nie musieli przecho-
dzić w pobliżu któregoś z posterunków. Większość wartowników
pilnowała oczywiście dachu, gdyż była to jedyna droga, z jakiej
mógłby skorzystać jakiś zabójca lub włamywacz z miasta - o ile
rzecz jasna, zdołałby wspiąć się na okalający pałac mur, co samo
w sobie stanowiło wyczyn nie lada. Przebywszy bezszelestnie ciąg
komnat mieszkalnych, dotarli wreszcie do punktu, który zaznaczyła
na swojej mapie. Każde z wydzielonych mieszkań, podobnie jak jej
własne, posiadało odrębny podwórzec oraz fontannę zapewniającą
dostęp do świeżej wody. Poszczególne mieszkania łączyły się w sku-
piska - w jej skupisku było siedem mieszkań - te zaś otaczały
znacznie większy dziedziniec. Dziedzińce takie leżały zazwyczaj
nieco poniżej poziomu mieszkań, dzięki czemu brudna woda mogła
spływać kamiennymi rynsztokami do "zlewni" - dużego otworu
pośrodku dziedzińca. Inne odpadki, takie jak resztki z kuchni czy
odchody, mieszkańcy skupisk wrzucali do zlewni własnoręcznie.
Z mapy Hezhi wynikało, że zawartość zlewni wędrowała do ście-
ków, skąd wraz z uświęconą wodą trafiała ostatecznie do Rzeki.
- Księżniczko - zaczął Tsem tonem protestu, ale ona syknię-
ciem nakazała mu milczenie.
- To najlepsza droga - wyjaśniła.
- Nie potrafię wyobrazić sobie nic gorszego - ponuro zaopo-
nował Tsem.
- Cicho. Jestem księżniczką i wejdę tam.
- Nie, jeśli ci na to nie pozwolę - odrzekł Tsem tonem
twardym jak żelazo, od którego wziął swoje imię.
- Tsem, my musimy to zrobić. Muszę wiedzieć, co zamierzają
uczynić kapłani względem mojej osoby, ty zaś nie możesz mi tego
powiedzieć. Dlatego właśnie muszę się o tym przekonać osobiście.
Jeśli nie znasz jakiejś lepszej drogi, pójdziemy właśnie tędy. Albo,
jeśli będę musiała, pójdę sama. Wyślizgnę się którejś nocy, gdy ty
będziesz spał. Myślałam, że nasza umowa wciąż obowiązuje, inaczej
bym cię nie budziła.
Tsem milczał przez dłuższą chwilę.
- Ano obowiązuje - rzekł po namyśle.
- Kto zatem idzie pierwszy?
- Ja. Do czego przy wiążemy linę?
- Pomyślałam i o tym - powiedziała z dumą. Pokazała mu
pogrzebacz zabrany z kuchni Qey. - Przywiążemy na środku linę,
a pogrzebacz położymy na obrzeżu zlewni. Potem ściągniemy go do
środka, tak że nikt się o niczym nie dowie.
- A czy twój plan wyjaśnia, jak wrócimy potem na górę?
Hezhi wzruszyła ramionami.
- Będziemy nim podrzucać, aż z powrotem oprze się na obu-
dowie zlewni.
- To spowoduje wiele hałasu. Co będzie, jeśli ktoś przyjdzie
sprawdzić, co się stało? - westchnął Tsem.
- No to przyjdzie, i co?
- Księżniczko, w Wielkiej Sali nieźle ci się za to oberwic.
- Powiem im, że niechcący wpadły mi tam jakieś klejnoty,
więc kazałam ci po nie iść. Coś takiego z pewnością może uczynić
każda księżniczka.
Pierś Tscma uniosła się w kolejnym westchnieniu.
- Niestety, może - przyznał. - Podaj mi ten pogrzebacz -
rzekł, wyciągając w jej stronę lampę.
Odprowadzające ścieki rynsztoki były wpuszczone w podłoże
i łączyły się z rurą odprowadzającą tuż poniżej poziomu dziedzińca.
Zlewnię otaczała natomiast podwyższona obmurówka mająca chro-
nić dzieci przed wpadnięciem do środka. Umieściwszy pogrzebacz
na obmurówce, Tsem zmierzył pełnym powątpiewania spojrzeniem
kuty pręt, po czym zsunął się w gardziel otworu. Hezhi odczekała,
aż zniknie jego głowa, po czym pochyliła się nad zlewnią z latarnią
w dłoni, aby przyświecić Tsemowi z góry. Wnet spostrzegła, iż ol-
brzym niezbyt dowierzał linie, gdyż w trakcie schodzenia nieustan-
nie wpierał plecy w kamienne ściany. Jego ciało przesłaniało cały
otwór, przez co nie mogła dojrzeć, co znajdowało się w dole, choć
oczywiście zaglądała do studni wcześniej, za dnia. Wówczas szyb
nie sprawiał wrażenia zbyt głębokiego, jednak teraz Tsem zdawał się
opadać niżej i niżej w bezdenną czeluść, jak gdyby noc z ciemnością
zmówiły się, by uczynić zlewnię znacznie głębszą.
W końcu usłyszała głośny plusk, a w pomarańczowym świetle
zalśniły wyszczerzone zęby Tsema.
- Opuść latarnię - doleciał z dołu jego stłumiony głos.
Zacisnęła wargi zła, że nie pomyślała o tym wcześniej. Z niecier-
pliwością wyciągnęła linę. przywiązała do niej latarnię i spuściła
Tsemowi. Rozejrzała się niespokojnie dokoła, lecz w bladej poświa-
cie nikogo nie było widać. Wdrapała się na okalający zlewnię
murek i spojrzała w dół. Wypełniony chybotliwym, żółtym światłem
otwór, na którego dnie widniała zniekształcona przez cienie twarz
Tsema, robił niezwykłe wrażenie. Zaczerpnęła głęboko tchu, moc-
niej uchwyciła linę i przesunęła się poza krawędź studni.
Oddychanie nad zlewnią okazało się błędem, gdyż natychmiast
zakrztusiła się od panującego wokół smrodu. Już w pobliżu otworu
powietrze nie pachniało najlepiej, ale zaduch wypełniający kamien-
ną sztolnię okazał się wprost nie do zniesienia. A przecież wkrótce
spadnie wprost do jego źródła! Mimo to zdecydowanie sunęła w dół,
w odróżnieniu od Tsema całkowicie zawierzając swe bezpieczeń-
stwo linie. Pleciony powróz istotnie podołał jej ciężarowi i nieba-
'i1
i
wcm wylądowała w silnych ramionach olbrzyma, który delikatnie
postawił ją w paskudnym błocku u swych stóp. Z odrazą popatrzyła
na sięgającą kostek lepką maź. Jej powierzchnia była całkiem nieru-
choma, co znaczyło, iż nadmiar wody z fontann me zasilał tej części
ścieków, potwierdzając tym samym wiadomości zapisane na mapie.
Pomimo okropnego fetoru Hezhi poczuła uniesienie. To była praw-
da: wszystkie te rzeczy, o których dowiedziała się / kart książek
w bibliotece, istniały naprawdę.
- Przesuń się nieco w głąb tunelu, księżniczko, tak bym mógł
ściągnąć na dół linę.
Wzięła od niego lampę i posłusznie zagłębiła się nieco w odpro-
wadzający ścieki kanał. Słyszała, jak z tyłu Tsem głośno przeklina,
zmagając się z zaklinowanym w nierównościach obmurówki prę-
tem. Czas oczekiwania wykorzystała, by przyjrzeć się dokładniej
kanałowi.
Odprowadzający nieczystości dukt okazał się mniejszy niż ocze-
kiwała. Stojąc w nim musiała pochylać nieco głowę, co znaczyło, że
Tsem zmuszony będzie poruszać się na czworaka. Za to po bokach
mieli dość swobodnej przestrzeni i Tsemowi nie groziło zaklinowa-
nie w wąskim przejściu.
W potok przekleństw Tsema wdarł się nagle głośniejszy okrzyk
towarzyszący upadkowi pogrzebacza, który zapewne uderzył go
w ciemnościach.
- Tsem, dobrze się czujesz?
- Och, z pewnością tak się poczuję, gdy tylko uklęknę w tym
szlamie.
Hezhi stłumiła chichot.
- Przepraszam, Tsem.
- Ty poniesiesz latarnię, księżniczko - rzucił żałośnie. Skinę-
ła głową, po czym ruszyła w głąb niskiego korytarza, w kierunku
przepływu wody.
Na szczęście dla Tsema niebawem dotarli do większego tunelu.
Przeszli pod kolejną zlewnią, a wkrótce potem kanał stał się bardziej
spadzisty, by kilkadziesiąt kroków dalej połączyć się z głównym
duktem. Pod łukowym sklepieniem dość było miejsca nawet dla
Tsema, toteż olbrzym mógł nareszcie stanąć na nogi. He/.hi wyczy-
tała, że te większe tunele zbudowano, aby odprowadzały wielkie
masy wody z powrotem do Rzeki w przypadku powod/i. Hezhi
z łatwością mogła w to uwierzyć, skoro taki kanał dorównywał
szerokością pałacowym komnatom. Co więcej, biegnące tuż przy
ścianie przejście wznosiło się ponad poziom wody, dzięki czemu nie
musieli brodzić w nieczystościach. Była to okoliczność szczególnie
sprzyjająca, gdyż choć nie znała prawdziwej głębokości tunelu,
podejrzewała iż ścieki zakryłyby ją całą. Zewsząd otaczał ich plusk
płynącej wody; tutaj, w przeciwieństwie do pierwszego, wąskiego
tunelu, zasilana przez fontanny struga płynęła z pewną siłą.
- Którędy teraz? - zapytał idący za nią Tsem.
- Na lewo - odparła. Zapamiętała jak mogła najwięcej ze
swojej mapy, żeby nie zerkać na nią co chwila.
Chodnik był dostatecznie szeroki nawet dla Tsema. który nalegał,
by pozwoliła mu iść z przodu. Hezhi zaczęła protestować, ale na
obrzeżach rzucanego przez latarnię blasku dostrzegła coś, co spra-
wiło, iż zmieniła zdanie - mnóstwo drobnych światełek, wpatrzo-
nych w latarnię lśniących szczurzych oczu. Bez szemrania przeka-
zała światło swemu strażnikowi i ruszyli w dalszą drogę.
Większe tunele nie sprawiały tak odrażającego wrażenia jak
zlewnia, którą zeszli pod ziemię. Powietrze poruszało się tutaj jakby
łatwiej, uzupełniane dodatkowo przez zlewnie oraz kanały burzowe.
Dwukrotnie, przechodząc obok nich, usłyszeli niedaleko ludzkie
głosy i Hezhi poczuła lekkie podniecenie. To tak, jakby stała się
niewidzialna, widziała i słyszała innych, podczas gdy jej nie mógł
zauważyć nikt. Natychmiast zdała sobie sprawę z ogromnego nie-
bezpieczeństwa, jakie groziło im w przypadku odkrycia, gdyby ktoś
przypadkiem zajrzał w głąb którejś ze studni, rozświetlonej akurat
blaskiem latarni. Na szczęście do tego nie doszło i jej marzenia
o niewidzialności pozostały nietknięte.
- Wkrótce wejdziemy do kanałów z czasów Drugiej Dynastii
- szepnęła z ożywieniem w stronę Tsema. - Przebiegają one
poniżej ty ch, w których jesteśmy teraz, leżą wprost nad pogrzebanym
miastem.
- Kanały z Drugiej Dynastii - mruknął Tsem. - Serce moje
pełne jest radości.
Z przodu dobiegało gniewne mamrotanie wody. plusk głośniej-
szy niz szemranie dolatujące z małych kanałów odprowadzających
nadmiar wody z fontann. Łoskot narastał w miarę jak się do niego
zbliżali i wnet stanęli na skraju ziejących czeluści kolejnej studni. Ta
zlewnia była szczególnie duża. ajej skraj otaczały białe, wapienne
bloki. Kamienie widoczne niżej wyciosano z tego samego materiału,
lecz ich barwa wskazywała na znacznie starszy wiek.
- Widzisz? - spytała Hezhi. - Otwór ten wyrąbano, żeby
uzyskać przejście do starego systemu. Wszystko co leży niżej, po-
chodzi z czasów Drugiej Dynastii lub jest jeszcze starsze.
Tsem tylko westchnął i zaczął rozwijać linę, wszelkie komenta-
rze zostawiając dla siebie. Woda spadała w dół na dystansie co
najmniej piętnastu stóp. Nie było tu niczego, w czym mogliby
utwierdzić wypróbowany pogrzebacz - otwór był na to o wiele za
szeroki. Tsem rozglądał się w poszukiwaniu czegoś, do czego mógł-
by przywiązać koniec liny. Znieruchomiał, gdy Hezhi poklepała go
po ramieniu.
- O co chodzi? - spytał.
Pokazała mu dłonią.
- Inżynierowie muszą tędy schodzić na dół od czasu do czasu,
żeby sprawdzić, czy nic ważnego nie uległo zepsuciu - wyjaśniła.
- Lina nie będzie nam potrzebna.
W ścianie szybu, jeden pod drugim tkwiły stalowe kołki. Niewąt-
pliwie miały pełnić rolę drabiny.
- Aha - burknął Tsem.
Pochyliwszy się nad obrzeżem studni, złapał za jeden z kołków,
po czym naparł nań ciężarem całego ciała. Stalowy pręt ani drgnął.
- Wygląda dość solidnie - oznajmił i po krótkim wahaniu
zaczął schodzić w dół. Piąty z kolei bolec wyślizgnął się z kamienia
pod ciężarem potężnego ciała, na szczęście Tsem zdołał utrzymać się
na rękach. - Kilka stopni jest poluzowanych - zakrzyknął z pomo-
stu u podstawy muru.- Im niżej, tym bardziej zwietrzały jest kamień.
- Będę uważać - obiecała Hezhi i w chwilę później znalazła
się u boku olbrzyma. - No tak - powiedziała, rozglądając się
dokoła w świetle padającym z lampy. - Kanały z Drugiej Dynastii
niezwykle przypominają te z Trzeciej.
- Trudno mi coś o tym powiedzieć - stwierdził Tsem - gdyż
nie posiadam twego światłego osądu.
Tunele przebiegające na niższym poziomie były nieco węższe od
tych na górze, ponadto, od czasu do czasu, musieli pokonywać
tarasujące przejście osypiska gruzu. Jeszcze częściej jednakże przy-
chodziło im przeskakiwać ponad wpadającymi do kanału bocznymi
odnogami. Woda w wielu z nich sprawiała wrażenie nieruchomej
i zupełnie zastałej. Hezhi z trudem stłumiła okrzyk, gdy w jednym
z takich ujść spostrzegła coś dużego, co sunęło tuż pod powierzch-
nią, znacząc ślad swego przejścia drobną falką.
A potem ujrzeli duchy, całe mnóstwo duchów. Większość z nich
była bezcielesna, tak jak duch w jej komnacie, zaledwie migocące
w blasku lampy punkciki w powietrzu. Niemal wszystkie uciekały
od światła, choć parę co bardziej ciekawskich podpłynęło nawet
bliżej. Był pośród nich jeden, który sprawiał wrażenie niezwykle
cielesnego. Mężczyzna ów - przynajmniej to mogła stwierdzić
wyra/nie - trzymał się w stałej odległości przed nimi. na skraju
kręgu światła. Czarne dziury jego oczodołów pozbawione były
wszelkiego wyra/u, a mimo to Hezhi nie mogła oprzeć się wrażeniu,
iż bije z nich wytężona uwaga, jak gdyby duch poddawał ich wnikli-
wym oględzinom.
- Jeśli spotkamy tu prawdziwego ducha- wymamrotał Tsem
- takiego jak w Sali Momentów... - urwał w pół zdania.
- Mam kawałek miotły - odpowiedziała szeptem Hezhi.
- Co takiego? - Tsem zwrócił ku niej przerażoną twar/
- Zabrałam część starej miotły ze świątyni - wyjaśniła.
- Okradłaś kapłanów?
- No cóż - rzuciła z namysłem. - Nie wiem, czy ..kradzież"
jest w tym przypadku właściwym słowem.
- Wprost nie mogę w to uwierzyć - westchnął Tsem. - Moje
dni są bez wątpienia policzone.
- Uspokój się, Tsem. Poza tym, poczytałam nieco o duchach.
Potwory takie jak ten w Sali Momentów są bardzo rzadkie i zazwy-
czaj trwają w uśpieniu. Mam nadzieję, że nie obudzimy żadnego
z nich.
- Ty masz nadzieję - prychnął Tsem.
Choć nie wiadomo było, jakie myśli kierują krokami śledzącego
ich ducha, dość że za każdym razem schodził im z drogi i naj-
wyraźniej nie miał ochoty ich atakować.
Wkrótce potem tunel nagle się rozszerzył, otwierając dostęp do
jakiejś komory. Przez całą jej szerokość przebiegał kanał, którego
dalsza droga wiodła widocznym w przeciwległej ścianie kolejnym
tunelem. Wysoko ponad ich głowami rozpościerał się łukowo skle-
piony strop. Tworzące go zakurzone kamienie były w wielu miej-
scach spękane, a ze szczelin zwisały gęste kłębowiska gruzłowatych
pędów.
- Korzenie - stwierdziła Hezhi. - musimy przechodzić pod
jednym z ogrodów.
- Co to za pomieszczenie? Wygląda tak samo, jak owe zasy-
pane komnaty, które niegdyś oglądaliśmy pod starym pałacem.
- Masz rację - przyznała.
- Myślałem, iż pogrzebane miasto - Pierwsza Dynastia - są
wciąż pod nami.
- Jesteśmy na górnym piętrze - odrzekła gładko. Wskazała na
umiejscowione w rogu komory schody. - Tą właśnie drogą dotrze-
my do pogrzebanego pałacu.
- Tymi schodami?
- Nie, to nie ta sala. Tak mi się przynajmniej wydaje. -
Wyciągnęła mapę i rozpostarła ją w świetle latarni. - Nie -
powtórzyła. - Zliczyłam boczne odnogi. Musimy minąć jeszcze
sześć.
- Czy policzyłaś tę, przez którą weszliśmy? - spytał Tsem.
- Tak.
Ruszyli w dalszą drogę, odliczając kolejne kanały dopływowe.
Uparty duch nadal im towarzyszył, spoglądając z cienia pustym
wzrokiem.
- Następna komnata - wyszeptała. C/.uła, że dostaje gęsiej
skórki od przemieszanego z radością strachu. Jeszcze kilka kroków
i znajdą się w kolejnej komnacie górnego piętra.
Pobrodziwszy chwilę w stojącej na posadzce wodzie, bez trudu
odnalazła schody.
- To tutaj - wydyszała.
- Pójdę pierwszy - oznajmił Tsem zdecydowanym tonem.
- Dobrze, Tsem - przystała bez oporu.
Schody były śliskie, pokryte cienką warstwą mułu, lecz w od-
różnieniu od sal leżących pod opuszczonym skrzydłem, nie zalega-
ły na nich żadne odpadki. Posadzka pomieszczenia, do którego
trafili, zakrywała woda, na szczęście jej głębokość nie przekra-
czała paru stóp - Tsem brodził w niej po kolana, natomiast Hezhi
po pas.
Nawet Tsem od razu rozpoznał to miejsce i to pomimo jego
starodawnej architektury.
- To jakaś świątynia - wymruczał, wodząc wzrokiem po
cienkich, zdobnych kolumnach, pełnych zastałej wody, nieczynnych
fontannach, zatartych inskrypcjach na ścianach.
- Tak - potwierdziła. - Świątynia z czasów Pierwszej Dy-
nastii. Widzisz? To jest królewskie godło Chakunge.
- Ten znak jest znacznie większy. Nigdy nie widziałem równie
dużego w świątyniach na górze.
- W tamtych czasach Chakunge był zarazem Najwyższym
Kapłanem - wyjaśniła Hezhi.
- Sądziłem, że jest nim nadal.
Potrząsnęła przecząco głową.
- Tylko symbolicznie. W epoce Pierwszej Dynastii nie było
Zwierzchnika Kapłanów. Wszystko płynęło od Chakunge. Dopie-
ro po wojnie kapłanów kapłaństwo i władza cesarska zostały roz-
dzielone.
- Nigdy nie słyszałem o żadnej "wojnie kapłanów" - wyznał
Tsem.
- I nic dziwnego, jako że niewiele się o tym mówi.
- A tera/ dokąd? Nie widzę żadnego wyjścia.
Rzeczywiście, wszystkie drzwi świątyni zostały starannie zamu-
rowane, podobnie jak miało to miejsce w wielu innych komnatach,
które oglądali przed kilku laty.
- Och - rzekła Hezhi. - I tak żadne z nich nie zaprowadzi-
łoby nas tam, dokąd zmierzamy. Chciałam odnaleźć tę świątynię,
żeby poszerzyć nieco swą wiedzę.
- O czym?
- Myślę, że te napisy powiedzą mi to, co chcę wiedzieć.
- Ach tak.
- Daj mi latarnię.
Zbliżyła światło do świętej sadzawki i zaczęła studiować otacza-
jące ją napisy.
- Tsem - rzekła po chwili - policz stopnie wiodących tutaj
schodów.
- Co takiego? Po co, księżniczko?
- To ważne.
Tsem westchnął, po czym z chlupotem ruszył ku schodom,
a Hezhi natychmiast przystąpiła do dzieła, gdyż wiedziała że musi
zdążyć przed powrotem olbrzyma. Obramowanie świętej studni
wznosiło się nieco ponad lustro wody, ustawiła więc na mm lampę,
po czym sama również tam się wdrapała. Z kamiennego gzymsu
mogła dosięgnąć wąskiej rury, która niegdyś zasilała zbiornik. Z bi-
jącym sercem złapała za śliskie obrzeże rury i zaczęła podciągać się
do środka. Miała wrażenie, że jej ramiona są absurdalnie słabe.
Zdołała zaledwie zagłębić się po łokcie, gdy z tyłu rozbrzmiał krzyk
Tsema.
- Księżniczko! - ryknął, wśród głośnych rozbryzgów pędząc
7 powrotem do studni. Wykręcała się rozpaczliwie na wszystkie
strony, aby jak najszybciej zniknąć w rurze. Śliskie ściany nie dawały
oparcia, zdołałajednak wtłoczyć swe ciało po pas. Stuliwszy ramio-
na, gorączkowo wwiercała się głębiej, czując zarazem, jak na jej
stopie zaciskają się mocne palce. Wierzgnęła ze wszystkich sił i,
oswobodziwszy się z chwytu Tsema, w końcu wpełzła do ciemnej
rury.
- Ksicznic/ko - rozległ się w tyle głos Tsema, stłumiony
prze/ blokujące prześwit ciało. Rura była tak wąska, że nie mogła
nawet poruszać się w niej swobodnie na czworaka.
- Przepraszam, Tsem - odkrzyknęła z nadzieją, że ją usłyszy.
Jej głos zabrzmiał jakoś' dziwnie, napełniając dzwoniącym echem
nie mające końca podziemne kanały. - Przykro mi, ale to jedyna
droga, ty zaś tędy nie przejdziesz. Wiedziałam, że nie pozwolisz mi
iść w pojedynkę.
- Bzdura - usłyszała w odpowiedzi. - Przynajmniej wróć po
światło.
Wydobyła z torby ukrytą wcześniej małą oliwną lampkę i ostroż-
nie sprawdziła, czy knot nadal jest nasączony oliwą. Potem sięgnęła
po zawinięte w nawoskowany papier cztery zapałki. Pocierając
zapałkami jedna o drugą, roznieciła ogień i zapaliła lampkę.
- Wiedziałaś o tym - zawył Tsem, tupiąc nogami w wodzie.
- Zaplanowałaś to sobie.
- Musiałam, Tsem - odkrzyknęła.
- Księżniczko, proszę.
- Zaczekaj na mnie, Tsem. Ja wrócę.
Trzymając przed sobą lampkę, popełzła na kolanach oraz łok-
ciach.
Kanał był wilgotny, lecz przynajmniej nie wypełniała go woda.
Po raz kolejny pomyślała z wdzięcznością o Tsemie, który przygo-
tował dla niej odpowiedni ubiór. Co prawda łokcie bolały ją i tak,
jednak z łatwością mogła sobie wyobrazić, co by się z nimi stało,
gdyby pozostały odkryte. Pewną pociechę niosła też świadomość, iż
większość okrywającego ją błota pozostawała jednak z dala od
skóry. Westchnęła ciężko, słysząc jak Tsem wciąż za nią woła.
Kanały odznaczały się zdolnością przenoszenia dźwięków na znacz-
ne odległości. Czytała kiedyś, że kapłani z różnych świątyń, zamiast
wysyłać posłańca, porozumiewali się za ich pośrednictwem.
Mimo że usiłowała przemóc to uczucie, Hczhi szybko popadła
w przygnębienie z powodu ciasnoty. Świadomości, że nie może
wstać ani nawet przykucnąć towarzyszyło coraz silniejsze pragnie-
nie, aby to właśnie uczynić. Jej oddech stał się nierówny, a ruchy
coraz szybsze Jak gdyby brała udział w wyścigu z własnymi płuca-
mi. Wyobraźnia raz po raz podsuwała jej obraz zablokowanego
wylotu rury na drugim końcu. Wówczas musiałaby wracać tą samą
drogą, a nic była pewna, czy coś takiego w ogóle jest realne. Zaczęła
dygotać na całym ciele. Co też wyprawiała? Przecież to istne szaleń-
stwo! Rura stawała się coraz węższa!
Powietrze także nie było najzdrowsze. Zatęchłe i gęste zdawało
się zbyt ciężkie, by napełnić płuca do końca.
Hezhi była bliska - bardzo bliska - krzyku, kiedy nareszcie
ujrzała wylot kanału. Popełzła w tamtym kierunku z takim zapamię-
taniem, że aż zgasiła lampkę. Nie traciła czasu na jej ponowne
zapalanie, tylko wiła się zawzięcie, dopóki jej głowa nie wychyliła
się w obszernym pomieszczeniu. Wówczas westchnęła z ulgą i za-
częła głęboko oddychać, żeby się uspokoić. Zapaliła też lampkę za
pomocą ostatnich dwóch zapałek.
Wiedziała, dokąd powinna trafić, lecz lektura i tak nie przygoto-
wała jej do końca na spotkanie z rzeczywistością.
Starożytna Wielka Sala do dziś zachowała swą wspaniałość.
Nawet z zalaną przez wodę posadzką oraz stertami gruzu, który
osypał się ze ścian, robiła niesamowite wrażenie. Sklepienie śmigało
w górę ostrymi łukami, których zwieńczenia nie zdołało wydobyć
z mroku wątłe światło jej lampki. Grube, bogato zdobione kolumny
spieszyły z pomocą narożnym przyporom, a spod pokładów błota tu
i ówdzie połyskiwały smugi złota i lazuru. Podwyższenie, na którym
zasiadał Chakunge, miało postać wielostopniowej piramidy, wciąż
imponującej pomimo licznych uszkodzeń. W rogach każdego stop-
nia piętrzyły się alabastrowe fale, na zawsze zastygłe w ruchu ku
Rzece. Ujście rury znajdowało się nieco ponad pierwszym stopniem
wynurzającym się z nieruchomej wody. Ostrożnie, jak najciszej,
zeskoczyła na owo podwyższenie. Podniosła w górę lampkę.
- Jestem tutaj, D'en - wyszeptała. - Gdzie jesteś?
Jej głos napełnił drżeniem przestrzeń wspaniałej sali.
XI
Przeklęty
Perkara obudził blask porannego słońca. Zziębnięty ocknął się ze
snu o tamtym mies'cie, dziewczynie i Rzece.
Ze wzgórz spływała chłodna mgła, w gałęziach drzew odzywały
się pierwsze ptaki. Perkar czuł ogromne pragnienie, usta miał suche
niczym wiór. Odnalazł bukłak i wypił do ostatniej kropli to, co w nim
pozostało. Woda spłynęła mu do żołądka płonącą strugą, budząc
pamięć tego, co stało się z jego gardłem. Sięgnął ostrożnie ku szyi,
żeby zbadać dziurę. Wprawdzie wciąż pokrywały ją płaty zakrzepłej
krwi, ale rana zdążyła już się zasklepić.
- Pozostała jedna więź. Prawdziwy z ciebie szczęściarz.
- Wcale nie czuję się szczęśliwy - spróbował wyszeptać, lecz
z jego gardła dobiegł jedynie ochrypły skrzek. W poprzek jego ciała
leżała martwa lwica i musiał włożyć wiele trudu, by oswobodzić się
spod jej ciężaru. W trakcie tej szamotaniny drzewce tkwiącej w jego
piersi strzały przesunęło się do przodu, prze/, co mógł ją teraz łatwiej
wyjąć. Chwycił strzałę tuż poniżej sterczącego grotu i szybkim
ruchem wyciągnął z rany. Tę, która ugodziła go miedzy żebra, usunął
znacznie łatwiej, ponieważ kaftan wyhamował jej impet.
Zdejmowanie zbroi okazało się o wiele bardziej bolesne niż
wyciąganie strzał. Wiele ogniw kolczugi przywarło do błyskawicz-
nie gojących się ran, które teraz na nowo zaczęły krwawić. Uwolniw-
szy się od podartej zbroi, poczuł się nieco lepiej. Łatwiej też mu było
teraz oddychać. Jedna więź.
- Ona z pewnością wiedziała - wysapał z trudem.
- A któż to wie? Bogowie potrafią niekiedy być równie beztro-
scy jak śmiertelnicy. Być może ona mnie nie znała.
- A powinna?
- Nigdy mnie nie dzierżyła ani nic spotkała w boju.
Z grymasem bólu na twarzy Perkar spróbował stanąć na nogi,
wspierając się dla równowagi o pień pobliskiego drzewa. Mang -
a raczej to, co z niego pozostało po przejściu wilków - leżał o parę
kroków dalej. Zastanawiające, że drapieżniki nie rozszarpały i jego,
zwłaszcza że Apad podzielił los wierzchowca. Perkar widział jego
skrwawione ciało przywalone zwłokami dwóch zabitych przez niego
Ludzi-Niedźwiedzi. Oprócz nich, na plac boju pozostały jeszcze trzy
martwe wilki oraz lwica.
U boku Apada leżał jego miecz - teraz spokojny i zszarzały.
Przez chwilę Perkar zastanawiał się nawet, czy go nie zabrać, jako
że pod wieloma względami zdawał się przewyższać oręż, który
wybrał dla siebie. Ale miecz ten nie ocalił Apada, podczas gdy
jadeitowe ostrze ocaliło mu życie. Dlatego też złożył w końcu
zakrzywioną klingę na piersi przyjaciela i odszedł, żałując, że nie ma
czasu, by sprawić mu pochówek. Musiał iść dalej. Być może Kapaka
wciąż potizebował jego pomocy. Odśpiewał tylko Pieśń na powrót
duchów na cześć Apada, a w trakcie śpiewu spalił resztki kadzidła
- odrobinę dla Apada, odrobinę dla Manga i, po chwili zastanowie-
nia, zabitych wrogów.
Wracajcie do swojej góry
Ani Waluka, Rutkirul,
Lwico.
Przyoblekłszy nową zbroję
Chodźcie znów po świecie.
Może kiedyś spotkamy się
Jako przyjaciele...
Czując się nieco lepiej, po raz drugi podjął wspinaczkę na od-
dzielające go od Rzeki wzniesienie.
Znalazł Alwatów na szczycie wzgórza, tam gdzie widział ich po
raz ostatni. Spisali się dzielnie, chociaż za cały oręż służyły im
trzcinowe włócznie. Żałował, że nie widział ich w walce. Pięć
martwych wilków było najlepszym dowodem ich odwagi. Zwinięta
w kłębek Kopaczka miała rozdarte gardło. W dłoni wciąż ściskała
włócznię, której drugi koniec tkwił w rozdziawionej paszczy wilka.
Nie wiedzieć dlaczego, do oczu Perkara napłynęły łzy. Później nigdy
nie potrafił wyjaśnić, dlaczego zebrało mu się na płacz akurat w tym
momencie, ani wcześniej ani później. Z głośnym łkaniem padł na
kolana. Opłakiwał zapewne samego siebie, Kopaczkę, Apada, bez-
imienną kobietę z jaskini.
Wciąż jeszcze roniąc łzy, Perkar ruszył w dół stoku. Piasek
i niskie zarośla szybko ustąpiły miejsca rozległym połaciom czerwo-
nej skały. Wzgórze stanowiło w istocie część zbudowanego z litej
skały płaskowyżu. Gleba zalegała jedynie zagłębienia oraz szczeli-
ny, dając niepewną ostoję korzeniom niskich sosen oraz cedrów. Tu
i ówdzie, głębsze parowy porastały skrzypy i wierzbowe zarośla -
małe wysepki zieleni pośród czerwonego pustkowia.
Nawet na kamienistym podłożu ślady pościgu były zupełnie
wyraźne - świeże rysy na skałach, kłęby zwierzęcej sierści, zbłą-
kane strzały. Chociaż wytężał słuch, nie zdołał usłyszeć ani odgło-
sów pogoni ani swych towarzyszy. W wypełniającej świat ciszy
rozbrzmiewał wyłącznie poszum wiatru. Z błękitnego nieba bez
śladu zniknęły towarzyszące pościgowi burzowe chmury.
Ucieszył się, że nigdzie nie widać dalszych ludzkich ciał, wnet
jednak uprzytomnił sobie, że nie wie, ile czasu przeleżał bez czucia
niby martwy. Zapytał o to miecz.
- Dwie noce. To trzeci dzień od twojej walki.
A zatem jego towarzysze albo zdołali umknąć albo polegli, co
zresztą wydawało się bardziej prawdopodobne. Ale w takim przy-
padku z pewnością odnajdzie ich ciała, przecież Łowczyni zostawiła
w spokoju zarówno jego jak i Apada.
Osiągnięcie skraju wąwozu trwało dłużej niż przypuszczał, a kie-
dy wreszcie tam trafił, znalazł Erukę. Jasnowłosy bard miał szeroko
rozwarte usta i spoglądał w niebo pustymi oczodołami, a w jego dłoni
wciąż tkwił boski miecz. Obok, w kałużach krwi leżały ciała dwóch
wilków. Ślady krwi wiodły też do brzegu przepaści.
Odmieniec wgryzł się w skałę niezwykle głęboko, uwarstwione
ściany wąwozu opadały w dół bezlitosną stromizną. Perkar podkradł
się ostrożnie ku krawędzi otchłani i, wychyliwszy głowę, po raz
pierwszy ujrzał Rzekę na jawie.
Odmieniec przypominał senny obraz, a zarazem się od niego
różnił. Nawet w blasku słońca Rzeka sprawiała wrażenie zimnej,
mrocznej, niczym spojrzenie szarych oczu zabójcy. Szybki nurt
niestrudzenie wgryzał się w skałę, z głodnym sykiem mknął między
stromymi ścianami wąwozu. Woda nie była tutaj ani głęboka ani
szczególnie szeroka - w niczym nie przypominała rozlanego po
horyzont potwora z nocnych koszmarów Perkara -jednakże zwa-
żywszy na bliskość źródła Odmieńca, stanowiła zapowiedź Rzeki
przepływającej opodal białego miasta.
Jak jego towarzysze zdołali zejść na dół? Pościg musiał ich tutaj
dopaść, jednak brak ciał Ngangaty oraz Kapaki zdawał się temu
przeczyć. Chyba jednak musieli jakoś przedostać się do Rzeki.
Zamyślony, raz jeszcze wychylił się poza krawędź. Na zupełnie
pionowej ścianie nie było miejsca na jakąkolwiek ukrytą ścieżkę.
A potem, na przybrzeżnej ławicy piasku dostrzegł padłego konia.
Potrząsnął głową, jak gdyby chciał zaprzeczyć oczywistej prawdzie.
Raptownie odwrócił głowę, zaalarmowany cichym chrobotem ka-
mieni.
Przed nim stał nagi mężczyzna, którego cały przyodziewek sta-
nowił sięgający łydek płaszcz z czarnych piór. Prześwitująca miej-
scami spod płaszcza skóra była bielsza od kości. Spod krzaczastych,
hebanowych brwi wpatrywały się w Perkara lśniące, czarne oczy.
- Ja ciebie znam - wyszeptał Perkar, dobywając miecza.
- A ja znam ciebie. - Cienkie wargi Karaka rozciągnęły się
w uśmiechu. - Łowczyni sądziła, że nie żyjesz, ale ja wiedziałem
lepiej.
- Dlaczego?
- Dlaczego, dlaczego? Tak śmiertelnicy, jak i bogowie zadają
to pytanie znacznie częściej niż bym sobie tego życzył. Zostawiłem
cię przy życiu, bo lubię ładne rzeczy.
- Uważasz, że jestem ładny? - spytał Perkar z niedowie-
rzaniem. Spróbował wyobrazić sobie jak teraz wygląda, umazany
krwią swoją i wrogów, posiniaczony, pokryty bliznami po nie-
naturalnie szybko gojących się ranach, z brudnymi, skołtunionymi
włosami.
Karak uśmiechnął się z politowaniem.
- Nie, ale wasza walka - twoja i tamtego drugiego człowieka,
gdy runęliście na pogoń i zabiliście wierzchowca samej Łowczyni
- była bardzo ładna. Szkoda by było, gdyby takiego klejnotu nie
dało się dalej szlifować.
- Nie wiem, czy mogę ci wierzyć - powiedział Perkar, nie
zniżając miecza. Ostry podmuch wiatru załopotał pierzastym płasz-
czem Karaka, zmroził chłodem nagi tors Perkara. - Widziałem jak
zabiłeś Apada.
- To prawda. Ostatecznie nie mogłem przecież pozwolić, że-
byście wygrali. Ale ty, ty powinieneś być martwy, mały śmiertelni-
ku. Nawet teraz widzę twą jedyną więź', taką małą, cienką nić.
Obawiam się, że Odmieniec zeżre nawet ją, jeśli tylko do niego
zejdziesz.
- Jaki los spotkał mych przyjaciół?
- Innych ludzi? Rzucili się w jego objęcia. To także było ładne.
Przyszedłem, żeby ci o tym opowiedzieć.
- Czy któryś z nich żyje?
- Wszyscy prócz tego - rzekł Karak, wskazując Erukę.
W sercu Perkara zagościła radość, dopóki nie pojął w pełni sensu
słów Boga Kruków.
- Wszyscy prócz tego, gdyż on nie uciekał. Stał tutaj i na nas
czekał. Był wystraszony, lecz mniej lękał się nas niż tego, co zastanie
za skrajem urwiska.
- A co z innymi?
Karak przekrzywił głowę, wskazał na pień pobliskiego drzewa,
z którego zwisał kawałek rozerwanej liny.
- Rozciągnął powróz między tymi drzewami. Nie zauważyli-
śmy tego, ponieważ jego miecz lśnił mocnym blaskiem. Straciliśmy
dwa wilki oraz myśliwego. Zawadziwszy o przeszkodę, cała trójka
poleciała w przepaść.
- Jestem z niego dumny. Szkoda, że nie zabił więcej wrogów.
Co jednak stało się z resztą mych przyjaciół?
- Kiedy podeszliśmy bliżej, uciekli na dół.
- Chcesz powiedzieć, że skoczyli z krawędzi wąwozu.
- To już nie było takie ładne.
- Czy oni nie żyją? Wszyscy zginęli? - Wydawało się mało
prawdopodobne, by ktokolwiek zdołał przeżyć taki upadek.
Karak wzdrygnął się nieznacznie.
- Nie wiem. Czy chcesz to sprawdzić?
- Jak to?
- Mogę zabrać cię na dno wąwozu, ale ani kroku dalej. Nawet
ja lękam się Brata.
- Ty? Ten, który połknął słońce? - spytał Perkar sarkastycz-
nym tonem.
- Odmieniec potrafi połknąć o wiele więcej - cicho odrzekł
Karak.
Potem szczelnie owinął się płaszczem, jak gdyby nagle przeniknął
go chłód i zadrżał tak jak zwykli to czynić bogowie. W mgnieniu oka
ponownie stał się Krukiem, a jego wielki lśniący dziób przypominał
o losie, jaki spotkał Apada. Perkarowi przemknęło przez głowę, czy
nie powinien pomścić przyjaciela, lecz myśl ta szybko została stłu-
miona przez znużenie i budzące się sprzeczne uczucia. W końcu raz
już niemal nie umarł dla honoru, dla honoru też zabijał. Jeżeli Karak
pragnął mu pomóc, bez względu na to, jak dziwaczne kierowały nim
pobudki, Perkar byłby głupcem, gdyby tę pomoc odrzucił.
Karak wzbił się w powietrze, po czym chwycił Perkara za ramio-
na, dokładnie tak samo, jak przedtem uczynił to z Apadem, zanim
wydziobał mu mózg.
- Lepiej złap mnie za nogi - poradził Karak - żebym nie
musiał /.a głęboko wbijać w ciebie pazurów.
Perkar skinął głową i mocno oplótł ramionami okryte łuską ptasie
nogi, a mimo to i tak, kiedy Bóg Kruków z trzepotem skrzydeł wzbił
się w powietrze, jego szpony boleśnie wpiły się w ciało chłopaka.
Wolno opadali na dno rozpadliny. Kruk trzymał się blisko skalnej
ściany, uważając, by przypadkiem nie przelecieć nad samą Rzeką
Gdy byli juz na dole, postawił Perkara na wąskim osypisku skalnego
rumoszu.
- Nigdzie nie widzę twoich przyjaciół - powiedział. - Mo-
żliwe jednak, że oni gdzieś tutaj są. Tak blisko Rzeki niczego nie
widzę wyraźnie.
W rzeczy samej, Karak sprawiał wrażenie jeszcze bledszego,
ajego pióra straciły nieco ze swego blasku. Na oczach Perkara kilka
z nich przybrało nawet szarawą barwę.
- Widzisz? To właśnie z tym chciałeś walczyć, Perkarze. On
nawet we śnie zaczyna mnie pożerać. - Kruk zawahał się, po czym
przekrzywił głowę na bok. - Ale walka nadciąga, Perkarze -
zaskrzeczał miękko. - Wojna bogów oraz ludzi. Mądrze postąpisz,
wybierając właściwą stronę.
- Wojna? - burknął Perkar. - Nie dam się namówić.
- Nie masz wyboru, mój piękny. - Karak rozwinął skrzydła
i ponownie wzbił się w przestworza. Leciał z widocznym trudem,
lecz im wyżej się wznosił, tym zręczniej poruszał skrzydłami.
Perkar odprowadził wzrokiem malejącą sylwetkę.
- Dziękuję - zawołał. - Skąd jednak wiedziałeś o moich
planach walki / Odmieńcem?
Karak zaniósł się krótkim, ochrypłym śmiechem.
- Którym mieczem Pan Lasu starł się własnoręcznie ze swym
Bratem? - zawołał, przedrzeźniając głos Lemeyi.
W pierwszej chwili zaćmiony umysł Perkara niczego nie pojmo-
wał, wnet przyszło jednak zrozumienie, a wraz z nim wściekłość.
- Ty! - ryknął co sił w płucach. - To byłeś ty!
- To prawda - nadleciał z góry słabnący głos Kruka. - Ty
zaś masz wszystko, czego pragnąłeś. Wroga w zasięgu ręki i zdolną
go zabić broń. Przyślę ci jeszcze ostatni dar...
Wnet, pomimo złorzeczeń Perkara, zniknął zupełnie i już nie
wrócił.
Perkar przesiedział na stercie kamieni dopóki słońce nic przesu-
nęło się ku zachodowi, wypełniając wąwóz długimi cieniami. Wów-
czas, nie bardzo wiedząc, co z sobą począć, powstał na /cszty wniałe
nogi i wolno ruszył wąskim brzegiem z biegiem nurtu. Niebawem
znalazł się na wprost piaszczystej łachy, na której leżały końskie
zwłoki, wzdęte i pokryte rojem much. Rozpoznał je od razu - to był
koń Kapaki. Przezwyciężając obrzydzenie, Perkar wszedł do głębo-
kiej po pierś wody. Woda wydawała się zupełnie zwyczajna, taka
sama, jak każda inna woda. do jakiej zdarzyło mu się kiedykolwiek
wejs'ć, z wyjątkiem delikatnego, zimnego mrowienia, jakie rodziła
w jego ciele, przy czym równie dobrze mogło być ono rezultatem
skrajnego wyczerpania. Przecież dwa dni snu to za mało, by do końca
wylizał się ze straszliwych ran.
Końskie zwłoki paskudnie cuchnęły, lecz Perkar zdołał odczepić
wciąż tkwiące przy siodle juki. Znalazł w nich pełen wody bukłak
(nie dowierzał w tym względzie Rzece) i nieco żywności, która
cudownym zrządzeniem losu nie zamokła w przesyconym żywicą
worku. Ponadto zabrał również laseczkę kadzidła i flaszkę woti,
będące zapewne częścią darów, jakie Kapaka zamierzał ofiarować
Panu Lasu. Dotykał tych przedmiotów z drżeniem serca, pamiętał
bowiem o marzeniach, które zdruzgotał, nieszczęściach sprowadzo-
nych na swój lud, o wnukach, które już nigdy nie ujrzą swego
dziadka. Serce Kapaki było martwe jeszcze zanim puściła się za nimi
pogoń. Uszło zeń życie w chwili, gdy Pan Lasu odwołał nadanie
nowych ziem.
"Mój król nie żyje" - powiedział sobie w duchu. Nogi odmówiły
mu nagle posłuszeństwa i osunął się w zimne wody Rzeki. Oto czym
się to wszystko skończyło. Z nową siłą wzięła go we władanie
panika, bezgraniczne przerażenie w swej najczystszej postaci. Od
momentu, gdy Apad zabił strażniczkę, wszystko wydawało się ja-
kimś koszmarnym snem, w którym człowiek nie może nadążyć za
biegiem wydarzeń, choćby nie wiadomo jak się starał. A teraz sen
się skończył, on zaś, obudziwszy się, odkrył, że wszystko, o czym
śnił, było prawdą, a pozbawiony blasku, ponury ranek nie niósł ze
sobą choćby odrobiny pociechy.
Nie dość, że przywiódł przyjaciół do śmierci i zniweczył marze-
nia króla, to jeszcze zniszczył go ze szczętem, stał się sprawcą jego
śmierci.
Po raz pierwszy od czasu, gdy opuścił ojcową dolinę, poczuł na
sobie oskarżycielskie spojrzenia swego ludu. Czuł ich spojrzenia
także przedtem, ale wówczas kryło się w nich rozbawienie bądź,
w najgorszym razie, lekceważenie, na jakie zasługiwał ,,mąż" bez
żony, ziemi i Piraku.
Teraz wszyscy widzieli w nim potwora. Ojciec, matka, brat,
dziad, jego szlachetni przodkowie - nawet oni patrzyli na niego
w ten sposób. Widzieli w nim bowiem człowieka, który zabił króla
i dopuścił się zarazem rzeczy znacznie gorszej. Zabijając Kapakę,
mógł bowiem sprowadzić zagładę na swój lud. Jeżeli Pan Lasu był
teraz ich wrogiem...
Byli głupcami, a on okazał się głupcem największym. Żadna broń
nie zdoła pokonać Pana Lasu, żaden hufiec nie mógł stawić czoła
pogoni. Jeżeli jego lud wyruszy przeciwko Balati - w poszukiwaniu
zemsty bądź nowych terenów - zostanie starty w pył, niczym
jesienne liście porwane przez silny podmuch.
..Wszystko przeze mnie".
Długo miotał się po płyciznach w poszukiwaniu ciała króla,
czegokolwiek, co dałoby się uratować. Lecz choć przeczesywał
zmartwiałymi palcami skaliste dno, to przecież wiedział, iż Odmie-
niec zabrał swój udział, porwał Kapakę, by uczynić kamyki z jego
kości i przyoblec ryby w jego ciało.
Pomimo tego, na wpół oślepły z żalu Perkar nie zaprzestał
poszukiwań do zmroku. A kiedy nastała szarówka, dojrzał w oddali
iskrę płomienia i, gnany nadzieją, przyspieszył kroku. Podmuch
wiatru napełnił jego nozdrza wonią płonącego jałowca. Aromat ten
wydał mu się nad wyraz smakowity, lepszy od jakiejkolwiek strawy.
Gdy podszedł bliżej, spostrzegł skuloną przy ogniu ludzką postać,
w oczach której migotał blask płomieni.
- Ngangata! - wykrzyknął Perkar. Postać z trudem uniosła
ramię w geście powitania.
- Myślę, że naprawdę spowolniliście pogoń - rzekł Ngangata
ochrypłym, słabym głosem. - Dlatego trud wasz nic poszedł na
marne. Dobrze, iż Apad znalazł godną śmierć. - Słowa te zdawały
się brzmieć szczerze.
- Ja także powinienem umrzeć.
Ngangata nic na to nie odrzekł.
- Łowczyni straciła wierzchowca - wychrypiał, przezwycię-
żywszy napad kaszlu. - Musiałeś zabić jej lwa.
Perkar wykrzywił usta.
- Dokonał tego mój miecz.
- No cóż, nawet gdybyśmy wszyscy mieli takie miecze i tak
niczego to by nie zmieniło. Ty i Apad spisaliście się bardzo dobrze.
To ja popełniłem błąd. Powinienem zaprowadzić nas dalej w dół
Rzeki, gdzie ściany wąwozu są niższe.
- Twój błąd? - z niedowierzaniem zapytał Perkar. - Apad.
Eruka i ja zawiedliśmy pokładane w nas zaufanie. To my ukradliśmy
miecze, zabiliśmy pilnującą ich strażniczkę. Ty tylko próbowałeś
ocalić coś z pozostawionych przez nas zniszczeń. Ty niczemu nie
jesteś winien, Ngangato. Żałuję jedynie, iż nie zabiłeś mnie wtedy
w jaskini.
Ngangata ciężko zakasłał.
- Może i byłoby to najlepsze wyjście - przyznał. - Apadowi
i Eruce nie stałoby odwagi, by zagłębić się we wnętrzu góry.
- Wiem. Dlaczego nie pobiłeś mnie podczas walki? Z łatwo-
ścią mogłeś tego dokonać, ja zaś sobie na to zasłużyłem.
Ngangata posłał Perkarowi ponure spojrzenie.
- Czy wiesz, ile razy musiałem walczyć z powodu tego, kim
jestem? Od lat dzieciństwa nie pamiętam tygodnia, w którym jakiś
śmiałek nie wyzwałby mnie na pojedynek. W młodości zawsze
stawałem po to, by zwyciężyć i zazwyczaj udawało mi się tego
dokonać. - Popatrzył na Rzekę. - Wierzyłem, że któregoś dnia
ludzie zaczną darzyć mnie szacunkiem, nawet jeśli nie będą mnie
lubić. Tymczasem, kiedy zostawałem zwycięzcą, nigdy nie usłysza-
łem, że byłem szybki, silny albo dzielny. Zawsze natomiast mówio-
no, że wygrałem, ponieważ nie jestem człowiekiem, tylko zwierzę-
ciem. Kiedy mężczyźni wygadują coś takiego, bliscy są popełnienia
uczynków, jakich na co dzień by nie popełnili.
- Co masz na myśli?

- Przed wielu laty pewien mąż - mniejsza o jego imię -
podobnie jak ty, stanął do walki ze mną. Pokonałem go na oczach
jego przyjaciół. W nocy wszyscy przyszli po mnie i zbili do nieprzy-
tomności. Miałem szczęście, że uszedłem z życiem.
Pomimo obecnego stanu Perkar był głęboko wstrząśnięty.
- Żaden wojownik nie popełni tak tchórzliwego czynu. Piraku.
- Piraku nie dotyczy kogoś takiego jak ja - oschle rzucił
Ngangata.
Perkar chciał zaprotestować, lecz w ostatniej chwili zmienił
zdanie. Kapaka mówił to samo. A gdyby Ngangata upokorzył Per-
kara, to co powiedziałby Apad? Właśnie to, co mówił przed chwilą
Ngangata - że pół-Alwat miał nad ludźmi przewagę, która była
czymś nieuczciwym.
- Rozumiem - rzekł w końcu Perkar. -Tak, teraz rozumiem.
- To stara historia. - Ngangata machnął ręką.
Zapadły kompletne ciemności, a po niedługim czasie ponad
brzeg parowu wzniosła się Blada Królowa. Zamieszkujące Rzekę
żaby rozpoczęły swój koncert, zaś dwójka ludzi przysunęła się bliżej
ognia, szukając schronienia przed komarami, które sprzysięgły się
wyssać z nich resztkę krwi.
- Rad jestem, że żyjesz - powiedział Perkar po dłuższym
milczeniu. - A co z królem?
- Kapaka zginął - odrzekł Ngangata. - Spadł na skały i Rze-
ka go zabrała. Myślę, że był martwy już w momencie skoku, prze-
szyła go bowiem strzała Łowczyni.
- Znalazłem jego konia - rzekł Perkar, przezwyciężając falę
mdłości. - Mam trochę wody i jedzenia.
- To dobrze. Będą nam potrzebne.
- Kapaka... - wydyszał Perkar, z trudem powstrzymując jęk.
Dziwna panika spadła na niego nagle ze wzmożoną siłą.
- Wielu zginęło - odrzekł Ngangata. - My przeżyliśmy i to
jest fakt.
- On nie był twoim królem - wysyczał Perkar.
Ngangata ze znużeniem potrząsnął głową.
- Nie. Ale znaczył dla mnie o wiele więcej.
Perkar zatopił spojrzenie w lśniących oczach Ngangaty, usiłując
dociec znaczenia jego słów.
- Przepraszam - rzekł w końcu. - Zupełnie cię nie znam,
Ngangato. - Pochyliwszy się, zajrzał z bliska w czarne źrenice. -
Jakie odniosłeś rany?
Pół-człowiek niechętnie zadarł koszulę, odsłaniając zabandażo-
wane żebra.
- Dostałem strzałę w bok - powiedział. - No i mam złama-
ną nogę. Całkiem nieźle jak na starcie z Łowczynią i skok na dno
wąwozu.
- Weź ten miecz - rzekł Perkar powodowany nagłą myślą. -
On cię uleczy.
- Nie - odezwał się głos w jego uszach. - Ratując cię,
związałem się z tobą więzami serca. Już ci to tłumaczyłem. Nikt inny
nie może mną władać, dopóki więzy te nie zostaną przecięte, co,
oczywiście, sprowadziłoby na ciebie śmierć.
- O co chodzi? - spytał Ngangata na widok malującej się na
jego obliczu konsternacji.
- Mój miecz rozmawia ze mną - wyznał Perkar po krótkim
wahaniu. - Mówi, że może leczyć tylko mnie.
Ngangata uczynił wysiłek, aby wzruszyć ramionami.
- Mniejsza z tym - zapewnił. - Wyliżę się z tego. Wziąłem
nogę w łupki, a krwawienie z boku również ustało.
Perkar miał co do tego poważne wątpliwości. Kiedy Ngangata
kasłał, na jego wargach pojawiały się kropelki krwi, wolał jednak
mu o tym nie mówić.
- Jutro coś dla nas upoluję albo może złowię parę ryb -
zapewnił Perkar. - Kiedy już będziesz mógł chodzić, ruszymy
w dół Rzeki.
- Jeśli zamierzasz polować, to z pewnością skazani jesteśmy
na głodówkę - odrzekł Ngangata z nikłym uśmiechem.
- Toż to obraza! - wykrzyknął Perkar z udanym oburzeniem.
- Znowu będziemy musieli walczyć.
- Tym razem cię zabiję - uprzejmie odparł Ngangata.
Uśmiech jego pełen był bólu, toteż Perkar z miejsca ustąpił.
- Byłeś najlepszy spośród nas, Ngangato. Już nigdy nie powin-
niśmy ze sobą walczyć.
Serdecznie uścisnął dłoń pół-człowieka. Ngangata oddał uścisk
z zaskakującą mocą, choć siły szybko go opuściły i z zamkniętymi
oczami opadł na sklecone byle jak legowisko z trzciny. Na ten widok
serce skoczyło Perkarowi do gardła.
- Ngangato! - zakrzyknął, usiłując zarazem zmacać puls na
szyi rannego.
- Daj mi spać - wyszeptał Ngangata. - Trzeba mi snu.
Perkar siedział obok śpiącego i co jakiś czas dotykał jego ciała,
aby się upewnić, czy wciąż jest ciepłe.
- Chcę, żebyś żył - powtarzał cicho.
Perkar obudził się późnym rankiem, dopiero wówczas, gdy sło-
neczne promienie sięgnęły dna wąwozu. Przetarł oczy i czas jakiś
zastanawiał się, gdzie też się obecnie znajduje. Szybki nurt Rzeki
wnet przywrócił mu pamięć, a wówczas z niepokojem zwrócił się ku
Ngangacie. Jego towarzysz pogrążony był we śnie, ale krótki dotyk
wystarczył, by stwierdzić, że Ngangata wciąż żyje. Wstał, przeciąg-
nął się niespiesznie. Już dawno nie czuł się tak dobrze. Co dziwne,
w nocy nie dręczyły go żadne sny. Może one również zostały pożarte
przez Odmieńca.
Życie na jawie było bardziej bolesne, widocznie Odmieniec nie
pochłonął ani jego wspomnień ani poczucia winy.
Po chwili namysłu uznał, że nadeszła pora wypełnić obietnicę
i zdobyć jakieś pożywienie. Był głodny niczym wilk, lecz uczucie
głodu dostarczało mu zarazem przyjemności, zupełnie jak gdyby był
łupiną wypełnioną bez reszty powietrzem i światłem.
Zmajstrował oścień z noża przywiązanego kawałkiem rzemyka
do wierzbowej gałęzi. Potem przycupnął na brzegu Rzeki i zastygł
w oczekiwaniu na przepływające ryby. Minęło dużo czasu, zanim
dostrzegł szeroki, rybi kształt. Zacisnął niecierpliwie usta, a kiedy
ryba znalazła się dokładnie pod ościeniem, dźgnął z całej mocy,
czując jak ostrze pogrąża się w miękkim ciele. Z radosnym krzykiem
wyrzucił miotającą się gwałtownie zdobycz na brzeg.
Ryba była jakaś dziwna, okryta pancerzem. Jeszcze nigdy takiej
nie widział, ale z pewnością nadawała się do jedzenia. W następnej
chwili zdjęty grozą patrzył, jak ryba rozpłaszcza się nagle i, zamie-
niwszy się w strużkę wody, znika ponownie w Rzece. Ciarki przeszły
mu po grzbiecie, gdy w pełni uprzytomnił sobie, gdzie się znajduje.
Miał do czynienia z Odmieńcem i nic nie było tutaj naprawdę takim,
jakim się wydawało, a woda mogła marzyć, że jest rybą.
Wyłowił jeszcze pięć widmowych ryb, zanim trafił na taką, która
upadłszy na brzeg już na nim pozostała. W odróżnieniu od nieod-
miennie obcych kształtów zjaw, ostatnia zdobycz okazała się dorod-
nym pstrągiem. Zaniepokojony nowymi sztuczkami Rzeki, lecz
zarazem uradowany z pomyślnych łowów, dorzucił drew do niewiel-
kiego ognia i wypatroszył rybę. Umieszczał właśnie nad płomieniem
patyk z zatkniętym nań pstrągiem, gdy kątem oka pochwycił jakieś
poruszenie na Rzece.
Na wodzie kołysała się niesiona prądem łódź. Perkar zamrugał
z niedowierzaniem, po czym z dzikim wrzaskiem wskoczył do Rze-
ki. W oka mgnieniu przykryły go fale, toteż z wdzięcznością pomy-
ślał o bogini Strumienia, dzięki której nauczył się pływać. Młócąc
zawzięcie ramionami, pomknął ku łodzi. Nie musiał lękać się, że nurt
uniesie ją zbyt daleko, gdyż łódź wypłynęła mu na spotkanie, zupeł-
nie jakby kierowała nią czyjaś wola. Uchwyciwszy się burty, Perkar
szybko wciągnął ciało do środka.
Była to solidna, płaskodenna dłubanka, wyciosana z niesamowi-
cie ogromnego pnia. Chłopak złapał za rumpel i zwrócił dziób
w stronę brzegu. Łódź posłusznie skręciła, tak jakby napędzały ją
liczne wiosła i niebawem spoczęła na skalistym brzegu. Pamięć
podsunęła Perkarowi pożegnalne słowa Karaka, obietnicę ostatniego
podarunku. Z pewnością była nim właśnie ta łódź. Pływające bez-
pańsko boską ręką uczynione łodzie niewątpliwie należały do rzad-
kości, nawet na wodach Odmieńca.
Pieczołowicie przywiązał łódź do wierzbowych zarośli i ruszył
w górę nurtu, w stronę obozu. Ngangata już nie spał - zapewne
obudziły go jego gorączkowe wrzaski - i doglądał skwierczącej nad
ogniem ryby.
- Odwołuję to, co powiedziałem - rzucił na powitanie. -
Złowiłeś dzisiaj dwie ryby.
Perkar nieznacznie się uśmiechnął, po czym wskazał łódź.
- Myślę, że to dar Boga Kruków.
- Dar Kruka - poprawił go Ngangata. - Bóg Kruków nie daje
niczego.
- To jest ich dwóch? Dwóch Karaków?
- Nie - krótko odparł Ngangata.
Perkarowi zdawało się, że rozumie, na razie miał jednak bogów
po dziurki w nosie i nie zamierzał w najbliższym czasie pogłębiać
wiedzy na ich temat.
- Czy dalej ściany wąwozu są niższe?
- Niższe i mniej strome - przytaknął Ngangata. - Aby tam
dotrzeć, musimy płynąć z prądem dzień albo dwa, pokonując po
drodze bystrzyny.
- Czy będziemy czekać, dopóki nie nabierzesz sił?
Ngangata potrząsnął głową.
- Trzeba nam ruszać niezwłocznie. Jeżeli jeden wie o naszej
obecności, ten drugi wie również, a nigdy nie można być pewnym
gdzie który Karak w danym momencie przebywa. Będzie lepiej, jeśli
zostawimy Balat jak najszybciej za sobą.
- Zgoda - powiedział Perkar. - Zjemy i natychmiast odbija-
my od brzegu.
Jak się jednak okazało, wypłynęli dopiero o zmierzchu. Ngangata
musiał zmienić odzież, natomiast Perkar wrócił po skórzaną uprząż
martwego konia. Ngangata twierdził, iż upłynie wiele dni nim dotrą
do ludzkich osad, więc potrzebować będą wszystkiego, co tylko
zdołają zabrać. Perkar żałował, że nie zabrał więcej z przytroczonych
do Manga juków. Niestety, miał tylko małą sakwę, która wprawdzie
zawierała garść przydatnych drobiazgów: ścięgno, osełkę, krzesiwo
i hubkę, natomiast nie było w niej ani krzty żywności. Perkar głośno
zastanawiał się, co ich spotka, jeśli zaczną pić wodę z Rzeki. Ngan-
gata odrzekł, że mogą czerpać wodę z zasilających Odmieńca stru-
mieni, które powinne być wolne od niezwykłości dopóki nie zmie-
szają z nim swych nurtów.
"To tak jak bogini" - pomyślał Perkar.
Zaledwie zepchnęli łódź na Rzekę, Perkara opadło dawne przy-
gnębienie. Ngangata, wyczerpany nawet tak niewielkim wysiłkiem,
szybko zapadł w sen, zostawiając go w samotności pod niebem, na
którym powoli rozpalały się gwiazdy. Od dziobu dobiegał cichy
plusk wody. Był to głos jego wroga. Panująca wokół cisza sprawiła,
że nawet duszę Perkara ogarnął krótkotrwały spokój. Wypełniające
ją straszliwe napięcie ustąpiło miejsca melancholii oraz zadumie. To
przez niego wyprawa Kapaki zakończyła się klęską, a wszyscy prócz
Ngangaty zginęli, bo chciał dotrzeć do Rzeki i stawić jej czoła.
A teraz, gdy od źródeł Odmieńca dzielił go zaledwie dzień drogi,
potulnie dawał za wygraną. Gdyby nie Ngangata...
Co by wówczas uczynił? Być może lepiej by było zginąć przy
próbie dokonania tego, czemu tak wiele poświęcił, niż wracać w nie-
sławie, która towarzyszyć mu będzie aż do domu. Zabił swego króla
i zapewne sprowadził nędzę na swój lud. Co najwyżej, mógł mieć
nadzieję na dobrą śmierć, taką jaka stała się udziałem Apada oraz
Eruki.
Nie może jednak dopuścić, by zginął także Ngangata. Nikt więcej
nie będzie cierpieć z powodu jego przeznaczenia. Powoli dobył
miecz i ułożył go sobie na kolanach.
- Czy widzisz więzy serca Odmieńca? - zapytał.
- Są słabe, gdzieś daleko w górę Rzeki. Widzę je wyraźnie.
- Czy jest ich wiele?
- Siedmiokroć po siedem - odrzekł miecz.
- Ale on teraz śpi. Ile więzów zdołam przeciąć, zanim się
obudzi?
- Może nawet wiele, lecz i tak za mało.
Perkar ściągnął w rozterce brwi. Czy jeszcze kiedykolwiek bę-
dzie tak blisko celu? Jak często Rzeka zapadała w sen, dając mu spo-
sobność do działania? Siedział z zasępioną miną, aż w końcu przy-
szedł mu do głowy pewien plan. Dowiezie Ngangatę do pierwszej
ludzkiej osady, dopilnuje, by otoczono go opieką, a potem wróci
tutaj, jeśli tylko będzie to w jego mocy. Miał przecież zaczarowaną
łódź, która z łatwością pokonywała nawet najsilniejszy nurt. Czy
zdoła jednak popłynąć również pod prąd?
Perkar poczuł uniesienie. Przecież może to sprawdzić od razu.
Popłynie w górę Rzeki tylko mały kawałek. Jeżeli okaże się to
możliwe, nie będzie czuć się jak bezradny tchórz. Uzyska pewnos'ć,
że powrót jest możliwy.
Upewniwszy się, że manewr nie wyrzuci ich na brzeg, Perkar
mocno pociągnął rumpel. Łódź natychmiast poddała się jego woli,
zawracając na rozpędzonym nurcie tak, jakby była to nieruchoma
toń jeziora. Dziób dłubanki błyskawicznie ustawi) się pod prąd,
mierząc w góry, w serce Balati. Nie dosyć na tym, łódź wyraźnie
przesuwała się w górę koryta. Uradowany Perkar mocniej zacisnął
dłonie na sterze. Zabierze Ngangatę w dół Rzeki, a potem wróci, być
może po własną śmierć, ale przynajmniej doprowadzi wszystko do
końca. W przypływie zadowolenia pozwolił łodzi płynąć nowym
kursem kilka minut dłużej.
Dłubanka nagle zadrżała, a ster oswobodził się z jego dłoni. Nie
wiadomo skąd przed dziobem wyrosła duża fala i, niczym olbrzymia
dłoń, obróciła łódź, popychając ją z powrotem w dół Rzeki. Perkar
ze wszystkich sił naparł na rumpel, ale miał wrażenie, że zmaga się
ze stalowym drągiem, który jakiś kowal złączył ze stalową płytą.
Wokół nich Rzeka uległa nagle jakiejś przemianie. Perkar rozglądał
się przez dłuższą chwilę, zanim pojął, na czym polega różnica.
Księżyc, wcześniej kładący się na wodzie milionem łagodnie świe-
cących odbić, teraz zniknął bez śladu. Nurt toczył się naprzód
milczący i ciemny, niczym pozbawiona wszelkich świateł noc.
A przecież niebo ponad ich głowami nadal rozświetlała stojąca
niemal w pełni Blada Królowa.
- No tak - ozwał się znajomy głos w jego uchu. - Teraz on
się obudził.
XII
Błogosławiony
Według tego, co wiedziała, Wielka Sala była miejscem, na któ-
rym wzniesiono cztery sale. Plan pierwotnej wersji pałacu przed-
stawiał szereg umieszczonych jeden w drugim prostokątów, a to
pomieszczenie stanowiło sam środek owego układu. Widać było, iż
wszystkie sale przetrwały w nienaruszonym stanie. Nawet ich nie
zasypano, ale za to dostępu do nich broniły grube, żelazne kraty.
Podest znajdował się w rogu sali, co odzwierciedlało panującą
w czasach Pierwszej Dynastii zasadę przypisywania szczególnej roli
narożnikom, które uważano za najważniejszy element prostokąta.
Chcąc dotrzeć do większości sal, musiałaby pływać - o pływaniu
miała wprawdzie niejakie pojęcie, lecz wolałaby go uniknąć - lub
w najlepszym przypadku brodzić, gdyby szczęśliwym zbiegiem
okoliczności woda okazała się płytsza, niż na to wyglądało. Tymcza-
sem do bramy widocznej zaraz na prawo od podestu dostęp wydawał
się nieco łatwiejszy. Pod ścianą piętrzyła się bowiem ciemna sterta
śmieci, która sięgała niemal do wnętrza sali. Po chwili namysłu
Hezhi wybrała właśnie tę drogę. Być może w samej sali przyjdzie jej
pływać, im jednak później do tego dojdzie, tym lepiej. Wątpiła, by
udało się jej pływać ze wzniesioną do góry zapaloną latarnią.
Idąc w stronę sterty, potknęła się nagle na gładkich, alabastro-
wych schodach i, ratując się przed upadkiem lub rozbiciem lampy,
gwałtownie zatrzepotała wolną ręką, a jej wysunięta stopa dotknęła
oblewającej podest wody. Natychmiast przypłaciła to wybuchem
bólu, który niczym płomień pomknął w górę nogi, ogarnął brzuch,
sięgnął wyżej, ku głowie. Zdławiwszy w sobie krzyk, wyszarpnęła
stopę, a ponieważ świat wirował jej przed oczami, pospiesznie
usiadła na stopniach podestu, żeby uniknąć omdlenia. Wyciągnę-
ła rękę, aby pomasować stopę, ale niezwykłe uczucie ustąpiło rów-
nie szybko, jak się pojawiło. Chociaż trwało bardzo krótko, to prze-
cież zdążyła je rozpoznać, tak samo jak ów dotyk wody na swej
skórze. To samo czuła wówczas, gdy kapłani skrapiali ją podczas
Próby Ciała.
- Rzeka - mruknęła pod nosem.
Zrujnowany pałac nie był zalany wodą z kanalizacji burzowej
oraz ścieków. Zatonął prosto w świętych wodach Rzeki.
Jak się przekonała, jej stopa nawet nie nosiła śladów wilgoci.
Pałacu nie wypełniała zwyczajna woda, tylko She'ned - Wodny
Dym, życiodajna krew Rzeki. Tak jak duchy były duszami Ludzkich
Istot, tak She'ned był duchem wody pozostającym w miejscach,
skąd zmknęła już materialna substancja.
Chociaż palący ból przepadł bez śladu, ciałem Hezhi wstrząsnął
głęboki, mimowolny dreszcz, a owe coś w jej wnętrzu - co kapłani
usiłowali zmusić do ujawnienia swej obecności - poruszyło się
niespokojnie. Nie było mowy o żadnej pomyłce. Przybita, padła na
schody i zaczęła płakać.
Powstrzymała łkanie, gdy do jej uszu dobiegły ciche szepty.
W każdym bądź razie wzięła za szepty to, co słyszała, chociaż nie
potrafiła rozróżnić poszczególnych słów. Był to zaledwie cichy
poszum głosów szepczących w oddali ludzi.
"Muszę coś uczynić - postanowiła. - Muszę spróbować od-
naleźć D'ena".
Mapa przywiodła ją aż do tego miejsca, ale teraz miała już
pojęcie, gdzie podjąć dalsze poszukiwania. Dzięki swym badaniom
ustaliła, że Schody Ciemności prowadziły do samego środka starego
pałacu. Odkryła też wiodącą do nich drogę. Ale niestety, na mapie
nie było punktu opatrzonego napisem ,,D'en".
Zresztą, nie miało to już właściwie większego znaczenia. Hezhi
nabrała bowiem przeświadczenia, że go nie odnajdzie. Wydawało
się jej, iż zanurzenie w Wodnym Dymie rozpuszcza ciało, wysysając
zeń duchową esencję. Może właśnie stąd brały się duchy. Owe
przywoływane przez ojca duchy - ryby i inne stwory - wszystkie
umarły w Rzece. Musiało być tak, że kiedy umierały jakieś osoby
z królewskiej rodziny - me, gdy je zabijano - koniecznie musiało
to nastąpić w Rzece, tak by bóg mógł odzyskać tę część ich ducha,
która była nim. Uświadomiła sobie nagle, iż myśli te napływają z jej
wnętrza. Jakaś jej część była Rzeką. Przypomniała się jej rozmowa
z Tsemem sprzed niemal trzech lat. Powiedziała wówczas coś o krą-
żącej w niej Królewskiej Krwi, a Tsem w jednej chwili stał się
niezmiernie poważny, niemal wylękniony i poprosił, żeby nigdy nie
mówiła takich rzeczy. Może nie mógł powiedzieć nic więcej, a chciał
ją przestrzec przed jej krwią.
A więc to o to chodziło! Teraz widziała to wyraźnie. Jeżeli
Królewska Krew dochodziła do głosu we właściwy sposób, jeśli
Rzeka ujawniała się w kimś jak należy, wówczas dziecko stawało
się podobne ojcu i matce. Potężne, mogło przyzywać moc Rzeki, by
czynić czary. Zostawało władcą dzięki korzystaniu z cząstki Rzeki,
która była w nim. Jeśli natomiast coś poszło nie tak, jeśli... Wciąż
nie wiedziała, na czym miałoby to polegać. Z pewnością jednak
sprawy mogły przybrać niepożądany obrót, a wtedy takich "Bło-
gosławionych" przyprowadzano tutaj i poddawano egzekucji, od-
dając Rzece. Tutaj, w ciemnościach, gdzie nigdy nie dotrą podda-
ni Cesarstwa, żeby popatrzeć na śmierć szlachetnie urodzonych.
Po chwili nasunęła się jej refleksja, iż wielu ludzi -jak chociaż-
by Wezh - mogło nosić w sobie szlachetną krew, będąc zarazem
niezdolnymi do wykrzesania choćby odrobiny mocy. Takim ludziom
nie pisane były ani władza ani śmierć. Hezhi wiedziała, że nie należy
do tej grupy.
W dalszym ciągu słyszała szepty. Podniosła się i, zachowując
tym razem większą ostrożność, weszła na rumowisko. Ze zdu-
mieniem odkryła, że gruz pod jej stopami wcale się nie osypuje.
Musiał zapewne gromadzić się przez długie stulecia, powoli zbi-
jając się w jedną całość. Stąpając jak najciszej, ruszyła w stronę
bramy.
Dotarła do niej bez większego trudu i już po chwili wpatrywa-
ła się w przestrzeń po drugiej stronie stalowych krat, rozciągniętą
dalej, niż sięgał jej wzrok. Przegrodzony korytarz miał w sobie coś
dziwnego, coś czego na razie nie potrafiła określić. Po chwili już
wiedziała. Wypełniająca go woda była w ruchu - nie płynęła, lecz
falowała, jak gdyby coś w niej pływało. Szepty dobiegały z głębi sali.
Stały się teraz nieco wyraźniejsze, tak że niemal rozróżniała poszcze-
gólne słowa.
Przyklęknęła, wyciągnęła przed siebie lampę i, osłoniwszy oczy
przed blaskiem, spróbowała przeniknąć wzrokiem w głąb korytarza.
W pewnym momencie zachwiała się i aby nie upaść, podparła
się ręką. Zaledwie to uczyniła, pojęła, że to, na czym przykucnęła,
nie jest ani gruzem ani piaskiem. Zaskoczona, uważniej popatrzyła
sobie pod nogi. Początkowo sądziła, iż kamień, bądź też jakieś in-
ne podłoże, na którym się znajdowała, pokryty był warstwą mchu
lub nawet grzybów, ale w dotyku powierzchnia owa zupełnie ich nie
przypominała. Była prawie gładka i śliska, ale nie oślizgła, przypo-
minała skórę salamandry jej matki.
Kiedy się nad tym zastanawiała, nie dalej jak na wyciągnięcie
ramienia od niej rozwarło się oko. Przed chwilą go tam nie było,
a potem nagle zamrugało i spojrzało wprost na nią - niewątpliwie
ludzkie oko. Równocześnie podłoże pod jej stopami wyraźnie za-
drżało.
Hezhi usiłowała stłumić krzyk, jednak głos wydarł się z jej gardła
na swobodę i uleciał w dal -jasny ptak dźwięku w krainie ciemno-
ści; trzepotliwie obijał się o ściany dopóki cisza podziemnego pałacu
nie pochłonęła go zupełnie. Przykucnęła rozdygotana, nie bardzo
wiedząc, co powinna uczynić. Oko popatrzyło na nią uważnie, po
czym wolno się zamknęło.
Wstrząśnięta spojrzała w dół, a to co zobaczyła, ukazało się jej
w zupełnie nowym świetle. Stała mianowicie na grzbiecie jakiegoś
żywego stworzenia. Mogła to być ryba, podobna tym przywoływa-
nym przez ojca. Albo też istota przypominająca ducha, który ją
ścigał. Tyle tylko, że duchem to ona z pewnością nie była. Odzna-
czała się bowiem namacalną materialnością w stopniu dla duchów
nieosiągalnym - tak w każdym bądź. razie utrzymywały wszystkie
przeczytane przez nią książki, przy czym tych poświęconych du-
chom było naprawdę niewiele. To stworzenie było prawdziwe, żywe
i śpiące - i to pomimo obecności intruza na jego grzbiecie.
Teraz, gdy już wiedziała na co patrzy, zauważyła również inne
szczegóły. Ich wyszukiwanie pomagało zapomnieć o strachu, o tym,
że tkwi na grzbiecie jakiejś obcej istoty. Szczeciniasty wyrostek na
"grzbiecie" był czymś w rodzaju płetwy. Albo macki. Za nią zaś,
tamto wybrzuszenie... Wzdrygnęła się i zamknęła oczy, do reszty
tracąc opanowanie. Nie chciała więcej na to patrzeć, wszystko czego
pragnęła, to być w tej chwili gdzie indziej, samotnie, z Qey, z kim-
kolwiek, byleby bardzo daleko stąd. Owo wybrzuszenie wcale bo-
wiem nie było zwyczajnym wyrostkiem. Z ciała istoty sterczała
blada, przypominająca opatrzony palcami grzyb, ludzka ręka.
"Muszę otworzyć oczy - pomyślała w popłochu. - Nie będę
mogła odejść, dopóki ich nie otworzę".
Choć bardzo pragnęła opuścić to miejsce, myśl o tym, że znów
będzie musiała patrzeć na tego stwora i być może odkryje nowe
przerażające szczegóły, napełniała ją trudną do przezwyciężenia
trwogą. Prawdę rzekłszy, bała się nawet mocniej poruszyć. Co by to
było, gdyby go obudziła?
- Jak się tutaj dostałaś?
Serce zamarło jej na chwilę w piersi, po czym, pokonawszy
bolesny skurcz, zaczęło bić szybciej. Gwałtownie rozwarła oczy.
Głos był dziwny, wodnisty, niósł w sobie ton udręki. Dobiegał gdzieś
spoza kraty.
- Kim...? - zaczęła, lecz umilkła, wciąż bojąc się zbudzić
potwora, na którym siedziała. Usłyszała plusk wody.
- Kimkolwiek jesteś, przebywasz w bardzo niedobrym miejscu
- powiedział głos. W hebanowej sadzawce poza zasięgiem światła
lampy unosił się jakiś cień. - I skąd wytrzasnęłaś to światło? -
warknął. - Odstaw je na bok. Nie będzie ci potrzebne.

- Kim jesteś? - spytała Hezhi, wyżej unosząc lampę.
- Odstaw to, powiadam.
Postawiła lampę przy nodze, ale wciąż nie wypuszczała jej z ręki.
Ściana mroku przysunęła się bliżej i wtedy go dostrzegła: lśniące
zwoje łuski, kostne płytki, mnóstwo krótkich nóżek - w pamięci
nie mogła znaleźć niczego, co pasowałoby do tego wizerunku.
- Kim jesteś? - powtórzyła piskliwie.
- Nie rozumiem, jak zdołałaś niepostrzeżenie dojść tutaj od
Schodów Ciemności - rzucił stwór tonem skargi. - Gdybyś nie
! starała się tak bardzo prześlizgnąć obok mnie, przestrzegłbym cię
przed starą Nu. Jeżeli ona się obudzi, trafisz prosto do jej brzucha.
- Nie zeszłam Schodami Ciemności - wyszeptała, dokładając
1 starań, by jej głos brzmiał równo. - Wędrowałam kanałami.
- Kanałami? Kanałami? - Istota zawirowała w wodzie jak
szalona. - Nie zostałaś tutaj przyprowadzona, prawda?
- Pozwól mi na siebie spojrzeć - poprosiła Hezhi. - Kim
jesteś'?
W kręgu światła zjawiła się nagle jakaś głowa. Miała z grubsza
ludzkie rysy, choć zupełnie pozbawiona była włosów, a z szyi
wyrastały podobne pierzastym rogom skrzela. Potylica natomiast
przekształciła się w gąbczastą masę, która zdawała się nieustannie
drgać.
- Kim jestem? - powtórzyła szkarada. - Cóż to, moja droga,
czyżbyś nie rozpoznawała księcia?
- Księcia? Jakiego księcia?
- Jestem książę L'ekezh Yehd Cha'dune, do usług.
- To niemożliwe - wykrztusiła, choć już wiedziała, że to
prawda. - Kto był twoim ojcem?
- Wielki Król Yuzhnata, ma się rozumieć.
- Och - szepnęła Hezhi, wciąż niezdolna pojąć tego wszyst-
kiego do końca. Ale oto po raz kolejny układanka w jej głowie
sama składała się w całość, poszczególne jej fragmenty wskakiwa-
ły na swoje miejsce. - To znaczy, iż jesteś bratem mego ojca -
rzekła omdlewającym głosem.
Istota przez chwilę milczała.
- No cóż - rzekła w końcu. - No cóż, zatem mam bratanicę.
Witaj bratanico w Komnatach Błogosławionych. Skoro tak, to po-
winnaś słuchać wuja i robić to, co ci powie. Zejdź z Nu i przepłyń
przez kratę. Będę cię chronić.
- Nie chcę wchodzić do tej wody -jęknęła.
- No cóż, chyba nie masz dużego wyboru - odrzekł L'ekezh.
- Wtul się w nią, pozwól, by cię ogarnęła. Przyzwyczajaj się.
- Dlac/ego?
- Bo nigdy stąd nie wyjdziesz, oto dlaczego.
- Wyjdę - zapewniła Hezhi.
- Powiadasz, że przyszłaś tutaj kanałami. Zapewne w jakimś
celu. Po co to uczyniłaś? - L"ekezh zdawał się powoli oswajać /e
s'wiatłem. Podpływał bliżej, przysuwał twarz do kraty. Zauważyła.
że miał długie, ostre zęby. które wyglądały niczym szpilki z kości
słoniowej.
- Chciałam wiedzieć dokąd idziemy, kiedy oni nas zabierają.
L'ekczh zaniósł się pełnym zadowolenia, bulgoczącym śmie-
chem.
- Jakże musisz być bystra! To niedobrze dla ciebie, choć mnie
nas/a rozmowa sprawia niewątpliwą przyjemność. Ale ci najby-
strzejsi wariują najszybciej. Myślę, że tak długo pozostaję przy
zdrowych zmysłach, ponieważ jestem nieco ociężały. Powiedz mi...
-jego głos opadł do przesadnego, "konspiracyjnego'' szeptu, jakim
się mówi w teatrze. - Powiedz mi, czy kapłani już wiedzą? Czy
zaczęły się już twoje manifestacje?
- Manifestacje?
- Jeżeli omniechodzi - ciągnąłL'ckezh - najpierw ujawniła
się moc. She'lu - twój ojciec - był taki zazdrosny. Nawet kiedy
moc przyszła i do niego, moja zawsze była większa. Błogosławieni
są silni, d/iewczyno. Ale potem przyszli kapłani i odkryli, że -
/aws/e jest to jakiś drobiazg, coś czego w ogóle nie zauważasz -
jeden z moich palców u nogi zmienił kolor. Tak więc, oczywiście.
przyprowadzili mnie tutaj.
- Ja nie... Dlaczego?
- Dlaczego? Dlaczego? Spójrz na mnie. Popatrz na Nu. Czy
ktokolwiek mógłby oglądać nas na tronie? Podziwiać, jak tańczymy
/ dworzanami. No i oczy wiście, jest jeszcze nasza moc. Jej lękają się
najbardziej.
- Moc - powtórzyła tępo.
- Jesteśmy Błogosławieni. W jednym oku więcej mam mocy
niż Chakunge z całym swoim dworem.
- Dlaczego wobec tego tutaj pozostajesz? - zaciekawiła się
Hezhi.
- Ponieważ... - Lekezh urwał i z. wytężoną uwagą zaczął
jej się przypatrywać. - Czy ty istniejesz naprawdę? - wyszeptał.
- A może ja ciebie stworzyłem?
- Jestem prawdziwa - upewniła go Hezhi.
- Któregoś dnia także i ja popadnę w obłęd - wyznał.
- Dlaczego zatem stąd nie odejdziesz? - powtórzyła. - Jeżeli
posiadasz taką moc...
- Wysysa ją Rzeka - odrzekł martwym głosem. - Kiedy
tylko mnie tutaj zamknęli, wpadłem w szał. Próbowałem zbur/yc
posady tego przeklętego pałacu i pozabijać ich wszystkich. Tam na
górze mógłbym tego dokonać, ale oni oczywiście zamroczyli mnie
jakimjś ziołami. A kiedy już oprzytomniałem tutaj na dole... No cóż.
bez względu na to, jak potężni są Błogosławieni, nic równać się nie
może z potęgą Rzeki. Nic. Nic. Nic! - Głos jego przerodził się
w dziki pisk. Potem umilkł i wpatrywał się w nią bez słowa, a jego
twarz wyginała się na wszystkie strony, niczym gniazdo cuchnących
czerwi. - Naprawdę nie powinnaś siedzieć na jej grzbiecie -
powiedział w końcu.
- Ilu... ilu was tutaj jest?
- Ilu Błogosławionych?
- Tak.
- Żywych? Wciąż przyobleczonych w ciało?
Hczhi skinęła głową.
- Och. kilku zaledwie. Pięciu.
- Gdzie oni są?
- Och... gdzieś w pobliżu. Twoje światło ich wystraszyło.
A tak przy okazji, to ja teraz tutaj rządzę, gdyż Nu niemal bez
przerwy śpi. To na mnie spoczywa obowiązek powitania nowo
przybyłych. Wciąż nie mogę pojąć jakim sposobem nie zauważyłem,
kiedy sprowadzili cię po schodach.
- Już ci mówiłam, że nimi nie szłam.
- Może i mówiłaś - wymamrotał L'ekezh. chyba bardziej do
siebie niż do niej.
- Ciekawe... - zaczęła - czy jest wśród nich ktoś imieniem
D'en.
- D'en? Oczywiście. Den - przytaknął książę
- Przyszłam, żeby się z nim zobaczyć - wyznała Hezhi.
- Doprawdy? Przeszłaś dla niego taki szmat drogi. No. no.
Zaczekaj tutaj.
Głowa zniknęła w czarnej wod/ie i tylko drobna falka znaczyła
ślad jej przejścia.
Czekała dostatecznie długo, by powziąć podejrzenie, że wszyscy
o niej zapomnieli. L'ekezh sprawiał wrażenie kogoś, kto ma kłopoty
z pamięcią. Ale właśnie wówczas, gdy była już bliska rozpaczy,
a lęk przed śpiącą istotą, na której siedziała, coraz bardziej dochodził
do głosu, woda zawirowała ponownie.
Z toni wychynął jednak nie L'ekezh, tylko mężczyzna o długich
kręconych, czarnych włosach. Jego oczy osadzone były na szypuł-
kach, zaś okryte chityną dłonie, które zacisnęły się na stalowych
kratach, przypominały szpony. Jedna nadal opatrzona była pięcioma
palcami, natomiast druga przypominała szczypce - kciuk uległ
znacznemu powiększeniu, natomiast pozostałe palce zlały się w jed-
ną całość.
- D'en - wyszeptała. - Och, D'en.
Istota popatrzyła na nią krabimi oczami i zaskrzeczała niby żaba.
Po chwili zaskrzeczała ponownie, bardziej natarczywie, a Hezhi
zdało się, że rozpoznaje swoje imię.
- D'en? Czy możesz mówić? - Nagle uświadomiła sobie,
że lada moment zwymiotuje. Jej żołądek w końcu pozbył się chle-
ba, jaki zjadła przed obudzeniem Tsema i, zupełnie pusty, jeszcze
długo nie mógł się uspokoić. D'en obserwował jej męki z obojętną
miną.
- D'en nie jest zbyt rozmowny - oznajmił L'ekezh, wynurza-
jąc się parę kroków dalej. - Z początku było inaczej, gadał prawie
cały czas. Zazwyczaj najpierw zmieniają się nasze ciała, potem
głowy. D'en szybciej zmienił się od środka.
- Dlaczego... dlaczego wy się zmieniacie? - spytała słabym
głosem.
L'ekezh się uśmiechnął, rozciągając wargi w szeroki łuk, który
mógł rozbawić co najwyżej jakiegoś szaleńca.
- On nas wypełnia - rzekł, zniżając głos do poufnego szeptu.
- Zwykłe ludzkie ciało nie może pomieścić całej jego mocy.
Usiłowała /rozumieć te słowa, podczas gdy D'en - albo raczej
stwór, w jakiego się przekształcił - przekrzywił głowę, jak gdyby
patrzenie pod innym kątem mogło mu przynieść coś nowego. Może
zresztą i tak się stało, gdyż wolno, niepewnie, wysunął przez kraty
swą bardziej ludzką rękę. Hezhi postąpiła tak samo i, po krótkim
wahaniu, dotknęła wyciągniętej ku sobie dłoni. Palce drgnęły, lecz
poza tym nie wykonały żadnego innego ruchu. Dłoń okazała się
w dotyku zimna i twarda, w niczym nie przypominała dłoni, którą
zapamiętała z czasów, kiedy trzymając się za ręce ze śmiechem
biegali po dachach. Teraz dłoń ta drgała nieznacznie, zapomniawszy
jak oddać uścisk. Poczuła ulgę, gdy D'en cofnął nagle rękę i ponow-
nie zakrakał. Jeszcze tylko zakołysał przerażającymi oczami na
szypułkach i szybko zniknął pod powierzchnią wody.
- On cię rozpoznał - powiedział L'ekezh. - Mówię ci. To
więcej niż oczekiwałem.
- D'en - wyszeptała miękko. Ogromne cielsko pod jej stopa-
mi zadygotało po raz kolejny.
- Szybko - zakrzyknął L'ekezh. - Rusz się, jeśli ci życie
miłe. Nu się budzi. Jeżeli naprawdę przyszłaś kanałami, odejdź. Być
może Rzeka jeszcze ci na to pozwoli.
- Do wid/enia - rzuciła Hezhi i rozdygotana wstała z klęczek.
- Wkrótce znów się zobaczymy - odparł L'ekezh. - Może
pozwolą ci przynieść nieco wina dla mnie. Chociaż, oczywiście, nie
pozwolą.
Zanurkował, niknąc pod wodą. Podniosła lampę i chwiejnie
ruszyła grzbietem Nu. Była już blisko podestu, gdy potwór zaczął
się wznosić. Pędząc ku wylotowi kanału, zerknęła przez ramię. Nu
nie miała w sobie nic z człowieka, była skrzyżowaniem ryby ze
skorpionem, ajej długi, spiczasto zakończony ogon zawzięcie młócił
wodę. Szybciej niż Hezhi potrafiła to sobie wyobrazić, bestia wsko-
czyła na podest, przysiadła i skoczyła ponownie. Hezhi przytomnie
odrzuciła w bok lampę. Osłona rozbiła się na mokrych kamieniach,
pomiędzy którymi natychmiast zamigotał ogień. Na widok płomieni
Nu przystanęła z wahaniem, odwracając od blasku owadzie oczy.
Hezhi zanurkowała w ciemny otwór i, dysząc ze strachu, jak szalona
popełzła naprzód. Zapamiętale wpijała palce w mur, łamała paznok-
cie, zupełnie nie czując bólu. Odetchnęła z ulgą dopiero wówczas,
gdy daleko przed sobą dostrzegła bladą poświatę - znak że zbliża
się do wyjścia i czekającego Tsema.
Załkała gwałtownie, kiedy pół-olbrzym dźwignął ją łagodnie
z otworu. Tsem kołysał nią delikatnie w potężnych ramionach, gła-
dził po mokrych, oblepionych mułem włosach, mruczał coś uspaka-
jająco. Potem, ułożywszy ją w zagięciu ramienia, z lampą w drugim
ręku, przebył salę i wspiął się po schodach, wracając do światła, do
domu.
Interludium
Na ulicy Red Gar
Ghe dotknął blizny na podbródku i głęboko odetchnął, napełnia-
jąc płuca oraz nozdrza zapachami dzieciństwa. Doprawione cząbrem
mięsiwo piekące się w ulicznych straganach, wozy pełne ryb, które
właśnie zaczynały cuchnąć w popołudniowym słońcu, ostra, przeni-
kliwa woń kadzidła J'ewe. To były najlepsze wonie. Kiedy zaś wiatr
zmienił kierunek i powiał od nadbrzeżnych Dzielnic Południowych,
poczuł z kolei najgorszy zaduch. Odpadki, odchody ludzi i psów, na
wpół zgniła żywność, smród zastałych, błotnistych sadzawek, do
których wpełzała Rzeka. Tutaj, na ulicy Red Gar, rzecz jasna nie było
żadnych śmieci. Lecz Red Gar łączyła lśniące centrum Nhol, gdzie
zamieszkiwali bogacze - sklepikarze, kapitanowie łodzi, kupcy,
krewni krewnych szlachetnie urodzonych, ze znacznie bardziej roz-
ległymi Dzielnicami Południowymi, gdzie żyli Hwe-gangyu, najniż-
si z najniższych.
Ghe dobrze pamiętał, z którego końca ulicy się wywodzi. Nigdy
nie odwiedzał tamtych zakamarków i udałby się tam jedynie wtedy,
gdyby kapłani rozkazali mu kogoś zabić, przy czym było czystym
niepodobieństwem, aby ktokolwiek z Dzielnic Południowych zwró-
cił na siebie uwagę kapłańskiego stanu. Nie, dobrowolnie nigdy nie
postawi tam stopy, przerósł bowiem tamtych ludzi, a złą rzeczą
byłoby cofać się w rozwoju. Natomiast tutaj, na Red Gar, spędził
najlepsze chwile młodości. Tutaj, będąc dzieckiem, mógł na moment
zapomnieć o nędznej chacie będącej jego domem, o matce którą zabił
swoim przyjściem na świat, o ciotce, która tłukła go z byle powodu
i kazała spać razem z psami. Na tej ulicy mógł porównać najlepsze
i najgorsze strony życia w Nhol, snując zarazem plany ucieczki
z Dzielnic Południowych. Ucieczki, którą teraz udało mu się ziścić.
Ghe od niechcenia cisnął monetę chłopakowi przypatrującemu
się tłumowi z drapieżną miną. Chłopak schwycił połyskliwy skarb
w locie, po czym z uśmiechem skinął głową Ghe. Ghe odpowiedział
tym samym i nucąc coś pod nosem, ruszył dalej. Wiatr znowu
zmienił kierunek i teraz wiał od pałacu i czyściejszej części miasta.
Górą przemknęło stado rozwrzeszczanych mew.
Ghe znalazł Li na skraju Placu Bawełnianego Drzewa. Stara
kobieta jak zwykle siedziała sztywno wyprostowana, jakby połknęła
kij, a na kawałku wytartego aksamitu leżała przed nią kostka do gry.
Był to zapewne ten sam kawałek materii, który Ghe ujrzał przed
wielu laty, gdy przyszedł do niej po raz pierwszy.
- Co kości mówią o mnie, starodawna Li? - zapytał. Na
dźwięk jego głosu kobieta gwałtownie uniosła głowę.
- Ghe! - wykrzyknęła uradowana. - Kości powiedziały mi,
że przyjdziesz odwiedzić staruszkę!
- Do tego kości w ogóle nie były ci potrzebne! - wyszeptał,
pochylając się i składając pocałunek na pomarszczonym policzku.
Oczy Li rozbłysły.
- Siadaj, duh, mój mały, i opowiadaj o kapłanach!
- Niewiele mam do opowiadania - oznajmił Ghe tonem
usprawiedliwienia - ale to dobre życie. Wszystko, czego pragnąć
może człowiek niskiego rodu, jest tam dla mnie dostępne. Dobre
jedzenie, wino, książki...
- Kobiety - wpadła mu w słowo Li.
- One także - przyznał Ghe bez cienia żenady.
Li pokiwała głową.
- Nie widziałam ciebie przez dwa lata, mały duh. Co oni
z ciebie zrobili?
Czy miał jej powiedzieć? Jeżeli mógł komuś na tym świecie
zaufać, to właśnie Li. A mimo to, chociaż staruszka zdobyła sobie
jego zaufanie - a nawet miłość - wciąż tkwił w nim chłopiec, który
nie dowierzał nikomu. Dlatego też wybuchnął śmiechem, poklepał
Li po ramieniu i powiedział jej prawdę, która była kłamstwem.
- Dużo się modlę - rzekł, a Li pokiwała głową. - Spójrz, coś
ci przyniosłem - pospiesznie zmienił temat. Wyciągnął zza pazu-
chy jakieś zawiniątko i ostrożnie złożył je u stóp Li.
Kobieta rozwinęła pakunek i aż cmoknęła na widok zawartości.
- Pomyślałem sobie, że twoja stara chusta jest już nieco znisz-
czona- wyjaśnił. -Zawsze potrzebowałaś kapelusza, który by cię
wyróżniał spośród tych wszystkich tak zwanych wróżbitów. Oto
kapelusz, który od razu każdemu powie, że widzisz prawdziwą
przyszłość.
- Jest piękny. Księżyce i gwiazdy zdają się błyszczeć. Czy
wyszyto je złotą nicią?
Ghe wzruszył ramionami.
- Nie wiem. Wiedziałem tylko, że ci się spodoba.
- To bardzo miło z twojej strony, ze pamiętałeś o staruszce.
- Żeby nie ta staruszka, nadal podcinałbym gardła na zlecenie
żołnierzy.
- A tak robisz to na zlecenie kapłanów, co? - W oczach Li
pojawił się niebezpieczny błysk, odsłaniając drzemiącą w niej twar-
dość. Ghe zdołał ukryć rumieniec, łagodnie dotknął jej ręki. Taka
twardość niegdyś ich rozdzieliła, toteż widząc ją ponownie, poczuł
się tak, jakby ktoś wbił mu nóż między żebra.
-x Przykro mi, Li. Naprawdę chciałem ci powiedzieć.
Oblicze staruszki złagodniało.
- Już dobrze, duh. Kapłani wyznaczyli dla ciebie niełatwą rolę.
Ghe wzruszył ramionami.
- Myślę, że nie miałem wyboru. Om zainteresowali się mną
wyłącznie z powodu pewnych... umiejętności. A ja dużo się u nich
nauczyłem. Umiem władać mieczem - mieczem. Li! - lepiej ni/
jakikolwiek żołnierz. Nauczyli mnie też walczyć gołymi rękami
w sposób, o jakim nawet nie śniłem.
- Czy posłali cię już z jakimś zadaniem?
Skinął głową.
- Nie wolno mi o tym mówić, Li, podawać szczegółów. Nało-
żono na mnie zakaz. Dość, że posyłano mnie dwukrotnie i dwa razy
wróciłem z krwią na rękach. Kapłani są ze mnie wielce zadowoleni.
- Nic dziwnego. - Li z uśmiechem uścisnęła mu dłoń. -
Wrogowie Nhol będą się ciebie lękać, choć nie poznają twego
imienia. Czyż nie przepowiedziałam ci tego przed wielu laty?
- Przepowiedziałaś. Myślę jednakże, iż przepowiednia ta ziści-
ła się dzięki przepowiadającej. Dopomogłaś mi, gdy potrzebowałem
pomocy, nauczyłaś rozmawiać z kapłanami, przedstawiłaś radzie
dopuszczającej.
- Nigdy nie było twym przeznaczeniem gnić w Dzielnicach
Południowych, płodzić dzieciaki i jeść gówno. Stworzony zostałeś
do lepszych rzeczy i mógł to dostrzec każdy, kto miał w głowie choć
odrobinę oleju. Wiedziałam, że kapłani to zrozumieją, gdy tylko cię
zobaczą.
- Ty zauważyłaś to pierwsza.
- Ano zauważyłam - przyznała. -Ale powiedz mi, jakie jest
to życie w pałacu?
- Bardzo dobre, jak już mówiłem.
- A Zrodzeni 7 Rzeki? Jak to jest żyć pomiędzy nimi?
Rozmawiali przyciszonymi głosami pośród zgiełku ulicy. Ghe
wiedział, że zupełnie bezpiecznie może tu mówić nawet o najwięk-
szych sekretach, albowiem jego słowa było słychać co najwyżej na
wyciągnięcie ręki od głowy Li. A mimo to, zniżył głos jeszcze
bardziej.
- To prawdziwi idioci - wyznał. - Nigdy bym w to nie
uwierzył. Gdyby nie kapłani, miasto obróciłoby się w gruz pod
brzemieniem ich głupoty.
- Częstokroć to podejrzewałam - stwierdziła Li.
- Och, Zrodzeni z Rzeki dysponują potęgą, to nie ulega wątpli-
wości, ale ich umysły podobne są umysłom bardzo małych dzieci.
Myślę, że tacy sami są nawet niektórzy kapłani. Wielu jednak
spośród kapłanów, podobnie jak ja, nie ma szlachetnego urodzenia.
- Czy żaden ze Zrodzonych z Rzeki nie odznacza się rozu-
mem? - spytała Li.
- Tylko niewielu - odparł Ghe po chwili namysłu. - Obser-
wuję pewną dziewczynę. Ona wydaje mi się niezwykle bystra. -
Uśmiechnął się i zacisnął dłoń tak, że zatrzeszczały stawy. - Byłoby
mi wstyd, gdybym musiał ją zabić.
Część trzecia
ODMIENIEC
Na głodnej wodzie
Perkar już dawno zarzucił uciążliwy zwyczaj zliczania następu-
jących po sobie dni oraz nocy. Pojedynczo bądź też zebrane razem
niby wiązka trzciny, nie miały dla niego żadnego sensu, jako że
wszelki sens zawierał się obecnie w Rzece. Nie znaczyło to bynaj
mniej, że Rzeka płynęła poza czasem; pamiętał chwile, które na niej
spędził, a które były bardziej lub mniej odległe w czasie. Na początku
łódź mknęła przez bystrzyny w chmurach srebrzystej mgiełki, pod-
skakując niby dziecinna zabawka. Pamiętał zatrważający chrzęst
tiących o drewno kamieni, niepewność, czy aby boska łódź w zde-
rzeniu ze skałą nie rozleci się na kawałki i zatonie w pienistej kipieli.
W niedługi czas później, zaledwie zostawili za sobą wzburzone
wody, podjął pierwszą próbę dobicia do niegościnnego brzegu w le-
sistej dolinie. Dobrze pamiętał gorzkie rozczarowanie, gdy łódź
z zapałem mknęła dalej swoim torem pomimo jego heroicznych
zmagań /e sterem, po których zostały mu bąble na dłoniach oraz
obolałe członki. Zrozumiał wówczas, że choćby nawet jego ramiona
były o wiele silniejsze i choćby napierał na rumpel dopóki nie
pękłoby mu serce, i tak niczego by nic wskórał.
- Rzeka nas złapała - powiedział któregoś dnia Ngangata, gdy
spadła mu gorączka - i już nigdy nie pozwoli nam odejść.
Perkar już przestał w to wątpić. Dwukrotnie łódź pozwalała im
dobić do lądu, za każdym razem na wyrastających z koryta Rzeki
wyspach. Za każdym razem próbował przepłynąć na drugi brzeg,
lecz nieodmiennie porywał go prąd i, wyczerpanego, spychał z po-
wrotem do łodzi. W trakcie owych prób ciągnął za sobą linę, której
drugi koniec przywiązał do dziobu. Nie miał najmniejszego zamiaru
zostawiać Ngangaty samego.
Wspomnienia przywiodły go do przeszłości mniej odległej. Gó-
ry, a nawet wzgórza zostały daleko w tyle. Od domu dzieliło go wiele
dni wędrówki, tak wiele, że nawet gdyby prowadził ich rejestr, nie
zdołałby wszystkich zliczyć. Kilkakrotnie udało mu się dostrzec
Ludzkie Istoty. Nie byli to jednak ludzie z jego klanu, tylko ciemno-
skórzy, wyróżniający się mocną budową twarzy mężowie oraz nie-
wiasty dosiadający rumaków godnych tego, by się o nie zabijać.
Wiele z nich przypominało mas'cią biednego Manga, ich skórę
znaczyły pręgi o barwie zakrzepłej krwi. Ciemnoskórzy ludzie spo-
glądali na niego z ciekawością, gdy przepływał obok. Działo się to
już później, kiedy Rzeka przestała się spieszyć i nie szarpała niewi-
dzialnymi zębami gleby oraz skał. Trawiaste równiny rozciągały się
teraz po obu brzegach gęsto porosłych wierzbą, tamaryszkiem i ba-
wełną. Ostre słońce bezlitośnie wypalało im skórę, która potem
schodziła długimi płatami. Wszechobecny żar ostrzegał, by wrócili
na swoje ziemie, gdzie klimat był łagodniejszy, a zaraz potem karał
za zlekceważenie tego ostrzeżenia. Skóra Perkara opaliła się w końcu
na miedziany brąz i przestała ulegać oparzeniom, natomiast Ngan-
gata wciąż cierpiał w jednakowym stopniu. Jego najgorsze rany
zabliźniły się wprawdzie, lecz wciąż daleko mu było do pełnego
zdrowia. Pozostał słaby, osowiały, wiele czasu spędzał pogrążony
w gorączkowym śnie.
Poł-człowiek poruszył się niespokojnie, a jego oczy drgały ner-
wowo pod zamkniętymi, obrzękłymi powiekami.
- To Rzeka go pożera - oznajmił Perkarowi miecz.
- A dlaczego nie zjada także i mnie?
- Zjada. Leczę cię, lecz nie w takim stopniu, w jakim byłoby
to możliwe, gdybyśmy przebywali z dala od Rzeki. Odbudowałem
wszystkie prócz dwóch więzi twego serca, lecz proces ten to praw-
dziwa walka. Ona próbuje pożreć także i mnie, lecz mój kształt
bardzo jej w tym przeszkadza. To tak jakbym był ziarnem zbyt
twardym, by nadawało się do strawienia. Gdybyś upuścił mnie w jej
wody, zdołałaby w końcu mnie pochłonąć, ale potrzebowałaby na to
dużo czasu. - Miecz wahał się czas jakiś, po czym dodał: - Jest
jeszcze coś. Wydaje się, że Rzeka jakimś cudem ciebie /na. Nie tak,
jak zna się jakiegoś człowieka albo nawet coś rozumie. Zna ciebie
tak jak pewien smak czy zapach. Myślę, że nawet beze mnie nie
zjadłaby ciebie tak od razu.
Ponuro pokiwał głową. Bogini próbowała go przed tym ostrzec,
powtarzała, że Rzeka zna go za jej pośrednictwem. Zastanawiał się,
czy krew, którą utoczył do strumyka w damakucie Bangaki również
do niej trafiła, ale niewątpliwie tak właśnie się stało. Po raz pierwszy
uprzytomnił sobie, że te jego sny - które teraz niemal zupełnie nie
pozwalały mu spać - pojawiły się w parę dni po owej ofierze. Czy
zaczęły się wówczas, gdy jego krew dotarła do Rzeki? Wydawało
się to wielce prawdopodobne.
Niejako z nawyku Perkar uczynił rachunek swych przewin.
W trakcie spędzonego na Rzece czasu nabrały one szczególnej twar-
dości. Nie szalały już w nim w pomieszaniu, lecz leżały ostre
i okrutne, niczym dziwaczne kryształy, które mógł do woli obracać
na dłoni umysłu, oglądając bez końca wszystkie straszliwe, lśnią-
ce powierzchnie, każdy głupi błąd. Teraz wyraźnie widział pierw-
szą omyłkę, z której wyrosły wszystkie następne. Od tamtego mo-
mentu, gdy upuścił sobie krwi, nie uczynił ani jednej właściwej
rzeczy. Nawet śmierci Kapaki było mu mało i teraz sprowadził zgubę
na Ngangatę.
"Niechaj sczeźnie jedyny człowiek wiedzący co żeś uczynił" -
podszeptywała od czasu do czasu najgorsza część jego duszy.
Ngangata obudził się wieczorem i powiódł dokoła mętnym wzro-
kiem. Perkar podał mu nieco wody i odrobinę surowej ryby. Zdoby-
wanie pożywienia - a przynajmniej ryb - nie stwarzało najmniej-
szych trudności. Zarzucony w wodę haczyk, z przynętą lub bez, wnet
-zaczynał ciążyć brzemieniem kolejnej zdobyczy. Rzecz jasna, nie
mieli jak gotować strawy, lecz nietrudno przywyknąć do surowego
rybiego mięsa. W trakcie pobytów na wyspach Ngangata odzyskiwał
siły na tyle, że mógł zastawiać wnyki, a wówczas ich łupem padały
króliki, wiewiórki, a pewnego razu nawet jeleń. Im jednak dłużej
pozostawali na jakiejś wyspie, tym żywsze i bardziej natarczywe
stawały się sny Perkara. Ngangata, choć szybciej dochodził do
zdrowia na lądzie, zawsze nalegał na powrót do łodzi, ilekroć, na
skutek braku snu, Perkar stawał się niezdolny do jakiejkolwiek
pracy. Perkar błagał wówczas, aby towarzysz pozostawił go na
pastwę losu, lecz nieodmiennie spotykał się z odmową.
Tego wieczoru wsparty o burtę łodzi Ngangata sprawiał wrażenie
zupełnie przytomnego. Odetchnął ciężko, ze znużeniem.
- Gorączka znowu ode mnie odeszła - powiedział.
- To dobrze - odparł Perkar.
- Słaby ze mnie towarzysz podróży.
Perkar spojrzał na niego ze zmarszczonym czołem.
- Myślałem... - wymamrotał.
Ngangata spróbował się uśmiechnąć.
- W przeszłości wynikały z tego same kłopoty.
- To prawda, ale tym razem myślałem o tobie.
- To jeszcze gorzej - stwierdził Ngangata.
- Zastanawiałem się, czy nie mógłbyś zostać na jednej z tych
wysp, jeśli jeszcze jakaś pojawi się na naszej drodze. Nabrałbyś sił,
może nawet zdołałbyś pływać. Być może, Rzeka pozwoliłaby ci
dopłynąć do brzegu.
Ngangata pokiwał głową.
- Myślałem nad tym. Zapewne wtedy pożarłaby mnie od razu.
Rzeka nie darzy miłością Alwatów, a przez pomyłkę bierze mnie za
jednego z nich.
- Ngangato, przecież widzieliśmy zażywających kąpieli ludzi,
pamiętasz? Nie działo się z nimi nic złego. Ona chce mnie, tylko
mnie. Być może, to wcale nie Rzeka nas porwała, tylko ta łódź
W końcu to dar Karaka, a nie jest to bóg, którego można darzyć
zbytnim zaufaniem.
- To Rzeka - zdecydowanie stwierdził Ngangata. - Czuję
to. Wiem też, że nie pozwoli mi odejść.
- Mógłbyś przynajmniej spróbować. W przeciwnym razie cze-
ka cię śmierć. Nie chcę, żebyś umierał, Ngangato.
- To miło z twojej strony - odrzekł pół-człowiek. - Skoro
jednak mam zginąć, to wątpię, abyś mógł coś na to zaradzić. Opo-
wiedz mi lepiej o twych snach.
Nagła zmiana tematu wprawiła Perkara w zmieszanie. Pragnął
dalej się spierać, przekonywać Ngangatę, by zechciał opuścić łódź.
- Już ci o nich mówiłem - rzucił krótko.
- To prawda, ale chciałby się nad nimi jeszcze zastanowić.
Opowiedz.
Perkar westchnął.
- Śni mi się Rzeka. Ta Rzeka, ale znacznie dalej w dół swego
biegu, gdzie staje się tak szeroka, że z jednego brzegu nie widać
drugiego. I jest tam miasto, tak ludne, iż więcej w nim mieszkańców
niż na wszystkich pastwiskach, we wszystkich dolinach.
- Widzisz tych ludzi?
- Tak, widzę, skupionych wzdłuż brzegu, łowiących ryby z ło-
dzi, kąpiących się. Jest ich całe mnóstwo.
- No, a ta dziewczynka?
- Wygląda na jakieś dwanaście lat. Ciemna skóra, niezwykle
czarne włosy, czarne oczy. Ładna, na cudzoziemską modłę. Wygląda
na... - W skupieniu ściągnął brwi. - Jest smutna, zmartwiona.
Chyba przestraszona. W moich snach zawsze pragnę jej pomóc.
Słyszę, jak woła moje imię w jakimś niezrozumiałym języku. Czy to
ma jakikolwiek sens?
- Oczywiście, że ma - zapewnił Ngangata. - Przecież to sen.
- Tak - mruknął Perkar. - Później zacząłem rozumieć ten jej
język, albo... sam nie wiem. Ta część jest bardzo dziwna. Niepokoi
mnie to, ponieważ zdarza się również na jawie.
- Co takiego?
Głęboko zaczerpnął tchu, żałując po raz tysięczny, że nie ma pod
ręką flaszki gorącej woti.
- Widzę krzew bawełny - rzekł, wskazując przy tym dłonią
brzeg. - Ale na ten widok nie myślę "krzew bawełny", tylko hekes.
- Dziwne słowo spłynęło mu z języka, pozostawiając po sobie
niesmak. - Widzę niebo, a myślę ya. Zupełnie, jakby te sny mnie
pochłaniały i żyły własnym życiem.
Ngangata zmierzył go poważnym wzrokiem.
- Powiem ci, co myślę. Otóż myślę, iż Rzeka chce, byś uczynił
coś, co pozostaje w związku z tą dziewczyną. Albo może rzecz idzie
o samą dziewczynę. Kto wie, może to jakaś bogini lub potężna
czarownica. Mniemam, że musisz udać się do owego miasta w dole
Rzeki, a zew, jaki do ciebie dociera, jest taki sam jak ten, z pomocą
którego szamani przywołują swoich bliskich albo bogów. Sądzę
ponadto, że zostałem w to uwikłany razem z tobą, gdyż Rzeka -
choć bez wątpienia niezmiernie potężna - niezbyt jest czujna ani
uważna. Podobnie jak Pan Lasu, nie zadaje sobie trudu, by odróżnić
ciebie ode mnie. Weszliśmy do Rzeki razem - to wszystko, co jej
wiadomo. Potem zaś obudziłeś ją, próbując płynąć pod prąd. Właś-
nie wtedy nas zauważyła.
- Przepraszam - westchnął Perkar.
- Powtarzasz to słowo tak często, że brzmi w moich uszach jak
pusty dźwięk - odparł Ngangata. - Nie żywię do ciebie urazy,
Perkarze, w każdym bądź razie już nie teraz. To Rzeka jakimś
sposobem wciągnęła cię w to wszystko.
- Nie - zaoponował Perkar. - Moja głupota pozostaje tylko
moją własnością. Nawet jeżeli przeklęta Rzeka wybrała mnie, stało
się to z mojej winy. - W tym miejscu opowiedział mu po raz
pierwszy o bogini, o żywionej do niej miłości, ojej ostrzeżeniach,
o krwi i nasieniu wypuszczonych w wody strumienia. Ngangata
cierpliwie słuchał, na koniec zaś wolno pokiwał głową.
- Rozumiem - rzekł ponuro. - Miałem nieszczęście spotkać
bohatera, kochanka bogini. Teraz już wszystko jest jasne. Gdybyś
powiedział mi to w chwili spotkania, odjechałbym daleko i unikał
cię przez resztę życia. - Uśmiechnął się sardonicznie. - Zawsze
staram się unikać bohaterów.
- Nie jestem bohaterem -- burknął Perkar - a głupcem.

- To żadna różnica - stwierdził Ngangata. - Bohater to taki
głupiec, o którym śpiewają pieśni. Bohater to słowa utkane wokół
pomyłek oraz tragedii po to. by nadać im jak najlepszy wygląd.
- Ja nie...
Ngangata westchnął.
- Możesz mi wierzyć bądź nie. aleja tak/e jako mały chłopiec
słuchałem wspaniałych pieśni. Poc/ątkowo je uwielbiałem, wyobra-
żałem sobie siebie jako wielkiego bohatera Iru Antu czy też Rutkę.
Ale w miarę dorastania po/nawałem siebie coraz lepiej. Pojąłem, że
nigdy nie będę bohaterem. Bohaterami zawsze zostają ludzie, ja /as
do nich nie należę. Gdy zrozumiałem tę prawdę, zacząłem słyszeć te
same pieśni zupełnie inaczej, Perkarze. Zacząłem wyobrażać sobie
siebie nie jako bohatera, a jako któregoś z jego przyjaciół lub
towarzyszy. A nawet jako wroga.
Posłał Perkarowi znaczące spojrzenie, jak gdyby chciał się upew-
nić, że jest rozumiany. Perkar istotnie zaczynał coś pojmować i po-
przez całe odrętwienie czuł jak słowa Ngangaty rodzą w nim ból.
- Co dzieje się z towarzyszami bohatera. Perkarze? Ich los
nikogo zbytnio nie obchodzi. Giną. aby bohater mógł ich pomścić
albo zdradzają, żeby mógł ich ukarać. Ziemia, po której stąpa boha-
ter, usłana jest ciałami jego przyjaciół oraz wrogów.
Perkar zamknął oczy. a pamięć podsunęła mu widok martwych
twarzy Eruki, Apada i starszej kobiety z jaskini, której imienia nigdy
nie poznał. Kapaka odszedł bez godziwego pochówku. zaśNgangata
wiele wycierpiał i ledwo uszedł z życiem. No i była jeszcze bogini,
która próbowała go powstrzymać, uchronić od przeznaczenia.
- Ona chciała, żebym został raczej mężczyzną niż bohaterem
- powiedział Perkar i z. przerażeniem odkrył ściekającą po twarzy
łzę. - Usiłowała zrobić ze mnie mężczyznę.
- Wobec tego to rzadka odmiana bogini - odrzekł Ngangata.
- Bogowie uwielbiają robić z ludzi bohaterów. Taką już mają
naturę. Najczęściej czynią to całkiem mimowolnie.
- Co w niczym nie umniejsza mojej winy - wyszeptał Perkar.
- Nie. Lecz jeśli kiedyś powstanie pieśń o tych wypadkach,
zdejmie ona z ciebie wszelką winę i złoży ją na barki bogów.
Po policzkach Perkara popłynęło więcej łez.
- Taka pieśń byłaby kłamstwem - warknął gniewnie.
- Pieśni to kłamstwa. Taka już ich natura - prychnął Ngan-
gata.
Zapadła noc. Perkar leżał na plecach i. kołysany łagodnym
ruchem łodzi, wpatrywał się w gwiazdy. Nie chciał jeszcze zapaść
w sen. oddać się podsuwanym przez R/ekę marzeniom. Ngangata
miał bez wątpienia rację. Miasto nad wodą. dziewczyna. Rzeka -
coś powodowało nim wbrew jego woli. Kiedy już dotrze na miejsce
i zrobi to. czego od niego oczekują, to czy wreszcie odzyska wol-
ność? Na razie jedyną drogą do spokoju wydawała mu się śmierć.
Czego w tym momencie pragnął nade wszystko, to ujrzeć jak Ngan-
gata ucieka od niego, jak przestaje być towarzyszem bohatera. Ngan-
gata nie zasługiwał na taki los. Jezeh kiedyś miano by śpiewać Ekar
Perkar. nie mogła się w niej znaleźć zwrotka o Ngangacie konają-
c>m w jego ramionach.
Dobył miecza, ułożył go w poprzek piersi.
- Jak brzmi twe imię? - zapytał.
- Chyba nie pamiętam - odparł oręż.
- Chcę cię o coś spytać, bezimienny mieczu.
- Tak.
- Czy pozwolisz mi umrzeć? Czy przetniesz moje więzi serca,
tu i teraz?
- Nie. Tego uczynić nie mogę. Wiem że tego pragniesz, lecz
nie po to zostałem wykuty.
- A co będzie, jeśli cisnę cię w odmęty Rzeki, jak sam mówiłeś?
- Były to tylko hipotetyczne rozważania. Nigdy na to nie
pozwolę.
- Tedy. o bezimienny, jesteś okrutny. Tak byłoby najlepiej dla
nas wszystkich.
- Być może nie masz racji. Może jesteś powołany do wspania-
łych czynów.
- Zupełnie w to nie wierzę - zaoponował Perkar. - Nie
wierzę, że można uczynić cokolwiek wspaniałego.
Miecz nie odpowiedział od razu. W górze chmura przesłoniła
płonące na niebie gwiazdy.
- Ya ned - zaszeptało coś w jego głowie. - Chmura.
- Harka - odezwał się miecz.
- Co?
- To było moje imię, dawno temu. Jako miecz, posiadałem
wiele przydomków. Jadeit, Drzazga. Kieł. Ale imię mc brzmi Harka.
B yłem bardzo młodym bogiem... Ledwie to pamiętam. Wkroczyłem
w świat pod przebraniem orła i zostałem zabity. Ludzie, którzy mnie
zabili, okazali mi wiele uprzejmości. Odesłali mnie na górę, żebym
mógł narodzić się ponownie. Wówczas pochwycił mnie Pan Lasu
i przybrałem postać tego miecza.
- Harka. Piękne imię. Harko, proszę, pozwól mi umrzeć. Znu-
żony jestem tym ciągłym popychaniem mnie to w tę, to w tamtą
stronę, zupełnie jakbym był bezwolnym klocem drewna.
Jeżeli miecz był zdolny do pogardliwego prychania, z pewnością
to uczynił.
- Nic o tym nie wiesz - rzucił w końcu.
Chłopak ponownie popadł w milczenie, rozważając w głębi
ducha czy kiedykolwiek przestanie wstydzić się samego siebie.
Zamknął oczy zaledwie na chwilę, lecz w tym czasie przyśniło
mu się niejedno. Świt ponownie rozwarł mu powieki, a wówczas
okazało się, że Harka wciąż spoczywa na jego piersi.
- Obudziłeś się w samą porę - oznajmił miecz. - Ktoś
pragnie z tobą rozmawiać.
Zaciekawiony Perkar usiadł. Słońce zdawało się wisieć na wierz-
chołku góry czerwonego światła, wyrastającej na wprost dziobu
łodzi. Zmrużył oczy, zerknął na pogrążonego we śnie Ngangatę. Co
też miecz mógł mieć na myśli ?
Na brzegu coś zalśniło w promieniach słońca. Właśnie zbliżali
się do ujścia małej rzeczki, ukrytego w gęstych zaroślach trzcin oraz
bambusa. Naniesiona nurtem strumienia, wybiegała im na spotkanie
piaszczysta łacha, której kształt przypominał długi język.
Na przykosie stała jakaś' kobieta i z uwagą przypatrywała się
łodzi. To była oczywiście ona, szczupła, piękna, promienna w świet-
le poranka. Patrzyła na niego i płakała. Po chwili ruszyła w jego
stronę. Widział jak próbuje stawiać opór, jak napręża mięśnie nóg,
zmagając się z ciągnącą ją niewidzialną siłą. A kiedy jej stopa
oderwała się od piasku i dotknęła wody, natychmiast zaczęła się
topić. Zaledwie zniknęła, usłyszał czyste niczym głos srebrnego
dzwonu ciche westchnienie bólu, przerażenia, a nawet - co gorsza
-- rezygnacji.
Pojawiła się ponownie, krocząc ku środkowi Rzeki.
- Mówiłam ci - rozległ się ledwo słyszalny głos. - Ostrze-
gałam cię, ukochany! Ale ty możesz jej uciec, ja zaś nie...
Zniknęła jeszcze raz, pochłonięta przez Rzekę.
"Zawsze" - pomyślał. W każdej chwili. Wiedział, że ona cierpi.
Dopiero teraz zaczynał to rozumieć. Obiecał, że uwolni ją od tego
bólu, tak jakby była młodą dziewczyną dręczoną przez okrutnego
ojca albo nieznośną ciotkę. Jakże ona musiała nienawidzić go za tę
obietnicę, za udrękę spowodowaną jego młodzieńczą głupotą.
Teraz ukazała się w znacznym oddaleniu.
- Żyj, Perkarze - zdawały się brzmieć jej słowa, nie był
jednak tego pewien, ponieważ stłumiony odległością głos zabrzmiał
bardzo cicho.
II
Strach i życie
Hezhi przeciągnęła się na ławie, pozwalając, by słońce przenika-
ło przez jej skórę i sięgało głębiej, aż do kości. Lekka bryza szeptała
w gałązkach rosnącego na środku dziedzińca krzewu bawełny, ko-
łysała białym krwawnikiem, rozsiewając wokół jego woń. Miała
uczucie, że jej twarz jest zupełnie przezroczysta, a drobne kości pod
ciemną skórą kruche niczym szkło. Tutaj, na dziedzińcu, mogła
zamknąć oczy, a mimo to słońce i tak przedzierało się przez powieki.
W miejscu tym nie można było znaleźć ciemności, nawet jeżeli ktoś
usilnie jej poszukiwał. Oczy Hezhi, znużone unikaniem ciemności,
zamknęły się z prawdziwą rozkoszą.
- Nadmiar słońca może ci zaszkodzić, księżniczko - łagodnie
przestrzegł ją grzmiący głos Tsema.
- Zostanę tutaj jeszcze chwilę - odrzekła.
- Księżniczko, a co z Ghanem? Chyba nie chcesz go rozzłościć,
prawda?
- Nic mnie to nie obchodzi. Niech się złości. Chcę zostać na
dworze. - Z dala od ciemności i wizerunku D'cna. który ciemności
zawsze wywoływały.
- Księżniczko, od wielu dni nie byłaś w bibliotece. To do ciebie
niepodobne.
- To bez znaczenia, Tsem. To nie ma już znaczenia. C/y ty tego
nie rozumiesz? Znalazłam go. Znalazłam D'ena. D'enata. - Głos
jej zadrżał, gdy wypowiadała to imię. Było to imię ducha, więc nigdy
przedtem nie wymówiła go głośno. Ale teraz to uczyniła, bo wie-
działa, że taka właśnie jest prawda, chociaż jego ciało - albo raczej
to, czym się ono stało - wciąż pozostawało przy życiu. - Ty i Qey
mieliście zupełną rację. Byłoby lepiej, gdybym tego nie wiedziała.
- W końcu i tak byś się dowiedziała - zauważył Tsem.
- W końcu, kiedy będzie już po wszystkim, kiedy dołączę albo
do nich albo do ojca. A w tym przypadku nie musiałabym na niego
patrzeć. Ty nic nie wiesz, Tsem.
- Wiem o tym, księżniczko.
- Byłabym szczęśliwsza, Tsem, gdybym nie próbowała się
dowiedzieć.
- Doprawdy? - spytał Tsem. - Jaki sens mają takie rozwa-
żania? Być może byłbym szczęśliwszy, gdybym narodził się wolny
pośród ludu mojej matki. A może wcale by tak nie było. Nigdy się
tego nie dowiem.
- To nie to samo - zaoponowała ostro.
- Ty mieć racja - niewyraźnie wybełkotał Tsem. - Tsem nie
rozumieć, co c/uć księżniczka.
Spróbowała wzbudzić w sobie złość. Tsem udawał głupka jedy-
nie wówczas, gdy poddawał w wątpliwość jej rozsądek. Nic zdołała
jednak wykrzesać gniewu. Był w niej natomiast smutek oraz lęk, lęk
przed tym, co pocznie bez swego wielkiego przyjaciela.
- Zawsze jesteś dla mnie dobry, Tsem, przepraszam. Być mo-
że, pod tym względem nasze położenie jest podobne.
Tsem pogładził ją po głowie.
- Nie, myślę że masz rację. Szło mi o to, że rozmyślanie nad
tym, co mogłoby być mniej daje pożytku niż planowanie tego, co
stać się może.
- A gdzież to niewolnik nauczył się takiej mądrości, co Tsem?
Tsem zaniósł się krótkim, pozbawionym wesołości śmiechem.
- Ten rodzaj mądrości niewolnicy po prostu mają, księżniczko,
jeśli w ogóle posiadają jakąś mądrość.
W zamyśleniu przeciągnęła ręką po sukience.
- Chciałabym wiedzieć, kiedy kapłani poddadzą mnie następ-
nej próbie.
- I cóż by ci z tego przyszło?
Wzruszyła niepewnie ramionami.
- Tymczasem... - zaczęła.
- Tak, księżniczko?
- Tymczasem chcę, żebyś zaniósł komuś wiadomość ode mnie.
Tsem uniósł brwi.
- Wiadomość?
- Tak. Powiedz Wezh Yehd Nu, że dziś wieczorem chciałabym
spotkać się z nim na Onyksowym Dziedzińcu, o ile nie ma nic
przeciwko temu.
- Księżniczko?
Hezhi westchnęła.
- Muszę postępować tak, jakbym miała przed sobą całe życie,
bo inaczej zwariuję.
Tsem uroczyście skinął głową.
- Jeśli będziesz tutaj bezpieczna, pójdę do niego od razu.
- Myślę, że posiedzę tutaj trochę dłużej, a potem pójdę do
biblioteki. Przyjdziesz tam po mnie po południu i zaprowadzisz na
spotkanie z Wezhem.
- Bardzo dobrze, księżniczko.
- I dziękuję, Tsem - dodała po chwili.
- Proszę bardzo, księżniczko.
Dźwignął się na nogi i odszedł. Odprowadziła go wzrokiem, po
czym z kieszeni dobyła małą figurkę kobiety na koniu i zaczęła
obracać ją w dłoni. Czy nieznajomy, blady mężczyzna z jej snów
jeździł konno? Doszła do wniosku, że zapewne tak. Ostatnimi czasy
polubiła sny o lesie i owym nieznajomym - odpędzały od niej
koszmary z D'enem i L'ekezhem. Jak na ironię, sny o dalekiej krainie
stały się rzadsze, mniej wyraziste. Las zniknął niemal zupełnie, za
to tamten mężczyzna, kiedy już zjawiał się we śnie, był bardziej
realny niż kiedykolwiek przedtem. Niechętnie podniosła się z ławy
i skierowała swe kroki w stronę biblioteki.
- Zauważ, że się nie skarżę - mówiła Qey. - Wydawało mi
się tylko, że nie lubisz tego Wezha.
- No cóż - odparła Hezhi, wbijając zęby w śliwkę. - Tak
naprawdę nie ma większego znaczenia czy go lubię, czy też nie.
Bywają gorsi niż on zalotnicy, a jeśli wierzyć Tsemowi, gotowi są
stanąć do mnie w kolejkę.
- I nic w tym dziwnego. Jesteś bardzo piękna, Hezhi.
- Phi, równie dobrze mogłabym być workiem ziarna. Dla nich
liczy się tylko to, że moim ojcem jest cesarz.
- To może być prawda - przyznała Qey - ale wiele jest córek
na wydaniu wywodzących się ze szlachetnych rodów. W tobie
młodzi mężczyźni widzą śliczną kobietę, która za kilka lat wszyst-
kich porazi swą urodą. Jeżeli już ktoś musi się ożenić, to najlepiej
z kimś, kto ładnie wygląda.
- Oni we mnie tego nie widzą - zaprotestowała.
Qey potrząsnęła głową.
- Sama się przekonasz. Będziesz miała twarz oraz figurę matki,
już to widać. Ajes'li nawet odziedziczysz coś po ojcu... no cóż, jego
siostry też są całkiem ładne.
- Nie tak ładne jak jego brat - mruknęła pod nosem Heazhi.
Qey zerknęła na nią znad pieca ze zdumioną miną.
- Coś ty powiedziała?
- Nic - rzuciła pospiesznie. - To tylko żart.
- Brat twego ojca nie żyje, Hezhi. Z takich rzeczy się nie żartuje.
- Wiem. - Otarła zroszone sokiem śliwki usta grzbietem
dłoni.
- A tak w ogóle - zagadnęła Qey, zmieniając temat - jak ci
poszło z Wezh Yehd Nu?
- Starał się być bardzo miły i całkiem nieźle mu to wyszło. -
Uśmiechnęła się. - Był chyba niezmiernie zaskoczony moją wia-
domością. Powiedział, że dał już za wygraną.
- Czy przyniósł ci jakiś prezent?
- Tak. Myślę, że wybrała go jego matka. - Sięgnęła do toreb-
ki, by wydobyć podarunek, a gdy jej dłoń otarła się o posążek, na
krótką chwilę ogarnęła ją fala niewytłumaczalnego smutku.
- Och, to znakomite perfumy - orzekła Qey, obejrzawszy
kryształowy flakonik.
- Tak słyszałam. Użyję ich, gdy znów się z nim spotkam.
Nie kryjąc zdumienia, Qey spytała:
- To jeszcze się spotkacie?
- Tak. Jutro zabiera mnie do teatru.
- Na jaką sztukę?
Hezhi odchrząknęła.
- Na Węgorza i Lwa. To chyba jakiś romans. - Wymówiła
tytuł śpiewnie, tak jak to robił Wezh. Chłopak bardzo się podniecił
wizją wspólnego wyjścia do teatru.
- Czy coś takiego będzie ci się podobać? - powątpiewająco
spytała Qey.
- Prawie na pewno nie - odrzekła Hezhi. - Muszę jednak
nauczyć się znosić podobne rzeczy. Ostatecznie nie mogę spędzić
reszty życia w bibliotece, tak jak Ghan.
- No, no. Nie spodziewałam się, że kiedykolwiek coś takiego
powiesz, moja maleńka.
- Wszystko się zmienia - odparła filozoficznie, napoczynając
kolejną śliwkę.
- Ano tak - przytaknęła Qey. - Jeżeli na świecie są jakieś
prawdy, to jest właśnie jedna z nich.
Nazajutrz Hezhi zjawiła się w bibliotece wcześnie rano. Na jej
widok Ghan uniósł brwi, a jego twarz przybrała ponury wyraz.
- Czy dzisiaj zaszczycisz mnie swą obecnością przez cały
dzień? - zapytał sarkastycznie.
Oblała się rumieńcem.
- Przepraszam, Ghan. Ja... Ja nie wiem... Przepraszam.
- Nie liczyłem na nic więcej - stwierdził kwaśno.
- Już jestem. Co mam robić?
- Rób, co chcesz. Wczoraj poustawiałem książki na półkach.
I jeszcze jedno - popatrzył na nią spod ściągniętych brwi. - Był
tutaj rano twój "przyjaciel". Jakiś "Wezh", o ile dobrze pamiętam
Ponieważ cię nie zastał, poprosił, żebym przekazał ci pewną wia-
domość dotyczącą przedstawienia, na które wybieracie się dziś
wieczorem.
Hezhi czuła, że twarz jej płonie, tymczasem Ghan ciągnął dalej:
- Powiedział, że powinnaś włożyć coś "szałowego" z mnóst-
wem koronek. To jest najstosowniejsze na taki spektakl.
- Ach... dzięki - wymamrotała.
Ghan zmierzył ją srogim spojrzeniem.
- Chyba szkoda twego czasu na takie tam rzeczy, prawda? Czy
ty w ogóle wiesz, co oznacza "szałowy"?
- Nie. Ale on to często powtarza.
- Czyżby? - zapytał tonem drwiny.
Hezhi poczuła, jak poprzez jej zakłopotanie toruje sobie drogę
gniew.
- To nie twoja sprawa, Ghan.
- Tak? Poświęciłem ci zbyt wiele czasu, żebyś teraz uganiała
się za chłopakami, którzy mówią "s/ałowy" i zajmują się koronkami!
Na Rzekę i Niebo, naprawdę stać cię na więcej!
- Czego ty ode mnie chcesz, Ghan? Muszę tu przeżyć życie.
Niebawem przestanę być dzieckiem, ludzie zaczną spodziewać się
po mnie pewnych rzeczy. Może tobie odpowiada być pogrzebanym
razem z tymi książkami, lecz mój ród nie został skazany na żadne
wygnanie! Wszyscy są tutaj, obserwują mnie, zastanawiają się, co
ze mną zrobić, gdy osiągnę dojrzałość. Nie sądzisz, że i tak dosta-
tecznie długo umykałam przed rzeczywistością?
Ghan trwał przez moment z otwartymi ze zdumienia ustami, ale
zaraz je zamknął, po czym wyrzucił z siebie odpowiedź.
- Kim ty jesteś? - zaczął niespodziewanie łagodnym tonem.
- Kto to jest? - powtórzył, wzniósłszy oczy do nieba. - Czy to
ta sama dziewczynka, która okłamała mnie, żeby tylko tutaj trafić'?
Która sama nauczyła się czytać - choć bard/o słabo - starożytne
pismo? Która przychodziła tutaj dzień po dniu, pracując bez pomocy,
czy najmarniejszego słowa zachęty, i zasypiała z nosem w książkach,
ponieważ w nocy, zamiast spać, rozmyślała nad tym, co przeczytała
za dnia? - Ghan podniósł się z zydla, a jego głos również zaczął
piąć się wyżej. - Cózeście z nią zrobili?
Słowa te zabolały bardziej, niż gotowa byłaby to przyznać.
- Teraz wszystko jest inaczej - powiedziała, z najwyższym
trudem powstrzymując łzy.
Ghan wpatrywał się w nią prze/ dłuższą chwilę, po czym rzekł:
- Tak już musi być - stwierdził w końcu i wrócił do pracy.
Czekała, licząc, iż powie coś więcej - cokolwiek - ale tak się
nie stało; uwaga Ghana bez reszty skupiona już była na piórze oraz
papierze. Hezhi podeszła więc do nowych książek, dobyła pióra,
które Ghan niedawno jej przygotował i przystąpiła do sporządzania
notatek do katalogu. Od czasu do czasu zerkała na Ghana, ten jednak
z rozmysłem ignorował jej spojrzenia. Nie mogąc tego wytrzymać,
zebrała rzeczy i zagłębiła się w plątaninę regałów.
Zaledwie ponownie zabrała się do pracy, ktoś zakasłał cicho za
jej plecami. W pierwszej chwili sądziła, że to Ghan, kiedy jednak
odwróciła się, by zacząć wyjaśnienia, ujrzała Yena, na którego
twarzy widniał łagodny uśmiech.
- On chyba nie jest dziś w najlepszym nastroju - stwierdził.
- To nie jego wina.
Yen potrząsnął głową.
- Nie powinien tak na ciebie warczeć. Może zrozumie...
- Nie/rozumie - zaprotestowała.- Nikt tego nie zrozumie.
- Ja gotów jestem spróbować - cicho powiedział Yen. - Jeśli
tylko zechcesz ze mną porozmawiać.
Spojrzała mu prosto w oc/y.
- Nie ma o czym mówić - rzuciła usprawiedliwiająco. - To
tylko... Czy kiedykolwiek zdarzyło ci się odkryć, iż twoje życie
wcale nie jest takie, jakim ci się wydawało?
Yen ściągnął brwi, potarł kciukiem podbródek.
- Nie - wyznał w końcu. - Nie, zawsze wiedziałem, jakie
jest moje życie. Spotkało mnie kilka przykrych niespodzianek i parę
przyjemnych, ale zawsze wiedziałem, kim jestem.
- Wobec tego masz szczęście - powiedziała. - Kiedy miesz-
kasz w pałacu, nigdy tego nie wiesz. Nigdy. Tutaj zdrada goni zdradę
i nigdy nie wiesz, na czym stoisz. Ale człowiek myśli, że mimo
wszystko wie i wtedy... - Urwała wpół zdania. - Przepraszam,
Yen. To bardzo miło z twojej strony, że chcesz słuchać, ale nic, co
mogłabym ci powiedzieć mnie by nie pomogło, tobie zaś mogłoby
zaszkodzić.
- Nie może być aż tak źle - pocieszająco wtrącił Yen.
- Życie moje jest niczym Rzeka - powiedziała. - Płynie
w jedną stronę, nieodwracalnie z biegiem prądu. Nigdy przedtem
tego sobie nie uświadamiałam. Chyba wierzyłam, że na zawsze
zdołam pozostać dzieckiem mieszkającym w ruinach pałacu - tutaj,
w bibliotece, gdzie nikt mnie nie zauważy.
Yen usiadł po drugiej stronie stołu.
- Kiedy ja byłem dzieckiem, zawsze pragnąłem być moim
ojcem, zawsze chciałem być starszy. Nie mogłem się doczekać,
kiedy dorosnę, zostanę kapitanem łodzi i pożegluję w górę Rzeki
i zobaczę niezwykłe widoki. Zupełnie inaczej niż ty. Ty zawsze
chciałaś być sobą, ja natomiast kimś innym. - Ciężko westchnął
- To ojciec nakłonił mnie do kapłaństwa. Dworuję sobie z niego,
ale on naprawdę dobrze mi życzy. Pragnie, bym został wielkim
inżynierem, a moje nazwisko kojarzyło się ludziom z budową takiej
to a takiej świątyni. "Nie bądź żeglarzem tak jak ja, chłopcze -
powtarzał. - Zostałeś stworzony do wspanialszych r/eczy".
Hezhi ze smutkiem potrząsnęła głową.
- Mnie zawsze mówiono, kim być. Nigdy nie dano mi wyboru,
ja jednak byłam zbyt głupia, żeby to dostrzec. - Spróbowała się
uśmiechnąć. - Chętnie spotkałabym się kiedyś z twoim ojcem. To
chyba miły człowiek.
- Tak jest w istocie - zapewnił Yen. - Być może poznasz go
któregoś dnia.
- Być może - przytaknęła z powątpiewaniem, lecz zaraz
się ożywiła. - Kiedy już stanę się kobietą i dołączę do rodziny,
będę mogła opuszczać pałac. Może wtedy. Chciałabym popływać
łodzią.
- No cóż - zachichotał Yen. - Wiem coś o tym. Ale przecież
ty mieć będziesz na zawołanie królewskie barki, prawda? Nie jakieś
tam odrapane kupieckie krypy.
- Tak-potwierdziła nagle spłoszona. - Ale króle wskie barki
nigdy nie żeglują w górę Rzeki, nigdy nie odwiedzają Manga ani
innych niezwykłych krain. Zazdroszczę twemu ojcu, nawet jeśli ty
tego nie czynisz.
- Kto wie, może pewnego dnia... - Yen wzruszył ramionami.
Potrząsnęła głową.
- Nie, to niemądra myśl. Szlachetnie urodzona na kupieckiej
łodzi - to nie może być.
Yen stukał palcem w drewniany blat stołu.
- Nie, chyba nie - przyznał. - Lecz jeśli o tym marzysz...
- Nie masz pojęcia, jak znużona jestem marzeniami - rzuciła
ironicznie.
Yen pokiwał głową, jak gdyby ją rozumiał.
- W każdym bądź razie - podjął - mam nadzieję, że odnaj-
dziesz szczęście. A jeśli kiedykolwiek przyjdzie ci ochota pogadać
o tych sprawach, jestem na twe rozkazy. Nikomu nic nie powiem. -
Odsłonił zęby w uśmiechu. - Zresztą, nie bardzo mam tu z kim
rozmawiać. Jesteś jedyną osobą, którą naprawdę znam. Pozostali
zupełnie mnie ignorują.
- Czy nie masz żadnych przyjaciół pośród inżynierów?
- Nie - odrzekł z westchnieniem. - Powszechnie wiadomo,
że trudno zdobyć uznanie w ich gronie. Ci, którzy przebywają tutaj
od dłuższego czasu, popadają w złudne przekonanie, iż należą do
królewskiej rodziny, choć oczywiście, w paru przypadkach może to
okazać się prawdą. Za rok, może dwa, niektórzy z nich uprzejmie
raczą odezwać się do mnie.
- To niedobrze - stwierdziła Hezhi tonem współczucia.
- Nie jest aż tak źle. Od czasu do czasu mogę odwiedzić ojca.
Hezhi pokiwała głową.
- Dla mnie zastępują go Tsem i Qey. To moi jedyni przyjaciele.
- Tsem to ten potężny wojownik?
- Tak. Jest pół-olbrzymem. Mój ojciec nakazał jego matce
połączyć się z jednym z ludzi-strażników, gdyż ciekaw był rezulta-
tów takiego związku.
- Ach tak - mruknął Yen. - No a ten Wezh. Był tu wcześniej
i to właśnie z jego powodu tak złościł się stary bibliotekarz. Czy jest
twoim przyjacielem?
Prychnęła i pokręciła głową.
- Nie. On tylko się do mnie zaleca. Ludzie rzadko przyjaźnią
się z tymi, którzy się do nich zalecają.
- To niedobrze. Nie pojmuję, jak można czerpać przyjemność
z zalotów osoby, której się nie lubi.
- Masz rację - przyznała Hezhi.
Yen zakasłał.
- No tak, powinienem wracać do moich zajęć. Ale... jeśli
zechcesz zaliczyć mnie do grona swych przyjaciół, będę zaszczy-
cony.
Posłała mu zaskoczone spojrzenie.
- Dziękuję - odrzekła, nie bardzo wiedząc, co jeszcze mogła-
by dodać.
Yen skłonił się i pospiesznie odszedł.
Zabrała się z powrotem za katalogowanie, jednak przez resztę
dnia robiła to niezbyt starannie, gdyż w myślach bez ustanku próbo-
wała dociec, dlaczego może liczyć wyłącznie na ludzi, którzy nie są
z nią spokrewnieni.
i! I
III
Brat Koń
Niepostrzeżenie wysoka trawa zaczęła robić się coraz niższa.
Jeszcze niedawno Perkar obserwował jak stopy wiatru gną wysokie
po pas łodygi, a tu nagle któregoś ranka odkrył, że Rzekę otacza
pustynia. Na pierwszy rzut oka widać było, iż pustynia jest znacznie
bardziej napastliwa niż step. Równiny tu i ówdzie podpełzały do
samych brzegów, ale znacznie częs'ciej step odgradzały od nich gęste
ściany wierzby, bawełny, dębu oraz bambusa. Teraz natomiast para-
wan drzew przypominał zaledwie rzadką, zieloną mgiełkę, oliwko-
wożółty welon, w który wzrok wnikał bez najmniejszego trudu. Poza
nim ciągnęły się rozległe pustkowia, w oczach Perkara ucieleśniają-
ce wizję głodu, być może równie wielkiego jak głód Rzeki. Rozmy-
ślał nad tym, jak bardzo bogowie wody i piasku mogli się nawzajem
nienawidzić i czy zdolni byli zawrzeć ze sobą przymierze. A może
byli tylko dwoma postaciami tego samego ducha, tak jak Łowczyni
i Karak.
Pomimo ciągłego przytępienia zmysłów Perkar poczuł iskierkę
zdumienia. Trudno mu było uwierzyć, że jakaś kraina może aż tak
bardzo różnić się od jego stron ojczystych. W tym miejscu Rzeka
nawet nieco się zwężała. Perkar podejrzewał, że spragnione słońce
chciwie wypijało boga i myśl o tym, że ktoś zdolny jest zadać Rzece
ból przyniosła mu odrobinę radości. Oczywiście, słońce nie wybie-
rało i z równą zachłannością piło z Perkara i Ngangaty.
Ngangata leżał w wątłym cieniu jeleniej skóry, którą Perkar
w końcu rozciągnął pomiędzy przywiązanymi do burt łodzi wierz-
bowymi gałęziami. Chory powoli wracał do zdrowia, chociaż wciąż
jeszcze zdarzały mu się nawroty gorączki. Perkar przymuszał go do
częstego picia, choć woda z Rzeki miała gorzki, nawet słonawy
posmak. ..Niemal jak krew" - pomyślał, przypomniawszy sobie sen
o czerwonym nurcie Rzeki.
Któregoś dnia około południa spostrzegł, że zbliżają się do
wyspy. Chwycił za ster i, jak zwykle, po/wolono im dobić do
piaszczystej łachy. Kiedyś wyspa była zwykłym zakolem Rzeki, bóg
pochłonął jednak tyle ziemi, że obecnie od reszty lądu oddzielał ją
szeroki kanał.
Wciągnął łódź w gęste trzciny, a z jego ust wyrwał się mimowol-
ny okrzyk, gdy omal nie nadepnął na węża, którego długość dorów-
nywała jego wzrostowi. Odruchowo zaczął pieśń poświęconą Panu
Węży, aby przeprosić za zakłócenie spokoju jednemu z jego podda-
nych, i dopiero wówczas uprzytomnił sobie, iż tutaj nie było innego
boga prócz Rzeki. Harka, jego miecz, nie miał co do tego żadnych
wątpliwości.
- Z początku - powiedział Harka pewnego dnia - przynaj-
mniej słyszałem bogów w oddali. Nie tłoczyli się wprawdzie przy
samym brzegu, ale pozostawali w pewnym oddaleniu. Nawet na
stepie czułem, że śledzą nas z daleka. Dzisiaj nie wiem, jak daleko
trzeba by iść, żeby usłyszeć choćby ich szept. To prawda, co powia-
dają o Odmieńcu. On ich pożera.
Po tym, jak go zobaczył, nie miał co do tego żadnych wątpliwości.
Dźwignął Ngangatę z dziobu i ruszył z nim w głąb lądu, w na-
dziei, iż cała wyspa nie jest jednym wielkim bagniskiem. Na szczę-
ście po kilkunastu krokach jego bose stopy natrafiły na pewny grunt,
co powitał z niejaką ulgą, chociaż ostre krawędzie kamieni szybko
poraniły mu nogi. Nie bacząc na to, przeszukał środek wyspy.
- Nu - powiedział jego wewnętrzny głos.
Ujrzał dziwne, rozkołysane drzewa przypominające -jeżeli mogła
tu być mowa o jakimkolwiek podobieństwie - wysokie paprocie.
Spoczywający w jego ramionach Ngangata poruszył się i otwo-
rzył oczy.
- Och - stęknął. - Pozwól mi iść. Perkarze.
Perkar postawił Ngangatę na ziemi, ale zaraz musiał go wesprzeć,
gdyż pod pół-Alwatem ugięły się kolana. Ngangata przez chwilę
chwiał się na nogach, potem jednak zacisnął zęby i niepewnie
postąpił naprzód. Wolno powłócząc nogami, o własnych siłach
dotarł do linii drzew.
To, co tam zastali, wprawiło Perkara w najwyżs/e zdumienie.
Gęste poszycie zostało zupełnie usunięte, odsłaniając nagi, piaszczy-
sty grunt. Na skraju tak powstałego podwórza wznosiło się domo-
stwo z wiązek trzciny umocowanych do szkieletu z drewnianych
bali. Na wysokim podeście, ku któremu nieśmiało pięła się wątła
smużka dymu, suszyły się ryby. W progu siedział jakiś starzec
z psem u boku i z zaciekawieniem obserwował ich przybycie.
- Dubu? Du'yugaanudiin, shiheen? - zaskrzeczał. Jego pies,
płowy, brązowo nakrapiany kundel, przekrzywił łeb, nasłuchując.
Perkar wyciągnął przed siebie otwarte dłonie, aby pokazać, że są
puste.
- Nie rozumiem cię - powiedział. To nie był język z jego snów
ani język jego ludu.
- Och - odrzekł starzec w mocno zniekształconej, tym nie-
mniej zrozumiałej dla Perkara mowie. - Ja tylko pytałem, psa kim
jesteście.
- Huuzho, shutsebe - ozwał się Ngangata słabym głosem.
- Huuzho, shizhbee - powiedział starzec z uśmiechem. -
A więc przynajmniej ty znasz prawdziwą mowę.
- Jestem Perkar z klanu Barku - rzekł Perkar, postępując
naprzód. - Mój towarzysz zwie się Ngangata.
Starzec potrząsnął głową w rozbawieniu.
- Co za imiona! Nigdy nie potrafiłem czegoś takiego zapamię-
tać! - Dźwignął się na nogi, co przyszło mu z wyraźnym trudem,
i zapraszająco machnął ręką. - Zapominam się - rzucił wesoło. -
Dołączcie do mnie i Heena. Zaraz zaparzę herbaty.
Perkar się wahał, ale Ngangata skinął głową. Ruszyli przez
polanę, przy czym Ngangata z uporem przemierzał podwórzec wol-
nym, chwiejnym krokiem. Starzec tymczasem zniknął w głębi chaty,
skąd powrócił z miedzianym kociołkiem. Napełnił naczynie de-
szczówką z beczki stojącej pod ścianą, wrzucił garść ziół i, doło-
żywszy drew do ognia, zawiesił nad nim kociołek. Potem przykuś-
tykał do przybyłych. Z bliska widać było, że jego nogi są krzywe
i cienkie niczym odnóża pająka.
- Siadajcie, proszę - rzekł, sadowiąc się z powrotem na
swoim miejscu.
Perkar z Ngangatą siedli w kucki. Stare psisko posłało im krótkie
spojrzenie spod na wpół przymkniętych powiek i natychmiast zapad-
ło w drzemkę.
- Zwę się Yushnene, a przynajmniej tak było w latach mej
młodości. Słowo to oznacza "Wilcze Serce". Zwano mnie tak za
sprawą postrachu, jaki siałem w boju. - Zachichotał radośnie, jak
gdyby opowiedział właśnie dobry dowcip. - Później otrzymałem
imię Gaan, gdyż zostałem szamanem - a takie właśnie jest znacze-
nie tego słowa - lecz dzisiaj każdy, kto mnie spotyka, mówi o mnie
po prostu Stary Człowiek albo jakoś tak. Natomiast w czasach, gdy
miałem jeszcze w zwyczaju zaglądać w wasze strony i handlować,
tamtejsza ludność nazywała mnie Bratem Koniem. Wy możecie
nazywać mnie jak się wam żywnie podoba.
Słowa starca wzbudziły w Perkarze mimowolny uśmiech.
- Imiona twe brzmieć będą w mych ustach jak kichanie -
stwierdził. - Czy mogę mówić na ciebie Brat Koń?
- Nie mam nic przeciwko temu. Imię to zawsze budzi we mnie
wesołość, ponieważ wywodzi się z nieporozumienia. Nie znałem
zbyt dobrze waszego języka, a któregoś razu spytano mnie o imię
mego konia. Nie wiedziałem, jak powiedzieć "To jest Pogromca
Psów, mój kuzyn ze strony ojca". Bardzo się starałem, ale wyszedł
z tego "brat". Nim uświadomiłem sobie pomyłkę, imię to przylgnęło
do mnie na dobre. Nawet je zresztą lubię, a Pogromcę Psów i tak
zawsze traktowałem jak brata.
- Czy wobec tego jesteś Mangiem? - spytał Perkar. - Sły-
szałem, że lud ten przyznaje się do pokrewieństwa ze swymi wierz-
chowcami.
- Mangiem? Tak, tak właśnie zwie nas wasz lud. Naprawdę
jesteśmy Sh'en Duru, Lud Południa, ale obcy zawsze nazywają nas
Mang.
- Mang to naczelny szczep w ich związku plemion - wyjaśnił
Ngangatą. -To właśnie z nim twój lud najczęściej toczy wojny.
Starzec pokiwał głową.
- Tak, choć ja nigdy nie wojowałem przeciwko wam, Ludziom
z Bydłem, mniemam przeto, że nie ma między nami żadnej urazy.
Perkar potrząsnął głową.
- Nie, Mang zaatakowali ojcową damakutę przed wielu laty,
aleja nie żywię wrogości do dzielnych wojowników.
- To dobrze - odrzekł Brat Koń. - Szkoda by było, gdyby-
śmy z Heenem musieli zabić was obu. - W jego ciemnej twarzy
wesoło zabłysły białka oczu. W siwych włosach wciąż jeszcze
można było dostrzec ciemniejsze pasma, Perkar jednak podejrzewał,
iż nigdy dotąd nie spotkał równie starego człowieka.
- Jak długo przebywasz na tej wyspie? - zapytał, pragnąc
uniknąć dalszej rozmowy o wojownikach i wojnie.
- Razem z Heenem zamieszkujemy tutaj od pięciu zim. Ale tak
naprawdę chciałbyś wiedzieć dlaczego tutaj jestem, czyż nie tak?
- Odgadł twe myśli - wtrącił Ngangata. Perkar zrobił niezbyt
mądrą minę i skinął głową.
- No cóż, to tragiczna historia - rozpoczął Brat Koń. - Nie
wiem czy już o tym wspominałem, ale muszę wam powiedzieć, że
leciwy ze mnie człowiek. Mówiłem o tym?
- Nie jestem pewien - odrzekł Perkar.
- No więc, jestem naprawdę stary - z powagą stwierdził Brat
Koń. - Przeżyłem moich synów i córki, i wszystkie konie mego
rodu. Wnuki i prawnuki są ze mnie dumne, rzecz jasna, ale nie chcą
zajmować się takim staruchem jak ja. Oczywiście, zajmowaliby się,
gdyby musieli, lecz to by się im nie podobało, a ja bym to czuł. Moja
ostatnia żona również umarła jakiś czas temu, więc pomyślałem, że
rozejrzę się za nową, tym razem dla odmiany taką, która zdoła mnie
przeżyć, a do tego będzie ładna. Słyszałem o takiej dziewczynie
imieniem Ch'an De'en - to znaczy "Śliczny Listek" - żyjącej
u podnóża wzgórz na północy. Była ponoć córką Nuchiinuh, Bogini
Dzięciołów... ach, zaczekajcie chwilę. - Pospieszył do ognia i zdjął
kociołek znad płomieni. Potem raz jeszcze zniknął w chacie i przy-
niósł trzy porcelanowe filiżanki. - Kupiłem je od handlarza w dole
Rzeki - powiedział.
Nalał nieco naparu do każdej filiżanki, rozdał naczyńka gościom.
- No tak. Na czym to ja stanąłem?
- Szukałeś pewnej dziewczyny.
Brat Koń pokiwał głową.
- Zabrałem ze sobą prezenty, oczywiście, rzeczy jakie lubią
bogowie: piwo, wino. kadzidła...
- Zamierzałeś poślubić boginię? - wpadł mu w słowo Perkar.
- To jej matka była boginią. Ojciec jej wywodził się natomiast
zLudzi-Tygrysów. Tak więc, pojechałem tam, a ona powiedziała nie.
- Bogini?
- Tak jest. Oznajmiła, że jestem za stary dla jej słodkiej có-
reczki. A dziewczę było naprawdę słodkie, dopiero co ukończyło
szesnaście lat i nigdy w życiu nie widziało mężczyzny. No cóż,
znałem pewną piosenkę, która wpędziła Nuchiinuh w sen. Kiedy
przestałem śpiewać, spróbowałem przekonać dziewczynę, żeby po-
jechała ze mną. Była nawet dosyć chętna, zapewne w górach musiała
strasznie się nudzić. Właśnie "sprawdzaliśmy się nawzajem" - no
wiecie, ona myślała, że mogę być za stary na małżeństwo - kiedy
Nuchiinuh ocknęła się ze snu. Wcale nie była zachwycona tym, co
ujrzała. Zdołałem umknąć z pomocą następnej piosenki, ale gdy
wróciłem do domu, okazało się, że Bogini Dzięciołów była tam
przede mną i z wielką zawziętością mnie szukała. Nie ma zbyt wielu
miejsc, w których możesz czuć się bezpieczny przed taką boginią,
ale ta wyspa na Rzece jest właśnie jednym z nich. Żaden z bogów
nie ośmieli się do niego zbliżyć. Tak więc siedzę tutaj sobie i zasta-
nawiam się, jak długo ona będzie się jeszcze wściekać. Być może
jeszcze parę lat. - Pociągnął długi łyk herbaty. - Od czasu do
czasu zaglądają tutaj ludzie i przynoszą mi prezenty. Powiedziałem
wszystkim, że postanowiłem zostać pustelnikiem i oddać się medy-
tacjom, więc przybywają, żeby pytać mnie o różne rzeczy. Myślę, że
wam mogę powiedzieć jednak prawdę, nawet pomimo tego, że nie
jesteście Mang. - Z chytrym uśmiechem podniósł filiżankę do ust
i upił następny łyk.
Ngangata zdawał się odzyskiwać siły, jak zwykle gdy stawał na
lądzie. Dopił herbatę i poprosił o więcej. Starzec skinął głową
w stronę kociołka.
- No cóż - rzekł Brat Koń po jakimś czasie. - Moi pobra-
tymcy zawsze uważali, że jestem nazbyt gadatliwy, od kiedy zaś
zamieszkałem tutaj w samotności, stałem się jeszcze bardziej roz-
mowny i gadatliwy. Jak sami widzicie, Heen niechętnie wdaje się
w pogawędki, tym niemniej ciekawi go, co odegnało was tak daleko
od waszych lasów, pastwisk i bydła.
Perkar był pewien, że Heen jest pogrążony w głębokim śnie,
o czym świadczyło ciche pochrapywanie, uznał jednak, iż uczyni
roztropniej, nie wspominając o tym fakcie.
- No więc - ozwał się Ngangata, uprzedzając Perkara. -Aby
to wyjaśnić, musiałbym wprzódy zapoznać cię z historią Perkara,
a jest to naprawdę długa opowieść. Sądzę, że Heen czułby się nią
znudzony.
- Heen doskonale znosi wszelkie opowieści, a im która dłuższa
tym lepiej - zapewnił starzec.
Perkar poruszył się niespokojnie, wspomniawszy swą rozmowę
z Ngangata o bohaterach oraz pieśniach. Ngangata poklepał go po
ramieniu, po czym podjął wątek.
- Podobnie jak w twojej historii, wszystko zaczęło się od
umizgów do pewnej bogini...
Gdyby opowieść przybrała formę pieśni, jakie zwykł śpiewać
Eruka, Perkar by tego nie zniósł. Na szczęście Ngangata przedstawił
ich przygody w prosty, choć nie pozbawiony elegancji sposób.
Najokropniejsze błędy Perkara stały się próbami, jakie zgotowali mu
bogowie. Nawet ich walka okazała się magicznym momentem, który
sprawił, że stali się przyjaciółmi na dobre i na złe. Winę za śmierć
starej kobiety Ngangata złożył w całości na barki Apada, a uczynił
to tak, iż Apad wcale nie wyglądał na złego człowieka. Perkar
pamiętał to zabójstwo tak dokładnie, jakby wydarzyło się zaledwie
wczoraj. Byli wystraszeni i zdenerwowani, a Apad odchodził wprost
od zmysłów z napięcia i zwątpienia. Wedle słów Ngangaty okazał
się prawdziwym bohaterem, popchniętym do czynu przez ułudy
roztaczane przez złego Lcmcyi. Słuchając tego, Perkar poczuł się
nieco lepiej, chociaż nie potrafił powiedzieć, dlaczego tak się stało.
Dotychczas unikał myśli o martwych towarzyszach, Ngangata zaś
ukazywał mu w jaki sposób patrzeć na nich bez rozpamiętywania
przewin, które popełnili. Pomniejszył też znaczenie potknięć Perkara
w niedawnych wydarzeniach. Chłopak słuchał tej części opowieści
ze ściśniętym żołądkiem przekonany, że zabrzmiała ona wyjątkowo
bezbarwnie. Fakt, iż to właśnie Ngangata uczynił z Eruki oraz Apada
bohaterów na miarę pieśni, był przejawem niewyobrażalnej szczo-
drości i głównie z tej przyczyny Perkar powstrzymał się przed
okrzykiem: "To wszystko nie tak!" Historia ta stanowiła akt przeba-
czenia, a zarazem kary, którą Ngangata wyznaczył Perkarowi, ten
zaś czuł się zmuszony przyjąć jedno i drugie, ulgę oraz ból.
- Tak więc, teraz podążamy w dół Rzeki, zdani na łaskę jej
boga - zakończył Ngangata. - Nie znamy naszego przeznaczenia
ani sensu snów Perkara, jednak gotowi jesteśmy stawić czoła losowi.
Brat Koń wyglądał na wielce poruszonego. Od czasu do czasu
z zapałem kiwał głową bądź potrząsał nią w przerażeniu, znać jednak
było, iż opowieść pochłonęła go bez reszty. Dopiero na sam koniec
na jego twarzy zagościł niepokój.
- To miasto z twych snów - powiedział później, kiedy już
posilili się rybną polewką. - Kiedyś w nim byłem.
- Więc ono istnieje naprawdę? - zdumiał się Perkar. W istocie
chodziło mu nie tyle o podanie tego stwierdzenia w wątpliwość, co
o nakłonienie starca do dalszych wynurzeń.
- Tak, Nhol istnieje. To największe miasto świata. Wybrałem
się tam raz, we wczesnej młodości, razem z drużyną wojów. Zawiod-
ły nas tam mrzonki o złupieniu grodu. - Wybuchnął śmiechem na
to wspomnienie. - Zaledwie tam dotarliśmy, od razu pojęliśmy,
jak mylne były nasze rachuby. Z rozpaczy upiliśmy się w jednej
z portowych tawern. Tamtejsi żeglarze okrutnie ograli nas w kości.
Zabrali nam wszystko, nie wyłączając mieczy. Ale miasto przedsta-
wiało sobą zaiste wspaniały widok. Wspaniały i przerażający.
- Moje sny również zdejmują mnie przerażeniem.
- Całe miasto bez reszty należy do Rzeki - ciągnął Brat
Koń. - Nie znajdziesz w nim nic więcej. Nie ma tam pomniej-
szych bogów po domach, w płomieniach nie ma śladu bogini ognia,
a drzew nie zamieszkują żadne duchy. Oni zabili je wszystkie.
Nawet Rzeka nie ma takiej mocy, jeśli zdana jest na samą siebie.
Bóg Rzeki może pożreć jedynie to, co znajduje się w jego pobliżu.
Tymczasem w całym cesarstwie rządzonym przez Nhol, na prze-
strzeni dziesiątków mil po obu brzegach, nie uświadczysz żadnego
boga prócz boga Rzeki. - Ze smutkiem potrząsnął głową. - Miasto
jest piękne, ale martwe, nawiedzone przez duchy z Rzeki i dzieci
jej boga.
- Jak to, przez jego dzieci? - spytał Ngangata.
- Mówię wam, że tam nie ma żadnych bogów, przecież potrafię
ich wypatrzyć. Umiejętnością tą obdarzył mnie we wczesnym dzie-
ciństwie bóg Yush z mego totemu. W Nhol widziałem jedynie Rzekę
no i jeszcze... szczególnych ludzi, którzy rządzili miastem. W moich
oczach bardzo przypominali bogów.
- Oni zabili bogów w ziemi i na ziemi - odezwał się Ngangata
- a bóg Rzeki uczynił bogami Ludzkie Istoty, które mu pomogły.
- Spojrzał na Perkara. - Jak już ci mówiłem, Rzeka wszystko
upraszcza.
Perkar potrząsnął głową.
- I lud modli się do tych pół-bogów?
- Tak - potwierdził Brat Koń. - Zwą ich "Z Wody Zro-
dzonymi".
- W moich snach zjawia się pewna dziewczyna - zaczął
z namysłem Perkar. - Mam coś zrobić dla niej... albo może jej. Im
dalej posuwamy się z biegiem prądu, tym te sny stają się wyrazistsze.
Twarz Brata Konia wykrzywił grymas.
- Nie wyznaję się na tych sprawach - mruknął. - Gdyby to
nie Nhol przyciągało cię ku sobie, przypuszczałbym, że twe sny
zesłane zostały przez jakąś boginię. W Nhol jednakże nie ma żad-
nych bogiń.
- A co z tymi Z Wody Zrodzonymi? Sam powiadasz, iż są
niczym bogowie.
- Niczym bogowie. Przypominają bogów tak, jak złość przy-
pomina miłość. Oba te uczucia są silne, oba mogą pchnąć cię do
zabójstwa, lecz wielce się od siebie różnią i odmienne przynoszą
skutki.
- Myślę, że Z Wody Zrodzeni są chodzącymi i mówiącymi
przejawami Rzeki. Bóg Rzeki śpi, jak wam wiadomo. Co prawda
teraz jest pobudzony bardziej niż kiedykolwiek przedtem - co może
być następstwem waszych przygód. Przypuszczam jednak, że to ci
Z Wody Zrodzeni utrzymują go w stanie czuwania.
- Jesteś tego pewien? - zapytał Perkar.
- Nie. To jedynie takie przeczucie. Byłem tam tylko raz i to
dawno temu. Po prostu, ostatnio sporo rozmyślałem o Rzece i Nhol.
- Od chwili, gdy znalazłeś się na tej wyspie?
- Nie, myśli te nachodzą mnie zaledwie od paru miesięcy.
Wasza historia pobudza mnie do myślenia.
- Nasza historia?
Brat Koń otrzepał z kurzu pałąkowate nogi, po czym powstał
i wolno się przeciągnął.
- Prześladują mnie myśli o bogu tak wielkim, że jego głowa
nie zawsze wie, co wyczyniają stopy. O wieściach wędrujących
w dół i w górę Rzeki na podobieństwo mamrotania bardzo starego
mężczyzny. Pojmujesz? Ja zaś sied/ę sobie tutaj z Heenem i słyszę
co nieco z tego starczego gadania.
- I czegóż owe starcze gadanie dotyczy?
Brat Koń zmierzył Perkara dziwnym spojrzeniem.
- Może ciebie?
Perkar poprawił złożone na ramieniu naręcze chrustu, zastana-
wiając się, jak długą drogę przebyły z nurtem zebrane bierwiona. Na
niebie, znajome gwiazdy połyskiwały ledwie widoczne w blasku
Bladej Królowej, on zaś, po raz pierwszy od wielu dniu poczuł
dojmującą tęsknotę za pastwiskami rodzinnych stron. Jak dawno
temu je opuścił? Niewątpliwie upłynęły całe miesiące, lecz ile ich
było? Jego dotychczasowe życie zniknęło, stało się częścią opowie-
ści Ngangaty. Teraz gotów był dodać własne spostrzeżenie do uwagi,
jaką kiedyś pół-Alwat uczynił o pieśniach. Pieśni były kłamstwami,
tak, ale były również zwłokami przyobleczonymi w piękniejsze niż
za życia szaty.
Szykował się już do powrotu do obozu, gdy jego wzrok wychwy-
cił coś dziwnego w górze Rzeki. Kątem oka dostrzegł jakieś poru-
szenie, toteż upłynęło nieco czasu, zanim ujrzał to z całą ostrością
Po wodzie kroczyły smugi księżycowego blasku. Kroczyły. Po-
wierzchnia marszczyła się lekko, bezkształtna konstelacja gwiazd to
gasła, to się zapalała, wolno, acz zdecydowanie podążając z prądem.
Perkar zastanawiał się, czy to, co ogląda, nie jest ławicą ryb - być
może widmowych - igrających pośród fal i wciąż podążających
w jego stronę, gdyż odbicia księżycowego blasku nie oglądał na
Rzece od chwili, gdy odzyskał zmysły. Czyżby znowu śnił?
Perkar patrzył, a jego chrapliwemu oddechowi towarzyszył jedy-
nie okrzyk lelka. Widział teraz wyraźniej strukturę owych rozbły-
sków i mógł stwierdzić, że spoczywały one na powierzchni Rzeki,
nie zaś pod nią. W nurcie pojawiały się i znikały zagłębienia, czarki
napełnione księżycowym blaskiem. Chociaż czegoś takiego nie wi-
dział nigdy przedtem, nie mógł się wyzbyć wrażenia, że dostrzega
coś znajomego...
- Czy chcesz widzieć? - spytał Harka.
- Widzieć?
- Jeśli chcesz, mogę ci pokazać.
- Pokaż - wydyszał. W jednej chwili obraz przed jego oczami
uległ radykalnej zmianie, budząc przyspieszony oddech i bicie serca.
Zagłębienia były odciskami końskich kopyt, zaś po wodzie stąpa-
ły konie. Ukształtowane z wody, boki miały z księżycowego blasku,
natomiast za oczy służyły im ciemne wiry. A przecież rozpoznał je
od razu. Był tam rumak Ngangaty i Niedźwiedź, ogier Kapaki.
Niedźwiedzia dosiadał Kapaka. Twarz miał pustą, pozbawioną
wszelkich rysów, ale Perkar od razu rozpoznał go po sylwetce oraz
sposobie, w jaki trzymał wodze. Pustka pod hełmem zwróciła się ku
Perkarowi i nagle przeniknął go niewyobrażalny ziąb. zewsząd
oblała go woda. Ziąb ów złagodził wszelkie bóle i lęki, pokładami
błota oraz piasku spowił ostre zadry jego występków. Przez krótki
moment był niczym z lodu uczynione drzewo, nieruchome, pozba-
wione uczuć. Patrzył na ducha swego króla tak obojętnie, jak gdyby
był on zjawiskiem równie powszechnym, jak klucz dzikich gęsi.
Głowa odwróciła się, a wówczas trzewia Perkara ponownie
wypełnił ogień. Wraz z nim wróciło wszystko: ból, żal, nienawiść.
Z ochrypłym jękiem zatoczył się na pień wierzby, rozrzucając dokoła
zebrane na opał drwa. Z trudem uniknąwszy upadku, odwrócił się,
by raz jeszcze spojrzeć na króla. Ale obraz zniknął; na jego oczach
rozproszyła się ostatnia plamka księżycowego blasku. Warcząc dzi-
ko, dobył Haiki, przyskoczył do linii drzew i zaczął niezdarnie rąbać
konary dopóki oręż nie wypadł mu z ręki. Wówczas okładał dalej pnie
gołymi pięściami, tłukł ze wszystkich sił, nie bacząc na chrzęszczące
kości i krew obficie broczącą z porozbijanych knykci. W końcu,
objąwszy ramionami pień dębu, z łkaniem osunął się na ziemię.
- Nienawidzę cię! - krzyknął w stronę wody, ale chyba nawet
on sam nie wiedział, czy idzie mu o Rzekę, o niego, czy też może
obu naraz.
Dlaczego? Dlaczego Rzeka pokazała mu akurat te duchy? To nie
mógł być przypadek, zwłaszcza wobec ogromnej liczby ludzi, któ-
rych Rzeka na przestrzeni wieków pochłonęła. Przecież w jej głębi-
nach musiały spoczywać kości selek królów i tysięcy wierzchowców.
Dłonie odzywały się nieznośnym bólem, przypominały kule og-
nia, on jednak zmusił się do myślenia. Czego chciała od niego Rzeka?
- Czego ty chcesz? - krzyknął, lecz jedyną odpowiedzią
był odległy skrzek nocnego ptaka. - Ojcze, pomóż - wyszeptał
z westchnieniem. - Matko!
Dotknął palcem niewielkiego talizmanu, który mu wręczyła i od
razu poczuł znajomą iskierkę, to samo życie, które nawiedziło go
w chwili narodzin. Dotykając go, dotykał miejsca, gdzie zakopano
jego czepek. Na mgnienie oka ujrzał je wyraźnie: potężny dąb
0 szeroko rozpostartych konarach, podobny przeciągającemu się,
ziewającemu krzepkiemu mężczyźnie. Opodal przepływał srebrzy-
sty strumyk, wesoły i przepiękny. Na ową krótką chwilę zniknęła
odległość dzieląca go od damakuty ojca; domostwo wznosiło się tuz
za rozgwieżdżonym horyzontem. A w sali zasiadali ojciec z matką
1 zastanawiali się, jaki też spotkał go los. O dzień drogi dalej zamiesz-
kiwała rodzina Apada, stamtąd zaś niedaleko już było do siedziby
rodu Eruki. A w pozbawionej gospodarza damakucic w Morawcie
wnuki Kapaki zachodziły w głowę, gdzie też podziewał się stary
władca i dlaczego tak długo nie wracał.

Co też poradziłby mu ojciec? Cóż by rzekł?
"Dokończ cóżeś rozpoczął - oto co by rzekł. - Piraku to coś
więcej niż posiadanie, to działanie".
Co jednak mógł zrobić? Był przeświadczony, iż najlepsze, co
jeszcze może uczynić, to jak najszybciej umrzeć. Ponownie zawład-
nęła nim złość, splunął więc w spokojne teraz wody Rzeki i posłał
im ponure spojrzenie.
- Tak! - wysyczał. - Tak, prowadź mnie dokąd chcesz.
Pójdę z tobą. Słyszysz mnie, Odmieńcu? Już nie stawiam ci oporu.
Że też Ngangata musiał mu wszystko przypomnieć, wszystko
wyraźnie pokazać. Rozpoczął dzieło, a teraz wzbraniał się go dokoń-
czyć. Wciąż miał szansę odkupienia błędów, doprowadzenia sagi do
właściwego końca. Nie miało znaczenia, że jest nic nie wart, ani to,
że nie rozumiał dokąd zawiodą go jego uczynki. Nie miał wyboru
i to przynajmniej było jasne. Piraku domagało się, by szedł dalej,
więc skoro zawiódł swój lud we wszystkim innym, mógł przynaj-
mniej nie zawieść go w tym jednym.
- Ostrzegam cię - rzucił w stronę wody ponurym głosem. -
Jeśli tylko dasz mi sposobność, choćby najmniejszą, przeklniesz
dzień, w którym pchnąłeś mnie do działania, Odmieńcu. Czy mam
odszukać tę dziewczynę? A jeśli tak, to czego od niej chcesz? Jeśli
chcesz by żyła, zabiję ją. Jeśli pragniesz jej śmierci, pozostanie przy
życiu. - Potrząsnął pięścią, a krople krwi spadły do strumienia,
pozostawiając na wodzie rozchodzące się kręgi. - Weź moją krew
- rzucił niemal bezdźwięcznym szeptem. - Weź ze mnie wszystko,
czego chcesz, a i tak nadejdzie dzień, gdy wyrównamy rachunki.
Dobył miecza, a Harka napełnił mu dłoń silnym mrowieniem.
- Zaczynałem się zastanawiać - powiedział - czy jest jesz-
cze w tobie coś prócz wyrzutów sumienia i użalania się nad sobą.
- Ano jest - odparł Perkar, zerkając na ostrze. - Właśnie to
znalazłem.
Pozbierał drewno i wrócił z nim na polanę, gdzie Brat Koń zajęty
był właśnie splataniem swych długich, srebrno-czarnych włosów.
Jego wzrok spoczął przelotnie na skrwawionych knykciach Perkara,
ale nie wspomniał o tym ani słowem.
- Widzę twój miecz - rzekł po chwili. - Gdyby nie to, gotów
byłbym zwątpić w tę historię.
- Jak on wygląda - spytał zaciekawiony Perkar, czując jak
słabnie w nim złość.
- Widzę, że jesteście ze sobą w jakiś sposób związani. Razem
wyglądacie jak ptak, chyba orzeł.
- Imię tego miecza brzmi Harka - przytaknął Perkar. -
A słowo to oznacza właśnie orła.
- Oczywiście - powiedział starzec. Śpiący opodal Ngangata
poruszył się niespokojnie.
- Twój przyjaciel jest ciężko ranny - oznajmił Brat Koń. -
Jeśli nadal będzie z tobą podróżować, niebawem umrze.
- Tak, wiem o tym. Dlatego też chcę zostawić go z tobą. Czy
widzisz, co się stanie, jeśli go zostawię?
Brat Koń pokiwał głową.
- Tak. Widzę, jak staje się coraz silniejszy, ty zaś coraz bardzie]
słabniesz. To ostatni z twych towarzyszy, prawda? Stanowi twoją
ostatnią więź z ojczystą ziemią oraz płynącą 7 niej siłą.
- Powiem ci prawdę, dziadku - wyszeptał Perkar. - Począt-
kowo nienawidziłem tego człowieka. Bałem się go, a to. czego się
lękam, budzi we mnie nienawiść. Zacząłem nienawidzić samego
siebie, gdyż lękam się rzec/y,jakie uczyniłem. Ngangata tymczasem
jeden po drugim dawał mi podarki, nawet wówczas, gdy nie potra-
fiłem ich rozpoznać. Nie zasługuje na to, by dla mnie umrzeć, ja zaś
nie zasługuję by umrzeć wraz z nim, w tak doskonałym towarzy-
stwie. - Popatrzył w ogień, dziwnie blady i smutny bez tańczącei
w płomieniach bogini. - Bracie Koniu, dopatrzysz go? Wiem, że
spłaci ci dług , gdy tylko nabierze sił.
Brat Koń wyciągnął rękę i podrapał psa za uchem.
- Jeśli Heenowi nie robi to różnicy, ja także nie mam nic
przeciwko temu.
- Dziękuję - rzucił Perkar.
- W domu jest trochę suszonego mięsa. Weź sobie nieco na
drogę. I posłuchaj - przysunął się nieco bliżej. - Jeśli spotkasz
kogoś z mego ludu, powiedz im, że nakazuję, by nie czynili ci
przeszkód. Powiedz, że starzec z wyspy, który niegdyś był Yushne-
nem, który był Gaanem, poleca cię ich opiece.
- To bardzo uprzejme z twojej strony - rzekł Perkar z wdzięcz-
nością w głosie.
- Nie ma o czym gadać - stwierdził Brat Koń. - Przecież to
mnie nic nie kosztuje. Zostanę tutaj z tym człowiekiem, a on będ/ie
mi usługiwać. - Urwał, po czym zmrużył oko. - Szkoda, żeś nie
przywiódł ze sobą chorej kobiety. W końcu jednak nic nie jest
doskonałe. - Upiwszy łyk herbaty, przekrzywił głowę. - Słuchaj,
Przypomniałem sobie coś jeszcze o tej Rzece.
- Tak?
- Pamiętasz, jak rozmawialiśmy o tym, że się budzi?
- Pamiętam.
- Jest taka stara pieśń. Według niej, w dniu gdy Rzeka w pełni
się obudzi, znajdzie nogi do chodzenia.
- Cóż to oznacza?
Brat Koń wzruszył ramionami.
- Same niedobre rzeczy. Może koniec świata. To stara pieśń,
a ja słabo ją pamiętam.
Późną nocą, kiedy Brat Koń wreszcie zapadł w sen, Perkar wrócił
na brzeg, zepchnął łódź na wodę i pozwolił nieść się nurtowi. Po raz
pierwszy od długiego czasu czuł, że żyje, czuł się gotów stawić czoła
przyszłości. Nie był szczęśliwy, czy choćby zadowolony, lecz przy-
najmniej wyrwał się z odrętwienia. Przez trzydzieści dni z okładem
bez ustanku stawiał zajadły opór z zawziętością głupca usiłującego
wiosłować pod prąd po wielokroć przewyższający go siłą. Łódź'
Karaka pojęła to w lot, on natomiast me chciał się tego nauczyć,
a nierówna walka mocno go wyczerpała. Na szczęście wciąż jeszcze
nie było za późno, by przyswoić sobie tę prawdę. Skoro musiał
stawić czoła losowi, zamiast umykać przed nim w niepewności
i udręce, lepiej uczyni, pędząc mu na spotkanie z mieczem w dłoni.
- Ciekawe, kto będzie cię nosić następny, Harko? - rzucił
bardziej tonem ironii niż rezygnacji.
IV
Przeobrażenia
- Czy kiedykolwiek widziałaś tak wspaniałe przedstawienie?
- wykrzyknął Wezh, entuzjastycznie wymachując dłońmi. - Wi-
działaś to jego przybycie w momencie, gdy piraci mieli zamiar ją
zabić?! No i te pojedynki na miecze! Tamten człowiek powinien
zostać dowódcą cesarskiej straży!
- To byłoby znakomite rozwiązanie - stwierdziła Hezhi -
gdyby ktoś taki istniał naprawdę.
Wezh popatrzył na nią niczego nie rozumiejącym wzrokiem,
potem zamrugał i wybuchnął śmiechem.
- Jesteś taka mądra, księżniczko - zawył, ocierając spływają-
ce po policzkach łzy. - Oczywiście, chodziło mi o aktora wystę-
pującego w roli Ts'ih. O to jak władał mieczem. Podobało ci się?
Czułaś się podniesiona na duchu?
- Tak - przyznała, myśląc zarazem, iż niemal na pewno
sztuka obudziła w każdym z nich odmienne uczucia.
- Wiesz - zaczął Wezh, który wciąż jeszcze nie ochłonął
z podniecenia - zastanawiam się, dokąd powinniśmy pójść wieczo-
rem. Słyszałem, że Leśny Dziedziniec jest śliczny o tej porze roku.
- Jestem chyba na to nazbyt zmęczona - odrzekła i wcale nie
było to kłamstwo.
- Bzdura. Odrobina świeżego powietrza szybko przywróci ci
krnąbrność!
Hezhi przebiegła w myślach wypowiedziane przez Wezha zdanie
- na czym przyłapywała się dosyć często - próbując dociec,
jakiego słowa młody szlachcic chciał użyć naprawdę. Zresztą, nie
miało to większego znaczenia. Nie ulegało wątpliwości, że nalega
na choćby krótki wspólny spacer. Zastanawiała się właśnie w jaki
sposób dać wyraz swej niechęci do takiej przechadzki, gdy jej uwagę
przykuł wyraz twarzy Qa Lunga. Wcześniej nie zauważyła, że towa-
rzyszący Wezhowi strażnik stał dość blisko, by słyszeć ich rozmowę.
Obecność Qa Lunga sprawiła, że poczuła się niezręcznie. W od-
różnieniu od Tsema, Qa Lung nie był niewolnikiem. Należał do
klanu Yehd Nu i, ściśle rzecz biorąc, był wujkiem Wezha. Pozycja
ta w pełni uprawniała go do nadzoru nad przebiegiem zalotów oraz
negocjacji warunków małżeństwa. Jak wiedziała, należał ponadto do
nielicznej grupki pochlebców, którzy znajdowali posłuch u jej ojca,
a co gorsza, miał powiązania ze stanem kapłańskim. Była pewna, iż
człowiek ów bacznie obserwował każdy jej ruch, a niebawem szereg
osób pozna rezultaty tych obserwacji. Dlatego też zrezygnowała
z obmyślonej wcześniej ciętej odpowiedzi, uśmiechnęła się słodko
i rzekła:
- Leśny Dziedziniec, to brzmi cudownie. - Kątem oka do-
strzegła, jak jej przyzwoitka - Tsem, ma się rozumieć - z trudem
tłumi uśmiech.
Wielu innych widzów również powzięło zamiar odwiedzenia
Leśnego Dziedzińca. Niebawem spostrzegła, że przeważały wśród
nich młode pary ze swymi przyzwoitkami. Całości dopełniały za-
mężne kobiety z mężami. Ci ostatni zbili się w ciasną gromadę
i z zapałem rozwodzili się nad zaletami spektaklu, zachwyconymi
głosami wychwalając głównego bohatera. Ich entuzjazm został nie-
wątpliwie pobudzony przez nende'ng, odurzający czarny proszek,
wdychanie którego stało się ostatnio na dworze bardzo modne. Ich
radosne, błyszczące oczy, tudzież czarne plamy wokół ust i nosa,
świadczyły o tym aż nadto dobitnie.
Leśny Dziedziniec należał do największych, zaś nazwę swą
zawdzięczał rosnącym tam osiemnastu drzewom oraz mnogim zaro-
ślom, które starannie ukształtowano tak, by sprawiały pozory dziko-
ści. Miejsce to uchodziło za jeden z najromantyczniejszych zakąt-
ków do zalotów oraz pozamałżeńskich romansów, jako że urządzone
zostało z myślą o prywatności odwiedzających je osób. Krzaki oraz
parawany pnączy tworzyły liczne zaciszne alkowy. Poprzedzające
ich pary wślizgiwały się do takich "prywatnych" zakątków, podczas
gdy ich opiekunowie dyskretnie wlekli się z tyłu. Widok ten, wraz
Z przeczuciem tego, co niebawem nastąpi, budził w niej rosnące
podniecenie, przyspieszające tętno i zapierające dech. Gdy tak jak
się tego obawiała, Wezh wziął ją za rękę i powiódł do jednej
z cienistych nisz, posłała Tsemowi błagalne spojrzenie. Olbrzym
wzruszył nieznacznie ramionami, jak gdyby chciał zapytać: "A niby
co mam zrobić?"
- Nareszcie sami - przytomnie powiedział Wezh. Sam tego
nie wymyślił - bez wątpienia posłużył się cytatem ze sztuki, licząc
zapewne, iż dzięki temu obudzi w niej uczucia podobne czułości
demonstrowanej przez bohaterkę. Ona tymczasem zastanawiała się,
co zrobi Wezh, kiedy ogarną ją mdłości. Niebaczny na jej rosnącą
konsternację, chłopak podprowadził ją do niewielkiej kamiennej
ławeczki. Choć wykręcała szyję na wszystkie strony, nigdzie nie
mogła dostrzec Tsema.
Od czasu gdy zaczęli się spotykać, Wezh uległ niepokojącej
przemianie. Jego nieśmiała delikatność zniknęła bez śladu, odsłania-
jąc arogancką, zadufaną w sobie naturę. Ilekroć wychodzili gdzieś
razem, dawał wielki spektakl swej obecności u jej boku, u boku córki
Chakunge. Lubił być dostrzeganym. Co gorsza, żywił przekonanie,
że zna jej uczucia, potrafi odgadnąć czego jej potrzeba, gdyż jak się
chełpił: "rozumie kobiety". Chyba nigdy nie przyszło mu do głowy
zapytać czego Hezhi naprawdę potrzebuje. Zapewne uważał nawet,
iż takie pytanie zadałoby kłam jego przechwałkom. Ts'ih, dzielny
pirat, oczywiście nigdy nie musiałby o to pytać. On by wiedział.
Jedyne, co od czasu do czasu przedzierało się przez gruby pancerz
otaczających Wezha złudzeń to widoczne oznaki gniewu Hezhi.
Jakiś odległy zakamarek jego umysłu rozpoznawał niebezpieczeń-
stwo, gdy było już ono bardzo blisko. Niestety, Hezhi lękała się dać
upust swej złości. Zauważyłby to Qa Lung, dostrzegłby efekt, jaki
wywarła na Wezhu, a wówczas mógłby zacząć się zastanawiać...
i mówić.
Dlatego też, gdy Wezh pochylił się i pocałował ją- w usta! -
nic stawiała oporu. "To dziwne - pomyślała - że ludzie tak często
się całują". Kiedy Wezh ją całował, miała wrażenie, że ktoś przytyka
jej do warg świeżą wątrobę, tyle tylko, że prawdziwa wątroba miała
lepszy smak. Qey twierdziła, że trzeba się do tego przyzwyczaić, ale
ona mogła jedynie z najwyższym trudem zapanować nad chęcią
odepchnięcia zalotnika. Powtarzała sobie przy tym w duchu, że
całuje się z Wezhem dopiero drugi raz. Może w przyszłości pójdzie
jej lepiej.
Wezh tymczasem skoncentrował swą uwagę na jej szyi i teraz
mokra wątroba spoczęła właśnie tam. Właściwie było to przyje-
mniejsze niż pocałunek w usta- rodziło miłe łaskotanie - zarazem
jednak spowodowało, iż głowa chłopaka z włosami wysmarowany-
mi na poły zjełczałą oliwą znalazła się tuż pod jej nosem. Zrezygno-
wana, ciężko westchnęła.
Wezh oczywiście wziął ten odgłos za znak namiętności i, ośmie-
lony, zaczął wędrować dłonią po jej udzie w stronę miejsca, gdzie
nogi brały swój początek. Jak dla niej tego było za wiele. Bez
względu na Qa Lunga. Sięgnęła w dół i zdecydowanie oderwała od
swego ciała rękę Wezha.
- Nie bój się - wyszeptał Wezh. - To ci się spodoba, sama
zobaczysz.
Hezhi odsunęła się na skraj ławki.
- Jestem Hezhi Yehd Cha'dune - wysyczała z wściekłością
- i wiem co lubię, a czego nie.
- A właśnie, że nie - upierał się Wezh. - Znasz tylko
książki i stare pisma. Jeszcze nigdy nie rozbudziła cię pieszczota
mężczyzny.
Była pewna, że większość tych słów również została zapożyczo-
na, choć nie wiedziała z jakich źródeł. Zmierzyła go gniewnym
spojrzeniem.
- Pragnę natychmiast wrócić do moich komnat. To popołudnie
było cudowne. - Teraz ona cytowała słowa, jakimi bohaterka sztuki
odprawiła niechcianego zalotnika - urodzonego łajdaka.
Wezh spurpurowiał na twarzy.
- Ty mała żmijo - warknął. - Przecież dałaś się tutaj przy-
prowadzić.
Słowa te oburzyły ją do tego stopnia, że w ogóle nie odpowie-
działa. Natychmiast wstała i spiorunowała natręta wzrokiem.
- Usiądź - poprosił Wezh uprzejmym tonem.
- Jeśli natychmiast nie odprowadzisz mnie do domu - zaczęła
Hezhi pełnym zdecydowania tonem - nie zobaczysz mnie więcej
aż do dnia mego ślubu z innym. Co więcej, upokorzę cię tu i teraz,
na Leśnym Dziedzińcu. Jeśli chcesz opuścić to miejsce z resztką
godności, natychmiast zrób, o co proszę, a nikt nie dowie się o tym,
co tutaj zaszło albo nie zaszło. Możesz mówić, co ci się żywnie
podoba, ale nigdy więcej nie dotykaj mnie w ten sposób.
Usłyszawszy to, Wezh wyszczerzył zęby w uśmiechu. Ponie-
wczasie zrozumiała, że musiał wziąć jej słowa za jeszcze jeden cytat
z jakiegoś przedstawienia. Wziął ją w ramiona.
- Stawiasz opór - rzucił dramatycznie - a jednak w oczach
twych widzę uległość!
Wezh okazał się znacznie silniejszy niż na to wyglądał. Nie
mogła oswobodzić się z jego uścisku, chłopak zaś zdecydowanie
ciągnął ją w dół, zmuszał, by usiadła. Poczuła nagle, że brakuje jej
tchu, a przerażone serce łomoce w oszalałym rytmie. On był napraw-
dę silny! Kiedy już Wezh cisnął ją na ławkę, sięgnął ku ledwie
zarysowanym piersiom, przez co odzyskała swobodę ruchu w jednej
ręce. Pod wpływem paniki jej dłoń obudziła się do własnego życia.
Skoczyła gwałtownie naprzód i uchwyciła pełną garść natartych
oliwą włosów. Mocne szarpnięcie odrzuciło do tyłu głowę Wezha.
Rysy jego twarzy uległy zniekształceniu przez zaskoczenie oraz ból.
- To boli! - wystękał.
Pociągnęła jeszcze silniej. Podniósł obie ręce, próbując odgiąć
jej palce, ale Hezhi właśnie wtedy poczuła nagły przypływ mocy
z tamtego miejsca w głębi jej ciała. Nie zwalniając uścisku, wyślizg-
nęła się spod chłopca.
- Puszczaj! - wychrypiał Wezh.
- Chcę wrócić do moich komnat - wysyczała mu wprost do
ucha. Wciąż przytrzymywała jego głowę odchyloną daleko do tyłu.
bez trudu unikając ciosów zaciśniętych pięści. Mocno się wyginając,
stanął w końcu pewniej na nogach i wzniósł pięść, szykując się do
zadania celniejszego ciosu. Gdy wziął zamach, nieoczekiwanie pu-
ściła jego włosy i odskoczyła do tyłu. Wezh potknął się i padł na
ziemię. Poderwał się natychmiast, a w jego oczach zapłonęły mor-
dercze błyski.
Przez moment myślała, że ją uderzy, ale w końcu opuścił pięści
i rozwarł palce.
- Nie biję kobiet - burknął. ,
Dygotała gwałtownie na całym ciele, nie wiadomo czy bardziej
ze strachu, czy może z wściekłości.
- Dlaczego nie? - parsknęła. - Wydaje mi się, że bardzo
chętnie ćwiczysz z nimi zapasy.
Wezh otrzepał ubranie.
- Zapomnę o tym, co się stało - rzucił nadąsanym tonem. -
Ty zupełnie nie cenisz sobie romansów.
- Zabierz mnie tylko do domu - zażądała, starając się nadać
głosowi jak najbardziej zjadliwe brzmienie.
- Z przyjemnością.
Powrót do domu nastąpił w całkowitej, pełnej dąsów ciszy. Czuła
na sobie baczne spojrzenie Qa Lunga, Tsem również dostrzegł jej
pomięty strój i gniewny wyraz twarzy. Zamiast iść z tyłu, zajął
miejsce u jej boku, dając wszystkim do zrozumienia, że przynajmniej
na ten wieczór zaloty się skończyły.
- Czy to tak właśnie ma być? - spytała Hezhi Qey, gdy
wreszcie bezpieczna znalazła się w zaciszu swych komnat.
- Ależ nie, maleńka - zapewniła Qey, starannie składając
suknię księżniczki. - Nie wolno ci myśleć, że wszyscy mężczyźni
są tacy jak on.
- Nie widzę powodu, żeby w to wątpić. - Hezhi mocno
zacisnęła wargi.
- Później sprawy przybiorą lepszy obrót. Pewnego dnia, razem
z przyjaciółkami z dworu śmiać się będziesz z tej przygody.
Hezhi spiorunowała Qey wzrokiem.
- Wątpię, by kiedykolwiek wydawało mi się to śmieszne,
nawet gdybym miała twarz wymazaną nende'ngiem. On na mnie
napadł, Qey.
- Jestem pewna, że on tak na to nie patrzył - ostrożnie
stwierdziła Qey.
- Tym gorzej - rzuciła księżniczka. - Jak ktoś może nie
:
wiedzieć, że na ciebie napada? Czy muszę przyjmować zaloty męż-
czyzny, który nawet nie dostrzega różnicy między flirtem a walką?
- Ciii, maleńka. Nikt nie mówi, że masz wyjść za Wezha. Wnet
mieć będziesz wielu zalotników. Teraz niektórzy jeszcze się wstrzy-
mują, ponieważ nie zostałaś oficjalnie przedstawiona na dworze.
Wezh jest po prostu najbardziej niecierpliwy, próbuje zdobyć prze-
wagę nad pozostałymi, zabiegając o twe względy jeszcze zanim na
pewno będzie wiadomo, iż dołączysz do dworu. Gdy tylko przenie-
siesz się do Sali Momentów, zalotnicy podążą za tobą niczym tren
sukni. Wielu darzyć cię będzie szacunkiem, wielu zrozumie twe
pragnienia.
- A wielu będzie takich jak Wezh, ja zaś dowiem się tego
dopiero po tym, jak mnie zaatakują. Jak długo muszę to znosić? On
mnie przestraszył, Qey, a przecież z tego, co widziałam wcześniej,
wydawał się głupi, niezdolny przestraszyć dziecka... - Urwała,
uświadomiwszy sobie nagle, że Qey spogląda na nią ze zmartwioną
miną. Co też ona podejrzewała?
Qey patrzyła czas jakiś w milczeniu, potem wzięła ją za rękę.
- Choć trudno w to uwierzyć - powiedziała wreszcie -ja też
byłam kiedyś młoda. Wiem, że dziś to wszystko wydaje ci się bardzo
trudne. Ale będzie lepiej, jeśli tylko wytrzymasz. Któregoś dnia -
możesz w to wierzyć lub nie -jakiś mężczyzna położy ci dłoń na
nodze, a ty nie będziesz chciała, żeby ją stamtąd zabrał. Zapragniesz,
by cię obejmował i całował.
- On mnie nie obejmował - cicho powiedziała Hezhi. -
Miałam wrażenie, że mnie dusi. Czy to nie robi żadnej różnicy?
- Zależy kiedy - westchnęła Qey. - Zależy kiedy.
Sen przychodził niechętnie. Przeżywała wciąż od nowa wyda-
rzenia minionego wieczoru, rozmyślała o wszystkich tych rzeczach,
które będzie musiała zrobić. Poczuła w sobie tamto coś - należącą
do Rzeki część jej istoty. Mogła go uderzyć, tak jak zrobiła to
przedtem, instynktownie czuła jednak, iż korzystanie z tej mocy
akurat teraz było bardzo niebezpieczne. A mimo to, chociaż wcale
nie wyraziła takiego życzenia, owa moc przydała jej sił, sprawiła, że
jedną ręką poradziła sobie z Wezhem. Wciąż jeszcze odczuwała
mrowienie, a nawet lekkie pieczenie w mięśniach ramienia. Teraz,
gdy o tym myślała, przypomniała sobie, że to ramię swędziało ją od
kilku dni.
Raz po raz, wciąż od nowa przeżywała tamtą scenę, a nie słab-
nąca złość nie pozwalała jej zasnąć. W końcu, w samym środku nocy,
uderzyła ją dziwna myśl. Wyobraziła sobie tamtą scenę jeszcze raz,
tyle że w roli zalotnika zamiast Wezha wystąpił Yen. Myśl taka była
z gruntu niedorzeczna, zważywszy na niski stan tego ostatniego.
A mimo to, gdy wyobraźnia podsunęła jej niedawne wydarzenia
z udziałem Yena, wszystko wyglądało jakoś inaczej. Kiedy on poło-
żył dłoń na jej udzie, również go powstrzymała. Yen ujął ją wówczas
na chwilę za rękę, a potem pochylił się i złożył pocałunek na jej czole.
Wstali z ławki i razem, trzymając się za ręce, poszli do jej komnat.
Na progu Yen pożegnał się i życzył jej dobrej nocy.
Powtórzyła ten obraz kilkakrotnie i w końcu zapadła w sen.
Obudziła się wraz z pierwszą szarością sączącego się na dziedzi-
niec brzasku. Coś ją zbudziło, coś niepokojącego, lecz upłynęło
nieco czasu, zanim otrząsnęła się z sennego oszołomienia na tyle, by
zmysły mogły ustalić przyczynę niepokoju. Było nią ramię, z którego
promieniowało trudne do zniesienia swędzenie. Zaspana i zła, po-
drapała rękę. Przyniosło to pewną ulgę, lecz gdy tylko przestała,
swędzenie jeszcze bardziej przybrało na sile. Jęknąwszy, przystąpiła
do drapania ze wzmożonym zapałem.
Jej paznokieć zawadził o coś, co przypominało krawędź zadra-
pania. Obmacując to miejsce, usiłowała sobie przypomnieć, kiedy
też mogła skaleczyć ramię. Czy to Wezh ją podrapał? Zaciekawiona
wstała z łóżka. Spowita w zalegającą komnaty ciszę, lekko wybiegła
na dziedziniec. Niebo miało barwę łupku i tylko na wschodzie
pojawiły się pierwsze perłowe smugi. Mała myszka, zaskoczona tak
wczesnym wtargnięciem w swe nocne królestwo, umknęła w kępę
szałwi. Przelatujący nad pałacem zimny wiatr zwolnił na moment,
spłynął na dziedziniec, zawirował jej nad głową i pognał dalej
swoją drogą.
Tam, w mglistym świetle poranka, jej życie uległo kolejnej
zmianie. Na ramieniu nie było widać żadnego skaleczenia, czy
choćby siniaka. Ze skóry tuż ponad zgięciem łokcia wyrastała na-
tomiast doskonale uformowana łuska. Błękitna, z tęczowym po-
łyskiem.
V
Oswobodzenie
Dni znowu nabrały znaczenia. Perkar zauważył to wkrótce po
tym, jak zostawił Ngangatę. Korzenie tego stanu rzeczy wyrastały
z niecierpliwości. Na dobrą sprawę nie obchodziły go same dni, miał
po prostu wrażenie, iż jest ich zbyt wiele pomiędzy nim a jego
przeznaczeniem. Zaczął odznaczać upływ czasu - po każdym za-
chodzie słońca na burcie łodzi pojawiało się nowe nacięcie.
- Czego nie mogę uczynić - tłumaczył Harka - to przedrzeć
się przez dni, jak gdyby były zasłonami. Nawet ja nie potrafię wy-
ciąć w nich przejścia tak, byś od razu dotarł tam. dokąd dotrzeć
pragniesz. Jak wszyscy musisz odsuwać jedną kotarę po drugiej.
- Jaki zatem z ciebie mam pożytek? - żachnął się Perkar.
- Beze mnie już od dawna byłbyś martwy. Zostałaby po tobie
kupa gnoju w jaskini.
Chłopak nie odpowiedział; czasami żałował, że mimo wszystko
nie umarł. Mocno wziął do serca słowa bogini wypowiedziane
dawno temu: "Żyj tym, co jest możliwe, a nie dziecięcymi marze-
niami". Nie umarł i to był fakt. Bogini miała rację. Skrucha ora/.
poczucie winy stanowiły próbę pocieszenia samego siebie, były
niczym cukierek mający uspokoić zapłakane dziecko. Mąż, który nie
potrafi wznieść się ponad rozczulanie nad własną niedolą, jest do
niczego nieprzydatny.
Teraz mógł to sobie powtarzać do woli. Gdyby jednak nauczył
się tego wcześniej, jego król żyłby do dziś. Apad z Eruką... Ich
twarze wciążjawiły mu się przed oczami każdego ranka. Okaleczone
oblicze Apada, puste oczodoły Eruki - no i Kapaka, taki, jakim
zapamiętał go Perkar w ostatnich dniach życia, ze zszarzałą twarzą,
zdruzgotanymi marzeniami oraz duszą, która pragnęła jak najszyb-
ciej odejść w zapomnienie. Albo, co gorsza, zimnego, skąpanego
w księżycowym blasku ducha bez twarzy. Potrafił jednak wytłuma-
czyć sobie, że rozpacz prowadziła donikąd, ponieważ teraz miał
przed sobą cel, choć nie do końca jasny. Musiał jeszcze coś zrobić.
Gdyby tylko mógł uczynić to szybko, zanim straci odzyskane
na nowo zdecydowanie, zanim wspomnienia oraz sny wpędzą go
w obłęd. Po ranach na knykciach pozostały już zaledwie blizny,
a nuda podróży w łodzi stępiła złość, która jednak w nim pozostała
i, przyczajona, czekała na właściwy moment.
Po pięciu dniach samotnej żeglugi minął miasto Wun. Wiedział,
że było to Wun, gdyż Brat Koń wspominał, iż taką właśnie nazwę
nosi pierwsze miasto, jakie napotka na swej drodze. Domyślił się, że
to co ogląda musi być miastem, gdyż czegoś takiego jeszcze nigdy
nie widział na jawie, a podobne obrazy jawiły mu się dotychczas
wyłącznie we snach. Pierwsze skupisko domów nie zrobiło na nim
większego wrażenia. Choć domostwa wzniesione zostały z gałęzi
oraz trzciny zamiast z solidnych desek, rozmiarami i liczbą bardzo
przypominały wiejskie osady, jakich pełno przy każdej damakucie.
Ich mieszkańcy zaś, mimo ciemnej skóry i niezwykłych rysów, także
zdawali się wieść znajomy żywot wieśniaków. Jakaś kobieta napeł-
niała wodą dzban, kąpiący się w Rzece chłopcy machali do niego
rękami, pasterz poił swoje owce. W miarę jednak jak płynął dalej,
domy stały coraz gęściej, były coraz większe, a przestrzeń między
nimi wypełniał coraz liczniejszy tłum. Grupka zażywających kąpieli
młodych kobiet z chichotem pokazywała go sobie palcami, a jedna
z nich zaczęła go nawet przyzywać, ku udawanemu oburzeniu pozo-
stałych. Perkar pomachał im na pożegnanie i popłynął dalej, mijając
z kolei domy wymurowane z kamienia, drewniane nabrzeża, przy
których roiło się od łodzi, częstokroć przewyższających rozmiarami
jego najśmielsze wyobrażenia. Statki stały zbite przy deskach po-
mostu niczym ławica ryb żerujących na przybrzeżnej płyciźnie.
Mężczyźni oraz kobiety w barwnych strojach spoglądali na niego
z ciekawością, być może zastanawiając się, czy ten obcy w małej
łódeczce naprawdę jest taki blady, jak na to wygląda z daleka
Mocno naparł na ster, chociaż podejrzewał, iż cały jego trud pójdzie
na marne. I rzeczywiście, zyskał tylko tyle, że rozgrzały mu się
ramiona, podczas gdy Wun odpłynęło w tył, skurczyło się do małego
skupiska chatek, a po chwili zniknęło zupełnie. Perkarowi pozostały
zaś jedynie rozważania nad tym, jacy naprawdę byli oglądani prze-
lotnie ludzie, jakie mieli nadzieje oraz marzenia, co uważali za dobre
jedzenie, czego uczyli swoje dzieci.
Jakkolwiek zakrawało to na paradoks - nigdy w życiu nie
widział tylu ludzi oraz budowli zgromadzonych w jednym miejscu
- Wun wydawało mu się małe. Zapewne dlatego, że jego wizja
"miasta" pochodziła ze snu, gdzie dominowały gmachy, przy któ-
rych największe domy Wun sprawiały wrażenie karłowatych.
Wkrótce po minięciu Wun dotarł do ujścia płynącej z północy
rzeki. Przyjrzał się bacznie, ciekaw skąd toczy swe wody i czy łącząc
się z Odmieńcem, cierpi tak samo jak bogini Strumienia. Gdy tak
patrzył, gotów był przysiąc, że ujście przemawia do niego, nie
słowami wprawdzie ani nawet tak, jak czynił to Harka, tylko za
pośrednictwem znaków. W skłębionych, niespokojnych wodach,
wezbranych po spadłych daleko stąd deszczach, pojawiały się bo-
wiem przelotne obrazy odległych gór i burzowych chmur, czarnych
niczym skrzydło kruka, spowijające w swym wnętrzu szkielety
cichych błyskawic. A także padającego od wielu dni bez przerwy
deszczu. Naniesione przez dopływ błoto rozlewało się klinem po
Odmierku, ciemną smugą ciągnęło wzdłuż północnego brzegu. Li-
znąwszy to za przejaw oporu dopływu, broniącego się przed natych-
miastową śmiercią, Perkar poczuł przypływ nadziei, wraz z którą
w jego sercu na nowo zagościła odwaga. Całym ciałem naparł na
ster, licząc, że zdoła osiągnąć brązowawe pasmo wody, w której
zapewne władza Odmieńca nie była absolutna. Gdy plan ten zawiódł,
chwycił swój tobołek oraz miecz, po czym pochylił się, by skoczyć.
- Nie czyń tego! - ostrzegł go Harka.
Puścił słowa miecza mimo uszu i rzucił się w odmęty.
Przez krótką chwilę wierzył, że mu się powiedzie. Pewne ruchy
ramion gładko niosły go do brzegu, zaś prąd, choć potężny, nie był
zbyt szybki. Znajdował się już blisko brązowej strugi, podarunku
jakiejś odległej chmury, kiedy nurt odr/ucił go nieoczekiwanie w tył,
niby cios ogromnej pięści, niewiele sobie robiącej z żałosnych wy-
siłków człowieka. Wyczerpany, znalazł się niebawem z powrotem
przy burcie łodzi.
Później, kiedy już jego koszula schła na słońcu, rzucił w stronę
Haiki:
- Warto było spróbować.
- Sądziłem, że dałeś za wygraną - stwierdził miecz tonem
wymówki.
- Bo dałem - odrzekł, powstrzymując się od dalszych wy-
jaśnień.
Minęły dzień i noc, a potem nastał nowy ranek. W przeciągu paru
ostatnich dni Rzeka przybrała zastraszające rozmiary. Rozlała się tak
szeroko, iż płynąc środkiem nurtu, Perkar musiał dobrze wytężać
wzrok, by dojrzeć południowy brzeg - cienką smużkę zieleni
odcinającą się od żółlego tła bezkresnej pustyni. Odmieniec licznymi
zakolami wciąż zmierzał na wschód, lecz wstające słońce z każdym
rankiem zostawało coraz bardziej z lewej strony, co znaczyło, że
łódź, Rzeka i on sam - wszyscy stopniowo zbaczali na południe,
kierując się ku oceanowi, o którego istnieniu mówiły jedynie niejas-
ne plotki, a którego wyglądu Perkar w ogóle nie potrafił sobie
wyobrazić. Przecież bez wątpienia Rzeka zawierała w sobie całą
wodę świata. W jaki zatem sposób ów "ocean" mógłby być większy?
W jego języku nic było nawet stosownego słowa. Wszystko, co mógł
stworzyć, to "wielkie jezioro". Natomiast nowy język w jego głowie,
pełen dziwnych samogłosek i trzeszczących, krótkich spółgłosek,
posiadał stosowny wyraz. Oni umieli sobie coś takiego wyobrazić
Oszołomiony Perkar zaczął rozważać, czy skoro Odmieniec po-
żerał strumienie, to czy ocean mógł z kolei pożreć Odmierica. Rzecz
warta była rozważenia, gdyż być może stwarzała szansę ucieczki,
choć coś potężniejszego od Rzeki mogło oznaczać również większe
niebezpieczeństwo.
Około południa dostrzegłjak od bliższego brzegu zmierza w jego
stronę jakaś łódź. Łódź szybko rosła w oczach, długa, wysmukła,
zaopatrzona w biały, trójkątny żagiel.
Dobył Harki i utkwił spojrzenie w odległy horyzont. Jakaś prze-
można siła natychmiast skierowała jego oczy ku nadpływającej
łodzi. Dwukrotnie próbował odwrócić głowę i za każdym razem jego
wzrok wracał do żagla.
- A zatem coś mi zagraża z ich strony? - spytał miecza.
- Na to wygląda - padła odpowiedź.
Złapał za ster i skierował łódź na przeciwległy brzeg. Odmieniec
mu na to pozwolił. Z doświadczenia wiedział, że może podpłynąć do
brzegu na niewielką odległość, lecz Rzeka powstrzyma go natych-
miast, jeśli tylko uzna, że odległość ta stała się zbyt mała. Pomimo
wykonanego zwrotu, dystans między łodziami wciąż malał i nieba-
wem obie płynęły już obok siebie. Wówczas biały żagiel poszedł
w dół, a dwaj mężczyźni gorączkowo rzucili się do wioseł, podczas
gdy trzeci stał na dziobie i z obojętną miną obserwował Perkata.
- Czego chcecie? - krzyknął w ich stronę, gdy uznał, że tamci
powinni go usłyszeć.
Mężczyzna na dziobie odpowiedział w języku, którego Perkar
wprawdzie nigdy w życiu nie słyszał, ale doskonale rozumiał. Był to
język, którego nauczył się w swych snach.
- Nie znam tego barbarzyńskiego języka, przybyszu z zachodu
- odkrzyknął. - Jeżeli jednak rozumiesz prawdziwą mowę i masz
w głowie choć nieco oleju, nie będziesz szukać kłopotów
Perkar otworzył usta i z jego języka popłynęły obce słowa,
początkowo z oporami, potem coraz sprawniej.
- Nie mam zamiaru przysparzać wam kłopotów - zapewnił.
- To bardzo dobrze - ucieszył się tamten. Odległość między
łodziami zmniejszyła się do zaledwie paru kroków. - W takim razie
natychmiast opuścisz swoją łódź, tak byśmy nie musieli cię z niej
wyrzucać. Jeśli wyskoczysz, ocalisz swą skórę, w przeciwnym bo-
wiem razie zapłacisz gardłem.
- Nie mam niczego cennego, co można by ukraść - zaopono-
wał Perkar. - Nie mam też ochoty / wami walczyć.
Oba te stwierdzenia były szczerą prawdą. Pomimo dziwnego
wyglądu, mę/czyzm ci byli Ludzkimi Istotami, a niejakimiś bogami,
którzy od fruną do domu w górach, gdzie przybiorą nową postać.
Byli ludźmi i jeśli zginą, Rzeka pochłonie ich dusze. Być może,
skończą podobnie jak wodniste ryby, które łowił daleko w górze
Rzeki, staną się uwięzionymi w nurcie wspomnieniami samych
siebie. Jak Kapaka.
Oblicze męża na dziobie przybrało zasępiony wyraz. Ściągnął
krzaczaste brwi ocieniające orli nos i przenikliwie patrzące, czarne
oczy. a w chwilę później wzniósł nad głową zakrzywiony miecz -
bardziej przypominający ciężki rzeźnicki topór niż narzędzie walki.
- Wyskakuj, bo zginiesz - warknął ostrzegawczo. Jeden z je-
go ludzi również dobył oręża, podczas gdy trzeci sterował łodzią.
Perkar chwycił w dłoń Harkę i poderwał się na nogi. Przeszło
miesiąc żeglugi sprawił, że bez najmniejszego trudu utrzymywał
równowagę pomimo rozkołysanego kadłuba.
- Proszę - rzucił pojednawczo, choć w sercu czuł narastającą
złość. - Naprawdę nie mamy powodu do zwady. Ja nic nie mam.
- Masz łódź - zaoponował przywódca zbirów - a pieniądze
jakie za nią dostanę, warte są walki. Prawdę mówiąc, jako rzecz
niezwykła, łódka ta może osiągnąć bardzo wysoką cenę. Z Wody
Zrodzeni w Nhol lubią różne ciekawostki. - Zmrużył oczy. - No
i twój miecz, to także osobliwy oręż. Co więcej, jak widać, przyby-
wasz z daleka. Po co miałbyś pokonywać taki szmat drogi, skoro nie
wieziesz towarów na sprzedaż?
Pytającemu wcale nie zależało na uzyskaniu odpowiedzi. Perkar
uświadomił sobie, iż całe to gadanie ma jedynie nakłonić go do skoku
w nurt Rzeki. Pomimo wojowniczej postawy mężczyzna na dziobie
byna|mniej nie rwał się do starcia i to pomimo znacznej przewagi
liczebnej. Licząc sobie trzydzieści pięć lub czterdzieści lat, z pew-
nością zdążył już przeżyć kilka przykrych niespodzianek i wiedział,
że nawet najbardziej obiecująca sytuacja może zakończyć się klęską.
Jego towarzysze byli natomiast młodzi, młodsi niż Perkar, choć
wyglądali na tęgich zawadiaków, a ich skórę znaczyły liczne blizny.
Kto wie, czy nie miał naprzeciw siebie ojca z synami'1
- Czyście ślepi? Chyba widzicie, że nic nie mam. Pozwólcie
mi odpłynąć w pokoju. Nie mogę wskoczyć do Rzeki. Ona mnie nie
wypuści. - Dlaczego nie chcieli go słuchać?
- Rzeka nie zwraca uwagi na ciebie, ani nikogo innego, z wy-
jątkiem Z Wody Zrodzonych - odparł przywódca, po czym z roz-
machem splunął. - To dla ciebie. Uciekaj z łodzi, bo umrzesz.
Perkar zawahał się, rozważając przez chwilę, co by się stało,
gdyby naprawdę skoczył za burtę. Odmieniec z pewnością nie po-
zwoliłby im zabrać łodzi, ale gdyby...
Dostrzegł, że tamten powziął decyzję. Jego oczy rozbłysły twar-
dym blaskiem, skurczył się w sobie, a w następnym momencie, jakby
na dany sygnał, do łodzi Perkara wskoczyło dwóch wywijających
nagimi mieczami napastników.
Perkarem zawładnęła nagle ponura radość. Przykucnął, by zrów-
noważyć nieoczekiwany przechył kadłuba. Nareszcie miał komu
stawić czoła, kogoś, kto zasługiwał na śmierć. Sparował Harką cios,
po czym przerzucił miecz nad głowę, przyjmując na klingę uderzenie
drugiego rabusia. O ile pierwszy miecz odskoczył od Harki z głoś-
nym brzękiem, o tyle broń młodszego pirata wydała niezwykły jęk.
gdy klinga Perkara przeszła przez nią jak przez masło. Posłuszny
wypatrującym zagrożenia oczom, Perkar odwrócił się w samą porę.
by stawić czoła powtórnemu atakowi pierwszego z napastników.
Miecz wroga zadrżał gwałtownie, a w jego ostrzu pojawiła się
głęboka szczerba. Odwróciwszy się z powrotem, Perkar natarł na
drugiego pirata, który - nic bardzo wiedząc, co się stało - wciąż
wywijał ułomkiem miecza. Bez trudu uniknąwszy chaotycznego
kontrataku, ciął w odsłonięte żebra chłopaka, tuż poniżej pachy, po
czym z łatwością powiódł klingę aż do kręgosłupa, który z chrzęstem
rozdzielił się na dwoje. Oswobodziwszy Harkę, odparł trzeci atak
przywódcy, na twarzy którego pojawił się pierwszy cień zrozu-
mienia. Odbity miecz skoczył w bok i wgryzł się w drewno burty,
zaś w tym czasie lśniący słonecznym blaskiem Harka pomknął
przez powietrze i, rozsiewając dokoła krople krwi, rozpruł piratowi
brzuch. Z rany, na podobieństwo wijących się węgorzy, wypłynęły
trzewia. Ugodzony wlepił w Perkara spojrzenie szeroko rozwartych
oczu. on tymczasem, powodowany ostrzeżeniami Harki, zwrócił się
ku wcześniej ugodzonemu przeciwnikowi. Nim zdążył stanąć z nim
twarzą w twarz, tamten zwalił się na niego ciężarem całego ciała.
Perkar rozpaczliwie zastawił się łokciem - na użycie miecza miał
za mało miejsca - na szczęście było to bardziej potknięcie, niż
prawdziwy atak. Młodszy pirat osunął się mu do stóp, wymazując
przy tym własną krwią całe odzienie Perkara. Po raz drugi w życiu
chłopak został zalany cuchnącą krwią drugiego człowieka.
Szczerząc dziko zęby, zwrócił się ku łodzi, chociaż Harka wcale
go do tego nie przynaglał. Trzeci z napastników zapamiętale machał
wiosłami, z przerażoną miną uciekając do brzegu. Perkar posłał
w ślad za nim parę dosadnych przekleństw.
Starszy z mężczyzn wciąż jeszcze żył. Leżał na dnie łodzi,
usiłując utrzymać na miejscu wyciekające wnętrzności. Perkar za-
drżał, przeciągnął palcem po okrywającej jego ciało grubej warstwie
krwi.
- To wszystko twoja wina - wyrzucił z siebie z wściekłością.
- Zmusiłeś mnie, żebym to uczynił!
Ranny jedynie zamrugał.
Perkara poraziła nagła myśl: ,,Krew. Odmieniec poznał mnie,
ponieważ zasmakował mojej krwi".
Nie czekał, aż w jego głowie wykrystalizują konkretne wnioski.
Idąc za głosem instynktu, złapał tobołek, wepchnął do pochwy
skrwawionego Harkę i dał nura w wody Rzeki. Brzeg był blisko,
bliżej niż kiedykolwiek.
Z początku Rzeka nie stawiała mu przeszkód, ale tak bywało
i przedtem. Dopiero, gdy zmacał stopami piasek dna, pozwolił sobie
na okrzyk radości. Udało się! Ponieważ był umazany cudzą krwią,
Odmieniec go nie poznał!
Postąpił dwa kroki ku płyciźnie, kiedy Rzeka spróbowała za-
władnąć nim z powrotem.
- Nic z tego! - syknął przez zaciśnięte zęby. Nadal parł
naprzód, wkładając w to wszystkie siły. Prąd obejmował go duszą-
cym uściskiem, ciągnął w tył. Zdesperowany Perkar zanurkował,
kurczowo wbił palce w dno. Cudownym zbiegiem okoliczności jego
dłonie natrafiły na coś twardego. Natychmiast wczepił się w to
z zapamiętaniem i pociągnął.
Niestety, nie mógł przytrzymywać się tego przedmiotu - za-
pewne korzenia - i równocześnie utrzymywać głowy ponad po-
wierzchnią wody. Zebrał przeto w sobie całą zawziętość i podjął
mozolną wędrówkę wzdłuż korzenia, zupełnie nie bacząc na gwał-
towne protesty płuc domagających się oddechu. Podciągał się bez
wytchnienia, aż zaczęły go piec ramiona, jak gdyby pocięło je stado
mrówek, lecz dzięki temu zdołał w końcu wysciubić z wody czubek
nosa i zaczerpnąć nieco powietrza. Ramiona drżały mu gwałtownie
z wysiłku, ale był już tak blisko.
A kiedy wystawił z wody całą głowę, wiedział, że odniósł zwy-
cięstwo. Upłynęło jeszcze wiele czasu, nim skrajnie wyczerpany,
z głową zaprzątniętą jedną, jedyną myślą - "ciągnij!" - legł na
suchym, ciepłym piasku. Goniąc resztkami sił, Perkar powlókł się
w głąb lądu, między drzewa, byle dalej od wody. Co chwila wpadał
na chropowate pnie, ranił nogi o cierniste wrzośce. Zatrzymał się
dopiero wtedy, gdy nie zdołał już iść dalej.
Choć nie widział Rzeki, ostatkiem sił zwrócił w jej stronę twarz.
- Pozwoliłeś wymknąć się zdobyczy, Odmieńcu - wydyszał.
- Ostrzegałem cię. - Potem, drżąc z wyczerpania, osunął się na
ziemię i wsparł plecy o pień drzewa. Nareszcie był wolny.
VI
Gość
- No proszę - rzucił Ghan, bacznie przypatrując się jej twarzy.
- Czemuż to zawdzięczamy nawrót zainteresowania sprawami
intelektu? - Jego pióro zawisło nad rozłożonym na stole arkuszem
papieru.
- Muszę zobaczyć tamte książki, Ghan. Proszę.
- Może mała sprzeczka z ukochanym? Różnica zdań na temat
"szykowności"?
Hezhi stłumiła w sobie jęk.
- Ghan, ja nie mam czasu na kłótnię z tobą. Czy ty to rozu-
miesz? Wiem, że wzbudzam w tobie złość. Wiem, że sądzisz, iż mam
ważniejsze rzeczy do zrobienia niż zabawy na dworze. Myślisz, że
sama tego nie wiem? Jeśli jednak kiedykolwiek myślałeś o mnie
choćby przez chwilę, jeśli cokolwiek ciebie obchodzę, to musisz mi
pomóc. Ja naprawdę nie mam czasu!
Po tych słowach twarz Ghana dziwnie się zmieniła. Nie była
pewna, jakie emocje przez nią przemknęły - tak szybko bibliote-
karz nad nimi zapanował - przerażenie, a może strach?
Patrzył na nią przez długą chwilę z nieprzeniknioną miną, po
czym krótko polecił:
- Chodź. - Złapawszy ją za rękę - za rękę! - powiódł,
a raczej pociągnął do salki na zapleczu, gdzie przechowywano kata-
logi oraz cenne dokumenty. Kiedy przekroczyli próg, zamknął drzwi
i zaryglował je od wewnątrz.
- Ty mały głupku - wysyczał. - Czy ty nie wiesz, że lepiej
nie wykrzykiwać takich rzeczy? Kto wie, czy ktoś nie podsłuchuje?
- O co ci chodzi? Co ja takiego powiedziałam?
Ghan cofnął się, zmierzył ją pociemniałymi od gniewu oczami.
- Wytłumacz mi - rzekł ochryple - dlaczego nie masz czasu.
- Nie mogę - wyrzuciła z siebie bez tchu. Czyżby Ghan
wiedział? - Nie mogę. Wiem, że nałożono na ciebie zakaz.
- Zakaz nie pozwala mi mówić, ale nie słuchać. Mów.
Popatrzyła na swego nauczyciela, czując jak jej serce ogar-
nia rozpacz. Pod powiekami wzbierały gotowe popłynąć lada mo-
ment łzy.
- Nie mogę ci ufać - wybuchnęła nagłym łkaniem. - Niko-
mu nie mogę ufać. Nie teraz.
- Hezhi - głos Ghana wyraźnie złagodniał. - Hezhi. po-
słuchaj. - Ujął jej podbródek między kciuk i palec wskazujący,
po czym delikatnie zadarł w górę. - Jak wiesz, jestem spostrze-
gawczy - powiedział w końcu. - Słyszałem gadanie o duchu
w Sali Momentów. Są tacy, którzy sądzą, że jego obecność pozostaje
w związku z twoją osobą. Kiedy odprawiłaś tamtego chłopaka,
odszedł bez zwłoki, ale wcześniej zatoczył się tak, jakbyś zdzieliła
go w twarz. Czytasz mnóstwo książek, a wszystkie dotyczą Kró-
lewskiej Krwi albo starego miasta. Czy nie widzisz, że pomagam ci
od samego początku? Dziecko, musisz mi zaufać. Masz tylko mnie.
Patrzyła na niego przez łzy. Wiedziała, oczywiście, że to prawda.
Czasami jego pomoc była namacalna, kiedy indziej głęboko zama-
skowana. Musiała mu zaufać, bo on już wiedział, i ostatecznie komuś
zaufać musiała.
- Nie możemy dostać potrzebnych ci książek - oznajmił
Ghan. - Kapłani mi ich nie wydadzą, a nawet gdyby jakimś cudem
zgodzili się to uczynić, z pewnością zechcą wiedzieć, kto je czyta
i w jakim celu. Wtedy zaś odkryją ciebie, rozumiesz?
- I tak mnie odkryją - dziko wrzasnęła Hezhi. - Kiedy
następny raz poddadzą mnie próbie. Następnym razem...
- To sprawy mają się aż tak źle? - zdumiał się Ghan.
Zacisnąwszy mocno wargi, podciągnęła rękaw, odsłaniając zie-
lono-mebieską łuskę, która mieniła się lekko w padającym z góry
rozproszonym świetle.
- Na Rzekę - jęknął Ghan. Ciężko opadł na stołek i zaczął
pocierać dłonią czoło. - I co ja mam z tobą zrobić? - wyszeptał.
- Nic nie możesz zrobić - rzuciła lekko, próbując nadrabiać
miną. Tymczasem, pomimo wysiłków, jej głos zabrzmiał niczym
patetyczne westchnienie.
- Do czego są ci potrzebne księgi kapłanów? Co ty zamyślasz ?
- Ghan - odrzekła, drżąc na całym ciele. - Ghan, ja ich
widziałam. Znalazłam zejście na dół, tam dokąd prowadzą Schody
Ciemności - do starego pałacu. Widziałam ich - Błogosławio-
nych. Nie mogę stać się taka jak oni. Prędzej rzucę się z dachu.
Tym razem naprawdę to uczyni. Już to sobie obiecała.
- Hezhi, o czym myślałaś?
- Że być może... Może istnieje sposób, zęby temu zapobiec
Powstrzymać Królewską Krew przed ujawnieniem swego działania.
Sprawić, by Rzeka spała we mnie.
Głowa Ghana zwisła w dół, jak gdyby przytłoczona ogromnym
ciężarem. Jeszcze nigdy nic wyglądał tak staro.
- Nie ma takiego sposobu - wyszeptał.
- Dlaczego?
- Gdyby bowiem istniał, kapłani z pewnością by z niego sko-
rzystali, nie sądzisz?
- Ale przecież oni to robią, Ghan. Powstrzymują Rzekę w sobie
samych!
- Poprzez kastrację, zanim jeszcze rozpoczną się zmiany.
W twoim przypadku na nic to się nie zda. Nie jesteś mężczyzną,
a nawet gdybyś była, jesteś już na to za stara.
Jej głos zabrzmiał silniej, gdy dostrzegła cień szansy.
- Skoro jest jeden sposób, to może znajdzie się i drugi. -
Z nadzieją patrzyła, jak drapie się po głowie.
- Nie wiem, może i się znajdzie, ale nie sądzę.
- To bez znaczenia - rzuciła z goryczą - skoro nie mogę
zajrzeć do tamtych ksiąg.
Ghan podniósł głowę i po raz pierwszy od dłuższego czasu
spojrzał jej prosto w oczy.
- Ty nie możesz, ale mnie je pokażą, jeśli tam pójdę. Będą
musieli, gdy powiem, że potrzebuję ich do katalogu.
- To może być dla ciebie niebezpieczne - zaoponowała.
- Tak, ale ta nasza rozmowa też jest niebezpieczna. - Ujął ją
za ramię, a palec wskazujący wymierzył prosto w jej nos. - Siedź
cicho przez dzień, najwyżej dwa. Zachowuj się normalnie i nie myśl
o dachu. Pracuj w bibliotece, a gdyby ktoś cię pytał, odpowiadał, ze
to z mego polecenia. Zrobię, co w mojej mocy, ale musisz mi zaufać.
Tylko mnie i nikomu więcej. Czy już poddawali cię próbie?
Hezhi skinęła głową, oszołomiona nagłym wybuchem Ghana.
- A zatem cię śledzą, możesz być tego pewna. Gdzieś w cieniu
ktoś się za tobą skrada. Widzi cię, Hezhi, ale ty go nie zobaczysz.
- Kto?
- Kapłani przydzielają strażników dzieciom takim jak ty, dzie-
ciom, które ich martwią. Niekiedy strażnikami są członkowie Jik.
- Jik? - powtórzyła drżącym głosem.
- Wiem, że czytałaś o Błogosławionych, których odkryto zbyt
późno. O dzieciach szlachetnie urodzonych, które popadłszy w szał,
spowodowały wiele zniszczeń. Kapłani czuwają, by to się nie po-
wtórzyło. Kiedy są w strachu, wysyłają Jika - nie po to, by szpie-
gował zagranicznych dyplomatów albo zabijał nazbyt ambitnych
kupców, tylko żeby miał baczenie na dzieci i powstrzymał je, zanim
będzie za późno.
- Słuchając cię, mam wrażenie, że się z nimi zgadzasz -
mruknęła Hezhi, tracąc nagle pewność siebie.
- Wyjaśniam ci jedynie naturę niebezpieczeństwa - odrzekł
cicho. - Nie mam ochoty patrzeć jak biblioteka i reszta pałacu wali
mi się na głowę. Lepsze już to niż wiedzieć, że przebywasz gdzieś
pod Schodami Ciemności. Do widzenia. Hezhi. Pozwól mi przeko-
nać się. co zdołam osiągnąć. I uważaj na cienie! Twój pół-ołbrzym
nie ochroni cię przed Jikiem.
Wróciwszy do sali głównej, dostrzegła Yena w otoczeniu roz-
wartych ksiąg. Chłopak podniósł głowę i uśmiechnął się na jej
widok. Pomachała mu dłonią, ale nie podeszła bliżej. Jej życie było
dostatecznie skomplikowane nawet bez przyjaźni z synem kupca. Od
razu poszła do domu, w milczeniu obserwowała krzątającą się Qey,
a w końcu zamknęła się w swojej komnacie, skąd mogła nasłuchiwać
niosących pociechę odgłosów domu bez zagrożenia koniecznością
rozmowy z kimkolwiek.
Gdy tak leżała, przerzucając w głowie myśli i obrazy, pojawił się
jej duch, plama w kształcie męskiej sylwetki, połyskująca po brze-
gach barwami tęczy. Niepewnie śledziła jego zawiłą, przypominają
cą widmowy taniec, wędrówkę po komnacie. Duch nie podchodził
bliżej ani nie próbował jej dotknąć, jak miało to miejsce poprzednio.
W końcu otaczające go lśnienie skurczyło się, zblakło, aż wreszcie
znikło bez śladu.
Pozostawszy znów sama, zaczęła rozmyślać, jak mało pociechy
przyniosły jej odpowiedzi. Przynajmniej teraz rozumiała większość
zdarzeń z ostatnich miesięcy. Jej moc zaczęła się budzić wraz
z pierwszym krwawieniem. Duch Rzeki wyczuł ją. przyczajony
w fontannie, podczas gdy jej ojciec przyzywał jego pomniejszych
pobratymców, a potem ruszył w ślad za nią. Czy pragnął pożywić się
jakoś przy niej, czy też coś przyciągało go do niej jak ćmę do ognia,
nie miało w tej chwili żadnego znaczenia, choć podejrzewała to
pierwsze, zwłaszcza mając w pamięci jak duch w jej komnacie zdołał
przyoblec się w materialną formę już po przelotnym kontakcie z jej
krwią. Kim ów demon był wcześniej? Oczywiście, kimś takim jak
ona. Dzieckiem przepełnionym siłami, których ani nie chciała ani nie
rozumiała. Dziecko to żyło pod Schodami Ciemności -jak długo?
Tam też umarło, a Rzeka, gwałtowna i nieczuła, wchłonęłaje w siebie.
Podrapała się po łusce, własnym znaku wygnania.
Wieczór zastał ją w tym samym miejscu. W pewnym momencie
usłyszała zgrzyt otwieranych drzwi wejściowych po drugiej stronie
dziedzińca, a zaraz potem jakieś głosy. Poderwała się z łóżka. Jeśli
to kapłani, była zgubiona. Zaczęła gorączkowo rozważać, czy zdoła
wspiąć się po drewnianej kracie na dach i przebiec po nim do
Wielkiej Sali, pozbawiając ich w ten sposób pewnego zwycięstwa.
Było już jednak na to za późno. Tłumione przez miękkie podeszwy
obuwia kroki rozległy się tuż pod drzwiami.
Jej gość nie był jednak kapłanem. Kobieta, która niepewnie
weszła dojej komnaty i teraz stała w drzwiach wsparta o ościeżnicę,
była kimś, kogo najmniej się spodziewała. Prawdę mówiąc, ledwo
ją rozpoznała. Szczupła i piękna pomimo swych lat, miała tylko kilka
pasemek siwizny wśród wspaniałych pukli fryzury. Jej oczy, wielkie
i czarne, patrzyły tak samo jak oczy Hezhi.
- Mama? - wykrztusiła wciąż niepewnym głosem.
- Tak - powiedziała kobieta chłodnym głosem, tylko nie-
znacznie zabarwionym uczuciami. - W końcu mnie rozpoznałaś.
To więcej niż oczekiwałam.
Hezhi skłoniła głowę, niezdolna wykrztusić słowa. Obciągnęła
rękaw, aby się upewnić, że jej łuska pozostanie ukryta
Przypatrywały się sobie w milczeniu przez dłuższą chwilę. Jako
pierwsza ciszę przerwała matka.
- Wyrosłaś na śliczną panienkę. Wkrótce mieć będziesz wielu
zalotników.
- Jednego już mam - cicho wtrąciła Hezhi, po czym zabrała
się za szczotkowanie zwichrzonych włosów.
- Yehd Nu? Słyszałam o tym. Nieźle go postraszyłaś.
Matka mówiła bezbarwnym tonem, starannie dobierając każde
słowo, jak gdyby musiała je odgrzebywać z zakamarków pamięci.
Hezhi dostrzegła pod jej nosem nieznaczną czarną plamkę, przesad-
nie ciemny kontur znaczył również usta.
- Ja nie chciałam... - wymamrotała, lecz matka uciszyła ją
ruchem dłoni.
- Nie, dobrze że nie trzymałaś go w niepewności. A nieba-
wem.. . - Urwała, zmarszczyła twarz, przeciągnęła po niej wypie-
lęgnowaną dłonią. - Tak, niebawem mieć będziesz wielu zalotni-
ków i wybierzesz któregoś z nich.
Hezhi skinęła głową, wciąż onieśmielona przez tę ulotną istotę,
którą zazwyczaj oglądała tylko z daleka. Kiedy rozmawiała z nią po
raz ostatni? W ogrodzie przed dwoma laty? Chyba tak.
- No więc, ja... - Matka zdawała się szukać odpowiednich
słów, ze zmarszczonym czołem wpatrywała się w podłogę, jak
gdyby w nadziei, że zdoła je stamtąd wyczytać. A kiedy wreszcie
podniosła wzrok, rozbłysła w nim szczerość nie wypowiedzianej
prawdy. - Chciałam po prostu ciebie zobaczyć, Hezhi. Już daw-
no nie rozmawiałyśmy ze sobą. - Na jej usta wypłynął fałszy-
wy, bolesny uśmiech. - W końcu to ja ciebie urodziłam, nie-
prawdaż? Spędziłaś w moim brzuchu dziewięć miesięcy, choć
usiłowałaś stamtąd uciec o wiele wcześniej. - Wzruszyła ramiona-
mi. - Chciałam tylko ciebie zobaczyć, powiedzieć, iż nie mogę
doczekać się chwili, kiedy do nas dołączysz. To będzie bardzo miłe,
prawda?
Poprzez dziedziniec Hezhi widziała Qey, która załamując ręce,
udawała, że obiera cebulę. Płakała przy tym, ale przy obieraniu
cebuli płakała zawsze. Pośrodku dziedzińca stał wyglądający na
bystrego, przystojny mężczyzna w królewskich barwach. Osobisty
strażnik matki? A może Jik? Nie, Jika nigdy nie można było zoba-
czyć. Trudniej ich było dojrzeć niż ducha, a nóż w serce ofiary
wbijali zawsze od tyłu.
Matka patrzyła na nią z uśmiechem, a po chwili niezręcznego
milczenia rzekła:
- Chciałam tylko powiedzieć ci dzień dobry. Jesteś naprawdę
piękną, młodą kobietą.
- Dziękuję.
Matka skinęła głową.
- Mam nadzieję, że wkrótce się zobaczymy - zakończyła
niezbyt wyraźnie, po czym odwróciła się, lekkim skinieniem dłoni
przywołała swego strażnika i wyszła.
Hezhi została w komnacie ze ściśniętym sercem, czując że bra-
kuje jej powietrza. Otrząsnąwszy się z zawrotu głowy, odkryła, że
oddycha za szybko, jakby miała zadyszkę. Dlaczego matka przyszła
odwiedzić ją akurat teraz, po tylu latach? Nie miała co do tego
żadnych złudzeń.
Nawet najbardziej nieczuła matka nie oprze się chęci zobaczenia
swego dziecka po raz ostatni.
Zwłaszcza, gdy wie, że dziecko to wkrótce umrze. Lub zniknie.
Ghan wyglądał tak, jakby w ogóle nie kładł się spać. Jego
ściągnięta twarz miała jeszcze bardziej zgorzkniały wyraz niż za-
zwyczaj, gdy w pośpiechu wprowadził ją do pokoju na tyłach bib-
lioteki.
- To było trudniejsze niż przypuszczałem. Boję się, że obudzi-
łem kilku od dawna uśpionych wrogów - oznajmił znużonym
głosem.
Troska o starca wzięła górę nad jej własnymi lękami.
- Nie chciałam, żebyś miał przeze mnie kłopoty.
- Nic, w kłopoty to ja wpadłem dawno temu. Stare długi można
na jakiś czas odłożyć, ale kiedyś i tak trzeba je spłacić.
- Pozwolili ci zobaczyć te książki?
- Tak.
Milczała wyczekująco.
- Niewiele da się zrobić - powiedział w końcu. - Tak na-
prawdę, w grę wchodzi tylko jedna rzecz.
- A więc, coś jednak jest?
Wzruszył ramionami.
- Zaledwie szansa. Stare teksty z czasów zanim Błogosławieni
zostali... - Jego twarz wykrzywił grymas udręki, kilka razy poru-
szył bezdźwięcznie ustami. - Musisz wiedzieć - wydyszał, gdy
atak minął - że jeśli ktoś jest sprytny, może obejść zakaz. Niekiedy
to mi się udaje.
- Zanim zostali zesłani pod ziemię - dokończyła za niego
miękko. Bardzo żałowała, iż nie potrafi ulżyć jego cierpieniu.
- Tak - potwierdził, dochodząc do siebie. - A zanim do tego
doszło, radzono sobie z nimi inaczej. Niektórzy zostali zabici, inni
uciekli z Nhol lub musieli udać się na wygnanie w dalekie strony.
- A teraz? Dlaczego teraz jest inaczej?
- Błogosławieni mogą być przydatni - wymamrotał. -
W odpowiednich warunkach ich potęgą można kierować, manipu-
lować. Wykorzystywać do wzmocnienia władzy Chakunge. Istot-
niejszajednak wydaje się tutaj uciążliwa paranoja królewskiej rodzi-
ny. Nikt nie chce, żeby po świecie bez przeszkód błąkała się potęga
zdolna rywalizować o władzę.
- Ja nie...
- Pewne dowody wskazują, że ta zmiana... - ponownie lekko
zadrżał -jest tak mocno związana z Rzeką, iż jeśli ktoś nie przeby-
wa w jej pobliżu, a jest daleko od niej, w ogóle u niego nie wystąpi.
- Umilkł i popatrzył na nią uważnie, czekając aż pojmie sens tych
słów.
- Opuścić Nhol? - spytała z niedowierzaniem.
- Z pewnością coś takiego przychodziło ci już do głowy -
rzucił cicho.
- Ja... Nie, nigdy o tym nie myślałam. Jak? Dokąd miałabym
pójść? - Zaledwie wymówiła te słowa, ujrzała przed oczami obrazy
ze swych snów: przepastne bory, góry, szarookiego mężczyznę
Czyżby właśnie taki był ich sens? - Wypowiedziałam życzenie..
- wyszeptała.
- Jakie?
- W dniu, w którym zaczęłam krwawić, napiłam się święte]
wody. Pragnęłam przy tym, żeby ktoś - myślałam chyba o męż
czyźnie - przyszedł i mnie stąd zabrał, uwolnił od moich kłopotów.
Wiem, że to było głupie. Czuję się głupio, kiedy o tym mówię. Ale
zaraz potem zaczęły mnie nawiedzać sny o odległych miejscach
i dziwnym mężczyźnie.
- Krwawiłaś - mruknął Ghan. - Twoja pierwsza krew. -
Zmarszczył brwi i potarł czoło, jak gdyby usiłował coś sobie przy-
pomnieć. - Krew jest ruchem - powiedział cicho, a zabrzmiało to
tak, jakby kogoś cytował. - Krew jest ruchem, takoż i duch. Duch
jest korzeniem, z którego wyrasta świat.
- Co to takiego? - zapytała Hezhi.
- Bardzo stare powiedzenie - odparł Ghan. - Nigdy zbytnio
się nad nim nie zastanawiałem. Jednak Królewska Krew wprawia
wszystko w ruch, Hezhi. Rzeka zna smak i zapach ludzkiej krwi, lecz
krew swoich dzieci zna jeszcze lepiej. Mogłaś wprawić w ruch coś
niezmiernie głębokiego. - Mocno splótł palce dłoni, niespokojnie
potrząsnął głową. - Jednak to, co otrzymasz, w niczym nie będzie
przypominać tego, czego pragnęłaś.
- Dlaczego Rzeka miałaby mi w ogóle pomagać?
Ghan wykrzywił us-ta w przebiegłym uśmiechu.
- Rzeka nie jest bogiem szczególnie rozumnym. Właściwie
można uznać, że jest bardzo przyziemny. Przysłowie głosi, że nikt
nie zdoła poznać jego woli. Nie dlatego, iż jest wyjątkowo tajemni-
czy, czy choćby kapryśny, tylko dlatego, że on sam jej nie zna.
- Opuścić Nhol - powtórzyła zdumiona Hezhi. - Nie umiem
sobie tego wyobrazić.
- Za to aż. za dobrze umiesz wyobrazić sobie alternatywę -
przypomniał jej Ghan.
- Nawet nie wiem, od czego zacząć.
- A ten twój olbrzym. Czy można na mm polegać?
- Tsem mnie kocha - odrzekła Hezhi. - Zawsze był przy
mnie.
- W pałacu to nic nie znaczy. Czy mu ufasz?
- Tak - rzuciła bez wahania. - Ufam.
- Wobec tego idź i przyślij go do mnie. Razem poczynimy
niezbędne plany.
- A co ze mną? Czyżbym miała nie brać ud/iału w ratowaniu
samej siebie?
- Tsem i ja możemy poruszać się po mieści, ty zaś nie.
Hezhi niechętnie przyznała mu rację.
Ghan spojrzał na nią spod przymrużonych powiek.
- Opisz mi tego mężczyznę z twoich snów.
W skupieniu zamknęła oczy.
- Ma bardzo bladą skórę - zaczęła. - Szare oczy i jasnobrą-
zowe włosy. Niekiedy chodzi w zbroi i ma miecz. Myślę, że przeby-
wa gdzieś bardzo daleko. Nigdy nie śniło mi się, że jest tutaj, w Nhol
Ghan pokiwał głową.
- Twoje sny mogą coś znaczyć lub nie. Nhol to wielkie miasto
i nawet jeśli ten wyśniony człowiek tutaj jest, odnalezienie go może
przysporzyć wielu trudności, choć muszę przyznać, że do twego
opisu pasować będzie tylko niewielu mężczyzn. - Z uśmiechem
uścisnął jej dłoń. - Tak czy inaczej, od dawna nie opuszczałem
pałacu, więc przechadzka po mieście dobrze mi zrobi.
Pożegnał ją z roztargnieniem. Być może już obmyślał drogę.
którą dałoby się wyślizgnąć z miasta.
- Ghan? - wyszeptała Hezhi. - Ghan, dlaczego mi pomagasz?
Popatrzył na nią z uroczystą miną.
- Wolałbym, żebyś nic zadawała pytań, na które nie znam odpo-
wiedzi. W końcu mam reputację człowieka, który wie wszystko.
VII
Kamienne ścieżki, góry światła
Perkar łapczywie jadł zupę, głęboko przeświadczony, że jest to
najlepsza potrawa, jaką kiedykolwiek zdarzyło mu się spożywać.
Z boku czujnie przypatrywał mu się parszywy, brązowy pies.
- Wydrzarz też by zjadł - wyjaśnił Win. Win był małym, co
najwyżej siedmioletnim chłopcem o szerokiej, zadowolonej twar/y.
Jego matka, Ghaj, zajęta nawijaniem bawełny na drewniane wrze-
ciono, przypatrywała się tej scenie z wyraźnym rozbawieniem. Usły-
szawszy swe imię, Wydrzarz wstał i, merdając ogonem, zaczął
dyszeć z podsycanego nadzieją podniecenia.
- On przypomina mi mojego starego psa, Kurne - rzekł Perkar.
- Kiedy byłem tak głodny, nawet jemu nie dawałem ani kęsa.
- To tam, skąd przybywasz, ludzie trzymają psy? - spytał Win.
Ghaj parsknęła, zwracając w ich stronę grubo ciosaną twarz.
- Ludzie wszędzie trzymają psy - stwierdziła.
- Ona ma rację, tak właśnie jest - przytaknął Perkar.
- Opowiedz mi więcej o stronach, z których przybywasz -
poprosił Win.
- Nie bądź niegrzeczny - skarciła syna Ghaj.
- Ależ nic nie szkodzi - zapewnił Perkar.
- To mój chłopak i to ja stwierdzę, co jest dla niego właściwe,
a co nie. - Ghaj wydęła policzki.
- Och - głupio bąknął Perkar. - Przepraszam.
Kiwnęła głową na znak zgody, widać jednak było, że trapi ją
jeszcze coś.
- Nie mogę zaprosić cię na nocleg. Jestem wdową, ty zaś
nieznajomym przybyszem... nie trzeba mi takiego gadania. W mie-
ście jest oberża... coś w rodzaju... L'uh. Zarządca stajni wynajmuje
kilka pokoi. Mam nadzieję, że to rozumiesz.
- Rozumiem - zapewnił. Rozumiał też podejrzliwe spojrze-
nia, jakimi obrzucała jego miecz i spłowiałe brązowe plamy na
odzieniu.
- Masz jakieś pieniądze? - spytała.
Znieruchomiał ze wzniesioną ku ustom łyżką.
- A co to takiego? - spytał.
Ghaj wzniosłą oczy ku niebu.
- Obcy, który nawet nie wie, do czego służą pieniądze -
mruknęła. - Zaiste, Rzeka przysyła mi dziwne rzeczy
- Dlaczego on nie może zostać z nami? - Rzucił Win tonem
skargi. - Mógłby pokazać mi swój miecz.
- Miecz nie jest czymś służącym do zabawy i bez powodu nie
należy dobywać go z pochwy - odparł Perkar.
- Jak długo pozostaniesz w Nyel? - zapytała Ghaj.
Perkar myślał przez chwilę.
- Niedługo. Myślę, że rano odejdę.
Ghaj cmoknęła z niezadowolenia.
- Strasznie musi ci się spieszyć, skoro tak szybko zamierzasz
odejść, a jesteś zupełnie nie przygotowany do podróży.
- Muszę coś zrobić - odrzekł.- Chcę zakończyć sprawę jak
najszybciej, by później zająć się innymi rzeczami.
- Nie pytałam o historię twego żywota - kwaśno stwierdziła
Ghaj - Chciałam tylko wiedzieć, jak długo przyjdzie mi cię utrzy-
mywać.
Perkar dokończył zupę, po czym odstawił miskę na bok. Bez
cienia wahania Wydrzarz wetknął w nią pysk i zaczął z zapałem
wylizywać.
- Zdawało mi się, że powiedziałaś...
- A niechaj gadają - rzuciła Ghaj, podejmując ostateczną
decyzję. - Na zazdrość nie masz lekarstwa. Obcy nie stają tutaj na
popas. Albo zatrzymują się w Wun albo jadą prosto do Nhol. W po-
blizu miasta nie masz natomiast żadnych dróg.
- Ale wiedzie stąd jakaś ścieżka do Nhol?
- Zaledwie wąska drożyna. Ludzie zazwyczaj płyną tam łodzią
- Ja swoją straciłem - rzucił tonem wyjaśnienia
Ghaj uśmiechnęła się szeroko.
- Tak właśnie myślałam - powiedziała, wskazując zarazem
jego wciąż wilgotny, uwalany błotem przyodziewek. - Wiesz,-
dodała po chwili zastanowienia - niektóre as starych rzeczy męża
mogą na ciebie pasować.
Jak się niebawem okazało, koszula i kilt były nieco za obszerne,
pr/yjął je jednak z wdzięcznością, choć nie bardzo potrafił sobie
wyobrazić, jak w takim stroju można dosiąść wierzchowca.
Ghaj niebawem wyjaśniła mu, w jaki sposób może okazać jej swą
wdzięczność. Brakowało jej drew na opał, kilka pułapek na raki
wymagało naprawy, trzeba też było wykopać nowy dół na śmieci
'
:
Zajął się tym wszystkim, częstokroć w wątpliwy sposób wspomaga-
ny przez Wina. Uwinął się z robotą do wieczora, a kiedy Ghaj podała
wieczerzę - rzeczny ryż i gotowane na parze raki - z prawdziwą
przyjemnością zaspokoił głód. Mięs'nie odezwały się bólem, lec/ dla
Perkara był to ból przyjemny, zrodzony z robienia rzeczy realnych
i pożytecznych. Pod jego wpływem przypomniały mu się długie dni
spędzone na pastwiskach ojca, znojne sianokosy czy też. praca przy
wznoszeniu damakuty sąsiada, uwieńczona wystawnym posiłkiem
suto zakrapianym woti. W ciągu ostatnich miesięcy dość doświad-
czył bólu, by starczyło go na całe życie, jednak tamten ból nigdy nie
dał mu zadowolenia.
- Opowiedz - prosił Win. - Opowiedz mi o swych przy-
godach.
- Niewiele mam do powiedzenia. Jeśli chcesz, opowiem ci
o tym, co widziałem, płynąc w dół Rzeki. Mogę opowiedzieć o sta-
rym mężczyźnie z plemienia Mang.
- Opowiedz! - zakrzyknął uradowany chłopiec. - Czy mu-
siałeś zabić go mieczem?
- Nie. On był wobec mnie bardzo miły. I też miał psa...
Perkar oddał się wspomnieniom. Snuł opowieść o rozległych
otwartych równinach, powoli przeobrażających się w pustynię, o wi-
docznych w oddali górskich szczytach, o pewnej nocy. podczas
której niebo bezszelestnie rozdarła wielka błyskawica. Kiedy tak
mówił, zaszło coś niezwykłego. Opowiadając o tych rzeczach na
głos. poczuł nagłe zdumienie. Kiedy miałje wszystkie przed oczami,
patrzył na me wzrokiem trupa, z zupełną obojętnością. Długo uśpio-
ny zachwyt dopiero teraz dał o sobie znać, sprawiając ze równocześ-
nie chciało mu się i śmiać i płakać. Zamiast tego wynajdywał
w pamięci coraz to nowe cuda i gadał, gadał, aż roztrzepotane
powieki Wina opadły i znieruchomiały na dobre. Ghaj zaniosła
wówczas chłopca do sypialni na górze.
- A teraz pokażę ci, gdzie będziesz spać - rzekła, wróciwszy
do izby. Powiodła go w głąb domu, a gdy stanęła, wskazała leżący
na podłodze pikowany siennik. Zaskoczony Perkar rozejrzał się
dokoła.
- A gdzie ty będziesz spać?
Szerokie wargi Ghaj rozciągnęły się w chytrym uśmiechu.
- Ludzie wygadują tyle różnych rzeczy o wdowach, bo to
wszystko prawda. - Skamieniały z wrażenia Perkar patrzył, jak
ściąga przez głowę sukienkę. - Poza tym - dodała - upłynie
mnóstwo czasu, zanim spotkam kogoś takiego jak ty i mam nieod-
partą chęć napatrzeć się na ciebie do syta.
- Ja... - poczuł znajome skrępowanie, o którym w ciągu
ostatnich miesięcy niemal zupełnie zapomniał. Jak miał opowiedzieć
jej o bogini, o wszystkich swych kłopotach?
Wciąż jeszcze zastanawiał się jak zacząć, gdy podeszła bliżej
i pogładziła go po policzku.
- Co z tobą? - zagadnęła. - Wiem, że nie jestem tak urodzi-
wa, jak byś tego pragnął...
Dłoń miała ciepłą, pachnącą czosnkiem i rakami. W jej oczach
była czułość i jakiś głód, przez który zaczynało przebijać rozczaro-
wanie. Niejako wbrew sobie, wbrew temu. co wiedział, ogarnął
wzrokiem jej nagie ciało. Doprawdy, nigdy o takiej kobiecie nie
marzył. Rysy miała szerokie i grube, wydęte wargi, kanciaste kości
policzkowe. Ciało również miała grube, i to w każdym kierunku,
a do tego nie była najmłodsza. Nieco wzdęty brzuch i krągłe biodra
naznaczone były białymi smugami rozstępów, podobniejak i piersi.
obfite, opatrzone wielkimi sutkami, które w księżycowym świetle
wydawały się smoliście czarne. Była prawdziwą kobietą, a nie jakąś
tam boginią.
Jęknął głośno i zamknął oczy, czując nagle, jak krew zaczyna
szybciej krążyć w jego ciele, a myśli bierze we władanie nieodparta
żądza. Ghaj westchnęła z zachwytu (i być może ulgi) gdy przysko-
czył ku niej, wziął w objęcia, zatopił twarz w miejscu, gdzie szyja
styka się z obojczykiem. Kobieta była słona, gorąca, a jej skóra
smakowała lepiej niż najwspanialszy smakołyk. Niemal zaskomlał
z rozkoszy, kiedy jej wargi otoczyły jego ucho, zaś dłonie powędro-
wały pod kilt.
- Ja... - wydyszał, gdy łagodnie popchnęła go w stronę
siennika.
- Wiem - odparła szeptem. - Od dawna nie byłeś z kobie-
tą. Ja też dawno nie miałam mężczyzny. Musimy spróbować, ale
bądźmy cicho. Jeśli zbudzimy Wina, będziemy mieli mniej czasu dla
siebie.
Słowa te wydały się Perkarowi rozsądne, choć podczas tej nocy
wielokrotnie zastanawiał się, jak ktokolwiek mógł spać w czynio-
nym przez nich hałasie.
Później, kiedy już dopadło ich wyczerpanie, trzymali się w obję-
ciach, dopóki nie zdrętwiały im członki, a wtedy rozdzielili się
i zaczęli szykować do snu. Perkar nie posiadał się ze zdumienia. Ghaj
była teraz piękna. Gdy tak patrzył na nią przez noc, jej twarz stała
się zmysłowa, a szorstkie, twarde palce - czułe i podniecające.
Po zachodzie księżyca wzrok zastąpiły dotyk oraz wspomnienia
W końcu, znużenie przesłoniło jego radość oraz nadzieję niczym
ciepły pocieszyciel i nie wiadomo kiedy zapadł w sen.
Wobec szczerych nalegań Ghaj został na jeszcze jeden dzień
i noc, odzyskując siły i ciesząc się ludzkim towarzystwem. Dzień
upłynął mu na pracy, znalazł też czas i zrobił Winowi mały łuk oraz
strzałę, tak by chłopak mógł czuć się wielkim Ngangatą z opowie-
ści Perkara. W nocy znów kochał się z Ghaj i tym razem było im
jeszcze lepiej, gdyż wyzbyli się wczorajszej niezwykłości i niepew-
ności. Nie miał pojęcia, że namiętność oraz spokój można ze so-
bą połączyć. Ostatecznie trudno komukolwiek zachować spokój
w obliczu bogini.
Obudził się, czując na sobie nieruchomy wzrok Ghaj, której
ciemną skórę poranne słońce zabarwiło odcieniem złota. Odgar-
nąwszy z twarzy skłębione włosy, przeciągnęła lekko palcem pojego
piersi, dotykając białych szram w miejscach, gdzie rozdarły go
pazury lwa oraz włócznia Łowczyni. Gdy spostrzegła, że na nią
patrzy, uśmiechnęła się lekko.
- Jesteś za młody na to wszystko - stwierdziła, po czym
delikatnie ucałowała ranę po włóczni.
- Dziękuję - powiedział nieco później, kiedy już wciągnęli na
siebie przyodziewek.
- Za co?
- Za wszystko. Wiem, że tego nie pojmujesz, ale to było dla
mnie bardzo ważne. Ja nigdy...
- Chyba nie powiesz mi, że byłeś prawiczkiem - rzuciła
kpiąco. - Kilka razy byłeś nieco niezdarny, lecz nie do tego stopnia.
- Nie - przyznał Perkar tonem zakłopotania. - To znac/.y.
niezupełnie. Ale i tak to było ważne.
Ghaj podeszła bliżej, wzięła go w ramiona.
- Było bardzo miło - powiedziała. - Wróć tutaj, a jeśli nie
wyjdę ponownie za mąż, znowu będziemy cieszyć się sobą. - Ujęła
w palce jego podbródek i lekko pocałowała. - Wiesz, że nigdy nie
poprosiłabym, żebyś został na stałe? Lubię cię pomimo twego nie-
zwykłego wyglądu, lecz jako mąż nie na wiele byś mi się tutaj
przydał. A poza tym, tak naprawdę, obchodzi mnie, co powiedzą
ludzie.
- Wiem. Pochlebia mi, że w ogóle o tym pomyślałaś, Ghaj.
- Miły z ciebie chłopak, nawet z tymi bliznami. - Pocałowała
go jeszcze raz.
Nieco później, Win i Ghaj pomogli mu pozbierać rzeczy. Znisz-
czone juki przy siodle Ghaj zastąpiła utkaną torbą na ramię, prze-
robiła również za duże buty męża tak, by pasowały na stopy Per-
kara. Win cieszył się z otrzymanego łuku. Dla Ghaj Perkar nie
miał żadnego upominku, ofiarował więc jej otrzymany od matki
talizman.
- Żałuję, że nie mogę ci dać nic więcej. Byłaś dla mnie bardzo
dobra.
- Wracaj tą samą drogą, a znów zasmakujesz tej "dobroci".
Ghaj zamrugała, jeszcze raz uściskała go i ucałowała, po czym
odprowadziła do drogi.
- Jeśli tęgi z ciebie piechur, dojdziesz do przedmieść Nhol
przed nastaniem ciemności. W nocy do miasta nie wejdziesz, rad/ę
ci zatem dobrze wyciągać nogi. Rozsądnie postąpisz, wybierając
jedną z portowych tawern. Oberżyści są w nich przyzwyczajeni do
obcych i zawsze mają wolne pokoje. Weź to - wręczyła mu mały
mieszek Gdy nim potrząsnął, usłyszał brzęk metalu.
'
- Król i kilku żołnierzy - objaśniła. - Więcej dać ci nie
' mogę.
- To więcej, niż mi potrzeba. Ja nie mogę...
- Bądź cicho. W Nhol bez pieniędzy musiałbyś spad na ulicy
i obudziłbyś się z poderżniętym gardłem. Przyjmij te monety jako
zapłatę za pracę, którą tu wykonałeś. Jeżeli zamyślasz pozostać
w mieście dłużej, powinieneś znaleźć jakiś sposób na zdobywanie
pieniędzy. Tego, co ode mnie dostałeś, na długo nie starczy.
Skinął głową.
- Jestem ci niezmiernie wdzięczny.
Gdy zbliżał się do zakrętu ścieżki, Ghaj zawołała go raz jeszcze.
- W Nhol nie ufaj nikomu, Perkarze.
Pomachał jej ręką i odkrzyknął, że tak właśnie uczyni. Win
odprowadził go nieco dalej, ale także i on zawrócił zaraz po tym, jak
s/lak opuścił dolinę Rzeki i zaczął piąć się ku suchszym terenom.
Popatrzył w ślad za chłopcem, który szybko przebierając krótkimi
nóżkami, pomknął w stronę domu.
Słońce mocno przypiekało, lecz upał nie mógł popsuć Perkarowi
dobrego nastroju. Choć ubity trakt wiódł go ku nieznanemu przezna-
I czeniu, teraz czuł się gotowy stawić mu czoła, ba, miał nawet
nadzieję, iż stanie się to niebawem. Jeżeli nawet przekleństwo wi-
szące nad nim niczym burzowa chmura nie rozproszyło się zupełnie,
to przynajmniej przepuszczało teraz na dół nieco światła.
W owym świetle dzień wydawał się piękny, zaś nieznane otocze-
nie fascynowało swą odmiennością. Dokoła rozciągały się pola. ale
jakie! Większe od największych pastwisk, leżały po obu stronach
¦ drogi i tylko tu i ówdzie przecinały je rzędy drzew, odległe groble
J. oraz dziwne, płynące prosto jak strzelił strumienie. Dopiero po
minięciu kilkunastu takich zdumiewająco regularnych odnóg przy-
l szło mu do głowy, iż ktoś musiał je wykopać. Spostrzeżenie to
wprawiło go w osłupienie i, mimo że pojmował przeznaczenie
\ owych niewyobrażalnie rozległych rowów, którymi rozprowadzano
[ wodę po polach, ogrom pracy, jaką należało włożyć w ich wykopa-
nie, przekraczał jego wyobraźnię. A przecież efekt tego przedsię-
wzięcia był równie porażający jak trud, który mu towarzyszył, jako
że poza polami pełnymi dziwnych, zielonych roślin nie rosło nic
prócz rachitycznych zarośli.
Nigdzie nie było też widać bydła. Skąd zatem ci ludzie brali
mleko, ser i - co ważniejsze - Piraku? A mimo to, same pola
i płynące nimi sztuczne rzeki dobitnie mówiły o wytrwałości, pomy-
słowości i sile. Może w tym właśnie tkwiło ich Piraku?
Postępując według rady Ghaj, maszerował najszybciej jak potra-
fił, ale przeszło czterdzieści dni spędzonych na dnie łodzi nie było
najlepszym przygotowaniem do długiej wędrówki. Około południa
stanął na odpoczynek. Posiliwszy się zawiniętymi w liście kawałka-
mi wędzonego suma, które dostał od Ghaj na drogę, siedząc w cieniu
krzewu bawełny, dobył Harkę i zaczął polerować ostrze.

- Zdumiewasz mnie - oznajmił Harka.
- Zdumiewam także i siebie. Co masz na myśli?
- Z takim trudem umknąwszy Odmieńcowi, wciąż podążasz
w kierunku, który on ci wyznaczył.
- Powiedziałem, że z tym skończę, więc skończę. Ale na moich
warunkach. To dla mnie ważne, by robić wszystko z własnego
wyboru.
- Być może w tym właśnie tkwi główna różnica między ludźmi
i bogami - powiedział Harka. - My niemal zawsze robimy coś,
ponieważ musimy, ponieważ taką mamy naturę.
- Nie ma w tym żadnej różnicy - odrzekł Perkar. - Ani ludzie
ani bogowie nie lubią, gdy ktoś im mówi, co mają robić. I jedni
i drudzy podążają za głosem swej natury i jednakowo pragną, by nikt
im w tym nie przeszkadzał.
- Tyle tylko, że ludzka natura zmienia się zdumiewająco szyb-
ko. Natura bogów zmienia się natomiast powoli, na przestrzeni wielu
pór roku.
- Tak jak Odmieniec - wtrącił Perkar.
- To chyba nie jest najlepszy przykład.
- Kiedyś miałem nadzieję go zabić. Teraz będę zadowolony,
jeśli zdołam pomieszać mu szyki. Chce, żebym w Nhol coś dla niego
zrobił. Bardzo dobrze, pójdę do Nhol, ale kiedy już tam się znajdę,
postąpię wedle własnego uznania.
- Ngangata ma rację. Kiedy myślisz, jesteś najbardziej niebez-
pieczny.
- Być może. Nic mnie jednak nie obchodzi, kogo przyjdzie
mi zabić w Nhol. Nie mam tam krewnych ani przyjaciół.
- Zawsze masz mnie - przypomniał mu Harka.
Perkar uśmiechnął się mimowolnie na te słowa.
- Jeżeli umrzesz - powiedział -jaz pewnością również będę
martwy i wówczas nic mnie nie będzie obchodzić. Nie, w Nhol
skupię całą uwagę na tym, by zabijać wyłącznie tych, których
Odmieniec pragnie zachować przy życiu.
- Łatwiej to powiedzieć, niż zrobić.
- Nic podobnego. Ani przez chwilę nie czułem się winny
z powodu uśmiercenia tych złodziei parę dni temu.
Nie była to do końca prawda, ale ku zdumieniu Perkara prawie
tak było.
- Nie o to mi idzie - zaoponował Harka. - Skąd możesz
wiedzieć, czego chce Odmieniec?
Perkar dokończył jeść rybę i powstał.

- Ta dziewczyna, która mnie wołała. Myślę, że musi być jedną
z owych Z Wody Zrodzonych. Przypuszczam, iż on chce, żebym ją
od czegoś ocalił, więc rzecz jasna, tego nie uczynię.
- A może on chce, abyś ją zabił. Może to ona pragnie ratunku.
- Zobaczymy. Przekonamy się na miejscu. Póki co, jest mi do-
brze, więc te wątpliwości zostaw dla siebie, Harko. Teraz to ja wybie-
ram, co należy mi czynić. Na Rzece kierował mną przymus. Mógłbym
pójść do domu, gdybym tego chciał, mógłbym zamieszkać z Mangiem
lub zostać rybakiem. Od tej chwili sam wybieram moje przeznaczenie.
- Miejmy nadzieję, że nie są to słowa prorocze - odparł Harka.
Perkar uśmiechnął się szeroko.
- Nie dbam o to! - zakrzyknął, po czym, zakręciwszy mie-
czem nad głową, wetknął go z powrotem do pochwy.
Stanął pod murami miasta na krótko przed zmierzchem, a wów-
czas okazało się, że o ile sny potrafiły nauczyć go obcego języka, to
nic zdołały przygotować go na to, co teraz miał przed oczami. Już
same mury były większe niż jakakolwiek budowla wzniesiona ręka-
mi człowieka, którą do tej pory dane mu było oglądać, stukrotnie
przewyższając rozmiarami największe damakuty. Co więcej, do ich
budowy użyto kamienia nie zaś drewna, a trud, jaki należało włożyć
w tę pracę, był wprost niewyobrażalny i bez wątpienia jeszcze
większy niż w przypadku sztucznych strumieni. Kiedy patrzył na
miasto z daleka, liczył, iż jego rozmiary są tylko iluzją, która zniknie.
gdy podejdzie bliżej. Sądził, że wieżyce oraz potężne bryły budowli
spoglądające na niego sponad wielkiego muru, muszą w rzeczywi-
stości mieć rozsądniejsze rozmiary. W miarę zbliżania stało się
jednak oczywiste, iż trafił w miejsce, gdzie dokonano rzeczy wspa-
niałych. Z przygnębieniem zaczął pojmować, dlaczego ludzi jemu
podobnych zwano tutaj "barbarzyńcami". To, co tutaj ujrzał sprawi-
ło, że różnica pomiędzy szałasem Alwatów, a damakutą ojca wyda-
wała się mało istotna. Nic dziwnego, iż ludzie z Nhol myśleli o jego
plemieniu w podobny sposób, jak on ze swymi pobratymcami o Al-
watach. Mimo wszystko, myśl ta przyniosła mu odrobinę pociechy,
ponieważ nareszcie zrozumiał, iż to co ludzie budowali nie czyniło
ich dzielniejszymi, lepszymi, czy bardziej godnymi szacunku. Nigdy
nie słyszał, by jakiś człowiek umarł lepiej niż Kopaczka i jej współ-
plemieńcy, ani żeby zasłużył sobie na większą chwałę.
Pomalowana na biało bryła bramy przypominała rozmiarami
ojcowe stajnie. Perkar usiłował odgadnąć, ilu wojowników mogło
kryć jej wnętrze. Gdy przez nią przechodził, zobaczył tylko dwóch.
Strażnicy mieli takie miny, jak gdyby patrzyli na pochłoniętego
przez Rzekę topielca, co w pewnym sensie bliskie było prawdy.
- Ten twój kuchenny nożyk ma pozostawać w pochwie, zrozu-
miano? - Żołnierz mówił powoli, jakby z obawy, że Perkar może
go nie zrozumieć. - W pobliżu wielkiej świątyni, a także innych
świątyń, jak również o cztery ulice od pałacu nie możesz go nosić
w ogóle, o ile nie zostaniesz do tego upoważniony przez członka
królewskiej rodziny.
- Rozumiem - odparł. - Prawdę rzekłszy, to właśnie szukam
zajęcia dla mego miecza. Czy możecie wskazać mi kogoś, kto byłby
zainteresowany jego wynajęciem?
Drugi ze strażników wzniósł oczy do nieba.
- Ci barbarzyńcy. Jeszcze nigdy w życiu nie byłeś w mieście,
co?
- Nie byłem - przyznał Perkar.
- Posłuchaj zatem mojej rady. Jeśli potrzebujesz pieniędzy,
znajdź jakieś zajęcie w dokach. To dobra, uczciwa robota. Szlachet-
nie urodzeni nie mają zwyczaju wynajmować cudzoziemskich stra-
ży, a kiedy już to robią, nie wróży to niczego dobrego zdrowiu
wynajętych, jeśli rozumiesz, co mam na myśli.
- Chyba nie bardzo.
- To źle - wtrącił się pierwszy strażnik z nieszczerym uśmie-
chem - bo więcej bezpłatnych porad dziś nie będzie.
Perkar wzruszył ramionami, nieco zaskoczony grubiaństwem
straży. Był jednak zbyt przejęty, by traktować je jako osobistą
obrazę.
- Idź do doków w Dzielnicy Południowej - krzyknął w ślad
za nim drugi strażnik. - Jeśli ktoś potrzebuje twego miecza, przyj-
dzie tam go poszukać.
- Dziękuję - odkrzyknął Perkar.
Przekroczywszy grube, pokryte tynkiem mury, znalazł się w la-
biryncie, w którym niepodzielnie panował chaos. W pierwszym
odruchu chciał nawet się cofnąć, zrobić parę głębokich oddechów
i od początku przemyśleć swój plan działania. Jak w takim bezład-
nym ścisku można było kogokolwiek znaleźć?
Wszędzie roili się ludzie, niespokojni niby mrówki na kawałku
mięsa. Stali w gromadkach lub przemykali gdzieś w pośpiechu, bez
ustanku nawołując się nawzajem albo zawzięcie rozmawiając. Zaraz
za bramą otwierał się niewielki, wybrukowany placyk. Zewsząd
otoczony domami, bardziej przypominał wąwóz niż dziedziniec.
W głąb miasta wiodły z niego tylko wąskie przejścia między doma-
mi, wybrukowane tak samo jak i plac. Brukowane ścieżki? Ponownie
poczuł się przytłoczony rozmiarami Nhol.
Czuł się ponadto niezmiernie wyobcowany. Ludzie przypatry-
wali mu się otwarcie i bez żenady. Niektórzy - zwłaszcza dzieci -
wytykali go palcami i wybuchali śmiechem. Zacisnął wargi. Był tutaj
obcy, to prawda, a jego wygląd uchodzić musiał za szczególnie
niezwykły, choć liczył po cichu, że dzięki otrzymanemu od Ghaj
ubraniu mniej zwracać będzie na siebie uwagę otoczenia. Szybko
jednak odkrył, iż stroje kłębiącego się dokoła tłumu, mimo że zbli-
żone krojem, odznaczały się o wiele żywszymi kolorami, zaś jego
skóra, choć ogorzała na słońcu, pozostawała znacznie jaśniejsza niż
skóra mieszkańców Nhol.
Nie mając najmniejszego pojęcia, którą ścieżkę wybrać, zde-
cydował się na najszerszą. Wiodła ona w kierunku południowo-
- wschodnim, a strażnik wspominał przecież o Dzielnicy Południowej.
Pomimo późnej pory ulica była zatłoczona. Noc szybko nadcią-
gała nad miasto, Perkar zaś miał wrażenie, że znajduje się na dnie
gardzieli ujścia, pod wodami Rzeki. Otaczające go budynki wyrasta-
ły wysoko ponad jego głowę, przewyższały jego wzrost cztero-,
a może nawet pięciokrotnie. Z podobnych stromym skalnym urwi-
skom fasad tu i ówdzie sterczały balkony, na których często siedzieli
lub stali ludzie. Z całą pewnością mógł stwierdzić, iż wszyscy ci
obserwatorzy bacznie śledzili jego kroki. Początkowo zastanawiał
się nawet, czy nie są to jacyś wartownicy, ale ponieważ przeważały
wśród nich kobiety, do tego w podeszłym wieku, przyszło mu
w końcu do głowy - choć podobną myśl uznał za dziwaczną - że
być może po prostu ludzie ci mieszkali tak wysoko w pomieszcze-
niach, które najpierw brał za składy ziarna lub siana.
W miarę jak niebo ciemniało coraz bardziej, ulica upodobniła się
raczej do górskiego tunelu niż wąwozu. W górze wciąż jeszcze
płonęły błękity i szarości z niewielką domieszką purpury oraz srebra,
ale na ulicy niepodzielnie panowały już dymy i cienie. W uchwytach
przy drzwiach skwierczały pochodnie, zaś dokoła przepływały po-
dobne smoczym oczom chwiejne płomyki lampek oliwnych, wyła-
niające z mroku już to czyjąś twarz, to plamę odzienia lub ciemną,
sękatą dłoń dzierżącą uchwyt latarni. Nad ziemią, niby mgła ścielił
się ciężki dym z palonego drewna, oleju i smoły, przemieszany
z wonią Ludzkich Istot, nieznanych potraw, tudzież tuzinem innych,
wyraźnych, lecz całkiem obcych zapachów.
Kiedy ścieżka, którą kroczył, przecięła inną, znacznie szerszą
ulicę, postanowił wreszcie zapytać kogoś o drogę. Zatrzymany
przez niego człowiek - mężczyzna w podobnym co Perkar wieku
- pogardliwie odepchnął jego dłoń i poszedł dalej, nie zwolniwszy
nawet kroku. Perkar odprowadził go oszołomionym wzrokiem. Jakie
też maniery mieli ci ludzie? Wyglądali tak samo jak Ghaj, Win czy
Brat Koń, ale nie było w nich choćby cienia gościnności tamtych.
Wtedy przypomniał sobie, iż owe podobieństwo rozciągało się rów-
nież na piratów, którzy usiłowali go zabić i zaczął postępować
ostrożniej.
Zbyło go jeszcze dwóch mężczyzn i jakaś kobieta, zanim w koń-
cu udało mu się zatrzymać dziecko.
Przez krótką chwilę myślał, że stojąca przed nim mała dziew-
czynka pochodzi z jego wizji; miała takie same czarne oczy i obra-
, mowaną włosami buzię w kształcie serca. W następnym momencie
stwierdził jednak, iż jej nos był za szeroki, a oczy nieco za małe, co
w połączeniu z szeregiem drobnych szczegółów prowadziło do
I wniosku, że mimo wszystko ma przed sobą niewłaściwą osobę.
Dziewczynka przypatrywała mu się na poły ze strachem, na poły
z ciekawością.
- Mama powiada, żebym nie rozmawiała z nieznajomymi -
powiedziała z prostotą.
- Proszę - rzucił błagalnym tonem. - Chcę tylko dowiedzieć
się, gdzie są doki w Dzielnicy Południowej.
Przypatrywała się mu z powątpiewaniem, ale w końcu udzieliła
odpowiedzi, wyliczając szereg zakrętów i nieznanych nazw ulic.
- Nie znam tych ulic - powiedział. - Czy możesz mi podać
więcej szczegółów?
Kiedy skończyła, Perkar nie wiedział, czy ma w głowie zupełny
5. mętlik, czy też przypadkiem wie, dokąd powinien iść. Podziękował
i ruszył przed siebie, usiłując jak najdokładniej trzymać się wskazó-
I- wek dziewczynki.
W niedługi czas później przekroczył kanał obrzeżony kamienny-
mi blokami. Stanąwszy na moście, podziwiał tę konstrukcję z otwar-
tymi ze zdumienia ustami. Kanałem - szerszym w tym miejscu niż
strumień w jego rodzinnych stronach - w obu kierunkach płynęły
łodzie napędzane wiosłami zarówno przez mężczyzn jak i kobiety
Niektóre przewoziły towary - ryby, bele tkanin - ale najczęście)
siedziało w nich zaledwie kilku pasażerów. Po chwili dostrzegł
schody wiodące z ulicy wprost do wody.
Znalazłszy się na drugim brzegu, skręcił w stronę, którą -jak
mu się zdawało - zalecała dziewczyna, a ścieżka zawiodła go na
jakieś wzgórze. Na jego szczycie z pogrążonych w nocnym mroku
ulic wyszedł na otwarty plac i natychmiast został nagrodzony rozle-
głym widokiem na miasto, wciąż widoczne w bladej, sączącej się
z nieba poświacie. Tysiąc płaskich dachów ścieliło się u jego stóp
archipelagiem prostokątnych wysepek wyrastających z atramento-
wego morza. Wiele z nich było zamieszkałych; widział uwijających
się przy ogniu ludzi, porozwieszane na sznurach ubrania i kawałki
tkanin, ciężko łopoczące w podmuchach wiatru. Na kilku dachach
stały nawet namioty, w których, jak przypuszczał, w cieplejsze dni
sypiali ludzie W wiciu domach studnie wewnętrznych podwórców
jaśniały wesołym, pomarańczowo-żółtym światłem.
Na prawo od siebie miał następne wzniesienie, a zgromadzone
na nim budowle były doprawdy olbrzymie. Masywne sklepienia,
sięgające nieba wieżyce oraz długie, pozbawione wszelkich otwo-
rów ściany łączyły się w jedną całość, tworząc gmach większy niz
całe miasto Wun. Wprost trudno było uwierzyć, że wewnątrz mogły
zamieszkiwać Ludzkie Istoty. Perkar poczuł, jak na ten widok włosy
stają mu dęba na głowie. Jakże to musiało wyglądać od środka'
Zapewne jak wnętrze góry - choćby Brzuch Kruka - całkowicie
odcięte od nieba i słonecznego światła. Aż za dobrze pamiętał
mieszkające tam istoty - stwory o pajęczych odnóżach, blade
i złowrogie. Czy na pewno sąsiednie wzgórze było od nich wolne?
Czy to, co oglądał, było wspomnianym przez strażników pała
cem? Przypomniał sobie słowa Brata Konia o władającym Nhol
klanie, mężczyznach i kobietach naznaczonych piętnem boskości.
Może byli bogami cienia, głębin.
Zdawała się temu przeczyć góra. Rozpostarta na wzgórzu potęż-
na budowla - pałac? - opadała kanciastymi falami ku Rzece, na
całej długości opasana potężnym, kamiennym murem. W miejscu.
gd/ie dotykała nurtu, wystrzelała ku gasnącemu niebu monumental-
na konstrukcja z ciosanego kamienia, w której Perkar od razu rozpo-
znał górę, a w każdym bądź razie coś, co zbudowano po to, by górę
przypominało. Ze szczytu spływała woda, spieniona i szara, na
podobieństwo miniaturowych rzek pokonując załamania kamienia.
Na krótką chwilę Perkara ogarnęło oszołomienie, zdawało mu się,
że oto stoi na progu niebywałego odkrycia. Miał wrażenie, że patrzy
na źródło Odmieńca, na górę w sercu Balat, gdzie mieszkają bogo-
wie. Nie ulegało wątpliwości, iż miał przed sobą górę, tyle że taką,
jaką mogły wznieść Ludzkie Istoty, z obciosanego kamienia, kancia-
stą, a jednak regularną. Patrzył w napięciu, kuszony tą wizją, lecz
nie w pełni pojmujący wagę tego, co zobaczył. W końcu potrząsnął
głową i skierował wzrok w inną stronę.
Rzeka była tutaj jeszcze szersza niz w miejscu, gdzie napadli na
niego piraci, a daleki przeciwległy brzeg ledwie był widoczny w sła-
bym świetle wieczoru. Dostrzegł jeszc/e kilka kanałów - wszystkie
bez wyjątku zmierzały w stronę pałacu. Na lśniącej srebrzyście wo-
dzie wypatrzył również plątaninę pomostów wybiegających w Rze-
kę na podobieństwo krótkich, ciemnych ścieżek. Pomosty leżały na
południe od niego, więc ruszył w ich stronę, pewien, że tam właśnie
znajdzie cel swej wędrówki. W trakcie marszu jego myśli nieustan-
nie krążyły wokół zagadkowej fałszywej góry.
Kiedy zszedł w dół zbocza, stracił przystań ? oczu, a wówczas
usiłował utrzymywać obrany kierunek, orientując się według stron
świata Wnet musiał jednak przyznać, iż zgubił się ponownie. Kil-
kakrotnie szukał pomocy u napotkanych po drodze dzieci i wreszcie,
gdy noc zapanowała na dobre, trafił na brzeg, bezładnie zabudowany
rzędem byle jakich, brudnych baraków. Usiadł przy jednym z nich
i, wsparty o ścianę, utkwił spojrzenie w ciemnej Rzece, upstrzonej
blaskiem pochodni setek łodzi. Ciężko westchnął, czując jak wnu
ze światłem dnia uszło z niego całe podniecenie. Ze wzmożoną siłą
dotarło do niego, jak bardzo oddalił się od domu.
- No więc - rzekł, zwracając się do Odmieńca - oto jestem.
Zabiłeś mych przyjaciół, zmieniłeś mój los, przeprowadziłeś przez
cały świat. Czego chcesz teraz? Gdzie jest ta dziewczyna?
Odpowiedział mu jedynie miejski gwar oraz cichy plusk uderza-
jących o nabrzeże fal.
Perkar zrozumiał, że musiał zapaść w drzemkę, gdy poczuł jak
ktoś trąca go nogą. Przytomniejąc do reszty, sięgnął po Harkę.
- Hej, nie rób tego! - zakrzyknął w górze młody głos. Zerknął
ku niemu, lecz nie zdołał dojrzeć twarzy. Słaba poświata pobliskiej
pochodni pozwoliła mu natomiast stwierdzić, że człowiek ów nosił
strój bardzo podobny do przyodziewku żołnierzy, których spotkał
przy bramie.
- Przepraszam - wymamrotał niewyraźnie.
- Spanie na ulicy to niezbyt dobry pomysł, barbarzyńco -
oznajmił głos pouczającym tonem.
- Nie znam tej okolicy - wyjaśnił. - Nie wiem, gdzie mógł-
bym przenocować.
- Tak? Czyżby twój kapitan ci tego nie powiedział?
- Kapitan?
- Przecież przypłynąłeś łodzią, prawda?
- A właśnie, że nie - odrzekł Perkar, dźwigając się na nogi.
Światło latarni niesionej przez mijającego ich przechodnia wyłuska-
ło z mroku twarz żołnierza; bardzo młodą i uprzejmą. - Nie -
powtórzył. - Przyszedłem lądem.
- Lądem? Wobec tego strażnicy u bram musieli pouczyć cię,
dokąd winieneś się udać.
- Powiedzieli mi, żebym poszedł do doków w pobliżu Dziel-
nicy Południowej.
- W takim razie zboczyłeś nieco z drogi - stwierdził żoł-
nierz. - Chodź ze mną. Idę tam na patrol, więc mogę być twym
przewodnikiem.
Perkar z zapałem pokiwał głową.
- Doskonale! Już idę.
- Tylko trzymaj się blisko mnie - poradził żołnierz.
Przeszli zaledwie kilka kroków, gdy Perkar odezwał się po-
nownie.
- Jestem Perkar z klanu Kar Barku.
- Co? A, tak. Ja jestem Hang, syn Chwena. Skąd pochodzisz,
barbarzyńco?
- Z pasterskiej krainy na skraju Balatu.
- Czy to daleko?
- Żeby tutaj dotrzeć, spędziłem na Rzece przeszło miesiąc.
- Zdawało mi się, że przyszedłeś do miasta lądem - podejrzli-
wie zauważył żołnierz.
- Szedłem od Nyel, gdzie straciłem łódź - wyjaśnił Perkar.
- To zabawne - stwierdził Hang.
- A to niby czemu?
- Coś o tym słyszałem... uważaj na nich! - Hang wyminął
kilku śpiących na ulicy mężczyzn. Perkara zaciekawiło, dlaczego
Hang nie pouczył także i ich, aby tego nie robili. Zapytał o to swego
przewodnika.
- Bo oni to wiedzą, tylko są zbyt pijani, aby wykazać choć
odrobinę zdrowego rozsądku. O tobie natomiast pomyślałem, że
możesz nie wiedzieć, iż lepiej tego nie robić - prychnął pogardliwie
Hang.
- To miło z twojej strony - powiedział Perkar.
Żołnierz wzruszył ramionami i zerknął na niego spod oka.
- Większość ludzi nie lubi cudzoziemców - przyznał. -
Mnie zaś oni ciekawią. Moja matka pochodziła z plemienia barba-
rzyńców.
- Doprawdy?
- Była branką Mangów. Ojciec odkupił ją od nich i w końcu
poślubił.
- Odkupił? - powtórzył Perkar, sądząc, iż się przesłyszał.
- Zapłacił za nią godziwą cenę, dwanaście Królów. Niemal bez
przerwy jej to powtarzał: "Dwanaście Królów".
Perkar nie miał pewności, czy wszystko dobrze pojął, pamiętał
jednak radę ojca, by lepiej siedział cicho zamiast obnosić się ze swą
niewiedzą.
- Chodzi mi po głowie, by któregoś dnia wypłynąć z kupiecką
wyprawą w górę Rzeki, toteż chętnie rozmawiam z obcymi, żeby
czegoś się o nich dowiedzieć.
- Rozumiem.
- Po co przybyłeś do Nhol?
- Chyba po to, żeby je zobaczyć - odparł Perkar, nie bardzo
wiedząc, co jeszcze mógłby powiedzieć. Po krótkim namyśle dodał:
- Miałem nadzieję znaleźć jakieś zajęcie dla mego miecza.
Hang skinął głową, Perkarowi zas; wydało się, że dostrzega
w jego wzroku cień przychylności.
- Wobec tego powinieneś zamieszkać w Kobiecie Krabie. To
niedaleko. Zaprowadzę cię tam i zostawię.
Skręcili w najbliższą ulicę i zaczęli oddalać się od Rzeki. Wkrót-
ce potem żołnierz zastukał w ciężkie, drewniane drzwi.
- To tutaj, Perkarze-z-daleka. Nie pozwól, by wydusili z ciebie
więcej niż dwa żołnierze za noc. Pamiętaj!
- Dzięki. Będę pamiętał - zapewnił Perkar. Patrzył jeszcze
w ślad za odchodzącym Hangiem, gdy drzwi rozwarły się na oścież.
W progu stał wielki, gburowato wyglądający mężczyzna i mie-
rzył go wprawnym spojrzeniem.
- Barbarzyński miecz do wynajęcia? Lepiej trzymaj go w po-
chwie. Słyszysz? Bez przerwy mamy przez was kłopoty, więc dobrze
wiemy, jak sobie z wami radzić. Nie masz klanu ani bractwa,
plemienia albo czegokolwiek innego, które dowiedzą się, co cię tu
spotkało i szukać będą pomsty. Pojmujesz?
Perkar zmarszczył czoło, pojąwszy że ma do czynienia z groźbą,
jednak zachował spokój. Piraku oraz związany z nim kodeks postę-
powania były zupełnie nieznane tutejszym ludziom, którzy mimo to
z uporem nazywali go barbarzyńcą. Najlepiej uczyni, bacznie pa-
trząc i słuchając, dopóki nie pozna lepiej obowiązujących tutaj
wzorców zachowań.
- Wszystko, czego mi trzeba, to łóżko do spania - wymamro-
tał. - Cały dzień byłem na nogach.
- Cztery żołnierze płatne od razu - warknął tamten.
To przynajmniej zrozumiał bezbłędnie. Nigdy przedtem nie miał
do czynienia z metalowymi monetami, za to często targował się
o bydło.
- Jeden żołnierz to wszystko, na co mnie stać.
- No to nie stać cię na pobyt tutaj - odburknął oberżysta. -
Masz szczęście, że dajemy dziś zniżkę albinosom. Trzy żołnierze.
Zgodzili się na dwa, jak zalecał przewodnik. Uiściwszy opłatę.
Perkar wkroczył na wewnętrzny dziedziniec zastawiony ciężkimi
stołami oraz ławami, urządzony na modłę kojarzącą mu się z salą
w rodzinnej damakucie. Przy stołach siedzieli mężczyźni pospołu
z niewiastami i popijali z dużych, glinianych czarek.
- Możesz zająć izbę w rogu - powiedział oberżysta. - Piwo
i wino kosztują żołnierza za pintę. Jeśli zechcesz się napić, zawołaj
pachołka.
- A gdzie mogę poszukać pracy? - z wahaniem spytał Perkar.
- Wiedziałem - zakrzyknął oberżysta, po czym ciężko westch-
nął. - Po prostu kręć się w pobliżu i trzymaj na widoku pochwę
miecza. Jeśli ktoś tego szuka, na pewno cię spostrzeże.
- Dzięki - rzucił Perkar. Znużony i ogłuszony mnogością
obrazów, dźwięków oraz woni, pr/.ecisnął się pośród tłumu gości do
drzwi, które wskazał mu oberżysta. Ujrzał za nimi klitkę nie większą
od drewutni, za to wyposażoną w siennik i małą latarenkę. Zamknął
za sobą drzwi, wyszukał w ciemnościach skobel i wsunął go na
miejsce. Zaraz też padł na mocno cuchnący potem, piwem i paroma
mniej przyjemnymi rzeczami siennik. Rozważał właśnie, jak w tak
ogromnym mieście można budować tak małe izby, gdy pomimo
zaduchu i nieustannego gwaru za drzwiami, zapadł w głęboki sen.
VIII
Dach
Kiedy nazajutrz rano Ghan nie zjawił się w bibliotece, Hezhi od
razu wiedziała, co to znaczy - był w mieście, zajęty planowaniem
jej "ucieczki". W głębi ducha wciąż jeszcze nie mogła oswoić się
z tym pomysłem. Do późna w nocy nic mogła zasnąć. Siedziała na
dziedzińcu, a jej palce wędrowały po małej statuetce. Nie wiedzieć
dlaczego, figurka dosiadającej konia kobiety sprawiała, iż niemal
niewyobrażalny zamysł opuszczenia Nhol - i pałacu - wydawał się
całkiem realny, jawił się jako próba, którą zdoła pomyślnie przejść.
Wyryta w metalu postać nie potrafiła natomiast dzielić z nią wątpli-
wości, a tych nie brakowało. Co będzie robić tam, dokąd pójdzie?
Z pewnością nie zostanie księżniczką otoczoną tłumem służby. Bycie
księżniczką oraz katalogowanie książek to jedyne zajęcia, na których
się znała. Gdzie mogły one okazać się przydatne? Może w Bagien-
nych Królestwach - zapewne mieli lam kilka bibliotek. Lecz Ba-
gienne Królestwa leżały zbyt blisko Rzeki, znajdowały się w zasięgu
jej władzy. Czy Mangowie mieli biblioteki? Raczej nie.
Nadzieja ze strachem dotrzymywały jej towarzystwa przez całą
noc. Kiedy zaś nastał świt, wiedziała tylko tyle, że innym rozwiąza-
niem jest podziemny pałac, gdzie stałaby się tym, co obecnie budziło
się w niej do życia. Także i tam nie miałaby służby, a w przesiąknię-
tych wilgocią ciemnych zakamarkach nie było ani jednej książki.
Nadzieja podpowiadała jej, że Ghan coś wymyśli; nadzieja miała
postać statuetki, wizerunku istoty wolnej i nieposkromionej.
Najgorsze w tym wszystkim było to, że teraz, gdy nadszedł czas
działania, ona była zupełnie bezsilna. Po latach badań nad własnym
życiem rozumiała swój los i potrafiła nim kierować. A dzisiaj znów
wszystko zależało od innych. Ranek upłynął jej na wertowaniu ksiąg,
których stronic w ogóle nie widziała. Miejsce Ghana zajął otyły
młody mężczyzna z Dworu Motyli, gdzie urzędowali poborcy po-
datków. Był uprzejmy i miły, a zarazem całkiem bezużyteczny dla
Yena, który odwiedził bibliotekę przed południem. W rezultacie Yen
zwrócił się ze swymi pytaniami wprost do Hezhi.
Yen uczył się szybko, toteż jego poszukiwania miały córa/,
bardziej złożony charakter. Zgodziła się mu pomóc, gdyż praca
odrywała ją od rozmyślań nad tym, gdzie mogą przebywać Ghan
z Tsemem i czym w danej chwili się zajmują. Skoro jednak tylko
wyszukała potrzebne teksty - powstałe w czasach Drugiej Dyna-
stii zakazy stosowania drenów - ponownie zagłębiła się bez resz-
ty w marzeniach. Nie dawała jej zwłaszcza spokoju myśl, że po
ucieczce z Nhol będzie mogła poślubić kogo tylko zapragnie, na-
wet syna kupca.
Z drugiej strony niepokoiła się tym, iż gdy przestanie być księż-
niczką, nikt nie zechce jej za żonę, nawet syn kupca. No i, oczywi-
ście, nie miała co liczyć na Yena, który marzył o życiu Królewskiego
Inżyniera.
Yen podniósł głowę, by zadać kolejne pytanie i pochwycił jej
zadumane spojrzenie. Natychmiast oblała się rumieńcem w obawie,
że odczyta jej myśli.
- Przepraszam - powiedział. - Odrywam cię od jakichś
zajęć.
- Nie. nie - zaprzeczyła, może nieco zbyt gorliwie. - Jestem
dzisiaj trochę rozkojarzona. Mam do przemyślenia wiele spraw.
- Nocóżjakjuż powiedziałem... -zaczął Yen, zbierając się
do wyjścia.
- Nie, zostań - poprosiła. - Chcę cię o coś spytać.
Yen nie posiadał się ze zdumienia.
- Spytać? Mnie? Mam nadzieję, że chodzi ci o jakąś opinię, bo
w kwestiach wiedzy niewielką mieć będziesz ze mnie pomoc.
- To akurat wiesz - rzuciła uspokajająco.
Posłał jej pełne wyczekiwania spojrzenie.
- Chodzi mi o to, że nigdy nie opuszczałam pałacu - wyznała
wreszcie. - Miasto stanowi dla mnie tajemnicę, nawet w tej części,
którą mogę oglądać. Tsem - mój służący - trochę mi o nim
opowiada, ale oczywiście on także nigdy tam nie mieszkał. Chciała-
bym usłyszeć o mieście od ciebie. Cokolwiek.
- Wspominałaś o tym już przedtem - stwierdził Yen. -
Wtedy ci tego nie powiedziałem, lecz twoje słowa bardzo mnie
zaskoczyły. Różnych szlachetnie urodzonych widywałem bowiem
w mieście wiele razy. Dlaczego ty nigdy tam nie byłaś?
- Jestem na to za młoda - wyznała z nadzieją, iż waga tego
faktu nie znalazła odzwierciedlenia w jej głosie bądź rysach twarzy.
- Aha, ale wkrótce?
- Tak. To dlatego cię pytam.
- No cóż, nie bardzo wiem, od czego zacząć. To wszystko
wydaje mi się takie oczywiste, takie powszednie. Czy wiesz, że dla
większości ludzi życie upływa na odgadywaniu, co kryje się we-
wnątrz pałacu? Nie myślimy o handlarzach ryb i "skorpach" dopóki
nie musimy.
- "Skorpach"?
- "Skorpionach". Złodziejach, zabójcach. Musisz wiedzieć, że
niektóre dzielnice nie są zbyt bezpieczne.
- A dzielnica kupców, w której wyrosłeś?
- Nie bardzo. Od czasu do czasu trafiają się tam włamywacze,
ludzie wślizgujący się do domów, żeby coś ukraść, ale oni nie są
niebezpieczni. Wolą unikać kłopotów, jakie mogą na siebie ściągnąć,
zabijając bogatego kupca. Są bardzo przebiegli, sprytni, ale niegroź-
ni. "Skorpiony" grasują w dokach, składach, w Dzielnicy Połu-
dniowej...
- Pójdziesz ze mną? - spytała nieoczekiwanie.
- Co takiego?
- Tylko na chwilę. Pójdziesz?
- Pewnie tak. A dokąd?
- W miejsce, skąd dobrze widać miasto, gdzie będziesz mógł
pokazywać mi rzeczy, o których mówisz.
- Czy to się godzi? Bez eskorty?
Zupełnie zapomniała, że Tsem przebywał z Ghanem.
- To nie potrwa długo. Poza tym obiecuję, że nikt nas nie
zobaczy.
- Skoro obiecujesz - odrzekł uroczyście - to muszę ci wierzyć.
Yen wyciągnął rękę.
- To dom mego ojca. Ten z czerwonymi zasłonami, widzisz?
Hezhi podążyła wzrokiem za linią wyznaczoną przez jego ramię.
- Tak. Przecież to jeden z największych domów w okolicy!
- Ojcu dobrze się powodzi. Lecz i tak, przy najmarniejszym
zakątku pałacu nasz dom wygląda jak rudera.
Zmarszczyła czoło.
- A co powiesz o tamtych domach? - spytała, wskazując
stojące gęsto, jedna przy drugiej chatynki Dzielnicy Południowej.
- No cóż. to są dopiero prawdziwe nory - odrzekł Yen. -
inoizbowe szałasy z przeciekającymi dachami.
- A jacy mieszkają w nich ludzie?
Yen wzruszył ramionami.
- Wiem tylko tyle, ile widziałem. Mieszkańcy innych części
miasta rzadko zapuszczają się do Dzielnicy Południowej. Ale naj-
częściej są to "skorpiony", żebracy, rzezimieszki i prostytutki. Tacy,
którzy nie mają ambicji, by poprawić swój los.
- A czy mają jakiś wybór? - spytała. - Czy naprawdę mogą
odmienić swoje życie?
Yen zdecydowanie skinął głową.
- Tak myślę. Wszyscy możemy wybierać: ty, ja, ludzie z Dziel-
nicy Południowej. Mogłem iść w ślady ojca, zostać kupcem, ja
jednak wybrałem inną drogę.
Hezhi nie była do końca przekonana.
- Życie tam bez wątpienia musi być bardzo trudne. Ktoś stam-
tąd nie mógłby zostać Królewskim Inżynierem, jak to się stało
w twoim przypadku, prawda? Mnie trudno z kolei wyobrazić życie
bez niewolników, służby, czy chroniących mnie żołnierzy...
Yen krótko zachichotał.
- Po cóż tak wytężasz wyobraźnię. Takie życie nigdy nie
będzie twym udziałem.
Ironia tych słów ubodłajądo żywego, lecz oczywiście, nie mogła
wyjawić mu swych strapień.
- Usiłuję wyobrazić sobie wiele rzeczy - stwierdziła w końcu.
- Ja też - zapewnił Yen z niezwykłym błyskiem w oku.
Poczuła, jak pod wpływem tego spojrzenia jej żołądek zalewa
fala ciepła, a do twarzy napływa krew.
- Opowiadaj dalej - zażądała, odrywając wzrok od młod/.icń-
' ca i spoglądając na widoczne w dole ulice.
- No więc... tam są doki. Lubiłem tam siedzieć, gdy nie
miałem nic lepszego do roboty, i patrzeć na przybywających cudzo-
ziemców. Niektórzy z nich nie potrafili nawet rozmawiać i tylko
gdakali coś w swoim barbarzyńskim języku.
- Opowiedz mi o nich - poprosiła, ze wspartą na dłoni brodą
zapatrzona w słoneczne rozbłyski kładące się na Rzece tysiącem
złotych węgorzy. Z kanału wypłynął właśnie idący ku dokom wielki,
trójmasztowy statek. Na pokładzie pospuszczano wszystkie żagle
z wyjątkiem jednego na rufie. - A lam, co to za statek?
Yen mądrze pokiwał głową.
- Popatrz uważnie, pani. Zbudowano go, by żeglował po oce-
anie. Jak widzisz, prawie wszystkie żagle są kwadratowe, a tylko
jeden z tyłu jest trójkątny. Dzięki temu statek może płynąć pod wiatr.
- To niemożliwe - zawołała. Przyjrzawszy się dokładniej,
mogła stwierdzić, że statek nie kierował się wprost do doku, tylko
dziwacznie tańczył, to oddalając się, to przybliżając do brzegu,
niczym pragnący spotkania nieśmiały kochanek.
- Widzisz? Właśnie teraz tak robią. Zwróć uwagę na przytwier-
dzony do wierzchołka masztu proporzec. On ci pokaże, w którą
stronę wieje wiatr.
Była to prawda. Proporzec był zwrócony w kierunku przeciw-
nym do Nhol oraz doków, a mimo to statek - duży statek - bez
pomocy wioseł, czy holowniczych lin, wprawdzie nieco mozolnie,
ale pewnie przybliżał się do lądu.
- Bardzo sprytne - powiedziała, zrozumiawszy zasadę tej
żeglugi. Załoga wykorzystywała wiatr przeciwko niemu samemu,
podkradając jego moc, zamiast otwarcie stawić mu czoła. - Skąd
on przybywa?
- Tego nie jestem pewien. Na pewno z południa. Nie widzę
jednak rysunku na proporcu.
Hczhi spojrzała w tamtą stronę.
- Wąż otaczający przedzielone na cztery koło.
Yen posłał jej pełne szacunku spojrzenie.
- Masz dobry wzrok, pani. W takim razie jest to statek z Dan-
gun, jednego z najdalszych Bagiennych Królestw, leżącego na wy-
brzeżu. Sądząc po robocie, jest on dziełem szkutników z Lhe.
- Lhe? W południowym koficu zatoki? Widziałam je na mapach.
- To dziwny lud, ucywilizowany na swój sposób. Mają skórę
czarną jak węgiel. Równie czarne są twoje włosy i oczy. Bardzo mi
się podobają.
Nie patrzył na nią, gdy to mówił, nie było więc wiadomo, czy
Yen miał na myśli szkutników z Lhe, czy jej włosy i oczy.
- A kto zamieszkuje w górze Rzeki?
- Mangowie, rzecz jasna, a dalej na wschód, po drugiej stronie
pustyni, podobni im Dehshe. Lud ten ścina jednak drzewa i dobywa
cynę, więc zapewne jest nieco bardziej cywilizowany niż plemiona
z równin. Ich wioślarze, w odróżnieniu od Mangów, są bardzo
spokojni.
- Czy widziałeś kiedykolwiek ludzi o bardzo jasnej skórze,
z białymi włosami i szarymi oczami?
- Nigdy nie widziałem kogoś takiego na własne oczy, nato-
miast słyszałem o nich opowieści - odr/ekł Yen. - Ponoć żyją
wśród lodu i śniegu na końcu świata i z tego powodu są tacy bladzi.
Zdaje się, że Mangowie uważają ich za swych wrogów.
- Zatem mieszkają na północy?
- Na północy i zachodzie, tam, skąd wypływa Rzeka.
- W górach? - z namysłem spytała Hezhi. - Czyżby pocho-
dzili 7 She'lengl
Yen rozłożył ręce.
- O sprawach religii wiem niewiele, co dla kapłanów stanowi
nieustanne źródło irytacji. - Podszedł bliżej, zawahał się, po czym
ujął w dłoń jej podbródek. Oczy mu lśniły niczym oprawne w złoto
ciemne opale. Wstrzymała oddech.
- Powinniśmy już iść - zdołała wyszeptać.
- Tak. Za chwilę. - Yen pochylił się, musnął wargami jej
wargi. Nie przycisnął ich mocno, jak zrobił to Wezh, a jego usta nie
przypominały mokrej wątroby. Były słodkie, ciepłe, delikatne. I jak-
by spragnione...
Yen cofnął się, ona zaś stała jak skamieniała, niezdolna pozbie-
rać myśli.
- Przeprasza, jeśli cię rozgniewałem - powiedział Yen o-
chrypłym głosem. - Wiem, że nie wolno mi zalecać się do ciebie.
Pragnąłem jednak pocałować cię ten jeden raz.
- Jeden?
Skinął głową.
- Wkrótce nie będę już miał pretekstu, aby odwiedzać bi-
bliotekę, przynajmniej przez parę miesięcy, gdyż zajmę się nadzo-
rowaniem budowy. Kiedy ujrzę cię następnym razem, zapewne
będziesz już zamężna. - Ostatnie słowa przypieczętował smutnym
uśmiechem.
- No tak - wydyszała. - Nie powinieneś tego robić. Gdyby
ktoś zobaczył...
- Obiecałaś, że nikt nas nie zobaczy.
Oblała się jeszcze mocniejszym rumieńcem.
- Nie prosiłam, żebyś przyszedł tu ze mną z tego powodu. -
Popatrzyła na miasto, czując jak serce trzepoce jej w piersi niczym
oszalały ptak. - Ale jeśli chcesz, możesz to zrobićjeszcze raz. Tylko
jeden raz.
Kątem oka dostrzegła, że znów się nad nią pochyla, więc zacis-
nąwszy powieki, zwróciła ku niemu twarz.
Rozmyślała o tym pocałunku przez resztę dnia, a spędzane w bi-
bliotece godziny albo zdawały się wlec w nieskończoność albo
mijały w okamgnieniu. Rozmyślała także w drodze powrotnej do
swych komnat. Wspomnienie owego słodkiego, zakazanego uczyn-
ku budziło w niej dziwne uczucie, stanowiło jeszcze jeden podarunek
obok figurki, wnosiło odrobinę szaleństwa w jej życie. Szerokie
korytarze pałacu wydawały się jej wąskie niczym najwęższy para-
pet w Wielkiej Sali, niczym wąziutka ścieżyna, z której lada mo-
ment spaść może w otchłań nieznanego. Ycn nie mówił o niej, ale
miał rację -jej możliwości wydawały się dosłownie nieograniczo-
ne. Pragnęła bez końca marzyć o tym. co może się wydarzyć,
napawać się obietnicą przyszłości. Zarazem jednak wiedziała, że
potrzeba jej trzeźwości umysłu oraz wyciszenia przed czekającą ją
przygodą.
Choć wciąż to sobie powtarzała, nie potrafiła zapanować nad
radosnym uniesieniem.
Zaledwie skręciła w korytarz, na którego końcu leżały jej komna-
ty, w nozdrza uderzyła ją woń kadzidła. Widocznie przed chwilą
musieli tu wymiatać. Z pewnością było to zwykłe wymiatanie; od
czasu do czasu wymiatali przecież wszędzie. Nagle Hezhi szeroko
otwarła oczy. Drzwi do jej komnat były lekko uchylone, a przez
s/parę wypływały na korytarz szare smugi wonnego dymu. W pada-
jącym z komnaty świetle dostrzegła kawałek spódnicy Qey. Stała
nieruchomo, czując łomot pulsu w skroniach. Delikatna materia
marzeń poszła w strzępy, uprzytomniając jej jak kruchą cieszyła się
nadzieją. Drżącą ręką sięgnęła do kieszeni i pogładziła figurkę, lecz
pod palcami wyczuła tylko gładki, nieczuły metal. Kobieta na koniu
była zimna, jej obietnica rozproszyła się wraz z ostrym aromatem
kadzidła.
Stała jak wmurowana dopóki Qey nie poruszyła się i w szparze
nie pojawiła się jej twarz. Hezhi widziała ją tylko przez chwilę. Qey
rozpoznała ją, posłała smutne, błagalne, pełne udręki spojrzenie.
W głowie Hezhi rozbłysło nagle zrozumienie, jak gdyby oblicze Qey
poraziło ją blaskiem silniejszym od słonecznego. Olśniona przez
ową oślepiającą jasność pojęła, że już nigdy nie zobaczy swojej
piastunki. Blask przerodził się w ból, w dojmujące pragnienie, by
jeszcze raz znaleźć się w ramionach Qey, zjeść przygotowane przez
nią śniadanie, powiedzieć, jak bardzo ją kocha.
Oto po raz ostatni widziała się z Qey, a Tsema nie zobaczy już
nigdy.
Ściskając w dłoni figurkę, zawróciła na pięcie i pobiegła, tak
szybko jak nigdy dotąd. Gdzieś z tyłu rozbrzmiał wysoki, chłopięcy
okrzyk kapłana.
Puste korytarze rozbrzmiewały głuchym echem jej kroków.
Zupełnie jak wówczas, gdy będąc małą dziewczynką, ścigała się
z D'enem przez opustoszałe sale wielkiego pałacu. Dzisiaj jednak
towarzyszył jej odgłos wielu uderzających szybko w posadzkę stóp.
,,D'en - pomyślała ze smutkiem -już nigdy cię nie zobaczę".
Pokonała kolejno dwa ciągi schodów. Nie miała pojęcia, jak
blisko są ścigający ją kapłani. Łomot krwi w uszach oraz ciężki
oddech głuszyły odgłosy pogoni. Nie miało to zresztą większego
znaczenia, byleby tylko znalazła się na dachu przed nimi. Zdysza-
na, zapłakana, wypadła w światło popołudnia i gorączkowo wspię-
ła się na górny dziedziniec, gdzie tak niedawno całowała się z Ye-
nem. Wiatr zaszeleścił w krzakach bawełny, jakby uradowany z jej
powrotu.
"Tu może być nie dość wysoko" - pomyślała i niezwłocznie
podjęła dalszą wspinaczkę po pokrytym czerwoną dachówką dachu
opadającym ukośnie ku ogrodowi z wyższej części pałacu. Była już
blisko szczytu, gdy w dole rozległ się ponownie czyjś głos. Odwró-
ciwszy na chwilę głowę, ujrzała wyłaniającą się ze schodów parę
kapłanów. Puszczając mimo uszu ich nawoływania, dotarła do kale-
nicy i zaczęła nią biec.
Oto miała swoją wąską ścieżkę, złudzenia przybrały realny
kształt. Kalenica wiodła ponad pustym skrzydłem, a przyprawiająca
o zawrót głowy droga kończyła się nie gdzie indziej, jak na dachu
Wielkiej Sali. Wspiąwszy się tam, mieć będzie do chodnika pięć
pięter, co powinno być wystarczającą wysokością.
Na lewo i prawo od niej dachówka opadała stromo w dół, by
połączyć się z dachami niższych kondygnacji. Z kalenicy miała
dobry widok na to, co działo się w dole - praczka rozwieszała
pranie, ogrodnik polewał rośliny w donicach, jakaś para wymieniała
namiętne pocałunki. Wszystkie te drobne obrazki wydały się jej
nagle niezmiernie cenne. Tak cenne i niepewne, jak jej zdruzgotana
nadzieja. Jedyne co z tej nadziei jeszcze jej pozostało, to szansa
ucieczki przed kapłanami i uniknięcia losu D'ena. Gdy to w pełni
zrozumiała, w jej sercu dojmujący smutek ustąpił miejsca goryczy.
Wspiąwszy się na dach Wielkiej Sali, pozwoliła sobie na spoj-
rzenie wstecz. Kapłani pozostali daleko w tyle; nie spędzili tutaj
niezliczonych godzin w zalewającym pałac jasnym świetle. Dość
miała czasu, by dopiąć swego.
W trakcie wspinaczki po stromej połaci potknęła się parę razy,
na szczęście wiedziała, gdzie szukać uchwytów, znała rozstaw pod-
trzymujących dach potężnych belek. Znalazła chwilę, by pomyśleć
o Tsemie, o tym jak będzie smutny, gdy dowie się o tych wydarze-
niach. Hezhi natomiast bardzo była rada, iż Tsem przebywał akurat
w mieście, kiedy przyszli kapłani. W przeciwnym razie zabiłby ich
bez wahania, a wówczas sam także musiałby umrzeć. Teraz już do
tego nie dojdzie, a i Ghan nie będzie niepotrzebnie ryzykować swego
życia oraz wolności. Sama rozwiąże swoje problemy, weźmie ciężar
swego urodzenia na własne wątłe barki.
Dygocąc z wysiłku, dokończyła wspinaczki, po czym pozwoliła
sobie na kolejną chwilę wytchnienia. Wierzchołek kopuły pozba-
wiony był pokrycia, przypominał wielkie, nieruchome oko spoglą-
dające w górę znad Dziedzińca Leng. Patrząc w dół, mogła dostrzec
jego źrenicę, bijącą daleko w dole fontannę.
"Nie wolno mi wpaść do fontanny - pomyślała. - Nie wolno
mi oddać Rzece krwi za życia".
Nadal płakała, lecz teraz jej łzy były łzami przesyconej melan-
cholią pociechy. Kapłani kontynuowali pościg, przy czym robili to
z widoczną ociężałością. Ogarnęła wzrokiem roztaczający się doko-
ła wspaniały widok - szeroko rozpostarte piaszczyste pustynie,
wąski pas zielonych pól, rozległe ludzkie kłębowisko, jakim w isto-
cie było Nhol. Słońce, do połowy zanurzone w Rzece, przypominało
pływającą mandarynkę.
Podeszła do krawędzi dachu, raz jeszcze popatrzyła na małą
statuetkę. Dosiadająca konia kobieta zdawała się uśmiechać, jakby
dzieliła z nią sekretną radość. Otoczył ją kolejny powiew wiatru
i oczyścił jej serce, napełniając je zarazem światłem i wysokim,
bezkresnym niebem.
Rozpostarła ramiona szeroko, niby skrzydła, rzucając długi cień
w kierunku wschodnim w skośnych promieniach wieczornego światła.
IX
Przyspieszenie snu
Ranek przyniósł ze sobą miasto, jakie Perkar zapamiętał ze
swoich snów, gąszcz budynków płonących bielą w promieniach
słońca. A przecież pierwotna wizja zdążyła już przyblaknąć w jego
pamięci, przyćmiona rzeczywistością pełną nieuprzejmych, poste-
pujących niezrozumiale ludzi, brudnych izb oraz smrodu doków, na
opisanie którego brakło mu po prostu słów. Wraz z porankiem
zjawiło się poczucie ogromnego zagubienia, jako że nic miał naj-
mniejszego pojęcia, co robić dalej, jak - ani nawet co - negocjo-
wać w tym obcym miejscu. Do tej chwili Rzeka wskazywała mu
kierunek, a tym samym cel. Teraz tego zabrakło. Niekiedy rozmyślał,
co by się stało, gdyby pozostał w łodzi. Czy od razu popłynąłby
wprost do miejsca wypełnienia swego zadania? A może również
siedziałby przy mocnym, poplamionym, naznaczonym śladami noża
stole, zastanawiając się, co powinien uczynić.
Około południa uzyskał częściową odpowiedź. Ranek upłynął
mu na siedzeniu za stołem niosącym obietnicę uzyskania pracy,
chociaż nieustannie odczuwał pokusę, by wyjść na zewnątrz i podzi-
wiać ogrom Nhol. Kilku innych gości przebywających w Kobiecie
Krabie najwyraźniej także szukało pracy. Trzech mężczyzn o odpy-
chającym wyglądzie, ciemnoskórych, pokrytych bliznami, rozma-
wiało przyciszonym głosem w języku, którego nie rozumiał. Każdy
z nich, tak jak Perkar. trzymał broń w widocznym miejscu. Oprócz
nich w oberży przebywał jeszcze mężczyzna o wyglądzie łasicy i od
niechcenia dłubał nożem w stole. Nikt z tej czwórki nie palił się do
rozmowy, więc Perkar trzymał się na uboczu, patrzył i czekał.
Przed południem do oberży zawitała czwórka nowych gości.
Trzej z nich ubrani byli w zwyczajne kilty, natomiast czwarty -
młody chudzielec - nosił uwalane smołą spodnie. Wyglądało na to,
iż spodnie należały w Nhol do rzadkości; te były pierwszymi, jakie
Perkar oglądał. Żaden z czwórki przybyłych nie miał na widoku
broni, doszedł więc do wniosku, że przyszli do Kobiety Kraba, żeby
się napić, nie zaś poszukiwać zajęcia.
Siedli przy pobliskim stole, po czym zamówili piwo. Od niechce-
nia zaczął przysłuchiwać się ich rozmowie, skupiającej się przede
wszystkim na kimś o imieniu Jaszczurka, zapewne ich przełożonym.
Cała czwórka zdawała się za Jaszczurką nie przepadać. Ponieważ
Perkar Jaszczurki nie znał, jego zainteresowanie rozmową wyraźnie
osłabło, zaś jego myśli powędrowały w ślad za spojrzeniem na ulicę,
ku mijającym oberżę przechodniom.
Trwało to dopóki jeden z rozmawiających nie wspomniał o jego
łodzi, a wówczas Pcrkar ponownie skupił uwagę na sąsiednim stole.
- To najdziwniejsza rzecz, jaką kiedykolwiek widziałem -
powiedział chłopak w spodniach. - Widział to zresztą cały tłum.
- To sprawa prądów - stwierdził starszy mężczyzna z rzadką
brodą. - Niekiedy potrafią obierać przedziwne kierunki.
- Ta łódź płynęła dokładnie pod prąd, bez żagla, bez wioseł
i do tego była zupełnie pusta.
- No i? - dopytywał się brodacz.
- No i to wszystko. Popłynęła prosto do Kanału Węgorza, choć
na ster napierało sześciu ludzi.
- To sztuczka kapłanów - stwierdził jeden ze słuchaczy,
a pozostali przyjęli jego słowa potakującym pomrukiem.
Tego było Perkarowi już za wiele. Wstał od stołu i podszedł do
rozmawiających, ci zaś czujnie odpowiedzieli na jego powitanie,
jakby w obawie, że może od nich czegoś chcieć.
- Przepraszam - zaczął uprzejmie. - Jestem Perkar z klanu
Kar Barku. Niechcący usłyszałem, jak mówicie o łodzi, która płynę-
ła, choć nikogo nie było na jej pokładzie.
- To prawda - zapewnił chudzielec tonem usprawiedliwienia.
- To najprawdziwsza prawda.
- Co się z nią stało?
Chłopak uśmiechnął się szeroko.
- Ostatnie co widziałem, to dwójka kapłanów, którzy przyszli
ze świątyni ze swymi miotłami, tymi służącymi do spalania.
Perkarowi nic to nie mówiło.
- A gdzie może być teraz?
- Mogłaby już płynąć po głębinach niebieskiego morza -
burkliwie odrzekł mężczyzna z brodą. - Ale nic z tego. Zawróciła
w druga stronę, tam gdzie kanał wpływa do pałacu.
- Chciałbym ją zobaczyć.
- To miło z twojej strony - orzekł brodacz, co pozostali
skwitowali śmiechem.
Zdecydowany nie tracić panowania nad sobą, Perkar jedynie
*' skinął głową.
- Dzięki - powiedział. Z pewnością na ulicy dowie się, gdzie
znaleźć Kanał Węgorza.
- Od razu po wyjściu ruszaj w lewo i trzymaj się Ulicy Wid-
mowej Ryby - rzucił chłopak w spodniach. - Ona zaprowadzi cię
do Kanału Węgorza. Idąc jego brzegiem, z pewnością wypatrzysz
łódź, jeśli tylko kapłanom nie udało się niczego zmienić.
- Dziękuję bardzo - powiedział Perkar i ruszył do drzwi. Na
zewnątrz przystanął na chwilę, rzucił okiem na oddalone o parę ulic
doki i skręcił w lewo. Potem obejrzał się za siebie, żeby zapamiętać
wygląd okolicy w pobliżu Kobiety Kraba i uniósł brwi w najwyż-
szym zdumieniu, gdyż ujrzał jak do oberży wchodzi największy
mężczyzna, jakiego kiedykolwiek widział. Mierzył dobrze ponad
siedem stóp, a jego masywne, mocno umięśnione ciało spoczywało
na względnie krótkich, kabłąkowatych nogach. Rzut oka na twarz
olbrzyma wzbudziła w Perkarze wspomnienie Ngangaty. Grube
brwi, skośnie nachylone czoło. Pokręciwszy z niedowierzaniem
głową, ruszył na poszukiwanie łodzi.
Odnalezienie Kalhału Węgorza nie nastręczyło większych trud-
ności, podobnie jak marszjego brzegiem w kierunku pałacu, chociaż
wędrówka okazała się długa. Łódź Boga Kruka dostrzegł w odległo-
ści najwyżej stu kroków od podstawy muru. Zupełnie pusta, spokoj-
nie unosiła się na wodzie. Zastanawiał się przez chwilę, co mogło
spotkać martwego mężczyznę, którego zostawił na dnie, szybko
jednak uznał, że lepiej tej kwestii nie roztrząsać. Całą łódź przykry-
wały jakieś wstążki, zaś na pobliskim brzegu kanału tliły się cztery
bryłki kadzidła. Kadzideł doglądał młody mężczyzna, który co jakiś
czas z ponurą miną zerkał ku łodzi.
Perkar uniósł dłoń w geście pozdrowienia.
- Dzień dobry - powiedział, nie wiedząc, jak życzyć Piraku
w języku Nhol. Mężczyzna odpowiedział mu skinieniem głowy.
- Pilnujesz łodzi?
- Tak - padła krótka odpowiedź.
Perkara ogarnęło zdumienie. Mężczyzna był młodszy, niż wy-
glądał na pierwszy rzut oka; właściwie był jeszcze chłopcem.
- Dlaczego?
- Płynęła o własnych siłach - wyjaśnił chłopak. - Albo jest
to dar Rzeki dla kapłanów albo jakiś demon. Jeszcze nie jesteśmy
tego pewni.
- Może łódź ta zasiedlona jest przez, jakiegoś boga - rzekł
Perkar, wsparłszy plecy o ścianę pobliskiego budynku. Miał nadzie-
ję, ze słowa te nie były obraźliwe.
- Barbarzyńco - wykrzyknął chłopak / wyraźnym niesma-
kiem. - Rzekajest jedynym bogiem.
- Tam, skąd pochodzę, bogów jest wielu - odparł rezolutnie.
- Chodzi ci o demony, może duchy, ale na pewno nie o bogów.
Wzruszył ramionami, mając w pamięci Balati, Łowczynię, Ka-
raka. Bez wątpienia, oni nie byli duchami.
- Czy jesteś szamanem? - spytał z nadzieją, iż użył właści-
wego słowa.
- Masz na myśli czarownika? Prawdziwy z ciebie barbarzyńca.
Jestem kapłanem Rzeki.
- Kapłanem. - Perkar znał oczywiście to słowo - ghun -
lecz jego znaczenie nie było mu do końca jasne? - A kim właściwie
jest kapłan?
Chłopak popatrzył na niego z jeszcze większą pogardą, choć
trudno było uwierzyć, że coś takiego w ogóle jest możliwe, po czym,
wolno cedząc słowa, rzekł:
- Kapłani... służą... Rzece.
- Znam wasz język - odparł Perkar, powściągając gniew. -
Nie znam natomiast waszych obyczajów.
- Dlaczego, cudzoziemcze, te sprawy w ogóle cię interesują?
- Jestem z natury ciekawy.
Kapłan skinął głową.
- W takim razie ci powiem. Wsłuchaj się w odgłos Płyną-
cc| Wody. Dawno temu lud nasz mieszkał na wielkiej pustyni. Ży-
liśmy w nędzy, a zewsząd otaczały nas potwory. Córka jednego
z naszych prymitywnych wodzów miała dziecko z Rzeką i to ono
uwolniło nas od demonów, przywiodło tutaj, nad Rzekę, i dało
początek miastu Nhol.
- Moje plemię też ma dzieci z bogami - wtrącił Perkar.
Twarz chłopaka ponownie okryła się rumieńcem.
- Jeśli nadal będziesz bluźnić, nie powiem nic więcej.
- Przepraszam, więcej nie będę - zapewnił Perkar. - Mów
dalej.
- Chakunge - Syn z Wody - był pierwszym Z Wody Zro-
dzonym, pierwszym z naszym królów. To w ich żyłach krew Rzeki
płynie najmocniej.
- A wy, kapłani? Też jesteście Z Wody Zrodzonymi? Krewny-
mi Chakunge?
- Nie - odrzekł chłopak. - To już inna historia. Bo widzisz.
Z Wody Zrodzeni są częścią Rzeki, więc nie mogą jej służyć ani
oddawać czci. Przekazują nam jej wolę, dzierżą jej potęgę. Lecz do
tych spośród nas, którzy jej służą, Rzeka posłała innego człowieka
- obcego. Człowiek ów zwany był Ghun Zhweng, Hebanowy
Kapłan. To on nauczył nas jak czcić Rzekę, zbudował Wielką Wodną
Świątynię, ustalił sposób przepływu wody w pałacu. Rzeka dała nam
swoją krew, a tym samym władców, ale to właśnie Ghun Zhweng
przyniósł nam cywilizację. Dał nam nasze zwyczaje, miotły na
duchy, znajomość pisma.
Perkar pokiwał głową.
- Rozumiem. Kapłani służą Rzece, Z Wody Zrodzeni są Rzeką.
A zatem wy, kapłani, służycie Z Wody Zrodzonym?
- Tak, oczywiście - odparł chłopak, lecz Perkar wyczuł w jego
głosie cień wahania - choć czasami bardziej służymy samej Rzece.
Perkar zrobił przesadnie zafrasowaną minę.
- Chodzi mi o to ...- kapłan ściągnął brwi i utkwił spojrzenie
we własnych dłoniach. - Tylko nie pojmij mnie źle. Z Wody
Zrodzeni są dziećmi Rzeki, toteż oddajemy im cześć, a zwłaszcza
Chakunge, cesarzowi - oby żył tysiąc lat. Ale są również inni,
którzy nie mają w sobie tyle świętej krwi, w których Rzeka jest
obecna w mniejszym stopniu. Powoduje nimi będąca zarazem ich
pr/eklcństwem ludzka część, co my, jako kapłani, dobrze pojmuje-
my. Ponadto jesteśmy bliżej ludu - pośredniczymy między Z Wody
Zrodzonymi, a ludźmi, których oglądasz na ulicy.
Perkar pomyślał, iż w tej chaotycznej odpowiedzi kryła się
wskazówka, iż kapłani nie zawsze naginali się do woli Z Wody
Zrodzonych, jednak nie był tego do końca pewien. Nie miał nato-
miast żadnych wątpliwości co do tego, że kapłani służyli samemu
Odmieńcowi, choć nie byli z nim spokrewnieni. Ci, którzy mieli
w sobie krew Odmieńca, władali miastem.
Dziewczyna, której szukał, też była częścią Rzeki. Kto był jej
wrogiem? Dlaczego ona go przywołała?
- Czy Z Wody Zrodzeni mają jakichś wrogów? - spytał
Perkar.
Pytanie zdumiało młodego kapłana.
- O co ci chodzi? Może podobnych ci barbarzyńców. Obcych
tyranów pragnących zdobyć nasze miasto. Wrogowie Z Wody Zro-
dzonych są wrogami nas wszystkich.
- Czyli, że w samym mieście nikt im nie zagraża? Jacyś ban-
dyci albo zdrajcy?
Kapłan pokręcił głową.
- Na pewno nie.
Perkar uznał, że na razie ma nad czym rozmyślać. Co prawda
chłopak nabrał jakby nieco chęci do rozmowy, ale nie stał się przez
to ani trochę uprzejmiejszy.
- Od jak dawna jesteś kapłanem? - zapytał Perkar.
- Odbyłem inicjację przed trzema laty i zdobyłem trzeci ścieg
- słowa te wypowiedział z nieskrywaną dumą.
Perkar pokiwał głową.
-- Wiele osiągnąłeś, jak na tak młody wiek. Gratuluję.
Chłopak, podobnie jak wszyscy w Nhol, miał ciemną skórę,
jednak teraz przybrała ona niezwykły odcień purpury.
- Mam dwadzieścia dwa lata - burknął.
- Ale... twój głos - Perkar urwał w środku zdania.
Kapłan wyglądał tak, jakby za chwilę miał wybuchnąć.
- Wybaczam ci, bo jesteś barbarzyńcą - rzekł w końcu wzbu-
rzonym głosem jedenastolatka. - Kapłani Rzeki mają... usunięte
pewne części ciała.
Perkar patrzył na niego z rosnącym przerażeniem, w miarę, jak
jego świadomość w pełni ogarniała sens tych słów.
- Ty... - urwał, przemilczając słowo "eunuchu", gdyż nie
miał ochoty wdawać się w pojedynek. Dlatego też w końcu zdecy-
dował się na uprzejme: - Aha.
Kapłan przypatrywał mu się jeszcze przez chwilę, poprawiając
szaty.
- Czy pozwolisz - spytał Perkar niepewnym głosem - że-
bym przez chwilę popatrzył na łódź?
- Z jakiego powodu?
- Chcę przekonać się, czy znowu nie popłynie. To byłoby
ciekawe.
Kapłan chrząknął z niecierpliwością.
- Rób co chcesz. Patrząc, nie naruszasz żadnego prawa. Muszę
cię jednak przestrzec, byś nie podchodził do łodzi, gdyż jest ona
własnością kapłanów.
- Tylko popatrzę - zapewnił Perkar, po czym siadł pod ścianą.
Nie miał pewności dlaczego to uczynił ani przekonania, że postąpił
słusznie. Rozsądek podpowiadał, iż łódź powinna dopłynąć w miej-
sce, do którego chciała zaprowadzić go Rzeka. W takim przypadku
trafił nareszcie do celu. Oczywiście, mógł się spóźnić albo też, po-
zbawiona pasażera łódź błądziła bez celu po Rzece. Mimo wszystko,
ogromny pałac wznosił się o rzut kamieniem od niego, a kanał niknął
w czarnej dziurze przegrodzonej żelazną kratą. Podejrzewał, że
woda płynęła dalej, w głąb królewskiej siedziby. Być może, obec-
ność łodzi w tym miejscu oznaczała, iż powinien wejść do pałacu.
Obrzuciwszy mury bacznym spojrzeniem, Perkar stwierdził, że
wdarcie się na nie siłą zupełnie nie wchodziło w rachubę, podobnie
jak i uniknięcie gęsto rozstawionych straży. Zatem nie powinien być
tutaj, tylko nadal siedzieć w Kobiecie Krabie i czekać aż jakiś
szlachcic zechce skorzystać z jego miecza. Chyba tylko w ten sposób
ma szansę wkroczyć do tak potężnej twierdzy. A kiedy już będzie
w środku, kiedy odnajdzie tamtą dziewczynę, co wtedy? Była dziec-
kiem Rzeki lub przynajmniej nosiła w sobie jej krew. Była w tym
mieście. Czego mogła chcieć od niego - "barbarzyńcy" z kraju
oddalonego o tysiąc mil? I wreszcie rzecz najważniejsza, kiedy już
ją znajdzie, to będzie zmuszony ją zabić, czy może ratować? Naszła
go przelotna wątpliwość, czy zdoła uśmiercić małą dziewczynkę,
lecz natychmiast doznał porażającego swą gwałtownością napadu
złości. "Tak - odpowiedział sobie w myślach, wspomniawszy
ducha swego króla i puste oczodoły Eruki. - Tak, mogę zabić
każdego, jeśli tylko pokrzyżuje to zamiary Rzeki".
Rozważał te wątpliwości chyba po raz trzeci, gdy w głębi ulicy
odezwał się czyjś mocny, głęboki głos.
- To musi być on - powiedział głos. Ku swemu zdumieniu
Perkar ujrzał olbrzyma - albo człowieka podobnej postuTy -
szybkim krokiem zmierzającego w jego stronę. U boku olbrzyma
dreptał mały, zasuszony człowieczek w ciemnogranatowych sza-
tach. Wydało mu się, że podobny strój widział już w Kobiecie
Krabie, a więc ci dwaj podążali za nim rozmyślnie. Dźwignął się na
nogi, z dłonią wspartą o rękojeść Harki.
Perkar stwierdził, iż niski mężczyzna jest zupełnie łysy, choć na
głowie miał zawój z jakiejś tkaniny. To właśnie on, a nie olbrzym
odezwał się pierwszy, gdy podeszli bliżej.
- Szare oczy, jasne włosy, blada cera - wymamrotał. -
Proszę, proszę.
Olbrzym potrząsnął masywną głową, po czym rozdzielił wargi,
odsłaniając grube jak palec zębiska.
- W dokach jest wielu obcych. To tylko zwyczajny przypadek.
- Niechaj rozstrzygnie to Hezhi -- powiedział człowiek w gra-
natowej szacie. -Czy coś stracimy, jeśli to nie ten?
- Być może stracimy wszystko. Cudzoziemcy to złodzieje
i zabójcy.
Perkar uznał, iż dyskusja o jego osobie trwajuż dostatecznie długo.
- O czym wy dwaj mówicie? - zapytał.
Staruszek wyglądał na nieco zaskoczonego.
- Jak na kogoś, kto przybywa z odległych pastwisk, mówisz
zupełnie znośnie.
Słysząc te słowa, Perkar zrezygnował z ciętej riposty.
- Czyżbyś znał mój lud?
- Tylko ze słyszenia. Przeczytałem parę tych waszych... -
Zmarszczył czoło. - Higaral?
Perkar zamrugał ze zdumienia.
- Ekaral - poprawił. - Pieśni.
- Tak. W czasach Drugiej Dynastii pewien oficer pożeglował
w górę Rzeki i mieszkał jakiś czas z twym ludem. Spisał wówczas
kilka Ekaral, sądząc zapewne, iż mogą one kogoś zaciekawić.
Olbrzym warknął, a napotkawszy ostre, karcące spojrzenie sta-
ruszka, zrobił zmieszaną minę. Staruszek tymczasem pokiwał głową,
jak gdyby zgadzając się z tym, co chciał przekazać olbrzym.
- Możemy pomówić o tym później. Tsem przypomina mi, że
nie mamy teraz czasu na dyskusje o poezji. Mężczyźni z Kobiety
Kraba powiedzieli nam, że być może cię tu zastaniemy. Pragnę
skorzystać z twych usług.
Perkar skinął głową.
- Tedy jesteś mym przeznaczeniem. W końcu mnie znalazłeś.
Czy przypadkiem nie znasz dziewczynki, mniej więcej dwunastolet-
niej, o czarnych oczach i spiczastym podbródku?
Olbrzym szeroko otwarł usta, natomiast staruszek posłał ukrad-
kowe spojrzenie w stronę pilnującego łodzi kapłana.
- Nie tutaj - rzucił szeptem. - Porozmawiamy o tym w in-
nym miejscu. - Pokazał gestem, by Perkar szedł za nim. Olbrzym
także machnął ręką, tyle że z większym zdecydowaniem. Perkar
wydął wargi, lecz nie wahał się ani chwili. Przecież po to tutaj
przybył.
- Dużo by trzeba tłumaczyć - rzekł staruszek, gdy ponownie
znaleźli się w dokach. - Ja również mam do ciebie mnóstwo pytań,
ale czas nagli. Dlatego od razu przejdę do najważniejszych.
- Jestem Perkar Kar Barku - przedstawił się Perkar.
- Tak, tak - staruszek pokiwał głową. - Ja jestem Ghan, a ten
pół-olbrzym ma na imię Tsem.
- Ghun, Tsem - powtórzył.
- Ghan - ostro poprawił go staruszek - nie Ghun.
"Nauczyciel, nie kapłan. A imię olbrzyma oznacza żelazo".
- Ghan - rzekł Perkar tonem usprawiedliwienia. Zapamiętał
jednak, że staruszek najwyraźniej nie przepadał za kapłanami.
- Wspomniałeś pewną dziewczynkę - napastliwie ciągnął
Ghan. - Co ci o niej wiadomo?
Perkar zastanawiał się przez chwilę, w końcu uznał, że najlepiej
zrobi, wyjawiając przynajmniej część prawdy.
- Niewiele. Śnię o niej od wielu miesięcy. To wszystko.
- Od tak dawna przebywasz w Nhol?
Perkar ponuro pokręcił głową.
- Nie, dopiero co przybyłem.
- Dlaczego to uczyniłeś?
- Nie miałem wielkiego wyboru. Przywiodła mnie tutaj Rzeka,
ale to długa historia, Ekar. Ponieważ, jak mówisz, nie mamy czasu,
przedstawię rzecz jak najkrócej. Rzeka porwała moją łódź i zaciąg-
nęła tutaj.
Ghan uniósł dłoń.
- Czy odczuwasz z tego powodu rozgoryczenie? Czy tego
żałujesz?
Uśmiechnął się kwaśno i skłamał, przy czym było to kłamstwo
osnute na prawdzie.
- Tak. Myślę, że ta dziewczyna mnie wezwała, tak jak szaman
przyzywa sobie podobnych albo człowiek psa, więc oto jestem.
Miałem dużo czasu, żeby się nad tym zastanowić. Udało się jej
przywołać mnie - w odróżnieniu od innych osób - tylko z powodu
uczynków, które popełniłem. Uczynki owe wymagają, żebym... się
odmienił. Powziąłem postanowienie, iż zakończenie tej części mego
losu - odpowiedź na wezwanie dziewczyny - stanowi pierwszy
krok na drodze mej pokuty.
- Może to zarazem być krok ostatni - przestrzegł go Ghan. -
To, o co cię poproszę, jest bardzo niebezpieczne.
- Tego sam się domyślam - odrzekł Perkar. - Mówiłeś, że
znasz nasze pieśni. Czy znane jest ci również słowo "Pirak"?
Ghan pokręcił głową.
- Czytałem o tym dawno temu, a pamięć bywa zawodna.
- Piraku oznacza wiele rzeczy. Bogactwo, honor, chwałę. O-
znacza robienie tego, co zrobione być musi, nawet jeżeli jedyną za
to nagrodą jest śmierć. Dla niego mój lud żyje i umiera.
Przygryzający wargi olbrzym wyrzucił nagle z siebie potok słów.
- To jest niedorzeczne. Nie możemy mu ufać, panie.
- Jeżeli to jest ten człowiek, o którym śniła Hezhi, nie mamy
żadnego wyboru - wymamrotał Ghan. - On może być nam po-
mocny.
- Myślę, że jestem tym człowiekiem - wtrącił Perkar - choć
nie mam pojęcia, jakie zadanie miałbym wypełnić.
- Ze swej strony również przedstawię wszystko jak najprościej
- obiecał Ghan. - Żywię przeświadczenie, że dziewczyna z twoich
snów to Hezhi Yehd Cha'dune, córka cesarza Nhol. Myślę, iż tak jak
mówisz, wezwała cię tutaj, abyś dopomógł jej uciec z miasta.
Perkar wodził wzrokiem od Ghana do Tsema.
- Dlaczego księżniczka musi uciekać z własnego miasta?
Ghan potrząsnął głową.
- To skomplikowana sprawa, do tego żaden z nas nie może
o tym mówić. Hezhi wytłumaczy ci to później, jeśli wszystko pójdzie
dobrze. Pamiętaj tylko, że ona musi uciec dzisiaj. Obawiam się, iż
musisz podjąć decyzję wyłącznie w oparciu o to, co już usłyszałeś.
- Zupełnie nie znam tego miasta. Jaki mogę wam przynieść
pożytek?
Ghan wskazał na Harkę.
- A to widzisz?
- No tak - rzekł Perkar. - Mogę posłużyć się Harką.
- Harką?
- Tak zwie się zamieszkujący w mym mieczu bóg.
Ghan uniósł wysoko brwi, lecz w odróżnieniu od kapłana nie
próbował podważać istnienia bogów.
- Być może, istotnie chodzi o miecz. Szczerze mówiąc, ja także
tego nie wiem. Ale Hezhi śni o tobie, więc jestem pewien, iż tkwi
w tym jakiś cel. - Jego twarz przybrała zamyślony wyraz, w końcu
wydał z siebie pełne znużenia westchnienie. - Gdybym tylko to
wiedział.
- Widzę ją, jak wyłania się z Rzeki - wyszeptał Perkar,
przymknąwszy oczy. - Rzeką płynie krew i ja też tam jestem. Rzeka
próbuje mnie połknąć, ale także ofiarowuje mnie tej dziewczynie.
Ona płacze, a jej łzy również są krwawe. Ona chce, żebym jej
pomógł.
Otworzył oczy, pozwalając by słońce rozproszyło cień zapamię-
tanej wizji. Ghan i Tsem przypatrywali się mu w skupieniu. Tsem
miał przymrużone oczy, Ghan kiwał głową.
- Nie widzę innego wyboru - powiedział wreszcie. - Wszyst-
ko to dzieje się za sprawą jej krwi, Tsem. Jeśli jej nie wierzymy, nie
możemy jej ocalić.
Tsem gotów był protestować, lecz po chwili jego toporne rysy
przybrały wyraz spokoju.
- Jesteś ode mnie mądrzejszy - rzekł w końcu.
- Nie byłbym tego taki pewien - odparł Ghan. - Za to jestem
lepiej wykształcony.
Jego oblicze stwardniało pod wpływem powziętej decyzji.
- Perkarze z klanu Barku, zaufamy ci. Dopomożemy ci zdobyć
to twoje... perku?
- Piraku - poprawił Perkar. - Chcę wam jeszcze zadać jedno
pytanie.
- Pytaj, byle szybko.
- Kim są wrogowie tej dziewczyny? Czy jednym z nich jest
sama Rzeka?
Ghan z olbrzymem wpatrywali się w niego przez dłuższą chwilę,
aż w końcu staruszek niemal niedostrzegalnie skinął głową.
Perkar uśmiechnął się nieznacznie.
- Mówiono mi, żebym nie ufał nikomu w Nhol. Ja jednak
postąpię tak, jak tego ode mnie wymaga los. Może wtedy moje życie
ponownie stanie się moją własnością.
- Może - powiedział Ghan.
Z powrotem skierowali kroki w stronę doków. Ghan powiódł
ich labiryntem nabrzeży do niewielkiego, jednomasztowego okrętu,
a kiedy zawołał, nad burtą pojawiła się głowa mężczyzny, którego
twarz miała w sobie coś z drapieżnego wyglądu łasicy.
- Ghan - powiedział miłym, niskim głosem, który zupełnie
nie pasował do oblicza.
- Wszystko zgodnie z umową -- odrzekł Ghan, po czym
zwrócił się doTscma. -To jest mój kuzyn. Możesz mówić mu Zeq'.
Zeq' zabierze ciebie i księżniczkę w dół Rzeki, do siedziby mego
klanu. Przygotowałem list dla rodziny, zawierający tyleż prawd, co
i kłamstw. Oni by nam nie pomogli, gdyby znali całą prawdę. Poproś
Hezhi, żeby zapoznała cię z jego treścią i dzięki temu to, co powiesz
pozostawać będzie w zgodzie z napisaną przeze mnie historią. Mój
klan dopomoże wam wówczas w odbyciu lądowej podróży do Lhe.
Napisałem jeszcze jeden list do pracującego tam archiwariusza,
z którym od czasu do czasu wymieniam korespondencję. Wiem, że
możemy liczyć na jego pomoc. W Lhe Hezhi będzie bezpieczna, ty
też.
- Sam go mogę przeczytać - zagrzmiał Tsem. Ghan przyjął
jego słowa z mniejszym zdumieniem niż można by się było tego
spodziewać.
- A to jest Perkar, cudzoziemiec - rzekł, wskazując z kolei
Perkara, chociaż podejrzliwy wzrok kuzyna dobitnie świadczył, że
tyle zdołał już odgadnąć bez wyjaśnień.-Zapłacę również za niego.
Jego miecz może okazać się przydatny na wypadek kłopotów.
Zeq' skinął Perkarowi głową, choć z jego twarzy nie zniknął
wyraz powątpiewania.
- A co z tobą, panie Ghan? - spytał Tsem. - Sprawy źle się
dla ciebie ułożą, jeżeli twój udział w tym spisku zostanie odkryty.
Ghan wzruszył wątłymi ramionami.
- Jeśli wszystko pójdzie dobrze, mój udział nigdy nie wyjdzie
na jaw.
- Chyba, że przesłuchają cię kapłani. Dobrze wiesz, że mogą
cię zmusić do mówienia.
- Wiem.
- A wtedy dowiedzą się też, dokąd uciekła Hezhi.
- Nie - zapewnił Ghan - ponieważ kapłani nigdy mnie nie
przesłuchają. Możesz mi zaufać.
Tsem przypatrywał się mu w zamyśleniu.
- Bez ciebie moja pani nie ma żadnych szans, więc ci zaufam.
- Potem zwrócił kanciastą twarz ku Perkarowi. - Wiedz -
powiedział miękko - że Hezhi to najcenniejsza spośród wszystkich
żywych istot. Jeśli z twego powodu spotka ją krzywda, nic nie
powstrzyma mnie przed skręceniem ci karku. Ani ten miecz ani sto
innych. Rozumiesz?
- Rozumiem - odrzekł Perkar, wpatrując się prosto w oczy
olbrzyma. Bez wątpienia ci dwaj kochali tamtą dziewczynę, gotowi
byli oddać za nią życie. Czy Perkar był zdolny do podobnych
poświęceń dla całkiem obcej osoby, której nawet nigdy nie spotkał?
Olbrzym nie bardzo w to wierzył, widać to było na pierwszy rzut
oka. I, oczywiście, miał rację. Sprawy wcale nie układały się tak
prosto, jak na to liczył. Być może, uzyska pewność, kiedy zobaczy
się z tamtą dziewczyną. A póki co, jak mógł wzbudzić zaufanie
olbrzyma bez uciekania się do kłamstwa? Nie chciał bowiem okła-
mywać tego dziwnego, potężnego mężczyzny, tak bardzo podobne-
go do Ngangaty. - Nigdy nie spotkałem twojej księżniczki -
powiedział miękko. - Ale wielu dobrych ludzi - moich przyjaciół
- umarło z mojego powodu. Nigdy tego nie odpokutuję, przyja-
cielu. Nie darzę tej Rzeki miłością. Rani ona kogoś, kogo kocham,
mnie zaś odarła z życia. Tymczasem ty dajesz mi do zrozumienia,
że ta twoja Hezhi z jakiegoś powodu zwróciła Rzekę przeciw sobie.
Myślę, że ona zamierza ją okraść. Kiedyś poprzysiągłem zabić
Odmieńca, boga Rzeki, olbrzymie. Było to głupie, doprowadziło
do wszystkich tych śmierci, o których ci wspomniałem. Ale jeśli
ona i ja zdołamy coś mu ukraść - chociażby jej życie - mieć
będę przynajmniej świadomość, że wywarłem na nim pomstę. Pra-
gnąłem umrzeć dla mniej szlachetnych powodów niż ratowanie
życia księżniczce.
"Lub zabicie takowej w razie potrzeby" - dodał w duchu, co
niespodziewanie wzbudziło w nim silne poczucie winy. Jeżeli jednak
ci dwaj mężczyźni mówili prawdę - jeżeli ratując dziewczynę,
mieszał szyki Rzece - wówczas dotrzyma słowa. Odpowie kłam-
stwem jedynie wówczas, gdy okaże się, że został okłamany.
Tsem słuchał go uważnie z na wpół przymkniętymi powiekami.
- Jaja kocham - powiedział wreszcie. - Pamiętaj o tym na
równi ze swymi pięknymi słowami.
Ghan ujął Tsema pod ramię.
- Tsem, już czas. Wracaj do pałacu i przyprowadź ją tutaj.
Przebierz ją w ten strój szkutnika, o którym opowiadałeś, obetnij jej
włosy. Przyprowadź ją do łodzi, a Zeq' zrobi resztę.
- A co ze mną? - zapytał Perkar.
- Nie wiem, po co ona cię tu sprowadziła - odparł Ghan -
jeśli rzeczywiście to jej dzieło. Może się okazać, że to Rzeka cię
posłała na żądanie kapłanów Cesarstwa. Osobiście jednak w to
wątpię, gdyż działanie w tak zawiły sposób nie leży w ich zwyczaju.
Twoja obecność jest czymś tak niezwykłym, że aż trudno uznać ją
za podstęp. Jeśli zaś idzie o to, co powinieneś robić, mniemam, iż
dowiemy się w najbliższym czasie. A póki co, zabij każdego, kto
próbowałby przeszkodzić wam w ucieczce.
W chwilę później Ghan z Tsemem ruszyli w stronę miasta. Tsem
na odchodnym posłał Perkarowi ponure spojrzenie.
- No cóż - rzekł Perkar, dotykając Harki. - Zabijanie. Przy-
najmniej do tego jesteśmy zdolni, prawda?
- Dopóki nie zapomnisz, że pewnych istot nawet my zabić nie
możemy.
W bramie Tsem rozstał się z Ghanem. Zważywszy na późną porę
dnia, Hezhi przebywała już zapewne w swoich komnatach, toteż
Tsem skierował swe kroki wprost do mieszkalnego skrzydła pałacu.
Kiedy usłyszał płacz Qey, od razu wiedział, że coś jest nie
w porządku. Zdjęty nagłym niepokojem, wpadł na dziedziniec, gdzie
ujrzał Qey w towarzystwie dwóch kapłanów.
- Co się stało? - spytał gniewnie, zupełnie niepomny, że
może spotkać go kara za brak uprzejmości względem kapłanów.
- Twoja podopieczna uciekła - oznajmił jeden z nich. -
A gdzie ty byłeś?
- Uciekła? Dokąd? - Choć pytał, to przecież wiedział i wiedza
ta sprawiła, że serce zamarło mu w piersi.
- Nie wiem - niecierpliwie rzucił kapłan. - Poszło za nią
dwóch kapłanów, ale jeszcze nie wrócili.
Tsem skinął głową, słysząc jak w uszach dudni mu krew. Pierw-
szy kapłan nie zdążył nawet krzyknąć. Pięść Tsema ugodziła go
w skroń z mocą i skutkiem kowalskiego młota. Drugi wydał z siebie
przerażony pisk, zanim olbrzym dźwignął go w górę i niby kurcza-
kowi ukręcił głowę. Potem, nie bacząc na rozhisteryzowaną Qey,
pobiegł z największą szybkością, jaką zdołały osiągnąć jego wielkie
stopy.
X
Dar zabijania
Stojąca na krawędzi Hezhi usłyszała nieoczekiwanie, jak ktoś
wykrzykuje jej imię. Nie był to wysoki, czysty głos kapłana, tylko
basowy ryk Tsema. Odetchnąwszy z ulgą, cofnęła się znad odchłani
i zerknęła za siebie, żeby ocenić sytuację.
Połacią dachu pędził w jej stronę Tsem. Na jej oczach dopadł
stojącego bliżej kapłana i złapał go za włosy. Kapłan zawył, a w na-
stępnej chwili padł z ukręconą głową. Drugi, spojrzawszy za siebie,
rozdarł się wniebogłosy i krzyczał rozpaczliwie, dopóki Tsem nie
wziął go w swoje ręce. Hezhi zamknęła oczy, a gdy otwarła je
ponownie, nieruchome ciało kapłana zwisało z krawędzi sąsiednie-
go dachu.
- Hezhi - ryczał Tsem.
Dygocząc z napięcia, czas jakiś patrzyła jak podchodzi bliżej, po
czym wspięła się nieco wyżej, usiadła i zjechała wprost w jego
mocarne ramiona.
- Czy oni zrobili ci krzywdę, księżniczko? - zapytał łagodnie.
- Nie, Tsem. Nawet mnie nie dotknęli. Umknęłam im.
W drodze powrotnej starała się nie patrzeć na martwych kapła-
nów i ich wybałuszone, jakby zdziwione oczy. Całą uwagę skupiła
na słowach Tsema, choć nie było to łatwe, gdyż w jej głowie
niepodzielnie panowały ulga oraz zamęt.
- Ghan przygotował ucieczkę z miasta. Wszystko jest zaplano-
wane, więc nie musisz się niczym martwić.
- W komnacie są pewnie jeszcze jacyś kapłani...
- Już nie - warknął Tsem. - Co najwyżej ich duchy.
- Och, Tsem, nie powinieneś tego robić. Jeśli oni teraz cię
złapią...
- Nie złapią, a jeśli nawet, to bardzo będą tego żałować. Chodź-
my już.
Zeszli na dziedziniec zarośnięty znajomymi krzewami baweł-
ny i tam nogi odmówiły Hezhi posłuszeństwa. Tsem uchronił ją
przed upadkiem, po czym chwycił w ramiona i poniósł schodami
w dół.
Komnata przedstawiała koszmarny widok. Zawodząca Qey i dwa
trupy kapłanów - jeden z sączącą się z ust stróżką krwi i drugi
z zupełnie zmiażdżoną twarzą. W powietrzu wciąż wisiała mocna
woń kadzidła.
- Qey! Qey! - krzyczał Tsem, potrząsając równocześnie ra-
mionami kobiety. - Obetnij jej włosy! Ostrzyż ją!
Służąca, której gwałtowne kołysanie omal nie pozbawiło zmy-
słów, popatrzyła na nich nieprzytomnie.
- A tak, tak, włosy... - wymamrotała.
- Arr! -jęknął Tsem i popędził do sypialni. - Gdzie scho-
wałaś robocze ubranie? To, które ci przyniosłem?
- Pod materacem - odkrzyknęła Hezhi, nie odrywając wzroku
od roztrzęsionej Qey. - Qey - wyszeptała.
Qey spojrzała nieco przytomniej i wyciągnęła ramiona. Hezhi
podbiegła do niej, wtuliła głowę w pierś piastunki.
- Obetnij jej włosy - niespodziewanie mruknęła Qey. Deli-
katnie odsunęła Hezhi, po czym sięgnęła do torby z przyborami
krawieckimi. Po chwili w jej dłoni zabłysły nożyce. - Odwróć się,
maleńka-poprosiła szeptem. Hezhi usłuchała i natychmiast poczu-
ła na szyi zimny dotyk metalu.
Szybkim krokiem nadszedł Tsem z ubraniem. Mimo że opłukała
je z błota po wyprawie w podziemia, plamy ze smoły pozostały.

- Nałóż to.
- Dokąd ją zabierasz? - załkała Qey. - Dokąd zabierasz
moją małą Hezhi?
- W bezpieczne miejsce - pospiesznie zapewnił Tsem. - Nie
możesz nic wiedzieć, nic, bo inaczej oni cię zamęczą, żeby tylko to
z ciebie wydobyć. Rozumiesz?
- Chodź z nami, Qey - rzuciła błagalnie Hezhi. - Ona może
z nami iść, prawda, Tsem?
- Może - odparł olbrzym bez przekonania.
Qey przyglądała się im przez chwilę, po czym lekko pokręciła
głową.
- Nie, maleńka, nie mogę.
- Dlaczego?
- Po prostu nie mogę. Tylko bym wam zawadzała, nie wiedzia-
ła, co robić.
- Opiekowałabyś się mną, tak jak zawsze - nalegała Hezhi.
- Nie. - Qey cofnęła się o kilka kroków, wciąż kręcąc głową.
- Nie, zlituj się, Hezhi, nie proś mnie o to.
Stanowczość w głosie piastunki ostatecznie ją przekonała. Zre-
zygnowała więc z dalszych nalegań, szybko ściągnęła suknię i za-
stąpiła ją luźnymi spodniami oraz chałatem.
- Już wystarczy - nerwowo mruknął Tsem. - Idziemy.
- Qey... - zaczęła Hezhi, ale stara piastunka ją uciszyła,
chwyciła za ręce i lekko pocałowała w policzek.
- Kocham cię, dziecko - powiedziała. - Bardzo cię kocham.
Id/ / Tsemem i uważaj na siebie. Żyj, maleńka. - Przestała płakać,
wydawała się spokojna i opanowana.
- Chodźmy - ponaglał Tsem.
- Zaczekaj - powstrzymała go Hezhi. Sięgnęła po suknię,
odszukała małą statuetkę, którą dostała od Yena.
- W porządku - rzekła, czując się nieco pewniej. - Ru-
szajmy.
Tsem skinął głową, machnął ręką i ramię w ramię poszli koryta-
rzem. Choć dobrze wyciągali nogi, powstrzymywali się od biegu,
aby nie zwracać na siebie nadmiernej uwagi.
- Pójdziemy przez Bramę Głowni - wyjaśnił Tsem. - Ty
jesteś Duwe, chłopiec z doków. Zapłaciłem ci żołnierza za pomoc
w przeniesieniu czterech koszy ryb.
- Gdzie jest Ghan? Czy będzie na łodzi?
- Ghan wrócił do swego mieszkania. Nie będziemy się z nim
widzieć.
- Muszę go pożegnać.
- Nie możesz, księżniczko. Nie mamy na to czasu. Wnet ktoś
spostrzeże martwych kapłanów. Ghan zostawił ci list.
- Ghan... - westchnęła. Może nigdy się nie dowie, co spot-
kało jego. .. albo Qey.
Kiedy zbliżyli się do Bramy Głowni, Hezhi zwiesiła głowę,
dokładając starań, by wyglądać pokornie. Na spotkanie wyszła im
dwójka strażników.
- Kto to taki? - spytali, mierząc Hezhi podejrzliwym wzro-
kiem.
- To tylko chłopiec - powiedział Tsem. - Miałem do prze-
niesienia mnóstwo ryb, dałem więc mu żołnierza, żeby mi pomógł
- Chłopiec, powiadasz?
Coś było nie tak, wiedziała to od razu. Strażnicy wykazywali
nadmierną czujność, byli nazbyt podejrzliwi, tak jakby dostali roz-
kaz, żeby jej szukać.
- Ty wiesz to najlepiej, Tsem - warknął jeden z nich.
Tsem uśmiechnął się dobrodusznie.
- No dobra, chyba nie macie mi tego za złe, co? Mężczyźnie
chyba coś się należy od czasu do czasu, no nie? - porozumiewaw-
czo zmrużył oko.
Żołnierz potrząsnął głową.
- Uprzedzono nas - rzekł, dobywając miecza. Jego towarzysz
uczynił to samo.
- Księżniczko - ozwał się stanowczym tonem - rozkaz
swemu słudze, aby nas poniechał.
Zawahała się, widząc, jak Tsem pręży mięśnie do skoku.
- Księżniczko, być może zdoła on zabić jednego z nas, ale my
mamy miecze. Wydaj mu rozkaz.
"Ty durniu - pomyślała He/hi. - Jaju/ nie mogę Tsemowi
niczego nakazać".
Jakby na potwierdzenie tej myśli. Tsem runął do ataku. Widząc,
co się święci, strażnik uskoczył w tył, siekąc zarazem mieczem.
Tsem przyjął cios na lewe ramię, które natychmiast zaczęło krwawić.
Drugi strażnik ze wzniesionym mieczem zaszedł olbrzyma od tyłu.
Hezhi krzyknęła i uderzyła, choć dłonie miała przyciśnięte do
ciała. Wyobraziła sobie, że jej krzyk jest włócznią, która kolejno
przeszywa obu strażników.
Skutek okazał się natychmiastowy. Przyczajony za plecami Tse-
ma strażnik wypuścił z rąk miecz i z jękiem zwinął się w kłębek.
Drugi, ten którego ścigał Tsem, zgiął się wpół i rzygnął. najpierw
śniadaniem, a potem krwią
Uwolniona przez nią siła, czymkolwiek była, dosięgła również
Tsema, aczkolwiek w znacznie mniejszym stopniu. Pół-olbr/ym
zachwiał się i padł na kolana z wytrzeszczonymi oczami.
- Tsem!-jęknęła.
- Nic mi nie jest - wystękał, z trudem gramoląc się na nogi.
- Chodźmy stąd. Musimy się spieszyć.
- Nie chciałam zrobić ci krzywdy.
- To nieważne - mruknął, zerkając ponuro na zranione ramię.
- Zmykajmy stąd.
- Opatrzę twoją ranę.
- Później.
- Nie! Ktoś może to zobaczyć!
W oczach pół-olbrzyma pojawił się błysk zrozumienia. Pochylił
się i zdarł opończę z jednego ze strażników. Obaj żołnierze wciąż żyli,
choć skręcali się w straszliwych mękach Poczuła wyrzuty sumienia,
ale natychmiast przypomniała sobie, 1/ ci ludzie pragnęli zabić Tsema
i z pewnością by to uczynili, i poczucie winy od razu zniknęło.
Łuska na jej ramieniu odzywała się palącym bólem. Tsem zawi-
nął zranioną rękę, natomiast zdrową ujął ją pod ramię i przeprowa-
dził przez pozbawioną nadzoru bramę. Po raz pierwszy w życiu
Hezhi wkroczyła do Nhol.
Ghe z niesmakiem spoglądał na martwych kapłanów. Nie potra-
fili nawet zrozumieć dlaczego umarli. Widać to było wyraźnie po ich
zastygłych, głupich twarzach. Była to także jego wina. Zbyt wiele
czasu spędzał z Hezhi. zamiast śledzić starca i olbrzyma. Zanim ich
znalazł, pojął co zamierzają i podjął kroki, by przechwycić łódź oraz
wzmocnić czujność straży u bram, stracił z oczu Tsema. Tak, pozwo-
lił się ponieść głupiemu, chłopięcemu junactwu, a kapłani stracili
życie. A jednak, zdołał dokonać rzeczy niemożliwej, pocałował
księżniczkę, córkę samego Chakunge. Za coś takiego każdy szczur
z Dzielnicy Południowej bez wahania dałby sobie uciąć prawą rękę.
Oczywiście, nikomu o tym nie powie; wystarczy mu sama świado-
mość tego faktu.
Ghe bez trudu dostrzegł jakiś ruch. To była tamta stara kobieta,
oczywiście, ta którą zastał, wpatrującą się w martwe ciała. Dlaczego
jednak nie zauważył wcześniej nożyczek? Doprawdy, był zanadto
rozproszony.
Rzecz jasna, rozbroił staruszkę z łatwością, gdy szykowała się,
by go dźgnąć, po czym ogłuszył ją ciosem dłoni w podstawę czaszki.
Zostawił ją przy życiu, by zapłaciła za swą głupotę na sali tortur.
Teraz miał na głowic ważniejsze rzeczy.
Liczył na to, że uciekinierów zatrzymają straże przy bramie,
jednak na wypadek, gdyby te zawiodły, łódź również miała być
przejęta, co zresztą o tej porze musiało już nastąpić. Łodzi strzegło
zaledwie dwóch ludzi - właściciel oraz barbarzyński najemnik.
Ghe sprawdził broń, po czym, nie zerknąwszy nawet na -nata
kapłanów, ruszył w głąb korytarza. Musiał jeszcze wiele udowodnić
innym Jik oraz kapłanom. Powinien zabrać Hezhi zaraz po tym, jak
ich usta zetknęły się po raz pierwszy, kiedy była taka szczęśliwa,
zanim posadzkę pałacu zaścieliły trupy. Przeszkodziły mu w tym
sentymenlalność oraz niepewność. Nie, nadzieja. Nadzieja, że ta
głupia dziewczyna tego nie zrobi i zostanie w pałacu, aby przyjąć
zgotowany jej przez Rzekę los. A teraz będzie musiał się tłumaczyć.
Perkar siedział na nabrzeżu, obserwując uderzające o słupy fale,
gdy rozległ się zduszony okrzyk Zeq'a. Zerknął przez ramię na łódź,
lecz nie dostrzegł niczego szczególnego. Szeroko rozwarte oczy
Zeq'a z przerażeniem patrzyły w stronę ulicy, więc Perkar zrobił to
samo.
Od miasta ku przystani zbliżało się os'miu mężczyzn. Wszyscy
przyodziani byli w identyczne kilty w granatowo-czarne pasy oraz
błękitne tuniki sztywno sterczące spod stalowych napiereników.
Ciemne włosy mieli pochowane pod prostymi, stalowymi hełmami.
- Co to za jedni? - krzyknął w stronę Zeq'a.
- Nunewag - odparł żeglarz drżącym głosem. - Doborowa
gwardia cesarza.
Nadchodzący najwyraźniej nie mieli zamiaru zatrzymywać się
ani niczego tłumaczyć. Sytuacja wydawała się Perkarowi zupełnie
jasna. Ci żołnierze zostali posłani prze? cesarza z rozkazem odszu-
kania jego córki. Służąc cesarzowi, służyli Rzece. Przynajmniej oni
byli niewątpliwie jego wrogami. Ale przy tym byli też Ludzkimi
Istotami, toteż idąc do pomostu, który łączył łódź z nabrzeżem,
odczuwał pewną rozterkę. Dobył Harki.
Idący na czele dowódca gwardzistów zmierzył Perkara wzro-
kiem, po czym rzucił oschle:
- Barbarzyńco, daję ci szansę na uniknięcie losu ducha. Je-
steśmy Nunewag, straż przyboczna cesarza, przychodzimy z jego
rozkazu.
- A cóż to za rozkaz?
Dowódca spojrzał na niego z niesmakiem.
- Barbarzyńco, jeżeli to cię choć trochę ciekawi, będę musiał
zabrać cię do więzienia. Rozumiesz?
- Rozumiem tylko, że ten człowiek nie pozwolił wam wejść na
pokład swojej łodzi - odrzekł Perkar najspokojniej jak umiał.
Wiedział, że jeśli wyglądać będzie na opanowanego, z pewnością
ich rozzłości. Prawdę rzekłszy, Perkar w istocie był opanowany, co
kazało mu zastanowić się - nie po raz pierwszy zresztą - czy
przypadkiem nie była to jeszcze jedna sprawka Harki.
Dowódca skinął ręką i żołnierze błyskawicznie rozpierzchli się
na boki, z wyraźnym zamiarem oskrzydlenia Perkara, choć oznacza-
łoby to dla nich konieczność wskoczenia na pokład łodzi.
- Zmuś ich do walki - poradził Harka. - Nie pozwól, żeby
osaczyli nas na łodzi. Pomimo przewagi, jaką obecnie mamy, ponie-
siemy porażkę, jeśli w łodzi któryś z nich stanic za naszymi plecami.
Lepiej mieć ich za sobą tutaj, na ulicy, gdzie przynajmniej mamy
dość miejsca.
Nie widział powodu, by spierać się z Harką. Zaczekał, aż żołnie-
rze zajęli pozycje, a wówczas sam przeszedł do działania. Wydawszy
straszliwy zew bojowy ojca, runął na przeciwnika.
Dowódca stawił mu czoła jako pierwszy i w rezultacie pierwszy
umarł. Harka skoczył na spotkanie spadającego ostrza, ześlizgnął się
do jelca i gładko go rozciął, podobnie jak ramię i napierśnik. Twarz
umierającego bardziej wyrażała niedowierzanie niż przestrach, jak
gdyby ziejąca w jego piersi szeroka rana była mniej ważna niż
sposób, w jaki została zadana. Perkar tymczasem, ani na chwilę nie
tracąc impetu, nacierał dalej. Odwróciwszy się od obalonego dowód-
cy, uderzył na dwóch żołnierzy, którzy nie zdążyli jeszcze podnieść
broni. Jeden padł od razu, a drugi, potykając się, umknął do tyłu,
podczas gdy Perkar pozbawił głowy następnego. W tym momencie
coś zimnego i twardego przeszyło jego nerkę. Warknąwszy straszli-
wie, odwrócił się, czując jak ostrze wydziera mu w plecach ogromną
dziurę, i tym samym ruchem ciął za siebie, odrąbując głowę śmiał-
kowi, który go zranił.
Gdyby w tym momencie pozostali żołnierze zaatakowali go
wspólnymi siłami, odnieśliby zapewne zwycięstwo. Oni jednak
przystanęli z wahaniem. Perkar ryknął, wyszarpnął sterczący z ciała
wraży miecz, lecz choć chwiał się na nogach, jego przeciwnik
zdawał się dostrzegać jedynie to, że wciąż żył, podczas gdy trzech
ich towarzyszy leżało martwych. W okamgnieniu z ośmiu pozostało
pięciu, a ocalała piątka wyraźnie straciła pewność siebie.
Perkar poczuł, że ból mija, a siły mu wracają. Gdy gwardziści
zdecydowali się wreszcie ponowić atak - tym razem otoczywszy
go ciasnym kołem - oczyścił umysł z bólu i pojął, że jest gotów do
dalszej walki.
Zaledwie pierścień się zamknął, pozwolił Harce wybrać miejsce
najbardziej niebezpieczne, skoczył tam i mocno ciął mieczem. Skru-
szył oręż przeciwnika, odrąbał mu ramię i głęboko rozpłatał udo
następnemu żołnierzowi. Przypłacił to wszakże mocnym ciosem
w żebra, poczuł jak po boku spływa my gorąca struga. Żałował, że
nie ma na sobie pikowanego kaftana, który znacznie by osłabił
ostatnie cięcie.
Pozostało mu jeszcze trzech. Gwardziści okazali się nad wyraz
uparci i jeden z nich zdołał jeszcze zranić go w pierś, zanim uporał
się ze wszystkimi i wyczerpany, kasłający krwią, osunął się na deski
pomostu. Odwrócił głowę w kierunku łodzi, aby poprosić Zeq'a
o wodę, lecz wówczas okazało się, iż łódź odbija właśnie od nabrze-
ża, a Zeq' jak szalony uwija się przy żaglu.
- Zaczekaj! - krzyknął Perkar.
- Przykro mi, przyjacielu - odkrzyknął Zeq'. - Nic nie
mogę dla ciebie zrobić. Już jesteś martwy, choć jeszcze nie zdajesz
sobie z tego sprawy!
- Nic umrę - zapewnił Perkar. - Wracaj!
- Na coś takiego się nie umawiałem - odparł żeglarz. - Oni
na pewno już pojmali olbrzyma i dziewczynę. To koniec, barbarzyń-
co! Opowiem ludziom o twojej walce.
- Nic mnie to nie obchodzi! - zawył. - Wracaj!
Zeq' nie odpowiedział. Żagiel złapał wiejący od lądu wiatr i mała
łódź szybko nabierała prędkości.
Spróbował zawołać jeszcze raz, lecz z ust wyskoczył mu tylko
płat zakrzepłej krwi.
- Ostrożnie - ostrzegł Harka. - Ostatnie pchnięcie dosięgło
twych płuc.
- Jak szybko wydobrzeję?
- Dość szybko. Pozostało nam jeszcze pięć więzi serca. Jeśli
nieco odpoczniesz, zanim ponownie rzucisz się do walki, będziemy
mieć ich sześć.
- Jak długo?
- Pół dnia.
- Zaczekam tutaj - odrzekł z uporem. - Tak długo jak
zdołam. Jeśli będę musiał znowu walczyć z jakimiś żołnierzami,
stawię im czoła.
Siadłszy na nabrzeżu z Harką na kolanach, Perkar czekał, czujnie
wodząc wzrokiem dokoła. W pobliżu stał tłum złożony z przeszło
trzydziestu gapiów, którzy na przemian przyglądali się to jemu, to
rozciągniętym na deskach pomostu cesarskim gwardzistom. Dwaj
z nich wciąż żyli, jęczeli i zwijali się z bólu, a paru przechodniów
pospieszyło im z pomocą, usiłując powstrzymać obfite krwawienie.
Był przekonany, że żaden z nich długo nie pociągnie. Niejako
poniewczasie doszło w nim do głosu sumienie, zaczął więc zastana-
wiać się, dlaczego poczucie żalu nigdy nie dawało o sobie znać przed
walką. Słyszał kiedyś, że zabijanie przychodzi łatwiej, skoro ktoś już
się do tego przyzwyczai. Z pewnością łatwiej było zabijać, gdy
przeciwnicy atakowali cię w tak niegodny sposób, w ośmiu przeciw-
ko jednemu. Oczywiście, on miał Harkę, ale oni tego nie wiedzieli.
Brali go za samotnego barbarzyńcę ze zwykłym orężem. Nie po-
szczęściło się im, gdyż nie mieli Piraku, a zarazem byli w błędzie.
W ciżbie pojawił się członek miejskiej straży i z rozdziawioną gębą
gapił się na trupy oraz Perkara. Sięgnął do miecza, ale Perkar
pokręcił głową i to wystarczyło. Cofnął dłoń od rękojeści, po czym
zniknął w głębi ulicy, niewątpliwie po to, by ściągnąć posiłki.
- Przyprowadź szybciej tę dziewczynę, olbrzymie - wyszep-
tał Perkar.
Krew przesiąknęła przez prowizoryczny opatrunek Tsema zanim
przeszli pięć ulic, on jednak nic sobie z rany nie robił. Pędził przed
Hez.hi, a ludzie umykali mu z drogi.
Dla niej miasto było ciągiem postrzępionych obrazów, twarzy,
rozpędzonych kolorów. Nie miała czasu, żeby je ogarnąć, uporząd-
kować w zrozumiałą całość. Nowe przeżycia zanadto naznaczone
były krwią, bólem, wściekłością oraz strachem. To, co miało być
wyczekiwaną chwilą odkrywania świata, okazało się jeszcze jednym
tunelem, który musiała przebyć dla ratowania życia.
Zdawało się jej, że biegną bez końca. Nawet powietrze zmieniło
zapach, stało się cięższe, przesycone wonią ryb oraz jakichś paskud-
nych wyziewów, od których mąciło się jej w głowie.
- Już niedaleko - wysapał Tsem triumfalnie, choć jej ucho
wychwyciło w dobrze znanym głosie również ton niepokoju. Tłum
rozpierzchł się na boki, w jednakiej mierze na widok olbrzyma, jak
również w zetknięciu z jego potężnym ciałem.
Scena, jaka ukazała się jej oczom, była doprawdy niezwykła,
a pierwszą rzeczą, którą Hezhi dostrzegła, a którą zawsze będzie
pamiętać, była Rzeka, omywająca pale nabrzeża w odległości co
najwyżej dziesięciu kroków. Oglądana nie z wysoka, tylko z pozio-
mu ziemi, wydawała się jeszcze straszniejsza, niby płachta mocy
przykrywająca cały świat z wyjątkiem tego skrawka, na którym stała
Hezhi. Z góry dolatywały skargi mew odpychanych przez wiatr od
brzegu i pożywienia, jakie mogły tam znaleźć.
Dopiero potem ujrzała ciała, krew i wreszcie jego. To był męż-
czyzna z jej snów. Nie miała co do tego cienia wątpliwości, chociaż
w tym momencie wyglądał odmiennie niż w snach. Zbryzgany
krwią, z dziwnie zawziętym, czerwonym obliczem, ubranyjak wieś-
niak, siedział przypatrując się ciałom, jak gdyby miał przed sobą
pole żyta, które właśnie skosił i teraz siedział z mieczem, na podo-
bieństwo czerwonej kosy spoczywającym na kolanach, nabierając
sił przed zbieraniem plonu. A przecież to był on. Czuła mocną,
słodkawą woń o metalicznym posmaku - zapach jego krwi. Znała
ten zapach tak dobrze, jakby wąchała tę krew wiele razy, a może
nawet ją kosztowała. Wiedziała, że to Rzeka w jej wnętrzu go
rozpoznała, nie zaś jej oczy czy nos.
Co więcej, on także ją znał. Jego niezwykłe, szare oczy rozbłysły,
przez usta zaś przemknął nikły uśmiech.
Rzeka, ciała, ten mężczyzna - do całości obrazu brakowało jej
jeszcze czegoś. Zaskoczony Tsem chrząknął, potwierdzając te przy-
puszczenia.
Szarooki nieznajomy odezwał się chłodnym tonem:
- Nasz przyjaciel Zcq' powinien właśnie wpływać do kanału.
Wygląda na to, że nie zależało mu zbytnio na bliższej znajomości
z doborową gwardią.
- Skąd oni wiedzieli? - ryknął Tsem. - Kto im powiedział?
Do Hezhi dopiero teraz w pełni dotarła obecność tłumu, morza
gapiących się, złych, zaciekawionych, wystraszonych twarzy.
- Nie wiem - odrzekł Perkar. - Wiem tylko, że powinniśmy
obrać jakąś inną drogę i to jak najszybciej. - Zmarszczył czoło. -
Jesteś ranny.
- Dopadli nas przy pałacowej bramie.
Mężczyzna wstał i podszedł bliżej, dzięki czemu nie musieli do
siebie krzyczeć.
- Przechodził tędy żołnierz ze straży miejskiej. Ani chybi,
pobiegł po posiłki.
- Pewnie tak - mruknął Tsem, wodząc wzrokiem po scenie
niedawnej rzezi, zerkając spod oka na straszliwe rany swego roz-
mówcy. Z bliska przypominał on bardziej swój senny wizerunek,
chociaż ten ostatni był jakoś bardziej chłopięcy, młodszy. Być może
to krew przydawała jego wyglądowi powagi. Raz jeszcze spojrzał
jej prosto w oczy, po czym przyklęknął na jedno kolano.
- Perkar Kar Barku - powiedział. - Mniemam, iż to ty mnie
wezwałaś, księżniczko.
Hezhi otworzyła usta, nie bardzo wiedząc, jak powinna za-
brzmieć jej odpowiedź, gdy w głębi ulicy ktoś ochryple wrzasnął:
- Nadchodzą straże!
Hezhi nie wiedziała, czy tłum chciał ich w ten sposób ostrzec,
czy też cieszył się na kolejne jatki.
- Tędy! - huknął Tsem i znów puścili się biegiem, tłukąc
stopami w miejski bruk. Ponad nimi, niebo zaczęła przesłaniać
kotara nocy, wspomagana przez chmury gnane górą przez jakiś
rozwścieczony wiatr. Hezhi co pewien czas zerkała na Perkara.
Pragnęła zadać mu tak wiele pytań, a zwłaszcza jak to możliwe, iż
pomimo tak straszliwych ran wciąż pozostaje przy życiu.
- Cała nasza nadzieja w Bramie Południowej - wysapał Tsem.
- Będzie mniej strzeżona. Być może, barbarzyńca i ja zdołamy
wyrąbać drogę na wolność.
Brama Południowa? Chyba coś o niej czytała. Podjęła desperacki
wysiłek, by zmusić się do myślenia. Skręcili za róg. Perkar został
nieco w tyle, żeby odstraszyć gawiedź, która w znacznej liczbie
ruszyła w ślad za nimi, zapewne w nadziei, że uda się im zobaczyć
następne walki. Biegnący przodem Tsem omal nie wpadł do kałuży
wypełnionej jakąś bliżej nie określoną breją...
To odświeżyło jej pamięć.
- Tsem! - krzyknęła. - Tsem, ścieki!
- Co takiego? - Dygocąc na całym ciele, zwrócił się w jej
stronę.
Wiedziała, że bieganie zawsze przychodziło mu z trudem.
- Nowa część miejskich ścieków - ta, nad którą pracuje Yen,
przebiega obok Bramy Południowej.
- Nie rozumiem, księżniczko.
- Możemy przejść pod murem. Pomóż mi tylko odnaleźć Ulicę
Czepka.
XI
Odmieniec
Po przejściach dnia Perkar ze swymi towarzyszami zagłębili się
w wilgotnych tunelach. Kamienne ściany oraz ciemności budziły
w nim niemiłe wspomnienia, od których cieipła skóra na karku.
- Tamta krata znajduje się pod Ulicą Księżycową - zawołała
Hezhi, wskazując płynącą z góry smugę światła.
Przechodząc pod nią, Perkar spojrzał w górę i zobaczył co
najmniej dziesięć twarzy w napięciu spoglądających w dół. Wyglą-
dało na to, że wciąż towarzyszyła im gawiedź z nabrzeża, co było
rzeczą wielce niefortunną, gdyż prędzej lub później musiało to
zwrócić uwagę żołnierzy.
- Ile jeszcze? - huknął Tsem.
- Już niedaleko. Właśnie rozpoczęli budowę nowego odcinka,
więc zewnętrzna krata powinna być usunięta. Kanał idzie w głąb tej
ściany na kilkaset kroków.
- A co jeśli on także jest strzeżony? - zapytał Perkar. - Co
wtedy zrobimy?
- Nie wiem.
- Łatwiej by nam było poradzić sobie przy bramie - stwier-
dził. - Walka na drabinie jest strasznie trudna.
- Przy bramie zrobiliby użytek z łuków - wtrącił Tsem.
- Aha.
- Ponadto - dodała Hezhi - nie będziemy musieli wspi-
nać się do góry. Wylot kanału powinien znajdować się na zboczu
wzgórza.
Perkar bardzo był ciekaw, skąd księżniczka znałarozmieszczenie
wlotów oraz wylotów kanałów ściekowych. Prawdę mówiąc, zafa-
scynował go pomysł podziemnych duktów zbudowanych po to, by
odprowadzać z miasta deszczówkę i ludzkie odchody. Miał pew-
ność, że jemu coś takiego nigdy nie przyszłoby do głowy.
Trójka uciekinierów brnęła dalej.
- Ta dziewczyna wygląda jak bóg - sam z siebie oznajmił
Harka.
- Co takiego? - wyszeptał, tak by pozostali nie wzięli go za
wariata.
- Ona nie jest bogiem, ale niewątpliwie go przypomina. To jest
bardzo dziwne.
- Czy ona jest moim wrogiem, Harko? - spytał Perkar le-
dwo słyszalnym głosem. - Rzeka posłała mnie żebym jej służył,
czy żebym ją powstrzymał?
- Być może Rzeka w ogóle cię nie wzywała. Być może od
samego początku była to jej sprawka.
- Powiedziałeś, że przypomina boginię. Czy jest potężniejsza
od Rzeki? Czy może narzucić jej swoją wolę?
- Nie - odparł Harka po dłuższym namyśle.
- Każdy, kto ją ściga, służy Rzece. Cesarska gwardia, kapłani.
A przecież w jej żyłach płynie krew Rzeki.
- Zbuntowane dziecko?
- Czy wzywano by jakiegoś barbarzyńcę z drugiego końca
świata, żeby zabił zbuntowane dziecko?
- Być może nie dokona tego nikt spośród służących Rzece,
tylko jakiś cudzoziemiec.
- A jednak, coś mi tu nie pasuje. W snach ona pragnęła mojej
pomocy. To zaś oznacza, że powinienem ją zabić.
- Jedynie wówczas, gdy to ona jest twym wrogiem, a nie
Rzeka. Pamiętasz, co Brat Koń powiedział o bogu tak wielkim, że
jego głowa nie wiedziała, co czynią stopy?
- Chciałbym, żeby to wszystko było prostsze - wymamro-
tał nieco głośniej. Tsem natychmiast posłał mu przez ramię ostre
spojrzenie.
- Zawsze tego chcesz - rzekł Harka. - Jest to główna wada
twego charakteru. ¦
Uwaga ta głęboko poruszyła Perkara, chociaż właściwie nie
powinna.
- Pomówimy o tym później - rzucił szeptem, po czym głośno
pociągnął nosem. - Co to za zapach?
- Ścieki - odrzekł Tsem.
- Nie. nie - z przejęciem wtrąciła Hezhi. - Ja też to czuję.
Kadzidło albo miotła kapłana.
- Nad nami? - spytał Tsem z nadzieją w głosie. - W bramie?
- Nie przechodzimy pod bramą - stwierdziła. Jej głos był
zduszony, jak gdyby lada chwila miał przejść w płacz. Nie byłoby
w tym zresztą nic dziwnego; dziewczyna w jej wieku nie powinna
oglądać tak wielu śmierci, zmagać się z tak wielkim przerażeniem.
Poza tym, miała całkowitą rację. Dym napływał z głębi tunelu, nie
zaś z rzadko rozsianych krat w stropie.
- Co to znaczy? - spytał Perkar.
- Kapłani - wyjaśnił Tsem ponurym głosem - i zapewne
żołnierze.
Jako że nie mieli wyboru, ruszyli w dalszą drogę. Tsem szedł
przodem, Perkar zamykał pochód, zaś Hezhi kroczyła między nimi,
chroniona przez ich ciała, ręce oraz miecz.
Niebawem Tsem zwolnił, ciężko przy tym sapiąc. Patrząc na
niego, Perkar pomyślał, iż olbrzym nie wygląda najlepiej.
- Tam - powiedział Tsem. Z miejsca, w którym stali widać
już było koniec tunelu, chociaż na skutek panujących w mieście
ciemności znaczył się on zaledwie słabą poświatą. Światła starcza-
ło jednakże, by dostrzegli majaczące na tle wylotu sylwetki. Woń
dymu przybrała na sile.
Ghe zwolnił podobnie jak jego przeciwnicy i w zamyśleniu potarł
brodę. Nareszcie ich dopadł po dającym wiele przyjemności pościgu.
Oczywiście, Hezhi pamiętała ten kanał, w końcu sam zwrócił na
niego jej uwagę. Ostrożnie dotknął palcem ostrza miecza, aby się
upewnić, czy nadal pokrywa je warstewka trucizny. Uspokojony,
podkradł się w pobliże stojącej trójki. Widocznie dostrzegli juz
kapłanów i teraz naradzali się, co robić dalej. Być może, dziewczyna
spróbuje użyć swej czarodziejskiej mocy, tej samej, z pomocą której
pokonała strażników przy bramie. W takim przypadku spotka ją
rozczarowanie, gdyż kapłani byli całkowicie zabezpieczeni przed
takimi atakami. Powstrzymają ten sam dym, który przeganiał duchy
i demony, tak w każdym bądź razie utrzymywali kapłani. Nie. Ghe
o wiele bardziej martwił się tym barbarzyńcą, który wedle doniesień
zabił ośmiu doborowych cesarskich gwardzistów. Osobiście uważał,
że gwardziści byli oceniani nazbyt wysoko, zwłaszcza przez siebie
samych, tym niemniej, taki wyczyn wydawał się wręcz niewiarygod-
ny. Być może Ghe zdołałby go powtórzyć, jeśli jednak uderzyłby
pierwszy, z zaskoczenia. Tak, jak to zrobi za chwilę. Przysunął się
tak blisko, że widział splot tkaniny w koszuli cudzoziemca.
- Coś tu jest - ostrzegawczo rzucił Harka.
- Co?
- Nie wiem. Od tego dymu mącą mi się myśli.
Hezhi odwróciła głowę, usłyszawszy niewyraźne mamrotanie
Perkara. Czyżby mówił coś do niej? Jego szare oczy patrzyły w prze-
rażeniu na sterczące z piersi zakrwawione ostrze, dokładnie w miej-
scu, gdzie powinno znajdować się serce. Zgięty wpół osunął się
na posadzkę, zza niego zaś wyłonił się jakiś cień o ludzkich kształ-
tach. Z krzykiem poleciała w tył, gdy coś pomknęło w jej stronę -
później uznała, że musiała to być pięść - i ugodziło ją w usta.
W następnym momencie cień przyskoczył do Tsema. Zatoczyła się
gwałtownie, usiłując odzyskać równowagę. Poczuła w ustach smak
miedzi i z przerażeniem uświadomiła sobie, że wypełnia je krew.
Splunęła i niemal w tej samej chwili wpadła do wody.
Wsparta na rękach, rozpaczliwie usiłowała ogarnąć wzrokiem
otaczająceją obrazy, nadać im jakiś sens. Cień tańczył wokół Tsema,
w jego ręku błysnęło ostrze. Narastająca błyskawicznie złość dosięg-
ła to coś w jej wnętrzu, dzięki czemu mogła posłać cios w kierunku
przyobleczonego w czerń człowieka. Przeciwnik zachwiał się
wprawdzie na nogach, ale Hezhi od razu poczuła, iż jej atak jest
pozbawiony zwykłej mocy, jak gdyby pochłaniało ją samo wypeł-
niające kanał powietrze. "Dym - pomyślała. - Wykurzają mnie,
jakbym była duchem".
Tsem ciężko wspierał się o ścianę, zapewne również ranny.
Do Hezhi lekko chwiejnym krokiem cień.
- No, no, księżniczko - powiedział. - Kapłani zapewniali,
że nawet do czegoś takiego nie będziesz zdolna. Jestem pod wraże-
niem. Myślę, że będzie najlepiej, jeśli zabiję cię od razu, zanim znów
udowodnisz, iż się mylili.
W tym momencie warczący z wściekłości Tsem ruszył w ich
stronę, ledwie jednak uczynił krok, padł jak długi. Człowiek-cień
parsknął śmiechem.
- Siła i wzrost nie na wiele się tutaj zdały - stwierdził.
Hezhi zadrżała od nagłego chłodu. Ona znała ten głos.
- Yen? - wydyszała.
Cień złożył jej dworny ukłon.
- Naprawdę nazywam się Ghe. Dla ciebie jednak byłem Ye-
nem. Kiedy otrzymałem polecenie, żeby cię śledzić, na wypadek
gdybyś wcześniej dojrzała albo stała się niebezpieczna, uznałem, iż
najlepiej będzie, jeśli zostanę twoim znajomym.
- Ale... - Hezhi na próżno próbowała znaleźć właściwe sło-
wa. Jakże mógł to być Yen, ten miły chłopak, który dał jej figurkę?
- Yen, nie. Ja właśnie odchodzę i nigdy nie wrócę. Proszę, pozwól
nam przejść.
Głos mężczyzny w czerni nieco złagodniał.
- Księżniczko, naprawdę bardzo mi przykro. Polubiłem cię,
grając Yena. Ale ja nie jestem Yen, wcale go nie przypominani
Zabijam ludzi - to właśnie jest moje zajęcie. A kapłani kazali mi
zabić ciebie.
Kapłani podkradli się nieco bliżej, woń dymu stała się jeszcze
ostrzejsza. Zdesperowana, przypuściła na Yena kolejny atak, lecz
tym razem dym pochłonął całkowicie jego energię. Zabójca chyba
w ogóle nic nie poczuł.
- Przepraszam. Postaram się zrobić to jak najszybciej, a potem
złożę ofiarę dla twego ducha.
- Lepiej przyszykuj ofiarę dla siebie - warknął czyjś głos.
Hezhi rozwarła usta ze zdumienia. Za nimi, z mieczem w dłoni
stał martwy Perkar - martwy Pekar! - i nie wyglądał na zadowo-
lonego.
Przez długą chwilę Ghe wpatrywał się w chodzącego trupa.
Doskonale pamiętał, że przeszywając go mieczem, czuł jak ostrze
przecina serce. A zresztą, gdyby nawet jakimś zrządzeniem losu nic
dosięgną! serca, pokrywająca miecz trucizna powinna na niego
sprowadzić błyskawiczny paraliż. Przecież ostrze przeszło na wylot!
Ghe zawładnął nieznany dotąd strach. Ciął pospiesznie w nadziei, że
ostatecznie powali tego demona. Jego miecz napotkał jednak oręż
przeciwnika i pobłogosławione przez kapłanów ostrze potężnie za-
drżało. Ghe od razu wiedział, iż omal nie zostało roztrzaskane, ze
rozsypałoby się w drzazgi, gdyby tylko miecze uderzyły w siebie pod
innym kątem. Zrozpaczony, uciekł się do wintsem, stalowej sieci,
kombinacji pchnięć, która nieuchronnie doprowadzić musiała do
trafienia przeciwnika. Ostatni sztych wypadł jednak zbyt nisko, gdyż
Ghe lękał się bezpośredniego spotkania z niezwykłą bronią, i dlatego
ugodził barbarzyńcę zaledwie w brzuch. Postąpił krok w tył, aby
wyszarpnąć ostrze, kątem oka zerknął na twarz cudzoziemca i do-
piero wówczas pojął, co uczynił. Miecz bladolicego przybysza już
spadał ku jego odsłoniętej szyi.
"Li. pomyśl łaskawie o mym duchu" - zdążył pomyśleć za-
nim jego głowa wpadła do cuchnącej wody. W ostatnim przebły-
sku wydało mu się jeszcze, że dostrzega coś niezwykłego: bijącą
z błota kolumnę ognia, która górowała nad Hezhi. Zaraz potem
pochłonęła go jakaś przemożna siła.
Hezhi ujrzała promieniujący z posadzki słup światła. Jego
źródłem była lśniąca wielkim blaskiem plama. Jak przez mgłę uświa-
domiła sobie, że tworzyła ją jej własna krew, krew z rozbitych ust.
Od strony kapłanów doleciały niespokojne szepty. Widziała, jak
przyobleczona w czarny kaptur głowa Yena oddziela się od ciała.
Płomień okrzepł w bardziej namacalną formę, przybierając kształty
koszmarnego stwora z mackami i rogami, okrytego wielobarwną
łuską. Potwór zadygotał, szeroko rozpostarł dziesięć krabich odnóży,
po czym zwrócił się w jej stronę.
Płonąca miotła, która ugodziła zjawę, tylko nieznacznie spowol-
niła swój lot, natomiast stwór natychmiast utracił dotychczasowy
wygląd, rozpłynął się, lecz zaraz ukazał z powrotem i bezszelestnie
poszybował ku kapłanom.
Hezhi padła na kolana, ciasno objęła się ramionami i załkała.
- To jakiś bóg - wydyszał Pcrkar na widok zjawy. Rzucił się
w jej stronę, lecz natychmiast się potknął i z trudem utrzymał
równowagę. Zamaskowany zabójca zadał mu ciężką ranę.
- Ostrożnie - przestrzegł go Harka. - To nie jest bóg, chociaż
posiada wiele ich cech. Nam zaś pozostały tylko trzy więzi serca.
- Czy on jest podobny do tej dziewczyny?
- Tak, w pewnym stopniu. Coś jak widmowa ryba w Rzece,
tylko znacznie silniejszy.
- Więzi serca? - spytał, korzystając z krótkiej chwili wy-
tchnienia. Rozzłoszczony ciśniętą przez któregoś z kapłanów płoną-
cą miotłą, stwór właśnie na nich skupił swą uwagę.
- Nie ma żadnych śmiertelnych więzi, żadnego 7?, które można
by przeciąć. To duch!
- Czy możemy go pokonać?
- On ma siedem nieśmiertelnych linii. Zapewne przegramy.
W głębi korytarza rozgrywały się tymczasem straszliwe sceny.
Zagapiony, potknął się o dziewczynę.
- Nic ci nie jest? Możesz biec?
- Tsem - wymamrotała. - Zobacz, co z Tsemem.
Skinąwszy głową, szybko przypadł do olbrzyma. Tsem ciężko
dźwignął się na nogi, w jego brzuchu ziała zadana mieczem rana.
- Musimy wyminąć tego ducha, dopóki zajęty jest zabijaniem
kapłanów - powiedział Perkar.
Wsparty o mur Tsem pokiwał głową.
- Chodźmy, księżniczko. Pozwól, że cię poniosę.
Hezhi nic nic odrzekła i tylko patrzyła na nich w pomieszaniu.
Tsem pochylił się, wziął ją na ręce.
- Wybacz, że zabrudzę ci ubranie, księżniczko - Perkar usły-
szał jego szept.
Przeszli ponad ciałami dwóch martwych kapłanów, którzy wy-
glądali jakby ugotowano ich żywcem. Perkar zaczął zastanawiać się,
w jaki sposób Harka mógłby go ochronić przed czymś takim. Lśnią-
ce widmo unosiło się na wprost nich.
- Kiedy to coś upora się z kapłanami, ściągnę na siebie jego
uwagę i spróbuję wywabić z tunelu - powiedział do Tsema. -
Wtedy ty puścisz się biegiem. Rozumiesz? Nie masz szans na zwy-
cięstwo w walce z taką istotą. - Perkar pojął, że już podjął decyzję.
Bez względu na to, jaką rolę przewidziała dla niego Rzeka, nie
potrafił zmusić się do zabicia Hezhi i jej strażnika. Tscm za bardzo
przypominał Ngangatę. Harka miał rację - zawsze pragnął, by
sprawy przedstawiały się jak najprościej. Sam również robił rzeczy
proste, nawet jeśli nie zawsze wydawały mu się one słuszne. Pomoc
Hezhi i Tsemowi uważał tymczasem za rzecz słuszną, w przeci-
wieństwie do pomocy kapłanom i temu ich zabójcy. Prawda ta
wydawała mu się na swój sposób prosta.
Tsem znużonym ruchem skinął głową na znak zgody.
Gdy u wylotu tunelu padł ostatni kapłan, Perkar stracił cień
nadziei na to, że stwór ścigać będzie swych prześladowców dalej, po
piaszczystej równinie, niewyraźnie majaczącej na zewnątrz. Zacis-
nął zęby, gotując się do boju. W następnej chwili odetchnął jednak
z ulgą, gdyż mimo wszystko, potwór wypłynął z kanału. Zaraz też
rozległ się gwałtowny grzechot. Zaskoczony Perkar dopiero po
pewnym czasie odkrył jego źródło - to strzały uderzały w kamienną
obudowę tunelu.
Stanąwszy pod osłoną muru, Perkar szybko ocenił sytuację.
Dziesięciu żołnierzy w pośpiechu wymieniało łuki na miecze, zaś
jeszcze trzech zmykało niczym wystraszone psy. Pasemko różu nad
zachodnim horyzontem byłojedynym śladem mijającego dnia. Skłę-
bione chmury zupełnie przesłoniły księżyc oraz gwiazdy. Piaszczy-
ste łachy porastały rzadkie krzaki, dalej ciągnęły się zielone pola.
Przy wtórze głośnych krzyków demon wpadł między ludzi. Pcr-
kara, pomnego swej walki z Łowczynią, ogarnęło na moment współ-
czucie.
Popędzili przed siebie co sił w nogach. Pomimo potężnej budowy
oraz niespożytych sił, odniesione rany oraz ciężar ciała szybko dały
się Tsemowi we znaki. Olbrzym wnet zaczął się potykać, a przera-
żone okrzyki wciąż rozbrzmiewały zbyt blisko.
- No dalej - wysapał Perkar. - Teraz ja ją poniosę.
- Nic z tego - stęknął olbrzym. - Trzymam ją mocno.
- Dokąd zmierzamy?
- Na zachód - odparł Tsem. - W głąb pustyni.
Pchany determinacją olbrzym wciąż kroczył naprzód, choć Per-
kar wiedział, że w każdej chwili może opaść z sił. Powstrzymywał
się od oglądania za siebie, wiedząc iż Harka go ostrzeże, jeśli bogom
podobny demon znajdzie się niebezpiecznie blisko. Odgłosy walki
ucichły w oddali, kiedy wkroczyli na jedno z pól. Sięgające kolan
rośliny, szare w ciemnościach, kołysały się na wietrze.
- Lepiej popatrz za siebie - powiedział Harka.
Perkar zwolnił, wziął głęboki oddech.
- Idź dalej - powiedział Tsemowi. - Idź i nie stawaj.
Rozstawiwszy szeroko nogi, obserwował niezwykłego stwora.
- Przynajmniej zmierzę się wreszcie z odroślą samego Od-
mieńca - mruknął pod nosem.
- Szkoda, że żołnierze nie zatrzymali go dłużej - oznajmił
Harka. - Gdybyśmy zdołali oddalić się bardziej od Rzeki...
- O ile dalej?
- Dalej niż zdołamy, niestety. Widzisz? Już tu jest.
Perkar widział go wyraźnie, sunący jednym z nawadniających
kanałów roztańczony, zabójczy, różnobarwny płomień. Oczywiście,
kanały były częścią Rzeki. Powinien przesunąć się dalej, podjąć
walkę na polu, gdzie moc ducha będzie mniejsza. Zerknął na Tsema
i Hezhi - niczego nieświadomi, wciąż biegli wzdłuż kanału. Duch
mógł go wyminąć i popędzić wprost za nimi. Wzmocnił chwyt na
rękojeści Harki.
- Spójrz - Harka zdawał się szeptać, choć "głos" w uchu
Perkara rozbrzmiewał tym samym co zwykle tonem. - Widzisz te
więzi serca?
- Tak - potwierdził Perkar. Siedem smug światła zlewało się
w jedno ognisko w głębi ulotnej, a zarazem potwornej postaci.
Duch zawahał się, być może zaskoczony obecnością Perkara.
Patrząc na górującą nad nim śmiertelnie niebezpieczną zjawę, uznał
że nic nie zyska, czekając na jej atak. Z bojowym okrzykiem na
ustach ciął ze wszystkich sił, aż Harka rozbłysnął czystym światłem,
spowity kaskadami płomieni. Miecz głęboko zarył się w pustkę
i dopiero gdy ostrze natrafiło na więź serca, Perkar poczuł nagły
opór, który omal nie wytrącił mu broni z ręki. Sam również został
ugodzony, w jego ciało wniknął głęboko jęzor żaru, który rozlał się
po kościach płynnym metalem, rodząc ból aż nierealny w swym
natężeniu.
- Walcz, walcz! - gorączkował się Harka. - Zostały nam
tylko dwie więzi serca!
Perkar z ponurą zawziętością ciął ponownie prosto w rozedrgane
światło.
Hezhi poczuła na sobie krew Tsema, która przesiąknąwszy przez
ubranie, lepką warstwą przylgnęła do skóry. Tak jak miód. Bardzo
chciała, zęby to wszystko się skończyło. Żeby Yen był Yenem i nadal
zył, żeby Tsem nie odniósł rany, żeby nigdy nie spotkała tego
nieludzkiego Perkara. Zamknęła oczy, aby nadać swym pragnieniom
jeszcze większej mocy.
I
416
Tsem potknął się i jęknął, z trudem tłumiąc krzyk. Jeszcze dwa
chwiejne kroki i oboje znaleźli się na ziemi.
- Księżniczko - wyszeptał. - Strasznie mi przykro, ale mu-
szę przez chwilę odpocząć. Id/ dalej w tym kierunku, a ja cię zaraz
dogonię.
- Tsem! - krzyknęła. - Nie, Tsem.
Pomógł jej stanąć na nogi, aie sam pozostał na piasku.
- Idżjuż- powiedział.
Z tyłu rozległ się głośny okrzyk. Spojrzawszy za siebie, ujrzała
ducha, lśniącą chmurę oraz rysujący się najej tle czarny cień ludzkiej
sylwetki.
- Oto jak spełniają się moje pragnienia - mruknęła pod no-
sem. - Właśnie tak.
Zalała ją gorąca fala złości, wypierając z umysłu wszelki strach
i bezsilność. Wokół mej umierali ludzie, a ona, zwinięta w kłębek,
z głębi serca pragnęła, żeby tak się me działo, podczas gdy to właśnie
z jej przyczyny doszło do tych wypadków. Zacisnąwszy usta w wą-
ską linię, z dłońmi zwiniętymi w pięści, zawróciła ku Perkarowi
i duchowi. Nie była bezsilna. Była przecież Hezhi Yehd Cha'dune,
a jej przodkowie obracali w perzynę całe miasta.
Nagie poczuła Rzekę, pulsującą tuż obok w kanale nawadniają-
cym w rytm jej własnego tętna. Napiła się z niej i natychmiast jej
ramiona oraz nogi przepełniła niebywała energia. Rozpostarła je
szeroko, tak szeroko, że mogła objąć kanał, pole, Perkara i demona.
Właśnie demona zamknęła w mocnym, zawziętym uścisku.
Potwór od razu wyczuł niebezpieczeństwo. W jego ociężałym
rozumie pojawił się cień zrozumienia, więc minąwszy Perkara,
rzucił się do ucieczki, niczym z błyskawicy uczyniony pająk. Usły-
szała jęk Perkara, lecz on już jej nie obchodził. Z uśmiechem wy-
ciągnęła rękę, która w niczym zwyczajnej ręki nie przypominała,
sięgnęła w głąb ducha i zacisnęła pałce na splecionych w węzeł
smugach światła. Wzdłuzjej ramion popłynął ogień, a każde uderze-
nie serca odzywało się w głowie ogłuszającym łoskotem bębna.
Demon wił się w jej ręku, zadając razy, po czym umarł. Wtedy go
pożarła i był to dobry posiłek.
Hezhi zachichotała radośnie, gdyż teraz mogła ogarnąć wszystko
wokół siebie, nawet rzeczy, których nie widziała. Ścigających ich
żołnierzy, mury miasta - a zasięg tej wizji wciąż się powiększał,
niczym zasilany przez wezbrany strumień staw.
Najpierw uder/yła w żołnierzy, chociaż najbardziej zależało jej
na kapłanach. Kapłanach, którzy stworzyli tego zdrajcę Yena, kapła-
nach, któr/y wtrącili D'ena do ciemnicy, którzy kazali jej leżeć nago
na łóżku. Mogła przekształcić Nhol w stos gruzu i z pewnością to
uczyni. Zmacawszy mury, aż się zdumiała, jak łatwo można je
zburzyć. Żołnierze już nie żyli, ich chwiejne, wątłe płomyki zniknęły
bez śladu. W przypływie radości Hezhi dostrzegła coś, co musiało
być kapłanem, jakąś pustą plamę, cień człowieka. Cień stał na
murze, patrzył na nią i śpiewał. Spadła na niego w tanecznym pędzie
i z krzykiem rozdarła na strzępy, rozsypując nad miastem okruchy
jego ducha.
W pobliżu wyczuła Perkara, który wciąż utrzymywał się przy
życiu. Wydawał się jakiś dziwny, silniejszy od innych. No tak, Yen
pchnął go prosto w serce, a on mimo to żył nadal. Przyszło jej do
głowy, że zapewne był jedynym człowiekiem, który mógłby ją
powstrzymać. Ze śmiechem zwróciła się ku tej idącej chwiejnym
krokiem figurce. Tak, był tam mały węzełek łączący go z mieczem.
Jego rozcięcie nie nastręczało większych trudności.
Utrzymywała nową postać od dłuższego czasu. Miała głowę
w górach, a jej ciało było wielkie jak cały świat. Przenikało ją
odrażające, a zarazem piękne okrucieństwo, doprawdy wspaniałe
uczucie.
..Będę żyć przebudzona - pomyślała w zachwycie. - Już
jestem przebudzona!" Ciało z krwi i kości lepiej i głębiej czuje głód
niż jakikolwiek duch. To dlatego bogowie przyoblekali się w ciało,
nieprawdaż? A ona spała. Spała w tym ciele tak długo! Ale nawet
ból po stracie smakował znakomicie - dzięki temu wspomnieniu
uczta dostarczy teraz jeszcze więcej przyjemności.
Pcrkar był całkiem blisko. Najlepiej zabije go od razu.
Tsem chwycił ją delikatnie od tyłu. Zupełnie o nim zapomniała.
Tak był jej bliski, tak dobrze znany, że nawet go nie dostrzegła.
- Nie dotykaj mnie, Tsem - warknęła.
- Księżniczko - wychrypiał. - Księżniczko, proszę.
Jakże słabo uderzało serce Tsema! Jak wolno migotał jego pło-
myk. Zgasiłaby go jedną myślą. Ale nawet w nowej postaci, pr?y
całej złości i trawiącym ją pierwotnym złu, nie chciała tego uczynić.
Tsem powinien żyć, być jej prawą ręką w nowym mieście, które
zbuduje. Potrzebny jej będzie przynajmniej jeden wierny sługa.
Dlatego też, zamiast wycisnąć z niego ostatnie tchnienie, wyciągnęła
rękę, żeby wzmocnić jego słabe więzi, żeby go uleczyć.
Próba skończyła się niepowodzeniem. Mogła szarpać, rozdzie-
rać, łamać, ale nie mogła uzdrowić Tsema.
W tym momencie - Perkar wciąż podkradał się ku niej z prze-
rażającą powolnością - znowu stała na dachu Wielkiej Sali i pa-
trzyła w dół. Jakże łatwy wydawał się teraz skok w dół. nie po śmierć,
lecz po moc, po niezachwianą pewność. Jeśli skoczy, czekają życie
bez zwątpienia oraz strachu. Mała dziewczynka umrze, lecz w jej
miejsce narodzi się istota straszliwa i doskonała, najprawdziwsza
bogini.
Ale ona była Hezhi i i stawała przed takirrl wyborem już wcześ-
niej. Nagle różnica między śmiercią, a potęgą wydała się jej złudna.
Zyska pewność, lecz utraci nadzieję na miłość i tęsknotę. Tylko
pewność i głód. Szczur miał pewność i znał głód; duch tez. Ona
zawsze, zawsze pragnęła czegoś więcej. Miłości, celu, otuchy.
Tak więc. podobnie jak tyle razy w przeszłości, cofnęła się znad
przepaści. Zaledwie to uczyniła, dokoła zawirował mocny, czysty
wicher, a kiedy odleciał, z powrotem skurczyła się do swych zwy-
kłych rozmiarów. Kręciło się jej w głowie i na pewno by upadła,
gdyby Tsem nie złapał jej i nie przytulił do skrwawionej piersi.
Perkar patrzył w zdumieniu, jak potwór nagle się kurczy, zwiera
w sobie i umyka.
- Harka?
- Za nami! - powiedział miecz, odwracając jego głowę w kie-
runku nowego niebezpieczeństwa. Stała tam Hezhi, drobna figurka
na tle ciemności, zaś dokoła niej coś gnało potężnym wirem, rozko-
lysanym na podobieństwo czarnej wody. Perkar poczuł, że twarz mu
tężeje jak od podmuchu mroźnej wichury.
- Ona nas zabije - obojętnie stwierdził Harka - chyba że
jesteś naprawdę szybki.
Przez chwilę Perkar poruszał bezdźwięcznie ustami. Tak jak
w jaskini w głębi Balat, wszystko działo się zbyt szybko, o wiele za
szybko, żeby mógł to zrozumieć. Ale to, co pokazywał mu Harka,
nie budziło wątpliwości - splątane kłębowisko więzi wewnątrz
Hezhi, gruba niczym konar, lśniąca jak błyskawica lina łącząca ją
z kanałem. Zdusiwszy okrzyk, puścił się biegiem.
Miał rację od samego początku. Jeżeli pisane mu było ocalić
Hezhi, powinien ją zabić. Z zawieruchy kłębiących się w głowic
myśli co chwilę wypływały na powierzchnię słowa Brata Konia
0 tym, jak to któregoś dnia Rzeka się oswobodzi i pójdzie przed
siebie, niszcząc wszystko po drodze. I to właśnie ze stóp Hezhi
postanowiła teraz skorzystać.
Własne nogi zawiodły go zaledwie po paru krokach. Powstał
jednak z zawziętą miną, zdecydowany zabić dziewczynę. Hezhi
miała o wiele więcej więzi niż potwór, któremu przed chwilą stawił
czoła. W walce z nią nie miał żadnych szans, ale musiał spróbować,
za Apada, za Erukę. Za króla.
Brnął do przodu, nie napotykając na żaden opór. Z każdym
krokiem podsycał w sobie złość, wywoływał z pamięci jej twarz, która
nie pozwalała mu przez tyle nocy spać. Gdyby przed śmiercią zadał
jej choćby jeden cios, jego duch mógłby liczyć na odrobinę spokoju.
Gdy od celu dzieliło go niecałe dwadzieścia kroków, więzi
wewnątrz Hezhi rozplatały się nagle i, porwane straszliwym wirem,
pomknęły z powrotem do wody. Dziewczyna dygotała gwałtownie
na całym ciele. Przez chwilę stała z szeroko otwartymi, niewidzący-
mi oczami, po czym padła bez czucia. Na jej twarzy zastygł nikły,
zdawać by się mogło triumfalny uśmiech. Perkar wzniósł Harkę
1 podjął marsz.
- Czy teraz mogę ją zabić? - wyszeptał.
- Jednym ciosem. Ale ona nie jest już...
- To wszystko, co chcę wiedzieć. -Zrobił jeszcze jeden krok.
Tsem zauważył, że się zbliża, zdumiony przypatrywał mu się
przez chwilę i dopiero wtedy w jego ciemnych oczach zapalił się
błysk zrozumienia. Olbrzym warknął, wzniósł obandażowane ramię,
by powstrzymać cios, potężnym ciałem zasłonił Hezhi. Perkar uczy-
nił ostatni krok; tkwiący w jego dłoniach Harka jak zawsze był ostry
i niezawodny.
- Przykro mi - powiedział do olbrzyma. - To już koniec.
Tsem nie odpowiedział, wpatrzony w rozświetlone blaskiem
księżyca, wysoko wzniesione ostrze.
"Za króla" - pomyślał Perkar, przywołując obraz ducha poru-
szającego się wedle kaprysu Odmicńca. Przez chwilę napawał się
swą wściekłością, gdyż chciał, żeby cięcie było czyste, bezlitosne.
Tsem z pewnością na nie zasługiwał Wspomnienia tymczasem
wcale nie podsuwały mu wizerunku króla, tylko umierającej w ja-
skini kobiety.
Jeszcze przed chwilą byłaby to walka. Teraz - zwyczajne mor-
derstwo. Zamknął oczy, zacisnął zęby. "To jest słabość - powtarzał
sobie w duchu. - Unikanie tego, co zrobione być musi". Lecz wzrok
Tsema twardszy był niż najlepsza tarcza i złość Perkara roztrzaskała
się na nim niby zawodny oręż. Drżąc gwałtownie, opuścił Harkę,
wraził ostrze w czarną glebę i sam także osunął się na kolana. Z jego
gardła dobiegł jęk rozpaczy. Nic z tego nie rozumiał. Wiedział
natomiast jedno - nie potrafił zabić Tsema i Hezhi, bez względu na
to, jakim potworem była dziewczyna jeszcze przed chwilą.
- Ruszajmy - rzucił w stronę Tsema. - Dasz radę iść?
Tsem w milczeniu skinął głową, po czym, wciąż mierząc Perkara
czujnym wzrokiem, dźwignął się na nogi. Tuląc w mocarnych ra-
mionach swą drobną panią, zaczął oddalać się od Nhol, od Rzeki.
Perkar podążył w ślad za nim. Żaden z nich ani razu nie obejrzał się
za siebie.
Około północy Tsem padł na dobre. Wydawszy pojedynczy jęk,
niemal z wdziękiem osunął się na ziemię. Perkar oswobodził wów-
czas nieprzytomną Hezhi z jego ramion.
Potem zajął się ranami Tsema. Ramię było rozcięte głęboko, aż
do kości i wciąż krwawiło. Mocno je zabandażował. Rana w brzuchu
była o wiele poważniejsza. Olbrzym bez wątpienia krwawił od
środka. Możliwe, że ostrze uszkodziło również trzewia. Perkar zrobił
jedyną rzecz, o której miał jakieś pojęcie. Był zbyt zmęczony i sprag-
niony, żeby iść dalej, zwłaszcza z Hezhi na ramionach. Znalazł wodę
w rowie i napił się z takim smakiem, jak gdyby kosztował najlepsze-
go trunku. Następnie nazbierał chrustu na ognisko.
Olbrzym zawył przez sen, gdy Perkar wetknął w ranę płonący
czubek gałęzi, bacząc przy tym, by nie sięgnąć głębiej niż ślad
miecza. Omal nie zwymiotował, gdy w nozdrza uderzyła mu woń
przypiekanego ciała.
Zaledwie ucichł krzyk Tsema, z ciemności doleciało parskanie.
Ten dźwięk rozpoznałby o każdej porze dnia i nocy. Konie.
Wstrząśnięty, poderwał się na nogi. Pogoń nadciągnęła szybko,
szybciej niż się spodziewał. W górze chmury rozrzedziły się nieco,
jak gdyby chciały pokazać gwiazdom oraz księżycowi jego ostatnią
walkę. Uśmiechnął się, rozbawiony wzniosłością tej myśli. Oczywi-
ście, niebo było zupełnie obojętne na jego los. Ale Blada Królowa
tam była, spowita w podwójne halo i świadomość, że umrze w jej
blasku, przyniosła mu pewną pociechę.
- Przepraszam, Hezhi - powiedział cicho. - Tak naprawdę
wcale nie wyznaję się na tych sprawach.
Zaskoczyła go, odpowiadając.
- Nie chciałam cię przywołać. To było... Nie wiedziałam, co
robię.
- W porządku - rzucił uspokajająco. - Już po wszystkim.
Wcale się nie złoszczę. Żałuję tylko, że nie okazałem się bardziej
pomocny. Wygląda na to, że plan Rzeki względem twojej osoby nie
do końca się powiódł.
- Rzeka nie miała wobec mnie żadnych planów - odparła z go-
ryczą. - Chyba, że za plan uznać pragnienie, bym została potworem.
Wzruszył ramionami.
- Tam są jeźdźcy. Przynajmniej jeden niedawno odjechał, za-
pewne po posiłki. Wkrótce wrócą w większej liczbie. Kiedy nadjadą,
dobrze się ukryj. Może pomyślą, że uciekłaś podczas walki.
- Zostanę.

- Nie. Rób, jak ci mówię.
Zerknęła na leżącego bez ruchu olbrzyma.
- Czy on nie żyje? - spytała.
- Jeszcze przed chwilą żył. Może zabiłem go, próbując zamk-
nąć mu ranę. - Umilkł na moment. - Wśród mego ludu uznany by
został za bardzo dzielnego człowieka.
Hezhi ze znużeniem pokiwała głową.
- To ja go zabiłam.
- Jeżeli jest martwy, umarł za ciebie - odrzekł Perkar. -
A to nie to samo. Możesz mi wierzyć. Miałem dość czasu, by zasta-
nowić się nad tą różnicą i doprawdy jest ona ogromna. Wszyscy
musimy umrzeć, Hezhi. Warto umrzeć nieco wcześniej, jeśli ma się
po temu ważkie powody. A on je miał - powiedział mi, że cię kocha.
- Tak - przytaknęła. - On mnie kochał.
- Schowaj się, szybko - rzucił szeptem. - Słyszysz? Konie
wracają.
Sądząc po odgłosach, zwierząt było co najmniej dwadzieścia.
Głęboko zaczerpnął tchu. Jego serce biło jak szalone, on zaś nie mógł
wyzbyć się wspomnienia momentu, gdy stanęło, widoku sterczącego
z piersi krwawego ostrza.
- Może tym razem umrę - powiedział do Harki.
- Po tym, jak tak ciężko pracowałem, żeby utrzymać cię przy
życiu? Co za niewdzięczność.
- Niedobrze mi się robi, gdy pomyślę o tych wszystkich okrop-
nościach, które spotkały moje ciało - rzekł Perkar. - Nikt nie
powinien żyć z pamięcią o przebitym własnym sercu. Takie wspom-
nienia powinna zacierać śmierć.
- Nie będę cię przepraszać. Któregoś dnia jeszcze mi za to
podziękujesz.
- Podziękowałbym ci zaraz, gdybym tylko mógł się ciebie
pozbyć.
- Uważaj, ranisz moje uczucia.
Odrzucił w tył głowę i zawył co sił w płucach.
- Podejdźcie bliżej, wy chodzące trupy! Z waszych ciał ułożę
kopiec u mych stóp i deptać będę wasze niewidzące oczy! - Był
ciekaw, czy za tak kwiecistą wypowiedź zyskałby uznanie w oczach
Eruki. Zawył jeszcze raz.
Spomiędzy drzew zaczęli kolejno wyłaniać się jeźdźcy, pierw-
szy, drugi, trzeci. Ich dowódca szeroko się uśmiechał.
- Skoro tak nalegasz - rzekł. - Choć na dzisiejszą noc inne
przewidywałem rozrywki.
Perkar zastygł w bezruchu jak rażony gromem. Na polanie wciąż
przybywało jeźdźców, dziko wyglądających mężczyzn o włosach
splecionych w warkoczyki i ozdobionych miedzią, srebrem oraz
złotem, na smukłych, pięknych rumakach. Wszyscy mieli na obli-
czach ten sam, zawzięty, wilczy uśmiech.
- Ngangata? - wykrztusił w końcu Perkar.
- To miło być rozpoznanym przez tak wielkiego bohatera -
odparł Ngangata, wsparłszy o łęk siodła ręce w bransoletach. -
Poświęciłbym więcej czasu na głoszące twą chwałę pieśni, gdyby
nie fakt, że wnet zawita tu jazda z Nhol. Brat Koń z paroma wojow-
nikami spowolni pogoń, lecz i tak trzeba nam ruszać.
- Czy macie dla nas konie?
Ngangata skinął głową i na ten znak przyprowadzono ogiera oraz
klacz.
- Olbrzym też musi jechać - przypomniał Perkar.
- Czy on żyje?
Jeden z Mangów przyklęknął przy boku Tsema, po czym zagadał
coś do Ngangaty, który odpowiedział w tym samym języku. Zaraz
też pojawił się następny wierzchowiec, na którego grzbiet trójka
wojowników z najwyższym trudem wepchnęła Tsema.
- Oni mówią, że olbrzym nie przeżyje nocy - wyjaśnił Ngan-
gata. - Ale zabiorą go i tak, żeby mógł umrzeć w siodle.
XII
Pieśń o Perkarze
Tsem zadziwił wszystkich. Przeżył pierwszą noc i drugą, a w tym
czasie konie unosiły ich coraz dalej od Nhol. I Rzeki, o czym
nieustannie przypominała sobie Hezhi. Każdy krok wierzchowca,
każdy oddech wojownika Mangów, za którego plecami siedziała,
odzywał się w niej tępym bólem. Nie była pewna, czy ów ból brał
się z żalu po stracie Qey, Ghana i wszystkiego, co dotychczas znała,
czy też to coś, które siedziało wewnątrz niej, krzyczało z tęsknoty za
ojcem, błagało, by znowu je obudzić. Na trzeci dzień, kiedy musieli
przywiązać; ją do siodła, żeby nie zeskoczyła na ziemię i pognała
z powrotem do Nhol, stało się oczywiste, że słuszne było to ostatnie
przypuszczenie.
Tego też dnia przed południem, kawalkada stanęła obok drzewa
i wszyscy zsiedli z koni. Drzewo było niepozorne - stare i gruzło-
wate, o szeroko rozpostartych korzeniach wysysających z gleby
choćby najmniejszy ślad wilgoci. Dalej rozciągała się już tylko
pustynia, pofałdowany bezmiar rdzawożółtych piasków.
- Co oni robią? - spytała starca zwanego Bratem Koniem.
- Składają ofiarę bogu tego drzewa - wyjaśnił.
- Co takiego?
Wojownicy zaczęli podpalać wiązki trawy, jeden z nich ustawił
małą czarkę z jakąś zawartością pomiędzy rozcapierzonymi białymi
korzeniami.
- Jest to pierwsze drzewo - lub ostatnie, w zależności od
kierunku, z którego nadchodzisz - tłumaczył Brat Koń. - Wyzna-
cza ono granicę cesarstwa Nhol.
- A więc i granicę zachłanności Rzeki - wtrącił stojący opodal
Perkar.
Brat Koń zachichotał.
- Nie tyle granicę zachłanności, co zasięgu. Od tego miejsca
pustynia znowu żyje.
- Więc także i ja winieniem złożyć ofiarę - powiedział Perkar
Uśmiechał się do Hezhi, sprawiał wrażenie szczęśliwego, podczas
gdy ona nie czuła nic prócz okropnego niepokoju, jak gdyby za
chwilę miało wydarzyć się coś niepojętego.
Kiedy Mangowie ponownie dosiedli koni i kolumna minęła
drzewo, nagły atak rozdzierającego bólu wtrącił Hezhi w nieświa-
domość.
Odzyskawszy ponownie zmysły - nie miała pojęcia po jak
długim czasie - ból wciąż jeszcze dawał o sobie znać, niczym
pieczenie po siarczystym policzku. Dotknęła swoją łuskę. Wciąż tam
była, przypominając o swym istnieniu delikatnym swędzeniem.
- Ach - powiedział Brat Koń, widząc że przyszła do siebie.
- Pozwól, że ci się przyjrzę. - Zaraz też okrzyknął postój, po czym
wyciągnął chude, brązowe ręce, by pomóc jej przy zsiadaniu. Ostroż-
nie postawiła bose stopy na gorącym piasku.
- Tak, tak - powiedział Brat Koń, z uśmiechem wichrząc jej
włosy.
- Co "tak"?
- No więc, moje dziecko, posiadam zdolność widzenia bogów
- zawsze to potrafiłem. Gdy zobaczyłem cię po raz pierwszy,
rzekłem sobie: "No, no, ta dziewczyna coś w sobie ma". Widziałem
to w tobie, rozumiesz?
Skinęła głową. Być może ona w ten sam sposób widziała ojca,
gdy ten przywoływał duchy Rzeki.
- Teraz to nadal w tobie tkwi, ale popadło w uśpienie. Czu-
jesz to?
Poczuła, że ogarniają radość.
- Tak, chyba tak.
- To dobrze. Masz powody do radości. Rzeka utraciła nad tobą
władzę, a twój przyjaciel ma szansę na przeżycie!
W odpowiedzi Hezhi szeroko się uśmiechnęła.
- Na koń! - rozkazał Brat Koń, pomagając jej równocześnie
wspiąć się na koński grzbiet. Kiedy sam także znalazł się w siodle,
wydał głośny okrzyk, który wystraszył ją i uradował zarazem. Do-
siadane przez nią zwierzę skoczyło naprzód, budząc w niej wspom-
nieme wędrówki w ramionach Tsema. Różnica była wielka, chociaż
podczas nocnej ucieczki z Nhol nie potrafiła tego ani dostrzec ani
docenić. Krajobraz szybko gnał na spotkanie galopującego konia, na
wpół okiełznanej błyskawicy. Nie krzyknęła, chociaż miała na to
wielką ochotę. Na krótką chwilę doświadczyła ogromnej radości,
mocniejszej i bardziej realnej niż radość bogini. Pomyślała o małej
figurce kobiety na koniu. Była taka samajak ona - dumna, niepoha-
mowana. "Wolna".
- No to opowiadajcie - poprosił Perkar parę dni później.
W pobliżu grupka chłopców i dziewcząt ze śmiechem uganiała się
za drewnianą obręczą po piaszczystym wioskowym majdanie. Strze-
lające z ogniska iskry ulatywały w ciemniejące niebo. Chłodny,
suchy wiatr znad stepu niósł ze sobą zapowiedź jesieni.
Perkar, Brat Koń, Ngangata oraz wojownik Mangów imieniem
Yuu'han zasiedli wokół ognia, tworząc według słów Brata Konia
Koło Słów. Hezhi usiadła na zewnątrz kręgu, a Duk, najstarsza córka
Brata Koma, próbowała spleść tę odrobinę włosów, które pozosta-
wiła jej Qey.
- Opowiadajcie - powtórzył Perkar. - Nic wierzę, żebyście
trafili na mnie przypadkiem.
- Dlaczego nie? - spytał Ngangata. - Czyż los nie jest
przyjacielem bohatera?
- Spieszącego na ratunek? To zaiste bohaterski postępek -
wesoło stwierdził Perkar. - Pieśń o Ngangacie, to mi się podoba.
- Tylko żadnych pieśni o mnie - poprosił Ngangata.
- W takim razie - wtrącił Brat Koń - możesz zaśpiewać o mnie.
Perkar obrzucił obu mężczyzn zrozpaczonym spojrzeniem. Brat
Koń wyszczerzył zęby w uśmiechu, pociągnął łyk piwa z kaktusa
i w końcu zaczął opowieść.
- Obecny tu twój przyjaciel bardzo się zaniepokoił odkrywszy
twoje zniknięcie, choć zupełnie nie wiem dlaczego. Bez przerwy
nalegał, żebyśmy ruszyli w ślad za tobą. Odmówiłem mu, rzeczjasna
-jestem starym człowiekiem, o wiele za starym na potyczki zjazdą
Nhol.
- No jasne - mruknął Perkar z sarkazmem. - O wiele za
stary, żeby krążyć wokół niej to w jedną, to w drugą stronę.
Brat Koń spiorunował go wzrokiem.
- Może wolisz nadal prosić, żebym zechciał opowiedzieć tę
historię?
- Wybacz mi, o starożytny - powiedział Perkar. - Proszę,
racz mówić dalej.
Brat Koń z widocznym zadowoleniem pokiwał głową.
- Zgodziłem się zabrać Ngangatę - z wielkim narażeniem
własnego życia - do rodzinnej wioski i tam ułożyć się z krewnia-
kami co do zakupu koni, które zaniosłyby nas do Nhol. Pół dnia
jazdy, dzień marszu. Sądziłem, że w przeciągu tak krótkiego czasu
Bogini Dzięciołów mnie nie zauważy.
Uśmiechnął się szeroko, odsłaniając pożółkłe, połamane zęby,
upił kolejny łyk piwa.
- No tak, oczywiście, w połowie drogi, zaraz za Kwadratową
Skałą, powietrzny wir przyniósł szelest piór i w jednej chwili serce
zamarło mi w piersi. Przystąpiłem właśnie do godnej obrony moich
uczynków...
- Klęczał na piasku w błagalnej pozycji - wyjaśnił Ngangata.
- Godnej obrony moich uczynków - powtórzył Brat Koń,
posyłając Alwatowi z ukosa złowróżbne spojrzenie - gdy uświado-
miłem sobie, że stojący przede mną bóg to nie Nuchiinuh. Miał
wprawdzie pióra, ale był czarny i wcale nic wyglądał jak dzięcioł.
To był Kruk, rozpoznałem go od razu.
"Panie Kruku - rzekłem - czemu mam zawdzięczać tak wiel-
kie szczęście?" A on na to: "Bez wątpienia, słowo »szczęście« ty
pojmujesz inaczej niż ja" - i dalejże wpatrywał się we mnie tymi
swoimi żółtymi oczyskami.
- Karak? Przyszedł do ciebie Karak?
Ngangata pokiwał głową, a w tym czasie Brat Koń pokrzepił się
odrobiną piwa.
- Przedstawię to wszystko pokrótce - podjął Brat Koń -jako
że czuję woń wieczerzy. Bóg Kruk powiedział mi, że śledził nas
wszystkich /. daleka, bo tak akurat mu się podobało. Powiedział, że
powinienem pomóc Ngangacie w dotarciu do Nhol, albowiem widzi,
iż nasza obecność będzie tam potrzebna. Ja natomiast wyjawiłem mu
swoje słabości...
- Zapytał Karaka, co mu z tego przyjdzie - wtrącił Ngangata.
- Wyjawiłem mu swoje słabości - z mocą powtórzył Brat
Koń. - Kiedy skończyłem, Kruk spytał, jak bardzo bym osłabł,
gdyby przypadkiem ktoś zawiadomił Nuchiinuh, że spaceruję bez
żadnej ochrony. Muszę powiedzieć, iż rozmowa ta zupełnie mi się
nie podobała. Potem jednak Kruk w łaskawości swojej ofiarował się
wstawić za mną u Bogini Dzięciołów. Jak wyjaśnił, winna mu była
wiele przysług, więc niewątpliwie przystanie na to, bym mógł dożyć
mych dni pośród mego ludu. No cóż, muszę przyznać, że zbytnio
tego nie rozpamiętywałem, ale siedząc w samotności na wyspie,
bardzo tęskniłem za rodziną. Poza tym, czułem, że szykują się
wielkie wydarzenia, a przeznaczenie wzywa mnie do wypełnienia
ostatniego bohaterskiego zadania...
- Karak przekonał go, by zechciał mi pomóc - krótko podsu-
mował Ngangata.
- Wobec tego ty opowiedz resztę - burknął Brat Koń, wzno-
sząc do ust czarkę z piwem.
Ngangata bez ociągania przeszedł do rzeczy.
- Brat Koń przekonał część swych krewnych do udziału w wy-
prawie, obiecując wojenną sławę i -jak myślę - udział w jakimś
starym zakopanym skarbie. Dalej historia jest już krótka. Prosto
przez pustynię pojechaliśmy do Nhol, ty zaś w tym czasie płynąłeś
niesiony nurtem Odmieńca.
- No dobrze, ale jak mnie znaleźliście?
- Karak nakazał nam wypatrywać ciebie na lądzie. Słowa jego
brzmiały tajemniczo i uznałem, że niewiele przyjdzie nam z nich
pożytku. Usadowiliśmy się na wzgórzu, skąd mieliśmy widok na całą
zachodnią część Nhol.
- Aż tak daleko? Jak mogliście nas rozpoznać, czy też w ogóle
zobaczyć?
- Potrafię dostrzec bogów, pamiętasz? - przypomniał mu Brat
Koń nieco bełkotliwym głosem. - Znam twój miecz, a w tej
nieszczęsnej krainie nie masz innych bogów od Z Wody Zrodzo-
nych.. . - Zrobił zakłopotaną minę i zerknął na Hezhi. - Przepra-
szam, dziecko. Nie chciałem cię urazić.
Hezhi wzruszyła drobnymi ramionami i, potrząsając głową, za-
pewniła, że nie spotykał jej żaden afront.
- Dlatego też - ciągnął Brat Koń - pomyślałem sobie, iż
wszystko, co przypominać będzie boga, prawdopodobnie będzie
tobą.
Zdumiony Perkar potrząsnął głową.
- Czyżbyś czuwał przez cały ten czas, nie zmrużywszy nawet
oka?
- No... niezupełnie.
- Wysypiał się do woli - wtrącił swoje trzy grosze Ngangata.
- To siedzący z nami Yuu'han spostrzegł rozbłysk światła, nie-
zwykłego, boskiego światła.
- To ten duch - mruknęła Hezhi, wypowiadając pierwsze tego
wieczoru słowa. - Duch z mojej krwi.
Ngangata przytaknął skinieniem głowy.
- Dowiedzieliśmy się tego później. Dokoła było zbyt ciemno,
żebyśmy mogli cokolwiek dokładnie zobaczyć. Obudziliśmy tedy
Brata Konia, a on, po dłuższych oględzinach przysiągł, że widzi
Perkara oraz boginię, boginię, która staje się coraz większa i większa.
Wzrok wszystkich powędrował ku Hezhi, która poruszywszy się
niespokojnie, wbiła spojrzenie w ziemię.
- Zostawcie tę dziewczynę w spokoju - huknął Brat Koń. -
Dość ostatnio wycieipiała, dość straciła. Nie ma potrzeby przypomi-
nać jej o rzeczach nieprzyjemnych.
- To ja jestem przyczyną tego wszystkiego - oznajmiła Hezhi.

- Wszystko, czegoście dokonali - wędrując przez świat, ryzykując
życie, zabijając innych ludzi - spowodowane zostało moim głupim
pragnieniem. To nie było nawet prawdziwe pragnienie, tylko nagły
impuls. A Tsem. który odniósł tak poważne rany...
Wpatrzony w jej oczy Perkar zastanawiał się, dlaczego nie pła-
cze. Byłoby lepiej, gdyby płakała. To, co powstrzymywało ją od
szlochu, musiało boleć o wiele bardziej niż łzy.
- No, chodźże tu - powiedział Brat Koń. - Chodź i siadaj
z nami.
Długo wpatrywała się w płomienie, sycąc ich blaskiem swe
czarne oczy. Potem łagodnym ruchem uwolniła się od Duk - która
nie rozumiała ani słowa z rozmowy prowadzonej w języku Nhol -
i z wahaniem zbliżyła się do kręgu siedzących. Brat Koń poklepał
ziemię obok siebie.
- Nie marnuj sił na takie myślenie - poradził. - Ty nie
ciągałaś za wszystkie nici, z których uwito tę sieć, miałaś w dłoni
tylko jedną z nich. Weźmy na przykład mnie. Cóż miałaś wspólne-
go z moją sprzeczką z Boginią Dzięciołów? Nic, ot co. Doszło do
niej przed sześciu laty, na długo zanim zaczęła się cała ta historia
z Perkarem. Ten zaś uwikłał się w jakieś niefortunne zajścia jesz-
cze zanim twoja krew popchnęła Rzekę do działania. A Kruk, któż
wie, dlaczego robi on to, co robi? Z pewnością nie uczynił jednak
niczego, by zaspokoić twój lub mój kaprys. Ngangata wcale ciebie
nie znał i nie miał właściwie żadnych powodów, żeby pomagać
Perkarowi - bez obrazy, Perkarze - a mimo to dał się w to
wszystko wciągnąć.
- Ale Tsem - wyszeptała przez łzy. - Qey, Ghan... wszyscy
ci żołnierze... - Ukryła twarz na piersi Brata Konia i wreszcie
zaniosła się tak upragnionym płaczem. Zakłopotany Perkar przepro-
sił zebranych, po czym oddalił się od ognia. Poszedł na majdan,
przechadzał się pośród karłowatych jałowców i ciernistych krze-
wów, wystawiając twarz na podmuchy słabego wiatru.
"Wszyscy ci żołnierze" - powiedziała. Ale to on ich zabił.
Wiedział, że powinien coś czuć, wyrzuty sumienia, winę, podobnie
jak po zagładzie wyprawy Kapaki. Tymczasem, wszystko co mógł
w sobie znaleźć, to odrobina żalu, że ci ludzie musieli stanąć mu
akurat na drodze.
- Każdy umiera - przypomniał mu Harka.
- I każdy żyje - odparł Perkar. - To nie jest odpowiedź.
- A co powiesz na to? W końcu nauczyłeś się dźwigać brzemię
własnych uczynków i żyć z tym dalej, bez użalania się nad jego
ciężarem.
- To już brzmi lepiej - przyznał Perkar - chociaż chyba
zanadto służy moim interesom.
- Lepiej służyć sobie niż komu innemu - zaoponował Harka.
- Wiem coś o tym.
- Czy mogę cię uwolnić, Harko? Czy jest na to jakiś sposób?
- Jeśli nawet takowy jest, nic mi o tym nie wiadomo. Ale dzięki
za pamięć.
- Szło mi nie tylko o ciebie, ale mniejsza z tym.
Powróciwszy do wioski, usłyszał ciche, znajome zawodzenie
dobiegające z kępy sosen. Początkowo zamierzał iść dalej, lecz po
chwili namysłu zmienił zamiar. Siadł na kamieniu i czekał, spoglą-
dając na karmazynowy rąbek słońca niknący coraz bardziej pośród
czarnych skał na zachodzie.
Wnet pieśń ucichła, a spośród drzew wyłonił się Ngangata z łu-
kiem w garści. Ujrzawszy Perkara, skinął mu głową, po czym stanął
w miejscu. Czas jakiś przypatrywali się sobie w milczeniu, aż
w końcu Ngangata rzekł:
- Pora na wieczerzę.
Perkar z namysłem pokiwał głową. Chciał uchwycić jakąś myśl,
precyzyjnie wyrazić ją słowami. W skupieniu ściągnął brwi.
- Chodźmy - ozwał się Ngangata głosem łagodnym niczym
wieczorne powietrze.
Perkar powstrzymał go ruchem dłoni.
- Nie, ja... Brat Koń miał rację, ty wiesz. Nie miałeś powodu,
by spieszyć mi z pomocą.
Ngangata wykrzywił usta. Powędrował wzrokiem ku horyzonto-
wi, za którym niknęło słońce i minęła dłuższa chwila, zanim jego
czarne oczy, niegdyś tak przerażające, spojrzały prosto w oczy
Perkara.
- Perkarze - westchnął - za dużo myślisz. Za dużo. Chodź-
my już jeść. Mój łuk i ja umieramy z głodu.
Perkar niepewnie dźwignął się na nogi. Wzrok miał nieco za-
mglony, jak gdyby podmuch wiatru sypnął mu w oczy drobnym
pyłem. Otrzepał kilt, wolno podszedł do Ngangaty.
- Dziękuję.
Ngangata z uwagą obserwował swoje stopy i nie podnosząc oczu,
skinął głową.
- Chodźmy jeść. - A kiedy się uśmiechnął, Perkar poczuł, że
jego twarz również odpowiada uśmiechem.
- Księżniczko?
Zbudzona dźwiękiem znajomego głosu, Hezhi zastanawiała się,
czy przypadkiem znów nie zaspała, czy Ghan będzie na nią zły, co
Qey przyszykuje na śniadanie. Rzeczywistość szybko dała o sobie
znać czerwoną pustynią i szmerem nieznanych odgłosów. Ale Tsem
był znany. I przytomny.
- Tsem! - Hezhi przypadła mu do piersi, wtuliła twarz w po-
tężne ramię. - Proszę, nie umieraj, Tsem.
Pół-olbrzym słabo się uśmiechnął.
- Nie mam takiego zamiaru, księżniczko. Możesz mi wierzyć.
- Wolno rozejrzał się po cedrowych palach i okopconych ścianach
małej chatki. - Nie wiem, gdzie jesteśmy - przyznał.
- Przyniosę ci wody, a potem wszystko opowiem.
Poklepała go po ramieniu i wyszła na dwór. Pobiegła w dół
zbocza, do źródełka, które pokazała jej Duk. Tak wiele chciała
opowiedzieć Tsemowi, choć zarazem wielu rzeczy sama nie potrafiła
wyjaśnić. Gdzie podziewali się teraz Ghan i Qey? Czy torturowali
ich za pomoc w ucieczce? A może już nie żyli? Być może nigdy się
tego nie dowie. Wracając z wodą, przystanęła na moment i z żalem
pomyślała o swej odmowie przejęcia władzy. Gdyby się zgodziła, na
pewno uratowałaby Ghana i Qcy. Gdyby jednak pozwoliła, żeby
ogień w jej głowie płonął dalej, byłaby zgubiona, a wielu ludzi
straciłoby życie.
Tsem łapczywie wypił wodę, po czym z szeroko otwartymi
w zdumieniu oczami wysłuchał relacji o tym, co się wydarzyło
w czasie, gdy leżał bez czucia.
- I co my teraz zrobimy? - zapytał, gdy skończyła opowieść.
- Nie wiem - odrzekła. - Mam jednak nadzieję, że zosta-
niesz ze mną. Nie zniosę rozstania z tobą.
- Oczywiście, księżniczko. Jestem twoim sługą.
- Nie - zaoponowała. - Ja nie jestem księżniczką, a ty nie
jesteś sługą, nie tutaj. Jeśli przy mnie zostaniesz, to dlatego, że taki
jest twój wybór.
Tsem pokiwał głową i usiadł, popatrując w milczeniu na jasny
prostokąt drzwi.
- Chciałbym wyjść na zewnątrz - powiedział w końcu.
- Nie wiem...
- Proszę.
Niewiele mogła mu pomóc przy wstawaniu, lecz tak naprawdę,
Tsem potrzebował jedynie jej moralnego wsparcia. Wyszedł na
słońce i oparł plecy o wyprawioną gliną ścianę chaty, po czym
zatopił spojrzenie w odległym horyzoncie.
- Chciałbym odnaleźć lud mojej matki - rzekł po pewnym
czasie. - Kiedyś. Wiele mi o nim opowiadała...
- Możemy to zrobić - zapewniła Hezhi.
- Niekoniecznie już teraz. Kiedyś.
- Kiedyś - przytaknęła z uśmiechem. Położyła mu rękę na
ramieniu i razem powędrowali wzrokiem w dal.
r
Epilog
Jesień
Upłynął miesiąc, niebo stało się bardziej przejrzyste, a wiatry
chłodniejsze. Niektóre dni przynosiły klucze gęsi oraz kaczek wyru-
szających z północy na poszukiwanie cieplejszego słońca. Inne
przynosiły zapowiedź mroźnej zimy, przed którą uciekały ptaki.
Przez cały miesiąc Mangowie ciężko pracowali. Uszczelniali chaty,
przemierzali mokradła nad Rzeką w poszukiwaniu jagód i orzechów,
a także wyżyny, gdzie zdobywali mięso.
Tsem wracał do zdrowia powoli, ale po pierwszym tygodniu
leczenia doglądający go szaman Mangów oznajmił, że olbrzym na
pewno wyżyje, jakkolwiek dawał do zrozumienia, iż długi, jakie
zaciągnął względem pewnych bogów będą musiały zostać spłacone.
Pragnąc przyłożyć ręki do wspólnego trudu, Perkar z Ngangatą
urządzili łowiecką wyprawę dla kilku młodych Mangów. Postano-
wiono również, że wyprawie towarzyszyć będzie kilka kobiet, co
usłyszawszy, Hezhi dopraszała się, by pomimo braku doświadczenia
myśliwi zabrali ją ze sobą.
Po dwóch dniach trafili na porosły rzadkim lasem wąwóz i w nim
właśnie założyli solidny obóz. Rozstawili namioty, wykopali doły
na ogniska, zbudowali ruszty do oprawiania dziczyzny. Hezhi po-
woli wdrażała się do obowiązków kobiet Mangów - zbierania
orzechów, wykopywania korzeni, barwienia skór. Praca była ciężka,
toteż wielokrotnie, zwłaszcza na początku, budziła w niej tęsknotę
za pałacem, gdzie na każde zawołanie miała do dyspozycji służbę.
Kobiety, z którymi pracowała, odnosiły się do niej serdecznie, cho-
ciąż z niecierpliwością. Spodziewały się zapewne, że umie wykonać
podstawowe prace. Hezhi jednak uczyła się szybko, więc niebawem
kobiety zaczęły zapraszać ją na spotkania, podczas których opowia-
dały sobie przeróżne historie. Często wybuchały śmiechem, słysząc
jej daleki od doskonałości język, lecz w ich śmiechu nigdy nie było
choćby cienia złośliwości. Co parę dni mężczyźni wracali ze zdoby-
czą, a kobiety dużo szeptały wówczas o wprawie Ngangaty i jego
łuku. Perkar święcił mniejsze triumfy, choć także wracał do obozu
z obfitym łupem, rozradowany "niczym mały chłopiec, który właś-
nie zgłębia tajniki łowieckiego rzemiosła", jak to ze śmiechem
opowiadały sobie kobiety.
Pół miesiąca spędzone w obozowisku przyniosło Hezhi pewną
pociechę. Mijające dni układały się na jej ramionach niczym ciepły
płaszcz, palce dobrze poznały swoje zadania, a język coraz lepiej
sobie radził z mową Mangów. Jeden z młodych wojowników zaczął
z nią flirtować, przez co stała się obiektem dobrodusznych plotek,
chociaż trzymała go na dystans. Nauczka z Yenem - Ghe7 - na
długo zapadła jej w pamięć, pozostając jednym z trzech gnębiących
ją zmartwień. Pałac i rodzina odchodziły w niepamięć. Tęskniła
natomiast za Qey oraz Ghanem, lękała się o ich życie. Często
zastanawiała się, co zawierał pozostawiony przez Ghana list, który
uciekający Zeq' zabrał niestety ze sobą.
Pod koniec dwudziestego dnia, zajęta skrobaniem skóry anty-
lopy, Hezhi usłyszała nerwowy tupot zamkniętych w zagrodzie
jucznych koni. Wiele kobiet przerwało wówczas pracę i utkwiło
wzrok w wylocie parowu, wypatrując przybyszów. Wnet pojawiło
się w nim dwóch jeźdźców, a któraś ze starszych niewiast rozpoznała
w nich Brata Konia oraz Yuu'hana, jego bratanka.
Tego wieczoru urządzili ucztę. Szczęśliwym zrządzeniem lo-
su niebawem powrócili również myśliwi, dzięki czemu na rożnie
w okamgnieniu znalazł się sprawiony jeleń. Brat Koń przywiózł ze
sobą piwo, słodycze, miedziane dzwonki do końskiej uprzęży dla
mężczyzn, a także stroje i noże dla kobiet. Jeden z nich, niewielki
ostry nożyk, wręczył Hezhi.
- Słyszałem, że szybko się uc/ys/ - powiedział. - Każda
kobieta Mangów potrzebuje dobrego noża do czyszczenia skór.
Podziękowała mu z prawdziwą wdzięcznością. Dotychczas po-
sługiwała się nożem pożyczonym od Duk, dlatego fakt posiadania
własnego narzędzia dał jej zaskakująco wiele radości.
- Mam dla ciebie jeszcze coś. - Wyciągnął z worka mały
pakunek. - To od twego przyjaciela.
- Od przyjaciela?
- Tak. Razem z Yuu'hanem pojechaliśmy do Nhol po cukier
i noże.
- Nhol? - wzięła pakunek, niecierpliwie rozwinęła. Łzy na-
płynęły jej do oczu, gdy ujrzała zawartość. Składała się na nią
książka - Pustkowia Mangów - oraz zwój czystego papieru. Do
tego ostatniego dołączone było pióro i sproszkowany inkaust. No
i jeszcze list, zaczynający się od jej imienia: "Hezhi".
W moim długim życiu nigdy nie było wiele radości. Jedyną
przyjemność znajdowałem zazwyczaj w otaczających mnie pa-
pierach. Dlatego też pragnę podziękować ci za szczęście, do
jakiego nie nawykłem. Nigdy nie zamierzałem cię pokochać, bo
nauczyłem się, że miłość rzadko kiedy bywa przyjemna. Z pew-
nością taka nie była, gdy sądziłem, że nie żyjesz. Nie było dnia
żebym nie przeklinał samego siebie. Teraz jednak dowiaduję się,
iż żyjesz i jesteś bezpieczna, więc już nie żałuję mojego uczucia.
Osobiście, rzecz jasna, nigdy bym ci tego nie powiedział, lecz
pióro oraz papier mogą mówić, choć ja będę milczał.
Wiem, że musisz martwić się o swą piastunkę. Qey. Spieszę
więc ci donieść, iż miewa się dobrze. Żołnierze znaleźli ją
półżywą pośród martwych kapłanów, więc także i ją wzięli za
ofiarę twego oszalałego strażnika. Również i mnie pozostawio-
no w spokoju. O masakrze przy Bramie Południowej mówi się
niewiele, a jeśli już ktoś wspomina ciebie, to nie inaczej jak
Hezhinata.
Posyłam ci przez tego Manga pióro i papier licząc na to, że
w drodze nie zużyje go do podcierania. Mam nadzieję, 1/ napi-
szesz do starego człowieka list lub dwa, aby opowiedzieć mu
o rzeczach, które widziałaś. Na świcie muszą przecież być cuda,
o których on jeszcze nie czytał.
Nie wolno ci wracać do Nhol, Hezhi. Nie czeka cię tu nic
przyjemnego. Wierzę w ciebie i ufam, że ułożysz sobie życie
wszędzie, dokąd trafisz. Masz to w sobie, taka jesteś, i Rzeka,
którą zostawiłaś daleko za sobą, nie ma z tym nic wspólnego.
Bądź błogosławiona przez wszystkich bogów, jakich napotkasz
w swych podróżach i postaraj się myśleć łaskawie o mnie,
chociaż nigdy nie byłem dla ciebie tak dobry, jak powinienem.
Ghan
Przeczytała list raz i drugi, nie bardzo wiedząc, czy śmiać się, czy
płakać. Nie robiło to zresztą żadnej różnicy, gdyż w obu przypadkach
wystąpiłaby ta sama mieszanka radości oraz smutku. Uściskała Brata
Konia i raz jeszcze serdecznie mu podziękowała. Uśmiechnąwszy
się szeroko, poklepał ją po plecach i dołączył do popijających piwo
współplemieńców. Na odchodnym spojrzał przez ramię i zmierzył
ją poważnym spojrzeniem.
- Jeśli chcesz, możesz stać się Mangiem - powiedział. -
Przyjmę cięjako moją córkę, a potem znajdziemy ci dobrego męża.
Kto wie, od czasu do czasu dostrzegam w tobie iskierkę mocy - nie
taką jak przedtem, oczywiście, zbyt słabą, by cię zmienić, ale mozc
wystarczającą na to, byś została szamanką i zarabiała uczciwie na
życie, inaczej niż skrobiąc skóry.
- Skrobanie skór coraz bardziej mi się podoba - odparła. -
Tym niemniej dziękuję za dobre chęci. To bardzo miło z twojej
strony, gdyż dobrze wiem, że byłabym dla ciebie ciężarem, przynaj-
mniej przez jakiś czas.
- Rodziny mają szerokie ramiona po to, by podołać ciężarom
- odparł Brat Koń.
- Jeszcze nie wiem, co będę robić - rzekła cicho. - Myślę,
ze muszę pomówić z Perkarem.
- Nie jesteś z nim związana - zauważył Brat Koń.
- Nie, w każdym bądź razie nie wprost - przyznała z. waha-
niem. - Mamy jednak wspólne długi, ciąży też na nas jednaka
odpowiedzialność.
Brat Koń potrząsnął głową.
- Żeby młodzi ludzie byli aż tak poważni. Cieszcie się sobą,
zanim wasze kości obrócą się w suche patyki, a skóra w twardy wiór.
- Spróbuję - z us'miechem obiecała Hezhi.
Perkar obszedł dokoła ramę z rozpiętą na niej skórą.
- Świetnie sobie radzisz - powiedział. - Nikt by nie odgadł,
że niegdyś byłaś księżniczką.
Spróbowała się uśmiechać, lecz udało się jej jedynie nieznacznie
skrzywić usta.
- Przepraszam - pospiesznie dodał Perkar.
- Nie, to nie o to chodzi. To, że byłam księżniczką, nigdy nie
znaczyło dla mnie wiele. Może byłoby inaczej, gdyby... - Urwała,
pozwalając, by owo "gdyby" zawisło w powietrzu.
Zakłopotany udał, że z uwagą wpatruje się w skórę.
- Jakie masz plany, Perkarzc? - spytała nieoczekiwanie. -
Czy zamierzasz już zawsze polować z Mangami?
- Nie. Muszę pospłacać długi, więc postanowiłem zacząć tu-
taj. Poza tym słyszałem, że na zachodnich stepach zima jest bar-
dzo surowa. Po nadejściu wiosny wrócę na ziemie ojca, do mego
ludu. Mam tam wiele spraw do załatwienia, wiele rzeczy muszę
naprawić.
- Wina za wiele zdarzeń spada również na mnie - wtrąciła
Hezhi.
- Już o tym mówiliśmy. Uważam, że jesteś niewinna.
- Jeśli jajestem niewinna, to ty także. Skoro jednak poczuwasz
się do odpowiedzialności, to ja też, Perkarze. Musisz coś wybrać.
Zrobiliśmy to razem, ty i ja. Bez względu na to, co powiada Brat
Koń, ten motek uprzędliśmy wspólnie z naszych lęków oraz pra-
gnień. Ledwo cię znam, ale należymy do siebie, przynajmniej na
jakiś czas.
Spróbował zachichotać, lec/ musiał przyznać przed samym sobą,
że wcale mu nie do śmiechu.
- Ile ty masz lat? - zapytał. - Dlaczego nie zaczekasz jeszcze
trochę, nie przedłużysz swego dzieciństwa?
Dziewczyna popatizyła na niego ze znużoną miną.
- Dzieciństwo jest dla mnie bezpowrotnie stracone - powie-
działa cicho.
- Zgubione rzeczy można odnaleźć - zapewnił, w głębi serca
wiedział jednak, o co jej chodzi. On także nigdy już nie będzie
tamtym chłopcem, który z pierwszym mieczem uganiał się po pa-
stwisku ojca. - Nie wiem - podjął, gdy Hezhi nie odpowiedzia-
ła. - Mamy wiele miesięcy, żeby nad tym rozmyślać. Może zmie-
nisz jeszcze zdanie.
- Może - przytaknęła. - Obiecałam Tsemowi parę rzeczy,
chcę jednak, abyś się nad tym zastanowił.
Perkar chrząknął.
- Wiesz, trochę mnie przerażasz.
- Ja? Kiedy ujrzałam cię po raz pierwszy, myślałam, że jesteś
demonem.
- Może i nim jestem, kiedy trzymam Harkę w dłoni. Sam nie
wiem. Ale ty...
- Co widzisz we mnie strasznego?
- Czy ja wiem? Przez czały czas, gdy płynąłem Rzeką, twoja
twarz była jedyną rzeczą, którą widziałem wyraźnie. Kiedy na ciebie
patrzę, nie mogę o tym zapomnieć ani o tym. że wówczas cię
nienawidziłem.
- Czy nienawidzisz mnie także i teraz?
- Nie, to tylko wspomnienie. - Siadł na ziemi ze skrzyżowa-
nymi nogami.
Hezhi zawahała się na moment.
- Zamierzałeś mnie zabić - rzekła, nagle odwracając wzrok
Perkar uśmiechnął się z sarkazmem.
- Mieliśmy pozabijać się nawzajem, nieprawdaż?
Skinęła głową, ale w następnej chwili załkała, z trudem po-
wstrzymując cisnące się do oczu łzy. Perkar spoglądał na nią z wy-
raźną konsternacją. Hezhi zagryzła wargi, zaczęła wstawać. Ku
swemu zdumieniu Perkar wyciągnął rękę i łagodnie położył ją na
ramieniu dziewczyny. Jeszcze chwila wahania, a uklęknął i przy-
ciągnął ją do siebie, czując serce szamocące się gwałtownie w jej
wątłej piersi. Perkar poczuł ucisk w gardle.
- Przepraszam - wyszeptał, tuląc ją niezręcznie. - Wiem, że
to wszystko boli.
- Ja nie chciałam... - zapewniła, pociągając nosem.
- Ciii. To nieważne - rzucił uspokajająco. Przez chwilę trwali
w bezruchu, a Perkarowi przyszło do głowy, iż choć przemierzył pół
świata, żeby ją odnaleźć, jeszcze nigdy nie dotknął Hezhi. - Posłu-
chaj - zaczął poważnym tonem, odsunąwszy się nieco, lecz z ręką
wciąż pozostającą na jej ramieniu - całe to gadanie o obowiązku
i odpowiedzialności jest bardzo piękne, ja jednak byłbym szczęśli-
wszy, gdybyśmy zdołali chociaż się polubić.
Hezhi skinęła głową, otarła dłonią czarne oczy.
- To mogę zrobić - powiedziała głosem nieco mniej pewnym
niz same słowa.
Perkar także się uśmiechnął, po chłopięcemu, bez nabytej po
wszystkich przejściach twardości.
- Ja też mogę. Może... - Ściągnął brwi. - Może potrzebu-
jemy siebie nawzajem, żeby się z tego wyleczyć. Sam nie wiem.
Mam jednak nadzieję, że gdy wyruszę do domu, ty pójdziesz ze mną.
- Chętnie.
Pod wpływem nagłego zakłopotania Perkar ponownie skupił
uwagę na ramie ze skórą.
- Mam ochotę na przejażdżkę - powiedział. - Podoba mi
się koń, którego dostałem od Mangów. Przypomina mi rumaka,
który kiedyś mnie nosił. - Spojrzał na dziewczynę. - Pojedziesz
ze mną?
Hezhi utkwiła wzrok w oczyszczonej skórze. W górze, po turku-
sowym niebie przeciągał zapóźniony klucz dzikich gęsi.
- Tak - powiedziała. - Chyba tak.
Wstał i podał jej rękę, ona jednak poderwała się na nogi o włas-
nych siłach.
- Dokąd pojedziemy? - zapytała z uśmiechem.
Teraz uśmiechnął się on.
- Dokądkolwiek. Dokąd tylko przyjdzie nam ochota.
Razem ruszyli do czekających koni.
Spis treści
Prolog: Z otchłani dziejów..................... 7
Część pierwsza: KRÓLEWSKA KREW
I. Księżniczka i doskonała ciemność.............. 10
II. Dar stali i płatków róży.................... 22
III. Labirynt............................ 35
IV. Królewskie odwiedziny.................... 46
V. Zakaz i przymus........................ 56
VI. Dar krwi............................66
Interludium: Jik........................80
VII. Duchy i życzenia.......................83
Część druga: BŁOGOSŁAWIONY I PRZEKLĘTY
I. Powrót stali..........................100
Interludium: W Komnacie Czarnych Wierzb ........117
II. Alwaci i bogowie.......................122
III. Światło w labiryncie......................137
IV. Pan Lasu............................154
V. Ślepota.............................171
VI. Rytuał naczynia........................185
VII. Potwór w Brzuchu Kruka...................200
VIII. Łowczyni ...........................218
IX. Dar brązu i nadziei ......................234
X. Serce wód...........................244
XI. Przeklęty............................257
XII. Błogosławiony.........................274
Interludmm: Na ulicy Red Gar................284
Część trzecia: ODMIENIEC
I. Na głodnej wodzie.......................290
II. Strach i zycie .........................299
III. Brat Koń............................309
IV. Przeobrażenia.........................324
V. Oswobodzenie.........................332
VI. Gość..............................340
VII. Kamienne ścieżki, góry światła................350
VIII. Dach..............................369
IX. Przyspieszenie snu ......................379
X. Dar zabijania .........................395
XI. Odmieniec...........................407
XII. Pies'ń o Perkarze........................425
Epilog: Jesień.............................435
'¦