ANNA
ONICHIMOWSKA


NAJWYŻSZA GÓRA ŚWIATA


OFICYNA   WYDAWNICZA RYTM
1996
Opracowanie graficzne Bohdan Butenko

"tel. 758 88 91
Opracowanie merytoryczne Kanecka
korekta
Filia nr 2 wypożyczalnia dla dzieci 
Ewa Popławska
Krystyna Kanecka
© Copyright by Anna Onichimowska Warszawa 1996
© Copyright for the illustrations by Bohdan Butenko
ISBN 83-86678-24-0
Wydanie I
Zamówienia na książki można składać
w Dziale Handlowym Wydawnictwa:
ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa,
tel. 632-82-55, 632-02-21 w. 54 i 55, fax 632-18-95

DALEJ NIŻ NA WAKACJE

To się zdarzyło zimą. Byłam wtedy jeszcze małą dziewczynką i nosiłam wielkie kokardy przypięte na czubku głowy. Moja mama pracowała jako pielęgniarka w szpitalu, często miała dyżury i nie wracała na noc do domu. Dzwoniła wtedy do mnie wieczorem i mówiła mi coś miłego na dobranoc.
—  Moja mała córeczka — ucieszyła się, kiedy odebrałam telefon. — Co robisz? — Zaczęłam się zastanawiać, co właściwie robię, nie mogłam sobie przypomnieć i trwało to widocznie dosyć długo, bo mamusia zniecierpliwiła się trochę i spytała: — No, dlaczego nic nie mówisz?
—  Nie wiem — powiedziałam zgodnie z prawdą.
—  Zostaję dzisiaj na dyżurze — westchnęła. — Ale wrócę jutro rano i pójdziemy na sanki. Co ty na to?
—  Dobrze — zgodziłam się. — Na dużą górę? — wolałam się upewnić.
Dalej niż wakacje
—  Tak, tak — roześmiała się mama, a po chwili dodała spiesznie: — Muszę kończyć, Urszulko. Opiekuj się babcią — zażartowała na pożegnanie, cmoknęła w słuchawkę i już jej nie było.
Zwykle, kiedy rozmawiałam z mamusią, stała nade mną babcia i też chciała coś powiedzieć. Teraz nie przyszła, pobiegłam więc do jej pokoju i zobaczyłam, że siedzi w fotelu, a na jej kolanach leży robótka na drutach.
—  Babciu — powiedziałam — dzwoniła mamusia. I wróci jutro rano. I pójdziemy wtedy na sanki, na dużą górę.
Babcia uśmiechnęła się do mnie leciutko, ale nie poruszyła się wcale i trochę się przestraszyłam.
—  Chodźmy, babciu, do kuchni — pociągnęłam ją za rękę. — Ugotujemy kakałko.
—  Troszkę   później   —   wyszeptała   babcia.   — Wiesz, nie najlepiej się czuję — przyznała po chwili.
—  Będę się tobą opiekować — obiecałam, przypominając sobie słowa mamusi.
—  To dobrze — westchnęła babcia i poprosiła mnie: — Podaj mi, Ulu, tę miseczkę z lekarstwami ze stolika. I przynieś mi z kuchni szklankę mleka.
Zrobiłam wszystko, tylko trochę mleka wylałam na podłogę, ale wytarłam zaraz, żeby babcia nie widziała.
Babcia łyknęła kilka różnych tabletek i jakiś płyn z buteleczki i powiedziała, żebym pooglądała sobie telewizję. Było już po dobranocce i zawsze o tej porze
Dalej niż wakacje
leżałam w łóżku, więc pomyślałam sobie, że coś się babci pokręciło i znów trochę się przestraszyłam. Włączyłam nawet telewizję, ale tam dwóch panów o czymś rozmawiało i wcale nie było to ciekawe. Znów zajrzałam do pokoju babci. Siedziała wciąż na fotelu, z przymkniętymi oczami i głową opartą na małej podu-szeczce.
—  Babciu — szepnęłam.
—  Baw się, baw — mruknęła, otwierając na chwilę oczy.
—  Już późno — powiedziałam niepewnie. — Nie będziemy jeść kolacji?
Babcia nic nie odpowiedziała, zauważyłam tylko, że uśmiecha się jakby do siebie i nuci coś, czego słów nie udało mi się rozróżnić.
„Opiekuj się babcią" — przypomniały mi się znów słowa mamusi. Stanęłam przy oknie. Chciałam zobaczyć, czy dużo śniegu napadało, ale nic nie było widać, bo na szybie wyrosły wielkie, srebrne osty. Próbowałam wydłubać między nimi, a potem — wy-chuchać małą dziurkę, ale i tak nic nie było widać. Tylko to, że jest ciemno i pusto. Poczułam się nagle okropnie samotnie. Zadzwonię do mamusi, postanowiłam.
Obiecałam jej, że nie będę nigdy dzwonić, chyba że zdarzy się coś bardzo ważnego, bo mówiła, że przeszkadzam jej w pracy. Nie byłam pewna, czy to, że jest mi samotnie, jest bardzo ważne czy nie, ani czy
Dalej niż wakacje
jest bardzo ważne to, że babcia siedzi i sobie nuci, zamiast położyć mnie spać, ale wykręciłam numer mamusi i czekałam, aż ktoś odbierze telefon. Czekałam bardzo długo, chyba z siedem razy zadzwoniło, zanim podniosła słuchawkę jakaś pani. Powiedziałam swoje imię i nazwisko i że chcę rozmawiać z mamusią.
—  Co się stało? — usłyszałam po chwili jej zaniepokojony głos. — Dlaczego jeszcze nie śpisz?
—  Nie gniewaj się — powiedziałam na wszelki wypadek.
—  Nie gniewam się — zdziwiła się mama. — Dlaczego nie śpisz? Gdzie jest babcia?
—  Babcia siedzi w fotelu — szepnęłam.
—  Nie słyszę. Mów głośniej — poprosiła mama.
—  Babcia  siedzi  w fotelu —  powtórzyłam.  — Opiekowałam się nią.
—  To dobrze — roześmiała się. — Poproś ją do telefonu.
—  Nie mogę — poczułam w gardle nagły ucisk. — Ona nie wstaje.
—  Jak to?!
—  Siedzi i coś sobie śpiewa. Ale bardzo cicho. — Czułam się tak, jakbym powierzała mamie jakąś tajemnicę.
—  Zaraz przyjadę — powiedziała mama. — Bądź grzeczna. Czekaj na mnie i nic nie rób, dobrze?
—  Dobrze — zgodziłam się. — Ale mogę się opiekować babcią? — spytałam na wszelki wypadek.
10
Dalej niż wakacje
\
—  Zaraz będę! — krzyknęła mama i odłożyła słuchawkę.
Podeszłam na palcach do pokoju babci i zajrzałam przez szparę w drzwiach. Siedziała tak jak poprzednio, tylko oczy miała szeroko otwarte i wydawało się, że mi się przygląda.
—  Jestem, babciu — powiedziałam wchodząc. — Dzwoniłam do mamusi. Przyjedzie do nas, wiesz?
—  Mądra Ula — szepnęła babcia. — Ach, jaka mądra. Moja mądra, duża wnusia.
Usiadłam koło niej na dywanie i bawiłam się frędzlami jej chusty. Próbowałam pozaplatać je w warkoczyki, ale nie bardzo mi wychodziło. Zresztą nie miałam dużo czasu do próbowania, bo ledwie zdążyłam opowiedzieć babci, jakie gęste osty wyrosły na szybach, zazgrzytał klucz w zamku i do mieszkania wpadła mama z jakimś panem w białym fartuchu. Mama miała też pod kożuchem biały fartuch i wyglądała zupełnie inaczej niż zwykle. Pocałowała mnie tak jakoś nieuważnie i od razu pochyliła się nad babcią.
—  Wyjdź, kochanie, z pokoju — poprosiła mnie i zamknęła drzwi.
Przyniosłam swój stołeczek, ustawiłam na wprost drzwi i czekałam.
—  Połóż się do łóżka — powiedział obcy pan, wychodząc z pokoju. — Już bardzo późno — dodał, jakbym  tego  nie  wiedziała  i  zaczął gdzieś  dzwonić.
Dalej niż wakacje
11
Zrozumiałam tylko, że podał nasz adres i że jeszcze ktoś miał do nas przyjechać.
—  Kto przyjdzie? — spytałam.
—  Babcia jest chora — przykucnął i poklepał mnie po dłoni. — Musi iść do szpitala. Trzeba jej zrobić różne badania. I trzeba ją tam zawieźć. Mój samochód się do tego nie nadaje. Przyjedzie inny, większy. Babci będzie w nim wygodnie. Będzie mogła sobie leżeć, rozumiesz?
—  Tak — kiwnęłam głową. — Do szpitala mamusi? — spytałam jeszcze.
—  Tak — przyznał pan w białym fartuchu. — Tylko że na inny oddział. No, wejdź na chwilę do babci, jeśli chcesz, i pożegnaj się.
—  Babciu — przytuliłam się do niej, a ona głaskała mnie po głowie i znów coś sobie nuciła. Bardzo cichutko.
Poczułam, że nie jest mi już samotnie. Słyszałam — z coraz większego oddalenia — melodyjkę babci, tykanie dużego, stojącego w kącie zegara i kroki mamy po pokoju. Zasnęłam.
Jedne rzeczy pamięta się dokładniej, inne mniej. Czasem jakieś wydarzenie wydaje się tak świeże, jakby zdarzyło się wczoraj, z innego zostają tylko strzępy obrazów, pojedyncze słowa.
Tak samo z historią choroby mojej babci. Jedne dni mam przed oczyma tak blisko, że nawet nie mu-
12
Dalej niż wakacje
szę się starać, aby je przywołać, inne zatarły się z biegiem lat, zgubiły w tłumie innych dni, innych wspomnień.
Niedługo po odwiezieniu babci do szpitala wrócił ojciec. Był mechanikiem na statku i ściągnęli go z morza. Szczęśliwie, pływał akurat po Bałtyku i było to możliwe. Pamiętam dzień, kiedy wrócił.
Jeszcze spałam, gdy rozległ się dzwonek do drzwi. Zerwałam się zaraz, bo usłyszałam głos taty i pobiegłam na bosaka do przedpokoju. Całowali się akurat z mamusią, chociaż jego walizki stały wciąż za drzwiami, a do mieszkania wlatywało zimne powietrze. Kiedy tylko mnie zobaczył, chwycił na ręce i podniósł aż pod sufit.
—  Moja druga kobieta — powiedział i przyjrzał mi się uważnie. — Urosłaś — postawił mnie na podłodze. — Słyszałem, jaką mam mądrą córkę — pochwalił mnie, ale zaraz zauważył moje bose stopy i kazał mi iść po kapcie.
Jak wróciłam, znów witali się z mamusią, tylko walizki były już w środku i drzwi były zamknięte.
—  Zostaniesz z nami? — spytałam.
—  Na razie tak — powiedział, a widząc moją minę, roześmiał się. — No co, nie jesteś zadowolona?
—  Bo powiedziałeś: „na razie". — Spuściłam głowę, bo zrobiło mi się przykro.
—  Wiesz, że pracuję głównie na statkach — rozłożył ręce tatuś, a ja kiwnęłam głową, że wiem. — Nie
Dalej niż wakacje
13
martw się. Teraz przez najbliższe dni będziemy się tu rządzić we dwójkę, ty i ja. Dobrze będzie?
—  A mamusia? — spytałam z niepokojem.
—  Mamusię wyślemy do pracy — roześmiał się tatuś. — Niech pozarabia trochę pieniążków.
Tutaj mamusia też się roześmiała, a potem zrobiła dla siebie i tatusia kawę, a dla mnie kakao, siedzieliśmy wszyscy razem na kanapie i przytulaliśmy się do siebie, a mama opowiadała o babci. Że już lepiej się czuje, niedługo pewnie wróci do domu, chociaż tak w ogóle, to — jak się wyraziła — rokowania nie są dobre.
—  Co to znaczy? — zaniepokoiłam się, bo tatuś od razu posmutniał, jak tylko to usłyszał, i zapalił papierosa.
—  To znaczy — zawahała się mamusia — że babcia nigdy już nie będzie zupełnie zdrowa.
—  Będzie cały czas w fotelu — domyśliłam się.
—  Nie — pokręciła głową mama. — Będzie chodziła. Ale niedużo.
—  A na spacer? — chciałam wszystko wiedzieć.
—  Zobaczymy — uśmiechnął się tatuś i puścił kółko z dymu. — Pójdziemy ją dzisiaj odwiedzić. Wszyscy razem. Można? — Spojrzał pytająco na mamusię.
—  Nie bardzo. — Wykonała nieokreślony ruch ręką. — Chyba że na chwilkę — zmiękła, widząc moje błagalne spojrzenie.
Babcia wcale nie wyglądała, jakby miała chodzić na spacery. Leżała w łóżku i była podłączona do róż-
14
Dalej niż wakacje
nych rurek i słoików. Jak nas zobaczyła wszystkich razem, zaczęła płakać. Tatuś powiedział mi później, że to ze wzruszenia. Porozmawialiśmy trochę, ale nie bardzo długo, bo babcia szybko się męczyła i musiała mieć spokój.
— Nie martw się, babuniu — szepnęłam jej na pożegnanie wprost do ucha. — Oni mówili, że niedługo wrócisz do domu.
Mamusia chodziła do pracy czasem rano, czasem po południu. Starała się zawsze, żebyśmy mieli z tatusiem przygotowany obiad, bo on umiał tylko smażyć jajecznicę i ugotować ziemniaki, a nie chciało nam się jeść w kółko tego samego. Cały czas leżał puchaty śnieg i chodziliśmy na sanki. To znaczy ja zjeżdżałam na sankach, a tatuś na nartach. Nie jeździł bardzo dobrze, bo często się przewracał, ale mówił, że chce się nauczyć i że moja góra jest do tego w sam raz.
Mama codziennie opowiadała nam, co słychać u babci i tata też prawie codziennie tam biegał. Kupowaliśmy jej różne rzeczy, które lubiła: czekoladę i pomarańcze, soki i dużo kolorowych pism do czytania. Mama kupiła też nową granatową włóczkę i zamówiła sobie u babci sweter. Powiedziała nam, że to specjalnie, żeby babcia miała co robić i się nie nudziła.
Byłam jeszcze dwa razy u babci w szpitalu. Za pierwszym razem ucieszyłam się, że nie wystają już
Dalej niż wakacje
15
z niej te wszystkie dziwne rurki, za drugim — że podnosi się z łóżka. A potem babcia wróciła do domu.
Ale nie było już tak jak dawniej. Na babci łóżku stale leżała pościel, przykrywana tylko kocem, a do jej pokoju przybył malutki telewizor, który tatuś pożyczył od swojego kolegi.
—  Będziesz musiała pójść, córeczko, do przedszkola — powiedziała mamusia. — Będziesz tam miała towarzystwo i nowe zabawki — zachęcała mnie. — Wszystkie twoje  koleżanki z  podwórka chodzą do przedszkola.
—  Nie wszystkie — zaprzeczyłam. — Nie chodzi ani Ania, ani Ela...
—  W przyszłym roku pójdziesz już do szkoły — przypomniała mi mama. — Będzie ci łatwiej, jeśli przyzwyczaisz się do przedszkola.
—  Chcę być z babcią — powiedziałam stanowczo. — Będę się nią opiekować. Sama mnie kiedyś prosiłaś.
—  Tak — poprawiła mi na głowie kokardę. — Pamiętam. Byłaś wtedy bardzo dzielna...
—  No właśnie — przerwałam jej. — Przecież mamy telefon. I tatuś jest w domu. I ty często jesteś...
—  Tatuś będzie musiał wrócić do pracy — westchnęła mama.
—  Jutro? — zaniepokoiłam się.
—  Nie — uśmiechnęła się mama. — Ale kiedyś będzie musiał.
16
Dalej niż wakacje
—  Pojedziesz ze mną na wakacje? — spytałam babcię, siadając na brzegu jej łóżka.
Babcia leżała pod kołdrą i udawała, że ogląda telewizję. Wiedziałam, że nie patrzy, bo to był mecz piłki nożnej, a babcia nigdy nie interesowała się sportem.
—  A chciałabyś? — spytała.
—  No pewnie — zdziwiłam się. — Bez ciebie nie pojadę — powiedziałam stanowczo.
Na wakacje jeździliśmy zawsze do starego, drewnianego domu, który stał w środku lasu. Było tam bardzo mało ludzi. Pod sam próg przybiegały zające, a jeże przychodziły całą rodziną napić się mleka z wystawianych specjalnie dla nich miseczek.
—  A co ja tam będę robić, Uleńko? — spytała babcia i zobaczyłam, że ma bardzo smutne oczy. — Jaki ze mnie pożytek? Ani wody nie przyniosę, ani do sklepu nie pójdę, z gotowaniem... różnie bywa, zależy, jak się czuję... Nawet na grzyby nie będę mogła iść...
—  Postawimy ci łóżko pod drzewami — powiedziałam. — Będziesz sobie patrzeć na niebo i na drzewa.  I  na jeże — przypomniałam sobie. — Wiesz, zakupy to ja już sama umiem robić. Wczoraj kupiłam chleb,   masło  i  cukier.   Powiedz,   babciu,   że  pojedziesz...
—  Do lata daleko... — zamyśliła się babcia. — Kto wie, co jeszcze się zdarzy?
—  No właśnie — klasnęłam w ręce. — Do lata to ty, babciu, będziesz już biegać!
Dalej niż wakacje
17
—  Biegać... — powtórzyła babcia i roześmiała się. Wtedy ja wyobraziłam sobie babcię — nie wiem
dlaczego — z siatką na motyle, jak biegnie przez wysoką trawę, i też zaczęłam się śmiać. Tak śmiałyśmy się obie i śmiały, aż wszedł tatuś, popatrzył na nas ze zdumieniem i pokręcił głową.
—  No, no — powiedział. — Co wam tak wesoło, babeczki?
To nas znowu okropnie rozśmieszyło. Kiedy już wyśmiałyśmy się, babcia spojrzała na mnie z czułością i powiedziała:
—  Jesteś moim najjaśniejszym promyczkiem.
—  Chodź, promyczku — zachęcił mnie tatuś. — Mama przygotowała dla babci coś pysznego. Będzie jej bardzo smakowało, jeśli to ty jej podasz.
Pamiętam, że właśnie po tej rozmowie zaroiło się w moich snach od motyli. Były różne. Małe i wielkie, bardziej i mniej kolorowe, a pojawiały się zawsze w towarzystwie babci, na wielkiej, zielonej łące.
To było w niedzielę. Pojechałam z mamusią w odwiedziny do cioci Ali, a tato został z babcią. Ciocia Ala ma dwie córki, które już chodzą do szkoły, psa, kota i mały domek z ogródkiem na przedmieściu. Najpierw poszłyśmy wszystkie razem na spacer, a potem mama z ciocią szykowały obiad, a my lepiłyśmy bałwana. Właśnie kiedy szukałam węgielka na jego drugie oko, zobaczyłam, jak mamusia biegnie do furtki.
18
Dalej niż wakacje
—  Mamusiu! — zawołałam, ale ona zamachała mi tylko ręką i pobiegła do autobusu.
Wróciłam do domu cioci, a razem ze mną wrócił pies. Narobiliśmy mnóstwo czarnych śladów, ale ciocia chyba nawet tego nie zauważyła, mimo że normalnie rozdaje wszystkim szmaty pod obuwie i bardzo dba o czystość. Miała zaczerwienione oczy i mieszała coś w dużym garze.
—  Gdzie poszła mamusia? — spytałam.
—  Rozbierz się, Urszulko, zgrzejesz się — powiedziała ciocia, nie przerywając mieszania.
—  Gdzie poszła mamusia? — powtórzyłam, nie ruszając się z miejsca.
Ciocia westchnęła, odłożyła łyżkę, pochyliła się nade mną i pocałowała mnie w czoło.
—  Był telefon, wiesz? — spytała. Pokręciłam głową. — Dzwonili ze szpitala. — Ktoś tam nie zgłosił się na dyżur i mama musiała iść do pracy. Była tam potrzebna, rozumiesz?
—  Dlaczego mi nie powiedziała?
—  Bardzo się spieszyła. Nie miała czasu. — Ciocia odwróciła głowę.
—  Kiedy przyjdzie? — Poczułam niepokój. Mama nigdy się tak nie zachowywała.
—  Dzisiaj przenocujesz u nas. Dziewczynki mają teraz przerwę w szkole, będziecie mogły jutro się pobawić.
—  Chcę do domu... — Zbierało mi się na płacz.
Dalej niż wakacje
19
—  No, co ty, Ula. — Ciocia zdejmowała mi kurtkę.
— Bo będzie mi przykro i pomyślę sobie, że wcale nas nie lubisz.
—  Lubię — szepnęłam  i wybiegłam  z  kuchni. Podeszłam do telefonu i wykręciłam numer mamusi do pracy. Odebrał jakiś pan. Poprosiłam mamusię.
—  Ona dzisiaj nie pracuje — usłyszałam. — Pomyliło ci się. — A kiedy nic nie odpowiedziałam, spytał: — Czy coś się stało?
—  Nie — odłożyłam słuchawkę, bo nade mną stała ciocia i przyglądała mi się z niepokojem.
—  Gdzie dzwoniłaś? — spytała.
—  Mamusia dzisiaj nie pracuje...
—  Nie dojechała jeszcze do pracy, dlatego tak ci powiedzieli — zaczęła tłumaczyć ciocia, ale zaczerwieniła się przy tym i już wiedziałam, że kłamie. — Przecież wiesz, że to daleko — dodała niepewnie. — Zawołaj dziewczynki z ogródka. Obiad gotowy.
Po obiedzie znów chciałam zadzwonić, ale kiedy podniosłam słuchawkę, nie było żadnego sygnału.
—  Zepsuł się telefon — powiedziałam.
—  Trzeba będzie jutro wezwać jakiegoś magika
—  odezwał się wujek, który przyszedł tuż przed obiadem.  — Chodźcie,  dziewczyny.  Nauczę was  grać w pokera. Zrobimy tu jaskinię hazardu — zażartował.
Wujek był bardzo fajny. Dużo się śmiał i zawsze lubił się z nami bawić.
—  Co ty opowiadasz — przestraszyła się ciocia.
20
Dalej niż wakacje
—  Będziemy grać na forsę — ciągnął wujek i zrobił taką minę, że nie mogłam się nie roześmiać. A potem dał każdej z nas po dwa złote i wytłumaczył zasady gry.
Kiedy skończyliśmy grać i wujek policzył moje pie-
?? niądze, miałam pięć złotych dwadzieścia groszy i wujek
'•** powiedział, że będzie ze mnie pokerzystka pierwszej
klasy, a za te pieniądze mogę sobie zaszaleć. Znów się
pośmieliśmy, bo wiedziałam, że żartuje i że mogę sobie
za to kupić najwyżej dużą czekoladę.
—  Wujku  —  poprosiłam,   kiedy  zrobiło  się już późno i trzeba było iść spać. — A może zawieziesz mnie do domu? Tam jest tatuś i babcia...
—  Nie mogę — pokręcił głową wujek. — Umówiliśmy się z twoją mamą, że tu po ciebie przyjedzie.
^ A umowa, to jest umowa, rozumiesz?
Nie bardzo rozumiałam, ale kiwnęłam głową na wszelki wypadek, bo nie chciało mi się już rozmawiać, nawet z wujkiem. A potem położyłam się do łóżka. Leżałam w obcej pościeli w niebieskie paski, w piżamce mojej kuzynki, a koło mnie, na poduszce, leżała nieznajoma małpa z różowego pluszu.
—  Idź sobie — odsunęłam ją od siebie w sam kąt koło ściany, przykryłam głowę kołdrą i starałam się jak najszybciej zasnąć, żeby już było jutro i żebym mogła wrócić do domu.
W nocy znowu przyśniła mi się wielka polana, po której biegała babcia. Tylko że nie było na niej zielonej
Dalej niż wakacje
21
trawy, lecz głęboki śnieg. Koło babci wirował ogromny, czarny motyl. Dużo większy od wszystkich, które kiedykolwiek mi się śniły. Dużo większy od babci. Wydawało mi się, że babcia tańczy z nim jakiś dziwny taniec. Miała pogodną twarz, uśmiechała się do mnie i nuciła. Nie mogłam rozróżnić słów, chociaż wiedzia- ** łam, że skądś to znam. A potem wsiadła na motyla i wzbiła się w powietrze. Jeszcze przez chwilę tańczyły na wietrze frędzle jej chusty, a potem — kiedy zrobiło się zupełnie biało i cicho — otworzyłam oczy.
Wtedy, we śnie, ostatni raz tak wyraźnie widziałam babcię. Kiedy wróciłam do domu, już jej nie było. Mówili mi, że jest w szpitalu, ale nigdy nie chcieli zabrać mnie w odwiedziny. A potem — że wyjechała do sanatorium. Potem nie mówili już nic, a ja nie pytałam. Przez pierwsze dni jeszcze dwa razy nocowałam u cioci — miałam tam już nawet swoją piżamę i swojego misia, ale i tak czułam się obco. Z pokoju babci zniknął mały telewizo-rek i pościel z tapczana, a kiedy zajrzałam do szafy, zobaczyłam, że wiszą w niej ubrania tatusia.
Było coraz cieplej. Drzewa zrobiły się zielone i można już było wychodzić na dwór w sandałkach.
— Pojedziemy dzisiaj na cmentarz — powiedział kiedyś tatuś i pocałował najpierw mnie, a potem mamusię.
Po  drodze  kupiliśmy  dużo  tulipanów  i  żonkili,
a przed cmentarzem - znicze.
22
Dalej niż wakacje
Grób, przed którym zatrzymaliśmy się, był z gładkiego czarnego kamienia, a nad nim stał krzyż. Z krzyża patrzyła na mnie uśmiechnięta twarz babci.
Nie znałam tego zdjęcia, przemknęło mi przez głowę.
Do wazonów po obu stronach krzyża wstawiliśmy kwiaty, a tatuś poszedł po wodę.
—  Nie pojedziesz już ze mną na wakacje — szepnęłam cichutko i zrobiło mi się smutno.
—  Pojechałam dalej — wydało mi się, że słyszę szept babci.
Nad kwiatami wirowały już motyle.
—  Wiem — uśmiechnęłam się do niej.
—  Tu   leży  twoja  babunia —  szepnęła  mama i przytuliła mnie do siebie.
Oni nic nie wiedzą, pomyślałam ze zdumieniem, patrząc w spokojne oczy babci.

Tajemnica

Postanowiłem, że nikomu ich nie pokażę. Były bardzo ładne. Takie mięciutkie i bezbronne. Normalnie ślimaki mają skorupki, a one były zupełnie gołe. Duże i czarne, z długimi, chudymi rogami. Leżały na łopianowych liściach przy rowie i wyglądało na to, że się nudzą. Włożyłem pięć z nich do dużego słoja po ogórkach i dałem im kawał liścia do środka, żeby się czuły jak u siebie. A potem, gdy wróciliśmy z wycieczki do domu, wsadziłem słój pod łóżko.
W pokoju mieszka razem ze mną moja starsza siostra Iza. Chodzi już do szkoły, do trzeciej klasy. Nie lubię jej i ona chyba też mnie nie lubi.    .
Poprzednio miałem świerszcze. To ciągle narzekała, że ćwierkają i że to jej działa na nerwy. I że męczę zwierzęta, tak jeszcze mówiła. Wyszedłem z nimi kiedyś na spacer i wtedy uciekły. Było mi okropnie przy-
Tajemnica
25
kro, ale babcia powiedziała, że i tak trzeba je było wypuścić, bo świerszcze nie mogą żyć w więzieniu. Mnie by wcale nie przeszkadzało, żeby skakały sobie po pokoju, ale Iza w ogóle nie chciała o tym słyszeć.
To było właśnie najgorsze. Nie mogłem mieć żadnego zwierzaka. Ani dużego, ani średniego, ani zupełnie malutkiego. Miałem już psa i morską świnkę, i białe myszy, i patyczaki, i wszystko musiałem pooddawać albo powypuszczać na wolność. Dlatego schowałem moje ślimaczki pod łóżko, żeby nikt się do nich nie wtrącał.                                                                        *
Były takie grzeczne i cichutkie. Pomyślałem sobie, że nareszcie będę miał coś na dłużej. I że na spacer można będzie z nimi wychodzić, bo tak wolno łażą, że nie mogą uciec. Zresztą po co miałyby uciekać. Widziały chyba, jak bardzo je lubię.
Wsadzałem im właśnie listek sałaty do słoika, kiedy wróciła Iza. Ledwie zdążyłem wepchnąć słoik pod łóżko, wpadła do pokoju.
—  Dlaczego leżysz na podłodze? — spytała. '"'*  — Tak sobie — odburknąłem.
—  Wstawaj. — Szarpnęła mnie za nogę. — Babcia prosiła, żebyś przyszedł — powiedziała i wyciągnęła się na tapczanie.
Podniosłem się i poszedłem do kuchni.
—  Masz okazję zrobić zakupy — uśmiechnęła się do mnie babcia. Wiedziała, że bardzo to lubię. Od pół roku kupowałem już różne rzeczy w budce warzywnej
26
Tajemnica
koło naszego domu. — Kup koperek i kalafior, zgoda? — spytała, wręczając mi siatkę z portmonetką.
Pobiegłem w podskokach. W kolejce stało kilka osób, ale nie nudziłem się, bo akurat stuknęły się dwa samochody i było bardzo fajnie. Kierowcy się kłócili, czyja wina, i ludzie, którzy to widzieli, też, a potem przyjechała policja, wszystko oglądała i coś pisała w zeszycie.
—  Babciu! — zawołałem po wejściu do domu. — Fiat walnął poloneza, wiesz?
Ale babcia nic nie odpowiedziała, za to usłyszałem wrzaski Izy:
—  Tu! Tu łazi! Babciu, zobacz!
Iza skakała po swoim tapczanie i krzyczała, a babcia chodziła na czworakach po pokoju. Kiedy stanąłem w drzwiach, obie spojrzały na mnie, a Iza syknęła:
—  Znowu naznosiłeś jakichś glist do mieszkania...
—  One są w słoiku — zacząłem się bronić. — Nikomu nie przeszkadzają.
—  W słoiku! — wrzasnęła moja siostra. — Były, ale wylazły.
—  Nie zamknąłeś słoika — powiedziała babcia, wstając. — Pokrywka leżała obok.
—  Zapomniałem... — zmartwiłem się. — Ona tak szybko wleciała do pokoju, a ja akurat je karmiłem... Ale na pewno nie poszły daleko... One nie umieją szybko chodzić. To są ślimaki, a nie żadne glisty.
—  Obrzydliwe! — krzyknęła Iza.
Tajemnica
—  Ja je zaraz znajdę — zacząłem się rozglądać. W słoiku koło babci były dwa ślimaki.
—  Te wspinały się na twoje łóżko — powiedziała babcia.
—  Boję się usiąść... —jęczała Iza.
—  Ile ich było? — spytała babcia.
—  Jeszcze trzy — wzruszyłem ramionami.
Tyle hałasu o parę małych zwierzątek. Zobaczyłem jedno z nich na parapecie i wziąłem ostrożnie do ręki. Przestraszony ślimak schował rogi.
—  „Ślimak, ślimak, wystaw rogi, dam ci sera na pierogi" — zadeklamowałem uroczyście, ale babcia pogoniła mnie:
—  Pospiesz się, Jasiu. Wolałabym, żeby — jak wrócą rodzice — nie było już tutaj tej menażerii...
—  Ale, babciu — zacząłem ją prosić. — Ja będę zamykał słoik, naprawdę, pozwól mi.
—  Nie zgadzam się!!! — darła się Iza. — To też mój pokój. Ja się będę bała! Ja nie chcę!
—  Sam widzisz. — Rozłożyła ręce babcia. — Nie ma o czym mówić. A poza tym będzie im lepiej na wolności. Tak samo jak świerszczom. Tak lubisz zwierzęta, a więzisz je. To nie jest w porządku.
—  Tam! — krzyknęła Iza. Czwarty ślimak sunął przy ścianie w kierunku drzwi.
Zazgrzytał klucz w zamku.
—  Hej! — zawołał tatuś. — Co to za obyczaje! Nikt mie nie wita. — A zaraz potem krzyknął: — Ojej! A co to?
28
Tajemnica
Kiedy przybiegłem go uściskać, trzymał w dwóch palcach wyciągniętej ręki kapeć. Zabrałem delikatnie ślimaka, leżącego na jego szarej flanelce, i zaniosłem
do słoika.
—  A teraz wiesz, Jasiu — powiedziała babcia —
co masz zrobić?
—  Nie mogę ich wypuścić byle gdzie — zaprotestowałem. — Tu na pewno nie będzie im się podobało. Nie ma żadnych gęstych krzaków ani nic. A zaraz za trawnikiem jest jezdnia. Mogłyby wpaść pod samochód. Sama wiesz, jak one się wloką. Nie mogą przed niczym uciec.
—  Nie martw się — pocieszył mnie tatuś. — Po obiedzie przejdziemy się do parku. Tam poszukamy czegoś specjalnie dla nich. A skąd ty je właściwie przyciągnąłeś?
—  Z wycieczki.
—  Nieźle — roześmiał się. — To jest ten słój po ogórkach, którego mama szukała...
—  Nie mów jej lepiej, co? — poprosiłem.
—  Zgoda — powiedział tatuś. — Ale pod jednym warunkiem... Domyślasz się, jakim?
Pokręciłem głową, chociaż, tak naprawdę, wiedziałem, że chodzi im wciąż o to samo.
—  Obiecaj, Jasiu — spojrzał na mnie tatuś, marszcząc brwi. — Żadnych mieszkańców więcej w naszym domu. Dogadaliśmy się?
—  Tak — mruknąłem, chociaż nie bardzo mogłem to sobie wyobrazić.
Tajemnica
29

—  Chodźcie na obiad — zaprosiła nas babcia. — Ziemniaki wystygną.
—  A mama? — spytała Iza.
—  Powinna zaraz przyjść. Coś się spóźnia... — spojrzała na zegarek babcia.
—  Może jeszcze chwilkę poczekajmy — zaproponował tatuś i właśnie wtedy zadzwonił dzwonek do drzwi, i byliśmy już w komplecie.
—  Nie ma do mięsa żadnej jarzynki? Zdziwił się
tatuś, kiedy babcia podała drugie danie.                  ^
—  Oj, zapomniałam... — zmartwiła się babcia. — Trzeba przynieść z piwnicy żurawiny.
—  Ja przyniosę — zaproponowałem.                   
—  Nie otworzysz kłódki — powiedziała mama A zresztą skąd będziesz wiedział, jak wyglądają?
—  Wszystko wiem — oburzyłem się. -^Prawda, babciu? Jak ostatnio byliśmy razem w piwnicy, to kto otwierał drzwi? No, powiedz?                $
—  Dobrze już, dobrze... —  Roześmiała się babcia. — Rzeczywiście, Jaś otwierał.Niech spróbuje. Tylko szybko wracaj! Krzyknęła jeszcze, kiedy zbiegałem po schodach.            
W piwnicy było zupełnie inaczej niż gdzie indziej, ciekawie pachniało i przez szpary między deskami można było zobaczyć, co kto ma u siebie pochowane. U nas stała stara szafka, a w niej poustawiane różne słoiki. Od kiedy mama zrobiła porządki, dużo mniej lubiłem tu przychodzić. Wziąłem słoik z półki, na której
30
Tajemnica
stały żurawiny i właśnie wtedy coś pisnęło. Najpierw troszkę się przestraszyłem, ale nie bardzo, a zaraz potem ujrzałem go. Był niesamowicie malutki, rozczochrany, brązowy z niebieskimi oczami. Trząsł się', chyba ze strachu, a kiedy go podniosłem, wczepił mi się pazurkami w sweter i znów zapiszczał. Był bardzo chudy, po prostu nic nie ważył.
—  Kiziulek... — szepnąłem, gładząc jego nastroszone futerko. — Nie bój się... Ja się nazywam Jasio, wiesz? I to jest moja piwnica. Możesz sobie tu mieszkać, jak długo chcesz... No, co się trzęsiesz? Pewnie jesteś głodny... Przyniosę ci zaraz coś do jedzenia. Zaraz. Tylko czekaj na mnie, dobra? Teraz muszę już lecieć, ale potem sobie pogadamy...
Z wora ze starymi ubraniami wyciągnąłem sukienkę Izy i zwinąłem ją w kącie. Położyłem na niej delikatnie kotka i zamknąłem drzwi na kłódkę. Przyłożyłem jeszcze oko do szpary w deskach, ale nic nie było widać.
—  Nareszcie! — krzyknęła Iza, kiedy wróciłem.
—  Dałeś sobie radę z kłódką? — spytała mama.
—  Tak — kiwnąłem głową i przypomniałem sobie, że zostawiłem w piwnicy żurawiny.
—  Ale widzę, że nic nie przyniosłeś — zdziwiła się babcia. — Zapomniałeś, gdzie stoją?
—  Tak — skłamałem. — Ale już sobie przypomniałem i zaraz przyniosę.
—  Głupi! — prychnęła Iza.
Tajemnica
31
—  Daj spokój — zgromił ją wzrokiem tato. — Siadaj szybko i jedz — powiedział do mnie. — Obejdziemy się bez żurawin.
Zjadłem wszystko błyskawicznie, a mama cieszyła się, że nareszcie mam apetyt. Tym bardziej że zaraz potem poszedłem do kuchni i wziąłem kawałek kiełbasy.
—  Zaraz wracam — powiedziałem i otworzyłem drzwi.
—  Mamy iść do parku — przypomniał mi tatuś.
—  Wiem — kiwnąłem głową.
—  Gdzie idziesz? — spytała mama.
—  Do piwnicy, po żurawiny.
—  Już nie trzeba — roześmiała się.
—  Będą na jutro — uparłem się i wyszedłem.
Kiedy zobaczyłem, że kotka nie ma na jego posłaniu, poczułem, jak serce podchodzi mi do gardła ze strachu.
—  Kici, kici — zawołałem go niepewnie. — To ja, Jasio. Przyszedłem do ciebie. I przyniosłem ci kiełbasę. Nie mogłem szybciej, naprawdę.
Z kąta za szafą popatrzyły na mnie niebieskie guziczki oczu.
—  Jesteś! — ucieszyłem się i wziąłem go na ręce. — Masz — podetkałem mu pod nos kiełbasę, ale odwrócił się i chwycił do pyszczka mój sweter. Ssał go przez chwilę, a potem wypuścił i zapłakał.
—  Kiciuniu — pogłaskałem go, a on znowu zapiszczał. — Będziesz się nazywał Piotruś, chcesz? —
32
Tajemnica
wyszeptałem. — I będziesz tylko mój. Zupełnie mój, rozumiesz? Nikt nie będzie o tobie wiedział. Tylko ja. Wziąłbym cię do domu, ale nie mogę. Oni się nie zgodzą. Ale tutaj też będzie ci dobrze. Będę ci przynosił jedzenie i w ogóle wszystko co trzeba. I będę do ciebie często przychodził, i rozmawiał z tobą. Ale dlaczego nie chcesz tej kiełbasy? No, zobacz, jaka dobra...
— odgryzłem kęs, żeby go zachęcić. — No, jeden gryz ty, jeden ja... — Piotruś znów zapiszczał, a kiedy wypuściłem go na podłogę, zrobił siusiu.
—  Będziesz musiał nauczyć się robić do tacki...
—  Przypomniałem sobie, jak to jest u mojego kuzyna Krzyśka. — Do tacki z papierem. Jak tylko wrócę z parku, przyjdę do ciebie. I przyniosę ci tackę. I może jeszcze coś, co będzie ci bardziej smakowało od kiełbasy.
Nie byłem pewien, czy Piotruś słuchał uważnie, bo wygrzebał z jakiegoś kąta duży guzik i turlał go po podłodze, nie zwracając na mnie uwagi.
—  Pa, na razie — pożegnałem go i pobiegłem na górę.
Dla ślimaków znaleźliśmy z tatusiem bardzo fajny kąt, ocieniony, z dala od głównych alejek, pełen różnych chaszczy i wysokich traw. Tatuś powiedział, że jest to wyjątkowo zapuszczone miejsce i że park nie powinien tak wyglądać, ale myślę, że ślimakom bardzo się podobało.  Było mi trochę przykro, gdy
Tajemnica
33

straciłem je z oczu, ale nie bardzo, bo myślałem wciąż o Piotrusiu i o jego guziku, i jeszcze o tym, jak ssał mój sweter, i o kiełbasie, którą mu zostawiłem.
—  Nie martw się — powiedział tatuś i poklepał mnie po plecach. — Masz ochotę na watę cukrową?
—  Nie — pokręciłem głową. — Muszę wracać.
—  Jak to? — zdziwił się tatuś. — Dlaczego?
—  Nie mogę ci powiedzieć. — Poczułem, że się czerwienię.
—  Tajemnica? — zażartował tatuś.
—  Tak — kiwnąłem głową z powagą.
Jak ja z nim sobie poradzę? — zmartwiłem się nagle, przypominając sobie znów wzgardzoną kiełbasę i płacz Piotrusia.
—  W porządku — wzruszył ramionami tatuś. — Wracamy. Może kiedyś, jak dostaniemy wreszcie większe mieszkanie — odezwał się nagle — będziesz mógł mieć jakiegoś przyzwoitego zwierzaka.
—  Przyzwoitego? — zdziwiłem się.
—  No, to znaczy psa albo kota...  Coś takiego, z czym można się zaprzyjaźnić. — Bo nie sądzę, żebyś mógł się zaprzyjaźnić ze ślimakami.
To nie była prawda, ale nie powiedziałem tego głośno. Spytałem z nadzieją:
—  Lubisz koty?
—  Niespecjalnie — przyznał. — Mogę chyba powiedzieć, że są mi obojętne.
34
Tajemnica
—  Nawet takie zupełnie małe?
—  Wszystkie — roześmiał się tatuś.
—  A znasz się na kotach? — Pomyślałem, że mogę się czegoś dowiedzieć.
—  Na rasach? — spytał.
—  Nie — pokręciłem głową. — Tak w ogóle. Co jedzą, piją i takie tam różne.
—  To wiem... mniej więcej — zawahał się tatuś. — Jedzą mięso i ryby. Myślę, że też jajka i ser. A piją mleko. No i wodę.
—  A kiełbasę lubią? — spytałem.
—  Owszem — przytaknął tatuś i roześmiał się. — Oj. Bo pomyślę, że masz teraz pod łóżkiem w słoiku jakiegoś kota.
—  Oddałem babci słoik — powiedziałem z godnością. To wcale nie było śmieszne. Wyobraziłem sobie Piotrusia w słoiku po ogórkach i aż wzdrygnąłem się ze strachu. — A takie zupełnie małe koty — upewniłem się jeszcze, bo wchodziliśmy właśnie na nasze podwórko — też jedzą kiełbasę?
—  Wszystkie niemowlęta, kocie też — wytłumaczył mi tatuś — piją tylko mleko.
Tym razem, kiedy otworzyłem piwnicę, Piotruś leżał na posłaniu, które mu umościłem.
—  Mądry Piotruś — ucieszyłem się i postawiłem przed nim spodek mleka. Kiełbasa leżała nietknięta w kącie. — Miałem kłopoty, żeby do ciebie przyjść.
Tajemnica
Nie chcą mnie samego wypuszczać, wiesz? No, co nie pijesz? — przysunąłem mu spodek pod sam nos. Spojrzał bezradnie i zapiszczał cicho. Umoczyłem palec w mleku i dałem mu polizać. Ożywił się wyraźnie. Zlizał wszystko, i jeszcze, i jeszcze raz, a kiedy spode-czek był już pusty, zaczął mi ssać palec.
— Ty niemowlaczku — rozczuliłem się i wziąłem go na ręce.
Wsunął mi nos pod pachę i zaraz zasnął. Położyłem go w kącie i wyszedłem ostrożnie, na palcach, żeby go nie zbudzić.
W nocy źle spałem, bo ciągle wyobrażałem sobie Piotrusia samego w ciemnej piwnicy i martwiłem się o niego. Czy się nie boi i czy nie jest głodny.
Rano nie mogłem doczekać się, żeby Iza wreszcie poszła do szkoły.
—  Babciu! — krzyknęła, kiedy tylko wstałem i zacząłem się ubierać. — Dlaczego Jasiek nie śpi?
Babcia stanęła w drzwiach pokoju i popatrzyła na mnie uważnie.
—  Umyj się najpierw — przypomniała mi. — A ty, Iza, pospiesz się, bo spóźnisz się do szkoły.
—  Dlaczego on tak wcześnie wstaje? — wypytywała Iza babcię.
—  Nie wiem — usłyszałem jeszcze. — Widocznie nie chce mu się spać.
Potem szum wody zagłuszył wszystko, a kiedy wychodziłem z łazienki, za Izą zamykały się właśnie drzwi.
36
Tajemnica
—  Nie ma mleka? — zaniepokoiłem się, zaglądając w kuchni do garnka.
—  Jest kakao — powiedziała babcia, smarując mi bułkę miodem.
Nie byłem pewien, czy Piotruś lubi kakao tak jak ja, zajrzałem więc na wszelki wypadek do lodówki.
—  Czego szukasz? — spytała.
—  Mleka — spuściłem głowę.
—  Masz ochotę na mleko?
Mruknąłem coś niewyraźnie w odpowiedzi, bo nie lubię kłamać, a nie mogłem przecież powiedzieć prawdy. Piotruś był moją tajemnicą i nikt, nawet babcia, nie mogła o nim wiedzieć.
—  Możemy iść do sklepu zaraz po śniadaniu, jeśli chcesz — zaproponowała babcia.
Jadłem bardzo szybko, żeby już było po śniadaniu i żebyśmy mogli kupić mleko dla Piotrusia.
—  Czy wszystkie niemowlaki to takie ofermy? — spytałem, kiedy czekaliśmy w sklepie na koszyki.
—  Dlaczego ofermy? — zdziwiła się babcia.
—  No, niczego nie umieją same robić... Nawet pić same nie umieją— wyjaśniłem z ociąganiem.
—  Niemowlaki karmi się przez smoczek — uśmiechnęła się babcia i dodała: — Nie wiem, czy pamiętasz,    że    Iza    ma   taką   malutką   buteleczkę   ze smoczkiem, dla lalek...
To był pomysł! Przytuliłem się do babci z wdzięcznością.
Tajemnica
37
Jestem pewien, że gdyby Piotruś tylko umiał mówić, też chwaliłby moją babcię, a tak mruczał tylko z zadowolenia, a w buteleczce z każdą chwilą było mniej mleka.
— Ale z ciebie łakomczuch! — zaśmiałem się, a Piotruś pisnął potakująco.
Potem pobawiliśmy się trochę, a kiedy ułożył się na swoim posłaniu i zamknął oczy, opowiadałem mu jeszcze różne rzeczy, takie, które można powiedzieć tylko na ucho najbliższemu przyjacielowi.
Iza.
— Zabrałeś moją butelkę dla lalek! — krzyknęła
—  Skąd wiesz? — spytałem.
—  Bo nie ma — wzruszyła ramionami. — A nikt inny by nie wziął. Oddawaj!
—  Do czego ci ona? — spytałem z ociąganiem.
—  A co cię to obchodzi? To moja butelka i ma stać na miejscu.
—  Ale tobie nie jest potrzebna — próbowałem ją przekonać. — Nie masz przecież żadnego niemowlaka. Wszystkie twoje lalki są duże. A poza tym są na niby, a nie naprawdę.
—  Sam jesteś na niby! — rozzłościła się moja siostra. — A ty gdzie masz niemowlaka, że potrzebna ci butelka ze smoczkiem?
—  Gdzieś mam — mruknąłem i odwróciłem się do niej plecami.
38
Tajemnica
—  Oddaj — warknęła Iza — bo powiem babci.
—  To powiedz — zgodziłem się z rezygnacją. Przecież Piotruś nie może być głodny tylko dlatego, że ona nic nie rozumie, pomyślałem.
—  Babciu!!! — wrzasnęła Iza i wypadła z pokoju.
Siedziałem i czekałem, co będzie, nawet troszkę chciało mi się płakać, bo wyobraziłem sobie głodnego Piotrusia, którego nie ma czym nakarmić, ale nie działo się nic. Iza długo nie wracała, a kiedy wreszcie weszła do pokoju, nie odezwała się do mnie. Miała nadętą buzię i udawała, że mnie nie widzi.
Po południu poszliśmy z rodzicami na spacer do parku. Chciałem przy okazji sprawdzić, jak się czują moje ślimaki, ale mama nie miała ochoty iść w tę stronę.
—  Na sobotę i niedzielę jedziemy na wieś — oznajmił tatuś. — Zostaliśmy zaproszeni przez wujka Staszka. Cieszycie się?
Poczułem, że zrobiło mi się gorąco ze strachu.
—  A mogłaby z nami pojechać Mariola? — spytała Iza. — Ja byłam z nimi nad jeziorem...
—  Innym razem — pokręcił głową tatuś. — Przecież nie będzie miejsca w samochodzie. Nas czworo i babcia, akurat pięć osób, samochód nie jest z gumy.
—  Zmieścicie się — powiedziałem szybko.
—  Jak to? — zdziwiła się mama.
Tajemnica
39
—  Ja popilnuję domu — powiedziałem odważnie.
—  Bo ja i tak nie mogę jechać.
—  Oczywiście, żartujesz? — spytał tatuś.
—  Nie — pokręciłem głową. — Naprawdę. Będę bardzo grzeczny — zacząłem mówić jak nakręcony. — Nie będę wcale wychodził na ulicę ani nikogo obcego nie wpuszczę do domu. Będę się mył i jadł, naprawdę. I nie wezmę do rąk zapałek, i...
—  Uspokój się — przerwała mi mama stanowczo.
— Co ci w ogóle przyszło do głowy? Co to za pomysły?
Spuściłem    głowę,    wpatrując   się   w    napięciu w czubki trampek.
—  On ma jakąś tajemnicę! — wypaliła Iza. — Wciąż kręci i coś ukrywa.
—  Co ty na to, Jasiu? — spytał tatuś, a kiedy nic nie odpowiedziałem, oznajmił: — Wyjeżdżamy o ósmej rano, więc musicie się przygotować poprzedniego dnia. I nie chciałbym, Jasiu, mówić z tobą więcej na ten temat.
—  Babciu — szepnąłem, kiedy przyszła mnie pocałować na dobranoc. Iza oglądała jeszcze coś w telewizji i nie było jej w pokoju. — Ja naprawdę nie mogę jechać... Powiedz im...
—  Tak się składa, Jasiu — babcia pogłaskała mnie po głowie — że ja zostaję. Nigdy nie czułam się najlepiej na wsi... Więc nic się nie martw. Ja się nim zajmę.
40
Tajemnica
—  Tam nikogo nie ma — mruknąłem na wszelki wypadek.
—  Gdzie? — spytała babcia z uśmiechem.
—  Ty wiesz gdzie... Ale tam nikogo nie ma.
—  Zupełnie nikogo? Jesteś pewien? — popatrzyła na mnie, a kiedy nic nie odpowiedziałem, szepnęła: — W porządku. Chciałam ci tylko powiedzieć, że gdyby tam nawet ktoś był, to przez dwa dni nie umrze z głodu. Nawet nie przez dwa dni, bo przecież nie będziecie jechać skoro świt ani wracać bardzo późno...
Poczułem wielką ulgę. Rzeczywiście, babcia ma rację... Pewnie, że wolałbym nie jechać, chociaż są tam podobno malutkie cielaczki... U wujka jest pełno zwierzaków..., myślałem, zasypiając. A cielaki mają takie szorstkie języki, zupełnie jak koty...
—  Nie zapomnijcie się dzisiaj spakować — upominał nas tatuś, przeglądając swoje pudełko z wędkarskimi przyborami.
—  A ty nie zapomnij iść do piwnicy — powiedziała mama, a mnie aż ciarki przebiegły po plecach.
—  Po co do piwnicy? — spytałem. — Ja wszystko przyniosę...
—  Tym razem nie chodzi o przyniesienie — powiedziała mama. — W sąsiednim bloku okradli piwnicę, a u nas jest wybity lufcik...
—  Ale u nas nie ma co kraść — powiedziałem trochę za głośno. — Nie ma żadnego roweru ani nic.
Tajemnica
41
—  A moje konfitury to pies? — oburzyła się mama i wszyscy zaczęli się śmiać.
Nawet ja się uśmiechnąłem, bo wyobraziłem sobie złodzieja uszmodruchanego konfiturami, ale zaraz przypomniał mi się Piotruś i tak strasznie zacząłem się
0  niego bać, że nie mogłem już tego dłużej wytrzymać
1  wybiegłem z pokoju.
—  Nie martw się — pocieszyła mnie babcia, zaglądając na chwilę. — Pójdę razem z tatą. Mogę? — spytała po chwili.
Kiwnąłem głową i poprosiłem drżącym głosem:
—  Tylko  uważajcie na niego,  dobrze?  On jest jeszcze bardzo mały i pewnie się was przestraszy, bo on zna tylko mnie...
—  Jeśli boisz się, możesz przecież iść z nami — zaproponowała babcia.
—  Nie — szepnąłem. — Ja tam pójdę później i wszystko mu wytłumaczę. Ale chcę być z nim sam.
Kiedy tatuś z babcią wyszli, wysypałem na środek podłogi pudło puzzli i zacząłem układać polanę Smur-fów, zaczynając od pantofelków Smurfetki. Udało mi się połączyć nie więcej niż pięć fragmentów, gdy usłyszałem znów ich głosy. Nie ruszyłem się jednak z podłogi i czekałem — sam nie wiem, na co — z bijącym sercem, szukając wśród kawałków łamigłówki czerwonego kwiatka z koniuszkiem ogona Klakiera. Zupełnie nie mogłem go znaleźć, choć przewaliłem wszystkie kawałeczki kilka razy. Wtedy wszedł tatuś, popatrzył
42
Tajemnica
na układankę i podał mi szukany element. Okazało się, że leży na samym wierzchu.
—  Zaczyna się właśnie w telewizji film o pingwinach. Jeśli masz ochotę, chodź pooglądać — powiedział tylko i już go nie było.
Normalnie nigdy nie opuściłbym takiego filmu, ale teraz pomyślałem sobie, że pingwiny są daleko, a kilka pięter niżej siedzi samotnie jeden bardzo mały kot i pewnie zupełnie nie wie, co się stało. Może jest przestraszony, może myśli, że go wydałem...
—  Zaraz przyjdę — powiedziałem, przechodząc przez pokój z telewizorem.
Wydawało mi się, że wszyscy jakoś dziwnie na mnie patrzą, chociaż nikt nic nie powiedział. Może właśnie to było dziwne. Że nikt o nic nie zapytał. Nie było żadnych: „tylko szybko wracaj", „gdzie idziesz", nic, zupełnie nic. Nawet Iza wstrzymała się od głosu, udając, że ogląda film.
Piotruś siedział w kącie, na półce z ogórkami. Przyglądał mi się badawczo zza dużego słoja. Wydawał mi się jeszcze bardziej potargany niż zwykle.
—  Nie denerwuj się — powiedziałem do niego bez przydługich wstępów. — Wszystko przez tych złodziei, sam rozumiesz. Mama boi się o swoje konfitury i dlatego tato z babcią musieli tu zejść na chwilę, żeby zmierzyć szybkę. Chyba wcale im tu nie przeszkadzasz, bo nic mi nie mówili. Tylko, wiesz, tak sobie myślę, że może ja im wszystko powiem.
Tajemnica
43
Będziesz ciągle tajemnicą, tylko taką wspólną. Bo oni i tak będą tu przychodzić. To może lepiej, żebyś był tu zameldowany, jeśli wiesz, co mam na myśli... Spojrzałem na niego. Czyścił z zapałem swoje spiczaste uszka, zerkając na mnie od czasu do
czasu.
— Jesteś  ciągle mój. Będę do bciebie przychodził, tak jak zwykle. Tylko jutro i pojutrze będzie troche inaczej, bo muszę jechaćna wieś. Odwiedzę cię rano, a potem może wpadnie tu babcia. Ona jest fajna, naprawdę. Powiem im, jak masz na imię, żeby wiedzieli, jak do ciebie mówić, gdyby już tu wpadli. No i warto się jeszcze zastanowić nad tym lufcikiem. Nie chciałbym cię więzić… Jak ślimaków... w słoiku...
Piotruś zeskoczył z półki i zwinął się w kłębek na moim kapciu.
—  A może — rozmarzyłem się — jak cię poznają, to polubią i... — aż głos uwiązł mi w gardle ze wzruszenia — będę mógł zabrać cię do siebie. Bo po co dla takiego malutkiego kota nowe mieszkanie. Zmieściłbyś się u nas bez kłopotu. Zobaczymy. Nie wiadomo. Na razie pójdę im powiedzieć, dobrze?
Piotruś miauknął potakująco i pobiegł baraszkować na swoje posłanie.
—  On się nazywa Piotruś — wykrztusiłem. Po odblaskowej bieli śniegu maszerowały na ekranie te-
44
Tajemnica
lewizora równym rządkiem pingwiny. — Piotruś — powtórzyłem niepewnie. — Nie ma wcale pcheł i troszkę już umie sam jeść. Jest bardzo czyściutki i zupełnie oswojony.
Opadłem wyczerpany na fotel i czekałem na wyrok. Pingwiny — jeden za drugim — zanurzały się w morzu.

Walizka

Niedługo są twoje urodziny, bracie — powiedział dziadek i przyjrzał mi się uważnie. — Stań przy framudze — mruknął do mnie i pobiegł po centymetr, linijkę i długopis. A potem przyłożył mi linijkę do głowy. Wyprostowałem się tak bardzo, aż mi się pięty oderwały od podłogi, ale dziadek zaraz to zauważył, powiedział, że szachruję i kazał stanąć normalnie. I zrobił na framudze kreseczkę. — Zobacz, jak urosłeś — ucieszył się i zaczął mierzyć odległość od poprzedniej kreski do dzisiejszej. — Sześć centymetrów! — I spojrzał na mnie z dumą.
—  A ile to jest? — spytałem.
Dziadek pokazał na centymetrze malutki kawałek.
—  E tam — wzruszyłem ramionami. — To wcale nie jest dużo.
Walizka
47
—  A ile byś chciał? Metr?
—  A ile to jest? — spytałem znowu, a kiedy dziadek pokazał mi, kiwnąłem głową, że tak.
—  Byłbyś wtedy dużo wyższy ode mnie — powiedział. — Sadzałbyś mnie na kolanach, gdybyś się chciał przytulić i brał mnie na ręce, gdybym czegoś nie mógł dosięgnąć. Fajnie by było, co?
Wyobraziłem sobie dziadka u siebie na kolanach i zacząłem się śmiać. Dziadek pewnie wyobrażał sobie to samo, bo też się śmiał, aż podskakiwał mu brzuszek. Wyglądało to tak, jakby w środku ktoś bardzo szybko podrzucał sporą piłkę. Teraz też, ledwie piłka uniosła się w górę, przestałem się śmiać i zacząłem cichutko liczyć, ile razy zostanie odbita. Doliczyłem do ośmiu. A potem powiedziałem:
—  Fajnie by było. Ale to się chyba nie da zrobić, jak myślisz?
—  Myślę, że się nie da — przyznał. — Ałe możesz spróbować.
—  Jak? — ożywiłem się.
—  No, jeść szpinak i tak dalej... — Dziadek podrapał się po głowie.
—  Jak dalej? — Chciałem wiedzieć wszystko dokładnie.
—  No wiesz...  — zaczął się zastanawiać.  — Owsiankę, i w ogóle to, czego nie chcesz jeść...
—  Jeżeli tego wszystkiego zjem dużo, to wtedy urosnę?
48
Walizka
—  Urośniesz na pewno.
—  Ale od razu o metr? — spytałem, a dziadek zaczął się wykręcać, że nie wie. Schował centymetr, linijkę i długopis, wziął dzbanek z wodą, żeby podlać kwiatki, ale zaraz go odstawił, odwrócił się do mnie i powiedział: — Lepiej się przyznaj, co chciałbyś dostać na urodziny.
—  Walizkę — odrzekłem bez wahania.
—  Jak to?
—  Normalnie — odpowiedziałem.  — Tę twoją. Wielgachną. Z kolorowymi nalepkami. Ty i tak nigdzie się nie wybierasz.
—  Skąd wiesz? — oburzył się dziadek.
—  Nic mi nie mówiłeś...
—  Nie mówię ci wszystkiego — burknął, ale zobaczył, że zrobiło mi się przykro, więc szybko dodał: — Trzeba odwiedzić wujka Miśka. Jak tylko śniegi stopnieją...
Odetchnąłem z ulgą. To nie była poważna podróż.
—  Do wujka Miśka możesz wziąć tę mniejszą walizkę — zacząłem go przekonywać. — Nawet będzie ci wygodniej.
—  Oj, Bogusiu — zniecierpliwił się trochę dziadek. — Zadałem ci poważne pytanie, a ty się wygłupiasz. Kupię ci nowe wagoniki do kolejki, chcesz? Albo wy-ścigówkę. I jeszcze książki. I... — zawahał się — mogę ci nawet kupić prawdziwą piłkę futbolową.
Walizka
49
To była pokusa. O piłce marzyłem już chyba ze trzy tygodnie, ale dziadek był nieubłagany. Mówił, że jestem jeszcze za mały. Ale walizkę chciałem mieć po prostu zawsze.
—  Ja poproszę walizkę — powiedziałem stanowczo i odwróciłem się do dziadka plecami.
—  Ty też nie mówiłeś, że gdzieś się wybierasz. — Położył mi dłoń na ramieniu.
—  Dziadku... — przytuliłem się do niego. — Proszę cię... Jak ta walizka będzie ci potrzebna, ja zawsze ci pożyczę. Słowo.
—  Masz jeszcze cztery dni do namysłu — Dziadek przyjrzał mi się uważnie. — No, co masz taką minę?
—  Bo jest mi przykro!
—  To mnie jest przykro — powiedział dziadek i wyszedł z pokoju.
Dopiero wtedy naprawdę zrobiło mi się przykro — wcześniej tylko tak powiedziałem — poczułem nawet, że mam trochę mokro w oczach. Nie wiem, czy dziadek poczuł to samo, bo zaraz wrócił do mojego pokoju, usiadł koło mnie i znów zaczął mi się przyglądać.
—  No to teraz przyznaj się, dokąd się wybierasz. I po co ci taki wielki bagaż? — spytał.
—  Dzieci nigdzie same nie jeżdżą, dobrze o tym wiesz. Tylko tak mnie pytasz, żeby mi było przyjemnie. Dzieci nie mają swoich pieniędzy i wszystko robią tak, jak tego chcą dorośli. Tylko dorośli o nic dzieci nie py-
50
Walizka
tają i to wcale nie jest w porządku — wyrzuciłem jednym tchem i zaraz przestraszyłem się, że dziadkowi znowu zrobi się nieprzyjemnie. Na wszelki wypadek wdrapałem mu się na kolana.
—  O co byś chciał, żebym cię pytał? — Dziadek wydawał się być zdziwiony. — Przecież zawsze pytam, na co masz apetyt i jaki sweter wolisz założyć i co chcesz dostać na urodziny. Prawda?
Tak było.  Dziadek był w porządku. Wiedziałem o tym dobrze i on też wiedział. Tylko że ja myślałem nie
0  nim. Powiedziałem mu to zaraz, ale dziadek zawsze lubił wyjaśnić wszystko do końca i teraz też koniecznie chciał się dowiedzieć, co miałem na myśli.
—  Chodzi mi o tatę — szepnąłem mu do ucha, kiedy już za długo było cicho. — A po chwili dodałem: — I o mamę też.
Dziadek nie odzywał się, czekał, co powiem dalej.
—  Wcale mnie nie pytali, czy się zgadzam na ich wyjazd. Ich i Agaty. I czy chcę zostać. Nikt ze mną nie rozmawiał.
—  Już nie pamiętasz, bracie — powiedział dziadek. — Rozmawiałem z tobą. Nieraz.
—  To pamiętam — oburzyłem się. — Ale nie oni.
1  jak ty ze mną rozmawiałeś, to już wszystko było postanowione.
—  To dlatego zamknąłeś się wtedy w pokoju i nie chciałeś się pożegnać ani pojechać na lotnisko? — spytał dziadek.
Walizka
51
—  Tak — mruknąłem.
—  Nie martw się. — Pogłaskał mnie po głowie. — Przecież ciągle do ciebie piszą i przysyłają ci prezenty. Muszą się urządzić, a wtedy zaraz do nich pojedziesz.
Nie miałem ochoty rozmawiać na ten temat.
—  Przepraszam cię, dziadku — powiedziałem nagle, zrywając się z jego kolan. — Przypomniało mi się, że muszę jeszcze na jutro pokolorować obrazek.
Popatrzył na mnie z uśmiechem, pokręcił głową i powiedział:
—  W takim razie nie będę ci przeszkadzał. — I wyszedł.
Następnego dnia wcale nie rozmawialiśmy na ten temat i jeszcze następnego też nie, dopiero trzeciego dziadek zagadnął mnie, jakby nigdy nic:
—  Już zaraz masz urodziny, bracie. Sześć lat to nie przelewki. Za rok do szkoły... — I wrzucił mi kolejnego kasztana do kubełka.
Byliśmy na terenie szpitala. Dookoła spacerowały postacie poowijane w szlafroki. Niektóre wcale nie wyglądały na chore — śmiały się, rozmawiały ze sobą, całkiem jak na ulicy.
Musiałem przynieść do przedszkola wiaderko kasztanów. Pewnie dzieci we wszystkich przedszkolach w całym mieście miały zrobić to samo, bo w parkach można było znaleźć już tylko same kolczaste łupinki. Tutaj kasztany turlały się po lekko pochyłej jezdni, jakby
52
Walizka
na wyścigi z szeleszczącymi liśćmi. Po chwili kubełek był pełen i pożałowałem, że wziąłem tylko jeden. Zacząłem upychać kuleczki po kieszeniach.
— Ale jesteś pazerny — śmiał się wujek Olek.
Wujek Olek tak naprawdę nie jest moim wujkiem, ale właściwie to nie mam żadnego prawdziwszego. Podobno jeden mieszka gdzieś nad morzem, ale widziałem go tylko ze dwa razy w życiu, więc myślę, że wujek Olek, który przychodzi do nas parę razy w tygodniu i pomaga dziadkowi gotować, jest bardziej prawdziwy. Walczył w czasie wojny razem z moim dziadkiem i od tej pory bardzo się przyjaźnią i pomagają sobie wzajemnie. Wujek Olek jest zupełnie inny od dziadka. Jest bardzo wysportowany i mimo że jedną nogę ma troszkę krótszą i utyka, jeździ na nartach, pływa i gra w tenisa. A poza tym lubi gotować. Spędza razem z nami wszystkie święta, bo oprócz nas nie ma nikogo bliskiego.
—  Może uda nam się jeszcze nazbierać żołędzi... — rozmarzyłem się.
—  Tu dęby nie rosną — powiedział wujek Olek — ale jeśli chcecie, pojedziemy pojutrze do lasu.
—  To zależy od Bogusia — uśmiechnął się do mnie dziadek. — To jego dzień. Będziesz chciał zaprosić jakichś gości? — spytał, przysiadając na ławce.
—  W sobotę pojedziemy do lasu, a potem będziemy robić razem różne ludziki i zwierzęta, dobrze? — spytałem.
Walizka
53
—  Świetnie — zgodził się od razu dziadek. — A co z gośćmi?
—  Może w niedzielę? — bąknąłem niepewnie. — Mogę zaprosić Jaśka, Frycka i Krysię.
—  Upiekę tort — obiecał wujek Olek. — A może nawet dwa? — zaczął się zastanawiać. — Przydałby się jeden na sobotę, drugi na niedzielę. Ale, Bogusiu, nie powiedziałeś mi jeszcze, jaki chcesz prezent. Chyba że wolisz niespodziankę...
Zaległa cisza. Przyglądaliśmy się sobie z dziadkiem kątem oka i żaden z nas nic nie mówił. Tuż koło mnie pacnął na ławkę kasztan i wysypały się z niego brązowe kulki.
—  Prosto do kieszeni — roześmiał się wujek Olek. — To co z tym prezentem?
—  Nie wiem — przyznałem wreszcie. — To zależy od dziadka.
—  Coś czuję, że nie zmieniłeś zdania — westchnął dziadek. — Jesteś tak samo uparty jak twój ojciec.
—  I jak ty! — wypaliłem i od razu zrobiło mi się nieprzyjemnie.
Ale dziadek nie obraził się na mnie, nawet parsknął śmiechem i powiedział:
—  To  u  nas  widocznie  dziedziczne.  — A  po chwili dodał: — Zgoda. Ale pamiętaj — mruczał, usiłując wyzwolić się z moich objęć — będziesz mi ją pożyczał.
54
Walizka
—  Czy możecie mi powiedzieć, o co chodzi? — Wujek Olek przyglądał nam się z wyraźnym wyrzutem.
— Macie jakieś tajemnice.
—  Nie mów nic, dziadku, nie mów — prosiłem. — Zobaczysz, wujku, w sobotę — powiedziałem z dumą.
— A na urodziny poproszę piłkę futbolową.
—  Ale z ciebie cwaniak — z podziwem pokręcił głową dziadek.
W sobotę rano usłyszałem, jak dziadek otwiera cichutko drzwi i na palcach skrada się do mnie. Zacisnąłem mocniej powieki, bo wiedziałem, że tak trzeba. Kiedy był już tak bliziutko, że poczułem zapach jego wody kolońskiej, poderwałem się z łóżka i zawisłem mu na szyi.
—  Rośnij duży — słyszałem, jak szepcze mi do ucha — zdrowy i mądry. Wszystkiego najlepszego, bracie. Niech ci mój prezent dobrze służy...
Walizka stała koło mojego stolika. Nareszcie była moja. Moja. Marzyłem o niej zawsze, od chwili, kiedy zobaczyłem ją po raz pierwszy. Na rączce miała zawiązaną dużą, czerwoną kokardę.
—  Mogę   ją   otworzyć?   —   spytałem   drżącym z przejęcia głosem.
—  Przecież jest twoja — uśmiechnął się dziadek.
Zameczki odskoczyły z cichym szczęknięciem. Pogładziłem pociemniałą przez lata skórę i podniosłem wieko. Na złocistym, lekko połyskliwym materiale leża-
Walizka
55
ła para nowych adidasów i książka z narysowanymi na okładce portretami różnych ludzi.
—  To są opowieści o słynnych podróżnikach i wynalazcach — wyjaśnił dziadek. — Poczytam ci wieczorem, jeśli będziesz miał ochotę.
—  Och, dziadku — tylko jęknąłem z zachwytu, wkładając do jednego z butów bosą stopę.
—  Dobre? — zaniepokoił się.
—  Pewnie. — Były chyba jeszcze trochę za duże, ale cóż to miało za znaczenie.
—  A teraz ubieraj się szybciutko, dostojny jubilacie — zażartował dziadek. — Zanim przyjdzie wujek Olek, powinniśmy być już po śniadaniu. Pociąg nie będzie na nas czekał. Jedziemy do lasu, na żołędzie. A może przy okazji znajdziemy jakiegoś grzyba?
Grzybów znaleźliśmy pół kosza. Tak naprawdę, to znalazł wujek Olek, bo dziadek zapomniał okularów, a te grzyby bardzo trudno wypatrzyć. Nazywają się gąski, są zielonożółte i rosną prawie pod ziemią. Często widać tylko górkę piachu, spękaną na czubku. Potem ja też nauczyłem się ich szukać i wujek bardzo mnie chwalił. Dziadek śmiał się z nas, że zachowujemy się jak dziki: interesują nas żołędzie, a w dodatku ryjemy w ziemi.
Po powrocie do domu i pysznym obiedzie zabraliśmy się do roboty; mieliśmy całe pudło kasztanów i żołędzi — zielonych i brązowych, łysych i w czapeczkach. Oprócz tego — zapałki i plastelinę. Dziadek zaciągnął
56
Walizka
zasłony, bo zrobiło się już szaro, zapalił lampę i włączył radio.
—  Wiesz co? — powiedział wujek Olek, który zdążył już obejrzeć wszystkie moje prezenty. — Będziesz sobie mógł urządzić w walizce kasztanowe państwo.
Nie spodobał mi się ten pomysł.
—  Och, nie, wujku. Ona nie jest do zabawy. Pójdę na chwilę do mojego pokoju, dobrze? — spytałem, kończąc kolejnego ludzika. Był trochę podobny do mojego dziadka. Miał też okrągły brzuszek i cienkie nóżki.
Cicho zamknąłem za sobą drzwi. Nie zapalałem światła. Przez zasłony wpadał poblask latarni ulicznych i czerwona smuga neonu. Wyjąłem z walizki buty i książkę, odwiązałem kokardę.
Nareszcie była taka jak trzeba. Tajemnicza i pusta. Pachnąca gorzko skórą i jeszcze czymś. Pewnie tymi wszystkimi miejscami, w których była. Przytuliłem się do niej i wąchałem ją uważnie, centymetr po centymetrze. W środku pachniała troszkę dziadkową wodą ko-lońską i tytoniem z fajki. Oderwałem nos od śliskiego materiału i zamknąłem wieko. Wodziłem ostrożnie palcami po wszystkich nalepkach, które stworzyły na niej niepowtarzalny wzór. Znałem je na pamięć. Nie musiałem zapalać światła, żeby wiedzieć, na której beduin jedzie na wielbłądzie, a na której po niebieskim morzu sunie żółty statek. Przepowiadałem je sobie — jedną po drugiej i jeszcze raz po kolei, i właśnie kiedy chciałem zapalić światło, żeby sprawdzić, czy wszystko się
Walizka
57
zgadza, usłyszałem terkotanie dzwonka, a zaraz potem kroki dziadka. Wysunąłem się z pokoju i usiadłem koło wujka Olka.
Dziadek rozmawiał z jakimś panem, a po chwili weszli razem do pokoju. Nieznajomy — młodszy od dziadka i wujka — ubrany był w dżinsowy kombinezon i białe buty. Na czubku głowy sterczała mu malutka kolorowa czapeczka.
—  Jedziesz do Ameryki, smyku — powiedział na przywitanie. — Przywiozłem zaproszenie, bilet, zostawiam mój telefon, będę w Polsce jeszcze dwa miesiące... Jakby jakieś kłopoty, jestem do dyspozycji. Tatuś kupił nowy samochód — mówił jak nakręcony — dom urządzony, będziesz miał własny pokój, zobaczysz.
—  Tu też mam własny pokój — przerwałem mu i przysunąłem się do dziadka.
—  Jakie tam porównanie — roześmiał się hałaśliwie nieznajomy i machnął ręką. — No, to lecę — położył na stole kopertę i wstał.
—  Chwileczkę — wyjąkał dziadek, zaglądając do środka. — Co to jest?
—  Mówiłem już szanownemu panu, bilet, termin do ustalenia, zaproszenie i sto dolarów, gdyby małemu coś trzeba było... na drogę...
—  A list? — spytał dziadek.
—  Jaki list? — zdziwił się nieznajomy pan. — Prosili tylko, żeby to przekazać, no i powiedzieć, że u nich wszystko w porządku i że mogą już pana odciążyć...
58
Walizka
—  Dzisiaj są moje urodziny — wyrwało mi się ni z gruszki, ni z pietruszki.
—  Wszystkiego najlepszego — powiedział nieznajomy i zaczął grzebać po kieszeniach. W końcu wyciągnął trochę  pomiętą gumę do żucia i  podał mi uroczyście.
—  Dziękujemy   panu   serdecznie  —   powiedział dziadek pospiesznie, widząc moją minę.
—  Radzę zarezerwować miejsce już w poniedziałek — dorzucił nieznajomy, wychodząc. — Są duże kolejki.
Miąłem w rękach gumę do żucia i patrzyłem na wujka Olka, bo na dziadka jakoś nie mogłem. Ale wujek Olek zajęty był słodzeniem herbaty, sypał cukier do szklanki łyżeczka po łyżeczce — nigdy nie widziałem, żeby ktoś tyle słodził. Potem zaczął mieszać, uderzając łyżeczką o ściany szklanki, chociaż normalnie sam zwraca mi uwagę, że tak się nie robi. A jeszcze potem zrobiło się zupełnie cicho. Wtedy dziadek odkaszlnął i powiedział:
—  No, widzisz, bracie, jaki dostałeś prezent na urodziny? Bilet do Ameryki! Ty to masz dobrze... — I uśmiechnął się do mnie. — Nawet walizkę już masz. Jak na zamówienie. Tylko spakować się i jechać. No, chodź, niech cię uściskam. — I otworzył ramiona.
Spojrzałem na niego uważnie. Po raz pierwszy, od kiedy za tym w białych butach zamknęły się drzwi. Patrzyłem na niego i patrzyłem. Widziałem, jak się do mnie uśmiecha i jakie ma smutne oczy. Po chwili zaczął się
Walizka
59
jakby ode mnie oddalać. Oddzielała nas biała mgła. Kiedy zgęstniała tak, że poczułem szczypanie w oczach, wybiegłem z pokoju. Potknąłem się o coś i przewróciłem prosto na tapczan. Przykryłem głowę poduszką. Słyszałem, że mnie wołają. Zatkałem uszy i skuliłem się w zwierzątko. Tak mówiła kiedyś moja mama — „w zwierzątko". Mignęła mi przed oczyma jej twarz, ale zaraz potem przypomniałem sobie smutne oczy dziadka. I znów zacząłem się w nie wpatrywać, jakby nie było tej mgły ani potknięcia się, ani tapczanu. Najpierw myślałem, że chcę być sam, ale kiedy tylko koło mnie usiadł, wiedziałem, że cały czas na niego czekałem.
—  Dziadku — szepnąłem i wziąłem go za rękę.
—  Wujek Olek zrobił dla ciebie smoka — powiedział dziadek. A po chwili dodał: — Prosił, żeby cię od niego pożegnać.
—  Poszedł już? — spytałem z nadzieją. Bardzo lubię wujka Olka, ale chciałem być sam z dziadkiem.
—  Tak — przytaknął i sięgnął do mojej lampki nocnej.
—  Nie zapalaj — poprosiłem.
—  Przecież mieliśmy czytać. I oglądać nalepki na walizce — zaprotestował dziadek.
—  To było przedtem — mruknąłem.
—  To co będziemy robić? — spytał i delikatnie zabrał mi poduszkę.
Poczułem, że cały czas ściskam coś w ręku. Otworzyłem dłoń i — mimo ciemności — dojrzałem malutki
60
Walizka
pakiecik. Zerwałem się z tapczana i przez otwarte okno wyrzuciłem gumę na ulicę.
—  Co się stało? — przestraszył się dziadek. — Co to było? Jakiś owad? No, powiedz... Pająk?
Czułem, że cały dygoczę. Zrobiło mi się okropnie zimno.
—  Tak — wyjąkałem. — Pająk.
—  No, już dobrze, nie bój się — przytulił mnie dziadek. — Wiesz przecież, że pająki na ogół nie są groźne. Jesienią często chronią się przed chłodami w domach.
—  Dziadku... ja nie pojadę, dobrze?
Kiedy powiedziałem to głośno, wszystko od razu wydało mi się proste. Przecież wystarczy wyrzucić bilet. I już. Przecież ten w białych butach mógł go na przykład zgubić. Albo zapomnieć oddać. Albo mógł zostać porwany i nigdy do Polski nie przylecieć.
Te i inne myśli przelatywały mi pędem przez głowę i zaraz, jak to sobie wszystko pomyślałem, poczułem się dużo lepiej.
—  Jak to, bracie, co ty mówisz? — odsunął się ode mnie dziadek. — Przecież tam masz wszystkich... Mamę, tatę, siostrzyczkę. Oni za tobą tęsknią, czekają na ciebie. Tam są wszyscy twoi najbliżsi, bracie — zakasłał. — Nie masz wyboru.
—  Nie mów tak do mnie! — krzyknąłem. Znów zobaczyłem  przed  oczyma  mgłę,  ale zamrugałem szybko powiekami i odpłynęła. — Nie chcę — powie-
Walizka
61
działem dużo ciszej. — Nie chcę. Ty jesteś moi wszyscy. Ty i już. A w tej kopercie był tylko jeden bilet. Widziałem, jak go oglądałeś — mówiłem, chodząc po pokoju. Tak robił tatuś, kiedy był zdenerwowany, przypomniało mi się mimo woli. — Dlaczego nie jedziesz ze mną? — spytałem i znów spróbowałem spojrzeć w oczy dziadka.
Ale tym razem nic nie zobaczyłem. Może dlatego, że było za ciemno, a może przez to, że założył okulary.
—  Usiądź — poprosił, a kiedy przysiadłem na brzeżku  krzesła,  naprzeciwko niego,  powiedział: — Chciałbyś, żeby wujek Olek był zupełnie sam? Żeby nie miał nawet do kogo przyjść na Wigilię? Pomyśl sobie, bracie, jakie to by było okropne. Nie mieć się z kim podzielić opłatkiem. A poza tym, kto by pielęgnował kwiatki na grobie babci? A kot Puszysław? — spytał,  wskazując na wsuwający się bezszelestnie do pokoju cień na ścianie. — On jest bardzo stary... Nie nadaje się do dalekich podróży...
Dziadek mówił i mówił, a ja wciąż milczałem. Przypominały mi się różne rzeczy jeszcze z czasów, kiedy byłem zupełnie mały, potem wyjazd rodziców, a potem — jak w przyspieszonym filmie — przesuwały mi się przed oczyma różne sceny z naszego życia z dziadkiem. Usłyszałem nagle, jak mówi:
—  Przecież  będziemy się  odwiedzać,   prawda? Będziesz do mnie pisał. I przysyłał mi zdjęcia i wido-
62
Walizka
i
kówki z tych wszystkich miejsc, do których pojedziesz. To będzie trochę tak, jakbyśmy byli razem. Okropne podejrzenie przyszło mi do głowy.
—  Dziadku, ty nie chcesz, żebym z tobą został...
— powiedziałem przez ściśnięte gardło.
—  Bardzo chcę — szepnął smutno dziadek. — Ale ja też nie mam wyboru. Tak jak ty.
—  Jak chcesz, to ja zostanę, dziadku — postanowiłem. — Chcemy obydwaj, a to jest najważniejsze, prawda?
—  Tak być powinno — zgodził się. — Ale nie jest
— dodał zaraz.
Znów zaczął mi mówić to wszystko, co poprzednio, tylko inaczej. Przytulał mnie przy tym i głaskał po głowie, czułem zapach jego wody kolońskiej i fajki. Pachnie walizką, pomyślałem jeszcze, zanim słowa dziadka nie zlały się w jednostajny szum podobny do szmeru deszczu i zanim nie usnąłem.
Śnił mi się ocean. Ślizgałem się po nim na łyżwach. Gonił mnie — przekładanką do tyłu — znajomy mi skądś typ w białych butach. Dziwne było tylko to, że jeździł bez łyżew. Wymachiwał w moją stronę jakimś papierem, trochę podobnym do małej chorągiewki. Na szyi dyndała mu drewniana skrzynia — taka, w jakiej lodziarze trzymają lody. W pewnej chwili zatknął sobie chorągiewkę za uchem, otworzył skrzynkę i zaczął z niej wyrzucać balonową gumę do żucia. Każda pa-
Walizka
63
czuszka po zetknięciu z ziemią zamieniała się w kosmatego pająka.
Obudziłem się zlany potem. Na dworze było już jasno, chociaż nie było słońca i dzień zapowiadał się raczej pochmurny. Wychyliłem się z łóżka i przyciągnąłem do siebie walizkę. Gładziłem delikatnie nalepki, ale tym razem nie udało mi się przywołać żadnego z obrazów dalekich krajów, o których opowiadał mi dziadek. Nalepki były płaskie i przeraźliwie papierowe. Przypomniało mi się, jak kiedyś moja siostra Agata podarła mi widokówkę z wielbłądem. Dałem jej tę widokówkę do łóżeczka, żeby sobie pooglądała. Ona wtedy jeszcze nie chodziła, to znaczy właściwie tak trochę, na czworakach. Ale co to za chodzenie. Nudziła się przez to okropnie i chciałem ją jakoś rozerwać. Nawet pamiętam, że mama mnie prosiła, żebym się zajął siostrą. Jak Agata podarła pocztówkę, od razu zaczęła się śmiać i klaskać w rączki. Strasznie mnie to rozgniewało i dałem jej potężnego klapa. Akurat wtedy weszła mama. Czego ja się nie nasłuchałem! Ciekawe, jak teraz wygląda Agata, przemknęło mi przez głowę, ale zaraz potem pomyślałem, że właściwie to co mnie ona obchodzi.
—  O czym tak rozmyślasz? — spytał dziadek, wchodząc do mojego pokoju. — Dzień dobry, bracie-
—  O wielbłądzie — odpowiedziałem wykrętnie. — Nie wiem, jaki ma ogon — palnąłem i zrobiło rni się przykro, że nie mówię dziadkowi prawdy. Chociaż
64
Walizka
właściwie naprawdę nie wiedziałem, jak to jest z tym ogonem.
—  Jeśli masz ochotę, możemy się przejść do zoo i sprawdzić — zaproponował. — Gości masz dopiero po południu. Zdążymy.
I poszliśmy do zoo. Kiedy już obejrzeliśmy ogon nie tylko wielbłąda, ale jeszcze chyba ze stu innych zwierzaków, dziadek kupił mi obwarzanki i wróciliśmy do domu. Rozmawialiśmy ze sobą tak jak zawsze, jakby wczoraj był zupełnie zwyczajny dzień i nic się nie wydarzyło.
Po obiedzie przyszli: Krysia, Frycek i Jasiek. Każde z nich przyprowadziła mamusia i nagle w przedpokoju zrobiło się okropnie ciasno, bo wszyscy byli punktualni. Ale zaraz mamy sobie poszły, zapowiadając, że zgłoszą się za cztery godziny.
—  Cztery godziny — prychnął Frycek, jak tylko zostaliśmy sami. — Przez cztery godziny to nawet nie można wygrać na komputerze.
—  A właśnie że można — sprzeciwił się Jasiek.
—  Mój tatuś — powiedziała Krysia — przyniósł do domu komputer i tam jest taka fajna gra z kaczorem Donaldem. On wchodzi do różnych miejsc i kupuje. A najpierw idzie do banku po pieniądze...
—  A potem do saloonu — uzupełnił Frycek. — I tam są kowboje. Zaczynają strzelać...
—  Wcale nie! Tam nie ma żadnych kowbojów! — przerwała mu Krysia.
Walizka
65
—  A właśnie że są — zaczął się kłócić Frycek, kopiąc moją nową piłkę.
—  Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin — przypomniał sobie Jasiek i dał mi paczuszkę, zawiniętą w zielony papier.
Zaraz też dostałem paczuszki od Krysi i Frycka. W środku były flamastry i pistolet na wodę, i książka z bajkami. Kiedy już obejrzałem wszystko i powiedziałem, że bardzo ładne, usiedliśmy na tapczanie i nie wiedzieliśmy, co dalej robić.
—  Twój tata w Ameryce na pewno ma komputer — wrócił do tematu Frycek.
—  Albo nawet dwa — dorzucił Jasiek.
—  W Ameryce jest wszystko! — zaczęła się mądrzyć Krysia.
—  Tam jest dużo Murzynów — wyrwał się nagle Jasiek.
—  Coś ty — oburzył się Frycek. — To w Afryce jest dużo Murzynów.
—  W Ameryce też — powiedział stanowczo Jasiek i zaczął odkręcać kółka od mojej wyścigówki. — Widziałem  w telewizji.   I   Chińczycy  są,  tacy żółci, wiesz... No i Indianie, ale oni siedzą w rezerwatach.
—  Nie tylko w rezerwatach — zaprotestowała Krysia. — Na jednym filmie Indianin wisiał na linie i mył okna. I to było w Nowym Jorku.
—  Miał pióropusz? — spytał Frycek.
—  Nie — pokręciła głową Krysia.
w
66
Walizka
—  To musiała być jakaś lipa — wzruszył ramionami Frycek. — Prawdziwy Indianin ma pióropusz i nigdzie się bez niego nie rusza.
—  Akurat — oburzył się Jasiek, odkładając odkręcone kółka na półkę z książkami. — A jakby chciał wsiąść do tramwaju, to co?
—  Głupi jesteś! — krzyknął Frycek i rzucił w Jaśka poduszką. — W rezerwatach nie ma tramwajów!
Jasiek uchylił się zręcznie. Poduszka walnęła w misiowy kąt, przewracając wielkiego, różowego miśka.
—  Cha, cha, cha — zaśmiewał się Jasiek. — Upolowałeś niedźwiedzia. Będziemy mieli pieczeń.
Posadziłem miśka z powrotem, bo nie mogłem patrzeć, jak tak leży z łapami do góry. Wyglądał rzeczywiście jak upolowany.
—  Po co ci ta waliza? — spytał Frycek, kopiąc prosto w nalepkę z wielbłądem.
—  Zostaw — powiedziałem i przesunąłem ją pod stół.
—  On się pewnie spakował i jedzie do Ameryki — zaczął się śmiać Jasiek.
—  Nie dokuczajcie mu — ujęła się za mną Krysia, a mnie to jakoś rozzłościło.
—  Może i jadę — powiedziałem nagle. Wszyscy popatrzyli na mnie z niedowierzaniem.
—  E tam — wzruszył ramionami Frycek.
—  A masz bilet? — spytał Jasiek.
Walizka
67
—  Mam — powiedziałem, a kiedy zobaczyłem, że mi nie wierzą, dodałem chełpliwie: — Spytajcie dziadka, jak nie wierzycie.
—  Jakim samolotem lecisz? Boeingiem? — spytał Frycek po chwili milczenia.
—  Jeszcze nie wiem — przyznałem się i dodałem: — Tak naprawdę to wcale nie wiem, czy lecę. Nie chce mi się.
—  Jak moja mama wyjeżdża tylko do babci na wieś, to ja zaraz bym chciała za nią pojechać — powiedziała Krysia. — I to nie do żadnej Ameryki, tylko do Gacków...
—  On tylko tak udaje — prychnął Jasiek. — Nie jest taki głupi. Ale jak już tam będziesz — zwrócił się do mnie — nie zapomnij o nas. Możesz nas zaprosić na wakacje i przysłać nam bilety.
—  Ale by było fajnie — ucieszył się Frycek. — Też byśmy się przelecieli samolotem.
—  Dowiedz się, jak jest naprawdę z tymi Indianami — mówił właśnie Jasiek, gdy drzwi otworzyły się i stanął w nich dziadek.
—  Aż w kuchni słychać, jak wam burczy w brzuchach — powiedział i  uśmiechnął się do nas. — Chodźcie do stołu.
—  Proszę pana — spytał Jasiek. — Czy on naprawdę leci do Ameryki?
Dziadek odwrócił się do mnie i spojrzał mi prosto w oczy. Tylko przez chwilę udało mi się wytrzymać je-
68
Walizka
go spojrzenie. Potem spuściłem głowę i obserwowałem z uwagą dziurę, która właśnie robiła mi się w lewym kapciu.
—  Naprawdę — usłyszałem głos dziadka.
Wieczorem, kiedy już leżałem w pościeli, przyszedł do mnie dziadek i usiadł na brzegu tapczana. A zaraz za nim wsunął się Puszysław i zaczął się mościć na jego kolanach.
—  Wszyscy chcą, żebym jechał — poskarżyłem się.
—  Co to znaczy „wszyscy"? — zdziwił się dziadek.
—  No, nawet oni... — zająknąłem się. — Nawet Krysia, Frycek i Jasiek. Bo chcą do mnie przyjechać na wakacje.
—  I kto jeszcze chce, żebyś jechał? No, przyznaj się, co tam kombinujesz — spytał dziadek, a Puszysław miauknął rozdzierająco.
—  Nawet Puszysław mówi mi, że chce.
—  A wiesz, że on rzeczywiście chciał ci teraz coś powiedzieć. — Dziadek podrapał kota za uszami. — Już ze dwa miesiące się nie odzywał. Koty są bardzo mądre... Ale ja myślę, że mu po prostu smutno, że jedziesz.
—  A tobie, dziadku, smutno? — spytałem, całkiem nieoczekiwanie dla samego siebie. I zaraz, żeby jakoś wytłumaczyć to pytanie, dodałem: — Bo ten... ten
Walizka
69
pan... co przyniósł zaproszenie... on mówił, że to, żeby cię odciążyć. Tak powiedział. Pamiętam.
—  No wiesz, Bogusiu — oburzył się dziadek. — Ludzie plotą różne głupstwa. Jak w ogóle możesz tak myśleć...
—  Ja nie myślę. — Przytuliłem się do niego. — Tylko tak spytałem. Bo czasem, jak się nawet coś wie, chce się to usłyszeć głośno.
—  Masz rację — uśmiechnął się dziadek. I po chwili dodał: — Musimy się zastanowić, co trzeba ci kupić. Masz taką pojemną walizkę, że możemy do niej zapakować nawet słonia.
Walizka stała pod stołem. Tam, gdzie ją schowałem przed Fryckiem. Połyskiwała leciutko wyświeconą skórą.
—  Nie, dziadku, ja jej nie wezmę — powiedziałem nagle i usiadłem koło niej, na podłodze.
—  Jak to? — zakasłał dziadek. Puszysław obrażony przeciągnął się i zeskoczył mu z kolan. — Przecież tak ci się podobała. Tak chciałeś ją mieć. Dlaczego? — spytał, a kiedy szukałem najlepszych słów, żeby mu wytłumaczyć, powiedział jeszcze: — Tak sobie teraz myślę, że miałeś rację. Po co mi taka walizka do wujka Miśka. Zupełnie co innego — do Ameryki.
—  Dziadku — przerwałem mu spiesznie, aby nie uleciały słowa, których na próżno szukałem. — To właśnie dlatego. Bo ja bym chciał, żebyś do mnie często przyjeżdżał. To w co się wtedy zapakujesz? Ja ci ją pożyczam — ciągnąłem. — Ona jest moja,
70
Walizka
ale twoja też jeszcze troszkę. I jak do mnie przyjedziesz, to mi ją wtedy oddasz. A jak będziesz chciał tu wrócić, to znów ci ją pożyczę — skończyłem, zadowolony, że tak wszystko, co chciałem, udało mi się powiedzieć.
Dziadek wstał i bardzo wolno zbliżył się do mnie. Usiadł na krześle, które stało koło biurka. Może dlatego, że bał się, że nie będę słyszał tego, co chciał mi powiedzieć.
—  Bracie — szepnął. — Jak ją weźmiesz, to — pomyśl sobie — trochę będzie tak, jakbym był z tobą. Wystarczy na nią spojrzeć — jestem po trochu w tych wszystkich miejscach, z których są nalepki. I sam mówiłeś, że pachnie moją fajką i wodą ko-lońską.
—  Ale ty pachniesz jeszcze mocniej, dziadku — powiedziałem i aż się wzdrygnąłem na dźwięk swego głosu. — Jak do mnie przyjedziesz — szepnąłem — to kiedy będziesz wysiadał z samolotu, choćby z nie wiem jak daleka, poznam cię zaraz po walizce.
—  Walizki oddaje się na bagaż — uśmiechnął się dziadek i puścił do mnie oko.
—  Ale nie takie. Takich na pewno się nie oddaje — powiedziałem stanowczo i też puściłem oko. Udało mi się. Po raz pierwszy w życiu.

WARKOCZYK

Koniec zabawy — zarządziła pani
I rozdała nam kartony. -  Niedługo jest Dzień Ojca
— przypomniała nam. — Niech każde z was narysuje teraz swojego tatusia. A potem zrobimy pokaz.
Pokaz polegał na tym, że pani przez powiększalnik rzucała nasze rysunki na ścianę, a one wtedy robiły się kilka razy większe niż normalnie i wszyscy je mogli jednocześnie oglądać.
Tatuś na moim rysunku przepasany był fartuchem w niebieskie pasy i trzymał w ręku garnek. Mój tatuś bardzo lubi gotować. Szczególnie w niedzielę, kiedy ma więcej czasu. Przyrządza nam wtedy różne niezwykłe potrawy, a mamusia mówi, że jest żywym dowodem na to, że najlepszymi kucharzami są mężczyźni.
Jako pierwszy oglądaliśmy rysunek Jacka. Pani powiedziała, że jest to portret, bo jego tatuś miał na tym
Warkoczyk
73
rysunku tylko głowę. Miał też długie czarne wąsy, a pod nimi szeroki uśmiech. Tatuś Michała, ubrany w duże czerwone kalosze, był bardzo gruby, a tatuś Małgosi — nosił okulary. W końcu pani pokazała mój rysunek i wtedy wszystkie dzieci zaczęły się śmiać. Pani również się śmiała i powiedziała, że coś mi się pomyliło i że miałem narysować tatusia, a nie mamusię.
—  To jest mój tatuś — oburzyłem się.
—  To dlaczego ma warkoczyk i kolczyk w uchu?
— spytała pani.
Nie bardzo wiedziałem, co na to odpowiedzieć. Nigdy się nad tym nie zastanawiałem.
—  Jedni tatusiowe mają wąsy, inni okulary, a jeszcze inni warkoczyki — tłumaczyłem, ale wszyscy znowu zaczęli się śmiać, a pani powiedziała, że to niezupełnie to samo i spytała, czy mój tatuś gra w jakimś zespole.
—  Nie — pokręciłem głową. — Na niczym nie gra. Chodzi do pracy, a w domu siedzi przy biurku albo gotuje.
—  Ty wcale nie masz tatusia, tylko dwie mamusie!
— wypalił Michał i znów wszystkim bardzo się to podobało.
—  Mój tatuś też gotuje! — krzyknęła Agata. — A najlepiej to robi placki kartoflane!
Spojrzałem na nią z wdzięcznością. Ze ściany zniknęła podobizna mojego tatusia, a pojawił się tatuś Agaty. Przyglądałem mu się z uwagą i myślałem sobie, że gdybym go zobaczył na ulicy, nigdy nie przy-
74
Warkoczyk
szłoby mi do głowy, że umie smażyć placki kartoflane. I że są w dodatku dobre.
Przedszkole miałem blisko i nie musiałem przechodzić przez żadną ulicę, więc wracałem do domu sam. Nie chciało mi się z nikim rozmawiać, bo myślałem wciąż o moim tatusiu i o tym, że się z niego śmiali i było mi jakoś okropnie.
Wtedy zobaczyłem tego psa. Ludzie oglądali się za nim i pokazywali go palcami. Był wysoki i chudy, cały czarny, z białym jak mleko łbem i ogromnym, puszystym lisim ogonem. Nie zwracał na nikogo uwagi, szedł sobie wolno i spokojnie, jakby zamyślony, patrząc wprost przed siebie wielkimi, bursztynowymi ślepiami. Pomyślałem sobie, że gdybym go narysował, nikt by mi nie uwierzył, że naprawdę istnieje. Nie dlatego, że był taki piękny ani taki brzydki, tylko że był inny. Stanąłem z boku i obejrzałem się za nim. „Ciekawe, czy jest mu przykro, że się tak na niego gapią" — pomyślałem jeszcze, a potem zacząłem się zastanawiać, jak powinien wyglądać jego właściciel. Kiedy zobaczyłem machającego mi z okna tatusia, już wiedziałem.
—  Coś taki pochmurny? — zagadnął mnie, krzątając się po pokoju.
—  Wiesz, widziałem psa... — zacząłem, chociaż właściwie chciałem powiedzieć coś zupełnie innego.
—  Mama się nie zgodzi — uśmiechnął się tatuś. — Wiesz, że nie lubi zwierząt w domu.
Warkoczyk
75
To była prawda. Mama nigdy nie chciała się zgodzić na żadnego psa, kota ani nawet chomika, bo mówiła, że zwierzęta wnoszą brud i zarazki, gubią sierść, niszczą meble i w ogóle tylko z nimi dodatkowy kłopot.
—  Nie, ja nie dlatego... — zająknąłem się.
—  Opowiesz mi później, dobrze? — powiedział tatuś, kiedy rozległ się dzwonek do drzwi. — Teraz muszę popracować. Przyjdzie do mnie paru kolegów. Idź do ogródka. Jest tak ładnie i ciepło. Niedługo powinna wrócić mama — pocieszył mnie, wpuszczając pierwszego gościa. Znałem go już z widzenia. Miał mało włosów, był bardzo chudy i zawsze nosił krawat.
Wziąłem wszystkie moje samoloty i poszedłem na dwór. Zrobiłem lotnisko, a na pasie startowym ustawiłem dużą maszynę amerykańskich linii Pan American. Miała lecieć do Meksyku. Tam, gdzie rosną kaktusy takie duże jak nasze jabłonie. Albo jeszcze większe. Na drugim pasie przygotowałem do odlotu francuski Concorde. Był podobny do dzikiego, drapieżnego ptaka. Próbowałem wymyślić, gdzie go wysłać, ale jakoś nie mogłem. Co chwila przychodził ktoś nowy, słyszałem, jak się wita i gwar głosów wzmagał się coraz bardziej. Wszedłem na ławkę i zajrzałem przez okno.
Wszyscy panowie oglądali jakieś plany na wielkich białych kartonach i chyba się kłócili. A może tylko głośno rozmawiali. Nie wiem, bo nie bardzo rozumiałem, o czym mówią. Przyglądałem się im uważnie,
76
Warkoczyk
każdemu po kolei. Byli różni — młodzi i starsi, chudsi i grubsi, w okularach albo bez, z włosami albo bez włosów, ale żaden nie był podobny do tatusia. Nie wiedziałem, czy to dobrze czy źle i znów zrobiło mi się smutno. Kiedy złaziłem z ławki, było mi już wszystko jedno, dokąd ma polecieć mój Concorde, a przecież taki piękny samolot nie może lecieć byle gdzie. Tym bardziej, że jeszcze nie nabrał paliwa.
—  Cześć,   Kubusiu  —  usłyszałem  głos  mamy i zanim zdążyłem się odwrócić, poczułem, jak mnie obejmuje.
—  Nie słyszałem, kiedy weszłaś.
—  Przyfrunęłam — roześmiała się. — Razem z tymi paczkami — machnęła przede mną trzymanymi w obydwu rękach pakunkami zawiniętymi w biały papier.
—  A ja wiem, co to jest! — ucieszyłem się, wąchając smakowite zapachy.
—  Chodź ze mną do kuchni, wybierzesz dwa dla siebie. Tam chyba jest niezły tłumek — powiedziała, wskazując pokój tatusia.
—  To dla nich kupiłaś?
—  Też — przytaknęła. — Chyba tylu ciastek nie zjedlibyśmy sami? — spytała, wyjmując je na talerz.
—  Chyba nie — zgodziłem się, odkładając dla siebie pączka i ptysia.
Następnego dnia obudziło mnie ćwierkanie ptaków i apetyczny zapach smażonych jajek. Pobiegłem do ku-
Warkoczyk
77
chni. Tatuś — przepasany fartuchem — krzątał się, przygotowując śniadanie. Przypomniałem sobie, że jest sobota i nie muszę iść do przedszkola. Mamusia już wyszła
— zawsze rano jeździ na basen. Wspiąłem się na palce
— najwyżej jak mogłem — i pociągnąłem tatusia za warkoczyk.
Śniadanie jedliśmy na werandzie. Było cieplutko, a kwiaty, mokre po nocnym deszczu, lśniły w słońcu wszystkimi kolorami.
—  No i co? — przypomniał sobie tatuś. — Rozmawiałeś z mamą o tym psie?
—  Nie — pokręciłem głową. — Ja nie dlatego ci
0  nim zacząłem mówić, żeby go mieć.
—  A dlaczego?
Opowiedziałem, co zdarzyło się w przedszkolu, chociaż o psie nie było tam ani słowa.
—  Nie wszyscy muszą być jednakowi — wzruszył ramionami tatuś, kiedy skończyłem. — A tobie też nie podoba się mój warkocz?
—  Nie wiem — wyjąkałem. — Chyba mi się podoba
— dodałem niepewnie. — Tylko że się za nami oglądają.
1 czasem się śmieją. I teraz już wiem, dlaczego.
—  Dlaczego?
—  No bo panowie nie noszą warkoczy.
—  Dlaczego? — powtórzył znów z uśmiechem tatuś.
—  Bo warkocze noszą dziewczyny — wypaliłem.
— A ja bym nie chciał wyglądać jak dziewczyna.
—  A uważasz, że ja wyglądam jak dziewczyna?
78
Warkoczyk
Pogłaskałem go po warkoczyku i roześmiałem się. No, nie. Tego o moim tatusiu w żadnym wypadku nie dałoby się powiedzieć.
—  To po co nosisz warkocz? — Nie dawałem jednak za wygraną. — I kolczyk w uchu?
—  Bo to wydaje mi się zabawne — powiedział tatuś. — I jest modne.
—  Ale ty przecież nawet nie grasz na gitarze. Ani na bębnie. Ani na niczym innym — przypomniały mi się zarzuty pani w przedszkolu. Co ty właściwie robisz, tatusiu? — zaciekawiłem się.
—  Jestem architektem — wyjaśnił, ale nic mi to nie powiedziało. Widząc moją minę, dodał: — Projektuję domy. To znaczy wymyślam je i potem rysuję.
—  Pokażesz mi swoje rysunki? — spytałem.
—  Dobrze — zgodził się i poszliśmy do pokoju. Tam wyjął z pełnej rulonów szafy duży blok i położył na biurku.
Oglądałem jeden rysunek po drugim, ale żaden z nich nie przypominał żadnego domu — pełno było na nich jakichś linii, strzałek i cyferek — czarnych i nudnych.
—  Widzę, że jesteś rozczarowany — roześmiał się tatuś. — Chyba rzeczywiście twoje domy są ładniejsze. Tylko że ja muszę rysować tak, żeby ci, co je będą budować, wszystko wiedzieli. Bardzo dokładnie. Rozumiesz?
—  Chyba tak — kiwnąłem głową.
Warkoczyk
79
—  Posprzątam teraz po śniadaniu — zaproponował — a ty przez ten czas zbuduj jakiś dom z klocków LEGO, zgoda? A potem przejdziemy się trochę.
Mój dom był taki wysoki i chudy, że przypominał wieżę. Był cały ciemnoniebieski, miał żółte okna i żółty dach.
—  Zbudowałeś całkiem niezły biurowiec — pochwalił mnie tatuś, a kiedy nic nie odpowiedziałem, usiadł koło mnie na dywanie. — Słuchaj, Kuba — powiedział poważnie. — Nigdy się nad tym nie zastanawiałem, że możesz mieć przeze mnie kłopoty.
Bardzo to poważnie zabrzmiało i poczułem się całkiem dorosły.
—  E tam, nie przejmuj się — pocieszyłem go.
—  Jeśli ci na tym zależy, zetnę włosy i zlikwiduję ten kolczyk — dodał jakby nigdy nic, a mnie aż zatkało. — Chciałbyś? — spytał jeszcze po chwili.
Wzruszyłem ramionami i powiedziałem niepewnie:
—  Nie, chyba nie. — A potem przypomniały mi się chichoty chłopaków w przedszkolu i to, co mówiła pani, i to, że się za nami oglądają. — Nie wiem — szepnąłem.
Nie jestem pewiem, czy tatuś to usłyszał, bo nic nie powiedział, tylko popatrzył na mnie bardzo uważnie, a potem kazał mi założyć buty i poszliśmy na spacer.
Z tatusiem spacer wcale nie jest nudny, bo nie zwraca mi co chwila uwagi, pozwala biegać i rozmawia ze mną zupełnie jak z kimś dorosłym.
80
Warkoczyk
—  Chciałbym zobaczyć tego psa — zwierzyłem się, kiedy tylko zamknęliśmy za sobą furtkę.
—  W końcu nawet nie opisałeś, jak wyglądał — powiedział tatuś. — Zacząłeś o nim mówić, a potem zapomniałeś.
—  Wcale nie zapomniałem, tylko do ciebie przyszli koledzy. O takim psie nie można zapomnieć — dodałem. — On był, wiesz, taki, że wszyscy się za nim oglądali.
—  Ty też?
Zawstydziłem się, nie wiadomo dlaczego, i kiwnąłem głową.
—  Tak, ale nie dlatego... — zająknąłem się. — Obejrzałem się, bo on był taki niezwykły, że chciałem go zapamiętać.
—  Był na smyczy?
—  Nie — oburzyłem się. Jakoś zupełnie nie potrafiłem wyobrazić go sobie na smyczy.
—  Czy to znaczy, że był sam? — zainteresował się tatuś.
—  Tak.
Szliśmy w stronę placu, na który przyjeżdża czasem wesołe miasteczko. Rosną tam stare drzewa, a w pobliżu jest sadzawka, po której pływają dzikie kaczki. Uświadomiłem sobie z przykrością, że zapomniałem wziąć dla nich chleb.
Próbowałem tatusiowi opowiedzieć, jak wyglądał pies, ale wiedziałem, że trzeba go zobaczyć samemu.
Warkoczyk
81
Nie spotkaliśmy go jednak na żadnej z sąsiednich uliczek. Widzieliśmy kilka pięknych psów, dużo ładnych i parę zwyczajnych, ale tego jednego — wyjątkowego i niepowtarzalnego — nie było nigdzie. W końcu tatuś kupił nam na pocieszenie po lodzie czekoladowo-tru-skawkowym i usiedliśmy na ławce, oglądając taplające się w wodzie kaczki.
Przyszedł, kiedy zbieraliśmy się już do domu. Usiadł koło naszej ławki, jakby nigdy nic, pomerdał ogonem i uśmiechnął się do tatusia. A tatuś uśmiechnął się do niego.
—  Jesteś wreszcie — ucieszył się.
—  Skąd wiesz, że to on? — Czułem, jak serce bije mi mocno.
—  To przecież widać — uśmiechnął się tatuś. Pies patrzył na nas wyczekująco.
—  Tatusiu, proszę cię — powiedziałem przez ściśnięte gardło. — Weźmiemy go, dobrze?
—  Zobaczymy — powiedział tatuś i wstał. Pies wstał również.
Szedł za nami krok w krok, jak dobrze ułożony, wyprowadzany właśnie na spacer piesek, a towarzyszyły nam rozbawione spojrzenia mijanych ludzi.
—  On nas sobie wybrał — szepnąłem. — Nie możemy go zostawić.
Otworzyliśmy furtkę. Pies wszedł pierwszy.
—  Może mama jeszcze nie wróciła — powiedziałem niepewnie.
82
Warkoczyk
Ale mama stanęła właśnie w drzwiach domu i przyglądała nam się bez słowa.
—  Co to jest? — spytała wreszcie, pokazując psa. Stał spokojnie, wpatrując się w nią wyczekująco swoimi miodowymi ślepiami.
—  Pies — wyjaśnił tato i parsknął śmiechem. — Tylko nie mów, że niepodobny.
Mama uśmiechnęła się leciutko i już wiedziałem, że nie jest tak źle.
—  Trzeba dać ogłoszenie — powiedziała. — Napiszecie  jeszcze   dzisiaj   i   rozwiesicie   na   drzewach wszystkich pobliskich ulic. A jeśli nikt się nie zgłosi, damy w poniedziałek do gazety.
—  Jakie ogłoszenie? — spytałem.
—  Że pies poszukuje właściciela — wyjaśniła mama. — Pewnie się zgubił.
—  Coś ty, mamo — sprzeciwiłem się. — On nie ma obróżki i wczoraj... — umilkłem na widok ostrzegawczej miny taty.
—  Co wczoraj? — dopytywała się mama.
—  Nic — wybąkałem niepewnie. — Wydawało mi się tylko, że go widziałem. Jak wracałem z przedszkola.
Pies rozciągnął się w słońcu na ganku i przestał zwracać na nas uwagę.
Do jednego starego garnka odlała mama trochę ciepłego krupniku, do drugiego wody i postawiła przed psem. Zjadł spokojnie, nie łapczywie i znów ułożył się w słońcu.
Warkoczyk
83
—  Nie był bardzo głodny — stwierdziła mama. — Piszcie ogłoszenie. Na pewno ktoś go szuka.
Napisaliśmy tak: „Jestem niepodobny do innych psów. Mam białą głowę, lisi ogon i złote oczy. Nie wiem, jak się nazywam. Czekam na swojego pana". A potem był nasz adres i numer telefonu.
Kiedy rozwieszaliśmy ogłoszenia, pies nie opuszczał nas ani na krok. A potem, w domu, odbieraliśmy telefony. Dużo było głupich dowcipów, nikt jednak nie zgłaszał się naprawdę. Okropnie bałem się, że zadzwoni jakiś właściciel i zabierze nam psa.
W poniedziałek rano tatuś powiedział, że da ogłoszenie do gazety.
—  Pociągnij mnie za warkoczyk na pożegnanie — zaproponował nagle, gdy wychodziłem do przedszkola.
W przedszkolu nie mogłem się doczekać, kiedy będę mógł nareszcie wrócić do domu. Myślałem ciągle
0  psie i co to będzie, jeśli naprawdę ktoś się po niego zgłosi. Pani zwróciła mi uwagę, że jestem roztargniony
1  nie słucham, co się do mnie mówi.
Kiedy otwierałem furtkę do domu, zaraz go zobaczyłem i odetchnąłem z ulgą. Był. Podszedł do mnie jakby z ociąganiem i popatrzył na mnie uważnie. Miał smutne oczy. Rzuciłem mu patyk, ale udał, że tego nie widzi.
—  Tatusiu!  — zawołałem,  zamykając za sobą drzwi. — Gdzie jesteś?
Pies stał koło mnie z przekrzywionym łbem, jakby czegoś nasłuchiwał.
84
Warkoczyk
—  Tutaj — powiedział tatuś, stając w drzwiach swojego pokoju. — No co, podobam ci się?
Poczułem, że coś dławi mnie w gardle. Próbowałem mu powiedzieć, że przecież tak naprawdę, to ja nie chciałem niczego zmieniać, że bardzo lubiłem jego warkoczyk i że teraz wcale nie jest do siebie podobny, i nie mogłem. Bałem się, że zaraz się poryczę. I nie wiem dlaczego, ale jak go takiego zobaczyłem, wiedziałem, że to się zaraz musi stać. Popatrzyłem na psa. On też wiedział. Usiadłem w kącie i czekałem. Pies czekał razem ze mną. Tatuś mówił coś do mnie, ale nie wiem co. Nasłuchiwałem tylko, kiedy szczęknie furtka.
To nawet nie trwało długo. Rozległ się dzwonek do drzwi i stanęła w nich dziwna staruszka. Malutka, uśmiechnięta, ubrana jak traperzy na Dzikim Zachodzie.
—  Chodź, piesku — powiedziała tylko i poszli.
—  Tatusiu, tatusiu, tatusiu — powtarzałem w kółko obejmując go i mocząc mu koszulę łzami. — Przecież nie wszyscy muszą być jednakowi. Jak długo one rosną?
—  Przecież chciałeś, żebym to zrobił.
—  Nie — pokręciłem głową. — Jak długo, powiedz?
—  Może dwa lata, nie wiem — uśmiechnął się.
—  Za dwa lata będę już w szkole — powiedziałem. — Ale tam pewnie też będziemy rysować tatusiów...  — zamyśliłem się  i  przestałem  płakać.  — Chciałbym, żebyś wtedy miał już warkoczyk. Może kiedyś odwiedzi nas pies...




MAŁGOSIA

CHCIAŁABYM
być taka jak moja mamusia. Mieć kręcone włosy, czerwone usta i paznokcie i zawsze nosić różne kolczyki.
Zwinęłam się na fotelu w kłębek, a na mnie zaraz zwinęła się Żyta. Patrzyłyśmy obydwie, jak mamusia maluje sobie oczy. Na przymkniętą powiekę nakładała pędzelkiem srebrny puder, a potem innym pędzelkiem, takim cieniutkim, robiła kreseczki — nad i pod okiem. Kiedy rozdzielała rzęsy, żeby nie były sklejone tuszem, trzasnęły drzwi u naszych sąsiadów i Żyta pobiegła z głośnym szczekaniem do przedpokoju.
— Paskudny kundel! — krzyknęła mamusia i rzuciła w Zytę kapciem. — Zabierz ją stąd natychmiast! O mało nie wsadziłam sobie przez nią szpilki do oka!
Przestraszona Żyta z podwiniętym ogonem schowała się pod mój fotel. Położyłam się przy niej na podłodze.
Małgosia
87
—  Nie bój się — szepnęłam. — Oni zaraz sobie pójdą. Zawsze tak jest, jak się gdzieś spieszą, przecież wiesz. No, chodź... — wyciągnęłam ją spod fotela i pocałowałam w nos.
—  Coś obrzydliwego! — krzyknęła znów mamusia. — Co ty wyprawiasz! Dostaniesz jeszcze jakichś parchów!
—  Nie dostanę — powiedziałam odważnie i przytuliłam Zytę.
—  Jesteś już gotowa? — Uwagę mamusi odwrócił Wojtek, wychodząc ze swojego pokoju.
—  Jak mogę być gotowa w tych warunkach?! — spytała  dramatycznym   głosem   mamusia.  —  Cały dzień dom i dzieciak na głowie, nie mówiąc o tym kundlu,   którego  nie wiem  po co  przyprowadziłeś, a wieczorem chcesz, żebym w pięć minut tak wyglądała, jakbym tylko kąpała się w szampanie.
„Dzieciak" to byłam ja, a „kundel" to Żyta. Mamusia nigdy o niej inaczej nie mówiła, chociaż Żyta była rasową jamniczką ostrowłosą, a jej mama zdobyła nawet podobno jakiś medal na wystawie.
—  Idziemy na kolację — powiedział Wojtek, siadając obok nas na krześle. — Napisałem numer telefonu,   pod   którym   będziemy,    i   położyłem   na notesiku.  Jakbyś czegoś potrzebowała,  koniecznie zadzwoń.
Kiwnęłam głową, że wiem. Zawsze zostawiał mi numer i mówił, dokąd idą.
88
Małgosia
—  Jeszcze nigdy nie zadzwoniłaś — uśmiechnął się do mnie. — Jesteś bardzo samodzielna.
—  Nie przesadzaj — wtrąciła mamusia, przypinając sobie przed lustrem broszkę. — Co jest samodzielnego w tym,  że dziecko samo kładzie się spać? Chodź, jestem już gotowa. Bądź grzeczna — rzuciła w moim kierunku. — Pościeliłam ci łóżko. Gdyby ci się chciało pić, w termosie jest herbata, jak zwykle. Nie otwieraj nikomu drzwi!
Wojtek pocałował mnie pospiesznie i potarmosił uszy Zyty. A potem pobiegł podać mamie palto. Żyta poszła za nim. Myślała pewnie, że może jeszcze raz wyjdzie wieczorem na spacer.
—  Nic z tego, Żyta — powiedział Wojtek. — Idź i pilnuj swojej pani.
Kiedy poszli, włączyłam telewizor, ale chyba się popsuł: szumiał i przez ekran przelatywały różnokolorowe paseczki. W radio najpierw jakaś pani bardzo ładnie śpiewała, ale potem zaczęli mówić o tym śpiewie i to już wcale nie było ciekawe.
Usiadłam przed lustrem i zaczęłam robić miny. Ale nawet z najbardziej okropną wciąż byłam do siebie podobna. Otworzyłam szufladkę w toaletce i wyjęłam różne ołówki, szminki i pudełeczka.
—  Wydajemy dzisiaj, skarbie, przyjęcie! — powiedziałam, naśladując mamusię. — Taka jestem podniecona... Zaraz zrobię się na bóstwo. — I pomalowałam sobie usta bordową szminką. Zrobiłam sobie czerwone
Małgosia
89
placki na policzkach i czarne brwi, a pod brwiami nałożyłam warstwę zielonego cienia. Żyta zawarczała z niepokojem.
—  Nie podobam ci się? — spytałam z wyrzutem, zawiązując sobie pod szyją kokardę z szyfonowej apaszki. — To dlatego, że przez cały dzień musiałam się użerać z tym dzieciakiem! — wskazałam na wielkiego żółtego miśka. — Zawsze, kiedy się spieszę, ma do mnie różne sprawy — tłumaczyłam Życie. — Mówię ci, jak na złość! — Wydawało mi się, że misiek patrzy na mnie z wyrzutem. — Czy stół już nakryty? — spytałam, wkraczając do mojego pokoju.
Przy   malutkim   czerwonym   stoliku   siedziały  na krzesłach Laguna z Zosią.
—  Jak zwykle nic nie zrobione! — rozzłościłam się. — Wszystko na mojej głowie, a tu zaraz goście przyjdą. Trzeba wyjąć serwis — tłumaczyłam, wyjmując plastikowe lalczyne kubeczki w kwiatki. — Mogłabyś się ubrać z takiej okazji! — upomniałam Lagunę, która — goła i czarna — siedziała nieruchomo, wytrzeszczając na mnie brązowe oczy. — Jak sądzisz, kochanie  —  spytałam  Zytę —  czy  podawać jakieś przystawki,   czy  wystarczy  danie  gorące?  —  Żyta szczeknęła krótko. — Też tak uważam — westchnęłam z ulgą. — Bez przesady.
Zadźwięczał dzwonek.
—  Mam nadzieję, że nikt nie odwołuje wizyty — powiedziałam głośno, odbierając telefon.
90
Małgosia
—  Słucham? — usłyszałam cienki głosik po drugiej stronie.
—  To ja słucham — zdziwiłam się. Przez chwilę panowała cisza. — Kto mówi? — spytałam.
—  Małgosia — powiedziała jakaś dziewczynka. — Chciałam mówić z moją mamą.
—  Tu nie ma twojej mamy — wyjaśniłam i zaraz, nie wiem dlaczego, dodałam: — Mojej zresztą też nie.
—  A gdzie jest twoja mama? — spytała Małgosia.
—  Na kolacji — wyjaśniłam. — A twoja?
—  U koleżanki. Uczy się do egzaminu.
—  To ona jeszcze chodzi do szkoły? — zdziwiłam się.
—  Tak — przytaknęła Małgosia.
Przez chwilę nic nie mówiłyśmy. Zastanawiałam się, czy odłożyć słuchawkę, ale słyszałam po drugiej stronie oddech Małgosi i zamiast skończyć rozmowę, spytałam:
—  Jesteś sama w domu?
—  Tak — przyznała Małgosia. — A ty?
—  Ze mną jest Żyta.
—  To twoja siostra?
Roześmiałam się, gładząc Zytę, która znów wpakowała mi się na kolana.
—  Czego się śmiejesz?
—  Tak sobie. — Znów parsknęłam śmiechem. — Ona siedzi mi na kolanach. Powiedz coś do pani — za-
Małgosia
91
chęciłam Zytę, łaskocząc ją pod brodą. Zapiszczała z zadowolenia. — Słyszałaś? — spytałam do słuchawki.
—  Mhm — mruknęła dziewczynka. — To pies czy kot?
—  Jamniczka ostrowłosa. A ty nie masz żadnego stworzenia?
—  Mam — powiedziała Małgosia. — Akwarium. Mam neonki i gupiki, i mieczyki, i ślimaki. Fajne, mówię ci.
—  Aha   —   przytaknęłam   bez   przekonania.   — A twój tatuś też chodzi do szkoły? — spytałam i znów zachciało mi się śmiać. Wyobraziłam sobie tatusia Małgosi z tornistrem na plecach i w krótkich spodenkach.
—  Nie wiem — przyznała Małgosia niepewnie.
—  Jak to? — zdziwiłam się. — Nie wiesz, co on robi?
—  Ja nie mam tatusia — ucięła Małgosia.
—  A ja mam dwóch — pochwaliłam się.
—  Nie można mieć dwóch.
—  A właśnie że można! — krzyknęłam, aż Żyta zawarczała niespokojnie. — Jeden, ten  prawdziwy, mieszka gdzie indziej — tłumaczyłam, już ciszej, bo Małgosia przestała się odzywać. Słyszałam, że jest, tylko nic nie mówi. — Czasem go widuję. On ma teraz jeszcze jedną córkę, taką małą, że nie można się z nią dogadać. I ta córka ma na imię tak jak ty.
—  A ten drugi? — usłyszałam głos Małgosi.
—  Co, drugi? — zdziwiłam się.
92
Małgosia
—  No, drugi tatuś — zniecierpliwiła się Małgosia.
—  To jest Wojtek. Mąż mojej mamusi. Przyniósł mi Zytę — pochwaliłam się.
—  Lubisz go?
—  Przyniósł mi Zytę — powtórzyłam. — Zawsze mi mówi, gdzie wychodzą, i zostawia numer telefonu. Kupuje mi różne rzeczy. Nie krzyczy na mnie.
—  A ty... — spytała Małgosia z wahaniem — jak wyglądasz?
Z lustra po drugiej stronie przedpokoju spoglądała na mnie dziewczynka w piżamie, z wielką kokardą pod szyją i twarzą smutnego pajaca.
—  Szkoda, że nie możesz mnie zobaczyć — zachichotałam.
—  Chociaż opowiedz — poprosiła Małgosia.
—  Nie.
—  To dobranoc — powiedziała po chwili.
—  Poczekaj! — krzyknęłam. — Jestem umalowana, wiesz?
—  Jak to? — zdziwiła się Małgosia. — Farbami?
—  Nie, coś ty — oburzyłam się. — Umalowałam się jak mamusia.
—  A ona nie będzie się gniewać? Przestraszyłam się.
—  Zadzwonię do ciebie później — rzuciłam spiesznie i odłożyłam słuchawkę.
Wiedziałam, czym mamusia zmywa makijaż. Lubiłam przyglądać się, jak jeździ watką zwilżoną zielonym
Małgosia
93
płynem po oczach i policzkach, na watce zostają kolejno różne kolory, a w końcu pojawia się obca i rzadko widywana, naga twarz.
Zużyłam chyba z pół paczki waty i pół buteleczki płynu, zanim byłam znów do siebie podobna.
—  Mam nadzieję, że dobrze bawiłyście się beze mnie? — spytałam Lagunę,  rozwiązując szyfonową kokardę. — Przyjęcie skończone. Posprzątaj tu ładnie — pouczyłam Zytę — a ja tymczasem zadzwonię do Małgosi.
Usiadłam przy telefonie i właśnie wtedy, kiedy uświadomiłam sobie, że nie spytałam jej o numer, zadźwięczał dzwonek.
—  Dobry wieczór — usłyszałam głos Małgosi. — Chciałabym mówić z moją mamą.
—  No coś ty — zdziwiłam się. — Przecież już ci mówiłam, że twojej mamy tu nie ma.
—  A jaki masz numer? — spytała po dłuższej chwili milczenia Małgosia.
—  45 15 85 — powiedziałam. — A ty?
—  Wykręcałam 86.
—  Fajnie, że źle łączy — ucieszyłam się. — Inaczej nigdy już byśmy nie rozmawiały. — Usłyszałam, że jedzie winda. Żyta zeskoczyła z moich kolan i machając ogonem, pognała do drzwi. — Muszę kończyć. Mama wraca. Zadzwoń jutro. — Odłożyłam słuchawkę i popędziłam do łóżka. Ledwo zdążyłam nakryć się kołdrą, zazgrzytał klucz w zamku. Przypomniałam sobie, że nie
94
Małgosia
wyrzuciłam brudnych wacików, ale było już za późno. Słyszałam, jak Żyta piszczy i tańczy przy drzwiach.
—  Wyjdę z nią na chwilę — powiedział Wojtek. Zaraz potem zadzwonił telefon.
—  Halo? — spytała mamusia. I dodała po chwili: — To pomyłka.
Wyobraziłam sobie Małgosię, jak siedzi sama w pustym mieszkaniu przy telefonie, a koło niej w akwarium krążą wśród wodnych paprotek gupiki i zrobiło mi się smutno. „Nie mam nawet jej numeru telefonu, pomyślałam. Ale ona na pewno do mnie zadzwoni" — pocieszyłam się, chociaż wcale nie byłam tego pewna.
Zaraz potem, jak wrócił Wojtek z Zytą, poczułam w nogach znajome ciepełko.
—  Wiesz, co ten dzieciak zrobił?! — słyszałam zagniewany głos mamy. — Sam zobacz!
—  Bawiła się w dorosłą — powiedział Wojtek.
—  Wychlapała mi pół tonicu Maxa Factora. Masz pojęcie, ile to kosztuje?! Ja już nie mam do niej siły. Chyba oddam ją na jakiś czas do mamy. Mnie się też coś od życia należy.
—  Daj spokój — uciszał ją Wojtek.
—  A niby dlaczego mam dać spokój?!
—  Jeszcze ją obudzisz. Chodź lepiej spać — poprosił.
Owinęłam głowę kołdrą i zacisnęłam powieki, ale długo jeszcze nie mogłam usnąć.
Małgosia
95
Otworzyłam oczy, gdy było już widno. Koło mojego łóżka stała Żyta i poszczekując wesoło, próbowała ściągnąć ze mnie kołdrę.
—  No, co ty — szepnęłam ze strachem. — Cicho bądź. Obudzisz mamusię. Będzie się na nas gniewać od rana. — Przypomniałam sobie wczorajszy wieczór i poczułam skurcz strachu w żołądku.
—  Zrób coś z tym kundlem! — krzyknęła mamusia. — Nawet w sobotę nie można sobie pospać!
—  Chodź — szepnęłam Życie na ucho. — Pójdziemy na podwórko.
Ubrałam się, zjadłam bułkę z miodem, bo byłam głodna, i dałam Życie kawałek kiełbasy. Najpierw nie mogłam otworzyć zasuwy, ale w końcu udało mi się i poszłyśmy. Rzucałam Życie różne patyki, a ona biegała za nimi i przynosiła mi z powrotem. Było bardzo fajnie, dopóki nie wyszedł z sąsiedniej klatki starszy pan z wielkim bokserem. Bokser zawsze zaczepia Zy-tę, a ona się go boi i szczeka. Pan miał do mnie pretensje, że wyprowadzam psa bez smyczy, więc zabrałam Zytę i wróciłam do domu. Nie miałam kluczy, musiałam zadzwonić.
—  To ty? — zdziwił się Wojtek, otwierając drzwi. — Wcale nie słyszałem, że wychodziłyście. Co taki ranny ptaszek z ciebie?
Spojrzałam na wiszący na ścianie zegar. Było wpół do dziewiątej.
96
Małgosia
—  Chyba nie warto się już kłaść — zdecydował Wojtek. — Wezmę prysznic, a potem zrobimy śniadanie, chcesz?
—  Ja już jadłam — powiedziałam. — Ale chcę — dodałam spiesznie.
—  Co ty tam jadłaś — machnął ręką. — Zrobimy sobie jajecznicę.
—  Ze szczypiorkiem?
—  Jeśli jest, to czemu nie — zgodził się od razu. Siedząc w swoim pokoju, słyszałam szum wody
w łazience i pogwizdywanie Wojtka.
—  Idę dzisiaj do tatusia — powiedziałam Życie. — Zostaniesz sama. — Spojrzała na mnie ze smutkiem. — Ale nie martw się. Zaraz po obiedzie wrócę. Tak jak zwykle, w sobotę, przecież wiesz. — Żyta szczeknęła krótko, że wie. — Mądry piesek — ucieszyłam się i podrapałam ją za uszami, tak jak lubi.
Gdy zadzwonił telefon, pomyślałam od razu, że to na pewno Małgosia i pobiegłam odebrać.
—  Cześć, córka — usłyszałam zamiast tego głos tatusia. — Bardzo mi przykro, ale nie możemy się dzisiaj zobaczyć. Wiesz, Małgosia jest chora i muszę z nią posiedzieć, Iza musi gdzieś wyjść. — Iza to była nowa żona tatusia.
—  To może ja posiedzę razem z tobą — zaproponowałam.
—  Zarazisz się... A jak tam u ciebie? Wszystko w porządku?
Małgosia
97
—  Tak — odpowiedziałam.
—  Z kim rozmawiasz? — spytał Wojtek, wychodząc już ubrany z łazienki.
—  Z tatusiem — szepnęłam, zasłaniając słuchawkę. — Nie może się ze mną zobaczyć.
—  Mówiłaś coś? — spytał tatuś.
—  Nie.
—  Może poproś na chwilę mamę... — zawahał się.
—  Ona śpi.
—  Wcale  nie  — zaprzeczyła  mamusia,   stając w drzwiach.  Była jeszcze potargana i w szlafroku i właśnie przypalała sobie papierosa.
—  Nie pal na czczo — upomniał ją Wojtek, ale ona tylko wzruszyła ramionami i zabrała mi słuchawkę.
—  Ojciec? — spytała mnie, a kiedy kiwnęłam głową, rzuciła do słuchawki: — Domyślam się, że znowu się migasz. To chyba przesada, nie sądzisz?
Nie wiem, co tatuś powiedział, ale mamusia roześmiała się na to kpiąco:
—  Bujać to my,  ale nie nas.  Mnie nie nabierzesz, za dobrze cię znam. — I znów po chwili: — W końcu to też twój dzieciak. Też musisz mieć jakieś obowiązki...
—  Chodź — wziął mnie za rękę Wojtek. — Pomożesz mi pokroić szczypiorek.
—  Jest? — spytałam automatycznie, chociaż nic mnie to nie obchodziło. Nie czułam się głodna i nie
98
Małgosia
miałam w ogóle na nic ochoty. Nawet Żyta, która ocierała mi się o nogi, przestała mnie cieszyć.
—  Nie martw się — powiedział Wojtek. — Pojedziesz z nami na basen, chcesz?
Kiwnęłam głową, chociaż nic mi się nie chciało. Usłyszałam, jak mamusia odkłada słuchawkę i włącza telewizor.
—  Co się stało? — spytała po chwili, wchodząc do kuchni. — Majstrowałaś wczoraj przy telewizorze?
—  Chciałam tylko pooglądać... — zaczęłam, ale mamusia przerwała mi wpół zdania:
—  Nie dość, że wypaprałaś mi kosmetyki, to jeszcze zepsułaś telewizor. Jak na jeden wieczór, to chyba za dużo, nie sądzisz?
—  Siadaj — wziął mnie za rękę Wojtek. — Jajecznica stygnie.
—  Ty jej nie zagaduj — oburzyła się mama. — Za karę będziesz dzisiaj siedziała w domu.
—  Powiedziałem przed chwilą — sprzeciwił się Wojtek — że pójdzie z nami na basen.
—  A ja mówię po chwili, że nigdzie nie pójdzie — powiedziała z naciskiem mamusia. — To w końcu mój dzieciak, nie zapominaj o tym.
Spuściłam głowę, dłubiąc łyżeczką w jajecznicy. Była trochę przesolona i już chłodna.
—  Jeśli myślisz, że się na tobie wyżywam — mamusia stanęła koło mnie tak blisko, aż poczułam zapach jej perfum — to się mylisz. — Wzięła mnie pod
Małgosia
99
brodę i spojrzała mi prosto w oczy. — Chcę tylko, żebyś wyrosła na ludzi, nic więcej, rozumiesz?
Kiwnęłam głową, chociaż nie rozumiałam, a potem powlokłam się do pokoju. Położyłyśmy się z Zy-tą na tapczanie i oglądałyśmy różne książki z obrazkami. Przed wyjściem mamusia weszła do mojego pokoju. Ślicznie wyglądała, była już umalowana, miała długie, srebrne kolczyki i klapki na wysokiej szpilce.
—  Jesteś bardzo ładna — powiedziałam, a ona uśmiechnęła się i musnęła ustami moje włosy.
—  Jak będziesz grzeczna — powiedziała — wyjdziemy razem po obiedzie. Pochodzimy po sklepach. Może kupię ci coś ładnego.
Kiedy już sobie poszli, wzięłam kalkę i zaczęłam przekalkowywać śliczny obrazek, na którym była dziewczynka w niebieskiej sukience z mamusią i tatu-siem. Siedziała z nimi na ławce przed domem, dookoła biegało dużo różnych zwierząt, a zza płotu wyglądał wielki, złoty słonecznik.
Zajmowałam się właśnie odrysowywaniem płatków słonecznika, kiedy zadzwonił telefon. Podniosłam słuchawkę chyba dopiero po pięciu dzwonkach.
—  Już myślałam, że nikogo nie ma — usłyszałam głos Małgosi. — Czy to ty?
—  Ja — przyznałam.
—  Bałam się, że odbierze ktoś inny i wtedy nie będę wiedziała, co powiedzieć — przyznała się Małgosia. —
100
Małgosia
Zapomniałaś mi powiedzieć, jak się nazywasz. Wiem, jak ma na imię twoja jamniczka, a nie wiem, jak ty.
—  Irka — powiedziałam.
—  Nie znam żadnej Irki — ucieszyła się Małgosia. — Wiesz, opowiadałam mamie, jak się poznałyśmy. Bardzo się śmiała.
—  Długo jeszcze na nią czekałaś? — Na kolana wskoczyła mi Żyta. Nie lubiła ani przez chwilę być sama.
—  Nie. Jeszcze raz zadzwoniłam i znów była pomyłka, a potem zaraz mama wróciła. Długo czekała na autobus. — Przez chwilę milczałyśmy, a potem Małgosia spytała: — Co teraz robisz?
—  Rozmawiam z tobą — uśmiechnęłam się.
—  Ale tak w ogóle... Bo wiesz, jedziemy z mamą na łąkę. I ona powiedziała, że mogłybyśmy się poznać i mogłaby również wziąć ciebie, gdyby...
—  Nie mogę — przerwałam.  — Siedzę sama w domu i nie mogę wyjść. Mama pogniewała się na mnie. Za te szminki...
—  Ojej, szkoda... — zmartwiła się Małgosia.
—  To może jutro?
—  Jutro to my się pakujemy — wyjaśniła.
—  Jedziecie gdzieś? — poczułam, że robi mi się smutno.
—  Tak — przyznała Małgosia.
—  Na długo? — spytałam z niepokojem.
—  Chyba na zawsze — powiedziała dziewczynka.
Małgosia
101
Przez dłuższą chwilę żadna z nas nic nie mówiła.
—  Nawet nie wiem, jak wyglądasz — poskarżyła się Małgosia.
—  Możesz dać mi adres i przyślę ci zdjęcie — zaproponowałam. — I napiszę do ciebie list.
—  Naprawdę? — ucieszyła się. — Naprawdę napiszesz?
—  Naprawdę —  przyznałam.  — A  daleko jedziesz? — spytałam jeszcze.
—  Do Torunia. Będziemy tam miały własne mieszkanie.  Toruń  to takie miasto,  gdzie  robią pierniki, wiesz? Nie tylko takie do jedzenia, ale też różne ozdobne. Serca i ludzi, zwierzęta, ptaki i domki... Widziałaś kiedyś?
—  Nie...
—  I mieszka się też w takich domkach jak z piernika. Oglądałam na pocztówce.
Znów chwilkę pom i leżałyśmy, a potem Małgosia spytała:
—  Ile masz lat?
—  Osiem. A ty?
—  Ojej! Ja też! — ucieszyła się Małgosia. Rozmawiałyśmy jeszcze przez chwilę, ale niedługo,
bo mama Małgosi chciała już jechać na łąkę i słyszałam, jak jej mówi, że szkoda słońca. Zapisałam adres do Torunia i obiecałam, że przyślę jej zdjęcie, i ona mi obiecała to samo. Powiedziała, że jeszcze do mnie jutro zadzwoni, ale pożegnałyśmy się na wszelki wypadek.
102
Małgosia
Kiedy odłożyłam słuchawkę, przypomniałam sobie, że ciągle nie spytałam o jej numer telefonu. „A, co tam, i tak zaraz wyjeżdża" — pomyślałam z rezygnacją. Kończąc odrysowywać słonecznik myślałam wciąż o łące i Małgosi, o jej mamie, co jeszcze chodzi do szkoły, i o Toruniu, gdzie robią pierniki.
W drewnianym pudełku znalazłam swoją fotografię z zeszłych wakacji. Stałyśmy w niej obydwie z mamusią, trzymając się za ręce. Miałyśmy sukienki z takiego samego materiału, a mama miała na głowie duży biały kapelusz. Lubiła wychodzić tak ze mną na spacer, bo wszyscy się za nami oglądali i nas podziwiali. Schowałam zdjęcie do książki, żeby je zaraz wysłać, jak tylko Małgosia wyjedzie.
— Szkoda, że ciebie nie ma na tym zdjęciu — powiedziałam do Zyty, a ona zamachała ogonem w odpowiedzi.
Nie rozmawiałam więcej z Małgosią. Nie wiem nawet, czy do mnie dzwoniła, bo w niedzielę pojechaliśmy wszyscy razem do znajomych Wojtka.
W czwartek wysłałam do Małgosi list ze zdjęciem, a w piątek uciekłam z domu. Ale kiedy pisałam i zaklejałam list, nie wiedziałam jeszcze, że to zrobię. Napisałam:
„Kochana Małgosiu! Na zdjęciu, które ci wysyłam, jestem razem z moją mamą. Ona jest bardzo ładna, ale, jak mówi Wojtek, ma ciężki charakter. I chyba dlatego często na mnie krzyczy. Napisz, czy twoja mama
Małgosia
103
też ma ciężki charakter. Smutno mi, że już do mnie nie dzwonisz. Przyślij mi swoje zdjęcie, bo bardzo chcę wiedzieć, jak wyglądasz. Jak poproszę Wojtka, to mi zrobi zdjęcie Zyty i też ci wyślę. Pytałaś, czy go lubię i ja wtedy nie odpowiedziałam, ale teraz przyznam ci się, że lubię go najbardziej ze wszystkich. Tylko że nie jestem jego dzieciakiem i mama zawsze mówi, że on nic nie ma do gadania. Całuję cię. Irka".
Od razu, jak wrzuciłam list do skrzynki, zaczęłam czekać na odpowiedź. Wyobraziłam sobie, że Małgosia jest nieduża i szczuplutka, że ma krótko obcięte, prawie białe włosy i okulary. Nie wiem, dlaczego wyobrażałam ją sobie w okularach, ale tak mi jakoś pasowało. Cały czas o tym myślałam i jeszcze martwiłam się, jak sobie poradzili z przewiezieniem akwarium do Torunia. Może właśnie wtedy stłukłam ten dzbanek. Wymsknął mi się z ręki i spadł na podłogę w kuchni. Dobrze, że Zyty nie było w pobliżu. Dookoła mnie leżały jeszcze skorupy i czereśnie z kompotu, kiedy wpadła do kuchni mama. Dała mi kilka razy ścierką po głowie, nazwała paskudnym bachorem i powiedziała, że jutro odda mnie na tydzień do babci. I że babcia się zgodziła na to pewnie tylko dlatego, że nie wie, co ją czeka.
—  A Żyta? — spytałam.
—  Zostanie tutaj — wzruszyła ramionami mama, aż zadźwięczały jej kolczyki. — Pod warunkiem, że będzie grzeczna — dodała groźnie.
104
Małgosia
Bałam się spytać, co się stanie, jeśli nie będzie grzeczna i wolałam sobie tego nawet nie wyobrażać. Ale nie mogłam i zaraz, jak weszłam do swojego pokoju, pomyślałam, że nie mam innego wyjścia.
— Będę mieszkać w domku z piernika — zwierzyłam się Lagunie i posadziłam ją sobie na kolanach. — Wy zostaniecie tutaj. Jesteście grzeczne i was na pewno mamusia nie wygoni. Wezmę ze sobą do Małgosi tylko Zytę, bo ona może za mną tęsknić i wtedy będzie piszczeć i płakać i nie wiadomo, co się stanie. Lubisz, Żyta, pierniki? — spytałam. Przekrzywiła łebek i popatrzyła pytająco. — Rozumiem, nie jadłaś. — Pogłaskałam jej szorstką sierść, a ona polizała mnie po ręku.
Pakując do torby świnkę-skarbonkę, zastanawiałam się, co będzie, jeśli mamusia Małgosi też ma ciężki charakter. Zastanawiałam się nad tym również następnego dnia, taszcząc torbę do tramwaju. Wyszły-śmy z Zytą, kiedy Wojtek pobiegł już do pracy, a mamusia jeszcze spała.


MAM WSZYSTKO

Basia była dziewczynką, która miała wszystko. Miała rodziców i babcię, i własny pokój. A w pokoju pełno zabawek. Najładniejszych.
Wyszła Basia po obiedzie z babcią na podwórko. Była ubrana w różową sukienkę z falbankami, białe rajstopy i białe buciki. Babcia niosła pod pachą wózek, a w nim najnowszą lalkę Basi — Weronikę.
—  Zostaw, babciu — poprosiła Basia. — Ja sama.
—  Usiądę sobie na ławce — powiedziała babcia, stawiając wózek. — O, tu, na słońcu.
—  A ja pójdę z Weroniką na spacer. — Basia poprawiła fałdy lalczynej spódnicy.
—  Tylko nie odchodź za daleko — upomniała ją babcia i pochyliła się nad robótką na drutach.
Rozejrzała się Basia po podwórku. Nie było dużo dzieci.  Większość  chodziła  do  przedszkola,   a  te
Mam wszystko
107
jeszcze nie wróciły. W piaskownicy siedziały siostry Ala i Ola i patrzyły na nią. Trzy inne dziewczynki grały w gumę. Było jeszcze kilku chłopców, ale na nich nie zwracała Basia uwagi. Skierowała się wolno w stronę piaskownicy. Ala szepnęła coś do siostry, a ta uśmiechnęła się do Basi i pomachała ręką.
—  Chodź do nas! — zawołała. — Bawimy się w sklep! Ala ma piekarnię — tłumaczyła, kiedy Basia podeszła już blisko. — A ja bym chciała mieć sklep z jarzynami. Mogłabyś u nas kupować.
—  Mam nową lalkę — pochwaliła się Basia.
—  Ładna — przyznała Ola.
—  Jak się nazywa? — spytała Ala.
—  Weronika — powiedziała Basia. — Tak jak moja babcia.
—  Chodź do nas — zachęciła Ola.
—  Nie mogę — pokręciła głową Basia i wzięła lalkę na ręce.
—  Dlaczego?
—  Bo ja mam ładną sukienkę. — Basia włożyła Weronikę na powrót do wózka, poprawiając poduszkę.
—  Ja też mam ładną — oburzyła się Ala, otrzepując się z piachu.
—  Ale brudną — powiedziała pogardliwie Basia i zasłoniła Weronikę parasolką. — Żeby nie miała piegów...
108
Mam wszystko
—  Piegi wcale nie są brzydkie — zaczęła się bronić Ala, marszcząc piegowaty nosek. — A sukienkę się wypierze.
—  Idę — Basia odwróciła się i już miała pchnąć wózek, gdy zatrzymał ją głos Oli.
—  Przecież możesz się z nami bawić, nie wchodząc do piaskownicy. Tu będzie lada. — Zdmuchnęła piach z drewnianej barierki. — Może jabłuszko dla Weroniki?! — krzyknęła nagle zmienionym głosem. — Śliczne, czerwone jabłuszko! — zachwalała, lepiąc pigułę z piachu.
Ale Basi już przy piaskownicy nie było. Szła, pchając przed sobą wózek w stronę dużego kasztana, pod którym grały w gumę trzy dziewczynki. Nie przerwały gry, kiedy stanęła, przyglądając się ich poobijanym kolanom.
—  Mam nową lalkę — powiedziała.
—  Poczekaj, zaraz kończymy — wysapała jedna, wyplątując się z gumy.
Druga ciekawie pochyliła się nad wózkiem.
—  Mówi coś? — spytała.
—  Pewnie — Basia wyjęła Weronikę z wózka, przechyliła, a ta zaczęła powtarzać śpiewnie: „mama, mama".
—  Twoja kolej — wtrąciła się trzecia, odrywając koleżankę od lalki. — Daj potrzymać — wyciągnęła ręce w kierunku Basi, która cofnęła się gwałtownie, a potem, bez słowa włożyła lalkę do wózka i ruszyła w kierunku babci.
—  Chytrus! — krzyknęła za nią dziewczynka, ale Basia nawet się nie obejrzała.
Mam wszystko
109
Usiadła na ławce, i patrzyła, jak migają szybko babcine druty.
—  Co to będzie? — spytała.
—  O, już jesteś? — zdziwiła się babcia. — Nie chcesz pobawić się z koleżankami?
—  One nie mają żadnych zabawek — wzruszyła ramionami Basia. — Co to będzie? — powtórzyła.
—  Taki komplet: czapka i szalik.
—  Dla mnie?
—  Nie, dla twojej mamy.
—  A dlaczego nie dla mnie? — nadąsała się dziewczynka.
—  Bo ty już masz — roześmiała się babcia.
—  A mama nie ma? — Basia była w dalszym ciągu niezadowolona. Siedząc na ławce, obserwowała, jak podwórko się zapełnia. Dzieci wracały z przedszkola.
—  O wilku mowa — powiedziała babcia, chowając robótkę. W ich kierunku szła szybkim krokiem mama Basi, dźwigając siatkę z zakupami. — Nic nie mów mamie o tym szaliku. To niespodzianka dla niej. Na urodziny.
—  Mamo! Kiedy są twoje urodziny? — wołała Basia, biegnąc ku niej.
Mama roześmiała się i odgarnęła z czoła kosmyk jasnych włosów.
—  Za miesiąc. A dlaczego pytasz?
—  Bo babcia... — zaczęła Basia, ale poczuła nagle, że ktoś pociągnął ją z tyłu za sukienkę. Odwróciła się i spojrzała w zagniewane oczy babci.
110
Mam wszystko
—  Aleś  się   nadźwigała  —  westchnęła  babcia współczująco, nie patrząc więcej na wnuczkę.
—  Idziemy szybko do domu — zarządziła mama.— Mamy dzisiaj gości. Ty też — dodała, patrząc na Basie.
O godzinie wpół do szóstej zadźwięczał dzwonek. Basia przytknęła oko do szpary w drzwiach swego pokoju. Zobaczyła pulchną panią o wesołej twarzy i dziewczynkę w długiej spódnicy w kwiatki. Dziewczynka trzymała w ręku owiniętą w czerwoną bibułkę paczuszkę i rozglądała się ciekawie.
—  Basiu! — zwołała mama. — To jest Gosia — przedstawiła dziewczynkę.
Tłusta pani pochyliła się nad Basią i cmoknęła ją w policzek.
—  Ale do ciebie podobna — powiedziała do mamy. — Jak dwie krople wody.
To było o niej, o Basi i wcale jej się nie spodobało. Wszyscy tak ciągle mówili. Że mama jest podobna do babci, a ona do mamy. To znaczyłoby, że Basia jest też podobna do babci, a to było po prostu niemożliwe. Spojrzała więc na panią niechętnie i odsunęła się od niej.
—  Idźcie, dziewczynki, do waszego pokoju — powiedziała mama i Basia znów żachnęła się. Na to „waszego". Pokój był jej i niczyj inny. — Przynieść wam podwieczorek, czy zjecie z nami?
—  Przynieść — pisnęła Gosia. Miała bardzo cienki głosik.
Mam wszystko
111
Ale się szarogęsi, pomyślała Basia ze złością.
—  Co masz w tej paczce? — spytała, kiedy zostały już same.
—  Oj, zapomniałam — zachichotała Gosia. — To dla ciebie. — Podała jej pakunek. Był owiązany niebieską wstążeczką.
—  Ale to nie są moje urodziny — zaprotestowała Basia, rozwiązując kokardkę.
—  Nie szkodzi — zachichotała znów Gosia. — Jestem u ciebie pierwszy raz. I mamusia powiedziała, że tak wypada.
Basia niecierpliwym ruchem rozdarła papier. Była w nim tekturka, a do niej przyczepiona sukienka dla lalki — biała, z mnóstwem koronek, kapelusik i buciki.
—  Masz dużo lalek, prawda? — Gosia rozglądała się po pełnych zabawek półkach. — Powinno na którąś być dobre. Możemy zaraz poprzymierzać, chcesz?
—  Możemy — bąknęła Basia bez entuzjazmu. Chciała, nawet bardzo, ale po co ta chichotliwa dziewczyna ma o tym wiedzieć.
—  Podobają ci się? — Gosia rozpinała i zapinała malutkie, lalczyne buciczki.
—  Zostaw. Jeszcze się guzik oberwie. — Basia zdecydowanym ruchem wyjęła jej z rąk ubranka i odłożyła na bok.
Gosia, swoim zwyczajem, roześmiała się cieniutko.
—  Nie bój się.  Nie zepsuję — powiedziała. — Mam w domu kilka takich różnych kompletów. I w kół-
112
Mam wszystko
ko przebieram moje lalki. A ostatnio nawet sama im trochę szyję. To wcale nie takie trudne. Mogę cię trochę nauczyć, chcesz?
—  Po co? — mruknęła niechętnie Basia. — Można kupić. A takie kupione są na pewno ładniejsze.
—  Ale nie na wszystkie lalki pasują! — wykrzyknęła Gosia.— O, zobacz, na tego dużego Murzyna, o, tego, z drugiej półki, nie mogłabyś nic kupić. Nie ma takich rozmiarów.
—  To jest Murzynka — oburzyła się Basia. — Nazywa się Linda.
—  A to murzyńskie imię?
—  Nie wiem. Ale mi się podoba.
Gosia stanęła na tapczanie i sięgnęła po Linde.
—  Zostaw! — krzyknęła Basia, aż podskoczyły ze strachu mysie ogonki Gosi. — Nie ruszaj.
—  Dlaczego? — Oczy Gosi przypominały teraz dwa małe, niebieskie guziczki. — Siedzi tam taka goła. Mogłybyśmy dla niej wymyślić jakiś strój. Masz jakieś stare gałganki?
—  Nie zbieram gałganków — wzruszyła ramionami Basia. — A starego, to w ogóle nic nie mam. Wszystko nowe. A najnowsza to jest Weronika. — Wyjęła lalkę delikatnie z wózka i posadziła sobie na kolanach.
—  Śliczna — przyznała Gosia i pogłaskała delikatnie jej brązowe włosy. — Jak chcesz, to jej przymierzymy tę białą sukienkę.
Mam wszystko
113
—  Nie — zaprotestowała Basia. — A Linda dlatego jest goła, że jest Murzynką. A w Afryce wszyscy chodzą na golasa.
Gosia zanosiła się znów od śmiechu.
—  Coś ty — piszczała. — Coś ty. Wcale nie. Tylko w dżungli tak chodzą, różni dzicy. A i to nie wszyscy. Bo nawet oni mają spódniczki z trawy i paciorki...
—  A co? Byłaś tam? — Nie podobała się Basi ta koleżanka. Cieszyła się nie wiadomo z czego i udawała, że wszystko wie i umie. I że wszystko ma. Stare gałganki, też coś, patrzyła na Gosię ze złością.
—  Ja nie byłam. — Gosia zdawała się nie zauważać miny gospodyni. — Ale był mój tatuś. Bo wiesz, on dużo jeździ. I potem nam opowiada, jak tam jest, gdzie był. I przywozi zdjęcia, i slajdy, mówię ci, jakie fajne. Na jednym to nawet siedzi na wielbłądzie! I ma na głowie taki zawój, jaki noszą Arabowie, i...
No nie, tego już za wiele! Co ona sobie właściwie wyobraża!
—  Ja też mam slajdy — przerwała Gosi. — I swój rzutnik do slajdów. Angielski. I aparat fotograficzny. Swój własny.
—  Umiesz robić zdjęcia? — zaciekawiła się Gosia.
—  Nie umiem, ale mam aparat! — krzyknęła ze złością Basia. — Jak mi się będzie podobało, to się nauczę! A ty masz aparat?
114
Mam wszystko
—  Nie, ale parę razy pstrykałam zdjęcia. Wiesz, tatuś mi wszystko ustawił, a ja tylko patrzyłam przez takie okienko i pstrykałam.
—  Ja  mam  automatyczny.   Nie  trzeba  niczego ustawiać. Wszystko ustawia się samo. I mam jeszcze rower. Składak. I łyżwy do jazdy figurowej.
—  A na jakie lodowisko chodzisz?
—  Na Torwar — skłamała Basia. Tak naprawdę, to tylko raz była na łyżwach, przewróciła się, a potem już nigdy nie chciała spróbować. Wydawało jej się, że wszyscy wytykają ją palcami.
—  Nigdy cię nie widziałam — zdziwiła się Gosia. — Ale tam jest taki tłok — wytłumaczyła koleżankę, zanim ta zdążyła wymyślić jakąś odpowiedź. — Ja chodzę z Marysią. Ona jeździ trochę lepiej ode mnie. Nawet jaskółkę robi, wiesz? To jest moja przyjaciółka. A jak się nazywa twoja przyjaciółka?
—  Ciągle mnie pytasz i pytasz — rozgniewała się znowu Basia. Nie mogła jej przecież powiedzieć, że  nie  ma  przyjaciółki.   Nie  ma  nawet  koleżanki. Dziewczynki na podwórku miały albo jakieś stare, brzydkie zabawki, albo brudne, albo takie, które nic Basie nie obchodziły. A nie lubiła, kiedy ktoś dotykał jej rzeczy. I w ogóle nikt jej nie był potrzebny. Miała przecież tyle wspaniałych rzeczy. Najpiękniejszych. Ciekawe, czy ona też ma tyle, pomyślała złośliwie i powiedziała:
—  To teraz ja ciebie popytam, dobrze?
Mam wszystko
115
—  Dobrze — zgodziła się chętnie Gosia. — To będzie jakaś zabawa?
—  Jak to zabawa?
—  No, zabawa w pytanie — zachichotała dziewczynka.
Basia wzruszyła ramionami.
—  Masz klaser?
—  Nie, ja zbieram widokówki, ale jak ty zbierasz znaczki, to ja ci mogę dawać, bo wiesz, jak mój tatuś wyjeżdża...
—  Nie przerywaj mi ciągle — zdenerwowała się Basia. — Miałam cię pytać. — Gosia umilkła. — A domino masz?
—  Mam. Jeśli też masz, to możemy zagrać — ucieszyła się Gosia.
—  Ja nie chcę grać — zaprotestowała Basia.
—  To po co pytasz?
—  Tak sobie. Żeby wiedzieć.
—  O,  zobacz,  ktoś jest za drzwiami  i próbuje wejść! — krzyknęła Gosia,  zeskakując z tapczana' i otwierając drzwi. Na progu stała mama Basi z tacą pełną różnych przysmaków. Postawiła ją na stoliczku.
—  Myjcie ręce, dziewczynki, i siadajcie do podwieczorku. Dobrze, że mi otworzyłaś — uśmiechnęła się do Gosi i pociągnęła ją przyjaźnie za mysi ogonek.
—  My zjemy razem z wami — zaprotestowała Basia.
—  Wydawało mi się, że chcecie tutaj... — zdziwiła się mama.
116
Mam wszystko
—  Tak — pisnęła Gosia. — Ja wolę...
—  No, Basiu, jeśli gość woli, powinnaś... — Mama przygarnęła córkę do siebie.
—  Chcę z tobą. — Basia wtuliła nos w fałdy ma-minej sukni.
Mama roześmiała się i przytuliła z drugiej strony Gosię.
—  No i co będzie, gościu? — spytała.
Basia poczuła ukłucie zazdrości. Wyrwała się z objęć matki i pobiegła do pokoju, gdzie przy stole gawędziły przyjaźnie matka Gosi i babcia.
W trakcie podwieczorku siedziała nadąsana. Nawet ptysie z bitą śmietaną wydawały się jej nie takie pyszne jak zwykle.
—  Basia wstała dzisiaj lewą nogą — tłumaczyła ją żartobliwie mama, ale kiedy goście sobie poszli, powiedziała: — Byłaś niegrzeczna. Jest mi za ciebie wstyd. — I odwróciła się od niej.
—  Wcale nie! — krzyknęła Basia. — To ona była niegrzeczna. Ciągle tylko czegoś ode mnie chciała i chwaliła się, i wypytywała mnie i się szarogęsiła, i...
—  Dosyć — przerwała jej mama. — To miła i wesoła dziewczynka. I była twoim gościem. Za tydzień ty będziesz jej gościem. Mam nadzieję, że będziesz milsza niż dzisiaj.
—  Wcale tam nie chcę iść — sprzeciwiła się Basia. — I ona nic nie mówiła, żebym przyszła.
Mam wszystko
117
—  Umówiłam się już z jej mamą — powiedziała mama Basi i wyszła z pokoju.
—  Babciu... — poskarżyła się płaczliwym tonem Basia, ale babcia sprzątała akurat ze stołu i nie miała ochoty na rozmowę z wnuczką.
Za tydzień, punktualnie o godzinie piątej, stanęła Basia z mamą przed furtką małego domku z ogródkiem. Przez sztachety widać było różnokolorowe astry i pasiaste, żółto-zielone tykwy.
—  Ale tu ładnie! — zachwyciła się mama, naciskając klamkę.
Zza domu z radosnym szczekaniem wypadł czarny psiak. Był nieduży, ale skakał tak wysoko, że zdołał liznąć mamę po nosie. Spadając, zawadził pazurami
0  sukienkę Basi.
—  Idź  sobie,   idź!  —  opędzała  się  przed  nim dziewczynka, wymachując mu przed nosem paczką. Po chwili psiak skakał wesoło po trawniku, z paczką w zębach, a Basia gnała za nim, powiewając oderwaną falbaną sukienki.
—  Ojej, ojej! — chichotała Gosia, a wtórowała jej stojąca obok wysoka, chuda, ubrana w spodnie dziewczynka, podobna trochę do chłopaka. — A to heca!
Na ganku pojawiła się okrągła postać gospodyni domu. Na widok Basi uganiającej się za psiakiem roześmiała się najpierw, ale zaraz potem spoważniała
1  krzyknęła:
118
Mam wszystko
—  Mek, do nogi! — Piesek na chwilę znieruchomiał i to wystarczyło, by Basia zdołała mu wydrzeć swój pakunek. — Marysiu, dlaczego go nie zawołałaś? — mama Gosi zwróciła się do chłopakowatej dziewczynki z pretensją w głosie. — Dzień dobry, przepraszam was bardzo za Męka, ale to jeszcze szczeniak — ściskała mamę i gładziła po głowie Basie, która stała, zipiąc ciężko, z kłębem porwanego papieru pod pachą.
—  To jest Marycha — wtrąciła się Gosia, wskazując koleżankę. — Mama pozwoliła mi ją zaprosić. Z Mekiem — dodała i zachichotała cieniutko.
—  Ale miałyście Męka pilnować — upomniała je mama Gosi. — Widzicie, co narobił?
—  Masz, to dla ciebie — powiedziała nagle Basia i rzuciła ze złością paczkę w stronę Gosi.
Mek był szybszy. Po chwili biegły już za nim rządkiem: Gosia, Marysia i na końcu, wykrzykując co chwila „Mek! Mek!", mama Gosi.
—  Basiu! — Ton mamy nie wróżył nic dobrego. — Dlaczego to zrobiłaś? Przecież cię prosiłam...
—  Ja? — Basia nie posiadała się z oburzenia. — Zobacz — chlipnęła — mam podartą sukienkę.
—  Nie jest podarta — zlekceważyła sprawę mama — tylko falbana jest nadpruta. To nic wielkiego. Nic się nie stało.
Potem mama Gosi kazała się Basi rozebrać, usiadła przy maszynie i po dwóch minutach falbana
Mam wszystko
119
była na swoim miejscu. A jeszcze potem panie poszły do „dorosłego" pokoju.
—  W co chcesz się bawić? — zapytała Gosia. Jej chuda przyjaciółka stała koło niej bez słowa
i przyglądała się Basi z zaciekawieniem. Basia wzruszyła ramionami.
—  Wszystko mi jedno — powiedziała.
—  To może wyjdziemy do ogródka? — zaproponowała Marysia. Miała ładny, spokojny głos. Z lekką chrypką.
—  Och, nie! — wyrwało się Basi. Wyobraziła sobie szalejącego Męka. — Nie. Wolę w domu — dodała spokojniej.
—  Dobrze — powiedziała Gosia. — Możemy pograć w tę grę, którą od ciebie dostałyśmy.
—  Dostałaś — poprawiła ją Basia. — Ona jest dla ciebie.
Gosia roześmiała się piskliwie, aż jej chudziutkie kitki zatańczyły nad uszami.
—  Co za różnica. My mamy wszystko wspólne, co nie,  Marycha? — I przytuliła się do chłopakowatej dziewczynki.
—  Pewnie — uśmiechnęła się Marysia i zaczęła rozkładać na stole planszę gry. — Wiesz, jak w to się gra? Bo nam wytłumaczyła już twoja mama, kiedy przyszywano ci falbanę.
—  Wiem — kiwnęła głową Basia. — Mam taką samą w domu.
—  Jakie chcesz pionki? — spytała Gosia.
120
Mam wszystko
—  Czerwone — odpowiedziała Basia, ustawiając je na przeznaczonych dla nich polach.
Basia wyrzucała same szóstki, omijała zręcznie przeszkody i szybko zbliżała się do mety. „Wygram, wygram" — cieszyła się w duchu, gdy niespodziewanie zielony pionek Marysi zbił czerwonego. Gosia zaczęła chichotać. Jeszcze im pokażę, pomyślała Basia ze złością i w następnej kolejce zbiła zielonego pionka.
—  Pomyliłaś się — powiedziała spokojnie Marysia i postawiła na powrót swój pionek na miejsce.
—  Właśnie że nie! — krzyknęła Basia i zwaliła go z planszy. — Nie oszukuj!
—  To ty oszukujesz! — oburzyła się Gosia. — Policz jeszcze raz!
—  Nie będę liczyć!!! — krzyknęła Basia jeszcze głośniej i zerwała się od stołu. — I w ogóle to same sobie grajcie! — Podeszła do okna, odwracając się do dziewczynek plecami. W ogródku — tak jak poprzednio — szalał Mek. Podrzucał jakiś trudny do ustalenia przedmiot, doskakiwał do niego i odskakiwał, poszczekując radośnie. Basia słyszała, jak Gosia z Marysią szepczą coś do siebie, ale nie rozróżniała słów. Namawiają się na mnie, pomyślała. Wtedy usłyszała lekko zachrypnięty głos Marysi:
—  Nie miałabyś ochoty porysować?
Spojrzała na nie ze zdumieniem. Wcale się nie obraziły, przemknęło jej przez głowę. Gra była już schowana, a na stole porozkładane kartony i świecowe kredki.
Mam wszystko
121
—  Ja mam w domu takie kredki, które mają trzydzieści kolorów — Basia nie mogła się powstrzymać, aby się nie pochwalić. — A farby, to mają jeszcze więcej. Są w takich malutkich tubeczkach. Masz takie?
—  Nie — pokręciła głową Gosia. — Mam zwykłe. Ale mi wystarczają.
—  A co mamy rysować? — spytała Basia.
—  Co kto chce — wzruszyła ramionami Gosia i pochyliła się nad kartonem.
—  Ja  narysuję  Męka — zdecydowała  Marysia i wzięła do ręki pomarańczową kredkę.
—  Przecież on jest czarny — oburzyła się Basia. — Zobacz, Gośka, co ona robi!
—  A co? — spytała Gosia, nie odrywając się od pracy.
—  Rysuje Męka pomarańczową kredką. A przecież nie ma pomarańczowych psów. Nigdzie.
—  A właśnie że są — sprzeciwiła się swoim spokojnym głosem Marysia.
—  Nie ma! — krzyknęła Basia.
—  A właśnie że są.
—  Głupia jesteś! — Basia aż tupała nogami ze złości. — Gdzie są?
—  Na moich rysunkach — uśmiechnęła się Marysia.
—  A na moich są niebieskie — pisnęła, popierając przyjaciółkę, Gosia.
—  Ale to miał być Mek, a nie jakiś wymyślony, nieprawdziwy pies!
122
Mam wszystko
—  Bo to jest Mek, który wpadł do kubła z pomarańczową farbą — wytłumaczyła Marysia, a Gosia rozchichotała się po swojemu.
—  A on naprawdę kiedyś wpadł? — zaciekawiła się Basia.
—  Jeszcze nie, ale zawsze może wpaść — powiedziała Marysia. — Wyobraź sobie: przychodzą malarze,     żeby    przemalować    moje    mieszkanie    na pomarańczowo. Przynoszą kubły z farbą. Mek na pewno chciałby sprawdzić, co w nich jest.
—  Ale ona jest fajna, co? — pisnęła Gosia, odkładając kredki i przytulając się do przyjaciółki. — Moja Marycha kochana!
—  Ojej! Udusisz mnie! Mek, na pomoc! — zaczęła śmiać się Marysia.
—  Nie wołaj go! — przestraszyła się Basia.
—  On jest w ogródku, nie przyjdzie — zaczęła ją uspokajać Gosia, tuląc się wciąż do Marysi.
Gdzieś w środku, bardzo głęboko, poczuła Basia ukłucie zazdrości. Nie o Marysię ani o Gosię, skąd. Co mnie one obchodzą, powtarzała sobie. Tylko że o niej nikt nigdy tak nie powiedział i jeszcze nigdy żadna dziewczynka się do niej nie przytuliła. Przyglądała się przez chwilę Marysi z niechęcią. Idę sobie, postanowiła i bez słowa zbliżyła się do drzwi.
—  Gdzie idziesz? — zdziwiła się Gosia.
—  Do mamy — powiedziała Basia i wyszła. Dziewczynki popatrzyły na siebie i zaczęły chichotać.
Mam wszystko
123
—  Ale ona jest... — dziwiła się Marysia. — Nie ma pomarańczowych psów — zaczęła przedrzeźniać Basie.
—  Moje kredki mają trzydzieści kolorów — włączyła się do zabawy Gosia, a po chwili dorzuciła: — A ty wiesz, ile ona ma zabawek? Okropnie dużo!
—  Ale kto się z nią bawi? — zaczęła się zastanawiać Marysia.
—  Nie wiem — wzruszyła ramionami Gosia. — Może nikt. Nie wiem.
To był naprawdę śliczny poranek. Na niebieskim niebie wisiała samotna, różowa chmurka, jesienne liście złociły się w słońcu i Basia zauważyła przez okno, że dziewczynki biegają po podwórku bez sweterków.
—  Babciu, lato wróciło! — ucieszyła się, biegnąc do kuchni. — Założę dzisiaj moją nową sukienkę, dobrze? I białe buciki. Nie będzie mi za zimno.
—  Zgoda. — Babcia pogłaskała Basie po czupryn-ce. — Szykuj się szybko, a ja przygotuję śniadanie. Pójdziemy do parku.
—  Weźmiemy Weronikę? — upewniła się Basia.
—  Jeśli chcesz, oczywiście — przytaknęła babcia, krojąc pomidory na sałatkę.
Nie minęła godzina, gdy — najedzone i w dobrych humorach — jechały tramwajem w stronę parku.
—  Tylko pamiętaj, Basiu — mówiła babcia, siedząc naprzeciwko wnuczki — żebym nie musiała się za ciebie wstydzić. Jeśli ktoś będzie się chciał pobawić Weroniką...
124
Mam wszystko
—  A kupisz mi, babciu, loda? — przerwała Basia.
—  Jeśli będą — westchnęła babcia. — Szykuj się, wysiadamy na następnym.
W parku, kiedy już znalazły ławkę w zacisznym i pełnym słońca miejscu, babcia — jak zwykle — wyjęła robótkę. Ciągle jeszcze nie udało jej się skończyć czapki na urodziny córki.
—  Zobacz — zwróciła uwagę Basi na stojącą nie opodal ławkę. — Tamta dziewczynka też jest sama. Tak jak ty.
—  Ja jestem z tobą...
—  Ona też jest z jakąś panią — uśmiechnęła się babcia. — Ale też nie ma z kim się bawić. I też ma wózek...
—  Brzydki — wzruszyła ramionami Basia. Babcia spojrzała na nią z niechęcią.
—  Podejdź do niej i pozwól się pobawić Weroniką — powiedziała. A po chwili, widząc że Basia udaje, że nie słyszy, dodała z naciskiem: — Zrób, o co cię proszę.
—  Ale dlaczego? — próbowała jeszcze droczyć się dziewczynka, lecz napotkawszy twardy wzrok babci, skierowała się wolnym krokiem w stronę nieznajomej.
—  Nazywam się Basia, a ty? — przedstawiła się, zerkając spod oka w kierunku babci.
—  A ja Agnieszka — powiedziała dziewczynka. Miała cichy, trochę nieśmiały głos i długą, wpadającą do oczu, ciemną grzywkę.
Mam wszystko
125
—  O, jak dobrze — ucieszyła się mama Agnieszki. — Myślę, że mogę skoczyć po zakupy. Pobawicie się grzecznie, prawda? Mam prośbę — powiedziała, podchodząc do babci. — Wrócę najdalej za pół godziny. Czy nie zechciałaby pani zwrócić również uwagi na moją córkę?
—  Oczywiście — zgodziła się babcia. — Dziewczynki przez ten czas się pobawią. Są chyba w równym wieku...
—  Agnieszka za miesiąc skończy sześć lat — wyjaśniła pani.
—  Basia jest pół roku starsza — powiedziała babcia i spojrzała na wnuczkę. — Ale są równego wzrostu...
Basia przyglądała się uważnie nowej koleżance, a potem zajrzała do jej wózka. Mało co było widać. Twarz lalki ocieniała wiklinowa buda, a poza tym była przykryta aż po czubek nosa kołderką w kwiatki.
—  Ona nazywa się Magda — wyjaśniła Agnieszka.
—  A moja Weronika. Jak chcesz, możesz ją wziąć na chwilę na ręce — odpowiedziała Basia. Ciekawe, czy babcia to słyszała, przemknęło jej przez głowę, ale babcia spokojnie robiła na drutach, tylko od czasu do czasu zerkając w stronę dziewczynek. — No, dlaczego nie bierzesz? — dodała, na wszelki wypadek trochę głośniej.
—  Nie, dziękuję — pokręciła głową Agnieszka, pochylając się nad swoim wózkiem.
Basia wyciągnęła Weronikę z wózka i podstawiła Agnieszce pod sam nos.
126
Mam wszystko
—  Zobacz, jaka piękna. I jaką ma suknię. Posłuchaj, jak mówi — chwaliła lalkę, przechylając ją rytmicznie w tył i w przód. Przy każdym pochyleniu lalka powtarzała melodyjnie: „mama, mama". — No, masz — wyciągnęła w stronę dziewczynki ręce trzymające Weronikę.
—  Moja Magda jest chora — powiedziała Agnieszka, nie zwracając uwagi na Weronikę. — Nie powinna wychodzić spod kołdry. Ona miała wypadek.
—  Jak to? — zainteresowała się Basia, wkładając na powrót Weronikę do wózka.
—  Napadł na nią Pucek.
—  A kto to jest? — spytała Basia.
—  Mój pies — westchnęła smutno dziewczynka.
—  To po co go masz? — zdziwiła się Basia. — Żeby ci psuł zabawki? Ja nie lubię psów. Jeden to prawie podarł mi sukienkę. Pokaż, co jej jest? — Pochyliła się nad wiklinowym wózkiem, ściągając gwałtownie kwiecistą kołderkę.
—  Oj, nie odsłaniaj, nie! — Agnieszka próbowała zabrać Basi kołderkę.
—  Ale okropna lalka! — śmiała się Basia. — Okropna! Bez nóg! Wyrzuć ją na śmietnik! Po co ci taka? Nie masz innej? Jak nie masz, to ja ci mogę dać. Jest już stara i nigdy jej nie lubiłam, ale ma wszystko: ręce i nogi, i nawet włosy.
W okrągłych oczach Agnieszki zakręciły się łzy.
—  Sama jesteś okropna — szepnęła. — I twoja Weronika też jest okropna — powiedziała łamiącym
Mam wszystko
127
się głosem i zanim Basia zdążyła drgnąć, chwyciła Weronikę   za   falbaniastą  sukienkę   i   pacnęła   nią
0  ziemię.
—  Ojej! Ojej! Ojej! — krzyczała Basia. — Weronika! Coś ty zrobiła! Popatrz! Coś ty zrobiła! — krzyczała wciąż, oglądając lalkę. — Jedno oko jej się teraz nie zamyka i... — bezskutecznie przechylała Weronikę — no tak, przestała mówić! Ja ci pokażę! — wrzasnęła, chwytając koleżankę za grzywkę.
—  Dziewczynki!  Dziewczynki! — wołała babcia, biegnąc w ich kierunku. Za nią toczył się na coraz dłuższej nitce przyczepiony do robótki kłębek.
—  A tego twojego potwora... — ciągnęła Basia
1  nie zwracając uwagi na babcię, chwyciła za głowę kaleką lalkę.
—  Nie ruszaj jej! — zaczęła płakać Agnieszka.
—  Co się tu dzieje? — Trzęsącymi się rękoma babcia rozdzielała dziewczynki. — Uspokójcie się, no, uspokójcie... — Upuściła robótkę, trzymając z jednej strony Basie, z drugiej Agnieszkę.
—  Ona zniszczyła moją lalkę! — krzyczała Basia.
—  Zobacz, babciu, zobacz — pokazywała Weronikę.
—  I oko, i nie mówi. I sukienka, zobacz, naddarta... Babciu!
—  Dlaczego płaczesz? — spytała babcia, pochylając się nad łkającą wciąż Agnieszką.
—  Moja lalka miała wypadek... — zaczęła, pochlipując, Agnieszka — bo Pucek zjadł jej nogi... To ona
128
Mam wszystko
powiedziała, żebym ją, Magdę, na śmietnik... Żeby wyrzucić... — Przez chwilę milczała, zmagając się z dławiącymi ją łzami. — A potem jeszcze... że to potwór... Proszę pani, ja nie chciałam tej jej lalce niczego zrobić, ale... — I znów się rozpłakała.
—  Basiu, masz ją natychmiast przeprosić. — Głos babci trząsł się ze zdenerwowania.
—  Ja?! To przecież ona zepsuła moją lalkę. Moją najładniejszą lalkę. Najnowszą! Teraz mi musicie kupić nową. — Spojrzała w pociemniałe od gniewu oczy babci i dodała: — A może mówiłam nieprawdę, co? Może to nie jest straszydło? No, zobacz do jej wózka! Tylko zobacz!
—  Czy ty naprawdę nic nie rozumiesz? — spytała babcia. Głos miała cichy i bardzo smutny. — Nic nie czujesz? Dla niej ta lalka jest najpiękniejsza na świecie. I nie zamieniłaby jej na żadną inną. Prawda? — popatrzyła w ciągle mokre od łez oczy Agnieszki. Dziewczynka pokiwała głową.
—  Ja nawet jej mówiłam, że jej dam swoją, taką, co już jej nie lubię... — wzruszyła ramionami Basia.
—  Nic dziwnego, że jesteś sama. — Babcia zbierała z ziemi porozrzucaną, wytytłanąw piachu robótkę. — Że nie możesz się z nikim zaprzyjaźnić. A wiesz dlaczego? — podniosła wzrok na wnuczkę. — Bo ty nikogo nie lubisz. Tylko siebie.
—  A właśnie że nie! — oburzyła się Basia. — Lubię moje zabawki. Ale... jak są nowe. Czyste i ładne.
I
Mam wszystko
129
A nikogo nie potrzebuję. Żadnych koleżanek. Mam wszystko, co chcę. I już.
W głębi alei ukazała się mama Agnieszki. Babcia spojrzała na dziewczynkę z niepokojem. Na buzi obeschły jej już ślady łez, otulała troskliwie w wózku Magdę, patrząc na nią z czułością.
—  Agnieszko... — Babcia dotknęła jej  ręki. — Wszystko w porządku? — Dziewczynka uśmiechnęła się smutno. — Wraca twoja mama. Biegnij do niej. Na nas już czas... — Ukłoniła się z daleka mamie Agnieszki i pomachała dziewczynce na pożegnanie.
W drodze do domu nie odzywały się do siebie. Basia chciała przypomnieć, że miała dostać loda, ale twarz babci była zimna i oschła.
—  Nawet  jej   nie   przeprosiłaś   —   powiedziała z żalem, kiedy już znalazły się w domu. — Tylko ci się wydaje, że masz wszystko. Jesteś okropnie biedna. Okropnie.
—  Dlaczego? — spytała Basia, wyjmując z wózka wytrzeszczającą nieruchome oko Weronikę.
—  Bo nikogo nie kochasz. Ani niczego. Nie rozumiesz, że wszystko bardziej cieszy, jeśli się można tym podzielić. Ciężko być samemu... — babcia westchnęła smutno i popatrzyła uważnie na wnuczkę.
Basia spuściła oczy i miętosiła w dłoniach falbanę sukienki.
—  Pójdę się pobawić — powiedziała cicho i poszła do swojego pokoju.
130
Mam wszystko
Z szafek wywaliła wszystkie lalki, misie i małpy, klocki i układanki, gry i książki. Otworzyła pierwszą z nich. Na obrazku grupa dzieci biegła przez las. Odwróciła stronę z niechęcią. Tu dwie dziewczynki szeptały coś do siebie, siedząc na ławce. Zaczęła wertować książkę niecierpliwie, by zatrzymać się na samotnej dziewczynce ze smutnymi oczami.
—  Jak się nazywasz? — szepnęła, ale papierowa dziewczynka patrzyła wciąż przed siebie papierowym wzrokiem.
Przerzuciła kartkę. Tu dziewczynka nie była już smutna. Uśmiechała się do małego, stawiającego w piaskownicy babki, chłopczyka. Basia cisnęła książkę do kąta i wyjrzała przez okno. Dziewczynki, jak zwykle, grały w gumę. Że też im się nie znudzi, pomyślała. Myszka Miki gra w guziki, przypomniał jej się recytowany podczas gry wierszyk. — Myszka Miki gra w guziki, powtarzała bezmyślnie, aż odwróciła się od okna ze złością i rozejrzała po zasłanym zabawkami pokoju.
—  Mam wszystko — powiedziała głośno. — Mam wszystko? — wyszeptała niepewnie, tuląc najładniejszą na całym podwórku lalkę, Weronikę.



BĘDĘ DZIELNA

Wczoraj odeszła od nas mamusia.
Ode mnie i od taty.
To był okropny dzień. Płakaliśmy całe popołudnie. Wszyscy troje. Najpierw płakała mamusia. Wyjmowała z szafy różne swoje ubrania i wpychała do toreb. Wcale nie patrzyła, co bierze. Zawsze, jak gdzieś wyjeżdżała, wybierała długo — według kolorów — i robiła komplety, żeby wszystko do wszystkiego pasowało. I jeszcze czasami przymierzała to przed lustrem i pytała mnie, czy ładnie wygląda. I nuciła przy tym, a czasem podskakiwała, zupełnie jak ja, tak się cieszyła, że wyjeżdża.
A teraz pakowała walizki i płakała. I jak już zamknęła torby, zobaczyłam, że nie wzięła swojej najładniejszej sukienki i butów do kostiumu, którego rąbek wystawał jeszcze z walizki. Więc przyniosłam jej to, a ona jeszcze bardziej się rozpłakała i przytuliła mnie
Będę dzielna
133
mocno. Wtedy mi też zrobiło się mokro pod oczami i zaczęłam siąpać nosem, chociaż przyrzekłam tatusiowi, że będę dzielna.
I kiedy stałyśmy tak z mamusią i przytulałyśmy się do siebie, wszedł tatuś. Popatrzył na nas i wyszedł. Pobiegłam za nim — chciałam mu powiedzieć, że jestem dzielna, ale nic nie powiedziałam. Tatuś stał przy oknie z nosem przytkniętym do szyby, po której spływała wolniutko kropelka. Stanęłam obok niego, ale tak było niedobrze, bo nie mogłam dosięgnąć szyby, więc pobiegłam po stołeczek. I też przytknęłam nos do okna, chociaż trochę niżej. I teraz spływające z góry kropelki doganiały moje, łączyły się z nimi i razem, zgodnie skąpy wały na parapet. Kiedy kałuża na parapecie była już taka jak pięć złotych, trzasnęły drzwi. Wtedy tata wziął mnie na ręce i odeszliśmy od okna.
Potem porządkowaliśmy mieszkanie, to znaczy przekładaliśmy różne rzeczy z miejsca na miejsce, a jeszcze potem tatuś powiedział:
—  Takie porządki to małe piwo. Musimy uporządkować sobie życie. Już od jutra. A może od dziś, jak myślisz?
—  Od jutra — poprosiłam.
Następnego dnia rano obudził mnie tatuś. Był już ubrany i ogolony, i ładnie pachniał wodą kolońską.
—  Wstawaj, czas do przedszkola — powiedział i uśmiechnął się do mnie.
134
Będę dzielna
—  Dzisiaj ty mnie odprowadzisz, prawda? — spytałam, chociaż dobrze wiedziałam, że tak. Normalnie odprowadzała mnie mama.
—  Prawda. Pośpiesz się, bo mleko stygnie. — Tato zerkał co chwila na zegarek.
—  A nie ma kakałka?
—  Nie wiem — stropił się tato. — Ale może dzisiaj wypijesz mleko, zgoda?
Zgodziłam się, chociaż nie bardzo lubię mleko, szczególnie takie, po którym pływają kożuchy.
Poszłam się myć, zupełnie sama, i chociaż nikt mnie nie pilnował, umyłam nawet zęby. A potem chciałam się sama ubrać, ale na moim stołeczku leżała wciąż wczorajsza sukienka.
—  Tatusiu! — zawołałam. — Co mam założyć?
—  Przecież tu leży twoje ubranie — zdziwił się tato, a ja zdziwiłam się jeszcze bardziej, że każe mi zakładać brudne.  Powiedziałam  mu to zaraz,  a tata pobiegł do telefonu i słyszałam, że dzwoni do pracy i mówi, że się spóźni. A potem przyniósł mi zielone spodnie, różowy sweterek i niebieskie skarpetki. Najpierw chciałam się popłakać, ale szybko się rozmyśliłam, jak sobie przypomniałam, że mam być dzielna. Zamieniłam różowy sweterek na biały, tylko białych skarpetek nie mogłam znaleźć i właśnie kiedy ich szukałam, wszedł tato i zaczął się na mnie gniewać. Nawet powiedział, że da mi klapa, chociaż to już było zupełnie niesprawiedliwe. Zrobiło mi się bardzo przy-
Będę dzielna
135
kro, ale tata zaraz to zauważył, przytulił mnie i powiedział, że musimy starać się siebie zrozumieć i pomagać sobie, bo inaczej będzie źle. A ja mu wytłumaczyłam, że nie mogę się nagle zacząć okropnie ubierać, bo przecież wszystko ma być tak jak dawniej. I tatuś sam szukał mi białych skarpetek, a ja piłam zimne już mleko z kożuchami, które łykałam tak szybko, żeby ich wcale nie poczuć.
Po drodze do przedszkola patrzyłam, ile dzieci idzie z mamą, a ile z tatą. Nigdy się nad tym nie zastanawiałam. A teraz nawet zaczęłam liczyć, ale szybko przestałam, bo umiem liczyć tylko do dziesięciu, a dzieci było dużo więcej.
Myślałam sobie też po drodze, co robi teraz moja mamusia, ale nic mi nie przychodziło do głowy. Bo ciągle ją widziałam u nas w domu i wcale nie mogłam sobie wyobrazić żadnego obcego mieszkania. Tak jakbym znała tylko nasze. Tatuś zapytał, nad czym tak myślę, ale się nie przyznałam.
Zobaczyłam właśnie moją koleżankę Monikę z mamusią. Pokazałam ją tacie, a on od razu poleciał w ich kierunku. Przywitał się z mamą Moniki i poprosił, żeby doprowadziła mnie do przedszkola. A potem szybko pobiegł w odwrotną stronę.
Do przedszkola było już bardzo blisko. Monika nic nie mówiła, tylko ściskała pod pachą dużą lalkę. Nigdy jej u niej nie widziałam.
— Masz nową lalkę? — spytałam.
136
Będę dzielna
—  Dzisiaj są moje urodziny — pochwaliła się.
—  Wszystkiego najlepszego — powiedziałam, bo wiem, że tak się mówi przy takich okazjach.
Mama Moniki roześmiała się, jakbym powiedziała coś śmiesznego, a potem zaprosiła mnie na sobotę do nich do domu.
—  Monika w sobotę urządza urodziny — wyjaśniła. — Spytaj rodziców, czy możesz przyjść. — Zresztą — dodała — byłoby mi miło, gdyby twoja mama przyszła z tobą. Ale co się stało, że cię dzisiaj nie odprowadza? Chora?
Właśnie wchodziłyśmy do przedszkola. Krzyknęłam, że się spytam i szybko pobiegłam do szafki. Nie wiedziałam, co mam powiedzieć.
W przedszkolu cały czas się bałam, że tatuś zapomni po mnie przyjść albo że mu wypadnie jakaś ważna narada i się spóźni, a ja będę na niego czekać jak Krysia zawsze na swoją mamę. Przez Krysię to nawet nasza pani musi być dłużej w pracy. Słyszałam, jak jej to kiedyś powiedziała, a Krysia potem była smutna i nie chciała się z nikim bawić.
Ale tatuś na mnie czekał i nawet już zrobił zakupy i dźwigał siatki, zupełnie jak mama. Dlatego nie mogliśmy nigdzie iść, tylko od razu zanieśliśmy je do domu, a potem tato założył fartuch mamy i powiedział, że będziemy gotować obiad. Najpierw, jak go zobaczyłam w tym fartuchu, okropnie się śmiałam, ale potem zaczęło mi się robić coraz bardziej smutno i smutno,
Będę dzielna
137
a w końcu się popłakałam i poszłam do swojego pokoju. Myślałam, że tatuś zaraz do mnie przyjdzie, chociaż wcale tego nie chciałam, bo przecież obiecywałam mu, że będę dzielna. Ale tatuś nie przyszedł, tylko zawołał mnie na obiad.
Wypłakałam się już trochę do tej pory, ale kiedy jadłam krupnik z proszku, jeszcze kilka łez wpadło mi do zupy, a tato zażartował, żebym przestała, bo będzie za słona.
Na drugie były ziemniaki i jajecznica. To znaczy miało być mięso, ale było takie twarde, że nie dawało się ugryźć. Wtedy pomyślałam, że muszę tacie pomóc w gotowaniu i poprosiłam, żebyśmy sobie dzisiaj poczytali nie żadne bajki tylko książkę kucharską, a już najlepiej ten kawałek, w którym jest o mięsie. I tato zaczął czytać różne przepisy i zastanawialiśmy się, co możemy zrobić, ale ciągle nam czegoś brakowało. Albo jakichś produktów, albo przypraw. Może zresztą były, ale tato niczego nie mógł znaleźć. W końcu postanowiliśmy ugotować z mięsa rosół, bo to było łatwe, no i mieliśmy marchewkę, pietruszkę i w ogóle wszystko, co jest potrzebne. Nawet makaron.
Kiedy mięso było już miękkie, a rosół smakował jak rosół, było już po dobranocce, więc zjedliśmy po kanapce z serem i poszłam spać. Ale byliśmy z siebie dumni, bo mieliśmy obiad na następny dzień, a może nawet na następny i jeszcze następny, bo rosołu był wielki gar.
138
Będę dzielna
Nie powiedziałam nic tacie o urodzinach Moniki i musiałam udawać, że o tym zapomniałam, kiedy znów je spotkaliśmy w drodze do przedszkola. Mama Moniki spytała go, czy pozwala mi iść i zaprosiła moją mamę.
— Żona wyjechała na jakiś czas — powiedział tato. — Ale mogę przyprowadzić Ewę. Jeśli ma ochotę, naturalnie.
Chciałam. Byłam zadowolona, że tatuś skłamał, chociaż normalnie tego nie robi i gniewa się, kiedy ja zmyślam.
W domu zjedliśmy rosół z makaronem i zaczęliśmy się zastanawiać, w co mam się ubrać do Moniki. Tatuś był bardzo przejęty. Kazał mi przymierzać różne sukienki, a potem poszliśmy do miasta i kupił mi nową spódniczkę i buty. Kupiliśmy jeszcze prezent dla Moniki — grę, w którą można się bawić w sześć osób. Później tato powiedział, że grzywka wchodzi mi już do oczu i zaprowadził mnie do fryzjera.
U fryzjera byłam pierwszy raz w życiu — zwykle mama obcinała mi włosy. Nie było dużo ludzi. Siedziała tylko jakaś starsza pani z dziwnie pozwijanymi siatką włosami i jeszcze jedna pani, która nie wiadomo co miała na głowie, bo to było schowane pod suszarką.
Pani fryzjerka żartowała sobie ze mnie, mówiła tak, jakbym była zupełnie dorosła. Pytała, czy chcę przefar-bować włosy i na jaki kolor, czy życzę sobie trwałą ondulację, czy używam lakieru do włosów. I cały czas się
Będę dzielna
139
śmiała, że jestem taka poważna, a mnie było przykro, bo nie lubię, jak dorośli tak ze mną rozmawiają. I jeszcze dlatego, że znowu zaczęłam myśleć o mamie i o tym, kiedy ostatnio obcinała mi grzywkę.
To było nad morzem. Siedziałam przed domkiem, na drewnianych schodkach, a mama klęczała przede mną na piasku z nożyczkami w rękach i wyrównywała mi, i wyrównywała grzywkę, bo wciąż była krzywa, aż zrobiła się taka króciuteńka, że już nie było czego wyrównywać. I pamiętam, że wtedy wylazło moje białe, zupełnie nie opalone czoło i to bardzo dziwnie wyglądało.
—  No, nie martw się tak. Już skończyłyśmy. Podoba ci się? — usłyszałam głos fryzjerki.
Popatrzyłam w lustro. Podobało mi się. Nawet bardzo. Powiedziałam „dziękuję" i uśmiechnęłam się do niej, a ona psiknęła mnie na pożegnanie wodą kolońską.
Zaraz jak wróciliśmy do domu, zadzwonił telefon.
—  Odbierz — poprosił tatuś.
—  Halo — powiedziałam do słuchawki.
—  Ewuniu — usłyszałam głos mojej mamy. — Ewuniu... — I nic.
—  Halo — powtórzyłam jeszcze raz, bo nic nie przychodziło mi do głowy.
—  No, powiedz, jak żyjecie? — spytała mama.
—  Dobrze — powiedziałam. — Byłam u fryzjera — dodałam po chwili.
—  Ojej — zdziwiła się mama. — No i jak wyglądasz?
—  Kto dzwoni? — spytał tato.
140
Będę dzielna
—  Mamusia...
—  Co mówiłaś? — zdziwiła się mama po drugiej stronie słuchawki.
—  Nic — powiedziałam. — Tatuś pytał mnie, kto dzwoni.
—  Jak sobie radzicie? — spytała po chwili.
—  Dobrze.   Ugotowaliśmy  rosół — pochwaliłam się. — Możesz do nas przyjść na obiad, bo mamy bardzo dużo. Pełen garnek.
—  Jutro?
—  Jutro będzie babcia, ale rosołu jest dużo i...
—  To lepiej pojutrze — przerwała mi. — I przyniosę coś na drugie. Powtórz tatusiowi.
—  Jutro idę do Moniki. Na urodziny — powiedziałam jeszcze, bo okropnie nie chciałam, żeby mama odłożyła słuchawkę. Ale ona i tak powiedziała, że musi już kończyć, że nas całuje i że będzie pojutrze. Powtórzyłam wszystko tatusiowi, a on wcale się nie odezwał, tylko włączył telewizor na „dobranockę", a sam poszedł parzyć herbatę.
Babcia była mamą taty. Drugiej babci nie miałam. Widziałam tylko jej zdjęcia, ale kiedy się urodziłam, już jej nie było.
Babcia była duża i gruba, głośno mówiła, paliła dużo papierosów i zawsze nosiła spodnie.
—  Moje biedne dziecko! — krzyknęła od progu i ścisnęła mnie tak mocno, aż wydawało mi się, że coś
Będę dzielna
141
chrupnęło. — Henryku, weź ode mnie te siatki! — zawołała, usiłując jedną ręką ściągnąć kurtkę.
Tatuś  prasował akurat  moją nową spódniczkę. Miałam ją założyć do Moniki.
—  Weź to ode mnie, a ja poprasuję! — krzyknęła znowu babcia, widząc tatę w otwartych drzwiach łazienki. — To nie zajęcie dla mężczyzny — tłumaczyła, wciskając tacie pakunki.
—  A co to jest? — zdziwił się tato, zaglądając do siatek. W środku kłębiły się szare zatłuszczone papiery.
—  Przecież musicie coś jeść — oburzyła się babcia. — A kto się tym zajmie? Chyba nie to dziecko! — wskazała mnie palcem, jakby dookoła było jeszcze parę innych dzieci. — No, wszystko po kolei — komenderowała,     krocząc     do     łazienki.     —     Najpierw prasowanie...
—  Mamo, już wyprasowane. To była tylko spódniczka Ewy. Ona idzie dzisiaj na urodziny koleżanki i musi być elegancka. — Tatuś mrugnął do mnie porozumiewawczo.
—  Mój Boże — zdziwiła się babcia. — Chyba nie zamierzacie mnie przekonywać, że to — wskazała moją sztruksową spódniczkę — jest eleganckie.
—  Mamo...—jęknął tatuś.
—  Już dobrze, dobrze, przecież nic nie mówię. — Babcia wzruszyła ramionami i pomaszerowała do kuchni. Po chwili stół i wszystkie blaty pokryty się różnej wielkości słoiczkami i paczuszkami.
142
Będę dzielna
—  Mamo... — jęknął znowu tatuś.
—  A co ty tak w kółko: mamo i mamo. Przecież ktoś teraz musi o was zadbać. A kto wam został, jak nie ja. W ogóle zastanawiam się — babcia rozsiadła się na taborecie i zapaliła papierosa — czy się do was nie przeprowadzić. Chociaż na jakiś czas — dodała pospiesznie, widząc minę tatusia. — No co, Ewuniu — przyciągnęła mnie do siebie, strzepując drugą ręką popiół do spodeczka z resztkami miodu. — Chcesz, żeby babcia z wami pomieszkała?
Nie chciałam. Ale mamusia mówiła, że jeśli prawda sprawi komuś wielką przykrość, to lepiej jest skłamać. Szczególnie w sprawach drobnych.
Nie wiedziałam, czy to jest sprawa drobna czy nie, ale babcia czekała, żebym powiedziała „tak" i żebym ją pocałowała, i było mi okropnie przykro. W końcu tylko się do niej przytuliłam, a ona rozpromieniła się cała, zapaliła następnego papierosa i powiedziała, że w takim razie jutro się do nas przeprowadzi.
—  Porozmawiamy później — powiedział wtedy tatuś, a ja zrozumiałam, że nie chce, żebym słyszała, co będzie mówił babci. Zawsze, jak dorośli mają porozmawiać o czymś ważnym, nie lubią, żeby dzieci przy tym były. — No, Ewuniu, nakrywaj do stołu — zarządził tatuś i zapalił gaz pod garnkiem z rosołem. — Zaraz babcia się przekona, jacy z nas znakomici kucharze.
Będę dzielna
143
Rozkładając serwetę, słyszałam, jak babcia mówiła, że nigdy nie miała zaufania do „tej kobiety". I pytała, kiedy będzie rozwód. Tatuś odpowiedział, że „żadnego rozwodu nie będzie" i dodał po chwili „przynajmniej na razie". Wiedziałam, że muszę tatusia zapytać, co to znaczy, ale nie chciałam przy babci. Rozwód, rozwód, powtarzałam w myślach, żeby nie zapomnieć tego słowa.
Potem jedliśmy rosół i — na drugie — gołąbki, które przyniosła w słoiku babcia. Babcia ciągle mi się przyglądała i co chwila wzdychała ciężko, jakby była bardzo zmęczona albo jakby coś ją bolało. Po obiedzie poszła zmywać, ja się przebierałam, a tatuś zawijał mi prezent w kolorowy papier.
Kiedy byłam gotowa, przyjrzał mi się uważnie i powiedział „bomba". Okropnie mnie to rozbawiło i tatusia chyba też, bo zaśmiewaliśmy się, zakładając buty i płaszcze i wcale nie mogliśmy przestać.
Tatuś odprowadził mnie pod same drzwi i nawet nacisnął dzwonek. Mama Moniki zapraszała go do środka, ale podziękował i spytał, czy nie będzie za późno, jak przyjdzie po mnie o siódmej. W końcu umówili się na ósmą i tatuś poszedł.
Jeszcze raz powiedziałam Monice „wszystkiego najlepszego", chociaż już jej składałam życzenia w dniu urodzin. Ale teraz dawałam prezent, więc to było bardziej uroczyście.
144
Będę dzielna
W jednym pokoju siedziała mama Moniki z mamą Zosi i piły kawę, a w drugim my z Moniką, Zosią i Te-reską coca-colę.
Oglądałyśmy lalki Moniki, a ona nam mówiła, jak się która nazywa. Najbardziej podobała mi się Lilka, chociaż nie zamykały jej się oczy i miała podartą sukienkę.
—  Ona jest trochę podobna do lalki, którą dostałam na imieniny od mamusi — powiedziałam. — Tylko że moja ma ciemne włosy.
—  Twoja mamusia ma chłopa — powiedziała na to Zosia, a Monika zaczęła chichotać.
—  Sama masz chłopa — odgryzłam się, a one wybuchnęły śmiechem. — Co się śmiejecie? — zezłościłam się. — Same macie chłopa — powtórzyłam jeszcze raz, ale mniej pewnie.
—  Ona nie wie, co to znaczy — ucieszyła się Zosia.
—  A co to znaczy? — spytała Tereska.
—  No... — zaczęła się zastanawiać Zosia. — Tak mówiła moja mamusia. Do twojej — zwróciła się do Moniki. — Bo twoja powiedziała, że mama Ewy wyjechała, a wtedy moja, że to nieprawda, bo ona już z nimi nie mieszka i ma chłopa.
—  Aha — kiwnęła głową Monika.
—  Jak to, chłopa? — zdziwiła się Tereska.
—  No, normalnie — zdenerwowała się Monika, ale nie powiedziała nic więcej, bo właśnie weszła jej mama i zaprosiła nas na podwieczorek. Wcale nie chciało mi
Będę dzielna
145
się jeść, chociaż były ptysie z bitą śmietaną i lody z truskawkami. Na nic nie miałam ochoty, tylko wciąż myślałam o tym chłopie i o mamie.
Mama Moniki nałożyła mi na talerzyk podwójną porcję lodów i powtarzała w kółko, żebym się nie martwiła. Wiszący zegar wskazywał dopiero godzinę szóstą. Wrócę sama, postanowiłam. To nie było bardzo daleko i do przejścia była tylko jedna ulica, w dodatku ze światłami. Wstałam od stołu.
—  Gdzie idziesz? — spytała mama Moniki.
—  Do ubikacji — powiedziałam, a ona również wstała i pokazała mi, gdzie to jest.
Drzwi WC były w przedpokoju, tuż obok wieszaka na ubranie. Wyszłam cichutko, wzięłam płaszcz i otworzyłam drzwi na schody.
Biegłam, oglądając się wciąż za siebie — bałam się, że będą mnie gonić. Zatrzymałam się dopiero przed jezdnią. Było czerwone światło. Założyłam płaszczyk, bo cały czas trzymałam go pod pachą, i nagle przypomniało mi się, że w domu jest babcia.
Obejrzałam trzy razy wystawę spożywczego, dwa razy warzywnego, a kiedy oglądałam wystawę piekarni, zobaczyłam w szybie odbicie tatusia. Wziął mnie za rękę i spytał:
—  Co się stało? Dlaczego uciekłaś?
—  Skąd wiesz? — zdziwiłam się.
—  Dzwoniła mama Moniki. Bardzo się zdenerwowała. Tak się nie robi.
146
Będę dzielna
—  Babcia już poszła?
—  Przed chwilą — westchnął tatuś. — Ale nie odpowiedziałaś mi na pytanie. Co się stało?
—  Nic — powiedziałam zgodnie z prawdą. Coraz bardziej chciało mi się płakać i wcale nie mogłam
mówić, cały czas powstrzymywałam łzy, a w końcu nie wytrzymałam i pobeczałam się. Beczałam coraz głośniej, tatuś nie mógł znaleźć chusteczki, więc wycierałam nos i łzy w rękaw, całe szczęście, że byliśmy tuż obok domu.
—  Co to jest „rozwód"? — spytałam tatusia wieczorem, kiedy już leżałam w łóżku, a on siedział obok mnie i czytał jakieś pismo.
—  O? — zdziwił się tatuś i odłożył gazetę. — A gdzie to słyszałaś?
—  Słyszałam, jak babcia mówiła. — Czułam, że się czerwienię. — Wcale nie podsłuchiwałam — zaczęłam się tłumaczyć na wszelki wypadek.
Tatuś najpierw nic nie mówił, tylko podszedł do okna i zaczął wyglądać, chociaż było już szaro, zaczął padać deszcz i pewnie nic nie było widać. A potem odwrócił się do mnie i powiedział:
—  Rozwód jest wtedy, kiedy małżeństwo decyduje się żyć osobno.
—  To wy go macie... no, ten rozwód, ty i mama? — spytałam. — Bo ty mówiłeś babci, że rozwodu nie będzie, a on już jest.
—  Nie, nie ma. Żeby być małżeństwem, nie wystarczy mieszkać ze sobą, trzeba jeszcze iść do urzędu i to
Będę dzielna
147
potwierdzić. Że się chce być razem. I mieć razem dzieci. I pomagać sobie wzajemnie. Tak samo, kiedy już nie chce się być ze sobą, nie wystarczy przestać ze sobą mieszkać, żeby był rozwód. Znów trzeba iść do urzędu.
—  Do tego samego?
—  Nie, do innego. — Tatuś usiadł na brzegu łóżka.
—  I wy jeszcze nie byliście? — Przysunęłam się bliżej niego.
—  Nie.
—  A kiedy pójdziecie? Jutro?
Wolałam wiedzieć wszystko od razu. Jutro mamusia przychodzi do nas na obiad. Może po obiedzie pójdą z tatusiem do urzędu. Chociaż nie wiem, czy w niedzielę jest otwarty.
—  Tak pytasz, jakbyś chciała, żebyśmy poszli — zdziwił się tatuś. — Nie chcesz, żebyśmy już mieszkali razem?
—  Chcę,  ale przecież nie mieszkacie — teraz z kolei ja się zdziwiłam.
—  Dopiero trzy dni. Ale nie powiedziałaś mi jeszcze, co się stało u Moniki?
—  Nic — mruknęłam. Nie chciałam z tatą o tym mówić. Jutro przyjdzie mama i mi wytłumaczy — postanowiłam. — A ty nie powiedziałeś — przypomniało mi się nagle — czy babcia się do nas przeprowadzi?
—  Nie — uśmiechnął się tatuś. — Poradzimy sobie jakoś sami, nie uważasz?
n
148
Będę dzielna
Będę dzielna
149
Uważałam. Ale nie odpowiedziałam mu, bo byłam coraz bardziej i bardziej śpiąca, i ostatnie słowa docierały do mnie jakbym miała głowę pod kołdrą. A potem nie słyszałam już nic.
Śniło mi się, że chłop siedział u mamy w mieszkaniu na fotelu i nic nie robił. To było trochę takie mieszkanie jak nasze, ale niezupełnie. Bo było też podobne do mieszkania Moniki, a na stole stał wazon z plastykowymi różami, jak w pokoju babci. A chłop był taki sam jak ten, do którego jeździliśmy kupować jabłka, ziemniaki i cebulę na zimę. Miał watowaną kurtkę, ogromne ubłocone buty, a na głowie czapkę z daszkiem. Siedział w fotelu nieruchomo jak wielka lalka i wpatrywał się w stojący na dywanie gar dymiącego rosołu. Moja mama krzątała się po pokoju ze szmatką do odkurzania: wycierała poręcze krzeseł, półki, szybki w kredensie, a potem podeszła do chłopa i też go odkurzyła, a on nawet nie drgnął.
—  On ci tylko zajmuje niepotrzebnie fotel — powiedziałam mamie. — Po co ci on?
—  Mam go, to niech już sobie będzie — wzruszyła ramionami mama i strzepnęła szmatkę przez okno.
Od rana szykowaliśmy się na przyjście mamy. Wcale o tym nie mówiliśmy, ale tak było. Tato posprzątał mieszkanie i założył swój najładniejszy sweter, a ja poukładałam wszystkie zabawki i książki, a potem podlałam roślinki w doniczkach.  Kiedy już wszystko zrobiliśmy,
a mamy jeszcze nie było, tatuś wziął książeczkę z opowiadaniami o zwierzętach i zaczął mi czytać. Ale zdążył tylko zacząć historię o morskiej śwince, kiedy usłyszeliśmy zgrzyt klucza w zamku.
—  Mamusia! — krzyknęłam i pobiegłam do drzwi, a potem długo się do siebie przytulałyśmy.
—  Ślicznie ci w tej fryzurce — powiedziała mamusia. — Twój tatuś ma dobre pomysły. O, i masz nową spódniczkę. Wcale się nie chwaliłaś. Hej, Henryku — powiedziała do taty i cmoknęła go w policzek. — Przywiozłam wam pierogi z kapustą i grzybami — pochwaliła się, wyciągając z torby plastykowy pojemnik.
—  Wszyscy dowożą nam jedzenie — roześmiał się tatuś. — Zupełnie, jakbyśmy mieszkali w latarni morskiej.
—  Dlaczego w latarni? — zaciekawiłam się.
I mama mi wytłumaczyła, że latarnie są często na bezludnych wyspach. Ktoś musi w nich mieszkać, żeby pilnować światła potrzebnego statkom. I ci ludzie czekają tylko na zrzuty jedzenia z helikopterów, bo przecież nie mogą sami sobie kupić, bo nie mają gdzie.
—  Może gdzieś pójdziemy — zaproponowała mama. — Jest tak ładnie, że szkoda siedzieć w domu. — A na obiad jeszcze za wcześnie. Chyba że jesteście głodni.
Nie byliśmy. Ale ja chciałam porozmawiać sobie z mamusią sama i nie wiedziałam, jak to zrobić, żeby tatuś został w domu. Ale tatuś sam z siebie powiedział:
150
Będę dzielna
—  To idźcie teraz na trochę. Ja muszę na jutro coś przeczytać. Jak będzie wam się jeszcze chciało, po obiedzie pójdziemy wszyscy razem.
—  Do urzędu? — zaniepokoiłam się znowu.
—  Nie — pokręcił głową tatuś. — Na lody.
—  O jakim urzędzie mówiłaś? — spytała mamusia, kiedy siedziałyśmy w parku na osłonecznionej ławce.
—  Takim od rozwodów — powiedziałam, bo nie chciałam niczego przed mamusią ukrywać. I ponieważ była ciekawa, skąd mi to przyszło do głowy, opowiedziałam jej wszystko po kolei. A potem spytałam: — Ty masz chłopa?
Mamusia okropnie się zdziwiła,  a  może nawet przestraszyła.
—  Nigdy tak nie mów — zdenerwowała się. — To jest bardzo, bardzo, no... wulgarnie. Tak się nie mówi.
—  Tak powiedziała mama Zosi — broniłam się.
—  Czasem dorośli też mówią nie tak jak trzeba. — Mama była coraz bardziej zdenerwowana, nawet żałowałam, że jej o tym mówiłam. — A czy ty chociaż wiesz,  co to  znaczy? — Spojrzała  na  mnie uważnie.
Opowiedziałam jej wtedy mój sen. Śmiałyśmy się trochę, ale nie bardzo.
—  Zależy mi tylko na was. Na tobie i na tatusiu. To jest najważniejsze — powiedziała mama bardzo poważnie.
Będę dzielna
151
—  To dlaczego sobie poszłaś? — spytałam, wtulając się w jej rękaw.
—  Bo jest jeszcze ktoś — przyznała po chwili. — I bez niego jestem nieszczęśliwa.
—  Chłop? — spytałam.
—  Mężczyzna — poprawiła mnie mamusia.
—  Podobny do tatusia? — szepnęłam, bo nagle zaczęło mi się wydawać, że coś rozumiem.
Ale to było coś takiego, co można powiedzieć tylko szeptem. I najlepiej w ciemnym pokoju. A to był park. I siedziałyśmy na ławce, koło której ciągle przechodzili jacyś ludzie. To nie było dobre miejsce. Ale wiedziałam, że wieczorem już jej ze mną nie będzie. I że teraz trzeba sobie wszystko powiedzieć.
—  Chyba tak. — Kiwnęła głową mama. — Bardzo was kocham — szepnęła mi do ucha. — Ciebie i tatusia.
—  A mężczyznę też kochasz? — spytałam.
—  Tak.
—  Bardziej niż nas? — Czułam, że zaczynam się denerwować.
—  Nie, nie — zaprzeczyła gwałtownie. — Inaczej — dodała po chwili i wstała. — Chodź, wracamy. Zaczyna się chmurzyć, a ja nie mam parasolki.
W domu było już nakryte do obiadu. Podczas zupy zaczęły bębnić o parapet grube krople deszczu. Zrobiło się ciemno jak wieczorem. Gwizdnął wiatr, wydymając firankę. Wyglądało to tak, jakby do pokoju wpływał biały żaglowiec.
152
Będę dzielna
Kiedy tatuś zatrzasnął okno, huknął pierwszy grzmot, a mamusia zwinęła się w kłębek na tapczanie i przykryła głowę kocem.
—  Nie bój się — roześmiał się tatuś i zajrzał pod koc. Dalej nie wiem, co mówili, bo obydwoje mieli schowane głowy.
Trochę poczekałam, aż zrobiło mi się bardzo samotnie i zaczęłam sobie nucić. Ale co chwila waliły grzmoty, a poza tym pod kocem na pewno słabo było słychać, więc śpiewałam coraz głośniej i głośniej, żeby przypomnieć, że ja też tu jestem. I też boję się burzy, nie tak bardzo jak mamusia, ale jednak troszkę. W końcu tatuś podniósł się i powiedział:
—  Teraz twoja kolej — wpychając mnie pod koc do mamy.
—  Mamusiu, mamusiu, mamusiu — powtarzałam w kółko, przytulając się do niej, a ona mówiła:
—  Ewuniu, Ewuniu, Ewuniu...
Gdzieś poza nami, nad kocem, był inny świat. Był tatuś, był nakryty do obiadu stół z czerwonymi kwiatami w wazonie, były tajemnicze żaglowce, wpływające nieproszone do naszego pokoju, były błyskawice, rozświetlające niebo na biało. Wszystko to zaczęło mi się mieszać i nakładać na siebie, było mi ciepło i sennie, mamusia była obok i gładziła mnie po włosach.
—  Wróć do nas — mruknęłam. Przytknęłam policzek do jej policzka i poczułam, że jest mokry. — Nie
Będę dzielna
153
płacz — przestraszyłam się. — Nie płacz — powtarzałam w kółko, a mamusia powiedziała:
—  Nie mogę. — I po chwili, ocierając łzy: — Nie mogę do was wrócić. Przynajmniej na razie.
—  Ale nie chodźcie do urzędu, co? — poprosiłam mamusię, a ona obiecała mi, że nie pójdą.
—  Hej, dziewczyny! — usłyszałyśmy głos tatusia. — Nudzi mi się samemu. Jak wyjdziecie spod tego koca, coś wam opowiem — zachęcał nas, i kiedy wystawiłyśmy nosy, zaczął wspominać wszystkie ciekawe burze, jakie przeżył albo o jakich słyszał.
Ja też pamiętam jedną wielką burzę, chociaż byłam wtedy podobno bardzo malutka.
To było lato. Siedziałam w ogrodzie pod drzewem i przyglądałam się, jak mama zrywa czereśnie. Stała na drabinie. Widziałam tylko jej nogi w białych sandałkach, rąbek różowej sukni i spód koszyka. Nagle zrobiło się ciemno. Niebo przecięła błyskawica, rozległ się huk i zobaczyłam, jak pali się samotne drzewo, stojące na polu. Zaczęłam krzyczeć. Po chwili mama chwyciła mnie na ręce. Potknęła się. Posypały się w mokrą już trawę czereśnie. W strumieniach deszczu dopadłyśmy drzwi domu. Dotąd pamiętam, jak skrzypiały.
Potem mama rozebrała mnie, wytarła do sucha i położyła do łóżka. Sama siedziała obok, trzymała mnie za rękę, bo nie chciałam jej puścić, a z jej włosów skapywały mi na dłoń kropelki wody. Pamiętam,
154
Będę dzielna
że też stały na stole czerwone kwiaty. Jak dzisiaj. Tylko jeszcze wtedy nie widziałam, że ona boi się burzy.
Zrobiło się trochę jaśniej, burza ucichła, ale wciąż padał deszcz. Nie taki wielki jak poprzednio — drobniutki i rzadki. Zasłoniliśmy okna i oglądaliśmy stare slajdy z wakacji.
—  Gdzie pojedziemy w tym roku? — spytałam, bo na chwilę zapomniałam o wszystkim, ale mamusia powiedziała jakby nigdy nic:
—  Dawno  nie  byliśmy  latem  w  górach.   Może w Pieniny, co, Henryku?
—  Czemu nie? — uśmiechnął się tato, odsłaniając zasłony. Właśnie przestał siąpić deszcz i niebo przecinała różowo-żółto-zielona tęcza.
—  Ojej — powiedzieliśmy wszyscy razem. A potem mama i tatuś: — Raz, dwa, trzy, moje szczęście.


NAJWYŻSZA GÓRA ŚWIATA

Ależ ta lekcja się dłuży, pomyślała  Kasia,  spoglądając tęsknie za okno. Jak dobrze, że niedługo wakacje.
Znów tego roku pojadą nad jezioro. Będą mieszkać w tym samym domku ze skrzypiącą studnią w ogrodzie i malwami przy płocie. Z furtki wychodzi się wprost na piaszczystą ścieżkę, która prowadzi przez mały, sosnowy lasek ku zmurszałemu drewnianemu pomostowi.
Ciekawe, czy będą łabędzie, Kasia uśmiechnęła się do siebie. Wspomniała rozłożysty dąb, na który wspinała się tak wysoko, że z wierzchołka mogła już dojrzeć wąziutką, niebieską wstążkę jeziora.
—  Kasiu — ostry głos Bulwy przerwał jej marzenia. — Z czego się śmiejesz?
—  Ja się nie śmieję — wyjąkała, czując, że się czerwieni. — Coś mi się przypomniało...
Najwyższa góra świata
157
—  Nie uważałaś. I nie będziesz umiała odrobić w domu lekcji.
—  Auu! — pisnęła Kasia, czując z tyłu, na plecach, bolesne ukłucie.
—  Co ci jest? — zaniepokoiła się Bulwa.
Za Kasią rozległy się z trudem tłumione chichoty Sławka i Marcina. Dziewczynka obejrzała się i zobaczyła, że wszyscy trącają się łokciami, pokazują na nią, coś szepczą i śmieją się.
—  Co was dzisiaj napadło?! — rozzłościła się nauczycielka, ale odpowiedział jej tylko dzwonek.
—  Patrzcie! — Kasia usłyszała za sobą śmiech Moniki. — Słonina!
—  Powinno być: słonica — poprawił prymus Marek. — Samica słonia, czyli słonica, a nie słonina.
—  Zoolog się znalazł — wzruszył ramionami Sławek.
—  Nie znasz się — poparł go Grzesiek. — Słonina jest lepsza. I bardziej do Kaśki pasuje. Co nie, Kaśka? — popatrzył na nią mrużąc oczy. — Wolisz być słonica czy słonina?
Kasia zarzuciła na plecy tornister i wypadła z klasy. Wyjechać stąd nareszcie, wyjechać, myślała. Dlaczego się tak do mnie przyczepili. Akurat do mnie, zadawała sobie to pytanie codziennie, wciąż od nowa, ale jak dotąd nie znalazła odpowiedzi. Przecież Wanda jest jeszcze grubsza, a nikt jej nie przezywa. I Magda, co najmniej taka sama jak ja.
158
Najwyższa góra świata
Przystanęła zdyszana. Z pobliskiej cukierni poczuła apetyczny zapach. Zdjęła tornister i wyjęła z bocznej kieszonki portmonetkę.
W cukierni podziwiała piętrzące się za szklanymi szybkami stosy różnych ciastek — z kremem i bez, z galaretką, z lukrem...
— Proszę — usłyszała za sobą kobiecy głos i poczuła, że ktoś jej kładzie rękę na ramieniu. Ujrzała sympatyczną starszą panią podającą jej jakąś kartkę. — Miałaś to przyczepione do pleców.
Na kartce wyrwanej z zeszytu w kratkę widniał namalowany długopisem koślawy słoń, a pod spodem — dużymi literami — było napisane „słonina". Końcówka „ina" była dopisana innym długopisem. Pewnie to rysował Marcin, a ze słonia zrobił słoninę Sławek, domyśliła się Kasia. I to na pewno on przyczepił mi do pleców. Zmięła kartkę i wyrzuciła do kosza.
—  Co dla ciebie? — wyrwał ją z zamyślenia głos sprzedawczyni.
—  Pączek — mruknęła i z ciastkiem w ręku wyszła szybko z cukierni.
Był jeszcze ciepły. Cztery kęsy i po wszystkim. Szkoda, że nie miałam więcej pieniędzy, pomyślała z żalem, zbliżając się do domu.
Na srebrnym ekranie trzy postacie, walcząc z zawieją i śnieżycą, mozolnie pną się w górę. Przed nimi — pionowa skała,  pod nimi — przepaść.  Nie
Najwyższa góra świata
159
dadzą rady, Kasia zacisnęła palce na poręczach fotela.
—  Wyjdź na powietrze, córko — powiedziała mama. — Taka piękna pogoda, a ty przed telewizorem. Dobrze, że wkrótce wyjeżdżamy.
—  Oj, dobrze — westchnęła Kasia, nie odrywając wzroku od ekranu. — Boję się o nich — szepnęła po chwili, pokazując przepasane sznurami postacie.
—  Ta wyprawa jest już w Polsce — wyjaśniła mama.
— Zdobyli ten szczyt. Wszyscy wrócili szczęśliwie. To jest tylko migawka z ich wspinaczki. Nie wiedziałaś o tym?
—  Nie. — Kasia wytarła nos. — Ale zobacz, mamusiu, jak to wygląda. Im się udaje coś, co jest niemożliwe.
—  Na tym to polega. Za pięć minut, kiedy skończy się ten reportaż, chcę cię widzieć na dworze, zgoda?
— powiedziała mama.
—  Dobrze   —   mruknęła   Kasia   niechętnie.   — A gdzie Krzysiek?
—  Kopie na boisku piłkę. Tak pytasz, jakbyś nie znała swojego brata.
Nigdy nie lubiła bawić się lalkami i wózkami, jak inne dziewczynki. Kiedyś bawiła się z chłopcami. Ale od kiedy przeprowadzili się do tego bloku i zaczęła chodzić do szkoły, wszystko się zmieniło. Tu była nowa i obca. „Gruba" przezwali ją i chyba mało kto wiedział, jak naprawdę miała na imię.
160
Najwyższa góra świata
Koło Kasi zatrzymała się na rowerze Danka.
—  Spadł mi łańcuch — wyjaśniła, kucając obok dziewczynki.
—  Może ci pomóc? — zaproponowała Kasia.
—  Możesz przytrzymać rower, jeśli chcesz — zgodziła się Danka.
—  Dasz się przejechać?
—  Nie pożyczam roweru — odpowiedziała Danka wykrętnie.
—  Właśnie że  pożyczasz.   Sama  widziałam  — oburzyła się Kasia. — Wczoraj. Mirce.
—  To co innego — wzruszyła ramionami Danka.
—  Dlaczego? Przecież wiesz, że umiem jeździć. Nie moja wina, że ukradli mi rower.
—  Nie twoja — zgodziła się Danka i wsiadła na siodełko. — Mirce pożyczałam, bo jest chuda — wyjaśniła przed odjazdem. — A ty... jeszcze coś mi powyginasz...
Od kiedy Kasi zginął rower, wychodzenie na podwórko stało się gorsze niż kiedykolwiek. Powiszę na trzepaku, postanowiła nagle, widząc, że w pobliżu nie ma nikogo. „Dla alpinisty sprawność fizyczna i wytrzymałość jest najważniejsza" — przypomniała sobie słowa jednego z członków ekspedycji, wykonując na metalowym drągu rozmaite wygibasy. Zajęta swoimi ćwiczeniami nawet nie dostrzegła wracających z boiska chłopców.
—  O, nie mogę, zobaczcie, jaki cyrk! Akrobatka się znalazła — usłyszała nagle koło siebie.
Najwyższa góra świata
161
—  Zaraz jej portki trzasną — powiedział któryś.
—  Prosiak na rożnie — dorzucił trzeci głos, wzbudzając ogólną wesołość.
—  Prosiak, prosiak — ucieszyła się piskliwie Agnieszka.
Kasia zeskoczyła na ziemię i spojrzała na dziewczynkę. Była wyższa od Kasi i potężniejsza. Ubrana zwykle w falbaniaste spódnice sprawiała wrażenie sporo starszej, niż była w rzeczywistości. Ze wszystkich dziewczynek na podwórku właśnie ona dokuczała Kasi najboleśniej.
—  Odczep się — syknęła Kasia i pobiegła do domu.
—  Prosiak, prosiaczek! — słyszała za sobą wesołe pokrzykiwania.
—  Dlaczego im nie powiedziałeś?.* — rzuciła się w domu na Krzyśka.
—  Co im miałem powiedzieć? — Krzysiek odsunął ją niechętnie od siebie.
—  Taki z ciebie brat! — rozżaliła się Kasia. — Przezywają mnie, dokuczają i w ogóle, a ciebie to nic nie obchodzi!
—  Skąd wiesz, że tam byłem? — spytał Krzysiek, rozsupłując trampki.
—  Grałeś z nimi w piłkę. — Kasia poczuła, że głos jej się łamie. — I wracaliście razem. Na pewno. A potem ty zwiałeś do domu. Żeby się nie wtrącać.
—  Mądrala — rzucił Krzysiek przez zęby. — Nie wtrącam się w nie swoje sprawy.
162
Najwyższa góra świata
^.
— Taki z ciebie brat — powtórzyła Kasia i zamknęła się w łazience, gdzie w samotności mogła się nareszcie spokojnie wypłakać.
Tu zrobię postój przed dalszą wspinaczką, postanowiła, rozluźniając opasający ją sznur i rozwijając paczuszkę z kanapkami. Trzeba się posilić. Odgryzła potężny kęs. Szkoda, że nie mam czekolady, zmartwiła się. Słyszała, że w skład suchego prowiantu wchodzi obowiązkowo czekolada. A mama nie chce mi kupować, pomyślała z żalem, bo mówi, że nie powinnam jeść tylu słodyczy.
Błogą ciszę wysokogórskiej samotności zakłóciło gwałtowne otwarcie drzwi i wołanie Krzyśka:
—  Mamo, chodź tutaj szybko! Kaśka znowu siedzi na szafie! I żre kanapkę! I zabrała twój sznur od bielizny!
Kaśka popatrzyła na brata z nienawiścią.
—  Katarzyno! — W pokoju stała już mama. — Czy po to, żeby zjeść drugie śniadanie, musisz koniecznie wchodzić na szafę? Jesteś pewna, że ci tam wygodnie?
—  Oj, mamo... — Kasia czuła, że robi jej się przykro. — Przecież wiesz, że to nie szafa.
—  A jakie to tym razem góry? — uśmiechnęła się mama.
—  Himalaje — powiedziała Kasia z dumą. — Od dawna już Himalaje. Na niższe nie warto się wspinać. Za łatwo.
Najwyższa góra świata
163
—  No, nie przesadzaj — roześmiała się mama. — W przyszłym roku musimy pojechać koniecznie w Tatry, to się przekonasz, jakie tam bywają trudne trasy.
—  A może pojedziemy w tym roku, co, mamusiu...
—  rozmarzyła się Kasia. — Już tak dawno nie byliśmy...
—  Przecież cieszyłaś się, że jedziemy nad jezioro
— zdziwiła się mama.
—  Ciągle się cieszę. — Ale sama wiesz...
—  Wiem — przytaknęła mama. — A jaki szczyt teraz zdobywasz? — spytała, siadając na kanapie.
—  On się jeszcze nie nazywa — zawahała się Kasia. — Bo do tej pory nikt się na niego nie wdrapał. I ja będę pierwsza. I jak się już tam dostanę, to będzie się nazywał tak jak ja.
Krzysiek, który do tej pory demonstracyjnie udawał, że czyta, parsknął śmiechem i odłożył książkę.
—  To może na Grubą Kaśkę na Wiśle też ty pierwsza się wdrapałaś, co? Dlatego tak się nazywa. Na Wiśle, to jeszcze Gruba Kaśka obleci, ale w Himalajach? Szczyt Gruba Kaśka, oj, nie wytrzymam! — Rzucił się na dywan, waląc piętami po podłodze z radości.
—  Wstawaj natychmiast — powiedziała surowo mama. — Zachowujesz się jak pięcioletnie dziecko, a niedługo kończysz jedenaście lat. Trzy lata różnicy między wami, a zupełnie nie możecie się dogadać. Inaczej to sobie kiedyś wyobrażałam — powiedziała ze
164
Najwyższa góra świata
smutkiem. — Zamiast się nią trochę zaopiekować, pobawić się, tylko ją przezywasz i latasz na skargę.
—  Łatwo ci mówić — wzruszył ramionami Krzy-siek, podnosząc się z podłogi. — Jak można się opiekować kimś,  kto biega w kółko po mieszkaniu ze sznurem od bielizny albo siedzi na szafie? A może ona jest kopnięta?
Kasia zauważyła, że mama rozgniewała się na dobre. Taką minę robi tylko wtedy, kiedy coś naprawdę wyprowadzi ją z równowagi. Nie zdążyła jednak nic powiedzieć, bo rozległ się telefon.
—  Sam jesteś kopnięty — syknęła Kasia, zeskakując zwinnie z szafy. — Nie jestem może chuda, ale Maryśka, za którą ciągle łazisz, jest ode mnie jeszcze grubsza. A kochasz się w niej!
—  Ja się kocham! — oburzył się Krzysiek, oblewając się rumieńcem, aż po nasadę włosów. — Ale wymyśliła! A poza tym, zapamiętaj sobie, zakuta pało, że ona nie jest gruba, tylko dobrze zbudowana. A to jest różnica!
—  Bardzo dobrze zbudowana! — zaśmiała się Kasia, zwijając sznur w kłębek. — A ty za to masz uszy jak patelnie. W czapce ci się nie mieszczą. Nawet Maryśka mówiła o tobie Kłapouch, sama słyszałam.
—  Kłamiesz! — Krzysiek rzucił w Kasię książką, ale dziewczynka uchyliła się zręcznie i usiadła przy stoliku, nie zwracając na brata uwagi.
—  Kaśka... — usłyszała po chwili, ale nie odwróciła głowy. — Kaśka... — Głos Krzyśka aż drżał z nie-
Najwyższa góra świata
165
t
pokoju. — Powiedz, że to nieprawda. Nie mogła na mnie mówić Kłapouchy, to niemożliwe. — Zasłonił ręką czytany przez dziewczynkę komiks.
—  Nie Kłapouchy, tylko Kłapouch — powiedziała mściwie.
—  Wszystko jedno — westchnął zrezygnowany.
—  No, a teraz powiedz — spojrzała na niego Kasia. — Nie jest ode mnie grubsza?
—  Wszystko jedno — powtórzył Krzysiek i wyciągnął się na tapczanie.
—  Wcale nie wszystko jedno — oburzyła się Kasia. — Bo ona chodzi na łyżwy i jeździ figurowo, prawda? A jak ona jeździ figurowo, to ja mogę być alpinistką.
—  Daj mi spokój z tą swoją alpinistyką — zdenerwował się Krzysiek. — Już nie mogę o tym słuchać. Inne małe dziewczyny — grube czy chude, wszystko jedno — chodzą sobie z wózkami albo grają w klasy, a ty nic, tylko jak jakaś wariatka wspinasz się i wspinasz, na co się da. Dlaczego?!
Jak mu to powiedzieć?, zamyśliła się Kasia. Jak mu wytłumaczyć, co czuła siedząc na konarze dębu, na który żadne ze znajomych dzieci nie weszło? Myśleli, że ona się nie boi... Dotąd pamięta ścisk strachu w gardle i to, jak bardzo starała się nie patrzeć w dół, żeby nie kręciło jej się w głowie, i jak powtarzała sobie w kółko, że to jest przecież bardzo nisko, a taternicy chodzą nawet po zupełnie pionowych ścianach.
166
Najwyższa góra świata
—  Jestem za gruba — powiedziała wreszcie. — To jest mi trochę trudniej niż innym. Ale jak już się gdzieś wdrapię, to nie jest ważne, czy jestem gruba czy nie. Nawet nikt tego nie widzi.
—  Może... — mruknął Krzysiek, przyglądając się siostrze uważnie.
Coś nowego musiało się pojawić w jego wzroku, bo Kasia — po chwili milczenia — powiedziała ugodowo:
—  Tylko żebyś mnie więcej nie przezywał. O Maryśce to ja tak sobie zmyśliłam.
—  Naprawdę? — ożywił się Krzysiek. — Ona tak nie mówiła?
—  Mówiła — uśmiechnęła się Kasia. — Ale nie o tobie. O panu dozorcy.
—  Hurra! — wyrwało się Krzyśkowi. Zerwał się z tapczana i wyjrzał przez okno.
—  Przecież ona już wyjechała — zdziwiła się Kasia.
—  Dużo wiesz. — Krzysiek spojrzał na nią uważnie. — Nie dlatego wyglądam. Coś mi przyszło do głowy. Coś specjalnie dla ciebie. Widzisz to drzewo na środku podwórka? — ciągnął podniecony. — Ten kasztan.
—  Trudno go nie zauważyć, taki jest wielki. — zdziwiła się Kasia.
—  No właśnie — ucieszył się Krzysiek. — Ogromny. Niektórzy się na niego wspinają, ale tylko do drugiego konara.  Wyżej  nikt nie dał rady.  Może byś spróbowała, co? Jak myślisz? Tak na moje oko, ten
Najwyższa góra świata
167
twój dąb był trudniejszy. A jakby ci się udało, to... to... — aż zająknął się na samą myśl o tym. — Nikt by cię już nigdy nie przezywał, wiesz? Stałabyś się zupełnie kimś innym dla nich, niż jesteś.
—  A jakby mi się nie udało?
—  To trudno. Nic takiego. Nikomu się nie udało. Żadnemu chłopakowi. A i tak zobaczą, że jesteś dobra. To co, idziemy?
„Prosiak na rożnie, prosiaczek" — zadźwięczały Kasi w uszach okrzyki dzieciaków. „Nie pożyczam roweru — przypomniała sobie minę Danki. — Jeszcze mi coś powyginasz". I znowu to „prosiak, prosiak, jeszcze jej portki trzasną". Zerknęła za okno. Poczuła lęk. Na podwórku było pełno. No pewnie. Kto w taką pogodę siedzi w domu. Żeby ich nie było, rozmarzyła się. Tylko ona i drzewo. I niebo. Coraz bliżej. No, najwyżej Krzysiek...
—  Co jest? — wyrwał ją z zamyślenia ponaglający głos brata. — Kładź trampki i lecimy.
—  Nie — spuściła głowę Kasia.
—  Co nie? — zniecierpliwił się Krzysiek. — Nie wdrapiesz się?
—  Nie.
Krzysiek zmierzył siostrę pogardliwym wzrokiem.
—  Ale ja jestem głupi. — Popukał się w czoło. — Dałem się nabrać na to twoje gadanie o alpinistyce. Nawet mi się spodobało. I pomyślałem sobie, że wcale cię nie znałem. A ty to wszystko sobie wymyśliłaś. Tyl-
r
t
168
Najwyższa góra świata
ko zmyślać umiesz i opychać się. Grubas! — wrzasnął i wypadł z pokoju.
Siedział w przedpokoju na skrzyni i zapinał sandały, kiedy usiadła koło niego i dotknęła nieśmiało rękawa jego koszuli.
—  Krzysiek — wyszeptała. — Pięć minut. Poczekaj. Pięć minut. No, proszę cię — poczuła, że łzy płyną jej po policzkach.
—  Co pięć minut?! — krzyknął Krzysiek, zrywając się z miejsca. — Co pięć minut?! — powtórzył, otwierając gwałtownie drzwi na klatkę schodową. — Daj mi święty spokój, ty tchórzu! — Trzasnął drzwiami.
Kasia słyszała jak zbiega po schodach — hałaśliwie i szybko, po dwa stopnie.
—  Co się tu znowu dzieje? — usłyszała głos mamy. — Chciałam chwilę spokojnie popracować, ale w tym domu to zdaje się nie jest możliwe. Córeczko, co się stało? — przestraszyła się. — Znowu się pokłóciliście...
—  Porozmawiaj ze mną, co? — poprosiła Kasia.
Krzysiek nie mógł siebie znaleźć miejsca na podwórku. Nic mu się nie chciało. Popatrzył z daleka, jak chłopaki kopią piłkę, ale nawet nie miał ochoty pokibicować. Pod drzewem dwie dziewczynki bawiły się w dom. Usiadł na ławce i przyglądał się konarom. Przestraszyła się, pomyślał i poczuł coś w rodzaju współczucia. Złość mijała. Ja też bym się nie
Najwyższa góra świata
169
wspiął, przemknęło mu przez głowę, ale zaraz potem powiedział sobie, że przecież to nie on chce być alpinistą.
—  Tylko gadać  potrafi — mruknął pod  nosem i znów poczuł falę niechęci do siostry. Pięć minut, przedrzeźniał ją w duchu. Pięć minut... Spojrzał machinalnie na miejsce, gdzie powinien być zegarek. Bielała tam  odcinająca się od  opalenizny  ręki skóra. Zostawiłem na regale, przypomniał sobie.
—  Co tak siedzisz? — usłyszał koło siebie zasapany głos Sławka. — Czekasz na kogoś?
—  Na przykład na ciebie.
—  Nie wygłupiaj się — żachnął się Sławek. — Chodź, brakuje nam obrońcy.
—  Nie chce mi się — wzruszył ramionami Krzysiek. — Zresztą jestem w sandałach. — Wyciągnął przed siebie gołe, podrapane nogi. — Co żujesz? — zapytał na widok poruszających się miarowo szczęk kolegi.
—  Krówkę — przyznał Sławek i pogrzebał w kieszeni. — Masz — podał mu wymięty cukierek.
—  Nie, dziękuję — pokręcił głową Krzysiek.
—  A co, odchudzasz się? — zainteresował się Sławek. — To by się przydało raczej twojej siostruni. Ona na pewno nigdy nie odmawia.
—  Odczep się od niej.
—  Hej, co z wami?! — usłyszeli wołanie od strony boiska. W ich kierunku zbliżała się, odbijając wciąż piłkę, grupka chłopców.
170
Najwyższa góra świata
—  Nie ma co z nim dziś gadać — powiedział Sławek. — Obrażony królewicz.
—  O, zobaczcie! — zwrócił uwagę któryś z chłopaków. — Idzie też królewna.
Krzysiek drgnął i obejrzał się. W ich kierunku szła bardzo wolno Kaśka. Przebrała się w dresy, zauważył, i ma na nogach trampki. Serce zabiło mu mocniej. Czyżby? Nie, to chyba niemożliwe. Kaśka była coraz bliżej. Już na odległość głosu. Jaka ona jest blada, pomyślał i nagle przestraszył się swojego pomysłu.
—  Królewna Margaryna! — palnął Sławek.
—  Margaryna Pierwsza! — Aż zapiszczał z radości Wojtek.
—  Dziewczyny! — krzyknął któryś. — Ukłońcie się ładnie królewnie.
—  Ale wymyślili! — zachichotała jedna. Krzysiek wstał z ławki i stanął obok drzewa. Kaśka
patrzyła tylko na niego. Uśmiechnął się do niej zachęcająco i puścił oko. Nie zareagowała.
Widząc, że dzieje się coś niezwykłego, umilkli na chwilę, a ona wspięła się na palce, chwytając rękoma pierwszy konar. Zanim ktokolwiek zdążył zareagować, podciągnęła się nad podziw lekko, usiadła na nim i zaczęła przyglądać się ginącemu gdzieś wysoko nad nią drzewu.
—  Chłopaki, na pomoc! — krzyknął Sławek. — Trzeba ściągnąć królewnę na ziemię!
—  Kasztan nam połamie — poparł go Wojtek.
Najwyższa góra świata
171
—  Daj spokój — bąknął Adam.
—  A ty co? — oburzył się Sławek. — Narzeczony się znalazł! — I podskoczył, próbując złapać Kaśkę za nogę. Stała właśnie na gałęzi, szukając podpórek do dalszej wspinaczki.
—  Zostaw ją! — Rzucił się na niego Krzysiek, odpychając go od drzewa.
—  Krzysiu — zaśmiał się Sławek — przecież to dla jej dobra. Zaraz spadnie i się potłucze.
—  Królewna Margaryna Potłuczona Pierwsza! — wygłosił uroczyście Wojtek, ale nikt się nie roześmiał. Wszyscy wpatrzeni byli w górę, gdzie Kasia — ostrożnie, ale systematycznie — posuwała się jak przylepiona do pnia coraz wyżej i wyżej.
—  Zobaczcie — powiedział ze zdziwieniem Sławek — łazi jak mucha po ścianie.
—  Ładna mucha! — roześmiał się Wojtek. — Sto kilo żywej wagi!
—  E tam — wzruszył ramionami Adam. — Ona wcale nie jest taka gruba.
—  Coś ty! — oburzył się Wojtek.
—  Znam grubsze — zgodził się z Adamem Krzysiek.
—  Krzysiek — pisnęła jedna z dziewczynek — powiedz jej, żeby zeszła.
—  Bo co? — spytał Krzysiek i usiadł z powrotem na ławce. Nie mógł zapanować nad drżeniem nóg, było mu jednocześnie zimno i gorąco. Zamknął na chwilę oczy.
172
Najwyższa góra świata
—  Dobra jest! — usłyszał po chwili. — Jest na drugim konarze!
—  Zaraz zlezie — powiedział, sadowiąc się koło niego, Wojtek.
—  Dlaczego miałaby zejść? — spytał Krzysiek.
—  A co? — roześmiał się Sławek. — Może uwije gniazdo, a jesienią odleci do ciepłych krajów?
—  Nikt wyżej nie wszedł... — powiedział niepewnie Adam.
—  Może jej się uda — odrzekł cicho Krzysiek, zaciskając pięści z emocji.
—  Królewna Margaryna na drzewie! — zawołała Agnieszka, ale Sławek, wykrzywiając się do niej szpetnie, uciął krótko:
—  Skończcie z tą królewną, bo to nudne.
—  Sam to wymyśliłeś — obraziła się Agnieszka.
—  Co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr — odciął się nie bardzo mądrze Sławek i spojrzał w górę.
— Nie mogę — szepnął. — Lezie wyżej, Krzysiek... — złapał Krzyśka za rękaw. — Powiedz... myślisz, że ona... na sam czubek... powiedz...
Z dołu było już tylko czasem widać fragmenty czerwonego dresu Kasi.
—  Trzeba  odejść  trochę   dalej  —  zdecydował Krzysiek.
—  Mój tato ma lornetkę — zaproponował Adam.
—  Mogę pożyczyć.
Najwyższa góra świata
173
—  Nie — pokręcił głową Krzysiek. Czuł, jak koszula lepi mu się do pleców. Dobrze, że mama tego nie widzi, pomyślał, zerkając w kierunku okien. Wydało mu się, że za firanką majaczy znajoma sylwetka. To niemożliwe, odpędził od siebie nagłe przypuszczenie. — Stąd nieźle widać — powiedział, stając pod płotem boiska.
—  Kaśka!!! — wrzasnął Wojtek. — Złaź!!!
—  Cicho bądź! — syknął Krzysiek. — Ona musi się skoncentrować, rozumiesz?
—  Jak ona się wspina, to wcale nie widać, żeby była gruba. Tak jakoś zwinnie. Jakby była lekka — dziwił się Sławek, wpatrzony w drzewo.
—  Przecież wam mówiłem, że ona nie jest gruba — powiedział z triumfem Adam.
—  Cienka nie jest — mruknął Sławek.
—  A czy to nie wszystko jedno? — spytał Krzysiek.
—  Niby tak... — przyznał Wojtek niepewnie.
—  Zagracie z nami w zbijaka? — spytała Danka.
—  Odsłoń — zdenerwował się Adam.
—  No, nie słyszałaś? — poparł go Sławek.
Krzysiek uśmiechnął się do siebie. Udało się, powtarzał w myślach bez przerwy. Teraz będzie już dobrze. Musi być.
—  Ona chce być alpinistką — powiedział cicho. — I ciągle ćwiczy.
Chłopcy popatrzyli na niego z mieszaniną zdziwienia i podziwu.
174
Najwyższa góra świata
—  Nie widziałem jeszcze, żeby jakaś dziewczyna tak się wspinała — przyznał Adam.
—  A chłopak?
—  Znałem kiedyś jednego... — przypomniał sobie Wojtek. — Na koloniach. On też, tak samo. Jakby wcale się nie bał. Jak myślisz, Krzysiek, ona się nie boi?
Sam chciałbym wiedzieć, pomyślał Krzysiek, patrząc na malutką jak lalka sylwetkę siostry. Bo przecież bała się wyjść z domu. Na pewno się bała, przypomniał sobie zapłakaną twarz Kasi. Muszę ją koniecznie o to zapytać. Dlaczego wtedy płakała. To ważne.


ŚLUB

Był tak nagrzany, aż parzył dłonie. Leżałam na kocu między mamą a tatą i wyciągniętą nad głową ręką szukałam kamyków. Oglądałam je potem i segregowałam leniwie: jedną kupkę stanowiły zupełnie czarne, błyszczące, tak gładkie, że nie czuło się najmniejszych nierówności powierzchni, drugą białe, okrągłe, przezroczyste, trzecią rozmaite kolorowe, a jeszcze osobną takie, które mogły być odłamkami bursztynów. Właśnie te — najcenniejsze — układałam mamie w zagłębieniu pleców — jeden za drugim, w równym rządku.
—  Łaskocze — mruknęła mama, nie odrywając głowy od koca.
—  Załóż kapelusz — upomniał ją tato. — Zsunął ci się. Będzie cię bolała głowa.
—  Mhm — mruknęła znów mama, nasuwając wolno słomiane sombrero na czoło. — Co ja mam na plecach?
Ślub
177
—  Piegi — powiedział tato.
—  Nie, ale naprawdę. — Mama podniosła głowę i moje bursztyny zsunęły się jeden po drugim.
—  Zobacz — zebrałam je w garstkę i podsunęłam jej pod łuszczący się od słońca nos. — Bursztyny.
—  Tak — kiwnęła obojętnie głową i znów opadła na koc.
—  Zobacz, tato — podrapałam go w łokieć. — Bursztyny.
Tato spojrzał znad ilustrowanego pisma, które właśnie czytał.
—  Fajne — przyznał i znów zagłębił się w lekturze.
Westchnęłam ciężko, zebrałam kamyki w jedną kupkę i wsypałam do swojej tenisówki. Usiadłam i popatrzyłam przed siebie.
Morze było gładkie jak jezioro, tylko przy samym brzegu rozbijały się maleńkie falki. Na niebieskim niebie wisiał jeden jedyny biały obłoczek. Było sennie i nieruchomo.
—  Pójdę na brzeg.
—  Tylko nie wchodź sama do wody — poprosił tato.
—  Najwyżej po kolana — obiecałam. Podniosłam się z koca i poczułam leciutką bryzę.
Kiedy stanęłam w wodzie, wydała mi się w pierwszej chwili zimna. Ochlapałam się trochę, a potem uklękłam na suchym piasku i zaczęłam kopać małe dołki. Łapałam do nich wodę i zasypywałam ją piachem. Leżące
178
Ślub
Ślub
179
w wodzie kamyki lśniły różnymi kolorami — wyjęte na brzeg szybko szarzały, jakby uchodziło z nich życie. Przyglądałam się właśnie, jak szary cień pożera zielo-nosrebrny kamień w kształcie serca, kiedy usłyszałam głos:
—  Budujesz zamek?
Przede mną, tuż przy brzegu, kołysał się na dmuchanym, czerwonym materacu jakiś chłopak. Był bardzo ciemny — miał czarne, kręcone włosy i brązową skórę.
—  Jesteś Murzynem? — odpowiedziałam  pytaniem na pytanie.
—  Pewnie — roześmiał się. — To przecież widać.
—  Ale naprawdę? — Nie rozmawiałam nigdy z żadnym Murzynem i wydało mi się to bardzo niezwykłe.
Chłopak śmiał się, rozgarniając dłońmi wodę.
—  Dlaczego się nie kąpiesz? — spytał.
—  Czekam na tatę. Samej mi nie wolno.
—  Jak chcesz, mogę cię przewieźć materacem — zaproponował.
—  Nie mogę odchodzić od brzegu — pokręciłam głową.
—  Ale jesteś grzeczna — znowu się roześmiał. Miał duże, białe zęby.
—  Jak masz na imię?
—  Zgadnij — zaproponował. — Możesz zgadywać do dwudziestu.
—  Nie znam murzyńskich imion — wzruszyłam ramionami.
—  Mam dwa imiona — powiedział szybko chłopak. — Jedno murzyńskie, a drugie polskie. Zgadnij to polskie.
—  Jasiek, Grzesiek, Adam, Wojtek — wyliczałam, a on tylko kręcił głową. — A co dostanę w nagrodę, jak zgadnę? — spytałam.
Zastanowił się przez chwilę.
—  Dam ci poleżeć na materacu — powiedział. — Gdzie będziesz chciała: w wodzie albo na brzegu.
—  A jak nie zgadnę?
—  Zobaczysz! — powiedział groźnie i śmiesznie zmarszczył nos.
—  Michał! — usłyszałam wołanie. Do chłopca zbliżała się, brodząc po kolana w wodzie, wysoka szczupła blondynka w niebieskim bikini.
—  Już wiem — roześmiałam się. — To twoja mama?
—  Tak — kiwnął głową. — Jesteśmy tu na wczasach i zaraz jest obiad. Długo tu będziesz?
—  Jeszcze tydzień.
—  Ale nie — machnął ręką Michał, aż materac za-kołysał się gwałtownie. — Dzisiaj, na plaży.
—  Co udajesz, że nie słyszysz? — spytała blondynka, stając nad chłopcem. — Chodź szybko, za godzinę tu wrócimy.
—  Mamo, czy możemy jej zostawić materac? — poprosił Michał, wstając. Był też wysoki i szczupły, dopiero teraz to zauważyłam. — Po co mamy nosić?
Pani spojrzała na mnie i zawahała się.
180
Ślub
—  Gdzie są twoi rodzice? — spytała. Pokazałam jej  nasz  koc,  a  ona podeszła tam
i przez chwilę z nimi rozmawiała.
—  W porządku. Tylko pilnuj, żeby ci nie odpłynął. — Uśmiech miała zupełnie taki sam jak Michał. — Będziemy tu zaraz po obiedzie.
Zawlokłam mokry materac do koca rodziców.
—  Chodź — zaproponował tato. — Dojrzałem do kąpieli. Może pójdziesz z nami? — połaskotał mamę w szyję.
—  Nie chce mi się — szepnęła i przewróciła się na plecy. Była czerwona jak burak. — Zresztą ktoś musi pilnować rzeczy.
—  Będziemy pilnować na odległość — przekonywał ją tato. — Nie leń się, bo za bardzo się spieczesz.
Z ciężkim westchnieniem mama podniosła się i wszyscy razem — ciągnąc z powrotem do morza materac — weszliśmy do wody. Tato zaraz nas ochlapał, a my piszczałyśmy wniebogłosy. Wpakowałyśmy się z mamą na materac, tato nas ciągnął, a mama spadła z materaca i przytopiła jakiegoś nurka.
Jeszcze nie zdążyłam wyschnąć po kąpieli, kiedy wrócił Michał.
—  Popływamy? — spytał.
—  Może za chwilę — zaprotestowała mama. — Dopiero wyszliśmy z wody. Posiedźcie trochę na brzegu.
—  Nie wiem, jak się nazywasz — powiedział Michał.
Ślub
181
Wykopaliśmy na brzegu duży basen i wrzucaliśmy do niego różne wyschnięte na słońcu muszle i kamienie. Patrzyliśmy, jak się zmieniają.
—  Brygida — bąknęłam. Czułam, że się czerwienię, jak zawsze, kiedy musiałam się przedstawić.
Michał popatrzył na mnie ze współczuciem.
—  A jak naprawdę do ciebie mówią? — spytał.
—  Bisia — wzruszyłam ramionami. — Zobacz — ucieszyłam się, wyjmując z wody miodowoszary, ko-stropaty kamień. — To bursztyn.
—  Możemy sprawdzić — zaproponował. — Wiesz, jak to się robi?
Pokręciłam głową.
—  Masz tu jakiś sweter?
—  Na plaży? — zdziwiłam się. Roześmieliśmy się obydwoje.
—  Bisia — powiedział chłopiec i dotknął mojej ręki. Cofnęłam ją w popłochu. — Nie bój się — roześmiał się znowu. Trzymał w otwartej dłoni dużą, płaską muszlę. — Chcesz?
—  Tak. Miałeś mi powiedzieć jak to jest z bursztynami — przypomniałam sobie.
—  Pociera się o coś wełnianego, a potem zbliża do kawałeczka papieru. Jeśli papier przyczepi się do kamienia, znaczy, że to bursztyn.
Poczułam nagły podmuch wiatru. Gdzieś, daleko, odezwał się grzmot.
—  Bisiu! — usłyszałam wołanie mamy. — Wracamy!
182
Ślub
—  Gdzie mieszkasz? — spytał chłopiec.
—  W Łodzi.
Mama biegła już w naszym kierunku. Podmuchy wiatru wzmagały się, niebo pociemniało.
—  Ale tutaj. Gdzie cię szukać?
—  We wsi — zdążyłam jeszcze powiedzieć. Mama złapała mnie za rękę i ciągnęła w stronę naszych rzeczy. Koc — już złożony — leżał obok koszyka. — Taki mały dom z zieloną werandą, koło lasu! — krzyknęłam. — Na płocie suszą się sieci!
Przesypałam do koszyka kamyki z tenisówki i muszlę od Michała. Kiedy oddalaliśmy się w pośpiechu, obejrzałam się jeszcze. Stał — chudy i bardzo murzyński — i patrzył za nami. Pomachałam mu — odmachał, odwrócił się i odszedł, ciągnąc za sobą czerwony materac.
Kiedy dopadliśmy do naszej werandy, jej dach wydawał się uginać od kłębiących się chmur. Pierwsze krople deszczu — duże i ciężkie — zadźwięczały o blachę.
—  Koniec pogody — westchnęła smutno mama.
—  Nie kracz — oburzył się tato. — Burza szybko przejdzie,   powietrze   się   oczyści,   zobaczysz,   jak wszystko będzie pachniało.
—  Może będą grzyby — rozmarzyła się mama. — Ojej, jak się spiekłam. Wcale nie mogę usiąść.
Mama położyła się, a tato smarował ją zsiadłym mlekiem, bo to podobno pomaga na spieczoną od
Ślub
183
słońca skórę. Zrobiło się tak ciemno, że chcieliśmy zapalić światło, ale okazało się, że nie ma, zapaliliśmy więc tylko świeczkę i tak siedzieliśmy, trochę się bojąc a trochę patrząc w deszcz.
—  Opowiedzcie mi, jak byłam mała i wsadziłam głowę między pręty... — poprosiłam.
—  Słyszałaś to już tyle razy... — zdziwiła się mama, ale kiedy odezwał się grzmot gdzieś bliziutko, zaczęła: — Miałaś ze cztery latka. Mieszkaliśmy wtedy w małym mieszkanku z dużym balkonem.
—  I ten balkon miał pręty... — sapnęłam z przejęcia.
—  No właśnie.  I kiedyś siedziałaś na balkonie i wołałaś do bawiących się dzieci. A one nie nie zwracały na ciebie uwagi. To ty krzyczałaś jeszcze głośniej. A potem, pewnie żeby być bliżej nich, przepchnęłaś głowę przez pręty i znów je wołałaś. I wtedy któreś z nich cię zauważyło.
—  Chodź do mnie się pobawić, tak zawołałam...
—  Dokładnie tak. I wtedy jedna z dziewczynek wbiegła na schody i zadzwoniła do naszych drzwi. Nie wiedziałam co się dzieje, bo akurat coś szyłam, i maszyna terkotała głośno, i siedziałam w pokoju od strony ulicy.
—  A razem z tą dziewczynką ja przyszedłem — przypomniał nam tato.
—  I wszyscy razem wpadliście na balkon, a ja płakałam, bo nie mogłam wyciągnąć głowy, a dzieci patrzyły na mnie z dołu i śmiały się.
I
184
Ślub
—  Wypiłowałem pręt... — szepnął tato. — Nie pamiętam, żebym z czymś tak się spieszył, jak z tym prętem...
Zapukano do drzwi. Schowałam się na wszelki wypadek za tatusia, ale to tylko nasza gospodyni przyniosła nam obiad: pomidorową, kurczaka z majerankiem i mizerię.
Kiedy zjedliśmy, burza zaczęła oddalać się od nas wielkimi krokami — już tylko gdzieś z bardzo daleka odzywały się jej gniewne zwierzęce pomruki.
Deszcz padał równo. Nawet do drewnianego domku z serduszkiem nie można było wyskoczyć bez peleryny i gumiaków.
—  Diabli nas wezmą, jak tak dalej potrwa — narzekała mama.
—  Pada dopiero drugi dzień — pocieszył ją tato i zagłębił się w książce.
Włożyłam moje kamienie i muszelki do miednicy z deszczówką i wyobrażałam sobie, że to jest dno morskie. Ciekawe, skąd się to wszystko wzięło, myślałam, gładząc ich zimną powierzchnię. Nagle zapragnęłam zobaczyć morze.
—  Chodźmy na spacer...
Tato popatrzył na mnie ze zdumieniem.
—  Moknąć? Po co?
—  Nigdy nie widziałam morza w czasie deszczu.
—  Możemy iść — zgodziła się mama.
Ślub
185
—  Beze  mnie  —  mruknął  tato,   przewracając kartkę.
Założyłyśmy ciepłe spodnie, grube swetry, peleryny i kalosze i ruszyłyśmy w drogę. Pachniało glonami, żywicą i deszczem.
Szłyśmy, nie odzywając się do siebie. Słuchałyśmy świstu wiatru i coraz głośniejszego huku fal. Kiedy zobaczyłam widoczną już z daleka przerwę między wydmami, zaczęłam biec. Deszcz przestał padać. Oblizałam wargi — były słone. Grzęznąc w piachu pięłam się pod górę, aby po chwili — z bijącym mocno sercem — stanąć na grzbiecie wydmy. Zakręciło mi się w głowie — wydawało mi się, że fale pędzą prosto na mnie. Były silne i ogromne. Niemożliwe, że to to samo morze, w którym jeszcze przedwczoraj pływałam na materacu, pomyślałam. Rozejrzałam się po plaży. Była usłana wodorostami i korzeniami. Z prawej strony zbliżały się wolno dwie postacie. Przy mnie stanęła mama. Zrzuciła kaptur — jej włosy tańczyły na wietrze.
—  Świetnie, co? — krzyknęła.
Kiwnęłam głową, wzięłam ją za rękę i poszłyśmy. Morze pochłonęło połowę plaży, a i po tym kawałku, który jeszcze został, pełzały z sykiem białe jęzory fal. Lizały nas łakomie po gumiakach, próbując jakby wciągnąć w ryczącą kipiel.
—  Cześć! — usłyszałam. — Z daleka wcale cię nie poznałem.
186
Ślub
Koło mnie stał Michał. Trzymał pod pachą dziwacznie powyginany kij. Za chwilę zatrzymała się przy nas jego mama.
—  Dzień dobry! W którą stronę idziecie?! — przekrzykiwała fale.
Mama machnęła tylko ręką, pokazując kierunek i ruszyliśmy.
—  Mam dla ciebie dwa bursztyny! — krzyknął mi do ucha Michał, wyjmując z kieszeni wiatrówki mato-wożółte, kostropate kamyki. — Są prawdziwe! — pochwalił się, trąc je w zapamiętaniu o sweter. Kawałek biletu tramwajowego trzymał się przez chwilę kurczowo ich powierzchni, mimo wiatru.
—  Dziękuję — powiedziałam.
Potem bardzo mało mówiliśmy. Znów zaczął siąpić drobny deszcz. Szliśmy obok siebie, zbierając powyrzucane przez morze kamienie i muszle. W niektórych tkwiły jeszcze żywe małże. Te wyrzucaliśmy jak najdalej w morze.
Dopiero idąc przez las w kierunku wioski, słyszeliśmy naprawdę swoje głosy. Szum morza oddalał się, wiatr ucichł, tylko drobny deszczyk szemrał wśród gałęzi.
—  Zobaczę, gdzie mieszkasz — cieszył się Michał.
—  Fajnie, że twojej mamie chce się nas odprowadzić — powiedziałam, oglądając się.
Dwie panie, idąc obok siebie, rozmawiały o czymś z ożywieniem, od czasu do czasu wybuchając śmiechem.
Ślub
187
—  Powiedz mi swoje murzyńskie imię — poprosiłam po chwili.
—  Bambo — wypalił Michał.
—  Wygłupiasz się.
—  Pewnie — roześmiał się. — Skąd ci przyszło do głowy, że jestem Murzynem?
—  Bo... — zająknęłam się — bo jesteś taki czarny. No i sam się przyznałeś...
—  Mała dziewczynka — znów się roześmiał i zaczął wymachiwać korzeniem, który cały czas wlókł za sobą.
—  Po co ci to?
—  Dla taty. On robi z korzeni różne rzeczy. Lampy, świeczniki, rzeźby.
—  Ładne?
—  Nie znam się na tym.
—  A na czym się znasz?
—  Na kamieniach — powiedział poważnie Michał.
—  Podoba mi się, że też je zbierasz. W ogóle mi się podobasz — przyznał po chwili.
Staliśmy już przed naszym domkiem.
—  Może wejdziecie na herbatę? — zaproponowała mama. — No, Krysiu...
Są już po imieniu..., zdziwiłam się.
—  Dziękujemy — pokręciła głową mama Michała.
—  Niedługo mamy kolację, a powinniśmy się jeszcze przebrać.
—  Jeśli nie macie na jutro żadnych planów... — zaczęła mama.
188
Ślub
—  Ja muszę popisać — przerwała jej pani Krysia.
— Wiesz, ten artykuł, o którym ci mówiłam... Ale jeśli Michał ma ochotę... Gdyby ci nie przeszkadzał...
—  Pójdziemy z Bisią na spacer — wtrącił Michał.
— Będę się nią opiekował.
—  No, no — pokręciła tylko głową pani Krysia. Wieczorem  grałam  z  rodzicami  w  makao,  ale
często się myliłam, bo myślałam o Michale i o tym, że mnie lubi i że mnie weźmie jutro na spacer. Nawet w nocy trochę o tym myślałam, bo obudziłam się, słuchałam szelestu wody w rynnie i nie mogłam zasnąć. Pod poduszkę schowałam dwa prawdziwe bursztyny.
—  Bisia ma absztyfikanta — śmiała się mama przy śniadaniu.
—  Co to znaczy? — spytałam.
—  Narzeczonego — wyjaśnił tato.
Zaczerwieniłam się okropnie, co ich znów rozśmieszyło, a potem wylałam kubek mleka na kanapki. To podobało się znacznie mniej, ale nie krzyczeli na mnie. Może dlatego, że byli w świetnych humorach. Znów świeciło słońce i mimo że było chłodno, świat wyglądał zupełnie inaczej — wszystko lśniło po deszczu, a w wielkich kałużach przepływały pospiesznie, gnane wiatrem małe białe obłoczki.
Mama wiązała mi właśnie na głowie kokardę, kiedy zauważyłam, że Michał stoi przy werandzie i  nam się przygląda.  Mama zauważyła go chyba
Ślub
189
w tym samym momencie, bo kiwnęła mu ręką, żeby wszedł.
—  Weźmiecie nas ze sobą? — spytał tato.
—  Ale my nie idziemy nad morze — powiedział Michał.
Popatrzyłam na niego ze zdumieniem.
—  A jakie macie plany? — uśmiechnęła się mama. — Może zostańcie po prostu w ogrodzie?
—  Nie. Pochodzimy sobie po wsi. Dobrze? — Popatrzył na mnie.
Kiwnęłam głową, chociaż wolałabym iść nad morze. We wsi nie było nic ciekawego do zbierania, a wszystkie domki były do siebie podobne.
—  Po wsi? — zdziwił się tato. — W takim razie odprowadzimy was tylko do spółdzielni. Trzeba kupić to i owo — powiedział, zawiązując adidasy.
Przed sklepem wiła się kolejka, bo akurat przywieźli gorący chleb. Tato ustawił się z książką w kolejce, a mama powiedziała, że wraca do domu.
—  Tylko nie chodźcie sami nad morze — upomniała nas.
—  Nie pójdziemy — obiecał Michał. — Niech się pani nie martwi — dodał. — Ja wiem, że Bisia jest mała. Będę się nią opiekował.
—  Masz zegarek? — spytała z uśmiechem.
—  Mam — odsłonił rękaw swetra.  — Elektroniczny.
190
Ślub
—  Bądźcie nie później niż o wpół do pierwszej, zgoda?
—  Tak — kiwnął głową Michał. — Na pewno.
—  Nie jestem mała — oburzyłam się, kiedy skręciliśmy w uliczkę z ogromnymi kałużami, prowadzącą w głąb wsi.
—  Jesteś — uparł się Michał, włażąc w sam środek kałuży. Była tak głęboka, że o mało nie nalało mu się do kaloszy.
Przed nami kroczyło, kolebiąc się leniwie, stadko brudnych gęsi.
„La cucaracha, la cucaracha" — usłyszałam wygrywany tuż za mną fragment znanej melodyjki. Obejrzeliśmy się.
W ciasnej uliczce, prawie ocierając o płoty i miażdżąc wybujałe pokrzywy, sunęła ogromna czarna limuzyna. Do anteny przyczepione były kolorowe baloniki. Na środku maski chwiała się, przywiązana kokardami, wielka, ubrana na różowo lalka.
—  Chodź! — krzyknął Michał i chwycił mnie za rękę.
Biegliśmy przed limuzyną, gnając przed sobą stado gęgających i trzepocących skrzydłami gęsi. „La cucaracha, la cucaracha" — śpiewał klakson. Wypadliśmy na porośnięty trawą placyk ze studnią pośrodku. Szeroka, osłonięta z obu stron topolami droga pięła się łagodnie w górę, ku spoczywającemu na wzniesieniu kościołowi. Stanęliśmy przy płocie, a gęsi zbiły się w stadko dookoła
Ślub
191
studni. Gdy limuzyna przepływała koło nas, zobaczyłam siedzącą na tylnym siedzeniu panią całą w białych koronkach i uśmiechniętego mężczyznę w czarnym garniturze. Pani zamachała do nas — nawet dłonie miała ukryte w koronkowych rękawiczkach.
—  Ale pięknie — westchnęłam. Od strony topoli odpowiedziało mi „La cucaracha, la cucaracha". Z ciasnej   uliczki   wyjechało   jeszcze   kilka   samochodów i wszystkie zniknęły w topolowej alei.
—  Ślub — powiedział Michał. Cały czas trzymał mnie mocno za rękę. — Obejrzymy sobie?
Po chwili biegliśmy obok świeżych kolein po weselnych pojazdach.
W kościele było mrocznie i chłodno. Młoda para klęczała przed ołtarzem. Wzdrygnęłam się i owinęłam ciaśniej swetrem.
—  Chodź, pójdziemy na słońce — szepnął Michał. — Ciekawie zrobi się dopiero, jak będą wychodzić.
Obeszliśmy kościół dookoła. Z tyłu był mały cmentarz i jeszcze jedna droga, która prowadziła w stronę lasu. Czubki wysokich sosen chwiały się na wietrze.
—  Zobacz — Michał ścisnął mnie za rękę. — Tam, między drzewami, widzisz?
—  Morze? — Słońce raziło mnie w oczy. Linia oddzielająca niebo od morza była prawie niewidoczna.
—  Tak — kiwnął głową i zaraz potem spojrzał na zegarek.
192
Ślub
—  Musimy wracać?
—  Jeszcze nie. Szkoda, że nie mamy ryżu — dodał tajemniczo.
—  Jesteś głodny? — spytałam ze zdumieniem.
—  Mała Bisia — roześmiał się. — Ryżem obsypuje się młodą parę. Jest taki zwyczaj. Ale nie bój się — dodał spiesznie, widząc moją minę — nie gotowanym, tylko takim suchym, z torebki.
—  Znowu mnie nabierasz — obraziłam się.
—  Nie, naprawdę — walnął się w piersi, aż zadudniło. — I jeszcze rzuca się drobne pieniążki. Widziałem, jak byłem na ślubie mojego wujka.
—  Też miał taki samochód?
—  Nie. Jechał niebieskim fiatem. I to wcale nie było w kościele, ten ślub — powiedział, rysując na namokniętej ziemi patykiem jakieś znaki.
—  Jak nie w kościele, to się nie liczy — wzruszyłam ramionami.
—  Nie wiem, jak to jest. — Michał odrzucił patyk i wyprostował się. Był taki wysoki, że musiałam zadzierać głowę, żeby na niego popatrzeć. — Ale chyba się liczy, bo ona jest teraz jego żoną.
—  Spytam mamę... Rozległy się dźwięki organów.
—  Idziemy! — krzyknął Michał. — Zaraz będą wychodzić. To jest marsz weselny.
—  Skąd wiesz?
—  Wiem.
Ślub
193
Przed kościołem stała teraz duża grupa odświętnie ubranych ludzi. Trzymali bukiety kwiatów, szeptali między sobą i śmiali się. Gdy młoda para stanęła w drzwiach, rozległy się oklaski i wszyscy ruszyli w ich stronę. Ustawiła się kolejka. Każdy dawał kwiaty i coś mówił.
—  Chodź, też złożymy życzenia — popchnął mnie Michał.
—  Nie — cofnęłam się. — Nie mamy kwiatów — zaczerwieniłam się — i w ogóle... nie znamy nikogo.
—  Nie szkodzi. — Ciągnął mnie już w ich stronę. — No, nie wstydź się...
—  Która godzina?
Michał spojrzał na zegarek, potem na ciągnącą się przed nami kolejkę, westchnął ciężko i powiedział:
—  No, upiekło ci się. Musimy wracać...
U wylotu topolowej alei obejrzałam się jeszcze. Zza tłumu wznosił się ku niebu, wirując na wietrze, welon panny młodej.
Wracaliśmy marszem, każde pogrążone we własnych myślach. Przed spółdzielnią nie było już nikogo, tylko na kamiennych schodkach wygrzewał się w słońcu rudy pies.
—  Ożenię się z tobą — zdecydował nagle Michał, nie patrząc w moją stronę. — Będziemy razem zbierać kamienie. Będziemy razem mieszkać i wyjeżdżać nad morze. Dlaczego nic nie mówisz? — spytał po chwili.
194
Ślub
—  Nie wiem — powiedziałam.  —  Chciałabym mieć taką suknię — zaczerwieniłam się.
—  Żeby mieć taką suknię, trzeba wziąć ślub — wyjaśnił.
—  Nie wiem, czy mi mama kupi — zastanowiłam się. Zbliżaliśmy się już do zielonej werandy mojego domu. — Kiedy się ze mną ożenisz?
—  Jak będę dorosły — odrzekł Michał, a popatrzywszy na mnie, dodał: — A tak na razie to możemy jutro.
—  Jutro nie — odmówiłam zdecydowanie.
—  Dlaczego?
—  Bo nie — ucięłam, wchodząc do ogródka. Na skrzyp furtki stanęła w drzwiach moja mama.
—  W takim razie pojutrze — rzucił Michał, a ja kiwnęłam głową.
—  Co pojutrze? — spytała mama. — Słyszę, że macie jakieś odległe plany.
—  Ja już pójdę — zdecydował Michał. — Mam zaraz obiad.
—  Po południu nas nie będzie — powiedziała mama. Spojrzałam na nią ze zdumieniem. — Jedziemy do miasteczka — objęła mnie i przygarnęła do siebie. — Pójdziemy na ciacha z kremem, chcesz? — A kiedy kiwnęłam głową, zaproponowała Michałowi: — Powiedz mamie, żeby — jeśli będzie miała ochotę — wpadła do nas po kolacji. Tak koło siódmej. Możemy pograć w karty.
Ślub
195
Wieczorem Michał miał na sobie sweter w paski i spodnie z dużymi kieszeniami. Podobał mi się w tym ubraniu jeszcze bardziej niż zwykle, ale starałam się na niego bez przerwy nie patrzeć, bo wtedy on też mi się przyglądał, a ja robiłam się czerwona.
Ciekawe jak ubierze się na nasz ślub.
W końcu nie graliśmy w karty, tylko w Scrabble. To znaczy ja siedziałam razem z tatą, bo w tej grze trzeba dobrze wiedzieć, jak się pisze różne słowa, a mnie się jeszcze myli. No i nie można grać w pięć osób, a grały z nami nasze mamy.
Wygrał Michał.
Poczułam że puchnę z dumy i uśmiechnęłam się do niego, a on zrobił to samo. A potem, kiedy nikt na nas nie patrzył, pogładził mnie po ręku.
Wymyśliłam sobie, że nazbieram dużo kwiatów, a mama pomoże mi upleść wianek. Taki, jaki miała na welonie panna młoda, cieszyłam się. Żeby tylko jutro było słorice, patrzyłam na niebo zasnute pajęczyną białych, wietrznych chmur.
—  Czy ślub trzeba brać w kościele? — spytałam mamę. Maszerowałyśmy leśną ścieżynką, rozglądając się za grzybami.
—  A co, wybierasz się za mąż? — zaciekawił się idący za nami tato.
—  Tak — powiedziałam. Mama roześmiała się i wyjaśniła:
196
Ślub
—  To zależy, czy ktoś jest wierzący.
—  A ja jestem?
—  Nie wiesz? — zdziwiła się mama.
Nie bardzo wiedziałam, ale nie chciałam więcej
pytać.
Siedzieliśmy na werandzie, kończąc wyjadać z miseczek jagody ze śmietaną, kiedy zobaczyłam Michała z mamą. Byli starannie ubrani, ale inaczej niż wczoraj wieczorem, zupełnie jak na jakąś uroczystość. Przecież to miało być jutro, przemknęło mi przez głowę i zaczerwieniłam się aż po czubki włosów. Zastanawiałam się, czy nie uciec, było już jednak za późno.
—  Przyszliśmy namówić was na pożegnalny spacer — powiedziała pani Krysia. — Musimy wracać.
—  Co się stało?! — wykrzyknęła mama.
—  Mąż miał wypadek samochodowy i jest w szpitalu, dziś rano otrzymaliśmy wiadomość. Na szczęście nic poważnego, chciałabym jednak być przy nim — wyjaśniła mama Michała, strącając z żakietu niewidzialne pyłki.
Michał stał oparty o słupek werandy. Nie patrzył na mnie i nic nie mówił. Pewnie zapomniał o tym, co miało być jutro, pomyślałam i zachciało mi się płakać.
—  Jesteśmy już spakowani — dodała pani Krysia. — Chcemy tylko jeszcze pożegnać się z morzem. No i z wami — uśmiechnęła się. — To już zresztą, prawdę mówiąc, zasługa Michała. Ja nie miałam głowy, żeby o tym pomyśleć, on jednak uparł się i powiedział, że
Ślub
197
musi koniecznie zobaczyć się z Bisią. — Pod wpływem jej spojrzenia wbiłam wzrok w spodeczek, na dnie którego leżała wzgardzona samotna, niedojrzała jagódka.
—  Idziemy  —   zdecydowała   mama,   sprzątając szybko ze stołu. — Weź, Bisiu, kurtkę. Nad morzem będzie pewnie wiatr.
Aż do wydm szliśmy nie odzywając się do siebie.
—  Spójrz — dotknął mojej ręki Michał, gdy ujrzeliśmy wreszcie morze. Na jego powierzchni, poprzecinanej   kreseczkami   fal,   chwiał   się   piękny   biały żaglowiec. — Po ślubie zabiorę cię w daleką podróż — powiedział. Wstrzymałam oddech. — Popłyniemy do ciepłych krajów. Będziemy kąpać się w gorącym morzu, zbierać kolorowe muszle i kamienie.
—  Dzisiaj wyjeżdżasz — powiedziałam tak cicho, że prawie do siebie. Ale usłyszał.
—  To ty nie chciałaś dzisiaj — powiedział z pretensją. — Dlaczego? No, powiedz.
—  Nie wiem — szepnęłam. — Chyba dlatego — dodałam po chwili — że chciałam na łące wybrać kwiaty. Na wianek... — Czułam, że znów się czerwienię.
—  Bisiu... — uśmiechnął się chłopiec i pociągnął mnie za włosy. — Wrócę tu w przyszłym roku. I jeszcze w przyszłym. A potem znów za rok. Będę przyjeżdżał dotąd, aż weźmiemy ślub. Zgadzasz się?
Wykonałam nieokreślony ruch głową i pobiegłam do morza. Skradałam się do samego brzegu i uciekałam przed ścigającymi mnie falami.
198
Ślub
—  Bisiu! — wołał tato. — Zmoczysz trampki!
—  Nie zmoczę! — krzyknęłam wesoło w momencie, kiedy poczułam, że jedną skarpetkę mam już wilgotną.
—  Zobacz, co znalazłem — powiedział Michał. — To dla ciebie. — I wsunął mi do ręki zielonosrebmy kamień w kształcie serca. Patrzyłam, jak szybko pożera go szary cień i wydało mi się, że już to kiedyś widziałam.
—  To było wtedy — przypomniałam sobie głośno — kiedy do mnie podpłynąłeś. Trzymałam go właśnie w ręku.
—  O czym mówisz? — zdziwił się Michał.
—  Popłyniemy takim żaglowcem jak ten — zdecydowałam, pokazując niknący już w oddali, smukły kontur.

 BIBLIOTEKA
im. H. Sienkiewicza
05-800 w PrUszkowie.ul.K. Puchatka 758 88 91
Filia nr 2 Wypożyczalnia dla dzieci
855
spis treści
199
Dalej niż na wakacje.................         5
Tajemnica....................          23
Walizka.....................'       45
Warkoczyk....................       71
Małgosia   .....................       85
Mam wszystko..................105
Będę dzielna...................131
Najwyższa góra świata......                             155
Ślub......................;;     175
Druk i oprawa Łódzkie Zakłady Graficzne